Tin hnh Nghin cu tng quan - Phng php v cng c h tr

Phm Quang Tr *
Nghin cu tng quan l mt phn cng vic quan trng, c bn m bt k mt nh nghin
cu no cng cn phi nm vng v vn dng trong khi tin hnh nghin cu ca mnh. Hiu
r v bn cht nghin cu tng quan, yu cu ca nghin cu tng quan, phng php v
cng c h tr thc hin nghin cu tng quan v cc quy nh hng dn hin hnh l nhim
v ca mt nh nghin cu chuyn nghip, v ngc li nhng yu t ny h tr tch cc cho
hot ng ca nh nghin cu .
1. Nghin cu tng quan l g ?
Nghin cu tng quan, hay Tng quan ti liu, Lc kho ti liu ... c bin dch t
thut ng ting anh literature review1, l mt phn quan trng c bn hng u ca mt
nghin cu (trong mi lnh vc khoa hc, nht l lnh vc khoa hc x hi). Thc hin
Literature review l mt phn cng vic quan trng, c bn m bt k mt nh nghin cu
(khoa hc x hi) no cng cn phi nm vng v vn dng trong khi tin hnh nghin cu
ca mnh.
V c bn c th hiu nghin cu tng quan ca mt ch nghin cu l qu trnh
tm kim, phn tch thng tin (thng tin, s liu, khi nim, hc thuyt, l thuyt, kt qu,
kt lun) c thc hin c lin quan n ch nghin cu nhm a ra ci nhn
tng qut c cc nghin cu i trc cp, v hn ht l bit c xut pht
im ca nhim v nghin cu s tin hnh.
Nghin cu tng quan lun lun gn lin vi mt ch nghin cu c th v khng th
tch ri ch nghin cu. Vic gn lin ny th hin l gc ch tm hiu nhng vn v
nghin cu c lin quan m khng chch sang cc ch khc. Trong qu trnh tng quan
ti liu, khng nht thit phi cp ti tt c cc thng tin, ti liu v nghin cu c lin
quan, song phi cp c cc nghin cu quan trng v cp nht cc thng tin quan
trng mi theo xu hng pht trin.
t ra gi thuyt l khi cc ngnh/lnh vc khoa hc c mt mc pht trin nht nh,
c ngha l cc ch nghin cu c khai ph v tm hiu mt mc nht nh th
khi d nh t chc mt nghin cu mi, cn phi thc hin nghin cu tng quan nh
v c nghin cu mi ny trong tin trnh pht trin. Vi iu kin nh vy, mt nghin
cu tng quan c coi l k, hay su, hay s si, hay nng s phn ln ph thuc
vo kh nng thc hin ca nh nghin cu, hn l ph thuc vo ch nghin cu. Tm li,
cht lng ca nghin cu tng quan s ph thuc vo hai yu t chnh: mc pht trin
ca ngnh khoa hc m ch nghin cu thuc v, v (2) trnh v kh nng thc hin
* Ban Thng tin v o to sau i hc, Vin Chin lc v Chnh sch KH&CN B KH&CN, 38 Ng
Quyn, H Ni, Tel. 043.8.266.560
1

C rt nhiu hc gi v t chc ni v vn ny, xem thm danh sch ti liu tham kho cui bi.

ca nh nghin cu khi tin hnh thc hin ch nghin cu , m trong bi cnh ca lnh
vc khoa hc x hi ngy nay, yu t 2 dng nh c trng s cao hn nhiu yu t 1.
Trong gii nghin cu ngy nay, khng phn bit lnh vc/ngnh, nghin cu tng quan
tr thnh mt yu cu nh l mt k nng c bn i vi nh nghin cu. t c k
nng ny phi thng qua qu trnh hc tp (th ng c ngi khc dy cho bit), t hc
hi (ch ng tm hiu v ch ng nm vng k nng) v thc ch ng ca nh nghin
cu. So snh lnh vc khoa hc x hi vi cc lnh vc khc, ranh gii gia mt nghin cu
mi (d nh s tin hnh) v cc nghin cu c c lin quan ( c thc hin) dng nh
d b xa nha bi chnh nh nghin cu hn. Nh vy, mt phn tch thuc v nghin
cu tng quan d c nhn ra v th hin chnh xc th rt cn thc ch ng v nghim
tc trong thc hin ca nh nghin cu.
2. Thc hin nghin cu tng quan
2.1. R sot - thng k - xem xt, v phn tch ngn gn tho lun ngn gn (mt chui
cc hot ng) v cc ti liu, cng trnh, tng c cng b, c lin quan n ch
nghin cu2. y l yu cu c bn nht i vi hot ng tng quan, bao gm 2 phm tr
c bn: thng k v phn tch cc ti liu thng k c. Theo quan st ca ti, rt nhiu nh
nghin cu Vit Nam giai on bt u bc vo nghin cu thng mc phi li c bn
ny, l ch thc hin v th nht, c ngha l ch thng k mt s ti liu lin quan ti ch
nghin cu ca mnh, m thng qun i v th hai, l phn tch v tho lun cc ti liu
m mnh thng k.
Nh nghin cu tin hnh Nghin cu tng quan nhm lm r (xc nh) v tr, vai tr ca
nghin cu ca h trong bi cnh nhng tri thc no c lin quan c tm ra, thc hin
n u v nh th no, t bao gi... tp trung nhm ti 3 mc tiu:
(1) Xc nh cc khong trng trong cc tri thc hin ti;
(2) Lm r nghin cu ny tp trung vo vn g; v
(3) L lun v s cn thit ca vic thc hin nghin cu ny.
Ni mt cch c th, thng tin cn tm kim trong qu trnh lm tng quan l s liu, khi
nim, hc thuyt, l thuyt, kt qu, kt lun... m cc nghin cu trc a ra, v phn
tch ngn gn tho lun ngn gn cc thng tin ny (thc hin n u, nh th no v t
bao gi, gii quyt c yu cu khoa hc g), nhm p ng c 3 mc tiu nh va cp
on trc.
C th ha cc yu cu m nghin cu tng quan cn t c, Hong H (2011), Phm L
2

