BLM l GENEL HKMLER

Madde 1 yerini ama ve altrma

A ) Tanmlar
1- yeri Kavram
veren tarafndan mal veya hizmet retmen amacyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile
iinin birlikte rgtlendii birime iyeri denir.
in nitelii ve yrtm bakmndan iyerine bal bulunan yerlerde, dinlenme, yemek ykanma,
muayene, beden veya mesleki eitim yerleri ve avlu gibi eklentiler ile aralar da iyerinden saylr.
yeri, iyerine bal yerler, eklentiler ve aralar kapsamnda bir btndr. Anacak, ayn binada dahi
olsa ii lojmanlar iyerinden saylmaz.
2- letme Kavram
Ayn i kolunda kurulu birden fazla iyerinden oluan bir i organizasyonunu ifade etmektedir.
3- Kavram
, ekonomik deer yaratmaya ynelik maddi veya fikri bir faaliyettir.
4- likisi Kavram
i ile iveren arasnda kurulan ilikiyi ifade etmektedir.
5- veren Kavram
Herhangi bir ite cret karl ii altran gerek veya tzel kiiye iveren denir.
veren, iilerin hizmet akdi ve/veya Yasalardan doan haklarn karlamak, ii sal ve i
gvenlii nlemlerini almak ,ayrca Yasal kaytlar tutmak zorundadr.
6- i Kavram
Bir i akdine dayanarak cret karl bir ite alan gerek kiiye ii denir.
7- veren Vekili Kavram
yerinde, iveren adna hareket eden ve ynetimde grevli kimselere iveren vk. denir.
veren vekilinin iilere kar davranlarndan dorudan iveren sorumludur. Kanununda,
iverenler iin ngrlen her eit sorumluluk ve zorunluluklar veren vekili hakknda da uygulanr.,
8 - cret Kavram
Genel anlamda cret, 4857/32ye gre bir i karlnda personele iyerinde veya zel olarak alan
bir banka hesabna Trk paras ile en ge ayda bir nakden denen mebla kapsar
Brt cret
: yasasnda geen cret kavramyla Yasal kesintiler ncesindeki cret olan brt
cret Kastedilmektedir
Net cret
: Yasal kesintilerden sonraki iinin eline geen crettir.Szlemede net cret
zerinden anlama yaplmsa vergi ve sigorta primindeki deiiklikler ii aleyhine bir hkm
tekil etmez.
plak cret

: Giydirilmi cret ncesi brt creti ifade eder.

Giydirilmi cret : Sosyal haklarn ilavesiyle bulunan zellikle ihbar ve kdem tazminat hesabnda
kullanlan Brt crettir.

Kanununun amac : veren ile iilerin alma artlar /sosyal konular ile alma
ortamna / Sal ve Gvenlii ilikin hak ve devlerini/sorumluluklarn dzenlemektir.
Hukukunu belirleyen esaslardan birisi -iiyi koruma ilkesi- olup, zellikle iverenin
yasal sorumluluklarndan kurtulma amacna ynelik davranlar ile i ilikisinin sona
ermesindeki ihtilaflarda ncelikle ii yararna zm yolu aratrlr.

B-) Yasal lemler

1- Bakanlk Blge Mdrl
-yeri Bildirimi :
Kanunu kapsamna girecek nitelikteki bir iyeri, kuruluunu en ge -Bir-ay iinde Blge
Mdrle bildirmekle ykmldr. (Ancak, irketlerin tescilleri Ticaret Sicilince yaplr.)
Bir iletmenin sat maazalar veya bir bankann ubeleri de ayr birer iyeri
Sayldndan hepsi iin bildirimde bulunarak farkl sicil numaralar alnmaldr.

Cezas: 75.45-YTL x altrlan her ii/Yl-2006/Blge Mdrl

-Personel Bildirimi:
alanlarn bildirim sresi ise, ie girdikleri ay takip eden ayn 15ine kadardr.Ek-1 ile alma ve
Sosyal Gvenlik Bakanl alma Genel Mdrlne yaplr. Dolaysyla, iileri bildirim sresi,
ie girilere gre 15 ile 45 gn arasnda deimektedir.
Cezas: Her Bildirim Listesi in 150.-YTL/Yl-2006/C.Savcl
2- Sosyal Sigorta Kurumu
-yeri Bildirimi
yeri bildirgesi, en ge sigortal ii altrlmaya baland tarihte Kuruma verilmelidir.
Cezas Aylk Asgari cret x 3 =(..)dr. / SSK
-Personel Bildirimi
lk alta, iilerin bildirimleri iinse bir-aylk sre vardr.Ancak, daha sonra ie alnan personelin
bildirimleri, ie balatlmadan en az bir gn nce yaplmaldr. Bu konuda iletmelerde ska hata
yaplmakta ve oka ceza yenmektedir
Cezas : Her Sigortal in 1- Asgari cret Tutarnda/SSK
Bu arada ayrca belirtmek gerekir ki; 4447-sayl yasa ile alanlara da kendilerini 30- gn iinde
SSKna bildirme imkan tannmtr.
C- verenlerin Sosyal Gvenlii
Genel olarak ; herhangi bir iverene bir hizmet akdi ile bal olmakszn kendi ad ve hesabna
bamsz olarak alanlar 1479- sayl Ba Kur Kanun kapsamndadr.
1 - Sigortal ken yeri Amak :
Sigortal iken iyeri amak veya bir iyerine ortak olmak mmkndr.lgili kii sigortal olduu yerde
almasna devam ettii srece SSKl dr.Ancak iten ayrld anda Ba-Kur lu olmak zorundadr.
2 Ba-Kur lu ken i Olmak :
Ba-Kur a tabi iken bir hizmet akdi ile ikinci bir ite cret karl almak mmkndr.Bu halde
SSK- primi de sz konusu olamaz.Bu kiinin cretinden sadece Gelir Vergisi ile Damga Vergisi kesilir.
lgili kii iverenlik sfatn tad srece Ba-Kur yelii devam eder.
Ancak, iyerini kapatmas veya devretmesi halinde SSKl olabilir. Bu durumda da mutlaka
vergi/oda/dernek kayd sildirilmelidir.Aksi halde, SSKya denen primler geersiz saylr.
3 Kendi irketinde almak :
Sosyal Gvenlik , ortaklk veya iilikten hangisi nce ise ona gre belirlenir.
lgili kii , irketin sahibi veya orta iken daha sonra bu irkette cret karl almaya balamsa
SSK l olamaz., Ba-Kur yelii devam eder.
SSK PRM BORLARINDA SORUMLULUK : Tzel kiiliin st dzey yneticileri; irketin
kararlarnda ve ilemlerinin yrtlmesinde grevli ve yetkili iseler SSK-Prim borlarndan
mteselsilen borludurlar .

Madde 2 Taeronluk Messesesi

a-) Taeron : Bir iverenden yardmc ilerde (depolama,tama,gvenlik,temizlik,yemek vb.) veya
asl iin bir blmnde iletmenin ve iin gerei ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren ilerde
(rnek : Bir mobilya fabrikasnda metal aksamn yapm) bir bedel karl i alan ve iilerini
sadece/mnhasran burada altran ve dzenlenecek szlemede taraf olan gerek veya tzel kiiye
taeron denir.

Asl iveren, iilik haklarna kar taeronla birlikte mteselsilen sorumludur Ancak
anahtar teslimi taahhtlerde ve mnhasran almann olmad ilerde ykleniciye
kar-mteselsil sorumluluk yoktur. Kald ki; sorumluluk hukuki anlamdadr, cezai
sorumluluk sz konusu deildir, i kazas ve meslek hastalklar asndan da durum
ayndr.,

Taeron, iilerini yalnzca/mnhasran asl iverenden i ald yerlerde altran bir

alt iverendir. Baka kurululara da hizmet veriyor ve iilerini de sadece ve srekli
olarak o iyerine tahsis etmiyorsa o zaman alt iveren vasfnda deildir. Anahtar
teslimi inaat ve benzeri taahhtler, pek ok iyerinde olduu gibi; tama-gvenlik
ileri, eer bu ii yapan baka firmaya iverene ihale edilmise birden ok iyerine
hizmet veren / i yapan bu iveren mteahhit/yklenici durumundadr.

Taeronlarn asl iverenle bir hizmet ilikisi olmadndan aralarndaki mukavele, bir
hizmet akdi niteliinde deildir, istisna akdidir. stisna akdini, hizmet akdinden ayran
balca unsur; bamszlk ilkesidir. Taeron i sahibinin emrinde deildir. Halbuki
ii, ,verene hukuken baldr onun talimatlar dorultusunda almak zorundadr.
Hizmet akdinde cret-emein, istisna akdinde ise cret, meydana getirilen eserin
karl/bedelidir.

Sadece iyerinin temizlenmesi iini alan temizlik irketinin yapt bamsz bir i
olup dolaysyla temizlik irketi taeron nitelii kazandrmaz.
(Y.10.HD.2001/4151-5593)
Daval irket ile yllk bakm-onarm iini stlenen bamsz bir mteahhitlik
firmas arasnda alt-st iverenlik ilikisinden sz edilemez.(Y.9.HD.2001/3353914)

b-) Taeronun Kontrol: Taeron kullanan firmalar -genelde- aada gsterilen yntemle kontrol
salamaktadr:
Personel Mdrl tarafndan; aada gsterilen hususlarda kontrol grevi yaplarak Genel
Mdrle dzenli rapor verilecektir:
Taeron firmann kendi iileriyle yapm olduu i-szlemelerinden doan
ykmllklerini yerine getirip getirmedii,
SSK-Mevzuatna uyup-uymad,
Mevzuatna uyup-uymad,
Sal ve Gvenlii nlemlerini alp-almad.
* Taeron firma ile yaplan szlemedeki dier hkmlerin kontrol Muhasebe Mdrl tarafndan
yaplacaktr.
* Taeron firmaya demeler, belirtilen kontrollerden sonra Genel Mdrn onay ile yaplacaktr.

Madde 3 Kurallar ve Belgeler

VE SG MEVZUATINA GRE YERNDE UYULMASI GEREKL KURALLARA LKN YAZI VE
BELGELER LE RNEK BR DOSYALAMA SSTEM
1-RESM KURUMLAR YAZIMA DOSYASI
A ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII DOSYASI

1- Ek.-1 ve Ek-.2 i Bildirim Listeleri (Blge Mdrlne verilmeyecek)

2- Gvenlii Uzman Szlemesi rnei ( Sanayiden saylan ve en az 50 iinin alt ilerde )
3- yeri Hekim szleme rnei ( en az elli iinin alt iyerlerinde)
B - BLGE MDRL DOSYASI

1- yeri Bildirgesi /El, Yer veya Unvan Deiiklik Bildirimi Dileke Sureti
2- letme Belgesi Bavuru Sureti /Sanayiden saylan ve en az 10 iinin alt ilerde
3- ilerden her yl banda alnmas gerekli Fazla alma muvafakat belgesi ve aylk mesai hak edi
cetveli.
4- Postalar halinde alma/Vardiya dzeni ve gece alma hakknda bilgi yazs
5- Kazas bildirim sureti
6- Tensikat/Toplu karma bilgi yazs (T. Kurumuna da yaplmaldr.)
7- Tefti tutana ve tebli yazlar/verilen cevap yazlar
C ) SGORTA MDRL DOSYASI

1- yeri Bildirgesi
2- Sigortal e Giri Bildirgeleri
3- Aylk Prim ve Hizmet belgesi
4.- Kazas Bildirim Sureti
5- Tefti Tutanak ve Tebli Yazlar
6- SSK Prim DEME Makbuz ve Dekontlar
D) VE BULMA KURUMU DOSYASI

1-Sakat ve Eski Hkml i Talep ve Tebli Yazlar /en az 50 iinin alt iyerleri
2-Terr Maduru i Talep ve Tebli Yazlar / en az 50 iinin alt iyerleri
3-Tensikat/Toplu karma Bilgi Yazs / Blge md e de yaplmaldr.4857/29)
4-"AB" ten Ayrlma Bildirgesi
5-Aylk personel durum izelgesi bildirimleri
2 GENEL PERSONEL EVRAKI

1- cret Hesap Pusulas Suretleri

2- cret Bordrolar
3- Yllk cretli zin Defteri
4- zin Kurulu Defteri / en az 100 iinin alt iyerleri
5- SG Kurul Defteri / sanayiden saylan ve en az 50 iinin alt iyerleri,
6- Disiplin kurulu Karar Defteri
7- naatlarda Yap- Defteri
8- Makine ve Tesislerin Periyodik Teknik Kontrol Raporlar / Formlar
9- Kazas Tutanak ve ahit fadeleri

3- ZLK DOSYASI
Kimlik Bilgileri
Talep Formu /Nfus Kad Sureti/kametgah/renim Belgesi/Askerlik Belgesi/Savclk Kad/Yeterli
Fotoraf/Sigorta Sicil Kart Fotokopisi /Sigorta Giri Bildirgesi/Ek-1/Sigorta Sicil-Vergi-Vatandalk No.

zel Nitelik Belgeleri

Ehliyet(ofr-Kazanc)/Sertifika(Forklift Kullanc)/Operatr(Vin vb.Kullanc)/zin-Vize(Yab. Pers.)

Salk
Salk Raporu/Akcier Filmi/Kan Grubu/Portr Raporu(Gda-mutfak)
Salk Kart/Vizite Kad/Raporlar

 Szlemesi
Belirli/Belirsiz/Rekabet Yasakl/Ksmi-ar/Mevsimlik
Hekim Szlemesi/ Gvenlii Uzman Szlemesi

Dier
Kurumsal alma lkeleri-Ynetmelik-Grev Tanmlar Teslim Belgesi
Eitim Kart/Grev Kad/zin Formlar/Kiisel Koruyucular Teslim Belgesi
Periyodik Performans-Verim Deerlendirme Formlar/Disiplin Tutanak ve htarlar

liik Kesme
AB/Ek-2/braname/alma Belgesi/K.G.V
3 ZGRLK DOSYASI

1. Talep Formu
2. Sigortal e Giri Bildirgesi Fotokopisi
3. Kimlik Bilgileri
Nfus Kad Sureti
Sigorta Sicil Kart Fotokopisi
Vergi Kimlik Kart Fotokopisi
kametgah Senedi
renim Belgesi
Askerlik Belgesi
Savclk Kad
6 adet fotoraf
zel Nitelik Belgeleri ( ehliyet , sertifika v.b. )
4. Salk Raporu / Akcier Filmi / Kan Grubu
5. Portr Raporu ( mutfak ve ay oca )
6. Hizmet Akdi / yeri Hekim Szlemesi
7. Eitim Belgesi
8. Grev Kad / zin Formlar
9. Kiisel Koruyucular Teslim Belgesi (*)
10. Zarar veya Ceza Karl cret Kesinti Belgeleri
11. Disiplin Tutanak ve htarlar
12. braname
13. 4857 / 29 Gerei e Davet Yazs
14. Yabanc i zin Belgesi
4 YER ORTAMI / LAN KEYFYET

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Asgari cret Levhas

alma Saatleri / Vardiya izelgesi
Genel Gvenlik Kuralar Levas (Sanayiden saylan ilerde)
kaz Levhalar (Sanayiden saylan ilerde)
letme Belgesi (Sanayiden saylan ilerde)
Aylk Hizmet ve prim belgesi

Madde -4 SSK-likin Ykmllkler

1 PERSONELN YKMLL
a ) Kuruma Bildirme Ykmll
4447 Sayl Yasa ile alanlara da almaya baladklar tarihten itibaren durumu 30 gn iinde
Kurum nitelerine bildirme ykmll getirilmi , bir anlamda ise - kayt d istihdamn yaygn
olduu lkemizde kendilerini bildirme hakk verilmitir.Nitekim , bildirimde bulunmamann cezai
bir meyyidesi yoktur.e balama tarihi asndan personelin bildirimi ile iverenin bildirimi
arasndaki arasnda ki olan farkllk , Kurumca altrlmaktadr.
b ) Kazasn Bildirme Ykmll
alanlar , uradklar i kazasn , en ge sonraki 15 gn iinde verene ve / veya Kuruma
bildirmelidir.Ancak bildirimde bulunmamann bir cezai bir meyyidesi yoktur.

2 VERENN YKMLLKLER
a ) yerinin Tescili
yeri bildirgesi, en ge sigortal ii altrlmaya baland tarihte Kuruma verilmelidir.
yerinin devri de en ge devir tarihinde ilgili Sigorta Mdrl ne bildirilmelidir.
Bal bulunulan Kurum nitesinin grev alan dna tanma halindeyse en ge nakit
tarihinde - iyeri bildirgesi dzenlenmelidir.
Boaltlan/terk edilen iyeri iinde bir ay iinde- kuruma yazl bildirimde bulunulmaldr.
b ) Sigortallarn Tescili
Personel ie balamadan en az bir gn nce Kurum a bildirilmelidir
naat iyerlerinde ayn gn bildirim yaplabilir.
lk kuruluta , en ge 1- ay iinde Kurum a bildirim yaplabilir.Ancak ilk defa ii
altrlmaya balanan tarihten sonra alnan iiler iin de yeni alan iyeri stats
kaybedileceinden en az bir gn nceden bildirim kural geerli olacaktr.
c ) yeri Kazalar ve Meslek hastalklarnn Bildirilmesi
Durum en ge 2- gn iinde vizite kad ile Kurum a bildirilmelidir.
Zamannda bildirilmeme veya eksik bilgi verme halinde , iveren tarafndan yaplm
harcamalar Kurumca karlanmamaktadr.
d ) Tehlike Derecesindeki deiikliklerin Bildirilmesi
Bildirim sresi 1- ay dr.Bildirim yaplmamas halinde Kurum tarafndan ;
Tehlike snf ykseliyorsa , deiikliin meydana geldii
Almamas halinde is , deiikliin Kurumca denildii ,
Tarihi izleyen aybandan itibaren ilem yaplmaktadr.
e ) Prim Belgeleri / Aylk prim ve hizmet belgesi
Bildirge, Ay iindeki alan sigortal says , Personelin prime esas kazanlar toplam ve Prim
deme gn saylar ile Sigorta Primlerini gsterir.
Kuruma verme sresi , ait olduu ay izleyen ayn sonuna kadardr.
i altrmaya ara verilmesi halinde nceden Kurum a bildirimde bulunmaldr.lemin her
ay tekrarlanmasna ise gerek yoktur
f ) Primlerin denmesi
Ay iindeki personelin prim tutarlar , en ge ertesi ayn sonuna kadar Kurum a denmelidir.
denmeyen primler gider yazlmaz
g ) Vizite Kad
Vizite kad , Hastalk , Analk , Kazas ve Meslek Hastal hallerinde dzenlenir.
Kurumca yaplan yazl ihtara ramen gn iinde dzenlenmemesi cezaya tabidir.
h) Kayt ve belge braz
Kurumca yaplan yazl ihtara ramen iyeri kaytlarn geerli bir neden olmakszn ibraz
etmeyenlere idari para cezas uygulanr

Madde 5 SSK Mevzuatndaki deiiklikler

1-Hastalk Sigortas : Sigortallarn, salk yardmlarndan yararlanabilmeleri iin hastaln
anlald yani viziteye kt tarihten nceki son 1yl iinde birden fazla ite olabilir- en az 90gnlk hastalk sigortas primi demi olmalar gerekmektedir. Ancak, sigortalnn bakmakla ykml
olduu e ve ocuklar ile ebeveynleri iin 120-gnlk sre art devam etmektedir. te yandan
geici -i gremezlik denei iin de- 120-gnlk sre art aranmaktadr.(506/32)
2- Kazas : Eskiden olduu gibi sre art-sadece kendisiyle snrl olmak kayd ile- yine
aranmamaktadr. Ancak, kasti bir hareket yznden i kazasna urayan veya hastalanan sigortalya,
geici i gremezlik geliri/denei verilmez, yalnzca salk yardmlar yaplr.(506/110)
3 -Gebelik Halinde Geici Gremezlik : 4857/74 paralel bir deiiklikle, kendisi iin doumdan
nceki bir yl iinde 120-gnlk analk sigortas primi denmi bulunan sigortal kadnn anal
halinde ;
doum ncesi ve sonras (56+56)=112-gn,
oul gebelikte (70+56)=126-gn,
douma 3 haftaya kadar rapor alarak- almas halinde ise doum sonrasna eklenen
sreye ait Geici i gremezlik denei denecektir.(506/49)
4- Sigorta Primlerinin Hesabna Esas Tutulacak Kazanlar : (506/77)

Aylk tutarlarn tespitinde dikkate alnmayacak demeler :

hbar ve Kdem Tazminat
lm, doum ve evlenme yardmlar
Yolluklar ve Kasa Tazminat
Ayni yardmlar
Miktarlar yllar itibaryla SGB nca belirlenen yemek,ocuk ve aile zamlar
Aylk tutarlarn tespitinde dikkate alnacak demeler :
Dikkate alnmayacak demeler dnda her ne ad altnda olursa olsun yaplan tm demeler
01.01.2004den itibaren prime tabi tutulacaktr.

5- yerinin Tescili :
yeri bildirgesi, iverenlerin SSKna iyerlerini kuruluta veya devir aldklarnda- tescil ettirirken
vermeleri gereken belgedir. yeri bildirgesi, SSKna en ge sigortal altrmaya balanan tarihte
verilmeli veya iadeli taahhtl olarak gnderilmelidir.(506/8)
6- i altrmama :
verenlerin, sigortal altrmaya son verme tarihinden itibaren en ge 1-ay iinde SSKy yazl
olarak bilgilendirmeleri gerekmektedir. (506/140)
DKKAT : SGORTALI E GR BLDRGESNN E BALATILMADAN NCE
VERLMESNDE BR DEKLK YOKTUR !

Herhangi bir istisna kapsamna girmeyen-ie alnan sigortallarn, ie balatlmadan nce,

naat iyerlerinde, iilerin ie balatld gn,
lk defa iyeri bildirgesi verilen iyerlerinde ise, ie alnan sigortallarn en ge bir ay
iinde,

lgili SSKya, elden, taahhtl ya da APS ile bildirilmesi gerekmektedir

Madde 6 SSK Eksik Gn Bildirimi ek 10 Belgesi

1-Belgeler
Aylk prim ve hizmet belgesiyle birlikte, ay iinde otuz gnden az alan veya eksik cret denen
sigortallara ilikin kantlayc belgeler ;
Shhi izinli olduunu gsteren resmi kurululara ait salk tesisleri veya iyeri hekimlerince
dzenlenmi hekim raporunun
cretsiz izinli olduunu kantlayan izin belgesinin,
Disiplin cezas uygulamasnn,
Tutukluluk veya gzalt sresini gsteren belgenin,
Ksm Sreli almalara ait yazl i szlemesinin,
Devamszlklarda en az iveren imzasnn bulunduu puantaj kaytlarnn,
Grev, Lokavt, genel hayat etkileyen olaylar, doal afetler nedeniyle i yerinde faaliyetin
durduunu veya ie ara verildiini gsteren ilgili resmi mercilerden alnan ,
Yaz rnekleridir.

2-Sre
Sigortallarn eksik gn bildirim formu (Ek-8) ve ekindeki belgelerin; Aylk prim ve Hizmet
belgesinin kuruma verilmesi gereken yasal sre ierisinde Kuruma dorudan verilmesi veya taahhtl,
i.taahhtl yada APS yoluyla gnderilmesi gerekmektedir.
Yasal sreden daha sonraki bir tarihte eksik gn bildiriminin kuruma yaplmasnda;
puantaj kaytlarnn iverenin unvan ve imzasn tamas yannda iinin de imzasnn bulunmas,
belgelerin resmi nitelik tamas, noter tasdikli olmas yani geriye dnk olarak her zaman dzenlenme
olasl bulunmayan belgelerden olmas halinde, Kurumca hibir meyyide uygulamakszn ileme
alnmas mmkn olabilmektedir.

Madde 7 Borcu Yoktur Yazs ve liiksizlik belgesi

Borcu yoktur yazs
verenin talebi zerine, SSKna borcu olup-olmad Trkiye genlindeki tm iyerlerinde
aratrldktan sonra , iverenin kayt ve belgeleri nicelenmeden verilmektedir. Yaz, teminat iadesi iin
deil ihaleye katlmak isteyen iverenler iin dzenlenmektedir.
liiksizlik belgesi
Trkiye genelinde deil sadece ilgili iyerinin SSKna borcunun olup-olmad aratrlmaktadr.Eer
yeterli
ilik bildirilmemise fark matrah zerinden prim tutar hesaplanmakta, denmesi halinde belge
verilmekte
Aksi halde iyerinin kaytlar incelenmektedir.

Madde 8 Farkl yer ve Kiilere likin Mevzuat

iler, Kanunu, 2821 ve 2822 Sayl kanunlar ile SSK mevzuat uyarnca T.C.vatandalarna
tannan tm haklardan aynen yararlanrlar. Bu balamda, yabanc uyruklu iilerin, ihbar ve kdem
tazminat haklar ile ikili anlama yaplan lke vatandalar iin sizlik Sigortasndan yararlanma
haklar da vardr.

Yabanc iiler iin, szlemede uygulanacak hukuk belirtilmemise Trk i mevzuat

uygulanacaktr.Sosyal Gvenlik anlamas varsa :-Tm sigorta kollar anlama yoksa
Analk/Hastalk/ Kazas-Meslek hastal uygulanr. Trkiye de alan ancak nendi
lkesinde sosyal gvenlii bulunanlarn SSK girilerinin yaplmayacana ilikin istisnai
hkmlere 506 / 3 (g) de yer verilmitir.
Yurt dnda i yapan Trk firmalarnda alan Trk personel iinde daha elverili artlar
yoksa Trk Hukuku uygulanr.5067md.7 ye gre veren tarafndan geici grevle yabanc
lkelere gnderilen sigortallarn SSK mevzuatndaki hak ve ykmllkleri devam eder.
zellikle, Sosyal Gvenlik anlamas bulunmayan bir d lkeye gnderilen iilerin Trkiye
de ki sigortalarn devam ettirmek gerekir.
Serbest Blgelerde de Trk Mevzuat uygulanmaktadr.
Trk soylu yabanc iiler, vatandala gemeksizin de alma izni almak artyla, alma
ve sosyal gvenlik haklarndan Trk Vatandalar gibi yararlanrlar.

