Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
(*%&)^!@#(
August-09, 2015
P8\efG; a|bz{
6]lnsd, lhlj;
vfg]kfgLsf] ;dGjosf]
cefjdf ;fl:t v]Kb} :yfgLo
a;Gt >]i7 5fk]nLc3f{vfFrL
c3f{VffFrLdf ljsf;sf] gfddf
ljgf; ug]{ k|a[lt sfod} x]sf] 5 .
lhNnfdf ljsf;sf] gfddf laleGg
k|lawL lelqPklg lt k|lalwn]
:yflgonfO{ afDaf ;f:tL lbPsf
5g . cfkm}n] lauf]sf] sfddf klg dd{t
ug{ em08} b'O{ jif{ k'Ug} nfUbf klg s'g}
kxn u]sf] b]lvb}g . o;}sf] ulTTfnf]
pbfx0f ;lGwvs{ ahfsf] d'6' dflgg]
zflGtau}rf, ldl8ofrf]s, xnnfO{g
cJo:t u'G6Lvf]nf
;+3Ltf ;jfn n'lDagL
;sfdf x]sf k|ltkIfdf x]sf bnx
clxn] ;+ljwfg lgdf0f{sf] clGtd r0fdf
k'u]sf] jtfO{x]sf 5g\ . o; ;Gb{edf fHo
k'g{;+rgfsf] ljifo 68\sff] eP cfPsf]
5 . o; cl3 k"j{df emfkf klZrdf
s]xL lhNnfdf ;xdlt h'6\g g;s]sf]
atfO{Pklg clxn] km]L n'lDagL, fKtL
nufPtsf ;jfnx klg p7]sf 5g\ .
fHo k'g{;+rgf jf l;df+sgsf] ;jfndf
bnx s'g cy{df ;xdltdf k'Ug g;s]sf
x'g Tof] ljr0fLog} xf]nf .
t vf; fHosf] k'g{;+rgf l;df+sgsf]
ljifo fHosf] cfocfh{g ToFxfsf
hgtfsf] cfly{s, ;fdflhs, fhgLlts
nufPt ljsf; ;d[l4sf ;jfn;+u
hf]l8g' k5{ . h'g cv08 n'lDagLsf] s'f
5 o;df fh g]tf bnxn] cuf8L
;f]sf] ;jfn df ;xdlt c;xdlt
eGbf klg o;sf] ;du|tfdf stL cy{ k"0f{
5 eGg] ;jfn p7fpg'kg]{ b]lvG5 .
obL fHo k'g{;+rgf l;df+sgsf]
qmddf ;j} cfly{s, ;fdflhs, ef}uf]lns
nufPt ;j} lsl;dn] ldn]sf] 5 eg]
l;df+sg k'g{;+rgfsf] gfddf 5'6\6fO{
xg' kg]{ cfjZostf 5}g . dfgljo ;|f]t
;fwg, cfo cfh{g, lzIff, :jf:Yo,
oftfoft, pBf]u wGbf, snsfvfgf
dfgljo rlqnfO{ x]bf{ n'lDagL h:t} c
klg ldn]sf] 5 eg] To;nfO{ 5'6\fpg' eGbf
klg clwsf k|Tofof]hg ul ToFxfsf]
;d[l4sf nflu ;f]Rg'kg]{ x'G5 . xfdL s]
fHonfO{ gofF jgfpg] ;jfnnfO{ ]vf
sf6] klxn] ePsf]nfO{ otf ptf fv]
dfq} gofF jgfpg] xf] eg] t s]xL 5}g obL
o;f] x}g ;j} lsl;dn] fHonfO{ ;jn,
;Ifd ;d'Ggt agfpgsf nflu obL
n'lDagL clxn]s} cj:yfdf ;lx 5 eg]
o;nfO{ 5'6\6fO{ xg' cfjZos 5}g .
d'lQmgfy e';fn
j9Ldfqfdf 38]/L v/Lb ug{} u/]sf] :yfgLo af;L x?
