Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
NI DUNG
Ch 1. I CNG C CHT HC THC
PHM
Ch 2. DNG THC CA CC CHT C
TRONG C TH
Ch 3. NH HNG CA C CHT LN CC
C QUAN QUAN TRNG CA C TH
Ch 4. TC DNG C CA C CHT THC
PHM LN C TH
Ti liu hc tp
L Ngc T v cng s, 2006. c t hc v An ton
!4
CH 1. I CNG C CHT HC THC
PHM
I.1
I.2
I.3
I.4
!12
c t t nhin
Ph gia cht h
tr ch bin
D bi tit
C th
sinh vt
Tng c tnh
Gim phn cc,
tng tnh a m
Kh bi tit
CH v
mi trng
!14
CH vi
con ngi
VAI TR
CH v sn
xut cng
nghip thc
phm
!16
!18
Ai l ngi chu
trch nhim v
thc phm an
ton, khng c
c cht?
!19
!20
LD
Qua ming
Th rn Th lng
Qua da
Th rn
Th lng
c mnh
<5
< 20
< 10
< 40
c
5 - 50
20 - 200
10 - 100
40 - 400
c trung bnh 50 - 500 200 - 2000 100 - 1000 400 - 4000
c t
< 2000
> 4000
> 500
!28
2. c cht ha hc l cc
cht c c ngun gc t
ha cht, l sn phm ca
cc phn ng ha hc, t
cc ngnh cng nghip,
cht thi cng nghip...
c xp vo loi c cht
ha hc. Mc gy c
ca chng ty thuc nhiu
vo cu trc ha hc, nng
tc ng ca chng v
trng thi ca c th nhn
cht c.
!30
!31
!33
II.2
II.3
II.4
!37
vt
D bi tit
c
cht
v
c
t
!38
Gim c tnh
Tng c tnh
Thc vt bc thp
Thc vt bc cao
ng vt ph du
ng vt
C ln
Food Chain in
Nature
*P = producer,
*H = herbivore,
*C1 = carnivore
order-1,
*C2 = carnivore
order-2)
!41
ly sinh hc
(bioaccumulation) l
mt qu trnh tch t
cc nguyn t vi lng,
cc cht nhim vo
trong c th sinh vt
thng qua qu trnh hp
th bi cc sinh vt t
mi trng xung quanh
m chng ang sng.
!42
!44
!45
1. C ch cht c xm nhp vo c th
!
Khuch tn th ng
S thm lc
Vn chuyn ch ng (tch cc)
Ni thm bo
!46
Mi t bo c
mng, bo
tng, cc bo
quan v nhn.
!47
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Chc nng ch yu ca t bo
To ra hng ro bo v, to hnh, n nh cu trc
c trong v ngoi.
Tip nhn, x l v truyn tin.
Tip nhn, tiu ha cht, tng hp cht mi, sinh nng
!48
lng.
D tr cht v nng lng.
Sinh sn thay c i mi, pht trin c th, hi
phc c th, duy tr ni ging.
Sinh in sinh hc: in no, in tim, in thn kinh,
in d dy
S trao i thng tin v vt cht qua mng t bo
thng qua hnh thc vn chuyn khuch tn, vn
chuyn tch cc, thm lc v ni thm bo.
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Cu trc mng t bo
Mng t bo l
mng bn thm, c
tnh n hi, dy
7-10 nm, thnh
phn ch yu l
protein v lipid, mt
phn nh l
carbohydrat.
!49
1.
C ch cht c xm nhp vo c th
mng t bo
!50
1. C ch cht c xm nhp vo c th
Vn chuyn th ng xy ra ph thuc vo s
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
1. Qua lp lipid kp (phospholipid):
Vt cht c kch thc nh
Khng tch in
Khng phn cc
Nhng cht ha tan trong lipid
2. Qua protein mang tnh chn lc: ng, acid
amin, cc ion Na+, K+, Ca2+, Mg2+, P3+, Cl1-
!52
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
1. Khuch tn n thun qua lp lipid kp
Cc cht c bn cht l lipid, tan trong lipid O2; N2;
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
2. Khuch tn n thun qua cc knh protein
C tnh thm chn lc cao: ph thuc vo c im hnh
dng, ng knh v in tch mt trong ca knh.
Cng ng- m ca knh protein theo in th:
V d: Cng hot ha ca knh Na+: Khi mt trong mng
mt in tch m th cng hot ha pha ngoi mng m
ra, Na+ i qua knh vo trong t bo.
Cng ca knh K+ cng m khi mt trong mng tr thnh
in tch dng.
Cng ng m do cht kt ni (ligand): Khi c cht kt
ni gn vi protein knh lm thay i hnh dng v lm
ng hoc m cng.
V d: Acetylcholin gn vo protein knh, Na+ lm cng ca
knh m ra, cho php cc ion Na+ i vo tham gia vo c
ch xut hin in th hot ng, dn truyn xung ng
thn kinh.
!54
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
3. Khuch tn c thun ha nh protein mang
L hnh thc vn chuyn ca cc ng n nh
glucose, fructose, mannose, galactose, xylose,
arabinose v phn ln cc acid amin.
Tc khuch tn tng dn n mc ti a (Vmax)
th dng li d nng cht khuch tn vn tip
tc tng.
Nguyn nhn: s lng cc v tr trn phn t
protein mang c hn, c thi gian protein mang
gn, thay i hnh dng.
!55
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
Khuch tn c thun ha nh protein mang
!56
C ch cht c xm nhp vo c th
c Khuch tn th ng
nh hng bi tnh thm ca
!57
4. Cc yu t nh
mng i vi cht khuch
hng ti tc
tn.
khuch tn th ng nh hng bi s chnh
lch nng hai bn
mng.
nh hng bi s chnh
lch p sut qua mng.
Khi c chnh lch in th
gia hai bn mng th cc
ion, do tch in, s khuch
tn qua mng mc d khng
c s chnh lch nng
ca chng hai bn mng.
!
Phn ln cc cht c i qua mng t bo bng
con ng khuch tn n gin v th ng. T
l i qua c lin quan trc tip vi gradient nng
hai bn mng v tnh a bo ca phn t
c.
Nhiu cht c ion ha c. Cc dng ion ha
thng khng c kh nng i qua mng t bo
do ha tan ca chng trong lipid rt thp,
trong khi dng khng b ion ha li ha tan
c trong cht bo, do t l hp th ph
thuc vo ha tan ca chng trong cht bo.
!58
!60
!61
!63
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Vn chuyn tch cc
Uniport: ch vn chuyn mt cht duy nht
Symport: vn chuyn c hai cht cng mt lc
!64
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Vn chuyn tch cc
S vn chuyn tch cc thng bao gm c ch
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Vn chuyn tch cc
C ch bm Na+, K+ v ATPase ca t bo:
Bm Na+,K+, ATPase c vai tr a 3 ion Na+ vo
trong, 2 ion K+ ra ngoi, ko nc ra theo.
