SYLE

52

Mimarlk Eimi zerine...

Beatriz Colomina,
Arzu Erdem, Pelin Tan
4-6 Kasm 2010 tarihleri arasndan stanbul Teknik niversitesi Mimarlk
Fakltesinde gerekleen Former West (Eski Bat) konferans Arzu Erdem ve
Pelin Tan tarafndan, IKSV Istanbul Bienali ve BAK (Utrecht) ibirlii ile organize
edildi. Grsel kltr ve siyaset arasndaki ilikiye odaklanan bu konferansta;
Ernesto Laclau, Blent Diken, Shuddhabrata Sengupta, alar Keyder, Beatriz
Colomina gibi uluslararas retimleri ne kan dnr, sanat ve mimarlarn
sunumlarn ve tartmalarn izledik. Princeton niversitesi Mimarlk Okulu
Doktora Program ve Medya/Modernizm Program Bakan Beatriz Colominann
sunumu, son yllarda en nemli mimarlk sergilerinde biri olarak kabul edilen
Clip/Stamp/Fold:The Radical Architecture of Little Magazines 1960-1970
projesi zerineydi. Doktora rencileri ile birlikte balatt, 1960-1970 yllar
arasndaki mimarlk dergilerini ve alternatif mimarlk yaynlarn inceleyen bu
aratrma projesi, mimarlk zerine yeni fikirlerin tartld nemli bir platform
olmutur. Projenin sergisi Documenta12, Storefront for Art and Architecture in
New York ve Canadian Centre for Architecture (CCA) in Montreal gibi nemli
sergi ve merkezlerde sergilendi. Bir ariv almasnn kresel ve kollektif dolam
ile sylemsel bulumalar ve tartmalara yol amas, mimarlk ortamn
zenginletirmesi ve farkl nesilden mimarlarn bulutuu ortamlar yaratmas bu
projesinin nemini arttrmtr. Colominann sunumundan alnan esinle kendisi
ile mimarlk eitimi, kurumsal gelenekler ve ilgili konular zerine syletik.
n Arzu Erdem, Pelin Tan.

ARREDAMENTO

Arzu Erdem: Amerika ve Avrupada

verilen mimarlk eitimleri arasnda ne
gibi farkllklardan szedilebilir?
Beatriz Colomina: En belirgin farkllk
eitim sisteminin kendisi. Amerikada
renciler ounlukla beeri ilimler
zerine genel bir formasyonu olan
4 senelik liberal arts kolejlerine
gidiyorlar. Bir rencinin mimarlk
alanna ynelmesi dahi eitimini mimarlk
zerine srdrecei anlamna gelmiyor.
Kolejin ardndan ounlukla, mimarlk
zerine yksek lisans eitimi alabilmek
iin baka bir niversiteye gemek eklinde
bir yol izleniyor. Burada ilgin olan
niversite mezunu olarak ekonomi,
mimarlk, edebiyat ya da sinema alannda
eitim grm olmanzn bir nem tekil
etmemesi. ncesinde her ne zerine eitim
alm olursanz olun mimarlk dalnda 3
ya da 3,5 yllk bir master programna
katlmanz gerekiyor. Elbette bu sistem, 5
ya da 6 yl boyunca pratie dayal bir
eitim veren Almanya ya da spanyadaki ki bana kalrsa Trkiyeyi de buna dahil

