Bab : 1

Angka bererti (significant figures, s.f.) merujuk kepada

angka yang berkaitan integer atau perpuluhan, yang telah digenapkan kepada
ketepatan darjah yang ditentukan (specified degree of accuracy).
Contoh 1
Nyatakan bilangan angka bererti (a.b.) dalam setiap nombor berikut;

5 279

52 009

0.001 25

0.010 41

Contoh 2
Ungkapkan setiap nombor yang berikut tepat kepada 1 angka bererti (1 a.b.), 2 angka
bererti (2 a.b.) dan 3 angka bererti (a.b.).

87 310

9 875

1 009

0.045 62

0.002 31
Jwb:

Nombor
87 310
9 875
1 009
0.045 62
0.002 31

1 angka
bererti

2 angka
bererti

3 angka
bererti

Bab : 1

Adalah lebih mudah untuk menulis suatu nombor yang sangat/terlalu besar atau
nombor yang sangat/terlalu kecil dalam bentuk piawai (standard form) atau tatatanda
saintifik (scientific notation).
Nombor yang diungkap dalam bentuk piawai adalah ditulis sebagai A x 10n, di
mana 1 A < 10 dan n ialah integer positif atau negatif.

Mengungkapkan nombor positif dalam bentuk

piawai
Nombor positif yang lebih besar daripada, atau sama dengan 10, boleh ditulis
dalam bentuk piawai A x 10n, di mana 1 A < 10 dan n adalah integer positif,
iaitu n = 1, 2, 3, ...

Contoh i:
90 = 9 x 10
9 803 000 = 9.803 x 106
* Nilai n adalah sama dengan bilangan tempat titik perpuluhan yang digerakkan ke kiri.

Nombor positif yang kurang daripada 1, boleh ditulis dalam bentuk piawai A x 10n, di
mana 1 A < 10 dan n ialah integer negatif, iaitu n = ..., -3, -2, -1.

Contoh ii:
0.563 = 5.63 x 10-1
0.00709 = 7.09 x 10-3
** Nilai n adalah sama dengan bilangan tempat titik perpuluhan yang digerakkan
ke kanan.

Contoh 1:

Tulis nombor-nombor berikut dalam bentuk piawai.

8383
Jwb:
8383 = 8383.0
= 8.383 x 10

[gerakkan titik perpuluhan 3 tempat ke kiri]

Bab : 1

31 584
Jwb:
31 584 = 31 584.0
= 3.1584 x 10

[gerakkan titik perpuluhan 4 tempat kekiri]

240 000
Jwb:
240 000 = 240 000.0
= 2.4 x 10

[gerakkan titik perpuluhan 5 tempat kekiri]

Contoh 2:

Tulis nombor-nombor berikut dalam bentuk piawai.

0.9233
Jwb:
0.9233

[gerakkan titik perpuluhan 1 tempat ke kanan]

= 8.383 x 10-1

0.0463
Jwb:
0.0463

[gerakkan titik perpuluhan 2 tempat ke kanan]

= 4.63 x 10-2

0.0005452
Jwb:
0.0005452

[gerakkan titik perpuluhan 4 tempat ke kanan]

= 5.452 x 10-4

Menukar nombor dalam bentuk piawai kepada

nombor tunggal (single number)

Nombor dalam bentuk piawai, iaitu A x 10n boleh ditukar kepada nombor tunggal
(single number) dengan menggerakkan titik perpuluhan pada A.
n ditempatkan ke kanan jika n adalah positif.
n ditempatkan ke kiri jika n adalah negatif.
Contoh 3:
Ungkapkan bentuk piawai berikut kepada nombor tunggal (single number).

Bab : 1

8.09 x 103
Jwb:
= 8.090
= 8090

[gerakkan titik perpuluhan 3 tempat ke kanan]

6.228 x 10-4

Jwb:

= 6.228 [gerakkan titik perpuluhan

= 0.0006228

4 tempat ke kiri]

Pengiraan nombor dalam bentuk piawai

Dua nombor dalam bentuk piawai boleh

ditambah atau ditolakkan jika

kedua-dua nombor mempunyai indeks yang sama.

