AIK KAYNAK LETM SSTEM DERS ALIMA NOTLARI

PARDUS KURULUMU
PARDUS KURULUMU DOKUMANI N TIKLAYINIZ. (Her slaytn altndaki notlar blmn
okuyunuz.)

DOSYA SSTEM
Dosya sistemi disk zerindeki dosyalarn organize edilmesidir.
Bir iletim sisteminin bir disk veya blmleri zerindeki dosyalarnn izlerini bulmak iin kulland
yap ve ynteme dosya sistemi (filesystem) denir.

Linuxta bir dosyaya isim verirken tm alfabetik karakterler, alt izgi ( _ ), rakam, nokta, virgl
kullanlabilmektedir.
Dosyalara isim verilirken dikkat edilmesi gereken kurallardan biri dosya isminde * , ? gibi zel
karakterlerin bulunmamasdr.
Dosya isminin uzunluu 256 karakteri gememelidir.
Ayrca bir dosyann bykl de 2 GB ile snrldr.

Linux iletim sistemlerinde genel olarak 2 farkl dosya tipi bulunmaktadr.

1. Aygt dosyalar
2. Sradan dosyalar
Karakter aygt dosyalar: Bu tr dosyalar ile eriilen donanmlar bilgilerini karakter
karakter ilerletmektedir.
Blok aygt dosyalar: Bu tr dosyalar ile eriilen donanmlar ile iletiim blok aktarma ile
gerekletirilmektedir.
Kuyruk dosyalar

Dizin Hiyerarisi
Tm dosya ve dizinler tek bir kk dizin altnda hiyerarik olarak toplanmtr.
En stteki bu kk dizine / simgesi ile ifade edilen root klasr denir.
Linux, / (root) klasrnden balayarak, boot ilemindeki nem srasna gre klasrleri dizer.
Bir dizin ya da dosyann, sistemdeki konumu, o dosya/dizinin yolu ile belirtilir.
rnein /home/egitim yolu, kk dizinindeki, home isimli dizin iindeki egitim dizininin
konumunu belirtir. Bu ifadede en bataki / kk dizinini belirtmektedir.
Sistemdeki her ey bir dosyadr, Buna sistemdeki aygtlar, donanm kaynaklar hatta hafzada alan
programlar da dahildir.
Linux ekirdei rnein bir ethernet kartna ulamak istediinde /dev/eth0 dosyasna okuma yazma
yapar veya bir sabit disk blm iin /dev/sda1 dosyasn kullanr.
/dev Dizini altnda aygtlar /proc dizini altnda sistem kaynaklar ile ilgili dosyalar bulunur.
Ancak bu tr dosyalar sistem aldnda oluturulan ve kapandnda kaybolan dosyalardr ve
sadece sistem programlar tarafndan eriilebilir.

Balama ve Ayrma Kavramlar

Bir dosya sistemini/aygt eriilebilir klmak iin yaplmas gereken ileme balamak (mount) denir.
Balama ilemi yapldktan sonra, balanan aygta, balama noktas ad verilen bir dizinden
eriilebilir.

Kk Dizini
Linux iletim sistemlerinde dosya hiyerarisinde en stte root dizini (kk dizin) bulunur. Kk dizinini
ieren disk blm, sistemi tek kullancl amak iin gerekli olan tm dosyalar barndrmaldr.
letim sisteminin almas iin bu bir kuraldr.

Kk dizini altnda bulunan dizinlerden ve ilevlerinden ksaca bahsedelim.

/bin: Genel kullanclarn kullanabilecei komutlara ait dosyalarn bulunduu dizin.
/sbin: Sadece root kullancsnn kullanabilecei komutlara ait dosyalarn bulunduu dizin.
/boot: Sistem alnda kullanlan dosyalarn bulunduu dizin.
/dev: Aygtlar ve disk blmlerine ait dosyalarn bulunduu dizin.
/etc: Sistem yaplandrma dosyalarnn bulunduu dizin.
/home: Sistemdeki kullanclarn ev dizinidir.
/lib: Programlarn ihtiyac olan ktphane dosyalarnn bulunduu dizin.
/mnt: Otomatik olarak balanan aygtlarla ilgili dosyalarnn bulunduu dizin.
/proc: Sistem srelerinin bilgisinin bulunduu sanal dosya sisteminin dosyalarnn bulunduu dizin.
/root: Sistemdeki en yetkili root kullancsnn kiisel dizinidir.
/usr: Tm kullanclarca paylalan verileri ieren dizin.
/var: Log dosyalar ve web sunucu yazlmna ait dosyalarnn bulunduu dizin.