AE: Bunlara daha ok meslek okulu

diyebilir miyiz?
BC: Tam olarak deil. Meslek okulu
terimi yeterince ifade etmiyor. Cooper
Union ya da Cornellin meslek okulu
olduunu kesinlikle iddia edemeyiz.
zellikle, uluslararas dzeyde
tannrlklarnn dier niversitelerden ok
daha fazla olduu 70lerde, her ikisi de
alann tamamna etki etmi nemli
sanatsal ve entelektel faaliyetleri
kapsayan programlar sunmaktaydlar.
Ancak yrtmekte olduklar formasyon
asndan Avrupadaki okullardan
ayrmaktalar. niversitede, sanat
eitiminin temel bilimlerle desteklenmesi
Cornellde; grsel sanatlarla desteklenmesi
ise Cooper Unionda program olarak
mevcuttur. Her iki programla da balantl
bir sanat okulunun olmas rastlant deil.
Avrupa programlarnn ounda teknik
eitimde derinlie raslanmyor. Amerikan
okullar sizi dorudan mesleki pratie
hazrlamyor. Bir ofiste alabilirsiniz
ancak kendi ofisinizi aamazsnz.
ncelikle bir ofiste birka yllk stajyerlik
srecinin ardndan ayr bir snavla elde
edebileceiniz yetkinlik belgesine sahip
olmanz gerekir. Amerikada mimarlk
kuramna ayr bir nem atfedilir ki bu da
kanmca nemlidir.
Pelin Tan: Siz ne tr bir program
yrtmektesiniz?
BC: Princetonda mimarlk doktora
programnn bandaym ve bunun yan
sra tarih ve kuram dersleri verdiimden
yksek lisans ve lisans programlar ile
ilikim de sryor. zellikle lisans blm
ok iyi. ncesinde farkl alanlarda eitim
grm olan renciler, bir araya gelerek
mimarl kltrmzn bir paras olarak
felsefe ya da edebiyat renir gibi
reniyorlar.
AE: Genel durum bu mu?

PT: Bu noktada 60larn Fransz

entelijensiyasnn etkisinden bahsedilebilir
mi? Sosyal bilimcilerin mimarlk alanna
nasl bir etkisi oldu?
BC: Evet, ancak yalnzca Fransz
entelektellerinin etkisinden deil.
Dnyann drt tarafnda yanklanan 1968
olaylar ve Vietnam Savana kar
protestolar srerken renciler binalara ve
star mimarlara ilgi duyarak mimarln
eskimi yntemlerini sorgulamaya
baladlar. Bylelikle sosyal sorumluluk,
toplumsal ayrma ve hatta ekoloji
konular merkeze alnd. Bu da
Amerikadaki pek ok mimarlk okulunda
sosyologlarn da grev almasna neden
oldu. 1960larn sonuyla 70lerin bandan
itibaren Amerikadaki neredeyse btn
mimarlk okullar akademik kadrolarna
bir toplumbilimciyi dahil ettiler. rnein
bizde, Princetonda, Bob Gutman
sosyologtur. Sosyoloji mimarlk zerine
tartmalarn nemli bir parasyken,
anlalan o ki, disiplinleraraslk zamanla
biim deitirdi. 80lerde ve 90larda
mimarlk alannda kuramsal retimin
artmasyla sosyolojiye kyasla felsefenin
ok daha nemli hale geldii grlr.
Felsefe, kltr bilimi, edebiyat
alanlarndan insanlar birdenbire aranza
katlyor. Felsefeden John Rajchman ve Liz
Gross, karlatrmal edebiyattan Sanford
Kwinter ya da fizik blmnden Jeff
Kipnis gibi pek ok isim nc mimarlk
okullarnda grev yapyor.
Mimarlk okullarn kadrolarnda mimar
olmayan profesrlerin bulunmas olduka
sradan bir hal ald. stelik bu konuk
akademisyenler faklteye yalnzca
dardan katlmayarak idari grevlere de
getiriliyorlar. Catherine Ingraham,
rnein, mimar deildir. Pratt Institutede
yksek lisans mimarlk programnn
bana geene kadar edebiyat zerine
almalar yrtmekteydi. Amerikan
almalar (American Studies)
blmnden Bob Somol mimarlk eitimi
almam olmasna karn imdi Chicagoda
bir ynetici pozisyonunda bulunuyor.

Sylvia Lavin bir sanat tarihisi olarak

UCLAda mimarlk blmnde grev
yapyor. Bunun gibi pek ok kii mimarlk
eitimi almam olmasna karn mimarlk
alannn nemli bir paras haline
gelebilmitir. rnein, Almanyada ya da
spanyada benzer bir durumdan sz
edilemez. Gnmzde artk mimarlk dier
disiplinlerce de nemli bir iletiim arac
olarak grlmeye ya da muhatap alnmaya
balad. Sanat, Amerikan almalar ya da
kamu politikas gibi blmler
almalarnn ve kaynaklarnn nemli bir
ksmn mimarlk sorunsalna adadlar.

