@2012

Cuc i v
s nghip ca
ngi th gi tr
bnh
nh Ninh L c Thip
nh my bi Phan Tm
ng ti: VATMFORUM.NET

Mc
lc

Li nhn

Li gii thiu

1. My li ng ring cng con chu trong

2. gia tc

11

3. Ph t nhiu mi hi dng

14

4. B lang cha l

18

5. Ngoi cm pht nng

19

6. Ngy hnh kinh ho nng

23

Hnh kinh di ngy

7. Khi sanh b m cu rch bng i, a tr 27
8. va sanh hai ngy b v

30

9. Ung nht trong phi (ph ung)

32

1 Mc hng nhiu mi thng kh

0. ng c gi chy nc mi hng nm (t
1 uyn)
1. V thuc rt ngt mi khi bnh

34
35
40
45

1 au bng hay au tim

2. B c nhc chn (cc kh)
1 Mt danh y khng tr c bnh l ca
3. mnh
Trai tr cn co trong rut a ln ngc

52
56
59
67
2

1 Tui gi c ngi dp ln nh phong ci

74

4. Mn thuc mi
1 Bi thuc sn hu

86

5. Tr em a chy phn trng nh nc vo go 93

1 Thng hn mi pht c th ngang tt m

101

6. chn ng ng truyn kinh ca n chng 107

1 ?
7. Say thuc phin sng ung nhn trung
1 hon
8. Tr em l u nht bc trn u
Nhc xng sng ly chy nn
1 Trng phng v phm phng

116
120
126
130
132
137

9. Chn hn gi nhit

143

2 m kit bin dng

148

0. Tr em hai lng bn tay hai lng bn chn

2 pht nng
1. Tr em hai lng bn tay hai lng bn chn
2 hng
2. T thn hn thp tch tr, Ba u thay
2 c Ph t

154
162
173
183
185
195

3. Nng ming chy ra nh bt x bng

2 Tr em xanh gy km n
4. Sn hu ph thng
3

2 Nc trong ngi ng thng sng ln

5. L m tin
2 T thn h hn
6. Phn tng
2 Thuc ng cho ngi nghin ma ty
7. Tng kt
2
8.
2
9.
3
0.
3
1.
3
2.
3
3.
3
4.
3
5.

Ch : Bn ebook do vatmforum bin son li khng hon ton ging sch in v bn nh my ca bn Phan Tm.

Li nhn!
Cc bn ang cm trn tay cun sch Cuc i v kinh nghim ngi
th gi tr bnh ca c nh Ninh L c Thip.
u tin mnh xin c gi li cm n n bn L Tri Ba, cung cp cho
mnh bn gc quyn sch, t mnh mi c c hi bit n v nh li cun ny,
bn T Th Vit Hoa c vn li cho mnh phn chnh t, phn trnh by (hihi),
bn Trn Quc Hip, bn Nguyn Thanh Vit cng gp mt phn cng sc
cng mnh nh li Cuc i v c bit l bn Nguyn c Ti trong thi gian
mnh ngi nh li sch i khi cc nc, i vi iu thuc nhng lc mt m,
tay run, i khi cu chuyn tr nhng lc mnh trm t mt mi, gc u trn
bn phm Cm n cc bn nhiu lm! C cc bn mnh mi hon thnh c
cun Cuc i. ny.
Ni v cun Cuc i trong cc bn hn c ngi cn cha nghe hay
cha thy. Mnh nh ln u tin khi cm n, mnh m mn.. tht s thch n
v cng.. Cuc i l nhng cu chuyn nhng l nhng cu chuyn mang
trong nhiu iu lm chng ta phi ci mnh hc hi, nhng l lun uyn thm,
nhng li vn gin d. nu c ai khng hc y i na hn cng thy li cun v
th v nhiu lm.. mnh xin khng dm ni nhiu v Cuc i v khi cc bn c
ri cc bn s t ly ra nhng nhn xt cho ring mnh!
Cn ni chuyn v sao Cuc i ang trn tay cc bn . Chng ta hc
cng nhau 6 nm, ni 6 nm tht di nhng sp qua ri cc bn ! Thi gian cn
li chc ch thm thot na thi.! Nhiu chuyn lm tri qua, nhiu chuyn lm
nh, tic khi 6 nm ny qua i, vui c, bun c, gin hn, ghen ght nhau
u c v mt th chc chn c na l tnh thng mn, thng mn cho
nhng lc bn nhau hc hnh, cho nhng lc ngn nga tr , cho nhng lc ng
ng hi men, cho nhng lc xn xao chm gi, cho nhng lc ngm ngi chia s
vi nhau nhng chuyn trong cuc sng ngy thng, nhng kh khn, vt v
cho nhng lc
Vi ngn y nhng iu v vi nhng tnh cm thn thng, qu mn ni
mnh dnh cho mt ngi, dnh cho cc bn thi thc mnh Cuc
i c hon thnh. Nay gi tay cc bn lm mt mn qu nh thay cho li
cm n , thay cho tnh cm ca mnh. Hy vng Cuc i s gp mt phn nh
nhoi gip cc bn sau ny trong y tr, gip nhng ngi bnh cn c cc bn
chm sc. V cng rt mong cc bn khi cm Cuc i s trn trng gi gn n,
khng phi v Cuc i l qu ca mnh m v nhng kin thc , nhng ni
5

dung su sc hm bn trong n, nhng chn tnh ca chnh tc gi v nhng s

knh cn nn c ca chng ta i vi ngi thy vit li cho chng ta
cun Cuc i ny, c ng y s nh Ninh L c Thip!
Vi dng cn li chn thnh cu chc cc bn c c T Thnh: Thnh
Ti trong hc hnh rn luyn, Thnh Cng trong s nghip nht l trong y
nghip, Thnh t trong cuc sng bon chen x b, v gi c Thnh
Tmtrong trau di y c nu cc bn c lm Y.
Cui cng d rt c gng c th gi nguyn c nh bn chnh
nhng hn cng c phn no sai st mong cc bn b qu cho..Cn nhiu iu
mun vit.. nhng thi cu t khng th cha ht li, li khng th mang ht ,
khng th hm ng ht tm can ch xin nhn vi dng trn y!
Thn thit lm!
H ni ngy 04 thng 11 nm 2011
HYDK2A(*)
Phan Tm!

* ) Lp HK2A (2009-2012) Hc vin Y Dc hc C truyn Vit Nam

Li gii thiu
Cuc i v kinh nghim ngi th gi tr bnh l mt phn ca bn tho
nh Ninh y dc tiu tiu s ca lng y nh Ninh L c Thip.
Tc gi rt thch gi mnh l ngi th gi tr bnh v qua trn 85 tui i
v 65 tui ngh, c xng ng vi ci tn khim tn ngi th gi tr bnh.
Khi c cuc i v kinh nghim ngi th gi tr bnh, chng ta s bit
c rt nhiu iu th v qua bt php c o ca c nh Ninh L c Thip:
-

Chng ta s thy c trc mt sinh hot ca x hi t u th k ti nay,

c bit l sinh hot ca cc thy thuc c truyn.

Chng ta s nghe c nhiu mu chuyn tm c trong i lm th cha

bnh ca c k c nhng bnh n xa xa t nm Tn Du 1921, nhng
ng c y cm ng v th v thc y c i vo ngnh y, nhng lt lo,
t nh trong i lm thuc ...

Chng ta s khm ph noi c mt s hc uyn thm, mt lao ng sng to

c lp v c o, t cng hin cho i rt nhiu kinh nghim qu bu.

Cuc i , kinh nghim , d kinh qua bit bao gian kh nhung y ho

sng reo ci, d ci trong au n, ci trong chua cht, ci t trong u
m, ci ra nc mt... tt c u tr thnh trong sng ti vui lc quan
yu i.

c cuc i v kinh nghim ca inh Ninh, chng ta s sung sng d

mt cuc hnh trnh y th v ca ngi th gi tr bnh. Ngi th gi trong
nhng nm qua l ch tch Ban chp hnh Hi YHDT TP H Ch Minh, c gii y
hc yu thng ngng m.
C ang tip tc hnh trnh qua tc phm ng vo rng y hc.
Mc d tui tm hai.
7

Coi nh hai tm lc tui trai ng th

Con ng i ti rng y
D xa gp my cng i ht rng

Hi &CLB YHDT TP H Ch Minh

My li ng ring cng con chu trong gia tc

Cc anh ch thn mn!
Ni v tui tc, trong s cc anh ch ngy nay, cng c nhiu anh ch
nn c, nn ng, nn b, nhng i vi ti y, ti l hng ng cha ch bc
ca cc anh ch, ti l ngi nhiu tui hn tt c li l ngi u ngnh ca c
mt chi tc, iu m ti vn c cc anh ch thng knh yu. Ti rt vui mng
nn hiu hu lu truyn ca gia tc chng ta.
y ni v ngh y dc ca ti cng nh ca c gia tc, d cc anh ch
bit, ti cng mun n li i li cc anh ch bit r thm:
Lng Dch Dip chng ta xa - Trong lng c nhiu h hp li (2 h L, 2
h Phm, 1 h V, h Trn, h m, h ..v.v.) H no cng c nhiu thy
thuc - Ting n lng Dch Dip nhiu dao cu nht tnh Nam inh (nay l tnh
H Nam Ninh).
Trong , h L Hu chng ta l h c nhiu dao cu nht lng. Trong h
c ba ngnh. Ngnh c chng ta li nhiu dao cu hn c h. Nh vy, ngnh c
h L Hu chng ta nhiu dao cu bng phn na c lng.
Trong s thy thuc khp c lng, trc tin c nhng c Bt, c Cu,
c B, c iu. Sau ny li c nhng c Hn, c c (nhng danh hiu ny lm
thy thuc hay c ting c triu nh xa ban tng) ting tm ti ngh v o
c cc c, c c vang khp cc vng trong ph huyn, c c vang khp c ba
min Trung Nam Bc rng ln hn. Nh vy y gii vng ta khi y t ai theo kp.
Nhng tic thay! By gi chng ta c mun bit n chn ti thc nghip
ca cc c xa hc hi. Chng ta ch nghe ni C iu ny ng khch, c
c kia hay thuc...m thi, ngoi ta chng ta khng c g bng chng li
cho bit l ngh nghip hay c. V khi trong ngh cc c ch ch n tr bnh
cho nhn dn m qun hn i vic ghi li nhng thn phng b php y vo tp
sch lu truyn hng tr bnh cho lp ngi sau. Ngay c n con chu cc c
by gi chng ta c hi cng khng my ai c bit r.
nh!

Gi y nhn chung c lng c mt mnh ti theo i ngh y dc t thu

Ti nh n su y tnh ngha:
Cha ti c inh Ninh L Th Trch t Tng Hin (th 86 tui). Ngoi cng
n cha m sanh dng nui, ngi dy ti hc kinh s, luyn y th, khi bt
buc bng rau sng ti ngi n sch ; lc li trn n, o mng m ng dy
c bi. Nh vy, ti bit cht Hn vn v y hc.
Anh rut th ba ti, ng Xun Phng - L Bch Tu (th 72 tui) dy ti
tn hc thi u vn bng tuyn sinh vo kha sinh, li cm cn khng cho lm
9

ngh ba hoa nt bt ly tin hi dn. Nh vy, ti thng quc vn v quyt

theo ngh y.
Thy l c Nguyn nh Thun (th 80 tui) lng n Ph tnh Ninh Bnh,
dy ti phng php v l lun tr bnh mi pht. Nh vy, ti c ng li
vo ngh
Li cng c cng ca ngi v hin, b Phm Th in (th 73 tui) con nh
khoa bng, lc tr u nng chn trn mua tm dc vt, sao tm bo ch; khi
gi sp xp bt nghin sch v, lo toan sn sc cho y nghip ca chng c tt.
Kt qu n nay ti son sch, in sch, vit tm c kinh nghim vo tp
tiu s ny, so vi tin nhn tuy rt b nh, nhng cng gi l c cht t lu li
lm k nim chng minh c th cho ngh nghip ca mnh. Thit tng
cng l nim t ho ca ring mnh; cng l tinh hoa ca t tin ta san s li m
cng nh c mch mu y dc bn cn ca c lng Dch Dip ta xa.
Cc anh, cc ch thn mn!
Ngh y dc l mt ngh, trc l tr bnh cho mnh, cho gia tc minh, sau
l tr bnh cho ngi.
Khi tr bnh cho ngi, ngi thy thuc ly nhn t, lim khit v bt khi
lm bn lnh.
Nhn t l thy thuc chm lo tr bnh cho ngi, l ng vi bn phn ca
mnh, l vui mng cho lng tm ngh nghip ca mnh khng k g gian lao,
khng ngh n cng n ca mnh.
Lim khit l sau khi tr bnh cho ngi ri khng lu i hi th lao hay
l t n.
Bt khi l khng da nt, khng gy kh khn lm cho ngi bnh lo s,
khng tm cch la di ly tin ca ngi ta.
c nh vy l thy thuc c c. Cn ni ring lm thy thuc l cu
nhn th, l th th th dn nhn hiu c mc tiu to ln y l cc bc
thnh y vy.
Nhng bn lnh lm thy thuc ny cc sch c dy m ng cha t tin
chng ta xa kia trong ngnh vn ch tr.
Nh vy thy rng: Ngh y dc ca ngnh c h L Hu chng ta c mch
mu lu truyn, c bn lnh xa. Tht l mt bo vt qu gi c tin khng th
mua c. Vy m ti nhn thy my chc nm gn y cc anh ch l l vic
con chu minh theo ngh y dc nu ko li bo vt qu gi y.
Ti mong rng t nay cc anh ch nn thc gic con chu mau mau tin
thn vo ngh y dc, nht l trong lc ny ng y ang gp hi phc hng,
ng y ang c thi pht trin l nh c ch ca nc Cng ho x hi
ch ngha Vit Nam chng ta , B y t cch mng ngnh y dc, m rng mi
trng o to ngh thy thuc. Trong ngi thy thuc y phi c c ti ngh
ng y v ti ngh ty y kt hp nn mt ngi thy thuc Vit Nam.
10

Tht l mt nn khoa hc to ln , mt k nguyn mi l cho ngnh y dc

chng ta, vang danh th gii mun i.
Cc anh ch thn mn!
Mt ln na, ti ni vi anh ch rng: Mau mau cho con chu tin thn vo
ngnh y dc gip ch cho x hi, ng l l , ng chm tr.
Mong lm thay!
NH NINH

11

1. PH T NHIU MI HI DNG
(1921 - Tn Du)

NGI BNH:
B c Nguyn Th Gin, ngoi 60 tui, thn hnh gy yu, chm
chp qu ma. C cng gia nh ng con ti ph ch Tam Thn, x
Liu , tnh Nam nh. C nui c gi ring hu h.
CHNG BNH:
au bng, thng th h t: 2 - 3 thang khng khi. Ph t l
trung thang (tc l trung thang thm Ph t ) cng ung 2-3 ngy
khng khi.
S VIC:
Cui thng 4 nm y , kh tri c pht bnh dch T . Dn lng
vng y c my ngi cht, h ang xn xao lo s.
ng con r b c m ca hng thuc, lm thy lng ph ch y.
Bng trong nh ng c b c m v mc bnh ni trn. ng lo s, iu
tr gp cho ung nhng thuc trn m cha khi. Trong khi ung
Ph t l trung, cn ch i n ghe bnh, nghe thuc, ti hm ,
ng b v my ngi vo trong nh nh bi.
C gi gip vic vo trong nh ni vi ng l: C c ny gi i t
hai ln, ku au bng li lnh c tay chn, m hi ra nhiu mt thm
en. Vy thuc c con c rt cho c ung hay thuc khc ?
Nghe qua, ng hm h (mi m nc bi) bo: my ly gi Ph T
cho thm vi ming vo thang thuc ban ny, sc ly mt nc cho c
ung h ng mau con nh!
D! C gi ht hong ra m gi Ph t trt ht c vo thang
thuc, sc vi vng cho c ung mt bt, lt sau, c li cho c ung
mt bt vi vi na. Xong c i ng.
Qua na m, qua canh bi ng b lang by gi mi nng lng ra
thm b m.
Hi c, c khng tr li, thy c c nm yn, ng b lang s qu,
gi c gi dy hi: Ban ny ng bo vy, ri my cho vo thang thuc
my ming Ph t ? ( ng s n cho nhiu qu b c ng c cm
khu).

12

D! D! C gi sc nh hai ting my ming s qu, nhng cng

phi ni tht. D ng bo con ly gi Ph t, con b c sc cho c
ung ri, mi ung c mt ln .
Cht tao ri (ng ni) tao bo my, b thm vi ming, my b c
gi vo, gi y nhng mt lng, tao mi cho c ung 3-4 ming.
B lang cung qut chy vo r m, lt sau ra ni: ng ! ng
vo y coi mch m xem. Ti thy tay chn m hi m m da tht v
trn ch hi m m, ch khng ra nhiu m hi qu nh hm qua.
ng vo xem mch, thy mch hi hu lc m sc mt hi hi
ti khng thy thm en na. Thm ngh c l Ph t nhiu m hi
dng chng! Ri bo: C c th khi. Thi my sc thuc y nc na
cho c ung.
Xong ng th di nh nhm, c nh i ng.
Ngy mai thc dy, thy c tnh tnh v c gi xin ming nc,
li thy t na m n sng khng thy c i t na, c nh mng
qunh, ng gi c gi bo: Vi vng hp tp nh th, may m c khi
th tao cng nh my, tao i n my. Nhng l bnh khc m lm ln
nh vy c ngy cht, nay phi cn thn nh!
D! C gi th di, c v vui mng m ra ngoi lm hm: lm vi
chng ln, tao khng lm th cht toi.
Ni v ng r y, ng l anh rut m l anh th ba ca ti. ng l
ngi tr thc, nhng sch v ng ty kim c, hiu su, bit rng, t
chng thi ph, xut khu thnh vn, nht l s a th gii, hi u
bit y, ng i mn tip. ng thi hng khoa sau cng, khng
bt c ch, ng c cc sch c y dc, nht l mc thng hn Y
hc nhp mn, ng thuc lng c ch nh, khng st mt ch. ng ra
lm thy thuc ch Tam Thn u tin tha y.
Ti l em rut t qu lng (Dch Dip, Nam nh) v thm anh ch,
tnh c gp b c b bnh thi dch v truyn nhim, ti tuy c s,
nhng v y dc ti l con nh ngh hi c thc nn c v c
nghe thy c gi c chi nh vy.
SUY XT:
l.. Nu c gi khng lm m c lng Ph t vo cho ung b
c sng th bnh tnh b c s ra sao? ng lang y xoay tr cch
no v c dm dng Ph t nhiu nh th hay khng?

13

Nu ng lang ch dm dng Ph t t mt ng cn n mt ng
nm phn th chc l bnh b c cha khi, m cha khi th ng thm
Hi hng hay Quan qu l cng, ch chng ngh ra Ph t phi lm
nhiu nh vy.
Nu khng dm lm nhiu th v tnh c gi y gii pht
ra cho nhng ai trong y gii, m cha bit th sau c gp nhng
bnh nhn h hn tit t m thot dng th s dm dng Ph t
nhiu. Phi chng?
2.. Mch trm t, tng h hn tit t, tay chn lnh, m hi ra l
thot dng, li tui gi th Can khng, Ph t l d nhin.
Nhng phi dng nhiu mi mau hi dng, ti sao ?
Bi Ph t, tnh n nng li i khp cc kinh rt nhanh, ch khng
ng li, (tnh tu bt th). Nay dng nhiu th n cng i khp nhanh
mnh hn, n li c Can khng ph t, dn cht nng y i
nhanh vo T v (Can khng nhp vo t v) th n trung tn hn cng
mau, (Ph t v Khng bt nhit) cho nn mau hi dng.
3.. Nh vy, nu khng phi bnh chn hn v trng hp cp cu
nh vy, ta ch dng Ph t nhiu, bit rng Ph t b h rt
mnh, nhng cng rt c ta phi d dt phi chng? (Tri Ph
t kh d b h, nhi bt chi k c). Trong li ta ca Y hc nhp
mn cn ni rng: C nhng ng lang bnh g cng cho ung
Ph t nhiu. Ngi ta gi ng lang y l ng lang Ph t th ti
khng dm bn ti.
PHNG THUC:
Ph t l trung thang
ng sm: 5 ng cn, sao vng. Ni v dng sm th c nhn
dy ta dng sm b kh cho mau. Nhng th trng ti a l sm
gi. Vy ta nn dng Dng sm hay Nh hng sm? Nhng nhng sm
ny n li hn (mc d ta tm gng sao) m hn th khng nn
dng, cho nn ta dng ng sm v n n vy.
Bch trut: 5 ng cn sao vng.
Can khng: 2 ng cn. Nu ung thuc ny bnh t cm,
dng hi, m sau con au lng th ta i Can khng lm Bo
khng vi Bo khng n nhp thn.
Cam tho: 1 ng 5 phn. Nng than cho va chn, tm mt
sao vng, v nng th n n trung.

14

Ph T: 1 lng, dng Ph t en ng dng Ph t trng, v Ph t

trng tc l Bch Ph t n ch khu phong m thi.
Tt c sc ly nc m ung.

15

2. B LANG CHA L
(1922 - Nhm Tut)
NGI BNH:
B c Phm Th iu (thn mu ti), c tnh hin ha, khng
tranh ginh ci c, c x ty nghi, khng bn bun vay tr, cnh
ngho vui sng t nhin. Hng th 86 tui (1865 - 1950).
Ma h nm y, thn mu ti, ngi 58 tui. Xt v m thc th
thanh m khng c x b, kinh k thai sn th t c bnh tt, khng
dm ma di nng, khng u nng chn trn, ch nh v may canh
ci bnh thng, th m mc bnh l.
CHNG BNH:
Trc au bng i a lng vi ngy, ri au bng i kit (kt)
bin thnh bnh l: mi cn qun au li bt l, khi khi trng, khi
nh gan thi, khi trng hn tp. Mi cn l rn li dom, l song tot
m hi th mt, ngy m 5-7 ln, thuc thang khng khi. Sau, ngy
m vi chc ln, khi nng, khi lnh, n km, t ng xanh gy mt mi,
mch trm, tay chn lnh, lc y hn mt thng.
S VIC:
Khi bnh trm trng, thn ph ti sai ti vit th gi cc anh
ti ang lm thuc cc ni (ng anh c H Ni, anh hai lm y t
Hi Phng, anh th ba ch Tam Thn) phi v c, hi li tho lun
cch tr: No tim thuc ty, no thuc vin, thuc nc loi m
vn khng khi. C nh nng lng cho l bnh l ny tr thnh bt tr.
Sau, b con trong h bn: Phi i ly thuc l ca b lang
lng Tr Yn, huyn Nam Trc, tnh Nam nh, v sc ung mi khi,
ngi ta n i hay lm. ng i t nh ti ni ly thuc y, xa
chng 10 cy s ng b, khng c xe c, i ly thuc v c ti
nh phi mt mt ngy. Ti phi lnh vic i ly thuc. Ti thm hi
mi mi ti c nh b lang thy 2-3 ngi ngi ch ly thuc.
Khi b trong nh i ra, tay cm 5 - 10 gi thuc, ti nhn b ngi
phc hu, chng ngoi 60 tui. B a cho ngi kia mi ngi mt
thang, trn bn cn li my thang.
n lt ti (my ngi kia ra v) ti ni: bnh l nh th,
nh th.

16

(B bo) X! bt lun l g, tao ch cho mt thang l khi.

(Ti ni) Xin b cho chu vi ba thang, nh chu xa lm.
(B ni ) Mt thang khi ri khng phi 2-3 thang g c. Xong b
ly trn bn a cho ti mt thang. B gic v i.
Ti em thuc v ti nh, tri ti sm. C nh m gi thuc
coi, th thy rt l l cy, chng bit l l cy g ?
Thn ph ti bo: Thi c vy sc ngay cho m con ung.
m , a thuc cho ngi ung, mi ln ung mt t, v cn
c nghe thuc, vi ba ln ung ht nc u. Khong na m l c
v tha tha. n sng thy ngi c phn tnh tnh.
Sng mai c nh gic ti i ly thuc na. Ti i tht sm ti ni,
gp b nh.
Tha b: M chu nh thuc b, hm nay l c phn bt, xin
b lm n cho chu 2-3 thang lun mt th, v chu xa y 10 cy s
ng b .
(B bo) Lm g c thuc m 2-3 thang, cn phi phn cho
ngi khc ch. By gi ch c ly mt thang i, ri tao bo cho v m
kim ly cho m ch ung. Trong thuc ch c hai v bng l hoa
thi. Bin ly v thuc, cch sao ch v cn lng ri i v ko ti.
D! Cm n b rt nhiu, tha b chu v.
Hm y, chiu mun mi v ti nh, cc anh ch thy ti hn h
chy ra bo: Ngy hm nay m c v bt l. Ti mng qu a thuc
cho ch sc. Xong, ti vo tha vi cha v cc anh nhng v thuc v
nhng li b lang ch bo, cng ni lun, va ny con va qua n
lng ta, con nhn b tng thy rt nhiu cy Phng v tho, cn
hoa T v chc trong cha cng c .
Thn mu ti ung ht thang th hai. Sng hm sau l bt
nhiu hn v n c cht cho. C nh vui mng, ti i tm c
hai v thuc, sao ch nh li b lang dy. Thn mu ti ung n
thang th nm, bnh khi hon ton, sau ung thuc b cho khe.
PHNG THUC:
T vi hoa: mt nm chng 50 gam, ch x nh sao vng, khng
phi ra.

17

Phng v tho: mt nm cng chng 50g (hai v bng nhau).

Dng c l cnh v r, ra sch t, phi kh, sao vng.
Ch c hai v, chung sc ung, khng phi thm g c.
Cy T Vi: ngi ta hay trng ca n, ca cha v vn cnh
chi, thuc loi cy du. Hoa n n v ma h, hoa n tng chm,
hoa , hoa trng, hoa hoa trng ln ln, cn c tn gi l Bch
Nht Hng.
Phng V Tho: thuc loi c, hay t mc nhng ni k gch,
, b tng rm rp m t. Cy n c mt ng cng nh mc ln,
b gy xung li mc ln, u ng c mt l, ri hai l mc hai bn
nh hnh 3 chng, khng hoa qu, u l nhn ta l trc m to hn
gia l c tng t, lng l c vn vng vng, nn cn gi l Kim Tinh
Tho. N cng thuc loi cy cu Tch v Qun Chng.
Bi thuc l ny trong cc loi sch y hc hnh nh cha tng
c, m dc tnh dc hiu ca n ti cng cha hiu ht. Cn s kim
thuc th rt d.
Hai v thuc trn l thuc Nam tr khi bnh l, cu sng
b c. Li tr khi bnh ny trong mt nh c my danh y v mt y t.
Nh vy, thy r mt trng hp thuc nam nh thuc
bc v thuc ty ni y. Bi thuc gia truyn ca b lang (qun tn)
ny, m b bo cho ti chc b cn bo cho nhiu ngi. Vy b l
ngi c c m khng b truyn. Cm n b!
n nm thn mu ti 86 tui, bnh l ti pht (t nm l trc
58 tui n nm l sau 86 tui l 28 nm trng).
Thn mu ti ti pht bnh l ny, ngi H Ni thiu g thuc
Nam, Ty, v Bc u c c. Bnh l k ny au bng i lng vi ln
ri quay ra l ngay, vi ln bn rn trng ri ch ra ton bt nh
gch cua, 4-5 ngy sau thanh khng n. Tt c trong vng 7-8 ngy,
ngi mt.
Tha qu v c gi trong y gii ng Ty.
Bnh l c lu li trong thi gian no ri ti pht chng?
Vic ny, anh em ti lung nhng au lng m ng ngc nhn
nhau, vn cha c cu tr li, mc d cn cng suy ngh .Ring ti
mi v sau ny, ti ngm thy c my ngi trong thi trung nin
m pht bnh g nng (t nh thng hn, au tim, au phi, au
gan, mt mu... thuc v kinh lc tng ph). Sau khi tr khi bnh

18

nng y mt thi gian di no , n s ti pht th tht kh tr. Phi

chng?
Vy, bnh ca thn mu ti chc cng thuc loi ny.

19

3. NGOI CM PHT NNG

(Cui nm 1923 - Qu Hi)

NGI BNH: Cu Phc 17 tui

CHNG BNH: Ngoi cm, lnh t nng nhiu, nhc u, au mnh
2 - 3 ngy.
PHNG THUC:
n s 1:
Hong cm: 3 ng cn
Chi mu: 2 ng cn

Hong b: 2 ng cn

Sinh a: 3 ng cn

Thch cao: 5 ng cn

Cam tho: 1 ng cn

(khng khi)
n s 2: Y nh trn thm mi v mt ng cn (khng khi).
n s 3: Y nh trn thm Hong lin 3 ng cn (cng
khng khi).
n s 4:
Si h 3 ng cn

Sa sm 3 ng cn

Cam tho 1 ng cn Khng hot 2 ng cn

T tn 3 ng cn

Hong cm 3 ng cn

Bn h 1 ng 5 phn

Phng phong 2 ng cn

Xuyn khung 1 ng cn

Sinh khng 3 phin

Ung mt thang ht nng, ung ba thang khi hn.

S VIC:
Do s gii thiu no, ti hn hnh cc B He (hnh nh l
V nh He) lng n ph, huyn Kim Sn, tnh Ninh Bnh n
lng Lc Mn Tri, huyn Trc Ninh, tnh Nam nh, ni thn ph ti
tr lm thy thuc. C ni vi thn ph ti, mi ti ra m trng

20

ngay nh C dy hai con trai c v lp tr mi my em

y hc v quc ng, lun ton v ch nho s ng.
Ngh mnh lc ny, y chng phi y, nho chng ra nho, quc
ng mi tuyn sinh (1915) v kha sinh (1917) . Nhng nh
ngho vng li thn ph ra i m vn ngi ngng e s. Ti nh c
B, c lm ti chnh tng B h, tnh tnh ha nh, lch thip qung
i. Nh ca rng ln, gn ngay bi bin (t nh c ra ti bi bin
khng ti mt cy s), c thuyn nh c, c xe nga i li, k hu
ngi h tp lp, tn khch vng lai ng o, y v ng hong
phong ph.
Thi gian dy hc nh c, mi c vi thng, cu Phc con
trai c b bnh ngoi cm ( ni trn).
C bit ti con mt danh y, c bo: Phc chu n b cm nng
lnh,Thy xem c th k n, ti cn thuc cho chu ung.
D! Ti xung nh xem cho cu, thy khp ngi nng rt d,
tnh, khng m sng (cha bit xem mch).
Ti k n s mt. Cu ung khng bt.
Ngy hm sau, ti k n s hai. Cu ung bnh cng tng.
Ngy hm sau na, ti k n s ba. Ti thy cha c mt, ti
cho thm Hong lin. Cu ung cng nng d.
Sau c B cho ngi i mi c lang Thun (ngi gn lng) n
xem mch cho cu y. C n xem ct cho thang s 4. Cu ung vo
bt ngay, tip hai thang na cu khi hn. Hm sau c n xem li, ti
ti yt kin. Nhn c ngi nh m cao, tc bc trng, ru cng trng
m di, nho nh m trng hu, ti ni:
-

Tha c, bnh nng ca cu Phc, chu ct nhng v gii

nhit cho cu ung khng khi, qua ti tay c ch ct mt thang
m cu bt ngay. Ti sao? Xin c dy chu.

C lang ngc mt nhn ri mm ci: Ti cng cho ung nh cu

cho, ri thm my v na y thi c g u m cu hi.
-

D tha c, my v thuc c cho thm l nhng v g, c lm n dy

cho chu .
Ti (c ni) va c c B dy cho bit: Cu l con mt nh lang
ni ting, sao
cu khng hc m nay li hi ?

21

D, th tht vi c, hin nay nh chu, cha v anh u lm thuc c.

Ring chu cn b bi cha c nh ch. Nay xin c dy cho chu.
- Th c g u (c ni) Nhit gi lng chi, hn chi. L phi lm ri
ai cn chi
ci. Nhng ta ch em hn lng m tr nhit th nhit n ra li
no. Bi vy:
Bnh ni nhit, mch ph sc th dng hn lng tr nhit, nhng
trong phi li tiu hay t h cho nhit n c ng ra.
Nay bnh ngoi nhit, mch ph sc, cng dng hn lng tr
nhit, nhng phi pht hn cho nhit tng hn xut ch. Nh cu Phc
y ti cng ct thanh lng, ri thm vi v na pht hn tr
phong thp m ha gii y thi! C g thn b u (Xem n s 4).
D! Chu cm n c ging dy cho chu . Hm no chu c
gi ngh dy, chu n nh hu c c c khng ?
c (c ni) hm no rnh cu c n. Nh vy l cu cng
hiu hc y.
Xong, c B v ti tin c ra v.
T , ti tuy gi gi dy hc m trong tm vn cm thy xu
h v trch mnh li bing, khng chu hc cha v anh nh t trc
n y phi hc ngi ngoi chuc ly nhng ging ma mai. Nhng
li cng t an i l hc th cng phi c thi gian v c hi ch. Ri
c ngy ngh,quyt nh bo mt hc tr dn thy n nh c lang
Thun.
n ni, sau phn thi l, c gi c vng khch.
Tha c, may mn cho chu c gp c ni nh c B. Nay
chu n hu c, xin c dy cho chu my iu v y hc, c c
khng ?
nghe.

c (c ni) cu mun g c hi, iu g ti bit ti ni cu

D! Tha c, hm ri c dy, hn lng tr ni nhit th thm

thuc li gii, hn lng tr ngoi nhit th thm thuc pht hn. Vy
bnh cu Phc va ri, c dng hn lng tr nhit v tr thp ha
gii. Ha gii l th no xin c dy cho?
i! Cu mun bit r th c ! (c ni) Chnh kh trong con ngi
c h suy th ngoi t n mi xm nhp. Khi ngoi t n mi xm nhp
th n cn biu phn, n nh nhau vi chnh kh th s pht nng

22

lnh trc. Nng lnh n l biu chng th ta pht hn. Nu t kh

nh thng chnh kh th t kh s chy vo l phn, bin sinh kht
nc, ni m, l l chng th ta gii li. Trong lc t biu chng bc
lo l chng, v nh chn trong chn ngoi hay nh tranh ginh nhau
bin gii. l bn biu bn l chng th ta phi ha gii.
Nay, cu Phc bnh pht 4-5 ngy th ta phi ha gii.
Tha c, thuc c cho cu Phc ung th no l ha gii ?
Tiu si h thang l ha gii (c ni). (Si h, Hong cm, Bn
h, Sa sm, Cam tho). Hong cm gii nhit, Sa sm thanh kh nhit,
Si h tr biu nhit, Phng phong,
Khng hot tr phong thp, Xuyn khung, T tn tn hn t, Bn h
khai b kh, Sinh khng dn thuc ra b phu.
Th l tn hn, tr phong, gii nhit ui ra khng cho i
vo, m dng thuc loi nh gi l ha gii. Cn nh lc pht hn m
khng bit pht hn ui ngay n ra khin cho n c c hi chy
vo bin sinh chng khc rt nguy gi l tht hn.
Nh trng hp bnh cu Phc va ri m khng pht hn cp
thi, tc l tht hn cng nguy lm ch, nhng trong lc cng may
mn cn ha gii c, nu qu ngy ha gii cng li thi lm y
cu .
Ti git mnh tnh ng. Tha c: Th l c tr bnh cho cu Phc,
cng nh dy cho chu mt bi hc.
C hc m lm thy cha chc hay, hung chi khng hc m
cng lm thy, c ngy rc ly khng may c chng, phi khng .
Ti t t ra v. Sau thi gian 4-5 thng, my ln ti ti hu
c, u c c ging cho.
Th no l tn tn, nhit tn.
Th no l hn tn, lng tn.
Th no l i hn.
Th no l gii c...v.v. v c cn ging i th cho v hn, th,
h, thm, ha gii, n, b my php cn thit.
Ngh tht cm n c. C l mt ngoi s u tin v y hc
ca mnh.
Cui thng 5 nm 1924 (Gip T). Thy tr nhp nhng, ham say
con ng hc hi. Gp ngy ngh ma (ngh h) c B v cc ph
huynh cc tr n c tin thy v rt hu.

23

C B ni sang u thng 7, chng ti cho ngi vo n thy.

Thy v ch, nh c ng vui v.
n.

Ti n t n c lang Thun tm bit, t tnh thm thit bit

Chiu hm ra v. Ngi tu thy t bn Kim Sn n bn Ninh

Cng, mt m mi n nh. (lng Lc Mn Tri ni thn ph ti tr
lm thuc).
Vi tun sau gp nn thy tai. Tri tnh nng nc bin dng ln
rt mau, trn ngp sut t Kim Sn n Ninh Cng lan ra t pha,
sng nc cun cun tri bay c nh ca, ngi nga tru b mi th.
T chiu hm trc n chiu hm sau nc mi rt xung. Ninh
Cng l ni mc cht ca thy tai m nc cn ngp lng nh, nc
mn thm vo lm tm c cht ni, cy c ho, rung vn nm sau
mi cy cy li c. T y ch chc chng thy tin c B cho ngi
vo mi, m thy cng chng c li tu xe no ra ni c c. Bit
tm!
i thi! Cc c B, c lang, cc ph huynh hc sinh, cc tr u
l ngi thn mn ca ti, li cn bao nhiu ngi quen thn thuc
lng n Ph v mun ngn ngi ng loi gn bi bin. Hi nay c
cn khng!
Tnh cm mn ghi su lm sao qun c!

24

4. NGY HNH KINH HO NNG

(Thng 10 nm 1924 - Gip T)
NGI BNH:
B Nguyn Th Khng (ch du th hai ca ti), 32 tui, t tnh
Hi Dng ni anh hai (Bo Nguyn) ti m phng mch, v Dch Dip,
Nam nh l ni qu chng thm gia nh.
CHNG BNH:
Ngu nhin b ch b ngy hnh kinh, nng st nhc u, ho,
nm bp hai ngy cha c thuc g.
S VIC:
Sau khi ti n Ph v ch chc tin c B He cho ngi vo
mi ti ra dy hc, ph thn ti nghe cu chuyn ti hc c lang
Thun n Ph (ti k li) nn em mc thng hn tp bnh v
mch quyt trong Y hc nhp mn (Hn t) ra ging bt ti hc thuc
lng v vit m t. Ph thn ti nghe c v chm bi rt k.
Cui thng 10 y ti v qu nh (Dch Dip. Nam nh) chi, gp
ngay lc ch du th hai ca ti b bnh nh trn.
Ti xem mch ph hng, ti nh ngay rng: Ph n ang khi
hnh kinh m ngoi cm tro nhit th cn nht l ng nhit
nhp huyt tht. Ti ra ngay hiu thuc cn mt thang v sc.
Ch ti ung ht thang thuc. Sng hm sau bnh khi 6/10.
ung tip hai thang na khi hon ton.
Ti mng phn khi l ra qun u tin ng nh ngh.
Tuy nhin, ti vn cha quyt nh theo y nghip, cn ang lo np
n i thi kha th li sau ny lm thy . Sau ti li tr v
Lc Mn Tri.
PHNG THUC:
Xuyn khung 3 ng cn

Hong cm (sao vng) 3 ng cn

Xuyn quy 3 ng cn Sa sm 3 ng cn
Sinh a 3 ng cn

Trn b 2 ng cn

Bch thc 3 ng cn Bn h 2 ng cn
Si h 3 ng cn

Cam tho 1 ng cn

Ct cnh 2 ng cn

25

Tc l T Vt thang hp Tiu Si H thang gia Trn b, Ct cnh.

26

5. HNH KINH DI NGY

(Thng 2 nm 1925 - t Su)
NGI BNH
B Phn 81 Hng Bt, H Ni, chng b l Thng Phn,
khong 25 - 26 tui. CHNG BNH:
Nghe b k vi ng thy: B hnh kinh vo ngy u thng r
r ko di gn ht thng. Cch qung vi ba ngy, sang u thng
khc li ko di. Nh vy 3 - 4 thng nay. Hay t n, t ng, ngi
xanh gy mt nhc, au lng mi gi. Cn ng thy xem mch th
no th khng c bit. (Nhn trong s k n thuc, khng ghi tn,
khng ghi bnh, khng ghi mch, ch ghi s nh, ng ph, ri
chc v v ghi v thuc. Tt c bao nhiu ngi, bao nhiu s u
ghi vy c).
S VIC:
Sau khi ti thi song kha th li, cn ang ch kt qu, ti xin
php gia thn t Lc Mn Tri i H Ni chi. Ti n s 207 ph Bng
l, ni ng anh rut Th c m nh thuc.
Ln u tin ti i H Ni, v cng l ln u tin ti ti nh anh.
B ng mi th v thy sng tm con mt, chng nhng cnh rng
p ca H Ni hn Nam nh, m khung cnh nh thuc ca anh c
mnh, cng khc hn cnh mun ngn nh thuc khc min qu v
tnh Nam nh.
Ngoi ca ch treo hai ch Th c (ch nho, sn son, thip
vng) m hai ca knh hai bn, ca gia ng kn, ai vo bm chung.
Trong nh treo la lit nhng honh phi, cu i (cng sn son thip
vng) ton l ca nhng tng c, n st, tri ph, tri huyn, v thng,
k, phn ng tn khen tng v cm t, nht l hn sc t Hn lm
ca nh vua v bng khen thng Tho mc khoa y s ca ton
quyn. Tht l lng ly huy hong. Ni lm vic, c mt ci bn ng
ngi xem mch, mt t thuc, mt quy hng di 4 - 5 ngi ng
trong gi thuc, mt vin th k bin s. Trn quy hng c 5 - 6
quyn s ghi thuc ton bng ch nho, vit tho rt p.
Hng ngy 7 gi sng, ng ci xe cao su nh i xem mch
cc ni cn nh (thi y cha c xe t, ai c xe cao su nh l hng
sang) i i v v lun lun. Mi khi v ng ghi s nh, ng ph v
bi thuc vo s (khng ghi ngy) gp quyn no ghi quyn y.

27

i khi: B Phn 81 Hng Bt Sm, hoi, linh, bin, tho. ng

Thng 12 Hng ng Sm, k, quy, trut, thng, si, trn, cam. C
huyn s 8 M My Sm, hoi, linh, bin, i to,..
Khi tip khch nh, ng xem mch rt nhanh, ch vi tch tc l
xem song c hai tay. ng ni nhng g khng nghe r, ch thy bnh
nhn gt u d d. Ln 5-6 quyn s n thuc nhn i nhn li,
quyn no cng ti a l: Sm, hoi, linh, bin, tho v b trung t c
lc v bt v. Bi vy, trong y gii by gi, c nhiu ngi ch nho
ng, khng gi l ng Th c m gi ng Sm hoi lnh bin.
c bit ni phng khch trn gc tip khch qu nh Tng
c, Tun Ph, v Ph Huyn, c t ch, bn gh, sp g v g
trang hong rt l sang trng. Khch y tip i hng ngy.
Ni v ng, gii ch nho, khng c, khng vit c ch quc
ng. Y phc theo thi trang rt l lch s, tip khch ng i rt l mn
tip, t ra ti ba v vui v, x th hiu khch m t ra ho hoa phong
nh by gi t ngi theo kp. Tht vy.
Ti thy nh thuc ng vui trong cnh mi l, li ngh mnh
cng cha c vic lm nht nh, nn xin li lm bo ch v ct
thuc theo n tp s my thng.
u tin, ti thy b Phn 81 Hng Bt n xin xem mch v
bnh ni trn.
ng thy bo ct n c, m s nhn sm, hoi, linh, bin,
tho 5 thang. (Sm y l Sa sm, ng sm thng hay Nam sm
m thi).
My hm sau b li n. ng thy xem mch ri k n mi
Sm, k, quy, trut, thng, si, trn,cam 5 thang. My hm sau b li
n, nhng gp hm ng thy i Lm Thao, Ph Th. B gh li quy
thuc.
Tha b (ti hi) bnh kinh k di ngy ca b bt cha ?
Ti (b ni) ung 6 ln 30 thang m bnh n c tr tr th thi.
Nay ng thy i vng, cu xem n c ct cho ti 5 thang na vy. B
th di ni thm: khng n, khng ng, kinh c ra hoi, xanh qu ri
cu !
Ti ct nguyn n B trung nh c, ln cho thm Hc Khng 2
ng cn, Ph c ch 3 ng cn.

28

My hm sau b li n may gp ng thy.

ng thy xem li mch, ng thi b ni: Hm nay nhiu.
Ti nghe nh vy trong lng cng vui vui, nhng lo s b mng
lin ln vo trong nh trong. ng thy bo mt anh ct n c cho b
5 thang.
Khi anh (Phng) ny ct, b nhn n thuc b bo: Sao hm
nay khng c hai v g en en m hm trc cu khc ct ch khng
phi cu ny. ng thy ngc nhin hi my anh, hm ri anh no ct
thuc cho b Phn lc ta i vng?
D! (anh Phng) Cu Thip !
Thip u? (ng thy gi ging c v gt)
D! (ti p)
ng thy bo: Hm ri anh ct 5 thang thuc cho b Phn c 2 v
g en en cho thm vo!
D! (ti ni nh) 2 v y ng bo cha kp ghi s. Tuy nhin,
ti tot m hi, run run ly hai v cho u c vo 5 thang.
B ni: Hm ri, c hai v ny, ung vo kinh c v ngng, m
ngi cm thy d chu. Nh ghi vo s cu . Xong b ra v. Chuyn
y y cn tip khch khc v cn ng ngi ngi ch.
n ti thong th, anh gi ti: Ti sao ch dm thm thuc cho
ci b Phn y khi ti i vng?
D! Em s , lm tng khi ang ct thuc hu vic thn ph
nh qu, xin anh tha th cho em ln u tin.
(Anh ni) C g u m tha, ch thm hai v g vy? Ngi ta ni
bnh bt l c ri.
D! Em thm Hc Khng v Ph c Ch.
(Anh) Ch ngh th no m ch dm thm hai b y?
D! Em ngh rng: T h bt nng nhip huyt, nhng cng bi
t cung h hn th n mi thm lu ra. Nay anh cho B trung ch mi
bo tr T, cha ni n Thn, cho nn thm Hc Khng n thn,
v n dn cht B trung nhp thn th T v Thn u an. Cn thm
Ph Co Ch hn gn li khi thuc dn vo t cung th huyt s
khng r ra na. Em ln thm vo nu khng c, xin b i.
(Anh) Hay lm, c l, gii y nh!
T y ti c s u i trong tnh huynh , no n cng mm,
no m o l, no trang b y phc, c chiu chiu ngi xe nh i

29

chi nhng danh lam thng cnh ca H Ni khng ng hng vi my

anh ti cng ti phu na.
Sau , ti thm ngh v anh trai mnh: Th ra ng cng chng
c sch, chng thuc sch, chng thng hiu y l l bao nhiu, m
ch xem mch chp nhong nh vy cng ch l ni da m thi. Cn
thuc ch ct nhng v v hi ai ung m chng c. Vy m ton
nhng danh nhn ung thuc, nu khng hay, khng khi, ti sao li
ng khch nh vy? Ti sao danh ting li ly lng c Trung Nam Bc
nh vy? Hn l phi c thin , thin ti no trong thin chc
nn mi khc ngi nh vy ch!
Nhng ri t ng c cc sch y hc, nht l b Y tng tm
lnh ca Hi Thng Ln ng, ng kho cu rt k. Sau ng li ni
ting l mt nh y hc qung i, y l tinh vi. ng tr c rt nhiu
bnh nan y. Danh ting cn vang truyn n ngy nay.
Tin y xin k mt chuyn vui, hu chng ta c th chng minh
hai ch thin ti trong y nghip.
l hai ng (Qut Thin v Thnh M) u l ngi minh y v
thng nho, li l ngi ng hng bit r ni dung y tr lc ban u
ca ng sm hoi linh bin. Ni lng ghen tc cng dn ra H Ni m
nh thuc, sp sn Sm, Hoi sn, Bch linh, Bin u, Cam tho ton
th tt, yt bng ni ca hng, ng ln cc bo, qung co rm beng
m chng c ma no n xem mch, ct thuc c.
Chuyn ny ngy nay cng cn nghe chuyn ci trong lng c.

30

6. KHI SANH B M CU RCH BNG I

A TR VA SANH HAI NGY B V
(Thng 11 nm 1925 - t Su)
Trong mt lc c hai vic khn cp, ta hy lo cho a tr trc.
Theo danh t y hc c th gi l cp tc tr tiu m cng l cp tc
tri k bn vy.
A TR VA SANH HAI NGY B V
Ma ng, m khuya gi lnh. a tr mi sanh ra, con so,
thiu thng li nh b, c hai ngy, n b b, khng chu b. Tht
ng lo ngi.
Cch tr: Ly ngn ngi cu, h trn than hng cho ngn ngi
nng ln. ng thi t khn mng trn rn a tr, ri ngn ngi
nng chm ln trn rn a tr, (coi chng b phng) xong ly
khn qun li. Liu chng h l ngi ngui li h nng, li chm, 3
- 5 ln nh vy. ng thi cng t l la si cho cn phng c m.
dc.

Khong chng 1 5 - 2 0 pht a tr bt v ngay. Tht l tin

KHI SANH B M CU RCH BNG I:

Tri ng gi lnh, ngi n b au bng . Khi sanh b b m

lm ln cu rch bng i. Hm sau nc i thm vo ch rch, but
xt ku rn, bt i lun lun, ch vi git mt, mi i mi but, b l
b cng di t, khng dm ng dy m cng khng dm nm
xung, s phi b dy i, c st thm au. vy cn phi lo con
mnh ang b b, v v tc sa cng tht gay go.
Cch tr: Ti theo sch cho ung mt thang lnh ngay, cho hai
thang n ngon ng yn nh thng, li c thm sa cho con b.
PHNG THUC:
ng sm:

5 ng cn

Sinh hong k:

5 ng cn

Bch trut:

5 ng ( b kh sinh c)

Xuyn quy:

6 ng ( sanh tn huyt)

31

Xuyn khung:

3 ng cn

Bch linh:

2 ng (hp vi Sm Trut b
t)
3 ng ( tiu thc thng kh)

Trn b:
o nhn:
Chch tho:

15 ht b v sao kh ( thng
huyt )
1 ng cn

Tt c chung sc ly nc ung.
Thuc ch b kh, b huyt, trc huyt , sanh tn huyt, v
thng kh khoi kh, th m mau lnh ch rch trong h b, chng phi
khu v g c. Tht ti tnh.
S VIC:
Thng 9 nm 1925. Ti c th ca thn ph gi gi v. Ti t
H Ni xin php anh v ngay ni nh tr lm thuc ca thn ph ti
lng Lc Mn Tri. Thn ph cho bit c giy bo th li v giy
bo i lm huyn M Lc. Ti cm vn th lng mng khn sit,
nhng mong sa son ra i.
Tun sau li c th ca anh th ba (Xun Phng) t Ngh An
ni anh ti lm thuc gi th v ni vi thn ph ti, khng cho ti i
lm Li v trong th cn c cu: Thip my lm Li tao nh
cht.
Ti phn vn lo ngh, lc ny khng lm li th cn lm g? i
cho! Lm thy thuc lng ly ting tm nh ng anh c th sng
y, nhng ta lm sao ni. Cn v lc ny y nghip ca ng ch c b
ngoi, khng tm thy thc ti ni tm, chn lm! Nu ta li hc thuc
cho n ni n chn, th cao su qu, tro li sao c. Thm phn
gia php phi trng, nhng khng bit ti sao anh ba li khng cho ti
i lm li. Tht kh ngh qu!
Thng 10 nm y, v ti c thai by thng nghe tin chng v Lc
Mn Tri, cng t qu nh ti thm gia nh. V chng bn nhau v
vic i M Lc lm li hay nh hc ngh lm thuc. Lm Li
th g ti cho ngi khng c ti, lm thy thuc th cu sng ngi,
khng git ngi hai vic u ch gip ngi nh nhau c chi l
khc. ang chn ch suy ngh vi nhau.
u thng 11, v ti au bng , tnh ra cha thng, ct
thuc an thai cho ung, cng au gh gm m li xut huyt. Phi nh

32

b m (Th Ngu) gn y n xem h. (Thn qu khng c nh h

sinh, m li m khuya gi lnh, lm sao c nh phi nh b Ngu
ny vy. Bit rng b gy xm qu ma).
B n ngay chng bit thm lom th no, lt sau a b ra i,
con trai, ting khc to mng cung qut. Th l yn lnh tt p c,
mc du qu ngho thiu thn mi th cn thit cho sn ph v hi
nhi.
Sng hm sau, ngi v b l b cng di t, rn r ku la, xt
but khng i c, i lun lun vi git mt, but cng m mn
khng th chu c. Hi b m, b m khng bit. Hi b ch nh (x
Thch) b quay bo b m: hay lc vi vng b cu rch bng i
chng?. B m rng khng, m lm cn thn lm m!
ang tm nguyn nhn bnh i but rt l qun tr, b ch nh
ko o ti ch vo a b: T 5 gi chiu n gi khng b m th
cng yu. Ti quay nhn vo con, thy cng quai hm m lnh c
ngi, nm gn trong vy c. (Lc y b ch nh theo o Thin Cha
b gim. B c nhm nhm chn nc l bn cnh hng ra ti cho
n, chc l n kh m nui c v b qu, thiu thng, li tri lnh m
xem ngi n cng lnh lm)
Ti lc , u c quay cung bn ni vi thn ph (nm y
ngi 69 tui). Ngi bo: Tr con s sinh, n b mi c bnh,
tao bit g u?.
Quay hi mu thn (nm y ngi 61 tui), ngi bo: Con u
lng, thiu thng m li b v, kh lm, tao sanh nhiu, b nhiu ri,
gi tao s lm.
Ti rn ln, thm ngh cht ri, con b v, v b di t, hi ai
cng khng c, m khuya gi lnh, ma phn th ny lm sao by
gi?
Xong c nh trm chn i ng coi nh s ri.
Ti ngh quanh qun, khng cn phng k no chng? Ti t
ngn n du, trn bn, em cun Tng Qung i Sinh ra c
hng cu cu. Lc y, tay m sch m mt hoa, d cung cung lm
ri.
Ti tm c mc tiu nhi n cu tiu nhi bt don nh (tr
em khng b sa). Sch dy ly l ngi chm rn. Ti lp tc mc
o ti, i nn, dt uc ra vn tm cy ngi (vn rng, c rm,

33

nhiu rn). Ti ln m tm c cy ngi, cu my ngn mang vo

chm rn cho a nh nh ni trn.
Lt sau, a tr b ngon lnh, ngi m, m li ng ngon, tht
h hn.
By gi ti u dm ng, cn phi lo cho v. Ti em quyn
Tng i Qung Sinh ra c mc sn hu. n cu n b ng ph
niu bo (B m lm l cu rch bng i).
Ti hc k bi thuc y. Nh sn thuc, ti ct ngay mt thang,
sc cho v ung.
Xong ti i nm m hn va vn cha yn, lt lt li xem con,
xem v u thy m c. Khi tri sng r, xem con b ngon, ti hi v
thy . Ti mng qu em cun Tng i Qung Sinh ra ly t. S
vic yn lnh tt p c. Ti m tic mng. on li bn tho v vic
lm thy hay lm thy thuc ri trnh vi gia thn. Ngi bo: Vic
y by gi ty con, ln ri.
ng thi ngi v ni: Gia nh hin gi cc anh, cc ch u
xa c, anh nn nh hu h cha m lc tui gi, lun tin hc ly t
nghip l hn. Nu anh i xa, ng l nh xy ra nhng bnh bt ng
nh va ri th em bit lm n ra sao?
Ti t ngh mnh hc thuc mi bit s si i khi cha c thc
hnh, ra mn mch no u! Th m dn n cho mnh hai bnh
cn cp m li l v l con, tht thit n thn. Ai trong vng mi
bit ci ni bn khon c gng. Bn khon c gng m thnh cng qu
sc tng tng. Lng thm phn khi. Ti nh li li Y t Ln ng dy:
Y gi thn gia chi k. Tht vy ci vic cha khi bnh cho v cho
con ny, hn l c s mu nhim no cn tr khng cho i lm li,
gi mnh nh theo y nghip sau ny c th lm lng y chng? Ti
ni ln: Quyt nh t nay nh hc ngh thuc.
Bt tay ngay vo vic, m ngy c sch, sao tm bo ch,
theo cha i thm bnh hng ngy.
TM HIU V L NGI:
Mt thi gian di sau. Ti em mc bn tho trong b Y Hc
Nhp Mn ra c v Ngi Dip.

34

Ly l Ngi nn ly vo m oan ng (mng 5 thng 5 m lch)

m ly vo lc mt tri cha mc, khi ly phi kn ting khng ni
chuyn ri em phi kh m dng mi hay.
Tnh cht: Ti hi hn, kh th n, v ng, kh n, khng c.
Cng dng: n t v, tr phong hn, li c kh v thm hng
hng dn mau thng kh hot huyt.
SUY XT:
Sau khi a tr bt v b sa ngon lnh t rt d nui
khng vn vo g c m li c v khi ng th u c phi l sanh thiu
thng. Vy th khi n b b ch l s cm lnh trong lc tri lnh
m thi.
Nhng cm lnh sao chm l Ngi m li hay nh vy ?
Bi ti ly l ngi lc by gi qu na m (tuy khng phi l
m oan ng) m i mt mnh lc m khuya th cn ni chuyn vi
ai m khng kn ting. Ngi ti nhng h than hng, li chm
ngay vo rn th kh v thm ca ngi qua rn non thm dn ngay vo
rut, d dy, bong bng cho n tiu m m li, v chng ngi cng
cn c thn ngi huy ng tinh thn ca a tr cho linh ng thng
hot mi hay mt cch thn k nh vy. Ni v bnh ngi n b mi
sanh khi b i but lc by gi l nh c thuc ca c thnh lu
truyn m khi mau nh vy. Nhng cng c phn no l thy con
mnh bt v th vui mng yn d m mau khi thm.
Bit rng: Bnh a b ny cn phi tr gp, nu chm s
nguy him ngay. Cn bnh ngi n b ny du c chm tr i cht,
cng cha hi g. Nhng chm tr qu mc n s lm ung lm m
trong ci ch m u thm kn y, hi rng c nguy hi khng?
Nu c hai bnh ca hai ngi y trong mt lc m cha khi
c nh vy l nh sch thnh, nh phc nh m cng nh s sng
sut, s kin tr v s iu tr c thn th linh hot vy.

