DEVRE ANALZ

S-DOMENNDE DEVRE ANALZ

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

DEVRE ANALZ ZET

DEVRE/
ELEMAN

DOMEN

DEVRELER)
MATEMATK

Lineer
Pasif/Aktif
DC kaynak
Baml
kaynaklar
Diren

Zaman Domeni

Lineer denklem takm:

Ax = Bu

Lineer
Pasif/Aktif
DC kaynak
Baml
kaynaklar
Diren
L, C, M, n

Zaman Domeni

Adi Differansiyel denklem

takm:
X(t)= Ax(t )+ Bu(t)
Matematiksel zm:
X(t) = Xhomogen(t) + Xzel(t)
Devresel zm:
X(t) = Xz(t) + Xzorlanm(t)

-Domeni,
Fazr
dnm
Kaynaklar
sinsoidal

Lineer denklem takm

AX(j)=B U

S-Domeni
Laplace
dnm

Lineer denklem takm

AX(s)=BU(s)

(LNEER

zel zm,
Geici zm yok
lk koul yok
Srekli sinsoidal
hal zm
2

Btn zmler

S-DOMENNDE DREN
v(t)=Ri(t)
V=RI
L {v(t)} = V
L {i(t)} = I

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

S-DOMENNDE SELF
t-domeni

V(t) = L di(t)/dt
V = L[sI-i(0-)] = sLI - LI0
I = (V + LI0) / (sL) = (V/sL) + (I0/s)
s-domeni
ilk koul var
ki alternatif

s-domeni
lk koul yok
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

S-DOMENNDE SELF
t-domeni

I(t) = C dv(t)/dt
I = C[sV - v(0-)]
I = sCV - CV0
V = (1/sC)I + (V0/s)
s-domeni
ilk koul var
ki alternatif

s-domeni
lk koul yok
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

T ve S DOMANNDE DREN;
SELF; KAPASTE

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

S-DOMEN UYGULAMASI
EMPEDANS
V=ZI, ZR=R; ZL=sL; ZC=(1/Cs)

ADMTANS
I=YVYR=G; YL=1/sL; YC=Cs

KRCHOFF YASALARI
V = 0; I = 0

Devre zm Ytemleri
Dm gerilimleri, evre akmlar

Devre Teoremleri
Tehevenin, Norton, Sperpozisyon
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

RC DEVRESNN Z
ZM(Natural Response)
V0
V
s (1 / RC )
v(t ) V0 e t / RC u (t )

I(t) = C dv(t)/dt
I = C[sV - v(0-)]
I = sCV - CV0
V = (1/sC)I + (V0/s)

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

RC DEVRES N RNEK

V0
V
s (1 / RC )
v(t ) V0 e t / RC u (t )
EE410 Circuit analysis

i (t ) 20e 1250t u (t ) mA

L {e
(s+a)

- at

}= 1/

Erturul Eri

v1 (t ) 80e 1250t u (t ) V
v2 (t ) 20e 1250t u (t ) V
9

PARALEL RLC DEVRESNN

BASAMAK FONKSYONU N ANALZ

I dc / C
V 2
s 1 / RC s (1 / LC )
I dc / LC
IL
2
s s (1 / RC ) s (1 / LC )

lk koullar iL(0)=0 ve vc(0)=0 alnmtr.

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

10

TERS LAPLACE DNM

HATIRLATMA
Reelkk

K
sa

Ke at u( t )

Katl reel kk

K
(s a) 2

Kte at u( t )

K
(s a)r
K
K*

s j s j

Kt r 1e at
u( t )
( r 1)!

Genel
Komplex kk
Knn

s = -+j

2 K e t cos( t )u( t )

kkne ait olduu unutulmamaldr!!!