Hong H (TS.), Phng php vit tng quan ti liu v tm kim ti liu tham kho, Trng i hc Y dc
Thi Nguyn, 2011; Ti liu hc tp i hc RMIT; Write a Literature Review, Santa Cruz, University of
California (http://guides.library.ucsc.edu/write-a-literature-review); Massey University, NewZealand
(http://owll.massey.ac.nz/assignment-types/literature-review-structure.php)

Thng (2014) tng hp li v nu ra mt s yu cu:

(1) Thng qua kho st ton cnh cc nghin cu c tin hnh trong cng lnh vc
nghin cu, chng ta bit n nhng nghin cu no, tp trung v vn g, cung cp
cc tri thc no ?
(2) Nhng khi nim ch cht, nhn t hay bin s ch yu no c nu ra ?
(3) Nhng hc thuyt (l thuyt) hin thi no c lin quan n ch nghin cu ?
(4) Nhng im hn ch, kin gii cha vng vng, thiu st, sai st ca cc nghin cu trong
cng lnh vc c tin hnh l g?
(5) H thng tri thc hin ti c mi quan h g vi nghin cu s c tin hnh ? Ti sao li
nghin cu vn ny ? Nghin cu ny c th c nhng ng gp g ? Ai hng li t
nghin cu ny ?

Hnh 1. Mt cch thc hin nghin cu tng quan ng

Ngun: Phm L Thng (2014).
Hong H, (2011) v Phm L Thng, (2014) lu : Nghin cu tng quan khng phi :
- Lit k (thng k n thun) tng nghin cu trong cng lnh vc, theo kiu tng ci mt,
tng on mt;
- Nu ra mt danh mc c ch thch;
- Trnh by cc nghin cu lin quan nh kiu lit k cc s kin lch s lin quan n ch
nghin cu.

Hnh 1. Minh ha v li trong khi tin hnh nghin cu tng quan

Ngun: Phm L Thng (2014).
2.2. Nghin cu tng quan c th l mt phn vit, hoc mt chng vit, hoc nhiu
chng vit, thng t ngay sau phn gii thiu nghin cu (Phm L Thng, 2014; Hong
H, 2011). iu ny ni ln mt l gic, ngay sau phn gii thiu v nghin cu ca mnh, nh
nghin cu cn phi tm hiu v nh v nghin cu ca mnh nm u trong tin trnh
pht trin ca lnh vc nghin cu.
Ty vo th loi nghin cu m nghin cu tng quan c th hin di cc hnh thc
khc nhau. V d, i vi lun n, lun vn th nghin cu tng quan c th hin di
hnh thc chng, hoc i vi mt cng nghin cu th nghin cu tng quan th hin
di hnh thc mc/phn ...

Hnh 3. Hnh thc ca nghin cu tng quan trong cc nghin cu

Ngun: Phm L Thng (2014).
Thc hin nghin cu tng quan phi c tin hnh trong mt qu trnh, v c bn s phi
ko di trong sut qu trnh tin hnh nghin cu, t khi pht kin tng nghin cu cho ti
ngay trc khi ng gi sn phm cui cng. Bng tng hp sau y cp s lc cc hot
ng nghin cu tng quan. iu ny cn qun trit trnh hiu sai cho rng ch thc hin
4