Khi Protein v cc hp cht hu c c kch thc
phn t ln, tch in m, khng th thm ra ngoi
mt cch th ng (trng thi ngh ca c ch th
ng), s hp dn cc ion dng v gy ra mt lc
thm thu ht nc t bn ngoi vo bn trong lm
t bo phng ln v c th v. Do vy, c ch bm
Na+ -K+ - ATPase, s c hot ha khi th tch t
bo tng hn bnh thng.
!66
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Vn chuyn tch cc
Hin tng km hm cnh tranh cng c th xy
!67
1. C ch cht c xm nhp vo c th c Vn
chuyn tch cc
Trong vn chuyn tch cc, mt cht mang c th
!68
!69
1. C ch cht c xm nhp vo c th
c Ni thm bo
i vi cc phn t ln (rn hoc lng) khng lt
!70
Thc vt
!71
Con ngi
ng vt
c i vi ng vt
c cht xm nhp vo c th ng vt:
Qua ng h hp
Thm qua da
Qua ng tun hon
Qua ng tiu ha
Qua cc c quan d b tn thng, nhy cm vi
c cht.
Hp th
(Absorption)
!73
Phn phi
(Distribution)
Chuyn ha
(Metabolism)
o thi
(Elimination)
!74
ng ng tiu ha
Bi tit
(phn)
Mt
Thm qua
da
Bi tit (tuyn
m hi)
Bi tit (th ra
khng kh)
Cc con ng
khc (trc trng,
m o, ngoi
rut)
Gan
C quan cm nhn
mng t bo
Trao i cht
Tch t (xng, m
m)
!75
D dy
gan
Rut
non
Trong rut
Cht c l cc acid yu,
Cht c l cc acid yu, ch yu
chng thng dng khng
dng ion ha nn b hp thu
ion ha, ha tan c trong
kh khn, nhng mt khi qua
cht bo nn c th khuch
c vo mu th chng tr
tn c.
thnh dng ion ha do s
khng c xu hng quay tr li.
Cht c l cc base yu,
chng b ion ha rt mnh do Cht c l cc base yu, th d
b hp th khng d dng.
dng b hp th hn v y
chng tn ti di dng khng
Qua mu, cc acid yu
ion ha.
thng di dng ion ha
nn d b vn chuyn i, con Nhng cht phn cc km
base yu li thng di
thng l nhng cht tan trong
dng khng ion ha nn c
m, thng qua mng lipid v
khuynh hng khuch tn li
nhng cht tit ra trong qu trnh
d dy.
ion ha, ph thuc vo h s
"78
phn ly v pH dung dch.
"79
"80
Cu to mch mu
Phn b
Trong cc t bo ny li thiu cc khng bo nn
cng lm gim kh nng vn chuyn c cht.
Nng protein ca cc cht lng cc khe
trong no thng rt thp. V vy, s lin kt vi
cc protein khng th l mt c ch vn chuyn
ca cht c t mu vo no.
Cc cht c vo trong no ph thuc vo ha
tan ca chng trong cht bo.
"83
Phn b
Hng ro mu nhau l vt cn tr ngi cho s
vn chuyn cc cht c v do c mt tc
dng bo v no cho cc bo thai.
Cc hng ro khc c mt, tinh hon. Cc hng
cu cng c vai tr trong s phn b s xm nhp
cc dn xut v c thy ngn nhng li khng cn
tr cc dn xut alkyl ca thy ngn.
"84
"88
"89
"91
"92
"94
"96
"98
"101
S hp thu,
"102
chuyn ha v bi
tit
a: v tr hp thu
chnh
e: v tr bi tit
f: v tr lc
m: v tr chuyn ha
chnh
p: sn phm
chuyn ha
s: v tr cht bi tit
x: cht c sau
chuyn ha sinh
hc
Vai tr
chuyn
ha sinh
hc c
bi tit
trong
nc tiu
"103
chuyn ha sinh hc
"104
Pha I
"105
Pha II
Oxidation
Sulfate conjugation
Reduction
Glucuronide conjugation
Hydrolysis
Glutathione conjugation
Acetylation
"106
Phn ng Pha I
Cht c tri qua qu trnh chuyn ha sinh hc
Phn ng pha II
Cht chuyn ha tri qua phn ng chuyn ha
"108
Pha II
Phn ng pha II l phn ng lin hp, ngha l cht
Methylation
"110
"111
"112
RH2 + O-O
OH
NADP+
+ H 2O
H
"113
R
H
"114
Mt s phn ng oxy ha
"115
Alcohol dahydrogenation
N-hydroxylation
Aldehyde dehydrogenation
N-oxidation
Alkyl/acyclic hydroxylation
S-oxidation
Aromatic hydroxylation
O-dealkylation
Deamination
S-dealkylation
Desulfuration
Sulphoxidation
ALCOHOL DEHYDROGENATION
"116
DEAMINATION
"117
DESULFURATION
"118
N-DEALKYLATION
N,N-dimethyl-pnitrophenylcarbamate
"119
N-OXIDATION
"120
S-OXIDATION
sulfide
"121
sulfoxide
sulfone
O-DEALKYLATION
p-Nitrosanisole
"122
S-DEALKYLATION
"123
Phn ng kh
Phn ng kh bi cc enzyme ca vi th thn
Kh cc dn xut nitro:
C6H5-NO2
Nitrobenzen
Kh
C6H5-N=O
C6H5NHOH
Nitrosobenzen
Phenylhydroxylamin
cc dn xut azo:
C6H5-N=N-C6H5
C6H5-NH-NH-C6H5
Azobenzen
"124
Hydrazobenzen
C6H5-NH2
Anilin
C6H5-NH2
Anilin
Mt s phn ng kh
Azo reduction
Dehalogenation
Disulfide reduction
Nitro reduction
N-oxide reduction
Sulfoxide reduction
"125
AZO REDUCTION
"126
DEHALOGENATION
"127
NITRO REDUCTION
"128
"129
"130
"131
"132
UDPGA + X (cht c)
Thc phm
X-glucuronid+ UDP
"133
C6H5OH + H2SO4
SO4 + H2O
C 6H 5
"134
"135
SO2NH2 + CH3COOH
Sulfonamid
"136
Acid Acetic
N
CH3-C=O
SO2NH2
SG
Cl
+ GSH
Cl
GSH-S-Transferase
"137
NO2
NO2
"139
Dn xut Nhydroxy
C ch gy
c (3)
c tnh
(4)
Lin kt ng Hoi t
gan
ha tr
2-Acetaminofluoren N-Acetoxy-AAF
(AAF)
Lin kt ng Cc ung
ha tr
th
Aflatoxin B
Lin kt ng Ung th
gan
ha tr
"140
Aflatoxin-2,3epoxyd
(1)
(2)
(3)
(4)
Allyl format
Acrolein
Amygdalin
Mandelonitril
Benzen
Benzen epoxyd
Lin kt ng Tn thng
ty xng
ha tr
(1)
(2)
(3)
(4)
Cacbon
Gc t do
Lin kt ng Hoi t v ung th
tetraclorua
(triclometan)
ha tr
gan
Chloroform
Phosgen
Cycasin
Metylazoxymeta Alkyl ha
nol
Hydrocacbon Epoxyd
a vng
Metanol
Phc hp
"142
Formaldehyd
c tnh chung v
vng mc
(1)
(2)
(3)
(4)
Methoxyfluran Florua v c
c ch
enzyme
Nitrat
Methemoglobin
Oxy ha
hemoglobin -mu
Nitrit
Tn thng
thn
Nitrit v cc Notrosamin
amin bc 2,
bc 3
Alkyl ha
Parathion
Paraoxon
Uretan
N-Hydroxyuretan Alkyl ha
"143
Cc ung th
gan v phi
Cc ung th,
c t bo
Phn ng to epoxyd
Sau khi hnh thnh Bromobenzen epoxyd, phn ng
lin kt vi glutation lm gim kh nng gy c. Ch
sau khi lng glutation gan b gim mnh th
bromobenzen epoxyd mi lin kt vi cao phn t v
gy hoi t gan.