Katl kompleks kk

K
K*

( s j ) 2 ( s j ) 2

2t K e t cos( t )u( t )
K K 0

Genel

Kr
Kr *

( s j ) r ( s j ) r

Rasyonel fonksiyonun kutuplar

reel ise ters laplace eksponansiyel
Kompleks ise eksponansiyel snml sinsoidal
majiner ise sinsoidal
EE410

Erturul Eri

2t r 1 K t
e cos( t )u( t )
(r - 1)!

cos( ) cos cos sin sin

cos( ) cos cos sin sin
2 cos cos cos( ) cos( )

11

PARALEL RLC DEVRESNN

ANALZ N RNEK DC KAYNAK
I dc / C
s 2 (1 / RC ) s (1 / LC )
I dc / LC
IL 2
s s (1 / RC ) s (1 / LC )

Buradaki anahtar ne ie yarar?

384 * 105
IL
s( s 2 64000 s 16.108 )
K1
K2
K 2*
IL

s s 32000 j 24000 s 32000 j 24000

K1 24 * 10 3
K 2 20 * 10 3 e j126.87

i L ( t ) 24 40e

32000t

Komplex kk
K
K*

s j s j
2 K e t cos( t )u( t )
K K 0

cos(24000t 126.87 ) u( t ) mA
0

lk koullar iL(0)=0 ve vc(0)=0 dr.

lk terim: srekli zm
kinci terim: t-domenindeki geici rejim terimi; karakteristik denklemin kknden geliyor, under damp e rnek; frekans domenini zmnde bulunmamt.

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

12

PARALEL RLC DEVRESNN

ANALZ N RNEK AC KAYNAK
i g ( t ) I m cos t

ig(t)

24.10 cos 40000t

3

Ig

I ms
s2 2

(1/C)s
I ms
s 2 (1/RC)s (1/LC) (s 2 2 )

(I m /LC)s
384 * 105 s
IL 2
2
(s 2 ) s 2 (1/RC)s (1/LC)
(s 16 * 108 ) s 2 64000s 16 * 108

Komplex kk
K
K*

s j s j

K 1*
K *2
K1
K2
IL

s j 40000 s j 40000 s 32000 j 24000 s 32000 j 24000

0

K 1 7.5 * 10 3 e 90

2 K e t cos( t )u( t )

K 2 12.5 * 10 3 e 90

i L ( t ) 15 cos(40000t 900 ) 25e 32000t cos(24000t 900 ) u( t )

K K 0

mA

lk koullar iL(0)=0 ve vc(0)=0 dr.

lk terim srekli sinsoidal hal zm
kinci terim: t-domenindeki geici rejim terimi; karakteristik denklemin kknden geliyor, underdamp e rnek; frekans domenini zmnde bulunmamt.
Devrenin z frekans ile (karakeristik denklem kk) kaynak frekans farkl; karekteristik kk imajiner ve zfrekans kaynak frekans ile ayn olsayd ne olur du?

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

13

PARALEL REZONANS
DEVRES, KARARLILIK
i g ( t ) I m cos t 24.10 3 cos 40000t
I ms
24.10 3 s
Ig 2
2
2
s
s 16.108
1
1
2
9 3 16 * 108
LC 25 25
(1/C)s
I ms
V 2
s (1/LC) (s 2 2 )

(I m /LC)s
384 * 105 s
IL 2
2
2
2
(s ) s (1/LC)
(s 16 * 108 ) s 2 16 *108

J da katl kk, =0; lim i(t) t =

Komplex kk

K
K*

s j s j

Katl kompleks kk

K
K*

( s j ) 2 ( s j ) 2

2t K e t cos( t )u( t )
K K 0

zfrekans, deprem!!
EE410 Circuit analysis

2 K e t cos( t )u( t )

Erturul Eri

14

SER RLC DEVRESNN ANALZ

I(s) = 40 / (s2+1.2s+1)
i(t) = (50e-0.6t sin0.8t) u(t)
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

15

S-DOMENNDE EVRE AKIMLARI

YNTEM LE DEVRE ZM

15 14
1
I1

s s 2 s 12
7 8.4
1.4
I2

s s 2 s 12
i1 (t ) (15 14e 2t e 12t )u (t ) A
i2 (t ) (7 8.4e 2t 1.4e 12t )u (t ) A

