Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
DISKRIMINIMI
DORACAK PR QYTETAR
Botues
Qendra Maqedonase pr Bashkpunim Ndrkombtar
Pr botuesin
Aleksandar Krzhalovski, drejtor i par ekzekutiv
Dime Mitreski, drejtor ekzekutiv
Autor
Agim Nuhiu Konstatimi dhe t provuarit e diskriminimit
Irena Mitevska Roli i KMD n mbrojtjen nga diskriminimi
LeneKocevska Procedura e brendshme pr veprim para KMD
Rizvan Sulejmani Hyrja, nocionet themelore, konkluzione dhe rekomandime
Prkthimi dhe lektura
Hysni Bajrami
Dizajni, prgatitja dhe shtypi
Arkus
ISBN 978-608-4681-19-9
Shkup, shkurt 2014.
Ky publikim sht prgatitur me prkrahjen e Bashkimit Evropian pr nevojat e projektit Nga norma
n praktik, n kuadr t Programs pr punsim dhe solidaritet social - PROGRESS2007-2013.
Prmbajtjet e ktij publikimi jan prgjegjsi e autorve dhe n asnj mnyr nuk i reflektojn
pikpamjet e Bashkimit Evropian dhe t Qendrs Maqedonase pr Bashkpunim Ndrkombtar.
Gjitha t drejtat jan t rezervuara, riprodhimi, kopjimi, transmetimi ose prkthimi i cils do pjes
t ktij publikimi mund t bhet vetm nn kushtet n vijim: me leje paraprake nga botuesi, pr
nevojat e citimit n analiz t librit dhe nn kushtet e paraqitura n vazhdim. E drejta autoriale
e ktij publikimi sht e mbrojtur, por publikimi mund t riprodhohet n ciln do form dhe pa
pages pr qllime edukative. Pr kopjimin n kushte t tjera, pr prdorimin n publikime tjera
ose pr prkthim dhe adaptim, duhet t sigurohet leja paraprake e botuesit.
Kontakt
QMBN - adresa: rr. NikolaParapunov nr. 41; NP 55, 1060 Shkup;
Tel. +389/2/3065-381; Faks: +389/2/3065-298; -mail: mcms@mcms.mk; Ueb: www.mcms.mk.
Scribd: http://www.scribd.com/people/documents/2996697; SlideShare http://www.slideshare.net/
mcms_mk
Facebook: http://www.facebook.com/mcms.mk; Twitter: http://twitter.com/mcms_mk
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR
Shkurt, 2014
Prmbajtja
HYRJE..................................................................................................................................................... 7
Konceptet themelore t diskriminimit t prdorura n kt udhzues......................................... 9
I.KOMISIONI PR MBROJTEN NGA DISKRIMINIMI SI INSTITUCION PUBLIK
DHE ROLI I TIJ N FUSHN E MBROJTJES NGA DISKRMIMINIMI.................................. 13
I.1 Roli i Komisionit pr Mbrojtje nga Diskriminimi.................................................................... 13
I.1.1 Funksioni mbrojts..................................................................................................................... 13
I.1.2 Funksioni promovues................................................................................................................. 14
I.1.3 Funksioni kshilldhns-edukativ.......................................................................................... 14
I.1.4 Funksioni hulumtues.................................................................................................................. 14
I.1.5 Bashkpunimi ndr-institucional............................................................................................. 14
II KOMPETENCAT DHE PRGJEGJSIT E KMD N BAZ T LIGJIT
PR PARANDALIM DHE MBROJTJE NGA DISKRIMINIMI................................................... 15
II.1 Dhnia e informacionit pr mbrojtjen e t drejtave t parashtruesit t parashtress.......... 15
II.2 Komisioni pr Mbrojtje nga Diskriminimi n cilsin e ndrhyrsit.................................... 16
II.3 Dorzimi i raportit vjetor n kuvendin e Republiks s Maqedonis................................... 17
II.4 Informimi i publikut pr rastet e diskriminimit dhe marrja e masave pr promovim dhe
edukim pr barazin, t drejtat e njeriut dhe mos-diskriminimin............................................... 17
II.5 Mbajtja e bazs s t dhnave statistikore dhe t tjera,
realizimi i studimeve dhe krkimeve................................................................................................ 19
II.6 Bashkpunimi me institucionet e tjera prgjegjse pr mbrojtjen e t drejtave
t njeriut n nivel lokal , kombtar dhe ndrkombtar.................................................................. 19
II.7 Bashkpunimi me institucionet e tjera n procesin e zgjidhjes
s nj rasti t veant t diskriminimit............................................................................................. 20
II.8 Sjellja e akteve............................................................................................................................... 21
III. PROCEDURA E BRENDSHME PR VEPRIM E KOMISIONIT PR
MBROJTJE NGA DISKRIMINIMI.................................................................................................. 23
III.1 Puna e Komisionit...................................................................................................................... 23
III.1.1 Shrbimi administrativ profesional....................................................................................... 23
III.1.2 . Seancat e Komisionit............................................................................................................. 24
III.1.3 Takimet e Puns t Komisionit.............................................................................................. 25
III.2 Procedimi i ankesave.................................................................................................................. 26
III.2.1 Dorzimi i parashtress.......................................................................................................... 26
III.2.2 Prpunimi i ankesave t pranuara......................................................................................... 27
III.2.3 Ngritja e procedurs................................................................................................................ 28
III.3 Konstatimi dhe t provuarit e diskriminimit.......................................................................... 29
Prfundime dhe rekomandime.......................................................................................................... 35
Shtojc................................................................................................................................................... 38
5
T nderuar
N baz t Ligjit pr parandalim dhe mbrojtje nga diskriminimi, i cili sht
miratuar nga Kuvendi i Republiks s Maqedonis m 8 prill t vitit 2010 (botuar n
Gazetn Zyrtare,nr.50/2010 m 13.04.2010), prej 01.01.2011 sht themeluar Komisioni
pr mbrojtjen nga diskriminimi si autoritet qendror nacional pr parandalimin dhe
mbrojtjen nga diskriminimi dhe pr afirmimin dhe promovimin e barazis,mos
diskriminimit dhe tolerancs.
Tre vitet nga punae Komisionit nuk jan koh e mjaftueshme pr t nxjerr
konkluzionet prfundimtare mbi ligjin dhe punn e komisionit, por sht koh e
mjaftueshme pr t miratuar dhe propozuar mjete pr prmirsimin e punss komisionit
dhe pr t rritur efektet, si parakusht pr t prmbushur misionin e Komisionit eliminimi
i t gjitha formavet diskriminimit si sht definuar n Planin Strategjik 2011-2015.