Br
Br
GSH transferase
H
H
OH
H
O
3,4-ihyro-3-hydroxy-4,S-glutathionyl-brombenzen
"145
"147
5. Phn ng hot ha
Phn ng to cc gc t do v ion superoxyd
Mt s cht c halogen c th chuyn ha thnh cc gc
t do.
Hot ha trong ng tiu ha
Trong mi trng acid ca dch d dy, cc nitrit v mt
s amin c th to ra cc nitrosamin (gy ung th) v
cc nitrat (trong iu kin khc, nitrat b chuyn i thnh
nitrit bi h vi sinh vt ng tiu ha, to ra
methemoglobin mu).
Cht ngt nhn to cyclamat (ng ha hc thng
dng) b chuyn ha thnh cyclohexylamin bi cc vi
khun ng rut gy teo tinh hon.
II.4. Tc dng c ln c th
Tc dng c l kt qu tng tc ha sinh gia phn
"148
II.4. Tc dng c ln c th
Qu trnh tc dng c ca cc c cht
Hp th cht c
Pha ng
Phn ng ha sinh
nh hng ha sinh
Tc dng c
Thay i nhit , tc
nhp p ca tim, nhp th,
p sut mu v h thng
thn kinh trung ng
" 49
1
c ch enzyme; Thm c
qua mng t bo; Thay i
cu trc protein, m m v
chuyn ha carbohydrate;
Hn ch h hp
II.4. Tc dng c ln c th
1. Tnh a dng ca cc tc dng c
Tc dng c cc b v tc dng c h thng
Tc dng c cc b l tc dng ca mt s cht c
c th gy tn thng trc tip ln b mt tip xc ca
c th (da, ng tiu ha, ng h hp), ph hy
cc t bo sng. V d: acid sulfuric, xt, chloroform
Tc dng c h thng l kt qu tc dng c ca
cc cht c sau khi cht c c hp thu v i vo
mt hoc mt s c quan, b phn khc nhau ca c
th. V d: Bromobenzen, Nitrit, Nitrat
"150
II.4. Tc dng c ln c th
"151
II.4. Tc dng c ln c th
1. Tnh a dng ca cc tc dng c
Tc dng c hnh thi v tc dng c chc nng
Tc dng c hnh thi l tc dng c dn n s
thay i hnh thi ca m, nh s to m mi hoc s
hoi t m. V d: Cacbon tetraclorua, Chloroform,
Tc dng c chc nng (tc dng c ha sinh) l
tc dng thay i thun nghch cc chc nng ca mt
c quan (khng lm thay i hnh thi), nh to s c
ch mt s enzyme khi c s hin din ca cc cht
c. V d: enzyme cholinesterase b kim hm sau
khi tip xc vi cc cht dit cn trng.
"152
II.4. Tc dng c ln c th
1. Tnh a dng ca cc tc dng c
Phn ng d ng v phn ng c ng
Phn ng d ng l phn ng p li tin quyt trc
mt phn t c. V d: d ng vi thy sn, vi
albumin,
Phn ng c ng l mt s nhy cm khng bnh
thng c ngun gc di truyn trc mt phn t c.
V d: ngi thiu enzyme cholinesterase huyt
thanh th c phn ng co c ko di v ngng th
nht i vi mt lng sucinylcholin bnh thng.
"153
II.4. Tc dng c ln c th
2. C quan ch
Mt phn t cht c khng phi tc dng n mi c
quan u nh nhau. C quan ch l c quan thng
c mt nhy cm vi phn t c ln hn hoc tp
trung cao cc phn t c v/hoc cc cht chuyn
ha ca n vng tc dng. Vic xc nh c quan
ch ph thuc cc nhn t khc nhau:
Do s nhy cm ca mt c quan
Do s phn b
Do s hp thu chn lc
Do s chuyn ha sinh hc
"154
II.4. Tc dng c ln c th
2. C quan ch
Do s nhy cm ca mt c quan
Cc nron v c tim l nhng vng trao i nhanh
qua mng nn s hot ng ca chng ph thuc
vo sn phm ATP t phn ng oxy ha ty th.
Do vy, cc c quan ny rt nhy cm vi s
thiu oxy khi c mt ca cht c.
VD: Cacbon oxyd.
"155
II.4. Tc dng c ln c th
2. C quan ch
Do s phn b
H thng h hp v da l nhng c quan ch ca cht
c cng nghip hay cht c mi trng v chng c
nhng vng hp th tng ng. VD: bis-clorometyl, va
gy khi u da khi tip xc, va gy khi u h thng h
hp khi ht phi.
Gan v thn c chc nng trao i cht v bi tit, nn rt
nhy cm vi cc tc nhn c.
H thn kinh d b tc dng c vi nhng cht a bo
nh metyl thy ngn, c th vt qua hng ro mu-no.
Tia cc tm tc ng trc tip ln da gy khi u da, do
tnh xm nhp km. Trong khi , tia chiu x hoc tia ion
c th i qua cc m lm h hng ADN v to ra khi u
hoc gy bnh bch cu.
" 56
1
II.4. Tc dng c ln c th
2. C quan ch
Do s hp thu chn lc
Mt s t bo c i lc ln i vi nhng phn t
nht nh.
Mt s cht c i lc mnh, s tch t chn lc.
"157
II.4. Tc dng c ln c th
2. C quan ch
Do s chuyn ha sinh hc
Gan l vng ch y ca cc chuyn ha sinh hc nn
nhy rt nhy cm vi tc ng ca cc cht c. Tuy
nhin, mt s trng hp cht chuyn ha kh bn nn
c ch chuyn sang mt c quan khc v gy c tnh
y. VD: Bromobenzen c hot ha ti gan nhng gy
c tnh thn.