Sra
No

SSK PRME TAB OLAN OLMAYAN KAZANLAR

1

2
3

4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
VERG
ZRL

Salk
Sigortas

kramiye
Bayram, ylba ikramiyesi
6772 Sayl yasa gereince (2. ikramiye hari )
6772 Sayl Bakanlar Kurulu Karar ile
2448 sayl yasa gerei denen ikramiye
Jbile ikramiyesi
Mesleki eitim gren rencilere denen ikramiyeler
Yllk zin cretleri ( Kazas/meslek Hastal primleri hari)
Yolluklar
Personel servisi salanmas
Personele verilen belgeli abonman bileti
Harcrahlar
ocuk Zamm (Bakanlka belirlenecek Miktar)
Aile Zamm (Bakanlka belirlenecek Miktar)
Yemek Paras (Bakanlka belirlenecek Miktar)
yerindeki yemek v.b
Doum Yardm
lm Yardm
Evlenme yardm
Ayni Yardmlar
yerinde kullanlan havlu-sabun v.b.
Kasa-Mali Sorumluluk Tazminat
Geri demeli cret avanslar
hbar Tazminat
Kdem Tazminat

Tabi Deil ( + / - )
+
+
+
+
-

SAKATLIK NDRM ve ZEL SGORTA STSNASI

zrl iiler ile olmayanlar arasndaki rekabet eitsizliini bir lde hafifletmek iin Vergi
mevzuatnda sakatl indirimi dzenlenmitir.
4369 sayl yasa ile zrl vatandalarn bakmakla ykml olduu zrl kiilerde kapsama
alnmtr.
ndirimden yararlanmak isteyen zrl personel Maliye Bakanlnn ilgili birimine
bavurmaldr. Kald ki; indirimden yararlanamayanlar, erken emekli hakkn da
kullanamazlar.
E ve ocuklar iin denen pirimler dahil :Brt cret x %5 = Gelir vergisinden istisnadr.
zel emeklilii de ieriyorsa istisna oran % 10 dur.

NOTLAR

10

BLM 2 E ALIM LEMLER

Madde 9 Yasal Zorunluluklar
1 506 /6-9 gerei iyerinde" sigortasz " ii istihdam edilmeyecektir
2 Bildirimler :
a ) 4447 Sayl Yasa gerei ie alnan her elemann , ,giri bildirgesi dzenlemek suretiyle SSK bir
gn nceden bildirilmesi zorunludur. naat ilerinde ie balayan sigortallar ie balatld gn
kuruma bildirilir.
b ) 2821 / 62 gerei ie alnan her elemann ie alnd tarihteki ay izleyen ayn 15 ine kadar
i Bildirim Listesi Ek 1 sadece Bakanla gnderilecektir.
rnek :
01 / 0 1/ 2000 - tarihinde ie giren personel iin son ilem tarihi : 15 /02 /2000
31 / 01 / 2000 - tarihinde ie giren personel iin de son ilem tarihi : 15 / 02 / 2000
Grld gibi ; duruma gre bildirim sresi 15 ile 45 arasnda deimektedir.
3 Salk :
e balayacak her personel , iyeri hekimliine mracaatla kendisine bir salk dosyas / kart
atrmak ve ie uygunluk onay almak zorundadr.
Salk Raporu / Akcier Grafisi / Portr Raporu
N NTEL
Ar ve tehlikeli ler
Gvenlik Personeli
Bro Personeli
Mutfak Personeli

SALIK RAPORU
4857 / Md.86 da ki sraya gre
4857 / Md.86 da ki sraya gre
Hkmet Tabibi
Hkmet Tabibi

AKCER FLM
Rapor ekinde
Rapor ekinde
Rapor ekinde
Grafi ve Portr

4 - zel Nitelik Bilgileri

Ehliyet

(ofr kazanc )

Sertifika (fork lft kullanc )

Operatr ( Vin vb. kullanc )
zin / Vize ( Yabanc personel )
Madde 10 Deneme Sresi
e alnan 4857 / 15 gerei 2 aylk deneme sresine tabi tutulabilir.Yazl bir metinde ( szleme
ve / veya iyeri ynetmeliinde ) zikredilmek kaydyla " bu sre zarfnda taraflar hizmet akdini
bildirimsiz ve tazminatsz olarak feshedebilirler."Ancak personelin alt gnler iin cret ve dier
haklar sakldr.Bu bakmdan personel ynetmeliklerinde "... deneme sresi iinde personele sadece
alt gnlerin creti denir."Ancak personelin alt gnler iin dier cret ve haklar
sakldr.Bu bakmdan personel ynetmeliklerinde deneme sresi iinde personele sadece alt
gnlerin creti denir eklinde dzenlemelere rastlamakla ve / veya bir takm sosyal yardmlara hak
kazanabilmesi iin de , iyerinde belli sreleri doldurma , hizmet / kdem art aranmaktadr.
yerinde ikinci kez ie balayan personel iim deneme sresi ancak baka / farkl bir greve atanmas
halinde sz konusu olabilir.

11

BL 3 ALIMA DZEN

Madde 11 Sresi / Ara Dinlenmesi

Yasal snrlar dahilinde i srelerinin ne ekilde uygulanaca -denkletirme hari, telafi almas
dahil ynetim hakk gerei iverence belirlenir. Gerektiinde deitirilir ve iyerinde ilan edilerek
uygulanr.
RNEK :
* 5 Gn x 9 Saat (Ara Dinlenmesi gnde 1 saat)
Haftada 45 saat
* 6 Gn x 7.5 Saat (Ara Dinlenmesi gnde 1/2 saat)

* 5 Gn x 8 Saat (Ara Dinlenmesi gnde 1 saat)

* Vardiya Sistemi : 6 Gn x 7.5 Saat (Ara Dinlenmesi gnde 1/2 saat)
Ara dinlenmeleri i srelerinden saylmaz ve iin durumuna gre belirlenen srelerin zerinde ve
nbetlee olarak ta verilebilir.
ilerin alma srelerinin belgelenmesi gerekmektedir. Dolaysyla puantaj kaytlar yasal bir belge
haline gelmitir.
alma sresi : iinin i akdi uyarnca ykml bulunduu ii ifa iin. verenin emrine girdii
andan kt ana kadar geen sreyi ifade etmektedir. Bu genel kural v.b. ile dndaki haller 4857
sayl Kanununun 66.maddesinde dzenlenmitir.
srelerinin ve ara dinlenmelerinin iyerine iilerin grebilecei ekilde ilan edilmesi ve ilan
keyfiyetini yerine getirildiinin tutanakla belgelenmesi yerinde olacaktr.

ALIMA SAATLER
E BALAMA SAAT
MOLA :
ARA DNLENMES
MOLA :
BT SAAT

12

POSTALAR HALNDE ALIMA DZEN HAKKINDA BLGE MDRLNE BLG YAZISI :

ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKALNLII BLGE MDRLNE

EHR

Dosya No: ..
adresinde kurulu unvanl
iyerimizde ././. tarihinden itibaren (.) posta halinde allacaktr.

Posta Saatleri ; 07.00-15.00 / 15.00-23.00 / 23.00-07.00 Ara dinlenmeleri ise saat olup Posta
dzeni iyerinde ilan edilmitir. (4857/76-3)
Postalar, en az 11- saat dinlenmeden sonra haftada bir deiecektir.(4857/76-8 ve 9)
Gece postasnda 18- yan doldurmam ii yoktur. (4857/73-2 ve 76-5)
Gece postasnda 7,5 saatten fazla allmayacak, fazla mesai yaplmayacaktr. (4857/69)
Postadaki iiler, haftada bir gn en az 24 saat tatil yapacaklardr. (4857/76-11)
Gece altrlacak iilerin salk durumlarnn gece almasna uygun olduu ie
balamadan nce alnm olan Salk Raporlar ile belgelenmi durumdadr. (4857/69)
Periyodik kontroller, iki ylda bir (4857/69) / ar ve tehlikeli ilerde ylda bir (4857-86) / gece
postasndaki kadn iilerin ise her alt ayda bir (4857/73-7) dzenli oalrak yaptrlacaktr.
Gece postasndaki kadn iilere servis salanmtr. (4857/73-6)
alan elerin posta saatlerine ilikin istekleri gzetilecektir. (4857/73-8)
Postalar halinde alma dzeninde, gebelik ve analk durumunda alma yasana
uyulacaktr.(4857/73-9)

Gerei bilgilerinize sunulur.

/./.
VEREN
KAE-MZA
Ekler:
1- Her Postada alacak ilerin Listesi (4857/69 ve 76-12)
2- Gece Postasndaki Kadn ilerin Listesi (4857/73-10)
3- Postadaki ilerin e Balamadan nce Alnm Salk Raporlar ( 4857/69 ve 76-12)

DEERL OKURLAR: Dileke, klasik anlayn tesinde, iyerinde, vardiya dzenine ilikin olarak neler
yaplmas gerei hakknda sizlere bilgi vermek amacyla bu ekilde hazrlanmtr. Ltfen okuyunuz!

13

Madde 12- Yeni alma Trleri / in Dzenlenmesi

Teknolojik gelimeler sonucu meydana gelen yapsal farkllama ekonomi ve alma hayatn
etkilemekte doal olarak da yeni ilikiler/alma biimleri ortaya kmaktadr.
4857 sayl yeni i yasas eski i yasasndan farkl olarak bu duruma imkan vermektedir.
1- Denkletirme / kayan i sreleri :Farkl zamanlarda i younluu deiiklii, perakende sat
yapan maazalar-marketler, bankalarn call centerlar v.b. iyerlerinde ve/veya performansn dt
ramazan aynda ihtiya haline gelen ve zamanla aha yaygnlamas beklenen- bir alma biimidir.
o Taraflarn anlamas ile haftalk alma sresi olan 45-saat haftann alma gnlerine, gnde
(ara dinlenmeleri hari) net 11-saati amamak koulu ile farkl ekilde datlabilir.
RNEK : Haftada 6 gn alan bir maazada bayram ncesi 3-hafta i ok youn, dolaysyla
burada 3-hafta boyunca : 6-gn x 11-saat = 66 saat alarak younlatrlm i haftas
uygulanr. Bayram sonras en ok iki ay iinde- 3-hafta boyunca: 6-gn x 4-saat = 24 saat
allarak haftalk i sresi olan 45-saat almam ( 66 x 3 = 198 24 x 3 = 72: 198 + 72 =
270 / 6 0 45 saat ) olur ve denkletirme nedeniylede ilk 3 hafta yaplan fazla alma iin igrenlere bir deme yaplmas gerekmez. Burada, iin gerektirdii almann daha verimli ve
fazla mesai demesi olmad iin de maliyeti azaltc etkisi olaca aka grlmektedir.
o Taraflarn anlamas, szlemesi ile nceden yaplamaz. Denkletirme almas iin igrenlerden muvafakat alnarak uygulamaya geilir. Ancak, denkletirme dnemi iinde
gnlk ve haftalk alma sreleri ile denkletirme sresinin balang ve biti tarihleri
iverence belirlenir.
o Denkletirmede bir sre snrlamas yoktur. kier aylk periyotlarla yaplmak artyla
uygulama gerektii/ihtiya kadar srdrlebilir.
o Normalde personel denkletirme almasna zorlanamaz. Ancak, kendisinden

muvafakat/rza alnan personel, uygulamaya geildiinde geerli bir mazereti

olmakszn hatrlatld halde srarla grevlerini yapmaktan kanrsa- hakknda
4857/25-2 (h)ye gre ilem yaplabilir
DENKLETRME ALIMASI ANLAMASI
YERNNNVANI :
ADRES
:
BM SCL NO
:
UYGULAMA
gn /Hafta
Gnlk Saatleri
Toplam Haftalk Sre
Denkletirme Sresi
saat/hafta

DER ARTLAR

PERSONEL :
SCL NO
:
GREV

:
: Haftada 5-gn / 3-Hafta
Haftada 5-gn / 3 Hafta
: 08.00 12.00 / 14.00 20.00
08.00 12.30 / 13.00 15.30
Net 11-saat / 1 saat Ara
Net 7-saat / saat ara
Mola : Gnde 2-kez 15 er dk.
Gnde 1-kez 15 dk.
: 55 saat / net
35-saat/net
: 55-saat / Hafta (Toplam = 3-Hafta) + 35-saat/Hafta (Toplam=3-Hafta) : 90-saat / 2 = 45

1.

Denkletirme dnemi iinde gnlk ve haftalk alma sreleri ile denkletirme sresinin balang ve biti tarihleri
iverence deitirilebilir.
2. kier aylk periyotlarla yaplmak artyla uygulama gerektii/ihtiya kadar srdrlebilir.
Yukarda Kimlikleri bulunan iveren ile personel arasnda, tamamen kendi arzularyla, aklanan artlar ve belirlenen srede
denkletirme almas iin serbest iradeleri ile anlamaya varlm bulunmaktadr .

PERSONEL

VEREN veya VEREN VEKL

14

2- Telafi almas :
Yasann imkan tanmad 2003/Haziran ayndan nce de piyasada birok iletme alanlardan da
gelen istemler dorultusunda ; genelde dini bayramlar ncesi zaten si tatil olan arife gnleri- yarm
gn iin yemek-servis gibi benzeri masraflara katlanmak yerine- tatil yaplarak deerlendirmekte,
zaman da daha sonra fazla alma yapmak suretiyle telafi etmekte idi.
Ayrca ; bu tr gnlerde alan personelin zaten istenilen verimde olmad, bayram al-verii iin
zaman bulmalarnn onlar moral-motivasyon asndan olumlu ynde etkilediini de sylemek
gerekir. Kald ki; yerine alt iin iletmenin bir kayb da sz-konusu deildir.
o Bayram ve genel tatillerden nce veya sonra iin tatil edilmesi, zorunlu nedenlerle iin
durmas veya benzer nedenlerle az allmas yada iinin talebi ile kendisine izin verilmesi
hallerinde telafi almas yaplabilir.
o verenlike, telafi almasnn nedeni ile balang tarihinin iilere duyurulmas zorunludur.
o Telafi almas, normal almaya geildikten sonra iki ay iinde yaptrlmaldr.
o Telafi almas gnlk net 11-saati amamak kouluyla tatil gnleri hari- gnde 3-saatten
fazla yaptrlamaz. Bu almalarn fazla mesai saylmayaca aktr.
o verenlike, telafi almas iin i-grenlerden rza alnmas gerekmez, yinede i
szlemesinde hkm bulunmas uygun olur.
o Geerli bir mazereti olmakszn telafi almasndan kanan personel hakknda da 4857/25-2
(h)ye gre ilem yaplabilir.

15

TATL ve TELAF ALIMASI DUYURUSU

././..
NEDEN
TATL SRES

: .
: ././.. ile ././.. tarihleri arasnda iyeri ( .) gn daha sonra allarak
Telafi etmek zere tatil edilmitir.
TELAF ZAMANI : Telafi almasnn zaman normal almaya geildikten sonra- iki ay iinde
duyurulacaktr.
NOT
: Geerli bir mazereti olmakszn telafi almasndan kanan personel hakknda 4857/252 (h)ye
Gre tazminatsz k ilemi yaplacaktr.
Bu vesileyle, salk ve almalarnzda baar dilerim.

VEREN veya VEKL

3- Eksik Sresi/Fazla Srelerle alma

o

Bir iyerinde haftalk i sresi, yasal sre olan 45- saatin altnda uygulanabilir. Bankalar buna
rnek olarak gsterilebilir.. Ayrca, iin zellii nedeniyle zellikle iletiim sektrnde yeralan lkemizin baz byk kurulularnn mteri hizmetleri servislerinde de benzer bir
uygulama vardr. Srekli performans gerektiren bu tr ilerde genel olarak- ; 3 posta halinde
gnlk 7.5 saat x 5-gn = 37.5 saat/hafta i sresi eklinde allmaktadr..
Kural olarak 45-saatin zerindeki almalar fazla mesai olarak deerlendirildiinden; 45saate kadar rnekteki 37.5 saatin zerindeki almalar iin denmesi gereken mesai creti,
normal saat cretinin %50 ykseltilmesi suretiyle hesaplanmaz. Aylk cretin 225-saate
blnmesiyle bulunacak saat creti esas alnarak aradaki almalar iin normal saat cretinin
saat bana den miktarnn %25 ykseltilmesiyle denir. 4857/41deki ifadesiyle buna
Fazla srelerle alma denir.
Dier hususlarda ise, yasal olarak ; eksik i sresi sisteminde alanlar ile normal sistemde /
haftada 45-saat / alanlar arasnda hibir fark yoktur.

4- Ksmi Part Time alma

Ksmi alma hizmet akdine dayal olarak ; haftalk i sresi olan 45-saatten az (45 x 2/3 =
30 saatin altndaki ) almay ifade eder. Ksmi almann eksik i srelerinden fark,
birincisinde personelin az almas, ikinci halde ise iyerinin tmnde daha az allmas
dier deyile i sresinin daha az belirlenmesidir.
Eksik i sresi; genelde iin zelliinden kaynaklanmakta, ksmi alma ise daha ok
maliyeti azaltc etkisi yannda i gcn daha verimli kullanmak amacyla tercih
edilmektedir.

Part-Time sisteminde personelin aylk sigortallk sresi

16

Aylk alma Gn says = Ay iindeki alma gn saati / 7.5-saat eklinde hesaplanr.

rnek : Haftada be gn ve gnde 4-saat alan bir personelin 2006/ubat ayndaki
Sigortallk gn says ; ( 20 ign x 4 saat = 80 saat ) /7.5 saat = 11 gn dr.
Hizmet Akdinin Yaplmas ;
Part-time almalarda ( eksik gsterimin SSK ya aklanmas gereinden tr ) hizmet akdinin
yazl yaplma zorunluluu vardr.
*Ayrca belirtmek gerekir ki :
o KIDEM : Personelin kdemi, akidle alt iyerindeki hizmet sresidir. Nitekim personel,
4857/Md.53e gre Yll cretli zin hakkndan da ( izin sresinden indirim yaplmakszn )
yararlandrlr
o SSK : Personele alt sreye ilikin asgari cretin altnda deme yaplamaz. rnek :
Gnlk cretin hesaplanma yntemi : Gnlk asgari cret / 7.5 saat = saat creti X
allan saat eklinde olmaldr.
o HAFTA TATL : Kural olarak, bir i karl olmakszn allmayan hafta tatili iin
denen crete hak kazanabilmek iin -4857/46ya gre- haftalk i srelerine uygun olarak
allm olmak gerekmektedir.Dolaysyla da haftada 2-gn alan bir iiye hafta tatili creti
denmez.
o FAZLA MESA / BAYRAM VE GENEL TATL : Bayram ve genel tatili gnleri
almalarda ise, 4857/47ye gre creti bir kat fazlas ile denir.Ancak iiye fazla mesai ve
fazla srelerle alma da yaptrlamaz.
o SOSYAL HAKLAR : leden sonra alan bir ksmi sreli iinin sabahlar servis aracndan
ve/veya le yemeinden yararlanmas mmkn deildir veya bir hak iddiasnda bulunamaz.
Ancak, blnebilir haklardan alt sreye orantl olarak yararlanr.
RNEK:
yerinde haftalk i sresi : 45-saat/ Tam sreli iilere denen ikramiye ylda = 60 milyon
olsun / Ksmi sreli iinin haftalk i sresi : 15 saat ise alma saati 45 saatin 1/3 ( 45 /
1/3 = 15) olduundan ikramiyesi de 60 X 1/3 = 20 milyon olur.
Part-Time almalarda hbar ve Kdem Tazminat :
Hizmet sresi / Kdem : Hizmet adinin balangtan biti tarihine kadar geen sre4857/63de ngrlen i srelerine uygunluuna ve/veya allan allmayan gnlere
baklmakszn- hizmet sresi olarak deerlendirilir.Doal olarak ta bu hizmet sresi, hbar
sresi ile personelin kdemini belirler.
denecek Miktar : Normal almalarda, dier artlarnda olumas kaydyla .. hizmet
akdinin devam sresince her geen tam yl iin iverence iiye 30-gnlk giydirilmi creti
tutarnda kdem tazminat denmesi .. ngrlmtr. Bu durum ksmi alanlar iin de
ayndr. Ancak, giydirilmi son ayl cret zerinden de olsa ayda 15-gn alan iiye her ay
tam gn alyor eklinde Kdem Tazminat hesaplanmaz . 15-gnlk cretin 30 a
blnmesiyle bulunacak bir gnlk cretin tazminata esas alnmas gerekir. Buradaki
yaklam olsa-olsa ; ..ksmi almalarda cretin , tam alanlara gre daha az belirlenecei ,
bu yzden de Tazminatn sonuta daha az olaca.. varsaymdr
Statleri ayn fakat i sreleri farkl iki personelle durumu rnekleyelim
Normal alma : cret 300 YTL Brt./ay ise Tazminata esas gnlk creti 300 /30
Ksmi alma : cret 150 YTL Brt./ay ise Tazminata esas gnlk creti 150 /30
eklinde hesaplanr.
ar zerine almada Kdem Tazminat : htiya halinde arlma ve altrma olduundan,
dzenli part-time almalardan farkl olarak ihbar ve kdem tazminat hesaplamasnda gn olarak =
fiili alma sresi gz nnde tutulmaldr.

17

Madde-13 Fazla alma

Personel esas olarak ilerini normal mesai saatleri dahilinde yapmakla ykmldr. Ayrca,
istenmeden ve iyerinde uygulanan/ynetmelikte gsterilen prosedre riayet edilemeden fazla mesai
yaplamaz.

Kuram olarak 45- saatin zerindeki almalar fazla mesai dr. alma sresinde esneklik
olan ynetim kademelerindeki maktu aylkl personele szlemelerinde, yasal snrlar iindeki ylda
270- saatlik fazla mesailerin aylk cretlerinin iinde.. olduuna ilikin hkm bulunmas halinde
Yasal snrlar amayan fazla mesailer iin bir cret denmesi de sz konusu olmayacaktr.

Bir iyerinde ylda en fazla 270- saat fazla mesai yaplabilir. 4857/41 e gre fazla alma
cretinin %50- ykseltilmesi suretiyle denmelidir. Hafta sonlar yaplan fazla mesailer iin de bu
kural/oran geerli olmasna karn uygulamadan yasal orann stne klmas daha ok personeli
almaya tevik ile hafta sonlarndaki i stresini ama- amacn tamaktadr ki fazla demenin bir
sakncas da yoktur.

Bir gnde yaplan fazla almalarn yarm saatten az olanlar saat, yarm saati geen sreler
ise tam saat olarak hesaplanr. Ancak, giri-klarda saat kartlarnda grlen 10 ile 15 dk. Farklar iin
mesai tediyesi gerekmez.

Fazla mesai, Blge Mdrlnn iznine tabi deildir ama her yl banda iilerin
muvafakatleri alnmaldr. Normalde personel fazla almaya zorlanamaz. Ancak, kendisinden
muvafakat/rza alnan personel istediinde geerli bir mazeret durumu olmakszn mesaiye
kalmamakta srar etmesi halinde- hakknda 4857/25-2(h) ye gre ilem yaplabilir.

Kural olarak 45 saatin zerindeki almalar fazla mesai olarak deerlendirildiinden,

45 saate kadar olan almalar iin denmesi gerekli mesai creti; normal saat cretinin %50
ykseltilmesi suretiyle hesaplanamaz. Aylk cretin 225saate blnmesiyle bulunacak sat creti esasa
alnarak aradaki almalar iin normal saat cretinin saat bana den miktarnn %25
ykseltilmesiyle denir. 4857/41deki ifadesiyle buna Fazla Srelerle alma denir.
SERBEST ZAMAN: Fazla alma veya fazla srelerle alma yapan ii isterse, bu almalar karl
zaml cret yerine, fazla alt her saat karlnda bir saat otuz dakikay, fazla srelerle alt her
saat karlnda bir saat on be dakikay serbest zaman olarak kullanabilir. i hak ettii serbest zaman
alt ay zarfnda, alma sreleri iinde ve cretinde bir kesinti olmadan kullanr.
RNEK: 5 saatlik fazla mesai alaca olan bir ii dilerse %50 zaml cret almak yerinde 7,5 saat yani bir
gn cretli izin kullanabilir.

ilerin gece almalar 7,5 saati geemez. Dolaysyla fazla mesai de yaplamaz.
Muvafakat vermi olsalar bile salklarnn elvermedii srasyla yeri, SSK Bakanl veya
bunlarn bulunmad yerlerde herhangi bir hekim raporu ile belgeli iiler ile 18 yan
doldurmam gen iilere fazla mesai yaptrlamaz.
Ksmi sreli i szlemesi ile altrlan iilere hem fazla mesai hem de fazla srelerle
alma da yaptrlamaz.
Personelin, son aylara ait fazla alma cretini itiraz kayt koymakszn imzalayarak bordro
ile alm olmas evvelki aylara ait istihkaklarnn da dendii anlamna gelir.
Gnde 12 saat alan ii, kaytlarda ayrca 3 saatlik fazla mesai tahakkukunu itiraz kaytsz
ve de imza karl almsa st iddiasn kendisi ispatla ykmldr.
Gemi yllara ait fazla alma cretleri, ait olduu yllardaki crete gre hesap edilir ve 5
yllk zaman amna tabidir.
Fazla alma ve fazla srelerle alma saatlerinin 4857/41-Yn.10.md. gre belgelenerek
imzal bir nshasnn zlk dosyasnda saklanmas gerekmektedir.

Madde- 14 Hafta Tatili ve creti

Kural olarak; iilere, tatilden nce belirlenen i gnlerinde haftada 45 saat alm olmalar
kouluyla 7 gnlk bir zaman dilimi ierisinde kesintisiz olarak 24 saatlik bir dinlenme verilmesi
gerekir.

18

 Aylk maktu maal genelde beyaz yakal personele bir i karl olmakszn hafta tatili creti
denir.
Saat cretli genelde mavi yakal iilerin ise bu crete (= saat cretix7,5) hak kazanabilmeleri
iin haftalk i srelerine uygun olarak alm olmalar gerekir.
rnek olarak; zinsiz ve geerli bir mazeretli (bir haftalk sreyi amayan ve iveren tarafndan
verilen izinlerle rapora bal hastalk-dinlenme izinleri, yasal cretli veya cretsiz tatil gnleri, evlilik,
1. derece yaknlarn lm ve yasal olarak alma sresinden saylan zamanlar) olmakszn ie
gelmeyen personelden ie gelmedii gnn creti ile hafta tatili creti kesilebilir.)

Hafta iinde tatil yapan personel iin Pazar gn ign niteliinde olup sadece Pazar gn
alt iin kendisine ayrca bir cret denmez. Pazar gnnn bir zellii yoktur, dier
gnler de hafta tatili olabilir.
Hafta tatili ile bir genel tatil gnn akmas halinde sadece bir tatil gn iin deme yaplr.

Madde 15 Bayram ve Genel Tatil Gnleri

Kural olarak, Bayram ve Genel Tatil Gnleri i grenlere bir i karl olmakszn cretlerinin tam
olarak verilmesi gerekir. Bayram ve genel tatil gnleri alma yaplabilir.bu ynde szlemelere
hkm konmal/nceden muvafakat alnmaldr., aksi halde sz konusu gnlerde allabilmesi iin
personelin onay gereklidir.
Aylk maktu maa genelde beyaz yakal personele bir i karl olmakszn bayram ve genel
tatil gnleri denir. Dier bir deyile; i karl olmayan hafta tatili creti i szlemesiyle
belirlenen aylk cretin iindedir. Ancak, almas halinde her gn iin ayrca bir gnlk cret
(= aylk cret/30 ) denir.
Saat cretli alan personele de almalar halinde her gn iin ayrca bir gnlk cret (=
saat creti x 7,5 ) denir.

