sejarah FORM 2- bab

BAB 1KEDUDUKAN
BRITISH

STRATEGIK MENDORONG PENGUASAAN

Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI)

- ditubuhkan di England pada tahun 1600
- diberi hak monopoli perdagangan rempah di kepulauan Melayu
- diberi kuasa oleh kerajaan British untuk mendapatkan tanah jajahan

SHTI SHIT xD
pulau pinang Kedah , kegemilangan Kedah sebagai
kuasa maritim SHTI siam SHTI
Kedah
SHTI pelabuhan tempat persinggahan, pusat pengumpulan barang
dan pangkalan tentera bagi urusan perdagangan, pulau pinang yang
strategik di tengan-tengah laluan perdagangan antara Timur dengan Barat

KEDAULATAN KEDAH TERCABAR

,kuala Kedah pelabuhan entrepot, mengamalkan
dasar buka pintu () kuala kedah pusat
perdagangan antarabangsa, Bugis,Siam Burma

Ancaman Bugis
Pertikaian dan perebutan takhta pembesar ,Sultan Muhammad
Jiwa Tunku Abdullah Raja Muda Kedah,
anak gahara() Kerabat raja Kedah Selangor
Bugis pakat menentang sultan muhammad jiwa, Raja Haji Bugis
Kuala Kedah Alor Setar,sultan Kangar,
Firma Jourdain Sullivan and de souza 1771 firma hantar
1

Francis Light berunding dengan sultan muhammad jiwa perjanjian

SIAM
kedah bunga emas siam sebagai tanda persahabatan, siam
burma ,kedah bunga emas, ,siam kuasa
yang kuat kedah wang,tenaga manusia bunga emas ,sultan
SHTI pulau pinang

1.2 TIPU HELAH SHTI MENDAPATKAN PULAU PINANG

SHTI kepentingan perdagangan mereka akan terjejas akibat dasar
monopoli Belanda. sultan kedah pulau pinang
bagai pucuk dicita ulam mendatang,Francis light sultan

Perjanjian Inggeris-Kedah 1786

- SHTI kedah
- kedah
- 30000dolar sepanyol sultan

11 Ogos 1786 bendera Union Jack, pulau pinang prince of wales

island SHTI petempatan georgetown, sempena Raja England
(King George lll ) bermula penjajahan British

1786 siam Petani kedah.Sultan kedah SHTI

Francis Light
menjaga kepentingan ekonomi mereka dengan Siam, Sultan
1791 sultan Riau ,Siak, Selangor Seberang
Perai angkatan laut menyerang dan mengambil balik
Pulau Pinang Francis Light british sultan Seberang
Perai kubu, sultan
2

Perjanjian Persahabatan dan Keamanan Inggeris-Kedah 1 Mei 1791

- Pulau PinangSHTI
- Sultan Abdullahdibayar 6000dolar sepanyol setahun
- George LeithGabenor Pulau Pinang pertama
Pulau Pinang SHTI

1.3 SHTI MENGAMBIL SEBERANG PERAI

1800 Sultan Dziauddin siam SHTI
bantuan ketenteraan~ sultan SHTI
Gabenor George Leith

Perjanjian Persahabatan dan Perikatan Jun 1800

- Sultan Seberang Perai
- SHTI 10000dolar sepanyol setahun Pulau Pinang Seberang Perai

SHTI Seberang Perai, Province Wellesley

Seberang Perai

Nov 1821, Siam kedah SHTI

perjanjian menanam tebu di tepi bibir kedah siam
JUN 1821 Raja Siam (Rama lll) Henry Burney bangkok

Perjanjian Burney 1826

- British ketuanan Siam terhadap Kedah
3

- Sultan Kedah (Sultan Ahmad Tajuddin ll) kedah, pulau

pinang, Seberang Perai, Perak, Selangor Burma
- British sultan kedah siam siam jajahan tahluk
- British sultan Kedah yang berlindung di Pulau Pinang Kedah,
kedah Siam bunga emas
- Siam pendudukan British di Pulau Pinang Seberang Perai

1.4 PERTAPAKAN SHTI DI SINGAPURA

SHTI pulau pinang pelabuhan di kepulauan Melayu
pulau pinang terlalu jauh ke utara Selat Melaka
pedagang Betawi, Riau Lingga SHTI
pelabuhan yang strategik di selatan Selat Melaka,

china China barang dagangan teh,

sutera, kapas dan bahan pencelup( Eropah
laluan berdagangan antara India dan China
Perang Napoleon British Melaka dan Betawi
Belanda~Belanda >.< mengenakan cukai
tinggi memberi layanan yang buruk Betawi pedagang
British Stamford Raffles pelabuhan,
Palembang, Acheh dan Riau pelabuhan, British
meyaingi pengaruh Belanda

Then, Raffles SHTI pangkalan di Singapura,

Belanda

Kedudukan Strategik di bahagian selatan S/M mengawal laluan

perdagangan di Selat Melaka dan Selat Sunda
pelabuhan bebas, pelabuhan Belanda di Betawi

Raffles menyekat kuasa monopoli Belanda di

Kepulauan Melayu

Johor
Sultan Abdul Rahman bawah pengaruh Belanda
xD)

Raffles 12Jan 1819 30 Jan 1819, Temenggung Abdul

Rahman perjanjian, British membina loji di
Temenggung Temenggung Abdul
Rahman Sultan Abdul Rahman

