Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
p[qm" p[Xn"
¨pnyn' Vy;:y;Sy;m" s¢me vWeR b[;˜,mupnyItwk;dxvWeR r;jNy' √;dxe
vWeR vwXym( ) vsNte b[;˜,' g[I„me r;jNy' xrid vwXym( ) a;pUymR ;,p=e
pu<ye n=]e ivxeW,e pun' ;m/eye yuGm;n( b[;˜,;n•en p·riv„y pu<y;h'
SvSTyynmO≤ı…mit v;c…yTv; a≤xtSy k⁄m;rSy kÉx;n( v;p…yTv;
ò;tyl˚étmht' v;s" p·r/;Py p[;cInp[v, ¨dIcInp[vne p[;gudKp[v,e
sme v; dexe ¨ıTy;vo+y …skt;…." Sqi<@l' ’TvoÆLl:y;…¶' m…qTv;
l*ikk˘ v;˙Ty in/;Pyopsm;d/;it ) p[;gg[dw .R "Rw p·rStO,;Tyipvodg-
g[;" pí;t( purSt;∞ .v≤Nt ) d≤=,;nuˇr;n( kroTyuˇr;n/r;n( yid p[;gud-
gg[;" ) d≤=,en;…¶' b[˜;ytne d.;Rn( s\StIyR m…y gO;…m yo no a…¶"
îit √;>y;m;Tm;nm…¶' gOhITvoˇre,;…¶' d.;Rn( s\StIy;Rq;Sy {Vy;…,
p[ynu ·ˇ_ ) aXm;nmht' v;soå…jn' m*ÔIme%l;' i]vOt;' b[;˜,Sy Jy;'
r;jNySy a;ivk˘ vwXySy bwLv' p;l;x' v; d<@÷ b[;˜,Sy nwyg[o/'
r;jNySy*duMbr' vwXySywk…v'xitd;®…m?mmSyeTy;¸itp·rm;,' v; )
EtiSmn( xMy;" p·r/Iin?m ¨ps•Áit ) dvI| kÀcmR ;JySq;lI' p[,I-
t;p[,y' yen c;Ny;in p[o+yte t∞ s’devsv;‹…, yqoppd' v; EtiSmn(
k;le b[˜; yDopvIt' ’Tv;p a;cMy;pre,;…¶' d≤=,;it£My b[˜;sn;t(
tO,' inrSy;p ¨pSpOXy;…¶m….mu%mupivxit ) sm;vp[iCz•;g[* d.*R
p[;dexm;]e piv]e ’Tv; aNyen n%;iCzÊv;≤∫rnumJO y piv];NtihRte p;]eåp
a;nIyop…bl' pUr…yTv; ¨dgg[;>y;' piv];>y;' i]®TpUyoˇre,;…¶' d.eWR u
s;d…yTv; d.wrR ipd/;it ) itr"piv]' p[o=,I" s'S’Ty yq; purSt;d(
…blvNTyuÊ;;n;in ’Tv; ivW;ye?m' i]" sv;R…." p[o=it ) dvI| in∑Py
sMmOJy puninR∑Py ind/;it ) sm;g[;n>yu+y;¶;v;d/;it ) a;Jy'
…vl;Py piv];NtihRt;y;m;JySq;Ly;m;Jy' in®PyodIcoå©;r;…•ÂÁ
te„v…/…≈Ty av¥oTy d.Rt,O ;>y;' p[TySy i]" pyR…¶ ’Tv; ¨dgu√;-
Sy;©;r;n( p[TyUÁ ¨dgg[;>y;' piv];>y;' punr;h;r m;Jy' i]®TpUy piv]e
a¶;v;d/;it ) xMy;…." p·r…/…." p·rd/;Typre,;…¶judIcInkuM.;'
539 (539)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
gN/vRStSy;poåPsrso mud; n;m s îd' b[˜ =]' p;tu t; îd' b[˜ =]' p;Ntu
tSmw Sv;h; ) t;>y" Sv;h; ) a…¶retu p[qmo devt;n;' soåSyw p[j;'
muçtu mOTyup;x;t( ) tdy\ r;j; v®,oånumNyt;' yqey' S]I p*]m`' n rod;t(
Sv;h; ) îm;m…¶S];yt;' g;hRpTy" p[j;mSyw nytu dI`Rm;yu" ) axUNyo-
pSq; jIvt;mStu m;t; p*]m;nNdm….p[bı u ‰t;…my' Sv;h; ) m; te gOhe
in≤x `oW ¨Tq;dNy] Tv&dTy" s'ivxNtu ) m; Tv' ivkÉXyur a;v…/œ;
jIvpàI pitlokÉ ivr;j pXyNtI p[j;' sumnSym;n;' Sv;h; 2
StnN/ytSte pu];n( sivt;….r=tu ) a; v;ss" p·r/;n;d( bOhSpit-
ivRêde ve ; a….r=Ntu pí;t( Sv;h; ) ap[jSt;' p*]mOTyu' p;Pm;nmut v;`m(
) xI„,R" ßj…mvoNmuCy i√WŒ" p[itmuç;…m p;x' Sv;h; ) b[;˜,' dev’t'
kLpm;n' ten hNye inWd" ipx;c;t( ) £Vy;do mOTyur/r;n( p;ty;…m
dI`Rm;yuStv jIvNtu pu];n( Sv;h; ) x•o devIr….∑y a;po .vNtu pItye
x'yor….ßvNtu n" devSy Tv; sivtu" p[sveå…ênob;R¸>y;' pU„,o hSt;>y;m(
) hSten hSt' gO>,;…m s*.gTv;y my; pTy; jrdi∑yRq;st( ) .go
ayRm; sivt; puriN/Ste Tv; dev; adumÁR ' pàIm( ) a`orc=urpitfl‰e…/
≤xv; pxu>y" sumn;" suvc;‹" ) y;' pUWn( ≤xvtm;merySv ySy;' bIj'
mnu„y; vp≤Nt ) y; n ËÂ ¨xtI ivßy;tw ySy;muxNt" p[hrem xefm(
) somoådd;d( gN/v;Ry gN/voRå¶yeådd;t( ) pxUí' mÁ' pu];'í dd;-
Tv…¶rqo Tv; as;vhm( ) som" p[qmo ivivde gN/voR ivivd ¨ˇr" )
tOtIyo a…¶∑e pitStuyoRåh' mnu„yj;" ) srSvit p[de mv su.ge v;…j-
nIvit ) t;' Tv; ivêSy .UtSy p[g;y;mSyg[t" ) a;itœºmmXm;nmXmev