53

AE: Trkiye iin de benzer bir durumdan

sz edilebilir mi?
BC: Mmkn deil.
AE: Ben bunun amamz gereken ciddi bir
eik olduunu dnyorum. Bu zel eik
ayn zamanda sizin iin bir engel de
oluturuyor. nk siz neredeyse
uygulayan mhendis kadar gelecein
mimarn da dnyorsunuz ya da daha
dorusu uzmanl mimarlk alan ile
snrlandrlm bir kiiyi. Dolaysyla
bunun amamz gereken bir ciddi bir engel
olduunu dnyorum.
BC: Katlyorum. Ancak Amerikada hala
okullar arasnda farkllklar mevcut.
rnein, Harvard daha ok
profesyonellii, Princeton ise
entelektellii ile tannr. Princetonda
mimarn hereyden nce bir entelektel
olmas beklenir ve biz, uzmanlk
eitiminin btnyle okuldan alnmas
gerektiine inanmayz. Esas olan nasl
dneceinizi, nasl yazacanz, nasl
tasarlayacanz ya da bir durumu nasl
ifade edeceinizi renmenizdir. nemli
pozisyonlarda bulunan akademisyenlerin
byk ounluunun Princeton kl
olmas tesadf deil. Princeton, eitimci
yetitiren bir eitim kurumu olmasyla
tannmaktadr.
AE: Bir yandan da, srekli uygulanabilir
olann ya da nesnenin temsilinden
bahsetmekte olduumuzu dnyorum.
Oysa nesneyi baka yollarla nasl ifade
edebileceimiz zerinde de durulmal;
rnein, sergilerde ya da metinlerde
olduu gibi.
BC: Bu nemli bir mesele.
AE: nk sadece nesneye younlamak,
dnsel adan da snrlanmak demektir.

ARREDAMENTO

BC: Evet geneli byle. Liberal arts

kolejlerinde renciler okulun ilk
yllarnda uzmanlaacaklar alan
belirliyorlar. Bir tasarm ofisinde mimar

olarak alacak olsalar dahi uzmanlk

eitimi almak iin gelmiyorlar. ster
tasarm ister tarih kuram araclyla
mimarlk balamnda dnmeleri iin
oradayz ki, bu onlara disiplinleraras
etkileimi olanakl hale getiren ok daha
esnek bir ortam salyor. Disiplinin
snrlaryla kapsam fazlasyla daralan
Avrupadaki mimarlk eitimi sisteminden
temelde byk bir farkllk gsteriyor.

SYLE

edebiliriz- teknik okullar gibi Avrupadaki

pek ok niversiteden farkllayor.
Amerikada da benzer ekilde eitim veren
niversiteler var; Cornell University ya da
Cooper Union gibi... Ancak bunlarn ok
az bir ksm 5 yllk diploma program
uygulamay srdryor.

54
SYLE

BC: Evet, ancak bu yeni bir ey deil.

Adolf Loosun yazdklarnn mimarl ile
hi bir ilgisi yoktu. Das Andere adnda
kard o gzel yayn, Bat Kltrn
Avusturyaya Tama Dergisi altbalyla
yaynlanan kk bir dergiydi. Burada
temel olarak Avusturyallara Bat kltr
iinde nasl davranmalar gerektiini
bilmediklerini savlyordu. Olduka
elenceli ve ironik bir sluba sahipti,
ancak mimarlktan falan deil dorudan
gndelik hayattan bahsediyordu. Benzer
ekilde Frank Lloyd Wrightn, Le
Corbusier ya da dierlerine ait yazlarn da
mimarlk retimi hakknda yazldn
iddia etmek olduka g. Bu btnlkl
baka bir ey. Yakn gemite, ncelikle
bina ina eden yeni kuan, yapm
aamalarna ve her eyin nasl bir araya
getirildiine odaklandn grmekteyiz.

