UKUROVA NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS

FRANSIZ DL ETM ANA BLM DALI

OYUN YOLUYLA FRANSIZCA RETM

Kadriye SUSZER

Danman:Yrd.Do. Dr. Mediha ZATE

ADANA/ 2006

UKUROVA NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
FRANSIZ DL ETM ANA BLM DALI

OYUN YOLUYLA FRANSIZCA RETM

Kadriye SUSZER

YKSEK LSANS TEZ

ADANA/ 2006

i
ZET

OYUN YOLUYLA FRANSIZCA RETM

Kadriye SUSZER
Yksek lisans Tezi, Fransz Dili Eitimi Anabilim Dal
Danman: Yrd.Do.Dr. Mediha ZATE
Eyll 2006, 104 sayfa
Bu aratrma, Franszca dersinde oyunla retimin rencilerin akademik
baarlarna etkisini incelemek amacyla yaplmtr. Bu amala geleneksel
retim ve oyun yoluyla retimin yapld iki grup zerinde allmtr.
Aratrmann rneklemi,

Adana ili Seyhan ilesi Adana Erkek Lisesi

10-F snfnda okuyan 29u kz, 3 erkek toplam 32 renciden olumaktadr.

Aratrmada yntem olarak, deneysel yntemin kontrol gruplu n test-son test
deseni kullanlmtr. Aratrma sonucunda aadaki bulgular elde edilmitir:
Lise 10. snf Franszca dersi hava durumu, saylar, meslekler ve yer
bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii uygulanan grup ile
geleneksel yntem uygulanan grubun, yani deney ve kontrol gruplarnn baar
testi toplam n test puanlarna ilikin bamsz gruplar t-testi sonucunda gruplar
arasnda anlaml bir fark grlmemitir.
Deney ve kontrol gruplarnda yer alan rencilerin baar testi son test
toplam puanlarnn kovaryans analizi sonucunda ise n test toplam puanlar
kontrol altna alndnda, gruplarn son test toplam dzeltilmi ortalama
puanlar asndan gruplama ana etkisinin anlaml olduunu gstermitir. Baar
testinden elde edilen bulgular, aratrmann birinci denencesinde ileri srlen
toplam puanlar asndan deney grubu lehine anlaml farklar olaca yargsn
destekler niteliktedir.
Bu aratrmann sonular oyun yoluyla retimin geleneksel retimden
daha etkili olduunu ortaya koymaktadr.
Anahtar Kelimeler: Oyun, geleneksel retim yntemi, yabanc dil,
yabanc dil retim yntemleri, yabanc dil retim teknikleri.

ii
RESUME
ENSEIGNEMENT DU FRANAIS PAR DES JEUX
Kadriye SUSZER
Memoire de Maitrise Presente au Departement du Franais Langue
Etrangere
Directrice :Yrd.Do.Dr. Mediha ZATE
Septembre 2006, 104 pages
Cette recherche a t ralise afin dexaminer leffet dun enseignement
du Franais par des jeux sur la russite scolaire des tudiants. Le travail a t
effectu dans deux groupes ; lun selon un enseignement traditionnel et lautre
pour un enseignement par des jeux.
32 tudiants continuant leurs tudes en 10me anne au lyce Erkek
Lisesi (lyce pour des garons) Adana forment lchantillon de la recherche.
Un protocole exprimental prtest - posttest avec groupe de contrle a t
utilis dans notre recherche. A la fin de ltude, les rsultats suivants ont t
obtenus :
Les nombres, la mto, les professions et les prpositions de lieu sont
les sujets enseigns en cours de Franais. Avec le groupe tmoin, les cours ont
t faits traditionnellement alors que dans le groupe dexprimentation, des
activits ludiques ont t utilises pour les cours. Aucune diffrence
significative na t trouve entre les rsultats du test t fait dans les 2 groupes
pour les prtests.
Quand les points obtenus des prtests sont tenus sous contrle, une
analyse de covariance qui a t faite pour les posttests des tudiants a montr
que leffet principal entre les 2 groupes a une diffrence significative par rapport
aux points totaux corrigs des posttests. Lhypothse formule au dpart qui
affirme quil y aurait une diffrence significative en faveur du groupe
dexprimentation a t soutenue par les rsultats obtenus par le test de
russite.
Finalement, les consquences de cette recherche rvlent quun
enseignement du Franais Langue Etrangre ralis par des jeux est plus
efficace que celui fait traditionnellement.

iii
Mots-cl :

Jeux,

langue

trangere,

mthode

denseignement

traditionnelle, mthodes denseignement des langues trangres, techniques

denseignement des langues trangres.

iv
NSZ

Byk bir hzla gelien ve deien dnyada bilim ve teknolojinin

geliimiyle ortaya karlan rnlere duyulan ihtiyalar, lkeleraras ticaret
yapmay gerektiren koullar uluslararas iletiim arac olan yabanc dillerin
retimine son derece nem kazandrmtr. Bu nedenlerle artk bir deil, birden
ok uluslararas dili renme gereksinimi domutur.
Dnya zerinde gerekleen bu hzl ve srekli deiim ve geliimin,
yabanc dil renmeyi daha da zorunlu hale getirecei grlmektedir. Bu
gelimeler nda uluslararas alanda varln srdren Avrupa dillerinden
Franszcann dnyada ve lkemizde yeri incelenmeye allmtr. Ayrca
yabanc dil retim yntem ve teknikleri aklanarak, oyun teknii zerinde
durulmutur.

Amacmz

gnmz

koullarna

uygun,

ada

retim

tekniklerinin kullanlmasyla dil retiminin geliimine katkda bulunmaktr.

Bu alma srasnda bana her zaman destek ve rehber olan, nemli
fikirleriyle beni aydnlatan deerli hocam Yrd. Do. Dr. Mediha ZATEe
teekkr ederim. Ayrca almam srasnda sonsuz anlay ve hogrleriyle
yardmlarn esirgemeyen jri yelerim Prof. Dr. A. Necmi YAARa ve Yrd.
Do.Dr. Silvia Zinzade Akncya ve Fransz Dili Eitimi Ana Bilim Dalnda
grevli tm hocalarma teekkr bor bilirim.
Uzun ve youn bir ekilde devam eden almalarm srasnda sonsuz
sevgileri ve sabrlaryla bana destek olan, en zor durumumda yardmlarn
esirgemeyen eim Sabahattin SUSZERe, oullarm nar, ar ve
aataya,

annem

Gnl

KUNDURACIya,

arkadalarm

Mustafa

MAVAOLU, Mine HAYKIR, Asl ETNER, Emine AYDEMR, Kasm

YILDIRIM ve Ramazan YAARa sonsuz teekkr ederim.

Kadriye SUSZER

v
EKLER LSTES

EK 1. Ders Plan: Hava Durumu...................................................... 78

EK 2. Ders Plan: Saylar............................................................. 83
EK 3. Ders Plan: Meslekler..................... 88
EK 4. Ders Plan: Yer Bildiren Edatlar.................................................... 93
EK 5. Ders Plan: n test- Son Test......................................... 98

vi
NDEKLER
ZET. I
RESUME.. II
NSZ. IV
EKLER LSTES.. V
GR................... 1
BLM I
YABANCI DL ETM.... 7
1.1.Trkiyede Yabanc Dil Eitimi.. 8
1.2.Trkiyede ve Dnyada Franszca retiminin Durumu... 10
1.3.Yabanc Dil retim Yntemleri 12
1.3.1.Geleneksel Yntem (Dilbilgisi-eviri Yntemi.. 15
1.3.2.Dolaysz Yntem 17
1.3.3.Dilsel-itsel Yntem. 19
1.3.4.letiimsel Yntem. 21
1.3.5.Telkin Yntemi 23
1.3.6.Sessizlik Yntemi.. 26
BLM II
YABANCI DL RETM TEKNKLER 29
2.1.Oyun.. 30
2.1.1.Oyun ve Eitim. 30
2.1.2.Oyun ve Yabanc Dil retimi 35
2.1.3.Yabanc Dil retiminde Kullanlan Oyunlar. 37
2.1.3.1.Kelime Oyunlar. 39
2.1.3.2.Ses Oyunlar.. 41

vii
2.1.3.3.Say Oyunlar. 42
2.1.3.4.Doru-yanl Oyunlar.. 43
2.1.3.5.Soru-Cevap Oyunlar 45
2.1.3.6.Hafza Oyunlar.. 46
2.1.3.7.Resim Oyunlar.. 47
2.1.3.8.Hikaye Oyunlar. 48
2.2.Problem 49
2.3.Alt Problemler.. 49
2.4.Aratrmann nemi 49
2.5.Denenceler.. 52
2.6.Sayltlar 52
2.7.Snrllklar. 52
2.8.Tanmlar 53
BLM III
LGL ARATIRMALAR. 54
BLM IV
YNTEM. 60
4.1.Aratrmann Yntemi. 60
4.2.Evren\rneklem 61
4. 3. Veri Toplama Aralarnn Hazrlanmas ve Toplanmas... 62
4.4.Verilerin Analizi 63
BLM V
BULGULAR 64
5.1.Probleme likin Bulgular 64

viii
5.1.1.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin n Test Baar Puanlar Arasndaki Farklla Ait Bulgular..

64

5.1.2.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin n Test Ve Son Test

Baar Testi Puanlar Arasndaki Farklla Ait Bulgular... 65
5.1.3.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin Son Test Baar Testi
Puanlar Arasnda Farklla Ait Bulgular... 65
BLM VI
SONU VE NERLER 68
KAYNAKA 71
EKLER. 78
ZGEM. 104

GR
Kiileraras iletiimin temelini oluturan dil, pek ok bilim adamnn,
zellikle dil bilimcilerin zerinde durduu bir konu olmutur. Bu nedenle farkl
biimde tanmlanp, aklanmaya allmtr. Bunlardan bazlar yledir:

ynnden

Dil, dnce duygu ve isteklerin, bir toplumda ses ve anlam

ortak

olan

eler

ve

kurallardan

yararlanarak

bakalarna

aktarlmasn salayan ok ynl, ok gelimi bir dizgedir (Aksan, 1977,55).

Dil bireyler arasnda anlamay salayan toplumsal bir sistemdir

(Dilaar, 1968, 28).

Dil veya lisan, insanlarn dndklerini ve hissettiklerini bildirmek

iin kelimelerle veya iaretlerle yaptklar anlamadr (wikipedia.org).

nsanlarn dndklerini ve duyduklarn bildirmek iin kelimelerle

veya iaretlerle yaptklar anlama, lisan, zeban.

Dnce ve duygular bildirmeye yarayan herhangi bir anlatm

arac (tdk.org.tr).

nsanolunun, yzyllar boyunca oluturduu anlaml sesler ve bu

seslerin yazl olarak ifade edildii sembollerin oluturduu sistemli btndr.

nsanlar arasnda anlamay salayan doal bir aratr. Szck,

kavram ve anlam dzeneinden ibarettir.

Dnce,duygu ve isteklerin bir toplumda ses ve anlam ynnden

ortak olan eler ve kurallardan yararlanarak aktarlmasn salayan uzlamsal

sembollerdir (sourtimes.org).
Yukardaki tanmlamalardan da anlayabileceimiz gibi dil, insanlarn
oluturduu toplumlarda kullanlan, bireyler arasnda anlamay salayan,
duygu, dnce ve yaklamlarn aktarmna neden olan bir iletiim aracdr.
nsanlar birbirlerine aktarmak istediklerini jest ve mimikler dnda en etkin
ekilde dil ile baarrlar. Dil insanlar arasnda bilgi, dnce ve yaklamlar
aktarabilmenin yannda, insanlarn fikirlerini dnmelerine ve duygularn
anlatabilmelerine yardmc olur.
Dili daha iyi tanmak iin zelliklerini de bilmemiz gerekir:
1. Dilin birinci ve asl ilevi anlama arac olmasdr.
2. Dilin nemli zelliklerinden biri de doal olmasdr. evremizde doal
olarak nitelendirdiimiz (aa, su, toprak, gne, deniz, at... gibi) varlklarn

tabiatn deitirmek mmkn olmad gibi z itibariyle dilin tabiat da

deitirilmez. Nitekim dil yapay olsayd, insanlar farkl farkl dillerle konumak ve
yazmak yerine ortak bir dil yaparlar, onu kullanrlard.
3. Her dilin kendine zg kurallar vardr. Bu kurallar dilin tabiatndan
ortaya kmaktadr. Daha ak bir ifadeyle sylemek gerekirse biz nce kurallar
koyup bu kurallara gre konumuyoruz. Mevcut kurallar, dilin doal yapsndan
tespit ediyoruz.
4. Dil, kendi kanunlar ierisinde yaayan canl bir varlktr. Canllarn
ortak zelliklerinden olan doma, byme, gelime gibi zellikler dil iin de
geerlidir.
5. Gizli anlamalar sistemidir: Dilin douu konusunda eitli teoriler
ortaya atlm ve bu teorilerle ilgili tartmalar bugn de devam etmektedir.
6. Milletin ortak maldr: Milleti millet yapan unsurlarn banda dil yer alr.
Her milletin konutuu dil kendi milletinin adyla anlr: Trk-Trke, Rus- Rusa
gibi.
7. Sosyal bir varlktr: Dilin kurallar ve sz varl, onun sosyalliini
gsteren zelliklerdendir. Dil, btn ynleriyle toplumdan topluma deiiklik
gsterir. Dilin yaps, kurallar ve kelime hazinesi; milletin anlay, dnya gr
ve felsefesiyle yakndan ilgilidir (farabi.selcuk.edu.tr).
Gemiten gnmze dnya zerinde var olan en ilkel topluluklardan en
gelimi lkelere kadar btn milletlerin kendilerine zg bir dilleri vardr.
Toplumlar ortak dilleri ile ortak bir kltr ve birlik olutururlar.
Bu da dilin gemiten gnmze toplumlar zerinde ne denli nemli bir
etkisi olduunu gstermektedir.
nsanolu doumundan konumaya balayana kadar sren dnemde,
kltrden kltre deimeyen baz ortak sesleri karr. nk,

insann

doutan getirdii bir dil yetisi vardr. Konumaya balamas ile birlikte,
bulunduu yerde konuulan dile uygun olarak anlaml sesler karmaya balar,
yani yaad toplumun dilini renir. te doutan getirdiimiz dil yetisi ile
birlikte ilk rendiimiz dile, anadil deriz. Dnya zerinde yaayan milletlerin
kendi bireyleri arasnda iletiim kurabilmesi iin kendine zg dilleri, yani ana
dilleri vardr.
Dier toplumlarn konutuu, anadil dnda daha sonra renilen dillere
de yabanc dil denmektedir. Bugn, dnyada var olan topluluklarn kullandklar

dil says kesin olarak bilinmese de, ortalama olarak bu saynn 3000 ile 3500
arasnda

olduu

bulunmasna

belirtilmektedir.

karn

Dnya

gittike artan

zerinde

bu

kadar

uluslararas ilikiler,

ok

uluslarn

dilin
kendi

anadilleriyle iletiim salamalarn yetersiz klmakta ve dier lkelerin dillerini

renme gereksinimini ortaya karmaktadr. Bunun yan sra, bilim ve
teknolojideki gelimeler, ticari ilikilerin hzla ilerlemesi, kitle iletiim aralarnn
yaygnlamas baka lkelerin dillerini renmeyi zorunlu hale getirmektedir.
Fakat dnya zerinde varln srdren bu kadar ok dilin renilmesi imkansz
olduu iin baz uluslarn dilleri daha n plana kmaktadr. Gnmzde
insanlar, toplumlar ticaret, ekonomi, bilim, turizm, eitim, sanat, alanlarnda her
trl ilikinin kurulup yrtlebilmesi iin anadilinden baka uluslararas alanda
kabul edilen ortak dilleri bilip renmek zorundadrlar. Uluslararas dili belirleyen
faktrler; ekonomik, teknolojik, dini veya askeri alanda o lkenin gcyle
orantldr. lkenin politik ve ekonomik durumu, dilinin uluslararas dil olarak
kabul edilmesinde nemli bir etkendir. Eski ada Roma mparatorluunun
gc, Greke ve Latincenin o aa damgasn vurmasna yol amtr.
Ortaada Latince ve Arapa, Yeniada Franszca, gnmzde ise
ngilizcenin en yaygn uluslararas dil olduu gereinin yan sra artk d
ilikilerin yrtlmesi iin

birden ok ortak dil kullanlmas gereklilii de

ortadadr.
Eski alardan beri yabanc dil renmek bir gereklilik iken gnmzde
byk bir ihtiya olmutur. Yabanc dilin neminin farknda olan dnya lkeleri
gitgide yabanc dil eitimine daha ok nem verir duruma gelmi, yabanc dil
derslerine okul programlarnda daha fazla yer verilmesi iin olanaklar
salamlardr.
Srekli ve hzla deiip gelien dnya zerinde eitim, nemli bir yer
tutmaktadr. Artk amzda, eitimin toplumlar zerinde ne denli nemli bir
etken olduu herkes tarafndan kabul edilmektedir. Eitim, bireyin davrannda
kendi yaants yoluyla ve kastl olarak istendik deime meydana getirme
sreci olarak tanmlanmaktadr (Ertrk,1974,12). Eitim zerine yaplan bu
tanm ounluk tarafndan benimsenmekle beraber, eitimin niteliini belirleyen
unsurlar ortaya karmaktadr: Bunlar, davran, yaant, ama ve sre
terimleri ile eitim srecinin sonunda yaplan deerlendirmedir.

Bireyin, bakalar tarafndan dorudan doruya ya da dolayl olarak

gzlenebilen

etkinlikleri

davran

oluturur.

nsann

llebilen

veya

gzlenebilen, bilinli olarak yaplan tm etkinliklerine de davran diyebiliriz.

Eitimin oluabilmesi iin bireyin davrannda istendik bir deime olmas
gerekmektedir. Fakat eitimin niteliklerinden birini oluturan insan davran, her
istendiinde deitirilemez. Davrann deitirilebilmesi iin birtakm koullarn
yerine gelmesi gerekir:
1. Davran deitirilebilecek kii, istenilen davran yapabilecek geliim
dzeyine ulam olmaldr.
2. Davrann oluabilmesi iin eitilenin iinde bulunduu ortam
davran deiikliine elverili olmaldr.
3. Eitilen kii deitirilecek ya da yeniden kazandrlacak davran
yapmaya istekli olmaldr.
4. Yeni davran iin gereken bilgi, beceri ve tutum eitilence yeterli
dzeyde renilmi olmaldr ( Baaran, 1991,18 ).
nsan bir davran ancak yaayarak kazanabilmekte ve istenmeyen bir
davran ancak yaayarak deitirebilmektedir. Bireyin evresiyle etkileimi
sonucu edindii deiikliklere yaant denilmektedir. Bu dzeyde edinilebilen
deiiklik ksa mrl olabilecei gibi olumlu ya da olumsuz da olabilir.
Yaantnn bireyin evresiyle etkileimi sonucu olumas ve ksmen kalc
olmas renme yaantsnn; planl ve istendik olmas da eitimsel yaantnn
rndr ( Bilen, 1999, 13 ).
Eitimin temel niteliklerinden bir dieri olan ama yani hedef, eitimin
gerekletirilmesi iin gerekli en nemli unsurlardan biridir. Ama olmadan
eitimin gereklemesi mmkn deildir.
Ama yani hedef, bireyde bulunmasn istediimiz eitim yoluyla
kazandrlabilir nitelikteki istendik zelliklerdir (Bilen, 1999, 4). Yaygn veya
rgn

eitimlerde,

eitimin

amalar

daha

nceden

belirlenerek,

planlanmaktadr. Etkin bir eitimin gerekletirilebilmesi iin hedeflerin nceden

belirlenmesi gerekmektedir. Eitim, bireyleri nceden belirlenmi eitim
hedeflerine ulatracak ekilde planlanr.
Eitileni imdiki ve gelecek yaamna hazrlayacak hedefleri ok iyi
belirlemek gerekir. Eitimin bir dier nitelii de, Ertrkn tanmndan da
anlalaca zere, eitimin bir sreten ibaret olduudur. Eitim, deiim

demektir. Eitimin oluabilmesi iin birey bir veya birka hedefe doru srekli
olarak deitirilmeye allr. Bu deiimin ise belli bir sre iinde olumas
mmkndr. Bu srete neyin nasl retileceinin ortaya konulmas ise
retme-renme sreleri ya da eitim durumlardr. Bu sre ierisinde
bireyin gelime ve deime iinde olmas gerekir.
Eitim

hedeflerine

ulamak

iin

renmenin

gereklemesi

gerekmektedir. renme, bireyin evresiyle etkileimi sonucu davranlarnda

oluan kalc izli davran deiiklii olarak ifade edilmekle beraber farkl
ekillerde de tanmlanmtr.
renme, taklit ya da yaant sonucu bireyin davranlarnda olduka
kalc davran deiikliidir ( Bykkaragz, 1998, 87).
renme, byme ve vcutta deiik etkilerle oluan geici deimelere
atfedilmeyecek, yaant rn olarak meydana gelen davranta ya da
potansiyel davrantaki nispeten kalc izli deiimdir ( Senemolu, 2001,13).
renme tanmlar incelendiinde renmenin ortak bir takm zellikleri
olduu grlmektedir. En bata bireyin davrannda bir deime olmas ve bu
deiimin kalc olmas gerekmektedir. Davran deimesinin bireyin evresiyle
bir etkileime girmesi sonucu belli bir sre iinde kazanlm olmas renmeyi
gerekletirmektedir.
renmenin

gereklemesi

iin

bir

takm

unsurlarn

olumas

gerekmektedir. O halde renme iin nceden belirlenmi bir ortam, etkileim

ve renen gereklidir. Ayrca renme, retme yoluyla gerekletirilmektedir.
retme ise bir renmeyi klavuzlama ve salama faaliyetleridir (Ertrk,
1972, 83). Tanmdan da anlalaca gibi eitim sreci ierisinde renilmesi
gereken istendik davranlarn gerekletirilmesi iin yaplmas gerekli her trl
etkinlik, retme unsurunu oluturmaktadr. u halde retme srecinin geerli
olup olmad, istendik davranlarn oluup olumadna bal olmaktadr.
Yani, retme srecinin geerli olabilmesi, bireyde istendik davranlarn
gereklemi olmasna baldr.
retme olduka karmak bir ilemdir. Gelien ve deien dnyada
bireyin

renmesi

gereken

birok

davran

olmakla

beraber

bunlarn

renilmesi keyfiyete braklmamaldr. Bireyin neleri renmesi gerektii veya

ne tr konulara ilgi ve ihtiya duyduu saptanarak, bunlarn hangi yntemler ve
tekniklerle ve nasl kazandrlabilecei planlanarak dzenlenmelidir. retme

ileminin gereklemesi iin belirlenen hedeflerin belli bir plan dahilinde

uygulanmas gereklidir.
retme gelimi bir becerinin, iyi planlanm zamann, dikkatli bir
hazrln ve sistemli bir uygulamann rndr. Grld gibi retme
ileminin gereklemesi iin farkl birok unsur gz nnde bulundurulmaldr.
retimin ne denli planl ve sistemli bir ekilde gerekletirildii grlmektedir.
retimin gereklemesi iin, retilen konunun rencide bilgi ve beceri
oluturmas gerekir. Bu bilgi ve becerinin olumas iin rencinin retime aktif
bir ekilde katlmas gerekir. retimin daha baarl, verimli ve kalc olabilmesi
iin farkl tekniklerin yan sra renen kiinin yaparak yaayarak renmesi
gerekmektedir. Bu nedenle bireyin duyu organlarn kullanarak retime
katlmas nemlidir. nk; insanlar okuduklarnn %10'unu, duyduklarnn
%20sini, grdklerinin %30'unu, hem grp hem duyduklarnn %50'sini, hem
grp, hem duyup, hem sylediklerinin %80ini, hem grp, hem duyup, hem
syleyip, hem de dokunduklarnn %90n, hem grp,

hem duyup, hem

syleyip, hem de dokunup, hem de yaptklarnn %95 ini hatrlamaktadr

(Demirel, 2000, 21).
u halde etkili retimin gerekleebilmesi iin farkl retim yntem ve
tekniklerden de yararlanlmas gerekmektedir. Birok duyu organna hitap
edebilen yntem ve tekniklerin kullanmnn retimi verimli klaca gz nnde
bulundurularak uygun yntem ve tekniklerin seimine dikkat edilmelidir. Bunu
gerekletirebilecek

en

geerli

tekniklerden

biri

de

oyun

tekniidir.

Aratrmamzn odak noktas olan ada tekniklerden oyun tekniinin zellikle

dil retimi iin nemi gz ard edilemez.

