3.

00pm)

BPME 1013
ASAS KEUSAHAWANAN
(GROUP EKS: 8.00am-

LECTURER
ABDULLAH
ROOM
226

: SYAHRINA
: COB-MAIN BUILDING-

CONSULTATION HOURS:
MONDAY & THURSDAY: 9.30am11.00am
TELEPHONE : 04-9285672
Email
:

AGENDA:
1.
2.

3.
4.

Silibus Pengajaran/Pembelajaran
Etika: Pakaian, kehadiran & penggunaan
telefon bimbit, BUKU TEKS (ORIGINAL)
wajib beli dan wajib bawa setiap kali kuliah.
Tugasan Kumpulan: (will be determine by
your lecturer)
Peperiksaan Pertengahan Semester

- (Bab 1-5, 50 soalan objektif)5.

6.
7.

Peperiksaan Akhir Semester (akan

dimaklumkan kemudian)
Kehadiran 80% WAJIB HADIR; Wajib hadir
awal.
Lain-lain.

Usahawan & WANG

Apakah yang ada di fikiran anda?

Synopsis of the
syllabus:

Emphasize on entrepreneurial
culture among students.
The students will be exposed to
fundamental of entrepreneurship
in terms of history, concept and
theories, and individual
development of successful
entrepreneurs/intrapreneurs.

Synopsis:

Students will be exposed to the

development of creativity and
innovative skills in business or
outside business.
This course perhaps, will be
beneficial for students those who
are willing to start their own
business and to understand the
method on start up the business.

Objectives of the
syllabus:
1.

2.

3.

Understand the entrepreneurial

history, concept and related
theories.
Develop entrepreneurial culture in
your profession.
Elaborate the concept of creativity,
innovative, risk taking and the
basic on business management

BAB 1
PENGENALAN KEPADA
KEUSAHAWANAN
INTRODUCTION TO
ENTREPRENEURSHIP

OBJEKTIF
PEMBELAJARAN

Mengetahui sejarah & asal usul keusahawanan dr

sudut pelbagai bidang.

Mengetahui definisi usahawan dan

keusahawanan dari pelbagai perspektif dan
tokoh2 terkemuka.
Mengetahui kepentingan aktiviti
keusahawanan dalam kehidupan seharian kita.
Memberi takrifan mengenai siapa yang
dikatakan sebagai usahawan dengan disertai
ciri-ciri tertentu.
Memberi takrifan mengenai siapa yang
dikatakan sebagai usahawan menurut konsep
Islam.

Siapa Usahawan?
Usahawan
- individu yg mengusahakan
perusahaan
-bermotif untuk memperolehi
keuntungan
-mengamalkan amalan
strategik untuk berjaya

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN DI
MALAYSIA

Menarik sumbangan kewangan yg

besar drpd sektor swasta
Menghasilkan individu serba boleh.
Meningkatkan bil. usaha
teroka/perniagaan baru
Menghasilkan pemimpin perniagaan yg
berjaya
Mencipta kekayaan
Juara inovasi
Menghasilkan peluang2 teknologi

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD
INDIVIDU

Daya kreativiti yg tinggi

Bermotivasi ke arah kejayaan
Berkeyakinan
Tabah
Berkebolehan bekerja di dalam
keadaan yg tidak menentu
Daya tahan & daya saing yg tinggi
Pandai mencari peluang
Tidak mudah menganggur

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD
MASYARAKAT

Mampu melahirkan masyarakat

yg berdikari & berjaya
Melahirkan ramai usahawan
Merebut peluang
Mengumpul sumber
Mencipta & memasarkan produk
yg mempunyai nilai tambah

MANFAAT PEMBANGUNAN
KEUSAHAWANAN KPD
NEGARA

Menggalakkan pertumbuhan
ekonomi
Meningkatkan daya saing negara di
peringkat global
Menyediakan peluang pekerjaan
kepada masyarakat umum &
golongan terpinggir
Mengurangkan kadar kemiskinan

Kepentingan
Keusahawanan

BANK DUNIA mengiktiraf aktiviti

keusahawanan kepada negara2
sedang membangun.
Pembelajaran keusahawanan berjaya
membuahkan hasil- graduan berupaya
menubuhkan perniagaan mereka
sendiri.
Pendapatan negara meningkat. Negara
bertambah maju dan terkenal.

