Fo muR

1929-1

bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«

bjhFâ 8

bgÇah® âuhÉl® fHf«

29 ïjÊayhs® FoÆU¥ò
âUtŸSt® ef® - âUth‹Äô®
br‹id - 600 041
 üš És¡f« br§fšg£oš xȤj
RakÇahij KH¡f«
üÈ‹ bga® : Fo muR 1929-1
bghUŸ : bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R« RakÇahij ïa¡f tuyh‰¿š jl«gâ¤j Kjš khehL elªj
bkhÊ : jÄœ M©L ïJ. Kjyik¢r®, ïuh#h¡fŸ, ÚâgâfŸ, muR mâfhÇfŸ,
bjhÊyhËfŸ, jhœ¤j¥g£nlh®, ÉjitfŸ, jháfŸ, jŤJ thG«
gâ¥ghs® : bfhs¤ö® jh.br.k bg©fŸ vd mid¤J¥ ãÇÉdU« g§nf‰w kheh£L ÃfœîfS«
gâ¥ò : 2008 fhy¤jhš ngh‰w¥gL« 34 òu£áfu¤ Ô®khd§fS« ï¤bjhFâÆš
ïl«bg‰WŸsd. x¤JiHahik ïa¡f¤ij ÃW¤JkhW fhªâia
cÇik : gâ¥ghsU¡F g«ghÆš Toa xU khehL t‰òW¤âanghJ, ‘ mJ v‹ ifÆš
jhŸ tif : ne¢Ruš nõ£ ïšiy, <nuh£oš ïU¡F« ïU bg©kÂfË‹ ifÆš cŸsJ’
v‹W ehf«ikah®, f©z«ikah® M»nahiu¡ F¿¥ã£L fhªâ
üš msî : 1 / 8 bl«Ä
T¿aJ; Fo muR És«gu¤ij¥ gz« bfhL¤J¥ nghl¢brhšÈí«
vG¤J msî : 11 òŸË ‘ RnjrĤâu‹’ ‘ etr¡â’ ngh‹w ehnsLfŸ kW¤jJ; tF¥òÇik
g¡f§fŸ : 352 Miz ãw¥ã¤j br‹id khfhz muR ÛJ elto¡if nfhÇ ïªJ
ehns£o‹ K‹ndho V.u§frhÄ mŒa§fh® blšÈ ïªâa r£l
m£il totik¥ò : £uh£Þ» kUJ, rigÆš Ô®khd« bfh©LtªjJ; ‘k‹D« ïkakiy v§fŸ
br«g£o ïuhrh kiyna’ v‹W bjhl§F« ghuâ ghlÈš “ c‹dj ghuj ehbl§fŸ
ehnl” v‹w tÇ “c‹dj MÇa ehbl§fŸ ehnl” v‹W âU¤â gâ¥
fÂÅah¡f« : mRu‹ Clf«, â©L¡fš ã¡f¥g£lJ cŸË£l tuyh‰W¢ brŒâfŸ ï¤bjhF¥ãš ïl«
Éiy : cU. 200 / - bg‰WŸsd. Ó®âU¤j« tH§ftªj irk‹FGit cWâahf MjǤj
bgÇah® FH«ãËw Úâ¡f£áiaí« MjÇ¡f it¤jh®. bõ£oôšL
btËpL : bgÇah® âuhÉl® fHf«
ïd k¡fË‹ jŤbjhFâiaí« m«ng¤fÇ‹ brašghLfisí«
29 ïjÊayhs® FoÆU¥ò MjÇ¡F« mG¤jkhd f£LiufS« ï¤ bjhF¥ãš ïl«bg‰
âUtŸSt® ef® - âUth‹Äô® WŸsd. ïuhkha™«, Ñij F¿¤j MŒîfS« bjhl§F»‹wd.

br‹id - 600 041 g¡f§fËš F¿¡f¥bg‰w jÄœ v©fŸ Éilbg‰W bghJ

v©fŸ ga‹gh£L¡F tu¤bjhl§»d.

- gâ¥ghs®
 23. gh®¥gd®fS« r®¡fhU« g§fhËfns ahth®fŸ 77
24. eh« bghW¥ghËašy 79
25. br‹id¡ fh®¥gnuõÅš r©o¤jdK« fhȤjdK« 80
26. r®¡fhÇ‹ kd¥gh‹ikí« ekJ neh¡fK« 86
bghUsl¡f« 27. F«gnfhz¤âš gh®¥gdhâ¡fK«
»¿Þjt®fŸ RakÇahijí« 88
28. Ô©lhik Éy¡F kfhehL 89
1 fh§»uÞ Vkh‰W¤ âUÉHh Koî bg‰WÉ£lJ 11
29. RakÇahij kfhehL 93
2. RakÇahij kfhehL 22
30. ïÅ¢ brŒa nt©oa ntiy 98
3. rªnjf« 23
31. X® òâa nfhÆš 101
4. ekJ ehL 25
32. g»Zfhu« ‘bghÞÞ’ v‹W nghŒÉ£lJ 102
5. tl M‰fhL Íšyh gh®¥gdušyhj thÈg®fŸ
KjyhtJ kfhehL 27 33. br§fšg£L kfheh£o‹ Ô®khd§fŸ 104

6. tl M‰fhL Íšyh gh®¥gdušyhj thÈg®fŸ 34. X® ÉŠPhgd« 108

KjyhtJ kfhehL 28 35. br§f‰g£L kfheh£L Ô®khd§fS«
7. jÄœ khfhz RakÇahij kfhehL 29 #ÞoÞ g¤âÇifí« 109

8. vJ ehÞâfkšyhjJ? 33 36. ïuhkD¡F Óij j§if”

“ïuhtzD¡F Óij kfŸ”
9. Ϫ⥠òu£L 35 “ïuhkD¡F gy bg©lh£ofŸ” 113
10. fh¡if FUÉ r«ghõiz 37 37. br§fšg£L kfheh£o‹ Ô®khd§fŸ II 117
11. âUtŸStÇ‹ bg©QÇik 41 38. kâ¥òiu 121
12. ntÿÇš bghJ¡T£l« 44 39. br§fšg£L kfheh£o‹ Ô®khd§fS«
13. br§Fªj® r_f kfhehL bghU£fh£á âw¥ò 49 #ÞoÞ g¤âÇifí« 123

14. òJ¢nrÇ - bghJ¡T£l¢ brh‰bghÊî 52 40. njt®fË‹ Kiw 127

15. òJ¢nrÇÆš RakÇahij »Uf¥ ãuntr« 54 41. âU. uh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ gŠr Ãthuz¥òu£L 132

16. bj‹Åªâa br§Fªj® kfhehL 55 42. gÏZfhu¤â‹ ïufáaK« “jiyt®fË‹”

nah¡»aijí« 134
17. gh®¥gd¥ g£l§fË‹ ïufáa« 60
43. nj®jš jªâu« 136
18. ïj‰F v‹d gâš brhšY»‹Ö®fŸ? 63
44. kJÉy¡F ãurhu¤â‰F 400000 %. 142
19. ïJ xU mârakh? 69
45. e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd« 143
20. âU. rhÄ btËah¡f¥g£lh® 71
46. “MÞâf r§f«” 144
21. ‘RnjrĤâuÅ‹’ ngh¡»Ç¤jd« 73
47. fh§»uR« kJÉy¡F ãurhuK« 150
22. ghu⥠ghlš òu£L 75

Fo muR - 1929 ( 1) 4 5 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

48. Ó®fhÊÆš RakÇahij KH¡f« 152 77. óuz Rna¢ir ïa¡fK« âU. ÓÅthira§fhU« 274
49. v⮥ãurhu§fŸ 167 78. khsÉahÉ‹ ã¤jyh£l« 275
50. ‘Ĥâu‹’ òu£L 172 79. c¤ânahf Mirí« njÓa¥ òu£L« 276
51. tl M‰fh£il k‰w Íšyh ngh®LfŸ ã‹g‰Wkh? 174 80. kj¤ijí« rhÞâu¤ijí« âU¤j¥ ngh»‹wh®fsh« 282
52. ekJ kªâÇfŸ 175 81. tujuh#&YÉ‹ Éõk¥ ãurhu« 287
53. ïÅahtJ ò¤âtUkh? 181 82. x¤ânghLjš 288
54. gnuhlh rkÞjhd¤âš fšahz u¤J knrhjh 183 83. irt¥ bgÇah® kfhehL 289
55. br‹idÆš RakÇahij¤ âUkz« 185 84. “Fo muR” thrf®fS¡F X® nt©LnfhŸ 290
56. “ehÞâf¤”â‰F Kjš bt‰¿ 188 85. RakÇahij¤ bjh©l®fŸ kfhehL 291
57. kJÉy¡»‹ nguhš fh§»uÞ òu£L 190 86. fh§»uá‹ nah¡»aij 294
58. ïu©L tif kfhehLfŸ 194 87. ï¥bghGJ kj« v§nf? 295
59. tUzháuk kfhehL 200 88. âU¡nfhÉÿÇš RakÇahij¥ ãurhu« 296
60. ïªâahÉš v¥go gh®¥gÜa« Ãiy¤âU¡»‹wJ? 205 89. fh§»uR f£L¥ghL 301
61. <nuh£oš Mya¥ãuntrK« mâfhÇfŸãuntrK« 210 90. tl ïªâahÉY« “ehÞâf«” 302
62. vy¡õD¡F¥ òâa Nœ¢á 213 91. bj‹dh‰fhL Íšyh MââuhÉl® kfhehL 303
63. f©Âšiyah? 218 92. ekâa¡f Þjhgd« 307
64. kfkâa thÈg®fS¡FŸ RakÇahij cz®¢á 225 93. gh®¥gdD¡F« irtD¡F« r«ghõid 312
65. flîS« kjK«“fh¥gh‰w¥g£lhš” 94. ÄÞ. nknah 316
Rauh{a« tªJÉLkh? 226
95. “ehÞâf”¤â‹ r¡â 320
66. ghuh£Ljš 230
96. ãu«kPhd r§f« 321
67. ïªâa r£lrig t®¤jf¤ bjhFâ¡F¤ nj®jš 231
97. kWgoí« âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® 324
68. 13-tJ ehlh® kfhehL bfhona‰WÉHh¢ brh‰bghÊî 232
98. MÞâf®fns ïj‰F ah® bghW¥ghË? 330
69. ekJ g¤âÇif Iªjhtjh©L 233
99. r«kj taJ Koî 334
70. _‹whtJ ehlh® thÈg® kfhehL 240
100. òuirth¡f« mUz»Ç rig 335
71. âUth§TÇš S.N.D.P nahf« 246
101. vJ nt©L«? 343
72. kiyahsK« khsÉahî« 250
102. xU bfhiy¡F x‹gJ bfhiy 349
73. thœf! thœf!! lh¡l® R¥guha‹ thœf!!! 253
103. ešy t®¡f« 350
74. nfus¤âš RakÇahij¥ ãurhu« 254
104. mUŠbrhš bghUŸ 351
75. vJ nt©L« tF¥ò thjkh? r_f thjkh? 261
76. nj®jš ftiy 266

Fo muR - 1929 ( 1) 6 7 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

Fo muR - 1929 ( 1) 8 9 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 fh§»uÞ Vkh‰W¤ âUÉHh
Koî bg‰WÉ£lJ
x‰Wik¤ Ô®khd¤â‹ nah¡»ij
43-« tUõ¤âa fh§»uÞ v‹D« ï›tUõ¤âa Vkh‰W¤
âUÉHh xUthW Koî bg‰W É£lJ. ïªehlf« ïªÃiyÆš Koî
bgw K¡»a ntõjhÇahŒ âU. fhªâna eo¤âU¥gJ ÄFâí«
F¿¥ãl¤j¡fJ.

vdnt m«K¡»a eofuh»a âU.fhªâ ïªehlf¤âš fyªJ

bfh©lj‰F mt® (âU.fhªâ) brhšY« K¡»a fhuz« v‹d
bt‹whš:- ‘x‰WikÆ‹ mtáa¤ij¡ nfhÇna’ ï«khâÇ fyªJ
bfh©lhuh«. c©ikÆš x‰Wik V‰g£ljh? mšyJ x‰Wik
thrid á¿jhtJ m§F V‰g£ljh? âU. fhªâÆ‹ x‰Wik¤
Ô®khd¤â‰F K‹D« r®t f£á kfheh£o‹ x‰Wik¤ Ô®khd¤â‰F
K‹D« eh£oš v¤jid f£áí« tF¥ò¥ ãÇî« ïUªjnjh
mijÉl mâfkhd f£áí« ãÇÉidfS« Ô®khd¤â‰F¥ã‹
V‰g£oU¥gJ fh§»uÞ elto¡ifia¡ ftŤjt®fS¡F
bjŸbsd És§fhkš nghfhJ. ïªj ïl¤âš ekJ (ïªâa®fË‹)
y£áa« v‹d v‹gij¡ ftÅ¡f nt©L«.
mjhtJ, ekJ y£áa« x‰Wikah, ÉLjiyah v‹gJ
ïJtiu bjËîgL¤j¥glhkš kh¿kh¿ ngr¥g£nl tªâU¡»‹wJ.
rhjhuzkhŒ ek¡F¤ bjǪJ 1907-M« tUõ¤âa Nu¤J
fh§»uáš xUtU¡bfhUt® fyfK« mojoí« elªJ fiyªjJ
Kjš ïJtiuÆš muáaš x‰Wikia¥ g‰¿¥ ngrhj ehŸfŸ Äf
brh‰g« v‹Wjh‹ brhšy nt©L«. x‰Wikia¥ g‰¿ ngr
Mu«ã¤jãwnf Äjthâ, mÄjthâ, Rna¢irthâ, Rauh{athâ,
ïªJ¡fŸ, KÞä«fŸ, »¿Þjt®fŸ, Ó¡»a®fŸ, gh®¥gd®fŸ, gh®¥
gdušyhjh®fŸ, jhœ¤j¥g£lt®fŸ M»a gy f£áfŸ njh‹¿
aJl‹ rÛgfhy¤âš x¤JiH¥gt®fŸ, x¤JiHahjh®fŸ, Rauh{a¡
f£á¡fhu®fŸ, Fona‰w eh£L mªjÞJ¡fhu®fŸ, óuz Rna¢ir¡

Fo muR - 1929 ( 1) 10 11 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

fhu®fŸ v‹gt®fsh»a v¤jidnah Éj f£áfS« mã¥ãuha
ngj§fS« ts®ªJ bfh©nl tªJ«, tªJ bfh©L« ïU¡»‹wij
ahU« kiw¤J Él KoahJ.
ïJjÉu, rka r_f ïaÈY« gy f£áfS« mã¥ãuha
ngj§fS« ïUªJ bfh©L tU»wJ. Rkh® 20 tUõ fhykhf
x‰Wik! x‰Wik! v‹W ngá¡ bfh©L mj‰fhf brytʤj neuK«
m¿î« C¡fK« ïJtiu eh£L¡F v‹d gyid¡ bfhL¤jJ
mšyJ v›Éj bt‰¿ia mˤjJ v‹gij nahá¤J¥ gh®¡F« go
thrf®fis¡ nf£L¡ bfhŸS»‹nwh«.
x‰Wikia¥ g‰¿ ngR« všnyhU« mnefkhŒ kdâ
byh‹W« th¡»byh‹W« elto¡ifÆbyh‹Wkhf nah¡»a¥
bghW¥g‰w j‹ikÆš j§fŸ j§fŸ Raey¤â‹ bghU£L ãwiu,
áw¥ghf ïªâa eh£L ghku k¡fsh»a 100-¡F 99 ngiu Vkh‰¿¤
j§fŸ fhÇa§fis rhâ¤J¡ bfhŸs brŒj Nœ¢ána mšyhkš ntW
v‹d ešby©z« ï›bth‰Wik Ka‰áÆš ïUªJ tªjJ v‹W
ahuhtJ brhšy Koíkh v‹W mj£oíl‹ nf£»‹nwh«.
ïj‰F Mjhu« f©Lão¡f eh« mâf öu« nghf nt©oa
âšiy. ca®ªj j¤Jt« v‹W fUj¥g£l x¤JiHahik ïa¡f
r«kªjkhfî« c©ikahd kÅj® v‹W fUj¥g£l âU.fhªâ
r«kªjkhfî« V‰wg£l x‰WikfË‹ nah¡»aijfis¥ g‰¿
ftŤJ¥ gh®¤jhny nghJkhdJ.
mjhtJ âU.fhªâ áiwÆš ïU¡F«nghJ ošÈ, myfhgh¤,
ehf¥ó®, fh»ehlh KjÈa ïl§fËš V‰g£l x‰WikfS«, âU.
fhªâ btËtªj ãwF Rkh® 4, 5 jlit V‰g£l x‰Wik x¥gªj§
fS«, x‰Wik¤ â£l§fS« mjhtJ fhªâ jhÞ neU x¥gªjK«,
fhªâ jhÞ x¥gªjK« âU.fhªâ jhdhfnt jÅahf x‰Wik¡fhf
v‹W â£l§fis kh‰¿¡ bfh©l tifÆY« bgšfh« fh§»uáš
brŒJ bfh©l x¥gªjK« k‰W« ïªJ KÞä« x¥gªj x‰Wik
fS«, g£oÅ »lªjâ‹ _y« brŒJ bfh©l x‰WikfS« k‰W«
“všyht‰iwí« É£LÉ£L Xo¥ngh»nw‹”, “ïkakiy¡F¥
nghŒ ÉLnt‹” v‹W Äu£o brŒj x‰WikfS«, filáahf
‘uh£od« jh‹ fâ’ v‹W brhšÈ muáaÈš ïUªJ Éy»¡
bfh©ljhŒ És«gu¥ gL¤âaâ‹ _y« brŒj x‰WikfS«
ïJtiu v‹d gyid¡ bfhL¤jd?
bfhŸis¡fhu®fŸ j§fS¡FŸ brŒJ bfhŸS« x‰Wik
nghyî«, nghärhU« âUl®fS« brŒJ bfhŸS« x‰Wik
nghyî« fUâ brŒa¥g£L tªâU¡»‹wnj ašyhkš eh£o‹
Fo muR - 1929 ( 1) 12
e‹ikia¡ fUâ ïJtiu vªj Éjkhd x‰WikahtJ brŒa¥
g£oU¡»‹wjh? v‹W ftŤJ¥ gh®¡f nt©L»‹nwh«. mJ
nghynt ï›tUõ fh§»uÞ x‰Wik¤ Ô®khd¤ijí« r‰W
ftÅ¥ngh«.
mJ, âU. fhªâ ãnunuã¡»wh® v‹»‹w rYifÆ‹ ngÇš
VÊš ehY g§F X£Lfshš Ãiwnt¿ ïU¡»‹wJ. ïJ x‰Wik¤
Ô®khdkhFkh? rhjhuzkhŒ x¤JiHahikÆ‹ nghJ ï«khâÇí«
ïijÉl ï‹D« Fiwªj ikdhÇ£oíkhf V‰g£L Ãiwnt¿a
mnef Ô®khd§fis ïnj âU. fhªâ V‰W¡ bfhŸshkš ikdhÇ£o
ahÇ‹ y£áa¤ijna ÄFâí« ftŤJ ikdhÇ£oahU¡F
ïz§»na tªâU¡»‹wh®. filáahf x¤JiHahikia á¤âutij
brŒj bgšfh« fh§»uá‹nghJ Tl x¤JiHahik¡F ÉnuhjkhŒ
ï¥nghJ fšf¤jhÉš ïUªj ikdhÇ£o É»j¤âš ehÈš xU
g§FTl ïšyhj ÃiyÆš v¥goahtJ jh‹ j¥ã¤jhš nghJ« v‹W
fUâ monahL É£LÉ£L XoÉ£lh®. ehnk neÇš mj‹ fhuz«
nf£lnghJ, _‹W khj« thŒjh bfhL¤âU¡»‹nw‹, mJ fʪj
ãwF kziy¡ fÆuhf¤ âǤJ ÉL»nw‹. ga¥gl nt©lh« v‹W
brh‹dh®. _‹W khj« fʪj ãwF ï›Éõank mtU¡F
PhgfÄšyhkš nghŒÉ£lJ. m¥goÆU¡f ï¥nghJ Ãiwnt¿a
ï›tsî bgÇa ikdhÇ£o cŸs Ô®khd« x‰Wik¤ Ô®khdkhFkh?
âUths®fŸ áªjhkÂ, rh¥U, átrhÄ mŒa®, uhkrhÄ mŒa®
M»a br‹id mŒa® gh®¥gd®fS«, khsÉah, neU KjÈa tl
eh£L¥ gh®¥gd®fS« k‰W« áy Nœ¢á¡fhu¥ gh®¥gd®fS«,
ïªâa k¡fËš gšntW tF¥òfisí«, tF¥ò rk¤Jt¤ijí«,
rkrªj®¥g¤ijí« xÊ¥gj‰F«, gh®¥gd Mâ¡f¤ij Ãiy
ÃW¤Jtj‰F« x‹W nr®ªâU¡»‹wh®fŸ. vdnt mªj¡ ifjh‹
ï¥nghJ tY¤j ifahjyhš mt®fS¡F ešy ãŸisahŒ elª
jhšjh‹ jdJ klhâg⥠g£l« Ãiy¡F«. ïšyhÉ£lhš M£l«
bfhL¤JÉL« v‹»‹w xnu xU v©zÄšyhkš ï¤Ô®khd¤ij
ãnunuã¤jâš âU.fhªâ¡F ntW VjhtJ v©zÄUªâU¡f¡ TL«
v‹W ahuhtJ K‹tªJ brhšy Koíkh v‹W nf£»‹nwh«?
c©ikahf m¤Ô®khd¤âš ïªJ KÞä« x‰Wik c©lh?
gh®¥gd® - gh®¥gdušyhjh® x‰Wik c©lh? Ó¡»a® x‰Wik
c©lh? mšyJ Fona‰w eh£L mªjÞJ - óuz Rna¢ir v‹»‹w
f£áfŸ x‰WikahtJ c©lh? v‹W nf£gJl‹ k‰W« òâjhf
v¤jid khfhz¥ ãuâÃâfŸ kdtU¤jK«, tF¥gh®fŸ kd
tU¤jK« V‰g£lJ v‹gij fh§»uÞ elto¡iffis go¤jt®
fS¡F És§fhkš nghfhJ. ïJjÉu, ï›bth‰Wik¤ Ô®khd¤jhš
13 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Rna¢ir¡ f£á¡fhu®fS¡FŸshfnt ïU ãÇÉidfS«, KÞä«f
S¡FŸshfnt gy ãÇÉidfS« V‰g£oU¥gnjhL, Äjthâ
fS¡FŸS«, Rah£áthâfS¡FŸS« Ô®khd¤â‹ gFâ ghf«
x¥ò¡ bfhŸsî« gFâ ghf« jŸs¥ glîkhŒ V‰g£oU¡»wJ«
F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
xU CÇš ïu©L ig¤âa¡fhu®fŸ
ïJ kh¤âukšyhkš ‘xU CÇš ïu©L ig¤âa¡fhu®fŸ’
v‹gJ nghš fh§»uá‹ nguhš ghku k¡fËl« nghŒ xU T£l«
btŸis¡fhu®fË‹ M£áia mo¤J¤ Ju¤â xʤJÉl nt©L«
v‹W«, k‰bwhU T£l« btŸis¡fhu®fŸ ek¡F ï‹Å‹d
Éjkhd Ó®âU¤j« bfhL¡f nt©L« v‹W« ãurhu« brŒaî«,
ïj‹ _y« áy® b#ÆY¡F¥ nghfî« cijglî«, áy® mt®fŸ
bgaiu¢ brhšÈ k¡fis Vkh‰wî« jhuhskhŒ nt©Lbk‹nw
ïl« bfhL¡f¥g£oU¡»‹wJ.
ï›tsî Éj mã¥ãuha ngj¡fhu®fisí« f£á¡fhu®
fisí« eh« x‹W nf£»‹nwh«. ï›tã¥ãuha ngj§fS«
f£áfS« bghJ ey¤ij c¤njá¤jh? mšyJ vªj mã¥ãuha«
bfh©lhš vªj¡ f£áÆš nr®ªjhš, ekJ tF¥ò eynkh ekJ jÅ
Raeynkh V‰gL« v‹»‹w v©z¤ij¡ bfh©lh? v‹W nf£»‹
nwh«. cjhuzkhf Kfkâa®fËš #dh¥fŸ Í‹dh, kfkjÈ,
bõs¡f¤jÈ, r®m¥J® uë«, kfkjgh¤ uh#h, lh¡l® m‹rhÇ, r®
õhã, Mfhfh‹ KjÈnah®fŸ bghJthf ïªâah KGtJ¡F«
ãua¤jd¥gL»‹wh®fsh mšyJ j§fŸ tF¥ò¡F kh¤âu« ãua¤
jd¥gL»‹wh®fsh mšyJ j§fŸ Raey thœî¡nf ãua¤jd¥
gL»‹wh®fsh mšyJ j§fŸ bgaU« bghJthœÉš mogl£L«
v‹»‹w MirÆ‹ ÛJ ãua¤jd¥gL»‹wh®fsh v‹W gh®¤jhš
kfkâa fdth‹fË‹ bghJey mã¥ãuha ngj¤â‹ nah¡»aij
És§fhkš nghfhJ. ïJnghynt, âUths®fŸ khsÉah, neU,
áªjhkÂ, rh¥U, r®. átrhÄ, r®. uhkrhÄ, m‹Åbgr©L, #thÇyhš,
ÓÅthrŒa§fh®, r¤âa_®¤â, C. uh#nfhghyh¢rhÇ, V. u§frhÄ
mŒa§fh®, rh«g_®¤â, mÇr®nth¤jkuh›, g£lhã ÓjhuhkŒah
KjÈa gh®¥gd®fË‹ nah¡»aijfis ftŤJ¥gh®¤jhš ïªj
âah»fS¡FŸ bghJey mã¥ãuhangj¤â‹ _y«, føah mšyJ
RatF¥ò ey«, Rathœî ey« M»aitfË‹ _y« mã¥ãuha
ngjkh v‹gitfŸ És§fhkš nghfhJ. k‰wgo fh§»uáš mâfkhf
mog£l bga®fËš K¡»akhditfŸ âUths®fŸ fhªâ, nghÞ,
bgr©L m«khŸ M»a gh®¥gdušyhjh®fshF«. ït®fËš
Fo muR - 1929 ( 1)
âU.fhªâia¥ g‰¿nah v‹whš, VjhtJ xU bfhŸif âU.fhªâia
el¤J»‹wjh, mšyJ âU fhªâahš VjhtJ xU bfhŸif
el¤j¥gL»‹wjh v‹gij¡ f©L ão¥gnj fZlkhÆU¥gJl‹
mtUila ï¥nghija bfhŸifahtJ v‹d v‹gnj e«khš
f©Lão¡f KoahjjhÆU¡»‹wJ.
âU.nghÞ mt®fS¡F, vªj Éj¤âyhtJ jh‹ xU bgÇa
åu‹ M»Él nt©Lbk‹»‹w Miria¤ jÉu ntbwh‹W«
ïU¥gjhŒ¡ fhzKoaÉšiy. âU. bgr©l«iknahbt‹whš,
mtuJ bfhŸifí« f©Lão¡f KoahjjhÆU¥gJl‹ jdJ
klK« klhâg⤠j‹ikí« ïU¥gjhf¡ fh£o¡ bfh©lhš nghJ«
v‹»‹w ftiyna mâfkhŒ ïU¥gjhf¡ fh©»‹wJ. vdnt ïªj¡
T£l§fŸ, mjhtJ cyf¤âš fZl« v‹d? bjhÊyhs®fŸ, TÈ¡
fhu®fŸ Ãiyik v‹d? jhœªj #hâah® v‹gt®fŸ mDgÉ¡F«
J‹g« v‹d? v‹»‹w Éõa§fis xU á¿J« m¿ahjt®fS«
m¿a rªj®¥gÄšyhjt®fSkhd ït®fŸ ïªâa k¡fS¡fhf v‹W
mã¥ãuha ngj¥gLtJ« fø ãǪJ ÉgJ« kWgoí« x‰Wik
gLtJkhd fhÇa§fshš VjhtJ gy‹ c©lhf Koíkh mšyJ
ghkuk¡fŸ yøa« brŒa¡ ToajhÆU¡Fkh v‹W nf£»‹nwh«.
xU tUõ¤âš x¤JiHahik
Éf, xU tUõ¤âš x¤JiHahik Mu«ã¡f¥gLkh«.
mjhtJ r®¡fh® Fona‰w eh£L mªjÞJ xU tUõ¤âš bfhL¡fh
É£lhš x¤JiHahik Mu«ã¡f¥gLkh«.
r®¡fh® xU tUõ¤âš Fona‰w eh£L mªjÞJ ek¡F¡
bfhL¡f¥ nghtâšiy v‹gJ cWâ. mâš á¿J« rªnjfÄšiy. xU
rka« r®¡fh® gFâ bfhL¤jhY« x‹W« bfhL¡fhÉ£lhY« ntW
VjhtJ áy khWjš brŒjhY«. “mJjh‹ eh§fŸ Fona‰w eh£L
mªjÞJ v‹W Ãid¤J¡ nf£nlh«” v‹W brhšÈ¡ bfh©lhš
bfhŸsyhnk xÊa c©ikÆš ïªj ÃiyikÆš mªj Ãiyik
ek¡F bfhL¡f¥ nghtJ« ïšiy. mijaila e« eh£L¡F
ï¥nghJ r¡âí« ïšiy.
Mfnt nah¡»akhd KiwÆš el¥gjhÆUªjhš mL¤j
tUõ« mjhtJ 1930 #dtÇ 1- njâ x¤JiHahik Mu«ã¤jhf
nt©L«. vdnt, âU.fhªâ ï¤Ô®khd¤ij ãnunuã¡F«nghJ
c©ikahfnt x¤JiHahik Mu«ã¡fyh« v‹W cWâ bfh©L
ïij ãnunuã¤jhuh mšyJ r®¡fhiu Äu£lnth m‹¿ ghku
k¡fS¡F Mir th®¤ij fh£o Vkh‰wnth fUâ ïij ãnunu
14 15 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ã¤jhuh v‹gij x›bthUtU« eLÃiyÆÈUªJ ftŤJ¥
gh®¤jhš c©ik És§fhkš nghfhJ.
m‹¿í« m¥gona xU rka« x¤JiHahik Mu«ã¥
gjhfnt it¤J¡ bfh©lhš, âU. r¤âa_®¤â, rh¥%, áªjhkÂ,
ÓÅthrŒa§fh®, u§frhÄ mŒa§fh®, uhkrhÄ mŒa®, bgr©L,
khsÉah M»at®fŸ x¤JiHahik¡F jahuhÆU¥gh®fsh?
vdnt, fh§»uR« x‰Wikí« x¤JiHahikí«, v›tsî
nfÈ¡ T¤J« ehzak‰wJ« Nœ¢á ÃiwªjJkhd j‹ikfŸ
bfh©ljhŒ ïU¡»‹wJ? v‹gij Phgf¥ gL¤â¥ gh®¤jhš ekJ
eh£o‰F v¥nghjhtJ ÉLjiy c©lhFkh v‹W Tl v©z
ïlÄšyhkš nghtjhÆU¡»‹wJ.
irk‹ g»Zfhu«
mL¤jgoahf irk‹ fÄõ‹ g»Zfhu¤ij¥ g‰¿ xU
Ô®khd« brŒa¥g£oU¡»‹wJ. ïJ, ïJtiu elªj g»Zfhu§fŸ
njhšÉí‰wijí« g»Zfhu¡ T¢rš irk‹ fÄõ‹ elto¡
iffis »Šá‰W« mir¡f¢ brŒahkš nghdnjhL g»Zfhu¤jhš
gyh¤fhu§fŸ, cÆ®¢nrj§fŸ KjÈait M§fh§F V‰g£oU¥g
ijí«, g»Zfhu ntõ¡fhu®fŸ ghku k¡fis K‹dÂÆš jŸË
É£LÉ£L jh§fŸ x˪J bfh©L« ã‹dÂÆš ËW bfh©L«
bghJ k¡fis Vkh‰¿a ga§fhˤjdkhd ïÊ j‹ikfisí«
fh£lÉšiyah? âU.fhªâí« fh§»uR« ïitfis e‹whŒ¤ bjǪJ
bfh©l ãwF«, ï«khâÇahd xU Vkh‰W¤ Ô®khd¤ij Ô®khŤj
jhdJ, ïªâahÉš eilbgW« njÓa mnah¡»a¤ jd¤ij btË¥
gL¤j¤ j¡f rh‹whf Éšiyah?
g»Zfhu¤ij¥ g‰¿¥ ngR« nghJ “炙yhªJ KjÈa
njr§fËš ï«khâÇ bghJk¡fshš nt©l¥glhj xU fÄõ‹
ï›tsî f£lha¤JlD« bršth¡FlD« eilbgWkh” v‹W
brhšy¥g£lJ.
炙yhªJ Kjyhd k‰W« mnef ïl§fËš ï«khâÇahd
m¡»uk« elthJ v‹gJ c©ik v‹nw it¤J¡ bfhŸSnth«.
Mdhš ïªâah jÉu k‰w ïl§fËš ï«khâÇ Ñœ #hâ nkš #hâ
ɤâahrK«, Ñœ #hâ¡fhuÇ‹ ÛJ nkš #hâ¡fhu® v‹gt®fŸ
Mâ¡f« brY¤j nt©L« v‹gj‰fhf Nœ¢áfS« eilbgW
»‹wjh? eilbgw ghku k¡fŸ É£L¡ bfh©oU¥gh®fsh v‹W
nf£»‹nwh«.
Fo muR - 1929 ( 1) 16
ïªâah guhÔd¥g£lj‰F K¡»akhd fhuz« v‹d? ïªâa
k¡fËnyna xUtU¡bfhUt® Ñœ #hâ nkš #hâ v‹»‹wjhd xU
m¡»ukkhd bfhŸifahyšyth? vdnt mij xÊ¡fhkš ‘ïªâah
óuz Rna¢ir mila¥ ghLgL»‹nw‹’ v‹gJ« ghLgLtJ«
fhÇa¤âš Mf¡ Toa fhÇakh? m‹¿í« mJ ò¤ârhȤ jdkhd
fhÇakh?
xU ehnlh xU r_fnkh kh¤âukšyhkš x›bthU jÅ
tF¥ò« x›bthU jÅk¡fS« óuz Rna¢ir mila nt©L«
v‹gJ jh‹ ekJ fU¤jhF«. Vbd‹whš mJjh‹ kÅjt®¡f¤â‹
ãw¥òÇikah»a RakÇahij v‹W eh« Koî brŒJ bfh©oU¡
»‹nwh«. VbdÅš khd¤njhL thH¡Toajhd moik¤ jd¤ij¥
g‰¿ ek¡F xU á¿J« ftiyÆšiy v‹gnjhL khdk‰wjhÆU¡
F« goahd óuz RjªâukhdhY« mij eh« á¿J« yøa« brŒa
kh£nlh«. ï¡fU¤ijna K‹ xU rka¤âš, mjhtJ »yhg¤
mÚâfS¡fhf v‹W x¤JiHahikia âU.fhªâ k¡fËilÆš
cgnjá¤j fhy¤âš áy br‹id¤ jiyt®fŸ “x¤JiHahikÆ‹
yøa« Rauh{a«” v‹W F¿¥ãl nt©L« v‹W brh‹dnghJ
âU.fhªâ, “gŠrh¥ mÚâ¡F¥ gÇfhu« »il¡fhkš v›Éj Rauh{a«
tUtjhdhY« eh‹ V‰W¡ bfhŸs kh£nl‹; VbdÅš khd«
v‹D« RakÇahij bgÇanj xÊa Rauh{a« bgÇajšy” v‹W
ãuh£nt 8 be«g® f£ll¤âš brh‹dh®. br‹id mŒa® gh®¥gd®
fŸ jÉu k‰w¥go mJ rka« m§FŸst®fŸ všnyhU« if
j£odh®fŸ. vdnt óuz Rna¢ir ÉU«ò»‹wt®fshf£L«
Fona‰w eh£L mªjÞJ¡F Fiwªj vijí« x¥ò¡ bfhŸshjt®
fshf£L«, irk‹ g»Zfhu¡ T¥gh£L¡fhu®fŸ Mf£L« ïJtiu
Æš kÅjÅ‹ ãw¥òÇikah»a RakÇahij¡fhf v‹d V‰ghLfŸ
brŒâU¡»‹wh®fŸ v‹W nf£»‹nwh«. bghJthfnt irk‹
fÄõ‹ ehis f¥gÈnyna âU«ã¥ nghŒ É£ljhfnth ïªâah
î¡F ehisa âdnk Fona‰w mªjÞJ tªJÉ£ljhfnth mšyJ
óuz Rjªâu« tªJ É£ljhfnth mjhtJ btŸis¡fhu Mâ¡
f«kh¤âukšyhkš mªj r_fnk ïªâahit É£L xnu moahŒ
Xo¥nghdjhfnth it¤J¡ bfhŸSnthkhdhš ïªâa k¡fS¡F
V‰gL« e‹ik v‹d? mt‰whš ï¥nghija ÃiyikiaÉl ntW
vªj Éj khWjšfŸ c©lhf¡ TL« v‹gij r‰W nahá¥ngh«.
ïªâa k¡fËš 100¡F 90 ng®fis¥ bghU¤jtiu mt®fŸ
mDgÉ¡F« ïÊî¡F-moik Ãiy¡F RakÇahija‰w j‹ik¡F
- btŸis¡fhu®fSila M£á fhuzkh mšyJ cŸeh£L MÇa¥
gh®¥gÜaK« mj‹ Mâ¡fK« fhuzkh v‹W x›bthUtU«
j§fŸ j§fŸ beŠáš ifia it¤J¥ gh®¡f£L«. m‹¿í« vªj
17 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Éj¤âyhtJ btŸis¡fhu M£ána jhdh e«ik¥ ãǤJ it¤
âU¡»‹wbj‹gij eLÃiyÆš ïUªJ nahá¤J¥ gh®¡f£L«.
m¥nghJ v‹d gâš »il¡F« v‹gij eh« brhšy nt©Lkh?
Mdhš ek¡FŸ V‰g£l ãsit btŸis¡fhu®fŸ j§fŸ bfhL§
nfh‹ik M£á¡F mDTykhf cgnah»¤J¡ bfhŸS»‹wh®fŸ
v‹gij eh« á¿J« MnBã¥gâšiy. Mdhš mj‰F btŸis¡
fhu®fns KG #th¥jhÇfshth®fsh? VbdÅš eh« mªj ÃiyÆš
ïUªjhš ntW v‹d brŒnth«. mij¤ jh‹ brŒnth«. irk‹
fÄõ‹ g»Zfhu¤â‰fhf brytʤj jªâuK« neuK« fZlK«
eZlK« k¡fË‹ c©ikÆ‹ x‰Wik¡F« rk¤Jt¤â‰F« guÞgu
e«ã¡if¡F« bryÉ£oUªjhš irk‹ fÄõD¡F ekJ eh£oš
ntiy ïUªâU¡Fkh? mt®fŸ âU«ã¥ gh®¡f MŸfŸjh‹
ïUªâU¡Fkh?
k¡fË‹ x‰WikÆY« rk¤Jt¤âY« guÞgu e«ã¡ifÆY«
r‰W« ftiyÆšyhJ _‹W tUõ¤â‰F K‹ãUªnj “irk‹
fÄõ‹ tu¥ ngh»wJ, tu¥ ngh»‹wJ; c©ikahd ïªâa njÓa
thâfŸ mâš rh£á brhšy nt©L«; Mjyhš X£l®fns Ú§fŸ
j¡f njÓa thâfis¤ bjǪbjL§fŸ” v‹W X£L¥ ã¢ir¥ ãurhu«
brŒJÉ£L X£l®fS« j§fŸ ãuâÃâfŸ irk‹ fÄõÅl« rh£á
brhšy nt©L« v‹»w v©z¤â‹ ngÇnyna j§fŸ X£Lfis¡
bfhL¤J bjǪbjL¤âU¡f, ï¥nghJ j§fis¤ bjǪbjL¤j
X£l®fS¡F ÉnuhjkhŒ “irk‹ fÄõid¥ g»ZfÇ¡»‹nw‹”
v‹gJ xU nah¡»akhd ãuâÃâ¡F ehzakhd fhÇakhFkh?
ãuâÃâfŸ mnah¡»auhf ïšyhkš, X£l®fË‹ Jnuh»ahf ïšyh
kš, ešy R¤j u¤j X£lKŸs ehza¡fhuuhÆU¥gh®fshdhš clnd
jkJ gjÉia uhédhkh bfhL¤JÉ£L, kWgoí« nj®jY¡F ËW
jh« g»Zfhu« brŒa¥ nghtjhŒ X£l®fS¡F brhšÈ, X£L nf£L,
mt®fshš bjǪbjL¤j ãwF g»Zfhu« brŒjhš mJ M©ikí«
ehzaKkhd fhÇakhF«. m¥go¡»šyhkš ‘fhzhkš ngRgt®fŸ
vj‰nfh rkhd«’ v‹gJ nghš f©Q¡F¤ bjÇahj ïl¤âš nghŒ
ËW bfh©L c©ikahd Éõa§fis¢ brhšyhkš jÄœk¡fŸ
ÛJ å©gÊ Rk¤Jtâš v‹d yhg« tU«? vdnt åzhd g»Z
fhu¡ T¢rš nghLtJ« fÄõid g»ZfÇ¥gJ« ïªâa njÓa
mnah¡»a¤jd¤â‰F k‰bwhU cjhuzkhF« v‹W ijÇakhŒ¢
brhšYnth«.
fj®
fjiu¥ g‰¿í« xU Ô®khd« fh§»uáš Ãiwnt‰w¥
g£oU¥gjhf¤ bjÇa tU»‹wJ. ïJ X£L¥ g¿¡F« jªâunk xÊa
Fo muR - 1929 ( 1) 18
ïjdhš eh£o‰F v›Éj gyD« c©lhf¥ nghtâšiy v‹W
JªJ brhšYnth«.
fh§»uÞ Ô®khd¤âš fj® ïšyhkÈU¡F« nghnj fjÇ‹
bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L gh®¥gd®fËš xU gFâah® tÆW ts®¥
gnjhL kh¤âu« Úyhkš gh®¥gdušyhjhU¡F gy tÊfËY«
bjhšiyfŸ ÉisɤJ¡ bfh©L tU»‹wh®fŸ v‹gij¥ g‰¿ gy
jlit btË¥gL¤â ïU¡»‹nwh«. ï¥nghJ fh§»uáš Ô®khÅ¡
f¥g£LÉ£ljhš ïÅ K‹ÅY« mâfkhf btW« Mfhr¥ ng®
tÊfŸ všyh« btËna »s«ã fj®! fj®! v‹W T¢ršnghl
Mu«ã¤J ÉLth®fŸ.
Mfnt, fjÇ‹ nah¡»aijia¥ g‰¿ ïªj¢ rka¤ânyna
r‰W btË¥gL¤â ÉLtJ rÇahd fhÇakhF«.
mjhtJ fj® ïa¡f« V‰g£L ek¡F¤ bjÇa Rkh® 8 tUõ
kh»‹wJ. mâš ïJtiuÆš v¤jid yB %ghŒ¡F mšyJ
v¤jid nfho %ghŒ¡F fj® c‰g¤â brŒa¥g£oU¡»‹wnjh mâš
rÇahf _‹¿š ïu©L g§F %ghŒ mij th§»¡ f£oa k¡fŸ
eZl¥g£oU¡»‹wh®fŸ. Mdhš mt‰¿š 5-š xU g§nfh 6-š xU
g§nfh jh‹ ViHfshd ü‰ò¡fhu®fS¡F¢ nr®ªâU¡F«. berî¡
fhu®fS¡F ïªj¡ fjÇdhš v›Éj yhgK« V‰g£L É£ljhf¢
brhšÈÉl KoahJ. üš ü‰gt®fS¡F nk‰ brh‹dgo á¿J ghf«
nr®ªâUªjhY« mJ mt®fS¡F¤ âd« x‹¿‰F 10 k mšyJ
áy rka§fËš 12 k neu¤â‰F« Fiwahkš ntiy brŒtj‰F 6
j«ão Kjš 9 j«ão mšyJ (buh«gî« mâfkhÆUªjhš) 10-j«ão
åj« jh‹ bgU«ghY« »il¤âU¡F«. xU mzhî¡F nkš
milªâU¡fnt KoahJ.
mjhtJ MW KHKŸs xU #ij fj® ntZo rhjhuz g#h®
ufkhdhš %.4-2-0 bfhL¤J th§f nt©L«. ïnj MW KH
ntZoia Äš ntZoahf th§»dhš %.1-10-0 mšyJ %. 1-12-0.
bfhL¤jhš nghJkhdJ. xU #ij ntZo¡F¡ fjiu c¤njá¤J
th§F»‹wt®fŸ FiwªjJ 2-4-0 mšyJ 2-8-0 %ghŒ eZl¥ gl
nt©oÆU¡»wJ. r‰W ešy ntZoahŒ gh®¤J th§f Mir¥
gL»‹wt®fŸ áy rka§fËš ïj‰F ïu£o¥ghí« bfhL¡f nt©o
tU»‹wJ. bghJk¡fŸ ï›tsî eZlkilªj gz¤âš
ü‰gt®fS¡F¥ nghŒ¢ nrU« gz« v›tsî v‹W gh®¥ngh
khdhš r‰W ÉtukhŒ TWnth«.
mjhtJ ïªj ntZo, vil ngh£L¥ gh®¤jhš ïu©nl fhny
miu¡fhš gî‹ vilahÆU¡F«. ïªj gŠR¡F ü‰gt®fS¡F TÈ
19 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
uh¤jY¡F 4-mzh TÈ åj« ruhrÇ 0-9-6 mzh jh‹ nghŒ¢ fis¡ f£l nt©lh« v‹W brhštjhfthtJ ahU« Ãid¤JÉl¡
nru¡TL«. mJî« xU thu¤â‰F xU bg© ïuî« gfY« ntiy TlhJ. ïªj Ka‰á gydË¡fÉšiy v‹W« Nœ¢á¡F cgnahf¥
brŒjhš jh‹ nk‰f©l ïu©nl fhny miu¡fhš uh¤jš üiy gL¤j¥ gL»‹wJ v‹W«, brhšYtJl‹ ïijna e«ã¡bfh©oU¡
ü‰W nkšf©l x‹gjiu azh TÈ bgw Koí«. ïj‰F x›bthU fhkš ViHk¡fË‹ bghU£L ntW Ka‰á f©L ão¡fnt©L«
bg©kÂí«, ruhrÇ 3 ikš Kjš 6 ikš tiu elªJ tªJ gŠR v‹W« bghJ #d§fS¡F¤ bjÇÉ¡fî«, ïªj v£L tUõfhy«
th§»¡ bfh©L nghŒ elªJ tªJ üiy bfhL¤J TÈ th§»¡ fjU¡fhf ghLg£L fjU¡fhf b#ÆY¡F¥ nghŒ fZl eZl¥g£L
bfh©L nghf nt©L«. fj® ïa¡f¤â‰F Xusî bghW¥ghËahŒ ïUªJ tªjâ‹ _y«
m¿ªj mDgt¤ijínk eh« vGJ»‹nwh«. ï¥nghJ V‹ ïij
rhjhuzkhŒ 8 tUõ fhykhŒ gy yB %ghŒfŸ bghJ
vGj nt©oajhƉW v‹whš tu tu fj®òu£L r»¡f¡ Toajh
k¡fËlÄUªJ tNš brŒJ ãurhu« brŒJ MuhŒ¢á brŒj fj®
Æšiy v‹gnjhL, jÄœehL fj® ïyh¡fhfhu®fshd âU.á. uh#
ïa¡f¤â‹ nah¡»aij ïJthdhš ïij ïÅí« v¤jid tUõ
nfhghyh¢rhÇahU« mt®fsJ áZa®fS« mL¤j nj®jÈš
fhy« ãurhu« brŒtJ? ïÅ v¤jid yB« %ghŒ bghJ
gh®¥gdušyhjh®fis xÊ¡f ï¡fj® òu£ilna K¡»a fUÉahŒ
k¡fËlÄUªJ ãL§FtJ? ïÅ v¤jid yB k¡fŸ ï«khâÇ
fUâÆU¡»‹wh®fŸ v‹W« mij c¤njá¤nj fh§»uáš fj®
100¡F 200-åj« rjh tÇ bfhL¤J rjh th§»¡ f£o¡ bfh©L tUtJ
Ô®khd« Ãiwnt‰¿ ïU¡»‹wh®fŸ v‹W« cWâahŒ e«òtjhš
v‹gditfis nahá¤jhš fj® ïa¡f« étfhU©aK« ò¤ârhȤ
jh‹.
jdkhdJ« v‹W ahuhtJ brhšy Koíkh v‹W nf£»‹nwh«.
cyf« òâa Kiwfisí« òâa MuhŒ¢áfisí« f©Lão¤J cjhuzkhf br‹w nj®jÈš gh®¥gdušyhjhiu xÊ¡f
mjdhny nk‹ik milªJ tU»‹wJ. âd¤â‰F¤ âd« òJik kJÉy¡F¥ òu£Lfis Míjkhf it¤J¡ bfh©L ïnj âU.
òJikahd r¡âfŸ f©Lão¡f¥g£L cyf« RfK« ehfßfK« á.uh#nfhghyh¢rhÇahU« mtuJ áZa nfhofS« ãurhu« brŒj
milªJ tU»‹w fhy¤âš ekJ ehL« m¥gjÉia mila V‹ ijí« nfhLf£oa FwŸfŸ vGâdijí« fU¥ghÆ brh¡fhÆ
Ka‰á¡f¡ TlhJ. ï¥go bghJk¡fËl« nfho¡fz¡fhŒ gz« r«ghõizfŸ vGâdijí« ït‰iw všyh« ïnj âU. fhªâí«
tNȤJ mit KGtJ« xU T£l¤jh® tƉ¿š nghŒ ÉG«go Mnkhâ¤J kJÉy¡F¡fhu®fS¡nf X£L¡ bfhL¡F«go ágh®R
- mJî« gz« bfhL¤j T£l¤jhU¡F Jnuhf« brŒa¢ brŒJ brŒjijí« Phgf¥gL¤â¡ bfh©lhš nghJkhdJ. vy¡õ‹ elªj
bfh©L xU ehis¡F 10 k 12 k neu« ntiy th§Ftj‹ _y« ãwF ïªj âU. fhªâahtJ âU. M¢rhÇahuhtJ xU fLfsthtJ
K¡fhš mzhî« xU mzhî« TÈ »il¡F« goahd ntiyfis j§fŸ bghW¥òfis cz®ªjh®fsh v‹W nf£»‹nwh«.
MjǤJ¡ bfh©L tUtJ xUehS« ïÅ bghW¤J¡ bfh©L Fo muR - jiya§f« - 06.01.1929
ïU¡f¡ Toa fhÇakšy v‹gnjhL m›Éa¡f« xU bgÇa r_f¤
â‰F bjhšiy brŒa¡ fUÉahÆU¡f É£L¡ bfh©oU¥gJ«
mj‰fhf bjhšiy¥gL« k¡fns 100¡F 200åj« tÇ bfhL¤J tuî«
r»¤J¡ bfh©oU¥gJ v‹gJ« ïÅ miu BzK« bghW¤J¡
bfh©oU¡f¡ Toajšybt‹nw brhšYnth«.
Mjyhš ïÅ bghJk¡fŸ fjÇš brY¤J« neu¤ijí«
gz¤ijí« m¿ití« ãuahiriaí« mj‰fhf brY¤J« tÇia
í« ntW VjhtJ xU j¡f MuhŒ¢áÆš bryî brŒJ ViHfS¡F
Énkhrd« c©lhF«go brŒa nt©oaJ Äfî« K¡»akhd
fhÇakhF«.
m‹¿í« ghku k¡fŸ ï¡fj®¥ òu£odhš VkhªJ nghfhkš
gh®¤J¡ bfhŸs nt©oaJ« bghJ k¡fË‹ flikahF«. ïjdh
nyna eh« fjiu¡ f£lhkÈU¡f¥ ngh»‹nwh« v‹whtJ k‰wt®

Fo muR - 1929 ( 1) 20 21 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

thU§fŸ! thU§fŸ!!
RakÇahij kfhehL
br§f‰g£oš ã¥utÇ khj¤â‹ k¤âÆš el¡f¥
ngh»‹wJ! irk‹ fÛõD¡F v‹d brhšYtJ v‹gij
m§Fjh‹ Ô®khÅ¡f¥ ngh»‹wJ. všyhU« thU§fŸ. gâdh
Æu¡fz¡fhd k¡fŸ Tl¤ jFªj Ml«gukhd gy¤j V‰ghLfŸ
ï¥bghGâUªnj eilbg‰W tU»‹wd. tu¤ jtwhÔ®fŸ.
Fo muR - nt©LnfhŸ - 06.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1)
rªnjf«
gh®¥gdušyhjh® ïa¡f«
1. j§fis gh®¥gd®fËš nr®ªjt®fŸ v‹W« j§fS¡F«
gh®¥gd®fS¡F« M¢rhu mDZlhd§fËš v›Éj ɤâahr
KÄšiy v‹W« j§fS¡F« gh®¥gd cÇik c©bl‹W« fUâ¡
bfh©L ïU¥gt®fS¡F«, gh®¥gd kj¤ijí«, ntj¤ijí«,
òuhz¤ijí«, gh®¥gd bjŒt§fisí« fh¥gh‰w KaY»‹w
t®fS¡F« gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤âš ïlnkh mšyJ jh‹
gh®¥gdušyhjh® v‹»‹w KiwÆš VjhtJ cÇikbgw mU
fijnah c©lh?
2. ahuhtJ xUt® j‹id k‰wt®fis Él ca®ªj #hâ
v‹nwh mšyJ B¤âÇa‹ v‹nwh, itáabd‹nwh, N¤âu
bd‹nwh, gŠrk‹ v‹nwh brhšÈ¡ bfh©L j‹Dila jÅ
#hâ¡bf‹W jÅ á‹dnkh, M¢rhu mDZlhdnkh c©L v‹W
brhšÈ¡ bfhŸgtD¡F gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤âš ïlnkh
gh®¥gd®fËlÄUªJ if¥g‰W« cÇikfËš g§F bgw gh¤âankh
c©lh?
3. gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« v‹gJ gh®¥gÜa¤ij Ú¡»a
ïa¡fkh? mšyJ gh®¥gd®fis Ú¡»a ïa¡fkh?
4. gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« v‹whš gh®¥gd®fËl« cŸs
c¤ânahf¤ijí« gjÉiaí« kh¤âu« if¥g‰WtJ v‹w fU¤ij
cilajh? mšyJ gh®¥gÜa¤ij xÊ¡f nt©Lbk‹w fU¤ij
cilajh?
5. gh®¥gÜa¤ij it¤J¡ bfh©L v›tsîjh‹ gh®¥gd®
fË‹ Mâ¡f¤ij Fiy¤jhY«, gh®¥gÜakhdJ gh®¥gd®fis
c©Lg©Â¡ bfh©L«, gh®¥gd Mâ¡f¤ij V‰gL¤â¡ bfh©L«
ïU¡fhjh?
6. gz¡fhu Mâ¡f« TlhJ v‹gjhf¡ fUâ¡ bfh©L eh«
v›tsîjh‹ všnyhUila brh¤J¡fisí« ãL§» všyh
k¡fS¡F« rÇrkkhŒ g§»£L¡ bfhL¤jhY« kWgoí« ahiuí«
22 23 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
brh¤J nr®¡fhkš gh®¤J¡ bfhŸs¤j¡f V‰ghL brŒahÉ£lhš
v¥go kWgoí« gz¡fhu Mâ¡f« c©lhŒ ÉLnkh mJnghynt
gh®¥gdÅlÄU¡F« c¤ânahf¤ijí« gjÉiaí« monahL
if¥g‰¿ všnyhU¡F« rÇrkkhŒ¥ g§»£L bfhL¤JÉ£L
gh®¥gÜa¤âš xU fLfsî Ûâ it¤âUªjhY« kWgoí« gh®¥gd
Mâ¡f« btF Ó¡»u¤âš ts®ªJ ÉLkšyth?
7. gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« gh®¥gÜa¤ij xÊ¥gj‰F
ïilôwhŒ ïU¡Fkhdhš, mJ clnd xʪJ nghf nt©lhkh?
VbdÅš, gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« ïšyhÉ£lhš gh®¥gd Mâ¡
f« x‹W kh¤âu«jh‹ ïUªJtU« v‹W«, gh®¥gÜa¤ij xÊ¡F«
bfhŸifÆšyhj gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤jhš ntWgy Mâ¡f§
fS« V‰gl ïlK©lhF« v‹W« brhštJ rÇah j¥gh? cjhuz
khf, gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‹ gydhš V‰fdnt cŸs gh®¥gdh
â¡f¤njhL ï¥nghJ #Û‹jh® Mâ¡f«, gz¡fhu Mâ¡f«, M§»
y« go¤jt®fŸ Mâ¡f« KjÈad gh®¥gd Mâ¡f¤ij¥nghš
k¡fis th£o tU»‹wJ v‹W brhšYtj‰F Mjhu« ïU¡»‹wjh
ïšiyah?
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 06.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 24
ekJ ehL
cyfbkšyh« r_f Ó®âU¤jK«, mngjthjK«, rkj®kK«,
rkbrh¤JÇikíkhd JiwfËš ÔÉu Ka‰á vL¤J¡ bfh©oU¡F«
nghJ ekJ eh£oš tUzh¢áuk j®k kfhehLfŸ elªJ bfh©o
U¡»wJ.
cyfbkšyh« rªâuk©ly¤J¡F nghŒtuî«, Mfha¤âš
gw¡fî«, k¡F 100, 200, 300 ikš ntf« nghfî«, ngR« aªâu§
fis c©lh¡fî«, kiHia tUÉ¡fî«, Miz¥ bg©zh¡fî«
bg©iz Mzh¡fî«, br¤jtid¥ ãiH¡f it¡fî«, IahÆu«
g¤jhÆu« ikÆY¡f¥ghš el¥gijí« ngRtijí« fhzî« nf£
fî« brŒaî« k‰W« ïJngh‹w m‰òj§fËY« MuhŒ¢áfËY«
ò¤â brY¤â¡ bfh©oU¡F«nghJ ekJ eh£oš “ïªj¡ Fs¤âš
‘giwa‹’ j©Ù® bkhŸsyhkh? ïªj¡ nfhÉY¡FŸ ehlh®
nghfyhkh? ïªj¥ gŸË¡Tl¤âš eha¡f® go¡fyhkh?” v‹»‹w
ÉthjK« “NÇaD¡F 8 Fâiuah 16 Fâiuah? ÔghtË òu£lhá
khj¤âyh m‰ãá khj¤âyh? rhÄ¡F be‰¿Æš ehk« tlfiyah
bj‹fiyah? Éóâia FiH¤J¥ óRtjh m¥gona mo¤J¡
bfhŸtjh? Óijia uhtz‹ jiykÆiu¥ ão¤J ö¡»¡bfh©L
nghdhdh? jiunahL bga®¤J vL¤J¡bfh©L nghdhdh? RthÄ¡F
jhá nt©Lkh nt©lhkh? bg©fis 12 taâš gL¡if åL
T£lyhkh 16 - taâš T£lyhkh ? vªj òuhz« Ã#khd òuhz«
vªj òuhz« bghŒahd òuhz«? vªj¥ gh£L giHa gh£L, vªj¥
gh£L ïil¢ brUfš? rkz®fis fGnt‰¿dj‰F mf¢rh‹W
òw¢rh‹W ïU¡»‹wjh?” v‹»‹w MuhŒ¢ána Äfî« K¡»akhd
MuhŒ¢áahf¡ fUj¥gLtnjhL ï‹dK« Koî bg‰wjhfî«
bjÇaÉšiy.
Fo muR - f£Liu - 06.01.1929
25 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 tl M‰fhL Íšyh
gh®¥gdušyhj thÈg®fŸ
KjyhtJ kfhehL
rnfhju rnfhjÇfns, ekJ e©gU« rnfhjuUkhd âU. MÇah
mt®fshš Jt¡f¥g£l ïªj gh®¥gdušyhj thÈg® r§fkhdJ
ï¥nghJ ekJ ehL KGtJ« V‰g£L bgU¤j »s®¢á brŒJ
tU»‹wJ.
vdJ ïa¡f¤ijí« bjh©ilí«, vdJ clš eÈî« rßu¤
js®¢áí« vâÇfŸ bjhšiyí« xU á¿J« jil brŒa Koahkš
v‹id nkY nkY« c‰rhf¥gL¤â bt‰¿¡ bfhoia eh£o
tUtj‰F¥ bgÇJ« cjÉahŒ ïUªJ tUtJ ïªj thÈg ïa¡fnk
ahF«. c©ikÆnyna ï¥nghija thÈg®fËl« vd¡F msî¡F
nk‰g£l e«ã¡if ïšyhâUªâU¡Fkhdhš v‹Dila filia
btFehis¡F K‹ng RU£o¡ f£o¡ bfh©L ntW VjhtJ xU
JiwÆš _œ» ïU¥ng‹. Mjyhš ïªj thÈg ïa¡f«jh‹ ekJ
eh£o‰F kh¤âukšyhkš btËeh£o‰F« RjªâuK« ÉLjiyí«
RakÇahijí« th§»¡ bfhL¡f¥ ngh»‹wJ. v¥go vÅš, vªj xU
eh£o‰F« muáaš jiytndh, njÓa¤ jiytndh, kj¤ jiytndh,
ghiõ¥ g©ojndh, rhÞâÇnah Ka‰á¤J c©ikahd Rjªâunkh,
ÉLjiynah th§»¡ bfhL¤jjhf rǤâu¡ fhyªbjh£L ek¡F
Mjhu§fŸ »ilahJ. v§F« thÈg® »s®¢ájh‹ ÉLjiy mˤ
âU¡»‹wJ. x›bthU ÉLjiy Ka‰áí« KjÈš f£L¥gh£il
cil¤bj¿ªj ã‹jh‹ bt‰¿ bg‰¿U¡»‹wJ. f£L¥ghLfis
cil¥gj‰F thÈg®fshšjh‹ Koínk xÊa k‰wt®fshš
Ryg¤âš rh¤âa¥glhJ. Mjyhš eh‹ KGtJ« ïªj thÈg®
fisna kd¥ó®tkhf e«ã ïU¡»‹nw‹. mt®fŸ ïa¡fK«
»s®¢áí«, btF Ó¡»u¤âš cyif el¤j K‹tu nt©L« v‹W«
Mir¥g£L¡ bfh©L ï«kfheh£il¤ âw¡»‹nw‹.
F¿¥ò : 4.1.1929 ïš ïuhantÿÇš eilbg‰w tl M‰fhL Íšyh gh®¥gdušyhj
thÈg®fŸ KjyhtJkheh£il¤ âwªJit¤J ciu
Fo muR - brh‰bghÊî - 13.01.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 26 27 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 tlM‰fhL Íšyh gh®¥gdušyhj thÈg®fŸ
KjyhtJ kfhehL
rnfhjÇ rnfhju®fns!
ïªj kfheh£o‹ âw¥ò ÉHh el¤j v‹W eh‹ ï§F tªjt‹.
ïªj¢ rka¤âš v‹id¥ g‰¿ ï›tsî fhÇa§fŸ el¡Fbk‹W«
ï›tsî öu« òfœªJ ngr¥gL« v‹W« eh‹ Ãid¡fÉšiy.
C®ty _ykhfî«, tunt‰ò¥ g¤âu _ykhfî«, vdJ gl¤âw¥ò
_ykhfî«, msî¡F Û¿a c‰rhfK« tunt‰ò«, òfœ¢á ciufS«
fhzî« nf£fî« eh‹ ÄFâí« rªnjhõkil»nw‹. vdJ
bjh©oš cŸs ïilauhj fZl§fËilna ï«khâÇahd áy itg
t§fŸ V‰gLtjhš áyrka§fËš gÇfhrkhfî« áy rka§fËš
c‰rhfkhfî« ïU¡f¢ brŒ»‹wJ.
v‹id¥ g‰¿a Ml«gu tunt‰ò« òfGiufS« eh‹
c§fËl« xU á¿J« vâ®gh®¡fÉšiy. Ú§fS« ï¤Jl‹ c§fŸ
flik Ô®ªJ É£ljhf jaî brŒJ Ãid¤J ÉlhÔ®fŸ.
eh« ãuthfkhd vâ® btŸs¤âš ÚªJ»‹nwh« v‹gijí«,
ek¡F vâÇfS« v⮥ãurhu§fS« btË¥gilahí«, âiu
kiwÉY« Nœ¢áfSlD« eilbg‰W tU»‹wij fU¤âš
ití§fŸ. mt‰¿‰F¤ jiybfhL¡f¤ jahuhÆU§fŸ. ekJ jiyt®
gdfhš mur® fhykhd xU beU¡foahd rkakhdjhš ïªj rka¤
âš c§fŸ ÉÊ¥ò« âahfK« mâf« njit ïU¡»‹wJ v‹gij
c§fS¡F¤ bjÇɤJ¡ bfhŸtJl‹ c§fS¡F« áw¥ghf âUkâ
kh®¤jh MÇah m«ikah® mt®fS¡F« vdJ e‹¿ a¿jiy¤
bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nw‹.
F¿¥ò : 04,05-01-1929 eh£fËš ïuhantÿ® y£RkzrhÄ KjÈah®
efu k©lg¤âš Toa tl M‰fhL Íšyh gh®¥gdušyhj thÈg®fŸ
KjyhtJ kheh£oš jkJ gl¤âw¥ò Ãfœ¢áÆ‹ nghJ M‰¿a e‹¿íiu.
Fo muR - brh‰bghÊî - 13.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 28
jĜ khfhz
RakÇahij kfhehL
RakÇahij ïa¡f« njh‹¿a Rkh® _‹W tUõ fhy¤â‰FŸ
jÄœeh£oš mJ mnefkhf x›bthUtUila ftd¤ijí«
ïG¤âU¥gnjhL ï›Éa¡f ÉõakhŒ mnefiu T®ªJ ftÅ¡F«
go¡F« ftiy¥gL« go¡F« brŒJ tªâU¡»‹wJ v‹W brhšY
tJ ÄifahfhJ.
ï›Éa¡f« Mu«gkhdJ Kjš ïj‰F mnef j¤J¡fŸ
x‹¿‹ã‹ x‹whŒ tªJ bfh©nl ïUªjhY« xUthW m›t
sití« rkhˤJ ts®ªJ bfh©L tUtij ahU« kW¡f KoahJ.
ïj‰F cjhuz«, ï›Éa¡f Mu«g fhy¤âš, fh§»uÞ
Jntõbk‹W«, ãwF gh®¥gd Jntõ ïa¡fbk‹W«, ã‹dhš
njr¤Jnuhf ïa¡fbk‹W«, ãwF r®¡fh® ãurhu ïa¡fbk‹W«, ãwF
itzt Jntõ ïa¡fbk‹W«, ãwF irt¤ Jntõ ïa¡fbk‹W«,
ãwF ehÞâf ïa¡fbk‹W«, ãwF ÃߢRtuthj ïa¡fbk‹W«
k‰W« mnef® mnef ÉjkhŒ mj‹ÛJ gÊ Rk¤â mj‰F bghJ
#d§fËl« v›tsî öu« btW¥ò« JntõK« V‰gl¢ brŒa
nt©Lnkh m›tsî öu« V‰gl nt©o, gytÊfËY« bgU
Ka‰áfŸ brŒjhŒ É£lJ v‹whY« ï›tsî brŒJ«, ïj‹
K‹nd‰w« á¿J« Fªjf¥glhkš nkY« nkY« K‹ndWtij¥
gh®¡»‹wnghJ ï›Éa¡f vâÇfŸ ntW rkhjhd« brhšy Koahkš
“ïJ ïÅ v¤jid ehis¡F Éf¥ ngh»‹wJ, m¥ng®¥g£l
x¤JiHahik ïa¡fnk gH§fijahŒ É£lJ, ïJjhdh thH¥
ngh»‹wJ? Vnjh gh®¥gd®fŸ ÛJ ekJ eh£L k¡fS¡F ïU¡F«
Jntõ¤âdhš áy® MjÇ¡»‹wh®fŸ. eha¡fU¡F ïU¡F« brhªj
bršth¡F¡F« murh§f bršth¡F¡F« gaªJ áy® MjÇ¡
»‹wh®fŸ, ïbjšyh« v¤jid ehis¡F ÉF«?” vd ï«khâÇahf
brhšÈ¡ bfhŸtj‹ _y« j§fŸ bghwhikfis xUthW âU¥â
brŒJ bfhŸtnjhL ïufáakhŒ j§fshš Toa bfLâiaí« brŒJ
bfh©nl tU»wh®fŸ v‹gJ« ï›tsití« jh©o¤ jÄœeh£oš
cŸs x›bthU K¡»a ïl§fËY« k‰W« btËÆl§fËY«
29 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
RakÇahij¢ r§f§fS« kfhehLfS« ãurhu§fS« elªJ
tUtJ« mj‹ bfhŸiffËš gy r‰W« v⮥㋿ fhÇa¤âš
mDZo¡f¥gLtJnk nghJkhd cjhuzkhF«.
mJkh¤âukšyhkš, ï¥nghJ vªjÉjkhd kfhehL v§F
elªjhY« RakÇahij¡ bfhŸiffŸ bfh©l Ô®khd§fnsjh‹
Ãiwnt‰w¥g£L tUtJ« r_f kfhehL, rkur kfhehL, bg©fŸ
kfhehL, gh®¥gdušyhj thÈg® kfhehL, Ó®âU¤j kfhehL V‹ áy
muáaš kfhehLfŸ - M»aitfËš všyh« nkšf©l Ô®khd§
fns Ãiwnt‰w¥g£L tU»‹wd.
ïªj ÃiyÆš ï›Éa¡f¤â‰F Mjhukhf UÎah, #¥gh‹,
irdh, JU¡», <Í¥£, M¥fÅÞjhd« KjÈa ehLfŸ tÊfh£oí«
tU»‹wij¥ gh®¤jhš ï›Éa¡f« js®ªJ ÉL« v‹nwh,
kiwªJÉL« v‹nwh, Ãid¥gt®fŸ f©o¥ghŒ VkhªJ ÉLth®fŸ
v‹gJ bjËthfhkš nghfhJ. m‹¿í« ekJ eh£L muáaš jiyt®
fŸ v‹gt®fS« mnefkhf ï¡bfhŸiffis c¢rÇ¥gj‹ _ykh
fnt bršth¡F bgWtijí« gh®¡F«nghJ ï¡bfhŸiffË‹
j¤Jt« v›tsî nk‹ikahdJ v‹gJ« És§fhkš nghfhJ.
ï›tsî« ïUªjhY« ï›Éa¡f¤â‰F xU Ãiyahd ÞjhgdK«
ãurhu gyK« V‰gL¤j nt©oaJ Äfî« K¡»akhd ntiy v‹W
ek¡F¥ gL»‹wJ. nkšehLfËY« x›bthU njr¤âY«
ï¡bfhŸiffŸ bfh©l ïa¡f« mâf gykhd mÞâthu¤â‹ ÛJ
f£l¥g£L btF ÉÇthd KiwÆš ãurhu« brŒa¥g£L tU»‹wJ.
cjhuzkhf,
y©lÅš R.P.A. v‹D« gF¤j¿ths®fŸ r§fK«
mbkÇ¡fhÉš ãß â§f®Þ mnrhánaõ‹ v‹D« jhuhs v©z¡
fhu®fŸ (m¿î v›tsî öu« bršYnkh m›tsî öu«
brY¤JtJ) v‹»w r§fK«, UÎahÉš M©o fh£ brhir£o
(flîŸ c‰rt« tz¡f« M»aitfŸ mtáaÄšiy) v‹»‹w
(UÎa ft®‹bk©lhuhY« MjÇ¡f¥g£l) r§fK« irdhÉš a§
irÜÞ mjhtJ thÈg irdh¡fhu®fŸ v‹»‹w r§fK« k‰W«
M¥fhÅÞjhd« JU¡» KjÈa r®¡fhuhš mnef ïl§fËš FU£L
e«ã¡iffisí« _l¥gH¡f tH¡f§fisí« xÊ¡F« ntiyfS«
eilbg‰W tU»‹wd. mJnghynt ek¡F« ekJ murh§f«
monahL ekJ ïa¡f¤â‹ RthÔd¤â‰F tUksî« mjhtJ
RakÇahij murh§f« V‰gL«tiu ek¡F j¡f MÞgj«
nt©oÆU¡»‹wJ. mnefkhŒ ït‰iw c¤njá¤nj mL¤jkhj«
2-tJ 3-tJ thu th¡»š br§fšg£oš jÄœ khfhz RakÇahij
kfhehL el¤j V‰ghL brŒa¥g£oU¡»‹wJ. m«kfheh£L¡F
Fo muR - 1929 ( 1) 30
irk‹ fÛõD« miH¡f¥g£oU¡»‹wJ. k‰W« ï«kfheh£oš
mnef bgÇah®fS« bršth¡F¡fhu®fS« c©ik¤ bjh©l®
fS« brštªj®fS« g§bfL¤J¡ bfhŸs r«kâ¤J« ïU¡»‹
wh®fŸ. ïJtiu Rkh® 10 MÆu« %ghŒ nghy tNY« brŒa¥
g£oU¡»‹wJ.
âUths®fŸ uh› gfö® v«.bf.bu£oah®, á.#auhk ehíLfh®,
nf.É. nkd‹, f©z¥g® KjÈat®fS« k‰W« gy ãuKf®fS«
ï›ntiyÆš óuzkhŒ <Lg£L ciH¤J« tU»‹wh®fŸ. Rkh®
ïUg¤ijŒahÆu« k¡fS¡F¡ Fiwahkš Tl¡TL« v‹W
v⮥gh®¡f¥gL»‹wJ. ï«kfheh£o‰F tªJ áy Ô®khd§fis
v⮡fnt©L« v‹»‹w v©z¤njhL áy® ïufáakhŒ fø
nr®¥gjhfî« bjÇa tU»‹wJ. v¥goahdhY« rÇ, ek¡F mij¥
g‰¿¡ ftiy ïšiy. ekJ Ãiyikiaí« c©ik v‹W eh«
Ãid¥gijí« btË¥gL¤â mj‰F V‰w elto¡iffŸ el¤j xU
gykhd ÞjhgdK« ãurhuK« V‰gL¤j nt©L« v‹gJ jh‹ ekJ
ftiy. Mjyhš eh£o‹ nBk¤âY« k¡fË‹ K‹nd‰w¤ âY«
ftiyíŸs k¡fŸ ahtU« m§F tªJ To j§fŸ flikia¢
brY¤j nt©oaJ Äfî« mtáakhF«. x›bthUtU« j§fŸ
kidÉ k¡fSlndna tunt©oaJ Äfî« mtáakhdJ
v‹gij Äfî« mG¤jkhŒ bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
jÅ¥g£l ÞâßfS«, j§fis ÉjitfŸ v‹nwh ntáfŸ
v‹nwh Ãid¤J¡ bfh©oU¥gt®fS« mtáa« tunt©Lbk‹W
nf£L¡ bfhŸS»‹nwh«. jÉu, murh§f c¤ânahfÞj®fS«
mâfhÇfS« f©o¥ghŒ tunt©oaJ Äfî« mtáakhF« v‹W
bjÇÉ¥gnjhL ïªj kfhehL v›tÊÆY« muáaš kfhehL v‹g
jšy v‹W« mt®fS¡F cWâ TW»‹nwh«. m‹¿í« murh§f
r£lbk«g® âth‹gfö® fd« »UZz eha® mt®fS« k‰W« gy
bgÇa mâfhÇfS« tu¢ r«kâ¤J ïU¡»‹wh®fŸ.
K¡»akhf ï«kfheh£oš nahá¤J Ô®khÅ¡f¥gL« Éõa§
fŸ v‹dbt‹whš, rk¤Jt«, rkcÇik, rkrªj®¥g«, á¡fd«, m‹ò,
ïu¡f«, xG¡f« M»aitfŸ V‰glî«, FU£L e«ã¡if, _l¥
gH¡f tH¡f«, Ô©lhik, bg© moik M»aitfŸ vLglî«
vËnahiu tÈnah® ml¡» MshkY«, ghku®fis go¤jt®fŸ
Vkh‰whkY«, ViHfis brštªj® bfhLik¥gL¤jhkY« ïU¥g
j‰F« gF¤j¿î ts®¢á bgwî« j‹ Ka‰áÆš e«ã¡if c©lhf
îkhd j‹ikfŸ ngh‹w Éõa§fns jh‹ m§F eilbgW«.
Mifahš ïitfis muáaš Éõabk‹W ahU« brhšy KoahJ.
muáaš Éõa« v‹W VjhtJ brhšy tªjhš mJ nkšf©l
31 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Éõa§fŸ Ãiwnt¿ mKY¡Ftu murh§f¤â‹ cjÉ VjhtJ
nt©o ÆUªjhš mªj msî¡F mJî« murh§f¤â‹ Mjuit
vâ®gh®¡F« msî¡F VjhtJ ngr¥gLnk xÊa ntW x‹W« eil
bgwhJ v‹W cWâ TWnth«.
ïªj 3,4 tUõ¤âa kfhehLfËš ïJnt K¡»akhd
kfhehlhf ïU¡F«. m‹¿í« ïÅ ekJ ãurhuK« ntiy¤ â£lK«
v¥go ïU¡f nt©L« v‹gJ« ï«kfheh£oš jh‹ Koî brŒa¥
gL«. Mjyhš br§f‰g£L kfheh£o‰F všnyhU« K¡»akhŒ
thÈg®fS«, bg©fS«, jhœ¤j¥g£lt®fS« mtáa« tu
nt©LkhŒ nt©o¡ bfhŸS»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 13.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 32
vJ ehÞâfkšyhjJ?
UZah njr¤âš bfhŠr ehis¡F K‹ãUªnj flîis¥
g‰¿ ãur§f§fnsh, cgnjr§fnsh, tz¡f§fnsh mtáaÄšiy
v‹gjhf xU r§f« V‰g£L mJ jhuhskhŒ ãurhu« brŒa¥g£L
tU»‹wJ. ïªj tUõ¤âa »¿ÞJ ãwªj ehis c‰rtkhf¡
bfh©lhl¡ Tlhbj‹W btF gykhd ãurhu« brŒa¥g£L tªjâš
KGJ« bt‰¿aila Koahkš nghdjhš mL¤JtU« <Þl®
c‰rt¤ij mjhtJ “»¿ÞJ kWgoí« cÆ® bg‰bwGªj ehŸ”
c‰rt¤ij ahU« bfh©lhlhkš ïU¡F«go ï¥bghGâUªnj
nt©oa ãurhu« brŒa¥g£L tU»‹wjh«. ïj‰F m§FŸs r®¡
fhuhU« ïªj ïa¡f¡fhu®fis mDrǤJ c¤âuî ngh£L r®¡fh®
_ykhfî« ãurhu« brŒa¥g£L tU»‹wjh«. ïj‰fhf mnef
ãuò¡fŸ y£r¡fz¡fhf %ghŒfŸ bfhL¤J cjÉÆU¡»‹wh®
fsh«.vdnt, flîŸ ãwªj ehisí« kWgoí« cÆ®¤J vGªj
ehisí« bfh©lhl¡ TlhJ v‹W brhšYtJ« r®¡fh® _ykhfnt
mt‰iw ãurhu« brŒtJ« m§F ehÞâf« v‹W fUj¥gLtâšiy.
ekJ eh£onyh, rhÄ jhá å£L¡F nghF« c‰rt« nt©lh« v‹whš
mJ ehÞâf«! rkziu¡ fGnt‰W« c‰rt« nt©lh« v‹whš mJ
ehÞâf«! Fl« FlkhŒ beŒiaí« bt©iziaí« bfh©LnghŒ
beU¥ãš ngh£L åzh¡F« fh®¤âif Ôg c‰rt« nt©lh« v‹
whš mJ ehÞâf«! bto kUªJ¡F« mL¥ò¡fÇ¡F« fhir¥ ghHh¡
F« ÔghtË c‰rt« nt©lh« v‹whš mJ ehÞâf«! ïs§ FHªij
fis ghÈšyhkš fZl¥gl it¤JÉ£L Fl« FlkhŒ ghš bfh©L
nghŒ fšÈ‹ ÛJ bfh£L« ghyhãnõf c‰rt« nt©lh« v‹whš
mJ ehÞâf«! murÅl« Fâiu th§f v‹W gz« bg‰W j‹ÅZ
l¥go brytʤJ É£L mur‹ Fâiu v§nf v‹W nf£lhš eÇia¡
bfh©L tªJ Fâiu v‹W fh£o mªeÇ murDila gHa Fâiu
fisí« fo¤J bfh‹WÉ£lJl‹ murD« mog£l c‰rt« nt©
lh« v‹whš mJ ehÞâf«! ntW xU kj¡fhu® (bgs¤j®) nfhÉiy
ïo¤J É¡»uf¤ij¤ âUo¡ bfh©L tªJ cil¤j c‰rt¤ij el¤j
nt©lh« v‹whš mJ ehÞâf«! vdnt, ekJ eh£L¡F vªj
fhÇa«jh‹ ehÞâf« mšyhjnjh ek¡F És§fÉšiy.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 13.01.1929
33 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 Ϫ⥠òu£L
rÛg¤âš br‹id khfhz¤â‰F br‹id¥ gh®¥gd®fŸ
tleh£L¤ jiyt®fŸ v‹gt®fis Ϫ⥠ãurhu« v‹D« nguhš
gh®¥gd¥ ãurhu« brŒa miH¤Jtu¥ ngh»‹wjhf¤ bjÇa
tU»‹wJ. ïªj tÊÆš gh®¥gd¥ ãurhu« brŒtnjhL kh¤âu
kšyhkš gh®¥gdušyhj _l®fËlÄUªJ Rkh® xU yB« %gh
ahtJ bfhŸis mo¡f¡ fUâÆU¡»‹wh®fŸ v‹gjhf¤ bjÇa
tU»‹wJ.
fjÇ‹ nguhš mo¤j bfhŸisah»a IªJ yB« %ghŒ
ï‹D« éuz« Mfhkš m¥gona fšY¥ nghš gh®¥gh®fŸ
tƉ¿š »l¡f, br‹w tUl fh§»uá‹ nguhš bfhŸis mo¤j
Rkh® 20, 30 MÆu« %ghí« m¥gona »l¡f ï¥nghJ ï‹D« xU
yB« %ghŒ¡F â£l« ngh£L áy gh®¥gd® btË¡»s«ãÆU¥gJ
gh®¥gd®fË‹ rhk®¤âakh mšyJ gh®¥gdušyhjh®fË‹ K£lhŸ
jdkh v‹gJ ek¡F óuzkhŒ És§fÉšiy ahdhY« xUthW ïJ
gh®¥gdušyhjh®fË‹ K£lhŸ jdkhd ïË¢rthŒ¤j‹ik v‹nw
brhšynt©L«. gh®¥gd®fŸ tªJ vj‰fhf¥ gz« nt©Lbk‹W
nf£lhY« e«kt®fŸ bfhL¡f¤ jahuhÆU¡»‹wh®fŸ. tUzháuk
kfhehL el¤j gh®¥gd®fS¡F gz« bfhL¡F« gh®¥gduš
yhjt®fŸ ïªâ¡F gz« bfhL¥gJ xU mârakšy.
vdnt, gz« bfhL¤jhY« bfhL¡fhÉ£lhY« ïªâ
ÆDilaî« ïªâ ãurhu¤âDilaî« òu£ilahtJ bghJ
#d§fŸ m¿a£Lbk‹nw ïij vG»‹nwh«.
KjyhtJ ïªâ ghiõ v‹whš v‹d? mj‰F« jÄœ eh£L
k¡fS¡F« v‹d r«kªj«? mij go¤jâdhš jÄœeh£L
k¡fS¡F V‰gL« ga‹ v‹d? v‹gJ ngh‹witfis KjÈš
ftÅ¥ngh«. ãwF ïªâ ghiõ v‹gij m»y ïªâa ghiõahf¡
fUjnt©L« v‹gJ g‰¿¥ ã‹dhš nahá¥ngh«.
ïªâ ghiõ go¤j jÄœ k¡fS¡F mjdhš V‰gL« ga‹
v‹d? ïJtiu jÄœeh£oš fh§»uÞ gz¤âÈUªJ« k‰W«
bghJ k¡fËlÄUªJ« ïªâ¡fhf bryî brŒa¥g£l gz¤âš

Fo muR - 1929 ( 1) 34 35 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

v›tsî gh®¥gdušyhjh®fŸ go¤jh®fŸ? mij vj‰F cgnahf¥
gL¤J»‹wh®fŸ? v‹gitfS« ftÅ¡f¤j¡f¡fitahF«. ïªâ
ghiõ v‹gJ jÄœ k¡fS¡F Énuhjkhd MÇa ghiõahF«.
mâYŸs thrf§fŸ KGtJ« MÇa¥ òuhz§fS« _l¥gH¡f
tH¡f§fS« bfh©lJ« gh®¥gd®fË‹ ca®î¡F V‰gL¤j¥
g£lJkhF«. ïªj eh£oš ï¥nghJ rk°»Uj« ïU¥gJ nghyî«
mJ cgnahf¥gLtJ nghyî« ïªâ xU á¿J« njitÆšyh
jjhF«. m¥go ïUªjhY« mJ VjhtJ tleh£L¡F¥ nghŒ
Éahghu« brŒí« ÉahghÇfS¡fhtJ cjîkh? v‹W gh®¥nghkh
dhš m¥goí« brhšYtj‰»šyhkš ïJtiu ïªâ go¤jt®fËš
100¡F 95 ng® gh®¥gd®fns go¤J mªj go¥ig¡ bfh©L tl
eh£L¡F c¤ânahf¤â‰nfh ã¢ir¡nfh br‹W mj‹ _y« gh®¥gd
ušyhjh®fS¡F Jnuhf« brŒant cjt¥g£L tU»‹wJ. mj‰fhf
r«ghâ¤j gz§fŸ KGtJ« gh®¥gd Mâ¡f¤ânyna ïUªJ
tU»‹wJ. xU rka« gh®¥gdušyhjh®fS« ïªâ go¤âU¥gjhf
it¤J¡ bfh©lhY« ïªj eh£oš mt®fS¡F mJ v‹d gaid¡
bfhL¡f¡ TL«. ïJ tiu Ϫâ go¤j gh®¥gdušyhjhÇš vtuhtJ
mjdhš ï‹d ãunah#d« milªjh®fŸ v‹W VjhtJ xU á‹d
cjhuzkhtJ fh£l Koíkh?
ïªâahî¡F xU bghJ¥ ghiõ nt©LkhdhY« mšyJ
Éahghu¤â‰F xU bghJ¥ ghiõ nt©LkhdhY« M§»y
ghiõia bjǪJ vL¤J mij všyh k¡fËilÆY« gu¥g
Ka‰á¡f nt©Lnkašyhkš ntW ghiõia¥ g‰¿ nahá¥gJ
K£lhŸ jdnkh mšyJ Nœ¢ánahjh‹ MF«. 炙äZ cyf
ghiõ, cyf Éahghu¥ ghiõ, ïªâa murh§f ghiõ. mJ
kh¤âukšyhkš _l¥gH¡f tH¡fK« gh®¥gÜaK« ïšyhkš
m›tsî« mo¥gilahd fiyfis trkh¡»a ghiõahF«.
ïitfŸ kh¤âukšyhkš ïªâ, cUJ KjÈa ghiõfis jhŒ¥
ghiõahf¡ bfh©l JU¡» ghiõTl 炙äZ ghiõ¡F«
炙äZ vG¤J¡Fnk kâ¥ò bfhL¤J jdJ jhŒ¥ ghiõia
kh‰¿É£lJ. m‹¿í« ekJ 炙äZ murh§f« cŸstiu-nkš
ehLfË‹ Éahghu r«kªjnkh fiy r«kªjnkh fšÉ r«kªjnkh
cŸs tiu- 炙äZ ïšyhkš Koant KoahJ. ï¥gobašyh«
ïU¡f, ïij r‰W« ftÅahkš ï¥nghJ jÄœeh£oš ïªâ ghiõ
gu¥g tªâU¥gbj‹gJ j‰fhy« jÄœeh£oš cŸs cz®¢áia
xÊ¡f¢ brŒí« Nœ¢ánaahF«. Mjyhš ïj‰F vªj gh®¥gd
ušyhjhuhtJ gz« bfhL¤jhš mJ bgÇa r_f¤ JnuhfnkahF«.
Fo muR - jiya§f« - 20.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 36
fh¡if FUÉ
r«ghõiz
- á¤âuò¤âu‹
FUÉ:- X, fh¡ifna! Ú v›tsî jh‹ fZl¥g£lhY«
gh®¥gd®fis b#ƤJ Élyh« v‹nwh mšyJ mt®fSila
òu£Lfis btËah¡»Élyh« v‹nwh Ãid¥ghna ahdhš mJ
m›tsî« gf‰fdîjh‹. fhÇa¤âš Ryg¤âš Koí« fhÇa« mšy.
monahL joaoahŒ mo¤jhš mJî« xU rka« Koí«.
fh¡if :- v‹d FUÉna! Ú ï¥go¢ brhš»‹whŒ? gh®¥gh‹
r§fâ vL¤jbjšyh« òu£lhÆU¡»‹wJ. mt‹ brhštbjšyh«
òGfhÆU¡»‹wJ. ïij btË¥gL¤j KoahJ v‹»‹whna, cd¡F
v‹d mtÅl¤âš m›tsî ga«?
FUÉ ::- vd¡F ga« x‹WÄšiy, Ú gh®¥gd jªâu¤ij
rÇahŒ czuÉšiy. bjǪâUªjhš ï›tsî nyrhf mtid
kâ¤âU¡f kh£lhŒ.
fh¡if :- rÇ, Ú cz®ªj Éõa¤ij¤ jh‹ brhšY gh®¥ngh«.
FUÉ ::- brhšy£Lkh?
fh¡if :- brhšY, brhšY.
FUÉ :- KjyhtJ, gh®¥gh‹ vªj Éõa¤ij¢ brhšy
tªjhY« ‘mJ c‹ f©Q¡F« kdJ¡F« m¿î¡F« v£lhjJ’
v‹W brhšÈ ÉLth‹. ïu©lhtJ, ïªj nyhf¤âš ãu¤âaB¤âš
f©L ão¡f¡ Toajhfnth ï¥nghJ elªjjhfnth vªj Éõa¤ij
í« mt‹ brhšÈ á¡»¡ bfhŸshkš mt‹ vJ brh‹dhY« nkš
VG nyhf¤âš c©L v‹W« Ñœ VG nyhf¤âš c©L v‹W« jh‹
brhšth‹.’ ‘f©Q¡F¤ bjÇahj NB&k rßu¤njhL ïU¡»‹
wh®fŸ’ v‹Wjh‹ brhšYth‹.
“nghd íf¤âš elªjJ. mj‰F Kªâd íf¤âš elªjJ, ãusa
fhy¤âš elªjJ” v‹Wjh‹ brhšYth‹. ‘mrßÇahŒ brhšÈ‰W,
37 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
khah %ãahŒ ïUªjJ’ v‹W jh‹ brhšYth‹. e«ãdhšjh‹ c©L,
e«ghÉ£lhš ght«’ v‹W brhšYth‹. ‘ïitfËš Ú vij¡ f©L
ão¤J gh®¥ghid¥ bghŒa‹ v‹W brhšÈ Él Koí«? brhšY
gh®¥ngh«.
fh¡if :- Ú brhšYtJ xU Éj¤âš thÞjt« jh‹.
mjdhnyna všyh« bghŒ v‹W brhšÈÉl Koíkh?
FUÉ :- mJjh‹ ehD« brhšY»‹nw‹. mjhtJ gh®¥gh‹
brhšYtâš x‹iw¡ Tl Ú bghŒba‹W U#&¥gL¤j KoahJ?
cjhuzkhf, ïªj cyf« v¤jidnah nahrid öu« ÉÞÔuz«
v‹»‹wh‹. Ú v¥go msªJ gh®¤J j¥ò v‹W brhšy Koí«?
v¤jidnah kD¡fŸ, ã®kh¡fŸ, ÉZQ¡fŸ, át‹fŸ ãwªJ
ïwªjhŒÉ£lJ. x›bthUtU¡F v¤jidnah íf§fŸ MíŸ v‹W
brhšY»‹wh‹. mâš xU Édho f«Ä v‹W c‹dhš brhšy
Koíkh?
‘v¤jidnah áuŠÓÉfŸ ïU¡»‹wh®fŸ. Mdhš xUtU«
c‹ f©Q¡F bj‹gl kh£lh®fŸ’ v‹»‹wh‹. ït‰WŸ xU
áuŠÓÉahtJ ïšiy v‹W c‹dhš brhšy Koíkh?
‘Ú ïj‰F K‹ ï¤jid MÆu« #‹k« vL¤jhŒ É£lJ.
Mdhš mJ cd¡F ï¥nghJ bjÇahJ’ v‹W brhšY»‹wh‹. mij
Ú ïšiy ïšiy v‹W brhšy KoahJ.
‘Ú v§fS¡F bfhL¡F« áuh®¤j« KjÈaitfis cdJ
ãJ®¡fŸ NB&k rßu¤Jl‹ tªJ bg‰W¥ ngh»‹wh®fŸ. Mdhš
mJ c‹ f©Q¡F¤ bjÇahJ’ v‹»‹wh‹. Ú mt‰WŸ xU
fLfsthtJ nghŒ¢ nruÉšiy v‹W brhšÈ mtÅl« j¥ã¤J¡
bfhŸs Koíkh? brhšY gh®¥ngh«.
gh®¥gÅa« ï¤jid fhykhŒ ekJ eh£oš ïU¥gj‰F
fhuznk ïJjhnd. vij vL¤jhY« ‘cd¡F bjÇahJ, c‹
f©fS¡F glhJ, c‹ ò¤â¡F« kdJ¡F« v£lhJ, Ú mij¥ go¡f
mUfdšy, í¡â thj§fshš j®¡f« g©QtJ ehÞâf«, NB&k
rßu«, ïbjšyh« nrhjid, át‹ gh®tâ¡F brh‹dh®, uhkU¡F
tá£l® brh‹dh®, Nj òuhÂfh ieÄ rhu©a tháfS¡F brh‹dh®
Rr® brh‹dh®, #dnk #a® brh‹dh®, gfth‹ ÑijÆš brh‹dh®’,
v‹nw brhšYth®fŸ. ‘ah® brh‹dh®? v¥bghGJ brh‹dh®? ah®
x©o¡ nf£L¡ bfh©oUªjJ? cd¡F v¥go¤ bjÇí«?’ v‹W
nf£lhš, mJ ehÞâf« v‹W brhšÈ ÉL»‹wh‹. Únah ehÞâf«
v‹whš eL§» ÉL»‹whŒ. ãwF v¥go Ú mtid b#Æ¡f
Koíbk‹W brhšY gh®¥ngh«.
Fo muR - 1929 ( 1) 38
fh¡if :- Mkh¥gh Ú brhšYtbjšyh« rÇahŒ¤ jh‹
ïU¡»‹wJ. kDõid F©lh K©lh f£o¥ ngh£L ÉL»‹wh‹.
x‹iwahtJ nahá¤J¥ gh®¥gj‰F ïl« bfhL¥gâšiy. MdhY«
gh®¥gd®fŸ ò¤ârhÈfŸjh‹ mâš rªnjfÄšiy.
FUÉ
FUÉ:- mt®fis ò¤ârhÈfŸ v‹whš eh‹ x¥ò¡ bfhŸs
kh£nl‹. jªâurhÈfŸ v‹W nt©Lkhdhš brhšÈ¡bfhŸ.
fh¡if :- V‹ m¥go¢ brhšY»whŒ? mt®fŸ ò¤ârhȤjd«
cd¡F És§fÉšiyah?
FUÉ :- mt®fŸ ò¤ârhÈfsh v‹»w Éõa¤ij r‰W
ftŤJ¥gh®. Ú vªj¥ òuhz¤ijnah rhÞâu¤ijnah ntj¤ijnah
nt©LkhdhY« vL¤J¡ bfh©L e‹whŒ MuhŒ¢á brŒJ gh®.
ïkakiy¡F m¥òw« mt®fŸ x‹W Tl¤bjǪJ bfh©oU¥
gjhŒ¡ fhz KoahJ. mJ kh¤âukšyhkš gh®¥ghD¡F ifyhank
ïkakiy jhnd. mJ gÅ¡f£oÆš _oÆU¥gjhš mij
btŸËa§»Ç v‹W brhšÈÉ£lh‹. mªj¡ fhy¤âš m§F ahU«
nghf Koahkš ïUªjjhš ‘át‹ m§Fjh‹ ïUªjh‹, cik mªj
kiy¡F¤jh‹ ãwªjhŸ, ã®kh m§Fjh‹, ÇÎfŸ m§Fjh‹,
njt®fŸ m§Fjh‹, Rt®¡f« m§Fjh‹ v‹W všyht‰iwí« mªj
kiyÆ‹ jiyÆnyna ngh£LÉ£lh‹.
mJ kh¤âukh? eâia¥ gh®¤jhš mJ xU njtij,
rK¤âu¤ij¥ gh®¤jhš mJ xU njtij, kiH bgŒjhš mJ xU
njtij, fh‰wo¤jhš mJ xU njtij, beU¥bgǪjhš mJ xU
njtij, NÇa‹ xU njtij, rªâu‹ xU njtij, e£r¤âu«
x›bth‹W« jŤjÅ njtij. ïJ nghynt mªj¥ gašfS¡F
(ira‹Þ) ÉŠPhd rhÞâu« bjÇahjjhš bjh£lbjšyh« njtij
njtij v‹W ng® it¤J x›bth‹¿‹ nguhY« e«k jiyÆš
ifia it¤J bfhŸisao¡f rîfÇa« brŒJ bfh©lh‹. mt‹
K£lhŸ jdK« mtD¡F cjÉahf ïU¡»‹wJ. Mdhš e«Kila
m¿nth ek¡F ehÞÔfkhî« vkdhfî« ïU¡»‹wJ.
ïbjšyh« »l¡f, c‹ jiyÆš ifia it¤âU¥gJ cd¡F
bjÇíkh? X fh¡ifna! Ú xU fhy¤âš ÓijÆDila Kiy¡
fh«ig¡ bfh¤âÉ£lhah«. ÓijÆ‹ òUõdh»a ïuhk‹ c‹ f©
ÉÊfËš x‹iw¥ ãL§»É£lhdh«. mjdhš Ú x‰iw¡ f©
FUlhŒ ïU¡»whah«. ïªj¥go vGâ it¤âU¡»‹wh‹. c‹ ngÇš
mt®fS¡F ïUªj nfhg¤âdhš bg©fËl« Tl kÇahij ïšyh
kš Óij, xU fh¡if tªJ bfh¤J«go m›tsî bkŒkwªJ jdJ
kh®ig¡ fh£o¡ bfh©L gL¤âUªjhŸ v‹W vGâÆU¡»‹wh‹..
39 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
vdnt mt®fŸ r§fâ Ryg¤âš rÇgL¤j¡ Toajšy.
fh¡if :- neukhŒÉ£lJ rhtfhrkhŒ ngá¡ bfhŸsyh«.
FUÉ :- rÇ nghŒ tU»whah?
Fo muR - ciuahlš - 20.01.1929
âUtŸStÇ‹ bg©QÇik
- á¤âuò¤âu‹

j‰fhy« ekJ jÄœ eh£oš tH§f¥bgW« Úâ ü‰fËbyšyh«

âUtŸStuhš ïa‰w¥g£lJ v‹W brhšy¥gL« FwŸ v‹D« Úâ
üny Äfî« nkyhdJ v‹W brhšy¥gL»wjhdhY« mijí«
gh®¥gd®fnsh irt®fnsh itzt®fnsh k‰W« vªj ãÇÉd®
fnsh monahL fhÇa¤âš x¥ò¡ bfhŸStbj‹whš Koahj
fhÇakhfnt ïU¡F«. v‹whY« âUtŸStiu¥ g‰¿ VjhtJ
F‰w« brhšÈÉ£lhš g©oj®fS« bgU«ghY« irt®fS«
r©il¡F kh¤âu« tªJ ÉLth®fŸ. gh®¥gd®fbs‹whnyh âUtŸ
StÇ‹ bgaiu¢ brh‹dhny r©il¡F tªJÉLth®fŸ.
ï›tsî« ïUªjhY«, âUtŸSt® ah®? v‹d #hâ? v‹d
kj«? mtuJ bfhŸif v‹d? v‹gâš ï‹dK« všnyhU¡F«
rªnjfkhfnt ïU¡»wJ. irt®fŸ âUtŸStiu j« rka¤jiyt®
v‹W gh¤âaij bfh©lho¡ bfhŸ»wh®fŸ. itzt®fËš áy®
mtiu itzt® v‹W bfh©lhL»wh®fŸ. rkz®fŸ mtiu j«
rka¤jt® v‹»‹wh®fŸ. jhœ¤j¥g£l tF¥gh®fËš xU rhuuh»a
giwa® v‹W brhšy¥gLgt®fŸ âUtŸStiu j« ïd¤jt® v‹W
Rjªâu« ghuh£L»‹wh®fŸ. mtiu¥ g‰¿¡ »il¤âU¡F«
òuhznkh mšyJ mtuJ rǤâu¡ fijnah, Äfî« mr«ghÉjK«
MghrkhdJkhŒ¡ fhz¥gL»‹wJ. ï›tsî òw¢rh‹Wfisí«
É£LÉ£L mf¢rh‹W v‹gjh»a âUtŸSt® Fwis¥ gh®¤
jhnyh, mJî« ka¡f¤â‰»lkhdjhf ïU¡»‹wnj xÊa xU
bjËî¡F MjhukhdjhŒ fhz¥glÉšiy. mtuJ FwËš ïªâu‹,
㮫kh, ÉZQ KjÈa bjŒt§fisí« kWãw¥ò, Rt®¡f«, euf«,
nkš nyhf«, ãJ®, njt®fŸ KjÈa MÇakj r«ãujha§fisí«
_le«ã¡iffisí« bfh©l Éõa§fisí« gu¡f¡ fhzyh«.
vdnt, ït‰iw¡ bfh©L âUtŸSt® ahuhÆU¡fyh« v‹W
gh®¥nghkhdhš, mt®, j‰fhy« gh®¥gd®fis kh¤âu« F‰w«
brhšÈ¡ bfh©L mt®fshš f‰ã¡f¥g£l bjŒt§fŸ òuhz§fŸ
KjÈat‰iw všyh« V‰W¡ bfh©L, gh®¥gÜa« v‹D« gh®¥gd¡

Fo muR - 1929 ( 1) 40 41 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

bfhŸiffis xU á¿J« js®¤j kdÄšyhjt®fshŒ ïUªJ m«ikah® gaªJbfh©L “âdK« gh¤âu¤âš j©ÙU« Cáí«
bfh©L j§fis¥ bgÇa Ó®âU¤j¡fhu®fŸ v‹W«, jh§fŸ bgÇa it¡f¢ brh‹Ü®fns, mJ vj‰fhf v‹W bjǪJ bfhŸs nt©L
fšÉ, nfŸÉ MuhŒ¢á KjÈaitfËš nj®¢á bg‰w tšyt®fŸ bk‹»‹w Mir Koî bgwhkš ïU¥gjhš cÆ®nghfhkš thjho
v‹W« brhšÈ¡ bfh©L, j§fis btËÆš rkur r‹kh®¡f rka¤ kuzhtÞijgL»nw‹” v‹W brh‹dhuh«. ãwF âUtŸSt® jaî
jt® v‹W« cŸS¡FŸ irt rka«jh‹ j‹Dila kj« v‹W«, brŒJ bgÇakdJ it¤J mj‹ fhuz¤ij mjhtJ rh¥ãL«nghJ
k‰W« ïJnghš cŸbsh‹W« òw« x‹W« brŒif x‹WkhŒ ïUªJ m‹d« ÑnH ÉGªjhš mªj CáÆš F¤â vL¤J mªj l«s®
bfh©L j§fis xU bgÇa Ó®âU¤j¡fhu®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸ j©ÙÇš fGîtj‰F v‹W brh‹dhuh«. mj‹ ãwFjh‹ m«ik
S« ï¥nghija Ó®âU¤j¡fhuiu¥ nghšjh‹ fhz¥gL»wh®. ahÇ‹ cÆ® Ú§»‰wh«. ïJ âUtŸSt® òuhz¤âš cŸs mtuJ
kidÉÆ‹ rǤâu«. vdnt ïJ ïil¢brUfyhfnth f‰gid¡
ïit v¥go ïUªjhY« âUtŸStÇ‹ bg©QÇik¤
fijahfnth ïšyhkš c©ik¡ fijahÆUªjhš âUtŸStÇ‹
j‹ikia¥ g‰¿¡ ftŤjhš bg©fS¡F mt® T¿a FwËš
bg©QÇik v‹d v‹gijí« f‰gidahf ïUªjhš, f‰gid
cŸs ÚâfŸ xUòwÄU¡f, âUtŸSt® kidÉah»a thR»
ašyhj òuhz« vJ? mj‰F v‹d gߣir? v‹gijí« m¿P®fŸ
m«ikahÇ‹ rǤâu¤ij¡ nf£ngh® kd« gjwhkš ïU¡fKoahJ.
btË¥gL¤Jth®fshf.
mjhtJ thR» m«ikahiu âUtŸSt® j« kidÉahf V‰W¡
bfhŸSK‹ M‰Wkziy¡ bfhL¤J rhj« rik¡f¢ brh‹dhuh«. Fo muR - f£Liu - 20.01.1929
mjhtJ thR» f‰òŸstuh mšyth v‹W gߣá¡f, m›t«ikah®
mªj¥gona kziy rhjkhf¢ rik¤J¡ bfhL¤J âUtŸStU¡F
jkJ f‰ig¡ fh£odhuh«.
m«ikah® »z‰¿š Ú® ïiw¡F«nghJ ehadh® m«ik
ahiu¡ T¥ãl, m«ikah® fƉiw m¥gona É£LÉ£L tªj
nghJ fÆW »z‰¿š ÉHhkš m¥gona bjh§»¡ bfh©oUªjjh«.
âUtŸSt® xUehŸ gfÈš üš ü‰F«nghJ ü‰fâ® ÑnH
ÉH clnd m«ikahiu¡ T¥ã£L “És¡nf‰¿¡ bfh©Lth
ü‰fâiu¤ njlnt©L«” v‹W brhšy, m«ikah®, “gfš neu¤âš
És¡bfj‰F” v‹W nf£fhkš - nf£lhš gâÉujh j‹ik¡F«,
f‰ò¡F« g§f« tªJÉL« vd¡fUâ - clnd És¡Fg‰w it¤J¡
bfh©L bfhL¤jh®fsh«.
xUehŸ ehadh® giHa rhj« rh¥ãL«nghJ ‘rhj« RL»‹wJ’
v‹W brh‹dîl‹ m«ikah®, ‘giHa rhj« RLkh’ v‹W Tl¡
nf£fhkš,- nf£lhš gâÉujh j‹ik bf£L¥ nghFnk v‹W fUâ,
clnd Éá¿ vL¤J¡ bfh©L tªJ åá M‰¿dhuh«.
âUtŸSt® m«ikahiu¤ âdK« xU l«sÇš j©ÙU«
xU Cáí« jÅahf bfh©L tªJ it¤JÉ£L rhj« gÇkhW«go
f£lisÆ£oUªjhuh« - m›t«ikahU«, ‘ïJ vj‰fhf?’ v‹W-
nf£fhkš - nf£lhš gâÉujh j‹ik bf£L¥ nghFnk v‹W fUâ¡
bfh©L âdK« mªj¥gona brŒJ tªjhuh«. Mdhš m«ik
ahÇ‹ ÃÇahz fhy¤âš m«ikah® cÆ® nghfhkš thjho¡ bfh©o
U¡f mJ V‹ v‹W âUtŸSt® m«ikahiu¡ nf£F«nghJ

