Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Cac Khai Nien Va Dac Trung
Cac Khai Nien Va Dac Trung
(1.1)
Hin tng vt l
- in t
- Quang n hi
- T in
- Nhit t...
- Bin i ho hc
Ho hc
- Bin i in ho
- Phn tch ph ...
- Bin i sinh ho
Sinh hc
- Bin i vt l
- 5-
- Ph
- Tc truyn sng ...
- in tch, dng in
in
- in th, in p
- in trng (bin, pha, phn cc, ph)
- in dn, hng s in mi ...
- T trng (bin, pha, phn cc, ph)
Quang
- Tc truyn
- H s pht x, khc x
- H s hp th, h s bc x ...
- V tr
- Lc, p sut
- Gia tc, vn tc
- ng sut, cng
- M men
- Khi lng, t trng
- Vn tc cht lu, nht ...
- Nhit
Nhit
- Thng lng
- Nhit dung, t nhit ...
- Kiu
Bc x
- Nng lng
- Cng ...
- 6-
- Kh nng qu ti
- chnh xc
- Tc p ng
- phn gii
- n nh
- chn lc
- Tui th
- tuyn tnh
- iu kin mi trng
- Di tn
- tr
- Phn loi theo phm vi s dng ( bng 1.4).
Bng 1.4
- Cng nghip
- Nghin cu khoa hc
- Mi trng, kh tng
- Thng tin, vin thng
- Nng nghip
- Dn dng
- Giao thng
- V tr
- Qun s
- Phn loi theo thng s ca m hnh mch thay th :
+ Cm bin tch cc c u ra l ngun p hoc ngun dng.
+ Cm bin th ng c c trng bng cc thng s R, L, C, M .... tuyn
tnh hoc phi tuyn.
1.2. ng cong chun ca cm bin
1.2.1. Khi nim
ng cong chun cm bin l ng cong biu din s ph thuc ca i
lng in (s) u ra ca cm bin vo gi tr ca i lng o (m) u vo.
- 7-
si
mi
a)
b)
s
s2
s1
m1
m2
a) Chun n gin
Trong trng hp i lng o ch c mt i lng vt l duy nht tc ng
ln mt i lng o xc nh v cm bin s dng khng nhy vi tc ng ca cc
- 8-
i lng nh hng, ngi ta dng phng php chun n gin. Thc cht ca
chun n gin l o cc gi tr ca i lng u ra ng vi cc gi xc nh khng
i ca i lng o u vo. Vic chun c tin hnh theo hai cch:
-
lng o u vo.
-
Lp li qu trnh o vi cc gi tr gim dn t gi tr cc i.
Khi chun nhiu ln cho php xc nh ng cong chun theo c hai hng o
tng dn v o gim dn.
1.3. Cc c trng c bn
1.3.1. nhy ca cm bin
a) Khi nim
i vi cm bin tuyn tnh, gia bin thin u ra s v bin thin u vo
m c s lin h tuyn tnh:
s = S.m
(1.2)
s
c gi l nhy ca cm bin.
m
- 9-
m m = m
(1.3)
i
Gi tr ca i lng cn o m v tn s thay i ca n.
(1.4)
i
c) nhy trong ch ng
nhy trong ch ng c xc nh khi i lng o bin thin tun
hon theo thi gian.
Gi s bin thin ca i lng o m theo thi gian c dng:
m(t ) = m 0 + m 1 cos t
- 10-
(1.5)
u ra ca cm bin, hi p s c dng:
s(t ) = s 0 + s1 cos(t + )
Trong :
- s0 l gi tr khng i tng ng vi m0 xc nh im lm vic Q0 trn
ng cong chun ch tnh.
- s1 l bin bin thin u ra do thnh phn bin thin ca i lng o
gy nn.
- l lch pha gia i lng u vo v i lng u ra.
Trong ch ng, nhy S ca cm bin c xc nh bi t s gia bin
ca bin thin u ra s1 v bin ca bin thin u vo m1 ng vi im lm
vic c xt Q0, theo cng thc:
s
S = 1
m1 Q
- 11-
b) ng thng tt nht
Khi chun cm bin, t kt qu thc nghim ta nhn c mt lot im tng
ng (si,mi) ca i lng u ra v i lng u vo. V mt l thuyt, i vi cc
cm bin tuyn tnh, ng cong chun l mt ng thng. Tuy nhin, do sai s
khi o, cc im chun (mi, si) nhn c bng thc nghim thng khng nm trn
cng mt ng thng.
ng thng c xy dng trn c s cc s liu thc nghim sao cho sai s
l b nht, biu din s tuyn tnh ca cm bin c gi l ng thng tt nht.
Phng trnh biu din ng thng tt nht c lp bng phng php bnh
phng b nht. Gi s khi chun cm bin ta tin hnh vi N im o, phng trnh
c dng:
s = am + b
Trong :
a=
b=
N. s i .m i s i . m i
N. m 2i ( m i )
s i . m 2i m i .s i . m i
2
N. m 2i ( m i )
x
.100
x
[%]
t
s
s0
0,9
0,1
t
tdm
tm
tdc
tc
Tng t, khi i lng o gim, thi gian tr khi gim tdc l thi gian cn thit
i lng u ra gim t gi tr ban u ca n n 10% bin thin tng cng
ca i lng ny v khong thi gian gim tc l thi gian cn thit i lng u
ra gim t 10% n 90% bin thin bin thin tng cng ca n.
