Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Thiet Ke Va Phan Tich He Thong Co Khi Theo Do Tin Cay PDF
Thiet Ke Va Phan Tich He Thong Co Khi Theo Do Tin Cay PDF
0) duge goi la xde sudt khong héng hode xdc si viée khéng héng néu nhu gid tri trung binh (ky vong todn) cia kha nang tdi va tdi trong tuong ting s¢ bang mg=3.10* N, my, =1,6.10°N; sai léch binh phuong trung binh S va L tugng img sé bling Ss= 0,5.10°N va S,, =0,3.10°N. Gidi: Phan phéi ciia hiéu Z dugc m6 ta bing cde quy ludt chudn vdi cdc tham si my = mg - M1,= 3.10" - 16.10" = 14.10°N 8, = ySs+8i = fi05.10)2 (03.10) =0583 10°N Mat d@ phan phéi ciia hiév Z, mi, fiy=—te SV2x Ham phén phéi z F(z} = franz = FotZi) trong 46: Fo(z,) - ham phan phoi chun tra bang (khi 21 = -2,4 thi Fo(-2,4) = 0,0082), 2 - diém phan vi phan phéi chudn chudn héa. Diém phan vj: z-m n= mS 3 Khi 2 = 0 thi diém phan viz, =- T2--'410 S, 0.583.107 Trong khi tinh P(% < 2) = F(z) ta thu duge. PXZ < 0) = Fo(-2.4) = 0,0082 73Chudng 4 Suy ra xde sual lim viée khéng hong itra phy luc 1). PZ >0)=1- PZ <0) = 1 - 0.0082 = 0.9918 Vidu 44d Thoi gian lam viée cho dén hic héng t 14 ham sé ca img sudt o va duge biéu dién bing su phy thudc (phuong trinh duong cong theo quan diém xée svat): Igt = blgo + USy +A trong dé: b, 8), A - cde hiing sé duve xdc dinh theo ket qua ther nghiém moi; U - dai luong ngdu nhién chudn héa, phan phéi theo quy luét chudn vdi m, =0va S51. Xe dinh mat d6 phan phdi thdi gian lam viée cho dén hic hong néu logarit ung sudt Igo la dai lugng ngdu nhién, phan phéi theo quy luat chuan vdi cdc tham sé my, va Sig, Gidi: Logarit. thai gian lam viéc cho dén luc héng 1a ham tuyén tinh cua hai dai lwong ngdu nhién cia cde dai lugng phan phéi chudn Igo va U 1a phan phéi chudn vdi ede tham sé: Mg = bmige + M5, + A = bigs + A va Sige = Yb’Sing + S58, — Yh Sigg + 8h Mat a6 phan phéi chudn logarit thai gian lam viée cho dén lic hong: Pat my Mat dé phan phdi thoi gian lam vige cho dén hic héng: at my)? fit) = 04343 Sie 08383 g Svan 42.2 Phu thudéc phi tuyén Trong thue t@, cdc dai lugng ngdu nhién S va L lai phy huge phi yao nhiéu y&u t6 khde nhau nén dé xéc dinh gid tri trang binh va sai tuyét léch binh phuyng trung binh ta su dung nhiéu phusng phap. Vi du m6 phong Monte Carlo (chuong 6), phan tich chudi Taylor (chuung 5). ..., cdc dai lugng ngdu nhién $ va J. phu thuge vao nhiéu bién 88 2 = giX,, Xz, .. Xn) ta sti dung xdp xi bie nhat hose bac hai ola day Taylor dé xdc dinh gid tri trung binh m, va sai léch binh phugng trung binh 8,” etia ham kha vi z = (Xi, Xs... Xy) cha ede bién ngau nhién dée X), Xo. Ku. Néu ham g(X1, X25 v4Ham sé dailvong ., X\) xp xi bac nhat trén mién nao dé trong pham vi vai sai léch binh phuong trung binh véi gid tri Lrung binh (mg, mays myn) C02 (Xi, Xen Xd, sau dé xdp xi bac nhat sé due ude lugng thoa, Dé ude Iuong ehinh xde hon ta cé thé su dung