35

7. UNG NHT TRONG PHI (PH UNG)

(1926 - Bnh Dn)
NGI BNH:
ng Nguyn Vn Lun, khong ngoi 50 tui, lng Lc Mn
Tri, tng Ninh Cng,tnh Nam nh. Khi y, thn hnh ng hng ho
khe mnh, tnh tnh cng trc, mu l thm su. Nh rng ln, c
vn, c ao, c sn cy rm mt. ng l chc tun x trong lng y,
thng hay tr tu, cng nhiu tun trng di tay trong nhng m
khuya i tun phng trong lng, ngoi rung. a phng y thng
gi ng l x Lun.
ng t c bnh tt, ch c ting ni hay khan khn v hng i trng c
v hi n ngc ra.
BNH CHNG:
Ma h nm y, ng mc bnh ho, nng lnh tng cn, kht
nc, tc ngc.
Sau, bnh nng hn, mi chiu mt cn nng lnh ri nng rt
d, mi ming kh, kht nc, ngi bun phin, da tht kh, li khi
xut m hi nhiu, nhm nhm au ni huyt Trung Ph, tc huyt Ph
M t xng ngc th 3 trn v, tiu tin t, i tin to, ho c
khi khc ra mu m pht th xuyn, ngy m c phi ngi m chng
gi tht cao ngi gc u vo m ho, m th, chng cho nm xung
cht no, n i cht cho, ng vi pht li ho.
PHNG THUC:
Kim l thang:
C chp: 1 con (vy c mu vng, c cn sng, nng chng 4
lng tu).
Xuyn bi mu: 2 ng cn (tm th chnh, tn thnh bt nh).
Cch ch: C nguyn c vy, ly giy bi hay bng gn lau
sch, lau kh, m b ht rut gan, li lau bng c tht kh (nh ng
ra nc). em c s bt Bi mu tn nh pht vo bng c, ly ch
qun quanh cho bt Bi mu khi ri vi ra. B c vo xoong, ni no
nho nh, liu cho va con c. Ly gn y chn nc tiu a tr con
khe mnh vo ni c, lt i lt li tm cho t u con c, ly
vung y ni c li, b ni c y vo ni ln, cho nc l vo gn ngp

36

ni c nh trong, bc ln bp un (tc l nu cch thy). un mt lt

h nc si mnh, m ni c xem, khi thy mt c li ra th chng
vi pht na, liu chng c chn em ni c ra. Nh tay mang con c
ra ngoi, co b ht vy, xng ln, xng nh v xng u, ngha l
ch ly nguyn c tht ca c, b tht c vo ni nc tiu va nu c
ban ny, un ln cho nc tiu v tht c nng gi ln .
em chia ra ba phn m n trong mt ngy cho ht c c v
nc (nu nc tiu trong ni c cn qu t th ch thm vo t nc
tiu mi na cng c).
Nh rng khng nn cho bnh nhn bit l thuc c nc tiu, v
h bit, c th h s m khng dm n. Nhng bnh nhn khi y n
ung t c bit mi g vy.
S VIC
ng x Lun b mc bnh y, ung nhiu thuc khu phong,
thanh ph, lng ph, gii nhit c ca cc c lang ko di gn mt
thng m khng khi. ng cho ngi n mi thn ph ti ra chn tr.
Khi y, thn ph ti tr nh ng x Thch (Nguyn Vn Thch)
lng y lm thuc 5-6 nm ni ting c huyn. Ngi ta thng gi
thn ph ti l c iu Hu. Ti theo hc v hu h.
Thn ph ti n xem v bo: Mch tr sc, ho c m ln mu
m hi th hi kh tr lm, c l bnh ny l ph ung. on c sai
ti: My em vi chc ht u, vng hoc u xanh n ni: Thy con
ni ng n vi ht u ny xem c ngon khng ri thy con ct thuc.
ng n khen ngon (ti v ni li).
Thn ph ti bo: l php th xem c phi ni ung khng, n
m ch u tanh th khng phi ni ung, n m khen ngon khng bit
mi u th ng l ng x ny mc bnh ni ung ri, m l ph
ung. (Kim l thang Y Tng Kim Gim ngoi khoa quyn 7).
Ti tm v t ch xong, em li ni vi b x: Thuc ny em
chia lm 3 ln cho ng n, t gi n chiu nn p ng n ht, thuc
ny khng c lu m khng n ht th khng sc tr bnh. Ni
xong chnh tay ti xc cho ng n mt ln.
Khi ti ra v, ti ni vi b x: Sng mai c ti n xem li bnh
cho ng nh.
Sng hm sau, c ti n thm, ti cng i theo. n ni, b x
vui mng ni ngay: Tha c, ng x nh ti ung ht s thuc y vi

37

gi sau ma ra hng chu mu v m, va en va hi thi c

phng trong phng ngoi. Xong c nm xung c, v by gi
nm yn v th u.
C ti mng, mun vo xem ngay ra sao, nhng khng dm
vo, cn phng ng nm mi b 5 mt m ng kn ca hi thi
khng th t.Ti v con ng ta, phi sn vo m ht cc ca, ly hng
trm cy nhang en, nhang x t ln cm la lit trong phng.
Sau gi lu, c ti phi ly khn bt ming mi mi dm vo
xem mch. Khi ra c bo ti: Tt lm, mch tr hon, ti cng vo
xem v r vo ngi ng, da d cng nhun.ng ni nh vi ti: Cm
n c v cu, cho ti thuc na i.
Sau ng ung Ninh ph ct cn thang 15 thang v Thanh
kim ninh ph hon 1 t (2 bi thuc ny cng mc Ph ung kim
gim quyn 7). Ri ng ung tip Lc v hon mt t.
Khe mnh hon ton.
SUY XT:
Ti c theo tr bnh ng x ny, ti chng minh c th khoa
hc trong y khoa ca c nhn tht l thnh: Chng chiu in, chng
chp phim m bit ung nht trong phi, chng phi gii phu m x g,
ch ung thuc m mn trong ni tng tiu tan, nht l nh sn bi
thuc phi khi.
Nhng phng thuc thn k nh vy c nhn chp vo sch
truyn b dy i th ng y u c b truyn, ch ti ta khng chu
c sch. Nhng ai mang ly y nghip vo mnh u c bn phn
cu sng ngi trong lc nguy nan, nu khng c sch trc, c
sch nhiu, khi gp bnh nhn kh khn k l, chng l nh chu b
tay sao?
Nguyn l trong bi Kim l thang ny tr khi bnh Ph ung ti
cha thu hiu. Xin qu v gii thch cho. Nu ng x khng gp thuc
ny, hi rng bnh c khi khng? V nhng danh y i ti by gi c
ngh ra c phng thuc no khc tr cho ng c lnh mnh
mau chng nh vy chng?

38

8. MC HNG NHIU MI THNG KH

(1927 - inh Mo)
NGI BNH:
C V Th Nhim 26 tui lng Lc Mn Tri, tng Ninh Cng,

tnh Nam nh CHNG BNH CHNG:

au bng ngm ngm c ngy, i khi qun au mt cn d di,
h ngc hay i trung tin c th d chu, khng i ma, khng a
lng, i t, i tiu bnh thng, km n, km ng, m trong ngi
lnh lnh c ngy. Bnh hn mt thng , khng phi au v kinh
nguyt.
PHNG THUC:
Trn b 3 ng cn (sao vng)

Bch linh 3 ng

Bn h 3 ng (tm gng sao gn chy) Cam tho 1 ng

(nng than cho gn chn)
i phc b 3 ng

Binh lang 3 ng

Hu phc 2 ng

Mc hng bc 5 ng

Hng ph ch 2 ng

Sinh khng 3 phin

Tt c chung, sc ly nc ung, c ung mt thang, khi.

S VIC:
Thn ph ti tr lm thuc lng y, ti ang theo hc. Mt hm
ti n nh c V nh Dng (thn ph c Nhim) chi (ch mun
n gp c Nhim ni v tnh duyn sao li bt thnh cho vui) tnh
c gp c ang b au bng nh trn.
C ni: Nhim em n au bng hn thng, ung thuc mi
khng khi, chn qu. ng thi c a my n thuc ca cc c
lang m c ung cho xem.C ni lun: ang nh cho ngi ln mi
c iu n xem cho em, may gp cu, cu xem cn cho em n vi
thang xem c mau khi bnh khng?
D! Ti nhn c, ngi xanh gy hn trc nhiu.
Ti hi: C c suy ngh g ring khng m au bng lu vy?

39

C khng tr li m a mt nhn c v e thn.Ti xem my n thuc

ca cc c:
T vt thm Trn b, Thanh b, Mc hng, Hng ph l
thuc tr huyt kh tch thng.
Nh trn thang thm Thng trut, Hu phc, Mc hng v
Hng ph l thuc tr m thp kh tch thng .
Sau ti ngh m thp kh tch thng l phi, sao li khng
khi? Ti i cn cho c hai thang. Thuc em v c hi: Khng c
ming Mc hng ngoi, mi khi ung thuc u mi vo thuc h
cu? Cc c lang trc u cho nh vy c m?
Tha khng, c th mi ngy sc mt thang cho c ung. Xin
php c chu v.
Vi hm sau, ti li n, va vo ca, c ni: Thuc cu hay qu,
mi ung mt thang m em n khng au na, n mng qu, cn mt
thang hy cn kia, n ni ng qu, mai n s ung tip.
Ti hi: C ung thuc vo c thy kh chu trong bng khng?
C ni: Ln u ung vo, ng i l ng, trong bng vn
chuyn ln i tiu hi tht nhiu, ung ln na n i ra ngoi c rt
nhiu. Cm n cu. Bit vy, ung thuc ca cu ngay t lc u. Thi
trt ri, cu ng suy ngh g ring na nh .
ng c cng vui mng cm n.
SUY XT:
Thuc ny cng chng khc g n thuc ca c lang k Nh Trn
thang ni trn . C khc chng l Mc Hng dng n 5 ng cn
trc tch kh, ph tr kh cho mnh. Thm vo c i phc b, Bnh
lang Mc hng trc xung th i phc b, Binh lang em ra. c
bit l Mc hng b ngay vo thuc m sc cho n c lc thng
hnh cho mau, ch khng mi cht cht n chm lm.
Nh vy, ta gp bnh au bng no ging nh bnh trn m
phi dng n Mc hng th nn ty ngi, ty sc, c phi dng
nhiu c dng, chng phi rt r g c, v b ngay vo thuc m sc,
chng cn phi mi. D tr em, hay ngi gi yu th dng t i mt
cht nhng cng b vo thuc m sc mi hay.
Ngi xa dy Mc hng i qua la th km phn linh diu v
ung nhiu th tn kh cho nn mi bo mi vo thuc m ung.

40

Nhng thit ngh c x m thc ca con ngi mi thi mi khc. Bt

k thuc g ngi xa thanh m th dng t hay. Ngi thi nay qu
hu phi dng nhiu mi c cng hiu.
l kin th thin ca k s hc ny.

41

9. NG C GI CHY NC MI HNG NM (T uyn)

(1928 - Mu Thn)
C L Th Trch (thn ph ti), ngi tr lng Lc Mn Tri,
lm thy thuc, tn hiu nh Ninh ng. Dn lng my ph huyn
y gi l c iu Hu. Hng th 86 tui (1857 - 1942).
Ngi vc ging cao cao, gn sc cng mnh, tnh tnh khim
nhn, lng khoan ha v bnh thn m trang nghim. C x m
thc iu , khng ru, ch, c ph, thuc l, khng bn b bi bc
chi bi. Nho hc uyn thm, y l tinh thng. Mt nh nho y thi by
gi. Tht vy, ti khng gim t cao.
BNH CHNG:
Ma h nm y, ngi 72 tui, mc bnh chy nc mi, trong
ngi khng nng khng lnh, khng nhc u, khng nng mi,
khng nga trong mi, khng ho m, khng ht hi khc nh, cng
khng au lng lnh chn. K t trc cng khng c bnh g khc,
vn n ng lm vic nh thng.
Nc mi trong, c chy ra rng rng, ht ngy n qua ngy kia,
mt ngy my khn lau, hng thng khng khi. Qua thng ny sang
thng khc, iu tr khng khi, c vy ko di hng nm, sng chy
nc mi trong, chiu chy nc mi c, sau c mi hi, sc ngi
by gi c gim i i cht.
IU TR:
Lc u cho l c ti trong mi my nm lm thy thuc
vng y, bt k ngy ma hay nng, tri nng hay lnh, c 5 gi sng
l dy i thm li bnh cho nhng ngi ang ung thuc (i b, ng
qu khng c xe) xa my cng nh gn, ngho cng nh giu, u i
thm cho tt c. n 9 - 1 0 gi mi v n sng v ct thuc cho mi
ngi.
V th m sng gi thm vo u c, gp nhit trong ngi
bc ln hp hi ha ra nc chy xung mi. ung nhng loi
thng dng tn hn nh Ta t, Phng phong, Knh gii, Bc h, Te
tn, Xuyn khung, Cao bn, Bch ch... hng my cn khng khi.
Hay l ph nhit, m nhit chng?
ung thanh ph, lng m hng thng khng khi.

42

Hay l cm nhim lu, by gi gi yu th dng h khng

thu lim c chng?
ung Lc qun t thang, B trung ch kh thang hng my
chc thang cng khng khi.
Hay l m tinh suy h m dng ha bc ln chng?
ung c Lc v thang, c Bt v gia Xa tin, Ngu tt dn
xung cng khng khi, li lm nhiu thuc st trng nht mi cng
khng khi, v chng mi khng au, khng , khng nga th lm g
c trng.
Sau cng ung cao l khi.
PHNG THUC:
Cao Ban Long (Lc gic giao)
Cao ban long ct nh ha vo cho nng m n .
Cao ban long: 5 ng cn.
Cho go t: nu lng, nng si, mt bt hng trung.
B cao vo cho quy cho tan u ri n, hay l khi no thch
ng thm ng, thch mui thm mui, thch nc mm thm nc
mm, thch tht ln kho thm tht ln kho. Ngha l cn n cao, ngoi
ra ty s thch, ty phng tin. Nu khi no n m sc nng ca cho
khng nh tan c cao th bc ln bp un cch thy cho cao
tan ht s n. Nh ng n cho ngui. Sng sm n mt bt, hay ti
c th n mt bt na cng tt.
n nh vy, 5 bui sng thy c phn bt.Mt thng khi hn.
Sau c vy n thm vi thng na, bnh khng ti pht m li tng
th.
SUY XT:
Bnh chy nc mi ko di hng nm ny ung Cao Ban Long
m khi, bi Ban Long l cht b m tinh, rt mau rt bn. Vy th
bnh ny bi m tinh thn thiu v nng th dng ha bc ln sinh
ra, cho nn ung Ban Long mau khi.
Nhng ti sao ung Lc V hng thng khng khi? Lc v
khng phi l thuc b m tinh sao? Thit ngh, Lc v ng l thuc
b m tinh, nhng Lc v l cht tho mc v tnh khng bng Ban

43

long l cht ng vt hu tnh li c cht keo ung n u gn cht

n y cho nn mau khi.
Xin c gi thm nh.

44

10.

V THUC RT NGT MI KHI BNH

(1929 - K T)

NGI BNH:
Mt b (qun tn) x Ninh Cng, tnh Nam nh. Thn hnh
va phi, khng gy, khng bo, trang phc sch s, nhn nh khng
lam l, sinh 4 con.
CHNG BNH:
Nng mnh, vng u kh chu mi vi hm n ng hi km, i
tiu bnh thng. ng chng sang mi c ti n xem mch cho b.
C ti sang xem mch ph hot. Khi v c k n:
PHNG THUC:
T vt thang hp Nh trn thang thm Phng phong, Bch ch,
Hong cm.
Sng mai c ti sang thm li, ti cng i theo.
B ni: Tha thy, thuc ng lm con ung khng c li nhc
u thm, xin thy c ct thuc ngt cho con ung l khi, khng phi
xem mch.
C ti v bo ct: Sinh a, Bch thc, Sa sm, Cam tho v
i to mi v 3 ng cn.Sng mai c ti li sang.
B ni: Thuc y con ung c, hm nay hi d chu, nhng
cng cha ngt .
C ti ni: Nu vy b pha ng sa m ung, ung thuc lm
chi?
B ni: C nh thang thuc hm qua, thy ct ngt hn na con
ung l khi. ng sa tuy ngt m con ung khng chu, chc n
khng c hng v thuc hay sao y .
C ti cng th theo b: C n Sinh a v Cam tho mi th
mt lng, To tu 20 qu. Sng hm sau, c ti li sang. Va n ca
b reo ln: Thuc th mi l ngt. Hm nay con khi nhiu, xin thy
cho con 3 thang nh th na. My nm trc kia con au cng ch
thuc rt ngt mi khi bnh.
C ti v bo ti, k th cng k l y.
SUY XT:

45

 cng l im v dng thuc tr bnh m chng ta nn suy

ngh. Ti sao thch ngt khng ung ng sa li ung thuc ngt,
m thuc phi rt ngt mi va ming, mi khi bnh k cng t thy.
Ni v ng v ca thuc m ngi ta thch ung: B ny thch
ngt l mt v ti thy mt b na thch ung thuc tht ng l hai.
Cn 3 v kia ti cha thy. Vy th ng v ca thuc c ch yu g m
h i hi? Chng ta nn tm hiu.

46

11.

AU BNG HAY AU TIM

(1931 - Tn Mi)

Tr khi bnh, c gi thy lang B. Nm 1931, ti chnh thc l

thy thuc chuyn nghip.
NGI BNH:
Anh Huyn (Trng Vn Huyn) 25 tui, con c trm Hng (c
Trng Vn Hng, nh c theo o Thin Cha, c lm trm o),
lng Thanh H, M c, H ng.
CHNG BNH:
Anh ti tr, y , khe mnh, p trai. Khong 10 gi sng
hm , t nhin ni cn au bng d di, nhy ln chm chm. Mi
cn au, anh a ngi ln nhy chm chm 2-3 ci, u gn chm
lc nh b, hai tay dang ra, mt bng bng, tia mt cng , mi
ming kh, khng kht nc, khng i , khng a chy v tay chn
khng lnh. Nhy xong anh ngi phch xung, nm nga ra th. Vi
pht sau li dy, li nhy, li nm xung, tng cn nh vy.
C nh lo s, b con, anh em h hng xm li vc, m lng,
n bng, xoa du, bp nn tay chn v rang cm chm ( vng ny
khng c mn co gi)... phn lo c ngi i mi c lang (c mn
thuc mi) n mi thuc cho ung, khng bt, phn lo c bn khch
kha y rp.
C Qu Hnh ln thm bo: nh tao c ng lang mn b ln
y chi, n mi i!
S VIC:
u nm 1931, thn ph ti ngi 75 tui, ngi t ni tr lm
thuc (Lc Mn, Nam nh) dn v lng (Dch Dip, Nam nh) ngh
dng gi, khng li y lm thuc na, c gia nh cng dn ht.
Vi tun sau, ti ngh mnh theo cha v nh th chi khng sao,
m i theo cc anh lm vic th ch l ph t m thi. Ta nn tr li ni
tr c hng th danh ting v nn np ca cha, m li c tnh cch t
lp, v g phi i u! Ti lin xp t qun o v thuc vin, thuc tn
lt vt my th cn thit vo va li nh, xin php hai c ti tr xung
ni tr c.
Ti ti ni tr c chi vi ngy. Ln ny, anh Nguyn Vn Ngn
(chu ng ch nh, anh hn ti mt tui, anh v ti hc cng mt lp

47

nho vi thn ph ti, nhng anh ngh bun bn) d ti cng i

bun bn vi anh. Anh Ngn bo: Anh i bun bn vi ti vo trong
lng Thanh H, M c, H ng ng thi bc lm thuc y, mn
y thiu thy thuc hay bc !
sao.

Ti ang khng c vic lm, nghe anh ni bi tai cng c i xem

Anh em hai ngi va li hnh l ra i t sng, chiu ti n mt

nh b lng Thanh H, nh c Qu Hnh (c Trn Vn Hnh, c lm
th qu lng y). Anh Ngn i i v v bun bn vn tr nh c y.
Khi c ti cng n, anh gii thiu ti l thy thuc, nn cng c hai
c v c gia nh tip i n cn vui v.
Ni v lng Thanh H, lng ny tn ch l Thanh H, nhng dn
lng ton b nh b trn mt sng con, lm ngh chi li v bun
bng tre, nn cn gi l lng di sng. Lng ny trn mt sng
con, sng di n u h cm nh b n y. Tnh t ca sng Bn
c, Yn V qua Yn Duyt, Nng H, Nng Thng, K Si ,Yn ,
ng Chim, Hang Nc n st bi ph i (thuc tnh Ha Bnh) di
chng 20 cy s u c nh b ri rc khp ni. Lng ny tuy ch c
b di nh hp, nhng s sng lin h nh v n c cc lng trn t
hai bn ven sng thnh ra rng ln. Tuy nhin, vic hnh chnh, hi h
vn ly khu nh c Qu Hnh (st vi lng K Si trn t) lm ni
gia lng.
S i li ca lng y, ch nhiu th c thuyn danh , i chi i
lm mt hai ngi th ch c thng bi.
Ni v ci nh b: Nn nh lm bng cy lung, cy bng v
tre na kt li thnh mng di nc. Nh lm trn mng cng c nh
g, nh tre, nh to, nh nh khc nhau nhng y tin nghi, c
bit cng c nh g chm tr sn pht rt p. Ni chung v kch
thc, chiu cao t nn n nc b 2 mt tr li, di chng 10 mt
l nhiu, rng chng 3 mt l nht.
Ni v anh Ngn v ti nhng ngy nh c Qu Hnh, ngy
no cng thc thuyn n chi my nh di sng hi mua bng tre
c ch v Lc Mn bn. Chiu chiu xem cnh my lng trn t.
Quang cnh gn rng ni, np sng ca dn c cng hi l mt, mc
mc v tht th. Anh Ngn mua c bng tre ng b mng. Ti c
ng no cng b c vo y vi anh. Anh ni, v bn chia li.

48

Nhng lng ti chng ngh g n gi c li li. Ti ch ngh v

ngh v tic rng nu lm thy th gi yn thn, ch lo o
th ny mnh l anh li b sao? Chn qu!.
Chiu hm y, thy trn bi gn nh c Qu Hnh, ngi ta ang
lm rp, k bn gh ni niu bt a xp y. Hi chuyn, c Hnh cho
bit:
l anh Huyn, con c trm Hng ly v, lm r nh y 3
nm. Sng mai th 7 lm l ci, nn ngi ta lm rp mua ln, mua
b lm c mi hai h v dn lng di sng, trn b n n ci y.
Nhng n th ch bit v l do g, ba ngy sau lm l ci, i ny mi
c v vi nhau. Lut o chng ti h c l ci l thnh v
chng. K cng l sao khng cho ci ngay, chc l h king c g
y?
en ngy l ci ca anh Huyn, c Qu Hnh i n ci, ti vi
anh Ngn nm di nh ang bn bng tre th ny th n, cht c
hai ngi n ni:
Tha thy: Chng ti c em Huyn ang au bng, nguy lm, b
gn ngay y. c c Qu Hnh cho bit xin thy lm n li xem
cho.
Ti ngi dy hi: , c phi ci cu sng nay lm l ci v gi
ny ang n ci y phi khng?
D phi!
Ti ng dy ln b i ngay, cch c nh 4 b th ti (anh Ngn
cng i theo). Thy cnh tng cu Huyn ang au nhy chm chm,
ti xem bnh rt k nh ni trn. Li thy nhiu ngi xm li gn
chm u b xung v sc mi du gng .
Tha cc ng, cc b, bnh ny kh tr lm, nu s mt t s
nguy. Cc ng cc b c ng l c th nguy ti mi dm cho
thuc.
Cc ng cc b u ni: Xin thy c cho thuc.
Nu vy xin ly nc ma cho cu ung vi chn con, ch ung
gng, xoa du. Ti v ly thuc cho cu ung. Khi tr v nh c Qu,
ti m vali tm gi thuc, anh Ngn hi: Bnh g vy bc, cha c
khng ?
-

Bnh tm l ch bnh g, ti cha khi ngay cho m xem.

49

Ti em thuc sang, ti sc thuc, ti thuc cho cu ung v

ni chuyn i cu vi cu. Cu ung hai ln thuc, cu khi hn,
khng au na, thuc tht l hay.
Ti co t ra v, c nh vui v ng dy tin chn.
Khi trn ng v ti thong nghe vi b di b, my ng trn
b x xo nhau: Thng Huyn n au k qu! Ai cha khi vy? - Thy
lang b.
Ti bc ln b gi: Ngn i! Ci anh Huyn y khi au ri,
khi rt mau, li mau tnh na.
Ngn ngi chong dy: Khi ri h bc, hay qu nh!
Cht c ting chn ngi bc ln b. Ti quay ra thy ng c
gi.
Tha thy (c gi ni ngay) ti l trm Hng, thn sinh ra chu
Huyn.
Tha c (ti) chng ti n y cn l lm, hn hnh c bit
c.
Tha thy (c) Huyn con ti, chu n c khi bnh l nh
thy m yn lnh mi s, nht l tic ci ca chu nh ny l vui v
trn vn. Ti n y xin mi hai thy n d tic cho chng ti c
gi l c cht lng n p.
Tha c (ti), anh em chng ti n y cha hiu phong tc,
xin cho chng ti t co. K tha thit mi, ngi c tnh chi, sau
khng th chi t, anh em ra d tic ci.
Ti rp, c trm Hng nm ly tay ti v tha cc c v b con
hai h:
y l thy lang B, thy va cha khi bnh cho ch r, khi
c ngay y ! Chng ti mi thy ra d tic. Cc c u ng dy
cho v mi ngi.
Anh em ti vi cho v xin ngi ngoi ny vi anh em tr cho d
ni chuyn, nhng cc c c mi ln bn trn. Trong khi tic, nhiu
ngi ca tng thuc hay.
Tha cc c (ti), l dp may ca cu m Huyn v phc
ring ca nh c trm y thi .

50

Th l t y, ti mang tn thy lang B v ci ting thuc

hay ca thy lang B cng ko di v lan rng theo chiu sng Thanh
H v cc lng trn t vng ny.
Tr v nh c Qu, lin tip t hm y, khu nh b ny, no b
gi au u, no c gi iu kinh, no tr em au bng, cm nng
hay si kinh, bao nhiu ti u tr cho khi c m ch cho thuc, chng
ly xu no.
Sau my ba, anh Ngn thu xp nh b xui nam. Ti ni vi
anh: Anh Ngn ! Th l ti nh anh, tnh c ln t gip ranh rng ni
ny, y ngi ta n s mc mc tht th hp vi ti nhiu. Ti
li y lm thuc. Ti nh anh v ti nh, anh ln ngay nh ti (ng
chm nh) ni vi hai c ti l ti li y lm thuc vi ba thng na
mi v. Cn s tin ti a anh, anh c ly m bun bn ly li.
Anh Ngn vui v ra v v ha s ln.
PHNG THUC:
Hong lin sng 3 ng cn ct nh.
Ti sai ngi ly niu con. Ti b Hong lin vo, mt bt
nc y un si vi trp. Ti rt ngay mt chn con, ti em cho cu
ung v ni vi cu i li. Cu ung khi c, th ph ra mt ting rt
di ri nm xung ngh. Lt sau cho cu ung ht ch thuc sc y.
Cu khng au na. sc lun nc th hai cho cu ung, cu khi hn.
SUY XT:
Bnh ny chng phi au bng, cng chng phi au tim, ch l
bnh tm l.
Nu au bng nhit thng th phi ngc u ln, nhn mt nhn
mi hai tay phanh bng, n ngi ra v t nht cng phi hi vi ci
ch. Nu au tim l chn tm thng, hay quyt tm thng th mt
nhy chm ri ngi v tay chn lnh, lt sau thm en, my ting
ng h s cht.
Ti quyt on l bnh v tm l, v ti c nghe cu chuyn k
trn. Ti c cm tng: Tnh trai tr hay say, phi lm r ba nm ng
ng l hm phanh qu c. Gi n ngy ci, hy vng s h hng,
mng thm vi nhau. t nhin li hm ba ngy na mi c gn
nhau, m trong nh li n ung linh nh nh thc dc v bn b lp
tr tm tm ci thm th tm tnh bng bt, khng th chu ng qu
mc c na (nguyn dc bt hi).

51

Tt nhin dm la lu, ng lc th phi bc chy. Thiu m

ha v Quyt m ha, hai ci ha tm v can n hip nhau, gp ci
thm mun vo ci ut gin chi ln m nhy chm chm ch c au
g?
Nay ti em Hong lin cho ung, l em cht kh hn m t
ngay vo tm ha. Thm vo , lc ti Hong lin cho anh ung.
Ti ni vi nh vi anh anh p trai qu, cuc i ang ln, phi bnh
tnh lo g, sm mun g u vo y c anh m to mt nhn ti, l
ti t can ha. Bnh tm l, dng thuc tm l c phi l tm l
chng? Nguyn dc bt hi hip phn n m t tm v can ha l
ng ri, lm sao khng mau khi.
Tha c gi: Mt v Hong lin em tr mt bnh kinh ng t
xut ca ngi thanh nin trn t khch mi l, i vi ti l k mi
vo ngh, k ra ti cng c can m v tr liu v cng c thc v
tm l nn ti mi dm quyt on nhn lnh i n cng hiu
thn tc th ti cng hnh din v t ho phn khi v ngh nghip.
K t nm 1931, ti mi chnh thc l thy thuc chuyn nghip.

52

12.

B C NHC CHN (CC KH)

(1936 - Bnh T)

B c gi Phm Th Diu (thn mu ti). Nin k v c tnh

ni bi bnh l s 2 pha trn tp ny.
NGY BNH:
Ma ng nm y, tri sng kh lnh. Ngi 72 tui, nhc but
mt ng thng trong gn xng chn bn phi, sut t i qua gi
n bp chn, chng ln ngang lng, i ng nm ngi kh khn,
nhn nh, r rn mt mi, n ung km, khng nng lnh, i tiu
thng.
S VIC:
Nm y, thn ph ti 80 tui. Ngi tr nh lm l mng th
vo ngy 10 thng ging nm mi (inh Su). Ngi thy thn mu
ti au bnh nh vy, cn phi tr gp lo vic mng th. Ngi vit
th cho c bn con bn ni cn phi thu xp cho c v con v, chm
lm l 21 25 Tt.
Anh c (Th c) ti tn H Ni c tin m au m phi cn
lo vic mng th ca cha. No mi dn lng, hng tng, hng huyn,
rt l b bn; no l bnh m c mau khi mi vui chung cho i gia
nh. ng ngh l bn phn ca mnh, phi thu xp v trc cc
em. Sm nhung cao qu, thuc men, tin bc sn sng chu o, ngy
15 thng chp ng nh.
Lo liu mi vic thuc thang cho m, nhng hng tun bnh
nhc chn ca m chng nhng tr tr khng bt li cn au nhc hn.
ng nng lng nh giy thp gi c ba anh em v gp.
C ba gia nh khng bo nhau, chiu 24 thng chp u t cc
ni v c.
Anh hai (Bo Nguyn) Hi Dng, anh ba (Xun Phng)
Ngh An, ti lng Thanh H min qu rng ni tnh H ng. Lc y,
i gia nh ng vui, nhng mi vic hy y, my anh em hy
bn vic tr bnh cho m trc.
-

Anh c bo: Cc ch xem mch m cha gip anh. Anh em c

Sm nhung cao qu v quy thc cc v i b v, m ung my
hm nay khng khi. Ngi cn ku au lm.

53

Anh ba vo thm m xem mch ra ni: M ung B trung ch kh

l khi, ri k ngay n thuc.
Anh hai vo xem mch sau ra ni: Bnh ca m sm nhung cao
qu vt i, gi l b trung cng l loi b c, khi sao c.
Thng ny ch ct mt thang mai m khi cho m xem.

Thn ph ti thy vy bo ngay: Ch qu quyt cho ch ct.

Ti em t khng dm c kin.

Anh hai hng hi ly ngay giy bt k n.

Bt u ng vit ch ng sm (bng ch quc ng). Ti ni nh
c D sm tt hn. ng chng mt: My ngu lm, m hn, D sm n
hn c khi cc.
ngay.

Anh hai vit xong khng cho ai xem n thuc c, bt ti i cn

Ti cm n suy ngh ton l phong thp dc, ngi gi chu sao

ni. Tuy nhin vn cn nguyn n, em v ng ng, ng bng lng
sai ngi sc ngay. c nc u, t tay ng bng cho m ung. Vi
gi sau, c nc th hai, cng t tay ng bng cho m ung v ng
xem mch. Khi ra, ng ni nh vi ti: Sng mai m khi tht em !
Anh r vo mnh m dm dp m hi.
Song c nh n ung, chuyn tr hn huyn ri i ng. Tuy
nhin, ng hai bo m l mt thang m khi nn m ng nm
khng yn, mc d c my b du ngi hu. Nhng ng vn lun
lun ra vo thm m. Lc gn sng, ng mi dm kh hi: M c thy
nhc cht no hn mi m khng m?.
Ngi bo: Thuc ny a no ct y? m nay tao thy
au m ng c i cht.
D con ct, ng hai mng qunh. ng ra ly ru rt ung v
ng bn n ht vi iu chi (chc ng phn).
Sng mai c nh thy b au tht, vui mng v vn hi anh
hai v y l.
Anh c hi: Ch ct g m m au ngay vy! Anh mng lm!
Thn ph ti cng anh ba v cc b du xm li hi. Anh hai chc t
ngh mnh ch l y t sang lm thy thuc ta, nu ni sch v khng
bng anh v cc em. Anh ang ng ng say lng lng my gi, anh tr
li cc lc:

54

X, ti ch y l, ch cc kh qui g c. Ti ch cho l phong hn

v thp n cm nhim vo, n hnh h m, ti ha trung khinh tn l
m khi. Th thi! Cc ng c cho l gi th kh huyt h, c b cho
nhiu, cng b cng b, cng nhc thm c khi cc.
Ti tn phong hn, tr thp , m ung vi thang na l khi
hn, cc ng tha h em sm nhung i b cho m ung. By gi
mi ng lc phi b ch.
-

Ha trung khinh tn l nhng v g? (anh c hi).

Nhn sm bi c tn gia v. (anh hai)

Gia v l nhng v g, ni lun i. (anh c)

Th thong th no i u vi th, ch nhng g c , ch c mt v thi,

(anh hai)

V g ? (anh c)
- Mun my ng on coi v g, nhng ng nng th ni
ngay l mt v Ph t.

! Th l Nhm sm bi c tn gia Ph t. K cng k!

-

K vi ch k, hay l hn, khi l hn. Y l cao su, khng

khi, ngh sao? (anh

hai)
C nh ci!!!
Thn mu ti ung n y 3 thang, i li n ng, khe nh
trc, ri ung thuc b. Lm tic tung h anh hai. Xong bt tay vo
lo l mng th ca cha.
PHNG THUC:
Nhm sm bi c tn gia Ph t.
ng sm

3 ng cn

Ch xc

Khng hot

3 ng

Ct cnh

c hot

3 ng

Tin h

3 ng

Xuyn
khung
Bch linh

2
ng
3
ng
2
ng
3
ng

55

Si h

3 ng

Cam tho

1
ng

Thm Ph t en 3 n , Sinh khng 3 phin, Bc h 3 ngn.

Thang thuc tng cng trng lng 3 lng tu bng 120 g, sc 2
ln ung.
1: 4 chn nc l, un cn 1 chn, gn lc ung 1 ln.
2: 3 chn ung cn 8 phn, ung 1 ln.
Ung trong mt ngy, ung trong lc bng khng no, khng i.
SUY XT:
Mun suy xt bnh nhc chn v bi thuc (ni trn) tm y l,
ta hy em hai bi thuc Nhn sm bi c tn v Cu v khng hot
thang ra i chiu tm hiu trong hai bi y c nhng v g v ch bnh
g?
Nhm sm bi c tn ni trn.
y l bi Cu v khng hot thang: Xuyn khung, Hong
cm, Phng phong, Bch ch, Khng trut, Cam tho, Khng hot,
Sinh a, Te tn.
Thm Sinh khng, i to, Thng bch.
Ni chung, c hai bi thuc u tr ngoi cm phong hn thp
nhit. Nhng ni
rng:
Nhn sm bi c tr ngoi cm thuc kh h hu thp v trong
c Nhm sm tr kh h.
Cu v khng hot tr ngoi cm thuc huyt nhit sinh thp
v trong c Sinh a tr huyt nhit.
C nhn lp phng ch tr rt c ngha khc bit nh vy. Nu
ta gp bnh ngoi cm m khng phn ra, phong hn thp nhit,
huyt h kh nhit hay kh h huyt nhit m tr th v hiu.
Ni v bnh nhc chn ca b c: Hon cnh gia nh ha thun
th khng phi u t m suy tn, an nhn khng xng pha ngoi sng
gi th khng phi phong thp thm cn. Nhng c ln tui th hn
t kh v thn kh c phn suy yu, li gp lc ma ng gi lnh th

56

hn kh n xm nhp. Hn kh xm nhp m t kh h khng

chng th sinh thp.
Phong hn th au nhc.Thp th tr, th ng tc.
Bnh nhc chn ca b c thuc kh h sinh thp m cng l
bnh cc kh (phong hn thp kh chy vo chn) thuc tam dng
kinh (tam dng kinh thuc lc ph). Bnh lc ph cng l kh bnh.
S d bnh khi mau chng l ng gia Ph t (Ph t tnh tu bt
th) n dn thuc i cc kinh lc m trc phong hn ra ngay vy. Kh
bnh sinh thp v cc kh thuc tam dng kinh m ung Nhn sm
bi c l thuc tr ng bnh, ng l, m li gia Ph t th s khi
bnh l ci l tt nhin.
Ta li mun tm hiu ti sao bnh nhc chn ny ung c
hot tang k sinh v Ton chn nht kh thang li khng khi? Mun
vy ta cng phi em hai bi thuc y ra i chiu xem trong hai bi
y c nhng v g v ch bnh g?
c hot tang k sinh thang:
c hot, Tang k sinh, trng, Ngu tt, T tn, Nhn sm,
Tn giao, Phc linh, Qu tm, Phng phong, Xuyn khung, Bch
thc, Sinh a, Xuyn quy, Cam tho.
Thm Sinh khng sc ung.
Ch tr bnh mi g vai, lng, co rt gn xng, yu chn mi
gi hay bun t nhc nhi bi thn kh h nhc pht sinh.
Ton chn nht kh thang:
Thc a, Nhn sm, Bch trut, Ph t, Mch mn, Ngu tt,
Ng v.
Bi thuc ny ch c 7 v, khng c gia gim nu mun gia th
ch c gia mt v Sinh trng m thi.
Ch b ha trong thy, tng dng trong m m t th,
ph kim, thn thy cng mt kh ha sinh, t nhin chn dng i
xung, chn m i ln. Tm vi Thn giao nhau thy r hnh tng
thy ha k
Nhn hai bi thuc , ni chung th c: Nhn sm b kh,
Bch linh b t thm thp, Qu tm, T tn tn hn, Phng
phong, c hot khu phong tn thp, li cng c Ph t hnh

57

kinh lc. Nhng li c Sinh a,Thc a l huyt dc, tnh hn tr.

Bnh v kh bnh m ung huyt dc th tr tr thm hn.
T kh l chnh, tr tr th d nhng v thuc kia c khu phong
tr thp, n kinh tn hn cng khng sc c li. Bi vy, hai bi
thuc ny chng nhng khng khi m cn au nhc thm l phi.
Ni thm v vic gia v trong bi Nhn sm bi c:
a s cc v y s mun gia v vo bi thuc ny th ch gia
Phng phong, Kinh gii hay Thng trut m thi. Nay ng khng gia
nhng v y m li gia Ph t. Ke cng l c o m va nghe cng
thy l tai. Cn ni l lp lun chnh xc hay hnh ng th khng c
bit. Nhng d sao ng cng l mt v ng y c sng kin mi m,
m cng c tnh cp to na.
kt lun, bit rng: Kh bnh m dng huyt dc, huyt
bnh m dng kh dc cng nh thy ha bnh m dng thuc kh
huyt hay kh huyt bnh m dng thy ha dc u l tro cng
ngng lm sao m khi c.
Li nh hn thp m dng nhu tr hay hn tr m dng nhu
nhun dc th cng th. Vy lm thy thuc phi xt cho r ci bnh
l, n khi dng thuc phi xt cho ng dc l mi c thn diu.
Phi chng?

58

13.

MT DANH Y KHNG TR C BNH L

CA MNH (1936)

Ti c nghe mt cu chuyn , ng V Quang Lng ngi cng

lng vi ti. ng m ca hng thuc ng nm, gn nh my si Hi
Phng, yt bng Qung T ng xem mch tr bnh nam n lo u.
trn 10 nm, ng tr c nhiu bnh, ting tm lng ly. Sch v
nhiu, y vn th hun ng.
BNH CHNG:
Nm y ng khong 58 - 59 tui. ng mc bnh l phn , khi
phn trng ln ln, ngy 5-7 ln, m 5-7 ln. D nhin ng t tr,
ng ung nhiu nhng bi thuc s khi thuc biu chng, ri ng
phn nh: Hn l hay nhit l, th l hay thp l, huyt l hay kh l...
nhng hng tun khng khi li gia tng.
ng cung qut bt my y sanh em mc bnh l trong cc sch
(Y hc tm lnh, Phng Th, Th th v Cnh nhc) ra c, ht quyn
ny n quyn khc tm y l, bnh l v dc phng. ng lun
ng bnh, ng thuc th m ng ung hng tun na cng khng
khi. Li ngy m 1 5 - 2 0 ln, l cp hu trng, km n, t ng, mt
mi hn. ng nng lng bo vi b: Nguy qu! L m thy tng bt
nhp th nguy qu. Li c sch, li ct thuc v.v...
Sau c ng em tr ht.
PHNG
THUC
Bnh v tn
gia v.
1. Thng trut: 3 ng cn, iu t v, tr thp, khoan trung.
2. Trn b: 3 ng cn, ha can v tiu m thp.
3. Hu phc: 3 ng cn, tiu ha ci kh y trng.
4. Cam tho: 1 ng cn (nng than cho chn) iu ha t v
v n trung. l bi Bnh v tn, cn gia v:
5.Mch nha: 3 ng cn (sao vng) tiu m v a ht phn ra.

59

6.Sn tra: 2 ng cn (sao gn chy) tiu c tht v cng l c phn

ch l.
7. Thn khc: 3 ng cn (chn th chn nng) ph tch tiu
m, tr phc thng (ch v Thn khc ngoi th trng ti a
l Thn khc gi).
Php ch Thn khc chnh: Ch vo ngy 6 thng 6 hay trc
gi dn ngy tam phc mi nm.
Rau rm 3 lng, c Thanh hao 6 lng (l, hoa, cy dng th no
ch dng mt th), Thng nh tho (cy K u nga) 6 lng, 3 v ny
gi nt ly nc t nhin.
Hnh nhn 1 lng, sao vng gi dp nh, Bt min trng 2 cn,
u 1 bt nu chn nh, bc b v, ly nhn, gi nt. Xong ly
nc t nhin ca 3 v trn trn vi bt Hnh nhn, bp nn Bt min,
bt u cho do, ct thnh tng ming (to nh ty ) ri em
nh men ru. Khi n mc trng l c, ly ra phi kh, dnh
khi dng sao qua cho thm s dng.
8. Hong lin: 1 ng cn, (chn th tt, tm nc gng, sao vng
sm, cho gim sc lnh ca n), thanh tm nhit, st cam
trng, tr l (nu l ch ra m mi trng khng c ln th
b Hong lin).
9. Mc hng: 3 ng cn, tn t kh, thng b kh, ch phc
thng, khoan hung cch v cng l kin t v na.
10.
Bch thc-. 2 ng cn (sao vng sm), bnh can nh
thng v thu lim ha kh.
11.
Binh lang-. 3 ng cn, ph tch ging kh v bi tit
khng phi rn.
12.
Sinh khng: 3 phin ln, dn thuc mau ti cc kinh lc
v khua ng cho m nng cc th tht, tc l n tn hn t.
13.
i to: 1 hay 2 qu, hip vi Sinh khng m tiu thc
v iu ha dc
cht.
Tt c y , ly nc sc ung.
Tm li, bi Bnh v tn tr thp, iu ha t v.
Thn khc, Mch nha, Sn tra tiu tch thc, thng kh.

60

Mc hng, Binh lang nh thng v tr l cp hu trng.

Hong lin thanh tm
Bch thc bnh can.
Sinh khng, i to tiu thc v dn thuc vo T V.
Tt c u c tnh cch kin t ha v, iu cn c bn th lm
sao khng chng
khi.
S VIC:
ng V Quang Lng v ngi em rut l ng V Ch Hiu, hai
anh em c c thn sinh trau ri y th, nho tch v phng gia truyn
kinh nghim rt nhiu. ng anh tnh tnh thun cn, sing nng hc
hnh, ngha l uyn thm. ng em tnh tnh linh hot, hc hnh ly l,
mi m theo i tn hc.
Sau ng anh m nh thuc Hi Phng. ng em i tm vic lm
nha s khng c, ngh mnh ln, cha c s nghip li thy ng
anh m nh thuc ng khch pht ti, lin n xin anh cho m nh
thuc.
Ti (ng anh) ly ch, ch lm ngh ny, kh lm, khng chu
hc m cng ra ngh, st nhn v ao kim, phc nh c bao nhiu?
ng em thy anh bo vy cng ngn ng e ngi. Nhng thm
ngh mnh thng minh linh hot hn anh, li cng c thm nhun c
t nhiu kinh nghim ca cha truyn. ng nht nh m nh thuc
(cch xa nh ng anh khng cho anh bit) ch Hi Phng, yt bng
Hy Long ng Nam n lo u, ni ngoi ton khoa kim tr.
Sau my thng, vic em m nh thuc n tai anh th s
ri, ng anh khng ti no dp c na (by gi ngh thuc l ngh
t do, ai mun m ch np mn bi l xong).
Tr tru thay! ng ra lm thy thuc c gn mt nm, ng li
ng khch hn anh, cha u khi y. Danh ng ni nh cn. Ting
n ng em hay hn ng anh.
To ha a oan, tr tru li cng tr tru hn!

61

ng anh mc bnh l, lay hoay cha mi khng khi. Trong khi

ng anh mc bnh l, ngy no sng sm ng em cng ti thm. My
ngy u s anh, chng dm ni g. Nhng khi thy my y sanh c
sch b b v thy anh ch c v lo s, ng em ni vi b ch: Bnh
ca anh thng em ny ch ct mt thang l khi, hc cao hiu rng,
nc n chn, s thit vo thn li em sch ra b b c tht l
chn. Ch ni vi anh em ct thuc cho m ung.
- Ch ln m ni, ch chng dm ni.
- Ch ch dm ni, thng em u dm. Bn i, tnh li cng c rt r
khng ai dm
ni c.
ng em ra v. Hm sau li n ni vi b ch nh vy. 5 - 7 hm
na cng c nh vy na. Ti hm , bnh l nng hn. B ch ni vi
ng chng: ng , ch hai ch bo bnh ng ch tr chng khi lm,
ng i tay ch ct th mt thang xem sao, ch ng ung mi
thuc nh c khi u, l n qu ra th sao? Lm cm gn thng ri
.
ng gt ln bo: Thuc nh ti li cn c vn i tay, m li
i sang tay n. B bo ti ung thuc n cho mau cht !. C nh
thy ng gt ln u im lng i ra.
Sng hm sau ng em li ln thm, li ni vi b ch nh mi
ln. Ln ny ni ln ngay gia ca phng, c anh nghe, ri tha
lc anh au bng bt l, ln vo phng thm xt bnh tnh v ngm
bo ngi nh em phn ra ngoi xem.
Khi ra v, ng ni vi b ch (c v nng gin bc mnh): B m
khng ni vi ng y thng ny ct thuc cho m ung, nu c th
no, b chu trch nhim nghe cha?.
B ch lo s v ting ni ca em chng v cng lo s v bnh
tnh ca chng. Ti hm b buc phi mnh dn ni vi ng v
cung cch v tm trng ca ch em rt yu anh khng mun anh
au lu, nhng s ma ru qua mt th nn khng dm ni. Vy ng
c cho ch y ct thuc, bit u ngi l phc ch m linh th
sao?
h! ng t ngh c phn mt mi ri, thn tr c phn km th
thuc thang cng lun qun m v ni cng c l. ng nh bo: Mai
n c ln, bo n ct thuc cho ti ung, m n ct v g phi a ti
xem ri s sc.

62

Sng mai, ng em nh thng l li thm anh.

B ch thy ch em, hn h vui mng bo: Ch , ch ni vi
anh ri, gm kh lm, ni mi anh mi bng lng ch ct thuc .
Ch vo xem mch v nh ct nhng v g, ni cho anh nghe, anh bo
th.
ng em ni: Chng phi mch lc g c, l gi li d, em c
cho li l n ht, cn v v thuc g khng th ni ra c. V ni ra
ng y chng chu ung u, ung thuc th phi tin thy ch,
khng c hi v thuc. Nu vy, em phi sc thuc nh ri em
ln.
Ni ri, vi v ra v, ct thuc, sc thuc, n chiu thn hnh
mang thuc n ln ni vi b ch hm nng ln em cho anh ung ri
ra v. Sng hm sau, ng ln sm.
B ch ni: Ny hay qu ch , m nay anh c bt l c vi
ln m ng c i cht. Thuc ung ht ri.
ng mng qu, quay v ct thuc, sc thuc n chiu li thn
hnh em thuc ln cho anh ung. C nh vy, c 3 thang, bnh l
ca ng anh khi gn ht, ung lun my thang na, bnh l khi
hn, quay sang b t my thang na l ng khe.
C nh vui mng, ch hai ra v.
My hm sau, ng em ln chi, gp lc ng anh ang ngi y
phng pha tr ung. Anh em tay bt mt mng.
ng anh ni: Anh ang mong ch, mi ch ngi.
ng em ngi xung gh bnh.
ng anh mi ung tr ri ni: Nh ch, hm nay anh khe,
c l no qun c hai ch cm n.
D! Em u dm, cng l bn phn v cng l anh cho php.
Gi y anh mun hi ch tht v thuc, ch phi ni tht cho
anh nghe nh.
D! Anh c hi.
Chc chn l ch cho anh ung si thuc phin, nn mi chng
khi nh th, c ng khng? My hm nay anh rt nghi ng v thuc.
D tha anh khng, trm phn trm l khng. Nu em em si
thuc phin cho anh ung, ch ha ra em lang bm, lang vn, lang v
hc lm sao. Em bit rng tr bnh l th cu gi kh c, tn gi bt

63

kh c Nay bnh l ca anh u phi hot l, cng khng hn l

hn l, v cng cha phi l cu l th sao li c th dng nhng loi
si thuc phin, Tc xc hay Kha t m c sp, m vt n li c. Bt
lun bnh l no cha nn cho vt m cho thuc vt li th l c
li trong bng bin sinh ra nhiu bnh khc, kh tr lm. Nu n pht
nng m mch hng th phi cht. C phi th khng tha anh. Bi
vy, em ni l gi li d, em dng thuc thng li anh khi
bnh .
-

Ch ni phi, bnh l ca anh, bn hn bn nhit, phc trung gio

thng, nu
vt li th l c tc hi. Phi lm, vy ch va bo ch cho ung thuc
thng li, ch cho anh ung o tr thang ?

- D! u c, bi o tr thang trong c v i hong anh ung sao

c.
- Vy ch cho anh ung thuc g m ch bo l thng li?
-

Tha anh: Chng ni anh qu hiu. C phi sch dy rng:

Phi tch bt thnh l, nu trong bng khng v tch kt lu ngy
th khng th pht l c, phi th chng? Bi vy phi ung
thng li ph tch kt.
Nhng thng li c hai cch: Thng u cht v thng b kh.
Dng i hong thng u cht, khc no di nc vo ri ly

chi qut ra.

Dng Hu phc, Binh lang thng b kh, khc no nh bm hi
vo tht hi ra.
Vy ch cho anh ung thng li loi no?
Tha anh: Thng b kh thm vo thm thp, tiu thc v vi
phn thanh nhit.
(Anh ni) Trong bi thuc ch ct cho anh ung nhng v g ch
k ht cho anh nghe, gii thch tng cng dng ca mi v v s lng
ca mi v na, c khng? By gi th khng du anh na ch!
D tha anh (va ni va tm tm ci), em xin ni ht, phi
hay khng phi xin anh dy thm.
Ch c ni cho anh bit i.

64

Tha bnh l ca anh, bi lu nay, em thy anh xng pha

ma nng thm bnh cho ngi, lm vic tn ty vi lng tm, n
ng t, thc khuya dy sm, suy ngh nhiu sinh ra ni hn ngoi
nhit, thanh kh bt thng, trc kh bt ging, hn nhit tng bc, b
tiu ha khng thng hnh vn chuyn nh thng m pht bnh l
th bnh l y gn ging nh bnh l ca tr con, gi l cam l.
Tha anh c ng th khng? Bi vy, em ct Bnh v tn gia v cho
anh ung, ch c phi m sch tm phng xa l no u? y em xin
k ht cn lng v cng dng ca tng v thuc (nh ni trn).
Nhng ci s chng khi phi l kp thi gian tnh. Nu bnh
anh thm vi ngy na kh sc suy kit khng chu c thuc y
na. Bi vy, my ngy gn y em n thm anh, em c gt vi ch,
gi em xin li ch.
Phi lm ri (anh). Em ca anh kh lm, th m lu nay anh c
coi thng ng em v cn gin ng em na. Tht anh khng ng!
D!
Nhng ti sao bi thuc ny anh ung m n li khng khi,
ch l bnh ca anh m anh khng bit sao?
Bi thuc y anh qu hiu (em ni). Nhng tha anh, vn
n khi hay khng khi n cn thuc vo nhn tnh ch khng ti
bnh cng khng ti thuc.
Nhn tnh l th no? L tai qu (anh hi).
X! Kh ni vi anh qu, nhng anh hi th em phi ni: Khi
anh em ta cn nh, cha vn bo: Anh ngi c tnh thun cn, em
th tnh tnh linh hot.
Bi anh thun cn, anh lm theo vng o, chnh anh rt r vi
bn thn anh. Anh ung thuc y th y v, v d:
Mc hng anh s tn kh, anh theo c php, anh mi vo thuc
vi phn thi.
Binh lang, Hu phc anh s hao kh huyt, anh ch dng 1 ng
l nhiu.
Mch nha, Sn tra anh s bo mng rut cng dng rt t...
Thuc nh bnh t, anh li cn s kit sc, ri thm Sm,
thm Trut chng hn b sc thm. Tha anh, con tu trn cn,
bt my a lc lng tm vo m y th n phi i. Nhng nu chn

65

rt my thng m bt y, vy li cn sai my thng cng trng

gi li th lm sao con tu n i c.
Bi anh dng thuc cho anh cng nh vy, cho nn mi b mang
ting mt danh y khng tr c bnh l ca mnh.
V phn em, nhng v thuc ch bnh, em dng ti 2 - 3 ng
cn, ly sc n tiu cho mnh, trong ch c vi v ha dc, ch
khng c b chi vi. Em lm mnh ngay vi ba thang cho n ht bn i
ri s cho ung Sm linh bch trut tn cho n va tiu va b. Sau
, em dng lun my thang B trung ch kh i b th lm sao n
cn hu hon. Nh anh nay tui nhiu phi ung vi chc thang B
trung na cho n chc.
Ch ni phi, c l li ti anh. Nhng ch va ni hu hon th
hu hon l g?
Tha anh: sau khi bnh l ht c th pht bnh khc. V d: l
hu khi thu suyn, l hu ph thng, l hu hc tt phong... Nhng
hu hon khng phng sao c Thnh nhn tr v bnh, bt tr
d bnh phi khng anh?
i! Th m ta c khinh em ta, c l ta mc bnh l ny l ta
bit n ngi em yu qu ca ta chng? Tht l nan vi huynh.
Anh dy qu li, thi em xin v .
SUY XT:
1. Mt gia nh theo c hc, ngi cha em o hc nho y ca mnh
thu hoch c nhi nn cho hai con, sau ny hai ngi
con xut thn trong y nghip cng u l ngi c thc hc v
chn ti c. Vy m nghe th tc c ngi ni: Nhng ngi lp
xa lm lang a s thuc loi khng c ngh g mi lm lang.
Ni th l v a.
2. Trong mt gia nh c tnh huynh hu cung nh vy, cng
l mt gia phong n np ng lm gng cho nhng gia nh no
ngc li.
3. iu ng ch l ngi anh qu nghim khc vi gia nh v
ngi em cng qu s anh mnh. Nu c chp n ch nghim v
c gi lng knh s m khng thng bin tr bnh cho ngi
anh hay ngi anh c t kiu m tr. Hi rng bnh anh s ra
sao?

66

4. Lm thy lang d hc rng hiu su, nhng do c tnh cn thn

qu m sinh ra do d bt quyt th vic tr bnh cng gim hiu
nng m nhng ngi thy linh hot qu mc cng ln hm
phanh li cho va. Ngha l khng nn vng o qu, m cng
khng nn b o qu, phi ty nghi, kh bt kh vng. Mi
l chp trung.
5. Nhng cu thnh ng v bnh l: L thuc thp nhit, phi tch
bt thnh l; l gi li d; cu gi kh c, tn gi bt kh c; l
thn nhit, mch hng gi nan tr... cng nn thuc nm lng
phng khi gp bnh l m tr mi mau kin hiu.
6. Nhng thy thuc ng y ang tr bnh l cho ngi no v
nhng ngi ang mc bnh l hay nhng ngi mc bnh l
mi c khi c y thoi ny c l cng thm mt vi phn suy
lun no chng?

67

14.

TRAI TR CN CO A LN NGC (1937)

TUI GI C NGI DP NH PHONG CI (1970)

Mt ngi hai bnh nng khc nhau (thi gian cch xa 33 nm),
cng ung mt bi thuc u c khi c. Ti sao?
ng L Khc Chnh hiu l Nam Sn, ngi lng Dch Dip, tnh
Nam nh. Ni t lm lng y, c phong iu h. Thn ph l tc
nho. ng thng nho, gii nm v c h q u c n g , l m n g h d a ,
k h u m u i n m xe t s i n h s n g , p h Ti n S i n h H N i .
Ngoi gi lm vic thch ung ru, ngm th v nh
bi mua vui, nhng khng h chi bi hoang ng . C
v 11 con u trng thnh. ng sinh nm 1899(K
H i ) , n n a y 1 9 7 8 n g t r n 8 0 t u i , v n k h e m n h , i
li lm vic nh thng. ng i b 5 hay 6 cy s hay c
khi ngi c ngy khng au lng mi gi, khng mt mi.
Ngi ta tng ng ba ch: Nam sn th. Hin ang s
91 ph Minh Khai, H Ni.
CHNG BNH:
C n c o t ro n g r u t a l n n g c .
N m 1 9 3 7 , n g 3 9 t u i , a n g t ro n g t u i : t thp
vit c n g nhi s . N h i u l c n g a n g n g i l m v i c , b t
n g t ro n g r u t , n c n c n c o c o , b u n b u n , x t x t ,
nh i m khng phi i, ri t rut a ln tc ngc,
a nc chn rng, nhu di ra, kh chu lm, phi b
vic lm, nghn ln m vut ngc xung. Lc v c
cht g (cm, cho, bnh, khoai...) n vo th n h
x u n g n g a y. X o n g l i l m v i c n h t h n g . M i n g y n h
vy vi ba ln khng chng, bt k l bng no hay i.
Tu y n h i n , h n g n g y v n h a i b a c m r u , v n l m v i c
n h t h n g . Tr o n g t h i g i a n y , i k h i c n p h t c n s t
r t t h n g y h m b c m , i t i u b n h t h n g . B n h
k o d i 7 - 8 t h n g , d n g n h i u l o i t h u c .
No bo l thc khuya dy sm lm vic cn c, n
ung tht thng ri lnh tt bt t m sinh vu trng,
u n g m a i h o n t v L t r u n g k h n g k h i .
khi.