Fo muR - 1929 ( 1) 42 43 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


ntÿÇš bghJ¡T£l«
“rnfhju®fns! vtndh xU ig¤âa¡fhu‹ v§nfh ïUªJ
r¤j« ngh£LÉ£lhš mj‰fhf Ú§fŸ ï¤jid ngU« vGªJ mt‹
ÛJ ghŒtJ bfhŠrK« rÇahd fhÇakšy. ah® vªj¡ nfŸÉ nf£
lhY«, v‹d M£nrgid brh‹dhY«, mt‰¿‰F¥ gâš brhšyî«
M£nrgidfis rkhË¡fî« v§fS¡F M‰wÈU¡»wJ v‹W
Ú§fŸ fUj nt©LnkbahÊa v§fS¡F¢ ágh®R¡fhf ï¤jid
ngU« r¤j« nghLtJ v§fis mtkhd¥ gL¤âajhF« v‹W«
m‹¿í« ekJ vâÇfS« gh®¥gd¡ TÈfS« j§fŸ g¤âÇifÆš
‘ntÿ® T£l¤âš bgÇa fytu«’ v‹W bgÇa jiy¥ò bfhL¤J
m‰g¤ jdkhfî« ïÊjdkhfî« g¤âÇifÆš vGJtj‰F ïl«
bfhL¤j jhF« v‹W« vªj¡ nfŸÉ ah® nf£lhY« v‹d Éjkhd
fhȤjd« ah® brŒjhY« eh§fns gh®¤J¡ bfhŸS»nwh«. Ú§fŸ
mikâ ahÆU¡f nt©L« v‹W« ïšyhÉ£lhš T£l¤ij¡
fiy¡F«go m¡»uhrdiu¡ nf£L¡ bfhŸSnt‹” v‹W«
mj£oÆ£L c£fh®ª jh®. clnd T£l« Ã[r¥jkhŒ É£lJ. mªj
rka¤âš kWgoí« K‹ brh‹d g¤âÇfh Ã%gÇ‹ ö©Ljyhš
xUeg® rªâÈUªJ bfh©L ‘g¤âÇif¡fhu®fis mnah¡»a®fŸ
v‹W brh‹dij thÕÞ th§»¡ bfhŸs nt©L’bk‹W brh‹dh®.
eha¡f® j‹Ål« mªj tH¡fÄšiy v‹W brhšÈÉ£L nkyhš
âU.f©z¥giu ngR«go nf£L¡ bfhŸs mt® K‹ ngáaij
x£o¥ ngáÉ£L, r_f r«kªjkhf gh®¥gd®fŸ brŒí«
m¡»uk§fis e‹whŒ vL¤J¢ brhšÈ É£L c£fh®ªjh®.
ãwF âU.MÇah mt®fis¥ ngR«go nf£L¡ bfhŸs
mt®fS« vGªJ Mntr¤Jl‹ ngádh®. ïªj rka¤âš T£l¤âš
ïU áW f‰fŸ tªJ ÉGªjd. ïij ahU« y£áa« brŒahkš ïU¡f
nt©Lbk‹W âU.eha¡f® nf£L¡ bfhŸsnt mikâ V‰g£lJ.
ãwF MÇah mt®fŸ ng¢R KoªjJ« m¡»uhrd® âU.j©lghÂ
ãŸis “nfŸÉ nf£»wt®fŸ nf£fyh«” v‹W brh‹dJ«, xUt®,
jh« ïu©nl nfŸÉfŸ nf£gjhf¢ brh‹dh®. clnd âU.eha¡f®
mtiu g¡f¤âš tU«go brhšÈ miH¤J tªJ g¡f¤âš c£fhu
it¤J¡ bfh©L bghJ #d§fis¥ gh®¤J, “rnfhju®fns! ït®
Fo muR - 1929 ( 1) 44
nf£f¥ nghF« nfŸÉfS¡bfšyh« gâš brhšY»nw‹. Ú§fŸ
ahU« ïtiu¥ gÇfhr« g©znth, ifj£lnth, áÇ¡fnth TlhJ
v‹W f©o¥ghŒ¢ brhšY»nw‹” v‹W brhšÈÉ£L “v‹d
nfŸÉ?” v‹W nf£lh®. m¡nfŸÉ nf£f tªjt® brh‹d
gâyhtJ:-
“Iah, eh‹ c§fŸ ‘Fo muir’¥ go¤j ehŸ Kj‰bfh©L
v‹ å£L¡F vªjÉjkhd RghRg fhÇa¤â‰F« gh®¥gd®fis¡
T¥ãLtâšiy. gh®¥gd®fS¡F¥ ã¢irí« bfhL¥gâšiy.
ï¥goÆU¡f c§fŸ jiyt® gdfhyuR ïwªJ nghd fUkhâ¡F
gh®¥gd®fis it¤J el¤âdh®fns, ïJ Ãahakh?” v‹W nf£lh®.
âU.eha¡f®, “mJ Ãahakšy bt‹W ehD« fUJ»nw‹.
Mdhš, mªj¡ fhÇa¤â‰F gdfhš mur® ÛJ gÊ nghLtj‰F
ÃahaÄšiy. mt® ïwªj ãwF mt® å£oYŸs _l¥gH¡f
tH¡f§fËÈUªJ ÉLjiy bgwhjt®fŸ brŒj fhÇa¤â‰F ah®
bghW¥ghËahÆU¡f Koí« v‹gij Ú§fns nahá¤J¥ ghU§fŸ.
m«khâÇ _l¥gH¡f tH¡f§fshš f£L¥g£L¡ »l¥gt®fŸ
ÉLjiy mila nt©Lbk‹Wjh‹ eh§fŸ ï¥bghGJ« ãurhu«
brŒJ tU»‹nwh«. m‹¿í« ah® j§fis¤ jiyt®fŸ v‹W
brhšÈ¡ bfh©L nkY« ï«khâÇ elªJ bfhŸ»wh®fnsh mt®
fis všyh« eh§fŸ jhuhskhŒ f©o¤J¤jh‹ tU»‹nwh«. cjhu
zkhf, âUths®fŸ gh¤nuh, jÂfhry« br£oah® KjÈat®
fisí« f©o¤J¤jh‹ tªâU¡»‹nwh«”
nfŸÉ nf£lt® “ïJ rÇ, âU.g¤kehg KjÈah® j‹ å£L¡
»uf¥ ãuntr¤â‰F gh®¥gd®fis¡ bfh©L rl§F el¤jyhkh”
v‹W nf£lh®.
âU eha¡f® “âU. g¤kehg KjÈah® T£l¤âš ïU¥gjhš
mt® gâš brhšy nt©Lbk‹W Mir¥gL»nw‹. VbdÅš
ï¡nfŸÉ¡F gâš brhštâ‹ _y« âU.KjÈah® mt®fS¡F«
jdJ F‰w« bjÇa ïl« V‰gl£L«” v‹W brhšÈ âU.KjÈahiu
gâš brhšY«go nf£L¡ bfh©lh®. âU.g¤kehg KjÈah® vGªJ
jd¡F gh®¥ghid it¤J el¤j ïZlÄšiy v‹W« jdJ
kidÉahU« k‰W« ïu©blhU bgÇnahU« j‹id î¥gªj¥
gL¤âdh®fŸ v‹W« f©fËš j©Ù® É£L mGjh®fŸ v‹W«
mij¥ gh®¤Jjh‹ kdÄs» mt®fËZl¥go Él ne®ªjbj‹W«
jd¡F gh®¥gh‹ ca®ªjt‹ v‹gâyhtJ gh®¥ghid¡ bfh©L
rl§F brŒant©L« v‹gâyhtJ e«ã¡ifÆšiy ba‹W«
brh‹dh®.
45 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 clnd âU.eha¡f® âU.KjÈah® mt®fis¥ gh®¤J “ Ú§fŸ
ïªj¡ T£l¤âš M#Çšyhj rnfhjÇfŸ ÛJ F‰w« Rk¤JtJ
j®kkšy” bt‹W áǤJ¡ bfh©nl brh‹dh®. âU.KjÈah®
m¥goahdhš jh§fŸ v§fS¡F kh¤âu« cgnjr« brŒtâš
gyÅšiy, ÞâßfS¡F« ïªj Éõa¤ij vL¤J¢brhšÈ
mt®fisí« âU¤jnt©Lbk‹W brh‹dh®. âU.eha¡f®
m¥gona Mf£L«, mt®fS¡fhfnt ehis xU Û£o§F V‰ghL
brŒí§fbs‹W brh‹dh®. mªj¥gona brŒtjhf gy®
th¡fˤjh®fŸ. Éf nfŸÉ nf£lt® “ âU.eha¡f® Óijia
j£Lth v‹W brhšyyhkh? jrujidí« uhkidí« bf£lt®fŸ
v‹W brhšyyhkh? v‹W nf£lh®.
âU.eha¡f®, eh‹ Óijia¤ j£Lth v‹W brhšyÉšiy
v‹W«. Mdhš, Óij “gâÉuij” mšy v‹W brhšÈÆU¥gjhf
jd¡F PhgfÄU¥gjhfî«. mJî« mªj¥ òuhz¡fhu®fS« j®k
rhÞâu¤âš gâÉuij¡F v‹bd‹d ÃgªjidfŸ Éâ¤âU¡
»‹wh®fnsh mªj Ãgªjid¥go¡F Óijia gâÉuijfËš
x‹whf¢ nr®¡f KoaÉšiy v‹W ‘Fo muáš’ vGâÆUªjJ
c©ik v‹W« mj‰F cjhuz« Óij j‹ òUõdh»a uhkid¥
gh®¤J “v‹id Ú f©lt®fS¡F¡ T£o¡ bfhL¡f¥ gh®¡»whah”
v‹W« “cd¡F bg©lh£oia it¤J thH M©ikÆšiyah”
v‹W«, jdJ bfhGedhd y£Rkzid v⮤J¥ ngá, ‘v‹
òUõid rhfÉ£LÉ£L v‹id Ú bg©lhsyhbk‹W Ãid¡
»whah’ v‹W« nf£lâdhY«, fh£oš bfh©LnghŒ É£l fhy¤âš
j‹id¥ g‰¿¤ j‹ òUõ‹ rªnjf¥gl¡ TlhJ v‹W nf£L¡
bfhŸS«nghJ jdJ bf®¥g tƉiw j‹ bfhGeD¡F fh£o j‹
òUõid m›tsî nkhrkhf Ãid¤âU¥gjhY« Óijia
gâÉuijfËš nr®¡f Koahkš nghŒ É£lnj xÊa nt¿šiy
v‹W« brh‹dh®.
ntbwhU g£il uhk¡fhu®, “ïbjšyh« v§»U¡»‹wJ” v‹W
nf£lh®,
eha¡f® “thšÛ» uhkhaz¤âš ïU¡»‹wJ” v‹W brh‹dh®.
k‰W« “jruj‹ v¥go¥g£lt‹” v‹W nf£f âU.eha¡f®,
“jruj‹ jd¡F gy bg©fŸ ïUªJ« kWgoí« ifnfÆia
f£o¡ bfhŸs Mir¥g£lnghJ ifnfÆÆ‹ jf¥gdhuh»a nffa
k‹d‹ jrujid¥ gh®¤J, cd¡F V‰fdnt gy bg©fŸ ïU¥gjhš
kWgoí« bg© bfhL¡f Koahbj‹W« m¥go¡ f£lhakhf
nt©Lbk‹whš v‹ bg© tƉ¿š ãw¡F« FHªij¡F g£l«
Fo muR - 1929 ( 1) 46
bfhL¥gjhŒ r¤âa« brŒa nt©L« v‹W« Ãgªjid nf£f,
mj‰F jruj‹ f£L¥g£L cWâ T¿ ifnfÆia kzªJ ifnfÆ
tƉ¿š ãwªj FHªij¡F g£l« bfhL¡fhkY«, mj‰F¤ j¡f
rkhjhdkhtJ gujD¡nfh ifnfá¡nfh brhšyhkY«, guj‹ CÇš
ïšyhjnghJ uhkD¡F g£lhãnõf« brŒa ârƤjJ«, uhkD«
ïªj Éõa§fis¤ bjǪâUªJ« j‹ jf¥gdhU¡F Ãaha¤ij
vL¤J¢ brhšÈ nah¡»akhŒ elªJ bfhŸS«go brŒahkY«,
g£l« f£o¡ bfhŸs r«kâ¤jJkhd fhÇa§fshš ït®fŸ ïUtiu
í« mnah¡»a®fŸ v‹W brhšyhÉ£lhY« nah¡»a®fŸ v‹W
brhšy KoahJ v‹W« brh‹dh®. clnd mªj g£il ehk¡fhu®.
‘ïªj Éõa« c§fS¡F v¥go¤ bjÇí«’ v‹W nf£lh®. âU.
eha¡f®.
thšÛ» uhkhaz¤âš MuÂa fh©l¤âš uhknd gujD¡F¢
brhšY»‹wjhfî« thšÛ» brh‹djhf thšÛ» uhkhaz¤âš
ïU¡»‹wJ v‹W« brh‹dh®. clnd mªj nfŸÉ nf£lt®,
‘Mu©afh©l«’ v‹gij¡ F¿¤J¡ bfh©lh®. g£il ehk¡fhu®.
Ú§fŸ V‹ uhk‹ v‹»‹w bga® it¤J¡ bfh©O®fŸ v‹W nf£lh®.
âU.eha¡f® “uhk‹ v‹»‹w bga® uhkhaz uhkD¡F
kh¤âu« brhªjkšy v‹W« uhkDila bg‰nwh®fS¡F j«
kfD¡F uhk‹ v‹»‹w bga® it¡f v›tsî Rjªâu« c©nlh
m›tsî Rjªâu« jdJ bg‰nwh®fS¡F c©bl‹W« uhk‹
v‹whš Ä¡f mHfhdt‹ v‹Wjh‹ m®¤j« brŒa¥gL»‹wJ
v‹W« jh‹ uhkidÉl mHfhdt‹ v‹W v‹ bg‰nwh®fS¡F
njh‹¿ajhš mªj uhkD¡F« nkyhf v‹id¡ fUâ uhkrhÄ
(mjhtJ uhkD¡F¢ rhÄ) v‹W bga® it¤âU¡»wh®fŸ v‹W«
mij kW¡f nt©oa mtáa« vd¡F x‹W« njh‹wÉšiy.”
v‹W« brh‹dh®. clnd všnyhU« if j£o áǤjh®fŸ.
âU.eha¡f® kWgoí« T£l¤ij¥ gh®¤J f©o¤J všnyhU«
mikâahÆU¡f nt©L« v‹W« ahU« ahiuí« gÇfhr« brŒa¡
Tlhbj‹W« nfŸÉ nf£f tU»‹wt®fis mDkâ¡f nt©L«
v‹W« mt®fis m‹ghŒ el¤j nt©L« v‹W« mt®fŸ vªj
v©z¤â‹ ÛJ nf£lhY« mij eh« ešy v©zkhfnt fUâ
ešyÉjkhŒ cgnah»¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹W« brh‹dh®.
clnd T£l¤âš xUt‹ beh©o¡ bfh©L tªJ “ïJjh‹
m‹ngh! ï¥go v‹id mo¡fyhkh? ïJ Ãahakh” v‹W nf£lh®.
mj‰F âU. eha¡f® “Ú§fŸ mog£lj‰F eh‹ tUªJ »‹nw‹
v‹W« mo¤jt®fisí« eh‹ f©o¡»‹nw‹ v‹W« mog£ljhf
jaî brŒJ ïÅnkš btËÆš brhšÈ¡ bfhŸshÔ®fŸ” v‹W«
47 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
brh‹dh®. kWgoí« mt® j‹Dila if¤joia ahnuh ão§»¡
bfh©L nghŒÉ£ljhfî« brh‹dh®.
âU.eha¡f®, mt® if ãu«ig vL¤jt®fŸ bfhL¤J Él
nt©Lbk‹W brh‹dh®. ïªj eg®jh‹ K‹ brh‹d g¤âÇif
Ã%gÇ‹ ö©Ljyhš r¤j« ngh£lt® v‹W bjÇatªjJ.
F¿¥ò: 05.01.1929 M« ehŸ ntÿ® nfh£il ikjhd¤âš
br§Fªj® r_f kfhehL
tlM®¡fhL Íšyh gh®¥gdušyhj thÈg® kfhehL Ãfœ¢áia K‹Å£L bghU£fh£á âw¥ò
eilbg‰w bghJ¡T£l¤âš M‰¿a ciu.
Fo muR - brh‰bghÊî - 20.01.1929
m‹òŸs rnfhju®fns!
ï‹W bj‹Åªâa br§Fªj® KjyhtJ r_f kfheh£o‹
rh®ghf V‰ghL brŒa¥g£l ï¥bghUŸ fh£á rhiyia¤ âwªJ
it¡F« bgUikia vd¡F mˤjj‰fhf v‹ kd¥ó®tkhd
e‹¿a¿jiy bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nw‹. btF brh‰g fhy
K‹d¿É¥ãš V‰ghL brŒa¥g£l bghU£ fh£áahdhY«, ïâš
Vuhskhd rhkh‹fŸ fh£á¡F tªJ FɪâU¥gJ ngh‰w¤j¡fjhF«.
bghUŸ fh£áfŸ v‹gd k¡fË‹ K‹nd‰w¤â‰FÇa
rhjdkhF«. Éahghu«, if¤bjhÊš, á¡fd« M»aitfË‹
K‹nd‰w« bgÇJ« bghUŸfh£áÆdhnyna V‰gL«. x›bthU
eh£lhUilaî« if¤bjhÊš, bghUŸ tuî, kndhght«, bjhÊš
âw«, brŒí« khâÇ M»aitfŸ bjÇaî« k‰wt®fŸ mij¥
ã‹g‰wî« ï‹D« ï«khâÇ v¤jidnah Éõa§fS¡F
ï¥bghUŸ fh£áfŸ ga‹gL»‹wd.
v›tsnth if¤ bjhÊšfS¡F ekJ ehL Äf¥ gHik
ahdJ« bga® nghdJkhÆUªjhY«, eh« if¤ bjhÊš KiwÆš xU
á¿J« K‰ngh¡filaÉšiy v‹gij bjÇÉ¥gj‰fhf Ú§fŸ
tU¤j¥gl¡ TlhJ. bghUŸfh£á v‹gJ (ï‹bt‹õ‹) f©L
ão¤jš, nkY« nkY« K‰ngh¡filjš v‹»‹w j¤Jt«
ml§»aJ.
Mdhš ekJ ehL gHikia bf£oahŒ Fu§F¥ ãoahŒ
ão¤J¡ bfh©oU¥gâš cyf¤ânyna ng® nghdJ v‹W brhšy
nt©L«. nkšeh£lh®, mt®fŸ f©Lão¡F« Éõa§fŸ v›tsî
nkyhdjhÆUªjhY« nkY« nkY« mâÈUªJ Ó®âU¤j«
f©Lão¥gânyna ftiy bfhŸSth®fns bahÊa, XŒbtL¤J¡
bfhŸs r«kâ¡fnt kh£lh®fŸ. cjhuzkhf, uÆš t©o, ïu©L
r¡fut©o, nkh£lh®fh®, MfhaÉkhd« M»a thfd r«kªj
khditfŸ x›bthU ehS« òJ¥òJ Ó®âU¤j§fSlnd

Fo muR - 1929 ( 1) 48 49 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

btËtªJ bfh©oU¡»‹wij¥ gh®¡»‹nwh«. ehS¡F ehŸ Éiy ï¤jid fhy« M¢RJ v‹Wjh‹ brhšy nt©o ïU¡»‹wJ. nkY«
Fiwî, bryî RU¡f«, fhy« RU¡f«, rkh‹fŸ bf£o M»a VjhtJ K‰ngh¡filªJ ïU¡»‹nwhkh v‹W gh®¤jhš eh« v¥go
JiwfËš MuhŒ¢á brŒJ bfh©nl ïU¡»‹wh®fŸ. ïJnghynt tªnjh«? ekJ Mâ bgUik v‹d? v‹gij¥ g‰¿a MuhŒ¢áÆš
x›bthU JiwÆY« m‰òj§fis¡ f©L ão¤J¡ bfh©nl ftiy brY¤j¤j¡f Ãiyikia milªJ f©Lão¤J É£nlh«
ïU¡»‹wh®fŸ. ït‰iw¤ jhuhskhŒ j§fŸ ehL KGtJ« gad v‹»‹w rªnjhõªjh‹. vdnt ïJntjh‹ ïªâahÉš cŸs
ilí«go gu¥ã¡ bfh©nl tU»‹wh®fŸ. x›bthU bjhʉ x›bthU r_f¤âDilaî«, r_f kfheh£oDilaî«, flikahŒ
rhiy¡fhuU« ÉahghÇí« MuhŒ¢á¡fhfî«, òâaKiwfŸ f©L ïUªJ tU»‹wJ. eh‹ ïJtiu Rkh® ü‰W¡fz¡fhd r_f kfh
ão¥gj‰fhfî«, j§fsJ tU«gofËY«, brh¤J¡fËY« j¡f ehLfŸ gh®¤âU¡»‹nw‹. mnefkhŒ x›bth‹W« j§fŸ Mâ¥
ghf¤ij xJ¡»it¤J tU»‹wh®fŸ. ekJ eh£onyh MuhŒ¢á bgUikia g‰¿¥ ngRtâš ftiy bfh©oU¡f¡ f©nlndaš
v‹gnjh òâa KiwfŸ v‹gnjh k¡fË‹ fhJfS¡F btW¥ghfî«, yhkš ïÅnkš v‹d brŒtJ v‹gij K¡»akhŒ¡ ftÅ¥gij¡
f©fS¡F nehthfî« fUj¥gL»‹wJ. fhzÉšiy. eh£o‹ K‹nd‰wK« j§fŸ r_f K‹nd‰wK«,
j§fŸ ehL MâÆš v¥go ïUªjJ v‹W f©Lão¥gâY«, j§fŸ
rhjhuzkhf e« C®fËYŸs x¤ijkh£L t©o, ïu£il
r_f« MâÆš v¥go ïUªjJ v‹W f©Lão¥gâY« xUá¿J«
kh£L t©ofis vL¤J¡ bfh©lhš vd¡F¤ bjÇa 40, 50 tUõ
ml§» ïU¡fÉšiy v‹gJ vdJ mã¥ãuha«. ï«khâÇ bghUŸ
fhykhf, ïnj khâÇahf¤jh‹ ïU¡»‹wJ. t©o¡FŸ c£fh®ªJ xU
fh£áfS«, üjd bjhÊš KiwfS«, r_f k¡fŸ midtU«
g¤J ikš ãuahz« brŒJÉ£lhš ïL¥ò xoªJÉL«, KJF
Fiwªj fZl¤âš jhuhskhŒ ešy étd¤â‰F V‰w kh®¡f«
tisªJÉL«, clštÈ Ã‰f xU thukhF«. bf®¥g ÞâßahÆ
V‰gL¤â¡ bfhŸStj‰F« khd¤Jl‹ mjhtJ étd¤J¡fhf
Uªjhš t©oÆnyna ãurtkh»ÉL«. ïJ 80 mšyJ 100, 200
cÆ®thœtj‰fhf khd¤ijí« kd¢rh£áiaí« g¿bfhL¡fhkš
tUõ« v‹W Tl¢ brhšyyh«. ïJtiuÆš xU fLfsîTl mit
kÅj¤ j‹iknahL thG« Ãiyik c©lh¡»¡ bfhŸtj‰F«
fŸ K‹nd‰wkilªâU¥gjhŒ¢ brhšy KoahJ. gz¡fhu®fsh
j‰fhy« ekJ eh£o‹ K‰ngh¡F¡F« tÊfh£oahF«. Mjyhš ïªj
ÆUªjhš btŸËÆš Ef¤jo ngh£L j§f¤âš ó©f£o ïu©L
ïufáa¤ij cz®ªJ ï¢br§Fªj r§f¤ jiyt®fŸ ï«kfh
itunkh br«ngh òij¤J É£lhš, mJnt Énrõ t©oahf
eh£Ll‹ xU bghUŸfh£á V‰ghL brŒjJ Äfî« m¿îilikí«
kâ¡f¥gL»‹wJ. ï«khâÇna üš ü‰gâY§Tl Rkh® 100, 200
bghU¤jkhdJkhF« v‹W brhšÈ eh‹ mt®fis¥ ghuh£LtJl‹
tUõ§fS¡F K‹ brŒj uh£od« vnjh mJjh‹ ï‹W«
ïij¤ âwªJ it¡F« bfsut¤ij vd¡F¡ bfhL¤jj‰fhf kWgo
óÍ¡f¥gL»‹wJ. 200 tUõ¤â‰F K‹ xU ehis¡F g¤J %ghŒ
í« xUKiw vdJ e‹¿ m¿jiy bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nw‹.
vil gŠR ü‰W, K¡fhš mzh mšyJ xU mzh TÈ bg‰¿Uªjhš
ï‹iw¡F« 9 mšyJ 10 %ghŒ vil gŠRjh‹ ü‰W 8 mšyJ 9 fhR F¿¥ò : 19 , 20-01-1929 eh£fËš <nuh£oš eilbg‰w bj‹Åªâa
TÈ jh‹ th§f nt©L«. ïªj Kiwia¢ r‰W« kh‰whkš, Fu§F¥ br§Fªj® KjyhtJ - r_f kheh£L - bghU£fh£áia âwªJ it¤J ciu.
ãothjkhŒ ão¤J¡ bfh©oU¥gJ jh‹ ï¥nghJ ekJ K‹nd‰w FomuR - brh‰bghÊî - 20.01.1929
ntiy, ÉLjiy ntiy, ViHfis¡ fh¥gh‰W« ntiy v‹W
kâ¡f¥gL»‹wJ.
ï‹D« berî¤ JiwÆY« ïJnghynt ekJ eh£oš bgU«
ghY« 100 tUõ¤J¡F K‹ ïUªj Kiwfnsjh‹ ifahs¥g£L
tU»‹wd. bghJÉš bfhŠrK« khWjš ïšiy. bj‹ÅªâahÉš
cŸs br§Fªj r_f« xU kâ¡f¤jFªj #dr§»ia cilajhf
ïUªJ« ï›tsî ngU¡F« 100-¡F 99 ngU¡F nkyhf berî¤
bjhÊyhf ïUªJ«, ïJtiuÆš ï¢r_f« v›tsî K‹nd‰w
kilªâU¡»‹wJ v‹W gh®¤jhš, br§Fªj®fŸ v‹gt®fŸ ah®,
ekJ #d¤ bjhif v‹d v‹»‹w Éõa« bjǪJ bfhŸsnt

Fo muR - 1929 ( 1) 50 51 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


òJ¢nrÇ - bghJ¡T£l¢ brh‰bghÊî
bgUikÄ¡f m¡»uhrdhâgâ mt®fns! bgÇnah®fns!
ï¥bghJ¡ T£lkhdJ, ï¥ãuhŠR njr¤âš ï›tsî áw¥òlD«
Ka‰áílD« TLbk‹W eh‹ vâ®gh®¡fnt ïšiy. ï§F ToíŸs
c§fË‹ óuz k»œ¢á¡ F¿¥ig¥ gh®¡F«nghJ«, vd¡F¡
bfhL¤j tunt‰ò¥ g¤âu¤âš F¿¥ã£oU¥gitfis¥ gh®¡F«
nghJ«, c§fŸ bgUKa‰á e‹F bjÇ»‹wJ. Ú§fŸ vd¡F¡
bfhL¤j g¤âu¤âš áw¥ã¤J¡ TW« th®¤ijfS¡F eh‹ jFâíil
atdšy v‹nw eh‹ Ãid¡»‹nw‹. Mdhš v‹Dila neh¡f¤
ijí« vdJ ntiyÆ‹ ngh¡ifí« ïa¡f c©ikiaí« bjǪJ
bfh©LŸs c§fŸ flik¡F« tªjd« mË¡»‹nw‹.
ekJ ïa¡f vâÇfshš flîŸ Jnuh», ãuhkz Jnuh», kj¤
Jnuh», rka¤Jnuh», ehÞâf‹ v‹gd ngh‹w ó¢rh©ofshš
gaKW¤J« KJbfY«ò xoªj thŒntjhªj Óy®fŸ brŒí«
Nœ¢áfis¥ bghU£gL¤jhÔ®fŸ! v‹id¥ bghU¤jk£oš eh‹ xU
ehÞâf‹ mJî« e‹whŒ bfhG¤j ehÞâf‹ v‹W« x¥ò¡
bfh©nljh‹ ï§FTl ehÞâf¥ ãu¢rhu« brŒa tªâU¡»‹nw‹.
k‰wt®fS« eh‹ T¿a ehÞâf¤â‹ bghUis e‹Fz®ªjhš
všnyhU« ehÞâf‹ v‹W brhšÈ¡ bfhŸsntjh‹ ãÇa¥gLth®
fŸ. ehÞâf‹ v‹whš Mg¤jhd mU¤j« x‹W« ïšiy. vt‹
gh®¥gd kj¤ij x¥ò¡ bfhŸStâšiynah vt‹ gh®¥gd®fŸ
j§fŸ tƉW¥ ãiH¥ò¡fhf c©lh¡»É£l flîŸfisí«, mit
fË‹ bg©LãŸisfisí«, mitfË‹ 4 if 2 bg©lh£o 1000
it¥gh£o v‹gitfisí«, m¡flîŸfŸ brŒj bfhiy,bfhŸis,
Égrhu«, bfhLik, Vkh‰w«, Nœ¢á M»a ïÊ j‹ikfisí«, vt‹
x¥ò¡bfhŸStâšiynah, ï«khâÇ flîS¡F, brŒj brŒí«
c¤rt«, ói#, mãnõf«, nfhÆš f£Ljš, rkhjhuid brŒjš
ntjgŸË¡Tl« it¤jš M»a tÊfËš gz¤ij vt‹ ghHh¡f
r«kâ¥gâšiynah, vt‹ gh®¥gh‹ ãiH¡f m®¤j k‰w _l¢
rl§Ffis brŒtâšiynah, vt‹ ïitfS¡F Mjhu khd ntj
òuhz rh°âu§fis x¥ò¡ bfhŸtâšiynah mt‹ jh‹ ehÞâf‹.
m¥go¥g£lt‹ eh¡if mW¡f nt©L« v‹W vGâit¤J
Fo muR - 1929 ( 1) 52
mªj¥go gh®¥gd®fŸ ãurhuK« brŒJ tU»‹ wh®fŸ. Mdhš
ešy fhykhŒ, m¥gh®¥gd moik uh{a§fshd uhk, »UZz
KjÈa uh{a§fŸ ïšyhkÈU¥gjhš j¥ã ïU¡ »‹nwh«. Mjyhš
ehÞâf¥ ó¢rh©o¡F¥ ga¥glhkš x›bthU tU« j§fis
ehÞâf®fŸ v‹W ijÇakhŒ¢ brhšÈ¡ bfhŸs nt©L«. brhšÈ¡
bfhŸStJ kh¤âukšyhkš kdâY« c©ik ahd cWâ bfh©l
ehÞâfdhŒ ïU¥gnjhL, bfhŸiffËY«, mDZlhd§fËY«
ešy gÇR¤jkhd cŸS« òwK« x¤j ehÞâfdhŒ ïU¡f nt©L«.
ntW ahuhtJ ehÞâf® v‹»‹w gj¤ â‰F flîŸ ïšiy v‹»‹w
m®¤j« brhšy tUth®fshdhš mj‰F« Ú§fŸ ga¥glhÔ®fŸ.
Vbd‹whš mt®fŸ brhšY« flîis KjyhtJ xU kÅj‹
ïšiy v‹W brhšynt KoahJ. m¥go VjhtJ brhšy ne®ªjhY«
mjdhš flîŸ ïšyhkY« nghŒÉlhJ, m‹¿í« mªj¡
flîS¡fhf ï«khâÇ MrhÄfŸ t¡Ñyhfî« ïUªJ mªj¡
flîŸfis¡ fh¥gh‰wî« nt©oaâšiy. flîis¡ f©Lão¡f
mf¢rh‹W òw¢rh‹W nt©lh«. ahuhtJ xUt‹ c§fis tªJ,
‘v‹d¥gh, flîŸ ïšiy v‹W brh‹dhah’ v‹W nf£lhš, mt‹
xU _ldhfnth mšyJ mnah¡»adhf nthjh‹ ïU¡f nt©L«.
Mjyhš m¥go¥g£ltid¥ g‰¿ Ú§fŸ ftiy¥glhÔ®fŸ. m‹¿
í« m¥go¥g£l eg®fis âU¥â brŒa¡ ftiy¥glhÔ®fŸ.
bghJthf, Ú§fŸ c§fŸ kdâš c§fŸ gF¤j¿É‹ MuhŒ¢
á¡F vJ rÇ v‹W gL»‹wnjh mij e«ò§fŸ. xG¡f¤ij¡ fil
ãoí§fŸ! xG¡f¤â‹ rhu« xU kÅj‹ k‰w kÅjD¡F Ãaha«
v‹»w KiwÆš J‹g¤ij, ÉisÉ¡fhkš ïU¥gJ; ét‹fËl¤âš
m‹ò, ïu¡f«, fhU©a«, cgfhu«, r¤âa« KjÈa Fz§fnshL
elªJ bfhŸtJ; ï›tsî ïUªjhš nghJ«! ïªj¡ Fz¥go x›
bthU kÅjD« elªJ bfh©lhš ïj‰F všyh gyD« k‰W« v‹d
v‹d gjÉ c©nlh m›tsî« »il¤J¤ ÔU«. Ú§fŸ vâ®gh®¤j
gona Ú§fŸ Vkh‰wkilahkš mt®fS« (ca®âU. f©z¥g®,
bj©lghÂ) tªJÉ£lh®fŸ. mt®fS« ngr nt©oÆU¥gjhš
thÈg®fis k£L« Û©L« t‰òW¤â ekJ ïa¡fnk, RakÇahij
na njrÉLjiy, k¡fŸ ÉLjiy v‹gij Phgf¤âÈW¤â¤
bjh©L M‰w nt©L« v‹W nf£L¡ bfhŸ»nw‹. F‰wÄUªjhš
jŸËÉL§fŸ m¿î¡F¢ rÇ v‹W g£lhš brŒifÆš ã‹g‰¿
el¡f K‰gL§fŸ. c§fshš KoahÉoš K‹tU« thÈg®fË‹
C¡f¤ij¤ jL¥gJ TlhJ.
F¿¥ò : 21-01-1929 M« ehŸ òJ¢nrÇÆš eilbg‰w bghJ¡T£l¢
brh‰bghÊî . Fo muR - brh‰bghÊî- 27.01.1929
53 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 òJ¢nrÇÆš
RakÇahij »Uf¥ ãuntr«
rnfhju®fns! bgÇnah®fns!
ï¥òJit K¤âahš ng£ilÆYŸs ca®âU. ». ïuh#
nfhghš br£oah® mt®fË‹ miH¥ò¡F ïz§» ï¥òJkid
âw¥ò ÉHhɉF tUtj‰F x¥ò¡ bfh©nl‹. ï¥ãuhŠR njr¤
âYŸs Ú§fŸ v‹ ntiyÆ‹ mtáa¤ij e‹Fz®ªJ ã‹g‰¿
MjǤJ brŒifÆY« brŒJ fh£l K‹ tªjJ g‰¿ k»œ»nw‹.
âU.».ïuh#nfhghš br£oah® mt®fË‹ òJkid âw¥ãš fyªJ
bfhŸs tªj bgÇah®fsh»a jh§fŸ vd¡F ï¤jifa rªj®¥g¤ij¡
bfhL¤jj‰F c§fŸ midt®¡F« vdJ e‹¿íilaJ. ï‹W khiy
el¡F« bghJ¡ T£l¤âš ekJ RakÇahij ïa¡f« v‹gJ g‰¿
ÉtukhŒ ngR»‹nw‹.
F¿¥ò : 21-01-1929 â§fŸ fhiy âU.».ïuh#nfhghš br£oah® òJit
K¤âahš ng£il òJkid âw¥ò ÉHh¢ brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî- 27.01.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 54
bj‹Åªâa br§Fªj® kfhehL
bj‹Åªâa br§Fªj® KjyhtJ kfhehL <nuh£oš ï«khj«
19, 20-ª njâfËš btF áw¥ghŒ elªnj¿aJ. mnjhL Tlnt t®¤jf
kfhehL« thÈg kfhehL« elªnj¿ ïU¡»‹wd. nkšf©l
kfhehLfis¤ âwªJ it¤j fdth‹fS« kfheh£L tunt‰ò¡
fÄ£o m¡»uhrd®fS« kfhehLfË‹ jiyt®fS« brŒj brh‰
bghÊîfŸ Ú©l Éahr§fŸ Mdjhš mt‰iw¡ ‘Fo muá’š ãuR
Ç¥gJ rh¤âak‰wjhŒ ïUªjjhš ãuRÇ¡f KoaÉšiy, v‹whY«
kfheh£L¡bfhoia ca®¤âa fhŠÓòu« khÍnr®bk‹. âU. k.j.
rhÄehj KjÈah® mt®fsJ cgªahr« br§Fªj r_f¤â‹ bgUik
ia vL¤J¡fh£L« KiwÆš fªj òuhz¤âš cŸs KUf‹ c‰gt¡
fijahfnt ïUªjJ. kfheh£il¤ âwªJ it¤j âU.âth‹ gfö®
v«. »UZz‹ eha® mt®fŸ brh‰bghÊÉš ÉtrhaK« if¤
bjhÊY« eh£L¡F K¡»abk‹W brhšÈ “if¤ bjhÊiy É®¤â
brŒa nt©L«, cyf Éahghu ghiõah»a M§»y¤ij É®¤â
brŒa nt©L«, bg©fS¡F¢ Rjªâu« bfhL¡f nt©L«. br§Fªj
thÈg®fŸ btËehLfS¡F¢ br‹W berî r«kªjkhd bjhÊš f‰f
nt©L«” v‹W« ïJ Éõa¤âš mãÉ®¤â kªâÇ fd« nrJ
u¤âdkŒaÇl« jh« ágh®R brŒtjhfî« brh‹dJ Äfî« F¿¥
ãl¤j¡fJ« e‹¿ brY¤j¤ j¡fJkhF«.
tunt‰ò m¡»uhrd® âU.É.vÞ.br§nfh£ilah mt®fË‹
tunt‰ò cg‹ahr« Äf Ú©L ïUªjâš òuhz¡ fijfS«,
g©il¥ bgUikfS« br§Fªj® ãÇîfS« áy ghf¤ij M¡»u
ĤJ¡ bfh©lhY« x‰Wik, fšÉ, if¤bjhÊš, Éahghu«, T£Lwî
Kiw KjÈa K¡»a Éõa§fis¥ g‰¿ bjËthŒ vL¤J¡ T¿
t‰òW¤â ïU¥gJ bk¢r¤j¡fjhF«.
T£Lwî gh§» Éõa¤ij¥ g‰¿ mt® brhšÈ ïU¡F«
Éõa« všyht‰¿Y« K¡»akhdJ v‹gnjhL m¢r_f¥ ãuKf®
fŸ clnd mKY¡F¡ bfh©L tu nt©oa fhÇa« v‹W« fUj¡
ToajhF«.
kfheh£L¤ jiyt® òJit âU. v.É.K¤ijah KjÈah®
mt®fŸ jiyik¥ ngUiu ÄfÄf¥ ngh‰w¤j¡fjhF«. g©il¥
55 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
bgUikia¢ brhšÈ k»œtnjh, òuhz¡ F¥ig¡ fijia¢ brhšÈ fZleZl¥gL¤âdhš m¥go¥g£l flîŸ flîshfh bj‹W«
bgUik bfhŸStnjh xU á¿J« mâš ïšiy. mt® T¿at‰WŸ nfhÉÈÈU¡F« flîS¡bf‹W brŒí« fhÇa§fŸ ahbjhU
K¡»akhf “cyf¤âš ï¥nghJ njh‹¿ ÉF« ca® ïa¡f¤âš gyidí« bfhlhJ v‹W« fZl¥gL« kÅj®fis flîshf
xG¡f ïa¡f¤âš nruhjt®fŸ jhœtilªJ ÉLth®fŸ. xG¡f« Ãid¤J mt®fS¡F nt©oaJ brŒtnj e‹ik v‹W«
F‹¿, ntõ« ÄFªjjhnyna, Fy« jhœªjJ, ïªj¤ jhœªj Ãiy¡F gyJiwfËY« c©ikia¤ ijÇakhŒ vL¤J¢ brhšÈ ïU¡»wh®.
k¡fŸ tu ne®ªjJ v‹W« brhšÈ “m¥ng®¥g£l ca® ïa¡f«
mL¤jh‰ nghš, t®¤jf kfheh£o‹ tunt‰ò¤ jiyt®.
eilbgw¤ jil brŒahkš ïU¥gnj xG¡f¤â‹ flik”. v‹W«
âU¢br§nfhL âU. fªj¥g KjÈah® mt®fË‹ tunt‰ò
btW« Mrhu§fshš f£L©L ÉgJ kÅj¤j‹ik mšy v‹W«
cg‹ahr¤âš, m¢r_f¤jhU¡F kh¤âukšyhkš bghJthf ïªâa
c©ikia kiw¤J ÉF« ïUis¥ ngh¡f nt©L« v‹W«
t®¤jf¤â‰nf K¡»akhd gy nahridfŸ F¿¥ãl¥g£oU¡
c©ikahd gÇR¤j¤ij kwªJÉ£L btW« gH¡f« tH¡f«
»‹wJ. T£Lwî¤ JiwÆš Éahghu¤ij bgU¡f¥ gytÊfS«
v‹»‹w _le«ã¡ifÆš ÉGªJ cHY»‹nwh« v‹W«, br§Fªj
brhšy¥g£oU¥gJ F¿¥ãl¤j¡fJ. br§Fªj r_f¤â‰bf‹W xU
k¡fËil áy cÆu‰w Mrhu§fŸ c©L v‹W« ïªj¡ Fy
jÅ T£Lwî ïyh¡fh V‰gL¤j nt©L« v‹W F¿¥ãl¥g£o
Mrhu§fËnyna ãw® VsdK« mtkâ¥ò« brŒ»wh®fŸ v‹W«,
U¥gij eh« kdjhu MjÇ¥gnjhL mij murh§f¤jhU« ftÅ¡f
xU Fy¤jt®fis m¢rh®ghsÇl« guÉ ïU¡F« Ôa bthG¡f§
ÉU«ò»‹nwh«.
fns jhœ¤J»‹wd v‹W« k‰W« ãŸisfis msî¡F Û¿¥ bg‰W
ÉLtâš cŸs fZl§fisí« vL¤J¢ brhšÈ ãŸis¥ ng‰iw¡ t®¤jf kfheh£L¤ jiyt® âUths®. bj‹fhá g.F.MWKf
f£L¥gL¤j nt©L« v‹W«, KjÈah® mt®fŸ jiyikíiuÆš t®¤jf®fS¡F áy bghU¤j
khd nahridfŸ fhz¥gL»‹wJl‹, berî¤ bjhÊš eá¤J¥
c©ikÆ‹ ã‹ br‹whš, nghÈ¢rhâah® c©ik¢rhâah®
nghtj‰F¡ fhuz« nghâa Câa« ïšyhjJnt v‹W«, ãŸis
v‹»‹w r©ilfŸ ÃfHh v‹W«, ãwœ¢áahd tÊÆš tªjt®fŸ,
fS¡F giHaKiw berî¤ bjhÊiy¡ f‰ã¥gJ gad‰wbj‹W«
jh§fŸ ne®tÊÆš tªjt®fŸ v‹W rhâ¡f kh£lh®fŸ v‹W«,
òâa Kiwfis¡ f‰ã¡f nt©L« v‹W« fhz¥gLtnjhL,
j§fŸ tÊ ahjhÆD« j§fËilna ešbyhG¡f¤ij mik¤J¡
filáahf jdtªj®fS« rªjâ ïšyhjt®fS« ÉahghÇfS«
bfhŸtnj K‹nd‰w¤â‹ Kj‰go v‹W«, cyf¥ ngh¡ifí« ca®
nfhÆš KjÈa j®k§fS¡F«, kWãw¥ãš ga‹jUtjhŒ¢ brhšy¥
ïa¡f¤ijí« xG¡f¤â‹ c©ikiaí«, mj‹ mik¥igí«
gL« fhÇa§fS¡F« áy fhy¤â‰fhtJ bryî brŒí« bghUŸfis
e‹whŒ m¿ªJ bfh©lhšjh‹ e«ÄilÆš cŸs bfhoa Mrhu§
ÃW¤â ï«ik thœ¡ifÆš e« K‹nd‰w¤â‰fhf tH§» tªjhš
fŸ bjhiyí« v‹W«, fšÉ Éõa¤âš nkšf©l xG¡f¤â‰F¤
mijÉl bgU«ò©Âa¤ij milth®fŸ v‹gâš rªnjfÄšiy
Jiz ÉF« fšÉna nt©Lkšyhkš, xG¡fk‰w fšÉ nt©lh«
v‹W brh‹dnjhL ü‰wh©LfS¡F K‹brŒJ tªj KiwÆnyna
v‹W«, bg©fŸ Éõa¤âš v§nf bg©fŸ K‹nd‰wkila
bjhÊšfis¢ brŒa¡ TlhJ. eådkhdJ« mâf Câa« jUtJ
Éšiynah m¡Fy¤jt®fŸ jhœªj Fy¤jt®fŸ Mf ïU¥gh®fŸ
khd j¿fisí« mtáakhd ïaªâu§fisí« bfh©L m¥ngh
v‹W«, xG¡f« v‹gJ M©bg© ïU ghyhU¡F« rk« v‹W«
ij¡f¥nghJ òJkhâÇahd fhÇa§fis¢ brŒa nt©Lbk‹W
rÇgFâahd bg©k¡fis¢ nr®¡fhkš M© k¡fŸ kh¤âu« jkJ
brh‹ditfŸ br§Fªj r_f¤jhU« ïju r_f¤ jhU« ÄFâí«
#hâia K‹D¡F¡ bfh©Ltu Ka‰á¥gJ fhÈšyhkš el¡f
ftÅ¡f¤ j¡fJ v‹ngh«.
Mir¥gLtJ ngh‹wJ v‹W«, bjhÊiy¥ g‰¿¢ brhšY«nghJ
bjhÊš brŒth®fS¡F ehzaK« e«ã¡ifí« ïU¡f nt©L« thÈg® kfhehL
v‹W« njf¥ãuahir bfhŠrkhdJ« TÈ mâf« »il¡f¡ ãwF Toa thÈg kfheh£L tunt‰ò m¡»uhrd® âU.v‹.v«.
ToaJkhd bjhÊšfŸ eilbgw nt©L bk‹W«, kjÉõa¤âš õ©KfRªjuKjÈah® tunt‰ò cg‹ahr¤â‹ Mu«g¤ânyna Ra
nfhÆš f£LtâY« c¤rt§fŸ brŒtâY«, bghUŸfŸ bryth kÇahij cz®¢áiaí« r_fÓ®âU¤j¤ijí« k¡fË‹ ÉLjiy¡F
»‹wd bt‹W« ïjdhš v‹d ga‹ v‹W«, j‰òfœ¢á j‰ Mjhukhf vL¤J¡ fh£oaJl‹ mt‰¿‰F thÈg®fns jFªjt®fŸ
bgUik¡F v‹»‹w m¿ahik ïšyhÉ£lhš ï¢ bryit m¿ v‹W t‰òW¤â ïU¥gJ eh£o‹ c©ik Ãiyia e‹whŒ cz®ªJ
thËfŸ brŒakh£lh®fŸ v‹W«, m¥go VjhtJ flîŸ

Fo muR - 1929 ( 1) 56 57 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

T¿ajhF«. m‹¿í« Éthjkhd muáaš JiwÆš ïw§» FH¥g«
Kjyhd ÔatÊÆÈG¡f¥g£L nguhg¤ij Éisɤ J¡ bfhŸtJ
ïisPÇa¡f¤â‰F¢ á¿J« V‰fhJ v‹W F¿¥ã£o U¥gJ ekJ
eh£oYŸs x›bthU thÈgU« fU¤âš ïU¤â it¡f nt©oa
bgh‹ngh‹w thrfkhF«.
r_f rkurÄšiyahÆ‹ eh« ÉLjiyia¥ bgw ïayhJ;
bg‰whY« Ãiy¡fhJ v‹gJ fšÈ‹ nkbyGâ it¡f nt©oa
brhšyhF«. K‹nd‰w¤â‰F¤ jilahíŸs vijí« xÊ¡f
nt©L«. ï¤JiwÆš tajhd bgÇnah®fË‹ kdÞjhg¤ij
y£áa« brŒa¡ Tlhbj‹W«, bg© fšÉ, Éjth Éthf« KjÈa
itfis¤ jhuhs neh¡f¤Jl‹ tÈíW¤â, M©fŸ x‹W¡F
nk‰g£l Éthf§fŸ brŒJ bfh©L bg©fS¡F Éjth Éthf¤
ij¡ Tl mDkâ¡f MnBã¥gJ bgÇa ghjfkhd brayhF« v‹W
brhšÈÆU¥gJ«, xG¡f«, njf¥ gƉá M»aitfis tÈíW¤â
ïU¥gJ« thÈg®fS¡F j¡f cgnjrkhF«.
kfheh£L¤ jiyt® âUths® Foah¤j« kh.bt. Õkuh#
KjÈah® mt®fsJ jiyik¥ ngUiuÆš r_f ïa¡f§fË‹
mtáa¤ijí« r_f Ó®nf£o‰F¡ fhuz« #hâ ɤâahr¤ij kj¤
njhL« flînshL« ïiz¤âU¥gnj ba‹gijí«, rkcÇikí«
rkrªj®¥gKÄšyhj ehL ÉLjiyailahJ v‹gijí«
K‹nd‰wkilªJ Kj‰goÆÈU¡F« gh®¥gd®fns, ãuhkzrig
T£L«nghJ eh« ekJ r_f rig T£o rk¤Jt¤â‰F¥ nghuhLtJ
F‰wkšy v‹W«, JU¡», M¥fh‹, UÎah, irdh, #¥gh‹ KjÈa
njr§fŸ ÉLjiy bg‰wij¡ ftÅ¡F«go¡F« F¿¥ã£oU¥
gJl‹ bghUŸ m¿ahJ njthu« go¤J Éóâ, U¤âuh¡fkÂtJ«
moah®fŸ rǤâuK« flîŸ âUÉisahliyí« go¥gJ« ghl«
g©QtJ«, fyhrhiy g£l« bgWtJ« kjK« fšÉíkh»ÉlhJ
v‹W«, cyf mDgtnk rÇahd fšÉahF« v‹W«, òuhz¥
bgUik nghjhbj‹W«, Ra MuhŒ¢á¡F kâ¥ò bfhL¡f nt©L
bk‹W«, F¿¥ã£LÉ£L if¤bjhÊš Éõa¤âš ïaªâu§fnshL
ngh£onghl nt©oa ï¡fhy¥ ngh¡»š gy ü‰wh©LfS¡F K‹
ïUªj Ãiy¡F¥ nghf nt©L bk‹gJ ehL ì¤J¥ nghtj‰F
fhuzkhFbk‹W« btW« berî¤ bjhÊny Fyj®k« v‹W v©Â
ïUªjnj ekJ tWik¡F¡ fhuzbk‹W«, x›bthUtU« j§fshš
Toa všyh jFâahd bjhÊiyí« brŒa Kªj nt©L« v‹W«
F¿¥ã£oU¥gJl‹ nfhÉš, c¤rt§fS¡F bghUŸ bryÉLtJ
g‰¿í«, nfhÉšfËdhš c©lhF« Égßj gy‹fis¥ g‰¿í«, kj
Éõa¤âš Ku£L e«ã¡ifia Élnt©L« v‹W«, ek¡F¥
Fo muR - 1929 ( 1) 58
bghUªjhjJ«, És§fhjJkhd üšfS« ek¡F rÇba‹W mDgt¤
â‰F¤ njh‹whj bfhŸiffS« nt©oaâšiy v‹W« e« k¡f
S¡F FW»a ò¤â c©lhdj‰F ekJ rka¤âš brhšy¥ g£lit
fis r¤âa« v‹W e«ãdnj K¡»a fhuz« v‹W«, bg©fS¡F
rkcÇikí« brh¤JÇikí« nt©Lbk‹W« F¿¥ã£oU¥gJ«
všnyhU« ftŤJ¥ gh®¡f¤j¡fjhF«.
Ô®khd§fis¥ g‰¿a KG¤ jftšfŸ ïJtiu bjÇaÉšiy.
MÆD« TLkhdtiu K‰ngh¡FŸs m¿F¿fns fhz¥gL»‹wd.
kfhehL el¤âa âwikí«, ãuâÃâfŸ KjÈat®fS¡F brŒJ
bfhL¤j rîfÇa§fS« ngh‰w‰FÇanj ahF«. bghJ¡ fhÇajÇá.
âU. o.É. enlrKjÈah® mt®fS« k‰W« cŸq® tháfshd
âU.e.K. õ©KfRªju«, br‹Åa¥g‹, Ûdhø Rªju«, bkh£la¥g
KjÈah®, br§nfh£ilah ãuj®Þ, É.É.á.ãuj®Þ KjÈat®fS«
vL¤J¡ bfh©l Ka‰áfS« kfheh£o‹ ï›tsî bgUik¡F«
fhuzbk‹W brhštJ ÄifahfhJ. MdhY«, òuhz¡ T‰¿‰F
moik¥g£lt®fS« j§fis ca®ªj #hâba‹W Ãid¤J¡
bfh©oU¡F« Mzt¥gh‹ikíilat®fSkhŒ cŸs xU áyU«
j§fŸ kd¥gh‹ikia kh‰¿¡ bfh©L gF¤j¿É‰F kâ¥ò¡
bfhL¡f ïirªJ bjh©lh‰w K‹tªJÉLth®fshdhš br§Fªj
r_f« kh¤âukšy; ï¤njr k¡fŸ všnyhU¡Fnk Rjªâu cz®¢
áí« RakÇahijí« âObu‹W V‰g£LÉL« v‹gâš vŸssî«
rªnjfÄšiy. br§Fªj r_f« xU bgÇa K‰ngh¡FŸs r_fkhd
jhY« j¡f brštªj®fS« C¡fKŸst®fS« jhuhs neh¡fKŸs
t®fS« bghJ¡fhÇa§fS¡F jhuhskhŒ cjt¡ Toat®fS«
v›Éj ïa¡f¤â‰F« jahuhíŸs thÈg®fS« kȪJŸs r_f
khdjhš mJ ãuhkz kfhehL, brsuhZou ãuhkz kfhehL,
ÉÞf®kh ãuhkz kfhehLfŸ ngh‹W #h⥠bgUikia brhšÈ¡
bfh©L k‰wt®fisÉl jh§fŸ ca®ªjt®fŸ v‹»‹w kªâu¤âš
ïšyhkš j‰fhy Ãiy¡nf‰w t©z« eh£o‹ ÉLjiy¡F«
RakÇahij¡F« cjt nt©Lbk‹gnj ekJ mth. Mjyhš,
ït‰iw¥ g‰¿ ï›tsî ÉǤJ ekJ Miriaí« bjÇɤJ¡
bfh©nlh«. mL¤j kfhehL ïJ nghš gâdhÆu¡ fz¡fhd %ghŒ
fis bryî brŒahkY« ïªj kfheh£L¤ Ô®khd§ fisÉl jhuhs
kd¥gh‹ikíl‹ xUgo K‹nd¿í« bt‰¿íl‹ eilbgw
nt©Lbk‹W v⮥gh®¡»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 27.01.1929
59 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

gh®¥gd¥ g£l§fË‹ ïufáa«
- á¤âuò¤âu‹
gh®¥gd¥ òu£LfË‹ ntj«, rhÞâu«, ÞÄUâ, òuhz«
M»aitfËš ÄFâí« bghâªJ »l¥gJ g£l§fns MF«.
mjhtJ njt®, Ru®, mRu®, ÇÎ, KÅ, uhBj®, Mœth®, ehadh®
ngh‹w th®¤ijfnsahF«. ï›th®¤ijfŸ bfh©l g£lKil
at®fŸ jh‹ ï¥nghJ« k¡fSila Úâ¡F« thœ¡if¡F« Mjhu
khditfŸ v‹W vGâ it¤âU¡F« mnef Éõa§fS¡F«
f®¤jh¡fshŒ ïU¡»wh®fŸ. ït®fis¥ g‰¿ VjhtJ F‰w«
brhšYtJ bgU¤j njhõ§fshf¡ f‰ã¡f¥g£L« ïU¡»‹wd.
vdnt ï¥g£l§fŸ ahU¡F vªj rªj®¥g¤âš »il¡»‹wJ v‹W
gh®¤jhš, gh®¥gd®fSila e‹ik¡F MshÆU¡»‹wt®fS¡
bfšyh« rhjhuzkhŒ¡ »il¤J ÉL»‹wJ. mt®fS¡F Énuhj
khŒ ïU¡»‹wt®fS¡F« mRu‹, uhBj‹ v‹»‹w bga®fŸ
»il¤J ÉL»‹wd.
Mdhš ït®fshš ca®ªj g£l§fsh»a njt®, KÅt®, ÇÎ
ngh‹w g£l« bg‰wt®fS¡F« jhœªj g£l§fsh»a uhBj® mRu®
ngh‹w g£l« bg‰wt®fS¡F« VjhtJ ɤâahr« ïU¡»‹wjh
v‹W gh®¤jhš elto¡ifÆš xG¡f¤âš ca®ªj g£l« bg‰wt®
fis Él jhœªj g£l« v‹gij bg‰wt®fns bgÇJ« áwªjt®
fshÆU¡»‹wh®fŸ. Mdhš ca®ªj g£l¤â‰F«, jhœªj g£l¤
â‰F« gh®¥gd®fŸ brhšY« fhuz§fŸ v‹d bt‹whš, njt®
fS¡F ïilôW brŒjt®fŸ ïuhBj®fŸ v‹W« Ru®fS¡F
ïilôW brŒjt®fŸ mRu®fŸ v‹W« brhšy¥ gLtij¤ jÉu
ntW fhuz§fŸ f‰ã¤âU¥gjhf v§F« fhz¡ »il¡fÉšiy.
rÛg fhy¤âš âyfU¡F ÇÎ¥ g£lK« lh¡l® R¥ukÂa
mŒaU¡F Kܪâu® g£lK« muáaš cy»š gh®¥gd®fshš
ïl¥g£lJ. MdhY« ïitfŸ gh®¥gd¢ r£l¥go itÔf cyf¤âš
bršyhjjhf ïU¡fyh«. Mdhš ïªj thu¥g¤âÇifÆš r§fuh¢rhÇ
Mœth® kfhuh#hÉl« mtuJ cly›tsî vil btŸË th§»¡
bfh©L mtU¡F xU uh#ÇÎ¥g£l« mˤâU¥gjhfî« mj‰fhf
Fo muR - 1929 ( 1) 60
kWgoí« Mœth® uh#h xU bgÇa kfhÉZQ ahf« brŒa¥
nghtjhfî«, mj‰F gâdhÆu¡fz¡fhd %ghŒfŸ bryî brŒJ
yB¥ ãuhkz ngh#d« brŒa Mœth® kfhuh#h Ô®khŤ
âU¥gjhfî« btËah» ÆU¡»‹wJ.
ÇÎ v‹gJ bgÇa g£l«. mJ ïªâah KGik¡F« “nkš
nyhf¤â‰F«” “Ñœ nyhf¤â‰F«”Tl gh¤âa¥g£lJ. m¥go¥g£l
g£l« bg‰w Mœth® kfhuh#hit¥ g‰¿ e« eh£L k¡fËš ahU¡fh
tJ VjhtJ bjÇíkh? ÇÎfS¡F¢ brhšy¥gL« bgUikfŸ nghy
Mœth® uh#hÉl« v‹d bgUikfŸ ïU¡»‹wd? mt® ahU¡F
v‹d e‹ik brŒjh®? r§fuh¢rhÇ¡F¥ gz« bfhL¤âU¥gh®.
ïtU¡F¤ j‹dsî vil btŸË bfhL¤âU¥gh®. gh®¥gd®fS¡F
tÆW bto¡f rh¥ghL«, fŠrhî¡F« óuzhâ ny»a¤â‰F«
jhuhskhŒ jBizí« bfhL¤âU¥gh®, ïij¤ jÉu ntW v‹d
brŒjh®?
ïJnghynt bfhŠr fhy¤â‰F K‹ bj‹dh£L r§fuh¢
rhÇfËš xUt® %ghŒ 10000 bg‰W¡ bfh©L xUtU¡F Ô®¤jgâ
v‹w g£l« bfhL¤jhuh«. k‰bwhU eh£L¡ nfh£ilahÇl« 7000
%ghŒ bg‰W¡ bfh©L j®k óõz« v‹W g£l« bfhL¤jhuh«.
kiyahs¤J¥ gh®¥gd®fŸ j§f¤âš khL brŒJ mj‹ tƉ¿š
bfhŠr neu« kiyahs¤J uh#hit ïU¡f¢ brŒJ ãwF mtiu¥
ãuhkzuh¡» É£L j§fkh£il bt£o g§F ngh£L¡ bfhŸS
»wh®fŸ. ãwF uh#h nfhÉY¡FŸS« Él¥gL»‹wh®. gh®¥gd
gªâÆÈUªJ rh¥ãlî« mDkâ¡f¥gL»‹wh®. ïJnghš ï‹dK«
v¤jidnah g£l§fŸ tH§f¥g£L mitfŸ e«kt®fshš thyhf
x£lit¤J¡ bfhŸs¥g£oU¡»‹wd. Mdhš r®¡fh® bfhL¡F«
g£l¤ij kh¤âu« r®¡fh® jhr®fS¡F¥ ãurhj« v‹W«, njr¤
Jnuhf« brŒjj‰F¢ r‹khd« v‹W«, áy® brhšY»‹wh®fŸ.
r®¡fh® g£l« r®¡fh®jhr®fS¡F r‹khdkhdhš gh®¥gd®fŸ jU«
g£l¤â‰F v‹dbt‹W bga® it¥gJ? uhtz‹ uhBjdhdj‰F«,
ÉÕõz‹ Mœth® Mdj‰F« fhuz« v‹d? gh®¥gd¥ òuhz¥
gona gh®¤jhY«, uhtzndh kfh átg¡jdh«, ntj« go¤jâdhš
ãuhkz‹ v‹WTl brhšy nt©oatdh«! xG¡f¤âY« jt¤âY«
áwªJ És§» flîŸfS¡F¤ âU¥â brŒJ mÇa bgÇa tu§fŸ
bg‰wtdh«. Mdhš mt‹ brŒj j¥ãj« v‹dbt‹whš
njt®fS¡F ïL¡f© brŒjJjhdh«. ïJnghynt ïuhBj®fŸ
v‹gt®fŸ ÛJ Rk¤j¥g£l j¥ãj§f bsšyh« ÄFâí«
njt®fS¡F âU¥âahŒ elªJ bfhŸStJ jhnd xÊa ntW
x‹iwí« gh®¥gd¥ òuhz§fËnyna fhz KoaÉšiy.
61 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 vdnt, njt®fŸ v‹whš ah® v‹W ftÅ¥nghkhdhš
njtnyhf¤âš cŸst®fŸ njtnyhfnkh ek¡F¤ bjÇahjJ« ekJ
ò¤â¡F« m¿î¡F« glhjJkhf ïU¥gjhš mij¥g‰¿ eh« vL¤J¡
bfhŸS« ftiy åzhdjhF«. Mdhš ónjt®fis¥ g‰¿a
MuhŒ¢á m›tsî åzhdJ MfhJ. VbdÅš ónjt®fŸ
v‹gt®fŸ ãuhkz®fŸ; ãuhkz®fŸ v‹gt®fis ekJ gh®¥gd®
fŸ jh§fŸjh‹ v‹W brhšÈ¡ bfhŸS»wh®fŸ. Mifahš mij¡
f©Lão¥gJ fZlkhdjšy. Mdjhš ekJ ónjt®fshd
gh®¥gd®fS« jkJ g£l§fŸ tH§Ftâš njt®fŸ v‹gt®
fisna ã‹g‰¿ j§fS¡F ïjkhŒ ïU¥gt®fS¡F uh#ÇÎ,
ãu«kÇÎ, Mœth®, KÅt®, eha‹kh®fŸ KjÈa g£l§fS«
j§fŸ ey¤â‰F ïilôwhŒ ïU¥gtU¡F uhBj®, mRu®, Nu‹
KjÈa g£l§fS« tH§Ftij¥ gh®¡»‹nwh«. ï‹iwa âdK«
e«kt®fËnyna gy® “ÇÎfŸ brh‹dh®fŸ, KÅt®fŸ brh‹dh®
fŸ, Mœth®fŸ brh‹dh®fŸ, eha‹kh®fŸ brh‹dh®fŸ; m¥go¥
g£lt®fŸ brh‹dij kW¡fyhkh? f©o¡fyhkh? í¡âÆdhš
j®¡»¡fyhkh? m¥go¤ j®¡»¥gJ ehÞâfkšyth?” v‹W« thJ
òÇa tU»‹wh®fŸ. Mdhš ït®fis “ÇÎfŸ v‹whš v‹d?
KÅfŸ v‹whš v‹d? Mœth®fË‹ nah¡»aij v‹d? eha‹
kh®fË‹ ehza« v‹d?” v‹W nf£L É£lhš Ãy¤ij¥ gh®¤J¡
bfh©L jiyia¢ brhǪJ bfhŸS»‹wh®fŸ. eha‹kh®fŸ
nguhY«, Mœth®fŸ nguhY«, ÇÎfŸ, KÅt®fŸ nguhY« j§fŸ
thœ¡ifiana V‰gL¤â¡ bfh©l áy®, bkh£il¤ jiy¡F«
KH§fhY¡F« Ko¢R¥ ngh£L, jk¡nf òÇahkš vijahtJ cs¿¡
bfh©L ghku k¡fis Vkh‰Wtâš btF ftiy cŸst®fshŒ
ïU¡»‹wh®fŸ. ek¡F ï¡T£l¤jhÇ‹ v›Éj Vkh‰wkhd tƉW¥
ãiH¥ig¥ g‰¿í« ftiy ïšiy. Mdhš ïij e«ò« ghku
k¡fË‹ fâ v‹d MtJ v‹»‹w ftiyjh‹! m©zid vâÇ¡F
fh£o¡ bfhL¡fhkš ïUªjhš Éóõz‹ Mœthuhf M»ÆU¡f
Koíkh? ahf¤ijí« ntj¤ijí« MjÇ¡fhkš ïUªjhš ehšt®fŸ
eha‹kh®fshf M»ÆU¡f Koíkh? ò¤j® É¡»uf¤ij cil¡fhkš
ïUªjhš âUk§if k‹d‹ Mœthuhf M»ÆU¡f Koíkh?
t®zháuk j®k¤ij¥ ãurhu« brŒahkÈUªjhš âU.fhªâ¡F
“kfh¤kh” g£l« ï‹dK« Ãiy¤âU¡Fkh? ïªJ kj¤ij¥ ãurhu«
brŒahkÈUªjhš enuªâuehj®, RthÄ ÉntfhdªjuhÆU¥ghuh?
k‰wt®fis¥ g‰¿¢ rhtfhrkhŒ¡ ftÅ¡fyh«.
Fo muR - f£Liu - 03.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 62
ïj‰F v‹d gâš brhšY»‹Ö®fŸ?
cyf¤â‹ ehyh g¡f§fËY« cŸs k¡fŸ m¿î ts®¢áí«,
K‹nd‰wK« bg‰W, óuz ÉLjiy kh®¡f¤âš ÉiuªJ br‹W
bfh©oU¡F« fhy¤âš ekJ njr¤âš áw¥ghf ekJ eh£oš cŸs
k¡fŸ kh¤âu« ï‹dK« ÄUf¥ ãuha¤ânyna ïUªJ tu gykhd
Ka‰áfŸ brŒa¥g£L tUtjhdJ Äfî« nfÈ¡F« ïÊî¡F«
ïlkhdJ v‹gâš ahU¡F« mã¥ãuha ngjÄU¡fhbj‹nw
v©Q»‹nwh«. Rkh® ïu©L _‹W khj¤â‰FŸshf jÄœ eh£oš
nrhH k©ly¤âš 2 kfhehLfŸ ãuhkz kfhehL v‹D« nguhš
eilbg‰¿U¡»‹wd.
ï«kfheh£oš btW« m‹d¡fhtofshd mšyJ tƉW¥
ãiH¥ò gŠrh§f¥ ã¢ir étd¡fhu®fshd, bghW¥g‰w áy
gh®¥gd®fŸ To kfheh£il el¤âdh®fŸ v‹W Ryg¤âš brhšÈ
Él KoahJ.
go¤jt®fŸ v‹W« bghW¥òŸst®fŸ v‹W« eh£o‹ K¡»a
gFâah® v‹W« brhšÈ¡ bfhŸS«goahd c¤ânahfÞj®fS«,
cgh¤âaha®fS«, t¡ÑšfS«, ÄuhRjhu®fS« k‰W« gy bghW¥
òŸst®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸS«goahd gh®¥gd®fns bgÇJ«
g§bfL¤J¡ bfh©oU¡»‹wh®fŸ v‹gij¥ gh®¡F« nghnj ekJ
eh£o‹ K‹nd‰w¤â‰F«, k¡fË‹ ÉLjiy¡F« vâÇfŸ,
ÉnuhâfŸ ekJ eh£onyna ïUªJ bfh©L bgU«gh‹ikahd
k¡fis bfhLik¥gL¤â tij¤J tUgt®fshf ïU¡»‹wh®fŸ
v‹gJ«, murh§f¤jhnuh mšyJ ntW kj¡fhu®fnsh ek¡F
ÉnuhâfŸ mšy v‹gJ« e‹whŒ És§F»‹wJ.
v¥gobaÅš, ekJ eh£L RakÇahij¡F«, rk¤Jt¤â‰F«,
ÉLjiy¡F« v‹bd‹d bfhŸiffS« Mjhu§fS« ÉnuhjkhŒ
ïU¡»‹wdbt‹W eh« fUJ»‹nwhnkh, eh« kh¤âukšyhkš ekJ
eh£oYŸs m¿P®fS«, btËeh£oYŸs m¿P®fS«,
fUJ»‹wh®fnsh mt®fŸ v›btt‰iw xÊ¡f nt©Lbk‹W
KidªJ É»‹wh®fnsh mitfisna ÃiyÃW¤j ïªj¥ gh®¥gd
kfhehLfŸ ÔÉu Ka‰áfŸ brŒJ tU»‹wd.
63 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 cjhuzkhf kj¤â‹ nguhY«, ntj rhÞâu ÞÄUâfË‹
nguhY« k¡fŸ RakÇahij¡F«, rk¤Jt¤â‰F«, ÉLjiy¡F«
gF¤j¿É‰F« Énuhjkhditfis mÊ¡f nt©Lbk‹gJ ekJ
ftiyí« Ka‰áí« v‹whš ïitfis¡ fh¥gh‰w nt©L« v‹gJ
ïªj¥ gh®¥gd kfheh£o‹ ftiyí« Ka‰áí« v‹W mt®fsh
nyna btË¥gilahŒ brhšy¥g£oU¡»‹wJ.
mjhtJ, br‹w thu« âU¢áÆš Toa gh®¥gd kfheh£L¥
ãuâÃâfS¡F V‰gL¤j¥g£l ÃgªjidfËš, “vtbdhUt‹ RUâ
ÞÄUâfshd rhÞâu§fis x¥ò¡ bfhŸS»‹whndh mt‹jh‹
kfheh£L¥ ãuâÃâahfyh«” v‹gjhf Ãgªjid V‰gL¤j¥g£o
U¡»‹wJ. m«khâÇna všnyhÇlK« th¡FWâí«, ifbaG¤J«
th§f¥g£ljhfî« F¿¥ãl¥g£oU¡»‹wJ.
RUâ, ÞÄUâ, rhÞâu§fŸ v‹gd v‹dbt‹W gh®¥ngh
khdhš, ntj« rhÞâu« òuhz« M»aitfS«, F¿¥ghf ghuhr®
ÞÄUâí« kDj®k rhÞâuK« k‰W« ïJngh‹witfns K¡»akh
dit. ghuhr® ÞÄUâÆš ï‹dJ ïU¡»‹wJ v‹gijí« kDj®k
rhÞâu¤âš ï‹dJ ïU¡»‹wJ v‹gijí« ekJ thrf®fS¡F eh«
bjÇÉ¡f nt©oa fZl« ïšiy v‹nw Ãid¡»‹nwh«. mnef
jlit vL¤J¡ fh£oíÄU¡»‹nwh«. mnjhL kh¤âukšyhkš,
mnef T£l§fËš mªj rhÞâu§fŸ bfhS¤j¥g£L« ïU¡»‹wd.
Mifahš mit ek¡F v›tsî vâuhdit v‹gJ
jhdhfnt És§F«.
vdnt, m¥ng®¥g£l, ek¡F ïÊití« moik¤ jd¤ijí«
khd¡nf£ilí« c©lh¡f¤j¡fjhd Mjhu§fis¡ fh¥gh‰wnt,
ãurhu« brŒant, mâš f©LŸs bfhŸiffis e«ÛJ Rk¤jnt,
m«kfhehLfŸ el¤j¥gL»‹wd v‹gij eh« vL¤J¡ fh£l
nt©Lkh?
RU¡fkhf¢ brhšy nt©Lkhdhš, K‹ F¿¥ã£lgo ekJ
K‹nd‰w¤â‰F vªbjªj rhjd§fŸ jil v‹W fUâ, mitfis
mÊ¡f K‰gL»‹nwhnkh mitfis¡ fh¥gh‰WtJjh‹ ãuhkz
kfhehL v‹gj‹ Koî. ïªj¥go gh®¤jhš ïªj eh£oš ntj«,
rhÞâu«, òuhz« ïitfË‹ nkš ÉF« - ïitfis x¥ò¡
bfhŸS« - mKY¡F¡ bfh©Ltu Ka‰á¡F« gh®¥gd®fS«
mt®fsJ áZa®fS« ek¡F, mjhtJ gh®¥gdušyhj r_f¤â‰F
fL« ÉnuhâfŸ v‹gJ jh‹ ekJ mã¥ãuha«.
Mjyhš ï›ÉnuhâfË‹ Mâ¡f¤ij monahL jiuk£lhŒ
Fo muR - 1929 ( 1) 64
xÊ¡f nt©L« mšyJ ït®fŸ r«kªj¤âš ïUªJ monahL
Éy», cy»š kfkâa®, »¿Þjt®, ghuÓf®, Ó¡»a®fŸ KjÈat®fŸ
ïU¥gJ nghš gh®¥gd®fisí« ek¡F r«kªjÄšyhj xU
T£l¤jh® vd¡ fUâ mt®fsJ bfhŸiffisí«, Mjhu§fisí«,
e«ÛJ Rk¤jÉlhkš Éy¡»Él nt©L«. ï›Éu©obyh‹W
brŒtJjh‹ gh®¥gd ïu¤j r«kªjÄšyhj k¡fSila ntiy
ahÆU¡f nt©L«. m¥go¡F ïu©oš x‹W ïšyhjtiu f©o¥
ghŒ gh®¥gdušyhj k¡fS¡F RakÇahijnah rk¤Jtnkh
ÉLjiynah »ilahJ v‹gnj ekJ cWâahd KothF«.
gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‰fhdhY«, RakÇahij ïa¡f¤â‰
fhdhY« VjhtJ ÃgªjidfŸ V‰gL¤JtjhÆUªjhš mt‰WŸ
x‹whf - V‹ K¡»akhdjhf ‘gh®¥gd®fSila mjhtJ ïªJ kj
r«kªjkhd ntj rhÞâu òuhz§fËš eh‹ e«ã¡if ïšyhjt‹’,
v‹gjhf xU Ãgªjidia¡ f©o¥ghŒ V‰gL¤j nt©L« v‹gJ
ekJ fU¤jhF«. jÉu j‹id¥ ãuhkzbd‹W brhšÈ¡ bfhŸS
»‹w vtiuí« ekJ v›Éj K‹nd‰w r§f¤âY«, Ó®âU¤j
r§f§fŸ vâY« f©o¥ghŒ¢ nr®¤J¡ bfhŸs¡ TlhJ v‹gJ«
ekJ fU¤jhF«. jÉu
‘ïªJ uh#h¡fŸ murh§f« ï¡fhy¤âš ïšyhjjhš nkšf©l
ntj rhÞâu òuhz bfhŸiffS¡F fZl« tªJÉ£lJ’ v‹gjhf
gh®¥gd® kfheh£L m¡»uhrd® f©Ù® to¤âU¡»‹wh®.
ïâÈUªJ eh« bjǪJ bfhŸs nt©oa Éõa« v‹d
bt‹whš, ‘muáaš’ Ka‰áÆY« ãuhkz®fS¡F mDTykhd
uhÍa« V‰gL¤J« Ka‰áfis eh« monahL f©o¥ghŒ xʤjhf
nt©L« v‹gnj. Mjyhš gh®¥gd¡ bfhŸiffŸ bfh©l ïªJ
murh§f« v‹gitfisí« xʤJ eLÃiyik¡ bfhŸiffŸ
bfh©l murh§f¤ijna eh« V‰gL¤j Kay nt©L«. mJ vªj
murh§fkhdhY« ek¡F¡ ftiyÆšiy. UÎa murh§fkhdhY«
nks jhs¤njhL tunt‰f¤ jahuhÆU¡f nt©L«. murh§f«
v‹gJ k¡fË‹ khd¤â‰F« rk¤Jt¤â‰F« RthÔd¤â‰Fnk xÊa,
murh§f¤âDilanth mšyJ xU jÅ tF¥ò e‹ik¡fhfnth
mšy v‹gij ijÇakhf¢ brhšYnth«.
k‰W« jiyt®, ntj rhÞâu¡ bfhŸiffis ïªJ mur®fŸ
MjǤjjhš ãuhkÙa« fh¥gh‰w¥g£L tªjjhfî« m¥ng®¥g£l
ïªJ mur®fŸ ïªâahÉš monahL eá¤J¥ nghŒ É£ljhfî«,
Mjyhš ãuhkz®fŸ ÛJ j¥ãjÄšiyba‹W« brhšÈ
ïU¡»‹wh®. ï›tsî öu« ntj rhÞâu òuhz¡ bfhŸiffis
65 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
MjǤJ ãuhkz®fis fh¥gh‰¿ tªj ïªJ murh§f§fŸ monahL
xʪJ nghdj‰F¡ fhuz« v‹d v‹W eh« kfheh£L¤ jiytiu¡
nf£»‹nwh«.
f®k¤âš e«ã¡if cilat‹ ïj‰F¥ gâš brhšy
nt©Lkhdhš ‘nkš f©l ïªJ mur®fŸ ntj rhÞâu òuhz§fis
MjǤJ ãuhkz®fis¡ fh¥gh‰¿ajhš jh‹ mt®fS« mt®fsJ
uh{ÍaK« monahL ehrkhŒ¥ nghŒÉ£lh®fŸ’ v‹Wjhnd
brhšYth®fŸ. ïij kW¥gj‰F jiytU¡F nah¡»aij c©lh
v‹W nf£»‹nwh«.
k‰W« ‘ãw kjÞj®fŸ kj¥ãurhu¤â‰F Vuhskhd gz«
brytÊ¡»‹wh®fŸ’ ‘e« kjÞj®fŸ bjŒt Muhjd« Tl¢ rÇ tu¢
brŒtâšiy’ v‹gjhf¢ brhšÈ ïU¡»‹wh®. v¤jid nfho
%ghŒfŸ ïªJ kj¤â‰fhf ïªJ¡fŸ v‹gt®fËlÄUªJ
bryth»‹wbj‹gJ m¡»uhrdU¡F¤ bjÇahjh? v‹W nf£»‹
nwh«. mt® thG« âUth§T® uhÍa¤âš âth‹ gh®¥gh‹ Kjš
Égrhu¤â‰F Éjit¥ gh®¥gd¤âfis¡ T£oit¤J¡ bfh©L
gz« r«ghâ¡F« gh®¥gd® tiu Vw¡Fiwa všyh¥ gh®¥gdU«
uh#h§f¤â‹ bghJ¥gzkhd tÇ¥gz¤âÈUªJ bryî brŒí«
r¤âu¢ rh¥ghL, nfhÉš rh¥ghL M»aitfis ï‹dK« rh¥ã£L¡
bfh©Ljh‹ ïU¡»‹wh®fŸ v‹gJ m¡»uhrdU¡F¤ bjÇahjh?
ïªJ¡fŸ kj¥ ãurhu¤â‰F v›tsî gz« bryî brŒ»‹wh®fŸ
v‹gj‰F ïªj xU cjhuz« nghjhjh?
ïJnghynt fháÆš el¥gJ« m¡»uhrdU¡F¤ bjÇahjh?
k‰W« bj‹ ïªâahÉYŸs ïªJ nfhÉšfS¡F ói#, mãnõf«,
Çng®, òJ¡nfhÉš f£Ljš, F«ghãnõf«, c‰rt«, ah¤âiu,
nt©Ljš KjÈa JiwfËš tUõ« x‹W¡F 10 nfho %ghŒ¡F
nkY« rl§F KjÈaitfS¡F tUõ« 10 nfho %ghŒ¡F¡
FiwahkY« bryî brŒa¥g£L tUtJ m¡»uhrdU¡F
c©ikahfnt bjÇahjh v‹W nf£»‹nwh«. k‰W« rhÄah®fŸ,
r§fuh¢rhÇfŸ, klhâgâfŸ, ãuhkz®fŸ v‹D« nguhš Ôt£o¡
bfhŸisfŸ nghy, gf‰bfhŸisfŸ nghy, tUõh tUõ« nfho¡
fz¡fhd %ghŒfŸ bfhŸis mo¡f¥gLtJ jiytU¡F¢ r¤âa
khfnt bjÇahjh v‹W nf£»‹nwh«. vdnt kj¥ ãurhu¤â‰fhf
ï‹dK« v‹d brŒa nt©L«, v›tsî gz« bjhiyant©L«
v‹W m¡»uhrd® ÉU«ò»‹wh® v‹gJ ek¡F És§fÉšiy.
jÉu, m¡»uhrd® KoîiuÆš, jh§fŸ ‘ïªâahî¡F kh¤âu«
ãuhkzdhf ïU¡f¡ TlhJ, cyf¤â‰nf ãuhkzdhf ïU¡f¤j¡f
Fo muR - 1929 ( 1) 66
ãurhu« brŒa nt©L«’ v‹W brhšÈÆU¡»‹wh®. ïâÈUªJ
gh®¥gd Mir¡F cŸs všiy v›tsî v‹W bjÇ»‹wJ.
MdhY«, ïªâahit¤ jÉu ntW eh£oš kDj®k rhÞâu¤â
Dilaî«, guhru® ÞÄUâÆDilaî« uhkhaz«, bgÇaòuhz«
KjÈa òuhz¤âDilaî« bfhŸiffŸ bfh©l gh®¥gÜa«
jiyfh£l Koíkh? mªj¥go jiyfh£oÉ£L, gh®¥gd®fŸ thH
Koíkh? v‹W nf£»‹nwh«. ekJ ntj rhÞâu òuhz¤âš
MÆu¤âbyhU g§F bfhLikí« mnah¡»a¤jdKÄšyhj
ehLfshd JU¡», M¥fhÅÞjhd«, UÎah KjÈa eh£L¥
gh®¥gd®fŸ gL»‹w gh£L¡F ïªâa¥ gh®¥gd®fŸ fâ m§F
v‹d MF« v‹gij¢ r‰W nahá¤jhš És§fhkš nghfhJ.
Éf, mªj kfheh£o‹ Ô®khd§fis¥ g‰¿ ïu©blhU
th®¤ij TWnth«. mjhtJ m§F gy Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰w¥
g£oUªjhY«, ntj rhÞâu« czuhjt®fŸ kj¤âš ãuntá¡f¡
TlhJ v‹W« kjr«kªjkhd Éõa§fËš r®¡fh® jiyÆl¡ TlhJ
v‹W«, Ó®âU¤j§fŸ r£l¤â‹ _y« brŒa¡ TlhJ v‹W« tF¥ò
thÇ ãuâÃâ¤Jt« TlhJ v‹W« k‰W« ïJ ngh‹W brŒa¥g£l
Ô®khd§fns K¡»akhditahF«. vdnt ït‰iw r‰W
ftÅ¥ngh«.
ntj rhÞâu« (ãuhkz®fis¤ jÉu) eh« go¡f¡ TlhJ
v‹»‹w Ãgªjid ïU¥gjhš k¡fS« ‘kj¤ij¥ g‰¿nah, kj¤â
dhš cŸs fZl¤ij¥ g‰¿nah mâš cŸs bfhLikfŸ,
mnah¡»a¤jd§fŸ M»aitfis¥ g‰¿nah ngr¡ TlhJ’
v‹gJ« ‘r®¡fhU« mitfËš jiyÆ£L x‹W« brŒa¡ TlhJ’
v‹gJnk nkšf©l Ô®khd¤â‹ fU¤jhF«. m¥goahdhš (ek¡F)
k¡fS¡F ntW v‹djh‹ ‘fânkhB«’ ïU¡»wJ v‹W
nf£»‹nwh«.
cjhuzkhf âU. eha¡f®, rl§if¥ g‰¿í«, c‰rt§fis¥
g‰¿í«, gh®¥gh‹ nkš #hâ k‰wt®fŸ N¤âu‹, gh®¥gdÇ‹ jhá
kf‹ v‹»‹w rhÞâu§fis¥ g‰¿í«, rhÄ¡F¥ bg©fis¥
bgh£L¡ f£o ÉLtij¥ g‰¿í«, áW bg©fis¡ fšahz«
brŒtij¥ g‰¿í«, bg©fis moik¥gL¤Jtij¥ g‰¿í«
k¡fS¡F vL¤J¢ brhštJ “ntjrhÞâu§fŸ bjÇahjt‹ mâš
ãuntá¤j F‰wkhtjhš mtid¤ j©o¡f nt©oaJ r®¡fh®
flik” v‹W« (ï¡fU¤J tunt‰ò m¡»uhrd® cg‹ahr¤âš ïU¡
»wJ) âU. K¤JyøÄ m«khŸ knrhjhití« âU. rhujh knrhjh
ití« r£lrigÆš vL¤J¢ brhšÈ r£l« brŒa bfŠádhš mJ
“r®¡fh® kj¤âš ãuntá¤j F‰w«” v‹W« M»‹wJ.”
67 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 vdnt, ïªj ÃiyÆš eh« gh®¥gdušyhj k¡fis F¿¥ghf,
‘ïªJ kj¤ijí«’ mj‹ ‘cŸ rka§fisí«’ MjÇ¡fnt f§fz«
f£o¡ bfh©oU¡F« ‘njÓa åu®fis’í« ‘rka¡ fh¥ghs®fisí«’
x‹W nf£»‹nwh«.
mjhtJ, X mŒa‹Û®! Ú§fŸ ïªJ kj¤â‰F Mjhu«
v‹gjhd ntj rhÞâu òuhz§fis (RUâ ÞÄUâfis) x¥ò¡
bfhŸS»‹Ö®fsh? KjyhtJ c§fS¡F mitfËš v‹d
ïU¡»wJ v‹gJ bjÇíkh? x¥ò¡ bfhŸtjdhš mt‰¿š f©lgo
el¡f¤ jahuhÆU¡»‹Ö®fsh? jahuhÆU¥gjhdhš mj‹ fU¤J¥go
Ú§fŸ ah®? ‘ïªJ’ kj¤âš c§fŸ Ãiy v‹d? x¥ò¡ bfhŸs
Éšiyahdhš ïªJ kj¤ijí« cŸ rka¤ijí« fh¥gh‰w nt©L«
v‹gâ‹ fU¤J v‹d? ahÇl« TÈ th§f ïªj ntõ«? v‹gJjh‹.
k‰wgo, “âU. eha¡f® gh®¥gd®fis¤ â£Ltâš ek¡F
MnBgiz ïšiy, kj¤âš if it¥gJ jh‹ ek¡F mâf
tU¤jkhÆU¡»‹wJ. âU. eha¡fuhš #ÞoÞ fø¡nf Mg¤J tªJ
ÉL« nghÈU¡»‹wJ. eha¡f® ngh»‹w ngh¡if¥ gh®¤jhš ehnd
#ÞoÞ føÆš ïU¡f KoahJ nghš ïU¡»‹wJ” v‹W brhšÈ¡
bfh©L ãurt ntjid¥ gL»‹wt®fisí« x‹W nf£»‹nwh«.
mjhtJ, ïªj¡ nfŸÉ ghku k¡fËš ï¥go¡ nf£gt®fis mšy.
r£lrig bk«g®fisí« kªâÇfisí« #ÞoÞ fø _y« bgÇa
kÅj®fshd jiyt®fŸ, #£ÍfŸ, Íšyh, jhÿfh ngh®£ KÅágh
È£o jiyt®fŸ, bk«g®fŸ, irk‹ fÄ£o m§f¤âd®fŸ, ïa¡f¤
jiyt®fŸ KjÈa ãuKf®fisna nf£»‹nwh«.
mjhtJ, Ú§fŸ vªj msÉš ïªJ¡fŸ? c§fS¡F¤ j®k«
v‹d? rka« v‹d? ït‰¿‰F Mjhu« v‹d? mitfË‹go
c§fshš el¡f KoahÉ£lhY«, Ú§fŸ mitfis x¥ò¡ bfhŸS
»‹Ö®fsh? m¥goahdhš c§fshš gh®¥gdušyhj r_f¤â‰F
khdnkh, rk¤Jtnkh, c©lhf Koíkh? c§fis¤ jiyt®fshfî«
m§f¤âd®fshfî« Mjuî¡fhu®fshfî« bfh©l fø cÆUl‹
ïU¡f nt©Lkh? v‹gitfns ahF«.
vdnt, eh« kj¤ij¥ g‰¿nah, ntj¤ij¥ g‰¿nah, òuhz§
fis¥ g‰¿nah, m¥òuhz§fËš fhQ« flîŸfis¥ g‰¿nah
nt©Lbk‹nw F‰w« brhšY»‹nwhkh, mšyJ mt‰whš eh«
v‹bw‹iw¡F« jiybaL¡f Koahj go¡F mG¤â it¤âU¥
gjhš F‰w« brhšY»‹nwhkh v‹gij cz®ªJ gh®¡F«go
thrf®fis nt©L»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 03.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 68
ïJ xU mârakh?
gF¤j¿î« mj‹ ÉnuhâfS«
- á¤âuò¤âu‹
kj«, rka«, flîŸ, FU, ònuh»j‹, ntj«, rhÞâu«, òuhz«,
Mfk«, át‹, ÉZQ, ã®kh, ášyiu¤ bjŒt§fŸ, Mœth®fŸ,
eha‹kh®fŸ, ÇÎfŸ, KÅt®fŸ, ï‹dK« mnef r§f§fŸ
gF¤j¿î¡F ÉnuhâfshF«.
cjhuzkhf, nkš eh£oš xU bgÇa T£l¤âš xU bgÇa
ghâÇah® (ãõ¥) ngR« nghJ, ‘x›bthUtD« j‹ j‹ gF¤j¿it¡
bfh©L x›bthU Éõa¤ijí« MuhŒªJ gh®¡f nt©Lnk xÊa
FU£L e«ã¡if¡TlhJ’ v‹W cgnjr« brŒJ bfh©L tU«nghJ
xU F£o¥ ghâÇah® vGªJ “ïªj ãõ¥ ehÞâf« ngR»‹wh®, ït®
bgÇa ghâÇah® ntiy¡nf yha¡»šiy” v‹W brh‹dhuh«.
T£l¤âÈUªjt®fŸ ‘V‹, vjdhš ï¥go¢ brhšY»‹Ö®fŸ?’ v‹W
nf£lj‰F, “FU£L e«ã¡if nt©lh« v‹W brhšÈÉ£lhš
mšyJ gF¤j¿it cgnah»¤JÉ£lhš »¿ÞJt kjnkh M©l
tndh ïU¡f Koíkh? e«ã¡ifia É£L gF¤j¿it cgnah
»¤J¥ gh®¥gjdhš ntj¤â‹ mÞâthunk Mo¥nghfhjh? Mjyhš
kjnkh flînsh ntjnkh ïU¡f nt©Lkhdhš e«ã¡if ïU¡f
nt©L«. gF¤j¿thš thj« brŒa¡ TlhJ. Mjyhš, xUt‹
FU£L e«ã¡ifia É£L É£L gF¤j¿É‹ MuhŒ¢á¡F¥
òF«go k¡fS¡F vL¤J¢ brhšYtJ ehÞâf¤ij cgnjá¥g
njahF«” v‹W brh‹dhuh«. clnd mªj¡ T£l¤âš cŸs F£o¥
ghâÇfS« k‰w #d§fS« ïij x¥ò¡ bfh©L “ãõ¥ brh‹dij
ã‹ th§»¡ bfhŸtJl‹, k‹Å¥ò« nf£L¡ bfhŸs nt©L«”
v‹W brh‹dh®fsh«. ãõ¥ò«, jh‹ brh‹d ‘m¡»ukkhd’ th¡»
a§fis¥ ã‹ th§»¡ bfh©L jh‹ brh‹d ‘kfhghjfkhd’
th®¤ij¡F k‹Å¥ò¡ nf£L¡ bfh©lhuh«.”
vdnt 100-¡F 75 ng®fS¡F nkš vGj¥go¡f¤ bjǪj nkš
eh£L¡ flîŸfS«, kjK«, ntjKnk ï›tsî gykhd Ãgªjid
69 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
nkš ÉF«nghJ 100-¡F 7M©fS« 1000-¡F 1½ bg©fS«
go¤âU¡F« e« eh£o‹ rhÄfS¡F« rka§fS¡F« ntj§
fS¡F« v›tsî gykhd Ãgªjid nt©oÆU¡F« v‹gijí«
gh®¥gd mfuhâÆš ntj òuhz§fis í¡âahš thj« brŒ»‹wt‹
‘ehÞâf‹’ v‹W vGâ it¤âU¥gijí« nahá¤jhš m¿î«,
MuhŒ¢á¡ ftiyí« cŸs k¡fS¡bfšyh« ehÞâf¥ g£l« âU. rhÄ
»il¥gJ xU mârakh?
Fo muR - f£Liu - 03.02.1929
btËah¡f¥g£lh®
br‹id¡ fh§»uÞ f£á¡F« Rauh{a¡ f£á¡F« r£lrig¤
jiytuhf âU.rhÄ bt§flhry« br£oahiu it¤âUªjh®fŸ.
Mdhš, âU.br£oah® gh®¥gdÇ‹ if¡fËk© cU©ilah
ÆUªjtiuÆš j§fS¡F nt©oa khâÇ vªjÉj bgh«ik nt©L
khdhY« brŒJ bfhŸsyh« v‹»‹w ijÇa¤âš mtiu¤
‘jiyt®!’, ‘jiyt®!’ v‹W brhšÈ¡ bfh©oUªjh®fŸ. Mdhš,
âUths® br£oah®, K¤Ju§f«, FHªij, mÛ¤fh‹ f«bgÅ
ah®fis¥ nghš ïšyhkš bfhŠr« jkJ Raò¤âia¡ fh£l
Mu«ã¤jîl‹ mtiu¡ ÑnH jŸËÉ£lh®fŸ. ïJ btFehshfnt
eh« vâ®gh®¤jJjh‹. âU rhÄí« jahuhfnt ïUªjjhf¤jh‹
bjÇ»‹wJ. filáahf âU. rhÄia¤ jŸËaj‰F¡ fhuz«, âU.rhÄ,
âU. gdfhš uh#hÉl« mo¡fongáaJjhdh«.
ãŸisahiu¥ ão¤j rÅa‹ mur ku¤ijí« ão¤jJ v‹gJ
nghš âU. r¤âa_®¤âÆ‹ cjɤ jiyt® gjÉí« ãL§f¥g£o
U¡»wJ. Mdhš, ïj‰F VjhtJ cŸïufáa« ïU¡fyh«. mjhtJ,
âU.$ÅthrŒa§fh®, âU._®¤â¡F VjhtJ bfhŠr« gz« T£o¡
bfhL¤âU¡fyh« mšyJ bfhŠr ehis¡F kh¤âu« bghW¤âU¡F«
go nf£L¡bfh©oU¡fyh«. v¥go MdhY« âU. rhÄ btËah¡
f¥g£LÉ£lh®.
âU. tujuh#&Yî« fh§»uÞ fÄ£oÆš uhÍdhkh bfhL¤J
É£L ïªj 2, 3 ehshf gh®¥gd®fis¤ â£LtJ nghš ntõ«
nghL»‹wh®. ïj‹ ïufáa« ï‹dJ v‹gJ« bjÇaÉšiy. xU
rka« uhÍdhkh mdhk¤âš it¡f¥g£L irk‹ fÄõ‹ br‹id
ia É£L¥nghd ãwF âU¥ã th§»¡ bfhŸS«go t‰òW¤j¥g£L,
t‰òW¤jY¡F¡ f£L¥g£L tH¡f« nghš kWgoí« âUths® ehíL
bk«guhdhY« Mfyh«.
br‹w M©o‰F K‹ida M©oš fh§»uir Fiw¡
T¿É£L¡ fh§»uir É£L Xoa âU. fšahzRªju KjÈahU«

Fo muR - 1929 ( 1) 70 71 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

fh§»uir MjÇ¥gJl‹, br¤J¥nghd Íšyh jhÿfh fh§»uÞ
fÄ£ofis cÆ®¥ã¤J »uhk¥ ãurhu« brŒant©L« v‹W
cgnjr« brŒ»‹wh®. ïj‹ ïufáa« És§fÉšiy. xU rka«,
mŒa§fhÇl« Éahghu« ngrnth v‹gJ« òy¥glÉšiy. e«K
ila gh®¥gd®fSila thœ¡if¡F¤ j¡fgo mt®fis É£L
xUt® nghdhš k‰bwhUt® tªJ tÈa É©z¥g« ngh£L¡ ‘RnjrĤâuÅ‹’ ngh¡»Ç¤jd«
bfh©nljh‹ ïU¡»‹wh®fŸ.
Fo muR - brŒâ¡ F¿¥ò - 10.02.1929
âU.K¤Jy£RÄ m«ikahÇ‹ njtjhá knrhjhit¥ g‰¿
br‹id r£l rigÆš Éthj« el¡F« nghJ, âU.r¤âa_®¤â
mŒa® ngáa ng¢R¡fis ‘âuhÉlÅ’š gh®¤âU¡fyh«.
ãwF mªj knrhjhɉF¥ gykhd MjuîfŸ ïU¥gij¥
gh®¤J âU._®¤âí« mtuJ rfh¡fS« thiy ml¡»¡ bfh©L
ngrhkš ïUªJÉ£lh®fŸ.
m«knrhjhî« v⮥ãšyhkš Ãiwnt¿É£lJ. ïij
xÊ¡fnth, ïj‰F gâš brhšynth ntW kh®¡f« ïšyhjjhš
RnjrĤâu‹, jdJ M¤âu¤ij¡ fh£o¡ bfhŸtj‰F mªj m«ik
ahiu¡ nfty¥gL¤j¡ fUâ, jdJ mnah¡»a¤jd¤ij¡ fh£o
ÆU¡»wJ.
mjhtJ, 2-2-29 nj⠑Ĥâu‹’ jiya§f¤âš ‘njtjhá¢
r£l«’ v‹W bga® bfhL¤J kdâš nfÈahf Ãid¤J¡ bfh©L
vGJtjhtJ:-
‘lh¡l®. K¤Jy£RÄ m«khŸ jh« ãwªj Fy¤â‰F¥ bgÇa
cgfhu¤ij brŒJÉ£lh® v‹W«, mJ v‹d Fy« v‹W bjÇtj‰
fhf mL¤j th®¤ijahfnt ‘njtjhá v‹W brhšy¥gL»wJ’ v‹W
F¿¥ãl¥g£oU¡»wJ. knrhjh Ãiwnt‰w¥g£lj‰F¢ rhjfnkh
ghjfnkh brhšy nt©oÆUªjhš âU. K¤Jy£RÄ m«khŸ
njtjhá¡ Fybk‹W brhšy nt©oa mtáa« v‹d v‹gJ ek¡F
És§fÉšiy. ïJ, nt©Lbk‹nw mªj m«ikahiu¥ bghJ
#d§fŸ K‹dhš j¥ghŒ¡ fh£l nt©Lbk‹gij¤ jÉu ntW
v‹d v©z¤njhL ïU¡f Koí«? njtjháfŸ v‹W xU T£l«
bg©fŸ ïU¡»‹wh®fns xÊa njtjhá¡Fy« v‹W xU Fy«
ïU¡»‹wjh v‹W nf£»‹nwh«. xU å£oš ãwªj rnfhjÇfŸ
ïUtÇš xUt® nfhÉY¡F Él¥g£L, k‰wt® fšahz« brŒJ
bfh©oUªjhš, fšahz« brŒJ bfhL¡f¥g£lt® njtjhá
Fy¤ij¢ nr®ªjtuhthuh? mJnghynt xU njtjhá j‹kfis¡
fšahz« brŒJ bfhL¤âUªjhY« mªj kfŸ njtjhá Fy¤ij¢
nr®ªjt®fshth®fsh? ïªj ɤâahr« ĤâuD¡F¤ bjÇahk

