2aca148833e9ff7 Ek

BYK ENDSTRYEL KAZALARIN
KONTROL HAKKINDA
YNETMELK
zlem ZKILI
Kimya Yk. Mh.
Emekli Bamfettii
E. Tefti stanbul Grup Bk. Yrd.
A Snf Gvenlii Uzman
26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu
www.onderakademi.com
zlem ZKILI E. Bamfettii
Endstriyel devrim ncesi meydana gelen felaketler ve

kazalar, byk lde seller, taknlar, frtnalar ve
depremler gibi nlenemez doa olaylar nedeniyle
meydana gelmekte idi.
ozlem@onderakademi.com
Sanayi devrimi sonrasnda ise

insanolu Endstriyel Kazalar ile
tanmtr.
Endstriyel kazlar sonucunda en byk etki

yaratan felaketlere ise ounlukla kimya sanayi
ve kimyasal kullanan sanayi sebep olmutur.
1959 ile 1996 yllar arasnda dnyada birok byk

endstriyel kaza meydana gelmi ve bu kazalarn
nlenmesi iin yasal yaptrm gereklilii domutur.
4500 ton civarnda amonyum slfat ve

amonyum nitrat patlam ve yaklak 1500
kii lmtr.
5 LPG tank patlam, 21 kii lm ve 81 kii

yaralanmtr.
Patlama sonucunda 29 kii lm, 100 kii

yaralanm, 2000 konut ve iyeri kullanlamayacak
ekilde tahrip olmutur.
20 ton TNT patlamasna edeer bir patlama
meydana gelmitir.
45 km uzakta olan kiiler mantar eklinde bulut
olutuunu grdklerinden atom bombas atld
zannetmilerdir.
Seveso talyada bulunan Icmesa Kimya

irketinde meydana gelen Dioksin sznts
sonucu 193 kii yaralanm 730 tahliye
edilmitir.
SONU:
Kilometrelerce alanda toksik
yaylm, evresel felaket,
madde
Nesiller boyunca kanserle mcadele!!!!!
Kazann maksimum etkiledii Zone A yeil alana

dntrlmtr,
Bu alanlarda tarm yaplmas yasaklanmtr,

Halen halk arasnda youn miktarda kanser
vakas incelenmektedir,
Zone A blgesinde hibir tarmsal faaliyet ve

yerleim bulunmamaktadr.
ICMESA
1976 ylnda meydana gelen Seveso

Felaketi
Sistem gvenliinin aratrlmas

gereini dourmu
24 Haziran 1981 tarihli 82/501

EEC SEVESO Ynergesi
Endstriyel Donanmlarda Kaza nleme

zerine odaklanm SEVESO I Direktifi
(82/501/EEC) kabul edilmitir.
Flixborough
(ngiltere)
Haziran 1974
Beek
(Hollanda)
Kasm 1975
Seveso (talya)
Temmuz 1976
Dow Chemical Companye ait Union Carbide

fabrikasnda Metilisosiyanid (MIC) reaktrnde meydana
gelen patlama sonucunda,
ortaya kan gaz bulutundan etkilenen 2.000 kii lm,

hayatta kalan 500.000 kii de ise eitli sakatlklar
meydana gelmitir.
Halen bu blgede yaayan halkta sakat ve zrl
doumlar gereklemektedir.
BHOPAL kazas zamanmzn EN KT endstriyel
kazasdr.
82/501/EEC
(Seveso I)
Seveso I Direktifi gzden geirilmi ve 1996
ylnda 82/501/EEC sayl Seveso II Direktifi kabul
edilmitir.
Flixborough
Beek
(ngiltere)
(Hollanda)
Haziran 1974 Kasm 1975
Seveso
(talya)
Temmuz
1976
Mexico City
(Meksika)
Kasm 1984
Bhopal
(Hindistan)
Aralk 1984
Basel
(svire)
Kasm 1986
Seveso II
(2003/105/EC)
Seveso II Direktifi erevesinde yaplan almalara ramen yaanan
Byk Endstriyel Kazalar yeni dzenleme gerei dourmutur.
4 Temmuz 2012 tarihli AB Resmi Gazetesinde
yaynlanan SEVESO III Direktifi, 1 Haziran 2015
itibariyle, Seveso II Direktifinin yerini alacaktr.
Baia Mare Enschede

(Romanya) (Hollanda)
Haziran
Mays
2000
2000
Toulouse
(Fransa)
Eyll
2001
Texas City
(Amerika)
Mart
2005
Buncefield
(ngiltere)
Aralk
2005
Viareggio
(Italya)
Haziran
2009
Jaipur
(Hindistan)
Ekim
2009
Kuzey
Atlantik
Okyanusu
Nisan
2010
Budapete
(Macaristan)
17 Ekim
2010
Yeni direktif ile 1996 ylnda kabul edilen Tehlikeli

Maddelerle lgili Byk Kaza Risklerinin Kontrolne
likin Konsey Direktifi (96/82/EC Sayl Seveso II
Direktifi) 1 Haziran 2015 tarihinde yrrlkten
kaldrlacaktr.
Seveso III Direktifi; madde ve karmlarn

snflandrlmas, etiketlenmesi ve ambalajlanmasna
ilikin 1272/2008/EC sayl CLP Tz erevesinde
yeniden revize edilmitir.
Direktif, sala zararl maddeleri de CLP Tzndeki

kategorilere uygun olarak yeniden tanmlanmaktadr.
Byk kazalarn kontrol ve alnacak nlemlerle ilgili halkn

bilgilendirilmesi, bilgiye ulam ve halkn karar alma
srelerinde
yer
almas
hususlarnn
iyiletirilmesi
hedeflenmitir.
Direktifin etkili bir ekilde uygulanmas ve icra edilmesi iin

denetimlere ynelik sk standartlar getirilmesi amalanmtr.
Direktifin kapsamna girecek olan kurulularn saysnda da

