B GIO DC V O TO

TRNG I HC QUY NHN

TRN TH THANH THY

TIU LUN
MN : L THUYT K TON
TI : NGHIN CU V H THNG CHUN MC K TON
QUC T V VIT NAM , S HA HP CA CHUN
MC K TON VIT NAM VI CHUN MC K TON
QUC T

Chuyn ngnh :
M S
:
Kha
:

K Ton
60.34.03.01
17

Gio vin hng dn : TS. Trn Th Cm Thanh

Bnh nh Nm 2015

B GIO DC V O TO
TRNG I HC QUY NHN

TRN TH THANH THY

TIU LUN
MN : L THUYT K TON
TI : NGHIN CU V H THNG CHUN MC K TON QUC T
V VIT NAM , S HA HP CA CHUN MC K TON VIT
NAM VI CHUN MC K TON QUC T

Chuyn ngnh :
M S
:
Kha
:

K Ton
60.34.03.01
17

Gio vin hng dn : TS. Trn Th Cm Thanh

Bnh nh Nm 2015
Trn Th Thanh Thy

GVHD : TS. Trn Th Cm Thanh

L Thuyt K Ton

MC LC
DANH MC T VIT TT.................................................................................................................4
PHN 1: T VN ........................................................................................................................5
PHN 2: THC TRNG V S HOA HP CUA CHUN MC K TON VIT NAM VI
CHUN MC K TON QUC T...................................................................................................6
2.1

Khi ni m va s cn thit phai co chun mc k ton:...........................................................6

2.1.1

Khi nim v chun mc k ton...................................................................................6

2.1.2

S cn thit phai co chun mc k ton.........................................................................6

2.1.3

Phn loi chun mc k ton..........................................................................................6

2.2

Chun mc k ton quc t:...................................................................................................7

2.2.1

S cn thit phai co chun mc k ton quc t:............................................................7

2.2.2

H thng chun mc k ton quc t..............................................................................7

2.2.3

Chun mc k ton vi t nam:.........................................................................................8

2.3
Thc trng v s ha hp gia Chun mc k ton Vit Nam (VAS) vi Chun mc k ton
quc t ( IAS/IFRS).........................................................................................................................10
2.3.1

Chun mc k ton hang tn kho:...........................................................................10

2.3.2

Chun mc k ton tai san c nh:..............................................................................11

2.3.3

Chun mc k ton v doanh thu:.................................................................................12

2.3.4

Trinh bay BCTC............................................................................................................13

PHN 3: NHN XET, KIN NGHI NHM PHT TRIN CHUN MC K TON VI T
NAM
VI CHUN MC K TON QUC T..........................................................................................15
3.1

Nh n xet:..............................................................................................................................15

3.2

nh hng pht trin chun mc k ton Vit Nam ha hp vi chun mc k ton quc t
16

KT LUN..........................................................................................................................................18
DANH MC TI LIU THAM KHO..............................................................................................19
BI TP..............................................................................................................................................20

DANH MC T VIT TT
IASC : H i ng chun mc k ton quc t.
VAA : H i k ton , kim ton vin Vi t Nam
VAS : Chun mc k ton Vit Nam
IAS/IFRS : Chun mc k ton quc t
TSC : Tai san c nh
BS : Bt ng san
DN : Doanh nghip
BCTC : Bo co tai chnh
HH, DV : Hang hoa, dch v
CKT : Cn i k ton

PHN 1: T VN
Vi vai tr cung cp thng tin tai chnh, lam nn tang cho vic ra quyt nh
kinh doanh, k ton la mt lnh vc gn lin vi mi hot ng kinh t tai chnh, tr
thanh mt b phn cu thanh quan trng trong h thng cng c quan l, iu hanh va
kim sot cc hot ng kinh t.
Trong nhng nm gn y, nn kinh t th gii va ang pht trin theo xu
hng toan cu hoa. y la xu hng pht trin tt yu ca th gii trong giai on
hin nay va ca trong tng lai. Hot ng kinh doanh khng ch din ra trong phm vi
tng quc gia ma pht trin theo hng hi nhp vao nn kinh t th gii.
Hi nhp th gii tranh th ti a cc c hi do toan cu hoa mang li la cch
tt nht gip Vit Nam rt ngn con ng pht trin, thu hp khoang cch va tng
bc ui kp cc nc tin tin v kinh t. Th nhng, qu trinh hi nhp u ch co
nhng c hi ma cn nhiu th thch va kho khn buc chng ta phai kin tri, n lc
vt qua.
Mt trong nhng th thch ca qu trinh hi nhp la vic hoan thin h thng
chun mc k ton co th hoan thin khun kh php l cho hot ng k ton ca
Vit Nam bt nhp kp vi s hi nhp k ton cc nc co nn kinh t th trng va
quan trng hn la to mi trng php l cho hi nhp kinh t, quc t va khu vc.
Cc chun mc k ton Vit Nam hin nay ang c xy dng trn c s cc
chun mc k ton quc t to iu kin cho qu trinh hi nhp kinh t quc t ca
Vit Nam c d dang hn. Tuy nhin, do iu kin kinh t x hi c th ca
Vit Nam ma vic p dng toan b cc chun mc k ton quc t vao thc tin hot
ng kinh doanh Vit Nam la cha th thc hin c. Chnh nguyn nhn o
khin cho cc chun mc k ton Vit Nam d c xy dng trn c s cc
chun mc k ton quc t vn co nhiu im khc bit mang tnh trng yu.
Chnh vi vy, ma vic phn tch va tim hiu s ha hp gia h thng
chun mc k ton quc t va Vit Nam la ht sc cn thit va cp bch hin nay.
Xut pht t l do trn, ti quyt nh Nghin cu v h thng chun mc k ton
Quc t va Vit Nam, s ha hp ca chun mc k ton Vi t Nam vi chun mc
k ton quc t lam bai tiu lu n ca minh.