Fo muR - 1929 ( 1) 72 73 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

ÈU¡F« v‹W ahuhtJ brhšy Koíkh? v‹W nf£»‹nwh«.
jÉu, mnj Éahr¤âš “ïÅnkš njtjhᤠbjhÊÈš j«
k¡fis¥ òF¤JtJ«, òF¤jhâU¥gJ«, ï¥bghGJ njtjháfshf
ïU¥gt®fË‹ ïZl¤ij¥ bghU¤jJ” v‹W vGâÆU¡»‹wJ.
ïj‹ fU¤J v‹d? ïªj knrhjh fhuzkhf RthÄ nguhš brŒj
Égrhu¤ bjhÊY¡F x‹W« Mg¤J tªJ ÉlÉšiy. ïZl
ÄU¡»wt®fŸ jhuhskhŒ¢ brŒayh« v‹W ‘j®nkhgnjr«’ brŒ
»‹wJ. gh®¥gd ĤâuD¡F ï›tsî ftiyí« ãurhuK« vj‰F
v‹W nf£»‹nwh«. ah® ahU¡F Égrhu¤jd« brŒa¥ gh¤âa«
c©L, r£l« c©L v‹gij vL¤J¡ fh£LtJjh‹ ‘njÓa g¤âÇif
fŸ, flik nghY«.
âU.r¤âa_®¤â, mt®fŸ Étrhu knrhjhit¥ g‰¿
ngRifÆš, ‘bg©fŸ v›tsîjh‹ Ég¢rhu« brŒjhY«’ mjdhš
ahU¡F v›tsî J‹g« neÇ£L tªjhY« Étrhu ÞâßfS«
e«kt®fnsahdjhš mt®fŸ Éõa¤âš mDTykhÆU¡f
nt©L’bk‹W ágh®R ngádJ« ‘njtjhᤠbjhÊš nghŒÉ£lhš,
kj« nghŒ ÉL«’ v‹wJ« ï‹W njtjhᤠbjhÊiy ÃW¤âdhš
âU. uhkrhÄ eha¡f® ehis m®¢rf¤ bjhÊiy ÃW¤j¢ r£l« brŒa
tªJ ÉLthnu v‹W M¤âu¥g£lJ«, ‘Ĥâu‹’ njtjhá knrhjh
thš njtjhᤠbjhÊY¡F x‹W« Fªjf« V‰g£L ÉlÉšiy v‹W
njtjháfS¡F Éah¡»ahd« brŒJ kWgoí« mnj bjhÊÈš
ïU¡f c‰rhf¤ijí« ijÇa¤ijí« Miriaí« C£Ltijí«
gh®¤jt®fS¡F eh£o‹ xG¡f¤â‰nfh RakÇahij¡nfh, ÉLj
iy¡nfh ï¤ ‘njÓa¥ g¤âÇif’fS«, ‘njÓaåu®’fS« mDTykhf
ïU¥gh®fsh v‹gJ« ït®fSl‹ nah¡»a®fŸ tªJ ntiy brŒa
Koíkh v‹gJ« jhdhfnt És§F«.
Fo muR - f£Liu - 10.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 74
ghu⥠ghlš òu£L
gh®¥gd®fË‹mnah¡»a¤ jd¤â‰F xU cjhuz«
ghuâ ghlš v‹gjhf áy gh£LfŸ fhy« br‹w âU. R¥u kÂa
ghuâ v‹»‹w xU gh®¥gduhš ghl¥g£oUªjJ. mt® ïwªjîl‹
mt® FL«g¤jhU¡F tƉW¥ ãiH¥ò¡F Mjhukhf mªj¥
ghlšfis¥ g‰¿ ãukhjkhf És«gu¥gL¤â bghJ¥ gzkh»a
fh§»uÞ gz¤âÈUªJ Rkh® MÆu« %ghŒ ghuâÆ‹ bg© #hâ¡F
j®kkhf¡ bfhL¤J mªj¥ ò¤jf¤ij m¢R¥ nghL«go brhšÈ
x¤JiHahik ïa¡f¤â‹ _y« mªj¥ gh£Lfis És«gu¥gL¤â
x›bthUtiuí« mij th§F«go brŒa¥g£lJ. mªj¥ ò¤jf«
rhjhuzkhŒ ïu©liuazh mšyJ _‹W mzhî¡FŸ ml§f¡
ToajhÆUªJ« òÞjf« x‹W¡F xU %ghŒ åj« Éiy ngh£L
ViHfŸ gz« bfhŸis mo¡f¥g£lJ. mJ kh¤âukšyhkš Kjš
ghf«, ïu©lh« ghf«, _‹wh« ghf«, eh‹fh« ghf« v‹gjhf mt®
fŸ gz¤jhir¡F¤ j¡fgoí« e«kt®fŸ _l¤jd¤â‰F¤ j¡f
goí« òJ¥òJ ghf§fŸ btËah»¡ bfh©nl tªjd. ï›tsî
bfhŸisiaí« r»¤J¡ bfh©nl tªJ« filáÆš mJ j‹ #hâ¥
ò¤âia fh£onaÉ£lJ.
v¥goba‹whš:- rhjhuzkhf m¥ò¤jf¤â‹ nguhš áy
gh®¥gd¡ FL«g« bfhŸis mo¤jij, áy® bghW¤J¡ bfh©L
ïUªjj‰F fhuznk m¥ò¤jf¤âš mt® gh®¥gd®fis ca®thf
áy ïl¤âš brhšÈÆUªjhY« áy ïl¤âyhtJ c©ik ngá
ïU¡»‹wh® v‹w v©znkahF«.
Mdhš ï¥nghJ mijí« bfhŠr« bfhŠrkhŒ âU¤j
Mu«ã¤JÉ£lh®fŸ vd¤ bjÇa tU»‹wJ. mjhtJ ghuâghlš
Kj‰ ghf¤âYŸs gh£LfËš x‹whd “k‹D« ïkakiy v§fŸ
kiyna” v‹D« gh£o‹ mofËš “ c‹dj ghuj ehbl§fŸ ehnl”
v‹D« th¡»a« xU moahf ïUªJ tªjJ. ïJ ahtU¡F« bjǪj
njahF«. ï¥nghija gâ¥òfËš ghuj ehL v‹gij vL¤JÉ£L
“c‹dj MÇa ehbl§fŸ ehnl” v‹W âU¤â gâ¡f¥g£oU¡»‹
wjh«. ï«khâÇahfnt mâš ntW gy Éõa§fS« rªnj»¡f
75 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
nt©oajhfnt ïU¡»‹wd.
ïu©liuazh ò¤jf¤â‰F xU %ghŒ Éiy bfhL¤J
th§»¥ go¥gâ‹ _y« ekJ bghUŸ åzhtJk‹¿ mJ e«ik
VŒ¤J¤ jhœ¤â it¤âU¡F« mnah¡»a®fS¡F M¡f¤ijí«
bfhL¡f cgnah»¡f¥gL»‹wJ. Éf,
ïªj òÞjf« murh§f¤jhuhš g¿Kjš brŒa¥g£lbghGJ,
tƉ¿Y« thÆY« mo¤J¡ bfh©l ‘nah¡»a®’fË‹ f©Q¡F
ïªj khâÇ mnah¡»a¤ jd§fŸ r‰W« bj‹glhkÈU¥gJ ek¡F
M¢rÇakšy v‹whY« eh£o‹ ‘njr g¡j®fŸ’ nah¡»aij¡F«
gh®¥gd®fË‹ mnah¡»a¤ jd¤â‰F« ïJtiu mt®fŸ ïªj
khâÇ v¤jid òu£LfŸ brŒJ e«kt®fis f©_o K£lhŸfshf
moik bfh©oU¡»wh®fŸ v‹gj‰F« KG _l®fS¡F« Tl
cjhuz« nt©Lkhdhš ïªj ‘ghu⥠ghlš òu£nl’ nghJbk‹W
Ãid¡»‹nwh«.
Fo muR - f£Liu - 10.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 76
gh®¥gd®fS« r®¡fhU«
g§fhËfns ahth®fŸ
ošÈÆš elªJ bfh©oU¡F« ïªâa r£lrig¡ T£l¤âš
Éthj¤â‰F tªj “rhujh ãš” v‹D« fšahz taJ îza knrhjh
Ãiwntwhkš ïU¥gj‰F r®¡fh® Nœ¢á brŒjJ Äfî« mUtU¡f¤
j¡fJ« ïÊ j‹ik bghUªâaJkhd brŒifahF«. Ó®âU¤j
r«kªjkhf VjhtJ xU knrhjh bfh©L tªJ r£lrigfËš
Ãiwnt‰w¥glnt©Lkhdhš rhjhuzkhfnt mâš mnef
Éjkhd fZl§fS©L. r®¡fhuhtJ mšyJ gh®¥gd®fshtJ
VjhtJ xU áW Éõk« brŒa Mu«ã¤J É£lhnyh mj‹
fZl¤ij¥ g‰¿¢ brhšy nt©oaâšiy.
ïªj ÃiyikÆš ïªJ¡fË‹ fšahz îza taij¥ g‰¿
r£l« bfh©L tUtj‰F v¤jid fhykhf v¤jid ng®fŸ fZl¥
g£L tªâU¡»wh®fŸ v‹gJ Ó®âU¤j cy»š ïU¥gt®fS¡F
És§fhkš nghfhJ. âU. rhujh mt®fŸ ïªj ãš bfh©L tªJ
mj‰F brŒant©oa rl§FfŸ všyh« brŒJ mj‰fhf
v›tsnth gz« bryî« brŒJ filáahf mJ Ãiwnt‰w¥gl¤
j¡f cWâahd ÃiyÆš ïU¡F«nghJ mij giHa F¥igÆš
nghLtj‰F r®¡fh® cilªijahŒ ïUªjh®fshdhš, r®¡fhÇ‹
ehza¤ijnah nah¡»a¥ bghW¥ignah eh« v¥go kâ¡f Koí«?
ïªj r®¡fh® ïªj eh£oš miu ÉdhoahtJ ïU¡f nt©Lbk‹W
eh« Ãid¤âUªjhš mJ ïªj eh£oš cŸs gh®¥gÜa¡ bfhL
ikia monahL xÊ¥gj‰fhf¤jh‹ Mir¥g£oU¥nghnkbahÊa
k‰wgo r®¡fhÇš eLÃiyik jtwhj Úâianah mšyJ mt®
fSila bghJey cz®¢áianah kâ¤jšybt‹W âlkhŒ¢
brhšYnth«.
vdnt ïªj nah¡»aijíŸs murh§f« gh®¥gÜa¡ bfhL
ik¡F cjÉ òÇtjhÆUªjhš mjÅl¤âš v¥go¤jh‹ k¡fS¡F
ešby©z« ïU¡f Koí«? jÉu r£lrigÆš ‘fšahz knrhjh’
Éõa¤âš r®¡fh® gh®¥gd®fSl‹ nr®ªJ bfh©lj‰F fhuz«
77 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
r«kj taJ¡ fÄ£o m¿¡if tªj ãwF nahá¡fyh« v‹W
fUâaJjhdh«.
ïJ nah¡»akhd rkhjhdkšy bt‹nw brhšYnth«.
fšahz taJ îza¤â‰F« r«kj taJ îza¤â‰F« v›Éj
r«kªjK« »ilahJ. r«kj taJ îza« v‹gJ xU MQ«
bg©Q« v¤jidahtJ taâš fyÉ brŒJ bfhŸsyh« v‹gJ; eh« bghW¥ghËašy
fšahz taJ v‹gJ xU MQ« bg©Q« v¤jidahtJ taâš
fšahz« brŒJ bfhŸsyh« v‹gJ. fyÉ v‹gJ xU cz®¢á,
fj® ïa¡f« eh£o‹ bghUshjhu Ãiyik¡F nghâajhfhJ
fšahz« v‹gJ xU x¥gªj«. gh®¥gd®fŸ brhšYtJ nghš fyÉ
v‹gnjhL mJ bt‰¿ bgWtJ« Äf¡ fZlkhdJ v‹»w
cz®¢á bg©fS¡F 12-taâY« M©fS¡F 14-taâY«
mã¥ãuha« bfh©oUªjhY«, fj® f£l¡TlhJ v‹gnjh fjiu¡
c©lhfyh«. mt®fŸ j§fŸ j§fŸ cz®¢áfis jŤ jÅahfnt
bfhS¤j nt©L« v‹gnjh RakÇahij ïa¡f¡ bfhŸifÆš
Tl Ô®¤J¡ bfhŸsyh«. Mfnt mij¤ jL¡f r£l« brŒtJ
g£ljšy v‹gijí«, âU¢áÆš RakÇahij ïa¡f¤â‹ nguhš
m›tsî rhjhuzkhd fhÇakšy. vdnt mnjhL Tl fšahz
ahnuh fjiu¡ bfhS¤âdjhf¢ brhšy¥gL« r§fâ c©ik
taJ îza¢ r£l¤ij nahá¡fyhbk‹W brhšYtâš VjhtJ
ahÆUªjhš eh« mj‰F¥ bghW¥ghËašy bt‹W« m¢brŒifia
bghUŸ ïU¡f Koíkh?
btW¡»‹nwh« v‹W« bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
fšahz« v‹gJ xU x¥gªj«. mJî« j‰fhy ÃiyÆš,
(g-®)
fšahz« v‹gJ V‰g£l ehŸ Kjš mtut®fŸ rhF«tiu bfh©L
brY¤â¤ Ôu nt©oajhd x¥gªj«. m¤jifa x¥gªj fhÇa¤ij¢ Fo muR - g¤âuhâg® F¿¥ò - 10.02.1929
brŒJ bfhŸs k¡fS¡F vªj taâš cÇik c©L v‹gij
nahá¥gj‰F V‹ fhy jhkj« brŒa nt©L«? xU kÅj‹ j‹
brh¤ij milaî«, xU nth£L bfhL¡fî«,xU gjÉia V‰fî«
k‰W« gy rhjhuz fhÇa§fS¡bfšyh« taJ îzaÄU¡F«nghJ
MíŸ tiu f£L¥gl nt©oa Ãgªjid bfh©l xU x¥gªj¤â‰F
taJ îza« ïJtiu brŒahâUªjnj kÅj t®¡f¤â‹ K£lhŸ
jd¤ij mšyJ mnah¡»ajd¤ij fh£L»‹wJ v‹W jh‹
brhšynt©L«. ï›Éõa§fËš gh®¥gd®fŸ v‹iw¡Fnk
vâÇfshŒ ïU¡»‹wh®fŸ v‹gJ btË¥gil. mnj fhÇa¤â‰F
murh§f¤jh® Jiz ïU¥gJ v‹gJ gh®¥gd®fS¡F ït®fŸ
g§fhËfŸ v‹gijna fh£L»‹wJ. v¥gobaÅš gh®¥gd®fŸ
kj¤â‹ nguhš ÃuªjukhŒ thH Ãid¤J¡ bfh©L ï›Éj
m¡»uk§fŸ brŒ»‹wh®fŸ v‹whš murh§f¤jh® murhøÆ‹
nguhš ÃuªjukhŒ thH Ãid¤J¡ bfh©L ï›Éj m¡»uk§fis¢
brŒ»‹wh®fŸ v‹gJjh‹.
Fo muR - f£Liu - 10.02.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 78 79 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


br‹id¡ fh®¥gnuõÅš
r©o¤jdK« fhȤjdK«
ekJ eh£oš gh®¥gd®fŸ r«kªj¥g£l vªj Þjhgdkhdh
Y« mâš mt®fËZl¥go VjhtbjhU fhÇa« eilbgw KoahJ
v‹gjhf mt®fS¡F¥ g£lhš clnd r©o¤jdK« fhȤjdK«
brŒtj‹ _ykhfî« brŒÉ¥gj‹ _ykhfî« bt‰¿ bgw
Ka‰á¥gJ rǤâu¡fhy« bjh£L mt®fsJ gu«giu tH¡f«
v‹gJ cyfhDgtKŸs ahtU¡F« bjǪj ÉõakhF«. mnj
fhÇa¤ij irk‹ fÛõ‹ gÏZfhu ÉõakhŒ rÛg¤âš elªj
br‹id fh®¥gnuõ‹ T£l¤âY« fh£o j§fŸ ifahyhdtiu
Ka‰á¤J¥ gh®¤J« KoÉš bt‰¿Æšyhkš mtkhdkilªJ
btËna¿dJ g¤âÇiffËš ïU¡»‹wJ.
áy rka§fËš áW ãŸisfŸ v§fhtJ á¡»¡ bfh©L
mogl ne®ªjhš e‹whŒ mog£LÉ£L mGJbfh©L å£L¡F¥
nghF«nghJ, j§fSila nghÈ khd¤ij¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸs
nt©o öu¤âš nghŒ ËW bfh©L cij¤jt®fis¥ gh®¤J
“v§fŸ åâ¡F tªJgh®! c‹id m§F ngá¡ bfhŸS»nw‹” v‹W
brhšÈÉ£L XLtJ©L. mJ nghynt br‹id¥ gh®¥gd®fsJ
r©o¤jdK« fhȤjdK« njhšÉ milªj ãwF ntW
tÊÆšyhkš j§fŸ åâ v‹W Ãid¤J kd¥ghš Fo¤J¡
bfh©oU¥gjhd mL¤j KÅágš nj®jY¡F« r£lrig¤
nj®jY¡F« tU«nghJ ngá¡ bfhŸS»‹wjhf thŒtÈ¡f¡
f¤J»wh®fŸ: if tÈ¡f vGJ»‹wh®fŸ . áy gh®¥gd¡ TÈfS«
ït®fnshL Tlnt nfhɪjh nghL»‹wd®. ïªj¥ gh®¥gd®fS«
mt®fsJ TÈfS« nj®jšfËš ïÅ j§fŸ #«g« á¿J« elthJ
v‹gij e‹whŒ m¿ªJ bfh©nl j‰fhy rhªâ¡fhf ï›Éj T¢rš
nghL»‹wh®fns xÊa cŸS¡FŸ x‹W« ïšiy v‹gij eh«
ahU¡F« vL¤J¢ brhšy nt©oaâšiy.
6-2-29-njâ br‹id fh®¥gnuõ‹ Û£o§»š âUths®fshd
irk‹ nfhZoahU¡F fh®¥gnuõÅÈUªJ xU cgrhu¥g¤âu«
go¤J¡ bfhL¡f nt©L« v‹»‹w Ô®khd« nahrid¡F tªjJ.
Fo muR - 1929 ( 1) 80
m¤Ô®khd¤ij fh®¥gnuõ‹ Û£o§»š nahrid¡F bfh©L
tU«goahf 26 m§f¤âd®fŸ j§fŸ r«kj¤ij¡ fh£o ifbaG¤
â£L fh®¥gnuõD¡F É©z¥g« mD¥ã ïU¡»‹wh®fŸ. Mdhš
mj‰F Énuhjkhf 11 ng®fns jh‹ ïUªâU¡»‹wh®fŸ. Mfnt
gh®¥gd®fS« mt®fsJ TÈfS« v›tsnth Éõk¥ ãurhu«
brŒJ« 11 ng®fns fÛõD¡F tunt‰ò TlhJ v‹»‹w fU¤ij¡
bfh©oU¡»wh®fŸ v‹gJ« bgU« gFâah® tunt‰f MiríŸ
st®fshÆU¡»‹wh®fŸ v‹gJ« ïâÈUªJ És§F«.
m‹¿í« tunt‰ò¡ TlhJ v‹»‹w 11 fdth‹fË‹ nah¡»
aij v‹d v‹gij bghJ #d§fŸ m¿a mtáa« MtYŸst®
fshÆU¥gh®fŸ v‹nw v©Q»‹nwh«.
m¥gâbdhUt®fŸ ahbu‹whš âUths®fŸ vÞ.r¤âa
_®¤â rhÞâÇ, Í.V.enlrŒa®, ò®uh r¤âa ehuhazh, lh¡l® kšyŒ
a®, gήmfkJ rhaò, õhã kfkJ rhaò, o.É. Ûdh£áRªju«,
$uhKY ehíLfhU, rhÄ bt§flhry«, bf¤jh bu§fŒa ehíLfhU,
brštgâ br£oah® M»at®fns Mth®fŸ.
vdnt Kjš ehštU« gh®¥gd®fŸ. mt®fË‹ nah¡»a
ijia mâf« vGj nt©oaâšiy. mL¤j ïUt®fS« kfkâa
fdth‹fshdhY« mt®fŸ âU. ÓÅthrŒa§fh® ãuâÃâahf âU.
ÓÅthrŒa§fh® gz¢bryÉš fh®¥gnuõD¡F ÓÅthrŒa§fhuhš
fyf« brŒtj‰bf‹nw bfh©L tu¥g£lt®fŸ Mth®fŸ v‹W
br‹id kfkâa g¤âÇiffns gyjlit vL¤J¡fh£o ïU¡
»‹wd. Mjyhš ekJ mã¥ãuha« njitÆšiy. mL¤j ïUt
U« mŒa§fh® gz¤âš mŒa§fh® Ka‰áÆš mŒa§fh® ãuâÃâa
hf mŒa§fhuhnyna bfh©L tu¥g£lt®fŸ.
âU.rhÄ bt§»lhry« br£oah®, fÄõid tunt‰»‹wtnu
fh®¥gnuõ‹ jiytuhf ïU¡fnt©Lbk‹W nfhÇ jiyt®
nj®jÈš X£L¢ brŒjt®. vdnt mtUila mã¥ãuha¤âš
cŸS¡FŸ ïufáakhŒ ïU¡F« mã¥ãuha¤ij kâ¥gjh mšyJ
btËÆš fh£o¡ bfhŸSkh v‹gij thrf®fns cz®ªJ bfhŸs
É£LÉL»‹nwh«. ã‹ida ïUt®fËl« fÄõid tunt‰fyh«
v‹gj‰F nt©LkhdhY« X£L th§» Élyh«. VbdÅš mt®fŸ
m›tsî jhB©a¡fhu®fŸ.
vdnt ïªj gâbdhUtÇ‹ mã¥ãuha« br‹id bghJ #d
mã¥ãuhakh mšyJ k‰wgo tunt‰f nt©Lbk‹W mã¥ãuha«
bfh©L ifbaG¤J¥ ngh£l 26 ngÇDilaî« k‰W« fÛõid
tunt‰gjhš j§fS¡F eZl« x‹W« ïšiy ba‹W fUâ
81 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mij¥g‰¿a ftiyna vL¤J¡ bfhŸshj ÛâíŸs Rkh® 15
fh®¥gnuõ‹ fî‹áy®fSilî« mã¥ãuha§fŸ bghJ #d
mã¥ãuhakh v‹gij thrf®fisna ftÅ¡f ÉU«ò»‹nwh«.
jÉu, cyfnk KG»¥ nghŒÉ£ljhf T¢rš ngh£l âU. r¤âa
_®¤â¡nfh mtuJ T£l¤jhU¡nfh ekJ eh£L nBk¤âš ftiy
ïU¡f nt©oa mtáa« VjhtJ ïU¡f Koíkh? v‹gijí«,
nah¡»akhŒ nfhÉY¡F jháfŸ ïU¡F« tiuí«, br‹idÆš
jhuhskhŒ ÉtrhÇfŸ ïU¡F« tiuí«, r¤âu§fËš ïytrkhŒ
rh¥ghLfŸ nghl¥gL« tiuí«, gh®¥gd®fS¡F rkhuhjid
brŒtJ« mt®fS¡F jBiz bfhL¥gJ« gh®¥gdušyhjhU¡F
nkh£r¤â‰F kh®¡f« v‹W Ãid¤J bfh©oU¡F« K£lhŸfŸ
e«Äš ïU¡F« tiuí« ekJ rhÞâÇ¡F« mŒaU¡F« ntW v‹d
ftiy ïU¡f Koí« v‹gijí« ekJ ehL v¡nfL bf£lhšjh‹
mtU¡F v‹d ftiy v‹gijí« nahá¡f nt©L»‹nwh«. Éf
ï¡T£l¤jh® fh®¥gnuõ‹ Û£o§»š elªJ bfh©l nah¡»aij¥
g‰¿ r‰W ftÅ¥ngh«. Û£o§ ToaJ« nghärh® btËna ïUªj
ij¥ g‰¿ M£nrã¤jh®fsh«.
rhjhuzkhf bghJ¡ T£l§fŸ TL»w ïl¤âš nghärh®
j§fS¡F mtáa« v‹W njh‹¿dhš tªJ ÉgJ tH¡f«. mJ
kh¤âukšy, TLkhdhš x›bthU T£l¤â‰F« mt®fŸ nghf
nt©oaJ mt®fsJ flikahF«. ïªj Éõa« Tl m¿a Koahj
t®fŸ fh®¥gnuõ‹ fî‹áyuhÆU¥gjhdhš mJ mŒa§fh®
gz¤â‹ bgUikna xÊa X£l®fË‹ m¿åd« v‹W brhšÈÉl
KoahJ.
jÉu Û£o§»š T£l¤âš nghärh® ïU¡f¡ TlhJ v‹W«
ïUªjhš btËÆš nghfnt©L« v‹W« âU r¤âa_®¤â
jiytiu¥ gh®¤J brh‹dhuh«. óuz Rna¢ir ÉU«ò« âU.
r¤âa_®¤âÆ‹ ijÇa¤â‰F ïªj Éõank nghJkhd rhø
a‹nwh? nghärhU¡F ït®fŸ V‹ m›tsî ga¥gl nt©L«
v‹gJ ek¡F¥ òÇaÉšiy. nghärh® vâÇš ngRtj‰nf gaªj ïªj
‘åu®fŸ’ ek¡F óuz Rna¢ir th§»¤ ju¡Toat®fsh v‹gij
eh« brhšy nt©oaâšiy.
âU._®¤âÆ‹ ga¤ij Ú¡f mªj¡ T£l¤âš nghärh®
ahuhtJ ïU¡»‹wh®fsh? v‹W jiyt® njoaâš mŒaÇ‹
‘nahf«’ nghärh® xUtU« fhz¥glÉšiyah«. ïªj Éõa«
e‹whŒ¤ bjǪJ bfh©l ãwF rukhÇahf¡ nfŸÉfŸ nf£f¥g£l
jh«. Mdhš x›bthU nfŸÉ¡F« jiyt® âU.V.uhkrhÄ KjÈah®
mt®fŸ nfŸÉ nf£lt®fŸ bt£»¤ jiyFÅí« goí« nk‰
Fo muR - 1929 ( 1) 82
bfh©L _¢R ÉLtj‰F tÊÆšyhkY«, rhªjkhfî« my£áa
khfî« gâš brhšÈ thal¡»¡ bfh©nl tªâU¡»wh®. ïªj
c©ik gh®¥gd¥ g¤âÇifah»a ‘ïªJ’, ‘Ĥâu‹’ KjÈait
fËnyna fhz¡»l¡»‹wJ.
ïJkh¤âukšyhkš, nfŸÉ nf£F« Kiwiana âU.r¤âa
_®¤â KjÈat®fS¡F¤ jiyt® f‰ã¤J¡ bfhL¤J¡ bfh©nl
tªâU¥gJ«, bk«g®fSila mâfhu¤ijí« xG§ifí« g‰¿
mt®fS¡F mo¡fo m¿îW¤â¡ bfh©L tªâU¥gJ« mªj
ïl¤âš jiytÇ‹ rhkh®¤âa¤ij e‹whŒ És¡» ïU¡»‹w
bj‹nw brhšy nt©L«. filáahf r£l¤â‹ _y« j§fŸ #g«
gÈ¡fÉšiyba‹W bjǪjîl‹ fhȤjd« brŒa áy® Mu«ã¤
âU¥gjhfî« elto¡iffËÈUªJ bjÇa tU»‹wJ. mjhtJ, xU
m§f¤âd® vGªJ btËnanghF«nghJ mŒa§fh® T£l¤ij¢
nr®ªj xU m§f¤âd® jL¤J Äu£oajhfî« mj‰F mªj jL¡f¥
g£l m§f¤âd® mŒa§fh® T£l¤ij¥ gh®¤J, “bgUª j‹ik
nahL elªJ bfhŸS§fŸ” v‹W mj£o¢ brh‹djhfî« ãwF
mt® jiyia¤ bjh§f¥ ngh£L¡ bfh©ljhfî« ï‹D« ïJnghš
gy fhȤjd« v‹W brhšy¥gl¡ Toa r§fâfŸ elªâU¥gjhfî«
bjÇa tU»‹wJ.
Éf, fÛõD¡F tunt‰ò TlhJ v‹W brhšytªj fî‹áy®
fŸ m§F brh‹d rkhjhd« v‹d v‹gijí« ftÅ¥ngh«.
Kjyhtjhf M£nrã¤j fî‹áy®, âU. Í.V.enlrŒa®
“irk‹ fÄõd®fŸ bgÇa kÅj®fŸ, f©ÂaKŸst®fŸ v‹g
ijí« mt®fis r_f Éõa§fËš Éy¡FtJ TlhJ v‹gijí«
mt®fŸ tU«nghJ ntiy ÃW¤j«, filail¥ò KjÈaitfŸ
brŒtJ« TlhJ v‹gijí« jh« x¥ò¡ bfhŸtjhfî« KjÈš
brhšÈÉ£L, ã‹d®, Mdhš ïªâahÉš cŸs bgÇa kÅj®fS«,
bgÇa f£áfS« g»ZfÇ¥gjhš ehD« g»ZfÇ¡f nt©oÆU¡
»wJ” v‹W brhšÈÆU¡»‹wh®. ïij¡ ftÅ¡F«nghJ áy gŸË¡
Tl¤J¢ áWãŸisfŸ Éõa« Phgf¤â‰F tU»‹wJ.
mjhtJ, áy rka§fËš, áWãŸisfŸ Éisah£L¤jdkhŒ
gŸË¡F tuhkš ïUªJÉ£lhš, cgh¤âaha® ‘V‹ tuÉšiy’ v‹W
igaid¡ nf£L«nghJ ãŸis, “vd¡F ne‰W tƉWtÈahŒ
ïUªjJ mjdhš tuÉšiy!” v‹W brhšYtJ«, cgh¤âaha®,
“cd¡F tƉWtÈ v‹W v¥go¤ bjǪjJ” v‹W nf£lhš, “v§f
m«kh brh‹dh§nfh,” v‹W brhšYtJ« nghy ekJ âU. Í.V.
enlrŒa® “Cuh® všnyhU« g»ZfÇ¡f nt©L« v‹»‹wh®fŸ.
83 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mjdhš ehD« g»ZfÇ¡f nt©L«” v‹W brhšÈÆU¡»wh®. vdnt, ïÅ MjÇ¡fhj k¡fŸ ah® v‹W nf£»‹nwh«.
Mdhš, mt®fSl‹ ÉUªJ©gânyh, gHFtânyh jd¡F m‹¿í«, k‰wt®fŸ Éõa« v¥go¢ brhšy¥gLtjhdhY«
Mnõgiz ïšiyah«! mt®fŸ tuî¡fhf, g»Zfhu m¿F¿ahŒ gh®¥gdušyhjhU¡F v‹W V‰g£l bghJ ïa¡f§fS«, bghJ
filail¥gâY« jh« r«gªj¥gl¥ nghtâšiyah«. vdnt, ïJ rigfS«, mt®fS¡FŸ cŸs jŤjÅ tF¥ò ïa¡f§fS«
v›tsî rÇahd fhuz« v‹gij thrf®fns m¿ªJ bfhŸs x‹WÉlhkš fÄõid MjǤJ tunt‰W, j§fŸ Fiwfis¢
ÉU«ò»nwh«. brhšÈ¡ bfhŸs¤ Ô®khŤâU¡»‹wd v‹gâš ahU« MnB
giz brhšy Koahbj‹nw brhšYnth«.
mL¤jh‰nghš, âU. r¤âa_®¤â mŒaU« “fÄõ‹
bk«g®fŸ cg¢rhu¥ g¤âu« thá¤J¡ bfhL¡f nt©oa m›tsî mJ kh¤âukšyhkš, ïªj xU tUõfhykhŒ eilbg‰w
bgÇat®fŸ mšy” v‹W brh‹dij¤ jÉu, ntbwhU rÇahd x›bthU tF¥ò kfhehLfËY«, tF¥ò rigfËY«, gh®¥gd®fS«
fhuzK« brhšyÉšiy. âU.rhÄ bt§flhry« br£oahU«, mt®j« TÈfS« ãuntá¤J, fyf« brŒa M£fis VÉÉ£L« Tl,
‘fø¥ ãuâfø Éõa« fh®¥gnuõÅš TlhJ’ v‹gij¤ jÉu v›tsî Ka‰á brŒJ«Tl xU tF¥ãyhtJ xU ïa¡f¤âyhtJ,
ntW rÇahd fhuz« x‹W« brhšyÉšiy. ïªj cz®¢á mtU¡F rÇahdgo j§fS¡F mDTykhd føianah mã¥ãuha
ï¥nghjhtJ tªjij¥ g‰¿ rªnjhõnk. ngj¤ijnah Tl bfh©LtªJ nghl Koahj msî fÄõ‹ Mjuî
gy¥g£oU¡»‹wJ v‹gijí« ftŤJ¥ gh®¡F«go Phgf¥
ãwF, #dh¥ gê® mfkJ rhaò ngáÆU¥gâš K¡»akhf,
gL¤J»‹nwh«.
“btŸis¡fhu®fŸ JU¡»ia á‹dh ã‹d¥gL¤â ‘»yhg¤’ij
mʤJÉ£lh®fŸ” v‹W«, ïJtiuÆš “KÞä«fŸ x¤JiH¤ filáahf, irk‹ Éõa¤ij MjhukhŒ it¤J¡ bfh©L
jj‰F ahbjhU TÈí« »il¡fÉšiy,” ba‹W«, “Mjyhš nj®jÈš Éõk« brŒayhbk‹W Ãid¤J¡ bfh©oU¡F« fdth‹
btŸis¡fhu®fis¢ nr®ªj irk‹ nfhZo¡F cgrhu« TlhJ” fS¡F« x‹W Phgf _£L»‹nwh«. mjhtJ vªj¡ fhuz¤ij
v‹W« brhšÈÆU¡»wh®, ‘»yhg¤’ xʪjj‰F åu® fkhšghBh K‹Å£L« ïÅ ghku k¡fis ïªj jªâu§fË‹ _y« Vkh‰wyh«
fhuzkh? btŸis¡fhu® fhuzkh? v‹gijí«, KÞä«fS¡F v‹»‹w v©z¤ij _£il f£oit¤JÉ£L, étd¤â‰F ntW
r®¡fh® bfhL¤j TÈ¡F cjhuz«, âU. gê® mfkJ rhaò tÊgh®¤J¡ bfhŸS«go v¢rÇ¡if brŒ»‹nwh«.
ngh‹wt®fŸ r£lrig bk«guhtj‰F ïl« bfhL¤jnj nghjhjh Fo muR - jiya§f« - 10.02.1929
v‹gijí« nahá¤jhš ahU¡F« És§fhkš nghfhJ.
Kothf, ï¤Ô®khd¤â‹ ÛJ el¤âa fyf¤jhš gh®¥gd®fŸ
nj®jš ãurhu¤â‰F xU kh®¡fK« mt®fsJ TÈfŸ gh®¥gd®¡F
cjÉahf ãurhu« brŒtj‰F xU MjhuK« »il¤jJ. ïij¤jÉu,
ntW K¡»akhd r§fâ x‹W« elªJÉlÉšiy.
bghJthf, irk‹ fÄõid g»ZfÇ¥gâš v¤jid ngU¡F
r«kj« v‹W«, MjÇ¥gâš v¤jid ngU¡F r«kj« v‹W«
m¿ant©Lkhdhš, bghJthf¥ gh®¤jhš KjyhtJ ïªâahÉš
cŸs khfhz r£lrigfŸ všyh« MjÇ¡»‹wd v‹gij ahU«
MnBã¡f KoahJ. ïu©lhtjhf ïªâah r£lrig MjÇ¥gijí«,
ahU« MnBã¡f KoahJ. k‰wgo ïªâahÉš cŸs kjKiw¥go
gh®¤jhš »¿Þjt®fŸ, kfkâa®fŸ, “ïªJ¡fŸ” M»at®fËš
K¡»a rigfŸ MjÇ¡»‹wd v‹gijí« kW¡f KoahJ. filáahf,
tF¥ò Kiw¥go gh®¤jhY« gh®¥gd® rig Kj‰bfh©L x›bthU
tF¥ò rigí« MjÇ¡»‹wd.

Fo muR - 1929 ( 1) 84 85 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


r®¡fhÇ‹ kd¥gh‹ikí«
ekJ neh¡fK«
ï›thu r£lrig¡ T£l¤âš âU. r¤âa_®¤â rhÞâÇah®,
“âU. uhkrhÄ eha¡f® kj¤ijí« r_f¤ijí« öΤJ, ãurhu«
brŒjJ, r®¡fhU¡F¤ bjÇíkh? mªj¥go mtiu¥ ãurhu« brŒa
Élyhkh” v‹gjhf r®¡fhiu xU nfŸÉ nf£oU¥gjhŒ bjÇa
tU»‹wJ. mj‰F r®¡fh® “âU. eha¡f® kj¤ijí«, r_f¤ijí«
öΤJ ãurhu« brŒjJ v§fS¡F¤ bjÇahJ” v‹gjhf¥ gâš
brhšÈ ïU¥gjhfî« bjÇa tU»‹wJ. ïªj Éõa¤âš r®¡fh®,
c©L mšyJ ïšiy v‹w ïu©oš x‹iw¢ brhšyhkš
j§fS¡F¤ bjÇahJ v‹W brhšÈÆU¥gJ r®¡fhÇ‹
jªâu¤j‹ikia¡ fh£L»‹wJ. VbdÅš, âU.eha¡f® br‹w
khj¤âš ntÿÇš Rkh® 5, 6 T£l§fËš ngá ïU¡»‹wh®. ntÿ®
kfheh£oY«, Rkh® 15, 20 Ô®khd§fS¡F nkyhfnt Ãiwnt‰w¥
g£oU¡»‹wd. ï›tsî r§fâfisí« r®¡fh® c¤ânahfÞj®
fshd Rkh®, 4, 5 jÄœ RU¡bfG¤J¥ nghäÞ mâfhÇfŸ x‹W
Élhkš vGâ¡ bfh©L nghÆU¡»‹wh®fŸ. mitfŸ r®¡fh®
F¥ig¤ bjh£oÆš ï‹dK« ïU¡f¡ TLbk‹nw Ãid¡»‹nwh«.
m¥goÆU¡f, âU. eha¡f® ngáaitfŸ r®¡fhU¡F¤ bjÇahJ v‹W
brhšÈÉ£lJ ehzakhd gâyhfhJ v‹nw kWgoí« brhšYnth«.
m‹¿í«, âU.r¤âa_®¤â nfŸÉ nf£l ãwfhtJ r®¡fh®,
á.I.o. Ç¥ngh®£Lfis¥ gh®¤J gâš brhšÈÆU¡fyh«. m¥go¡
bfh‹WÄšyhkš xnuaoahŒ j§fS¡F¤ bjÇahJ v‹W brh‹d
âÈUªJ rka« tU«nghJ, mjhtJ âU. eha¡f® ÛJ VjhtJ
elto¡if vL¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹»‹w mtáa« tU«nghJ
âObu‹W m¥bghGJjh‹ ïªj Éõa§fŸ bjǪjt®fŸ nghš
ghtid fh£o ão¤J cŸns nghl rîfÇa« nt©L« v‹»‹w
v©z¤â‹ ngÇnynajh‹ ï¥go¤ jªâukhf¢ brhšÈÆU¡f
nt©L« v‹gij¤ jÉu mj‰F e«khš ntW fhuz§fŸ f©L
ão¡f KoaÉšiy. MdhY« ek¡F mij¥ g‰¿¡ ftiyÆšiy.
âU.r¤âa_®¤â rhÞâÇfS« Tl, âU.eha¡f® ntÿÇš kj¤ijí«
Fo muR - 1929 ( 1) 86
r_f¤ijí« öΤjh® v‹gij¥ g‰¿¢ r£lrigahÇl« nghŒ
K£o¡ bfhŸs nt©oa mtáaÄšyhkš neuhfnt mtU¡F ekJ
fU¤ij btË¥gL¤â ÉL»nwh«. ïj‹nkš mt® v‹d nt©L
khdhY« brŒJ bfhŸs mtU¡F¥ óuz Rjªâu« c©L v‹g
ijí« mtU¡F Phgf¥ gL¤J»nwh«.
kj Éõa«
kjÉõa¤âš eh« ïªJ kjbk‹gjhf xU kjnk »ilahJ
v‹gnjhL ïªJkj« v‹gjhf x‹W c©L v‹W« jh§fŸ
m«kj¤ij¢ nr®ªjt®fŸ v‹W« Ãid¤J¡ bfh©oU¡»‹w
k¡fË‹ cz®¢áiana monahL xʤJ, kÅj r_f¤â‹ thœî,
m¿î, khd«, m‹ò, ïu¡f«, gnuhgfhu« KjÈa xG¡f§fŸ M»a
itfns K¡»akhdit v‹gij czu¢ brŒa nt©L« v‹gJ«,
ïj‰F Énuhjkhf nghÈ Éjkhd ïªJ kj« kh¤âukšyhkš, ntW
vªjkj« jilahÆUªjhY« mt‰iwí« btËah¡Ftnj ekJ
K¡»a neh¡fkhF«.
r_f Éõa«
r_f Éõa§fËš. vªj r_f« k‰bwhU r_f¤ij Él
jh§fŸ ãwÉahš ca®ªjt®fŸ v‹W«, vªj r_fK« bghJ
thœ¡ifÆš k‰w r_f¤ij Él¤ j§fS¡F¢ r‰wh»Y« ca®
gjÉí« mâf RjªâuK« mila ãwÉahš cÇik c©L v‹W
gh¤âa« bfh©lhL»‹wnjh, vªj¢ r_f« k‰bwh‹¿‹ Ra
kÇahij¡ »ilôwhŒ ïU¡»‹wnjh mij¤ âU¤â¢ rkÃiyia
x¥ò¡ bfhŸs¢ brŒtJ«, mJ KoahÉ£lhš mt‰iw monahL
mÊ¡f nt©L« v‹gJnk všyht‰iwí« Él K¡»a neh¡f«
v‹gij tz¡fkhŒ¤ bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«. m‹¿í«
ï«Ka‰áÆš <LgLtâš bfŠRtijnah, m‹Åa® kd« nehFnk
v‹gjhd ftiy bfhŸtijnah, bfhŸifahŒ¡ bfhŸshkš,
c©ikíl‹ cŸsij cŸsgo vL¤J¡fh£l ahU« r‰W« ã‹
th§f¡ TlhJ v‹gJî« ekJ K¡»a neh¡fkhF«. e‹ikfËl¤âš
ÉU¥ò«, ÔikfËl¤âš btW¥ò« bfhŸsnt©oaJ gÇR¤jkhd
kÅj cz®¢ábad¡ fUJtjhš mijí« tÈíW¤JtJ
mtáakhF«. Mdhš ïitfŸ bt‰¿bgw gyh¤fhu¤ijnah, Fnuhj¤
ijnah cgnah»¡f¡ TlhJ v‹gJ v‹ÅiyÆY« Phgf¡ F¿¥ò¡
bfhŸifahF« v‹gijí« bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 10.02.1929
87 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 F«gnfhz¤âš gh®¥gdhâ¡fK«
»¿Þjt®fŸ RakÇahijí«,
F«gnfhz¤âš r§fuh¢rhÇah® v‹»‹w xU gh®¥gd
klhâgâ FoÆU¡»‹w åâÆš »¿Þjt®fŸ g#id brŒJ bfh©L
nghf¡ TlhJ v‹W jL¤JÉ£lh®fsh«. uhaš fÛõid tunt‰gJ
ïªâahÉ‹ RakÇahij¡F¡ Fiwî v‹W Ãid¡F« âU. FHªij
ngh‹w ‘njÓa åu®fS¡F’ F«gnfhz¤J rªÃahᥠgh®¥gh‹
FoÆU¡F« xU åâÆš mJî« ehŒ, fGij, g‹¿, ky«, _¤âu«
jhuhskhŒ elkhL« åâÆš j‹ ïd¤jh®fŸ g#id gho¡ bfh©L
el¡f¡ TlhJ v‹W brh‹dJ j‹ r_f¤â‹ RakÇahij¡F¡
Fiwî v‹W njh‹wÉšiyah? mšyJ njh‹¿dhY« tƉW¡
bfhLik mij kiw¤JÉ£L, irk‹ fÄõÅlK« ïij¢ brhšy
nt©lh« v‹W ml¡» “irk‹ gÏZfhu¡” T¢rš nghL«go
brŒ»‹wjh? v‹W nf£»‹nwh«.
Fo muR - brŒâ És¡f« - 10.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 88
ïu©lhtJ br‹id khfhz
Ô©lhik Éy¡F kfhehL
btFfhykhfnt Ô©lhik v‹gJ Ãahakhdjšy v‹gij
vL¤J¡ fh£o m¡»ukkhdbj‹gijí« És¡»¥ nghuho tªâU¡
»‹nwh«. MÆD« ï¤bjhšiy fhÇa¤âš Ú§»ajhŒ¤ bjÇa
Éšiy. v§F î¥gªjÄU¡»‹wnjh, m§F bfhŠr« Ú§»ÆU¡»‹
wJ. mjhtJ cij bfhL¡FÄl¤âš Ô©lhik Ú§F»wJ (eif¥ò).
kÅj¤ j‹ikÆdhY« étfhU©a¤ij K‹Å£L« ï¤Ôikia
xÊ¡f nt©Lbk‹W bfŠá¡ nf£L¡ bfhŸS«nghJ ï¤Ô©lhik
gykhŒ c£fh®ªJ bfhŸtij¡ fh©»nwh«. (eif¥ò). ï¤jifa
Ô©lhik v‹D« Ôik¡F ahbjhU MjhuK« »ilahJ v‹gij
vL¤J¡ fh£Ltj‰F eh« xU á¿J« ahiuí«Él ïis¤jt®fsšy.
e« eh£oš Ô©lhik¡F ïl« bfhL¤J¡ bfh©oU¥gJ xU
tifÆš rhÄí« kjK« jh‹ v‹W brhšynt©L«. “brhšYt
bjšyh« Ãaha« jh‹, flîŸ mšyth m¥go gil¤JÉ£lh®,.
mj‰F v‹d brŒtJ?” v‹W áy® flîŸ ÛJ gÊia¢ Rk¤J
»‹wd®. k‰W« áy®, “v‹d brŒtJ? kj« ïj‰F ïl« bfhL¡f
Éšiyna?” v‹W kj¤â‹ ÛJ gÊnghL»‹wh®fŸ. Mjyhš
ï¤Ô©lhikia¤ ijÇakhd nghuh£l¤âdhš jh‹ xÊ¡f¡ Toa
jhÆU¡»‹wJ. “flîŸ v§F« Ãiwªj r®tr¡âíŸst®, g£r ghjf
k‰wt®” v‹W brhšÈ¡ bfh©L “flîŸ jh‹ Ô©lhjt®fŸ v‹w
bfhLik¡F£gL« k¡fS¡F Mjhu”bk‹gJ v›tsî nfty
khdJ. mnefkhf mt®jh‹ ïªj Ô©lhikia¥ gil¤jt® v‹W«
brhšy¥gL»‹wJ. mJ c©ikahÆ‹ m¤jifa flîis
v¥goahtJ xʤJÉ£L¤jh‹ kWntiy gh®¡f nt©L«. (fu
nfhõ«) ïªj mÃahakhd r§fâ mtU¡F¤ bjÇahbj‹whš mj‰
fhf mtiu ï‹D« Ó¡»ukhŒ xÊ¡f nt©L«. (funfhõ«) mtuhš
ï¤jifa mÚâia Éy¡fnth mšyJ m¡»uk« brŒgt®fis
ml¡fnth Koahbj‹whš mtU¡F vªj cyf¤âY« ïU¡f
nt©oa ntiyna ïšiy. xÊ¡f nt©oaJ jh‹ Ãaha« (eif¥ò)
flîis K£lhS« mnah¡»aD« r¡âa‰wtD« v‹W
89 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
nfty¥gL¤Jtj‰F v‹d khWghiõnah mJjh‹ flîŸ
gil¥ãdhš Ô©lhikÆÈUªJ tU»‹wbj‹W brhšy¥gLt
bj‹gnj vdJ mã¥ãuha«. flîŸ ngÇš gÊngh£LÉ£L j¥g
KaYgt®fË‹ brŒif Äf¡ nftykhdJ. mt®fisí« v›tsî
Ó¡»u¤âš xÊ¡»‹nwhnkh m›tsî e‹ikí©L. mJ nghy¤ jh‹
kj¤â‹ ÛJ« gÊRk¤JtJ«, vªj kj¤ij vªj¡ flîŸ mšyJ ah®
neÇš tªJ brhšÈÉ£L¥ nghÆUªjhY«, vªj¢ rkah¢rhÇ
v›tsî m‰òj§fŸ brŒâUªjhY« Ô©lhik v‹D« bfhL
ik¡F ïl« bfhL¤J¡ bfh©LŸs kj¤ij clnd xÊ¡f nt©L«.
flîS« kjK« ï¤Ô©lhik Éy¡f¥gLtj‰F ïl«
bfhL¡fÉšiy v‹W brhšy¥gLtj‰F VjhtJ Mjhu§fËUªjhš
mit ah® brh‹dhY«, v¥go¥g£ljhdhY« mt‰iw beU¥ig¥
ngh£L¥ bghR¡f nt©L«. (funfhõ«) fhÇa¤âš cWâahŒ Éfhkš
thasÉš Ô©lhikia xÊ¥gjhf ngRtjhd mnah¡»a¤
jd¤âdhš xU nghJ« ehL K‹ndw KoahJ. ò© f©Âš g£lhš
mij clnd bjhiy¡f kUªJ KjÈad ngh£L¢ Ợir
brŒaÉšiyah? Mdhš mJ tÈ¡f¡ TlhJ. vÇa¡TlhJ v‹W
_o it¤J¡ bfh©L thŒ¢ rkhjhd« brhštJ òG¤J¢ rhtj‰F
tÊjh‹.
Ô©lhik Éy¡F v‹gJ ãwU¡fhf¢ brŒa¥gL« gnuhg
fhukhd brŒif vd¡fUJtJ m¿åd«. mJkÅj¤ j‹ikia
Ãiyeh£l, RakÇahijia¡ fh¡f eh£o‹ ÉLjiy¡F mtáakhd
bj‹W fUj nt©L«.(funfhõ«) e«ik¥ bghU¤j k£oš ek¡F¡
ÑHhf¡ fUj¥gL« k¡fis eh« bfhLik¥gL¤J»‹nwh«. ïj‰F
eh« bt£f¥gl nt©L«. ek¡F nkyhf¡ fUj¥gL« xU ïd¤jh®
e«ik¡ bfhLik¥gL¤J»‹wd®. gŠrk®fŸ vd¥gLgt®fS¡
»U¡F« gÊiaÉl e«Äl¤âÈU¡F« gÊia KjÈš xÊ¡f Kay
nt©L«. m¥bghGJ mJ jhdhŒ kiwí«.
bg©fisí« xU Ô©lhj r_fkhf xJ¡f¥g£oU¡»wJ.
(eif¥ò) Ô©lhikÉy¡F v‹gJ ekJ flikahd fhÇa«. eh« mJ
e‹ikia c¤njá¤j fhÇa« v‹gij cz®tâšiy. FU£L¤
jdkhf mt®fŸ brh‹dh®fŸ, mâš vGâÆU¡»wJ v‹gij
e«ã¡bfh©L m¿it¥ bghU¤jk£oš Ô©lhik¡F VjhtJ
MjhuK©lhbt‹W MuhŒªJ Koî brŒahkš ï‹D« _l¥
gH¡f§fis ã‹g‰WtijÉl nfty¢ brŒif ntW x‹Wnk
ïšiy. Ô©lhik v‹gJ m¿it¥ bghU¤J« Mjhu§fis¥
bghU¤JÄU¡fÉšiy. Mdhš, K£lhŸjd¤ijí«, Mzt¤ij
í« mnah¡»a¤jd¤ijí« bghU¤J¤jhÅU¡»wJ (funfhõ«)
Fo muR - 1929 ( 1) 90
ky¤ij¤ bjh£lhš fGÉdhšnghJ«. kÅjid¤ bjh£lhš
FË¡fnt©L« v‹gJ Rfhjhu¤â‹ bgaÇyh? mšyJ Mzt¤ij
K‹Å£lh v‹Wjh‹ nf£»nw‹. (bgU¤j funfhõ«) Raey¤ij
c¤njá¤njh mšyJ K£lhŸjd¤ij c¤njá¤njh ïªj mnah¡
»a¤jd¤ij it¤J¡ bfh©oU¥gJ Äf¡ nftykhdJ. mt®
m¥go¢ brh‹dh®; ït® ï¥go¢ brh‹dh®; mj‰F Mjhu§f
ËU¡»‹wdbt‹whš ï‹dK« mt‰¿‰F ïl« bfhL¡fyhkh
v‹W jh‹ nf£»nw‹? eªjid eha‹kh®fSŸ xUtuh¡» ghzid
âU¥ghzhœthuh¡»a òuhz¤ij e«ãdhš eªj‹ m©z‹ j«ã
ngu¥ãŸis Kjyhdt®fis V‹ mt®fis¥ gh®¡f nfhÉÈš
nghf É£L, F«ãLtj‰F mDkâ¡fhkš bfhLik brŒant©L«?
mWg¤J _‹W eha‹kh®fSl‹ xUtbud¡ fUj¥gL« xUt® j‹
Fy¤jtiu nfhÉÈY« tu¡ Tlhbj‹W jL¤J 63 FHÉ¡ f‰fis
it¤J¥ bgh§fY«, òËnahjiuí« rh¥ãLtj‰bf‹W eha‹kh®fŸ
bgaiuí« eªj‹ bgaiuí« Mœth®fŸ bgaiuí« brhšÈ¡
bfh©L âÇtJ v›tsî nftykhdJ? (funfhõ«) jÉu mt®fŸ
mU»š tªjhš eh‰wko¡»‹wJ v‹gj‰F ah® #th¥jhÇ? FË¡f
ïlÄšiy; uÞjhÉš tu¡TlhJ; bghJ¡»zW, Fs¤â‰F
tu¡TlhJ; t©zh‹ ïšiy; m«g£lÅšiy v‹whš ï¤jifa
mÃaha§fSl‹ eh‰w ko¡fhkš k‰wgo kz¡Fkh v‹Wjh‹
nf£»nw‹. ‘r§fuh¢rhÇ’ia 15 eh£fS¡F xU %Äš ngh£L
_oit¤J FË¡fhkÈU¡f¢ brŒJ ghU§fŸ! ãwF eh‰wbk
L¡»wjh? kz¡»wjhbt‹W bjÇí« (eif¥ò« funfhõK«) “RthÄ”
iaí« g¤J ehŸ j©Ù® bfh£o, mãnõf« brŒJ fGthâUªjhš
mJî«jh‹ eh‰wbkL¤J¡bfhŸS« (eif¥ò)
ã‹D«, mt®fŸ rhuha«, fŸ KjÈat‰iw¡ Fo¡»‹wd®;
kh«r« â‹D»‹wd® v‹W« brhšy¥gL»‹wJ. rhuha« ah®
Fo¥gâšiy? kh«r« ah® â‹gâšiy? c‰g¤âahF« rhuha«, fŸ
KjÈa všyht‰iwí« mt®fŸjhdh Fo¤JÉL»‹wh®fŸ?
(eif¥ò) Fo¤JÉ£L¤ bjUÉš cUSgt®fŸ _¡»š fŸ xGf¡
nfhÉY¡F¥ nghfyh«. ãw kj°¤juhd »¿Þjt®fS« KÞä«
fS« ghâtÊ nghfyh«. Mdhš ïªJ¡fŸ vd¥gL« mt®fŸ
k£L« nfhòu¤J¡F btËÆš Éf nt©L«. ï¤jifa¡ bfhLik
iaÉl ekJ rka¤âš ntW v‹d ïU¡»wJ. Éoa Éoa¤ bjUÉš
g‹¿í« nfhÊí« v‹d â‹»‹wbj‹gij¥ gh®¤J¡ bfh©oU¡
»‹nwh« (eif¥ò) mt‰iw¤ â‹gt®fS¡F¤ Ô©lhik ïšiy.
Mdhš g¢ir¥òšiyí« gU¤â¡ bfh£ilí« â‹D« kh£il¤
â‹gt®fS¡F¤jhdh Ô©lhik? Ãaha¤â‰F« m¿î¡F«
bghUªJtjhÆU¥gij x¥ò¡ bfhŸs nt©Lnka‹¿ K£lhŸ
91 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
jdkhd m®¤jk‰w Éõa§fŸ vt‰iwí« vj‹ bgauhY« xU
nghJ« x¥ò¡ bfhŸs¡TlhJ! nfS§fŸ! flîŸ bgauhnyh kj¤
â‹ bgauhnyh gÊ ngh£L¢ brŒa¥gL« m¡»uk§fis k‰w ehL
fËš my£áa« brŒa Mu«ã¤âU¡»wh®fŸ. mjdhšjh‹ mt®fŸ
K‹nd‰wkilªâU¡»wh®fŸ m¿î¡F« Ãaha¤â‰F«
bghU¤jk‰w Ô©lhik v‹D« Ôikia monahL xÊ¥gâš Ú§fŸ
vj‰F« ã‹ th§f kh£O®fbs‹W e«ò»nw‹. (funfhõ«).
F¿¥ò : br‹id g¢ira¥g‹ mu§»š 9, 10.02.1929 ïU ehËš
eilbg‰w ïu©lhtJ br‹id khfhz Ô©lhik Éy¡F kheh£oš
Ô©lhik Éy¡F¤ Ô®khd¤ij* K‹bkhʪJ M‰¿a brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 17.02.1929
* Ô©lhik Éy¡F¤ Ô®khd«
“kÅj thœ¡ifÆ‹ e‹ikfis c¤njá¤J« étfhU©
a¤ij K‹Å£L« njrK‹nd‰w¤ij¥ bghW¤J«, e« eh£o‹
bgU«gFâÆd® ÛJ« Rk¤j¥g£LŸs Ô©lhik v‹D« bfhoa
jilia clnd Éy¡f nt©Lbk‹W ï«kfheh£lh® mã¥ãuha¥
gLtjhš rKjha CÊa®fS« njrg¡j®fS« r§f§fis Þjhã¤J
Ô©lhikia xÊ¡F« neh¡f¤âš bt‰¿ bgW« bghU£L bghJ
#d§fËil ïilÉlhj ãurhu« brŒJ mt®fis¡ f©ÉÊ¡f¢
brŒa nt©Lbk‹W nf£L¡ bfhŸS»‹wd®.”
Fo muR - 1929 ( 1) 92
RakÇahij kfhehL
RakÇahij khfhz kfhehL br§fšg£oš ïªj thu«
ï‹iwa âd« eilbgW»‹wJ. mij¥ g‰¿¥ gythwhf gÊ¥òiu
fS« Éõk¡ fU¤J¡fS« btËÆl¥g£L tU»‹wd. mjhtJ
murh§f¤jh® MjuÉš ï«kfhehL el¤j¥gLtjhfî« gh®¥gd
Jntõ¤â‹ ÛJ el¤j¥gLtjhfî«, k‰W« nghšZÉr« gu¥g
mt®fŸ cjÉ¡ bfh©L el¤j¥gLtjhfî«, ïij¥ g‰¿
murh§f¤â‰F« áy® bjÇɤjjhfî« brhšy¥gLtJl‹ áy®
ft®dÇl« öJ br‹wjhfî« bjÇ»‹wJ.
murh§f¤jhU« ït‰¿‰F fhJ bfhL¤J r‰W Jo¡»‹w
jhfî« bjÇa tU»‹wJ. v¥go ïUªjhY« ek¡F mij¥ g‰¿¡
ftiyÆšiy. ek¡F nt©oaJ RakÇahij v‹gJjh‹. cyf¤
âny cÆiuí§ Tl bfhL¤J¥ bgw nt©oajhf m›tsî kâ¥ò«
Éiyí« bgWkhdKŸsJ RakÇahijna MF«. v‹whY« áy®
j§fS¡F m›th®¤ijna ão¡fÉšiy v‹W«, áy® #ÞoÞ fø
ïU¡F« nghJ RakÇahij ïa¡f« x‹W jÅahf vj‰bf‹W«
kj¤âY« kÅjDila e«ã¡if cz®¢áÆY« if it¥gJ
j§fS¡F¥ ão¡fÉšiy v‹W«, RakÇahij ïa¡f¤jhš ehÞâf«
guîtjhfî«, muáaš bf£L¥ nghtjhfî«, njÓa« jil¥gL
tjhfî« ï‹D« gy khâÇahfî« ngá¡ bfhŸs¥gL»wJ.
ït‰¿‰F ek¡F¤ njh‹¿a gâš brhšy Mir¥gL»‹nwh«.
xU ïa¡f¤â‰F xU bgaiu vj‰fhf ïLtJ v‹W« mJ fhJ¡
»Åikahf ÉU¥gj‰fhfth mšyJ ïa¡f¤â‹ j¤Jt¤ijí«
bfhŸiffisí« cz®¤Jtj‰fhfth v‹W nf£»‹nwh«. ‘Ra
kÇahij ïa¡f« v‹whš, RakÇahij ïšyhjt®fË‹ ïa¡f«
v‹W ãw® fUjkh£lh®fsh’ v‹»‹wh®fŸ. m¥goahdhš eh«
mt®fis “r‹kh®¡f ïa¡f« v‹whš mJ J‹kh®¡f®fSila
ïa¡fkh»ÉLkh? étfhU©a ïa¡f« v‹whš mJ ét
fhU©aÄšyhj ‘frh¥ò¡ fil¡fhu®fŸ’ ïa¡fbk‹wh»ÉLkh?
irt á¤jhªj ïa¡f« v‹gJ ‘mirt®fŸ’ T£lkh»ÉLkh? mJ
nghynt #ÞoÞ ïa¡f« v‹gJ ï‹#ÞoÞfhu®fŸ ïa¡f«
93 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
v‹wh»ÉLkh?” v‹W nf£»‹nwh«. xU rka« m¥gona m®¤j
kh»ÉL« v‹W brhštjhdhY« Tl RakÇahij ïa¡f« v‹gj‰F
bghUŸ RakÇahij ïšyhjt®fŸ mij mila V‰gL¤â¡ bfh©l
ïa¡f« v‹gâš ek¡F MnBgid ïšiy v‹nw brhšYnth«.
ïj‰F cjhuz«, KjyhtJ RakÇahij ïa¡f« v‹»‹w bga®fŸ
ão¡fÉšiy v‹W brhšY»‹wt®fŸ j§fisna mjhtJ j§fŸ
cUt¤ij f©zhoÆš gh®¤J ‘cd¡F RakÇahij ïU¡»‹wjh’
v‹gjhf xU nfŸÉ nf£L¡ bfh©L, jdJ cUt«, eil, cil, F¿,
bfhŸif ïitfis btË¥gh®itÆY« jdJ v©z«, e«ã¡if,
jh‹ elªJ bfh©lKiw, elªJ bfhŸs ïU¡»‹w fU¤J M»a
itfis cŸS¡FŸshfî« jh‹ f£L¥g£oU¡F« Mø, jh‹
ã‹g‰¿tU« kj«, kj cz®¢á, kj¢ rl§F, kj¡bfhŸif M»a
itfis mDnghf¤ij¡ bfh©L« k‰W« j§fis¥ g‰¿ k‰w
t®fŸ v‹d ngá¡ bfhŸS»‹wh®fŸ v‹gijí« r‰W nahá¤J¥
gh®¤jhš v›tsnth nkhrkhdt®fshfî« v›tsnth Raey¡
fhu®fshfî« ïU¥gt®fS¡F§Tl j§fË‹ RakÇahija‰w
j‹ik NÇa btË¢r« nghš És§fhk‰ nghfhJ v‹nw Ãid¡
»‹nwh«.
k‰W« ‘#ÞoÞ f£á ïU¡F«nghJ ïJ vj‰F’ v‹gt®fŸ,
#ÞoÞ f£áÆ‹ _y« 10 tUõ fhykhŒ ÉisªJ tªj
cz®¢áfisí« RakÇahij¡ »s®¢áÆš ïªj ïu©L tUõ¤âš
Éisªj cz®¢áiaí« ftŤJ¥ gh®¡f nt©L»‹nwh«. rÛg
fhy« tiu #ÞoÞ fø muáaÈš kh¤âu« Äjthj« mÄjthj«
v‹»‹w KiwÆš ÄjthâfË‹ bfhŸiffŸ v‹gdt‰iw¥
ã‹g‰¿¡ bfh©L gh®¥gdÇlÄUªj c¤nahf§fis¥ ãL§»
všnyhU¡F« g§»£L¡ bfhL¡F« ntiyÆš kh¤âu« xUthW
bt‰¿bg‰W tªjnj xÊa k‰w tiffËš jhuhskhŒ K‹ndw
Koahjgo jil¥gL¤j¥g£nl tªâUªjJ. RU¡fkhf¢ brhšnth
khdhš gh®¥gdušyhjh® v‹»‹w xU F¿¥ãl¤jFªj r_f« jÄœ
eh£oš ïU¡F« r§fâia btË khfhz§fS¡F¤ bjÇa Koahkš
ïUªjJ v‹W«, bfhŠreŠr« bjǪjhY« mJ “njr¤Jnuh»fŸ,
K£lhŸfŸ, fh£L Äuh©ofŸ” v‹W ãw® fUJ« goahf¢ brŒJ
tªj vâÇfis rkhË¡f Koahkš fZl¥g£L¡ bfh©oUªjJ«
ahU« kW¡f KoahJ. m‹¿í« murh§f¤jhuhY« ïJ xU jÅ
tF¥òthj¡ f£ába‹W kh¤âu« kâ¡f¥g£L mt®fshš j§fŸ Ra
ey¤â‰fhf ïJ cgnahf¥gL¤j¥g£L tUtjhfnt fUâí«
tªâUªjh®fŸ. Mdhš ï¥nghJ mt®fŸ ïnj #ÞoÞ f£áia
kâ¤âU¡»‹wh®fŸ v‹gj‰F«, mj‰F v›tsî f£L¥g£L
Fo muR - 1929 ( 1) 94
ïU¡»‹wh®fŸ v‹gj‰F«, ïJ btË khfhz§fËš v›tsî
kâ¡f¥g£oU¡»‹wJ v‹gj‰F« ïªj tUõ¤âa mjhtJ 27 -
28M« tUõ¤âa ïªâah ft®bk©£ Ç¥ngh®£il¥ gh®¤jhš
És§fhkš nghfhJ. r_f Éõa¤âY« k¡fË‹ cz®¢á v›tsî
K‰ngh¡filªâU¡»‹wJ v‹gj‰F« kJiu kfhehL Kjš
ïJtiu elªJtªj gh®¥gdušyhjh® kfheh£L elto¡iffisí«
Ô®khd§fisí« ftÅ¥gt®fS¡F És§fhkš nghfhJ. muáaÈš
#ÞoÞ f£áia r®¡fh® jhr®fŸ v‹W ekJ vâÇfŸ brhšÈ tªjij
nfhaK¤ö® Ô®khd¤â‹ _ykhfî« mj‰F¥ã‹ murh§f¤âš
#ÞoÞ f£á¡FŸs kâ¥ã‹ _ykhfî«jh‹ bghJ #d§fS¡F
bghŒ¥ã¤J¡ fh£l KoªjJ. Mfnt RakÇahij ïa¡f« #ÞoÞ
f£á¡F v›tsî Mjuit¤ jªâU¡»‹wJ v‹gij¡ ftŤjhš
vªj tifÆY« mJ mtáaÄšyhjJ v‹W brhšy Koant
KoahJ v‹W brhšYnth«.
kj Éõa¤âš ãuntá¥gjhŒ brhšYtJ:-
kj« v‹gJ kÅjÅ‹ thœ¡if ey¡ T£Lwî¡F« xG¡f¤
â‰F« njitahdnj xÊa kj¤â‰F kÅj‹ njitÆšiy v‹nw
brhšYnth«. Mjyhš ï¥nghJ thœ¡if ey¡ T£Lwî¡F«
xG¡f¤â‰F« Mjhukhd vªj kj¤âš mJ ãuntá¤J v‹d
bfLâia¢ brŒjJ mšyJ mjdhš v‹d ÉisªjJ v‹W ahuhtJ
vL¤J¡fh£l Koíkh v‹W nf£»‹nwh«. m‹¿í« T£Lwî
ey¤â‰F« xG¡f¤â‰F« rkur cz®¢á¡F« Énuhjkhf vJ ïUª
jhY« mij mÊ¡f nt©Lkh nt©lhkh v‹W« eh« mt®fis¡
nf£»‹nwh«.
kÅjDila e«ã¡if cz®¢áia bfL¡»‹wJ v‹W
brhšy¥gLtJ:-
vªj Éõa¤ijí« kÅj‹ j‹ m¿it¥ bghU¤J xU
Éõa¤ij e«g nt©Lkh mšyJ FU£L e«ã¡ifahš V‰W¡
bfhŸs nt©Lkh v‹W nf£»‹nwh«. mJnghynt ehÞâf«
v‹gJ« m®¤jk‰w th®¤ijnaahF« v‹gnj ekJ mã¥uha«.
flîŸ c©lh ïšiyah v‹gij¥ g‰¿ thj« brŒJ Koî f£LtJ
RakÇahij ïa¡f¤â‹ bfhŸif mšynt mšybt‹gijí«
mj‰fhf mdhtáakhŒ neu« brytÊ¡fhJ v‹gijí« bghJ
#d§fŸ czunt©L»‹nwh«. Mdhš ekJ ïa¡f¡ bfhŸiffis
eilbgwbth£lhkš jL¥gj‰fhf flîŸ v‹gij¡ bfh©LtªJ
jilahfnth K£L¡f£ilahfnth nghl¢ Nœ¢á brŒjhš mj‰F¢
r‰W« ïl« bfhL¡fKoahJ v‹gJ jh‹ RakÇahij ïa¡f¤â‹
95 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
cWâahd bfhŸifahF«. m¿ití« j‹d«ã¡ifiaí« j‹ k¡fisna xU FL«g rnfhju®fshf¢ brŒí« Ka‰áÆ‹ nghJjh‹
Ka‰áiaí« m‹igí« xG¡f¤ijí« j‹df¤âš bfh©l vªj mj‹ c©ik¢ r¡âí« bgUikí« btËahF«.
rka¤âDilaî« x¤JiH¥ig RakÇahij ïa¡f« tÈa
m‹¿í« ïJ »s«ãÉ£lhš ahuhY« ïij mÊ¡fnth
tunt‰F« v‹W« cWâ TW»‹nwh«.
mšyJ r‰whtJ ml¡» it¡fnth f©o¥ghŒ KoahJ v‹gJl‹
ã‹D« muáaš, njÓa« M»at‰¿‰F RakÇahij ïa¡f« mo¡f mo¡f vG«ò« gªJnghš v⮡f v⮡f ts®ªJ bfh©nl
jilahÆU¡»‹wJ v‹gJ:- nghF« r¡â cilaJ v‹gnj ekJ cWâ. m‹¿í« vªj Éj¤âY«
všnyhU« v›Éj mã¥uhaKilat®fS« ïJ ï‹iw¡
k¡fË‹ RakÇahij¡fhf¤ jh‹, k¡fŸ khd¤njhL thœtj‰
»šyhÉ£lhY« ehis¡fhtJ nr®ªJjh‹ Mf nt©L« v‹gJî«
fhf¤jh‹ murh§fK« njÓaK« nt©LnkbahÊa k‰wgo nfty«
ekJ gykhd cWâahF«. m‹¿í« ï›Éa¡f« x›bth‹iwí«
ïitfŸ kÅj‹ tÆWts®¡f kh¤âu« nt©oaJ v‹whš mj‰fhf
bgÇJ« nt©lh« v‹W brhšY« Éu¡âia¥ g‰¿ ïU¡»‹wnj
vªj murh§fK« muáaY« njÓaK« f©o¥ghŒ nt©oaâšiy
xÊa, nt©L« v‹W brhšY« goahd Miria¥ g‰wÉšiy.
v‹nw brhšYnth«. ïJtiu ekJ eh£oš V‰g£oUªj V‰g£o
Mjyhš ïJ ahU« Vkh‰wkiltj‰F ïlnkÆšiy. m‹¿í«
U¡»‹w, vªj muáaš ïa¡fkhtJ njÓa cz®¢áahtJ k¡fŸ
ïj‰FŸ ngh£ofS¡F« ïlÄšiy.
RakÇahij¡nf‰wjhd â£l§fSl‹ mik¡f¥g£oUªjjh ba‹W
muáašthâfisí« njÓathâfisí« nf£»‹nwh«. k‰wgo ïij¥g‰¿ r®¡fh® v¥go Ãid¤J¡ bfh©lhY«
ek¡F mij¥g‰¿ r‰W« ftiyÆšiy. cyf thœ¡ifÆš ïw§»
vdnt, c©ikahd RakÇahij cz®¢á k¡fS¡F¤
MirÆäLg£L cHY« r«rhuthËfËlÄUªJ ek¡F ahbjhU
njh‹¿É£lhš, mJnt muáaiyí« njÓa¤ijí« k‰W« kj
cjÉí« x¤JiH¥ò« njitÆšyhjjhY«, bgÇJ« gÇR¤jkhdJ«
ïaiyí« jhdhfnt rÇ¥gL¤â¡ bfhŸS«. m¥nghJ RakÇahij
Raeyk‰wJ« vj‰F« v›Éj âahf¤â‰F« jahuhÆU¡F«
ntW, muáaš ntW, njÓa« ntW, kjïaš ntW, xG¡f ïaš ntW,
ïs§fhisfËl¤âY« ïs« f‹ÅiffËl¤âY« â¡f‰wt®
m‹ò ïaš ntW v‹»‹w ghFghLfS« ãÇîfS« f©o¥ghŒ
fËl¤âY« ekJ ïa¡f¤â‰F bgÇJ« cjÉ vâ®gh®¡»‹w
kiwªnjho ÉL«.
goahY« mt®fS« jhuhskhŒ cjÉ mË¡f¤ jahuhŒ nkšÉGªJ
cjhuzkhf, ek¡F nkyhdJ« ÑHhdJkhd xU tF¥ò tUtjhY« ehK« ïj‹ Koit¥ g‰¿ r‰W« ftiy bfhŸshkš
ïU¡f¡ TlhJ v‹W brh‹dhš mªj th®¤ijÆnyna ek¡F flikiana ã‹g‰¿¡ bfh©oU¥gjhY« ï›Éa¡f¤â‹ _y«
nkyhdjhf xU murh§fK« M£áí« ïU¡f¡ TlhJ v‹gJ jhdhf v›Éj eZlkhtJ fZlkhtJ mila nt©o tUnkh v‹»‹w
cjakh»ÉL«. mJnghynt ek¡F nkyhfnth ÑHhfnth xU ehL v©znk á¿J« bfhŸshkš ïU¡»‹nwh«.
ïU¡f¡ TlhJ v‹gJ« njh‹¿ÉL«. bghJthf Ra kÇahij
Fo muR - jiya§f« - 17.02.1929
v‹»‹w xU ïŠáid gy¥gL¤â rÇahf Xl¤jFªj r¡âia
c©lh¡»it¤J É£lhš ãwF mâš vªj ïaªâu¤ij (ÄÎid)
bfh©L tªJ m¤njhL ïiz¤J njhšg£ilia kh£oÉ£lhY«
mJ jhdhfnt XL«. mJ ï‹dÉjkhd ïaªâukhf¤jh‹ ïU¡f
nt©L« v‹»‹w ftiy ahU¡F« nt©oaâšiy v‹nw
brhšY»‹nwh«. k‰wgo všyh cz®¢áfisí« Él RakÇahij
cz®¢ána nkyhdJ« kâ¡f¤ jFªjJkhF« v‹gâ‹ j¤Jt¤ij
cz®ªjt®fS¡F ïªj ïa¡f¤âš c©ikahd rªnjfnk njh‹w
ïl« ïU¡fhJ. mJ ï‹iwa âd« nt©Lkhdhš Vnjh xU áW
tF¥ghUl‹ nghuhl¤ njh‹¿ajhf¤ njh‹wyh«. ïJnt mšy
mj‹ y£áa«. xU ïaªâu¤ij RH‰W«nghJ KjÈš R‰W«
áWntf« nghš ï‹W xU áW tF¥gh® cz®¢ánahL nghuhLtjhf¡
fhz¥gLtJ. k‰wgo ã‹dhš mJ cyf¤ijna x‹WgL¤j cyf

Fo muR - 1929 ( 1) 96 97 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


ïÅ¢ brŒa nt©oa ntiy
“Çnthš£” jiya§f¤â‹
bkhÊ bga®¥ò
RakÇahij ïa¡fkhdJ, g‹bdL§fhykhf ïªâa r_f¤
ij¥ ghœgL¤â mj‹ ïu¤j¤ij bfhŠr§ bfhŠrkhf c¿Šá
cÆiu th§»¡ bfh©oUªj _l e«ã¡iffisí« FU£L¥ gH¡f
tH¡f§fisí« monahL xʤJÉLth‹ nt©o j§fŸ cÆ®
bghUŸ MÉ _‹iwí« âahf« brŒa¡Toa gyiu¤ j‹Ål«
<®¤J¡ bfh©oU¡»wJ. k¡fË‹ m¿ahikia mDTy¥gL¤â¡
bfh©L mt®fis¥ gy tiffËš moik¥gL¤jiy xʤJ gF¤
j¿it tsu¢ brŒtj‰fhfnt ï›Éa¡f« ghLg£L tU»wJ. mj‹
gy‹fS« âU¥âfukhditfshfnt ÆU¡»‹wd. btFfhykhf
Raeythâfshš mG¤j¥g£L m¿ahikÆš MœªâUªj ghku
k¡fŸ kÅj cÇikia czu Mu«ã¤J É£lh®fŸ. gu«giu tH¡
f« v‹gj‰fhfnth “bgÇnah® th¡F” v‹gj‰fhfnth Énrõ kâ¥
ò¡ bfhL¥gâšiy. RaeyÄfŸ bfhŠr§bfhŠrkhf xʪJ bfh©o
U¡»wh®fŸ. ïªâak¡fŸ jkJ Ãiyia cz®ªJ bfh©lh®fŸ. ïÅ
mt®fis Vkh‰w KoahJ. fhy¥ngh¡F« Ó®âU¤j¡fhu®fS¡nf
MjuthÆU¡»wJ, gF¤j¿î¡F« K‹nd‰w¤â‰F« jilahÆU¥
gitfbsšyh« koªJbfh©nl ïU¡»‹wd.
ahtuhY« ÉU«g¥gL« xU bgÇa ïyøa¤ij¡ F¿¤J
ïJtiu j‹dªjÅahfî« òfiH ï¢á¡fhkY« jk¡F¤ njh‹¿a
KiwÆš nghuhotªjbjh©l®fbsšyh« Kj‹ Kjyhf br§fš
g£oš Tl¥ngh»wh®fŸ. Mfnt br§fšg£L kfhehlhdJ r_f¢
Ó®âU¤j ïa¡f¤âš Äf K¡»akhdjhF«. ï§F e« KG M‰w
iyí« âu£o xU§nf v⮡f Ma¤jkhf nt©L«. ïÅ eh« jÅ¥
g£l xU kÅjÅ‹ Ka‰áÆyhtJ ášyiu bt‰¿fËyhtJ âU¥â
ailªJÉl¡TlhJ. ïÅ¢ brŒant©oa fhÇa§fis #h¡»u
Fo muR - 1929 ( 1) 98
ijahf X®ªJ ek¡»U¡F« MŸtÈ, njhŸtÈ, bghUŸtÈ M»a
itfis¢ rÇahf¡ fz¡bfL¤J všyh m«r§fisí« bfh©l
rÇahd xU â£l« jahÇ¡f nt©L«. kfheh£L¡F tU« ãuâÃâ
fis, Kw£L¤jdkhd gad‰w Éthj§fËš bghGJ ngh¡f¡TlhJ
v‹W nf£L¡ bfhŸ»nwh«. thŒ ntjhªjkhdJ« th®¤ijfŸ
Ãu«ãaJkhd Ô®khd§fŸ brŒtâš gaÅšiy. thŒ ntjhª
j§fËdhY« ïÅa trd§fËdhY« VkhªJ nkhr« nghdt®fis¥
gh®¤J eh« gadilnth«. e« Ô®khd§fŸ všyhÉj ïa‰if
cz®¢áf£F« j¤Jt§f£F« V‰w KiwÆš F¿¥ghfî« JÇj
khfî« eilbgw¡ToathW tF¡f¥g£L ïU¡f nt©L«. ï¡
fhy¤âš e« eh£oš áw¥ghf¤ jÄœ eh£oš ï›îz®¢á jiyáwªJ
És§F»wJ. vdnt ï›îz®¢áia Kiwahfî« Óuhfî«
bjhl®¢áahfî« eilKiw¡F¡ bfh©Ltu nt©oa tÊfis¡
ftÅ¥ngh«.
e« y£áa« ï‹dJ v‹gJ btŸËilkiy. vdnt eh«
mij¥g‰¿ Éthâ¡f nt©oaâšiy. eilKiwÆ‹ K‰ngh¡F
el¤JÉ¥gtU¡F j¡fgoí« fhy njrt®¤jkhd§fS¡F V‰wgoí«
ïU¡F«. vÅD« K‹nd‰w¤â‹ ngh¡F °âukhdnj. mjhtJ #hâ
ngj«, ãwÉÆdhš ca®î jhœî, rk°fhu«, kWãwÉ, mtjhu«, áiy
tz¡f«, mj‹ m©zdhd ònuh»j«, kj¢á‹d«, rl§Ffsh
»aitfis eh« Ó®âU¤jkh»a òJ¡f£ll¤ij¡ f£LK‹dnu
ïo¤J¤ jŸËÉl nt©L«. ãwÉÆdhš ca®î c©L v‹D«
v©z« k¡fŸ kd¤âÅ‹W Ú§»dhbyhÊa Ô©lhikia bahʤ
jY« bg© k¡fŸ K‹nd‰wK« Koahjit. ãwÉÆdhš ca®î
jhœî v‹D« bghŒ¡ bfhŸifna #h⥠ghFgh£o‰F ïl§bfhL¤
jJ. M©, bg©ÂY« nk«g£lt‹ v‹D« mf«ghtkhdJ
bg©fis¡ nfhõh¡fshfî« brh¤JÇika‰wt®fshfî« M©f
Sila brh¤J¡fshfî« M¡»ÆU¡»wJ. r«Þfhu§fŸ fÈahz¤
ij¡ nfÈ¡T¤jh¡» ïsikÆ‹ áw¥ig ehrkh¡» É£lJ. kWãwÉ,
mtjhu§fŸ v‹D« bfhŸiffŸ k¡fis Ãuªjukhd nrh«ng¿
fshf M¡»É£ld. vdnt e« k¡fS¡FŸ kÅj cz®¢áia
vG¥g nt©Lkhdhš eh« m¡FU£L e«ã¡iffË‹ _yfhuz§
fis ntnuhL fisa nt©L«. e« k¡fŸ giHa á‹d§fisí«
rl§Ffisí« kªâu§fisí« ã‹g‰¿ e«ã¡bfh©oU¡F« tiu
vªj ïªâaD« ãweh£lhUl‹ rk cÇik¡F¥ nghuhl KoahJ. ïªj
m¿î jJ«ò§ fhy¤âY§Tl m¿thËfŸ v‹gt®fS« r®tfyh
rhiy¥ g£ljhÇfŸ v‹gt®fS§Tl bt£fÄ‹¿¤ j« be‰¿fËš
kj¢á‹dkÂtij¥ gh®¡f ɪijahÆU¡»‹wJ. ca®it¡
F¿¥gjhf¢ brhšy¥gL«, njhŸfËš bjh§F« óûyhdJ mª
99 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
âU¥gtÅ‹ kÅj¤j‹ik m‰w¤j‹ikia¤ bjËthŒ¡F¿¡»wJ.
XkK«, âtr«, ãw¥ò ïw¥ò KjÈa fhy§fËš brhšy¥gL«
kªâu§fS« kd¡ f©iz¡ bfL¤J kÅjid mŠPhd ïUËš
Mœ¤J»wJ. xU ehfßfK‰w r_fbk‹whš rl§FfS¡F¤ j©
lid Éâ¤jhf nt©L«. ïªj khâÇ¡ bfhoa nkhr« brŒ»wt®
fis¤ ÔÆÈ£L¡ bfhG¤âdhY« j¡f j©lidahfhJ. e« c‰rt
fhy§fËš el¡F« Fofhu¡ fyf§fS«, má§f§fS«, Mghr§
fS« vªj¡fhy¤âY« ntW vªj eh£oY« ïUªjâšiy. âU X® òâa nfhÆš
ÉHh¡fŸ bjhiyªJ clš ey¤â‰F« kndhey¤â‰F« nt©oa
trâfŸ V‰gl nt©L«.
nk£^Çš X® òJ¡nfhÉš f£o, m§F ãŸisahiuí«
áiy tz¡fªjh‹ všyh¤ ÔikfS¡F« ãw¥ãlkhÆU¥gJ. MŠrndaiuí« ãuâZil brŒí« neh¡f¤njhL 11-2-29 fhiy 10
eh£o‹ kâ¥ig¡ fh¥gh‰w v©zKila x›bthUtD« f‰áiy k¡F m°âthu« eh£odh®fŸ. ï¡nfhZo¡F¤ jiyt® âU. kfh
fis¤ jf®¤J áiyfisíU¡» m›înyhf¤ij¡bfh©L Míj§ njtŒaut®fŸ ã.V. ã.ï. v¡Ì¡ôo› ïŠáÜ®. MuhŒ¢á¤âwKŸs
fS« ïaªâu§fS« brŒÉ¡f nt©L«. kj r«gªjkhf Él¥g£l ïŠáÜ®fS¡F nfhÉšfis¥ bgU¡f¡ fU¤njhoaâ‹ m®¤j
brh¤J¡fbsšyh« eh£o‹ ey¤â‰F cgnahf¥gL¤j¥gl nt©L«. bk‹d? ViH¡TÈfS¡F« mt®fŸ ãŸisfS¡F« cgnahf¥
kl§fis¥ gŸË¡Tl§fshfî« fšÿÇfshfî«kh‰wnt©L«. gL« ïuh¥gŸË¡Tl« it¡f V‰ghL brŒa¡Tlhjh? nfhÉš f£L
nfhÉšfŸ MÞg¤âÇfshf nt©L«. ònuh»jiu Ú¡f nt©L«. tJ gh®¥gdušyhj ViH¥ ghku k¡fis¥ ãǤJ it¤J Vkh‰¿¤
‘euf¤â‰F’ mŠr¡TlhJ. nrhâl®, F¿fhu®, kªâuthâ KjÈat® j«Äd¤jt®fŸ gh®¥gdušyhjh® bryÉš c©L bfhG¥gj‰
fis¤ j©o¡f nt©L«. rk°»Uj¤ijbahʤJ ntj§fisí« fšyth?
òuhz§fisí« go¥gij¤ jL¡f nt©L«. ï¥nghJ eilKiw
ÆYŸs bkhÊfis ÉU¤â brŒJ ÉŠPhd m¿ití« bjhÊš Fo muR - brŒâ És¡f« - 17.02.1929
Phd¤ijí« bgU¡f nt©L«. nrh«ng¿¥ gh¥ghD¡F¢ nrhW nghL
tij¤ jL¤J, ntiya‰wtU¡F ntiy bfhL¤J, »Ht®fS¡F ét
ndhgha« mˤJ¡ fh¥gh‰wnt©L«. xUtnd ciH¥gJ v‹gij
Ú¡» eh£o‹ tUthia Úâahf midtU¡F« g§»l nt©L«. Vf
nghf cÇikfisbahʤJ j‹dh£á KiwÆš if¤bjhÊšfŸ
jhuhskhf ÉU¤âahf V‰w rhjd« V‰gL«goahd bghUshjhu
Ãiyiabah£ona xU â£l« ÃWt nt©L«.
ïâš F¿¥ã£LŸsit k£L« nghJkhd bj‹W eh‹ brhšy
Éšiy. Mdhš e« K‹nd‰w¤â‰F mo¥gilahf cŸs K¡»a
khd m«r§fis k£L« ï§F F¿¥ã£oU¡»nwh«. e« K‹nd‰w¤
â‰F v¤jid ïilôWfŸ tªjhY« mid¤ijí« jL¤J X§f¡
Toa ijÇaK« cWâíKŸs xU mik¥ig c©L g©Qkhdhš
jh‹ ï¢br§f‰g£L kfheh£o‹ neh¡f« ga‹bg‰wjhF«.

Fo muR - bkhÊbga®¥ò¡ f£Liu - 17.02.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 100 101 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


br‹idÆš irk‹ fÛõD¡F
Ml«gukhd tunt‰ò.
g»Zfhu« ‘bghÞÞ’ v‹W nghŒÉ£lJ.
uhaš fÄõD¡F gh®Èbk©lhš ÃaÄ¡f¥g£l irk‹
fÄõ‹ m§f¤âd®fS« ïªâa ãuâÃâfshš bjǪbjL¡f¥g£l
br‹£uš fÄ£o m§f¤âd®fS« u§TÅÈUªJ br‹id
JiwKf¤â‰F 18-njâ fhiy 6-k¡F “owh” v‹D« f¥gÈš
Rfnk tªJ nr®ªjh®fŸ. mt®fis br‹id khfhz k¡fË‹ ãuâ
Ãâfshš irk‹ khfhz¡ T£L¡ fÄ£o¡F bjǪbjL¤j bghJ
#d¥ ãuâÃâ m§f¤âd®fS« br‹id murh§f ãuKf®fS«
f¥gÈÈUªJ ïw¡» JiwKf nkilÆš btF my§fhukhŒ¥
nghl¥g£oUªj gªjšfS¡F miH¤J¢ br‹wh®fŸ.
gªjÈš br‹id efu k¡fŸ rh®ghf br‹id fh®¥gnuõ‹
rig¤ jiytU« fh®¥gnuõ‹ m§f¤âd®fS« k‰W« br‹id¥
ãuKf®fS« bj‹ ïªâa ÄuhRjhu®fË‹ ãuâÃâfsh»a ÄuhÞjh®
r§f m§f¤âd®fS«, #Û‹jh®fS«, uh#h¡fS« k‰W« btË
Íšyh k¡fË‹ ãuâÃâfshf Íšyh ngh®L bk«g®fS«, kfkâa
r_f¥ ãuâÃâfS«, MââuhÉl r§f¥ ãuâÃâfS«, t®¤jf r§f¥
ãuâÃâfS«, khfhz ïisP® r§f¥ ãuâÃâfS«, bghJ #d§fŸ
rh®ghf murh§f¤âš kªâÇfshf ÃaÄ¡f¥g£l kªâÇkh®fS«
k‰W« br‹id khfhz¤ij¢ nr®ªj rfy âw¥g£l k¡fË‹ T£l
K« Vuhskhf tªâUªJ x›bthU ãuâÃâ Þjhgd§fS« tunt‰ò
g¤âu§fŸ thá¤J¡ bfhL¤J mnef tF¥ò kfhehLfËš fÄõid
tunt‰f¢ brŒj Ô®khd§fisí« bjÇa¥gL¤â tunt‰wh®fŸ.
irk‹ Jiuat®fS« fÛõ‹ rh®ghf ï›thl«gukhdJ«
ãuâÃâ¤JtkhdJkhd tunt‰ig V‰W mj‰F¤j¡f gâyˤj
njhL j§fsJ e‹¿a¿jiyí« bjÇɤJ murh§f ÉUªâduhŒ¢
áyU« kªâÇfŸ ÉUªâduhŒ áyU« jÅ¥ãuò¡fË‹ ÉUªâd®
fshf¢ áyU« mtut®fŸ å£o‰F miH¤J¢ bršy¥g£lh®fŸ.
ïitjÉu k‰W« mnef ãuâÃâ¤Jt rigfËDila g¤âu§fS«
Fo muR - 1929 ( 1) 102
miH¥òfS« fÛõD¡F Vuhskhf ïUªjJ v‹whY« mt‰iw
všyh« V‰W¡ bfhŸs fÛõd®fS¡F nghâa rhtfhr« ïšiy
v‹gij K‹dnkna mt®fŸ tU¤j¤Jl‹ bjÇɤJ¡ bfh©l
â‹ ÛJ gy V‰ghLfŸ ÃW¤j¥g£LÉ£ld. vdnt, br‹idÆš
jh§fŸ jh‹ bghJ #d§fË‹ ãuâÃâfŸ v‹W« j§fŸ fU¤J¤jh‹
njrk¡fŸ fU¤bj‹W«, jh§fnsjh‹ njr¤ jiyt®fŸ v‹W«
j§fS¡F¤ jh§fns És«gu« brŒJ bfh©L« j§fS¡FŸ
shfnt xUtU¡bfhUt® jiyt® g£l§fis gÇkhÇ¡ bfh©L«
ïUªj - ïU¡»‹w - xU áy MrhÄfŸ To¡ bfh©L Rkh® xU
tUõfhykhf gÏZfhu¡ T¢rš ngh£L« v›tsnth Nœ¢áfS«
Éõk¥ ãurhu§fS« brŒJ« filáahf irk‹ gÏZfhu« bghÞ
b[‹W fhÈ nt£lhŒ nghŒ É£lJl‹ irk‹ fÛõ‹ tu¥ nght
âšiy v‹W bjǪj xU bjUÉš ËW j§fŸ bryÉš ngh£nlh
gl« ão¤J j§fŸ j§fŸ g¤âÇifÆš ngh£L¡ bfh©lnjhL
g»Zfhu« Koî bg‰WÉ£lbj‹nw brhšYnth«.
xU rka« gÏZfhu¡ T¢ršfhu®fŸ ïij x¥ò¡ bfhŸS
tâšiy v‹W brhšy tUth®fshdhš mt®fis xnu xU nfŸÉ
nf£»‹nwh«. mjhtJ, jÄœeh£L k¡fË‹ rh®ghf gÏZfhu¡
T¢rš ngh£L¡ bfh©oUªjt®fËš mjhtJ, âUths®fŸ
ÓÅthrŒa§fh®, r¤âa_®¤â, õhãkfkJ, FHªij, tujuh#&Y,
âU.É.fšahzRªju«, ïu¤âdrghgâ, mÛ¤fh‹, b#antY KjÈa
T£l¤jh®fis Él vªj Éj¤âyhtJ mjhtJ, njÓa¥ bghW¥
ãnyh xG¡f¤ânyh âahf¤ânyh bršt¤ânyh Fiwªj nah¡»aij
cilat®fŸ xUtuhtJ irk‹ fÄõid tunt‰w gâdhÆu¡
fz¡fhd T£l¤âš ïUªjh®fsh v‹W nf£»‹nwh«.
Fo muR - brŒâ És¡f¡ F¿¥ò - 24.02.1929
103 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

br§fšg£L kfheh£o‹
Ô®khd§fŸ
ïu©L _‹W khj fhykhŒ bj‹Åªâah KGtJ« xnu
ng¢rhÆUªj KjyhtJ RakÇahij khfhz kfhehL br§f‰g£oš
ï«khj« 17,18M« njâfËš btFÉkÇirahfî« Ä¡f Ml«gu
khfî« To gy Ô®khd§fis Ãiwnt‰¿É£L fiyªJÉ£lJ.
btF brh‰g eh£fS¡FŸshfnt br§fšg£oš ïªj khfhz
kfhehL el¤j Ô®khŤjjhš nghJkhd rhtfhrÄšyhâUªJ«Tl
br§f‰g£L Íšyh ngh®L jiyt® uh›gfö® nf.»UZzrhÄ
at®fŸ Ka‰áahY« br§f‰g£L nr®k‹ âU.ntjhrydhut®fŸ
C¡f¤jhY« br§f‰g£L ãuòî« #Û‹jhuUkhd m¥ghrhÄ
tŸsyhÇ‹ tŸsš j‹ikahY« ‘âuhÉl‹’ g¤âuhâg® âU.
f©z¥gÇ‹ ïilawh ciH¥ghY« k‰W« mnef fdjdth‹fË‹
cjÉahY« bj‹ÅªâahÉš ïJtiu v§F« elªâuhj kfhehL
nghš ï«kfhehL elªnj¿É£lJ« kfheh£o‹ ãuâÃâfËY«
ïJtiu vªj kfheh£oY« TlhjkhâÇ všyh ju¤jt®fS«
Vuhskhf tªJ ToÆUªjJ« F¿¥ãl¤j¡fnjahF«.
Kjyhtjhf itÔf®fŸ T£lK« ïu©lhtjhf g©oj®fŸ
T£lK« _‹whtjhf uh#h¡fŸ, kªâÇfŸ, #Û‹jh®fŸ, c¤ânah
fÞj®fŸ, M§»y« go¤jt®fŸ, brštªj®fŸ, ÄuhRjhu®fŸ,
ÉahghÇfŸ KjÈat®fË‹ T£lK« vâ®ghuhj msÉš É#a«
brŒâUªjJ Äfî« F¿¥ãl¤jFªjjhF«. k‰wgo bg©kÂfŸ,
bjhÊyhs®fŸ, ViHk¡fŸ, jhœ¤j¥g£lt®fŸ, bfhLik
brŒa¥g£lt®fŸ M»at®fŸ k‰w všyhiuí« Él mâfkhf¡
ToÆUªjjhY« mt®fns kfheh£L¡F¢ brhªj¡fhu®fshdâdhš
mt®fŸ tªâUªjâš eh« x‹W« mâra¥gLtj‰»šiy. vdnt
ï«khâÇ F¿¥ãl¤jFªj msî kfheh£o‹ bgUikfŸ xU
òwÄU¡f kfheh£o‹ Ô®khd§fis¥ g‰¿¢ á¿J ftÅ¥ngh«.
ï«kfheh£oš Rkh® ïUgJ Ô®khd§fŸ tiu Ãiwnt‰w¥
g£oU¡»‹wd. mitfËš irk‹ fÄõ‹ g»Zfhu« TlhJ
v‹W« neU fÄ£o Ç¥ngh®£il g»ZfÇ¡f nt©L« v‹W«
Fo muR - 1929 ( 1) 104
brŒa¥g£l Ô®khd§fis¥ g‰¿ muáaš JiwÆš ïU¥gt®fŸ
v‹gt®fËš xU áW rhuU¡F mã¥uha ngjÄU¡fyh«. mj‰F
e«Kila rkhjhd« v‹d bt‹whš, Kjyhtjhf ekJ RakÇahij
ïa¡f¤âš muáaš îthf r«kªjkhd Ó®âU¤j Éõa§fis¥
g‰¿a ng¢R¡fS¡F ïlÄšiy v‹gJ ahtU« m¿ªjnjahF«.
Mdhš RakÇahij ïa¡f¡ bfhŸiffS« â£l§fS« Ãiw
nt‰w¥gL«nghJ #d§fË‹ cjÉia v¥go vâ®gh®¡f nt©o
ÆU¡»‹wnjh mJnghynt murh§f cjÉiaí« vâ®gh®¡f
nt©oa mtáa« ïU¡»‹wJ. Mjyhš mªj msî¡F muáaš
Ô®khd« ïUªJjh‹ Ôu nt©oÆU¡»‹wJ. ï‹iw¡F« RakÇah
ij¡ bfhŸiffËš mnef Éõa§fis Ãiwnt‰w bth£lhkš
brŒa ekJ vâÇfŸ murh§f¤â‹ Jizia vâ®gh®¡»‹wij eh«
gh®¡»‹nwh«. mnef Éõa§fŸ murh§f r£l¤â‹ _y« brŒa¥
glnt©oÆU¡»‹wijí« cz®ªJ mitfS¡F r£lrigfË‹
_y« r£l« brŒa Ka‹W bfh©LÄU¡»‹nwh«.
cjhuzkhf, M©fS¡bfhU r£l«, bg©fS¡bfhU r£l«
v‹gjhfî«, gh®¥gdU¡bfhU r£l«, gh®¥gdušyhjhU¡bfhU
r£l« v‹gjhfî« ca®ªj rhâ v‹gt®fS¡bfhU r£l«, jhœªj
rhâ (Ô©l¥glhjt®fŸ bfhLik¥gL¤j¥g£lt®fŸ) v‹gt®
fS¡bfhU r£l« v‹gjhfî« ïUªJ tUtijí« mt‰iw eh«
âdK« mDgɤJ tUtijí« kh‰¿ všnyhU¡F« rkkhd Úâ
V‰gL¤j nt©Lkhdhš, ek¡FŸshfnt eh« brŒJ bfhŸS«
goahf vªj¡fhÇa« brŒjhY« rÇ, vªj¤ Ô®khd« brŒjhY« rÇ,
mitfËdhš ekJ y£áa¤ij Ãiwnt‰w Kotâšiy v‹gJ«,
mitfS¡F¡ f©o¥ghŒ murh§f¤â‹ _y« gHa r£l§fis
kh‰¿ òâa r£l§fŸ brŒnj Ôunt©L« v‹gJ« ahuhY« kW¡f¥
glKoahj c©ikfshF«. mšyhkY«, mitfËš mneft‰¿‰F
r£l« brŒa¡ Tl e«kt®fŸ VfkdjhŒ x¥ò¡ bfhŸtjhÆUª
jhY«Tl KjÈš murh§f mDkâiaí« bgw nt©oajhd
ÃgªjidfS« ïU¡»‹wd.
ï~bjhUòwÄU¡f, murh§f« všyh k¡fS¡F« bghJ¢
brh¤J v‹gijí« murh§f c¤ânahf§fS« gjÉfS« všnyh
U¡F« bghJ¢ brh¤J v‹gijí« mJnghynt murh§f tÇ¥
gzK« všyh k¡fS¡F« bghJ¢ brh¤J v‹gijí« ahuhtJ
kW¡f Koíkh? mJ nghynt m¥gz¤âÈUªJ bryî brŒa¥gL«
x›bthU fhÇaK« všyhU¡F« bghJ v‹gijí« x¥ò¡
bfh©Ljh‹ Mf nt©L«. vdnt m¥bghJ¡ fhÇa§fŸ cÇikfŸ
všyhU¡F« rkkhŒ mDgÉ¡f rk rªj®¥g§fŸ tH§f¥gl nt©L
105 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
kšyth. Mjyhš ïj‰F eh« murh§f cjÉ vâ®gh®¡fhkÈU¡f T®ªJ gh®¤jhš ïJ r«kªjkhf kfheh£oš brŒa¥g£l Ô®khd§
Koíkh? v‹gij nahá¤J¥ gh®¡f ÉU«ò»‹nwh«. fË‹ mtáa« ahtU¡F« e‹whŒ És§F«. Éf, mL¤j goahf,
ca®ªj gjÉÆš ïU¥gt®fS¡F« bghJ cÇikfËš tF¥ò¥ g£l§fS« F¿fS« Él¥glnt©L« v‹D«
mâfkhd g§if mDgɤJ¡ bfh©oU¥gt®fS¡F« k‰wt® Ô®khd¤â‹ mtáaK« mJnghyntjh‹. v¥gobaÅš k¡fS
fis K‹ndwÉlhkš jL¤J Nœ¢á brŒJ K‹dÂÆš ïUªJ ila bgaiu¡ nf£l kh¤âu¤ânyna mt®fsJ Fz«, m¿î,
bfh©oU¥gt®fS¡F kh¤âu« ï¡fhÇa§fS¡fhf murh§f¤ij j‹ik KjÈaitfŸ x‹W« bjÇahkny mt®fis ãǤJ
vâ®gh®¥gJ v‹gJ xU rka« j§fsJ RakÇahij¡F¥ g§fkh nt‰WikahŒ Ãid¡f¤ jFªj khâÇÆš m®¤jk‰w ãÇÉidfis¡
ÆU¥gjhf¡ fhz¥glyhnk xÊa btFFiwªj cÇikfis fh£L« ɤâahr§fŸ xʪjhbyhÊa ekJ eh£oš k¡fŸ x‹W g£L
mDgÉ¥gt®fS¡F« btF jhœªj gjÉÆš jhœ¤j¥g£oU¥ xnu yøa¤â‰FiH¤J thH Koahjhifahš m›É¤âahr§
gt®fS¡F« j§fŸ gjÉfis¡ nf£gJ« ÉLjiy bgwKa‰á¥ fis¡ fh£L« bga®fS« F¿fS« xÊ¡f¥gl nt©L« v‹gJ
gJ« xU¡fhY« mt®fsJ RakÇahij¤ j¤Jt¤â‰F ÉnuhjkhdJ x‰Wikiaí« rk¤Jt¤ijí« ÉU«ò« ahtuhY« x¥ò¡ bfhŸs¥
v‹W vtU« brhšy Koahbj‹nw TWnth«. gl¤j¡fnjahF«. k‰w Ô®khd§fis¥ g‰¿a fU¤JfŸ bjhlU«.
Mjyhš ïªjKiwÆš irk‹ fÄõÅl« bfhLik¥gL¤j¥ Fo muR - jiya§f« - 24.02.1929
g£lt®fS« ãwuhš Vkh‰w¥g£L¥ ã‹dÂÆš jŸs¥g£lt®
fS« j§fŸ fZl§fisí« njitfisí« murh§f¤â‰F¤
bjÇa¥gL¤JtJ v‹»‹w KiwÆš fÛõÅl« vL¤J¢
brhštâY« rk RjªâuK« rk rªj®¥gK« V‰gLtj‰F kh®¡f
Äšyhj neU â£l« v‹D« muáaš â£l¤ij rk RjªâuK« rk
rªj®¥gK« ïJtiu mDgÉahj k¡fŸ x¥ò¡ bfhŸtâšiy
v‹gâY« F‰wbkh‹WÄšiyba‹nw brhšYnth«. Mfnt ïit
muáaš îthf Éõa¤ij¢ nr®ªj jšybt‹W« xUrka« ïit
muáaš îthf Éõa¤ij¢ nr®ªjitjh‹ v‹W brhšy¥ gLtjh
dhY«, mit c©ikahd RakÇahij¤ j¤Jt¤â‰F jŸs¥gl
Koahj ÉõankahF« v‹W« brhšYnth«.
Éf, k¡fŸ ãwÉÆš #hâ ɤâahr ca®î jhœî bfhLikfŸ
xÊ¡f¥gl nt©Lbk‹gJ. ïJ ïªeh£L k¡fËš gy JiwfËš
cŸs všnyhuhY« x¥ò¡ bfhŸs¥gLtjhdhY« mj‰F Énuhj
khíŸs Mjhu Éõa§fËš cŸs ão¥ig É£LÉl mnef®
r«kâahkš ïU¥gijí«, k‰bwhU òw« m¡bfhLikfŸ Ãiy¤
âU¡f kj¤â‹ nguhš kfhehLfS« ãurhu§fS« murh§f¤âÅl«
öJfS« eilbgWtijí« gh®¡F«nghJ e« ehL Ryg¤âš
m¡bfhLikfis xÊ¡f¤ jahÇšiy v‹gJ« ca®î jhœî¡
bfhLikÆ‹ mÞâthu« ï‹dbj‹W gyU¡F¥ òy¥glÉšiy
v‹gJnk És§F»‹wJ. mJnghynt t®zháuk¥ ãÇî¥ ghF
ghLfŸ Éõa¤âY« njrhãkhÅ, kfh¤kh, Ó®âU¤j¡fhu® v‹gt®
fŸ Kjš bfh©L mt‰iw MjÇ¥gJ« mj‰fhjhukhd kj«, ntj«
KjÈat‰iw¥ g‰¿¥ ãurhu« brŒtJ«, mt‰¿‰F ntW
Éah¡»ahd§fŸ brŒtJkhd ÃiyÆnyna ï‹D« ïU¥gij r‰W

