KUJDES!

MOS DMTO BARKODIN

BARKODI

REPUBLIKA E SHQIPRIS
MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCS
AGJENCIA KOMBTARE E PROVIMEVE

PROVIMI I MATURS SHTETRORE 2011

I DETYRUAR

VARIANTI
E mrkur, 1 qershor 2011

Ora 10.00

Lnda: Letrsi dhe Gjuh shqipe

Shkolla e mesme pedagogjike
Udhzime pr nxnsin
Testi sht i ndar n dy pjes: gjuh shqipe dhe letrsi.
Testi n total ka 25 pyetje.
N t dy pjest ka pyetje me zgjedhje dhe me zhvillim. N pyetjet me zgjedhje rrethoni vetm
shkronjn prbri prgjigjes s sakt, ndrsa pr pyetjet me zhvillim sht dhn hapsira e
nevojshme pr t shkruar prgjigjen.
Koha pr zhvillimin e pyetjeve t testit sht 2 or e 30 minuta.
Pikt pr seciln krkes jan dhn prbri saj.
Pr prdorim nga komisioni i vlersimit

Krkesa

7a

7b

7c

7d

8a

8b

8c

10a

10b

10c

11a

11b

11c

12a

12b

13

14

15

16

17

18

19

20

21a

21b

21c

22

23

24

25a

25b

25c

25d

Pikt
Krkesa
Pikt
Krkesa
Pikt

KOMISIONI I VLERSIMIT

Totali i pikve

1...Antar
2. .Antar

AKP

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

PJESA I

GJUH SHQIPE

N kohn e pasdites po shtisnin q t dy pran e pran n vendin nga dilnin bota pr

shtitje.
Shiu tashm kishte pushuar. Ta kishte nda t shikoje ngjyrn e kaltr e shum t bukur t
qiellit. Aty-ktu, ca re, si elefant t ngarkuar me pambuk, endeshin ngadal nga nj horizont n
tjetrin, duke i dhn pamjes nj hijeshi m vete. Aq afr dheut dukej qielli, sa ret e dendura e t
bardha si pambuk binin mbi majat e sukave dhe t pemve, bheshin cop-cop dhe dukej sikur
qndronin n vend. Dallndyshet e sapoardhura dhe si t hutuara i gjeje kudo.
Toka, e elur nga gzimi, po fitonte srishmi freskin e saj nn afshin jetdhns t diellit
dhe nn dritn e tij t bukur. Nga dheu i ujshm dilte nj avull q shkonte drejt nga qielli.
Era, q frynte leht, bnte q t frfllinin vetm gjethet, pa trazuar fare degt. Duke par se
do t shptonte nga dora mizore e dimrit, toka po priste gjith gaz pranvern dhe po ndodhej pran
t gjitha ndryshimeve t mdha t natyrs. Me nj fjal, tok e qiell po nnqeshnin t gzuar.
Fragment nga tregimi Katr stint i N. Frashrit

Pr pyetjet nga 1 deri n 6 rrethoni vetm alternativn e sakt.

1. Gjeni cili grup fjalsh sht njsi frazeologjike.
A)
B)
C)
D)

ta kishte nda
aty-ktu
bheshin cop-cop
pa trazuar fare degt

2. Qarkoni alternativn ku jan prdorur dy fjal homonime.

A)
B)
C)
D)

AKP

1 pik

fjal e prngjitur
fjal e formuar me paranyjzim
fjal e formuar me prapashtes
fjal e formuar me prapashtes dhe paranyjzim njkohsisht

4. N fjalin Me nj fjal, tok e qiell po nnqeshnin t gzuar mbiemri sht:

A)
B)
C)
D)

1 pik

fryn er nuhat ern q ka

er e fort e rreh era
era e djathit rrush me er
drejtimi i ers i shpejt si era

3. Fjala e nnvizuar n ndrtimin si elefant t ngarkuar me pambuk sht:

A)
B)
C)
D)

1 pik

1 pik

pjes e kallzuesit emror

rrethanor mnyre
prcaktor
prcaktor kallzuesor

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

5. Fjalia Dallndyshet e sapoardhura dhe si t hutuara i gjeje kudo sht:

A)
B)
C)
D)

fjali e thjesht dykryegjymtyrshe

fjali njkryegjymtyrshe me vet t prcaktuar
fjali njkryegjymtyrshe me vet t prgjithsuar
fjali njkryegjymtyrshe pavetore

6. Qarkoni fjaln e shkruar gabim.

A)
B)
C)
D)

1 pik

1 pik

qiell
studjoj
t dieln
ndjenj

7. Prcaktoni klasn e fjalve t nnvizuara n fjalin:

Era, q frynte pran pemve, bnte q t frfllinin vetm gjethet, pa trazuar fare degt.
a)

q:

_______________________________

1 pik

b) pran:

_______________________________

1 pik

c)

_______________________________

1 pik

_______________________________

1 pik

vetm:

d) fare:

8. Tregoni n koh sht folja n fjalin e mposhtme. lloj kallzuesi sht?

Shkruani formn e ksaj foljeje n vetn e par njjs t kohs s pakryer t lidhores,
n formn veprore.
Shiu tashm kishte pushuar.
a)

koha e foljes:

______________________________

1 pik

b) lloji i kallzuesit:

______________________________

1 pik

un ______________________________

1 pik

c)

forma e foljes:

9. Prcaktoni rasn e trajts s shkurtr n fjalin e mposhtme.

1 pik

Aty-ktu, ca re, endeshin ngadal nga nj horizont n tjetrin, duke i dhn pamjes nj hijeshi m
vete.
Rasa: ______________________________________________

10. Gjeni funksionin sintaksor t fjalve t nnvizuara n fjalin:

Nga dheu i ujshm dilte nj avull q shkonte drejt nga qielli.
a)

i ujshm:

___________________________________

1 pik

b) nj avull:

___________________________________

1 pik

c)

___________________________________

1 pik

AKP

q:

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

11. Gjeni nj rrethanor n fjalin e mposhtme, tregoni llojin e tij dhe me se sht shprehur.
Aty-ktu, ca re, si elefant t ngarkuar me pambuk, endeshin ngadal.
a)

rrethanori:

__________________________________

1 pik

__________________________________

1 pik

shprehur me: __________________________________

1 pik

b) lloji:
c)

12. Gjeni llojin e fjalive t nnrenditura n fjalin e mposhtme.

Bni skemn e fjalis s prbr.
Nga dheu i ujshm dilte nj avull q shkonte drejt nga qielli, megjithse dielli ishte fshehur
mbas reve.
a)

lloji i fjalive t nnrenditura:

2 pik

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
b) skema e fjalis s prbr:

AKP

1 pik

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

PJESA II
BALZAK
Evgjeni Grande
(fragment)
Evgjenin e kishte regjur vetmia. Ajo ishte n gjendje ti shikonte dhe ti gjykonte me sy t
mpreht ngjarjet rreth saj; e msuar nga plaga e dashuris dhe nga edukata, ajo i vrente shtjet
thell me intuit. Ajo pat kuptuar dhe ish bindur se i shoqi dshironte vdekjen e saj q ti merrte
pasurin, at pasuri t madhe q ishte rritur edhe m tepr nga trashgimi q la noteri, i ungji i
kryetarit si dhe nga ajo e ungjit tjetr, abatit Krysho, t cilin zotit iu shkrep ta thrras pran tij.
Vajza buzplasur dhe e vetmuar pat mshir pr kryetarin; po zoti ia mori hakun pr poshtrsin
dhe indiferencn e nj bashkshorti, i cili respektonte, si garancin m t fort, pasionin pashpres
q ushqente Evgjenia. Ti dhuronte nj fmij, a nuk do t thoshte kjo q tia rrzonte kryetarit t
gjitha shpresat e egoizmit t tij, gzimet dhe ambiciet e tij? Zoti e rrethoi robreshn e tij me thas
plot me florinj. Po ksaj gruaje nuk i bnte asnj prshtypje ari. Ajo i kishte varur t gjitha shpresat
e saj n qiell. Jetonte e devotshme, pa br zhurm, ndihmonte vazhdimisht dhe fshehurazi fatkeqt.
Kshtu zonja De Bonfons mbeti e ve n moshn 33 vje, me nj pasuri prej tetqindmij
frangash t ardhura n vit, akoma e bukur ashtu si mund t jet nj grua q ecn drejt t dyzetave.
Fytyra e saj sht e bardh, e qet, zri i saj i mbl, i but dhe sjelljet e saj t thjeshta. N zemrn e
saj ka br fole fisnikria q rrjedh prej dhembjes dhe shenjtria e nj njeriu q nuk e ka njollosur
kurr shpirtin n kontakt me botn e jashtme. Po n t njjtn koh, ajo ka marr tiparet e nj vajze
t plakur dhe zakonet bajate q rrjedhin nga jeta e mbyllur e provincs. Megjithse ka tetqindmij
franga t ardhura, ajo vazhdon t jetoj ashtu si jetonte dikur e shkreta Evgjeni Grande. Zjarrin e
ndez vetm ato dit q e lejonte i ati dhe e shuan sipas programit t ditve t upris s saj.
Vazhdon t vishet si e ma.
Shtpia e saj n Somyr, pa diell, pa ngrohtsi, e zymt, melankolike, sht pasqyra e gjall e
jets s saj. Vazhdon t grumbulloj me kujdes t ardhurat dhe ndofta tek-tuk ka ndonj q e quan
koprrace dhe zemrngusht. Po kto thashetheme ajo i prgnjeshtron me prdorimin fisnik t
pasuris s saj. Ajo ngriti institute mirbrsie, nj azil pr pleqt, hapi shkolla fetare pr fmijt
dhe nj bibliotek publike, me gjith pajisjet. A nuk mjaftonin kto q tua mbyllnin gojn atyre q
llomotitnin posht e lart pr koprracin e saj? Zonja De Bonfons, q disa me tallje e quanin
zonjush, frymzon ndr t gjith respektin m t thell. Ajo i zbukuroi kishat e Somyrit... Po
megjithat, n at zemr fisnike q rrihte vetm pr ndjenjat m ledhatare, tashti nisi t rndonte
pesha e interesit dhe e llogarive. Dhe ngjyra e ftoht e paras filloi t pasqyrohej n at jet qiellore
dhe ta bnte t humbiste besimin ndaj ndjenjave, at grua q ish kok e kmb ndjenja.
- Vetm ti m do n kt bot, - i thosh Nanos.
Dora e ksaj gruaje shron plagt e fshehta t atyre q vuajn. Evgjenia po ecn n rrugn
drejt qiellit, e shoqruar nga shum vepra mirbrse. Madhshtia e shpirtit t saj ia mbulon
voglsit, edukatn dhe zakonet e saj t prditshme.
Kjo sht historia e ksaj gruaje, e cila, ndonse jetoi n kt bot, nuk ish pr kt bot. Ajo
qe lindur pr t qen grua e shklqyeshme dhe nn; dhe tashti ska as burr, as familje, as fmij.