Gemi yllara ait tatil cretleri, ait olduu yllardaki crete gre hesap edilir ve 5 yllk zaman
amna tabidir.
Bayram ve Genel Tatilleri dzenleyen 2429-sayl yasaya gre; Cuma gn tatil ise
Cumartesi n de tatil demektir. Bunun anlam; Cumartesi gn alan iyerlerinde personele
ilave bir yevmiye (gnlk cret) daha denmesi gerektiidir.

rnek: 2002 ylnda Zafer Bayramnn Cuma gnne denk gelmesi gsterilebilir. Burada cumartesi
gn de tatil olacandan almas halinde- personele ilave 1 gndelik cret daha tahakkuk ettirilmesi
gerekir.(R.G. 19.3.1981/2429-Sy. U.B ve G.T Hk.Kanun)

Tek Ulusal Bayrammz olan Cumhuriyet Bayramnda zel iyerlerinin ak olas su tekil
etmez! (Yargtay 2. CD. 17.9.1985/6678-6909)
Zamanamna ilikin Yargtay Karar: Fazla mesai, Hafta Tatili ile Bayram ve Genel Tatil
alacaklarnn hesabnda dava tarihinden geriye doru son5 yl iinde gerekleenler dikkate
alnmaldr. (Y.9.HD.K. 2002/2627)

Madde-16 Fazla Mesai ve Genel Tatil cretleri

Yasaya gre fazla mesai creti saat cretinin %50- ykseltilmesi suretiyle denmelidir. Hafta
sonlar yaplan fazla mesailer iin de bu kural/oran geerli olmasna karn piyasada yasal
orann stne klmas daha ok personeli almaya tevik ile hafta sonlarndaki i stresini
ama- amacn tamaktadr ki fazla demenin de bir sakncas yoktur.

19

 Piyasada bilinenin aksine F.M deildir. Ve %100 zerinden de hesaplanmaz. Sadece ilave bir
yevmiye/gndelik cret denmesi yeterlidir fakat fazla demenin de bir sakncas yoktur.
yerindeki fazla mesailer ile bayram ve genel tatillerde yaplan almalarn karlnn ilgili
personele denmediinin tespiti halinde; Bakanlk Mfettilerince 4857/41 ve 47ye
muhalefetten dari para cezas uygulanmas yannda alan sre ile orantl olarak Ek bordro
ile tediye istenmekte ve durum ayrca SSK ile Maliyeye intikal ettirilmektedir. demenin
yaplmas fakat kaytlara yanstlmamas da ayn sonucu dourmaktadr. Dolaysyla,
ilerimizde kayt dlk uygulamasna son verilmelidir.

FAZLA MESA YILLIK MUVAFAKAT BELGES

YER NVANI :
MUVAFAKAT BELGES
yerinde, . ylnda geerli bir mazeretim olmad takdirde ve Yasasna uygun olarak karlnn
verilmesi kaydyla (cret veya serbest zaman olarak) verenlike
istendiinde/her zaman Fazla Mesai yapmaya, Bayram ve Genel Tatil gnlerinde almaya onay verdiimi kabul
ve taahht ederim.
/.../
Ad-Soyad
Grevi
mzas

:
:
:

AYLIK FAZLA MESA HAKED CETVEL

YER:

./200.. Aynda toplam olarak (..) saat Fazla Mesai yaptm

(.) Saatinin karln cret hesap pusulas imzalamak suretiyle nakden aldm
(.) Saatinin karln ise serbest zaman olarak kullandm.
.//.
Ad-Soyad
Grevi
mzas
TARH

:
:
:
KONTROL

20

ONAY.//

FAZLA ALIMAYA LKN SERBEST ZAMAN TALEB

..Mdrlne

z: 4857/41 Hk.
./2006 Aynda yapm olduum mesai fazla mesai alacamdan (.) saatlik ksmn
%50 fazlasyla ././ ile /./ tarihleri arasnda (..) gn izin olarak kullanmak
istiyorum.
Gerei sayg ile arz olunur.
//..
mza
:
Ad Soyad
:
Blm
:
Grevi
:
Adres/Tel No :
Uygundur

././... ile ././.. tarihleri arasnda uygundur..(*)

(*) verenin igc ihtiyacn planlama serbestisi 6 ay iinde isteme olumlu yant verilmesi
kaydyla Ynetim-hakk gereidir.
RNEK:
5 Saatlik Fazla Mesai Alaca Olan Bir i Dilerse %50 zaml cret Almak Yerinde 7,5 Saat Yani Bir
Gnlk zin (6 Ay inde Ve alma Gnleri inde, Bir cret Kesintisi Olmakszn) Kullanabilir.
(4857/41)taraflar ayrca; normali aan tm almalarn karln serbest zaman olarak kullanlmas
konusunda da anlaabilirler.
rnek: Bir ii hafta boyunca net 11 saat x 5 gn = 55 saat alrsa x 3 hafta = 165 saat- 135 saat (45 x
3 = 135) = 30 saat mesai yapm olur. %50 artrmla 30+15=45 saat zerinden m45 / 7,5 = 6 gn serbest
zaman hak etmi olur. Dolaysyla ayda srekli olarak sadece 3 hafta allmas mmkndr.

BLM IV CRET ve DEMELER

Madde-17 cret
Genel anlamda cret, bir i karlnda personele iyerinde veya zel olarak alan bir banka hesabna
Trk paras ile en ge ayda bir nakden denen mebla kapsar.
: Yasasnda geen cret kavram ile Yasal kesintilerden nceki cret olan
brt cret kastedilmektedir.
Net cret
: Yasal kesintilerden sonraki iinin eline geen crettir. Szlemede net cret
zerinden anlama yaplmsa, vergi ve/veya sigorta primindeki deiiklikler ii aleyhine bir hkm
tekil etmez.
plak cret
: Giydirilmi cret ncesi brt creti ifade eder.
Giydirilmi cret
: Sosyal haklarn ilavesiyle bulunan zellikle hbar ve Kdem Tazminatlar
hesabnda kullanlan brt crettir.
Brt cret

cret deme gnnn mcbir bir neden olmakszn 20 gn amas halinde ii, i grme
borcundan kanabilir, bu konuda alanlarn topluca hareket etmeleri yasa d grev
saylmaz. Gnnde denmeyen cretler iin en yksek mevduat faizi uygulanr.

21

 cretin szleme artlarna gre hesaplanp denmemesi halinde; personel, dilerse 4857/242(e) ye gre bildirimsiz olarak derhal fesih/istifa hakkn kullanmak suretiyle eer hizmet
sresi de bir yldan fazlaysa kendisine Kdem tazminat denmesi isteminde bulunabilir.
szlemelerinin sona ermesinde, cret yannda para ile llmesi mmkn dier
menfaatlerinin de tam olarak denmesi zorunlu olup, cret alacaklarnda zamanam sresi
5 yldr.
ilerin aylk cretlerini nden fazlas haczedilemez, ancak nafaka varsa ayrca denir.
.
(*) Burada yeri gelmiken gerek cretlerin kaytlara yanstlmamas olayna deinmek
gerekmektedir:
Durum tespit edildiinde; Bakanlk Mfettilerince konu SSK ve Maliyeye intikal ettirilmektedir.
Ancak denetim ve dolaysyla da tespitler yeterli olmadndan Yasalar a saygl iverenler madur
olmakta, bir nevi haksz rekabete maruz kalmaktadr. Fakat burada dier iverenleri bu yola iten
nedenlere bakldnda; ncelikle lkemizde cretlerden yaplan yasal kesinti /prim-vergi/ oranlarnn
olduka yksek olduu gerei karmza kmaktadr.
Konuyla ilgili dier bir nokta da; ekonomik kriz ve /veya igc arznn fazla olduu dnemlerde
alanlardan da iletmelere pek bir bask gelmedii gereidir. Aslnda bu husus; personel asndan,
ihbar ve Kdem tazminatlarnn hesab yannda -4447 sayl Yasa ile kazanlm cretlerin
ortalamasnn dikkate alnmas esasna geilmesi- nedeniyle emeklilikte alnacak maa ile isiz
kaldnda kendisine balanacak deneinin tutarna etkileri ynnden de fevkalade nemlidir.

Madde 18 cret Sistemleri

4857 sayl i kanunu saat esasna gre dzenlenmitir.48 ve 49. maddelerde aylk crete ilikin iki
farkllk aklanmtr.Yasa, -aada belirtilen hususlar dnda her iki cretle alan personel iin
bir ayrm yapmamtr.
Genel uygulama yledir; Mavi yakallar saat cretli, beyaz yakallar ise aylk cretlidir.Belirtmek
gerekir ki , her iki personel de her iki ekilde de istihdam edilebilir.Bu anlamaya/szlemeye
baldr.Ancak uygulamada bizim grdmz,cret sistemine dikkat etmeksizin szlemelerin
yapld, konunun pek de net anlalmamasndan dolay saat cretli bir personele aylk maktu cretli
muamelesi veya tersi ilem yaplmaktadr.
Saat creti
o
o
o
o
o
o

Saat creti 1/225 dir. (30 gn X 7,5 saat = 225 saat eder )= Gnlk cret = Saat creti x 7,5
Mazeretli (lm_Evlilik gibi) veya mazeretsiz izinlerde saat/gn creti kesilebilir. Mazeretsiz ie
gelmedii gnlerde o gnlere ait cret yannda gelmedii gnlere ait hafta tatili creti de kesilebilir.
(4857/46)
Fazla mesai creti denir (4857/41)
Bayram ve genel tatillerde allrsa ilave bir yevmiyeye hak kazanlr.(4857/47)
Raporlarda cret kesintisi yaplr.deme, geici i gremezlik denei eklinde SSKdan alnr.Bir
haftay aan mazeret izinleri ile rapora bal hastalk izinlerinde hafta tatili creti kesilebilir. (4857/46)
Kaytlar : 360 gn prim denmesine karlk 365 gn cret denir.

Aylk creti
o
o
o
o
o

Maktu aylk cret denir. Gnlk cret = 1/30

Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduu hallerde dahi aylk cret tam olarak denir. (4857/49)
Hastalk nedeniyle allmayan gnlerde SSK tarafndan denen geici i gremezlik denei aylk
cretli iinin maandan mahsup edilir. (4857/48)
Yasal snrlar iindeki (ylda 270 saat) fazla mesai cretleri aylk cretin iindedir eklinde
szleme yaplabilir
Hizmet akdi ile belirlenen aylk cretin ierisinde, allmayan hafta tatili ile bayram ve genel tatil
gnlerine ait cretlerde vardr. Bunun yasal ifadesi ; i karl olmayan cret demesidir. (4857/47)

22

o
o

Aylk cretli personele de, bayram ve genel tatillerde allan her gn iin ilave birer yevmiye
denmesi gerekir.(4857/49)
Aylk cretli personele 4857/46 hkmleri yani hafta tatili creti kesintisi uygulanmaz. (4857/49)

Madde 19 cret Ynetimi

Bir iyerinde cret ynetiminin esas ;cretlerin alanlarn dzeyleri, slendikleri iin nitelikleri ve
gsterdikleri performans ile cret aratrma ve/veya enflasyon sonularna gre belirlenmesi eklinde
olabilir. Ancak, ayn nitelikte ilerde ve eit verimle alan kadn ve erkek personele sadece cinsiyet
ayrl nedeniyle farkl cret verilemez.
4857/62 gerei kural olarak : ii cretlerinden eksiltme /indirim yaplmaz. Ancak personel ile
yeni bir hizmet akdi tesisinde (rnein daha hafif bir i iin) farkl bir cret belirlenebilir.
Burada taraflarn anlamas/Personelin rzas esastr. Tek tarafl bir deiiklikle cretten
indirim yaplamaz.
Ancak asl/temel cretin dnda rnein unvan/makam ve/veya kasa tazminatlar v.b.
grev/ie bal demeler deiiklikle kaldrlabilir.
artlarnda deiiklii kabul eden ii, yeni koullara gre dzenlenen szlemede
belirlenen cretten indirim yapldnda bahisle fark cret talebinde bulunamaz.
Hizmet akdinin sona erdirilip yeniden balanmas/tesisi halinde farkl cret
belirlenebilir.
stifa ettikten sora yeniden ie alnan personel iin ilk cret kazanlm hak tekil
etmez.

cret Kesintisi
* Ceza Karl kesinti

i cretlerinden ceza karl kesinti nedenleri hizmet akdinde gsterilmek kaydyla-yaplabilir

Kesintiler,bir ayda iki gnlk cretten fazla olamaz ve personele kesinti nedenleri hemen bildirilmek
zorundadr
Uygulamada, bu tr kesintilere alma Bakanl hesabna yatrlmas gerektiinden toplu i
szlemesi balanm iyerleri dnda pek gzkmemektedir.

* Zarar Karl Kesinti :

Zarar, ilgili personelin 30 gnlk cretinden fazla ise ilgili kii hakknda 4857/25-2() ya gre
tazminatsz k ilemi yaplabilir. Ayrca, iverenliin zarar/hasarnn tazmin istem hakk da sakldr.
Mevzuatnda personel cretlerinden yaplacak ceza ve/veya zarar karl kesintiler yukarda anlald
ekilde dzenlenitir.Belirtilen bu hususlar dnda personelin rzas olmakszn yaplan kesintiler geersizdir.

Madde-20 cret Hesap Pusulas

Personele, cret demelerinde pusula verilmesi yasal bir zorunluluk olmas yannda aylk hak
ediler asndan ibraname nitelii tamas ynyle de nemlidir.,
Hesap pusulasnda, fiili alma, hafta tatili, bayram ve genel tatillerin dkm ile fazla mesai
cretleri, ikramiye gibi her trl demeler de bunlardan yaplan kesintiler gsterilir.
Fazla mesai hanesinin karsnda yaplmad (0) rakam ile gsterilmi ve pusulada da
buna ilikin itiraz bir kayt yoksa mesai iddias geersiz olacaktr.
Yllk cretli izinler de i kazas ve meslek hastalklar primleri hari kaydedilir.
Personele, -yasal zorunluluk olmamasna karn- mmknse imzalatlan pusulann bir sureti
saklanmaldr. Ama, cret bordrolar ise mutlaka personele imzalatlmaldr.
Ancak, pusulada, iverenliin imzas veya zel iaretinin bulunmas Yasal zorunluluktur.
* SSK Mevzuat

Sigortalnn tam alt takvim aynda /ay ka gn olursa olsun/ prim deme gn says 30
gn olarak gsterilecektir.

23

rnein: 25.1.2002 tarihinde ie giren ve aralksz olarak 05 Nisan kadar alan personelin
Prim deme Gn Says : Ocak ay = 7, ubat ve Mart aylar 30ar Nisan aynda ise 5 gn
olarak kuruma bildirilecektir.
Sigortal takvim ayndaki baz gnlerde allmam ve almad gnler iin de cret
almam ise, cret ald gn says = prim deme gn says olarak/ esas alnacaktr.
Ancak, ay iinde 30 gnden eksik gsterimin gerekeleri, /08-bilgi formu ekinde/ rnein:
rapor/devamszlk tutana/part-time almalarda hizmet akdi gibi belgelerle, Kuruma
aklanmas gerekmektedir.
Uygulamada Karlalan Bir Sorun: ubat ay boyunca tam olacak alan sigortallarn gn
says da 30 olarak kuruma bildirilecektir. Ancak iten giren-kanlar iin Prim deme gn
says=cret alnan gn saysna gre bulunur.. kural gerei
rnein(ubat/2006:28 ekiyor )
27 ubat itibariyle i szlemesi ona eren sigortalnn prim deme gn says : 27,
25.02.2006 tarihinde ie giren sigortalnn pirim deme gn says 4-gn olacakt

ASGAR CRET LANI

./../.. - ../../
DNEMNDE GEERL OLMAK ZERE
ASGAR CRET
16 YAINI DOLDURMU LER N
AYLIK BRT : ..
AYLIK NET : ..
16 YAINI DOLDURMAMI LER N
AYLIK BRT : ..
AYLIK NET : ..

Blm V : ZNLER
Madde- 21 Yllk cretli zin
Giri tarihinden itibaren deneme sresi dahil- iyerinde bir yl alm olan personel her alma
yln tamamladka o yla ilikin cretli izine hak kazanr. Yllk izin hakkndan vazgeilemez, paraya
evrilemez.
yerindeki kdeme gre izin sreleri 4857/Md.53 gerei :
a) Bir yldan be yla kadar olanlara (5 yl dahil) 14-gn (5 yl=14 gn izin kullandktan sonra 6
nc yl = 20-gn izine hak kazanlr.
b) Be yldan fazla ve onbe yldan az olanlara 20-gn
c) Onbe yl (dahil) ve daha fazla olanlara ylda 26-gn
eklindedir. Ancak; 18 ya ve alt ile 50 ya ve st personele kdemlerine baklmakszn 20 gnden az
izin verilemez.
zinde Kdem : Personelin iyerindeki hizmet sresi onun kdemidir.
- verenin eitli iyerlerindeki alma/hizmet sreleri birletirilir.

24

Personel emekli olduktan sonra almaya devam ederse izin kdemi sfrlanr.Ancak
izine hak edi tarihi devam eder . rnek : 24 gn izin hakk olan bir personelin izine
hak kazan tarihi 10 Temmuz/Yl olsun ve ii 31 Aralk/Yl da emekli olsun!
Personel almaya devam ettii takdirde izine hak edi tarihi yine 10 Temmuz/yl
olacak. Fakat, 50 yanda deilse artk 14 gn izin kullanacaktr.
verenlike yl ierisinde verilen her trl cretli ve cretsiz izinler ile kaza ve/veya
hastalk izinleri kdem hesabndan dlmez. (Ancak, 4857/55e gre 4857/25-1 (b)
de ngrlen sreden fazlas ile 4857/74e gre de doumdan sonraki 6-aya kadar
kullanlan cretsiz izinler, yllk cretli izin hakknn hesabnda dikkate alnmaz.
e iade davalarnda , feshin geersizliine karar verilmesi durumunda, eer ii yasal
sre ierisinde (bu sre 10 gndr) iverene bavurursa, ie balatlsn veya
balatlmasn kdemi/hizmet sresi 4-ay uzar.

zin Uygulamas : Her alma ylna ilikin hak edilen izinler hak editen sonra ayn veya
gelecek yl ierisinde kullanlr
- zin planlamas /izin kullanm tarihlerinin belirlenmesi ynetim hakk gerei
iverenlie aittir.Nisan-Ekim aylar arasnda olmak kaydyla toplu izin uygulamas
yaplabilir. zne hak kazanmayan personel de kapsama alnabilir. ( Uygulamada
dnem iin cretsiz izin dilekesi alnmaktadr)
- Yllk izine kmadan nce sresi kadar cret avans eklinde personele cret hesap
pusulas- imzalatarak denir.zin creti giydirilmi deil brt cret zerinden
hesaplanr.
- 4857/56-gerei yllk cretli iznin bir blm o da taraflarn anlamasyla-10 gnden
az olmamak zere en ok e blnebilir.
- veren tarafndan yl iinde verilmi bulunan baka cretli veya cretsiz izinler,
dinlenme ve hastalk izinleri yl izine mahsup edilemez.
- zin sresine rastlayan hafta tatili, bayram ve genel tatil gnleri izin sresinden
saylmaz .Haftada 5-gn 45-saat alan iyerlerinde de Cumartesi i gndr,
dolaysyla bu gn izin sresine eklenmez. Ayrca 4857/56ya gre hafta tatili bir
gndr.
- Yllk cretli iznini iverenin kurulu bulunduu ilden baka bir yerde geirecek
personele talep ve belgelemeleri halinde 4857/56ya gre 4-gne kadar cretsiz yol
izini verilir.

SSK / Mevzuat : Yllk cretli izinler, i kazas ve meslek hastalklar primleri hari cret
hesap pusulasnda gsterilir
Kayt : Yllk cretli izinleri, izin defteri veya kartotex sistemiyle takip etmek, ayrca,
4857/60-gerei ii saysnn 100 ve daha fazla olmas halinde izin kurulu kurmak ve bir karar
defteri tutmak gerekmektedir. Defter, yllk cretli izinlerin tevsikinde, cret hesap pusulasyla
birlikte delil tekil eder.

zin Dn : zin bitiminde izin defteri imzalanarak i-ba yaplr.

- cret karl bir ite almak gibi amac dnda kullanlan izinlerde personelden
izin creti 4857/58 e gre geri alnabilir
- zinden ge dnm, belgesiz ve geerli/kabul edilebilir bir mazereti olmayan
personel hakknda ie devamsz saylarak yasal ilem yaplabilir. Devamszlk 1 gn
ise o gnn creti ile hafta tatili creti kesilir, devamszlk 2 gn ise 4857/25-2 (g) ye
gre tazminatsz iten kartlabilir.

Akdin Feshinde cret : Birok iletmede yllk izinlerin kullanlmas nedeniyle zaman
ierisinde hak edilmi birden fazla izin birikmesi sz konusudur.

25

personelin alt srece izinlerini kullanma imkan olduundan zaman am sz

konusu deildir. Hizmet akdinin sona erdii tarihte dava ama asndan5 yllk
zamanam balar ve tm izin haklarn kapsar. Yoksa, 5 yldan fazla olan izin haklar
zaman am nedeniyle kaybolmaz. ten ayrlta izin cretinin 4857/59a gre son
cret zeninden hesaplanp denmesi gerektiinden iletmeler iin klfet
oluturmakta/sknt yaratmaktadr. En doru yol izinlerin hizmet akdi devam ederken
zamannda kullanlmasdr.
Bauda dikkat edilmesi gereken dier nemli bir nokta da; ayrlta izin cretinin
yasada gsterilen net sreler zerinden denmesi keyfiyetidir. rnek: Szgelimi 14
gnlk izin hakk olan bir personele hafta tatilleri eklendii iin 16 gn izin
kullandrlr. Ancak ayrlta, eer ieride kalm izin hakk varsa maan iinde
denmi olduundan daha nce izin kullanmad dnemde hafta tatili cretleri
maann iinde denmi olduundan 14 gnlk cret zerinden deme yaplr.
veren tarafndan hizmet akdinin feshedilmesi halinde ihbar nel sresi ile yllk
cretli izin sreleri i ie giremez.

zin Kurulu:
Bilindii gibi ii says 100 den fazla olan iyerlerinde 4857/60 ynetmelik gerei bir
iveren vekili bakan + 2 ii temsilcisi olmak zere toplam 3 kiiden oluan bir izin kurulu
oluturulmas zorunludur.
Kurul her trl izinlerin planlanmasna ynelik olarak tamamen bir danma organ niteliinde
alr.
Kurul, gerektiinde bakann ars ile i saatleri ierisinde toplanr ve alnan kararlar ile
yaplan ileri bir karar defterine iler.
alanlar 4857/60 gerei yaynlanan ynetmeliin 7. maddesi gerei hak ettii yllk cretli
izin kullanma talebini en az 1 ay nceden bir dileke ile bildirmek zorundadr.
Ancak iveren veya izin kurulu iilerin izin istem tarihleriyle bal deildir. zinlerin planlanmas
ynetim hakk gerei her zaman iverene aittir.

TOPLU YILLIK CRETL ZN DNEM

.. Dneminde iyerimizde toplu izin kullanlacaktr.

Bakm,temizlik ve Gvenliin salanmas iin aada isimleri belirtilen personel toplu izin
dneminden nce veya sonra diledikleri tarihte izinlerini kullanabileceklerdir.
Bu durudaki personelin yllk izinlerini kullanmak istedikleri tarihleri iverenlie bildirmeleri nemle
rica olunur.
/./..
YETKL
SIRA

TOPLU ZN DNEMNDE ALIACAKLARIN LSTES

ADI SOYADI
SCL NO
GREV

1
2
3

26

4
5
6
7
2006 YILINDA KULLANILACAK YILLIK CRETL ZN DNEM
A- Blmnde alanlarn yars
Temmuz 2007
B- Blmnde alanlarn yars
Temmuz 2007
C- Blmnde alanlarn yars
Austos 2007
A- Blmnde alanlarn yars
Austos 2007
B- Blmnde alanlarn yars
Eyll
2007
C- Blmnde alanlarn yars
Eyll
2007
yerinde yukarda belirtilen dnemlerde yll izinler kullanlacaktr. Personelin buna gre
hareket etmesi rica olunur.
YETKL
../../.
YILLIK CRETL ZN STEME DLEKES

..MDRLNE
../
..Ylna ait hak etmi olduum gnlk cretli iznimin (10) gnn ././ - ././.
Tarihleri arasnda kullanmak istiyorum.
Yllk cretli izin ynetmelii gerei bir ay nceden haber veriyorum.
Koullar elveriyorsa, iznimi kullanmam hususunda gereini arz ederim.
Sayglarmla. ././.
Not: znimi iyerimin bulunduu yerden baka bir yerde adresinde
kullanacamdan . Gn cretsiz yol izni verilmesini de istiyorum
MZA

Ad Soyad
:
Grevi
:
Adresi Telefon no :

Madde 22 Dier zinler

Yasal Mazeret zinleri

Personele olayn meydana geldii tarihlerde kullanlmak kayd ile verilir. Ve hafta tatili creti
kesilmez.
- Personelin evlenmeleri halinde 3 ign,
- Anne-baba, karde, e ve ocuklarn vefatnda 3 ign,
- Ei doum yapan erkek personele (..) ign..(Yasada ngrlmemitir.)
Not: Mazeret izinleri, saat cretli olarak alan personel iin cretsizdir, ancak uygulamada kesinti
yaplamamaktadr.

Ay Hali zni
Kadn iiler, 4857/85- ynetmelikte belirtilen ve almas mmkn olan ar ve tehlikeli
ilerde dahi zel gnlerindeki; balangc kendisince bildirilen 5 gn (= daha fazlas iin
hekim raporu gerekir.) altrlamaz.

Doum zni

27

Kadn iilere doum ncesinde 8 hafta(oul gebelikte 10 hafta) sonrasnda da 8 hafta izin
verilmelidir. Doktor raporu ile doum ncesinde 3 haftaya kadar alan personelin izin hakk
sonrasnda kullandrlr. Hamilelik sresince periyodik kontroller iin ise cretli izin verilir.
Ayrca kendilerine istemeleri halinde 6 aya kadar cretsiz izin verilmesi de zorunludur.
Emzirme zni
4857/74 e gre, kadn iilere, 1 yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde 1,5 saat
cretli st izni verilir. Bu sre allm gibi saylr Yani izin sresince kesinti yaplamaz. St
izni, doumdan sonra 1 yllk sreli olup sadece allan gnler iin geerlidir.yani, personel 1
yl ierisinde hangi gnler ie gelirse o gnler iin st iznine hak kazanr. Ne ekilde (hangi
saatler veya toplam gn olarak) kullanlaca ilgili personelden alnan dileke ile belirlenir .