Tv' iSqr; .v ) p[m,O Iih durSyUn( shSv pOtn;yt" ) ivê; ¨t Tvy;
vy' /;r; ¨dNy; îv ) aitg;hemih i√W" ) 3 îm;n( l;j;n;vp;…m
smO≤ıkr,;Nmm mm tu>y' c s'vnn' td…¶rnumNyt;m( ) .gen Tv;
s'sjO ;…m m;sren sur;…mv ) îy' n;yupR b[tU e a¶* l;j;n;vpNtI )
dI`;Ryru Stu me pitre/Nt;' D;tyo mm Sv;h; ) îm' me v®, ≈u/I îvm¥;
c mO@y ) Tv;mvSyur;ckÉ Sv;h; ) tTv; y;…m b[˜,; vNdm;n-
Std;x;Ste yjm;no hiv….R" ) ahe@m;no v®,eh vo?yu®x's m; n a;yu"
p[moWI" Sv;h; ) Tv•o a¶e v®,Sy iv√;n( devSy he@oåvy;…ssIœ;"
) y…jœo viˆtm" xoxuc;no ivê; √πW;\…s p[mmu Gu ?ySmt( Sv;h; ) s
554 (554)
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;…¶veXygOÁsU]m( [Ìgniveshya]
ÌGNIVESHYA GRIHYA SÛTRAM
aiNvdnumte Tv' mNy;sw x' c n" ’…/ ) £Tve d=;y no ihnu p[, a;yUi\ W
t;·rW" Sv;h; ) anumTy; îdm( ) anumNyt;mnumNym;n; p[j;vNt\
r…ym=Iym;,m( ) tSyw vy\ he@…s m;ip .Um s; no devI suhv; xmR
yCztu Sv;h; ) anumTy; îdm( ) ySy;…md' p[id≤x yd( ivrocteånumit'
p[it.UWNTy;yv" ) ySy; ¨pSq ¨vRNt·r=\ s; no devI suhv; xmR yCztu
Sv;h; ) anumTy; îdm( ) r;k;mh\ suhv;\ su∑të I ¸ve Í,otu n" su.g;
bo/tu Tmn; ) sIVyTvp" sUCy;iCz¥m;ny; dd;tu vIr\ xtd;ymuKKQy'
Sv;h; ) r;k;y; îdm( ) y;Ste r;kÉ sumty" supx e so y;….dRd;…s d;xuWe
vsUin ) t;….noR a¥ sumn; ¨p;gih shßpoW\ su.g; rr;,; Sv;h; )
r;k;y; îdm( ) …snIv;≤l pOq∑u k ë É y; dev;n;m…s Svs; ) juWSv
hVym;¸t' p[j;' devI ididió n" Sv;h; ) …snIv;Ly; îdm( ) y; sup;…,"
Sv©ë·r" suWmU ; b¸mUvrI ) tSyw ivx(pà‰w h…v" …snIv;Lyw juhotn
Sv;h; ) …snIv;Ly; îdm( ) k⁄Ùmh\ su.g;' ivµn;psmiSmn( yDe
suhv;' johvI…m ) s; no dd;tu ≈v,' iptø,;' tSy;Ste deiv hivW; iv/em
Sv;h; ) k⁄◊; îdm( ) îit √;dx ]yodx v;¸tIÛRTv; îm' me v®,
tTv; y;…m Tv•o a¶e s Tv•o a¶e Tvm¶e ay;…s p[j;yte ydSy
kmR,oåTyrI·rcm( îit c ) a]wkÉ jy;>y;t;n;n r;∑^.tO îTyupju◊it )
yq; purSt;t( b[;˜,;n•en p·riv„y pu<y;h' SvSTyynmO≤ı-…mit[[
v;c…yTv; pu]Sy n;m d¥;t( ) √‰=r' ctur=r' v; `oWvd;¥NtrNtSq'
dI`;R….in∑;n;Ntm( ) y] v; iSvTyupsgR" Sy;t( t≤ı p[itiœtm( îit
ivD;yte ) ipt; m;teTy¶eå….Vy;hrey;t;m( ) ivD;yte c mm n;m p[qm'
j;tved îit ) √π n;mnI k⁄y;Rt( ) ivD;yte c tSm;d( i√n;m; b[;˜,oå/ukR
îit ) n=]n;m i√tIy' Sy;t( ) aNytrd( guÁ' Sy;t( ) aNytre,nw -
m;mN]yern( ) somy;jI tOtIy' n;m k⁄vIRt îit ivD;yte ) p[v;s;deTy
a;gt' v; pu]m….mOxit somSy Tv; ¥uªne ;….mOx;My¶eStejs; sUySR y
vcRs; îit ) pxUn;' Tv; ih˚;re,;….…j`[;Mys* ) a;yuWe vcRse ¸tm(
îit mUfiyR….`[;y;q;Sy d≤=,en hSten d≤=,' hSt' s;©ëœ' gO;it
a…¶r;yu„m;n( îit pç…." py;Ry"w ) a;yu∑e ivêto d/d( îit d≤=,e k,Re
jpit yq; purSt;t( ) 5 aq;t"pus' vnm( aq;t"sImNto•yn' ivjnn-
k;le aq;to me/;jnn' √;dXy;' pç )
565 (565)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
pIvyRSy j;y; a;≤xWmevtw ;m;x;Ste pU,pR ;]e nvo nvo .vit j;ym;n"
i]yMbk˘ yj;mhe iv„,o Tv•o aNtm" iv„,onuk R ˘ vIy;R…, p[vocm(
îTyevm;idAGyju….R" r=;' kroit ) Ev' S}y;p" sVy' b;¸mnu py;RvTO y
p[d≤=,m;vtRyte ) y] n;NdI≈;ı' t] k*tuk…mTy;h .gv;n;…¶veXy"
5 aqxuc*smedx e e aq;ton;NdImu%>e y" t]t] aqvw.vit≈ıy;
aqk*tuk˘ pç )
îTy;…¶veXygOÁsU]e i√tIyp[Xne tOtIyoå?y;y"
aq ctuqoRå?y;y"
x;l;' k·r„y•udgyn a;pUymR ;,p=e roih<y;' mOg≤xr…s it„y ¨ˇryo"
fLguNyohRSte …c];y;' ivx;%yoretWe u ò;y;t( ) y];pStd( gTv;…¶-