Dier disiplinleri, btn dier aktrleri

darda tutmak, kendine ya da senin gibi
olanlara odaklanmak bizi engelleyen bir
tutum.
BC: Aslnda, dnk Former West
Konferansnda bahsettiim mesele de
buydu; Mimarlk pratiinin ina etmekten
ok daha karmak bir hale geliinin
zerinden en azndan 100 yllk bir sre
gemi olmasna karn bu alann nasl
olup da bu kadar dar grl olabildii.
Miesi, Mies yapan yaplar deildi;
sergileri, yaynlaryd aslnda.

ARREDAMENTO

PT: Fikirlerini ortaya koyu biimi mi

demek istiyorsunuz?
BC: Evet. Mies 1920lerin ilk yarsnda
(cam gkdelenler, beton ofis yaps, tula
ve beton krsal evleri) ve sergiler iin
rettii hayata geirilmemi bir dizi projesi
sayesinde tannrlk kazand. Oysa ayn
srete ortaya koyduu gerek binalarn
konservatif yaplar olmad pek de
sylenemez (Urbig Evi, Perls Evi, Villa
Eichstaedt, Mosler Evi). Yarmalar,
sergiler ve yaynlardr Miesi Mies yapan.
Aslnda bizim tandmz Mies oydu.
Elbette yalnzca Mies deil, 20. yzyln
pek ok nde gelen mimar duruunu
yazarak ifade edebilme becerisine sahipti.
Yazar mimarlarn dnemiydi: Yzyln ilk
yarsnda Adolf Loos ve Frank Lloyd
Wright; ardndan epik dnemde Le
Corbusier, Gropius, Mies; yzyln
ortalarnda Alison ve Peter Smithsons ve
Team Xden dierleri ya da Denise Scott
Brown, Robert Venturi; yzyln son
eyreinde ise Aldo Rossi, Peter Eisenman,
Rem Koolhass, Bernard Tschumi

Diller+Scofidio, Abalos y Herreros, Greg

Lynn veya Foreign Office Architect gibi
mimarlarn da dahil olduu batan sona
btn bir yzyl. En dikkat eken ve bizim
de en byk dikkati sarfettiimiz mimarlar
yaplarndan da nce kitaplar, sergileri ve
yazlar ile kendilerini ifade edebilenlerdi.
Mimarlk kompleks bir pratik, kltrel
retimin bir formu. yleyse mimarlk
eitiminin byle bir dar grlln
etkisinde olmas neden?

AE: Kesinlikle.

BC: Bunun abartlacak bir taraf yok

bence. Ben yazma pratiini ina etme
pratiinin bir aklamas olarak
grmektense, paralelliklerini savunmay
tercih ederim. Ayn ekilde projeyi de,
kuramn bir canlandrmas olarak
gremeyiz. Burada nemli bir ayrm var.
Dolaysyla eitimden bahsederken,
aratrmaya dayal bir okulun, zellikle
AE: Bunun yansra, yaynlarna
uygulamada, renci ve fakltenin ibirlii
bakldnda orada da artk sadece rnn ile gerekleecek bir think tank
kendisinden bahsedilmediini grmekteyiz. modelinde organize edilmesi dnlebilir,
Sreten, aralardan, stratejilerinden
sonular ise farkl ekillerde ortaya
bahsetmekteler. Yalnzca tasarlamak
konabilir. Bir ksm kitap olarak
gayesiyle de snrl deil stelik; daha ok
baslabilir, bir ksm temel konular ele
durum ve ilikileri anlamak, diyalog
alan mimari ya da kentsel projelere, ya da
kurabilmek amacyla.
bir ksm sergilere, filmlere ya da internet
sitelerine aktarlabilir, rnein. ok eitli
BC: Evet, kesinlikle. Aslnda yaplardan
sonular olacan dnyorum.
bahsetmiyor pek ou.
AE: Metinsel tabanl m?
AE: Bir baka gelimeden daha
szedilebilir. Modernite ya da baka bir
BC: Yaz her zaman nemlidir. Mimarlk
ey zerine yazlanlardan sonra her ey
entelektel bir etkinliktir. Rnesansta
rn odakl hale geldi. rne vurgu
mimarlk eitiminin ilk uygulamalarna
yapld. Tanm ya da nasl
bakarsanz, 16. yzylda Floransada
tanmlanabilecei zerinde duruldu.
Academia del Disegnoda, mimarlk
Ancak bugn rnlerin daha nce
pratiini loncada, bir ustann varlnda
olduu gibi spotlar altnda boy
renmekle akademide renmek
gsterdiini iddia edemeyiz. Onlar bir
arasndaki ayrm grmek olduka
eit son rn, rnein UN Studionun
ilgintir. Akademilerin kurulmas
yaynlarnda tanmlanan mutlak
mimarln bal bana bir pratii
srelerin beklenen neticesi. Dolaysyla
tanmlamayan, ancak pratikte karlk
bence bu ok nemli. zellikle bu
bulan bir syleme dnmesi demektir.
yaklamn tek disiplinin daarc ile
Okulun grevi renciye nasl ina
snrlanmam bir bilgi kaynandan
edeceini retmek deildir. Bu ancak
beslenme gereksinimine yol at iddia
mezun olduunuzda renebileceiniz bir
edilebilir mi?
eydir.