Madde-23

cretsiz zinler

Ksa sreli:
ilerin bir talebi yani rzas olmakszn onlar tek tarafl olarak cretsiz izne karmak nasl ki
mmkn deilse her talebin de olumlu karlanmas mmkn deildir. Yukarda da belirtildii
gibi; Yasal bir dzenleme olmamasna karn uygulamada bir haftalk sreyi amayan mazeret
ve/veya idari izinler eklinde iyeri ynetmeliklerine girmi bulunan ksa sreli cretsiz
izinlerde dikkat edilmesi gereken hususlar aada gsterilmitir:
Bir haftay amayan cretsiz izinlerde Hafta Tatili creti kesilmez.
Mazeret ve/veya idari izinler cretli olarak da verilebilir/dzenlenebilir.
cret denmedii hallerde SSKya eksik gsterimin gerekesi olarak personelden
izin istem dilekesi alnr.
Uzun Sreli:
Bu konuda,
Yasal bir dzenleme olmamasna karn daha ok ekonomik krizlerde personelini
kaybetmeden iilik maliyetlerini azaltmak isteyen iverenlerin ilk aklna gelen bir yntem
uygulamada ska karlalan bir rnektir.
Personelden; zel/ailevi birtakm ilerim nedeniyle //. le // tarihleri
arasnda cretsiz izne ayrlmak istiyorum. .. eklinde dilekeler alnmakta, bu dilekeler ayn
zamanda SSKya eksik gsterimin gerekesi olarak da 08-ekinde sunulmaktadr.

Burada ncelikle ve nlemle- belirtmek gerekir ki;

izin sresince hizmet akdi askda kalmaktadr. verenlerin, iilerin bir talebi olmakszn
onlar tek tarafl olarak izne karmas, hizmet akitlerinin feshi anlamna gelir.zetle; i
talep edecek veren de onaylayacaktr.
Faaliyetini devam ettiren iletmelerde, iilerin tamamnn cretsiz izne karlmas kabul
edilebilir deildir. Nitekim uygulamada belli saydaki personelin izin istem dilekelerine onay
verilmekle, sre periyodunda izne kacak personel deitirilmektedir.

CRETSZ ZN STEM DLEKE RNE

..Mdne

z: cretsiz zin Talebi Hk.

Ailevi/zel nedenlerimden dolay /./ ile /./ tarihleri arasda cretsiz izne ayrlmak
istiyorum.
Gereini arz ederim. .//

28

Ad- Soyad:
Grevi:
mza:
Uygundur, talebini karlayalm. (El yazs ile) //.st Yetkili/Paraf
Ltfen; Eksik gsterimin gerekesi olarak dilekenin bir rneini 08-ekinde SSKya gndermeyi unutmayalm !

GEC GREV FORMU

Ad Soyad
SSK Sicil No
Geici grevin nedeni
Daima alt ksm
Daimi grevi
Geici olarak alt Ksm
Geici grevi
Balang Tarihi ././.
Geici grevle almay kabul eder
MZA
ONAY

ONAY

ONAY

Blm Mdr

nsan Kaynaklar

Genel Mdr

Datm :
1- Geici grevli personel
2- Daimi alt ksm Mdr
3- Geici grevli ksm mdr
4- Muhasebe Mdr
5-Personel mdr

29

GREVLENDRME BELGES
GREVLNN

Ad-Soyad

SSK Sicil no
Grevi
Telefon no

:
:
:

GREV YER

Adresi
Telefon no

:
:
GREVN NTEL VE SRES

../../ le ../../.. tarihleri arasnda . i iin

yukarda belirtilen adreste grevlendirilmitir.
GENEL MDR

RESONEL MDR
GREVL PERSONEL

Masraflar = ekteki belgelerin toplam

..
Not : Personel, grev tarihleri ile yerindeki deiiklikler iin merkezden onay almak zorundadr

GNLK GREV VE ZN FORMU

cretli

cretsiz
Tarih: ../../..

Ad Soyad
Personel Sicil No
Sigorta Sicil No
alt Ksm Blm
zinde
Grevde Bulunaca adres
Sresi
Balang

Biti

Not: Fazla mesai alacamdan (.)saatlik ksmn serbest zaman olarak kullanmak istiyorum
Ksm/Blm Md.

K..

30

zinli/Grevli

Madde-24 Hastalk ve stirahatlar

Birok iletmede; personelin hastalanmas halinde iyeri doktoruna yoksa personel birimine
mracaatla bir salk kuruluuna sevk eklinde ilem yaplmakta iyeri dnda hastalanan personelden
ise hakl olarak- personel birimini bilgilendirilmesi istenmektedir.
ncelikle belirtelim ki;
yerlerinde genelde saat cretli iiler (-ki; bu uygulama yasaldr) hastalanp rapor aldnda;
hibir cret denmemekte ilgili sadece SSKnn i grmezlik deneinden yararlanmaktadr.
(Raporlu ii,kaytlarda gzkmesine karn bir cret denmez.4857/25-1(b) nin son cmlesi
yledir: Hizmet akdi askda saylr ve iinin almad gnler iin bir cret
denmez..)
Aylk maktu maal personelin ise 4857/48e gre SSK tarafndan rapor karl denen geici
i gremezlik denei cretlerinden mahsup edilmektedir

SSK/Hatalk Sigortas Mevzuat

*Sigortallarn salk yardmlarndan yararlanabilmeleri iin hastaln anlald yani viziteye
kt tarihten nceki son bir yl iinde birden fazla ite olabilir- en az 90 gnlk hastalk
sigortas primi demi olmas gerekmektedir. ( kazalarnda ise bu sreler aranmaz) anca,
sigortalnn bakmakla ykml olduu e ve ocuklar ile ebeveynleri iin 120 gnlk sre art
aranmaktadr.
*Sigortaya hekim raporuyla hastalk sigortasndan yatakta ayakta tedavide ise 2/3 orannda
geici i gremezlik denei verilir. Ancak SSK tarafndan iki gne kadar olan raporlarda bir
deme yaplmamaktadr. veren iin de bir zorunluluk yoktur.
*yerinden ayrlan/sigortallk niteliini yitiren personel ve bakmakla ykml olduu ailesi, 6
ay 10 gn daha salk sigortasndan yararlanr.

zinli veya Grevli iken Hastalanma

Bulunulan yerdeki bir salk tesisine bavurulur.

zin veya grev dn vizite kad ile bal olunan Kuruma gidilerek yaplan masraflar ile
ayet rapor alnmsa geici i gremezlik denei iin talepte bulunulur.

Raporlu iiler 457/25-2 (b) deki sreyi doldurmadklar srece iten karlamaz. (Fesih
iradesi, ii raporlu iken aklansa da rapor sresi iinde hukuki bir sonu dourmaz, fesih
ancak rapor hitamnda gereklemi olur.) Yasada belirtilen srenin ( iinin hizmet sresi
karl ihbar nel sresi + 6 hafta ) raporlu olarak dolmas halinde iverenlike,iinin
bildirimsiz olarak yani ihbar-tazminat denmeksizin sadece Kdem denerek i szlemesi
feshedilebilir.

Hastalk ve stirahatlarla ilgili olarak iyerlerinde aada gsterilen ekilde dzenlemeler yaplabilir
Muayene iin gnderilen personel ie balayabilmek iin ald belgeyi (rapor-i
ba) iyerine iletmeli/ibraz etmelidir.
Personele raporlu olduu gnler iin aylk maktu maal personel dnda dasosyal yardm olarak, i gremezlik denei fark denir.
yeri dnda hastalanan personel bunu personel birimine bildirmekle ykmldr.
Talimatlara uymayan personelin, ie gelmemi saylarak o gnk creti ile hafta
tatili creti kesilebilir.
Yanltc davranlarda bulunmak/bilgi vermek akdinin 4857/25-2 ye gre feshi sonucunu
dourur :

31

DOUM SONRASI CRETSZ ZN TALEB

K MDRLNE
.

../../.

Konu : cretsiz izin talebi hk.

Doum izinlerimi tamamlam bulunuyorum imdi de ././ tarihinden itibaren 4857/4 gre
(.) ay cretsiz izin kullanmak istiyorum.
Bilginizi ve gereini arz ederim
Ad Soyad
SSK No
mza
Adres Telefon
Ek
:
Doum raporu rnei
KAME PERSONEL: Burada belirtmek gerekir ki, doum nedeniyle cretsiz izin alan kadn iinin daha nce
8+8=16 hafta dou izni de kulland dikkate alnrsa iyerinde yapt iin aksayaca aktr. Eer i
aksamayacaksa bir sorun yok ama yerine eleman alma ihtiyac duyulacaksa belirli bir olgunun ortaya kmas
nedeniyle belirli sreli bir hizmet akdi ile geici sreli bir personel almak daha doru olacaktr. Aksi halde
uygulamada grld gibi ilgili doum izninden dndkten sonra personeli karma ileminde sorun
yaanmaktadr.

BLM : VI ) HZMET AKT / TESS / SONA ERMES

Madde-25 Genel Olarak Hizmet Akdi
Personel tarafndan belirli veya belirsiz bir sre iin hizmet ifas buna mukabil iveren tarafndan bir
cret denmesi taahhd ile i grme esnasnda karlkl sorumluluklar ile hak ve devleri gsteren
mterek iradenin szl veya yazl olarak ortaya konmasdr.
Burada; ncelikle unu belirtmek gerekir ki, i szlemeleri, yasada ngrlen snrlamalar sakl
kalmak kouluyla ihtiyalara uygun bir trde ve ekilde serbeste dzenlenebilir.
Bir hizmet akdinin varlndan sz edebilmek iin cret, bamllk ve devamllk unsurlarnn
gereklemesi gerekir.
i-veren ilikilerinde alma barnn korunmas iin iin nitelii ile artlarnn belirlenerek
karlnda verilecek cretin kararlatrlmas, iin grlmesi esnasnda taraflarn hak ve grevlerinin
gsterilmesi, i akdinin sona ermesinde doabilecek ihtilaflarn giderilmesi ve ayrca ispat keyfiyeti
bakmndan da yazl bir metnin gerei ve nemi aktr.
Kald ki; 4857-8 e gre ie girilerde, i grenlere ya-en ge iki ay iinde- i artlarnn yazl olarak
bildirilmesi yada bir i szlemesi yaplmas zorunlu klnmtr.
Ayrca belirtmekte yarar var ki, szlemelerde;
Deneme sresi ngrlebilir
4857-63 ve 64 telafi almas ile 69-Posta dzenine gre i srelerinde yaplacak
deiikliklerin iyerinde nceden duyuru yaplmak suretiyle yrrle konmas taraflarca
kararlatrlabilir.
Bayram ve genel tatil gnleri almas iin yasal gereklilik olan personel muvafakatleri
nceden alnabilir.
Aylk maktu cretli olan personelin yasal snrlar dahilindeki fazla-mesai cretlerinin ayl
creti iinde olduu kararlatrlabilir.
Hafta tatili farkl bir gn olarak belirlenebilir.

32

Personelin sosyal ve ekonomik durumuna uygun olarak grev ve yer deiikliine ilikin
objektif bir dzenleme yaplabilir.
ve Gvenlik asndan ilgili teknik personelin sorumluluk ykmll detaylandrlabilir.
Rekabet yasakl szlemeler dzenlenebilir.Duruma ve konuma zg hkmler ihtiva eden bir
szleme dzeni tesis edilebilir/gelitirilebilir.
Part-time ve ar usul almada eksik gsterim gerekesinin SSK ya aklanmas
zorunluluundan tr szlemelerin zaten yazl yaplmas zorunluluu vardr.
Szlemenin sona erme tarihi belirlenebilir. Sresi bir yl ve daha fazla olan bu tr belirli
sreli szlemelerin de yazl yaplmas mecburiyeti vardr.

HZMET SZLEMESNDE TARAFLARIN BORLARI

inin borlar
1- grme borcu (i,iini bizzat,zen ve sadakatle,istenilen yer ve zamanda , iverenin
emir ve talimatlar dorultusunda yapmak zorundadr.)
2- Rekabet etmeme borcu
verenin borlar
1- cret deme borcu
2- iyi koruma/ Sal ne gvenliine ilikin nlem alma ykmll ve eit ilem
yapma borcu. (veren,iilerine objektif ve hakl olmayan nedenlerle farkl bir
ilemde bulunamaz.Aksi halde personelin hakl nedenle bildirimsiz olarak i akdini
feshetme hakk doar.-Y.9.H.D. 2000/4713 )

Madde 26 Szleme Trleri ve Tesisi

1-) Belirsiz sreli Szleme
i ilikisinin bir sreye bal olarak kurulmad hallerde szleme belirsiz sreli saylr. Uygulamada
en ok rastlanan ve Gvencesi kapsamnda olan bir szleme trdr.
Mevsimlik Szlemeleri (*) :
Genellikle iklim koullarna bal olarak yln belli aylarnda almay gerektiren mevsim sonunda i
bitse dahi szleme askda kald yani hukuken devam ettii iin- i aslnda srekli, szleme tr de
belirsiz srelidir.
Personelin mevsim banda ie davet edilmesi zorunludur. Aksi halde, iinin ihbar eer bir yllk
hizmeti de varsa kdem tazminat hakk doar, davete icabet etmeyen ii ise istifa etmi saylr.

2-) Belirli Sreli Szleme

belirli sre iinde, belli bir iin tamamlanmas veya belirli bir olgunun ortaya kmas gibi objektif
koullara bal olarak iveren ve ii arasnda yazl olarak yaplan i szlemesidir. Grld gibi;
hizmet szlemesinin belirli sreli yaplabilmesi iin belli koullar gereklidir. nk i akitlerinde asl
olan srenin belirsiz olmas ve bir hakkn ktye kullanlmamasdr.
Belirli srelere szlemelerde, sre kstlamas yoktur yani szlemenin sresi iin sresine
baldr. Ve esasl bir nedene dayal olduu srece zincirleme olarak yenilense dahi belirli
sreli olma zelliini korur.
Belirli sreli szlemelerde Gvencesi hkmleri geersizdir.
ve hizmet sresi belli olduu iin hbar art yoktur.

Dnemsel Szlemeleri(*): alma dnemi belli bir mevsime bal olmayp, belirli bir retim
srecini kapsar, dolaysyla da ksa sreli iler iin yaplan belirli sreli bir szleme trdr.
.
(*)Not: yerlerinde; rnein, kampanyada alan geici ttn-pamuk iileri,inaat-deri sektr veya
bir Tekstil fabrikasndaki dzenli tekrar olmayan dnemsel ilerle (devam olmayan arzi-ekstra

33

sipariler-belli srelerde retim kapasitesini arttrma gerei) mevsimlik ileri birbirine

kartrmamak gerekir. Dnemsel iler, farkl nedenlerle rnein yln eitli dnemlerindeki
siparilerden kaynaklanan i fazlasyla ortaya karken, mevsimlik iler turizm sektr gibi daha ok
iklim koullarndan dolay yln belli aylarnda dzenli olarak tekrarlanan almay gerektirir.
3-) Ksmi Sreli Szleme (*):
Part-time diye de adlandrlan ve haftalk i sresi olan 45 saatin en az te ikisinden yani 30 saatin
altndaki alma sresine gre yazl olarak dzenlenen szleme biimidir.
ar Usul Szleme(*)
inin, kendisine ihtiya duyulmas halinde arlarak i grme edimini yerine getirmesi esas
zerine kurulan ve yazl olan ksmi sreli bir i szlemesi trdr.
(*)Not: Ksmi sreli szlemeler belirli veya belirsiz sreli yaplabilir.
4-) Rekabet Yasakl Szleme:
Piyasada, daha ok zel eitim imkanlar salanmas vb. gibi kendisine yatrm yaplan veya uzmanlk
gerektiren iler ile nemli ve zellikli grevlerde bulunan veya ynetim kademelerinde yer alan baz
vasfl ve farkl-zel donanml kilit personelden belli bir sre iin hizmet/almas istenebilir. Bu gibi
personelle rekabet memnuniyeti (yasa) ieren ve sresinden nce ayrl karlkl olarak cezai arta
balayan sresi belirli bir szleme yaplabilir.
Ayrca, rekabet yasakl szlemeler, iinin iten ayrldktan sonra da rekabet etmesini engelleyici
fakat iktisadi geleceini tehlikeye drmeyecek bir ekilde B.K.350yegre dzenlenecek geerli bir
szleme, B.K/349a gre zaman ,yer ve i tr bakmndan trl snrlamalar da ihtiva edilmelidir.
SZLEME SERBESTS:
Taraflar, i szlemesini 4857/9 da aka belirtildii zere Yasa hkmleriyle getirilen snrlamalar
dahilinde- ihtiyalarna uygun bir trde dzenleyebilirler. Kitabn ekler blmnde yer alan rnek hizmet
akitlerinden yararlanlarak duruma ve konuma zg hkmler ihtiva eden bir szleme dzeni tesis
edilebilir/gelitirilebilir.
O kadar ki; taraflar belirli veya belirsiz sreli bir i szlemesi yapabilecekleri gibi, her iki trn
zelliklerini de ieren bir ASGAR SREL SZLEMES de yapabilirler.
Hatta, taraflar ksmi sreli i szlemesinin, ou usulnden de farkl olarak N PAYLAILMASI
esasnda dayal trn de seebilirler

34

BELRSZ SREL HZMET AKT

TARAFLAR
VEREN
NVANI
ADRES
SSK SCL NO

: .
: .
: ..

PERSONEL
ADI-SOYADI
BABA ADI
KAMET ADRES
DOUM YER-TARH
SSK NO
E BALAMA TARH
BALANGI CRET

:
:
:
:
:
:
: ..

GENEL ARTLAR

1- bu hizmet szlemesi belirsiz sreli olup, (2) ay deneme sresine tabidir.

2- pERSONEL, ikamet adresinde deiiklik olursa bunu gn iinde yazl olarak iyerine bildirmek zorundadr.
inin yasal tebligat adresi iyerindeki adresidir.

3- Personel hizmet akdinin devam sresince baka bir i tutamayacak,ticaretle uramayacaktr. Aylk cretin
iinde allmayan hafta tatili ile genel tatil cretleri, ayrca yasal snrlar iindeki fazla mesai cretleri de vardr.

4- Personel edeer ilerde ve iverenlie ait dier iyerlerinde istihdam edilebilir.

5- Haftalk Ortalama alma sresi 45 saattir. 4857/63 gre i srelerinde yaplacak deiikliklerin, iyerinde
nceden duyuru yaplmak suretiyle yrrle konmas taraflarca kabul edilmitir.

6- Personel verilen ii zenle yapmak,ahlak ve iyi niyet kurallarna uymak, Sal ve gvenlii tedbirlerine
riayet etmekle ykmldr.

7- veren iilik haklarn demek, ahlak ve iyi niyet kurallarna uymak, i sal ve gvenlii tedbirlerini almak
zorundadr.

8- Personel istendiinde fazla mesai yapmay,bayram ve genel tatil gnlerinde almay 4857/64e gre telafi
91011121314-

almas yapmay peinen kabul eder.Fazla mesai ile allan Bayram ve genel tatil cretleri ,i yasas
hkmlerine gre denecektir.
Hafta iinde kendisine hafta tatili verilen personel iin Pazar gn ign niteliindedir.
Personel, iyerinde/alma esnasnda edindii bilgileri ve grevi icab vakf olduu konular/srlar saklamak
zorundadr.
Personel, her trl izinlerde iverenden onay almak zorundadr. zin haklar i yasasna gredir
Personel iyerinde alma esnasnda edindii bilgileri grevi icab vakf olduu konular/srlar saklamak
zorundadr.
Personel, iyeri disiplinine verilen emir ve talimatlara uymay, yrrlkteki ve/veya kartlacak personel
ynetmeliinde belirtilen hususlar dorultusunda almay kabul eder. Personel ynetmelii i akdinin devam
niteliindedir
akdinin feshinde Yasas Hkmleri geerlidir...

SON HKMLER
1- Szlemede dzenlenmemi konularda kanun ve mevzuat hkmleri sakldr.
2- Uyumazlklarda zm mercii stanbul mahkemeleri ve icra daireleridir.
3- bu hizmet akdi .../.../.... tarihinde tanzimle okundu ve kabulle imzaland.
Ek :

VEREN

PERSONEL

35

BELRL SREL HZMET AKT

TARAFLAR
VEREN
NVANI
ADRES
SSK SCL NO

: .
: .
: ..

PERSONEL
ADI-SOYADI
BABA ADI
KAMET ADRES
DOUM YER-TARH
SSK NO
E BALAMA TARH
BALANGI CRET

:
:
:
:
: ..
: ..//. - BT TARH : //..
: ..

GENEL ARTLAR
1234567891011121314-

bu hizmet szlemesi belirli sreli olup, (2) ay deneme sresine tabidir.

Personel, ikamet adresinde deiiklik olursa bunu gn iinde yazl olarak iyerine bildirmek zorundadr. inin
yasal tebligat adresi iyerindeki adresidir.
Personel hizmet akdinin devam sresince baka bir i tutamayacak,ticaretle uramayacaktr. Aylk cretin iinde
allmayan hafta tatili ile genel tatil cretleri, ayrca yasal snrlar iindeki fazla mesai cretleri de vardr.
Personel edeer ilerde ve iverenlie ait dier iyerlerinde istihdam edilebilir.
Haftalk Ortalama alma sresi 45 saattir. 4857/63 gre i srelerinde yaplacak deiikliklerin, iyerinde nceden
duyuru yaplmak suretiyle yrrle konmas taraflarca kabul edilmitir.
Personel verilen ii zenle yapmak,ahlak ve iyi niyet kurallarna uymak, Sal ve gvenlii tedbirlerine riayet
etmekle ykmldr.
veren iilik haklarn demek, ahlak ve iyi niyet kurallarna uymak, i sal ve gvenlii tedbirlerini almak
zorundadr.
Personel istendiinde fazla mesai yapmay,bayram ve genel tatil gnlerinde almay 4857/64e gre telafi almas
yapmay peinen kabul eder.Fazla mesai ile allan Bayram ve genel tatil cretleri ,i yasas hkmlerine gre
denecektir.
Hafta iinde kendisine hafta tatili verilen personel iin Pazar gn ign niteliindedir.
Personel, iyerinde/alma esnasnda edindii bilgileri ve grevi icab vakf olduu konular/srlar saklamak
zorundadr.
Personel, her trl izinlerde iverenden onay almak zorundadr. zin haklar i yasasna gredir
Personel iyerinde alma esnasnda edindii bilgileri grevi icab vakf olduu konular/srlar saklamak zorundadr.
Personel, iyeri disiplinine verilen emir ve talimatlara uymay, yrrlkteki ve/veya kartlacak personel
ynetmeliinde belirtilen hususlar dorultusunda almay kabul eder. Personel ynetmelii i akdinin devam
niteliindedir
akdinin feshinde Yasas Hkmleri geerlidir...

SON HKMLER
1- Szlemede dzenlenmemi konularda kanun ve mevzuat hkmleri sakldr.
2- Uyumazlklarda zm mercii stanbul mahkemeleri ve icra daireleridir.
3- bu hizmet akdi .../.../.... tarihinde tanzimle okundu ve kabulle imzaland.
Ek :

VEREN

PERSONEL

36

BELRL SREL PART-TIMEHZMET AKT

TARAFLAR
VEREN
NVANI
ADRES
SSK SCL NO
PERSONEL
ADI-SOYADI
BABA ADI
KAMET ADRES
DOUM YER-TARH
SSK NO
E BALAMA TARH
PART TME SRES
BALANGI CRET

: .
: .
: ..
:
:
:
:
:
: ..//. - BT TARH : //..
: Gn/Ay
: ..

GENEL ARTLAR
1234567-

bu Part-Tme hizmet szlemesi belirli sreli olup, (2) ay deneme sresine tabidir.
Personel edeer ilerde ve iverene ait dier iyerlerinde istihdam edilebilir.
Personel ikamet adresinde deiiklik olduunda bunu (3)-gn iinde yazl olarak iverene bildirmek
zorundadr.yerindeki adresi yasal tebligat adresidir
Personel her trl izinlerde iverenden onay almak zorundadr.
Personel iyeri disiplinine verilen talimat ve emirlere uymay, yrrlkteki veya kartlacak personel ynetmeliinde
belirtilen hususlar dorultusunda almay kabul eder.
Personel iyerinde alma esnasnda edindii bilgileri ve grev icab vakf olduu konular/srlar saklamak zorundadr.
Personelin creti izleyen ayn kadar denir.cret artlarnn zaman ve oran iverenin takdirindedir.

ZEL ARTLAR
1- bu szleme biti tarihinde bir ihbara gerek kalmakszn kendiliinden sona erer
2- Szlemede dzenlenmemi konularda mevzuat hkmleri uygulanr.
SON HKMLER
1- Uyumazlklarda zm mercii stanbul mahkemeleri ve icra daireleridir.
2- bu hizmet akdi .../.../.... tarihinde tanzimle okundu ve kabulle imzaland.

Ek :

VEREN

PERSONEL

Szleme her ay eksik prim bildirim gerekesi olarak-SSKya 08 ekinde gnderilir.

37

Madde- 27 Szlemenin Sona Ermesi

1-Belirli Sreli Szlemenin Sona Ermesi

Sresi belirli i akitlerinde srenin nihayetinde szleme bir ihbara gerek olmaksznkendiliinden sona erer. Biti tarihine gelinmesine karn alma ve altrma devam ediyor
ve bir ihbar/bildirim mddeti de kararlatrlmamsa szleme sresi kadar fakat en ok bir
yl , eer ihbar mddeti ngrlm fakat kullanlmamsa szleme kendi sresi kadar uzar.
Taraflar anlamak suretiyle szlemeyi sresinin bitiminden nce de karlkl olarak
feshedilebilirler.
Hizmet akdinin ne zaman bitecei nceden bilindii iin hbar tazminat sz konusu
olmayacak, ancak bir yl aan szlemelerde ii Kdem tazminatna(*) hak kazanacaktr.

(*)Belirli Sreli Szlemelerde Kdem Tazminat: Bir yl aan szlemelerde sre bitiminde i sona
ermemise- iverence szlemenin yenilenmemesi halinde Kdem tazminat gndeme gelecektir. Yoksa,
iverenin szlemeyi devam ettirme arzusuna ramen ii tarafndan iin braklmas veya iin sona ermi
olmas hallerinde tazminattan sz edilemez.
Belirli sreli i szlemesiyle alan kadnlar da belirsiz sreli akitlerde alanlar gibi evlilik nedeniyle
Kdem tazminat alarak iten ayrlabilirler. Buna; askerlik, emeklilik nedeniyle ayrlma ile vefat halleri
de dahildir.
Ayrca, ii, hakl bir nedeni varsa 24 nc madde uyarnca da akdini derhal feshederek tazminat
talebinde bulunabilir.