jtfpb5g . csf{tkm Pp6f 38]/L las|L u/]jfkt /
fd|f] sldzg kfO{g] sf/0f aif{ lbgdf b'O{ rf/j6f 38]/L
a]Rg]x?n] klg cfkmgf] 3/vr{ rnfPsf] cg'e'tL ug{
;lsG5 . lhNnf k|;f;g sfof{no, lhNnf k|x/L
sfof{no, lhNnf ljsf; sfof{no, lhNnf lzIff
sfof{no nufotsf sfof{nox? Aff6 ;hLn]/L b]
vLg] :yfgx? b]vL u'l06vf]nfsf] tNnf] efu cyf{t
lkmnLd xn nfO{g jf6 k'n x'b} r'qfj]zL ahf/ hfg]
af6f]sf] b'/fj:yf sxflnnfUbf] b]lvG5 . lhNnfsf]
;b/d'sfd ;lGwvs{ x'b} a;kfs{, r'qfj]zL ahf/,
kf0fLgL ax'd'vL Sofdk; nufot y'k|} :yfgdf
k'Ugsf] nfuL u'G6Lvf]nf pko'St dfgLG5 t/ aif{gL
avf{sf] ;dodf of] :yfgdf lx88'n ;d]t ug{ ;lsb}
g\ / oftfoftsf ;fwgx? kgL lx88'n ug{ ;Sb}gg\
. ;lGwvs ;b/d'sfdsf] d'6' dflgg] u'G6Lvf]nf
cxLn] b'/bzfdf k/L0ft ePsf] 5 . t/ ;DjGwLt
lgsfo eg] r'krfk a;L/x]sf] 5 / lhNnfaf;Lx?n]
;lGwvs{ gukflnsf :yfkgf eP;+u} ljsf; lgdf{0f sfo{xn] tLj|tf kfPsf 5g\ t
klg s]lx cfof]hgfx ;dod} ;+rfng x'g g;Sg] kl5Nnf] ;dodf tL ;d:ofnfO{
;dfwfg ug{sf] nflu ;lGwvs{ gukflnsfn] jftfj0f d}qL sfo{ljlw lgdf{0f, Post
odf 0fgLlt lgdf{0f, cfjlws of]hgf lgdf{0f, kmfxf] d}nf Joj:yfkg, ;8s u'?
of]hgf, ko{6g u'?of]hgf lgdf{0f, ejg dfkb08 lgdf{0f, e"pkof]u h:tf gLlt lgdf{0f
sfo{Gjog ug]{ df:6 of]hgf lgdf{0f u]sf] eGg] ;'lgPsf] 5 . ;f]lx ljifodf
;lGwvs{ gukflnsfsf sfo{sfL clws[lt fdhL hf]zL ;+u k|wfg ;Dkfbs gljg
s]=;Ln] u]sf] cGtjftf{sf] ;Dkflbt c+zM
c3f{vfFrL lhNnfdf ;j{ky| d oxfFnfO{ :jfut 5 . ;lGwvs{
gukflnsfsf] sfo{sfL clws[t eP cfpg' ePsf] 5 .
c3f{vfFrL lhNnf s:tf] nfu]sf] 5 <
;j{ky| d s]lx s'f fVg] cj; lbg'ePsf]df tkfO{nfO{
wGojfb Pj+ ;Dk"0f{ cfb0fLo gujf;Ldf gd:sf ljs]Gb|Ls0fsf]
dfGotf cg';f :yfgLo :jfoQ zf;gsf] d"n dd{ cg'k :yfgLo
lgsfoxsf] :yfkgf ;+rfngsf] Joj:yf :yfgLo :jfoQm zf;g P]g @)%% tyf
lgodfjnL @)%^ n] u]sf] 5 . ;f]xL cg';f ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon]
dnfO{ gukflnsfsf] sfo{sfL clws[tsf] kdf @)&@.#.@! df kb :yfkgf u]kl5
@)&@.$.! b]lv d o; ;lGwvs{ gukflnsfsf] sfo{sfL clws[tsf] kdf xflh
eP . ofjt r'gf}lt ;d:ofsf] ljraf6 sfo{xsf] yfngL ul fv]sf] dx;'; ePsf] 5 .