55
SYLE

PT: Son dnemde devletin

yksekretim konusunda
uygulad politikalar
hakknda ne
dnyorsunuz? Mimarlk
eitimine bunun nasl bir
etkisi olacak? Ya da
Bolonyadaki standartlama
srecinin etkisi ne ynde
oldu?
AE: Ben bir de, mimarlk
eitimine eitli standartlar
getirmeyi amalayan
kurumlar; akreditasyon
sistemleri ve sivil
organizasyonlar konusunda
fikrinizi almak isterim. Bu
kurumlarn tay
ykseltmektense aa
ekmesi gibi bir problemin
varlna da inanyorum. Ya
da dier bir deile bir eit
kltrel asimilasyon edimi
iinde olduklar sylenebilir.
tekinin yersiz kalmasna
gz yumarak bir anlamda
baskn bir yap
oluturmuyorlar m?
BC: Amerikada Bolonya
zerine bir almamz yok;
ancak elbette NAAB
(National Architectural
Accrediting Board: Ulusal
Mimarlk Akreditasyon
Kurulu) ile sregelen bir
akreditasyon srecimiz her
zaman varolmutur ve
Bolonyann da bir lde
ABD modelini Avrupada
yaygnlatrmay denedii
sylenebilir. Avrupa apnda
yap ina etme yetkisi vermek
zere insanlar bir ekilde
deerlendirebilmek iin bir
standart oluturmay
amalamalarn bir noktaya
kadar kabul edebilirim, ancak yine de
ABDde mesleki diploma ile yetkinlik
belgeleri arasnda byk bir ayrm var.
Diploma mesleki normlarn btnyle
edinilmesine karlk gelmiyor.
Diplomalln snr btnyle mesleki
normlar ile belirlenmiyor.

grlr. nanlr ey deil. Philip Johnson

bu belgeyi alabilmek iin saysz, belki 30
kez snava girdiini sylyor. Uygulama
izni alabilmek iin kendisini daha az
yetenekli insanlarla kyaslamak
durumunda kalm.
PT: Yasa bu.

BC: Aslnda, tarihsel srecine baklrsa,

daha iyi mimarlarn bu yeterlik snavlarn
gemekte hep daha ok zorlandklar

BC: Bildiiniz gibi, tm bu standartlar ile

asgari dzeyde ortak bir payda yaratlmas
amalanr. Demek istediim, her mimarlk
okulunda ya da mesleki snavda herkesi

2 Clip/Stamp/Fold:The
Radical Architecture of
Little Magazines 19601970, sergi posteri
Storefront For Art and
Architecture, KasmOcak 2007 NY.

ARREDAMENTO

AE: Peki yetkinlik belgeleri?

1 Beatriz Columina proje

rencileri ile, CCA'de
Clip/Stamp/Fold:The
Radical Architecture of
Little Magazines 19601970 sergi al.