No bo bnh T v bt ha ung Bnh v tn khng

68

No bo l T v h hn ung Hng sa lc qun

t thang khng khi.
N o b o l v i t r n g s t r t ( v c m t t h i g i a n n g
t ro n g r n g ) u n g n h i u l o i t h u c t i t n g c c n g
khng khi.
L u n g y t h y t ro n g n g i m t d n s c i . S a u
c Th c l ng thc (ch h) ca ng cho ung Lc
v 10 thang, ng khi, ng ung thm Lc v hon mt
t. ng khe mnh.
PHNG THUC:
Lc v thang
Thc a 6 ng cn

Hoi sn 4 ng cn

Sn th nhc 3 ng cn

Bch linh 3 ng cn

Mu n b 3 ng cn Trch t 2 ng cn
Thuc c th chng sao ch g. Sc ly nc ung.
(Bi Lc v c my tn: Lc v a hong thang, Thn kh thang, Thn
kh a hong thang, Lc v thn kh thang u l mt c. Nu thay i
ra hon cng vy).
N m 1 9 7 0 , n g 7 2 t u i , c a o h n t u i n h n s i n h
tht thp c l a i h y , n g m c b n h c n g i , u m t , t a i
mi, mnh my, tay chn n nga, co gi lun tay, st
tht, rm mu, phn vy ri ra y ch ngi. m khng
ng, sng dy ly tay v vt ch nm, vun gn vo c
y v c t a y t o n l p h n v n t r n g , t ro n g n g i n n g u t
m u n t t m c n g y. Tu y n n g n h t h n g , n h n g c n
nga ln phi b vic lm.
Bnh nh vy, v con chu cht gm s. Anh em h
hng u bo l ci tm cch xa lnh. H bo ng ny ly
bnh ci v nh ng trc qu lng gn st vi min
th c ca ngi ci xa.
ng ung nhng loi thuc thanh nhit, lng
huyt, khu phong, st trng (ty tu) u khng khi c.
B n h k o d i 5 n m .
Thng 6 nm 1975, nh Ninh ti l ng thc ca
n g . T i c h a c h o n g .

69

T i l m m t t t h u c c h o n g u n g v n g i c o n
gi ca ng cng lm mt t thuc nh vy ca ti
cho ng ung. ng ung 2 t thuc (tng cng 2
cn tu, khong 1.200g) khng nga, khng dp,
ngi nhn trn, da khe mnh bng sng n ngy
n a y.
n g n i t r c m t t i : C h t h t l c h a t i s a n h
ra chu.
PHNG THUC:
Lc v hon mt t
Thc a 240g, chn th tt, ct nh tm
nc gng, sao kh
H o i s n 1 0 0 g , h p t r n m t n i c m , e m r a
ct nh, phi kh.
S n t h n h c 8 0 g , b h t h t , s a o k h .
Phc linh 80g, b v en , ct nh.
Mu n b 60g, tm ru, sao kh, b tim.
Tr c h t 4 0 g , c t n h , t m m u i , s a o k h .
Tt c chung, tn nh, dy nh, luyn mt lm
hon.
M t m a n u c h n , c h i n g c , r t t t v o
thuc tn nh y m luyn ng kh, ng nho, liu
c h o v a d e o d o l c . Lu y n xo n g , n m l i , c h i a r a
tng nm, mi nm 80g, chia lm 10 vin (mi vin 8g),
sy kh, b l y kn. Mi ngy ung 2 ln (sng ti),
mi ln hai vin, ung vi ming nc nng. Lin tc
ng gin on.
S U Y X T:
Mt ngi, hai bnh khc nhau, bnh n, bnh kia,
thi gian xa cch nhau 1/3 i ngi (33 nm) th m
cng ung mt bi Lc v u c khi c. Ti sao?

70

Tr c t a h y s u y x t :
Bnh cn co trong rut, ta nh i m khng phi
l i ( t m huyn t c , phi c ) t c l b n h t o t p
triu chng s pht bnh phin v. ung Bnh v v
Hng sa lc qun.
Li nh bt ng khi t rut a ln lng ngc
(tim). Vy th l ci g t rut a ln. Bo l trng
ung mai hon t.
B o l t r n g s t r t , u n g t i t n g c .
Sao khng thy bo l phong, m, ha kh m cho
ung thanh tm ha, lng v nhit, tiu m, kh phong
li cho ung Lc v m khi.
Lc v l t h u c b t h n t h y , b d n g c h n t h y
cho mnh nn sc nng ca dng ha xung cho
thy ha cn bng (trng thy chi ch d ch dng
quang v b thy d phi ha) m ng ny khi bnh.
Vy th bnh cn co ln ngc l bnh thn sao?
Nhng ly ngha g m bo l bnh thn?
Thn kh suy th tim cn co nh i (thn kh suy,
tm huyn t c). Thn c tch kh m pht t bng, chy
ln pha di tim, khc g nh con heo ng cn m chy
bt k lc no (Thn chi tch, pht vu tiu phc, thng
ch tm h, nh n chi bn, pht tc v thi).
Vy bnh cn co ln tim ny ng l bi thn. C
T h c c h o u n g L c v l c t r b n h t n g c ( Tr b n h
tt cu k bn) cho nn phi khi.
(n y, c Th c l bc Thng y khng phi
l c S m h o i l i n h b i n n h t r c n a . Ti c r n g c
ng khch qu, nn nhng ngi lm bo ch s si,
lm cho thuc c phn hi chm khi. Th thi).
G i y t a s u y x t :
Bnh da d dp nh phong ci. Bnh ny rt d bit:
D a d t h u c p h (ph ch b mao) p h t h u c k i m t n h
c a y. P h k i m m n h u n h u n t h d a d t i t t . P h k i m

71

cay nng bc ra b phu th lm nng ut nga ngy gi

dp da d. Ti sao ph kim kh nng? Ph kim sinh thn
thy (con) di kh cn thiu nc th r bn ca ph
( m ) t r n c h o . C o n r t m i m t r n t h p h i k h
c n s i n h r a n n g t h t d a , c o g i t r c v y.
ng vy, ta em Lc v b thy cho thn, thn
c y chn thy khng quy ry ph na. T ,
ph c rnh rang nhn lnh nhng tinh hoa bi cht n
ung vo t v em ln t dng. Ph s nhu nhun ti
tt thm nhun ra b phu, lm sao khng khi.
Nh vy, u c phi dng thuc khu phong, st
trng m khi v ng Nam Sn u c phi b ci. Ni
c h u n g , m t b n h t ro n g r u t , m t b n h n g o i d a , h a i b n h
khc nhau, u l bnh nng kh tr. Nay tm ra gc
bnh y bi thn. Bi b cho thn u c khi c l
thy hay lm m ng ny cng gp may lm. Tht vy!
Tu y n h i n , t a c n g l n t v i c u h i :
1. Ti sao thn ng suy yu?
Chc bi hi trang nin, ng cng trc tng qu.
n g s i n h 1 1 n g i c o n t h t i n h k h t ro n g t h n c n g p h i
suy yu i m cng cn c nui con na th cng suy
yu thm.
2. Ti sao ng mau khi?
Chc ti ng bm th tin thin y nn mi d
bi dng m mau khi. Thm vo ng cng c hu
thin thc nhit nn mi thu nhn c cht nhu nhun
ca Thc, Th m mau khi.
Ni th ta thy rng: Nu mt bnh ny hay c hai
bnh ny hay bnh g khc u bi thn th ta phi b
thn. Nhng gp ngi no khc m t v thp tr khng
chu c cht Thc, Th th cng kh m khi lm. V b
thn m th Thc a l duy nht, nay ngi y khng
ung Thc a th ly g m thay th. D rng Thc a
tm gng sao kh.

72

Ln ng ngi dy rng: Thc a sao hng, t giai

diu phm. Nhng chnh ti dng cho nhiu ngi t
h hn u khng chu.
Bi vy, bi Lc v ring ti dng rt t. V Lc v tr
bnh ch c cng hiu rt mau chng m bn b vi
nhng ngi tin thin y , hu thin cng thnh m
thi. Ngoi ra, Lc v tr bnh rt chm khng thch ng
ngay cho nhng bnh mun c cng hiu cp tc. Phi
chng?

73

15.

MN THUC MI

Mi thuc cho ung cng l mt mn thuc nh mn

thuc thang, thuc tn, thuc vin.. .hay nh mn chm
cu vy, nhng vng ny khng c mn chm cu.
C C H M I T H U C :
Ly mt ci bt nh (bng bt n cm hay ln hn
mt cht) trong lng bt nham nhp (ngha l ng lng,
ng nhn) mi thuc vo th thuc mi mau mn,
mau tan ra.
M t c h a i , h a y m t b n h , m t b t n c l y. K h i
mi thuc, rt cht nc l (mt cht thi) vo ci bt
n h p y. C n g c b n h m i b n g r u c h o m a u d n
thuc.
Ly mt v thuc (mnh cn dng) mi vo ci bt
nhp c nc y, mi nhiu hay t, c hay lng ty bnh
m m n h c n p h i m i . M i xo n g v y , l y t a y g t v t
cht thuc mi vo ci bt khc hay ci niu ci
xo o n g n h n o y. L i m i v k h c xo n g , c n g g t
v t v o c i b t , c i n i u , h a y c i xo o n g v a n g t h u c
y.
Xong mi my v na (ty bnh phi dng) cng vt
d n c h u n g c v o c i b t n g t h u c y. K h i m i
xo n g , ( v a m n h ) e m c i b t t h u c y ( h a y c i n i u ,
xo o n g ) l n b p t h a n h n g c h o n n g g i h o c c h o s i
ri em cho bnh nhn ung. Phn nhiu nhng thuc
tho mc th un chn, nhng thuc kim thch th
sng.
C C H G I T H U C
Nhng v thuc mi, mi v mt gi ring mt
m i n g v i n h , b c h u n g v o m t c i t i l n h a y t ro n g
mt ci chp nh (ty tin). Nhng c ngi phn loi:
-

N h n g l o i k i m t h c h m t t i : n h V n g s n g , H o t
t h c h , T h c h c a o , v Ta m t h n ( T h n s a , C h u s a ,
Hng hong) ...

74

Nhng loi tho mc mt ti: nh Phng phong,

Khng hot, c hot, Thng trut, Xuyn khung,
Bch ch, Cam tho, Gng, Ging, C s, Phong
khng, a lin.

Nhng loi thuc c bit nh Sm, Nhung, Quy,

Thc, Qu, Ph

Nhng loi s bay hng phi b l mt ti nh

Bng phin, Long no, thuc gi,
thuc tr...

Nhng v no mm nh, ngi ta chn th tt 2 - 3 cy,

buc cht vo vi nhau
mi cho chc, buc ring v no ra v y, nh my
cy Phng phong, my ming
Khng hot....

V no mi ri, ly khn thm kh ri gi li. Nhng

v thuc gi vo ming vi mau kh v mc, nhng
ngi chuyn tr mt mn no , h dng t v, h b ti
thuc vo ti bn mnh, nh sc nng ca ngi, thuc
v n c k h . N h n g n g i t r n h i u b n h , d n g n h i u
t h u c i k h i p h i e m p h i c h o k h . N i c h u n g t h u c
kh d mi, d bit chng mc.
THC TR BNH:
Thy thuc mi no cng c thc ring bit, no v
nhn nh bnh nng nh trc sau khc nhau, no v
mi thuc mi v nhiu t khc nhau d cng mt loi
bnh m ting n thy ny hay hn thy kia. Li cng v
ting n, ting hay n tin m c thy giu gim
nhau mt vi v ring bit, cho l thn k b php khng
cho ai bit.
Vy thy c mn thuc mi cng l dng thuc tr
b n h n h c c t h y t ro n g c c m n k h c c c h i l l .
V N G N Y C B A T H Y T H U C M I :
C lang Thanh ngoi 70 tui, ngi lng Thanh H
(di sng) tc bc, ru di, p lo, tnh tnh vui v.
K h i xe m b n h n i l n , r r n g d t k h o t , g i i v m n t i u

75

n h i , n g k h c h . T i t h u c m i c h a i l o i t r e m v
ngoi cm. C ch ngi nh an li. Ai cn th n b
ca c, k bnh c mi thuc cho, rt vo chai l, em
v un si ln m ung.
1. T h y l a n g M n g t c Vi t k h o n g 4 5 t u i , n g i l n g
Thanh H (di sng). Mp mp en bng, tnh tnh
v u i v , h i u k h c h , h o p h n g . K h i xe m m c h n i
git dy mp m kh hiu, cha mi bnh, rt
n g k h c h , n i t i n g . T i t h u c m i c l o i . T h y
i chi li quanh vng nh b ca thy nhng vn
em ti thuc mi theo. Ai cn th bi thuyn tm
t h y. T h y m i t h u c n g a y y c h o e m v u n s i
m ung. Thy cn kim c mn thuc thang, thuc
tn, thuc vin na. Ai c bnh cn mi thy, thy
b chi li i v ngay, thy hin nay cn c c con
gi, l c Mng Xm Mi, G vp, Gia nh.
2. n g l a n g G m k h o n g 4 0 t u i , n g i l n g S i K
( Tu y H i n , t r n b ) c a o d n g , t r n g x a n h , g y y u ,
t n h t n h c h m r i , k h i xe m b n h r r t r m n g m
k h n g r , c h u y n t r b n h t r c o n , t k h c h . T i t h u c
mi ch c loi thuc tr con, ng hay i ch ph i
bun bn. ng em ti thuc i theo ai cn th mi.
Ni chung, ba thy thuc mi ny, ch c thy lang
Thanh l thuc my bi nm v dc tnh, cn hai thy
kia l bt chc hc lm ri quen tay nn ngh.
Ni v bnh: bnh nng nh si kinh, au bng,
trng phong... th mi thy n nh mi thuc. Thy phi
li trng ch mi thuc lun lun, bnh mi v. (D
nhin khi y c cm ru). Bnh nh n nh thy, thy
xe m b n h m i t h u c r t v o c h a i e m v u n s i m
ung. Mi ngy ung mt ln th em mt chai, nu mun
ung 2 - 3 ln th phi em 2-3 chai, v mi ln mi u
ring bit.
Ni v tin thuc by gi mt xu hay xu ri, 2
xu mt chai l nhiu.
T i n v n g n y t h y n g i t a h a y d n g m n t h u c
m i . T i t h e o n g l i t m b n h m t r c a B i n T h c :

76

K h i n g n t H m a n , n g h e n g i t a c h i u
chung ph n, ng ch thuc huyt , huyt trng.
en t Lc Dng thy ngi ta knh trng bc gi c,
ng ch thuc sng tai, sng mt. en t Hm Dng,
thy ngi ta yu qu tr con, ng ch thuc si gh,
c a m g i u n .
l chu theo s cn dng v thuc ca a
p h n g , h n g m a u c t i n g h a y l a n r n g . T i c n g l m
mn thuc mi, son ra tng loi nh mi thy, nhng
c n g c n h n g v s a o t m r i n g b i t . T i c n g c n g
khch, v d sao v hc thc ti cng tri hn ba thy
vng y t nhiu.
S U Y X T:
Dng thuc mi, k ra rt gin d, tn thuc,
tn tin hn cc th thuc khc. Khi cn, c thuc dng
ngay khng phi ch i un nu nh thuc thang. Thay
i thm bt t nhiu, ty nghi khng c nh, nh thuc
vin, thuc tn. Li tin li cho nhng lc m khuya hay
ngy ma gi xa ch xa thy c thuc ung ngay khi
bnh cn.
Ch c nhng ngi thnh ph qu cn thn, h cho
l tay mi bn, vi gi d, v thuc hn tp hi hm, mt
v sinh, h khng dng. Nhng ra tay, ra bt trc
khi mi, nu chn l st trng, u c mt v sinh.
Cn nhng ngi thn qu mc mc d di, h cho
l mau chng, tin li, tn tin, nn h u dng.
Thit tng mn thuc mi rt nn m rng.

77

16.

BI THUC SN HU

Bi thuc sn hu ca my ngi thng ch ra bn

cho nhng ngi mc bnh sn hu vng gip rng ni
ny ung. Bnh sn hu: Bnh sau khi . Sau khi mi
a con u lng hay sau khi 5 - 10 a con khc m
c bnh, gi l bnh sn hu.
Bnh ny n c th pht ngay hay my nm sau mi
pht. C khi ngay t hi trung nin hay n khi tui gi
mi pht u gi l bnh sn hu, ch khng phi ting
ni "sn hu" l bnh ngay sau khi mi .
Bnh sn hu l nhng bnh g ?
Bnh sn hu do nhiu loi "kh, huyt, m, thc,
thp, nhit" lin kt vi nhau, nn thng li ging, nn
ging li thng, nn bin ha li nh tr ri hip vi ni
thng hay ngoi cm thnh ut, thnh tch trong bng
lm ra:
-

Tro n g b n g v n l n t n g k h c r u t , k h i a u , k h i
khng. Tc ngc, y hi, ngc, vang vng nhc
u.

n khng c, n vi ming no, n ri tc bng,

ch thch n vt hay n chua, n ngt, cha y
bng giun.

m n h t h a y h i m u n n g x n g a l n n g c h t
c hng, khc no nh ht m, ht mn hay nh cc
tht nm ngay gia c hng, khc my cng khng
ra, nut my cng khng vo, nghn vt kh th,
lm mt. Nu c lc no thng c d th th khe
mt cht.

78

Tro n g b n g k t h n , k t c c . C c h n y b n g h i
(kh), ly tay nn vo n, ang ch ny chy ch
khc, hay tan ra lt sau t li. Cc hn y bng mu
bng tht, ly tay nn vo, ch no c nguyn ch
y , l m c h o k m n , t n g , x a n h x a o , v n g y u .

Ng chp chn, thao thc rt kh ng, gn sng mi

ng c mt cht th m mng.

Ti u , k h i n h i u , k h i t , k h i t r o n g k h i c t h t t h n g ,

m m tiu nhiu ln.

- i, khi lng khi to, khi nh kit l.
Ngi cn tui hnh kinh, khi tri khi st, khng thng
khng u, li nhiu huyt
trng, huyt hi.

Ngi cn tui c bnh y cng kh m th thai.

Tt c vn vn nh vy chng b chng n th b
chng kia l bnh sn hu.
Nn bit thm, bnh sn hu bi "ut v tch "
th khng ch nhng ngi sinh mi mc m nhng
c khng chng, hay c chng khng c bnh ut
tch, tuy khng hn l sn hu, nhng cng thuc loi
sn hu.
Ti sao mc bnh sn hu?
Bi khi mi sanh kh huyt va b hao tn, kh sc
hy cn non yu, cha n ung tm b iu ha cho
qun bnh nh trc hay c phn tng trng hn m c
bnh:
No v hon cnh thiu thn khng king gi c
p h i x n g p h a s n g g i , d i d u n n g m a h n g n o
m cm nhim vo.
No v hon cnh d tha li c chiu chung, n
ung khng chng mc, nhng ngon ngt tng vo
qu c, khng tiu ha kp nh tch li.
No v n chic, phi thc khuya dy sm, vt v
n u i c o n , k m n t n g , h a o m n k h h u y t t h m .

79

No v ghen tc ngi chng ph bc, ham m hoa

nguyt mi l, b b chn gi tnh xa "l gan chi lng
ngc", mu xu bo thai.
No v bun gin chng con b tha bi bc ru ch,
li bing cng vic nh ca, kh tc xung ln.
N o v m u d c h a s c h x n g p h a t m g i c h o
nhiu ngm lnh m nc d ng li.
No v mu non, sc yu yu ng chiu chung
mc tnh m tinh kh quy ph t cung.
No v nhng ngy hnh kinh cha sch m mun
p d lang qun, cng chp ming ng tnh cho qua
m m u c t n k h o.
Nhng

gi

cha

chng

hay

nhng

nng

th

nguyn ch i trung nhn m ng ca phng the,

t h y c n h n g o i c h n g c o n r u r t m l n g t ro n g g a n r u t
quay cung, mu hng ng li, nht trng trn ra, n
vo nghn hng khng tiu, mnh ngc ngy m mn
mi, ngh li tui gi n, lng vng lung nhng th
than.
PHP TR:
P h n l o i m t r m i l n g p h p , t ro n g d n g
c h n h t r t c h m i l h o n h o. N h n g n i c h u n g l n n
"thanh kh khai ut, tiu ha m tch " m thi, khng
ngh n thanh nhit ging ha cho nn vng gip rng
ni ny my ngi bn thuc thng dng mt bi thuc
sn hu.
BI THUC:
Hng ph: 1 cn tu
Nam mc hng: 1/2 cn tu
(Cn lng nhiu t ty , c tnh Hng ph gp i
Mc hng).

80

Bi thuc tuy trnh by c 2 v chnh, nhng cn

mt v na thuc loi b n v ngha iu tr khc
n h a u , n n t m h i u k s a u y: B o c h n g p h p ,
chung hai v tn nh, ry nh.
Ly giy bn (giy vit ch nho) th tt, loi dai,
c t t n g m i n g v u n g , m i b 3 p h n t y. X c t h u c t n
vo gia ming giy (liu cho va) cm 4 gc giy
dm li, thuc gia gn thnh cc, v cht u giy,
gc giy vo vi nhau, ta nh n bng cc hay nh cc
o di thi xa, nn a phng y cn gi "thuc sn
hu cc o".
CCH DNG:
Mi ngy ung 2 ln vo 2 ba cm (ung ri n
cm ngay, hay n cm ri ung ngay). Mi ln ung 1
vin hay 2 vin, sau ung quen thy d chu, mi ln c
th ung 3 vin. B vin thuc vo ming, ly nc m
nut ngay xung, ch nhai ch ng mnh rch giy,
thuc ri ra ng lm.
Thuc ny ng v nng, li hi say say, khng
ung lc i bng c, phi ung trc hay sau ba n
cm, l nh c hi cm m khng say, khng nng,
li mau tiu na. Thuc ny l thuc sn hu, tc ch tr
bnh kh tch, huyt tch, thc tch, tu tch, tr tch,
m t c h , p h n g t c h v. v. . . b t l u n g i t r , t r a i g i u
ung c c. Nhng ngi gi yu suy nhc qu khng
nn ung v nht l ngi c thai ch ung.
S VIC:
(Xin li, vi hng di dng cho d bit chuyn)

81

Tr c t a h y b i t q u a v c n h t n g c a n h n g l n g
c Kh, Hng Tch, Yn V, Nng Kh qua Thanh H, K
S i t i n g C h i m , H a n g N c v. v. . . d c t h e o m e n n i
vng M c, H ng. Ni chung, vng ny nh mt
thung lng, pha trc l sng y, pha sau l dy ni
Tr n g s n b a o q u a n h .
Hng nm 4 thng ngp lt, 8 thng kh cn. T
g i a t h n g 4 ( m l c h ) b t u m a m a , t h c l Tr n g
Sn trt xung, ph sa sng y chy vo, trn ngp lai
lng khp c vng, sng nc mnh mng, nhn nhng
l n g d n c y g i n g n h n h n g c l a o t r n m t b i n , i
li phi c thuyn, c thng. Nhng nh b lng Thanh
H phi ri rc tr n vo ven cc lng trnh ma
bo, sng nc c th nh tan mnh b, nhn chm lun
c nh b xung.
Ma lt xung, ngi lng Thanh H v vi lng
khc lm ngh chi li hu li v c rt phong ph. n
cui thng 8 nc dn dn kh cn mi c ng b i
li v lo vic cy cy mt v la chim.
S bun bn gn lng Thanh H c hai ci ch. Ch
S i ( l n g Tu y H i n ) m t t h n g 6 p h i n v o n h n g n g y 5
v 1 0 . C h S u ( l n g Tr i n h Ti t ) m t t h n g 6 p h i n v o
nhng ngy 2 v 6. Ch Su rng ln hn v ng o
hn ch Si. Tt c cnh tng v phong tc vng gip
rng ni ny khc vi min ng bng.
T i n h b c Q u H n h l m t h y t h u c , t u y m i
vi ba thng, nhng k ra cng c khch n khn cu.
T i m u a r i n g m t n h b u d i s n g T h a n h H ,
s t b l n g N n g K h t r n t . T i c h o c v c o n v o l m

82

n. T , cho n hi mt nm ti yn lng vng d

t ro n g n g h , t r c n h i u b n h , n g k h c h h n t r c .
Ri v nh b nh hp khng dung np, li v thn sc
yu khng cho chng ni vi ma gi bo lt, ti thu
m t c n n h c a b c G i n g ( N g u y n V n G i n g ) t r n
t thuc lng Nng Kh (st ngay ch nh b c) cho
vng chc v rng ri.
T i m u n n g h t h u c c a t i m r n g h n v t h n g
hiu nhiu kha cnh v thuc hn na mi cung cch
l m t h y c h o c h u o . T i v N a m n h m u a t h u c b c
(khi ti Lc Mn vi thn ph, ti mua thuc ca my
n g i t u q u e n ) e m v o N n g K h . T i n g h a i g n h
t h u c , c h a i v c h n g i b n h a i c h n i t r n .
Tro n g t h i g i a n t i n g i b n t h u c h a i c h . T i
thn thin vi hai bn hng (ng b Hai My ng
Giang v cha con ng Hai Si Danh Xuyn) cng bn
thuc hai ch
y.
Tro n g k h i t i v n g b H a i M y b n t h u c t i c h
Su, thy nhiu ngi hi mua thuc sn hu cc o m
m n h k h n g c . S a u t m r a m i b i t c n g i l n g S u
c n g M c R c h b n t h u c y t ro n g n h , c n b v t h
bn ngoi ch. Chng ti tm n hng b. B thuc
t ro n g m t c i t h n g n h t h n g t h u c l o . B c h b n c
mt th thuc y m ngi mua rt ng.
C h n g t i m u a m y c h c v i n e m v . i ! Tro n g
vin li l thuc tn lm sao phn tch m bit ngay
c t ro n g c n h n g v g ? ( Ta m t h y b t c h i h o n
tn dc). No ngi, no nm, no ngm ru, no ngm
nc, no t chy, co bi th 2-3 ngy, c hai nh

83

u quyt on ch c 2 v Hng ph v Nam mc

hng m Hng ph nhiu hn Mc hng.C hai nh
cng ch hai v y lm vin cc o bn hai ch. Thi
gian chng 6 thng tuy c bn nhng vn khng bn
c nhiu nh b Mc Rch m li cn c ting n
thuc ca b Mc Rch hay hn.
Sau chng ti hi d ngi quen thn ca b Mc
Rch, h cho bit thuc b bi cn c mt v Hong nn
n a . T i c n n i c h u y n v i n h i u n g i t h n g h i u y h c
qu nh, ai cng bo thuc sn hu phn nhiu phi c
H o n g n n . T i b n v i n g b H a i M y l m t h m H o n g
n n . n g b k h n g l m . T i m u a H o n g n n v c h r t
c n t h n , xo n g h a c h u n g H n g p h 4 p h n t h M c
hng 1/2, Hong nn 1/4 cng tn dy nh.
Chiu hm , xc mt mung con thuc, trn vi
cm, cho mt con ch nh n th nghim, con vt y
n nhiu, ri kim ch i ng. My gi sau, con vt
c h n g k u d y g h t m n m c h t c n g . T i s i h t ,
tic cng, tic thuc, chc chn khng phi ch di, ch
ti trong t dng Hong nn 1/4 l nhiu, hay cho con
vt n nhiu qu chng ? D sao ti cng khng dm lm
Hong nn na.
N h n g t i k h n g c h u t h t b i . T i n g h r a : H n g
ph nn hi mu ut tch, Mc hng thng tn hn
tch. Nu ch dng hai v y nn v thng tn th
hi mu ut v hn tch b nn v thng tn y n
bit ng no m ra, tt nhin phi c v g n y
r a c h o m n h m i m a u k h i c h . T i n h m y n m t r c ,
c lang Thun dy ti "gii biu th phi pht hn, cng

84

l th phi li h, tc l nh gic th phi m ca cho n

r a " . n g h a t h u c s n h u n y c n g p h i v y.
T i c h B a u t h a y H o n g n n , B a u t u y r t n n g
v rt c, nhng cho sao chy ht hi du th
gim sc nng v cht c. Ba u c sc khai thng ng
tr, ph tan tch kt, thng tiu li i, n thng hnh
rt mau cho m bng m ngi ch khng ng li. Vy
n cng "tnh tu bt th" nh Ph t.
Khi ung Ba u mun thng trng th ung
nhiu nc nng, mun ch t th ung vi ming nc
lnh. Ba u i chung vi Hng ph thng trng ch
t th rt hp tnh. Ba u li i chung vi Hng ph,
Mc hng l hai v n dc th cng rt ng tnh.
Ni cho ng, Ba u tuy l v thuc c tnh cp
ph rt mau, rt mnh, nhng sao chy ht du m
dng rt t trong mt t thuc th cng hiu rt mau, m
li khoan ha, khng s c hi i vi ngi c bnh
s n h u . B i v y , t i c h b i t h u c s n h u n y xo n g , t i
bn c rt nhiu.
Bi thuc sn hu ca ti, cng hai v v cn lng
n h t r n , t h m B a u ( b o c h n h n i s a u ) 3 n g c n .
Cng chung tn nh v bao giy nh cc o.
( T h i t n g h t ro n g m t t t h u c t n , c h a i v n h i u
ti 1 cn ri tu, m c 3 ng cn thuc sao chy
trn chung cng tn nt, ai c th tm cch no bit
c v th ba. Vy th thuc ca ng Mc Rch m ta
khng tm ra c c l cng nh trng hp ny).
Li cn bi thuc sn hu ca b Chnh Cht, ngi
l n g K S i ( Tu y H i n ) .

85

Thuc ca b cng ch c hai v: Hng ph, Nam

mc hng m ngc li Nam mc hng li nhiu hn
H n g p h . C n g t n n h b a o g i y v i n n h c c o.
Ngy no c phin ch Si, liu chng ch hp
ng, b b thuc trong ci ti con, i quanh ch mt
vng bn ht. Khi tr v mua cc mn n cho gia
nh. Sau b gi yu, con du b i bn.
Nh vy, bi thuc sn hu ny vng gip rng ni
c 4 ngi bn: ng Mc Rch lng Su, ng Hai My
ng Giang, b Chnh Cht lng Si, ti lng Nng
Kh. Vy th bi thuc ny rt hp vi nhng ngi c
b n h s n h u v n g y.
C C H C H T H U C :
Hng ph: (c gu, c c) ct b r, ra sch t,
phi kh dn, b ci gi nh tay cho tri ht lng r ln
nh, li em ra cho tht sch, phi kh, gi nt.
S lng dng nhiu hay t ty , chia lm 4 phn
bng nhau, t ch: 1 phn tm ru, 1 phn tm gim, 1
phn tm nc gng (ng pha nc l), 1 phn tm
nc tiu tin tr em khe mnh (khng tm mui). Phn
no cng tm cho t m, mt m cho thm ht
nc tm vo thuc. Sng hm sau phi kh, sao vng
t h m . M i p h n u t m , p h i s a o r i n g , xo n g s t r n
chung m dng.
V cay, mi thm hng, tnh n, ch thng kh,
ging kh, hnh huyt, ph tr.
Nam mc hng tc Thanh mc hng: (v rt, v
cy bi ta) co qua lp v sn si ngoi, ra sch
n h a n h t t ro n g , c t n h , p h i k h k h n g s a o.

86

V hi cay, cht rt ng, kh n, cng dng tiu

hi, ph tr, thng kh, st trng. Khng c c nn ung
nhiu ch hi cn co rut v say say cht thi. Khng c
mi thm nh Bc mc hng, nhng c tnh trm ging
hn Bc mc hng. Khi tn loi non mng v d tn,
loi gi dy v kh tn, nhng dy hay hn mng.
Hong nn: (v don) ngm nc go c mt m,
ra ra sch, gt ht lp v sn si ngoi, li ngm
nc go mt m na, ra ra sch, gt cho tht ht
sch lp v vng st tht bn trong, ch st li mt
cht gn vng, vt vng no d nh cng gt ht i, co
xo n g n g m g i m v i g i . r a r a s c h n h t t ro n g l n g
v , c t n h , p h i k h s d n g , c h s a o.
Li nhng ming c mu, c khoen u gt b i
ng tic, ch ly nhng ming v bng phng m thi.
V ng, tnh n, ch thng kh, ph tch, st
trng.
Hong nn c tn l v don rt c, ch di, khng
bit dng s cht ngi. Nn cn thn, nu khng quen
ch nn dng. Ngi i thng ni: "Nhn ngn, v
don". Vy th V don cng c nh Nhn ngn.
Ba u: (hay B u, qu Mn , qu Mn t) sn
sinh x Ba Thc bn tu gi l Ba u. Nhng n l qu
Mn t x ta, n c lm, ngi ta ch dng n lm
thuc nh b chut. Vy gi n l B u cng phi.
Qu n nh hnh tri to ta, mi qu c t 3 n 5
mi, v qu cng, v mi cng cng. B ra tng mi, p
b v cng, mi mi c mt ht nh ht Thu du, v ht
en hoc vng, v y cng cng nh ht Thu du, p

87

b v cng ny bc ly mt nhn. Mi nhn c mt lp

mng mng ngoi, nh tay bc i. Mi nhn ba ra c
hai mnh, nh hai mnh u lc (phng). Nhng gia hai
mnh y p vo nhau c mt ming mng trng mng m
nh gi l tim. Nh tay ly tim y b i, ch cn li hai
mnh nhn (trng hay ng ng trng) nhn sch. Nu
nhn thi, nhn en b i. e nguyn hai mnh nhn
(khng phi p nt b u i), b vo cho, sao chy
en, khi no khng cn thy x ra cht khi no na mi
c.
V c a y m n n g h n c t , c h t h n g t i u t ro n g
bng, trong rut rt mau.
(Khi gt ba v ny, du n dnh hai bn tay, nht l
u ngn tay, ra x bng tht k cng khng ht nng
c a y n g a y. N u s d i v o m t , m i , m i n g g c n g b
cay nng lu lm, nhng khng sao, ri n s ht).

88

17.

TR EM A CHY PHN TRNG NH NC VO GO

(T bch)

NGI BNH:
Khong nm 1934, mt em b trai, ngoi 2 tui, sc
mt ti, ngi b sa, con ng Phin, ngi lng Hng
Nng (Nng H) M c, H ng.
CHNG BNH:
a chy, i t, kht nc, ngi nh cho nc ung,
em ung cun cun, hai tay chong ra v c bt chn
vo ming m nhai, nhai khng c nc, tri ngi ln
dy da quy khc, kh m bng b c em khi kht y,
cho ung ri mun a ra m a khng c (a khan).
Lt li a chy ra phn trng nh mu sa, nh mu nc
v o g o m v t c u v n g c h y r a n h g i i , a xo n g x u i
v i p h t , l i t r i l n i n c , l i a , l u n l u n n h v y.
B n h h n m t n g y.
BI THUC:
Cp tc ly ngay chn go t b vo nc, vo ly
chn nc c cho em ung vi ming. Lin ti mi
Hot thch, Cam tho cho ung, ng thi sai ngi o
r du (du tm n) ra sch t, co v vng ngoi,
bc b li, ch ly v r, ct nt, mt nm tay nh.
Go t mt mung con v Cam tho vi ming ( trong
ti thuc mi). B c vo siu, vi chn nc, un
mau cho chn, rt ra ngui.
Em ang kht cho em ung, c cho ung n
thch. Nu hai tay n cm ly chn th khi n b chn ra
s thi.
E m u n g xo n g c h n n c y n m n g t ro n g l n g m
ri ng mt gic ngon, khi thc dy hai mt sng tnh
to, nhng coi v mt m khng i nc, khng a na
l i i n h i u . Tu y v y v n r t t h u c y c h o e m u n g
thm.
Bnh nh bo tp, ch mt thang thuc y m khi
hon ton. Tht nh thuc tin.

89

S VIC
Hm y, khong gn na m, c hai ngi trai tr
tay cm b uc chy sng n gi ca nh ti, ti nhn
qua khe b ro thy hai ngi quen, ti m ca, c
hai ngi bc vo ni: Tha thy, chng ti Nng H,
ng Phin c em b au bng a chy nguy lm, ng sai
c h n g t i l n m i t h y , x i n t h y l m n c u c h o.
T i n g h t n h m n h ( N n g K h ) n n h n g ( H n g
Nng) ng xa hn cy s, i b theo b , ng
trn, c rm, bn thu, li tri ti ma phn. Nhng ng
vi mnh l ch quen thn, li cu bnh nh cu ha lin
b o : C c a n h t u c n a l n , t i v o l y c i o t i v
ti thuc mi i ngay.
Ti ni sch s, kh ro qua loa, bc vo nh. ng
P h i n r a n c h o m i v o p h n g t r o n g . T i b c v o
thy phng quy kn, li t mt l si ln gia phng,
khi m nng nc, mt ngn n du khng nh sng.
T i n h n k m i t h y m y b a n g q u y q u n xo a d u
c h m b n g c h o e m b . T i c m l y n l i g n xe m c h o
em b, em ang n ngi h ming i nc, ti nhn
thy li kh, mi c mu ho en, ting khc
khn khn,n tay vo bng em khng y khng cng,
b i t l k h n g p h i a u b n g , l i n e m a v t r a b i t r
phn trng . R vo mnh em nng hm hm, tay chn
c n g m , xe m c h t a y m u i c o n g q u e o q u a p h o n g
quan th u ln kh quan.
Xe m xo n g , t i q u a y r a n i v i n g : B n h c a c h u
n n g l m , n u c h a t h u c m l m l n m t l y s n g u y.
ng b c bng lng ... cha dt cu, b Phin ni
n g a y: C h n g t i b i t b n h c h u n n g l m , t h m q u a
ti nay, ung my th thuc chng bt cht no, m
bnh cn nng hn, gi mong c thy, xin thy cha cho
chu.
Nu vy, xin ng b cho b ngay bp si, m ca cho
thong v bo ngi vo
ngay chn nc go t c cho em ung my ming.
T i m i t h u c c h o e m u n g
-

90

v bo ngi i o r du (t t tm, nh ng c
vn du).
Tro n g l c n g i n h i o r d u . T i c m n l i
bn tm nc mau mau mi thuc. Nc cha thy li
thy ngay vi ba ci chn bt cn dnh cn thuc rt mi
M c h n g v G n g v i m y l d u n n g . T i n i v i n g :
Nhng loi thuc ny cha bnh u l git ngi va
ni va gt ht xung t v choang chong m ng v
ngi nh khng c g t ra bt bnh, li cn cho qut
dn i. Sau c nc, ti mi thuc cho chu v r du
em vo, ra, ct v sc cho chu ung nh ni
t r n .
Ke t l c t i t i n h n g P h i n , xe m b n h v c
thuc cho em b ung, ri em ung c khi bnh
n g a y. T h i g i a n y c h t r o n g m t g i e m l i k h n g k h
vui mng cho ng b Phin v c gia nh ng c nh
th khoan khoi tht l mau chng. By gi ng mi mi
ti ln nh ung nc v nm ngh. Nhng ti ring ngh
v bnh y cho ung thuc y l ng y l, ti sung
sng v mng cho ngh ca mnh, u c bit g n
mt m ngh.
Lt sau, ng cho by tic thnh son, ng v ti n
u n g c h u y n t r v u i v . Tr o n g l c t i x i n l i n g v
chuyn my ci chn.
-

Tha thy, nu khng gp thy th chu n cht,

vic y mi l vic ln, chng ti bit ly g cm n
t h y.

Ti c xo n g , t r i g n s n g r . T i c o t r a v , n g
b Phin ni nhng li cm n chn thnh v c gia nh
ra tn ca ngoi tin chn.
Sau em ung thm Sm Mch 3 thang ly
li sc (Nhm sm, Mch mn, Ng v, Cam tho).
S U Y X T:
v bnh t bch (a chy, phn trng) trng l mu
sc kim kh, Ph thuc kim, mu sc ca Ph l sc

91

t r n g . B n h n y g i l T b c h , h a y P h t c n g l
mt.
-

Hi ti sao Ph t cng nh hi ti sao Bch t?

Bi tr em ht th phi kh nng hay cho chi

ngoi tri nng vo tm nc mt, kh nng chy
vo (cm th) cho n nng hay sa m nng lm
cho Ph nhit pht t.
Ti sao Ph nhit li pht t?

Bi nng ca Ph chy nha trng ca Ph ra, cng

nh kim kh b vo l la, kim kh chy ra.
Ti sao Ph t m chy ra nhiu vy?

Bi Ph vi i trng l ng kh (Ph thuc kim,

i trng cng thuc kim). Ph t th i trng
cng t, hai tng ph hp nhau th t ra nhiu.
Ti sao phi kht?

Bi khi y T th kh nng, khng sc sinh kim

k i m s i n h t h y. N a y l i t h y t r a n h i u t h P h
kim cng kh cn nn phi i nc. Nu lc y ta
khng nhn k c thy a chy l bo T t ri cho
ung thuc n T li thy, tt nhin T cng kh
cn, cng kht v c chn bt m nhai cng cha
. Bi vy, T kh cn li cn tng thuc n T
li thy vo th cng kh cn hn m li kh, mi
ho en. Li cng bi kim khng sinh thy th thn
ha di cng xung ln i nc.
Ti sao ting khc khn khn?

Bi Ph thuc kim, kim ch pht thanh. Khi a

ra nhiu th thy kh cn, thy kh cn th Ph ht
du hn l ting khc phi khn khn.
Ti sao i t?

Bi Ph kim t ra nhiu th Ph kh suy khng lu

hnh mnh m cho nn i t (ch bnh tiu thy
bt a, i do ph kh bt hnh). V chng t ra
nhiu th cn nc u m i, iu rt d hiu.

92

Thuc t bch tn:

1 . Ta n g b c h b : 3 n g c n , v n g t , k h h n , t n h
sp. V thuc vo Th thi m Ph kinh, ch t Ph kh
nhit, kh Ph t, b Ph nguyn kh.
2. a ct b: 2 ng cn, v ng, tnh hn, ch tr
nng ngoi da, t thn ha.
3. Cam tho: 1 ng cn, ch t ha gii c.
4. Ngnh m: (go t) mt mung con, ch iu
ha Dng minh V kinh.
N g u y n p h n g c h c 3 v t r n . N h n g t i t h e o b i
Gia v t bch thang ti thm v th t. (Nguyn
Phng Y hc nhp mn quyn 7, mc phng th,
nguyn phng ny gi thch ngha r rng mc
ng b, ng t trong quyn ng y s in ca nh
Ninh).
B n h t b c h u n g n g a y T b c h t n n y l n g l .
N h n g t ro n g l c m k h u y a k h n g t h u c m l i c p
thi, ti bt b l si, m ca phng kh un nhit
cho nh th, cho ung nc vo go gii nhng cht n
nhit ung trc.
T i l i c h o u n g H o t t h c h , C a m t h o l y n g h a
thin nht sinh thy gii th kh, t Ph nhit v
s i n h t h y c h o P h h t k h t . Ti p , c h o u n g Ta n g b c h
b, Ngnh m, Cam tho (thiu a ct b) t Ph ha,
b Ph kh l khi.
gii c, sinh thy, t ha v b Ph kh
th Ph nhun mt ht kht, Ph kh lu hnh iu ha
th i nhiu tt nhin khng a chy na.
CH :
Thuc ny ch tr bnh t bch, a chy phn trng
c p t n h l r t h a y. C n a t r n g c h a y h i l n g s n g
p h n , n g y i v i l n , k h n g k h t n c , b n h k o d i
5 - 7 ngy, l T V h hn,n ung khng tiu phi ung
thuc n nhit kin t ch khng ung thuc ny c.

93

Li nn ch cho tht r rng: Bnh t hong, a

chy phn vng l T V hn, nn ung thuc n V hn;
Bnh t bch, a phn trng l Ph nhit, nn ung thuc
Ph nhit. Nu t hong m ung lm thuc t Ph nhit
(tc bi thuc ny) s a chy thm ln. Nu t bch m
ung lm thuc n tiu T V s kht v a chy thm c
t h n g u y.
Vy khi gp bnh tr em a chy phi nhn nh
phn trng hay r rng, ch hp tp, ch coi thng
s a b n h n h n n c h k h k h n . N g o i v i c s u y x t
v b n h , v t h u c n i t r n . N i v v i c t ro n g k h i t i t r
b n h c h o e m b c o n n g P h i n n y. T i s a o t i l i v t n h
hay hu p v my ci chn bt ca nh ngi ta?
Tha khi m tay ti gt my ci chn bt xung t,
no ti c bit g! n khi nghe ting v choang chong
ti mi sc tnh. l bi ti dng nhng loi thuc
Mc hng v Gng y tr mt bnh t bch ca tr em,
con mt nh khc ri vi ngy sau i tay sang thy
khc, cng chu nhn a b y cht.
i ! Vi c y c n g h i m i t r o n g t m t r t i , n n k h i m
ti ngi thy mi thuc thm y ti gin trch mnh, ti
run s m ny sinh ra c ch bt thng, no ti c bit
g!
T sau mt vic lm , ti gp bnh t bch ca
tr em, ti tr c rt nhiu. Ni ci bnh con ng Phin
ny, ti cng quyt on rng nht nh em ung ny l
phi khi.
Tht ng nh li. cng l vic lm n ti m
ti li hnh din t ho na.
NGI BNH:
Khong nm 1961, em b trai tn Lm, ngoi 3 tui,
con ng b Nhung 137/55 khu ch s rc, ng Pht
Dim, Si Gn.
CHNG BNH:

94

a chy phn trng, vt cu vng, kht nc ch tay

v o c h n , c h k h n g l a k h c . B n h h n m t n g y.
BI THUC:
Tr c c h o u n g n c v o g o. L i n , c h o u n g n c
s u i V n h H o , s a u u n g m t t h a n g T b c h t n n h t r n ,
em khi.
S VIC:
Hm khong 8h ti, b Nhung ra nh ti (nh b
ti nh ti khong 200m) ni: chu Lm n a chy m
k h t n c d l m , m i t h y v o xe m c h o t h u c c h u
ung.
-

T i v o n g a y , n h n t h y c h u a n g i n c . T i h i ,
t qua ti nay, chu kht, ng b cho chu ung
nc g?
Nu nc go rang , ch nc Gng cho ung, chu
ung nhiu lm ri m vn kht.
T i n h n c h u s c m t h i m t , r v o n g i k h n g
nng, tay chn bnh thng v nhng nt co gi
t m y n g i . T i h i , c h u a r a p h n t h n o , c
tanh khng ?
Chu a ra nh rt, m phn trng nh sa, khng
tanh a nhiu, lt li a.
Chu c i nhiu khng ?
Chu i t lm m nc i nng.
T qua ti nay, ng b cho chu ung nhng thuc
g ?
T i m i r a c h m u a m t g i t h u c t c p c u c h o
ung ht hai ln.
y l c h u b b n h t , b i t ro n g n g i c h u n n g
qu, xin hy ly ngay mt chn go t vo ly nc
c cho chu ung gii cht thuc nng ung
trc, ch cho ung nc go rang na v cng ch
cho ung nhng loi thuc nng nh T cp cu hay
L c t h n h o n , l i c n g c h xo a d u , c o g i n a .

N g i n h e m n c v o g o c h o c h u u n g . T i c n
n g i l i xe m c c h c a c h u , t h y t m t l n t h t n g
p h n t r n g , t xo n g c n i n c . T i t h o n g n h n t r o n g

95

t c a n g t h y c h a i n c s u i , t i x i n r t n g a y n c
sui kia mt chn cho chu ung. Xong ti ra v ht
thuc.
H t t h a n g T b c h t n n h t r n . L t s a u , t i e m
thuc vo.
(ng ni) Sau khi thy ra v ti cho chu ung mt
ly nc sui na, gi thy chu nm yn.
-

D . T h l n g r i , h c i n c n a c r t n c
sui cho ung. ng thi xin ng b cho sc thang
t h u c n y c h o c h u u n g . T i r a v .
Sng hm sau, ti vo sm thm chu.

(ng) Ti hm qua ung nc sui, chu khng tiu

chy na, nhng vn cn i ung nc m ung t thi,
t lc khuya sc thuc cho chu ung vi ln, chu
k h n g k h t n a . G i t h n g n g o n k h n g l n l n . T i c h c
chu khi ri, v khi chu ng, ti thy hi th nhp
nhng nh lc khe.
(B) Cm n ng thy, nu khng c ng thy m
nh c cho y thuc nng vo th chu cht. H hn!
S U Y X T:
Nhng bnh t bch, ti u cho ung nguyn
p h n g T b c h t n . T i t r c r t n h i u , k h n g t h
n h h t m k r a n i y. N n t i c h n i h a i b n h n y
lm in hnh.
N i v b n h t h e m s 1 n n g h n e m s 2 . Ta k h i
bn ti.
Ni v thuc th cng c iu
S U Y X T:
Ti sao em s 1 ung thuc Lc nht (Hot thch,
Cam tho) khi kht m em s 2 ung nc sui cng
khi kht. Vy th nc sui cng c cng dng sinh thy
nh Lc nht sao? Hay ch l bnh nhit kht c ung
nc mt l khi, ch cn phi Lc nht hay nc sui g
c. Lc nht hay nc sui cng ch l nc mt.

96

T i t h i n n g h : L c n h t s i n h t h y , n c s u i d n g
m, m thy thnh th dng ha ging, ch khng th
ni u m bo hai th y ch l nc mt. Cn bi T
bch tn em th 2 ung v th khng phi bn. Em s
1 u n g t h i u v a c t b m c n g k h i . V y t h t ro n g
n thuc y c th b v a ct b c chng?
T i t h i n n g h : a c t b k h n g t h b c . V c
a c t b m i t c t h a t h n n x n g l n , l m
nng lp da tht, nng trong xng, kht nc. a ct b
cn lng huyt, ch kht na. Em s 1 ung thuc
khng c a ct b m cng khi l may m em khng
c bnh t ha thn. Nu em c t ha thn, n xung
ln i nc m khng c a ct b th hn l cng cha
khi. Vy a ct b khng th b c, d c t ha
thn hay khng.
Ni chung, bnh t bch d c ung nc vo go,
t h u c L c n h t , n c s u i c n g c h l h t r t ro n g l c
cp thi, ch khng th b nguyn phng T bch tn
m b o r n g k h i c . V t ro n g p h n g y c Ta n g b c h
b l ch yu tr Ph nhit t bch.
M t l n n a x i n n i q u y t r n g : Tr b n h t b c h ,
chnh mt ngi thy thuc phi nhn thy a tr a vt
phn trng, khng c mi tanh m kht nc mi ung
c T bch tn. nhn ng m cho ung th khi
n g a y.
Nn bit thm: Bnh t bch bt lun loi no m
tr ng thuc rt mau khi. Bnh t hn bt lun loi
no d tr ng thuc cng chm khi.

97

18.

THNG HN MI PHT, C TH NGANG TT M CHN

NG NG TRUYN KINH CA N C CHNG?

Tr n g h p 1 - U N G P H T M C M N I
NGI BNH:
C Ca Cm gn 60 tui, ngi lng Ha Lc, M c,
H ng. C hin lnh khe mnh, lm ngh nng, tuy
gi m vn rt tru ra ng cy ba.
CHNG BNH:
Ngi hi s lnh, pht nng, nhc u, au mnh,
c n g x n g s n g v k u n n g h a i c o n m t , k h t h . B n h
m i 3 n g y.
BI THUC:
Ung Ph t vi my v g na khng bit. Hm sau
ht nng, tnh dy, ch cn mt m ngi thm en.
CHUYN BNH:
Sau 7 ngy mc ung nht sng i, pht
nng rt d.
BI THUC:
Phng phong thng thnh tn 3 thang, ht
nng. Tin phng hot mnh m 6 thang tn ht
mn. Thc l tiu c 5 thang, khe.
S VIC:
C C a C m ( h a i c h C a c m t a c n g n n b i t q u a
c h o r n g ) . T h e o t c l l n g v n g y:
V d: Ngi cha tn A, khi c a con u lng t
tn B th by gi ngi cha tn A i sang tn con l ng
B (tn con). Khi anh B c con u lng t tn c th by
gi ngi ng tn B i sang gi c c (tn chu). Ngha l
cha c con th ly tn con gi cha, ng c chu th ly
tn chu gi ng. y trng hp c Ca cm, Ca l tn
c o n , C m l t n c h u . N g i t a g i l u n c h a i t n C a

98

cm. Chnh tn c l g t ngi bit (khi i tn ch ly

tn a con u lng, bt lun trai hay gi. Ngh cng
vui, trong nh ng, cha, chu 3 ngi cng mt tn.
n g A , a n h A , t h n g A n h n g l c t r a n h g i n h c h i l n
nghe cng vui tai).
C C a C m v i c L B Tr c ( c N g u y n V n Tr c )
l m l t r n g c b h , n g i c n g l n g , c n g x m , l i
ch thng gia.
T i n v n g y l m t h u c . Tr c c h a b n h c h o
my ngi trong gia nh c B, dn dn lan n nh c
Ca cm. Sau ti hu nh gia s ca hai nh y, khong
h n m t n m . K h i c C a c m b n h , c Tr c s a i n g i
cho thuyn n (Nng Kh) nh ti mi ti ln cha
bnh. Lc y khong 8h ti (t Nng Kh n Ha Lc
theo ng sng cong queo khong chng 2 cy s) ti
cng vi mt tiu ng tn Sng ti thuc xung thuyn,
n ni khong 9 gi 30.
T i xe m b n h c C a c m a n g l n c n n n g r t d ,
nhc u, au mnh, cng xng sng, da tht kh, cn
k u n n g c o n m t , k h t h , m c h p h k h n l i h i c p
sc.
Xe m xo n g , c B m i t i v n h c u n g n c .
-

Tha c, bnh c Ca cm thng hn mi 3 ngy,

thanh nhit gii biu ngay vi thang l khi.

T i a n g m t i t h u c , t n h i n x u t h i n m t n g
vo nh c B. ng thy ti v c B ch gt u, chng
cho hi nn li, ri ng nhn vo ti hi c Ph t
khng? (hi bung lng).
-

C Ph t y, ti va ni va a ra.
ng git pht ngay gi Ph t ni tay ti ra ca i
lun chng ni cu no.
Tha c (ti), th l th no? ng no y, c ch l
lng vy ? (ti thong nhn ng ta l ngi cao
nh, khong ngoi 40 tui, qun o lum thum mu
cho lng, iu b nhanh lu tu, hp tp).
T h a t h y , n g i l m t n g l a n g . Tr c k i a
chng ti y cha c bit thy, gia nh chng

99

ti vn ung thuc ng, ng lang Bng. lu lm

khng thy ng n, nay ng li n, c l c cm
bnh nng, cc chu bn nh y n mi ng v
chng ? Xin li thy ti sang hi.
Tro n g k h i c B i , t h y t r t i d n t i t h u c ; t i
gin mnh v xu h vi tiu ng. i! Lang vi l g th
ny, m cc con c cm v c B chng ni vi mnh mt
ting.
C B v: Tha thy, trong khi ti cho ngi i mi
thy, cc chu bn n khng bit, n li i mi ng
n y. n g n y l n g l a n g P h t , n n n g g i t l y g i P h
t c a t h y.
-

! Tha c, ti nghe vng ny c ng lang Ph t,

vy l ng ny, nay ti mi bit, nhng cng cha
nhn r mt.
Tha c B, nh vy l c Ca cm bn y by gi
ung thuc ng lang Bng, xin c lu , bnh y m
ung Ph t c th nguy . Sao ng lang Bng li t
cao qu vy, gp bnh kh th bn nhau m tr c
sao? Chng c t cch g, git gi Ph t tay ngi
ta ri i mt dng. Nu vy, ti xin php c, ti v.
Tha thy, vic ny l ri, li ti ti m cng khuya
ri, thuyn b hi kh, xin thy nn li vi gi.
( S u y n g h l u l u ) V n g ! T h y t r n h p h i n m l i .
Tu y n h i n t r o n g t m m u n l i xe m b n h v t h u c
y b i n c h u y n r a s a o ? T i t h m n g h c h c n g l a n g
ny chng mch lc g, cho ung Ph t ngay ch
chng chi, m Ph t i vi loi no? Kh dc,
huyt dc, phong dc?

V i g i s a u , n g h e m y n g i n h n i v i n h a u : n g
cm bt nng ri m sc mt ngi thm en li.
Nghe vy, ti thm ngh: Thn nhit mch hng, th
phi thanh nhit pht hn, khng pht hn li cho
ung Ph t. Ph t l loi tu tn kinh lc sao li en
ngi li, chc ng ny cho ung Ph t trong thuc
t i t n g c . Ti t n g c m c P h t t h c h n c n n n g
cng mau. Cn nng chn li th t nhit vo mu m

100

en ngi li. Nu vy m bnh khi th Ph t tit

ngc n chn ng ng truyn kinh ca thng hn
s chng sao? Nhng hi rng t nhit y n en ngi
li ri n i u?.
Tr i g n s n g r t h y t r x i n p h p c B r a v .
C cn gi li lm cm.
-

Cm n c, xin c cho v. Hm nay ti cn c phin

ch Su.
Nghe vy, c B thn ra tn bn n thuyn cho v.

Ngi thuyn ti thm ngh: Sao mnh li a gi Ph

t cho ngi ta git ly, hu nh mun lm nhc mnh?
S a o l c y n g u q u v y. B a o n m l m t h y t h u c , t r n g
hp ny l mt, t y tr i, mi khi ngh n hy cn
cm gin. cng l mt bi hc.
Tu n l s a u , a n h C a c o n c C a c m l i x u n g n h t i
m i t i l n xe m b n h c h o c .
-

T h i c m n a n h , m i t i l m g ? T i k h n g i u .
T i i n g l a n g B n g l m n h c , m i a n h i v m i
ng lang Bng (ti chng hi c bnh g).
Anh xin li, van ni mi i.

Nht nh khng i.

A n h v , v i g i s a u , c h n h c b Tr c t h n h n h n
xin li v mi i.
T i t r n g c , r a i v i c .
n ni c Ca cm ang ln cn nng nh trc v
ngi nh m chn chiu vch i bn phi ca c
xe m c i m n s n g t o b n g q u xo i l n p h a t ro n g
i gn hng, nhn thy m s cho s au nhc. Ngh li
chuyn c, nhn sc ngi c khng en my na.
-

Tha c B, hm trc ti trnh vi c, bnh c

y m u n g P h t n n l u . B y g i b n h l i l d o
Ph t tc hi.
T h a t h y , t i c n h l i t h y d n c u y.
Gi ng lang Bng c y khng cc anh?
Tha khng.

101

Chc khi c nh au li, cc anh c i mi, nhng

ng khng n phi khng?
My anh u im lng.

Gi cc anh lm n cho ti bit tht r rng, sau khi

c ung thang thuc u tin m ng lang Bng ly
gi Ph t ca ti v ct th bnh c bin chuyn ra
sao ti tnh thuc ct cho c ung by gi.
Tha thy, sau khi ung thang thuc u tin, ci
nng h xung dn dn th sc ngi cng thm en
d n d n . N g i t u y c t n h m k u c n h n g h n ,
mun e m e khng ra v mt phi ly hi m th,
l i b o t r n u n h s a y s a y c h k h n g n h c u .
c ri, cm n anh. Tha c b v cc anh, bnh
c by gi ung thuc khng mau khi c nh
trc v ng gi 60 tui, bnh nng n vt cho hai
ln th sc phi yu i, chng li c vi bnh c
phn kh khn. Thuc ch c th bt dn dn. Ngoi
ra c nh cn phi king trnh khng cho nhng
ngi d dy vo thm, ci mn n thm en li th
n g u y. B y g i x i n c c h o n g i t h e o t i l y t h u c .

