Toelichting op het lesontwerp:

Combinatie-les muziek en natuur & techniek

Inleiding
Tijdens deze les wil ik de leerlingen tegelijkertijd muziekles geven en natuur & techniek.
Hier heb ik voor gekozen, omdat vorige week de muziekles niet helemaal goed ging en ik
graag de les wil hervatten, maar ik moet ook nog een natuur & techniek les geven.
Gelukkig is muziek goed te combineren met natuur & techniek!

B1: leerdoelen stellen

Hieronder staan de leerdoelen welke ik heb gesteld voor deze les:

Kerndoel 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en

natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en
temperatuur.
De leerlingen kunnen aan het einde van de les vertellen wat geluid is.
De leerlingen hebben aan het einde van de les korte experimenten met het thema
geluid uitgevoerd aan de hand van ballonnen.
De leerlingen kunnen aan het einde van de les zonder het zien van de tekst het eerste
couplet van het lied (opstaan, doorgaan, kalm aan) zingen.
De leerlingen hebben aan het einde van de les in tweetallen samengewerkt om de
antwoorden op de vragen te bedenken.

Ik heb voor deze leerdoelen gekozen, omdat ik het belangrijk vind dat leerlingen een
onderzoekende houding kunnen aannemen. Daarbij heb ik gekozen voor een aantal korte
experimenten, aangezien ik niet zo heel veel tijd heb voor deze les. Verder heb ik als
leerdoel gekozen dat de leerlingen aan het einde van de les het eerste couplet zonder
tekst zouden moeten kunnen zingen. Dit is haalbaar, ook als ertussendoor nog proefjes
gedaan worden. De leerlingen kennen het lied namelijk al. Het eerste couplet hebben we
al een aantal keer gezongen (met tekst en volgens de weggeefmethode). Tot slot vind ik
het belangrijk dat er veel wordt geoefend met samenwerken. Dit is namelijk een erg
belangrijke vaardigheid!

B3: leeractiviteiten begeleiden

Voor deze les vind ik het belangrijk dat er wordt samengewerkt. Ik heb ervoor gekozen de
leerlingen in tweetallen te laten werken, zodat de groepjes zo klein mogelijk blijven. Ik
hoop hiermee te bereiken dat het gemakkelijker wordt om de aandacht van de klas terug
te pakken. Daarbij is het werken in een groter groepje niet nodig en waarschijnlijk zelfs
minder effectief. Het zijn allemaal kleine, korte proefjes waarbij twee personen elk iets te
doen heeft, maar in het geval van drie personen zal er waarschijnlijk n groepslid niets
te doen hebben.
Verder heb ik ervoor gekozen om de leerlingen te laten overleggen over hun antwoorden
op de vragen van het werkblad, alvorens de antwoorden op te laten schrijven. Op deze
manier bevorder ik het coperatief leren. Hetgeen ik ook bevorder, is de verdere
integrering in de groep van een kleine groep specifieke leerlingen (zie typering en
overdenking van de groep). Door hen een op een te laten samenwerken, geef ik hen de
tijd en ruimte om voorzichtig toenadering te zoeken en vinden tot de groep. Deze
toenadering zal stap voor stap verlopen, waarbij de leerlingen steeds meer vertrouwen
zullen krijgen in hun klasgenootjes (en misschien ook wel in zichzelf).

A3: leiding geven aan het groepsproces

Een positieve sfeer in de klas vind ik ontzettend belangrijk. Daarom doe ik altijd mijn best
om vrolijk en vooral ook enthousiast voor de klas te staan. Verder vind ik het zeer
belangrijk dat leerlingen betrokken zijn. De vorige keer dat ik een muziekles heb
gegeven, waren de leerlingen zeer enthousiast, maar ook erg druk en energiek. Hierdoor
kwam mijn les in het gedrang. Deze keer heb ik ervoor gekozen de muziekles te
combineren met natuur & techniek om hen zo extra te motiveren betrokken te zijn en te
blijven. Er zijn een aantal leerlingen waar ik zeker op moet letten tijdens deze les,
aangezien deze leerlingen vaker problemen hebben met het bij de les blijven. Deze
leerlingen wil ik aanspreken en bij de les betrekken op het moment dat ik merk dat zij niet
opletten en/of meedoen. Ook wil ik de klas aanspreken, indien zij hetzelfde gedrag
vertonen als afgelopen week. Ik wil gebruik maken van de volgende technieken: zwijgen
en afwachten, in de handen klappen, vragen om stilte en aftellen.
Verder wil ik regelmatig wijzen op stille vingers. De leerlingen hebben namelijk de neiging
door de klas te roepen en steeds op mij of op klasgenoten te reageren. Daarbij wil ik mijn
plaats in het lokaal zo nu en dan veranderen. Meestal sta ik alleen voorin de klas en loop
ik af en toe een rondje langs de tafels, maar nu wil ik tijdens de instructie en gedurende
de les door de klas lopen. Zo hoop ik de betrokkenheid van de leerlingen te behouden.
Tevens kan ik zo de leerlingen beter in de gaten houden en zien waarmee zij bezig zijn.
Ook kan ik op deze wijze meer interactie hebben met tweetallen of individuele kinderen
om positieve feedback te kunnen geven.

A4: interactie aangaan met de groep

Tijdens mijn lessen vind ik het belangrijk dat leerlingen hun ideen, gedachten,
opmerkingen e.d. kwijt kunnen aan mij of aan de rest van de klas. Daarom wil ik zoveel
mogelijk van de leerlingen de kans geven hun zegje te doen, mits de les niet in het
gedrang komt.
Daarbij wil ik tijdens de uitleg ende uitvoering van de proefjes actief naar de leerlingen
luisteren, mochten er problemen of opmerkingen zijn. Ook wil ik tijdens deze les
regelmatig rondlopen om zo de leerlingen n op n feedback te kunnen geven. Tijdens
de nabespreking van de les wil ik de leerlingen laten weten en aan mij laten vertellen wat
er goed ging en minder goed ging tijdens deze les. Zo kan ik en zijzelf leren van hetgeen
er gezegd gaat worden. Ik wil bij de evaluatie goed letten op de ik-boodschap.

B2: Leeractiviteiten ontwerpen

Voor deze les heb ik ervoor gekozen zowel muziek als natuur en techniek met elkaar in
n les te combineren. Daarbij heb ik voor een coperatieve werkvorm gekozen. Ook doe
ik een deel van de les klassikaal, namelijk de inleiding, de uitleg en de nabespreking. Ik
vind het belangrijk dat leerlingen leren samen te werken, maar ook dat ze leren samen na
te denken over een onderwerp en goed met elkaar te overleggen.
Ik heb voor het werken in tweetallen gekozen, aangezien de proefjes niet meer dan twee
personen nodig hebben. Ook heb ik deze keuze gemaakt, zodat ik een aantal leerlingen in
de klas kan motiveren meer toenadering tot de groep te krijgen door eerst toenadering bij
individuele leerlingen te vinden.
Tot slot moet ik rekening houden met de actualiteit, want ik heb te horen gekregen dat de
leerlingen in de middag gaan skaten. Dit zal waarschijnlijk inhouden dat de leerlingen wat
drukker en enthousiaster zijn waardoor de aandacht wellicht niet steeds bij de les zal zijn.
Dit is de reden dat ik proefjes wil doen aan de hand van simpele materialen, namelijk
ballonnen, rijst en confetti. Op deze manier hoop ik de aandacht van de kinderen erbij te
houden.