Perjanjian antara Temenggung Abdul Rahman dengan Stamford Raffles pada

30 Jan 1819
- SHTI bina loji
- SHTI Temenggung, ancaman luar
- SHTI Temenggung 3000 dolar sepanyol
- SHTI Temenggung negara Barat

perjanjian sultan Abdul Rahman

Raffles Sultan Abdul Rahman dan Belanda,
masalah pewarisan takhta Sultan Hussein
(Sultan Abdul Rahman ) Sultan
Hussein, Sultan
( Sultan Hussein sultan
Pahang

SHTI Sultan Hussein Sultan,

Sultan Hussein Perjanjian antara Temenggung Abdul
Rahman dengan Stamford Raffles pada 30 Jan 1819 SHTI
5

bertapak di Singapura, Johor Sultan, Sultan Hussein

bersemayam di Singapura Sultan Abdul Rahman Lingga

Raffles berkuasa penuh di Singapura,

Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman perjanjian,
berkuasa di seluruh

Perjanjian 7 Jun 1823

- SHTIberkuasa di seluruh Singapura dan pulau yang berdekatan
pulau yang menjadi Sultan Temenggung kediaman.
- British undang
- Sultan 1500 dolar sepanyol sebulan / Temenggung 800 dolar sepanyol
sebulan
- Sultan dan Temenggung menerima atau mengutip cukai dari
tongkang Cina

John Crawfurd (Residen Singapura)Sultan Hussein Temenggung

Perjanjian 2 Ogos 1824

- Sultan Temenggung SHTI
- Sultan dan Temenggung atau warisnya

- Sultan dan Temenggung pedagang berdagang di Johor dan

wilayah takhluknya
SHTI ()

SHTI Temenggung Abdul Rahman pusat pentadbiran

Teluk Belanga, memajukan Singapura, SHTI
Teluk Belanga dan Kampung Gelam), 1866 pusat pemerintahan
Johor Teluk Belanga Johor Bahru

1.5 Perpecahan Kepulauan Melayu

Belanda British pelabuhan
Belanda mendakwa Singapura
pelabuhan Betawi

British Belanda

Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 (Persetiaan London)

- Belanda petempatan British di
- Belanda petempatan baru di S/M
- British Bangkahulu Belanda / Belanda Melaka British
- British petempatan baru di

perjanjian
= Kepulauan Melayu pengaruhS/MBritishRiau dan
linggaBelanda
= British kuasa Barat
= British menguasai laluan Perdagangan di Selat Melaka
Belanda British

1.6 Penubuhan dan Pentadbiran Negeri-Negeri Selat

British petempatan
--->Leftenan Gabenor
---->Residen

1826 NNS (Negeri-negeri Selat),

menjimatkan perbelanjaan dan menyeragamkan pentadbiran

NNS ibu negeri

1832 ibu negeri pendudukan
pelabuhan
Pentadbiran NNS diketuai oleh Gabenor yang menerima arahan daripada
Gabenor Jeneral di India
Residen Konsular Gabenor menjalankan pentadbiran di NNS
Gabenor Jeneral British di India menggubal semua dasar dan undangundang(/NNS, NNS NNS
tanah jajahan India.British pusat pentadbiran
London. 1 APR 1867, NNS tanah jajahan British dan terletak
di tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan di London, Majlis
Perundangan ditubuhkan NNS meluluskan undang-undang sendiri

NNS London
SHTI kebajikan NNS
NNS hapus taraf pelabuhan bebas di Singapura
NNS menubuhkan kongsi gelap
Pengenalan Mata Wang1855 wang dolor sepanyol rupee India
( pedagang

penduduk tempatan British NNS tempat buangan banduan

(

perjanjian,
perjanjian perjanjian kesan
perjanjian
perjanjian~
~~

----------------------------------------------TAMAT--------------------------------------------------

Sejarah FORM 2-bab

KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR

TANGAN BRITISH
kuasa asing
Revolusi Perindustrian di England pada akhir kurun ke-18
British Perak, Selangor ,Negeri Sembilan dan Pahang yg kaya dengan bijih
timah kilang bijih timah
British campur tangan dan Sultan-sultan Melayu British
mengukuhkan kuasa, British membentuk Sistem Residen NNMB (Negeri-negeri
Melayu Bersekutu)
Revolusi Perindustrian?

2.1 Dasar Campur Tangan British di NNM (Negeri-Negeri

Melayu)
dasar campur tangan--->selepas tahun 1874
dasar tidak campur tangan---->sebelum tahun 1874
Negeri-Negeri Melayu Perak , Selangor, Sembilan, Pahang
dasar campur tangan
dasar campur tangan British melibatkan diri secara langsung dalam NNM
selepas tahun 1874...
1874 mengamalkan dasar tidak campur tangan
mengambil NNS
NNS menjalin hubungan dagang yang aktif dengan NNM,
NNS memainkan peranan sebagai pelabuhan entrepot yang mengedalikan perdagangan
NNM
Pedagang NNS perlombongan bijih timah di Larut, Sg Ujong, Lukut dan Klang.

campur tangan British?

