1.

RACIONALNA UPOTREBA LIJEKOVA (PREPORUKE)

Saveti za pravilnu upotrebu antibiotika
- Antibiotike ne treba uzimati na svoju ruku ve samo onda kada lekar odredi.
- Kod uzimanja antibiotika, bitno je pridravati se doze, doznog intervala i duine terapije, kako
bakterije ne bi stekle otpornost. Antibiotik treba uzimati u tano odredjenim intervalima (6, 8, 12
ili 24h), i ne treba prekidati terapiju ako dodje do poboljanja simptoma, ve nastaviti uzimanje
koliko dugo je potrebno. Komplikacije u toku leenja antibioticima uglavnom se javljaju jer
pacijent ne uzima lek u vremenskim intervalima kako je propisan ili prestane sa uzimanjem leka
jer se osea bolje. U tom sluaju ne dolazi do izleenja vec samo do zaleenja i bolest se javlja
nakon nekoliko dana u teem obliku. Uglavnom terapija antibioticima traje 5-7 dana, a nekad i
due ukoliko je lekar tako odredio na osnovu teine i ozbiljnosti infekcije. Ukoliko su i 72h od
poetka terapije antibiotikom poetni simptomi i dalje prisutni, treba se javiti lekaru
-Obavezno uz antibiotik treba uzimati i probiotik. Antibiotici pored uzronika infekcije
unitavaju i bakterije koje su normalni stanovnici creva, pa usled poremeaja crevne flore moe
doi do pojave proliva.
-U sluaju pojave alergijske reakcije potrebno je prestati sa uzimanjem leka i javiti se lekaru.
2. VITALNI DOGAAJI
Vitalni dogaaji predstavljaju kako im i sama rije kae najbitnije promjene u stanovnitvu kao
to su raanje, sklapanje brakova (nupcijalitet), rastava brakova (divorcijalitet), migracijska
kretanja i umiranje.
-Kretanje stanovnitva: obino razlikujemo 2 vrste kretanja stanovnitva: prirodno i migracijsko
kretanje iz kojih rezultira stvarno kretanje stanovnitva. Razlika izmeu ivoroenih i umrlih
predstavlja prirodno, a razlika izmeu useljenih i iseljenih predstavlja migracijsko kretanje
stanovnitva. Za pozitivno kretanje stanovnitva kad je oznaeno apsolutnim iznosima,
upotrebljava se izraz porast a za oznaku intenziteta pozitivnog kretanja stanovnitva relativnim
iznosima slui izraz prirataj. Pozitivna razlika izmeu nataliteta i mortaliteta je prirodni
prirataj.
Prirodno zamjenjivanje populacije novim generacijama zavisi u prvom redu od fertiliteta tj.
fizioloke sposobnosti brane zajednice i raanja djece. Pojam koji se u vitalnoj statistici odnosi
na frekvenciju raanja najee se izraava kao natalitet i fertilitet. Pod natalitetom
podrazumjevamo broj ivoroene djece na hiljadu stanovnika. Opta stopa nataliteta dobije se
kada broj ivoroene djece podijelimo sa brojem stanovnika sredinom godine i pomnoimo sa
hiljadu. Razlikujemo 3 vrste nataliteta i to visoki natalitet kada je natalitet iznad 20 posto, srednji
natalitet kada je natalitet od 15-19 posto, niski natalitet kada je natalitet nii od 14 posto.
Fertilitet je broj ena fertilne dobi (15-49) sredinom godine na broj ivoroene djece puta
hiljadu. Pored opte stope fertiliteta mogu se izraunati i specifine stope fertiliteta po starosnim
grupama ene fertilne dobi.
3. DEFINICIJA SOCIJALNE MEDICINE
Socijalna medicina je nauka o organizovanoj primjeni savremene medicine u zdravstvenoj zatiti
ljudskih grupa i naroda. Socijalna medicina se treba starati da zdravstvena zatita bide dostupna
to veem broju ljudi, da
bude efikasna po rezultatima, a da istovremeno najmanje kota. Zadaci socijalne medicinu su da:
- prouava zdravstveno stanje stanovnitva

