T.C.

DOKUZ EYLL NVERSTES

KTSAD DAR BLMLER FAKLTES
LETME BLM

ALTI SGMA

retim yesi
Prof.Dr.zeyme DOAN

erife ENEL 2003462165

Melahat GMEN 2003462085
Melek GMEN 2003462086
Segah ENER 2004462165
Duygu TOPLU 2004462181

2008
ZMR

NDEKLER
GR .......................................................................................................................... 4
BRNC BLM
ALTI SGMA YAKLAIMI
1.1

Alt Sigma Nedir? .............................................................................................. 5

1.2

Alt Sigma Yaklamnn Tarihesi .................................................................. 8

1.3

Alt Sigmann zellikleri ................................................................................. 9

1.4

Alt Sigma lkeleri ........................................................................................... 10

1.5

Alt Sigmann Uygulama Nedenleri.............................................................. 11

KNC BLM
ALTI SGMANIN UYGULANMA AAMASI

2.1

Alt Sigmann Kullanm Alanlar ................................................................. 13

2.2

Alt Sigma Yol Haritas Kavram .................................................................. 14

2.3

Alt Sigma Uygulama Aamalar ................................................................... 15

2.3.1 Tanmlama (Define)- Sorunun Kayna Nedir? .................................. 15
2.3.2

lme (Meassure)- Srecin Yeterlilii Ne Dzeyde? .......................... 16

2.3.3

Analiz (Analyze)-Hatalar Nerede ve Ne Zaman Oluur?................... 17

2.3.4 yiletirme (Improve)- Sre Yeterlilii Nasl Alt Sigma Olabilir? . 18

2.3.5

Kontrol (Control)- Kazancn Srekli Olmas in Nasl Bir Kontrol

Salanmaldr? ....................................................................................... 19

2.4

Alt Sigma Organizasyonu.............................................................................. 20

2.4.1

st Kalite Konseyi .................................................................................. 20

2.4.2

Ynetim Temsilcisi ................................................................................. 21

2.4.3

Kalite ampiyonu ................................................................................... 22

2.4.4

Uzman Kara Kuak ............................................................................... 22

2.4.5

Kara Kuak ............................................................................................. 23

2.4.6 Yeil Kuak ............................................................................................. 24

2.5

Alt Sigma Uygulamasnn Baar Faktrleri ............................................... 24

NC BLM
ALTI SGMA UYGULAMALARINDAN RNEKLER
3.1

Ford Otosan Firmasnda Alt Sigma Yaklam ......................................... 266

3.2 Aselsanda Alt Sigma Yaklam................................................................... 27

SONU VE NERLER ......................................................................................... 28
KAYNAKLAR ......................................................................................................... 29

GR
Gnmzde hzla artan rekabetle birlikte kresellemenin artmas sonucunda
iletmeler, mteri memnuniyetinin arttrlmas ve srelerdeki hatalarn en aza
indirilerek

maliyetlerin

azalmasn

salayabilmek

amacyla

Alt

Sigmay

uygulamaya balamlardr. Alt Sigma, performansn iyi ya da kt olduunu

belirlemek iin kullanlan bir ldr ve iletmelerin almasnda deiiklik
meydana getiren, iletmelerin srelerindeki problemlerin zmne ve performans
iyiletirmesine odaklanan projeler ile birlikte uygulanmaktadr. Alt Sigma,
iletmelerin karllk ve verimlik elde etmesine yardmc olmaktadr ve iletmelere yol
gsterici bir yaklamdr, mteriyi memnun ederek kar arttrmak iin her trl i
kolunda uygulanarak yanllar azaltmay ama edinmektedir.

BRNC BLM
ALTI SGMA YAKLAIMI
1.1

Alt Sigma Nedir?

Sigma, Yunan alfabesindeki bir harfin ad olarak karmza kmaktadr.

Kelime

anlam

olarak

sigma,

srecin

mteri

beklentilerini

karlayacak

mkemmellikten ne kadar uzakta olduunu gsteren istatistiksel bir terimdir. Alt

Sigma yaklam, lm arac olarak nite bana hata says (defects per unit-DPU)
olarak kullanlmaktadr1. nite bana hata says, bir prosesin veya rnn
kalitesini lmek iin kullanlmaktadr.
Alt Sigma istatistiksel verileri hzl bir ekilde analiz ederek kalite
problemlerinin kaynan bulmay ve kontrollerini gerekletirmeyi salayan bir
metodoloji ve ayn zamanda bir felsefedir2. Alt Sigma genellikle imalat veya
retimleri dzeltmede kullanlan bir ara ve ayrca tasarm, tedarik zinciri ynetimi
gibi dier i srelerinde kullanlan bir metottur. Firmalarn tasarlama, planlama,
kontrol ve denetim gibi i faaliyetlerinde boa harcanan kaynaklar en az seviyeye
indirerek artan mteri memnuniyetini salayan bir sretir.
Alt Sigma, mteri ihtiyalarn kusursuza yakn bir dzeyde karlama, daha
fazla mteri tatmini, karllk ve rekabeti stnlk elde edilebilmesini aklayan bir
kavramdr. Yneticilerin sreleri iyiletirmeye ve mkemmele yakn hale getirmeye
yardm eden disiplinli bir karar verme yaklamdr. rnlerin, hizmetlerin ve
srelerin ne kadar iyi olduu hakknda bilgi veren lm tekniidir. Milyonda 3,4
hatal rnden fazlasn retmemeyi hedeflemektedir ve mteri ihtiyalarnn
yakndan anlalmas, verilerin, olaylarn sistematik kullanm, iyiletirilmesi ile

mr Cankurt, Alt Sigmann retim Sektrnde Uygulanmas, (Yksek Lisans Tezi), Dokuz
Eyll ni. Sos. Bil. Enstits, zmir, 2005, s.2.
2
Jennifer Markarian, Six Sigma:Quality Processing Through Statistical Analysis, Plastics
Additives & Compounding, Jully/August, 2004, s.28.

salanmaktadr. Bir srecin 6 sigma kalite dzeyinde olmas onun en iyisi olduunu
aklamaktadr. Alt Sigma retim srecinde son zamanda ortaya kan hatal rnleri
deil tm sre iindeki btn hatalar dikkate alan bir anlay aklamaktadr. Bir
irket ierisindeki yaplan her ilemde retimden sipari almaya kadar daha az hata
yaplmas iin rehberlik etmektedir. baarsn salamak, srdrmek ve bu baary
en st seviyeye karmak iin kullanlabilen kapsaml bir sistemdir.
Alt Sigma3,

statistiksel bir lmdr. rnlerin, hizmetlerin, srelerin ne kadar iyi

olduu hakknda bilgi veren bir lm tekniidir.

Bir iletme ve ynetim stratejisidir. letmelerin rekabet stnl

kazanmasnda nemli rol oynamaktadr.