1 Kekayaan Hasil Bumi
NNM bijih timah, emas, bijih besai arang batuBritish
2Revolusi Perindustrian
British bijih timah perusahaan mengetin makanan untuk
- mendapat bekalan bijih timah yang berterusan
- Menjadikan tempat memasarkan hasil keluaran kilang mereka
3)Pembukaan Terusan Suez (dan penciptaan kapal wap
Kapal wap : &
Terusan Suez: Tanah Melayu
4)Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah yang lain
10


Belanda-->Hindia Timur(Indonesia)
Perancis-->Indo China
Sepanyol-->Filipina
5)Pertukaran kerajaan mengubah dasar British
Parti Konsevartif mengambil alih pucuk pimpinan kerajaan Britain daripada Parti
Liberal.Konsevertif tidak campur tangan campur tangan
6)Desakan pedagang mempercepat campur tangan
Pembesar Pergaduhan kongsi gelap pedagang British
campur tangan 1873 243 pedagang NNS Setiausaha
Tanah Jajahan British iaitu Lord Kimberly bagi mendesak British campur tangan.

hasil bumi
Perak (bijih timah) -------> Daerah Larut dan Kinta
Selangor (bijih timah) ----> Lukut , Kuala Lumpur , Ampang Petaling
Pahang (emas)-----------> Sg.Pahang , Sg. Lembing
Sembilan (bijih timah)----> Sg. Ujong

2.2 Keadaan di Perak, Selangor ,Negeri Sembilan dan

Pahang Memberi Peluang Campur Tangan British
British ~

1) KETIDAKSTABILAN DI PERAK
Perang, Perang Larut Perang Saudara
Perang Larut perang / Perang Saudara perang,
~
Perang Larut
Daerah Larut di Perak kaya dengan bijih timah Kelian Pauh dan Kelian Bharu
1848 , untuk memajukan perlombongan
bijih timah di Larut, pergaduhan ,
kongsi gelap kongsi gelap
- Ghee Hin
- Hai San
pergaduhan Perang Larut, perusahaan bijih timah,
kekacauan,
Kapten Speedy Timbalan Pesuruhjaya Polis NNS untuk Larut
kekacauan
Perang Saudara
Perebutan takhta (di kalangan kerabat diraja Perak
perebutan sistem pewarisan takhta yang diamalkan
11

 sistem pewarisan takhta Perak anak raja sultan

Raja di hilir, Raja Bendahara Raja Muda
pewarisan
Sultan Ali 1871 Raja Ismail (Raja Bendahara) sultan
Sultan Abdullah dan Sultan Yusof Sultan Abdullah Raja
Muda sultan Raja Yusuf Raja Di Hilir ,
diketepikan pembesar Perak
Raja "Yu""suf "
xD)
Raja Abdullah pembesar di hilir Perak~

(i) Dato' Maharajalela

(ii) Dato' Sagor
Raja Ismail sultan, hulu Perak, Raja Abdullah hilir
Perak perbalahan perpecahan dan menggugat keamanan di negeri
Perak
Raja Abdullah British, Sultan,
peluang menguasai Perak yang
kaya dengan bijih timah
Andrew Clarke pembesar dan pemimpin kongsi gelap Pulau Pangkor untuk
menamatkan kekacauan di Perak, Raja Abdullah, Ngah Ibrahim, Dato'
Sagor Raja Ismail kapal British,
H.M.S Pluto
Perjanjian Pangkor 20 Jan 1874
- Raja Abdullah Sultan
- Raja Ismail Raja Muda
- Sultan Perak Residen British
- Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak
- Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji drp pungutan hasil mahsul
Perak
12

- Ngah Ibrahim Menteri Larut Penolong Residen

- Menteri Larut membiayai urusan keamanan di Perak
Kesan Perjanjian:::
bermulanya penguasaan British secara langsung dalam pentadbiran dan ekonomi
negeri Perak

2) PERANG KLANG DI SELANGOR

1857 Sultan Abdul Samad yang berkuasa di daerah Langat Sultan Selangor,
semasa pemerintahan beliau Perang Klang yang menyebabkan campur tangan
British
Daerah Klang Raja Sulaiman Raja Abdullah, Raja
Mahadi Raja Sulaiman

Raja Abdullah telah memajukan bijih timah di daerah Klang dengan Lombong
bijih timah Kuala Lumpur dan Ampang. 1860 daerah Klang
pusat pengeluaran bijih timah
Klang Raja Mahadi perbalahan
ini perang saudara Perang Klang.
kumpulan pelombong Cina kegiatan perdagangan
di Selangor
Sultan Abdul Samad Tengku Kudin , Perang Klang
pembesar Raja Mahadi anak negeri Selangor
Tengku Kudin British kekacauan
british Sultan Abdul Samad Residen
British sultan Residen

1873 sebuah kapal dagang British dalam perjalanan dari Pulau Pinang ke Melaka
Langat
British rumah api di Tanjung Rachado
Sultan Residen 1874
Residen Pertama Frank Swettenham Penolong Residen

3)Perbalahan Di Sungai Ujong , Negeri Sembilan

< >
Sungai Ujong kaya dengan bijih timah
1872 Dato' Kelana Syed Abdul Rahmand Dato Kelana
xD pemerintahan di daerah Sungai Ujong Dato' Bandar
Kulop Tunggal pemerintah Sungai Ujong
Sungai Linggi jalan perhubungan utama ke pelabuhan
melaka mengutip cukai perebutan
13

antara mereka berlaku

( Dato perebutan
Perebutan takhta perebutan takhta Perebutan
kawasan Sungai Ujong
Dato Kelana Dato Bandar
penduduk tempatan
pelombong Cina
pembesar tempatam
Dato Kelana British 1874 British
Perjanjian 1874
- British Dato Kelana pemerintahan di daerah Sungai Ujong
- British kuasa penuh ke atas cukai Sungai Linggi
- Dato'Kelana P.J Murray Residen British di Sungai Ujong
Dato' Bandar British Sungai Linggi mengutip
cukaiBritish menjamin kepentingan perdagangan () , Dato Kelana
bantuan ketenteraan Dato Bandar
Dato Bandar buang British daerah RembauJelebu
Seri Menanti dengan menempatkan pegawai yang digelar Majistret Pemungut hasil
memungut cukai dan British Undang-undang.
1896
1895 British daerah Negeri Sembilan
Tunku Muhammad ibni Yantuam Antah Yamtuan Seri Menanti ditabalkan
YANG DIPERTUAN BESAR NEGERI SEMBILAN Baginda dan semua
pembesar Residen