T i
thang.

ct

Phng

phong

thng

thnh

tn,

Sng hm sau, anh Ca xung sm ni c con ung

thuc vo i cu mt ln c nhiu v dm dp m hi,
bt nng.
T i c t h a i t h a n g n h t h n a n h n g b i h o n g ,
Phc tiu.
Hai hm sau, anh Ca li xung sm ni: C con
ht nng v tnh to, i n, ch cn ci mn sng
au.
T i t h y c n p h i l n xe m c i m n . T i n i , c
n g i d y c h o h i t t . T i xe m c i m n , t u y c n s n g
n h n g k h n g n n g m y.
T i v c t Tin phng h o t mnh m , 3 t h a n g l u n .
Nhng sc bng nc l khng sc bng ru, ch mi khi
ung ch vo cht ru m ung. Sau 3 ngy, anh Ca
xung ni: Ci mn ca c con nay ch to bng qu trng

102

g m n g a l m . T i c t l u n 3 t h a n g n h t h n a . M y
h m s a u t i l n xe m l i . C i l i , r a v o c m c i
m n c h c n n h c i h c h k h n g a u n h c g c . T i v
ct my thang Thc l tiu c. C khi hon ton.
S U Y X T:
Ni v bnh v thuc khi mi pht.
Nng mnh d di, khng phi nng hm hm, nhc
u, cng xng sng, l bnh thng hn cn Thi
Dng kinh, nng hai con mt, kh th l bnh chuyn
vo Dng Minh kinh, tc l hai kinh dng hp bnh,
mch ph khn hi cp sc, bnh mi 3 ngy vn cn l
biu chng.
Bnh nh vy ch Cu v khng hot thang hay T
v t h p v i Ti u s i h , t h m P h n g p h o n g , K h n g h o t
vi thang thanh nhit pht hn l khi, c g u m
rc ri li thi. Nhng chc ng lang Bng khng cho l
thng hn s chng, ng bo nng lnh y l thng
hn n ngc nn ng kim Ph t.
Lun v chng sau khi ung thuc y nh nghn
c , m u n e r a m k h n g e c v t r n u n n h s a y
say, hn l ng dng Thng sn tit ngc. Thng
s n m d n g s n g t h n p h t t h v s a y s a y.
Tr o n g b i t i t n g c t h n g c n h n g v :
Thng sn, Binh lang , Tho qu, Thng trut, Hong
c m , Tr n b , T h a n h b , M c h n h a , S n t r a , B c h l i n h , B n
h , M c h n g , C a m t h o v. v. . .
Nu ng dng tit ngc th th no cng c Thng
sn v mt vi v g trong ri c thm Ph t. Bnh
n n g t h u c t h n g h n s c h n g r r n g , v t t r c v n
k h e m n h , c c n s t r t n o u m b o l n n g c
ri cho thuc tit ngc. K ra cng ng s.
Nhng ti sao n li rt cn nng ngay?
-

Bi Thng sn chn li.

103

Ti sao chn li khng pht hn m m li thm au

ngi?
-

Bi ngoi t mun chy vo th Thng sn chn li.

Ngoi t bt xut, bt nhp

th ng li c nhc m thm en ngi.
Nu khi hn t c nhc m thm en ngi y,
ng cho tn hn hnh huyt c l cng khi. Nhng c
cho ung tit ngc th hn t y bin thnh nhit c
m dn li pht ung i.
i! Ngoi t thm en ri dn li kt ung c i
l may m sng. Nu thm en y bin thnh nhit huyt
th phi cht, m cht th bo l bnh nng qu khng
cu c, ch ng lang no nhn li.
Ni v bnh v thuc khi ti pht:
Khi c Ca cm ti pht bnh nng nhc u, au
mnh ny l do c kt lm mn i tay ln, ch u c
c n l t h n g h n t h i d n g s c h n g n a . Tu y n h i n ,
bnh trc b Thng sn chn li, Ph t chn ng th
d s a o n g o i t v n c n l n g v n g t ro n g n g i c h a s
tn ht m ni nhit hy cn cha ng rt nhiu cha
thng hot c th kh huyt ngng tr, biu l u
t h c , c h o n n t i c h o u n g Phng phong thng t h n h t n i
t m t t h a n g , g i i c b i u v l . Ti p u n g 2 t h a n g
na (m b i hong, Phc tiu) cn phn ngoi t
no th gii tn cho ht m thng ha huyt mch. Nh
th, tuy cha tr ung c m l tr.
Sau khi con ngi gii biu, ha trung, by
g i m i e m Ti n p h n g h o t mnh m 6 t h a n g m t n
t i u t h n g , s c b n g n c l, c h c h t r u v o u n g ,
khng sc bng ru, s cht ru c th ni nhit
chng? ung nh vy l ng lc, l va vi sc ngi,
cho nn khng lm nung m m tan ht.
K ung Thc l tiu c tn 5 thang bi b
kh huyt cho ngi gi m bnh nng hai ln hu ly
sc li. Bnh nng lc gn khe m ng rng cn d c

104

chng th bi b kh huyt nhiu m tiu c t kh

huyt thng c, lm sao khng khi bnh c khe
mnh.
Tha, tr bnh hn nhit ti pht, kt c lm ung
ca mt ng gi trc s tn, thng hot ri tn tiu
thng, sau bi b kh huyt m tiu d c. Nh th, tr
php c c l tun t m ng cch chng?
Ni v ng lang Bng v nh bnh:
(iu ny chng cn ni ra y cho nhm tai, nhng
cng nn lt qua bit cch i x khi gp lc y tr
no khc m ng bin cho tinh) C Ca cm mi ti
trc, khng ung thuc ti, li ung thuc ng lang
Bng l ngi n sau. l ng lang Bng n y ly
th lm quen thuc lu, hp tp v ly m cha, ch
cng chng phi nh bnh trng thy ny ch thy kia.
Khi ng lang Bng git gi Ph t i mt dng, chc
n g t i n r n g b n h n y c P h t t h p h i k h i . Ti c r n g
khng c gp ng i nhn, i nh m hi ng
bnh ny ti sao ng cho ung Ph t? C l ng khng
tr li chnh xc c, hay ng c bin lun cch no
chng na cng khng th thun l m lt tai. Vy th
n g c h l t h y c m t m n t r s t r t r n g t h m P h
t m thi, ch c hc hnh g!
Thit ngh, chng ch trng hp ny, cn nhiu
trng hp tri khuy na, nhng ng thy khng chu
hc mi khi gp bnh kh khng cn ti g khc hn l
ly Ph t lm cm nang khoe hy coi chng! ng
lang Bng lm nh vy t ra ng rt l mng, thiu lch
s x g i a o t ro n g y g i i m l m c h o t i v c b Tr c v i
n h b n h l c y c p h n n g n g n g k h x v y.
Cn v nh bnh trong lc m khuya s rng bnh
nng ca ngi cha c kh khn cch no chng, nn
mi thy n, mi thy kia sinh phin h. Thc ra ch
lng hiu tho m thi, khng ng trch.
NHNG BI THUC:

105

Phng phong thng thnh tn:

Phng phong

3 ng cn

Ct cnh

2 ng cn

Bc h

2 ng cn

Bch trut

3 ng cn

Xuyn khung

2 ng cn

Kinh gii

3 ng cn

Xuyn quy

3 ng cn

Hot thch

5 ng cn

Cam tho

2 ng cn

Thch cao

3 ng cn

Sn chi

2 ng cn

i hong

3 ng cn

Lin kiu

2 ng cn

Sinh khng

Hong cm

3 ng cn

Phc tiu

3 phin
3 ng cn

Phc tiu ngoi. Cn tt c vo siu ln.

Sc 3 ln. Ln th nht 5 chn nc, un cn 1
chn y, b Phc tiu vo quy tan m ung 1 ln. Ln
th hai, vo 4 chn nc un cn 8 phn ung. Ln
th ba vo 3 chn un cn 6 phn, ung.
Sau , 2 thang na, mi ngy mt thang (b i
hong, Phc tiu), sc nh thng m ung. Ngi bnh
ung lc no cng c, khng cn no i (bi thuc ny
m c T h n g h n d n g d c t ro n g Y h c n h p m n
quyn 3).
Tin phng hot mnh m:
Xuyn sn gip 3 ming ln sao vng.
To thch

2 ng cn

Mt dc

2 ng cn

Quy v

3 ng cn

Thin hoa phn

Cam tho
Kim ngn
hoa
Xch thc

2 ng cn

Phng phong

2 ng cn

3 ng cn

Xuyn bi mu

3 ng cn

3 ng cn

Bch ch

2 ng cn

Nh hng

2 ng cn

Trn b

2 ng cn

2 ng cn

Tt c chung, ly nc sc ung thang,

mi ln ung ch vo cht ru.
Thc l tiu c
tn:
Sa sm
3 ng cn

Cam tho

1 ng cn

106

Xuyn
2 ng
khung
Bch
3 ng
linh
Xuyn
3 ng
quy
Bch
3 ng
trut
Bch
3 ng
thc
Tt c chung,

cn

Hong k

4 ng cn

cn

To thch

2 ng cn

cn

Ct cnh

2 ng cn

cn

Ngn hoa

2 ng cn

cn

Bch ch

2 ng cn

sc ly nc ung.

( H a i b i t r n m c T h n g d n g c h t r p h n g t ro n g
Y tn kim gim quyn 2).
Tr n g h p 2 : U N G B N H V T N C M A ( c h t )
NGI BNH:
N m 1 9 2 1 , a n h t i L X u n Q u n g 2 4 t u i ,
T n g s , d y h c k i n h L n g , N a m Tr c , N a m n h .
CHNG BNH:
chng.
BI THUC:
Huyt ph trc thang: Xuyn khung, Xuyn
q u y, o n h n , i h o n g , X c h t h c , C a m t h o
( b i t h u c n y t i k h n g n h s c h n o ) .
Anh ung
vi ngy cm
(Thng trut,
linh cm a.

2 thang khng a ra mu, ch a lng, ch

hu nh t li, cho ung Bnh V tn
H u p h c , Tr n b , C a m t h o ) , t h m B c h
Khng cm c a, sinh hn m (cht).

S VIC:
A n h L X u n Q u n g , a n h r u t t h t c a t i , n g i
anh va tm thc, trng tro, p trai, ho hoa phong
nh, li c s o hoa, tnh tnh linh hot, giao du nhiu
b n b , n h i u n g i t r n ( c h c , i n h c ) .
Khi anh dy hc kinh Lng, tr mt nh thy
lang. Thy lang ny l anh h, m hiu thuc gn bn
kinh Lng, t tn hiu l T c (c v nh ting Th
c ly nh hng ting thy thuc hay ca ng
S m H o i L i n h B i n ) !

107

Khi anh Xun Qung ung Huyt ph trc h,

li ung Bnh v cm, khng cm m pht hn m,
t h y l a n g a n h h s c h o n g i n L c M n Tr i ( n i t h n
ph ti tr lm thuc) ni vi thn ph ti (t kinh Lng
n L c M n Tr i n g b c h n g 1 5 c y s , k h n g c
xe ) .
T h n p h t i v t i t c t c i n g a y. e n n i , n h n
ngi hn m khng bit g lung nhng au lng. Thn
ph ti hi:
Bnh tnh em lc ban u th no? Anh cho ung
thuc g m hn m th ny?
T h y l a n g a n h h n i u u i : Tr c e m n n n g
lnh nhc u, con cho ung Huyt ph trc . Em c i
a vi ln h cn nng. Con mng. Sau a mi khng
cm, con cho ung Bnh v cng khng cm, ri m hn
m, con s, cho mi ng.
Thi! Thng hn s chng, anh khng pht hn,
chc anh bo hn nng khp huyt lnh qu, mu n
ng li pht nng. Anh cho ung Huyt ph trc , n
khi thi dng chng b thuc y qua Dng minh vo
lun Thi m m t li, anh cho ung Bnh v tn cm li,
nhit t li pht hn m ch g? ng anh lang h im
lng.
i ! Tr c y r a , B n h v g i l i ! A n h g i t e m
r i ! ( t h n p h t i k u t o n h v y h a i l n ) . A n h h c c h p
nhong, anh cu th, anh mi chi, anh cn hi ngi
na (ti vit n y ngn l).
L i n , t h u xe t r v ( n g x a h n 1 0 c y s )
n nh th cht.

Tr n g h p 3 : U N G T H A K H P H T N N G M
CUNG (cht)
NGI BNH:
Anh Nguyn Vn Sn, ngoi 40 tui, lm ngh nng,
n g i l n g L c M n Tr i , Tr c N i n h , N a m n h .
CHNG BNH:

108

Cm st nng lnh, nhc u, au mnh, cng xng

sng thuc thng hn s chng.
BI THUC:
Cu v khng hot thang:
Xuyn khung, Hong cm, Phng phong, Bch
ch, Thng trut , Cam tho, Khng hot, Sinh
a, T tn, Sinh khng, i to , Thng bch.
Ung mt thang cha khi, anh ung i tha kh
t h a n g ( i h o n g , C h t h c , H u phc, M a n g tiu). M t
thang ht nng. Sau li pht m cung, cht.
S VIC:
Anh Sn cm st, nng lnh, nhc u, au mnh,
b t r t k h c h u m i h a i n g y. A n h c h o n g i l n m i c
(thn ph) ti n chn tr (c ti tr lm thuc lng
y).
C t i n xe m , c h n g b n h n h t r n , c t C u v
k h n g h o t m t t h a n g . S n g h m s a u c t i x u n g xe m
li, anh cha bt, ct cho anh mt thang nh trc na.
S n g h m s a u n a , c t i l i xe m , t h y a n h b t
nng ra ngi nh ngoi.
Anh ni: Hm qua con ung mt thang thuc gii
ca ng lang khc, nay ht nng, con d chu. Thang
thuc th hai thy ct cho con, con cn kia (cu ta
nn hiu nh bnh khng tin thy thuc trc na).
C ti hi: Ai ct thuc gii (h) cho anh vy? B
thuc c cn khng, cho ti
xe m .
Tha, cn kia.
C t i xe m r i h o n g , H u p h c , C h t h c . C t i
hi: Anh ung thuc vo i gii my ln?
-

Con ung hai ln, i gii hai ln, mi ln nhiu lm,

nh bng ht nng, ht c
nhc u, mt m d chu.
Anh ! Nu ngy mai pht nng d hn trc, anh ng
mi ti nh. C ti v
(tay cm lun thang thuc c).
Con thy d chu, khng pht nng na c.

109

C ti v n nh, vt thang thuc xung bn bo:

Thang thuc hm qua anh Sn khng ung, anh li i
u n g t h u c g i i r i . i tha k h t h a n g , c h b i t n g l a n g
no ct, hi anh khng ni.
Lin , c bo ti:Thng hn s chng th phi
pht hn, khng pht hn li h (i tha kh thang l
t h u c h ) d n t n h p l , c h t ro n g 1 , 2 n g y s a u n s
p h t n n g l i r i m c u n g c h o m xe m . K h i n n g l i
m m cung th thuc tin cng khng cha c.
Qu nhin, hai hm sau, anh Sn pht nng li, anh
c h o n g i l n m i c t i . C t i b o : T i n i c p h t
nng li ng mi ti m. Nay cn mi, ti khng cha
c u, v ni nh mi ng khc. Sau my ngy
nghe tin anh Sn mt.
( Tr n g h p n y , t ro n g t h i g i a n t i l m t h u c s a u
ny cng c gp mt hai ln, nhng h ch vi vng mua
thuc x ung m h cng cht).

SUY XT CHUNG I VI BNH THNG HN

Biu chng: Cn 3 kinh dng th nn pht hn.
Bn biu, bn l chng: kinh dng trc bc
sang kinh m nn ha gii.
L c h n g : v o 3 k i n h m t h n n c h o h .
l phng php ch yu c tun t khng th
ngang tt m tr c.
Bnh s 1: Thng hn Thi dng biu chng nn
cho hn. khng cho hn li dng thuc tit ngc
ng li. n mun ra, khng cho n ra, bt n ng li,
n phi i vo, li dng Ph t ui ra.
N ra khng c, cng khng vo c, n phi
ng sng phn gia c nhc m thm en ngi li
(mu en l mu sc hn kh, hn kh vo th mu thm
en) ri dn c lm ung th may m sng.

110

 l t h t h n , b m t c h i k h n g c h o r a m h i
ng lc tn t. M hi khng ra th truyn i kinh
khc lm bnh.
Bnh s 2: bit bo thng hn l hn nng
khp huyt tc l hn kh n lm hi mu, hao mu.
Khi mu v hn m hi, m hao th phi tn hn
m cu nguy cho mu (m huyt) mi phi. Nhng
khng cu nguy cho mu, li cn em huyt ph trc
m khu trc mu, cho hi thm. l ci lm th nht
(nht ng).
n khi v thuc khu trc y m h li qu nhiu
t h m k i t , l i e m v k i n h m t h m c h o m k i t
thm. l ci lm th hai (ti ng)
Sau li bo trc trng m kinh m h li th n t
thng t. Nhng y ui t t dng kinh vo m
kinh m n h li u c phi l trc trng. Khi t
u i v o m k i n h m h l i , l i e m B n h v m n g
ca li khng cho n ra, tt nhin n phi thng cng
ln timm cung lon. l ci lm th ba (tam ng).
M t b n h t h n g h n s c h n g m d n g t h u c t r i
q u a nht ng, ti ng, tam n g v t i , v t l i b a l n u
sai phm quan trng c lm sao m sng.
Bnh s 3: Thng hn biu chng th phi pht
hn. Tc l khi ngoi t n mi xm nhp b phu c nhc
lm nng lnh th phi dng thuc cho ra m hi m ui
n ra ngay l yn. Th thi.
Nhng khng cho ra m hi ui ngoi t m li
cho ung i tha kh, cho ung thuc ty (s) cm
nc trng v thot ra ht. Ngoi t nhn c hi-bng
khng, rut trng y trn vo ni tng.
Khi ngoi t mi trn vo ni tng th da tht
ngoi mt m. K bnh v ngi nh tng nh ht
nng lnh, khi bnh. Nhng khng, n ang lp i
ng phn cng em la hun t nung nu tng ph
t ro n g c h o c h n . K h c n o n h b n g i c c p a n g h m h e

111

 e d a n g o i c a t h c h n h v m i n g i t ro n g n h
phi c th ri tm cch nh ui n bn ngoi, bt
n phi i ngay l m, li m ca sau cho nh ch v
mi ngi trn i nh trng. Bn cp nhn c hi nh
trng trn vo nh. Khi gic cp mi trn vo trong nh
th ca ngoi ng kn bt ng. K nhn b ngoi tng
nh khng c chuyn g xy ra. Nhng khng, n ang
lc sot, quy ph c trong nh cho tan.
l n g h n h n l m m c h o t h u c h , t c l
bt kh h nhi h khng nn cho h m cho h. Ngha l
bnh nn cho hn m cho h l lm. V h ri th
t ro n g t r n g r n g , n g o i t n h n c h t r n g y m a v o
bin sinh nhng chng nguy him nh tim bun phin,
mu ng li, kh khng thng, tt c kt cht bng.
Thuc no cng kh m tr c.
Nh vy, tr bnh thng hn biu chng phi theo
chng, theo mch, theo kinh truyn n u m hn,
m ha tn t, ch khng th dng ng li ngang
tt no c th chn ng ng truyn kinh ca n c.
N h 3 t r n g h p t r n , 3 t h y t i t , t r c , h l
ngang tt m chn ng ca n li. Nhng tit l
t h t h n , t r c l v o n g m , h l n g h k h n g
chn c li i n hi hn.
Thit tng 3 thy y l mng m mang ly 4
ch Y nng v vo ngh ca mnh.

112

19.

SAY THUC PHIN SNG, UNG NHN TRUNG HONG

Bnh say thuc phin sng ny khng phi ti dng

N h n t r u n g h o n g t r , t i c h t h y s v i c r r n g k
r a . Tu y l n g i m h e k h t n h c t h b o r n g " m t v
sinh, phn khoa hc v thiu g thuc m phi dng n
loi d dy gh tm y, tht v thc. Nhng thit
tng c nhn bo "n" cng l mt v thuc hu
dng, nn vit ra y hng c ai c s suy thm v
"bnh ng c v t h u c tng u!" n t x u t m t c c h b t
n g n y , k r a c n g l t a i , l m t n g . N u a i c h
trch xin b qua.
S VIC:
ng v b Hi n, ngi H Nam, ng v b T
ngi H Ni, hai gia nh c tnh anh em lin h vi
nhau.
Sng Thanh H (M c, H ng) l con sng nh
chy sut t ca sng Bn c (c kh) qua cc lng
hai bn b sng v qua bi ph i (Ha Bnh) ri r
ngang ra hai ng u ct nh hnh ch inh (T). Sng y
d i c h n g 2 0 c y s . Tr n m t s n g d i r i r c t n g
nhm nh b ngi lng Thanh H , lm ngh chi li.
Tr n b i p h i c d n l n g n g i M n g n g o
v c ci ch (ch i). Nhng ngi lng hai bn b
sng Thanh H mi phin ch i thuyn b cc ni vo
mua bn vi ngi Mng cng ng.
Hm y, ngy phin ch i, ti theo thuyn lng
x m t N n g K h ( n i c n g l m t h u c ) v o c h c h a
bnh cho mt ngi Mng y cn mi, ti gp hai
n g t r n c h , h a i n g m i t i v n h c h i . T i n i t n h c
hai ng li c mt ngi nh t H Nam vo chi. Hai
ng gi ti li sng hm sau s v.
( L d o , h a i n g q u e n b i t t i m g i l i c h i . V h a i
ng vi ti ng la tui li u c v thnh th d ho
hp hn nhng ngi rng ni ni y v c hai gia nh
mi khi c bnh g phn nhiu u nh cy s chn tr
ni ti my nm).

113

Chiu hm y, ng b Hi v ng b T mi ng
n g i n h v t i c n g d t i c . Ti c r u v n g q u , g
ni, mng rng, c sng, tht ch, li thm ru lu ph
i h n g n g o n c t i n g . N g i t r n n h b m t n c , s n g
t ro n g g i m t , k h n g k h t ro n g l n h , p h o n g c n h t n h
mch. Nhn mt sng nm ba ci thng bi, mi ngi
m t t h n g , h a i t a y b i n h n h n g g n l n l n n c t ro n g
x a n h . Tr n g n g n i u c a o p h a n g l n g , m y c h m c
ng ui n b nh bc vo chung. Li ng ln lng
Mng, nhng bi cy m u rm rp, chim ht lu lo ho
chung cu chuyn hn huyn ch khch gp nhau by t
nhng tnh t t lu xa cch. Say sa nghing ng mn
nng.
ng khch qu nh c v qu chn, xin php i nm.
Cn my ngi bn ngn n du ung tr ht thuc
chuyn vn khuya khuya mi i nm. Khun thc nh
b, bn gc mc 4 mng l cht kht khng cn ch chen
chn ra vo, d c ngn n du le li, nh vn ti
om.
Khong gn na m, ng khch qu nh hai tay qu
qung, ba l, v co, v cu sang c nhng mng khc,
c nh phi ngi dy v ht chn mng li cho gn. M
n sng ln, nhn ng hai mt m to ngu, da mt
thm x, ming ni qung xin, tay v co cu, chn p
lung tung, ln ln lin hi.
Cnh tng bnh tnh lc y, hai ng ch nh l ch
cht lo toan, nhng v mt tm bnh tr th li quay vo
h i t i . T i s u y n g h c h a h i u r a s a o.
t nhin nghe ting ni: "Thi cht ri! ng n
i!" my ngi u quay li nhn b n ch tay vo my
t chn gc nh b bo: Chc ng ny m kht nc
m ung hai t nc ny ri, nn m bnh th ch
khng sai. X! Bit bao nhiu tin.
ng T bm ti ra ngoi ni nh: y l hai t
"nha" mi pha cha kp nu, nh qun khng ct. m
ng khch kht nc, ung m n i ri, by gi th l

114

ng c, l say thuc phin sng, khng gii c ngay

th cht.
n g t i p : L m s a o b y g i ? L n b t h s c p , x u n g
sng khng c thuyn , thuc Nam, thuc Bc khng
c, nh thng bnh vin cng khng. Bc l thy thuc
ng y cng chu nhn. m hm th ny lm sao by
gi. Ni cha ht cu ng n lng l bc ra sau h, lt
sau tr vo, tay bng mt t nc bo ng ng
khch dy cho ng khch ung.
ng khch ang m sng thy nc mt (c l thch
lm), qu tay ra v vi ly (tay ng n vn t nc)
lm mt hi ht t nc (lc y my ngi u xm vo
xe m n g u n g n c ) .
ng n cm ly t va quay ra, ng khch th vt
vng cu, chan ha c gian b, sc mi thuc nng nc
(phi m tm vn sn b cho chy xung sng). Th
xo n g , n m v t r a t h h n g h c , n g c b n g y l n h n g
hc, li chi ln th ra mu en x m ng c.
Thy vy, ng n li cm t ra ly nc na em
vo. Lc y p v vo ngi ng khch, ng ,
ng dy cho ng ung. ng khch cn kht, li lm mt
h i n a . U n g xo n g , l i t h v t r a n g a y c n g n h i u , c n g
en x nng nc. Xong nm vt ra lm i.
D n d p xo n g , c n h r a n g o i n g n m l i . Tu y
nhin, vn ng nghing ng lin lin ( s sau trn th
mt, ng cht th nguy). Khong chng na gi sau, vo
xe m t n n i , t h y n g t h u m k h n g v t v . C h c
ng sng.
Lt sau, ha nc vo go c (c ng nm nga)
ly mung mc cho ng, n u, ng nut ng c
n y, ht chn nc, ng li chm ln th ra c
n c l n c m t h t l c c h i u . T h xo n g , n g h e m t n g
n m n g h , n h n g t h y n g t k o k h n l a u m i n g .
Tr i t n g s n g , v o g i h i n g , n g t n h t n h , l i
em nc vo go vo ng ngi dy ung, ung ht
chn con, ln ny khng th na, ng nm ngh. C

115

nh u i ng lng mt cht, khong 7 gi sng dy n

hi ng, ng tr li mt i ting nghe rnh r.
ng n nhn mi ngi: H hn! Sut cht! ng m
cht th ti khai bo lm sao ?
C nh vui mng!
( T i ) T h a n g b H i v n g b T : G i q u 8 g i ,
nhn c thuyn v, xin cho ti co t ra v. Nhng xin
ng Hi lm n cho bit, ng khch ung t nc lc
ri th ra ngay l nc g?
-

! Cn ci nc y na. Nc y l loi nc st,

khng mt tin mua, nhng cng phi gp lc "bun,
mt" mi c.

Nc st m li bun mt mi c l th no ?
-

l ti vn ngh cho n thanh. Thi, ti ni trng

ra cho bc d hiu, d c tc cng ng ch nh. N
l nc ct st, nhng gp lc c ai bun a, mt a
th mi c ch. Th l nc st khng mt tin mua.

! Th l "nc ct ngi gii c thuc phin sng"

, nhng lm th no thnh nc ?

D t! Ly mt khc di ngn tay, b vo chu,

cht nc nghin cho tan ra, li thm nc li
nghin, sau vi bt ln quy cho tan u ra, gn
lc ly chng hai bt ln (t). em mt bt vo cho
ung. Th thi m.

Nhng phi ct st, ct kh khng c sao ?

-

N i t h m b c r : Vi c n y , t i t h y n g T n h t i s
cung ln, ti coi thng. Th tht vi bc, nh
ngh m! Mn thuc ring bo v ngh nghip ca
nh ngh, dng ln ny l th 4 u c hiu
nghim. Phi loi st do ch kh v hiu.

Cm n ng Hi rt nhiu, hm nay ti li chi vi

ng b, may mn cho ti li hc c mn thuc c
l ngoi sch v, hu rng thm cho ti v kha cnh
h c h i m t ro n g y t r . Ti n y , t i x i n g i l i c h o
ng khch v mong ng mau lnh mnh. Phin ch
ti, ti c vo li gh chi vi cc ng .

116

Thi xin v, qua cn kinh s li c yn lnh. Tht

ng vui mng, k nim ny lm cho chng ta nh nhau
mi mi.
SUY XT:
Ta xe m n g a y b n t h o :
Phn (ct) ngi tn ch l Nhn trung hong, Nhn
hong, Nhn th. Dng phn ngi lm thuc c hai loi:
Phn kh v phn lng u kh hn, v ng, khng c,
nhng phn lng lnh hn phn kh.
Cng dng c hai loi u gii bnh ng cc cht c
v tr bnh ngi b kh tri nng lm pht phin lon,
in cung.
Php ch c hai cch:
l.Ly phn kh, vt b vo ni snh nh. Ly
v u n g y k n , xo n g e m b n t l u y n d o g n c h t
ming vung v y kn c ci ni (c khi un nng
khng x hi ra). Bc ln bp un chng 5-6 gi, em ra
ngui, ly phn nghin nh. Khi cn, ung mi ln 2
ng cn, vi nc sng hay nc chn ngui. Nu
bnh cha bt, ung thm.
2. V thng chp m lch, ct ng trc c hai u
m u , m u d i n g u y n , m u t r n c h c t h n g v i l
nh, nht bt Cam tho vo l y xung cho y ng. Ly
t re , l y g h a y l y ke o g n k n l y l i , n g n c
phn thm vo, co cho ht tinh xanh ngoi ng trc
i. Xong em cm ng trc y vo trong chung phn,
mt thng sau, tc sang ngy xun ly ng trc ln ra
s c h b n n g o i , p h i k h . K h v r i , c h n g t r c r a , l y
ht bt Cam tho phi kh, dnh, khi cn mi ln
dng 1 - 2 ng cn.
Nh vy, theo cch 1. dng phn kh, tc lt mi
hi, li em b vo ni t thnh than gn ht hn
mi hi.
Theo cch 2 dng bt Cam tho ch c hi phn thm
v o , k h n g d n g t h n g n p h n . Ta c h a i c c h t r n
thy r: Ch dng phn ngi lt mi hi v thuc c

117

hi phn thm vo, ch khng dng thng n phn

nguyn cht m cng c cng hiu gii nhit, gii c.
Nhng khng dy gii nhit, gii c l n gii i u ?
N gii bng cch no ? Hn hay th, hay h, hay li
thy khng thy ni.
Ngoi ra, ngi ta cn dng phn ln s (hoe li) t
thnh than, em ha vo nc l quy u, gn lc ly
n c t ro n g c h o u n g t r b n h " u l o " ( u m )
pht nng, pht kht, ni m. Bnh nhn ung vo, v
m hi ra c l bnh khi dn dn.
Ngi ta cn dng phn chut c (sao gn chy)
sc chung vi l h cho ung tr bnh "m lch" nam
gii, bnh nhn ung vo h ra c m hi l khi.
Nh vy, bit rng phn ngi d kh hay lng cng
phi ch bin ri mi ung. Ung vo gii c ch
khng ni ung vo s " th, h hay hn" m gii c.
Cn phn heo, phn chut ung vo u pht hn mi
gii c.
G i y , x t v " c t s t " , x i n l i :
Ct st phi l ct ngi khe mnh, ct st hn
l c h a c r u i n h n g b u v o. C t s t h n l m i h i
thi rt l nng nc, quy vo nc l, gn lc ly nc
t ro n g m u v n g c h o u n g , u n g v o l i t h m n h ( i
t h ) r a n g a y. t h m n h t h t r o n g n g i t h n o c n g
dm dp m hi (vi hn). Tt nhin c s theo "th v
hn " m gii ra.
B n h n h n u n g n c c t s t v o l i n t h r a n g a y.
Vy ct st l v thuc "th" sao ?
Theo thin , n khng phi l v thuc th.
L y c i l m s u y: " H n g p h n g x b t t h , t c
nghch" ( mi thm gp mi thi khng chu c th y
ngc ln ). Con v (d dy) l trng kho bo qun
c mt kho tng cha ng cm nc, c tht, rau qu,
ton cc cht thm ngon b bo, li qua mt b phn
thu nhn l ming li, thc qun, hip vi mt b phn
k i m s o t m i , k h q u n . H t h m n g o n , t ro n g s c h m
a t h c h , t h d b a o n h i u , n u c c c b p h n t r n

118

ng th trng kho s cho thu np vo kho ht.

Nhng nu hi thi, tanh kht a vo m b ch kho
phn khng th phi y ra ht.
Vy ming mi d dy l ni thm tho tinh sch, nu
gp hi thi th n ght s m y cho ra bng ht, ch
khng phi ct st l v thuc th. Cng nh ngi
lnh trnh xa k d, hay k sch s rung ry ngi d
d y v y.
c t r u y n t r n , t h y r n g : S a y t h u c p h i n s n g
th ra c th khi. Vy sao khng ung nhng loi Qua
, L l . . . c h o n t h a n h s c h , n c n g t h r a m p h i
dng n loi cc k hi thi, kinh tm y ?
Tha: Nu ni nh th th ch l mt y l hin nhin,
t ro n g y g i i a i m k h n g b i t , u c n t h n h t r u y n m
v i t l n y.
Thuc phin l loi i nhit c, l ung phi m
khng gii ngay, n s git ngi nh n cp. ng
khch ny ung mt lc hai t y ngp c d dy li
hip vi men ru va mi ung say, n ang cng ph
r t m n h . N u l c u n g n h n g Q u a , L l h a y m n
tht i chng na, n cng chn ch ch u c th
t ro n g c h c l t m t h r a h t . V c h n g , l c m k h u y a ,
rng rm, khng thy, khng thuc m bit dng loi "h
ha" y gii ta ngay cho khi. Tt nhin ng ch nh
y c dng quen v c hiu nghim mau chng,
nn ng lm ngay cho ung chng bn gii vi ai.
Tng cng l bi thuc cu nguy cp k cho ngi
n g c l c m k h u y a k h i t h i u t h u c v y. B i t h n n
ng t bo rng " mn thuc nh ngh, dng ln ny
l 4".
Li ni rng: Sao ng khch y dm bng t nc y
m ung ? iu rt d hiu. Khi ng c nh in
cung th v gic, khu gic mt cm xc cn bit g
l t h m , l t h i , l m n n h t n g c a y. i ! L c t h y
n c l u n g m n h c n g h s g n a . Tr o n g b i n y ,
o n t r n t i c n i " m n t h u c n g o i s c h v " , k r a
cng c ngoi sch v tht.

119

Bn tho ch dy dng phn kh, phn nc, nhng phi

ch bin s dng.
y ngi ta dng ngay phn st chng ch bin g.
l ngoi sch v.
Bn tho ch dy ung vo gii c.
y u n g v o t h r a t c k h c , b n h k h i n g a y. l
ngoi sch v.
-

v.

C n b n t h o b o r n g v n y c h xe m c h o b i t , c h
thiu g thuc m phi dng n "ni ra khng
tin".
y ngi ta dm ni, dm dng, l ngoi sch

Ch thuc Nhn trung ph thi ny, d bn tho c

dy, d c ngi dng thy hay, nhng nu c gp
bnh ng c m sng, him nguy cp k m xa thy
thiu thuc, h cng ngi ch, nu khng c m phi
cht th h cng nh, ch chng ai "dm nhng tay vo
pha thuc kinh tm y cho bnh nhn ung".
y ngi ta tht dm lm t tin pha cho ung,
m u n g l k h i b n h n g a y. l n g o i s c h v .
Ti n y t a t m h i u v h a i c h " h n g v x " t ro n g
phm vi d dy, ti sao hng x gp nhau li th ngc
ra ?
-

Hng l thm, x l thi. Vy nhng g l thm l

t h i r a v o t r o n g p h m v i d d y. N h t n h c m t h
thm, ct i, mu tinh th thi, th tanh.

D dy, thc qun l ni thu nhn nhng mi v

thm tho tinh sch (cm), nu gp mi thi thiu tanh
nng (ct i mu tinh) khng chu c th y ln bt
th ra.
l "Hng phng x bt th, tc nghch "
(trn ni).
D dy vn thm, gp thi, d dy khng chu c
bt th ngc ra. Nh vy l ci l nht nh cha?
Hay cn c khi no ngc li, d dy thi gp thm, d
dy khng chu c cng bt th ngc ra khng ?

120

K h i n g i n b t h a i n g h n . Ti n h k h t c u n g k t h p v i
mu thnh thai.
n g l i n l c c a t c u n g l i n h v i c u n g d d y.
Khi ci thai cn non, hi tinh, hi mu tanh nng, cha
y n n h h n t c u n g , h a y c n x n g l n d d y. K h i
d dy ang b tanh nng, nu em mi thm (cm) vo
d d y. M i t h m s c h n n g m i t a n h n n g ( t i n h k h )
t c u n g x n g l n b t t h h t c m r a m i n g h e .
l "X phng hng bt th, tc nghch
Phi chng ?
Li cn mt ngha: "Hai vt l ng kh, nhng khi
gp mt vt ha cht ri m cn gp nhau tt
nhin phn li" (Nh kh, nht ha ti phng phn chi).
Cm n vo d dy, bin ha ri bi tit thnh
phn, li em phn ln a vo d dy th cm s phn
li m y phn ra (phn do m cc thnh).
-

Cm n vo sinh tinh, tinh mi kt thnh thai cha

yn nh, li em cm vo chc tc khuy ng tinh
ln, s xung nghch ln y cm ra (tinh do thc kh
thnh).
n g h a n y c l c n g l n s u y x t .

Mt ln na xin li ng b anh ch no ang c bi

ny, ni dung tuy c hi d tai tri ming, nhng nu ai
c h m c h t m h i u y l t h k h i c xo n g c n g c t h v t
bi xung bn ri ngng mt ln bo rng " Ct g m
ct".

121

20.

TR EM L U - NHT MC TRN U

TR EM L U
NGI BNH: Nhiu tr em l u, ti cha khi,
k h n g t h n h h t k r a y.
C H N G B N H : Tr e m t s s i n h n 8 , 9 , 1 0 t u i , b t
lun tui no cng c th l u.
Tr c , t r n u m h i r a d m d p c n g y l n
m, ta tay ln u a tr hi nng bc ln ngn
ngt ri mc my mn nh nh c sy, c rm m
nga.
S y r m y t h n h t n g m n n h , t r c m t v i
mn c nht, c m, sau nhiu mn u c nht, c
m. Mn n, mn kia lin tip vi nhau, c em mt vi
m n g , c e m l a n k h p c u . L c y l n t n g c n
nga, n a tay ln u co gi, m mu y my
n g n t a y , t r n u x n g r a m i t a n h n n g k h c h u , b
m, nm ngi rt kh, a b li thng au nhc.
Khi y r chung quanh c a b c nhng cc
h n h n h c c t h t v o t r n l n l n t ro n g d a ( b n h n h
th t, th nh ; bnh nng th nhiu, to) mu da nh
da thng, nhn khng sng, khng , nn khng au.
Nu bo rng h c mn th ni hch c l khng
ng.
Khi b l u, trong ngi a b thng nng
hm hm, khng chu n, n vo c khi i ra, bng to
tch y giun, y m, phn khi c, khi lng tht
t h n g m m i p h n t a n h , t ro n g n g i b n g n g , t
teo xanh xao yu ui m ngy di. Li c a tr
kim c thi tai, tot mt, c a mi, chy nc
mi, mi, ta li v ho i ting na.
GC BNH: Ni bnh l u gc bnh bi cht
c t t ro n g t h a i ( t h a i c ) a t r t i n t h i n c
bnh, n khi ra i gp ma nng tri ma hay n ung
c c, n lin kt vi nhau thnh nhiu loi bnh. Bnh
l u t h u c l o i y.

122

Vy ni rng: gc bnh l u bi cht c t

t ro n g t h a i " t h c n g c l . N h n g c n g c n c n h i u n g i
cho l su xa kh hiu. M ni rng gc bnh l u bi
s nui con ngoi tri th thy r rnh rnh ai cng bit.
Nui con, chm no cho con n b , tm ra, o
khn, may mc v ng ngh nm ngi" tuy c my hng,
(giu, n, ngho) khc nhau. Nhng khi a tr c
bnh d l bnh l u hay bnh g khc, phn nhiu
cng bi s nui con qu tham lam hay qu thiu thn
lm c sinh ra.
N B: sa m, sa b, nc cho, chn bt.
SA M: khi ngi m bit gi gn mi s n ung
v i li ca mnh va phi th tt sa, con khe. Nhng
khi i nng v hai bu sa nng, i ma v hai bu sa
lnh, thy con khc n vo cho b lm c, khi phng
dc sa li c cht tinh tanh hi, cng cn n vo cho
con b lm c.
Sa b ngt qu, a tr khng a cht ngt cng
cho l b c cho b hay cho b c qu, lu tiu lm
c. Nc cho, chn bt, tham nu u, nu tht pha
vo bo b cho con, nhng bng lnh khng a, tiu ha
khng kp, li lm c, c khi cho bt thiu nht li
tic r cho n lm c. Khi bit n, li c tht qu bnh
ba bi lm c.
Khi mi m ch ph rung ng, cng vic b bn,
b b c o n c i , m c c h o a n h t h a c h k o , n g k h o a i b n h
ko gp g n ly ; nng ma t ct b u ngi y ;
mi nhng kin su bm vo t cn, tt c lm c.
O KHN TM RA: Ma lnh cho mc h hang, kh
lnh thm vo ; ma nng cho mc y p, kh nng
ut, ln lnh qu, nng qu lm bnh.Tm khi nc nng,
khi nc lnh, khng lng sc con nng hay lnh, khe
hay yu, c tnh thi kha biu tm cho . Tm song
c h o c o n i c h i , c h y xe v v , g i l n h t h m v o h a y k h i
i nng v thy con nng, tm ngay cho mt, kh nng
khng ra u lm bnh.

123

NG: B u cho ng y hay con ng qut cho

mt, con ng dy kh chu. T nht l hai v chng nm
h a i b n , h i r u t h t x n g l n , h i m u h i b c r a , c h o
con nm gia ht khng kh nng nc y lm sao khng
bnh.
Tt c chng nhng ph l u, cn sinh nhiu
bnh khc.
Nhng bnh y, y gii chng ta gi chung l bnh
thp nhit". Thp nhit sinh nhiu bnh, bnh l u
cng thuc thp nhit.
T h p l m t n h c c l o i n c , ke o , n h a . . .
Nhit l nng nh cc cht kh, ca, nng...
C c l o i ke o n h a v c c c h t k h c a y n n g , g p
l i m n u n g h a y t m r a v o t ro n g n g i m h p ,
m a, m tiu vn kp thi b dng thm sc. Nhng
dng qu mc m sc ngi chu khng ni th li lm
bnh, l bnh thp nhit.
Ti n y , t i e m t h i n n i n g h a h a i c h t h p
nhit bng cch ni th d ai cha hiu c qua.
Th d: Mt ng cn gia ng hay ch trng
rng no . ng cn y c vun gn vo vi
n h a u t r i q u a n n g g i k h . N a y g p m t t r n m a
ln thm t trn tr tt c (thp). Lt sau, tri li
nng ln gt gao my ting ng h lm ng cn y
t y nng bng c trong ngoi (nhit) hp hi bc
ln nng ngn ngt m c mu vng vng. Nu lc y
ai i qua b hi y tt vo ngi s n lnh. l thp
nhit ngoi tri.
Con ngi cm rau c tht mi th n vo d dy
cn cha tiu ha kp cn ng, li em nc , nc
lnh, nc da, cc cht mt tng vo lm cho cm c
tht mi th t m chng ln (thp). Lt sau, cm
tht hnh t, tiu ti, mt da,c ph, thuc l li tng
vo lm cho cc cht n c bc hi nng ln ngc
chong vng (nhit). l thp nhit trong ngi.
Xng pha ma nng gi sng, tham lam cm tht
ru ch cng t, cng nng, cng bc hi. l

124

thp nhit ngoi tri trong ngi giao nhau. Hi nng

y bc ln u, l u nhc u, vo mt au mt,
x u n g c h n n h c c h n , i u b n h y. . . n g h a t h p
n h i t l m b n h l n h v y. P h i c h n g ? .
PHP TR:
THP: t th phi thm cho kh, ng kh qu
h a t o.
NHIT: nng th phi thanh cho mt, ng mt
qu ha lnh.
Thp nhit lm c, c th phi gii tiu, ng
tiu gii qu mt sc. Nhng tt c phi lng sc
b n h n h i u h a y t m n h n n g h a y n h m i l t i . Tr
thp nhit nghe ni nh vy tng l d, nhng rt
kh. Bi ni thp nhit v ma nng, v n ung sinh
r a , m t h n g n g y t a p h i n n g m a x n g p h a , n
ung dng nui u c th ngng. Nh vy, d c tr
c mt, li nng ma, li n ung gp hai th u c
d tr. Bi vy, khi dng thuc phi nng ma gi gn,
phi n ung chng mc mi mong mau khi.
BI THUC:
Tr t h p t h a n h n h i t t h a n g :
1. T h n g t r u t : 1 , 5 n g c n s a o v n g , t h m t h p t ro n g
bng, tr thp ngoi da.
2. Tr n b : 1 n g c n , t i u t h c k h
3. H u p h c : 1 n g c n , t i u t h c , t h n g k h , y
phn ra
4. C a m t h o : 5 p h n , n n g c h n , i u h a c c c h t
thuc vi t v
5. M c h n h a : 1 n g c n , s a o v n g s m , t i u c m , s a
bt, a xung i trng tng ra

125

6. S n t r a : 1 n g c n , s a o g n c h y , t i u c c c h t c
tht, h sc nng gan
7. S q u n : 5 p h n s a o v n g , s t s c h m n g , g i t c a m
giun
8. B n h l a n g : 1 n g c n , t h n g k h , t h o t k h , d b i
tit
9. M c h n g : 5 p h n , t h n g t i u k h l n h t c h d d y
v rut
10. B c h l i n h : 1 n g c n , t h m t h p d d y m a n g
xung bng quang cho li tiu v b t
11.

Sa nhn: 3 phn, b v, ly nhn, gi nt, tiu

thc, thng kh, n trung

12.

Hong cm: 1 ng cn, sao gn chy, thanh nhit

ph
13.

Hong lin: 5 phn, tm nc gng sao kh, st

trng, thanh nhit tm

14.

Hong b: 1 ng cn, sao chy, thanh nhit

thn
15.

Bch thc: 1 ng cn, sao chy, thanh nhit

can
Tng cng 15 v, s lng ny l s lng mt thang
thuc sc ung cho mt em b vi ba thng n 2
t u i , u n g t ro n g 1 n g y.
2 chn nc, sc mt ln, un cn 6 phn, cho
ung mi ln mt vi mung con. Em ln hn th ty
theo tui tng s lng cho va. Ngi ln l u
cng ung thuc ny m s lng tng nhiu ln.
Nu khng ung thuc thang th tn nh m ung,
h a y t n n h l u y n h l m v i n c h o u n g . Tr e m n g y

126

ung 3 ln, ty theo sc cho ung, ung vi nc

nng. C ung, nht nh phi khi l u, tiu ht
mn hch m khe mnh.
Thuc ny nhiu em ung m c khi.
Nh rng: l u khi ri m cc hch y cn cha
tiu ht th phi ung cho tiu hch mi khng ti
pht.
NGHA
T h n g t r u t , Tr n b , H u p h c , C a m t h o b i
bnh v iu ha con v, thm thp, tiu thc, tiu
m.
Mch nha, Sn tra tiu cm tiu tht.
S qun, Binh lang thng kh, st cam trng.
Mc hng, Sa nhn ging kh, n trung.
Bch linh thm thp, li niu, b t.
T t c 1 1 v t h m t h p c h o v a k h . l t r t h p
v l rt m mu em xung Bng quang, i trng
em ra.
Hong cm, Hong b, Hong lin, Bch thc 4 v
ny thanh nhit ph, thn, tm v can, gp sc
thanh nhit y li thnh ra c phn thanh t, nh vy
thanh c ng tng. l tr nhit. Thuc ny thm
thp m khng tiu kh, thanh nhit m khng mt
lnh, n ha hp vi nhau c trung ha.
l thuc tr thp nhit ph l u, nhng tot
mt, thi tai, mi v to bng cng ung c.

CHUYN L U
T i k c u c h u y n l u n i y s u y x t t h m
c h o r r n g t h c t r n g .
C Th c (anh rut trng ca ti) m nh thuc
207 ph Bng L, H Ni. ng khch v ni ting.
C nui mt ng c, (nhiu tui hn) thng gi c

127

Gio (khng bit tn v qu qun) lm c vn y

phng v thng ngy vn th sng ha cho vui.
Nm 1925, ti ra nh c nh chi my ngy,
nhng ri thy cng vic thuc bn b, ti li 3 - 4
thng gn nh ngi tp s.
T h i g i a n y , c h u L T h T n g L n ( c o n g i u c a
c) mi my tui b bnh l khp c u. Khng thy c
bo ai ct thuc cho chu ung. Ch thy c b cch vi
ngy sai nu mt ni ln nc Kim ngn hoa, Hong b
tht c sn y ri ch ngui ra u.
Tr c k h i r a , c l y t r o b p , t r n n c t m p
t r n u n a g i , n c t r o t h m v o m n g v y l t r n
u cho b, ri mi ra au.Khi ra, c b chu nm
nga, h thp ci u xung chu nc Kim ngn vi
n c l n r a u , t a y xo a n h n h c h o t r o c h t x u n g
sch s. Li chu nc khc ra cho sch bn.
Ln ra trc, nc tro pha ln mu m khng k.
L n r a s a u c n b t , c n m m u t r t r a , t r n g n h n
n h n g m s . L c , n h n c i u h o n , n h i u l n h o
n h n h t n g , h u n h t r n u k h n g c n c i t c n o ,
t r n g c n g g m s .
Xong, ly khn bng thm nh cho kh( lc ra v
thm la khc lin hi) em bt Thanh i rc kn c u,
ch mt lt, Thanh i thm t u, li em rc Thanh
i l n l n n a , t h t k n , t h t d y. L c , c i u
hoen hon i thnh mu xanh l, ri b i ng. khi ng,
r ngi nng hm hm.
Ta b i t , T h a n h i b t k n c i u , r i h i n n g
t ro n g u b c l n k h c n g , m r a k h n g c , m r u n g
t ro n g , ( l c y v n g o i c n g m b n t ro n g y m , l y
n g n t a y g v o k u c m c p ) . N g y m a i m y T h a n h
i nt ra, trng nh qu da b v nt.Ly Thanh i rc
ln u l c cho mt u v st trng. Cn c ngi
ly ht Thin tin t p ln u l c ht m. p
thin tin t lc kh cng nt ra nh rc Thanh i.
Sau , c b a mt n thuc bo ti ct mt
thang cho chu ung.

128

T i c n
bo vi ch y
c Gio mi v
ct ng cho ai

thuc, c b bo ti c kh ch! anh

l n thuc l u gia truyn hay lm,
nh qu xin c em ln hm qua, ch
bit.

V n g ! E m c t , c h s a i n g i s c c h o c h u u n g .
U n g l i n 3 t h a n g t ro n g 3 n g y , b n h l u b t h n
i.
C n h v u i m n g k h e n t h u c h a y. N h n t h y c n g
vui mng tm tc hn.
en ngy th 4 l u bt nhiu hn na. Nhng bt
u a lng phn tanh ngy 4 - 5 ln m au bng go
k h c k h n g c h u n , t r n g n g i x a n h m t .
C bo ti thuc mt qu chng? Nay cho tm ngh
k h n g c h o u n g t h u c xe m
sao?
My ngy sau khng ung thuc cm a m cng
khng a lng na, ci u li bng ln d di hn
trc.
N THUC (ca c gio)
Hong cm 2 ng cn

Hong b 2 ng cn

Hong lin 1 ng cn

Ngn hoa 2 ng cn

Cam tho 1 ng cn
Tt c chung sc ung.
T i t h m n g h ( u d m b n ) : L u b i t h p v
nhit, n thuc ny tr nhit v bi nng, u c tr
thp. Mt bi nhit, mt bi thp phi kim tr mi khi.
Nu tr nhit khng tr thp, tr thp khng tr nhit lm
sao khi c? Nu n thuc anh mnh bo l l u
g i a t r u y n c a c G i o t h c l a n h m n h b n n h i u
cng vic thuc thang khc m khng c thi gian
nghin cu chng?
TR EM NHT BC TRN U
NGI BNH:

129

N h t b c t r n u , t i t r k h i c h o m y e m , n h n g
k h n g n h k t n r a y.
CHNG BNH:
Tr n u , c h u n g q u a n h u , c h n , m , c m , t r c
mt, sau tai, chung quanh c vai, cnh tay v trc
ngc. Thng tng con ngi ca em c th mc mn,
hoc nhiu, hoc t, hoc bt c ch no.
M n m c , c h u n g q u a n h b b r a , t r n m t m n n i u
cao ln nhn thn m mu hi hng, hnh nh na qu
c c h u a c h n p x u n g . L y t a y n n t r n m t m n m m
mm, lu ngy mn chn, nn vo mm hon. Mu mn
hng, khi chn i ra mu trng lt, l m y
t ro n g . K h c n o n h m i n g d a b c l y m m u t ro n g
nn gi nht bc.
Mn ny lu tht chn cng t khi n t v ra.
Ngi ta thng ly x bng pht vo gia mt mnh
giy ri dm t mnh giy dn ln chc mn, (khi dn
ming giy y ln chc mn, nh x phng vo ch
n o t h e o m u n c h o c h m n v r a ) . V i
gi
sau,
x
bng thm vo, n c th b v ra. Khi v chy ra ton
m trng nh sa, tha c nn c m ln mu nng nng
chy ra cho ht. Sau khi nn ri, mn xp xung nhng
cha phi l khi. My hm sau li sng ln lm m nh
c. c bit loi mn ny khng c nhn u, khng c
ngi nh cc mn ung nht khc.
Nht bc mc ci to, ci nh khng u, em no
nhiu c th nhiu mn, t c th t mn.Khi mc
m n t ro n g n g i a t r t h n g c c c t r n g t h i t n ,
khng chu chi v nng hm hm m chung quanh c
cng c nhng cc hch tht (tt c nh ni bi
t r n ) .
B n h n y n u t h e o s c h n i l v c c a m
GC BNH:
P h n n h i u g c b i t h a i c t ro n g v n u i d n g
ngoi. Nhng ring ti li nhn nh thm l bi T.
T tng nhiu m nht, tch t sinh nhit, nhit kh

130

bc ln pht mn, m ti cho ung b t tiu m m

t ro n g c n g c n g h a t r t h p n h i t , c h k h n g c h o
u n g b i t h u c t r n c h u y n t r t h p n h i t t i u c a m .
Bi thuc:
1. M i n h n g s m : 1 . 5 n g c n , s a o v n g k h n g c n s m
tt
2. B c h t r u t : 1 , 5 n g c n , s a o v n g
3. B c h l i n h : 1 , 5 n g c n
4. Cam tho: 5 phn
5 . Tr n b : 5 p h n
6. B n h : 5 p h n s a o g n c h y
7. Tr i m u : 1 , 5 n g c n , b h t l n g v n g s m
8. B i m u : 1 , 5 n g c n , k h n g c X u y n b i m u t h
Th bi mu cng c.
Tng cng 8 v, thm Sinh khng mt lt mng,
i to m t q u c h u n g s c u n g . S l n g n y l s
lng mt thang thuc sc cho b di mt tui. Nu
em ln hn th thm s lng gp 2 hay 3 ln ty tui.
Mi ngy ung 1 thang (em nh qu, 2 ngy ung 1
thang cng c) ung lin tip my thang mn xp
dn xung, ung na cho khi hn, ung na cho khe,
chng c cng pht g c.Thuc ny ch sc thuc
thang, khng lm hon tn, bnh ung thuc thang mi
mau khi.
NGHA BI THUC:
S m , Tr u t , L i n h , T h o b t m c n g t h m
thp.
Tr n , L i n h , K h n g , B n , T h o t i u m t r
thp.
Tr i m u t h a n h n h i t c h o m t t m , v , p h v t i u
m, tiu ung c.

131

K h n g , T o d n c h t S m , L i n h , Tr u t , T h o
vo b t.
Bi thuc ny va b va tiu rt ng n. Chng
cn dng n nhng loi Ngn hoa, Bch ch m tiu m
ht sng, nhiu em ung thy rt nh nhng m khe
m n h . ( B i t h u c t r n t r l u , b i t h u c n y t r n h t
bc khc nhau, khng th dng thuc n tr bnh c)
CHUYN NHT BC
Nm 1927 (inh Mo), ti sinh mt b gi. Thn
ph ti, thy ngi a chu tuy nh b m cng cp rn
ri, ngi t tn chu l con Ri. Ri ra i nh vi
m v n g b . T i p h i i l m t h u c l n g L c M n Tr i .
Ri c 6 thng mc nht bc y u, vai c, sc
ngi yu ln ln i. M Ri s cho ngi gi ti v.
Ngay chiu hm y, ti ngi bn con, thy con au
nhc, m ra hn 40 mn. Lng thng con m cha
ngh ra thuc g cho con ung.
M a y t h a y c a n h K n ( a n h r u t t h h a i c a t i ,
lm y t Hi Phng) v qu thm hai c ti. Anh hai
t h y c h u v y b o p h i c h c h , l y h t m r a t h k h i . T i
n h t ro n g Y t n g k i m g i m c n g d y: L o t n h t n y p h i
c h c h l y h t m r a . T i c n g b n g l n g a n h c h c h c h o
chu.
Sng hm sau, mt tri, bc ra chch (hnh nh
b c n g i c h c h c h o c h u c n g h i t ro n g t r t i ) . M n n o
cng m v mu x ra, chch ht c tng y mn, nh to
u chch lin tay mt lc. Xong, Ri ngi ra, b vi
cho b, ch ngm v khng b. C ngy hm y Ri mt
k h n g k h c t i n g n o , b t , t h k m , g n s n g R i
cht...
i! Sao lc y ti ngu di! cho anh chch l
phi, nhng nu mi ngy chch mt hai mn Ri u c
cht. Bi b nh, sc yu m mt lc chch hn 40 mn,
chu ng sao ni m sng.
Sau ny, ti tm ra bnh l, lp ra phng ny
tr bnh cho nhiu em khc nht bc c khi. Mi khi

132

tr bnh cho em no li ngh n Ri m au lng. Sao

khng hc trc m tr bnh cho con mnh? Gi vit n
y cng a l thng cho a con rn ri y, nh
khng vit, nhng bt buc phi mnh dn ghi bi thuc
nht bc ny li ni y dng np cho i, hng c ai
dng n m c khi bnh. u cng l mt vic n
ti.

133

21.