nghin cu tng quan cc bc trc ca nghin cu, m cc bc sau th khng cn phi

thc hin n.
Giai on
tin xut

xut
nghin
cu

Thu thp
d liu

Vit bo
co

R sot chnh sa
bo co trc khi
ng gi

Tm hiu, m x ch
Gii hn li vn
nghin cu
Pht trin c s l lun
Phn loi v sp xp cc
nghin cu
Phn nh l lun qua
phn tch s liu
Xem xt cp nht cc
vn trong nghin cu
Kim tra ln cui
Hnh 4. Cc mc th hin hm lng ca Nghin cu tng quan trong cc hot ng
ca chu trnh nghin cu
Ngun: Su tm.
Ch thch: mc m - nht ca mu sc th hin hm lng cao thp tng ng
ca nghin cu tng quan trong cc hot ng ca chu trnh nghin cu.
2.3. Cc bc tin hnh nghin cu tng quan c bn
Sau y l gii thiu v cc hot ng trong khi thc hin nghin cu tng quan. d hiu
v d hnh dung, ta tm coi y l cc hot ng n l v tuyn tnh c th t to thnh mt
vng t chc hon chnh. Trn thc t, vic thc hin nghin cu tng quan gm nhiu vng
nh th ny v cc vng chng ln ln nhau. Nu thc hin tt v qun l tt cc vng t
chc, khi vic thc hin nghin cu tng quan s tr thnh k nng ca nh nghin cu.
V y khng phi l mt iu kh khn i vi nh nghin cu.
Bc 1. Thu thp ti liu lin quan
- Xem xt v phn tch ch nghin cu mt cch s b, hnh dung v ni dung nghin cu,
cu hi nghin cu t xc nh ch v t kha (keywords) ca cc ti liu cn tm
kim.
Vic tm kim da trn t kha s cho ta tip cn ti cc ti liu c lin quan. Ngun thng tin
tm kim c th rt a dng: t th vin, internet, c s d liu online nh CSDL chuyn
ngnh, Sciendirects, Proquest, Springer Links, Emerald, ...
- Xem xt danh mc ti liu tham kho ca cc ti liu thu thp c.
Vic xem xt danh mc ti liu tham kho ca cc ti liu thu thp c s cho php nh
nghin cu bit c cc nghin cu khc c lin quan, ng thi gip nh gi s b v cht
lng ca ti liu ny, t c cc quyt nh nh gi ban u. T danh mc ti liu tham
5

kho ca cc ti liu thu thp c, nh nghin cu cn c th nhn ra cc nghin cu kinh

in, nghin cu quan trng, nghin cu tin phong, nghin cu c tnh bc ngot... c
trch dn da vo phn tch tn sut trch dn v t dn ti mt lot cc nghin cu danh
mc ti liu nghin cu tip theo.
- Tng hp cc ti liu thnh danh mc v t ra mc tiu phi thu thp y
Trong qu trnh thu thp ti liu, nh nghin cu phi tn dng mi ngun thng tin, khng
ch c cc ngun t th vin, internet, c s d liu m cn tham kho ng nghip, chuyn
gia c c cc ti liu ph hp nht.
Bc 2. c v Phn tch ti liu thu thp c
- c nhanh cc ti liu thu thp c3
Bn cnh vic c nhanh vi cc giai on Quan st, Hi, c, Tr bi v Xem li nh
c Francis Pleasant Robinson (1946) nu ra (trch dn bi Nguyn Minh Tun, 2013), nh
nghin cu cn phi lc ra cc phn ca ti liu, bao gm phn Tm tt (Abstract), Gii thiu
(Introduction), v Kt lun (Conclusions). Trong trng hp nu cc phn ny c vit
chun mc, nh nghin cu s tit kim kh nhiu thi gian v cng sc tm tt v hiu
nhanh ti liu c. Tuy nhin cnh gic vi mt s ti liu c cc phn thng tin ny khng
c vit mt cch chun mc. Khi , s cn nhiu thi gian v cng sc tng quan hn.
Qu trnh c ti liu lun gn lin vi k thut ghi chp v trch dn. Nh nghin cu c th
nm bt t ca tc gi ti liu chuyn i sang thnh nh gi nhn xt ca mnh, song
cng c th trch dn nguyn vn ca tc gi trc. Vic trch dn nh th no cn c ghi
chp li mt cch y v h thng, sp xp vo cng mt cc vn lin quan d
dng cho vic x l sau ny.
- Nhng cu hi cn tr li khi c v ghi ch (Phm Huy Thng, 2014):
1. Ch , cc cu hi NC, phng php lun v cc kt qu trng tm ca cc ngun l g
(Tm tt)
2. Nhng ngun ny lin quan n ch v cu hi NC ca ti nh th no? Chng ng h
hay mu thun vi lun vn ca ti? (Tng hp v t chc).
3. Nhng im mnh v yu ca nhng NC trong ngun ca ti l g? C nhng lch lc v
sai st no khng? (nh gi)
4. Cc ti liu lin quan nh th no n nhng NC khc v cng ch ? Chng c s dng
nhng phng php lun khc nhau khng? Chng c lin quan n nhng tng th, vng,
thi gian, b s liu khc nhau khng?

Tham kho Nguyn Minh Tun, 2013 K nng c ti liu khoa hc hiu qu. <URL:
http://tuanhsl.blogspot.com/2013/08/ki-nang-oc-tai-lieu-khoa-hoc-hieu-qua.html>.