BLM I

YABANCI DL ETM
Dnyada yabanc dil eitimi ok eski alara dayanmaktadr. nsanolu
tarih ncesi alarda bile iletiim kurabilmek amacyla yabanc dil renmeye
almtr. Eskialarda yaz bilinmezken, yani sann doumundan 3000 yl
ncesinde, yabanc dil renmenin iki yolla yapld ileri srlmektedir. Birincisi
o dili konuan reticiler araclyla, ikincisi ise o dilin konuulduu toplum
iinde bir sre yaayarak yaplddr.
Smer lkesi .. 2225 dolaylarnda komular olan Akad Samilerince
ele geirildikten sonra, Smer ordusu Akadl yneticilere onlardan daha stn
bir uygarln dili olan kendi dilleri Smerceyi retmek zorunda kalmlard. Bu
retme ileminin gereklemesini salamak iin Smerce szck ve
deyimlerin

derlenmesi

ve

bunlarn

Akadca

karlklarnn

verilmesi

gerekmekteydi (..2500). Bylece Smerler, bilinen en eski dilden-dile

szckleri derlemi oldular.
Romallarda ise Greke eitimi .. 2. yzylda balar. Romal
kklnden itibaren Greke ve Latince iki dilde eitim grrd. Kk
yalarda bir kleye ya da Grek bakcya emanet edilir okul anda da Grek ve
Latin retmenler eliinde ders alrlard. Bylelikle retim yntemlerinden
Dolaysz Yntem e benzer bir yntemle yabanc dil retilmitir. Romada
entelektel yaamn bir paras olan Greke, .S. 6. yzylda artk bu zelliini
yitirmeye balamtr.
Ortaada da Greke giderek nemini yitirmeye devam ederken,
Latince Avrupada retim, din, hatta ynetim ve ticaret dili olarak yer almtr.
talyann belli bir blm dnda yabanc dil Latince olmutur. Bu devirde
Ortaa bilim adam Latinceyi, Mslman bilim adam ise Arapay n plana
almtr. 7. yzylda gnlk iletiimde ulusal dillerin kullanlmasyla Arapa
retimi medrese duvarlar arasnda kalmtr. Yeniaa girilmesi ile Ortaa
kurumlar yklarak ulusal devletlere yol amlardr. Matbaann bulunmasyla
kitap ucuzlam, okur-yazarlk ve eitim,

soylularn bir ayrcal olmaktan

kmtr. Gerek eitim gerekse ortak iletiim dili olarak Latince yerini yava

yava ulusal dillere brakmaya balamtr. Bylelikle ulusal devlet dilleri

smrgelere tanm ve iletiim amacyla yabanc dil retimi yaygnlamtr.
Ayn yzylda ulusal dillere eviri etkinlii yaygnlatrlarak, Almanya ve
Fransada dil retim yntemleri gzden geirilerek yeni uygulamalar
denenmitir.
Avrupada soylu bir kimsenin yabanc dili, zellikle Franszcay
renmesi onun reniminin bir blmn oluturuyordu. Franszcann dnya
zerindeki etkisi kinci Dnya Savana kadar srm, fakat bu dnemden
sonra ngilizce uluslararas dil olarak birinci sraya oturmutur. Gnmzde
kresellemenin de etkisiyle ngilizce tm dnyada varln srdrmektedir.
Dnyann hzl geliimi ve deiimi sonucu,

bilim ve teknolojinin

ilerlemesiyle yeni kan rnlere duyulan ihtiyalar, sanayi ve ticaretin

geliimiyle beraber ortaya kan yeni koullar, her geen gn lkeler aras
iletiimi zorunlu hale getiren politik, askeri ve ticari ilikiler uluslararas iletiim
arac olan yabanc dillerin retimine son derece nem kazandrmtr.
Bu nedenle artk birden ok uluslararas dili renme gereksinimi
domutur. ngilizcenin yan sra Franszca, Almanca, spanyolca, Rusa, ince
gibi dillerin renilmesi gnmz koullarnda ihtiya haline gelmitir. Dnya
zerinde gerekleen bu hzl ve srekli deiim ve geliimin,

yabanc dil

renmeyi daha da zorunlu hale getirecei grlmektedir.

1.1.Trkiyede Yabanc Dil Eitimi

Trkiyede yabanc dil eitiminin tarihsel geliimini ele alacak olursak,

inceleyeceimiz dnem, Osmanl mparatorluunun egemenliinin devam ettii
ve daha sonra Cumhuriyetin ilanndan itibaren gnmze kadar gelen uzun bir
sreyi kapsamaktadr.
Osmanl mparatorluunda din esasna dayanarak eitim veren mahalle
mektepleri ve medreselerde Trkenin okutulmas nem tamamakla beraber
retimde nemli yeri Arapa tutmaktayd.
1839da Tanzimatn ilan ile Batya doru bir ynelmenin balad
grlmekte ve bu nemli adm adalama hareketinin ncs olarak
deerlendirilmektedir. Batllama hareketinin balamas ile Bat dilleri de deer
kazanmtr.

1773

ylnda

Mhendishane-i

Bahr-i

Hmayun

ile

1796

ylnda

Mhendishane-i Berr-i Hmayun alm ve okuma yazma ve genel kltr

dersleri yannda Franszca dersleri de okutulmaya balanmtr. Bylece,
Trkiyede batllama hareketi ordu okullarnda balarken, yabanc dil
retiminin okul programlarna girmesi de ilk kez bu okullarda olmu ve
Franszca Trkiyede bat dillerinin ilki olarak retilmeye balamtr. lk
nceleri daha ok tp renimi dalnda yabanc dil retimine ihtiya
duyulmutur. Tp renimi dnda alan Mekteb-i Mlkiyede ise Franszca,
ders programlarna 1863 ylnda girmitir. Yabanc dil retiminin orta dereceli
okullarda yer almas bugnk liselerin ekirdeini oluturan sultanilerin
almasyla balamtr. Ortaretim dzeyinde yabanc dille retim yapan ilk
devlet

okulu

olan

Galatasaray

Sultanisinin

1869da

almas

bir

ilki

oluturmutur. Daha sonra imparatorluk, dadi ve Sultani adyla yeni ortaretim

kurumlar aarak, bu okullarn ders programlarna da yabanc dil dersleri
konulmasna olanak vermitir. Bylelikle yabanc dil dersi, 1869da, ilk kez orta
dereceli okul programlarna normal bir ders olarak girmitir (Demirel, 2003, 6).
Tanzimat ile beraber Franszca ncelik ve gncellik kazanm, Merutiyet
dneminde Almanca, II. Dnya savan izleyen dnemde de ngilizce, lkede
etkinlik ve gncellik kazanmtr.
Cumhuriyetin ilan ile birliktede yabanc dil retimine daha ok nem
verilmitir. ada uygarlk seviyesine ulamann hedef alnd bu dnemde
Bat dillerine daha ok ynelme olmu ve yabanc dil eitimi olduka nem
kazanmtr. zellikle 3 Mart 1924te Tevhid-i Tedrisat Kanununun kabul ile
medreseler kapatlp bugnk okullar almtr. Bylece Osmanldan kalma
okullarda okutulan Arapa ve Farsa yerine bat dillerinden Franszca, ngilizce
ve Almanca yabanc dil olarak eitim kurumlarnda okutulmaya balatlmtr.
Bu dil son yllara kadar okullarda eit olarak okutulmakta iken yava yava
ngilizce dier dillerin nne geerek baskn duruma gemitir. lkemizde
byk ounluk ngilizce renmekte ise de dier dillere de az da olsa yer
verilmektedir.
Bu gn lkemiz genelinde retilen yabanc diller % 85 ngilizce, %7-8
Almanca, %4-5 Franszca, tarih ve Trk dili blmleri ile fakltelerinde Arapa,
Farsa, Osmanlca retilmektedir. ok az sayda da olsa talyanca, Rusa,
Japonca ve eski diller de retilmektedir (Doan, 1996, 11).

10

Gnmzde lkemizde ilk ve ortaretim okullarnda retimi yaplacak

yabanc dillerin seimi Milli Gvenlik Kurulunun gr alnarak Bakanlar
Kurulu kararyla saptanmaktadr. Bu kararlar dorultusunda lkemizdeki ilk ve
ortaretim kurumlarnda yabanc dil olarak ngilizce, Almanca ve Franszca
okutulmaktadr. Ama kreselleme nedeniyle tm dnya da olduu gibi
lkemizde de yaygn biimde renilen ve retilen dil ngilizce olmutur.
Okullarda da rencilerin neredeyse tamam (%98.4), birinci yabanc dil
olarak ngilizce renmektedir. Almanca ve Franszca ise birinci yabanc dil
olarak talep grmemektedir (%1.6), daha ok ikinci yabanc dil olarak retilme
durumlar sz konusudur (Gen,1999, 307).
Avrupa konseyinin nclnde 47 lkenin katlmyla 2001 ylnn
Avrupa Diller Yl olarak kabul edilip etkinliklerle kutlanmas dier Avrupa
dillerinin

nemini

arttrmak

iin

alnm

tedbirlerdendir.

Bu

tedbirler

dorultusunda lkemizde de bu konu zerine birtakm almalara yer

verilmitir.
lkemizde yabanc dil retimine her zaman nem verilmekle beraber bu
konuda ne kadar baarl olduumuz tartlmaktadr. Bu baarszlkta da
ada dil retim yntem ve tekniklerine yeterince yer verilmemesinin etkisi
olduu da dnlmektedir.
1.2.Trkiyede ve Dnyada Franszca retiminin Durumu

Hint-Avrupa dil ailesinden Latince kkenli Roma dillerinden olan

Franszca dili, dnya zerinde en fazla konuulan dillerden biridir.
Fransa'da konuulmasnn yan sra Belika, svire ve Kanada,
Lksemburg, Haiti, 15' ten fazla Afrika lkesi, Karayipler'de Guadelope ve
Martinique, Gney Amerikada Fransz Guyanas, Hint Okyanusunda Reunion
Okyanusu, Gney Pasifikte Yeni Kaledonya ve Tahiti'nin resmi dillerinden
birisidir. Ayrca, Franszca birok lkenin resmi olmayan ikinci dili olarak
konuulmaktadr, bunlarn arasnda Fas, Tunus, Cezayir, Lbnan, Suriye,
Kamboya, Laos ve Vietnam yer alr. 75 milyon insann anadilidir, kayda deer
bir seviyede de ikinci dil olarak konuulmaktadr (www.dilokulu.com).
Gnmzde
bulunmaktadr.

Avrupada

Avrupa

Franszca

Birliinin

Fransa,

dahil

yaklak

Belika,

20

Almanya,

resmi

dil

Hollanda,

11

Lksemburg ve talyadan oluan kurucu alt lkesinin nn resmi dili olan

Franszca, bu nedenle ayr bir yere sahiptir.
Hem yaz hem konuma dili olarak Avrupa Komisyonunun alma
dillerinden biri olarak yerini alrken, Avrupa Toplumlar Adalet Mahkemesi ve
Uluslararas Ceza Mahkemesinde tek tartma dilidir. Ayrca Birlemi Milletlerin
alt resmi dilinden biri de Franszcadr.
Yabanc dil eitiminin lkemizde ki durumunu ele alacak olursak, daha
ncede belirttiimiz gibi, Tanzimatn ilanndan sonraki dnem Bat dillerinin
retimine nem verildii ve Franszcann Bat dilleri arasnda ilk yabanc dil
olarak okul ders programlarnda yer ald bir dnemdir. kinci Dnya Savana
kadar Franszca lkemizde ok etkin olarak kullanlan bir yabanc dil olarak
varln srdrrken bu dnemden sonra dnya apnda hzla yaylan ngilizce
lkemizde de birinci yabanc dil olmutur.
Avrupa Konseyinin 1999da ald karar Avrupa Birliinin de kabul
etmesiyle 2001 yl Avrupa Diller Yl olarak ilan edilmitir. lkemizin de
katld 47 lkeyi kapsayan projenin temel amac; Avrupa'nn dil ve kltr
mirasna sahip karak ok kltrl ve ok dilli Avrupallk bilincini gelitirmek,
ok dilliliin fert ve toplum iin ne denli nemli olduunu anlatarak, dil renimi
konusunda halk bilgilendirmek ve tevik etmektir. Ayrca Avrupa lkelerinde
yaayan vatandalarn kendi ana dilleri dnda en az iki Avrupa dili daha
renmeleri iin ilgi ve istek uyandrmaktr.
Bu karar Avrupa Birliinin teden beri sper g/sper dil, tek dil/tek
kltr egemenliine kar ktnn, dil ve kltr eitliliine saygy Avrupa
yurttalar arasnda dayanmann temel koulu olarak benimsediinin de bir
gstergesi olmutur (Gven, 2000) .
Unesco ve Kanadann desteiyle de srdrlm bu proje almalar
lkemizde de etkisini gstermi ve 2001-2002 retim ylndan itibaren Anadolu
retmen Liselerine, 2004-2005 retim ylndan itibaren de Anadolu Gzel
Sanatlar Liseleri, Anadolu Liseleri ve Fen Liselerine zorunlu ikinci yabanc dil
dersleri konulmutur (MEB, 2004, 2).
Avrupa Konseyi tarafndan yabanc dil renimi ve retimi iin, yabanc
dil dersinin uygulanmasna dair, karlatrlabilir standartlar getiren Avrupa
Konseyi Ortak Kriterleri hazrlanmtr. Bu alma, dile ilikin yeterlik seviyeleri
tanmlayan, ulalabilir ve kontrol edilebilir hedefler koyan ve btn Avrupa

12

lkeleri tarafndan tannan bir ara niteliindedir. Avrupa Konseyi Ortak Kriterleri
bu sebeple, btn yabanc dil dersi retim programlarnn hazrlanmasnda
bavurulabilecek bir kaynaktr. Orta retim snflar ikinci yabanc dil dersi
olarak Franszca iin gelitirilen bu programn temeli de bu kriterlere
dayanmaktadr.

1.3. Yabanc Dil retim Yntemleri

Yabanc dil renimini bireyin kendi ana dili dndaki bir dilin kurallarn
renerek o dili doru ve dzgn bir ekilde kullanmas olarak ele alabiliriz.
Yabanc bir dili renen kiinin temel dil becerilerini kazanm olmas
gerekmektedir. Bu beceriler; dinleme, konuma, okuma ve yazma becerileridir.
Yabanc dil retimi ise bir dili renmek iin gerekli olan bilgilerin rencilere
retilme sreci olarak kabul edilmektedir. Yabanc bir dili retme srecinde dil
retimini gerekletiren kii, dilbilgisi yaplarndan szck daarcna, belli
bal cmle kalplarndan seslerin telaffuzuna kadar gerekli bilgileri rencilerine
ada bilgi ve becerilere sahip ve dile hakim bir ekilde aktarmak zorundadr.
Yabanc dilin bireysel yararlar saylamayacak kadar ok olmakla
beraber ncelikli olarak dnya gr asndan kiinin ufkunu ve dnyaya
bakn geniletir. Ayrca yabanc dil retimi kiinin kendi anadillerinin yapsn
daha iyi kavramasna sebep olur.
Yabanc dil retiminin karmak ve zor bir i olduu kabul edilmekle
birlikte son yllarda lkemizde ve dnyada yabanc dil retimi konusuna daha
ok nem verilerek byk abalar sarfedildii grlmektedir. Fakat tm bu
abalara

ramen

lkemizde

yabanc

dil

retiminde

yeterli

baar

salanamamaktadr. Bu nedenle yabanc dil retiminin ok ynl irdelenmesi

gerektii gereini gz ard edemeyiz. nk yabanc dil retiminin etkili ve
kalc olabilmesi iin gerekli birok faktr bulunmaktadr; eitim programlar,
retim yntem ve teknikleri, ara ve gereler, materyal, ders kitaplar,
retmenlerin yeterlilikleri, zaman, ynetim sreleri bunlardan bazlardr.
Btn bu unsurlar gz nne alnarak ncelikli olarak snflara en etkili
retmen ve en ada retim yntem ve tekniklerini seilerek, bunlarn etkili
bir ekilde uygulanmas salanrsa yabanc dil retiminde baary yakalama
ans artabilir. retmenin alanyla ilgili gelimeleri takip ederek, rendiklerini

13

dersinde uygulamas etkili bir retim gerekletirmesini salayan nemli bir

unsurdur. Var (1988,218) n da belirttii gibi ada yaklamlar uygulayan
retmen ile geleneksel yaklam uygulayan retmenin elde ettii rnler
arasnda nemli fark vardr. Bunlar aadaki gibidir:

Geleneksel retmen
1. Tek bir konuda yetimitir.
2. Bilgi datr.
3. renci pasiftir
4. renci program srecine katlmaz.
5. Bellek ve devi uygular
6. D uyarmlar nemlidir
7. renci snav iin renir.
8. Rekabet ve kyaslamaya yer verir.
9. renci snfta renir
10. Kalp bilgi retir.

ada retmen
1. Birletirilmi konularda yetitirilmitir.
2. Eitim yaantlarna rehberlik eder.
3. renci aktiftir.
4. renci program gelitirme srecine katlr.
5. Kefetme yntemleri uygulanr.
6. ten gelen uyarmlar nemlidir.
7. renci kendisi iin renir.
8. Grup almalarna nem verir.
9. renci her yerde renir.
10. Yaratcla nem verir.

Geleneksel

retmen,

geleneksel

yntemleri

uygularken

ada

retmen, ada yntemleri uygulayan kiidir. Ayrca birey zerinde brakt

etkiler asndan ders kitabnn seimi de olduka nemli elerden biridir.
Yabanc dil retiminde kullanlan aralarn en etkililerindendir. retmen
izleyecei yaklama uygun olan kitab semelidir. Gnmzde dil retiminde

14

etkili yaklamlardan biri olarak kabul edilen iletiimsel yaklama uygun bir kitap
ile geleneksel ynteme uygun kitap arasndaki fark Ataman (2001, 7) u ekilde
ayrmtr:
Geleneksel Kitaplar
1. Dilin gramerini, dilin iletiimsel fonksiyonundan daha ok vurgular.
2. Okuma ve yazma becerilerini daha ok vurgular.
3. Ana dilin kullanmna yer verir.
4. Dilin doru kullanm nemlidir.
5. Program ve snavlara dar bir bak as ile yaklar.
6. Kullanlmas kolay olduundan retmenlere ekici gelmektedir.
7. Snavlara odakldr.
letiimsel Kitaplar
1. Dilin iletiimsel ilevlerini vurgular.
2. rencilerin ihtiya ve ilgilerini yanstmaya alr.
3. Dilin doru kullanmndan ok, akc kullanm zerinde durur.
4. Dinleme ve konuma becerilerini daha ok vurgulamakla beraber btn
dil becerilerini kapsamna alr.
5. Amalar konusunda ok net tanmlar yapar.
6. Gnlk hayattaki dili yanstr.
7. Uygulama odakldr.
Grlyor ki seilmesi gereken kitap, ada yntem ve teknikleri
uygulayan ada retmenin kullanaca kitap olmaldr.
Etkili, verimli ve kalc retimi gerekletirmek iin gerekli faktrlerden
retmen ve ders kitabn inceledikten sonra, konumuzun odak noktasna
varmamz salayacak olan yabanc dil retim yntemlerini ele almamz gerekli
olmaktadr. Etkili ve verimli bir retim iin retmenin ada retim yntem
ve tekniklerini kullanmas kanlmazdr.
Gnmze kadar, yabanc dil retiminde birok ynteminin kullanld
saptanmtr. Bu yntemlerin birkan srasyla aklamaya balamadan nce
yntem kavramna bir aklk getirmemiz gerekmektedir.

15

retim yntemi bir sorunu zmek, bir deneyi sonulandrmak, bir

konuyu renmek ya da retmek gibi amalara ulamak iin bilinli olarak
seilen ve izlenen dzenli yoldur. Yntem, retimde nemli bir yere sahiptir.
nk, retim ancak belli yntemlerle gerekletirildii zaman, hedef
davranlar kolayca rencilere kazandrlabilmektedir. Yabanc dil retiminde
seilen yntem ve tekniin drt temel beceriyi kazandrmasndaki etkisine dikkat
etmek gerekmektedir.
Gemiten gnmze farkl eitimciler, farkl retim yntemlerinin
doruluunu savunarak bu yntemlerin kullanlmasnda nclk etmilerdir.
Yabanc dil retiminde kullanlan dil retim tekniklerinden bazlar unlardr:
1.3.1.Geleneksel Yntem (Dilbilgisi-eviri Yntemi)

Bu yntem Latince retiminin etkisiyle gelitirilmi ve gnmze kadar

kullanlm bir yntemdir. 18. yzyln sonlarna doru okullarda uygulanan dil
yntemi ama dilden anadile eviri yntemi olmutur.(Demirel 2003, 30)
Bu yntemde adndan da anlalaca gibi dilbilgisi ve eviri byk nem
tamaktadr. Bu yzyln balarnda rencilerin yabanc dili edebi olarak
renmelerine yardmc olmak iin kullanlabilecei ve kendi ana dillerinin
kurallarn bilmelerinde de faydal olabilecei dnlmtr. rencilerin hedef
dili hi kullanamayacaklar bilinse de bu yntemin yararl olabilecei
zannedilmitir.
Yntemin hedefledii renci kazanmlar edebi metinleri okuyabilmektir.
Bunu yapmak iin rencilerin hedef dilde kurallar ve kelimeleri bilmeleri
gerekmektedir. Ayrca; yabanc dil renmenin zihinsel bir egzersiz saladna
inanlmaktadr.
retmen bu yntemde her zaman ki geleneksel roln oynamaktadr.
Bu da gsterir ki retmen snfta tek otoritedir. renci retmenin istekleri
dorultusunda hareket eder.
Bu yntemde, renme-retme srecinin en nemli zellii bir dilden
baka bir dile eviri retilir. renci gramer alr, baz kurallar renir,
gramer kalplar ve rnekleri ezberler. renci snfta pasif durumdadr.
Geleneksel yntemde edebi dil konuma dilinden stndr ve renciler bu

16

konu zerinde alrlar. Ayrca hedef dilin konuulduu lkenin kltr gzel
sanatlar ve edebiyattan ibaret grlr.
Kelime ve gramer retimi zerinde durulurken okuma ve yazma
rencilerde mutlaka olmas gereken beceriler olarak kabul edilmektedir.
Konuma ve dinlemeye nem verilmezken telaffuz zerinde daha da az
durulmaktadr. Snfta kullanlan dil daha ok ana dildir. renci ders esnasnda
hata yaparsa retmen tarafndan yaln olarak dzeltilir.
Bu yntemde deerlendirme, yazl olarak, anadilden yabanc dile,
yabanc dilden ana dile eviri ile yaptrlmaktadr.
Geleneksel yntemin esas alnd bir dil dersi esnasnda renciler,
edebi bir metni okuyarak derse balarlar. Yabanc dil renmenin temel amac;
yazl edebiyat okumak olarak kabul edilmektedir. Edebi dil bu yntemde her
zaman iin konuma dilinden nce gelmektedir. Yntemin amac bir dili dier
dile evirebilmek olduundan renciler metindeki bir blm, hedef dilden ana
dile evirmeye almaktadrlar. renciler eviri yapabiliyorlarsa baarl kabul
edilmektedirler.
Ders esnasnda zerinde allan metinle ilgili sorular ana dilde sorulur
ve retmen ana dilde cevap verir. nk hedef dilde iletiim kurmak bu
yntemin amac deildir. Temel alnan beceriler okuma ve yazma becerileri
olduundan renciler okuma-yazma sorularn cevaplar. Konuma ve anlama
becerileri arka planda kalmaktadr.
Snfta ki tek otorite retmen olduundan renci cevaplarnn doru
olup olmadna o karar vermektedir. Ayrca; rencilerin sorulara doru cevap
vermesi ok nemlidir. Tm hedef dillerde ki kelimelerin ana dilde tam karl
olduu kabul edildiinden hedef dilden ana dile kelime evirisi yaplr. Bu
yntem rencilerin szck daarcn zenginletirmeye nem verir. Metin
zerinde bilinmeyen szckler listelenir ve rencinin bu szckleri ezberlemesi
istenir. Hedef dilde bir edat, zarf, zamir veya bir ek ele alnarak onun ana dilde
tam karl olan kelime ve ekler bulunarak, retim faaliyetlerinin benzerliklere
odaklanmas salanmaktadr.
rencilere okutulan metindeki dilbilgisi kurallar verilir, dilbilgisi kalplar
retilir. Bu yntemde hedef dilin biimini renmek nemlidir. Bu tr kurallarn
dilbilgisi teknii asndan nemi byk olduundan renciler verilen dilbilgisi

17

kurallarn

rneklere

uygulayarak

renirler.

rencilere

srekli

ezber

yaptrld iin bu yntemin iyi bir zihinsel egzersiz salad kabul edilmektedir.
retim

ezbere

dayaldr.

Szcklerin,

dilbilgisi

kurallarnn,

fiil

ekimlerinin ezberlenmesi gerekmektedir. Verilen metin zerinde anadilden

yabanc dile, yabanc dilden anadile eviri yaplmaktadr. Bu yntemin
kullanld ders esnasnda u gelimeler takip edilmektedir:

Metin okunur

Kelimelerin anlamlar aklanr

Gramer kurallar gsterilir

Ve sonra eviri yaplr.

retmen merkezli, eviri ve dilbilgisine nem veren, iletiimi yani

dinleme ve konuma becerilerini arka plana atan, rencinin pasif olduu bu
yntemde ada reti tekniklerinden biri olan oyunun kullanlamayaca
grlmektedir.

1.3.2.Dolaysz Yntem

Yabanc dili ne dilbilgisi kurallarn ezberleyerek ne de eviri ya da bir

baka trl aklamalar yoluyla, ana dilden yararlanmakszn, ama retilen dil
ile yaam arasnda dorudan iliki kurularak renme yolu Dolaysz Yntem
adn alr (Demircan, 2002 ,171).
Bu yntem uzun bir sre etkin olarak kullanlan dilbilgisi-eviri yntemine
bir tepki olarak 20. yzyln banda ortaya kp, dnyada ve lkemizde olduka
fazla kabul grmtr. Yani dilbilgisi-eviri yntemi gibi bu yntemde yeni
deildir. Birok retmen tarafndan uzun yllar boyunca kabul edilerek
kullanlan bir yntemdir. Dilbilgisi-eviri yntemi rencileri hedef dili iletiimsel
olarak kullanmaya hazrlamada yeterli olmad iin, dolaysz yntem popler
olmutur. Bu yntemin en temel kural, kesinlikle eviriye izin vermemesidir.
Aslnda dolaysz yntem adn; ana dile eviri yapmadan, anlamn hedef dille
direkt olarak eletirilmesi gereinden almaktadr.
Bu yntemi kullanan retmenler, rencilerin hedef dilde iletiim
kurmay renmelerini ama edinirler. Bunu gerekletirmek iin rencilerin
hedef dilde dnmelerini salamak gereklidir. retmen snf etkinliklerini
ynetmesine ramen geleneksel yntemden daha az pasiftir. retmen ve

18

renciler retme-renme srecinde birbirlerinin partneri gibi hareket

etmektedirler. Bu yntemi kullanan retmenler bir kelime ya da cmle
sylendiinde bunun anlamn gerek nesneler, resimler ya da pandomimle
gstermekte ve asla ana dilde tercme yapmamaktadrlar. Dilbilgisi farkna
varmadan renilmekte, renciler dilbilgisi kurallarn rneklerden karmakta
ya da rneklere gre genelleme yapmaktadrlar. renci ve retmen
arasndaki etkileim ift ynldr. retmenden renciye, renciden
retmene etkileim devam eder.
Dolaysz yntemde ilk nce dil konuulur, yazlmaz. Yani dilin yazlarak
renilmesinden nce, konuularak renilmesi nem tamaktadr. Bu yzden
renciler, hedef dilde gnlk konumalar zerinde almaktadrlar. Ayrca;
hedef dili konuan insanlarn kltr rencilerin zerinde durmas gereken bir
konudur.
Bu yntem, kelime retimi ve dilbilgisi retimine nem vermektedir.
Batan itibaren drt temel dil becerisi zerinde durulsa da temel olarak alnan
beceri szl iletiimdir. Ayrca; dolaysz yntemin uyguland snflarda
telaffuza byk zen gsterilmektedir. Bunlarn yan sra retmen ve
rencilerin snfta anadili kullanmamalar gerekmektedir.
Bu yntemin deerlendirme aamasnda ise renciler konuturulur ve
arkasndan bir paragraf yazmalar istenir. Bu aamalar zerinden deerlendirme
yaplr.
retmen, rencilerin hedef dilde yaptklar hatalar kendi kendilerine
dzeltmelerini ister. Bu yntem de retmenin retilmek istenilen dili anadili
olmas ya da o dili anadili gibi konuabilmesi gerekir. Yoksa bu yntem baarl
olamaz. Dolaysz yntemde beceriler dinleme, konuma, yazma ve okumadr.
Dolaysz yntemin dil retiminde uyguland snflarda renciler bir
okuma parasn yksek sesle okumaktadrlar. Genellikle konular hedef dilin
konuulduu lkenin tarihi veya corafyasyla ilgili olabilmektedir. Hedef dilde
okuma becerisi, konuma pratiiyle gerekletirilecektir. Derste kullanlan
harita, tablo veya gerek nesnelerden oluan materyaller snf ortamnda
rencilerin kelimelerin anlamlarn kavramasna yardmc olmaktadr. Ders
esnasnda retmen, rencilerin bir sorusu olup olmadn hedef dilde sorar
ve rencilerin hedef dilde soru sormalarn ister, ana dil kullanmna izin
verilmez. retmen, sorular tahtaya izerek veya rnekler vererek cevaplar. Bu

19

yntemde retmen gstermelidir; aklamamal ya da eviri yapmamaldr.

rencilerin hedef dil ile anlam arasnda direkt bir eletirme yapmas
beklenmektedir. renciler mmkn olduunca hedef dilde dnmeyi
renmelidirler. Kelime retimi iin, kelimelerin liste halinde ezberlenmesi deil
cmle iinde kullanarak retilmesi daha uygun grlmektedir. Dil renmenin
amac iletiim kurmak olduundan retmen, kelime telaffuzu zerine
almalara nem vermektedir. Dersler, baz konuma etkinlikleri yapmak ve dili
gerek metinlerde kullanabilmek iin frsatlar iermek durumundadr. renciler
mmkn olduunca konumak iin cesaretlendirilmelidir.
Ayrca bu yntemde, retmenin verdii boluk doldurmal metinlerle
dilbilgisi kurallarnn retimi yaplmaktadr. Bir dilbilgisi kural ak olarak
kesinlikle verilmemelidir.
Tm bu aamalardan da anlalaca zere bu yntemin en nemli
unsuru konumadr. Hedef dilde iletiim nemlidir. Dilbilgisi; farkna varmadan
retilir. Dikte yoluyla yazma altrmas yaplr. Soru-cevap teknii arlkl
olarak kullanlmaktadr. Kelime renimi olduka nem tar ve kelimeler cmle
ierisinde verilir. Ana dil asla kullanlmaz.
Dolaysz yntemde retmen srekli aktiftir, ok yorulur. Ksaca
retmeni yoran bir yntemdir. Bu da baary olumsuz etkilemektedir.
retmen hareketleriyle szcklerin karln vermeli sprme, skma gibi. Bu
yntemde oyun tekniinden yararlanlabilir (Demirel, 2003, 33).