Pahang
British
bertapak di Negeri MelayuBritish British
mengeksploitasi kekayaan hasil hutan negeri Pahang.
Sultan Ahmad pahang Sultan Abu Bakar Sultan
Johor) pelabur Eropah British
British Pahang 1886 Frank Swettenham dan Frederick
WeldGabenor NNS Sultan Ahmad Residen
1887 British Sultan Abu Bakar Sultan Ahmad Residen
Hugh Clifford wakil British kuasa tugas
mengurus dan melindungi rakyat British di negeri lain)
1888 British [ Sultan Ahmad
British Sultan
Pahang ResidenSultan J.P Rodger
Residen
14

RUMUSAN:- Residen
Perak------> J.W.W Birch
Selangor---> J.G Davidson
Sembilan---> Martin Lister / Sg.Ujong---->P.J Murray
Pahang-----> J.P Rodger
Ketidakstabilan dalam negeri memberi
kesempatan kepada British (kuasa asing)

2.3 Residen menggugat kuasa Sultan dan Pembesar

Campur tangan British mengenalkan SISTEM RESIDEN
sultan dan pembesar

2.4 Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan

NNMB (Negeri-Negeri Melayu Bersekutu)
Kelemahan Sistem Residen:
panduan yang jelas untuk menjalankan tugasGabenor
NNS di Singapura peraturan,
pentadbiran tidak seragam disatukan Negeri-Negeri Melayu
Bersekutu Persekutuan 1896
persekutuan
a) Perkongsian Perkhidmatan Pakar bayaran jurutera, juruukur
dan doktor
b) Faktor Keselamatanmengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraan
c) Krisis kewangan Pahang()
d) Sistem Perhubungan jalan raya dan landasan keretapi antara negeri Melayu
maju
1895 Perjanjian Persekutuan 1 JULAI 1896 Pusat Pentadbiran Persekutuan
terletak di Kuala Lumpur dan diketuai oleh Residen JeneralFrank Swettenham
Residen Jeneral pertama
Perjanjian Persekutuan 12 JUN 1895
- Raja negeri NNMB
- Raja pegawai British Residen Jeneral
- Raja Residen Jeneral nasihat adat istiadat dan agama Islam
- Raja mengikut nasihat kerajaan British
- Residen Jeneral kepada Gabenor NNS yang juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi
NNMB

2.5 Pembentukan Persekutuan Mencabar Kewibawaan

Sultan
15

Residen Jeneral kuasa pentadbiran NNMBurusan kewangan dan cukai eksport

Jabatan-jabatan kerajaan yang diketuai oleh pegawai British ditubuhkan oleh kerajaan
pusat
* Jabatan Kehakiman
* Jabatan Kewangan
* Jabatan Perhubungan dan Perkhidmatan Awan
British penglibatan orang Melayu dalam pejabatSultan Residen
nasihat adat istiadat dan agama IslamKuasa Sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri
Residen Jeneral perubahan sultan
1897 British Durbaruntuk mengatasi masalah bantahan Rajaraja Melayu, Pesuruhjaya Tinggi British , Raja-raja Melayu , Residen
Jeneral , Empat Orang Residen British
DurbarKuala Kangsar, tahun 1897
Durbar Kuala Lumpurtahun 1903

~
Dalam Durbar KeduaSultan Perak iaitu Sultan Idris ::
= pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral
= mendesak agar Raja Melayu
= mendesak pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan dan

=Bahasa Melayu

~ Durbar Majlis Mesyuarat Persekutuan

~ Residen Jeneral Ketua Setiausaha
~ Kerajaan British kuasa pentadbiran Majlis Mesyuarat Negeri

sejarah FORM bab 3

British NNS NNMB
NNMU (Negeri-Negeri Malayu Utara)
NNMB menguasai hasil bumi NNMU
benteng keselamatan kuasa Eropah lain NNMU setelah Siam
perjanjian pada tahun 1909Johor 1914 British British
mengukuhkan kuasa terhadap negeri-negeri ini dengan penasihat British

3.1 Negeri -Negeri Melayu Utara Penampan Keselamatan

British Di Tanah Melayu
keunggulan Bitish sebagai kuasa besar tercabar dengan zaman imperialis
baru

16

 zaman imperialis baru?

Perancis , Jerman , Amerika Syarikat dan Rusia untuk mendapat bahan
mentah mencari tanah jajahan Tanah Melayu dan Siam yang kaya dengan
bahan mentah zaman imperialis
1) Perancis -------------> meluaskan kuasa ke atas Menam Chao Phraya / merancang
membina terusan di Segenting Kra
2) Jerman --------------> berusaha mendapatkan Pulau Langkawi daripada Siam
3) Amerika Syarikat ----> cuba bertapak di Terengganu
4) Rusia ----------------> berhasrat membuka petempatan di Ujung Salang
yang mendorong British mengambil langkah untuk meluaskan pengaruh ke
NNMU
6 Apr 1897British
Perjanjian Sulit 6 Apr 1897
- British Siam Kedah , Perlis , Kelantan dan Terengganu
- Siam kuasa tanpa British
- Siam British Siam
Tujuan Perjanjian::: menghalang Siam daripada menyerahkan membenarkan kuasa
lain bertapak di Siam
perjanjian British