T vendosur fuqishm pr t arritur qllimet e prcaktuara n strategji dhe
detyrimet q dalin nga Ligji pr parandalimindhe mbrojtje nga diskriminimi, Komisioni
pr mbrojtjen nga diskriminimi, n bashkpunim me Qendrn Maqedonase pr
Bashkpunim Ndrkombtar, vendosi t prgatis dhe publikoj nj mjet efektiv pr t
ndihmuar t gjith ata q ndihen t diskriminuar, n ciln do baz ose do fush, poashtu
edhe pr ata q jan duke ndihmuar, mbikqyrur punn e komisionit, me qllim t
zbatimit m efikas t objektivave t prcaktuara.
Doracaku me titull KMD n funksion t mbrojtjes nga diskriminimi sht
nj mjet i till, i cili do t jet n dispozicion pr t gjith ata t cilt do t drejtohen tek
ne pr ndihm, por dhe pr t gjith ata q jan t interesuar n punn dhe prgjegjsit
e Komisionit pr Mbrojtjen diskriminimi (KMD).
Doracaku shpjegon konceptin e diskriminimit, t Komisionit si trup i pavarur,
rolit dhe prgjegjsit e tij, aktet t cilat i sjell ai, informacionet dhe t dhnat t cilat
mund t i marrin t gjith tinteresuarit, bashkpunimi i Komisionit me organet tjera n
procesin e zgjidhjes s rasteve t konkrete, procedurat e brendshme pr paraqitjen para
Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi, roli i Komisionit n shtje gjyqsore si dhe
formular t cilt prdoren gjat dorzimitsi parashtresave. S fundi, jepen konkluzione
t caktuarat cilat vlersojm se jan t dobishme pr prmirsimin e puns s komisionit.
Komisioni sht mirnjohs t gjith atyre q kontribuan pr t financimin,
mbshtetjen dhe ndihmn profesionale.
Shkup,
Shkurt, 2014
N emr t Komisionit
Kryetar
Dushko Minoski
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR
HYRJE
Mbrojtja nga diskriminimi mund t trajtohet n kuadr t mbrojtjes s t
drejtave dhe lirive t njeriut. Mbrojtja e ktyre t drejtave dhe lirive sht e garantuar n
nenin 50 t Kushtetuts s Republiks s Maqedonis, i cili parashikon q do qytetar
para gjykatave dhe Gjykats Kushtetuese t Republiks s Maqedonis mund t krkoj
mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t parashikuara n Kushtetut, duke respektuar parimet
e prioritetit dhe urgjencs. Gjykata Kushtetuese e Republiks realizon mbrojtjen e
drejtprdrejt t lirive dhe t drejtave t qytetarve. Liria e besimit, ndrgjegjes, mendimit
dhe shprehjes publike t mendimit, bashkimit dhe veprimit politik dhe ndalimi i
diskriminimit n baz t gjinis, racs, fes, kombsis, prkatsis politike ose sociale
mund t mbrohen n Gjykatn Kushtetuese. Gjykata Kushtetuese i mbron t drejtat dhe
lirit e qytetarve, edhe at n mnyr indirekte. Ajoduke sjell vendime pr ligjshmrin
dhe kushtetutshmrin e akteve ligjore dhe heqjen e dispozita t veanta t cilat shkelin
kto t drejta, n mnyr indirekte e bn mbrojtjen e qytetarve nga aktet dhe veprimet e
paligjshme dhe jo kushtetuese .
Para gjykatave t rregullta, mbrojtja e lirive dhe t drejtave t qytetarve kryhet
nprmjet procedurave gjyqsore n lidhje me mbrojtjen e t drejtave personale apo
interesit t mbrojtur ligjrisht.
Prve ksaj, mbrojtja nga diskriminimi n baz t ndryshimeve t fundit
ligjore zbatohet n procedura t veanta edhe para Komisionit pr Mbrojtjen nga
Diskriminimi.
Doracaku KMD n funksion t mbrojtjes nga diskriminimi, paraqet nj
rishikim sistematik dhe me prvoj t procedurs nga paraqitja e parashtress nga
ana epersonit i cili pretendon se sht i diskriminuardhe deri n marrjen e qndrimit
prfundimtar n formn e nj Mendimi nga ana e Komisionit pr Mbrojtjen nga
Diskriminimi. Si dokumentebaz pr prgatitjen e ktij Doracaku jan marr Ligji pr
parandalimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi, q sht miratuar nga Parlamenti m
8 prill, 2010 ( botuar n Gazetn Zyrtare , nr. 50/2010 nga 13.04.2010), Rregullorja
e KMD, si dhe Plani strategjik dhe Strategjiapr komunikim e KZD t miratuara m
par. Vmendje e veant i sht kushtuar njohurive tfituara nga puna e mparshme
e Komisionit dhe praktikat e vendosura t puns s Komisionit. Prvoja e deritanishme
e puns s Komisionit tregoi se sht i nevojshm nj dokument i cili procedurn para
Komisionit do ta bj m t qart dhe n kt punn e komisionerve m efektive.
Duke pasur parasysh se qytetart t cilt ankohen pr shkelje t t drejtave n baz t
diskriminimit jo gjithmon jan t edukuarprofesionalisht sa duhet pr kt shtje,
Doracaku ndjek nj terminologji m t thjesht pr t sqaruar procedurn para
Komisionit. Kjo nuk do t thot se nuk do t jet i prdorueshm edhe pr palt tjera t
interesuara, t tilla si organizatat joqeveritare (OJQ), si dhe individve dhe institucioneve
t tjera t cilt m rrnjsishte trajtojn kt shtje.
8
Doracaku sht i ndar n tre kapituj q prfundojn me konkluzionet dhe
rekomandimet. N shtojc, jepet edhe nj formular pr paraqitje t parashtress si dhe
disa skema pr n shpjegimin vizual t procedurave q ne besojm se jan me vler
marren n konsiderat.
Para se t fillojm me nj shpjegim m t hollsishm t veprimeve dhe
aktiviteteve pr do kapitull ve e ve, jan dhn edhe shpjegime t shkurtra t termave
q prdoren zakonisht n Doracak.
do kapitull ka disa nnkapituj, ku m saktsisht prpunohen problematikat
t cilat i trajton ai kapitull. Ky Doracak nuk i prpunon bazat e diskriminimit pr shkak
se ata jan prpunuara n Doracak t veant t Komisionit.N Doracakjan theksuar
n mnyr specifike ose janpotencuar disa situata t cilat jan vrejtur si prvoj ose
prshkrim i situats aktuale n fusha t caktuara ose praktikat e vendosura. Konkluzionet
n kapituj jan dhn n baz t prvojs dhe njohurive t praktikave t mira n organe t
tjera t ngjashme me Komisioninpr Mbrojtjen nga Diskriminimi.