art beklenmektedir.
Ayrca direktif kapsam altndaki iletmecilere ve direktifin

uygulanmasndan sorumlu yetkili idarelere yeni ykmllkler
getirecektir.
Seveso III direktifin kapsamna girecek olan

kurulularn saysnda da art beklenmektedir.
Ayrca direktif kapsam altndaki iletmecilere ve

direktifin uygulanmasndan sorumlu yetkili idarelere
yeni ykmllkler getirecektir.
SEVESO II Direktifinin temel amac, yksek

operasyonel risk tayan tesislerin emniyetle
iletilmesi iin;
Yksek riskli
azaltmak,
kazalarn oluma ihtimalini
Bylesi bir risk olutuunda, ortaya kan i

sal ve gvenlii zararlar ile mal
hasarlarn en aza indirgemektir.
Grece (Relatif) Oluma Skl
Minr (nemsiz)
Riskler
Risk deerlendirmesi
yapldktan sonra ortadan
kaldrlmas gereken
ok yksek riskler
Yasa,Tzk,
Ynetmeliklerle
belirlenmi
(regle edilmi)
SG riskleri
Artan Risk
Oluma skl az fakat

sonular asndan
Katastrofik olan riskler
Seveso Direktifi temel
olarak bunlarla ilgilenir
Sonularn
iddeti
Seveso II Direktifinin lgi alan KESNLKLE FABRKA

ERSNDE YRTLEN SALII VE GVENL
faaliyetleri ve ilgili mevzuat deildir.
Seveso II Direktifi;
Proses kontrol ve proses kontrol enstrmanlar iin

gerekli gvenlik nlemleri,
Proses Dizayn ve letim Tehlikeleri sonucunda

ortaya kabilecek Byk Endstriyel Kazalar,
Proses iletim ve bakm faaliyetleri,
Proses kontrol ve iletimi insan faaliyetleri,
Fabrikann dzgn ileyebilmesi iin Gvenlik

Ynetim Sistemi Kurulmas
ile ilgilenir.
Yer: Sudi Arabistan

Yl: 2012
Kimyasal atk fabrikasnda benzen
tank zerinde kaynak yaplrken
patlama meydana gelmi ve 6 ii
vefat etmitir.
Byk Endstriyel Kazalarn Kontrol Hakknda Ynetmelik 18

Austos 2010 tarih ve 27676 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak
yrrle girmitir.
31 Temmuz 2012 tarih ve 28370 sayl Byk Endstriyel Kazalarn
Kontrol Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair
Ynetmelik ile yrrlk tarihi uzatlmtr.
Buna gre Ynetmeliin;
I.
7 nci maddesinin birinci, ikinci, nc

ve beinci fkralar yaym tarihinde,
II.
Dier hkmleri 01/01/2014

yrrle girecektir.
tarihinde
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan yaynlanan;
BYK ENDSTRYEL KAZALARIN NLENMES VE

ETKLERNN AZALTILMASI HAKKINDA YNETMELK
TASLAIna gre ise;
Ynetmeliin;
I.
Bildirimler, yani 7 nci maddesi yaym

tarihinde,
II.
Mmkn olan en yksek nlem seviyesi

9. madde 01/01/2016 tarihinde,
III.
Dier maddeleri ise 01/01/2015 tarihinde

yrrle girecektir.
Byk Endstriyel Kazalarn nlenmesi ve

Etkilerinin Azaltlmas Hakknda Ynetmelik ile
birlikte;
Gvenlik Raporu Teblii/ Rehberi,

Acil Durum Planlar Teblii/ Rehberi,
Bildirim Teblii/ Rehberi,
Kamunun Bilgilendirilmesi Teblii/ Rehberi,
Denetim Teblii/ Rehberi hazrlanacaktr.
1. AMA
2. AMA
Muhtemel kazalarn insanlara ve
evreye olan zararlarnn en aza
indirilmesi,
Tehlikeli maddeler bulunduran

kurulularda byk endstriyel
kazalarn nlenmesi,
HEDEFLER
3. AMA
4. AMA
Yksek seviyede, etkili ve

srekli korumay salamak
iin
alnmas
gerekli
nlemlerin alnmas,
Bu erevede usul ve
esaslarn belirlenmesi.
Kapsam:
Ynetmelik eklerinde belirlenmi snr
deerlere eit veya zerindeki miktarlarda
tehlikeli maddeleri bulunduran alt ve st
seviyeli kurulular kapsamaktadr.
Kapsam D Faaliyetler
Askeri kurulular
yonlatrc radyasyondan kaynaklanan tehlikeler

Kimyasallarn Kara hava deniz yolu tamacl
Boru hatlar
Depolama d madencilik faaliyetleri

Denizdeki petrol ve madencilik aramalar
Atk depo alanlar
Ynetmelik Tasla Temel Maddeler

letmecinin ykmll - MADDE 6
Bildirimler - MADDE 7
Kantitatif Risk Deerlendirmesi - MADDE 8
Mmkn olan en yksek nlem seviyesi- MADDE 9
Byk Kaza nleme Politika Belgesi - MADDE 10

Gvenlik Raporu - MADDE 11
Gvenlik
Raporunun
Gncellenmesi
veya
Gncellenerek Tekrar Gnderilmesi - MADDE 12
Dhili Acil Durum Plan - MADDE 13

Harici acil durum plan - MADDE 14
Ynetmelik Tasla Temel Maddeler

Acil Durum Planlarnn Gzden Geirilmesi ve Tatbik
Edilmesi - MADDE 15
Acil Durum Planlarnn Uygulanmas - MADDE 16
Kamunun Bilgilendirilmesi - MADDE 17
Byk Bir Kaza Sonrasnda letmeci Tarafndan
Salanmas Gereken Bilgiler - MADDE 18
Domino Etkisi - MADDE 19
Bildirim ve Kayt Sistemi - MADDE 20
Gizlilik - MADDE 21
Saha Denetimleri - MADDE 22
dari Tedbirler ve Uygulanma Usulleri - MADDE 23
Taslak Ynetmeliin Ekleri