Bir anlama olmakszn veya hakl bir nedene dayanmakszn srenin bitiminden nce yaplan
tek taraf fesihlerde, taraflarn tazminat isteme haklar sakldr. i, daha nce kendisini iten
karan iverenden szleme sonuna kadar olan cretlerini talep edecektir. Lakin , igcnn
bota kald sreler iinde elde edebilecei kazanlar bu talepten dlecektir iveren de
szleme sresinin bitiminden nce ii brakan iiden urad zararlar iin tazminat
talebinde bulunacaktr. Eer ii baka bir ite almaya balarsa, onun bu davranndan
yeni iveren de sorumlu olacaktr.
Belirli sreli bir i akdinin bitiminden nce feshi halinde ihbar tazminat ve buna bal olarak
da kt niyet tazminat istenemez. (Y.9.HD.28.3.2001/5272-4939)
inin 4857/24 e gre hakl nedenlerle derhal fesih hakk sakldr., yani bu maddede saylan
salk, ahlak ve iyi niyet kurallar ile zorlayc nedenlere ilikin artlarn olumas halinde,
ii, dilerse derhal fesih hakkn 6 i gn iinde kullanmak kaydyla- szleme sresinin
bitiminden nce ii brakabilir. verenin hakl nedenle derhal fesih hakk ise 4857/25 de
dzenlenmitir.
Belirli sreli bir akdin sre bitiminden nce feshi halinde hbar tazminat ve buna bal olarak
da kt niyet tazminat istenemez . (Y.9.HD.28.3.2001/225-3914)
Rekabet memnuniyeti ieren szlemelerde ise, iverenlike personelden szlemelerde
gsterilen/kararlatrlan Cezai-art tazminat olarak istenecektir. Ancak, Yargtay kararlarna
gre ; sadece ii aleyhine konulmu cezai artlar geersizdir B.K/161 e gre de her
iki taraf iin de ngrlm fakat fahi olmayan cezai-artl ve geerli szlemeler
dzenlenebilir.
Belirli sreli bir i akdinin feshinde ihbar tazminat denmesi gerekmez, akdin sresinden
nce feshedilmesi halinde, szlemede ngrlen cezai-artn kalan sre dikkate alnarak ve
hakkaniyete uygun bir miktarda belirlenmesi gerekir. (Y.9.HD.17.01.1991/157-189)Ancak,

38

hakim tarafndan cezai artn fahi bir oranda indirilmesi de yerinde olmaz.
(Y.9.HD.15.4.1991/97-609)
2-Belirsiz Sreli Szlemenin Sona Ermesi
konuyu ii ve iveren ynnden ve ayrca Gvencesi boyutuyla incelemek gerekmektedir.
a-) i Ynnden:
Bildirimli/Sreli stifa
Belirsiz sreli hizmet akdiyle iyerinde almakta olan bir personel, aadaki ihbar
(nceden haber verme) srelerine uyarak veya ihbar sresinin cret kadar tazminat
demeyi gze alarak iten ayrlabilir.
Personel iten ayrlmadan nce iyerindeki kdemine gre;
06 aydan az hizmeti olanlar
2 hafta,
06 ay ile 1,5 yl arasnda hizmeti olanlar
4 hafta,
1.5-3 yl arasnda hizmeti olanlar
6 hafta,
03 yldan fazla hizmeti olanlar ise
8 hafta,
nceden haber vermek suretiyle istifa edebilir. Aksi halde kendisinden ihbar
tazminat istenebilir.

Personelin iten hemen ayrlma istei iverenlike uygun bulunursa, istifa

dilekesine onay alnmal/verilmelidir.(*)

Bildirim neline uymakszn ii brakp baka bir iyerinde almaya balayan

iiler, bu yolla iverenlie verdikleri zarardan kendisini altran yeni iverenle birlikte
sorumlu olur. Haklarnda Yargya gidilebilir.
..
(*) Ancak, tek tarafl olarak , hbar nelinde altrlmayan personelin -akdi verenlike
fesih edilmi saylr.
STFA DLEKES
MDRLNE

/
zel nedenlerden dolay ii brakmak istiyorum. stifamn kabuln arz ederim.
Sayglarmla..
//..
Mmknse onaynzla hemen iten ayrlmak istiyorum
hbar sresice almak istiyorum. arama iznimi ise
1-Gnde 2 saat olarak kullanmak istiyorum
2- arama izinlerimi toplu olarak sre sonunda kullanmak istiyorum
3- alarak geirmek istiyorum.

39

TUTANAK
nen yukardaki dilekesi incelenmi ve ;
AIKLMA :
ten hemen ayrlmasna onay verilmitir
hbar tazminat demesi kaydyla ii brakmas taraflarca kabul edilmitir.
Onay verilmiti, ihbar sresinin tamamnda (...)- gn almas konusunda taraflar anlamtr.
Okundu,taraflarca kabul edilerek ././

tarihinde imza altna alnd

STFA EDEN

YER YETKLS

inin Hakl Nedenle Bildirimsiz Olarak ten Ayrlmas Derhal Fesih Hakk
Hizmet ilikisinin sresi belli olsun olmasn personel 4857724e gre aada yazl hallerde dilerse i
akdini srenin bitiminden nce veya bildirim neline uymakszn / nceden haber vermeksizin
feshedebilir ( = Yani ii kendi ayrlmasna ramen, hakl nedenle ii brakt iin Tazminat
talebinde bulunabilir ve isizlik sigortasndan da yararlanr.)
1. Salk Sebepleri
a) szlemesinin konusu olan iin yaplmas iin niteliinden doan bir sebeple iinin sal ve
yaay iin tehlikeli olursa
b) inin srekli olarak yakndan ve dorudan buluup grt iveren yahut baka bir ii
bulac veya iinin ii ile badamayan bir hastala tutulursa.
2. Ahlak ve yi Niyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri:
a) veren i szlemesi yapld srada bu szlemenin esasl noktalarndan biri hakknda yanl
vasflar veya artlar gstermek yahut geree uygun olmayan bilgiler vermek veya szler sylemek
suretiyle iiyi yanltrsa
b) veren iinin veya ailesi yelerinden birinin eref ve namusuna dokunacak ekilde szler syler,
davranlarda bulunursa veya iiye cinsel tacizde bulunursa.
c) veren iiye veya ailesi yelerinden birine kar satamada bulunur veya gzda verirse, yahut
iiyi veya ailesi yelerinden birini kanuna kar davrana zendirir, kkrtr, srkler, yahut iiye ve
ailesi yelerinden birine kar hapsi gerektiren bir su ilerse yahut ii hakknda eref ve haysiyet
krc aslsz ar isnat veya ithamlarda bulunursa.
d) inin dier bir ii veya nc kiiler tarafndan iyerinde cinsel tacize uramas ve bu
durumu iverene bildirmesine ramen gerekli nlemler alnmazsa.
e) veren tarafndan iinin creti kanun hkmleri veya szleme artlarna uygun olarak hesap
edilmez veya denmezse,
f) cretin para bana veya i tutar zerinden denmesi kararlatrlp da iveren tarafndan iiye
yapabilecei say ve tutardan az i verildii hallerde, aradaki cret fark zaman esasna gre
denerek iinin eksik ald cret karlanmazsa, yahut alma artlar uygulanmazsa.

3. Zorlayc Sebepler (*) :

inin alt iyerinde bir haftadan fazla sre ile iin durmasn gerektirecek zorlayc
sebepler ortaya karsa.

40


(*) in zorlayc nedenle durmas: Zorlayc sebep daha ok geici imkanszlk halini ifade etmektedir.
4857/24-3 hkmne gre; iyerinde, iin bir haftadan fazla sreyle durmasn gerektirecek
(Yangn/kaza/arza/deprem/sel gibi) zorlayc bir sebebin ortaya kmas halinde, iiye bir hafta sre ile
hafta tatili dahil cret denir, akabinde ii dilerse i akdini bildirimsiz feshederek kdem tazminat
talebinde bulunabilir.yerinin Sal ve Gvenlii nedeniyle kapatlmasnda ise 4857/79-son fkra
hkm geerli olacaktr.

b) veren Ynnden :
Bildirimli/Sreli Fesih
Belirsiz sreli hizmet akdi ile iyerinde altrlan iiler aadaki ihbar srelerine uyularak veya
creti ihbar tazminat eklinde pein denerek iten karlabilir.
verenlike iten karmadan nce iilerin kdemlerine gre ;
06 aydan az hizmeti olanlar
2 hafta,
06 ay ile 1,5 yl hizmeti olanlar
4 hafta,
1,5 3 yl arasnda
6 hafta.
03 yandan fazla hizmeti olanlar ise 8 hafta,
nceden haber vermek veya ihbar nellerine ait creti pein demek suretiyle iten karma ilemi
yaplr.
cretin pein verilmesi suretiyle yaplan fesihlerde, personel, nel sresi iinde oluacak
iilik haklarndan yararlanamaz.
hbar tazminat da tpk kdem tazminat gibi giydirilmi cret zerinden hesaplanr fakat
kdem tazminat gibi tavana tabi deildir.
nceden haber verme keyfiyeti her szleme tesisinde yeniden olutuu iin; iin nitelii
gerei olmakszn rnein hizmet akdinin askda sayld mevsimlik iler hari eitli
gerekelerle verilmi aralar nedeniyle birden fazla szleme yaplmsa bu srelerin ihbartazminat bakmndan birletirilmesi sz-konusu olmaz.hbar sresi/tazminat asndan son
hizmet szlemesine bal olarak geirilen sre dikkate alnmaldr.
hbar sresince altrlan iilere gnde 2 saat cretli i arama izni verilir. arama
izni,alma gn / haftaya gre hesaplanr.
rnek: Haftada be gn allan bir iyerinde, iki haftalk ihbar neline tabi olan bir iinin
-araya bir bayram veya genel tatil gn girmemek kaydyla- kullanaca izin : 5 x 2 = 10 saat
olacaktr.i isterse i arama izin saatlerini nceden haber vermek kouluyla birletirerek
ihbar sresi iinde toplu olarak da kullanabilir.ki saatlik i arama izinlerinin kullanlmayarak
allmas durumunda creti bir kat fazlas ile (%100 zaml) denir.
verenin hakl Nedenle Bildirimsiz Olarak ten karma /Derhal Fesih Hakk
Sresi belirli olsun veya olmasn iveren, 4857/25-1e gre dilerse aada yazl hallerde i akdini
srenin bitiminden nce veya bildirim sresini beklemeksizin feshedebilir;

1. Sal Sebepleri :
verenlike, nceden haber verilmeksizin ve ihbar tazminat denmeksizin personelin bir yllk hizmeti
varsa sadece kdem tazminat denmek suretiyle belirsiz sreli i akdi feshedilebilir. i isizlik
sigortasndan yararlanr.

41

a) inin kendi kastndan veya derli toplu olmayan yaayndan yahut ikiye dknlnden
doacak bir hastala veya sakatla uramas halinde, bu sebeple doacak devamszln ard
ardna i gn veya bir ayda be i gnnden fazla srmesi.
b) inin tutulduu hastaln tedavi edilemeyecek nitelikte olduu ve iyerinde almasnda saknca
bulunduunun Salk Kurulunca saptanmas durumunda.
(a) alt bendinde saylan sebepler dnda iinin hastalk, kaza, doum ve gebelik gibi hallerde iveren
iin i szlemesini bildirimsiz fesih hakk; belirtilen hallerin iinin iyerindeki alma
sresine gre 17 enci maddedeki bildirim srelerini alt hafta amasndan sonra doar. Doum
ve gebelik hallerinde bu sre 74 nc maddedeki srenin bitiminde balar. Ancak iinin i
szlemesinin askda kalmas nedeniyle iine gidemedii sreler iin cret ilemez.

II.. Ahlak ve yi niyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri

Aadaki hallerde; ne ihbar ne de Kdem denir,i sizlik sigortasndan da yararlanamaz
a) szlemesi yapld srada bu szlemenin esasl noktalarndan biri iin gerekli vasflar veya
artlar kendisinde bulunmad halde bunlarn kendisinde bulunduunu ileri srerek, yahut
geree uygun olmayan bilgiler veya szler syleyerek iinin ivereni yanltmas.
Kyafet ve sakal brakmak bildirimsiz ve tazminatsz iten karma medeni olamaz
Y.9.H.D.15.10.1987/8452-9106
b) inin, iveren yahut bunlarn aile yelerinden birinin eref ve namusuna dokunacak szler sarf
etmesi veya davranlarda bulunmas, yahut iveren hakknda eref ve haysiyet krc aslsz
ihbar ve isnatlarda bulunmas.
c) inin iverenin baka bir iisine cinsel tacizde bulunmas.
d) inin iverene yahut onun ailesi yelerinden birine yahut iverenin baka iisine satamas veya
84 nc maddeye (= yerine sarho veya uyuturucu kullanm olarak gelmek veya iyerinde
alkol veya uyuturucu kullanmak) aykr hareket etmesi.
Satama veya kavgay balatan kiinin i akdi tazminatsz olarak feshedilebilir.Burada, personele den
grev de mukabelede bulunmadan durumu iverene aktararak kar taraf iin cezay iverenden
beklemelidir.
Arkada tarafndan dvlen iinin tezahr eden reaksiyonu sonucu tazminatsz iten kartlmas Yasaya
aykrdr.(YGHK.1985/l042)
Bir iinin amirine kar,benim zerime ok dme sonra karmam .. demesi tehdit ve hakaret ieren
bir satamadr. (Y.9.HD.1967/6662 E.7049 K.)

e) inin, iverenin gvenini ktye kullanmak, hrszlk yapmak, iverenin meslek srlarn
ortaya atmak gibi doruluk ve balla uymayan davranlarda bulunmas.
inin raporlu olduu srede bir baka iyerinde almas doruluk ve balla aykr bir davrantr.
(YGHK.1991/9223-315)
i,zel mesleki sr tekil eden konular dnda kamuoyuna konuabilir.Bu hak szleme ile dahi
kstlanamaz. (B.K.Md.19)

f) inin, iyerinde, yedi gnden fazla hapisle cezalandrlan ve cezas ertelenmeyen bir su ilemesi.
yeri ile ilgili olmayan eylemler bildirimsiz ve tazminatsz fesih nedeni oluturmaz (Y.).HD.1986787529695)

42

Ceza mahkemelerinde delil yetersizliinden verilen berat karar, hukuk hakimini balamaz. Ancak, su
ilemi olma ihtimali de iten karmaya hakl bir gereke oluturmaz.YHGK.1964/923-D79 E.305 K.

g) inin iverenden izin almakszn veya hakl bir sebebe dayanmakszn ard ardna iki ign veya
bir ay iinde iki defa herhangi bir tatil gnnden sonraki i gn, yahut bir ayda ign iine
devam etmemesi.
Her gelmeyen gn iin tutanak tutulmal ve savunma alnarak mazeret aratrmas yaplmal, gelmeyi
nedeninin geerli bir sebebe dayanp-dayanmad ortaya konmal, geerli ise belge istenmeli.aksi halde
ihtar verilmelidir.

h) inin yapmakla devli bulunduu grevleri kendisine hatrlatld halde yapmamakta srar
etmesi.
Grev yapmamaktan i akdinin 4857/25-2 (h) ye gre tazminatsz feshi ancak personelin grevinin ak ve
net bir biimde belli olmas/tanm yannda yazl hatrlatmaya ramen de iini yapmamakta srarl olmas
halinde mmkndr. Ancak iyerinde uyuyan ii tazminatsz iten kartlabilir.(Y.HGK. 984/9-126)

)inin kendi istei veya savsamas yznden iin gvenliini tehlikeye drmesi, iyerinin mal
olan veya mal olmayp da eli altnda bulunan makineleri, tesisat veya baka eya ve maddeleri
otuz gnlk cretinin tutaryla deyemeyecek derecede hasara ve kayba uratmas.
Fesih hakknn doumu iin, dayanlan birden ok sebepten sadece birinin dahi gereklemesi
yeterlidir.Ancak, iyeri ile ilgili olmayan eylemler, bildirimsiz ve tazminatsz fesih nedeni oluturmaz.

III. Zorlayc Sebepler :

iyi iyerinde bir haftadan fazla sre ile almaktan alkoyan zorlayc bir sebebin ortaya kmas
iyi bir haftadan fazla sreyle almaktan alkoyan zorlayc bir sebebin ortaya kmas halinde bir
hafta sre ile hafta tatili dahil- kendisine cret denir ve i akdi bildirimsiz olarak feshedilebilir.Yani
ihbar verilmeksizin sadece kdem tazminat denmek suretiyle ii iten kartlabilir..Dolaysyla
personel , isizlik sigortasndan da yararlanr.

IV. inin Gzaltna alnmas veya tutuklanmas halinde devamszln 17 enci

maddedeki bildirim sresini amas
RNEK

inin iyerindeki hizmet sresi : 1-yl

4857/md.17ye gre ihbar sresi : 4-Haftadr.
Belirlenen bu 4 haftalk sre sonuna kadar iine dnmemise ihbarsz yalnzca Kdem
tazminat denerek iine son verilir.
Tutukluluk halinde cret dolaysyla Sigorta /Muhtasar denmez ve SSK ya da Ek-8 ekinde
bildirim yaplr
Tebligat adresine yaplacak bildirimde Szlemesinin -aklama olarak sadece- 4857/25-iv
gre feshedildii yazlr.gereke belirtilmez.
i isizlik sigortasndan da yararlanr.
nemli not: Bu durum 4857/25-2 (f) de ki iyerinde su ilenmesi durumu ile
kartrlmamaldr.
GVENCES : i feshin yukardaki bentlerde ngrlen sebeplere uygun olmad iddias ile
4857 sayl i yasasnn 18-20 ve 21 inci madde hkmleri erevesinde yarg yoluna bavurabilir.

43

Madde 28 Belge Esas ve Akdin Feshinde Prosedr:

Belge esas nemli bir kavramdr. Nitekim 4857 sayl yeni i yasas, personelle ilgili ilemlerin
neredeyse tamamnn yazl hale gelmesini ngrmektedir. Unutmamak gerekir ki; Hukukunu
belirleyen ilkelerden birisi iiyi koruma ilkesi olup, zellikle iverenin yasal ykmllklerden
kurtulma amacna ynelik davranlaryla, i-ilikisinin sona ermesindeki ihtilaflarda , Gvencesi
balamnda ncelikle ii lehine zm yolu aratrlr.Bu Bakmdan ; i akdinin feshinde, zellikle
ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan personelin kusurlu davranlar mutlaka belgelenmeli, konuya
zen gsterilerek hassasiyetle yaklamal, deliller toplanmak suretiyle ve feshinde en son are olarak
dnlmesi kaydyla sonuca gidilmelidir.
Olayn niteliine gre ;
Tutanak tutulmal gerekirse noter tespiti yaplmaldr.
Mazeret aratrmas yaplarak mmknse personelin savunmas alnmal, savunma ve imzadan
kanma halindeyse bu durum bir tutanakla belirlenmelidir.
Gerekirse ahitlerin ifadesine bavurulmal, blm amirinden rapor alnmal,konu iyerinde
oluturulacak teknik bir heyetle incelenmelidir.
Personele nceden verilmi ihtar ve hatrlatma yazlar ilgi tutulmaldr.
Fesih ilemi 4857/Md.26da geen sre iinde (6 ign) yaplarak , sonu ilgiliye tebli
edilmelidir.

Madde 29 Bildirimin Yazl Olmas

Akdin feshi ileminde bildirimin yazl olmas ok nemli bir durumdur.
4857 sayl yasann 109.maddesi : Bildirimin ilgiliye yazl olarak ve imza karlnda yaplmas
gerekir. Bildirim yaplan kii bunu imzalamazsa, durum o yer ve anda bir tutanakla tepsi edilir. Ancak,
7201 sayl kanun kapsamna giren tebligat anlan kanun hkmlerine gre yaplr.hkmn
iermektedir.
Yasa maddesi, her iki taraf da (iveren personel) kapsamaktadr. rade beyan, kar tarafa
ulamad srece hukuki bir sonu dourmaz. Bildirimden kanma tutana bu ilkeyi karlar.

Madde 30 Akdin Feshini Kullanma neli

4857 Sayl Yasasnn 24 ve 25 inci maddelerinde gsterilen ahlak ve iyi niyet kurallarna
uymayan hallere dayanarak ii veya iveren iin tannm olan akdin feshi yetkisi , iki trl
zamanam (*) ile kstlanmtr.
1- renme sresi : Fiilin vuku bulduu tarihten itibaren bir yldr.(iinin maddi kar salamas
halinde sre uygulanmaz)
2- Kullanma neli : renilen tarihten itibaren 6-i gndr.
Bu sreler nemlidir. Akdin fesih yetkisi ancak bu sreler iinde kullanlr ve kar tarafa iletilirse bir
hkm ifade eder.
Ancak;
Hakl fesih nedeni devam ediyorsa,
nceleme/aratrma yaplmas halinde
Disiplin kurulunun kararna kadar
Zamanam ilemez. (*) Buradaki zamanam kavram hak drc sreyi ifade eder.

44

Madde 31 Tazminatsz Fesih lemlerine rnekler

Kusurlu davran, 4857/25-2 ye gre tazminatsz bir fesih gerekiyorsa, 4857/26 ya gre hak drc
sre de gzden karlmadan (olay belgelenmeli)aka ortaya konmaldr.
1) NN DEVAMSIZLIINDA YAPILACAK LEMLER

a) Gnlk Devamszlk :
4865/25-2 (g) de ..inin iverenden izinsiz veya mazeretsiz olarak ard ardna 2 i gn veya bir ay
iinde iki defa herhangi bir tatil gnnden sonraki ign, yahut bir ayda ign iine devam
etmemesi hali dzenlenmitir. zinsiz ve mazeretsiz olarak devamszlk yapan iiden savunma
almak suretiyle mutlaka mazeret aratrmas yaplmaldr. Aksi halde, 4857/25-2 (g) de yer alan
devamszla ilikin tazminatsz k ilemi geersiz olur.
SAVUNMA STEME YAZISI
Sayn : Tark Gayret

Dn ././.. . Gn ie izinsiz olarak gelmediniz. Bir mazeretiniz/hakl bir

sebebiniz varsa bu gn akama kadar savunmanz verin, aksi halde savunma hakkndan imtina etmi
kabul edileceiniz hususunda bilginizi rica ederim.
//..
TEBL EDEN

TEBELLU EDEN

SAVUNMA:

*Devamszln tekrar halinde yine ayn ekilde savunma alnr ve ikinci savunma
sonunda kendisine yle bir de ihtar verilir.
HTAR
Sayn : Tark Gayret

././.. tarihinde ve imdide ( ././..gn de) izinsiz ve mazeretsiz olarak ie gelmediiniz iki
savunmanzdan ( veya savunma vermekten kanarak ifahen ..mazeretsiz/izinsiz olarak ie gelmediinize..
ilikin beyannzdan) anlalmtr.
Davrannz devam ettirdiiniz takdirde hakknzda 4857/25-2 (g)ye gre yasal ilem yaplaca hususunda
bilginizi rica ederim.
././..
Tebell Eden

Tebli Eden

45

Devamszln tekrar halinde ayn ekilde yine savunma alnr, akabinde szleme sona erdirilir

FESH BLDRM
Sayn : Tark Gayret
zinsiz ve mazeretsiz olarak yapm olduunuz devamszlklar nedeniyle Akdiniz 4857 Sayl Kanununun
25/2 (g) maddesi uyarnca tazminatsz olarak feshedilmitir.
Bilginizi rica ederim.
Tebell Eden

Tebli Eden

Gerek Savunma gerek ihtar veya fesih yazs tebell edilip (mzalanp) alnmazsa durum o yerde bir
tutanakla tespit edilmelidir.

TUTANAK
Adl ii konusundaki ././..
tarihli bildirimi tebellden-imzalamaktan kanmtr.
bu tutanak durumun tespiti amacyla 4857/109 gerei dzenlenmitir.
1. Amir

Personel Yneticisi

..
(3.ahit- alma arkada olabilir)

b) Srekli Devamszlk veya Terk

46

Bir sre (1 Hafta kadar ) bekledikten sonra, iiye mazeret aratrmas iin tebligat ekilir.
Sayn : Tark Gayret
Yenimahalle/ANKARA
././. Tarihinden buyana izinsiz ve mazeretsiz olarak ie gelmemektesiniz, i bu tebligat
aldktan sonra 3 gn iinde geerli bir mazeret beyannda bulunmadnz takdirde istifa etmi
saylarak hakknzda ihbar tazminat istemiyle yasal ilem yaplacaktr.
Bilginizi rica ederim.
../../
YETKL

Tebligat iadeli taahhtl gnderilir.

Alnd geldikten 3 gn sonra k ilemi yaplr
Devamszlk tutana,tebligat v.s. (08) bildirge ekinde, iinin gelmedii ilk gn ile
k tarihi arasndaki denmeyen sigorta priminin izah iin SSKya gnderilir.
Puantaj kart , devamszlk tutana, tebligat fotokopisi v.s. iinin dosyasnda saklanr
Ek.2 bildirim kod No - 12

c) e Ge Kalma
Konu Personel ynetmeliinde dzenlenir, yoksa iyerinde bir duyuru hazrlanr.

DUYURU
Bir ay ierisinde geerli bir mazereti olmakszn 2 inci olarak ie ge gelen personel, ancak
saat banda kart basabilir/iba yapabilir ve kendisinden saat creti kesilir.
e ge kalma nedeniyle saat creti kesilen personele, eylemini tekrarlamas halinde ihtar
verilir.htar alm personel bir daha ie ge kalrsa o gn iba yaptrlmaz ve ie gelmemi
kabul edildii gn ile hafta tatili creti kesilir.
Son 120 gn kesintisiz prim demeyen personelin isizlik sigortasndan yararlandrlmayaca
bilinmelidir.
Sonuta davran, sk-sk devamszlk gerekesine uyan personel ihtar takiben 4857 sayl
i yasasnn 17. maddesine (*) gre bildirimli olarak, ayn yasann 25/2 (g) maddesine uyan
personel ise tazminatsz olarak iten kartlr.
Tazminatsz i akdi feshedilen personel de isizlik sigortasndan yararlanamaz .
(*)4857/madde 25-2 (g) nine olumasnn beklenmemesi halinde 4857/17 ye gre sk sk devamszlk
gerekesiyle ihtar takiben i akdi feshedilebilir

2- GREV FADAN KAINMA

Konu 4857 sayl Kanununun 25-2 (h) bendinde dzenlenmitir. Eski 1475 sayl i kanunundan
farkl olarak, . Grevi ifadan srarla kanma.. ibaresi eklenmitir.
RNEKLER

Grevini yapmaktan kanan personel hakknda , birinci amiri tarafndan personel Mdrlne/nsan
Kaynaklar Mdrlne bir rapor yazlr.