/tmp: Herkesin kullanabildii, genellikle geici dosyalarn bulunduu dizin.

KISAYOL KOMUTLARI
CTRL+C

Kopyala

CTRL+X

Kes

CTRL+V

Yaptr

CTRL+Z

Geri Al

Shift+DeleteKalc Dosya Silme

F2

Dosya Yeniden Adlandrma

CTRL+A

Tm Dosyalar Seme

Son kullancya dnk Linux iletim sistemleri alannda gnmzde en ok bilinen Linux
datmlarnn bazlar unlardr:
Ubuntu (ngiltere / G. Afrika)
Mint (Fransa / ngiltere)
Redhat / Fedora (ABD)
Novell / OpenSUSE (ABD / Almanya)
Debian (ABD)
Pardus (Trkiye)

Son kullancnn ok fark etmedii ama rnleri iinde Linux ekirdeini kullanan yerli/yabanc
kurulular arasnda u isimler srekli gemektedir.
Alcatel, Aselsan, BMW, Checkpoint, Cisco, IBM, Karel, LG, Motorola, NASA, Sony, Toyota,
Turkcell, TBTAK

Pardus ile kurulu gelen bir ok nternet arac vardr. Bunlar snflandrmak gerekirse
aadakiler ne kacaktr.
Tarayclar (Firefox, Chromium(Google Chrome), Opera)
Sohbet Aralar (Kmess(MSN Messenger) , Skype)
Eposta Aralar

Icedove (Mozilla Thunderbird)

Dosya Aktarm ve ndirme Yneticileri (Filezilla)

Filezilla hem Linux hem de Windowsda en yaygn kullanlan FTP istemcilerinden
birisidir.
Torrent program (qBittorrent)

 Libre Office yazlmnda tipik ofis yazlm paketlerinde bulunan ana bileenler ve baz ek
bileenler bulunmaktadr.
zellikle nemli olan bileenler Writer (metin dzenleme), Calc (hesap tablosu) ve Impress
(sunum hazrlama) yazlmlardr.
zgr yazlm dnyasnn en yaygn kullanlan ofis yazlm uygulamas olan Open Office,
gelitirmeyi salayan ana firmann (Sun), Oracle tarafndan satn alnmas ardndan zgr
yazlm camias tarafndan Libre Office ad ile srdrlmtr.
Libre Office paketinde ana bileen bulunmaktadr:
Writer Kelime ilem yazlm (Microsoft Word benzeri bir yazlmdr.)
Calc Hesap tablosu yazlm (Microsoft Excel benzeri bir yazlmdr.)
Impress Sunum hazrlama yazlm (Microsoft Power Point benzeri bir yazlmdr.)
Bunlarn dnda eitimciler iin nemli olabilecek bir dier Libre Office arac da grafik izim
arac olan Drawdur.

Libre Office ve Open Office bata olmak zere bir ok zgr yazlm ofis yazlmnn kulland
Open Document Format (ODF) belge biimi de belirli bir yaygnla sahiptir.
Adobe firmasnn oluturduu PDF biimi olduka yaygn bir biimdir.

1.DNEM RNEK SORULARI

1. letim Sistemi Nedir?
2. Kabuk ve ekirdek kavramlarn aklaynz?
3. Ak Kaynak Kodlu Yazlm Nedir?
4. Ak Kaynak, biliim alannda neyi ifade eder?
5. En iyi bilinen ak kaynak kodlu yazlmlar hangileridir?
6. Linuxun trevlerine (datm) 5 rnek veriniz.
7. GNU Genel Kamu Lisans (GPL) Nedir?
8. Pardusta sistem yneticisinin kullanc ad nedir?
9. Linuxta en ok kullanlan dosya sistemleri hangileridir?
10.
Pardus letim Sisteminin dosya sitemi nedir? Aklaynz?
11.
Linux iletim sistemlerinde kullanlan grafik ara yz alt yaps hangisidir?
12.
Linux sistemlerde en nemli masast yneticileri nelerdir?
13.
KDE nedir?
14.
X-Window nedir?
15.
Pardusta Masast simgelerinden Ev Dizini (/home) ne ie yarar?
16.
Pardusta gelimi metin ilemleri, elektronik tablolama, sunum, veritaban ve izim
ilemleri iin hangi programlar kullanlr?
17.
Panel nedir?
18.
Programck nedir?
19.
Pardus letim Sisteminin zelliklerini yaznz.
20.
Linux iletim sisteminin genel kullanm amalarn yaznz.
21.
Linux iletim sisteminin avantaj ve dezavantajlarn yaznz.
22.
Windows iletim sistemi ve Linux tabanl iletim sistemlerini 5 madde halinde
karlatrnz.
23.
( ) Unix iletim sistemi GPL lisansa sahiptir.
24.
( ) Unix iletim sistemi C programlama dili ile yazlmtr.
25.
( ) GPL ak kaynak kodlu yazlmlarn zgrce datlmasn dzenleyen bir lisans
anlamasdr.
26.
( ) Linux iletim sistemleri NTFS dosya sistemini kullanr.
27.
( ) Sabit diskte biosun ilk okuduu blme MBR( Master Boot Record) denir.