1897 Sultan Kelantan Duff Development Company konsesi tanah seluas

776 996 hektar untuk <melombong emas>

Sultan Terengganu Amerika Syarikat membuka petempatan di Pulau Redang

1902 British Siam

Perjanjian Perisytiharan Inggeris-Siam 1902
- British NNMU Siam
- Siam pegawai British untuk menasihati Sultan
(a) Kelantan- W.A Graham
(b) Kedah- Meadow Frost
(c) Perlis- H.E Duke

- Kelantan dan Terengganu memberi konsesi tanah kepada kuasa asing

Tujuan Perjanjian::: menghalang kuasa Barat meluaskan kuasa
perjanjianBritish mengukuhkan pengaruh mereka
1909 Siam NNMU British melalui
Perjanjian Bangkok 1909
- Siam NNMU British
- Siam menyewakan mana-mana wilayahnya tanpa kebenaran British
17

- British Siam Hak Wilayah Asingan

Hak Wilayah Asingan??
hak yang diberi kepada konsul British di Bangkok bagi menjalankan perundangan ke
atas warganegara British British British Siam

Kesan Perjanjian
1. Sungai Golok sempadan antarabangsa
2. British memberi wilayah Tabal ( Kelantan) kepada Siam Siam Kelantan dan
Perak wilayah Reman
KelantanSultan Muhammad IV Tabal Siam 15000 penduduk
Melayu berhijrah ke Kelantan Siam

3.2 Penasihat British Mengancam Kedaulatan NNMU

Perjanjian Bangkok,British meluaskan kuasa mereka di NNMU.Kedah ,
Perlis , Kelantan dan Terengganu penasihat British memberi nasihat dalam
semua perkara adat istiadat dan agama Islam MelayuBritish perubahan
pentadbiran dan peraturan baru kuasa raja-raja di NNMU

PENASIHAT BRITISH DI KEDAH

Sultan Abdul Hamid Halim Shah Perjanjian Bangkok penasihat
British British George Maxwell penasihat
George Maxwell mengukuhkan kuasa di Kedah dengan menyerap sistem
menimbulkan konflik dengan anggota Majlis Mesyuarat Negeri yang dipimpim oleh
Tunku Mahmud
Usaha Tunku Mahmud mengekalkan identiti Kedah
- perundangan
- Surat Rasmi tapis
- kalendar Hijrah
-
- pentadbiran orang Melayu
Usaha George Maxwell menerapkan pengaruh Barat
- perundangan
- surat rasmi ditapis oleh Penasihat British
- kalendar Masihi
-
- pentadbiran pegawai British
Tunku Mahmud George Maxwell

18

 Tunku Mahmud mahkamah mengekalkan identiti

Kedah pegawai British dalam
pentadbiran menentang George Maxwell mengibarkan bendera Union Jack di
kediamannya

Penasihat British Di Perlis

Raja Syed Alwi Siam British penasihat British
Kapten Meadowe Frost penasihat mengukuhkan kuasa
dengan menggubal undang-undang dan memperkenalkan jabatan baru
menguasai pentadbiran Perlis
= Jabatan Hasil dan Cukai
= Mahkamah Tinggi
= Mahkamah Kadi

Penasihat British Di Kelantan

1910 Sultan Muhammad IV perjanjian dengan British bagi menempatkan
penasihatJ.S Mason penasihat1915 kuasa mentadbir jajahan British
jabatan yang penting
= Mahkamah Tinggi
= Jabatan Polis
= Pejabat Tanah
Kelantan British

Penasihat British di Terengganu

Sultan Zainal Abidin III Perjanjian Bangkok, penasihat British
Pesuruhjaya Tinggi di Singapura W.L Conlay
penasihat pada tahun 1910British terhad dalam menguruskan hal ehwal luar
negeri Terengganu
1911 Sultan Zainal kedaulatan dan kemerdekaan negeri Terengganu
dengan menggubal
Perlembagaan Undang-Undang Tubuh Negeri Terengganu
- Sultan menyerah negeri Terengganu kepada kuasa asing
- Mustahak ke atas raja bermesyuarat
- Hak raja dan menteri besar dalam memilih Jemaah Menteri
Sultan Zainal 1918 dan digantikan oleh Sultan Muhammad II British
Sultan Muhammad II perjanjian di Singapura pada tahun 919
perjanjianJ.L Humphreys penasihatSultan takhta
British
British terengganu apabila kesemua jabatan penting kerajaan i British
seperti

19

= Jabatan Kastam
= Jabatan Perubatan
= Jabatan Kerja Raya
= Jabatan Tanah dan Galian
(Penasihat)
Kedah ----------> George Maxwell
Perlis------------> Meadowe Frost
Kelantan---------> J.S Mason
Terengganu-------> J.L Humphreys

3.3 Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan

British
Johor penasihat

Johor British Johor kedaulatan 1914

Kebijaksanaan pemerintah dan pengenalan sistem birokrasi
kestabilan dan kemakmuran negeri

Temenggung Daeng Ibrahim pemimpin berwibawa

Daeng Ibrahim Temenggung Abdul Rahman Temenggung Johor pada
tahun 1825 Sultan Hussein dan Temenggung Rahman 1855
Temenggung Ibrahim kuasa menjadi pemerintah Johor kecuali wilayah Kesang oleh
Sultan Ali melalui
Persetiaan Antara Sultan Ali dengan Temenggung Ibrahim pada MAC 1855
- Sultan Ali Sultan Johor
- Kawasan pemerintahan baginda adalah di wilayah Kesang
Temenggung Ibrahim menjalankan pentadbiran dengan cekap dan mengasakan pusat
pentadbiran baru di Tanjung Puteri ( memajukan ekonomi Johor dengan
untuk mengusahakan lada hitam melalui Sistem Kangcu
Sistem Kangcu?
1833 diperkenalkan nama Kangcu yang bermaksud Tuan Sungai
dalam Bahasa Cina,mengusahakan lada hitam dan gambir
Surat Sungai untuk menetap dan mengusahakan pertanian di tebing Sungai
Johor,kawasan perladangan Kangar Kaki Sungai Kangar
diketuai oleh Kangcu memerintah dan memungut cukai cukai
Johor