Bir felsefedir. Yaplan her ite gittike daha az hata yapmay salamaktadr.
Yaplan hatalar azaldka sigma dzeyi artmaktadr.
Tablo 1 Sigma Dzeyleri

Proses Milyonda
Yetenei
Hata

Verim %

1,5

500,000

50

retimde % 50 fire

308,537

69,1463

retimde yaklak % 31 fire

66,807

93,3193

Milyon adet uuun 66807'si nde hata oluumu

6,210

99,3790

Milyon adet ameliyatn 6210'inde baarszlk

233

99,9767

Milyon adet haberin 233 adedinin yanl

verilmesi

3,4

99,9997

Milyon saat ierisinde 3,4 saat elektrik kesintisi

ANLAM

rnein, gnde yaklak 1000 uan indii byk bir havaalannda her yl
bir uan inite kazaya uramas kabul edilebilir bir risk midir? Ya da her gn be
uan inite kazaya uramas kabul edilebilir mi? Veya gnde 50 ameliyatn
yapld bir hastanede 16 ylda sadece bir kez ameliyatta hastann iinde yabanc bir

Dilek Grses, letmelerde Kalitenin Srekliliinin Salanmasnda Alt Sigma Yaklam ve Bir
Uygulama rnei, (Tezsiz Yksek Lisans Projesi), Dokuz Eyll ni. Sos. Bil. Enstits, zmir,
2005, s.3.

madde unutulmas kabul edilebilir mi? Ya da her 3 gnde bir ayn hatann yaplmas
kabul edilebilir mi?

Bu rneklerdeki ortak nokta ilk belirtilenlerin alt sigma,

ikincilerinin ise drt sigma seviyesindeki kalite dzeylerini gstermeleridir.4

rneklerle Alt Sigma srecinin nemi daha iyi grlmektedir. rnein, otomobil
yedek paralar reten bir fabrikada klasik yaklamlarla kusurlu paralarn ayrlmas
ve hata oran yksek makinelerin srekli ayarlanmas gerekirken, Alt Sigma tm
makineleri bir btn olarak ele alnmasn, sistem ve rndeki deikenliin
sebeplerinin bulunarak sorunlarn ortadan kaldrlmasn salamaktadr. Alt
Sigmadaki temel gsterge rn bana hatadr ve hata kavram retim srecinin her
bir aamasnda oluan toplam hatay ifade etmektedir.
Alt

Sigma,

istatistiksel

olarak

bir

srecin

ortalamas

etrafndaki

deikenliini ifade eder. Herhangi bir hizmet ya da retim sreci iin 6, srecin ne
kadar iyi ilediini gsteren bir lttr. Sigma seviyesinin ykseklii srecin ne
kadar iyi olduunu gstermektedir.

ekil 1 Normal Dalm Erisi5

4
5

Ylmaz Argden, Alt Sigma ve Toplam Kalite Ynetimi, 2003, (http://www.kalder.org.tr)

http://www.soydanbilisim.com/files/8%2003%20six%20sigma.pdf, Eriim Tarihi: 23.02.2008

Tm bu aklamalar sonucunda Alt Sigmann ynetimsel tanm:

letmenin mteri memnuniyetini arttrmasn ve buna bal olarak iletmenin
karlln ve rekabet avantajlarn gelitirmesini salayan kltr deiimidir.
1.2

Alt Sigma Yaklamnn Tarihesi

Kabul edilebilen devre Alt Sigma sreci bulunmaktadr. lk oluturulan

Alt Sigma 8 yllk bir sre iinde (1987-1994) kusurlardaki azaltmay odak noktas
olarak ele almtr. lk devre alt sigma yaklamnda Motorola en iyi rnei
oluturmaktadr. kinci devre alt sigma ksa sre iin 1994 ile 2000 yllar arasnda
uygulanarak maliyeti azaltma amacna odaklanmtr. General Electric, DuPont ve
Honeywell firmalar baarl ikinci devre alt sigma uygulaycs firmalar olarak
karmza kmaktadr. nc devre alt sigmann odak noktasn mteri deerini
yaratmak oluturmaktadr. Posco, Samsung gibi birok firma ise bu grupta yer
almaktadr.
rn ve srelerdeki deikenlii en az seviyeye indirmeyi amalayan Alt
Sigma yaklamnn k noktas elektronik para retimi yapan Motorola firmasdr.
Bu tarihte Japon iletmeleriyle rekabet etmekte olan Motorola, kkl bir deiiklikle
kalite

dzeyini

arttrabilmek

iin

bu

yolu

semitir.

Motorola irketleri

verimliliklerini, Sigma Seviyesi adn verdikleri bir indeksle takip etmeye

balamlardr6. Motorola, firmann srete var olan hatalarn lerek, istatistiksel
yntemlerle analiz edilmesine imkan salayarak kalitenin artmasn salamak
amacyla bu yaklam kullanmaya balamtr. Motorola ar cihazlarnn ve
telefonlarnn kalitelerini arttrmak amacyla alt sigma tekniklerini i eitimlerinde
kullanmaya balamtr. Motorola irketi verimliliklerini sigma seviyesi denilen bir
gsterge ile takip etmeye balamtr. Motorola firmas ilk seferinde doru yapma
amacna ynelik olarak alt sigmay kullanmlardr ve lme, Analiz, yiletirme,
Kontrol ad verilen problem zme modelini uygulamlardr. Motoroladan sonra
General Electric, IBM gibi dier irketlerde alt sigma yaklamn uygulamaya
balamlardr. Bunun yan sra Sony, Kodak, Polaroid, DuPont, Nokia, Ericson, LG,
6

Gngr Ouz, Alt Sigma ve malat Sanayinde Uygulanmas, (Tezsiz Yksek Lisans Projesi),
Dokuz Eyll ni. Sos. Bil.Enstits, zmir, 2005, s.4.

