Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu

TEMA: Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise 2 Nentor 2009

1. Legjislacioni qe percakton hartimin , miratimi dhe ekzekutimin e Buxhetit te Shtetit
2. Permbajtja e programit financiar
3. Kuadri makroekonomik dhe treguesit kryesor
4. Te ardhurat dhe paketa fiskale
5. Programi shpenzimeve
6. Deficit dhe financimi i tij
7. Tabelat e buxhetit

1.Legjislacioni qe percakton, hartimin, miratimi dhe ekzekutimin e Buxhetit

te Shtetit
Per pergatitjen, hartimin, zbatimin dhe per percaktimin e shkeljeve administrative
te buxhetit te shtetit, ne vendin tone prej vitesh, ekziston nje legjislacion i plote i
mbeshtetur dhe i hartuar me asistencen te eksperteve te BE-se , IMF, BB dhe
Departamentit Amerikan te Thesarit, legjislacion ky i standarteve
nderkombetare.Procedurat per perpilimin, hartimin, prezantimin, zbatimin e
buxhetit te shtetit,rregullat, standartet dhe parimet, neper te cilen kalojne te gjitha
fazat e procesit buxhetor, rregullohen me ligjin Nr 9936, date 26.06.2008, Per
menaxhimin e sistemit buxhetor ne Republiken e Shqiperise. Ky ligj
mbeshtetet ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise dhe pikerisht ne nenet
78,83/1,111 dhe 153 ne te cilat percaktohen, afatet kohore, menyren dhe
autoriteti qe paraqet, ne Kuvend, ligji vjetor te buxhetit. Psh ligjin e buxhetit te
shtetit per vitin 2009 . Sic shikohet ne kete paragraf hasim me dy aktet ligjore:
1. Ligji Organik i Buxhetit
2. Ligji vjetor i Buxhetit
Nese, Ligji Organik i Buxheti (Per menaxhimin e sistemit buxhetor ne RSH) percakton
rregullat,standartet,parimet afatet ligjore dhe percakton pergjegjeshmerine
financiare, ligji vjetor i buxhetit perben programin financiar ne te cilen
percaktohen, te ardhurat buxhetore, shpenzimet, deficit buxhetor, kufijte e borxhit
publik per nje periudhe te caktuar kohe, zakonisht nje vite (12 muaj).Grafikisht
ndryshimi midis dy akteve ligjore paraqitet sipas grafikut nr 1. Ku ligji vjetor ne menyre
simbolike eshte i rrethuar nga parimet e rregullat e percaktuara ne Ligjin Organik te
buxhetit.Edhe renditja e mesiperme mbeshtet ne konceptin se cili ligj, eshte me i
rendesishem.
Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu I.Ky
ligj rregullon sistemin buxhetor ne RSH , strukturen parimet dhe bazat e procesit buxhetor ,
mardheniet ndeqeveritare dhe pergjegjesite per zbatimin ne teresi
Ky ligj shtrin efektet e tij ne te gjitha fazat e procesit buxhetor :
a)Pergatitjen shqyrtimin dhe miratimin e buxhetit
b)zbatimin ndjekjen dhe rishikimin e buxhetit
c)te drejtat dhe kufizimet per huamarjen , garancitet
d)kontrollin kontabilitetin, raportimin , inspektimin dhe auditimin

Buxheti eshte teresia e te ardhurave , shpenzimeve dhe financimeve te qeverisjes

qendrore e vendore dhe te fondeve specilae , te cilat miratohen me ligj, nga Kuvendi i
Shqiperise......
Ligji vjetor i buxhetit eshte ligji qe miraton te ardhurat , shpenzimet dhe financimet e
Buxhetit te Shtetit , fondet speciale qendrore dhe transfertat nga Buxheti i Shtetit per njesite
e qeverisjes vendore, per vitin buxhetor

Ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise, gjithashtu, percaktohen edhe

modalitet dhe hapat ligio,qe duhet te ndjeke Qeveria, Presidenti i Republikes,ne
rast se buxheti vjetor, nuk miratohet brenda afateve kushtetuese.Projektbuxheti, i
cili pergatitet nga Qeveria,nepermjet Ministrise qe merret me financen, duhet te
perfshije ne te, te gjithe detyrimet qe burojne nga marreveshjet nderkombetare
dhe nga statusi i vendit tone, ne organizmat nderkombetare, vecanerisht ne
Institucionet Financiare Nderkombetare.
Pas nenshkrimit te Marreveshjes Stabilizim Asocimit dhe marreveshjeve te
tregtise se lire me shume vende te botes, Buxhetit te Shtetit i lindin shume
detyrime te cilat medoemos, qe duhen te pasqyrohen ne kete dokument.
Keto detyrime kane te bejne kryesisht, me zerimin e (berjen zero) te tarifave
doganore, veprim ky qe ndikon, drejte per drejte, ne ta ardhurat doganore e per
pasoje edhe ne te ardhurat e buxhetit te shtetit. Ka edhe detyrime te tjera
financiare, qe burojne nga marreveshje bilaterale kredie, te cilat vendi yne i ka
nenshkruar me Institucione Financiare Nderkombetare, apo edhe nga vende te
ndryshme, detyrime keto, qe qeveria eshte e detyruar ti perfshije ne programin
financiar vjetor e pikerisht ne shpenzimet buxhetore, zeri kosto e borxhit ose
dnryshe , Interesat.
Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Ne
projektbuxhet, Qeveria duhet te paraqese, pervec projeksioneve dhe objektivat
per te ardhurat te ndara sipas administratave(tatimore e doganore) dhe llojeve te
tyre, shpenzimet te detajuara sipas kategorive edhe detyrimet financiare :
nga marreveshje me institucionet financiare nderkombetare,
nga marreveshja e stabilizim asocimit, nga marreveshjet e tregtise se lire,
nga marreveshjet e kredise qe burojne nga marredhenie bilaterale
te kredive te vjetra etj.
Nga pikepamja ligjore, Qeveria ne hartimin e projektbuxhetit vjetor, mbeshtetet:
ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise
ne marreveshje nderkombetare, ku vendi yne aderon e per rrjedhoje
mund te lindin edhe detyrimet financiare.
ne Ligjin Organik te Buxheti, Ligji nr 9936, date 26.06.09 Per
menaxhimin e sistemit buxhetor ne R.SH.
Ne ligjislacionin tatimore(tatime+taksa+taksa doganore)
Ne te gjithe legjislacionin tjeter qe rregullon aktivitetin e institucioneve
publike dhe kane efekte financiare te cilat detyrimisht duhen te
perfshihen ne programin financiar vjetor.

Pikerisht, duke iu referuar legjislacionit te lartepermendur projektligji i buxhetit

te shtetit per vitin ...... (e vlefshme per cdo vit) nga ana ligjore, formale paraqitet si
me poshte :
REPUBLIKA E SHQIPERISE
KUVENDI
LIGJ projekt
Nr. ..........Dat.............2007

Per buxhetin e shtetit te vitit 2009

Mbeshtetur ne nenin 78,83, pika 1 dhe 158 te Kushtetutes se Republikes se
Shqiperise, nenit 15,16,17,18,19,20,21 te ligjit nr 9936, date 26.06.2008 Per
menaxhimin e sistemit buxhetor ne R.Sh., me propozim te Keshillit te
Ministrave ,
Kuvendi i Republikes se Shqiperise :
Vendosi :
Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Sic