28.
( ) Pardusda sistem belleinin yetersiz kald durumlarda harddisk zerinde bellek
olarak kullanlan alana takas alana (Swap) denir.
29.
( ) Pardus iletim sistemi sadece DVDden kurulabilir.
30.
( ) Pardusda kurulum arac olarak YALI yazlm kullanlr.
31.
( ) Pardus, Linux ekirdei kullanan bir iletim sistemidir.
32.
( ) Writer yazlmnda tablo oluturulabilir ve dzenlenebilir
33.
( ) Pardus masastnn en altnda yer alan ubua grev ubuu ad verilir.
34.
,Pardus iletim sisteminde ve Linux
sistemlerde ska kullanlan ofis programlar paketidir.
35.
Pardusda sistem belleinin yetersiz kald durumlarda harddisk zerinde bellek olarak
kullanlan alana denir.
36.
Pardusekirdei kullanan bir iletim sistemidir.
37.
Unix iletim sistemi .lisansa sahiptir.
38.
Pardus ile birlikte gelen masast ortam ..
39.
Aadakilerden hangisi Linux dosya sisteminde en stte bulunan dizindir?
A) /Home
B) /Bin
C) /
D) /Usr
40.

Windows iletim sistemindeki Denetim Masas nn karl olan uygulama hangisidir?

A) Masast
41.

C) Sistem Ayarlar

D) Servis Yneticisi

Aadakilerden hangisi Pardus iletim sisteminin temelini oluturur?

A) Windows
42.

B) Panel

B) Linux

C) Os

D) Dos

Aadakilerden hangisi Pardus iletim sisteminin zellikleri arasnda yer almaz?

A) Text tabanl iletim sistemidir.

B) Trke dil destei vardr

C) Ak kaynak kodlu iletim sistemidir

D) Datm cretsizdir

43.

Cd komutunun ilevi nedir?

A) dizin oluturma
tama
44.

B) ntfs

C) fat

D) root

B) Sistem zleyicisi C) Servis Yneticisi

D) Sistem Ayarlar

Aadakilerden hangisi ak kaynak kodlu yazlmlar arasnda yer almaz?

A) OpenOffice
47.

D) dizin

Windows iletim sistemindeki Grev Yneticisinin karl olan uygulama hangisidir?

A) Masast
46.

C) dizin silme

Aadakilerden hangisi Pardus iletim sisteminin kk dizinini ifade eder?

A) tree

45.

B) dizin deitirme

B) Linux

C) Microsoft Office

D) PHP

Aadakilerden hangisi Pardus iletim sisteminin al dosyalarn ierir?

A) media

B) srv C) tmp

D) boot

48.
Pardus iletim sistemi ile birlikte gelen web tarayc aadakilerden hangisidir?
A) Opera
B) Safari
C) Internet Explorer D) Mozilla Firefox
49.
Aadaki karakterlerden hangisi Linux dosyalarna isim verilirken kullanlamaz?
A) .
B) - C) _ D) *
50.
Aadakilerden hangisi Linuxda dosya ve dizinlerin isimlerini yeniden adlandrma ilevi
grr?
A) F1 B) F2 C) F3 D) F4

51.
Aadakilerden hangisi Dolphin dosya yneticisinde tama silme gibi ilemleri geri
almak iin kullanlr?
A) Ctrl+Z
B) Ctrl+X
C) Ctrl+C D) Ctrl+V
52.
Linux sistemlerde kullanclarn kiisel verileri aadaki dizinlerden hangisinde tutulur?
A) /Home
B) /Bin
C) /tmp D) /Usr
53.
Aadakilerden hangisi donanmlarla iletiim kurulmas iin gerekli olan aygt
dosyalarn ieren dizindir?
A) /root B) /boot C) /dev
D) /lib
54.
Pardus iin kullanlan dosya sistemi aadakilerden hangisidir?
A) FAT16
B) EXT4
C) FAT32
D) NTFS