gofF gukflnsf xtxsf Joj:yfks ljlw cg'z0f uL sfo{;Dkfbg ug'k{ g]{ afWofTds
cj:yf 5 . ;dGjosfL, Pstfa4, ;dembf, fhlglts g]t[Tj u0f x]sfn] pxfFxsf]
;xof]udf sfo{ug]{ jftfj0f fd|f] x]sf] kfPsf] 5' . ;du|df c3f{vfFrL fd|f] nfu]sf] 5 .
cfly{s jif{ ;dflKt ;+u} sfo{ef ;dfNg' ePsf] 5 cf=j= @)&!.)&@ df gukflnsfsf]
slt ah]6 lk|mh slt ah]6 vr{ eof] <
g]kfn ;sfn] gukflnsf] k|dv
' p2]Zo ljsf; klrfng tyf ;fwg >f]tsf] dxTj
klrfng Pj+ :yfgLo z'zf;g k|j4{ g h:tf k|dv
' ljifonfO{ k|fyldstf lbPsf] kfO{G5 .
jt{dfg fhlglts ;+qmd0fsf] cj:yfdf ;fdfGotof gukflnsfsf of]hgfx fhlglts
;dGjodf ul7t pkef]Qmf ;ldltx dfkm{t ;+rfng x'G5, ;dod} pkef]Qmf ;ldlt u7g eO{
cfof]hgfsf] sfo{ tf]lsPsf] ;dodf ;DkGg gePsf] cj:yfdf cf=j=sf] cGTodf cfP
afFsL x]sf] sd lk|mh x'g] Joj:yf x]sf] 5 . ;f] Joj:yf cg';f cf=j= )&!.)&@ sf]
cGTodf ljleGg zLif{s uL hDdf %) nfv (@ xhf ^ ;o *^ k}of ah]6 lk|mh ePsf] 5
eg] gukflnsfdf ;du| kdf cf=j= )&!.)&@ sf] s'n cfDbfgL ( sf]8 &) nfv #!
xhf ! ;o &* k}of x]sf] 5 .
o;L ah]6 lk|mh x'g' ;dod} pkef]Qmf ;ldlt u7g gx'gn' fO{ s] eGg'xG' 5 <
lgZro g} ;dod} pkef]Qmf ;ldltsf] u7g x'g g;Sbfg} cfof]hgf ;+rfngsf] qmddf
afwf k'Ub5 . cfof]hgfsf] k|dv
' cfwf pkef]Qmf ;ldlt xf] eGg] dnfO{ nfU5 . o;sf] ;fydf
of]hgf cg'udg ;ldlt ! hgf dlxnf ;lxt % ;b:oLo cg'udg ;ldlt u7g x'gk' g]{ Joj:yf
5 . gukflnsfdf ah]6 lk|mh eO{ cfof]hgf ;+rfng gcfpg' ljsf;sf] b[li6sf]0fn] b'ef{Uo
xf] ev{} u7g ePsf gukflnsfsf] nflu of] emg clj;fk xf] eGg] nfU5 . lgZro g}
k|rlnt cfof]hgf Joj:yfks ;+rfng ljlwsf] cg'z0f kfng tyf k|of]u gePsf]n]
of] cj:yf ePsf] xf] .
