Vous êtes sur la page 1sur 22

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Viyana Andlamalar Hukuku Szlemesi


22 Mays 1969
Bu Szlemenin Taraf Olan Devletler,
Andlamalarn milletleraras ilikiler tarihindeki temel roln gznnde tutarak,
Milletleraras hukukun kayna olarak ve, anayasal ve sosyal sistemleri ne olursa olsun,
milletler arasnda bar ibirliini gelitirmenin bir vastas olarak andlamalarn devaml artan
nemini kabul ederek,
Serbest rza ve iyi niyet ilkelerinin ve pacta sunt servanda kuralnn evrensel olarak
tanndn kaydederek,
Andlamalarla ilgili ihtilaflarn, dier milletleraras ihtilaflar gibi, bar aralarla adalet ve
milletleraras hukuk ilkelerine gre zmlenmesi gerektiini teyid ederek,
Birlemi Milletler halklarnn adalet ve andlamalardan doan ykmllklere saygnn
muhafaza edilebilecei artlar tesis etme kararlln hatrlatarak,
Halklarn eit halklar ve self determinasyonu, btn Devletlerin egemen eitlii ve
bamszl, Devletlerin i ilerine karmama, kuvvet kullanmama veya kuvvet kullanma
tehdidinin yasaklanmas ve herkes iin insan halklar ve temel hrriyetlerine sayg ve riayet ilkeleri
gibi Birlemi Milletler art'nda vcut bulan milletleraras hukuk ilkelerini hatrda tutarak,
Bu Szlemede Andlamalar Hukukunun tedvini ve tedrici gelimesinin Birlemi Milletler
art'nda belirtilen amalarn, yani milletleraras bar ve gvenlii muhafaza etme, milletler
arasnda dostane ilikilerin gelitirilmesi ve ibirliinin salanmasn ileriye gtreceine inanarak,
Milletleraras teaml kurallarnn bu Szleme ile dzenlenmemi olan sorunlar ynetmeye devam edeceini teyid ederek,
Aadaki hususlarda anlatlar:
Ksm I
Giri
Madde I- Bu Szlemenin Kapsam
Bu Szleme, Devletler arasndaki andlamalara uygulanr.
Madde 2- Terimlerin Kullanlmas
1. Bu szlemenin uygulanmas bakmndan,
a- "andlama", ister tek bir belgede, isterse iki veya daha fazla ilgili belgede yer alsn ve
(kendine) mahsus ismi ne olursa olsun, Devletler arasnda yazl ekilde akdedilmi ve
milletleraras hukuka tabi olan milletleraras anlama (mutabakat) demektir.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

b- "onay", "kabul", "tasvip", veya "katlma", bir Devletin bu durumlarn her birinde
milletleraras planda bir andlamayla balanma rzasn tespit ettii bu isimdeki bir
milletleraras ilem demektir.
c- "yetki belgesi", bir Devletin andlama metnini grmek, kabul etmek, ve tevsik
etmek, Devletin bir andlamayla balanma rzasn aklamak, veya bir andlama
hususundaki dier herhangi bir ilemi yapmak iin, kendisini temsil edecek kii veya
kiileri tayin eden, o Devletin yetkili mercilerinin verdii bir belge demektir.
d- "ekince", nasl kaleme alnrsa alnsn veya nasl isimlendirilse isimlendirilsin, Devletin
bir andlamay imzalarken, onaylarken, kabul ederken, tasvip ederken veya
andlamaya katlrken, baz andlama hkmlerinin hukuki etkisini kendisi bakmndan
ihra etmek veya deitirmek iin yapt tek tarafl bir beyan demektir.
e- "grmeci Devlet", andlama metinin hazrlanmas ve benimsenmesine katlm olan
bir Devlet demektir.
f-

"akit Devlet", yrrle girmi olsun olmasn, andlamayla balanma rzasn bildirmi
olan bir Devlet demektir.

g- "taraf", andlamayla balanmaya rza gsteren ve kendisi iin andlamann yrrlkte


olduu bir Devlet demektir.
h- "nc Devlet", andlamaya taraf olmayan bir Devlet demektir.
i-

"milletleraras rgt", bir hkmetleraras rgt demektir.

2. Bu Szlemenin terimlerin kullanlmas ile ilgili 1. paragrafn hkmleri, herhangi bir


Devletin i hukukundan bu terimlerin kullanlma ekline veya onlara verilecek anlama halel
getirmez.
Madde 3- Bu Szlemenin kapsamna girmeyen milletleraras anlamalar
Bu Szlemenin, Devletlerle milletleraras hukukun dier kiileri arasnda veya milletleraras hukukun bu gibi dier kiilerinin kendi aralarnda akdedilen milletleraras anlamalara
veya yazl ekilde yaplmayan anlamalara uygulanmamas:
a- bu gibi anlamalarn hukuki gcn;
b- bu Szlemede derpi edilip de bu gibi anlamalarn szlemeden bamsz olarak milletleraras
hukuka gre tabi olduu herhangi bir kuraln bu anlamalara uygulanmasn;
c- Devletlerin, milletleraras hukukun dier kiilerinin de taraf olduklar milletleraras
anlamalarla dzenlenen kendi aralarndaki mnasebetlerine bu Szlemenin uygulanmasn,
etkilemeyecektir.
Madde 4- Bu Szlemenin geriye yrmezlii
Bu Szlemede beyan edilip de, andlamalarn bu Szlemeden bamsz olarak
milletleraras hukuk gereince tabi olduu herhangi bir kuraln uygulanmasna halel gelmemek

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

zere, bu Szleme sadece Devletler tarafndan bu Szlemenin kendileri bakmndan yrrle


girmesinden sonra akdedilen andlamalara uygulanr.
Madde 5- Milletleraras rgtleri kuran andlamalar ve bir milletleraras rgt
erevesinde kabul edilen andlamalar
Bu Szleme bir milletleraras rgtn kurucu belgesi olan herhangi bir andlama ya ve
bir milletleraras rgt erevesinde kabul edilen herhangi bir andlamaya, rgtn herhangi bir
ilgili i tzk hkmne halel gelmemek zere, uygulanr.
Ksm II
Andlamalarn Akdedilmesi ve Yrrle Girmesi
Kesim 1
Madde 6- Devletlerin andlama yapma yetkisi (ehliyeti)
Her Devletin andlama akdetme yetkisi (ehliyeti) vardr.
Madde 7-Yetki belgesi
1. Bir andlama metninin kabul veya tevsiki amacyla veya Devletin bir andlama ile
balanma rzasn aklamas amacyla bir kiinin bir Devleti temsil ettii u hallerde kabul edilir:
a- uygun bir yetki belgesini gsterdii zaman; veya
b- ilgili Devletlerin uygulamasndan veya dier artlardan niyetlerinin o ahsn bu amalar
iin Devleti temsil ettiini kabul etmek ve yetki belgesini bertaraf etmek olduu ortaya
kt zaman;
2. Grevleri gerei ve yetki belgesine bavurmakszn aadaki kiilerin Devletlerini temsil
ettikleri kabul edilir:
a- Devlet Bakan, Hkmet Bakan ve Dileri Bakanlar, bir andlamann akdi ile ilgili
her trl ilemin yaplmas amacyla;
b- Diplomatik misyon bakanlar, kendilerini akredite eden Devletle akredite olduklar
Devlet arasndaki bir andlamay metin olarak kabul etmesi amacyla;
c- Devletler tarafndan bir milletleraras konferans veya bir milletleraras rgt veya
organlarndan birine akredite olan temsilciler, o konferansta, rgtte veya organda
bir andlama metnini kabul etmek amacyla.
Madde 8- zinsiz yaplan bir ileme sonradan icazet verilmesi
Yedinci maddeye gre bir Devleti temsil etmeye mezun kabul edilmeyecek bir kiinin bir
andlamann akdedilmesi ile ilgili olarak yapt bir ilem, o Devlete daha sonra teyid edilmedike
hukuki sonu dourmaz.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Madde 9- Metnin kabul (adoption)