mupsm;/;y Vy;˙itpyRNt' ’Tv; juhoit îm' me v®, tÊv; y;…m Tv•o
a¶e s Tv•o a¶e Tvm¶e ay;…s p[j;pte ydSy kmR,oåTyrI·rcm( îit c
) a]wkÉ jy;>y;t;n;n( r;∑^.tO îTyupju◊it ) yq; purSt;d( b[;˜,;n•en
p·riv„y pu<y;h' SvSTyynmO≤ı…mit v;c…yTv;ht' v;s" p·r/;y;p
¨pSpOXy devSy Tv; îTy…¶m;d;y p·r≤l≤%tm( îit i]" p[d≤=,'
p·r≤l:y yq;qRm( av$;n( %;Tv;>yNtre p;'snU ( kroit ) hwv /[vu ;' in…m-
no…m x;l;' =eme itœtu `Otmu=m;,;m( ) t;' Tv; x;le svRvIr;" suvIr;
a·r∑vIr; anusçrem îit d≤=,;' √;rSqU,;muCz^yit ) hwv /[vu ; p[ititœ
x;leåêvtI gomtI sUntO ;vtI ) ËjRSvtI pys; ipNvm;noCz^ySv
mhte s*.g;y îTyuˇr;m( ) a; Tv; k⁄m;rSt®, a;vTso jgt" sh )
a; Tv; ihr<my" k⁄M. a;d›" klxIryn( îit s‚Mmteå….mOxit )
Evmev SqU,;vuCz^yit ) Evm….mOxit ) Aten SqU,;v…/roh v'xog[o
ivr;j•pse/ x]Un( ) aq;Sm>y' shvIr;' r…y' d; îit pOœv'x,ropy-
it ) m; n" spàI xr,; Syon; devIdevR …e .ivR…mt;Syg[e ) tO,' vs;n;
sumn; STv' x• E…/ i√pde x' ctu„pde îit z•;m….mOxit ) tto ®r;¬π
v;Stuxm' inx;y;mNtr;g;reå…¶mupsm;/;y Vy;˙itpyRNt' ’Tv; juhoit
v;Sto„pte v;Sto„pte îit √π 1 v;Sto„pte p[tr,o n E…/ gySf;no
go….rêe….·rNdo ) ajr;sSte s:ye Sy;m iptev pu];n( p[it no juWSv
Sv;h; ) apwtu mOTyurmOt' n a;gn( vwvSvto no a.y' ’,otu ) p,|
571 (571)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
vnSpte·rv;…." n" ≈Iyt;\ r…y" sct;' n" xcIpit" Sv;h; ) pr' mOTyo
anupreih pNq;' ySte Sv îtro devy;n;t( ) c=u„Mte Í„vte te b[vI…m m;
n" p[j;\ rI·rWo mot vIr;n( Sv;h; ) îm' me v®, tÊv; y;…m Tv•o a¶e
s Tv•o a¶e Tvm¶e ay;…s p[j;pte ydSy kmR,oåTyrI·rcm( îit c )
a]wkÉ jy;>y;t;n;n( r;∑^.tO îTyupju◊it îTy;h .gv;n;…¶veXy" 2 aq
t$;kkLp' Vy;:y;Sy;m" n;>yCyR yUpmupitœte ) ti√„,o" prm' pd'
sd; pXy≤Nt sUry" ) idvIv c=ur;ttm( îit ) aq p[d≤=,m;vOTy
p[Tyg…/…≈Ty j`nen yUp' Sqi<@l' ’Tv;…¶mupsm;/;y s'p·rStIy;R-
…¶mu%;t( ’Tv; juho…t îm' me v®, tÊv; y;…m îit √;>y;m( )
aoW…/vnSpit>y;' pKv;∆uhoit y; j;t; aoW/y îit √;>y;m( ) aq
p[;s;d;t( pKv;∆uhoit v;Sto„pte v;Sto„pt îit √;>y;m( ) aq;Jy;-
¸tI®pjuhoit ) b[˜,e Sv;h; ) ®{;y Sv;h; ) ym;y Sv;h; )
v®,;y Sv;h; ) inA≥Tyw Sv;h; ) …≈yw Sv;h; ) yxSkr;y Sv;h;
) aˆe Sv;h; ) r;}yw Sv;h; ) sUy;Ry Sv;h; ) cN{mse Sv;h; )
n=]e>y" Sv;h; îit √;dx;¸tIjuhR oit ) kÀPy;>y" Sv;h; aŒ" Sv;h;
îTyetm>ynuv;km( ) iSv∑’Tp[.iO t …sım; /envu rp[d;n;t( )
p;ysitlcU,| pyo…m≈' sl=,' sMpU,| b≤l' ’Tv; blIn( s'pk [ °yR
ymsUˇ_' pu®WsUˇ_' v;c…yTvo…mRmNtm( ¨d…/' ’Tv; ò;Tv;cMy;ht' v;s"
p·r/;y d≤=,;' dd;it ) ihr<y' /;Ny' b[;˜,e>yo dd;it ) nOˇgI-
tv;¥;dIin `oW…yTv; svRlokml˚éTy iv„,ulok˘ gCztITy;h .gv;-
n;…¶veXy" 3 aq kÀXm;<@¯j¸Ru y;d( y;åpUt îv mNyet yq; Steno yq;
.[,U hwvmeW .vit yoåyon* ret" …sçit ) a] Sv“;Ntre ret" ptedipv;
S]Ik;mo v; ) am;v;Sy;y;' p*,Rm;Sy;' v; kÉxXm≈ulomn%;in
v;p…yTv; ò;t" xuıv;s; b[˜c;·rkLpen v[tmupiw t vTsr' m;s' ctu…v|
xitmhor;]' √;dxr;]' W@^;]' i]r;]' v; ) n m;'smXnIy;• ≤S]ymu-
pey;•opy;RsIt jugPu set;nOt;t( ) pyo.= îit p[qm" kLp" ) y;vk˘
vopyuÔ;n" ’Cz^' √;dxr;x' cret( ) ….=e√; ) yv;gU' r;jNyo vwXy
a;…m=;m( ) pUv;Rº p;ky…D/me,R ;…¶' p[,Iyopsm;/;y y∂ºv; dev∂º¬n'
yddIVy•O,mh' b.Uv a;yu∑e ivêto d/d( îTyet≤w S]….rnu-v;kì"
p[TyOcm;Jyen ¸Tv; …s'he Vy;`[ ¨t y; pOd;k* îit ctß a;¸tI"