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

16

RNEK
1

V1 = [5(s + 3)] / [s(s + 0.5) (s+2)]

V2 = [2.5(s2 + 6)] / [s (s + 0.5) (s + 2)]
v1 = [15 - (50/3) e-0.5t + (5/3) e-2t)] u(t)
v2 = [15 - (125/6) e-0.5t + (25/3) e-2t)] u(t)
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

17

S-DOMENNDE
THEVENIN EDEERL-1

Ic

6s
30000
6

(s 5000) 2 (s 5000) 2 (s 5000)

ic (t ) (30000te5000t 6e 5000t )u (t ) A

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

18

S-DOMENNDE
THEVENIN EDEERL-2
Vth Vab
I2

4( 5s 12 )
I0
s( 5s 14 )
I1

EE410 Circuit analysis

20( s 2.4 )

s( s 2 )

Erturul Eri

5 s 14
Z th
s2
20( s 2.4 )
I( s )
s( s 3 )( s 6 )

19

S-DOMENNDE ORTAK NDKTANS

60
5A
12
3 I1 V1 0
i1 (0 )

i2 (0 ) 0 A

12 I 2 V2 0
3 I1 sL1 I1 sMI 2 L1i1 (0 ) 0
12 I 2 sL2 I 2 sMI 1 Mi 1 (0 ) 0
3 I1 2 sI1 2 sI 2 2 x 5 0
12 I 2 8 sI 2 2 sI1 2 x 5 0
( 2 s 3) I1 2 sI 2 10
(8 s 12) I 2 2 sI1 10
5( s 2)
( s 1)( s 3)
2.5
1.25 1.25
I2 2

s 4s 3 s 1 s 3
i 2 ( t ) (1.25e t 1.25e 3t )u( t ) A
I1

i1 ( t ) ( 2.5e t 2.5e 3t )u(t) A

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

20

S-DOMENNDE SPERPOZSYON-1

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

21

S-DOMENNDE
SPERPOZSYON-2
Y11

1
1

sC
R1 sL

Y12 sC
Y22

Y12 / R1
V
Vg
2
Y11Y22 Y12
'
2

V2''

(V2 + V2 ): Kaynaklar var, ilk koullar (0) : Zorlanm zm

Y11
Ig
2
Y11Y22 Y12

1
sC
R2

S-DOMENNDE
SPERPOZSYON-3
Y11

1
1

sC
R1 sL

Y12 sC

'''
2

Y12 / s

2
Y11Y22 Y12

V2''''

(V2 + V2 ): Kaynaklar yok, ilk koullar var: z zm

(Y11 Y12 )C

2
Y11Y22 Y12

Y22

1
sC
R2

S-DOMENNDE
SPERPOZSYON-4
Y11

1
1

sC
R1 sL

Y12 sC
Y22

1
sC
R2

V2 V V V V
'
2

''
2

'''
2

''''
2

Y12 / R
Y11
Y12 / s
(Y12 Y12 )C

V
I

2 g
2 g
2
2
Y11Y22 Y12
Y11Y22 Y12
Y11Y22 Y12
Y11Y22 Y12
V2 zm = tam zm = z zm + zorlanm zm
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

24

TOPLAMSALLIK RNEK

v1 ( 100 / 3 )e 2 t ( 100 / 3 )e 8 t
v 2 ( 50 / 3 )e

2t

( 50 / 3 )e

8 t

v 50e 2 t 50e 8 t
lk koullar (0) olduundan bulunan zm: zorlanm zm

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

25

TRANSFER FONKSYONU
+
Giri
Vg = X(s)

H(s)
lk koullar (0)

H ( s)

Tanm:

+
k
V = Y(s)

Y ( s)
X ( s)

Giri kayna akm veya gerilim kayna olabilir,

k herhangibir elemana ilikin akm veya gerilim olabilir.
rnek: giri gerilim kayna, k bir elemann gerilimi olsun

H ( s)

V ( s )
Vg ( s )

V ( s ) H ( s ) * V g ( s )

Transfer fonksiyonun ne yarar var, niye tanmladk?

k deiince transfer fonksiyonu deiir mi?
Tek bana transfer fonksiyonu girii ne olan bir devrenin kn verir?