NHC XNG SNG LY CHY NN

1.PHT BI UNG
NGI BNH:
ng Nguyn Vn Hiu, c v 3 con, ngi lng K
S i ( Tu y H i n ) M c , H n g . n g l n , m p , d a n g m
ngm en, gan l, t ni, hin lnh. ng ra ng cy
rung, ln rng n ci v cho thuyn ngc xui rt
khe. ng lm l trng, dn lng thng gi ng l l
H i u , l l h a y l c c t n g c n g c h c i . Tu y n h i n
mi khi tip khch ung ru, nh bi li t ra rt lch
s ho hoa.
CHNG BNH:
Hm y, ng i cy rung v, chiu ln cn nng
lnh d di, nhc u, au mnh, au xng sng, gn
sng hi du. Mi ung my vin thuc gi s si. Chiu
hm sau li ln cn nng d hn hm trc m nhc dc
sng lng (sut t c xung xng ct) phi bo hai ba
ngi nm tay m mnh vo lng mi chu c, gn
sng cng du cn nng nhng vn phi m lng.
n chiu th ba li ln cn nng d m lng nhc
nhiu hn phi ly chy nh (chy gi cua) m dm mi
chu. Thn mu ng (b c Chnh Chi) sai ngi mi ti.
T i l n , t h y n g n m s p , k o o v c h t r n l n g
cho mt trai tr ngi hai chy nn lin tip xung dc
s n g l n g . T i r m n h n g t h y n n g t h u t a y m d a k h
k h n g c m h i . T i b o n g i m l n g n g n g m t c h t
xe m m c h .
n g r n h h . i ! T h y c c h o c h u m , k h n g
n g n g c u . T h y c xe m m c h . T i xe m q u a c h a i
tay u ph sc.
T i n i : n g c m n n g , c m m a n h i u q u . T i v
c t Cu v khng hot thang c h o n g u n g .

S n g h m s a u , t i l n s m xe m l i , t h y b n h n n g
ca ng cng ch du xung nh mc ba hm trc m
v n c n g i n g i n n c h y x u n g l n g . T i v c t t h u c
n h c m t n g l i u l n g . T i b t s c n g a y c h o n g
u n g g i m c n n n g c h i u n a y.
e n t i , t i l i l n xe m v n n n g d , v n n n c h y
xung lng m hi kht nc, khng sinh chng g khc.
T i n g h m u n c h o h m k h n g d m v b n h m i 4
ngy, ngi cn cn nng, li cha c m hi, ti nh
cho ng ung thuc c m thm Si h, Sa sm.
L m c m n g n s n g h m s a u , b n h 7 n g y.
Lng ng v pha tay tri (ch trng xung t cnh b
vai gip sng lng) ni ln mt vt di chng 15 phn
ty, u ln cao vi phn, rng 3 phn, gia to hai
u n h m a u n h c . H m s a u b n g q u xo i n m
lng.
Lc y, ngi vn nng, lng vn nhc, nhng ch
ly tay m nh nh vo xng sng, ch khng dm
m bng chy s chm vo ch sng au.
T i g i b n h n y l P h t b i u n g , u n g c m c
m n l n g , k h n g p h i l o i t h n g h n . T i c h o u n g
Thn th v sinh 1 thang, qu nhin ng bnh, ng
thuc, hm sau bt nng, hi nhc, ung lun hai thang
na, hai ngy sau ht nng m mn lt, khng , li
xp nh i.
Mi khi ung thuc, ch cht ru vo thuc ri
ung, khng cn phi ung cht ru trc hay sau khi
u n g t h u c . T i c h o u n g l u n 3 t h a n g n h t r n n a m
b i hong v khi ung thuc khng cn phi ch thm
cht ru na. ung ht thuc, mn gn tiu ht, ng
ngi dy i n.
( B i t h u c n y m c T h n g d n g t r l o i
trong Y tng kim gim ngoi khoa quyn 2, nhng
liu lng tng ln)
S a u c h o u n g Thc l tiu c tn 5 - 6 t h a n g k h i
hn, m khe.
S U Y X T:

Bnh nng lnh mch ph sc ny, nu l loi

thng hn khi cho ung Cu v khng hot thang phi
khi ngay mi ng. Th m lin tip my thang khng
khi li sinh pht bi ung, th ra nng lnh l nng
l n h p h t u n g . N u p h n x t t i n h t n g h n m b i t n g a y
l nng lnh pht ung ri cho ung loi gii c, bi c
c l b n h c n g k h n g k o d i t n g y n g y.
Mc du thy rng ung
khng khi ngay nhng bnh
nn mi khng dn c chy
cng khng n ni bo l sai

Cu v khng hot thang

cng c gim i phn no
vo m sinh ni chng th
lm.

NHNG BI THUC
Cu v khng hot
Xuyn khung 3 ng cn

Bch ch 2 ng

Hong cm 3 ng

Thng trut 3 ng

Phng phong 3 ng

Cam tho 2 ng

Khng hot 3 ng

Sinh a 3 ng

T tn 5 phn
Thm Gng sng 3 phin, i to 2 qu, Hnh sng 2 c, sau thm Si
h 3 ng cn, Sa sm 5 ng cn.

Thn th v sinh thang:

To gic thch 3 ng
Lin kiu 3 ng
Kim ngn hoa 3 ng
Bch ch 2 ng
Trm hng 1 ng
Hng hoa 3 ng

Khng hot 3 ng
Nh hng 1,5 ng
Phng phong 3 ng
Quy v 3 ng
Thin hoa phn 3 ng
Xuyn sn gip 3 ng, sao cho phng ln,

i hong 3 ng, tm ru sao kh.

Thch quyt minh (Cu khng) 3 ng, nng chn gi nt.
Tt c 15 v , chung sc ung. Ung lin 3 ngy 3 thang.

Sau ung thm 3 thang na, nhng b i hong m s lng mi v

bt i 1 ng cn.

Thc l tiu c tn
(trong bi s 18)
PHT LI PHONG
NGI BNH:
ng Nghi, ngoi 40 tui, ngi hin lnh, khng chi
bi ru ch, c v 3 con , ngi lng Thanh H. nh b
u b i s n g n i c a c h a l n g T h n g t i t . Tu y s i n h
sng bng ngh chi li, nhng nh vo hai c gi
( Sinh ln v Sinh con) duyn dng cho ngc xui
nhiu hn.
CHNG BNH:
Tro n g m n h m t m , n n g v n n h t h n g , k h n g
n n g l n h n h c u . Tr c c h m i l n g n h c x n g d n
dn nhc lng nhiu hn. Sau mi ngy c vo lc sm
ti nhc lng khng th nm yn, phi nh ngi ly
chy con m dn vo dc sng lng (t c n xng
ct) mi chu c.Dn nh vy mi qu na m mi du
d u , t h i k h n g d n n a . T n h t r n g y k o d i h n 3
thng khng khi.
Tro n g n h n g n g y b d n l n g y , c n g k h n g c
bnh g khc, ch b i t, khng thng, khng i c
nhiu, nc i trong khng , khi i cng khng but,
th thi.
TR BNH:
Bnh nhc sng lng, ti ct my thang Bt v,
my thang Thp ton, thm my v li tiu cng khng
thuyn gim.
T i t r b n h i t , t i c h o l p h k h k h n g
thng hnh, th i khng thng, khng nhiu (ch bnh
t i u t h y b t a , i d o p h k h b t h n h ) . T i c t
n g u y n p h n g Nh trn thang i t vi t h a n g i c
n h i u , d c h u .

Sau , bnh nhc lng cc thy khc cng tr mi

cng khng khi.
V i t h n g s a u n a , n g b p h t p h o n g , m t c h n
bn phi b co ln m tht li, 10 ngn tay co qup vo ,
t a y c h n k h n g c m n g , t r n m t l c c m y m n n h o
n h t r n t r n , c m c t h c , k h p c m t t r n v t a i s n
si co gi dp ln nhiu phn trng, vy trng bung ra.
Bi thuc Nh trn thang:
Tr n b 5 n g c n

Bch linh 7 ng

Bn h 4 ng, tm vi nc gng sao gn chy

Sinh khng 5 ming mng

Cam tho 3 ng

chung sc ung.
SUY XT CHUNG:
V hai ngi bnh nhc lng phi ly chy m nn
mi chu c, hai ngi y u l nam gii.
-

Thi gian pht bnh: Khong thng 8, thng 9 m

lch, thu sp sang ng, ma cn vng y i li
d dng.

Ti n g n b n h l : H a i n g i n h c l n g p h i l y
chy m nn. mt 5-10 ngy , mt 5-7 thng
cng thi gian, li ch ca hai ngi (t ca cha
T h n g Ti t n g i a l n g K S i ) n g l i n h n h
thc th cha ti mt cy s, cho nn ting n
thi i trong lng ngoi ch rt mau, bn tn rt
n h i u . V h c h o l b n h k l , t c n g h e t h y.

Tu i k h i p h t b n h : M t n g o i 3 0 , m t n g o i 4 0 ,
c h n h l c h n h a u c h n g 1 0 tui.
m thc: C hai ngi u trung bnh, khng phi l
ngi qu lo say ham mun.

C x : M t n h n g i t r n t , m t n h b d i n c ,
tuy khc nhau nhng thy th mt vng.

n g t c : M t x n g p h a s n g n n g , c y r u n g n
ci cng nhiu. Mt tuy c m chi li nhng ti
t, nhiu khi thanh thn ngi chi.

Hon cnh: C hai c v c con, gia nh ha thun

n.

Ni chung c hai mc sng u gin d bnh thng

n h v y. N u c c m b o r n g b i " m t h c t h n g
t , t l t h n g t m , c n l a o n g t c t h n g t h n m
nhc lng th cng ch phn no m thi, ch u n
ni ly chy m nn. Hay nhm hn vo cn lao ng tc
m b o r n g : M t v x n g p h a m a n n g , c y r u n g , n
c i n h i u . M t v m m m c h i l i m h m s n g g i
m c nhc lng hng nng i chng na th cng ch
n sn lng l cng ch u phi ly chy m nn.
S u y x t v g c b n h n h c l n g t ro n g n h n g p h n g
d i n t r n m c h a t c h n h x c , t a t h t m h i u v c i
lng.
-

Ci lng sau con ngi u thuc dng.

n g s n g g i a l n g k t h u y t Tr n g c n g l n n
Huyt Phong ph l 16 huyt thuc ng dng o ca
mch c, c huyt no b tc nghn chng ?

ng mch,
phong mn
bng quang
ng chng

Nhng t sng lng ni lin vi xng sn c t no

b trc trc chng?

n g t y t ro n g s n g l n g ( t c h t y ) c b h a o t h i u
chng ?

tnh mch, nhng huyt Thin tr, i tr,

v 1 8 d u h u y t t h u c k i n h T c t h i d n g
k cn xng sng c huyt no b ngng
?

ng sng lng phn nhiu thuc thn, thn ha,

thn thy c b nng qu, b lnh qu chng ?
S u y x t t n g k t h a i p h n g d i n t r n m c n g c h a
r h n n h c l n g b i k h a c n h n o ? Ta t m h i u v
d n g c , m c v p h o n g n h i t , p h o n g h n .
-

Pht bi ung chc bi thn hnh mp khe, sc nng

sc tnh t lu nay nng qu c triu chng pht
bi ung (dng c) l bnh nhn coi thng c vc cy
i cy mng, li b kh nng ngoi tri (phong nhit) cm
nhim vo na, hai sc nng hip nhau tn cng vo
ngi, n vo sng lng trc (lng thuc dng), dng
c, phong nhit ng kh tng cu xm nhau cn rt
khng chu c phi ly chy nn. May m n l hnh
ung sm, nht thi gii biu, gii l m khi. Ung l

dng c, tuy lc mi pht nh v, nh bo, nhng bit

t r l i m a u k h i t ro n g v n g 5 - 1 0 n g y.
Vy bnh bi ung ny l thc chng thuc nhit c
v phong nhit.
Pht phong chc bi con ngi thanh thn ngi chi
nhiu th sc suy yu, tng kh tr tr h hn (m c) li
i khi nhng lc chiu hm, m mm ch b sng vng
nc, vng bt ng nhiu b, nhng ni bi c b lau
c nc ln chy gc b lm mui m th l, th , ri
mui b bay ln tp vo ngi chm t.
Bn tng h hn li m mm m hm sng gi
l phong hn, b mui b t l trng c. Ni hn, ngoi
hn v trng c hip nhau n su vo tch ty cn rt
au nhc phi ly chy m nn mi chu c. Lu ngy
n r u n g b n t ro n g b i u h i n r a n g o i g n r t m t m n
thnh phong. Ni hn th trng tr m t i, cho nn
ung Nh trn thang hnh kh, thm thp th khng
i.
m b n h p h t b n h t r t r h a y p h t v m m k o
di kh tr 5 - 7 thng, hng nm cha khi.
V y b n h p h o n g n y l h c h n g t h u c m c
v phong hn.
S u y x t h a i c n b n h n y , k i n t i k t r n h n c n
cha . Cn minh trit no hn xin nhng c gi.

22.

TRNG PHNG V PHM PHNG BNH

DANH TRNG PHNG:

TRNG: ng, nhm ng ch. V d: Ch nhm
bn trng mc tiu l trng.
M u n n g n s v i c t r n i , h l m v i c g m u n
c trng th phi lu tm ch vo y cho n trng
nh: trng c, trng tuyn...
Nhng ch trng trong bnh tt th li l v tnh
m trng phi, khng bit m trng phi. Nu bit l b
trng s pht bnh th ngi ta u trnh c, cn ai b
trng na.
Vy trng ngoi l c trng, trng trong bnh
tt l b trng.
T nh ang ngi chi, tht nhin pht bnh trng
phong, l b lung gi c n i trng vo ng kinh
dng hay kinh m l trng. Hng gi cho mt, tm nc
lnh cho mt m mc bnh trng hn, l mt kh lnh
but no t b phu i ng vo tng ph l trng. i
nng mt cht chc chng sao m mc bnh trng th
(nng), l kh nng i ng vo tm, t kinh l
trng...
PHNG: L bung kn, l phng dc vi nhau.
TRNG PHNG: Nam n u khe mnh c, ng
tm, hp u ym vi nhau trong phng th ch l vui
th. Vy m t nhin nam hay n pht bnh ngay trong
l c l c c i p h o n g n t r n g v o t ro n g k h i t h n g m
hay h m.
i th vn vn nh vy u l v tnh m trng,
khng ng l trng ri sinh bnh.
BNH DANH PHM PHNG:
PHM l ng chm. Nhng vic cm khng c
ng chm vo m cn c chm vo l phm. Tc
bit l khng nn th m cn ham, bo l ch c
vy m cn lm l phm.

T nh thy n th phi ngng li m cn c

i , l p h m . b i t x ke m a t y l c h i , l c m m
cn c ht.. l phm.
PHM PHNG: Chuyn nam n th th vi nhau trong
phng kn, l mt i chnh ng vi nhau th t do,
c g m bo l phm. Nhng nu v n chng kia khc
nhau m cng phng l phm php. iu khng ni
y.
y ni trong lc v hay chng c bnh m cn
g i a o h p v i n h a u t ro n g p h n g s i n h b n h . l p h m
vo ng tinh huyt trong phng l phm phng.
Phm lut, phm php l ngoi cm m phm.
Phm phng l v chng khng bit bo nhau t
cm m cn c phm. i! dc vng ni ln i hi,
khng cn gi c l tr, d sao cng mc k, c tha
mn . Xong ri dn dn mc bnh, l phm phng.
i th vn vn nh vy u l c ng chm vo
ri sinh bnh l phm. Ngoi ra c mt i khi v tnh
h h m sinh bnh cng l phm.
SUY XT CH TRNG NG TRC CH BNH:
S u y x t t h m v d n g c a c n h n x p t c h
trng ng trc ch bnh thnh bnh danh nh:
trng phong, trng hn, trng th... ngha l trng phi
gi, trng phi lnh, trng phi nng... th ta bit th
no l trng phi ? Sao c nhn khng ni ch trng sau
ch bnh. Nh phong trng, hn trng, th trng, ngha
l phong trng vo, hn trng vo, th trng vo th ta
bit ngay l cc kh y n trng vo lm bnh ?
g ?

Vy th ch trng ng trc ch bnh l c

Nguyn kh con ngi hon ton khe mnh d c

dn thn vo phong, hn, th hng ngy, hng m cng
k h n g b t r n g , b c m . N h n g n u t ro n g n g i c
phn khng khe hay suy yu th ch mt cht phong
hn th lt qua cng b trng, b cm.

Khc no nh tn ngi lp nh chc chn kn o,

th d ma bo cng khng b dt, nu tn ngi y c
ch b thng th ma nh m trng ch thng y cng b
dt, l trng. Khc no nh b , b be p kn th
nc l c trn ln cng khng chy vo. Nu b , b
be y c ch nt, ch v th nc l s nhn ch nt, ch
v y m chy vo, l trng.
Th d hng trm ngi cng ra nng ra ma p
, o kinh m ch 1 - 2 ngi trong b trng gi,
trng nng m thi, cn hng bao nhiu ngi chng sao
c. Vy s t ngi kia b trng l sc khe ngi y
suy yu trc nn mi b trng.
Bi vy ch trng ng trc ch bnh.
K i n h s c h d y: T c h i s t u , k k h t t h
ngha l ngoi t xm ln vo ngi no th hn l
chnh kh ngi y suy h t trc. Tht khng sai.
Cn ni ch trng sau ch bnh l sau khi b trng ri
mi ni: Ngi y b trng phong l phong trng vo kinh
lc, ngi kia b trng hn l hn trng vo ct ty,
ngi ny b trng th l th trng vo tm kinh...
Nh vy, ni trng phong l c ni ngi y b
yu t trc ri mi b trng, m l ni bnh danh tng
qut. Ni trng phong l sau khi b trng ri phi tm
h i u , p h n t c h k xe m t r n g p h o n g v o k i n h n o . C c
b n h k h c n i t r n g t r c , t r n g s a u c n g v y. N i n g a y
ch trng phng cng c ngha y, phi chng ?
So snh ch trng phng v phm phng
Tr n g p h n g h t t h y b n h t h u c c p t n h . K h i b
trng th pht bnh nh v nh bo, khng kho tr th
c h t n g a y. L o i n y c h t n h i u s n g t . . .
Phm phng ht thy bnh thuc mn tnh. Khi
phm khng pht bnh ngay, dn dn ch khi no tng
ph ngi y c trc trc hay khi co ti phm n mi
n h p c h u n g m p h t b n h . B n h p h t k o d i h n g
thng, hng nm hay 5-7 nm, kin tr iu tr mi khi.
Loi ny sng nhiu, cht t.
BNH CHNG TRNG PHNG:

m dch, dng dch: Hai bnh ny ng l bnh

trng phng.
Thng m phong : trong khi nam n giao hp vi
n h a u t ro n g p h n g k n m n g i n a m p h t b n h n g a y t r n
ngi n.
H m phong hay Lc m phong: Sau khi nam n
g i a o h p xo n g m n a m h a y n p h t b n h . B n h t r n g n y
ngi lnh, cm khu, bt tnh nhn s ging nh trng
phong. (Nhng danh t Thng m phong, H m phong
hay Lc m phong, thc ra ti cha c c sch no,
ch nghe m thut li)
X t r a c h p h o n g y c n g h a l t ro n g k h i t h n g
m hay h m v phong trng vo m pht bnh.
Nhng thc ra nam tinh n huyt b h thot qu nhiu
khng cn sc t h v cho mnh ri sinh phong m
p h t b n h . l n i p h o n g c h t ro n g p h n g k n l m g
m c ngoi phong. Chng trng v bnh danh ny xin
xe m k l i t ro n g c c s c h p h n g t r u n g .
T i c h b i t s a u y c h t h l b n h t r n g p h n g :
BNH NHN:
A n h Tu n S n ( t n S n l m t u n i n h t r o n g l n g )
khong 38 - 39 tui, c v 4 con, ngi lng Lc Mn
Tr i , Tr c N i n h , N a m n h , l m n g h n n g , l m t h m v i c
th l, m bt c tm. Cng vic thng ngy ca
anh l lc chp ti anh i t l, t nhng ni c
nc chy ngoi ng rung ri v. Khong 4 gi sng,
a n h i t h u l , b t c m a n g v . n xo n g , s n g r a n h
i cy hay ba ngoi ng.
H m y , m n g g i r t , l c g n 5 g i s n g , c h
S n c h o n g i l n m i t i n xe m m c h c h o a n h ( t i
ang lm thuc lng y).
T i n n g a y , t h y c h v m y n g i b c o n n g
n h n a n h c n m t r n b v n k s t t g i a g i a n
n h . T i n h n a n h m c o d i e n , q u n t r n g ( c h c
ch Sn s anh y cht nh b con mc qun o v
cho nm y) , tay chn dui thng, mt v tay chn
l ra u thm en x, mt khng chuyn ng con

n g i , t n g h n h n h n g i c h t . T i t a y v o
mch ht chy, ch ch tim lng ngc vn cn p
nh nh, hi th cn thoi thp.
Theo lut o Thin Cha, ngi ta s anh Sn cht
khng c php o s mt linh hn nn mi v linh mc
x y n lm php o cho anh.
V l i n h m c y h i t i : n g xe m c c u c k h n g ?
Bnh g m nng th ?
T h a , b n h n y n h n r t n h t r n g c h t , n h n g
hi ch Sn, ch c ni r u ui th no m pht bnh
ngay th ny th may ra c th cu.
(Ch Sn) Tha, nh con lc 4 gi sng dy i ly l
v, ri lnh qu, vo phng nm vi con cho m. Lt
sau, anh y i hi ni con. ang trong lc y con thy
anh lch tot i m nn th, hi anh khng ni. Con s
qu, y vi anh xung, ri mi b con anh em xm vo
t h a y q u n o c h o a n h , t a n h r a y. B y g i s t h
t h n y. H u ! H u !
( T i ) T h a , n h t h l b n h t r n g p h n g , b y g i
l y anh y ra ri m l chm qu ri, nhng cng phi
mau mau p cho anh v em vo phng kn t l si
l n c h o n n g c t ro n g p h n g s i m c h o a n h . n g
thi nh my anh em y thay phin nhau h hi ca
mnh vo ming ca nh. l ta truyn sc sng sang
cho ngi b bnh, v anh Hi (em anh Sn) cm hai tay
anh Sn gi ln h xung lun lun cho chuyn ng kh
huyt may ra th sng: ng thi cng phi sc thuc m
cho ung. Nu hai hm rng cn cht, phi cy ra m
h h i t h u c v o. L m n h v y c h t ro n g h a i t i n g
ng h h tnh li c th sng, nu khng th chu.
V l i n h m c n g h e xo n g l m p h p t h i n g l i n g c h o a n h
ri ra v.
Khong 8 gi ri anh Sn tnh li, cho ung
thm mt thang thuc na.
S U Y X T:

m ng lnh, gn sng cng lnh hn, anh Sn

ra ng xung nc ly bt c. Lc y trong ngi
l n g k h n g b n g i , k h l n h d t h m v o. T h l n g i
a n h l c y t ro n g l n h , n g o i l n h .
Khi v ti nh, vo phng vi v p cho m, i
lc y l lc thn tin (bt lun sang hn giu ngho),
no sng nay anh b lnh qu, no vui mng nay c
nhiu c to, ngi v cm thng cho tnh cng mn
nng, cng xit cht nhau, cng m p hn. Lt sau,
d n g k h n h v y m a u h i p h c , n h n g h n k h t ro n g
ngi hy cn, anh li hng khi t te th dng tinh
thot ra, hn kh cn li , n thy ch thot ra trng
tri n trn vo ri pht bnh. Th l anh Sn b hn kh
n h p t h n m t h m e n n g i ( h n s c e n ) . Ti n h t h o t ,
dng tuyt may m tim cn p th ha hy cn ; li
c s i l a , c Q u P h r t m n h v o n g a y , n n a n h
sng c.
Bnh , ti gi
Thng m phong.

trng

phng,

cng

BI THUC:
ng sm

3 ng cn

Ph t

Cn khng

3 ng cn

Nhc qu

3 ng cn
3 ng cn

Thuc ny tt c 4 v , ch n hn, hi dng,

sinh mch. Ngha l bnh hn ny phi cho n, khng tn
hn c, dng ny sp thot phi thu hi mau. Hn
c n, dng hi th sinh mch l sng, v chng
ung thuc lc y l lc nhp thn rt mau.
BNH CHNG PHM PHNG
Phng kn l ni mt nam n yu ng nhau. Nam
n t ch xa l n gn gi ri yu ng nhau, n bt
ngun t hai ch tnh v dc ni ln gi cm.
Tnh dc y l lc th, l ngun sng, l l t nhin
con ngi phi c. Con ngi c tnh dc tinh thn mi
sng khoi, ch mi lanh li, hnh ng mi hng say
vui v, cng nng mi thnh qu nhiu m tt v chc.
Nu con ngi khng c tnh dc th n n ngy di

hu nh v dng. Cc nh chn tu em tnh dc y vo

vic m o cao qu ring, khng dm bn ti. Nam n
c cng chung tnh t mi ng tm dc ng. Tnh t v
dc vng y ch yu bi lng chung thy, sc khe mnh
i i vi nhau mi i n yu ng y m thch
th.
Mt i nam n u lng chung thy, u sc khe
m n h m t n h t , m d c n g v i n h a u t ro n g p h n g k n
th u ym yu ng khoi lc c hai con ngi, cn
bnh g m bo l phm phng. ng vy, nhng ci ch
tnh ch dc y u c mt chiu nh ta tng, n cn
pht sinh ny n ra mun ngn th, v lo bun mng
gin, v gi ma sng nng, v n ung, v cng vic
khc nhau m sinh ra bnh. Ni chung, bnh l bnh
phm phng.
Phm phng chia lm hai loi: Phm vo ch tnh v
phm vo ch dc.
1. Phm vo ch tnh l loi phm phng tng tng
v hnh.
Nguyn nhn: Nam n khi mi yu nhau tha thit
t r n m c t n h c m , t ro n g c m t c i d u y n k l h p
dn m rng buc nhau khng th i thay xa la. Nu
i thay xa la s sinh bnh.
- Phm phng tng t: yu nhau th non hn bin,
my sng cng li, my ngn cng qua i n
nh ngy ci hi giao duyn m v ci g cch
tr i ni chng ly c nhau sinh ra nh nhung
lm bnh.
- P h m phng t n g t n g : T h y n g i t a xe h o a
n r c , c i h i r n r a n g , c i b n k v a i d u y n
dng vui ci. Thy ngi ta chng chng v v rt tay
n h a u y u c h i u , n y a n h , n y e m c h u y n t r r u r t t r n
ng ph. Thy ngi ta bng b con ci t tnh mu t
cha con vui th mt nh. Nhn nhng cnh y ngm li
mnh chic bng l loi, lng nhng nh lng ti phn hn
duyn sinh bnh.

Bnh chng: Bnh phm phng tng tng v hnh

ny con ngi khng nng, khng lnh, khng nhc u
au bng, khng t ra mt bnh g, ch:
K h i n m l m l m c n g y m , k h n g b u n d y , k m
n, t ng thn hnh vng v x xc.
Khi thy nghe khng tht nh thn th ngy di.
Khi ng ngi khng yn nh hong ht kinh s.
Khi ra vo ngn ng, ni ci ngy ngt nhng hng
th t duyn qun qut.
Khi chm bng du dng, ca ht nghu ngao nhng
vn th tnh t nh nhung.
Tt c d khn d di nh mt tinh thn khng cn
t ch.
Bnh ny tht kh tr bng thuc men, phi tm tnh
duyn xa ha hn m kt hp mi em li sng sut
khn ngoan nh c. Tht vy, ta thy nhiu trng
hp nghe ting ngi yu, ngi bnh tht tnh y vui
ci ti tnh khng cn c bnh g. Nu khng tm li
c ngi yu c, bt c d phi em duyn mi se t
th cng ch ly li c phn no phn khi m thi.
Thc ra gc bnh phm phng tng tng v hnh n
v n c n v n g v n t ro n g t m t h n m i m i n g i k h n g
ngui.
Hi ai, ngi c qua cu
M i h ay l m i t n h u t h n t h
2. Phm vo ch dc l loi phm phng tht s hu
hnh.
Nguyn nhn: Nam n tinh huyt y , sc khe
cn bng, khi cng chung tnh t i n dc ng
t h c s h u t n h , t ro n g n c c i h n g t h k l l m
cho say m ham mun. Nhng ham m hng th y mc
trung bnh th mi v bnh. Nu thi qu hay bt cp u
sinh bnh. Li k c trung bnh, thi qu, bt cp m sai

t r i n c n k m t h e o c n g o i c m , n i t h n g v m
thc ng tc m sinh bnh na.
N a m h a y n , k h i t h y r t ro n g n g i c n g o i
cm, vng u s gi, nhng cng c ham m dc ng
cho thoi mi ri tinh huyt hao i m ngoi cm thm
vo.
K h i c m t h y t ro n g n g i c p h n n i t h n g
k m n , t n g , n h n g c n g g n g g n g g i a o h p c h o v u i
th suy yu cng suy yu thm.
Khi lo bun bc gin phi chiu lng i cht cho
khuy tinh huyt suy kit m ut ha ng li can
t .
Khi vui mng h h cng hng ch vo ra khng k,
t i n h h u y t c n m h h a x n g l n u m t .
Khi kinh k mi chm hay khi cha sch cng chc
li mc lng cho qua tinh bn vo, tinh huyt t li
ngoi nung nu thnh nc r ra lm bch i.
Khi mi sanh, huyt hi cha sch cng mm mi
gi b lm ng tnh bn vo, huyt hi t li lm vng
da yu sc.
Khi mi n ch ht tin cng nh khi vo
ch m khng c tin, l tinh suy, kh kit m
cn ham m lm cho ngi n khng tha lng ham mun
sinh ra bn thn t lnh, chn nn m ngi nam
cng mi lng chn gi, bi hoi tinh thn.
Khi cm no, ru say, bnh bu dn rn, tc ti
khng chu c phi th ra cho nh, ri li ung, li n,
ng ln qu qung lo o vo phng i n vi nhau
c h o t h a l n g k h o i c h , c h o c n s a y. X o n g p h i b n g
phnh ra ng mt gic di. Thc dy thy thng th u
mt nng bng, h th tay chn r ri, i tiu tr tr,
c m t h t g i a b t r n d i n g n c c h , k h n g g i a o t h n g ,
khng tiu ha, m no y nh tch li.
Tt c ch mun cho tnh t h h, cho dc ng
say m tha thch mc d tinh suy, huyt hi cng
coi nh, coi thng. Bi vy mc bnh phm phng.

Bnh chng:
a) Phm phng hi: Phm phng hi c hai loi: Hi th
n g o i v h i k t t ro n g b n g .
i nam n mi ci chng hai thng chng hn,
th v hay chng b au hay ngi v thai nghn, khi mi
s a n h g . C c b c c h a m t h n g c m v c h n g k h n g
c qua li nm ngi gn nhau, khng c em cm
thuc cho nhau, c n qun o cng khng c gn
nhau. Li khi ngi v b au, phn nhiu l thy cc c
bn nh gi thng xin vi nh trai cho cn mnh v bn
nh chm nom. l cc c s i v chng y gn nhau
n h i u t ro n g l c a u y u s b p h m p h n g h i . M t l u n g
h i h o c n n g , h o c l n h k t l i t ro n g d d y , n i d i
tim, khi bc ln u, u m xy xm, khi bc ra ngoi da
lm tot m hi, khi qun y trong rut, khi b tch
t ro n g b n g , t c x u n g b n g i p h i t h n g t i u t h n o
cho ngc ln hay i trung tin my ci mi chu c.
l p h m p h n g h i k t t ro n g b n g ( k h t c h ) .
b) Phm phng cch: Phm phng cch c hai loi: v
chng cch xa i ni v hi ngn cch gia bng.
Tr n g h p v c h n g c i n h a u c h a c b a o n g y
thng ri v l g v hay chng phi i xa d t lu s
v hay khng hn ngy v. V chng yu nhau m
p h i x a c c h i n i . T h r n g k h n g b i t c h o xo n g . B i t
bao nhiu li au lng by nhiu lm sao khng bnh.
l phm phng cch v xa cch i ni. Mt lung hi v
nng hay v lnh, n nm vt ngang gia bng bn y
qua bn kia nh mt ng hi hoc bm st ln da bng
pha trong hoc nm trong d dy, n phn chia ngc
t r n , b n g d i n g n c c h n h a u k h n g c h o t h a n h k h
( d n g ) d i i l n , k h n g c h o t r c k h ( m ) t r n i
xung giao vi nhau, lm cho mun n m n vo phi
th ra, mun i m i khng thng, lc no ni gia
bng cng ngang trng trng nh no y vy, nh
b u n , n h t c p h i l y t a y xo a b n g c h o h i n g c l n ,
c khi cn mun nm n bng xung mt vt g cao cao
p vo bng cho x hi ngn cch gia bng (cng l
kh tch).

c) Phm phng s pht: Bnh phm phng khi mi

pht, mnh nng, s lnh, vng u, khng c m hi
chng trng ging nh loi thng hn, phi tm
thuc ung cho ra t m hi v gii c l khi (nht
l phi cm phng dc t lu mi khi hn). Nu coi
thng lu khng tr s thm nhp lm bnh
nng.
d ) P h m phng t c h : B n h p h m p h n g t c h l l o i b n h
nng hn cc bnh phm phng khc.
Tch l tch tr, tc cha ng chng cht. cha
ng chng cht th n kt t thnh tch kt. tch kt
th kh m gt cho mn, ph cho tan. Bi vy ni phm
phng tch l loi bnh nng hn.
Bnh phm phng tch gc bnh bi phng dc
n h i u l m t i n h h u y t s u y b i . Tr i u c h n g k h i m i p h t
ni chung trong ngi bn thn kht khng, m chng
ra m, khe chang ra khe, n vo ngc, ng hay m
m n g , t ro n g b n g m c h , i t i u k h n g t h n g , m h i
ra dm dp c ngy, m dnh m hi, s nc, s gi, s
l n h , k h n g d m r a n g o i , m n m g c x t i . Tr n g
ngi da xanh mt, mt l , hi khng bun ni, gi
khng bun tha, tay chn khng bun ct nhc, thm
ch con rui bu mp khng thm ui, li bing u oi,
ngp ngn ngp di nh ngi thiu thuc phin, nh
n g i a n g l n c n r t r n g , l u k h n g t r h t t h n h
tch.
t h n h t c h t ro n g b n g t h b n h k h i l n , k h i k h i
khi khng bt thng, m khi ln th gc t kh
t c h . K h t c h b n g , k h i k h i l n t h t ro n g b n g n g a n g
ngang, chng chng, khi y ln nghn c c, khc
khng ra, nut khng xung, bt i, bt ho, kh y ra
pha sau mi vai, mi c, rt g dc sng lng bun but
ri nhm nhi sang tim. Khi i xung au nhc ngang eo
lng v mi gi mi chn. Kh y i n u th au n
y ( n i t r n ) .
Bnh phm phng tch mi pht l kh tch. Kh
tch th huyt khng thng hnh thnh ra c c huyt
tch, kh huyt tch th lu hnh khng giao thng m

n ung nh tr l thc tch. n ung nh tr khng

tiu ha th sinh m l m tch. Nh vy, bnh phng
tch kim c kh tch, huyt tch, thc tch, m tch m
ri trong phn chia ra c c ng kh tch, c ng
tng tch na.
i u t r r t k h . Tr t c h p h i g t m i n y c h
yu l hnh kh, mun hnh kh phi thng huyt, ph
huyt. V huyt c thng ph th kh mi lu hnh, m kh
c lu hnh th huyt mi thng ph. Kh v huyt bao
gi cng phi i i vi nhau mi c cng dng, khi kh
huyt lu hnh thng ph li cn phi tiu thc, tiu
m, thanh nhit, n hn, tr thp cho kho na mi n.
Nhng khng th bo rng: C thng tiu cng ph mi
mi cha chc tch ht m sc ngi li suy yu i.
Khi sc ngi suy yu i th kh m tr, v khng
s c c h u n g n a . V y p h i v a c n g v a b . Tr o n g p h p
cng b phi ty sc mnh, ty sc bnh m cng
nhiu hn hay b nhiu hn mi ng. Phm phng tch
tht kh tr.
Tnh v dc ngi ta ai cng c t tng hnh ng
y cho vui l sng. Nhng nu qu ham m say m d
mc bnh phm phng, khi mang hai ting phm
p h n g v o t ro n g c o n n g i t h t h n h n h c h u b n h t t ,
danh gi b r khinh, cuc i tht kh em li tt p
nh trc. Bi vy, mun nui dng cho bn thn c
khe mnh lu di, mun t im cho ting tm c
rng ln, tt hn ht ta nn gn gi v gim bt ng
t n h d c . D n g s i n h g i , m c t h i n h q u d c .

23. CHN HN GI NHIT

NGI BNH:
Mt ngi n b (khng nh h tn) ngoi 30 tui,
ph Khm Thin, H Ni, c chng hai con, lm ngh
th may, ngi va tm thc, khng cao, khng ln,
d n g n g i h i g y , k h u n m t t r n x i n h , n c d a t r n g
bc, ni nng duyn dng d nghe.
CHNG BNH:
Gia thng 8 nm 1945, b vn n ng, lm vic nh
t h n g . H m y b k u n n g n y b t r t t r o n g n g i k h
chu, i tm nc mt, m qut my ri n ti th m,
k cng l thng.
Chiu hm sau, li nng, li tm, li m qut ng c
m . Tu y n n g n h n g v n n , v n l m , v c h n n g k h n g
c lnh, khng au u chng mt, khng au mnh nhc
xng, khng v m hi, khng kht nc, k c i tiu
vn bnh thng, cng khng phi bnh v kinh k hay
thai sn. c bit l ngi ngoi s vo ngi b khng
t h y n n g m b c k u n n g c u n g c u n g . T y n n g
lin min ngy m, khng lm vic c phi m qut
ngy m. Sau phi thm mt qut bn m cng chiu
mi chu c.
Ri cng vn nng (nng khng nga), nng ry ny
cn thiu la ht ln. Khi y b mc o ngn mng, qun
di tri chiu t, phi m hai qut cng chiu mi d
chu. Dn dn phi kim thm hai qut na cng m mt
chiu, qut thng vo ngi b mi nghe d chu.
V y m v n c h m t v i n g y l i v n k u n n g . S a u
phai lau sch gch nn nh b nm xung nn gch.
Lc ny ngi b mt khng bun ni, b ch ln ln
di nn gch, sau b i gii nc t c ngi vo nm
xung nn gch, cng m m c my gi.
S a u b v n k u l a g i y n y , b c i b q u n o c h
c ci kh ch thn, b li bt ry nc t c nn gch
cho b nm, mc d 4 - 5 ci qut, b vn cha chu.
Sau cng b bt ng chng xy b be li ra ngoi ca
phng (cn phng b nh xinh gn) xch nc vo

nn nh, nc cao 10 phn ty, cho b nm xung m

vn m qut, b mi nghe d chu.
Bnh n lc y khng n, khng ng, ngi mt
n h , c h n g t h y b k u n n g g n a m c n g k h n g s i n h
c h n g g k h c , n g i n h m u n xo a y v n b t h n o , b
c n g k h n g k u c a g . T h y v y , v c b l n g i n g m c
q u n o , t t h t q u t , b c n g k h n g k u . N g i b c
th, lm dn i ri b cht. T ngy bnh n ngy b
cht l gn hai thng.
S VIC:
T i c n g i b n l n g H o n g M n h k b n n h
b c b n h t r n ( t ro n g k h i b n y b b n h t r c s a u n h
th no, ng Hong M u bit). Mt hm ti n nh
ng Hong Me chi, ng ta ni chuyn v bnh ca b k
bn v ng mun ti qua chi cho bit bnh l thi,
ch nh ng ta ch tin thuc ty, khng tin thuc ta.
V n g ! n g v i n h b n y l t n h b n l i t n h h n g
x m . n g l m n c h o t i s a n g c h i xe m m c h , k h n g
ung thuc th thi, c sao!
T i v n g H o n g M v o n h . T i t h y b y a n g
trn nm di nn gch.
ng ch nh mi tr nc.
ng Hong M gii thiu: y l ng nh Ninh thy
thuc ng y, c nh ti ai c bnh u ung thuc ng,
n a y n g l i c h i , t i m u n m i n g q u a c h i , xe m m c h
gim cho b, bit bnh l bnh g, ch khng mi ng
qua tr bnh, ct thuc cho b, ng b c bng lng th
n g xe m m c h .
-

Th th hay lm (ng ch nh) ti vo cho b y

b i t . o n n g t a m i t i v o xe m m c h .

T i xe m m c h c h a i t a y v b a b u p h i , n
n i y d i n g n t a y t i , t o r n g m r n c h c . T i
ngn tay xung tht mnh th rng tuch khng
c ng mch i di, tc l ph i hu lc m
t r m n v c n . n g t h i t i n h t a y v o d a
tht b thy mt m nn vo da tht thy y chc,
nhn mt b vn sng nhng mi ming th lt lt.

on ti ni chuyn:
nhit, trong mt lnh m
cht khng phi l bnh
mi nc lnh ngoi th
g m cng khng ni m
m ni).

Bnh ny l ni hn m ngoi
nng vt ra ngoi, ch thc
nng. Nu ng c cho gii
khng tt (ti khng ni mch
dng, v ngi ta c bit u

T h a n g ! T i xe m m c h r i t i n i s n g b i t
th no thi, ng c th cho bit, hin gi bc s ang
c h a c h o b , b c s n i g ? V c h o u n g h a y t i m t h u c
th no?
i chao! Ngy no cng phi mi mi n, m kh
mi lm, u c d. n ri bo nng qu v tim thuc
mt, thuc b v cho my vin thuc ung thi.
T i v n g H o n g M r a v .
-

T i n i v i n g H o n g M : B n h n y c h a t h t h c h t .
V i t u n s a u , t i l i n c h i n h n g H o n g M , n g
c h o b i t b k b n c h t r i . S a u k h i n g xe m m c h ,
n g v r i , n g i t a b e b n g o i c a n c t ro n g n h
cho b y nm, c my hm xu dn ri b y cht.
S U Y X T:
C h n g b n h : B n h n n g n y n u b o l n n g
thng th cng ch nng thng tht, d nng thng
hn hay nng n nhit th thy cng thng, c chi l
l.
Nhng k ra cng l. Ni ngay nhng ngi cng
trng, th hi c my ai ci trn, tm nc , li my ci
qut thi thng vo ngi m chu ni trong mt ngy ?
Hay gii lm cng ch vi gi ri b chy, nu bt ngi
li cng chng mt quay cung hay cng l mt hnh
p h t . n g n y s u t n g y m , t ro n g h n g t h n g c t h
m vn chu c li cn ch l cha mt k cng l tht
? Y gii chng ta tr bnh cng nhiu, nhng chc
cha c my ai thy bnh nhn no chu s mt lnh qu
mc n nh vy, th cng phi cho l l ch sao khng ?
Nhng nhn nh chnh xc m ni rng: Bnh nng l
nng thng cng khng l.

L l do t mnh v chiu theo bnh thnh ra

nui dng bnh bnh to ra l, khng phi l t
bnh lm nn l.Bi bnh nhn khng bit mnh, khng
bit bnh ca mnh m gi gn, li c chiu theo s i
hi ca xc tht mun sao phi vy ri bnh v th ln
ln. Thm vo , thy thuc thy nng c tr nng,
khng bit bnh l nng tht hay nng gi, khng
bit m dng hn nhit l g m bnh n bng lu ri
c h o l l , t h t r a c h l b n h n n g t h n g .
YL:
M c h H u i h u l c v c n . P h i h u l c l
bao nhiu sc nng (dng) ca ni tng u ph vit ra
ngoi m bng dy ln (nh rng: ph i hu lc v cn
l chn hn khng phi l ph i ny l bnh thuc
p h o n g ) . V c n l s c p m d u c a n i t n g k h n g
cn m lin h vi sc nng ngoi na, tc l hn
nhit gin cch, m dng cng gin cch m lm nn
bnh.
Vy th bnh ny n ngm ngm t lu ch
khng phi n ngy y n mi bc pht. Ngha l t v
h hn nhng h nhit tng ha cn mnh n dy ln
ln t ci chn hn t v ri lm bnh m khng bit
c i c h n h n y c h n h i t t ro n g , c h o n l t h c
nhit ri c gii nhit. Nhit h ri m cn gii
nhit, li c ci chn hn c n lnh lo lm sao m
sng, th l hn nhit gin cch, m dng gin cch
khng tng tip.
H a y b n h n h n k u n n g q u , c n h n g c h t h n
lng n ung vo d chu theo s thch, thy thuc
t h y b n h n h n k u n n g c n g c h o l n n g ( k h n g b i t
nh bnh) li em thuc mt gii vo, gii mi cho mt.
Ng u n mt l cht.
i! Cch tr bnh thy nng tr nng tai hi ny,
thit tng nhng thy thuc no cha bit c l nn
s u y x t . N u m u n h i : b o b n h y c h l h n h i t ,
tai sao n mt, ung thuc mt, nm qut mt m n
k h n g m t n g a y l i k o d i n g y r i m i n g u i ?

i u r t d h i u : T h d : M t c c t h a n t ro n g b p
t ro , t a g i i n c v o , m c d c c t h a n t t , n h n g
k h n n g c a c c t h a n c n x r a n g o i t ro v i g i s a u
mi ngui. Li mun hi ti sao t v chn hn m
n ung v thuc mt nh vy khng sinh y bng
a chy ?
N h t r n n i , t v c h n h n n h n g c n c n h i t
tng ha em ln iu l, v chng khi bnh y
pht nng v m dng th t v hu nh khng lm
vic tiu ha na.

K T LU N :
Bnh ny tng ha mnh tc thn thy cn. T
v h hn tc ni tng hn. Tng hn, thn suy ch
cn c tng ha l ci ha ph thuc, n khng nng
t a v o u t h n p h r i . Tu y n h i n , c n g c n n h c i
ha y sng. Nay trit ht i ly g m sng!
Vy phi n b t v t v c s m nng, khi
nhn thy t v m nng, ngi ta cm thy c phn
bnh ha, lin n dng thn thy thu tng ci
tng ha li. Tc l n b t v sinh dng, ng thi
b thn m lim dng. Nh vy lm g c bnh bc
nng ra ngoi. m dng qun bnh, hn nhit iu ,
hn l khe mnh.
DC PHNG:
Tr c h y c h o u n g : S m ( t m c h t g n g s a o ) , B c h
trut, Bch linh v Cam tho (nng than) l cht cam
bnh khng cng to mm d cho tng ngi vn thch
u n g c a m t c h o h u n g , n h n g t ro n g c h s i n h
kh cho t ph v thm thp cho t v.
V i h m s a u t h m ; C a n k h n g m t c h t l y v
t n h p v i c h t t h u c t r n t h n h t n c a m m s i n h
dng cho t v. Khi h chu cht cam bnh ri, vi
hm sau na thm: Bch thc (sao, cht t), Ng v t
(cht t) khi dng sinh ri, n thu dng, lim
li khng cho n bc ra... Ni y dng Bch thc, Ng
v u c n g h a t o a n t h u . Tu y B c h t h c n c h i
hn (hn l c ngi ch n khng ng iu) nhng

sao chn ri, nu n c cht mt no i chng na cng

l g i i c i d n h i t t r o n g u t k h c c n c h n g ? V
ha dc cho n c m dng.
Nh vy, mi ni n t, cha ni n thn, cho nn
vi hm sau na thm: Hc khng (cht t) - ty tng
ngi c th thm Thc a (tm nc gng sao) n
thn v dn ci ha hay bc ra cho n v gc.
Lp phng nh vy l hp l lm sao khng khi?

24. M KIT BIN DNG

Chng ta c sch thy c nhng bnh, ung thuc

xung khi c, ngi bnh cht ngay th rt s hi,
n h n g c h b i t v y m t h i . T h c r a t ro n g a s c h n g t a
c h a t h y t h c t r n g n y. N a y t i t h y r i n h n h m t
b n h s a u y v i t r a c h n g t a c u n g s u y x t t h m m
c n h g i c t ro n g k h i i u t r .
NGI BNH:
Mt ng c gi (khng nh tn h) khong 70 tui,
ng nh gio, ph Nam ng, H Ni, c v, nhiu con
chu, ngi c tng i y cao ln, nc da hng,
bp tht chc, hin lnh, linh hot vui v, nhn c din
mc minh mn m quc thc kh knh.
CHNG BNH:
C vn n ung iu ha, i li lanh l, khe mnh
bnh thng, khng c bnh g gi l c tt. Hm y, c
k u n n g n y t ro n g n g i b t r t k h c h u r i v i n g y
sau nng ny bt rt hn, nhng s vo da tht c khng
nng, khng i ma, khng kht nc, khng nng lnh
tng cn nh ngoi cm thng hn, khng nhc u au
m n h , i t i u v n b n h t h n g . C c h k u m t , n m d i
l n l n t n g c n ( k h i c l n l n xo a y t r t h y r c c a o
ln). C t cm qut lun tay phe phy, li con chu hai
q u t n g i h u ( k h i y x m n y c h a c i n ) , c u n g
D sm loi tt, cha ung thuc g! Bnh n ngy hm
y k h n g t n g m c n g k h n g g i m , k o d i 6 n g y.
C nh c nng rut, sc thuc c ung. C ung
thuc y mt chn con, va nut xung khi c, c cht
n g a y.
S VIC:
Khi c ang nng ny mt nhc, ngi nh c n
mi ti.
T i n n i , g p m t n g c g i a n g n g i y.

Ngi nh c gii thiu:

Tha thy! y l c lang Sch c h hng thn
thuc vi c con y, cng qu Thng tn, H ng. C
l t h y t h u c d a n h t i n g v n g y. C c o n y s a i c o n v
m i c l a n g l n t r b n h c h o c c o n v i h m n a y.
Nhng c lang con cho l bnh kh, ch mi cho ung
Sm n nghe bnh ch cha cho ung thuc g.
- V n g ! ( c l a n g S c h ) n a y m i t h y n xe m m c h
cho ng c y, l kin ca ti.
C tip: Gp bnh l, bnh kh, ta khng t quyt
c , c n p h i m i m t v i t h y c d a n h t i n g g p .
M a y t h a y a n h y m i c t h y. T h a t h y u ?
-

D! y l (ngi i mi ti) thy nh Ninh s 198 ph

Khm Thin.
T i n g d y k n h c h o c
tui ngoi 70. Tha c! C dy
php. Nhng c cho bnh ny
Tha c, c gi y bnh tnh th
t r n .

lang, nhn c o mo
nh th l rt ng y
l kh, hn l kh lm.
no, v t bao gi ?

Ngi nh c ng dy k trc sau nh nu

T h a c , c xe m m c h c g i y t h n o ?

( C l a n g S c h ) T i c h o u n g S m m y n g y n a y m
m c h v n t r m v i t t i u . X i n m i t h y xe m c h o t h n o ?
T i v o xe m xo n g , t h a c : M c h c g i c h a i t a y
u trm vi t tiu v kh th nhanh m lai th chm.
Tha c c phi th chng ?
-

D ! ( c l a n g ) t h y xe m t h t h n g q u r i . N h n g t h y
on bnh ra sao ?
-

T h a c : T i n y c h l g p , l l m c h n g v
hc hi thm, sao bng cc v lo y nh c, v c li
l c h n g t r c n b n h n y. V y o n b n h v c t
thuc xin ni c.

T h a t h y , t i s u y x t m y n g y n a y r i , g i
m u n b i t t h y t h n o v b n h n y.

Tha c, cu bnh nh cu ha, khim nhng mi

m t t h g i . T i x i n n i n g a y d c t h t i c n g x i n
vng.

Bnh nay mch bt hp chng (mch hn m bnh

nhit), mch bt hp lc (mch yu m ngi mnh),
li m mch m dng bnh rt nan tr c th cht. Tha
c, phi vy ?
C lang ng dy m ly ti m ni rng: Tht ng
t i , t i t h n p h c t h y.
-

Tha c u dm, chng ti hu hc.

T h y k h i m t n q u . H m n a y c h o t i c g p t h y. T i
rt thch th.

Tha c, th l ti gp , gi ti xin php ra v.

-

Tha thy, xin thy ngi li cho cht na. Cn mt

vic v thuc rt quan trng, xin thy cho kin.

C tip: Hm qua nay ng c gi y ch ung D

sn sm hng tt, bnh n c th. Gi y kin b c
gi mun ng c c ung thuc ta cho ung thuc
g y ?
T i c h a k p n i .
B g i n i n g a y: T h a t h y v c l a n g , k i n t i
mun thang thuc do c lang ct hm qua v sc ri,
t ro n g c b a o n h i u S m c c h o c t i u n g xe m
sao ?
Nghe qua, ti thm ngh: Bnh mch bit ri,
thuc ct sc ri, cn mi mnh n ch lm chng
tht. Nu ng c gi ny c cht th thy lang khng c
li g ht! Th ra thy lang gi c khc, gi tnh, gi l
c , g h t h t . X t r a n g l a n g g i n y c t v t
cch khc hn ng lang gi nh ng Phn Dn m mnh
gp nm trc.
D! Vic quyn ni c lang v b c, nhng xin
c lang c th cho bit thuc hm qua c ct nhng
g ?

- T i c t L t r u n g t h a n g y t h y .
S m 5 n g c n , Tr u t 3 , K h n g 1 , T h o 1 v P h
t 1 thm Ng v t 5 phn.
Sm v qun, cn my v t s kia, mi th mt
cht t m. Mch nh l ni hn m nng ngoi l dng
p h v i t . Ta c h o u n g n h t h l b d n g n h n m
lim dng li, kin thy th no ?
Va khi y, ngi nh bng chn thuc ln.
ng
thuc c
ngc vi
ang
mun hi

c gi ngi dy, ta phe phy qut, thy chn

v ung lun, c va nut xung khi c, ngc
ting. Ngi nh vi c. C cht ngay khi
c. Th l hai thy lang hng nhn nhau nh
nhau m cha ai tr li.

l t i t h y r i n h n h m t n g i b n h n y ,
ung thuc xung khi c, cht ngay (h hu tc t).
S U Y X T:
B c g i : K h i h a i t h y l a n g a n g n g h l u n , xe m
bnh ny nn ung thuc g m b c vi ln ngay
xin cho ung thuc sc hm qua, trong c nhiu
sm. l b c c khng mun i bn lun, v
tin tng ni tay ngh ca c lang v mun cho ng c
c thuc ung ngay khng phi i ch, li cng c
tic, sm mua m sm li phi b i. Ri b c sai
em thuc ln m ng c ung ri cht. Nu nh cha
em thuc ln ng c u cht.
C lang Sch: Mc d c cho mi thm thy lang
n xe m b n h c h n g k i n v g i t n h , g i l v i n h
bnh cho , nhng hn c cng mang mt thc mc ln
t ro n g l n g t m n h n g h k h i r a v , v t h u c m n g c
gi ung vo cht ngay, chnh l thuc m c ct
trc m c cho sc ri. Bit rng thuc sc y c
n g n h n c n i t ro n g k h i n g i h a y k h n g h a y
l t ro n g t h u c k h c ? N h n g x t r a n g n h n
ni. Cn bo rng thuc sc t hm qua hay l v
su b g n b vo chng ? iu chc l khng.
(Thi y, ty y tr bnh, bnh nhn c cht, ch
rng try tim mch l toi. ng y tr bnh, bnh nhn c

cht, phi em khm nghim m li ty y (khng bit

ng y) khm nghim. V l chng nhng c lang ny
m n h i u c l a n g k h c u p h i g i l c . Vi c y m o n g
c i x cng bng ).
P h n t i : T i k h n g c h t r b n h n y , t u y t i k h n g
vng vn g v ci thuc v ci cht ca ng c gi ny,
nhng vi cnh ti thy r ng c gi va ung thuc
xung khi c ngc ngc vi ting cht lin, ngoi lng
cm xc tc thi cng lm ti ng ngng m suy ngh
m i s a u n y. T i c n t m r a n g u y n l c a c n b n h . T i
sao bnh y, ung thuc y m cht tc khc nh vy ?
V t i xe m m c h , b i t b n h r r n g .

N G U Y N L B N H C H N G :
Bo rng: Thng hn trc trng m kinh ri truyn
vo quyt m hay tam dng, tam m hp vi bnh cng
khng phi, v khi s pht khng c thi dng chng.
Bo rng: an nhit cng khng phi, v an nhit
cng c khi hi mt mnh m cng khng bt qut nh
vy .
Bo rng: Pht phin cng khng phi, v nhng
bnh nng khi gn cht, tm nhit cc mi pht phin,
m p h t p h i n t h t a y c h n v t v , t h n m n h xo a y t r
lun, tuy c bt qut, nhng v m hi ht v pht th .
Vy bnh ny thuc m dng.
M c h t r m v i t t i u l m s u y.
Chng m nhit bt qut l dng thnh.
Dng thnh ph vit ra ngoi.
m s u y t i m n t ro n g .
Tro n g n g o i c c h t u y t n h a u t c m d n g c c h
tuyt nhau. Cch tuyt ngha l m dng khng lin
tip nhau cho nn:

Dng bnh m m mch tc l mch v bnh tri

ngc khng i i vi nhau.
Sch dy:

Dng bnh m m mch.

Nhn cng
m mch
nhc Bnh
nhit m
mch hn.
Nhng mch y u l mt hnh n bt tr.
Vy chng bnh ng gi ny phm vo nhng mch
y lm sao sng.
L i n n s u y x t : T i s a o b n h y u n g L t r u n g
t h a n g v o k h i c m c h t n g a y. V y t h t i b n h n g i
cht hay ti thuc ?
Dm ni rng: ti thuc
B i v m n s u y c c t h m b i t t h n h k h r o.
Kh ro l dng. Dng y hp vi dng ngoi l
dng cc thnh cho nn pht nng, pht phin bt qut.
Vy bnh ny l dng thnh cc m m kh kit.
Bit rng: Mch l mch cht, nhng l u ngi
nhn ch cht, phi cho ung thuc, m ung thuc l
n g n h i n p h i d n g m t h m a y r a c n k o d i n g y
sng. Nu nhm tng mch trm vi t tiu ny l dng
suy ri em nhit dc b dng th nhit ng nhit,
c h t n g a y. l t i t h u c c h t n g a y.
Nn bit rng: Mch trm vi t tiu m mnh v tay
c h n m t t h m i u n g L t r u n g . B n h n y m c h t r m v i
t t i u m m n h n n g m b t q u t l i c h o u n g L t r u n g
l n h i t d c , t c n h i t n g n h i t p h i c h t n g a y.
i! Nhng thy thuc mi vo ngh, ng ngoi
nhng loi bnh ny ng qua, coi thng, bo ming, bo

tay ci g cng Can khng, Ph t nn coi chng. K

vit bi ny n y vn c ngh gp loi bnh ny nn
d dt.
Li mun hi: Nhit ng nhit pht cung. y ni
nhit ng nhit phi cht ngha l sao ?
Nhit ng nhit tc cung l nhng bnh nhit bo
pht m trong m cn thnh. Ngha l khi dng
b n g l n p h t n n g n h n g m t h y t ro n g c n
nhiu th n c phn san b m gi li cho nn ch
pht cung ch khng cht. y ni nhit ng nhit
phi cht v trong m suy kit. Ngha l dng
b n g l n t ro n g k h n g c n m g i l i , l i b s c n n g
ca m gp sc lm sao khng cht ?
Hi: nh rng, nhit ng nhit phi cht, nhng ti
s a o b n h n y u n g L t r u n g t h a n g k h n g b i t c h n g t t
ri cht, m li cht ngay ?
-

Bi dng ngoi nng, m trong kh cn li

bit thnh nng. Hai ci nng hp nhau ang mun
bc ra ngoi, khi y li khng cn cht m du no
c a m g i l i . N a y l i e m L t r u n g l n h i t d c
rt vo tc l lm tng nhit n mau thot ra,
k h c n o n h m t m c h y m r t d u v o t h n g n
la phng phc bc ln. Hi rng lm sao khng
cht ngay ?