572 (572)
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;…¶veXygOÁsU]m( [Ìgniveshya]
ÌGNIVESHYA GRIHYA SÛTRAM
sufnÉ ;" îit ) ]In( ip<@;n( ’TvwtWe u pu„krp,RWe pU innÁ ’„,mur.[mnulpe n'
kroit ) y≤∞≤ı te yt( ikçed' iktv;s" îm' me v®, tÊv; y;…m Tv•o
a¶e s Tv•o a¶e Tvm¶e ay;…s av te he@ ¨duˇm' i]yMbk˘ yj;mhe
îTyetdw x
R ….mRN]w" xtxoå>ySy p[itmN]' s…m/o ju¸y;t( ) EtwmNR ]wrve -
m>ySy hivWo ju¸y;t( ) tqwv;>ySy;JySy ju¸y;t( ) jy;p[.iO t …s-
ım; /envu rp[d;n;t( ) gurve g;' dd;it ) ’„,mêm≤∫r>yu=it idv;
…cÊ;m" ’<v≤Nt pjRNyenodv;hen ) pO…qvI' y√‰uNd≤Nt a; y' nr" sud;nvo
dd;xuWe idv" koxmcuCyvu" ) ivpjRNy;" sOj≤Nt rodsI anu /Nvn;
y≤Nt vO∑y" îit ) syit ’„,oåêo≤∫r>yu+y ¨dIryq; m®t" smu{to
yUy' vOi∑' vWRyq; purIiW," n vo dß; ¨p dSy≤Nt /env" xu.' y;t;mnurq;
avOTst îit ) syeit ’„,or.[I r≤∫r>yu+y a;/Untu e vWRit yid x’-
Tkroit v; vWRit yid pl;yte vopivxit v; n vWRit îit ) a;m;'
k⁄M.Im≤∫" s'prU yit ) sOj; vOi∑' idv a;≤∫" smu{' pO, ) aBj; a…s
p[qmj; blm…s smui{ym( a•M.y pO…qvI' ….iN/ idVy' n." ) ¨d(no
idVySy no dehIx;no iv sOj; Îitm( ) s y¥;m;' k⁄M.Im≤∫" sMpU,;|
….¥te vWRit yid /;ryte n vWRit ) ap;' pU,;| ßuc' vW;R◊y; juhoit
¨•M.y pO…qvIm( îit ) aq yid n vWedR te We ;mev ’„,v[IhI,;' Sq;lIp;k˘
≈p…yTv; s¢;h' svn]yhom' k⁄y;Rt( ) s≤Ntœte vOi∑k;m" s≤Ntœte
vOi∑k;m" 10 aq .Utb≤l' Vy;:y;Sy;m" ) vOi∑k;moå…/k;rI ’„,'
v;s" ’„,; g*" ’„,yor.[I ’„,; v[Ihyí ’„,m/u c;m; c k⁄M.I
%jUrR sˇ_ví sipRí ]I…, pu„krp,;RnITyetåe Sy sM.;r; ¨pKlO¢; .v≤Nt
) yd( .Ut>e yo b≤l' hrit td( .UtyD" s≤Ntœte îit b[;˜,m( ) s'vTsre
s'vTsre W$(su W$(su m;seWu yd;m;v;Sy;' xu„yo .vit yd; vO∑®e d`;t'
ivNdedq .Utb≤l' d¥;t( ) t$;k˘ gTv; xuc* dexe ¨ıTym;nm( îTyuıTy
x•o devI" îTyvo+y devyjn' p·rgOÁ p·r≤l≤%tm( îit p·r≤l%it )
yiSmn( k;le pí;d( v;to v;it tiSmn( k;le b[;˜,o m;®tm…s m®t;moj
îit ’„,' v;s" p·r/;y ap ¨pSpOXy yDopvIt' /OTv;p a;cMy
¨dp;]m;d;y pí;d( .Ut' p[itœ;Py;cRyit ) Vy;˙itpyRNt' ’Tv;∑* v;t-
n;m;in juhoit puro v;to vWR≤ÔNvr;vOt( Sv;h; îit ) aq ’„,v[IhI,;'
cÂ,;' juhoit …m];v®,;>y;' Sv;h; a¶ye /;mCzde Sv;h; m®Œ" Sv;h;
589 (589)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
590 (590)
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;…¶veXygOÁsU]m( [Ìgniveshya]
ÌGNIVESHYA GRIHYA SÛTRAM
aq Wœoå?y;y"
aq;t a;cmniv…/' Vy;:y;Sy;m" ) p[;Ñü% ¨dÑü%o v; √* p;,I
p[=;¿y bı≤x%o yDopvItI jle v;q Sqle v;Ntj;Rnu nivvr;©ë¬«…."
gok,;R’itvt( kr' ’Tv; itœn( n p[,to n hs• jLpn( n v[jn( no„,;….nR
ivv,;R….nR buädë ;…." n clo jl' m;Wm¶m;]' ipbet( ) b[;˜,Sy d≤=,e
hSte pç tIq;Rin pç dwvt;in .v≤Nt ) a©ëlIm?ye dwv' tIq| a©ëLyg[e
a;W| tIqRm( a©ëœtjRNyomR?ye pwtkO ˘ tIqRm( a©ëœmUlSyoˇrto re%;su b[;˜'
tIqRm( m?ye a…¶tIqRm( ) a©ëœº a…¶" p[d≤e xNy;' v;yu" m?ye p[j;pit"
an;…mk;y;' b[˜; kiniœk;y;…mN{" ) aq i]r;c;met( p[,ven ) p[qm'
yt( ipbit ten AGved' p[I,;it ) i√tIy' yt( ipbit ten yjuvdRe ' p[I,;it
) tOtIy' yt( ipbit ten s;mved' p[I,;it ) p[qm' yt( p·rmOjit ten;qvRvde '
p[I,;it ) i√tIy' yt( p·rmOjit ten îith;s' p[I,;it ) yd( ¨pSpOxit
ten;…¶' yt( p;d;v>yu=te ten iv„,u' sÁ' iptøn( …crSy; AWIn( ten
cN{;idTy* y•;…skÉ ten p[;,;p;n* yCz^o]' ten idxo yä;Ù ten îN{' y•;….'