xap xi bac 2 Xap xi be mhat Gid tr) rung binh: my = BOM, M2 yy MK I 14.8) Phuyng sai: (49 Xaip xi bade hai Gid sl trung binh: mysdime, My, my, t (4.10) Phuung sai: 410 alse I trong dé: X1, Xz... X, - cde dai Jugag ngdu nhién déc lap; my), My: cde KY vong oan eda chting: Sei, Syz, «4. San ~ ede phutong sai cla chang. Chi . fev) . . ; ee an s@ my tai dao ham | ] c6 nghia 1A ngudi ta xée dinh gia tri so eta Le ching vii X; = m,,. Khi d6 ti s (4,12) duge goi IA chi sé dé fn edy theo gia tri trung bink momen Uné hai bée nhdt: - Bée nhdt vi ta si dung khai trién chudi Taylor bdée nhat - Mémen tut hai vi ta att dung chi c6 gid tri trang binh va phuong sai - Gig tri trung binh Va do ta khai trién chudi Taylor chung quanh gia tri trung binh. ayChuang 4 Néu eitc ky vong todn cla cdc bién sé khong tring vdi cde gid tri danh nghia cua ching, duoc chi ra trong cac tai lidu ky thuat, thi cde tham s0 phan phéi cia ham sé cé thé xdc dinh qua cdc gid tri danh nghia cia ham s6 y,, cde isn 86 X4y, Kay, yy VA cde gid tri dao ham ridng cia ham si vdi cde gid tri danh nghia cia bién sé. Khi do: -¥0¢ 3D =| Sy —-m,) (4.13) : avy oe Si= si Lahs } (4.14) Vi du 4.5 Uée lugng bang phuong phdp tuyén tinh hda cdc ac tinh sé cia hé 86 an toan d bén n, bang ti so kha nang tdi S va tai trong tae dung L. Cac gid wri trung binh 8 va L tung ung bang ms = 4.10°N va my, = 2.10°N, hé 86 bién phan vs = 0,12 vA v, = 0,15. Gi Gid tri trung binh (ky vong todn) cda hé s@ an toan do bén duoc goi 1a hé sé an toan theo tai trong trung binh Ss L Se thi ta nhan me due biéu thuc déi v4i sai i¢ch binh phuong trung binh ca hé s6 an toan: S, = Ryvi +e = 270127 +015? - 0384 43 PHAN TICH TUGNG QUAN TRONG CAC PHU THUOC DO TIN CAY Vi ty thuyét xac sudt dua trén cdc dai luyng ngdu nhién cho nén trong ly thuyét nay ngwi ta sit dung ede phy thude xde sudt ngdu nhién thay cho ede phu thuge ham sé. aHam sé dai lugng Nai dai lugng ngdu nhién, nhy da bidi Ja de lap vdi nhau, néu nhu mi quy luét phan phdi cia dai kung nay khong phy thudc vao gid tri cua dai Iugng ngdu nhién khdc. Cac dai lugng ngdu nhién nay o6 thé 1a gidi han méi vat liéu chi tiét va hé sé tap trung img sudt ly thuyét tai tiét dién uguy hiém cua chi tiét. Céc dai lvong duve goi 1A phy thude ham sé néu nhu ta biét duge gid tri cla mét dai lugng thi suy ra mot gid tri cu thé da biéi. cia dai lugng kia. Vi du cho su phy thudc nay 14 ting sudt va bién dang trong cdc chi ti8t bién dang dan héi. Cudi eang, cde dai lugng goi 1A quan hé theo su phu thuge xdc suat hodc ngdu nhién néu nhu theo gid tri da biét cia mot dai lugng khéng tvong img voi mét gid tri cu thé ma tugng img vai quy luat phan phéi cia dai lugng khae, Cade sy phy thudc xde sudt khang ehi phu thuge vao cde yu W ting quat ma con vao cae yeu t6 ngdu nhién khde nhau. Cée su phy thuge xde sual dac trung béi xu hudng thay déi cua mt dai lugng ngdu