1. Bir andlama metninin kabul, 2. paragraf hkmleri sakl kalmak zere, andlamann
hazrlanmasna katlan btn Devletlerin rzasyla olur.
2. Bir milletleraras konferansta bir andlama metninin kabul, mevcut ve oy kullanan
Devletlerin te-ikilik oy ounluu ile olur, meer ki ayn ounluk farkl bir kuraln
uygulanmasn karara balasn.
Madde 10- Metninin tevsiki (authentication)
Bir andlama metni aadaki hallerde sarih ve kat'i olarak tespit edilir:
a- metinde ngrlebilecek bir usulle veya andlamann hazrlanmasna katlan
Devletlerin zerinde mutabk kaldklan bir usulle;
b- byle bir usul yoksa, bu Devletlerin temsilcilerinin andlama metnini veya metni iine
alan bir Konferans Nihai Senedini imzalamalar, ad referandum imzalamalar veya
parafe etmeleri ile.
Madde 11- Bir andlama ile balanma rzasn aklama yollar
Bir Devletin bir andlama ile balanma rzas imza, bir andlama tekil eden belgelerin
teatisi, onay, kabul, tasvip veya katlma veya zerinde mutabk kalndysa dier herhangi bir
arala aklanabilir.
Madde 12- mza ile aklanan andlama ile balanma rzas
1. Aadaki hallerde bir Devletin bir andlama ile balanma rzas temsilcilerinin imzas ile
aklanabilir:
a- andlama, imzann o etkiye sahip olacan ngrd zaman;
b- grmeci Devletlerin imzann o etkiye sahip olmas hususunda mutabk kaldklar
baka trl tespit edildii zaman;
c- Devletin imzaya o etkiyi verme niyeti, temsilcisinin yetki belgesinden anlald
zaman veya grmeler esnasnda akland zaman.
2. Birinci paragraf bakmndan:
a- bir metnin parafe edilmesi, grmeci Devletlerin mutabk kalmalar halinde
andlamann imzalamasn tekil eder;
b- bir andlamann bir devletin temsilcisi tarafndan ad referandum imzalanmas, Devleti
teyid ederse, andlamann imzalanmasn tekil eder.
Madde 13- Bir andlama tekil eden belgelerin teati edilmesiyle bir andlama ile
balanma rzasnn aklanmas

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Devletler arasnda teati (dei-toku) edilen belgelerle tekil edilen bir andlama ile
Devletlerin balanma rzas o teati (dei-toku) ilemi ile u hallerde aklanr:
a- belgeler, teati (dei-toku) edilmenin o etkiye sahip olacan ngryorsa; veya
b- bu Devletlerin, belgelerin teati (dei-toku) edilmelerinin o etkiyi sahip
kabul ettikleri baka trl tespit ediliyorsa.

olmasn

Madde 14- Onaylama, kabul veya tasviple bir andlamayla balanma rzasnn
aklanmas
1. Bir Devletin bir andlama ile balanma rzas aadaki hallerde onay ile aklanr:
a- andlama, bu rzann onay suretiyle aklanacan ngryorsa;
b- grmeci Devletlerin onayn gerekli olduu hususunda mutabk olduklar baka trl
tespit edilirse;
c- Devlet temsilcileri andlamay onaya tabi olarak imzalad zaman; veya,
d- Devletin andlamay onaya tabi olarak imzalama niyeti temsilcisinin yetki belgesinden
anlald zaman veya grmeler esnasnda akland zaman.
2. Bir Devletin bir andlamayla balanma rzas onaynkine benzer artlar altnda kabul
veya tasviple de aklanr.
Madde 15- Bir andlama ile balanma rzasnn katlmayla aklanmas
Aadaki hallerde bir Devletin bir andlama ile balanma rzas katlma ile aklanr :
a- andlama, bu rzann katlma yoluyla aklanacan ngrd zaman;
b- grmeci Devletlerin bu rzann o Devlete katlma yoluyla aklanabilecei
hususunda mutabk olduklar baka trl tespit edidii zaman; veya
c- btn taraflar daha sonra bu rzann o Devlet tarafndan katlma yoluyla aklanabilecei hususunda mutabk kald zaman.
Madde 16- Onay, kabul , tasvip veya katlma belgelerinin teati (dei-toku) edilmesi
veya tevdi edilmesi
Andlama baka trl ngrmedike, onay, kabul, tasvip veya katlma belgeleri aadaki
durumlarda bir Devletin bir andlama ile balanma rzasn tespit eder:
a- akit Devletler arasnda teati (dei-toku) edilmeleri;
b- tevdi merciine tevdi edilmeleri; veya
c- akit Devletlere veya, kabul edildiyse, tevdi mercine bildirilmeleri.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Madde 17- Bir andlamann bir blm ile balanma rzas ve farkllk gsteren
hkmlerin seimi
1. 19-23 nc maddelere halel gelmemek zere, bir Devletin bir andlamann bir blm
ile balanma rzas ancak andlama buna izin verirse veya dier akit Devletler buna rza gsterirse
geerlidir.
2. Farkl hkmler arasnda bir seim yapmaya izin veren bir andlama ile bir Devletin
balanma rzas, ancak rzann hangi hkmlerle ilgili olduu akla kavuturulduysa geerlidir.

ykm

Madde 18- Yrrle girmeden nce andlamann konu ve amacn ortadan kaldrmama

Bir Devlet, aadaki hallerde bir andlamann konu ve amacn ortadan kaldracak
hareketlerden kanmak mecburiyetindedir:
a- onaya, kabule, veya tasvibe bal olarak andlamay imzalad zaman veya andlama
tekil eden belgeleri teati (dei-toku) ettii zaman, andlamaya taraf olmamak niyetini
akla kavuturmu oluncaya kadar; veya
b- andlama yrrle girinceye kadar veya bu yrrle girmenin gereksiz yere
geciktirilmemesi artyla, andlamayla balanma rzasn akladktan sonra.
Kesim 2
ekinceler
Madde 19- ekincelerin ileri srlmesi
Bir Devlet bir andlamay imzalarken, onaylarken, kabul ederken, tasvip ederken, veya bir
andlamaya katlrken aadaki hallerde bir ekinceyi ileri srebilir:
a- andlama ekinceyi yasaklamadka;
b- andlama, sadece sz konusu ekinceyi kapsam dnda brakan, belirli ekincelerin
ileri srlebileceini ngrmedike;
c- (a) ve (b) ben~ilerinin kapsamna girmeyen durumlarda, ekince
ve amac ile badamazlk etmedike.