shihet, menyre e renditjes se akteve ligjore, eshte realizuar duke u mbeshtetur

ne rendesise, hierakine apo peshen, se akteve te permendura mesiper ne raport
me Kushtetuten. Natyrisht, Kushtetuta e Republikes se Shqiperise, si akti
themelor i ndertimit dhe funksionimit te Shtetit, eshte edhe akti me i
rendesishem, qe percakton fushen e veprimit apo orienton pervec te tjerave edhe
procesin e buxhetit vjetor ne teresi. Per nga rendesia ne nivelin e dyte,
percaktohet Ligji Organik i Buxhetit, te cilit detyrimisht i referohet, ligji vjetor i
Buxhetit te Shtetit pasi sic thame me siper ne menyre me specifike ai percakton
(shiko grafikun 1) rregullat e lojes ne te cilen e shtrin aktvitetin e vete Buxheti vjetor
i Shtetit apo programi financiar vjetor.
Ligji, Per menaxhimin e sistemit buxhetor ne Republiken e Shqiperise (ligji
organik i buxhetit) percaktohen se:
Buxheti i shtetit eshte programi financiar qe miratohet nga Kuvendi per
nje vit. Ne te perfshihen te gjitha te hyrat , te ardhurat tatimore e jo tatimore
si dhe i gjithe programi i shpenzimeve publike te nevojshme per te
realizimin e funksioneve dhe ushtrimin e kompetencave :
I.
Te organeve e larte shteterore, si presidenca, kuvendi,
Administrata shteterore,si Keshilli i Ministrave, ministrite dhe te gjithe
institucionet buxhetore te vartesise se Qeverise ,
Organet e pushtetit vendor si komuna , bashki dhe qarqet si dhe
Te pushtetit gjyqesor si Gjykata e Larte, Gjykatat e Apelit dhe Gjykatat e
Faktit, Keshilli i Larte i Drejtesise, Prokuroria e Pergjitheshme.
Shpenzimet per efekt menaxhimi, mireadministrimi dhe kontrolli paraqiten sipas
nje klasifikimi te percaktuar dhe qe quhet klasifikimi buxhetor.Hartimi i tij

mbeshtet ne standartet nderkombetare. Buxheti i Shtetit konsiderohet dhe

sanksionohet si instrumenti kryesor financiar i Qeverise dhe Maxhorances per
zbatimin e politikave ekonomike sociale te shtetit.
II.Buxheti i shtetit perbehet nga :
1)buxhetit qendror,
2)buxheti pushtetit vendor,
3)buxhetit i fondeve speciale ( ISSH dhe ISKSH)
Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu

Shenim:Shuma sipas klasifikimi I eshte i barabarte me shumen e klasifikimit II

Organet e pushteti vendor, kane buxhetin e tyre te percaktuar ne nje kapitull te
vecante te ligjit, ne te cilen paraqiten te ardhurat qe me ligj i lihen organeve te
pushtetit vendor,(nga taksat,pronesia,gjobat etj.)si dhe shpenzimet te nevojshme per
realizimin e funksioneve te organeve te pushtetit vendor, ne territorin ku atro
ushtrojne juridiksionin e tyre.
Ne ligjin organik te buxhetit, por edhe ne terminologjine e zakoneshme hasim shpesh edhe
terminologjine e Fondi te Konsoliduar, i cili sipas pershkrimit, qe i behet ne Ligjin Organik te
Buxhetit, perbehet nga te gjithe te ardhurat, qe me ligj i takojne buxhetit te shtetit dhe drejtimin e
perdorimit te tyre, apo destinacioni i perdorimit te tyre . Pjese perberese e buxhetit te

shtetit jane edhe fondet speciale ose fondet te cilat financojne aktivite specifike.
Ato krijohen me ligj dhe funksionojme ne perputhje me institucione te krijuar
gjithashtu me ligj. Ne ligj percaktohet se ligji buxhetor eshte i njejte me ate
kalendarik.
Ne rast se te ardhurat jane me te medha se shpenzimet atehere kemi te bejme
me suficit dhe ne rastin e kundert, pra, kur te ardhurat jane me pak se
shpenzimet atehere kemi te bejme me deficit. Ne te dy raste ne se kemi situate
deficit apo suficiti dhe ai paraqitet tej normave te lejuara, atehere mund te kemi
te bejme nje rrezik potencial, per destabilizim te situates buxhetore e per pasoje
edhe te stabilitetit makroekonomike. Nderkohe ne ligj sanksionohet edhe fakti
ose percaktohet fakti se buxheti lokal nuk mund te jete me deficit ne asnje
rast.Pra buxheti i organeve te pushtetit vendor duhet te jete i balancuar
Gjithashtu ne kete ligj percaktohet edhe menyra e menaxhimit te deficitit apo
suficitit. Suficitin,Qeveria,mund ta investohet, por pas konsultimeve me Banken e
Shqiperise. Ndersa deficiti vecanerisht, tej limiteve te lejuara, Qeveria mund te
nderhyje, nepermjet politikave te rishikimit te shpenzimeve, shkurtim te tyre, me
synim ruajtjen e deficitit ne kufijte e parashikuar. Por Qeveria mund te nderhyje
edhe duke prezantuar ndryshime ne politikat fiskale qe synojne rritjen e te
ardhurave te buxhetit dhe njekohesisht rrisin edhe barren fiskale.
Ne rastin kur shpenzimet jane me te medha se te ardhurat, buxheti parashikon
edhe menyren e financimit te diferences se krijuar. Deficiti mund te financohet,
me keto instrumenta financiar :
me kredi direkte nga Banka e Shqiperise ose
me bono thesari.

Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Bonot

e thesarit dhe kredia direkte nga Banka e Shqiperise, jane edhe burimet me
efektive te financimit te deficitit buxhetor. Qeveria mund ti drejtohet edhe tregut
nderkombetar per kredi, por ky instrument financiar nuk eshte i keshillueshme,
pasi kredite jane ne monedhe te huaj dhe rrjedhimisht me kosto te larte. Ne
praktike mund te themi se financimi i deficitit buxhetor, mund te realizohet nga
kredi te huaja dhe kredi te brendeshme.
Paraprakisht perpara se te filloje procesi i pergatitjes se buxhetit te shtetit per
vitin e ardhshem, qeveria nepermjet strukturave te specializuara, si Ministria e
Financave realizojne, nje analize te hollesishme te situates makroekonomike dhe
treguesve te saj. Ne perputhje me zhvillimet makroekonomike, analizohen ne
menyre analitike, treguesit e buxhetit, madje brenda dates 30 Qershor te cdo viti
ministria e Financave, ne baze te ketyre analizave dhe te dhenave te thesarit te
shtetit, pergatit, projektligjinPer buxhetin faktik te vitit...... i cili ka te beje me
certifikimin e menyres se realizimit te te ardhurave buxhetore dhe se si jane
perdorur ato ne perputhje me programin ekonomik dhe prioritet e zhvillimit te
vendit qe shprehet ne analitikisht, ne programin e shpenzimeve publike
Projektligji ne themel mbeshtetet ne analizen te detajuar, mbi realizimin e
treguesve te buxhetit te shtetit per vitin meparshem dhe sebashku dhe ne
menyre te pavaruar, me Kontrollin e Larte te Shtetit certifikojne realizimin e
Buxhetit te Shtetit. Po ne menyre te pavaruar Qeveria dhe Kontrolli i Larte i
Shtetit, raportojne ne Kuvend, rreth realizimin te buxhetit faktik dhe gjetjeve
perkatese.
Kuvendi nga ana e tij ne grupe parlamentare, ne komisione parlamentare dhe ne
seance plenare, diskuton dhe merr ne analize, raportin e paraqitur nga Qeveria.
Raporti i cili eshte shume i detajuar.
Projektligji shoqerohet dhe permban:
1.relacionin shpjegues dhe arsyetues,
2.tabelat e realizimit te buxhetit ne teresi, te ardhurat dhe shpenzimet sipas
kategorive dhe klasifikimit buxhetor,
3.tabelat e realizimit te buxhetit sipas ministrive dhe institucioneve buxhetore,
4.realizimin e deficitit buxhetor dhe menyrat e financimit ,
5.relacion te hollesishem mbi ecurine e stokut te borxhit dhe interesave,
6.raport mbi perdorimin e fondit rezerve te Keshillit te ministrave
7.analize rreth performancen te administrates fiskale, si dhe gjithe te ardhurat e
tjera.
Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu

Projekti ligji dhe raportet qe e shoqerojne ate, ballafaqon objektivat e vendosura

ne ate buxhet dhe te shprehura ne ligj (behet fjale per vitin e valuar) nga kuvendi dhe
maxhoranca, me faktin sipas te gjithe zerave. Pas analizes nepermjet

komisioneve dhe ne seance, Kuvendi duhet te miratoje certifikimin dhe

ligjshmerine e perdorimit te buxhetit te nje viti me pare. Me se shumti, diskutimet
rreth buxhetit faktik ne Kuvend, kthehen ne debate te fuqishme, gjate se ciles
deputete shpalosin njohurite opinionet e tyre rreth buxhetit faktik.
Brenda dates 30 qershor te cdo viti me inisiative te Ministrise se Financave,
Keshilli i Ministrave i paraqet Kuvendit nje raport ne forme ligji per realizimin e
buxhetit te nje viti me pare. Ai perban treguesit kryesor te buxhetit faktik realizmin
i te ardhurave sipas kategorive kryesore, shpenzimeve sipas ministrive dhe
klasifikimit buxhetor , realizimin e deficitit si treguesi kryesor i buxhetit si dhe nje
analize te hollesishme rreth situates makroekonomike e treguesit e saj.
Analiza e situates makroekonomike dhe analiza e treguesve buxhetor se bashku
me objektivat per zhvillimin ekonomiko financiar te vendit te vitit te meparshem,
perbejne prerogativat per hartimin e programit financiar per vitin e ardhshem apo
te projektbuxhetit per vitin e ardhshem.
Bazuar ne analizen e situates makroekonomike dhe objektivat e zhvillimit ,
ministri i financave, brenda dates 10 korrik te cdo viti, leshon udhezimin per
hartimin e buxhetit te vitit te ardhshem. Ne te parashtrohen, objektivat dhe
treguesit kryesor buxhetor, kufijte e shpenzimeve sipas ministrive e per cdo lloj
shpenzimi objektivat kryerore, per programin e te ardhurave te mbeshtetura ne
nje ambjent te percaktuar makeoekonomik.
Ne udhezimi i ministrit te Financave, percaktohet gjithashtu forma dhe afatet
kohore per prezantimin, kerkesave te ministrive dhe institucioneve per buxhet per
vitin e ardhshem kalendarik.
Ministrite dhe institucionet buxhetore, nga ana e tyre organizojne, grupet e punes
per shqyrtimin dhe pergatitjen e kerkesave per buxhet, te cilat duhet te
mbeshteten, ne objektivat dhe prioritet sektoriale, te percaktuara ne dokumenta
zyrtare. Grupet e punes i paraqesin, kerkesat e tyre strukturave me te larta, si
Sekretarit te Pergjithshem, i cili ne menyre te permbledhur dhe ne perputhje me
kerkesa e udhezimit te Ministrise se Financave, ia paraqet kerkesat per buxheti,
Ministrit apo titullarit te institucionit. Ky i fundit duhet te jape miratimin e tij, pasi te
kete degjuar dhe shqyrtuar te gjithe argumentet e stafit te tij. Permbledhja e
kerkesave per buxhet ne vitin e ardheshem, sipas formatit dhe kufijve te
percaktuar,
Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu ne udhezimin e

Ministrit te Financave, per vitin qe vijon, brenda dates 1 Shtator te vitit ushtrimor,
i dorezohet Ministrise s Financave. Nga kjo date, drejtoria e Buxhetit te Ministrise
se Financave, fillon te shqyrtoje, ne detaje kerkesat dhe argumentat, qe
shoqerojne ato ne menyre shume te hollesishme. Ne rast nevoje apo edhe
paqartesise Ministria e Financave mund te kerkoje, me shume shpjegime dhe
per kete mund te therase, per shpjegime ekspertet e ministrive dhe institucioneve
buxhetore.

Shpesh here ndodh qe kerkesat e ministrive ti kalojne kufijte apo objektivat e

vendosura nga Ministria e Financave dhe ketu lindin mosmarreveshje te cilat,
nese nuk mund te zgjidhen nepermjet negociatave dypaleshe, atehere nga te dy
palet, pergatitet nje raport, i cili i paraqitet kryeministrit.Nga ana e tij Kryeministri
analizon te dy raportet dhe me pastaj, vendos ne favor te njeres alternative.
Ministria e financave me te grumbulluar, kerkesat nga ministrite dhe institucionet
buxhetore i perpunon ato dhe i jep formen e nje projektligji i sipas percaktimit qe
behet ne Ligjin Organik te Buxhetit, dokumenti i projektbuxhetit, duhet te
permbaje:
1. Relacionin shpjegues
2. Projektligjin
3. Paketen fiskale
4. Tabelat e ligjit
5. Parashikimet e treguesve kryesore te buxhetit, per dy vitet qe pasojne.