PHN 2: THC TRNG V S HA HP CA CHUN

MC K TON VIT NAM VI CHUN MC K TON
QUC T
2.1 Khi ni m v s cn thit phai c chun mc k ton:
2.1.1 Khi nim v chun mc k ton
Theo khoan 1 iu 8, Lut k ton s 03/2003/QH11 thng qua ngay
17/06/2003 thi Chun mc k ton gm nhng nguyn tc va nhng phng
php k ton c ban ghi s k ton va lp bo co tai chnh. Mc tiu ca
chun mc k ton la a ra nhng quy nh co tnh nguyn tc lam c s o
lng cht lng mt cng vic, nhm hng cng vic chuyn mn i vao
nhng nguyn tc chung. Hay noi cch khc la quy nh thng nht ni dung, cc
trinh bay va thuyt minh bo co tai chnh soanh nghip, nng cao tnh so snh va
nht qun da trn thng l k ton noi chung. Kt cu ca mt chun mc k ton
gm cc phn sau :
-

Mc ch ca chun mc

Phm vi ca chun mc

Cc nh ngha s dng trong chun mc

Phn ni dung chnh gm cc nguyn tc, cc phng php, cc yu cu v lp va

trinh bay bo co tai chnh

2.1.2 S cn thit phai c chun mc k ton

-

Mc ch chung ca vic son thao va ban hanh cc chun mc k ton la thng

nht hot ng k ton trong mt phm vi a l (o co th la trong mt quc
gia, trong mt khu vc hay trn toan cu). Nu nh khng co chun mc k ton,
cc cng ty s s dng nhiu phng php khc nhau lp va trinh bay bo co
tai chnh ca minh.

Khng ch co th, vic thiu mt b chun mc k ton s la c hi cho cc

cng ty s dng cc th php k ton lam p bo co tai chnh. Cc cng ty
thm ch co th bin tinh trng thua l ca cng ty thanh co li. Vic thiu
chun mc k ton cng to c hi cho cc cng ty c ty trinh bay cc
thng tin co lin quan n cc i tng k ton trn bo co tai chnh. Cng ty
co th giu dim cc thng tin bt li cho minh va ch trinh bay nhng thng tin co
li cho minh. Chnh vi nhng vn trn, ngi s dng bo co tai chnh s
khng th a ra mt quyt nh kinh t hp l da vao cc thng tin trn bo co
tai chnh c.

Ngoai ra, vic co mt b chun mc k ton cng gip ch cho ngi s dng
bo co tai chnh trong vic c va phn tch cc bo co tai chnh c d dang
hn.

2.1.3 Phn loi chun mc k ton

Hin nay trn th gii ang co hai h thng chun mc la chun mc k

ton quc t va chun mc k ton quc gia.
Chun mc k ton quc t c son thao va ban hanh bi Hi ng chun mc
k ton quc t (IASC). Vic ban hanh chun mc k ton quc t nhm mc
ch to ra mt s hai ha quc t trong lnh vc k ton, giam bt chi ph
trong vic lp va trinh bay bo co tai chnh theo chun mc k ton ti mi quc
gia. Cc chun mc k ton quc t sau mt thi gian dai pht trin c on
nhn bi nhiu nc trn th gii
Chun mc k ton quc gia c son thao va ban hanh v c ban i theo hng
chun mc k ton quc t tuy nhin mi quc gia co iu kin kinh t va
chnh tr, vn hoa khc nhau nn cc chun mc k ton gia cc nc co
nhiu s khc bit.

2.2 Chun mc k ton quc t:

2.2.1 S cn thit phai c chun mc k ton quc t:
Vi xu hng toan cu hoa v hp tc va pht trin kinh t, s hinh thanh
hang lot cc cng ty a quc gia, th trng tai chnh quc t va cc hot ng
thng mi ngoai th gii, cc nha u t khng ch hot ng trong phm vi
khu vc ma cn m rng hot ng ra phm vi toan th gii. Hot ng k ton
khng cn la vn mang tnh quc gia ma cn phai c giai quyt tm c
va quy m quc t. Nhu cu nay i hi phai xc tin qu trinh hai ha, thng
nht chun mc k ton cc quc gia, nhm to ra mt ngn ng chung v k
ton, nng cao tnh khch quan va tnh co th tin cy c ca thng tin tai
chnh, gip cho thng tin c trinh bay trn bo co tai chnh co th hiu va so
snh c. Mun c nh vy i hi phai xy dng mt h thng chun mc
chung, vi vy h thng chun mc k ton quc t c hinh thanh.
2.2.2 H thng chun mc k ton quc t

IASC ban hanh va cng b c 38 chun mc k ton co lin quan n nhiu

kha cnh khc nhau trong k ton:
IAS 01: Presentation of financial statements (Trinh bay bo co tai chnh).
IAS 02: Inventories (Hang tn kho).
IAS 07: Statement of cash flows ( Bo co lu chuyn tin t).
IAS 08: Accounting Policies, Changes in Accounting Estimates and Errors (L
li rng ca ca k, cc li c ban va thay i ch k ton).
IAS 10: Events after the balance sheet date, provisions, contingencies (Cc s
kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san).
IAS 11: Construction contract (Cc hp ng xy dng).
IAS 12: Income Taxes (Thu thu nhp).
IAS 16: Property, Plant and Equipment (Bt ng san, xng va thit b). IAS 17:
Accounting for leases (Tai san thu).
IAS 18: Revenue (Doanh thu).
IAS 19: Employee benefits (Li ch tra cho cng nhn vin).
IAS 20: Accounting for Government Grants and Disclosure of Government

Assistance (K ton cc khoan tr cp chnh ph va cng b v tr cp

chnh ph).
IAS 21: The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates (nh hng do
thay i t gi hi oi).
IAS 23: Borriwing Costs (Chi ph i vay).
IAS 24: Related Party Disclosures ( Cng b v cc bn lin quan).
IAS 26: Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans (K ton va bo co
theo qu li ch hu tr).
IAS 27: Consolidated and Separate Financial Statements (Bo co tai chnh tng hp
va k ton cc khoan u t vao cc cng ty con).
IAS 28: Investments in Associates ( K ton cc khoan u t vao cng ty lin kt).
IAS 29: Financial Reporting in Hyperinflationary Economies (Bo co tai chnh trong
cc nn kinh t siu lm pht).
IAS 30: Disclosures in Financial Statements of Banks and Similar Financial
Institutions (Ni dung cng b trong bo co tai chnh cau cc ngn hang va cc t
chc tn dng ging nhau).
IAS 31: Interests in Joint (Ventures Bo co tai chnh cho cc khoan phn chia trong
cc lin doanh).
IAS 32: Financial Instruments: Presentation (Cc cng c tai chnh: cng b va trinh
bay)
IAS 33: Earnings Per Share (Thu nhp trn mt c phiu)
IAS 34: Interim Financial Reporting (Bo co tai chnh tm thi