Ek-I : Bu Ynetmeliin Uyguland Tehlikeli Maddeler
Ek-II : Gvenlik Raporunda Bulunmas Gereken Asgari Bilgiler
Ek-III : Ynetim sistemi ile ilgili olarak ynetmeliin 10 ve 11
inci maddelerinde belirtilen prensipler ve bilgiler ile byk
endstriyel kazalarn nlenmesine ynelik iletmenin
organizasyonu
Ek-IV : Acil Durum Planlarnda Bulunmas Gereken Hususlar
Ek-V : Madde 15 Uyarnca Kamuya Verilecek Bilginin erii
Ek-VI : Byk endstriyel kaza bildirim kriterleri
Yetki ve Sorumluluklar
Merkezi Dzeyde;
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl
evre ve ehircilik Bakanl
Babakanlk
Afet
ve
Acil
Durum
Ynetimi
Bakanl
Yerel Dzeyde;
Valilikler,
l Afet ve Acil Durum Mdrlkleri,

l evre ve ehircilik Mdrlkleri
evre ve ehircilik Bakanl
Bildirim sistemi kurmak ve resmi kayt sistemi oluturmak,
letmeciler tarafndan byk

hazrlanmasn salamak,
Dahili acil durum planlarnn iletmecilerce, Harici acil durum

planlarnn yerel ynetimlerce hazrlanmasn salamak,
Domino etkisine sahip risk grubu kurulularn belirlenmesi iin

bir sistem oluturulmasn salamak,
letmecilerin, byk kazalar hakknda yetkili otoritelere bilgi

vermesini salamak,
Byk kazalarn aratrlmas iin prosedrler oluturmak,
Halkn ulamna ak olacak bilgi iin prosedr oluturmak,
Etkin bir denetleme ve yrrle sokma/uygulama sistemini

kurmak,
Raporlama sistemini kurmak ve raporlamay salamak

kaza
nleme
politikasnn
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl

Gvenlik raporlarnn deerlendirilmesi, onaylanmas,
bu dorultuda iletmeciye bilgi verilmesi,
Kazalar incelemek,
letmecilerin, byk kazalar hakknda yetkili otoritelere
bilgi vermesini salamak,
Etkin bir denetleme ve yrrle sokma/uygulama
sistemini kurmak.
Yerel Ynetimler (Valilik, l Afet ve Acil Durum

Mdrl)
Harici acil durum planlarn hazrlamak,
Risk arz eden kurulular ya da kurulu gruplarnn

belirlemek iin bir sistem kurmak,
letmecilerin, byk kazalar hakknda
otoritelere bilgi vermesini salamak,
yetkili
Halkn ulamna ak olacak bilgi iin prosedr

oluturmak
Sanayi Kurulular
Bildirim yapmak,
Byk kaza nleme politikasn oluturmak,
Gvenlik raporu hazrlamak,
Byk kazalar
vermek,
hakknda
yetkili
otoritelere
bilgi
Dahili Acil Durum Planlarn hazrlamak,

Halkn ulamna ak olacak bilgi iin prosedr
oluturmak.
Madde miktarna bal olarak;

KURULULAR
KAPSAM DII
ALT SEVYEL
KURULULAR
ST SEVYEL
KURULULAR
Alt Seviyeli Kurulu
BKP
BKP
Ynetmelik Ek IIIe uygun olarak hazrlanr.
Madde miktarndaki artla kapsama

girdiyse 1 yl
Mevcut
faaliyetler iin
ynetmelik
yrrlk
tarihine kadar
SGB Tefti
Kurulu Bakanlna
gnderir
Dier durumlarda, kurulu

almaya balamadan nce
letmeye balanmadan nce, byk endstriyel kaza

oluabilecek iyerleri iin, iyerlerinin byklne gre
byk kaza nleme politika belgesi veya gvenlik raporu
iveren tarafndan hazrlanr.
Gvenlik raporu hazrlama ykmll bulunan iveren,
hazrladklar gvenlik raporlarnn ierik ve yeterlilikleri
Bakanlka incelenmesini mteakip iyerlerini iletmeye
aabilir.
Ayrca ok tehlikeli snfta yer alan maden, metal ve

yap ileri ile tehlikeli kimyasallarla allan ilerin
yapld veya byk endstriyel kazalarn
olabilecei iyerlerinde, risk deerlendirmesi
yaplmam olmas durumunda i durdurulur.
Byk kaza nleme politika belgesi

iverene 53.900 Trk Liras,
hazrlamayan
Gvenlik
raporunu
hazrlayp
Bakanln
deerlendirmesine sunmadan iyerini faaliyete geiren,
iletilmesine Bakanlka izin verilmeyen iyerini aan
veya durdurulan iyerinde faaliyete devam eden iverene
86.240 Trk Liras,
idari yaptrm uygulanr.
Seveso II
Yap Talar
Gvenlik Ynetim Sistemi
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
E. Deiimin
Ynetimi
D. letim
Kontrol
F. Acil Durum Hazrl
G. zleme Performans
H. Denetleme & Deerlendirme
Seveso II
Yap Talar

Organizasyon ve personel
Byk kazalarn belirlenmesi ve deerlendirilmesi
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
letim kontrol
Deiimin ynetimi
Acil durumlar iin planlama
Performansn izlenmesi
Denetleme ve inceleme
Byk kaza nleme

politika belgesinde
GYSnin geleri zet
halinde ve yazl
olarak hazrlanmas
gerekmektedir.
Seveso II
Yap Talar

Bu modl iin iletmenin;
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
Personel politikas oluturulmas,