Canon, Siemens, Toshiba, Citibank, Whirlpool, Arelik, Bosch, Vitra, Hyundai

gibi firmalar da Alt Sigma uygulaycsdr7.
Trkiyede Alt Sigmann ilk uygulamalar 1999 ylnda Arelikde
gerekletii grlmektedir. 2001 yl ekonomik krizinden sonra ise Adana DupontSA, Eczacba Vitra, imta, Ford, Kalekim, Borusan Grubu, Vestel, Frat Plastik
gibi irketler de uygulamaya balamlardr. Bu uygulamalara balama sebepleri
arasnda Trkiyede yaanan krizden sonra reel sektr firmalarn retime ynelmesi
ve ihracat yapan firmalarn da mterilerinin Alt Sigma standartlarn istemesidir8.
1.3

Alt Sigmann zellikleri

Alt Sigmann temel baz zellikleri ve firmalara salad eitli faydalar

bulunmaktadr9. Alt Sigmann ncelikli hedefi mteri memnuniyeti ve pazar

paynn arttrlmasdr. Bunun iin iletmede stratejik iyiletirmeler, kltr deiimi
ve sorun zme yeteneinin gelitirilmesi salanmaktadr. Tepe ynetimin desteine
baldr ve teknoloji tabanldr. Sorun zc, amaca uygun etkin bir eitim ve
danmanlk destei salamaktadr. renen organizasyon zelliindedir ve sistemli,
projeye dayal olarak almaktadr. Alt Sigmann temel felsefesi mteri
odakllktr. Mteri beklentileri irketin tm srelerinde dikkate alnmaldr. rn
kalitesinden ok sre kalitesindeki yeterlilikler arttrlmaldr. Alt Sigma bir firma
stratejisi olarak kullanldnda rekabet avantaj salamaktadr. nk srecin sigma
seviyesi ykseldike, rn kalitesi artar ve maliyetimiz der. Sonuta yksek
mteri memnuniyeti salanm olur.
Tm bu zellikleri sayesinde Alt Sigma, ilem srelerinin ksalmasna,
hatalarn azalmasna, maliyetlerin klmesine, verimliliin ykselmesine, sadk
mteri saysnn artmasna, pazar paynn bymesine, firmalarda kltr deiiminin
yaanmasna sebep olmaktadr. Alt Sigmay uygulayan birok firma verimlilik,
7

Arzu Tekir, letmelerde Kalite almalarnda Alt Sigma Yaklam zerine Bir Aratrma,
(Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi), Dokuz Eyll ni. Sos. Bil. Enstits, zmir, 2003, s.12
8
Grses, a.g.e., 2005, s.15
9
Halit Kasa, Toplam Kalite Ynetimi ve Alt Sigma Bulumas, Kalder Forum, Yl: 2, Say: 6,
2002, s.8

etkenlik, kalite, mteri tatminin de birok art salamann yan sra pek ok tasarruf
salayabilmilerdir. Yalnz byk firmalar da deil kk ve orta lekli pek ok
firmada da uygulanabilmesi mmkn olan bir yaklamdr.
Ksacas Alt Sigma ile,

Maliyetlerde azalma

letme retkenliklerinde art

Rekabet ortamnda pazar paynda art

Mteri tatmininin mkemmellie ulatrlmas

letme kalite sistemindeki PUK dngsnde ve her bir sre sresinde

azal

Hatalardaki azalma

Stok seviyelerinde belirgin d

letmede rn ve hizmet gelitirilmesindeki baar

letme ii ve d olumlu kltrel deiim, salanabilmektedir.

1.4

Alt Sigma lkeleri

Alt Sigma yaklamnn temel ilkeleri unlardr10:

Gerek Mteri Oda: Alt Sigmada performans lm mteri ile

balamaktadr. Alt Sigmadaki iyiletirmeler mteri tatmini ve deeri
zerindeki etkileri ile tanmlanr.

Verilere Dayal Yntem: Alt Sigma, hem sonular hem de sreleri izleyen
etkili bir lm sistemine sahiptir. Bu yzden Alt Sigmaya dayal karar
vermek ve zm retebilmek iin yneticilerin hangi veri ve bilgilere
ihtiyalarnn olduklar ile bu veri ve bilgileri en fazla nasl yarar salayarak
kullanabileceklerini cevaplamalar gerekmektedir.

Proses Oda: Alt Sigmada proses faaliyetin olduu yer olmaktadr. Alt
Sigma ile elde edilen tm kazanmlar proseslerin mteriye deer salamak
iin kullanlmas ile gerekletirilmitir.

10

http://istanbulkalite.com/altsigma6.html, Eriim Tarihi: 24.02.2008

10

Proaktif Yntem: Baar iin gerekli olan i alkanlklar ile ilgilidir.

Hedefler oluturmak, bunlar sk sk gzden geirmek, ak politikalar
gelitirmek, problemlerin nlenmesine olanak salamak yani hedeflere ilikin
fikirleri ve bir iin nasl yapldn sorgulamaktr.

Snrsz birlii: irketlerin tedarikileri, alanlar, mterileriyle bir arada

almas ve son kullanclarn gerek ihtiyalarnn ve prosesler arasndaki
ilikilerin anlalmasn salamaktadr.

Kusursuzu ste, Baarszla Tolerans Gster: Bir takm riskler ieren

fikir ve yaklamlar uygulamaya koymadan bir eyler elde etmek mmkn
deildir. Ayrca performans iyiletirmesi iin Alt Sigmann sunduu ara ve
yntemler nemli lde risk iermektedir.

1.5

Alt Sigmann Uygulama Nedenleri

Alt Sigmann uygulama nedenleri u ekilde sralanabilmektedir:
1. Mteri beklentilerini karlayabilmek iin srekli iyiletirmeye ve yeniliklere
arlk vermek gerekmektedir ve bu da Alt Sigma ile salanabilmektedir.
2. rnlerdeki ve retim sistemlerindeki teknolojik deiimlere en hzl ekilde
uyarlanabilecek yaklamlar Alt Sigma ile uygulayabilmek mmkndr.
3. Alt Sigma deien ve kreselleen koullara uyabilmek iin srekli
yeniliklerle srekli baar salayabilmektedir.
4. letmede alan herkes iin mteri ihtiya ve beklentilerini karlayacak
rn ve hizmet salayabilme hedefini gerekletirmeye imkan verir.
5. Alt Sigma yeni fikirlerin retilmesini ve paylamn gerekletirmeyi ve
hzlandrmay salayabilmektedir.
6. irket srelerini ve tm iletme sistemini daha iyi anlayabilecek ve
deerlendirebilecek stratejik deiimleri kolaylatrabilmektedir.
Alt Sigmann temel amalar, srelerin deikenliini azaltmak ve sreleri

belli bir hedef ortalamasnda birletirmektir. Alt Sigmann nemli faydalar ve

amalar ksaca u ekilde zetlenebilir:

11

Mteriye odaklanmak

Verileri ve gerekleri kullanarak ynetmek

Srelere odaklanmak ve gelitirmek

Olaylar ortaya kmadan nleyen bir yaklam izlemek

Snrsz bir ibirlii ve renme ortam oluturmak

En iyiye ynelirken baarszla tolerans gstermektir.

Alt Sigmann temel felsefesi olarak karmza mteri kmaktadr. Firma,

mteri beklentileri dikkate almak zorundadr.

Firmann yaptklar ile mteri

beklentileri arasndaki etkileimin arttrlmas hem firma hem de mteriler asndan

fayda salayacaktr. Alt Sigmada ulalmak istenen rn kalitesinden daha ok
sre kalitesidir ve srelerdeki deikenliin ve hatalarn azaltlmas ile Alt Sigma
ktlar daha salam rn tasarm gerekletirecektir.