47

RAPOR
. Mdrlne
Blmnde . i ile grevli Tark Gayret adl personel, bir-ka kez szl
uyarlarma ramen grevini zenle yapmamakta, verilen emir ve talimatlar dorultusunda
almamaktadr.Kendisine nedenini sorduumda; bir takm zel sorunlar olduunu fakat detayl
aklama yapamayacan.. bildirmitir.
Ad geen personel eylemine devam etmesi nedeniyle .. blmnde iler aksama noktasna
gelmitir.
Gerei iin durum bilgilerinize sunulur. ././..
1.Amir
Unvan-mza

Hatrlatma yazs yazlr:

rnek 1
Sayn,Tark Gayret,
Konu: Grevi hatrlatmak
Blm amirinizin raporu ile Grevinizi szl olarak birka kez uyarldnz halde
yapmaktan kandnz anlalm bulunmaktadr.
Ayn davranlara devam ederek, grevinizi yapmamakta srarl olmanz halinde 4857/25-2 (h) gerei
tazminatsz iten kartlacanz tebli olunur. ././..
Tebell Eden

Tebli Eden

rnek -2
Sayn Tark Gayret
Konu: Grev hatrlatma
/200.. ay itibariyle balayan iletmedeki yeniden yaplanma dnemine uygun olarak
altnz blmdeki iinde .. blmndeki . E-deer ie atanm
bulunmaktasnz.
ifahen size daha nce size bir-ka kez bildirilmesine karn grev yapmamakta srarl olmanz hatta
. Dolay 4857/25-2 (h) gerei yazl olarak hatrlatma asndan bu bildirim dzenlenmitir.
bu bildirime ramen grevi yapmaktan kanmanzda srarl olmanz halinde hakknzda tutanak
tutularak, 4857/25-2ye gre tazminatsz iten karlacanz tebli olunur. ././..
Tebli Eden

Tebell Eden

48

Personelin tebellden/imzadan kanmas halinde durum o yerde bir tutanakla belirlenir.

TUTANAK
Tark Gayret adl .. iisi ././.. tarihli bildirim/grevini ifa-hatrlatma yazsn
2verilen grevi yapmayacan ..beyanla tebell edip imzalamaktan kanm, ayrca saat .
Sularnda da iyerini terk etmitir.
Durumu belirleyen i bu tutanak 4857/md. 109 gerei dzenlenmitir. ././.
mza

mza

mza

FESH BLDRM
Sayn ,Tark Gayret
.. Yenimahalle/Ankara
akdiniz 4857 sayl Kanununun 25-2 (h) bendine gre tazminatsz olarak feshedilmitir.
Bilginizi rica ederim
././..
YETKL

3- NN YERNDE BR ZARARA NEDEN OLMASI

inin,4857 sayl i yasasnn 25-2 ()ya gre iyerinde 30-gnlk brt creti tutarndan fazla bir
zarara neden olmasndan dolay i akdi tazminatsz olarak feshedilebilir.
Konu Hakknda blm sorumlusu tarafndan ynetime bir rapor yazlr.

49

Fabrika Mdrlne
.
.././ tarihinde saat :. Vardiyasnda ..mal ziyan olmutur.
Bilgilerinize sunulur.
././
Amir mza
.Mdrlne
Sorumlular aratralm.
././..
st yetkili-imza

Personel-iletme ve muhasebe mdrlnden oluan bir soruturma komisyonu kurulur.

Sayn .
Posta amiri/Posta ba n ././.. tarihinde bildirdii zararla ilgili olarak
kurulan ve Personel-iletme-muhasebe mdrlnce oluan komisyona atanm bulunmaktasnz
Komisyonun; zarar miktar ile kim veya kimlerin neden olduunu aratrarak 2 gn iinde
hazrlanacak raporu ynetime sunmanz gerekmektedir.
Bilgilerinizi rica ederim. ././..
st Yetkili

50

KOMSYON RAPORU
Posta amiri/Posta ba n ././.. bildirdii zararla ilgili olarak yaplan
soruturma sonucunda :
*..miktar zarar olmutur* Olay vardiyasnda . Blmde/makinede,
eklinde olmutur. Zarara sebep olanlar unlardr: .
Ek :
1. Sorumlularn savunmas
2. Tanklarn ifadesi
3. Zararla ilgili faturalar ve hesap cetveli dkm
4. firmasnn bozuk malla ilgili faks veya iade faturas
5. Bozulan kumatan kesilen bir para (veya baka bir eyse o veya temsi)
Bilgilerinize gerei iin sunulur ././..
MZA

MZA

MZA

Mdrlne
Tazminatsz k
././..
st yetkili-Paraf

FESH BLDRM
Sayn, ..
akdiniz yaplan soruturma sonucu 857 sayl i kanununun 25-2 () son fkras uyarnca
feshedilmitir.
Bilgilerini rica ederim
././..
Tebell Eden

Tebli den

Madde 32 hbar ve Kdem Tazminat

1. HBAR SRES VE TAZMNATI :
Belirsiz sreli hizmet akdi ile iyerinde altrlan iiler aadaki ihbar srelerine uyularak iten
karlabilir. verenlike iten karmadan nce iilerin kdemlerine gre :
o 06 aydan az hizmeti olanlar
2 hafta
o 06 ay ile 1.5 yl hizmeti olanlar
4 hafta
o 1.5-3 yl arasnda hizmeti olanlar
6 hafta
o 03 yldan fazla hizmeti olanlar iin 8 hafta
nceden haber vermek veya ihbar neline ait creti pein demek suretiyle iten karma ilem,
yaplr.cretin pein verilmesi suretiyle yaplan fesihlerde, personel, nel sresi iinde oluacak iilik
haklarndan yararlanamaz.

51

hbar tazminat da tpk Kdem Tazminat gibi giydirilmi cret zerinden

hesaplanr. Fakat, onun gibi tavana tabi deildir.
nceden haber verme keyfiyeti her szleme tesisinde yeniden olutuu iin ; iin
nitelii gerei olmakszn rnein hizmet akdinin askda sayld mevsimlik iiler
hari eitli gerekelerle verilmi aralar nedeniyle birden fazla szleme yaplmsa
bu srelerin ihbar tazminat bakmndan birletirilmesi sz konusu olmaz. hbar
tazminat asndan son hizmet szlemesine bal olarak geirilen sre dikkate
alnmaldr.
ARAMA ZN ; ihbar sresince altrlan iilere gnde 2 saat i arama izni
verilir. arama izni, alma gn/haftaya gre hesaplanr.

rnek: Haftada 5-gn allan bir iyerinde, iki haftalk ihbar neline tabi olan bir iinin-arata bir
bayram ve Genel Tatil girmemek kaydyla kullanaca izin : 5 x 2 = 10 saat olacaktr. i isterse, i arama
izin saatlerini birletirerek ihbar sresi iinde nceden haber vermek koulu ile toplu olarak da
kullanabilir.izinlerin kullanlmamas/allmas halinde ayrca %100 zaml cret denmesi gerekir.

2. KIDEM TAZMNATI :
yerindeki kdemleri bir yl amak ve belgelemek artyla;

Ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan haller dnda iyerinden kartlan iilere,
Emeklilik hakk kazanp(sre ve prim gn saysn tamamlam ancak ya beklese dahi)
iyerinden ayrlan iilere
Muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle iyerinden ayrlan iilere,
Evlendii tarihten itibaren 1 yl iinde kendi arzusu ile iten ayrlan bayan iilere,
Personelin vefat halinde kanuni miraslarna,
Hizmet sresince her geen tam yl iin 30 gnlk giydirilmi son cret zerinden/tutarnda kdem
tazminat denir. 1 yldan artan sreler iin de ayn oran zerinden deme yaplr. Kdem tazminatnn
hesabnda bir yl 365 gn olarak alnmal,ayrca net olarak yaplan demelerin brt tutarlar
hesaplanarak sonuca gidilmelidir.

Hizmet sresinin hesabnda allm gibi saylan haller:

123456789-

Deneme sresi
allan ihbar sresi
almasa da i grenin iverenin emrinde bekleme sresi
Hayatn olaan ak ierisinde alnan normal raporlarda geen makul sreler
Ard ardna alnan veya uzun sreli raporlarda 4857/25-1(b) de geen sreler
kanununun 24/3, 25/3, 31 ve 66. maddelerinde gsterilen sreler
Her trl cretli izinlerde geen sreler
Bir haftaya kadar olan cretsiz izinlerde geen sreler
e iade davalarnda feshin geersizliine karar verilmesi durumunda eer ii yasal sre
iinde (bu sre 10 i gndr) iverene bavurursa, ie balatlsn veya balatlmasn kdemi /
hizmet sresi 4 ay uzar.

Kdem sresinden saylmayan haller

1- Personelin , i szlemesinin kendisine tazminat denmesini gerektirmeyecek bir ekilde sona
ermi bulunan nceki alma sreleri
2- hbar tazminatnn pein denmesi suretiyle yaplan fesihlerde bildirim sreleri
3- Aralkl kurulan i szlemelerinde allmam sreler
4- Grev ve/veya lokavtta geen sreler
5- Uzun dnemli raporlarda 4857/25-1(b) de ngrlen srelerin stndeki sreler
6- Uzun dnemli cretsiz izinlerde geen sreler

52

Kdem tazminatnn hesab:

Kdem tazminatna esas olacak cretin hesabnda; iinin plak cretine ilaveten kendisine
salanm para veya parayla llmesi mmkn olan ve hizmet akdinden veya kanundan doan dier
menfaatlerinde gz nnde bulundurulmas gerekir. Bu tr demelerin tespitinde aadaki hususlar
dikkate alnmaldr:
Para veya parayla llebilir olmas
Hizmet akdi ve/veya kanundan domas
Sreklilik arz etmesi
Bu esaslardan birinin bulunmamas halinde iiye salanan menfaatler kdem tazminat hesabna dahil
edilmez. rnein, szlemeden/ kanundan domayan ve sreklilik arz etmeyen bir cep veya bayram
harl gibi arzi nitelikteki demeler tazminat hesabna yanstlmaz.

Kdem tazminatnn hesabnda dikkate alnacak demeler:

plak cret
kramiye/deval primler (iyerinde, 1 yl ierisinde farkl miktarlar sz konusu ise toplam
deme gnle tahvil edilerek hesaplama yaplr.)
Gda/erzak yardm/yemek
Unvan/kasa/vasf tazminat
Giyecek/yakacak/konut yardm
Tat yardm/servis/yol paras
Aile yardm/ocuk zamm

Kdem tazminatnn hesabnda dikkate alnmayacak demeler:

Arzi/ekstra primler
Evlenme/doum/lm/hastalk yardmlar
Yolluklar/seyahat primleri
zin/bayram harl
Eitim yardm
Fazla mesai + bayram ve genel tatil ile hafta tatili cretleri
sal ve gvenlii malzemeleri
+ iyerinde kullanlan koruyucu st-yourt- vb. yiyecekler
+ iin gerei kullanlan havlu sabun vb. malzemeler

Kdem tazminatn demenin gecikmesi

Kdem tazminatnda gecikmenin karl en yksek mevduat faizidir. Kdem tazminatnn
taksitler halinde denmesi iin taraflar anlamsa faiz olmaz. Kdem tazminat 10 yllk zaman
amna tabidir.

Kdem tazminatnda tavan:

Kdem tazminat tavan alarak deme yaplmas halinde 1475 sayl i kanununun 14.
maddesine muhalefetten idari para cezas ve hapis cezas n grlmtr. Ancak, 4857 sayl
Yasasnda konu ile ilgili bir yaptrm bulunmamaktadr. Fakat, bu defa yani tavan aldnda ( aan
ksm iin) yasaya aykr deme nedeniyle vergilendirme gndeme gelmektedir. inin istifas iin
denen kdem tazminat iin de ayn durum olacaktr. Yeni yasada yaptrm olmamasna karn, kdem
tazminatnn hak edi dahil mevzuattaki ngrlen esaslar dahilinde denmesi kural yine de
geerlidir.

53

BELRSZ SREL HZMET AKDLERNN SON BULMASINDA

HBAR VE KIDEM TAZMNATI HANG HALLERDE DENR.. ?
DURUM

4857/

DENEME SRES

HBAR TAZMNATI

KIDEM TAZMNATI

GVENCE -AB

verenden talep edilir

verence iiye denir

verence iiye denir
Miraslara denir
verence iiye denir

+
-

verence iiye denir.

verence iiye denir

-

+
-

STFA
-hbarsz

(l7)

- Derhal fesih

(24)

TERK
AYRILMA

(25-29)
4857/120

-Askerlik
1475/14
- Evlilik (Kadn) 1475/14
- Vefat
1475/14
- Emeklilik
1475/14

hbar sresi beklenmezse

i iverene der
iden talep edilir

IKARMA
- ihbarsz

(17)

-Derhal Fesih
(17)
Tazminatl (I-II-IV)
Tazminatsz (II)

hbar sresi beklenmezse

iverence iiye denir.
-

NOTLAR:

54

+
-

Madde 33 Tenkis at/toplu karma

Toplu karma; eskisinden farkl olarak, ekonomik veya i/iyeri gereklerinden kaynaklanan
nedenlerden dolay 4857/29da aklanan belli saydaki iinin (*) bir aylk sre zarfnda iten
karlmas ilemidir.
Dolaysyla da ;
4857/15e gre deneme sresindeki fesihler
4857/17 veya 24e gre yaplan istifa ve ayrlmalar,
4857/25e gre hakl nedenle yaplan derhal fesihler,
4857/120ye gre emeklilik, askerlik, kadnlarda evlilik ve lm gibi..
iliik kesme ilemlerinin ngrlen sre ve/veya sayy ihlal etmesi halinde dahi toplu karma olarak
mteala edilmesi mmkn deildir.
..
(*) yeri ii says
: 20 100 aras toplu karma
: 10 ii

: 101 300

: i saysnn %10 u

: 301de fazla

: 30 ii
grld gibi 20 den az iinin alt iyerlerinde toplu karma olmaz.

NEML HUSUSLAR :
Toplu karmada dikkat edilecek en nemli husus : idari para cezas yannda dier nemli bir husus da
-4857/17 ye gre yaplacak fesih ihbar ilemlerinin- iverenliin toplu karma isteinin Blge
alma Mdrlne bildirilmesinden 30 gn sonra hkm ifade eder olmasdr. Baka bir ifade ile,
bildirim yaplmamas halinde iiler iten kartlmam saylr.
Toplu karmada aadaki 4 hususa dikkat edeceiz.
karma nedenleri ve sre
i says
B..Mdrlne ve T. Kur a en az 30 gn nceden yaplmas gereken
bildirimler.
Bildirimlerden 30 gn sonra k ilemlerinin balatmak
(Sendikal iyerleri baknz 4857 sayl i yasas md.29)

55

KURUMLARA DLEKE RNEKLER

ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII

BLGE MDRLNE
..
Konu : 4857/29- Toplu i karmak
YERNN NVANI
BLGE MDRL NO
YER ADRS
TEL-FAKS NO
TOPLAM SAYISI

././.

:
:
:
:
:

Yukarda Kimlii aklanan iyerimizde (Ekonomik, teknolojik yapsal ve benzeri iyeri veya iin gereklerinden )
tr i bu bildirim tarihinden 30 gn sonra ( ././.. tarihinden balamak zere) ././.. ile ././
.. tarihleri arasndaki zaman diliminde (..) iiyi kapsayan bir Toplu i karmak zorunluluu hasl olmutur.
4857/29 gerei bilgilerinize sunulur.
YER: KAE MZA

56

ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII

T: KURUMU MDRLNE
..
Konu : 4857/29-Toplu i karmak
YERNN NVANI
BLGE MDRL NO
YER ADRS
TEL-FAKS NO
TOPLAM SAYISI

././.

:
:
:
:
:

Yukarda Kimlii aklanan iyerimizde (Ekonomik, teknolojik yapsal ve benzeri iyeri veya iin gereklerinden )
tr i bu bildirim tarihinden 30 gn sonra ( ././.. tarihinden balamak zere) ././.. ile ././
.. tarihleri arasndaki zaman diliminde (..) iiyi kapsayan bir
Toplu i karmak zorunluluu hasl olmutur.
4857/29 gerei bilgilerinize sunulur.
YER: KAE MZA

Madde 34 Gvencesi Neler Getiriyor :

Eski 1475 Sayl Yasasnda,Belirsiz Sreli Hizmet Akdiyle almakta Olan Grenlerin
ten kartlmalar in Bir Neden Gsterme Zorunluluu Yoktu,Sadece nceden Haber Verilmesi
Veya Bildirim Sresine Ait cretin Pein denmesi Yeterli Olmaktayd.Yeni Yasasna Alnan
Gvence Maddeleriyle Belirsiz Sreli Szlemelerinin Fesih in Yeterli Bir Gereke Gsterme
Zorunluluu Getirilmemitir.
Basn alanlar le 50 den Fazla i altran Tarm,Orman Sektrndeki yerleri De
Kapsama Dahildir.
Yasann Kapsam Ve Uygulama
verenin Ayn Konumundaki yerlerinin Tmnde Toplamda Otuz Veya Daha Fazla i
altrmas Halinde :
letmenin (Ayn Konumunda Kurulu Birden Fazla yerinden Oluan Bir
Organizasyonunu fade Eder.)Btnn Sevk Ve dare Eden veren Vekili Ve Yardmclar ile
yerinin (veren Tarafndan Mal Ve Hizmet retmek Amacyla Maddi Olan Ve Olmayan
Unsurlar le inin Birlikte rgtlendii Birim) Btnn Sevk ve dare Eden i e Alma
ve ten karma Yetkisi Bulunan veren vekili Niteliinde Olmayan,
verenin Bir Veya Deiik yerlerinde En Az Alt Aylk Kdemi Olan,
Belirsiz Sreli Szleme le alan Personel
Gvence Kapsamnda Saylmaktadr.
Bu Durumdaki inin likisini Sona Erdirmesinde verenlike,Bildirimle Birlikte Makul/Geerli
Bir Sebepte Gstermesi Gerekmektedir.

1- Geerli Sebepler :
57

yeri likisinin Sona Ermesinde Gsterilen Sebebin Geerliliinin spat Ykmll verene
Ait Olmak zere;
inin Savunmas Alnmak artyla Yeterliliinden Veya Davranlarndan
letmenin,yerinin Veya in Gereklerinden
Kaynaklanan Geerli Bir Nedene Dayanmak Zorundadr.
veren Fesih Bildirimi Yazl Yapmak Ayrca Ak Ve Kesin Bir Sebep Gstermekle Ykmldr
4857/25-2de Gsterilen Sebeplerle Bildirimsiz Ve Tazminatsz Fesih Hakk Sakldr.
Geerli Sebepler
1- iden Kaynaklanan Ve yerinde Olumsuzluklara Yol Aan; Uyumsuzluk, Yetersizlik,
Performans/Verim Dkl,i Aksatma Ve Disiplinsiz Davranlarda Bulunmak.
inin Yetersizliinden Kaynaklanan Sebepler
- Ortalama Olarak Benzer i Grenlerden Daha Az alma
- Gsterdii Niteliklerden Beklenen Daha Dk Performansa Sahip Olmak
- e Younlamasnn Giderek Azalmas
- e Yatkn Olmama, renme Ve Kendini Yetitirme Yetersizlii
- Sk-Sk Hastalanma ; ini Gerektii ekilde Yapmasn Devaml Olarak Etkileyen Hastalk
- Uyum Yeterliliinin Azl
- Emeklilik Yana Gelmi Olma
inin Davranlarndan Doan Sebepler
- verene Zarar Vermek Veya Zararn Tekrar Tedirginliini Yaratmak
- yerinde Rahatszlk Yaratacak ekilde almak
- Arkadalarndan Bor Para stemek
- Arkadalarn verene Kar Kkrtmak
- ini Uyarlara Ramen, Eksik, Kt Veya Yetersiz Olarak Yerine Getirmek
- yerinde Akn Ve Ortamn Olumsuz Etkileyecek Bir Biimde Dier Kiilerle likiye
Girmek
- Akn Durduracak ekilde Telefon Grmeleri Yapmak
- S-Sk e Ge Gelmek Ve ini Aksatarak yerinde Dolamak
Yukarda Belirtilen Sebepler Ancak yerinde Olumsuzluklara Yol Amas Halinde Geerli Sebep
Olarak Feshe Neden Olabilir.
inin Sosyal Adan Olumsuz Bir Davran, Toplumsal Ve Etik Adan Onaylanmayacak Bir
Tutumu yerindeki retim Ve likisi Srecine Herhangi Bir Olumsuz Etki Yapmyorsa Geerli
Sebep Saylmaz.
Ayrca, spat Ykmllnn verene Ait Olduu Gzden Karlmamal, yerinde Etkin
Bir Disiplin Sistemi, Kurularak, Yeterli Ve yi Bir Belde Dzeni Oluturulmaldr.
2- yeri Ve in Gereklerinden Kaynaklanan Ve Tensikat Zorunlu Klan; Ham Madde/Enerji
Sknts, Ekonomik Kriz Veya Teknolojik Deiiklikler Nedeniyle Yeni Bir
alma/Organizasyon Dzenine geilmesi V.B. zetlenebilir
letmenin, yerinin Veya in Gereklerinden Kaynaklanan Sebepler :
A) yeri Dndan Kaynaklanan Sebepler
- Srm Ve Sat Olanaklarnn Azalmas
- Talep Ve Sipari Azalmas
- Enerji Sknts
- lkede Yaanan Ekonomik Kriz
- Piyasada Genel Durgunluk
- D Pazar Kayb
- Hammadde Sknts
B) yeri i Sebepler
- Yeni alma Yntemlerinin Uygulanmas

58

- yerinin Daraltlmas
- Yeni Teknolojinin Uygulanmas
- yerlerinin Baz Blmlerinin Kapanmas
- Baz Trlerinin Kaldrlmas
Uygulamaya Giderken; Fazla Mesaileri Kaldrmak, alanlarn Rzas le Esnek alma Veya
Eiterek Baka Blmlerde stihdam vb. Olanaklar Aratrlarak Fesihten Kanma Yollar
Aranmal,
Ksaca : ten karma Son are Olarak Dnlmelidir.
Aksi Halde Fesih Geersiz Olacaktr.
Geersiz Sebepler
Aada Belirtilen Hususlar Fesih in Geerli Bir Sebep Oluturmaz.

Sendikal Faaliyetlere Katlmak

zlk Haklarna likin dari Ve/Veya Adli Makamlara Bavurmak
Etnik Veya Sosyal Kken
4857/25-1 (B) le 74. Maddede Geen Srelerde Hastalk,Kaza Ve Doumlarda almamak

Geersiz Sebeple Yaplan Feshin Sonular

i Dilerse Fesih leminin Tebliinden tibaren 1 Ay inde Yargya Bavurur . Mahkeme ki,
Yargtay se/Kararn Temyizi Halinde/ Bir Ay erisinde Kesin Karar Verir.
Yarg Tarafndan Feshin Geersizlii Ne Karar Verilmesi Ve inin De Kararn Tebliinden
tibaren 10-gn inde e Balamak in verene Bavurmas Halinde
1- Yakarda Belirtilen Drt Aylk Yarg Safhasnda Doan cret Ve Dier Haklar Mteki iye
denir.
2- veren,iyi Bir Ay inde e Balatmak,Aksi Halde Yargca Belirlenen En Az Drt, En
ok Sekiz Aylk cret Tutarnda Gvence Tazminat demek Zorunda Dadr.
Bildirim Sresine Ait cret le Kdem Tazminat iye Pein denmi se,Bu Tutar
Yukardaki Hkmlere Gre Yaplacak demeden Mahsup Edilir.iye Bildirim Sresi
Verilmemi Veya creti Pein Olarak denmemi se,Yani 857/25E Gre Fesihlerde Ayrca
Kendisine hbar/Kdem Tazminat denecektir.
Gvenceden Yararlanmada Dier Yasa Maddeleri
Gvenceden Yararlanmak 4857/17ye Gre Son Bulmas Haliyle Snrl Deildir.Ayrca;
4857/22deki Dzenleme le alma Koullarndaki Deiiklie Bal Olarak
Szlemesinin Feshinde
4857/25e Gre veren Tarafndan inin Hizmet Akdinin Hakl Nedenle Derhal Feshinde,
4857/29a Gre Toplu karmadaki Fesihlerde
i ade Hakkn Elde Etmek in Yargya Bavurulabilecektir.

En Geerli Gvence Buma Gvencesi Olduu Gerei Bir Yana, Mevzuatnn ncelikli
Amac alma Barnn Srmesidir. Gvencesinin Bu Amaca Katk Yapabilmesi in Yeni Bir
Anlaya htiya Vardr.
Bu Amala:
verenler :
Klasik Personelcilik Anlay Terk Edilerek nsan Kaynaklar Ynetimine Geilmeli
alma artlar Ve Ortam yiletirilerek yerinde Olumsuz Stres Kaynaklar Giderilmeli
Eleman Alm/Seme Ve Yerletirmede Hassas Ve Bilimsel Davranlmal
Yeterli Bir Eitim Sistemi Kurulmal
Performans Sistemi le Eitlik lkesinin hlalini nleyen Adil Bir cret Politikas Ve Kariyer
Planlamas Hayata Geirilmeli

59

iler:
Yeterlik Ve Kiisel Geliim,Grev Bilinci Ve ini zenle Yapma
Kurumsal lkeler Ve Disiplin Kurallarna Riayet
Sadakat,Ballk Ve Verimli alma le Performans Kriterlerine Uyum in aba
Gstermelidir.

GVENCES ( LKSNN SONLANDIRMA LEMNDE) PROSEDR TEST

a) Hatal davrantan kaynaklanan fesihlerde;
o yerinde 30 veya daha fazla ii alyor mu ?
o szlemesi feshedilecek ii , iyerinde 6 ayn doldurmu mu ?
o Fesih iin geerli bir nedeniniz var m ?
o iden daha nce benzer davran ie ilgili savunma alm mydnz ?
o Tanklarn ifadesine bavurmu muydunuz yahut belgesi var myd ?
o Peki ! hepsi tamam . ihtar vermi miydiniz ?
o ininiz benzeri hatal davranlar yapt m ?
Demek ki; ayn hatay yineledi, sizde onu iyerindeki retim ve i ilikisi srecini olumsuz
etkiledii iin iten karmaya karar verdiniz. O Halde ;
o Fesih bildirimini yazl olarak hazrladnz m ?
o Peki.. kartma nedenini ak ve net olarak belirttiniz mi ?
o Fesih bildirimini iiye tebli ettiniz mi ?
o i imzadan kand ise tanklarla tutanak tuttunuz mu ?
o AB-Ek.2-alma Belgesi-braname dzenlediniz mi ?
o Son Olarak; ilgili evraklar iinin zlk dosyasna koydunuz mu ?

b) Yetersizlikten Kaynaklanan Fesihlerde ;

o yerinde 30 veya daha fazla ii alyor mu ?
o szlemesi feshedilecek ii , iyerinde 6 ayn doldurmu mu ?
o Gerektiinde eitilerek de olsa baka bir i vermeyi (yazl olarak) denediniz mi ?
o Yani, feshe en son are olarak bavurdunuz ve artk yapacak bir eyiniz kalmad
Her eyi yaptnz..Fesih iin artk geerli bir nedeniniz var !
o Fesih bildirimini yazl olarak hazrladnz m ?
o Peki.. kartma nedenini ak ve net olarak belirttiniz mi ?
o Fesih bildirimini iiye tebli ettiniz mi ?
o i imzadan kand ise tanklarla tutanak tuttunuz mu ?
o AB-Ek.2-alma Belgesi-braname dzenlediniz mi ?
o Son Olarak; ilgili evraklar iinin zlk dosyasna koydunuz mu ?

c) yerinden Kaynaklanan Fesihlerde;

o yerinde 30 veya daha fazla ii alyor mu ?
o szlemesi feshedilecek ii , iyerinde 6 ayn doldurmu mu ?
o Fazla almalar kaldrdnz m ?
o Esnek almaya getiniz mi ? (i sresini ksalmak, ii zamana yaymak gibi)
o Personele (yazl olarak) baka bir i teklif ettiniz mi?
o Personeli eiterek yeni iine uyumunu saladnz m ?
Her eyi yaptnz..Fesih iin artk geerli bir nedeniniz var !
o Fesih bildirimini yazl olarak hazrladnz m ?