Personelin yetki ve sorumluluklarn tanmlamas,
B. Organizasyon
& Personel
alanlarn tm iin gerekli olan eitimi

salamas gerekmektedir.
Seveso II
Yap Talar
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
Tehlikelerinin
belirlenmesi
ve
bu
tehlikelerden
kaynaklanacak
risklerin
deerlendirilmesi
amacyla
kantitatif
metotlarla risk deerlendirmesi yaplmas
gerekecektir.
Proses Tehlike
Analizi (HAZOP,
HAZID vb.)
Bow Tie
Modelleme
Saysal
Modelleme
LOPA Bariyer
Analizi
Seveso II
Yap Talar
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
Tesisin bakm, sreler, ekipman ve geici

kesintileri de iine alan, gvenli iletme iin
prosedr ve talimatlarn benimsenmesi ve
uygulanmas gerekmektedir.
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
D. letim
Kontrol
Ekipman
zellikli
Bilgi
HAZOP,
Malzeme
zellikli
Bilgi
Proses FMEA
Gvenlik Raporunun Ana

Bileenleri
Proses
Tehlike
Analizi
Risk Bazl
Bakm
Bakm Faaliyetleri
ile ilgili risk
deerlendirme
RCM, RBI vb
What If vb
Proaktif ve
Reaktif
Bakm vb.
Tahribatsz
Kontrol
Yntemleri
Proses
zellikli
Bilgi
levsel
Gvenlik
Analizi
Temel
Proses
Kontrol
Bilgisi
Ekipman
Gzetleme
Sonular
Acil Durum
Kapatma
Sistemleri (ESD),
SIS Dizaynlar
Ekipman
Gvenilirlik
Veri Bankas
ESD
Kontrol
Sistem
26-27-28 Eyll 2013
Atex Sempozyumu
Bilgi
Seveso II
Yap Talar
Yaplacak deiikliklerin planlanmas,

nsan kayna deiimin planlanmas,
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
E. Deiimin
Ynetimi
Yeni srelerin, bakm faaliyetlerinin veya

proses faaliyetlerinin
deiimi iin
prosedrlerin
benimsenmesi
ve
uygulanmas gerekmektedir.
D. letim
Kontrol
Seveso II
Yap Talar
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
E. Deiimin
Ynetimi
D. letim
Kontrol
Sistematik
analiz
belirlenmesi,
ile
acil
durumlarn
Acil durum planlarnn hazrlanmas, test

edilmesi ve gzden geirilmesi,
lgili personel iin zel eitim salanmas
amacyla,
F. Acil Durum Hazrl
Prosedrlerin benimsenmesi ve uygulanmas

unsurlarn ierir.
Seveso II
Yap Talar
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
E. Deiimin
Ynetimi
D. letim
Kontrol
Byk kaza nleme politika belgesi ve gvenlik

ynetim sistemi ile belirlenen hedeflerle uyum
salanmasnn deerlendirilmesi,
Uyum salanmamas durumunda, dzeltici
faaliyetlerin aratrlmas ve bu nlemlerin
alnmas iin mekanizmalar oluturulmas
gerekecektir.
F. Acil Durum Hazrl
G. zleme Performans
Seveso II
Yap Talar
A. Byk
Kaza
nleme
Politikas
C. Byk Kazalarn
Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
B. Organizasyon
& Personel
E. Deiimin
Ynetimi
D. letim
Kontrol
Byk kaza nleme politikasnn ve gvenlik

ynetim sisteminin etkinlii ve uygunluunun,
periyodik
ve
sistematik
bir
ekilde
deerlendirilmesi,
Politika
ve
gvenlik
ynetim
sisteminin
performansnn
deerlendirilmesi,
dokmante
edilerek gzden geirilmesi salanmaldr..
F. Acil Durum Hazrl
G. zleme Performans
H. Denetleme & Deerlendirme
Dizayn Proses Tehlike Analizi Prosedr

Dizayn Tehlikelerin tespit edilmesi, risk
deerlendirme (HAZOP + SIL+LOPA)
MEVCUT YNETM
SSTEMLER
ISO 9001
ISO 14001
OHSAS 18001
Kaza analizleri (FTA, ETA,

Cause -Consequence Analysis
vb.) Prosedr
Deiim Ynetimi Prosedr
Proses
Tehlike
Performans ndeksi
SREKL
YLETRME
Felaket Senaryolar Tabanl

Acil
Durum
Mdahale
Prosedr (Domino Etkisi
Dahil) vb..
Yangn ve Patlama
Direktifleri) prosedr
Koruma
Katman
Prosedr vb
PLANLAMA
PLANLAMA
KONTROL VE
KONTROL VE
DZELTC
DZELTC
FAALYETLER
FAALYETLER
Dizayn
(ATEX
Felaket Senaryolar (Bow Tie) Prosedr
SG
SG
POLTKASI
POLTKASI
YNETMN
YNETMN
GZDEN
GZDEN
GERMES
GERMES
Analizi
Byk
Kazalar
nleme
Politikas
UYGULAMA VE
UYGULAMA VE
LETME
LETME
Proses
Tehlike
(HAZOP+SIL)
Analizi
Analizi
Felaket
Senaryolar
Oluturulmas
(Bow
(LOPA)
Uygulanmas
Tie+LOPA)
Emniyet Cihazlar Fonksiyonlar Analizi (SIL

SIF)
Normal ve normal olmayan artlarda
iletmeye alma, iletme ve iletmeyi durdurma
prosedrleri, Trip, Bypass vb. (DSC- ESD)
Gvenilirlik Merkezli Bakm (RCM),
Temelli Kontrol Prosedr vb..
Risk
C. Modl
Byk Kazalarn Belirlenmesi ve
Deerlendirilmesi
Taslak Ynetmelik Madde :9

Kantitatif Risk Deerlendirmesinde,
Tehlikeli kimyasallarn snflandrmas ve bu kimyasallarn miktar,