ljsf; gfulssf] ;xeflutf :yfgLo ;fwg ;Lk >f]tsf] klrfng ljsf;
k|zf;gsf] Pp6f kf6f] xf] pkef]Qmf ;ldltsf] u7g ljsf; cfof]hgf ;+rfng ;DalGw
dfGotf ljsf;df Buttom up approach sf] dfGotfdf cfwflt 5 . ;dodf pkef]Qmf
;ldlt u7g x'g' g;Sg' u7g ePtf klg sfo{ ug{ g;Sg', ;dodf u'0ffTds kn] sfo{ ;DkGg
x'g g;Sg' cfof]hgf ;+rfng lglZrt ;d"x, JolQmjfbL dfGotf cflbaf6 lgb]l{ zt h:tf
ljifox o;sf cju'0fx x'g\ . dfly pNn]lvt ljifoa:t'af6 lgb]l{ zt kll:yltdf ;dod}
pkef]Qmf ;ldlt u7g gx'g] cj:yf ljBdfg 5 . cfof]hgf ;+rfngn] yk Jojl:yt t'Nofpg
gukflnsfn] rfn' cf=j= @)&@.)&# sf] xsdf ;a} cfof]hgfsf] Sofn]G8 lgdf{0f uL
sfo{Gjogdf Nofpg] Joj:yf ldnfO{ x]sf 5f} . @)&@ r}q d;fGt leq ;a} cfof]hgfsf]
;Demf}tf ;DkGg uL cfof]hgf ;+rfngdf Nofpg] Joj:yf ldnfO{Psf] lgj]bg ug{ rfxfG5' .
;lGwvs{ gukflnsfdf sd{rfL sd ePsf] ;'lgG5 . sd{rfL kb k"lt{sf] nflu s]
of]hgf agfpg' ePsf] 5 <
;lGwvs{ gukflnsfsf] sfof{nodf cfjZos eGbf cToGt} Go'g ;+Vofdf sd{rfL
xg' ePsf] 5 . h;n] hbf{ gukflnsfn] lgoldt kdf ;Dkfbg ug'k{ g]{ sfo{xdf ;d:of
l;h{gf ePsf] 5 . kbk"lt{sf] nflu ut cf=j=df kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIf rog eO{;s]sfn]
rfn' cf=j= leq v'Nnf k|lt:kwf{df cfwflt eP nf]s ;]jf cfof]un] lgwf{0f u]sf]
dfGotf cg';f kbk"lt{ x'g] Joj:yf x'b5} .
;lGwvs{ gukflnsf leq ;fj{hlgs hUuf ldlrPsf] ;fljssf] ;lGwvs{ uflj;n]
hfkhfFr uL k|ltj]bg tof kf]sf] 5 To;sf] sfo{Gjogdf gukflnsfn] s] ulx]sf]
5<
;fj{hlgs hUuf fHosf] :jfldTjdf xg] hUuf xf] o:tf] hUuf ;+If0f ug'{ fHosf]
bfloTj xf] . gukflnsfdf klg o; ;DalGw ;d:of x]sf] d}n] dx;'; u]sf] 5' . ;fljssf]
;lGwvs{ uflj;n] tof kf]sf] k|ltj]bg cWoog uL lhNnfsf ;f]sfjfnf ;+u ;dGjog
uL sfo{Gjogsf] kxn gukflnsfn] ug]{ k|ltj4tf JoQm ub{5' .
o;} cf=j=af6 jftfj0f d}qL :yfgLo zf;gn] cleofgsf] kdf cuf8L a9fpg]
0fgLlt tof ePsf] k"j{ sfo{sfL clws[t s[i0f k|;fb ;fksf]6fn] atfpg' ePsf]
lyof] . tkfO{n] s] ;f]r agfpg' ePsf] 5 <
ljZjJofkL kdf Global Warming sf] ;d:of b]lvPsf] 5 . o;sf] c; k|efj
xfd|f] b]zdf lhNnfdf klg b]vf k]sf] 5 . a]df};dL jiff{, kfgLsf d'xfgx ;'Sb} hfg',
tfkqmddf a[l4 x'g' cflb ljifo o;sf c;x x'g zxLs0f ;+u} jfo'd08ndf Snf]f]
nf]f] sfj{gsf] pT;h{g a9\g] hnjfo'df gsfTds c; kg]{ s'f ;j{ljljt} 5 . jf:tjd}
gukflnsfn] cfkm\gf] ;Dk"0f{ sfo{nfO{ jftfj0f d}qL t'Nofpg] kg]{ bjfj l;h{gf ePsf] 5 .