nhién trong sy phu thuée vao su thay déi cua dai lugng khac. Chung cd thé chat ché nhiéu hon hoac it hon trong gidi han khéng cd su phy thuge vA cé su phu thuée ham sé, Thi du dién hinh cla méi quan hé xc sudt cé thé 1a sy phy thude gitta khdi lugng va ehiéu cao con ngudi Trong ky thudt cdc méi quan hé xde sudt rat phd bién (vi du én hé gitta cdc ddc tinh vat liéu va giifa cdc tham sé cum may riéng bit). Neghién ctu sy phu thude xde sudt gida cée dai ludng ngdu nhién la déi tugng eda phan tich tyong quan. Thong tin day da vé su lién hé xde sudt cda hai dai lung ngdu nhién la mat 46 phan phéi chung fix. y) hode mat do phan phdi (cé diéu kién) fix/y), fly/x) ule ld mat dd phan phéi cdc dai luong ngdu nhién X va Y hi cho trudc cde gid tri cu thé x va y tugng Ung. Mat a0 chung va mat thuc dudi day: 6 phan phéi eo didu kién lién hé boi ede bidu fixy) = {2) frennay (4.15) x — foxy) = (2) fres.yrar (4.16) Yeo, Déi vdi cde dai Iwang ngdu nhien dgc lap mat do phan phdi chung f(x,y) bang tich cde mat d phan phi céc dai lvong npdu nhién X va Y: 7Chung 4 flxy) = F608) {4.17 Cac dae tinh chi yéu ela ede sy phu thage xde suat JA covarian va hé sO tuong quan. Covarian: Covarian cia hai dai lugng ngdu nhién X va Y xde dinh theo ede céng thite sau: 861 vdi cde dai lugng ngdu nhién ri rac: cov, Y= SY 0x) —movy, = my Ip, (4.18) 7s Déi vdi trudng hyp lien tue: coviX, Y) = f form tym, ancy (4.19) trong dé: my va my - ky vong toda cita cae dai lugng ngdu nhién X va Y; py - xde sudt ed gid tri riéng 16 x, VA yj. Covarian dic trung déng thdi su lién quan gitta cde dai luong ngdu nhién va 49 phan tén cia ching. Theo thi nguyén ching tuong ung vdi phueng sai cdc dai Ivdng ngdu nhién doc lap. Néu cdc dai lvgng ngdu nhién 1a déc 14p thi covarian bang khong bdi vi chiding ¢6 thé biéu dién nhu Ja tich cde mémen trung tém cla ede dai Jugng X va Y, ma cde dai lugng nay c6 gid tri bang 0. Néu mét trong ede dai lugng ngdu nhién cé dé phan tén ahd thi covarian sé nho mac dau cé su quan hé chat ché gidfa cde dai lvong ngdu nhién cho nan dé rit ra cdc dac tinh quan hé gia cdc dai lugng ngdu ahién ta chuyén sang hé sé tong quan: OR, YP = eowiK, W) —— 1420) trong dd: S, va S, - sai léch bink phuong trung binh cae dai lugng ngdu nhién X va ¥. Hé 86 tung quan dae trung che mie dé chat ché su phy thudc va co thé thay déi trong mién gidi han -1< p < 1. Gid tri p = 1 vA p = -1 tuong ing sy phu thudc ham sé, gid tri ¢ = 0 tuvng ting su khong tuong quan cdc dai lugng ngdu nhién. Doi véi cae dai lugng ngdu nhién déc lap ta ¢6 p = 0. Tuy nhién p = 0 khéng thé két ludn chung déc lép. Ta khao sdt sy tuong quan giifa cdc dai Luong ngdu nhién cing nhu gia ede su kién va tuong quan tap hgp. Dac trung cha mdi quan hé gitia nhiéu su kién va dai lveng ngdu nhién. Bang céch phan tich tuyng tu su lién hé xdc sudt ngudi ta xae dinh ky vong todn o6 diéu kién ede dai