andlamann konu

Madde 20- ekincelerin kabul ve ekincelere itiraz


1. Bir andlamann ak bir ekilde izin verdii bir ekincenin dier akit Devletler tarafndan daha sonra herhangi bir ekilde kabul gerekmez, meer ki andlama aksini ngrm
olsun.
2. Grmeci Devletlerin snrl saysndan ve bir andlamann konu ve amacndan
andlamann btn taraflar arasnda bir btn olarak uygulanmasnn her birinin andlamayla
balanma rzasnn esasl bir art olduu anlald zaman, bu ekince btn taraflarn kabuln
gerektirir.
3. Bir andlama bir milletleraras rgtn bir kurucu belgesi olduu zaman ve baka trl
ngrmedike, bu ekince o rgtn yetkili organnn kabuln gerektirir.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

4. Bir nceki paragrafn kapsamna girmiyen durumlarda ve andlama aksini ngrmedike:


a- dier bir akit Devletin bir ekinceyi kabul etmesi, ekince ileri sren Devleti dier
Devlet bakmndan, andlama bu Devletler arasnda yrrle girerse veya girdii zaman,
andlamann bir taraf yapar;
b- dier bir akit Devletin bir ekinceye yapt bir itiraz, andlamann itiraz eden Devletle
ekince ileri sren Devlet arasnda yrrle girmesini engellemez, meer ki aksi bir niyet
kati ekilde itiraz eden Devlet tarafndan aklanm olsun:
c- bir Devletin bir andlama ile balanma rzasn aklayan ve bir ekince ieren bir
ilemi en azndan baka bir akit Devlet ekinceyi kabul eder etmez hkm dourur.
5. kinci ve drdnc paragraflar bakmndan ve andlama baka trl ngrmezse, bir
ekince, bir Devletin bundan haberdar edilmesinden sonraki oniki aylk bir dnemin sonuna kadar
veya, Devletin andlama ile balanma rzasn daha sonraki bir tarihte aklamas halinde, bu
rzasn aklad tarihe kadar, ekinceye hibir itirazda bulunmam olmas halinde, o Devlet
tarafndan kabul edilmi addedilir.
Madde 21- ekincelerin ve ekincelere yaplan itirazlarn hukuki etkisi
1. 19, 20 ve 23 nc maddelere uygun ekilde dier bir taraf bakmndan tesis edilen bir
ekince:
a- ekince ileri sren Devletin dier tarafla ilikilerinde, ekincenin ilgili olduu andlama
hkmlerini ekince lsnde degitirir, ve
b- dier tarafn ekince ileri sren Devletle ilikilerinde, bu hkmleri ayn lde
degitirir.
2. ekince, andlamann dier taraflarnn kendi aralarndaki ilikilerde andlama
hkmlerini deitirmez.
3. Bir ekinceye itiraz eden bir Devlet andlamann kendisiyle ekince ileri sren Devlet
arasnda yrrle girmesine itiraz etmemi olduu zaman, ekincenin ilgili olduu hkmler iki
Devlet arasnda ekince lsnde uygulanmaz.
Madde 22- ekincelerin ve ekincelere yaplan itirazlarn geri alnmas
1. Andlama baka trl ngrmedike, bir ekince her zaman geri alnabilir, ve ekinceyi
kabul etmi olan bir Devletin rzas geri alma iin gerekli deildir.
2. Andlama baka trl ngrmedike, bir ekinceye yaplan bir itiraz her zaman geri
alnabilir.
3. Andlama baka trl ngrmedike veya baka trl mutabk kalnmadysa;
a- bir ekincenin geri alnmasn dier bir akit Devlet bakmndan ancak o Devlet bu
konudaki bildirimi aldktan sonra hkm dourur.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

b- bir ekinceye yaplan bir itirazn geri alnmas ancak ekinceyi ileri sren Devletin bu
konudaki bildirimi almasndan sonra hkm dourur.
Madde 23- ekincelerle ilgili usul
1. Bir ekincenin ak bir ekilde kabulnn, ve bir ekinceye yaplan bir itirazn, yazl
ekilde yaplmas ve akit Devletlerle andlamaya taraf olmaya yetkili olan Devletlere bildirilmesi
gerekir.
2. Andlamay onaya, kabule veya tasvibe tabi olarak imzalad zaman ileri srlmse,
bir ekince onu ileri sren Devlet tarafndan andlama ile balanma rzasn aklad zaman teyid
edilmelidir. Byle bir durumda, ekince teyid edildii tarihte ileri srlm addedilecektir.
3. Bir ekincenin teyid edilmesinden nce, ak bir ekilde kabul veya ona yaplan bir
itirazn kendisi, teyid edilmeyi gerektirmez.
4. Bir ekincenin veya bir ekinceye yaplan bir itirazn geri alnmas, yazl ekilde
olmaldr.
Kesim 3
Andlamalarn yrrle girmesi ve geici olarak uygulanmas
Madde 24- Yrrle girme
1. Bir andlama, kendisinin ngrd veya grmeci Devletlerin mutabk kalabilecekleri
tarzda ve tarihte yrrle girer.
2. Byle bir hkm veya mutabakat yoksa, andlama btn grmeci Devletler iin
andlama ile balanma rzas tespit edilir edilmez yrrle girer.
3. Andlamann yrrle girmesinden sonraki bir tarihte bir Devletin andlama ile balanma
rzasn aklamas halinde, andlama aksini ngrmedike, o Devlet bakmndan andlama o
tarihte yrrle girer.
4. Bir andlama metninin tevsiki, Devletlerin andlama ile balanma rzasnn tespit edilmesi,
yrrle giri tarz veya tarihi, ekinceler, depoziter makamnn ilevleri ve andlamann
yrrle girmesinden nce zorunlu olarak ortaya kan dier meseleleri dzenleyen hkmleri,
andlama metninin kabul (adoption) zamanndan itibaren uygulanr.
Madde 25- Geici uygulama
1. Bir andlama veya bir andlamann bir blm
a- andlamann kendisi ngrrse veya
b- grmeci Devletler baka bir tarzda byle mutabk kalrlarsa, andlama yrrle
girinceye kadar geici olarak uygulanr.
2. Andlama baka trl ngrmedike veya grmeci Devletler baka trl mutabk
kalmadka, bir andlamann veya bir andlamann bir blmnn bir Devlet bakmndan