ljZje hnjfo' kljt{gsf] ljifonfO{ d'Vo rf;f]sf] kdf lnPsf] 5 . jftfj0f d}qL dfgj
Jojxfsf] ljifodf sfo{sf] yfngL ePsf] 5 . xfdLn] xfd|f] gu If]qnfO{ klg ;f] cg'sn'
ljsf; ug'k{ 5{ . gukflnsfn] ! 3 ! lj?jf cleofg, kmf]xf] d}nf Joj:yfkg 0fgLlt,
e'pkof]uL of]hgf lgdf{0f, ;8s u'?of]hgf lgdf{0f, ko{6g u'?of]hgf lgdf{0f, cfjlws of]hgf
lgdf{0f tyf ejg dfkb08 sfo{ljlw lgdf{0f h:tf sfo{nfO{ cuf8L a9fpg nfu]sf] 5
pNn]lvt ljifosf] Pp6f kf6f] jftfj0f x]sfn] jftfj0fLo ;Gbe{ ljifoa:t' x]sfn] o;
ljifonfO{ gukflnsfn] :yfgLo ;'zf;g hgd}qL jftf0fLo Joj:yfkg ljlwsf] dfWodn]
sfo{Gjodf nfg' k5{ jftfj0f ;+If0f ;+j4{ g ;DalGw 5'} sfo{ljlw ;d]t tof kfL cuf8L
a9\g] ;f]r agfPsf] 5' .
lbuf] ljsf;sf nflu gukflnsfn] s'g} df:6 of]hgf agfPsf] 5 <
gfulssf jt{dfgsf ultljlw ljsf;fTds b]lv JojxffTds tyf JolQmut h]
ePklg tLgsf] c; k|efjn] eljiosf] kLl8nfO{ c; gkg]{ uL k|sl[ t jftfj0fLo ljifo
a:t'sf] jt{dfgdf pkof]usf] cj:yf lbuf] ljsf;sf] dfGotfdf cfwflt 5 . of] Nature sf]
Conservation Right Utilization sf] dfGotfdf cfwflt 5 . lbuf] ljsf;sf]
dfGotfdf cfwflt x] gukflnsfn] Sectoral Plan sf] cjwf0ffnfO{ cuf8L ;f]sf]
5 . h;df jftfj0f d}qL sfo{ljlw lgdf{0f, Post odf 0fgLlt lgdf{0f, cfjlws of]hgf
lgdf{0f, kmfxf] d}nf Joj:yfkg, ;8s u'? of]hgf, ko{6g u'?of]hgf lgdf{0f, ejg dflb08
lgdf{0f, e'pkof]u h:tf gLlt lgdf{0f sfo{Gjog ug]{ df:6 of]hgf x]sf] 5 .
cGTodf s] eGg rfxfg'xG' 5 <
cGTodf c3f{vfFrL 6fO{D; klqsfn] d]f ljrf ;Dk]i| f0f ug]{ cj; k|bfg u]sf]df
tkfO{ k|wfg;Dkfbs gljg s]=;L= Ho", ;Dk"0f{ kljfnfO{ wGojfb lbg rfxfG5' . :yfgLo
;'zf;g lbuf] ljsf;sf] dfGotfdf cfwflt x] ;]jf k|jfx k|0ffnLnfO{ ;"rgf k|ljlwdf
cfwflt t'Nofpg] ljifodf gukflnsf nflu x]sfn] gukflnsfsf] ;Dk"0f{ sfo{df
gujf;Lsf] ;xefuLtf tyf rgfTds ;xof]u Pj+ ;Dk"0f{ ;f]sfjfnfsf] guljsf;df
gukflnsfsf] sfo{df k"0f{ ;xefuLtfsf] nflu ;a}df cg'f]w ub{5' .
sfo{qmddf
lhNnfdf
x]sf
o'jf
Joj;foLxn] ;?jf eO{ uPsf kf08]nfO{ dfofsf]
lrgf] k|bfg u]sf lyP eg] gjcfuGt's Dofg]h
kf08]sf] ;kmn sfo{sfnsf] sfdgf ;d]t u]sf
lyP . sfo{qmddf gjcfuGt's Dofg]h kf08n]
ltg jif{ c3f{vfFrLdf a:g] lhNnfjf;Lxsf]
xfd
Ls
x
fF
lyof] .