1.3.3.Dilsel-itsel Yntem

1940l ve 50li yllarda ortaya kan dilsel-iitsel yntem, dolaysz yntem

gibi szl ifadeleri esas alan bir yntemdir. Fakat bu yntem kelime
kazanmnn

vurgulanmasndan

daha

ok,

dilbilgisel

cmle

kalplarnn

kullanlmas zerinde durur. Dolaysz yntemin tersine salam dilbilimsel ve

psikolojik

temellere

dayanr.

Bu

yntem,

geliim

srecinde

davran

psikolojisinden prensipler edinmitir.

Yapsalc dilbilimciler ve davran psikologlar zellikle Skinner, dilseliitsel yntemin ortaya kmasnda ve gelimesinde olduka etkili olmutur.
Skinnera gre her uyarcya kar belli bir tepki vardr. Etki-tepki bann
kurulmas iin pekitirelerin verilmesi arttr. Bu renme kuramna gre

20

yabanc dil renmede de alkanlklarn olabilmesi iin tekrara, altrmalara ve

pekitirmelere yer verilmelidir (Demirel,2003,35).
Bu yntemin ortaya knda katklar olan Bloomfield, Brooks ve
Ladoya

gre

dilbilgisi-eviri

yntemi

yabanc

dili

etkili

bir

ekilde

retememekte ve dilin doal renim srasna, yani srasyla dinleme,

konuma, okuma ve yazma,

uygun bir retim gerekletirmemektedir. Bu

yntem dil reniminde, dilbilgisi altrmalardan ok cmle kalplarn

renmenin nemi zerinde durmaktadr.
Dilsel-iitsel yntemi kullanan retmen, rencilerin hedef dili iletiimsel
olarak kullanmalarn hedefler. rencilerin ana dilde eski alkanlklarn
brakarak, hedef dili dnmeden, otomatik olarak kullanp hedef dilde yeni
alkanlklar elde etmelerini salamak iin aba sarf eder.
Bu yntem uygulanrken, retme-renme sreci ierisinde diyaloglarn
iinde yeni kelimeler ve yapsal rnekler verilir. renciler diyaloglar taklit ve
tekrar yntemi ile renirler. Altrmalar diyaloglara dayandrlarak verilir.
rencilerin doru cevaplar mutlaka pekitirilir. Ayrca renciler diyaloglarda
farkl roller alr ve bu rolleri uygularken aralarnda etkileim salanr.
Dilsel-iitsel yntemde retim gnlk konuma zerinde younlar.
ncelikle ama rencinin konuma becerisini gelitirmektir. Hedef dili
konuanlarn gnlk konumalarn ve davran biimlerini ele alarak retimde
kltre yer veren bir yntemdir. rencilere ses sistemi ve dilbilgisi rnekleri
verilirken kelime en az seviyede sunulur. Dil becerileri srasyla; dinleme,
konuma, okuma ve yazma biiminde sralanmaktadr. Bu yntemde en nemli
yeri dilsel ve iitsel beceriler alr.
Bu yntemde ana dil, rencilerin hedef dili iyice renmelerine yardmc
olmak iin kullanlr. Ayrca snfta ana dil deil hedef dil kullanlmaktadr.
Dilsel-iitsel yntemin dil retiminde uyguland snflarda retmen
yeni bir diyalog verir. Bu diyalogu iki kez okur, altrmalar aklar. rencilerin
telaffuz hatalarn dzeltir. retmen snfta sadece hedef dili kullanr.
Kelimelerin anlamlarn hareketler, resimler veya canl objelerle vermeye alr.
Ana dil ve hedef dil bu yntemde birbirinden ayrlr. rencilerin hedef dili
kullanm iin ana dille atmalar azaltlmaktadr. Dil retmeninin ana rol,
hedef dilin modeli olmaktr. retmen, rencilere iyi bir model olmaldr. nk
renci onu dinler ve taklit eder. Bu yntemde retmen yneten, rehberlik

21

eden ve rencilerin hedef dildeki davranlarn kontrol eden bir orkestra efi
gibi davranmaktadr. rencileri cesaretlendirmek iin gler yzl bir tavr
sergileyerek rencilere konuyla ilgili bilgi verir, ipularyla ynlendirir.
Dil retiminin esas amac; rencilerin yapsal rnekleri kazanmalardr.
Kelime retimi daha sonraya braklmtr. Yeni kelimeler diyalog iinde yer
alr. Verilen bu kelimeler snrl tutulmaktadr.
Yabanc bir dil renilirken, ana dil renimindeki gibi, kurallar
ezberlemek gerekmez. Bu nedenle rencilere hibir dilbilgisi kural verilmez.
Bu kurallar rnekler ve altrmalar iinde yer alr. retmenin hafta boyunca
tahtaya yazd diyalog zerinde snrl yazl almalar yaplr. nk bu
yntemde konuma, yazmadan daha nemlidir.
Dilsel-iitsel yntemde hedef dilin konuulduu lkenin kltr nemlidir.
Dil kltrden ayrlmaz. Yalnz sanat ve edebiyat deil, hedef dili kullanan
insanlarn gnlk davranlar zerine de bilgi verilmektedir.
Dilsel-iitsel yntem rencilerin hedef dili szl olarak kullanabilmesi
iin gelitirilmitir. rencileri ana dillerinde sahip olduu alkanlklarndan
uzak tutmak ve hedef dilde yeni alkanlklar edinmelerini salamak amatr.
Hedef dildeki cmle kalplar bu yntemde en ok dinleme yoluyla renilir.
Yntemin uygulama aamalarnda da grld gibi oyun teknii bu
yntemde kullanlabilmektedir. zellikle bu yntemin zerinde durduu dilsel ve
iitsel

becerileri

kazandrmada

oyun

vazgeilmez

bir

unsur

olarak

grlmektedir.
1.3.4.letiimsel Yntem

Son zamanlarda yabanc dil retiminde, dilbilimciler dile iletiim yetisi

adl yeni bir boyut kazandrmlardr. Dolaysyla, renci dil reniminde dil
bilgisi kurallarn bilmenin yan sra konuma

kurallarn da edinmek

durumundadr. Dil renmenin temelinde drt temel beceriyi edinmek yer alsa
da bu yntem yazl-szl iletiimin gerekliliini savunmaktadr. u halde dilin
kurallarn bilmekten ok dilin bir iletiim arac olarak kullanlmas nem
tamaktadr.
Szckler ve cmleler, kavramlarn iletilmesi iin birer aratr. Dier bir
deyile, dilin yzeysel yaps yani gramer kurallarndan ok, dilin alt yaps yani

22

konumada kullanlan kavramlarn renilmesi ve kullanlmas nemlidir

( Demirel,2003,42).
Bu yntemin amac rencinin hedef dilde iletiim kurabilmesidir.
renci, kendini ifade ederken farkl biimlerde dili kullanabilmelidir. rencinin
iletiimsel yetisini gelitirmek dier birok yntemin amac olmakla birlikte
iletiimsel yntemde daha kapsaml bir ekilde ele alnmaktadr. Farkl
ortamlarda uygun dili konuabilmek nem tadndan dilin yaplarn, anlam ve
ilevlerini iyi bilmek gerekmektedir.
retmenin snf iindeki rol rencinin dili kullanmasn arttrmak ve
renmesini kolaylatrmaktr. Snf ii etkinliklerde bir rehber durumundadr.
renci sorularn cevaplayp, renci performanslarn izleyerek iletiim
ortamn oluturur. renciler ise iletiim kurmaya almakta, kendilerini anlatp
ifade etmeye almaktadrlar.
Bu yntem, renme-retme sreci boyunca iletiim ortam salamak
amacyla oyunlar, rol oyunlar gibi iletiimsel etkinliklere yer vermektedir.
renciler bu etkinliklerle iletiim kurma frsatn geni anlamda elde ederler.
Ders esnasnda retmen dersin bir ksmn zellikle dilbilgisi blmn
anlatrken dier zamanlarda tm etkinlikleri rencilere brakr.
Ayrca bu yntem renci duygu ve dncelerine nem vermektedir.
renciler, dili kullanabildikleri sre boyunca yksek dzeyde motive olurlar.
Dier bir deyile hedef dili konuabildikleri srece renme istekleri artar.
Bunun yan sra belli konularda rencilerin duygu ve dncelerini ifade
edebilme frsat retmen tarafndan verilir. renci arkadalaryla iletiime girip
ibirliinde olduka kendine gveni artar.
Bu yntem hedef dili konuan ulusun kltrn iletiimin nemli bir esi
olarak grmektedir.
letiimsel yntemde dilin yaplarndan ok dilin ilevi nemlidir. lk nce
basit yaplar verilirken dile hakim olmaya balandka ilevlerin sunumu
yenilenir ve daha karmak yaplar sunulmaya balanr. rencilere drt temel
becerinin kazandrlmas nem tar.
Hedef dil yalnzca iletiim etkinliklerinde deil komut vermede, aklama
yapmada veya dev vermede de kullanld iin hedef dilin ara olarak
kullanlabildii de grlr. Bu yntemde ama, sadece dilin doru kullanmn
deil akc kullanmn da salayabilmektir. Bu nedenle, dilin yapsna ve

23

szcklerine hakim olsa da iyi bir ekilde iletiim kuramayaca gz nne

alnarak renci deerlendirilir. retmen, renciyi iletiimsel testlerle
deerlendirir. rencinin dil renirken yapt hatalar ho grlr. retmen
konuma srasnda hatalar not eder ve daha sonra renciye bildirir.
rencinin telaffuzu anlalabilir olduu srece kabul edilir. Ders esnasnda
snrl da olsa ana dilin kullanmna izin verilir. Fakat tm etkinlikler hedef dilde
dzenlenir.
Ders esnasnda iletiimsel yntemde takip edilen srann banda seilen
orijinal bir metnin okunmas yer almaktadr. rnein; bir gazeteden alnm spor
zerine bir makalenin okunmas olabilir. Mmkn olduunca gerek yaamda
kullanlan dilin retilmesi esas alndndan byle bir metin seilmektedir.
renciler konunun ana hatlarn ifade eden cmlelerin altn izerek yazarn
niyetini anlayabildiklerini gstermektedirler. retmenin hedef dilde verdii
komutlar bu dilin ayn zamanda bir ara olarak kullanldn da gstermektedir.
Bu yntemde hedef, rencinin dil retimi sreci sonunda iletiim kurma
yeteneini elde etmesini salayabilmektir. Bu yntemde tekrar nemli bir yer
tutmaktadr; tekrar ne kadar ok yaplrsa, renme o kadar iyi olur. Diyalog
okuma srasnda retmen hatalar dzeltir. Bu yntemin prensipleri arasnda
rencilerin hata yapmalarn engellemek nemlidir. Hatalar alkanlklara
neden olabilir, yani yanl kullanm devam edebilir. retmen, rencilerin
birbirleriyle etkileime girecekleri altrmalar balatr. Dil renmenin amac
dilin iletiimde nasl kullanlacann bilinmesi olarak kabul edildiinden bu tip
zincirleme altrmalara ok sk yer verilir. rencilerin dnmeden otomatik
olarak cevap vermesi istendiinden, retmen hzl bir ekilde sorular sorar.
Ayrca olumlu pekitireler rencilerin doru alkanlklar gelitirmesine
yardmc olduundan ders esnasnda sorulara doru cevap veren renciler iin
kullanlr. Bu yntem, iletiimsel ortam salamak amacyla renme-retme
sreci boyunca oyuna yer vermektedir.
1.3.5.Telkin Yntemi

Bu yntem G. Lozanav tarafndan ortaya atlmtr. Telkin yntemi

rencilerin baarl olamayacaklarna dair hislerini ve almaya kar olumsuz

24

tutumlarn ortadan kaldrmalar ve bylelikle renmenin karsndaki engellerin

stesinden gelmeleri iin gelitirilmitir.
Lozanova gre dil renmedeki baarszlklarn temel nedeni bireylerin
renmeye kar psikolojik engeller koymasdr. Yani daha renmeye
balamadan renemeyeceimizden korkar, renmeye olan becerimizi
snrlandrr ve bu nedenlerle baarl olamayz. nsanlar zeka kapasitesinin
yalnzca

%5

ila

%10unu

kullanmaktadrlar.

Baarszlmzn

temel

nedenlerinden biri zeka kapasitemizin tamamn kullanamamaktr (LarsenFreeman, 2003, 73).

Bu yntemde retmenin hedefi, rencilerin gnlk yaamda hedef dili
kullanmalarn salamak, zeka kapasitelerini kullanm orann ykseltmek ve
renmeye kar sahip olduklar nyarglar ortadan kaldrmaktr.
retmen snftaki otoritedir. Metodun baarl olabilmesi iin rencilerin
retmene gvenmesi ve sayg duymas gerekir. Bu yntemde bir ders renkli ve
neeli bir snf ortamnda gerekleir. Duvarlara asl posterler, rencilerin
grsel olarak renmelerinin avantajlarn kullanmak iin etkili rol oynar.
renciler hedef dilde isimler ve meslekler seerler. alma katlarndaki
diyaloglar sayesinde ok sayda kelime renirler. Bu yntemin etkinlikleri
dramatizasyonu, oyunlar, arklar ve soru-cevap altrmalarn kapsar.
retmen rencilerin birbirleriyle etkileimini salar. Balangta
renciler yalnzca szl olmayan tepkiler verirken daha sonralar hedef dilin
kontrol onlara geer.
Bu yntemde rencilerin hislerine nem verilir. rencilerin renme
ortamnda kendilerini rahat hissetmeleri gerekir. renmek iin kendilerini
zorlamadan, doal bir yolla ve kolayca renmeleri esas alnr.
Bu yntemin baarsyla ilgili iddialar genellikle kelime retimi zerinde
odaklanmaktadr. Dilbilgisi en az dzeyde gsterilirken iletiim zerinde
durulmaktadr. retmen gerekli durumlarda ana dile bavurmaktadr.
Deerlendirme

ise

testlerle,

snavlarla

deil,

rencinin

snftaki

performansna gre yaplr. Bu yntemin nemli zelliklerinden biri de

rencinin yapt hatalarn retmenin kulland yumuak bir ses tonuyla,
nazike dzeltilmesidir.
Grlyor ki, bu yntem, rencilerin renmeye kar olumsuz
kayglarn yenmeleri ve nyarglarn ykmak iin gelitirilmitir.

25

Bu yntemin uyguland bir yabanc dil dersinde snf ilgi ekici ve renkli
olarak

sslenmitir.

nk

renme

neeli

ve

renkli

bir

ortamda

kolaylamaktadr. Dorudan bir ilgileri olmasa bile renciler, ortamda

bulunanlardan renebilmektedir. Bu nedenle snfta asl tablolarn zerinde
dilbilgisi kurallar yer almaktadr. rencilerin renmeye kar nyarglar
olduunu bilen retmen, rencileri hedef dilin kolay ve elenceli olduu
konusunda ikna etmeye almaktadr.
Bu yntemin uyguland snflarda yer alan renciler, yeni isimler ve
kimlikler seerek kendilerini tantrlar. nk yeni bir kimlie brnmek
renciye gven hissi vermekte ve daha ak olmalarn salamaktadr.
Gsterdikleri performans baka bir kimlie ait olduundan daha az rahatsz
olurlar. Bu yntemle dil retimi yaplrken, rencilerin ark sylerken mzik
aleti almalarna izin verilir. arklar kaslar gevettii ve olumlu duygular
uyandrd iin eitimde kullanlmas ngrlmektedir. Ayrca retmen,
datt alma katlar zerindeki diyaloglarda yer alan koyu renkle yazlm
dilbilgisi kurallarna ok az deinerek geerken rencilerin diyalog zerine
odaklanmalarn salamaktadr. Verilen alma kadn da diyalogun anadile
evirisi de bulunmaktadr. Anadile eviri, anlam ak hale getirmek iin
kullanlmaktadr.
Bu yntemde, retmen mzik eliinde diyalogu okurken, sesinde
mziin ritmine gre vurgu oluturmaktadr. renme iki ekilde olumaktadr.
lk olarak rencinin bilinli olarak renmesidir. Bu ksmda renci dil
renimine bilinli olarak katlr. Mzik ise rencinin bilinli olmadan
renmesine yardmc olmaktadr. Mzik, renmenin kolay ve elenceli
olduunu gstermektedir. Bir konseri dinlerken oluan sakin bir ruh hali
nyarglarn

stesinden

gelmek

ve

renme

potansiyelinin

oluumunu

salamak iin idealdir. Ayrca rencilerden dev olarak diyalogu sabah ve

akam okumalar istenmektedir. Bu zamanlarda farknda olma ve olmama
arasndaki ayrm ok net olmadndan renme ortaya kmaktadr.
Bunlarn yan sra, retme ilemi srasnda oyunlar ve oyunlar iinde
birtakm materyaller kullanlmaktadr. Bunlar renciyi rahatlatt gibi renciyi
aktif hale getirmekte nemli unsurlardr. renmeye kar bireyde bulunan
psikolojik engelleri yok etmede de nemli faktrlerdir. Mzik, resim ve drama
farknda olmadan renmeyi salayan retme srecinde kullanlabilen sanat

26

trleridir.

Bu

nedenle

renme-retme

yaam

ierisinde

kullanlmas

gerekmektedir. Ayrca renmeyi elenceli hale getiren oyunlar, rencinin

kalplar dnmeden hedef dili kullanmalarna neden olmaktadr.
Bu yntemde, mziin dilsel yetenei gelitirdii dnlerek, ark
retimine yer verilir. ark renirken ocuk renmeye daha ak olmaktadr.
Bu yntemde hatalar direkt ve sert bir ekilde deil nazike dzeltilir.
renci hata yapar ve retmen yumuak bir ses tonuyla hatay dzeltir.
Telkin yntemi, rencilerin renmeye kar olumu nyarglarn
ortadan kaldrmak iin renkli, elenceli snflarda, oyun, ark, drama gibi
etkinliklerin kullanld rahat ve elenceli bir ortamda, anlayl, yumuak bir
retmen eliinde uygulanan bir dil retim yntemidir. Mzik, oyun, drama
eliinde ocuun zeka kapasitesini ykselterek farkna varmadan dil
renmesini salamak iin uygulanan bu yntemde renciler zorlanmadan,
kolayca ve doal bir ekilde dil renmektedirler.
Amalarndan birinin rencilerin zeka kapasitelerini kullanmay arttrmak
olduu yntemin uygulanmas esnasnda buna bal olarak oyunlara yer
verildii ak bir ekilde grlmektedir.

1.3.6.Sessizlik Yntemi

Sessizlik

yntemi,

Gattegno

tarafndan

20.

yzyln

sonlarnda

gelitirilmitir. Bir dizi alkanlk oluturma anlamna gelen bu dil renme fikri
ciddi bir ekilde 1960larda tartlmtr. Dilbilimci Chomskye gre dil, bir
alkanlk oluturma rn deil de, kural oluturma olarak kabul edilmelidir.
Chomsky, dil olgusunu dil edinimi ve dil yetisi olarak ikiye ayrmtr.Dil
edinimi, dili nasl kullandmz, dil yetisi de dili kullanma yeteneimizi ortaya
koyar, ancak dili kullanma yeteneimiz dili nasl kullandmz tam olarak ortaya
koymaz. Bilisel renme yaklam, renmeyi dnme dorultusunda ele
alr. Bu zihinsel alglama dil renimini daha zevkli hale getirir. Bu yaklama
gre dil bir alkanlk rn deil yaratc bir sretir. retmen sk sk
altrmalar tekrarlatan bir kii deil, dili dnerek dil renmeyi kolaylatran
bir rehber olarak grlr (Demirel,2003,39).
Bu ekilde insan aklna odaklanma, Bilisel Yaklamn kurulmasna
nderlik etmitir. 1970li yllarda Bilisel Yaklam uygulamaya youn bir ilgi

27

bulunmaktayd. stelik; hibir dil retim yntemi direkt olarak Bilisel

yaklamdan ortaya kmamtr. Gattegnonun bu yntemi direkt olarak Bilisel
Yaklamdan

domamasna

ramen

bu

yaklamn

prensiplerini

paylamaktadr.
Sessiz yntemde ama, rencilerin duygu ve dncelerini rahata
syleyebilmelerini ve kendilerini ifade edebilmelerini salamaktr. Bunun iin
retmenden bamsz hareket etmek durumunda olmaldrlar. rencilerin
bamsz olmas,

kendilerine olan gvenlerini arttrmaktadr.

Bu yzden,

retmen, onlara sadece renmek iin ihtiya duyduklar baz eyleri

vermelidir.
Bu yntemin temel amac rencinin snftaki hareketleri dikkatle
izlemesi, retmenin ve snf arkadalarnn sylediklerini dinlemesi ve
bunlardan anlam karmaya almasdr (Demirel, 2003, 55).
Bu yntemde retmen bir mhendis veya bir teknisyen durumundadr.
renmeyi sadece renci yapabilir ve retmen yalnzca yardm edebilir.
retmen rencilerin alglamalarna odaklanabilir, farkndalklarn zorlayabilir
ve dile girilerini salamak iin altrmalar oluturabilir. Bu yntemde, retmen
rencinin

zgrlne

sayg

gstermelidir.

renci ise,

bildiklerinden

yararlanan, renme srasnda dikkatini engelleyebilecek unsurlardan kendini

koruyabilen ve dili kefederken aktif olan kiidir.
Gattegno Kimse bizim iin renemez, renmek bizim kiisel
sorumluluumuzdur demektedir. Bu yntemin kurucusunun szlerinden de
anlalaca gibi, retmen renme-retme srecinde yalnzca renciye
yardm eder. rencinin kendisi renme iinin ierisindedir, bu srete en aktif
olan rencinin kendisidir.
Ayrca renme-retme srecinde retmen, rencilerin dikkatinin dilin
yaplarna odaklanmasn salayarak, dilin anlamlarn alglamas iin bir ara
yaratr. retmen sadece birka ubuk kullanarak, ubuklarn renklerine gre
temsil ettikleri sembolleri retir. Bazen ubuklarn yardmyla, bazen ufak
konuma ipularyla rencilere rehberlik etmektedir. Daha sonra youn olarak
kelime retilir.
retmen-renci

etkileiminin

genelinde

retmen

sessizdir.

Farkndal zorlamak iin durumlar olutururken, rencilerin konumalarn

dinlerken, onlarn dili retmeleriyle ilgilenirken aktiftir. retmenin konumas

28

ipular vermek iindir, dili rneklemek iin deildir (Larsen-Freeman, 2003,

66).
Bu yntemde arzu edilen davran, rencilerin birbirlerinden rendikleri
sonucundan yola karak, kendi aralarnda iletiime gemeleridir. retmenin
sessizlii, rencileri bu konuda cesaretlendirmek iin bir yoldur.
Bu yntemde retmen rencileri srekli olarak gzlemlemektedir.
rencinin duygu ve dnceleri nem tamaktadr. Ders sonlarndaki dnt
blmleri dolaysyla renci duygularn ifade etme ansna sahiptir. retmen
renci duygu ve dncelerini dikkate alarak renme-retme srecinde
oluabilecek olumsuz dncelerin stesinden gelmeleri iin yardm etmeye
alr. Rahat ve elenceli bir snf ortam yaratmak iin urar.
Bu ynteme gre, kltr dilden ayrlamaz. Bu nedenle dil retimi
srasnda hedef dili konuan ulusun kltrne de yer verilir. Sesler dilin temeli
olarak kabul edildiinden telaffuza batan beri byk nem verilir. Ayrca dilin
yaplar da nemlidir. Sessiz yntem drt temel becerinin edindirilmesine de
zen gsterir.

Ders esnasnda, talimat vermek veya rencinin yanllarn

dzeltmek iin gereken yerlerde ana dil kullanlr.