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

26

TRANSFER FONKSYONU-1
Transfer fonksiyonu: lk koullar 0 iken kn laplacenn giriin laplacena orandr.

Y(s)
H(s)
X(s)
V
1
H( s )
2
V g s LC RCs 1
Y(s) : kn laplace
X(s): giriin laplace
H(s): Transfer fonkuyonu

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

27

TRANSFER FONKSYONU-2
Kutup (pole) paydann kk
Sfr (zero): payn kk

V0
1000( s 5000 )
H( s )
2
V g s 6000 s 25 * 10 6
p1 3000 j 4000
p 2 3000 j 4000
z1 5000
K
K*

s j s j
2 K cos( t )u( t )
K K 0

T domenine gei?
t ve s demenlerinde Kararllk?
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

28

TRANSFER FONKSYONU-3
Kutup (pole) paydann kk
Sfr (zero): payn kk

10( s 2 )
H( s ) 2
s 2 S 10
p1 1 j 3
p 2 1 j 3
z 2
K
K*

s j s j
2 K cos( t )u( t )
K K 0

T domenine gei?
t ve s demenlerinde Kararllk?
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

29

TRANSFER FONKSYONU
KULLANARAK ZM
Vg = 50 t u(t)
H( s )

V0
1000( s 5000 )
2
V g s 6000 s 25 * 10 6

p1 3000 j 4000
p 2 3000 j 4000
z1 5000

V0 H ( s ) *V g ( s )

1000( s 5000)
50
*
s 2 6000 s 25 * 106 s 2

K1
K 1*
K2 K3
V0

2
s 3000 j 4000 s 3000 j 4000 s
s

v 0 ( t ) 10 5 10 4 e 3000t cos( 4000t 79.70 0 ) 10t 4 10 4 u( t ) V

Bulunan zm hangi zmdr?
Devre yanar m?

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

30

S-DOMENNDE KARARLILIK
(STABLTE)
T-domenine gemeden devrenin stabilitesini
j
syleyebilirmiyiz?
Reelkk

K
sa

Ke at u( t )

Katl reel kk

K
(s a) 2

Kte at u( t )

Genel
Komplex kk

K
(s a)r
K
K*

s j s j

Katl kompleks kk

K
K*

2
( s j ) ( s j ) 2

Kt e
u( t )
( r 1)!
2K e

cos( t )u( t )

Kr
Kr *

r
( s j ) ( s j ) r

r 1 at

katsz

X
X

2t K e t cos( t )u( t )
K K 0

Genel

X katl

r 1

2 t K t
e cos( t )u( t )
(r - 1)!

X katl

Karakteristik denklemin kkleri sol-yar sdzleminde ve/veya j da katsz ise devre

kararldr.
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

katszX

31

TRANSFER FONKSYONU LE SREKL

SNSODAL HAL ZM
x ( t ) A(cos t )
x ( t ) A cos t cos A sin t sin
A( s cos sin )
s2 2
A( s cos sin )
Y ( s) H ( s)
s2 2
K1
K1
Y ( s)

H(s) ten gelen kesirli terimler

s j s j
X ( s)

1
A
H ( j ) Ae j ( ) H ( j ) e j ( )
2
2
srekli sinsoidal hal zm :
K1

y( t ) A H ( j ) (cos t ( ))

Kaynak

x ( t ) A cos(t )

Giri

A cos(t )

SONU: t-domeninde k, transfer fonksiyonundan yararlanarak dorudan yazlabilir .