60

o
o
o
o
o

Peki.. kartma nedenini ak ve net olarak belirttiniz mi ?

Fesih bildirimini iiye tebli ettiniz mi ?
i imzadan kand ise tanklarla tutanak tuttunuz mu ?
AB-Ek.2-alma Belgesi-braname dzenlediniz mi ?
Son Olarak; ilgili evraklar iinin zlk dosyasna koydunuz mu ?

4857 Sayl Yasasnn 28 ve devam maddelerinde i akdinin feshinde savunma-ihtar

messeselerini altrmakszn ilem yapmak mmkn deildir. Yasa, yasal haklar dense dahi
feshin en son are olarak dnlmesi gereini ngrmektedir.

Madde 35 ten Ayrlma Dilekesi ve Karlkl Fesih

Gvencesinden kaynaklanan ve yukarda belirtilen zorluklardan dolay muhtelif iletmelerde i
ilikisini sonlandrmaya ilikin farkl yntemler uygulanmaktadr.
En doru yol olan ve bizce de tavsiye edilen ; i ilikisini,taraflarn anlamalar ve rzalar ile birlikte
karlkl olarak sona erdirmeleridir.
1- TEN AYRILMA DLEKES

.. Mdrlne
Yasal haklarmn verilerek kmn yaplmas hususunda gereini arz ederim.
Sayglarmla.
././..
i: Ad-Soyad/mza
././..
Uygundur.Talebini karlayalm

61

st yetkili/paraf

2- KARILIKLI AKD FESH

KARILIKLI AKD FESH

. Adl ii i szlemesinin ././.. feshedilmesi talebinde bulunmu,
. verenlii de bu talebi kabul etmitir.
Karlkl olarak yaplan fesihle adl iinin yasal haklarnn denmesi suretiyle ././
.. tarihli ekli ibraname dzenlenmitir.
././..
i : Ad Soyad-mza

verenlik : Kae-imza

Not : Yukardaki rnekle ilgili olarak dzenlenmesi gereken belgeler.

1- AB
: 4847/17
2- Ek.2
: Kod.02
3- braname
: hbar (nel verilmemise) ve kdem tazminat gsterilmelidir
4- alma belgesi : 4857/28

SAVUNMA STEM FORMU

/.//EHR
ADI VE SOYADI
BLM VE GREV
OLAY TARH/SAYI

62

OLAY

Belirtilen konuyla ilgili savunmanz bugn akama kadar

vermemeniz aksi halde savunma hakknzdan imtina etmi
kabul edileceiniz hususunda bilginiz rica olunur.
TEBELL EDEN
UNVANI

SAVUNMA

//.
mza

GR
NSAN KAYNAKLARI

FABRKA MDR

63

SONU VE KARAR
./../.

MZADAN KAINMA TUTANAI (Bu Tutana El Yazs ile Dzenleyelim)

adl ii ././ tarih/.. sayl . likin savunma
istem yazsn tebell etmekten kanarak yaplan ikazlara ramen savunma hakkn kullanmaktan
imtina etmitir.
Durumu belirleyen ibu tutanak /./ tarihinde ayn an ve yerde 4857/109 gerei
dzenlenmitir.
Ad-Soyad/Grev
.

Ad-Soyad/Grev
.

Ad-Soyad/Grev
.

HTAR FORMU
PERSONELN ADI-SOYADI:
BLM-GREV
:

TARH
: .//
SAYI/ONAY :

HTAR KONUSU :

SONU:
Olayla ilgili tanklarn ifadeleri de alnm olup bu davrannzn tekrar y da ayn trden bir
davranta bulunmanz halinde i akdinizin feshedilecei ihtar en bildirilir.
Tebell Eden
Ad-Soyad
Sicil No
mza

Tebli Eden
:

Ad-Soyad:
Unvan:
mza:

:
:

MZADAN KAINMA TUTANAI

64

. Adl ii .// tarih - ... sayl

ilikin ihtar imzalayarak almaktan imtina etmitir.
Durumu belirleye ibu tutanak .././.. tarihinde ayn an ve yerde 4857/109 gerei dzenlenmitir.
Ad-Soyad/Grev

olsun!)

Ad-Soyad/Grev
.

Ad-Soyad/Grevi
. ( imza

LKSN SONLANDIRMA LEMLER

Bilindii gibi bir iyerinin alannn i ilikisini sona erdirmesi ; i kanununun 17 inci ve devam
maddeler ile 25 inci maddesi, i grenlerce ise; ayn yasann 17 ve 24 ile 120 nci maddeler
erevesinde olmaktadr.
Kanununun 17 inci maddesine ilikin iinin yasal haklarnn denerek iten kartlmas ileminde,
iinin kusurlu davranna ilikin kendisine (savunma alndktan sonra ihtar verilmesini takiben) bir
ans daha verilmesi yani i akdi feshi son are olarak dnlmelidir.
1- inin kdemi 2 aydan az ise;
Yazl szlemede belirlenmesi artyla2 aylk deneme sresi iinde iiye sadece cret denerek iten
karma ilemi yaplabilir. hbar gerekmez.
2- i 2 ay doldurmu fakat 6 aydan az hizmeti varsa ;
Kendisine sadece hak ettii creti ile 2 haftalk ihbar tazminat deyerek iten karma ilemi yaplr.
Bu durumda: 2 aylk tazminatsz, 4 aylkta tazminatl bir deneme/tanma dnemi sz konusudur.
3- inin kdemi 6 aydan fazla ise ;
- i kendisi istifa ederse sorun yok !
Fakat genelde ii istifa dilekesini, isizlik sigortasndan yararlanamayaca iin imzadan kanr.
4- ou kez pratikte bizimde tavsiye ettiimiz aadaki ilem uygulanmaktadr
iden : .. ya cretimin doru hesaplanp zamannda denmedii iin, yada i artlarna uyulmad
iin ii brakyorum, tazminatmn denmesi eklinde bir dileke alnr.
Dilekenin alt ksmna 4857/24-2 ye gre kdem tazminat denmesi uygundur eklinde not
dlerek tarih koyulup st ynetici tarafndan parafla onaylanr.

DZENLENECEK BELGELER
- AB
: 4857/24-2 (iten artl ayrlma) ii isizlik sigortasndan
yararlanr.yeri de
i gvencesi maddeleri dnda kalr.karma ilemiyle ilgili bir
sorun yaamaz
- Ek.2
: Kod no 10 yazlr
- braname
: Sadece kdem gzkr.i iten 24/2 ye gre ayrld iin ihbar
olmaz.
- alma belgesi : Dzenlenir.

65

FESH BLDRM RNEKLER : HBAR SREL VEYA HBAR TAZMNATLI

HBAR NELL - TAZMNATLI FESH YAZISI

Sayn :..
e giri-k Tarihi
Hizmet sresi
hbar nel sresi

././.
:
:
: hafta . Gndr.

Akdiniz 4857 sayl i kanununun17 ve 18 maddelerine gre (. Verimsizlik,disiplinsizlik veya

baka bir neden) sebebiyle ihbar nel sresi bitiminde fesih olacaktr. 4857/17 gerei gnlk 2 saat i
arama izninizi de nasl kullanmak istediinizi ltfen aada belirtiniz
Keyfiyet 4857/17 ve l9.maddeler gerei tebli olunur.
NOT : Sre bitiminde yasal haklarnz iin.. servisine mracaat etmeniz gerekmektedir.

Tebell Eden

Tebli Eden

ARAMA ZN
( ) Gnde 2 saat olarak kullanmak istiyorum
( ) arama iznimi ihbar sresi sonunda toplu olarak kullanmak istiyorum
( ) almak istiyorum

Belirtilen nedenin kabul edilmesi halinde el yazs ile :

Fesih nedenini geerli kabul ediyorum.
Haklarmn denmesini arz ederim..
eklinde ii tarafndan yaznn altna not dlr.

Dzenlenecek Belgeler
1- AB
: 4857717

66

2- Ek.2
: Kod no-02
3- braname
: hbar neli verildii iin sadece kdem
4-ve her zaman : alma belgesi

67

HBAR NELSZ TAZMNATLI FESH

Sayn :..
e giri-k Tarihi :
Hizmet sresi
:

././..

Akdiniz 4857 Sayl Kanununun 17 ve 18maddelerine gre (verimsizlik-disiplinsizlik

veya baka bir neden ..) sebebiyle ././.. tarihi itibariyle fesih edilmitir.
4857/md.19 gerei bilginizi rica ederim.
NOT : Yasal haklarnz iin.. servisine mracaat etmeniz gerekmektedir
Tebell Eden

Tebli Eden
Belirtilen nedenin kabul edilmesi halinde el yazs ile :
Fesih nedenini geerli kabul ediyorum.
Haklarmn denmesini arz ederim..
eklinde ii tarafndan yaznn altna not dlr.

Dzenlenecek Belgeler
1- AB
: 4857717
2- Ek.2
: Kod no-02
3- braname
: hbar neli verildii iin sadece kdem
4-ve her zaman : alma belgesi

Madde 36 Akdinin Sona Ermesinde Dzenlenecek Yasal Belgeler

1-AB(ten Ayrlma Bildirgesi)
DZENLENECEK
4857/15
:Deneme sresinde fesih
4857/17
:ten karma
4857/24-1/2/3 :Hakl Nedenle Ayrlma
4857/25-1/3/4 :Hakl ve Derhal Fesih
4857/120
: Askerlik

DZENLENMEYECEK

DER BLGLER

4857/17 : stifa-Terk
4857/120 : Emeklilik/Kadnlarda Evlilik
4857/25-2 : Hakl ve Derhal Fesih

Kurum : TK / i / zlk Dosyas

Sre : 15 Gn
Ceza : ki Asgari cret

2-alma Belgesi
DZENLENECEK
4857/ 28

: Her kta

DZENLENMEYECEK
......

DER BLGLER
Kurum : i / zlk Dosyas
Sre
: Fesihte
Ceza
: ../ Her Belge

3-Ek-2(k Bildirim Listesi)

DZENLENECEK
2821/ 62

: Her kta

DZENLENMEYECEK
.....

DER BLGLER
Kurum : Bakanlk/Dosyas
Sre : zleyen Ayn 15.Gn
Ceza : /Savclk- Her Kii

68

Madde-37 sizlik Sigortas ve AB (ten Ayrlma Belgesi) Dzenlenmesi :

Kanun No : 4447 Yrrlk Tarihi : 01.6 2000 Uygulama Tarihi : 31.01 2002
A) VERENLKE YAPILACAK LEMLER
AB nin Dzenlenmesi
1- Sre : Kuruma bildirimde bulunma sresi 15 gndr
2- Nsha : AB nsha dzenlenir. 1 nsha T. Kurumuna, 1 nsha iten kartlan iiye verilecek
bir nshas da iyerinde saklanacak
3- Ceza : Sresi iinde yaplmayan her bildirim iin brt asgari cretin iki kat tutarnda kadar idari
para cezas uygulanr.
B) SGORTALI SZLERN YAPACAI LEMLER
Sigortasz isiz; Kimlik belgesi ve AB-ile birlikte ve 30 gn iinde Kuruma bir talep dilekesiyle
ahsen mracaat edecektir.
C) DENEKTEN YARARLANMA-SRE VE MKTARI
denekten Yararlanma :
sizlik deneine hak kazanmak iin :
Son 120 gn srekli alm olmak/kesintisiz prim demek kaydyla toplam 600-gn isizlik
sigortas primi denmi olmas,
Sigortalnn kendi istek (4857/17-istifa) ve kusuru olmakszn iten kartlmas (4857/1517-25(1/3/4)Veya ayrlmas (4857/24e gre veya askerlik) eer belirli sreli szleme ile
alyorsa srenin bitiminde veya iyerinin kapanmas nedeniyle, i akdinin sona ermesi
gerekmektedir ki ayrca isizlik denei/salk sigortas/i bulma/danmanlk ve mesleki
eitim hizmetlerinden de yararlanlr.
Yararlanma Sresi :
Prim deme sresi 600 gnse isizlik deneinden yararlanma sresi 180 gndr

900

240

1000

300
denek Miktar
Gnlk isizlik denei :Son 4-aylk prime esas kazanlara gre hesaplanan gnlk ortalama net
kazann %50 si dr.Hesaplamada 1 ay = 30 gn dr.Hesaplanan isizlik denei miktar deme
dnemindeki aylk asgari cretin netini geemez.

69

ALIMA BELGES

YER SSK SCL NO

YER BL GE ALIMA MD.NO
YERNN NVANI
YERNN ADRES

NN
ADI SOYADI
SSK SCL NO
E GR TARH
TEN AYRILI TARH
YERNDE ALITII BLM
BU BLMDE E BALADII TARH
ALIMA SRES

Bu belge 4857 Sayl Kanununun 28. maddesi gereince hazrlanm, Yukarda ad ve soyad
belirtilen ................................................ Verilmitir.
...../...../ ..........
veren/veren vekili
Kae- mza
Yukardaki bilgiler dorudur. Sz konusu belgenin bir nshasn aldm.
..... / ..... / .......
i
Ad Soyad/imza
* Bir sureti iiye verilecek .Bir sureti ierinde saknacaktr.

70

Madde 38 braname
mevzuatnda yer almamasna karn ibraname szlemenin sona ermesinden doan ve ayrca
alma sresinin tamamn da kapsayan iilik haklarnn dendiini/kalmadn gsteren nemli
bir belgedir.
braname,personelin i szlemesinin sona ermesinden sonra dzenlenmelidir.
braname de tarih bulunmaldr.
braname, gncel rakamlar ihtiva etmelidir.
braname, ibra edenin imzasn tamaldr.
braname, yeterince ak ve kesin olmaldr.
branameye, 18 yandan kk iilerin kanuni velilerin de imzas alnmaldr
branamede, talep ve dava haklarndan serbest irademle gayri kabul rcu ekilde
feragatin olduuna ilikin bir ibare de bulunmaldr.(YHGK. 1997E. 997/9-86, K.997/339)
NOT : Kitabn ekler blmnde yer alan ve belirtilen hususlara dikkat edilerek hazrlanm
olan BRANAME rneinden yararlanlabilir

BLM VII ) NTELKLER FARKLI LERN STHDAMI

Madde 39 ocuk/rak/Stajyer/Kursiyerler
1-ocuk ve Gen iler:raklk szlemesi bulunmayan ve 18 yan doldurmam olan personel
mevzuata gre ocuk/gen ii saylr ve aada gsterilen esaslar dahilinde altrlr.
ocuk ii: 14 yan doldurmu fakat 15 yan bitirmemi ve ilkretimini tamamlam iidir.
Gen ii: 18 yan doldurmam iidir
yerinde , ilkretim anda olan ve 14 yan doldurmam 15 yandan kkler
altrlmayacaktr.
ocuk ve gen iilerin hangi ite altrlabilecekleri ile yasak iiler 4857 sayl
Kanununun 71. maddesine istinaden yaynlanan ynetmelikte dzenlenmitir.
16 yan doldurmam ocuklar, ar ve tehlikeli ilerde altrlmayacaktr. 16 yan
doldurmu fakat 18 yan bitirmemi gen iilerin altrlabilecekleri ar ve tehlikeli iler
ise 4857/85- ynetmelikte dzenlenmitir.
18 yan doldurmam kk iilerin altrlaca iin nitelii ve artlarna gre
uygunluklar ie girilerinden nce ve her 6 ayda bir 4857/87 deki sraya gre hekim raporlar
ile belirlenecek kontrol edilecektir.
Temel eitimini tamamlamam ve okula gitmeyen ocuklarn alma saatleri ise gnde 7
haftada ise en ok 35 saattir.15 yan doldurmu genler iin ise bu sre gnde 8 haftada 40
saattir. letmelerde haftada 45 saat alan normal mesaideki iilerle, ocuk iilerin alma
saatlerindeki zellikle servis saatlerinden kaynaklanan bu uyumsuzluk ara dinlenmesi
artrlarak zlmektedir.anca, ocuk veya gen iilerin gnlk i sreleri 24 saatlik zaman
diliminde kesintisiz 14 saatlik bir dinlenme esasna gre uygulanmaktadr.
ocuk ve gen iilerin hafta tatilleri kesinti,siz 40 saatten az olamaz, creti ise bir i karl
olmakszn denir.
168 yan doldurmam iiler gece ve hafta tatillerinde altrlmayacaktr.
18 yan doldurmam iilere fazla mesai yaptrlmaz.
28 yan doldurmam iilere kesintisiz olarak ve katld her trl eitimlerin dndaki
dnemlerde 20 gn yllk cretli izin verilecektir. Ancak, kendisi isterse yararna ise en fazla
,ikiye blnebilir.

71

ocuk ve gen iiler sigortasz olarak istihdam edilemez. Kendilerine yalarna uygun asgari
cretin altnda bir deme yaplamaz.

ocuk ve gen iilerin i akitlerinde ve ibranamelerinde kanuni velilerinin de imzas

bulunacaktr. Ayrca, veli veya vasisine iin nitelii, riskler ve nlemle hakknda bilgi
verildiine ilikin bir belge dzenlenir veya daha pratik olarak szlemeye konur.

2-rak/Stajyer ve Kursiyerler: yasasana tabi deildirler ve iyerindeki ii saysna dahil

edilmezler. Ancak, 4857/5 ve 77 de SG ye ilikin hkmlerin kra ve stajyerlere de uygulanaca
ngrlmtr.
raklar: Bir meslek altnda bilgi ve becerisini i ierisinde gelitiren kiiye rak, meslek ve teknik
liselerde renim ile birlikte iletmelere eitime gnderilenlere de renci denir.
3308 sayl kanuna gre rak: alt iyerinin meslek dal 3308 sayl kanuna gre o ilde
uygulama alan iinde ise; ancak anlan yasaya gre rak altrlabilir.
Meslek ve teknik liselerde eitim greniler de bu baptandr. Yasann 18. maddesinde :20 veya daha
fazla ii altran iletmeler, ii saysnn %5 ile %10 arasnda meslek lisesi rencilerine beceri
eitimi yaptrrlar denilmektedir.
Yasann 24. maddesinde ise: .. Bakanlka kapsama alnd halde beceri eitimden kaan iletmeler
iin renci bana asgari cretin 2/3 nispetinde bir deme.. ngrlmtr.
Bakanlka kapsama alnmayan veya renci gnderilmeyen iyerleri iin bir yaptrm sz
konusu deildir.
Bu trden rak istihdam edebilmek iin raklk Eitim Merkezi Mdrlne mracaat
edilerek iyerinde alan ve/veya talep edilen rakla szleme yaplr.
3308 sayl yasaya tabi olarak alan raklar, eer szlemesi devam ediyorsa 18 ya n
bitirseler dahi statleri deimez./ Onlara Kanunu hkmleri uygulanmaz.
rak ve mesleki rencilere , yaz aylarnda 1 ay cretli izin verilir.
SSK-ilgili primler MEB ca karlanr.
raklara denecek cretler her trl vergiden muaftr..
Yassna tabi olmadklar iin ihbar ve kdem tazminat sz konusu deildir. Ancak iyerinin
kusuru halinde i kazas ve meslek hastalklarndan iveren sorumlu olur.
-Stajyer ve Kursiyerler : Ne ii ne de rak statsndedirler. Kanununa tabi olmadklar gibi
SSK kapsamnda da deildirler. ancak staj ve kurs sresinin ilgili okul ve / veya kurulu tarafndan
belirlenmi olas lazmdr. Uygulama tecrbesi kazanmay zorunlu klan bir yksek retim kurumu
mevzuatl gerei almak orunda olan stajyeri konuma uygun bir ekilde altrmak gerekir.
Staj sresi bittikten sonra almaya devam eden stajyerler ile iyerinde alan fakat
ynetmeliklerinde zorunu staj ngrlmeyen yksek okul rencileri bildiimiz gibi ii
statsndedir.

Madde 40 Kadn iler

Aada gsterilen esaslar dahilinde istihdam edilecektir.
Kadn iiler 4857/85-Ynetmelikte belirtilen Ar ve Tehlikeli ilerde altrlmayacaktr.
Ay hali zni : Kadn iiler, 4857/85-Ynetmelikte belirtilen ve almas mmkn olan ar
ve tehlikeli ilerde dahi ay hali gnlerinde ki balang tarihi kendisince bildirilen 5 gn
(=daha fazlas iin hekim raporu gerekir) altrlamaz.
Kadn iilerin, gece postalarnda altrlabilmeleri iin artk 4857 ile Blge Mdrlnden
izin alnmasna gerek yoktur Ancak, Bakanlk Blge Mdrlne, Gece Postalarndaki

72

kadn iilerin listesi (4857/73-10) ile ie balamadan nce alnm salk raporlarnn
(4857/69 ve 76-12) ihtiva eden bir bilgi dilekesi verilmesi gerekmektedir.

Gece altrlacak iilerin salk durumlar gece almalarna uygun olduu ie balamadan
nce alnm olan Salk Raporu ile belgelenmi olmaldr (4857/69)
Periyodik kontroller, iki ylda bir (4857/69) /ar ve tehlikeli ilerde ylda bir (4857/86)/ gece
postalarndaki kadn iilerin ise her 6 ayda bir (4857/73-7)dzenli olarak yaptrlmaldr.
Gece Postalarndaki kadn iilere servis salanmaldr.(4857/73-6)
alan elerin posta saatlerine ilikin istekleri gzetilmelidir.4857/73-8)
Postalar halinde alma dzeninde, gebelik ve analk durumunda alma yasana uyulmaldr.
(4857/73-9)

Kadn iilere, doum ncesinde 8 hafta (oul gebelikte 10 hafta) sonrasnda da 8 hafta izin
verilmelidir.Doktor raporuyla doum ncesinde 3 haftaya kadar alan personelin izin hakk
sonrasnda kullandrlr. Hamilelik sresince periyodik kontroller iinse cretli izin
verilir.Ayrca kendilerine istemeleri halinde 6 aya kadar cretsiz izinde verilmesi zorunludur.
4857/74 e gre; Kadn iilere, bir yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde 1,5
saat cretli st izni verilir.
Sre allm gibi saylr. Yani izin sresince cret kesintisi yaplmaz.St izni doumdan sonra 1
yl sreli olup,sadece allan gnler iin geerlidir.yani personele yl iinde hangi gnler ie
gelirse o gnler iin st iznine hak kazanr.
Ne ekilde ( hangi saatle veya toplam gn olarak) kullanaca ise ilgili personelden alnan dileke
ile belirlenir.

Belgelemek kaydyla evlendii tarihten itibaren 1 yl iinde kendi arzusu ile ii brakan kadn
iilere Kdem Tazminat denecektir.
100-150 arasnda kadn ii altrlan iyerlerinde emzirme odas 150 den fazla kadn ii
altran iyerlerinde ise kre almas zorunludur.( Uygulamada sorun, zel bir kre ile
servisi de salanarak- anlamak suretiyle sorun almaktadr.

Ayrca SSK mevzuatnda kadn iilere ;

Gebelik muayenesi ve salk yardm yaplmas,
Doumda salk yardm yaplmas
Emzirme yardm/paras denmesi
Sigortal kasnn doumundan nce ve sonra iinden kald gnler iin geici i gremezlik
denei verilmesi
Analk hali sebebiyle gerekirse yurt iinde baka yere gnderilmesi
mkanlar da getirilmitir

73

Madde -41 zrl ve Eski Hkml stihdam :

Zorunlu istihdam oranlar :
zrl %3 + Eski Hkml : %1 + Terr Maduru : %2 = Toplam : %6
o
o

o
o
o
o

Ayn il hudutlar dahilinde birden fazla iyeri bulunan iverenlerin, altrmakla ykml olduu
zrl ve eski hkml says toplam ii saysna gre hesaplanacaktr. yeri kavramna dahil
olan eklenti ve aralardaki iilerde bu nispete yani sayya dahil edilecektir.
Ak doduunda 7-gn iinde Personel Mdrlnce giderilmesi iin nitelik de belirtilerek bir
dileke ile T. Kurumuna mracaat edilir. Kurumca, 15 gn iinde nitelik belirten belgelerle talep
kadar gnderme yaplmas gerekir. verenlike 15 gn iinde seim yaplr. Sonu, 7 gn iinde
kuruma bildirilir.Kurum 10 gn iinde veya iverenin bilgi vermedii durumda 30 gm iinde bir
liste gndermekle ykmldr. veren artk 15 gn iinde gnderilen bu listeden an

kapamak zorundadr.
yerinde ak var ise ncelikle alan personel arasndan bu durumda olanlar aratrlarak
TKna tescil ettirilmelidir.
Sadece zrl ve eski hkml olunmas, dk cret denmesinin gerekesi olamaz
zrlerle, 4857/30 gerei kartlan Ynetmelikte belirtilen bir i verilir.Yoksa iyeri
hekimince belirlenecek baka bir i verilir.
zrl iiler sakatlk oranna gre sakatlk indiriminden yararlanr. Erken emekli
olmak iin de sadece zrl olmak yetmez indirimden yararlanmak arttr.

yerine,4857/30a muhalefetten idari para cezas uygulanabilmesi iin; verenlerin Kuruma bavuru
ykmllklerini yerine getirip getirmedii, istem varsa yukarda aklanan sre ve ekilde Kurumca
gnderme yaplp yaplmad, konuya duyarsz kalnmasnda kast esinin bulunup
bulunmad, ykmllk says ile istihdam eksikliinin aylar itibariyle doru belirtilmi olmas gerekir.