KONSEP USAHAWAN &

KEUSAHAWANAN

Usahawan Entrepreneur (Richard

Cantillon)
Entrepreneur Entreprendre (B.Perancis)
Bermaksud memikul tugas atau
mencuba.
Usahawan berasal drpd perkataan usaha
Ciri2 usahawan: daya usaha, kreativiti,
inovasi, percaya kpd diri sendiri,
keupayaan mengambil risiko dll.

Usahawan Takrifan
UMUM

Seseorang yang mengusahakan sesuatu

perniagaan sehingga berjaya dengan motif
memperolehi keuntungan di samping
mengamalkan amalan-amalan yang strategik
untuk terus berjaya.

Definisi Usahawan

Usahawan sebagai ejen yang membeli alatalat pengeluaran untuk menghasilkan

barangan yang boleh dipasarkan.

(Richard Cantillon)

Usahawan ialah individu atau kumpulan yang

menganggap tugas menentukan jenis-jenis
perniagaan dan membuat keputusan
mengenai bentuk barangan dan
perkhidmatan atau saiz perniagaan serta
pasaran tumpuan.

(evans)

KONSEP
KEUSAHAWANAN
* Websters New World
- Usahawan ialah seseorang
yang mengorganisasi dan
mengurus pengambilalihan,
mengandaikan risiko untuk demi
keuntungan

KONSEP
KEUSAHAWANAN
Hull, Bosley & Udel (1980):
- Individu-individu yang membeli @
mewarisi perniagaan sedia ada
dengan niat (dan usaha
berterusan) meluaskannya.

KONSEP
KEUSAHAWANAN
Meredith, Nelson & Neck (1982)
- Usahawan ialah orang yang mampu
melihat dan menilai peluang-peluang
perniagaan menggabungkan
keperluan sumber-sumber untuk
mengambil peluang serta mengambil
tindakan bersesuaian demi
memastikan kejayaan.

KONSEP
KEUSAHAWANAN
- Definisi lain:
Sexton dan Bowman-Upton(1991)
Kao(1995)
Coulter (2000)
Hisrich dan Peters (2002)
Kuratko dan Hodgetts (2004)

Definisi
keusahawanan
Sexton dan Bowman-Upton (1991)

jelaskan: satu proses mengenalpasti

peluang-peluang dalam pasaran,
menyusun sumber-sumber untuk
mencapai objektif dan tindakan
seterusnya mengeksplotasi
keperluan sumber-sumber bagi
kepentingan peribadi dalam tempoh
jangkamasa panjang.

Hisrich dan Peters (2002):

satu proses penciptaan sesuatu yg
baru ditambah nilai serta keperluan
usaha dan masa, andaikan
kewangan, psikik dan risiko sosial
serta menerima anugerah dalam
bentuk wang dan kepuasan peribadi
dan kebebasan.

Kao (1995): satu proses mencipta

sesuatu yang baru (kreatif) dan
berbeza (inovatif) bagi tujuan
mencipta kekayaan untuk individu
dan menambah nilai kepada mkat
dan usahawan adalah org yg melalui
proses penciptaan kekayaan dan nilai
tambah tersebut melalui inkubator
idea-idea, penyusunan sumbersumber seterusnya
melaksanakannya.

I.

Dengan tercetusnya definisi

usahawan dan keusahawanan,
wujud 3 tema:
Satu proses-1 siri keputusan dan
tindakan yg berterusan.

2. Inovasi- perubahan, revolusi,

perpindahan dan pendekatan baru.
3. Penciptaan nilai- produk baru,
perkhidmatan, transaksi,
pendekatan dan sumber-sumber.

KONSEP
KEUSAHAWANAN
Ciri-ciri yang diperolehi dari definisi
keusahawanan
Usahawan

Proses

Innovasi

Keunikan

DEFINISI
Wujudkan
Organisasi

Pertumbuhan
Keuntungan

Penciptaan Nilai

Sumber: Gartner, W.B.,What Are We Talking About When We Talk About

Entrprenreneurship? Journal of Business Venturing, Vol, 1990,ms15-28.