Contoh 4:

Cari nilai yang berikut, dan ungkapkan jawapan dalam bentuk piawai.
5.8 x 104 - 2.7 x 104
Jwb:
Kedua-dua nombor mempunyai indeks yang sama, iaitu 4
= (5.8 - 2.7) x 10
= 3.1 x 10 4

[104 adalah faktor sepunya (common factor)]

3.5 x 10-3 + 5.6 x 10-3

Jwb:
Kedua-dua nombor mempunyai indeks yang sama, iaitu
= (3.5 + 5.6) x 10-3

-3

[10-3 adalah faktor sepunya (common factor)]

= 9.1 x 10-3
Dua nombor dalam bentuk piawai yang mempunyai indeks yang berbezahanya boleh
ditambah atau ditolak jika indeks yang berbeza tersebut dijadikan sama.
Contoh 5:

Cari nilai yang berikut, dan ungkapkan jawapan dalam bentuk piawai.
6.6 x 106 + 5 x 105
Jwb:
6.6 x 106 + 5 x 105
Tukarkan indeks 5 kepada indeks 6 iaitu, indeks yang lebih besar.

Bab : 1
= 6.6 x 106 + 5 x 10-1 x 106
** 5 x 10-1 = 0.5
= 6.6 x 106 + 0.5 x 106
= (6.6 + 0.5) x 106

[106 adalah faktor sepunya]

= 7.1 x 106

8.4 x 10-4 - 8 x 10-5

Jwb:
8.4 x 10-4 - 8 x 10-5
Tukarkan indeks -5 kepada indeks -4 iaitu, indeks yang lebih besar.
= 8.4 x 10-4 - 8 x 10-1 x 10-4
** 8 x 10-1 = 0.8
= 8.4 x 10-4 - 0.8 x 10-4
= (8.4 - 0.8) x 10-4

[10-4 adalah faktor sepunya]

= 7.6 x 10-4

Apabila dua nombor dalam bentuk piawai didarab atau dibahagi, nombor-nombor biasa
akan didarab atau dibahagi diantara satu sama lain, manakala indeks mereka pula akan
ditambah atau ditolak.
Contoh 6:

Cari nilai yang berikut, dan ungkapkan jawapan dalam bentuk piawai.
9.5 x 103 x 2.2 x 102
Jwb:
Asingkan dan susun semula nombor-nombor biasa dalam satu kumpulan, manakala
nombor-nombor indeks dalam kumpulan lain.
= 9.5 x 2.2 x 103 x 102
* 10m x 10n = 10m+n
= 9.5 x 2.2 x 103+2
= 20.9 x 105
** Menulis 20.9 dalam bentuk piawai, iaitu 2.09 x 10 1
= 2.09 x 101 x 105
= 2.09 x 106
(7.2 x 105) (6 x 10-2)
Jwb:
Asingkan dan susun semula nombor-nombor biasa dalam satu kumpulan, manakala
nombor-nombor indeks dalam kumpulan lain.

Bab : 1
= (7.2 6) x 105-(-2)
= 1.2 x 107
Contoh 7:
Kira (7.2 x 60 000)

(9 x 10 ), dan ungkapkan jawapan dalam bentuk piawai.

7

Jwb:
Tukarkan mana-mana nombor yang diberi kepada bentuk piawai sebagai langkah
pertama.
= (7.2 x 6 x 104)

(9 x 10 )
7

Asingkan dan susun semula nombor-nombor biasa dalam satu kumpulan, manakala
nombor-nombor indeks dalam kumpulan lain.
= ((7.2 x 6)

9) x {10 10 )

* 10m 10n = 10m-n

= 4.8 x 104-7
= 4.8 x 10-3