Ky Doracak duhet t shrbej si nj ndihm pr t gjith ata q konsiderojn t
jen viktima t diskriminimit, n ciln do baz apo fush, pa pretendime pr t qen puna
e fundit n prpunimin e ksaj shtje. Tre vjet e nga puna e ktij Komisioni sht periudh
shum e shkurtr pr t nxjerr prfundime dhe rekomandime t qndrueshme, por sht
e mjaftueshme pr t prgatitur nj udhzues i cili n kt situat dhe rrethana do t jet
i dobishm pr ata q drejtohen te ne qoft si person q mund t jet i diskriminuar apo
mundet q t diskriminon, pr t marr m shum informacione pr punn e komisionit.
Udhzuesi sht zhvilluar n kuadr t projektit Nga norma deri n praktik
pr barazi i cili sht implementuarnga ana e Qendrs Maqedonase pr Bashkpunim
Ndrkombtar QMBN, n bashkpunim mePolio Plus - Lvizje kundr handikapit ,
Ministria e Puns dhe Politiks Sociale dhe Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi.
Projekti sht mbshtetur financiarisht nga ana e programsProgres (2007-2013) e
Bashkimit Evropian, t cilve iu falnderohemi sinqerisht.
9
Konceptet themelore t diskriminimit t prdorura
n kt udhzues
T drejtat e njeriut
T gjith njerzit lindin t lir dhe t barabart n dinjitet dhe t drejta. Ata
jan pajisur me arsye dhe ndrgjegje dhe duhet q ndaj njri-tjetrit t veprojn n frymn e
vllazrimit. (Neni 1, Deklarata Universale e t Drejtave t Njeriut, Paris 1948). T drejtat
e njeriut jan t drejta q i prkasin t gjitha qenieve njerzore, pavarsisht nga kombsia,
vendbanimi, seksi, origjina kombtare ose etnike, ngjyra, feja, gjuha ose ndonj statusi
tjetr. T gjith ne kemi t njjtat t drejta pr t drejtat tona njerzore pa diskriminim.
T gjitha kto t drejta jan t ndrlidhura, t ndrvarura dhe t pandashme.
Barazia
Barazia paraqet parimin sipas t cilit t gjith njerzit konsiderohen t
barabart, gjegjsisht t njjt n aspektin e t drejtave dhe detyrimeve t tyre.
Diskriminimi
do brje ose mos brje e dallimeve ose veprimi jo t barabart fizik ose
juridik, n mnyr t drejtprdrejt ose jo t drejtprdrejt, apo lshim (prjashtim,
kufizim ose prparsi) ndaj personave apo grupeve n baz t gjinis, racs, ngjyrs,
gjinis, prkatsis n nj grup t margjinalizuar, nacionaliteti, gjuhe, shtetsis, origjins
sociale, religjionit apo besimit fetar, arsimit, prkatsis politike, statusit personal ose
shoqror, paaftsis, moshs, gjendjes familjare ose martesore, gjendjes ekonomike,
gjendjes shndetsore ose n do baza tjetr.
Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi
Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi sht organ i pavarur q punon n
prputhje me kompetencat dhe prgjegjsit e prcaktuara me Ligjin pr parandalim dhe
mbrojtje nga diskriminimi.
Prbrja e komisionit
Komisioni prbhet nga shtat antar. Antart e Komisionit zgjidhen nga
Kuvendi i Republiks s Maqedonis pr nj mandat prej pes vjetsh, me t drejt t nj
ri-rizgjedhjeje. Nga radht e antarve t Komisionit duhet t zgjidhet president pr nj
mandat prej nj viti.
10
Mbledhjet e Komisionit
Mbledhjet e Komisionit i thrret Kryetari me vet iniciativ. Mbledhjet
thirren nj her n muaj. Mbledhje e Komisionit mund t thirret edhe me propozim
t arsyetuar me shkrim nga ana e nj antari t Komisionit. N seancat e Komisionit
diskutohet prngjarjete rndsishme duke marr pozicione mbi deklarata dhe raste t
veanta diskriminuese, pjesmarrja n projekte si dhe prania e ekspertve t huaj dhe
vendas, vetm nse ato jan t ftuar n mbledhje nga Kryetari i Komisionit.
Takimet e puns e Komisionit
Mbledhjet puns s Komisionit zhvillohen nj her n jav, do t enjte
Mbledhjet puns s Komisionit me qllim t shqyrtimit t shtjeve aktuale, lidhur me
punn e Komisionit, pr parashtresat e paraqitura dhe mendimeve t miratuara, pr
prezencn n takimet e puns s ekspertve t huaj dhe personave t tjer nga t cilt
mund t krkohet mendimin i ekspertit.
Dorzimi i parashtress
Parashtresa deri te Komisioni mund t parqet do qytetar (personalisht ose me
prokur) me shkrim, gojarisht meprocesverbal ose n form tjetr (telefaks ose e-mail).
Pr parashtresat e dhna me goj hartohet shnim zyrtar.
Veprimi ndaj parashtress
Trajtimi (prpunimi) i parashtress prfshin pranimin dhe prpunimin e
parashtress, regjistrimin e parashtresave t pranuara, formimin e lnds dhe futjen e
saj n sistemin e t dhnave; shprndarjen e lndveantarve t Komisionit, veprimi
ndaj lndve, t prpunimit administrativ dhe teknik i lndve, arkivimin, ruajtjen dhe
shprndarjen e lndve.
Sipas Rregullores spuns, KZD mund t mos inicioj procedur, t inicioj
procedur ose t ndrpret procedurn.
Mendimi
Komisioni mund t sjell mendim se ka diskriminim dhe se nuk ka diskriminim.
Kur Komisioni konstaton se me nj akt apo veprim ndonj person sht i diskriminuar
sjell mendim, rekomandim dhe udhzim pr mnyrn e eliminimit t diskriminimit.
Konstatimi dhe t provuarit e diskriminimit
Komisioni pr mbrojtje nga diskriminimi konstaton diskriminimin mbi bazn
faktike. Baza faktike sht trsia e fakteve t cilat jan vendimtare pr themelsin e
iniciativs pr konstatim t diskriminimit.
Faktet e pohuara
Komisioni i merr pr baz faktet e konstatuara apo t pohuara. Nj gj t till
Komisioni do t arrij t konstatoj nga vet prgjigjja pr diskriminimin e parashtruar
dhe nga deklaratat e personave t tjer q kan dijeni pr bazn e caktuar faktike.
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR
11
Faktet notore
Rrethanat t cilat shfaqen n nj rreth t caktuar shoqror, lokalitet apo vend
tjetr si psh. medium, ngjarje sporti, ngjarje politike, vendime dhe akte juridike, libr,
broshur, etj. dhe t cilat kan t bjn me sjellje apo veprim diskriminues konsiderohen
fakte notore.
Bindja e formuar e komisionit
Komisioni do t shqyrtoj dhe vendos n lidhje me ekzistencn e veprimit
diskriminues duke zbatuar normn juridike konkrete me mbshtetje t bazs faktike,
prkatsisht fakteve vendimtare. Gjendja faktike e konstatuar duhet t prputhet me
realitetin.