PlzognfO{km
OG:of]]G;4ff d[To'bfaL
e'QmfgL
Plzog nfO{km OG:of]]G; sDkgL lnld6]8
c3f{VffFrL pkzfvfn] ;f]djf Ps sfo{qmdsf aLr
Ps nfv @@ xhf kfFr ;o &) k}ofsf] d[To'bfaL
e'QmfgL u]sf] 5 . lhNnfsf] afFuL uflj; j8f gDa
* a:g] :juL{o ;'Gbf e';fnsf] d[To' eP kZrft
laldtn] OR5fPsf] AofQmL gLhsf] cfdf 6]ssnf
e';fnnfO{ pQm xd afasf] r]s x:tfGt0f ulPsf]
xf] . 6]ssnf e';fnsf] 3 glhs} c3f{ uflj;df kg]{
c3f{eujlt k|fylds laBfnodf Ps sfo{qmsf aLr
sd x:tfGt0f ulPsf] xf] . r]s pkzfvf k|Df'v
dfwjk|;fb kf}8]nsf] f]xadf sDkgLsf clestf{
g]q dfl;gL gaLg s];Ln] ;Do'Qm kdf x:tfGt0f
ug'{ ePsf] lyof] . laldt :juL{o ;'Gbf e';fnn] kfFr
jif{ cufl8 ! nfvsf] !% jif]{ aLdf uL jflif{s 5
xhf ;fTf ;o %$ k}of aLdf z'Ns a'emfpb} cfpg'
ePsf] lyof] .
sd x:tfGt0f sfo{qmddf sDkgLsf c3f{VffFrL
pkzfvf k|d'v dfwjk|;fb kf}8]nn] ufpmdf clxn]
;Dd klg aLdf k'Ug g;s]sf] sf0f aLdf of]Uo
dflg;x aLdfsf] kx'Frdf gcfPsf] atfpg' ePsf]
lyof] . pxfFn] aLdfsf] af]df r]]tgf km}nfpg ;s] ufp
ufpmdf a:g] w]} dflg;xn] ;fg} ePklg hLjg aLdf
ug{ ;Sg] atfpg' eof] . kf}8]nn] aLdf sDkgL dfyL
;+sf ug]{ k|a[lQ cem klg sfod x]sf] eGb} s'g} z+sf
guL 9'Sssf ;fy aLdf ug{ ;a}nfO{ cfu|x ug'{eof] .
;fy} pxfFn] aLdf k'f ePkl5 d[To' bfaL e'QmfgL ubf{
s'g} em0h6 gePsf] eGb} 33df k'u] sd x:tfGt0f
ub}{ cfPsf] pxfFn] bfaL ug'{eof] . sfo{qmddf eujlt
k|flasf k|wfgWofks xL uGbe{n] aLdfsf] af]df
cfkm'n] klg k|]lt ug]{ atfpg' eof] .
sfo{qmddf laBfnosf lzIfs , laBfyL{,
cleefjs ;fy} sDkgLsf laldt Pj+ clestf{sf]
;d]t pkl:ytL x]sf] lyof] .
@ sf]8sf] vfg]kfgL
of]hgf ;Demf}tf
c3f{vFfrL lhNnf ljsf; ;ldtL
c3f{vffrL klZrd g]kfn u|fdL0f vfg]kfgL
tyf ;;kmfO{ klof]hgf f];|f] r0f cGt{ut
@ sf]8sf] vfg]kfgLsf] of]hgfdf ;Demf}tf
c3f{vfFrL ut j}zfv
!@ ut] uPsf] ljgf;sfL
e'sDksf] sf0f If]tLu|:t
ePsf] c3f{vfFrL lhNnsf]
;bd'sfd ;lGws{df
x]sf] o'jf jif{ hgtf
jLlrq pRr df=lj=sf]
nflu f]hufLsf] qmddf
kb]lzPsf c3f{vfFrLjf;L
o'jfxn] cfly{s ;xof]u
u]sf 5g\ .
e'sDksf] sf0f
c3f{vfFrLaf;L o'jfxsf]
;lqmotfdf ;+sng ePsf]
!& xhf ! ;o (( ?lkofF
cfh g} ljBfnosf
k|frfo{ 6]sfh cfrfo{nfO{
x:tfGt0f ulPsf]
5 . ;xof]ubftfxsf]
pT;fxhgs ;xof]un]
cfkm'xnfO{ z}lIfs u'0f:t
j[4Lsf nflu yk an
k'u]sf] k|frfo{ cfrfo{n]
pNn]v u]sf lyP .