Cc enzyme hot ha sinh hc, khng bt buc phi phn
b ng u trong mi c quan hay trong mi t chc.
S thiu mt h thng gii c trong mt c quan nht
nh cng s lm cho c quan tr thnh c quan ch.
"158
II.4. Tc dng c ln c th
3. Receptor
Khi nim v receptor
Receptor l nhng protein mng (khu tr trn mng)
hoc protein ha tan (khu tr trong bo tng) c kh
nng nhn bit v gn c hiu vi mt thc th l
hay l ligand khi ng mt tn hiu sinh l trong
t bo c lin quan.
Ligand c th l mt phn t nh (hormon, amin dn
truyn thn kinh, alcaloid, mt vi loi ion), mt
protein, mt polysacarid, mt axit nucleic hoc thm
ch mt virus.
Receptor kt gn vi ligand nhng khng lm thay i
cu trc ca ligand m ch nhn thng tin t ligand
to nn mt hiu ng sinh hc mi.
"159
II.4. Tc dng c ln c th
II.4. Tc dng c ln c th
3. Receptor
C ch tc dng ca cc receptor
Chc nng ca receptor l ni ca h thng sinh
hc c kh nng nhn bit nhng cht ha hc
xc nh v cm ng mt hiu ng sinh hc c
trng sau khi kt gn vi nhng hp cht ny.
Hai c ch tc dng chnh ca receptor:
Adenylate cyclase
Dng Ca2+
"161
II.4. Tc dng c ln c th
3. Receptor
Tnh cht c bn ca receptor
Nhn bit mt cch c hiu c tnh ca mt tc nhn.
Sn xut ra mt hiu ng ha sinh hoc l sinh p
li tc nhn c ny.
Trong c t hc, khi nim v receptor c m rng
thnh receptor phn t. Trong c t hc phn t, khi
nim v receptor ny s rt ch li trong s hiu bit cc
c ch tc dng ca phn t c.
Receptor phn t l nhng phn t sinh hc c cha
nhng vng nucleophil. Phn ln cht c l nhng cht
electrophil hoc tr thnh electrophil sau khi c chuyn
ha sinh hc, do chng c th kt hp bng ng ha
tr vi cc phn t sinh hc ny.
" 62
1
II.4. Tc dng c ln c th
"163
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do to ra mt lin kt thun nghch
Tc dng c ca mt tc nhn c da trn mt
lin kt thun nghch l lin kt phi ng ha tr cng
ging nh tc dng dc hc ca mt s tc nhn
thuc.
Trong kiu lin kt ny, cc hiu ng ca pha tip
xc (hp th v phn b) thng c lin quan vi
liu lng c, nng c, tc xut hin v mt
i ca cht c.
y, yu t thi gian c xem l mt thng s
quan trng v thi gian cng di lm ko di pha tip
xc.
II.4. Tc dng c ln c th
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do to ra mt lin kt bt thun
nghch
Kiu lin kt ny thng lin quan n cc phn t c
kh nng phn ng ha hc. Mc c thng ph
thuc nhiu kiu phn t sinh hc c tip xc vi
cht c.
Theo nguyn tc th cc cht c c hot ha trc
khi tin hnh tc ng c v thng nhm vo ci
ch l vng nucleophil (-NH2, -SH) ca cc phn t
sinh hc.
"164
"165
b. Cc vng nucleophil
Cc cao phn t sinh hc (ADN, ARN, protein) rt
giu cc vng nucleophil, l nhng cht tip nhn
chn lc ca cc cht c electrophil.
Cc vng nucleophil ca cc protein ch yu l cc
axitamin giu electron nh: histidin, cystein, lysin,
tyrosin, triptophan, metionin. Cc axitamin ny
thng phn ng vi cc cht gy ung th, nh:
hydrocacbon, amin d vng, cc nitrosoalkylure
"166
c. Cc tc nhn alkyl ha
Cc cht c c hot ha trc khi chuyn chng
thnh dn xut electrophil tc dng c vi cc
vng nucleophil ca cc cao phn t.
V d: Cc hydrocacbon thm thng c chuyn ha
bi monoxygenase P-450 ca vi th gan thnh dn
xut trung gian diolepoxyd rt hot ng, c kh
nng phn ng vi cc nhm SH ca protein.
"167
d. Cc dn xut N-nitro
y cng l cc dn xut ca cc tc nhn alkyl ha,
nhng chng cn c quan tm v x l ring v y
l nguy c tim n khi c mt chng trong thc phm.
Cc nitrosamin thng khng trng thi t do trong
mi trng m c hnh thnh bng con ng ni
sinh t cc nitrit v cc amin hoc t cc vi khun.
Ngc li, cng nh cc vi khun cc nitrosamin c
kh nng b ph hy thnh cc amin v nitrit:
+ H+
HNO2
acid
acid nit
Nitrit
2HNO2
"168
acid nit
N2O3 + H2O
anhydrit nit
d. Cc dn xut N-nitro
Khi c mt amin (bc 2 hoc bc 3) th N2O3 s nit
ha cc amin ny, tc nitro ha cc i thng
pH 3 3,4 m tai acid nitr b ion ha n 50%
(pKa = 3,36):
R
R
amin
"169
R
NH + N2O3
anhydrit nitr
N=NO + HNO2
+ H+
HNO2
acid
acid nit
HNO2 + H+
acid nit
R-NH-CO-R + H2NO2
"170
amin
anhydrit nit
R-N-CO-R + H2O + H+
nitrosamid N=O
II.4. Tc dng c ln c th
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do hnh thnh cc gc t do
Gc t do l mt thc th ha l c th tn ti di
dng mt nguyn t hoc mt phn t mang mt
electron khng cp i. Gc t do thng c to
ra do s phn ct ng ly mt phn t:
R-H
R + H
V d: Mt s nhm c cht c tc dng c do c
ch gc t do nh paraquat, oxy cao p, ozon, cc
peroxyd, cc hydrocacbon a vng, nitrosamin, cc
dn xut nitro.
"171
Gc t do c 02 c im:
C th ly electron t phn t khc, lm cho phn t
tr thnh gc t do mi:
A* + B:
A: + *B
Gc t do trng thi trung ha khi ghp electron
khng cp i ca gc ny vi electron khng cp i
ca gc khc. S to ra gc t do l ngun gc ca
s peroxyd ha cc lipid lm h hng thc phm c
cht bo.
"172
II.4. Tc dng c ln c th
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do to thnh superoxyd v cc
dn xut ca n
RNO2
2H+
"174
Superoxyddismutase
H2O2 + O2
II.4. Tc dng c ln c th
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do s giam gi l hc cc cht c
Nhiu cht c nh thuc bo v thc vt, kim loi
nng, biphenyl polyhalogenua, cc cht do t bao
b i vo c th qua con ng n ung. Cc tc
nhn ny thng k nc, khng b phn gii bng
sinh hc nn tn lu trong mi trng v c tch t
li trong sinh khi.