2.2.3 Chun mc k ton vi t nam:

2.2.3.1C ch ban hnh cc chun mc k ton Vit Nam
Ti Vit Nam, Quc hi co thm quyn ban hanh Lut k ton. B Tai
Chnh co thm quyn ban hanh cc chun mc k ton.
Ban ch o nghin cu co nhim v nghin cu va son thao chun mc
k ton Vit Nam. Ban ch o gm 13 thanh vin, ngoai cc thanh vin t cc
c quan thuc B Tai Chnh cn b sung thm cc thanh vin t cc trng i
hc va Hi k ton Vit Nam.
V Ch k ton la n v thng trc ca cc ban ch o va cc t
son thao chun mc, co nhim v t chc trin khai vic son thao, tip thu
kin va hoan chnh trinh B k ban hanh.
Hi ng quc gia v k ton thuc B Tai Chnh co chc nng t vn
cho B Trng B Tai Chnh v chin lc, chnh sch pht trin va cc vn
khc lin quan n k ton, kim ton. Hi ng bao gm 1 ch tch, 2 pho ch
tch va 14 y vin n t B Tai Chnh, cc trng i hc va cc b nganh. B
phn thng trc ca Hi ng t ti v ch k ton B Tai Chnh.
Theo Quyt nh s 47/2005/Q-BTC, thi B Tai Chnh co l trinh ban
giao dn chc nng ban hanh cc chun mc k ton va kim ton cho Hi K
ton va Kim ton Vit Nam, co tn gi tt theo ting Anh la VAA (Vietnamese
Association of Accountants and Auditors).

2.2.3.2H thng cc chun mc k ton Vit Nam

Cho n hin nay, B Tai chnh ban hanh 05 quyt nh cng b 26
chun mc k ton (VAS) thanh nm t nh sau:
t 1: Ban hanh va cng b theo quyt nh s 149/2001/Q-BTC ngay
31 thng 12 nm 2001 ca B trng B Tai chnh.
VAS 02: Hang tn kho
VAS 03: Tai san c nh hu hinh
VAS 04: Tai san c nh v hinh
VAS 14: Doanh thu va thu nhp khc
t 2: Ban hanh va cng b theo quyt nh s 165/2002/Q-BTC ngay
31 thng 12 nm 2002 ca B trng B Tai chnh.
VAS 01: Chun mc chung
VAS 06: Thu tai san
VAS 10: nh hng ca vic thay i t gi hi oi
VAS 15: Hp ng xy dng
VAS 16: Chi ph i vay
VAS 24: Bo co lu chuyn tin t
t 3: Ban hanh va cng b theo quyt nh s 243/2003/Q-BTC ngay
31 thng 12 nm 2003 ca B trng B Tai chnh.
VAS 05: Bt ng san u t
VAS 07: K ton cc khoan u t vao cng ty lin kt
VAS 08: Thng tin tai chnh v nhng khoan vn gop lin doanh
VAS 21: Trinh bay bo co tai chnh
VAS 25: Bo co tai chnh hp nht va k ton khoan u t vao cng ty
con
VAS 26: Thng tin v cc bn lin quan
t 4: Ban hanh va cng b theo quyt nh s 149/2001/Q-BTC ngay
31 thng 12 nm 2005 ca B trng B Tai chnh.
VAS 17: Thu thu nhp doanh nghip
VAS 22: Trinh bay b sung bo co tai chnh ca cc ngn hang va t
chc tai chnh tng t
VAS 23: Cc s kin pht sinh sau ngay kt thc k k ton nm
VAS 27: Bo co tai chnh gia nin
VAS 28: Bo co b phn
VAS 29: Thay i chnh sch k ton, c tnh k ton
t 5: Ban hanh va cng b theo quyt nh s 100/2005/Q-BTC ngay
31 thng 12 nm 2005 ca B trng B Tai chnh.
VAS 11: Hp nht kinh doanh
VAS 18: Cc khoan d phng, tai san va n tim tang
VAS 19: Hp ng bao him
VAS 30: Li trn c phiu
2.3

Thc trng v s ha hp gia Chun mc k ton Vit Nam (VAS) vi Chun

mc k ton quc t ( IAS/IFRS)
Khi xy dng cc cc chun mc k ton, quan im xuyn sut ca Vit
Nam la tun th h thng chun mc k ton quc t. VAS c ban c xy
dng da trn IAS/IFRS, theo nguyn tc vn dng co chn lc thng l quc