5. Nhng im ng thun v bt ng gia cc ti liu v cc NC khc v cng ch l

g?
- Xem xt phm vi, ni dung ca cc vn m nghin cu tng quan cn cp, v mc
u tin (da trn tnh kinh in, quan trng, t ph..) ca ti liu
iu ny cn c tin hnh xuyn sut qu trnh c ti liu v phn tch ti liu. Vic xem
xt v phn tch lun cn phi s dng k thut ghi chp v trch dn nh cp phn
trn. iu ny s gip cc vn tham kho v trch dn ph hp vi ni dung nghin cu,
khng chch hng nghin cu.
- Rt ra ngha ca mt bc tranh ln:
Vic rt ra phn tch ny phi tha mn cc cu hi nh Phm Huy Thng (2014) ra
nh sau:
1. Xu hng chung v ch trong cc ti liu l g? Nhng im ng thun l g? Nhng
tranh ci l g? NC ca ti nghing v u?
2. Nhng lnh vc no c qu nhiu NC? Nhng lnh vc no cn NC thm?
3. Nhng NC no ng h NC ca ti? Nhng NC no tri ngc vi NC ca ti?
4. NC ca ti ph hp vi ni no trong l thuyt chung v ch NC?
Bc 3. Vit nghin cu tng quan
Trong qu trnh vit, cc lun im nghin cu s c a ra. Nh nghin cu cn kt ni
lun im ca mnh v lun im ca cc tc gi khc t cc ti liu tng hp v phn tch
nhm lm r cu hi nghin cu t ra.
Bn cnh , cn a ra cc lun im t cc ti liu tham kho c tnh kinh in, hoc quan
trng, hoc c tnh t ph ... phn tch v xem xt trong bi cnh nghin cu hin ti, t
rt ra cc nhn nh khoa hc v kt lun khoa hc s dng cho nghin cu hin ti.
Nh nghin cu lu mt s k thut khi vit l (Phm Huy Thng, 2014):
- nh gi tnh ng n ca cc nghin cu trc y, xc nh nhng u im, nhc im
ca nhng nghin cu trc. iu ny tng ng vi vic lu ti cc nghin cu ng
thun, cc nghin cu bt ng, phm vi ng h v tri ngc vi nghin cu hin ti, tnh
ph hp v vng nghin cu, phm vi nghin cu, s liu nghin cu, thi gian nghin cu...
- T cc nhn xt khoa hc, xc nh gii hn v ch trng cho nhng nghin cu tip theo.
V d nhng nghin cu tip theo c th tm hiu vn g sau nghin cu ny.
Bc 4. B sung thng tin vo nghin cu tng quan
Nh cp trn, nghin cu tng quan l mt qu trnh i cng vi vic thc hin cc
hot ng ca nghin cu hin ti. Trong qu trnh lun din ra hot ng b sung v cp
7

nht vo nghin cu tng quan, nhm lm r hn cc lun im khoa hc ca nh nghin cu.

iu ny gip cho nghin cu hin ti lun trn cng mt xu hng pht trin ca lnh vc
nghin cu.
Vic thc hin b sung vo nghin cu tng quan cng thc hin qua cc bc t 1-3 nh
cp trn, tuy nhin vi tc nhanh hn bi cc k nng c thc hin nhun
nhuyn v r rng hn.
Mt nghin cu tng quan ch c kt thc khi m nghin cu hin ti n giai on cui
cng l giai on ng gi sn phm v kt thc.
3. Trong khi tin hnh nghin cu tng quan, mt k thut thng c th hin nhiu
nht v r nht trn mt bi vit l k thut trch dn ti liu.
Hin ti, c rt nhiu hng dn v quy nh v trch dn4 do c quan qun l gio dc v cc
t chc o to, t chc nghin cu ... ban hnh. Ti Vit Nam, B Gio dc v o to cng
ban hnh hng dn v quy nh trch dn. Ti xin trch dn nguyn vn quy nh ca B
Gio dc v o to ti y.
Quy nh v hng dn ca B Gio dc v o to v thc hin trch dn trong nghin
cu khoa hc
HNH THC TH HIN TRCH DN TRONG BO CO CCH TH NHT
Bt c dn chng no cng phi km tn tc gi v thi im cng b (xut bn). Nu tc
gi ngi nc ngoi ch cn lit k H. Nu ti liu chuyn ng sang ting Vit, cch dn
chng nh trn. Nu tc gi l ngi Vit v ti liu ting Vit hoc ting nc ngoi th
lit k y nh chnh tc gi vit. Sau y l vi th d.
1. Dn liu ca mt tc gi (cch vit ny p dng chung cho cch vit ca ng tc gi
hoc ca nhiu tc gi)
* Theo Nair (1987), k thut canh tc theo bng c th gi vai tr quan trng ...
* Hoc k thut canh tc theo bng c th gi vai tr quan trng ... (Nair, 1987).
* Theo Bi Xun An (1996), k thut ti kh sinh hc gii quyt .... (trch ti liu ting
Vit)
* K thut ti kh sinh hc gii quyt ... (B.X.An, 1997). (trch ti liu ting nc
ngoi)
* Vo nm 1989, Mercado bo co rng...