Brenda muajit tetor Ministria e Financave, i paraqet Keshillit te Ministrave per

shqyrtim e analize, projektbuxhetin e vitit te ardhshem. Keshilli i Ministrave nga
ana e tij, pasi e shqyrton ate gjate disa seancave, vendos ta miratoje ate, ashtu
sikurse eshte paraqitur nga Ministria e Financave ose ta ndryshoje pjeserisht ate,
por pa ndryshuar ne thelb treguesit kryesore, si te ardhurat ne total (keto edhe
mund te rriten , kjo varet edhe si eshte rene dakort edhe me Fondin Monetar Nderkombetar
dhe si eshte shprehur ne dokumentin Letra e Mirekuptimit, letter of Intend),shpenzimet

dhe vecanerisht kufirin e siperm te dficit. Brenda dates 20 Nentor, projekti i

hartuar dhe miratuar nga Keshilli i Ministrave, i dergohet per shqyrtim e miratim
Kuvendit. Mbeshtetur ne Kushtetuten e Republikes se Shqiperise projektbuxheti
per vitin e ardhshem paraqitet nga Kryeministri ne seance plenare te Kuvendit .
Projektbuxheti, permban te ardhurat buxhetore per vitin e ardhshem sipas
kategorive kryesore.

Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu

TOTALI I TE ARDHURAVE
I.te ardhura nga ndihmat
II.a Te ardhura nga tatimet dhe doganat
1.tatim mbi vleren e situar
2.tatim mbi fitimin
3.akciza
4.tatim mbi te ardhurat personale
5.taksa nacionale
6.takse doganore

II.b Te ardhura nga organet e pushtetit vendor

1.takse lokale
2.takse nacionale
3.tatim mbi biznesin e vogel

II.c Te ardhura nga institucionet e pavarura

1.sigurim shoqeror
2.sigurimi shendetesor

III. Te ardhura jotatimore

1.transferim i fitimit te bankes se Shqiperise
2.te ardhura nga instituciones buxhetore
3.dividenti
4.te tjera

Shpenzimet sipas ministrive dhe institucioneve buxhetore dhe sipas klasifikimit buxhetor.

TOTALI I SHPENZIMEVE
I.Shpenzime Korente
I.a Personeli
1.Paga
2.Sigurime shoqerore

I.b Interesat
1.te brendeshme
2.te jashtme

I.c Shpenzime operative dhe mirembajtje

I.d Subvencion
I.dh Shpenzime per institucionet e pavaruara
1.sigurime shoqerore
2.sigurime shendetesore

I.f Shpenzime per organet e pushtetit vendor

1.buxheti vendor, grandi
2.buxheti vendor shpenzime nga te ardhura

I.g Shpenzime te tjera(politikat sociale)

1.pagesa e papunesise
2.ndihma ekonomike
3.kompesim per te perndjekurit politik
4.kompesim per te energjine elektrike
5.kompesim ne vlere e pronave

II. Fondi rezerve dhe kontigjenca

III Shpenzime kapitale (investime)
1. te brendeshme
2. te Huaja

Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Pjesa

me sensitive dhe me domethenese eshte pikerisht dficit buxhetor dhe ne

dokumentat e projektbuxheti kjo pjese esenciale e buxheti paraqitet si vijon :
DEFICITI
I.Financimi i deficiti
A.Brendeshem
1. te ardhura nga privatizimi
2. huamarrja e brendeshme