KEPENTINGAN
KEUSAHAWANAN&
USAHAWAN - dari sudut
pengurusan
Perancangan
Pengorganisasian

PRINSIP
PENGURUSAN
FAYOL

Kepimpinan

Pengrekrutan

Kawalan

TEORI
KEUSAHAWANAN

Ahli ekonomi yg mempelopori

kajian keusahawanan : Richard
Cantillon & J.B Say (kurun ke 18,
tahun 1775)
Ahli sosiologi: Max Weber (1905)
Ahli psikologi: McClleland (1961)
Di Malaysia : Penggubalan DEB

TEORI & MODEL

KEUSAHAWANAN
TEORI & MODEL KEUSAHAWANAN
Ekonomi

Sosiologi

Psikologi

Schumpeter

Weber

Model Baka

Marshall

Hagen

Israel Kirzner

Gibb &
Ritchie

Teori Kehendak
& Pencapaian

TEORI-TEORI DAN MODEL

KEUSAHAWANAN

i) Perspektif ahli ekonomi

Joseph A. Schumpeter inovasi sebagai
ciri keusahawanan. Bawa
pembaharuan.
Alfred Marshall- 1 proses evolusi ie
hayat sesebuah perniagaan dari
peringkat awal hingga luput.
Israel Kirzner soal ketidaktentuan/
uncertainty. Libatkan kegiatan
ekonomi.

ii) Perspektif ahli sosiologi

Max weber- elemen keagamaan
sebagai asas untuk mencapai kejayaan.

Percaya bahawa kejayaan kegiatan

ekonomi golongan Protestant
disebabkan oleh etika agama
Protestant.

Hasilkan buku The Protestant Ethics

and The Spirit of Capitalisam (1985).

Everett Hagen- Kemukakan teori bahawa

proses melahirkan usahawan berlaku di
kalangan kumpulan bawahan yang tidak
puas hati dlm sesebuah mkat.

Wujud melalui layanan atau tekanan yang

diterima.

Maka, kegiatan-kegiatan ekonomi dan

penerokaan dalam bidang perniagaan
yang baru diambil kira untuk mengatasi
rasa ridak puas hati itu.

Gibb dan Ritchie

- 2 tokoh akademik British terkenal dlm
bidang sosiologi.
- Kemukakan 1 model: model
pembangunan sosial.
- Memberi anjakan ke arah melahirkan
usahawan-usahawan baru.
- Konsep sosialisasi berbentuk
interaktif( tindak balas di antara
individu2 belum berniaga dgn suasana
perniagaan.

iii) Perspektif ahli psikologi

Model Baka

Ahli psikologi memandang golongan

usahawan sebagai seseorg yg
mempunyai identiti tersendiri.

Ada sifat atau kelebihan yang

terdapat pada usahawan tapi tidak
pada orang lain seperti inisiatif,
keupayaan merancang, mengambil
risiko, kecekalan dan bijak mengesan
peluang.

Pendokong utama model ini Mc

Clelland, Lynn dan Schrage.

Teori Kehendak Pencapaian

Dipeloprkan oleh McClelland (1961).

Kaitkan ilmu keusahawanan dengan
teori kehendak pencapaian.
Model ini telah diuji di India dan
negara membangun yang lain bg
mencari penyelesaian masalah
sosio-ekonomi.

1.5 SEJARAH PEMBANGUNAN

KEUSAHAWANAN
Awal abad ke-18, Richard Cantillon
bangunkan teori-teori awal usahawan.
Karya Essai sur la de commerce en
general merupakan terbitan
pertamanya selepas 20 tahun
kematiannya.
Dlm Essai, beliau perhati dan dapati
saudagar, petani, tukang dan pemilik
peniaga tunggal beli pada harga lain,
jual pada harga lain.

Istilah entreprendre merujuk individu

yg sanggup mengambil risiko dan
mengejar peluang-peluang yang ada.
Juga berkecimpung dlm pertukaran utk
mengaut keuntungan di samping
amalkan pertimbangan perniagaan dlm
menghadapi risiko yang tidak dijangka.
Beadeau (1730-1790) usahawan dilihat
seseorg yg telah melakukan inovasi.
Rekabentuk dan aplikasi teknik-teknik
baru dlm usaha krgkan kos, tingkatkan
keuntungan.

Say (1767-1832)- tekankan kualiti

pertimbangan keusahawanan,
semangat kental dan berupaya
selesaikan masalah usahawan lain.
Schumpeter usahawan sebagai
mereka yg lakukan inovasi dgn istilah
ciptaan perniagaan baru, eskplotasi
sesuatu rekaan.
Beliau krg setuju usahawan dikaitkan
dgn inovasi sebaliknya bagaimana
usahawan jalankan perniagaan tanpa
inovasi.

Schumpeter jelaskan inovasi mungkin

terdiri daripada banyak jenis &
berpunca:

Penghasilan produk baru atau

pembaikan dlm kualitinya.

Kemajuan kaedah penghasilan

produk
yg baru.

Pembukaan pasaran baru

Penguasaan sumber bekalan baru

dan

Organisasi yg baru dlm industri.