Bu yntemde deerlendirme, yazl bir metin verilmemesine ramen,
rencinin

renme-retme

srecinde

dili

kullanma

srekliliiyle

deerlendirilir. retmen rencilerin isel geliimini engeller kaygsyla,

renciyi

vmez

ya

da

eletirmez.

retmen

tutarl

ilerlemeyi

arar,

mkemmellii deil.
Ders esnasnda yaplan renci hatalar normal grlr. Bu yntemde
hatalar,

renimin

kanlmaz

bir

parasdr.

rencilerin

dili

tanyp

kefetmeleri iin bu arttr. retmen rencilerin kendi kendilerini dzeltmeleri

iin almaktadr.
Amacn, rencilerin duygu ve dncelerini rahata syleyebilmelerini
ve kendilerini ifade edebilmelerini salamak olduu bu yntemde renmeretme sreci boyunca oyuna yer verilebilmektedir.

29

BLM II

YABANCI DL RETM TEKNKLER

retmenler, rencilerin farkl renme stratejilerine sahip olduklarn
gz nnde bulundurarak renme-retme srecinde farkl retim teknik ve
etkinliklerini kullanmaya zen gstermelidirler.
Teknik, retme ynteminin temel bir esi olup, strateji ve yntemin
dzenlenmesinde temel bir birim oluturmaktadr. Teknik, bu anlamda belirli bir
eitsel etkinliin retiminde bavurulan zel bir yol olarak tanmlanabilir (Bilen,
1989, 29). Eitim alannda teknik kavram, retme teknii anlamnda
kullanlmaktadr. Eitim programlarnda belirlenen hedeflere ulaabilmenin en
nemli koullarndan biri bu tekniklerin snf iinde etkili bir ekilde
kullanlmasnn salanmasdr. Farkl teknikleri uygulama kapasitesine sahip bir
retmen duruma gre uygun teknii uygulamay bilmelidir. Seilen teknik
belirlenen hedeflere ulamada uygun ve etkili bir teknik olmaldr. Grld
gibi retim tekniinin seimi, tekniin yabanc dil retiminde etkisi nedeniyle
nemli bir sorundur. Tekniklerin seiminde nelere bakmal ve hangi ilkelere
uymalyz? Bu soruya Bilen (1989, 29) aadaki gibi bir aklama getirmitir:
1. retme teknikleri belirli hedef ve hedefleri gerekletirecek biimde
seilmeli ve rgtlenmelidir.
2. Teknikler retme etkinliklerini monotonluktan kurtarc nitelikte
olmaldr.
3. Teknikler, retimin bireyselletirilmesini salayc, bireysel ihtiyalar
karlayc nitelikte olmaldr.
4. retme teknikleri, renme yaantlarnn tutarlln, kaynakln
salayc nitelikte olmaldr.
5. retme teknikleri, kubak alma ve grup psikolojisini tevik eder
nitelikte ve sosyallemeyi salayc olmaldr.
6. Teknikler rencilere kendi eitimsel yaantlarn planlama gc
gelitirecek ekilde seilmelidir.
7. Teknik, rencilerin faaliyetlere etkin bir ekilde katlmasn salayc
olmaldr.

30

Yabanc dillerin retiminde yaygn olarak kullanlan retim teknik ve

etkinlikleri; gsteri, soru-cevap, drama ve rol yapma, benzetim, ikili ve grup
almalar, bilgisayar destekli retim, beyin frtnas, boluk doldurma, sraya
koyma, grup tartmas, raporlatrma ve eletirme, iletiim oyunlar, gramer
oyunlardr. Bu aratrmada zerinde allmak zere elence-dramatizasyon
tekniklerinden oyun teknii seilmitir.
2.1.Oyun

Oyunun dinlenme gereksiniminden kaynaklandn ve yorgunluu

giderici bir faaliyet olduunu savunan gr bildiimiz en eski kuramlardan
biridir. Ne yazk ki bu ve buna benzer grler, iinde bulunduumuz 21.
yzylda bile varln kimi kesimlerce srdrmektedir.
Sonraki

zamanlar,

ilk

gerek

oyun

kuramlar

ortaya

atlmaya

balanmtr. Herbert Spencer oyunu fazla enerjinin harcanmas olarak

nitelendirmi, oyun ile ocuktaki gerginliin azalabileceini savunmutur.
Montaigne de ocuklarn oyunlar oyun deil, onlarn en ciddi eylemleridir.
diyerek oyun tanm zerine farkl bir bak as getirmitir.
Her ocuk ok kk yalardan itibaren oyun oynamaya balar ve gitgide
bu konuda uzmanlar. Oyun, ocuun fazla enerjisini atmasna neden olur,
gerilimini azaltr. Ayrca, ocuun kavrama ve mantkl dnme gcn
gelitirir.
Oyun, ocuk iin reten ve byten doal ve hayati bir unsurdur. En
kk yalardan balayarak oyun ocuun hayatndadr ve onu her zaman
elendirir. Oynarken ocuk dener, kefeder, renir ve etkileime girer. Bunlarn
sonucunda zerkliini elde eder. Oyun ile insan ilikileri, yardmlama ve
paylama gibi deneyimler edinir. Oyun, ocuun iinde bulunduu yaam
kavramasn, gerekle gerek olmayan ayrt edebilmesini salar.
2.1.1.Oyun ve Eitim

Eflatun Cumhuriyet adl yaptnda baskl eitimin kalc ve iyi sonu

vermeyeceini vurgulam, derslerin oyun oynar gibi yaplmasn tlemitir.
Erasmus baskya kar km, hogry savunmutur; renimden

31

basky karp onun yerine zgrl ve elenceyi koyun. demitir.

Locke;

Oyun,

renme

arac

olarak

kullanlmaldr.

ocuklara

oynuyormu duygusunu vererek retebiliriz. ocuk kendi iinden gelenleri

seve seve yapar, dtan baskyla yaptrlanlardan abuk usanr der.
Bir rahip olan Commenius da, l kitaplar kapatn, doann canl
kitabn okuyun, ocuklar her eyi bakalarnn aktard gibi deil, kendi
gzleriyle grerek, dokunarak, tm duygularn kullanarak tansnlar der.
Rousseau 18. yy da Emile adl kitabnda ocuk neyi renmeye
hazrsa onu retin der.
Grlyor ki; yzyllardr en nemli dnrler, oyunla eitimi, eitimde
duyularn ve elencenin nemini grmlerdir. inde bulunduumuz yzylda,
bu konuya olduka duyarl bir ekilde yaklalrken, kimileri iinse oyun,
ocuun elenmesine ve oyalanmasna yarayan, amasz, bo zamanlarda
yaplmas gereken bir uratr. Bu dnceler oyunu eitimde kullanan
eitimcilerin baarlar zerine gitgide azalmaktadr.
Bilen (1989, 103) oyunu

bireylerin fiziksel, zihinsel yeteneklerini

gelitirici, yaanty zevkli klc, sanatsal ve estetik nitelikleri ile beceriyi

gelitirici etkinliklerdir eklinde tanmlamaktadr. Tanmdan da anlalaca
zere oyunlar, bireyin beceriler kazanmasn salayabilecei gibi renirken
zevk alarak yeteneklerini de gelitirebilecei retici etkinliklerdir.
Eitimde kullanlan oyunlarn retim srecinde belirlenen hedeflere
ulamay salayc etkinlikler olmas gerekir. Orlich (1985, 307)e gre, snfta
eitim oyunlarna yer vermenin on temel igrs vardr. Bunlar:
1. Tutum deitirme.
2. zel davranlar deitirme.
3. Gelecekte yeni roller almalar iin bireylere yardm etme.
4. Rol deiimlerini anlamada bireylere yardm etme.
5. Uygulanan ilkelerle rencilerin yeteneini gelitirme.
6. Karmak durum veya problemleri basite indirgeme.
7. Yaamlarn etkileyen fakat gz nnde bulundurmadklar rolleri
gsterme.
8. Motivasyon gelitirme.
9. Analitik sreler gelitirme.
10. Dier insanlarn yaam rolleri iin bireyleri duyarl hale getirme.

32

retmen iin rencinin motivasyonunu salamak her zaman kolay

deildir. renciyi derse ekmek iin kullanlan tekniklerin en etkililerinden biri
olan oyun, renciyi heyecanlandran, elendiren ve doal olarak reten bir
tekniktir. Dolayl retimin etkili bir arac olarak kabul edilen oyun renciyi
motive eden, farkna varmadan, elenerek renmeyi salayan bir unsurdur.
nsanlarn, zellikle ocuklarn, dikkatleri zerindeki kontrolleri zayftr.
Balangta ne kadar hevesli olurlarsa olsunlar, bir sre sonra farkna varmadan
dikkatleri baka eylere, baka dncelere kayar. retmen merkezli
geleneksel retim ynteminin halen oklukla kullanldn dnrsek,
rencilerin snrl olarak rol alabildii byle bir ortamda ilgilerini sonuna kadar
canl tutmalarn beklemek yanl olur. ocuklar olsun, yetimi insanlar olsun,
kiinin eitim-retim srasnda dikkatini uzun sre datmadan odaklanmas
olduka zordur. Bir sre sonra sklmas ve dikkatinin dalmas muhtemeldir ki
bu da kalc bir ekilde renmeyi engeller. Oyun ise her yataki rencinin
derse dikkatini uzun sre verebilmesinde etkili bir tekniktir. Ayn zamanda etkili
ve kalc renmeyi salayan bir retme aracdr.
Oyun, rencileri pasif durumdan aktif duruma geirmede dier renme
tekniklerinden daha gldr. nk, renciye zevk veren bir tekniktir. Oyunla
renci, kefetme zevkini, tanma-bilme zevkini, deneme zevkini ve iletiimi
kefetme zevkini tatmaktadr.
Oyun teknii kullanlarak zor ve karmak problemler bile basite
indirgenebilir. renci oyunla motive olup, tm dikkatini derse verdii iin zor ve
karmak konular bile anlatp retmek olduka basitleebilir.
Oyun, soyut yaantlar somut yapmada nemli zelliklere sahiptir.
rencinin snfta rendiklerini hayata geirmesinde de olduka faydaldr. Bu
zelliklerinden de anlalaca gibi bu tekniin kullanm rencilerin daha kalc
bir ekilde renmelerini salayacaktr.
renmenin etkin ve kalc olarak gerekletirilmesi iin Orlich (1985,
315)e gre aadaki aamalara dikkat etmek gerekir:
1. Desenlenecek hedefleri tanmlama.
2. Oyun alann belirle.
3. Srelerdeki ana oyuncular, dier bireyleri, gruplar, organizasyonlar
ve kurumlar belirle.
4. Hedeflere uygun seilecek oyuncularn salk durumlar, gleri,

33

etkileri ve dier dlleri tanmlama.

5. Oyuncu kaynaklaryla oyunla ilgili alnabilecek her bilgiyi belirle.
6. Oyuncularn almaya karar verdikleri eylemlerle ilgili lt ve kararlar
belirle.
7. Oyuncular arasndaki etkileim srasn belirle.
8. Oyuncularn eylemlerine dardan gelen sahte etkileri belirle.
9. Oyunun elde edilen ltleri veya puan ynelimlerine karar ver.
10. Sunumun biimini se ve ilemin srasn formle et.
Grld gibi Orlich oyunu belli hedefleri gerekletirmede kullanlan
profesyonel

bir

etkinlik

olarak

kabul

etmektedir.

Oyunu

snf

iinde

gerekletirmek iin etkili bir organizasyona ihtiya olduu belirtilmektedir.

Bunun yan sra retmenin bu konuda olduka profesyonel olmas da gerekir.
yi

yetimi

bir retmen

tarafndan snf iinde

hedeflere

kullanlacak olan oyun aadaki ilkelere gre dzenlenmelidir:

1. Uygulanacak oyunun seimi:

Kurs hedeflerinin gz nnde bulundurulmas.

renci ihtiyalarn belirleme

Mantn gzden geirme.

Oyunun tipini seme.

2. Oyunun hedeflerini hazrlama:

Oyunun konusunu seme.

Oyunun alann belirleme.

Oyunun hedeflerini ayrntl olarak belirleme.

zel hedefleri yazma.

3. Oyunla ilgili veriler toplama:

htiya duyulacak verileri belirleme.

Veri kaynaklarn belirleme.

Verileri rgtleme.

Uygulanabilecek modelleri aratrma.

4. Bir oyun modeli desenleme:

Oyuncular belirleme.

Oyuncularn amalarn belirleme.

ulamada

34

Oyuncularn kaynaklarn belirleme.

Yardmc materyalleri belirleme.

5. Oyun materyalleri gelitirme:

Senaryo yazma.

Rolleri iyiletirme.

Oyun ynelimlerini hazrlama.

Yardmc materyalleri belirleme.

6. Oyunu oynama:

Mantn kontrol etme.

Materyalleri gzden geirme.

Oyuncular yneltme.

Oyunu oynama.

7. Oyunu deerlendirme:

Oyun sonras analizleri hazrlama.

Bantlar gzden geirme.

Oyunun hedeflerini test etme.

Oyunu yeniden desenleme.

Orlich, oyuna olduka profesyonel bir biimde yaklaarak, bu tekniin

snf iinde uygulanmasnda geni apl bir organizasyonun gerekliliini
ngrmtr. Fakat bu teknii ele alan dier eitimciler zaman ve maliyet
asndan daha ekonomik ve daha kolay uygulanabilen oyun eitleri ortaya
koymulardr. Bu tekniin uygulanmasndaki kolaylk, renci zerindeki etkisi,
ekonomiklii snf iinde kullanmn kolaylatrmaktadr.
Eitimin tm alanlarnda oyun tekniini kullanmann mmkn olduu
kabul edilmektedir. retme-renme srecinde baz rencilerin baarl
olamayacaklarna kar bir takm olumsuz duygular tadklar grlmektedir.
Oyun, rencileri bu duygulardan uzaklatrmada olduka nemli bir aratr.
Zira renci oyun oynamay ayr bir yere koymakta ve bu teknikle farkna
varmadan renmeye balamaktadr. Bylelikle oyun, renmenin karsndaki
engellerin stesinden gelmede etkili bir teknik olarak kullanlmaktadr.
Yzyllardr dnrler tarafndan savunulduu grlen yaant yoluyla
eitim, oyunla eitim, eitimde duyularn ve elencenin nemi gibi yaklamlara
21. yzyln eitim sistemi artk duyarsz kalmamaldr.

35

2.1.2. Oyun ve Yabanc Dil retimi

Oyun, ocuun dil eitimine de fayda salar. Oyunla yeni kelimeler

renir, dzgn cmle kurar, dncelerini rahata aklayabilir. Akandere
(2003, 13), oyunun dil geliimine etkisini u ekilde aklamaktadr:
ocuk oyunlarnn birounda dilin kullanlmas gerekmektedir. Oyun
ocuklarn dil geliimini destekler.
Oyun ocuun szl olarak ifade edilenleri anlama yeteneinin geliimini
salar. ocuklar oyun iinde yeni szckler renir. Oyundaki olaylar zamanla
renilir, oyun sresince soru sorulur ve cevap alnr. Oyunda dil zihinsel
deerlendirmeler iin kullanlr ve oyunda dille komut verilir. Oyunda dil ocuun
duygularn ve dncelerini anlatr. Oyunla dil problemi olanlarn bu problemleri
zmlenmeye allr ve oyunla ocuun szck daarc geliir, dzgn
cmleler kurar, rahat konuma alkanl kazanr. Oyunla ocuk soru sorar ve
yeni bilgiler kazanr.
Oyun, tm rencilerin aktif olarak katlmna zemin hazrlayan ve
retimi elenceli hale getiren bir etkileim faktrdr. Oyunlar, dinlemeye,
yazmaya ve konumaya ak olduklarndan bu yoldan ocuklara ulamak ve
retimi gerekletirmek mmkndr. ocuklar byle bir iletiimle doal olarak
dili ileyecek ve kullanmaya gayret edecektir.
Yaratc oyunlar ve altrmalarla renciler derslerden elde etmi
olduklar

yaplar

ve

szck

daarcn kullanacaklar

ve

bu

ekilde

rendiklerini hayata geireceklerdir. Oyun oynamak ocuklar iin doal ve

hayati bir unsurdur ve retimde doru kullanldnda ok iyi sonular verir.
Oyunlar, iyi belirlenmi kurallara uyarak kesin bir amaca ulamak iin
kullanlmaktadr. Oyun, dile hakim olma istei ve ihtiyac yaratr. Zira, etkin bir
ekilde oyuna katlmak ve kazanmak iin, dinlemek, anlamak ve konumak
gerekir. zellikle ilkretim sralarndaki ocuklar henz ergenlik ana
gelmemi

olduklar

iin,

oyun,

hala

ait

olduklar

dnya

ile

onlara

reteceklerimiz arasnda mkemmel bir kpr vazifesi grr ve rahatlatc bir

atmosfer salar.

36

Oyunlarn yalnzca ocuklara hitap ettiini dnmek de yanl olur.

nk kiilerin zelliklerine gre her yata oyun oynanabilir ve oyun her ya iin
yabanc dil retme srecinde etkili bir ara olabilir.
Yabanc dil retmenlerinin en ok zorlandklar konulardan biri
motivasyondur. zellikle ocuklarn ilgilerinin devamlln salamak zordur.
Oyun, motivasyon konusunda retmenin bavuraca en gl faktrlerden
biridir. Bu yolla renciler derse yaklama ve katlma istei duyarlar. Oyun
srasnda renci heyecanlanr, sinirlenir, neelenir. Byle gl duygular
yaad srece renci rendiklerini asla aklndan karamaz. Bylelikle etkili
ve kalc bir retim gerekleir.
Oyun, yabanc dil derslerinde, tamamlanan bir konudan kalan zaman
doldurmak iin ya da ocuklar dllendirmek iin bavurulacak bir uygulama
olmamaldr. retimle birlikte gtrlecek, retimin bizzat merkezinde yer
alacak gerek bir alma olarak ele alnmaldr. nk oyun iki ok nemli
dilbilimsel becerinin gelimesini salar:
1-Konuma becerisi
2-itsel beceri
Bu konuda en nemli nokta, amaca gre oyun bulup oynatmaktr.
retmen, hedefine gre farkl oyunlar ortaya koyar. ark, bilmece trnde
olanlar iitsel becerilerini gelitirir. Dierleri ise konuma becerilerini. Buradan
okuma ve yazma becerilerini gelitirmedii sonucuna gitmemiz yanl olur.
nk amaca gre seilen oyunlar dier becerileri gelitirmek iin kullanlabilir.
Bunlarn yannda, tm oyunlar snf iindeki sosyal iletiime katkda bulunur.
Oyun enerji gerektirdii ve renciler de enerji boaltma ihtiyac iinde
olduklarndan, retmen bu etkileimden faydaland takdirde hem baar elde
eder hem de monotonluktan uzak, canl ve pozitif bir atmosfer salam olur.
ocuklar, oyunla rendikleri bilgileri ok daha kolay hatrlarlar.
Yabanc dil retiminde oyunlar iki temel ama iin kullanlr. Bunlarn ilki,
dilbilgisi kurallarn kazandrabilmek iin oynanan dilbilgisi oyunlardr. Bu tr
oyunlar, dil yaplarnn doru kullanmn hedefler. kincisi ise dilin yapsndan
ok, akc olmasn hedefleyen tr oyunlardr. letiimsel oyunlar olarak ifade
edilen bu oyunlarda dilbilgisi hatalar zerinde durulmaz. Dilin akcl
nemlidir.

37

Oyunun dil geliimi zerindeki olumlu etkisi birok dilbilimci ve eitimci

tarafndan kabul grmektedir. Bu olumlu etkiler yabanc dil retiminde de
paralellik gstermektedir. Yabanc dil retimi srasnda oluan olumsuzluklar
ortadan kaldran nemli bir faktrdr. rencinin hedef dili kullanmasn
salayacak ortam oluturabilecei gibi kendini ifade etmekte zorluk eken
rencileri bile aktif hale getirebilecek zelliklere sahiptir. Dil renimi srasnda
oyun, hedefe ulamada retmenin yardmcsdr.
Yabanc dil retiminde ok eitli oyunlarla ortam yumuatlp,
renciler motive edilerek retim verimli bir hale getirilebilir.

2.1.3.Yabanc Dil retiminde Kullanlan Oyunlar

Yllardan beri oyunlar dil snflarnda yer alm ve uygulanmtr. Her

eyden nce tm pedagoglar onlarn yararn kabul etmilerdir. Yabanc dil
retiminde oyun oynamann beklenenin ok tesinde yararlar salad inkar
edilemez bir gerektir. Uzun sre harcayarak rencilere retilmek istenen bir
konu oyun yoluyla ok ksa srede ve daha verimli bir ekilde retilebilir. Skc
bir dilbilgisi konusunu oyun oynayarak retmek, hem renci iin hem de
retmen iin yararl ve elenceli bir etkinliktir.
Oyunlar, rencilerin ilgilerini ve almalarn desteklemelerine yardmc
olduu gibi onlar yreklendirir ve derse katlmlarn salar. renciler oyun
iinde yer almak istediklerinden ne sylenildiini iyi anlamak zorundadrlar.
Oyuna katlabilmek iin kendilerini ifade etmeye, fikirlerini sylemeye alrlar
ve bunun iin zel bir aba sarf ederler. Halliwell, yabanc dil eitiminde oyunun
yerini itenlikle savunurken ok kullanl ve ok nemli olmasnn yan sra
rencinin iletiim isteini ortaya kard iin oyunlarn olduka elenceli
olduunu da syler.
Oyunlar tm dil becerilerinin gelimesi iin kullanmak mmkndr. Fakat
bu becerilerin gelimesi iin derslerde amaca uygun, farkl oyunlar kullanmak
gerekir. Her bir beceriyi gelitirmek iin o becerinin kullanld oyunlar esas
alnmaldr. rencinin konuma becerisini gelitirmek iin kullanlacak oyun
baka, yazma becerisini gelitirmek iin ise baka bir oyun kullanlabilir. Fakat
bunun yan sra, birka beceriyi bir arada gelitirebilecek oyunlarda mevcuttur.

38

Oyunlarn gelitirilmek istenen becerilere gre seiminin yan sra

yabanc dili renen kiinin yan gz nne alarak seilmesi gerekebilir.
Oyunlarn ocuklar zerindeki etkisinin daha byk yatakilere gre daha fazla
olduu savunulsa da oyunlarn yala snrlandrlamayaca da bir gerektir.
Elencenin derecesi oyunun uygunluuna ve oyuncunun rolne baldr.
Ergenlikteki renciler kendilerinin daha da farknda olduklarndan oyun
oynamaya daha isteklidirler (Wright, 1985, 2). Oyun ocua daha nceki
durumuna dnme frsat verir. renci bymeden nce ocuktur. Bu kk
yataki renciler iin olduu kadar byk yataki renciler iinde geerlidir.
Sonuta herkes gemiinde ocuktur ve ocukluun vazgeilmez paras olan
oyunu herkes oynamtr. Snf iinde yabanc dil renirken gemie dnp o
rahat, elenceli ve samimi ortam bulmak renciye zevk verecektir. Snf iinde
sessiz, pasif hi derse katlmayan bir renciyi oyunun salad rahat ortam
iinde ok farkl bir durumda bulmak mmkndr. Oyun, kendini ifade etmede
zorlanan rencilerin rahatlamasn, motive olmasn, ders iinde aktif rol
almasn salar. Oyun snf iindeki havay yumuatt gibi bkmaya balayan
renciyi rahatlatmak ve aktif hale getirmek iin nemli bir aratr.
Oyunun dil retiminde kullanmnn nemi ortadadr. Dil reniminde
oyun vazgeilmez bir unsurdur. Julien (1988,2)e gre Oyun basit bir snf
etkinliinden daha nemli bir eydir; o, ayrcalkl bir renme biimi, bir yaam
biimi ve de bir zihniyet olabilir.
Konunun amacna gre oyun seiminin nemi gz ard edilemedii gibi
rencilerin seviyesine uygun oyunlarn seimi de olduka nemli yer
tutmaktadr. Balang seviyesinde ki bir rencinin ileri seviyedeki rencilere
ynelik oyunlara adapte olmas imkanszdr. Bu durumda oyun eitici olmaktan
kabilir ve rencinin gvenini kaybetmesine yol aabilir.
Ayrca yabanc dil reniminde oyunu kullanmak isteyen retmene
gerekten byk grevler dmektedir. retmenin amacna, seviyeye ve yaa
uygun, seimler yapmas gerekmektedir. Bu etkinlii gerekletiren retmenin
en bata amacna uygun oyunu bulmas ve yaratcln kullanmas arttr.
retmenin bu ie giriirken ok iyi hazrlanmas ve hedef dile hakim olmas
kanlmaz bir gerekliliktir. Bunlarn yan sra seilen oyunun ikili grup
almasna m yoksa snf almas m ynelik olaca retmenin zerinde
durmas gereken bir konudur. Baz oyunlarda ikili alma yaplrken bazlarnda

39

grup

almas

veya

snf

almas

gerekebilir.

retmenin

konunun

hedeflerine uygun olarak en uygun oyunu semesi nemlidir.

Bunlarn yan sra Franszca dersinde lkemizde oyunun anlam daha
byktr. Son yllarda Franszca dersinin ihmal edilmi olmas, ada
kitaplarn yok denecek kadar az bulunmas, ada bilgilerle donanml yeni
mezun Franszca retmenlerinin grev alamamas gibi nedenlerle retmenin
kendi olanaklar ve yaratcl ile hedeflerini gerekletirmek iin ada
retim tekniklerinden biri olan oyun tekniini derslerine tamas art olmutur.
Bu tekniin rencilere faydasnn yan sra retmen ve renciye taze bir kan
getirecei de bir gerektir. Oyunlarn getirdii yenilik, canllk, verimlilik
rencilerin zevk alarak, daha iyi renmelerini salayacaktr.
Aada oyun eitleri hakknda bilgi verilmekle beraber yabanc dil
retimini gelitirici, zenginletirici oyunlar bunlarla snrl kalmamaktadr.
Oyunlar amaca gre istenildii gibi dzenlenebilir ve eitlendirilebilir. Bunun
retmenin yaratcl ile yakn ilikisi bulunmaktadr.
2.1.3.1.Kelime Oyunlar

Bu tr oyunlar, rencinin kelime haznesini geniletip, rendii yeni

kelimeleri zihninde koruyabilmesi iin olduka faydal oyunlardr. Kelime
renimi renci iin her zaman zor bir aamadr. Srekli olarak ezber yapmas
gerekebilir. Listeler halinde verilen kelimelerin ezberlenmesi de hayli zor,
verimsiz ve skc bir uratr.
renci oyun oynama srasnda farknda olmadan renmeye balar. Bu
nedenle, oyun rencinin zorlanmadan kelime renmesine yardmc olacak bir
ara grevini alr. Bu aracn etkili ve verimli kullanlmas rencinin szck
daarcnn zenginlemesini salayacaktr. Bu tr oyunlar srasnda renciyi
aktif bir ekilde srekli dnmeye ynlendirdii ve hafzasnda birikmi
kelimeleri tekrar ettirdii iin olduka yararl oyunlardr.
Kelime oyunlarn ieren ok sayda oyun bulunmaktadr. Kelime
oyunlarndan seilip aada yer alan oyunlar, retmenin snf iinde rahatlkla
oynatabilecei basitlikte oyunlardr.