B.I huaj
1.hua afate gjate

Ne dokumentin e projektbuxhetit perfshihen edhe treguesit kryesor te buxhetit

per dy vitet pasardhese. Kufiri i te ardhurave nuk kufizon arketimin e tyre tej
planit te vendosur, ndersa kufiri i shpenzimeve perben maksimumin ligjor te

shpenzimeve. Kuvendi i Shqiperise mund te ndryshoje projektbuxhetin e shtetit

te paraqitur nga qeveria, ai mund te shtoje shpenzimet ne disa sektore ne
perputhje me politikat e zhvillimit dhe Strategjine Kombetare te Integrimit dhe ne
te njeten kohe per te ruajtuar ekuilibrin buxhetor ne te njeten mase shton edhe te
ardhurat e buxhetit.
Per te perballuar shpenzimet e paparashikuara , psh fatkeqesi natyrore,
emergjenca kuvendi ne perputhje me Ligjin Organik te Buxhetit krijon fondin
rezerve te keshillit te ministrave. Ky fond i cili perdoret vetem me vendim te
Keshillit te Ministrave , eksluzivitet i qeverise nuk duhet ti kaloje 3 % te totalit te
shpenzimeve te parashikuara. Ne cdo rast per perdormin e tij kerkohet nje
inisiative ligjore e ministrive dhe instituciones dhe padiskutim sipas percaktimit te
ligjit organik te buxhetit , kerkohet miratimi paraprak i Ministrise se Financave.
Shembull : per perballimin e shpenzimeve per te perballuar emergjencen shkaktuar nga
zjarret apo per mbulimin e demeve dhe kthimin ne normalitet te zones se Gerdecit qeveria
nga fodni rezerve do te financoje: demshperblimin e familjeve te demtuara rindertimin e
Gerdecit dhe zonat per rreth. ne ligj parashikohen edhe fondi rezerve i Keshillit te
Ministrave.

Brenda dates 31 Dhjetor, Kuvendi duhet te shprehet per projektbuxhetin. Ne rast

se buxheti nuk miratohet, brenda vitit,dmth brend adates 31 dhjetor, Kushtetuta e
Republikes autorizon, Qeverine te operohoje me buxhet 3 mujore, i cili eshte i
barabarte me 1/12 e shpenzimeve te nje viti me perpara shumezuar me 3 muaj.E
thene ndryshe, buxheti tremujor llogaritet ne baze te buxhetit te nje viti me
perpara, shpenzimet ne kete rast nuk i kalojne 3 fishin e shpenzimeve mesatare
per nje muaj te buxhetit te vitit te meparshem.
Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Ne rast se

buxheti nuk miratohet as ne tre muajt e pare te vitit atehere Presidenti i

Republikes dekreton buxhetet te pjesshem per nje muaj por jo me shume se tre
muaj te tjere deri ne fund te ketij dekreti Kuvendi duhet te shprehet.
Buxheti ashtu sikurse cdo akt tjeter ligjor apo nenligjor hyn ne fuqi vetem me
botimin ne fletoren zyrtare. Brenda 20 diteve nga dekretimi i ligjit vjetor te
buxhetit, Ministria e Financave shperndan fondet sipas ligjit dhe politikave te
shprehura ne te, per te gjitha ministrite dhe institucionet buxhetore. Me te marre
njoftim zyrtare rreth buxhetit vjetor, ministrite dhe institucionet buxhetore bejne
detajimin e fondeve per cdo njesi vartesie dhe njoftojne njekohesisht edhe
strukturat e ministrise se financave.
Per sa i perket te ardhurave ato ndiqen nga ministria e financave dhe strukturat e
saj , si administrata fiskale si Drejtoria e Pergjitheshme e Tatimeve dhe Drejtoria
e Pergjitheshme e Doganave. Ndarja e planit te te ardhurave midis ketyre
drejtorive,
mbeshtetur ne aktet ligjore dhe nenligjore mbi bazen e te cilave ushtrojne
aktivitetin keto administrata,
detyrimet ndaj marreveshjeve dhe detyrimeve nderkombetare,

 realizimit te objektivave dhe dhenave historike (serite kohore),

zhvillimeve makroekonomike
tendencave te zhvillimit te sektoreve ekonomik
adaptimi te politikave te reja fiskale ne perputhje me proceset integruese
Struktura qeveritare e ngarkuar me detajimin dhe propozimin e objektivave pe te
ardhurat fiskale eshte Ministria e Financave eshte Ministria e Financave e cila
pas negociatave midis ketyre strukturave arrin ne konkluzione dhe percakton
perfundimisht planin e te ardhurave per te dy administratat , tatimore e
doganore .
Ligji per Per menaxhimin e sistemit buxhetor ne Republiken e Shqiperise ka
edhe modalitet te tjera si :
Ligji percakton kompetencen e Keshillit e Ministrave i krijon hapsiren ligjore pra
KM) per rishperndarjen e fondeve pa ndryshuar politikat e pergjitheshme te cilat
jane paracaktuar nga Kuvendi me ligjin vjetor te buxhetit. Brenda 10 % te totalit
te shpenzimeve mund te rishperndahen nga nje ministri ne tjetren me vendim te
Keshillit te Ministrave. Ndryshime
11

Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu te tilla

behen mbi bazen e analizes se zhvillimeve makroekonomike dhe buxhetore

edhe ne kete rast Ministria e Financave, duhet te shprehet pozitivisht ne rast te
kundert, as kryeministri nuk mund te veproje pa pelqimin e Ministrise se
Financave (ne planin teorik dhe ligjor). Mbi kete kufi cdo ndryshim behet vetem me
miratim te Kuvendit
Ne ligj percaktohen fakti se buxheti mbyllet me 31 dhjetor detyrimet e papaguara
deri me kete date duhet te shlyhen nga buxheti i vitit te ardheshem. Per mbylljen
e vitit ministri i financave nxjerr udhezimin perkates. Te gjithe te ardhurat dhe
shpenzimet regjistrohen dhe mbahen ne llogarine e unifikuar te thesarit.
Ne ligj percaktohen edhe penalitet perkundrejt shkeljeve administrative ndersa
per shkeljet ligjore sipas peshes se tyre i referohet kodit civil apo penal.
SHTESE
Ne nenin 5, te kapitullit te II-te Ligjit Organik te Buxhetit, Buxheti i shtetit perfshin ... te
gjitha te ardhurat , shpenzimet dhe financimet e Qeverisjes Qendrore (ku perfshihen buxheti i
ekzekutivit ,legjislativit dhe gjyqesorit)
Buxheti i Shtetit, perfshin, nje fond rezerve dhe nje fond kontigjence, te pashperndare i cili
miratohet ne Kuvend ne ligjin e buxhetit vjetor , deri ne masen 3 % te vleres totale te
fondeve te miratuara.
Fondi rezerve perdoret vetem per rstin e financimit te shpenzimeve , te cilat nuk njihen dhe
jane te pamundur te parashikohen gjate procesit te pergatitjes se buxhetit. Miratimi i
perdorimit te tij behet me vendim te Keshillit te Minstrave.
Fondi i Kontigjences perdoret sipas percaktimit te ligjit vjetor te buxhetit , per te perballuar
efektet e mosrealizimit te te ardhruave , nevojen e kryerjes se financimeve te reja dhe
shtimin e financimeve mbi fondet e miratuara te programve ekzistuese.

Buxheti i shteti nuk mudnte trashegohet nga nejri vit ne tjetrin , pervec rasteve te
percaktuara me ligj
Buxheti i shtetit eshte i balancuar ne termat e arketimeve dhe pagesave
Te gjitha te ardhurat dhe shpenzimet jane ne terma bruto
12

Leksioni IV Buxhetit i Shtetit ne Republiken e Shqiperise Pergatiti; Gj Teneqexhiu Ligji

Per menaxhimin e sistemit buxhetor ne RSH eshte i perbere nga 10 kapituj :
I. Parimet e pergjitheshme
II. Sistemi buxhetor ne RSH
III. Roli dhe Pergjegjesite e organeve ne procesin buxhetor
IV. Pergatitja , shqyrtimi dhe miratimi i buxhetit te shtetit
V. Zbatimi i buxhetit
VI. Huamarrja dhe garancite ne sektorin publik
VII. Kontabilitetit i sistemit buxhetor
VIII. Monitorimi , auditimi i sistemit buxhetor dhe inspektimi
IX. Shkelje dhe sanksionet
X. Dispozita te fundit dhe kalimtare
Kontrolli , kontabiliteti, Raportimi ,inspektimi auditimi Kompetencat per huamarrje Zbatimi ,
ndjekja dhe rishikimi Pergatitja ,shqyrtimi,miratimi buxhetit Ligji per menaxhimin e sistemit
buxhetor ne RSH
13