ten pO…qvI' yd( ˙dy' ten ®{' yiCzrSten s¢WIRn( p[I,;it ) a©ëœ;n;-
…mk;>y;' tu c=uWI smupSpOxte ( p[d≤e xNy©ëœ;>y;' tu n;…skÉ a©ëœ-
kiniœk;>y;' ≈o]e m?ym;©ëœ;>y;' b;◊o" a©ëœnº n;.* a©ëLyg[,e ˙id
sveWR ;m©ëlItl;n;' tu ≤xr…s îit sv;Rn( k;m;n( sm/RyNtu îit ) aq
Ë?v| ò;niv…/' Vy;:y;Sy;m" ) ò;n;q| mOdmuT%nit
mOiˇkÉ hn me p;p' yNmy; du„’t' ’tm(
Tvy; hten p;pen …jv;…m xrd" xtm(
mOiˇkÉ deih me pui∑' Tv…y sv| p[itiœtm( ) îit
ap a;nyit
gN/√;r;' dur;/W;| inTypu∑;' krIiW,Im(
ÈêrI\ svR.tU ;n;' t;…mhop◊ye …≈ym(
îit ip<@«kroit 1 aq hStp;d* p[=;¿y km<@lu' mOti( p<@÷ c s'gÁO
591 (591)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
p;…,' s'mx
O it m…y mho m…y .goR m…y yx" îit ) ¨pSpOXy myI≤N{y'
vIyRm( îTy;Tm;n' p[Ty….mOxit ) a;cmnIymudkm( îit ) ten;c;mit
amOtopStr,m…s îit ) a;cMy aq;Smw m/upk| d¥;d( ay' m/upkú îit
) td….mN]yte s m;vtu s m; p;tu s m; juWt;m( îit ) v;ssI k⁄<@le
c d¥;t( ) Sv;m; tnUr;ivx îTyht' v;s" p·r/;ywvm;s'Gy' k⁄<@le c
gOÁ yDopvIt' ’Tv;p a;cMy m/upk| gO;it ≈IrSyeih m…y ≈ySv îit
) td©ëœnº mh;n;MXy;[cops'gÁO ;v…j`[it g[;,em' te b≤l' hr;…m ≈wœ‰' m
a;…/pTy' gmy îit ) ap ¨pSpOXy a©ë¬«…." smud;yuTy;c;mit ip[y-
tmo n;m;…s devy;dumÁR ' Tv; …≈yw yxse gO;…m îit ) somoå…s somp'
m; k⁄® îit i√tIym( ) a•mSy•;d' m; k⁄® îit tOtIym( ) pITvoiCz∑'
in/;y amOt;ip/;nm…s îTy;cmnIyen;cMy ¨pvIt' g;m….mN]yte jih
me p;Pm;nmupveˇíu îit ) t;mu√; sOjt k⁄®teit v; b[yU ;t( ) y¥uTsOjit
t;m….mN]yte g*/enR .u VR y; îit √;>y;m( ) tSy;muTsO∑;y;' meWmj' v;l.te
) a;r<yen v; m;'sne ) n Tvev;m;'soå~yR" Sy;t( ) axˇ_* v;
yvsˇ_⁄…m≈modn' yq;l;.' d¥;t( 6
pç yD;n( tt" ’Tv; b[˜yD;¥nu£m;t(
devyD' tt" ’Tv; iptOyD' tt" prm(
.UtyD' c ’Tv; tu yD' m;nu„ymev c
’Tvwv' pç/; yD;n( yq;x;S];nus;rt"
gomy' m<@l' ’Tv; gOh√;re tu dext"
pitt;y xun;id>y" ip<@;n( sMyõ™ invedyet(
deviviht;' pUj;' ’Tv; gomyen gocmRm;]' ctur≈' Sqi<@lmup≤lPy
=i]ySy i]ko,mup≤lPy vwXySy vOˇmup≤lPy .ojn' k⁄®te )
b[˜; iv„,uí ®{í ≈IÛRt;xn Ev c
m<@lenopjIv≤Nt tSm;t( k⁄vIRt m<@lm(
597 (597)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
iv„,onuk
R ˘ vIy;R…, p[vocm( îit √π Ac* jpet( ) yNm a;Tmno …mNd;.Ut(
punr…¶í=urd;t( îm' me v®, tÊv; y;…m Tv•o a¶e îit W@;¸tIju¸R y;t(
) y¥…¶mudKy;¥vlI!º a…¶mu√;Sy pUvvR t( x*c' ’Tv; a…¶' m…qTv;
l*ikk˘ v;˙Ty ßukß ™ vu * in∑Py s'mJO y ßu…c ctughRO It' gOhITv; pU,;R¸it'
¸Tv; pUvvR t( s'Sk;r' kroit ) y¥r<yxu…c.Rvde ( aNy;m;˙Tywv ctughRO It'
gOhITv; pu®WsUˇ_Én mns;nu&Ty juhoit ) yid sUtko mOtko .vet( tNm?ye
hom' n kroit Sq;lIp;k˘ c t;Ny;h;in ) VytIp;te t∂^Vy' b[;˜,;y
dd;tITy;h .gv;n;…¶veXy" 8 aq;to gOÁ;…, p[;y…íÊ;;in SmyRNte t;in
v+y;m" ) xeW;…, vwt;ink;in ) y a;iht;¶e/mR SR s /moR y a;iht;¶e"
lokSs a*W;sinkSy îit x;$‰;ynIy' b[;˜,' .vit ) t] ye
puro@;x;St îh crv" ) pyod…/pOWd;Jy;n;m( a;Jyvt( s'Sk;ro n
d›oå…/≈y,' p[Tysn' p[itveW,m( a…¶ r*{r;=spwtk O nwAt≥ Czπdn-
.edninrsn;Tm;….mxRn;in c ’Tv; ap ¨pSpOxte ( ) svR] Sk•e ….•e
=;me dG/e ivpy;Rsåe Nt·rte c √π …mNd;¸tI ju¸y;t( yNm a;Tmno …mNd;.Ut(
punr…¶í=urd;d( îit ) Sk•e sNTv; …sç;…m îit Sk•m….mN}y;-
poÁ;v…sCy .U" îTyupSq;y aSk;N¥*" pO…qvIm( îit √π a;¸tI ju¸y;t(
) a;Jy' ced( dev;ÔnvnSpitm'hs îit c;numN}y ik≤ç∞ d¥;t( ) aq
….•e .U…m.UªR ; îit ….•m….mN}y ¨•M.y pO…qvIm( îTypoÁ;v…sCy
]yiS]'xˇNtv îTyety; ju¸y;t( ) a¶* p[≤=ped( d;®my;…, ) aq =;me
inA≥Tyw Tv; îit dG/m….mN}y ik≤çt( Tv' pr;cI Tvmv;cI Tv' r=;\…s
gCz îit d≤=,;prmuˇr;pr' v; idx' p[itinrSy a¶I r=;\…s se/it îit