Trong trng hp giam gi l hc, hng s tc thi
loi ca ton h thng, c biu th bng h thc
sau:
"175
"176
thng s:
! S thanh thi thn S thanh thi gan 0,693
Ke =
=
!
T1/2
Th tch phn b biu kin
!
Th tch phn b biu kin thng c tnh qua
thng s: Liu lng
!
Co
Co l nng ban u ca cht c thi im To.
S thanh thi ca cc hp cht a bo (k nc) l
rt nh v th tch phn b biu kin ca chng li
rt ln nn s thi loi ca cc hp cht ny i hi
mt thi gian rt di.
II.4. Tc dng c ln c th
4. Cc c ch tc dng ca cc cht c n cc
phn t sinh hc
Tc dng c do to thnh methemoglobin
ng vt c v v ngi, oxy c kh nng kt gn
thun nghch vo protein kim loi hemoglobin. Tuy
nhin, oxy ny ch gn kt hemoglobin ang trng
thi st hai (Fe2+) to thnh phn t cha st trng
thi oxy ha c tn gi l methemoglobin, trng thi
oxy ha ca st ba (Fe3+) khng cho php hemoglobin
kt gn c oxy.
Khi a vo h tun hon mu mt cht c kh nng
oxy ha nguyn t st th s gy ra mt lng
methemoglobin mu.
"177
Tc dng c
ton thn
S ha cht
tc dng c
trong c th
ng vt v con
ngi
"180
"181
"182
"183
"184
"185
"186
"187
Benzen
Procainamide
Methyldopa
Sulfasalazine
Isoniazid
Diphenylhydantion
Pentachlorophenol
Cephalothin
Sodium valproate
Chloramphenol
Allopurinol
Sulindac
Sodium valproate
Phenylbutazone
Tolbutamide
Alkylating v antimetabolite
Gold
Carbamazepine
S chuyn ha ca benzen
Nhng cht chuyn ha ca benzen l nguyn nhn
"188
"189
t nhin
Tm hiu H min
dch ti Link https://
www.youtube.com/
watch?
v=cSHT6fHzxMA
"190
"191
Cc c ch c hc v ho hc
Ba v tr tip xc gia c th v mi trng bn ngoi
l da, ng tiu ha v ng h hp. C ba ca
ng ny u c che ph bi cc biu m ni lin
vi nhau c tc dng nh nhng hng ro sinh l
ngn cn khng cho vi sinh vt xm nhp.
Cc t bo biu m cn to ra cc cht khng sinh c
bn cht l cc peptide c tc dng tiu dit vi khun.
Ngoi ra biu m cn c mt loi t bo lympho trong
biu m (intraepithelial lymphocyte). Cc t bo
lympho trong biu m c coi nh ngi gc cng
ngn khng cho cc tc nhn nhim trng xm nhp
qua cc biu m.
"193
"195
ng
mch
ng
mt
nh
Trc tnh
" 97 mch
1
Khe h
hnh sin
Tnh mch trung
tm
Lp gan
L hng ca
gan
III.3. nh hng c
cht n gan
H thng tun hon
mu duy tr s sng
ca gan.
Hu nh trng hp
ng c no cng gy
tn thng gan.
Tm hiu chc nng
gan ti Link https://
www.youtube.com/
watch?v=clEH4M8KHmk
"198
"199
T bo gan b tc
ng bi c cht
(Acetaminophen)
gy ra hin tng
hoi t t bo
gan.
"200
"201
Acetaminophen
Dimethylntrosamine
Aflatoxin
Dinitrobenzene
Alkyl alcohol
Dinitrotoluene
Arsenic, inorganic
Methylchloroform
Botulinum toxin
Naphthalene
Bromobenzene
Paraquat
Chlorobenzens
Phalloidin
Chloroform
Pyridine
Dichlorpropane
Thioacetamide
Dioxane
Urethane
DDT
Xylidine
"202
t vong.
Oxy ha lipid
Ct lin kt bt thun
nghch ca i phn t
Thiu Calcium
Gim min dch
M trong gan
X cng ng mch
Tn thng mch mu
X gan
U bu
Mt s c cht gy tn
thng gan:
Ampicilin
Arsenicals, organic
Chloropromazine
4,4-Diaminodiphenylamine
Methyltestosterone
Estrogens
Ethanol
Paraquat
Phenytoin
Tolbutamide
"203
nh gi tn thng gan
Da trn triu chng xy ra v tc dng c cp
"204
vng.
Bng bj chng to.
!
Tuy nhin, cc triu chng thng m h, khng
r rng.
"205
cao.
Trnh tip xc trc tip hay s dng thc phm c
cha cc ha cht c hi nh thuc bo v thc
vt, cht ty ra kh trng, nm mc
Tim nga vaccin vim gan B.
Khm sc khe nh k nhm pht hin bnh sm.
"206
"207
(c) mt ct thn
phng to
"208
"209
Tm hiu Qu trnh lc
mu to nc tiu
n v chc nng ca
thn ti Link https://
www.youtube.com/
watch?
v=LCfwsW_crEU
"211
Lc mu gi li mu sch trong t bo
2
Reabsorbed
Sugar, sodium, vitamins,
nutrients, water
"213
Secreted
Hydrogen ion, potassium,
ammonia, drugs, toxins
Si thn
Ung th
"214
Suy thn
nh gi tn thng thn
Xc nh t l cht bi tit ca c cht trong thn
"215
nh gi tn thng thn
V d 1: o lc ca inulin mt polymer ca
"216
!
!
!
ngi trng thnh bnh thng c lc
inulin khong 125 ml/min
nh gi tn thng thn
Xc nh t l cht thi, nh gi c tn thng
ca thn:
!
!
!
!
T l cht thi, xc nh bi lc ca cht o
c trong mt n v thi gian v lc cht
cho php i vi c th ngi bnh thng.
"217
nh gi tn thng thn
V d 2: p-aminohippuric acid (PAH) - mt acid
hu c
Hm lng PAH trong 1ml plasma (PPAH), hm
lng PAH trong 1ml nc tiu (UPAH) v th tch
nc tiu thi ra trong 1 pht (V). S dng cng
thc tnh Cl, ta c c lc PHA (ml/pht). T
ta c th xc nh c t l PAH c thi ra,
khi ta bit n ng trng thnh c sc khe tt
t khong 650 ml/pht.
"218
nh gi tn thng thn
T l cht thi < 1
!
Th hin cht c khng c lc hon ton, c
th do cht c c bi tit ra v sau c
hp th ngc tr li.
"219
!
Cc bin php iu tr suy thn ph bin v
hiu qu hin nay ang c thc hin l lc
mu chu k v ghp thn. Tuy nhin i vi
mi phng php u vp phi nhng kh
khn ring.