Testimi i situats
Testimi i situata sht nj metod eksperimentale q prdoret n procedurn
pr vrtetimin e drejt dhe t plot t gjendjes faktike. Me kt metod synohet t
pasqyrohet auditimi i nj situate me elemente diskriminuese.
Dokument si nj mjet prove
Dokumentet mund t shfrytzohen si mjet prove n procedurn e konstatimit
t diskriminimit. Ata paraqesin nj objekt material ku sht shprehur nj mendim,
qndrim, vendim, etj.
Dshmia si mjet prove
N procedurn e vrtetimit t gjendjes faktike vend t rndsishm z edhe
dshmia e dshmitarit. Dshmia e dshmitarit sht deklarat e personit n lidhje me
perceptimin e fakteve pr nj rrethan apo situat.
Deklarata e palve si mjet prove
Pretendimet faktike t palve mbshteten me an t deklaratave t palve. Me
an t deklarats, palt bjn sqarimin e pretendimeve t tyre. Pr Komisionin, palt
paraqesin burim t marrjes s informative pr rrethann apo situatn konkrete.
Treguesit dhe t dhnat statistikore si mjet prove
N raste t caktuara Komisioni mund ti merr pr baz treguesit dhe t
dhnat statistikore pr t konstatuar nj politik t caktuar apo kriter q bn prjashtim,
diferencim apo preferenc t nj grupi t veant n krahasim me antart e grupit tjetr.
Roli i Komisionit para gjykatave
Komisioni pr mbrojtje nga diskriminimi, n procedurn pr mbrojtje
gjyqsore nga diskriminimi sht person i tret, i cili mund t ndrhyj n shtjet q
gjykohen midis paditsit dhe t paditurit konkret dhe i bashkohet njrs pal me qllim
q ti ofroj ndihm pr t ndjekur shtjen n gjykat.
12
Komisioni n cilsin e ndrhyrsit
N seanc gjyqsore lidhur me padin, mundet si ndrmjets i przier nga
ana e personit i cili pohon se sht i diskriminuar, t bashkngjitet organi, organizata,
institucioni, shoqata ose personi tjetr, q n kuadr t veprimtaris s tij merret me
mbrojtjen e t drejtave t veprimit t barabarte, pr drejtat e t cilit vendoset n procedur.
Pr pjesmarrjen e ndrmjetsit vendos gjykata me zbatimin e dispozitave t Ligjit pr
procedure kontestimore.
13
14
I.1.2 Funksioni promovues
Komisioni funksionin promovues e realizon prmes aktiviteteve t promovimit
dhe edukimit pr barazi, t drejtave e njeriut dhe mos-diskriminimit, fuqizimin dhe
ngritjen e vetdijes pr njohjen e problemit t diskriminimit, informimin e publikut n
lidhje me mekanizmat e mbrojtjes nga diskriminimi, etj.
15
16
lloj komunikimi ndrmjet parashtruesit dhe KMD, ngrihet niveli iinformimit t qytetarve,
n mnyr t hapur t konsiderojn mundsit q t mund t ushtrojn t drejtat e tyre
t mbrojtura me ligj. Gjat do ankese t paraqitur, nj prfaqsues i Komisionit sht n
kontakt me parashtruesin e s njjts, merast e informon pr t drejtat e mbrojtura me
Ligjin pr pengimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi, dhe informacione t tjera q jan
t dobishme pr parashtruesin n rastin n fjal.
Nse sipas parashtress s dorzuarkonstatohet diskriminimi nga ana e
Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi, ai jep mendim dhe rekomandim pr
heqjen e shkeljes s ligjit. Nse diskriminuesi potencial nuk e eliminon shkeljen e ligjit
n afatin e caktuar ligjor, Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi mund t filloj
procedurn para organit kompetent pr konstatimin e prgjegjsis s personit t cilit i
sht adresuar rekomandimi. Prve asaj q Komisioni sjell mendimin dhe rekomandim,
e udhzon viktimn nga diskriminimipr mundsin e mbrojtjes gjyqsore tt drejtave
t shkelura me an tparashtrimit t ankess pr konstatimin e diskriminimit n gjykatn
kompetente. Sa i prket rolit t Komisionit n procedurn para gjykats, mendimin t
cilin e sjell ai i shrbejn pals s diskriminuarsi dshmi n procedur.
17
procedurs gjyqsore, Komisioni nuk mund t merret n pyetje si pal. Ai nuk ka cilsin
e pals. Mbshtetur n kt fakt, Komisioni mund t del nga gjykimi n t cilin sht futur
si ndrhyrs duke mos mbartur asnj pasoj pr vete. Shpenzimet e bra pr pjesmarrje
n gjykim, Komisioni i bart vet, kurse n asnj rrethan ai nuk mund t ngarkohet q ti
paguaj shpenzimet procedurale pals kundrshtare t procesit kontestimor.
N seanc gjyqsore lidhur me padin, mundet si ndrmjets i przier nga
ana e personit i cili pohon se sht i diskriminuar, t bashkngjitet organi, organizata,
institucioni, shoqata ose personi tjetr, q n kuadr t veprimtaris s tij merret me
mbrojtjen e t drejtave t veprimit t barabarte, pr drejtat e t cilit vendoset n procedur.
Pr pjesmarrjen e ndrmjetsit vendos gjykata me zbatimin e dispozitave t Ligjit pr
procedure kontestimore.
Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi sht i detyruar me ligj pr t
shmangur dyfishimin e panevojshm t aktiviteteve institucionale, nse e njjta shtje
sht paditur edhe n gjykat. Pr Komisionin, kjo do t thot se n kt rast sht klienti
ai q ka lidhur rastin e tijme Gjykatn e konkrete me ka edhe e ka konsumuar t drejtn
e zgjedhjes pr t krkuar mbrojtje institucionale ndrmjet Komisionit dhe Gjykats.
Nse marrim parasysh Ligjin pr Parandalimin dhe Mbrojtjen nga
Diskriminimi n Republikn s Maqedonis, mund t themi se Komisioni do t privohet
nga e drejta dhe detyrimi pr t vepruar n raste t caktuara, n qoft se para gjykats
krkohet mbrojtje ligjore n nj nga format e prcaktuara n nenin 36 t ligjit.
18
njeriut dhe mos-diskriminimin, fuqizimin dhe rritjen e ndrgjegjsimit t qytetarve pr
njohjen e diskriminimit dhe prmes informimit t publikut n lidhje me mekanizmat e
mbrojtjes kundr tij.