Fo muR - 1929 ( 1) 106 107 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 X® ÉŠPhgd«
br§f‰g£oš eilbg‰w KjyhtJ khfhz RakÇahij
kfheh£o‹ Ô®khd¥go, bga®fS¡F¥ ã‹dhš nr®¡f¥gL« eha¡
f®, ehíL, br£oah®, KjÈah® ngh‹w #h⥠g£l¥ bga®fisí«,
uhk«, Éóâ, óûš KjÈa kj¢á‹d§fisí« Ú¡»É£lt®fË‹
#hãjhití« ïÅ “Fo muR”¥ g¤âÇifÆš btËÆl c¤njá¤
âU¥gjhš #h⥠g£l§fis Ú¡»É£lt®fS«, kj¡F¿ia
É£lt®fS«, j« j« Éyhr¤ij m›t¥nghJ bjÇa¥gL¤âdhš
ãuRÇ¥gj‰F Äfî« cgfhukhÆU¡F« v‹W bjÇɤJ¡ bfhŸS
»‹nwh«.
Éf, ïÅ vk¡F vGJ« foj§fËY« vkJ bgaiu¡
F¿¥ãL« rka§fËY« vkJ bgaU¡F¥ ã‹dhš eha¡f® v‹W
F¿¥ãlhkš ïU¡f nt©L»‹nwh«.
( g - ® ..)
Fo muR - m¿É¥ò - 24.02.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 108
br§f‰g£L kfheh£L Ô®khd§fS«
#ÞoÞ g¤âÇifí«
br§f‰g£L RakÇahij kfheh£il¥ g‰¿ br‹id #ÞoÞ
g¤âÇif xUthW òfœªJ vGâÆU¥gjhf¡ fhz¥g£lhY«, mâš
Ãiwnt‰w¥g£l Ô®khd§fis¥ g‰¿ jdJ mã¥ãuha¤ij bjÇɤ
âU¥gâš Äf K¡»akhd Ô®khd§fŸ v‹W bghJ #d§fshš
fUj¥gL« Ô®khd§fŸ Éõa¤âš mJ jd¡F cŸs mã¥ãuha
ngj¤ij fh£oÆU¡»‹wij eh« kd¥ó®tkhf tunt‰W rkhjhd«
brhšy¡ flik¥g£oU¡»‹nwh«. VbdÅš mtut®fS¡F¤
njh‹W« vªj Éõa§fis¥ g‰¿ahdhY« mã¥ãuha ngj§
fisí« mjdhš V‰gl¡ Toa rhjf ghjf§fisí« vL¤J¢ brhšy
ahtU¡F« cÇik c©L v‹gijí« x›bthU mã¥ãuha
ngj¤ijí« f©ÂakhŒ tunt‰W rkhjhd« brhšy nt©oaJ
Äfî« ÃahakhdJ v‹gijí« eh« v¥nghJ« tÈíW¤â tªâU¡
»‹nwh«.
Mjyhš m«KiwÆnyna #Þoá‹ áy Ô®khd§fis¥
g‰¿a mã¥ãuha ngj¤ijí« mj‹ Ãaha És¡f¤ijí« ftÅ¥
ngh«. mjhtJ,
fÈahz r«kªjkhfî« bg©Q¡F« MQ¡F« cŸs
cÇik r«kªjkhfî« brŒj xU Ô®khd¤ij¥ g‰¿í« flîS¡F
tz¡f¤â‰bf‹W gz« bryî brŒa¡ TlhJ v‹»‹w Ô®khd¤
ij¥ g‰¿í« #ÞoÞ vGJ»‹wnghJ, bghJ #d§fŸ m¤ Ô®kh
d§fS¡F VfkdjhŒ mã¥ãuha« bfhL¡fÉšiy v‹W« m‹¿
í« mt®fŸ Vfkdjhd r«kj¤ij¥ bgw KoahJ v‹W« vGâ
ïU¡»‹wJ. ïªj ïl¤âš #ÞoÞ xG§fhf elªJ bfhŸsÉšiy
v‹gij vL¤J¡ fh£l tU¤j¥gL»‹nwh«. VbdÅš fÈahz
r«kªjkhd Ô®khd¤â‰F m›tsî bgÇa T£l¤âš xU áW
M£nrgid Tl »s«gntÆšiy. xnu xU thÈg® òUõD«
bg©#hâí« ãǪJ bfh©lhš FHªij ahiu¢ nr®ªjJ v‹W
kh¤âu« nf£lh®. clnd xUt® jf¥gid¢ nr®ªjJ v‹W brh‹dh®.
ïij¤ jÉu ntW vªjÉjkhd MnBgidahtJ, MnBgid¡
109 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
F¿ahtJ m§F ÃfHntÆšiy. m¥goÆU¡f kfheh£L T£l¤âš
mj‰F xU Éj r«kjÄšiy v‹W vGâÆU¥gJ tUªj¤j¡fnj
MF«.
jÉu nfhÉÈš flîis tz§F« Éõa¤âš gz«
brytÊ¡f¡ TlhJ v‹»‹w Ô®khd Éõa¤âš áy® M£nrgid
ïUªjJ bkŒjh‹. mJî« #ÞoÞ f£á khÍ g¤âuhâgU« #ÞoÞ
g¤âÇif fhÇajÇáí« #ÞoÞ f£á¡fhf el¤j¥gL« bjY§F
g¤âÇifah»a ‘rkjÇáÅ’ g¤âÇif MáÇaU« M»a _t®fns
M£nrã¤J ngád®. m¥go¥ ngáaâY« áyî brŒa nt©L«
v‹»‹w f£á¡fhf mt®fËš ahuhtJ xU ÃahaK« brhšynt
Æšiy. mt®fËš xUt® Ãahakhd áyî brŒayh« v‹wh®.
k‰wt® fšóu« kh¤âu« bfhS¤jyh« v‹wh®. ï‹bdhUt® ïªâah
É‹ á‰g ntiy my§fhu¤â‰F nfhÆšfis Û¤Jit¡f nt©o
ÆU¥gjhš áyî brŒJjh‹ Ôunt©L« v‹wh®.
vdnt MnBã¤J¥ ngáa _‹W fdth‹fSila
ng¢áÈUªJ« ï«khâÇ Éõa§fËš #ÞoÞ kd¥gh‹ik v¥go
ïU¡»‹wJ v‹gij czu k£L« Koªjnj jÉu ntW rÇahd
fhuz§fŸ x‹W« f©Lão¡f Koant ïšiy.
“mtáakhd bryit brŒa nt©L«” v‹whš v‹dÉj
khd bryî v‹W f©Lão¡f bj®kh Û£l® v§FnghŒ f©L
ão¥gJ. mij îzakh¡f v‹d mtáaK« MjhuK« ïU¡»‹
wJ? cyf #d¤ bjhifÆš Ä¡f mâfkhd ghf¤ij¡ bfh©l
»¿Þjt®fŸ kfkâa®fŸ nfhÉšfËš flîŸ tz¡f¤â‰F v‹W«
flîis tz§F«nghJ v›tsî gz« bryî brŒ»‹wh®fŸ
mšyJ v›tsî bghUkhd rhkh‹ bryî brŒ»‹wh®fŸ v‹gij
nahá¤jhš ïªj¤ Ô®khd« v¥go k¡fS¡F ehÞâf¤ij nghâ¡f¡
ToajhF« v‹gJ És§fhkš nghfhJ. m‹¿í« #ÞoÞ f£áÆ‹
ãua¤jd¤jhš njtÞjhd¢r£l« Ãiwnt¿ ï‹iw¡F 3,4
tUõ§fshÆd. vªj¡ nfhÉš bryîfŸ RU¡f« brŒa¥g£lJ
mšyJ ah¤âiu¡fhu®fŸ bryit k£L¥gL¤j KoªjJ. mšyJ
flîS¡fhf bghJ #d§fŸ bfhL¤j gz§fËš vªj¥ ghf« Ûâ
brŒa¥g£lJ. tU»‹w gz« ‘»uk¥go’ ‘Kiw¥go’ bryth»‹
wjh v‹W gh®¡»‹w mâfhu« jÉu âd« v¤jid ntis ói#
v¤jid ão mÇá v¤jid És¡F v¤jid v©iz v¤jid
ghšÉ£L mãnõf« v‹gij j¡if¥ gh®¤J rÇahŒ bfhŠrK«
ïiwahkš bryî brŒa¥gLtJ jÉu ntW fhÇankh mâfhunkh
Rjªâunkh mªj¢ r£l¤âš ïU¡»‹wjh? v‹W nf£»‹nwh«.
ï›tsî nfho %ghŒfŸ ekJ flîŸfS¡bf‹W eh«
Fo muR - 1929 ( 1) 110
brŒJ« ï‹iwa¤ âd« ekJ eh£oš f© MÞg¤âÇ kU¤Jt
MÞg¤âÇ ng®nghd ca®ju fyhrhiy Ô©lhjh® gŸË¡ Tl«
mdhijfŸ uBz MÞuk« M»aitfŸ všyh« K¡»akhf
flîis¤ bjhH nfhÆÈš xU fhR Tl bryî brŒa nt©oÆšyhj
kj¤ij rhÄia nr®ªj k¡fshš mt®fŸ ïd¤jhÇ‹ j®k gz¤âš
jhnd eilbgW»‹wJ. m‹¿í« ehK«Tl r‰W« ‘njáa
RakÇahij’ v‹gJ xU á¿JÄšyhJ mitfËš nghŒ Ợir
brŒJ bfh©L« go¤J¡ bfh©L« ïUªJÉ£L e«Kila
RthÄ¡F ói#¡F« tz¡f¤â‰F« bryî brŒtij kh¤âu« ÃW¤j
KoahJ v‹whš ïâš VjhtJ m¿î ïU¡»‹wjh v‹W nf£
»‹nwh«. jÉu “f‰óukhtJ g‰wit¡f nt©lhkh” v‹gJ. ïij
ïªj kfheh£oš ngáaJ xU á¿J Tl PhdÄšyhkš ngáa
th®¤ijfŸ v‹Wjh‹ brhšy nt©oÆU¥gj‰F tUªJ»‹nwh«.
ï›th®¤ijfŸ t®zháuk rdhjdj®k kfhehLfËš ngRtJ xU
rka« »ukK« mtáaKkhd th®¤ijfshÆU¡fyh«. m¥go¡»‹¿
Ó®âU¤j« gF¤j¿î j‹khd« KjÈaitfis mo¥gilahf¡
bfh©l RakÇahij kfheh£oš rhÄ¡F¡ f‰óu« g‰w nt©L
bk‹whš ïJ v›tsî bt£f¡ nflhd fhÇa«. gHnkh nj§fhnah
bgh§fnyh òËnahjiunah bryî brŒjhyhtJ RthÄ â‹fh
É£lhY« N£á¡fhu¢ nrh«ng¿¥ gh®¥ghD¡F xU _oí«, it¤J¥
óir brŒj K£lhS¡F xU _oahtJ »il¡F«. k‰W« mt®fŸ
â‹dthtJ cjî«. btW« f‰óu¤ij th§» bfhS¤â mj‹
fÇ¥òifia _¡»Y« thÆY« V‰¿¡ bfh©L mj‹ »ua¤ij
irdh¡fhuD¡F« #¥gh‹fhuD¡F« nghŒ¢ nrU«go brŒtâš
ahU¡F v‹d yhg«. f‰óu btË¢r« vj‰fhf nt©L«? RthÄ
FUlh mšyJ eh« FUlh mšyJ f‰óu« g‰¿ it¤J F«ã£
lhšjh‹ eh‹ mªj¡ F«ãil V‰ng‹ v‹W rhÄ brhš»‹wjh?
vj‰fhf fšóu« mtáa«? mâš v›tsî bfhG¥ò fyªâU¡»‹wJ
v‹gJ ahtU¡F« bjÇahjh? ït‰iw r‰W« ftÅahkš “rhÄ¡F
f‰óu« Tl nt©lh« v‹»‹wh®fns ïJ v‹d mÃaha«” v‹W
ngRtâš v‹d yhg«? ïâš gF¤j¿î c©lh mšyJ Ó®âU¤j«
c©lh mšyJ khd« bt£f« c©lh v‹W jh‹ nf£»‹nwh«.
“ïªâahÉš áwªj ò©aóÄ”ah»a fháÆš cŸs ÉÞntÞ
tuRthÄ tz¡f¤J¡FTl f‰óu« gH« nj§fhŒ x‹W« »ilahJ.
j©Ùiu mj‹ jiyÆš bfh£o VjhtbjhU ïiyfis mj‹
jiyÆš ngh£L ifahš bjh£L¡ f©Âš x¤âit¤J¡ bfhŸtij
ï‹iw¡F« ahU« gh®¡fyh«. m¥goÆU¡f ï¤Ô®khd« #ÞoÞ
f£á ãuKf®fS¡F mâY« gh®¥gdušyhjh® gz« åzhfhkš
gh®¤J¡ bfhŸgt®fS¡F RthÄ¡F bryî brŒa nt©L« v‹w
111 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mtáa« ï›tsî gykhf gâªâU¥gJ ek¡F nto¡ifia¤
jU»‹wJ.
jÉu gHa Phgf¢ á‹d¤ij fh¥gh‰wthtJ rhÄ tz§F
KiwÆš gz« bryî brŒa nt©L« v‹W kfheh£oš k‰bwhU
fdth‹ brh‹dJ ek¡F ï‹dK« mârakhŒ ïU¡»‹wJ. gHa
á‹d¤ij¡ fh¥gh‰Wtj‰F« rhÄ tz¡f¤â‰F¢ bryî brŒtj‰
F« v‹d r«kªj« ïU¡»‹wJ v‹gJ ek¡F xU á¿J« És§f
Éšiy. gHa á‹d§fŸ ï¥nghJ mnef« fh¥gh‰w¥g£L tUtij
eh« gh®¡»‹nwh«. mt®fŸ RthÄ tz¡f¤â‹ bgauhš brŒí«
bryit¡ bfh©L fh¥gh‰w¥glÉšiy v‹gJ eh« brhšy
nt©oaâšiy. r£lrigÆš xU Ô®khd« bfh©L tªJ ï‹d
ï‹d á¤âu ntiy¥ghLŸs f£ll§fis rhÄfis r®¡fh® gHa
á‹d§fis fh¥gh‰W« â£l¤âš nr®¤J¥ bghJ¥ gz¤âÈUªJ
k‰witfis¥ nghš ghJfh¤J tunt©oaJ v‹W c¤âuî¥
ngh£L É£lhš jhdhf fh¥gh‰w¥g£L¥nghF«. m¥go ïU¡f
f£ll¤ij¡ fh¥gh‰w rhÄ F«ãL»‹wt®fŸ vj‰fhf bryî brŒa
nt©L« v‹Wjh‹ nf£»‹nwh«. bghJthf br‹id ehfßf« bg‰w
efu« v‹W brhšYtJ tH¡fkhÆUªjhY« mJ btËntõ¤âš
ehfßf« bg‰¿U¡»‹wnj jÉu cŸS¡FŸ gF¤j¿ÉY« _l
e«ã¡iffËY« g£o¡fhL v‹gitfisÉl nkhrkhd ò¤âiaí«
kd¥gh‹ikiaí« cilaJ v‹nw brhšYnth«. br‹id
M©fS¡F« bg©fS¡F« _l g¡âÆš ÄFâí« e«ã¡if
c©L. mjhtJ xU »HÉ fG¤âš bkh¤jkhf kŠrŸ üiy ngh£L¡
bfh©L ifÆš beU¥ò¢ r£oia Vªâ¡bfh©L ïu©L _‹W
khÇahÆ gh£L¥ ghoÉ£lhš I¡nfh®£L #£Í å£L¥ bg©fŸ
Kjš bfh©L bõߥ å£L¥ bg©fŸ Kjš bfh©L efu rig¤
jiyt® å£L¥ bg©fŸ Kjš bfh©L m¡»HÉ fhÈš j©Ùiu¡
bfh£o rh«ãuhÂ¥ òif ngh£L f‰óu« g‰wit¤J fhÈš ÉGªJ
tu§ nf£gij ï‹W« gh®¡fyh«. M©fS« nkš ntZoia
ïL¥ãš tǪJf£o ÑnH ÉGªJ F«ã£L tu« nf£L nt¥ã
iyia¡ »ŸË thÆš ngh£L¡ bfhŸtijí« gh®¡fyh«. vdnt
ït®fŸ f‰óu« bghU¤â it¥gj‰F thjhLtâš mâraÄšiy.
MdhY« ït®fŸ th®¤ij¡fhf T£l¤âš ïUªjt®fËš 100¡F 99
ng® v‹d kâ¥ò bfhL¤jh®fŸ v‹gJ m§»Uªjt®fS¡F e‹whŒ
És§»ÆU¡F«. Éf mL¤j Ô®khdkh»a fÈahz Éõa¤ij¥
g‰¿í«, M©fS¡F« bg©fS¡F« rk cÇik ïU¡F«go brŒj
mL¤j¤ Ô®khd¤ij¥ g‰¿ kWKiw vGJnth«.
Fo muR - f£Liu - 03.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 112
“ïuhkD¡F Óij j§if”
“ïuhtzD¡F Óij kfŸ”
“ïuhkD¡F gy bg©lh£ofŸ”
ïuhkhaz« v‹gJ NÇaFy mur®fË‹ rǤâu§fËš x‹W
v‹W bghJthf¢ brhšy¥g£lhY«, ïuhkhaz« v‹D« bgauhš
gy ü‰W¡fz¡fhd ïuhkhaz§fŸ ïUªjjhfî«, üW nfho¡
fz¡fhd Rnyhf§fŸ ïUªjjhfî«, mitfŸ fhy¥ ngh¡»š gy
bjŒåf¡ fhuz§fshš kiwªJ nghŒ É£ld bt‹W«, MdhY«
ï¥nghJ 24 Éjkhd ïuhkhaz§fŸ ïU¥gjhfî«, mt‰iw
âU.nfhɪjjhÞ mt®fŸ tl ïªâahÉYŸs xU kl¤âš jhnk
neÇš gh®¤jjhfî« jh« vGâa “ïªJkj«” v‹w ò¤jf¤âš
vGâÆU¡»wh®. mij mDrǤnj br‹id ikyh¥ó® “ïuhkhaz
Éyhr«” v‹D« »Uf¤âš cŸs ïuhkhaz¥ ãuRu f®¤jhth»a
âU.á.M®.ÓÅthrŒa§fh® ã.V. v‹gtuhš vGj¥g£L 1928-«
tUõ¤âš m¢á£L btË¥gL¤âÆU¡F« “ïju ïuhkhaz§fŸ”
v‹D« òÞjf¤âš nkšf©l Éõa§fŸ És¡f¥g£L Kjš
jlitahf eh‹F ïuhkhaz§fŸ mâš ÉtÇ¡f¥g£L btËÆl¥
g£oU¡»‹wd. (m¥òÞjf¤â‹ Éiy %.1) mitahtd :- i#d
uhkhaz«, bgs¤j uhkhaz«, atd uhkhaz«, »iw°j uhkhaz«
v‹gitfshF«.
ït‰WŸ atd uhkhaz«, »iw°j uhkhaz« M»aitfŸ
bgU«ghY« ïuhkhaz¡ fijia¥ ngh‹w ngh¡»š ïUªjhY«
fijfËš tU« bgaU« k‰w ášyiw Éõa§fS« bgÇJ«
khWg£L mªjªj ghiõ¡F V‰w bga®fshf ïU¥gjhš mij eh«
ïâš vL¤J¡ bfh©l Éõa¤â‰F cgnah»¤J¡ bfhŸs ÉU«g
Éšiy. Mdhš k‰w ïu©L« mjhtJ i#d bgs¤j uhkhaz§fŸ
bgÇJ« fij¥ ngh¡»Y« bga®fËY« všyh« bghU¤jkhf
ïU¡»‹wd. Mdhš ášyiw Éõa¤âš c©ikfŸ kh¤âu« khW
g£oU¡»‹wd. mâš i#d uhkhaz« v‹gJ ï¥nghJ«
milah‰W¥ ò¤jf rhiyÆš it¡f¥g£oU¥gjhf gâ¥gháÇanu
113 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
vGâÆU¡»‹wh®. mâš jruj‹, uhtz‹ KjÈat®fSila
rªjâ¡»uk«, ãw¥ò, ts®¥ò KjÈaitfS« á¿J ɤâahr¥
g£lhY« _y òUõdh»a jrujid m¥gona V‰W¡ bfh©L
mtD¡F eh‹F kidÉfŸ v‹W« mt®fË‹ bga®fŸ 1. mguh
Íij, 2. Rk¤iu, 3.ifnfp, 4.R¥uig v‹W« F¿¥ã£L É£L
ifnfÆ¡F jruj‹ bfhL¤j ïu©L tu¤ijí« m¥gona
F¿¤âU¥gJl‹, mguhÍij¡F uhk‹ ãwªjjhfî« Rk¤âiu¡F
yºkz‹ ãwªjjhfî« ifnaÆ¡F guj‹ ãwªjjhfî« R¥uig¡F
r¤JU¡d‹ ãwªjjhfî« brhšy¥g£oU¡»wJ.
ïJnghynt Óijia #dfuh#Dila kfŸ v‹W«, Éšiy
tis¥gtD¡F #df‹ Óijia¡ bfhL¥gjhf Ãgªjid
it¤âUªjh‹ v‹W«, Mfnt Éšiy tis¤nj uhk‹ Óijia
kzªjh‹ v‹W«, yºkzD¡F 18 bg© rhâfŸ v‹W«, gujD¡F
#dfDila rnfhjuÇ‹ Fkhu¤â bfhL¡f¥g£lhbs‹W« brhšy¥
g£oU¡»‹wJ.
k‰w g£lhãnõf¡ fijí« thšÛ» uhkhaz¤ij¥ nghynt
ïUªjhY« áWáW khWjšfSl‹, jgR brŒjj‰fhf r«óf‹
tij¡f¥g£lJ« F¿¡f¥g£oU¥gnjhL ïuhkD¡F eh‹F
bg©rhâfŸ v‹W« mt®fË‹ bga® 1.Óij, 2. ãughtâ, 3. uâÅgh,
4. $jhkh v‹gt®fŸ v‹W« F¿¡f¥g£oU¡»wJ.
bgs¤j uhkhaz¤âY«, jruj uh#D¡F gâdhÆu«kidÉfŸ
v‹W« mt®fËš _¤jtS¡F uhk‹, yºkz‹ v‹gt®fshd
ïu©L MQ« Óij v‹W xU bg©Q« Mf _‹W FHªijfŸ
ãwªjd v‹W«, mL¤j kidÉ¡F guj‹ v‹»‹w xU M©
FHªij kh¤âu« ãwªjJ v‹W«, mur‹ gujD¡F g£l«
bfhL¥gjhŒ ïisa kidÉ¡F th¡F¡ bfhL¤âUªjh‹ v‹W«,
Mdhš mur‹ mªj¥go brŒahkš uhkD¡F g£l« bfhL¡f
V‰ghL brŒjh‹ v‹W«, ïisa kidÉ f£lha¥ gL¤âdjhš
gujD¡F¥ g£l« bfhL¤JÉ£L uhk‹, yºkz‹, Óij M»a
rnfhju rnfhjÇfis guj‹ bfh‹WÉLth‹ vd¥ gaªJ fh£L¡
fD¥ãÉ£lh‹ v‹W« guj‹ jkaid¤ njo fh£L¡F¥ nghŒ
uhkidna g£l¤ij x¥ò¡ bfhŸs¢ brh‹djhfî«, uhk‹ j‹
jf¥gdh® ïwªj ãwFjh‹ eh‹ eh£L¡F¤ âU«ãtu Koíbk‹W«,
mJtiu jdJ ghjuiBiaí« k‰w rnfhju rnfhjÇfisí«
mD¥ò«go nf£L th§» miH¤J tªjjhfî«, g‹Åu©L
tUlkhd ã‹ jruj‹ ïwªJ nghdjhfî«, ãwF uhk‹ mnah¤â¡F
tªjjhfî«, tªjîl‹ C® #d§fŸ uhkDila j§ifah»a
Óijia mtsJ jikadh»a uhkD¡F¡ fÈahz« brŒÉ¤J
Fo muR - 1929 ( 1)
g£l« f£odjhfî« vGj¥g£oU¡»‹wJ.
ïitfis bkŒ¥ã¡f âU. mŒa§fh®, mªj fhy¤âš
m©zD«, j§ifí« fÈahz« brŒJ bfhŸS« tH¡f« c©L
v‹W« v»¥J njr uh# j®knk rnfhjÇia kz¥gJjh‹ v‹W«
ïij m¿ªJ jh‹ Ç¡ntj« 10-tJ k©ly¤âš 10,12 -Rnyhf§fËš
rnfhjÇia kz¥gJ f©o¡f¥g£oU¡»‹wbj‹W«, mj‰F K‹
m›tH¡fÄUªJ tªjj‰F nkY« Mjhukhf NÇaD« m¡»Åí«
j§fsJ j§iffisna kzªJ bfh©oU¡»‹wh®fŸ v‹W«
vGâÆU¡»‹wh®. âU.á.M®.ÓÅthrŒa§fh® jh« M§»y¤âš
bkhÊ bga®¤j thšÛ» uhkhaz« ã‹gFâ¡ F¿¥ò 431-« g¡f¤âš,
Óij jrujDila kfŸ v‹W«, mtis jruj‹ #dfD¡F¤ jhd«
bfhL¤jh® v‹W« mtŸ óÄÆš g£lhš óÄ ïG¤J¡ bfhŸS«
v‹W«, Mjyhš óÄÆš Élhkš fh¥gh‰w nt©Lbk‹w Ãgª
jidíl‹ jruj‹ bfhL¤jh‹ v‹W«, jruj‹ ïšyhjnghJ xU ehŸ
Óij óÄÆ‹ ÛJ ËWÉ£lhŸ v‹W«, mjdhš mtŸ óÄ¡FŸ
kiwªJnghŒ É£lhŸ v‹W«, ãwF bfhŠrfhy« bghW¤J #df‹
óÄia cG«nghJ Óij óÄ¡FŸËUªJ fy¥igÆš j£L¥g£L
#dfdhš vL¤J ts®¡f¥g£lhŸ v‹W«, Mdhš #dfD¡F mtŸ
jh‹ K‹ ts®¤J tªj Óij v‹W njh‹wÉšiy ba‹W«, Mfnt
mtsJ jikadh»a uhkD¡nf mtis¡ fÈahz« brŒJ
bfhL¤JÉ£ljhfî« F¿¥ã£LÉ£L ïªj Éõa« táZl
òuhz¤âY« Þf©nlh¤âu òuhz¤âY« ïU¥gjhfî« F¿¥ã£
oU¡»‹wh®.
m‹¿í« ïnj âU.ÓÅthrŒa§fh®, “vtbdhUt‹ j‹D
ila j§ifia kz« brŒJ bfhŸS»‹whndh mt‹ kidÉia¤
ö¡»¡ bfh©L nghtjhš cd¡F kuzK©L” v‹W uhtzD¡F«
xU fhy¤âš ehuj® rhg« bfhL¤âUªjjhfî« mªj¢ rhg¤â‹
gydhŒ uhtzdhdt‹ uhk‹ j‹ j§ifah»a Óijia kidÉahf
kzªJ bfh©l Éõa« bjÇahkš Óijia¤ ö¡»¡ bfh©L
nghdjhfî«, mjdhnyna uhtz‹ uhkdhš bfhšy¥g£ljhfî«,
uhtzD¡F c©ikÆš uhk‹ j‹ j§ifia¡ f£o¡ bfh©lJ
bjÇahbj‹W«, bjǪâUªjhš Óijia¤ bjh£oU¡f kh£lh‹
v‹W«, ïªj c©ikfŸ gh®¡ft òuhz¤âš ïU¥gjhfî«
nk‰f©l 431-« g¡f¤ânyna F¿¥ã£oU¡»‹wh®.
k‰W« ïnj âU. ÓÅthrŒa§fh® mj‰F¡ ÑnHna Óij
uhtz‹ kfŸ v‹W«, mt®fŸ ãwªj fhy njhõ¤jhš jf¥gD¡F
(ïuhtzD¡F) Mg¤J Éisí« v‹W ehuj® ïuhtzD¡F¢
brh‹djhfî«, mªj¡ fhuz¤jhš ïuhtz‹ j‹ kfsh»a Óijia
114 115 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
xU bg£oÆš it¤J rK¤âu¤âš bfh©LnghŒ v¿ªJÉ£l
jhfî«, mJ #dfdJ uh{a¤âš XL« M‰¿yo¤J¡ bfh©L
tu¥g£ljhfî« mij #df‹ f©blL¤J ts®¤J uhkD¡F¡
bfhL¤jjhfî«, uhkD« Óijí« td¤âÈU¡F«nghJ uhtz‹
Óijia¤ j‹ kfŸ v‹W bjÇahkš vL¤J¡ bfh©L tªJ
É£ljhfî« F¿¥ã£L É£L ïªj c©ik kî£fÈa uhkhaz¤âš
ïU¥gjhfî« F¿¥ã£oU¡»‹wh®.
ïitfŸ c©ikahŒ ïU¡fyh« v‹gj‰F mt® xU í¡â
fhuzK« brhšY»‹wh®. mjhtJ, “ÓijÆ‹ ãw¥ig¥ g‰¿nah
mtSila giHa r§fâia¥ g‰¿nah thšÛf® v§F« xU tÇ
Tl vGjÉšiy. Mjyhš ïªj¡ T‰WfŸ c©ikahf
ïU¡fyh«”v‹»‹wh®.
vdnt Óij jrujD¡F kfŸ v‹gj‰F« uhkD¡F¤ j§if
v‹gj‰F« ïJtiu 4,5 - Mjhu§fS«, uhtzD¡F kfŸ v‹gj‰F
ïu©L Mjhu§fS« »il¡»‹wd. ï‹dK« k‰w uhkhaz§fËš
v‹bd‹d gªJ¤t§fS« ïU¡Fbk‹gJ C»¡f¡ TlÉšiy.
F¿¥ò : Mdªj Éfl‹ tUõ mDgªj¤â‰F vGâaJ.
Fo muR - f£Liu - 03.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 116
br§fšg£L kfheh£o‹ Ô®khd§fŸ
II
#hâ tF¥ò ɤâahr¤ij¡ fh£L« g£l§fisí« rka
ɤâahr¤ij¡ fh£L« F¿fisí« É£LÉlnt©L« v‹W brŒj
Ô®khd« eh£o‹ x‰Wik¡F ÄFâí« m¤âahtáakhdJ v‹gij¥
g‰¿ K‹ jiya§f¤âš F¿¥ã£oUªnjh«.
ï¤Ô®khd¤âš bghwhik bfh©l áy Éõk¡fhu®fŸ
tF¥ò¥ g£l« Ú¡f nt©L« v‹»‹wt®fŸ tF¥ò kfhehLfËš
fyªJ bfhŸsyhkh v‹»‹w xU ãuáidia »s¥ãÉ£oU¡
»‹wh®fŸ. ïj‰F eh« brhšY« rkhjhd« v‹dbt‹whš x›bthU
tF¥ghU« j§fŸ j§fŸ tF¥ò kfhehLfŸ T£o mt‰¿š ï›Éj¤
Ô®khd§fŸ bfh©L tªJ Ãiwnt‰¿ mt‰iw KjÈš j§fŸ
j§fŸ tF¥òfŸ v‹gitfS¡FŸ mKY¡F¡ bfh©L tUtj‹
_y« tF¥ò ɤâahr§fis xÊí§fŸ v‹Wjh‹ nf£»‹nwh«.
mj‰fhf¤jh‹ tF¥ò kfhehLfŸ T£L§fŸ v‹»‹nwhnk xÊa
nt¿šiy. cjhuzkhf xU thÂa itáa kfheh£oš eh« ngR«
nghJ mt®fSila óûiy vL¤J ÉL«goí« j§fis itáa®
fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸs nt©lh« v‹nw nf£L¡ bfh©nlh«,
mJ nghynt ehlh® B¤âÇa tF¥gh® T£l¤âš ngR« nghJ«
j§fis B¤âÇa®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸs nt©lh« v‹W«
óûiy vL¤J ÉL«goí« ngándh«.
mJnghynt ehíLkh®fŸ kfheh£oš ngR«nghJ« j§fis
B¤âÇa®fŸ v‹W brhšÈ¡ bfhŸtij É£LÉL«gona nf£L¡
bfh©nlh«. ï«khâÇ á¿jhtJ É£LÉlî« brŒnjh«. Mjyhš
tF¥ò¥ ãÇîfŸ v¤jid c©nlh m¤jid tF¥ò« kfhehLfŸ
T£o ɤâahr§fis xÊ¡f Ô®khd§fŸ brŒJ bfhŸshÉ£lhš
v¥go ïªj¡ bfhŸiffŸ x›bthU tF¥ò¡FŸS« nghŒ¥ òFªJ
tF¥ò nehia¤ Ô®¡f Koí« v‹gJ ek¡F És§fhJ. k‰W«
ï¥nghJ MââuhÉl kfhehLfŸ TLtjhš v›tsî öu« m¢
r_f¤â‰F cz®¢á tªJ mitfŸ K‹ndw ïlnk‰ g£oU¡
»‹wJ v‹gij ftŤjhš tF¥ò kfheh£o‹ mtáa« És§F«.
117 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
xU bgU« r_f« x‰Wikiaí« Ó®âU¤jK« bgw nt©Lkhdhš
mâYŸs ãÇîfshd x›bthU áW r_fK« j§fS¡FŸ KjÈš
x‰Wikiaí« Ó®âU¤j¤ijí« bg‰whf nt©oaJ Äfî«
mtáakhF«. ïªj c©ik cyf¤âYŸs vªj nah¡»aD¡F«
És§»na ÔU«.
cjhuzkhf bj‹dh£oš gh®¥gdušyhjh® kfhehL T£l¥
glhkš ïUªâU¡Fkhdhš gh®¥gd®fË‹ bfhLik ehL m¿ªJ,
mâÈUªJ ÉLjiyaila kh®¡f« V‰g£oU¡f Koªnj ïU¡fhJ
v‹W brhšYnth«. m‹¿í« tF¥ò kfhehLfŸ mo¡fo TLtjhš
jh§fŸ k‰w tF¥gh®fshš milí« J‹gK« mâÈUªJ ÉLg£L
k‰w tF¥gh®fS« jh§fS« x‰WikahÆU¡f kh®¡fK« mtá
aK« jhdhfnt V‰g£LÉL«. vdnt tF¥ò ɤâahr§fshš tÆW
ts®¡fyh« v‹W Ãid¤J¡ bfh©oU¡F« Raey¢ nrh«ngÇfis¤
jÉu bghJey¤âš fU¤JŸs k‰w ahtU¡F« tF¥ò ɤâahr§
fis xʤJ x‰Wik¥gl tF¥ò kfhehLfŸ T£l¥gLtJ vªj
Éj¤âY« Mg¤jhŒ njh‹whJ.
#hâ ngj¤ij MjÇ¡»‹w kj«, ntj«, rhÞâu«, òuhz«
M»aitfis¥ ã‹g‰w¡ TlhJ v‹gJ.
ïªj¤ Ô®khd¤ij vªjÉjkhd Ô®khd¤ij¡ bfh©L« ahU«
v⮡f KoahjhdhY« rka¤â‹ nguhY« ntj rhÞâu òuhz¤â‹
nguhY« j§fsJ äâa tÆW ts®¥ò thœ¡ifia V‰gL¤â¡
bfh©lt®fS¡F« ï¤ Ô®khd« xU¡fhY« âU¥âia mË¡fhJ
v‹gnjhL mt®fsJ Nø Éõk¥ ãurhu« ïufáakhŒ elªJjh‹
ÔU«.
ï¤Ô®khd¤â‹ fU¤J¥go gh®¤jhš K¡»akhf ïªJ kj¡
bfhŸiffisí« mt‰¿‹ Mjhu§fisí« ã‹g‰w¡ TlhJ
v‹gjhf¡ fhz¥gL»‹wJ v‹Wjh‹ x›bthUtU¡F« njh‹W«.
VbdÅš cyf¤âYŸs všyh K¡»a kj§fisÉl ïªJ kj«
v‹gâY« mj‹ Mjhu§fŸ v‹gjhd ntj rhÞâu òuhz§fËš
jh‹ #hâ tF¥ò ãÇî« ãwÉÆš ca®î jhœî c©L v‹gijí«
mâfkhf tÈíW¤j¥gL»‹wJ. Mjyhš ï¤Ô®khd« ÄFâí«
ït‰iw Fiw bfhŸtjhf Ãid¥gâš mâraÄšiy. Mdhš
e«ik¥ bghW¤jtiu c©ikÆš ïªJ kj« v‹gjhf xU kjnk
ïšiy v‹W«, ïU¥gjhf fUâ¡ bfh©oU¥gJ« mj‹ Mjhu§fŸ
v‹W brhšy¥gLtJ« xU áyUila Raey¤jhY« ekJ k¡fS
ila m¿ahikÆdhY« tH§» tU« xU btW« ka¡f cz®¢ána
jÉu nt¿šiy v‹W«, m«ka¡f cz®¢á xÊant ïªJkjK«
mj‹ Mjhu§fS« xÊa nt©Lbk‹»‹nwhnk xÊa nt¿šiy.
Fo muR - 1929 ( 1) 118
cjhuzkhf ïªJkj« v‹gjhf xUkj« ïšiy v‹W brhšÈ
tªâU¡F« òÞjf§fS¡F« Éõa§fS¡F« ïJtiu ahU« gâš
brh‹dt®fns »ilahJ. Phd NÇa‹ òÞjf¤âš fhz¥gLtJ
nghy xU eh£o‹ ïÊ k¡fS¡F mªeh£L ghiõÆš brhšy¥g£l
xU ïÊthd bganu ïªJ v‹gJ.
m¥bga® bgU«ghY« kfkâa®fshš j§fŸ kjÞj®fŸ
mšyJ j§fŸ eh£lt®fŸ mšyhj ïªâah eh£lt®fS¡F mË¡f¥
g£lJ. v¥go Inuh¥ãa®fŸ e«ik¢ RnjáfŸ v‹W T¥ãL
»wh®fnsh mJnghynt kfkâa®fŸ e«ik¢ RnjáfŸ v‹W T¥ãL
tj‰F gâyhf ïªâa‹ v‹W M§»y¤âY« jÄÊY« brhšYtJ
nghy ïªâ, muã, cUJ KjÈa ghiõfËš ïªJ v‹W brhšÈ
miH¤jh®fŸ. ïªj ÃiyÆš ïªâa k¡fŸ všnyhiuí« F¿¥ãl
ntW bga® rka¤â‹ ngÇnyh eh£o‹ ngÇnyh #hâÆ‹ ngÇnyh
xU F¿¥ò« ïšyhâUªjjhš ïªJ v‹»‹w bganu všnyhiuí«
nr®¥gj‰F xU bghJ¥ bgauhfî« V‰g£lnjhL MÇa®fŸ
bfhŸiffS¡nf ïªJ rka« v‹D« bga® ju¥g£L mJ ïªâa®
fŸ všnyh®fŸ jiyÆYnk Rk¤j¥g£LÉ£lJ. cjhuzkhf ïªJ
kj« v‹»‹w th®¤ij c¢rÇ¥ò Tl Rkh® xU 400, 500 tUõ§f
S¡F K‹dhš ïUªjjhf v©Qtj‰F xU Mjhu¤ijí«
fhnzh«. irt« v‹»‹w bgaU« át‹ v‹whš m‹ò v‹»w
Éah¡»ahdK« Tl MÇa¡ bfhŸiffis áw¥ghfnt Mghr§
fisí« ntŸÉ bfhLikfisí« Kiwna btËah¡»í«
mÊ¡fî« tªj ò¤j ïa¡f¤ij v⮤J mtuJ bfhŸifia
xÊ¡fnt irt« v‹gjhf x‹W f‰ã¡f¥g£lnj jÉu k‰w¥go
m¢irt« v‹gj‰F« mj‹ bfhŸiffS« mâš fhz¥gL«
gšntW flîŸfS¡F« jÄœeh£o‰nfh mšyJ jÄœ k¡fS¡nfh
v›Éj¢ r«kªjK« ïU¥gjhfnth ïJtiuba›Éj MjhuK«
btË¥gL¤j¥glÉšiy. ehshf ehshf irt MÇa¡ bfhŸif
bfh©l rka« jÄœ k¡fS¡F¥ bghU¤jÄšyhkš nghtij m¿ªj
áy jÄH®fŸ MÇa® irt rka« v‹gJ ntW jÄH® irt rka«
v‹gJ ntW v‹W ãǤJ MÇa¡ bfhŸiffis f©o¤J xJ¡»
mj‰F gâyhf¤ jÄœ k¡fS¡F bghU¤jkhdJ v‹gjhf áyt‰iw
jh§fns Ãid¤J, ntW áy bfhŸiffisí« Éah¡»ahd§
fisí« òF¤â¤ jÄœ¢ át‹, jÄœntj«, jÄœ¡ flîŸ v‹gjhf
btŸsÇ¡fhŒ¡F ó© nghLtJ nghš ïG¤J¥ ão¤J¡ bfh©L
tU»‹wh®fŸ. m‹¿í« irt rka¤â‰F #hâ kj tF¥ò ngj§fŸ
»ilahJ v‹W brhšÈ rkur¤ij¥ g‰¿ ngRtâY« FiwÉšiy.
Mdhš c£òFªJ gh®¤jhš rkah¢rhÇfŸ všnyhU¡F« #hâ c©L,
ïJ kh¤âukšy. irt¡ flîŸfŸ vL¤j kÅj %g§fŸ všyht‰
119 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
¿‰F« #hâ c©L. ïJkh¤âukšy. irt òuhz§fŸ všyht‰¿Y«
mt‰iw brŒjt®fŸ, brŒa¥g£lt®fŸ cŸgl #hâ c©L. vdnt
irt rka« #hâfŸ V‰g£lj‰F ã‹ò c©lhdbj‹W« mJî«
#hâ kj ngj§fis xÊ¡f¥ òw¥g£l gî¤j rkz bfhŸif
fS¡F¥ã‹ c©lhdbj‹W« brhšÈ¤ Ôu nt©oÆU¡»‹wJ. mJ
nghynt itzt rka bk‹gJ«. mJ nghynt MÇa¡ bfhŸiffŸ
eh£oš bgU«ghnyhuhš btW¡f¥ g£l fhy¤âš mjDila
mo¥gilfis kh¤âu« ÃW¤â¡ bfh©L r‰W âU¤j¥g£l
bfhŸiffis it¤J btËah¡f¥g£l rkakhF«. MdhY«
mJî« th®¤ij msÉš áy ešy fU¤J¡fŸ brhšy¥ g£lhY«
itzt¥ òuhz§fS« flîŸfS« M¢rhÇah®fS« Mœth®
fS« rfyK« #hâ ɤâahr« f‰ã¡f¡ Toajhfnt jh‹ ïUªJ
tU»‹wJ.
ï¢rka¤ij¢ nr®ªj áy bgÇah®fŸ v‹gt®fŸ kh¤âu« #hâ
ɤâahrÄšiy v‹W brh‹djhf¡ fhz¥g£lhY« mj‰F« gy
ÃgªjidfŸ brhšy¥g£oU¥gijí« fhzhkš ïU¡f KoahJ.
vdnt #hâ ɤâahr« ïa‰if v‹gJ« mij xÊ¥gj‰F
ÃgªjidfŸ nt©oÆU¥gjhš m›ÉU rka§fS« rkur«
bra‰if v‹W« És§F»‹wJ.
Fo muR - jiya§f« - 03.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 120
kâ¥òiu
“K‹nd‰w«” v‹D« g¤âÇif âU.bt.á. ehuhazrhÄat®
fis MáÇauhfî« âU.Í.vÞ. rhu§fghÂat®fis btËÆLnth
uhfî« bfh©L kyhŒ eh£oš á§f¥óÇÈUªJ btËtUtjhF«.
ï¥g¤âÇifÆ‹ IªJ ky®fis¥ gh®¤jâš ïj‹ bfhŸiffŸ
K‰¿Y«, k¡fis¤ bjh‹W bjh£LŸs _l¥gH¡f tH¡f§fsh»a
gLFÊÆÅ‹W« #hâ kj§fŸ v‹»‹w bfhoa Éy§FfËÅ‹W«,
gh®¥gÜa¡ bfhŸis¡fhu®fË‹ bgUªJ‹g§fËÅ‹W« Û£L
thœÉ¡F«goahdJ« x¥g‰w RakÇahij¤ j¤Jt§fisí«
bfh©ljhfnt ïU¡»‹wd. ï¥g¤âÇifahdJ j‹ bgaU¡nf‰g
k¡fË‹ K‹nd‰w¤â‰fhd Éõa§fisna bfh©L És§Ftjhš
ï¥g¤âÇifahdJ e«k¡fS¡F ï‹¿aikahjnth® e‰Wiz
ahF« v‹gJ vkjã¥ãuha«.
Mdhš, j‰fhy¤âš eh£oš v§F gh®¤jhY« #d§fbsšyh«
g¤âÇif g¤âÇif v‹gjhf V‰gL¤â¡ bfh©L k¡fis cg¤uÉ¡
»wh®fŸ v‹W áy® v©znth brhšynth brŒayh«. Mdhš eh«
mij ò¤ârhȤjdkhditfbs‹W kâ¡f kh£nlh«. VbdÅš, xU
ehnlh xU r_fnkh K‹nd‰wkila nt©Lkhdhš mj‹
gu¥bg§F« g¤âÇiffS« ghlrhiyfSkhfnt ÄËu nt©L«.
ïij í¤njá¤nj jh‹ áy m¿É‰ áwªj bgÇah®fŸ vªj¢ r_f¤ij
naD« vªj eh£ilnaD« K‹nd‰wkilªâU¡»wjh? ïšiyah?
vd bjǪJ bfhŸsnt©Lkhdhš mt®fŸ mªj eh£odiunah
r_f¤âdiunah f©lhš, c§fS¡bfd v¤jid g¤âÇiffŸ?
v¤jid ghl rhiyfŸ? v¤jid fyhrhiyfŸ ïU¡»‹wdbt‹D«
nfŸÉ »s¤J»‹wd®. Mfnt, g¤âÇiffË‹ v©fŸ ÄFtij¤
jhœthf Ãid¡fnth brhšynth r‰W« ïlÄšiy. VbdÅš :-
g¤âÇifjh‹ K‹nd‰wkila¡ fUJ« x›bthUtU¡F«
ï‹¿aikahj Mrh‹. g¤âÇifjh‹ k¡fS¡F m¿itô£o
ts®¡F« jhÆDÄÅaJ. g¤âÇifjh‹ ò¤â òf£L« X® e‰wªij.
g¤âÇifjh‹ Mg¤J¡Fjî« e‰òjšt‹. g¤âÇifjh‹ c©ik¤
njhH‹. mJnt I«òy‹fisíbkhUĤJ ï‹g« Efu¢ brŒí«
121 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
c¤jk kidÉ. mJnt bgUŠbršt«. mJnt beU§»a R‰w«.
mJnt ï‹gªjU bgUåL. mJnt nehaf‰W« rŠÓÉ, mJnt
ï‹dKJ, mJnt c©ik¢nrtf‹. mJ k¡fŸ tá¡F« x›bthU
ïšyªnjhW« tªJ, Rna¢irí« RthÔdk‰W mŠPhd¤âY«
nrh«gÈY« gáÆY« jǤâu¤âY« cw§»¡ »l¡F« k¡fis
baG¥ã cŒÉ¡F« e‰Wizt‹.
btW« eh£L¢ brŒâfisna jk¡fÂahf¤ jh§»í« xU áy
bjhifÆduhd T£l¤â‰F k£oš ey¤ij¤ jUtjhfî«, MáÇa®
fË‹ »ahâ, yhg¥ ói#fS¡fhfî«, k¡fË‹ bghUŸfisí«,
mt®fË‹ mUikahd bghGJfisí« bfhŸis bfh©L jkJ
xU rhiz Ãu¥ã¥ bgUik¢ á‹d§fis gÇkh¿ fhy¤ij¡ fʤJ
tU« áy nghÈ¥ g¤âÇiffŸ ngh‹wšyhkš, uhaš 1¡F 16š 20
g¡f§fŸ bfh©L ky®fŸ njhW« f©ftU« jiyt®fË‹ á¤âu¥
gl§fshY« ešy gâ¥òŸs ešy jÄÊš g©oj ghku uŠrdkhd
KiwfËš ca®ªj mDgtK« gnuhgfhuKŸs m¿thËfshš
vGj¥ bg‰w¡ f£Liufis¡ bfh©lnjhL x›bthU ky®fËY«
x›bthU g¡f§fËY« x›bthU th¡»a§fËY« RakÇahij¤
j¤Jt¤â‹ nj‹WËfŸ fáªbjhGF« khâÇÆyikªJ xË®tjhš
ï¡fhy¤J¡nf‰w X® e‰gaid k¡fŸ ahtUÄij ahjÇ¥gh®fbsd
e«ò»nwh«.
ïj‹ tUl rªjh
cŸ eh£o‰F 2-25
ïªâah ányhD¡F %.5
»il¡FÄl«
khnd#®, “ K‹nd‰w« MÕÞ”
125, áÈ» nuhL, á§f¥ó®
Fo muR - kâ¥òiu - 03.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1)
br§fšg£L kfheh£o‹
Ô®khd§fS« #ÞoÞ g¤âÇifí«
br§f‰g£L¤ Ô®khd§fis¡ F¿¤J #ÞoÞ g¤âÇif vGâa
mã¥ãuha¤ij¥ g‰¿, á¿J br‹wthu« mjhtJ flîŸ tz¡f¤
â‰F gz« bryî brŒa nt©Lkh v‹gij¥ g‰¿ vGâÉ£L,
fšahz«, fšahz x¥gªjÉy¡F v‹»‹w Éõa§fis¥ g‰¿
ï›thu« vGJtjhŒ¡ F¿¥ã£oUªnjh«.
fšahz«
fšahz« v‹gJ v‹d? mJ k¡fË‹ thœÉ‰F« ïa‰if
cz®¢áfS¡F« mtáakhd xU rhjdnk xÊa k‰wgo ntW
Vjhtjhd mjhtJ “bjŒåf¤j‹ik” f‰ã¡f¡ Toajhd Éõa§
fŸ mâš v‹d ïU¡»‹wJ v‹gij eh« m¿a KoaÉšiy. xU
kÅj‹ j‹ thœ¡if¡F« âU¥â¡F« ï‹g« mDgÉ¥gj‰F«
v‹W v¥go brh¤J, c¤ânahf«, Ñ®¤â, ešy JÂkÂfŸ, mHF«
m¿î« cŸs FHªijfŸ, mâfkhd rîfÇaK« bgUikí«
ju¤j¡f åLfŸ, kdbkh¤j e©g®fŸ M»aitfis mila
ÉU«ò»‹whndh mJnghynt xU M© xU bg©izí« xU
bg© xU Mizí« thœ¡if¤ Jizahf ÉU«òtJ«, m›
ÉU¥g¥go xUtiu xUt® bjǪbjL¤J j§fS¡FŸ âU¥â
c©lhdã‹ j§fŸ ïUtUila thœ¡if¡F« ï‹g¤â‰F«
x¤jgo brŒJ bfhŸS« x¥gªjªjh‹ fšahz« v‹W brhšy¥
gLtjhF«. vdnt ïâš “bjŒåf¤â‰nfh” “M¤kh®¤j¤â‰nfh”
v‹d ntiy ïU¡»‹wJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy.
brh¤J, åL, Mil, Mguz§fŸ, FHªijfËl« bfhŠRjš,
áne»j®fË‹ _y« k»œ¢á miljš M»at‰¿Y« M¤kh®¤jK«
bjŒåfK« ïU¡»‹wJ v‹whš mªj msî¡F M¤kh®¤j¤ijí«
bjŒåf¤ijí« fšahz¤âY« it¤J¡ bfhŸtâš ek¡F mâf
ftiyÆšiy. Mdhš “mitfŸ všyh« khDêf¤âš nr®ªjJ,
fšahz« kh¤âu« bjŒåf¤âš nr®ªjJ” v‹whš mij eh«
xUnghJ« x¥ò¡ bfhŸs Koant KoahJ v‹»‹nwh«. m‹¿í«
122 123 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
k‰bwšyh Éõa§fisí« Él khDêf thœ¡ifÆš fšahz«
v‹gJ M©bg© ïUghyU¡F« Äfî« bjËthdjhfî«
k‰bwšyht‰iwí«Él mâf RjªâuK« Rna¢irí« cilajh
fî« ïU¡f nt©Lbk‹W« brhšYnth«. VbdÅš fšahz«
v‹gâš M©bg© ïUtU¡F« mâf e«ã¡ifí« x‰Wikí«
nt©oÆU¥gjhš ïUtU¡F« bjËî« RjªâuK« mâf« nt©o
ÆU¡»‹wbj‹»‹nwh«. Mdhš ï¥nghija bgU«gh‹ikahd
fšahz§fŸ v‹gitfŸ xU á¿J« kÅj¤j‹ik¡F¥ bghUªâ
ditašybt‹nw brhšYnth«. KjyhtJ MQ« bg©Q«
mšyJ Mnzh bg©nzh m¿ahik¥ ãuha¤âš ïU¡F«nghnj
fšahz§fŸ ntW xUtuhš el¤j¥gLtJ. ïu©lhtJ jhÈ f£L«
rl§F tiuÆš áy rªj®¥g§fËš jhÈ f£o áyehŸ MF« tiuÆš
Tl %g¤ij¥ bghW¤j tiuÆš Tl bg© v¥go¥g£lJ v‹W
MQ¡F¤ bjÇahkY« M© v¥go¥g£lJ v‹W bg©Q¡F¤
bjÇahkY« ïU¡f neÇLtnjhL, Fz§fis¥ g‰¿nahbt‹whš
fšahzkh» 2, 3, 4- tUõ§fS¡F¡ Tl ïUt® Fz§fisí« g‰¿
xUtU¡bfhUt® bjǪJ bfhŸs KoahkY« áy rªj®¥g§fËš
rßu r«kªjkh» 3, 4 - tUõ§fŸ tiuÆšTl xUtiu xUt®
e‹whŒ bjǪJ bfhŸs Koahkš ïU¥gnjhL M© bg©iz¥
g‰¿ á¿J« ftiy ïšyhkš ïU¥gJ«, bg© M‹ jhŒ,
jf¥g‹khU¡F« moikahf thœ¡if¥g£ljhf fUâ¡ bfh©L xU
ntiyahshfnt ïU¡f nt©oanjhL btW« xUtDila
òz®¢á cz®¢á¡fhf¤jh‹ jahuhŒ mtDila rka¤ij v⮥
gh®¤J¡ bfh©L fh¤âU¡f nt©oajhd xU efU« aªâu«nghš
ïU¥gJ« bg© jd¡F j‹ njit¡F¤ njitahd rka¤â‰F
vªjÉjkhd gÇfhuK« »ilahJ v‹gjhf¤ Ô®khŤJ jd¡F«
ïa‰if cz®¢á v‹W x‹W ïU¥gjhfnt fUj¡ TlhJ v‹W«
î¥gªj¥gL¤â tUtJnghyhfî« ïU¡»‹wJ. ïij ahuhtJ
kW¡fKoíkh? v‹W nf£»‹nwh«.
m‹¿í« xU bghJkfŸ, mšyJ ÉiykfŸ v‹gtŸ
jd¡FŸs ïa‰if cz®¢áia¤ j‹ ïZl« nghš mDgÉ¡fî«
mj‰F« j‹ ïZl«nghš Éiy bgwî« thœ¡ifÆš j‹ ïZl«
nghš Rna¢irahfî« Rjªâukhfî« ïU¡fî« ekJ rKjha¤âš
jhuhskhŒ ïlkË¡f¥g£oU¡»‹wJ. Mdhš thœ¡ifÆš <LgL¤
j¥g£l “bjŒåf«” v‹W brhšy¤j¡fjhd fšahz« brŒJ bfh©l
ekJ bg©fŸ btW« tÆW ts®¥ò¡fhfî« cliy kiw¡F«
J¡fhfî« kh¤âu« ntW kÅjD¡F¤jh‹ xU m¿î«
cz®¢áí« m‰w efU« aªâu«nghš ïUªJ bfh©L ïU¡f
nt©oajhÆU¡»‹wJ. bg©Q¡F òUõÅlÄUªJ v›Éj
Fo muR - 1929 ( 1) 124
x¥gªjK« th§f cÇikÆšiy. mt‹ j‹ ifahš jhÈ f£oa
bg©iz m‹W Kjny nt©lh« v‹W brhšÈ Élyh«. (brhšÈ
ÉL»wh®fŸ) jhÈ f£L« K‹ò« jd¡F ntW gy bg©fËl«
rhfthrK« x¥gªjK« ïU¡fyh«.
k‰W« áy bg©fisí« bg©lh£oahf¡ f£o¡ bfh©L
thHyh«. mšyJ jh‹ Kiw¥go jhÈf£o fšahz« brŒJ bfh©l
bg©iz å£oš it¤J¡ bfh©L ntW xU bg©iz it¥gh£o
ahf mnj å£oš it¤J¡ bfh©L mªj it¥gh£oiaí« bg©
lh£oiaí« x‹Wnghynt el¤JtJ«, áy rka§fËš it¥gh£o
ia¥ bg©lh£oia Él ca®thf el¤JtJ«, áy rka§fËš
bg©lh£oia it¥gh£o¡F¡ Ñœ¥goªJ el¡F«go brŒJ å£L
îthf mâfhu¤ij it¥gh£o¡ ifÆš x¥òɤJ ÉLtJ«, ï›t
sî« brŒtnjhL kh¤âu« ËWÉlhkš M© mªj it¥gh£o
ïlnk fhjš it¤J mtSl‹ Tlnt ï‹g« mDgɤJ¡ bfh©L
bg©lh£oia ntiy¡fhÇ nghyhfî« bjhl¡TlhjtŸ nghyî«
fUâ el¤â¡ bfhŸS»‹wh‹. ïit ahití« ãu¤âaB¤âš
gh®¡»‹nwh«. ïitfŸ #ÞoÞ g¤âÇif¡F¤ bjÇahjh v‹W
nf£gnjhL ït‰¿‰F, ï¥nghJŸs kj¡ bfhŸiffS« fšahz
Kiwí« mšyth fhuz« v‹W« nf£»‹nwh«. RakÇahijÆ‹
nguhš Ó®âU¤j neh¡f¤njhL« rk¤Jt neh¡f¤njhL« T£l¥g£l
xU kfheh£oš ï›Éj¡ bfLâfŸ xÊa¤ jFªj khâÇahd xU
Ô®khd« mJî« MQ« bg©Q« j§fŸ thœ¡if¤ Jizahfî«
fhjy®fshfî« V‰gL¤â¡ bfhŸs nt©oat®fis¤ jh§fŸ
jh§fshfnt j§fŸ ïZl¥go bjǪbjL¤J¡ bfhŸs xU Ô®khd«
Ô®khÅ¥gJ jFâa‰wJ mšyJ x¥ò¡ bfhŸs KoahjJ v‹W
brhštjhdhš k‰bw‹d fhÇa«jh‹ k¡fŸ K‹nd‰w¤â‰nfh, kÅj
Rjªâu¤â‰nfh bg©fŸ K‹nd‰w¤â‰nfh cÇik¡nfh V‰wJ
v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. ïªj¤ Ô®khd« Tl ïªeh£L k¡f
S¡F fZlkh ÆU¡Fkhdhš mj‰F gâyhf k¡fS¡FŸ fšahz«
v‹»‹w xU Kiwna TlhJ v‹Wjh‹ eh« brhšÈ¤ Ôu nt©oat®
fshf ïU¡»‹nwh«. Vbd‹whš ï‹g¤â‰fhf fšahz« v‹whš
mj‰nf‰wKiwÆš fšahz¤â£l« mik¡f¥glnt©Lnk xÊa
k‰w¥go ï‹gK« fhjY« mšyhkš btW« cyf¤ij el¤J
tj‰F« cyf ÉU¤â¡F v‹W òyòbyd ãŸisfis¥ bgWt
j‰F« M©k¡fS¡F mtdJ thœî¡F« Ñ®¤â¡F« âU¥â¡F«
Ãgªjida‰w Ãuªju moikahf¥ bg© ïU¥gj‰F« jh‹
fšahz« v‹gjhdhš, m«khâÇ fšahz thœ¡ifÆš ekJ bg©
k¡fŸ <LgLtij Él¡ fšahznk ïšyhkš thGtijnah
mšyJ mt®fŸ ïZl¥go r®t Rjªâu¤njhL elªJ bfhŸt
125 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ijnah jh‹ eh« MjÇ¡f nt©oat®fshŒ ïU¡»nwh«. rk
Rjªâu¤âš ïa‰if cz®¢áÆš rkrªj®¥g« mË¡f¥glhj
Kiwia¡ bfh©l fšahz§fis eh« Égrhu thœ¡if v‹Wjh‹
brhšy nt©oÆU¡»wJ.
VbdÅš eh« Ég¢rhu« v‹gj‰F¡ bfhŸS« bghUŸ
v‹dbt‹whš j§fŸ Mir¡F« kd cz®¢á¡F« ÉnuhjkhŒ
ntW î¥gªj¤â‰fhf moik¥gLtijnajh‹ ï§F eh« Égrhu«
v‹W bfhŸS»‹nwh«.
v¥gobaÅš fšahzÄšyhj xU bghJkfŸ gz¤â‰F
Mir¥g£L jd¡F ïZlÄšyhj î¥gªj¤â‰F áy rka§fËš
cl‹gl nt©oÆU¥gjhf it¤J¡ bfh©lhY« fšahzkhd
FL«g¥ bg© v‹gtŸ btW« Mfhu¤â‰F« J¡Fkhf kh¤âu«
v¥nghJ« jd¡F r‰W« RjªâuÄšyhkY« jdJ thœ¡ifÆ‹
x›bthU JiwÆY« kÅj cÇik¡F« cz®¢á¡F« ïZl¤â‰F«
Énuhjkhfî« Ã®gªj¤ânyna b#ÆÈš cŸs ifânghš ïU¡f
nt©oÆU¡»‹wJ. ï¤j‹ik bghUªâa kz« bghW¥òŸs
kzkh, fhjš kzkh, ï‹g kzkh mšyJ bghW¥g‰w kzkh?
Égrhu kzkh? moik kzkh? î¥gªj kzkh? v‹gij nahá¤
J¥ gh®¡F«go nf£L¡ bfhŸS»‹nw‹. fšahz¤â‹ Éõakhf¥
ã‹dhš vGJnth«.
Fo muR - f£Liu - 10.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 126
njt®fË‹ Kiw
- á¤âuò¤âu‹
y©l‹ khefukh»a itF©l¤âny #h®{ k‹duh»a kfh
ÉZQthdt® gh®Èbk©L v‹D« Mânrõ‹ ÛJ gŸË
bfh©oU¡»‹wh®:-
$ $ $ nf.eluh#‹, á. uh#nfhghyh¢rhÇ, É.vÞ. ÓÅthr
rhÞâÇ, vÞ. ÓÅthrŒa§fh®, átrhÄ mŒa®, bt§»£lukz
rhÞâÇ, á.ã.uhkrhÄ mŒa®, o.u§fh¢rhÇ, o.M®. uhk¢rªâuŒa®,
v«.nf. M¢rhÇ, r¤âa_®¤â Kjyh»a mnef ónjt®fŸ nghŒ
fhškh£oš ËW bfh©L jt« brŒ»‹wh®fŸ.
kfhÉZQ :- (njt®fŸ jt¤â‰»u§») nA ónjt®fns!
v§F tªÔ®fŸ?
ónjt®fŸ :- Mg¤ghªjth! mdhjuBfh! j§fËl«jh‹
tªnjh«.
k.É.
k.É.:- v‹d Énrõ«?
ó.nj
ó.nj:- njt®fS¡F VjhtJ ïL¡f© tªjhš mij¤ jL¡f¤
j§fisa‹¿ ïªj cyf¤âš ah® ïU¡»‹wh®fŸ? vdnt j§fËl«
tªnjh«.
k.É
k.É.:- v‹d Énrõ«?
ó.nj :- kfh¥ãuó. giHago uhBj®fSila Mâ¡f«
tY¤JÉ£lJ. ónjt®fsh»a v§fŸ Ãiy ïU¥gjh? ïw¥gjh? vd
CŠryho¡ bfh©oU¡»‹wJ ïªj¢ rka« jh§fŸ mUŸòÇa
Éšiyahdhš ónyhfnk rh«gyhŒ¥ nghŒÉL«. ónyhfnk ïšiy
ahdhš kfhÉZQth»a jh§fŸ ghL Tl â©lh£lkhŒÉL«.
j§fis tz§fnth, j§fS¡F ói#, MuhjidfŸ, c‰rt«KjÈa
itfŸ brŒanth Tl ahU« ïU¡f kh£lh®fŸ tz§fhjJ«
óÍ¡fhjJkhd gfth‹ ïUªbj‹d xʪbj‹d? vdnt ïªj¢
rka« jh§fŸ »Uig T®ªJ v§fis¡ flhø¤jUs nt©L«.
127 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 k.É.
k.É.:- v‹d! v‹d!! c§fS¡F m¥ng®¥g£l fZl« v‹d
tªjJ? r§fâia¢ brhšY§fŸ.
ó.nj
ó.nj.:- ãuònt! K‹íf§fËš njt®fS¡F V‰g£l
bfhLikfŸ nghy ï¥nghJ bgÇa Mg¤JfŸ tªâU¡»‹wJ.
k.É. :- v¥go tªâU¡»wJ? Ó¡»u« ÉtukhŒ¢ brhšY§fŸ.
ó.nj
ó.nj:- v¥gonah tªJÉ£lJ! bgÇa cg¤âutkhÆU¡»‹
wJ! x›bthU íf§fËY«, njt®fS¡F ïl®fŸ brŒa mRu®
fshfî«, mu¡f®fshfî«, uhBj®fshfî« tªJ v§fis ïl®fŸ
brŒí« nghJ gfthdh»a jh§fŸ jh‹ gy mtjhu§fshf btË¡
»s«ã, ïuhBj®fisbašyh« mʤJ v§fisí« v§fŸ ca®th
»a ntj§fisí« c¤ânahf§fsh»a ahf¤ijí« fh¤jUË
tU»Ö®fŸ.
k.É
k.É:- M«! mJ c©ikjh‹!
ó.nj
ó.nj:- ãuònt! ïªj íf¤âY«. mJnghynt xU uhBj‹
njh‹¿É£lh‹. mt‹ v§fSila bgÇa bgÇa c¤ânahkh»a
ahf¤âY« ntj¤âY« ifia it¤J mitfis bašyh«
monahL xÊ¡f¥gh®¡»wh‹.
k.É :- m¥go¥g£l uhBj‹ ah®?
ó.nj
ó.nj.:- ãuònt! mt‹jh‹ RakÇahij v‹W brhšy¥g£l
ïuhBj‹. mt‹ ï¥nghJ njt®fsh»a v§fS¡F kh¤âu« J‹g«
ÉisÉ¡»‹wh‹ v‹nwh, v§fSila c¤ânahf§fsh»a ahf¤ij
kh¤âu« mÊ¡»‹wh‹ v‹nwh ftiypdkhŒ ïUªJ ÉlhÔ®fŸ.
eh§fŸ xʪjhš gfthdh»a jh§fS« xʪJ nghtJ âra«.
Vbd‹whš v§fis xʤjhšjh‹ j§fis xÊ¡f Koíbk‹W
Ãid¤J Koî brŒJ j§fis xÊ¥gj‰fhfnt KjÈš v§fis
xÊ¡»‹whdh«.
k.É.
k.É.:- m¥goah! m¥ng®¥g£l uhBjdh mt‹? mtD¡F
ï›tsî r¡â v¥go tªjJ?
ó.nj
ó.nj.:- mt‹ kfh jtánuZl‹. bgÇa bgÇa jt§fŸ brŒJ
mj‹ _y« bgÇa bgÇa tu§fis¥ bg‰WÉ£lh‹. m‹¿í« j¡f
Míj§fŸ mtÅlÄU¡»‹wd. m›thíj§fS¡F¥ gaªJ
bfh©L ášyiu njtijfS«, j§fŸ gÇthu§fS« Tl mtdJ
gÇthu§fshf ïU¡»‹wd. mtid¡ f©lhš eL§fhj KÅfŸ
ïšiy. ÇÎfŸ ïšiy.
k.É. :- m¥goah mt‹ brŒí« bfhLik v‹d?
Fo muR - 1929 ( 1) 128
ó.nj
ó.nj:- kj« bghŒ v‹»wh‹; ntj« bghŒ v‹»‹wh‹. òuhz«
bghŒ v‹»‹wh‹. guhr® ÞÄUâ bghŒah« kDj®k rhÞâu«
bghŒah« všyh« bghŒ v‹»‹wh‹; uhkhaz« bghŒah« ghuj«
bghŒah« âUÉisahlš òuhz« bghŒah« bgÇaòuhz«Tl
bghŒah« njt®fis¡ f©ljh® ÉZQit¡ f©ljh® átid¡
f©ljh® všnyhU« bghŒ v‹»‹wh‹. ïU¡»‹wjhf mf¢rh‹W,
òw¢rh‹W fh£odhnyh fh£L»‹wt®fŸ všnyhiuí« mnah¡»a®
fŸ, m‹d¡fhtofŸ v‹»‹wh‹. mtDila cg¤âut¤âdhš
òuhz§fns ɉgid Mtâšiy. fhynBg§fns eilbgWt
âšiy ïitfŸ nghdhY« nghf£L« v§fŸ ahf§fŸ eilbgW
tâšiy mtdhš v§fS¡F btF eZlkhÆU¡»‹wJ.
k.É
k.É.:- m¥goah, brhšY»‹wh‹?
ó.nj.
ó.nj.:- Mkh« gfthnd!
k.É:- ï‹d« v‹d brŒ»wh‹?
ó.nj
ó.nj:- ehŸ bghŒ v‹»‹wh‹, ââ bghŒ v‹»wh‹, rl§F
bghŒ v‹»‹wh‹, nj® bghŒ v‹»wh‹, âUÉHh bghŒ v‹»wh‹!
k.É
k.É:- rÇ; ï›tsití« bghŒ v‹»‹whdh?
ó.nj:
ó.nj:-M« ãuó!k‰W« ïtDila cg¤âut¤âdhny òÞjf¡
fil¡fhu‹ g£oÅ, òuhz¡ fil¡fhu‹ g£oÅ, òuhz¥ ãur§f
g©oj‹ g£oÅ, ònuh»j‹ g£oÅ, m®¢rf‹ g£oÅ, FUkh®
g£oÅ, rka¥ ãurhuf‹ g£oÅ, ešy M§»y« go¤j rhÞâÇfŸ,
rhJ¡fŸ všyh« g£oÅ »l¡F« goah»É£lJ! ïij¥g‰¿¡
nf£lhš _£il ö¡» k©bt£o tÆW ts®¡f¢ brhšY»wh‹;
bfhLik! bfhLik!! r»¡f KoaÉšiy.
k.É
k.É:- ekJ flîŸ j‹ikia¥ g‰¿ v‹d brhšY»‹wh‹
mijahtJ x¥ò¡ bfhŸS»‹whdh ïšiyah.
ó.nj
ó.nj:- flîis¥ g‰¿¢ brh‹dhš vd¡F mtáaÄšiy
v‹»‹wh‹. flîŸ c©lh? ïšiyah? v‹whš eh‹ mij¥g‰¿¡
ftiy¥gLtnj »ilahJ v‹»‹wh‹. flîŸ ïUªjhY« rÇ,
ïšyhÉ£lhY« rÇ, mij¥g‰¿ cd¡bf‹d ftiy v‹»‹wh‹.
k.É
k.É:- ã‹id, mt‹ vij¤jh‹ x¥ò¡bfhŸS»‹wh‹?
ó.nj
ó.nj:- mt‹ kÅjD¡F kÅj‹ m‹ò, ïu¡f«, cjÉ,
xG¡f« ït‰iw¤jÉu k‰bwh‹iwí« kâ¥gâšiy v‹»‹wh‹.
k.É
k.É:-m¥goahdhš, ït‰iw všyh« cyf« x¥ò¡
bfhŸS»wjh?
129 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 ó.nj
ó.nj:- x¥ò¡ bfhŸS»wnj, ïJjhnd M¢rÇakhÆ ó.nj
ó.nj:- ãuònt! j§fŸ öj®fŸ ah®? jaî brŒJ mij¡
U¡»‹wJ. x¥ò¡ bfhŸStJ kh¤âukh? ïªj rka« eh§fŸ bfhŠr« bjÇɤJÉ£lhš eh§fŸ #h¡»uijahÆU¡f mDTy
bjUÉš x©oahŒ ngh»wnj Mg¤jhŒ ïU¡»wJ! khÆU¡F«.
k.É
k.É:- Ú§fŸ v‹d brŒ»‹Ö®fŸ? Ú§fS« v⮤J¥ ngh® k.É
k.É.:- ekJ öj®fŸ irk‹ fÄõd®fŸ. mt®fËl«
brŒtJjhnd! Kiwfis bkŒ¥ãí§fŸ.
ó.nj
ó.nj:- eh§fS« v§fshš Toatiu gh®¤njh«. v§fŸ ó.nj
ó.nj:- eh§fŸ m¿ahj ò¤âÆdhš, j§fŸ öj®fis MâÆš
Míj§fshf mªj uhBj¡ T£l¤âÈUªnj áy M£fis¡ myøkhŒ¡ fUâÉ£nlh«. mjdhš tªj Éid¥ gFâ v‹W Tl¢
if¥g‰¿, mj‹ _ykhfî« nghÇ£L¥ gh®¤njh«. mt®fŸ Míj§ brhšyyh«. MdhY« ï¥nghJ mt®fËl« brhšÈ¡ bfhŸStJ
fS« v§fŸ Míj§fS« eh§fŸ TÈ¡F¥ ão¤j Míj§fS«, v§fS¡F¡ bfhŠr« mtkhdkhÆU¡»‹wnj.
všyh« mt‹ Míj§fS¡F K‹dhš Kid kG§»¥ k.É
k.É.:- neÇš bjÇÉ¡fhÉ£lhš ghjfÄšiy kiwKfkhf
nghŒÉ£lJ.
ntW VjhtJ tÊfËš bjÇɤJ ÉL§fŸ!
k.É
k.É:- m¥ng®¥g£l mªj uhBjDila Míjªjh‹ v‹d? ó.nj
ó.nj:- m¥gona Mf£L«, ãuònt! v¥goahtJ ïªj¢ rka«
ó.nj
ó.nj:- Fo muR, âuhÉl‹, Fku‹, ehlh®FyĤâu‹, jÄH‹, v§fis¡ fh¥gh‰W§fŸ! ïšyhÉ£lhš. j§fS¡F« v§fS¡F«
ÉÞtner‹, á§f¥ó® K‹nd‰w«, RakÇahij¤ bjh©l‹ KjÈa ïu©L ngU¡Fnk Mg¤J tªJÉL«. ïij e‹whŒ kdâš ití§
mnef Míj§fË‹ tÈik v§fŸ Míj§fË‹ Kidfis fŸ.
všyh« kG§fit¤JÉ£ld. v§fŸ TÈ Míj§fS« ciw k.É :- e«ik¥g‰¿ Ú§fŸ ftiy¥glhÔ®fŸ. c§fŸ fhÇ
ïšyhkš btËna jiyÚ£l KoaÉšiy. ï¥nghJ eh§fŸ br¤j
a¤ij Ú§fŸ #h¡»uijahŒ gh®¤J¡bfhŸS§fŸ. rÇ nghŒ
gh«ig M£LtJnghš bghŒ ntõ« ngh£L¡ bfh©L âǪJ
thU§fŸ.
gh®¤J«, ntW kh®¡fÄšyhjjhš j§fŸ ghj¤âš tªJ ÉGªJ
É£nlh«. jh§fŸjh‹ v§fis¡ fh¥g‰w nt©L«. j§fŸ gÇthu§ Fo muR - ciuahlš - 10.03.1929
fshd irk‹ fÛõ‹ v‹D« cgnjt®fis eh§fŸ m¿ahkš
g»Zfhu« brŒJÉ£nlh«. mij¤ jaî brŒJ k‹Å¡f nt©L«.
k.É
k.É:- ïj‰fhf v‹id v‹d brŒa¢ brhšY»‹Ö®fŸ.
ó.nj.:- j§fËlKŸs áy ghz§fis¡ nf£f tªâU¡»‹
nwh«.
k.É
k.É:- v‹d ghz«?
ó.nj
ó.nj:- 124-V, 153V M»a ghz§fŸ nt©L«.
k.É
k.É:- V‹ 144- ghz« nt©lhkh?
ó.nj
ó.nj:- 144 mtÅl« bršyhJ. mJ rukhÇahŒ mt‹nkš
Él¥g£L« mitfŸ mtÅl« nghŒ nghŒ mt‹ ghj¤âš ÉGªJ
ekÞfhu« brŒJÉ£L tªjÉ£lnjhL kh¤âukšyhkš âU«ãtªJ
vŒjt®fŸ ÛJ« Tl áy rka§fËš ghŒªJ ÉL»‹wJ.
k.É
k.É.:- rÇ, eh« ekJ öj®fis KjÈš c§fŸ nyhf¤â‰F
mD¥ò»nwh«. mt®fis¡ bfh©L ónyhf Ãiy m¿ªJ ãwF
nt©oaJ nghš brŒnth«!

Fo muR - 1929 ( 1) 130 131 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 tJ« M»a ïªj ã¤jyh£l fhÇa¤âdhnyna gh®¥gdušyhjhiu
ÃuªjukhŒ Vkh‰wyh« v‹W fUâÆU¡»‹wh®. MâÆš ïªj
M¢áuk« bgÇJ« gŠrk®fŸ v‹gt®fisna ãujhdkhf¡ fh£o
V‰gL¤âajhF«. mªj¥ bgauhnyna bghJ #d§fËl« gzK«
tNÈ¡f¥g£lJ. vdnt m¥ng®¥g£l xU M¢áuk¤âš Ô©lhjh®
âU. uh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ v‹gt®fŸ v¤jid ng®fŸ nr®¡f¥g£oU¡»‹wh® v‹gJ«,
gh®¥gdušyhjh® v‹gtÇlÄUªnj bfhL¡f¥g£l óÄahš gh®¥gd
gŠr Ãthuz¥òu£L ušyhjhÇlÄUªnj tNÈ¡f¥g£l gz¤âš eilbgW« M¢áuk
khd òJ¥ghisa« M¢áuk« v‹gâš ï¥nghJ ïU¡F« gh®¥gd®
v©Â¡if v›tsî? mt®fS¡F¡ bfhL¡F« r«gs« v›tsî?
nry« Íšyh âU¢r§nfh£o‰¡F g¡f¤âš òJ¥ghisa«
gh®¥gdušyhjh® v©Â¡if v›tsî? mt®fS¡F MŸ x‹W¡F
v‹»‹w »uhk¤âš âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® fjÇ‹ bgauhš xU
bfhL¡f¥gL« khj¢ r«gs« v›tsî? M»a ïitfis¡
Máuk« it¤J¡ bfh©L kJÉy¡F ãurhu« brŒtjhfî«, gŠr
ftŤjhš M¢áuk¥ òu£L« M¢rhÇahÇ‹ gŠr Ãthuz¥òu£L«
Ãthuz ntiy brŒtjhfî« m§FŸs ViH k¡fS¡F TÈ
Ô©lhik Éy¡F¥ òu£L« fj®¤ bjh©L òu£L« jhdhfnt xU
bfhL¥gjhfî« jhÅa« bfhL¥gjhfî« mo¡fo g¤âÇiffËš
_lD¡F¡ Tl És§»ÉL«. Éf, ï¢NøfŸ el¡F« ï›th¢
vGâ¡ bfh©L« âU.fhªâiaÉ£L j‹id És«gu« brŒa¢
áuk¤â‰fhf âU.fhªâÆ‹ ágh®ir nf£L¡ bfh©L tleh£oY«
brŒJ« ïj‹ gydhŒ âU.fhªâ ágh®á‹ ÛJ btË ïl§fË
bj‹dh£oY« áy ig¤âa¡fhu®fŸ gz¤ij mŸË¡ bfhL¥gij¥
nyÆUªJ gz« tU«goahf¢ brŒJ bfh©L« Nœ¢áfŸ brŒJ
g‰¿nah mitfis bghJ ey¤â‹ bgauhš áy gh®¥gd®fis
bgÇa M®¥gh£l§fŸ brŒJ tU»wh®.
â‹W bfhG¡f¢ brŒí« áuk§fis¥ g‰¿nah ek¡F¢ á¿J« ftiy
ïªj Nœ¢áí« M®¥gh£lK« mL¤j r£lrig¤ nj®jÈš ïšiy. Mdhš ïªj òu£LfS« nah¡»a¥ bghW¥g‰w fhÇa§fS«
nry« Íšyh k¡fŸ óuhitínk Vkh‰¿ mt®fSila X£L¡fŸ rÛg¤âš tu¥nghF« mL¤j r£lrig¤ nj®jÈš gh®¥gdušyhjh®
»il¡F«go brŒa nt©L« v‹»‹w v©z« it¤nj brŒJ f£áia xÊ¥gj‰F v‹W brŒa¥gL« Nøá v‹gij m¿ahkš
tU»‹wh®fŸ. v§F gh®¥gdušyhj k¡fŸ VkhªJ nghŒ gh®¥gd®fS¡F« mt®
ït® br‹w nj®jÈ‹nghJ« ïnj khâÇ kJÉy¡»‹ bgauhš fsJ TÈfS¡F« j§fŸ X£Lfis¡ bfhL¤J gh®¥gdušyhjh®
brŒj ãurhu§fS« mt‰¿‹ _y« âU.á.É.bt§»£lukzŒa§fh® r_f¤â‰nf Ô§F ÉisɤJ¡ bfhŸSth®fnsh v‹»‹w Éõa¤
ngh‹w gy gh®¥gd®fS¡F th§»¡ bfhL¤j X£LfS« k‰W« âšjh‹ eh« ftiy¥gLtnjhL bghJ k¡fisí« cõhuhÆU¡f
nt©Lbk‹W v¢rÇ¡if brŒ»‹nwh«.
âU.fhªâiaÉ£L âU. uh#nfhghyh¢rhÇah® brhšY»‹w eg®
fS¡nf X£L bfhL§fŸ v‹W vGj¢ brŒj Nœ¢áí« k¡fŸ m¿ªj Fo muR - f£Liu - 10.03.1929
njahF«. Mdhš mªj nj®jš elªj ãwF m¢Nœ¢áfshš X£L¥
bg‰w Rauh{Ía¡ f£áahnuh mšyJ fh§»uR¡fhunuh mšyJ
Rjªâu¡ f£áanuh brŒj ntiy v‹d v‹W nf£»‹nwh«.
fil¤ nj§fhia vL¤J tÊ¥ãŸisahU¡F cil¤J bgÇa
órhÇ MŒÉLtij¥ nghš, âU.fhªâia¡ bfh©L gz« tNÈ¥
gJ«, m¥gz¤ij¡ bfh©L« khj« 50, 100, 150, 200 v‹gjhf
gh®¥gd®fS¡F¢ r«gs« bfhL¤J gy gh®¥gd®fis ts®¥gJ«,
gh®¥gdušyhjhÇš VjhtJ x‹W ïu©L ng®fis mJî« K£lhŸ
fshf¤ njo¥ão¤J mt®fis it¤J¡ bfh©L gh®¥gdušyhjh®
fisí« jh‹ nr®¤J¡ bfh©oU¥gjhf bghJ #d§fis Vkh‰W

Fo muR - 1929 ( 1) 132 133 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


gÏZfhu¤â‹ ïufáaK«
“jiyt®fË‹” nah¡»aijí«
br‹w tUõ« br‹idÆš irk‹ fÄõ‹ tªâw§»a nghJ
áy gh®¥gd®fË‹ g»Zfhu¥ òu£L btËahŒ É£lâ‹ gydhŒ
br‹idÆš R«khÆUªj gh®¥gd®fS¡F všyh« moÉG«
goahd Ãiyik V‰g£L É£ljhY«, mjdhš áy gh®¥gd®fŸ
CiuÉ£nl Xlnt©oajhŒ V‰g£L É£ljhY«, br‹id¥
gh®¥gd®fËš gy® gh®¥gd r_f¤â‹ nguhš jh§fŸ irk‹
fÄõid tunt‰»‹nwh« v‹W És«gu¥gL¤â¡ bfh©lnjhL,
áy muáaš gh®¥gd¤ jiyt®fshd âUths®fŸ vÞ.ÓÅth
rŒa§fh® KjÈat®fËlK« r©il¡F¥ nghŒ É£lh®fŸ.
mjhtJ “gÏZfhu« v‹W thÆš brhšÈÉ£L Ú§fŸ blšÈ¡F¥
nghŒ g§fsh ÃHÈš c£fh®ªJ bfhŸS»‹Ö®fŸ! eh§fŸ mogl
nt©oÆU¡»‹wJ” v‹W« “ïªj¥ g£lz¤ânyna ïUªJ
gÏZfhu« ïšyhkš gh®¤J¡ bfhŸS»‹Ö®fsh? mšyJ eh§fŸ
CiuÉ£L¥ nghŒÉLtjh” v‹W nfhg¤Jl‹ nf£lh®fŸ. mj‰F
Mfnt, âUths®fŸ ÓÅthrŒa§fh®, r¤âa_®¤â KjÈat®fŸ
eh§fŸ fil mil¡f¥ nghtâšiy v‹W« T£l« nghLtâšiy
v‹W« r®¡fh® c¤âuÉšyhkš bjUÉš jiyfh£L tâšiy v‹W«
k‰w gh®¥gd®fS¡F th¡F bfhL¤jJl‹ r®¡fhU¡F« nghäÞ
fÄõd® _y« bjÇɤJÉ£L¥ bghJk¡fis Vkh‰w nt©o
irk‹ fÄõ‹ el¡fhj VjhtJ xU bjUÉš áy F¿¥ã£l
eg®fSl‹ C®ty« bršy kh¤âu« mDkâ nf£L¡ bfh©lh®fŸ.
nghäÞ fÄõd® “irk‹ fÄõ‹ tU« åâÆš nt©LkhdhY«
Ú§fŸ C®ty« nghfyh« eh‹ gªnjhgÞJ bfhL¡»‹nw‹” v‹W
brhšÈí« f©o¥ghŒ¡ fÄõ‹ nghfhj åâÆnyna C®ty« nghf
c¤âuî bg‰wnjhL mj‰F« gªnjhgÞJ« bg‰W¡ bfh©lh®fŸ.
ïij m¿ªj Mªâu njr¤J¥ gh®¥gd®fŸ nghäÞ fÄõd
nuhL br‹id gh®¥gd®fŸ x¥gªj« brŒJ bfh©lij m¿ªJ
jh§fŸ neÇš gÏZfhu« el¤JtjhŒ M®¥gh£l« brŒjh®fŸ.
r®¡fhuh® mt®fis¥ ão¤J muÞL brŒjîl‹ mt®fS« j§
fis btËÆš É£lhš clnd CU¡F nghŒÉL»‹nwh«
Fo muR - 1929 ( 1) 134
v‹»‹wjhf th¡F¡ bfhL¤JÉ£L btËÆš tªJÉ£lh®fŸ. ïªj
ïu©L Éõa§fS«, br‹id gh®¥gd®fS« Mªâu¥ gh®¥gd®
fS« g¤âÇiffS¡F xUtiu xUt® ö‰¿ vGâa nrâfËnyna
m¿a¡ »l¡»‹wJ. g»Zfhu¤â‹ nah¡»aij ï¥go ïU¡f ntW
gy gh®¥gd®fŸ j§fŸ r_f¤â‹ nguhš jhuhskhŒ irk‹ fÄõÅ
l« br‹W j§fŸ r_f e‹ik¡F¤ njitahd fhÇa§fis vL¤J¢
brhšÈÉ£L tªJÉ£lh®fŸ. mt®fŸ brhšÈÆU¡F« Éõa§
fis mL¤j thu« btË¥gL¤Jnth«.
bghJthf¢ irk‹ fÄõid¥ g»ZfǤJ j§fŸ r§fâia
mt®fËl« vL¤J¢ brhšyhjt®fŸ ah® v‹gJ«, irk‹ fÄõd®
fŸ c¤njá¤J tªj fhÇa§fËš vJ jilg£L¥ nghŒ É£lJ
v‹gJ« K¡»akhf nahá¤Jgh®¡f nt©oanjhL fh§»uÞ kfh
rig v‹gâ‹ nah¡»aij v¥go¥g£lJ, mij k¡fŸ v›tsî
öu« kâ¡»‹wh®fŸ v‹gJ« ïâÈUªJ bjǪJ bfhŸsyh«.
g»Zfhu« v‹»‹w T¢rš ekJ eh£oš V‰wg£l mªj ÃÄõ«
Kjny ï¡T¢rš tleh£oš kfkâa®fS¡F Énuhjkhf mt®fS
ila tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt cÇikia ãL§»¡ bfhŸsî«
bj‹dh£oš gh®¥gdušyhjhU¡F Énuhjkhfî« áw¥ghf Ô©l¥
glhjh® v‹W bfhLik¥ gL¤j¥g£l k¡fis¤ jiybaL¡f bth£
lhkš brŒtj‰fhfî« brŒa¥g£l Nœ¢áfŸ v‹W eh« vGâí«
ngáí« tªjnjhL, kfkâa®fS« jhœ¤j¥g£lt®fS« f©o¥
ghŒ¤ j§fŸ Ãiyikiaí« njitfisí« mtáa« fÄõ‹ K‹
brhšÈna Mfnt©Lbk‹W t‰òW¤âí« tªnjh«. mªj¥gona
Éõa§fŸ elªjnjhL K¡»akhŒ¤ Ô©l¥glhjt®fŸ vd¥g£l
t®fŸ ïka« Kjš FkÇtiuÆš xnu khâÇahf¤ j§fŸ Ãiyik
fisí« njitfisí« vL¤J¢ brhšÈÆU¥gJ F¿¤J« mt‰
iw¡ fÄõd® fdth‹fŸ e‹whŒ cz®ªJ nt©oaJ brŒtjhŒ
th¡FWâ bfhL¤âU¥gij¡ F¿¤J« eh« msÉšyh k»œ¢á
mil»‹nwh«.
ïªj¡ fÄõ‹ m¿¡ifÆ‹ ÛJ tH§f¥gL« Ó®âU¤j«
v‹gJ v¤j‹ikaJthf ïU¥ãD« ek¡F mij¥ g‰¿¢ á¿J«
ftiy ïšiy. VbdÅš m¢Ó®âU¤j« v‹gâš ï¥nghJ bjÇÉ¡
f¥g£l FiwfŸ Ú§F« goahd kh®¡f§fŸ ïšyhâU¡Fkhdhš
ïªj¢ r®¡fhÇ‹ f©fËš nfhiy É£L M£l¡Toa Ãiyikia¢
rhjhuzkhf btF Ryg¤âš c©Lg©Â¡ bfhŸs¡ Toa brsfÇ
a§fŸ jhuhskhf »il¤JÉL« v‹»‹w cWâjh‹. Mjyhš irk‹
fÄõ‹ Éõa¤âš eh« ekJ flikia¢ brŒJ É£nlh«.
Fo muR - f£Liu - 10.03.1929
135 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

nj®jš jªâu«
m‹Åa Mil g»Zfhu¥ òu£L
NøfËY« tŠrf¤âY« áwªj xU T£l¤jh® rKjha
thœ¡ifÆš j§fsJ Raey¤â‰bf‹W v¥go kj«, rka«, ntj«,
rhÞâu«, nfhÉš, gy rhÄfŸ, mitfS¡F¥ òuhz§fŸ, Fs§fŸ,
Ô®¤j§fŸ, rl§FfŸ, óirfŸ, c‰rt§fŸ, ãuha¢á¤j§fŸ, nkhB«
euf«, nkš #hâ, Ñœ #hâ KjÈaitfis¡ f‰ã¤J, j§fisí«
ca®ªj #hâah® v‹W brhšÈ¡ bfh©L ïitfS¡F rka¤â‰F¤
jFªjgo Éah¡»ahd« (m®¤j«) brhšÈ¥ ghku k¡fis Vkh‰¿
mt®fis¥ go¡fÉlhkY« brŒjnjhL, k‰wt®fŸ ciH¥ãš
jh§fŸ nehfhkš ãiH¡fî« tÊ brŒJ bfh©lJ nghynt ekJ
eh£oš go¤jt®fŸ v‹»‹w xU T£l¤jh® á¿J fhykhŒ mjhtJ
40,50 tUõ fhykhŒ j§fŸ Raey¤â‰bf‹W muáaÈY« njáa¡
fh§»uÞ, Rauh{a«, njÓa« v‹gjhf¥ gy bga®fis c‰g¤â brŒJ
mj‹ _ykhfî« murh§f¤âš c¤ânahf§fS« mâfhu§fS«
bgw v©z« bfh©L ghku k¡fis¡ T£o, Vkh‰¿, gy Ô®khd§fŸ
brŒJ, x‹W¡F ïu©L _‹W eh‹F, áy rka§fËš g¤J v‹gjhf
c¤ânahf§fisí« ïyh¡fh¡fisí« c‰g¤â brŒJ r«gs§
fisí« mJnghynt ehS¡F ehŸ nfho¡fz¡fhŒ ca®¥ã¤J¡
bfh©L mitfS¡fhf bghJ #d§fŸ ÛJ tÇiaí« jhWkhwhŒ
ca®¤â eh£ilí« #dr_f¤ijí« ghœ¥gL¤âtU« Éõa¤ij
ïj‰F K‹ gy jlitfËš vL¤J¡fh£o tªâU¡»‹nwh«. ïj‰F
cjhuz§fis¢ RU¡»¡ fh£l nt©Lkhdhš e« ehL fh§»uR¡F
K‹ ïUªj Ãiyikí« mj‰F¥ã‹ V‰g£l Ãiyikí« x‹W
ïu©L Éõa§fËš gh®¤jhny És§fhkš nghfhJ. ekJ khfhz
muáaš îthf¤âš fh§»uR¡F K‹ µ. 5500 %ghÆš 2 kªâÇfŸ
2000 %ghÆš 2 fhÇajÇáfŸ ïUªjJ, fh§»uR¡F¥ ã‹ 5550 %ghÆš
7 kªâÇfŸ 2500 %ghÆš 5 fhÇajÇáfŸ V‰g£lJ«, Úâ îthf¤âš
fh§»uR¡F K‹, µ .2500 %ghÆš 5 iAnfh®£ #£ÍfŸ ïUªjJ,
fh§»uR¡F¥ ã‹ µ 3000 %ghŒ r«gs¤âš 15 #£ÍfŸ ïU¥gJ«,
fh§»uR¡F K‹ ïªâah óuhî¡F« 30 nfho %ghŒ tÇ
tNÈ¡f¥g£L tªjJ, ï¥nghJ 150 nfho %ghahf ca®¤j¥g£lJ«
Fo muR - 1929 ( 1) 136
M»aitfis¡ ftŤjhš nghJkhdjhF«. ï‹dK« ïJngh‹w
Éõa§fŸ v¤jid nt©LkhdhY« vL¤J¡ fh£lyh«.
ïªj ÃiyÆš ghku k¡fŸ tŠá¡f¥g£L tij¡f¥g£lnjhL
Úyhkš ïªj mâfhu§fisí«, c¤ânahf§fisí«, r«gs§
fisí« ekJ eh£oš xU T£l¤jhnu, mjhtJ gh®¥gd®fns
mila nt©L« v‹gj‰fhf¡ fUâ mj‰fhfî« gy NøfŸ
brŒa¥g£L« tU»‹wJ. mªj NøfË‹ gydhf¤jh‹ ekJ
khfhz¤âš rÛgfhy« tiuÆš r£lrig, Íšyh ngh®£, jhY¡fh
ngh®£, KÅághÈ£o KjÈa ãuâÃâ¤Jt Þjhgd§fŸ všyh
t‰¿Y« gh®¥gdušyhj X£l® v‹gt®fns 100-¡F 75 ng®fS¡F
nkyhf ïUªJ«, gh®¥gd®fns bjǪbjL¡f¥g£L m§f¤âd®
fshfî« jiyt®fshfî« ïUªJ tªâU¡»‹wh®fŸ. mJnghynt
bghJ#d v©Â¡ifÆš gh®¥gd®fŸ 100-¡F _‹W ng®åjnk
ïUªJ tªJ«, mâfhu¥ gjÉÆY« bgU¤j mjhtJ, 100, 200, 500,
1000, 2000, 3000, 5000 %ghŒ r«gsKŸs c¤ânahf§fËš 100-¡F 90
åjK« 95 åjK« áyt‰¿š 100-¡F 100 åjK« ïUªJ tªjh®fŸ.
áyt‰¿š ï‹dK« ïUªJ tU»‹wh®fŸ. ïitfis cz®ªj áy®
ï¡bfhLikfis xÊ¡f Ka‰á¤jâš mt®fis ï¥gh®¥gd®fŸ
njr¤Jnuhf‹ v‹W brhšy Mu«ã¤JÉ£ljhš filáahf ïªj
gjÉfisí« c¤ânahf§fisí« r«gs§fisí« m¥gh®¥gd®
fns VfnghfkhŒ mDgɤJ tUtijahtJ xʤJ všyh k¡f
S¡F« mâš g§F »il¡f£L« v‹W Ka‰á brŒJ Ôunt©o
ajhƉW. ï«Ka‰áÆ‹ gydhŒ gh®¥gdušyhjh® xUthW bfhŠr«
bfhŠrkhŒ¥ gydilªJ tUtj‹ _y« gh®¥gd®fË‹ Vfnghf
Mâ¡fK« cÇikí« M£l« bfhL¡fnt©oajhŒ¥ nghŒ
É£ljhš mj‰fhf gh®¥gd®fŸ ntW gy N£áfS« f©L ão¡f
nt©oat®fsh» É£lh®fŸ. mªj N£áfŸ jh‹ nj®jš rÛã¡»‹w
fhy§fËš Rauh{a¡ f£á, K£L¡f£il¡ f£á, óuz Rna¢ir f£á
v‹gJ ngh‹w ‘ÔÉuthâfŸ’ f£áfS« mitfS¡FŸ Ô©lhik
Éy¡F, c¤ânahf Éy¡F, gjÉ Éy¡F, irk‹ fÄõ‹ Éy¡F,
murh§f§f ÉUªJ Éy¡F, m‹Åa¤JÂ Éy¡F v‹gJ ngh‹w
gy Éy¡F¤ â£l§fisí« th®¤ij msÉš f‰ã¤J¡ bfh©L
mitfS¡fhf m¿î¡F«, mDgt¤â‰F«, ehza¤â‰F« bghUª
jhj KiwfËš, RU¡fkhf¢ brhšy nt©Lkhdhš nah¡»a®fS«
m¿thËfS« ehzaK« RakÇahijí« cŸst®fŸ ã‹g‰w
Koahj x¥ò¡ bfhŸshj, x¤JiH¡f Koahj KiwfËš mit
fis¥ ãurhu« brŒtj‹ _y« ghku k¡fË‹ bršth¡ifí« X£L
fisí« bgw Ka‰á¤J tU»‹wh®fŸ. ïªj N£áfŸ rhjhuzkhf
x›bthU nj®jšfËY« ifahs¥g£L tUtijí« gh®¡fyh«.
137 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
cjhuzkhf mâf öu« Tl¥ nghf nt©oaâšiy. Ô©lhik
Éy¡F v‹gJ fh§»uÞ â£l¤âš xU K¡»akhd Ô®khdkhf
ïUªJ« mJ fhÇa¤âš tUtjhdhš gh®¥gd®fŸ ca®î monahL
nghŒÉL« vd¡ fUâdij¥ g‰¿ všyh fh§»uÞ â£l¤âY« eGt
É£L¡ bfh©nl tªJÉ£lh®fŸ. br‹id¡ fh§»uáY«
m¡bfhŸifia¡ fh§»uÞ bfhŸifÆš x‹whf ïU¡F«go nr®¡f
nt©L« v‹W âU.M®.nf. õ©Kf« br£oah® Ô®khd«
mD¥ãÆUªJ«, mij nahrid¡F¡ Tl vL¡fhkny N£á brŒJ
ml¡» É£lh®fŸ.
jÉu, br‹w r£lrig¤ nj®jY¡F Kªâd r£lrig¤
nj®jÈ‹ nghJ Rauh{a¡ f£á v‹W x‹iw¡ f‰ã¤J murh§f«
eilbgw x£lhkš K£L¡f£il nghLtJ v‹w bfhŸifia¢
brhšÈ¡ bfh©L nj®jš nt£il Modh®fŸ.
ïij¡f©L gy ghku k¡fS« Vkhªjh®fŸ nj®jš elªj
ã‹ò bt‰¿bg‰w Rauh{a¡ f£áahU« K£L¡ f£ilahU«
murh§f r£lrigfËš fyªJ bfh©L Ô®khd§fis ãnunuã¡
fî« v⮡fî«, »il¤j c¤ânahf§fisí« gjÉfisí«
tUkhd§fisí« ehza¡ Fiwthd KiwÆš bgwî« brŒjj‹
_y« murh§f¤ij xUthW el¤â¡ bfhL¤jh®fŸ.
mJ kh¤âukšyhkš, ïu©L tUõ fhy« r£l rigÆÈUªJ
rfy nghfK« mDgɤJÉ£L mªj r£lrig fhyhtâahF«
jUz¤âš bfhŠrK« khd«, <d«, ehza« M»aitfŸ xUá¿J«
ïšyhkš “ïªj r£lrig¡F tªjnj j¥ò. ïâš xU fhÇaK« brŒa
KoaÉšiy. ïªj r®¡fh® v§fis xU kÅj®fŸ v‹WTl xU
á¿J« kâ¡fnt ïšiy. Mifahš ïâš ïÅ miuÉdho neu«
Tl ïU¥gJ v§fSila RakÇahij¡F ïÊî. Mjyhš eh§fŸ
ïªj r£lrigia É£L btËÆš ngh»‹nwh«” v‹W brhšÈÉ£L
btËtªJÉ£L kWgoí« mªj r®¡fh® ït®fis kâ¡fhkY«
yøa« brŒahkY« T¥ãlhkY« ïU¡F«nghnj mªj r£l
rig¡FŸ nghŒ á¿J Tl khd« bt£f« ïšyhkš Ô®khd§fis¥
ãnunuã¥gJ« v⮥gJ« Md fhÇa§fŸ brŒJ É£L kWgoí«
mL¤j r£lrig¤ nj®jY¡F« Ëwh®fŸ.
m¥go ÉF«nghJ K‹nghš K£L¡f£ilnghLtJ
v‹»‹w th®¤ijia monahL É£LÉ£L òâjhf xU N£á
brŒjh®fŸ. mjhtJ:- jh§fŸ kªâÇ gjÉ, c¤ânahf« KjÈa
itfŸ bg‰W¡ bfhŸtâšiy v‹W« kªâÇ¥ gjÉfŸ ntW ah®
bg‰W¡ bfh©lhY« mªj kªâÇrigfis mʤJ ÉLtjhfî«
brhšÈ ãurhu« brŒJ X£L¥bg‰W kWgoí« r£lrig¡F¥
Fo muR - 1929 ( 1) 138
nghdh®fŸ. mªj¥go nghdã‹ò kªâÇ gjÉ bgWtâš j§fS¡
FŸ ngh£o ïUªjgoahš ntW MrhÄfis¥ ão¤J, kªâÇfshf
ïU¡f¢ brŒJ mt®fS¡F cjÉí« brŒJ r£lrig¤ jiyt®
gjÉí«, j§fŸ f£á¤ jiyt® x¥ò¡ bfh©L murh§f¤ij e‹whŒ
el¤â¡ bfhL¤jh®fŸ. ïj‰F fh§»uÞ v‹»‹w xG¡f« bf£l
ïa¡fkhdJ r‰W« ehzaK« nah¡»a¥ bghU¥ò« ïšyhkš
br‹id khfhz¤âš fh§»uÞ f£á kªâÇ rig mik¡fî«,
kªâÇrigia el¤â¡ bfhL¡fî« cjÉ brŒjj‰fhf mij¥
ghuh£Ltjhf xU Ô®khdK« brŒJÉ£lJ. ïJ ï¥go ïU¡f
x¤JiHahjh® v‹W brhšÈ¡ bfh©L k¡fis Vkh‰W« ehza«
bf£l T£lkh»a âU.fhªâ T£lK« ïªj ehzaK« nah¡»a
ijí« m‰w f£áÆ‹ bt‰¿¡F kJÉy¡»‹ nguhš âU£L¤
jdkhfî« btË¥gilahfî« cjÉ brŒjnjhL “ntjth¡F” v‹W
brhšy¡ Toa“a§ ïªâah” g¤âÇifí« fhªâ áZa® v‹»‹w âU.
uh#nfhghyh¢rhÇahY« nfhL f£oa FwŸfS« »uhk¥ãurhuK«
brŒJ ï¡T£l¤â‰F X£LfS« th§»¡ bfhL¤jh®fŸ. filáahf
Éisªj gy‹ v‹d v‹W gh®¤jhš r£lrigÆ‹ _y« v›tsî
öu« gh®¥gdušyhjh® K‹nd‰w¤â‰F¤ jil brŒayhnkh
mij¤jÉu ntW xU fhÇaK« brŒjjhf mt®fns brhšÈ¡
bfhŸs Koahkš nghŒ É£lJ. nghjh¡Fiw¡F ïªj tUõ¤
nj®jY¡F« gy Nœ¢áfŸ brŒa¥g£lhŒÉ£lJ.
mitfËš KjyhtJ, irk‹ fÄõ‹ g»Zfhu«. ïJ
mGthu‰w ãzkhŒ eh‰wbkL¤J òG¤J rUrhf¡ fhŒªJÉ£lJ.
ïu©lhtJ, óuz Rna¢ir f£á v‹gJ. ïj‹ nah¡»aij
ï¥bghGnj btËÆš vL¤J¥ ngRtj‰F ïlÄšyhkš nghdnjhL
Toa Ó¡»u¤âš ï¡f£áÆš nr®ªJ gaªJ bfh©L Xo¥ nghŒÉ£l
ïu©blhUtiu¤ jÉu k‰W« ÛâíŸs ïu©blhUt®fS«
ig¤âa¡fhu MÞg¤âÇ¡F bfh©Lnghf¥g£L ÉLth®fŸ
v‹gâš rªnjfÄšiy.
nghf _‹whtjhf Þny¤Jk« f£o, rhf¥ nghF« kÅjD¡F¤
‘Jsá Ô®¤jkhf’ És§FtJnghš ‘m‹Åa Mil g»Zfhu«’
v‹»‹w xU ã¤jyh£l« ãurhunkahF«. ïªj ã¤jyh£l _£il
ia¤ ö¡» âU.fhªâÆ‹ jiyÆš it¤J mtU¡F bfhŠr eŠr«
ïUªj kÇahijiaí« xÊ¡f Koî brŒJ bfh©L btËÆš
òw¥g£lhŒÉ£lJ. ïj‹ nguhš âU.fhªâ ifJ brŒa¥g£L brhªj
bghU¥ãš btËtªJ« MŒÉ£lJ. ïij ïÅ gh®¥gd®fS«
mt®fsJ TÈfS« g¤âÇifÆš fy« fykhŒ vGJtâ‹ _yK«
»uhk§fËš nghŒ f¤Jtâ‹ _ykhfî« gh®¥gd®fS¡F X£L
139 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
th§» bfhL¡f ãurhu§fŸ brŒJ gh®¥gd®fËl« ïUªJ TÈ v‹W brhšyyhkhdhY« üš ü‰gt®fS¡bfšyh« k¡F xU
th§f¥ ngh»‹wh®fŸ v‹gJ âra«. Mdhš ït®fŸ ng¢ir¡ (ršÈ) ig jhnd TÈ »il¡»‹wJ. mªj¥go k¡F xU j«ão
nf£L VkhWtj‰F ïÅ vªj¡ »uhk¤âY« K‹nghy K£lhŸfŸ TÈ »il¥gjhdhY« mªj üÈš beŒj ntZo¡F x‹W ïu©lhf
ïšiy v‹gJ« âra«. _‹whf »ua« bfhL¤J th§»dhšjhnd »il¡f¡ToajhÆU¡
»‹wJ. ïJtiu fjU¡fhf v‹W ghHh¡»d %ghŒfis üš ü‰ò
VbdÅš, ï¥nghJ ekJ eh£oš Ô©lhik Éy¡ifÉl kJ
Äšyhfî« berî brŒí« Äšyhfî« f£o ïUªjhš Rkh® xU 50Äš
Éy¡ifÉl m‹Åa JÂ Éy¡F¡F v‹d mtáaK« mtruK«
f£oÆU¡fyh«. ïªj I«gJ ĚȚ c‰g¤âahF« üY¡F« J¡F
ÃahaK« ïU¡»‹wJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. ïªâahÉš
bfhL¡f¡Toa TÈfËš ï¥nghJ k¡F xU j«ão r«ghâ¡F«
v›tsnth ÄšYfŸ ïUªJ« ïªâahî¡F tUõh tUõ«
TÈ M©fisÉl ïu©L _‹W g§F M£fŸ k¡F xU mzh
btËeh£oš ïUªJ tU« JÂÆ‹ »ua« %.60,00,00,000 mWgJ
Kjš xU %ghŒ tiu r«ghâ¡f¡ Toa nah¡»aij milth®fŸ.
nfhona MF«. ïªj mWgJ nfho%ghŒ¡F <L brŒtj‰F ïªâah
Éš c‰g¤âahF« fj® tUõ« x‹W¡F 5 Kjš 10 y£r« %ghŒ ït‰iwbašyh« É£LÉ£L k¡fis Vkh‰Wtj‰bf‹nw
bgWkhdKŸs fj® JÂnaahF«. ïJî« btËeh£L¤ JÂfS« xU T£l¤jhÇ‹ tƉW ts®¥ò¡bf‹nw- nj®jš Nœ¢á¡bf‹nw
Äš JÂfS« f#« x‹W¡F 4 mzh Kjš MW mzh tiuÆš nghÈ ïa¡f§fis it¤J¡ bfh©L k¡fË‹ gz§fisí«
Éiyahdhš fj® JÂfŸ 10 mzh Kjš bfh©L 12 mzh tiuÆš neu§fisí« C¡f§fisí« m¿îfisí« bfL¤J¡ bfh©L«
Éiy Mf¡ ToajhÆU¡»‹wJ. ït‰¿š bg©fS¡F v‹W fj® ïU¡F«go ïÅí« v¤jid fhy¤â‰F eh« ïl§bfhL¤J¡ bfh©L
50,000% bgWkhdKŸs JÂfŸTl c‰g¤â Mtâšiy. MdhY« ïU¥gJ v‹gij nahá¤J¥ gh®¡F«go ÉU«ò»‹nwh«.
m‹Åa¤ J xU nriy ïu©liu %ghŒ mšyJ _‹W %ghŒ Fo muR - jiya§f« - 10.03.1929
ml§»dhš fjÇš mij¥nghš xU nriy 8 %ghŒ mšyJ 10 %ghŒ
ml¡fÄšyhkš »il¥gâšiy.
Mfnt ï‹iwaâd« ekJ eh£oš cŸs m‹Åa¤
JÂfis všyh« beU¥ãš bfhS¤âÉ£lhš Rkh® 5992 yB %ghŒ
JÂfŸ f£L«goahd M©fS« bg©fS« v‹d fâ mil
th®fŸ? xU rka« všnyhU« âU.fhªâia nghš KH§fhY¡Fnkš
JÂ f£o¡ bfhŸtj‹ _y« Rkh® 10, 20 nfho %. bgUkhd JÂ
nt©oaâšyhkš nghŒÉ£lhY« mj‰F¥ gâyhf âU.fhªâ
cgnah»¥gJnghš bk¤ij¤ jiyaiz J¥g£o bfhRtiy
M»aitfisí« gh®¤J, #d§fŸ mijí« ã‹g‰Wtjhdhš nkš
f©l 10, 20 nfho %ghŒ J Ûâahtj‰F gâyhf 20, 30 nfho %ghŒ
JÂ mâfkhf¤jh‹ nt©oÆU¡F«. jÉu ViHfSila
JÂfis th§»¡ bfhS¤âdhš mt®fŸ mj‰F¥ gâyhf ntW
vij th§f nah¡»aij cilat®fŸ Mth®fŸ v‹gij ahuhtJ
nahá¤J¥ gh®¤jh®fsh? fj® th§Ftjhdhš gz« x‹W¡F ïu©L
_‹W mâfkhŒ bryî brŒa nt©L«. m¥go bryî brŒt
jhdhY« »il¡Fkh? filáahf cŸeh£L Äš JÂahdhY«
th§FtjhÆUªjhY« mJî« nghjhkš jhnd nkšbfh©L mWgJ
nfho %ghŒ J btËeh£oÈUªJ tunt©oÆU¡»‹wJ.
m¥go ïU¡f, ïªj fz¡if v¥go rÇbrhšy Koí«?
všnyhUnk üš ü‰f Mu«ã¤jhš xU rka« J »il¡f¡TL«