itß a;Jy;¸tIju¸R y;t( ) hivW;m….gmnSywkdex' cedı u T» y tT’Tvwty;
ju¸y;t( ) Eten;Ítdu"Ít* Vy;:y;t* ) apoå>yvhret( ) ®{;y Tv;
îTy≈Otm….mN}y ym;y Tv; îit du"Ítmq p·rStr,d;he a¶ye =;mvte
nmo nm" =;mvNm; m; ih'sI" m; me gOh' m; me /n' m; me pxUn( îTy….mN}y
a¶ye =;mvte Sv;h; îit ju¸y;t( ) îN{' vo ivêtSp·r îit pun" p·riStyR
îN{;y Sv;h; îit ju¸y;t( ) aq p·r…/d;he p[d;Vy;y;¶ye nmo nm"
p[d;Vy;y îit ) sm;nmt Ë?vRm( a¶e" s…md…s îit pí;/| ymSy
s…md…s îit d≤=,;/Rm( somSy s…md…s îTyuˇr;/Rm( ) îN/;n;STv;
xt' ih m; îit √π a;¸tI ju¸y;t( ) ju∑åe Ny' p·rd?y;t( gN/voRå…s îit
607 (607)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
dNtxUk; îit m…qTv; inrSt' nmuc"e ≤xr"îit fÉn' inrSy d.eWR u s;d…yTv;
d.w"R p[Cz;¥ x•o devI" îTyvo+y gN/;id….rl˚éTy Sv/;' y] gu¢' mNyte
t] ind/;it ) pUvvR t( p;dp[=;¬n' ’Tv; yqodÑü%;nupveXy ivêedve ;n(
=,' kroit ivêedve ;" =," ktRVy îit ) p[itvcnm( ao' tq; îTyuKTv;
p[;“otu .v;n( îTy;h p[;“v;in îtItre p[Ty;Û" ) m;…s≈;ıe =," ktRVy
îit m;…s a∑k;≈;ıe =," ktRVy îTy∑k;su inTy≈;ıe =," ktRVy îit
inTy≈;ıe Ekoi∂∑≈;ıe =," ktRVy îTyekoi∂∑e n=]≈;ıe =," ktRVy
îit n=]e i]p=≈;ıe =," ktRVy îit i]p=e W<m;s≈;ıe =," ktRVy
îit W<m;se s'vTsr≈;ıe =," ktRVy îit s'vTsre sip<@«kr,≈;ıe
=," ktRVy îit sip<@«kr,e p[itvcnm( ao' tq; îTyuKTv; p[;“otu .v;n(
îTy;h p[;“v;in îtItre p[Ty;Û" ) te>yo gN/;id….r;r;?y Sv/;p;-
]m;r;?y vS]yuGm' k⁄<@lm©ëlIyk˘ c dÊv;q;•m….mOxit pO…qvI te
p;]m( îit ) .uÔ;n;n( smI=te p[;,e iniv∑oåmOt' juho…m îit ) b[˜…,
m a;Tm;mOtTv;y îit ) iptO≤l©¯" AGyju….R" ≈;vyet( ) a;c;-
Nte>yiStlodk˘ p[d;y piv]' iptOhSte in/;y Sv/;m;nyit iptO>yo hSte
Sv/;Stu îit ) aStu Sv/; îit p[itvcnm( ) Ev' ipt;mh;ywvm(
p[ipt;mh;ywv' p[te ;y ) tqwv xuıodk˘ p[d;y aStu xuıodkm( îit p[itv-
cnm( ) yq;x·ˇ_ d≤=,;' dÊv; p[d≤=,' ’Tv; a•xeW"w ik˘ i£yt;m(
îit î∑w" shop.uJyt;m( îit p[itvcnm( ) p[TyeTy xeW' sg," p[;Xn;it
) yid inTy≈;ı' k⁄vnR ( xx' v; mOg' v; kÀm| vop;kroit ≈p…yTv; ihr<yen
p·r£°y v; yq;∑k;su i√tIyeåiˆ tq; kroit ) Ekoi∂∑vt( i]p=≈;ı'
k⁄v≤R Nt ) i]p=vt( W<m;s≈;ı' k⁄v≤R Nt ) W<m;svt( s'vTsr≈;ı'
k⁄v≤R Nt ) Evm; s'vTsr;t( p[te Sy dhnn=]e„vevmev' k⁄v≤R Nt 2 aq;-
t" ≈;ıxeWv' +y;mo m/uv;t;At;yte îit √π )
îTy;…¶veXygOÁsU]e tOtIyp[Xne tOtIyoå?y;y"
aq ctuqoRå?y;y"
aq;to dhniv…/" ) a;iht;¶ern;iht;¶e" ≤S]y;íwv mr,s'xye xuc*
sme dexe gomyenop≤lPy avo+y …skt;….rvk°yR t;su d≤=,;g[;n( d.;Rn(
s'StIyR teWu d≤=,;≤xrsmen' in/;y;Sv/;yuˇ_; b[˜;<y….≈;vyet( a;yuW"
617 (617)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
aq pçmoå?y;y"
aq y¥;iht;…¶inRm;Rr' gCzit ¨ptpt; v; jry; v; a…¶œ Ev;Sy
yjm;n;ytne xyn' kLpyeyju `R nen v; g;hRpTym( ) tdSmw .=;n;hr≤Nt
y;vdl' .=;y mNyte ) s y¥uh;gdo .vit punreit ) y¥u vw p[iw t n
py" sm;…sçit ) aqedm…¶ho]' s;ymup£m' p[;trpvgRm;c;y;R b[vu te
) t]od;hr≤Nt ) s yid s;y'¸teå…¶ho]e p[ye ;t( p[it’„y p[;tr…¶ho]'
ju¸y;t( ) aq yid p[;tr…¶ho]e ¸te k⁄xlm( ) aqem* dxRp,U mR ;s*
p*,Rm;Sym;v;Sy;s'Sq;v;c;y;R b[vu te ) t]od;hr≤Nt ) s yid p*,R-
m;Sy;' vOÊ;;y;' p[ye ;t( p[it’„y;m;v;Sy;' yjetie t ) aq y¥m;v;Sy;y;'
vOÊ;;y;' k⁄xlm( ) aq ySyo.e pvR,I aitp•e Sy;t;m( aitp•p[;y…íˇ'
k⁄vIRt ) aq y¥;tRSy;…¶ho]' iviCz¥et y¥Sy pu]o v;Ntev;sI v;l'
kmR<y" Sy;t( soår<yor…¶' sm;roPyodvs;y m…qTv;¶IiNv˙Ty;¶ye
tNtumte puro@;xm∑;kp;l' invRpit ) xr;v' d≤=,;' dd;it ) s; p[…s-
ıei∑" s≤Ntœte ) idiv p[£;Nte p[ye ;t( tU„,Imett( tN]m( s'Sq;-
Py;po.=;n>yvhrey"u ) apo.=;n>yvhr≤Nt îit ivD;yte ) aqwnm;-
d;y;Ntre, ve¥Tu kr;vudÑü%mupin˙≥Ty;qwn' p·r≈y≤Nt ) tSy d≤=,; √;r'