 Mc

Clelland (1961) kunci kpd peribadi

keusahawanan terletak pd motivasi
kejayaan seseorg usahawan.
Rotter (1966) usahawan mempunyai
lokus kawalan ie. Mereka yg percaya diri
mereka mampu mengawal takdir mereka
sendiri.
Drucker (1964) melihat usahawan
sebagai seseorg yg memaksimumkan
sesuatu peluang. Juga kaitkan
kepimpinan dlm keusahawanan.

Schultz (1980) - gelagat keusahawanan

dimanifestasi oleh org lain berbnding
dgn mereka yg terlibat dlm perniagaan.
Carson (1982) - konsep psikologi antara
perkara yg membentuk gelagat
keusahawanan.
Kets de Vries (1996) usahawan
sebagai pembuat risiko berbanding
mengambil risiko kerana selalunya
mereka menggunakan modal org lain.
Bolton & Thompson usahawan
sebagai invidu yg merekacipta dan
inovasi sesuatu yg bernilai apabila
wujudnya peluang.

Jadual 1.1 menerangkan

ringkasan perkembangan
keusahawanan
Dari tahun 1681-1996
Tokoh2 terlibat.

PERKEMBANGAN PENGAJIAN
KEUSAHAWANAN DI IPT

Lebih kurang 1000 buah universiti di Amerika Sykt.

menawarkan kursus keusahawanan (Harvard,
Stamford, Canbridge dll).
Universiti St. Thomas memberi pengiktirafan kpd
kursus keusahawanan sebagai kurikulum liberal arts
di peringkat sarjana muda.
Di Malaysia, UUM menawarkan BEnt. dan kurikulum
keusahawanan yang meliputi Siswaniaga, Francais,
Percambahan Keusahawanan, Perunding Muda,
Persolekan, Busana, Hiasan Dalaman & Katering.
Institut Pembangunan Keusahawanan (IPK) di UUM
Pusat Pembangunan Keusahawanan Malaysia
(MEDEC) di UiTM.

PERKEMBANGAN
KEUSAHAWANAN DI
MALAYSIA
Beberapa kementerian dan institut yang berperanan

membangunkan keusahawanan di Malaysia

MARA, MOSTI, Kementerian Belia & SUkan, FMM, DPM,
SIRIM, PUNB, Agro Bank, SME Bank.
Yayasan TEKUN, PNB, Uda Holdings, Bank Rakyat,
Suruhanjaya Koperasi Malaysia, PKEN.
UiTM- MEDEC & terawal memperkenalkan kursus
keusahawanan.
UUM IPK & Program Keusahawanan serta wajib lulus
Asas Keusahawanan.
UPM & UMS keusahawanan sebagai minor atau
pengkhususan kepada bidang BBA.
UM sebagai kursus elektif di Jabatan Polisi & Strategi
Perniagaan.
UUM,USM, UPM,UiTM, UTM & UMK pusat
pembangunan dan penyelidikan keusahawanan.

1.6 KEUSAHAWANAN
MENURUT ISLAM
o
o

o
o

Dari sudut Islam, perniagaan merupakan

aktiviti penting sejak sekian lama.
Habil, anak nabi Adam telah pelopori
bidang pertanian manakala Qabil
usahakan bidang penternakan.
Nabi Muhammad mengembala kambing
semasa baginda masih kecil.
Turut membantu perniagaan bapa
saudaranya.

Rasullullah SAW
Jujur, amanah, bertgjwb, sihat, pintar
& pandai mentadbir perniagaan.

Siti Khadijah bt Khuwailid

Nabi Nuh AS - ??????
Nabi Daud - ???????
Nabi Ibrahim ???????
Nabi Yaakob - ???????

Uruskan perniagaan Sayyidatina Khadijah

r.a sehingga mendapat gelaran al-amin
(amanah).
Keusahawanan amat digalakkan dlm
Islam.
Hadis riwayat Tirmizi 9/10 sumber
rezeki adalah daripada perniagaan.
Menurut Islam, perniagaan melibatkan
aktiviti jual beli iaitu pertukaran barangan
yg dilaksanakan oleh manusia utk penuhi
keperluan kehidupan seharian serta
memberi keselesaan hidup.