B Gio dc v o to, Cc t chc o to i hc u c hng dn v yu cu v cch lm trch dn v ti

liu tham kho

Lu : Cc du vng n ( ) t st vi Nm cng b v cch mt k t rng vi t pha

trc, du phy (,) st vi cm t pha trc. y cng l qui lut chung cho vic ngt cu
trong lc nh my.
Cch vit sau y l cch vit sai:
* Theo Nair (1987) , k thut canh tc theo bng c th gi vai tr quan trng ...
* K thut canh tc theo bng c th gi vai tr quan trng ... (Nair, 1987 )
2. Dn liu ca ng tc gi th phi lit k hai tc gi, ni vi nhau bng lin t v.
Th d: East v West (1972) pht trin mt k thut c gi tr. Khng c php dng
du & thay cho t v trong bi vit.
3. Dn liu nhiu hn hai tc gi, ch cn nu tn tc gi th nht v ctv, nm
* .... gip duy tr lng hu c v ph trong t (Kang v ctv, 1984).
4. Dn liu t hai tc phm ca nhiu tc gi khc nhau, phi lit k cc tc gi v
phn bit nhau bng du chm phy (;). Th d:
C nhiu loi m hnh thy li c pht trin trong cc h thng canh tc khc nhau
(Mahbub v ctv, 1975; Kraazt, 1975).
5. Nu dn liu khng tm c ti liu gc m ghi nhn nh mt ti liu khc ca tc
gi khc (hn ch ti a hnh thc ny).
* Briskey (1963) cho rng.... (trch dn bi Nguyn Ngc Tun, 1996).
HNH THC TH HIN TRCH DN TRONG BO CO CCH TH HAI
Cng ging vi nguyn tc cch th nht, hnh thc th hin cch ny c trnh by
nh sau:
* Thng tin trch dn c nh theo s th t ca ti liu danh mc Ti liu tham kho
(TLTK)
* Thng tin trch dn c t trong ngoc vung, c c s trang khi trch nguyn vn. V
d: Nguyn Vn A pht biu rng kinh t t nhn [10, tr.27-28].
* Thng tin trch dn t mt tc gi c t c lp trong tng ngoc vung v theo th
t tng dn i vi ni dung c trch dn t nhiu ngun khc nhau. V d: Nguyn Vn
A (2001) tha nhn...[10], [12], [21], [10]
Ti liu tham kho v sch trch dn
Ti liu tham kho phi bao gm tt c cc tc gi vi cng trnh c lin quan c trch
dn trong vn bn. Cc chi tit phi c ghi y , r rng v chnh xc c gi quan
9

tm c th tm c ti liu .
* Sp xp ti liu tham kho ting Vit ring, ting nc ngoi ring; khi ting Vit sp
xp trc. Nu ti liu ca tc gi ngi nc ngoi c chuyn ng sang ting Vit
th sp vo khi ti liu ting Vit. Tc gi l ngi Vit nhng ti liu bng ting nc
ngoi th lit k ti liu trong khi ting nc ngoi.
* Mi ti liu tham kho v cc chi tit lin quan c trnh by trong mt cm t, dn
dng n (dn dng 1). Gia hai ti liu cch nhau mt dng trng. Tn tc gi theo sau s
th t nhng dng di s tht vo mt TAB (1,27 cm). Ghi tt c tc gi ca ti liu trch
dn, dng lin t v ni gia tc gi cui cng vi tc gi p cht.
* S th t c ghi lin tc gia cc ti liu ting Vit v ting nc ngoi.
* Tc gi ngi Vit v ti liu ting Vit: ghi y H, H m v Tn, v th t theo
Tn. Ti liu ting nc ngoi ghi y H (khng c du phy theo sau), tip theo ghi
ch vit tt ca h m (c du chm) v tn (du chm v du phy lin sau ). Ti liu
ting nc ngoi c chuyn ng sang ting Vit th a vo khi ting Vit, th t tc
gi theo H ca tc gi nc ngoi. Ngc li, tc gi ngi Vit m ti liu vit bng
ting nc ngoi th th t ca tc gi chnh l H, v ghi tc gi y nh cch vit ca tc
gi.
Sau y l cch trnh by ti liu tham kho
1. Bi bo ng trn tp ch khoa hc (ghi y tn tc gi, nm xut bn, tn bi bo,
tn tp ch, Volume, S Tp ch, v s trang c bi bo).
V d:
Matthews R.B., and Hunt L.A., 1994. A model describing the growth of cassava, (Manihot
esculenta L. Crantz). Field Crops Research 36 (4): 69-84.
Tn tp ch (in nghing) Volume (S tp ch):Trang c tham kho
El-Hassanin A.S., Labib T.M., and Gaber I.E., 1993. Effect of vegetation Cover and slop
on runoff and soil losses from the watershed of Burundi. Agriculture, Ecosystems and
Environment 43: 301-308.
2. Sch (phi ghi r tn tc gi, ngi bin tp (nuc), thi im xut bn, ta sch y
(k c ta con, nu c), volume (nu c), ln ti bn (nu c), nh xut bn v ni xut bn
(thnh ph, quc gia) v s trang tham kho hoc s trang ca cun sch nu tham kho
ton b), tn sch c in nghing.
V d:
Falconer D.S., 1989. Introduction to quantitative genetics. 3rd edition, Longman Scientific
& Technical, New York , USA, 437 pages.
10

Mai nh Yn, V Trung Trng, Bi Lai v Trn Mai Thim, 1979. Ng loi hc. Nh
xut bn i hc v Trung hc Chuyn nghip, H ni, 300 trang.
3. Mt chng trong mt quyn sch (ghi r tn (cc) tc gi ca chng , tn chng
c tham kho, tn sch (in nghing), tn tc gi ca quyn sch y, nh xut bn v ni
xut bn, s trang c tham kho).
V d:
Hemsworth P.H., 1990. Mating management. In Pig Production in Australia (Eds. J.A.A.
Gardner, A.C. Dunkin and L.C. Lloyd). Butterworth, London, England, pp. 245-257.
4. Tp san Bo co Hi ngh Khoa hc (ghi r tc gi v tn bi bo co, tn tc gi hiu
nh, ta (in nghing), ngy v a im hi ngh, tn nh xut bn).
V d:
Svnchez M.D., 1998. Feed, animal waste and nutrient balances. In Proceedings of the
Regional Workshop on Area-Wide Integration of Crop-Livestock Activities, Bangkok,
Thailand, 18-20 June 1998. (Eds. Y.W. Ho & Y.K. Chan). FAO/RAP, Thailand, pp. 47-53.
5. Lun vn tt nghip, Lun vn Thc s, Ph Tin s, Tin s
V d:
Adhiri P.H., 1990. Physio-morphological responses of upland rice to shade. MSc. thesis,
University of the Philippines Los Banos, Philippines.
Trn Huyn Cng, 1994. Mt s c im sinh hc ca c lc bng (Channa micropeltes).
Lun vn tt nghip K s Thy sn, i hc Nng Lm, TP. H Ch Minh, Vit Nam.
6. Sch dch
V d:
Molxki N.T., 1979. Ho sinh tht gia sc (ng c Dng dch). Nh xut bn Khoa hc
K thut, H ni, Vit nam, 247 trang.
7. Tc gi l cc Hip hi hoc T chc
V d:
American Society of Agronomy, 1988. Publications handbook and style manual. American
Society of Agronomy, Madison, WI., 500pages.
8. Ti liu tham kho t h thng internet (ghi r tn tc gi, ta , c quan (nu c),
thng, nm, ni tip cn v ng dn khi truy xut)
V d:
11