k⁄v≤R Nt ) aq;Sy kÉxXm≈U…, v;p…yTv; lom;in s'˙Ty n%;in in’-
NtyIt ) aq;Sy d≤=,' k⁄≤=mup;’„y inSpurIW' ’Tv;≤∫" p[=;¿y
sipRW;N];…, pUr…yTv; d.w"R s'sIVyit ) tdu tq; n k⁄y;Rt( =o/uk; aSy
p[j; .v≤Nt îit ivD;yte ) aipv; spurIWmev;Pl;Vy;Cz;¥;l˚éTy;-
qwnm;d;y;Ntre, ve¥Tu kr* p[p;¥ j`nen g;hRpTymups;dyNTy] hiv-
inR®Pyt îit ) aqwnm( a;d;y;NtveiR d p[;k™iCzrsm;s;dyNTy] hivr;-
s;¥t îit ) aq g;hRpTy a;Jy' ivl;PyoTpUy ßu…c ctughRO It' gOhITv;
p[;gudTe y s…m√Ty;hvnIyeå/;Sy d≤=,' b;¸mNv;r>y juhoit 1 preyvu ;'s'
p[vto mhIrnu b¸>y" pNq;mnpSpx;nm( ) vwvSvt' s'gmn' jn;n;' ym'
r;j;n' hivW; duvSyt Sv;h; îit ) Etenvw g;hRpTye juhoit ) tU„,I-
mNv;h;yRpcne ¸Tv;qwnm;d;y;Ntre, ve¥Tu kr* p[p;¥ j`nen g;hRp-
Tym;sN¥;' ’„,;…jne d≤=,;≤xrs' s'vXe y ≤xrSto n¬dm;l;' p[itmuCy
pˇodxen;hten v;ss; p[o,oRit îd' Tv; vS]' p[qm' Nv;gn( îit aqwtd-
pohit apwtdUh yidh;ib." pur; ) î∑;pUtmR nusp' Xy d≤=,;' yq; te dˇ'
621 (621)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
aq Wœoå?y;y"
aqwnm;dIpyte ) a;dIPym;nmnumN]yte mwnm¶e ivdho m;….xoco m;Sy
Tvc' …c≤=po m; xrIrm( ) yd; Ít' krvo j;tvedoåqemne ' p[ih,ut;t(
iptO>y" îit ) p[Jv≤ltmnumN]yte Ít' yd; kr…s j;tvedoåqemne '
p·rdÊ;;t( iptO>y" ) yd; gCz;TysunIitmet;mq; dev;n;' vxnI.Rv;it
îit ) a] Wóot;r' Vy;c∑e sUy| te c=ugCR ztu v;tm;Tm; ¥;' c gCz
pO…qvI' c /mR,; ) apo v; gCz yid t] te ihtmoW/IWu p[ititœ; xrIrw"
îit ) a]wnmj' …cTyNteåblen xuLben b›;it ajo .;gStps; t' tpSv
t' te xo…cStptu t' te a…cR" ) y;Ste ≤xv;Stnuvo j;tvedSt;….vRhme '
su’t;' y] lok;" îit ) s y¥ho {vit nwnm;vtRyit ) p[;gu hwk
¨poW,;t( ) ¨dk⁄M.en i]rpslw" p·ry≤Nt v;®,I…." ) tTp[Cz;¥en
p,Rmyen ßuv,e op`;t' juhoit y EtSy pqo go¢;rSte>y" Sv;h; îit nv
ßuv;¸tI" ) aq;Ny;' juhoit ay' vw TvmSm;d…/ Tvmetdy' vw tdSy
yoinr…s ) vwê;nr" pu]" ip]e lokk⁄∆;tvedo vhem' su’t;' y] lok;"
Sv;h; îit ) a]wv ßuvmnu p[hrit ) a]wt;Nyvd;n;nI@mUne p[Cz;-
¥*duMby;R dVyoRp`;t' juhoit a¶ye r…ymte Sv;h; îit ) a]wv dvIRm-
nuph[ rit j`nen …ct;m( ) aqwn' nvcenR y;Myen sUˇ_Énopitœte p[ktÉ nu ;
bOht; .;Ty…¶" îit ) a;sIn" pr;c;nuxs' it ) j`nen dhn' itßo
d≤=,;" kWU"R k⁄v≤R Nt ) aqwn; a≤∫rnuPl;Vy …skt;….rvk°yR s'g;hNte
yvIy;n( yvIy;n( pUv"R s'g;hNte ) aXmNvtI revtI" s'r.?vmuiˇœt
p[trt; s%;y" ) a]; jh;m ye as•xev;" ≤xv;n( vym…. v;j;nuˇrem
îit ) j`nen kWU"R p,Rx;%e inhTy;blen xuLben bı±v; ivinspR≤Nt
y√w devSy sivtu" piv]' shß/;r' ivttmNt·r=e ) yen;pun;idN{m-
n;tRm;TywR ten;h' m;' svRtnu' pun;…m îit ) j`Nyo VyudSyit y; r;∑^;t(
p•;dpy≤Nt x;%; a….mOt; nOpit…mCzm;n;" ) /;tuSt;" sv;R" pvnen
pUt;" p[jy;Sm;n( rYy; vcRs; s'sjO ;q îit ) y];pSt¥NTynve=m;,;"
) ap" scel; d≤=,;mu%;" smOiˇk;" PlvNte /;t; pun;tu sivt; pun;tu
îit ) n;mg[;h' i]®dkmuiTsCyoˇIy;RcMy;idTymupitœte ¨√y' tmsSp·r
îit ) aq gOh;n;y;≤Nt ) y∞;] ≤S]y a;¸Stt( k⁄v≤R Nt 1 EtiSmn(
k;leåSy;m;Ty;" p[k°,Rkx É ;" kÉxXm≈U…, v;pyNte ye s…•/;ne .v≤Nt )
626 (626)
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;…¶veXygOÁsU]m( [Ìgniveshya]
ÌGNIVESHYA GRIHYA SÛTRAM
pr' .OTyornupreih pNq;m( îit c ) aqwnmupv;tyit x' v;t" x' ihte `O…,"
xmu te sNTvoW/I" ) kLpNt;' me idx" xGm;" îit ) aqwn;n( pç cÂn(
s;pUp;nupd/;it apUpv;n( `Otv;'í®reh sIdtUˇ>nuvn( pO…qvI' ¥;mutop·r
) yoin’t" p…q’t" spyRt ye dev;n;' `Ot.;g; îh Sq EW; te yms;dne
Sv/; in/Iyte gOhåe s* îit yjm;nSy n;m gO;it ) dx;=r; t;' r=Sv
t;' gop;ySv t;' te p·rdd;…m ) tSy;' Tv;m;d.n( iptro devt; p[j;-