"221
III.5. nh
hng c
cht n thn
kinh
"222
"223
"224
(a) in th ha hc in t ca t
bo xung thn kinh trng thi
ngh.
(b) Trng thi kch thch s thm
dng Na+ ca xung thn kinh.
(c) Bt u kh cc, tng tnh thm,
cho php Na+ vo bn trong t
bo xung thn kinh tt.
(d) Bt u ti phn cc ging nh
xung lc ban u. Cc dng tch
in bn trong t bo cao, tng
tnh thm dng K+ i ra ngoi t
bo v thit lp in th trng thi
ngh.
(e) Tip tc ti phn cc xung thn
"225 kinh n khi hon thnh chu trnh.
Da
Da l t chc kh phc tp, m da l mt khi
tng hp gm 3 lp: Biu b, trung b v h b kt
hp cht ch vi nhau thnh cc lp t chc bao
ph mang tnh cht chun dn (v cc pha), c
tnh nht, tnh to hnh, c cc lp biu m, cc
m lin kt, cc tuyn, lng v gc lng, th c,
tn cng cc dy thn kinh, li mch mu v
bch mch.
Cc t bo biu b lun lun thay th mi hon
ton trong 4-6 tun. Nh th da l mt trong cc
loi m lun sinh trng nhanh ca c th.
"230
Da
Lp biu b ca da
(Epidermis): Dy t 0,07
1,8 mm, l lp ngoi
cng, c chc nng bo
v c th.
Lp trung b (Dermis):
Dy t 0,7 7 mm, l
mt lp x rt chc.
Lp h b (Hypodermis):
Dy t 0,25 n hng
cm, l m lin kt m.
"231
Mt s bnh v da do c cht
Cht lp biu b, do tip xc trc tip vi ha cht
"232
"233
Mt
Mt l c quan th gic, gm 2 con mt c kch thc
nh. Mi con mt l mt khi cu dai c ng knh
chng 2,5 cm.
Chc nng ca mt l xc nh cc i tng
nhn, tp hp v hi t tia sng t i tng, sau
truyn hnh nh r nt n cc t bo nhy cm nh
sng nm y mt, ni hnh nh c thu nhn v
bc u c x l.
Hnh nh sau c chuyn ti bi xung in dc
theo dy thn kinh th gic (l dy thn kinh i t y
mt ln no). Cc dy thn kinh th gic lin kt vi
nhau trong no b cho php chng ta nhn thy c
nhng hnh nh kt hp t c hai mt.
Mt
"234
Mt s bnh mt ha cht
Hu nh bnh v mt do ha cht l bt cn lm
"235
th qua ng h hp c th gy
ra:
Ti ch nh ho, km theo chy
nc mi, nc bt. V d: cc
hi c, hi ngt.
Tc dng ton thn nh kh CO
gy tm ti.
Cht c c ch h hp gy ngt
"236
"237
CH 4. TC DNG C CA CC C CHT,
C T THC PHM LN C TH
IV.1
IV.2
IV.3
IV.4
Mt s c cht c sn trong NL ng vt
1. Tc dng c ca Tetrodotoxin
"240
Mt s c cht c sn trong NL ng vt
1. Tc dng c ca Tetrodotoxin
C ch tc dng c: Tetrodotoxin gy c ch cc
"242
s, Dwarf puffer
Tetraodon miurus,
Congo puffer
Tetraodon duboisi , Stanleypool puffer
Takifugu ocellatus,
Peacock puffer
Tetraodon erythrotaenia, Redbanded puffer
Tetraodon schoutedeni,
Congo-spotted Puffer
Tetraodon turgidus,
Brown puffer
"243
Reticulated pufferfish
Tetraodon biocellatus,
Figure eight
Tetraodon suvattii ,
Pignose puffer
Takifugu niphobies,
Grass Puffer
Tetraodon lineatus,
Fahaka puffer
Takifugu oblongus,
Lattice Blaasop
Carinotetraodon lorteti,
Crested puffer
"244
Turtle puffer
Carinotetraodon salivator,
Striped Redeye puffer
Tetraodon miurus,
Congo puffer
Carinotetraodon irrubesco
, Red-tailed Redeye puffer
Tetraodon cochinchinensi
s , Target puffer
Tetraodon mbu,
Giant puffer
"245
(Hapalochlaena
maculosa)
c (Pimple Nassa)
"246
"247
ch (Atelopus spp.)
"248
To (Jania spp.)
"249
c?
Tin trnh xm nhp phn phi trao i
o thi trong c th?
C ch tc dng c?
Gii thch phn tch c ch tc dng c
Phng tr c?
"250
ln t bo v ty th trn m hnh?
Gii thch s tt nghn xung thn kinh, gy ra
kh nng t lit h thn kinh trung ng?
???
"251
c t sinh hc bin
2. Tc dng c ca CFP (Ciguatera Fish Poisoning )
Ciguatoxin c sn
sinh bi mt loi
Gambierdiscus toxicus
v c tm thy trong
gan, c, da v xng
ca nhiu u trng c
n to (Chinain v
cng s, 1999; Lehane
v Lewis, 2000).
"252
ttt
"253
c t sinh hc bin
2. Tc dng c ca CFP
CFP tc ng ln knh vn chuyn ion ca mng
t bo. Khi ciguatoxin tc ng ln knh Natri, Na
+ c chuyn vo ni bo nhiu hn, gy ra:
- T bo v ty th trng phng ln, xut hin
cc mn nc trn b mt t bo.
- Gy ra chng tc nghn cc xung thn kinh.
Nn nhn t vong do t lit h hp.
- i vi tim mch, tc ng ca ciguatoxin c
lin quan n s co tht ca c tim.
Ciguatoxin c kh nng tc dng c ln t bo
biu m rut, gy ra tiu chy.
"254
c t sinh hc bin
Tc dng c ca CFP
Triu chng nhim c:
Sau khi tiu th c b nhim ciguatoxin, triu
chng u tin c th din ra sau 30 pht. Mt
s ca nh c th din ra sau 24 - 48 gi.
Sau 30 pht nhim c, h thng tiu ha v
thn kinh mt i trng thi t nhin, gy bun
nn, au bng v tiu chy.
Cc triu chng v thn kinh bao gm nga
mi, tay, chn, nhit ln ln, mt kh nng
vn ng, au c, au khp, au u v co
git.
i vi tim mch th gy kh th, nhp tim
chm, huyt p thp.
"255
c t sinh hc bin
"256
c t sinh hc bin
Tc dng c ca PSP
Qu trnh chuyn ha c t
Cnh tranh
b
m
id
ng
"257
nh
c t sinh hc bin
Tc dng c ca PSP
Chui thc phm nhim Saxitoxin (PSP)
"258
c t sinh hc bin
Tc dng c ca PSP
"259
ff
"260
c t sinh hc bin
Tc dng c ca PSP
"261
c t sinh hc bin
4. Tc dng c ca DSP ((Diarrhetic
Shellfish Poisoning)
DPS l mt polyether bn nhit, bao gm 3
nhm chnh.