Kimyasal maruziyetin deerlendirilmesi,
Patlayc ortamlar ve bu ortamlarn kalcl, patlayc ortam
snflandrmas ve bu alanlarda kullanlacak ekipmanlarn uygunluu,
Proses
ierisindeki
gruplandrlmas,
tehlikeli
ekipmanlarn
belirlenmesi
ve
Proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarnn ve/veya enstrmanlarnn

karlkl etkileimleri,
Proses enstrmanlarnn ve acil durum
gvenilirlik deerlendirmesi ve sertifikasyonu,
kapatma
sistemlerinin
Bakm ve onarm ilerinde gvenilirlik verisi,
Gvenilirlik merkezli gerekletirilecek bakm ve risk temelli kontrol

yntemleri,
Byk kaza senaryolarnn kk neden ve sonu analizi,
Gemite yaanan kazalar
olaslklar,
ve
bu
kazalarn
nicel
tekrarlanma
nsan hatalar ve gvenilirlik analizi,

hususlar dikkate alnr.
Tehlikelerin tanmlanmas iin birok yntem bulunmaktadr.

Bunlardan bazlar;
Tehlike ve iletilebilirlik almalar (HAZOP),
Hata trleri ve etkileri analizi (Proses FMEA),
Olursa Ne Olur? (What If?)
NedenSonu Analizi (Cause -Consequence Analysis)
Hata Aac Analizi (FTA),
Olay Aac Analizi(ETA),
gvenlik analizi (JSA),
nsan hatalarnn belirlenmesi (HRA),
vb. yntemlerdir.
Gvenlik Raporu
1. Tehlikeli Madde
Bilgileri
Tehlikeli Ekipman
Gruplandrma,
Kimyasal Maruziyet
deerlendirme,
2. letim Kontrol
Proses Tehlike
Analizi, Risk
Deerlendirme
Teknikleri
3. Gvenilirlik
4. Gvenli Bakm
5. Felaket Senaryolar
Prosesteki Gvenlik
Sistemlerinin
Deerlendirilmesi
Bakm almalar
iin risk
deerlendirmesi
yaplmas
Prosesteki Gvenlik
Sistemlerinin
Deerlendirilmesi
Tehlikeli maddenin kimyasal davrannn bir dizi farkl

koullarda deiip deimedii, u koullar ierecek
ekilde raporlanr:
Proses
Parametreleri
Balatma,
yenilenme, normal
iletme koullar,
kapatma veya dier
belirlenen durumlar
srasndaki iletme
basnlar ve
scaklklar.
Tepkime Yolu
Normal ilemler
veya ngrlebilen
kaza koullar
sonucunda ortaya
kan rnler, yan
rnler, kalnt ve
ara maddeler.
Akkanlarn
Davran
Bir proses srasnda
veya prosesi takiben
tepkimeye giren
akkanlarn
davran.
Yaylma
Sznt ve kaak
durumlar.
rnlerle olan
etkileim
6. Byk Kaza
Senaryolar
Tesiste veya
proseste meydana
gelebilecek
Katastrofik
Olaylarn
Deerlendirilmesi
1. Tehlikeli Madde
Bilgileri
Tehlikeli Ekipman
Gruplandrma,
Kimyasal
Maruziyet
deerlendirme
HAZOP, HAZID,
Proses FMEA vb.
2. letim Kontrol
Proses Tehlike
Analizi,
ATEX
Direktifleri
Uygulanmas
1. Bow-Tie Modelleme,
3. Gvenilirlik
EN 61508,
EN 61511
SIS, SIL
Prosesteki
Gvenlik
Sistemlerinin
Deerlendirilmesi
4. Gvenli Bakm
Bakm
almalar iin
risk
deerlendirmesi
yaplmas
2. Her nite iin en az

1 adet LOPA,
Gvenilirlik Merkezli
Bakm -RCM,
Risk Temelli Kontrol
RBI vb.
5. Olay ve Kaza
Analizi
Gemi
kazalardan
renme
3. Her nite iin Byk

Kaza Senaryolarnn
ablona geirilmesi.
Olay Aac
Analizi,
Hata Aac
Analizi vb.
Avrupa Birliinin Byk Kazalar nleme Brosu

(MAHB- Major Accident Hazards Bureau)
SEVESO II Direktifi (96/82/EC) erevesinde 2001 ylnn
sonlarnda balanm ve endstirinin kullanmna ak olarak
Byk Endstriyel Kazalar nleme Risk Deerlendirme
Metodolojisi yani ARAMIS Projesi retilmitir.
Tm modller endstrinin kullanmna aktr ve internetten
modller indirilebilmektedir.
ORGANZASYON ADI
1. Institution of Chemical Engineers European Process Safety Centre
2. Delft University of Technology - Safety Science Group
3. Institut National de lEnviron-nement Industriel et des Risques Accidental
Risk Division
4. European Commission - Joint Research Centre - Institute for the Protection
and Security of the Citizen - Major Accident Hazard Bureau
5. Facult Polytechnique de Mons - Major Risk Research Center
6. Universitat Politecnica de Catalunya - Centre for Studies on Technological
Risk (CERTEC)
7. Association pour la Recherche et le Dveloppement des Mthodes et
Processus Industriels
8. Ris National Laboratory
System Analysis Department
9. Universita di Roma
Dipartimento Ingegneria Chimica
10. Central Mining Institute
Safety Management and Technical Hazards
11. Jozef Stefan Institute - Department of Inorganic Chemistry and
Technology
12. Technical University of Ostrava Energy Research Centre
KISA ADI
IChemE-EPSC
LKE
NGLTERE
TUD
HOLLANDA
INERIS
FRANSA
EC-JRC-IPSC-MAHB
TALYA
FPMs-MRRC
BELKA
UPC
SPANYA
ARMINES
FRANSA
RIS
DANMARKA
UROM
TALYA
CMI
POLONYA
IJS
SLOVENYA
VSB-TUO
EK
CUMHURYET
Accidental Risk Assessment