12

KNC BLM
ALTI SGMANIN UYGULANMA AAMASI
2.1

Alt Sigmann Kullanm Alanlar

retim srecinin var olduu her ekonomik birim sre yeterliliini

gerekletirme frsatlarna sahiptir ve bu ynde Alt Sigmadan yararlanabilmektedir.

Toplam kalite felsefesine inanm, baarnn kltrel deiimden getiini kavrayan,
detayl bir yol haritasna ve danmanla inanm tm firmalar Alt Sigma iin
potansiyel adaylardr. Genellikle orta ve byk lekli firmalar kapsayan bir
yaklamdr. nk alt sigma deiim ve geliimi salamann yannda bilgi ve
deneyimi de gerektirmektedir. Bunun iin firmalarn bugnk ve gelecekteki
durumu, mevcut performanslarn deerlendirilmesi ve deiim, iyileme iin gerekli
sistem ve kapasitenin bulunmas gerekmektedir.
Alt Sigma program temel olarak farkl seviyede konulara zm arayan
firmalara faydal olabilmektedir. Bunlar:11
-Kuruluun alma tarznda temel bir deiiklik yaratan bir dnm ihtiyac
-Temel stratejik veya operasyonel zayflklar ya da frsatlar hedefleyen stratejik
iyiletirme
-Yksek maliyet, tekrarlanan iler ya da gecikmeler gibi sorunlar zmleme ya da
problem zme gibi konulara yardmc olabilmeyi salamaktadr.
Alt Sigmann 5N 1Ks12:
1. Neden Alt Sigma?
Alt Sigma, mteri tatmini amacyla uygulanr.
2. Kim yapar?
Yukardan aaya doru yaplandrlm bir hiyerari iinde, eitilmi
personel yapar.
3. Nedir?
11
12

http://www.turkboard.com/six-sigma-nedir-vt144635.html, Eriim Tarihi: 28.02.2008

http://www.onlinekalite.com/htmdosyalar/altisigma.htm, Eriim Tarihi: 28.02.2008

13

Deikenlii ortadan kaldrmak iin verileri kullanan istatistiksel bir

dncedir.
4. Nerede uygulanr?
Tanmla-l-Analiz Et-yiletir-Kontrol Et erevesi iinde uygulanr.
5. Nasl Yaplr?
Enformasyon analizleri iin yazlm paketleri kullanlarak yaplr.
6. Ne zaman yaplr?
Projeler ile desteklenen abalar ile yaplr.
2.2

Alt Sigma Yol Haritas Kavram

Alt Sigma yol haritas srelerdeki iyiletirmeler iin sadece tek bir yolu

ifade etmemektedir. Organizasyonlarn yaplarna gre farkllk gstermektedir. Alt

Sigma yol haritas admlar u ekilde sralanabilmektedir13:
1. Temel srelerin ve kilit mterilerin belirlenmesi: Bu sayede
organizasyon bir btn olarak deerlendirilmektedir ve bunun iin sorunun
cevabnn verilmesi gerekmektedir.

Yaamsal olan ya da deer reten sreler nelerdir?

Mterilere sunulan rnler veya hizmetler nelerdir?

Srelerin kurulu iindeki ak nasldr?

2. Mteri gereksinimlerinin tanmlanmas: Her bir kt ve sre iin

mteri memnuniyetini belirleyen etkenlerin ak ve eksiksiz olarak
tanmlanmas gerekmektedir. Mevcut rekabet ortamnda mteri taleplerini
tahmin etmek, onlarn ne istediini anlamaya almak nem tekil
etmektedir.
3. Mevcut performansn llmesi: Mteri gereksinimlerinin tanmlanmas
ile her bir srecin performansn doru deerlendirmek ve hizmet zelliklerini
lmek iin sistem kurulmas gerekletirilmektedir. Performanslarn
llmesi ile birlikte iyiletirmeler konusunda doru kararlarn verilmesine
13

Peter S. Pande, Robert P. Neuman, Roland R. Cavanagh, Six Sigma Yolu-GE, Motorola ve
Zirvedeki Dier firmalarn Performanslarn Ykseltme Yntemleri, (ev.) Nafiz Gder ve
Gne Tokcan, Klan Yaynlar, stanbul, 2003, s.100-107.

14

ve mterilerin gerekten ne istedii konusunda etkin kararlar alnmasna

yardmc olunmaktadr.
4. yiletirmelerin

ncelik

srasna

konulmas,

analiz

edilmesi

ve

uygulanmas: Uygulanacak iyiletirme almalarnn nemi, hatalar ortadan

kaldrmak, sre verimliliini ve kapasiteleri arttrmak iin en iyi teknikleri
ieriyor olmas gerekmektedir.
5. Alt Sigma sisteminin yaylmas ve entegre edilmesi: Performans artn
salayan rnlerin, hizmetlerin, srelerin ve prosedrlerin dzenli
llmesini, yenilenmesini ve kalc alma uygulamalarn ortaya karmak
ve srdrmek gerekmektedir.
2.3

Alt Sigma Uygulama Aamalar

Alt Sigma sadece bir kalite ykseltme yntemi deildir. Bu yntemde iin

srekli iyiletirilmesi ve gelitirilmesi amalanmaktadr. Bu yntemin iletme

faaliyetlerine uygulanmasnda kullanlan ok sayda iletme modeli bulunmaktadr.
Fakat bu modellerin hemen hepsi W. Edwards Demingin PUK (Planla, Uygula,
Kontrol et, nlem al) dngsne dayand sylenebilmektedir14.
Alt Sigma organizasyonunda yaygn olarak kullanlan Tanmlama, lme,
Analiz, yiletirme ve Kontrol (TAK) yani (Define, Measure, Analyze, Improve,
Control- DMAIC) dngs kullanlmaktadr.
2.3.1 Tanmlama (Define)- Sorunun Kayna Nedir?
Bu aamada projenin ama ve kapsam tanmlanmaktadr. nce irketin
hedefleri ve bu hedeflere ulamay zorlatran hatalar tek tek tanmlanmaktadr.
Sre ve mteri hakknda bilgi toplanmaktadr. Planlanan iyiletirmelerin ayrntl
tanm yaplmaldr ve mterilerin istekleri ve beklentileri oluturulmaldr. Seilen
projenin firmann imkanlarna uygun olmas ve daha yksek bir kalite yaratma,
maliyetleri azaltma olaslnn yksek olmas, problemlerin net ve mmkn
14

Grses,a.g.e, 2005, s. 31.