Veprimi prmes ktij aktiviteti t Komisionit sht i nj rndsie t veant,
posarishtpr promovimin e mekanizmit t mbrojtjes nga diskriminimi jo vetm si
nj institucion q ekziston si i till, por i njjti edhe do t jet n veprim n fushn e
mbrojtjes nga diskriminimi. Pr kt qllim, Komisioni ndrmerr nj sr aktivitetesh me
t cilat e informon publikun me konceptin e mos-diskriminimit, pr shembuj konkret t
diskriminimit pr t cilat Komisioni ka punuar dhe punon, dhe rezultatet q rrjedhin nga
zbatimi i t njjtave. Nprmjet TV dhe radio emisioneve debative, panele diskutimesh,
puntori, shnimit t ditve ndrkombtare, si dhe me an t njoftimeve pr shtyp n t
gjitha mediat elektronike dhe t shkruara Komisionit sht n veprim dhe prmbushje t
misionit t saj. N komunikimin me mediat gjithmon theksohet nevoja pr respektin,
tolerancn dhe vetdijen pr problemet me t cilat ballafaqohen t gjith personat e
diskriminuar, njerzit q i takojn disa grupeve shoqrore t margjinalizuara, me ka, nga
ana tjetrrrit vetdijen e qytetarve pr ekzistencn dhe rndsin e ktyre problemeve
dhe nevojs pr njohjen dhe zgjidhjen e tyre. Komisioni gjithashtu edhe prmes lajmeve
t prditshme n televizion, i informon qytetart rreth puntorit q organizon si dhe
pr qllimet e se njjtave, me ka kontribuon pr informimin e publikut dhe rritjen e
ndrgjegjsimit publik pr problemin e diskriminimit.
N kontekstin e ksaj kompetence, Komisioni ka prgatitur broshura
dygjuhshe, n gjuhn maqedonase dhe shqipe dhe tjera. Broshurat kan funksionin
e njohjes s qytetarve me Komisionin, si dhe prafrimin e tij me ata. N broshurat
n mnyrt kuptueshme leht jan dhn informata themelore t nevojshme pr
t identifikuar sjelljet diskriminuese, mnyratmbrojtjen e t drejtve t tyre nga sjelljet
diskriminuese, mnyrn e qasjes s qytetarit ndaj Komisionit, si dhe informacione n
lidhje me procedurn q Komisioni merr prsipr pr t vrtetimin e diskriminimit.
Komisioni pr mbrojtje nga diskriminimi n aspektin e informimit t publikut
me raste t veanta t diskriminimit publikon t gjitha rastet dhe mendimet e sjella nueb
faqen e saj, si dhe t gjitha aktivitetet aktuale q realizon e t cilat kan ndonjporosi me
rndsi pr publikun. N faqen e internetit mund t gjenden dhe dokumentet themelore
t Komisionit, Ligji pr parandalim dhe mbrojtje nga diskriminimi, fjalor t termave q
lidhen me diskriminimin, Rregullorja e Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi, si
dhe formulari i parashtresst ciln qytetart mund marrin nga faqja dhe ta plotsojn n
mnyr elektronike.
19
II.5 Mbajtja e bazs s t dhnave statistikore dhe t tjera, realizimi
i studimeve dhe krkimeve
Me qllim njohjes s trendeve n shoqri, prania e formave t diskriminimit
dhe fushat n t cilat bhet m s shumti ai, si dhe me qllim t veprimit m detajuar
dhe t fokusuar pr parandalimin dhe mbrojtjen kundr diskriminimit, sht e nj
rndsie fundamentale pr Komisionin pr Mbrojtjen nga Diskriminimi mbajtja e
bazss t dhnave, si nj sistem qendrornacional, prej ku Komisioni trheq t dhnat
e nevojshme. Nprmjet ksaj baze t tdhnave KMD sht n gjendje q t mbledh t
dhna statistikore me t cilat mund t mund t shihet pasqyra reale pr shoqrin dhe
gjendjen aktuale t saj n drejtim t diskriminimit. Edhe pse KMD sht ende nj organ
relativisht i ri i cili vepron aktivisht tre vjet, megjithat rezultatet dhe t dhnat t cilat
jan prmbledhur pasqyrojn gjendjen fillestare t problemit t diskriminimit n shoqri,
si dhe nj sfid pr veprim t mtejshm aktiv dhe pr t prmirsuar vet situatn.
20
s n Shkup si dhe Qendrn Maqedonase pr Bashkpunim Ndrkombtar MCMS
me ndihmn dhe mbshtetjen e t cilve KMD do t arrij realizimin e shumicss
prioriteteve pr pun.
Gjithashtu jan nnshkruar edhe dy memorandume t bashkpunimit me
Komisionin pr Mundsi t Barabarta pr burrat dhe grat dhe Akademin pr gjykats
dhe prokuror publik. N kuadr t bashkpunimeve tjera me institucionetn nivel
nacional, KMD bashkpunon dhe sht n komunikim t vazhdueshm me Sekretariatin
pr shtje evropiane n Qeverin e Republiks s Maqedonis, Delegacionine Bashkimit
Evropian n Republikn e Maqedonis, Komisionin pr marrdhnie ndretnike si dhe
me institucione t tjera.
Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi bashkpunimin e saj
ndrkombtar e realizon prmes vizitave studimore pr shkmbimin e prvojave dhe
praktikave n disa vende duke prfshir Irlandn, Bullgarin, Suedin, Belgjikn dhe
t tjera. Megjithat m me rndsi sht t prmendet se KMD nga viti 2012 u b
antare e Rrjetit Evropian t Organevepr Barazi - EQUINET (Europeannetworkofeq
ualitybodies), me ka bashkpunimi nnivel ndrkombtar sht zhvilluar n mnyr
t konsiderueshme. Nprmjet seminareve, trajnimeve, takimeve t cilat i organizon
EQUINET, Komisioni sht n nj pozicion t pajiset me prvoja t reja, praktikat e mira,
t kuptuarit e problemeve reale n Evrop n fushn e diskriminimit, si dhe ndarjen e
prvojave nga vendi yn
21
Ndrsa n baz t nenit 33 t Ligjit pr pengimin dhe mbrojtjen nga
diskriminimi Komisionit bashkpunon me Avokatin e Popullit pr raste t veanta t
diskriminimit, me ka nqoft se n parashtres dorzuesi thekson se prve se sht
drejtuar Komisionit paralelishtsht drejtuar edhe te Avokati i Popullit, Komisioni
njofton Avokatin e popullit pr rastin konkret me ka edhe merr informacione specifike
n lidhje me shtjene paraqitur.
Ky bashkpunim sht reciprok, d.m.th. nse edhe deri te Avokati i Popullit
sht paraqiturndonj ankes duke deklaruar se ankuesi ka kontaktuar edhe KMD,
Avokati i popullit me krkes me shkrim informohet pr lndn, si dhe qndrimi q
KMD ka marr n lidhje me rastin n fjal.
22
23
24
Dispozitat e Ligjit pr procedur t prgjithshme administrative q kan
t bjn me prdorimin e gjuhs n prgjithsi aplikohen edhe n procedurn para
Komisionit. Me ka do person n komunikim me Komisionin mund t prdor cilndo
gjuh zyrtare dhe alfabetin e tij ndrds Komisioni i prgjigjet gjuhn maqedonase dhe
alfabetin e saj cirilik, si dhe n gjuhn dhe alfabetin e prdorur nga parashtruesi i krkess.