40

Son Harf

Franszca retiminde kullanlan bu oyun rencinin szck daarcn

zenginletirirken telaffuzunu da gelitirmektedir. Yabanc dil bilgisi, temel, orta
veya ileri seviyede olan rencilere uygulanabilecek, basit nesnelerle
oynanabilecek bir oyundur. ok zaman almamas ve kolay oynanabilir bir oyun
olmasndan dolay severek oynanr.
retmen bir szckle oyunu balatr ve srasyla renciler o szcn
bittii harf ile yeni bir szck tretir. Oyun bylelikle devam eder. Burada esas
alnacak ey szcn son harfinin telaffuz edildii gibi deil, yazlna gre
tespit edilmesidir. Oyunun kurallar arasnda yanl bir kelime syleyen ve
sylenmi bir kelimeyi tekrar eden rencilerin oyun dnda braklmasdr. En
son kalan renci oyunu baaryla bitirir.
rnein retmen bir szck syler; mots. Daha sonraki renciler,
srasyla, sylenen kelimelerin son harfiyle yeni bir kelime tretirler:
Mots, secrtaire, tudiant, tapis, soleil, lune, enseignant, tlvision, nom,
mouton...
sim- ehir- Bitki

Hemen herkesin ocukluundan beri zevkle oynad, hala gnmz

ocuklarnn da elenerek oynamaya devam ettii bir oyundur. rencilerin
Fransz dilindeki kelimeleri renmelerinde ve telaffuzlarn pekitirmelerinde
etkili olabilecei gibi bu oyun, hedef dilin kltr hakknda bilgi sahibi olmalarn
salayacaktr.
Snftaki rencilerin her bir stunun zerinde isim, lke, ehir, hayvan,
bitki, sanat ve meyve yazlar olan yedi stunu, on satr bulunan bir katlar
olacaktr. retmenin verecei bir harfle oyun balar. rnein retmen C
harfi ile oyunu balatr. renciler C harfi ile isim, lke, ehir, hayvan, bitki,
sanat ve meyve isimleri bulmaya alr. rencilerin durumuna gre belli bir
bekleme sresi verilir ve daha sonra her doru cevap iin 10 puan, birden fazla
kiinin bulduu doru cevap iin ise 5 puan verilecektir. Bylelikle renciler
dierlerinden farkl cevaplar verebilmek iin aba sarf edip yeni yeni kelimeler

41

reneceklerdir. Oyun baka bir harf ile devam edecek ve en sonuncu satr
bittiinde puanlar toplanarak birinci ilan edilecektir.
Oyunun hem elendirici hem de yksek oranda eitici ilevi vardr. Temel
ve orta seviyeli rencilerin zevkle oynayabilecei bir oyundur.

NOM

PAYS

VILLE

ANMAL PLANTE ARTISTE

Carmen Canada Chamberry Chien

Chou

Catherine

FRUT
Cerise

DENEVUE

2.1.3.2.Ses Oyunlar

Ses oyunlar rencinin aklnda farkl etkiler yaratr. Herhangi bir

nesnenin, bir canlnn, bir doa olaynn veya benzer baka olaylarn kard
sesler zerine oynanan oyunlar bu oyunlarn bir ksmn oluturmaktadr.
rencinin dil becerisini gelitirdii gibi tahmin yeteneini ve yaratcln
olumlu etkiler. Ayrca bu tip oyunlar rencinin hayal dnyasn gelitirir ve dili
kullanma olana salar.

Bu Nedir?
retmen elindeki nesneyi rencinin grmeyecei ekilde yere atar.
renciye bu nesnenin ne olduunu sorar. Bu soru zerine renci tahminlerde
bulunur. Doru cevap bulunmad taktirde retmen nesneyi bir kez daha yere
atp renciye yardmc olmaya alr. Bu arada rencinin seri bir ekilde
tahminde bulunmasn salar. Snfta gnll rencilerle ayn oyunu oynamaya

42

devam eder. lk yere att cisim bozuk para ise sonrakilerde bu ekilde net ses
karacak cisimler olmaldr.
Ne Yapyor?

retmen gnll bir renciyi tahtaya kaldrarak arkasn snfa

dnmesini syler. Dier rencilerden biri sesli olarak bir etkinlik yapar.
retmen, renciye arkadann ne yaptn sorar. renci hayal dnyasn,
tahmin yeteneini ve kulak keskinliini kullanarak cevaplar verir. Arkasndaki
rencinin yrme, yemek yeme, koma, zplama gibi hareketlerini kulan
vererek bulmaya alr. Doru cevab verdiinde retmen tarafndan
dllendirilir. Oyun ayn ekilde dier rencilerle devam ettirilir.

2.1.3.3.Say Oyunlar
Her birey ana dilinde saylar dnmeden hzl bir ekilde sayabilir. Ana
dilinde kazanm olduklar bu alkanl hedef dilde de kazandrabilmek iin
say oyunlar kullanlabilir.
Yabanc bir dili renirken saylarn doru kullanmnn gereklilii
kanlmazdr. Alveriten tutun da telefon numaralar, adresler, hesaplar ve
daha birok konuda saylar tam olarak kavrayamamak byk yanllklara
sebep olabilir. Say oyunlar rakamlarn seri bir ekilde telaffuz edilmesine
yardmc olduu gibi dili pratik olarak kullanmak iin olduka faydal oyunlardr.
Sil!

rencilerin saylar elenerek renip, dzgnce telaffuz edebilecekleri

bir oyundur. Uygulamas olduka kolay olan bu oyunun tm rencileri
kapsayarak snf iinde belli bir etkileim salamas da canllk getirecektir.
Bu oyunda retmen tahtay ikiye blerek birinci blme A, ikinci
blme ise B harfini verir. A blmne ve B blmne yirmi-otuz kadar farkl
sayy dzensiz olarak yazar. Snf da A ve B grubu olarak ikiye ayrarak her
gruptan srayla rencileri tahtaya kaldrarak tahtada yazl olan saylardan birini

43

syler. Tahtada olan renciden syledii sayy ksa srede bulup silmesini
ister:
Mille neuf cent soixante-deux. Effacez! Sil vous plait.
Oyun rencilerin tek tek tahtaya kalkp saylar bulup silmesi ile devam
eder. Her yanl saynn silinmesi kar grubun 10 puan almasna neden olur.
Tahtadaki tm saylar silinip oyun bittiinde gruplarn toplam puanlar hesaplanr
ve birinci olan grup ilan edilir.
Pat!

Snf iinde uygulanmas kolay, fazla zaman almayan ve seri oynanmas

gereken bir oyundur. Bu oyun, balang seviyesindeki rencilerin saylar
kolayca sayabilmesi iin olduka uygun bir oyundur. Say sayan renciyi ayn
zamanda dndrdnden bu oyun zihinsel etkinlik yaplmasn da salar.
Bu oyunda bir rakam Pat olarak belirlenir. Diyelim ki bu rakam be
olsun. renciler srasyla saylar saymaya balar, sras be ve bein katlarna
gelen renciler bu saylar yerine Pat demek zorundadr. Hata yapan renci
oyundan kar ve oyun dier rencilerle devam eder. En son kalan renci
oyunu kazanmtr.
Un- Deux- Trois- Quatre- PAT- Six- Sept- Huit- Neuf- PAT- Onze- DouzeTreize- Quatorze- PAT-

2.1.3.4.Doru-Yanl Oyunlar

Bu tr oyunlar renciyi dndrebildii gibi dilde pratiklik kazanmasn

salar.

Bu oyun grubu iinde ok sayda oyun bulunmaktadr. Dil seviyesi

balangtan ileri seviyede her renciye hitap edebilen bu oyunlar elenceli

olmas ve katlanlarn ho vakit geirmelerini salad gibi renci ile renci,
retmen ile renci arasnda youn bir etkileim oluturur. rencilerin soru
sorma yeteneini arttrabilir. Bu nedenle iletiim artar ve dilin daha ok
kullanlmas salanr.

44

Evet-Hayr

Eskiden beri lke olarak televizyon programlarndan snflara kadar

yaylan bu oyun son derece elenceli ve bir o kadar da dil becerilerini artrc bir
oyundur. zellikle dinleme ve konuma becerilerinin etkin olarak kullanld bu
u ekilde oynanmaktadr:
Tahtaya gelen bir renciye evet veya hayr ile cevaplandrmamas
gereken sorular sorulur. Snf A ve B grubu olarak ikiye ayrlr. A grubundan
tahtaya kan renciye B grubu rencileri sorular sorar. renci yanllkla
evet veya hayr diye cevap verirse oyundan karlr ve dier grubun rencisi
tahtaya kalkar. Ayn ekilde bu kez A grubunun rencileri tahtaya kalkan B
grubundan renciye sorular sorar.
Sorulara cevap verirken kararlatrlan sreyi evet veya hayr
demeden tamamlayan renci yerine geer ve kendi grubundan bir baka
renci oyuna devam eder. Bylelikle grubuna art puan kazandrm olur.
Gruplardan birinde renci kalmayana kadar oyun devam eder ve kar grup
oyunu kazanm olur.
rnek:
Ton pre est malade?
Il nest pas.
Est-ce que tu es professeur?
Je ne suis pas.
Aimes-tu le chien?
Je laime.
Doru-Yanl

Yabanc

dil

retirken

snflarmzda

farkl

ekillerde

de

olsa

kullandmz bir oyundur. rencinin birden fazla dil becerisini gelitirmesini

salar. Bu oyunlar rencinin dile hakimiyetine yardmc olur. Seilen metnin
durumuna gre, balang seviyesinden ileri seviyede dil becerisine sahip
rencilere kadar uygulanabilir. Burada rnek olarak aldmz oyun ya daha
kk rencilere gre dzenlenmitir.

45

Oyun, retmenin bir metni rencilere datmasyla balar. renciler

verilen metni belli sre ierisinde dikkatlice okur ve sre bitiminde datlan
metinler geri toplanr. Daha sonra retmen metin ierisinde geen olaylarla
ilgili cmleler kurar ve doru ise rencilerden sa ellerini yanl ise sol ellerini
kaldrmalarn ister. Her bir cmlede yanl elini kaldrp hata yapan renciler
oyundan kar. Bylelikle en sona kalan renci oyunu kazanr.
2.1.3.5.Soru-Cevap Oyunlar

rencilerin

gnlk

hayatta

sklkla

kullandklar

soru

kalplarn

renmeleri ve doru cevap verebilmeleri iin dzenlenmi oyunlardr. Bu tr

oyunlar da birden fazla dil becerisinin geliimine katkda bulunur. ok fazla
eidi olan bu oyunlarn her seviyeye uygulanmas mmkndr. Ayrca
mfredat konularnn ou iin kullanlabilirler. rencilerin dilbilgisi konusunda
geliimine de katkda bulunur.
Bu Kim?

retmen rencileri iki gruba ayrarak, A grubu rencilerinden birine,

dier rencilerden gizli olarak nl bir kiinin adn verir ve snfa dnerek
sorar:
Qui est-ce?
renci bu nl kiinin zellikleri ile ilgili dier gruptaki arkadalarnn
sorduu sorulara yalnzca evet ya da hayr diyerek cevap verir:
Tu es turc?
Oui.
Tu es chanteur?
Non.
Tu as des enfants?
Oui.

Belli sayda sorular soran renciler verilen cevaplar zerine tahminde

bulunurlar. Bu tahminler sonucunda kiinin kim olduunu bulurlarsa gruplarna

46

10 puan kazandrrlar, tahminleri doru kmazsa kar grubun 10 puan

kazanmasna neden olacaklardr.
Kim Kiminle?

Btn rencilere uzunlamasna kesilmi katlar datldktan sonra

retmen ilk soruyu sorar: Qui?
renciler bu soruya bir cevap yazp kad katlayarak yanndaki
renciye verir. Daha sonra retmen srasyla Avec qui?, O?, Quand?,
Qu-est quil a fait? Qui a vu?, Quest quil a dit? sorularyla oyunu devam
ettirir. rencilerin birbirlerinden habersiz verdii cevaplar oyun bitiminde
okunduunda birbirinden ilgin cmleler ortaya kar:
Cem Ylmaz a march avec sa mre au Belgique en 1998. Hasan a a
vu. Il a dit: Oh la la!
rencilere olduka elenceli bir ortam salayan bu oyun, cmle
kalplarn da farkna varmadan renmelerini salamaktadr.

2.1.3.6.Hafza Oyunlar

Bu tr oyunlarda ama, rencinin dil geliimine katkda bulunmak,

hafzasnn glln ve hatrlama kabiliyetini lmektir. Biliyoruz ki bir
yabanc dil renilirken hafzann salam oluu ve hatrlama kabiliyetinin
gelimi olmas olduka nemli bir faktrdr.
ok eitli oyunlar ieren hafza oyunlar beyin jimnastii yapmak iin
idealdir. Zorlanmadan oyun oynar gibi bu tr etkinlikleri yaplmas beynin hzl
almasna yardmc olmaktadr.
renciye dil renim sresince olduka byk yarar salamaktadr. Bu
nedenle bu tr oyunlar, bu kabiliyetleri lmede de gelitirmede de faydaldr.
Hatrla

Snf A ve B grubu olarak ikiye ayrlr. Gruplardan birinden bir renci

seilerek snftan dar karlr. Snftaki rencilerin birinin herhangi bir eyas
seilir. Seilen eya bir kalem, atk, eldiven veya daha farkl bir eya olabilir.

47

Darda bekleyen renci ieri alnarak bu eyann kime ait olduu sorulur.
rencinin nceden saptanm sayda tahminde bulunmasndan sonra eyann
kime ait olduunu bilmesi grubuna 10 puan kazandrr, bilemezse kar grubun
10 puan almasna neden olur. Oyun dier grubun rencilerinden birinin dar
kmasyla devam eder. Oyun sonunda en ok puan alan grup dllendirilir.
inde Ne Var?
retmen, rencilerin dikkatini ekecek bir ekilde, elindeki byk
poetin iine birbirinden farkl nesneler koymaya balar. Bunlar portakaldan
kaleme, kitaptan kazaa her trl nesne olabilir. Fakat saylarnn en az yirmi
tane olmas gerekir. retmen, rencilere poetin iine koyduu nesnelerin
neler olduunu sorar ve bu konudaki tahminlerini dinler. rencilerin
tahminlerini, yanlarna adlarn da yazarak tahtaya liste halinde geirir. Hatta
daha detaya inerek nesnelerin zellikleri hakknda bilgi ister. Torbadan tm
nesneler karldktan sonra hangi renci en ok doru tahminde bulunmusa
oyunun birincisi ilan edilir.
Hatrlama kabiliyeti yksek olan rencilerin bu oyunlarda baarl olma
anslar daha yksektir. Byle oyunlar, rencilerin bu tr yeteneklerini
gelitirmesine imkan salar.

2.1.3.7.Resim Oyunlar

Elenceli olduu kadar olduka retici olan bu oyunlar renciye grsel

olarak hitap ettii iinde eitimde olduka nemli bir yere sahiptir. zellikle
yabanc dil retiminin vazgeilmez materyallerinden biri olan resimler ders
srasnda retmenin en byk yardmcsdr. retmenin dakikalarca urap
vermeye alt birok eyi resimlerle birka saniyede ifade edebilmesi
mmkndr.
Birok dil retmeni rencilerinin yabanc dil kullanma becerilerini
gelitirmek iin resimlerden yararlanr. Resimler, oyunlarda amaca uygun olarak
kullanldnda renci ve retmen iin byk kolaylk yaratmaktadr.

48

7 Fark

Aralarnda yedi tane ok kk fark bulunan iki resmin yan yana olduu
katlar snfa datlr. rencilerden resimleri dikkatle incelemeleri ve iki resim
arasndaki 7 fark bulamalar istenir. Bu farklar en ksa zamanda bulup, onlar
doru cmlelerle ifade eden renci oyunu kazanr.
rencinin hem dikkatini len hem de dil becerilerini gelitirmesini
salayan bu oyun rencilere elenceli bir renme ortam salar.

Surat
rencilere zerinde mutlu, zgn, sinirli, akn, korkmu ve bunun gibi
zellikleri tayan yz resimleri datlr. renciler bu resimleri iyice
inceledikten sonra retmenin direktifleri zerine resimlerin altndaki boluklara
suratlar ifade eden sfatlar yazar. Srenin bitiminde en ok doru cevab bulan
renci birinci ilan edilerek, dllendirilir.

2.1.3.8.Hikaye Oyunlar

Hikaye

oyunlar

rencinin

hayal

dnyasn

gelitirebilecei

gibi

yaratcln da arttrr. Bu tr oyunlarda rencinin dil seviyesinin orta veya ileri

dzeyde olmas beklenir. Olduka zengin ierikli ve rencinin birden fazla dil
becerisini gelitirici oyunlardr. ncelikle rencinin dzgn cmle kurmasn
salar.
Hikaye Tamamlama

retmen, bir hikayenin giri ve gelime blmn rencilere yazl

veya szl olarak verir. Sonu blmn ise rencilerin hayal dnyalarn
kullanarak tamamlamalarn ister. Daha sonra rencilerin oluturduklar sonlar
okumalarn ister. Tm renciler okuduktan sonra hikayenin sonu ksm
retmen tarafndan okunur ve bu sona en yakn sonucu bulan rencinin
birincilii ilan edilerek dllendirilir.

49

retmenin hikayeyi sesli olarak okumas, bilinmeyen kelimeler ve

dilbilgisi kalplarn aklayarak rencilere yardmc olmas yararl olacaktr.
Ayrca hikayenin seviyeye uygun olarak seilmesi de retmenin dikkat
etmesini gerektirecek bir husustur.

Hayal

retmen, rencilerden gzlerini kapayp anlataca bir konu zerine

hayal kurmalarn ister. rnein Bir gn evde sakince oturuyorsunuz. Rahat
rahat uzanm dinlenirken telefon alyor ve kardaki ses size byk bir mjde
veriyor. Sizi arayan kimdir? Size nasl bir mjde vermitir? diyerek
rencilerin gzleri kapal bir ekilde yaratclklarn kullanarak belli bir sre
hayal kurmalarn ister. Daha sonra her rencilerin hayallerini dinler. Dier
rencilerin eletiri ve beenileri sonucunda en gzel hayal kuran renci
seilerek dllendirilir.
2.2.Problem

Ortaretim 10.snf II. Yabanc dil Franszca dersinin saylar, hava

durumu, meslekler ve yer bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii
kullanlan grup ile geleneksel yntemin uyguland grubun baarlar arasnda
anlaml bir fark var mdr?
2.3.Alt Problemler

Oyun tekniinin kullanld deney ve geleneksel yntemin uyguland

kontrol gruplarndaki rencilerin Baar Testi toplam ntest puanlar kontrol
altna alndnda, sontest puanlar arasnda anlaml bir fark var mdr?
2.4.Aratrmann nemi

lkemizde pek ok renci Franszcann zor olduunu ve bu dili

renemeyeceini dnerek kayglanmakta ve bu dile kar olumsuz tutum

50

gstermektedir. Fransz diline kar bu tutumun olumasna neden olan birok

faktr bulunmaktadr.
Bunlarn iinde bir takm politik nedenler bulunmasna ramen dil retim
srecinde devam eden olumsuzluklarda nemli unsurlardr.
Gnmzde,
karlamayan

Franszca

yntemlerle

eitiminde

uygulanan,

renciler

dili

an
gerek

ilikilendirememektedir. zellikle geleneksel retmenlerin,

gereklerini
yaamla

Milli Eitimin

nerdii ok eski kitaplarla, an gerisinde kalm yntemleri uygulayarak

Franszca eitimi vermeye devam etmesi Franszcaya kar oluan olumsuz
kany gittike glendirmektedir. En son hazrlanan Ortaretim programndaki
ikinci yabanc dil Franszca dersinin retim srecinde uygulanmas istenen
etkinliklere

baktmzda

hedeflenen

ile

uygulanann

tezat

oluturduu

grlmektedir:
kinci

yabanc

dil

retiminde,

renme

ve

retme

etkinlikleri, hedefe ulamak iin dersin nasl ileneceini belirlemede

retmenlere k tutar ve dersin renci merkezli, iletiimsel
yaklam dorultusunda ilenmesine yardmc olur. Etkinlikler,
bireysel farkllklara, rencilerin grerek, iiterek veya yapp
yaayarak renme zelliklerine rencilerin geliim seviyelerine
uygun ve somuttan soyuta doru dzenlenmi, ok duyu organna
hitap eden, rencinin ilgisini eken, tekrara ve dntlere yer veren
bir nitelikte olmaldr. Mekanik ve yapsal altrmalarla snrl
kalmamaldr.

Bu

etkinlikler

rencinin

dnme

becerilerini

gelitirmeli onlar eletirel dnmeye ve aratrcla sevk etmelidir.

rencilerin yapacaklar snf ii ve d etkinliklerin, eitimretim
asndan byk yarar olduu bir gerektir. retmen, rencileri bu
tr etkinliklere zendirmeli, renciler de tek balarna ya da gruplar
hlinde bu tr etkinlikler yapmaldrlar. Bu etkinliklerde rencilerin
yararlanaca kaynaklar, retmen tarafndan verilebilir ya da
renciler kaynaklar kendileri aratrp bulabilirler. rencilerin,
etkinlik yaparken konuyla ilgili kavramlar gelitirmeleri, bunlar
gnlk yaantlaryla ilikilendirmeleri ve pratik beceriler kazanmalar
nem tar. Etkili renme sistemlerinde renme ortam ve evresi
btn rencilerin renme ihtiyalarna uygun olarak dzenlenir.

51

renme stratejileri rencilerin bamsz olarak kendi renme

grevlerini gerekletirmelerini salayan teknikler, ilkeler ya da
alkanlklardr. Bir strateji bireyin bir grev ya da duruma yaklamn
gsterir. Bu yaklam rencilerin renme grevlerini planlarken,
gerekletirirken, sunular ve performans deerlendirirken nasl
dneceini ve hareket edeceini iermektedir. (MEB, 2004, 6)

Programda yer alan kazanmlarda drt dil becerisinin gelitirilmesi ve

renci merkezli yaklam temel alnmtr. renci merkezli eitimin temel
hedefi; renciyi merkeze alarak kendisinin ve sistemin ihtiya duyduu deiim
srecini balatmak, renciyi aktif bir katlmc ve sorunlar aratrc bir birey
hline getirmektir.
Btn bu hedeflerle en bata ilkretim ve ortaretimde kullanlan
Franszca ders kitaplar arasndaki uyumsuzluk dikkat ekmektedir. Zira
kitaplarda, ekil ynnden olsun, retim yntem ve tekniklerinin kullanm
asndan olsun renci motivasyonunu ykseltici, bu dili renmeye kar scak
duygular besleyecei unsurlar grlmemektedir. Ortaretim ikinci yabanc dil
programnda yer alan hedeflerin uygulanmas iin bu hedeflere ulamada
btnletirici olan ders kitaplar ve retmenlerin kulland yntem ve
tekniklerin iyiletirilmesi yolunda nemli admlar atlmas gerekmektedir.
Oyun, belli bir ortamda gerekletirilen, kendine zg kurallar olan,
psiko-sosyal bir etkinliktir. Bireyin elenerek renmesini salarken i dnyasn
zenginletirir. Ayn zamanda elendirirken eiten, reten bir etkinliktir.
Sonu olarak, Franszca retiminde oyun tekniinin kullanm ile ilgili
almalarn yok denecek kadar az olmas, bu konu zerine ok daha fazla
sayda alma yaplmas gerektiini gstermektedir. Franszca retiminde bu
tr almalarn daha fazla yaplmas Franszca retmenlerine yardmc olmas
asndan gereklidir. Zira bu almalar arttka dier alanlarda olduu gibi
Franszca retiminde de eitim kalitesinin ykselecei aktr. Bu alma, bu
alandaki almalara katk getirmeyi amalamaktadr.

52

2.5.Denenceler

Ortaretim 10.snf II. Yabanc dil Franszca dersi saylar, hava

durumu, meslekler ve yer bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii
kullanlan grup ile geleneksel yntemin uyguland grubun baarlar arasnda
anlaml bir fark vardr.
2.6.Sayltlar

1. rencilerin Franszca baar testi n test, son test puanlar gerek

baar dzeylerini yanstmaktadr.
2. Aratrmada kontrol altna alnamayan deikenler her iki grubu da
ayn ekilde etkilemitir.
3. renciler lme aralarnn uygulanmas srelerinde yaklak ayn
lde gdlenmilerdir.
Sonu olarak aratrma sresince kontrol altna alnamayan deikenler
her iki grubu benzer ekilde etkilemilerdir.

2.7.Snrllklar
1. Aratrma, 2005-2006 eitim-retim yl bahar dneminde, Adana li
Seyhan lesindeki, baar dzeyi iyi rencilerin devam ettii bir lisenin onuncu
snfnda, ayn derslikte okuyan rencilerle snrldr.
2. Aratrma, 2005-2006 eitim-retim yl bahar dneminde 22 Mart
2006 26 Nisan 2006 tarihleri arasnda gerekletirilmitir.
3. Aratrma, uygulama sresince ortaretim programnda yer alan
Franszca dersi programnn onuncu snf rencileri iin n grd
kazanmlarla

snrldr.

Dier

bir

ifadeyle,

aratrma,

uygulamann

gerekletirilecei sre boyunca ilenecek konularla snrldr.

4. Aratrma bulgular, deney ve kontrol gruplarna uygulanan Franszca
baar testinden aldklar puanlar ile snrldr.

53

2.8.Tanmlar

Oyun: Fiziksel ve zihinsel yeteneklerle sosyal uyum ve duygusal

olgunluu gelitirmek amacyla, farkl bir ortamda yaplan, sonunda maddi bir
kar salamayan, kendine zg belirli kurallara sahip, snrlandrlm yer ve
zaman iinde sren, gnll katlm yoluyla toplumsal grup oluturan ve
katlanlar tm ile etkisi altnda tutan elenceli bir etkinliktir (Akandere, 2003,1).
Oyun Teknii: Oyun teknii rencilerin fiziksel ve zihinsel yeteneklerini
gelitirmelerinin yan sra renme-retme sreci ierisinde renmeyi zevkli,
etkili, kalc hale getirmeyi amalayan bir retim tekniidir.
Geleneksel

retim

Yntemi:

18.

yzyldan

itibaren

okullarda

uygulanmaya balayp gnmzde de kullanm devam eden, retmen

merkezli, rencinin pasif olduu klasik retme yntemidir.