Anklesaria F., McCahill M., Linder P., Johnson D., Torrey D., and Alberti B., The
Internet Gopher Protocol (a distributed document search and retrieval protocol), RFC
1436, University of Minnesota, March 1993. <URL:ftp:/ ds.internic. net/ rfc/
rfc1436.txt;type=a>
Berners-Lee T., Hypertext Transfer Protocol (HTTP), CERN, November 1993.
<URL:ftp:/info.cern.ch/pub/www/doc/http-spec.txt.Z>
Ngun: Su tm.

Hnh 5. Quy trnh trch dn ti liu trong qu trnh thc hin nghin cu tng quan.
Ngun: Tn N Phng Mai v Hong Th Trung Thu, 2013. K nng trch dn ti liu,
Phng Dch v Thng tin - Trung tm Hc liu - i hc Hu, 3/2013. <URL:http://www.lrchueuni.edu.vn/is/Ky%20nang%20trich%20dan2.ppt>
Quy nh v hng dn k thut trch dn ca cc trng i hc/T chc gio dc v o to
Vit Nam ch yu tun theo quy nh v hng dn ca B Gio dc v i hc.
Bn cnh , cn c mt s kiu trch dn quc t thng dng khc nh Harvard, APA, MLA
(Modern Language Association of America) <http://www.mla.org/style>, Chicago Manual of
Style < http://www.chicagomanualofstyle.org/home.html>, trong APA do Hip hi Tm l
Hoa k (American Psychological Asociation) bin son. APA c s dng ph bin i vi
cc ngnh tm l hc, x hi hc, kinh t, thng mi, cng tc x hi, ti phm hc v iu
dng.
Kiu trch dn theo APA (tng hp t Tn N Phng Mai v Hong Th Trung Thu,
12

2013)
1. i vi trch nguyn vn: Thng tin trch dn (h ca tc gi, nm xut bn v s
trang/ v tr chnh xc trong vn bn gc) c t trong ngoc n
V d: Nguyn Vn A cho rng kinh t (Nguyn, 2001, tr. 22)
2. i vi din gii: S dng h ca tc gi v nm xut bn.
Lu : Ch cung cp nm xut bn khi trch dn ln u tin trong on vn bn
V d: Kessler (2003) nhn thy rng nhng thng tn vnh vin... Kessler cng pht hin
thy...
3. i vi ti liu c vit bi hai tc gi
* Dng t v trong nu t trch dn trong cu
V d: Khi Glick v Metah (1991) bo co kt qu nghin cu...
* Dng du & nu t trch dn trong du ngoc n
V d: ...tng t (Grimm & Tolman) a ra cc s liu...
4. i vi trng hp khng c tc gi c th: thng s dng nhan ti liu v nm
xut bn
V d: ...i vi sn xut (Kinh t hc, 2007)
5. i vi tng tng hp t nhiu tc gi: tt c cc thng tin trch dn c t trong
cng mt du ngoc n v sp xp theo th t xut hin trong danh mc ti liu trch dn.
V d: Qua nhiu nghin cu (Canin, 1989; Duniere, 1987; Perman & Chu,1991)
6. i vi ti liu da trn mt ngun khc: B sung thm thng tin trch dn ti liu
gc
V d: Nghin cu ca Seidenberg v McClelland (c trch dn bi Coltheart, Curtis,
Atkins & Haller, 1993) cho rng...

Vi nhiu kiu trch dn nh vy, khi s dng nh nghin cu cn phi lu nhng g:

-

Ch s dng mt kiu trch dn duy nht v thng nht cho ton b bi vit/ cng trnh
nghin cu (ty theo yu cu ca t chc ch tr nghin cu). Mc ch ca vic ny
nhm tng thch v ng b gia cc vn bn vi nhau. Thng thng, trc khi vit
bo co, nh nghin cu phi tm hiu yu cu ca t chc ch tr v quy nh v
hng dn trch dn ti liu m bo yu cu khoa hc v qun l.
13

Trong vn bn c trch dn no th trong danh mc ti liu tham kho phi c thng tin
v ti liu tng ng. y l li rt c bn ca nh nghin cu Vit Nam. C rt nhiu
trch dn trong vn bn, nhng khi tm li thng tin v ti liu trch dn trong ti liu
tham kho th li khng c. V vy, trong cc vn bn in t, trch dn ti vn bn
phi kt ni (link) trc tip ti vn bn trong danh mc ti liu tham kho.