Fo muR - 1929 ( 1) 140 141 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 kJÉy¡F ãurhu¤â‰F
400000 %.
ekJ khfhz¤âš cŸs Rkh® 4 nfho gh®¥gdušyhj k¡fS«
Vw¡Fiwa VfkdjhŒ ïUªJ gy eh£fshf¡ »s®¢á brŒJ tªj
tF¥òthÇ¥ ãuâÃâ¤Jt¡ bfhŸifia br‹id murh§f
c¤ânahf¤âš xUthW mKY¡F bfh©Ltu Ka‰á¤J ijÇakhŒ
thjho bt‰¿ bg‰w ekJ Rfhjhu kªâÇ fd« vÞ.K¤ijah KjÈah®
mt®fŸ kJghd¤âš bgÇJ« fZlK« eZlK« milí«
gh®¥gdušyhj ViH k¡fË‹ e‹ikia c¤njá¤J kJ Éy¡F
ãurhu« brŒtj‰F v‹W ï›tUõ¤âa tuî bryî â£l¤âš
eh‹F y£r« (4,00,000) %ghŒ xJ¡» it¤âU¡»wh®fŸ. ïij¡f©l
ekJ vâÇfshd f‹kd¥ gh®¥gd®fŸ kJghd« ËWÉ£lhš
j§fŸ ãiH¥ò¡F Mg¤J tªJÉLnk vd¡ fUâ r£lrigÆš
m¤Ô®khd« Ãiwntwhkš brŒa Mu«ã¤J É£lh®fŸ. Mjyhš
gh®¥gdušyhj r£lrig m§f¤âd®fshd fdth‹fŸ ï¥gh®¥gd®
fË‹ N£á¡F« Éõk¤â‰F« gaªJ VkhªJ nghfhkš ijÇakhŒ
cw¤J ËW ãurhu¤ Jifia mDkâ¤J Ãiwnt‰¿ it¥gJl‹
kªâÇ fd« vÞ.K¤ijah KjÈah® mt®fS« e« kJghd¤âdhš
fZl¥gL« k¡fŸ rh®ghf e‹¿ brY¤jî« flikg£oU¡»wh®fŸ
v‹gij Phgf¥gL¤J»‹nwh«.
Fo muR - m¿É¥ò - 10.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 142
e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd«
bj‹dh‰fhL Íšyh ngh®L ãÇábl©£ âUths® uh›gfö®
Ójhuhk bu£oah® mt®fŸ ÛJ mtuJ rnfhju m§f¤âd®fshš xU
e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd« bfh©LtªJ bgUÄj X£Lfshš
Ãiwnt‰w¥g£LÉ£ljhf¤ bjÇa tU»‹wJ. âU.bu£oah®
gh®¥gd®fS¡F buh«gî« gaªjt®. #ÞoÞ f£á T£lnkh,
RakÇahij¥ ãurhunkh, gh®¥gd® mšyhjh® T£lnkh jdJ
Íšyhî¡FŸ f©o¥ghŒ tu¡TlhJ v‹W btF ftiyíl‹ jdJ
Íšyhit¥ ghJfh¤J tªjt®. flÿÇš gh®¥gd® mšyhjh® kfhehL
T£Ltjhf gy gh®¥gdušyhj mãkhÅfŸ K‹tªJ njâ
KjyhditfŸ F¿¤J ntiy bjhl§»í« mij âU. bu£oah®
mt®fŸ m§F Tl bth£lhkš brŒjt®. Ka‰á brŒjt®fisí«,
bghW¥g‰wt®fŸ v‹W brh‹dt®. gh®¥gdušyhjh® f£á¡F
Énuhjkhd âU.Nzh«ng£il nfhZoah®fS¡F« RakÇahij
bfhŸif¡F Jntõkhd âU.K¤Ju§f T£l¤jhU¡F« M¥j
e©guhfî« ïUªjt®. kªâÇ f£áahU¡F« nt©oat®. #ÞoÞ
f£á jiytU¡F ty¡ ifahŒ ïUªjt®. Íšyh fby¡l® xU
gh®¥gd®. mtiuí« RthÔd¥ gL¤â¡ bfh©lt®. Inah ght«.
ï›tsî« ïUªJ« nfhÊ¡FŠir uhrhË ö¡»¡ bfh©L nghtJ
nghš f©_o f© âw¥gj‰FŸshf âU.bu£oahÇ‹ e«ã¡if gwª
njhoÉ£lJ. ‘ö§ifÆny th§F»‹w _¢R, mJ RÊ kh¿¥
nghdhY« ngh¢R’ v‹»‹w bgÇah® th¡»a¥go âObu‹W RÊkh¿¥
nghŒ jd¡F 11 X£LfS« j‹ ÛJ e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd«
bfh©L tªjt®fS¡F 23 X£LfS« »il¤J, e«ã¡ifÆšyh¤
Ô®khd« Ãiwnt¿É£lJ. MdhY« x‹W« KG»¥ nghfÉšiy,
Fiwªj g£r« âU.bu£oah® cyf« v‹gJ v‹d v‹gij f‰W¡
bfhŸsthtJ ïªj Koit xU j¡f rªj®¥gkhf bfh©lhuhdhš
mtáa« mtU¡F ïªj e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khdnk mDTykhd
gaid bfhL¤jhY« bfhL¡fyh«. nkY« âU.Ójhuhk bu£oah®
ngh‹w k‰W« áy Þjy Þjhgd jiyt®fS¡F« ïJ xU
go¥ãidahfî« Mfyh«.
Fo muR - f£Liu - 17.03.1929
143 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

“MÞâf r§f«”
RakÇahij¡F vâ®ãurhu«
rÛg fhy¤âš br‹idÆš MÞâf r§f« v‹gjhf xU r§f«
Þjhã¡f¥g£oU¥gjhŒ g¤âÇiffËš btËah» ïU¡»‹wJ. ïj‹
j¤Jt« RakÇahij ïa¡f¤â‰F vâ®ãurhu« brŒtJ v‹gjhf¡
F¿¡f¥g£oU¡»wJ. ï¢r§f¤ jiyt®fS« N¤âujhu®fS« ah®
v‹W gh®¥nghkhdhš gh®¥gd®fË‹ Mâ¡f¤â‰F cgnahf¥
gL¤j¥g£L tU« fh§»uá‹ nguhš taW ts®¤J tªj eg®fns
ahth®fŸ.
vdnt ãiH¥ò¡F Mg¤J tªj xU T£l« jhdhfnt x‹W
nru ne®ªjJ xU mârakšy, MdhY« m¥go¢ nr®ªjt®fŸ j§fŸ
thœ¡if¡F mDTykhf ò¤ârhȤjdkhŒ xUtÊ f©Lão¡fhkš
bfhŸË¡ f£ilia vL¤J jiyia¢ brhǪJ bfhŸtJ nghy
RakÇahij ïa¡f¤â‰F vâ®ãurhu« brŒa xU r§f« V‰gL¤J
tjhfî« mj‰F ‘MÞâf r§f«’ v‹W bga® it¤J¡ bfh©
ljhfî« btË¥gL¤â¡ bfh©lJ x‹nw nghJkhdJ ït®fsJ
K£lhŸjd¤ij És¡Ftj‰F. RakÇahij r§f¤âš vªj ghf¤ij
mšyJ vªj bfhŸifia ït®fŸ v⮡f¥ ngh»‹wh®fŸ v‹W
nf£»‹nwh«.
ït®fŸ fh§»uá‹ òu£L btËg£LÉ£ljhš ntW tÊ
f©Lão¡f nt©oa ÃĤj« RakÇahij ïa¡f¤ij “ehÞâf«”
v‹W brhšÈ¡ bfh©L jh§fŸ mj‰F vâ®ãurhu« brŒa¥ nght
jhf brhšÈ¡ bfh©L nj®jš ãurhu« brŒa¥òw¥g£L É£lh®fŸ.
ït®fË‹ nah¡»aijia¥ g‰¿ k‰bwhU rka« nahá¥ngh«.
bghJthf, j§fŸ flîis¥ g‰¿ RakÇahij ïa¡f« v‹d
brhšY»‹wJ v‹W gh®¤jhš, flîis tz§f juf‹ nt©lh«,
tz¡f¤â‰fhf gz« bryî brŒa nt©lh« v‹W jh‹ ï¥nghJ
brhšY»wJ; KjyhtJ ïij v⮡f kfkâa õhã rhaò¡F«
»UÞjt¡ FHªijfS¡F« m§F ntiyna »ilahJ. mt®
fS¡F juf®fS« ïšiy. órhÇí« ïšiy. m‹¿í« cUt¡
Fo muR - 1929 ( 1) 144
flîns ïšiy. k‰wgo b#antY v‹gtnuh Ô©lhjt® v‹W
xJ¡»¤ jŸs¥g£lt®. mtU¡F nfhÉY¡FŸ ïlnk ïšiy v‹W
jŸËÉ£lh®fŸ. vdnt, mtU¡F óir¡F áyit¥g‰¿í«
órhÇia¥ g‰¿í« ftiyna ïšiy. âU.fšahzRªju KjÈahnuh
nfhÉÈš rhÄ »ilahJ v‹gt®. mJ kh¤âu« mšy. jh‹
nfhÉY¡F¥ nghF« tH¡fnk ïšiy v‹W brhšYgt®. mtU¡F«
bryî« jufD« njitÆšiy.
xU rka« RakÇahij ïa¡f« rhÄna ïšiy v‹W
brhšY»‹wJ v‹W ahuhtJ brhšy tUth®fshdhš v§F v¥nghJ
ahuhš brhšy¥g£oU¡»‹wJ v‹W ahuhtJ brhšy¡ TLkh? mªj
Érhuizna m¿î¡F bghU¤jk‰wJ v‹W«. mij¥g‰¿
ftiy¡bfhŸs nt©lh« v‹W« xUt‹ j‹ brhªj m¿it¡
bfh©L xG¡fkhf elªJ bfhŸs Koahkš nghFkhdhš mtid
ga¥gL¤â xG¡f¤âš âU¥òtj‰F rhÄnah, ójnkh, vij
nt©LkhdhY« f‰ã¤J¡ bfhŸStâš ftiyÆšiy ba‹W«,
Mdhš mJî« m¥go¡ f‰ã¤J¡ bfh©l ãwF« kÅj‹ xG¡f
khf el¡f KoaÉšiyahdhš mj‰F nkš v‹d rkhjhd« brhšY
»‹Ö®fŸ v‹Wjh‹ nf£»‹wnj xÊa ntW v‹d nf£»‹wJ?
nkY« flîis¥ g‰¿ å© ftiy¥ glhÔ®fŸ v‹Wjh‹
RakÇahij ïa¡f« brhšY»‹wJ. Vbd‹whš, mJ btF
fhykhfnt Kotila Koahj Étfhu¤â‰F ïlkhd Éõa«.
mnef® mnefÉjkhŒ brhšÈ ïU¡»‹wh®fŸ, vGâ ïU¡»‹wh®
fŸ, brhšÈí«, vGâí« tU»‹wh®fŸ. cjhuzkhf xUt® flîŸ
v‹gjhf ntW x‹W ïšiy, jhnd jh‹ flîŸ v‹W brhšÈ
ïU¡»‹wh®. xUt® mJ xU n#hâ v‹wh®. k‰W« xUt® mJ xU
r¡â v‹wh®. k‰W« xUt® mJ xU j¤Jt« v‹wh®. k‰W« xUt®
mJ ïa‰if¤ njh‰w« v‹wh®. xUt® f©Q¡F« kdâ‰F«
v£lhjJ v‹wh®. xUt® ntj§fS« m¿a¥glhjJ v‹wh®. xUt®
mJ xU ka¡f« v‹wh®. xUt® mJ xU cz®¢á v‹wh®. xUt®
mJ e«ã¡if v‹wh®. xUt® xnu flîŸ v‹wh®. xUt® gy flîŸ
v‹wh®. xUt® kÅj cU¡bfh©lt® v‹wh®. xUt® cUtnk
ïšyhjt® v‹wh®. xUt® átnd flîŸ v‹wh®. xUt® ÉZQnt
flîŸ v‹wh®. xUt® mij m¿ªjt®fŸ ahu¥gh v‹wh®. xUt®
e«ãdhš jh‹ c©L e«ghÉ£lhš ïšiy v‹wh®. xUt®
NÅa¤âš KoªjJ v‹wh®. xUt® m‹ò v‹wh®. xUt® m¿î
v‹wh®. ï¥go gythwhf brh‹d ït®fŸ všnyhU« bgÇnah®fŸ
jhnd jÉu ntW rhjhuzkhd MÞâf ãurhuf®fË‹ nah¡»aij
kh¤âu« cilat®fsšy v‹W kâ¡f¥gL»‹wh®fŸ. Mjyhnyna
145 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
eh« mij¥g‰¿a ftiy vL¤J¡ bfhŸsÉšiyna xÊa
nt¿šiy.
k‰wgo RakÇahij ïa¡f« rka¤ij Fiw T¿ ïU¡»‹wJ
v‹W brhštjhÆUªjhš vªj¢ rka¤ij v‹W nf£»‹nwh«.
ïªJ rka¤ij v‹whš M« f©o¥ghf M« v‹nw
brhšYnth«. V‹ v‹whš m¥go xU rkank ïšiy. mªj
th®¤ijna bghUs‰wJ. mj‰F VjhtJ bfhŸiffŸ ïU¡Fkhdhš
mJ gh®¥gd Mâ¡f¤â‰fhf f‰ã¡f¥g£lJ. mij eh« f©o¥ghŒ
x¥ò¡ bfhŸs Koant KoahJ. ïªJ rka« v‹gij xʤjhš xÊa
k¡fŸ RakÇahijíl‹ thH KoahJ.
VbdÅš ïªJ kj¤â‰F ntj« Mjhukh«. mij všnyhU«
nf£fnth, go¡fnth, gh®¡fnth Tlhjh«. Mdhš mªj¥ go¡fnth,
gh®¡fnth, nf£fnth Tlhj x‹iw e«ò»‹wtD« x¥ò¡ bfhŸS
»‹wtDªjh‹ ïªJth«. KjyhtJ ïªj¡ bfhŸifia x¥ò¡
bfh©L vt®fŸ j‹id ïªJ rka¡fhubd‹W« ïªJ rka¤ij¡
fh¡f MÞâf¥ãurhu« brŒgtbd‹W« brhšÈ¡ bfhŸS
»‹wh®fns mt®fŸ všnyhiuí« x‹wh K£lhŸfŸ v‹nwh,
mnah¡»a®fbs‹nwh jh‹ eh« brhšÈ¤ Ôu nt©oat®fsh
ÆU¥gj‰F tUªJ»‹nwh«.
jÉu, ïªJ rka¡fhu®fŸ v‹gt®fS¡F j®k rhÞâu§fshí«
ntj§fË‹ rhukhí« (bfhŸiffshŒ) És§FtJ kDj®k
rhÞâuK«, guhru ÞÄUâí« òuhz§fSnkahF«. cyf¤âš fL
fsî RakÇahij cz®¢áí« gh®¥gd¡ fy¥g‰w R¤j u¤jK«
XL»‹w kÅj‹ ït‰iw x¥ò¡ bfhŸs¡TL« v‹W vâ®gh®¥gJ
kliknaahF«.
m¥go ntW ah® x¥ò¡ bfhŸStjhdhY« eh« f©o¥ghŒ
m›îz®¢áfis xÊ¡fnt cÆ®Él âra¤âU¡»‹nwh«. ïâš
á¿jsthtJ uhÍnah ufáankh x‹W« »ilahJ v‹nw brhšY
nth«.
k‰wgo irt rka¤ijnah, itzt rka¤ijnah eh«
jh¡Ftjhf brhštjhdhš, ntj¤ijí« rhÞâu¤ijí«, òuhz§
fisí« jŸËÉ£lhš irt¤â‰F« itzt¤â‰F« ïl« v§nf
v‹W nf£»‹nwh«. KjyhtJ ïªJ kj¤ij¢ nr®ªj m¿thËfŸ
f‰wt®fŸ v‹D« bgÇnah®fshnyna ïʤJ¡ Tw¥g£l òuhz§
fis kh¤âu« jŸËÉ£lhny irtD¡F«, itztD¡F« ïl«
v§nf? mt®fS¡F bjŒt§fŸ v§nf? itzt¤âY«, irt¤âY«
cŸs rkah¢rhÇfŸ všnyhU« gho ïU¡»‹w gh£LfŸ bgÇJ«
Fo muR - 1929 ( 1) 146
òuhz§fis âU¥ãí« És¡»í« brh‹dnjhL flîŸ f©izí«,
_¡ifí«, F¿fisí« t®Â¤J brh‹djšyhkš ntW v‹d
mâra¤ij m‰òj¤ij brhšÈ¥ ga‹ c©lh¡»dh®fŸ v‹W
nf£»‹nwh«. xU rka« rkah¢rhÇfis it»‹wh®fŸ v‹W
brhštjhdhš RakÇahij ïa¡f¤jh® vªj rkah¢rhÇia
it»‹wh®fŸ. KjyhtJ mndf rkah¢rhÇfis¥ g‰¿ mtut®fŸ
fij¥go mtut®fŸ ïUªâU¡f Koahbj‹nw RakÇahij
ïa¡f¤jh® fUJ»‹wh®fŸ. 3 taâš xUtU¡F flîŸ, »©ÂÆš
ghš bfh©LtªJ C£oaijí«, mij¡Fo¤j FHªij ghodijí«
ngh‹w fijfis xU¡fhyK« RakÇahij ïa¡f¤jh® x¥ò¡
bfhŸs KoahJ. KoªjhY« mªj¡ fij ï¥nghJ vªj¡ fhÇa¤
â‰F« k¡fS¡F¤ njitÆšiy. m‹¿í« mij e«òtjhš v›Éj
gyD« c©lhf¥ nghtâšiy v‹W brhšY»‹wh®fŸ. m‹¿í«
m¥go¥g£l rkah¢rhÇfŸ ÛJ RakÇahij¡fhuU¡F ahbjhU
FnuhjK« ïšiy. Mdhš mt® brŒjjhfî«, brh‹djhfî«
brhšY« mnef Éõa§fŸ xG¡f« v‹W brhšy¥gLtj‰F
Énuhjkhfî«, Úâ¡F Énuhjkhfî« xU r_f k¡fŸ RakÇahij¡F
<dkhfî« ïU¥gij btË¥gL¤jhkš ïU¡fnt kh£lh®fŸ.
m‹¿í« mj‰F RakÇahij ïa¡f¤jh® fhuzÞj®fŸ mšy.
mt®fis¡ f‰ã¤J mt®fŸ ÛJ ï«khâÇ Mghr§fis V‰¿d
rkabt¿a®fns bghW¥ghËfshth®fŸ.
k‰W« xU rka« RakÇahij ïa¡f¤jh® fiyfis mÊ¡f¥
gh®¡»‹wh®fŸ v‹W brhšy tUth®fshdhš vªj¡ fiyfis
mÊ¡»‹wh®fŸ v‹W nf£»‹nwh«.
cjhuzkhf âU.fšahzRªju KjÈahiu¥ g‰¿na nfty
khd KiwÆš. mtuJ xG¡f¤ijí«, ehza¤ijí« f©o¤J
ïʤJ¡ T¿ “f«giuÉl” nkyhd f‰gidfis mik¤J ïy¡»a,
ïy¡fz§fS¡F Mjhukhfî«, nk‰nfhshfî« fUJ« goahf
m›tsî m‰òjkhŒ xU ɤJth‹ ghoÆU¥gh®fshdhš fiyÆš
ftiyíŸs âU. KjÈah® mjid ãur§f« brŒthuh mšyJ
m¢R¥ ngh£L ɉghuh mšyJ FiwªjgB« m¡fiyia¥
g‰¿ditahY« r§fl¥glhkš mij ïU¡f nt©Lbk‹W
brhšYthuh v‹W nf£»‹nwh«.
mJnghynt xU ešy XÉa¡fhu‹ âU. KjÈah® kd«
ò©gl¤j¡f KiwÆš âU.KjÈahiu¥ g‰¿na xU mUikahd
XÉa« vGâ¡ bfh©L tªjhš mªj XÉa¤ij¡ fh¥gh‰w
âU.KjÈah® Mir¥gLthuh v‹W nf£»‹nwh«.
jÉuî« mªj¡ fiyí«, XÉaK« go¡F« gh®¡F« k¡fŸ
147 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
100-¡F 99 ngU¡Fnkyhf fiy m¿î« XÉa m¿î« á¿J«
ïšyhkš go¤jgoí« gh®¤jgoí« m¥gona e«ã elto¡ifÆš
bfh©LtUtjhÆUªjhš mt®fËl« Tl m¡fijÆ‹ nah¡»a
ijia vL¤J¢ brhšy nt©lhkh v‹W nf£»‹nwh«. cjhuzkhf
âU.KjÈah® uhkhaz¡ fijia¥ go¡»‹wh®, ãur§f« brŒ»‹wh®,
uhkhaz¤âš tU« fjhehaf®fis¥ g‰¿ mâš f‰ã¡f¥g£o
U¡»wgona fUâ ÉU¥ò« btW¥ò« bfhŸ»wh®. ïij¥g‰¿
âU.KjÈahiu xU m¿thË nfŸÉ nf£F«nghJ, mJ elªj r§fâ
ašy; mJ xU fiy v‹W brhšÈ kG¥ò»wh®.
Mdhš, ghku k¡fËl« ËW bfh©L ngR« nghJ, “v‹
M©lt‹ uhk‹” “v‹ bjŒt« Óij” “mnah¡»a uh¡fj‹
uhtz‹” v‹W f©Âš jhiu jhiuahŒ Ú® to¡»wh®. vdnt, âU.
KjÈah® uhkhaz¤ij¡ fiyahf¡ f©lhuh f‰gid fijahf¡
f©lhuh flîŸ be¿ahf¡ f©lhuh v‹W nf£»‹nwh«. mJ
nghynt bgÇa òuhz¤ij¥ g‰¿¥ ngR«nghJ m¿P®fËl¤âš
mJ xU ira‹Þ v‹gJ«, mJ xU Ó®âU¤j¡ bfhŸif v‹gJ«,
mJ xU fiy v‹gJ«, ïil¢ brUF v‹gJ«, mf¢rh‹W òw¢rh‹W
ïšiy v‹gJ«, ghku k¡fËl« òuhz¥ ãur§f« brŒí«nghJ
“v‹ m¥g‹,” “vdJ FUehj‹” clnd m§F átbgUkh‹
Çõgh%luhŒ tªJ fhøaˤjh® v‹gJ«, jtil jtilahŒ¥
ngh£L¡ bfh©L f©Ù® to¥gJ«, ïU ifiaí« T¥ã¡ f©fis
_o¡bfh©L thÆš KQKQ¥gJ« gh®¡»‹nwh«. vdnt ï§F
âU.KjÈah® bgÇa òuhz¤ij fiyahf¡ f©lhuh? f‰gid¡
fijahf¡ f©lhuh? flîŸ be¿ cz®¤j tªj bgÇah® th¡fhf f©
lhuh mšyJ tƉW¥ ãiH¥ã‰F ïij xU MÞgjkhf¡ f©lhuh
v‹W nf£»‹nwh«.
filáahf, âU. KjÈahU¡nfh mšyJ mtuJ MÞâf
FHh§fS¡nfh c©ikÆš flîËl¤âyhtJ, flîŸ be¿Æl¤â
yhtJ, flîŸ xG¡f¤âyhtJ, fLfsî e«ã¡ifnah g¡ânah
ïU¡»‹wjh v‹W«, j§fŸ j§fŸ brhªj¤âyhtJ Fiwªj msî
ehzankh, xG¡fnkh ïU¡»‹wjh v‹W«, m›thÞâf¡ FHh§f
is¡ nf£gj‰F K‹dhš m›thÞâf¡ FHh« ahiu VŒ¡f ï›
ntl« ó©lh®fnsh mt®fis¡ nf£»‹nwh«.
ï›thÞâf¥ ãurhu« jÉu ï¢Nœ¢áí« RakÇahij ïa¡
f¤ij mÊ¡fnt©L« v‹»‹w Nœ¢áí« ït®fS¡F c©ik
Ænyna MÞâf¤âš m‹ò bfh©L brŒa nt©oajhƉwh
mšyJ m¡FHh¤â‹ tƉW¥ ãiH¥ãš RakÇahij ïa¡f«
k©ngh£L É£l tƉbwÇ¢ryhY«, gh®¥gd®fŸ mªj¤ nj®jY¡F
Fo muR - 1929 ( 1) 148
ïij xU Míjkhf cgnah»¤J¡ bfhŸsyh« vd¡fUâ, TÈ
bfhL¤J ï¡FHh§fis cR¥gL¤âÉ£lâdhY« brŒa
nt©oajhƉwh v‹W bghJ #d§fis¡ nf£»‹nwh«.
jÉu, ï¡T£l¤âd®fË‹ T¢riy¡ f©L #ÞoÞ f£á
ahÇY« áyU¡F¤ j§fS¡F mL¤j nj®jÈš X£L¡ »il¡fhkš
nghFnkh v‹»‹w ga« V‰g£oU¥gjhfî« bjÇ»‹wJ. mij¥g‰¿
ek¡F¢ á¿J« ftiyÆšiy. ekJ ïa¡f« ahU¡F« X£L th§»¡
bfhL¥gj‰F mšy, všnyhU¡F« khdK« m¿î« c©lh¡f
nt©L« v‹»‹w v©z¤â‹ Ûâš Mu«ã¡f¥g£lJ. br‹w
nj®jš njhšÉnghš ï‹d« 2, 3 njhšÉ »il¤jhš f£lha«
khdK« m¿î« tªJÉL« v‹nw Ãid¡»‹nwh«. Mjyhš, eh«
njhšÉiana tunt‰»‹nwh«. v§F bt‰¿ njhšÉ V‰g£lhY«
#ÞoÞ f£á¡F áw¥ghf br‹idÆš ešy f©Âakhd njhšÉ
V‰gLkhdhš mJ RakÇahij ïa¡f¤â‰F kh¤âukšy, #ÞoÞ
f£á¡F Tl e‹ikia¥ ga¥gjhF«. btËÆl§fËY« ïu©blhU
ïl§fËš njhšÉna ÉU«ò»‹nwh«. VbdÅš njhšÉjh‹ ò¤â
f‰ã¡»wJ, bt‰¿ Mzt¤ijí« ka¡f¤ijínk f‰ã¡»‹wJ.
#ÞoÞ f£áÆ‹ bt‰¿ njhšÉ¡F« RakÇahij ïa¡f¤â‰F
v›Éj r«gªjK« ïšiy. cjhuzkhf ï‹iwa ÃiyÆš #ÞoÞ
f£áia¢ nr®ªj m¡f£áÆ‹ _is v‹D« âUths® V.uhkrhÄ
KjÈahU« Rauh{a¡ f£áia¢ nr®ªj âU. M®.nf. õ©KfK«
xU gFâ¡F Égh®fshdhš âU.õ©Kf« br£oahU¡F¤jh‹
ek¡F X£L ïUªjhš bfhL¥ngh«. mJnghynt #Þo° f£áia¢
nr®ªj mj‹ fhÇajÇáí« m¡f£á¡fhf jŸshj taâš ahbjhU
ãuâgyD« nfhuhkš ciH¡F« âth‹gfö® o.tujuh#&Y ehíL
mt®fS«, Rauh{a¡ f£áia¢nr®ªj âU.âUTl RªjuK« xU
bjhFâ¡F Égh®fshdhš ek¡F X£L ïUªjhš âUTl Rªju¤
â‰F¤ jh‹ bfhL¥ngh«.
muáaš mã¥ãuhank ekJ ïa¡f¤â‰F K¡»akhdjšy
v‹gij bghJ #d§fŸ e‹whŒ czu nt©L«. mt®fŸ
ahuhÆUªjhY« rÇ- Fz§Fo bfh©lhš cÆ®¡FÆ®jh‹ - v‹d
Fz« RakÇahij cz®¢á¡Fz«. Mifahš #ÞoÞ f£á¡F X£L
ïšyhkš nghF« v‹»‹w fhuz¤â‰fhf RakÇahij ïa¡f« xU
kÆ®¡fhš msîTl jdJ cWâia kh‰¿¡ bfhŸs¥ nghtâšiy
v‹gij MÞâf¥ ó¢rh©ofS« mt®fS¡F¥ gz« bfhL¤J
ntiy brŒgt®fS« mt®fis¡ f©L eL§Fgt®fS«
f©o¥ghŒ czu nt©L»nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 17.03.1929
149 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 TlhJ v‹W c¤âuî nghlyhkh v‹W e«ã¡ifÆšyh¤ Ô®khd«
bfh©Ltu Ka‰á¤jt®fŸ. ï¥nghJ ïnj gh®¥gd®fŸ r®¡fh®
kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒtij v⮤J¢ r©ilnghL»‹wt®fŸ.
vdnt ïâÈUªJ fh§»uáDilaî« gh®¥gd®fË‹ kJÉy¡F¥
ãurhu¤j‹ikÆDilaî« nah¡»aijia bghJ #d§fŸ cz®ªJ
fh§»uR« kJÉy¡F ãurhuK« bfhŸth®fshf.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 17.03.1929
ekJ ïyh¡fh kªâÇ fd« K¤ijah mt®fŸ kJÉy¡F¥
ãurhu« brŒa á¿J gz« xJ¡» it¡f nt©L« v‹W Ô®khd«
bfh©L tªjnghJ fh§»uÞ Rauh{a¡ f£áÆ‹ cgjiytU«
nfhit Íšyh ãuâÃâí« fŸS c‰g¤â brŒa¡ Toa Rkh® MÆu«
bj‹id ku§fis cilatU« tUõ« fŸËš 5000, 10000
r«ghâ¥gtU« mŒa§fh® gh®¥gdUkhd âU.á.É.bt§f£lukz
mŒa§fh® mt®fŸ vGªJ r®¡fh® kJ Éy¡F¥ ãurhu« brŒa¡
TlhJ v‹W«, kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒjhš Fo¡fhj kÅjD¡F¡
Tl ït®fŸ V‹ Fo¡f nt©lh« v‹W brhšY»‹wh®fŸ v‹W
gߣir brŒJ gh®¥gj‰fhf Fo¤J¥ gh®¡f nt©Lbk‹W Mir
c©lh¡»ÉL« v‹W« brhšÈ mij M£nrã¤jh®. (ït®jh‹
br‹w nj®jÈš âU.C. uh#nfhghyh¢rhÇahuhš kJÉy¡F¥ ãurhu¤
â‹ nguhš X£Lth§»¡ bfhL¡f¥g£L r£lrig bk«g® Mth®.)
clnd nfhit âU.á.vÞ.ïu¤âdrghgâah® vGªJ âU. mŒa§fh®
mt®fŸ brhšY»‹w bfhŸif¥go gh®¤jhš x¤JiHahik
fh§»uá‹ nghJ g¤Jy£r¡fz¡fhd %ghŒfŸ bryî brŒJ kJ
Éy¡F¥ ãurhu« brŒjjhš jh‹ eh£oš Fo mâfǤJ É£lJ
v‹gjhf m®¤jkh»‹wJ. ïij¤ âU.mŒa§fh® M« v‹W x¥ò¡
bfhŸthuhdhš mŒa§fhUl‹ nr®ªJ X£L¡ bfhL¡»‹nw‹ v‹W
brh‹dhuh«. clnd rigÆYŸst®fŸ “mŒa§fhU¡F, bt£f«,
bt£f«” v‹W ifj£o¢ áǤjh®fsh«. mŒa§fh® âUlid¤ njŸ
bfh£oaJ nghš Éʤjhuh«. Éf, kJ Éõa¤âš bj‹id
ku¤âdhš tUõ« 10000, 5000« r«ghâ¡F« eg®. mâY« gh®¥gd¡
fdthÅlÄUªJ eh« ntW v‹d vâ®gh®¡f Koí«. ïJ nfhit
Íšyh X£l®fŸ ïtiu¤ bjǪbjL¤jâ‹ _y« brŒj bgÇa jtW
v‹W cz®tj‰F ntW v‹d cjhuz« njLth®fnsh bjÇa
Éšiy.
jÉu, K‹DŸs kJ kªâÇ, m«ik F¤J« ïyhfh mâfhÇfŸ
»uhk§fËš kJÉy¡F ãurhu« brŒí« ntiyÆš j§fŸ neu¤ij¢
bryÉl¡ TlhJ v‹W R‰W c¤âuî ngh£l fhy¤âš ïªj¥
gh®¥gd®fŸ jh‹ r®¡fh® mâfhÇfŸ kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒa¡

Fo muR - 1929 ( 1) 150 151 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


Ó®fhÊÆš
RakÇahij KH¡f«
rnfhju®fns! bgÇnah®fns!
áy tUõ§fS¡F K‹ x¤JiHahik¡ fh§»uÞ ãurhu¤â‹
nghJ ï›ñU¡F tªâU¡»nw‹. Mdhš, ï‹nwh RakÇahij
ïa¡f¤ij¥ g‰¿ c§fS¡F vL¤J¡Tw tªâU¡»nw‹. RakÇahij
ïa¡f¤ij¥ g‰¿ mj‹ vâÇfS« mt®fsJ MŸfS«, j¥ò«
jtWkhf¤ âǤJ¡ T¿ tU»‹wh®fŸ. c§fŸ CÇY« mnj fhÇa«
r‰W msî¡F Û¿¢ brŒJ É£ljhš btFng® M¢rÇa¥g£L
gh®¡fyh« v‹nw eh‹ vâ®gh®¤jj‰F nkyhfnt ï§F ToÆU¡
»‹Ö®fŸ. ïJ ekJ ïa¡f vâÇfŸ j§fS¡F¤ bjÇahkny ek¡F¢
brŒj cjÉahF«. k‰W« v‹Wnk ï¥go¥g£l bghJ¡ T£l§
fS¡F tuhj mU«bgU« fdth‹fS« É#a« brŒâU¥gJ«
vd¡F mâf k»œ¢áia¤ jU»‹wJ. v‹id m‹Åa kj¥
ãurhuf‹ v‹W«, r®¡fh® ãurhuf‹ v‹W« vGj¥ g£oUªj xU
És«gu¤ij¥ gh®¤nj‹. eh‹ ïªJ kj« v‹W brhšy¥gL«
kj¤ij¤ Jntõ« brŒJ, m‹Åa kj§fŸ v‹W miH¡f¥gL«
kj§fis MjÇ¥gjhfî« mt®fËl« ãuâgy‹ bgWtjhfî«
c§fŸ CÇš áy® f£Lf£o É£oU¡»‹wjhf nfŸÉ¥g£nl‹.
v§fŸ ÍšyhÉY« Mya§fS« njtÞjhd ngh®L« c©L. mâš
fhÇajÇáahfî«, ãuábl©lhfî«, it°ãuábl©lhfî« 20, 30
- tUõfhykhŒ ïUªJ tU»‹nw‹. v§fŸ FL«g¤jhÇY« gy
nfhÉšfŸ f£l¥g£L«, c‰rt§fŸ brŒa¥g£L« tU»‹wd.
vdnt, v‹Dila ïªj¢ Rkh® 25 tUõ îthf¤â‰FŸshf
y£r¡fz¡fhd %ghŒ bryî brŒJ gy nfhÉšfŸ Ç¥ng® brŒJ«,
ît»¤J« tªjâ‹ gadhf mt‰¿‹ gaÅ‹ikiaí« mt‰whš
V‰gL« Ôikfisí« eh‹ e‹whŒ m¿ªâU¡»‹nw‹.
ïªJ kj¤ij v¥go¡ f©o¡»‹nwndh mnj f©Qlndna
jh‹ k‰w rka§fisí« gh®¤J¡ f©o¤J tU»‹nw‹. k‰w
rka¡fhu®fS¡F« v‹ÛJ á¿J mã¥ãuha ngj« ïU¡fyh«.
Fo muR - 1929 ( 1) 152
ãwÉÆš ca®î jhœî Vkh‰w« M»aitfS¡F kj¤â‹ nguhš
ïl« bfhL¡f KoahJ. Mjyhš ïJtiu Vkh‰¿ tªjt®fS¡F
ekJ ãurhu« fZlkhf¤jh‹ ïU¡F«. mj‰fhf mt®fŸ vijí«
brhšyî« JÂth®fŸ. mj‰F eh« ga¥gl¡TlhJ.
mJnghynt, eh‹ r®¡fhiu MjÇ¥gjhfî« Tw¥gL»wJ.
vd¡F vªj r®¡fh® jaî« njitÆšiy. vdJ thœ¡ifÆš Þjy
Þjhgd r«gªjkhf v‹ r¡â¡»a‹wtiu v›tsî ca®ªj gjÉÆ
ÈUªJ gh®¡f nt©Lnkh mbjšyh« gh®¤jh»É£lJ. jhÿfh
ngh®L, Íšyh ngh®L, KÅághÈ£o, MduÇ nkÍÞonu£L, M»a
ntiyfËš ïUªJ gh®¤jhŒ É£lJ. KÅágš nr®kdhfî« ïUª
jhŒÉ£lJ. ïitfisbašyh« ehnd xnu ÃÄõ¤âš x‹whŒ xnu
fh»j¤âš uhÍehkh¡ bfhL¤JÉ£L btËtªJ É£nl‹. k‰wgo
r®¡fh® c¤ânahf« VjhtJ vâ®gh®¡»nw‹ v‹gj‰nfh KjÈš
vd¡F M§»y« bjÇahJ, ï›tsî »H tajhd eh‹ ïÅ vªj
c¤ânahf¤â‰F yha¡fhÆU¡f Koí«.
m‹¿í«, _‹W eh‹F jlit áiwthr« j©lid milªj
tD¡F r®¡fhÇš c¤ânahf« jh‹ bfhL¥gh®fsh? v‹id r®¡fh®
j§fŸ moikahf V‰W¡ bfhŸs e«òth®fsh? ï‹dK« á.I.o.
nghärh® v‹Tlnt ïU¡»wh®fŸ. ïnjh ïªj¡ T£l¤âY« á.I.o.
eh‹ ngRtij vGJ»‹wh®fŸ, ghU§fŸ.
xU rka« eh‹jh‹ gyÉj¤J« c¤ânahf¤â‰F yha¡»šiy
ahdhY« vdJ ãŸis F£ofS¡fhtJ c¤ânahf« th§»¡
bfhL¡f, r®¡fhUl‹ x¤JiH¡f¡ TLbk‹whnyh, vd¡F¥ ãŸis
í« ïšiy; F£oí« ïšiy; v‹ rnfhjuU¡F br‹w thu¤âš jh‹
xU M© FHªij ãwªâU¡»wJ. áy tUl§fS¡F K‹ vdJ
m©z‹ FHªij x‹iw¢ Óik¡F mD¥ã m§F áy tUõfhy«
go¡f it¡f¥g£lh‹. kWgoí« mbkÇ¡fh KjÈa ehLfS¡F
mD¥g V‰ghL brŒâUªnj‹. ghâ tÊÆš ‘ï‹òqba‹rh’ #&u«
f©L ï§F tªJ kjdgŸËÆš ïwªJÉ£lh‹. v‹ gªJ¡fËY«
c¤ânahf¤â‰F yha¡fhdt®fŸ vtU« ïšiy. Mfnt, vd¡F
v›Éj¤âY«, r®¡fh® T£Lwnth, janth nt©oaâšiy. vd¡F
étd¤â‰F«, v‹ jf¥gdh® r«ghâ¤J it¤JÉ£L¥ nghÆU¡
»‹wh®. mJ vd¡F¥ nghJ«, k‰W« gyU¡F cztË¡fî« cjî«.
Mjyhš étd¤â‰F« ahUila jaî« njitÆšiy, k‰wgo
fh§»uR¡F eh‹ Énuhâ v‹W« mij eh‹ â£L»nw‹ v‹W«
Tw¥gL»‹wJ.
M«, ï¥bghGJ« mijna TW»nw‹. fh§»uÞ v‹w rig
âU.fhªâÆ‹ jiyikÆ‹ Ñœ ïu©L _‹W tUl« njrk¡fË‹
153 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
e‹ik¡F¥ ghLg£l fhy¤âš mâÈUªj njÓa åu®fËš bgU«
ghnyh® ï‹W mâš ïšiy v‹gJ c§fS¡F¤ bjÇí«. m¡fhy¤
âš eh‹ fh§»uá‰F v›tsî ciH¤nj‹ v‹gJ« c§fS¡F¤
bjÇahjjšy. x¤JiHah¤ â£l¤âš mâ ÔÉukhf ËW c©ikÆš
ghLg£l xU áyÇš ehD« xUt‹ v‹gJl‹, eh‹ kh¤âukšyhkš
vdJ FL«g¤jhU«, m¡fhy¤âš âU.fhªâÆ‹ jiyikÆš
fh§»uir¥ ngh‰¿ m¤â£l« bt‰¿íw¥ghLg£nlh«. fh§»urhdJ,
âahf«, fZl«, áiw v‹gitfSl‹ ãiz¡f¥ g£oUªj nghJ,
ïªeh£oYŸs všyh muáaš r§f§fS«, r®¡fhU« fh§»uir
v⮤j fhy¤âš, m¡fh§»uá‹ ï«khfhz¡ fÄ£oÆš jiyt®,
fhÇajÇá v‹w gjÉfis¥ bg‰W eh‹ CÊa« brŒjJl‹, v‹
FL«g¤jhU« m›Éjnk ntiy brŒjh®fŸ v‹gj‰F« xU
cjhuz« T¿ mij Ko¤J ÉL»nw‹.
x¤JiHahik K«KukhŒ elªJ eh‹ áiwÆš ïU¡F«nghJ
r®.r§fu‹ eha® jiyikÆš g«ghÆš uî©£ nl㟠fh‹gu‹Þ
x‹W elªjJ. mj‹ ãuâÃâahŒ âU.fhªâí« nghÆUªjh®. m¥
ãuâÃâ T£l¤âš K¡»aÞj®fŸ, âU.fhªâia¥ gh®¤J, k‰w
rfh¡fshd m§f¤âd®fŸ brhšY« â£l§fŸ ïU¡f£L«. jh§fŸ
(âU.fhªâia) rkhjhd¤â£l§fis¥ g‰¿¥ ngRK‹ x¤JiHahik
ia¢ r‰W ÃW¤âití§fŸ v‹W nf£lh®fŸ. mj‰F¤ âU. fhªâ
T¿a gâš v‹d? “mJ Koahj fhÇa«. Vbd‹whš mJ v‹
ïZlkšy, k‰w fh§»uÞfhu®fisí« F¿¥ghf, jÄœ khfhz¤âš
<nuhL v‹w efÇš cŸs ïU bg©kÂfisí« nf£L¡ bfh©L
jh‹ x¤JiHah â£l¤ij¤ jŸËit¥gij¥ g‰¿ nahá¡f
Koínka‹¿, ehdhf vJî« brhšYtj‰»šiy” v‹W T¿dh®.
m›ÉU bg©fS« ah® bjÇíkh? vdJ kidÉ x‹W; vdJ j§if
x‹W. Mf ï›ÉU bg©fnsahF« (funfhõ«) ïªj Éõa«
1922 -š #dtÇ 19 Kjš 22 njâ¡FŸ ‘ïªJ’ g¤âÇifÆš ïU¡»‹wJ.
nt©Lkhdhš gh®¤J¡ bfhŸS§fŸ. ïij xU bgUik¡fhf¢
brhšy tuÉšiy. k‰bwj‰fhf v‹whš, âU.fhªâí«, fh§»uR«
eh£o‰F c©ikÆš gyDila ešyâ£l¤ijí« bfhŸifiaí«
bfh©oUªj fhy¤âš eh‹ kh¤âukšyhkš, v‹ FL«gK« bg©
fS« Tl¢ r‰W« rȥ㋿ mâš ghLg£lt®fns a‹¿, ï‹W
v‹id¡ FiwTW« e©g®fis¥nghš âahf« brŒa nt©oa
fhy¤âš Xo x˪jt‹ ehdšy v‹gj‰fhfntahF«. ïJnt v‹
id¥ g‰¿ KjÈš c§fS¡F brhšÈ¡ bfhŸs nt©oa th®¤ij.
ïâš j‰bgUik¡fhf VjhtJ brhšy¥g£ljhf¡ fUjhÔ®fŸ. c§f
S¡F v‹id¥ g‰¿ gh®¥gd®fS« mt®fŸ TÈfS« brŒâUªj
Éõk¥ ãurhu¤â‹ c©ikia Ú¡fnt ïij¢ brh‹nd‹.
Fo muR - 1929 ( 1) 154
muáaš òu£L
Éf. muáaš cy»š ï‹W És«gu¥g£oU¥gt®fŸ
1. fh§»uÞfhu®fŸ, 2. óuzRna¢ir¡fhu®fŸ. ït®fË‹ nah¡»aij
ahJ ït®fŸ muáaš v‹gâ‹ bgauhš brŒí« - brŒJ tU«
brŒiffŸ, ït®fŸ K‹ã‹ brŒj âahf§fŸ v‹gitfŸ v‹d
bt‹gij¢ r‰W Phgf¥gL¤â¥ghU§fŸ. xU fh§»uÞ jiyt®,
nkilÆš ngR«nghJ “M§»y murh§f« Äfî« nkhr«, mij
mʤJÉ£L¤jh‹ kWntiy gh®¡f nt©L«.” v‹W TWth®;
Ú§fS« ifj£Lå®fŸ. mt® kfD«, m©zD«, j«ãí«
r«kªâí« r®¡fhÇš khj« x‹W¡F 500, 1000, 2000, 3000 %ghŒ th§F«
goahd K‹Óò, #£{, fby¡l® M»a c¤ânahf¤âÈU¥gh®fŸ.
ït® ngR« ‘åu¥ng¢R’ mt® cwÉd®fË‹ c¤ânahf¤ij
tY¥gL¤jî« ca®¤jî« jh‹ cjînk jÉu c§fS¡nfh,
eh£o‰nfh fLfsî e‹ikí©lhtj‰F mâš x‹Wnk ïU¡fhJ.
k‰bwhU fh§»uÞ fhÇajÇá, bu§frhÄ mŒa§fh®, ï§F ngR«
nghJ, “r®¡fhiu K£L¡f£il ngh£L â¡FK¡fyhl¢ brŒa nt©
L«. á§f¤â‹ Fif¡FŸ òFªJ mj‹ jhoia¥ ão¤J M£l
nt©L«” v‹W ngRth®. m§F mt® j«ã r®¡fh® v‹»‹w Fif¡
FŸ òFªJ btŸis¡fhu® v‹»‹w á§f¤â‹ jaî¡F thiy¤
ö¡»¥ão¤J¡ bfh©oU¥gj‰F mâfhu t®¡f¤â‹ fhyoÆš »lªJ
r®¡fh®thâahÆU¥gh®. âU.vÞ.ÓÅthrŒa§fh® btŸis¡fhu
r«gªjnk TlhJ v‹gh®. Mdhš fhiyÆš vGªjJ« btŸis¡
fhu®fŸ nfh®£LfËš nghŒ mt®fŸ fhyoÆš ËW bfh©L
“m¥gh! mŒah! ãuònt! Jiuna! rhÄna! v‹W bfŠá, khj« 5000,
10000 r«ghâ¤J¡ bfh©oU¥gh®. mt® r«kªâ khk‹ ik¤Jd‹
všnyhU« r®¡fhÇl« r«gs« th§»¥ ãiH¡F« moikfsh
ÆU¥gh®fŸ. mt®fŸ ãunkhõD¡F ït®fŸ óuz Rjªâu«
cjÉahfî« ïU¡F«. k‰W« kfhfd« ÓÅthr rhÞâÇ xU bgÇa
njáathâ. mt®fŸ kf‹ r®¡fhÇš µ 1¡F MÆu« %ghŒ r«gs
thâ. âU.u§fh¢rhÇ xU bgÇa njáathâ, mt®fŸ k¡fŸ j‰F¿fŸ,
všyh« µ 1¡F 500, 1000 %ghŒfŸ th§F«goahd r®¡fh® r«gs
thâfŸ, âU.k mŒa® bg‹õ‹ bg‰wã‹ xU bgÇa njáathâ.
mt®fŸ k¡fŸ ³ r®¡fh® r«gsthâ, âU.»UZzrhÄ mŒa®
bgÇa njáathâ, mt® k¡fŸ rnfhju®fŸ µ 1000, 500 r«gsthâ,
r® á.ã. uhkrhÄ mŒa® xU bgÇa njáathâ. fh§»uÞ fhÇajÇá,
c¤ânahf¡ fhy¤âš µ 2000, 5000 r«gsthâ, c¤ânahf« nghŒ
É£lhš kWgoí« njáathâ, âU.É#auhfth¢rhÇah® xU bgÇa
»H njáathâ. mt® rnfhjuU« kUkfD« r®¡fh® r«gs thâfŸ.
gh®¥gd®fËš c¤ânahf¤â‰F yha¡»šyhjt®fS« c¤ânahf«
155 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
gh®¤J bg‹õ‹ th§»dt®fS« bgÇa njÓathâfŸ, mt®fŸ
ãŸisF£o gªJ¡fshd k‰wt®fŸ r®¡fh® r«gsthâfŸ. ïij
Ú§fŸ ahuhtJ kW¡f Koíkh? fh§»uÞ V‰g£l ãwF fh§»uá‹
gydhf ïªj 30, 40 tUl§fshf rÛgfhy« tiu všyh Þjy
Þjhgd§fisí« r®¡fh® c¤ânahf§fisí« gh®¥gd®fns
if¥g‰W« goah»É£lJ. mj‰FK‹ všyh c¤ânahf§fËY«
gh®¥gdušyhjhnu ïUªjh®fŸ. Mdhš “njÓa Þjhgdkh»a”
fh§»uÞ V‰g£lãwF X£L #d¤ bjhifÆš ü‰W¡F _‹W
åjKŸs gh®¥gd®fns ü‰W¡F bjh©û‰nwG c¤ânahf§fis
if¥g‰¿ thH KoªjJ v‹whš fh§»uá‹ njÓa« gh®¥gd®fS¡F
c¤ânahf« r«ghâ¡F« Þjhgd« v‹gj‰F ntW v‹d cjhuz«
nt©L«?
fh§»uÞ Ô®khd« Mf Mf, bghW¥gh£á nf£f¡, nf£f,
Ó®âU¤j« tH§f tH§f c¤ânahf§fŸ mâfkhƉnw mšyhkš
fªjha«, tÇt£l« Fiwªjghošiy. r®¡fhU¡F go¤j T£l¤â‹
bjhªâuital¡f v¥goahtJ c¤ânahf§fis c‰g¤â brŒJ
mt®fS¡F yŠrkhf mt‰iw bfhL¤J¤ Ôu nt©oa î¥gªj«
V‰g£LÉ£lJ. ïij r®¡fh® brŒahÉ£lhnyh, eh£oš ghku
k¡fË‹ nguhš gh®¥gd®fË‹ »s®¢á mâfkh»‹wJ. ïªj khâÇ
fh§»urhY« mjdhš c©lhF« c¤ânahf§fshY« mt‰iw¥
gh®¥gd®fS¡nf bfhL¥gâdhY« r®¡fhU¡F ehS¡F ehŸ mâf
rîfÇa« V‰gL»wJ. mjdhš jh‹ fh§»uR v‹whš r®¡fhuhU«
mj‰F cjÉ brŒJ tªjd®. btŸis¡fhu®fŸ RfK«, r«gh¤âaK«
bgwnt mt®fŸ ï§F ïU¡»wh®fŸ. M§»y r®¡fhU¡F«,
mt®fsJ bfhŸis¡F«, Vkh‰w¤J¡F« clÅUªJ Vkh‰w e«ik
fh£o¡ bfhL¤J« csthshf ïUªjt®fŸ ïªj fh§»uÞfhu®fns
ahF«. ïªj fh§»uÞfhu® v‹D« go¤j T£l¤jh® ekJ eh£oš
ghku®fis r®¡fh® bfhLikÆÈUªJ fh¥gh‰Wtjhf nkilfËš
ngáÉ£L e«ik r®¡fhU¡F fh£o¡ bfhL¤J mâf moik¤
jd¤â‰F Msh¡»anjhL ekJ jiy ÛJ Rk¡f Koahj mâf tÇia
Éâ¡fî« naJthÆUªâU¡»wh®fŸ. ï‹D« fh§»urhš Rna¢ir,
Rauh{a«, ÉLjiy, óuz Rauh{a«, nAh«%š v‹w v©z‰w
muáaš f£áfŸ eh£oš njh‹¿d. ïitfŸ x›bth‹¿‹ ng¢R«,
ãurhuK«, Ô®khdK«, »s®¢áí« M»a všyh« ghku #d r_f¤ij
fh¥gh‰w nt©Lbk‹w gšyÉia¥ gho¡bfh©L òâJ òâjhd
c¤ânahf§fS«, fÄ£ofS«, m§f¤âd® gjÉfS«, jŤjÅ
ïyh¡fh¡fS«, btËeh£L¡F¥ ãuâÃâfshf¢ bršY« bgUik
fS« k‰W« ï¤jifa òJ¥òJ rÅa‹fŸ njh‹¿ e‹ikí«,
eh£ilí« bfL¤J, mâf gSthd tÇia Rk¤â #dr_f¤ij
Fo muR - 1929 ( 1) 156
ghœgL¤â tªâU¡»‹wdnta‹¿ ntW v‹d gy‹ c©lhƉW,
cjhuzkhf fh§»uR¡F K‹ ïUªj jhášjh®fŸ, khÍÞ£nu£LfŸ,
nfh®£LfŸ, nghäÞ Þnlõ‹fŸ, buÉ‹ô ïyhfhÉ‹ msîfŸ,
iA¡nfh®L #£#&fŸ, r®¡fh® îthf c¤ânahfÞj®fŸ, ïitfË‹
v©Â¡if v‹d? ï‹iwa v©Â¡if v‹d? _‹W kl§F
mâfkhÆU¡»‹wjh? ïšiyah? ï›Éj« mâfkhdj‰F m‹W
ïUªjijÉl ï‹W _‹W kl§F #d§fŸ mâfkhf mãÉU¤â
ailªâU¡»‹wh®fsh? ïšiy. K‹ ïUªj #d r_f nah¡»a¥
bghW¥ò, f©Âa« ïitfŸ Tl MÆu« kl§F FiwªJÉ£lJ
v‹gij¤ jÉu ntW v‹d rkhjhd« brhšy¡ TL«? c§fËl«
tªJ “M§»y ghiõ”, “m‹Åa ghiõ” “Úr ghiõ” mij¥
go¡f¡ TlhJ v‹W brhšÈ É£L, c§fis nkhB¤â‰F mD¥g
î« c§fŸ K‹ndh®fË‹ M‹kh rhªâailí«go brŒaî« v‹W
brhšÈ c§fËlÄUªJ bg‰w gz¤ij¡ bfh©L j§fŸ ãŸis
F£ofis k£L« m›th§»y ghiõia¥ go¡f¢ brŒJ c§fŸ
e‹ik¡bf‹W fh§»uá‹ _y« c¤ânahf§fŸ c©lh¡» mit
fis mt®fns bg‰W tU»‹wh®fŸ. mj‹ ufáa« v‹d v‹gij
Ú§fŸ r‰whtJ nahá¤J¥ gh®¤Ô®fsh? fh§»uÞ V‰g£lâ‹ gydhŒ
r¤âu¤âš rh¥ã£L KÅágš yhªj® btË¢r¤âš go¤j gŠrh§f¥
gh®¥gd®fŸ, rhÞâÇfŸ M»at®fË‹ å£L¥ãŸisfŸjhnd
ï‹W ‘Ú¢r’ murh§f¤âš - ‘bfhL§nfhš murh§f¤âš’- ‘m‹Åa
murh§f¤âš’ cŸs ca®ªj c¤ânahf« Kjš jhœªj c¤ânahf«
tiuÆš Ãu«ã ÆU¥gJl‹, #hâ MztK« bfh©L ek¡F
v›tsî bfhLikí«, mtkhdK«, ïÊî« c©lh¡f Koínkh,
m›tsití« r‰W« <î« ïu¡fk‹ÅÆš brŒJ tU»‹wh®fsh
ïšiyah v‹gij nahá¤J¥ ghU§fŸ. rÛgfhy¤â‰F K‹tiuÆš
iAnfh®£ #£Ífshfî« khfhz îthf c¤ânahfÞj®fshfî«
ïUªjJ ah®? e«kt®fËš go¤jt®fsh? mšyJ ãuò¡fshfî«
bgU« g©izfshfî« cŸst®fsh? mšyJ e«Äl« thœî¡F«
rhî¡F« rl§FfŸ nguhš ã¢ir bg‰W tÆW ts®¤J tªj gh®¥
gd¡ T£l¤jh®fsh v‹gij nahá¤J¥ ghU§fŸ. fh§»uÞ Vkh‰
w¤J¡F K‹ mjhtJ btŸis¡fhu®fŸ gh®¥gd®fS¡F c¤â
nahf¤â‹ nguhš yŠr« bfhL¡fnt©oa mtáa¤â‰F K‹, ekJ
njr¤âš tUõ« x‹W¡F 25 mšyJ 30 nfho %ghŒjh‹ r®¡fhU¡F
tU«go tÇahf tNÈ¡f¥g£L tªjJ. fh§»uá‹ 50 tUõ ntiy
Æ‹ gadhŒ ï‹W 140, 150 nfho %ghŒ tUõh tUõ« FofËl
ÄUªJ tNÈ¡f¥gL»‹wJ. x‹W¡F IªJ kl§F mâftÇ V‰g£l
jhš fZl¥gLtJ« bfhLik¥gLtJ« ÉtrhaK« ÉahghuK«
brŒí« Fofsh»a ehK« ViHfS«, TÈfS« mšyhkš ã¢ir
157 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
vL¤J tªj T£l¤jhuh»a ï‹iwa “óuz Rna¢ir” thâfsšy;
xUòw« khj« yB¡fz¡fhd rfy #d§fŸ ïªeh£oš ntiy
ïšyhkš btË ehLfS¡F¡ TÈfshŒ¢ bršyî« k‰bwhU òw«
r®¡fh® ï›Éj« x‹W¡F IªJ kl§fhf mâftÇ th§fî« v‹d
mtáa« V‰g£lJ. fh§»uR¡F K‹, MŸ x‹W¡F khj« 2500 %ghŒ
r«gs¤âš 5 Infh®££ #£ÍfŸ ïUªjh®fŸ, ï‹W khj« x‹W¡F
MŸ x‹W¡F 4000 %ghŒ r«gs¤âš 15 Infh®£L #£ÍfŸ
ïU¡»wh®fŸ.
vdnt, K‹tUõ« 1-¡F xU y£r¤J I«gâdhÆu« %ghŒ
iAnfh®£L #£ÍfŸ r«gsbk‹whš ï‹W 15 ngU¡F (gâidªJ-
eh‹F- mWgJ, mWgjhÆu«, MW - g‹Åu©L- vGg¤âu©L)
tUõ« x‹W¡F VG y£r¤J ïUgâdhÆu« %ghŒ bryî M»wJ.
K‹ò muáaš îthf m§f¤âduhf 5,500 %ghÆš ïU kªâÇí«
mt®fS¡FŸs 2 fhÇajÇá¡F 2000 %ghŒ r«gsbk‹whš ï‹W
5500 %ghÆš 7 kªâÇfS« V‰g£L mt®fS¡F xU ãuábl©L,
itÞãuábl©L, kªâÇfS¡F 5 fhÇajÇá, ït®fS¡F¡ bfh£o¡
bfhL¡F« r«gs« v¤jid y£r« %ghŒfŸ M»‹wJ v‹W
ghU§fŸ. K‹ò khfhz r£lrigÆš 8 ãuâÃâfŸ v‹whš ï‹W
150 bga®fŸ ïU¡»wh®fŸ. mt®fS¡F m¡fhy go¢bryitÉl
ï‹W 15 kl§F mâf go¢bryî M»wjšyth? ï›Éjkhfnt,
ïÅí« “ÉLjiy”í«, “Rauh{ÍaK«”, “Ó®âU¤j¤ â£lK«”
“óuz Rna¢irí«” ts®ªJ bfh©nl nghdhš ekJ fâ v‹d
MtJ? ïij¢ r‰W Raò¤ânahL nahá¤J¥ ghU§fŸ. ï›Éj«
gyÉj¤J« muáaš nguhY« kj¤â‹ nguhY« e«ik Vkh‰¿¢ rfy
bghW¥òila gjÉfËY« c¤ânahf§fËY« gh®¥gd®fŸ
c£fh®ªJ bfh©L e«ik ïÊî« brŒa Mu«ã¤j ã‹òjh‹ eh«
r»¡fhJ ghku k¡fŸ K‹nd‰wkila nt©L« v‹W«, ïU¡F«
c¤ânahf§fËY«, ïÅMF« c¤ânahf§fËY« ek¡F« rÇahd
g§F É»j« »il¡f nt©Lbk‹W« nf£f¤ bjhl§» É£nlh«.
eh« ï¥go¢ brŒjhš, ïÅ gh®¥gd®fŸ c¤ânahf¤ij xUehS«
mâfÇ¡fkh£lh®fŸ. ïJ ãuhkz¤ Jntõkh? njr¤ Jnuhfkh?
v‹W jh‹ c§fis¡ nf£»nw‹. fh§»uá‹ nguhš njÓa¤â‹
nguhš c§fËl« tªJ T¢rš nghL« eg®fS¡F ekJ tÇfŸ
ï‹dK« x‹W¡F g¤J åj« ca®ªjhY« mt®fS¡F xU m«k‹
fhR eZl«tuhJ. Mjyhš mt®fS¡F tÇ ca®it¥ g‰¿ á¿J«
ftiyÆšiy. gh®¥gd®fŸ brhšÈ¡ bfhL¤jgo ï§F tªJ
ngáÉL»‹wh®fŸ. vd¡F¥ bghJthf vªj¤ jÅ¥g£l egÇlK«
JntõÄšiy. všnyhÇlK« eh‹ nerkhŒ¤jh‹ ïU¡»‹nw‹.
âU.ÓÅthrŒa§fh® Kjš všyh¡ fh§»uÞthâfS« k‰W«
Fo muR - 1929 ( 1) 158
mt®fsJ ãurhuf®fS« ï¥nghJ v‹id tªJ fh§»uir el¤J§
fŸ v‹W jh‹ T¥ãL»‹wh®fŸ. v¤jidnah ng® v‹id¥ g‰¿
v›tsnth Éõk¥ ãurhu« brŒJ«, v‹ ÛJ mšyJ vdJ brhªj
thœ¡ifÆš xU F‰wkhtJ f©Lão¤J vL¤J¡ fh£odt®fŸ
mšy; k‰wgo òfœªJ« ngá¡bfh©L jh‹ tU»‹wh®fŸ.
cjhuzkhf br‹w thu« Tl âU.ÓÅthrŒa§fh® br‹id
Æš xU ãur§f« brŒjnghJ, âU. uhkrhÄ eha¡f® tªJ fh§»uÞ
îthf¥ gjÉia V‰W¡ bfh©L el¤âdhš eh‹ mtiu¥ ã‹g‰w¤
jahuhÆU¡»nw‹ v‹W brhšÈÆU¡»wh®. xU¡fhyK« ïªj¡
fh§»uá‹ g¡f« âU«ã¥ gh®¡fnt kh£nl‹. xU rka« fh§»uir
xÊ¡f v‹dhš v‹thœehËš Koahk‰ nghdhY« nghfyh«.
MdhY« vdJ thÈg åu®fŸ MÆu¡fz¡fhŒ mij xÊ¡f¡
fh¤âU¡»‹wh®fŸ. mªj ijÇa¤âšjh‹ eh‹ cÆ®ÉL nt‹; mâš
vd¡F¢ rªnjfÄšiy.
kªâÇfŸ Éõa«
ï‹iwa kªâÇfshd âUths®fŸ lh¡l®. R¥guha‹ mt®
fS«, vÞ.K¤ija KjÈah®, nrJu¤âdkŒa® M»at®fS«
fh§»uÞfhu®fshš f©o¡f¥gL»wh®fŸ. ÉnrõkhŒ fd« vÞ.K¤
ija KjÈah® mt®fŸ mo¡fo f©o¡f¥gL»wh®. Jnuhf« Éis
ɤjjhf¤ ö‰w¥gL»wh®. ïj‹ ufáa« v‹d, ‘ïu£il M£á
gaÅšiy,’ v‹gJ« kªâÇfis, MjÇ¡fnth MjÇ¥gt®fS¡F
Mjuî fh£lnth Tlhbj‹gJ« m¡fh§»uá‹ â£lK« Ô®khdK«
MF«. br‹w r£lrig nj®jš KoªjJ« fd« lh¡l® R¥guha‹
mt®fË‹ kªâÇ rigia mik¤J¡ bfhL¤jJ ïªj¡ fh§»uá‹
“åu®”fsh mšyth? v‹W nf£»‹nw‹. ït®fŸ brh‹dgo MLt
jhf x¥ò¡ bfh©lâ‹ ÛJ âUths®fŸ bu§fdhj KjÈahU«
Mnuh¡»arhÄ KjÈahU« fh§»uR¡fhu®fshš MjÇ¡f¥g£lh®
fŸ. fh§»uR¡fhu®fË‹ ïªj mnah¡»a¤jd¤ ij¡ f©o¤J
khfhz fh§»uÞ fÄ£oÆY«, m»y ïªâa fh§»uÞ fÄ£oÆY«,
br‹W âU.vÞ. K¤ija KjÈah® thjhodh®. mtU¡F m»y
ïªâa fh§»uÞ fÄ£oÆš ngRtj‰F¡ Tl rªj®¥g« mË¡f
kW¤JÉ£L, jh§fŸ kªâÇrig V‰gL¤âdijí« mij MjǤj
ijí« g‰¿í« j§fisna ghuh£o xU Ô®khdK« brŒJ bfh©lh®
fŸ. ïj‰F¡ fhuz« v‹d bt‹whš gh®¥gdušyhjh® fø M»a
#ÞoÞ føia mÊ¡f ï¥go¢ brŒa neÇ£l jh«. ïij m¿ªj
ã‹ c©ikahd gh®¥gdušyhj u¤j« XL« vªj¥ gh®¥gd
ušyhjhuhtJ fh§»uáš ïU¡f Koíkh v‹W Ú§fns nahá¤J¥
ghU§fŸ.
159 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 vdnt âU. vÞ. K¤ija KjÈah® fh§»u° fÄ£oia É£L irk‹ fÄõ‹
Éy»Él nt©oaJ mtáakhƉW? vdnt Éy»d KjÈah®
irk‹ fÄ£oia eh‹ MjÇ¥gij¥ g‰¿ v‹ÛJ bgÇa F‰w«
jÅ¡fø mik¤J kªâÇ ntiy x¥ò¡ bfh©L gh®¥gdušyh
Rk¤j¥gL»‹wJ. br‹w nj®jÈš c§fËl« X£L¡ nf£l fh§»uÞ
jhU¡F¤ j«khš Toa e‹ik brŒa nt©oajhƉW. gHa kªâÇ
thâfŸ (uhaš fÄõ‹) irk‹ fÄõÅl« rh£á brhštjhŒ x¥ò¡
fŸ 7 tUõkhŒ¢ brŒa Koahj ntiyia, âU. K¤ija KjÈah®
bfh©L mj‰fhf nt©ona j§fS¡F X£L bfhL¡f nt©L
kªâÇahdîl‹ brŒJ Ko¤jh®. mt®jh‹ r®¡fh® c¤ânahf§fis
bk‹W nf£lh®fŸ. ï¥nghJ m¡fÄ£oÆš gh®¥gd®fisí«,
ïJtiu gh®¥gd®fŸ kh¤âu« bfhŸis ao¤J tªjJnghš ïšyh
gh®¥gdjhr®fisí« nr®¡fhjjhš mij¥ g»ZfÇ¡fnt©L
kš všyh k¡fS¡F« rkrªj®¥gK« rkcÇikí« ïU¡F«go
bk‹W T¢rš nghL»wh®fns xÊa nt¿šiy. c©ikÆš g»Z
brŒJÉ£lh®. ïjdhnyna gh®¥gd®fŸ âU.K¤ijah KjÈahiu
fÇ¡F« nah¡»a®fŸ j§fŸ bk«giu uhÍehkh bfhL¤JÉ£L
mâfkhf it»‹wh®fŸ; itaî« TÈ bfhL¡»‹wh®fŸ. gh®¥gd®
fÄõid¥ g»ZfÇ¥gjhŒ¢ brhšÈ X£L th§» bk«guh» ãwF
fS¡F mt®fË‹ Vfnghf mDgt¤âš xU áW eZl« tUtjhdh
jh‹ g»ZfÇ¡f nt©L«. ïJjh‹ ehzakhF«. Éf, itÞuhŒ
Y« mt®fŸ v‹d nt©LkhdhY« brhšÈ ÉLth®fŸ. xU áW
îthf rigÆš bk«guhÆUªj âUths® vÞ.M®.jhÞ gh®È
khWjš brŒa Mu«ã¤jhš Tl clnd fh§»uÞ Jnuh»fŸ v‹W
bk©il Äu£oÉ£lhuh«! mjhtJ VjhtJ xU gh®¥ghid uhaš
brhšÈ ÉL»wh®fŸ. ï¥go¥g£l fh§»uÞ ek¡F nt©lh«.
fÄõ‹ fÄ£oÆš ngh£lhš gh®¥gdušyhjh® »s®¢á brŒth®fŸ.
ï¥go¥g£l njrhãkhdK« ek¡F nt©lh«. ïjdhš v‹d tªjh
Mjyhš nghLtjhÆUªjhš br‹id khfhz¤âa xU gh®¥gd
Y« tu£L«, Ú§fŸ fh§»uÞ Jnuhf¥ ó¢rh©o¡nfh njr¤Jnuhf¥
ušyhjhiu¥ nghL«go brh‹dhuh«. itÞuhŒ rigÆYŸs k‰bwhU
ó¢rh©o¡nfh ga¥g£L ÉlhÔ®fŸ. mL¤JtU« nj®jÈš âU.
fdth‹ gh®¥gdušyhjhiu¥ ngh£lhš gh®¥gd®fŸ »s®¢á
K¤ija KjÈahU¡F ÉnuhjkhŒ¥ gh®¥gd®fŸ btFghLgLth®
brŒth®fŸ. Mjyhš kfkâa fdthid¥ nghL«go brh‹dhuh«.
fŸ. mnef TÈfis mk®¤â c§fis Vkh‰w¥gh®¥gh®fŸ. Ú§fŸ
vdnt, gh®Èbk©lh® gaªJ bfh©L ahiuí« nghlhkš
VkhªJ nghfhÔ®fŸ. e‹whŒ c§fŸ Raò¤âia¡ bfh©L nahá¤J¥
btŸis¡fhu®fshfnt gh®¤J¥ ngh£LÉ£lh®fŸ. ïjdhš vªj
gh®¤J vijí« brŒí§fŸ, ïjdhš bgU«ghyhd r_f« Vkh‰w¥
Éj¤âš ïªâahÉ‹ RakÇahij¡F Mg¤J tªJÉ£lJ. nkšf©l
gLtJl‹ mÚâí« eilbgW»wnj v‹W tF¥òthÇ ãuâÃâ¤Jt
_tÇš, ahiuahtJ xUtiu¥ ngh£oUªjhš k‰w ïUtU¡F«
Kiwia mDZo¡f vÞ.K¤ijah KjÈah® »s«ãdhš clnd
ïijÉl RakÇahij¡F mâfkhd g§f« tªJÉ£ljhf¡ T¥ghL
bgU« uhB[dhfî« #dr_f¤ Jnuh»ahfî« kh¿ÉL»wh®.
ngh£oU¥gh®fŸ. ïªj¥ nghÈ g»Zfhu¡ T¢rÈdhš ï¥nghJ«
ï›Éj« x›bth‹¿Y« Ú©l ehshŒ Vkh‰w¥g£nlh«. ï‹W mij
irkD¡F nt©oa jftšfËš vJ jil¥g£LÉ£lJ. neU
cz®ªJ xU tÊia¤ njl KaY»nwh«. ïij¤jh‹ v‹bd‹dnth
Ç¥ngh®£, fh§»uÞ Ç¥ngh®£, všyh¡f£á Ç¥ngh®£, âUths®
v‹W c§fS¡F T¿ Vkh‰w KaY»wh®fŸ.
bgr©£ â£l«, É#auhfth¢rhÇ â£l«, u§frhÄ mŒa§fh® â£l«,
rnfhju®fns! ÓÅthrŒa§fh® â£l«, t®zhÞuk¤ â£l«, gh®¥gd¤ â£l«,
ï‹iwa kªâÇ føia¤ ö‰W« ‘njÓa åu®fŸ’ brhšY« gh®¥gdušyhjh® â£l«, kfkâa® â£l«, »¿Þjt®fŸ â£l«,
fhuz« v‹d? ‘ïu£il M£áia xÊ¡f nt©L«’ v‹gJ. MââuhÉl®fŸ â£l«, #Û‹jh® â£l«, ÉahghÇfŸ â£l«, Ãy¢
m¥goahdhš nj®jš KoªjJ«, ïu£il M£áia Ãiy ÃW¤âaJ Rth‹jh®fŸ â£l«, ü‰W¡ fz¡fhd cŸãÇî #hâfŸ â£l«,
kªâÇ f£áia mik¤jJ fh§»uÞ åu®fŸ jhnd! v‹W nf£lhš, r®¡fh® c¤ânahf¤âš cŸs gh®¥gd®fŸ - gh®¥gdušyhjh®fŸ,
eh« fh§»uÞ JntÎah? Ú£od fh»j¤âš ifbaG¤J¥ ngh£l btŸis¡fhu®fŸ M»at®fŸ â£l« ï‹dK« v‹bd‹dnkh
fd« Mnuh¡»arhÄ KjÈah® ešytuhf ïUªjj‰F« ifbaG¤J¥ â£l« t©o t©oahf mt®fŸ K‹ FɪJ ïU¡»‹wJ. vdnt
nghL v‹W nf£f¥ ga¥gl¡Toa ÃiyÆš cŸs fd« vÞ.K¤ irk‹ g»Zfhu« v‹gJ vªj m®¤j¤âš brhšy¥g£lJ? vªj
ijah KjÈah® gh®¥gd¡ f©Q¡F¤ njr¤Jnuh» nghš njh‹W m®¤j¤âš brŒJ, vªj m®¤j¤âš Ãiwnt‰w¥g£lJ? v‹gij
tj‰F« fhuz« És§fÉšiyah? ïij¥ gh®¤jã‹ò« Tl e«k Ú§fns nahá¤J¡ bfhŸS§fŸ.
t®fŸ f© ÉÊ¡f Éšiyahdhš bfâ nkhB« ïªj eh£L¡F
v¥bghGJ »£l¥ngh»wJ?
Fo muR - 1929 ( 1) 160 161 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
kj«
fdth‹fns! KjyhtJ kj« v‹whš v‹d? mJ fhy, njr,
t®¤jkhd¤â‰F«, m¡fhy¤âa m¿É‹ j‹ik¡F« j¡fgo
k¡fË‹ thœ¡if¡bf‹W V‰gL¤â¡ bfhŸS« áy bfhŸif
naahF«. m¡bfhŸiffŸ v¥nghJ« všyh ïl¤â‰F« x‹W
nghynth mšyJ kh‰w Koahjbj‹nwh brhštJ R¤j klik
naahF«.
cjhuzkhf, Éisah£L¢ r§f¤â‰nfh mšyJ xU XŒî
r§f¤â‰nfh, m¢r§f¤âš cŸst®fŸ j§fŸ r§f fhÇa§fŸ »uk
khŒ eilbgWtj‰F v‹W áy bfhŸiffŸ tF¤J¡ bfhŸStij
eh« gh®¡»‹nwh«. ehshf ehshf mj‹ Ãiyik¡F« njit¡F«
j¡fgo mt‰iw kh‰¿¡ bfh©L tUtijí« gh®¡»‹nwh«.
mJnghynt, k¡fŸ r_f thœ¡if¡F« áy ÃgªjidfŸ
V‰gL¤â¡ bfhŸtJ«, ehshf ehshf mitfis¤ njit¡F¤
j¡fgo, fhy¤â‰F¤ j¡fgo kh‰¿¡ bfhŸStJ« mtáakhd
njahF«. ïªÃgªjidfŸ áy rka§fËš k¡fŸ m¿î¡F¤ j¡fgo
Rayey¡fhu®fŸ j§fŸ Raey¤â‰F V‰w t©zkhí« brŒJ
ÉLtJK©L. cjhuzkhf bj‹ M¥ãÇ¡fhÉš ïªâa®fS¡F
btŸis¡fhu®fŸ Ãgªjid V‰gL¤JtJ nghy, ifÆš tY¤j
tndh, m¿Éš tY¤jtndh, Vkh‰w¤âš tY¤jtndh j‹ j‹
brsfÇa¥go ÃgªjidfŸ mik¤J¡ bfhŸ»wh‹. ïijízuhkš
kj« v‹gJ xU r®t tšyikíŸsJ v‹W brhšy¥g£l ‘fl
f£lis ba‹W« mij v¥nghJ« á¿JTl kh‰w¡ TlhJ v‹W«,
mâYŸsitfŸ všyh« flîŸ th¡F v‹W« brhšYtjhdhš, mJ
vªj kjkhdhY« rÇ, mt‰iw monahL xÊ¡f¤jh‹ nt©L«.
mjÅl¤âš k¡fS¡FŸs FU£L e«ã¡ifí« Fu§F¥ ão
thj¤ijí« kh‰w¤jh‹ nt©L«.
muh㥠ghiytd¤âYŸs k¡fS¡F mt®fŸ kj« âd«
_‹W ntis FË¡F«go f£lisÆl Koant KoahJ. Inuh¥
ãa FË® njr¤âÈU¡F« k¡fS¡F mt®fŸ kj« #yky ghij
fS¡F¥ nghdhš mo¡fo j©Ù® É£L¢ R¤â brŒa¢ brhšyhJ.
mJ nghynt, tlnjr¤â‹ kiy¢rh®ò¥ gFâfËš FËÇš mtÞ
ij¥g£L¡ bfh©oU¡F« k¡fS¡F, mt®fŸ kj« v¥nghJ«
beU¥ò¡fdš ïšyhkš ïU¡F«go brhšÈÆU¡fhJ.
mJnghynt bj‹dh£oš cZz njr¤J k¡fS¡F
v¥nghJ« beU¥ò¡ fdš ïU¡f nt©Lbk‹W mt®fŸ kj«
brhšÈÆU¡f KoahJ.
Fo muR - 1929 ( 1) 162
btŸis¡fhu®fŸ Mâ¡f¤âdhš v¥go mt®fsJ bfhŸif
fisí«, mt®fS¡F mDTykhdijí« áyt‰iw e« ÛJ
Rk¤âÆU¡»‹wh®fnsh, mJnghynt ekJ eh£oš K‹ fhy¤âš
ó®z Mâ¡f« brY¤j rªj®¥g« milªjt®fŸ mt®fsJ
bfhŸiffisí«, mt®fS¡F mDTykhd bfhŸiffisí« e«
ÛJ Rk¤âÉ£lh®fŸ. Vfnghf Mâ¡f¤â‹ gydhŒ mt‰¿‰F
Mjhu§fS« vGâit¤J mt‰iw všyh« kj¡ bfhŸiffŸ
v‹W« mitfŸ flîŸ f£lis v‹W«, flîŸ th¡F v‹W«
brh‹dhš eh« ÃuªjukhŒ x¥ò¡ bfh©L ã‹g‰w Koíkh? ek¡F
gF¤j¿î v‹»‹w j‹ik vj‰fhf ïU¡»‹wJ? ï¥ng®¥g£l
Éõa¤â‰F cgnahf¥gL¤â¥ gh®¡fhj gF¤j¿î ntW v‹d
ntiy brŒa cgnahf¥gL«? Mjyhš, f©o¥ghŒ kj Éy§»
ÈUªJ ÉLjiyaila nt©L«. ãwFjh‹ eh£il ÉLjiy
aila¢ brŒayh«. ehL btW« btŸis¡fhu M£áÆÈUªJ
kh¤âu« ÉLjiy milªjhš nghJ« v‹gJ m®¤jk‰w th®¤ij.
ehL btŸis¡fhu® M£áÆÈšyhjnghJjh‹ eh« kj moik¤
j‹ikÆš _œ»ndh«. ehL Kfkâa® M£áÆš ïšyhj fhy¤âš
jh‹ k¡fŸ ÄUf¥ ãuha¤âš fh£LÄuh©ofshÆUªjh®fŸ. ehL
Rauh{a¤âY« uhk»UZz mÇ¢rªâuhâ flîŸfŸ M£áÆY«
ïU¡F« nghJjh‹ gh®¥gdušyhjh®fŸ N¤âu®fshfî«, ntá
k¡fshfî«, Fu§Ffshfî«, mu¡f®fshfî«, go¡f¡ Tlhjt®fsh
fî«, flîŸ tz¡f¤â‰F« jt¤â‰F« yha¡»šyhjt®fshfî«
el¤j¥g£lJl‹ nt‰W mur®fŸ if¡F ehL« x¥gil¡f¥
g£oU¡»‹wJ. ïªeh£oš btŸis¡fhu murh§fK« kfkâa
murh§fK« ïšyhj fhy¤âš jh‹ rk cÇik, étfhU©a« M»a
itfis¡ bfhŸiffshf¡ bfh©l gî¤jkj« mÊ¡f¥ g£lJ.
rkz®fis¡ fGnt‰¿¢ rkzkj« xÊ¡f¥g£lJ. ï¥gî«
btŸis¡fhu M£á ïšyhjJ« Ra M£áí« ïªJ mur®fŸ
M£áí« cŸs ikN®, âUth§T®, bfh¢á KjÈa Rnjr mur® ehL
fËšjh‹ kÅj®fis kÅj®fŸ ehŒ, fGij, g‹¿,ky«, _¤âu«,
v¢áš, eh¿¥ òG¤j tÞJfS¡F« ÑHhf kâ¡»‹wd®. vdnt ïªj
ÃiyÆš ïªj btŸis¡fhu M£á nghdhš ï‹D« xU kŠrŸfhu®
mšyJ áf¥ò¡fhu® M£á jh‹ V‰gLnk xÊa fU¥ò¡fhu® (ïªâa
k¡fŸ) M£á c©lhfnt c©lhfhJ. VbdÅš ekJ eh£oš
vªbjªj Fz§fS« bfhŸiffS« e«KŸ x‰Wikia¡ bfL¤J
m‹Åa M£áia tÈa¡ TÉ miH¤jnjh mªj¡ bfhŸiffS«,
Fz§fS« kh¿dhš xÊa ïÅ vªj¡ fhy¤âY« ekJ eh£il É£L
m‹Åa M£áia Éu£o ÉlKoahJ.
163 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
flîŸ
Éf, flîŸ v‹gJ g‰¿í« áyth®¤ijfŸ brhšy ÉU«ò
»‹nw‹. flîŸ ïšiyba‹W brh‹djhfî« mjdhš ehÞâf¥
ãurhu« brŒ»‹wjhfî« brhšy¥gL»‹wJ. mJ c©ikahdhY«,
bghŒahdhY« ï§F ï›tsî bgÇa T£l« T£o¡ bfhL¡f ïªj
khâÇahd Éõk¥ ãurhu§fŸ mDTykhÆUªjjhš xU Éõa¤âš
eh‹ ehÞâfdhdj‰F k»œ¢áail»‹nw‹.
RakÇahij ïa¡f« flîŸ c©lh ïšiyah? v‹»‹w
Éõa¤âš r‰W« ftiybaL¤J¡ bfhŸtnjÆšiy. k‰wgo ekJ
k¡fŸ flîS¡F¡ f‰ã¡f¥g£oU¡F« Fz§fis¥ g‰¿í«,
flîŸfS¡F v‹W brŒa¥gL« óir, mãnõf«, c¤rt« KjÈa
bryîfis¥ g‰¿í«jh‹ eh‹ ÄFâí« M£nrã¡»‹nw‹.
flîS¡F ï›tsî bgÇa nfhÉš vj‰F? c¤rt¤â‰F yBr¡
fz¡fhd %ghŒfŸ bryî vj‰F? nkšeh£lh® e«ikÉl¡ fh£L
Äuh©ofshÆUªjt®fŸ. ï¥nghJ cyf¤âš bgU« gFâia Ms¢
r¡â bfh©LÉ£lj‰F ï«khâÇahd bgÇa nfhÉšfS«, c¤rtK«
brŒtâY« gz« brytʤjjhyh? mšyJ ït‰¿‰F¥ gz«
brytÊ¥gij ÃW¤â¡ bfh©L mt‰iw¡ fšÉ¡F«, MuhŒ¢á¡F«
brytʤjjhyh? v‹gij nahá¤J¥ghU§fŸ. ekJ eh£oYŸs
f‰fŸ všyh« rhÄfŸ; ku«, brofŸ všyh« rhÄfŸ; MW, kiy,
Fs«, F£il, ïo, Ä‹dš, kiH, e£r¤âu«, thd«, rªâu‹, NÇa‹,
fh‰W, beU¥ò, j©Ù®, ãns¡F, ngâ, m«ik KjÈa fhz¥gL«
bghUŸfŸ Fz§fŸ všyh« rhÄfshŒ¡ f‰ã¡f¥ g£oU¡»‹wd.
ïJ k¡fS¡F m¿î ts®¢á ïšyhj fhy¤âš, fhuz fhÇa§fis
m¿a Koahj fhy¤âš ‘irÆ‹Þ’ v‹D« ÉŠPhd m¿î ïšyhj
fhy¤âš, fh£LÄuh©o gUt¤âš V‰g£l Ãiyikahf ïU¡fyh«.
cjhuzkhf, ntjfhy«, òuhzfhy« v‹W brhšy¥g£l fhy«
kÅjD¡F r‰W¡ Tl m¿î ts®¢áí« gF¤j¿î ÉrhuK« ïšyhj
fhybk‹gj‰F cjhuz« nt©Lkhdhš vd¡F¤ njh‹Wtij¢
brhšY»‹nw‹- cyf« v‹gij¥ g‰¿¢ brhšY«nghJ ïªâah
ɉF m¥òw« x‹iwínk btFthŒ¡ f©ljhf vtUnk vâY«
F¿¡fnt ïšiy. ntjfhu®fS¡F ïkakiynahL cyf« KoªJ
É£lJ. mj‹ ÛJ bršy Koahjjhš mJnt ifÆyhakh»É£lJ.
ï«kiyÆ‹ ÛJ gÅ¡f£ofŸ ciwªJ fyªJ kiyiana monahL
_o¡ bfh©ljhY« NÇa btË¢r¤â‰F mJ btŸisahŒ g˧F
nghš fhz¥g£ljhY«, mij btŸËa§»Ç v‹W«, m§»UªJ eâ
(f§if) tUtjhš átÅ‹ jiyÆÈUªJ tUtjhfî« ï«khâÇ áW
Fo muR - 1929 ( 1) 164
FHªijfS¡F¢ nrhW C£l gh£ofŸ fij brhšYtJ nghš _l¡
fijahŒ cs¿¡ bfh£oÉ£lh®fŸ. btŸis¡fhu®fŸ tªjãwFjh‹,
ïkakiy ÛJ V¿¥ gh®¤J tU»‹wh®fŸ. ïkakiy ï‹dJ v‹W
czu Koahj, br‹W gh®¡f Koahj Kl§fŸ, nkš VG nyhf«, Ñœ
VG nyhf« ïU¡»‹wJ v‹gJ« f§ifÆ‹ c‰g¤âia¡ f©L
ão¡fhj Kl§fŸ gh‰flš, jÆ®¡flš ïU¥gjhf¢ brhšYtJ«
v›tsî klik v‹gJ« mij e«òtJ mijÉl v›tsî
K£lhŸjd« v‹gJ« eh‹ c§fS¡F vL¤J¡Tw nt©oaâšiy.
k‰W« fšÉia¡ flîshf kâ¤J mj‰fhf nfho¡fz¡fhŒ¥
gz« bryî brŒJ tU« eh£oš M©fËš 100-¡F 10 ng® Tl
bg©fËš 1000-¡F 10 ng® Tl go¤jt®fŸ ïšiyahdhš
c©ikÆnyna fšÉ v‹gjhf xU flîŸ ïUªJ ekJ ói#ia
V‰W¡ bfh©L tU»‹wJ v‹W e«ò»‹Ö®fsh? fhË, fU¥g‹, åu‹
v‹W åu¤j‹ik¡F¡ Tl¡ flîŸfis¢ áUZo¤J mij tz§»
tU« k¡fŸ J¥gh¡»¢ r¤j¤ij¡ nf£lîl‹ fhŒ¢rš tUtjhdhš
xU åu¡flîŸ ïUªJ ói#fis V‰»‹wJ v‹W e«ò»‹Ö®fsh?
Éahâfisbašyh« bjŒtkhf¡ F«ã£L, mt‰¿‰F
nfhÉš, ói#, c‰rt« brŒJ tªJ« ekJ eh£oš ÉahâfS« rhî¡
fz¡FfS« k‰w eh£lhiu všyh«Él bu£o¥ghŒ ïUªJ
tU»‹wJ. ïªj Éahâ bjŒt§fŸ v‹gitfŸ c©ikÆnyna
ekJ ói#, c¤rt«, bryî M»aitfis V‰W¡ bfh©lJ c©ik
ahdhš ï¥go el¡Fkh? v‹W nf£»‹nwh«.
k‰W« ïJnghynt, bjh£lj‰bfšyh« flîis V‰gL¤â
mj‰F¥ ói#, c¤rt« brŒtâš ekJ ò¤âí«, gzK« neuK«,
C¡fK« ghHh»‹wnjašyhkš fhÇa¤âš VjhtJ fLfsî
gaD©lh? v‹W nf£»‹nw‹.
Étrha Éõa¤âY«, khL flîŸ, V® flîŸ, cHî flîŸ
M»a flîŸfS¡F ói#, c¤rt§fŸ brŒJ gz« brytÊ¡
»‹nwhnk bahÊa fhÇa¤âš v‹d gydil»‹nwh«. VU«, cHî«
khL« flîshf¡ fUj¥glhj MÞânuÈah njr¤âš xU V¡fuhÉš
3000 %ghŒ Kjš 10,000 %ghŒ btŸsh©ik vL¡»‹wh®fsh«. eh«
ï‹D« V®ó£l mŒaiu¡ T¥ã£L neu« gh®¤J¡ bfh©oU¡
»‹nwh«. ï‹D« v›tsnth tÊfËš eh« _l®fshfnt, fh£L
Äuh©ofshfnt ïU¡»‹nwh«. eh« vªj murh§f¤ij xÊ¡f
nt©Lbk‹»‹nwhnkh mªj murh§f njrg¡j®fŸ j§fŸ njr§
fËš MuhŒ¢á¤ JiwÆš ïw§», mnef m‰òj§fis¡ f©L
ão¤J ïurthj« nghš bršt¤ij¥ bgU¡» ãui#fŸ všnyhU«
mur nghf¤ij mila V‰ghL brŒJ cyf¤âš bgU«ghf¤ij
165 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
M£á òÇ»‹wh®fŸ. m‹¿í« mt®fsJ j®k« e«ik¥ ngh‹W
c¤rt¤âY«, ói#ÆY«, thfd¤âY«, F«ghãnõf¤âY«,
jouhk‹fS¡F m‹d r¤âu¤âY«, ââÆY«, mWgjh«
fšahz¤âY« bryth¡f¥glhkš mt®fŸ eh£L MuhŒ¢á¡F¢
bryî brŒjJ nghf Ûâia ekJ eh£oš ekJ k¡fS¡F e‹ik¡
fhd ãurt MÞg¤âÇ, FZlnuhf MÞg¤âÇ, Banuhf MÞg¤âÇ, v⮥ãurhu§fŸ
f© MÞg¤âÇ, gŸË¡Tl«, mdhij MÞuk«, if¤bjhʉrhiy,
òÞjfrhiy Kjyhd Éõa§fS¡F¢ bryî brŒa¥gL»‹wJ.
vdnt, vªj eh£lh® K‹D¡F tUth®fŸ v‹gij Ú§fns nahá jÄœeh£oš gh®¥gd®fËš âU.r¤âa_®¤âí« gh®¥gdušyh
í§fŸ. jh®fËš âU.tujuh#&Yî« ïu©o‰F« eLÉš mjhtJ g©oj¡
T£l¤âš âU.fÈahzRªju KjÈahU« Mf _t®fŸ v¥goahtJ
xU kÅjDila xG¡f¤ij âU¤J¥ghL brŒtj‰F kh¤âu«
xU tÊÆš âd« j§fis És«gu« brŒJ bfh©L« v¥goahtJ
mJî« m¿ÉšyhjtD¡F ga¤ij c©lh¡» mtDila
xU tÊÆš ehnlhW« NÇa cjaK« mÞjkdKkh» ï‹iwa ehŸ
elto¡iffis¤ âU¤j v‹W flîŸ v‹»‹w cz®¢á nt©L
fʪjjh v‹»‹wJkhd ftiyna thœ¡ifahf¡ bfh©lt®fns
khdhš vd¡F MnBgizÆšiy. k‰wgo k¡fË‹ gz¤ijí«
ašyhkš k‰wgo ‘ne‰W v‹d brh‹ndh«, v‹d vGândh«, v¥go
neu¤ijí« m¿ití« bfhŸis bfh©LÉ£L ahbjhU gaD«
elªnjh«, ï‹W v‹d brhšY»‹nwh«, v¥go el¡f¥ ngh»‹nwh«,
ïšyhkš fšiy¥ nghš be£L¡F¤jhŒ ËW bfh©oU¡f kh¤âu«
ehis ekJ fâ v‹d’ v‹»‹w ftiyna mQtsî« ïšyhjt®
flîŸ cz®¢áí« nt©Lkhdhš mij eh‹ miu Édhoí« x¥ò¡
fshŒ m›tsî bgÇa ‘JwÉfŸ’ K‰W« Jwªj ‘PhÅfŸ’ v‹W
bfhŸs KoahJ. vdnt, ïJjh‹ vdJ ehÞâf« v‹gJ. ïij¥g‰¿
brhšy¤j¡ft©z« elªJ tU»‹wh®fŸ. ï« _tU¡F« bfhŠr
Ú§fŸ v¥go Ãid¤J¡ bfh©lhY« vd¡F¡ ftiyÆšiy. v‹
fhykhŒ jÄœeh£oš x‹W nghynt ehza« FiwªJ btËÆš
mã¥ãuha¤ij c§fS¡F¤ bjÇɤJÉ£nl‹. V‰fî« jŸsî«
jiyÚ£l nah¡»aij ïšyhj msî bršth¡F V¿É£lJ. ït®
c§fS¡F¥ óuz Rjªâu« c©L. k‰wgo gh®¥gd®fis¥ nghš
fËš âU.r¤âa_®¤ânah btË¥gilahŒ fhȤjd¤âš ïw§»
“át‹ gh®tâ¡F¢ brh‹dh®, ehuj® ÉRthĤâuU¡F¢ brh‹dh®”.
É£lh®. ït® bfhŠrehis¡F K‹ br‹id fh®¥gnuõ‹ ãuá
guhru® brh‹dh®, e«ghÉ£lhš euf«, e«ãdhš nkh£r« v‹W
bl©L âU.v.uhkrhÄ KjÈahiu ehŒ, fGij, g‹¿, kila‹
brhšÈ c§fis eh« VŒ¡fÉšiy. uhkrhÄ v‹D« bga® bfh©l-
v‹gJ ngh‹w bkhÊfis¡ Fo bt¿Æš csWtJ nghš cs¿
xU kÅj‹ mJî« vG¤J thrid ïšyhjt‹, gŸË¡ Tl¤âš
fyf« brŒJÉ£L kWehŸ k‹Å¥ò nf£L¡ bfh©lJ ahtU¡F«
go¡fhjt‹ brhšY»‹wh‹ v‹gjhf¡ fUâ eh‹ brh‹dt‰iw
bjÇí«. mJ nghynt ïªj thu¤âY« r£lrig¡ T£l¤âš fd«
c§fŸ brhªj ò¤âia¡ bfh©L myᥠgh®¤J rÇ v‹W bjǪjhš
lh¡l® KfkJ cÞkhid¥ gh®¤J ‘ck¡F ÓÅthrŒa§fhUila
elî§fŸ. neu« mâfkhŒ É£ljhš k‰W« gy Éõa§fis¥ g‰¿¥
fhšó£R fH‰w nah¡»aij c©lh’ v‹W nf£LÉ£L clnd thÕR
ngr nghâa rhtfhr« ïšiy. rÛg¤âš ïªj CÇš RakÇahij
th§»¡ bfh©lh®.
kfhehL T£Ltjhf c§fŸ C® ãuKf®fŸ bjÇɤjgoahš mJ
rka« tªJ k‰w Éõa§fisí« br§f‰g£L¤ Ô®khd§fis¥ âU.r¤âa_®¤âÆ‹ ï«khâÇahd mnah¡»a¤jd§fŸ
g‰¿í« És¡f ïU¡»‹nw‹. eh£oš gh®¥gd®fshY« mt®fsJ TÈfshd fh§»uÞfhu®fŸ
v‹gt®fshY« ghuh£l¥g£nl tU»‹wJ. fh§»uÞfhu®fŸ br‹w
F¿¥ò; 11.03.1929 ïš Ó®fhÊ r£lehj rhÄ nfhÆÈš âU M®.
á‹idah jiyikÆš eilbg‰w bghJ¡ T£l¤âš RakÇahij¥ ãurhu g¡fbkšyh« cijg£L¡ bfh©L tU»wh®fŸ. ïÊthŒ el¤j¥
brh‰bghÊî. gL»wh®fŸ v‹whš mt®fŸ cijgLtâY« ïÊthŒ el¤j¥
gLtâY« VjhtJ mâraÄU¡f Koíkh? xU nto¡if¡ fij
Fo muR - brh‰bghÊî - 24.03.1929 brhšYth®fŸ mjhtJ xU bgÇah® XÇl¤âš c£fh®ªJ bfh©o
Uªjh®, xU mnah¡»a‹ nghF« nghJ« tU« nghJ« jdJ fhš
mt® ÛJ gL«go Mztkhf el¥gJ« clnd “bjÇahkš fhš

Fo muR - 1929 ( 1) 166 167 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

g£LÉ£lJ k‹Å¡f nt©L«” v‹W brhšÈ fhšg£l ïl¤ij
bjh£L f©Âš x¤â¡bfhŸtJkhÆUªjh‹. m¥bgÇat® gh®¤jh®.
ït‹ Mzt¤ijí« khd« bf£l j‹ikiaí« gh®¤J ïtD¡F
rÇahdgo ò¤â f‰ã¡f v©Â m›tnah¡»a‹ c£fh®ªâU¡F«
nghJ ãlÇÆš xU rÇahd cij bfhL¤J fG¤J K¿í«go
brŒJÉ£L ‘bjÇahkš fhšg£LÉ£lJ’ v‹W brhšÈ ïu©L
ifahY« mt‹ fG¤ij bjh£L ïU f©fËY« e‹whŒ x¤â¡
bfh©lhuh«. clnd cij¥g£ltD¡F ò¤âtªJ “v‹ fhš
m›tsî jlit g£lj‰F« j§fŸ fhš xU jlit g£lj‰F«
j§fŸ fhš r‰W gykhŒ g£LÉ£ljhš e« ïUt®fS¡F« fz¡F
rÇahŒ É£lJ. ïÅ ah® ÛJ« gh¡»Æšiy, Mjyhš jaîbrŒJ
Ûâ v©Â¡iffis kwªJ ÉL§fŸ” v‹W nf£L¡ bfh©lhdh«.
ï¡fij¥ nghš ït®fŸ ÉoªbjGªjhš VjhtJ ngRtJ«
ãwF gšiy¡fh£LtJ« k‹Å¥ò nf£gJ« fhzhkš k‰W«
j§fis¥ nghYŸs fhÈfSl‹ ïij¥ bgUikahŒ¥ ngá k»œªJ
bfhŸStJ«, ãwF ït® fhȤjd¤â‰F« N¤âu®fshŒ ïU¡»‹w
mnah¡»aÇl« nghŒ TÈ bg‰W¡ bfhŸStJ« äâa f®kkhŒ
nghŒÉ£lJ.
ï«khâÇ bghW¥g‰w fhÈfË‹ elto¡iffŸ btF Ó¡»u¤
âš ekJ eh£L k¡fis uhQt¢ r£l¤â‹ ÑG« j©l¥ nghäÞ
mâfhu¤â‹ ÑG« thHnt©oa Ãiyik¡F¡ bfh©LtªJ É£L
ÉL« v‹W btF mG¤jkhŒ v¢rÇ¡if brŒ»‹nwh«. ïj‹
c©ikia m¿a nt©Lkhdhš ïij vGâ it¤J¡ bfhŸs£L«.
jÄœeh£oš njh‰WÉ¡f¥g£l fhȤjd« ïªâa r£lrig¡F«
guÉ m§F« if fy¡f nt©oa mtáa« V‰g£lJ« âU.neU
v‹»‹w xU gh®¥gd® ïªâa njÓa¤ jiyt® v‹D« nguhš
m§F« fhȤ jdkhŒ elªJ bfh©lJ« ek¡F ïªj v©z¤ij
cWâ¥gL¤J»‹wJ.
Éf, j‹id rjh njÓathâ v‹W brhšÈ¡ bfhŸtj‹ _y«
thG« âU.tujuh#&Yî¡F ekJ eh£L¥ gh®¥gd®fË‹ ïªj
Éjkhd fhȤjdkhd fhÇa§fËš ftiyÆšyhkš “eha¡f®
ãurhu¤jhš” cyf« KG»¥ nghtJnghš ÚÈ¡ f©Ù® É£L
gh®¥gd®fË‹ fhY¡FŸshf òFtj‰nf ò¤ânghŒ bfh©oU¡
»‹wJ. ïJtiu ‘eha¡f® ãurhu¤ij’ g‰¿ ï›tsî Mg¤J
tªJÉ£ljhŒ CisÆL« vtuhtJ ‘eha¡fÇ‹’ vªj ãurhu¤â‰F
vªj¡ fU¤J¡F vªj th¡»a¤â‰F jh§fŸ ftiy¥gL»‹wh®fŸ
v‹W bghJ #d§fS¡F vL¤J fh£o rkhjhd« brhšÈ T¥ghL
ngh£oU¡»‹wh®fŸ? bkh¤j¤âš “eha¡f® ãurhu«” “ehÞâf
Fo muR - 1929 ( 1) 168
ãurhu«” “RakÇahij¥ òu£L” “kj« ngh¢R” “rka¤â‰F Mg¤J”
v‹W vGâí« ngáí« ghku k¡fis Vkh‰¿ thH¥ gh®¥gij¤ jÉu
ït®fŸ e«ÛJ f©Lão¤j F‰w« v‹d v‹W nf£»‹nwh«.
16-3-29 ² jÄœehL g¤âÇif jiya§f¤âš: -
“jÄœehL fh§»uR¡F xU f©zhÆUªj $ <.bt.
uhkrhÄ eha¡f® rka r_f muáaš Éõa§fËš f©ÂHªj
FUl®nghš kd«nghd ngh¡»š ãurhu« brŒjâ‹ gadhf
jÄœeh£oš v⮥ò r¡â njh‹¿ÆU¥gij ahU« kW¡f
KoahJ”.
“rkj®k¡ bfhŸiffËš ek¡F« eha¡fU¡F« ngj
ÄU¥gjhf xUtU« brhšy KoahJ.”
“br§fšg£oš brŒj Ô®khd¤ij eh« x¥ò¡ bfhŸs
KoahJ,”
v‹W vGâÆU¡»‹wh®.
rka r_f Éõa§fËš âU.tujuh#&Y¡F ïZlÄšyhj ekJ
bfhŸif vJ? f©_o¤jdkhf eh« brŒj ãurhu¡ fU¤J vJ? v‹W
âU. tujuh#&Ythš vL¤J¡ fh£l Koíkh? v‹W nf£ »‹nwh«.
e«ikÉl “nkhrkhfî« f©_o¤jdkhfî«” c¤âuî ngh£L«,
v⮤jt®fis áiwÆš ngh£L« î¥gªj« brŒj âU.M¥f‹ mÛ®
mkhDšyhî¡F “gzK« gilí«” âu£oí« jahuhŒ it¤J¡
bfh©L m§F brštj‰F ãÇ£oZ murh§f¤â‹ c¤âuit
vâ®gh®¤J¡ bfh©oUªj “r_f r_jha Ó®âU¤j åuU¡F” e«Äl«
v‹d Fiw fhz¥g£lJ? v‹W nf£»‹nwh«.
jÉu, br§fšg£L Ô®khd¤âš ït® vij MnBã¡»wh®
v‹W nf£»‹nwh«. #h⥠g£l¤ijí« rka¡ F¿fisí« vL¤J
ÉLtij¥ g‰¿ah? bg©fŸ j§fŸ ïZl¥go fztid njo¡
bfhŸtij¥ g‰¿ah? ïZlÄšyhj nghJ Éy»¡ bfhŸtij¥
g‰¿ah? flîŸ óir¡F gz¢ bryî« jufD« TlhJ v‹gij¥
g‰¿ah? v‹W nf£»‹nwh«.
âU.tujuh#&Y btFfhy¤â‰F K‹ng #h⥠g£l¤ijí«
rka¡ F¿fisí« vL¤JÉ£ljhf És«gu¥gL¤â¡ bfh©oU¡
»wh® v‹gij eh« U#&¥ã¡f Koí«. bg©fŸ Éõa¤ij¥ g‰¿í«
jdJ kidÉah® mt®fsJ fG¤âš ïUªj jhÈia¡ Tl mW¤
bj¿ªJÉ£ljhfî« r®t Rjªâu¤Jl‹ ïU¡f mDkâ¤âU¥gjhf
î« jhD« vGâanjhL jdJ kidÉah® nguhY« btË¥gL¤â
ïU¡»‹wh®. flîŸ Éõa¤âY« jh‹ nfhÉY¡nf nghtâšiy
169 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
v‹W« É¡»uf tz¡fnk brŒtâšiy v‹W« mnef ïl§fËš áZaUl‹ thJ¡F tunt©Lkh«, vij¥g‰¿ v‹whš âU.eha¡f®
brhšÈ ïU¡»‹wh®. thj« Éa®¡fhj njhõKilajh«. Mjyhš “eha¡f®” ïy¡»a
ïy¡fz j®¡f rka rhÞâu mDgt Phd« ïšyhjtbu‹W Ã%
m‹¿í« .ït® É¡»uf Muhjid ïšyhj MÇa rkh#¤âš
gz« brŒa¤ jahuhÆU¡»‹whuh«. ïij¤jh‹ g¤âÇiffS¡F
nr®ªJ bfhŠr« fhy« ïUªjh®. ï¥ng®¥g£ltU¡F br§fšg£L
g»u§f¡ foj« v‹W vGâ ïU¡»‹wh®.
Ô®khd¤âš vJ g£L¡ bfh©lJ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy.
âU. ‘eha¡f®’ jd¡F ïy¡fz ïy¡»a« bjÇíbk‹W
Éf, âU.fÈahzRªju KjÈahÇ‹ Éõa« tutu Äf
v¥nghjhtJ brh‹dhuh? j®¡f rku rhÞâu« gh®¤âU¥gjhŒ v¥ngh
ïÊthd JiwÆš nghŒbfh©oU¡»‹wJ. ïtU¡F« âU.r¤âa
jhtJ brh‹dhuh? kÅjD¡F gF¤j¿î ïU¡»‹wjh? ïšiyah
_®¤â¡F« fLfsî ɤâahrkhtJ ïU¥gjhf¡ f©Lão¥gj‰
v‹W«, mªj m¿î v‹d brhšY»‹wJ v‹W«, jh‹ brhšYtJ
»šiy. Mdhš Kªâdt® k‹Å¥ò nf£L bfhŸth®, ïtnuh jh‹
mªj m¿î¡F¥ bghU¤jkhdjh Énuhjkhdjh v‹W« jh‹
brhšyÉšiy v‹W bghŒ brhšÈÉLth®. ïJ ïu©oY«
nf£»‹whnu xÊa ntW v‹d? ïj‰F rkhjhd« brhšy Koahkš
ãªâdt® Fznk Äfî« ïʪJiu¡f¤j¡fJ. ïtU« jdJ g¤âÇ
ïy¡fz¤âš btšYnt‹; ïy¡»a rhÞâu¤âš btšYnt‹;
ifÆš “eha¡f® vdJ m‹g® mt® á§f¡F£o” v‹W vGJtJ«
mJî« “ïy¡»a ïy¡fz j®¡f rhÞâu g©oj®” fshd jÄœ ngr¤
âUths®fŸ ghty®, FHªij, õhã KjÈa MrhÄfSl‹ To¡
bjÇahj âUths®fŸ V. uhkrhÄ KjÈahU« jÂfhry«
bfh©L ïʤj‹ikÆš Éõk¥ ãurhu« brŒtJ«, “RakÇahij
br£oahU« jh‹ ïj‰F k¤âaÞjuhÆU¡f nt©Lkh«.
ïa¡f« ešyJjh‹; Mdhš mJ #ÞoÞ føÆš nr®ªJ
bf£L¥nghŒ É£lJ” v‹W brhšYtJ«, #°o° fø ešyJjh‹; vdnt ïªj m¿thËfË‹ Ôu¤ij thrf®fns cz®ªJ
Mdhš mJ RakÇahij ïa¡f¤âš nr®ªJ bf£L¥nghŒ É£lJ bfhŸsyh«. ïªj ‘g©oj®fis’ k¤âaÞjkhf it¤J¡ bfhŸS«
v‹gJ«, T£l¤âš v§fhtJ á¡»¡ bfh©lhš gšiy fh£o g©ojU¡F v›tsî ïy¡fz ïy¡»a mDgt Phd« ïU¡F«
bfŠRtJ« jdJ miwÆš ïU¡F«nghJ mt‹ K£lhŸ, ït‹ v‹gij eh« vL¤J¡ fh£l nt©oaâšiy.
v£l‹, goahjt‹ v‹gJkhd KiwÆš ngRtJkhŒ elªJ
vdnt, ïâÈUªnj MÞâf ãurhu®fË‹ m¿î v›tsî
bfhŸ»‹wh®. vdnt ï« _tU« nr®ªJjh‹ ‘ïªâa eh£L njÓa’
v‹gij cz®ªJ bfhŸsyh«. MÞâf®fŸ j§fË‹ fhȤjd¤jhY«
fh§»uir fh¥gh‰W»‹wt®fshf giw mo¤J¡ bfhŸS»‹wt®fŸ
njr¤Jnuhf ó¢rh©oahY« ehÞâf ó¢rh©oahY« RakÇahij
v‹gij bghJ #d§fŸ czu Mir¥gL»‹nwh«.
ïa¡f¤ij mir¤JÉl KoahJ v‹gijí«, mir¡f¥ òw¥g£o
Éf, MÞâf¢ r§f« Þjhã¤jt®fS« mj‹ _y« U¥gjhŒ¢ brhšÈ¡ bfhŸS« eg®fS« btW« TÈ¡F khuo¥gt®
“flîis¡ fh¥gh‰wî« rka§fis¡ fh¥gh‰wî« ntiy brŒ»‹ fŸ v‹W« bjÇɤJ bfhŸtnjhL ïj‰fhf RakÇahij¡fhu®fŸ
nwh«” v‹W brhšÈ¡ bfh©L òw¥g£oU¥gt®fSkhd âUths® bkd¡bf£L mt®fS¡F vâ®ãurhu« brŒtj‰bf‹W fhy¤ij í«
fŸ ghty®, FHªij, õhã rhaò, #antY, fšahzRªju KjÈah® v©z¤ijí« åš brytÊ¡f nt©lh« v‹W« bjÇɤJ¡
KjÈa fdth‹fS¡F KjyhtJ “flîŸ g¡ânah” “rka” xG¡f bfhŸ»nwh«.
nkh ehzankh c©lh v‹gij nahá¤J¥ ghU§fŸ. áZa®fS Fo muR - jiya§f« - 24.03.1929
ila nah¡»aij m¿a nt©Lkhdhš FUÉ‹ nah¡»aijÆ
ÈUªJ bjǪJ bfhŸsyh«. ït®fË‹ FUthd âU. fšahzRªju
KjÈahÇ‹ flîŸ vJ? mj‰F f‰ã¡f¥g£l xG¡f« vJ? v‹W
mtuhtJ k‰W« ahuhtJ brhšyKoíkh? mJnghynt âU.KjÈ
ahU¡F mtuJ rka« vJ? mj‹ bfhŸiffŸ vit? mt‰WŸ mt®
ã‹ g‰WtJ vJ? v‹W mtuhtJ k‰W« ahuhtJ brhšyKoíkh
v‹W nf£»‹nwh«.
âU.KjÈah® áZa®fËš xUt®, “eha¡fU¡F” xU g»u§f¡
foj« vGâ ïU¡»whuh«. mjhtJ mâš âU.eha¡f® mªj