54

BLM III

LGL ARATIRMALAR
Bu blmde aratrma konusu ile ilgili literatre yer verilmitir. rnekler,
yaplan almalar ve ulalan sonular aklanmtr.
alkan (1999) "Almanca retiminde Oyun Teknii ile retim
Yntemleri" adl betimsel almasnda, retim tekniklerini kuramsal olarak
ayrntl biimde tanmn yaparak, oyun tekniinin dil retiminde olumlu etkisi
olduunu ortaya koymutur.
Aynal (1989) Dramatizasyon Ynteminin Yabanc Dil retimi zerine
Etkisi" adl yksek lisans tez almasnda, dramatizasyon ynteminin yabanc
dil retimine etkisini incelemi ve Yabanc Dil dersinde dramatizasyon
ynteminin derse kar ilgiyi arttrd ve bu yntemle hatrlamann olumlu ynde
etkilendii sonularna ulalmtr. Ayrca bu yntemin geleneksel ynteme gre
daha etkili olduu grlmtr.
lkretimde ngilizce retiminde Oyun Tekniinin Eriiye Etkisi adl
yksek lisans tez almasnda Tal (2003), ilkretim 4. snf ngilizce dersinin
renkler, saylar, telefon numaralar ve saatler konularnn retiminde oyun teknii
kullanlan grup ile geleneksel yntemin kullanld grubun eriilerini karlatrmtr.
ki grubun eriileri karlatrldnda oyun teknii uygulanan grup lehine anlaml bir
fark bulunduu ortaya karlmtr.
ngilizce retiminde Dilbilgisel Doruluk ve letiimsel Etkilii Arttrmak in
nerilen Oyunlar" adl yksek lisans tez almasnda Bilsoy (1992), niversite
rencilerinin ngilizce retimindeki baarlarna oyun tekniinin etkisini
aratrmtr. Aratrma sonucunda oyun teknii ile renen grubun daha abuk ve
etkili rendii ve daha ge unuttuu sonucuna ulalmtr.
Baykal (1994), Trkiye'de Yabanc Dil Olarak Almanca retiminde
Oyun ve Oyunsal Ura adl doktora tez almasnda, oyunu kuramsal olarak
ayrntl bir ekilde tantarak yabanc dil renme srecinde oyunun yeri, nemi
ve kullanmn incelemitir. Ayrca oyunun dilsel beceri, bilgi ve bildiriimsel
davranlarn geliiminde nemli bir ara olduu sonucuna varmtr. Bunun yan
sra yabanc dil retiminde oyunun can skntsn giderme, hoa vakit geirme
ve bo zamanlar deerlendirme gibi geleneksel anlamdaki boyutunu geerek

55

istenilen hedeflere ulamada oyunun kesin ve belirli amalar olduu sonularn

elde etmitir.
Ay (1997), "Yabanc Dil retiminde Dramann Kullanm" isimli yksek lisans
tez almasnda, drama ve tekniklerinin retim yntemi olarak kullanmna
ilikin betimsel bir aratrma yapm ve u sonulara ulamtr;
1. Drama, retilmesi hedeflenen dilin kltrnn ve davran kodlarnn
anlalmasna yardmc olur.
2. Drama, rencilerin iletiim yetilerini glendirir.
3. Drama, rencilerin kendilerine gven duymalarn salar.
4. Drama yntemiyle kalc renme salanr.
"Oyun ve Yaratc Drama likisi" adl yksek lisans tez almasnda
Adgzel (1993), oyun, yaratc drama ve yaratc dramann retim yntemi
olarak kullanmna ilikin kuramsal olarak ayrntl aklamalar yaparak yaratc
dramann bir sanat eitimi olduunu belirtmitir. Ayrca yaratc

drama,

dramatizasyon, rol oynama, okul oyunu, okul tiyatrosu ve zellikle oyun

kavramlarndan ok farkldr, oyun yaratc dramann bir n kouludur sonucuna
ulamtr.
Aye Aylin Yldz (2001), Teaching English To Young Learners Through
Games adl yksek lisans tez almasnda bir ilkretim okulunda ders
kitaplar ve sregelen mfredatn dnda oyun ihtiyacnn ve kullanmnn
gerekliliini aratrmak, ayrca rnek oyunlar gelitirerek bunlar ocuklara
sunma amac gtmektedir. Veri toplama arac olarak anket yaplmtr. Elde
edilen sonulara gre yeni oyunlar gelitirilerek sunulmutur.
Hayat Bilgisi Dersinde Bir Yntem Olarak Eitsel Oyunlarn Etkisi adl
doktora tez almasnda, Beyaztolu (1996), ilkretim 2. snf Hayat Bilgisi
dersi "Trafik ve Tatlar ile Haberleme" nitesinde, eitsel oyunlarn geleneksel
ynteme gre daha etkili olduu sonucuna ulamtr.
Karabacak

(1996),

"Sosyal

Bilgiler

Dersinde

Eitsel

Oyunlarn

rencilerin Erii Dzeyine Etkisi adl yksek lisans tez almasnda,

ilkretim Sosyal Bilgiler dersinde Blgeler konusunda eitsel oyunlarn
geleneksel ynteme gre daha etkili olduu sonucuna ulamtr.
Nihal Ahiolu (1999), Sembolik Oyunun 4 Ya ocuklarnn Dil
Kazanmna Etkisi adl yksek lisans tez almasnda dil becerileri ynnden
eksiklikleri olan anaokulu dzeyindeki ocuklarn bu eksikliklerinin onlarn

56

gnlk aktivitelerinde ska yer alan oyun ile birlikte oyun tr olan sembolik
oyun yoluyla giderilebilmesine ynelik eitimsel nerilerin gelitirilmesini
salamaktr.
Kamen (1992), "lkretim Fen Bilgisi Dersi retiminde Yaratc
Dramann Etkisi adl almasnda, Fen Bilgisi dersindeki kavramlarda renci
baarsnda yaratc drama ynteminin etkililiini aratrm, yaratc dramann
renci baarlarn arttrd sonucuna ulamtr.
stnda (1988), "Dramatizasyon Arlkl Yntemin Etkililii" adl yksek
lisans tez almasnda, 2. snf Hayat Bilgisi dersinin "Sonbahar" nitesinde,
dramatizasyon arlkl yntemin geleneksel ynteme gre daha etkili olduunu
ortaya koymutur.
Ko (1999), "Sosyal Bilgiler retiminde Bir Yntem Olarak Dramann
renmeye Etkisi" konulu yksek lisans tez almasnda, 4. snf Sosyal Bilgiler
dersinin Trklerin Anadolu'ya Yerlemesi" nitesinde, geleneksel ynteme gre
yaratc dramann daha etkili olduunu ortaya koymutur.
Kaf

(1999),

"Hayat

Bilgisi

Dersinde

Baz

Sosyal

Becerilerin

Kazandrlmasnda Yaratc Drama Ynteminin Etkisi" konulu yksek lisans tez

almasnda, baz sosyal beceriler kazandrlmasnda yaratc dramann etkisini
incelemi ve yaratc drama ynteminin Hayat Bilgisi dersinde sosyal becerilerden
selam verme ve paylama-ibirlii becerileri zerinde olumlu katklar salad
sonucuna ulamtr.
Pehlivan (1997), rnek olay ve Oyun Yoluyla retimin Sosyal Bilgiler
Dersinde renme Dzeyine Etkisi adl doktora tezinde toplam erii, bilgi dzeyi
eriisi ve kavrama dzeyi eriisinde oyun ile geleneksel yntemin uyguland grup
arasnda ve oyun ile rnek olayn kullanld grup arasnda oyun lehine anlaml bir
fark bulunmutur.
Yldz (1992), Okul ncesi Eitim Kurumlarnda Oyunun Yeri konulu
aratrmasnda retmenin oyunu kullanmadaki bilgi ve beceri dzeyi ile okul ncesi
eitim kurumunun bal bulunduu kurulular arasnda oyun oynanmasnda fark
olup olmadn incelemitir. Elde edilen bulgulara gre, retmenlerin oyunun ocuk
iin ne denli nemli olduunun farknda olduklar saptanmtr. Ayrca; renim
dzeylerinin ve izledikleri mesleki yaynlarn bilgi ve becerilerini gelitirmede olumlu
etkileri grlmektedir.

57

Tullia Mussatti (1986), Erken Sosyal Oyunda letiimsel Yetenekler ve

Gsterimi konulu almasnda ilk sosyal anlamda taklit oyun ve zihinsel anlatm
gelitirmede ocuk oyunlar ve iletiimsel davran incelemitir. ocuklarn oyun
davranlar ve kullandklar dil gsterdikleri kapasite ile ilgili bulunmutur. Bu
aratrmaya gre, ocuklarn rol yapmaya dayal yetenekleri ile iletiimsel
davranlar arasnda bir ilikinin olduu grlmtr.
Marianne D. Kennedy (1991), tarafndan geliimsel gecikme gsteren gen
ocuklarda dil oyun ilikilii incelenmitir. Uzun zaman alan bu almann amac
normal dil geliimi ile sembolik oyun arasnda birbiri ile yaplan kaytlarn paralel olup
olmadn incelemektir. Yaplan analizler sonucunda klinik yarglara varlmtr.
Jill Hadfield (1999), Beginners Communication Games ve Advanced
Communication Game adl kitaplarnda oyunlar, gruplarn ya da kiilerin birinci
olmak iin yart Yarma Oyunlar, takm ya da gruplarn ortak bir hedef iin
birlikte altklar birliki Oyunlar olarak snflandrmtr. Ayrca retilirken
amac renciye gramer yaplarn retmek olan oyunlar Dilbilgisi Oyunlar
diye tanmlamtr. Amac dilbilgisel yaplar retmek olmayan, doru yapy
retmekten ok iki resmi eletirmek veya haritada yol bulmak gibi
etkinliklerden oluan son yllarda etkin bir ekilde kullanlan letiimsel yntemin
etkisi yaygn olarak kullanlan letiimsel Oyunlar dr. Bu oyunlarda cmle
yapsnn doru olmasndan ok akc olmas nemlidir. Hadfieldea gre;
oyunlar mfredatn btnletirici paras olarak kabul edilmelidir. Oyunlar
renci iin snf ortam ile gerek dnya arasnda bir kpr grevindedir.
Yazar snf iindeki oyunlar;

kili alma.

Kk gruplar halinde alma.

Snf almas

olarak ele almaktadr.

Andrew

Wright

(1985),

Games

for

Language

Learning

adl

almasnda oyunlarn renci zerindeki pozitif etkilerinden bahsederek

retmene yardmc ynleri zerinde durmaktadr. Oyunlarn tm dil becerilerini
gelitirmede etkili aralar olduunu savunarak retmenlere yaralanabilecekleri
farkl seviyelerde dil becerilerine sahip rencilerle oynayabilecekleri farkl
isimler altnda gruplandrlan 101 adet oyun sunmaktadr.

58

Ayrca

Wright,

hangi

oyunlarn

hangi

seviyelerde

rencilerle

oynanabilecei konusunda retmenlere yol gsterirken oyun seiminde de u

nerilerde bulunmaktadr:
1. retmen setii oyunun hazrlanmasnn kullanllna gre
durumunu gz nnde bulundurmaldr.
2. Oyunun snf iinde uygulanmasnn kolaylna dikkat edilmelidir
3. Seilen oyunun uygulanlacak renci grubuna hitap etmesine zen
gsterilmelidir.
4. Gelimesi istenilen dil becerilerinin elde edilmesi iin gerekli oyunlarn
seilmesi salanmaldr.
5. rencilerin oyunu adilce oynamalar iin seviyelerinin yeterli olmasna
dikkat edilmelidir.
Franois Weiss (1983), Jeux et Activits Communicatives dans la
Classe de Langue adl almasnda orta retim rencilerine ve yetikinlere
hitap etmektedir. Bu kitapta Weiss bu ya grubundaki temel, orta ve ileri
seviyelerdeki

rencilere

ynelik

sunduu

oyunlarn

balk

altnda

snflandrmaktadr:
1. Rakam ve say oyunlar.
2. Harf ve kelime oyunlar.
3. Soru oyunlar.
4. letiim oyunlar.
5. Rol oyunlar.
6. Yaratc oyunlar.
7. Rahatlatc oyunlar.
Partice Julien (1988),

Activits Ludiques adl almasnda oyunun

basit bir snf etkinliinden daha nemli bir ey olduunu vurgulayarak onun
ayrcalkl bir renme biimi, bir yaam biimi ve de bir zihniyet olduunun
altn izmektedir. Uzun yllardan beri pedagoglarn oyunun yararlar konusunda
hem fikir olduklarn belirterek oyunun gereklilii zerinde durmaktadr. Juliene
gre; oyun dersten sklmaya balam renciyi canlandrmak ve motive
etmek, snf ortamn yumuatmak iin kullanlmaktadr. Ayrca, oyun geleneksel
eitim sistemi iinde tam olarak deerlendirilemeyen rencilerin kiisel
kapasitelerini ortaya karmaktadr.

59

Julien, dil snflarnda oyunu kullanmakta kararl olan retmenlere

yardmc olmak iin bu kitabnda 70 adet etkinlik sunmutur. Ayrca bu oyunlar
u balklar altnda snflandrmtr:
1. Takdim oyunlar.
2. Alfabe ve imla oyunlar.
3. Say oyunlar.
4. Kelime oyunlar.
5. Dilbilgisi (yap) oyunlar.
6. Yazma oyunlar.
7. Dramatizasyon.
Javier Suso Lopez (2003), Jeux Communicatifs et Enseignement
Apprentissage des Langues Etranger isimli almasnda oyunun farkl
tanmlarn vererek eitimsel deeri zerinde durmaktadr. Oyunlar, dilbilgisi
oyunlar ve iletiim oyunlar olarak snflandrmaktadr. zellikle iletiimsel
oyunlarn ortak bir boyutta kiiler arasnda etkileimi salamas gerektii konusu
zerinde durmaktadr: renci ile renci arasnda, retmen ile renci
arasnda ve renci ile retmen arasnda.
Ayrca oyunlar u ekilde snflandrmaktadr:
1. Meslek oyunlar.
2. Canlandrma.
3. Rol oyunlar.
Lopez, oyunlar kullanma konusunda bu ie yeni balayan retmenlerin
ok iyi hazrlanmalar gerektii konusunda uyarmaktadr. Sz konusu oyunda
hangi materyallere ihtiya duyulaca gibi teknik bilgiden ok hangi yntemin
kullanlaca saptanmaldr. nce nereye gidilecei saptanmaldr yani yol ve
hedefler nem tamaktadr. retmenin oyunu kullanmak iin planl ve sistemli
olarak hazrlanmas gerekmektedir.
Sonu olarak Lopeze gre; retmenin snf iinde verimli bir ortam
salayacak bu etkinlikleri harekete geirmeyi bilmelidir. Ayrca retmeninin
yaratcln kullanmas gerekmektedir. Bunun iin retmen yalnzca teknik
bilgiye deil, bunu ortaya koyabilecei beceriye de sahip olmaldr.

60

BLM IV

YNTEM
Bu blmde, aratrmann rneklemi, verilerin toplanmas, veri toplama
aralar, verilerin zlmesinde kullanlan istatistiksel yntem verilmitir.
4.1.Aratrmann Yntemi

Bu aratrmada Franszca dersinde saylar, hava durumu, meslekler ve

yer bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii arlkl yntemin
rencilerin baarlar zerindeki etkisi aratrlmtr. Bir baka deyile
bamsz deikenler olan oyun teknii arlkl yntem ile geleneksel yntemin,
baml deiken olan baary etkileyip etkilemedii sorusu yantlanmaya
allmtr Bu nedenle aratrmada deneysel yntem kullanlmtr Deneysel
yntem, neden-sonu ilikilerini tespit etmeye almak amacyla dorudan
aratrmacnn kontrol altnda, gzlenmek istenen verilerin retildii aratrma
modelidir. Deneme modelli aratrmada, hedefler, genellikle, denence eklinde
ifade edilir Bu nedenle, olaylarn olas nedenlerine dair yarglar denenmi olur
(Karasar, 1998).
Bu aratrmann deney deseninde n test- Son test Kontrol Gruplu
Deney Deseninden yararlanlmtr. Desenin ekilsel grnm Tablo III.1 de
verilmitir.
Tablo IV.1. Deney Deseni: Kontrol gruplu n test- Son test Modeli
Gruplar

lme

Denel ilem

lme

R1

Grup 1

n Test

Geleneksel retim

Son Test

R2

Grup 2

n Test

Oyun Yol. retim

Son Test

Desendeki Grup 1 geleneksel retimin uyguland kontrol grubunu,

Grup 2 oyun yoluyla retimin yapld deney grubunu gstermektedir. Her iki
grubada n test ve son test uygulanmtr.
Bu aratrmada geleneksel retim ve oyun yoluyla retim olmak zere
iki grup zerinde allmtr. Snfn seviyesine uygun olarak hava durumu,
saylar, meslekler ve yer bildiren edatlar konular seilmitir. retime

61

balamadan nce gruplara aratrmac tarafndan gelitirilen rencilerin

renme dzeylerini belirlemeye ynelik test, n test olarak uygulanmtr. n
test uygulamasnn ardndan gruplarn baarlar kontrol edilmi ve bu iki grubun
baarlar arasnda anlaml bir fark olmad sonucu elde edilmitir. Daha sonra
gruplardan

Kontrol

grubuna

yukardaki

konular

geleneksel

yaklamla

retilmeye allmtr. Deney grubuna ise ayn konular oyun teknii yntemi
ile

retilmitir.

Bu

konular

anlatlrken

ekler

blmndeki

resimlerde

kullanlmtr.
Uygulamann ardndan gruplara n test olarak uygulanan test, son test
olarak tekrar uygulanmtr.
4.2.Evren \ rneklem

Aratrmada deneysel desen kullanld iin ayrca bir evren tayinine

gidilmemitir. Aratrmann rneklemini ise Adana ili Seyhan ilesi Erkek Lisesi
10-F snfndan 3 erkek 29u kz olmak zere toplam 32 renci oluturmutur.
Deney ve kontrol grubundaki renciler, ya ve retmen deikenleri asndan
denkletirilmitir. rencilerin tamam ayn yata olmakla beraber her iki gruba
da ayn retmen tarafndan eitim verilmitir. Ayrca rencilerin bir nceki
dneme ait baar durumlar incelenerek gruplar denkletirilmitir.
Adana ilinde bulunan Adana Erkek Lisesi 10-F snf rencileri bu
aratrmada denek olarak alnmtr. Bu snftaki renciler eit sayda iki gruba
ayrlmtr. Birinci grup kontrol grubu, ikinci grup ise deney grubu olarak ele
alnmtr. Bir nceki dnem baar notlar kontrol edilerek denklikleri salanan
kontrol ve deney gruplarnda yer alan rencilerin saylar ve cinsiyet dalmlar
tablo III. 2 de verilmitir.
Tablo IV.2. Denekler Tablosu: Kontrol ve Deney Gruplarnn Saylar ve
Cinsiyetlerine Gre Dalm
GRUPLAR

Kz

Erkek

Toplam

Geleneksel

16

16

13

16

retim
Oyun Yoluyla
retim

62

4 .3. Veri Toplama Aralarnn Hazrlanmas ve Toplanmas

Aratrmada veriler n test ve son test araclyla toplanmtr. Testin

oluturulmas ve uygulanmas srasnda aadaki aamalar izlenmitir.
1. nce ilgili literatr taranarak oyun teknii arlkl yntem ile ilgili kaynaklar
incelenmi ve lise 2 yani 10. snf seviyesinde Franszca retimine uygun
oyunlar seilmitir kinci aamada, Ortaretim Program incelenerek "saylar,
hava durumu, meslekler ve yer bildiren edatlar konularnda planlama oyun
teknii arlkl yntem ile retilecek ekilde yeniden hazrlanmtr.
2. Uzman grleri dorultusunda aratrma konusu olan konularn hedefleri
belirlenerek, belirtke tablosu hazrlanmtr. Belirtke tablosunda llmek istenen
davranlar belirlenmi ve bu tablo dorultusunda sorular hazrlanmtr Bu
almalar sonucunda her bir hedef davran lecek nitelikte 20 sorudan oluan
oktan semeli lme arac elde edilmitir.
3. Aratrmac tarafndan gelitirilen lme arac olan n test saylar,
hava durumu, meslekler ve yer bildiren edatlar konularnn retiminden nce
aratrmadaki deney ve kontrol grubuna uygulanmtr.
4. n testin uygulanmasndan sonra saylar, hava durumu, meslekler
ve yer bildiren edatlar konular gnlk ve yllk planlar dorultusunda, belli
zaman aralklarnda, kontrol grubuna geleneksel yntem; deney grubuna ise
oyun teknii arlkl yntem kullanlarak anlatlmtr.
5.

Konularn uygulanmasndan sonra deney ve kontrol gruplarnn her

ikisine de son test uygulanmtr.

Hazrlanan test n test ve son test olarak deney ve kontrol grubunu
oluturan toplam 32 denee iki kez uygulanmtr. Testin uygulanmas iin 45
dakikalk bir sre verilmitir. Uygulamada srenin yeterlilii gzlenmitir.
Uygulamadan sonra teslim edilen cevap katlar aratrmac tarafndan
dikkatle kontrol edilmitir.
Yaplan n test ve son test sonucunda her bir renci iin cevap
kadndaki her bir doru cevaba 1 puan verilmitir. renci cevaplarna gre
elde edilen puanlar saptanmtr.
Bu puanlara gre gruplarn n test, son test puan ortalamalar
hesaplanmtr.

63

4.4.Verilerin Analizi

1.Gruplarn

test

puan

ortalamalarnn

birbirinden

farkllap

farkllamadn belirlemek iin bamsz gruplar t-testi yaplmtr. Sonularn

yorumlanmasnda .05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir.
2.rencilerin Franszca baar testi n test puanlarna gre dzeltilmi
son test ortalama puanlar arasnda farkllama olup olmad kovaryans
(ANCOVA) analizi ile test edilmitir. Sonularn yorumlanmasnda .05 anlamllk
dzeyi kabul edilmitir.

64

BLM V

BULGULAR
Bu blmde elde edilen bulgular aratrma alt problemi dorultusunda
aada verilmitir.
5.1.Probleme likin Bulgular

Bu balk altnda problem cmlesine ait bulgular verilmitir

5.1.1.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin n Test Baar Puanlar
Arasndaki Farklla Ait Bulgular

Deney ve kontrol gruplarnda yer alan rencilerin baar testi toplam n

test puanlarna ilikin bamsz gruplar t- testi sonular Tablo 1 de verilmitir

Tablo V.1: Deney ve Kontrol Gruplarnn Baar Testi Toplam ntest

Puanlarna likin Bamsz Gruplar T- Testi Sonular
Gruplar
Deney
Grubu
Kontrol
Grubu

16

5.62

2.84

16

5.50

2.70

Sd
30

t
.127

P
.900

Tablo V.1 incelendiinde, n test toplam puan ortalamalar asndan

deney grubunun aritmetik ortalamas 5.62; kontrol grubunun aritmetik
ortalamas ise 5.50dir.
Bu iki deer arasndaki farkn anlaml olup olmadn anlamak iin
yaplan bamsz gruplar t-testi sonucunda gruplar arasnda anlaml bir fark
grlmemitir.

65

5.1.2.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin n Test Ve Son Test Baar

Testi Puanlar Arasndaki Farklla Ait Bulgular

Aadaki tabloda deney grubundaki rencilerle kontrol grubundaki

rencilerin baar testi n test-son test puanlarnn aritmetik ortalamalar,
standart sapma deerleri ile son test dzeltilmi ortalamalar ve standart hata
deerleri yer almaktadr.
Tablo V.2 : Deney ve Kontrol Gruplarnda Yer Alan rencilerin Baar
Testi n test-Son test Puanlarnn Aritmetik Ortalamalar, Standart Sapma
Deerleri ile Son test Dzeltilmi Ortalamalar ve Standart Hata Deerleri
Toplam Puanlar Dzeltilmi Son test Ortalamalar
Gruplar

SS

n test

5.62

2.84

16 Son test

18.87

1.02

n test

5.50

2.70

Kontrol 16 Son test

12.12

4.73

Deney

Xd

SH

18.88

.867

12.11

.867

Deney ve kontrol gruplarnn kontrol edilmi baar testi n test

puanlarna gre dzeltilmi baar testi son test puan ortalamalar Tablo V.2.de
verilmitir. Buna gre; deney grubunun dzeltilmi son test puan ortalamas
18.88; kontrol grubu dzeltilmi son test puan ortalamas ise 12.11dir.

5.1.3.Deney Ve Kontrol Grubu rencilerinin Son Test Baar Testi

Puanlar Arasnda Farklla Ait Bulgular
Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin dzeltilmi son test baar
testi puan ortalamalar arasnda gzlenen farkn anlaml olup olmadna ilikin
kovaryans analiz sonular Tablo V.2.1.de verilmitir.