56
SYLE

BC: O halde akreditasyon

srecinin ne kadar sancl
bir sre olduunu zaten
biliyorsunuz.
AE: Burada tuhaf bir
ikilemden de sz edilebilir.
Bir yandan sabit ve
neredeyse uluslararas
nitelikte prensipleri kabul
ediyorsunuz, bu bir noktaya
kadar kabul edilebilir bir
ey, ancak dier taraftan da
kendi yerel ya da size zg
farkllk ve karakteristikleri
ifade edebileceiniz bir
alann olmadn
farkediyorsunuz.

ARREDAMENTO

3 Clip/Stamp/Fold:The
Radical Architecture of
Little Magazines 19601970, Storefront For Art
and Architecture, KasmOcak 2007 NY.
4 Clip/Stamp/Fold:The
Radical Architecture of
Little Magazines 19601970, sergi posteri
Storefront For Art and
Architecture, Kasm-Ocak
2007 NY.

kapsayc zorunluluklarn ne olabilecei.

Bu gerekten mimarlk alanna dair
beklentileri drebilir.
AE: Bana kalrsa bu ortak payda durumu
biraz abartlyor. ok temel eylere
dnyor, hereyi test ediyorsun ve
hereyi denetliyorsun. Biz de NAAB
tarafndan akredite edildik ve bize de
sertifika verildi. Btn kriterlerini yerine
getirdik. Eer yanlmyorsam ABD
dndan akredite edilen ilk kurum
Tdr.

BC: Katlyorum. rnein,

biz lkedeki en kk
mimarlk okuluyuz. 65
rencimiz var. Bizim okulu
Barselonadaki kendi
okulum gibi yzlerce hatta
binlerce rencisi olan
okullarla kyaslamak
houma gidiyor.
Akreditasyon Kurulundan
gelenler o standart
sorularn soruyorlar; sizde
u neden yok, bu neden
yok gibi sorular. Bu derece
kk bir okulun o dier
daha byk okullarn
verdii eitimi verebilmesini
beklemek pek de inandrc
deil. Akl alr ey deil
gerekten. Biz ancak nasl
dnmeleri gerektii
konusunda yol
gsterebiliriz. Ayrca dnya
deiiyor, dolaysyla
standart mfredat
programlarndan bahsetmek
olduka anlamsz. Tek
ihtiyacnz olan insanlar ve
dersliklerin yeni dnyaya
uyum salamas.
AE: Ayrca akreditasyon sistemlerinin
ounun niteliksel bir deerlendirme
yapmak yerine niceliksel ltleri esas
aldn dnyorum. Yapmalyz da,
nk gnmzde mimarlk okullar
arasndaki diyalog balamnda en nemli
mesele bu. Ancak akreditasyon srecinin
ok olumlu sonularnn da olduu bir
gerek. Eer bir kurum kabul edilme
beklentisi iindeyse bunun getirisi olduka
fazla; her trl medya retimini

57
SYLE

belgelemek, arivlemek, deerlendirmek,

farkllklarn ayrdna varmak ya da
benzerliklerin tadn karmak gibi...
BC: rencilerin almalarn
arivlemekten mi szediyorsunuz?
AE: Evet, bunun bizim amzdan ok
nemli olduunu dnyorum. Belgeleme
alkanl ile tannan bir kltrden
geldiimiz sylenemez.
PT: Hayr, hayr. Asla deiliz. O kadar
modern deiliz.
BC: ok ilgin.
PT: Bilgiyi kayt altna almak, belgelemek,
arivlemek ve benzeri tutumlar modern
olmann gstergesidir. Bizde bunu pek
yapmayz, yapsak da doru ekilde
yapmayz. Bu ayn zamanda
kurumsalln da gstergesidir. Her kurum
Batl kuruma nasl uyum salayacan
dnmek durumundadr. Gelecekte
kavramsal bir ereve oluturabilmek,
tarihi yeniden ina edebilmek ancak
arivlemek ile mmkndr. Sanrm
Foucaultnun ortaya att ilk savlarndan
biri bu. Foucaultnun temel savlarndan
biri ancak ayn zamanda modernitenin de
temelinde bu dnce var.
BC: Bu tabii bana ok ilgin geliyor,
nk biz ariv konusunda olduka iyiyiz.
Btn bu Amerikan niversiteleri kendi
yaynlarn ar nemserler ve bunu
profesyonel bir biimde yaparlar. NAAB
iin hazrlanan dokmanlar da bu dzenli
arivleme alkanl sayesinde elde
edilmitir.
AE: Abarttklarn m dnyorsunuz?
BC: Belki de.
PT: Grntlemek ve kaydn tutmak
yntemiyle btn bir tarihi batan ina
edebilirsiniz; hatta bir ideolojiyi de.
Dolaysyla yalnzca tarih deil. Yalnzca
bilgiye hizmet etmiyor; bilgiyi eksilten de
bir ey ayn zamanda. Modernizm ok
tehlikeli. Bence modernizm daima tehlike
arzetmitir, buna katlr msnz?