15

olduunca saysal olarak tanmlanmas gerekmektedir. Bu aamann ktlar ise;

planlanan iyiletirmenin ayrntl tasarm, mteri iin nemli olan faktrlerin listesi,
zerinde allacak srecin ak diyagramlar yardmyla detayl gsterilmesidir.
Bu aamada yaygn olarak kullanlan aralar u ekilde sralanabilmektedir15:

Proje beyan (Problem ifadesi belirlenmelidir, dller belirlenmelidir,

prosesin ana ak diyagram belirlenir, proje takm yeleri seilir, proje
takmna verilecek eitimler belirlenir, proje takm lideri seilir)

Proje iyiletirme plan (Proje iyiletirme tablosunda projenin tanmlama,

lme, analiz, iyiletirme ve kontrol aamalarnda gerekletirilecek
faaliyetler belirlenmektedir)

Detayl sre haritalar (Tedariki, Girdi, Proses, kt ve Mteri)

Mterinin sesi

Yaknlk diyagram

Sebep-sonu matrisi

2.3.2

lme (Meassure)- Srecin Yeterlilii Ne Dzeyde?

Bu aamada mevcut durumu tm ynleriyle aklayan bilgiler toplanr. Temel

srelerin performanslar llr. Geerli ve doru lmler olmakszn srecin

mevcut performansn ve yaplan iyiletirmelerin etkilerini belirlemek mmkn
deildir. Bu aamann kts; srecin mevcut performans, problemin oluunu
aklayan veriler, problemin daha zel ve detayl tanmdr16. lme aamas Alt
Sigma projelerinin en nemli aamalarndan birisidir. Bu bilgi analiz safhasnda
aratrlmas gereken potansiyel nedenlerin daraltlmas konusunda yardmc
olmaktadr. Grafiksel analizler, sre yeterlilik analizleri, nicel veriler iin girdi ve
kt deikenleri arasndaki potansiyel ilikilerin aratrlmas bu aamada
gerekletirilmektedir17. Burada zerinde durulmas gereken nemli sorun ise,
hatalarn ne zaman, nerede ve ne sklkla olutuuna cevap verilebilmesi ve bunlarn
nasl onarlacann cevaplanabilmesidir. Bu aamada kullanlan aralar ise;
15

Cankurt, a.g.e., 2005, s.12

http://www.procen.com.tr/altisigma7.htm, Eriim Tarihi: 28.02.2008
17
Grses, a.g.e., 2005, s.34.
16

16

Veri toplama formu

Kontrol kartlar

Frekans dalmlar

Pareto emas

nceliklendirme matrisi

Hata tr ve etkileri analizi

Sre yeterlilii

Sre sigmas

2.3.3

Analiz (Analyze)-Hatalar Nerede ve Ne Zaman Oluur?

Analiz aamasnda Alt Sigma kapsamndaki sreleri etkileyen tm faktrler

tespit edilmektedir. Bu faktrlerin analizleri Alt Sigmann tm teknikleri ve

istatistiksel problem zme teknikleri kullanlarak yaplmaktadr. Sorunlarn ve
hatalarn kayna ile ilgili hipotezler gelitirilir ve bunlarla ilgili aratrmalar,
dorulamalar ayrntl bir ekilde gerekletirilir. Bunun iin ncelikle her bir
problemin iletme karna, mteri tatminine, performansa ve retkenlie etkileri
belirlenmelidir18. Bu aamann amac problemin asl nedenlerini tanmlamak ve
bunlarn nedenlerini dorulamaktr. Bu aamada dorulanan nedenler bir sonraki
aamann girdisini oluturmaktadr ve bu aamann kts test edilen ve dorulanan
bir hipotezdir. Analiz aamasnda kullanlan aralar ise yledir;

18

Frekans dalmlar

Hipotez testleri

Regresyon ve korelasyon

Gven aral

T testi

F testi

Ki-kare testi

Grses,a.g.e., 2005, s.34.

17


2.3.4

Anova
yiletirme (Improve)- Sre Yeterlilii Nasl Alt Sigma Olabilir?
Bu aamada hatalara yol aan kritik faktrlerin giderilmesi iin retilen

fikirler deerlendirilir ve olmas gereken zmler uygulamaya konulmaktadr.

Gerektiinde yeni sreler ve rgtlenmeler gelitirilerek en aza indirilmesi iin
almalar yaplmaktadr. Problemlerin temel nedenlerini ortadan kaldraca
dnlen zmler denenir ve uygulamaya konulur. Bu zmler de daha iyi
tahmini, daha iyi bir programlamay, daha iyi bir prosedr ya da daha iyi bir
ekipman ierebilmektedir19.
zmleri hemen uygulamaya koymadan nce elde edilenler gzden
geirilmelidir, bu gzden geirme sonucunda eer problemin giderilmesi byk
yararlar salayacaksa, mevcut kaynaklarla zme ulalabilecekse, temel nedenler
ve bunlarn giderilebilme sebebi bulunabilecekse zmler denenmeye allmaldr.
yiletirme aamasnda kullanlan aralar u ekildedir20;

19
20

oklu regresyon ve korelasyon analizi

Deney tasarm

Beyin Frtnas

Yaratclk Teknikleri

Cevap yzeyi metodu

yiletirme ynteminin belirlenmesi

Uygulama plan

http://www.procen.com.tr/altisigma7.htm, Eriim Tarihi: 28.02.2008

Cankurt, a.g.e., 2005, s.93

18

2.3.5

Kontrol (Control)- Kazancn Srekli Olmas in Nasl Bir Kontrol

Salanmaldr?
lk drt aama sonrasnda salanan kazanlar deerlendirilir, bu kazanlarn

srdrlmesi ve arttrlmas iin neler yaplabilecei kararlatrlmaktadr. Yrtlen

plann gelitirilmesini, dokmantasyonunu ve uygulanmasn isteyerek, srecin
eskiye dnmesine izin vermeden kontrol etme ii bu aamada yaplmaktadr.21 Elde
edilmi olan kazanlarn devam edilmesi iin neler yaplmas gerektii net bir ekilde
ortaya karlr. Bu aamada iyiletirmeye alnan durumun son dururumu, iyiletirme
sonucu ortaya kan frsatlar ve tavsiyeler belirgin bir ekilde firmalarn karlarna
kmaktadrlar. Bu aamann ktlar ise, iyiletirmeye konu olan srecin son
durumu, iyiletirme sonucu salanan kazanlar, iyiletirme sonucu ortaya kan
frsatlardr. Bu aamada kullanlan aralar;

statistiksel sre kontrol

Srekli iyiletirme sistemleri

Frekans dalm

Pareto kart

Kalite kontrol kartlar

Genel

olarak

Alt

Sigmada

uygulanan

admlar

ekilde

sralanabilmektedir22:
-Anahtar sreler ve hata oranlarnn belirlenmesi.
-Hata oluum sebeplerinin istatistiksel aralar ve beyin frtnas ile analiz edilmesi.
-Kullanlan

lm

ynteminin

geerliliinin

ve

srelerdeki

sapmalarn

llebilirliinin belirlenmesi.
-Srecin limitler dahilinde hareket etmesini salamak zere uyarlanmas.
-Yaplan deiikliklerin alp almadnn kontrol edilmesi