Fo muR - 1929 ( 1) 170 171 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 bfhŸsÉšiy. KjyhtJ ãŸis¡F ita¤ bjÇahJ. m¥go Û¿
v§fhtJ ïutš th§»¡ bfh©L itjhY« v¤jidnah ngÇ‹
trit äâaK« rfÞu ehkkhf¡ bfhŸS« ek¡F ãŸisat®
fË‹ trî mâf ghukhŒ nghŒÉlhJ. k‰wgo v‹dbt‹whš
âU.ãŸisat®fŸ ‘Ĥâu‹’ T‰iw kW¤bjGâa jÅ¡F¿¥ãš
‘Ĥâu‹’ òu£L f©LŸs ÉõaK« ek¡F« ãŸis¡F« bghJthœî r«kªjkhf
kh¤âukšyhkš FL«g r«kªjkhfî« bgÇnah®fŸ fhy« Kjš 30,
ÃUg®fË‹ mnah¡»a¤jd« 40 tUõkhf cŸs beU¡fkhd gH¡fK« ĤâuÅ‹ bghŒ
ÃUg¤ij¡ f©L v«ÄUt®fSilaî« gy e©g®fS¡FŸ
jŠir¡F mL¤j âUitah‰¿š 28-2-29 njâÆš elªj mã¥ãuha ngj« Ãfœªjjhf¤ bjÇa tªjjhY« ï¡F¿¥ò vGj
gdfhš thrfrhiy¤ âw¥ò ÉHhÉ‹nghJ jŠir ca®âUths®. nt©oajhƉW.
o.É. ckhknfRtu« ãŸisat®fŸ brh‰bghÊî Ãfœ¤âa fhiy Fo muR - F¿¥òiu - 31.03.1929
Æš RakÇahij ïa¡f¤ij¤ jh¡»¥ ngáajhfî« ‘Fo muirí«’
‘âuhÉlid’í« go¤J¥ ãŸisfŸ bf£Lnghf¡ TlhJ v‹W
brh‹djhfî« ïªj CU¡F¢ RakÇahij ïa¡f¤jh® tªjhš mt®
fS¡F ïl« bfhL¡f¡TlhJ v‹W brh‹djhfî«, k‰W« gy
Égßjkhd Éõa§fŸ ngáajhf RnjrĤâu‹ ‘ÃUg®’ bgauhš
4-3-29 nj⠑ĤâuÅš’ btËahÆUªjj‰F âU.ckhknfRtu«
ãŸis mt®fŸ kW¤J jh‹ ngrhj Éõa§fisí« Ãid¡fhj
Éõa§fisí« ‘ĤâuÅš’ vGâ ïU¥gjhf¡ F¿¤J ‘Ĥâu‹’
nah¡»aijia btËÆ£oU¥gJl‹ m‹W jh‹ ngáa Éõa«
ï‹dJ v‹gijí« br‹w kyÇš btËÆ£oU¡»‹nwh«.
vdnt RakÇahij ïa¡f Éõa¤âš gh®¥gd¥ g¤âÇif
fS« mj‹ ÃUg®fS« mt®fis e¤â¤ âÇí« gh®¥gdušyhj
g¤âÇiffS« ÃUg®fS« v›tsî ïÊthŒ elªJ bfhŸS
»wh®fŸ v‹gj‰F ïijí« xU cjhuzkhŒ¡ bfhŸs nt©L
»‹nwh«.
jÉu, âU. ãŸisat®fËl« ek¡F¡ FHªij¥ gUt« Kjš
gH¡fK©L mt® Rght¤âš j‹id mo¡fo jhœ¤â¥ ngá¡
bfhŸS»‹w bgUikahd FzKilat®. k‰wt®fËl«, c©ik
Ænyna F‰w« f©L ão¤jhY« mijí« j‹id¤ jhœ¤â¥ ngá¡
bfhŸStj‹ _ynk btË¥gL¤jî« f©o¡fî« M‰wYilat®.
ehk¿ªjtiu mt® m‹Åaiu ïfœªnjh jhœ¤ânah ngr eh«
nf£lâšiy.
ïij¥ g‰¿ eh« V‹ ï§F ï›tsî vGj neÇ£lJ v‹gij¥
g‰¿¢ áy® Iíw¡ TL«. (mjhtJ ãŸisat®fŸ ïÅahtJ F‰w«
TwhkÈU¡f nt©o eh« mtiu¥ òfœtjhf¢ áy® fUj¡ TL«)
c©ikÆš eh« mij¥ g‰¿ (ãŸisat®fŸ trit¥ g‰¿) ftiy

Fo muR - 1929 ( 1) 172 173 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 tl M‰fh£il k‰w Íšyh ngh®LfŸ
ã‹g‰Wkh?
tlM‰fhL Íšyh ngh®o‹ 27-3-29 M« njâ Û£o§»š
Íšyh ngh®o‹ Mâ¡f¤âš cŸs gŸË¡Tl cgh¤âaha®fËš 100-
¡F 80 cgh¤âaha®fis¥ gh®¥gdušyhjh®fshf¥ gh®¤J ÃaÄ¡f
nt© L« v‹W bfh©Ltu¥g£l Ô®khd« Vfkdjhf Ãiwnt‰w¥
bg‰¿U¡»‹wJ. mªj Û£o§»š eh‹F gh®¥gd fdth‹ bk«g®fŸ
ïUªJ Éthj¤âš fyªJ v⮤J¥ ngá filáahf Ô®khd¤â‰F
rhjfkhfnt j§fŸ X£Lfisí« bfhL¤jJ ghuh£l¤j¡fjhF«.
tlM‰fhL Íšyhngh®L ãuábl©lt®fŸ gh®¥gd®fS¡F
nt©oat® v‹W áy® brhšYtJ©L. ïªj¤ Ô®khd¤âš ehY
gh®¥gd bk«g®fS« Ô®khd¤â‰F mDTykhŒ X£L brŒâU¥
gjhf¤ bjÇtâÈUªJ ãuábl©L âU.ehíLfhU mt®fŸ gh®¥gd®
fS¡F nt©oatuhÆUªjâ‹ c©ikia btË¥gL¤âÉ£lh®
nghY«, ïâÈUªJ âU. ehíLfhU gh®¥gd®fS¡F nt©oatuh?
gh®¥gd®fŸ âU. ehíLfhU¡F nt©oat®fsh? v‹gijí« bghJ
#d§fŸ xUthW bjǪJ bfhŸsyh«.
Éf, tl M‰fhL Íšyh ngh®il k‰w Íšyh ngh®L ã‹
g‰Wkh v‹W m¿a Miríilat®fshÆU¡»‹nwh«.
Fo muR - nt©LnfhŸ - 31.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 174
ekJ kªâÇfŸ
br‹id murh§f kªâÇfË‹ bgUikfis¥ g‰¿¢ brhšy
nt©Lkhdhš RU¡fkhf xU th®¤ijÆš És§fit¤JÉlyh«.
mbj‹dbt‹whš, kªâÇfŸ _tU« bghJ#d e‹ik¡F
Énuhâfshd gh®¥gd®fshš btW¡f¥g£lt®fŸ.
vdnt ït®fŸ gh®¥gdušyh®fS¡F v¥gog£lt® fshŒ
ïU¡»‹wh®fŸ v‹gij C»¤J¡ bfhŸsyh«.
VbdÅš, bghJ #d§fË‹ e‹ik¡F eLÃiyÆš ïUªJ
ghLgLgt®fnsh ntiy brŒ»‹wt®fnsh mt®fS¡F cjÉ brŒ
»‹wt®fnsh M»a vtU« gh®¥gd®fS¡F ešy ãŸisfshŒ
ïU¡f Koant KoahJ. mJnghynt gh®¥gd®fshš kâ¡f¥g£l-
òfH¥g£l- vtU« bghJ k¡fS¡F ‘Jnuhf«’ brŒahjt®fshf
ïU¡f Koant KoahJ. ïJ ï‹iwa mDgtkhf kh¤âu«
ïšyhkš rǤâu MuhŒ¢á¡fhu®fŸ f©l Koî« ïJthfntjh‹
És§F»‹wJ. ï‹iwa âd« ah® ah® gh®¥gd®fshš itaî«
ö‰wî« gL»‹wh®fnsh mt®fËš mnefkhŒ všnyhUnk
bghJ#d§fË‹ e‹¿a¿jY¡F« ghuh£LjY¡F« cÇat®fshf
ïU¥gij mDgt¤âš fh©»‹nwh«. mâfhÇfËš Tl Vw¡Fiwa
nah¡»a¥ bghW¥ò« ehza¥ bghW¥ò« xG¡f¥ bghW¥ò« ïšyhj
btŸisa®fŸ ah® ah® iAnfh®£ #£Í Kjš nghäÞ nrtf‹
tiu cŸs c¤ânahf§fËš c©nlh mt®fŸ všnyhU« ï‹iwa
âd« gh®¥gd g¤âÇiffËY« gh®¥gd nkilfËY« òfH¥
gLtnjhL mnefkhŒ m¥go¥g£l btŸisa®fË‹ gl§fŸ gh®¥
gd®fË‹ gL¡if åLfËY« bjh§»¡ bfh©oU¥gijí«
fhzyh«.
btŸis¡fhu®fŸ Éõa§fns ï¥goahdhš ïªâa®fŸ
Éõa¤âš mt®fŸ v¥go elªJ bfhŸSth®fŸ v‹gij eh«
vL¤J¡fh£l nt©Lkh?
br‹w nj®jÈ‹ nghJ gh®¥gdušyhjh® f£á bt‰¿ bgWtJ
fZlkhÆU¡F« v‹»wJ« gh®¥gd®fS¡F« mt®fsJ moik
fS¡F« jh‹ bt‰¿na‰gl¡ TL« v‹»‹wJkhd rªnjf« ekJ
175 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ft®d® Jiuahd yh®£ nfhõD¡F¤ njh‹¿aîl‹ mt® fd« K¤ijah KjÈah®
tF¥òthj« TlhJ; mjdhš njr¤J¡F e‹ikÆšiy v‹W
jÉu fd« K¤ijah KjÈahut®fis¥ g‰¿í« gh®¥gd¥
brh‹dh®. mªj¥go mt® brh‹dîl‹ mtiu¥ gh®¥gd®fS«
g¤âÇiffŸ ö‰WtJ« gÊRk¤JtJ« TÈfisÉ£L Éõk¥
mt®fsJ TÈfS« òfœªjj‰F msnt ïšiy, mªj rka¤âš
ãurhu« brŒa¢ brŒtJ« fz¡F tH¡»šiy. ïJtiuÆš
eh« nfhõ‹ ãuòit gykhf f©o¤njh«. mnjhL ‘mt® ÛJ
gh®¥gd®fŸ mt®ÛJ F¿¥ã£L v‹d F‰w« brh‹dh®fŸ v‹W
e«ã¡if ïšiy’ v‹W« ‘mtiu¤ âU¥ã miH¤J bfhŸs
gh®¤jhš x‹iwínk fhnzh«. fh§»uir¤ Jnuhf« brŒjjhf
nt©L«’ v‹W« nfhaK¤ö® kfheh£oš Ô®khdK« bfh©LtªJ
brhštjhdhY« “ïnj F‰w« brŒj” âU fd« nrJu¤jd
gy® nt©LnfhË‹ ngÇš ‘âU¥ã miH¤J¡ bfhŸsnt©L«’
kŒaut®fŸ ÛJ ïij¥g‰¿ x‹Wnk brhštij¡ fhnzh«.
v‹gij É£LÉ£L ‘e«ã¡if ïšiy, v‹»‹w ghf¤ij Vfkdjhf
Ãiwnt‰¿ndh«. mªj¡ fhy¤âš ïªj¥ gh®¥gd g¤âÇiffŸ Éf, fd« K¤ijah KjÈah® mt®fŸ br‹id¡ fh§»uÞ
âU.nfhõ‹ ãuòit thdksht¥ òfœªjJl‹ mtU¡F ïªj¥ fhu®fŸ kªâÇ rig mik¤j fhÇakhd ‘bgUªJnuhf’¤ij¥ g‰¿
gh®¥gd®fŸ r§fuh¢rhÇ¡F brŒí« cgrhu«nghš cgrhu« brŒjh® fh§»uáš v›tsnth vL¤J¢ brhšÈí« nf£ghu‰W nghdâdhY«
fŸ. nfhõ‹ ãuòî« ï¥gh®¥gd®fis e«ã¡ bfh©L nfhit¤ mªj Jnuhf§fŸ fh§»uádhš MjÇ¡f¥g£lâdhY« mt®
Ô®khd¤ij g‰¿ gÇfhrkhŒ Ãid¤J bfh©L “ïÅ eh‹ _£il fh§»uÞ Ô®khd¤â‹ c©ikahd fU¤ij cz®ªJ mj‹go elªJ
Ko¢RfSl‹ f¥gnyw¤ jahuhŒ ïU¡fnt©oaJ jhdh” v‹W bfh©lh® v‹Wjh‹ brhšy nt©L«. k‰wgo mt® kªâÇ
ïWkh¥ghŒ ngádh®. Mdhš btFÓ¡»u¤âš c©ik Ãiy czu¥ c¤ânahf¤âš gh®¥gd®fS¡F v‹d bfLâ brŒJ É£lh® v‹W
g£L jdJ j¥ãj¤â‰fhf tUªj nt©oí« V‰g£L »ukkhŒ elªJ gh®¤jhš, c¤ânahf§fËš gh®¥gd®fSila Vfnghf cÇik¡F
bfhŸs nt©oa mtáa¤ijí« cz®ªjh®. ïªj Ãiy V‰g£l Mg¤ij bfh©LtªJ É£LÉ£lh®. mjhtJ mtuJ ïyhfhÉš
îl‹ kWgoí« gh®¥gd®fshš tH¡f«nghš ö‰wî« g£lh®. cŸs c¤ânahf§fŸ všyh tF¥ghU¡F« »il¡F«go brŒJ
É£lh®. ïJ gh®¥gd®fS¡F bgÇa Mg¤jhd fhÇa«. Vbd‹whš
vdnt nah¡»akhfî« ehzakhfî« el¡f¡ Toa ahU«
ïªj c¤âuî kh¤âu« všyh ïyh¡fh¡fËY« rÇahf mKY¡F
gh®¥gd®fshš kâ¡f¥gl Koant KoahJ. mJnghynt ekJ
bfh©L tu¥g£L ÉLkhdhš ïÅ 10 tUõ¤âš ‘gh®¥gh‹
kªâÇfS« gh®¥gdjhr®fshŒ ïUªjhš kh¤âu« jh‹ gh®¥gd®
ca®#hâ’ v‹»‹w ng¢nr f©o¥ghŒ ïšyhkš nghŒÉL«.
fshY« mt®fsJ TÈfshY« òfH¥gLth®fŸ r‰W nfhzyhf
ï‹iwa âd« ekJ eh£oš cŸs muáaš ïa¡f¤â‹ j¤Jt«Tl
el¡f Mu«ã¤JÉ£lhš clnd mt®fis ö‰w Mu«ã¤J
gh®¥gd Mâ¡f¤ijí« gh®¥gh‹ ca®ªjt‹ v‹gijí« Ãiy
ÉLth®fŸ. m‹¿í« mt®fis xÊ¥gj‰F« v›tsî ïÊ
ÃW¤jnt xÊa k‰wgo #d§fS¡F xU fhbjhoªj Cáasî
bjhÊÈš nt©LkhdhY« ïw§» ntiy brŒa¤ JªJÉL
e‹ik¡Fkšy v‹gnjhL mt‰whš mnef Mg¤JfS« c©lh»
th®fŸ, k‰wgo xG¡fnkh ehzankh M»at‰iw¥ g‰¿ xU
tU»‹wJ v‹gJ r¤âakhd Éõa«. vdnt m¥ng®¥g£l
á¿J« ftiy bfhŸskh£lh®fŸ.
fhÇa¤â‹ jiyÆš fd« KjÈah® if it¤J É£lnjhL, kJ
fd« nrJu¤dkŒa® Éy¡F¥ ãurhu« brŒaî« 4 yB« %ghí« it¤JÉ£lâ‹ _yK«
gh®¥gd®fË‹ Nœ¢á¡F ïlÄšyhkš nghŒÉ£ljhš gh®¥gd®fŸ
cjhuzkhf ï‹iwa kªâÇfËš xUtuhd fd« nrJu¤âd
v¥goahtJ mtiu xʤJ kWgoí« r£lrig¡F« kªâÇ gjÉ¡
kŒa® mt®fËl« gh®¥gd®fŸ v‹d F‰w« f©Lão¤JÉ£lh®
F« tubth£lhkš jL¤J mt® brŒj ntiyiaí« mʤJ kW
fŸ? mtUila M£áÆš xU gh®¥gd‹ Tl ïJtiu F‰w«
goí« j§fŸ Mâ¡f¤ij Ãiy ÃW¤âbfhŸs nt©oaJ gh®¥gd
brhšy K‹ tªjjhf¢ brhšyKoahJ. m¥go ïU¡f ãuhkz kfh
ntj¤â‹ f£lisah»É£lJ. Mjyhš mt®fŸ ö‰w nt©oa
eh£oš fd« nrJu¤âdkŒa® kªâÇ ntiy x¥ò¡ bfh©lj‰fhf
tU« bghJ #d§fŸ ngh‰w nt©oatUkhŒ É£lh®.
f©o¤J xU Ô®khd« brŒJ bfh©oU¡»wh®fŸ. ïnj c¤ânahf«
âU.É.á. bt§»£lukzŒa§fhnuh mšyJ âU. nf.M®. bt§f£ fd« R¥guha‹
uhkŒanuh x¥ò¡ bfh©oUªjhš mtiu thdksht¥ òfœªJ
mJnghynt fd« âU.R¥guha‹ mt®fŸ ÛJ« gh®¥gd®
âÇth®fŸ.

Fo muR - 1929 ( 1) 176 177 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

fS¡F M¤âu« ïU¥gâš mâraÄšiy. mJ kh¤âukšy fd«
K¤ijah KjÈahut®fŸ ÛJ cŸs M¤âu¤ijÉl mâfkhd
M¤âu« fd« lh¡l® R¥guha‹ mt®fŸ ÛJ ïU¡f¥ gy fhuz§fŸ
c©L. Vbd‹whš fd« R¥guha‹ mt®fË‹ ïL¥ãš fÆWf£o
j§fŸ ïZl¥go M£lyh« v‹W e«ã¡if bfh©oUªjt®fŸ
x¤JiHahjhuhd âU.á. uh#nfhghyh¢rhÇ, »H njÓathâahd âU.
á. É#auhfth¢rhÇ, r®.á.ã.uhkrhÄ mŒa® M»a ï›tsî nguhY«
k‰W« murh§f¤ij “K£L¡f£il nghLtj‹ _y« gÂa¢brŒa¢
brŒgt®fshd njÓathâfS«” RauhÍa¡ føahU« fh§»uÞ
fhuUkhd ï›tsî gh®¥gd®fshY« ãuâZil brŒJ F«gh
ãnõf« brŒa¥g£l xU kªâÇahdt®, fd« K¤ijahitÉl
Mg¤jhd fhÇa¤âš gh®¥gd®fË‹ jiyÆš ifia it¡f¤
bjhl§»É£ljhš ïÅ x‹wh, mtiu kWgoí« vªj Éõ¤âyhtJ
j§fŸ RthÔd« brŒJ bfhŸs¥gh®¡f nt©L«. mšyJ mtiuí«
r£lrig¡F tuhkY« kªâÇahfhkY« gh®¤J¡ bfhŸsnt©L«.
ïªj ïu©oš x‹W ïšyhÉ£lhš Mg¤J¤jhbd‹gâš á¿J«
mt®fS¡F¢ rªnjfÄšiy. VbdÅš fd« K¤ijahnth c¤â
nahf¤â‹ thÆš k©iz¥ ngh£lh® v‹whš, fd« lh¡l® R¥g
uhandh monahL mt®fŸ gŠrh§f¥ ã¢ir¥ ãiH¥ãY«Tl
k©iz¥ ngh£LÉl¥ gh®¡»‹wh®. mt®fË‹ cg‹ahr§f
ËÈUªJ« k‰W« br§fšg£L RakÇahij kfheh£il¥ g‰¿
r£lrigÆš gh®¥gd¡ TÈfsh»a âU.K¤Ju§f« f«gÅah®fshš
nf£f¥g£l nfŸÉfS¡F fd« R¥guha‹ mt®fŸ brh‹d kW
bkhÊfËÈUªJ« gh®¥gd®fS¡F fd« R¥guhaid Él fd«
K¤ijahnt r‰W njtyh« v‹W Ãid¡F«goahf V‰g£LÉ£lJ.
v‹dbt‹whš, KjyhtJ “fšÉ Éõa¤âš ïÅ ca®ju¡ fšÉ¡F
eh‹ mâf« gz« brytÊ¡f kh£nl‹” v‹W« “Mu«g¡
fšÉ¡Fjh‹ bryî brŒant©L«” v‹W« “Toa Ó¡»u¤âš
br‹id khfhz¤âš goahj k¡fns ïšiy v‹W brhšY« goahf
brŒJÉLnt‹” v‹W« brhšÈ ïU¡»‹wh®. kWgoí« “fšÉ
v‹gâš #hâ ɤâahr¤ijí« ãwÉÆš ca®î jhœî v‹»‹w
ɤâahr¤ijí« xÊ¥gJjh‹ K¡»akhd fšÉ” v‹W« “mij¢
brŒí« KiwÆš fšÉia âU¥g¥ ngh»‹nw‹” v‹W« brhšÈ
ïU¡»‹wh®, “Mu«g¡ fšÉ¡F bg©k¡fisna cgh¤âaha®fshf
ïU¡f V‰ghL brŒa¥ ngh»‹nw‹” v‹W« brhšÈ ïU¡»‹wh®.
bg©fS¡F óuz cÇik mË¡fnghtjhí« brhšÈ ïU¡»wh®.
»uhk¥òzU¤jhuz ntiy¥ ãurhu« v‹gâš RakÇahij ïa¡f¡
bfhŸiffis¥ ãurhu« brŒtJ« nr®ªjJ v‹W« brhšÈ ïU¡
»‹wh®, mnjhL kh¤âukšyhkš rKjha Éõa¤âš gh®¥gdÇ‹
Fo muR - 1929 ( 1)
Mâ¡fK« _le«ã¡ifí« xʪjhšjh‹ muáaÈY« m‹Åa
Mâ¡fK« _le«ã¡ifí« xÊí« v‹W« brhšÈÉ£lh®.
vdnt ïªj kªâÇfŸ j§fis #ÞoÞ f£áah® v‹W
brhšÈ¡ bfhŸshÉ£lhY« 6 tUõfhy« kªâÇahÆUªJ« 5500
%ghŒ åj« r«gs« th§» tªjtU« j‰fhy« #°o° f£á¡F
r£lrigÆš jiytuhÆU¥gtUkhd #ÞoÞ f£áahd kªâÇ
r®.V.ã. gh¤nuhit Él nkyhdt®fŸ v‹W kh¤âu« brhšt
njhlšyhkš Kothf¢ brŒa nt©oa ntiyÆ‹ g¡f« âU«ã
É£lh®fŸ v‹nw brhšynt©L«.
Éf, ït®fËš fd« K¤ijah mt®fŸ jh‹ brŒa nt©oa
fhÇa§fis fhÇa¤âš brŒJ fh£o É£lh®fŸ. fd« lh¡l® R¥g
uhadt®fË‹ â£l§fŸ thŒ th®¤ijfËš ïU¡»‹wd. MdhY«
ïÅí« mtU¡F ïªj¤ jlit 8 khj fhy« rhtfhrÄU¡»wJ. ïªj
8 khj¤âš mt®fŸ c¤njr§fis¡ TLkhd msî fhÇa¤âš
bfh©L tªJÉLth® v‹nw Ãid¡»‹nwh«.
mjhtJ bg©fŸ nghjid Kiw¥ gŸË¡ Tl§fŸ jhuhs
khŒ V‰gL¤j¥gl nt©L«. ÉjitfŸ gŸË¡Tl§fŸ br‹id¡F
btËÆY« kJiu, nfhaK¤ö®, ntÿ® M»a Íšyh¡fË‹
jiyik Þjhd§fËnyh ïltrâahd Þjhd§fËnyh V‰gL¤â
mt®fis btFÓ¡»u¤âš cgh¤âahÆÅfshf M¡»Él nt©L«.
Ô©l¥glhj k¡fŸ v‹gt®fË‹ k¡fŸ go¥ò¡F« czî¡F«
òÞjf§fS¡F« r®¡fhÇnyna bryî brŒJ go¥ã¡f V‰ghL
brŒant©L«. mj‰fhf áy ïl§fËš ngh®o§ ÞTš V‰gL¤j
nt©L«.
kj¢ r«kªjkhd ïyhfhÉY« Ô©lhik xÊa r£l¤â‹
_ykhfnth mšyJ xU kfhehL T£o všnyhUila r«kj¤â‹
_ykhfnth mšyJ mij¥g‰¿ bghJ#d mã¥ãuha« bjÇa xU
fÄ£o ÃaĤJ mªj Ç¥ngh®£o‹ Ûânyh VjhtJ Éjha« brŒa
nt©L«. ï‹D« ïJ ngh‹w mnef fhÇa§fŸ ïUªjhY«.
áyt‰iwahtJ ï¡fhyhtâ¡FŸ brŒa nt©L«. fšÉ, bg©
k¡fŸ, Ô©l¥glhjh® M»a ï«_‹W Éõa§fËY« mtrukhf
KjÈš VjhtJ brŒa nt©oaJ Äfî« mtáakhdjhF«.
thŒ¥ng¢áš gyÅšiy.
âU. fhªâ Tl Ô©lhikia xÊ¡f nt©L« v‹W thÆdhš
brhšÈ ‘kfh¤kh’ Mdh®. kfh¤kh g£l« Ãiy¤jJ« ‘tUzháuk
jUk«’ ïU¡fnt©L«. ãwÉÆš #hâ ɤâahr« c©L. mtdt‹
#h⤠bjhÊiyna mtdt‹ brŒJ Ôunt©L«. mªj¥go
178 179 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
brŒahjt‹ Ñœ#hâ¡fhu‹ M»wh‹ v‹W brhšÈÉ£L¥ nghŒ
É£lh®. vdnt fd« lh¡l® R¥guha‹ mt®fŸ mJ nghÈšyhkš
Ûâ cŸs 8 khj¡ fhy¤âš ijÇakhf fhÇa¤âš VjhtJ brŒJ
Ôunt©L« v‹W Mir¥gL»‹nwh«. Ô©lhjt®fŸ vd¥g£lt®
fS¡F jÅ nj®jš bjhFâiaí« Ó¡»u¤âš bfhL¡fnt©oaJ«
Äf mtáakhF«.
m‹¿í«, ïªj¥go brŒJÉ£lhš mL¤j nj®jY¡F vªj
føÆ‹ bgaiuí« brhšÈ¡ bfh©L Éf nt©oa mtáaK«
ïU¡fhJ. m¥go brhšÈ¡ bfh©L Éfî« ntW nah¡»akhd
føiaí« fhnzh«. Mjyhš rKjha¢ Ó®âU¤j r«kªjkhd
bfhŸifÆ‹ ngÇnyna nj®jY¡F Éfyh«. mj‰nf‰wh‰nghynt
k¡fS« mJ r«kªjkhd bfhŸiffS¡F kh¤âunk X£L¡
bfhL¡F« Ãiyik¡F tªJ bfh©L ïU¡»‹wh®fŸ. Mjyhš
mªj¡ bfhŸifÆ‹ Ûnj Toa Ó¡»u¤âš nj®jÈY« bt‰¿bg‰W
murh§f¤ijí« el¤j¡ Toa Ãiyikia Ó®¤âU¤j¡fhu®fŸ
milayh« v‹nw cWâ¡ bfh©oU¡»‹nwh«.
vdnt, ïªj¤ jlitÆš ekJ kªâÇfŸ bghJthf rKjha
Éõa¤âš rǤâu¤âš F¿¥ã£L¥ ghuh£l¤j¡f msî ntiyfŸ
brŒâU¡»‹wh®fŸ v‹nw brhšy nt©L«. fd« lh¡l®. R¥guha‹
mt®fshš F¿¥ãl¥g£l ntiyfŸ všyh« ÃiwntWkhdhš ïªj
khfhz¤âš eh« brŒa nt©oa ntiyfŸ Ô®ªjJ v‹W brhšÈ
É£L ntW khfhz r£lrigfisí« if¥g‰¿ m§F ntiy
brŒa¥ nghŒÉlyh« v‹nw brhšyyh«. VbdÅš ïªj¤ jlit
kªâÇfS¡F vijí« brŒtj‰F¤ j¡fgo jhuhskhf Mjuî
ïUªâU¡»‹wJ; ïUªJ« tU»‹wJ. Mjyhš Ûâ eh£fis
åzh¡fhkš JÇj¤âš F¿¥ã£l ntiyfis¢ brŒa ntQkhŒ
ÉU«ò»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 31.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 180
ïÅahtJ ò¤âtUkh?
ïªâa r£lrigÆš
gh®gd®fË‹ Éõk«
‘RnjrĤâu‹’ ‘ïªJ’ g¤âÇiffË‹ g¤âuhâgU«, jŠrhñ®
âU¢ádh¥gŸË Íšyh k¡fS¡F ïªâa r£lrig ãuâÃâ
bk«gU«, fh§»uÞ fhÇajÇáahÆUªjtU« ïªâahÉ‹ 33 nfho
bghJ k¡fS¡F RauhÍa« th§»¡ bfhL¡f “cÆ® É£L¡ bfh©L”
g¤âuhâguhÆU¥gâš khj« 2000 %ghŒ r«ghâ¥gtUkhd âU.
v. u§frhÄ mŒa§fh® v‹D« gh®¥gd® ïªâa r£lrigÆš
br‹id kªâÇ âU.K¤ijah KjÈah® Éõakhf áy nfŸÉfŸ
nf£lhuh«. mjhtJ br‹id Rfhjhu kªâÇ ÇÍÞ£nuõ‹
ïyhfhÉš c¤ânahfÞj®fis V‰gL¤Jtâš tF¥ò thÇ cÇik
V‰gL¤âÆU¥gJ ïªâa murh§f¤â‰F bjÇíkh? mJ r£l
Énuhjkšyth? mjdhš murh§f¤jh® ÛJ k¡fS¡F bgÇa
mâU¥â V‰g£oU¥gJ bjÇíkh? mij¥g‰¿ ïªâa murh§f¤jh®
ÉrhǤJ mªj c¤âuit u¤J brŒa Koíkh? v‹gJ bghUshf gy
nfŸÉfŸ nf£lhuh«,
ïj‰F gâš brhšY« rka¤âš br‹id khfhz gh®¥gd
ušyhj xnu xU ãuâÃâ (âU.M®.nf. õ©Kf«) jÉu k‰w
všnyhU« gh®¥gd®fshdjhš ahU« x‹W« ngrhkš nfŸÉ¡F
mDTykh ÆUªjh®fsh«. murh§f bk«g® gâš brhšYifÆš
ïij¥ g‰¿ jd¡F x‹W« bjÇahbj‹W« br‹id murh§f¤ij
Étu« nf£L¥ gâš brhšYtjhí« brhšÈ¡ bfh©oU¡F« nghJ
âU. M®.nf.õ©Kf« mt®fŸ vGªJ mij¥g‰¿ r®¡fh® ÛJ
ahU¡F« mâU¥â ïšiyba‹W« nkY« mnefU¡F âU¥â
v‹W« brh‹dhuh«. clnd âU.v.u§frhÄ mŒa§fh® ïJ c©ik
ašy v‹whuh«. clnd âU.õ©Kf« vGªJ ‘br‹id r£lrigÆš
ïij¥g‰¿ Éthj« »s¥ã m§f¤âd®fŸ všnyhuhY« tF¥òthÇ
cÇik x¥ò¡ bfhŸs¥g£L« mnef bghJ¡T£l§fËš murh§f¤
ijí« kªâÇfisí« MjǤJ« ghuh£oí« Ô®khd§fS« brŒa¥
g£L« ïU¡»‹wJ’ v‹W brh‹dhuh«. ïªj rka« murh§f
181 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
bk«gU« r£lrig bk«g®fS« mŒa§fh® Kf¤ij¥ gh®¤jh®
fsh«. mŒa§fh® Kf« óÄia gh®¤jjh«. clnd murh§f bk«g®
vGªJ ešy rka¤âš jd¡F ïªj Éõa¤ij vL¤J¢ brhšÈ cjÉ
brŒjj‰fhf âU. õ©Kf¤â‰F tªjd« brY¤JtjhŒ¢ brh‹dh
uh«. ïªâa r£lrig m§f¤âd®fŸ if¤ j£odh®fsh«.
ït‰iw mnrháa£ãuÞ ãßãuÞ ãuâÃâí« gh®¤J
bfh©nl ïUªJ« Tl ïij vªj¥ g¤âÇif¡F« bjÇa¥ gL¤jnt
Æšiy. vdnt gh®¥gd Mâ¡f« g¤âÇiffS¡F Éõa§fŸ
mD¥òtâš v›tsî mnah¡»a¤jd« brŒ»‹wJ v‹gij
ïâÈUªnj m¿ªJ bfhŸsyh«. m‹¿í« ïªâa r£lrig Þjhd§
fis bgÇJ« gh®¥gd®fns if¥g‰¿ ïU¥gjhš mt®fshš ek¡F
v›tsî Jnuhf§fŸ eilbgW»‹wJ v‹gijí« bjǪJ bfhŸs
yh«. ïÅahtJ ïªâa r£lrig X£l®fS¡F ò¤âtUkh?
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 31.03.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 182
gnuhlh rkÞjhd¤âš
fšahz u¤J knrhjh
br§fšg£L RakÇahij kfheh£L¤ Ô®khd§fS¡F¥ ãwF
cyfnk KG»¥ nghŒÉ£ljhf jÄœeh£oš áy mG¡F _£ilfŸ
nghL« T¢ršfisí« ïij¥ gh®¥gd®fŸ j§fŸ nj®jY¡F xU
MjhukhŒ it¤J¡ bfh©L TÈfisí« fhÈfisí« É£L
T¥ghL nghl¢ brhštijí« bghJ #d§fŸ ftŤâU¡fyh«. m¤
Ô®khd§fËš Äfî« Mg¤J v‹W áyuhš fUj¥g£l fšahz
x¥gªj u¤J Ô®khd¤ij¥ g‰¿ btË¥gilahŒ ngRtj‰F ijÇa
Äšyhj áy ga§bfhŸËfŸ ïufáakhf Éõk¥ ãurhu« brŒtJ«
gy® m¿ªâU¡fyh«.
Mdhš, br§fšg£L Ô®khd¤ij mKY¡F bfh©Ltu
gnuhlh murh§f¤jh® KªâÉ£lh®fŸ v‹gjhf 29-3-29 -ª njâ
‘ïªJ’ ‘RnjrĤâu‹’ ‘Rauh{ah’ ‘#ÞoÞ’ KjÈa g¤âÇiffËš
fhz¥gL»‹wJ. mjhtJ gnuhlh rkÞjhd¤âš elªj- ïÅ el¡f¥
nghF« fšahz§fŸ vitahÆD« mt‰iw j«gâfŸ ïZl¥g£l
nghJ u¤J brŒJ bfhŸsyh« v‹gjhf xU knrhjh bfh©L
tu¥g£oU¡»‹wJ. mij bfh©Ltªjt®fŸ m« knrhjhÉ‹
x›bthU ãÇî¡F« “rhÞâu” Mjhu§fis fh£oÆU¡»‹wh®fsh«.
ïÅ ïij¡ nfŸÉ¥gL« jÄœeh£L¡ »z‰W¤ jtisfŸ
bg©fis “fh¥gh‰w” ‘gnuhlh rkÞjhd¤â‰F XLth®fsh? mšyJ
ï§nfna _iyÆš c£fh®ªJ bfh©L “bg©Â‹ bgUikia”
ngá¡ bfh©L tÆW ts®¥gh®fsh? v‹gJ bghWikíl‹ vâ®gh®¡
f¥gl nt©oa ÉõakhF«. bg©fË‹ Rjªâu¤â‰F KjyhtJ
mt®fS¡F fšahz x¥gªj¤ij u¤J brŒJ bfhŸS« cÇik
mË¥gnj K¡»akhdjhF«. ïJ ÉõakhŒ ekJ br§f‰g£L¤
Ô®khd¤â‰F¥ ãwF mbkÇ¡fhÉš ï«Kiw áy ghf§fËš
eilbgWtijí«, #®kÅ gh®Èbk©oš xU knrhjh bfh©Ltªâ
U¥gijí«, #¥gh‹, ãuh‹Þ, ï£lhÈ, Þfh©oneÉah, b#¡nfhÞ
nyhÉah, Ahy©L, ÃôÍyªJ, uZah, bl‹kh®¡, fdlh KjÈa
njr§fËY« fšahz u¤J¡fDTykhf cŸs r£l§fisí«
183 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Mjhukhf vL¤J¡ fh£o gnuhlh r£lrigÆš xU knrhjh bfh©L
tªâU¥gijí« gh®¤JÉ£nlh«. ïÅí« ekJ jÄœ eh£oY«
gHªjÄœ k¡fËš Vw¡Fiwa mnef tF¥òfËš ï›tH¡f«
ï‹W« ïUªJ tUtijí« eilbg‰W tUtijí« gh®¡»‹nwh«.
Fo muR - f£Liu - 31.03.1929
br‹idÆš RakÇahij¤ âUkz«
eh‹ kzk¡fis MÓ®tâ¡f nt©Lbk‹W ÉU«ò
»‹wh®fŸ. MÓ®thj« brŒí« tH¡f« v‹d v‹gij¥ g‰¿ nahá¤
jâš ï¥bghGJ tH¡f¤âš MÓ®thj« brŒ»‹w khâÇahdJ,
á¿J« bghUs‰wJ v‹gnjhL, e«Äl« ã¢ir th§» c©gt®fŸ
j§fŸ tÆW ts®¥gj‰fhf¢ brŒí« fhÇakhf ïU¡»wgoahš,
ï«KiwÆš MÓ®thj« brŒtJ v‹gJ vd¡F ïZlÄšyhj
fhÇakhF«. VbdÅš MÓ®thj« brŒí«go ÉU«ò»‹wt®fS«
vâ®gh®¡»‹wt®fS« ï›thÓ®thj¤jhš c©ikahd gyid
vâ®gh®¡ »‹wh®fŸ. Mdhš MÓ®thj« brŒ»‹wt® MÓ®thj«
brŒa¥ gL»‹wt®fis¥ g‰¿ xU ftiyíÄšyhkš MÓ®thj«
brŒtJ v‹gij xU bgUikahf Ãid¤J, jk¡F« k‰wt®
fS¡F« bghUŸ És§fhj Vnjh x‹¿‹ ÛJ gÊia¥ ngh£L mJ
c‹id¡ fh¥gh‰w£L« ïJ c§fis¡ fh¥gh‰w£L« v‹W if
fh£oÉ£L¥ nghtâš ahbjhU gyD« ïšiy. mJî« ïJî«
kzk¡fis fh¥gh‰w MÓ®thj« brŒgtUila jaî nt©oa
âšiy. m¥go¡ fh¥gh‰W« xU tÞJnth, mšyJ xU r¡ânah
ntW xUt® fh¥gtU¡F« fh¡f¥gLgtU¡F« ïilÆš jufuh
ÆUªJ t¡fhy¤J¥ ngr nt©oaJÄšiy. m‹¿í« m¥go¡fh¡f
tšyikíŸs bghUnsh r¡ânah k¤âÆš t¡Ñiyí« jufiuí«
vâ®gh®¡fhJ. Mjyhš mªj Kiw mr£L Kiw v‹gJjh‹ vdJ
mã¥ãuha«. Mdhš ï¥go xU tH¡f« V‹ ïU¡»wJ? v‹W
gh®¤jhš MÓ®thj« bgWtJ v‹gJ Mjuî bgWtJ v‹gj‰
fhf¤jh‹ V‰g£ljhf ïU¡f¡TL« v‹W njh‹W»wJ. ahjhD
bkhUt® xU fdthidnah kzk¡fisnah mšyJ VjhtJ xU
Þjhgd¤ijnah MÓ®tâ¥gJ, thœ¤JtJ v‹gjhdhš, m›th
Ó®tâ¥gt® ÛJ bghW¥ò ÉGf¡ ToajhŒ¤jhÅU¡F«. v¥go
baÅš thœ¤âdt® thœ¤j¥g£lt®fË‹ thœî¡F¥ bghW¥ghË
ahth®. m¥go¡ »šyhkš thœ¤JtJ Vkh‰WtJjh‹ MF«.
mJg‰¿na m¿P®fsh íŸst®fŸ bgÇnah®fshfî«, bršth¡F«
bghJ #dkÇahijí«, bg‰wt®fisna thœ¤JjY¡F ÉU«ò
»‹wJ«, tH¡fkhÆU¡»‹wJ. Mdhš ï§F ïJ rka« v‹id

Fo muR - 1929 ( 1) 184 185 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

ÉU«ãaJ vJ g‰¿ v‹gJ vd¡F És§fÉšiy. xU rka« vdJ ïU¡»‹wJ v‹gij ïÅ miuÉdho Tl ekJ eh£oš bršY«
jiy eiuia¥ gh®¤J ï§FŸst®fËš ehnd bgU§»Htbd‹W goahf Élhkš brŒJÉlnt©L«. mJjh‹ RakÇahij
v©Â miH¥gjhf Ãid¡»‹nw‹. ï«khâÇ thœ¤JjY¡F« ïa¡f¤â‹ K¡»a ntiyfËš x‹whF«. k‰wgo eh£L¡nfh£il
taJ¡F« r«gªjÄšiy. ïªj kzk¡fis thœ¤j »ukkhf eh‹ efu¥ ãuKf®fS¡F ï›îz®¢á njh‹¿ÆU¥gJ« mâK¡»akhd
vâ®gh®¡f nt©oat®fŸ ï§F É#a« brŒâU¡F« ca®âU. uh#h eh£L¡nfh£il efu¤ jiyt®fŸ ï§F É#a« brŒâU¥gJ«
r®. m©zhkiyahÇ‹ Fkhu® Fkhuuh#h K.m.K¤ijah mt®fns vd¡F msÉyhj k»œ¢áia ÉisÉ¥gnjhL ïªeh£o‹
Mth®. kzk¡fŸ mt®fË‹ thœ¤ij¥ bg‰WÉ£lhš m¥òw« ÉLjiy¡F« RakÇahij ts®¢á¡F« xU m¿F¿ahF«.
kzk¡fË‹ thœî¥ bgU¡f« Fkhuuh#hití«, Fkhuh#h F¿¥ò : 31.03.1929 ïš br‹idÆš eilbg‰w br‹id r£lrig
mt®fis¥ ã‹g‰W« k‰wt®fSila bghW¥òkhF«. Mdjhš Jiz¤ jiyt® lh¡l®. v°. K¤Jy£RÄ m«khŸ mt®fË‹ ts®¥ò kfŸ
vd¡F ï£lf£lisia Ûwhkš c§fŸ všnyhUila Mjuití« âUkz¤âš thœ¤Jiu .
vâ®gh®¤J eh‹ ï«kzk¡fË‹ thœî ï‹gkhfî«, Rjªjukhfî«
Fo muR - thœ¤Jiu - 07.04.1929
k‰W« bghJ #d§fS¡F cjîtjhfî« fÊa nt©L« v‹W
Mir¥gL»nw‹.
Éf, ïªj¤ âUkz¤ij¥ g‰¿í«, ïu©blhU th®¤ijfŸ
brhšy nt©Lbk‹gjhf¢ áy® Mir¥gL»‹wh®fŸ. eh‹
RU¡fkhf¢ brhštbj‹d bt‹whš, âUkz§fis mjhtJ
Éthf§fis ekJ k¡fËš mnef® bghW¥g‰w KiwÆš Éthf«
v‹gJ bjŒåfkhdJ v‹»wh®fŸ. bjŒåf« v‹gJ FHªijfis¥
bgWtJ« khkdh® khÄah® KjÈat®fS¡fl§» el¥gJ«,
òUõidna bjŒtkhf¡ bfh©L mt® mo¤jhY« cij¤jhY«
k‰W« v›Éj m¡»uk« brŒjhY« m›tsití« bghW¤J¡
bfh©L mtU¡F¡ ÑœgoªJ el¡f nt©oaJ v‹W«, k‰W«
ïJkhâÇ v›tsnth mjhtJ kÅj¤j‹ik Rjªâu« RakÇahij
M»ait x‹W« ïšyhkš moik¥ nghš ïU¡f nt©L«
v‹gjhf brhšy¥gL»‹wd. ïªj y£rzKŸs kz« bjŒåf
kzkhdhš f©o¥ghŒ mij xʤJ¢ RjªjuK« RakÇahijí«
cŸs kDêf kznk eilbgwnt©L«.
vdnt, bjŒåf kzbk‹gJ moikkz«; rªijÆš fhk
Ef®¢á¡F th§»a EfU« aªâukz« mšyJ it¥gh£o thœ¡if
v‹Wjh‹ brhšynt©oÆU¡»wJ. òUõD¡F bg© ml§»¤jh‹
el¡f nt©Lbk‹whš bg©Q¡F¥ òUõ‹ ml§»¤ jh‹
el¡fnt©L« v‹gjhdhš kh¤âu«jh‹ mªj Ãgªjidia
x¥ò¡bfhŸsyh«. bg© khÄah®, khkdhU¡F¡ Ñœ¥g£L mt®
fS¡F Vtš brŒJjhdhf nt©Lbk‹whš òUõ‹ jdJ khÄah®
khkdhU¡F Vtš brŒa¤ jahuhÆUªjhšjh‹ mªj Ãgªjidia
x¥ò¡ bfhŸs Koí«. m¥go¡»šyhkš å£L ntiy¡F xU
moik¥ bg©iz Éiy¡F th§»dJ nghy ïU¡f fšahz«
brŒtJ«, mªj khâÇ fšahz¤âš bjŒåf r¡âí« j‹ikí«

Fo muR - 1929 ( 1) 186 187 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 ãurhuK« mnef gh®¥gd®fis nah¡»a®fshF«go brŒJ
bfh©L« tU»‹wJ v‹gJ« btË¥gil.
vdnt RakÇahij ïa¡f¤jhY« br§f‰g£L kfheh£L¤
Ô®khd§fshY« “ehÞâf« V‰g£LÉ£lJ,” “flîŸfŸ xʪJ
nghŒÉ£ld” v‹W brhšÈ¡ bfh©L #ÞoÞ f£áia xÊ¡f¡ TÈ
“ehÞâf¤”â‰F Kjš bt‰¿ th§»¡ bfh©L òw¥g£l åu®fS«, mt®fS¡F¡ TÈ bfhL¤j
jiyt®fS«, ïâÈUªnj ghl« f‰W¡ bfh©oU¡fî«, mjhtJ
#ÞoÞ f£áÆ‹ “éteho” v‹gtuh»a âU.uhkrhÄ KjÈah®
ekJ khfhz¢ RakÇahij kfhehL br§f‰g£oš elªj ãwF
mt®fŸ gh®¥gd¤ bjhFâ v‹W brhšy¥g£l, “brd£” bjhFâÆš
ekJ gh®¥gd®fŸ m«kfheh£L¤ Ô®khd§fis¤ âǤJ¡ T¿í«,
xU rÇahd gh®¥gdnuhL ËW gy gh®¥gdušyhjh® ÉnuhjkhŒ
gy TÈfis É£L Éõk¥ ãurhu« brŒa¢ brŒJ« tUtnjhL
elªJ«, bt‰¿ bg‰wh® v‹whš “ehÞâf”¤â‰F, mjhtJ br§f‰
mijna ï›tUõ¤âa nj®jš ãurhukhf it¤J¡ bfhŸsyh«
g£L¤ Ô®khd¤â‰F Kjš bt‰¿ mJî« br‹idÆnyna
vdî« fUâ áy fhÈfS¡F¥ gzcjÉ brŒJ cR¥gL¤âÉ£L
V‰g£LÉ£lJ v‹gâÈUªJ MÞâf¥ ó¢rh©oÆ‹ Äu£lš ïÅ¥
nto¡if gh®¥gJ ahtU« m¿ªjjhF«. ïªj¥go fhÈfŸ _y«
gÈ¡fhJ v‹gij cz®ªJ bfhŸsyh«.
brŒa¥gL« Éõk¥ ãurhu« ï¥gh®¥gd®fS¡F v›tsî öu«
ga‹bgW« v‹gj‰F¢ rÛg¤âš xU rÇahd gßiB el¤â¥ Fo muR - f£Liu - 07.04.1929
gh®¤jh»É£lJ.
mjhtJ, br‹id¥ g¢ira¥g‹ j®k £uÞofËš xU
gh®¥gd £uÞoÆ‹ Þjhd«, mjhtJ ‘RnjrĤâu‹’ ‘ïªJ’ M»a
g¤âÇiffËš g¤âuhâguhd âU.V.u§frhÄ mŒa§fh® v‹»‹w xU
gh®¥gdÇ‹ Þjhd« fhyhtâ MdJ« mªj Þjhd¤â‰F kWgoí«
âU.V.u§frhÄ mŒa§fh® ngh£o nghl ijÇaÄšyhkš É£LÉ£l
jhš k‰bwhU gh®¥gduh»a mjhtJ fhȤjd¤âY«, âU.u§frhÄ
mŒa§fhiu Él gh®¥gd¤ âÄÇY«, Nœ¢áÆY« jiyáwªJ
És§F« âU.ò®uh r¤âaehuhazh mŒa® v‹w gh®¥gdiu ÃW¤â
ntiy brŒjh®fŸ. #ÞoÞ f£áÆ‹ rh®ghf âU.V. ïuhkrhÄ KjÈ
ah® Ëwh®. ïªj¤ nj®jÈš K¡»akhf¥ gh®¥gd®fns bgU«
gh‹ikahd X£l®fshÆUªJ«, xUg¡f« gh®¥gdušyhj
ãuKf®fËš xUtuhd âU.á. lh¡l®. enlr KjÈahU« mtuJ
rfghofS« âU.ò®uh mŒaU¡nf j§fŸ X£L¢brŒJ« k‰wt®
fË‹ X£Lfis¢ nrfǤJ¡ bfhL¤J«, k‰bwhU g¡f« áy
gh®¥gd®fŸ br§f‰g£L kfheh£L¤ Ô®khd§fis¥ g‰¿¡ fhȤ
jdkhŒ¡ TÈfis É£L, âU. uhkrhÄ KjÈahU¡F vâÇahŒ
ïÊãurhu« brŒJ« filáahf âU.uhkrhÄ KjÈahnu bt‰¿
bg‰wh®. Vbd‹whš ïªj¡ fhÈ¥ ãurhu¤ijí« Nœ¢áiaí«
br‹id¡ fh®¥gnuõ‹ Û£o§»š âU.ò®uh elªJ bfh©l khâÇ
iaí« gh®¤j ãwnf áy gh®¥gd®fŸ ijÇakhf btËtªJ btË¥
gilahfnt âU.uhkrhÄ KjÈahU¡F¤ j§fŸ X£Lfis¡
bfhL¤jh®fŸ. ïâÈUªJ RakÇahij¥ ãurhuK« mj‹ vâ®

Fo muR - 1929 ( 1) 188 189 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


kJÉy¡»‹ nguhš fh§»uÞ òu£L
r£lrig¤ nj®jš rÛã¡F« nghbjšyh« fh§»uÞ ngŒ¡F
âU.uh#nfhghyh¢rhÇahuhš, âU.fhªâÆ‹ _y« c¢rhld« brŒa¥
g£L, mJ f© bfh©lgo ekJ eh£oš jiyÉǤJ MLtJ
tH¡f«. ïij eh« bfhŠrfhy« Tlnt ïUªJ gh®¤jt®fËš
xUtuhjyhš ïªj¥ ngah£l cg¤âut¤ij v¥go xÊ¥gJ v‹gJ
ek¡F mâf fZlkhd ntiyašy.
ïªj¥ ngŒ c¢rhld¤â‰fhf 27-3-29 njâÆš ošÈÆš
fh§»uÞ fhÇa¡fÄ£o v‹gJ To áy Ô®khd§fŸ brŒâU¥gjhf¥
g¤âÇiffËš bjÇa tU»wJ.
mjhtJ, kWgoí« K‹nghš (x¤JiHahik¡ fhy«) nghy
fŸS¡fil k¿aY« ku¤â‹ ghisfis bt£Ljš ngh‹w
fhȤjd¤â‰F k¡fis¤ ö©L« goahd j‹ikíilajhd
bj‹id ku¤J¡fhu®fis ku« fŸS¡F Élhkš brŒí« ãurhuK«
bghJ#d mikâ¡F¥ g§f« c©lh¡F«goahdjh»a F¤jif¡
fhu®fis Vy¤âš nfhuhkš ïU¡F«go brŒí« ãurhuK« brŒt
j‰F¤ Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰¿ mt‰iw el¤Jtj‰F« âU.uh#
nfhghyh¢rhÇah® j«ikna ÃaĤJ bfh©L«, mj‰fhf¢ bryî¡
F« khj« 500 åj« »il¡F«go brŒJ bfh©oU¥gjhŒ¤ bjÇ
»‹wJ.
ïij x‹gJ khj¤â‰F (mjhtJ nj®jš tiu) brŒa
nt©Lkh«. mnjhL Ô©lhik Éy¡F ãurhuK« mDkâ¤J mij
el¤j g©oj kj‹ nkhfd khsÉah Ãakd« bg‰W mªj
bryî¡F« khj« 200 %gh mDkâ bg‰W¡ bfh©oU¡»wh®.
vdnt ïªj¥ ãurhu§fis ï¥nghJ mJî« r£lrigia¡
fiy¤J kWnj®jš V‰gL¤JtJ cWâ v‹W V‰g£lîl‹ ï›tsî
mtrukhŒ ïij el¤j¡ fhuz« v‹d? v‹gij nahá¤jhš xU
KG _lD¡F« ïj‹ òu£LfS« ã¤jyh£l§fS« nah¡»a¥
bghW¥g‰w Nœ¢áfS« És§fhk‰ nghfhJ. br‹w nj®jÈ‹ nghJ
ïnj khâÇjh‹ âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® gh®¥gd®fS¡F« mt®
fSila moikfS¡F« X£L th§»¡ bfhL¡f nt©o 1000
Fo muR - 1929 ( 1) 190
fz¡fhd bj‹id ku§fis¡ fŸS¡F É£L tUõ« gâdh
Æu¡fz¡fhd %ghŒfis¡ fŸËdhš r«ghâ¡F« âU. bt§f£ukz
mŒa§fh® ngh‹wt®fS¡F X£L th§»¡ bfhL¤JÉ£L ïªj
ïu©liu tUõ fhy« “c¥ò¡f©l« g¿ bfhL¤j gh®¥gÅ”ia¥
nghš kJÉy¡»š kîd« rhâ¤JÉ£L, fjÇ‹ nguhš yB¡
fz¡fhd %ghŒfisí« _l k¡fËlÄUªJ bfhŸisí« mo¤J
É£L ï¥nghJ nj®jš tU»‹wJ v‹W bjǪjîl‹ kWgoí«
giHa gšyÉia ghl¤bjhl§» ïU¥gâš VjhtJ ehzaÄU¡
Fkh? v‹gij nahá¤J¥ gh®¤jhš És§fhkš nghfhJ.
Éf, ïªj ïu©L tUõfhy« ïªj¡ fh§»uÞ v‹d brŒjJ?
v‹gij¥ g‰¿í«, mJ V‹ kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒaÉšiy
v‹gij¥ g‰¿í«, br‹w nj®jÈš fh§»uÞ f£áÆ‹ nguhš kJ
Éy¡F¤ â£l¤ij x¥ò¡ bfh©lt®fŸ r£lrigÆš 50 m§f¤
âd®fS¡F nkš bjǪbjL¡f¥g£oUªj fhy¤âY«, j§fŸ
ïZl¥gona kªâÇfis ÃaĤJ mt®fis¤ j§fŸ ïZl¥go
MjǤJ M£o¡ bfh©L tªj fhy¤âš ïªj kJÉy¡F¥ ãurhuK«,
r£lrigÆš r£l¤â‹ _y« rhâ¥gJ« M»a fhÇa§fŸ v§F
nghŒÉ£ld?
jÉu, 1927-« tUõ¤âš fh§»uÌdhš MjÇ¡f¥g£L tªj kJ,
kªâÇfŸ Kjyhtjhf #d§fŸ kJit btW¡»‹wh®fsh?
ïšiyah? v‹gnj jk¡F¢ rÇahf¤ bjÇaÉšiy v‹W«, kJghd«
k¡fS¡F e‹ikah? bfLâah? v‹gij¤ jh« ï‹dK« óuzkhŒ
m¿ªJ bfhŸsÉšiy v‹W« brhšÈ¡ bfh©oUªjJ cyfk¿í«.
m¥ng®¥g£l kªâÇfis MjǤJ¡ bfh©oUªjt®fŸ ï¥nghJ
kWgoí« kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒa¥ ngh»nwh«; kJÉy¡F x¥ò¡
bfh©lt®fis r£lrig¡F mD¥g¥ngh»nwh« v‹gâš VjhtJ
nah¡»a¥ bghW¥ò ïU¡fKoíkh? v‹W nf£»‹nwh«.
kJ ïyh¡fh kªâÇ fd« âU.K¤ijah mt®fŸ kJÉy¡F¥
ãurhu« brŒa Mu«ã¤j ãwF«, jÄœ eh£oš kJÉy¡F¡fhf xU
fÄ£o ÃaĤJ mj‹ _y« kJÉy¡F¥ ãurhu V‰ghL brŒa
c¤njá¤j ãwF«, nt©Lbk‹nw Nœ¢á¡fhf nj®jiy c¤njá¤J
mJî« gh®¥gd®fS¡fhf¤ nj®jš ãurhu« brŒa ïªj¡ Fí¤â
brŒJ fh§»uÞ bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L bghJ¥gz¤âš khj«
500 %ghŒ âU. uh#nfhghyh¢rhÇahU¡F« bfhL¤J jÄœeh£L
k¡fis VŒ¡f Koî brŒJÉ£lh®fŸ.
fh§»uÞfhu®fË‹ kJÉy¡F¥ ãurhu¤â‹ nah¡»aij
iaí«, ešy v©z¤ijí« bghJ #d§fŸ czunt©Lkhdhš xU
cjhuz« vL¤J¡fh£L»‹nwh«. r£lrigÆš kJÉy¡F¥
191 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ãurhu¤â‰F V‰ghL brŒa kªâÇfŸ â£l« bfh©L tªj fhy¤âš cz®ªJ fh§»uÞ ngiaí«, kJÉy¡F¥ ãurhu¥ òu£ilí«
fh§»uÞ bk«guhdtU« nfhaK¤ö® Íšyh ãuâÃâahdtU« jÄœeh£L¡FŸ m©lÉlhkš jiyÆyo¤J¤ âU¥ã mD¥ã ÉL«
9 tUõ« bjhl®ªJ r£lrigÆš ïU¥gtU« nfhaK¤ö® Íšyh goahf¤ bjÇɤJ¡ bfhŸ»‹nwh«. c©ikÆnyna kJÉy¡F¥
fh§»uÞ fÄ£o¤ jiytUkhd âU.á.É.bt§f£lukzŒa§fh® ãurhu¤â‰F jÄœehL kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒtj‰bf‹W rÛg¤âš
ãurhu â£l¤ij v⮤J¥ ngRifÆš v‹d fhuz« brh‹dh <nuh£oš xU bgÇa T£l« T£LɤJ¤ jÄœehL kJÉy¡F¥
bu‹whš. ãurhu¡ fÄ£o v‹gjhf xU bghJ¡ fÄ£o bjǪbjL¡f¥g£oU¡
»‹wJ. mªj¡ fÄ£oÆš cŸs mªjªj Íšyh fdth‹fŸ
“kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒjhš #d§fS¡FŸ kJ¡Fo
Ka‰áahš mªjªj ÍšyhÉš xU Íšyh¡ fÄ£o V‰ghL brŒa¥
mâfkhŒÉL«. VbdÅš ït®fŸ V‹ e«ik fŸS¡Fo¡f¡
gL«. mj‹ _y« Íšyh KGtJ« ãurhu« brŒa¥gL«. ïªj¥
TlhJ v‹W brhšY»‹wh®fŸ v‹W Ãid¤J x›bthUtD«
ãurhu¤âš gyh¤fhu« brŒtnjh, gyh¤fhu k¿aš brŒtnjh,
mij¡ Fo¤J¤jh‹ gh®¥nghnk v‹gjhf¡ fUâ Fo¡f
ghisfis bt£Ltnjh, Vy¤â‹ nghJ fhȤjd« brŒtnjh
Mu«ã¤J ÉLth‹. Mjyhš ãurhu« TlhJ”
Kjyh»a fhÇa§fŸ xU á¿J« ïšyhkš, kJÉy¡»‹ njhõ§fis
v‹gjhf¢ brh‹dhuh«. vL¤J¢ brhšYtj‹ _yK«, bg©fshš òUõ®fË‹ Fz§fis¤
ïâÈUªJ fh§»u°fhuÇ‹ kJÉy¡F nah¡»aijia âU¤j¥ghL brŒtj‹ _yK« k‰W« X£l®fS¡F kJÉy¡F
cz®ªJ bfhŸsyh«. fh§»uÞfhu®fŸ kªâÇfË‹ kJÉy¡F¥ v¥go r£l¤â‹ _y« brŒa¥gL« v¥go¥g£lt®fŸ kJÉy¡F¢
ãurhu¤ â£l¤ij x¥ò¡ bfhŸshjj‰fhf ï¥go¢ brh‹dh®fŸ v‹W r£l« brŒa¢ rîfÇa« cilat®fŸ v‹gJ ngh‹witfis
ahuhtJ rkhjhd« brhšy¡ TLkhdhš mij eh« k‰bwhU òu£L« vL¤J¢ brhšYtâ‹ _yK« kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒa¥gL«.
ehza¡ Fiwîkhd fhÇa« v‹W brhšYnth«. VbdÅš vdnt bghJk¡fŸ fh§»uÞ nj®jY¡fhf¢ brŒí« Nœ¢áÆš
fh§»uÞfhuU¡F c©ikÆnyna â£l¤âš MnBgiz ïUªjhš ÉGªJ ÉlhkY« nj®jÈš nkhr« nghfhkY« ïU¡f nt©LkhŒ
mij¤ jhuhskhŒ btËÆbyL¤J¢ brhšÈ mj‰fhf VjhtJ v¢rÇ¡if brŒ»‹nwh«.
âU¤j« bfh©L tªJ ngRtnjhL â£l¤âš cŸs Fiwfis¡ Fo muR - f£Liu - 07.04.1929
f©o¥gj‰F¤ jhuhskhŒ Ka‰á¤âU¡fyh«. mijÉ£L É£L
“Fo¡f nt©lh« v‹W ãurhu« brŒjhš Fo mâfÇ¡F«” v‹W
brhšYtâ‹ fU¤J v‹d? v‹W jh‹ nf£»‹nwh«. ïj‹ c©ik
bjÇa nt©oat®fŸ nk‰go r£lrig elto¡iffis tu
tiH¤J¥ gh®¤jhš És§F«.
ïÅ kJÉy¡F ÉõakhŒ fh§»uÞfhu®fŸ brŒí« ãurhu¤
âš VjhtJ ehzaÄU¡f Koíkh? v‹gijí« nahá¤J¥ gh®¡f
ÉU«ò»nwh«. fh§»uÞ V‰fdnt brŒJ gh®¤jhŒÉ£lJ. mnjhL
kh¤âukšyhkš mªj Kiw j¥bg‹W«, cz®ªJ eLntisÆš
âObu‹W ÃW¤J«goí« brŒJ mâš <Lg£l c©ik¤
bjh©l®fisí« fh£o¡ bfhL¤JÉ£lJ. ï¥goÆU¡f ï¥nghJ«
mnj KiwÆš kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒa¥ ngh»‹nwh« v‹W
mJî« nj®jš rka¤âš mJî« fŸËdhš tUõ« gâdhÆu¡
fz¡fhd %ghŒ tU«go r«ghâ¡F« m§f¤âd®fS« kJÉš
KG» vGªâU¡F« eg®fS« nr®ªJ bfh©L K‹nghynt
kWgoí« Rauh{Ía¤â‰F xU ´ 6 µ 3 µ xU µ M»a thŒjh¡
fisí« mnjh bjÇ»‹wJ ïnjh bjÇ»‹wJ v‹»‹w br¥ãL
ɤijfisí« brŒJbfh©L òw¥g£oU¥gj‹ ïufáa¤ij

Fo muR - 1929 ( 1) 192 193 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


ïu©L tif kfhehLfŸ
RakÇahij ïa¡f« njh‹¿aãwF ekJ eh£oš xUÉj¡
»s®¢á c©lhÆU¥gnjhL m›Éa¡f¤â‰F áy v⮥òfŸ
njh‹¿ÆU¡»‹wd v‹gijí« kW¡f KoahJ.
ï›bt⮥òfËš fh§»uá‹ nguhš tÆW ts®¡F« áy
TÈfSilaî«, tƉW¥ ãiH¥ò¡ fhÈfSilaî«, rka òuhz
ÉahghÇfŸ, tƉW¥ ãiH¥ò¥ ãur§»fŸ, g©oj®fŸ M»at®
fSilaî«, v⮥ò¡ T¢ršfis y£áa« brŒJ vtU« gâš
brhšy nt©oaâšiyahdhY«, tUzháuk¤â‹ nguhš gh®¥
gd®fS«, irtrka¤â‹ nguhš áy irt®fŸ v‹gt®fS«
tUzháuk kfhehLfS«, irt rka¡ T£l§fS« T£o mâš
brŒa¥g£oU¡F« Ô®khd§fis¥ g‰¿¡ ftŤJ¤ Ôu nt©oa
t®fshf ïU¡»‹nwh«.
#hâ ɤâahr«, Ô©lhik M»at‰iw Éy¡f nt©L«
v‹»‹w cz®¢á ekJ eh£oš V‰g£l fhy« Kjš gh®¥gd®fŸ
tUzháuk kfhehL v‹gjhf xU kfhehL T£o, Ô©lhik ïU¡f
nt©L«; mJ flîshš V‰g£lJ v‹W brhšÈ¡ bfh©Ljh‹
tªâU¡»‹wh®fŸ. mJnghynt, ghša Éthf Éy¡F¡F«, Éjth
Éthf MjÇ¥ò¡F« áy® njh‹¿a fhy« Kjš bfh©L« gh®¥gd®
fŸ tUzháuk kfhehLfŸ T£o “ghšaÉthf« brŒahÉ£lhš
ghg«; mJ kj¤â‰F« ntj¤â‰F« Énuhj«” v‹W«, “Éjth
Éthf« brŒtjhš kjK« xG¡fK« bf£L¥ nghF«” v‹W«
brhšÈ MnBã¤J¤ Ô®khd§fŸ brŒJ bfh©L tªâU¥gJl‹
ïJÉõa§fËš r£l¤â‹ _y« VjhtJ brŒayh« v‹W ahuhtJ
Ka‰á¤jhš, “murh§f¤jh® kj Éõa§fËš jiyÆl¡TlhJ”
v‹W Ô®khd§fŸ brŒJ bfh©L« tªâU¡»‹wh®fŸ. bghJ
#d§fS¡F Ó®âU¤j Éõa§fËš v›tsîjh‹ m¿î« Mirí«
ïUªjhY«, fhÇa¤âš tU«nghJ gh®¥gd®fS« g©oj®fS«
kj¥ó¢rh©oia¡ »s¥ãÉ£L ÉLtjhš ghku k¡fŸ clnd
kj¤â‰F¥ gaªJ _iyÆš xL§» ÉL»‹wh®fŸ. ïªj fhuz¤
jhnyna jh‹ kj¤ij it¤J¡ bfh©L Ó®âU¤j« brŒa nt©L«
Fo muR - 1929 ( 1) 194
v‹W òw¥g£l xUt®Tl ïJtiuÆš xU á¿J« bt‰¿ bgw
Koahkny nghŒÉ£lJ. ïªj mDgt¤ij¡ f©lãwnfjh‹
kj¤â‹ nah¡»aij v‹d v‹gjhf mij¡ »su¥ òw¥g£nlh«.
vdnt mij¡ »su¡»su ehÉj‹ F¥igia¡ »s®tJ nghš
cgnahfk‰w F¥igfisna fhzKoªjnj ašyhkš. xU á¿jhtJ
ga‹gl¤j¡fjhf x‹iwínk fhz KoaÉšiy!
cjhuzkhf kj§fŸ v‹gitfŸ gy gy. mt‰WŸ cŸ
kj§fŸ gy gy. cŸkj§fŸ x›bth‹wDŸS« ãÇîfŸ gy gy;
m¥ãÇîfS¡F«, Éah¡»ahd§fŸ, mf¢rh‹WfŸ, òw¢rh‹WfŸ
j¤Jth®¤j§fŸ M»aitfŸ gy gy. ï¥go fiuf©L Koî brŒa
Koahj khâÇÆš ifÆš tY¤jt‹, thÆš tY¤jt‹, bršt¤âš
tY¤jt‹, Nœ¢áÆš tY¤jt‹, khdk‰w j‹ikÆš tY¤jt‹
v‹»‹wij mDrǤJ k¡fis k¡fŸ Vkh‰w kh¤âu« ga‹gL
»‹wnj xÊa, vj‰fhf mitfis Þjhã¡f nt©Lbk‹W brhšy¥
gL»‹wnjh, mj‰F Mf mit r‰whtJ ga‹glhkš, xU áy
nrh«ng¿fS¡F« RaeyKŸs ehza k‰wt®fS¡F« kh¤âu«
ga‹g£L tUtij e‹whŒ¥ gh®¤J tU»‹nwh«. Mjyhš mit
fis mÊ¥gij¤ jÉu ntW ntiyÆ‹ _y« xU¡fhyK«
ï¥nghJ kj§fË‹ _y« eh£o‰F«, k¡fŸ thœ¡if¡F«, xG¡f¤
â‰F«, m¿î ts®¢á¡F« V‰g£LŸs ïilôWfis xÊ¡fKoahJ
v‹W fUâ mt‰iw¤ ijÇakhf btËah¡» É£nlh« - btËah¡
»¡ bfh©L« tU»‹nwh«.
ïij¡ f©lãwFjh‹ gh®¥gd®fS« mt®fË‹ vâÇfsh»a
irtrkÆfS« ïJ rka« j§fŸ ïUt®fË‹ mo¥gilahd
ɤâahr¤ij¡ Tl kwªJÉ£L v¥goahtJ monahL mÊ¡f
tªâU¡F« Mg¤âÈUªJ j¥òɤJ¡ bfh©lhš ã‹dhš mtut®
fŸ jŤjÅ¡ fhÇa¤ij¥ gh®¤J bfhŸsyh« v‹W fUâ âd« xU
tUzháuk kfhehL«, thu« xU irtá¤jhªj kfhehL« T£oa
t©zkhfnt ïU¡»‹wh®fŸ. ï›Éu©L tif kfhehLfS¡F«
ïu©L tif klhâgâfŸ v‹gt®fS« cŸ MjuthŒ ïUªJ
gzr«gªjkhd cjÉfis¤ jhuhskhf¢ brŒJ« tU»‹wh®fŸ.
VbdÅš, m¥go¢ brŒaÉšiyahdhš Kjš ãok© mt®fŸ
thÆšjh‹ ÉGfnt©otU«. VbdÅš gh®¥gd klhâgâfŸ Rkh®
2, 3 l#‹ (cyf FU¡fshd) r§fuh¢rhÇah®fS« 2, 3 l#‹ kfªJfŸ,
éa®fŸ k‰W« gy kl¢RthÄfŸ M»a gh®¥gd®fS«, xU l#D¡F
nk‰g£l gh®¥gdušyhj irt klhâgâfS« nr®ªJ tUõ¤âš
nfho¡ fz¡fhd %ghŒfË‹ tUthŒfshš mDgɤJ¡ bfh©L
tU« mâfhu§fisí«, nghf ngh¡»a§fisí« Jw¡f nt©otU«.
195 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
m‹¿í« ït®fŸ bgaiu¢ brhšÈ¡bfh©L« ït®fsJ nghf
ngh¡»a¤â‰F cjÉ brŒJ bfh©L«. ïU¡F« gy MÆu¡fz¡fhd
k¡fsJ mDgtK« tƉW¥ ãiH¥ò« xʪJnghF«. m‹¿í«
ït®fŸ MÔd¤âš cŸs gy nfhÆšfË‹ tU«gofS« Mâ¡f§
fS« xʪJ nghF«. Mjyhš ãÇ£oZ ft®‹bk‹£lh® ekJ
eh£il É£L¤ jh§fshfnt xJ§»¥ nghtj‰F xU fhy« nah¡»a
khf tªjhY« tu¡TLnk jÉu, ïªj¡ T£l§fŸ xʪJ nghf xU¡
fhY« r«kâ¡fî« kh£lh®fŸ, mšyJ nah¡»akhd KiwÆš
xÊ¡f¥gLtj‰F« ïy¡fhfî« kh£lh®fŸ. Mjyhšjh‹ ït®fŸ
ï«khâÇ T£l§fŸ T£lî«, T£l¢ brŒaî«, T£Lgt®fS¡F
cjÉ brŒaî« f£L¥g£lt®fshfnt ïU¡»‹wh®fŸ.
vdnt, ïªj khj¤âš kh¤âu« 3, 4 tUzháuk kfhehLfS«,
3,4 irtrkh#¡ T£l§fS«, xU bgÇa irt á¤jhªj kfhehL«
T£l¥g£LÉ£lJ mârakšy. Mfnt mj‹ nah¡»aijfis¢
r‰W¡ ftÅ¥ngh«.
Kjyhtjhf irt¥ bgÇah® kfheh£il¥ g‰¿¡ ftÅ¥ngh«.
ï«kfhehL To¡ fiyªj Étu« ‘âuhÉl‹’ g¤âÇifÆš
cŸsgo ntW g¡f¤âš F¿¥ã£oU¡»‹nwh«. irt¥ bgÇah®
kfheh£L¤ Ô®khd§fŸ v‹dbt‹whš, Kjš Ô®khdkhtJ:-
“ešy xG¡f thœ¡if¡F flîŸ c©L v‹D« bfhŸif
ï‹¿aikahjJ” v‹gjhF«.
ïªj¤ Ô®khd« kiyia¤ njh©o vÈia¥ ão¤jJ ngh‹w
jhŒ ïU¡»‹wJ. irt rka kfhehL T£l Ka‰á¤j nghJ flîŸ
ïšiy v‹D« ehÞâf« eh£oš ts®ªJÉ£ljhfî« flîis
î¤jhuz« brŒant©oa mtáa¤â‰F« ehÞâf ïa¡f¤ij
xÊ¥gj‰F« v‹W btF mtrukhf kfhehL T£o v›tsnth
ng®fŸ ïu©L _‹W ehŸ bkd¡bf£L, gy bghUS« bryÉ£L
gyiu kfheh£oš fyªJ bfhŸshkY« brŒJ filá filáahf
flîis¥ g‰¿a Ô®khd« v‹dbt‹whš, flîŸ c©L v‹w
bfhŸif ešy xG¡f¤â‰F mtáakhdJ v‹gnjhL ËWÉ£lnj
xÊa flîŸ c©L v‹whtJ ïšiy v‹whtJ ahbjhU Koî«
f£l Koahkš nghŒÉ£lJ.
vdnt, ïªj Éjkhd flîŸ Koî RakÇahij ïa¡f¤â‹
Koit Él, ò¤j rkz ïa¡f§fË‹ KoitÉl vªjÉj¤âš
nkyhdJ v‹W nf£»‹nwh«.
nkšf©l ïa¡f§fS« všyht‰iwí« Él xG¡f¤ijna
Fo muR - 1929 ( 1) 196
ãujhdkhŒ¢ brhšY»‹wdnt xÊa mt‰WŸ VjhtJ É£L¡
bfhL¡»‹wjh? xG¡f« vJ v‹D« Éõa¤âš mã¥ãuha
ngjÄUªjhš mj‰fhf xG¡f kfhehL T£o xUKoî¡F tUtâš
ahU¡F« MnBgid ïšiy. mj‰fhf¡ flîis V‹ bghU¤j
nt©L«? beU¥ig¤ bjh£lhš flîŸ j©o¥gh® v‹gijÉl, if
RL« bjhlhnj! v‹W mDgtKiwÆš e‹ik Ôikfis¡
f‰ã¥gj‹ _y« Ó¡»u« Ryg¤âš f©o¥ghŒ xG¡fkhd thœ¡if
fis c©lh¡f Koahjh? v‹W nf£»‹nwh«.
Éahâia kUªJ rh¥ãLtj‹ _y« rîfÇa« brŒtijÉl
neuhŒ u¤j¤âš fyU«go kUªij (ï‹#¡£) Cá tÊ V‰Wtj‹
_y« rî¡»a¥gL¤JtJ Ó¡»ukhfî«, Rygkhfî« Koa¡ Toajh?
mšyth? v‹Wjh‹ nf£»‹nwh«.
m‹¿í« flîŸ c©L v‹D« bfhŸifia V‰W¡
bfh©oU¡F« k¡fËš, klhâgâfËš, g©oj®fËš 1000-š v¤
jid ng® xG¡fKŸst®fshf ïU¡»‹wh®fŸ? v‹gijí«
xG¡f¤â‰F¡ flîis r«gªj¥gL¤jhkY« xG¡f¤ijna xG¡f¤
â‰fhf¡ bfh©lt®fËš mjhtJ ò¤j®fŸ, rkz®fŸ, ÃߢRuthâfŸ
v‹gt®fËš MÆu¤â‰F v¤jid ng®fŸ xG¡fÄšyhjt®fshf
ïU¡»‹wh®fŸ v‹W« nf£»‹nwh«.
vdnt, irt¥ bgÇnah®fŸ jhkhf, jh§fŸ xG¡fkhf el¡f
Koahjt®fŸ v‹W«, flîŸ c©bl‹w bfhŸif _y«jh‹ jh§fŸ
xG¡fkhd thœ¡ifia el¤j Koí« v‹D« Koit¡ bfh©l
t®fŸ v‹W« jh‹ ï¤Ô®khd¤jhš És§F»‹wJ.
ïu©lhtJ Ô®khd« “irtrka« m¿î MuhŒ¢á¡F¥
bghU¤jKŸsjhfî« m‹ò be¿iana mo¥gilahf¡ bfh©l
jhfî« ïU¤jÈdhš mJ v¡fhy¤â‰F« v¢r_f Ãiy¡F«
ïirªjjhÆU¡»‹wJ” v‹gjhF«.
ïJ R¤j¥ gƤâa¡fhu¤ Ô®khd« mšyJ kj¥ã¤J¡ bfh©l
Ô®khd« v‹Wjh‹ brhšynt©L«. KjyhtJ irt rka«
m¿î¡F« MuhŒ¢á¡F« bghU¤jkhÆUªjhš m¿î« MuhŒ¢áí«
bg‰w k¡fŸ v‹W e«khnyna x¥ò¡ bfhŸ»‹wt®fËl« irt
rka« ïU¡»‹wjh? cyf¤âš ïU¡F« Rkh® 150 nfho k¡fËš
bgs¤j®fS« bgs¤j rka¢ rh®òilat®fS« 54 nfho k¡fshth®
fŸ. mL¤jh‰nghš »¿ÞJt kj¤jt®fŸ Rkh® 50 nfho k¡fshth®
fŸ. kfkâa®fŸ 20 nfhoahth®fŸ. ïªJ¡fŸ v‹gt®fS« 21 nfho
k¡fshth®fŸ. k‰wgo 2, 3 nfho k¡fŸ ášyiw kj§fis nr®ªjt®
fshf ïU¡f¡ TL«. ït‰WŸ.
197 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 nkšf©l 21 nfho ïªJ¡fËš 5,6 nfho k¡fŸ Ô©lhjt®fŸ. âU¡»‹wh®fŸ. irt rka« ÄFâí« nkhrkhdJ v‹gj‰F ïij¥
ït®fŸ irt¡ bfhŸif¥go irt®fshf ïU¥gjhf irt®fns nghy ntW cjhuz« njitÆšiy. âUKiwfËš mnef« všyh«
x¥ò¡ bfhŸskh£lh®fŸ. Ûâ gâidªJ nfho k¡fËš mnef òuhz¡F¥igfis Mjhukhf¡ bfh©litna xÊa nt¿šiy.
kj§fŸ c©L. mnefkhf tleh£oš jhnd flîŸ v‹»‹w r§fu mt‰WŸS« mnef« ãw rka¡fhu®fis¥ gh®¥gd®fis¥nghš
kjK«, É¡»uf tz¡fÄšyhj MÇa rkh#K«, ntj ò¤jf¤ij ïÊKiwÆš ití«goí« bfhšY«goí« itjjhfî«, bfh‹w
tz§F« Ó¡»a kjK«, itzt kjKnk áw¥ghf cŸsit. vdnt, jhfî«, x›bthU gâf¤âY« Äj¡f¡ fhzyh«. Mfk§fnsh, vªj
bj‹ghf¤âš, mJî« bj‹dh£oš cŸs k¡fËš “ngŒ¤ bjŒt” msÉš m¿î¡F«, MuhŒ¢á¡F«, kÅj¤ j‹ik¡F« bghU¤j
tz¡f¡fhu®fŸ, rkz®fŸ, b#Æd®fŸ, ïJngh‹w k‰W« kj khdit v‹W fUâdh®fnsh bjÇaÉšiy!
ɤâahrÄšyhjt®fŸ, Þkh®¤j®fŸ M»at®fis všyh« fʤJ
ï›tsî« nghjhkš ntj, áthfk gFâfS« Mjhukh«.
ÛâcŸs Éóâ órhjt®fisí«, Éóâ óRgt®fËY« khÄr«
vdnt irt rka MuhŒ¢á “ãŸisah® ão¡f mJ Fu§fhŒ
rh¥ãLgt®fisí«, ïa‰if tz¡f¡fhu®fisí« fʤJ¡ fz¡F¥
KoªjJ” v‹gJ nghš KoªjJ.
gh®¤J, ïâš irt®fŸ v›tsîng® ïU¡f¡ TL« v‹gij
nahá¤J¥ gh®¤jhš, cÄia Câdhš v‹d Ûâ ahFnkh mJ jh‹ Iªjhtjhf irt¢ á‹d« át‹jh‹ gâ.rÇia, »Çia nahf«
Ûâahfyh«. ïªj khâÇahd xU áW T£l k¡fŸ, xU ïl¤âš To Phd« v‹gitfŸ v¥go MuhŒ¢á¡FŸ ml§»d v‹gJ
xUtiu xUt® g¡f¤âš c£fhu it¤J¡ bfh©L, rh¥ãlhkš És§fÉšiy. ïij És¡»dhš 10 g¡f« nghjhJ.
ïUªJ bfh©L “irt kj« m¿î¡F« MuhŒ¢á¡F« x¤j kj«; tUzháuk kfhehLfŸ
v¤njr¤â‰F«, v¡fhy¤â‰F«, bghU¤jkhdJ” v‹W Ô®khÅ¥gâš
VjhtJ m®¤jÄU¡f Koíkh? v‹gij nahá¤J Koî f£L«go ïJ ï¥go ïU¡f tUzháuk kfhehLfË‹ Ô®khd§fnsh
bghJ #d§fS¡nf É£LÉL»‹nwh«. irt¥ bgÇah® kfheh£o‰F¡ bfhŠrK«, ã‹th§»ait mšy.
cU©il¡F Ús« òË¥ã‰f ts¥g‹ v‹gJ nghš irt¥ bgÇah®
_‹whtjhf, rhjhuzkhŒ ïªj eh£oš irt®fsJ FW»a fŸ Ô®khd§fis njh‰fo¤JÉl¡ Toaitahfnt ïU¡»‹wd.
ò¤âí« mt®fsJ rka mf«ghtK« rÛg fhy¤âšjh‹ mjhtJ ït‰iw¥g‰¿ mL¤jthu« És¡Fnth«.
âU.ntjhry« mt®fsJ MuhŒ¢áí« âU.R¥ãukÂa ãŸis
mt®fsJ MuhŒ¢áí«, nkdh£L Kiwia x£o¢ brŒJ bfh©L Fo muR - jiya§f« - 07.04.1929
nghdâ‹ gydhŒ irt®fŸ f©Q¡F k‰w kÅj®fis¥ gh®¤jhš,
mt®fS« kÅj®fŸ jh‹ v‹W v©z KoªjJ. ïj‰F K‹
mt®fsJ FW»a ò¤â¡F«, Mzt¤â‰F«, mnef cjhuz«
brhšyyh«. mt®fsJ Ô£irí«, gŠrh£ru k»ikí«, #gK«,
k‰wt®fis ehÆD« filahŒ kâ¡f¢ brŒjhY« Rkh® 20
tUl¤â‰F K‹ mt®fis kÅj¥ ãwÉ v‹W brhšYtj‰F¡ Tl
nah¡»aij ïšyhkÈUªjJ v‹gij eh« neÇš m¿nth«. V‹?
ï¥nghJ Tl v¤jidnah gj®fŸ j§fis¢ irt®fŸ v‹W
brhšÈ¡bfh©L kÅjid¤ bjh£lhš ght« v‹W«, xU kÅj
ndhL ntW xU kÅj‹ Tl ïUªJ czî bfh©lhš mJ czî
mšybt‹W« k‰w rka¡fhu®fŸ všyh« k¡fŸ mšybt‹W«,
rh«gY« bfh£ilí« jÉu ntW bfhŸif irt¤â‰F ïšiy
v‹W« fUJ«go el¥gt®fisí« jhuhskhŒ¡ fhzyh«.
eh‹fhtjhf, irt rka¤â‰F Mjhu« 12 âUKiwfS«, 14
bkŒf©l rh¤âu§fS«, ntjáthfk¥ gFâfS« v‹W Ô®khŤ