25
ntakimet t puns t ekspertve t huaj dhe personave nga t cilt mund t krkohen
mendime profesionale.
26
profesionist.
Komisioni mund t vendos nse n seanc apo n takimin e puns marrin
pjes pes (5) prej shtat antarve t Komisionit.
Pr miratimin e vendimeve, prfundimeve, sugjerimeve, mendimeve pr
parashtresat dhe n lidhje me aktet e tjera q sjell Komisionin nevojiten 4 vota nga numri
i prgjithshm i votave t Komisionit. Votimi n Komisionbhet publikisht. do antar i
komisionit ka t drejt n mendimin kundrshtues.
Edhe prkundr mundsis pr mendim t kundrt, n praktikn e
deritanishme t Komisionit nuk sht vrejtur e dhn ose procesverbal ku ekziston rast
i mendimit kundrshtues nga ndonj antar i caktuar i Komisionit.
--
--
--
--
dorzimin e shkresave ;
--
27
Pr nevojat e qytetarve Komisioni ka prpiluar formular t parashtress i cili
sht n dispozicion t qytetarve dhe sht vendosur n faqen e internetit t Komisionit
. (Formulari gjendet n shtojcn e ktij Doracaku)
28
III.2.3 Ngritja e procedurs
Komisioni nuk do t ngrit procedur:
-
--
--
29
t vendosur mbi parashtresn. Komisioni gjat procedurs sipas parashtress duhet t
respektoj privatsin dhe besueshmrin e t dhnave.
Kur Komisioni vrteton se me nj akt apo veprim nj person sht i
diskriminuar sjell vendim, rekomandim dhe udhzim pr mnyrn e eliminimit t
shkeljes s konstatuar.
Rekomandimi pr heqjen e shkeljes sht i detyrueshm pr personin t
cilit i drejtohet. N qoft se personi t cilit i referohet rekomandiminuk vepron sipas
tij, gjegjsishtnuk e largon shkeljen e ligjit, Komisioni mund t filloj procedurn para
organit kompetent pr vrtetimin e prgjegjsis s tij.
Komisioni, kur kjo sht e prshtatshme, gjat procedursangazhohet pr
zgjidhje miqsore t shtjes, gj q sht veanrisht e rndsishme n rastet kur
vrtetohet diskriminim n kontesteve n marrdhniet e puns. Me zgjidhjen e shtjes
sipas marrveshjes procedurapr lndn konsiderohet e prfunduar. Zgjidhja e rasteve
sipas marrveshjesethekson rolin e Komisionit si nj pal e inkuadruar, duke e br m t
leht pr palt q t gjejn nj zgjidhje t favorshme pr t dyja palt e prfshira, heqjen
e dukurive diskriminuese, dhe natyrisht e gjith kjo kontribuon edhe pr zgjidhjen m t
shpejt t mosmarrveshjes, duke shmangur procedurat e gjata gjyqsore dhe shpenzimet
e shkaktuara nga rrjedha e procesit gjyqsor.
Komisioni gjat procedurs me krkes t parashtruesit mund t i lejoj qasje
n lndne tij dhe t i jap nj kopje t prgjigjes s marr nga organi ose personit ndaj t
cilit i sht dorzuar parashtresa.
30
III.3.1 Faktet e pohuara
Komisioni i merr pr baz faktet e konstatuara apo t pohuara. Nj gj t till
Komisioni do t arrij t konstatoj nga vet prgjigjja pr diskriminimin e parashtruar
dhe nga deklaratat e personave t tjer q kan dijeni pr bazn e caktuar faktike.
Komisioni duke br komunikimin e Parashtress pr diskriminim tek pala tjetr, n
nj far forme edhe i bn pyetje se a i pranon apo i kundrshton pretendimet e pals
q pretendon se sht e diskriminuar. M prgjigjen pr diskriminim e parashtruar,
pala mund t deklarohet shprehimisht n lidhje m t gjitha pretendimet e pals q ka
parashtruar inicimin e procedurs pr konstatim t diskriminimit. Kjo nuk do t thot
se do her ndodh kshtu. Pala mund edhe t mos e kundrshtoj saktsisht pretendimin
pr shkaktim t diskriminimit. Komisioni n kt rast ka pozit m t vshtir, pr
faktin se duhet t moj se a sht pohuar apo kundrshtuar pretendimi nga ana e pals
kundrshtare. Nj gj e till bhet me an t vlersimit dhe muarjes s lir t Komisionit.
Pohimi i pretendimit faktik nga ana e pals kundrshtare mund t jet i pjesrishm dhe
i plot, sikundr q mund t jet edhe kundrshtimi i pretendimit faktik. N kto raste,
Komisioni e vlerson situatn nse pohimi i prgjigjet gjendjes faktike ose jo. Pohimi i
nj fakti nga ana e pals, pr Komisionin e ka kuptimin e nj deklarate mbi dijenin e
rrethanave t caktuara me t ciln pranohet saktsia e t dhnave t pals tjetr.
III.3.2 Faktetnotore
Rrethanat t cilat shfaqen n nj rreth t caktuar shoqror, lokalitet apo vend
tjetr si p.sh. medium, ngjarje sporti, ngjarje politike, vendime dhe akte juridike, libr,
broshur, etj. dhe t cilat kan t bjn me sjellje apo veprim diskriminues konsiderohen
fakte notore. Kto fakte nuk duhet t provohen nga ana e Komisionit. sht me rndsi
t theksohet se pr tu konsideruar nj rrethan si fakt notor, sht e nevojshme q ajo
rrethane t jet e njohur nga ana e antarve t Komisionit.
Faktet notore paraqesin baz pr zhvillimin e procedurs pr konstatim t
diskriminimit sipas detyrs zyrtare. N kt kontekst, me rndsi jan edhe faktet t cilat
i jan t ditura Komisionit nga aktivitetet q i ndrmerr brenda kompetencave t veta dhe
faktet t cilat i dijnkomisionert privatisht. Faktet e tilla, komisioneri i parashtron n
Komision dhe aty mohet ekzistenca e bazs pr inicim t procedurs. Pra, edhe kto dy
lloje t fakteve shrbejn si baz pr inicim t procedurs pr konstatimin e diskriminimit
sipas detyrs zyrtare.
31
III.3.3 Bindja e formuar e komisionit
Komisioni do t shqyrtoj dhe vendos n lidhje me ekzistencn e veprimit
diskriminues duke zbatuar normn juridike konkrete me mbshtetje t bazs faktike,
prkatsisht fakteve vendimtare. Gjendja faktike e konstatuar duhet t prputhet me
realitetin. Aktiviteti i Komisionit sht i drejtuar n drejtim t zbulimit t s vrtets
n pikpamje t fakteve vendimtare. E vrteta sht kusht esencial gjat procedimit dhe
vendosjes. Rezultatet e provave t shqyrtuara mohen lirisht. Gjendja faktike duhet ti
prfshij t gjitha rrethanat t cilat ndikojn n prmbajtjen e mendimit n lidhje me
diskriminimin.