t, ph hp vi c im nn kinh t va trinh quan l ca doanh nghip Vit

Nam. Do vy, VAS c ban tip cn vi IAS/IFRS, phan nh c phn ln
cc giao dch ca nn kinh t th trng, nng cao tnh cng khai, minh bch
thng tin v BCTC ca cc doanh nghip. Mc d vy, VAS hin nay vn bc l
nhiu im khc bit vi IAS/IFRS. iu nay th hin qua mt s biu hin ch
yu sau:
2.3.1 Chun mc k ton hng tn kho:
AS2 cho phep s dng cc phng php c tnh gi tr hang tn kho nh
phng php chi ph nh mc hoc phng php gi bn l, nhng vn nay
khng c cp VAS 2. VAS 2 cho phep p dng phng php Nhp sau
- Xut trc (LIFO) trong khi IAS/ IFRS khng cho phep p dng phng
php nay. Phng php Nh p sau xut trc hu nh khng c p dng
trong thc t nn theo thng t mi ca BTC s 200/2014 ngay 12/12/2014
b p dng phng php nhp sau-xut trc. c im vt cht binh thng
ca hang tn kho la co thi hn s dng, nn trong thc t, cc loi san phm
nao san xut trc thi s phai tiu th trc va vi vy phng php Nhp sau
Xut trc khng phan nh ng gi tr hang tn kho. Hn na, theo kinh
nghim th gii, phng php Nhp sau Xut trc ch co th p dng khi
nn kinh t ri vao tinh trng siu lm pht va khng ph hp vi c im ca
nn kinh t Vit Nam. Chun mc k ton quc t cng co quy nh ring i
vi nn kinh t siu lm pht nn cc quy nh trong Chun mc k ton hang
tn kho cng nh cc Chun mc k ton khc c xy dng da trn iu
kin kinh t binh thng. Mt khc, ti Vit Nam cha co cng ty nao p dng
phng php Nhp sau Xut trc, vi vy vic b phng php Nhp sau
Xut trc la ph hp vi thc tin.
Va m t im mi ca thng t 200 v chun mc k ton hang tn kho la
b sung k thu t tnh gi theo phng php gi bn l , khng vn ho li vay
i vi nha thu xy lp, khng p dng TK 157 khi chuyn hang tn kho cho
cc n v ph thuc (ma s dng TK 136).
2.3.2 Chun mc k ton ti san c nh:
VAS 3 ch cho phep nh gi li tai san c nh la tai san, nha xng va
thit b trong trng hp co quyt nh Nha Nc, a tai san i gop vn lin
doanh, lin kt, chia tch, sp nhp doanh nghip va khng c ghi nhn phn
tn tht tai san hang nm. Trong khi o, theo IAS 16 thi doanh nghip c
phep nh gi li tai san theo gi th trng va c xc nh phn tn tht
hng nm, ng thi c ghi nhn tn tht nay theo qui nh ti IAS 36 Giam
gi tr tai san. Chnh vi iu nay khi tai san giam gi tr thi doanh nghip s
khng nh gi ng gi tr thc ca tai san, dn n tinh hinh tai chnh va kt
qua kinh doanh ca doanh nghip s khng chnh xc.
VAS 3 ch cho phep xc nh gi tr ca TSC sau ghi nhn ban u
theo gi gc va b qua phng php nh gi li. Mc d phng php tnh
theo gi gc la n gian, d thc hin nhng chnh xc khng cao. Ga tr

cn li ca TSC hu hinh c xc nh theo phng php nay ph thuc

vao vc doanh nghip tnh khu hao nh th nao. Thay i phng php khu
hao hay thi gian s dng hu ch ca tai san s anh hng ti gi tr cn li
ca tai san c nh hu hinh
Theo VAS 3 thi nguyn gi c qui nh tng t nh ca chun mc
k ton quc t nhng li tr khoan mc chi ph c tnh cho vic tho d,
di chuyn cc tai san va khi phc mt bng thi khng c tnh vao
nguyn gi TSC. Vic nay s khin cho nguyn gi ca TSC hu hinh
giam xung mt lng va no s khng phan nh chnh xc khoan chi ph
thc t ma doanh nghip phai chi ra co c tai san o.
Thng t 200 quy nh v TSC nh sau: Khi mua TSC nu c
nhn km thm thit b, ph tng thay th thi phai xc nh va ghi nhn ring
san phm, ph tng thit b thay th theo gi tr hp l. Nguyn gi mua TSC
mua c xc nh bng tng gi tr ca tai san c mua tr i gi tr san
phm,
thit
b,
ph
tng
thay
th.
Cc chi ph bao dng, sa cha, duy tri cho TSC hot ng binh thng nh
k c trch trc d phng phai tra -TK 352 (khng s dng TK 335). BS
u t cho thu hot ng phai trch khu hao; BST nm gi ch tng gi,
doanh nghip khng trch khu hao ma xc nh tn tht do giam gi tr. Ch
u t xy dng BS s dng tai khoan 241 tp hp chi ph xy dng BS
s dng cho nhiu mc ch. Khi cng trinh, d n hoan thanh ban giao a vao
s dng, k ton cn c cch thc s dng tai san trong thc t kt chuyn
chi ph u t xy dng ph hp vi ban cht ca tng loi
2.3.3 Chun mc k ton v doanh thu:
- Vic khai bo thng tin trn bo co tai chnh ca chun mc k
ton Vit Nam v Doanh thu mc d co thuyt minh c th khoan mc thu
nhp khc, tuy nhin, VAS 14 li khng cp ti cc khoan d phng,
n va tai san tim tang. Ngc li IAS 18 yu cu DN thuyt minh r rang
khoan mc nay. iu nay cho thy, vic khai bo thng tin trn bo co tai
chnh ca chun mc k ton Vit Nam v Doanh thu cha tht s hai ha
so vi chun mc k ton quc t v khoan mc doanh thu.
- Theo VAS 21, doanh thu va chi ph tai chnh c tnh vao li/l hot
ng kinh doanh trn bo co kt qua hot ng kinh doanh la khng ph hp
vi thng l quc t, khi cc khoan li/l bn c phiu vn khng phai ca hot
ng mang tnh thng xuyn ca doanh nghip li c hiu la kt qua hot
ng kinh doanh ch yu;
- V thi im ghi nhn va xc nh Doanh thu: Do tnh phc tp trong
vic ghi nhn va o lng Doanh thu, ngoai phn chnh, IAS 18 cn a ra
hng dn trong phn ph lc nhm minh ha cho vic ghi nhn doanh thu
trong trng hp c bit. Trong khi o, VAS 14 li khng co a ra ph lc
nao hng dn cc trng hp nay. Vic khng a ra cc ph lc hng