Fo muR - 1929 ( 1) 198 199 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


tUzháuk kfhehL
br‹w thu« ‘ïu©L kfhehLfŸ’ v‹D« jiy¥ã‹ Ñœ ekJ
K‹nd‰w¤â‰F Énuhjkhd »s®¢áfis¥ g‰¿ vGâ Kjyhtjhf
irt¥ bgÇah® kfheh£il¥ g‰¿ F¿¥ã£LÉ£L ïªj thu«
tUzháuk kfhehL, gh®¥gd®fŸ kfhehL M»aitfis¥g‰¿
vGJtjhf¡ F¿¡f¥g£oUªnjh«. mnjhL ïªj thu« br‹idÆš
âU.v.uhkrhÄ KjÈah® mt®fŸ jiyikÆš fh§»uÞ føia¢
nr®ªj K¡»a¤ jiytuhd âU.rhÄ bt§flhry« br£oah® Ó®âU¤j
r«kªjkhfî« RakÇahij kfheh£L¤ Ô®khd§fŸ r«kªjkhfî«
jkJ m¥ã¥ãuha¤ij xU cg‹ahr« _ykhf¤ bjÇɤâU¡»‹wh®.
mJî« Vw¡Fiwa gh®¥gd®fŸ kfhehL, tUzháuk
kfhehL, irt¥ bgÇah® kfhehLfŸ ngh‹witfË‹ mã¥ãuha¤
ijna t®¤jf í¤â KiwÆš ngáÆU¡»‹wh®. mj‹ rhuK« mj‰F
âU. v.uhkrhÄ KjÈah® mt®fË‹ És¡fkhd rkhjhdK« ntW
g¡f¤âš ãuRǤâU¡»‹nwh«.
âU.rhÄ bt§»lhrykt®fŸ t›thiy¥nghš gh®¥gd®
fS¡F« gh®¥gdušyhjhU¡F« ešy ãŸisahf elªJ bfhŸs
nt©L« v‹D« KiwÆš v›tsnth rhk®¤âakhf¥
ngáÆUªjhY« j‹id¥ bghW¤jtiu jh‹ N¤âu‹ mšybt‹w
v©z¤âdhš tUzháuk¤ij fh¥gh‰w v©Â mij k¡fËl«
òfœªJ ngáÆU¡»wh®.
âU.rhÄ mt®fŸ v›tsî öu« gh®¥gÜa¤ij MjǤjhY«
gh®¥gd®fŸ âU.rhÄiaí« N¤âu®fŸ v‹gt®fË‹ fz¡»šjh‹
nr®¤J thœ¡ifÆš nfhÉš, X£lš KjÈaitfËš ‘N¤âu‹’
kÇahijjh‹ bfhL¤J tU»‹wh®fŸ v‹gij kW¡f KoahJ.
m‹¿í« âU.rhÄ bt§»lhry« mt®fË‹ tUz« v‹gjhd
itáa tUz¤â‰F tUzháuk j®k Éah¡»ahdbkh‹¿š
‘ãuhkz MQ«, B¤âÇa bg©Q« nr®ªJ ãwªj ãŸis
itáadh»‹wh‹’ v‹W vGâ ïU¥gJ bjÇíkh? bjÇahjh? mšyJ
bjǪnj tUzháuk¤ij MjÇ¡»‹whuh? v‹gJ És§fÉšiy.
Fo muR - 1929 ( 1) 200
Éf, kJiu uhkehjòu« âUbešntÈ KjÈa gh®¥gd
kfhehLfËš mj‹ jiyt®fŸ ngáÆU¥gij gh®¤j ãwfhtJ
âU.rhÄbt§»lhry« br£oahut®fS¡F VjhtJ khWjš c©lh
Fnkh mšyJ giHa v©znkjh‹ ïU¡Fnkh v‹gJ F¿¥ãl
KoahjJ. nk‰go kfheh£L¤ jiyt®fŸ ngáÆU¥gâ‹ rhukhtJ:-
ãuhkz kfheh£L tunt‰ò m¡uhrd® brh‰bghÊî¢ rhu«
nkh£r¤â‰F Mjhu« ntj«, ntj¤ij m¥aá¡»‹wt®fŸ
ãuhkz®fŸ; »nu¡f®, gh®á, l¢R, ngh®¢RÑR, ãuŠR, kfkâa® M»a
e« kj, Jntõ, uh#h¡fŸ fhy¤âY« ï«khâÇ xU kfhehL T£l
nt©oa mtáakšyhkš ekJ kj« ÃiyË¿U¡»‹wJ.
eh« âdK« brŒJtU« ãuh®¤jid ãuhkz®fS¡F«
gR¡fS¡F« nBk« c©lhf nt©L«; uh#h (ïj‰nf‰wgo) ÚâahŒ
el¡fnt©L« v‹gitfshF«. ï«khâÇ ãuh®¤jid vªj
kj¤âyhtJ c©lh? ï¥bghGJ ehlh®, RakÇahij¡fhu®, ÞâßfŸ,
ÉjitfŸ, ít®, ítâfŸ KjÈat®fŸ r§f§fŸ ÉU¤âailªJ
tU»‹wJ. ekJ m¥ãuhkz®fŸ (N¤âu®fŸ) e«ÛJ Jntõ«
bfhŸS»‹wh®fŸ. ïitfŸ všyh« eh« <nlw Élhkš
brŒa¤j¡fjšyth?
N¤âu®fŸ mt®fSila flikfis flªjjhš ãuhkz®fŸ
Ra ey¡fhu®fshf nt©oajhƉW.
kj Éõa§fËY« r_f Éõa§fËY« r£lrigfŸ
ãuntá¡f¡TlhJ (mt®fŸ ah®).
râfh¥ò, ÉjthÉthf«, #hâ ngjÉy¡F j®kbrh¤J
M»aitfis¥ g‰¿ r£l« bfh©L tªâU¡»‹wh®fŸ.
ï‹D« UJkâ, fšahz u¤J, bg©fS¡F¢ brh¤JÇik
M»aitfS¡F« r£l« nt©Lkh«.
njtjháfis¤ öΡfî«, ghÈaÉthf¤ij jL¡fî«
tªJÉ£lh®fŸ. ïitfŸ všyh« ïªJ kj¤ijna ntuW¡f¢
brŒtnj jÉu ïjdhš xU gyD« ÉisahJ.
(ïitfŸ ïªJ kj¡ bfhŸifahdhš ïªJkjÄU¡f
nt©Lkh?)
bg©fis gŸË¡ Tl¤â‰F mD¥ã f‰ã¤jš TlhJ.
m¥go¢ brŒtjhš mt®fS« M©fsh» ÉLth®fŸ.
bg©fS¡F FL«g fhÇa«, f‰ò, ò¤âuhãÉ®¤â brŒtj‰F«
201 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
uhkhaz ghuj« f‰ã¤jš M»aitfns nghJkhdJ.
N¤âu®fŸ ntj« go¡f¡TlhJ v‹gij g‰¿í« N¤âu‹,
gŠrk‹ v‹W miH¥gij g‰¿í« M£nrã¤J áy® »s®¢á
brŒJtU»‹wh®fŸ.
N¤âu‹ v‹w brhš Äf¥ gÇR¤jkhdJ.
ahf v¡ahâfS¡F N¤âu‹ mtáakhdtdh»wh‹.
gŠrk®, Ô©lhjh® v‹W ɤâahr¥gL¤â¡ bfh©L m¥go
xU #hâ ïU¥gjhŒ ɤâahr« f‰ã¥gJ bfhojhd fhÇakhF«.
ãuhkz‹, B¤âÇa‹, itáa‹ M»at®fŸ mtut®fŸ
flikÆÈUªJ jtW« nghJjh‹ gŠrk®fsh»‹wh®fŸ.
m¥go j‹ tUz j®k¤âÈUªJ jt¿dt‹ kWgoí« mªj
tUz¤ij mila KoahJ.
âdK« Þehd« brŒahjâdhnyna Ô©lhjt®fsh»‹wh®
fŸ. Ô©lhikia Éy¡f Ô©lhjt®fns r«kâ¡f kh£lh®fŸ.
Vbd‹whš Ô©lhjt®fËl« ca®FzÄU¡»wJ. cŸsJ nghJ«
v‹W âU¥âail»‹wh®fŸ.
jiyt® cg‹ahr¤â‹ rhu«
“JntõK« bjŒt öõizí« V‰g£L É£ljhš ãuhkz
rig T£lnt©oajhƉW. x›bthU t®z¤jhU« mtut®fŸ
j®k¥go elªjhš všnyhU« e‹ikailayh«.
N¤âu®fŸ ntj« go¡fhjjhš x‹W« KG»¥ nghŒÉlhJ.
mt®fS¡F¥ òuhz§fŸ ïU¡»‹wJ. N¤âu‹ v‹w gj« ešy gj«.
x›bthU njr¤âY« x›bthUtU¡F x›bthU j®k«
ïU¡»‹wd. mJnghš ï§F« mtdt‹ j®k¥go el¡fnt©L«.
ãuhkz®fis m¥ãuhkz®fŸ (N¤âu®fŸ) V‹ öΡf
nt©L«. N¤âu®fËš eha¡f®, ntshs® M»at®fŸ v›tsnth
M¢rhukhÆU¡»‹wh®fŸ.
N®¥gdif vâÇš tªjjhš Óij m¡»Åãuntrkhf ne®ªjJ.
Þâßfis g¤âukhf fh¥gh‰w nt©oaJ M©fŸ flik. ÞÔßfŸ
c¤ânahf¤â‰F yha¡»šiy. nkyâfhÇfS¡F v‹dbtšyh«
brŒa neÇLnkh?”
vdnt ãuhkz‹jh‹ ïªJ kj¤â‰F Mjhukhdbj‹W«
ntj« go¡fyh« v‹gJ«. jh§fŸ jh‹ ãuhkz® v‹gJ«, ïªJkj
Fo muR - 1929 ( 1) 202
j¤Jt¥go k‰wt®fis N¤âu®fŸ v‹gJ«, btFfhykhf mnef
ïªJ kfkâa uh#h¡fŸ fhy¤âš Tl jh§fŸ mt®fis Vkh‰¿
j§fsJ Mâ¡f§fis ÃiyÃW¤â tªâU¥gJ« ãuhkzD«
mtdJ« Mjhu¤â‰F khLfS« nBkkhf ïUªjhšnghJ«;
k‰wt®fŸ v¡nfL bf£lhY« ftiy ïšiy v‹gJ«, ïij Ãiy
ÃW¤j¤j¡ft‹jh‹ murdhf ïU¡f nt©Lbk‹gJ«, ehlh®
KjÈa r_f kfhehLfS« RakÇahij kfhehLfS« j§fŸ Mâ¡
f¤â‰F Énuhjkhdit v‹gjhf¡ fUâ ïU¡»‹wh®fŸ v‹gJ«,
N¤âu‹ ãuhkzD¡F moikahÆU¡f nt©oaJ«, N¤âu¥
bg©fŸ mt®fS¡F jháfshÆU¡f nt©oaJkhd N¤âu¤ j®k«
jt¿djhnyna ãuhkz®fŸ Raey¡fhu®fshf ïU¡»‹wh® v‹W
brhšYtj‹ _y« gh®¥gd® j§fŸ Raey¤â‰F rkhjhd«
brhšYtJ«, rk¤Jt« ïU¡f¡ TlhJ, j®k brh¤J¡fË‹ fz¡F
nf£f¡ TlhJ, FHªij¥ bg©fS¡F fšahz« brŒa nt©L«,
bg©fS¡F brh¤J¡fŸ ïU¡f¡ TlhJ, go¥ò¡TlhJ, Rjªâu«
TlhJ, jháfŸ ïU¡f nt©L«, ÉjitfŸ fšahz« brŒJ
bfhŸs¡TlhJ v‹gJ ngh‹w bfhŸiffns ïªJkj« v‹gJ«
nkš f©l bfhŸiffËš vij¤ âU¤JtjhdhY« ïªJkj¤ij
mʤjjhFkhjyhš r®¡fh® mj‰F ïl« bfhL¡f¡ TlhJ v‹gJ«,
bg©fŸ å£L ntiy brŒtJ« ãŸis bgWtJ« jÉu ntW
cÇik¡F yha¡»šiy v‹gJ«, f‰ò bg©fS¡F kh¤âunk xÊa
M©fŸ Éõa¤âš ftiy ïšiy v‹gJ« uhkhaz« ghuj«
M»aitfns j®k¤â‰F Mjhukhdbj‹gJ«, N¤âu‹, gŠrk‹,
v‹W miH¥gJ Äfî« rÇahdbj‹W«, mit mt®fS¡F Äfî«
nk‹ikahdbj‹gJ« N¤âu‹ v‹w brhš Äfî« gÇR¤jkhd
bj‹gJ«, ãuhkz®fË‹ ahf¤â‰F ga‹glnt N¤âu‹ ïU¡
»‹wh‹ v‹gJ« N¤âu‹ mtD¡FŸs flikia brŒahjjhš
gŠrkdhf nt©oajh»‹wbj‹gJ« âdK« Þehd« brŒahjjhš
Ô©lhjt®fshdh®fŸ v‹gJ«, Ô©lhjt®fŸ m¥gona ïU¡f
ÉU«òtJjh‹ ca®Fzbk‹gJ«, N¤âu®fŸ òuhz§fŸ go¤J
mj‹go elªjhš mt®fŸ ntj« go¤jj‰F rkhd bk‹gJ«,
ntshs®fŸ eha¡f® KjÈat®fŸ všyh« N¤âu®fŸ v‹gJ«
M»a Éõa§fŸ Éa¡jkhfî« e‹whfî« bghUŸgL«go ngá
ïU¡»‹wh®fŸ. ïj‰nf‰w Ô®khd§fS« brŒâU¡»wh®fŸ.
irtkj irt¥bgÇah® kfhehL Ô©lhjt®fS¡F jÅ¡
nfhÉš f£o¡ bfhL¥gj‹ _y« Ô©lhikia ÃiyÃW¤j¥ ghL
gL»‹wJ, tUzháuk kfhehL« ãuhkz kfhehL«. xnu moahŒ
ïU¡»‹wgona ïU¡f nt©L« v‹W Ô®khŤJ É£ld.
ïâÈUªJ thrf®fis eh« x‹W nf£»‹nwh«.
203 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 mjhtJ “nk‰f©l bfhŸiffisíila ïªJ kjK« mj‰F
V‰w flîŸfS« irt kjK« mj‰F V‰w átD« ïU¡f
nt©Lkh? mšyJ mt‰iw¡ Fʤnjh©o¥ òij¡f nt©Lkh?”
v‹gnjahF«. ïJtiu vªj MÞÔf áfhkÂí« njÓa åu®fS«
nk‰f©l ïªJkj Mjhu¤ijí« irt rka Mjhu¤ijí« kW¤J¥
ngrnth ntW Mjhu« fh£lnth á¿jhtJ K‰g£ltušy; Mdhš
ïªJkj¤ijí« ntj¤ijí« Mfk¤ijí« j®k¤ijí« òuhz§
fisí« fh¥gh‰w kh¤âu« tǪJ f£o bfh©L K‹tªâU¡
»‹wh®fŸ.
áy® j§fis N¤âu‹ v‹W brhšÈ¡ bfhŸs¥nghtjhfî«
jh§fŸ c©ikÆnyna N¤âu®fŸ jh‹ v‹W« mâY« r‰N¤âu®
fŸ v‹W« brhšÈ MdªjgL»wh®fsh«. gh®¥gd bršth¡F«
mt®fsJ gzK« ekJ k¡fis v‹d nt©LkhdhY« brŒaj¡f
tYîilajhf ïU¡»‹wJ v‹gij eh« Ryg¤âš kW¡f Koahj
t®fshÆU¡»‹nwh«. gh®¥gdušyhj k¡fŸ gyU¡F RakÇahij
kfhehL ÉõakhŒ ïU¡F« M¤âu¤âš, mâU¥âÆš xU g§FTl
ïªj tUzháuk kfheh£oY« ãuhkz kfheh£oY« V‰glhâU¥
gj‰F ek¡F fhuznk És§fÉšiy. v¥goahdnghâY« ïªj
kfhehLfS« v⮥ãurhu§fS« ekJ bfhŸiffisí« c¤njr§
fisí« Ka‰áfisí« cWâ¥gL¤J»‹wnj jÉu r‰whtJ js®¢á
ah¡fÉšiy v‹gijí« ekJ thÈg®fŸ nk‰f©l bfhŸiffŸ
bfh©l kj§fisí« rhÄfisí« xÊ¡f¤ jahuhÆU¡f nt©oaJ
jh‹ v‹gijí« bjÇɤJ¡ bfhŸ»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 14.04.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 204
ïªâahÉš v¥go gh®¥gÜa«
Ãiy¤âU¡»‹wJ?
cyf« KGtJ« ÉÊ¥gilªJ K‹nd¿¡ bfh©oU¡»w
fhy¤âš, F¿¥ghf všyh r_f¤ijÉl kjr«gªjkhd ãothj¤âš
ïiza‰w kfkâa mur®fŸ Mø brŒí« ehLfS« Tl muRÇ
ikia ïHªjhtJ Ó®âU¤j¤ij¥ gu¥gnt©L« v‹W Ka‰á¤J¡
bfh©oU¡F« mur®fS¡F« f£L¥g£L elªJtU« ï¡fhy¤âš
ïªâah kh¤âu« xU fLfsîTl j‹ ÃiyiaÉ£L mirahkš
ïU¡f¡ fhuz« v‹dbt‹gij k¡fŸ nahá¤J¥ gh®¤jhš
És§fhkš nghfhJ.
Éf, bghJthf cyf k¡fŸ všnyhU« x‹W nr®ªJ rnfhju
ght« bfhŸStj‰F cyf¤âš Kjš jilahÆUªjJ - ïU¥gJ -
kj§fŸ v‹W brhšy¥gLgitfnsahF«. ïu©lhtJ, mj‹
c£ãÇîfŸ MF«. _‹whtJ ghiõfŸ MF«. ïij mDrǤJ
ïlɤâahr§fSkhF«. cjhuzkhf gî¤j®fŸ, »¿Þjt®fŸ,
kfkâa®fŸ ïªJ¡fŸ v‹gd ngh‹w kj¥ãÇîfŸ cyf¤âš
ïšyhkÈUªjhš k¡fŸ r_f¤ij bgU«bgU« ãÇîfshf¥
ãǤJ¡fh£lî« xU eh£lhUila RfJ¡f§fŸ k‰w eh£lh®fS¡F
r«kªjÄšyhkÈU¡fîKŸsjhd Ãiy cyf¤âš ïU¡fnt
KoahJ vdyh«.
nt©Lkhdhš xU rka« njr¤â‹ nguhš k¡fisí«
ãǤJ¡fh£l nt©oajhf VjhtJ V‰g£lhš V‰glyh«. m¥go¡F
ïUªjhY« JU¡»aU¡F« M¥fhÅÞjhd¤â‰F« cŸs ãÇîfŸ
ngh‹w ãÇîfS« mbkÇ¡fhî¡F« Inuh¥ghî¡F« cŸs
ɤâahr« ngh‹w ãÇîfS« nghy ïU¡Fnk xÊa vªj¡ fhuz¤
ij¡ bfh©L« x‰Wik¥gl KoahjJ« xU njr¤ijnah xU
r_f¤ijnah monahL bfh‹W xU njr¤jh® thH¤JÂí«goahd
ãÇîfshfî« k‰wt®fis¥ g‰¿ xU á¿J« ftiy bfhŸshkš
j§fŸ j§fŸ r_f e‹ikia kh¤âu« ftÅ¡f¡ Toa ãÇî
fshfî« xUtU¡bfhUt® eil, cil, ghtid, gH¡f tH¡f«
KjÈaitfshš btW¥ò¡ bfhŸS« ãÇîfshfî« ãǪâU¡f
205 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Koant KoahJ v‹gJ ekJ cWâahF«. »¿Þjt®fS¡FŸ
gyãÇîfŸ ïUªj nghâY« kj« v‹»‹w xU fhuz¤jhš
x‹Wg£L cyf¤âš cŸs všyh¡ »¿Þjt®fS« ïªâahÉ‹
Mâ¡f« KjÈa Éõa§fËš vâÇfshfnt ïUªJ ïªâahit
c¿Šá tU»‹wh®fŸ v‹gij âdK« czU»‹nwh«. mJ
nghynt cyf¤âš cŸs všyh kfkâa®fS« j§fŸ kj¤â‹
nguhY« r_f¤â‹ nguhY« j§fsJ e‹ikia¡ F¿¡bfhŸS«
nghJ ïªJ¡fŸ v‹gt®fS¡F« »¿Þjt®fS¡F« vâÇilahŒ
ïU¡f ne®ªjhY« á¿J« mã¥ãuha ngjÄšyhkš x‹W
nrU»‹wh®fŸ.
mJnghynt ïªJ¡fŸ v‹gt®fS« kjÉõa§fŸ v‹git
fËš kfkâa®fŸ »¿Þjt®fŸ v‹gt®fS¡F vâuhf x‹W nru
Koahjt®fshÆUªjhY«Tl x‹W nru nt©L« v‹»‹w cz®¢á
fis vËâš miltj‹ _y« vâÇfshf fUj¤ j¡ft®fsh»
ÉL»‹wh®fŸ.
ïJ rÇah? j¥gh? mšyJ ïj‰F VjhtJ bghUŸ c©lh?
v‹gitfŸ xUòwÄUªjhY« K¡»akhŒ kj¤â‹ gydhŒ
nt‰Wik cz®¢áfŸ njh‹¿na ÔU»‹wd v‹gij vtU« kW¡f
KoahJ. ï¥gobašyh« ïUªjhY« Tl nkšeh£oš cŸs
x›bthU kj¡fhu®fS« rÛgfhykhŒ j§fŸ ãothj Fz§fis
É£L KjÈš j§fS¡FŸ x‹WgLtj‰F Ka‰á vL¤J¡ bfh©L
m«Ka‰á¡F vâÇilahŒ ïU¥gitfis¤ jf®¤bj¿ªJ xnu
r_fkhf Mtj‰F Äf KidªJ tU»‹wh®fŸ. ï« Ka‰á¡F
Énuhjkhf kj¤â‹ nguhY« bjŒt¤â‹ nguhY« ïU¡F«
jilfis¡ Tl btF Ryg¤âš jf®¤bj¿a¤ JªJ tU»wh®fŸ.
cjhuzkhf ï«Ka‰áÆš á¿jsthdhY« KjÈš tÊfh£oa
bgUik nkšeh£L¡ »¿Þjt®fS¡nf c©L v‹W brhšy
nt©L«. VbdÅš, mt®fŸjh‹ Kj‹ Kjyhf Ãiyik¡F¤
j¡fgo j§fis¢ rÇ¥gL¤â bfhŸs K‹tªjt®fŸ. cjhuzkhf
mt®fŸ ntj« v‹W brhšy¥gL« igãis¡Tl âU¤j Ka‹W
giHa V‰gh£o‰F ÉnuhjkhŒ òâa V‰gh£il c©lh¡» eil
cil KjÈaitfisí« kh‰¿¡ bfh©lh®fŸ. mJnghynt, ïu©
lhtjhf kfkâa®fisí« brhšyyh«. VbdÅš mt®fËY«
ïªJ¡fŸ v‹gt®fisnghš ãwÉÆš ca®î jhœî v‹gJ ngh‹w
áy fLikahd ãÇÉid ɤâahr§fŸ ïšyhÉ£lhY« thœ¡if
Æš kfkâa®fisí« kj« v‹gJ ïªJ¡fŸ v‹gt®fis¥nghynt
mnef Éj§fËš f£L¥gL¤â tªâU¡»‹wJ v‹W brhšyyh«.
cjhuzkhf eil cil ghtid Kjyh»a gyt‰WŸ kj§fË‹
Fo muR - 1929 ( 1) 206
nguhš f£Lg£L¡ »lªjhY« ï¥nghJ ijÇakhŒ m¡ f£L¥ghL
fËš áyt‰iwahtJ js®¤âÉl Mu«ã¤J É£lh®fŸ. mJ kh¤âu
kšyhkš btF JÇjkhfî« ijÇakhfî« áy® kh‰¿¡ bfhŸsî«
Mu«ã¤JÉ£lh®fŸ. mªj¥ go¡F kh‰¿a kfkâa åu mur®fshd
mÛU¡F« ghõhî¡F« Mjuî bfhL¡fî« KªJ»‹wh®fŸ.
k‰W« btËehLfËš mªjªj njr Fo#d§fŸ bgU«ghnyh®
m¤âU¤j§fS¡F jhuhskhŒ MjutˤJ¥ ã‹g‰¿ tUtâš
ahbjhU jilí« fhz KoaÉšiy. Mdhš ònuh»j¡ T£l¤â‹
bjhšiyfŸ kh¤âu« vªj kj¤âY« á¿jsthtJ ïšyhkÈU¡F«
v‹W brhšÈÉl KoahJ v‹whY« mt®fËY« áy® j«
Raey¤â‰F tÈíW¤Jtij jÉu ntW fhuz§fŸ brhšynth
Mjhu§fŸ fh£lnth Koahjgo k¡fŸ m¿î bg‰W É£lh®fŸ.
ïªâahÉš cŸs kfkâa r_fK« ïªâa®fSl‹ gHFtjhš fkhš
ghBhî¡F« mÛU¡F« Énuhjkhf mâU¥âí« M¤âuK«
fh£Ltj‹ _y« xU òw¤âš j§fŸ kj¥g‰iw fh£o¡ bfh©lhY«
k‰bwhU òw« j§fŸ r_f e‹ikia c¤njá¤J mt®fS¡F
Mjutˤnj tU»‹wh®fŸ. cjhuzkhf mÛiuí« mtuJ
kidÉaiuí« ïªâa kfkâa®fËš áy® FiwT¿ ïUªjhY«
mÛÇdJ M£á¡F Mg¤J tªJÉ£lJ v‹W bjǪjîl‹
mtU¡F ïªâahÉš cŸs kîyhdh¡fŸ Kjš bfh©L
mDjhg¥gLtJl‹ MjutË¡fî« KªJ»‹wh®fŸ v‹gij ahU«
kW¡f KoahJ. ïj‹ fhuz« v‹dbt‹W gh®¥nghkhdhš TLkhd
tiu mªj r_f e‹ik r«kªjkhd ftiyí« x‰WikínkahF«.
Mdhš ïªJ¡fŸ v‹gt®fS¡FŸ m«khâÇahd r_f x‰Wik
ïšyhkš v›Éj âU¤j§fS¡F« v⮥òfŸ ïUªJ tUtj‰F¡
fhuz« v‹d v‹W gh®¥nghkhdhš ïâYŸs kj¥ãÇîfnshL
mitfËYŸs c£ãÇîfS« #hâ¥ãÇîfS« mt‰¿š cŸs
ca®î jhœîfS« mjdhš áyU¡F V‰gL« Ãuªju eyKnk
fhuzkhF«. ïªj cŸ ãÇîfS« #h⥠ãÇîfS« Ãiy¤J FU£L¥
ãothjkhŒ ïU¥gj‰F¡ fhuz« v‹dbt‹W gh®¥nghkhdhš k‰w
kj§fisÉl ïªJ¡fŸ ïªJkj« v‹gt‰¿š mâfkhd
î¥gªj§fŸ ïUªJ tU»‹wJ v‹gnjahF«.
mitahtd KjyhtJ ïªJ¡fSila kj¡bfhŸiffË‹go
k¡fŸ go¡f¡TlhJ. Mdhš xU áW tF¥ãd® - gh®¥gd®fŸ
v‹gt®fŸ kh¤âu«jh‹ go¡f cÇikíŸst®fŸ. kj Mjhu«
v‹gij¥ g‰¿ ïªJ kj¤ij¢ nr®ªj k¡fns bjǪJ bfhŸs¡
TlhJ. kj r«kªjkhd vªj Éõ§fËY« ãwÉÆnyna jh§fŸ
ca®ªjt®fŸ v‹W V‰ghL brŒJ bfh©l xU áW tF¥gh® mjhtJ
207 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
100-¡F 2 ng®fshd gh®¥gd®fŸ - jÉu k‰wt®fS¡F brhªj
m¿it cgnah»¡fnth MuhŒ¢á brŒanth e‹ik Ôik vit?
mtáakhdit vit? mtáaÄšyhjit vit? v‹W bjÇanth
r‰W« cÇik »ilahJ.
go¥ò kj r«gªj« M»aitfËš ï«khâÇahd î¥gªj«
ïU¥gnjhL kh¤âukšyhkš, kÅj thœ¡ifÆY« k¡fis¤
jŤjÅ #hâfshf¥ ãǤjnjhlšyhkš, mt‰¿š ca®î jhœî«
xUtiu xUt® bjhlhkš beU§fhkš fhzKoahkš brŒÉ¤J
x›bthU #hâ¡F« x›bthU ãwɤ bjhÊiyí« V‰gL¤â
mitfisnajh‹ m›t›tF¥ig¢ nr®ªjt‹ brŒJ Ôunt©L«
v‹W« mªj¥go mur‹ r£l«, j©lid, f©lid M»aitfŸ
_y« brŒÉ¡f nt©L« v‹W« mur®fshY« î¥gªj¥gL¤j¥
g£LÉ£lJ.
xU áW T£l¤jh® j§fŸ #d¤ bjhif¡F¤j¡fgo, j§fŸ
thœî¡F¤ njitahdgo ÃuªjukhŒ bghUŸ tUthŒ ïU¡f¤
j¡fjhf gâdhÆu¡fz¡fhd flîŸfis áUZo¤J MÆu¡fz¡
fhd rl§Ffisí« áUZo¤J mt‰¿‰F âd¥go ói#, c‰rt«,
fšahz« mitfË‹ âU¥â¡F v‹W m¢áW T£l¤jhU¡F
nt©oaitfisbašyh« mtáakh¡» mt®fŸ nf£lijbaš
yh« bfhL¡f nt©L« v‹W« m¢áW T£l¤jhÇ‹ âU¥âna flîŸ
âU¥â v‹W« k‰w k¡fŸ ãwªjnj, m¢áW T£l¤â‰F bjh©L
brŒtj‰bf‹W« gythwhf¡ f‰ã¤J, m¡f£L¥ghLfËÈUªJ
ahuhtJ Éyfnth mšyJ m¡f£L¥ghLfis¥ g‰¿ MuhŒ¢á
brŒanth òw¥g£lhš m›thuhŒ¢á brŒtJ kfhghjfkhd bj‹W«
ehÞâfbk‹W« m¥go¥g£l ehÞâfid mur‹ j©o¡f
nt©Lbk‹W« k‰W« ïJ ngh‹w gy î¥gªj§fisí« c©lh¡»
it¤âU¡»‹wh®fŸ.
ïJ kh¤âukšyhkš ahuhtJ JªJ ï¡f£L¥gh£ilí«
bfhLikiaí« cil¡f¥ òw¥g£lhš mt®fis mRu®fŸ,
uhBj®fŸ, JZl®fŸ, njt®fS¡F Énuhâ, flîS¡F Énuhâ,
cyf¤â‰F Mg¤ij ÉisÉ¥gt‹ v‹gjhd Éõk¥ ãurhu¤jhš
mtid monahL mʤJ tªâU¡»‹wh®fŸ. ï‹iwa âdK«
nkš f©l bfhŸiffns kj¡ bfhŸiffshfî« mitfis¡
bfh©l òÞjf§fns kj Mjhu§fshfî« mitfis ÃiyÃW¤j¢
brŒtnj Ó®âU¤j§fshfî« ïUªJ tU»‹wd.
cjhuzkhf ïJ rka« eh£oš V‰g£l xU òJ cz®¢áí«
»s®¢áíkhdJ k¡fis v›tsnth öu« eil cil M¢rhu«
nghf« ngh¡»a« KjÈaitfËš gHa bfhŸiffisí« gHa
Fo muR - 1929 ( 1) 208
mDgt§fisí« kh‰¿¡ bfhŸs mtáaK« ïlK« V‰gL¤â
bfhL¤J mDgt¤âY« jiy áwªJ És§»¡ bfh©oUªJ«, jdJ
brhªj Raey« kh¤âu« v›tsî m¿ådK« MztK« ïÊî«
bghUªâajhf ïUªj nghâY« mâÈUªJ r‰whtJ khWgLtnjh
js®¤j¥gLtnjh v‹gJ á¿J« Koahjjhfnt ïU¡»‹wJ.
cjhuzkhf, k¡fŸ ãwÉÆš ca®î jhœî f‰ã¡F« #hâ
ɤâahr¤ij ekJ ïªâa eh£oš cŸs m¿thËfŸ, ãuKf®fŸ,
jiyt®fŸ, bgÇnah®fŸ ïªâa eh£oš cŸs bghJ ïa¡f§fŸ,
rka j¤Jt§fŸ v‹gitfŸ všyh« mnefkhŒ xnu Kfkhf Éy¡f
nt©L« v‹W« xÊ¡f nt©L« v‹W« mªj¥go xÊ¡fhÉ£lhš
eh£o‰F RjªâuÄšiy, njr¤â‰F RakÇahij ïšiy, rka¤â‰F
kâ¥ò ïšiy v‹W gythwhf mã¥ãuha« bfhL¤J« j®k¤â‹
nguhY« kj¤â‹ nguhY« T£l§fŸ To¤ j§fS¡F« j§fŸ
Mâ¡f¤â‰F« jFªjgona Ô®khd§fŸ brŒJ tU»‹wh®fŸ.
cjhuzkhf rÛg¤âš gy ïl§fËš gh®¥gd®fŸ x‹W To
tUzháuk¤ij cWâ¥gL¤â “gh®¥gd® jÉu k‰wt®fŸ gh®¥gd®
fË‹ it¥gh£o k¡fŸ gh®¥gd nrit¡fhf flîshš c©lh¡f¥
g£lt®fŸ” v‹»‹w fU¤J¡fsl§»a N¤âu®fŸ v‹gij Ãiy
ÃW¤j Ka‰á¤âU¥gJ« irt®fŸ v‹gt®fŸ x‹W To Ô©lhik
v‹gij Ãiy ÃW¤j¤j¡f t©zkhf Ô©lhjt®fŸ v‹gt®fS¡F
jÅ¡ nfhÉš f£o¡ bfhL¡f v‹W Ô®khŤâU¥gJ« nghJkhd
cjhuzkhF«.
vdnt ïªj khâÇ tUzháuk j®k§fS« ïªjkhâÇ
irt®fS« ekJ eh£oš cŸstiu vªj Éj¤âš gh®¥gÜa« xÊa
Koí«? vªj Éj¤âš rk¤Jt« c©lhF«?
vªjÉj¤âš k¡fŸ x‰Wik¥g£L khd¤Jl‹ thH Koí«?
v‹gij nahá¤jhš ïªâahÉš v¥go gh®¥gÜa« Ãiy¤J
vªbjªj tÊÆš eh£il¥ ghHh¡» tU»‹wJ v‹gJ òydhF«.
vdnt, ïªâahÉš gh®¥gÜak‰w kjnk ïšiy v‹W« ïªJ
kjbk‹D« jiy¥ã‹ Ñœ vªj kjkhdhY« rkakhdhY« mf¢
rkakhdhY« mt‰iw všyh« monahL mʤjhyšyhJ k¡fŸ
flîŸ Ãiy v‹gijnah m‹ò Ãiy v‹gijnah xU¡fhyK«
mila Koahbj‹nw brhšYnth«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 14.04.1929
209 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 clnd nkÍÞ£nu£L¡F ka¡fK©lh» mªj É©z¥g¤ij Vnjh
rh¡F¢ brhšÈ vâÇfËl« bfhL¤JÉ£L â§f£»Hik tiu thŒjh
bfhL¤âU¥gjhf jhnk c¤âuÉ£LÉ£L K¢rÈ¡if th§»¡
bfhŸS«go brhšÈÉ£lh®fsh«. â§f£»Hika âdK« vâÇfŸ
ï›tH¡if ntW nfh®£L¡F kh‰w É©z¥g« nghLth®fŸ
<nuh£oš v‹gjhf¤ bjÇatU»‹wJ. C® KGtJ« vâÇfS¡F« vâÇfË‹
brŒif¡F«, mDTykhfî« Föfykhfî« ïU¡»‹wJ.
Mya¥ãuntrK« mâfhÇfŸãuntrK« T£l§fS¡F 1000, 2000 #d§fŸ tªjt©zkhŒ ïU¡»‹wh®fŸ.
âd¥go Û£o§FfŸ el¡»‹wd. tH¡if vâ® tH¡fhlhkš
É£LÉ£L ïijna r¤âah¡»ufkhf¢ brŒJ âd¥go b#ÆY¡F
<nuhL njtÞjhd fÄ£oah® j§fŸ Mâ¡f¤â‰FŸ cŸs
M£fis mD¥ã¡ bfh©oU¡fyh« v‹gjhf¢ áyU« vâ®
njthya§fËš ïªJkj« v‹gij¢ nr®ªjt®fSŸ RthÄia
tH¡fhLtâ‹ _y« cÇik c©lh? ïšiyah? v‹gij cz®ªJ
tz§f nt©L« v‹»‹w MiríŸst®fŸ všnyhU« R¤jkhfî«
ãwF ntW VjhtJ fhÇa« brŒayh« v‹gjhf áyU« fUâ¡
Mrhukhfî« Mya¤â‰F£ br‹W flîis tz§fyh« v‹W
bfh©oU¥gjhf¤ bjÇa tU»‹wJ. vj‰F« âU. <.bt.uhkrhÄah®
Ô®khŤj Ô®khd¤â‰»z§f ïªJ¡fŸ v‹gt®fËš áy® flîis
ï›Éu©L thuK« btË C®fËnyna ïUªâU¥gjhš mjhtJ
tz§f Mya« br‹wj‰F Mya¡ FU¡fŸ c£fjit¥ ó£o
br‹id, nfhaK¤ö®, ghy¡fhL, bfh¢á, My¥òiH KjÈa ïl§
É£L¥ nghŒÉ£lJ«, ãwF btFneu« FU¡fŸ tuhjjhš nfhÉ
fËY« nfhaK¤ö®, âU¢br§nfhL, nry« KjÈa ïl§fËY«
Y¡F RthÄ jÇrd« brŒtj‰bf‹W br‹wt®fŸ âU«ãÉ£lJ«
kfhehL fhÇakhfî« K‹dhnyna x¥ò¡ bfh©lgoí« nghf
ãwF FU¡fŸ nfhÉš btË¡fjití« ó£oÉ£lJ«, Rkh® 15
nt©oÆUªjjhš ï¡ fhÇa§fŸ vâY« fyªJ bfhŸsnth fyªJ
eh£fshf fjî ó£o ïU¥gJ« thrf®fŸ cz®ªâU¡fyh«. ï¥nghJ
nahá¡fnth Koahkš nghŒÉ£lJ. MdhY« Ó¡»u¤âš fyªJ
mâfhÇfŸ ãuntá¤J nghärhiu elto¡if vL¡f¢ brŒJ
VjhtJ xU Koî¡F tu¥gL«. vj‰F« j¡f KÞÔòfSl‹
ï.ã.nfh. 295, 297, 109 ãÇîfË‹go F‰w«rh£o âObu‹W thu©L
K‹#h¡»uijahÆU¡f nt©oaJ mtáakhF«. xU rka«
ãw¥ã¤J _‹W ng®fis mjhtJ âUths®fŸ <Þtu‹, fU¥g‹,
jhuhskhf¤ bjh©l®fS« gzK« nt©o ïUªjhY« ïU¡F«.
gRgâ M»at®fis kh¤âu« muÞL brŒJ m‹iwa gfÈnyna
mnjhL ï›Éõa« Jt¡f¥g£LÉ£lhš r£lrig nj®jšfis¥
Érhuiz¡F tU«go #hÛÅš Él¥g£lJ. gfÈš _‹W ng®fS«
g‰¿ ftÅ¡f Koahkš nghdhY« nghfyh«. Mjyhš nj®jš
khÍÞnu£ nfh®£L¡F¥ nghdîl‹ clnd Érhuiz bjhl§F
Éõakhd rfy¥ bghW¥igí« #ÞoÞ f£áfhu®fns vL¤J¡
tjhŒ khÍÞnu£ brh‹djhfî«, vâÇfŸ j§fŸÛJ Rk¤j¥g£l
bfhŸsÉ£LÉ£L RakÇahij ïa¡f¤jh®fS« k‰W« Ó®âU¤j¡
F‰w« ï‹dJ v‹W bjÇa¡Tl Koahjgo ÉrhÇ¥gâ‹ ïufáa«
bfhŸif¡fhu®fS« ïâš KidªJ Égâ‹ _y« Ô©lhik
bjÇaÉšiy. Mifahš thŒjh bfhL¤jhbyhÊa ÉrhuizÆš
Éy¡F ãurhu« brŒtJ« bghJ #d§fSila kd¥gh‹ikia
fyªJ bfhŸs kh£nlh« v‹W brh‹dh®fsh«. mj‰F khÍÞ£nu£
ï‹D« mâfkhf ek¡F mDTykh¡»¡ bfhŸS« Éõa¤âš
nfhgkhfî«, M¤âukhfî« thŒjh bfhL¡f¥glkh£lhJ v‹W«,
cgnahf¥gL¤â¡ bfhŸtJ« nk‹ikahF«. Mya¥ãuntr
ãuhâ‹ Égu« bjÇant©Lkhdhš É©z¥g« ngh£lhš efš
cÇikia¥ g‰¿ ekJ eh£oš gh®¥gd®fË‹ t®zháuk kfhehL
clnd bfhL¡f¥gL« v‹W« ehisna Érhuiz brŒJ nfÞ
x‹W jÉu k‰wgo všyh Þjhgd§fS« ïa¡f§fS« ïJ rka«
Ko¡f¥gL« v‹W« brh‹dhuh«. vâÇfŸ nkÍÞ£nu£il¥ gh®¤J
mDTykhfnt ïU¡»‹wd. mjhtJ rka r«kªjkhf itzt
Ú§fŸ xU gh®¥gduhÆU¥gjhY« c§fŸ nfhg¤ijí« M¤âu¤
irt rka kfhehLfS«, muáaš r«kªjkhf fh§»uÞfŸ RauhÍa
ijí« gh®¤jhš v§fS¡F c§fŸ kd¥gh‹ik V‰fdnt Énuhj
f£á, Rjªâu njáa f£á, óuz Rna¢ir f£á, nAh«%š f£á,
khf¡ bfh©oU¥gjhŒ¤ bjÇa tU»‹wjhY« c§fËl« ïªj
#ÞoÞf£á v‹D« bj‹Åªâa eycÇik¡ f£á k‰W« r_f
tH¡F el¥gj‹ _y« Ãaha« vâ®gh®¡f Koahbj‹W«, tH¡if
r«kªjkhd všyh ïa¡f§fŸ kfhehLfŸ ïªJ kfhrig kh®tho
ntW nfh®£L¡F kh‰¿¡ bfhŸs Ka‰á¡f¥gl nt©oÆU¥gjhš
rig k‰W« mnef bghJ T£l§fS«, filáahf všyh¡ f£áah®
thŒjh bfhL§fŸ v‹W« É©z¥g« bfhL¤J¡ nf£lh®fsh«.

Fo muR - 1929 ( 1) 210 211 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

kfhehL v‹gJ« neU â£l« v‹gJ« kªâÇfŸ cg‹ahr§fS«
irk‹ fÄõD¡F rk®¥ã¡f¥g£l ahjhÞJ¡fS« k‰W« všyh¤
jiyt®fŸ v‹gt®fS« ‘ãuhkz‹’ v‹»‹w g¤âÇif jÉu
k‰wgo všyh¥ g¤âÇiffS« F¿¥ghf ãuÞjhg nfhÉš r«gªj¥
g£l njtÞjhd fÄ£oí« mDTykhf ïU¥gnjhL mšyhkš
njtÞjhd ïyhfh kªâÇÆDilaî« v‹nlhbk©£ ngh®£
bk«g®fËDilaî« mã¥ãuhaK« filáahf ft®bk©oDila
ngh¡F« ï¢brŒif¡F mDTykhf ïU¥gJl‹ MjÇ¥ò«
ïUªJtU»‹wJ. ï›tsî MjÇ¥ò« mDTyK« ïU¥gnjhL
ekJ eh£oš gzK« bjh©l®fS« jhuhskhŒ »il¡f¤j¡f
t©z« njrÃiyí« ïUªJ tU»‹wJ. vdnt ï«khâÇahd
Ka‰á¡F ïij¤ jÉu ntW xU j¡f rªj®¥g« »il¡F« v‹W
ahuhY« brhšyKoahJ. vdnt, ïªj¡ fhÇa« K¡»akh mšyJ
r£lrig nj®jš fhÇa« K¡»akh v‹W nahá¤jhš nj®jiyÉl
ïJnt K¡»abk‹W mnefU¡F njh‹wyh« v‹nw fUJ»‹nwh«.
Mjyhš vj‰F« gz¡fhu®fS« bjh©l®fS« jahuhŒ ïU¡f
nt©oaJ Äfî« mtáakhdjhF«.
Fo muR - f£Liu - 21.04.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 212
vy¡õD¡F¥ òâa Nœ¢á
thrU¡F« _®¤â¡F« r«ghõiz
- á¤âuò¤âu‹
thr®:- v‹d _®¤â! ïªj¤ jlit r£lrig vy¡õ‹
Ãu«gî« nkhrkhŒ Koí« nghÈU¡»‹wnj v‹d brŒtJ?
_®¤â :- V‹ ïªj khâÇ Ãid¡»‹Ö®fŸ? ek¡bf‹d
Fiwî? fh§»uR ïU¡»‹wJ. fhªâ ïU¡»‹wh®. jÉu všnyhiuí«
Él btF ÔÉu¡fhu®fshf ntõ« ngh£L¡ bfh©L óuz Rna¢ir
nf£»‹nwh«. ïitfŸ jÉu irk‹ g»Zfhu¤â‹ _y« eh« bgÇa
mÄjthâfsh» ïU¡»‹nwh«. ï›tsî r§fâfŸ ek¡F mDTy
khÆU¡F«nghJ eh« V‹ vy¡õ‹ Éõa¤âš ga¥gl nt©L«?
thr®:- ïbjšyh« ïÅ elthJ. fh§»uÞ rha« btS¤J¥
ngh¢RJ. ïÅ ahU« fh§»uÌ‹ nguhš VkhWth®fŸ v‹W vâ®gh®¥
gJ KJ»š xU if Kis¡f it¤âa« brŒJ bfhŸStJ nghš
jh‹ Koí«. cjhuz« ntQkhdhš xU ïufáa« brhšY»‹nw‹
nfŸ! ekJ ÄÞl® á.É. bt§f£lukzŒa§fh® mr«gË¡» É»wh®.
mt® fh§»uÞ nguhš ÉfKoahJ v‹W brhšÈÉ£L jÅahf
É»wh® gh®. eh‹ neÇš nf£L¡ bfh©L Tl mt® fh§»uÞ ng®
brh‹dhš ïÅ X£L¡ »il¡fhJ v‹W btË¥gilahŒ¢ brhšÈ
É£L #ÞoÞ fø¡fhu®fËl« nghŒ bjh§»¡ bfh©oU¡»wh®.
ïâÈUªnj fh§»uá‰F v›tsî nah¡»aij v‹gij¤ bjǪJ
bfhŸ.
_®¤â:- rÇ fhªâ ïU¡»‹whušyth?
thr® :- mJî« ïÅ elthJ. mtU¡F Mªâu eh£oš
VjhtJ bršth¡F ïU¡Fnkh v‹dnkh bjÇaÉšiy, jÄœeh£oš
mt® gh¢rh ïÅ gÈ¡fhJ. Mjyhš mtiu e«òtâY« gaÅšiy.
_®¤â :- óuz Rna¢ir, irk‹ g»Zfhu« ïitfŸ
ïU¡»‹wdnt?
213 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 thr® :- óuz Rna¢ir eh¿¥nghŒÉ£lJ, irk‹
g»Zfhunkh cijí« moí« glhkš j¥ã¤J¡ bfh©lhš nghJ«
v‹»‹w Ãiy¡F tªJÉ£lJ. ïitbašyh« cd¡F¤ bjÇahjh
v‹d?
_®¤â :- rÇ, ïitfŸ jh‹ nghf£L«, tH¡f«nghš e«kTl
MŸfS« g¤âÇiffS« c©lšyth? mt®fŸ v¥goí« e«Kl‹
ïUªJ ek¡F bt‰¿ r«ghâ¤J¡ bfhL¡f nt©oaJ mt®fsJ
Rikašyth?
thr® :- všyh g¤âÇiffË‹ nah¡»aijí« nghŒÉ£lJ.
všyh TÈ M£fË‹ nah¡»aijí« bf£L¥ nghŒÉ£lJ. ïÅ
vt‹ ïU¡»‹wh‹, K‹ nghy ek¡F ghLgLtj‰F? všnyhU«
âU£L¥ gašfsh»É£lh®fŸ. m§F« th§»¡ bfhŸS»‹wh®fŸ.
ï§F« th§»¡ bfhŸS»‹wh®fŸ. e«Äl« x‹W ngR»‹wh®fŸ.
mt®fËl« x‹W ngR»‹wh®fŸ. ahiuí« e«òtj‰»šiy
g¤âÇiffhu®fS« xU ehis¡F mt®fis ittJ« xU ehis¡F
e«ik ittJkh» ahbjhU Ãiyí« ïšyhkš nghŒ bršth¡F«
ïšyhkš nghŒÉ£lJ. ehkhtJ xU g¤âÇif th§» el¤jyh«
v‹whš mj‰F« eh£oš Mjuî »il¥gJ fZlkhÆU¡»‹wJ.
v¥goí« ïªj¤ jlit ekJ ghL r‰W fZl« jh‹ v‹W vd¡F
njh‹W»‹wJ.
_®¤â :- Ú§fŸ ï¥go všyh« Ãid¤J kdij É£L
ÉlhÔ®fŸ ijÇakhÆU§fŸ. v¥goahtJ ntiy brŒayh«.
thr® :- v¥go ntiy brŒtJ? eh‹jh‹ všyht‰iwí«
gh®¤Jjhnd brhšY»‹nw‹. ïªj xU tUõkhŒ všyh¤
nj®jÈY« mt®fns bt‰¿bg‰W tUtJ«, mt®fS¡F
vâÇilahf nf©onl£ nghl¡Tl ek¡F MËšyhkš â©lho
m‹m¥nghÞlhŒ É£LÉ£lJ« mt®fS¡FŸshfnt f£á
c©lh¡fyh« v‹W gh®¤jhY« Koahkš nghtJ« eh«
gh®¤J¤jhnd tU»‹nwh«.
_:- v‹d ïUªjhY« jh§fŸ ga¥gl nt©oaâšiy. eh‹
áy MrhÄfËl« fyªnj‹. mt®fŸ ek¡F¤ ijÇa« brhšÈ
ïU¡»‹wh®fŸ.
th :- mJ ah® brhš gh®¥ngh«.
_:- ÄÞl® ekJ mUik KjÈah® k‰W« mt® khâÇna
ï‹D« x‹W ïu©L MrhÄ M»at®fis¥ gh®¤nj‹.
Fo muR - 1929 ( 1) 214
th :- mt®fŸ v‹d brh‹dh®fŸ?
_:- mt®fS« jh§fŸ brh‹dJ nghšjh‹ fh§»uR KjÈa
ekJ giHa Nœ¢á Þjhgd§fS¡F kâ¥ò¥ nghŒ É£lbj‹W«.
MdhY« ntW tÊÆš VjhtJ ntiy brŒayh« v‹W«, Mdhš
mj‰F¡ bfhŠr« bryî mâf« ão¡Fbk‹W«, K‹ ngh‹w
TÈfis¥ ão¤jhš Koahbj‹W« ntW khâÇ M£fis¥ ão¡f
nt©L« v‹W« brh‹dh®fŸ.
th:- mJ v‹d? brhš gh®¥ngh«.
_ :- mJth? br‹w nj®jÈš xU jªâu« brŒnjhnk. mjhtJ
mt®fŸ njtÞjhd r£l« brŒjjhš kj¤âš if it¤J É£lh®fŸ,
kj¤âš r®¡fhiu¥ ãuntá¡f¢ brŒJ É£lh®fŸ v‹W T¥ghL
ngh£nlhnk, mJnghš ïªj¤ nj®jY¡F« VjhtJ jªâu«
brŒayh« v‹W« mjhtJ RakÇahij ïa¡f«jh‹ #ÞoÞ ïa¡f«
v‹W« RakÇahij ïa¡f« ehÞâf ïa¡f«, mJ kj¤ijí«, kj¥
bgÇah®fisí« ittJl‹ ‘flîŸ ïšiy’ v‹W brhšY»‹wJ
v‹W« ãurhu« brŒtj‹ _y« ghku k¡fis Vkh‰¿ xU Éj¤âš
X£L th§»Élyh« v‹W«, Mdhš mj‰F, K‹ida TÈfŸ
khâÇ M£fis it¤jhš bghJ #d§fŸ fhJ bfhL¡fkh£lh®fŸ
v‹W«, r‰whtJ jÄœ, òuhz«, fij KjÈaitfËš gÇ¢raKŸs
t®fshf gh®¤J¥ ão¤J mt®fS¡F¥ g©oj®fŸ, g¡âth‹fŸ,
rka mãkhÅfŸ v‹W bga® bfhL¤J ãurhu¤â‰F mD¥g
nt©L« v‹W«, Mdhš mt®fŸ K‹ nghš khj« 20, 30¡F
tukh£lh®fŸ v‹W« FiwªjJ 50 %ghí« bryî« bfhL¡f
nt©L« v‹W« ïªj¥go brŒtjhdhš j«Äl¤âš áy M£fŸ
ïU¥gjhfî« jhK« C® CuhŒ¢ R‰Wtjhfî« jkJ g¤âÇifiaí«
ïj‰nf É£L ÉLtjhfî« brh‹dh®fŸ.
th :- bryit¥ g‰¿ ftiyÆšiy fh§»uÞ gzªjhnd.
ek¡F v‹d eZl«? nt©Lkhdhš kj¤ijí« flîisí«
fh¥gh‰w nt©oaJ fh§»uá‹ flik v‹W fh§»uÞ fÄ£oÆš
(t®¡»§ fÄ£oÆš) xU Ô®khd« brŒJ bfhŸsyh«. Mdhš ïªj
MrhÄfŸ ãushkš f£L¥ghlhŒ ïU¥gh®fsh? v‹gJjh‹
gakhÆU¡»‹wJ. VbdÅš ït®fis eh‹ e‹whŒ m¿ªjt‹.
_:- mij¥ g‰¿ jh§fŸ ga¥gl nt©oaâšiy. Vbd‹whš,
ïªj M£fis ïÅ mt®fŸ f©o¥ghŒ nr®¡fkh£lh®fŸ. Mjyhš
ït®fS¡F e«ikÉl ntW fâÆšiy. mnjhL mt®fsJ
Raey¤â‰F« mDTykh»‹wJ. Mifahš ïJjh‹ ek¡F
mDTy«. ntW ahbjhU kh®¡fK« ïšiy.
215 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 th:- rÇ, m¥gona brŒnth«. mªj M£fis eh‹ tu¢ th:- V‹ ï¥bghGJ tUtj‰bf‹d?
brh‹djhf clnd xU MŸ mD¥ò. nkY« RakÇahij ïa¡f¤ij
_:- åâÆš ahuhtJ gh®¤J bfhŸth®fsh«. Mjyhš
it¤J¡ bfh©L mt®fŸ ek¡F v¥go ntiy brŒaKoí«?
ïuh¤âÇ¡F K¡fhL ngh£L¡bfh©L tUth®fŸ.
_ :- v¥go ïJ j§fS¡F bjÇahjh? RakÇahij
th:- rÇ mt®fŸ tU«nghJ Úí« th ngryh«.
ïa¡f¤J¡fhu®fŸ ÛJ VjhtJ gÊia¥ ngh£L “Mjyhš #ÞoÞ
f£á¡F X£L¡ bfhL¡fhÔ®fŸ” v‹W brhšy nt©oaJjhnd! _:- Mf£L« nghŒtU»nw‹.
mbjšyh« mt®fis¢ nr®ªjJ. ek¡F V‹ mªj¡ ftiy. eh«
Fo muR - ciuahlš - 21.04.1929
x¥gªj« ngá¡ bfhŸs nt©oaJ, mt®fŸ v¥goahtJ ntiy
brŒa nt©oaJ m›tsîjh‹. Vbd‹whš br‹w nj®jÈš ÄÞl®
fšahzRªju KjÈah®, ÄÞl® uhkrhÄ KjÈahU¡F ÉnuhjkhŒ
br§f‰g£L ÍšyhÉš ek¡fhf¥ ãurhu« brŒí« nghJ “FHªijfŸ
rh»‹wd; mÇá %ghŒ¡F ïu©L goah»É£lJ. ïªâaÇ‹ ruhrÇ
taJ 23 M»É£lJ. Mjyhš uhkrhÄ KjÈahU¡F X£L
brŒahÔ®fŸ” v‹W brhšyÉšiyah? mJnghš Vnjh mt®fŸ
ghku k¡fis Vkh‰w¤ j¡fgo brhšÈ¡ bfhŸSth®fŸ. mt®f
S¡F ï«khâÇ fhÇa§fËš v›tsnth mDnghf« c©L.
Mjyhš mt®fis eh«, e«ã¤jh‹ Mf nt©L« ntW fâÆšiy.
Éf, ïij¤ jÉu ntW kh®¡f« ïšiy v‹W fUâ¤jh‹
K‹dnkna ÄÞl® fšahzRªju KjÈahiu¥ ão¤J “MÞÔf
r§f«” v‹W x‹W V‰gL¤â, mj‰F ekJ giHa MrhÄfisna
mjhtJ bkÞ[®Þ #antY, FHªij, ghty®, õhã kfkJ, rhaò
KjÈa MrhÄfisí« k‰W« áy òâa eg®fisí« nr®¤JÉ£L
ntiyí« Jt¡» MŒÉ£lJ. ïij mDrǤJ r£l rigÆY«
rukhÇahf nfŸÉfS« nf£lhŒ É£lJ. Mjyhš ïJjh‹ rÇahd
kh®¡fkhF«. ehK« ïÅnkš å© r§fâ mjhtJ Rauh{Ía«, óuz
Rna¢ir M»a ng¢Rfis¥ ngrhkš kj« ngh¢R, flîŸ ngh¢R
v‹W f¤j nt©oaJjh‹. mj‰nf‰wgo njthu«, âUthrf«
M»aitfËY« áy gh£LfŸ ghl« brŒJ bfh©nl‹. jh§fS«
ãugªj¤âš áy gh£LfŸ ghl« brŒJ bfhŸS§fŸ. Û£o§»š
ïitfis¢ brhšÈ¡ f©fËš Ú® toait¤J nj«ã¤ nj«ã
mGJ bfh©Ljh‹ ïÅ ãur§f« brŒa nt©L«. Mjyhš jaî
brŒJ kdij Élhkš ijÇakhÆU§fŸ.
th:- v‹dnkh m¥gh! ïâbyšyh« vd¡F e«ã¡if ïšiy.
m¥Jšfhj® rhaò¡F« Mo mkhthir¡F« v‹d r«gªj« v‹W
#d§fŸ ftÅ¡fkh£lh®fsh? RakÇahij ïa¡f¤â‰F« r£lrig
X£L¡F« v‹d r«gªj« V‰gL«? v¥go MdhY« rÇ, mijí«
gh®¤J ÉLnth«, mªj MrhÄfŸ tªjh®fsh?
_:- ïuh¤âÇ¡F tU»wh®fsh«.

Fo muR - 1929 ( 1) 216 217 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


f©Âšiyah?
ïªâa r£lrig¡F ï‹D« v¤jid Ia§fh®fŸ?
bj‹Åªâa eyîÇik¢ r§f« v‹D« gh®¥gdušyhjh®
ïa¡fK«, RakÇahij ïa¡f« v‹D« rkurK« r‹kh®¡fK§
bfh©l ïa¡fK« jÄœeh£oš v›tsnth bgÇa »s®¢áiaí«,
ò¤Jz®¢áí« c©lh¡»ÆU¥gjhf¢ brhšy¥g£lhY« mit
K¡»akhŒ¢ brŒa nt©oa fhÇa§fËš K¡»akhdjhd Jiw
fËš ï‹dK« jiyit¤J¡ Tl¥ gL¡fÉšiy v‹Wjh‹ brhšy
nt©oÆU¡»‹wJ.
nk‰f©l ïu©L ïa¡f§fS« bt‰¿bgw nt©Lkhdhš,
mt‰¿‹ bfhŸiffËš bgU«gh‹ikahditfŸ murh§f
r£l¤â‹ _yK«, murh§f eLÃiyik _yK«, áy murh§f
cjÉÆ‹ _yKnk bt‰¿bgw nt©oÆU¡»‹wbj‹gJ ahtU«
m¿ªjjhF«. murh§f r£l§fËš K¡»akhditfŸ gy ïªâa
r£lrigÆš Ãiwnt‰w¥gl nt©oÆU¥gJ« ïªâa murh§f
îthf rigÆ‹ Mjuî bgw nt©oÆU¥gJ« ahU« m¿ahjjšy.
m¥goÆU¡f bj‹ ïªâahÉš áw¥ghf jÄœeh£o‹ rh®ghf
ïªâah r£lrig¡FŸs ãuâÃâfŸ 7 ng®fËš 6 ng®fŸ ekJ
rKjha¤â‰F«, rkur¤â‰F«, r‹kh®¡f¤â‰F« gu«giu Énuhâ
fshd gh®¥gd®fns - áw¥ghf Ia§fh® gh®¥gd®fns, ekJ
ãuâÃâfshf ïU¡F«go V‰ghL brŒJ bfh©L ekJ K‰ngh¡»‰F
K£L¡ f£ilfshf m§F (ïªâa r£lrigÆš) c£fh®ªJ bfh©L
ïU¡»‹wh®fŸ.
mjhtJ, kJiu, ïuhkehjòu«, âUbešntÈ Íšyh¡fS¡
bf‹W âU.v«.vÞ.nriõa§fhU«, âU¢á, jŠir Íšyh¡fS¡F
v‹W âU.V.ïu§frhÄ Ia§fhU«, br§fšg£L bj‹ M‰fhL
Íšyh¡fS¡F v‹W âU.v«.nf. M¢rhÇahU«, br‹id¡F v‹W
âU.vÞ.ÓÅthrŒa§fhU«, á¤ö® tifauh Íšyh¡fS¡F v‹W
âU.JiurhÄ Ia§fhU«, bj‹f‹dl« kiyahs« Íšyh¡fS¡F
v‹W âU.nf.É. ïu§frhÄ Ia§fhU« Mf MW ng®fŸ Ia§
fh®fshf mk®ªJ bfh©lh®fŸ.
Fo muR - 1929 ( 1) 218
nfhaK¤ö®, nry«, tlM‰fhL M»a xU bjhFâ¡F
kh¤âu« nfhaK¤ö® âU.M®. nf. õ©Kf« mt®fŸ xUt®
kh¤âu« ïUªJ tU»‹wh®.
ïj‰F¡ fhuz« v‹dbt‹W gh®¥nghkhdhš Ia§fh®fË‹
Mâ¡fK« mt®fË‹ fh§»uÞ òu£L«, mt®fsJ TÈfË‹
njÓa¥òu£L« v‹W brhšÈÉlyhkhdhY« gh®¥gdušyhjh®
jiyt®fŸ v‹gt®fË‹ ÛJ« F‰w« brhšyhkÈU¡f KoaÉšiy.
v‹dbtÅš, gh®¥gdušyhj jiyt®fS¡F bgÇJ«
br‹id r£lrigÆ‹ ÛJ Mtš ïU¡»‹wnjašyhkš ïªâa
r£lrigia¥ g‰¿ mt®fS¡F¢ á¿J« ftiy c©lhtâšiy.
VbdÅš, br‹id r£lrig¡F¥ nghdhš kªâÇ Mfyh«,
kªâÇ Mf Koahjt®fŸ kªâÇfS¡F thš ão¤J¡ bfh©nlh
mšyJ gh®¥gd®fSl‹ nr®ªJ bfh©L kªâÇfis fÉœ¤J
ÉLtjhŒ Äu£o¡ bfh©nlh Íšyh, jhÿfh ngh®L, KÅághÈ£o
M»aitfË‹ Mâ¡f§fis if¥g‰wî« c¤ânahf§fŸ r«ghâ¡
fî« ï‹D« btË¥gilahŒ¢ brhšYtbj‹whš gytÊfËš áy®
gz« r«ghâ¡fî« Md fhÇa§fËš á¤âbgw¡ TL« v‹»‹w
Mirí«, ïªâa r£lrig¡F¥ nghtjhš ãuahz¥goÆš Vnjh
ïu©L ã¢ir¡fhR Ûâ Mtij¤jÉu ntWgy‹ c©lhfhJ
v‹»‹w my£áa¥ ò¤âí« K¡»a fhuzkhF«.
Mdhš, gh®¥gd®fŸ j§fS¡F¤ jÄœeh£oš bršth¡
»šiy v‹gJ«, r£lrig Þjhd« »il¡fhbj‹gJ« Ô®khdkhf¤
bjǪjîl‹ ïij É£LÉ£L gh®¥gdušyhjh® my£áakhŒ¡
fUJ« ïªâah r£lrigÆš Þjhd¤â‰F ËW bt‰¿ bg‰W
gh®¥gd Mâ¡f¤â‰F nt©oa fhÇa§fis nehfhkš rhâ¤J¡
bfh©L tU»‹wh®fŸ. mnjhL ïªâa rig¡F btW« gh®¥gd®
fshfnt jÄœeh£L¡F« Mªâueh£L¡F« ãuâÃâfshf
V‰g£LÉ£ljhY«, âUths®fŸ neU, khsÉah, nfšfh®, nfhÞthÄ
KjÈa gh®¥gd®fns g«ghŒ, myfhgh¤, t§fhs« KjÈa khfhz¤
jiyt®fshfî« V‰g£L mt®fŸ bjǪbjL¡f¥g£L m«khfhz§
fË‹ ãuâÃâfshŒ ïªâah r£lrigÆš c£fh®ªJ bfh©oU¥
gjhY« ïªâa r£lrig gh®¥gd¡nfh£il v‹W« mjdhnyna
bgÇa bgÇa ïªâa c¤ânahf§fŸ všyh« gh®¥gd®fS¡nf
Vfnghfkhfî« gu«giu gh¤âakhfî« mDgÉ¡f trâahfî«
ïUªJ tU»‹wJ. ïij¥ g‰¿ gy jlitfËš vL¤J¡fh£o
tªâU¡»‹nwh«.
ï¥go¡bfšyh« ïUªJ« ï¥nghJ mjhtJ rÛg¤âš
219 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
tu¥nghF« ïªâa r£lrig¤ nj®jY¡F ï¤jid Ia§fh®
gh®¥gd®fŸ ïU¥gJ nghjhkš ï‹dK« xU Ia§fh® - mJî«
tUzháuk Ia§fh® - kJÉy¡F¥ ãurhu« brŒjhš kJghd«
mâfkh»ÉL«. Mjyhš kJÉy¡F ãurhu« brŒa¡ TlhJ v‹W
brhšY« Ia§fh® MÆu¡fz¡fhd¤ bj‹id ku§fË‹ fŸËdhš
gy MÆu %ghŒ r«ghâ¡F« Ia§fh® - x¤JiHahikÆ‹ nghJ
gâdhÆu¡fz¡fhd k¡fis b#ÆY¡F mD¥ãÉ£L jh« kh¤âu«
fh§»uirÉ£L Xo¥nghŒ fh§»uR¡F ÉnuhjkhŒ ãurhuK« brŒJ
fh§»uÞ bfhŸif¡F ÉnuhjkhŒ r£lrig¡F« nghŒ c£fh®ªJ
bfh©L ïUªj Ia§fh®- br‹w nj®jÈš fh§»uá‹ nguhš ËW
bt‰¿bg‰W fh§»uR¡F ÉnuhjkhŒ kªâÇ rigfis V‰gL¤â
mj‰F MjutˤJÉ£L ‘ïJ rÇjhdh’ v‹W nf£lt®fS¡F
‘#ÞoÞ f£á’ia mÊ¥gj‰fhf kªâÇ rigia MjǤnj‹ v‹W
brh‹d Ia§fh® - k‰W« br‹id r£lrigÆš ïUªj 9 tUõ
fhykhf gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‰F« bfhŸiffS¡F« ne®
ÉnuhjkhÆUªjJl‹ gh®¥gdušyhjh® kªâÇfis¡ fÉœ¡fnt
btË¥gilahí«, ïufáakhí« Nœ¢áfS« ntiyfS«
brŒJtªj Ia§fh® ï‹D« v¤jidnah tÊfËš gh®¥gd
ušyhjhU¡F ïilôW brŒJtU« Ia§fhuhd âUths® nfhit.
á.É.bt§f£lukz Ia§fh® mt®fŸ ïªâa r£lrig¡F xU
mng£rfuhf Éf¥ nghtjhf¤ Ô®khŤJ Mfha¤â‰F«, óÄ¡Fkhf
ãua¤jd¥g£L¡ bfh©oU¡»wh®. ïâš xU mâra« v‹d
bt‹whš gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‰F gdfhyurU¡F¥ ã‹
jiytuhf¡ fUj¥gL« uh#h. r®. m©zhkiy¢ br£oahut®fŸ
cjÉ ïU¥gjhfî« - gh®¥gdušyhjh®fS¡FŸ áwªj m¿thËí«
ïa¡f¥ ãuKf®fËš Kj‹ikahdtUkhd âU.V.ïuhkrhÄ
KjÈah® mt®fŸ MjÇ¥gjhfî« k‰W« nfhit ãuKfuhd
âU.uh›gfö® á.vÞ. ïu¤âdrghgâ KjÈah® mt®fŸ
MjÇ¥gjhfî« RakÇahij ïa¡f¤â‹ ãujhd ãuKfuhd
âU.M®.nf. õ©Kf« mt®fŸ MjÇ¥gjhfî« ãuÞjhg¤ij
»s¥ãÉ£L M§fh§FŸs gh®¥gdušyhj ãuKf®fisí« ka¡»
tUtJ«, mj‰F V‰wh‰nghš gy gh®¥gdušyhj fdth‹fË‹
ifbah¥gK« bg‰¿U¥gjhf¢ brhšÈ¡ bfhŸStJnkahF«.
âU.uh#h r® m©zhkiyahÇ‹ bgaiu âU. mŒa§fh® brhšÈ¡
bfhŸtâš bghJ#d§fŸ e«ã VkhªJnghF« goahd xU rªj®¥g«
âU.mŒa§fh® V‰gL¤â bfh©lJ Äfî« kâ¡f¤jFªj jªâu
nkahF«. mbj‹dbt‹whš uh#h r® m©zhkiyahÇ‹ cUt¢
áiy r«gªjkhf V‰g£l xU fÄ£oÆš âU.á.É. bt§f£lukz
Ia§fh® mt®fŸ jªâukhf j«ik xU K¡»a òUõuhf M¡»
Fo muR - 1929 ( 1) 220
bfh©ljhš bghJ #d§fŸ uh#h r®. mt®fË‹ cUt¢áiy
fÄ£o¡F âU.Ia§fh® fhÇajÇáahf ÆU¥gjhš âU.uh#h r®.
mt®fŸ âU. Ia§fhU¡F cjÉ brŒjhY« brŒa¡TL« v‹W
rf#khf Ãid¥gj‰F ïlnk‰gLtJjh‹. Mdhš ekJ uh#h r®
mt®fŸ ïij¥ nghš MÆu¤bj£L Ia§fh®fË‹ nah¡»aijfis
m¿ªjt®. Mifahš ïªj¥ bgaiu¡ bfh©L ahU« mtiu
Ryg¤âš Vkh‰¿Él Koahbj‹nw brhšYnth«, jÉu nfhaK¤ö®
ãuKf®fŸ âU Ia§fhU¡F MjutË¥gjhŒ¢ brhšÈ¡
bfhŸtâY« c©ik ïU¡fyhnkh v‹dnkh v‹gjhf áy®
rªnjf¥glî« ïlÄU¡»‹wJ.
v‹dbtÅš, nfhit¥ ãuKf®fŸ âUths®fŸ á.vÞ. u¤âd
rghgâ KjÈah®, M®.nf.õ©Kf«, o.V.ïuhkȧfŠ br£oah®, É.á.
btŸËa§»Ç¡ fî©l®, g£l¡fhu v#khd® M»at®fŸ
v¥goahtJ nfhaK¤ö® Íšyhit¥ bghW¤jtiu Ia§fhÇ‹
bjhšiy xʪjhš nghJ«! mt® ntW vªj¤ bjhFâÆyhtJ ËW
bfhŸtâ‹ _y« j§fS¡F cg¤âutÄšyhkš ïU¥gjhdhš rÇ
v‹W Ãid¤J âU.Ia§fhU¡F cjÉ brŒtjhf #hil fh£o
ïUªjhY« ïU¡fyh«. Mdhš mªj #hilfŸ âU. Ia§fhiu
nfhaK¤ö® Íšyhit É£L btËah¡f¤jh‹ cjînk xÊa
c©ikÆnyna m¡fdth‹fSila Mjuî bgw Koíkh v‹gJ
nahá¡f nt©oa ÉõakhF«. âU.M®.nf. õ©Kf« mt®fŸ
g¤âÇiffS¡F mD¥ãíŸs brŒâfËš fhz¥gLtbj‹d
bt‹whš âU.bt§f£lukz Ia§fh® fh§»uÞ mngBfuhf Éf
Éšiy v‹W« fh§»uÞ âU. Ia§fhiu V‰W¡ bfhŸs ngh»‹wjh?
v‹gJ bjÇaÉšiy v‹W« Mjyhš jh« á.bt§»£lukz
Ia§fhU¡F cjÉ brŒa KoahJ v‹W« bjÇɤâU¡»‹wh®.
mJ nghynt âU.ïu¤âdrghgâ KjÈahU« #ÞoÞ f£á
âU.bt§f£lukz Ia§fhiu MjÇ¥gjhdhš kh¤âu«jh‹ âU.
Ia§fhU¡F cjÉ brŒa Koíbk‹W« ïšyhÉ£lhš KoahJ
v‹W« bjÇɤJÉ£lh®.
(ïJ “m¤ij¡F Ûir Kis¤jhš á¤j¥gh v‹W T¥ãl¤
jilÆšiy” v‹gJ ngh‹w cjÉ)
âU.V.ïuhkrhÄ KjÈah® mt®fŸ âU bt§f£lukz
Ia§fh® mt®fË‹ ïªâa r£lrig¤ nj®jY¡F cjÉ brŒa K‹
tUth®fshdhš x‹wh âU.ïuhkrhÄ KjÈah® ïuhkrhÄ Ia§fhuhf
kh¿ óûš ngh£L¡ bfhŸs nt©L«. mšyJ âU.bt§f£lukz
Ia§fh® óûiy mW¤JÉ£L bt§f£lukz KjÈah® Mf
nt©L«. ï›Éu©L« ïšyhkš xUtU¡bfhUt® cjÉ brŒJ
221 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
bfh©ljhf¢ brhšy¥gLkhdhš ïu©L ngU¡F« eLÉš VjhtJ
ïufáa« ïU¡f nt©L«. m¥go¡F ïšyhkš ïªj¡ fhÇa«
Mtjšy v‹nw cWâ TWnth«.
Éf, âU. Ia§fh® ÉF« bjhFâia¥ g‰¿ r‰W nahá¤jhš
âU.Ia§fh® mngBfuhf Égjhf btË¥gL¤âÆU¡F« bjhFâ
br‹id khfhz ïªâa t®¤jf®fŸ bjhFâahF«. ï¤bjhFâ¡F
%.350¡F« nkšg£L tUkhdtÇ brY¤Jgt®fŸ X£l®fshf gâî
brŒa¥gLth®fŸ, ï¤bjhFâ¡F Rkh® 2000 X£l®fŸ c©L. ïâš
eh£L¡ nfh£il efu¤jh®fŸ Rkh® 500 mšyJ 600 ng®fshth®fŸ.
k‰wgo, Ûâ cŸst®fŸ ÉahghÇfS«, nythnjÉ¡fhu®fS«
Mth®fŸ. ïªj bjhFâ¡F xU ãugykhdtU« bgU¤j ÉahghÇí«
Éahghu mDgtK« Éahghu r«gªjkhd Éõa§fËš MuhŒ¢á
m¿î« cŸst®fS« Éf nt©oaJ ÃahaK« mtáaKkhF«.
m¥goÆU¡f âU.bt§f£lukz Ia§fhU¡F m¤bjhFâÆš
v‹d ntiy v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. “ïU«ò mo¡F«
fs¤âš <¡F v‹d ntiy” v‹gJ nghš Éahghu¤ bjhFâÆš
tUzh¢áuk¥ gh®¥gdU¡F v‹d ntiy? ãuhkz‹ Éahghu«
brŒtJ«, ïªâa‹ f¥gnyWtJ« ght«, r©lhs¤Jt«,
ãuhkÙa¤â‰F Énuhj« v‹W ntjK«, kDjUkK«, tUzháuK«
brhšY»‹wJ. ïªj¡ fhuz¤âdhnyna âU.fhªâí«. âU. y#gâí«
r©lhs®fshf¡ fUj¥g£L nfhÉY¡FŸ Él¥glÉšiy.
vdnt Éahghu¤ bjhFâ¡F ÉF« mng£rfU¡F
btËeh£L¡F¥ nghŒ tªj mDgtK«, btËeh£L Éahghu
ïufáaK«, btËeh£L ehza khWjšfË‹ j¤Jt Ãòz¤JtK«,
Éahghu¤âš mghu gÇ¢raK« nt©oajhF«. mj‰fhfnt ïªj
Þjhd« xJ¡f¥g£ljhF«. m¥goÆU¡f ÉtrhÆfË‹
Þjhd§fsh»a bghJ Þjhd§fisí« gh®¥gd®fns mjhtJ
Ia§fh® gh®¥gd®fns if¥g‰¿¡ bfh©lnjhlšyhkš Éahghu
Þjhd§fisí« Ia§fhnu if¥g‰Wtbj‹whš jÄœeh£oš jÄœ
k¡fË‹ K£lhŸ jd¤â‰F ïÅí« xU òâa cjhuz« njl¥
òw¥g£LÉ£lh‰nghy ïU¡»‹wnj jÉu ïj‰F ntW v‹d fhuz«
brhšy Koí«?
Éf, âU.bt§f£lukz Ia§fh® ï¥nghJ ahU¡F vâuhf
É»‹wh® v‹W gh®¥nghkhdhš mJî« xU bgÇa mârakhfnt
jh‹ fUj¡ ToajhF«. mjhtJ “k®¢br©£ ãÇ‹Þ” v‹W
brhšy¤j¡ftuhd ïªâat®¤jf KoNlh k‹dU« bj‹Åªâa
t®¤jf r§f¤ jiytU« nfhOÞtuU«, tUõ« 75000 %ghŒ
tUkhdtÇ brY¤JgtU« nkšehLfËš y©l‹ KjÈa
Fo muR - 1929 ( 1) 222
ïl§fËš t®¤jf¡ »is cilatU« 炙yhªJ, #®kÅ, #¥gh‹,
mbkÇ¡fh KjÈa ïl§fS¡F t®¤jf R‰W¥ãuahz« brŒjtU«,
ehza kh‰W Éõa¤âš mDgtPhdKŸs ÃòzU« bj‹
ïªâahÉ‹ K¡»a g£lz§fËbsšyh« t®¤jf¡ »is cŸs
tUkhd #dh¥ v«.#khš Kf«kJ rhaò mt®fS¡F vâÇil
ahfî« ngh£oahfî« Ã‰»‹wh® v‹whš âU. Ia§fh® mt®fË‹
t®¤jf mãkhd« v›tsî v‹gj‰F ntW rh£áa« nt©oa
âšiy.
jÉu, Ia§fhÇ‹ Éahghu mDgt« v›tsî v‹W gh®¥ngh
khdhš nfhaK¤öÇš khšÄš v‹gjhf xU berî Äš V‰gL¤â
mij¤ jhnk el¤Jtjhf mj‰F Vuhskhf g§F« tNš brŒJ Äš
el¤j¤ bjÇahkš eZlkilªJ ãwF j«khš Koahkš xU
btŸis¡fhu f«bgÅahÇl« îthf¤ij x¥òɤJ ÄšY¡F«
g§F¡fhu®fS¡F« k¤âÆš btŸis¡fhu f«bgÅ¡F xU yhgK«
jk¡F xU yhgK« V‰ghL brŒJbfh©L g§F¡fhu®fŸ j¡fgo
yhgkila Koahkš fZl¥g£Ltu¢ brŒa¤j¡f Éahghu
m¿îŸstuhth®.
k‰wgo, Ia§fh® V‹ fh§»uá‹ nguhš ÉfÉšiy? v‹W
gh®¥nghkhdhš áy rka¤âš ïªâa r£lrigÆš fh§»uR¡ f£á
rKjha¢ Ó®âU¤j§fËš jiyÆ£LÉ£lhš mj‰F vâÇilahf
ntiy brŒtj‰bf‹nw j« brhªj bghW¥ãš Éf nt©oÆU¡
»‹wjhF«. #dh¥ #khš kf«kJ nkš f©lgo bgÇa ÉahghÇ,
ãuò, Éahghu mDgtK«, j®káªijí« cŸst® v‹gnjhL
kšyhkš ‘RnjrĤâu‹’ v‹D« gh®¥gdĤâu‹ g¤âÇif
ÈÄbl£oš xU ilu¡luhf ïUªJ« âU. bt§»£lukzŒa§fh®
mt®fŸ m¥g¤âÇif¡FŸs X£l® gh¤âaijia bfh©L Égj‰F
m¥g¤âÇif îthfÞj®fŸ ágh®R brŒâU¥gjhfî« bjÇa
tU»‹wJ. br‹id khfhz Éahghu¤ bjhFâ¡F #dh¥ #khš
KfkJ mt®fŸ ÉgJ bjǪJ« mtUila jFâia m¿ªJ«
mtiu xU ilbu¡luhf¡ bfh©oU¡F« ‘RnjrĤâu‹’ g¤âÇif
âU á.É.bt§»£lukzŒa§fhiu m¤bjhFâ¡F mDkâ¤
âU¥gijí« mtiuna És«gu¥gL¤Jtijí« gh®¤j ãwF,
ĤâuÅ‹ t®¤jf mDjhgK« bghJ ey¤j‹ikí« v›tsî
v‹gj‰F msînjl ntW v§F« nghf nt©oaâšiy v‹nw
brhšYnth«.
vdnt, br‹id khfhz¤âš cŸs bgÇnah®fŸ, áw¥ghf
gh®¥gdušyhj Éahghu X£l®fŸ j§fŸ flikiaí« Éahghu
mãÉU¤âiaí« gh®¥gdušyhj k¡fË‹ rk¤Jt¤ijí«,
223 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
RakÇahijiaí« c¤njá¤J ïªâa r£lrig¡F ïÅnkyhtJ xU
gh®¥gdiu mJî« xU tUzháuk mŒa§fhiu mD¥ghkš
ïU¡f¢ brŒant©LkhŒ bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«. xU rka«
mŒa§fh® v¥goahtJ Nœ¢á brŒJ bt‰¿ bg‰whY« bgwyh«.
mšyJ mtuJ Nœ¢á brhšYgoahfhkš c£fh®ªjhY« c£fhuyh«.
Mdhš c©ik¥ gh®¥gdušyhjh® ï›Éõa¤âš f©o¥ghŒ
mtut®fŸ flikia¢ brŒa nt©Lbk‹W Mir¥gL»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 21.04.1929
kfkâa thÈg®fS¡FŸ RakÇahij
cz®¢á

t§fhs khzt®fŸ j§fŸ r_f¤âY« ònuh»j¡bfhLik

ïU¥gijí«, mjdhš j§fŸ r_f K‹nd‰wK« RakÇahijí«
cz®¢áí« jilg£LtUtijí« cz®ªJ Kšyh t®¡f¤ijna
mjhtJ ï¥bghGJ cŸs ònuh»j t®¡f¤ijna monahL xÊ¡f
nt©Lbk‹»‹w v©z¤Jl‹ r_f K‹nd‰w¤â‰F mDTykhd
r£l§fËa‰Wtj‰F vâÇilahÆU¡F« všyh Kšyh t®¡f¤ijí«
xÊ¥gj‰F v‹W ònuh»j Éy¡F r§f« v‹gjhf x‹iw V‰gL¤â
ïU¡»‹wh®fŸ. br‹w tUõ¤âY« t§fhs«, g«ghŒ, k¤âa
khfhz« KjÈa ïl§fËš cŸs thÈg®fŸ ï«khâÇahf xU
»s®¢á brŒjJ PhgfÄU¡fyh«. vdnt vªj K‰ngh¡F¡ »s®¢á
fS« mtáa« v‹gJ KjÈš thÈgU¡F¤jh‹ gL« v‹gJ«,
mt®fŸ jh‹ ï«khâÇ r_f¤â‰FŸ EiHªJ mG» eh¿¥nghd
giHa gH¡f tH¡f§fis j¡f âahf¤ij if«khwhf¡ bfhL¤J
xÊ¡f r¡âíilat®fshÆU¥gh®fŸ v‹gJ« ekJ mã¥ãuha
khF«. Mjyhš ekJ eh£L thÈg®fS« cyfbkšyh« f© ÉʤJ¡
bfh©oU¡F« ïªj rka¤ij ifÉ£LÉlhkš KidªJ î¥gh®fŸ
v‹W e«ò»‹nwh«.

Fo muR - brŒâ És¡f« - 21.04.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 224 225 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


flîS« kjK«
“fh¥gh‰w¥g£lhš”
Rauh{a« tªJÉLkh?
br‹id r£lrig ï›tUõ¡ nfhoÆš mndfkhŒ fiy¡f¥
g£LÉL« v‹»‹w Éõa« btËahdJ« gh®¥gd®fŸ
tH¡f«nghš ï¥nghâUªnj nj®jš ehlf« eo¡f¤ Ô®khŤJ,
âUths®fŸ vÞ. ÓÅthrŒa§fhU« r¤âa_®¤â KjÈa mtU
ila áZa®fS« xUòwK« #dh¥fŸ gê® mfkJ, mÛ¤fh‹,
õhãkfkJ M»at®fŸ xUòwK« âUths®fŸ FHªij, #antY,
m©zhkiy, ghty®, fšahzRªjuKjÈah® M»at®fŸ xU
òwK« »s«ã ï¥bghGâUªnj C® CuhŒ¢ R‰¿ bjU¡T¤jhofŸ
nghy nj®jš ehlf« Ml¤ bjhl§»É£lh®fŸ. ïªj¡ T£l¤jh®
br‹w nj®jšfŸ tiuÆš ghku k¡fËl« jh§fŸ Rauh{Ía«
th§»¡ bfhL¥gj‰fhf¥ ghLgLtjhí«, gh®¥gdušyhjh® f£áaha
#ÞoÞf£áah® Rauh{Ía¤J¡F Énuhjkh ÆU¥gjhfî«, Mjyhš
mt®fS¡F X£L¡bfhL¡fhkš fh§»uÞfhu®fsh»a j§fS¡nf
X£L¡ bfhL¤J j§fisna r£lrig¡F mD¥g nt©L« v‹W«
brhšÈtªjh®fŸ. Mdhš Rauh{Ía òu£LfŸ KGtJ« ï¥nghJ
bghJ#d§fS¡F bt£l btË¢r«nghš btË¥g£L¥ nghdîl‹
ï¥nghJ guuh{Ía« mjhtJ nkhB uh{Ía« th§»¡ bfhL¡f¥
nghtjhfî« mj‰F #ÞoÞ føah® ÉnuhjkhÆUªJ bfh©L
rhÄiaí« kj¤ijí« it»‹wh®fŸ v‹W« Mjyhš jh§fŸ
flîisí« kj¤ijí« fh¥gh‰w r£lrig¡F nghf nt©oÆU¥
gjhfî«, mªj¥go j§fis r£lrig¡F mD¥ãdhšjh‹ flîS«,
kjK« fh¡f¥g£L k¡fS¡F guuh{Íakh»a nkhB uh{Ía«
»il¡Fbk‹W« ngá X£L¡nf£L tU»‹wh®fŸ. ïªj khâÇ X£L
nt£ilia gh®¥gd®fŸ, j§fis btËÆš fh£o¡bfhŸshkš áy
TÈfis kh¤âu« VÉÉ£L mt®fŸ flîisí«, kj¤ijí«
fh¥gh‰WtJnghš ntõ« ngh£L #ÞoÞ f£áia itJ bfh©nl
ïU¡F«go brŒJ, mjdhš j§fS¡F X£L¡ »il¡F«go brŒJ
Fo muR - 1929 ( 1) 226
gh®¤jh®fŸ. Mdhš eh« Mu«g¤ânyna ïj‹ ïufáa¤ij bjǪJ
“ïJ Ia§fh® TÈ¥ãurhunk jÉu ïâš flîis¡ fh¥gh‰w¡ ftiy
bfh©l ãurhu« x‹W« ïšiy, Ia§fhiu¡ fh¥gh‰w mt®fsJ
TÈfŸ br‹w nj®jÈš Rauh{Ía¥ ãurhu« brŒjJ nghš ïªj
nj®jY¡F nkhB uh{Ía¥ ãurhu« brŒ»‹wh®fŸ” v‹W
brh‹ndh«. ïj‰F m¡TÈfŸ j§fsJ nkhB uh{Ía¥
ãurhu¤â‰F« Ia§fhU¡F« ahbjhU r«gªjK« »ilahJ v‹W
brhšÈ¡bfh©nl tªjh®fŸ. Mdhš rÛg¤âš âU. ÓÅthrŒa§fh®
thahnyna ïj‹ c©ik jhuhskhŒ btËahŒÉ£lJ.
mjhtJ, rÛg¤âš âU.vÞ.ÓÅthrŒa§fhU« mt®fsJ
thšfS« TÈfS« flÿ® F«gnfhz« KjÈa ïl§fS¡F¢
br‹W m§F el¤âa nj®jš T¤JfËš uhkrhÄ eha¡f® flîisí«
kj¤ijí« nfhÉšfisí« F‰w« brhšY»‹wh®. #ÞoÞ
f£áah®fŸ mtiu MjÇ¡»‹wh®fŸ. Mjyhš #ÞoÞ føahiu
r£lrig¡F mD¥ghÔ®fŸ v‹W brhšÈ ïU¡»‹wh®. vdnt
Ia§fh® r§fK« ‘MÞÔf’ r§fK« xnu c£fU¤ij¡ bfh©L jh‹
ntiy brŒ»‹wd v‹gJ« Ia§fh®fŸ j§fS¡F X£L¡ »il¡f
nt©o flîisí« kj¤ijí« fh¥gh‰wK‰g£lhš mt®fsJ
TÈfŸ tƉW¥ ãiH¥ò¡F TÈ »il¡f flîisí«, kj¤ijí«
fh¥gh‰w¥ òw¥g£oU¥gjhŒ¢ brhšÈ¡ bfhŸs nt©oat®
fshÆU¡»‹wh®fŸ v‹gJ« És§fÉšiyah? vdnt, ïªj¤
nj®jš ehlf¤â‰F¥ gaªJ #ÞoÞ fø ãuKf®fËš áy® e«Äl«
tªJ RakÇahij ïa¡f¤ j¤Jt¤ij Ia§fh® TÈfŸ âǤJ¡
TWtj‹ _y« j§fS¡F X£L¡ »il¡fhkš nghŒÉLnkh vd¥
gaªJ r‰W mij ÃW¤âit¡f nt©Lbk‹W bjÇɤjh®fŸ. eh«
mj‰F brh‹d gâš v‹dbt‹whš #ÞoÞ f£áahU¡F X£L
»il¥gnj ekJ y£áakšy bt‹W« ekJ bfhŸiffŸ Ãiy bg‰W
mitfŸ mKÈš tunt©oanj ekJ ftiy v‹W«, ï¡
bfhŸiffis x¥ò¡ bfhŸS« KiwÆY« el¤â it¡f¢
r«kâ¡F« KiwÆY« jh‹ #ÞoÞf£á¡F X£L¡»il¡f eh«
Mir¥gLnthnk xÊa bgausÉš v¡f£áiaí« g‰¿ ek¡F
mâf ftiy ïšiy v‹W«, RakÇahij ïa¡f¤ j¤Jt¤ij¥ g‰¿
gh®¥gd®fŸ TÈfis¥ ão¤J âǤJ¡ T¿ Éõk¥ ãurhu« brŒJ
#ÞoÞ f£á¡F X£ošyhkš brŒJ ÉLth®fns v‹W
c©ikahfnt c§fS¡F gaÄU¡Fkhdhš, mnj TÈfis¥
ão¤J nkyhš ehnyh, Iªnjh nr®¤J¡ bfhL¤J mt®fis¡
bfh©nl Ia§fh®fË‹ nah¡»aijia btËah¡F« c©ik¥
ãurhu« brŒÉ¡f Ú§fŸ V‹ Ka‰á¡f¡ TlhJ? v‹W« Ú§fS«
btË ïl§fS¡F¢ br‹W M§fh§F V‹ c©ikia vL¤J¡
227 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Tw¡TlhJ v‹W«jh‹ eh« kW bkhÊ brh‹ndh«. mj‹ ÛJ
mt®fS« ãurhu¤â‰F¡ »s«òtjhf¤ bjÇ»‹wJ. vdnt, e«ik¥
bghW¤jtiu e«ik vt® nt©LkhdhY« v¥go nt©LkhdhY«
F‰w« T¿¥ ãurhu« brŒtij¥ g‰¿ ek¡F gaÄšiy. m‹¿í«
ek¡F X£L¡ »il¡fhkš nghtjhš bgÇa eZl« x‹W« V‰g£L
Él¥ nghtâšiy. e«ik v›tsî bgÇa ehÞâf® v‹W
miH¤jhY« ftiy ïšiy. xU fhÇa¤âš ïw§»dhš mj‹
vâÇfshš brhšy¥gL« gÊfis V‰fî«, mitfS¡F rkhjhd«
brhšÈ rkhË¡fî«, mj‰F cÆ® bfhL¡fî« r¡â ïšyhjt®fŸ
bgÇa fhÇa§fis¢ rhâ¤JÉlyh« v‹W v©QtJ ig¤âa¡
fhu¤jdkhF«. Mjyhš v›tsî gÊ¥òfŸ tªjhY« rkhjhd«
brhšy mitfis kdjhu tunt‰»‹nwh«.
VbdÅš ekJ eh£L Ãiyik¡F eh« bfh©oU¡F« flîŸ
cz®¢áí« áw¥ghf gh®¥gdušyhjh® ïUªJtU« ïÊÃiy¡F
mt®fŸ ÛJ Rk¤j¥g£oU¡F« kj j¤Jt§fSnk fhuz« v‹gij
eh« xUfhyK« kh‰¿¡ bfhŸs¥nghtâšiy v‹gijí« m›
Éu©ilí« jiyÑHhf kh‰¿ mt‰¿‹ c©ikia btËah¡F
tijna ekJ K¡»a flikahŒ¡ bfh©oU¡»‹nwh« v‹gijí«
mG¤jkhf tÈíW¤J»‹nwh«. ïjdhš ek¡F v›tsî bgÇa
ehÞâf¥g£l« tUtjhdhY« v›tsî fhy« Ûshj ‘euf«’
V‰gLtjhdhY« m‹¿í« mjdhš m¡fhy¤âš cÆ®nght
jhdhY« xU á¿J« ftiy ïšiy. k‰w eh£od®fË‹ flîŸ
cz®¢áiaÉl ekJ flîŸ cz®¢áí« g¡âí« óirí« e«ik
X£lh©ofsh¡» m¿ÉÈfsh¡» e«ik ekJ eh£il É£L¤
Ju¤â¡ bfh©L tU»‹wJ. mJnghynt k‰w eh£od®fŸ kj¤ij
Él ekJ kj« e«ik ãǤJit¤J ïÊk¡fsh¡» m‹Åa M£á¡F
c£gL¤â kÅj¤j‹ik ïšyhkš thH¢ brŒ»‹wJ. ïit ne‰W
ï‹W v‹¿šyhkš MuhŒ¢á¡F v£L« rǤâufhy« bjh£L
ï¥gona ïU¥gjhŒ¡ fhz¥gL»‹wJ. ïj‰F, m®¤jÄšyhkš
btŸis¡fhu®fŸ ÛJ gÊ nghLtâY« Rauh{Ía rh¡F brhšY
tâY« ga‹ v‹d? v‹W jh‹ nf£»‹nwh«. VbdÅš Rauh{Ía
K« mj‰F nk‰g£l uhk uh{Ía« »UZz uh{Ía« KjÈa
uh{Ía§fS« ïUªj fhy¤âš ïUªj ÃiyiaÉl btŸis¡fhu‹
uh{Ía fhy« v¥go ïªÃiy¡F mâfkhd bghW¥òilaJ
v‹gJjh‹.
bj‹ M¥ãÇ¡fhÉš ïªâa®fis¤ bjUÉš el¡fÉlhjJ
M¥ãÇ¡f®fSila mf«ghtkhf ïU¡fyh«. mbkÇ¡fhÉš fÉ
uåªâueh¤ jhT® mt®fis mtkÇahij brŒjJ mbkÇ¡f®
Fo muR - 1929 ( 1) 228
fSila Mztkhf ïU¡fyh«. âU.fhªâia j©o¤jJ
炙äZfhuUila ïWkh¥ghf ïU¡fyh«. Mdhš ïªâaid
ïªâahÉš bjUÉš el¡f ÉlhjJ« ïªJ¡flîŸ nfhÉY¡FŸ
bršy ïªJit ÉlhjJ« ahUila mf«ght«, Mzt«, ïWkh¥ò
v‹W nf£»‹nwh«.
âUths®fŸ, fhªâí« y#gâí« nfhÉY¡FŸ br‹W
mt®fsJ flîis tz§f mDkâ¡fhkš âU¥ã mD¥ãa
bfhLikiaí« mtkhd¤ijí« ïÊití« Élth âU jhTiu
mbkÇ¡f®fŸ mtkhd¥gL¤âÉ£lh®fŸ v‹W nahá¤jhš
ïªâa®fŸ mnah¡»a®fsh K£lhŸfsh v‹gJ«, mbkÇ¡f®fŸ
mnah¡»a®fsh K£lhŸfsh v‹gJ« ïªâa mur®fŸ M£á
Inuh¥ãa mur®fŸ M£áiaÉl nkyhdjhÆU¡Fkh v‹gJ«
És§fhkš nghfhJ. vªj eh£oyhtJ Fs¤âš j©Ù® bkhŸs
cÇikÆšyhjtD« bjUÉš el¡f cÇikÆšyhjtD« j§fsJ
cÇikia kW¡»‹wt®fSl‹ nr®ªJ Rauh{a« mila Ka‰á¥
gh®fsh v‹W nahá¤J¥ gh®¤jhš Rauh{Ía¤â‰F ah® K£L¡
f£il nghL»‹wh®fŸ v‹»‹w c©ik xU _lD¡F« És§fhkš
nghfhJ. flîisí« kj¤ijí« nfhÉšfisí« fh¥gh‰W»‹nwh«
v‹W ntõ« ngh£L¡ bfh©L #ÞoÞ f£áia xʤJ gh®¥gd¡
f£áia rhâ¡f¥ nghtjhf btËtªâU¡F« MÞâf fdth‹fŸ
flîŸ nguhY« kj¤â‹ nguhY« nfhÉšfË‹ nguhY« el¡F«
bfhLikfis xÊ¥gj‰F VjhtJ brŒ»‹wh®fsh, Ãid¡
»‹wh®fsh, brŒjh®fsh, Ãid¤jh®fsh v‹Wjh‹ nf£»‹nwh«.
vdnt gh®¥gd®fŸ nj®jY¡F V‰gL¤â¡ bfh©l ehlf¤âš tU«
ntõ§fis¡ ftÅ¡fhkš mªj ntõ¡fhu®fŸ ah®? mt®fË‹
m¿î, xG¡f«, yøa«, ãiH¥ò, nah¡»aij M»aitfŸ v‹d?
v‹gij¥ g‰¿ ÉrhǤjhš f©o¥ghŒ x›bthUtU¡F« mt®fŸ
T‰¿‹ c©ik És§fhkš nghfhJ.
Fo muR - jiya§f« - 28
28..04.19
4.19 29
1929
229 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 ghuh£Ljš
âUths® br‹id g©oj® vÞ.vÞ.Mdªj« mt®fis
br‹id fh®¥gnuõ‹ m§f¤âduhf ÃaĤj murh§f Þjy Þjhgd
kªâÇ fd« lh¡l® R¥guha‹ mt®fis eh« kdkhu ghuh£LtJl‹
ekJ nt©LnfhS¡F brÉ rhŒ¤jik¡F ekJ e‹¿a¿jiyí«
brY¤J»‹nwh«. btF fhy¤â‰F K‹dnkna ïªÃakd« bg‰¿
U¡f nt©oa g©oj® Mdªj« ï¥bghGjhtJ Ãakd« bg‰¿
U¥gj‰F k»œ¢á miltJl‹ nkY¡F nkY« ca®gjÉ Ãakd«
bg‰W jhœ¤j¥g£l k¡fS¡F ciH¡f nt©LkhŒ Mir¥gL
»‹nwh«.
Fo muR - F¿¥òiu - 28.04.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 230
ïªâa r£lrig t®¤jf¤
bjhFâ¡F¤ nj®jš
ïªâah r£lrig¡F br‹id t®¤jf¤ bjhFâ¡fhf xJ¡f¥
g£l °jhd¤â‰F nfhit tUzh¢áuk Ia§fh® gh®¥gduh»a âU.
á.É. bt§»£lukz Ia§fh® mt®fS« br‹id ãugy ÉahghÇ
ah»a #dh¥ #khš kfkJrhaò mt®fS« ngh£o nghL»‹wh®fŸ.
âU. mŒa§fhU¡F mâfkhd ã‹gyK« Mjuî« uh#h r®. m©zh
kiy¢ br£oah® mt®fshš ïU¥gjhf¤ bjÇatU»‹wdJ. ï¤
bjhFâÆš Rkh® 500 ng® tiu eh£L¡nfh£il efu¤jh® fdth‹fŸ
X£l®fshÆU¥gJ« uh#h r®. mt®fŸ t®¤jf cyf¤âš j¡f
bršth¡Filatuhf ïU¥gJnk âU.mŒa§fh® mtiu¥ nghŒ
ão¤jj‰F K¡»a fhuzkhF«. âU.uh#h r®. mt®fË‹ bršt¥
bgU¡F« bršth¡F t‹ikí« cyf¤âš ahuhY« kW¡f¡Toa
jšy v‹gij eh« tÈíW¤â¡ TWnth«. Mdhš mij k¡fS¡F¥
ga‹gL« KiwÆš cgnahf¥gL¤jhkš vnj¢rhâfhu tÊÆš
cgnah»¡f¤ JªJ bfh©nl nghdhš ahuhš jh‹ r§fl¥glhkš
ïU¡f Koí«? mt®fsJ áj«gu« fhny{ gh®¥gd m¡»uhukh
ÆU¡»‹wJ v‹W bfhŠrfhy¤â‰F K‹ vGândh«. mij xUthW
ntW mtru¤âš kwªnjh« - ãwF áj«gu« ôÅt®á£o¡F it°
rh‹ryuhf gh®¥gd¥ ã¤J¥ão¤j xU rh°âÇia ÃaĤjh®fŸ.
nghjh¡ Fiw¡F r£lrig t®¤jf® bjhFâ¡F xU ãugy t®¤jf
U¡F ÉnuhjkhŒ mJî« kfkâa t®¤jfU¡F ÉnuhjkhŒ xU
gh®¥gdiu mJî« mŒa§fh® gh®¥gdiu mJî« V‰fdnt
všnyhU« mŒa§fh® gh®¥gduhf milªJ »l¡F« ïl¤â‰F
kWgoí« xU tUzh¢áuk mŒa§fh® gh®¥gdiu MjÇ¥gJ v‹W
brh‹dhš eh« v¥go¤jh‹ rkhjhdkilaKoí«? vdnt ekJ uh#h
r®. m©zhkiy br£oah® mt®fŸ jaî brŒJ òduhnyhrid
brŒJ j«Äl« m‹ò« e«ã¡ifí« bfh©oU¡F« k¡fS¡F
Ãaha« tH§Fth®fshf.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 28.04.1029
231 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 13-tJ ehlh® kfhehL
bfhona‰WÉHh¢ brh‰bghÊî
“ïªj¡ bfhoÆš F¿¡f¥g£oU¡F« bgÇnah®fËdhnyjh‹
Ú§fŸ K‹D¡F tªÔ®fŸ. kfheh£oš RakÇahij mila¡ Toa
gy Ô®khd§fis Ãiwnt‰Wå®fŸ vd e«ò»nw‹. ehlh® r_f¤
â‰F¤ jÅ kfhehL vj‰F v‹w rªnjf« »s«gyh«, ïUªjhY«
eh« ïj‰F¥ ga¥glhkš ekJ kfhehLfis el¤j nt©L«. ï«
khâÇ kfhehLfËš ehK« fyªJ bfh©L mt®fS¡FŸ cŸs
bfLâfis fisªbj¿ªJ R¤j¥gL¤â njr¤jhUl‹ nr®¡f
nt©Lbk‹gJ v§fŸ bfhŸif. kfhehL bt‰¿íl‹ eilbgw
nt©Lbk‹W e«ã ï¡bfhoÆid ca®¤J»‹nw‹.”
F¿¥ò: 29.04.1929 M« ehŸ ãiwah‰¿š eilbg‰w 13-MtJ ehlh®
kheh£oš kheh£L¡ bfhoia V‰¿it¤J M‰¿a brh‰bghÊî.
Fo m uR - brh‰bghÊî - 05.05.1929
muR
Fo muR - 1929 ( 1)
ekJ g¤âÇif
Iªjhtjh©L
“Fo muR” mãkhÅfns!
ekJ “Fo muR” njh‹¿ eh‹fhtjh©L flªJ, Iªjhtjh©
o‹ Kjš ïjœ btËah¡F« ngW bg‰wik¡F k»œbtŒJ»‹nwh«.
mJ njh‹¿a ehŸ bjh£L ï‰iwa ehŸtiu k¡fŸ K‹nd‰w¤
â‰F«, eh£o‹ ÉLjiy¡F« j‹dhš ïa‹wij¢ á¿J« xË¡fhkš
bjh©lh‰¿ tªâU¡F« Éõa« eh« vL¤J¡ fh£lhkny m‹g®fŸ
cz®ªâU¡fyh«.
ïj‹ MáÇauh»a ah« Rkh® 30 M©L cyf thœ¡if
mDgt«, mjhtJ Éahghu«, Étrha« mDgtK« Rkh® ïUg
jh©L bghJ eyîiH¥ò v‹gâ‹ nguhš mjhtJ cŸ C®
m¡f¥ngh®fŸ, Íšyh bghJey r®¡fh® r«gªjÄšyhj Þjhgd§fŸ,
r®¡fh® r«gªjKŸs Þjy Þjhgd« KjÈaitfËš îthf Éõa
mDgtK« mur®fŸ, mâfhÇfŸ M»at®fË‹ T£Lwî mDgt
K«, #Û‹jh®fŸ, ãuò¡fŸ, ViHfŸ, fhÈfŸ M»at®fË‹ beU§
»a ner mDgtK«, ïitfbsšyh« mšyhkš å£ilí«
FL«g¤ijí« É£L Jwtw« bfhŸs v©z« bfh©L btË¡
»s«ã r‹Åahá ntõÄ£L fhÉ jǤJ rhÄahuh» ïªâah
KGtJ« R‰¿ miyªj ãwF mijí« É£L, btW« nfhtz¤
Jl‹ bjU¥ã¢ir vL¤J ãwF mijí« É£L v¢áiyÆš
»l¥gij vL¤J c©lJ M»a thœ¡iffËY« <Lg£l mj‹
mDgtK«, filáahf muáaY¡F« r_f ïaY¡F« v‹W
br‹id khfhz r§f« cgjiytuhfî«, njÓathâfŸ r§f fhÇa
jÇáahfî«, fh§»uÞ ïa¡f« v‹gâš x¤JiHahik ïa¡f¤â‰F
khfhz¤ jiyt®, fhÇajÇá Vf jiyt® M»a gjÉ¥ ngW«, itÔf
x¤JiHahik bfhŸif¡F K¡»a jiyikí« k‰W« r¤âah¡»uf«,
r®¡fh® c¤âuî ÛWjš, c©ikia xË¡fhkš ngRjš M»ait
fS¡F Mf gy jlit murh§f j©lid¡F Msh» áiwthr«
miljš M»a gy ngWfS« bg‰wj‹ _y« á¿J á¿jhŒ cyf
mDgt« bg‰W, mitfË‹ gadhŒ ekJ eh£o‹ c©ik
232 233 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ÉLjiy¡F ÉnuhâahÆU¥gJ gh®¥gÜank v‹gijí«, mj‹
Mâ¡f« tY¤âU¥gj‰F¡ fhuz« ekJ k¡fS¡F RakÇahij
cz®¢áí«, m¿î ts®¢á¡F ïlK« ï‹ikna v‹gijí« mj‰F
K¡»a fhuz« _l e«ã¡ifna v‹gijí« cz®ªJ, RakÇahij
cz®¢áia c©lh¡» m¿it tsu¢ brŒJ _l e«ã¡iffis
xʤJ¥ gh®¥gÜa¤ij monahL mʤJ k¡fis moik¤ jd¤
âÈUªJ Û£fnt©L« v‹»‹w xnu MirÆ‹ Ûnj ï¡ “Fo muR”
g¤âÇifia Mu«ã¤j eh« mj‰nf‰g ï¤jÄœehL KGtJ«
ïilÉlhkš R‰¿¢ R‰¿ miyªJ âǪJ brh‰bghÊth‰¿¡
bfh©LÄU¥gtuhnth«.
vdnt ï¥go¥g£l ÃiyÆš ïj‹ bfhŸif v‹d v‹g
ijí« ïJ v‹d brŒjJ v‹gijí« cyfnk m¿ªjjhjyhš ïij¡
F¿¥ãl nt©oa âšiy v‹nw Ãid¡»‹nwh«. Éf ï¡ bfhŸif
ia¡ filão¤J elªJ tªj br‹w eh‹F tUõfhykhŒ “Fo
mu”rhdJ KjÈš ahUila cjÉí« ï‹¿ ãuthf btŸs¤âš
vâ®Ú¢rš Úªj nt©oaJ ngh‹w Äf¡ fZlkhd fhÇa¤âš ïw§»
ïUªjnjhL brštK« bršth¡F« bg‰w bgÇnah®fŸ v‹gt®fŸ
Kj‰bfh©L khdK« <dK« m‰w fhÈfŸ v‹gt®fŸ tiuí«,
m¿î« MuhŒ¢áí« cŸst®fŸ v‹W brhšy¥gL« g©oj®fŸ
Kjš jd¡F« m¿ÉšyhkY« ãw® brhštijí« nf£f ïayhkY«
cŸs ãothj Raey¡fhu®fŸ tiuÆY« cŸst®fË‹ ïu¡fK«
kÅj¤ j‹ikí« m‰w v⮥ò¡F Msh» tªJ«, nk‰T¿a v›Éj
v⮥ò« ïilôW« ïšyhkš jhuhskhŒ Él¥g£oUªJ nk‰f©l
t®fŸ všyh« nerkhÆUªJ cjÉ brŒJ tªâUªjhY« Tl mJ
c¤njá¤JŸs fhÇa§fËš v›tsî brŒâU¡f Koínkh mt‰iw
všyh« Él F¿¥ãl¤j¡f msî mâfkhfnt brŒâU¡»‹w
bj‹nw eh« kd¥ó®tkhf czU»‹nwh«. ïj‰F cjhuz«
v‹dbt‹whš Kjyhtjhf “Fo muR” ï‹iw¡F thu« x‹W¡F
9500 ãuâfŸ btËah»‹wJ«, mo¡f mo¡f gªJ»s«òtJ nghš
v⮡f v⮡f thrf®fŸ mâfkhtJ« k‰W« “Fo muR” bfhŸif
fis MjÇ¡F« g¤âÇiffS¡F« ïJnghynt gy MÆu¡fz¡
fhf ãuâfS« thrf®fS« bgU»¡ bfh©L nghjY« ï¡bfhŸif¡
fhf v‹nw òâJòâjhf¥ g¤âÇiffŸ Jt¡f¥gLjY« mitfS¡
F« Mu«g¤ânyna bršth¡F bgUFjY«, ïu©lhtjhf ï¡
bfhŸiffis mDgt¤âš V‰W¡ bfh©l k¡fS¡F«, ï¡
bfhŸiffis cgnjá¡F« k¡fS¡F«, ï¡bfhŸiffis x¥ò¡
bfh©l Þjhgd§fS¡F« eh£oš bršth¡F« kâ¥ò« ts®jY«,
_‹whtjhf ï¡bfhŸiffS¡F vâÇilahf cŸs g¤âÇif
fS¡F« jÅ¥g£l eg®fS¡F« Þjhgd§fS¡F« kâ¥ò«
Fo muR - 1929 ( 1) 234
bršth¡F« FiwªJ nghjY« Kjyh»a fhuz§fshš czuyh«.
m‹¿í« v§F gh®¤jhY« mo¡fo ï¡bfhŸiffis¥ gu¥òtj‰
fhf khfhz Íšyh, jhÿ¡fh, RakÇahij kfhehLfŸ el¥gJ«,
ï¡bfhŸif¡F Énuhjkhd Þjhgd§fŸ v‹W brhšy¥gL«
fh§»uÞ, njÓa« KjÈa muáaš òu£L Þjhgd§fS¡F eh£oš
á¿J« bršth¡f‰W ïu©L _‹W tUõkhf ekJ eh£oš
muáaÈ‹ nguhš khfhz kfhehL Tl el¤j KoahkY«, Íšyh
jhÿ¡fh kfhehLfŸ v‹gJfŸ Tl el¥gbj‹gJ Äf mUikahí«
nghŒÉ£lnjhL RakÇahij¡ bfhŸif¡F Énuhjkhd T£l¤jh®
btËÆš jiyfh£lnth nkil VWtj‰nfh yha¡»šyhj KiwÆš
ml§»¡»l¡fnt©oa Ãiyikia c©lh¡»ÆU¡»‹wJ. RU§f¢
brh‹dhš muáaš rKjha ïaš M»a òu£Lfis k¡fS¡F
bt£l btË¢rkh¡» mj‹ nguhš Vkh‰¿ tÆW ts®¤jt®fisí«
Mâ¡f« bg‰W tªjt®fisí« xUthW xL§f¢ brŒJÉ£l
bj‹nw brhšy nt©L«. Éf, rka¥ òu£L¤ JiwfËY« vâ®ghuhj
msî mitfis btËah¡» mt‰¿‹ nghÈ Mâ¡f¤ij xUthW
mʤJ¡ bfh©L tU»‹wJ v‹W« brhšyyh«. cjhuzkhf
MÆu¡fz¡fhd rhÄfS¡F ïUªj kâ¥òfŸ všyh« kiy
c¢áÆÈUªJ cU£oÉ£l cU©il¡ F‹Wnghš ntfkhf ïw§»
tU»‹wJ. mt‰¿‹ óirfŸ c‰rt§fŸ M»aitfË‹ nah¡»a
ijfS¡F« K‹ÅUªj kâ¥ãš gFâ kâ¥ò¡ Tl ïšyhkš ïUªJ
tU»‹wJ. áy ïl§fËš btFfhykhŒ elªJ tªj c‰rt§fS«
ói#fS« ÃW¤j¥g£LÉ£ld, rhÄfS« mt‰¿‹ óirfS«
c‰rt§fS« ï¡fâadhš rl§F¥ òu£il¥ g‰¿ eh« brhšÈ¤
bjǪJ bfhŸs nt©oa mtáa« ahU¡F« ïU¡fhJ v‹nw
Ãid¡»‹nwh«. RU§f¢ brhšy nt©Lkhdhš rl§if ÃW¤âdt®
fS« rh⥠g£l¤ij vL¤JÉ£lt®fS« rka¡ F¿ia¤ jŸË
É£lt®fS« MÆuthÆu¡ fz¡fhf¤ ijÇakhf¥ bga® bfhL¤J
tU»‹wh®fŸ. ï›tsî« mšyhkš ï¤jid¡ fhy« Vkh‰¿aij¥
nghš njr¤ijí« njÓa¤ijí« Rauh{a¤ijí« brhšÈ¡ bfh©L
nj®jY¡F Éf ahU¡F« nah¡»aij ïšyhkY« brŒJÉ£lJ.
cjhuz« ghku k¡fS¡FŸs k‰bwhU _le«ã¡ifia
MjhukhŒ it¤J¡ bfh©L mjhtJ kj¤â‹ bgaiu¢ brhšÈ¡
bfh©L Éf¥ nghtjhŒ btËÆl nt©oajhŒ É£lnj
nghJkhdJ.
rKjha òu£L¤ JiwÆY« Ô©lhik Éy¡if¥ g‰¿ v§F«
btFjhuhskhŒ¥ ngr¥gL»‹wJ. rkgªâ ngh#d« mârÆ¡f¤j¡f
t©z« K‹nd¿ tU»‹wJ. bghJthf ïitfS¡F xU fLfsî
235 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
m¿îŸs T£l¤âY« mQtsî M£nrgkhtJ mâU¥âahtJ
»s«òtjhf ahUnk brhšy Koahj Ãiyik vŒâÉ£lJ v‹W
cWâahŒ¢ brhšyyh«. Mdhš bghwhik¡fhu®fSilaî« Raey¡
fhu®fSilaî« mt®fsJ TÈfSilaî« v⮥ò« mâU¥âí«
á¿jhtJ ïšiyba‹W brhšy KoahJ v‹whY« mt®fisí«
ï¡bfhŸiffis neuhd KiwÆš btË¥gilahŒ v⮥gj‰F
ijÇak‰wt®fsh¡» Nœ¢áÆY« ã¤jyh£l¤âYnkjh‹ kiwKf
khŒ jiyfh£l Koí«goahf¢ brŒâU¡»‹wJ.
ïJnghynt fšahz KiwÆY« rhjhuzkhŒ vâ®gh®¡f
Koahj msî Ó®âU¤jK«, fy¥òkz cz®¢áÆš M©fisÉl
bg©fS¡nf mâf MtY«, bg© cÇikÆš M©fisÉl
mâfkhd cÇik bg©fS¡F nt©L« v‹W bg©fns fUj¤j¡f
t©zK« M©fŸ á¿J« M£nBã¡f Koahkš jiy FŪJ
x¥ò¡ bfhŸs nt©oajhd cz®¢áí« c©lhÆU¡»‹wJ.
ïitfŸ jÉu rhÞâu« òuhz« ïâfhr« v‹git KjÈa
t‰¿‹ nah¡»aijfS« òu£LfS« rªâ áÇ¡f¤ j¡ft©z«
btËah» K¡»a rhÞâu§fŸ ïâfhr§fŸ v‹gitfis mjhtJ
tUzháuk¡ bfhŸiffis mo¥gilahf¡ bfh©litfis
MÆu« gâdhÆu¡fz¡fhd k¡fŸ T£l¤â‹ K‹ beU¥ò it¤J¡
bfhS¤j¤j¡f MntrK« cz®¢áí« V‰g£L É£lJ. âd« âd«
tUzháuk kfhehLfS« mo¡fo irt rka kfhehLfS« _iy
KL¡FfËš T£o ‘Fo muir’í« mj‹ bfhŸiffisí«
f©o¥gJ« r£lrigfËš rukhÇahf nfŸÉfŸ nf£gJ« M»a
gy mtáa¤ij¡ bfh©L tªJ« É£LÉ£lJ.
ïªj brh‰g fhy¤â‰FŸ ï›tsî fhÇa§fŸ eilbg‰wj‰F
fhuz« v‹dbt‹W gh®¥ngh«. eh« ï¤bjh©oš ïw§»a fhy«
Kjš ïJtiu ahUila th¡F¢ rfhakhtJ gz r«gªjkhd
cjÉahtJ fLfsî Tl¡»ilahJ. ïj‰F ÉnuhjkhŒ v⮥òfŸ
kh¤âu« kȪJ »lªjd. gŸË¡ Tl go¥ãšyhkY« g¤âÇif
mDgt« á¿JÄšyhkY« cŸs ÃiyÆš ï¥g¤âÇif Mu«ã¡
f¥g£lJ« ek¡bfâuhf mnef g¤âÇiffŸ x‹W nr®ªJ
râahnyhrid brŒJ v⮤J¡ bfh©oUªjd. cjhuzkhf ekJ
g¤âÇif És«gu¤ij¡ Tl v›tsî gz« bfhL¤jhY« És«gu¥
gL¤j “RnjrĤâu‹” “etr¡â” ngh‹witfŸ kW¤JÉ£ld.
g¤âÇif btË¥gL¤J« Éõa¤âš jghš uÆš ïyhfhÉY§Tl
r»¡f Koahj bjhšiyfŸ mDgÉ¡f nt©oajhƉW. v§F
br‹whY« M§fh§FŸs Þjy mâfhÇfË‹ bjhšiyí« btF
bjhšiyahÆUªjJ. ï›tsî kšyhkš ekJ vG¤J¡fisí«
Fo muR - 1929 ( 1) 236
brh‰fisí« ekJ vâÇfŸ ghku k¡fS¡F âǤJ vGâí« T¿í«
tªj bjhšiyfŸ všyht‰iwí« Él mâfkhf ïUªjd. mnjhL
kh¤âukšyhkš g¤âÇif Mu«ã¤jîl‹ e«ik njr¤Jnuh» v‹W
Ô®khŤJ fh§»uáÈUªJ btËah¡»É£ljhf ‘etr¡â’ KjÈa
g¤âÇiffË‹ ãurhuK«, eh« fh§»uáÈUªJ gz« âUo¡
bfh©ljhf ‘jÄœehL’ KjÈa g¤âÇiffË‹ ãurhuK« giw mo¥
gJnghš _iy KL¡FfËš všyh« brŒJ tªjjšyhkš knyah
KjÈa btËehLfS¡F« M£fis mD¥ã m§F« Éõk¥
ãurhu« brŒJ« áy rªjhjhu®fËl« “Fo muR” tutiH¥gij
ÃW¤âÉ£lhš “jÄœehL”it ïytrkhŒ mD¥ò»‹nwh« v‹W
brhšÈí« “Fo muir” êâ¤J jh§fns foj« vGâ mâš ghku
rªjhjhu®fŸ ifbaG¤J th§» ek¡fD¥òtJ« “Fo muR”¡F
És«gu« bfhL¤âU¥gt®fËlbkšyh« br‹W “Fo muR”¡F
És«gu« bfhL¡f¡TlhJ v‹W rfy bršth¡ifí« brY¤â
gytªj« brŒJ« filáahf ‘Fo muR’ És«gu¤ij ÃW¤â¡
bfh©lhš “jÄœehL”Éš ïytrkhŒ És«gu« nghLtjhf¢
brhšÈ “Fo muR”¡F tªj És«gu§fis ÃW¤âí«, k‰W«
x›bthU r_f¤jhiuí« ek¡F ÉnuhjkhŒ¡ »s¥ãÉl¡ fUâ eh«
brhšyhjitfisí« vGjhjitfisí« vGâí« j§fŸ ÃUg®
fisÉ£L c£fyf« brŒí«go brŒJ«, cjhuzkhf ÉUJef®
ehlh® r_f¤ij ek¡F Énuhjkhf¡ »s¥ãÉl Nœ¢á brŒjJ«
M»a v¤jidnah ïʤ jifikahd v⮥òfŸ všyh« ïUªJ«
ï‹W “Fo muR”« mj‹ bfhŸifí« bt‰¿Æš ïU¥gj‰F fhuz«
v‹d v‹W nahá¤J¥ gh®¡f nt©lhkh? m¥go nahá¤jhš v‹d
gâš »il¡F«? xnu xU gâšjh‹ »il¡F«. mjhtJ ‘Fo mu’nrh
mj‹ MáÇanuh Mu«gfhy« Kjš kdâš g£lij xË¡fhkš
brhšYtJ« bfhŸiffËš rka¤â‰F¤ jFªjgo Raey¤ijna
fUâ mo¡fo F£o¡fuz« nghlhkš ïUªjJ« ntW ahUila
jaití« ifiaí« vâ®ghuhkš j‹ fhÈnyna ËW j‹Dila
brhªj¢ bryÉnyna ïa¡f¤ij el¤âdJnk K¡»a fhuzkhF«
v‹gnj. ïâš ahU¡fhtJ rªnjf« ïU¡Fkhdhš És¡Ftj‰F
btË¥gilahfnt brhšY»‹nwh«. mjhtJ “Fo muR” Mu«ã¤j
fhy« Kjš ï‹iwatiu Vnjh áy® fšahz fhy¤âY« “fUkhâ”
fhy¤âY« 4 mzh, 8 mzh xU %ghŒ åj« e‹bfhilahf mˤJ
tªjâš bkh¤j« Rkh® 100 mšyJ 120 %ghŒfŸ jÉu nk‰bfh©L
xU m«k‹ fhrhtJ bfhL¤jt®fŸ ahU« ïšiy v‹nw brhšY
nth«. Mdhš ‘Fo mu’á‹ bfhŸifiaí« bjh©ilí« x¥ò¡
bfh©l áy e©g®fŸ “Fo muR”¡F áy rka§fËš gz cjÉ
brŒa jh§fshfnt K‹tªj nghJ« mij âU¥ã É£L nt©L
237 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
khdhš jaî brŒJ “âuhÉl”D¡F cjî§fŸ v‹W nf£L bfh©l thÈg ïsŠá§f§fS¡F«, mtáakhdnghJ v›Éj cjÉí«
j‹ _y« “âuhÉl”D¡F cjɤ bjhif mË¡f¥g£oU¡»‹wJ òÇa¤ jahuhÆU¡F« brštK« bršth¡F« c©ik Mirí«
v‹whY« “âuhÉl‹” “Fo muR”¡F cjÉahŒ Ëwj‹ gadhf bfh©l bršt e©g®fS¡F«, vkJ e‹¿a¿jiyí« bjÇɤJ¡
“Fo muR”¡F V‰g£l cjÉ¡F eh« e‹¿ brY¤âahf nt©oa bfh©L eh‹fhtJ M©il¡ flªJ IªjhtJ M©o‰F¢
ÃiyÆš ïU¡»‹nwh«. brš»‹nwh«.
ïJjÉu mJnghynt, ekJ R‰W¥ ãuahz§fS¡F« ekJ Fo muR - jiya§f« - 05.05.1929
ãurhu®fS¡F« e©g®fS¡F« ï‹iwtiu ahU« v›Éj gz
cjÉí« brŒa¥bgwÉšiy v‹W«, ijÇakhŒ¢ brhšYnth«.
g¤âÇif el¤JtâY«, “Fo muR” Mu«ã¤j fhy« Kjš ïJ xU
tUõ« jÉu mjhtJ knyah eh£L¡F ekJ rnfhju® rªjh nr®¡f¢
br‹Wtªj tUõ« jÉu, k‰wgo eZl¤ânyna eilbgW»‹w
njašyhkš nt¿šiy.
clšÃiyí« KjyhtJ f©gh®it r‰W¡ Fiwî, jiytÈ,
mo¡fo ka¡f«, éuz Fiwthš kh®ò tÈ, gštÈ, á¿J fhâY«
bjhšiy, Flšthj«, mâf ntiy brŒa¡ TlhJ v‹W ãugy
it¤âa®fË‹ f©o¥ghd mã¥ãuha« KjÈa beU¡foahd
fZl¤âš ïU¡»‹wJ.
âd¥go tU« jghšfËš ü‰W¡fz¡fhŒ btW¡f¤j¡f
t©z« òfœªbjGJgit xUòwÄUªjhY«, itJ« Äu£oí«
vGj¥g£L tU« bkh£il¡ foj§fS¡F« FiwÉšiy. ï›tsî
î¥gªj§fS¡»ilÆš ekJ ïa¡f« xUÉj e‹Åiy milªJ
nk‰bršYtijí«, ïitfŸ ek¡F¥ ng%¡f¤ij ÉisɤJ
tUtijí« MÆu¡fz¡fhd thÈg®fŸ e«ik¤ jh§» Égijí«,
eh« kdkhu czU»‹nwh«. Kothf ekJ bfhŸiffËyhtJ, ekJ
vG¤JfËyhtJ brh‰fËyhtJ ek¡F á¿jsî« rªnjfnkh
ka¡fnkh ïšyhj msî bjËthÆU¡»‹nwh« v‹gij¤
bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
filáahf ek¡F cjÉahf ïU¡F«. ‘Fku‹’, ‘ehlh®
FyĤâu‹’, ‘jÄH‹’ ‘K‹nd‰w«’, ‘ÉÞtner‹’, ‘RakÇahij¤
bjh©l‹’, ‘y£RÄ’, ‘Çnthš£’, ‘âuhÉl‹’, ‘K¤jÄœeh£o‹ gŸË
cja«’, ‘ãur©l kfhÉfl‹’, kiyahsbkhÊ g¤âÇiffsh»a
‘rnfhju‹’, ‘Äjthâ’, ‘njrhãkhÅ’ Kjyh»aitfŸ bkh¤j« Rkh®
eh‰gâdhÆu« rªjhjhu®fis¡ bfh©L ek¡fhf ciH¤J tUtj‰
F« bj‹ ïªâa ey cÇik¢ r§f¤â‰F«, gh®¥gdušyhj thÈg
r§f¤â‰F«, ehlh® kfh#d r§f¤â‰F« k‰W« áy, irt rkh#« r‹
kh®¡f r§f« Kjyha r§f§fS¡F« á¿J« j‹dyÄ‹¿ j§fsJ
KG neu¤ijí« j§fsJ clš bghUŸ MÉ M»aitfis
bašyh« ï›Éa¡f¤â‰nf ctªjË¡f¡ fh¤âU¡F« vkJ mUik