Hi: Nhit ng nhit phi cht ngay, tc dng bnh

ng dng dc phi cht. Ti sao, ung D sn sm l
dng dc m hai ba ngy khng cht ?
-

y l n i v d c , v y t a c n g n n s u y x t :
Bit rng: Sm l thnh phn dng dc b kh, li
tm gng sao. Gng cng l dng dc. Vy m ung
dng dc ny vo khng cht. Bi gng ti tuy c
cht cay l dng dc, nhng cht cay ca gng ch c
cht tn tn khng c tn nhit. Sm tuy l dng dc,
nhng sm cam, bnh v n ch u c nhit. M nhn
x t k , S m l m d c , v S m t i a l c a m , h n c h o
n n m i k h i d n g u p h i t m g n g s a o. V t h u n g
sm vo khng cht ngay .

N i l u n v L t r u n g : L t r u n g n y t u y t r o n g c
nhiu Sm l cht cam hn, nhng cht cam hn ny ca
sm u c li c cht tn nhit ca Gng kh (Can
khng). nh vy li c Ph t hp vi Can khng
th Ph t cng tn nhit m Ph t l anh c ti i
n h a n h . C h t t n n h i t r t v o y l i c Tr u t g p s c v
t h m N g v t h u v o. T h u c n h v y l m s a o c h t c a y
nng khng i nhanh m vo ngay trung chu. Thuc cay
n n g n h v y l n h i t n g n h i t .
B i v y , n i l o i b n h n y p h i c u m m t ro n g
cu m li phi c cht dng dc, iu ha cho kho
cng ch may lm mi sng.
Hi: ng c gi ny v sao pht bnh dng thnh
m m k h n i t r n ?
-

m v dng trong con ngi lc no cng phi

qun bnh m nng ta nhau th con ngi mi
khe mnh. Nu chnh lch nhau l bnh, m cch
tuyt nhau l cht.Ni chung nh loi bnh ng c
g i n y , v s c d c p h n g t n g q u , m t ro n g s u y
kit tc l tinh huyt trong suy kit. Kh kit th
m y bin thnh dng.

Dng kh ngoi cn hng, tuy bit l sc ngi

m t h y s u y k m m l n g h a m m u n s n g , m u n t m b .
Tm b cho mau, li mn nhng cht kch thch (ru,
thuc phin, hi cu thn...) tm b. Cht kch thch
dng v vo th dng cng hng m m cng kit. Kt
cc trong ngi ch c dng m khng c m h tr th
dng bng ln pht nng m cht. Bi vy, ni bnh
ng c gi ny l bnh thuc m dng. m dng ny
l m dng thun ty, m dng cn bn bi thy ha.
B n h n g c g i n y l b n h s u y k m d n d n t l u
ri. Khi nhn mt ng tc no n suy kit m thy
nhiu m dng bng ln lm bnh ch khng phi n
ngy y n mi bc pht vy . c on vn ny nhng
ai khng chp nhn l m dng c cn nghi ng
chng ?
SO SNH:

B n h n n g t r n ( b i 2 3 ) l d n g s u y l i e m t h u c
mt gii vo cho ngui i m cht. Bnh nng ny (bi
24) l m kit li em thuc kh nng vo m t cho
kh kit thm m cht.
Nh vy, thy rng lm thy thuc m tr c
n h n g b n h m d n g n i t r n m i l t h y h a y , v t h n g
t ci l m dng cho n thu trit c i th v tiu
t i t , t h t l k h . C n h n d y: P h n s l n t r o n g v i c y
tr ca thy thuc l phi thng t ci l m dng
(m dng, h thc, hn nhit, y gia phn ni s).

25. TR EM HAI LNG BN TAY HAI LNG BN CHN

NNG

NGI BNH
E m L Tr n g Vi ( n a m ) 8 t h n g , c o n c a k v i t b i
ny, khi cn lm thuc Thanh H, H ng.
CHNG BNH:
Khi em c 8 thng, ngi mp hi b sa, b
nhanh, pht nng hai lng bn tay hai lng bn chn
sut ngy m, khng nng ngoi mu, m da bn tay,
bn chn vn trng nh thng khng , khng m hi,
i khi lc c nng mnh v m hi m m mt cht th
thi, rng r 3 thng. n ung thng, i tiu u, sc
ngi khng gy i, cng khng thy ln.
S VIC:
Khi y ti (k vit bi ny) ang Thanh H, mang
danh thy thuc, nhng bnh ny cha bit tr sao! Mc
d cng cho ung my th thuc tn thuc vin qua loa.
Sau vi tun khng thy khi, ti cng thy lo, thn hnh
v qu trnh vi ng ni chu (chu c ng ni yu
c h i u ) . n g b o c t L c v c h o n u n g . T i c t m y
thang cho ung khng khi, chn ch bnh hn mt
t h n g . T i t h n h n h i H N i n i v i a n h c ( T h c ) .
A n h c b o c h o c h u u n g D n g t r u n g t i n . V i h m s a u
ti ra v, anh sai ngi nh ct cho 10 thang.
v ti Thanh H thy con vn nng tay chn nh c
m ngi n vn bnh thng, ti lin sc thuc y cho
ung, lng h hng con ung thuc ny s khi, ung ht
mt thang chng thy bt cht no, ung tip hai thang
n a l i t h y c p h n n n g h n . T i n h k h n g c h o u n g
na, nhng cng c sc mt thang na cho ung, th l
bn thang cng th thi.
n y tnh ra lng nhng th l bnh n hn
hai thng. By gi ti mi ngh ra t chi tm vi chnh
t m l n g t m , n g t m m p h i n n h i t t h n g u y . T i s
mi em sch ra c (ng thi gi th v qu ni vi

ng ni v gi th i H Ni ni vi anh) tm mc th
t c t m n h i t k h n g t h y. S a u c n i n g o i t h n g
b i n c a n g L n g Vi n v i t t ro n g Y h c n h p m n
n mc thng tn c bi Ha ut thang tr th tc
t m p h t n h i t . T i l i n c t n g a y n g u y n p h n g m t
thang cho ung, thy bt ngay rt nhiu m thy n ng
ngon hn trc. Th ra khi b nng n ng t mnh cng
k h n g . T i c h o u n g m t t h a n g n a , t h l c h a i
thang Ha ut thang chu khi, khng phi ung n
thang th ba. Vy l thng nh b nng bn tay, bn
chn ba thng tri mi khi.
S U Y X T: v b n h v t h u c .
Bnh: Hai tay, hai chn l t chi, t chi l ngnh
ngn ca t v (t chi li t v chi mt). Vy tay chn
t h u c v t v . N a y n n g t ro n g l n g b n t a y , b n c h n l
nng trong c t v v. Ti sao t v nng? T v ny
nng c hai loi: Loi mt thuc loi n ung khng
chng mc, loi hai thuc loi huyt thiu, huyt lnh.
Loi 1: Bi t v phi nng lnh thng ging iu ha
th t v mi yn. Nay t v h hn (yu lnh) li cn
yu chiu cho n mt, ngt nhiu, tm nc lnh,
hng gi mt v ng nhiu qut. mt, ngt
t r n , k h m t n g o i , n n n , n b a o p h , n g n g i
sc nng (dng nhit) ca t v li, khng cho n vt
ln, khng cho n pht ra th sc nng y n phi pht
r a t a y c h n l n g n h n g n c a n , b i v y , n n g t ro n g
lng bn tay, bn chn.
T v thuc th, th c thng ha th th mi nhu
n h u n . N a y t h b n c n n t r n t h k h n n g c a
th di khng bc thng ln c phi ph ra ch
khc. Vy, t v loi 1 ny, bn cht h hn li b cht
hn, kh hn nn m dng nhit trong khng pht
tit ra c thnh ra v nhit m nhit ny l gi
nhit.
Loi 2: Bi tc dng minh v l kinh c nhiu kh,
nhiu huyt, nay huyt thiu li b lnh th v kinh kh
c n , k h c n t h n n g t ro n g . N n g t r o n g t h m u h u y t
pht ra tay chn.

Th phi m t th th mi nhu nhun, nay th

thiu nc th th kh cng, kh cng th mt t xc
chai. Vy t v loi 2 ny, bn cht nhit li thiu
huyt th kh nhit cng tng thuc loi thc nhit.
-

Th em bnh ny m phn tch v ni thng hay

n g o i c m : L n g b n t a y n n g m l n g b n t a y
khng nng l bnh ni thng, ngc li l ngoi
cm.

Hay em bnh ny m lun v thng hn truyn

kinh: T chi trc nng l bnh thuc tam dng,
chuyn sang n m l bnh thuc thi m: ri
chuyn sang lnh l bnh thuc thiu m.

Hay li bo bnh ny thuc ng tm phin nhit:

T m h a b n n g t r o n g t t h m s c n n g c a h a
dn ra t chi.

T t c u k h n g p h i . V y b n h n y l v k h g i
n h i t d n r a p h t n n g t ro n g l n g b n t a y b n
chn.ng vy, ta nn suy ngc li cho rng ngha d
hiu: V kh chn hn th kh dn ra mt lnh c ton
thn v tay chn, v kh chn nhit th kh dn ra lm da
kh tht nng v nng c ton thn cng tay chn.
V i c t r b n h n i c h u n g , h x t n g b n h , d n g
ng thuc th bnh s mau khi. Cng nh mun gi
n g i n o k u n g t n t h h d n g a y. B n h n n g h a i
lng bn tay chn l nhit v kinh m ung Lc v l
c h t b t h y: u n g D n g t r u n g l c h t n t h a v t h
bnh mt ni tr mt no lm sao khi c. Cho nn
ung Ha ut thang hay Thng ma ct cn thang l thuc
thang dng, thanh v nhit ng s i hi ca n, nn
ch vi thang l khi.
X t r a , b i D n g t r u n g t i n N h i t t r n t ro n g T n
p h n g b t t r n c a Tr n g C n h N h c . Tr o n g b i y c
Sm,Hoi sn, Bin u, Cam tho v Can khng. May
m thuc thng nh ny ung 4 thang khng c Cn
khng, nu c Cn khng th-nhit ng nhit bnh nh
ha nng. Cn Bch linh tuy ch thm thp, nhng

thm nhiu, thm mi cng dn nhit n su lm bnh

nng.
Cn ung Lc v tuy khng ng bnh, nhng n l
cht b thy th cng khng hi g. Bi vy s tr bnh
c n p h i xe m m c h b i t b n h m d n g t h u c m i n g .
Nu ch nghe k bnh th d l thy thuc gii a s l
tr khng ng.
H a u t t h a n g : H a u t c n g h a l c i h a t ro n g n
hun nng ut kt trong th phi m (pht) cho n i
ln, i ra (Ha ut tc pht ch).
B i v y , b i t h u c n y t ro n g m c t h n g t n .
Thng tn c ngha l thng dng tn ha: Nng dng
kh i ln nh tan ci ha di.
1 Thng ma: 1 ng cn 5 phn, em dng kh i
ln m thanh v nhit. Nn sao qua v chn th
Thng ma xanh mi tt, nu th trng ung khng
khi.
2 Ct cn: 1 ng cn 5 phn, m th tht cho m
hi dm dp ra (gi l gii c) v thanh v nhit.
3 Si h: 1 ng cn 5 phn, ra cht m hi v i
i vi Thng ma l thng dng, i i vi Bch
thc l s can.
4 Bch thc: 1 ng cn 5 phn, sao vng, dng m
huyt cho can b t m.
5 Phng phong: 1 ng cn, ph t m khu phong
pht hn v thng dng t v kinh.
6 Cam tho: 1 ng cn, ha cc cht thuc vi
nhau v gim cht thng tn vo v xung mc trung
bnh.
Thng bch: thm vi c thng dng v.
nc sc ung, s lng thang thuc ny va
thang thuc ca em 7 - 8 thng. Nu em nh hn th rt
bt i m em ln hn th tng ln.Khng cho n cay
nng v cht cht.

Bi Ha ut thng do bi Thang ma ct cn thang

( Thng ma, Ct cn, Bch thc, Cam tho ) thanh
nhit gii biu, thm, Si h, Phng phong, Thng bch.
S a u k h i t i c s c h t m r a h a i b i t h u c t r n t r
khi c bnh th tc tm pht nhit cho con mnh
ri, tuy sung sng phn khi v ngh nhng t trch
mnh khi y qu s si v ngu dt.
Hai bi thuc ny qu thnh kinh nghim. T by
n nay, my chc nm trng, ti c theo hai bi ny
m t y c h n g g i a v . T i t r c h o r t n h i u e m k h c c
khi bnh nh nhng m gin d. Khi tr bnh, cn phi
xe m m c h . Ta d c m t n g n t a y v o b m c h t a y m t
ca a nh h thy mch hng th bnh g thuc loi
nng st cng cho ung thuc ny c. Nu thy mi
, li trng li cng ch xc hn. i khi:
N n g m n h q u y k h c , d m d p m h i m x t t h y
a b hi lnh th ung Thng ma ct cn thang, thm
m y l T a t . N n g m n h k h n g c m h i u n g H a u t
thang.
Nng mnh, mi , kht nc i ma l v nhit
u n g T h a n g m a c t c n t h a n g , k h i n g a y. C h t h y i
ma m bo v hn ri cho ung loi Hoc hng, Sinh
khng tr i ma, bnh s nng thm. Nn bit v
hn m i ma th mnh mt m mi lt.
Ban si mun mc m khng mc ra c ung
Thng ma ct cn thang.
Nng mnh, mi, kht nc, mc ban m a
lng, cng ung Thng ma ct cn thang, ch thm Bch
linh mt hay hai ng cn m thi, ung mt thang hay
hai thang khi a lng ri th b Bch linh i, ung nh
c. Nh rng ban m a lng ch thm Phc linh, ch
thm v thuc nng no khc.
Ni chung, nu y bng thm Ch xc, Ct cnh. Ho
t h m H n h n h n . . v. v. s u y r n g r a m t r k h n g t h n i
h t n i y.

26.

TR EM HAI LNG BN TAY HAI LNG BN CHN

HNG
NGI BNH
Em Th Khnh Phng 8 thng, ngi em da sn
s n b n h m c n g r n , c o n a n h Tr n g N h m 6 4
bis c x Thnh, thnh ph H Ch Minh.
CHNG BNH:
Thng 10 nm 1977, anh Nhm b em ln ni vi ti
( a n h k u t i l c n g o i ) x i n c t r c h o c h u , c h u b
hn thng nay, ung loanh quanh my th thuc khng
khi.
T i xe m e m b h t c m i d i m g i a m i b u
r a n h c v s n g l n , m i t r n n h t h n g , c h a i
lng bn tay, hai lng bn chn, v c cc ngn chn m
t i n h s o n m m u . ( M u n xe m l i n h n g e m l a
k h c g c u v o l n g m k h n g xe m c ) . N g o i r a e m
ch c i khi quy khc nh hi bt rt kh chu v kh
ng, cn n ung v i tiu bnh thng.
T i v i t c h o a n h m t t o a t h u c b o i m u a 3 t h a n g
v sc, cho ung mi ngy mt thang, hn 3 ngy sau
th no ln ni li:
Thng ma, Ct cn, Bch thc, Cam tho thm
Thch cao.
Sau , anh ln tha: chu ung ht mt thang thy
bt mu, chu ung ht 3 thang nay khi hn. Anh
mng r cm n ri ra v.
Sau hai thng, bnh mi v hai lng bn tay,
bn chn li ti pht, anh li b chu ln xin thuc.
T i xe m l n n y t m n n g h n t r c . T i l i b i n n
nh c m trng lng nhiu hn. Anh cho ung hai
thang li khi.
V i t h n g s a u , a n h l i b c h u l n x i n t h u c . T i
xe m l n t h 3 n y n n g h n h a i l n t r c . M i v h a i
l n g b n t a y c h n t m m d a k h . M i k h n t n n h
m u n t r c r a . Ta y c h n t h e o n g l n d a t ro n g l n g b n

t a y g i p m u b n t a y x r c h , n t c o n g c t h c m m i n g
d a y b c l n m k h n g d m . T h t c n g t t h y. T i l i
bin n Ha ut thang thm Hong cm 1 ng cn 5
p h n , Sinh a 2 n g c n . C h o u n g h a i t h a n g d a d u
xung ht . T n nay khng thy pht li.
S U Y X T:
Bnh ny mi thuc t, t chi cng thuc t v m
l t h i u h u y t , h u y t n n g n h n i t r n . N h n g n b
ti i ti li 3 ln chc bi em l con u ca v chng
anh, li l chu u ca b ni nn c chiu chung
tm b, bng cch cho n ung nhiu ca ngon cht
nng nht l bi ch cho ung sa c qu (anh ni) m
b ti pht nh vy, mc d ti bo phi king c thc
n cho chu.
K T LU N :
Bnh nng hai lng bn tay, bn chn v mi,
hai lng bn tay chn, tuy thy rt t v c th coi
thng nhng n thuc t v nu khng trng nom iu
tr cho mau khi n thm nhp, n s bin chng. Khi
bit chng th rt kh tr. Nng v hai lng bn tay
chn, ung Ha ut thang v Thng ma ct cn thang m
khi th ta c th suy tm trong ci l ny, hoc phn li
m tr bnh ra m hi tay chn cho ngi khc.

27.

T THN HN THP TCH TR, BA U THAY C

PH T
NGI BNH

n g N g u y n V n o n , g n 5 0 t u i , n g i l n g Tu y
Hin (K Si) M c, H ng, c v 5 con, ngi ln
mu da bnh mt, y khe mnh, lm ngh nng,
kim vo rng n ci, nh g lp c tranh b nh cht
hp m gn gng sch s, tnh ngi lm ngm t ni.
CHNG BNH:
Ma ng nm y, ng b bnh l kh, l kh, thuc
thang quanh qun 3 thng tri khng khi, sau bnh
nng hn:
Nm bp c ngy, ngi khng pht nng, khng
nhc u, ch khi ng dy, ngi ln th u mt xy
x m , n u n g y k h n g t i u , t i u t i n t h n g v t ro n g
m t, i tin t m b khng thng (bn), ng nhiu,
tim p nh, bng hi nng m, ton thn mt lnh m
c h n t a y m t l n h h n , m c d u t ro n g p h n g n g l c n o
cng c t bp v quy kn.
CHN TR:
trc,
thp.
sang
t ni

n g c h o m i t i , t i xe m m c h t r m k h n , c n g
t r n g n v l c . T i g i b n h n y l t t h n h n
Cht lnh t tch kt cht t ri chuyn hi
thn. (Khi chn tr gp bnh nhn no ngm ngm
rt kh bit bnh).

PHNG THUC:
T i c h o u n g L t r u n g t h a n g v t h m P h t :
-

Minh ng sm: 3 ng cn sao vng, dng sm ny

n bnh hn loi sm tt m b ca gi th n hn
lm.

Bch trut: 3 ng cn sao vng.

Can khng: 3 ng cn.

Cam tho: 2 ng cn, nng than va chn.

Ph t: 1 ng cn. Ngoi ra cn thm

Ba u: 4 mnh ch k
Ly nc sc ung.Qua 3 thang thuc thy bt
cht. ng xin i i ung thuc khc.
S VIC:
bao nm trong lng y c 3 ng thy thuc
(trong c ti). Khi y trong lng ai c bnh gi u 3
ng thy thuc y thay nhau iu tr. Nhng ni chung l
lng y c tnh theo nhau hay "ham chung l". Nay c
m t n g t h y t h u c t x a n , t ro n g l n g n n h a u n g
thy thuc y hay lm, ng cha bnh ton cc quan
t r n c . B i t h , n g n y ( N g u y n V n o n ) b t h u c
ti, xin i ung thy thuc mi. D nhin, ti phi bng
lng, vic tr bnh khng cho php cng li.
Mt tun sau, ng Nguyn Vn im (anh rut ng
on) thn hnh mi ti n chn tr li cho ng on
( n g i m l n g i c c h c v t ro n g l n g y ) .
T i n n g a y , t i xe m m c h v b n h t h h y c n
nguyn nh c m ngi c phn mt hn.
-

Tha ng c th cho ti bit r t hm ung thuc

ng thy mi n nay l my thang, v nhng v g
ng c bit khng ? Nht l sau khi ung thuc thy
t ro n g n g i n r a s a o v h i n n a y b n h n t h n o ?

Tha thy, t hm ch chu ung thuc ng thy

m i n n a y l 6 t h a n g . Tr o n g t h a n g t h u c , t i t h y
c c Can khng v Ph t nhiu n c vc tay
(ng im l ngi c bit s s v thuc), ung vo
th thy m ngi d chu nhng c chiu chiu n
b c l n m t m t ro n g b n g n n g a n g n g a n g c h
k h n g t h n g t i u n h k h i u n g t h u c c a t h y. H i n
gi ngi vn cha n c m ngi vn mt lnh
v i tiu tin vn sn vn t, ti ng li hay m
mng, thy r thuc ny khng bng thuc ca thy
ln mi thy sang iu tr li cho. Nhng gi ch

chu nghe ni thuc c Ph t l s lm. Thy c th

b n c ?
-

V n g ! T i d n g v k h c t h a y P h t c h i u n g ,
nhng ln ny ng chu kh ung lin tip cho 10
thang, ch nh ln trc ng mi ung c 3 thang
thi ri ti tr sao c.

D ! T i b t c h c h u u n g l i n t i p , n h t h y c h u y n t r
c h o.
T i c n g c t n n h c n h n g b P h t .
Can khng 3 ng cn nhng chia lm hai. Mt
phn nguyn, mt phn sao chy lm Hc khng
Can khng nhp t, Hc khng nhp thn. Ba u 4
mnh thm 2 mnh c ph tch cng l thay Ph t.
ng ung thang u, sng hm sau i tiu tin
thng hot, nh bng d chu.ung thang th hai, i
tiu tin thng hot hn, ht b tch, ht bc nng ln
mt, ht m mng, ung my thang na (mi thang bt
i 2 mnh Ba u) ngi v tay chn m li, n ngon,
ng thnh gic, khe. Sau ung my thang na cho b
sc: Sm 5 ng cn, Bch trut 5 ng cn, Can khng
1 ng cn 5 phn, Hc khng 1 ng 5 phn, Cam tho
1 n g 5 p h n , B a u 2 m n h . T t c c n g c h n h t r n
v sc nng. ng khe mnh hon ton.
SUY XT:
Bnh t thn hn thp tch tr.
Mch trm khn v lc, tc l bn tng ngi y t
thn h hn, li bi m thc hn thp ng tc hn
thp n ng vt t thn na, tt nhin ni ngoi u
h hn m thp tch li.
PHP TR:
Hn th phi n, h th phi b, thp th phi thm
m tch tr th phi thng tiu.
T m hn thp th phi n hn thm thp cho t.
T h n h n t h p c n g n t h n t h m t h p c h o t h n . D n g L
t r u n g t h a n g t h m P h t , K h n g n h n , Tr u t
thm thp kin t, Sm b cho t kh th t c

n, Cam tho ha ng cc cht thuc v thm phn

b kh.
Nh vy, Khng tuy l n t m l n thn. Sm,
Tr u t t u y l t h m t h p k i n t n h n g c n g c p h n t h m
thp b thn. V t thn ti a lin h, bnh ny nn
" t i n t r t , h u t r t h n .
K ra lp phng nh th l ng vi chng hn
t h p c a n g i h h n m m c h t r m k h n . N h n g x t r a
cn nng v mt t m nh mt thn v cha c g ni
n mch v lc. Nn thm Ph t Ph t nhp thn
v tng sc mnh, sc i nhanh, i mau vo t thn cho
S m Tr u t t h m c h m i h u l c ( B i t r n g P h t t n h n
i nhanh ch khng c th).
Nhng cho ung Ph t l trung l mi tr thn hn
thp ch cha c g ni n tch tr. Bi vy, ng thy
mi cho ung n 6 thang khng bt cht no. V ng
d n g S m Tr u t r t n h i u n c n g n g c h t t c h t r l i ,
ng dng Ph t cng rt nhiu tuy n mau hi dng
nhng tch tr cn n khng cho Ph t i xung nn
mi bc nng ln u v ng thy m mng.
Ni v tch tr: tch l nh tch li cho nhiu cho
c . Tr l s t l i , d n h l i , k h c h y r a . H n y , t h p y
n nh tch li t, n st li trng v. Hn thp tch
tr n ng cht t v m khng cho thng tiu i th
mi vt vn ha u b b tc lm cho con ngi khng
mnh khe. Khc no nh rc ri chng ngi y
ng m khng dn dp i th mi giao thng u b
t r c t r l m c h o t h n h p h k m s i n h h o t .
Nhng nu ta ch n hn thm thp t thn m
khng thng tiu ci tch tr i, d ung n bao nhiu
S m , Tr u t , K h n g , P h c h n g n h n g v c h m c n
bnh thm.
Ngc li, nu ch thng tiu tch tr m khng n
thm cho t thn th sau khi mi thng tiu cng thy c
phn d chu, nhng ri ci hn thp cn li t thn n
li dn xung tch tr. Bi vy, khi tr hn thp tch tr,
phi n thm hn thp cho t thn ng thi thng tiu

t c h t r m i l n g l . V n t h m c h o t t h n t h h n
thp dn c xung vi tch tr m thng tiu ra. Khi
thng tiu ri th bnh ht, ngi khe.
Ni v thuc thng tiu tch tr: i vi bnh nhn
l kh l kh 4 thng l h chng ri, H chng th
phi b, nhng b th tch tr cng tng, nn phi thng
tiu.Mun thng tiu m khng hi n sc khe th phi
va tiu va b (tiu b kim hnh). Thng tiu m cht
thuc hp vi tng ph ca ngi y th cht thng tiu
cng l cht b, v thng tiu ri th trng v bnh ha th
i n l b.
Vy mun thng tiu cho hp vi tng hn thp m
li mau chng v nh nhng m , khng g bng Ba u,
nh dng cho bnh nhn ny ung.
Nu ta dng i hong, Phc tiu l cht hn lnh
khai thng cng ph cho mnh th ngi tng hn
khng sc chu ng. V chng ngi hn m dng dn
dc h th cng b li d g thng. Hay l dng
loi Mc hng, Binh lang, Mch nha thng tiu th
cng tm c i nhng n chm m li cn s ho kh.
i vi ngi au lu, tiu lu m li ho kh dn dn
khng th c.
Ba u thng tiu rt hp vi ngi tng hn m hn
thp tch tr khng c kim nhit.
BA U THAY C PH T
Ni rng Ba u thay c Ph t th khng ng,
n h n g B a u c h c c h n t h a y c P h t t ro n g n h n g
trng hp bnh sau:
Tng hn m c hn thp tch tr
Tng hn c hn thp m khng tch tr
Tng hn tr m khng tch.
Nht nh Ba u hay hn Ph t.
SO SNH BA U VI PH T
NI CHUNG:

Ba u, Ph t u l c dc, u phi ch k mi
dm dng. Khi ch k th cht c c cn li cht t
cng chng ng s. c c cn li th cng l d c tr
c v cn dng chung vi cc v thuc khc na, n s
bin ch v ha ng th u c s c.
NI RING:
Ba u v cay, kh cht rt nng (nng rt, nng lu)
nu gp cht cay nng no khc gip sc th cng nng
mnh. Sch dy rng: "Ba u dng sng th n, dng
chn th hn" (sinh n thc hn). Nhng ti dng sng
th nhit m chn cng cn nhit nhng nhit nh ch
khng hn. Vy Ba u sng hay chn u nhit.
Ph t v cay, cht hi mn mn, kh nng, nhng c
gp Can khng th cht nng mi hu lc (Ph t v Can
khng bt nhit).
Ba u tnh tu tn rt mau, rt mnh, ung vo n
tu tn trong trng v m chuyn bng rut thng tiu
ngay v cn tu tn ra ngoi m thy nng m xng tht
lng da na. Vy Ba u tu tn hn cht tch tr trng
v m cn c phn tu tn hn kh b nhc cn ct
nhng khng tu tn c phong hn kinh mch.
Ph t tnh tu tn nhng m , ung vo n chuyn
dn i cc kinh lc, ung Ph t sng cng vi phong
dc th khu tr phong hn, thng hot kinh mch, ung
Ph t ch cng vi Khng, Qu th b ha sinh dng.
Vy Ph t tu tn phong hn kh huyt kinh mch ch
khng tu tn hn tch trng v.
Ba u l v thuc ng u vic kh hn, ph tch
rt mau. Khi hn kh, tch ph tt nhin cng c
b trung hi dng.
Ph t l v thuc ng u vic b trung hi dng
n h n g r t c h m , b i c c n g v i S m Tr u t m i b t r u n g ,
c cng vi Khng Qu mi hi dng.
N h n s s o s n h n h t r n t h y r n g b n h h n t h p
tch tr ny dng Ba u ch kh hn thp, ph tch
tr nhng:

B a u i v i S m Tr u t l m n h p h n b t r u n g . B a
u i vi Can khng l gip sc n t. Ba u i vi
Hc khng l tng phn n thn.
Thuc kh hn thp ph tch tr m li c cng b
trung hi dng cho t thn. Cng hiu nh vy l ti
chiu theo bnh nhn b Ph t, ti dng Ba u thay
vo m thnh ra tnh c ti tm ra Ba u thay Ph t.
Tht vy, ngi kho dng Ba u trong nhng loi bnh
" t thn hn thp tch tr" ny khng cn phi Ph t
m li c cng hiu mau chng v chc chn.
Li nn suy rng
Nhng ngi thn suy cn ung Thc a b thn,
nhng t hn khng ung c Thc a. Nhng ngi
huyt nhit cn ung Sinh a mt huyt, nhng t
hn khng ung c Sinh a. Mc d Sinh a, Thc a
y tm gng sao kh nh chy v khi ung ung
nng, vy m ung vo vn b y anh ch khng dm
ung na.
Nh vy, nhng thang thuc c Sinh a d c sao
kh, ta th cho vo vi ba mnh Ba u ( ch k) cho
u n g xe m s a o ? N u c B t v h o n , D n g v i n h
h o n . . v , v. n u t h m B a u c h o n g i t h n , t h n s u y ,
huyt nhit ung.
X i n c g i s u y x t .

28.

NC MING CHY RA NH BT X
PHNG

NGI BNH:
B Nm (khng bit h) ngoi 60 tui, thn hnh
hi mp, mt r hoa, nc da sm. Ga chng t nm 40
t u i , k h n g c c o n , n g i l n g N g h i T m , g n n g Y n
Ph, H Ni. B cn nh b nh cht hp nhng xinh
xn sch s, chung quanh c vn trng cy cnh. B
lm ngh bun bn, cnh nh tng i kh gi.
X E M Q U P H O N G C N H L N G N G H I T M
N g h i T m l m t l n g b n h p h a n g h T y.
Hnh th lng lan rng vng ra mt h hin ra mt hnh
bn nguyt, t thp ngang mt nc h, pha trc l
h , p h a s a u l Y n P h , k h p l n g c h u y n t r n g c y
ly bng tri, un cy thnh phng, rng bn. Phong
cnh hng gi mt trng thanh, nhn mt h ln tn gn
sng nn th, vui th vi hoa thm c l, ngm rng cy
cnh thm ti khoe mu gi cm. Tht l th thy nht
sc, hng t giai xun, kh i.
CHNG BNH:
B ngi hai tay m mt chng gi cao, u gc
x u n g , t r n l n g t r m m t t m m n , t r o n g m i n g n c
bt c t nhin chy ra, khng phi khc nh, m cng
khng c ho m, nc bt chy ra c ci bnh phng
pha trong chng gi cao hng ly, nc bt chy xung
bnh phng xi bt trng nh x bng, ch chng 5 pht
y bnh, li thay bnh khc (mt em b gi nh ngi
cnh b ch thay i) lin tip thay i hn mt
thng, chng cho nm xung cht no, ch c ngi gc
nh vy cho n chy ra, trc t sau nhiu, trc nh sau
nng, n ch vi tha cho, tha sa, ng nhiu, vn ngi
gc m ng, nc bt vn chy ra. Ngi mt, chn tay
hi lnh, nc tiu t m trong, i tin vi ba ngy mt
ln, phn nt.
H i b t ro n g n g i t h n o ?
-

B nh tay vo ngc phu pho: mt lm

B c au bng khng ? - B cng lc u.

B c tc ngc khng ? - B cng lc u.

Li nhn hai khe mt b khng co tia m mi th
lt lt. Mch trm t tiu.
DNG THUC:
Tr c c h o u n g 1 0 g i " C a m t c h t n " h i u i
Quang c st trng. Sau ung An hi l trung thang:
Minh

ng

sm:

ng

cn

sao

Bch linh:

vng.
5 ng

cn.
Bch trut: 5 ng cn sao vng. Can

khng:

ng cn.
mai: 3 tri.
Thuc sc hai ln mi ln 2 chn ri nc, un
cn 8 phn, ung mi ln 1 - 2 mung con, lt lt li
ung, khng k i hay no, sng hay ti.
Sau nc bt thi chy ra v cho nm xung
th mt nc thuc sc c ung c mt ln. ung
tip 10 thang th khe, king ung ng sa, king l
king cc cht ngt. c gi no c n y thy rng,
bnh y, thuc y, l ng, phi khi, th cho l d.
Nhng c tip phn s vic sau y mi thy phn kinh
s ch khng n gin, nhng cng vui ci.
S VIC
Thng 10 nm 1937 (inh Su) ti t lng Nng kh,
M c, H ng dn ra thu mt tng nh di ca cu
Nguyn Vn Bnh s 198 Khm Thin, H Ni m nh
thuc, ti bng "Nh thuc nh Ninh".
Thi by gi ng y l ngh t do, ch khai thu mn
b i l m c a . T i t h u c n n h y t r a n g b t h u c m e n
n h c a v v i q u y t , v i t u n v a xo n g ( t r n h q u
r a t n h , c h a q u e n a i c h o l m , l i xe n v o g i a n m s u

nh thuc trong ng Khm Thin, nn cha c ai hi

n).
Chiu hm y, cht c mt b v mt cu trai ti
ni: Nghe ng mi ra m nh thuc y, ti n mi
n g l n t r b n h c h o b c h t i l n g N g h i T m g n
Y n P h .
N g h e xo n g , t i
Xa hay gn ? Bnh
? Bui u tay ca
nu khng tr khi,

t h m n g h : N g h i T m , Y n P h u ?
g ? C c khng ? Ai gii thiu y
nh thuc mi m, theo thi d oan,
s dng (xui).

Lin hi, tha b: B ch bnh g ?

-

B c h t i c b n h n h b t c n g y.

bao lu ?
-

hn mt thng nay, thuc ty, thuc ta nhiu

k h n g k h i , m i n g l m n l n xe m t r g i m c h o , c
ngi quen mch ti n mi ng.

T i t h m n g h " d n g v i c h n g d n g c i g " t h y
bnh c tr, ti lin nhn li ra i.
T i n i , v a x u n g xe b c v o c a , c m t s g i t
mnh kinh s. Thy ngay c quan ti nm l l gia cn
nh cht hp, my ngi ang sn pht, li hai ba ci
m y m a y a n g m a y t a n g p h c , v i t r n g x t o n g
toc y nh.
T i n g s n g n g i l i n h q u a y v . M y n g i t a
t r n h t r n g " m i n g v o xe m c h o " . T i n h n v o x t i ,
b g i n g i g c u t r n c h n g g i c a o. T i xe m b n h
t n h v m c h l c n h n i t r n .
L c , t i c m t n g : ! C h n h n h b n h b y r
lo s cht cho b, chc b gi ny cht, mnh cn hy
vng g m cha tr. Nhng ngh li, bnh ny ni ngoi
m t c h i u u t h u c h n c . Ta c h o u n g t h u c c a y n n g
(tn n) hi dng may c, nhng b ny ung
nhiu thuc thang ri, by gi li ct thuc thang, li
phi un nu, lch cch li thi, chc g h tin m
chc g b gi sng c, th tay vo ct thuc cng
mang ting b y ung thuc ca mnh. Chi bng hy

cho ung gi thuc tn st trng, nu b y c n

m a i s h a y , n u k h n g k h i t h c n g k h n g s a o.
T i xe m m c h xo n g , m y n g i n h t m v o h i :
-

T h a n g , n g xe m c h o t h n o , c c u c k h n g ?
-

Tha bnh tnh b c y, cc ng cc b r

tang chay ra th cc ng cc b qu r. By gi
ch c th ni rng: Cn nc cn tt m thi. Cc
ng b c bng lng th cho ngi theo ti ly gi
thuc tn v cho b c ung. Nu m nay ung ht
gi thuc tn m n gn sng b c nm xung
c th c th b c cn sng. Sng mai cc ng
c h o n g i m i t i . T i s c t t h u c t h a n g c h o b c .

T t c u b n g l n g . T i r a xe v v c n g i t h e o
i ly thuc tn.
Ti nh, ti ly 10 gi thuc Cam tch tn hiu i
quang, bc b nhn hiu, trt chung c vo mt gi a
c h o n g i i t h e o e m v . T i h n , g i t h u c n y c h i a
lm 6 ln, mi ln ha mt mung con nc si quy tan
ra cho b c ung, ung n qu na m cho ht.
Ti gn sng h thy b c ng lng xung c, th cho
ngi ti mi ti ngay, ti tht sm.
Sau khi ngi y ra v, ti suy ngh, k ra bnh ny
cng d tr nhng b y tui gi m bnh lu ngy,
li ung nhiu th thuc khng khi cng c th cht
lm. Nu b y cht th mnh cng s dng cho ca hng
mi m m thy thuc ra tay u tin thnh ph. Sut
m hi hp khng ng, ch mong chng sng, h c
xung mi chng ? Nu khng thy xung mi l thi ri
, m c xung mi li l hy vng ln lao, hi hp qu!
Nhng d sao cng hi cho bit l b y ung nhng
thuc c lang no m li khng khi v ngi no gii
thiu h n mi mnh.
Gn 6 gi sng hm sau, nh cha m ca, nghe
t i n g g c a . V i v n g r a m t h r a n g i N g h i T m
xung mi sm, chng cn phi hi cng bit l tin
mng, chc hn l b Nm nm xung ngh c i
cht.

Qu nhin ngi y bc vo ni: Tha thy, ng

nh li thy dy, b con gn sng bt chy nc
m i n g m n m x u n g c , x i n m i t h y l n xe m l i c h o.
T i c m t h y s u n g s n g , s a s o n i n g a y. T i n i , n h n
q u a n g c n h t ro n g n h t h y n h n g t a n g c h b y r
hm qua dn c i m ngi no ngi y u c v
mt vui vui.
T i v o xe m b c , b n m n g h , t h u , n c b t
v n c h y r a n h n g r t t , c h l y k h n l a u i m t h i . T i
xe m m c h t u y v n c n n h c , n h n g b c p h n t n h t o
v m m t n h n r r n g . T i h i , m v a r i c c n
c cht g ?
Tha thy, b chu c n vi tha cho vi mui
nhng khng nhiu. Chng chu nhn thy t ngy b
chu b bnh n nay khng nm xung c cht no,
nay nm xung c th d chu thoi mi lm.
Tha, nh vy l bnh b c c phn khi c. Hm
nay, ti ct thuc thang cho c ung v thm gi thuc
t n n h n a u n g c h m v o.
-

V n g , m i s n h t h y.

T i x i n v v c c n g c h o n g i t h e o l y t h u c .
T i v c t A n h i l t r u n g t h a n g . B c u n g 1 0
thang ht bnh, ngi khe mnh hon ton (nh ni
t r n ) .
Sau , vui v no bng, sung sng no bng, khi
gp bnh kh m thy thuc tr ht, th thy thuc v
nh bnh c cm tnh thn thin t l s vui v sung
sng bit bao. Nhn vy, ti d hi: B Nm t ngy
bnh ung nhng thuc ca c lang no ? Xin cc ng
b cho bit.
B xung mi ti hm u tin ni: Bao nhiu nm
trc y, b ch ti mi khi c bnh u ung thuc c
Th c 207 ph Bng L u c khi c. Ln ny,
b ch ti b bnh cng ung thuc c nhng mi
ngy khng khi. B ch ti i ung thuc ty my hm
cng khng khi. B ch ti li tr v ung thuc c Th

c. Hm ri, ti xung ly thuc nh c cho b ch.

Cu lm vic y gi l cu Phng thy ti ly thuc
nhiu m bnh b ch ti cha khi. Khi ti ra v, cu ra
ca mch ti xung mi thy v cu cho a ch. Cu ni:
"Thy l em rut c Th c". Lng ti tin tng xung
m i t h y n g a y.
! Ra t h . T h a c c n g b , c u y l L Tr u n g
Phng, ngi nh b, linh hot, Cu gi c Th c
v ti y l ch h.
V n g ! C u y c m c h b o n h t h l t t l m .
-

Sau ngy ti tr bnh k nan cho b Nm c khi

n h a n h c h n g n h v y , t i c n g i l n g N g h i T m l a n
r a p h Y n P h v k h c h h n g c a b N m c h n g
Xun n ung thuc ti rt ng v nhng khch hng
y n n h a u : " T h u c n g i n h N i n h h a y " . T i c t n n h
N i n h t n m y. N h v y , n h t h u c m i m c a m c
n g k h c h n g a y , n h n n g i c h u L Tr u n g P h n g .
SUY XT:
Bnh nhn ming tanh lt, mi lt, nhiu nc bt
t r n g c n g y , n g n h i u , n r t t , t i u n c t ro n g , i
tin phn nt, li mt khng bun ni, mch trm tr
tiu l "ni hn". Ngi mt, s gi, s lnh, trm mn,
tay chn hi lnh l "ngoi hn"
L i xe m k h e m t k h n g c t i a l " n i n g o i u
hn khng c kim nhit". Bnh nh vy m nhn mt c
t i a , c o n n g i t r o n g t r n g e n c n g , m i , l i
, u li nhn, ming ng, kht nc, th ra nht
tng cn, da tht m, nm yn mt lt li ln ln l kim
c nhit.
H n y l V h n . S s n g c a c o n n g i , v k h
co m nng v tiu ha iu ha mi khe. V kh hn
m li lu khng p cho nng th hn y lan ra t
thn thnh tng hn. Tng hn th ton thn con
n g i h n . N c b t t r n g ! Tr n g l s c h n , n h u r a
nhiu, ra di ngy khng phi khc nh m x nhu ra l
"hn cc".
THUC:

Bnh v hn th mt ny dng An hi l trung thang

l rt ng. Nhng ti sao li dng Cam tch tn trc
khi dng An hi l trung thang ? Khng ni ra nhng
ngi tm hiu y l c phn thc mc m ni ra e c
n g i c i . C i n g t h y t h u c n h t n h t , k m t i k h n g
nm vng phn y tr.
Bi l bnh gi, bnh lu, mch trm t cng d
cht lm, chc g cha khi. Li nhn cnh tng tang
phc by ra th cn tm hn no m th tay ct
thuc, ng nh ngy b y cht th mang ting nh thuc
mi m, m l h buc bi ung thuc ca mnh ri em
gio nghim th sao ? Nhn tm mi l, li nh qu mi
ra tnh m! Bi vy, hy cho ung Cam tch tn, chang g
Cam tch tn ch l gi thuc thng thng m thi. Nu
b y c cht m y cng chng can g n mnh.
Cn cu ni rng: B c ung gi thuc ny, nu
m nay gn sng b nm xung ng lng c mt cht
th b y c th sng. l ni g danh d ra v,
ri may m trng v cng l thi vn tt em n cho
mnh m qu nhin li thy bit trc th li l thy
h a y. N i b i t r n g t h i v n t t e m n c h o m n h m
c n g l n g y h o n s a n h e m n c h o b y.
NGHA BI THUC:
An hi l trung thang: An hi l dp yn trng
x u n g k h n g c h o k h i l n . L t r u n g l i u t r t r u n g k h
t ro n g d d y.
mt.

Sm: thu gi ph kh m nui dng cho

Tr u t : t n g s c m n h c h o t v v c n g t h m
nc d.
Linh: thm kh nc bt a xung bng quang
i r a v g p c n g v i S m Tr u t g i p s c c h o t v
ph.
Khng: c cht cay nng n m cho t v v
giun thy t v n m th yn khng ngoi ln.
mai: c cht chua giun gp cht chua thi cng
mm m s ri i xung.

B i t h u c n y t c l b i L t r u n g t h a n g b C a m
tho m thm Bch linh, mai (b Cam tho v s ngt).
Bi thuc ny ch m bng v st trng cho
nhng bnh ni ngoi u hn. St trng, trng s bin
thnh phn theo i trng i ra khng phi dng n
thuc li h, v i tin i phn nt, v bnh lu,
nguyn kh suy ch nn n b thng tiu khng nn
h li.
K T LU N :
Li hi ti sao bnh b Nm nh vy, b c tin,
chu kh ung thuc li thnh ph thiu g thy, thiu
g thuc, m ly thuc ty, thuc ta cha tr hng thng
khng khi.
v t h u c t y c h a t r th n o k h n g c r. v t h u c
ta c h c h n a s c c t h y t h n h t h c h c h m l o i u t r
cc bnh cc nh i gia ly ting, "thy hay cha
bnh ton cc nh quan" thc ra phn nhiu cc bnh
nh quan l bnh khng ung thuc cng khi. Cn cc
nh dn gian, h khng mun vo s thp phm gi. Nu
c m i n c n g p h i n xe m b n h t h c n g q u a l o a c h p
nhong ra v, ch khng lu suy cng ngh cn vo
bnh l, l cho ngi ta, khi hay khng khi cng
thi, nu c cht th li dn nhau l ung thuc ng
ny, ng n m cng khng khi. Bi vy, b Nm ny
m i b n h l u n h v y. T i t h n g n i : " T h y t h u c n g
y Vit Nam, nhng ngi c chn ti, c lng tm pht
xut t thn d nhiu hn thnh th.

29.

TR EM XANH GY KM N

NGI BNH:
E m Tu n ( n a m ) 6 t u i , t a i m t k h n s n g , m t m i
x i n h t i , c o n n g P h n D n n g t r n g Tr n h K i m ,
ph Khm Thin, H Ni. ng b Phn Dn gn 50, c
m t e m Tu n l t r a i c n h t , e m c n u n g c h i u y u
q u .
CHNG BNH:
E m c h c b n h x a n h g y k m n , n g i k h n g n n g
st, bng khng cam tch, mi rng khng tot, khng
au, i tiu bnh thng.
PHNG THUC
Lc qun t thang thm Khng, To:
Minh ng sm: 3 ng cn, sao vng.
Bch trut: 3 ng cn sao vng.
Bch linh: 3 ng cn, b v.
Cam tho: 1 ng cn, nng chn.
Tr n b : 1 n g c n 5 p h n .
Bn h: 5 phn
Sinh khng: 2 phin
i to: 1 qu
Ung ht 3 thang vn gi nguyn hnh trng y
cha thy thm n.
S VIC
S a u k h i e m Tu n u n g h t 3 t h a n g t h u c t r n v i b a
n g y , m t b u i s n g , n g P h n D n , e m Tu n n n h
t h u c c a t i v c m t n g c g i c h m c h p i t h e o.
n g P h n v o t r c g p t i , n g g i i t h i u : T i c n g
ch, c lang gi ngoi 80 tui nh qu ln chi.

T i t h o n g n h n c n g i n h n h c a o c a o , m t s c ,
du tha ngn, da trng xm, u trn, tc bc, bi nh,
mc o di the thm c, qun mu trng tro, chn i i
g i y d a h m c h . C b c v i n h . T i m i c n g i v k n h
cn pha tr, trong lng hy vng c tip c lo y, ngoi
v i c n i c h u y n v t h u c t h a n g c h o e m Tu n , c n c
b n l u n v y l . N g u c p c h o m t c u m u :
T h i ! N g i g ? T n h q u m i l n xe m b n h c h o
c h u Tu n r i n h i a n h . B n h c h u t h n y m a n h c t
Lc qun cho chu ung l anh git ngi.
T i t i m t k h n g n i g .
C t i p : A n h xe m y , r i c k o e m Tu n l i g n c ,
mt tay c vo ngc em, mt tay c n mnh 4 ngn
tay vo dc xng sng em. C day i day li sut t
t r n x u n g d i , l i d a y n g c l n . Tr o n g k h i c d a y , e m
Tu n n n g i r a , h n l e m a u v b u n b u n ( n h t )
sng lng.
T i c h a n i g . C l i t i p : B n h n y p h i c t L c v
thang thm Ban long giao cho n ung mi c. T
cho n ung hai ngy hai thang ri. Xong c ng ln,
t a y r t e m Tu n v g t u n g P h n r a v v c c n
tip, n bo cho bit th thi.
S U Y X T:
B n h t r e m c h c x a n h g y k m n , n g o i r a k h n g
c b n h g k h c n h n i t r n m c h o u n g L c q u n t
t h a n g t h m K h n g , T o l l p p h n g n g n m d n g
dc ng l lm ri v Lc qun t b t tc l b thn.
Th m li bo: Bnh y bi thn kh khng phi t
suy, nu ung Lc qun dn dn s cht, v thn s kh
ro (thn to) m li n t s to thn. Thn to th
sinh lm bnh. Day vo sng lng nu thy c au c
bun l chng nghim thn b kh (thn thuc thy, thn
thuc sng lng). Thn kh l thn thy kh cn th tinh
ty sng lng cng b kh nn day vo lng bit bun.
Nu ng nh vy th cho ung Lc v thm Ban long th
r t p h i , r t h a y.

Nhng thc t c cho php a s cc em nh (v c

ngi ln) c bnh nh vy u ung c Lc v Ban
long chng ?
X t r a t r o n g L c v c T h c , T h v t h m B a n l o n g l
cht nhu nhun b thn, ti nhun cho thn thn
k h i b k h . n g ! N h n g T h c , T h s a o k h t m
gng, ru i chng na, li hp vi Ban long l cht lu
tiu th Linh, Hoi b t, Linh, T thm i. Hi rng
sc b v sc thm ca Linh, T c chng chi c vi
sc nhu tr ca Thc, Th v Ban long chng ? Hay li b
y r u t r i k h n g n ( t h n k m n ) m x a n h g y
thm.
V l p l u n c h o n g m n i r n g : B n h t r e m x a n h
g y k m n m k h n g c b n h g k h c , x t t h y t n g
nhit th ung Lc v Ban long nhng phi lm thuc
hon cho ung. Tng hn th phi ung Lc qun Khng
T o.
T n g n h i t : M i n g m i r n g k h , i t i n t o. T n g
h n : M i n g m i n h t d i , i t i n n t , l n g . Tr e m t r o n g
10 a, ch c mt hay hai a tng nhit m thi. Cn
a s l h n , n n x t k .
X t v n g n n g , c c h c a c l a n g g i :
C n nh thuc ca mnh m c t t anh anh v
vo khng hi, ra khng cho, l c thy mnh cn
nh tui th hn l cha kinh tr my ri c ngh khinh
mit i phng t cao hc lc ca mnh v mnh
ln tui, li cn khoe hay, khoe ti vi ng Phn y na,
nn mi tht ra nhng li qu l mng v khinh ngi
n h v y. T n h t l c u n i : " A n h c h o u n g L c q u n l
anh git ngi!". Tht l qu khng suy ngh m m
m s xut.
X t v t i , t i s a o b n h c v l n h v y m k h n g
phn ng g ?
Bi ti nghe gii thiu c lang gi ngoi 80 tui m
ti lc y mi ngoi 30 th ti cn nh qu, nn ti knh
g i . V x t r a m t n g g i q u l m n g m m n h l i
phn ng bng cch i ng, tuy cng c th c,
nhng th hi c ch g ? u ta im lng l vng, im lng

n nghe c tr ti th l m mnh hc hi thm cn c

li chng ? Thit tng khi y khim nhng mt cht,
tuy c ngi nghe qua th cho l hn, nhng ngi ngh
k c l li cho l c t cch.
Ni v ting t t anh anh ca c: Thi by gi ai
n nh m t vi anh nh vy l xch m, l ting ni
k h i n h n g i t h m t . N h n g x t r a , c l c c y m n h l n
tui m hng hch nh qu quen, thc ra c qu
k m v x g i a o , n h n g t i c n g b q u a l u n . Tu y n h i n ,
m i k h i t i n g h n , t i v n c n c m n g c g i n y.
X t v h c h i : T i c h h c c m n " d a y l n g
bit thn kh" m thi. Cn ging li t cao ca c th
hc lm chi. Bn tnh ti vn nhn nhn. en ngy nay
t i l n t u i g n b n g t u i c l c y , t i i x t ro n g y
gii vn khim cng t khuyt.
C n n i r n g u n g L c q u n s g i t n g i . T i c h
thy ai cht v Lc qun c. Lc qun l thuc kin t,
b t (Nhn anh d t v chi bn).
Ni rng: Lc v Ban long t thn th ti li khng
bit sao ?
N i v e m Tu n , s a u k h i u n g t h u c L c v B a n l o n g
mt tun ti n chi th tic rng ng b Phn dn
nh i ni khc, khng bit c kt qu.
Lc v thang (bi thuc c 6 v) c nhng tn gi:
Lc v thang, Lc v a hong thang, Thn kh thang, Lc
v thn kh thang hay Thn kh a hong thang u l
mt.
Lc v l bi thuc ch b thn thy cho cn
bng vi thn ha. lc no cng phi cn bng nhau mi
khe mnh.Thn thy suy, tc l thn tinh, thn m suy
k m m t h n h a m n h h n t h t h n h a h u n t m n h
lm cho thn thy kh cn thm. Nn ung Lc v b
thn thy cho cn bng vi thn ha.ung n cn bng
th thi, khng th ung qu nhiu cho thn thy bi hn
thn ha c. Nu thn thy bi hn thn ha th li
lm bnh khc.

Thn ha vng hun t thn thy th ch ung Lc

v va ti mt cho thn thy, va rt ha xung. Thn
ha ny n vng th khng th dng loi hn dc no
m gii n c. Cho nn thn thy suy thn ha vng
u n g L c v r t h a y.
C nhn t ra bi Lc v rt l tinh tng m t
n h , c n g h i u r t c a o s u . Tu y n i r n g L c v b t h n
t h y m t ro n g b c n g t n g .
Nhng tic rng: Ngy nay a s ngi trong ngh v
lng tham gi tr v cu th lm cho dc v c kim,
bo ch kim c khc nhau lm gim hiu lc ca Lc v
qu nhiu.
Lc v
thang
Thc a

8 ng cn, ng
s 1
Hoi sn
6 ng cn, ng
s 2
Bch
6 ng cn, ng
inh
s 2
Mu n
4 ng cn, ng
b
s 3
Sn th
4 ng cn, ng
s 3
Tr c h t
3 ng cn, ng
s 4
Ly nc ung hay lm hon
sc
ty tin.

P H N G P H P B O C H
Dc v v bo ch kim c khc nhau:
1..X a S i n h a g i m i o l y , c h n g 4 c ( k g ) r a
sch t phi kh, khi nu bc v, m nu ngy
phi 9 ln (cu chng cu si) ly kh m dng
cho u ri phi kh k mi dng. Nay Sinh a cn
non ba bn mi c mt k-l, khi nu t c ra v
b c v ( v y c h o n n g k ) , n u l i n h a i b a m
hay c khi ch nu mt m, em ra phi qua ri sy
k h c h o k h i m c , c h t c h o n n g k. C
ngi khi nu cn cho mt vo bt trn cho do dnh
v n n g k n a .

2..X a H o i s n c g i c h c m i l y. K h i d n g
h p t r n m t n i c m l y h i c m m k h n g
t u y t c a n . N a y n g m n h n m t t u y t r i
nh phi kh mi dng v thm ch cn ly c
gt ct lm Hoi sn gi.

cn
mt
ct
sn

3..X a B c h l i n h d n g c c h c c h n v c o s c h v .
N a y d n g c v v c n p h a b t c h o d o.
4..X a S n t h t h t d y , k h i d n g b h t s a o c h n . N a y t h t
mng, dng c ht, t
c s a o.
5.. Xa Mu n b tht tia ta, thm, khi dng b
xng, sao chn. Nay tht trng bch m dng c xng.
6..X a Tr c h t c n h , t h m , k h i d n g c n t m m u i
s a o. N a y c x p , k m t h m , t c t m s a o.
Khc nhau nh vy, sc thuc v tnh thuc sai bit
qu nhiu lm sao c cng hiu. Li xa nhn loi m
thc c x thanh m li c chng mc. Nay no say ham
mun qu m dc v khng ng th hn l Lc v
khng c cng hiu my na.
V chng bi Lc v tm ng thuc, ch ng php,
ung rt hay, nhng cng hiu ca n chm, khng phi
l th thuc dng kin hiu ngay cho nn ch ngi no
b i t d n g m k i n t r t h m i t h y h a y. N u v i b n h
nhn no m mun khi bnh ngay th coi nh Lc v l
v hiu.Ni v bi Lc v thm Ban long giao, cn bi
L c v t r n , t r e m c n p h n n a . n c s c , s c xo n g
nhn lc nc thuc cn nng, b Ban long vo chng 5
ng cn, quy cho tan ri ung ngay, ng ung ngui.
Do s Thc a b y m em Thc a sao kh cn
c th c. Nhng nu Thc a trong bi Lc v m tm
ru, tm gng sao kh th cn g l t thn. Nu Thc
a dng t hn 5 v kia th cn g l ch lc ca Lc
v.Cao ban long khi ung vi ngy u, n nhy cm bt
t h m n n g a y. N h n g m y n g y s a u t h y c m c h n h n
m t h i k h n g n , V n l c h t ke o , n l n g d n h h t c c
t bo ca d dy, cn sc nng u m i n.
B i v y , t i n i t ro n g s m i t r e m c h m t h a y
hai em ung c Lc v Ban long m thi.

30.