Cc thng s v thi gian tr, tdm, tm, tdc, tc ca cm bin cho php ta nh gi v
thi gian hi p ca n.
c) Vng khng ph hu
Vng khng ph hy l vng m khi m cc i lng o hoc cc i lng
vt l c lin quan v cc i lng nh hng vt qua ngng ca vng khng
gy nn h hng nhng vn cn nm trong phm vi khng b ph hy, cc c trng
ca cm bin b thay i v nhng thay i ny mang tnh khng thun nghch, tc
l khi tr v vng lm vic danh nh cc c trng ca cm bin khng th ly li
gi tr ban u ca chng. Trong trng hp ny cm bin vn cn s dng c,
nhng phi tin hnh chun li cm bin.
- 15-
a) Hiu ng nhit in
Hai dy dn (M1) v (M2) c bn cht ho hc khc nhau c hn li vi
nhau thnh mt mch in kn, nu nhit hai mi hn l T1 v T2 khc nhau,
khi trong mch xut hin mt sut in ng e(T1, T2) m ln ca n ph
thuc chnh lch nhit gia T1 v T2.
(M2)
T1
(M1)
T2
T1
(M2)
b) Hiu ng ho in
Mt s tinh th gi l tinh th ho in (v d tinh th sulfate triglycine) c tnh
phn cc in t pht vi phn cc ph thuc vo nhit , lm xut hin trn cc
mt i din ca chng nhng in tch tri du. ln ca in p gia hai mt
ph thuc vo phn cc ca tinh th ho in.
c) Hiu ng p in
Mt s vt liu gi chung l vt liu p in (nh thch anh chng hn) khi b
bin dng dc tc ng ca lc c hc, trn cc mt i din ca tm vt liu xut
- 16-
hin nhng lng in tch bng nhau nhng tri du, c gi l hiu ng p in.
o V ta c th xc nh c cng ca lc tc dng F.
d) Hiu ng cm ng in t
Khi mt dy dn chuyn ng trong t trng khng i, trong dy dn xut
hin mt sut in ng t l vi t thng ct ngang dy trong mt n v thi gian,
ngha l t l vi tc dch chuyn ca dy. Tng t nh vy, trong mt khung
dy t trong t trng c t thng bin thin cng xut hin mt sut in ng t
l vi tc bin thin ca t thng qua khung dy.
B
e) Hiu ng quang in
- Hiu ng quang dn: (hay cn gi l hiu ng quang in ni) l hin tng
gii phng ra cc ht dn t do trong vt liu (thng l bn dn) khi chiu vo
chng mt bc x nh sng (hoc bc x in t ni chung) c bc sng nh hn
mt ngng nht nh.
- Hiu ng quang pht x in t: (hay cn gi l hiu ng quang in
ngoi) l hin tng cc in t c gii phng v thot khi b mt vt liu to
thnh dng c th thu li nh tc dng ca in trng.
g) Hiu ng quang - in - t
Khi tc dng mt t trng B vung gc vi bc x nh sng, trong vt liu bn
- 17-
h) Hiu ng Hall
Khi t mt tm mng vt liu mng (thng l bn dn), trong c
dng in chy qua, vo trong mt t trng B c phng to vi dng in I
trong tm mt gc , s xut hin mt hiu in th VH theo hng vung gc vi
B v I. Biu thc hiu in th c dng:
VH = K H .I.B. sin
S
B
- 18-
c trng nhy cm
Bn dn
T thm ()
Hp kim st t
Vt liu t in tr:Bi, InSb
- 19-
1.5. Mch o
1.5.1. S mch o
Mch o bao gm ton b thit b o (trong c cm bin) cho php xc nh
chnh xc gi tr ca i lng cn o trong nhng iu kin tt nht c th.
FC
(1)
D
(2)
My in
PC
(4)
(5)
ADC
(6)
CPU
(7)
Mn
hnh
PA
(3)
Ura
K
+
Ura = K.Uvo
b) B khuch i o lng IA
B khuch i o lng IA c hai u vo v mt u ra. Tn hiu u ra t l
vi hiu ca hai in p u vo:
U ra = A(U + U ) = AU
- 21-
U1
R3 10k
R2 10k
+
R
10k
Ra
1k
R
10k
U3
u ra
R2 10k
R3
190k
U2
U
. Cc in p ra t KTT U1 v U2 phi bng nhau v
Ra
A = 1 +
R
a R1
c) Kh in p lch
i vi mt b khuch KTT l tng khi h mch phi c in p ra bng
khng khi hai u vo ni mt. Thc t v cc in p bn trong nn to ra mt in
p nh (in p phn cc) u vo KTT c vi mV, nhng khi s dng mch kn
in p ny c khuch i v to nn in p kh ln u ra. kh in p
lch c th s dng s hnh 1.14, bng cch iu chnh bin tr R3.
+ 9V
7
2
714
4
- 9V
R2
100k
1
5
R3
10k
u ra
R1
1,01k
u vo
- 22-
d) Mch lp li in p
lp li in p chnh xc, ngi ta s dng b KTT lm vic ch
khng o vi h s khuch i bng 1 s nh hnh 1.15.
+ 9V
7
2
714
4
- 9V
u ra
u vo
e) Mch cu
Cu Wheatstone thng c s dng trong cc mch o nhit , lc, p sut,
t trng... Cu gm bn in tr R1, R2, R3 c nh v R4 thay i (mc nh hnh
1.16) hot ng nh cu khng cn bng da trn vic pht hin in p qua ng
cho ca cu.
R1
R3
U
+
R2
R4 = R(1+)
Vra
U K
.
R (1 + k )2
- 23-
- 24-