Bng 1. So snh gia kiu trch dn v cch lp danh mc ti liu tham kho, quy nh bi B
Gio dc v o to v APA
B Gio dc v o to

APA

Nguyn Hu ng, Lm Quang Du (1997),

t bin C s l lun v ng dng, NXB
Nng Nghip, H Ni.

Nguyn, H. ., & Lm Q. D. (1997). t

bin C s l lun v ng dng. H
Ni, NXB Nng Nghip.

Quch Ngc n (1992), Nhn li hai nm

pht trin la lai, Di truyn hc ng dng,
98(1), tr. 10-16.

Quch, N. A. (1992). Nhn li hai nm pht

trin la lai. Di truyn hc ng dng, 98,
10-16.

i hc Hu (10/12/2010), Ph Th tng
Nguyn Thin Nhn kho st m hnh i
hc hai cp ti i hc Hu, truy cp t
http://hueuni.edu.vn/hueuni/news_detail.php?
NewsID=2611&PHPSESSID=082d1bb9d9e6
1b07ac2cc7e02b9bfa3b

i hc Hu. (2010). Ph Th tng Nguyn

Thin Nhn kho st m hnh i hc
hai cp ti i hc Hu. Truy cp ngy
16 thng 12, 2010 t
http://hueuni.edu.vn/hueuni/news_detail.
php?NewsID=2611&PHPSESSID=082d
1bb9d9e61b07ac2cc7e02b9bfa3b

Trnh by danh mc ti liu trch dn/tham

kho

Trnh by danh mc ti liu trch dn/tham

kho

* Sp xp ring theo tng ngn ng (Vit,

Anh,...)

* Sp xp theo trt t ABC theo h ca tc

gi.

* Sp xp theo th t nh sau:

* Dng th hai tr i ca mi ti liu c li

vo mt tab vi mc ch lm ni bt cc ch
ci u.

- Ngi nc ngoi: xp th t ABC theo h

- Ngi Vit Nam: xp th t ABC theo tn,
gi nguyn th t thng thng ca tn
ngi Vit Nam, khng o tn ln trc h
- Nu khng c tn tc gi: xp th t ABC
theo t u tin ca tn c quan ban hnh n
phm

Ngun: Tng hp t Tn N Phng Mai v Hong Th Trung Thu, 2013. K nng trch dn
14

ti liu, Phng Dch v Thng tin - Trung tm Hc liu - i hc Hu, 3/2013.

URL:http://www.lrc-hueuni.edu.vn/is/Ky%20nang%20trich%20dan2.ppt.
4. Phng php v cng c h tr thc hin nghin cu tng quan v trch dn ti
liu
Ty theo nhu cu ca nh nghin cu khi lm nghin cu tng quan m gii hc gi tng
hp nn rt nhiu phng php thc hin. V d phng php c hiu nhanh ti liu, phng
php ghi chp li thng tin trch dn, phng php phn loi thng tin trch dn, phng php
lin kt thng tin trch dn v ti liu trch dn, phng php vit,....
Phng php h tr thc hin nghin cu tng quan u tin cn c nhc ti l
phng php c hiu nhanh v tng hp ti liu. Nguyn Minh Tun (2013) trnh by
phng php ny kh k5, lu n 5 nhm hnh ng ng thi cng l 5 bc theo th t
(1) Quan st (Survey), (2) Hi (Question), (3) c (Read), (4) Tr bi (Recite ) v (5) Xem li
(Review). Bi vit kh k v d hiu, bn c c th tham kho trc tip ti y.
Phng php ghi chp li thng tin trch dn: y l mt k nng c bn ca nh nghin
cu, th hin s cn c trong nghin cu, tch ly tri thc theo thi gian v cch sp xp khoa
hc tri thc s dng vo ng mc ch c th. Nh nghin cu c th s dng cc phng
php ghi chp truyn thng, hoc cc phn mm h tr nh ZOTERO (www.zotero.org),
cng c trc tuyn BIBME (http://www.bibme.org), chng trnh ENDNOTE, chng trnh
s ha cc tng tho lun MINDMAP... Mt s t chc gio dc cn pht trin cc
chng trnh ring theo c th ca trng nhm h tr cho i ng ging vin, nh nghin
cu v hc vin ca trng. c im chung ca cc chng trnh ny, cng nh phng
php ny l ghi li mi thng tin lin quan, ph hp vi ch nghin cu v t chc cc
thng tin ny mt cch khoa hc nhm ti t hp v s dng sau ny.
Theo Phm Vit Thng (2014), trong khi ghi chp li thng tin trch dn, nh nghin cu
cn lu :
- Nhm cc nghin cu theo ch nghin cu.
- Nhm cc nghin cu theo phng php nghin cu.
- Nhm cc nghin cu theo phm vi s liu, vng nghin cu.
- Nhm cc nghin cu theo kt qu nghin cu.
- Trong mi nhm, bnh lun nhng ng thun v bt ng gia cc nghin cu.
Phng php vit nghin cu tng quan: Thi gian xy dng tng quan ti liu rt di,
chim khong 30% thi gian thc hin nghin cu (Hong H, 2011). Nh nghin cu phi
5