Sultan Abu Bakar"Bapa Pemodenan Johor"(1862-1895)

Sultan Abu Bakar Temenggung Daeng Ibrahim 1862
gelaran Datuk Temenggung Abu Bakar Seri
Maharaja Johor cara pentadbiran terbaik bagi pembangunan Johor
20

 memodenkan Johor dengan memperkenalkan

= perkhidmatan mahkamah
= Perkhidmat pos
= Jabatan Kerja Raya
menjamin keamanan negeri Johor menubuhkan pasukan polis dan tentera
menjaga kebajikan rakyat sekolahhospital dan jalan raya
pelaksanaan Sistem Kangcu untuk memantapkan ekonomi Johor
1885 British
Perjanjian Persahabatan
- British Johor negeri yang bebas dan berdaulat
- Sultan Abu Bakar <-----Sultan Johor
- Temenggung Abu Bakar gelaran Johor
Kesan Perjanjian:::
Johor Pesuruhjaya Tinggi di Singapura Sultan Abu Bakar
berhubung terus dengan kerajaan British di London tanpa melalui Pesuruhjaya Tinggi
menyekat penguasaan British terhadap Johor dengan hanya menerima seorang
pegawai British pegawai British Konsul penasihat Sultan
Sultan Abu Bakar
:::
= 1868 Sultan Abu Bakar dikurniakan gelaran Maharaja Johor oleh

= 1877 Sultan Ali Temenggung Abu Bakar pemerintah Johor

= 1885 Temenggung Abu Bakar gelaran Sultan
1895 Sultan Abu Bakar mengisytiharkan perlembagaan negeri
Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor
- Sultan Johor kuasa asing
- Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri
- Anggota Majlis Mesyuarat Menteri
- Majlis Mesyuarat Menteri menasihati Sultan dalam hal ehwal pentadbiran Negeri
- Majlis Mesyuarat Negeri terdiri daripada rakyat Johor yang berperanan menggubal
undang-undang negeri Johor
Undang
Perlembagaan bertulis pertama
menjadi asas kepada pembentukan institusi Raja Perlembagaan di negara kita

Pemimpin Johor yang berwibawa

Johor pemimpin British alasan untuk campur
21

tangan
Dato' Jaafar bin Muhammad
- Setiausaha kerajaan Johor yang pertama
- Menteri Besar Johor pertama
- digelar Datuk Bentara
- mewajibkan pegawai British memakai pakaian rasmi kerajaan Johor
- mengarah bendera Union Jack dikibarkan lebih rendah daripada Johor
- mewajibkan semua surat rasmi ke pejabat kerajaan ditulis dalam Bahasa Melayu
Dato' Abdul Rahman bin Andak
- Setiausaha Sulit Sultan Johor pada tahun 1885
- Setiausaha Kerajaan Johor pada tahun 1893~1909
- digelar Dato' Seri Amar Diraja
- hal ehwal hubungan luar negeri Johor
- hubungan Johor dengan British
- menjadi perintis kepada penubuhan Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa
Johorsebuah badan persuratan terulung di tanah air
Dato' Muhammad Salleh bin Perang
- jawatan penting kerajaan Johor Pesuruhjaya Polis, Ketua Jabatan Ukur dan
Ketua Jabatan Tanah
- menjaga keamanan dan kestabilan Johor
- Melukis peta Johor bagi pembangunan Johor Johor
- digelar Dato Bentara Luar

Dato' Muhammad Ibrahim Munsyi pendidikan

-Ketua Jabatan Pendidikan Johor pertama pada tahun 1883
- di seluruh kerajaan Johor
- supaya Johor
- digelar Dato' Bentara Dalam
- Timbalan Menteri pertama pada tahun 1893

Johor Di Ambang Penjajahan British

British menguasai Johor Johor akan dikuasai oleh kuasa Barat lain
Perjanjian Persahabatan pada tahun 1885 apabila hal ehwal luar Johor
diletakan di bawah kawalan British
British mengukuhkan pengaruh dengan Lembaga Penasihat Johor Lembaga
menasihati Sultan Johor 200000 dolar daripada NNS untuk membina landasan
keretapi dari Johor ke Singapura, British mengawal kewangan
Johor Dato' Abdul Rahman bin Andak Sultan
22

British Johor
Andak
1907 John Anderson (Gabenor NNS) Andak LondonBritish
Johor
Sultan Ibrahim Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor British
menjadi ahli dalam Majlis Mesyuarat Negeri1914 British Douglas Campbell
penasihat

23

sejarah FORM 2-bab 4

Sarawak Kesultanan Brunei Sarawak yang kaya dengan

sumber alam James Brooke Sarawak
kebangkitan rakyat tempatan Brooke Sarawak sebagai
Raja Putih Sarawak-_-) 1841 1941 Sarawak
Brooke James BrookeCharles Brooke Charles Vyner
Brooke

4.1 Perpecahan Membuka Ruang

Penjajahan
Sarawak di bawah pemerintah Kesultanan Brunei
Pembesar untuk mentadbir Sarawak Kesultanan Brunei
Sarawak daerah daerah ketua tempatan Orang
Melayu Orang Dayak gelaran