dn cho cc trng hp c bit nay s gy kho khn, lng tng cho k ton
Doanh nghip khi gp phai nhng trng hp nay.
- VAS 14 xc nh doanh thu la gi tr hp l sau khi tr cc khoan chit
khu thng mi, chit khu thanh ton, giam gi hang bn va gi tr hang
bn b tra li. Trong khi o, IAS 18 li quy nh gi tr hp l nay ch tr i
khoan chit khu thng mi va giam gi hang bn, chit khu thanh ton
khng c giam tr. iu nay to ra s khc bit v xc nh doanh thu t o
to nn s khc bit v thng tin trn bo co tai chnh. Trong nn kinh t hi
nhp quc t, khc bit nay s gy kho khn cho ngi s dng thng tin t
bo co tai chnh, la mt bt cp cho cc c nhn, t chc mun u t vao
Vit Nam.
Tuy nhin s ra i ca thng t 200/2014 cho thy mc ha hp
v doanh thu gia VAS va IAS/IFRS ngay cang cao. Trong thng t 200 quy
nh Doanh thu va chi ph to ra khoan doanh thu o phai c ghi nhn ng
thi theo nguyn tc ph hp. Trong 1 s trng hp, nguyn tc ph hp co
th xung t vi nguyn tc thn trng trong k ton, thi k ton phai cn c
vao ban cht va cc Chun mc k ton phan nh giao dch mt cch trung
thc, hp l. Nhn mnh: Thi im, cn c ghi nhn doanh thu k ton va
doanh thu tnh thu co th khc nhau tu vao tng tinh hung c thu. Doanh
thu tnh thu ch c s dng xc nh s thu phai np theo lut nh;
Doanh thu ghi nhn trn s k ton lp BCTC phai tun th cc nguyn tc
k ton va tu theo tng trng hp khng nht thit phai bng s ghi trn
ho n bn hang. Nu san phm, HH, DV tiu th t cc k trc, n k
sau phai giam gi, phai chit khu thng mi, b tra li nhng pht sinh trc
thi im pht hanh BCTC phai coi y la mt s kin cn iu chnh, pht
sinh sau ngay lp bang CKT.
+ Chia kho trao tay: ghi nhn Doanh thu khi trao chia khon nha, khng
ghi nhn doanh thu khi khch hang ng trc tin. Trng hp khch hang co
quyn chn nha thu hoan thin ni tht: ch u t c ghi nhn Doanh thu
khi ban giao phn th.
+ i vi tin li phai thu t cc khoan cho vay, bn hang tra chm, tra
gop: Doanh thu ch c ghi nhn khi chc chn thu c va khoan gc cho
vay, n gc phai thu khng b phn loi la qu hn cn phai lp d phng
2.3.4 Trnh by BCTC
IAS 1 mc d a ra rt chi tit cc nh ngha, phng php lam, cch
trinh bay va nhng thng tin bt buc phai co trong cc bo co tai chnh
nhng h khng a ra nhng biu mu bo co bt buc tt ca cc cng ty
phai tun theo vi h hiu cc cng ty co quy m, c im nganh ngh kinh
doanh rt khc nhau. Trc y, ch k ton Vit Nam khng nhng a
ra mt h thng tai khan k ton thng nht bt buc ma cn a ra cc biu
mu bo co tai chnh thng nht bt buc, cng nhc, lam trit tiu tnh linh
hot va a dng ca h thng BCTC, cho tt ca cc doanh nghip p dng.

Nhng ngay 12/12/2014 B tai chnh ban hanh thng t s 200/2014/TTBTC hng dn ch k ton doanh nghi p, ch k ton theo thng
t nay cc doanh nghi p khng bt bu c p dng mu s k ton, chng
t k ton ma t thit k xy dng ph hp vi doanh nghi p ca minh.
V im nay cho thy, so vi trc y thi thng t 200 c p nh p ti
a cc n i dung ca chun mc k ton quc t.
Theo VAS 21 thi doanh thu va chi ph tai chnh c tnh vao li/l hot
ng kinh doanh trn bo co kt qua hot ng kinh doanh la khng ph
hp vi thng l quc t, khi cc khoan li/l bn c phiu vn khng phai
ca hot ng mang tnh thng xuyn ca doanh nghip li c hiu la
kt qua hot ng kinh doanh ch yu.
Theo chun mc k ton quc t IAS 1, ngoai cc bo co tai chnh bt
buc phai trinh bay nh: Bang cn i k ton, Bo co kt qua hot ng kinh
doanh, Bo co lu chuyn tin t va Thuyt minh bo co tai chnh, cn
co Bo co tinh hinh thay i vn ch s hu, cn VAS 21 chun mc k
ton Vit Nam, Bo co tinh hinh thay i vn ch s hu la mt bo co
c nm trong thuyt minh bo co tai chnh.
S ra i ca Thng t 200/2014 quy nh mt s im mi trong cng
vic trinh bay BCTC thy mc ha hp gia VAS va IAS/IFRS ngay
cang cao.
+ Thng tin bt buc trong BCTC khng cn Thu va cc khoan np Nha
nc.
+ K lp BCTC gia nin s gm BCTC qu (ca qu IV) va BCTC bn
nin (trc ch yu cu BCTC qu va khng cn qu IV).
+ Thm cc quy nh mi v Xy dng nguyn tc k ton va BCTC khi
doanh nghip khng p ng gia nh hot ng lin tc (iu 106).
+ Sa i, b sung nhiu ch tiu ca Bang Cn i k ton, c th:
M s 120 = M s 121 + 122 +123 (trc y la 121 + 129)
M s 130 = 131 + 132 + 133 + 134 + 135 +136 +137 +139 (trc y
khng co 136, 137)
M s 150 = 151 + 152 +153 +154 + 155 (trc y khng co 153, 154
nhng co 158)
M s 200 = 210 + 220 + 230 + 240 +250 +260 (trc y khng co 230)
+ Phn Thuyt minh bo co tai chnh cng co nhiu s thay i, b sung
cc ch tiu nh:
Phn c im hot ng ca doanh nghip b sung thm: chu k san xut, kinh
doanh thng thng; cu trc doanh nghip.
Phn chnh sch k ton p dng chia ra ch tiu c th cho 2 trng hp Doanh
nghip p ng gia nh hot ng lin tc va Doanh nghip khng.
Phn thng tin b sung cho cc khoan mc trinh bay trong bang Cn i k ton
thm ch tiu: n xu; vay va n thu tai chnh; tai san d dang dai hn