SAKATLIK NDRM
zrl vatandalar ile olmayanlar arasnda rekabet eitsizliini bir lde hafifletebilmek iin Vergi
mevzuatnda sakatl indirimi dzenlenmitir.
4369 Sayl Yasa ile zrl vatandalarn bakmakla ykml olduu zrl kiiler de kapsama
alnmtr.ndirimden yararlanmak isteyen zrl personel Maliye Bakanlnn ilgili birimine
bavurmaldr.
VERG NDRMNDEN YARARLANAN SGORTALININ YALILIK AYLII HAKETME
KOULLARI

Sakatl Derecesi
I. Derece
II.Derece
III.Derece

Sigortallk Sresi
15 Yl
18 yl
20 yl

Prim deme Gn says

3600 gn
4000 gn
4400 gn

Asgari %80ini kaybetmi olanlar birinci derece

Asgari %60n kaybetmi olanlar ikinci derece
Asgari %40n kaybetmi olanlar nc derece sakat saylmaktadr.
AYLIK SAKATLIK NDRM TUTARLARI (YTL)
Sakatl Derecesi

2005

74

2006

2007

2008

1.Derece Sakat /alma gcnn asgari %80 ini kaybetmi olmak

2.Derece Sakat /alma gcnn asgari %60 ini kaybetmi olmak
3.Derece Sakat /alma gcnn asgari %40 ini kaybetmi olmak

480
240
120

503
265
133

570
280
140

600
300
150

T. KURUMU MDRLNE
./.

z ;: 4857/30 Hakknda

i saymza gre 4857 sayl Yasasnn 30.maddesi gerei % 3 orannda zrl, % 1 orannda eski
hkml ve %2 orannda terr maduru istihdam etmek durumundayz.
Aadaki tabloda grlen amzn giderilmesi konusunda gerei arz olunur.
././..

KAE MZA

TOPLAM SAYISI
(

ZRL SAYISI - AIK

ARANAN ZELLKLER

1- renim / Beceri
2- Ulam / kamet
3- Ya / Cinsiyet
4- ..
5- .

75

BLM VIII -TRANSFERLER

Madde 42 Dier irketlerden Transfer (*)
Gelien i dnyas ile birlikte giderek artan nitelikli i gcne ihtiya, yabanc irketlerden personel
transferini gndeme getirmi bulunmaktadr.
* Belirli sreli szleme ile alan bir ii sre dolmadan veya belirsiz sreli hizmet szlemesiyle
alan ii 4857/ 17 de ngrlen ihbar nellerine uymadan iini brakp baka bir iyerine girerse;
ilgili personel ile yeni iveren eski iyerinin urad zarardan birlikte sorumlu olurlar.
* Personel sorumluluu : Eer belirli sreli hizmet akdi ile almakta iken ii brakmsa,
grlmeyen hizmetten tr aksatlan iten doacak zararlardan, eer belirsiz sreli szlemeyle
alyorsa , uymad ihbar neli sresi kadar tazminattan sorumlu olur.
* Yeni iverenin sorumluluu : ncelikle sorumluluun doabilmesi iin, iinin bu davranna sebep
olunarak/transfer edilmi veya davran bilinmesine ramen yine de ie alnm yada renilmesine
ramen altrlmaya devam edilmi olmas lazmdr.
Yeni iveren hakimin belirleyecei derecede sorumlu olur.Ancak, bu iinin ihbar tazminatyla snrl
olmayp eski iverenin zararn da kapsar.

..
(*) Transferi engelleyici szlemeler : Yargtay kararlarna gre; ..sadece ii aleyhine cezai artlar
geersizdir.. Borlar Kanunu /161 maddesine gre, her iki taraf iin de ngrlm fakat fahi olmayan
cezai-artl ve de geerli szlemeler dzenlenebilir.
Ayrca, iinin iten ayrldktan sonra da rekabet etmesini engelleyici fakat iktisadi geleceini tehlikeye
drmeyecek bir ekilde. Borlar Kanununun 350.maddesine gre dzenlenecek geerli bir szleme
Ayn kanunun 349.maddesine gre , zaman,yer ve i tr bakmndan snrlamalar ihtiva edebilir.

Madde 43 Grup irketler Arasnda Transfer :

mevzuatnda dorudan transferle ilgili bir dzenleme bulunmamaktadr. Dolayl olarak 4857/md.7
de ngrlen geici i ilikisi ile iyerleri arasnda -18 aylk bir sre ile snrl kalmak kaydylapersonel deerlendirme olana tannmtr.
Holding veya bir Grupa bal irketler netice itibariyle Trk Ticaret Kanununa gre ayr bir tzel
kiilie sahip olduklarndan; personelin almasn da her bir irket iin ayr-ayr deerlendirmek
gerekmektedir.
Bu ayn zamanda- muhasebe asndan dnemsellik ilkesi gereidir de.
Kald ki; transferlerde dzenlenen yasal belgelerde Ek.2/alma Belgesi/AB/SSK-bildirgesi/Ek.1 bu
durumu (bir irketten k, dier irkete girii) teyit etmektedir.
Ancak, hayatn olaan ak iersinde sonuta tamamen ihtiyatan kaynaklanan bir transfer olgusu
vardr ve ou zaman ilem taraflarn anlamasyla yapldndan bir sorun da yaanmamaktadr.
Yargtay 9.Hukuk Dairesinin konu ile ilgili .. Hukukundaki gelimelere paralel olarak esneklik
kavram iende hizmet devrinin mmkn olduu, bunun i szlemesinin feshi anlamna gelmedii ..
eklinde bir karar vardr, ama bu karar (14.3.2001 tarihinde yani yeni i yasasnda (4847/ 7 deki
geici i ilikisi /hizmet devri dzenlenmesinden) yaklak iki yl nce verilmitir.
Borlar Kanununun 320.maddesinde Aksi szlemeden veya hal icabndan anlalmadka ii taahht
ettii eyi (i grme borcu) kendisi yapmaya zorunlu olup bakasna devredemeyecei, iverenin de
hakkn bakasna devrinin ayn esaslara bal olduu belirtilmitir. Yani iveren iinin rzasn

76

almak koulu ile iin grlmesini talep hakkn bakasna geici veya tartmal da olsa- kesin olarak
devredebilir.
Ancak uygulamada gzden karlan ortak yanllk, personelin i akdinin tazminat denmesini
gerektirmeyecek bir ekilde, rnein; istifa veya 4857/252 ye gre ahlak ve iyi niyet kurallarna
uymayan bir halden dolay feshi halinde gemite muvafakati alnm olsa dahi- ilgilinin dier
irketlerden /nceki hizmet sresine ilikin hak ve talebine kar hukuken bir nlem alnamamasdr.
Ayrca, hizmetlerin birletirilerek son irketten (kuruluu henz yeni olan rnein bir yllk bir
irketin)
5.10 yllk bir tazminat demesinin yaplmas da ne derece dorudur? Hi olmasa deme ilgili irkete
yanstlmaldr.
Fakat, yukarda anlatlanlara ramen yine de personelin onay ve iverenlike verilen gvence belgesi
veya Borlar kanununa gre yaplan bir protokolle halen piyasada 4857/7 (*) de dikkate alnmakszn
transfer-deiim/szleme devri uygulamas devam etmektedir.
Bu yzdendir ki; piyasada transfer iin aada belirtilen deiik yntemler gelitirilmi
bulunmaktadr.
o
o
o

En ok uyguland ekliyle; transfer ilemi nceden kararlatrlarak, personele alt ilk

irkette ihbar neli sresinin kullanlmasna olanak tanmakta, kdemi iinde kendisine
gvence verilmektedir.
stemin personelden gelmesi ve/veya ok acil durumlarda yaplan transferlerde ise ilgilinin
zlk dosyasna ihbar srelerinin birletirilme olanann bulunmamasndan hareketle- ihbar
nel sresini kullandna ilikin belge konulmaldr.
szlemesi devirlerinin ileride herhangi bir saknca dourmamas iin, devreden iveren,
devralan iveren ve devredilen ii arasnda yaplan ve ihbar sresi dahil tm haklar kapsayan
yazl bir protokol iinin zlk dosyasnda saklanmaldr .

GVENCE BELGES
.adl iisi ..irketinde ././. Tarihinden buyana
almaktayken ././ tarihinde serbest radesi ile anlaarak-kendi rzasyla ve tm yasal haklaryla birlikte
irketine devir edilmesi nedeniyle Kanunu bakmndan yasal haklar gvence altndadr.
adl personelin .. (Buraya devreden irketin unvan yazlr) den
cret/mesai/yllk cretli izin v.s hakk/alaca kalmamtr.Ancak, kdem haklar yeni irkette aynen devam edecektir.
././..
Devreden ti. .

Devralan ti.

77

Personel

 HZMET DEVR PROTOKOL

TARAFLAR
Bu protokol, iiyi devreden iveren .. ile (bundan byle devreden diye anlacaktr)
iyi devralan iveren . (bundan byle devralan olarak anlacaktr) ve
devredilen ii arasnda aadaki artlar erevesinde akdedilmitir.
PROTOKOLN KONUSU
-bu protokol . Devreden iveren bnyesinde grev yapmakta iken devralan iverenin
iyerlerinde grev yapacak olan . Personelin ii devir artlarn kapsamaktadr.
GENEL HKMLER
1. Belirtilen ..personel, devralan iverenin uygun grecei iyerlerinde grev ve tevzi edilen
ilerde ; iin,birimin zelliine ve mmknse ikametgahna uygun olarak grev yapacaktr.
2. Devralan iveren , iilerin iilik haklarn tayin ve tespitinde (yl izin,kdem-ihbar tazminat
v.b.)iilerin devreden iverenin iyerinde almaya baladklar tarihler dikkate alnarak ilem
yaplacaktr.
3. ilerin devreden iverende alm olduklar srelerde hak etmi olup ta denmemi olan cret v.b.
alacaklarndan devreden iverenle beraber devralan iveren iki yl sre ile beraber sorumludur.
4. Bu madde dahil . Maddeden ibaret olan i bu protokol, iki nsha olarak dzenlenerek okunup
imzalanm ve ././.. tarihinde yrrle girmitir.
Devreden veren

Devralan veren

Devredilen i

irketi korumak adna yaplan bu ilemler ; transferlerde, isiz kalnmasnn sz konusu olmamas
nedeniyle hakkaniyet ilkeleri ile objektif iyi niyet kurallarna uygunsa da yukarda anlatld zere
bize gre-yasal deildir.
nk 4857/md.7 ortadadr.(*)
En doru yol / Uygulama ise kukusuz- ; iverenlike, ya yazl rzasn almak suretiyle
4857/7ye gre 6 aylk periyotlarla ve en fazla 3-defa olmak zere personel geici olarak
devredilmeli yada ihbar ve kdem tazminatlar demek suretiyle transfer ilemi
gerekletirilmelidir.
Personel tarafndan transferin kabul edilmedii durumlarda iverenin zorlama hakk
bulunmamasndan tr:
Geerli veya hakl bir neden varsa ya yasal haklar denmek suretiyle personelin i akdi
feshedilecektir.
Ya a eski stats ile irketinde almasna devam edecektir.

..
(*) 4857/7 de ak bir biimde ii/hizmet devrinden bahsedilmekte,gerekesinde ise :
Bilindii zere kazan amac gdlmeyen dn i ilikisinin :
1- irketler arasnda vasfl igc ihtiyacn karlamak
2- stihdam konusunda geici de olsa irketler arasnda yardmlamaya olanak tanmak.

78

3- Farkl grup irketlerinin birlikte bir i slenmeleri, halinde kendi personelinden gerekli
ekilde yararlanmak
4- Mali glkle karlaan bir iverenin ilerinin dzelmesine kadar yetimi i gcn
kaybetmeksizin- iilerini bir baka iverene vermek suretiyle soluklanmasn salamak,
amac le yaplabilecei vurgulanmtr.

HZMET DEVR SZLEMES

(4857/md.7ye gre hazrlanmtr)

Devreden : Eski veren

Devredilen i : .

Devralan

Grevi

: Yeni veren

GENEL HKMLER

1- Ad geen iinin eski iyeri ile olan i szlemesi yrrlkte kalacaktr.Kendisi yeni iyerinde de
grevleri ile i tanmnda yer alan dier grevleri ileri yeni iverenin talimat dorultusunda yerine getirecektir.
2- Devralan iveren, anlan iiye, iyerindeki risklere kar Sal ve Gvenlii eitimi vermekle ykmldr.
3- Devreden iverenin cret deme ykmll devam edecek, devralan iveren iinin kendisine alt srece
cret, SSK ve sal ve Gvenlii konularnda sorumlu olacaktr.
4-i,Yeni iine ve iyerine kar kusurlu davranlarda ve buna bal olarak da doacak zarardan sorumlu olacaktr.
SON HKMLER
5- Dier hak ve ykmllkler 4857-sayl i yasas ve ilgili mevzuat erevesinde uygulanacaktr.
6- Szlemenin geerlilik sresi (6) aydr.Szlemenin azami iki defa daha uzatlmas mmkndr. Ancak taraflar
szlemenin yenilenme yetkisini sadece devreden iverene brakmtr.
7- -bu szleme (..) maddeden ibaret olup, nsha olarak dzenlenerek taraflarca okundu, imzalanarak ././
.. tarihinde yrrle kondu.

Devreden veren

Devralan veren

79

Devredilen i

BLM IX YERNN DEVR-TAINMASI-KAPANMASI ve YASAL LEMLER

Madde 44 yerinin Devri-Tanmas ve Yasal lemler

A- KURUMLARA BLDRM
Devir
BM : Devreden ve devralan iverenler, birlikte veya ayr ayr birer dileke ile bir ay inde
Mdrle bildirimde bulunmakla ykmldrler. Mdrlke dosya zerinde el
deiiklii ilemi yaplr.Doal olarak: varsa iletmeye bal blgeler Tescilli tm iyerleri
iinde ayn ilemlerin yaplmas gerekir.(rnek, Bir Bankann Devrinde Genel Mdrlk ile
bal tm ubeler)
SSK : En ge devir tarihinde ,iyerinin bal bulunduu sigorta mdrlne bildirimde
Bulunmak gerekmektedir. Doal olarak: varsa iletmeye bal blgeler Tescilli tm iyerleri
iinde ayn ilemlerin yaplmas gerekir.(rnek, Bir Bankann Devrinde Genel Mdrlk ile
bal tm ubeler)
Tanma
BM : Tanma tabi olunan BM grev alan iindeyse sadece adres deiiklii ilemi
Yaplr.Aksi halde yeni al iin bildirge dzenlenecektir.
SSK : yerinin faaliyette bulunduu adresten baka bir ildeki veya ayn ilde bal bulunan
Kurum nitesinin grev alan dna kmas halinde yeni Sigorta Mdrlne En ge nakil
tarihinde iyeri bildirgesi verilmelidir.Boaltlan iyeri iinse bir ay inde ilgili kurum
nitesine yazl bilgi vermek gerekmektedir
B- PERSONELN BLDRM
Kural olarak; iilerin bal bulunduklar kurumlarn (BM-SSK) grev alan dna klmasyla
iyerinin sicil numarasnn deimesi halinde, duruma gre, Ek.2/AB/Ek.1/Sigorta giri bildirgesi
dzenlenir
NEML NOT : inin i balants sona ermeden ayn iverenin ikinci iyerinde almaya
balamas halinde yeni bir sigorta giri bildirgesine gerek yoktur.( Burada , i akdi sona
ermeksizin ayn iverenin ikinci iine naklinden bahsedilmektedir. Holding ve/veya Grup
irketlerin farkl iyerleri arasndaki transfer edilen personelin durumu ile bunu
kartrmayalm.nk bu halde k-giri sz konusudur.
C-DER LEMLER/ LK HAKLARI
Devir : Devir Tarihinde Szlemeleri btn hak ve borlaryla birlikte devralana geer.
Burada iveren deil iyeri esasndan sz etmek gerekir. nk, alma ve i devam
etmektedir. Nitekim varsa Toplu i szlemesi yetki ve/veya dzeni de yrrlkte kalr
Devreden iveren srf devir ilemlerinden dolay i-szlemelerini feshedemez. Yasa
koyucu, Gvencesinin istismarn nlemek asndan bunu gerekli grmtr. Daha
sonra, yenden bir yaplanma dnemi /i organizasyonunda bir deiiklie gidilmesi
durumunda buna bal olarak gerekliyse ancak o zaman szleme fesihleri gndeme
gelir.
alanlar arasnda da yine srf devir ilemi, i szlemelerinin feshinde hakl bir
gereke oluturmaz.Yasa koyucu: devirlerde bir yandan i gvencesinin istismarn
nleyerek iiyi korurken te yandan da iilerin hakl nedenle ii brakmamalar yani
iin srmesi iin de yeni ivereni korumutur.Belirtildii zere; iyerinin el
deitirmesi-yeni iverenin kimlii personeli ilgilendirmez. nk i devam
etmektedir ve alanlarn yasal haklar gvence altndadr.

80

 Burada ayrca belirtmek gerekir ki; taraflarn 4857/24 ve 25 erevesindeki hakl

nedenle derhal fesih haklar sakldr ve artlar olutuunda her zaman kullanlr.
Tanma : ilik haklar asndan 4857/22 erevesinde Tanmann,belediye mcavir alan
iinde olup olmasna i szlemeleri ve/veya onun devam niteliindeki ileri
ynetmeliklerinde konu hakknda bir dzenleme bulunup bulunmamasna gre
deerlendirme yaplmas gerekmektedir.

Madde 45 yerinin kapanmas ve Yasal lemler

A- KURUMLARA BLDRM
BM : Kapatma ilemi 4857/3 gerei bir ay iinde Mdrle bildirilir. Mdrlke iyeri
dosyas lemden kaldrlr. (Eer kapatma esnasnda 20 kiiden fazla ii alyorsa ,
4857/29 gre Bir ay nceden gerekli bildirim de yaplr.)
TK
: Kapanma esnasnda 20 kiiden fazla ii alyorsa , bunlarn ismi ve vasflar
4857/29 Gerei kuruma bildirilir
SSK
: Ynetmeliin deien 12.maddesinde ; iverenlike iyerinin devri, kapanmas,
terki Veya tasfiyesi halinde, bu durum, en ge ilem tarihinde tescilli bulunduu Kurum
nitesine yazl olarak bildirilir.denilmektedir.
B- ALIANLARIN BLDRM
Ek.2
kadar

: Hizmet szlemesi sona eren her personel iin ayrl tarihini izleyen ayn 15 ine

2821/62 gerei dzenlenecek k bildirim listesinin , alma ve Sosyal

Gvenlik Bakanlna iletme zorunluluu vardr.
AB
: Ek.2 dzenlenen her personel iin ayn zamanda ten Ayrlma Bildirgesi de
dzenlenmesi Gerekmektedir. Ancak , bu bildirimin (AB) 15 gn iinde yaplmas
zorunludur.
C-DER LEMLER/LK HAKLARI
Szlemesinin sona ermesi : Kapanmann gereklemesi durumunda alanlarnda szlemeleri
doal olarak sona erer .Ancak, iyerinin kapanmasndan nce 4857/17 de ngrlen kullandrlmsa
yalnzca Kdem Tazminat, aksi halde personele ihbar tazminatnn da denmesi gerekmektedir

81

YEN DNEMDE MEVZUATINA GRE TEMEL KURALLAR ve

BELGELER
Sosyal Konulara likin Zorunlu iler Listesi
1-YER AILII

yeri bildirgemizin bir rnei ile Bakanlk Blge Mdrlnde sicil numaramz
mevcuttur.
Taeronlarmz da ayrca- tescil ilemlerini yaptrmaktadr.

2-E ALIM LEMLER

SSKna bir gn nceden bildirim yaplmakta, dzenlenen Ek-1ler izleyen ayn

15ine kadar Bakanlk ile BMne gnderilmektedir.
yeri hekimliince uygunluk onay verilen personel iin bir salk kart almaktadr.
alma artlarn gsterir bir belge veya szleme dzenlenmekte, her personel
iin bir zlk dosyas oluturulmaktadr.
Oryantasyon/tantm-uyum ile letmede iba/gvenli alma eitimleri
yaplarak, bir
eitim kart almaktadr.

* zlk Dosyas Oluturulmas

Kimlik Bilgileri
Talep Formu /Nfus Kad Sureti/kametgah/renim Belgesi/Askerlik Belgesi/Savclk
Kad/Yeterli Fotoraf/Sigorta Sicil Kart Fot./Sigorta Giri Bildirgesi/Ek-1/Sigorta Sicil-VergiVatandalk No.

zel Nitelik Belgeleri

Ehliyet(ofr-Kazanc)/Sertifika(Forklift Kullanc)/Operatr(Vin v.b. Kullanc)/zin-Vize(Yabanc
Pers.)

Salk
Salk Raporu/Akcier Filmi/Kan Grubu/Portr Raporu(Gda-mutfak)
Salk Kart/Vizite Kad/Raporlar

Szlemesi
Belirli/Belirsiz/Rekabet Yasakl/Ksmi-ar/Mevsimlik
Hekim Szlemesi/ Gvenlii Uzman Szlemesi

Dier
Kurumsal alma lkeleri-Ynetmelik-Grev Tanmlar Teslim Belgesi
Eitim Kart/Grev Kad/zin Formlar/Kiisel Koruyucular Teslim Belgesi
Periyodik Performans-Verim Deerlendirme Formlar/Disiplin Tutanak ve htarlar

liik Kesme
AB/Ek-2/braname/alma Belgesi/K.G.V.Matrah Yazs

3-NTELKLER FARKLI LERN STHDAMI

zrl, eski hkml ve terr maduru ii amzn kapatlmas iin TK-ile temas
edilmektedir. Ylda iki defa Ocak haziran dnemlerinde dileke verilmektedir.
Zorunlu stihdam oranlar : zrl - %3 Eski Hkml - %1 Terr Maduru - % 2

82

15-Yan doldurmam ocuklar hibir ite, 16-yan tamamlamam ocuk/gen iiler ise
ar ve tehlikeli ilerde istihdam edilmemektedir.
18-Yandan kk ocuk ve gen iiler, gnde en fazla 8 saat / haftada ise=40 saat
altrlmaktadr.
raklar ve Stajyerler de sadece renme amal olarak konumlarna uygun ilerde
altrlmaktadr.

4-ALIMA DZEN

Kurumsal alma ilkeleri / Personel ve disiplin ynetmelii ile Grev tanmlar hazrlanarak,
teslim belgesi dzenlenmek suretiyle alanlara tebli edilmitir.
yerinde, puantaj tutulmakta olup, alma saatleri/postalar halinde alma dzeni iyerinde
ilan edilmitir.
Ylda 270-saati amayan fazla mesailer ile Bayram ve Genel tatil almalar iin, onaylar
-szlemeleriyle nceden alnm olsa dahi i grenlerin rzalar her yl yenilenmektedir.
yerimizde, gece almalar 7,5-saati gememektedir.
Sanayie ait ilerde 18-yan doldurmam ocuk ve gen iiler gece dnemlerinde
altrlmamaktadr.
Postalar halinde alma dzeninde, alanlarn (ayrca gece vardiyasnda altrlan 18-yan
doldurmu kadn iilerin) listesi ile salk raporlar BMne iletilmitir.
Telafi ve denkletirme almalar, 2-ay iersinde tamamlanmakta, ayrca denkletirme
almas iin personelle yazl bir antlama da yaplmaktadr.
Szleme/ynetmelik veya uygulamayla olumu alma artlarnda/i ve yerdeki esasl
deiiklikler iilerin rzalar yazl olarak alnmak suretiyle yaplmaktadr.

5-CRET

alanlara, demelerde-cret hesabn/deme ve kesintileri gsterir ayrntl/dkml cret

hesap pusulas dzenlenip verilmektedir.
Haftalk 45-saatin zerindeki(Hafta Tatili dahil) almalar iin %50-zaml fazla mesai creti
veya bunun yerine isteyen iiye 6-ay iinde izin/serbest zaman kullandrlmaktadr.
Bayram ve Genel Tatillerde ise, allan her gn iin iilere ilave bir-gndelik cret daha
denmektedir.
hbar ve Kdem Tazminat / lm,doum ve evlenme yardmlar / Yolluklar ve Kasa Tazminat
/ Ayni yardmlar / Yemek, ocuk ve aile zamlar hari tm demeler Sigorta primine tabi
tutulmaktadr.

6-ZNLER
* Yllk cretli zinler
zin srelerinin hesab, -4857/55 de dikkate alnarak- personelin kdemine(deneme sresi dahil
iyerindeki hizmet sresi) gre yaplmakta, fakat, 18-Ya ve alt ile 50-ya ve st personele
kdemlerine baklmakszn 20-gnden az yllk cretli izin verilmemektedir.
Personele, izne kmadan nce sresi kadar creti kendisine avans olarak denmektedir.
Yllk cretli izinler, i kazas ve meslek hastalklar primleri hari cret hesap pusulasnda
gsterilmektedir.
zinlerin bir blm iinin de rzas ile 10-gnden az olmamak zere en ok e
blnmektedir.
znini, yerinin kurulu bulunduu yerden baka bir yerde geirecek olan personele, istemeleri
ve bu hususu belgelemeleri halinde en fazla 4-gne kadar cretsiz yol izni verilmektedir.
Toplu izinler, dnemsel iler hari Nisan-Ekim aylar arasnda dzenlenmektedir.

83

i saymzn 100den fazla olduu i yerlerimizde zin-kurulu oluturulmu olup Karardefteri tutulmaktadr.
Yllk cretli zinler, izin defteri veya kartotex sistemiyle takip edilmektedir.
Szlemenin sona ermesinde, hak edilmi ancak kullanlmam izin varsa personele son cret
zerinden deme yaplmaktadr.
* Mazeret zinleri
Evlenmelerde ve 1.derece yaknlarn kaybnda , ei doum yapan erkek personele ise
kanunen gerekmedii halde ... gn mazeret izni verilmektedir.
* Dier zinler
cretsiz izin istemleri iin alanlardan dileke alnmakta ve SSKya eksik gsterimin
gerekesi olarak sunulmaktadr.
Doum zni : Kadn iilere, doum ncesinde 8 hafta(oul gebelikte10-hafta) sonrasnda
da 8 hafta izin verilmektedir. Doktor raporuyla doum ncesinde 3 haftaya kadar alan
personelin izin hakk sonrasnda kullandrlmaktadr. Ayrca kendilerine, istemleri halinde 6
aya kadar cretsiz izin de verilmektedir.
Emzirme zni : Kadn iilere, bir yandan kk ocuklarn emzirmeleri iin gnde 1,5
saat cretli izin verilmektedir.

7- SZLEMESNN FESH

Gvencesi kapsamndaki fesihlerde; iinin kusurlu davranna ilikin

savunmas alndktan sonra ihtar verilmesini takiben kendisine bir ans
daha verildiinin belgelenmesine, gvencesi dnda kalan iilerin i
akitlerinin feshinde ise hakkn ktye kullanlmamasna zen
gsterilmektedir.
Toplu ii karmalarda ise, 4857/29da belirtilen usul ve esaslara riayet edilmektedir.
HBAR ve KIDEM TAZMNATI / BRANAME
Hak eden iilere ;
* hizmet sresine gre nceden bildirim veya ihbar tazminat ile
* her tam yl alma/hizmet iin 30-gnlk giydirilmi son creti
zerinden/tutarnda -bir yldan artan sreler iin de ayn oranda- kdem
tazminat denmektedir.
hbar ve Kdem tazminatna esas olacak cret, sreklilik arz eden ve parayla llmesi
mmkn olan dier deme ve menfaatler de plak crete ilave edilerek hesaplanmaktadr.
Fesihlerde, braname alnmasna zen gsterilmektedir.

84

85