66

Tablo V.2.1. Deney ve Kontrol Gruplarnda Yer Alan rencilerin Baar

Testi Son test Toplam Puanlarnn Kovaryans Analizi Sonular

VARYANSIN

KARELER

KAYNAI

TOPLAMI

KARALER
Sd

(KT)
Kontrol edilen

.202

.456

ORTALAMASI
(KO)

2.434

2.434

365.688

365.688

Hata

349.066

29

12.037

Toplam

716.000

31

Deiken
(ntest)
Gruplama Ana

30.381 .000

Etkisi

Tablo V.2.1.de grld gibi, kovaryans analizi sonular, n test

toplam puanlar kontrol altna alndnda, gruplarn son test toplam dzeltilmi
ortalama puanlar asndan gruplama ana etkisinin anlaml olduunu
gstermitir. Baar testinden elde edilen bulgular, aratrmann birinci
denencesinde ileri srlen toplam puanlar asndan deney grubu lehine anlaml
farklar olaca yargsn destekler niteliktedir.
Sonu olarak, deney ve kontrol gruplarnn baar testi toplam n test
puanlarna ilikin bamsz gruplar t- testi sonularna gre n test toplam puan
ortalamalar asndan deney grubunun aritmetik ortalamas 5.62; kontrol
grubunun aritmetik ortalamas ise 5.50dir.
Bu iki deer arasndaki farkn anlaml olup olmadn anlamak iin
yaplan bamsz gruplar t-testi sonucunda gruplar arasnda anlaml bir fark
grlmemitir. Bu sonu gstermektedir ki; deney ve kontrol gruplarna
Franszca dersinde seilen saylar, hava durumu, meslekler ve yer bildiren
edatlar konular zerine hazrlanan 20 soruluk n test uygulanm ve elde
edilen veriler sonucunda yaplan t-testi sonucunda iki grubun baarlar
arasnda anlaml bir fark grlmemitir.
Daha sonra ise kontrol grubuna saylar, hava durumu, meslekler ve yer
bildiren edatlar konular geleneksel yntem ile anlatlrken, deney grubuna ise
ayn konular oyun tekniinin kullanld yntemle anlatlmtr. Drt haftalk bir

67

alma sonrasnda beinci hafta her iki gruba da ayn test son test olarak
uygulanmtr. Deney ve kontrol gruplarnn kontrol edilmi baar testi n test
puanlarna gre dzeltilmi baar testi son test
deney grubunun dzeltilmi son test

puan ortalamalarna gre;

puan ortalamas 18.88; kontrol grubu

dzeltilmi son test puan ortalamas ise 12.11dir. Deney ve kontrol

gruplarndaki rencilerin dzeltilmi son test baar testi puan ortalamalar
arasnda gzlenen farkn anlaml olup olmadna ilikin kovaryans analiz
sonularna gre ise n test toplam puanlar kontrol altna alndnda, gruplarn
son test toplam dzeltilmi ortalama puanlar asndan gruplama ana etkisinin
anlaml

olduunu

gstermitir.

Baar

testinden

elde

edilen

bulgular,

aratrmann birinci denencesinde ileri srlen toplam puanlar asndan deney

grubu lehine anlaml farklar olaca yargsn destekler niteliktedir.
Birbirine benzer zellikli iki grup olan kontrol ve deney gruplarnn ilkine
geleneksel retim yoluyla, ikincisine oyun teknii yoluyla Franszca dersi
saylar, hava durumu, meslekler ve yer bildiren edatlar konular anlatlmtr.
Her iki gruba uygulanan son test sonucunda elde edilen bulgular deney grubu
rencilerinin daha baarl olduunu gstermektedir. Snrlandrlan konular
dahilinde, oyun teknii kullanlan yntem geleneksel yntemden daha etkili bir
yntemdir. Bu yntemin uyguland grubun rencileri geleneksel yntemin
uyguland grubun rencilerinden daha baarl grlmtr.
Bu sonutan da anlalaca gibi saylar, hava durumu, meslekler ve yer
bildiren edatlar konularnn oyun teknii ile anlatld deney grubunun, ayn
konularn geleneksel yntemle anlatld kontrol grubundan daha baarl
olduu grlmektedir.

68

BLM VI

SONU VE NERLER
Bu aratrmada, Franszcann oyun yoluyla retiminin renciler
zerinde akademik baarya etkisinin belirlenmesi amalanmtr. Bu amala
geleneksel retim ve oyun yoluyla retimin uyguland iki grup zerinde
allmtr. Lise10. snf Franszca dersinin saylar, hava durumu, meslekler
ve yer bildiren edatlar konularnda, oyun teknii ynteminin rencilerin
akademik baars zerine etkisi aratrlmtr.
Aratrmann rneklemini, 2005-2006 retim ylnda, Adana ili Seyhan
ilesi Adana Erkek Lisesi 10-F snfnda okuyan 29u kz, 3 erkek toplam 32
renci oluturmutur. Eit olarak iki gruba ayrlan rencilerin oluturduu
birinci grup kontrol grubu, ikinci grup ise deney grubu olarak ele alnmtr. lk
gruba eit zaman dilimlerinde ayn konular geleneksel retim yntemi ile
anlatlrken deney grubu rencilerine oyun tekniinin yer ald yntemle
anlatlmtr. Aratrmada yntem olarak, deneysel yntemin kontrol gruplu n
test-son test deseni kullanlmtr.
Aratrma sonularndan elde edilen bulgular u ekildedir:
1. Lise10.snf Franszca dersinde saylar, hava durumu, meslekler ve
yer bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii uygulanacak grup ile
geleneksel yntemin uygulanaca gruplarda yer alan rencilerin baarlar
arasnda anlaml bir fark var mdr?
Lise 10. snf Franszca dersinde saylar, hava durumu, meslekler ve yer
bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii uygulanacak grup ile
geleneksel yntemin uygulanaca gruplarda yani deney ve kontrol gruplarnda
yer alan rencilerin baar testi toplam n test puanlarna ilikin bamsz
gruplar t-testi sonular incelendiinde, n test toplam puan ortalamalar
asndan deney grubunun aritmetik ortalamas 5.62; kontrol grubunun
aritmetik ortalamas ise 5.50dir.
Bu iki deer arasndaki farkn anlaml olup olmadn anlamak iin
yaplan bamsz gruplar t-testi sonucunda gruplar arasnda anlaml bir fark
grlmemitir.
Bu sonu u ekilde aklanabilir:

69

Franszca dersinde belirtilen konular her iki grubunda aratrma

balamadan nce bilmedikleri yaplan n test puanlarna ilikin bamsz gruplar
t-testi sonucunda gruplar arasnda anlaml bir fark grlmemesiyle ortaya
konulmutur.
2. Lise10.snf Franszca dersinde saylar, hava durumu, meslekler ve
yer bildiren edatlar konularnn retiminde oyun teknii uygulanan grup ile
geleneksel yntemin uyguland grubun baarlar arasnda anlaml bir fark var
mdr?
Deney ve kontrol gruplarnn kontrol edilmi baar testi n test
puanlarna gre dzeltilmi baar testi son test puan ortalamalar u ekildedir:
Deney grubunun dzeltilmi son test

puan ortalamas 18.88; Kontrol grubu

dzeltilmi son test puan ortalamas ise 12.11dir.

Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin dzeltilmi son test baar
testi puan ortalamalar arasnda gzlenen farkn anlaml olup olmadna ilikin
kovaryans analiz sonular, n test toplam puanlar kontrol altna alndnda,
gruplarn son test toplam dzeltilmi ortalama puanlar asndan gruplama ana
etkisinin anlaml olduunu gstermitir. Baar testinden elde edilen bulgular,
aratrmann birinci denencesinde ileri srlen toplam puanlar asndan deney
grubu lehine anlaml farklar olaca yargsn destekler niteliktedir.
Deney ve kontrol gruplarndaki rencilerin dzeltilmi son test baar
testi puan ortalamalarna ilikin baar testinden elde edilen bulgulardan deney
grubu lehine anlaml bir fark bulunmas u ekilde aklanabilir:
Franszca

dersinde

belirtilen

konular

her

iki

grubun

aratrma

balamadan nce bilmediini, ancak aratrma sonunda oyun teknii arlkl

yntemin deney grubuna uygulanmasyla son test puanlarnda anlaml bir farkn
grlmesi, Franszca dersi saylar, hava durumu, meslekler ve yer bildiren
edatlar konularnn retiminde oyun teknii arlkl yntemin etkili olduunu
gstermitir. Bu sonu, oyun tekniinin farkl alanlar ve konular zerinde etkililii
zerine yaplm dier almalarn bulgularyla paralellik gstermektedir.
Elde

edilen

bu

sonulara

gre

nerilerin

dikkate

alnmas

gerekmektedir:
1. Franszca dersinde saylar, hava durumu, meslekler ve yer bildiren
edatlar konularnn retimi zerine yaplan aratrma, Franszca dersinin dier
konularnda da yaplmaldr.

70

2. Lise 10. snf rencilerine uygulanan bu alma dier ortaretim

snflarnda da uygulanmaldr.
3. Lise 10. snf rencileri zerinde gerekletirilen bu aratrma,
ilkretim snflarnda da gerekletirilmelidir.
4. lkretim ve ortaretim programlarnda yer alan dier dersler iinde,
benzer almalar yaplarak oyun tekniinin baarya etkisi aratrmaldr.
5. Oyun tekniinin baaryla uygulanabilmesi iin retmenlere ve
retmen adaylarna bu tekniin yararlar ve uygulan zerine geni bilgiler
verilmelidir.

71

KAYNAKA

ADIGZEL, mer (1993), Oyun ve Yaratc Drama likisi, Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara niversitesi
AHOLU, E. Nihal (1999), Sembolik Oyunun 4 Ya ocuklarnn Dil
Kazanmna Etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara
niversitesi.
AKANDERE, Mehibe (2003), Eitici Okul Oyunlar, Ankara, Nobel Yaynlar.
AKSAN, Doan (1977), Her Ynyle Dil: Ana izgileriyle Dilbilim I. Ankara,
Trk Dil Kurumu Yaynlar.
ATAMAN, Aye (2001), Konu Alan Ders Kitab nceleme Klavuzu, Ankara,
Nobel Yaynevi.
AY, Sla (1997), Yabanc Dil retiminde Dramann Kullanm, Yaynlanmam
Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara niversitesi.
AYNAL, Songl (1989), Dramatizasyon Ynteminin Yabanc Dil zerindeki
etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Adana, ukurova niversitesi.
BARD, Jean (1977), Pour Lire Pour Rire, Paris, Hachette.
BAARAN, brahim Ethem (1991), Eitime Giri, Ankara, Kadolu Matbaas.
BAYKAL, Erdoan (1994), Trkiyede Srdrlen Yabanc Dil olarak Almanca
retiminde Oyun ve Oyunsal Ura, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi,
Ankara, Ankara niversitesi.
BEYAZITOLU, Ethem Nazif (1996), Hayat Bilgisi Dersinde Bir Yntem Olarak
Eitsel Oyunlarn Etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara
niversitesi.
BLEN, Mrvvet (1999), Plandan Uygulamaya retim, Ankara, An Yaynclk.

72

BLSOY, Erday (1992), Suggested Games to Enhance Gramatical Correctness

and

Communicative

Effectivenes

in

English

Language

Teaching,

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara, Orta Dou Teknik niversitesi.

CALAQUE, Elizabhet, Activits Ludiques et Apprentissage de la Langue,
Grenoble, Universit Stendhal.
CALAQUE, Elizabhet, (1997), Lenseignement Prcoce du Franais Langue
Etrangre, Grenoble, Universit Stendhal.
CAN,

Tuncer

(2004),

Yabanc

Dil

Olarak

ngilizce

retmenlerin

Yetitirilmesinde Kuram ve Uygulama Boyutuyla Oluturmac Yaklam,

Yaynlanmam yksek Lisans Tezi, stanbul, stanbul niversitesi.
ALIKAN, Serap (1999), Almanca retiminde Oyun Teknii le retim
Yntemleri, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Sakarya, Sakarya niversitesi.
EB, Ahmet (1984), Aktif retim Yntemlerinden Rol Oynama, Yaynlanmam
Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara niversitesi.
CHARLES, C.M.(1999), retmenleri in Piaget lkeleri, Ankara, An Yaynclk.
AKIR LHAN, Aye (1999), Drama, stanbul, Devlet Kitaplar Mdrl.
DEMREL, zcan (1997), lkretim Okullarnda Yabanc Dil retim, stanbul,
MEB Yaynlar.
DEMREL, zcan (2000), Plandan Uygulamaya retme Sanat, Ankara, Pegema
Yaynevi.
DEMREL, zcan (2003), Yabanc Dil retimi, Ankara, Pegema Yaynevi.
DEMRCAN, mer (2000), Yabanc Dil retim Yntemleri, stanbul, Der
Yaynlar.
DLAAR, Agop (1968), Dil, Diller ve Dilcilik, Ankara, Trk Dil Kurumu Yaynlar,
Say:2639.

73

DOAN, Mehmet (1996), Yabanc Dil renimi ve Yabanc Dilde retim,

Ankara, Bilge Dergisi, 10: 11-14.
EKMEK, zden F. (1983) , Yabanc Dil Eitimi Kavram ve Kapsam, stanbul,
Trk Dili: zel Says.
ERDEN, Mnire (1995), Eitim Psikolojisi: Geliim-renme-retme, Ankara,
Arkada Yaynevi.
ERTRK, Selahattin (1972), Eitimde Program Gelitirme, Ankara, Hacettepe
niversitesi Basmevi.
GARCIA MAYO, Maria del Pilar (2003), Age and The Acquisition of English as
a Foreign Language, Multilingual Matters , Clevedon ,Bufa.
GEN, Ayten (1999), lkretimde Yabanc Dil, Buca Eitim Fakltesi Dergisi,
10:299-307, zmir, Dokuz Eyll niversitesi Basmlar.
GEN, Ayten (2004), Trkiyede lk ve Orta retim Okullarnda Yabanc Dil
retimi, Sosyal Bilimler Dergisi, 10:107-111, Bikek, Manas niversitesi.
GRGN, Gnseli (2005), Oyunlarla Kavram Eitimi Etkinlik rnekleri, Ankara,
An Yaynclk.
GVEN, Hanife (2000), Mondialisation,Gopolitiques et Avenir des Langues,
La confrence d'ouverture de Jacques Attali, Paris.
HADFIELD, Jill (1999), Beginners Communication Games, China , Longman.
HADFIELD, Jill (1999), Advanced Communication Game, China , Longman.
HALLIWELL, Susan, (1992), Teaching English in The Primary Classroom,
Essex, Longman.
HILL, L.A - FIELDEN,R.D.S. (1974), English Language Teaching Games for
Adult Student, London, Printed Ofset.
JULIEN, Partice (1988), Activits Ludiques, Paris, CLE International.

74

KAF, zlem (1998), Hayat Bilgiler Dersinde Baz Sosyal Davranlarn

Kazandrlmasnda Yaratc Drama Ynteminin Etkisi, Yaynlanmam Yksek
Lisans Tezi, Adana , ukurova niversitesi.
KARABACAK, Nermin (1996), Sosyal Bilgiler Dersinde Eitsel Oyunlarn
rencilerin Erii Dzeyine Etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara,
Hacettepe niversitesi.
KARASAR, Niyazi (1999), Bilimsel Aratrma Yntemi, Ankara, Nobel Yaynlar.
KENNEDY, Marianne D. (1991), Play-Language Relational in Young Children
With Developmental Delays: Implications for Assessment. Journal of Speech
and Hearing Research, 34:112-122.
KO, Filiz (1999), Yaratc Dramann Sosyal Bilgiler Dersinde Bir Yntem
Olarak renmeye Etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara
niversitesi.
KUZGUN, Yldz (2000), lkretimde Rehberlik, Ankara, Nobel Yayn.
LARSEN-FREEMAN, Diana (2003), Techniques and Principles in Language
Teaching, Oxford, Oxford University Pres.
LEE, W.R. (1979), Language Teaching Games and Contests,

New York,

Oxford University Pres.

LOPEZ,

Javier

Suso

(2003),

Jeux

Communicatifs

et

Enseignement

Apprentissage des Langues Etranger, Granada, Universit de Granada.

MARTINEZ, Pierre (1996), La Didactique des Langues Etrangres, Paris,
Presses Universitaires de France.
M.E.B. (2004), Ortaretim II. Yabanc Dil Franszca Program. Ankara, M.E.B
Yaynlar.
MUSSATTI, Tulia (1986), Represantational and Communicative Abilities in
Early Social Play, Human Development, 29: 49-60.

75

ORLICH Donald C. (1985), Teaching Strategie, Toronto, B.C. Healt and

Company.
ZGREN

KUTAY,

Meltem

(2003),

Oyunlarla

Dil

retimi,

Ankara,

Academyplus Yaynevi.
PEHLVAN, Hlya (1997), rnek Olay ve Oyun Yoluyla retimin Sosyal
Bilgiler Dersinde renme Dzeyine Etkisi, Yaynlanmam Doktora Tezi,
Ankara, Hacettepe niversitesi.
PHILLIPS, Sarah (1998), Young Learners, Oxford, Oxford University Pres.
RICHARDS Jack, RENANDYA Willy (2002), Methodology n Language
Teaching, Cambridge, Cambridge University Pres.
SELUK, Ziya (2000), Geliim ve renme, Ankara, Nobel Yaynevi.
SENEMOLU, Nuray (1997), Geliim

renme ve retim:Kuramdan

Uygulamaya, Ankara , zsen Yaynevi.

SENEMOLU, Nuray

(2001), Geliim, renme ve retim, Ankara, Gazi

Kitabevi.
SNMEZ, Veysel (1997), Program Gelitirmede retmen El Kitab, Ankara,
An Yaynclk.
TALI, Feriha (2003), lkretimde ngilizce retiminde Oyun Tekniinin
Eriiye Etkisi, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Nide, Nide niversitesi.
TRAINAUD, Annie (1979), Des Jeux Pour Apprendre, Paris, Hachette.
TELMAN, Nursel

(1998), Eitici renme Yntemleri, stanbul, Epsilon

Yaynclk.
STNDA,

Tlay

(1988),

Dramatizasyon

Arlkl

Yntemin

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe niversitesi.

Etkililii,

76

VARI, Fatma (1988),

Eitimde Program Gelitirme :Teori ve Teknikler,

Ankara, Ankara niversitesi.

WEISS, Franois (1983), Jeux et Activits Communicatives dans la Classe de
Langue, Paris, Hachette.
WRIGHT, Andrew (1985), Games for Language Learning, London, Cambridge
University Pres.
YANPAR, Tuba (2005), retim Teknolojileri ve Materyal Gelitirme, Ankara,
An Yaynclk.
YELYAPRAK, Binnur (2002), Geliim ve renme Psikolojisi, Ankara,
Pegema Yaynlar.
YILDIZ, Aye Aylin (2001), Teaching English To Young Learners Through
Games, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi niversitesi.
YILDIZ, Vesile (1992), zmir l Merkezindeki Okul ncesi Eitim Kurumlarnda
Oyunun Yeri, Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, zmir, Dokuz Eyll niversitesi.

77

NTERNET STELER

http://www.adodoc.net/
http://www.apprendre-le-francais.com/
http://www.cle-inter.com
http://www.cu.edu.tr
http://www.dilokulu.com/genel.asp?id=429
http://www.diplomatie.gouv.fr/
http://www.education.gouv.fr/
http://www.eslteachersboard.com/cgi-bin/language/index.pl
http://farabi.selcuk.edu.tr/suzep/turk_dili/ders_notlari/bolum_1/bolum01.html#K2
http://www.fle.fr/
http://www.francparler.org/parcours/jeux.htm
http://french.about.com/library/weekly/bltopicsub-teachg.htm
http://www.jeuxdemots.providence.learningtogether.net/
http://lexiquefle.free.fr/
http://wwwlib.umi.com/dissertations
http://www.liensutiles.org/languefranc.htm
http://www.maximumbilgi.com
http://www.meb.gov.tr/
http://www.polarfle.com/
http://sourtimes.org/show.asp?t=dil
http://www.tdk.org.tr/
http://www.u-grenoble3.fr/stendhal/index.html
http://www.ulakbim.gov.tr
http//www.wikipedia.org

Ek 1
DERS PLANI

OKUL ADI: Adana Erkek Lisesi

DERS ADI: II. Yabanc Dil- Franszca
SINIF/UBE: 10/F
SRE: 40+40
KONU: Hava Durumu
KAYNAKLAR/

ARA-GERELER:

Ders

Kitab,

Havann

farkl

Durumlarn Gsteren Resimli Kartonlar.

YNTEM VE TEKNKLER: Dz Anlatm Yntemi, Soru- Cevap Teknii,
Oyun Teknii
NTE YA DA KONUNUN RNTS:
Hava durumu
Hava durumunun sorusu
Havann farkl durumlar ve telaffuzlar
ANA NOKTA: Hava durumunun doru olarak telaffuz edilmesi gerektii
unutulmamaldr.
YARDIMCI NOKTALAR: Hava durumunu doru telaffuz etmek iin farkl
hava durumlarn unutmamak gerekir.
HEDEFLER:
1.

Hava durumu bilgisi.

2.

ekille veya rakamla verilen hava durumlarn yazl veya szl

ifade edebilme.
3.

rendikleri hava durumlarn doru olarak telaffuz edebilme ve

yazabilme.
4.

Farkl aylarda ve mevsimlerde havann nasl olduunu ve hava

scaklnn ka derece olduunu syleyebilme.

GR BLM:
1.

DKKAT EKME: retmenin Bugn hava nasl? , Hava

souk mu?, Austos aynda lkemizde hava nasl olur? gibi sorularla
rencilerin dikkatini konu zerine ekmesi.
2.

GDLEME: Bu konuyu dikkatle dinler ve etkinliklere katlrsanz

konuyla ilgili sorulara doru cevap verir ve baarl olursunuz.

3.

GZDEN GERME: Daha sonra retmenin Franszca olarak

hava durumunu sormay ve cevap vermeyi reneceiz. diyerek dersin

hedeflerinden rencileri haberdar etmesi. Bundan sonra sizlerde Hava
nasl? sorusuna cevap verebileceksiniz diyerek rencileri motive etmesi.
4.

DERSE GE: retmenin daha nceki derslerde saylar, yln

aylar ve mevsimler konularn ilediklerini hatrlatarak, bu derste ise gemi

derslerden yararlanarak hava durumu konusunu reneceklerini belirterek
derse balamas.
LEN:
1. retmenin zerinde gne izili bir kartonu gstererek Quel temps
fait-il? diye sormas. rencilerden yant beklemeden Il y a du soleil. diye
cevap vermesi. retmenin el kol hareketleri ile snfa bu cmleleri tekrar
ettirmesi. Havann farkl durumlarnn izilmi olduu kartonlar da ayr ayr
gstererek retmenin her defada Quel temps fait-il? sorusu ile farkl
durumlarn cevaplarn tekrar ederek derse devam etmesi.
Il fait chaud.
Il fait beau.
Il y a du soleil.
Il fait froid.
Il fait mauvais.
Il y a du vent.
Il y a des nuages.
Il y a du broulliard.
Il neige.
Il pleut.

Daha

sonra

bu

cmleler

rencilere

tekrar

ettirerek,

kalplarn

renilmesinin salanmas. Ayrca hava durumunu sylerken fiille, isimle ve

sfatla nasl syleneceinin zerinde durulmas.
Farkl ehirlerin hava durumunu gsterir bir haritann tahtaya izilmesi ve
ncelikle istekli rencilerden balanarak sorularn sorulmas:
1. Quel temps fait il Adana?
Il fait beau Adana.
2. Quel temps fait il Rize?

Il pleut Rize.
3. Il fait -10 degrs Kars. Quel temps fait il Kars?
Il fait froid Kars.
Dier rencilerinde katlmnn salanmas.
2. Konunun anlatmndan sonra rencilere Hava Durumu ile ilgili bir
oyun oynanacan sylemesi ve oyunun kurallarn anlatmas:
ncelikle rencilerin farkl iki grup oluturmas salanr. Birinci gruba
A grubu, ikinci gruba B grubu denir. zerlerinde farkl hava durumlarnn
izilmi olduu kk kartonlar masa zerine dizilir. Her birinde farkl hava
durumunu gsterir bir resim bulunmaktadr. lk gruptan bir renci gelerek bir
kartonu eker ve resmi tasvir eder. rnein, renci zerinde kardan adam
izilmi kartonu eline alp Il fait froid Erzurum. veya Il neige Erzurum.
dediinde grubuna 1 puan kazandracaktr. Yanl sylemesi durumunda ise
kar gruba 1 puan kazandrm olacaktr. Her iki grubun btn rencilerinin bir
kart ekip hava durumunu sylemesiyle oyun sona erecektir. En ok puan alan
grup birinci ilan edilip dllendirilecektir.
(renciler yarmada puan alabilmek iin kalplar doru kullanmak ve
dzgn telaffuz etmek iin aba harcayacaklardr.)
ZET: Franszca da hava durumunu sorarken Quel temps fait il? soru
kalbn kullanmak gerektiinin ve cevaplarken de birbirinden farkl birka
seenekli cmle kalplarnn kullanabileceinin rneklerle tekrar edilmesi.
Il fait beau .
Il pleut.
Il y a du soleil.
Il y a des nuages.

DEERLENDRME:

1. Quelle temps fait-il?

a)
b)
c)
d)
e)

Il fait chaud.
Il y a du soleil.
Il fait beau.
Il pleut.
Il y a du brouillard.

2. Cochez la bonne reponse.

a)

Il ya du vent.

b)

Il neige.

c)

Il ya des nuages.

d)

Il fait beau.

e)

Il pleut.

3. Aujourdhui, il fait 30 degrs Mersin. Alors

a)
b)
c)
d)
e)

Il fait mauvais Mersin.

Il ya du vent Mersin.
Il fait chaud Mersin
Il neige Mersin.
Il pleut Mersin.

4.

ANTALYA
KARS

a)

Il fait mauvais Antalya.

Il y a du vent Kars.

b)

Il fait chaud Antalya.

Il pleut Kars.

c)

Il y a des nuages Antalya.

Il y a du broulliard Kars.

d)

Il fait beau Antalya.

Il neige Kars.

e)

Il neige Antalya.
Il pleut Kars.

5- En aot, quel temps fait-il dans votre pays?

a) Il fait mauvais dans mon pays, en aot.
b) Il neige dans mon pays, en aot.
c) Il fait froid dans mon pays, en aot.
d) Il pleut dans mon pays, en aot.
e) Il fait chaud dans mon pays, en aot.

Cevap Anahtar: 1-d, 2-b, 3-c, 4-d, 5-e

STANBUL

RZE

-18
ERZURUM

Ek 2
DERS PLANI

OKUL ADI: Adana Erkek Lisesi

DERS ADI: II. Yabanc Dil - Franszca
SINIF/UBE: 10/F
SRE: 40+ 40
KONU: SAYILAR
KAYNAKLAR/ ARA- GERELER: Ders Kitab, Saylarn Bulunduu
Kk Kartlar ve Tombala Kartlar.
YNTEM VE TEKNKLER: Dz Anlatm Yntemi ve Oyun Teknii (Say
Oyunlar).
NTE YA DA KONUNUN RNTS:
Saylar
Saylarn Toplama, arpma , karma ve Blme lemlerinin Telaffuzu
ANA NOKTA: Gsterilen bir resim ya da ekildeki, okunan bir metindeki
saylarn doru sylenmesi gerektii unutulmamaldr.
YARDIMCI NOKTALAR: Toplama, karma, blme ve arpma ilemlerini
doru bir ekilde yapabilmek iin saylar iyi renmeliyiz.
HEDEFLER:
1. Franszca olarak saylar syleyebilme.
2. Franszca olarak saylarn toplama, karma, arpma ve blme
ilemlerini syleyebilme.
3. rendikleri saylar yazl ve szl olarak ifade edebilme.
GR BLM:
DKKAT EKME: retmenin zerinde farkl saylarn bulunduu
kartlar gstererek rencilerin dikkatini ekmesi.
GDLEME: Eer konuyu dikkatlice dinlerseniz konu ile ilgili sorulara
doru cevap vererek dl alabilirsiniz.
GZDEN GERME: retmenin Franszcada saylar nasl syleniyor
onu reneceiz. Ayrca basit matematik ilemleri yaplrken kullanlan
matematiksel terimlerin bu dilde syleniini ve yazln da renerek, bu
konudaki sorular yantlayabileceksiniz. demesiyle rencilerin motivasyonu
salanr ve renciler hedeften haberdar edilir.