lugng ngau nhién m,.,, m,, tite 1a ky vong 7BHam so dai lang ... todn edc dai lvong ngdu nhién ¥ va X tyong dng vai ede gid tri cu thé x va y cho trudc. Sy phu thude ky vong ton od didu kién my, vao % goi la phép Rdé quy Y theo X. Su phu thudc m,, vao y tuong ding duge goi la phép hdi quy X theo Y. Dai véi ede dai lugng ngdu nhién phan phéi chudn Y va X, phuong trinh hai quy eé dang: G-n) (4.20) Béi vdi phép hdi quy X theo Y: mee =m, + pSCy—m, } (4.22) 8 trong dé: p - hé sé tuong quan; m,, m, va S,, S, - ky vong todn va sai }éch binh phuong trung binh ede dai lugng ngdu nhién tuong ting. Lanh vue ing dung quan trong phan tich tuong quan trong cde bai todn dé tin cdy 1a xi ly va tong két cdc ket gud quan sét-khi lam vide (van hanh). Két qué quan sat cdc dai luong agdu nhién Y va X duoe bidu didn bang cdc cap gia tri y;, x; cla lan quan sét thd i, trong dé i=1, 2, 1 86 ede quan sét. n, véin Use lugng v ctia hé sé tuong quan p xde dinh theo céng thie: re SoG ~My; yd (4.23) (elses, trong dé: u,, iy- tuong ung ude lugng ky vong todn m,, m,, tlc 1A gid tri 1 trung binh tir n quan sat: y= Pox); py = + Doyy; 8 sy - tuong ing use 0 D lygng cdc sai léch binh phucng trung binh 5, va S: be = Se a (4.24) = Loi nzy? 14.25) Dat ude lugng cde ky vong todn cb ditu KiGn myn » My tong ing 1a hy va yx, phuong trinh hdi quy thyc nghiém Y theo X va X theo Y duge viét dudi dang sau: "9Chudng 4 sy Y=py tr xp) (4,26) Ss Xen, +r y-ny) (4.27) “y Tuy nhién chi cé mét trong hai phuong trinh hdi quy ké tran ed ¥ nghia thye té. Nh§n xét ring khi hé sé tugng quan r = 1] ede phuong trinh hdi guy Ia déng nhat. 4.4 BAI TAP 4.1 Higu suat n cba bd truyén vit mo - dai 6c (ren hinh thang cén) duye xdc dinh bai cong thue: ye EL. (ey + PD trong 6: y - gée nang ca ren; p'= arctgi"= ore gée ma sat voi f os -hé sé ma sat va B - nua gdc dinh ren, Nou 7, B va f 1A ede dai lugng ngdu nhién véi gid tri trung bink va he s& bién phan: B = 30"; y-10".F-OJsv, =0.05.vg = 0,05,vy = OL. Xdeo dinh gid tri trung binh va sai léch binh phuong trung binh cia n. 4.2 Chiéu dai dai | cla bé truyén dai det (hinh 4.1) xdc dinh theo cong thitc. trong d6: a - khodng cach true; dj, dz - duting kink banh dan va bi dan. Néu a, dy. dy 1a cde dai lugng ngau nhién vsi 4) = 100 mm, d> = 200 mm: Sa = 1 mm; Sy = 2,5 mm; a = 1000mm S, = 50mm. Xdc dinh gid tri trung binh va sai léch binh phugng trung binh eda chidu dai dai. Hink 4.1 804.3 Ung suat tiép xtc Idn nhat gia hai hinh tru bang thép dudi tac dung eda luc F due xde dinh bai: Pre @ ad) © Yiu We ddd oy trong d6: F - midun dan héi;} - chiéu dai tiép xuc doc truc. Néu (F.S,) = (10000, 20000N:11.S,1= (0,2, 0,002)m; (E.S,,) = (2,06, 103020°MPa; (15,1 = (0.3, 6.015% Gh.Sy) :0,0Dm va «y.S, = 0. (0,28: 0.025ym. Xde dinh gid tri Weng binh va sai léch binh phueng trung binh cia ung suat tiép xtic 4.4 Hai thanh cé chiéu dai X, va X, duye