- prouava razne faktore koji imaju uticaja na zdravlje ljudi

- prouava sistem i organizaciju zdravstvene zdrvstvene zatite i zdr. djelatnosti
- prouava uticaje i mogunosti primjene savremenih naunih i tehnikih dostignua u sistemu
zdr. zatite
- prouava ekonomiku zdravstvenog poslovanja
- unapreuje zdravstveno prosvjeivanje stanovnitva
- uestvuje u edukaciji zdravstvenih radnika
- uspostavlja zdravstveni informacioni sistem
Metodoloki postipak u socijalnoj medicini podrazumijeva:
- uoavanje injenica (problema)
- traenje veza meu injenicama
- postavljanje hipoteze (pretpostavke) o moguim uzrocima
- prikupljanje novih injenica, njihova klasifikacija i analiza
- zakljuivanje i predlaganje mjera
1. OPTI PRINCIPI FINANSIRANJA ZDRAVSTVENE ZATITE
Izvor finansiranja odreuje model finansiranja zdravstvene zatite:
Sistem socijalnog osiguranja (Bizmarkov sistem) doprinosi na plate i iz plata su osnovni
izvor za ostvarivanje prava iz zdravstvene zatite;
Neograniena solidarnost u sistemu obaveznog zdravstvenog osiguranja, za istu
zdravstvenu potrebu osigurano lice ima istu zdravstvenu uslugu;
Prava na zdravstvenu zatitu su u direktnoj ovisnosti o ekonomskoj snazi entiteta,
kantona i ne postoji objedinjavanje rizika.
Sredstva za ostvarivanje prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja u BiH ostvaruju se iz:
doprinosa za zdravstveno osiguranje primjenom 84 razliite osnovice i stope doprinosa
entiteta, kantona i DB;
iz budeta, entiteta, kantona i opina;
donacija, pomoi, taksi, kamata, dividendi, konvencija;
sredstva linog uea osiguranih lica u pokriu trokova zdravstvene zatite.
Doprinosi za zdravstveno osiguranje u BiH obraunavaju se:
na bruto plau po stopi od 12,5% iz plae i 4% na teret poslodavca.FBiH
na bruto plau i sve naknade po stopi od 12,5%1........................................RS
na bruto plau i naknade po stopi od 12%..................................................DB
i uplauju na raun
zavoda zdravstvenog osiguranja kantona
zdravstvenog osiguranja i reosiguranja..............FBiH
jedinstven raun Fonda...............RS
jedinstven raun fond......................DB
2. RAZLOZI ZA POVEANJE TROKOVA ZA LIJEKOVE DANAS????????

3. KUCNO LIJECENJE
Kuno lijeenje podrazumjeva kune posjete lijenika, kao i patronane posjete. Pod kunom
posjetom se podrazumjeva kontakt licem u lice sa lijenikom ili ostalim zdravstvenim radnicima
u kui bolesnika, radi pruanja zdravstvene zatite.
Pod patronanom posjetom se podrazumjeva kontakt zdravstvenih radnika i saradnika sa lanom
domainstva u njihovoj kui, radi davanja savjeta o lijeenju, kunom reimu, njezi, ishrani, kao
i radi sagledavanja uslova kune sredine i davanja savjeta za njeno unapreenje.
1. MEDICINSKA ETIKA
Medicinska sestra je osoba koju pacijent prvo vidi i uje i koja je sa njim 24h kada mu je
potrebna pomo bilo kod kue ili u zdravstvenim ustanovama. Osnovna etika naela:
-medicinska sestra brine za ouvanje ivota i zdravlja ljudi i svoj posao je duna obavljati
humano, struno i odgovorno.
-medicinska sestra potuje pravo bolesnikovog izbora i odluivanja.
-med. sestra je duna uvati kao poslovnu tajnu sve podatke o bolesniku, njegovom
zdravstvenom stanju, uzrocima itd.
-med.sestra potuje dostojanstvo i osobenost pacijenta u svim stanjima zdravlja, bolesti i
umiranju.
-med. sestra je duna pruiti bolesniku kompletnu zdravstvenu njegu.
-djelovanje medicinskih sestara se mora temeljiti iskljuivo na odlukama u korist bolesnika.
-zdravstvena obrada bolesnika bi trebala predstavljati zajedniko nastojanje strunjaka razliitih
zdravstvenih poziva, a med.sestra potuje rad saradnika.
-med.sestra mora uvijek postupati u skladu sa uputstvima koja garantuju zdravlje.
-strune organizacije med.sestara primaju odgovornost za ouvanje i podupiranje etikih naela u
zdravstvenoj njezi.
Medicinska etika se bavi ispitivanjem naina na koji se realizuju (primjenjuju) moralne
vrijednosti, norme (i principi) u praktinim i nauno-istraivakim medicinskim situacijama.
Medicinska etika je skup naela i pravila prema kojima se procjenjuju postupci ljekara i drugih
zdravstvenih radnika kao dobri ili zli. Ona je dio ope etike i temelji se na moralnim principima i
medicinskom znanju i iskustvu. Kao dio ope etike, odnosno kao dio odreene drutvene
zajednice, i medicinska etika je slika ukupnog stanja u toj zajednici. Tako smo u vrijeme II
svjetskog rata imali potpuno gaenje tada vaeih principa medicinske etike. Naela na kojima se
zasniva medicinska etika:
- ivot je najvea vrijednost i najvee dobro: sveto, jedinstveno i neponovljivo
- ini dobro ne nanosi tetu
- naelo istinitosti i povjerenja
- jednakost i autonomija pacijenta
- naelo prava i obaveze svih ljudi
- saradnja i dobri odnosi meu zdravstvenim radnicima
- stalno uenje i usavravanje