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

uygulanmasna, o Devlet, aralarnda geici olarak andlamann uyguland dier Devletleri


andlamaya taraf olmamak hususundaki niyetinden haberdar ederse, son verilecektir.
Ksm III
Andlamalara Riayet, Andlamalarn Uygulanmas ve Yorumu
Kesim 1
Andlamalara Riayet
Madde 26- Ahde vefa (pacts suft serwanda)
Yrrlkteki her andlama ona taraf olanlar balar ve taraflarn onu iyi niyetle icra etmesi
gerekir.
Madde 27- hukuk ve andlamalara riayet
Bir taraf bir andlamay icra etmeme gerekesi olarak i hukukunun hkmlerine
bavuramaz. Bu kural 46. maddeye bir halel getirmez.
Kesim 2
Andlamalarn uygulanmas
Madde 28- Andlamlarn geriye yrmezlii
Andlamadan farkl bir niyet anlalmadka veya byle bir niyet baka trl tespit
edilmedike, andlama hkmleri, andlamann bir taraf bakmndan yrrle girmesinden nce
meydana gelen herhangi bir hareketle veya vakayla veya ortadan kalkan herhangi bir durumla
ilgili olarak, o taraf balamaz.
Madde 29- Andlamalarn lke itibariyle kapsam
Andlamadan farkl bir niyet anlalmadka veya byle bir niyet baka trl tespit
edilmedike, bir andlama her bir taraf btn lkesi bakmndan balar.
Madde 30- Ayn konu hakknda birbirini takip eden andlamalarn uygulanmas
1. Birlemi Milletler art'nn 103 nc maddesi sakl kalmak zere, ayn konuyla ilgili
olarak ardarda yaplan andlamalarn taraflar olan Devletlerin haklar ve ykmllkleri, aadaki
paragrafa uygun ekilde tespit edilecektir:
2. Bir andlama, bir nceki veya sonraki andlamann hkmlerine tabi olduunu veya
onlarla badamaz addedilemeyeceini belirttigi zaman, o dier andlamann hkmleri stndr.
3. Daha nceki bir andlamann btn taraflar ayn zamanda sonraki andlamaya da
taraf olduu fakat nceki andlama 59 uncu maddeye gre sona erdirilmedii veya yrrl
askya alnnad zaman, daha nceki andlama sadece hkmlerinin sonraki andlamayla
badamas lsnde uygulanr.

UNIC Turkey

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

4. Sonraki andlamann taraflar nceki andlamann taraflarnn tamamn kapsamad


zaman:
a- her ikisine taraf olanlar arasnda nc paragrafta yer alan ayn kural uygulanr.
b- her iki andlamaya taraf olan bir Devletle sadece andlamalarn birisine
taraf
olan bir Devlet arasnda, her iki Devletin taraf olduklar andlama bunlarn karlkl
hak ve ykmllklerini ynetir.
5. Drdnc paragraf hkmleri, 41. maddeye veya 60. maddeye gre bir andlamann
sona erdirilmesi ile veya yrrlnn askya alnmasyla ilgili herhangi bir meseleye veya bir
Devletin baka bir Devlete kar, baka bir andlama gereince stlendii ykmllklerle
badamayan bir andlamann yaplmas veya uygulanmas sebebiyle bir Devlet iin doabilecek
herhangi bir sorumluluk meselesine, halel getirmez.
Kesim 3
Andlamalarn yorumu
Madde 31- Genel yorum kural
1. Bir andlama, hkmlerine andlamann btn iinde ve konu ve amacnn nda
verilecek alelade manaya uygun ekilde iyi niyetle yorumlanr.
2. Bir andlamann yorumu bakmndan, (andlamann) btn, giriini ve eklerini iine
alan metne ilaveten, aadakileri kapsar:
a- andlamann akdedilmesi ile balantl olarak btn taraflar arasnda yaplm olan
andlamayla ilgili herhangi bir anlama;
b- andlamann akdedilmesi ile balantl oiarak bir veya daha fazla tarafa yaplan ve
dier taraflarca andlamayla ilgili bir belge olarak kabul edilen herhangi bir belge.
3. Andlamann btn ile birlikte aadakiler (de) dikkate alnr:
a- Taraflar arasnda andlamann yorumu veya hkmlerinin uygulanmas ile ilgili olarak
yaplan daha sonraki (tarihli) herhangi bir anlama,
b- Taraflarn andlamann yorumu konusundaki mutabakatn tespit eden andlamann
uygulanmas ile ilgili daha sonraki herhangi bir uygulamas.
c- Taraflar arasndaki ilikilerde milletleraras hukukun tatbiki kabil herhangi bir kural.
4. Taraflarn bir terime zel bir mana vermek istedikleri tespit edilirse, o terime o mana
verilir.
Maddde 32- Tamamlayc yorum aralar
31. maddenin uygulanmasndan hasl olan manay teyid etmek veya 31. maddeye gre
yaplan yorum,

UNIC Turkey

10

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

a- manay mulak veya anlalmaz brakyorsa,


b- ok ak bir ekilde sama olan veya makl olmayan bir sonuca gtryorsa, manay
tespit etmek iin andlamann hazrlk almalarna ve yaplma artlar dahil, tamamlayc yorum
aralarna bavurulabilir.
Madde 33- ki veya daha fazla dilde tevsik edilmi olan andlamalarn yorumu
1. Bir andlama iki veya daha fazla dilde tevsik edildii zaman, gr ayrl halinde,
belirli bir metnin stn tutulacan metnin kendisi ngrmedike veya taraflar yle
kararlatrmadka, herbir dildeki metin ayn ekilde geerlidir.
2. Metnin tevsik edildii dillerden gayr bir dildeki bir andlama sureti, ancak andlamann
ngrmesi veya taraflarn kabul etmesi halinde geerli bir metin telakki edilir.
3. Andlama hkmlerinin herbir geerli metinde ayn manay tad farz edilir.
4. Birinci paragrafa gre, belirli bir metinin stn tutulduu durumlar sakl kalmak zere,
geerli metinler arasnda yaplan bir karlatrma, 31. ve 32. maddelerin uygulanmasnn ortadan
kaldrmad bir mana fark ortaya koyarsa, andlamann konu ve amac gznnde tutulduunda
metni en iyi uzlatran mana benimsenecektir.
Kesim 4
Andlamalar ve nc Devletler
Madde 34- nc Devletlerle ilgili genel kural
Bir andlama, rzas olmadan nc bir Devlet iin ne hak ne de ykmllk yaratr.
Madde 35- nc Devletler iin ykmllkler ngren Andlamalar
Bir andlamann taraflar bu andlamann bir hkmnn bir nc Devlet iin bir
ykmllk arac olmasn kast ettiyse ve nc Devlet o ykmll aka yazl bir ekilde
kabul ettiyse, bu andlama hkmnden nc bir Devlet iin bir ykmllk ortaya kar.
Madde 36- nc Devletler iin haklar ngren andlamalar
1. Bir andlamann taraflar andlamann bir hkmnn ya nc bir Devlete veya o Devletin
mensubu olduu Devletler grubuna, ya da btn Devletlere, bir hak vermesini kast ettiyse ve
nc Devlet buna rza gsterirse, nc Devlet iin andlamann bu hkmnden o hak doar.
nc Devletin rzas, aksi belirtilmedii srece farz edilir, meer ki andlama baka trl
ngrsn.
2. Birinci paragrafa gre bir hakk kullanan bir Devlet bu hakkn kullanlmas iin
andlamada ngrlen veya andlamaya uygun ekilde tesis edilen artlara uyacaktr.
Madde 37- nc Devletlerin ykmllklerinin veya haklarnn geri alnmas veya
deitirilmesi
1. Otuzbeinci maddeye uygun ekilde nc bir Devlet iin bir ykmllk ortaya kt
zaman, bu ykmllk ancak andlamaya taraf olanlarn ve nc Devletlerin rzas ile geri