Nhm th nht l c t acid, nhm ny bao
gm acid Okadaic (OA) v dn xut ca n c
tn dinophysistoxin (DTX).
- OA v DTX c tch ly trong m m ca
nhuyn th, cc hp cht trn c kh nng c
ch phosphatase gy ra bnh tiu chy con
ngi (Van Apeldoorn cng s, 1998;
Hallegraeff v cng s, 1995).
"262
c t sinh hc bin
Tc dng c ca DSP
Nhm th hai l c t trung tnh, bao gm
"263
c t sinh hc bin
Tc dng c ca DSP
c t sinh hc bin
5. Tc dng c ca NSP ((Neurologic
Shellfish Poisoning )
c t NPS cn c gi l brevetoxin, khng
"265
c t sinh hc bin
Tc dng c ca NSP
"266
C ch tc dng c: Brevetoxin
l mt cht kh cc, tc ng ln
knh ion trong mng t bo, lm
thay i tnh cht ca mng b kch
thch theo hng tng cng
dng ion Na+ i vo trong t bo.
Brevetoxin c th lin kt c hiu
vi mt v tr s 5 trn cng ca
knh Na+, gy ra s phng thch
cc thng tin thn kinh. Bn cnh
brevetoxin cng ph hy
acetylcholine gy co c (Fleming
and Baden, 1999).
c t sinh hc bin
Tc dng c ca NSP
"267
c t sinh hc bin
Tc dng c ca NSP
Triu chng nhim c:
Triu chng nhim NSP xut hin sm t
"268
c t sinh hc bin
6. Tc dng c ca ASP ((Amnesic Shellfish
Poisoning)
Domoic acid (DA) c xc nh ln u tin vo
"269
c t sinh hc bin
Tc dng c ca ASP
Triu chng nhim c:
"270
"272
"273
Cn bng v kh c
Nu nng ion CN- (gc CN-) khng gy cht th
"275
Hb
Enzyme oxy ha kh
"277
"278
"280
Tc dng c ca mycotoxin
S chuyn ha ca Aflatoxin
"281
Tc dng c ca mycotoxin
Aflatoxin tc ng ln c th ngi thng qua
"282
Tc dng c ca mycotoxin
Chuyn ha sinh
hc v tc dng
c AFB1 ln gan
"283
Tc dng c ca mycotoxin
Cc phn ng lin hp, c kh nng c o thi
"284
Tc dng c ca mycotoxin
AFB1-8,9-epoxide s c hidrat ha to thnh
"285
Tc dng c ca mycotoxin
AF-8,9-epoxide lin kt vi Guanin ti v tr nit
"286
Tc dng c ca mycotoxin
T bo gan c hi (A), bin i sau 24h nhim
Aflatoxin B1 (B)
(A)
"287
(B)
Tc dng c ca mycotoxin
Bnh x gan chut do nhim Aflatoxin B1
(A) gan bnh thng, (B) gan bnh
"288
"289
CH THO LUN 2:
Tc dng c ca Aflatoxin ln t bo gan.
!
1.Bn cht Ngun gc Kh nng tc dng
c?
2.Tin trnh xm nhp phn phi trao i
o thi trong c th?
3.C ch tc dng c? Phn tch c ch tc
dng c? Cc phn ng trao i gan ti
pha 1 v 2 xy ra nh th no?
4.Phng tr c?
"290
???
"291
"292
Tc dng c ca hn the
Khi vo c th hn the ch o thi khong chng
"293
Tc dng c ca hn the
H tiu ha: gy nn ma, au bng tiu chy;
"294
gy tn hi cho gan.
Da: gy ban dn n trc vy.
H thn kinh: gy kch thch dn n trm cm,
hoc kch thch mng no, ng kinh, thay i
nhit c th.
ng niu: gy h hi c bit cho thn v ton
thn, gy ri lon chc nng, yu t, bt lc, ri
lon kinh nguyt, rng tc.
Tim: c kh nng gy ra hin tng sc tim, tru
tim.
Tc dng c ca hn the
Ngoi ra, hn the cn lm thoi ha cc c quan
"295
"296
"297
"298
"299
"300
CH THO LUN 3:
Tc dng c ca Nitrat - Nitrit - Nitrosamin ln
c th.
!
1.Bn cht Ngun gc Kh nng tc dng
c?
2.Tin trnh xm nhp phn phi trao i
o thi trong c th?
3.C ch tc dng c?
4.Gii thch phn tch c ch tc dng c?
5.Phng tr c?
"301
???
"302
Thuc bo v thc vt
Ni chung, cc thuc bo v thc vt u c hi n
sc khe.
Cc ha cht c c tnh cao thng d chuyn
ha v o thi khi c th, tc hi chnh ca chng
l do tip xc ngn hn v cp tnh, gy t vong.
Cc ha cht c c tnh thp hn thng c
khuynh hng r rt l tch ly trong c th, tc hi
chnh ca chng l do tip xc thng xuyn, lu
di vi nhng liu lng nh. Tc hi lu di ca
chng c nghin cu nhiu trong cc lnh vc
ung th, thn kinh, sinh sn
" 03
3
Thuc bo v thc vt
"304
"305
Thuc bo v thc vt
Cc biu hin
Liu gy
nhim c
c tnh
mi chm
S hp th
pht hin
c
Cc
pht
hin khi
m t thi
Liu gy
cht
Cc triu chng v
du hiu nhim c
Cc bin i enzyme trong
huyt tng hoc t bo
S hp th cht c
Thuc bo v thc vt
"307
Thuc bo v thc vt
Dichlorodiphenyltrichlorethane (DDT)
DDT c th phn
hy trong mi
trng khong 50%
sau 15 nm s
dng, iu ny c
ngha khi bn s
dng 100kg DDT th
n s gim c:
"308
Nm
0
15
30
45
60
75
90
105
120
0,78
0,39
Thuc bo v thc vt
Dichlorodiphenyltrichlorethane (DDT)
H s tch ly sinh hc ca DDT nhiu loi
Thuc bo v thc vt
Dichlorodiphenyltrichlorethane (DDT)
Chui thc phm nhim DDT
"310
Thuc bo v thc vt
Dichlorodiphenyltrichlorethane (DDT)
Tc dng c ca DDT: Gy tn thng n
"311
CH THO LUN 4:
Qu trnh tch ly sinh hc phng i sinh
hc ca DDT c ch tc dng c ln c
th.
!
1.Bn cht Kh nng tch ly v phng i
"312
Kh nng tc dng c?
2.Tin trnh xm nhp phn phi trao i
o thi trong c th?
3.C ch tc dng c?
4.Gii thch phn tch c ch tc dng c?
5.Phng tr c?