Methodology
for IndustrieS in the framework
of SEVESO II directive
SGB- Tefti Kurulu Bakanl nternet Sayfas - Yaynlar
1. AAMA:
Tehlikeli Madde Bilgileri kullanlarak Tehlikeli
Ekipmanlarn
Gruplandrlmas
ve
Felaket
Senaryolar oluturulacak ekipmanlarn seilmesi
gerekmektedir.
En Kt Senaryolar hangi
ekipmanlar verir?
Neden bu ekipmanlar
seildi?
2. AAMA: letim Kontrol

Proses Tehlike Analizi
PAH
TC-6
Besleme
Metan
Etan
Propan
Btan
Pentan
T1
PC-1
T5
T2
LAL
LAH
FC-1
F2
Gaz rn
T3
LC-1
F3
Sv rn
AC-1

Proses tehlikelerin tanmlanmas iin birok yntem
bulunmaktadr. Bunlardan bazlar;
Tehlike ve iletilebilirlik almalar (HAZOP),
Hata trleri ve etkileri analizi (Proses FMEA),
Olursa Ne Olur? (What If?)
NedenSonu
Analysis)
Analizi
(Cause
-Consequence
3.AAMA: Gvenilirlik
Prosesteki Gvenlik Sistemlerinin Deerlendirilmesi
Gvenirlilik: Bir cihazn belirli tasarm limitleri

iinde gerekli olmas durumunda kendinden
istenilen fonksiyonu yeterli bir ekilde yerine
getirme olasl olarak tanmlanr.
Vote 1oo1
Gvenlik Btnlk Seviyesi
Safety Integrity Level (SIL)
SIS
FIC
FC
fc
Safety Instrumented System

(SIS)
Gvenlik Enstrmanl Sistem
fc
lave Vana

PAH
TC-6
Besleme
Metan
Etan
Propan
Btan
Pentan
T1
PC-1
T5
T2
LAL
LAH
FC-1
F2
Gaz rn
T3
LC-1
F3
Sv rn
AC-1
4. Aama: Gvenli Bakm

Bakm almalar iin risk deerlendirmesi yaplmas
Gvenirlik Merkezli Bakm (RCM - Reliability Centered
Maintenance); sistematik olarak u sorulara cevap
vermelidir:
Fonksiyonel Sistemler hangileridir,
Fonksiyonel Arza nedir,
Arza Modlar nelerdir,
Etkiler,
Sonular,
Grevler.
Ayrca bir proseste kororzyon, metal yorgunluu, sters

vb.
hususlar
deerlendirilerek
Korozyon
Haritalamasnn da yaplmas gerekir. (RBI Risk
Base Inspection)
rnein;
Proses
FMEA
kullanlr
5. Aama: Olay ve Kaza Analizi

Gemi Kazalardan renme
Hangi proseslerde kaza meydana geldi?
Hangi proses parasnda kaza meydana geldi?
Tekrarlama olaslklar nedir?
Kaza analizleri iin hangi teknikler kullanlyor?

(Olay Aac Analizi, Hata Aac Analizi vb)
6. Byk Kaza Senaryolar

Tesiste veya proseste meydana gelebilecek Katastrofik Olaylarn Deerlendirilmesi
Tehditler ve Kk
Nedenlerin Tespiti
gerekmektedir.
E1
S S
GG
HH H
JJ
E6R E6
ZRVE 1
oklu Tepe Olay
X3
E1
X2X2
E3
E5
X4
ZRVE 3
X1
E1
CC C
ZRVE 2
N F
PP
QK
X5
X7
E6
E6
E
EE
F
FF
E2
E4
X5
M
M
M
X6
Birok
Paylalan
Kk
Neden
E7
E7
AA
B
BB
DDD
6. Byk Kaza
Senaryolar
Tesiste veya proseste
meydana gelebilecek
Katastrofik Olaylarn
Deerlendirilmesi
TOP2
X1
Koruyucu nlemlerin
yani BARYERlerin
de yeterliliklerinin
incelenmesi
gerekmektedir.
X2
X4
X3
X5
X6
X7
D
TOP3
TOP
E1
E1
E1
E2
E3
X2
E5
E6
E6
X5
E6
E6
E7
E7
E4
Analizi daha kolay

yapmak iin Bow Tie
Modelleme ve LOPA
Analizi kullanlr.
Tehlike
Bow Tie Modelleme

Dnldnde
Bir dal zerindeki
Bariyerlerde
baz delikler hatalara
neden olabilir
Dier delikler ise

Gizli koullar
Kayplar
Koruma Katman Analizi
Layer of Protection Analysis (LOPA)
Kontrol Kaybna Neler Sebep Olabilir?

Kk Neden
Kk Neden
Kk Neden
Kontrol Kayb
(Loss of
Control)
Kk Neden
Kk Neden
Kk Neden
Bariyerler veya
nleyici Gvenlik nlemleri
Sonular Ne Kadar Kt Olabilir?
Sonu
Sonu
Kontrol Kayb
(Loss of
Control)
Sonu
Sonu
Sonu
Bariyerler veya
Yattrc Gvenlik nlemleri
Sonular Ne Kadar Kt Olabilir?
Kontrol Kaybna Neler Sebep Olur?
Sonu
Kk Neden
Sonu
Kk Neden
Kontrol Kayb
(Loss of
Control)
Kk Neden
Sonu
Kk Neden
Sonu
Kk Neden
Sonu
Kk Neden
Bariyerler veya
Yattrc Gvenlik nlemleri
Bariyerler veya
nleyici Gvenlik nlemleri
Tehlike
Hata Aac ve
Olay Aac
ksmnda yani bir
dal da en az birer
adet proaktif
bariyer gereklidir.
Kayplar
Koruma Katman Analizi
Layer of Protection Analysis (LOPA)
Toplum Acil Durum Mdahalesi
6. Byk Kaza
Senaryolar
Tesiste veya
proseste meydana
gelebilecek
Katastrofik Olaylarn
Deerlendirilmesi
Tesis Acil Durum Mdahalesi