UNIC Turkey

11

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

alnabilir veya deitirilebilir. Meer ki, taraflarn baka trl mutabakata vardklar tespit edilmi
olsun.
2. Otuzaltnc maddeye uygun ekilde nc bir Devlet iin bir hak ortaya kt zaman,
nc Devletin rzas olmadan hakkn geri alnamayaca veya deitirilemeyecei niyeti tespit
edilirse, bu hak akit taraflarca geri alnamaz veya deitirilemez.
Madde 38- Bir andlamada yer alan kurallarn milletleraras teaml aracl ile nc
Devletleri balamas
34-37 nci maddelerde yer alan hibir hkm, bir andlamada belirtilen bir kuraln bir
milletleraras teaml kural olarak, bu sfatla tannm olduu zere, nc bir Devleti
balamasn engellemez.
Ksm IV
Andlamalarn (btn taraflar bakmndan) tadili (amendment) ve (sadece baz taraflar
bakmndan) deitirilmesi (modification)
Madde 39- Andlamalarn (btn taraflar iin) deitirilmesi ile ilgili genel kural
Bir andlama, taraflar arasnda anlama ile deitirilebilir. Ksm II'ye konulan kurallar,
andlama baka trl ngrmedii lde, byle bir anlamaya uygulanr.
Madde 40- ok tarafl andlamalarn deistirilmesi (tadili)
1. Andlama baka trl ngrmedike, ok tarafl andlamalarn tadili aadaki
paragraflar gereince olacaktr.
2. ok tarafl bir andlamay btn taraflar arasnda tadil etmeye dair bir teklif, her birisi:
a- byle bir teklif hakknda yaplacak ilemle ilgili karara katlma;
b-[bu] andlamann tadili iin herhangi bir andlamann grlmesine ve yaplmasna
katlma;
hakkna sahip olan, btn akit Devletlere bildirilir.
3. Andlamaya taraf olmaya yetkili olan her Devlet, tadil edilen andlamaya da taraf
olmaya yetkili olacaktr.
4. Tadil anlamas, halihazrdaki andlamaya taraf olup da tadil anlamasna taraf olmayan herhangi bir Devleti balamaz. Bu durumda 30. maddenin 4(b) paragraf hkm o Devlet
bakmndan da uygulanr.
5. Tadil anlamasnn yrrle girmesinden sonra andlamaya taraf olan herhangi bir
Devlet, farkl bir niyeti belirtmediyse:
a- tadil edilen anlamann bir taraf kabul edilir ve
b- tadil anlamas ile bal olmayan herhangi bir taraf bakmndan tadil edilmemi
andlamann taraf kabul edilir.

UNIC Turkey

12

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Madde 41- ok tarafl andlamalar (taraflarn sadece bazlar arasnda) deistirmek iin
yaplan anlamalar
1. ok tarafl bir andlamann iki veya daha fazla taraf aadaki artlarla sadece kendi
aralarnda andlamay deitirmek iin bir anlama yapabilirler:
a- andlama tarafndan byle bir deiiklik ihtimali ngrldyse; veya
c- szkonusu deiiklik andlama tarafndan yasaklanmadysa ve:
i-

bu deiiklik dier taraflarn andlamadan doan halklarndan istifade etmelerini


veya ykmllklerinin yerine getirilmesini etkilemiyorsa;
ii- deiiklik, kendisinden saplmas halinde, bir btn olarak
andlamann konu ve amacnn etkin bir ekilde yerine getirilmesiyle badamayacak bir hkmle
ilgili deilse.

2. Paragraf 1 (a) kapsamna giren bir durumda, andlama baka trl ngrmedike, sz
konusu taraflar, dier taraflar andlama yapma niyetlerinden ve andlama iin ngrd
deiiklikten haberdar edecektir.
Ksm V
Andlamalarn Geersizlii, Sona Erdirilmesi ve Yrrllnn
Askya Alnmas
Kesim 1
Genel Hkmler
Madde 42- Andlamalarn geerlilii ve yrrlkte olmalarnn devam etmesi
1- Bir andlamann veya bir Devletin bir andlama ile balanma rzasnn geerliliine
ancak bu Szlemenin uygulanmas yoluyla itiraz edilebilir.
2- Bir andlamann sona erdirilmesi veya feshedilmesi veya taraflardan birinin
andlamadan ekilmesi ancak andlamann veya bu Szlemenin hkmelerinin uygulanmas
sonucu meydana gelebilir. Ayn kural bir andlamann yrrlnn askya alnmas hususunda da
geerlidir.
Madde 43- Milletleraras hukukun bir andlamadan bamsz olarak empoze ettii
ykmllkler
Bu Szlemenin uygulanmas veya andlama hkmlerinin uygulanmas yoluyla bir
andlamann geersizliine hkmedilmesi, sona erdirilmesi veya taraflardan birinin andlamadan
ekilmesi, veya yrrlnn askya alnmas; herhangi bir Devletin andlamada yer aalan fakat
andlamadan bamsz olarak milletleraras hukuk gereince yerine getirilmesi gereken herhangi
bir ykmlln icra etmesi grevine herhangi bir ekilde zarar vermez.
Madde 44 -Andlama hkmlerinin ayrlabilmesi

UNIC Turkey

13

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

1. Bir tarafn, bir andlamada ngrlen veya 56 nc maddeden doan, andlamay


feshetme, andlamadan ekilme veya yrrlln askya alma hakk; andlama baka trl
ngrmedike veya taraflar baka trl kararlatrmadka, ancak andlamann tamam hakknda
kullanlabilir.
2. Bir andlamay geersiz klma, sona erdirme, ondan ekilme veya yrrln askya
alma iin bu Szlemede tannan bir gerekeye, aadaki paragraflarda veya 60 nc maddede
ngrlen durumlar mstesna, ancak andlamann tamam hakknda bavurulabilir.
3. Eer gereke mnhasran belirli hkmlere ilikinse, bu gerekeye sadece bu hkmler
hakknda u hallerde bavurulabilir:
a- anlan hkmler uygulanmalar bakmndan andlamann geri kalan ksmndan
ayrdedilebiliyorsa;
b- bu hkmleri kabul etmenin dier taraf veya taraflarn andlama ile bir btn olarak
balanma rzasnn esasl bir temeli olmad andlamadan anlalyorsa veya baka
trl tespit ediliyorsa;
c- andlamann geri kalan ksmnn ifaya devam edilmesi gayri adil olmayacaksa.
4. Krkdokuzuncu ve ellinci maddelerin kapsamna giren hallerde, hile veya ayartlmaya
bavurma hakk olan Devlet gerek andlamann tamam, gerekse 3. paragrafa tabi olarak sadece
belirli hkmler hakknda bunu yapabilir.
5. Ellibirinci, elliikinci, ve ellinc maddelerin kapsamna giren hallerde, andlama
hkmlerinin hibir ekilde ayrlmas caiz deildir.
Madde 45-- Andlamay geersiz klma, sona erdirme, ondan ekilme veya yrrln
askya almayla ilgili bir gerekeye bavurma hakknn kayb
Bir Devlet, 46-50. maddelere veya 60. ve 62. maddelere gre bir andlamay geersiz
klma, sona erdirme, ondan ekilme veya yrrln askya almayla ilgili bir gerekeye aadaki
hallerde artk bavuramaz:
Eer olaylar rendikten sonra,
a- andlamann, olura gre, geerli olduu veya yrrlkte kald veya yrrlkte olmaya
ettii hususunu aka kabul etmi olursa; veya
c- davran sebebiyle andlamann, olura gre, geersizliine veya yrrlkte tutulmasna zmnen rza gsterdiinin kabul edilmesi gerekiyorsa.
Kesim 2
Andlamalarn geersizlii
Madde 46- hukukunun andlama akdetme yetkisiyle ilgili hkmleri
1. Bir Devlet, bir andlamayla balanma rzasnn i hukukunun andlama akdetme
yetkisiyle ilgili hkmlerini ihlal etmek suretiyle akland vakasna rzasn geersiz klan bir