DERSE GE: retmenin baz kalp cmleler olduu konusunda

rencileri uyarmas, doru telaffuzun nemi zerinde durmas ve anlalmayan
yerler olursa tekrar anlatacan belirtmesi zerine ders etkinliklerine balanr.
LEN:
1. retmenin zerinde basitten karmaa saylar bulunan kartlar
rencilere gstererek saylar telaffuz etmesi. ncelikle gemi derslerde
renilen tek basamakl saylar hatrlatarak rencilerden gnll olanlardan
bu saylarn sylenilerini istemesi. Daha sonra daha karmak saylar zerinde
durarak retmenin tekrar etmesi. Bir basamakl saydan balayarak drt
basamakl saylara kadar altn izerek, mant ile yazarak sylemesi. Saylar
birden balayarak sra halinde tahtaya yazlmas ve

tek tek bu saylarn

telaffuzlarnn yaplmas. Snfta ncelikle istekli rencilerin saylar tekrar

etmesine olanak verilmesi daha sonra dier rencilerden de ayn altrmalar
yapmalarnn salanmal.
Saylarn telaffuzundan sonra toplama, karma, arpma ve blme
ilemleri yaplrken kullanlan terimleri retmenin tahtada tek tek gstererek
telaffuz etmesi:
Un-1

Onze-11

Vingt-et-un-21

Quarante-40

Deux-2

Douze-12

Vingt-deux-22

Cinquante-50

Trois-3

Treize-13

Vingt-trois-23

Soixante-60

Quatre-4

Quatorze-14

Vingt-quatre-24

Soixante-dix-70

Cinq-5

Quinze-15

Vingt-cinq-25

Quatre-vingt-80

Six-6

Seize-16

Vingt-six-26

Quatre-vingt-dix-90

Sept-7

Dix-sept-17

Vingt-sept-27

Cent-100

Huit-8

Dix-huit-18

Vingt-huit-28

Mille-1000

Neuf-9

Dix-neuf-19

Vingt-neuf-29

Million-1 000 000

Dix-10

Dix-neuf-19

Trente-30

Milliard-1 000 000 000

Daha sonra retmenin, zerinde basitten karmaa toplama, karma,

arpma ve blme ilemlerinin yaplm olduu kartlar rencilere gstererek tek
tek saylar ve matematiksel terimleri sylemesi. Gnll olan rencilerden
ayn ekilde kartlar zerindeki saylar ve matematiksel terimleri telaffuz
etmesini istemesi. Dier rencilerin de katlmn salamas.

2. rencilere saylarla ilgili bir oyun oynayacaklar sylenerek oyunun

kurallarnn anlatlmas:
Bu oyunun Tombala oyunundan bir tek fark, saylar dnda baz
ilemlerinde bulunmasdr. Oyun srasnda rencilerin retmenin torbadan
ekip okuduu saylar iyice dinleyerek anlamas, oyuna tam olarak katlmas
iin gereklidir.
retmenin rencilerin her birine zerinde kark olarak saylarn ve
ilemlerin bulunduu kartlar datmas ve renciler hazr olunca retmenin
iinde zerinde saylar bulunan kartlar tombala torbasndan ekmeye
balamasyla oyun balar. Kartlar zerinde toplam onbir farkl say ve farkl
ilem bulunmaktadr. renciler retmenin torbadan ekip okuduu saylar
veya ilem kartlarnda varsa kk bir katla o saynn veya ilemin zerini
kapatr. Kartnda yan yana be say kan renci BRNC NKO diyerek
oyunun birinci aamasn bitirir ve dle hak kazanr. Oyun devam eder ve
KNC NKO yu yapan renci de dle hak kazanr. En son kartndaki tm
saylar okunan renci TOMBALA diyerek oyunu bitirir ve byk dl alr.
dller daha nceden retmen ve renciler tarafndan belirlenmi dllerdir.
Tm snfa derse katklarndan dolay teekkr edilerek pekitire verilir.
ZET: Saylarn batan itibaren genel bir tekrarnn yaplmas,
rencilerin telaffuzu zerinde durularak yaplan hatalarn dzeltilmesi.

DEERLENDRME:
1.
a)
b)
c)
d)
e)

2.
a)
b)
c)
d)
e)

3.
a)
b)
c)
d)
e)

2564
Deux mille cinq cent soixante- quatre.
Cinq mille deux cent cinquante.
Trois mille cinq cent soixante-douze.
Deux mille quatre cent soixante-dix.
Quatre mille six cent soixante-quatre.

25+6= 31
Vingt plus cinq gale vingt et un.
Vingt-cinq plus six gale trente et un
Trente-cinq plus six gale quarante et un.
Vingt-deux moins six gale dix-huit.
Cinquante plus six gale cinquante- six.

44: 4= 11
Quarante-quatre divis par onze, a fait quatre.
Quarante-quatre multipli par deux, a fait vingt-deux.
Cinquante-cinq divis par cinq, a fait onze.
Quarante-quatre divis par quatre. a fait onze.
Cinq multipli par quatre, a fait vingt.

4. Le numro des gares parisienne: Cest le quarante-cinq , quatre-vingtdeux, cinquante, cinquante.

a)
b)
c)
d)
e)

45 62 40 40
65 42 55 55
45 82 50 50
70 72 35 35
55 62 60 60

5. Aroport de Rossy: 45 62 17 83

a)
b)
c)
d)
e)

Cest cinquante-cinq, soixante-deux, dix-huit, quatre-vingt.

Cest cinquante, soixante-dix, dix-sept, quatre-vingt-deux.
Cest cinquante-sept, soixante-deux, douze, quatre-vingt-deux.
Cest quarante-cinq, soixante-deux, dix-sept, quatre-vingt-trois.
Cest trente-cinq, soixante-deux, dix-six, quatre-vingt-trois.

Cevap Anahtar: 1-a, 2-b, 3-d, 4-c, 5-d

25+6= 31
Vingt-cinq plus six gale trente et un

55/5= 11
Cinquante-cinq divis par cinq, a fait onze.

Ek 3
DERS PLANI

OKUL ADI: Adana Erkek Lisesi

DERS ADI: II. Yabanc Dil - Franszca
SINIF/UBE: 10/F
SRE: 40+40
KONU: Meslekler
KAYNAKLAR/ARA-GERELER:

Ders

Kitab,

Havann

farkl

Durumlarn Gsteren Resimli Kartonlar.

YNTEM VE TEKNKLER: Dz Anlatm Yntemi, Soru- Cevap Teknii,
Oyun Teknii.
NTE YA DA KONUNUN RNTS:
Meslekler
Meslek sorusunun sorulmas
Mesleklerin doru dilbilgisi kalbyla sorulup sylenebilmesi ve dzgn
telaffuz edilmesi.
ANA NOKTA: Mesleklerin doru dilbilgisi kalbyla sorulup sylenmesi ve
dzgn telaffuz edilmesi gerektii unutulmamaldr.
YARDIMCI NOKTALAR: Meslek adlarn doru ve yerinde kullanabilmek
iin farkl meslekleri unutmamak gerekir.
HEDEFLER:
1.

Meslekler bilgisi.

2.

Meslekleri yazl veya szl ifade edebilme.

3.

rendikleri meslekleri cmle iinde doru olarak kullanabilme ve

telaffuz edebilme.
4.

Hangi meslein hangi mekanlarda yapldn ve ilevlerini

kavrayabilme ve ifade edebilme.

GR BLM:
DKKAT EKME: retmenin bir renciye ynelerek Baban ne i
yapyor?, Annenin meslei nedir? gibi sorular sormas. Daha sonra gazete ve
dergilerden kesilmi mesleklerle ilgili resimleri snfa datarak rencilerin
dikkatini konu zerine ekmesi.

GDLEME: Bu konuyu dikkatli dinler ve etkinliklere katlrsanz baarl

olduunuz gibi bir takm srprizleri de bulabilirsiniz.
GZDEN GERME:

retmenin Tantmz bir kiiye mesleini

sorabileceiz, ayn zamanda kendi mesleimizi ve dier kiilerin mesleklerini de

syleyebileceiz. diye bir ksa aklama yapmas ve ana hatlaryla dersin
hedeflerinden rencilere bahsetmesi.
DERSE GE: retmenin Bu derste baz kalp cmleler var. Bu
cmleleri dzgn bir ekilde ve doru olarak telaffuz etmeniz gerekiyor.
Anlamadnz yerleri sorun,

tekrar anlatrm. demesi ve derse gei iin

gerekli ortam salamas.

LEN:
retmenin bir erkek renciyi tahtaya kaldrarak Quelle est ta
profession? diye sormas ve hemen cevab kendi vererek renciye
tekrarlatmas:
Je suis tudiant.
Daha sonra retmenin kendi mesleini sylemesi ve soru kalbyla
beraber tahtaya yazmas:
Je suis professeur. stekli rencilere bu soruyu sorarak cevap almas.
renci cevaplarndan sonra tahtadaki renciyi ve kendini gstererek
Je suis profeseur.
Il est tudiant. diyerek vurgu yapmas.
Daha sonra bir kz renciyi iaret ederek Elle est tudiante. demesi ve
iki renci arasndaki eril-diil farkn bu iki cmleyi tekrar ederek ortaya
karmas.
Ayrca snf iindeki bir ka rencinin mesleini sorup snftan cevap
almas:
1. Quelle est la profession de Duygu?
Elle est tudiante.
2. Quelle est la profession de Mehmet?
Il est tudiant.
retmenin dier meslekleri tahtaya eril-diil durumuyla yazarak, her
meslek iin tannm kiilerden rnekler vererek rencilerinde derse katlmn
salayc sorularla konunun pekimesini salamas.
1. Quelle est la profession de Zerrin zer?

Elle est chanteuse.

2. Quelle est la profession de Kenan Doulu?
Il est chanteur.
3. Quelle est la profession de Brad Pitt?
Il est acteur.
4. Quelle est la profession de Julia Roberts?
Elle est actrice.
5. Quelle est la profession de Ronaldinho?
Il est footballeur.
Meslek adlarnn dilbilgisi kalplaryla verilmesinden sonra daha nceki
derslerde grdmz szcklerden yararlanlarak hangi meslek sahibinin
hangi mekanda altn gsteren rneklere yer vermesi:
Qui travaille dans.? Soru kalbn vermesi ve bu kalb rencilere
uygulatmas:
1. Qui travaille dans une usine?
Louvrier travaille dans une usine.
2. Qui travaille dans une boulangerie?
Le boulanger travaille dans une boulangerie.
Konunun anlatlmasndan sonra retmen tarafndan bu konu zerine
oyun oynanacann sylenmesi ve oyunun kurallarnn aklanmas.
Her eyden nce bunun bir eitici oyun olduunun belirtilmesi. Yarma
ortamndan ok,

rahat bir renme ortam oluturulmas gerektiinin

aklanmas. Oyun kurallarna uyulmas, oyun srasnda sayg erevesinden

klmamas, rakip grubun yelerine kar krc olunmamas, kazanmak iin
kural d hareketler yaplmamasnn anlatlmas.
Snfn

iki

takma

ayrlmas

ve

grubu,

grubu

olarak

isimlendirilmesi. Her gruptan srasyla bir rencinin kalkarak masann zerinde

her birinde ayr bir meslek yazan kad ekerek dier grup rencilerinin
sorularna oui veya non diye cevaplar vererek

be soru ve tahmin

haklarndan sonra mesleini sylemesi. Kar grubun tahtadaki rencinin

mesleini doru olarak tahmin ederse on puan almas, bilemezse dier grubun
on puan almas ile oyunun devam etmesi. Ders sonunda en ok puan alan
grubun oyunu kazanmas ve retmen tarafndan dllendirilmesi.

ZET: Franszcada Mesleiniz nedir? veya Meslein ne? sorularnn

Quelle est votre profession?, Quelle est ta profession? cmleleri ile
sorulacan,

cevaplarken

de

Je

suis.

Kalb

kullanlarak

cevap

verileceinin, ayrca bir dier kiinin mesleinin nasl sorulaca ve nasl

cevaplanacann birka rnekle tekrar edilmesi.
Quelle est la profession de?
Il est ..
Elle est

DEERLENDRME:

1. Quelle est votre profession?

a)
b)
c)
d)
e)

je suis lve.
Il est lve
Elle est lve
Tu es lve.
Vous tes lve.

2. Linfirmire travaille dans

a)
b)
c)
d)
e)

Un lyce.
Un bureau.
Une usine
Un salon de coiffeur.
Un hpital.

3. Quelle est la profession de Sezen Aksu?

a)
b)
c)
d)
e)

Elle est professeur.

Il est chanteur.
Elle est chanteuse.
Elle est vendeuse.
Il est garon.

4. Qui travaille dans un lyce?

a)
b)
c)
d)
e)

Lacteur
Le professeur
Louvrier
Le musicien
Larchitecte

5.

a)
b)
c)
d)
e)

1)Kadir nanr
2)Maradona
3)Mehmet Ali Birand
4)Sertap Erener
5)Cem Ylmaz
1e, 2b, 3c, 4a, 5d
1d, 2c, 3a, 4b, 5e
1c, 2d, 3a, 4e, 5b
1b, 2c, 3d, 4e, 5a
1a, 2b, 3e, 4d, 5c

Cevap Anahtar: 1-a, 2-e, 3-c, 4-b, 5-c

a) Journaliste
b) Comdien
c) Acteur
d) Footballeur
e) Chanteuse

Ek 4
DERS PLANI

OKUL ADI: Adana Erkek Lisesi

DERS ADI: II. Yabanc Dil - Franszca
SINIF/UBE: 10/F
SRE: 40+ 40
KONU: YER BLDREN EDATLAR
KAYNAKLAR/ ARA- GERELER: Ders Kitab, Yer Bildiren Edatlar
Belirten Resimli Kartonlar.
YNTEM VE TEKNKLER: Dz Anlatm Yntemi, Soru- Cevap Teknii,
Oyun Teknii.
NTE YA DA KONUNUN RNTS:
Yer bildiren edatlar.
Yer bildiren edatlarn cmle iinde kullanm.
Yer bildiren edatlarn doru kullanm ve dzgn telaffuz edilmesi.
ANA NOKTA: Yer bildiren edatlarn cmle iinde doru kullanlmas ve
dzgn telaffuz edilmesi gerektii unutulmamaldr.
YARDIMCI NOKTALAR: Yer bildiren edatlar doru ve yerinde
kullanabilmek iin anlamlarn iyi renmek gerekir.
HEDEFLER:
1.

Yer bildiren edatlar bilgisi.

2.

Yer bildiren edatlar yazl veya szl ifade edebilme.

3.

Yer bildiren edatlarn hangi durumda kullanlacan kavrayabilme.

4.

Bu edatlar cmle iinde doru olarak kullanabilme.

GR BLM:
DKKAT EKME: Tahtaya ekte de grlen yer bildiren edatlar grsel
olarak aklamay salayacak byk bir resmin izilerek rencilerin dikkatinin
konu zerine ekilmesi.
GDLEME: Bu konuyu iyi dinlerseniz bu konuyla ilgili kacak sorulara
ok rahat bir ekilde cevap verebilir ve baarl olabilirsiniz. szleri ile
retmenin rencileri motive etmesi.

GZDEN GERME: retmenin bu konu renilirse rencilerin bir

nesnenin veya kiinin yerini doru bir ekilde ifade edebileceklerini belirterek
dersin hedeflerini ana hatlaryla aklamas.
DERSE GE: retmenin derste renilmesi gereken baz kelimeler
olduunu ve bunlarn cmle iinde doru kullanlmas gerektiini belirtmesi ve
anlalmayan yerlerin tekrarlanacan ifade etmesiyle derse balamak iin
gerekli ortam salamas.
LEN:
1. retmenin derse balarken ekte grld gibi tahtaya izilen resim
zerinde nesneleri gstererek

yerlerini O est ?

soru kalb ile

sormas ve cevab beklemeden hemen cevap vermesi:

O est le caf?
Il est cot de la boulangerie. ou
Il est cot de la boucheri.

ou

Il est entre la boulangerie et la boucherie.

O est le restaurant.?
Il est en face du caf.
Daha sonra dier yer bildiren edatlar (derrire, sur, sous, dans, au bord
de, gauche de, droit de...) zerine de resimden farkl rnekler vererek
retmenin her bir edat farkl bir cmlede kullanmas ve el kol hareketleri ile de
anlamlarn anlatmas.
Her bir yer bildiren edat ile ilgili rnek verdikten sonra rencilere konu
zerine tek tek soru sormas:
O est la boulangerie?
Il est gauche du caf.
O est le garon?
Il est au bord de la rivire.
O est la femme?
Elle est dans la voiture.
O est le chat?
Il est sous la voiture.

2. Konunun anlatlp, rneklerin verilmesinden sonra retmenin

rencilere konuyla ilgili bir oyun oynayacaklarn sylemesi ve oyunun
kurallarn aklamas:
rencilerin A ve B grubu olarak iki grup oluturmas. Yer bildiren
edatlarn cmle iinde kullanmn salayacak bir resmin tahtaya izilmesi. Her
iki takm iinde hazrlanm olan kk katlarn ters bir ekilde retmen
masasna dizilmesi. Srasyla her gruptan bir rencinin gelerek masadan bir
kat semesi ve tahtaya izilmi resmi baz alarak soruya cevap vermesi.
rnek:
O est le garon?
Il est sous larbre.
renci kattaki soruya doru cevap vermesi grubuna 10 puan
kazandrrken, doru cevap verememesi ve kar grubun 10 puan kazanmas.
Oyun her iki grubun rencilerinin katlarda yazl sorulara cevap
vermesi ile devam etmesi. Oyunun sonunda en ok puan alan grubun
birinciliinin ilan edilmesi.

ZET: Franszcada O est.? soru kalbnn kullanlmasnn tekrar

edilmesi. Ayrca bu sorunun cevaplandrlmasnda kullanlan yer bildiren
edatlarn tekrar zetlenmesi:
Entre, dans, sous ,sur, derrire, cot de, gauche de, droit de, en
face de gibi yer bildiren edatlar zerine farkl rnekler verilmesi ve rencilerin
anlamadklar yerler zerinde durularak dersin son bulmas.

DEERLENDRME

Observez le dessin et compltez les phrases.( Pour les questions 1- 2- 3 )

BOUCHERE

1.

a)
b)
c)
d)
e)

CAFE

RESTAURANT

La boucherie est caf.

ct du
en face du
derrire
sur
sous

2. est entre la boucherie et le restaurant.

a)
b)
c)
d)
e)

La voiture
La table
Le caf
La boulangerie
Larbre

3. Cochez la bonne reponse.

a) La boucherie est gauche du caf.

b) Le caf est en face du restaurant.
c) Le restaurant est entre le caf et la boucherie
d) La boucherie est entre le caf et le restaurant
e) Le caf est derrire le restaurant.

4.

Loiseau est larbre. Le chien est .. larbre.

a)
b)
c)
d)
e)

sous / dans
entre / sur
en face de / sous
sur / derrire
derrire / dans

5.

O est le garon?

a)
b)
c)
d)
e)

Il est dans la voiture.

Il est sur larbre
Il est entre la table et la chaise.
Il est au bord de la rivire.
Il est ct du caf.

Cevap Anahtar: 1-a, 2-c, 3-a, 4-d, 5-d

BOUCHERE CAFE RESTAURANT

La boucherie est gauche du caf.

Le caf est entre la boucherie et le restaurant.

La boucherie est gauche du caf.

EK 5
N TEST- SON TEST

1. Quel temps fait-il?

a)
b)
c)
d)
e)

Il fait chaud.
Il y a du soleil.
Il fait beau.
Il pleut.
Il y a du brouillard.

2. Cochez la bonne reponse.

a) Il ya du vent.
b) Il neige.
c) Il ya des nuages.
d) Il fait beau.
e) Il pleut.

3. Aujourdhui, il fait 30 degrs Mersin. Alors

a)
b)
c)
d)
e)

Il fait mauvais Mersin.

Il ya du vent Mersin.
Il fait chaud Mersin
Il neige Mersin.
Il pleut Mersin.

4.

ANTALYA
KARS

a) Il fait mauvais Antalya.

Il y a du vent Kars.
b) Il fait chaud Antalya.
Il pleut Kars.
c) Il y a des nuages Antalya.
Il y a du broulliard Kars.
d) Il fait beau Antalya.
Il neige Kars.
e) Il neige Antalya.
Il pleut Kars.

5. En aot, quel temps fait-il dans votre pays?

a) Il fait mauvais dans mon pays, en aot.
b) Il neige dans mon pays, en aot.
c) Il fait froid dans mon pays, en aot.
d) Il pleut dans mon pays, en aot.
e) Il fait chaud dans mon pays, en aot.

6. 2564
a)
b)
c)
d)
e)

Deux mille cinq cent soixante- quatre.

Cinq mille deux cent cinquante.
Trois mille cinq cent soixante-douze.
Deux mille quatre cent soixante-dix.
Quatre mille six cent soixante-quatre.

7. 25+6= 31
a)
b)
c)
d)
e)

Vingt plus cinq gale vingt et un.

Vingt-cinq plus six gale trente et un
Trente-cinq plus six gale quarante et un.
Vingt-deux moins six gale dix-huit.
Cinquante plus six gale cinquante- six.

8.

44: 4= 11

a)
b)
c)
d)
e)

Quarante-quatre divis par onze, a fait quatre.

Quarante-quatre multipli par deux, a fait vingt-deux.
Cinquante-cinq divis par cinq, a fait onze.
Quarante-quatre divis par quatre. a fait onze.
Cinq multipli par quatre, a fait vingt.

9. Le numro des gares parisienne: Cest le quarante-cinq , quatre-vingtdeux, cinquante, cinquante.

a)
b)
c)
d)
e)

45 62 40 40
65 42 55 55
45 82 50 50
70 72 35 35
55 62 60 60

10.

Aroport de Rossy: 45 62 17 83

a)
b)
c)
d)
e)

Cest cinquante-cinq, soixante-deux, dix-huit, quatre-vingt.

Cest cinquante, soixante-dix, dix-sept, quatre-vingt-deux.
Cest cinquante-sept, soixante-deux, douze, quatre-vingt-deux.
Cest quarante-cinq, soixante-deux, dix-sept, quatre-vingt-trois.
Cest trente-cinq, soixante-deux, dix-six, quatre-vingt-trois.

11. Quelle est votre profession?

a)
b)
c)
d)
e)

je suis lve.
Il est lve
Elle est lve
Tu es lve.
Vous tes lve.

12.

Linfirmire travaille dans

a)
b)
c)
d)
e)
13.
a)
b)
c)
d)
e)

14.
a)
b)
c)
d)
e)
15.

a)
b)
c)
d)
e)

Un lyce.
Un bureau.
Une usine
Un salon de coiffeur.
Un hpital.
Quelle est la profession de Sezen Aksu?
Elle est professeur.
Il est chanteur.
Elle est chanteuse.
Elle est vendeuse.
Il est garon.

Qui travaille dans un lyce?

Lacteur
Le professeur
Louvrier
Le musicien
Larchitecte
1)Kadir nanr
2)Maradona
3)Mehmet Ali Birand
4)Sertap Erener
5)Cem Ylmaz
1e, 2b, 3c, 4a, 5d
1d, 2c, 3a, 4b, 5e
1c, 2d, 3a, 4e, 5b
1b, 2c, 3d, 4e, 5a
1a, 2b, 3e, 4d, 5c

a) Journaliste
b) Comdien
c) Acteur
d) Footballeur
e) Chanteuse

Observez le dessin et compltez les phrases.( Pour les questions 16- 1718 )
BOUCHERE

16.

a)
b)
c)
d)
e)

17.

CAFE

RESTAURANT

La boucherie est caf.

ct du
en face du
derrire
sur
sous

est entre la boucherie et le restaurant.

a)
b)
c)
d)
e)

La voiture
La table
Le caf
La boulangerie
Larbre

18.

Cochez la bonne reponse.

a)

La boucherie est gauche du caf.

b)

Le caf est en face du restaurant.

c)

Le restaurant est entre le caf et la boucherie

d)

La boucherie est entre le caf et le restaurant

e)

Le caf est derrire le restaurant.

19.

Loiseau est larbre. Le chien est .. larbre.

a)
b)
c)
d)
e)

20.

a)
b)
c)
d)
e)

sous / dans
entre / sur
en face de / sous
sur / derrire
derrire / dans

O est le garon?

Il est dans la voiture.

Il est sur larbre
Il est entre la table et la chaise.
Il est au bord de la rivire.
Il est ct du caf.

Cevap Anahtar:

1-d, 2-b, 3-c, 4-d, 5-e, 6-a, 7-b, 8-d, 9-c, 10-d, 11-a, 12-e,

13-c,1 4-b, 15-c, 16-a, 17-c, 18-a, 19-d, 20-d.

ZGEM

KiSEL BLGLER

Ad Soyad

: Kadriye SUSZER

Doum yeri ve Tarihi

: Kars, 23.09.1968

Medeni Durumu

: Evli

Adresi

: Yreir Cumhuriyet lkretim Okulu

Telefon

: 2484068

RENM DURUMU

Yksek Lisans

:ukurova niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Fransz

Dili Eitimi Ana Bilim Dal, 2003-2006.

Lisans

:ukurova niversitesi, Eitim fakltesi, Fransz Dili Eitimi

Ana Bilim Dal, 1998-2003.

n Lisans

:ukurova niversitesi, Ceyhan Meslek Yksek Okulu,

Pazarlama Blm, 1986-1988.

Lise

: Adana Kz lisesi, 1983-1986.

Ortaokul

:Adana Kz Lisesi, 1980-1983.

lkokul

:Havuzlubahe lkokulu, 1975-1980.

ALITII KURUMLAR

10 Mart 2004

Tufanbeyli Kirazlyurt lkretim Okulu.

16 Austos 2004

Yreir Cumhuriyet lkretim Okulu.