SN HU PH THNG

SN HU
PH: Nh ph hi (kh ph), "hi" ry ln sng c
ngi, ly ngn tay n nng vo ch sng ly mt
pht n lng xung, khi nhc ngn tay ra, ch lng y n
b n g p h a n g l i n g a y.
THNG: Thng nc "thy thng", nc ray ln
thng c ngi, ly ngn tay n nng vo ch thng
lu vi pht n trng su xung, khi nhc ngn tay ra
ch trng y t t mi bng phang li.
Tr p h h i p h i c h o t h n g h i h i t h o t r a . Tr
t h n g n c p h i c h o l i t i u r t n c r a . Tu y n h i n ,
t ro n g k h i t h n g h i v r t n c u n n n u i d n g s c
khe cho khi mt sc th bnh khi ri mi vng chc.
Nu c thng hi, c li tiu m khng dng sc th
bnh khi ri s tr li.
Ph hi th nn vo da tht rn chc, da tht hi m
v kh thuc ha, ha tnh nhit. Ph nc th nn vo da
t h t m m n h n n h n g t h n g n h n g n c t ro n g m s
vo da tht man mt, v nc l thy, thy tnh hn. Cn
nhng bnh kim c ph hi v ph nc th gi chung l
ph thng.
y l n i c h u n g t n h t r n g b n h p h t h n g n h v y.
nhng nhng ngi pht bnh ph thng th gc bnh
khc nhau, nh bnh thng sau khi my ngy, gc
bnh bi huyt .
CHNG BNH:
B c Thnh 38 tui hm 137 ng Pht Dim,
Si Gn. ng b m tim git i y, tn hiu c
Thnh (nn gi l b c Thnh, khng bit tn chnh
ca b), ngi b b nh xng xng, tnh tnh mau l
vui v.
C H N G B N H V S V I C
Chiu hm y, b c Thnh n nh ti (gn nh
ti), b va vo ca, nhn b ngi to bo y nh
n g i k h e m n h . B m a u m n c h o h i , b n i n g a y:

T h a n g , t i n n h n g xe m b n h g i m t i , t i
sinh ln ny l ln th nm, ln no ti sinh ri nm by
ngy sau l cng pht ph, m bn ln sanh trc pht
ph, cc thy ch ct cho vi ba thang l khi, sao ln
ny pht ph, ti ung thuc ca hai thy, mi thy
n m s u t h a n g k h n g k h i m l i p h n n g h n t h n y.
B va ni, va vch bng, vo da bng dy, gi chn to
y cho coi.
B ni tip: sau khi nh h sanh v nm ngy, vi
ngy sau sch s mu, huyt hi cng khng c na. T
y n sng mt mi, tay chn, thn th nng n kh
c h u , t ro n g b n g b t c h k h n g t i u , k h n g s a c h o
c o n b , t i u t , n g k m , t ro n g n g i m t m i k h n g
t h m c t n h c . X i n t h y xe m m c h , c h o t i v i t h a n g
thuc ung.
-

Nh ta m tim git i, hn l b m nc sm v
lm nhiu, ngi mi sanh, nc lnh thm vo pht
ph ch g?

D khng, ti vn king gi khng phi lm vic

nc lnh . Tha ng, ti ngn ny tui, b di g,
sanh nm ln, n ung vn king gi cn thn,
k h n g d m x b n h n h i u n g i k h c , v y m
b n h t h n y.
Khi b nh h sanh, mi ngy c lm thuc ra cho
sch v chch thuc cm mu khng?

Tha c, mi ngy mi ra v chch thuc nhng khng

bit thuc g?
-

B l m n c h o t i xe m m c h . Xe m m c h n g i b n h
ph rt kh v c tay sng, da dy, phi n ngn tay
xung tht mnh mi thy, mch trm vi m tr.
T i s v o d a t h t t a y c h n m a n m t .

T i n n g n t a y v o c h s n g , m u b n c h n n m m
mm trng xung, ngn tay lu lu mt lt, khi nhc
ngn tay ln, ch n y n trng su xung cng lu lu
n m i t r l i b n g y n h c . T i c h o l b n h t h y
thng, m thy thng ngi mi sanh hn l bi huyt
l m t h n g . T i h t h a i t h a n g c t i u t n t h n g , b
ung thy trong ngi d chu m thng cng bt, b

ung su thang na, ht thng, nh nhm khe mnh li

sa cho con b.
L t nhin, bnh ang nng m c khi bnh, b
sung sng, nht l tnh b li mau l vui v, b khoe m
ln: "bit th n y ung trc, phi ung bao
nhiu l thuc" . T by n nay, ng b c Thnh nhn
ti lm gia s. Gia nh ng b hin nay ng Bi
Vin.
SUY XT:
Danh d ngh (vi cu phim). Lm thy thuc, thy
gi, thy tr, thy no cng ng ng t bo mnh l
hay, l gii c. Tht vy, ch thy no bo mnh khng
hay c. Nhng nhng khi gp trng hp bnh nhn n
xin tr bnh - hn l bnh kh - bnh nhn va vo ca
b b ni: Bnh ti th ny, th n, ti ung thuc
thy trc tr hay mau khi, nay au li, thy trc i i
xa, hay thy sau ny tr khng khi, gi n nh thy
y - n h l i b c T h n h n i t r n .
X t r a l i n i t r n c h l t h n g t u t t n h i n ,
nghe ting thy hay, tin tng ni thy, ct n
thy mong c mau khi ch chng c ng g th
thch.
Nhng khi thy thuc nghe li ni y tuy cm thy
c v khinh nhn v chc gin, nhng thc ra h mun
mnh tr ti gip mnh mau khi. Vy khi nghe, khi nhn
nhng bnh ca bnh nhn m bnh nhn ni ra lc ,
d mnh c l thn thnh i chng na cng phi t ngh
n nng lng iu tr bnh y ca minh n mc
no, c bao nhiu k-l, bao nhiu t m ln dy ct tr
c, thm du xng cho ti ngh, vn ht tc hng tr
bnh cho ngi ta c khi nhanh nh my in, hiu
nng hn c cc thy trc v sau bo ton v nu
cao danh d.
Ngc li, thy thy bnh nhn n, thy thy bnh
nhn ni vy thy tng c vng, thy khoe ti tr
bnh ca mnh gii nh php l nh tin ng xung ni,
nh k thut thy ngoi nhp cnh a ngi bnh ln
my bay vo cng trng hng thu tin v cho cao "khi,

khng khi cng mc". Nhng thy nh vy chc hn

phng mch ca thy nm ny qua nm khc, h c
khch ton l khch mi l. Khch l y c nghe thy
a ra nhng li tr liu khoa hc tn k m ung thuc
vo, no phn lo hon ng, no trng sinh bt t, khi
ra v lng y tin tng, nhng ri vi ngy sau, tin
mt tt mang. Hi rng nhng khch y ngh g v nhng
t h y y.
Thit tng thy thuc nh vy chng nhng t
coi r danh d c nhn mnh m cn lm thng tn n
danh d chung ca c mt nn y dc!
BNH:
B c thnh b nh gy yu, nc da trng bch,
hn l b tng hn.
Ta i s a o b i t t n g h n ? N h n b n g i l k h , l k h ,
li lt khng gai , nc da lt lt, da tht mt, da
bng dy, n khng tiu, i khng thng, mch b nh
l tng hn.
Ti sao sanh ri pht thng? Bi sanh ri th huyt
c phi cho ra ht. Nhng v tng hn, huyt gp lnh
khng ra, thn khng dn nc ra ngoi c, i khng
thng, thn th trng thng.
Ti sao mi ln sanh mi ln pht thng? Ni chung,
tt c mi ngi n b sau khi sanh kh huyt suy
yu i, u phi nh vo s n ung c vn ha mnh
mi ly li sc, mi sanh huyt mi m trc huyt c ra.
N g i t n g h n n u n g t l i v n h a k m , l y g s a n h
h u y t m i t ro n g n g i t r c h u y t c .
Cn mi ln sanh mi pht thng, bi mi ln sanh
sc ngi yu hn trc, mi tui mi khc, sc yu dn
i m bn tng hn lm sao khng pht thng. Vy
mi ln sanh mi pht thng, ch bi tng hn sc yu
khng sc thng tiu m huyt c ng li pht
thng ch chng phi bi ng dy mch no ca xung,
ca nhm b kt m mu li. Bnh thng ny hn l
thy thng, nhng v do huyt , nn cng gi l "huyt
thng".

Nhng ngi ph n ang hnh kinh, nu v trng

nc, trng lnh m kinh tt hn khng hnh na cng
p h t t h n g t h u c l o i n y.
Ti sao cng mt ngi y, mt bnh y, nm trc
pht thy trc tr khi, my nm sau ti pht, thy sau
tr khng khi ? ch bi ngh "mi tui mi khc"
n h n i t r n , t c l n m t r c p h t , s c n g i c n m n h ,
n nh ln bnh i mau khi. My nm sau ti pht, sc
ngi yu i, thuc cha nh bnh i thy
nn khng khi.
Th thi! Ch chng phi thy trc hay hn thy sau.
Tu y n h i n , i k h i c n g c t r n g h p b i t h y t r c t h y
bnh nghin cu k cng, cho thuc ng mau khi bnh.
Thy sau b bi t kiu, thy bnh l tr chng tm hiu
nguyn do nn khng khi (ngc li cng vy). V d
nh bnh thy thng ny khng tm ra bi huyt m
tr, li c thy thng m bo l nc m cho li thy,
lm sao khi.
PHP TR:
Bnh thy thng phi cho li thy (i nhiu) l
n g l . N h n g t h y t h n g n y g c b i h u y t n g s i n h
ra, gi l huyt thng th phi tn , hnh huyt tiu
thng mi khi, ch khng th li thy c.
Cc sch c dy "bnh ny cm li thy " v thy y
c chy ra nhiu m huyt cn th ri huyt y li
sinh thy, cho nn c li thy cng khng khi.
Mi ln bt li thy, thy cha chc li v huyt
khng hnh th kh cng tr khng hnh m thy khng
li. Nu thy c li c t nhiu th cng phi dng
thm li loi mnh. thm li mnh th hi n cn bn
ca kh huyt, lm cho sc ngi yu thm th bnh
t h n g c n g t n g , c h o n n c m l i t h y. B i t h , c h c n
cho tn hnh huyt mi khi.
T h t v y , k h n g s a i . N h n g x t r a t r o n g t h u c t n
hnh huyt cng nn thm vo cht thuc li thy
ph lc iu khin cho c thng hnh mau chng.

Bnh huyt thng ny gc bi tng hn. Tng hn

ni chung c ng tng hn, nhng bnh ny ch thng
v o t n g t ( t l m t t ro n g n g t n g ) . T v i v l b i u
l anh em.
Vy tng hn ni y l t v hn. T v l ch lc
sinh hot ca con ngi. T v hn th n ung t, m
n ung vo chm tiu, ly g lm tinh hoa dn i
nui dng cc c quan tng ph sinh hot ton
thn.Bi vy, bnh ny phi em cht "n m b" vo t
v trc. T v ang b hn lnh, l kh, l kh m cht
n m y li l cht b t th t v phn khi nng lc i
n. n vo tiu ha mau li n c nhiu t c tinh hoa
d dt sinh kh cho t v nui dng ton thn.
ng thi em thuc c cht n v b vo thn ang
b huyt ng thnh ng thng nng n, cht n m y
khua ng nh nhng v ny n cho mch mu, nng lc
thn c phn khi, lu thng, linh hot tiu tan
huyt c, di do huyt mi.
Mc du, t c cht sinh kh, thn c cht
sinh huyt, nhng cng phi thm vo t cht nhng
cht nh tan cu g, lau chi bi ght v thng li,
thm nc khu trc khai ph cho cht thuc sinh kh
huyt c dn vo d dng mau chng.
Nu ch ly cht thuc kh huyt lm ch lc m
khng thm nhng cht khai thng ph t th cht b kh
huyt kia c em vo cng ch ng nguyn mt ch
chng chn ng lay chuyn g. Ngc li, nu ch khu
trc khai ph m khng c cht b kh huyt th li cng
mt sc ngi thm. Nh vy, t v hn lnh th n b t
v tng nhit v tng cng nng lc sinh huyt.
B o t h a i , h u y t h i t c h k t n g t h n g t h r t m u
nng vo khua ng khai ph v thng tiu, tc l
y huyt c ra, thay huyt mi vo ngay .Ngoi ra, hi
khng thng th thm cht thng hi, i khng li th
thm cht phn thng li.
T m l i , n b t v , t h n g h n h r i b h u y t m c h v
thng hi, li i lm sao khng khi. Nn nh, bnh ny
ch dng thuc hn v thuc ngt.

Ni thm nhng ngi mi sanh chng mt thng tr

nn m pht ph thng khng thuc loi huyt thng
ny, cng ch bi t v h hn, nn ung Lc qun t
t h a n g t h m H u p h c , T d i p , H n g p h m y t h a n g l
khi, khng ung bi thuc huyt thng ny c m
cng ch ung thuc li tiu.
PHNG THUC:
Y h c n h p m n d y c h o u n g Ti u i u kinh t n :
n g q u y , X c h t h c , Q u , Mt dc, Ho phch, Cam tho, Te
tn, X hng. C n g 8 v c n g t n n h , m i l n u n g 5
phn, ung vi cht ru c ch nc gng (quyn 7,
trang u, mc Ph nhn dc ph).
Ph Thanh Ch dy cho ung iu kinh tn: ng
quy,Xch thc, Nhc qu, Mt dc, Ho phch, cng 5 v
cng tn nh, mi ln ung 5 phn vi cht ru ch
g n g n h t r n ( m c s n h u , p h n P h s i n h h a b i n ) .
X t n h n g v t h u c t r o n g h a i b i n y: b i t r n n h i u
hn bi di 3 v Cam tho, X hng, T tn.
C n g t h c , c n l n g b i t r n c n g n h i u h n v d i
t ro n g 3 v u . C n n g h a t r b n h , r t n c m u v o
m k c mu ng ra u nh nhau. C hai bi cng
c m l i t h y.
L lun tr liu, cng nng ca hai bi ny u c gi
t r n h n h a u . Tu y n h i n c h o u n g m i l n 5 p h n l q u t
i vi ngi thi nay, sao sc tr bnh. Nu dng mi
ln 2 ch, m trong ngy ung 3 ln mi sc tr bnh.
T i h c t h e o n g h a h a i b i t h u c t r n , t h m b t
bin ci thnh lp phng thanh cho ung:
Xuyn khung 3 ch, khua ng mch mu cho
mch mu nng m.
ng quy 3 ch, sanh ra mu, lm ti nhun cho
n h n g m c h m u b k h .
o nhn 1 ch ri, sao kh, b v, ph v nhng
m u k t t h n h c c , l i c d u xo a c h o t r n n h u n .
Tr n b 3 c h , s a o v n g , t i u n c t h n g h i v
gip sc tiu ha.

Hc hng 1 ch( Gng kh tm nc tiu sao gn

chy en), dn cht Khung, Quy v sanh cht mu
nng cho bo thai.
Mt dc 1 ch, nng qua cho thm, nh tan
nhng mu kt cc.
Ngi dip 1 ch,sao thm, thng hi mu trong bo
thai cho thng hot.
Hng ph 2 ch, sao vng, tiu hi mu v cng
l m n n g m b o t h a i , d d y.
Bch trut 3 ch, sao vng, tng sc mnh cho d
d y.
Bch linh 2 ch, thm nc ra.
Tt c chung sc ung.
K I: B ung 2 thang, b ni nh bng d chu,
nhng cn i t.
K II: B ung 2 thang, mi thang thm Bch linh 2
c h ( b i t r n g c m t h m l i , n h n g x t r a c n g p h i c
cht t), b ni trong bng nh, tiu hi d chu, thm n
v c r ra cht huyt hi, li i c nhiu, bt ph,
ngi nh nhng.
K III: B ung 4 thang na. Bnh khi hon ton.
NGHA:
K h u n g , Q u y , o n h n , K h n g , Tr n b , C a m t h o l
bi Sinh ha thang ch rt mu nng vo thn cho
sanh huyt mi, trc huyt c ra (bi ny b Cam tho v
tt c nhng bnh ph thng u cm dng Cam tho).
Mt dc hip vi o nhn, k c huyt c kt, khi
r t m u n n g v o.
Ngi dip, Hng ph tn hn, thng kh cho b
my sinh dc v c b my tiu ha hot ng mnh, li
cng trc nht nha ra. Bch trut hip vi Ngi dip,

H n g p h , Tr n b t h n h c h t n b t v , c h o t v t i u
ha mnh. Bch linh rt nc ra theo ng tiu, khi
sanh huyt, m t v thng hi.
X t r a b n h t h n g n y c n g c h n g c g l k h t r .
N h n g n m p m k h p h n b i t t ro n g c h t h n g y b i
thy hay bi huyt nn phi tm hiu k thnh ra kh. Khi
p h n b i t c r r n g r i t h l i r t d .

31.

NC TRONG NGI NG THNG SNG LN.

(Thy thng)

NGI BNH:
Cu Nguyn Vn Khung 26 tui, con c Nguyn Hu
C n g s 1 7 3 n g Tr n g M i n h G i n g , S i G n . C u l
mt sinh vin, hc hnh gii, sc lc y , cha lp
gia nh ring, c ph mu nung chiu.
CHNG BNH:
Mt mi tay chn thn th sng y c ln, nhn ch
sng ln da cng thng r tng l chn lng, s vo da
tht mt, nn vo da tht rn chc, ly ngn tay n vo
ch sng n thng xung, khi nhc ngn tay ra lu lu
ch sng mi bng phng li nh c. Mu da trng lt
nh khng c mu, da bng dy, c khi trong bng au
nhm nhm, i tin thng hot, tiu t, mch trm tr.
Nn bit cu tuy bnh, vn gi l i lm ngy hai
bui. Lm vic ni kh ro khng phi m nc. Mi khi
i lm v thy ngi hng hc nng, thng tm nc
lnh.
S VIC:
Hm y c Nguyn Hu Cng cho ngi mi ti ln
xe m m c h c h o c u K h u n g . T i xe m m c h v b n h c u
n h n i t r n , t i g i b n h n y l " h n t h p t h u n t y
khng c k i m n h i t " n g h a l c h c l n h m m t
khng c ci nng gi to thm vo. Nhng hn thp
l hn thp ti t v, nn cho ung V linh thang b Cam
tho n t kh thp.
C Nguyn Hu Cng gn 70 tui, c tuy khng lm
thuc chuyn nghip, nhng c thng nho, c thch c
cc loi sch thuc c, c suy lun tng ch rt k nn y
l c rt rnh. C ng bnh thng ny thuc hn thp
m u n g V linh thang l r t n g .
T i h t 3 t h a n g c h o c u u n g , m y h m s a u t i l n
xe m m c h l i . B n h c u u n g t h u c y t u y c b t c h t
nh nhng chm lm.

Tha thy (C), lm sao khi ngay c. Bnh ny

tuy by gi mi biu l ra ngoi nhng n tim n
t ro n g n g i t m y n m r i m k h n g b i t . B y g i u n g
thuc chm khi li cng v b lo nh ti, lng thng
con khng hiu bnh tt l g, c canh bn, cho tht,
nc cam ti, ng sa tm b cho con, li cn n c
tm nc lnh sng sc lm sao khi c. Thy c ht 3
thang na nh th cho n ung .
Tha c, 3 thang sau ny, ti mun thm Mc
hng, Sa nhn khu khin cho n mnh. C c ng
?
Tha thy nh vy cng hay lm.
My hm sau, c thn hnh n nh ti, tay c cm
q u y n s c h ( c h a r s c h g ) .
T i m i c n g i , t r n c , b n v b n h t h n g c a
con c thuc hn thp. C trnh trng m quyn sch tay
cm n. Quyn Y hc nhp mn th 5 (thch n) mc
thy thng v c trng. C c nhiu ngha phn tr
v d n g t h y v m t h y. . . K t h u c n h n m n h v o
cu "tr thng duy b trung hnh thp tc h", tr bnh
thng ch cho b trung v hnh thp l . C va ni,
va ly ngn tay tr thng vo ch duy l ch, ch tc l
. C nhn dng ch rt gn gng m quyt on.
ni bnh ca con c ch c cho ung b trung m
hnh thp, tc ch cho b t kh m thng hnh thy
thp l khi, khng phi cu k li thi.
-

V n g n g , n h n g b t k h v t h n g h n h k h t h p
t ro n g c n g p h i c h n h k h m i h a y. K h b t
hnh, thy bt li.

Sau c v ti ng , ti lin ch 3 bi thuc tn

n h , l u y n h l m h o n . M i t m t c n t u , t ro n g
Sm phi dng Sm tt b kh cho mnh.
1. B trung ch kh thang ung sng.
2.Hoc hng chnh kh tn ung tra.
3. Hng sa lc qun thang ung ti.

T t c u b C a m t h o.
C ni: Bnh thm cn, c ung t t nht nh
k h i . B t q u t c h i u , k h n g c n p h i k h i n g a y.
V n g , d n g n h n g l o i t h u c k h i n g a y l b o
nh Cam toi, Dim tiu, i hong, Ba u,...d c khi
ngay y m ri s bnh nng. Khi bnh li th nng hn
trc, kh tr lm.
Cu ung ht 3 t y khong 3 thng khi bnh hon
ton.
T , c Nguyn Hu Cng v ti tr thnh i bn
gi thng gp nhau m lun y hc v cu Nguyn Vn
Khung hng nm thng n chc tui ti nhng ngy
tt Nguyn n t cm n.
S U Y X T:
Thy thuc ty trng hp nn khim tn.
Thy thuc i vi ngi bnh v nh bnh, bao gi
thy thuc cng nm quyn ch ng v vic tr bnh,
khi m ngi bnh v nh bnh cu n nhn lnh
trch nhim iu tr v t ra ti ngh ca mnh c
phm gi cao mi ng.
Ngc li, nu thy thuc b ng trong cng vic v
thc iu tr th u c phi l thy thuc na m c l
thy thuc chng th cng khng cn phm gi.
T h t v y n h t r n g h p t i t r b n h t h y t h n g n y:
T h n p h c a b n h n h n e m s c h n t n n h c h r
tng ch, ni r tng ngha nh ti tr bnh cho con,
hu nh c bo ti khng c sch theo y m tr.
N u c g i n h n x t s s q u t i l k b n g .
Nu cc v y gia nng tnh gp trng hp y chc l
nht nh khc t khng tr na v c th nng li
khng c i phng.
T i c n g t n h n t h y c t h l t i b n g v t i
cng nn khc t s iu tr y mi phi. Nu ti c im
lng tr chc nh bnh v nhng k bng quan u

thm ch ti l ngi v tiu li hay c th bo ti l k

" c m n x i " .
N h n g x t k k h n g n n v i l m t n g , v t r n g h p
ny, ng c bit ti l ngi c sch nhiu v cng
tin tng s iu tr ni ti t my nm. Li ng c
ch v yu con, thng con mnh mun tm y l chnh xc
iu tr cho mau khi mi em sch ra c. Khi c
n cu sch (tr thy thng duy b trung hnh thp
t c h ) t h s u y x t k l y l m h n g t h , v u i m n g t c t c
em sch n c cho ti nghe ni ln s "c c
sch" ca mnh cho xc tht (c thng ni c c c
sch thuc). V chng, c nin k cao li nho phong
thanh nh u phi l ngi c nhng c ch l mng m
bo rng "em sch n ch dn cho thy thuc tr
bnh". Thc ra mi s iu tr bnh ny, c t ch ng
ni ti, v c tuy c c sch nhng khng kinh tr.
Tr n g h p n y , n u c b o r n g t i b n g , t i
khng chi ci. Nhng ti khim tn v nhn ni mt
cht cho c li. No s, c sch ng y ca ng c phn
khi hn na khi ng c thy con mnh theo l ngha y
m tr bnh c kt qu r rng, no ti cng c hc li
nh bnh, t ti tr nhng bnh thy thng khc
cng tinh tng hn. Cng t , ti v c tr nn i
bn gi thn thin m lun v y dc hc. l c
tnh ring ca mi thy thuc "dng trung hu m".
X t v b n h t h y t h n g : T h y l n c , t h n g l s n g ,
l ng thng. Mt mi tay chn thn th ng thng
nhng nc sng y c ln. ng thng nhng nc tc
k h n g m u n n g c h n g l i v i n c l n h y t ro n g
ngi. Nc lnh ng thng khng tiu ha mnh, khng
bi tit ra th ng thng li sng ln.
Bit rng, thy thng khc vi kh trng. Thy
t h n g l n g t h n g n h n g n c t ro n g n g i , k h t r n g
l y t r n g n h n g h i t ro n g n g i . H a i b n h y t u y
k h c n h a u n h n g t i a u t h u c h n t h p . Tu y n h i n
cng c nhng bnh thuc hn thp kim nhit. Ni ngay
bnh thy thng ny l hn thp thun nht, hn thp
mt chiu khng c kim nhit. Th no l hn thp

thun nht? - Hn l lnh, thp l m t. Ngha l ch

mt lnh m t khng c thm cht bnh nng no
t ro n g , l h n t h p t h u n n h t .
Th y da tht mt, mu da trng bch lt lt nh
khng c mu, mi li cng lt lt, mch trm tr l
h n . M t m i , t a y c h n t h n t h s n g l n c n g t h n g r
tng l chn lng, n vo ch sng mm nhn m trng
su xung, bi nc sng ln l thp. Th l hn thp
thun nht.
Nhng cu ny mi khi i lm v nng hng hc, phi
tm l nhit, l c kim nhit. Sao li bo l hn thp
thun nht? Nng hng hc y l chn nhit, tc dng
h a t i m t n g t ro n g n g i . C o n n g i n h c c h n n h i t
y sng. Hn thp cn gy mm cha sc ln p
h t c h n n h i t m b n h k o d i , n u k h n g t r g p , h n
thp y s gia bi ln p ht chn nhit. Chn nhit y
ht, ch cn li hn thp s ngui lnh m cht.
Chn nhit y l dng ha, ha tnh ng, c ng
nhiu th n bc ln m nng hng hc. Nn bit thm,
n u t r b n h h n t h p t h u n n h t m x t t h y h t
chn nhit th rt kh tr.
Vy th no l hn thp c kim nhit? - Kim nhit
ny l bnh nhit, khng phi chn nhit. Da tht mt,
mch tr l hn, ng thng l thp, nhng mi ming l
l o t i k h i p h t k h t , i k h i t ro n g n g i n n g h m h p
hay i tin to, tiu tin l bnh c kim nhit. Bnh
thy thng thuc hn thp nu c nhng chng trng y
l hn thp kim nhit, nu khng c chng trng y l
hn thp thun nht.
Hn thp y tng ph no trong ngi? Hn thp
ng thng y t v trc. T ch vn ha, v t v yu
khng vn ha c nn gy ng thng li ri sng ln.
N u k h n g t r n g a y c k o d i , t v s u y y u s l i n
can n thn v tng ph khc m ng thng tng ln.
Khi y kh tr.
NGUYN DO:

Bn cht con ngi t v yu, tc t v hn lnh,

li vo nhng ni thung lng m t m s n ung i
li cng khng bit gi gn, nh bnh thy thng ny,
sc ngi yu, mu da bc nhc, li c s nung
chiu ca gia nh, bn riu, cho tht, c ti, ch u,
nc da, lnh... ton nhng mt lnh tng vo,
thm vo t mnh nc lnh tm gi sng sc. Nh
v y h n t h p t ro n g m n h , h n t h p n g o i t r i , t r o n g
n g o i h p n h a u m t ro n g n g i k h n g s c n n g m
chng c lm sao khng bnh.
PHP TR: Bnh hn thp ti t pht thng.
H n t h p h i c h o n m , t h p t h p h i c h o t h m k h .
Nhng thuc n m v thm kh u ch vo t v, v
bnh ti t v trc.
Tro n g t h u c n m , t h m k h p h i t h m t h u c h n h
kh cho n li thy mau kh, v kh hnh th thy li
k h n g c n p h i t h m t h u c l i t h y c h o n h i u . Tro n g
thuc n m, thm kh v hnh kh phi t thuc n
b t v lm u. l c n m, thm kh v hnh kh
n u, ng thi sc mnh ca t v cng gia tng n
y.
Sc mnh ca t v gia tng ri li cng n
m, thm kh th bnh ht, n ng ngon, i tiu thng
t h n g , n g i k h e m n h h o n t o n . Tr b n h n h v y l
i u t r t h e o v n g o t u y c c h m k h i n h n g k h n g
t i p h t , v t r b n h n u g i s c k h e n y. C n
t r t h e o b o t h t r b n h m a u h t , n h n g r i s t r
li.
Khi bnh tr li th nng hn trc rt kh tr. Ti
sao?
Bi theo b o dng nhng thuc i hong, Hc
s u , B a u , D i m t i u . . . ( n h n i t r n ) , c h l c h
ly nc ra cho ht bng cch cho i tiu nhiu cho
xp xung ; thy xp xung l cho n khi ri ; nhng
g c b n h t ro n g n g i n s i n h r a n c c h a d p t h r i
nc y li chy ra da tht sng ln. Th l khi ri m
li cha khi.

Nn bit mi ln ly nc ra, mi ln sc ngi yu

i. Khi ti pht, sc ngi qu yu, khng chu ni vi
sc bnh gia tng tht rt kh tr v sc thuc iu tr
khi y d c mnh my cng chng n nhm g. Nu by
g i m i q u a y l i i u t r t h e o v n g o t h i t t n g
mun, nn coi chng.
NHNG PHNG THUC:
V linh thang: Tc bi Bnh v tn hp vi bi Nh trn
thang khng phi bi Bnh v tn hp vi Ng linh thang .
Bnh v tn:
Thng trut: 5 ch , sao vng
Tr n b : 5 c h , s a o v n g
Hu phc: 5 ch , tm nc gng sao kh
Cam tho: b
Nh trn thang:
Tr n b
Bch linh: 5 ch , dng c v
Bn h: 3 ch, tm gng sao gn chy
Sinh khng: 5 phin dy
Cam tho: b
Cng 9 v nhng hp li vi nhau cn 7 v, li v bnh
thng b Cam tho, cn 6 v. Mi v tng cn lng cho
s c t r b n h . n g h a b i Bnh v h a b n h c o n v c h o
tiu thc kh thp, Nh trn tiu m kh thp. Sau
li thm Mc hng, Sa nhn hnh kh cho mnh. Nh
vy rt hp vi bnh thy thng thuc hn thp.
B trung ch kh thang:
Cao ly sm: 1 lng ct nh, tm nc gng sy kh,
b nguyn kh.

Minh ng sm: 2 l n g c t n h , t m n c g n g s a o ,
b t kh (Minh ng sm ny ph lc vi Cao ly sm l
mt v).
Hong k:3 lng, nng than hng cho nng kh, ct
ngang rt mng mi tn c, b kh.
X u y n q u y: 2 l n g , c t n g a n g , s a o k h , b h u y t ,
ha huyt.
Bch trut: 3 lng, ct nh sao vng, b t kh v
tr thp kh.
Thng ma: 1 lng, chn th Thng ma loi xanh tht,
nu trng tht v ch, ct nh, tm ru sao kh, dn
kh dng minh t pha hu i ln.
Si h: 1 lng, ct nh, tm ru sao vng, dn
kh thiu dng t pha t i ln. Thng ma v Si h
u tm ru sao l c dn Sm, K i ln cho vng
dng kh
Tr n b : 3 l n g c t n h , s a o v n g t i u t h c g i n g
kh v n trung.
Cam tho: b
S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu. Tt
c chung tn ry nh, nu h lm hon, mi hon
bng ht u xanh sy kh. Mt ln ung 70 - 80 vin,
ung vi ming nc nng, ung vo mi bui sng lc
thanh tm b dng kh sc.
Hoc hng chnh kh tn.
L Hoc hng: 2 lng, chn th chnh, sao qua cho
sch, cho thm, tiu thc v chn hng v kh.
L Ta t: 2 lng, chn th chnh, la cho sch,
tn hn t cho m da tht.
Bch trut: 2 lng, nhng i dng Thng trut, ct
nh, sao vng kh thp v cho mnh.
Tr n b : 2 l n g , c t n h , s a o v n g g i n g k h t i u
thc.
Hu phc: 2 lng ct nh, tm nc gng sao kh,
tiu thc thng kh v lm mnh cho t bo rut.

i phc b: 1 lng, chn ming chc, ct b cung

di v u mu, ct ngang tht nh mi tn c,
thng hi d dy v rut m dn xung.
Ct cnh: 1 lng ct ngang, sy kh, thng m
gii c.
Bch ch: 1 lng ct nh, phi kh, dn thuc vo
kinh lc ca i trng.
Bch linh: 1 lng 5 ch ct nh, thm nc d d
dy em ra.
Bn h: 1 lng 5 ch p nh, tm nc gng sao gn
chy, qut m v thm kh cc cht nht phi, d
dy em xung.
Sinh khng: dng tm sau i to: b Cam tho: b
S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu. Tt
c chung tn, ry nh, nu h luyn lm hon, mi
hon nh bng ht u xanh, sy kh, mi ln ung 60 70 vin, ung vi ming nc nng, ung vo lc ba n
tra thm sc nng cho d dy m vn ha mau.
( Tro n g b i n y c n g c b i B n h v v b i N h t r n ) .
NGHA CHUNG: iu chnh v kh, tiu m, kh thp v
khu trc hn t b phu, thng kh i trng.
Nn nh, khi thuc hon ton sy gn kh, gi gng
ti lc ly mt chn nc c (chn n cm) phun ht
vo s thuc hon y, phun cho u li em sy tht
kh, b l y kn, dng dn.
H n g s a lc q u n h o n :
Mc hng: 1 l n g c t n h , p h i k h , k h n g s a o ,
nh tan nhng kh lnh n bm cht d dy, rut.
Sa nhn: 1 lng 5 ch, b v to ngoi, ch ly
nhn, gi dp ra, phi kh, sao thm, n trung, tiu
thc v ph v nhng kh lnh tch kt trng v
C a o l y s m : 1 l n g c h n h t r n

M i n h n g s m : 3 l n g c h n h t r n
B c h t r u t : 3 l n g c h n h t r n
B c h l i n h : 3 l n g c h n h t r n
Tr n b : 2 l n g c h n h t r n
Cam tho: b
B n h : 1 l n g 5 c h c h n h t r n
S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu.
Tt c chung, tn, ry nh, nu h luyn lm hon,
mi hon cng bng ht u xanh, sy kh, mi ln ung
70-80 vin, ung vi ming nc nng, ung vo lc sp
i ng phn khi phn dng trong m v cng n
trung tiu thc ging kh.
Bnh thy thng thuc hn thp ung 4 thang thuc
t r n u t h u c l o i t n g g i a b d n g p h n d n g c h o
sc khe, trong n trung, tiu thc, ging kh, tiu
m, hnh thp lm sao khng khi bnh mt cch vng
chc. khi l khe.

32.

L M TIN

L M TIN:
L l i u l c n g n h i u t r .
m l m huyt, huyt thuc m.
Ti n l n u c h n . n c v o t h u c n u c h n l n m
ung (tin, tin ng ngha vi nu chn, mun ni m
n o c n g c . Ti n c n g n h t h a n g , t h a n g l u n n n g ,
v y n i L m t i n c n g n h L m t h a n g . L m t i n g c
N h i t t r n t ro n g T n p h o n g b t t r n c a Tr n g C n h
Nhc ).
L m t i n u n g i u t r p h n m h u y t b h h n
(yu lnh) c tiu nhun m n m li cho cn bng
vi dng kh.
L m t i n c 4 v Q u y , T h c , K h n g , T h o . C t h
m ung, nhng nu gp bnh nng hn thm mt v Ph
t na l 5 v, gi l Ph t l m tin.
1. X u y n q u y: 3 c h ( 1 2 g a m ) d n g c t h n v v ,
nhng bnh dong kinh ch dng Quy thn. Nu
bnh nhn i tin i phn nt th nn sao qua
cho ht du.
2. T h c a : 3 c h ( 1 2 g a m ) c h n t h t t , t m n c
gng nguyn cht sao cho tht kh kit. Nu sao
di, ngi t yu ung vo n t.
3. H c k h n g : 2 c h ( 8 g a m ) g n g k h c t n h s a o
gn chy en ngoi m trong rut hy cn sng,
n u s a o c h y c t ro n g n g o i s t h n h t h a n c , c
cn tn tnh u m ung. Sao ri m em ra
p h u n n c n g t i n v o , u n g m i h a y. N u t m
nc ng tin trc khi sao th cht ng tin
c h y h t r i c n u . H c k h n g , Ti u k h n g ,
Thn khng u c ngha l gng sao chy, mun
ni t no cng ng ngha.
4. C a m t h o : 1 c h ( 4 g a m ) , n n g t h a n h n g c h o
chn s s v ngoi thnh n
dc.

5. P h t : 2 c h ( 8 g a m ) c h n t h P h t l o i e n h a y
Ph t sng m t ch ly c cng tt.
Mt thang thuc c 5 v cn phi chn thuc tt v
ch ng php mi c cng hiu. Nu thuc xu li ch
di th cn ngha l g.
S c n l n g t r n l m c t i t h i u t ro n g m t t h a n g
thuc cho ngi gi yu v nhng bnh cn nghi ng
mun cho dng th. Thc ra bnh nng:
-

Xuyn quy:

phi dng 5 n 6 ch (20 n 24 gam).

Thc a:

t 6 n 10 ch

Hc khng:

Cam tho:

t 1 n 2 ch

Ph t:

t 2 n 5 ch.

t 2 n 4 ch

Nh vy mi c dc lc m tr i bnh c mau
khi.
L m t h u c h o n , c t h e o c n g t h c t i t h i u n i t r n
m nhn ln 5 thang hay 15, 20 thang, nhiu t ty ,
bo ch ng php, tn, ry nh, nu chn mt, luyn
do lm hon, mi hon 2 ch (8 gam) sy kh, b hp
y kn. Mi ngy ung 2 hay 3 ln, ung lc i. Mi ln
1 hay 2 hon, ung vi nc nng.
NGHA BI THUC:
X u y n q u y: s i n h h u y t b h u y t , v o k i n h c a n .
Thc a: b t h y , s i n h t i n h v o k i n h t h n , n g t h i
Thc a sao cng b t m gip phn tiu ha.
Hc khng: bin Quy, Thc thnh cht tinh huyt
nng c nng lc dn vo can thn m c th.
Cam tho: nng chn thnh n dc ha cc cht
thuc ng tnh vi nhau cho m du.
Ph t: i mau m ng dn li cc ng kinh lc
cho cc cht thuc i theo, ng thi cng vi Hc
khng n m h b.

Nh vy mi v thuc mi cng vic m cng chung

sc iu tr can thn v t v b h hn mau c n
m tr li.
BNH MT
1..C H u n h T h H i g n 3 0 t u i , P h N h u n , G i a
nh, lm ngh th may, cha lp gia nh, hai con
m t t r n g t r n g t r n g t i , t r n g e n e n n h n h ,
ring hai con ngi tinh nhanh nh thng m mt
m k h n g c c s c h b o. B n h 3 t u n , c
n n h t i xe m m c h . T i h t n g u y n p h n g L m
tin 2 thang, mt gn c sng nh thng. C
ung thm 2 thang na mt sng hon ton m
ngi khe ra.
S VIC:
Khong thng 2 nm 1968 vo khong 20 thng
g i n g s a u t t m l c h , k h n g r a i g i i t h i u , m t b u i
s m , c t P h N h u n n p h n g m c h t i , x i n xe m m c h
u n g t h u c , t i c h a xe m m c h c n i l u n v b n h
m t c a c n h t r n : V c o n l m t h m a y , m y n g y g n
tt, con nhn nhiu phi thc sng m may gp
tr cho ngi ta. Sau , con mt nhoi, mt m
khng c c bo, ung t thang gn y m mt
vn m.
T i xe m m c h h a i b x c h t r m v i v l c . T i c t
n g u y n p h n g L m t i n 2 t h a n g . T i n i : C c m v
ung, ti chc chn mau khi, nu khng c ln ti tr
l i t i n . S a u h a i n g y , c l n , v a t i c a , c t r n g
thy ti, c ni to: Ly b , mt con hm nay c
c b o .
-

Mi c ngi, ti tng c ln ly tin li!

D! u dm, con lo t n thy cha .

T i xe m m c h l i t h h a i b x c h h i h u l c . T i
ht cho c hai thang nh c.
Tro n g k h i c h i , c n i t h m : H m u c o n c m
thuc v, m con cng bit v thuc, m con m thuc

xe m . M c o n l a n h n g m i n g t h u c e n e n b r a , c o n
u c bit g. M con ni: Bnh mt m ng y cho my
ung th ny my mau m , la ht ra...
-

Thy cam oan vi con l thuc ny th no cng

khi rt mau. Xin c nguyn c cho con ung.

Tht ra con ung ln u con cng ng ng, nhng

ri khng thy sao, khi ung ht li c sng mt, con
mng qunh, con c em bo ra c th hoi hoi. By
gi m con cng mng. M con bo: L nh! Bnh mt
m u n g C a n k h n g , P h t k h i . N a y t a o m i t h y. . .
2.. n g V B H u n g o i 5 0 t u i , K h n h H i S i G n , l m
cng chc, c v hai
con.
CHNG BNH:
Hai lng trng trng tinh, khng , khng sng
nhc g c, c chy nc mt sng ( mt khng nng )
r n g r n g c n g y , m i n g y 5 - 7 k h n n h , t h m t
m , c n c h y x u n g g i y t t r n b n l m v i c r t k h
chu v phin phc. Bnh 3 thng.
T i xe m m c h l n g x c h t r m v i v l c m t q u a n
t r m h u y n v t r . T i h t n g u y n p h n g L m t i n
thm:
Ng v t: 12 ht (1 gam) thu lim dng kh li
khng cho bc ln, v dng kh bc ln gp lnh gy
chng nc chy ra.
Ngu tt: 1 ch (4 gam) dn dng h hnh.
Xa tin t: 1 ch ri (6 gam) rt nc xung a
ra.
ng ung ba thang bt 7/10. ung thm 3 thang na
khi hon ton.
S VIC:
Khong nm 1969 vo thng 5, thng 6, mt hm ng
n n h t i xe m m c h t r b n h n i t r n . n g n i t h m :
T h t h t v i b c , b n h n y t i i t y y. n g t y y n y

b o p h i m m m c h a c h c k h i . T i s q u , n g h
phi i tm thuc ng y m ti li vn khng tin ng y,
nhng ngh n c bc nn n hi bc (nguyn vn) (V ng bn hc vi ti t thu nh, nn ng gi ti bng
bc v n hi bnh y ni ti).
T i xe m m c h r i h t t h u c . T i n i : T i c h c n g
ung thuc ny phi khi mau, khng tin ng y th t
nay s tin v phi tin...
Sau 3 ngy, ng n ni: Hay qu bc , bnh
h t 7 / 1 0 . T i m n g q u , k h n g p h i i m , t h t l s u n g
sng. Bc lm n ht cho ti my thang na, ti khng
n g n g y g i i n h v y . Tu n s a u , n g m i t i n n h
d ba ru vi mn tht nai ng qu chung vui v
cng c cm n. Nhng ti s mn ti cm n v t
chi.
S U Y X T:
Ni v bnh mt, khi mi nghe ting bnh mt, chc
cng c my v ng y ngh ngay n huyt nhit, ha
nhit v phong c phi dng Hong lin, i hong,
Sinh a, Phng phong.... thanh nhit gii c. Nhng
nhng bi thuc mt thuc phong ha nhit th mch
phi ph hng hu lc l dng mch mi ng.
C n h a i b n h m t n y , m t k h n g a u n h c c h k m
sng v chy nc mt sng m mch trm vi v lc l
m mch tc can thn h hn phi em loi thuc tinh
h u y t c n n g l c m r t v o c a n t h n m i m a u k h i .
Nu hai bnh mt loi ny c bo l phong ha nhit m
cho ung hn lng h ha th hi hu hon s nh
t h n o ? B i r r n g h a i b n h n y u n g K h n g , P h
u khi.
Li nn bit: Bnh mt thuc can thn chn h hn
ny rt t. Nh ti n nay mi gp c hai bnh ny, ti
cho ung Khng, Ph m thi.
N u m u n h i : T i c n c v o u m d m m n h b o
cho hai bnh mt ny ung Khng, ph ?

T i c h c n c v o m c h 2 b x c h t r m v i v l c m
quyt on l can thn h hn v cho ung Khng, Ph
ch chng nghi ng g c. Bi vy ti ni: Lm thy
thuc cn phi bit mch l tr bnh. Nu khng bit
mch l d c tr bnh no c khi i chng na cng
ch l cha m ri may m khi. cha m ri may m
khi th lm g c hng i, c ch ti, lm g c
h n g t h t ro n g t i n h t h n i u t r , l m g c p h t t r i n t i
n n g t ro n g n g h n g h i p c h o l n m n h . T h t v y !
BNH RONG KINH
Ro n g k i n h l n h n g n g i p h n t r o n g t u i ( 1 4 - 4 0 )
hnh kinh, mi thng n ngy hnh kinh thng thng
5 - 7 n g y t h d t , n h n g k h n g l i c n r r c h y r a k o
d i t h m 5 - 7 h a y 1 0 n g y n a , c n g i t h y k i n h k o d i
gn thng ch dt vi ngy li thy kinh thng khc gi
l r o n g k i n h , t h y k i n h d i n g y. T n c h l m l c h b t
o n d m d k h n g d t .
1. B Thanh Hng ngoi 40 tui, m tim may
n g N g u y n C Tr i n h S i G n , t n t i m T h a n h
Hng, nn gi b Thanh Hng.
N m 1 9 7 0 , b m c b n h ro n g k i n h , m i l n r o n g
k i n h , l n g a u n h g y , i n g k h k h n , k m n , t
n g . B n n h t i xe m m c h . T i xe m m c h l n g x c h
t r m v i v l c . T i a b 5 h o n P h t l m ( b k h n g
chu ung thuc thang ), b ung dt kinh ngay v bt c
au lng. B ung thm 5 hon na, b khe.T by n
nay my nm lin mi ln b b rong kinh vi ngy m
au lng, b ch n mua mt hon Ph t l m ca ti
v ung l khi.
N h v y t h y r n g : B n h ro n g k i n h c a b T h a n h
Hng ny ung Ph t l m tin tuy c khi nhng
khng khi dt. l bi d dng sinh tht thng v
n ung qu t, cho nn tr mnh hay tr tri li ti pht.
Thc ra nu chu ung Ph t l m hon nhiu cho n
khi sc khe di do hn l khng ti pht.
2. C T Th Phng gn 30 tui, Quy Nhn, m ca
hng bn lt vt, c chng v sanh mt gi.

C h n g b n h m i t h n g ro n g k i n h v i t u n , a u l n g
nh gy, tui con gi mi sanh mt ln m ng ln ngi
xung kh khn, i vi chc bc phi ngi xung, gy
y u x a n h x a o , t a y c h n l n h , n n g k m , k o d i 7 n m ,
khng sanh . ung nhiu loi thuc khng khi.
N m 1 9 6 9 , c n n h t i xe m m c h . T i xe m l n g
xch trm vi v lc (c khng chu ung thuc thang).
L n u , t i a L t r u n g h o n 2 l n g , c u n g
n b t t r c . C n i : C o n t h y n g i h i m . Ti p
ti a Ph t l m hon 6 lng. C ung d chu m
kinh ngng.
C ung thm Ph t l m hon 3 ln na, mi ln 6
lng. Sau c khe mnh sanh c mt trai. Khi a
nh lng thng tp i, v chng c vui mng nh n,
nhn v nh anh ch Si Gn chi, v chng c cho c
a nh n nh ti tng qu t cm n v ni:
C h n g c o n c a b n y y t h t n t h y. i ! 7 n m t r i
au yu, bao nhiu l thuc khng khi, li ch sanh
g, chn qu, may c nh thuc thy sanh c chu
y m nay li khe mnh. i chao! Mng qu! .
T i c n g l y l m v u i m n g , k h i m n h l m c m t
vic theo ng y l tr bnh, dng thuc rt ng vi
hiu bit ca mnh.
Tht cng ng mng, ch u c d g!
L trung thang:
Minh ng sm: 5 ch (20 gram)
Can khng: 1 ch ri
Bch trut: 4 ch
Cam tho: 1 ch
l cn lng mt thang thuc, nu lm hon th
c th nhn ln 5 thang hay 10 thang nhiu t ty , tn
r y n h , n u b t g o l u y n l m h o n , g i l L t r u n g
hon.
Nu thm Ph t gi l Ph t l trung thang (cch
ch, ngha ni r bi s 1).

S U Y X T:
Bnh rong kinh, au lng gy yu, mch lng xch
t r m v i v l c t h u c l o i c a n t h n h h n n y u n g L
m tin c khi. y ti ch ni c hai ngi dn
chng. Thc ra ti dng bi thuc ny tr khi c
r t n h i u n g i k h n g t h n h h t m k r a n i y.
B n h ro n g k i n h t h u c h h n t h t c u n g h n l n h ( t
cung v ha) khng c sc nng gi c huyt li,
huyt phi chy ra. Php tr phi cho t cung n m t
nhin huyt c gi li khng chy ra, khng cn phi
dng n nhng thuc vt li.
Mun cho t cung n m li khng g bng Can
khng sao gn chy, em ra tm nc ng tin gi l
Hc khng. ung Hc khng vi huyt dc (Quy,
Thc) huyt dc bin thnh cht n m. Hc khng
dn huyt dc n m vo t cung. T cung ang b lnh
c cht n m ng tnh dn vo th mng nh ma
c tnh, lnh c m lm sao mch mu trong 0 mu
khng tt ti hi phc, nh tan kh lnh cho lng ht
au, cho mu khng chy ra.
Loi huyt hn r r chy ra ny, nu khng dng
thuc n m cho gi huyt li, m ta c dng nhng loi
thuc vt li nh B hong, Kinh gii, L trc b, Qun
chng ( u sao chy) hay a du sao vng.. .th n cng
tm ngng, nhng khi n thm ht cht vt th n li r
r a . Tro n g m y n g y n v t l i t h c n g y n t r l h u y t
c m , n h n g t h t r a l n g v n a u m t ro n g n g i k h n g
k h e . Tr b n h n h v y k h n g c t h c k h i h o n
ton.
Mt ln na ni rng: T cng hn lnh m huyt r
ra khng ung g hay hn ung Hc khng vi huyt
d c t c L m t i n .
Dng Hc khng vi huyt dc hay kh dc tr
bnh kinh thy hn tr lm lch, ti c ngh t khi
c n c h n t ro n g c h n n g o i n g n g c a y n g h i p .
l nm 1925, ti n chi nh thuc ca anh c
t i H N i . T i g p b n h t h y k i n h d i n g y c a m t b

m anh ti tr mi khng cm, ti nn b Hc khng vo

thang thuc ca b y, b y ung khi.
My nm sau, t khi ti thc s bc chn vo
ngnh y dc cho n nay, ti chn tr no trc min
rng ni ri ng qu v sau ra tnh thnh tri bao nm
trng. Li gn y ngy 29-9-1977, ti c ban gim
c vin Y dc hc dn tc thnh ph H Ch Minh mi
ti vo chn tr a khoa ti C s Tha k s 275 ng
Nam k Khi Ngha v ngy 14-7-1978, ti li c bc s
gim c bnh vin YDDTTP, mi ti vo chn tr ph
khoa v nhi khoa ti bnh vin y s 179 ng Nam
K Khi Ngha (hai ni ny hin nay ti ang phc v).
Tt c cc ni, mi khi ti gp bnh huyt hn, thy suy,
m lng xch t tiu trm vi, bt lun nam n, ti u
dng Hc khng dn huyt dc hay kh dc vo
tinh cung hay huyt hi, ht thy u thy kin hiu nh
nh, hu nh gi ng tn ngi l mt t xa m
n g i y v u i v m n g l n t i n g D .
Nh vy thy rng t trc n nay ti tr bnh
huyt hn thy suy hu hiu, ti u ly Hc khng
t ro n g L m t i n l m c m n a n g v h n r n g t n a y v
mi mi v sau ti cn m rng cm nang ny cho nhng
c n b n h y.
T h t v y ! T i r t v u i m n g p h n k h i k h i t i t m
r a c n g u y n l t r b n h n y. T i d m n i c h c r n g :
Nhng ngi c loi bnh y n hi ti hay tm hiu
t ro n g b i n y m t t r , h n l b n h m a u h t , n g i m a u
khe
T M H I U B I L M T I N T R 2 LO I B N H K H C
N H AU U K H I :
L m t i n t h e o n g u y n l c a L t r u n g t h a n g b i n
i thnh phng.
Nhng ngi t h hn mun c cng to (cng
m n h m k h r o ) t h u n g L t r u n g . N h n g n g i t h n
h hn mun c n nhun (n m m ti nhun) th
u n g L m . N h n g n g i c t t h n u h h n t h h p
l i u n g c h u n g c L t r u n g v L m .

N h v y L t r u n g c h t r m t b n h t h h n .
L m c h t r m t b n h t h n h h n .
L t r u n g v L m h p l i c h t r h a i b n h t v t h n
h hn.
N i v L m t i n :
L m t i n c h t r c h n m s u y k m v p h n
kinh tr, huyt tr (nguyn
vn)
C h n m s u y k m : C o n n g i c h n m , c h n d n g
thn phi cn bng nhau mi khe mnh. Nay chn m
s u y k m t h c h n d n g p h i v n g h n l r a n h n g b n h
n n g u , t a i , m m t , k h n g v a u l n g m i g i ,
t c l m t i n h s u y k m .
Kinh tr, huyt tr: Ph n kinh iu, huyt ha mi
k h e m n h . N a y t h y k i n h t r i s t k h n g u l i ro n g
k i n h k o d i l m r a n h n g b n h a u l n g , a u d y c h n g ,
huyt trng, sa d con tc l m huyt h hn.
Vy l nam tinh suy, n huyt thiu, tm li u
t h u c t h n , u n g L m t i n r t l t h n h i u , t h t t c
t h u c n o h a y h n . N h n g n h v y r r n g L m t i n
c h t r c m t b n h t h n h . L m t i n c h t r m t b n h
t h n h m l i t m r a L m t i n c h t r h a i b n h c a n v
t h n h . B i l :
1 . . S u y l u n c h c h n m s u y k m b i t r n g c h n
m y l m tinh thn, nhng chn m cng c
ngha l m huyt can (can tng huyt).
2..
Cn c vo mch lng xch trm vi v lc, nht
l t xch. T xch trm vi, hn l lin h t
quan. T quan cng trm vi khng nhiu th t.T
quan trm vi tc l can huyt thiu.
3 . . T m h i u n g h a d c v t t r o n g b i L m t i n :
Thc a ung vo th, tc thiu m v quyt m tc l
vo tm, thn v can.
Xuyn quy ung vo th thiu m, tc thi m v
quyt m tc l vo tm, t, can.

Vy Thc, Quy l thn dc m cng l can dc.

Quy Thc l cht b m (m l m tinh, m huyt). Hc
khng dn Quy, Thc b m vo kh phn sanh huyt
(huyt thuc can). Vy Quy Thc nhp can ri mi nhp
t h n , t c l L m t i n c h s a n h h u y t , n h u y t c h o
can nhiu hn sinh thy, n tinh cho thn.
Chng minh c th
Can huyt h hn khng khai khiu ra mt, m mt
c h y n c , m t k m s n g . C a n h u y t h h n t h h u y t
khng n kinh, huyt khng v vi kinh m kinh k di
ngy (rong kinh).
Can thn h hn th tinh huyt khng c nng lc
lm au lng m khng sinh
sn.
T h t v y , n g t i n b i l p p h n g c h d y L m
t i n c h t r t h n h k h n g c d y L m t i n l t h u c
tr mt v tr rong kinh tc tr can h m k hu hc
d n g p h n g l i t m r a n g u y n l t r m t v ro n g k i n h
h a i b n h k h c n h a u u k h i . Tu y k h n g d m t n h n l
pht k v pht nhng cng c mt kin thc vng chc
t ro n g m c n y n n m i d m e m C n k h n g , P h t
cho hai ngi bnh mt, hai ngi bnh rong kinh ny
ung, r rng c linh nghim.
MUN TM HIU BNH MT, BNH RONG KINH KHC NHAU
CHNG?
Nhn vo v tr: Mt thng tng thuc can, kinh
h th thuc mch xung, cch nhau rt xa, khc nhau rt
nhiu, tht khng lin h.
Nhng tm vo huyt mch: Mt v kinh tuy v tr
t r n d i k h c n h a u m t h y u t h u c h u y t . H u y t b i
can, can l b phn cha ng huyt. C hai u thuc
huyt, hn l lin h vi nhau v huyt. Mt thuc can,
can huyt l ch ng ca mt. Can huyt tt th mt
sng, can huyt nng th mt sng, can huyt thiu,
c a n h u y t l n h t h m t k m s n g , m t c h y n c .
Kinh thuc mch xung. (Mch xung tc kh xung, kh
xung l v kh). Mch xung pht nguyn t v kh. V kh
vng th n ung c nhiu. n ung nhiu th sinh

huyt, tt huyt cho mch xung, cho nn ni mch xung

l mu (huyt hi ). mu thuc can huyt. Can c kh
v huyt, can kh bnh ha th can huyt tt m kinh
nguyt u, can kh bt ha th can huyt nng kh m
kinh nguyt b tc khng thng, khng u, can huyt
h h n t h r o n g k i n h k o d i , c a n k h c a n h u y t s u y
k m t h c n l m r a n h n g b n h a u d y c h n g , h u y t
t r n g . . . v. v
Nh vy, mt ln na ni rng: Mt v kinh c lin
h vi nhau v huyt cho nn c nhng c ph n kinh
n g u y t t r i s t h a y b t c h a y ro n g d i h n l m t c n g
k m s n g . N g c l i c n g v y.
NAM L M TIN
Nc Cng Ha x hi ch ngha Vit Nam chng ta.
Ngnh y t cch mng ch trng y t c lp Ngi
V i t N a m u n g t h u c Vi t N a m . V y n h n g l n g y
chng ta phi cng nhau l lc nghin cu t c phng
thang chuyn thnh nam phng thang, lm sao cho
ng ngha m iu tr.
B i L m t i n n y t i h o n c h u y n :
1.. ng quy kh v cay ngt m n, do c du,
ch hnh huyt, sinh huyt v b huyt. i thnh
d n g L c g i c g i a o k h v n g t m n , d o c ke o , c h
sinh huyt b huyt, nhng cn thiu cht cay hnh
h u y t , t a t h m Tr n b c c h t c a y m n t n t r v T
mc dn o cho hnh huyt. Tc l ba v hp li ta
c v n g q u y ( t ro n g 1 0 p h n , L c g i c 6 p h n , Tr n b
1 , 5 p h n , T m c 2 , 5 p h n ) .
L c g i c g i a o v T m c l h u y t d c n g t n h ,
L c g i c g i a o v i Tr n b l t n t r , d t i u m L c g i c
g i a o l i l v t h u h n h , n o c k m g n g q u y , L c
gic giao li cn sinh tinh nh Thc a. (Nu mun c
mi thm nh ng quy, ta thm cht Xuyn khung
cng l ng iu. Khung ta trng).
2..T h c a n g t , n , n h u n h u n c h b t h n t h y ,
s i n h t i n h , i d n g : B t n h n ( n h n t ro n g t r i
Tr c b ) n g t h i c a y , t c n g t m n n h u n , b v

ly nhn, sao kh, p ht du (du n n t) ch

b thn thy, hng dng o (tuy p ht du,
nhng nha n cn li cng dnh dnh nh Thc a)
t h m v o c h t t l Tr c b s a o v n g p h l c v i
B t nhn cho mnh.
C y Tr c b l l o i c y s n g n g n n m m v m a
ng n vn xanh ti, vy ht n l vt rt qu m l
Tr c b l i c n c c h t n h u n n h S i n h a . N u b o r n g
B t nhn c cht cay khng ging nh Thc a, vy
khi dng Thc a phi tm gng, tm ru th Thc a
c n t h i u c h t c a y.
3..C a m t h o
ha dc
cng n,
Cam tho

v ngt, hi hn, nng chn th n, ch

i dng Cam gi (ma) v ngt, nng chn
cng ha dc c (dng ma hn dng
t).