21

Grses,a.g.e., 2005, s.36

Erhan Ada, Burcu Aracolu, Yiit Kazanolu, Trk letmelerinde Verimlilik Art in Alt
Sigma Ynetim Sistemi Modeli,( http://yaem2004.cukurova.edu.tr/bildiriler/230%20-%20CD.pdf),
Eriim Tarihi:24.02.2008

22

19

2.4

Alt Sigma Organizasyonu

Alt Sigmann baarl bir ekilde uygulanabilmesi alanlarn kendilerine

verilen grev ve rolleri ok iyi bir ekilde yerine getirebilmelerine baldr. Herkese
verilen grev tanmlar ile iyi bir iin ortaya kabilmesi iin her igrene iletme ii
eitim uygulanmaktadr. Alt Sigma organizasyonlarnda tm personele aldklar
eitimin tr ve niteliine uygun olarak farkl yetki ve sorumluluklar verilmektedir.
Alt Sigmann uyguland organizasyonun yaps, uygulamann kapsam ve
projelerin trne bal olarak grev dalmlar deimektedir. Dnyada Alt
Sigmay baar ile uygulayan firmalardaki grev dalm genel olarak u ekilde
olmaktadr23:

st kalite konseyi

Ynetim temsilcisi

Kalite ampiyonu

Uzman kara kuak

Kara kuak

Yeil kuak

2.4.1

st Kalite Konseyi
Alt Sigma organizasyonundaki projeler orta kademede yer alan projeler

tarafndan yrtlmektedir. Ancak st ynetimin bu projelere destek ve nem

vermedii srece proje gerekletirilemez. Bu adan st ynetim konseyinin
oluturulmas hem gerekli hem de yararl olacaktr. st kalite konseyinin balca
grevleri24:

Alt Sigma uygulamalarnn kapsamn belirlemek

Alt Sigma organizasyonunu ve bu organizasyonda yer alan kiilerin yetki,

sorumluluk ve grevlerini belirlemek

23
24

http://istanbulkalite.com/altsigma4.html, Eriim Tarihi: 26.02.2008

http://www.kabilisim.com/download/6sigma.pdf, Eriim Tarihi: 23.02.2008

20

Alt Sigma uygulamalarnn kapsamn deien ihtiyalara ve iletmenin Alt

Sigma konusunda ulat olgunluk dzeyine gre geniletmek ve
organizasyon yapsnda buna uygun dzenlemeler yapmak

Alt Sigma projeleri iin gerekli kaynaklar salamak, proje takmlarnn

karlatklar byk problemleri zmlemek

Alt Sigma projelerini takip etmek ve gerektii durumlarda mdahalelerde

bulunmak

Elde

edilen

olumlu

sonular

ve

iyi

uygulamalarn

tm

irkette

yaygnlamasn salamak eklinde sralanabilmektedir.

2.4.2 Ynetim Temsilcisi
Alt Sigma uygulamasnn st ynetimden bir lider tarafndan yrtlmesi
sonucu baar ans daha ok artacaktr. Ynetim temsilcisi st ynetim adna karar
verebilmektedir.

Ynetim

temsilcisinin

balca

grevleri

ekilde

sralanabilmektedir25:

Alt Sigma eitim planlarn hazrlamak ve eitimin plana uygun olarak

gerekletirilmesini salamak

Gerektiinde Alt Sigma konusunda eitim kurulular, danmanlk irketi ve

dier ilgili kurululardan yardm almak

Alt Sigma konusunda yardm isteyen kurulularn taleplerini cevaplamak

Proje seimi ve takmlarn oluturulmasnda kalite ampiyonlarna yardmc

olmak

Belirlenen projeleri ve bu projeler iin oluturulan takmlar onaylamak

Takmlarn ihtiyalarn deerlendirmek, yetkilerini aanlar st kalite

konseyine teklif etmek

Kalite ampiyonlarna her konuda destek olmak

Tm iyiletirme projelerini takip etmek ve elde edilen sonular bir rapor

halinde st kalite konseyine sunmaktr.

25

http://www.kabilisim.com/download/6sigma.pdf, Eriim Tarihi: 23.02.2008

21

2.4.3

Kalite ampiyonu
Kalite

ampiyonu,

iyiletirme

projelerini

st

kalite

konseyi

adna

gzlemleyebilen kiidir.26 st ynetime rapor vermektedirler. Projeleri onaylamakta,

onlara

kaynak

salamakta

ve

olas

sorunlar

zmlemektedirler.

Kalite

ampiyonlarnn balca grevleri27:

yiletirme projelerinin iletme amalar ile uyumlu olmasn salamak

yiletirme takmlarnn kaynak ihtiyalarn ynetim temsilcisine bildirmek

yiletirme takmlar arasnda koordineyi salamak

Hzn yitiren almalara mdahale etmek, gerektiinde kapsam deiiklii,

yeni personel grevlendirmesi gibi tedbirler almak

yiletirme projelerinin tamamlanma srelerini belirlemek

yiletirme projelerinin konu ve kapsam deiikliklerini onaylamak eklinde

zetlenebilmektedir.

2.4.4

Uzman Kara Kuak

Uzman kara kuaklar arasndan seilen, irketlerde Alt Sigma konusunda

kara kuaklar gzden geiren ve onlara teknik danmanlk yapan uzmanlardr.28

Uzman kara kuaklarn proje iindeki konumlar ok nemlidir. Alt Sigma ile ilgili
her konuda en st teknik bilgiye sahip uzmanlardr. Uzman kara kuaklarn balca
grevleri29:

yiletirme takmlarna bata istatistik yntemlerin seimi ve kullanm olmak

zere her konuda teknik destek salamak

Kalite ampiyonlarna projelerin tamamlanma srelerinin belirlenmesinde

yardmc olmak

yiletirme projelerinden elde edilen sonular ynetim temsilcisi iin bir

araya getirmek ve zetlemek

Alt Sigma konusunda eitim vermek

26

Grses,a.g.e., 2005, s.40.

http://istanbulkalite.com/altsigma4.html, Eriim Tarihi: 26.02.2008
28
Cankurt, a.g.e., 2005, s.115
29
http://www.kabilisim.com/download/6sigma.pdf, Eriim Tarihi: 23.02.2008
27

22

alanlar bilgilendirmek suretiyle Alt Sigmann organizasyon apnda

benimsenmesine katk salamak eklinde sralanabilmektedir.