Fiziksel Koruma ve Zarar Hafifletme Sistemleri
Emniyet Fonksiyonlar (SIS+SIL)

Kritik Alarm ve letme Prosedrleri
Temel Proses Kontrol Sistemleri
Koruma Katman
Analizi
-Layer of
Protection
Analysis
Proses
Tasarm
Aamas
87 ozlem@onderakademi.com

H
A
F
F
L
E
T
M
E
Tesis ve/veya
Acil Durum
Mdahalesi
Bent, siper
veya set
Pasif Koruma Seviyesi
Basn tahliye
vanas, Patlama ESD Trip
kapa vb.
Acil Durum
Kapatma
Sistemleri
K
O
R
U
M
A
Acil Durum Mdahale

Seviyesi
Operatr
Mdahalesi
Temel
Proses
Kontrol
Sistemi
Aktif Koruma Seviyesi
zole Koruma Seviyesi
ESD aksiyonu
Alan proses
parametresi
value
Bamsz Koruma Tabakalar

(Independent Protection
Layers)
Normal Davran
SIL Seviyesi
Nasl belirlenmi?
Proses Kontrol Seviyesi

Yksek Seviye
Alarm
Tm koruma seviyeleri
dnlm m?
Proses Kontrol Seviyesi

Dk Seviye
Tesis
tasarm

Balatc Olay
IPL1
IPL2
IPL3
Risk = ndirgenmi Frekans * iddet

Kontrol Kayb
(Loss of
Control)
Limit
nleyici
Bariyer
Limit
Bariyer
Prosedrel
Bariyer
Baar
Balatc Olay
Gvenli Sonu
Baar
Gvenli Sonu
Baar
Tolere edilebilir RSKe ulamak iin

frekans azaltlmas iin kullanlan
bariyerler ne kadar baml?
Gvenli Sonu
Ne kadar proaktif?
Hata
Hata
stenmeyen Sonu
Hata
WP1
Senaryo
Tanmlama
WP0
Proje
WP2
nem
Deerlendirmesi
S
Ynetimi
WP3
nleme
Ynetimi
Verimlilii
M
WP6
Yaygnlatrma
&
Yayma
WP7
Paralel Yeniden
Gzden Geirme
WP4
evre Gvenlik
A
V
WP5
Risk Seviyesi Karakterizasyonu ve Vaka almalar ile
Dorulama
Tablo 1 - EQ-CE Matrisi rnei
ncelikle Ekipmanlar Gruplandrlr.
Tablo 2 -STAT-CE Matrisi rnei
Tablo 3- CEnin EQ ve STATla likilendirilmesi
.
.
Bow-Tie
Modellemesi ile
likilendirilir.
.
.
.

SENARYO
Balatc Olaylar
Major Olaylar
IE
ME
VE
IE
AE
IE
VEYA
IE
IE
VEYA
AE
Kritik Olay
IE
IE
ME
VEYA
AE
CE
ME
IE
VE
IE
AE
ME
IE
VEYA
IE
AE
IE
ME
VEYA
IE
IE
Hata Aac
nleyici
Bariyerler
Yattrc
Bariyerler
AE
ME
Olay Aac
Sapma(Eskalasyon) Faktr: Bariyerlerin geerliliine zarar verebilecek ya da

bariyerlerin arza olasln artracak faktrlerdir.
Eskalasyonu
nleyici bariyerler
Eskalasyon
Faktr
Eskalasyon
Faktr
Eskalasyon
Faktr
Eskalasyon
Faktr
Eskalasyon
Faktr
Gaz Kaa
Tetikleyici olay: Deprem

Kritik Olay CE: Borusunda gaz fazda
kimyasal bulunan flatan kaak
Ateleme Kayna
Jet Fire
Major Olay: Jet Fire
Ekipmann Yeterli
Dayanmda
Olmamas
Eskalasyon Faktr: Yetersiz Bakm

Uygulamas veya Gvenilirlii Yksek
Ekipman Satn Alnmamas veya ..
Eskalasyon Bariyerleri: RCM, Deiim
Ynetimi Prosedr
Kazann Sonucu
Kazaya Neden Olan

nite bana en
az 1 LOPA
gerekli!...
LOC
Sebepler
Sonular
Hata Aac
Olay Aac
Taslak Ynetmelik
Mmkn olan en yksek nlem seviyesi
MADDE
9
(1)
letmeci,
kantitatif
risk
deerlendirmesine gre belirledii tehlikeli ekipmanlar
iin senaryo edilen her bir byk kazann her trl
sonucunun meydana gelme frekansn 1x10-4/yl
seviyesine veya bu seviyeden daha kk bir
seviyeye indirmek zorundadr.
Bu Ne Anlama Geliyor?
ALARP (As Low As Rreasonably Practicable) ve

Kabul Edilebilir Risk Kavram
ALARP yntemi genel risk seviyesine ve risk azaltmyla
ilgili fayda-maliyet analizine dayanr.
Yntemin z olan makul bir ekilde uygulanabilir
kavram riski ve onu kontrol etmek iin ihtiya duyulan
zaman, maliyet ve abay deerlendirmeyi ierir.
Kabul Edilemez Alan