pitSTv; s;dytu ) ty; devty;i©rSv d(/vüâ ; sId îit purSt;dupd/;it
) apUpv;Hzétv;n( îit d≤=,t" apUpv;n( =Irv;n( îit pí;t( apUpv;n(
d…/v;n( îTyuˇrt" apUpv;n( m/um;n( îit m?ye xt;=r; shß;=r; îit
p[itidxmnuWjit ) ty; devt' ’Tv; sUddohs' kroit ) aqwn' itl-
…m≈;…./;Rn;….®pikrit Et;Ste Sv/; amOt;" kro…m îit ) ty; devt'
’Tv; sUddohs' kroit ) aq ctur" StMb;nupd/;it 2 cÂ,;mup·r∑;t(
Tv;mjunR *W/In;' pyo b[˜;, îi√du" ) t;s;' Tv; m?y;d;dde c®>yo aip
/;tve îit purSt;d( ajunR StMb' dUv;R,;' StMbm;hrwt;' ip[ytm;' mm ) îm;'
idx' mnu„y;,;' .U…yœ;nuivrohtu îTyuˇrto dUv;RStMb' k;x;n;' StMbm;hr
r=s;mphTyw ) y EtSyw idx" pr;.v•`;yvo yq; te n;.v;n( pun"
îit pí;t( k;xStMb' d.;R,;' StMbm;hr iptO,;moW/I' ip[y;m( ) aNvSyw
mUl' jIv;dnuk;<@mqo flm( îit d.RStMb' d≤=,t" ) ctu,;| StMb;n;m(
ag[e m?y' c c®mupd/;it Etwrve ctu….RmNR ]w" ) ty; devt' ’Tv; sUddohs'
kroit ) aq cturo n;n;vO+y;n( p·r/In( p·rd/;it m; Tv; vO=* s'b;…/∑'
m; m;t; pO…qiv Tvm( ) vwvSvt' ih gCz;…s ymr;Jye ivr;j…s îit
vwtsxmImy* purSt;∞oˇrtí ) ty; devt' ’Tv; sUddohs' kroit )
aq KleWIk;ivTyekÉ ) aq lo∑;nupd/;it ) pO…qVy;STv; lokÉ
s;dy;…m ) p[j;pitSTv; s;dytu ty; devty;i©rSvd(/vu[ ; sId îit
xt' purSt;dupd/;it aNt·r=Sy Tv; lokÉ s;dy;…m îit xtmuˇrt"
idvSTv; lokÉ s;dy;…m îit xt' pí;t( idx;' Tv; lokÉ s;dy;…m îit
xt' d≤=,t" n;kSy Tv; pOœº b[›Sy Tv; iv∑pe s;dy;…m îit i√xt'
m?ye ) ty; devt' ’Tv; sUddohsm( kroit ) aq lok˘p,O ; ¨pd/;it
lok˘ pO,iCz{' pO, îit lok˘p,O ;…." shß' sMp¥te ) i√W;hß;id„ve-
t;vdev pun" pun®pd?y;t( ) k;#k;…¶…ct;vip pç;xIitxtmupd?y;t(
635 (635)
[Ìgniveshya] gOÁsU]m( MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
GRIHYA SÛTRAM
svRs©invOˇSy ?y;nyogrtSy c
n tSy dhn' k;y| n;x*c' nodk˘ tt" 4
aq;t" pun"s'Sk;r' Vy;:y;Sy;m" ) ]I…, Wi∑xt;in pl;xvONt;n;' tw"
’„,;…jne pu®W;’it' ’Tv; yid xrIr' nXyey"u pun" s'Sk;r' k⁄v≤R Nt )
ahrhrÔ≤lnwkoˇrvO≤ır; }yh;t( tSy;…¶….dRhye "u îit ivD;yte )
pl;xvLkì" k⁄xvw ;R siN/Wu s'v∑e yit ) cTv;·r'xt; ≤xr" dx….g[IvR ;'
…v'xTyor‚S]'xtodr' pç;xt; pç;xtwkk ì ˘ b;hu' teW;mev pç…." pç….-
r©ëlI®pkLpyte ) s¢Ty; s¢Tywkk ì ˘ p;d' teW;mev pç…." pç….r©ëlI-
®pkLpyte ) a∑;…." ≤xXn' √;dx….vOWR ,m( ) t;n( ò;p…yTv;l˚éTy
ahten v;ss; p[Cz;¥;Ntve¥R ;' in/;y b;N/v;" pyupR ivXy;….mN]yNte
ymSy;s* ymSy s îme ym¶y îit ) Etd;idkmR p[itp¥Nte 5 aq-
hwktÉ „U ,Im( aqg….R<y;Stw„y;'’t;y;m( aqgOhSqob¸v;y;'ivNdet p[,My-
vNdn' aq;t"pun"s'Sk;r' pç )
îTy;…¶veXygOÁsU]e tOtIyp[Xne dxmoå?y;y"
aq Ek;dxoå?y;y"
aq;to mOtb≤l' Vy;:y;Sy;m" kÉxXm≈U…, v;p…yTv; ò;Tvodk˘ i£yet
) p[;Gd≤=,;ytne ctur≈' gomyenop≤lPy i]rXm;n' m?ye in/;y
s’duÆLl:y;≤∫r>yu+y d≤=,;g[;n( d.;Rn( s'StIyR s’iˇl…m≈' c®m-
v¥it mui∑p[m;,' k⁄‘$⁄ ;<@p[m;,' v; ) p[k°,Rkx É " sVy' j;nu' .Um*
in/;y;Xmin ip<@÷ d¥;t( ) Etˇeåmu„mw ip<@÷ d¥;t( ) a;Ôn;>yÔne
v;sí d¥;t( ) p;]e,odk˘ p[d≤=,' innyet( ) a] p[te ;" k;k;d….hr≤Nt
) Ev' s;y'p;[ t" ’Tv; dxMy;' iv’t;h;r' s;y' b≤l' dÊv;Vyu∑k;le
¨pinnIy b[;˜,;n( hIn;©;nit·rˇ_;©;n( k⁄œIn( k⁄nSvIn( Xy;vdNt;n(
rogIn( vOW¬«ptIn( ¨NmÊ;;n( p;pIn( vjR…yTv; xucIn( ≈oi]y;n( suvÊO ;;n(
a?yynsMp•;n( gOhSq;n( d·r{;n( i£y;pUv;Rn( p;].Ut;n( s¥oå…/gMy;n(
asgo]sMbN/yuˇ_;n( a;yN}y kmRsu Vy;:y;t;n( Etˇe ipt; smnso yt(
ik≤çt( p[te ;y;numt" êo.Ute me ipturk
e oi∂∑≈;ı' .uÔt;' .vNt îit ) .uJyte
îit p[itvcnm( 1 Ek;dXy;mekoi∂∑' k⁄v≤R Nt ) aVyu∑e k;le b[;˜w,m;Ùy
642 (642)
MAHARISHI UNIVERSITY OF MANAGEMENT
VEDIC LITERATURE COLLECTION
a;…¶veXygOÁsU]m( [Ìgniveshya]
ÌGNIVESHYA GRIHYA SÛTRAM
647 (647)