Tranfer fonksiyonu ile tanmlanan k fonksiyonunu kaynak fonksiyonu biimindedir
Genlii, Kaynak genliinin(A) transfer fonksiyonunun modul ( |H(j)| ) ile arpmdr,
Faz, Kaynak faznn () Transfer fonksiyonunun fazyla () toplamdr.
Kaynak sin ise sonuta yalnzca cos sin e dnr.

k
A H ( j ) (cos t ( ))
K
K*

s j s j
2 K cos( t )u( t )
K K 0

TRANSFER FONKSYONU
ZORLANMI ZM
Kaynak x(t) var,
Transfer fonksiyonu H(s) in tanm gerei ilk koullar (0),
k y(t) : zorlanm zm
Y ( s)
H ( s)
X ( s)
Y ( s) H ( s) X ( s)
y( t ) L

H ( s ) X ( s )

-1

Devrenin z frekans, kaynak frekansna eit olursa ne olur? Rezonans!

EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

33

FARKLI DOMENLERDEK
ZMLER
t- domeni
Tam zm= homogen ksmn zm+zel
zm
Tam zm=z zm+Zorlanm zm
-domeni
Srekli snisoidal hal zm
Kaynak sinsoidal iken ki zel zm
S-domeni
z zm, zorlanm zm, tam zm

S-domeni transfer fonksiyonu kullanarak

Zorlanm zm
lk koullarn 0 olduu devrelerde tam zm
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

34

HOMOJEN KISMIN ZMNN

DER ZMLERLE LGS
Homojen ksmdaki paremetreler zel
zm de dnlerek
ilk koullar [(0) dan farkl] kullanarak
hesaplanyorsa, homojen + zel = tam
zme varlr.

Homojen ksmdaki parametreler, zel

zm dnlmeden
lk koullar (0) alnarak hesaplanyorsa, zorlanm
zmn geici hal ksm bulunur.
lk koullar (0) dan farkl alnarak hesaplanyorsa
homojen zm z zm olur.
EE410 Circuit analysis

Erturul Eri

35

RENM PROGRAMI
BLM, PROGRAM
OLUTURULMASI

PROGRAM IKTILARI

YEN RENC
ORYANTASYON

renci
Profili

ORYANTASYON

Ynetim,
idare

. elem

anket
.
anket

RENC, RN
Paydalar
DI PAYDALAR
AB/ULUASAL

?RENM
?RENM
PROGRAMI?
PROGRAMI?

Ders
.
anket

P
R
O
G
R
A
M

I
K
T
I
L
A
R
I

ALAN
YETERLLKLER

yiletirme aralar

ALA
N
yET
ERL
KLE
R

BLG
Knowledge

BECER
Skills

AB/VE ULUSAL YETERLKLER

RENC

I
K
KSEL/
MESLEK
T
YETKN
I
LKLER
L
Competences
A
R
DI PAYDA GEREKSNMLER I
PROGRAM IKTILARI

ktlar iin veri top ve deerlendirme

DEVLET, ZEL SEKTR

MEZUNLAR, ALELER
MESLEK OD, NGO

SONU: ULUSAL/ULUSLARARASI AKREDTASYON

P
R
O
G
R
A
M

M
E
Z
U
N

R
E
N
C

BLOOMS TAXONOMY
ANDERSON AND KRATHWOHL (2001)

!!Listening !!
http://www.learningandteaching.info/learning/bloomtax.htm

ULUSAL LSANS YETERLLKLER EREVES

TRKYE YKSEKRETM ULUSAL YETERLKLER EREVES (TYUY)

TYUY
DZEY

6
LSANS
_____
EQF-LLL:
6. Dzey
_____
QF-EHEA:
1. Dzey

BLG
Kuramsal
Uygulamal

BECERLER
Kavramsal/Bilis
el
Uygulamal

Ortaretim
de kazanlan
yeterliklere
dayal
olarak
alanndaki
gncel
bilgileri
ieren ders
kitaplar,
uygulama
ara
gereleri ve
dier
bilimsel
kaynaklarla
desteklenen
ileri
dzeydeki
kuramsal ve
uygulamal
bilgilere
sahip olmak