Shnim:
De Bonfons ~ N kt fragment, Evgjeni Grande shpesh prezantohet me mbiemrin De Bonfons, t cilin e ka
marr pas martess.

AKP

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

Pr pyetjet nga 13 deri n 19 rrethoni vetm alternativn e sakt.

13. cilsi e karakterit t bashkshortit t Evgjenis zbulohet n marrdhnien q ai ka me t?
1 pik
A) Egoizmi
B) Prulsia
C) Vetmohimi
D) Prkushtimi
14. Evgjenis nuk i bn m asnj prshtypje ari, sepse:
A)
B)
C)
D)

ajo e di q ssht i saji.

vlera e tij kishte filluar t binte.
ai nuk ia rikthen dot dashurin e humbur.
mendon se i mjafton pr t gjith jetn q i mbetet.

15. N ciln nga alternativat e mposhtme sht prdorur metafora?

A)
B)
C)
D)

1 pik

cinike dhe egoiste

e ftoht dhe indiferente
fisnike dhe e virtytshme
e dashur dhe gazmore

18. Evgjenia e ndien se mund t mbshtetet vetm te:

A)
B)
C)
D)

1 pik

nnshtruar
strvitur
pushtuar
lodhur

17. Evgjenia mund t prshkruhet si nj grua:

A)
B)
C)
D)

1 pik

Zjarrin e ndez vetm ato dit q e lejonte i ati.

Po ksaj gruaje nuk i bnte asnj prshtypje ari.
Ajo i vrente shtjet thell me intuit.
N zemrn e saj ka br fole fisnikria.

16. Cili sht sinonimi i fjals regjur n fjalin e mposhtme?

Evgjenin e kishte regjur vetmia.
A)
B)
C)
D)

1 pik

1 pik

i shoqi.
Nanoja
abati Krysho.
njerzit q vuajn.

19. N ciln nga alternativat e mposhtme mbiemri sht prdorur me kuptim t drejtprdrejt?
1 pik
A) Ngjyra e ftoht e paras
B) Shtpi melankolike
C) Fytyr e bardh
D) Zakonet bajate
AKP

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

20. Disa zakone t vjetra mbeten t rrnjosura te Evgjenia edhe pse sht mjaft e pasur.
Gjeni n fragment dy t tilla, q dshmojn jetn q ajo bn tashm.
2 pik
a) _____________________________________________________
b) _____________________________________________________

21.
a. Ku qndron ndryshimi m i madh midis saj dhe t atit?

1 pik

___________________________________________________________________________
b. Evgjenia jeton n nj mjedis provincial. Cili sht nj tipar dallues i ktij mjedisi? 1 pik
__________________________________________________________________________
c. Pse Evgjenia i prkushtohet kaq shum bamirsis?

1 pik

__________________________________________________________________________

22. Cila sht figura e stilistiks q prdor Balzaku pr t prshkruar Evgjenin?

Me pjes t ligjrats krijohet ajo?

2 pik

a. figura: ________________________________________________________________
b. pjesa e ligjrats: ________________________________________________________

23. Shpjegoni dramn e madhe t jets s Evgjeni Grandes. Mbshteteni mendimin tuaj me
ilustrime nga fragmenti.
3 pik
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
24. ndjesi ju shkakton ky fragment, q sht edhe mbyllja e romanit? Cili sht mendimi
i par q ju lindi kur e mbaruat s lexuari?
2 pik
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

AKP

1 qershor 2011

Letrsi dhe Gjuh shqipe

Varianti A

Shkolla e mesme pedagogjike

25. A do ti rekomandonit nj mikut tuaj t lexonte romanin Evgjeni Grande?

Argumentoni mendimin tuaj n formn e nj eseje.

8 pik

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Shtjellimi
i ides
(25a)

Organizimi
dhe struktura
(25b)

Stili dhe
origjinaliteti
(25c)

Saktsia gjuhsore
(sintaksa dhe drejtshkrimi)
(25d)

Totali

2 pik

2 pik

2 pik

2 pik

8 pik

AKP

25

1 qershor 2011