* Menteri Darat
* Temenggung
* Orang Kaya

= melaksanakan arahan dan memungut cukai

Sarawak bahan galian yang berharga seperti antimoni
dan emas Sultan Brunei Pangeran Indera
Mahkota (P .I .M) Sarawak wakil pemerintahan Kesultanan
Brunei kuasa politik pembesar Melayu tempatan
- mengukuhkan pendudukan / mengukuhkan pengaruh
- menguasai kekayaan ekonomi (antimoni dan emas)
==

1) perdagangan emas dan antimoni daripada pembesar Melayu tempatan

2) Mengenakan cukai yang tinggi terhadap hasil yang dikeluarkan oleh penduduk
tempatan untuk
3) lombong antimoni Orang Bidayuh
Pembesar orang Bidayuh membebaskan Sarawak daripada
24

pemerintahan Kesultanan BruneiDatu Patinggi Ali ( Pembesar Sarawak)

orang Melayu P.I.MSultan Brunei Pangeran Raja Muda Hashim
P.I.M
1840 PRHM menerima kunjungan James Brooke (pedagang British)
James Brooke kebangkitan Gabenor SarawakBagai
orang mengantuk disorongkan bantal
James Brooke yang sedang kawasan perdagangan
James Brooke kekuatan ketenteraan kebangkitan
Pangeran Raja Muda Hashim Sultan Brunei James Brooke
Gabenor SarawakJames Brooke Kuching
Pangeran Raja Muda Hashim Gabenor Sarawak Raja Sarawak
pada tahun 1841 dengan
Perjanjian antara Pangeran Raja Muda Hashim dengan James Brooke
pada tahun 1841
- James Brooke memerintah Sarawak dan menguasai semua hasilnya
- James Brooke undang-undang adat istiadat
KESAN PERJANJIAN: James Brooke menjadi Gabenor dan Raja Sarawak yang
pertama

James Brooke
- bekas tentera SHTI yang pernah terlibat dalam peperangan di Burma
- perdagangan
- "Royalist" Sarawak Tanah Melayu kawasan perdagangan.

25

1842 James Brooke

British yang diketuai oleh Edward Belcher Sultan Omar Ali
Saiffudin (Sultan Brunei) GabenorSultan
James Brooke Pangeran Raja Muda Hashim
Perjanjian antara Sultan Omar Ali Saiffudin dengan James Brooke pada
tahun 1842
- Sultan Brunei kawasan dari Tanjung Datu ke Sungai Samaraham dan
segala hasil cukainya kepada James Brooke dan pewarisnya
- Sultan Brunei <----------dibayar 2500 dolar sepanyol oleh James Brooke
- James Brooke penduduk Sarawak agama dan adat istiadat
1846 Sultan Omar menentang James Brooke dan pembesar
yang menyokongnya sultan James Brooke
Sultan perjanjian James Brooke Raja Sarawak yang
merdeka dan berdaulat penuh ke atas Sarawak

4.2 Keluarga Brooke Meluaskan Kuasa

Brooke 1853 1905 Sarawak dengan bantuan angkatan laut
British (

26

27

1905 Sarawak
:::

Kapal HMS Dido Keluarga Brooke meluaskan kuasa dengan kekuatan

ketenteraan
1879 Brooke Fort Margherita di Kuching sebagai benteng pertahanan
daripada serangan rakyat tempatan

28

4.3 Keluarga Brooke Memantapkan

Pentadbiran
James Brooke perubahan
http://spp.moe.edu.my/file.php/52/moddata/scorm/606/segment2/shell1.html

:::
1) memperkenalkan sistem pentadbiran dengan melibatkan pemimpin tempatan
Datu' Patinggi Datu' Bandar Datu' Temenggung
mendapatkan sokongan daripada penduduk tempatan~
2membentuk majlis tertinggi majlis negeri melicinkan pentadbiran)

Majlis Tertinggi Residen Bahagian PertamaEmpat Orang Datu Melayu

: Menasihati James Brooke / membuat semua dasar serta
meluluskan undang-undang dan peraturan yang berkaitan dengan pentadbiran
negeri Sarawak
Majlis Negeri Ketua Kaum Bumiputera
pemimpin bumiputera bagi menyuarakan
pandangan dam tukar fikiran dalam satu perjumpaan serta mengambil bahagian
dalam pentadbiran
Majlis Bahagian ResidenPenolong Residen Penolong Pegawai
Daerah Pegawai Anak Negeri Ketua Kampung
menasihati Residen / mengetuai operasi ketenteraan /
menjaga keamanan / mengutip cukai
3) Sarawak ditadbir oleh majlis bahagian

29

4) Jabatan Kehakiman , Jabatan Polis , Jabatan Kastam dan Cukai , Jabatan

Pos (KPKP)

melicinkan pentadbiran
5) Menubuhkan mahkamah keadilan
- Kes sivil di kalangan orang Melayu ,
Orang Cina dan Orang Dayak -------------------> diadili oleh ketua kaum
bumiputera mereka (
- Kes jenayah kes yang melibatkan lebih daripada satu suku
kaum---------------------> diadili oleh Residen , Timbalan Residen Raja Sarawak
James Brooke
mengukuhkan pengaruh BritishBri Charles Brooke (Brooke
1888
Perjanjian pada tahun 1888 antara kerajaan British dengan Charles
Brooke
- Bri SRW,
- Brooke memerintah negeri dengan bebas
- Hal ehwal luar negeri Bri
perjanjian 1888 Go Hui
BAB 2
OK, Sarawak 100 100 Charles Vyner Brooke
(Brooke mengisytiharkan
Perlembagaan Baru Sarawak pada 24 Sep 1941
- Charles Vyner Brooke kuasa mutlak Majlis Tertinggi Majlis Negeri
30