- Alannda edindii
ileri dzeydeki
kuramsal ve
uygulamal
bilgileri
kullanabilmek,

- Alanndaki
kavram ve
dnceleri
bilimsel
yntemlerle
inceleyebilmek,
verileri
yorumlayabilmek
ve
deerlendirebilme
k, sorunlar
tanmlayabilmek,
analiz edebilmek,
kantlara ve
aratrmalara
dayal zm
BLOOMS TAXONOMY
nerileri
gelitirebilmek.

KSEL VE MESLEK YETKNLKLER

Bamsz
alabilme ve
Sorumluluk
Alabilme Yetkinlii
- Uygulamada
karlalan ve
ngrlemeyen
karmak sorunlar
zmek iin
bireysel ve ekip
yesi olarak
sorumluluk
alabilmek,
- Sorumluluu
altnda alanlarn
mesleki geliimine
ynelik etkinlikleri
planlayabilmek ve
ynetebilmek

renme
Yetkinlii

letiim ve Sosyal
Yetkinlik

- Edindii bilgi
ve becerileri
eletirel bir
yaklamla
deerlendireb
ilmek,
renme
gereksinimler
ini
belirleyebilm
ek ve
renmesini
ynlendirebil
mek.

- Alanyla ilgili
konularda ilgili kii
ve kurumlar
bilgilendirebilmek;
dncelerini ve
sorunlara ilikin
zm nerilerini
yazl ve szl olarak
aktarabilmek,
- Dncelerini ve
sorunlara ilikin
zm nerilerini
nicel ve nitel verilerle
destekleyerek uzman
olan ve olmayan
kiilerle
paylaabilmek,
- Bir yabanc dili
kullanarak alanndaki
bilgileri izleyebilmek
ve meslektalar ile
iletiim kurabilmek
(European Language
Portfolio Global
Scale, Level B1)
- Alannn gerektirdii
dzeyde bilgisayar
yazlm ile birlikte
biliim ve iletiim
teknolojilerini
kullanabilmek
(European
38 Computer
Driving Licence,
Advanced Level).

Alana zg ve
Mesleki
Yetkinlik
- Alan ile ilgili
verilerin
toplanmas,
yorumlanmas,
duyurulmas ve
uygulanmas
aamalarnda
toplumsal,
bilimsel ve etik
deerlere sahip
olmak,
- Sosyal haklarn
evrenselliine
deer veren,
sosyal adalet
bilincini
kazanm, kalite
ynetimi ve
sreleri ile
evre koruma ve
i gvenlii
konularnda
yeterli bilince
sahip olmak.

DEVRE ANALZ
DEERLENDRME MATRS

RENM IKTILARI

ALAN YETERLLKLER(ABET)
Lineer elektrik devreleri, frekans -domanlarinde evre
akmlar ve dm gerilimleri yntemleriyle
zebilecekler.
Lineer elektrik devreleri, s -domanlarinde evre
akmlar ve dm gerilimleri yntemleriyle
zebilecekler.
Devre zmlerini yorumlayabileceklerdir.
Frekans domeni zmlerinin snrlar ve faydalarn
aklayabilecekler, t-domani zmleriyle
karlatrabileceklerdir.
s-domeni zmlerinin snrlar ve faydalarn
aklayabilecekler, t-domani zmleriyle
karlatrabileceklerdir.
Lineer devreleri Transfer fonksiyonlar ile modelleyip
analiz edebileceklerdir.
eitli filtreleri RLC ve/veya ilemsel
kuvvetlendirircilerle tasarlayabileceklerdir. (Sentez)
Lineer
ki kapl devreleri kullanarak
devre analizi
Erturul Eri
Devre Analizi lk Ders
yapabileceklerdir.

a b cdef g h i j k
3

39