Aktiviti keusahawanan membolehkan

manusia atau pihak peniaga
memperolehi rezeki yg halal.
Firman Allah;... Dan Allah telah
menghalalkan jual beli dan
mengharamkan riba (terjemahan
Surah al-Baqarah 2:275).
Islam anggap keusahawanan sebagai
satu ibadah.

o
o
o
o

Ibadah bukan semata-mata solat, puasa,

zakat, haji, doa, zikir dan sebagainya
tetapi berniaga juga sebagai ibadah.
Di Madinah, Nabi Muhammad telah bina
masjid dan diikuti sebuah pasar.
Apa tujuannya???
Masjid: laksana ibadat khas
Pasar: urusan perniagaan
Kedua-duanya sebahagian ibadah
kepada Allah s.w.t dlm pengertian
umum.

Aktiviti perniagaan bukan sahaja

penuhi kehidupan manusia tetapi
kumpul harta kekayaan di samping
membuat amal jariah.
Supaya hidup lebih sempurna utk diri
dan keluarga serta tidak bergantung
kpd belas ihsan org lain.
Usahawan berjaya digelar al-Falah
iaitu mendapat keredhaan Allah.
Tinggalkan perniagaan dilarang dan
mendahulukan keredhaan Allah.

Usahawan perlu memiliki akhlak yg

mulia, sentiasa jujur, amanah, benar
dan bertimbang rasa kpd org lain.
Pelanggan bukan shj menilai produk
tetapi pada keperibadian usahawan
itu juga.
Memberi nilai tambah kpd usahawan
dan pemangkin kejayaannya.

1.7
KEUSAHAWANAN
SATU CABANG JIHAD &
Keusahawanan
dianggap sebagai jihad fi
AMAL SOLEH

sabilillah (dilakukan secara bersunguhsungguh demi menegakkan ajaran Islam

dan meninggikan syiar Islam).
Menjadi sumber rezeki kpd mkat (wujud
peluang pekerjaan).
Basmi kemiskinan utk hapuskan masalah
soaial, maksiat, jenayah dan segala
perbuatan mungkar.

a)
b)

c)
d)

Ibadah dan amal soleh adalah amalan baik

dan merapatkan hubungan antara manusia
dgn Allah (hablul minallah) serta antara
manusia dgn manusia lain (hblul minanas).
Muhammad Ali Hashim (2003) sifatkan amal
soleh:
cipta produk / perkhidmatan / pendekatan
yg dinikmati faedahnya berpanjangan.
pasarkan produk dgn efisyen dan berkesan
(kos sedikit) dan manfaat seramai yg
mungkin.
Jana peluang pekerjaan & sumber rezeki kpd
anggota syarikat & tanggungan mereka.
Peluang peningkatan kerjaya dan berterusan
tingkatkan pendapatan.

e) Tingkatkan taraf hidup sehingga

kehiduapan menjadi lebih sempurna.
f) Teguhkan taraf ekonomi dan sosial &
tingkatkan maruah bangsa, agama
dan negara.
g) Kuatkan pertahanan ekonomi
bangsa.
h) Bantu membina khairun ummah.

1.8 GARIS PANDUAN UTAMA

KEUSAHAWANAN DALAM
ISLAM

Terdapat beberapa syarat utk jadikan

keusahawanan sebagai ibadat:
I.
Melakukan apa yg disuruh
II.
Menjauhi apa yg dilarang
III.
Mengamalkan sifat-sifat yg baik
IV.
Perancangan dan strategi perniagaan
V.
Mengetahui hukum hakam
perniagaan

1.9 KESIMPULAN
Konsep usahawan dan keusahawanan
membawa satu definisi serta
perspektif yg sgt luas.
Memberi gambaran bahawa bukan
setakat aktiviti perniagaan tetapi
melibatkan pembentukan ciri-ciri
perwatakan seseorg usahawan di
samping proses-proses lain yg perlu
dilalui.

Tidak ada satu definisi khas yg

ditetapkan bagi terma usahawan dan
keusahawanan kerana bidang ini
sentiasa berkembang mengikut trend
dan peralihan masa serta
persekitaran dan ekonomi negara.

1.10 SOALAN LATIHAN

1.
2.

3.
4.

5.

Dari manakah asal-usul perkataan usahawan

dan siapakan yg memperkenalkannya?
Nyatakan 3 definisi usahawan dan
keusahawanan menurut perspektif-perspektif yg
anda ketahui atau mana-mana tokoh yg
terkenal.
Apakah kepentingan aktiviti keusahawanan dlm
kehidupan seseorg individu?
Bagaimanakah anda mentafsirkan seseorg itu
sebagai usahawan? Nyatakan ciri-ciri yg anda
ketahui dan pelajari.
Nyatakan secara ringkas konsep usahawan dan
keusahawanan menurut Islam.