- Raja Brooke ahli Majlis Tertinggi Majlis Negeri

- Raja Sarawak memerintah dengan nasihat Majlis Tertinggi
- Raja undang-undang yang diluluskan oleh Majlis Negeri
Perlembagaan Perlembagaan Bertulis Pertama di Sarawak
Perlembagaan menggariskan pemberian kuasa pemerintahan kepada
rakyat Sarawak melalui Majlis Negeri perlembagaan

***
:::

Charles Brooke James Brooke anak saudara Charles

Johnson 1852 Sarawak Tuan Muda kawasan
pentadbiran Lundu James Brooke Raja Sarawak

4.4 Perubahan Ekonomi di Bawah

Pentadbiran Keluarga Brooke
Brooke kemasukan pelabur luarmenjaga kepentingan
ekonomi ,!!!!!!!!!!!!!!!
Brooke menguasai ekonomi Sarawak diberi peluang utk bergiat
dalam bidang perdagangan dan perlombongan,Sarawak pembangunan
ekonomi dan sosial tidak seimbang Sarawak

Hasil hutan

Tanaman baru Tanaman

Sumber
31

Tradisional

Galian

- sarang burung

- tembakau

- kelapa

-antimoni

(
, gua
batu kapur [Gua Niah]
)

ditanam di Lundu
London

( Sarawak
orang Melayu
)

(Syarikat Borneo
Bau Kuching
pelombongan
antimoni)

-getah
-gambir

- getah jelutung
(
getah
Amerika Syarikat)

( pokok jelutung ,
Amerika
Syarikat, eksport
-lada hitam
kedua Sarawak
selepas minyak
(
petroleum)
)

-emas
(diusaha oleh Orang
Cina di Bau )

-rotan
( Eropah)

Pembalakan
Syarikat Borneo
orang Cina di
sekitar Sg.Rajang.
hasil eksport
Hong Kong ,
Australia Amerika
Syarikat

1857 ,
pelombong Emas
-sagu
Cina memberontak
( Sungai Igan,
Brooke
Mukah, Oya Bintulu cukai, pemberontakan
, dipatahkan oleh
Kilang sagu di
Brookepelombong
Kuching
Sambas
pedagang Cina )
Syarikat Borneo
)

-rumbia

-arang batu

-raksa

-minyak
petroleum
(The Anglo-Saxon
Oil Company diberi
konsesi untuk
menjalankan kegiatan
minyak petroleum )

( Telaga minyak

32

pertama terletak di
Miri )

(Kilang manapis
minyak Lutong
)

Syarikat Borneo ditubuhkan pada tahun 1856.Ibu pejabat Singapura

syarikat Sarawak kegiatan perlombongan

4.5 Perubahan Sosial di Bawah Pentadbiran

Keluarga Brooke
mengukuhkan kuasa dan pengaruh , Brooke mengamalkan dasar
pecah dan perintah
- menghalang perpaduan kaum
- menjamin kedudukan
~

tentang kaum

-Orang Melayu---------------------pentadbiran
-Orang Iban-------------------------ketenteraan
-Orang Cina-------------------------pertanian, perlombongan dan
perdagangan
-Orang India------------------------perniagaan kain
-Orang Sikh ---------------polis
33


Orang Cina--------------kawasan bandar seperti Miri, Bintulu dan Sibu
Kaum Bumiputera-----kawasan pedalaman

bandar utama Miri, Kuching Sibu

pusat pentadbiran dan perdagangan
- Kuching : menjadi ibu negeri dan pusat pentadbiran Sarawak sejak tahun 1841
- Miri : berkembang pesat selepas kegitan melombong minyak petroleum
diusahakan pada tahun 1910
Pentadbiran Brooke mewujudkan kemudahan asas () kawasan
pedalaman kawasan bandar

* kemudahan asas seperti jalan raya , bekalan air dan elektrik disediakan di
kawasan bandar
* Jalan raya hanya terdapat di bandar utama seperti Kuching dan Miri
* Landasan keretapi menghubungkan Kuching dengan Bau pada tahun 1917.
perkhidmatan keretapi kemelesatan ekonomi (

1) Sarawak pengangkutan pengangkutan air . Kuching

(Singapore Sarawak Steamship Company)
2) 1924 perkhidmatan kapal terbang air Kuching Singapura
3) melicinkan urusan pentadbiran dan pengurusan ekonomiperkhidmatan
pos, telegraf kenal Kuching Singapura
4) Hospital dan klinik dilakukan oleh mubaligh Kristian
5) Brooke orang Melayu Orang Cina sekolah , Orang Dayak
Brooke mengamalkan cara hidup tradisional mereka

34

- sekolah rendah Melayu dibina pada tahun 1883 utk melatih orang-orang
Melayu Sarawak menjadi guru sekolah Melayu dan kakitangan rendah kerajaan
, Sekolah Merpati Jepang Sekolah
Encik Buyong madrasah Melayu
- Brooke mubaligh Kristian Sekolah Inggeris
Sek. St Thomas (1848)
Sek. St Mary (1850)
-------> sekolah Inggeris terawal /
mulibagh Kristian
Sek. St Theresa (1855)
- Sekolah Cina China
- 1917 Sekolah Melanau

Jabatan Pelajaran 1924 mengawal perkembangan

pendidikan~
Maktab Perguruan Sultan Idris, Tanjung Malim Maktab Perguruan
Kent guru

35