Pala e cila ka iniciuar procedurn pr konstatim t diskriminimit, n kontekst
me gjendjen faktike ka rol aktiv q me dorzimin e parashtress pr diskriminim. Ajo i
paraqet rrethanat q i ka n dijeni pr faktet vendimtare. Komisioni ka pr detyr q ta
sqaroj n mnyr t sakt gjendjen faktike duke krkuar prgjigje nga pala kundrshtare
n lidhje me pretendimet pr shkaktim t diskriminimit si dhe deklarat nga personat
tjer.
Prmbajtjen e s vrtets Komisioni e zbulon me an t t provuarit. Ajo duhet
t prputhet me bindjen e Komisionit mbi faktet vendimtare dhe situatn objektive.
32
duhet t ekzistoj lidhje emotive midis testuesit dhe viktims. Pas realizimit t testimit,
Komisioni i vlerson dhe mon rezultatet e testimit.
Testimi si mjet prove n procedurn e konstatimit t diskriminimit i
nnshtrohet nj procedure t dokumentuar, si:
a.)
Protokolli i testimit;
b.)
c.)
33
III.3.6 Dshmia si mjet prove
N procedurn e vrtetimit t gjendjes faktike vend t rndsishm z edhe
dshmia e dshmitarit. Dshmia e dshmitarit sht deklarat e personit n lidhje me
perceptimin e fakteve pr nj rrethan apo situat. Pr Komisionin, dhnia e dshmis
konsiderohet si detyr e prgjithshme qytetare. Dshmia e dshmitarit n formn e
shkruar dorzohet ne Komision nga ana e pals q ka deponuar parashtres apo n
mnyr plotsuese si dhe nga pala kundrshtare. Komisioni mund t komunikoj edhe
drejtprdrejt edhe me dshmitarin q ai t jep dshmin e vet, nse ka dijeni pr
identitetin e tij. Dshmin, dshmitari mund ta jap edhe gojarisht nse prezantohet
fizikisht n Komision.
Pra, pr Komisionin dshmia sht thjesht nj deklarat e marr nga personi
q sht n nj pozit nga e cila mund t ket njohuri t dors s par pr at q ju ka
ndodhur n nj situat konkrete.
34
mund t shrbejn si baz e t dhnave pr prcjelljen e diskriminimit n vend dhe pr
krijimin e politikave n luftn kundr diskriminimit.
Provat statistikore q t ken fuqi n procedurn e konstatimit t diskriminimit
duhet t prmbushin standardet shkencore dhe mund t prdoren n situata t caktuara.
Nprmjet analizave statistikore nxirren konkluza cilsore pr diskriminimin e shfaqur.
35
Prfundime dhe rekomandime
N kuadrin ligjor pr parandalim dhe mbrojtje nga diskriminimi, n Republikn
e Maqedonis gati tre vite sht n fuqi Ligji pr pengim dhe mbrojtje nga diskriminimi.
Mendimet dhe Rekomandimet e Komisionit pr mbrojtje nga diskriminimi kan filluar
q t zn vendin e tyre n kuadrin e burimeve formale t s drejts n fushn e mbrojtjes
s barazis dhe mos diskriminimit. Po kshtu, nj sr qndrimesh t Komisionit pr
mbrojtje nga diskriminimi kan marr tipare t nj doktrine bashkkohore edhe pse
disa shtje n lidhje me pozitn dhe raportin e ktij Komisioni me organet e pushtet
gjyqsor, me Gjykatn Kushtetuese dhe me disa organe dhe institucione t sistemit,
paraqesin shtje pa prcaktim t qart.
N kt periudh prej tre viteve t puns s Komisionit pr Mbrojtjen nga
Diskriminimi jan ndrmarr veprime t shumta pr t prmirsuar efikasitetin dhe
efektivitetin e puns s ktij organi t pavarur, si autoritet qendror pr parandalimin dhe
mbrojtjen nga diskriminimi.
Mendimet dhe rekomandimet e Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi
kan filluar t zn vendin e tyre n kontekstin e burimeve formale t ligjit n mbrojtjen
e barazis dhe mos-diskriminimit.
Nj trsi e qndrimeve t Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi
morncilsin e nj doktrin moderne ligjore, edhe pse disa shtje n lidhje me pozitn
dhe marrdhniete Komisionit me autoritetet gjyqsore, Gjykatn Kushtetuese dhe
organet dhe institucionet tjera sistemit, paraqesin shtje q krkojn prgjigje.
Kjo periudh kohore na jep t drejtn pr t prfunduar se, pr pun efektive
nuk sht e mjaftueshme vetm se nj korniz e mir ligjore, por edhe organizim i mir i
brendshm dhe misioni i definuar dhe vizioni i nj organi.
Pr kt qllim, Komisioni pr Mbrojtjen nga Diskriminimi zbaton disa
aktivitete n kategorin e fuqizimit t organizimit t brendshm. Rezultatet m t
rndsishme jan miratimi i Planit strategjik, Rregullores s KMD dhe strategjis s
komunikimit t KMD. Dokumenti i par sht nj udhrrfyes i mir pr aktivitetet q
Komisioni duhet t ndrmarr, ndrsa ky i fundit e bn procedurn para Komisionit m
t qart dhe efektive.
Me Rregulloren rregullohen shtje t rndsishme pr organizimin e
brendshm Komisionit , por prapseprap ka vend pr prmirsime t mtejshme, q
do t kontribuoj n rritjen e efektivitetit t masave mbrojtse siiashtuquajturifeedback
mekanizm apo mekanizm pr njoftim t personave q kan paraqitur parashtres se
e njjta sht pranuar, se ka filluar procedurat pr parashtresn, por pr edhe pr fazate
ndryshme t procedurs (pr shembull kur Komisioni ia prcjell parashtresn pr
diskriminim te diskriminuesi i supozuar q t merr prova pr sjelljen e tij e t ngjashme).
Mandej, mungesa e shrbimit profesional e pengon fuqizimin e mtejshm
t organizimitt brendshm t KMD dhe sidomos arritjen e rezultateve m t mira n
drejtim t puns me grupe t veanta. Prandaj, sht e nevojshme q t zgjidhet problemi
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR
36
me shrbimin profesional t Komisionit. Kjo poashtumund t kontribuoj edhe n
shkurtimin e kohs s prpunimit t parashtresave, mbledhjen e dshmive, marrjen dhe
shprndarjen e materialeve e t ngjashme.