Trong phn vit, Nguyn Minh Tun (2013) c cp Phng php ny c tc gi ngi M Francis
Pleasant Robinson nu ra trong cun sch hc tp hiu qu (Effective Study) nm 1946 v n nay tr thnh
phng php rn luyn k nng rt ni ting trn th gii

15

thit k ni dung ca phn tng quan ti liu theo hng ph hp vi qui m, cp v ni

dung ca cng trnh nghin cu. Trong khi vit, nh nghin cu cn:
- Xy dng trc cc mc cho phn vit tng quan ti liu. Tng quan c trnh by theo
ch , chia ra nhiu ch nh, sp xp theo trnh t lgic v c mi lin h vi nhau. Cc
mc th hin ni dung c s l lun mt cch khoa hc, l gic v i chiu tng thch vi
mc tiu nghin cu vch ra.
- Phn tng quan cn trnh by khi qut hin trng ca vn nghin cu qua thng tin thng
bo ca cc tc gi trong v ngoi nc c lin quan. Vic trnh by ny hon ton khng
phi ch n thun l lit k, im ti liu theo mt trnh t no , m cn phi phn tch,
nh gi, so snh, tng hp nhng ti liu ny trong mi lin h vi nghin cu d nh tin
hnh. Tc gi cn a ra nhng nhn xt bnh lun ca bn thn i vi nhng thng tin thu
thp c, c th a ra nhng quan im i lp. Phn tch phng php lun v gi tr ca
cc kt qu thu c trong cc cng trnh khc nhau c s dng trong bi. Trnh by tm
tt trong nhng on cui ca bi tng quan nhng s liu v kt qu c gi tr nht v gi
nhng hng nghin cu cho cc cng trnh trong tng lai. Xem xt c th cc hng
nghin cu no, vn c trng ca mi hng l g, cc kt qu t c, nh gi u
im, khuyt im ca cc hng nghin cu (Hong H, 2011). Cng theo Hong H
(2011), nh nghin cu cn Vch r vn c nghin cu n u, nhng g cn cha
c xem xt, cn b ng, nu c th th ch ra nguyn nhn ca hin trng vn . Chng
hn cng v phng php nghin cu th c p dng trong nc cha, nhng kh
khn khi p dng, nhng hn ch cn khc phc... Phi nu quan im ring ca mnh v vn
c xem xt (c th tn thnh, theo quan im ca tc gi ny hay tc gi khc tip
tc gii quyt vn c chn nghin cu, a ra cch tip cn, gii quyt vn hon
ton khc, hay khc mt phn...).
Trong qu trnh vit nghin cu tng quan, nh nghin cu phi tuyt i trnh cc li nh
nu cc phn trc, bao gm c li trnh by v li trch dn sai.
Theo Phm Vit Thng (2014), trong v tr mt ngi c nh gi bi vit nghin cu, h
thng quan tm ti:
- Nhng ti liu tham kho l ti liu g, hm lng khoa hc, mc tin cy ca chng
- Mun tm hiu v nhng im ph hp gia nghin cu ny v cc nghin cu khc
- Mun tm hiu nhng im khng ph hp gia nghin cu ny v cc nghin cu khc
- Mun tm hiu v quan im ca tc gi v din gii khoa hc ca tc gi cho cc lun c
khoa hc c a ra.
Do vy, nhim v ca ngi vit l phi m bo tt c cc yu t trn.
5. Kt lun
Nghin cu tng quan c vai tr c bit quan trng i vi mt nghin cu, v nhim v
ca nh nghin cu l phi nm vng nghin cu tng quan v thc hin nghin cu tng
quan nh mt k nng ngh nghip. Vi mc tiu nh vy, tc gi bi vit ny tng hp
16

cc thng tin v xy dng mt ci nhn tng quan, trc din nht v nghin cu tng quan,
cc phng php tin hnh v cng c h tr. Hy vng s l mt ti liu tham kho tt gip
ch cho hot ng nghin cu ca bn c.
Ti liu tham kho:
Ti liu ting Vit
Hong H, 2011. Phng php vit tng quan ti liu v tm kim ti liu tham kho, Trng
i hc Y dc Thi Nguyn, 2011.
Nguyn Minh Tun, 22/08/2013. K nng c ti liu hiu qu,
<URL: http://tuanhsl.blogspot.com/2013/08/ki-nang-oc-tai-lieu-khoa-hoc-hieu-qua.html>.
Phm L Thng, 2014. Tng quan ti liu nghin cu. i hc Cn Th, 2014
Tn N Phng Mai v Hong Th Trung Thu, 2013. K nng trch dn ti liu, Phng Dch
v Thng tin - Trung tm Hc liu - i hc Hu, 3/2013. <URL:http://www.lrchueuni.edu.vn/is/Ky%20nang%20trich%20dan2.ppt>.
Ti liu ting Anh
Santa Cruz, University of California. Write a Literature Review, i hc RMIT - Ti liu hc
tp <URL: http://guides.library.ucsc.edu/write-a-literature-review>.
Massey University, <http://owll.massey.ac.nz/assignment-types/literature-reviewstructure.php>, NewZealand

Thng tin lin h

Ban Thng tin v o to Sau i hc
Vin Chin lc v Chnh sch KH&CN, 38 Ng Quyn, H Ni
in thoi: 043.8.266.560

17