UNIC Turkey

14

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

gereke olarak bavuramaz, meer ki ihlal aikar ve i hukukunun temel nemi haiz bir kural ile
ilgili olsun.
2. Bir ihlal, sz konusu meselede normal uygulamaya gre ve iyi niyetle hareket eden
herhangi bir Devlet iin objektif olarak ak grnyorsa, aikardr.
Madde 47- Bir Devletin rzasn aklama yetkisine getirilen zel snrlamalar
Bir temsilcinin bir Devletin belirli bir andlama ile balanma rzasn aklama yetkisi
spesifik bir snrlamaya tabi klnmsa, temsilcinin o snrlamaya riayet etmemesi kendisi
tarafndan aklanan rzay geersiz klma gerekesi yaplamaz, meer ki temsilcinin bu rzay
aklamasndan nce snrlama dier grmeci Devletlere bildirilmi olsun.
Madde 48- Hata
1. Bir Devletin bir andlamadaki bir hataya andlama ile balanma rzasn geersiz klan
bir gereke olarak bavurabilmesi iin hatann andlama yapld zaman o Devlete varl
farkedilen ve andlama ile balanma rzasnn esasl bir temelini tekil eden bir olay ve durumla
ilgili olmas gerekir.
2. Sz konusu Devlet kendi davran ile hataya katkda bulunduysa veya artlar o Devleti
muhtemel bir hatadan haberdar edecek ekilde ise, 1. paragraf hkmleri uygulanmaz.
3. Bir andlamann sadece kaleme aln ile ilgili olan bir hata onun geerliliini etkilemez;
o zaman 79. madde uygulanr.
Madde 49- Hile
Bir Devlet bir andlamay dier bir grmeci Devletin hileli davran ile yapmaya
itildiyse, bu Devlet hileye andlamayla balanma rzasn geersiz klan bir gereke olarak
bavurabilir.
Madde 50- Bir Devletin temsilcisinin ayartlmas
Bir Devletin bir andlama ile balanma rzasnn aklanmas temsilcisinin babir bir
grmeci Devlet tarafndan dorudan veya dolayl ekilde ayartlmas suretiyle salandysa bu
Devlet byle bir ayartlmaya andlama ile balama rzasn geersiz klan bir gereke olarak
bavurabilir.
Madde 51- Bir Devlet temsilcisinin icbar edilmesi
Bir Devletin temsilcisine kar yneltilen hareket veya tehditler ile icbar edilerek salanan
Devletinin bir andlama ile balanma rzasnn aklanmasnn herhangi bir hukuki etkisi
olmayacaktr.
Madde 52- Tehdit veya kuvvet kullanlmas yoluyla bir Devletin icbar edilmesi
Birlemi Milletler art'na geirilmi olan milletleraras hukuk ilkelerini ihlal edecek eilde
kuvvet kullanma tehdidinde bulunmak veya kuvvet kullanmak suretiyle yaplmas salanan bir
andlama batldr.

UNIC Turkey

15

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Madde 53- Bir milletleraras emredici hukuk normu ile atan andlamalar
Bir andlama yaplmas srasnda milletleraras genel hukukun emredici bir normu ile
atyorsa batldr. Bu szleme bakmndan milletleraras genel hukukun emreredici bir normu,
bir btn olarak Devletlerin milletleraras toplumunun, kendisinden hibir surette sapmaya
msaade edilmeyen ve ancak ayn nitelikte olan daha sonraki bir milletleraras genel hukuk
normu ile deitirilebilecek olan bir norm olarak kabul ettii ve tand bir normdur.
Kesim 3
Andlamalarn sona erdirilmesi ve yrrlnn askya alnmas
Madde 54--- Bir andlamann hkmlerine gre veya taraflarn rzas ile sona erdirilmesi
veya ondan ekilme
Bir andlamann sona erdirilmesi veya bir tarafn ekilmesi aadaki gibi olabilir:
a- andlama hkmlerine gre;
b- herhangi bir zamanda dier akit Devletlerle istiare ettikten sonra btn taraflarn
rzas ile.
Madde 55- ok tarafl bir andlamann taraf saysnn andlamann yrrle girmesi iin
gerekli olan saynn altna dmesi
Andlama baka trl ngrmedike, ok tarafl bir andlama sadece taraf saysnn
andlamann yrrle girmesi iin gerekli olan saynn altna dmesi sebebiyle sona ermez.
Madde 56- Sona erme, fesih veya ekilme hususunda hibir hkm ihtiva etmeyen bir
andlamann feshi veya andlamadan ekilme
1. Sona ermesiyle ilgili hibir hkm tamayan ve fesih veya ekilmeyi ngrmeyen bir
andlama, aadaki haller gereklemedike feshe veya ekilmeye tabi deildir:
a- taraflarn fesih veya ekilme ihtimalini kabul etme niyetleri tespit edilmedike; veya
b- fesih veya ekilme hakk andlamann niteliinden zmnen karlmadka.
2. Bir taraf 1. paragrafa gre andlamay feshetme veya ondan ekilme niyetini en az 12
ay nceden bildirecektir
.
Madde 57- Bir andlamann yrrlnn andlamann hkmlerine gre veya taraflarn
rzas ile askya alnmas
Bir andlamann btn taraflar veya belirli bir taraf bakmndan yrrl, aadaki hallerde
askya alnabilir:
a- andlamann hkmlerine gre; veya
b- herhangi bir zamanda dier akit Devletlerle istiare ettikten sonra btn taraflarn rzas
ile.

UNIC Turkey

16

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

Madde 58- ok tarafl bir andlamarun taraflarnn sadece bir ksm arasnda yaplan
anlamayla askya alnmas
1. ok tarafl bir andlamaya taraf olan iki veya daha fazla Taraf (Devlet), aadaki
hallerde, geici olarak ve sadece kendi aralarnda andlama hkmlerini yrrln askya
almak zere bir anlama yapabilirler:
a- byle bir askya alma imkaru andlamayla ngrlmse; veya
b-

szkonusu askya alma andlama ile yasaklanmadysa ve:


i- dier taraflarn andlamadan doan halklarn kullanmalarn veya ykmllklerini yerine getirmelerini etkilemiyorsa;
ii- andlamann konu ve amac ile badayorsa.