2.4.5

Kara Kuak
Kara Kuaklar projeler iin takm oluturup, ekiplere nclk eden ve kalite

ampiyonlarna raporlayan kalite yrtcleridir. Mteri tatminini ve verimlilik

artn etkileyen nemli sreleri lme, zmleme ve kontrol etmeyle
sorumludurlar. Kara Kuaklar, Alt Sigma aralarn etkin bir ekilde kullanarak,
iletme sorunlarna hzl ve kalc zmler getirebilecek yeterlilikte olmaldr. Kara
Kuaklarn grevleri u ekildedir30:

yiletirme projesini belirleyerek kalite ampiyonuna teklif etmek

yiletirme projelerinin konu ve kapsam deiikliklerini kalite ampiyonuna

teklif vermek

Takm yelerini belirlemek ya da belirlenmesinde kalite ampiyonuna

yardmc olmak

Takm yeleri arasnda i, grev dalmn yapmak

yiletirme projesini ynetmek ve projenin zamannda tamamlanmasn

salamak

Bilgi ve kaynak ihtiyalarn belirlemek ve bu talepleri kalite ampiyonuna

bildirmek

Takm yelerine Alt Sigma aralarn kullanm ve proje grevlerinin yerine

getirilmesi srasnda teknik destek salamak eklindedir.
Kara Kuaklar, yeni fikirler renmeye istekli, ekip almasna yatkn,

deiim balatma istei olan, gzlemci ve kendisini motive edebilen kiiler

olmaldrlar.

30

http://www.kabilisim.com/download/6sigma.pdf, Eriim Tarihi:23.02.2008

23

2.4.6 Yeil Kuak

Yeil kuak, iyiletirme faaliyetlerini gerekletiren kiilerden olumaktadr.
Alt Sigma lm aralarn iyi bilen ve Kara Kuak projelerinde takm eleman
olarak alan kiilerdir31. Yeil Kuaklar, Kara Kuaklara projenin yrtlmesinde
gerekli olan destei salamaktadrlar. Projeler zerinde tam zamanl almazlar,
dier ilerini yaparlarken Alt Sigma zerinde de alrlar. Temel lm ve analiz
yntemleri ile bilgisayar yazlmlarn iyi derecede bilmeleri gerekmektedir.
Mteriler iin iyi ve hzl sonular = Ak, iyi seilmi ve tanmlanm bir proje +
iyi bir ekip + iyi bir kalite ampiyonu

2.5

Alt Sigma Uygulamasnn Baar Faktrleri

Alt Sigmay irketler rn ve srelerindeki deikenlii en aza indirmek

iin kullanmaktadrlar. Alt Sigmann baars iin de doru srelerin seimi, doru
lm sistemlerinin var olmas gerekmektedir. Alt Sigma uygulama srecinin
baarsna etki eden faktrler bulunmaktadr. Alt Sigmann baarl bir ekilde
uygulanmas iin st ynetimin destek vermesi ok nemlidir. Yaylm plan olarak
adlandrlan plan ile salam bir alt yapy, iletiimi, ve dllendirmeyi salamak iin
organizasyonun yeniden yaplandrlmasn iermektedir. Alt Sigma ile rgtsel
deiim gerekmektedir. Her bir alann bu uygulamaya yapabilecei katlmlarn
bilmeli ve hedeflenen sonularn elde edilebilmesi ve kalcln salanabilmesi iin
alanlarn bu iin iinde istekle bulunabilmeleri salanmaldr. Verilerin doru ve
hzl bir ekilde ulatrlmas ve sonularn ak bir ekilde ortaya konulmasnda
sistematik bir iletiim gerekmektedir32.

31
32

Cankurt,a.g.e., 2005, s.116.

http://yaem2004.cukurova.edu.tr/bildiriler/230%20-%20CD.pdf, Eriim Tarihi: 24.02.2008

24

Alt Sigma iin baar faktrleri ksaca u ekilde sralanabilmektedir33:

1. Alt Sigmada st ynetimin destei salanmadan baarl olmak ok zordur bu
yzden st ynetimin konuya ilgi ve desteinin olmas gerekmektedir.
2. Projelerin gzden geirilmeleri dzenli bir program dahilinde yaplmaldr, bu
ekilde srelerin izlenmesi salanm olur ve projelerin baarl bir ekilde
tamamlanmas salanr.
3. Proje lideri ya da Kara Kuaklar organizasyonla ilgili teknik konularda
yneticilerden destek almaldrlar. Uzman kara kuaklar teknik anlamda konuya
hakim olmak durumundadrlar. Alt Sigma, gl analitik becerilere sahip kiilere ve
yaratc dncelere ihtiya duymaktadr.
4. alanlarn uygulamayla ilgili her trl konuda sorularnn cevaplarn
bulabilmesi eitim ile gerekletirilmektedir. Eitime katlacak kii says, eitim
alacak kiilerin deneyimleri ve bilgi birikimleri, eitimin ierii dikkatli bir ekilde
hazrlanmaldr.
5. Organizasyonun tamamnda iletiim plan gelitirilmelidir. Alt Sigmann ne
olduu, neden gerekli olduu, firmann hedeflerinin ne olduu, yaylm planlarnn
ne olduu, her alann uygulamaya nasl katlacaklarnn ak bir ekilde
cevaplanmas ve iletilmesi gerekmektedir.
Ynetimin katlm, kltrel deiim, iletiim, rgtsel alt yap, eitim gibi
faktrler Alt Sigmann uygulanmasnda nemli noktalar olarak karmza
kmaktadr.

33

Grses, a.g.e., 2005, s. 48-57.

25

NC BLM
ALTI SGMA UYGULAMALARINDAN RNEKLER
Gnmzde ynetici ve liderlerin en nemli sorunu nasl baarl
olunacandan te nasl baarl kalnacadr. Mteri beklentilerindeki hzl art,
teknolojideki yenilikler, rekabet ortamnn artmasyla birlikte Alt Sigmay
uygulayan firmalar hem tasarruf salayabilmiler hem de retkenlik, verimlilik,
kalite ve mteri tatmininin de birok art salayabilmilerdir. Alt Sigma, hata
yapma orann drmeye yarayan nemli bir i modeli ancak Alt Sigma iin
birbirinden farkl fikirleri belirtip ardndan da deerlendirmek gerekmektedir. Fikrin
nasl gerekleeceine dair alma da yaplmaldr. Alt Sigma iin sadece fikir
sylemekle kalnmamal, bu fikrin desteklenmesi ve irket kltrnn de bu
dorultuda olmas gerekmektedir.