ndi nhu hinh 4.2. Néu X, va Xz phan phéi déu trong khodng tuong wng (0,2) va (0,3). Xdc dinh ham phan phéi xac suat cla téng chiéu dai X, + Xy. Tim xac sudt dé tong X) + X, 2 35. Hink 42 4.5 Lye quan tinh F trén dong eo piston (hinh 4.3) duge xdc dinh theo céng thie: re F=mro cosot+ ar OS 2001 trong dé: m- khéi lugng piston: r - chién dai tay quay; |- chiéu dai thanh truyén; @- van tée goc cla tay quay va t 1a thi gian. Piston ‘ay quay Thanh truyén Hinh 4.3 Tim gia tri trung binh va sai léch binh phuong trung binh cia F khi t = 0.003833 s, Biét ring ede mr, @ va! la cde dai lugng ngdu nhién 81Chitgng 4 doc lap véi gid tri trumg binh va hé sé bién phan c6 ede gid tri sav: m =tkgs vq) = Od? = 75cm: v, = 0,05; 1 = 38cm; v7 = 005; = 1500eg/ par y,, = 0.10 4.6 Banh rang duge lap vao true voi mdi ghép cd dé a6i nhu hinh 4.4, Néu nhu duimg kinh trye d = N(50,254, 0,127) mm va dugng kink 16 D = N(49,53, 0,127) mm. Xée dinh ham mat dQ phan phéi cla méi ldp 06 dé doi giita hai chi tiét. Tye. os Bann ring Hink 4.4 82CHUONG 5 THIET KE VA PHAN TICH THEO DO TIN CAY BANG CAC PHUONG PHAP PHAN TiCH XAP xi 5.1 GIGI THIEU Trong phuong phap thiét ké truyén théng, con goi la thiét ké don dinh, ta thiét ké cde chi tit méy theo cdc chi tiéu vé Kha ‘nang lam viée, dé an toan cia chi tiét co khi ho&c két cu 1A hé sf an toan. Tuy nhién trong thye té cde dai lvgng thiét ké la ede dai lugng ngdu nhién, su thay déi ngdu nhién 14 do ba nguyén nhan chinh: sy thay déi cdc thong sé (sy gia cong khéng chinh xéo, tdi trong ngodi thay déi ngdu nhién, co tinh vat liéu..), sai sé mé hinh tinh todn (vf du céng thite x4c dinh img audt thu duge theo nhiéu gid thuyét khdc nhau..), sai sé do phusng phdp tinh (sai sd gita phuong phdp sé va phuong phdp gidi tich..). Trong thiét ké cde hé thong phife tap su thay déi nhd cac théng s@ ddu vao 1A nguyén nhan dan dén mat mat chat lugng hoa khong dam bdo dé tin cay, an todn (gay nén cdc su kién héng héc nghiém trong) cho san pham. M6t cach don gidn ching ta cé thé chia cdc phuong phdp phan tich theo dé tin cdy ra 1A 2 nh6m: phén tich d@ tin cay theo todn hoc va phan tich dé tin céy theo vét ly. Phan tich d6 tin cay theo todn hoc thi dé tin cdy cua mét hé théng hay mét thanh phan sé dude xde dinh bang cach the nghiém. Hé théng va ede thanh phan @4e biét thong thudng sé duoc thir nghiém dén hdng hoc. Thoi gian héng hdc, loai héng héc va thii gian sta chia duge luu lai. Cée théng tin vé théi gian dimg sir dung thing thygng cing sé duge luu lai va dua vao co sd di liéu. Sau dé qué trinh phan tich théng ké 68 duge sit dung dé xde dinh dé tin cdy eda hé thong, ude Ingng rdi ro va nang cao dé tin cay. “Kiém nghiém” va “thi” la céng cu vise phan tich dé tin cay theo todn hoc va no 4a dude ting dung trong cde linh vuc ky thudt hién hanh trong nhiéu nam qua. Thuc t€ thi thiét ké ky thuat da cé nhing butc phat trién