2. Paragraf 1 (a) kapsamna giren bir durumda, andlama aksini ngrmedike sz


konusu taraflar dier taraflar anlamay yapma niyetlerinden ve yrrln askya almay
dndkleri andlama hkmlerinden haberdar ederler.
Madde 59- Daha sonraki tarihli bir andlamann yaplmas ile bir andlamann zmnen sona erdirilmesi veya yrrlnn askya alnmas
1. Bir andlamann btn taraflar ayn konuyla ilgili daha sonraki tarihli bir andlamay
akdeders ve:
a- taraflarn meseleyi o andlamaya tabi klmak istedikleri daha sonraki
anlalr veya baka trl tespit edilirse; veya

andlamadan

b- daha sonraki andlamann hkmleri daha ncekinin hkmleri ile ikisinin ayn
zamanda uygulanamayaca kadar badamyorsa, o andlama sona ermi kabul
edilir.
2. Daha nceki andlamann sadece yrrlnn askya alndn kabul edilmesi,
taraflarn niyetinin bu olduunun daha sonraki andlamadan anlalmas veya baka trl tespit
edilmesine baldr.
Madde 60 - Bir andlamann ihlal edilmesi sonucu sona erdirilmesi veya yrrlnn
askya alnmas
1. ki tarafl bir andlamann akit taraflardan birisi tarafndan esasl bir ekilde ihlali
(material breach), dier tarafa andlamay sona erdirme veya tamamen veya ksmen yrrln
askya alma gerekesi olarak bu ihlale bavurma hakkn verir.
2. ok tarafl bir andlamann akit taraflardan birisi tarafndan esasl bir ekilde ihlali
a- dier taraflarn oybirlii ile andlamann yrrln tamamen veya ksmen askya
almalarn veya andlamay,
i- kendileriyle kusurlu Devlet arasndaki ilikiler bakmndan, ya da,

UNIC Turkey

17

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

ii- btn taraflar arasnda,


sona erdirme hakkn verir.
b- andlama ile bilhassa etkilenen bir tarafa, kendisi ile kusurlu Devlet arasndaki ilikiler
bakmndan andlamann yrrln tamamen veya ksmen askya almasnn gerekesi
olarak bu ihlale bavurma hakkn verir.
c- kusurlu Devletten baka herhangi bir tarafa, andlamann yrrln ksmen veya
tamamen kendisi baknndan askya alma gerekesi olarak ihlale bavurma hakk verir;
ancak bunun iin andlama yle bir nitelikte olmal ki, bir tarafn andlama hkrmlerini
esasl bir ekilde ihlal etmesi herbir tarafn andlamadan doan ykmllklerini ifa etme
durumunu kkl bir biimde deitirsin.
3. Bu madde bakmndan bir andlamann esasl bir ekilde ihlali aadakilerden
ibarettir:

a- andlamann, bu Szlemenin tasvip etmedii bir ekilde inkar edilmesi; veya


b- andlamann konu veya amacnn gerekletirilmesi iin elzem olan bir hkmn ihlal
edilmesi.
4. Yukandaki paragraflar bir ihlal halinde uygulanabilecek herhangi bir andlama
hkmne halel getirmez.
5. 1-3 nc paragraflar insani nitelikteki andlamalarda yer alp kiilerin korunmasyla ilgili
hkmlere, bilhassa bu gibi andlamalarla himaye edilen kiilere kar herhangi bir misilleme
eklini yasaklayan hkmlere uygulanmaz.
Madde 61- Sonraki imkanszlk
1. Bir tarafn bir andlamay ifa etme imkanszln andlamay sona erdirme veya ondan
ekilme gerekesi yapabilmesi iin, imkanszln andlamann ifas iin kanlmaz olan bir
nesnenin daimi olarak ortadan kalkmas veya tahrip olmasndan ileri gelmesi gerekir. mkanszlk
geici ise, ancak andlamann yrrln askya alma sebebi yaplabilir.
2. fa imkanszl, bir tarafn gerek anlamadan doan bir ykmlln, gerekse
andlamann dier herhangi bir tarafna kar borlu olunan dier herhangi bir ykmlln
ihlal etmesi neticesi meydana gelmise, o taraf, andlamay sona erdirme, andlamadan ekilme
veya yrrln askya alma gerekesi olarak bu imkanszla dayanamaz.
Madde 62- artlarn Esasl ekilde deimesi
1. Bir andlamann akdedilmesi srasnda mevcut olan artlarda meydana gelen taraflarca
ngrlmeyen esasl bir deiiklie, aadaki artlar yerine gelmedike, andlamay sona erdirme
veya andlamadan ekilme iin bir gereke olarak bavurulamaz:
a- bu artlarn mevcudiyeti, taraflarn andlama ile balanma rzalarnn esasl bir temelini
tekil etmedike; ve

UNIC Turkey

18

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

b- deiiklik andlamaya gre hala icra edilecek ykmllklerin kapsamn kkl bir
ekilde deitirme etkisini haiz olmadka.
2. artlarda meydana gelen esasl bir deiiklie bir andlamay sona erdirmek veya
ondan ekilmek iin bir gereke olarak u hallerde bavurulamaz.
a- andlama bir snr tesis ediyorsa; veya
b- esasl deiiklik ona bavuran tarafn ya andlamadan doan bir ykmllgn ihlal
etmesinin ya da andlamann dier herhangi bir tarafna kar herhangi bir
milletleraras ykmlln ihlal etmesinin neticesi ise.
3. Yukandaki paragraflara gre bir taraf esasl bir art deiikliine bir andlamay sona
erdirme veya ondan ekilme gerekesi olarak bavurulabiliyorsa, deiiklie, andlamay askya
almann bir gerekesi olarak da bavurulabilir.
Madde 63- Diplomatik ve konsolosluk ilikilerinin kesilmesi
Bir andlamann taraflar arasnda diplomatik veya konsolosluk ilikilerinin kesilmesi,
diplomatik veya konsolosluk ilikilerinin mevcudiyeti bu andlamann uygulanmas iin kanlmaz
olmad lde, andlama ile bu taraflar arasnda kurulmu olan hukuki ilikileri etkilemez.
Madde 64- Milletleraras genel hukukunun yeni bir emredici normunun ortaya kmas
Eer milletleraras genel hukukun yeni bir emredici normu ortaya karsa, bu normla
atan mevcut herhangi bir andlama batl hale gelir ve sona erer.
Kesim 4
Usul
Madde 65- Bir andlamann geersizlii, sona ermesi, andlamadan ekilme veya
hkmlerini askya alma konusunda izlenecek usul
1. Bu szlemeye gre gerek bir andlama ile balanma rzasndaki bir sakatla, gerekse
bir andlamann geersizlii, sona erdirilmesi, andlamadan ekilme veya yrrlnn askya
alnmasyla ilgili bir sebebe dayanan bir taraf, dier taraflar, iddiasndan haberdar etmek
zorundadr. Bildirim, andlamayla ilgili olarak alnmas nerilen tedbirleri ve sebeplerini belirtir.
2. Acil durumlar dnda, bildirimin alnmasndan en az aylk bir srenin gemesinden
sonra hibir taraf herhangi bir itiraz ileri srmediyse, bildirimi yapan taraf nerdii tedbiri 67.
maddede ngrld tarzda yerine getirebilir.
3. Ancak, dier herhangi bir taraf itiraz etmise, taraflar Birlemi Milletler art'nn 33.
maddesinde belirtilen aralarla bir zm bulmaya alacaktr.
4. Aadaki paragraflarda yer alan hibir hkm taraflarn ihtilaflarn zm hususunda
kendilerini balayan yrrlkteki herhangi bir hkme gre sahip olduklar hak ve ykmllkleri
etkilemeycektir.