PHN 3: NHN XET, KIN NGH NHM PHT TRIN

CHUN MC K TON VIT NAM VI CHUN MC K
TON QUC T
3.1

Nh n xet:
Hin nay, chun mc k ton Vit Nam vn cha ha hp hoan toan vi
chun mc k ton quc t. S khc bit ch yu gia VAS va IAS/IFRS la
khc bit v c s o lng tai san da trn c s gi tr hp l va vn khai
bo thng tin. S cha ha hp gia VAS va IAS/IFRS co nhng nguyn nhn
trc tip va nhng nguyn nhn thuc v yu t x hi, kinh t va php lut.
Nhin chung, vic Vit Nam la chn m hinh vn dng co chn lc IAS/IFRS
lam c s ch yu xy dng h thng chun mc k ton cho minh la mt s
la chn hp l. Trong thi gian ti, p ng yu cu hi nhp quc t v k
ton, ph hp qu trinh hi nhp kinh t ca t nc, Vit Nam cn tin hanh
mt s giai php va mang tnh cp bch, va mang tnh lu dai, bao gm ca
giai php trc tip i vi h thng chun mc k ton va giai php thuc v
mi trng kinh t, php lut./.
Co nhiu l do giai thch cho s cha ha hp gia VAS va
IAS/IFRS, trong o co nhng nguyn nhn trc tip va nhng nguyn nhn
thuc v mi trng k ton
Nguyn nhn trc tip

VAS v c ban c son thao da trn cc IAS/IFRS tng ng c ban hanh

n cui nm 2003, nhng sau o khng c cp nht nhng sa i ca IAS lin
quan va IFRS mi c ban hanh sau nm 2003;
IAS/IFRS ngay cang hng ti o lng tai san da trn c s gi tr hp l nhm
am bao tnh lin quan ca thng tin k ton i vi cc i tng s dng, trong
khi o gi gc vn la c s o lng ch yu c qui nh bi VAS;
IAS/IFRS cho phep s dng xet on va c tnh nhiu hn so vi VAS, dn n
IAS/IFRS yu cu khai bo thng tin lin quan n s dng xet on va c tnh
nhiu hn.
Nguyn nhn thuc v mi trng k ton

Th nht, vn ho ca ngi Vit Nam la trnh ri ro va s khng chc chn. p

dng IAS/IFRS, s khng chc chn la rt cao bi vi BCTC theo IAS/IFRS s dng
nhiu c tnh k ton, v d nh gi tr hp l. VAS vi cc c tnh k ton t hn
va thn trng hn lam hn ch nhng yu t khng chc chn, tuy nhin, iu nay
cng giam nhiu s ph hp ca thng tin trn BCTC. c im vn ho nay la yu
t anh hng gin tip va rt quan trng n vic VAS cha p dng hoan toan
IAS/IFRS.
Th hai, nn kinh t th trng Vit Nam cn kh non tr, Vit Nam mi pht
trin kinh t th trng t nhng nm cui ca th k 20, th trng vn ca Vit
Nam la mt trong nhng th trng non tr nht trn th gii, mi c hinh thanh

hn mi nm nay. n nay, no vn cha th hin r vai tr quan trng trong nn

kinh t, mi ch trong phm vi quc gia, cha lin thng vi th trng vn trn th
gii. Trong khi o, nh hng ca IAS/IFRS la xy dng h thng cc chun mc
k ton hoan toan th trng va h tr th trng vn, mt h thng chun mc k
ton phc v cho li ch chung, cht lng cao, d hiu va co th p dng trn toan
th gii, nhm gip nhng ngi tham gia vao cc th trng vn khc nhau trn th
gii ra quyt nh kinh t. Do vy, nh hng pht trin ca VAS phc v cho
cc nha u t trn th trng vn khng mnh nh IAS/IFRS; nhu cu ca Vit
Nam v mt h thng k ton phc tp va hp l nh IAS/IFRS phc v th
trng vn la cha cp bch. Ngoai ra, Vit Nam hin nay, nhiu i tng s
dng BCTC cha co nhu cu thc s i vi thng tin tai chnh cht lng cao vi
thng tin tai chnh ch ong vai tr th yu trong vic ra quyt nh ca h.
Th ba, Vit Nam la mt nc theo hng in ch lut (code law) hay lut thanh
vn (civil law), khc vi cc nc theo hng thng lut (common law). Trong cc
nc theo hng in ch lut, nhin chung, s bao v quyn c ng va yu cu v
tnh minh bch ca thng tin thp hn trong cc nc theo hng thng lut. VAS
c xy dng ph hp vi c im h thng lut ca mt nc theo hng in
ch lut trong khi IAS/IFRS c pht trin ph hp vi h thng lut ca cc nc
theo hng thng lut. Ngoai ra, Vit Nam la quc gia ma c s, nguyn tc k ton
c quy chiu vao ch k ton quc gia. Theo o, Nha nc co vai tr kim
sot k ton v phng php o lng, nh gi, son thao va trinh bay bo co;
vic son thao, ban hanh cc chun mc k ton va cc hng dn thc hin phai do
cc c quan nha nc thc hin va c t trong cc b lut hoc cc vn ban
php l di lut. Trong khi o, ti cc quc gia pht trin IAS/IFRS, cc c s,
nguyn tc k ton khng quy chiu vao ch k ton quc gia; vic kim sot ca
Nha nc c thc hin thng qua vic giai thch mc tiu, nguyn tc k ton,
phng php o lng, nh gi, son thao va trinh bay BCTC; chun mc, nguyn
tc k ton thng c thit lp bi cc t chc t nhn chuyn nghip, iu o
cho phep chng tr nn d thch ng vi thc tin va sng to hn, va phn ln cc
nguyn tc nay khng c quy nh trc tip trong cc vn ban lut.
3.2