BC: Aslnda u sra doktora programnn

banda olduum iin stdyo derslerine
girmiyorum. Ama pek ounun renciyi
yanl ynlendirdii konusuna katlyorum
ben de. ncelikle mimar hala tek bana
tek bir g olarak tahayyl ediliyor. Bu
ok anlamsz, bildiiniz gibi, mimarlk
daima bir takm iidir. Ben rencilerin
daha ok think tank (beyin takm)
modelinde almasndan yanaym. Bu,
uygulanacak bir yap projesi olsun ya da
olmasn, nemli deil. Aratrmalarn,
farkl dncelerin irdelenmesi dnceyi
somutlatrmak iin ok farkl yntemlerin
retilmesine imkan verir. Mimarlar asla
tek bir mecra zerinde faaliyet gstermez
ve sadece yap ina etmezler. Akas,
dnya apnda en byk yanky
uyandran projelerin asla hayata
geirilemeyecek nitelikte olduu
sylenebilir. Mimarlk eitiminde, bir dizi
proje ortak alan farkl ekipler
tarafndan gelitirilebilir ve bylece farkl
yaklamlar elde edilebilir. Ayrca ekipteki
en gen rencilerin ekibin bana
getirilmesi de dnlebilir. nk

rencilerin birbirlerinden ok -belki

bizden rendiklerinden dahi ok- ey
renmelerini salayan tuhaf bir iletiim
biimleri vardr. Bunun iyi bir ey
olduunu dnyorum. nk dnya
srekli deiiyor. Dolaysyla nemli olan
bizim ne bildiimiz deil; tekrar ediyorum,
renmenin yollarn birlikte aratrmak.
Yaplara ve kiilere gereinden fazla nem
vermekten kanmak durumundayz.
Mimarln ok sayda aktrn rol ald
kompleks bir retim alan olduunu kabul
etmek gerekiyor. Ve elbette bu bilin
eitime de yansmal.
Sorularnz uygun ekilde yantlayabildim
mi, bilemiyorum.
AE: Aradm yant buydu! Bu verimli
sohbet iin size ok teekkr ediyoruz.
n Prof.Dr. Arzu Erdem, Mimarlk

Fakltesi, T
Yrd.Do.Dr. Pelin Tan,Yeni Medya
Blm, KHAS/Aratrmac, ACT MIT

ARREDAMENTO

AE: Biz bir eyleri ancak varsayyoruz.

Her ey bizim varsaymlarmzla ilikili.
Eer mimarlk eitimini mesleki bir eitim
program olarak ele alrsak, belirli kalplar
araclyla yalnzca bu snrl ereve ile
ilikili olduunu varsayyoruz demektir.

Bana kalrsa renciye yol gsterici lineer

bir model nermektense, kullanabilecei
aralar konusunda daarcn geniletmek
ok daha hayati bir nem tayor. Aslnda
tam da sormak istediim soru u;
renciyi tek bir kalba sokmayan kendi
kendini biimlemesine imkan veren bir
stdyo ortam yaratabilmek iin nasl bir
strateji benimsemeliyiz?