UNIC Turkey

19

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

5. Krkbeinci maddeye halel gelmemek zere, bir Devletin 1. paragrafta aklanan


bildirimi daha nce yapmam olmas andlamann icrasn talep eden veya ihlal edildiini ileri
sren dier tarafa cevaben byle bir bildirimde bulunmasna engel tekil etmez.
Madde 66- Yargsal zm, tahkim ve uzlatrma usulleri
65. maddenin 3 c parafna gre itirazn ileri srld tarihten itibaren 12 aylk bir sre
iinde hibir zme varlamadysa, aadaki usul izlenecektir:
a- 53 c ve 64 c maddenin uygulanmas veya yorumu ile ilgili bir ihtilafn taraflarndan
herhangi birisi, yazl bir dileke ile, ihtilaf Milletleraras Adalet Divan'nn kararna
sunabilir, meer ki taraflar mterek rzalaryla ihtilaf hakeme havele etmekte mutabk
kalsnlar.
b- bu Szlemenin Ksm V'inde yer alan dier maddelerin herhangi birisinin veya yorumu
ile ilgili bir ihtilafn taraflarndan herhangi birisi Birlemi Milletler Genel Sekreteri'ne bir
talepte bulunmak suretiyle bu Szlemenin Ek'inde belirtilen usul harekete geirebilir.
Madde 67- Bir andlamay geersiz ilan etme, sona erdirme, ondan ekilme, veya
yrrln askya alma belgeleri
1. 65 ci maddenin 1. paragrafnda ngrlen bildirirm, yazl olarak yaplmaldr.
2. Bir andlamay, andlamann hkmlerine veya 65. maddenin 2 ci veya 3 c paragrafna gre geersiz ilan eden, sona erdiren, ondan ekilmeyi veya onun yrrln askya
almay ngren herhangi bir ilem, dier taraflara iletilen bir belge ile yaplr. Belge, Devlet
Bakan, Hkmet Bakan, veya Dileri Bakan tarafndan imzalanmazsa, bu Devletin belgeyi
ileten temilcisinden yetki belgesini gstermesi istenebilir.
Madde 68-- 65 ci ve 67 ci maddelerde ngrlen bildirim ve belgelerin geri alnmas
65 ci veya 67 ci maddede ngrlen bir bildirim veya belge, hkmn dourmadan nce
her zaman geri alnabilir.
Kesim 5
Bir andlamann geersizliinin, sona ermesinin, veya yrrlnn
askya alnmasnn sonular
Madde 69- Bir andlamann geersizliinin sonular
1. Geersizlii bu Szlemeye gre tespit edilen bir andlama, hkmszdr. Hknsz
bir andlamann hkmlerinin hibir hukuki gc yoktur.
2. Buna ramen, byle bir andlamaya gvenerek ilemler yaplmsa,
a- herbir taraf, dier herhangi bir taraftan karlkl ilikilerinde ilem yaplmam olsayd
hangi durum mevcut olacak idiyse o durumun mmkn olduu lde tesis etmesini
istiyebilir;
b-

geersizlie bavurulmadan nce iyi niyetle icra edilmi olan ilemler


lamann geersizlii sebebiyle gayri hukuki hale gelmez.

UNIC Turkey

20

srf and-

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

3- 49 cu, 50 ci, 51 ci veya 52 ci maddenin kapsamna giren durumlarda, 2. paragraf;


kendisine hile, ayartma veya cebrin isnat edilebilecei dier taraf bakmndan uygulanmaz.
4- Belirli bir Devletin ok tarafl bir andlama ile balanma rzasnn geersizlii
durumunda, bundan nceki kurallar, o Devletle andlamann taraflar arasndaki ilikilerde
uygulanr.
Madde 70- Bir andlamann sona erdirilmesinin sonular
1. Andlama baka trl ngrmedike veya taraflar baka trl kararlatrmadka, bir
andlamann kendi hkmlerine gre veya bu Szlemeye uygun ekilde sona erdirilmesi,
a- taraflar andlamay bundan sonra icra etme hususunda herhangi bir ykmllkten
kurtarr;
b- andlamann sona erdirilmesinden nce andlamann icra edilmesi yoluyla yaratlan
taraflarn herhangi bir hakkn, ykmlln veya hukuki durumunu etkilemez.
2. Bir Devlet ok tarafl bir andlamay fesheder veya ondan ekilirse, paragraf 1, o
Devletle andlamann dier taraflarnn herbiri arasndaki ilikilerde byle bir fesih veya ekilmenin
hkm dourduu tarihten itibaren uygulanr.
Madde 71- Genel milletleraras hukukun emredici bir normu ile atan bir andlamann
geersizliinin sonular
1. 53 c maddeye gre batl olan bir andlama durumunda taraflar:
a- genel milletleraras hukukun emredici bir normu ile atan herhangi bir
hkme
gvenerek icra edilen herhangi bir ilemin sonularn mmkn olduu lde bertaraf
edeceklerdir; ve
b- karlkl ilikilerini genel milletleraras hukukun emredici normuna uygun hale
getireceklerdir.
2. 64 c maddeye gre batl olan ve sona eren bir andlama halinde, andlamann
sonaermesi,
a- taraflar andlamay bundan sonra icra etme konusunda herhangi bir ykmllkten
kurtarr;
b- taraflarn andlamann sona ermesinden nceki icras suretiyle doan herhangi bir
hak, ykmllk veya hukuki durumlarn etkilemez, u kadar ki bu hak, ykmllk
veya durumlarn daha sonra muhafaza edilmeleri genel milletleraras hukukun
emredici normu ile atmad oranda mmkndr.
Madde 72- Bir andlamann yrrlnn askya altnmasnn sonular
1. Andlama baka trl ngrmedike, ve taraflar baka trl karara varmadka, bir
andlamann yrrlnn kendi hkmlerine gre veya bu Szlemeye uygun ekilde askya
alnmas:

UNIC Turkey

21

Ankara, 05.03.2002

BM Enformasyon Merkezi UNIC-Ankara

a- aralarndan andlamann yrrl askya alnan taraflar askya alma sresince


karlkl ilikilerinde andlamay ifa etme ykmllnden kurtarr;
b- taraflar arasnda andlama ile kurulan hukuki ilikileri baka trl etkilemez.
2. Askya alma esnasnda taraflar andlamann yrrlnn yeniden balatlmasn
engelleyecek hareketleri yapmaktan kanacaklardr.
KISIM VI
eitli hkmler
Madde 73- Devletin halefiyeti, Devletin sorumluluu ve muhasamatn kmas durumlar
Bu Szlemenin hkmleri bir andlama ile ilgili olarak Devletlerin halefiyeti veya bir
Devletin milletleraras sorumluluu veya Devletler arasnda ortaya kabilecek herhangi bir soruna
halel getirmeyecektir.
Madde 74- Diplomatik ve Konsolosluk ilikileri ve andlamalarn yaplmas
ki veya daha fazla Devlet arasnda diplomatik veya konsolosluk ilikilerinin kesilmesi veya
yokluu, bu Devletler arasnda andlamalarn yaplmasn engellemez. Bir andlamann yaplmas
kendi bana diplomatik veya konsolosluk ilikileriyle ilgili durumu etkilemez.

UNIC Turkey

22

Ankara, 05.03.2002

Vous aimerez peut-être aussi