nh hng pht trin chun mc k ton Vit Nam ha hp vi chun

mc k ton quc t
Co th noi rng, vic p dng IAS/IFRS m ra mt thi k mi lam
thay i cch thc ghi nhn, o lng va trinh bay cc yu t ca BCTC, loi
tr s khc bit trong chun mc k ton, la iu kin am bao cc doanh
nghip va t chc trn toan th gii p dng cc nguyn tc k ton mt cch
thng nht trong lp va trinh bay BCTC. IAS/IFRS c chp nhn nh chun
mc lp BCTC cho cc cng ty tim kim s tha nhn trn th trng chng
khon th gii. Vic s dng IAS/IFRS mang li nhng li ch kh r, nh : tit
kim chi ph son thao chun mc va nhanh chong ha nhp vao chun mc k
ton quc t c chp nhn; s hi nhp v k ton gip cho cc cng ty huy
ng vn trn th trng quc t. n nay, co hn 119 quc gia trn th gii

thc hin vic yu cu (bt buc) hoc cho phep (khng bt buc) cc cng ty
nim yt trn th trung chng khon ca h s dng IAS/IFRS khi lp va trinh
bay BCTC.
Tuy nhin, vic p dng IAS/IFRS khng phai la hoan toan d dang i
vi cc doanh nghip cc quc gia. Mt trong nhng thch thc o la phai co
i ng nhn vin k ton va chi ph. iu nay khng n gian vi IAS/IFRS
c xem la kh phc tp ngay ca i vi cc nc pht trin. p dng
IAS/IFRS n v phai b ra chi ph ban u kh ln, xy dng li h thng thu
thp, x l va trinh bay cc thng tin tai chnh. Ngoai ra, phng php xy
dng IAS/IFRS v c ban la theo m hinh Anglo-America, do o co th khng
ph hp vi cc nc ang pht trin vi co s khc bit ln v vn hoa va mi
trng kinh t gia cc nc pht trin va cc nc ang pht trin (PratherKinsey, 2006). Theo Carmona and Trombetta (2008), IAS/IFRS da trn
nguyn tc (principle-based IAS/IFRS) co tnh linh hot cao nn co th kho vn
dng vao hoan canh cc nc ang pht trin, vn thiu mt th trng pht
trin co th p dng phng php da trn th trng (market-base) c
tnh gi tr hp l
T cc nguyn nhn ca s cha ha hp gia VAS vi IAS/IFRS va
nhng phn tch nu trn, co th thy, vic Vit Nam la chn m hinh vn
dng co chn lc IAS/IFRS lam c s ch yu xy dng h thng chun
mc k ton cho minh la mt s la chn hp l. Tuy nhin, trong thi gian sp
ti, p ng yu cu hi nhp quc t noi chung va hi nhp v k ton noi
ring, mt s giai php mang tnh nh hng cn c xem xet mt cch tch
cc, nh sau:
Th nht, cn khn trng nh gi, sa i, b sung cp nht 26 chun mc ban
hanh cho ph hp vi nhng thay i ca IAS/IFRS va thc tin hot ng kinh doanh
ti Vit Nam
Th hai, nhm p ng kp thi s i mi va pht trin ca nn kinh t, cn sm ban
hanh 5 chun mc k ton lin quan n cc i tng va giao dch pht sinh trong
i sng kinh t, bao gm: Thanh ton bng c phiu (IFRS 02); Tim kim, thm d
va xc nh gi tr cc ngun tai nguyn khong san (IFRS 06); Cng c tai chnh
(IFRS 7; IFRS 9); Cc khan tai tr ca Chnh ph (IAS 20): Tn tht tai san (IAS
36). Mt s chun mc cng cn co bc chun b ban hanh trong thi gian tip
theo nh: Tai san nm gi bn va hot ng kinh doanh khng lin tc; Phc li
ca nhn vin; Nng nghip
Th ba, Vit Nam cn tng bc tip tc hoan thin mi trng kinh t va lut php
ph hp vi yu cu ca IAS/IFRS. Chng hn nh th trng giao dch tai san cn
phai minh bch va hot ng co th s dng gi tr hp l lam c s o lng
gi tr tai san

 KT LUN

K ton co vai tr c bit quan trng khng nhng vi hot

ng tai chnh nha nc ma cn v cng cn thit i vi hot ng ca
mi doanh nghip, t chc. Tuy nhin gip cho vic thu thp, ghi
chep va truyn t thng tin mt cch tt ht h tr hiu qua cho qu
trinh ra quyt nh kinh t, k ton cn phai c h thng hoa, chun
mc hoa thanh nhng quy nh mang tnh mc thc. Nhng quy nh
nay hin hu trong hu ht cc quc gia trn th gii nhng khng pht
trin n c ma lun phan anh mi trng kinh doanh, chnh tr, vn
hoa x hi ca mi quc gia. Chnh vi s khc bit nay nn ni dung,
phng php xy dng va c quan thit lp chun mc k ton ca mi
quc gia la khng ging nhau. Bn cnh o, xu hng quc t hoa th
trng vn va s chuyn dch u t t quc gia nay sang quc gia khc
to nn mong mun cn co mt ngn ng chung v k ton. o la l
do tt yu ma h thng chun mc k ton quc t IAS ra i. Nhin
chung vi li ch ca minh, cc quc gia u c gng xy dng h thng
k ton quc gia ph hp vi cc thng l quc t trong iu kin ca
quc gia minh. Trong bi canh nn kinh t th trng quc t ngay cang
pht trin, t ra yu cu h thng k ton Vit Nam cng phai thay i
va khng ngng hoan thin theo s i mi ca t nc. Cho n nay
Vit Nam ban hanh c 26 chun mc k ton, da trn nn tang
chun mc k ton quc t, tuy nhin tin nay cn kh chm, cn
nhiu thiu sot, cc chun mc k ton cn nhiu im khc bit, cha
ph hp so vi chun mc k ton quc t. Chnh vi vy, vic xy dng
h thng k ton Vit Nam ha hp, hi t vi cc thng l k ton quc
t la con ng tt yu ma Vit Nam phai thc hin va c gng nhanh
chong hoan thanh. Bn cnh vic xy dng h thng chun mc cho ph
hp, B tai chnh cn iu chnh nhng im cha ph hp trong cng
tc k ton ti Vit Nam nhm hng ti s ha hp va hi t k ton
trong tng lai i theo xu th pht trin ca th trng th gii.