dang ké va ching ta da od mot phuong phép thiét ké mdi tién bé hon dé la phuong phdp thiét ké theo dé tin cay trén co 8d vat ly voi sy hé tro bdi cde phuong phdp mé phéng va téng hop hién dai. Theo phuong phap nay dé tin cay c6 thé dude tinh todn thong qua cde céng thife vat ly va qué trinh mé phéngChitung § bang miy tinh dé xde dinh trang thai héng hoe. Vi du i hinh 6.1 1a hinh anh cua 6t6, qua trinh m6 phéng théng qua ede md hinh phan wi hou han tuyén tinh hay phi tuyén sé duce tao ra dé utic doan cdc hanh vi (bao gim cA c&e trutng hop héng héc va tai nan) va dé tin cay ¢6 thé duve tinh tadn mot cach chinh xd4e dua trén cdc mé hinh mé phéng Hinh 5.1 M6 hinh tinh todn pho phap phan tf haw han Chu y rang ede dac tinh xae sudt duge néu rad day khong phai lic Phy dude nao cing giéng nhau déi vdi tat cd ede bai twam phan tich do tin ¢ thude vao cde tng dung khae nhau cae dae tinh xae sudt khac nhau sé sti dung. Mién hang hée g(Xi<0 Ham trang thai gidi han g(Xje@ \ Mién an toan g(X)>0 Hinh 5.2 Khai nim ham trang thai gici han Trong mot sé trugng hop ching ta khang thé c6 cdc thong tin ve ham phan phoi cla cac bien déu vao ma chi biél cdc cdc gid tri momen (vi du nhu: gid tri (rung binh, sai léch chuan.), Khi dé bai toan phan tich do un cay: tim kiém cac gid tri momen ede bién d4p ung (bién dau ra) Y = g(X. X., .X,) khi ching ta da bist trude gid tri mémen cla ede bidn dau vao X = (X, Ke... Kady 4Ham trang thai gidi han Y = g(X) la mét ham biéu dién méi quan hé gitia dic tinh Y va cde bién ngdu nhién dau vae X. Khi gid tri cla ham trang thai gidi han vuot qué mot nguéng ndo do thi trang thai cua thiét bi sé thay déi tu trang thai an toan sang trang thai hu hong. Néu ching ta lay mde 0 nhu la ngudng cla ham trang thai thi ham Y = g(X} = 0 sé chia khéng gian ciia bién thiét ké ra lam hai ving: ving an toan va vong héng hée. Vi ly do trén nén ham dac tinh Y = g(X) cdn duge coi 1a ham trang thai gidi han trong qué trinh phan tich va thiét ké theo da tin cay. Hinh 5.2 chi ra ham trang thai gidi han d6i vdi ede bai todn 2 chiéu Vi du, néu ham trang thai gigi han Y = g(X) = S— L voi S va L tuong ving la dé hén va ving suat thi ta ed ¥ = giX)= S—L =0 1a ham trang thai gidi han va ving Y = g(%) = 5— L > 0 duce goi la ving an toan, con ving Y = eX) =S - L <0 duge goi 1A ving khong an wan. fyi) XdesudthéngF —— Xuic sett khong hing Hinh 5.3 Khai niém dé tin edy Trong tinh todn theo dé tin cay trén co sé vat ly, cang thiie xde dinh do tin cdy du¢e trinh bay nhu sau: R = Pig X) > 0) 5.1) ‘Adc sudt hong 1a: F=1-Re= P(X) <0) 45.2) Nhu ta da néu ham trang thdi gidi han 1a Y = g(X) = § — L va d tin cay la: R = Pig(X) > 0) = PS - L > 0} (5.3) d6 chinh 14 xé¢ suat cla ung svat gidi han Ién hon tng sudt tinh todn thuc te. BSChu¢dng 5 5.2 TONG QUAN QUA TRINH PHAN TICH DO TIN CAY Mue dich cia viée phan tich d@ tin cAy 1a dé tim ra