Thuc bo v thc vt
"314
Thuc bo v thc vt
C ch nhim c chung ca ln hu c
Trong c th c hai loi men Cholinesterase:
1.A c e t y l c h o l i n e s t e r a s e ( A c h E ) , g i l m e n
Thuc bo v thc vt
Parathion
Triu chng nhim c cp tnh ca parathion: au
Thuc bo v thc vt
Carbamate
"317
Thuc bo v thc vt
Carbamate
Cc ester metyl v dimetylcarbamate c c tnh
Thuc bo v thc vt
Cht dit c
y l nhm cht c tc dng dit c, hy hoi sinh
"319
Thuc bo v thc vt
2,4,5-T (2,3,7,8-tetrachlordibenzo-para-dioxin)
Dioxin l tn gi chung ca mt nhm hng trm
"320
Thuc bo v thc vt
C ch tc dng c ca Dioxin
C ch phn t ca dioxin tc ng ln cc t bo
Thuc bo v thc vt
C ch tc dng c ca Dioxin
Dioxin tc ng ln t bo chuyn bit
"322
Thuc bo v thc vt
C ch tc dng c ca Dioxin
ng thi, mt s th nghim trn chut cho thy
"323
Hu qu kh lng ca dioxin
Thng 9/1994,
the United
States
Environmental
Protection
Agency (EPA)
"324
Hu qu kh lng ca dioxin
"325
Hu qu kh lng ca dioxin
"326
Hu qu kh lng ca dioxin
Concentrations of Total Dioxins in Bottom Sediment
"327
Hu qu kh lng ca dioxin
If you're eating the typical North American diet, this is
"328
Hu qu kh lng ca dioxin
Dioxin Generation Mechanism in an Incineration Plant
"329
Hu qu kh lng ca dioxin
Thai nhi nhim c dioxin ngay t trong bng m
"330
"331
Thuc th y
Thuc th y
Clogramphenicol l khng sinh c ph s dng
kh rng v tc dng mnh. Chloramphenicol c
phn lp t Streptomyces venezuelae vo nm
1947.
CAP c trong danh sch ca C quan nghin
cu ung th Quc t (IARC), c xp vo danh
mc cht gy ung th. c bng chng gy
ung th ng vt th nghim v bng chng hn
ch ngi, 1990.
Cc qun l dc thc phm Hoa K (FDA)
cm s dng CAP trong sn xut thc phm, 1997.
"332
Tc dng c ca CAP
CAP gy ra bnh bch cu, l nguyn nhn thiu
Phn ng
gia CAP v
Ribosome
"333
Tc dng c ca CAP
Qu trnh khng khng sinh ca vi khun
"334
Tc dng c ca MG
A: MG (mu
vng) bt u lin
kt vi lysozyme.
B: MG lin kt vi
cc amino acid
trong lysozyme
bng lin kt Van
der Waals.
C: Thay i cu
trc v hnh thi
ca lysozyme.
"336
Tc dng c ca MG
nh hng ca MG hoc Leucomalachite green (LMG)
ln gan chut khi cho chng n trong 28 ngy
A: Mu i
chng (Rat)
B: 100ppm MG
(Rat)
C: 600ppm MG
(Rat)
" 37
3
D: 600ppm MG
(Mouse)
E: 580ppm
LMG (Rat)
"338
"339
"341
"342
"343
"344
"345
"346
"347
Ng c thy ngn
Chng bnh Minamata
l mt dng ng c
thy ngn do ngi dn
vnh Minamata - Nht
Bn thng xuyn s
dng c trong ba n
hng ngy. y l thm
ha do s nhim mi
trng t cc nh my
ha cht thi trc tip ra
mi trng.
"348
CH THO LUN 5:
Qu trnh tch ly sinh hc phng i sinh
"349
Kh nng tc dng c?
2.Tin trnh xm nhp phn phi trao i
o thi trong c th?
3.C ch tc dng c?
4.Gii thch phn tch c ch tc dng c?
5.Phng tr c?
Ch (Pb)
Ch nh hng mnh ln h thng tng hp HEM,
hp phn chnh ca hemoglobin (Hb) gy km hm
5 loi enzyme tham gia xc tc cc giai on
khc nhau, nhy cm vi tc dng c ca ch
theo th t.
1.ALD: -Aminolevulinic dehydratase
2.HS: Hem synthetase
3.ALS: acid -Aminolevulinic synthetase
4.UROD: Uroporphyrinogen decarboxylase
5.COPROO: Coproporphyrinogen oxydase
"351
Ch (Pb)
Ti th
Succinyl-CoA + glycin
!
ALD
!
-Aminolevulinat
!
!
Coproporphyrinogen III
!
COPROO
Protoporphyrin IX
Hem
Bo tng
-Aminolevulinat
ALS
!
Protoporphyrinogen
E!
Uroporphyrinogen III
!
UROD
Coproporphyrinogen III
Fe
"352
Globin
Hemoglobin
Ch (Pb)
"353
"355
Cadmi (Cd)
c tnh cp l hu qu ca nhng tc dng
cc b sau khi n phi cadmi, gy au bng,
bun nn.
Cadmi cn c kh nng gy ung th v c
lin quan n nguy c tng huyt p. Cc th
nghim i vi chut cho thy r nguy c
ny.
Cc cuc iu tra i vi ngi th cho thy,
nhiu trng hp mc bnh ung th tin lit
tuyn v phi i vi nhng ngi lm vic
trong mi trng c cadmi, nhng vn
ny cn tranh ci.
Cadmi (Cd)
"356
"357
Arsen (As)
Mt im ng ch l Arsen dng v c c kh
nng gy ung th (WHO, 1983). Mt hp cht v c
ca arsen l arsin (H3As) l mt tc nhn tiu mu rt
mnh, km theo nhng triu chng cp tnh nh bun
nn, th gp, au nhc u.
Khi arsen dng hu c c c tnh cao hn, nhng
chng d dng c o thi hoc t tch ly trong c
th.
c tnh ca cc hp cht As i vi sinh vt di
nc tng dn theo dy Arsen Arsenate Arsenic
hp cht As hu c.
"358
"359
Arsen (As)
Arsen (As)
"360
Arsen (As)
"361
Selenium
Selenium l mt trong nhng kim loi cn thit
cho c th. Mc ni cn bng (mc d tr) khng
gy c hi cho con ngi l khong 100 g/l
nc tiu. Di mc ny th Selenium c th p
ng cho s pht trin v tng trng ti u,
nhng nu qu mc cn bng s gy c cho c
th.
Triu chng nhim c: gy rng tc, vim h hp
trn v rng rng. ng vt, gy ri lon chc
nng sinh sn, chm tng trng v hoi t gan.
"362
"363
Selenium
"364
"365
PCBs l g?
Polychlorinated biphenyls (PCBs) l mt nhm cc
"366
Tc dng c ca PCBs
Mt khi c th hp th th PCBs i vo cc mng t
Supply (1995):
"368