S a u k h i h o n c i N a m L m t i n g m c :
Lc gic giao
T mc

3g

B t nhn 8 g
Cam gi

8g

Trn b

1g

Trc b dip

4g

Hc khng8 g

6g

Nu nh mun thm Ph t i dng: Nhc qu

nhng phi tm th qu dy tht. Qu tuy khng c tnh
chy nhanh nh Ph t, nhng Qu cng tn tn m dn
i. Nu Qu dy tht khng c th Hc khng dng nhiu
ln cht na.
Tht rt gin d, thi gian ny, ti dng v c
cng hiu cho nhiu ngi.
lm
cho
bo
th
tm

Ni v s tm ti v thuc Nam thay th v thuc Bc

sao cho tht ng c kh v, tnh cht v cng nng
hon ton, tht rt kh khn v phc tp. Nu c
rng phi tm cho tht ng tt c th c l khng
thnh cng.
Bi vy, vic tm kim thay th, bit rng khi
c hn l c v nam hay hn v bc, nhng cng c

v nam khng bng v bc. Vy 1 v i thnh 1 v hay 2 3 v h p l i i t h n h m t v m t ro n g n g c 6 - 7

phn 10 hay 4-5 phn 10 m tr c bnh, tng nhng
n g i c n g l c c n g t m t i n g h i n c u . B t
t r n g , b t v i n t u y k h n g n g c n h n g c h n g k h c
bao nhiu l c.Li cng phi ch n s phn loi
kh dc huyt dc, hn dc nhit dc, m dc
d n g d c . v. . v. . t h a y t h c h o p h h p m i l h o n h o .
i su vo vic tm thuc thay thuc khng th
bo rng: quyt nh dng v ny thay v ny l ng
th c quyt nh nh vy m li cng cn phi ty thi
thay i. V d quyt rng: Hm nay cho thay cm
nhng lc cho khng cn th sn th khoai; ba nay
m u i t h a y m n n h n g r i k h i y m u i k h n g c t h
t n g , t h c h a o , u c n g l l n g t h c , l m i v c h o n o
b n g v m n m i n g t ro n g l c c p t h i t h i t d n g .
V v i c h o n c i t h u c t r o n g L m t i n .
T i q u y t n h d n g L c g i c g i a o ( c a o B a n l o n g )
thay th Xuyn quy nhng ri Lc gic giao cng l vt
h i m , t c n g a y k h i c n d n g . T i e m A g i a o ( c a o d a
tru) thay vo, nhiu ngi ung rt hay, nhng li c
n g i s c h t t a n h n h n c a A g i a o. T i l i e m K t
hong (lng trng g ) thay th cng thy hu hiu
ngay tc thi.
Vy s thay th d nghin cu quyt nh nhng
cng c khi phi ty ngi, ty bnh, ty lc m linh
ng i thay cho ng iu mi thnh cng.
Tro n g L m t i n : H c k h n g d n X u y n q u y v o t
cung sinh huyt, b huyt v n huyt ( ngha ny
n i t r n ) . N a y k h n g d n g X u y n q u y , l i d n g L c
g i c g i a o h a y A g i a o h a y K t h o n g t h c n g l y H c
khng lm ch o dn cc cht thuc vo t cung
v y.
CHNG MINH:
K h i t i c h n t r t i C s T h a k , Vi n y d c h c
d n t c , c b Tr n g T h H u 4 3 t u i , 2 0 1 A c x

in lc, Th c. Bnh n s 1006 vo vin ngy 15-111977, xut vin ngy 23-12-1977.
BNH CHNG:
Ri lon ng kinh, c kinh ra nhiu, phi chch
thuc cm, vng u chng mt, au eo lng, n ng t,
mch Ph trm, t v, mnh mn v lc; tm, can, thn
trm tiu.
THUC
Ung Sa nhn, Lin nhc b t, ng thi ch
trng vo n trng g chm bt Hc khng b
thn.Mi ngy trng g 2 qu, Hc khng 4 gram.
Tr n g g l a t r n g t t , l u c c h n k , b l n g t r n g ,
ch n lng . Hc khng (gng kh sao en ) chn
ming cng, tn nh. n lc i sng 1 qu, chiu 1 qu,
c h i a 4 g r a m b t g n g e n c h m n h t t ro n g n g y. B
ung lin tc n ngy ra vin, nc da trng hng,
n g i k h e m n h . Tr n g g c h n l n g c h m v i b t
g n g e n . T i d n g t r b n h t c u n g h h n c h o n h i u
ngi c khi v c nam gii thn h hn au eo lng
cng khi.
Li nhng c t vng hm b ra mu hng
thng dng nhiu loi thuc khng cm mu c, ti
cho ung A giao (sao chn) 16 gram, Hc khng 12
gram. sc ly nc ung, ch vi thang nh vy l cm
m khe.
T t c L c g i c g i a o , A g i a o v K t h o n g u l
huyt dc nh c Hc khng dn o vo t cung
sanh huyt, m t cung cho nhng ngi t xch v lc
tc thn h hn u khi m nhng cht thuc y li cn
c ke o n h a h n g n v t t h n g n t r n t r o n g b m y
sinh dc na.
T i d m n i c h c r n g : N h n g n g i t i n h h u y t h
h n c d n g n h v y r t h a y.

33.

T THN H HN

NGI BNH:
C N g u y n C n g t Ta m L p n g o i 7 0 t u i , s n h
1 7 3 n g Tr n g M i n h G i n g S i G n , n g i t m t h c ,
hi cao to, vc dng va phi, khng mp khng gy,
nc da trong trng, thanh nh ng hong, oai nghi
chng chc, tm ch an nhn khng vng ng, khi c
tit chng tham cu, nho hc kim tn hc tham kho
ng y hc l lun, tuy khng hnh ngh nhng ngha l
tng thng li vn chng tinh thc, khng khoe
khoang th t cao, tht kh knh. C l bn thn trong
vn l y hc vi ti rt tng c.
CHNG BNH:
Ngi khng nng lnh, cng khng s gi, ch au
ngang lng, lnh hai bn chn, n ng t, khng kht
nc, i tiu thng nhng m tiu nhiu ln, mt ch
m u n n m , k h n g m u n n g i d y. N i c h u y n v b n h
mnh rt rnh r nhng tinh thn c phn u oi. Mch
trm trng m t xch v lc.
S VIC:
u n m 1 9 7 3 , c c h o n g i n m i t i . T i l n
xe m m c h v b n h n h n i t r n . T i g i b n h n y " t
t h n h h n v b n v t h u c , n n n b c t t h n . C
cng nhn l phi, nhng tnh c rt cn thn v thuc.
C ch cho ly tng thang mt mi ngy mi ti ln
xe m m c h l i v o l c 8 g i s n g c h o c h c c h n .
S n g h m s a u , t i l n n g h n . T i v a v o c a
thy c y phc t chnh ngi ta gh bnh nh ngi v
bnh ch n ti. Thy ti, c t t ng dy ra gn
st ca bt tay v mi ti ngi, tr nc chuyn tr v
bnh.
-

Tha thuc y ung chu, m nay ti ng ngon, bt

a u l n g , x i n c xe m m c h l i , c h o t i t h a n g n a .

T i xe m m c h c , t x c h h i h u l c . T i n i x i n c t
nguyn phng.

V n g , b y g i t i c h o c h u t h e o c x i n m t t h a n g ,
s n g m a i m i c l n xe m m c h l i c h o.

V n g .
S n g h m s a u t i l i n g g i l n xe m m c h . T i
vo nh cng thy c ngi trnh trng ch n ti.
-

Hm nay ti li kh nhiu hn m thuc y li bt c

bnh tiu m nhiu ln, thnh ra li ng c
n h i u h n , t h y k h e . X i n c xe m l i , c h o t i 3 t h a n g
l u n , k h n g d m p h i n c p h i l n xe m l i .

Sau c ung tip 3 thang na, khi bnh, ngi

khe.
PHNG THUC:
1. C a o l y s m : 2 c h , c t n h , t m c h t n c g n g ,
sy kh (khng ung Nh hng sm hay Bch ch
sm m li ung Cao y sm, v Cao ly sm khng
c tnh hn, cc loi thuc kia u c tnh hn)
b kh
2. M i n h n g s m : 3 c h , d n g p h l c c h o C a o l y
sm, thc ra Minh ng sm ch b t ch khng
b kh, Minh ng sm cng ln tm nc gng
s a o k h m i h a y.
3. B c h t r u t : 3 c h , c t n h s a o v n g b t .
4. X u y n q u y:
huyt.

3 ch,

dng

thn v

v,

5. T h c a : 3 c h , t m n c g n g s a o k h , b
thn v cng b t. Tm nc gng sao lm
gim tnh hn tr ca Thc.
6. H c k h n g : 2 c h , c t n h , s a o g n c h y , e m r a
tm nc tiu dn Quy, Thc vo thn v dn
S m , Tr u t v o t c h o t h n t c n b .
7. P h t ( e n ) : 2 c h , k h u a n g c c c h t t h u c
i cc kinh lc mau chng m cng n t thn.
Tt c chung sc ung, sc 2 ln (nu cn cht
c th sc ln th 3 m ung).

Ln th 1: 3 chn nc (chn n cm) un cn 8

phn, tc di ming chn mt cht.
Ln th 2: 2 chn ri, cn li 7 phn.
B n h g p , s c c n c n o u n g n c y. N u
thong th chung 2 ln thuc sc y, chia 2 ln
ung, ung lc i.
B i t h u c t r b n h t r n d o h a i b i t h u c h p l i :
1..L t r u n g t h a n g : S m , Tr u t , K h n g , T h o t h m P h
t g i l P h t L t r u n g t h a n g .
2..L m t i n : Q u y , T h c , K h n g , T o t h m P h t l P h t
L m t i n .
L t r u n g i u l t r u n g k h , t c n b t k h , v k h
h n n n d n g C a n k h n g C a n k h n g d n S m , Tr u t
nhp t v ph.
L m i u l m h u y t t c n b c a n h u y t , v
huyt hn cho nn dng Hc khng Hc khng dn
Quy, Thc nhp can v thn.
( L m t i n s a u s u y d i n L t r u n g t h a n g m b i n c i
thnh phng).
L t r u n g n b t p h k h . L m n b c a n t h n
h u y t . T p h k h h h n t h u n g L t r u n g . C a n t h n
h u y t h h n t h u n g L m . l r i n g b i t .
Nay c t ph v can thn u h hn, tc t thn
h hn th ta hp c hai bi li lm mt m ung. Ngha
l n b t ph kh, ng thi n b c can thn huyt
r t h a y. K h i h p h a i b i l m m t , t h d n g H c k h n g
khng dng n Can khng. Bnh kh huyt h hn, bt
k nam n lo u u ung c ch tr ngi c thai.
Nhng nu nm chc c v mch l v bnh l l ci thai
y hn th ung vi thang cng c.
SUY XT:
T thn h hn: H l suy yu, hn l ngui lnh. V
suy yu m ngui lnh li cng v ngui lnh m suy yu,
tc v h m hn cng v hn m h, hai ng thng i
i vi nhau.

H hn phn ngha vi thc nhit.

Nguyn do: C x m thc khng gi gn li tui gi
sc yu m t v thn h hn. T h lin can n thn,
thn h u mi bi t. V t h hn khng n ung c
nhiu, khng ly g t dng cho thn m thn cng h
h n l y. B i v y , n g i n o t h h n t h t i a t h n
cng h hn.
Nay ni ngay bnh ny, da tht mt, n t, khng
kht nc, nm khng mun dy, mch trm trng l t
h hn. au lng, lnh chn, tiu m nhiu, mch t
xch v lc l thn h hn.
Php tr: Suy yu (h) th phi cho mnh, ngui lnh
(hn) th phi cho m, c m mi mnh, c mnh mi m.
T thn h th phi b, hn th phi n. n b th
m nng lun lun mnh khe hon ton. Khc no nh
d n g m y i n , t ro n g m y c b p h n h l i i n
yu phi tm b phn h m sa v phi tng in th
m y m i c h y.
B i v y , u n g L t r u n g n b t p h k h , u n g L
m n b can thn huyt
- m n i t r n - t h t n g l . N h n g p h i x t n g
l chn hn ti ni tng m bnh lu mi ung
nh vy c. Cn b cm hn hay v trng hn thc
t ro n g n h t t h i k h n g t h c u t h v i v n g m u n g
thuc ny c.
C m h n c h n n d n g n h n g l o i T d i p , T t n ;
trng hn thc ch nn dng nhng loi Sa nhn, Can
khng...
VI NM SAU, T THN LI H HN THM M
SNG, CO GIT
CHNG BNH:
V i n m s a u , t t h n l i h h n , l i p h t n h n g
chng bnh nh nm trc:
Ngi da tht mt, khng nng lnh, khng s gi,
au ngang lng, lnh hai chn v gi, n ng t, khng

kht nc, i tiu thng nhng tiu m nhiu ln,

tinh thn u oi, mt ch mun nm khng mun ngi
d y. T t c n h n g c h n g t r n g y u n n g h n t r c
rt nhiu li thm m sng, h nm xung li r rm ni
nhm vi ba ting mt khng u. Ngi ln k bnh th
n i s a i m t v i t i n g - Ta y h a y c h n , v a i h a y m , q u a i
hm i khi b git vi ci kh mnh. Nht l mch ton
b trm vi v lc, nhng tm mch trm i sc tht kh
xe m c h n n h b n h .
S VIC:

Cui nm 1975, mt hm c cho mi ti vo lc 8

g i s n g . T i t i n i v a v o c a , n g i n h m i t i n g i
phng khch, bng tr nc.
Thi m, c au sao , anh cho ti vo thm c.

D, xin c nn li mt cht, cha con ang bn nh sau.

T i n g i l i k h o n g 5 , 1 0 p h t , t h y c v h i l u .
T i n n g l n g n g d y , n g v o n h t ro n g , c h t g p l c
c a n g i r a . Tr n g t h y n g i l t l t m i c v h i
chunh chong.
T i c h y l u n v o n c h o c v c n g i g i n g
da lng vo tng. Khi y nhn c tuy c v mt nhng
phong vn nh lc khe. C b mi ti ngi v ni
b n h c n g , n h n g c n g g t i c t t r n h b y: V i
tun nay ti thy sc ngi hi yu, nhng my hm nay
thy yu hn v hi m sng li i khi n git gn tay
c h n . X i n c xe m m c h h t t h u c c h o t i u n g . Tr o n g c u
ni ca c c cu sai, c b sa li.
T i xe m m c h xo n g , b i t t n h c c n t h n , t h c h
nghe v bnh l, y l v dc l mc du c ang bnh.
T i n i r t n g n g h a l b n h c a c c n g h e .
-

Tha c, mch c nm nay n cng trm tr v lc l

t thn chn h hn nh nm trc nhng trm
trng hn m tm mch li cn i sc v lc. th l
t m c n h i t . T m n h i t p h t m s n g m k h c h
ng ti can hn. Can ch cn, can hn gp nhit d
tinh bt ng sinh phong pht git.

Php tr phi thanh tm nhit tr m sng, phi

tr can phong tr gn git trc ri mi n t thn
hn. Tc l phi ung Hong lin (Khng sao) Nh trn
thang thm phong dc. C c ng ti v ht thuc.
-

V n g , x i n c h t c h o m t t h a n g .
Tr n n g v , t i n g i l n x c h l p s u y n g h :
Bnh chn hn m c mt cht d nhit tm, nu li
em Hong lin - mc d tm gng sao - m gii
t h n g v o t m c h o n g u i l n h c i t h s c h t . T i l i n
ngh phn lun: Chn h hn th c n b, t nhin chn
n h i t p h i t n g b n q u y n g u y n . T i l i e m L t r u n g h p
v i L m n h n m t r c n h n g b i K h n g , p h t h m
Mch mn,Ngu tt, Ng v, n b.
T i h t m t t h a n g i t c h o n g i n h m a n g v .
Sng hm sau, ti t ng ln sm b n t h n t r o n g y h c - T i v o xe m m c h
m sng, co git vn cn nguyn, ngha
thuc y bnh khng tng m cng khng

v c vi ti l
c vn th m
l ung thang
g i m c h t n o.

Tha c, thang thuc m ti ht m c ung

l thuc n b t thn nh nm trc ch khng
phi thuc thanh nhit nh bn tho hm qua.
Nay xin ht mt thang na nguyn phng.
V n g , x i n c c h t c h o m t t h a n g n a . s n g m a i t h n o ,
ti cho ngi ln mi
c.
-

Sng hm sau, ti vn nng lng mun bit tin v

b n h n y. M i t i g n 1 1 g i , c m i c h o c u c o n t r a i l n
(Nguyn Vn Khuyn) n mi.
-

m nay, bnh c c cht no khng cu ?

D! Con khng thy cha con ni bt hay khng, ch bo

con n mi c.
T i t i n i , xe m m c h v b n h c n g v n k h n g b t .
-

Tha c, thang thuc hm qua ti mi ung c mt

l n c n b y. B n h t u y c h a n h n g t r o n g n g i
thy c phn d chu. Ngt v c mt ng bn mi

mt Bc s ngi tu n m Bc s li l bn vi ti
t l u . n g t ro n g C h L n , c b n h v i n r i n g , n g
c s n n h i u t h u c . n g xe m , n g b o b n h g a n ,
ng v ly thuc li thn hnh mang n cho y va ni, va a ra my ng thuc - ng cng tt
lm, t ngy Si Gn c gii phng, ng lm vic
c h o n h n c m c b t t h i g i n xe m b n h , l i
khng tnh tin. Tha c, l y ti vo th kt
m p h i u n g t h u c T y , t h t r a t i k h n g s a i n g i
i m i B c s , v y l , c c h o t i u n g t h u c T y
v i n g y xe m s a o. T i s c h o n g i n t h a v i c
sau. Xin c ng bun.
-

Tha c, trong lc mnh bnh nng khng th t

quyt, phi ty nghi cho p tt c, ko l bnh
nng hn li bo l mnh khng chu nghe thuc
n y t h u c n s x y r a p h n n n h i t i c . T i c n g
ngh nh vy l phi, ch c chi l bun. Chc c
mau mnh, xin c cho ti v.

Tha c, mt ln na xin c ng bun, c bit cho lng

ti.
-

Xin c c yn tr dng thuc, ti khng ngh g u

. Xin v. Thm ngh rt gin m cng rt mng.

Gin rng, ngh mnh bi u cha chim dng

c lng tn dng ca a s, nay chnh mnh phi
nhng b. Mng rng cht gnh nng suy t iu tr
b n h n y. Tu y n h i n , v n t i c l " k h n g t r b n h k h , b a o
gi mi gii" nn vn canh cnh trong lng tm bnh
cn, li nhng nh mt ngy gn no ln thm ng c
cho bit.
Cht 3 ngy sau, sng hm , c cho cu con trai
ln ln mi tht sm.
-

C nh hm nay khe, ch cu ?
D! Tha c, bnh tnh ca cha con n nay cng
cha ra sao c, vn th , cha cho con n mi c.
Tr n n g i , t i s u y n g h : n g c c h o m i , m n h
trng ng c m n, ch bnh n ngy nay m cha
k h i t h b n h n n g l m r i . Ta n n t c h i k h n g n n
-

nhn tr l hn. Nhng khi ti ni thy nhng cu chuyn

sau y, c v gia nh, tnh vui, p, thc lng cu
khn nn ti khng c l do t chi s iu tr ti hi.
C cho bit: Bc s ny lng tt vi ti, ng n
thm ti 3 ln, no chch, no ung. Nhng 2 - 3 ngy
nay khng thy ng n, ng c thuc li cho ung,
nhng ti hm qua, lc khong 20 gi, ti kh chu
lm, tm ng khng bit u m tm. Nhng mun cho
c h u n m i c n h n g s p h i n c q u , k h n g d m . T i
bo b chu: "Ci thang thuc th hai ca c lang ht ti
mi ung c mt ln ri b , thuc y ti ung thy d
chu. By gi lm th no ly c mt thang thuc nh
th cho ti ung".
-

(B c) Cho ngi i mi c, ng s khuya. Bnh m

n l y t h u c k h n g xe m m c h , a i n g i t a h t .

Vy ci thang thuc y b i ri sao ?

C n b x b p l o h u n g , c h a c .

B b o a n o e m t i xe m .

Mc xanh, mc ln th ny, cn lm g c na, ung

vo m cht !
-

Gm, th b c nc si vo ra n i ri nc
khc vo sc ly na chn cho ti ung, hay d k
ti. Sng mai hy cho n n mi ng c.

Thuc mang ln ti nhp ming u hy cn thm,

ti ung ht c, qu na m ti thy d chu, xin c lm
n xe m l i , h t t h u c c h o t i u n g .
T i xe m m c h xo n g , t i v c n g h t n g u y n p h n g
(thang thuc ny l thang th 3 m cng l thang th
1 ) . S n g h m s a u , t i l n xe m l i .
-

Tha c, qua en nay ti ung thuc ny thy m

m d chu v hnh nh cng c bt git gn tay
c h n n a , x i n c h t c h o t h a n g n a . T i v c n g h t
nguyn phng (thang th 2).
S n g h m s a u t i l i l n xe m .

m nay ng c nhiu m n vo bit mi

v mn ngt, my hm ri n th g l n nh b b
vo ming, chn qu.

(B c) ng chu ng c th bt c sng v git y !

T i v l i h t n g u y n p h n g ( t h a n g t h 3 ) .
e n t h a n g t h 5 , t i xe m m c h l i m i h i h u l c
v cc chng u bt rt nhiu. Ln ln c ung ht
10 thang. n ung c, i li ra vo lanh l gn xng
vng mnh, tinh thn sng thng, bnh khi hon ton.
Sau c nguyn phng lm thuc t hon 1 kg. C
u n g h t , k h e m n h n n g y n a y.
PHNG THUC:
Ph t l trung thang v Ph t l m tin hp li
n h g h i o n t r n , n a y t h m t r n g l n g v t h m
Mch mn, Ngu tt v Ng v.
Bnh k trc suy h s pht, d c nng cng cn
l nh th ph cp t cng . Nay suy h ti li hn l
lao tn nhiu hn phi bi dng gia tng trng lng.
1. C a o l y s m : 2 c h r i , s m n y d m u a n n u n g
t h n g x u y n t ro n g m i t h a n g t h u c . N u k h
m u a c n g c k i m m u n g t ro n g m y t h a n g u .
Sau dng Minh ng sm nhiu ln thay th.
Minh ng sm phi dng n 6 ch.
2. M i n h n g s m : 4 c h , t h c n g l M i n h n g s m ,
th mm l Phng ng sm tnh hn khng nn
d n g c h o b n h n y.

2..

Bch trut:

4 ch

3.. Xuyn quy: 4

Thc a:

5 ch

5.. Hc khng:

ch
4..

3 ch
6..C a m t h o :

1 ch 5 phn

7.. Ph t:

3 ch
C c h s c , c c h c h v n g h a n i t r n , t h m :

8..M c h m n : 2 c h , r t b t i m , s a o v n g t h a n h t m n h i t
v n tm thn.
9..N g u t t : 1 c h 5 p h n , s a o k h , d n t h u c i x u n g .
10.. N g v : 5 p h n , s a o k h i u b c n g t n g
v thu lim dng kh li. V ny ch nn dng t
khng nn dng nhiu.
T t c c h u n g s c u n g , u n g l c b n g i . T y
theo trng lng ca thuc m nc nhiu hay t,
cng ty theo cht thuc c lng m sc my ln ung.
Lm t: Tng cng thang thuc ny c 3 lng 1 ch. Nn
cn 10 thang lm t c 31 lng tc hn 1 kil. Vy
ty lm t hay nhiu hn.
Cc v thuc u cn , sao ch ring tng v tht
kh dn, chung tn, dy nh. Nu mt lm hon (khi
luyn liu ch mt vo thuc cho va do) mi hon
chng 2 ch. Sy kh (ng phi trnh rui b v ct
bi) b l y kn. Mi ngy ung 2 ln (sng ti), mi
ln 3 hon ung vi nc nng. C n mt, chua,
v c tm nc lnh.
SUY XT:
M sng bnh bi tm nhit ; c git bnh bi
can phong, ai cng bit th. Khi iu tr tm nhit
ung Hong lin ; can phong ung phong dc th
l rt ng. Ti sao li "phn lun" ? Bi l cn c
vo mch v chng m nh lun:
T m n h i t v m s n g t h m c h t t h n p h i
hng, trng trng mt phi c tia , mi li cng
, ming kh, kht nc, nng mnh kh nm yn.
Can phong m gn git th mch t quan phi ph
h u y n , d a t h t p h i n n g , t n h t n h p h i c p t o. C
hai u thuc cp tnh.
Nhng y c 6 b mch u trm vi v lc, da
tht mt, n t, au lng, lnh chn, tnh tnh khng
linh hot m khoan ha chm ri nh c v li
bing th l c t v thn u h hn.Thn h hn

m cc ng gn ca can b lnh pht git gn nh

"hn quyt".
T h hn th khng c cht nhit cung dng
i h i t m . T m k h n g t h c u n g c u n g p h t
m sng. M sng y gc t hn cho nn phi m
mn tnh khng phi tm nhit pht m cp tnh.
Vy m sng v co git ny c hai u thuc
loi mn tnh.
Php tr: Bnh cp tnh th tr ngn, bnh mn
tnh th tr gc.
Bnh ny thuc mn tnh, cn c vo mch
trm vi v lc, t thn h hn l gc m tr. Bi vy
e m L Tr u n g m t r t h n , L m m t r t h n h n ,
tc h hn b phn no th n b ngay y, va
tr bnh va b sc, ng bnh ca n khi bnh
khi th ngi khe mnh hon ton. Php tr nh
vy cng nh bp than ngui lnh th phi em
ci la nhm vo cho chy mnh ln.
Nu nhn lm m sng ny l tm nhit, co
git ny l can phong, li em Hong lin tr nhit
cho h ha ; em phong dc m tr phong cho mt
mu (ung phong dc n ra m hi th mt nc
ca mu). Ha h ri li cn h na, mu
thiu ri cn bt i, t l phi cht. Khc no nh
bp la gn tn m cn em nc lnh gii vo
cho tt hn i.
Bi l , phn lun!
Ni v s tinh thng y hc ca c Nguyn Hu
Cng: C tuy khng chuyn nghip iu tr, nhng
s u y x t y l r t s u k .
Khi c gn khi bnh, ngi tnh to, ti em
n g h a p h n l u n t r n n i r c h o c n g h e . C r t t h c h t h
v rt vui mng, l nh s thng hiu mau l m phn
kin cp thi y nay c c sng khe.
V y k h i t i xe m m c h c l n u , t i n i l s h t
"Hong lin, Nh trn thang thm phong dc" c
u n g , c c n g n g , h n l l c c a n g t ro n g c n

bnh m v nu ti khng phn lun, c thc hnh

phng thuc "t ha kh phong y cho c ung th
chnh ti mi l k "khng bnh m m".
i! Nu c thanh nhit kh phong cho ng c ung
m ng c cht th khi tnh ng th hi lng tm lm
ngh b cn rt n chng no ?
Ly l suy ngc li: n b thy cho ng c
ung m ng c sng khe th lng tm lm ngh li
sung sng phn khi bit bao!
G c b n h c a n g c l " T t h n h h n . L n t r c
b n h u n g L t r u n g t h a n g h p L m t i n c 8 t h a n g k h i
c, t 1973 n 1975. Ln sau bnh nng hn li ung
L t r u n g h p L m 1 0 t h a n g v c n g p h n g y l m t
thuc hon hn mt kil, c ung khe c t 1975 1978 m bnh tnh sc khe ca c cn bn vng lu di.
N h v y L t r u n g n b t , L m n b t h n v i
ngi t thn h hn c cng hiu mau chng m li
c lu di.
L T R U N G H P L M H P T H I H U H I U H N B T
V
Bt v thang:
Thc, Th b thn sinh tinh
Hoi, Linh b t v
n b t tm ha v b tm thn, thanh can
Tr c h t t r c t t h y t h n , t a m t i u , b n g q u a n g
Qu, Ph dn cht Thc, Th vo thn sinh tinh v n
m nguyn dng.
Tht vy, Bt v ch n thn m l n b c ng tng
r t h a y k h n g c h i c i v c n g k h n g t h i t h a y.
Nhng n ch thch hp vi ngi thi xa, v ngi
thi xa n ung thanh m, ng tc bnh thng, tm
tr an nhn, phng dc hu hn nn dng bi Bt v rt

hay m kin hiu cng mau. Ngc li ngi th k 20

ny m thc, ng tc v dc ha u qu mc, li ti a
khi c bnh li mun khi ngay khng chu kin tr ch
i, nu c theo nguyn tc cho ung Bt v, tht rt
chm khi v c th bo l khng khi. Khng khi th
bnh nhn b thy chy thuc thy nhiu phng
mch.
T i t h y r n g L t r u n g n t , d n g t m p h , L
m b thn thy li n can sinh huyt. Hp hai phng
lm mt n b c ng tng, m dng qun bnh, sinh
l c r t m a u t h c h h p v i n g i t h i n a y. X t n h n g n g i
t t h n h h n u n g L t r u n g h p L m h p t h i h u
hiu hn Bt v, nn ti t lu rt t dng Bt v.
Chng minh c th, nu bnh ng c ny nu ung Bt v
10 ngy khi cha ?
B i t h u c b m c , c n s c l i u n g : Vi c n y t u y
nh nhoi khng ng ni, tuy nhin, cng l iu ln
t m h i u xe m s a o ? X t r a t h u c m i s c c m t l n
u n g , c n b ( x c ) b x b p 3 - 4 n g y m m c
xanh, mc , thiu nht, mc d n l loi thuc tt, t
tin cng khng ai qu v thc cn hi n n m sc
li ung.
Tht vy, th m ng c cn hi n, bt ra i,
sc li ung. Vy th ng c tic ca, tic tin v cng l
liu mng chng ? - Khng phi suy ra mi bit ng c l
ngi tht lng c sao ni vy .Khi c ngng thuc Bc
u n g t h u c T y , c n i v i t i : " X i n c n g b u n ,
thang thuc ny ti ung c mt ln, cm thy c hi m
m d c h u , t h m c n b y. N g t v t i b y v o
t h k t p h i u n g t h u c T y m y b a c h o p l n g n g i
nh, thc ra ti khng mun".
S a u k h i u n g t h u c T y k h n g t h y t h u y n g i m m
bnh cn tng, sc nh li cht thuc Bc ung cm
thy c hp vi mnh, nhng m ti khng c cch
no c c thuc mi. Cc chng tri qua nhng li
nng gin v thuc mc v cn bnh i hi c bt un
li nc thuc c ung tm cho qua. Kt qu khng
sao li thy d chu.

S u y x t k : " c h b i b n h y i h i c h t t h u c y "
m thi .

34.

PHN TNG

PHN TNG
Kh m dng hn nhit trong tng ph c ngi t
lu vn hn nay phn li nhit, c ngi t lu vn nhit
nay phn li hn, gi l phn tng tng hn phn nhit,
tng nhit phn hn
T N G H N P H N N H I T:
Mt ngi t nh vn l tng hn tt c nhng cht n
ung u phi nng m ; nhng khi i li u phi ch
lc nng tnh ; nhng ni c x u phi tm phng kn
g i , n h t l m a n n g c n g p h i m c o h i d y. N g h a l
mt cht mt lnh khng dm ng ti ; mt lung
g i l n h , m t h t s n g s a k h n g d m x n g p h a , b a b i .
T t c u p h i g i g n c n t h n c h o t ro n g n g i t h n g
thng n m mi khe mnh iu ha. Nu thm mun
hay min cng hay v hay c khi bt buc phi nh
liu n mt, ng u vi gi lnh th th no cng
s i n h b n h l m n l n h h a y a u b n g a c h y. . . V y m
ngi y n khong 40, 50 hay 60 tui g , t nhin
li i thnh tng nhit s nng a mt, nhng mt
lnh tha h n ung, nhng gi mt ma dm tha h du
di cng chng bnh tt g .
TNG NHIT PHN HN:
Mt ngi t tha nh vn l tng nhit tt c
nhng cht n ung u thch dng mt lnh ; nhng
khi i li chng qun gi ma ; nhng ni c x u phi
tm nh thong mt ; nht l ma lnh cng trn mnh
trng trc. Ngha l mt cht nng kh cng khng
dm r vo, mt cn gi nng, mt bp than hng khng
dm li gn. Tt c u phi e d trnh n cho ngi
thng thng mt m mi khe mnh iu ha. Nu
thm mun hay min cng c khi s hay c khi b p
buc phi nh liu n cht nng, ng u vi nng
la th th no cng sinh bnh lm nng u, kh mnh,
k h t n c , t c n g c , k h n g . v. . v. . V y m n g i y n
khong ngoi 40, 50 hay 60 tui g t nhin i thnh
tng hn s mt a nng, nhng cay nng tha h

n ung, nhng th nng h than hng tha h gn gi

cng chng bnh tt g.
T i t h y m y n g i p h n t n g a s l n a m
g i i . K h i t i t i p x c c n g i n i : Q u i l a ! t r c g i b a o
nhiu l ngt mt n ung chng sao c m by gi l
n mt cht l au bng a chy, tm gi gi ma tha h
dm di m chng sao c th m by gi h ra ma gi
hay tm nc lnh s s mt cht l cm lnh. Li cng
nghe c ngi ni ngc li.
S a u t l u n g h e n g i n i t r n q u a i .
X t r a , n g i n o l c t u i g i , t n h i n p h n t n g
ri thuc thang 5-10 thang li khi, l m dng hn
nhit nht thi khng iu ha m sinh bnh - Vt bt
binh tc khuynh (s vt khng cn bng th nghing ng)
- k h i k l i c h o b n g t h t h i . C n n g i n o p h n
t n g , t h u c t h a n g k o d i h n g n m k h n g k h i , n h n g
ngi hn khng sng c bao nm na.
Ti sao ?
Bi kh m dng ca con ngi ph thuc kh m dng
ca tri t. Nhng kh m dng ca tri t sinh sinh
ha ha khng bao gi ht - sinh sinh bt d, bin ha
v cng cho nn ht ngy li m, ht m li ngy,
h ch m sinh, ng ch th dng sinh, nm ny qua
nm khc, mun ngn nm mi mi khng ngng.
C n k h m d n g c a c o n n g i c h h u h n m
t h i . P h n t n g c n g l n g h a n h v t c c t c p h n .
S vt n tn cng th n phn li.
m kh (hn) khi ht ch cn dng (nhit).
Dng khng sinh m k tip th tng hn phn nhit.
Dng kh (nhit) ca con ngi khi ht ch cn
m (hn). m khng sinh dng k tip th tng nhit
phn hn.
Vy phn tng bi kh m hay kh dng ca con
ngi n tui y ht. Dng khng sinh m, m ht
khng sinh dng th mn phn.

Tng hn phn nhit: m ht ch cn dng,

dng khng sinh m tip na th phi cht. Nhng cng
c ngi tng phn ri th m vi ba nm sau t
nhin dng li sinh m, ngi y li c tr li nguyn
tng, li c sng thm 5-10 nm na. Tnh trng y
tuy cng c nhng rt t. Ngi tng nhit phn hn cng
v y.
Cn nhng ngi khng phn tng c thun mt chiu
cho n khi gi ht i th khi ni.
Loi bnh ny sch no c chp, ti cha c c,
t h u c n o c t r t i c h a c t h y , n n t i s u y x t t m
gi loi bnh ny l phn tng. Mong cc bc minh trit
l n g y x t l i c h o n g , h n g g p n g y y t h i t h o c
bn ti th c l lun vng chc gp li v cc tn y
sanh cng nn hc cho rng.

35.

THUC NG CHO NGI NGHIN MA TY

TM HIU:
Mun tr bnh mt ng cho ngi nghin thuc
phin phi tm hiu vi nt v thuc phin v tnh hnh
ca ngi y trc.
THUC PHIN:
Nha tri con xanh ca cy Anh tc kt c li,
c.
TNH HNH:
Nhng ngi khi mi ht vo, cm thy say say bay
bay, m mn trong thn mnh, lng lng nh ln my lt
gi ly lm sung sng. V l , nn mc nghin, n
ba cha c thuc ht th con ngi nh ngu nh di ;
khi c thuc ri th tinh thn phn khi ni thn ni
thnh.
T m l i , n g i n g h i n t n h t n h n n g n y , c p t o
m tm t suy ngh nhng mui m c li cho mnh c
tin mua thuc ht. Ht lu ngy, thiu thuc th hao
mn kh lc, t n, t ng, chn nn cuc i.
MT NG:
Ti n h t h n n g i n g h i n b m a t y k c h t h c h l m c h o
m t n g , n h n g c n m t i m m t a i x t t i : l b i
t kh suy h. Ti sao ? - Bi nhng ngi n ba n,
ch ngh i tm ru ung cho say cn n th gp
bnh, gp cm, n vi ming cho qua l c, ch khng
thch ngi li n no s mt men say ca ru li mt
nhiu th gi, cn n cho mau cn phi ht, ba ht c
ng ng say mi l th thn tin. Nh vy lu ngy thiu
cc kh dinh dng. T kh suy h lm ngi mt mi, da
tht kh, mch mu nng, tc ngc, ho m, tm thn bt
nh, i tiu tht thng, di tinh, bch i, mi gi au
xng. cng l l o mt ng ca ngi nghin ma
t y.
L D O :

Tm hiu chung v l do mt ng ca ton th mi

ngi iu tr bng thuc bc i sang thuc nam.
-

T m k h b t t c , h o n g h t h a y q u n , r u n s .

T m t h n b t n h , s u y t m u i l n h i u , l a o t m .

m kh h hn, s st khng t ch.

m ha thnh, xung tm, to ph.

m nhp m kinh, tinh thn phng pht du dng.

T m , m h n h c , t h n c h b t a n .

T m n h i t , t h n y t r n g k h n g n .

Can ha vng v ut gin suy t.

Tu i g i d n g h a n g , u m c b t t h a n h .

T m l n h n h i u , t h n h n , d n g s u y.
n cay, ung nng nhiu, trng v nng ut.
-

Tm nng nhiu, b phu kh ro, ph nhit.

IU TR:
- T m l a o D n g t m t h a n g
- T m n h i t T h a n h t m m t
- m hn n m thang
- T m n h i t , t h n Q u y t t h a n g
- T h T qun thang
- Can ut Tiu giao tn
- Ph nhit Hong cm thanh ph thang
- Thn ha vng Lc v hon
Thm vo An thn nh ch thang, B
d n g k h t h a n g , P h c t h n t r n k i n h t h a n g . v. v. . .

huyt

Ni v v thuc bc tm tt khng ngoi nhng:

V i n c h , T o n h n , P h c t h n , Tr c n h , T h c h c a o ,

H o n g c m , H o n g l i n , M c h m n , v Q u y, T h c ,
S m , Tr u t . v. V....
Suy lun nh vy tm ra nhng v thuc nam m
iu tr cho thch hp hu hiu.
S a u k h i t m h i u n h n g i u n i t r n t i l p t h n h
bi thuc hon ton nam dc
6 v . Tr o n g n i r c c h b o c h , c n g t h c , t n h
cht, cng nng, cch ung, king c v tng lun.
B I T H U C H OA N G C H O N
CNG THC
1. M t m a : N u l i c h o c h n , c h o v a , n g l o n g
qu, thuc luyn s nho, ng c qu, thuc
luyn s cng, kh luyn, kh n.
2. d n h n : B v c n g n g o i , g i s c h c m ,
luc chn phi kh (nh chn ngy nng m
luc, luc phi phi cho kp kh,nu luc vo
ngy khng c nng m phi khng kp kh, s
lm cho thuc b chua, mt cng hiu), sao
vng ng chy qu.
3. H c u : B v o n i , y n c , l u c c h o
chn (nc luc y li sau tm ng tm)
ra, phi kh, sao chn, xt sy sch s, b v,
ch ly nhn.
4. n g t m t h o : L a c h n d y c i v g c b i ,
bt nh ra, tm nc luc u en, phi cho
kh dn.
5. B i n u : B v o n i , n c l u c s i g n
chn, ra, bc sch v, ly nhn phi kh
(cng phi phi kh trong mt ngy, ng
cch m s b thiu, mt cng hiu), sao chn,
c m i t h m l c , n g s a o c h y.
6. B i n h l a n g : C h n h t c a u g i , c t n h , n h n g
ht mt b i, sy sch bi ct.
T t c 6 v t r n k h n g k m t c n 5 v , c h u n g v o
tn cho tht nh, ry k. Xong mt vo luyn, mt
t t, khuy cho tht u, tht nhuyn, tht do (nu

t h i u m t p h i t h m , d m t b l i ) . Lu y n xo n g e m r a ,
nm li, cn 80 gram mt nm, mi nm ct lm 10 vin,
m i v i n 8 g r a m . s y c h o v i n t h u c v a n n g t a y. n g
p h i , r u i b b i c t b a y v o. L y r a n g u i , d c g i y
bng knh bao li tng vin, b l, y kn, dng dn.
1. Mt ma 2 kg 500
2. d nhn 640 gram
3. Bin u 640 gram
4. Hc u 320 gram
5. ng tm tho 240 gram
6. Binh lang 100 gram

Nhn ln thy r mt ma ng u, d, Bin u th

hai, Hc u ng tm th ba, Binh lang sau cht.
Cng thc ny nu mun nhiu hn th nhn ln, mun t
h n t h c h i a n h r a b a o n h i u t y .
Nu tnh ra cn tu 1 ch = 4 gram, 1 lng = 40 gram, 1
cn = 640 gram.
T N H C H T:
1. M t m a ( C a m g i ) : N c m a c c l i t h n h m t ,
mi v thm, ngon ngt, khng c c, tnh cht
nhun mt.
2. H t b o b o ( d n h n ) : M i v t h m n g o n n h g o , t n h
cht bnh ha, khng c
c.
3. u v n t r n g ( B c h b i n u ) : M i v n g t b i , k h n
hi n, khng c c.
4. u e n ( H c u ) : T n h h i m t , d n g c h n t h m
ngon, dng sng hng tanh, khng c c.
5. C b c n ( n g t m t h o ) : N g y x a d n g t m
du m t n cho nn gi l c bc n. V nt
hi ngn ngt m man mt, kh cht khinh thanh,
khng c c.

6. H t c a u g i ( B i n h l a n g ) : M i v h i c h t l i h i n g t
m nhng ng, tnh cht thng tiu, khng c c.
Tro n g s 6 v n y , n u p h n c h i a m d c , d n g
dc th m dng qun bnh, ch c u en nng v m
hn mt cht nhng sao chn th cng hu.
CNG NNG:
Nhng v thuc ny c ngha kinh mch, biu l
vi nhau dn ha h hnh, tng c ngoi xut m
sinh kh huyt, n ng khe, ch khng phi ch tm
nhng v thuc nam m ung cho ng nh l vng, l
d u , b p m n g t re , c u . . . . N h n g l o i y t u y c n g
c i cht nhng li c hi. Nu c dng nhng loi
nh th m ng c ngon lnh th d dng qu, bnh
mt ng u c t thnh vn nan gii. V chng c
dng nhng loi nh vy tr cho ng c m khng
hiu ngha mn mch th cn gi g l danh v thy
thuc.
3. M t m a : N h u n p h i , t i u m , h k h , h t k h t ,
ht ho, b ha t v, li i tiu trng, gii ha
nng ut.
lm
ma
nn
ch

Nh vy, khi thuc ht thm vo t bo phi hay

tc tr h hp cng c thanh gii thng ha. Mt
ng u, v thuc ht vo th phi b hp thu trc,
nhng phn ng mc bnh, phi chu nhiu hn. Vy
tr phi trc.

3. H t b o b o : C h t r t h p , v t h p l m n h c x n g , r t
gn kh phn co dui. Li tr ho,lnh phi, tiu ht
bnh thy thng, thng li trng v, ht ngc,
thm ht nc d xung bng quang a ra ng
tiu.
Nh vy, khi thuc ht vo bm dnh trong phi,
t ro n g t r n g v s i n h r a a u n h c x n g , p h t h o , p h t
thng cng thm ht xung ng tiu m ra ht. Nu
ung c nhiu s b kh lc, khng mt mi m cn
lm cho tnh tnh ha hon khng cp to, khng ghen
tc. Bo bo hon tnh phn li cp tnh ca thuc phin.

4. u v n t r n g : B t v n g t n g , h a t r u n g , h k h ,
tr hoc lon th t, gii kh nng ; tn hnh phong
kh, gii tt c cc cht c nh ru, tr, cy c
m l n phi, ung phi.
Nh vy khi thuc ht vo c c s gii tr ht m
cn gip cho n ngon, t v
mnh.
Bo bo v u vn ng th hai, v n b t v (nhn
sinh v kh vi bn). c b tht s m li cn nh
cht b m gii c khng phi dng n nhng v thanh
gii khc c tnh cht tiu ging gy hi cho nguyn kh.
5. u e n : G i i t r n h i t u t t r o n g d d y , n h t a n
t c h k t t ro n g n g t n g , t h n g t i u k h n n g t ro n g
i tiu trng li cn kim b thn m na.
6. C b c n : T h a n h t r n h n g n n g u t b u n b c
t ro n g b n g l m c h o k h o a n k h o i n h n h n g , t h n g
li nhng b kt tiu trng, bng quang cho thanh
gii lu lot v nht l n nhp tm l cho yn nh
tm thn khng run s thng tht, iu ha tm
huyt khng b ng tun hon.
Ti sao trong mc tnh cht ni: "Bc n ch vo
tiu trng khng vo kinh khc" m y li ni bc n
nhp tm, yn nh tm thn, iu ha tm huyt ? - Bi
tm v tiu trng l biu l, Bc n nhp tiu
trng hn l cng nhp tm, rt ci cht c tiu
trng ra ng tiu tin hn l cng rt c kh nng kh
c tm xung tiu trng m thng li c ra.
Nh vy, cht c ma ty cn kt tm, tiu
trng lm ngn tr tun hon cng thng tiu ht cho
mt lng mt rut lm sao khng ng ngon, khng thoi
mi.
u en, Bc n th ba v nhp tm v tiu trng
iu ha b tun hon v nh tan c c kh ng
tng.
7. H t c a u : n h t a n k h t r , t h n g k h i t r n g , t
nghch kh bc ln lm cho tc ngc li cn thng
trng khng b to, bn. Nh vy cht c ma

ty cn li i trng cng thng tiu ht. Bi

v y , H t c a u l v s a u c h t t ro n g p h n g t h u c .
Ni chung, 6 v thuc ny, kh v thm ngon, khng
cay, khng ng, tnh cht ha bnh, khng kch thch
khng y k nhau. Nay hp li vi nhau c cng tr liu,
lm cho n c ng c, mt m khe mnh. c im
ca thuc ny l sau khi ung n ng c, khe
mnh ri th n ng khe mnh iu ha, "khng quen
thuc, khng bt nghin thuc", tuy c th ngh thuc
c khng cn ung tip, nhng nu ung c nhiu s
c thn hnh bo tt, da d hng ho, yu i, vui v
tin ln.
Thuc ny, c cht tiu m khng nng ro ; c cht
b m khng lm cho no y tr tr, c cht thanh m
khng lm cho mt lnh.
Tht l mt th thuc dung ha, khng ch ngi
nghin m ngi khng nghin mt ng cng ung c,
bt lun nam n lo u, h thc hn nhit u ung c
c. Thuc ng ny ng dy khoan khoi khng mt mi,
k h n g p h i l t h u c a n t h n m t ng.
CCH UNG:
Mi ngy 3 ln (sng, tra, ti vo lc i).
Mt ng hng nng, mi ln 3 vin, trong hai ngy
s n g c , c h m l m l 5 n g y. M t n g d n g n h l
ngi gi yu mi ln 2 vin, ung vi ming nc nng.
Sau khi ng c nn ung tip mi ln 2 vin hay 1
vin (ty cho khe thm).
Ti sao trong mt ngy m ung nhng 3 ln, mi ln
3 vin (mi vin 8 gram) tc
9 vin, thnh 72 gram, ung nh vy c nhiu qu ? Bi nhng cht thuc ny l nhng cht khinh
thanh, li nh cht cm c. Nu ung t th bnh
nhiu thuc t, thuc khng sc tr bnh lm sao
cho c cng hiu, bi vy phi ung 5 ngy lin tip
mi nhn thy c kt qu. Ngoi ra cng ung c
nhiu ngy cng tt, nhng ung rt xung mi ln
2 vin hay 1 vin cng c

KING C:
-

Khng ung ru, sa, nc tr, c ph.

Khng n hnh ti tiu t.

Khng gii nng.

Khng nng gin.

K T LU N :
Nhng ngi nghin hn l b nhim c lm ro
p h i , t c h y d d y , n n g g a n , c n m u t ro n g t i m r i
n hi thn, lin quan n i tiu trng, bng quang
c n g b t i u h a o.
Vy dng thuc phi "thanh nhit gii c" l ch
yu khng chi ci.
Nhng nhng ngi nghin y li phn nhiu l
tng hn khng th ung c thuc thanh nhit gii c
bng nhng v hn lng nh Hong cm, Hong b,
Hong lin, Sinh a, i hong....mc d l h c tiu ra
mu chng na, h cng a dng nhng cht nng nh
K h n g , Q u . y. y. d m n i h n l a s k h n g d n g h n
lng.
Vy ch dng nhng "bnh ha m n b hay "ging
ha m tr t" mi c, v hn lng th au bng a
chy m tn nhit th thm nng ro mt ng.
Bnh ha n b hay ging ha tr t l nhng v
thuc g thch hp vi tng ph ngi nghin m li ton
l thuc nam thay th thuc bc:
1. Mt ma: Nhun ph, ti can m khng hn
l n h , t h ay t h X u y n k h u n g , C t c n h , B i m u ,
Thin mn.
2. B o b o : Tr t h p , l i t i u m k h n g b n r t , t h a y t h
Thng trut, Bch linh.
3. u v n : Tr t , g i i c m k h n g k h r o , t h a y t h
Bch trut, ng sm.
4. u e n : T n k t , t r n h i t m k h n g h o k h , h n
trung thay th i hong, T gii .

5. B c n : A n t m , t r p h i n m k h n g d a o n g t h a y
t h P h c t h n , Vi n c h , T o n h n .
6. H t c a u : G i n g k h , k h o a n t r u n g m k h n g t i u h o
thay th Mc hng.
Ma v Ht cau dn nhit c ph v i trng
xung giang mn m a ra, Bc n v Bo bo dn nhit
c tm v tiu trng xung bng quang m tiu ra,
Li c Bo bo, u vn, u en b tr t v lm cho n
c ly cc kh dng ph, dng tm v dng thn
n b li lm sao khng n ng khe mnh. Tht l
tiu khng ho, t khng hn m b khng tr ng vi
ngha "bnh ha n b m ging ha tr t" vy .
Ni v y l, bi Hoa ng c hon ny ngu hp
vi bi Quy t thang.
Tr o n g b i Q u y t c 1 0 v : N h n s m , H o n g K ,
n g q u y, B c h t r u t , P h c t h n , V i n t r , T o
nhn, Long nhn, Mc hng v Cam tho.
NGHA CH TR:
T m h a v n g , t t h h n l m x n x a o m t n g ,
nu dng hn lng t tm ha th t b hn thm, dng
n nhit b th th tm ha vng thm, nn ch dng 10
v n i t r n e m t m h a v v i t t h t h h a g i n g
m th n s lm cho n c ng c.
Hoa ng c hon ny c 6 v:
M t m a t h ay t h N h n s m , H o n g k , n g
q u y, C a m t h o .
B o b o t h ay t h P h c t h n .
u v n , u e n t h ay t h B c h t r u t .
B c n t h ay t h T o n h n , L o n g n h n , V i n c h .
H t c a u t h ay t h M c h n g .
Nh vy, m n c, ng c iu ha th bi
thuc ny l bi Quy t bng thuc nam.

 N G H A T T N H OA N G C H O N
Hoa ng l n hoa ca ngi
ngi nghin sau khi cai ri th vui
ngon, khe mnh xy dng li cuc
ng tm, c l v d nhn, ly
bi thuc cho d nh.

nghin, ni nhng
mng c n ng
i. Hoa ng l v
hai v thuc t tn

S VIC:
Thnh ph H Ch Minh ngy 15 thng 11 nm 1975.
T i h n h n h c b c s Tr n g T h n i d i n S Y t
thnh ph thn hnh n nh cho bit:
-

cho
cho
i
th
-

Hin nay hng trm ngi nghin ma ty c tp

t r u n g t h i m B n h Tr i u , c h n g t i c h a c h o
cai. Sau khi dng php chm cu cai c c
ri khng i ht thuc na, nhng cn mt ng,
phn nhiu l my m lin khng ng cht no,
ung thuc ng tuy c ng c, nhng ti no
khng ung li khng ng, thuc t tin, ly thuc
u cho hng trm ngi ung thng xuyn. Vy c
c th cho thuc g cho h ng c khng ?
Nhng thuc phi l thuc nam, khng dng
thuc bc, thuc ty mi l mc ch chnh.
Sau khi nghe bc s ni, ti im lng t ngh: "Thuc
mt ngi nghin ung ng c kh, nay li lm
hng trm ngi ung th thuc ng no c tnh cch
chng nh vy c m li thuc nam. Tht l mt
thch ln lao!"
Knh tha bc s (ti tr li) ng y chng ti c
nhng bi thuc nam cho ngi ta ung ng c.
T i s l m t h u c v i n b c s c h o h u n g t h ,
nhng xin hy lm ngi ung, nu cng hiu s lm
nhiu. Vy n ngy 19 ny, xin bc s cho ngi
n ly thuc. ng hn, chnh bc s thn hnh n
ly thuc (s thuc 450 vin, mi vin 8 gram,
tinh sch, do mn, thm ngon, bao giy bng knh
tng vin, ng trong thng nh, nhn hiu, xinh
p, lch s. Sau , chiu 25 - 11- 1975 bc s n

c h i v n i : T i x i n b o t i n m n g v i c , t h u c y
kt qu!
Tht l sung sng, cm n bc s (ti p).
Bc s
13 gi mi
cai ma ty
em nghin
thuc ?

li cho bit thm: Ngy mai 26 -11-1975 lc

c i cng vi ti v bc s Thun ln trm
B n h Tr i u c h i xe m c n h v t h c t r n g c c
m a t y s a u k h i c a i h n g c g i a g i m g t ro n g

Khi ti ni, ti c bc s gii thiu vi ng hiu

trng cng my v bc s trung tm ti l tc gi thuc
Hoa ng c hon. Sau ti c bc s Sn hng
dn i thm cc bung bnh. Bc s Sn bo cc em:
Nhng hm nay nhng em no y ung nhng
vin thuc en en cho bit, sau khi ung vo thy
t ro n g n g i t h n o ? C c e m n g t h a n h n i l n : ( 2
ln)
"Thuc y ung vo n c, ng c lm xin cho thm
na i".
-

T i c m t h y n g n h l p l u n v n g h . T i t h y
p h n k h i , c h u y n t r c n g c c e m , n i s v v i n t h u c
y v xe m m c h c h o m y e m n g h u t h n g g i a b n h
nhn vi thy thuc v ghi nhn nhng bnh trng ca
c c e m t r o n g t r n h . Ti p , t i l i c i t h m c c
p h n g k h c , t r c h u y n c c e m n y c n g c h u n g m t s c
t h i t r n .
T i n h m c h u n g c c c p h n g s n g i n g h i n ( n a m
c, n c) chng 100 ngi, tui chng 18 n 40,
xanh xao gy yu nhiu hn khe mnh.
Tr v p h n g k h m b n h , b c s Tr n g T h n c h o t i
xe m p h p c h m c u . L c c m t e m m i v o , k u
nhc lng mi cng, bc s dng php "nh chm'' trong
m y g i y c h m xo n g , e m h t n h c l n g m i c n g l i n .
Lin sau my hm, nhn dp on nghin cu
tnh hnh cng tc ng y v kt hp ng ty min
nam do bc s Nguyn Vn Hng (nguyn B trng b Y
t) lm trng on n thm th im cai ma ty bng
p h p c h m c u B n h Tr i u , d o b c s Tr n g T h n h n g
d n . T i c b c s Tr n g T h n m i l n t h u y t t r n h
ngha bi thuc Hoa ng c trc v trng on v
my chc bc s khc.
Sau khi thuyt trnh, ti hn hnh c v trng
on khen thng i li: " Gii v l li gii v nam
dc. S Y t thnh ph thng cng cho c. Nu S
khng thng B s thng" (nguyn vn). ng thi, ti
cng c cc v bc s ti bt tay cho hi vui mng
lm ti phn khi.

S a u m y t h n g , t i c b c s Tr n g T h n n
nh chi v a cho mt bn bo co tng kt v cng
tc tnh hnh ng y v kt hp ng ty y min nam
ca on nghin cu ln B Y t (t 20 - 8 -1975 n 31
- 0 1 - 1 9 7 6 ) . B c s n i : Tro n g b n b o c o n y c 3 o n
vn 3 trang khc nhau ni n cng vic y dc ca c
m n i r t n t u i c i n h N i n h L c T h i p . X i n m i c
xe m .
c xo n g t i c m t h y c n g v i c y d c v t n t u i
ca ti c ng chung cng nhiu v lng y khc
t ro n g b n b o c o t n g k t n y n g n h y t c n c
bit n.
Tht l vinh d ln cho ti m cng l phn thng
c n g v y.

TNG KT

Tp ny vit n y tng kt 35 mc. Mi

cn bnh u ni r tng ngi, tng gc bnh, c
l lun iu tr, c ngha bi thuc li dn chng
s vic tt c r rng xc tht
Nhn c tp th thy rng hy cn nh nhoi t
i. Nhng phn bnh k ra cng c phn no lao
ng trong tr c, nn n tm kt thnh tp sch
n y. Tu y n h i n , c h a p h i n y l l r t i m .
H i n n a y, k n y a n g p h c v c h n t r b n h
ti vin Y Dc hc dn tc v bnh vin Y hc dn
tc thnh ph H Ch Minh.
Tr o n g t h i g i a n i u t r , k n y g p n g i n o
c bnh g thnh tn r rng (khng k bnh
thng) m iu tr c phn kh khn d iu tr
k h i h a y k h n g i u t r k h i u v i t r " b n h l , y
l v dc v cn bnh y vo bnh n ca h, lu
tr ti vo vin nghin cu.
Thi gian qua, nhng bnh n vit cng
kh nhiu v hin nay cn ang phc v chn tr,
cn gp nhng bnh cn phi vit cn vit di di,
tuy gi cng vn hng say khng ngng. V mi khi
vit c l lun trong mt bnh n cm thy khi
pht tm t cho y nghip ca mnh mt cch thch
th.
Vy v c gi no mun theo di thc y tr
ca k ny tm hiu suy xt, xin c tip trong
cc bnh n hai ni trn, hng thu thp mt vi
iu nh no em ra cu gip ngi trong khi
bnh hon.
Ri y nhng tm c cn qun st, nhng
bnh n mi pht hin, k ny n li v thu gom
c nhiu s vit tp th hai cng hin cc c gi
nghin cu thm.

Khi cc c gi lun m nghin cu k ny

rt mong cc c gi cng bng nhn nh ban ra
nhng li ph phn xc tht nhiu hn nhng li
tng thng ring t. l gp cng xy dng
c h u n g c h o n g n h y d c c h n g t a v y.
T h t r a k v i t n y, s a u k h i v i t x o n g t p t i u
s ny cm thy vui lng nh th ring cho mnh
v y.