dée tinh xde suat cua ham trang thai gidi han Y = gfX) duge cho béi phan phdi cua cc bign ngdu nhién X. Ké tiép néu khong yéu cdu thi chung ta xem tat cd cdc bién thiét ké 12 déc lap tuyén tinh. Ham phan phéi tich Jiiy duge xde dinh theo cong thie: Fy (y) = P (g(®) < y) 6.4} Tu cong thie (5.1) ta e6 xde sudt héng hoe 1a gid tri cda ham phén phéi tich lay tai gid tri y-0. F = P(g(X) < 0) = FY(0) (6.5) Theo ly thuyét thi ching ta cé thé tinh todn gid tri cia ham F,(y) theo céng thie sau: Fas f. fis,x. ve OLR wary IE) OH 95 Rg (5.6) eckicy Ham dudi dau tich phan fx:.xz.-x2 JA ham hyp cia ham mat a6 phan phéi cua bién X va duge cho bdi céng thie: . Bx xk, @ DP Df) (5.7) vel vdi % la ham mat 46 phan phdi cda bidn Xj. Néu gi4 tri eta ham phan phdi tich lay Y = g(X) la Hén tuc thi dya vao ham phan phdi tich Ity nay chting ta sé dé dang xée dink duge cac dac tinh xde xudt cita ham nay. Trong thue té thi viéc utte hing céng thie tich phan (5.6) gap rat nhiéu kbé khan. Vi thuéng thi cde ham trang thai gidi han Y = g(X) 1a ede ham phi tuy€n cua bién X, do vay didu kién bién cia tich phan cing phi tuyén. Vi sé bién ngdu nhién trong cde ting dung thue té thuéng lén, cho nén phdi si dung tich phan mhidu Idp. Khi d6 viéc tinh todn trye tiép gid tri cla ham trang thai gidi han tu cde cong thitc tich phan trén gap nhiéu khé khan va doi hdi mat nhiéu théi gian. Tuy thuéc vao mde dé phtic tap, ching ta rat hiém khi tim thay giai phdép téng thé co thé sit dung dé tinh ton cée cong thie trén ¢ ede tru’ng hop khde nhau. Va vide sit dung cdc céng cu tich phan sé dé gidi quyét cdc van dé nay cing thugng g&p phai ede 86vain dé rat kch6 kham. Dé gidi quyét van dé ndy ngudi ta da phai sit dung cdc phudng phap wap xi dé tink todn. Nhu da gidi thigu & myc 6.1 dé tin cay duge dink nghia la xdc suat cla ham dac tinh (ham trang thai gidi han) g(X) > 0, tuong ing yi gid tri xde suat ca cae bién ngdu nbién X = (X;, X2,.., X,) nim trong ving an toan va due xée dink bdi g(X) > 0. Xde suat héng la xéc sudt cia ham dae tink (ham trang thdi gidi han) g(X) < O, tuong Ung voi gid tri xde sudt cba ede bign ngdu nhién X = (X,, Xs, ..., Kp) nm trong ving khong an toan va duge xdc dinh béi g(X) < 0. Xae sudt héng duve tinh ty cdng thite (5.6) wii y = 0: R= PleX)<0}= ff nx (5.8) gtx Va do tin cay duge xde dinh theo cong thee: R=1-F=P(giXi>Q)= — frivrde 6.9) BX Phuong phdp mé phéng Monte Carlo cé thé duge sit dung dé ude lugng c&e cOng thuc tich phan trén, tuy nhien vide sl dung céng cu nay ddi héi t6n nhiéu thdi gian vA né cing bj han ché bdi téc dg xi I¥ eda may tinh va khi 46 chi phi cho viée tinh todn cdc cong thtic tich phan nay sé rat cao, Ti nhimg thap nién gén day cdc phuong phap xép xi d& duge nghién cu, ung dung cho viée tinh todn cde cOng thie nay cing nhu img dung trong vide trong vide tinh todn dé tin cdy ca két cu va ede lanh vue kf thudt