{Snf I}
ALARP
Blgesi
ALARP veya tolere
edilebilir blge
(Sadece bir fayda
geerliyse risk alnr.)
{Snf II , Snf III }
Olaanst koullar dnda riskin varl

kabul edilemez
Risk azalrken, onu daha da azaltmak iin

orantsal olarak daha fazla harcama gerekir.
Azalan miktar kavram gen ile gsterilmektedir.
Sadece
daha
fazla
risk
azaltmnn
uygulanamad veya maliyetinin elde edilen
iyileme ile fazlaca oransz olmas durumunda
kabul edilebilir.
Riskin bu seviyede kaldnn gvencesinin

salanmas gerekir.
Geni lde
Kabul Edilebilir
Blge {Snf IV }
Kabul Edilemez Alan

{Snf I}
Katastrofik bir olayn (rn; Gaz bulutu

patlamas, Jet fire, toksik gaz bulutu
yaylmas vb. ) meydana gelme olasl
1x10-4/yl
X
ALARP veya tolere
edilebilir blge
(Sadece bir fayda
ALARP
Blgesi
{Snf II , Snf III }
Taslak ynetmelie gre bir riskin ALARP

seviyesinde olduunun kabul iin o riskin
frekansnn
1x10-4/yldan
kk
olmas
gereklidir.
Geni lde
Kabul Edilebilir
Blge {Snf IV }

SENARYO
Balatc Olaylar
Major Olaylar
IE
ME
VE
IE
AE
IE
VEYA
IE
IE
VEYA
IE
VEYA
IE
VE
ME
ME
1x10-4/yl
AE
Kritik Olay
IE
Katastrofik bir
olayn (rn; Gaz
bulutu patlamas,
Jet fire, toksik
gaz bulutu
yaylmas vb.)
meydana gelme
olasl
ME
AE
CE
IE
AE
IE
VEYA
IE
AE
IE
ME
VEYA
IE
IE
Hata Aac
nleyici
Bariyerler
Yattrc
Bariyerler
AE
dan kk
olmaldr
ME
Olay Aac
Kabul Edilemez Alan

{Snf I}
AB lkelerindeki snr
ngiltere, Hollanda vb..
deer,
rn;
1x10-6/yl
X
ALARP veya tolere
edilebilir blge
(Sadece bir fayda
ALARP
Blgesi
{Snf II , Snf III }

X
Geni lde
Kabul Edilebilir
Blge {Snf IV }
Generic Hata Datalar kullanlmaldr.

Ham datalar kullanlmamaldr.
Veri kaynaklar mutlaka Gvenlik Raporu

ierisinde belirtilmelidir.

rnek Patlama Sonucu Ar
Basn Konturu Tesis
Binalarna Etkileri
Patlama
Senaryosu
Lokasyonu
Patlama modellemesi yapmaya

yarayan bir yazlm ile elde edilir,
tesis plan zerine izilerek
etkilenecek binalarn tespit
edilmesi salanr.
35 kPa
21 kPa
rnek Termal Radyasyon

Konturu
14 kPa
7 kPa
Tesis ierisindeki kilit sistemlerin

etkilenme olaslklar belirlenir.
Yangn sistemleri, kontrol odalar vb
Yangn-Salnm-Patlama-Gaz Dalmas Saysal Modelleme

(Fire- Release- Explosion- Dispersion)
Burada hala baz

riskler mevcut!
10-8
10-7
10-6
10-5
Toksik Gaz
Yaylm
Senaryolar
Rzgar
Yn!
Frekans- 1/a
10-3
10-5
10-7
10-9
Toplumsal Risk
Kabul Edilebilir
10-11
1
- Bireysel Risk (lm) 10-6 1/a
- lave olarak Toplumsal Risk Kriteri
- Ar basn, s yaylmas ve toksisite eik deerleri tanmlanmas
Toplumsal Risk
Kabul Edilemez
10
100
lmcl Kazalar
Kontrol nlemleri belirlenir.
Domino etkisi gz nne alnr.
Dahili Acil eylem plann gelitirilir.
Harici Acil Durum Plan ile ilgili bilgi Valilik/ l Afet

ve Acil Durum Mdrl makamlarna iletilir.

2aca148833e9ff7 Ek

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

2aca148833e9ff7 Ek

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

BYK ENDSTRYEL KAZALARIN

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

zlem ZKILI E. Bamfettii

Endstriyel devrim ncesi meydana gelen felaketler ve

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

zlem ZKILI E. Bamfettii

Sanayi devrimi sonrasnda ise

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

zlem ZKILI E. Bamfettii

Endstriyel kazlar sonucunda en byk etki

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

1959 ile 1996 yllar arasnda dnyada birok byk

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

4500 ton civarnda amonyum slfat ve

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

5 LPG tank patlam, 21 kii lm ve 81 kii

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Patlama sonucunda 29 kii lm, 100 kii

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Seveso talyada bulunan Icmesa Kimya

Nesiller boyunca kanserle mcadele!!!!!

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Kazann maksimum etkiledii Zone A yeil alana

Bu alanlarda tarm yaplmas yasaklanmtr,

Zone A blgesinde hibir tarmsal faaliyet ve

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

1976 ylnda meydana gelen Seveso

Sistem gvenliinin aratrlmas

24 Haziran 1981 tarihli 82/501

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Endstriyel Donanmlarda Kaza nleme

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Dow Chemical Companye ait Union Carbide

ortaya kan gaz bulutundan etkilenen 2.000 kii lm,

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Baia Mare Enschede

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Yeni direktif ile 1996 ylnda kabul edilen Tehlikeli

Seveso III Direktifi; madde ve karmlarn

Direktif, sala zararl maddeleri de CLP Tzndeki

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Byk kazalarn kontrol ve alnacak nlemlerle ilgili halkn

Direktifin etkili bir ekilde uygulanmas ve icra edilmesi iin

Direktifin kapsamna girecek olan kurulularn saysnda da

Ayrca direktif kapsam altndaki iletmecilere ve direktifin

zlem ZKILI E. Bamfettii

26-27-28 Eyll 2013 Atex Sempozyumu

Seveso III direktifin kapsamna girecek olan