Buxheti i kufizuar e kufizon mundsin q Komisioni t jet sa m afr palve
ose mbulimin territorial t rajoneve me prfaqsues t KMD. Prandaj , sht e nevojshme
prkrahja buxhetore me t ciln do t mundsohet q npunsi zyrtar t jet te pala dhe
jo pala te npunsi.
Prcaktimi i raporteve t Komisionit me gjykata e rregullta sidomos kur
iniciohet procedur gjyqsore penale apo kur sjellt aktgjykim penal sht shtje e pa
parashikuar shprehimisht n Ligjin pr pengim dhe mbrojtje nga diskriminimi. Edhe
raporti i Komisionit pr mbrojtje nga diskriminimi me Gjykatn Kushtetuese paraqet
shtje t pa prcaktuar shprehimisht. Ve ksaj edhe operacionalizimi i procedurs
pr prgjegjsin kundrvajtse ndaj kryersve t diskriminimi nuk ka gjetur
definimshprehimor.
N kt kontekst, vlen t theksohet se Komisioni pr mbrojtje nga diskriminimi,
ka institucionalizuar qndrimin se n rastet kur mund t dyshohet se gjykatat si
institucione t pushtetit gjyqsor me vendimet e tyre meritore kan shkaktuar qasje t
diferencuar ndaj subjekteve q ndodhen n kushte dhe rrethana t njjta, Komisioni
si trup me elemente m shum administrative nuk do ti trajtoj t njjtat nprmjet
procedurs s parapar pr vrtetim t diskriminimit.
Raporti i Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi ndaj Gjykats
Kushtetuese sht gjithashtu nj shtje q nuk sht prcaktuar n mnyr eksplicite .
Funksionalizimi i procedurs pr prgjegjsi kundrvajtsendaj kryesve t
diskriminimit nuk ka prkufizim t qart.
Prve ktyre shtjeve q ndrlidhen me punn e Komisionit pr mbrojtje
nga diskriminimi, ende nuk mund t flasim pr nj praktik gjyqsore n Maqedoni n
lidhje me mbrojtjen gjyqsore nga diskriminimi. Ajo ka mund t thuhet n kt faz
dhe me kt rast sht ekzistenca e ngritjes s qndrimit pr t prcaktuar legjitimitetin
aktiv pr inicim t procedurs pr mbrojtje gjyqsore nga diskriminimi pr t prfshir
edhe institucionet dhe subjektet e caktuara t cilat n fushveprimin e tyre n mnyr
shprehimore e kan pengimin dhe mbrojtjen nga diskriminimi si n sektorin publik
ashtu edhe n at privat n njrn an, kurse n ann tjetr t prcaktohen figurat e
dmit q mund t shkaktohen nga veprimi diskriminues, pr t cilat mund t ngritet
padi pr shprblim t dmit. Pr t prmirsuar m tej punn e Komisionit pr Mbrojtjen
nga Diskriminimi jan t mendimit se prpjekjet tona t ardhshme duhet t drejtohet
n drejtim t rregullimit t mtejshm t disa marrdhnieve q do t kontribuojn n
rritjen e efektivitetit t masave mbrojtse t tilla si t ashtuquajturin mekanizm reagime .
Kjo do t thot personat t cilt vazhdimisht e raportimit parashtruar ankes
nga momenti i pranimit t ankess , kur procedura sht filluar t punoj peticionin , dhe
t gjitha fazat tjera t procedurs (p.sh. , kur komisioni ia prcjell ankesn diskriminuesin
pr t marr dshmi pr vet sjellje , etj. ) .
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR
37
Kjo besoj , bazuar n praktikn e tanishme t mira n punn e Komisionit
, rekomandimet e dhna n kt punim , ndryshimet thelbsore q mund t bhen n
punn e Komisionit pr Mbrojtjen nga Diskriminimi , pr t arritur mekanizm dinamik
, transparent dhe t njohur pr t mbrojtur dhe parandalimin e diskriminimit .
38
REPUBLIKA E MAQEDONIS
KOMISIONI PR MBROJTJE NGA DISKRIMINIMI
RR. Kej Dimitar Vllahovpn. (Ndrtesa e RTVM), Kati 20, Shkup
Tel. 02/3232-242
PARASHTRES
ME RNDSI: Nga parashtresa q e drejtoni, kopje do t drgohet deri te personi fizik/personi
juridik, gjegjsisht organi kundr kujt e bni parashtresn.
39
EMRTIMI____________________________________________________________
SELIA: ___________________________________________________________
TELEFONI: ___________________________
ADRESA: ____________________________________________________________
40
TELEFONI: ___________________
ME RNDSI: Nse ka m shum persona fizik/ose persona juridik, gjegjsisht organe kundr t cilve
bni parashtresat, Ju lutemi pr secilin prej tyre t plotsoni parashtres.
BAZA/at PR DISKRIMINIM
Rrethoni nj e m shum baza t diskriminimit,n baz t tcilave mendoni se jeni t diskriminuar.
1. Gjinia
2. Raca
12. Shkollimi
3. Ngjyra e lkurs
4. Farefisnia
6. Prkatsia etnike
16. Mosha
7. Gjuha
8. Shtetsia
9. Prejardhja sociale
41
7. SHRBIMEVE SHNDETSORE
8. DIKA TJETR ______________________________________________________________
__________________________________________________________________ (shno)
PRSHKRIMI I NGJARJES (prshkruajeni hollsisht ngjarjen sipas t cils bni parashtresn, duke
prfshir edhe t dhnat pr kohn,vendin,personat t cilt kan qen prezent e t ngjashme)
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
42
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_
ME RNDSI: Nse Ju sht e nevojshme m shum hapsir pr t shkruar, prdorni flet shtes.
43
NNSHKRIMI
44
Jeni t mbrojtur
Informoni
I diskriminuar
N form elektronike
Gojarisht
Me post
Dorzimi i parashtress
Parashtresa regjistrohet
Nuk vepron
Prcaktohet komisioneri
prgjegjs
45
Mbledh informacionet
Veprime t komisionierit
15 dit
Komisioni diskuton n
mbledhje
46
Vlersimi i provave
Koha : 90 dit
Mendimi dhe rekomandimet prcillen
Palt e interesuara
Publiku
Palt
47
48
CIP -
. ,
342.72/.73(497.7)(036)
KMD n funksion t mbrojtjes nga diskriminimi : doracak pr qutetar / [autor Agim
Nuhiu ... [ .] ; prktheu nga maqedonishtja Hysni Bajrami]. - Shkup : Qendra
maqedonase pr bashkpunim ndrkombtar, 2014. - 48 . ; 21
: / ... [ .]. - : Nga norma n praktik. - : Agim Nuhiu, Irena Mitevska, Lene Kocevska,
Rizvan Sulejmani. - :
Shtojca
ISBN 978-608-4681-19-9
1. Nuhiu, Agim []
) - - -
COBISS.MK-ID 95665674
KMD N FUNKSION T MBROJTJES NGA DISKRIMINIMI - DORACAK PR QYTETAR