 DANH MC TI LIU THAM KHO

---------------- 1. B Tai chnh (2001-2005), H thng chun mc k ton Vit Nam;
Nha Xut Ban Tai chnh, Ha Ni;
2. B Tai chnh - V Ch K ton va Kim ton (2008), Ni dung va
hng dn 26 Chun mc k ton Vit Nam; Nha xut ban Thng k, Ha
Ni;
3. Trang web: http://www.sav.gov.vn/1500-1-ndt/su-hoa-hop-giua-chuanmuc-ke-toan-viet-nam-va-chuan-muc-ke-toan-quoc-te-thuc-trangnguyen-nhan-va-dinh-huong-phat-trien-.sav

 BI TP
bi:

Co kin cho rng ban BCTC cui nm phai thuyt phc

c nha san xut xe hi quy m ln rng nha my lp rp Hazelwood thc s co kha
nng to ra li nhun. Nu khng, nhim v mi t ra cho cng ty la tim kim cc
phng n p dng cho nha my mi va ao to li cho cng nhn.

Tht khng may, Ford va ch ra rng no khng co nhiu c hi cu

vn nha my. Hazelwood la 1 trong 5 nha my hin ang i mt vi vic ong ca va
35.000 ngi s mt vic lam. Nhng tn tht nay la mt phn ca k hoch ti cu
trc cng ty c trin khai nhm gip Ford tim kim li li nhun. Cng ty nay
thua l 800 triu USD ch trong qu u nm 2002. o la ln thua l th 4 lin tip
ca cng ty.
Cu hi thao lu n:

1)T bo co trn, hy s dng thuyt tam on lun trinh bay ngn

gn theo hinh thc quy np giai thch: Ti sao nha my lp rp ca Ford cn
phai ngng hot ng.
Giai thch vai tr ca quan h cu trc trong l thuyt ca bn.
Giai thch vai tr ca quan h ng ngha trong l thuyt ca bn.
Giai thch vai tr ca quan h thc dng trong l thuyt ca bn

2) T bo co trn, hy s dng thuyt tam on lun trinh bay ngn

gn theo hinh thc din dch giai thch : Ti sao chnh ph cn phai tr cp
cho Ford.
Giai thch vai tr ca quan h cu trc trong l thuyt ca bn.
Giai thch vai tr ca quan h ng ngha trong l thuyt ca bn.
Giai thch vai tr ca quan h thc dng trong l thuyt ca bn.
Bi lm:
Co 2 cch tip c n khc nhau i vi s pht trin ca l thuyt:
-

Suy lu n quy np t nhng quan st ring bi t pht trin thanh tng

qut.

Suy lch din dch t tin tng qut pht trin, d bo, hng dn va
giai thch nhng vn ring bi t.

Cu trc ca l thuyt bao gm quan h cu trc, quan h ng ngha va

quan h thc dng:

Quan h cu trc c p n mi lin h gia cc khi ni m c ban. Trong

l thuyt, quan h cu trc c s dng a ra cc kt lu n t cc tin
.

Quan h ng ngha la mi lin h gia cc khi ni m l thuyt va cc i

tng trong th gii. Cc kt lu n rt ra t cc tin co th am bao quan
h logic nhng cha chc la m t iu ng trong thc t, nu cc tin
sai. Ngc li, m t kt lu n khng logic nhng vn co th ph hp vi th
gii thc.

Quan h thc dng th hi n anh hng ca cc khi ni m ho c cc i

tng n con ngi.

1/ Bin lun ti sao nh my ca Ford cn phai ng ca theo suy

lu n quy np

a. Quan h cu trc:
Tin 1:
Tin 2:
khng hiu qua
Kt lu n:

Nu Ford mun ti c cu nha my

Va Hazelwood la mt trong nm nha my hot ng
Thi Hazelwood s b ong ca

b. Quan h ng ngha:
Tin 1:
Nu Ford thua l 800 triu la vao qu u tin nm
2002 va la qu th 4 lin tip b thua l
Tin 2:
Tin 3:
khng hiu qua
Kt lu n:

Va Ford mun ti c cu nha my

Va Hazelwood la mt trong nm nha my hot ng
Thi Hazelwood s b ong ca

c. Quan h thc dng:

Tin :
Nu Ford thua l 800 triu USD vao qu u tin nm
2002 va la qu th 4 lin tip b thua l
Tin 2:
nhiu

Va Ford nhn thy c hi cu vn cc nha my la khng

Tin 3:

Va cc nha my ang cung cp 35.000 vic lam

Tin 4:
khng hiu qua
Kt lu n:

Va Hazelwood la mt trong nm nha my hot ng

Thi Hazelwood s b ong ca

2/ Bin lun xem ti sao chnh ph nn tr cp cho Ford theo din

giai.
a Quan h cu trc:

 Tin 1:

Nu chnh ph tai tr cho cc cng ty ln ang gp kho

khn
Tin 2:

Va Ford la mt cng ty ln ang gp kho khn

Kt lu n:

Thi chnh ph nn tai tr cho Ford

b. Quan h ng ngha:
Tin 1:
khn
Tin 2:

Va Ford la mt cng ty ln ang gp kho khn

Tin 3:
Va Ford thua l 800 triu USD vao qu u
nm 2002 va la qu th 4 lin tip b thua l

Kt lu n:

Nu chnh ph tai tr cho cc cng ty ln ang gp kho

Thi chnh ph nn tai tr cho Ford

c. Quan h thc dng:

Tin 1:
khn
Tin 2:

Nu chnh ph tai tr cho cc cng ty ln ang gp kho

Va Ford la mt cng ty ln ang gp kho khn

Tin 3:
Va Ford thua l 800 triu USD vao qu u
nm 2002 va la qu th 4 lin tip b thua l

Tin 4:

Va 35.000 ngi lam vic ti Ford i mt vi mt vic.

Kt lu n:

Thi chnh ph nn tai tr cho Ford