khde Cac phuong phdp phé bién thuang duge si dung trong viée phan tich 40 tin cay 1a phuong ph4p momen thich hgp, phuong phép xdp xi bac nhat va phuong phép xp xi bac hai .. Ndi dung chinh cia cde phuong phdp nay 46 chinh la lam don gidn qué trinh tinh todn ede cong thie trén thong qua viée lam don gidn hod cdc cOng thite dudi dau tich phan f,(x) va x&p xi ham trang thdi gidi han g(X). Thang qua cdc ky thuat la don gidn héa va xp xi thi viéc tinh todn cde céng thie tich phan trén s@ dé dang thuc hién duge. Tat cd cdc bién ngdu nhién X trong cdc phuung phap nay duge gid djnh la déc lap. Céc phuvng phap nay cling ¢6 thé duge ding dé gidi quyét cdc bai toan véi cde bién thiét ké c6 quan hé tuong quan, sau khi ede bién nay duce chuyén déi thanh cdc bién déc lap. a7Chuang § 5.3 PHUGNG PHAP XAP Xi BAC NHAT Ten goi cia phuong phép nay xudt phdt ti vide st dung dang xap xi trong qué trinh tinh todn: ham trang thai gidi han g(X) duge xap xi boi ky thuat khai trién chudi Tailor bac nhat. pé dé hink dung cng thie tich phan (5.8) va (5.9) 6 trén e6 thé duse biéu dién trong khong gian ba chiéu nhu hinh 6.4. Hinh trén 1a hinb biéu dién ham mat dd phan phéi f(x) va cae chu tuyén — hinh chiéu cla f(x) trén mat phang X, - Xp, Dé tin ey duge dinh nghia la xc suat cla ham trang thai gidi han g(X) > 0, tuong img véi gid tri xac suat cde bién nedu nhién X = (X), X, X,) nim trong ving an toan, duoe xc dinh theo céng thie R=P(g(X)> 0) = Jroous (5.10) yids Hany na phin phar Hinh 5.4 Tich phén xac suét Phuong phap xap xi bac nhat gém hai bude: ddu tién chuyén cdc bién ngdu nhién ban ddu sang khong gian chuan, tiép theo 1a xap xi ham trang thai giéi han (21, 22, 11]. Dé chuyén cée bién ngau nhién tu khong gian ngdu nhién ban dau sang khong gian chudn thi dau tién ham dudi dau tich phan f(x) duge don gidn héa bang cach bién déi cde bién ngau nhién. Khéng gian cua cée bién ngaéu nhién ban dau X = (Xi, Xu, .., X,) due goi la khong gian X (hinh 5.5a). Chuyén tat ca cde bién ngdu nhién thiét ké tir khong gian X sang 83,khong gian chudn U voi gid tri trung binh cia cdc bién ny bang 0 va sai léch chudn bang 1 (hinh 5.5b). Bt) =u) vdi X =m, + US, GAY eo 3,1 Soy *, a ° diay ‘ a.3989| bb 4 Hinh 5.5 Sau khi bién déi ham trang thai gidi han nay e6 dang Y = ge(U). Khi dé dé tin edy duge xde dinh theo cdng thie: R=PEW)>O}= feyiwdu 5.12) gol Vi cdc bién u; la déc lap, nén ham 9} c(u) duge xée dink: mt tu- [17> * (5.13) ist Chu y rang sau khi chuyén déi thi ham duéi dau tich phan (5.12) trong khong gian U 1a tuong ty nhy ham dudi déy thie tich phdn 6 cong thuc (5.9) trong khéng gian X va qué trinh bién di 46 khdng lam gidm 46 chinh xc cua két qua tinh todn, tuy nhién ede duting chu tuyén cla ham £,(U) sé duge chuySn déi thanh cdc dung tron déng tam thay la cdc dung siéu cau d6i vdi cde bai todn da chiéu) va duye biéu dién d hinh 5.6 trang sau. ag