6]lnsd===
;bd'sfddf af6f] hyfefaL
kdf eTsfPsf]n] b'3{6gfsf]
klg pRr hf]lvd 5 . vf;uL
b'O{ kf\u|] ;jfL ;fwg rnfpbf
;d:of ePsf] df]6;fO{sn
rfns kbd s'jFn] atfpg'
eof] . ;8s 6]lnsd vfg]
kfgLn] cfk;L ;DfGjo uL Ps}
k6s cfcfkm\gf u]sf] eP
vr{ klg sd x'g] hgtfnfO{
klg ;xh x'g] csf{ :yfgLo
dfwjk|;fb kf}8]nsf] egfO{
5 . pxfFsf cg';f ahfdf
hyfefaL kdf ;s8 elTsPsf]
b[ion] gukflnsfsf] ;f}Gbo{
u'Dgsf ;fy} OHhtdf klg wSsf
nfu]sf] 5 . af6f]df p8]sf]
w'nf]n] glhs} x]sf xf]6n
tyf k;nxdf k:bf k|ToIf
dflg;xsf] :jf:Yodf klg
c; kb}{ uPsf] 5 . k;nsf
so}g ;fdfgx lalu|P 6f]sLdf
km\ofSg] u]sf] xf]6n Aofj;foL
b]la k|;fb kf08]n] atfpg' eof] .
kSsL ;8s ;fy} ;fdfGo
af6f]df klg vg] c08 u|fp08
s]jn la5fPsf] 6]lnsdn]
lhlj;nfO{ :6]d]6 ug{ eg]sf]
t klxn]sf] :6]d]6 lhlj;n]
unt lbPsf] 6]lnsdn] atfPsf]
5 . 6]lnsdsf cg';f :6]d]6
k'gfjnf]sgsf nflu @)&!
;fn k';dfg} kq cfO{;s]sf]
eP klg lhlj;n] vf;} rf;f]
glbPsf] g]kfn 6]lnsd
c3f{vfFrL sfo{nosf k|d'v
g]kfn ;sf
;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno
;lGwvs{ gukflnsf sfof{no, c3f{vfFrL
l;nalGb befp kq k|yd k6s k|sflzt ldltn] !% cf} lbg ;Dd sfof{no ;do leq sfof{noaf6 ? %)).
sdsf] lkmtf{ gx'g] uL l;b sfl6 vlb ug{ ;lsg] 5 . !^ cf} lbgsf] !@ ah] leq sfof{nodf btf{ ul;Sg' kg]{
5 . s]lx lbg ! jh] lgodfg';f vf]lng] 5 ;fj{hflgs ljbf k]df ;f]sf] ef]lnkN6 vf]lng] 5 .
@ pNn]lvt 3 ;6 sf] Go"gtd dfl;s ef8f ? %))). kfFr xhf sfod ulPsf] 5 .
# af]nkq kmfd ;fy cfkm'n] saf]n u]sf] dfl;s ef8fsf] @% k|ltzt sd gub vfdaGbL k]z u]sf] x'g'kg]{ 5 .
$ af]nkq kg]{ JolQm jf ;+:yf tf]lsPsf] ;do leq ;Demf}tf ug{ gcfPdf @% k|ltzt sd hkmt x'g]5
% af]nkq l:js[t ePsf] ldltn] & ;ft lbgleq ;Demf}tf ug{ gcfPdf qmdzMbf>f] JolQm ;Fu ;Demf}tf x'g]5 . of]
lgodf t]>f] JolQm ;Dd nfu' x'g]5 t]>]f JolQm klg ;Demf}tf ug{ gcfPdf k'gMaf]nkq cfXjfg ulg] 5 .