3.1

Ford Otosan Firmasnda Alt Sigma Yaklam

Trk Otomotiv Sektr, Alt Sigmann en kolay ve en etkili ekilde

uygulanabilecei bir sektrdr. Ford Otosan Firmasnda Alt Sigma uygulamalar

2000 ylnda balamtr ve bu yl iinde ilk Kara Kuaklar eitilmitir. 2001 ylnda
Kara Kuak eitimleri ile birlikte Mteri Odakl Alt Sigma yaklam
benimsenerek, Yeil Kuak eitimlerine balanlmtr. Eitimlerin yan sra baarl
6 sigma projelerini st Kalite Konseyine sunmulardr. Her problem iin en uygun
olan iki tane projeleri onaylanarak biri kabul edilmektedir. Fordda siyah kuaklar
aralarnda anlaarak farkl projelere birbirlerini dahil edebilmektedirler ve farkl
problemlere farkl projeler hazrlamaktadrlar. Sonucunda proses kayplarn byk
lde azaltmlardr ve proseslerinin i ve d mterilerinin ihtiyalarn daha iyi

26

karlayacak ynde gelitirmilerdir. Tm admlar detayl bir ekilde tanmlad ve

lebildii iin 6 Sigma, uygulama asndan daha elle tutulur saylmaktadr34.
3.2

Aselsanda Alt Sigma Yaklam

Aselsanda Alt Sigma, ulalmak iin allan bir hedef ve istatistiksel bir

tanm olarak kullanlmaktadr35. Aselsanda 6 Sigma kriteri kyaslama amacyla da

kullanlmaktadr. rnlerine, hizmetlerine ve srelerine benzeyen ya da
benzemeyenleri l birimiyle kyaslayarak dierlerinden ne kadar ileride veya
geride olup olmadklarn gsterme imkan sunmaktadr. Alt Sigma Aselsanda
rnlerin kalitesini lebilmek iin kullanlmakta ve bu amaca ynelik olarak hata
olaslklar hesaplama prosedrleri oluturulmutur, birbirinden farkl ve deiik
zorluk seviyelerindeki srelerin kalite gstergesi olarak kullanlmaya balanmtr.
Bu sayede srelerdeki hata saylarnda ortalama 5-6 kat azalmalar ortaya kmaya
balamtr.

34

Ford Otosan Genel Mdr Turgay Durak ile Alt Sigma ile lgili Rportaj, 31.01.2005,
(http://www.spac.com.tr/2_sayi.pdf, Eriim Tarihi: 23.02.2008)
35
Erkan Dora, Aselsan ve Alt Sigma ( www.aselsan.com.tr),
http://www.endustrimuhendisim.com/article_read.asp?id=28, Eriim Tarihi: 23.02.2008

27

SONU VE NERLER
Hzla gelimekte olan dnyaya ayak uydurabilmek ve rakiplerimizden bir
adm da olsa ne kabilmek adna ykselen deerlerle birlikte mteri
memnuniyetini arttrmak gerekmektedir. Bu adan bakldnda Alt Sigma sadece
sreleri iyiletirme olarak kalmamakta, mteri tatmini ve iletme karlln
arttrmak iin problem zme tekniklerinden yararlanan insan gcyle ilem gcnn
birletirilmesi sonucu ortaya kan bir uygulama olarak karmza kmaktadr. Alt
Sigmann amac problemleri tanmlayp analiz etmek, verilere dayanarak karar
vermek ve hata saysn en az seviyelere indirerek srelerdeki iyiletirmeleri
gerekletirerek mteri memnuniyetini salamak olarak kendini gstermektedir.

28

KAYNAKLAR
BAZZAL, Fadime oban. Yaln Six Sigma, Capital Dergisi: Strategy&Innovation,
Yl: 1, Say: 6, Aralk 2007.
CANKURT, mer. Alt Sigmann retim Sektrnde Uygulanmas, (Yksek
Lisans Tezi), Dokuz Eyll niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, zmir, 2005.
DOAN, zlem pekgil, zkan Ttnc. Hizmet letmelerinde Toplam Kalite
Ynetimi Kapsamnda ISO 9001: 2000 ve Bilgisayar Destekli Bir Uygulama,
Dokuz Eyll niversitesi Rektrlk Matbaas, zmir, 2003.
GRSES, Dilek. letmelerde Kalitenin Srekliliinin Salanmasnda Alt Sigma
Yaklam ve Bir Uygulama rnei, (Tezsiz Yksek Lisans Projesi), Dokuz Eyll
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, zmir, 2005.
HAHN, J. Gerald. The Evolution of Six Sigma, Quality Engineering, New York,
2000.
KASA, Halit. Toplam Kalite Ynetimi ve Alt Sigma Bulumas, Kalder Forum,
Yl:2, Say: 6, 2002.
MARKARIAN, Jennifer. Six Sigma: Quality Processing Through Statistical
Analysis, Plastic Additives&Compounding, Jully/August, 2004.
OUZ, Gngr. Alt Sigma ve malat Sanayinde Uygulanmas, (Tezsiz Yksek
Lisans Projesi), Dokuz Eyll niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, zmir, 2005.
PANDE, Peter S. , Robert P. Neuman, Roland R. Cavanagh, Six Sigma Yolu-GE,
Motorola

ve

Zirvedeki

Dier

Firmalarn

Performanslarn

Ykseltme

Yntemleri, (ev.) Nafiz Gder ve Gne Tokcan, Klan Yaynlar, stanbul, 2003.

29

TEKR, Arzu. letmelerde Kalite almalarnda Alt Sigma Yaklam zerine

Bir Aratrma, (Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi), Dokuz Eyll niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits, zmir, 2003.
Ylmaz

Argden,

Alt

Sigma

ve

Toplam

Kalite

Ynetimi,

2003,

http://www.kalder.org.tr (04.12.2007)
http://www.istanbulkalite.com/altisigma6.html (26.02.2008)
http://www.onlinekalite.com/htmdosyalar/altisigma.htm (28.02.2008)
http://www.turkboard.com/six-sigma-nedir-vt144635.html (28.02.2008)
http://www.procen.com.tr/altisigma7.htm (28.02.2008)
Erhan Ada, Burcu Aracolu, Yiit Kazanolu, Trk letmelerinde Verimlilik
Art

in

Alt

Ynetim

Sistemi

Modeli,

http://www.yaem2004.cukurova.edu.tr/bildiriler/230%20-%20CD.pdf (24.02.2008)
http://www.istanbulkalite.com/altisigma4.html (24.02.2008)
http://www.kabilisim.com/download/6sigma.pdf (23.02.2008)
Ford Otosan Genel Mdr Turgay Durak ile Alt Sigma ile lgili Rportaj
(31.01.2005) http://www.spac.com.tr/2_sayi.pdf (23.02.2008)
Erkan

Dora,

Aselsan

ve

Alt

Sigma

(www.aselsan.com.tr)

http://www.endustrimuhendisi.com/article_read.asp?id=28 (23.02.2008)
Fadime

Bazal,

Six

Sigma

Zaman,

2003

http://capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=734 (16.12.2007)

30