^ ;Demf}tf ug'{ k"j{ Ps dlxgf jfa sd wf}6L jfkt fVg' kg]{ 5 .
& ;DalGwt af]nkq stf{sf] af]nkq;fy cfkm\gf] g]kfnL gfulstfsf] k|ltlnlk k]]z ug'{ kg]{ 5 .
* af]nkq kg]{ JolQm jf ;+:yf o; sfof{no ljr ldlt @)&@.^.! ut] b]lv nfu' x'g] ul # ltg jif{ ;Ddsf] nflu
;Demf}tf ulg] 5 sfof{non] cfjZos 7fg]df yk ! jif{sf] nflu Dofb yk ug{ ;Sg] 5 .
( af]nkq j9fa9df ef8f sd afj ePsf] kfPdf uf]nf k|yfaf6 5gf}6 ulg] 5 .
!) o; ;DalGw cGo s]lx s'fx a'em\g' k]df sfof{nodf sfof{no ;do leq ;Dks{ ug{ ;lsg] 5 .
!! gukflnsfnfO{ cfjZos k]sf] v08df ;Demf}tf h'g;'s} ;dodf klg 4 ug{ ;lsg] 5 o; ;DalGw ;jf{lwsf
gukflnsfdf ;'lIft xg] 5 .
!@ ;Demf}tf adf]lhsf] k|To]s dlxgfsf] ef8f sd clu|d kdf ;f]lx dlxgfsf] % ut] leq a'emfO{;Sg' kg]{5 cGoyf
yk hl/jfgf nfUg] 5 .
/fdhL hf]zL
sfo{sf/L clws[t
cfsif{s
l8hfOgsf
uxgfxsf]
ljzjl;nf] Ps
dfq ;'g rfFbL
k;n .
c1ft ;d'xff
df]6;fO{sndf cfuhgL
c3f{vfFrL lhNnfsf] ;bd'sfd
;lGwvs{df d+unjf flt f]sL fv]sf
b'O{cf]6f df]6;fO{sndf cfuhgL ePsf] 5 .
;lGwvs{ r'qfj];L ahfdf ftL kfls{
ul fv]sf b'O{ df]6;fO{sndf c1ft ;d"xn]
d]f] 3 ldl8offf k|sflzt c3f{vfFrL 6fO{D;sf nflu k|sfzs M glag s]=;L=, ;Dkfbs M ;+ud dxt, sfo{sfL ;Dkfbs M a;Gt >]i75fk]nL lgb]{zs M ;'o{k|;fb e';fn, ldl8of ;Nnfxsf M l;l4k|;fb e';fn, zf]efv kGyL, d'lQmgfy e';fn,
;xof]uL lj=;L=, fds'df If]qL, lxdaxfb' hL=;L=n]sfnL, bos'df e';fn, u0f]z vgfn, s]zj kGyL cltyL ;Dkfbs M lj]Gb| s];Lk|]dgffo0f cfrfo{, ljz]if ;Dkfbs M s]zjfh e';fn,
pk;Dkfbs M ;ltf e';fn, ;+jfbbftfM cDaLsf >]i7, ;ljtf cfrfo{, lji0f' cfn], s[i0f kf}8]n, ;fu klof, lji0f' dNn 7s'L, lbNnL/fh l3ld/], c?0f kf]v/]n
k|;fzg k|d'v M sf]lknf cfrfo{t'n;f ahf Joj:yfks M clgn g]kfn, sDKo'6 6fOlki6 M afa'fd ;fO{nL, u|flkms l8hfO{g M zkg s'df P~hLn,
k|wfg sfof{no M ;GwLvs{ gukflnsf!, c3f{vfFrL, df]afOn (*%&)^#%$), (*$&%&^(!$ Od]n M timesarghakhanchi@gmail.com, d'b|0f o'uHof]tL 5fkfvfgf, ;GwLvs{, c3f{vfFrL