Fo muR - 1929 ( 1) 238 239 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


_‹whtJ
ehlh® thÈg® kfhehL
rnfhju®fns!
ekJ eh£oDila K‹nd‰w¤ij¡ fUâa Éõa§fËny
thÈg kfhehLfis¥ g‰¿ xUÉjkhd mã¥ãuha ngjK«
»ilahJ. Vbd‹whš cyf K‹nd‰w¤â‰nf fhuz« thÈg®fŸ
jh‹. mij všnyhU« x¥ò¡ bfhŸSt®. x›bthU eh£oY« gy
tifÆY« mo¡fo fZl« ÃfœªâU¡»‹wJ. mit ÉLjiy¥ bgw
RakÇahij mšyJ ÉLjiy cz®¢á thÈg®fS¡F V‰g£lâ‹
_y« cyf¤â‹ bgU«gh‹ikahd ehLfŸ ÉLjiy ailª
âU¡»‹wd. ïªâahit¤jÉu k‰w všyh ehLfS« K‹nd¿
tU»‹wd. V‹ ekJ ehLk£L« ö§F»wJ? thÈg®fŸ ftiy
vL¡fhjâdhšjh‹. eh« ïJfhW« ghLg£L« ãunah#dÄšyhkš
K‹ÅUªj ÃiyÆšjh‹ ïU¡»‹nwh«. v¥go k‰w eh£L
thÈg®fŸ j¤j« ehL K‹ndw cƮɣL¡Tl ciH¤jh®fnsh
mJnghš ekJ thÈg®fS« ciH¡f K‹ tunt©L«.
RakÇahij cz®¢áia thasÉš kW¡»‹wh®fnsjÉu Ra
kÇahij¡ bfhŸiffisí« â£l¤ijí« všnyhU« x¥ò¡ bfhŸ
»‹wh®fŸ. RakÇahij cz®¢á j¥ãjkhdJ v‹W brhšY»‹w
t®fŸ vtU« ïJtiu ekJ bfhŸiffËš ï‹d ïl¤âš ï‹d
ãrF ïU¡»wJ v‹W brhšy ahU« K‹tuÉšiy. mt®fŸ
ï›tsî ntf« TlhJ, RkhuhÆU¡f nt©Lbk‹»wh®fns xÊa
monahL j¥ò v‹W TWgt®fŸ »ilahJ. Mdhš, áy Raey
thâfŸ vy¡õ‹ rka¤âš, ‘RakÇahij ïa¡f« cyf¤ijna ghœ
gL¤j¥ngh»wJ,’ ‘ehÞâf ãurhu« brŒ»‹wJ’ v‹W T¿ Éõk¥
ãurhu« brŒ»‹wd®. ïij¥ g‰¿ f©ÂakhŒ mã¥ãuha¥
ngj¥gLgt®f£F eh« rkhjhd« brhšyyh«. k‰wt®f£F eh«
Ãaha« brhšy nt©oaâšiy. mt®fis¢ rkhjhd¥gL¤j Ko
ahJ. eh« x‰WikílD«, Élh Ka‰áílD« ghLgLtJjh‹ mt®
f£F¤ j¡fgâš MF«. RakÇahij ïa¡fkhdJ e« eh£o‰F«
cyf¤â‰F« òâjšy. K¡»akhf fZl¥g£L¡ bfh©oU¡
Fo muR - 1929 ( 1) 240
»wt®f£F« moik¥gL¤j¥ g£lt®f£F« jhœ¤j¥g£lt®f£F«
RakÇahij ïa¡fª jÉu ntW ïa¡f« »ilahJ. x›bthU ehL«
RakÇahij¡ »s®¢ádhšjh‹ K‹D¡F tªâU¡»‹wd.
RakÇahij cz®¢ána rka«, r_f«, M¤kh®¤j«, muáaš,
bghUshjhu« M»a všyh¤ Jiw¡F« kh®¡fkhF«. Inuh¥gh
njr¤âny, M¤kh®¤j r«gªjkhf moik¥g£L mŠPhd¤âš
_œ»ÆUªj k¡fŸ kh®£o‹ ÿ¤j® ngh‹w bgÇah®fË‹
RakÇahij¡ »s®¢áÆdhšjh‹ f©ÉʤJ vGªJ ï¥nghJ
cyf¤âny jiyáwªJ És§F»‹wd®. fh£LÄuh©ofshf ïUªj
mt®fŸ ï¥nghJ K‹nd‰w¥ ngh£oÆš K‹dÂÆÈU¡»‹wd®.
mt®fŸ kj r«gªjkhd _l¥gH¡f tH¡f§fis xʤj ãwnf
ra‹Þ Kiwfis¡ f©Lão¤J K‹nd¿ tU»wh®fŸ. e« ònuh»j¡
bfhLikiaÉl mt®fŸ ònuh»j®fshš g£l bfhLikí« gH¡f¡
f£LfS¡F f£L¥g£l moik¤jdK« ï¥nghJ gwªJ
nghŒÉ£ld. mJnghynt UÎah KjÈa ïl§fËš bghUshjhu
Éõa¤âš RakÇahij cz®¢á c©lhdâdhšjh‹ mt®fŸ bghJ
cilik ïa¡f« njh‰Wɤjd®. ekJ murh§f« m›Éa¡f¤ij
(nghšÞÉ¡ knrhjh) ekJ eh£oš gutÉlhkš brŒa r£l« brŒa
KaY»‹wh®fŸ. nkY« JU¡»Æš rKjha RakÇahij cz®¢á
c©lhdâdhš btŸis¡fhu®fŸTl ga¥gL»‹w KiwÆš
mt®fŸ K‹nd¿ tU»‹wh®fŸ. ma®yhªJ¡fhu®fS¡F muáaš
RakÇahij cz®¢á c©lhd ãwFjh‹ mt®fŸ ÉLjiy
bg‰wh®fŸ. #¥gh‹, irdh KjÈa ehLfŸ K‹D¡F tªâU¡»‹wd.
rKjha«, muáaš, bghUshjhu«, M¤kh®¤j«, m¿î M»a
všyhÉõa¤âY« eh« RakÇahij m‰W ïU¡»‹nwh« v‹gâš
rªnjfÄšiy. bghUshjhu Éõa¤âš RakÇahij m‰wj‹ik¡F
e‰rh£á nt©Lkhdhš TÈfŸ btËehLf£F¢ bršYtnj nghJ«.
mjhtJ x›bthU thuK« gâdhÆu¡fz¡fhd ekJ rnfhju®fŸ
nkhÇR, ne£lhš, bj‹ M¥ãÇfh M»a ïl§fS¡F¥ ãŸisF£o
bg©LfSl‹ br‹W khd§bf£L¢ rh»wh®fŸ. M¤kh®¤j
Éõa¤âš RakÇahija‰w j‹ik¡F¢rh£á nt©Lkhdhš
nkhB¤â‰bf‹W gh®¥gh‹ fhÈš ÉGªJ mt‹ fhiy¡fGÉd
j©Ùiu¥ “ghj Ô®¤j«” v‹W gUFtâdhnyna És§F«. muáaš
RakÇahij m‰w¤ j‹ik¡F Mjhu« nt©Lkhdhš, ekJ muáaš
ãuâÃâfshf gh®¥gd®fŸ ïUªJ bfh©L áy tƉW¥ ãiH¥ò¡
TÈfŸ e«ik Vkh‰¿ tUtnj nghJkhdJ r_f Éõa¤âš
ek¡F¢ RakÇahij ïšiy v‹gj‰F eh« N¤âu®fŸ v‹W«,
gŠrk®fŸ v‹W« miH¡f¥gLtJ«, nfhÆš, bjUî, Fs«,
gŸË¡Tl« M»a ïl§fËš ek¡F¢ rkîÇik ïšyhjnj
241 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
nghJkhdjhF«. Mfnt, ek¡F vªj¤ JiwÆY« RakÇahij brhšY»wh®fŸ. Mdhš mitfis vªj msÉš F‰w« TW»wJ
ïšiy. Mjyhš ïitfËš RakÇahij mila X® ïa¡f« v‹W nahá¡f nt©L«. ahuhtJ ï‹Wtiu eh‹ flîis¥ g‰¿í«,
mtáakh? ïšiyah? vd Ú§fns naháí§fŸ. RakÇahij kj¤ij¥ g‰¿í«, òuhz¤ij¥g‰¿í« vGâ tUtij¥ g‰¿ahtJ
nt©L« v‹w msÉš xUtU¡F« rªnjf« ïšiy, mij v‹W« ngátUtij¥ g‰¿ahtJ F¿¥ã£L vL¤J¡fh£o rkhjhd« brhšy
všnyhU« ÉU«ò»‹wh®fŸ v‹gJ« vd¡F bjÇí«. mjdhšjh‹ K‹tªâU¡»wh®fsh? mšyJ ïÅahtJ brhšy Koíkh v‹W
vd¡F v›tsnth v⮥òfŸ ïUªJ«, ïªj ïa¡f¤ânyna nf£»‹nw‹. vd¡F¤ bjǪjtiu ahU« ïJtiu vL¤J¡fh£l¡
ãuhzid Élnt©L«. (if j£Ljš) v‹w v©z¤Jl‹ jh‹ fhnzh«. flîŸ ïU¡»‹wJ mšyJ ïšiy v‹W thâLtJ
ïilÉlhkš ciH¡f K‹tªnj‹. mj‰F c§fis¥ nghy gy m®¤jk‰wjhF«. m‹¿í« mJ Rygkhd Étfhukšy. ïU¡»wJ v‹W
thÈg®fŸ cÆ®Élî« jahuhÆU¥gjhfî« vd¡F e‹whf¤ Ã%ã¥gijÉl ïšiy v‹W Ã%ã¥gt®fS¡F fZl« mâf«.
bjÇí«. v‹idÉl mt®f£F e‹whf ïªj cz®¢á ão¤JÉ£lJ.
rnfhju®fns! ïJtiu e«ik¥ g‰¿ F‰w« TW»‹wt®fis
Mjyhš eh‹ thÈg®f£F ïij¥ g‰¿ x‹W« mâfkhf¡ Tw
x‹W nf£»‹nw‹. mjhtJ ‘eh‹ flîŸ ïšiy v‹W brhšYtjhf
nt©oabjh‹WÄšiy. x‰Wikahf ïU§fŸ. gj£l« TlhJ, ekJ
Ãid¤J¡ bfh©L fZl¥gL»‹w áfhkÂfns! flîŸ v‹whš
vâÇfŸ ÛJ M¤âu¥glhÔ®fŸ! v‹Wjh‹ eh‹ brhšy nt©o
v‹d? Ú§fŸ vij¡ flîŸ v‹»Ö®fŸ? mj‰F Ú§fŸ V‰gL¤â¡
atdhf ïU¡»‹nw‹. RakÇahij ïa¡f¤ij¥ g‰¿ gy®
bfh©L ïU¡F« FzK«, j‹ikí« v‹d? v‹gij KjÈš
gyÉjkhf¢ brh‹dhY«, ehlh® Fy¤ânyna áy v⮥òfŸ ïU¥g
brhšY§fŸ. ãwFeh‹ m¥go¥g£l flîŸ c©lh? ïšiyah?
jhf¢ brhšy¥gL»‹wJ. v¥go ïU¡f Koí«? v‹gJ vd¡F
v‹gij¥ g‰¿í«, mj‰F« c§fS¡F« cŸs r«gªj« v‹d?
És§fÉšiy. ï‹iwa kfheh£oš fhiyÆš ehlh® ãuKf®fS«
v‹gij¥ g‰¿í«, mjdhš c§fS¡F v‹d ga‹ c©lhF«
k‰wt®fS« RakÇahij ïa¡f¤â‹ bfhŸiffisbašyh«
v‹gij¥ g‰¿í« brhšY»nw‹” v‹gJjh‹. rnfhju®fns! v‹id
Ô®khdkhf x¥ò¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. mjhtJ m¿î¡F«
ehÞâf‹ v‹W brhšY»‹w áy “MÞâf¡” FL¡iffis¥ g‰¿
ïa‰if¡F« Ãaha¤â‰F« x¤jt‰iw¤jh‹ x¥ò¡ bfhŸStJ
vd¡F e‹whŒ¤ bjÇí«. ït®fËš flîS¡F m®¤j« brh‹d
v‹W Ô®khŤâU¡»wh®fŸ. eh‹ brhšYtâš brŒtâš Vjh»Y«
xUt® rK¤âuªjh‹ flîŸ, MWjh‹ flîŸ, kiyjh‹ flîŸ, ku«
xU á¿a ÉõakhtJ m¿É‰F« ïa‰if¡F« Ãaha¤â‰F«
jh‹ flîŸ, òZg«jh‹ flîŸ, JËfŸjh‹ flîŸ v‹W TW»wh®.
ÉnuhjkhÆU¡»wJ v‹W vL¤J¡ fh£odhš eh‹ ö¡F¥ ngh£L¢
m¥goahdhš eh‹ ïªj khâÇ¡ flîŸ ïšiy v‹W brh‹dhš ku«
rhf¤ jahuhÆU¡»nw‹. RakÇahij ïa¡fkhdJ m¿î, MuhŒ¢á,
tsuhjh? kiy k©zhŒ ÉLkh? MW nklhŒ ÉLkh? òZg«
ïa‰if, Ãaha« M»aitfisna mo¥gilahf¡ bfh©lJ.
thrid ïU¡fhjh? ïªj¡ flîis¡ fh¥gh‰w t¡Ñš nt©Lkh?
vdnt, m¿î, MuhŒ¢á ïa‰if j¤Jt¤â‰F ïl« bfhL¤jhš ntW
MÞÔf¢ r§f« nt©Lkh? 63 ehadh® mtjhu« nt©Lkh? v‹W
_lgH¡f§f£F jhdhfnt ïl« ïšyhkš nghŒÉL«. mL¤j
nf£»‹nw‹. irt¥ bgÇah® T£l¤âY§Tl kÅj thœ¡if¡F«
goahf ehlh® kfheh£oš ekJ eh£o‹ K‹nd‰w¤â‰F¥ bgÇJ«
xG¡f¤â‰F« flîŸ cz®¢á nt©LtJjh‹ v‹W Ô®khŤ
ïilôwhf ïU¡F«goahdij Ú¡f bg©f£F M©fisnghš
jh®fnsa‹¿, flîŸ c©L ïšiy v‹W Ô®khÅ¡f mt®fS¡F
rkîÇik bfhL¡f nt©Lbkd¤ Ô®khŤâU¡»wh®fŸ. ïJ
MjhuK« ijÇaK« c©lhfÉšiyna. xG¡f¤â‰F ntW rhjd«
RakÇahij ïa¡f¤â‹ éthjhukhd bfhŸifahF«. br§f‰g£L
ïUªjhš flîŸ cz®¢á vj‰fhf? v‹whš ït®fŸ v‹d gâš
kfheh£L¥ bg©fŸ r«gªjkhd Ô®khd« ïJjh‹. òUõ‹ jhá
brhšYth®fŸ. gz« âUl¡ Tlhjj‰F flîŸ ngiu¢ brhšÈ xG¡f«
å£L¡F nghtJ F‰wÄšiyahdhš ÞâßfŸ Mirehaf‹
c©lh¡» ïU¥gijÉl, nghäR¡fhuid it¤J ïU¥gjhY«
å£L¡F¥ nghtJ F‰wÄšiy. òUõ‹ gy bg©fis kzªjhš
âUodtid¤ j©o¥gjhY« âU£L¡ FiwªâU¡»‹wJ v‹gij
ÞÔßfŸ gy òUõ®fis kz¥gJ F‰wÄšiy v‹gJjh‹ rkîÇik
x¥ò¡ bfhŸ»‹Ö®fsh? ïšiyah v‹W nf£»nw‹. ekJ eh£oš
v‹gâš ml§»aJ. vdnt ehlh® kfheh£L¤ Ô®khd§fŸ Ra
xG¡f <d¤â‰F fhuz« m®¤jk‰w KiwÆš flîis¡ f£o¡
kÇahij kfheh£L¤ Ô®khd§f£F¢ r‰W« ïis¤jitašy bt‹nw
bfh©lGtJjh‹. c©ik¡ flîŸ xG¡f« k‰w ét‹fis
brhšYnt‹. k‰W« RakÇahij ïa¡f« flîis kj¤ij¥
ï«irgL¤j¡TlhJ v‹gJjh‹ v‹W cz®thdhdhš eh£oš
òuhz§fis¥ gH¡f tH¡f§fis F‰w« brhšY»wJ v‹W
xG¡fK« m‹ò« ïu¡fK« v›tsî jh©ltkhLbk‹gij

Fo muR - 1929 ( 1) 242 243 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

Ãid¤J¥ ghU§fŸ. FHªij¥ gUt¤âš m¡FHªij j‹id¡ ïUªjhY« eh« mij¡ fh¥gh‰w KoahJ v‹Wnk brhšY»‹nwh«.
fh¥gh‰¿¡bfhŸs Koahj fhy¤âš bg‰nwh®fŸ mij¡ VbdÅš, ï¥go¥g£l njití« RaeyK« cŸs rhÄfŸ ek¡F
fh¥gh‰Wtj‰fhf btËÆš nghfhkš ïU¡f¢ brŒtj‰fhf mj‰F¢ v‹d e‹ikfis¢ brŒJÉl Koí«? ï›tsî gz¢bryÉš
r‰W ga« bfhL¡f nt©o ó¢rh©o ïU¡»wJ v‹W brhštJnghš óirí« c‰rtK« bg‰w flîŸfŸ ïJtiu ekJ k¡fËš 100-¡F
flîŸ cz®¢áí« nt©L« v‹whš, eh‹ monahL TlhJ v‹W 6 ngiu¡Tl go¡fit¡fÉšiyna. »¿ÞJt®fS« btŸis¡
brhšy¥ nghtâšiy. Mdhš mJ 6 tajh»a ã‹ eh« mij¥ fhu®fS« flîŸ óir¡F nj§fhŒ gH« c‰rt« brŒahkš
gŸË¡Tl¤â‰F¥ nghf¢ brh‹dhš mJ ó¢rh©o ão¤J¡ v›tsî j®k« brŒ»wh®fŸ v‹gJ c§fS¡F¤ bjÇahjh?
bfhŸSth‹, eh‹ btËÆš nghfkh£nl‹ v‹W brhšÈ¡ bfh©L
ekJ eh£oš cŸs ãurt MÞg¤âÇí« Banuhf MÞg¤
mGjhš eh« v‹d rkhjhd« brhšYnth«? jiyia¥ gh®¤J ïu©L
âÇí«, FZlnuhf MÞg¤âÇí«, f© MÞg¤âÇí«, if¤bjhÊš
F£L it¤J ifia¥ ão¤J ïG¤J, ó¢rh©o ïšiy, x‹W« ïšiy
gŸË¡TlK«, r®tfyhrhiyí«, mehij MÞukK«, jhœ¤j¥g£l
v‹W brhšÈ btËÆš jŸËÉl kh£nlhkh? v‹gij Ãid¤J¥
k¡fS¡F¢ rh¥ghL, fšÉ, if¤bjhʉ f‰ã¡F« MÞuk§fS«
ghU§fŸ. mJnghynt xU fhy¤âš k¡fis¥ ga¥gL¤j bghŒ
ïit ngh‹w áwªj tiffbsšyh« mt®fSilaitahfnt
Äu£oY« gaK« V‰gL¤j¥g£lJ. k¡fŸ m¿î ts®¢á bg‰wã‹
ïU¡»‹wd. eh« mt®fis itJ bfh©L«, gʤJ¡ bfh©L«
flîŸ ga¤ij Ú¡» c©ikí« xG¡fK« M»a j¤Jt§fis¢
mt‰¿‹ gy‹fis kh¤âu« mDgɤJ¡ bfh©nl tU»‹nwh«
brhšÈ¡fh£l nt©lhkh? v‹W nf£»nw‹. m‹¿í«flîŸ g¡âí«,
Mdhš, eh« mijÉl mâfkhd bghUŸfis¢ rhÄ óir¡F¢
flîŸ j‹ik m¿ªj PhdK« ïU¥gjhf¢ brhšÈ¡bfh©L âÇí«
brytʤJÉ£L mªj¢ rhÄfshš xU gyD« milahkš ehK«
MÆu¤âš xUt‹Tl nah¡»adhfî«, xG¡f KŸstdhfî«
_l®fshÆU¡»‹nwh«. mªj¢ rhÄfS« fšYnghš mirahkš
ïU¥gij eh‹ gh®¡fntÆšiy. cjhuzkhf klhâgâfisí«,
mnj ïl¤âš ïUªJbfh©L xU e‰gyD« c©lh¡fhkš
MÞÔf ãurhuf®fisí«, irt¥ g©oj®fisí«, itzt
ïU¡»wJ. jÉu, eh« òuhz§fisí« kj Mjhu§fisí« F‰w«
ghftj®fisí« r‰W Phgf¥gL¤â¥ ghU§fŸ. mt®fËl« ïJtiu
brhšY»‹nwhkh«.
flîŸ bgauhš fz¡f‰w xG¡fåd§fŸ ïU¥gJ f©TL. x›bthU
JiwfËY« mt®fsJ Tlh xG¡f« brhšÈ¤ ÔuhJ v‹W brhšy eh« kÅjÅ‹ xG¡f¤â‰F«, K‹nd‰w¤â‰F« m¿î¥
nt©o ïU¡»wJ. jÉu vJ brŒjhY« flîŸ braš vd bghU¤j¤â‰F« cjÉ brŒa¡ Toa vªj¥ òuhz§fisí«
Ãid¥gâdhš xUtDila brhªj Ka‰á F‹¿ nrh«ng¿ahtj‰F nt©lhbk‹W brhšyÉšiy.
ïlK©lhŒÉL»‹wJ. j‹ Ka‰á cila cyf« jh‹ ekJ eh£ilí«, m¿î ts®¢áiaí«, xG¡f¤ijí«
K‹nd‰wkilí«. Ka‰á ïšyhj fhuz¤âdhnyna e« njr« ghœgL¤âaJ ekJ òuhz§fS«, mt‰iw¥ ãur§f« brŒtijí«
ïªÃiyÆÈU¡»wJ. m¢R¥ ngh£L ɉgijí« tƉW¥ ãiH¥ghf¡ bfh©l
F¿¥ghf ekJ ehL Äfî« nfty ÃiyÆÈU¡»‹wJ. g©oj®fS« òÞjf¡ fil¡fhu®fSnk Mth®fŸ.
bghW¥g‰w åz®fŸ å© th®¤ijahlnt RakÇahij ïa¡f¤ij F¿¥ò: 30.04.1929 ãiwah‰¿š (bghiwah‰¿š) eilbg‰w ehlh®
öΡ»‹wdnu m‹¿ eh£o‹ K‹nd‰w¤â‰nfh m¿É‹ thÈg®fË‹ 3 -MtJ khehL jiyikíiu.
K‹nd‰w¤â‰nfh xG¡f¤â‹ K‹nd‰w¤â‰nfh ïJtiu xU áW
Fo muR - brh‰bghÊî - 12.05.1929
fhÇaK« brŒjt®fsšy®. xU áW âahfK« brŒjt®fsšy®, jÉu
óir¡fhf¡ flîS¡F fhR bryî brŒahjt®fŸ všyh« ehÞâf®
v‹W áyuhš brhšy¥gL»‹wJ. m¥goahdhš kfkâa®fŸ všyh«
ehÞâf®fsh? mt®fis¡ flîŸ fh¥gh‰wÉšiyah? flîS¡F¡
fhR bryî brŒí« óir vj‰F? mj‰F tÆW, bg©L, ãŸis,
fšahz«, rhªâKT®¤j« KjÈaitfŸ c©lh? mtáakh?
mtáa« v‹Õ®fshdhš m¥go¥g£l rhÄ ek¡F f©o¥ghf
nt©lhbk‹gnjhL m¥go¥g£l rhÄ ïU¡f KoahJ v‹W«

Fo muR - 1929 ( 1) 244 245 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


âUth§TÇš S.N.D.P nahf«
RakÇahij kfhehL Mya¥ãuntr kfhehL
RakÇahij bfhŸiffŸ x¥ò¡bfhŸs¥g£ld
ï¥nghJ c§fŸ ÛJ Rk¤j¥g£oU¡F« Ô©lhik v‹gJ
Mfha¤âÈUªnjh k¡fŸ ãw¡F«bghGJ jhŒ tƉ¿ÈUªnjh
c©lhŒÉlÉšiy. kj¤âdhY«, flîËdhY«, nfhÉÈdhY«
ntj òuhz§fËdhYnk c©lhƉW. Ô©lhik xÊa nt©L
khdhš mij tÈíW¤J« kj§fS« flîŸfS«, nfhÉšfS«
mt‰¿‰F Mjhukhd ntj rhÞâu òuhz§fS« monahL xʪjhf
nt©L«. ïitfËš xU á¿J Ûâ ïUªjhY« kWgoí« mJ
ts®ªJÉL«. ïJtiuÆš Ô©lhikia xÊ¡f¥ ãua¤jd¥
g£lt®fŸ ahU« Ô©lhik¡F mÞâthukhd fhÇa¤ij m¿ahk
Y«, áy® mij¥ g‰¿ m¿ªJ« ftiy bfhŸshkY«, áy® nt©L
bk‹nw bjǪJ kiw¤Jit¤J« k¡fisí« Vkhw¢ brŒJÉ£L¥
nghŒ É£lh®fŸ, ï¥bghGJ« áy nghȤ Ô©lhik Éy¡F
ãurhu¡fhu®fŸ mij tÈíW¤J« kj¤ijí« nfhÉiyí« rhÄ
fisí« mJ r«gªjkhd Mjhu òuhz§fisí« it¤J¡ bfh©nl
Ô©lhik xÊa nt©L« v‹W c§fis Vkh‰W»‹wh®fŸ.
cjhuzkhf ãuhkz‹, B¤âÇa‹, itáa‹, N¤âu‹, gŠrk‹
v‹»‹w bga® bfh©l t®zh¢áuk¤ij mo¥gilahf¡ bfh©l
ïªJ kj« ntj« kDj®k rhÞâu« v‹gitfŸ cŸs tiuÆY«,
Ô©lhik xÊahJ.
N¤âu‹ flîis tz§»aj‰fhf ãuhkz‹ FHªij br¤J¥
nghdjhfî«, flîŸ mtjhukh»a uhk‹ v‹gt‹ mªj N¤âuid¡
bfh‹w ã‹ mªj¥ ãuhkz¡ FHªij cÆ® bg‰bwGªjjhfî«
brhšY« ïuhkhazK« ïuhk‹ v‹D« flîS« cŸstiuÆY«
Ô©lhik xÊahJ,
mJ nghynt ‘giwa‹’ v‹D« eªj‹ beU¥ãš ÉGªj
ãwFjh‹ flîŸ jÇrid »il¤jJ v‹»‹w bgÇaòuhzK«
mâYŸs flîŸfS« cŸstiuÆY« Ô©lhik xÊahJ!
Fo muR - 1929 ( 1) 246
étfhU©aK« m‹ò« xG¡fKnk ãujhd« v‹W brh‹d
bgs¤jiuí« rkz®fisí« ehÞâf®fŸ v‹D« ét ï«irí«
ïu¡fk‰w j‹ikí« xG¡f§bf£l Ãiyikí« bfh©LŸst®
fis bgÇnah®fŸ rkah¢rhÇfŸ, Mœth®fŸ v‹W bfh©lhL«
òuhz§fS« rka§fS« cŸstiuÆY« Ô©lhik xʪJ,
xG¡fK« m‹ò« k¡fS¡FŸ V‰glhJ.
c©ikÆnyna fZl¥gL« k¡fsh»a jhœ¤j¥g£l k¡f
S¡F ï¥nghâU¡F« “euf¤ij”Él ïÅ ntW euf« ïšiy. Mj
yhš ïªj euf¤âÈUªJ Ûs nt©L« v‹»‹w Mir c§fS¡F
ïU¡Fkhdhš Ú§fŸ f£lha« c§fŸ Û£á¡F ÉnuhjkhŒ ï‹W«
c§fŸ K‹ njh‹W« kj¤ijí« mj‹ Mjhu§fisí« monahL
btW¤J¤jŸs nt©Lbk‹W«, áy kj¥ òu£l®fS«, mjdhš
tÆW ts®¥gt®fS«, mt®fshš mk®¤j¥g£l TÈfS«
c§fËl« tªJ “kj¤â‹ j¤Jt« mJtšy” bt‹W« “òuhz¤â‹
fU¤J ïJtšy” bt‹W« mJ ‘ïil¢brUfš’ ‘c£»l¡if ntW’
‘mj‰F mf¢rh‹W ïšiy’ ‘ïj‰F òw¢rh‹W ïšiy’ ‘v‹
tUzháuk« ntW’ ‘v‹ ïuhk‹ ntW’ ‘v‹ »UZz‹ ntW’
v‹W« ngá c§fis ka¡» Vkh‰w tUth®fŸ v‹W« mij Ú§fŸ
f©o¥ghŒ e«g¡ Tlhbj‹W« brhšÈtªJ, cjhuzkhf N¤âu‹
flîis ÞkǤjj‰fhf uhk‹ mtid bfh‹wJ v‹»‹w Éõa«
k¤âÆš gh®¥gd®fshš nr®¡f¥g£l fij v‹W brhšÈ c§fis
áy® Vkh‰Wth®fŸ. Mdhš mt®fis Ú§fŸ xnu xU nfŸÉ
nfS§fŸ, mjhtJ “r«ófid¡ bfh‹w ïuhkh! v‹id¡ fh¥gh‰W”
v‹W Mœth®fŸ ghod gh£L ehyhÆu ãugªj¤âš ïU¡»‹wnj
mj‰F v‹d brhšY»‹Ö®fŸ? v‹W«, mªj Mœthiuí«,
ãugªj¤ijí« v‹d brŒa¥ ngh»Ö®fŸ? v‹W«, mªj Mœth®
òu£lhœthuh? mšyJ mªj ãugªj« òu£lh v‹W« ijÇakhf
nfS§fŸ! mnjhL ò¤j® flîŸ c©L v‹W brh‹dh® v‹W«,
ò¤j® flîis¥ g‰¿ x‹W« brhšyÉšiy v‹W« brhšYgt®fŸ
ehÞâf®fŸ v‹W« áy j‰F¿fŸ c§fËl« ngá É£L¥ gh®¥gd®
fËl« TÈ bgW»wh®fŸ. Mdhš m¥go¥g£lt®fis Ú§fŸ x‹W
nfS§fŸ. mjhtJ ò¤j® ehÞâf®, flîŸ ïšiy v‹W brh‹d
ghjf® v‹W brhšÈ ïU¡F«, ïuhk‹ KjÈa flîŸfS«, rkah¢
rhÇfS«, eha‹kh®fS«, MœthuhâfS« MuhŒ¢á m‰wt®fsh
mšyJ bghŒa®fsh mšyJ mnah¡»a®fsh? mšyJ mt®fË‹
m›Éj ïuhkhaz«, ghuj«, njthu«, âUthrf«, bgÇaòuhz«,
âUÉisahlš òuhz« KjÈa ‘tz§f¤ jFªj’ òÞjf§fŸ
bghŒah? mšyJ ïil¢brUfyh?mšyJ mf¢rh‹W òw¢rh‹WfŸ
m‰witah? mšyJ ÚÉU« E« FHh§fS«............sh v‹W nfS§fŸ.
247 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
filáahf c§fis ah® ehÞâf® v‹whY« ga¥glhÔ®fŸ “MÞâ brh‹dnjhL ehÞÔf« v‹»‹w gÊ¥ò¡F gaªJ bfh©nlh fiyfŸ
f®”fis¥ nghš TÈ¡fhf eh« ehÞÔf ãurhu« brŒaÉšiy v‹W«, XÉa« v‹»‹w ã¤jyh£l§fS¡F gaªJ bfh©nlh Ô©lhik
ehÞÔf® v‹whš ntj rhÞâu òuhz§fË‹ òu£Lfis btË¥gL¤J flîŸ braš v‹gjhf K£lhŸjdkhf flîis e«ã¡bfh©nlh
tij¤ jÉu nt¿šiy. Mjyhš ehD« Ú§fS« k‰W« RakÇahij Ú§fŸ c§fŸ RakÇahij Ka‰áÆš mjhtJ c§fŸÛJ flîŸ
iaí«, rk¤Jt¤ijí« ÉLjiyiaí« nt©L« x›bthUtU« nguhY« kj¤â‹ nguhY«, ntj rhÞâu òuhz§fŸ nguhY« -
f©o¥ghŒ ehÞâf®fns Mfnt©L«. mâšyhkš ntWtÊ Rk¤j¥g£LŸs Ô©lhik v‹D« ïÊÉÈUªJ ÉLjiy bgw xU
Æšiy. ahuhtJ tªJ c§fËl« ehÞâf« v‹whš flîŸ ïšiy ÃÄõK« ja§fhÔ®fŸ, flîŸ mšy, kj« mšy, ntj rhÞâu
v‹W brhštjhF« v‹W brhšytªjhš mj‰F« Ú§fŸ gaªJ òuhzkšy; rka¢rhÇah®; eha‹kh®fŸ; Mœth®fŸ mtjhu§fŸ
VkhªJ nghfhkš ijÇakhf mt®fis x‹W nf£f nt©L«. mšy, k‰W« c§fŸ cÆ®fŸ mšy vJthdhY« rÇ, mitfis
mjhtJ flîŸ v‹whš v‹d? Ú vij¡ flîŸ v‹W Ãid¤J¡ bašyh«Él RakÇahijna ãujhd« v‹W v©ÂÜ®fshdhš
bfh©L ngR»‹whŒ v‹W KjÈš nf£f nt©L«. ïªj¡ nfŸÉ f©o¥ghŒ bt‰¿ bgWå®fŸ; mâšyhjtiu ï¥gona ïU¥Õ®fŸ.
nf£lhš KjÈš vtD« ÉÊ¥gh‹. xUt‹ r¡â v‹gh‹; xUt‹ F¿¥ò : 08.05.1929 âUth§TÇš eilbg‰w RakÇahij -
n#hâ v‹gh‹; xUt‹ mUŸ v‹gh‹; xUt‹ m‹ò v‹gh‹; Mya¥ãuntr khehL - brh‰bghÊî .
xUt‹ m¿î v‹gh‹; xUt‹ cÆ® v‹gh‹; xUt‹ M‹kh
v‹gh‹; xUt‹ á¤J v‹gh‹; xUt‹ r¤J v‹gh‹; xUt‹ Fo muR - brh‰bghÊî - 12.05.1929
irj‹Åabk‹gh‹; xUt‹ gâ v‹gh‹; xUt‹ mHF v‹gh‹;
xUt‹ ï‹g« v‹gh‹; xUt‹ irg® v‹gh‹, xUt‹ ehk%g
Fz« ïšyhjJ v‹gh‹, xUt‹ mJ c‹ kdJ¡F« m¿î¡F«
v£lhjJ v‹gh‹, filáahf r®tr¡âí« r®t ÉahgfK« r®t
jahgu¤JtK« mtd‹¿ xU mQî« mirahj mâfhuK« bg‰w
xU tÞJ v‹gh‹;
ï¥goahf Cika‹ fdh¡f©L brhštJ nghš mtD¡F«
òÇahkš ek¡F« bjÇa kh®¡fÄšyhkš cs¿¡bfh£Lth‹.
filáahf ïªj gƤâa¡fhuDl‹ ï›tsî neu« V‹ ngándh«?
neu« åzhf¥ nghƉnw v‹W jh‹ c§fS¡F¤ njh‹W«. MdhY«
nrh®tilªJÉlhkš m¥ng®¥g£l flîis gu¥g c‹id
mD¥ãdJ ah®? Ú Ãid¤J¡ bfh©oU¡F« flîsh? mšyJ
Úahfnt tªjhah? v‹W nfS§fŸ, mt‹ flîŸ mD¥ã¤jh‹
tªnj‹ v‹whš, mªj¡ flîŸ ïJ j‹dhš Mfhj fhÇa« v‹W
fUâ cd¡F t¡fhy¤J¡ bfhL¤J v«Äl« mD¥ãdhuh? v‹W
nfS§fŸ! mšyJ “ehdhfnt tªnj‹” v‹whš m¥bghGJ cd¡F
flîŸ ÛJ e«ã¡if ïšiyah mt® j‹id všnyhU« m¿í«go
brŒJ bfhŸskh£lhuh? m‹¿í« flîŸ âUîs« ïšyhkš
xUt‹ flîis ïšiy v‹W brhšÈÉlKoíkh? v‹W
nf£gnjhL “ig¤âa¡fhuh! cd¡F¡ flîis¥ g‰¿ ï¥nghJjh‹
m.M bjÇí«, v§fS¡F¡ flîis¥ g‰¿ eh§fŸ v‹W
Ô©lhjt®fŸ v‹W brhšy¥g£nlhnkh m‹W Kjny bjÇí«,
Mjyhš ntW v§fhtJ nghŒ c‹ tƉW ãiH¥ò¡F ïl« gh®¤J¡
bfhŸ” v‹W kÇahijahŒ¢ brhšÈ mD¥ãÉL§fŸ v‹W«

Fo muR - 1929 ( 1) 248 249 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


kiyahsK« khsÉahî«
bj‹dh£L gh®¥gd®fŸ muáaÈyhtJ kj ïaÈyhtJ
rKjha ïaÈyhtJ j§fSila òu£LfŸ všyh« btËahŒ
ÉLtâ‹ _y« brytʪJÉ£lhš tleh£oÈUªJ ahuhtJ
xUtiu¡ bfh©L tªJ ã¤jyh£l¥ ãurhu« brŒtJ tH¡f«. mJ
kh¤âukšyhkš jh§fshf jŤJ btËÆš òw¥g£L ãurhu« brŒa
Koahj g£r¤âY« btËeh£oÈUªJ ahiuahtJ ão¤J tªJ
mt®fŸ kâ¥ã‹ kiwÉš nkil nkny¿¥ ngr ïl« r«ghâ¤J¡
bfhŸtJ« tH¡f«. ïJî« rÛgfhy«tiu ghku k¡fŸ KG nkhrkh
ÆUªj fhy« tiuÆšjh‹ bršyhŒ¡ bfh©L tªjJ. ï¥nghJ
monahL ït®fŸ nah¡»aij btËahŒ É£ljhš á¿J Tl
bryht Mtj‰»šyhkš bršYÄl§fËbyšyh« rha«
btS¤J¥ nghŒ c©ik Ãw« btËahŒ¡ bfh©L tU»‹wJ.
mjhtJ br‹w tUõ¤â‰F K‹ âU.fhªâia¡ T£o¡ bfh©L
tªJ mtiu¤ j§fËZl¥go M£o it¤J C® CuhŒ âǪjâš
ït®fŸ rha« btS¤jjšyhkš mt® rhaK« btS¤J “v‹ uhk‹
ntnw; v‹ tUzh¢áuk« ntnw” v‹W brhšÈ bfh©L j¥ã¤J¥
nghf¥ g£lghL btF ghlhŒ¥ nghŒÉ£lJ«; ãwF âU g#h{
mt®fis jUɤJ mt®fSl‹ âǪjâš cŸs nah¡»aijí«
nghŒ mt® jiyÆš ifit¤J¡ bfh©L âU«ãaJ« âUths®fŸ
ÓÅthrŒa§fh®, r¤âa_®¤â, uh#nfhghyh¢rhÇah® KjÈat®fŸ
jh§fŸ jŤJ nghf Koahkš âUths®fŸ tujuh#&Y, fšahz
Rªju«, K¤Ju§f«, X.fªjrhÄ, ghty®, #antY, õhãKfkJ, gê®
mf«kJ KjÈa eg®fis T£o¡ bfh©L btËÆš nghtJ«,
m§F« ï¥nghJ vªj CU¡F nghdhY« v›tsî gaªJ xL§»
ml¡fkhf¥ ngádhY« ït®fis¥ ngrbth£lhkš âU¥ã
mD¥ã¡f¥gLtJ« gh®¥gd¥ g¤âÇiffS« mt®fsJ TÈ¥
g¤âÇiffS« v›tsîjh‹ kiw¤jhY« jhuhskhŒ btË¥g£L¡
bfh©L tU»‹wJ. ïªj ïu©L _‹W thukhŒ âU.ÓÅthrŒa§fh®
f«bgÅ bršYÄl§fŸ gyt‰¿š T£l«nghl Koahkš
âU«òtJ«, T£l« fiy¡f¥g£L tUtJ« mt® Tl¢
bršgt®fS¡F el¡F« kÇahijfS« nry«, âU¢á, nfhaK¤ö®
Fo muR - 1929 ( 1) 250
KjÈa C®fËš elªj r«gt§fns nghJkhdJ. ï›tsî«
nghjhkš ïªj tUõ¤â‰F âU g©o£ khsÉah mt®fis¤
jUɤJ flîS¡F« nfhÆY¡F« kj¤â‰F« uhkhaz¤â‰F«
Mg¤J tªJÉ£lbj‹W brhšÈ ãurhu« brŒa¢ brŒjâš mt®
br‹wÉl§fËbyšyh« rukhÇahf¡ nfŸÉfŸ nf£L¤ âzw
it¤J filáahf¡ T£l« fiyªJ å£L¡F¤ âU«ò« goah»
É£lJ. gh®¥gd®fS« mt®fsJ TÈfS« g©ojiu¥ ão¤J
mt® jiyÆš tUzháuk¤ijí« nfhÉiyí« kj¤ijí«
ïuhkidí« ïuhkhaz¤ijí« ö¡» it¤J v›tsnth És«gu«
brŒJ« xU fhR¡F¡ Tl ɉf Koahkš nghdnjhL âU.khsÉah
î¡F bfhŠr eŠr« ïUªj nah¡»aijí« monahL fÉœªJ É£l
bj‹nw brhšyyh«.
cjhuzkhf nfh£la¤âš elªj nfhÉšãuntr kfheh£oš
jiyikt»¤J ngáa ÉtuK« m§F elªj ÉtuK« mL¤j
g¡f¤âš bjÇayh«. Mdhš mªj Éõa§fis¥ gh®¥gd¥
g¤âÇiffŸ v›tsnth kiw¤J« á¿jhtJ btËahf nt©oajhŒ
É£lJ.
mjhtJ 11 - ² ïªJ g¤âÇif nt©Lbk‹nw mnah¡»a¤
jdkhŒ monahL kiw¤JÉ£L “cz®¢áíŸs thj§fŸ elªjd”
v‹W kh¤âu« vGâ ïU¡»wJ.
10 - ² “Rauh{Íah”Éš “khsÉahÍ ngR«nghJ #hâ ïU¡f
nt©L« v‹W brh‹dîl‹ T£l¤jh® gykhf MnBgiz
brŒjh®fŸ. rukhÇahd nfŸÉfŸ gy g¡f§fËÈUªJ òw¥g£ld”
v‹W« “T£l¤âš T¢rY« FH¥gK« fyfK« gugu¥ò«
c©lhƉW” v‹W« vGâ gy® nkil¡F tªJ f©o¤J¥
ngáaijí« vGâ ïU¡»‹wJ.
12-ª nj⠓Ĥâu”Åš âU.khsÉah ngád fh‹gu‹áš
âU.khsÉahit f©o¤J xU Ô®khd« brŒâU¥gjhfî« ãß
ãuá‹ nguhš nghl¥g£oU¡»wJ. Mdhš nf£f¥g£l nfŸÉfS«
gâšfS« ï‹ditba‹W xU g¤âÇifahtJ vGjÉšiy
v‹whY« âU.khsÉah mt® ãwªjJ Kjš ïJtiu ïJnghš xU
fZl¤ijí« mtkhd¤ijí« milªâU¡fkh£lh® v‹nw
brhšyyh«. âU.khsÉah #hâfŸ ïU¡f nt©oaJ mtáa«.
vd¡F rhÞâu« bjÇí« v‹W brh‹dîl‹ xUt® vGªJ xU
»UÞjtidnah Kfkâaidnah ïªJth¡»dhš mtid vªj
#hâÆš nr®¥gJ v‹W nf£lîl‹ khsÉahÍ mj‰F rhÞâu«
gh®¤Jjh‹ brhšy nt©Lbk‹W jiyFŪJ brh‹djhdJ
mtiu¤ jUɤjt® f©fËš #y« jJ«ò«go brŒjJ.
251 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 kWgoí« xU nfŸÉ¡F mjhtJ ckJ ïªJ íÅt®á£o
fhnyÍš <Ht®fis nr®¤J¡ bfhŸSå®fsh v‹W nf£lj‰F
khsÉahé “Ú§fŸ òiya®fis¢ nr®¤J bfhŸSå®fsh?” v‹W
nf£lJ« T£lnk M« nr®¤J¡ bfhŸnth« v‹W brh‹dJ«,
khsÉahÍia _®¢iraila¢ brŒJÉ£lJ. vdnt khsÉah ešy
ghl« f‰W¡ bfh©lh® v‹W brhšy¤jh‹ nt©L«. ïj‰F ne® thœf! thœf!!
vâÇahf¢ RakÇahij bfhŸiffŸ m§F jh©ltkhoaJ«,
mitfŸ xnu moahŒ x¥ò¡ bfhŸs¥g£lJ«, m¥nghJ V‰g£l lh¡l® R¥guha‹ thœf!!!
c‰rhfK« m§F rÛg¤âš ïUªJ gh®¤jt®fŸjh‹ m¿a¡TL«.
Fo muR - jiya§f« - 12.05.1929 Kjš kªâÇ fd« lh¡l® R¥guha‹ mt®fŸ eh« vâ®gh®¤jJ
nghynt jkJ Mâ¡f¤âš cŸs ïyh¡fh¡fŸ _y« ekJ
bg©kÂfS¡F _‹whtJ ghu« tiuÆš ïytrkhŒ¡ fšÉ f‰W¡
bfhL¡f V‰ghL brŒJ ïU¡»wh® v‹w brŒâia¥ gh®¡f Äfî«
k»œ¢á milªJ ngh‰WtJl‹ kdkhu thœ¤J»‹nwh«. k‰W«
Ô©lhjt®fŸ v‹gt®fS¡F« ÉjitfŸ v‹gt®fS¡F« fšÉ
Éõa¤âš VjhtJ cjÉ brŒtJl‹ bg©fŸ cgh¤âaha®
fshtj‰F¤ jFªjgo Vuhskhd nghjdhKiw¥ ghlrhiyfisí«
V‰ghL brŒant©LkhŒ ÉiH»‹nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 12.05.1929
muR

Fo muR - 1929 ( 1) 252 253 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


nfus¤âš RakÇahij¥ ãurhu«
rnfhju®fns!
ï§F ToÆU¡F« c§fËš bgU«ghnyh® vd¡F¥ giHa
e©g®fshfnt fhz¥gL»‹Ö®fŸ. Éahghu KiwÆš ïªj C® Rkh®
30 tUõ¤âa gH¡fK« mâfkhd guÞgu ÉÞthrK« cŸs
CuhF«. eh‹ Éahghu« ÃW¤âa ïªj 10 tUõ fhy¤â‰FŸS« ïªj
CU¡F gy jlit tªJ gy Éõa§fis¥ g‰¿¢ brh‰bghÊîfŸ
Ãfœ¤âÆU¡»‹nw‹. x¤JiHahik g‰¿í« Ô©lhik Éy¡F
Éõa¤âš jhœ¤j¥g£l k¡fis bjUÉš el¡f Él nt©L«
v‹gJ g‰¿í« ïnj ïl¤âš gyjlit ngáÆU¥gJ c§fS¡F
PhgfÄU¡F«. Rkh® ïu©L tUõ¤â‰FŸshf ïªj CÇš
v›tsnth khWjšfŸ V‰g£oU¡»‹wd. fšgh¤âÆš gh®¥gd®fŸ
Fo ïU¡F« åâfËš <Ht®fŸ Ôa®fŸ v‹W brhšy¥g£l
rnfhju®fŸ el¡f gh¤âa« V‰g£oU¥gJ« filåâÆš brukh¡fŸ
v‹D« k¡fŸ el¡fÉl¥g£oU¥gJ« xU bgÇa khWjš v‹W
brhšy¡ TLkhdhY« ï‹dK« mnef¡ fhÇa§fŸ brŒa¥gl
nt©oÆU¡»‹wd. áy ïl§fËš jhœ¤j¥g£l tF¥gh® v‹W
brhšy¥gLgt®fns m¤bjU tÊfËš el¡f r«kâ¥gâšiy v‹W
brhšy¥gL»‹wJ. V‹ v‹whš mt®fŸ el¡f ga¥gLtjhfî«
brhšy¥gL»wJ. mt®fS¡F ijÇa_£o ga¤ij bjËÉ¡f¢
brŒa nt©oa bghW¥ò e«Kilabj‹gij eh« czUtâšiy.
ï‹W eh‹ ngRtj‰F F¿¥ãl¥g£oU¡F« Éõa« j‰fhy
njÓa Ãiyik v‹gjhF«. njÓa Ãiyik v‹gj‰F ekJ
njr¤âDilaî« njr k¡fSilaî« Ãiyikia¥ g‰¿í«
m¡f« g¡fKŸs njr§fË‹ Ãiyik¡F« ekJ njr¤â‹
Ãiyik¡F« v‹d ɤâahr« v‹gJ g‰¿í« mj‰F fhuz§fŸ
v‹d v‹gJ g‰¿ínk eh‹ ngr nt©L« v‹W Ú§fŸ fUJtjhf
eh‹ Ãid¡»‹nw‹. rnfhju®fns! x›bthU ehL« ïJ rka« jdJ
giHa ÃiyikÆš ïUªJ ÉLg£L òâa KiwÆš K‹ndw
nt©L« v‹»‹w Mir bfh©L mânyna <Lg£oU¡»‹wd.
ï›tÊÆš áy ehLfŸ bfhŠr ehis¡F K‹ng ïw§» bt‰¿ bg‰W
Fo muR - 1929 ( 1) 254
gHikia¢ r‰W« yøa« brŒahkY« btW¤J« mʤJ«
òJikfËš ïw§» v›tsnth K‰ngh¡filªJÉ£ld. áy ehLfŸ
gHikia mÊ¡F« ntiyÆš ï¥nghJjh‹ ïw§» mânyna
btF fZl¤Jl‹ <Lg£L ntiy brŒtj‹ _y« bt‰¿ailªJ«
tU»‹wd. Mdhš ekJ ehnlh gHikÆÈUªJ xU á¿J Tl
kh‰wkila¡TlhJ v‹D« Fu§F ãothj¤âš ïw§» gHikia¡
fh¥gh‰w¥ ghLgLtnjhL mj‰F« Kªâd gHikia f©Lão¡F«
MuhŒ¢áÆš ïw§» btF ÔÉukhŒ ntiy brŒ»‹wJ. ïªj
cgnahfk‰wJ« ã‰ngh¡fhdJkhd fhÇa¤â‰F¢ áy® ekJ k¡fŸ
K‹ bgÇJ« bghUs‰w Éj¤âš kj¤ijí« flîisí« bfh©L
tªJ ngh£L¡ bfh©L btF ghLg£L FH¥ã tU»‹wh®fŸ
ït®fŸ. ghku k¡fŸ K‹ÅiyÆš “kj¤â‰fhf vijí« - âahf«
brŒnt‹ cÆiuí« ÉLnt‹” v‹W btW« Mntr¥ ng¢R
ngRtj‹ _ynk k¡fË‹ m¿it¡ bfL¤J eh£o‹ K‰ngh¡if
ehr¥gL¤Jtâš <Lg£oU¡»‹wh®fŸ. “flîS¡F Mg¤J
tªJÉ£lJ. MÞÔf kfhehL T£L§fŸ” v‹gt®fS«
“j®k§fS¡F Mg¤J tªJ É£lJ T£L§fŸ tUzháuk kfhehL”
v‹gt®fS« “òuhz§fS¡F« ïâfhr§fS¡F« Mg¤J
tªJÉ£lJ, T£L§fŸ rka kfhehL” v‹gt®fS« ï¥nghJ
ÄFâí« kȪJ É£lh®fŸ. ïªj¥gona mo¡fo kfhehLfŸ T£o¤
Ô®khd§fŸ brŒJ bfh©LÄU¡»wh®fŸ. eh£o‹ Ãiyia¥ g‰¿a
ftiyÆšyhj nrh«ng¿fËDilaî« Raey g©oj®fSilaî«
bjhÊš ïJbt‹whš M§»y« go¤jt®fbs‹D« xU T£l¤jh®
k‰bwhU g¡f¤âš “njr¤â‰F ïJ rka« Rauh{Ía« Äfî«
mtáa«” v‹W T¥ghL ngh£L¡ bfh©L mj‰nf‰wgo gy
MŸfis TÈ¡F¥ ão¤J VÉÉ£L njr« ngh¢RJ v‹W« njÓa«
ngh¢RJ v‹W« njrnk ãujhd« v‹W« T¥ghL nghl¢ brŒJ
muáaš v‹W« fh§»ubr‹W« njÓabk‹W« kfhehLfŸ T£o
bghJ k¡fŸ nguhš Ô®khd§fŸ brŒa¤ âÇ»‹wh®fŸ. Mdhš
ï¡T£l¤jh® ah® v‹W gh®¤jhš j§fŸ FHªij F£ofS¡F
btŸis¡fhu®fŸ bga® it¤J¡ bfh©L« btŸis¡fhu Mâ¡f¤
â‰F cjÉ brŒJ ãiH¥gj‰F j§fŸ bg©L ãŸisfis¤ jah®
brŒJ bfh©L«, btŸis¡fhu® ó£R Jil¥gâš j§fŸ thœ¡
ifia el¤â¡ bfh©L« “btŸis¡fhu®fis Éu£l nt©L«”
“btŸisa® M£áia xÊ¡f nt©L«” v‹W T¥ghL nghL
»‹wt®fŸ xU áyU«, bjh£lbj‰bfšyh« btŸis¡fhu®fŸ Ûnj
gÊ ngh£L “btŸis¡fhu M£áÆnyna ekJ ehL mÃahakhŒ
ghHhŒÉ£lJ” v‹W« “v‹d fZl¥g£lhtJ mij xʤJÉ£lhš
ãwF ek¡F všyh« rÇg£L¥ nghF«” v‹W« Mjyhš ï‹d
255 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ï‹dhU¡F X£L¡ bfhL§fŸ v‹W« brhšÈ¡ bfh©L c©ik
ahd fhuz¤ij kdjhu kiw¤J TÈ¡F T¥ghL nghL»‹wt®fŸ
xU áyU« Mth®fŸ. vdnt ï«khâÇahd Nœ¢áfËnyna eh£o‹
ftd« KGtijí« <Lgl¢ brŒJ É£L mtáakhd fhÇa¤â‰F
ïilôWfis c©lh¡»¡ bfh©oU¡»‹wnj ïJ rka« ekJ
eh£o‹ j‰fhy njrÃiyikahf ïU¡»‹wJ. ïªj Ãiyikia
monahL kh‰¿ k¡fis c©ikahd njÓa K‹nd‰w¤âš <Lgl¢
brŒtj‰bf‹Wjh‹ njÓa RakÇahij ïa¡f« njh‰WÉ¡f¥
g£oU¡»wJ. vdnt ï«khâÇ bfhŸifÆš <Lg£oU¡F« ï›
Éa¡f« K‹ brhšy¥g£l ntiyfËš <Lg£oU¡F« T£l¤
jh®fS¡F bgÇJ« monahL ÉnuhjkhÆU¥gJ« mt®fshš
gÊ¡f¥g£L âǤJ¡ T¿ vâ®ãurhu« brŒa¥gLtJ« c©ik
cz®ªjt®fS¡F« m¿P®fS¡F« á¿J« mârakhf¤ njh‹whJ.
ï¥nghJ nk‰f©l ïu©L _‹W T£l¤jh®fS« jŤjÅna
òw¥g£L C® CuhŒ âǪJ ãurhu« brŒJ tUtij Ú§fŸ âd«
g¤âÇifÆš go¤âU¡fyh«.
tUzháuk¡fhu®fŸ T£l« T£o m§F ngRtJ v‹d
v‹gij r‰W nahá¤J¥ ghU§fŸ.
“ïªJ kjnk cyf¤âš áwªj kj«, ïªJ kj¤â‰F Mjhu«
ntj«, ntj¤â‹ rhu« kDj®k rhÞâu«, kDj®k rhÞâu¤â‹
K¡»a« tUzháuk jUk«, tUzháuk¤â‹ j¤Jt« ãuhkz‹,
B¤âÇa‹, itáa‹, N¤âu‹, r©lhs‹ M»a ãw¥ãš #hâ
ãÇ¡F« bfhŸif, #hâ¡ bfhŸifÆ‹ c©ik ãuhkz‹ flîŸ
Kf¤âš ãwªjt‹, B¤âÇaD« itáaD« fÈíf¤âš »ilahJ.
N¤âu‹ flîŸ ghj¤âš ãwªjt‹. mt‹ ãuhkz®fS¡F moik
ahÆUªJ bjh©L brŒant flîshš ïÊthd Þjhd¤âÈUªJ
ãw¥òÉ¡f¥g£lt‹. ãuhkzD¡F moikahÆUªJ bjh©L
brŒJ tunt©oat‹. mtdJ ãwɤ bjhÊš j®k¤ij¢ brŒah
É£lhš r©lhsdh»‹wh‹.
N¤âu‹ go¡f¡ TlhJ; gz« nr®¡f¡ TlhJ; RjªâukhŒ
el¡f¡ TlhJ. N¤âu‹ nk‰f©l jdJ flikÆÈUªJ Éy»ajhš
ãuhkzD« j‹ flikÆÈUªJ Éy» Raey¡fhudhfnt nt©oa
jhƉW. bg©fS« ÉjitfS« ehlh®fS« r§f§fŸ it¤J Rt
jªâÇa« nf£f Mu«ã¤JÉ£lh®fŸ v‹W« brhštnjhL
cl‹f£ilnaW« tH¡f« xʪjij¥ g‰¿ tU¤j¥gLtJ«,
“bg©fŸ go¡f¡ TlhJ, ÉjitfŸ fšahz« brŒJ bfhŸs¡
TlhJ, mt®fS¡F¢ brh¤JÇik ïU¡f¡TlhJ. FHªij gUt¤â
nyna fšahz« brŒa nt©L«, N¤âu‹ v‹w brhš Äfî«
Fo muR - 1929 ( 1) 256
gÇR¤jkhdJ, N¤âu‹ ãuhkzD¡F mtáakhdt‹” v‹W«
k‰W« Mjyhš “RakÇahij ïa¡f¤ij xÊ¡f nt©L«”
v‹W« ïJ ngh‹witfisna ngR»‹wh®fŸ. ïij mDrǤj
Ô®khd§fS« brŒJ bghJ #d§fS¡F« r®¡fhU¡F«
mD¥ò»wh®fŸ. tUzháuk¡fhu®fŸ Ãiy ï¥goahdhš, rka¡
fhu®fŸ v‹gt®fnsh ‘irt rkank c©ik kj«. átnd KG
Kj‰flîŸ. ntj Mfknk mj‰F Mjhu« v‹gJ«.
òuhz¡fhu®fnsh “rka« ngh¢RJ” “rka bgÇahU¡F
Mg¤J” “rka üšfS¡F Mg¤J” “fiyfS¡F Mg¤J” v‹gJ«
k‰W« “10 tUõ¤J¡F K‹dhš mÉdháÆš Kjiy ÉG§»a
FHªijia Kjiy tƉ¿nyna tsu¢ brŒJ 14 tUõ thÈgdhŒ
mªj Kjiy thÆÈUªnj f¡F«go brŒj 3-taJŸs bgÇnah®
fisí«, vY«ig bg©zh¡»a 4-taJŸs bgÇnah®fisí« xU
gh£oš Cik¥ bg©iz ngr it¤j 5- taJŸs bgÇnah®
fisí«, gid Xiy eW¡if ãuthf btŸs¤âš vâ®Úªâ¥ nghF«
go brŒj 6-taJŸs bgÇnah®fisí«, v©zhÆu« rkz®fis
thj¤âš njhšÉíw¢ brŒJ fGnt‰w¡ fhuzkhÆUªJ irt¤ij
fh¥gh‰¿a étfhU©Âa Óy®fsh»a irt bgÇnah®fisí«
F‰w« brhš»‹wh®fns! ïitfis ïÅí« bghW¤J¡ bfh©oU¡
fyhkh” bt‹W« “Mjyhš RakÇahij ïa¡f¤ij mÊ¡f
nt©L«” v‹W«.
“60 MÆu¤J _‹W bg©lh£ofis kzªJ 60 MÆu«
tUõ« thœªJ« ãŸisÆšyhkš ahf¤âš g¡Ft« brŒj
ghar¤ij Fo¤jîl‹ f®¥gkh» bg‰w ãŸisah»a uhkdhd kfh
ÉZQit F‰w« brhš»‹wh®fns, cG«nghJ fy¥igÆš g£L
óÄÆš ïUªJ njh©o vL¡f¥g£l gÇR¤j Óijah»a kfh
y£RÄia F‰w« brhšY»wh®fns” v‹W« “Mjyhš RakÇahij
ïa¡f¤ij mÊ¡f nt©L«” Mjyhš “#ÞoÞ f£á¡F X£L
bfhL¡f¡ TlhJ” v‹W« ãurhu« brŒtJ« tUzháuk rka
òuhz¡ fhu®fŸ bjhšiy ïitfshdhš ïÅ,
muáaš, njÓa fh§»uÞfhu®fŸ v‹gt®fnsh “njr«
ãujhd«, tF¥ò ɤâahr§fisí« ca®î jhœî fZl§fisí«
kwªJÉL§fŸ. KjÈš btŸis¡fhuid xʤJÉ£L m¥òw« eh«
ek¡FŸ ïU¡F« jfuhWfis Ô®¤J¡ bfhŸsyh«, #ÞoÞ f£áah®
fŸ tF¥òthj« ngR»‹wh®fŸ, r®¡fh® c¤ânahf¤ij x¥ò¡
bfhŸS»‹wh®fŸ, kªâÇfis MjÇ¡»‹wh®fŸ, r®¡fhU¡F cjÉ
brŒ»‹wh®fŸ, irk‹ fÄõid tunt‰W mt®fËl« Fiwfis¢
brhšÈ njr¤â‹ khd¤ij¡ bfL¤JÉ£lh®fŸ. ïªj fhuz§fshš
257 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mt®fŸ njr¤ Jnuh»fshŒÉ£lh®fŸ. m‹¿í« flîisí«
kj¤ijí« f©o¡F« RakÇahij ïa¡f¤Jl‹ r«gªj« it¤J¡
bfh©oU¡»‹wh®fŸ. ïjdhš ehÞâf®fsh» É£lh®fŸ, kj¤
Jnuh»fsh» É£lh®fŸ. Mjyhš njr¤Jnuhf¤ijí«, kj¤
Jnuhf¤ijí« ehÞâf¤ijí« nk‰bfh©LŸs #ÞoÞ f£á¡F
X£L¢ brŒahÔ®fŸ” v‹W«,
“RakÇahij ïa¡f« fh§»uir it»‹wJ. kj¤ij mÊ¡f
nt©L« v‹»‹wJ. nfhÆšfis bfL¡f nt©L« v‹»‹wJ.
Mjyhš mªj ehÞâf ïa¡f¤âš ahU« nruhÔ®fŸ, mij ts®¡f
ÉlhÔ®fŸ” v‹W« ãurhu« brŒ»‹wh®fŸ.
rnfhju®fns!
ïªj ïUgjhtJ ü‰wh©oš mjhtJ cyf mDgtK« m¿î
ts®¢áí« k¡fS¡F jhuhskhŒ »il¡f¡ ToaJ« ira‹Þ
m¿î« Ä‹rhu r¡âÆ‹ ntiyí«, giHa cyf¤ijna jiyÑHhŒ
fÉœ¤J¡ bfh©oU¥gJkhd ïªj fhy¤ânyna ï¡T£l§fŸ
ï›tsî ijÇakhŒ btË¡»s«ã cyf¤ij Vkh‰w¤ JªâU¥
gij Ãid¡F«nghJ mŒnah! ght«! v‹W fUj¤j¡f MÆu«
ïu©lhÆu« tUõ¤â‰F K‹Å£l gH§fhykh»a ò¤j®, rkz®
fhy¤âš ï¡bfhL«ghÉfshd ghjf®fŸ v‹d v‹dbtšyh«
brŒâU¡fkh£lh®fŸ? v‹gij¢ r‰W Ãid¤J¥ ghU§fŸ. flî
is¥ g‰¿¥ngR« x›bthU mnah¡»aD« flîŸ r®tr¡â
cŸst® v‹gjhf¢ brhšÈ¡ bfh©L jd¡F kh¤âu«jh‹ flîŸ
k‰wtD¡F ïšiyba‹W«, jh‹jh‹ k‰wtD¡F fh£o¡ bfhL¤J
m¡flîis fh¥gh‰w òw¥g£lt‹ v‹W« Ãid¤J¡ bfh©L
ngRtij gh®¡F«nghJ m¤jifat®fis v›tsî m¿åÈfŸ
mšyJ mnah¡»a®fŸ v‹W Ãid¡f nt©o ïU¡»‹wJ.
flîis¡ fh¥gh‰WtJ« flîŸ ïU¥gjhf cyf k¡fŸ
m¿a¢brŒtJ« v‹»‹w xU bjh©il xUt‹ V‰W¡ bfh©L
j‹id kfh ò¤ârhÈ v‹W« jh‹ xU bgÇa gnuhgfhÇba‹W«
brhšÈ¡ bfh©L vtdhtJ btËÆš òw¥g£L c§fS¡F cgnjr«
brŒatªjhš Ú§fŸ mij¡ flîŸ bjh©bl‹W Ãid¡»Ö®fsh?
mšyJ flîis gÇfhr« brŒJ ãiH¡f nt©oa ÃiyÆš cŸs
tƉW¥ ãiH¥ò¤ bjh©L v‹W Ãid¡»Ö®fsh? v‹W
nf£»‹nw‹ xU rka« ahuhtJ j§fŸ m¿åd¤jhš ïJ flîŸ
bjh©lhÆU¡fyh« v‹W Ãid¥gh®fnsahdhš mt®fŸ
flîis¥ g‰¿ Ãid¤âU¡F« v©z« jh‹ v‹d v‹W nahá¤J¥
ghU§fŸ. âU.ÓÅthrŒa§fh® jiyt® v‹gij¥ gu¥g xUTÈ¡
T£l« mt® ã‹dhš âǪJ bfh©L br‹wÉl§fËbyšyh«
Fo muR - 1929 ( 1) 258
“ÓÅthrŒa§fh® v‹W xUt® c©L; mt® ïªâahî¡nf jiyt®”
v‹W T¥ghL ngh£L tÆW ts®¥gJ nghš flîŸ v‹W xUt®
c©L mt® r®tr¡â cŸst® v‹W brhštj‹ _y« jh‹ flîis
Ãiy ÃW¤jnth mšyJ k¡fŸ czU«go brŒanth nt©oaJ
mtáakh? v‹W nf£»‹nw‹.
m‹¿í« mj‰fhf kÅj‹ óir c‰rt« nt©Ljiy
M»aitfS¡F Mf gy nfho¡fz¡fhd %ghŒfŸ bryî brŒa
nt©oaJ mtáakh? v‹W nf£»‹nw‹. bgU«gh‹ikahd
k¡fŸ kiH¡F« btŒÆY¡F« xJ§f¡ Tl ïl ÃHY« kiwî«
ïšyhkY« ïu©L ehis¡F xU ntis MfhuÄšyhkY« tho
eL§F«nghJ ïªj flîŸfS¡F yB« g¤J yB« nfho ïu©L
nfho %ghŒfËš VG R‰W kâš Rt®fS« ü‰W ïUgJ cau mo
nfhòu§fS« MÆu§fhš k©lg§fS« g¤J üW MÆu« yB«
Ôg§fS« âd«, _‹W ntis eh‹F ntis, eL #hk ntis
ói#fS« nt©Lkh v‹W nf£»‹nw‹. ntiy brŒa
r¡âÆUªJ« étd¤â‰F kh®¡fÄšyhkY« bjhÊš ïšyhkY«
bg©LãŸisfSlD« »HL »©LfSlD« f®¥g¤JlD«
á§f¥ó®, ãdh§F, nkhßR, bj‹ MãÇ¡fh, be£lhš, MÞ£o nuÈah,
ãÍ KjÈa ïl§fS¡F ekJ eh£oÈUªJ F«gš F«gyhŒ
TÈfshf ö¤J¡Fo, gh«g‹, ehf¥g£lz«, br‹id, fh¡»ehlh,
kNÈ¥g£lz«, u§T‹ KjÈa JiwfËš thu« gâdhÆu«
ïUgâdhÆu« fz¡fhf f¥gš V¿¡bfh©oU¡ifÆš ïªj
flîŸfS¡F tUõ« nfho¡fz¡fhd %ghŒfŸ bryîbrŒJ
mãnõf«, m®¢rid, fšahz«, fUkhâ, c‰rt«, C® nfhy«, nj®,
âUÉHh, jhá ntáfŸ M£l«, mâ® nt£L, ghz«, K¤j§», itu¡
»ßl«, kufj khiy, j§f¥ gšy¡F, btšbt£L, rÇif bk¤ij,
â©L, jiyaiz, it¥gh£o, gL¡if miw M»aJfËš bryî
brŒJ bfh©oU¡f nt©oaJ mtáakh v‹W nf£»‹nw‹.
ïªj khâÇ tÆbwǪJ ahuhtJ vL¤J¡ fh£odhš
mt®fis¥ gh®¤J gh®¥gd®fS« mt®fsJ TÈfS« btF
Ryg¤âš ehÞâf® v‹W xU th®¤ijÆš brhšÈ k¡fis Vkh‰¿
ÉLth®fŸ. vd¡F mij¥g‰¿ fLfsîTl gaÄšiy. ï¥go¢
brhšYtJ ehÞâfkhdhš ö¡F nkilÆš ïUªJ bfh©LTl eh‹
ehÞâf‹jh‹ mJî« ešy gÇR¤jkhd ehÞâf‹jh‹ v‹W
T¥ghLngh£L¢ brhšÈ¡bfhŸs jahuhÆU¡»‹nw‹. v‹id¥
g‰¿ Ú§fŸ ftiy¥ glhÔ®fŸ. Mdhš ï¥go xU T£l« flîŸ
bgaiu¢ brhšÈ tÆW ts®¥gj‹ _y« ehL« eh£L k¡fS«
_l®fsh» ghHhf ï‹D« v¤jid ehis¡F¥ gh®¤J¡ bfh©oU¡f
ngh»‹Ö®fŸ v‹gJjh‹ vdJ ftiyí« r§flKkhF«.
259 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 ïJ nghyntjh‹ kj¤ij¥ g‰¿í« eh‹ brhštij áy® kj¤
Jnuhf« v‹»‹wh®fŸ. ãwÉÆ‹ fhuzkhf kÅjD¡F kÅj‹ xU
Úâí« MQ¡F xU Úâí« bg©Q¡F xU Úâí« cŸs vªj
kjkhdhY« rÇ mJ ‘flîis nenu bfh©LtªJ fh£o nkhB¤
â‰F miH¤J¢ bršy brŒí« kjkhÆUªjhY« rÇ mšyJ mJ
e«ikna flîsh¡F« kjkhÆUªjhY« rÇ, mij mÊ¡f nt©o
aJ« mÊ¡f KoahÉ£lhY« mªj mÊ¡F« ntiyÆš cÆiuÉl
nt©oaJ« c©ikahd kÅjdJ flik v‹Wjh‹ eh‹
Ô®khŤJ¡ bfh©oU¡»‹nw‹. ïâš á¿J« uhÍ¡F ïlÄšiy
v‹gij f©o¥ghŒ bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nw‹.
mJ nghynt fh§»uÞ v‹gJ« njÓa« v‹gJ« Rauh{a«
v‹gJ« m¡T£l¤jhÇ‹ Raey¤â‰F« xU T£l¤jhÇ‹ tƉW¥
ãiH¥ã‰F« V‰g£L eh£ilí« ViH k¡fisí« ghœgL¤â tU«
bjhšiyfŸ v‹nw brhšYnt‹. njr¤â‹ ngiu¢ brhšÈ¢ r¤j«
nghL« x›bthUtU« Raey¤â‰F«, Ra#hâ ey¤â‰F« F¿
it¤J¡ bfh©L ntW tÊÆš ãiH¡f Koahjt®fis ão¤J TÈ
bfhL¤J T¥ghLnghl¢ brhšY« Nœ¢ána jÉu nt¿šiy. Ra
uh{a« v‹whš v‹d v‹W ïJtiu ït®fËš ahuhtJ vL¤J¢
brhšÈ ïU¡»wh®fsh? ït®fŸ nf£F« Rauh{Ía¤jhš ViHfS¡
F« bjhÊyhËfS¡F« Foahdt®fS¡F« VjhtJ gy‹ fh£o
ÆU¡»‹wh®fsh? mšyJ ïJtiu ngh£l Rauh{a¡ T¥gh£odhš
VjhtJ mt®fS¡F gy‹ c©lh¡» ïU¡»‹wh®fsh? v‹gij
eLÃiyÆÈUªJ nahá¤J¥ ghU§fŸ.
všyh¡ T¥ghLfS« ahiu Vkh‰¿ ah® kªâÇahtJ? ah®
c¤ânahf« bgWtJ? ah® gz« r«ghâ¥gJ? ah® ahiu mÊ¥gJ?
v‹gij¤ jÉu r®¡fhiu¥ g‰¿nah ViH k¡fis¥ g‰¿nah eh£o‹
fâia¥ g‰¿nah ahU¡fhtJ fLfsî ftiyí©L v‹W ahuhtJ
brhšy Koíkh v‹W nf£»‹nw‹.
Mjyhš jh‹ ï¥nghJ áy® btF ãuahiríl‹ j§fŸ j§fŸ
Raey¤â‰F« TÈ ãiH¥ã‰Fkhf fh¥gh‰w K‰g£oU¡F« nghÈ¡
flîŸfisí« nfhÉšfisí« kj§fisí« Rauh{a§fisí«
xÊ¡f nt©L« v‹W brhšY»‹nwnd xÊa k‰wgo v‹
brhªj¤âš nk‰f©litfËl« vd¡F ahbjhU btW¥ò« ïšiy
v‹gij¤ bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.
F¿¥ò : ghy¡fh£oš 09.05.1929 M« ehŸ elªj bghJ¡T£l¤âY«
bjhl®ªJ ãw ïl§fËY« ngáa brh‰bghÊîfË‹ RU¡f«.
Fo muR - brh‰bgh
brh‰bghÊî - 19.05.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 260
c§fS¡F
vJ nt©L«
tF¥ò thjkh? r_f thjkh?
tF¥ò thj« všyh tF¥ò¡F« rk rªj®¥gK« rk RjªâuK«
nt©L« v‹»‹wJ. r_f thj« j§fŸ r_f« kh¤âu« v¥nghJ«
ca®thfnt ïU¡f nt©L« v‹»‹wJ.
fh§»ubr‹W« njÓabk‹W« Rauh{Íabk‹W« ekJ
gh®¥gd®fS«, mt®fsJ moikfS«, TÈfS« nghL« T¢rš
fŸ všyh« gh®¥gd r_f Mâ¡f¤â‰bfd¢ brŒa¥gL« Nœ¢á
v‹W«, mt®fŸ c£fU¤J¡fŸ všyh« v¥goahtJ gh®¥gd
ušyhjhiu tF¥òthâfŸ v‹W brhšÈ mt®fSila Ãiyik
ia¤ jhœ¤â mt®fŸ jiybaL¡f x£lhkš brŒa nt©L«
v‹gij¤ jÉu ntW x‹W« mšybt‹W« gh®¥gdušyhjh®fËš
ntWtÊÆš miu tƉW¡ fŠá¡F¡Tl tÊnjo¡ bfhŸtj‰F
Koahjt®fS« gh®¥gd®fS¡F TÈfshÆUªJ« moikfsh
ÆUªJ« r_f¤ Jnuhf« brŒjhbyhÊa ãiH¡fî« bgUik
bgwî« Koahjt®fSnk bgÇJ« mt®fŸTl ïU¡»‹wh®fns
xÊa k‰wgo nah¡»aK« bghW¥ò« RakÇahijí« Rna¢irí«
cŸst®fËš vtU« gh®¥gd®fŸTl ïšiy v‹W« eh« gyjlit
fËš brhšÈí« vGâí« tªâU¡»‹nwh«.
ïj‹ c©ikfŸ K¡»akhf ïªj ïu©L _‹W tUõ¤âa
fh§»uÞ elto¡iffËdhš jhuhskhŒ btËahÆU¥gJ« ïjdhš
ekJ eh£oš fh§»uá‹ bgaiu¢ brhšÈ¡ bfh©L v›tsî khd§
bf£lhdhY« gh®¥gd moikfS« TÈfS« jÉu ntW bghW¥
òŸs ahU« btËÆš tu nah¡»aij ïšyhkš nghÆU¥gJnk
nghJkhd cjhuzkhF«.
nkY« ï‹iwa njâÆš ekJ eh£oš fh§»uÞ jiyt®
fshfî« fh§»uÞ K¡»aÞj®fshfî« fh§»uÞ ãurhuf®fshfî«
És§Fgt®fŸ ah® v‹W gh®¥nghkhdhš âUths®fŸ vÞ.ÓÅ
thrŒa§fhU« r¤âa_®¤âí« Kjš tÇirÆÈU¥gt®fshth®fŸ.
261 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mjhtJ fh§»uá‹ mã¥ãuha« ï‹dJjhbd‹W brhštj‰F«,
fh§»u° mã¥ãuha« ï‹djhf¤jh‹ ïU¡f nt©L« v‹W
mâfhu njhuizÆš brhšÈ â£l« V‰gL¤Jt‰F« cÇik
íŸst®fŸ ïªj¡ fhÇa¤âš kh¤âu« ntW vªj gh®¥gdušyh
jhiuí« mt®fŸ nr®¤J¡ bfhŸsî« KoahJ. k‰wgo ahU¡F«
ïªj fhÇa§fËš mâfhu« bfhL¡fî« KoahJ.
mt®fS¡F mL¤jh‰nghš âUths®fŸ X.fªjrhÄ
br£oah®, K¤Ju§f KjÈah®, tujuh#&Y, fšahzRªju KjÈah®,
kÆiy KjÈah®, Vty® v‹»‹wt®fŸ gh®¥gdušyhj r_f¤â‹
ãuâÃâfshfî«, âUths® #antY v‹gt® Ô©l¥glhjt®fŸ
v‹»‹w r_f¤â‹ ãuâÃâahfî«, âUths® FHªij v‹gt®
»UÞjt r_f¤â‹ ãuâÃâahfî«, #dh¥òfŸ õhãkfkJ rhaò,
mĤfh‹ rhaò, gê® mfk£ rhaò v‹gt®fŸ kfkâa r_f¤â‹
ãuâÃâfshfî« fh§»uá‹ ïu©lhtJ mÂÆš ïU¥gt®fŸ.
ït®fS¡F âUths®fŸ mŒa§fhU« mŒaU« brhštj‰F¥
ã‹dhÈUªJ Mkh rhÄ nghlî« ML v‹W brhšY»‹wgo
Mlî« “$ÅthrŒa§fh®jh‹ ekJ mU«bgU« jiyt®” v‹W
brhšÈ nkilfËY« g¤âÇiffËY« ngrî« vGjî« jÉu
fh§»uá‹ nguhš ntW v›Éj mâfhuK« »ilahJ v‹gJ
všnyhU« m¿ªj ÉõakhF«.
nkY« ï¡T£l¤âš fh§»uáY« njÓa¤âYnk clš bghUŸ
MÉ thœ¡ifah»aitbašyh« it¤J¡bfh©l ca®âUths®fŸ
ã.tujuh#&Y É.fšahzRªju« M»at®fŸ kh¤âu«. j§fS¡F
ïZlÄšiyahdhš fh§»uáš uhédhkh¡ bfhL¡fî« ntW
tÊÆšiyahdhš kWgoí« jh§fshfnt nghŒ¢ nr®ªJ bfhŸsî«
kh¤âu« óuz Rna¢ir cÇik it¤J¡ bfh©oU¡»‹wt®fŸ. kW
goí« ït®fŸ nru¥nghF« nghJ mt®fŸ MnBgiz brhš
yhkš nr®¤J¡ bfhŸtnj j§fSila kâ¡f¤jFªj brhšth¡
bf‹W Ãid¤J¡ bfh©oU¡»wt®fŸ.
k‰wgo ãurhu¡fhu®fŸ v‹gt®fis¥ g‰¿ eh« brhšÈ¤
bjǪJ bfhŸs nt©oat®fŸ ï§F xUtUÄU¡f kh£lh®fŸ
v‹nw e«ã mij É£L ÉL»nwh«.
Éf, ï¡T£l¤jt®fË‹ bfhŸifí« ãurhuK« v‹d v‹W
gh®¥nghkhdhš “njÓathâfS¡F X£L¡ bfhL¤J KÅághÈ£o,
jhÿfh, Íšyh ngh®L, r£lrig M»a Þjhd§fS¡F mD¥g
nt©L«, tF¥òthâfS¡F X£L bfhL¡fhkY«, MjÇ¡fhkY«
mt®fis monahL mÊ¡f nt©L«” v‹gnj j‰fhy bfhŸifí«
ãurhuK« MF«. ït®fS¡F ïj‰FK‹ mnef Éõa§fŸ
Fo muR - 1929 ( 1) 262
th®¤ijasÉyhtJ bfhŸifahfî« ãurhukhfî« ïUªjd.
mjhtJ, x¤JiHahik, K£L¡f£il, guÞgu x¤JiH¥ò,
á§f¤â‹ Fif¡FŸ nghŒ mij¥ ão¤J M£LtJ, r®¡fhiu¤
âzw¢ brŒtJ, óuz kJÉy¡F, ïu£il M£áia mÊ¥gJ
filáahf c¤ânahfnk‰fhjJ Kjyh»aitfshf ïUªjd. ekJ
‘Fo muR’ njh‹¿aã‹ ïj‹ ïufáa§fŸ btËah» ïitfŸ
všyh« kiwªJ ï¥nghJ tF¥òthâfis xÊ¥gJ v‹gJ jÉu
ntW v›Éj bfhŸifí« â£lK« ïšyhkš nghŒÉ£lJ.
tF¥òthâfŸ ah®? mšyhjt®fŸ ah®? v‹W gh®¤jhnyh mJ
ïitfis bašyh« Él Äf nah¡»akhdjhf ïU¡F«. mjhtJ
tF¥ò ɤâahr«, #hâ ca®î jhœî, xU tF¥ò¡F xU Úâ
M»aitfŸ monahL TlhJ v‹W«, všyh tF¥ò¡F« rk
cÇikí« rk rªj®¥gK« ïU¡f nt©L« v‹W« V‰ghL
brŒant©L« v‹gt®fŸ jh‹ ï¡T£l¤jhU¡F tF¥ò
thâfshf¤ bj‹gL»‹wh®fŸ.
ca®ªj tF¥ò v‹gjhf x‹W ca®ªâU¡f nt©L«, jhœªj
tF¥ò v‹gjhf x‹W jhœªJ ïU¡fnt©L«, gh®¥gd®fŸ ca®ªj
tF¥ò, k‰wt®fŸ mt®fisÉl¤ jhœªj tF¥ò, N¤âu®, gŠrk®
v‹»‹w ɤâahrÄU¡f nt©L«. ïªj ɤâahr§fis xÊ¡f
ahU« Ka‰á¡f¡ TlhJ. v›Éj r£lK« brŒa¡ TlhJ v‹gt®fŸ
ït®fS¡F tF¥òthâfŸ mšyhjt®fŸ. RU§f¢ brh‹dhš
mt®fŸ bfhŸif¥go gh®¥gd®fS« mt®fis e¤â¥ ãiH¡f
nt©oa î¥gªj¤âš cŸst®fS« mt®fsJ TÈfS« tF¥ò
thâfŸ mšyhjt®fshth®fŸ. k‰wgo ït®fS« btŸis¡
fhu®fS« jÉu k‰wt®fŸ všyhU« mjhtJ gh®¥gdušyhjt®fŸ
všnyhU« tF¥òthâfŸ Mth®fŸ. vdnt ïªj tF¥òthâfis
mÊ¥gj‰F fh§»uÞthâfS« jÄœ khfhz fh§»uÞthâfŸ v‹d
nt©LkhdhY« brŒayh« v‹W kJiuÆš Toa jÄœ khfhz
fh§»uÞ fÄ£o¡ T£l¤âš xU Ô®khd« Ãiwnt‰¿¡ bfh©oU¥g
njhL všyh ïªâa fh§»uÞ fÄ£oahY« mâfhu« bgw¥ ngh»‹
wh®fsh«. jÄœ khfhz¡ fÄ£oÆš Ãiwnt¿É£lhš ãwF všyh
ïªâa fh§»uÞ fÄ£oÆš MnBã¡f ahU¡F mâfhu« ïU¡f
Koí«? V‹ v‹whš mªjªj khfhz Ãiyia m¿ªJ elªJ bfhŸs
mªjªj khfhz¤J¡fhuU¡F¤jh‹ cÇik ïU¡fnt©Lnk xÊa
ntW xUt® mâš ãuntá¥gJ “khfhz Rah£á¡F Énuhjkhd
fhÇakhŒÉL«” v‹gJ mt®fS¡F¤ bjÇí«. ïj‰F cjhuz«
nt©Lkhdhš br‹w nj®jÈ‹nghJ elªj elto¡iffns
nghJkhdJ. mjhtJ fh§»uÞfhu®fŸ kªâÇrig mik¡f¡TlhJ
263 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
v‹W« kªâÇfis MjÇ¡f¡TlhJ v‹W« ïªâa njÓa fh§»uÞ
Ô®khd« ïUªJ«, br‹id khfhz¤âš fh§»uR¡fhu®fŸ kªâÇ
rig mik¤J kªâÇfS¡F cjÉahÆUªjij jÄœ khfhz
Ãiyia c¤njá¤J všyh ïªâa fh§»uÞ fÄ£o x¥ò¡ bfh©l
njhL jÄœ khfhz fh§»uÞ fÄ£oí« áw¥ghf fh§»uÞ jiytU«
ghuh£l¥g£lnj nghJkhdJ. mJnghyntjh‹ ï¥nghJ«
kªâÇrigia mik¤J kªâÇfis MjÇ¥gJ kh¤âu« nghjhJ
v‹gnjhlšyhkš tF¥òthâfis monahL mÊ¡f mtáakhdhš
kªâÇ ntiyiaí« x¥ò¡ bfhŸsnt©L« v‹W btF fZlkh
dJ« mjhtJ nt¥bg©bzŒ rh¥ãLtJ ngh‹w “fr¥ghdJ«”
bgÇa “âahf«” brŒa nt©oaJkhd fhÇa¤ijí« brŒJ Ôu
nt©LkhŒ Ô®khd« brŒJ bfh©L ïU¡»‹wh®fŸ. fh§»uÞ
fhu®fË‹ “j‹dykW¥ò¡F« âahf¤â‰F«” ïijÉl ntW v‹d
cjhuz« nt©L«? v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. ïâš eh«
k»œ¢áailtbj‹d bt‹whš r®¡fhiu xÊ¡fnth njrhãkhd¤
â‰nfh kªâÇ ntiyia x¥ò¡ bfhŸtjhÆUªjhš mJ ntW
Éõa«. tF¥òthâfsh»a gh®¥gdušyhjh®fis mÊ¡f kªâÇ
ntiyia x¥ò¡ bfhŸs nt©L« v‹W«, k‰W« mj‰fhf v‹d
nt©LkhdhY« brŒayh« v‹W« Ô®khŤâU¥gjhdJ mjhtJ
r®¡fhU« njrK« ã‹dhš gh®¤J¡ bfhŸSnth« KjÈš
ït®fis xÊ¥ngh« v‹W Ô®khŤâU¥gjhdJ ekJ bfhŸif¡F
gy¤ijí« ekJ brŒif¡F C¡f¤ijí« bfhL¡»‹wJ.
v¥go v‹whš ehK« ïij¤jh‹ brhšY»‹nwh«. mjhtJ
r®¡fhiuí« njr¤ijí« ãwF gh®¤J¡ bfhŸsyh«. r_fthâfis
KjÈš mÊ¡f nt©Lbk‹gnjahF«. ïªj njr« ghHhŒ¥
nghtj‰F« ïªj r®¡fh® ï§F ï›tsî mÚâahd M£á òÇtj‰
F« rk¤Jt¡ bfhŸif guthâU¥gj‰F« vªj r_f¤jh® j§fŸ r_f
e‹ikia c¤njá¤J vâÇfshŒ ïU¡»‹wh®fnsh mªj r_f¤jh®
KjÈš mÊ¡f¥g£l nt©L« v‹gnjahF«. ïj‰fhf eh«
fh§»uÞfhu®fisÉl xUgo mâfkhf¡ Tl nghf¤ jahuh
ÆU¡»‹nwh«. mbj‹dbt‹whš kªâÇ ntiy x¥ò¡bfhŸS»‹w
fZl« kh¤âukšyhkš »il¡Fkhdhš ft®d® ntiy x¥ò¡
bfhŸS»‹w msî âahf« brŒjhtJ r_f thj¤ij monahL
xÊ¡f Mir¥gL»‹nwh«. vdnt všyh tF¥ghU« rkkhŒ ïU¡f
nt©L«; všyh tF¥ò¡F« rk RjªâuK« rªj®¥gK« mË¡f
nt©L« v‹»‹w tF¥ò thj« xÊa nt©L« v‹»‹wt®fŸ
gh®¥gd®fsh»a fh§»uÞ thâfS¡nf X£L¢ brŒa£L«. xU
tF¥ò ca®thfî« xU tF¥ò jhœthfî« ïU¥gij v¥nghJ«
vªj Éj¤âY« r£l¤â‹ _yK« kh‰w¡TlhJ v‹»‹w r_f thj«
Fo muR - 1929 ( 1) 264
xÊa nt©L« v‹W fUJ»‹wt®fŸ gh®¥gdušyhjhuh»a tF¥ò
thâfS¡F X£L¡ bfhL§fŸ v‹W jh‹ eh« nf£L¡ bfhŸ»‹nwh«.
k‰wgo r_fthj« tF¥òthj« ïu©ilí« É£LÉ£L njr¤
ijí« Rauh{Ía¤ijí« ÉU«ã ahuhtJ X£L¢ brŒtjhÆUªjhš
mt®fŸ føfis¡ ftÅ¡fhkš bfhŸiffisí« â£l§fisí«
mitfS¡fhf mtut®fŸ ïJtiu elªJ bfh©L tªâU¥gijí«
ehza¤ijí« ftŤJ X£L¢ brŒtâš ek¡F ahbjhU MnBg
izí« ïšiy. VbdÅš r_fthâfshd gh®¥gd®fSila
fh§»uR« ‘Rauh{a«’ nf£»‹wJ.
tF¥ò thâfshd gh®¥gdušyhjhUila #ÞoR« ‘Rauh{
a«’ nf£»‹wJ. mt®fS« “Fona‰w eh£L mªjÞJ” nf£»‹
wh®fŸ. ït®fS« mijna nf£»‹wh®fŸ.
mt®fS« “ïu£il M£á TlhJ” v‹»wh®fŸ. ït®fS«
“mJ TlhJ” v‹»wh®fŸ. mt®fS« “fj® kJÉy¡F Ô©lhik”
v‹»‹wh®fŸ. ït®fS« “Ô©lhik kJÉy¡F fj®” v‹»‹wh®fŸ.
mt®fS« “Rauh{Ía¤ â£l«” jahǤJ òÞjf§fŸ g¤âÇiffŸ
_y« irkD¡F« gh®Èbk©£L¡F« mD¥ãÆU¡»‹wh®fŸ.
ït®fS« neÇY« g¤âÇiffŸ _yK« irkD¡F« gh®È
bk©L¡F« mD¥ãÆU¡»‹wh®fŸ.
Mdhš r_jha Éõa¤âY« Ó®âU¤j Éõa¤âY« tF¥ò
thj« r_fthj« xÊí« Éõa¤âY« RakÇahij ïa¡f¤â‹
j¤Jt§fsh»a br§f‰g£L Ô®khd§fËš mnef¤ij tF¥ò
thâfŸ v‹D« gh®¥gdušyhjhuh»a #ÞoÞ f£á¡fhu®fŸ x¥ò¡
bfhŸS»‹wh®fŸ. Mdhš tF¥òthâfŸ mšyhjt®fshd fh§»
uÞfhu®fŸ vD« r_f thâfshd fh§»uR¡fhu®fŸ x¥ò¡ bfhŸsh
kš mij monahL v⮤J ãurhu« brŒ»‹wh®fŸ. ïJ jh‹
ɤâahrkhF«. Mjyhš X£l®fŸ ftŤJ j§fŸ ïZl¥go el¡f
cÇik cŸst®fŸ Mth®fŸ.
Fo muR - jiya§f« - 19.05.1929
265 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

nj®jš ftiy
_®¤â¡F« - thrU¡F« r«ghõiz
- á¤âuò¤âu‹
thr® : v‹d _®¤â, ïªj jlit nj®jÈš ekJ #g« bršyhJ
nghš ïU¡»‹wnj.
_®¤â : vjdhš ï›tsî rªnjf¥gL»‹Ö®fŸ.
thr® : vjdhš v‹W nf£»‹whna, x›bth‹W« Ú neÇš
gh®¡fÉšiyah? eh« ngh»‹w ïl§fËš všyh« Û£o§F nghl¡
Tl Koahjgo fytu§fŸ el¡»‹wnj; v›tsnth fZl¥g£L
ÄjthâfËl« ïUªj nkilfis ekJ RthÔd« brŒnjh«. ãwF
mij x¤JiHahik¡fhu®fŸ tªJ ãL§»¡ bfh©lh®fŸ. mj‰F«
v›tsnth ghLg£L mt®fisí« Éu£o mo¤J mt®fËlÄUªJ
RthÔd« brŒJ bfh©nlh«. filáahf mJ #ÞoÞfhuÇl« Tl
ïšyhkš RakÇahij¡fhuÇlkšyth nghŒÉ£lJ.
_®¤â: mbj‹d #ÞoÞfhuÇl« Tl ïšyhkš v‹W
mt®fS¡fhf tU¤j¥gL»‹wt® nghš ngR»‹Ö®fns.
thr® : #ÞoÞfhuÇl« nghfhjjhš vd¡F tU¤jÄšiy.
#ÞoÞfhuÇl« ïUªjhš eh« mt®fis Ryg¤âš Éu£oao¤J
ãL§»¡ bfhŸsyh«. Vbd‹whš mt®fS« e«ik¥ nghynt
X£l®fËl« nghŒ bghŒí« òSF« mo¤J X£L¥bgw Ka‰á¡
»‹wt®fŸ. Mjyhš eh« bfhŠr« mâf TÈ MŸ it¤J Éu£o
dhš nkilia É£LÉ£L XoÉLth®fŸ. RakÇahij¡fhuU¡F
xU ftiyí« ïšiy. xUt® jaî« nt©oaâšiy. cŸsij
cŸsgo T¥ghL nghL»‹wh®fŸ. mjdhš nkilfŸ všyh«
mt®fŸ trkhŒÉ£ld. mt®fis Éu£Ltbj‹whš bgÇa fZl
khf ïU¡»‹wJ. v§F nghdhY« mt®fŸ bjhšiy e«ik
jiyfh£l Élhkš brŒ»‹wJ gh®.
_®¤â: v‹d kfh ãukhj«. âU¢á, nry«, nfhaK¤ö®, kJiu
ïªj Íšyh¡fËš jhnd mt®fŸ #g« bršY«, k‰wgo jŠrhñ®
Fo muR - 1929 ( 1) 266
e«KilaJ. m§F áy M£fŸ kh¤âu« T¥ghL nghLth®fns
xÊa k‰wgo X£l®fis x‹W« brŒJÉlKoahJ.
thr® : v‹d brh‹dhY« ïªj jlit vy¡õÅš jÄœ
eh£il bghW¤jtiu ek¡F ó{Ía«jh‹ »il¡F« nghÈU¡
»‹wJ. nt©Lkhdhš fz¡F brhš»‹nw‹ nfŸ. âUbešntÈÆš
âU.bu£oah® v¥goí« tªJÉLth®. k‰bwhU Þjhd« ahuhtJ
irt ãŸiskh®jh‹ tuKoí«. v¥goí« ãuhkz‹ tu KoahJ.
mªj irt¥ãŸisí« e«Kl‹ nrukh£lh®. lî‹ bjhFâ¡F« ïªj
jlit rhto¥ ãŸis tUtJ fZl«. tªjhY« ek¡F x‹W«
ïyhgÄšiy. Mjyhš mªj Íšyhití« kwªJÉlnt©oaJjh‹.
_®¤â : uhkehjòu« Íšyhnth?
thr® : mJî« m¥go¤jh‹: v¥goí« âth‹ gfö® KUf¥g
br£oah® tªJÉLth®. âU. ms.mU. ehuhaz br£oah® rªnjf«
tªjhY« ek¡F¥ ãunah#d¥glkh£lh®. âU.o.á.Ó. mŒa§fh®
tUtJ ïªj jlit fZlkh»ÉL«. eh£L¡ nfh£il¢ br£oah®
ngh£oÆš VjhtJ ek¡F »il¤jhšjh‹ c©L. mt®fŸ VjhtJ
uhÍahŒ nghŒÉ£lhš e«k ghL Mg¤Jjh‹. Mjyhš mijí«
É£LÉl nt©oaJjh‹.
_®¤â : rÇ, m¥gona it¤J¡bfhŸSnth«. kJiu
Íšyhnth?
thr® : kJiuia Ãid¡fhkÈU¥gnj nkyhdJ. Vbd‹whš
âU.nf.M®.bt§»luhkŒa® jh‹ kh¤âu« ïÅnkš r£lrig¡F
Égâšiy v‹W mšy, jdJ ã‹ rªjâfisí« Ã‰f nt©lh«
v‹W â£l« brŒa Ô®khd« brŒJ bfh©lh®. br‹w jlit ekJ
á.ã. mtU¡F bghŒ e«ã¡if bfhL¤J vy¡õdhš 40, 50 MÆu«
%ghŒ fl‹ c©lh¡»É£lh®. mJ NLf©l óid Mjyhš ïÅ
jiy fh£lhJ.
nr¤ö® #Û‹jhU« ïªj ÍšyhÉš Égâšiy v‹W
brhšÈÉ£lhuh«. vdnt âUths®fŸ ã.o.uh#D«, brsªâu
gh©oaD«, nghoeha¡f}® br£oahU« kh¥ãŸisfŸ nghy
vâÇfŸ Tl ïšyhkš tªJ ÉLth®fŸ nghy ïU¡»‹wJ. ïij
Ãid¡F«nghJ v‹ tÆW g‰¿ vÇ»‹wJ. ahiuahtJ ngh£o¡F
bgaU¡fhtJ ÃW¤jhÉ£lhš ekJ nah¡»aijna nghŒÉL«
nghÈU¡»‹wJ. Mjyhš eh« gz« bfhL¤jhš Tl MŸfis¡
fhnzhnk v‹»‹w ftiyÆš ïU¡»‹nw‹.
_®¤â : rÇ kJiu lî‹Ó£L ( Seat ) x‹W ïU¡»‹wjšyth.
mJ ekJ âU. JsáuhK¡F¤ jhnd mâš v‹d MnBg«?
267 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 thr®: mJ mÃahakhŒ¥ ngh»‹wJ. V‹? nghŒÉ£lbj‹nw
brhšyyh«.
_®¤â : V‹ m¥go¢ brhšY»‹Ö®fŸ? mâš Tlth rªnjf«.
thr® : mâš rªnjf« x‹WÄšiy. Ô®khdnkjh‹. ekJ
Jsáuh« Éfntkh£lh®. ËwhY« mt® tifah®fns X£L
brŒakh£lh®fŸ.
_®¤â : V‹ X£L brŒakh£lh®fŸ?
thr® : V‹ v‹wh nf£»‹whŒ. mt®fŸ K‹ nghy f©_o¤
jdkhf ïšiy. ï¥nghJ fhÇa« bjǪJ bfh©lh®fŸ. K¡fhš
thá¥ng®fŸ âU.M®.vÞ.ehíLî¡nf nghLtjhf ï¥nghnj Ô®
khd« brŒJ bfh©lh®fŸ v‹gJ mªj tif¡fhu®fshnyna
brhšy¤ bjǪJ bfh©nl‹. mªj °jhd« f©o¥ghf M®.vÞ.
ehíLî¡F¤jh‹. mijÉ£L ntnw ng¢R¥ ngR.
_®¤â : rÇ mJî« bjhiyªJ nghf£L«. âU¢á Íšyhnth?
thr®: mJ kh¤âu« v‹d thGkh? v¥goí« âU.ehuhaz
rhÄ¥ãŸis tªJ ÉLth®. e«k nrJî¡F gâyhf ahiuahtJ
nghlyh« v‹Wjh‹ njh‹W»‹wJ. V‹ v‹whš e«ik Vkh‰¿
É£lh®. Mdhš ntW ahiu¥ nghLtJ v‹W gh®¤jhš všyh«
mtiuÉl nkhrkhd MŸfshf¤jh‹ ïU¡»‹wh®fŸ. m‹¿í«
ntW xU ãuhkzid ÃW¤âdhš ïu©L ãuhkz‹ r©ilÆš xU
ãŸis¡nfh, njtU¡nfh, bu£o¡nfh nghŒÉ£lhš mJ ïijÉl
nftykhŒÉL«. ãuhkz‹ v‹»‹w bgaU¡fhtJ xU MŸ
ïU¡f£L«. mt® tªjhyhtJ kWgoí« kªâÇah¡» khj« 4,000 %.
th§»¡ bfh©L Vnjh 4 ãuhkzD¡F ntiy bfhL¤J¡ bfh©o
U¡f£L«. mtiu bjhªâuî brŒa nt©lh«. Mdhš e«k
fz¡»Y« nr®¡f nt©lh«.
_®¤â : rÇ, âU¢á, Óu§f«, lî‹ Ó£L ïU¡»‹wnj. mij¥
g‰¿ v‹d brhš»‹Ö®fŸ.
thr®: rÇ, mJ f©o¥ghŒ ï¥nghJ ïU¡F« âU.ô.uhkrhÄ
mŒaU¡F »il¡fhJ. jÉuî« K‹nghš ïu©L ãuhkzušyhjh®
r©il ngh£L¡bfh©lhš kh¤âu« xU ãuhkzD¡F¡ »il¡F«.
Mdhš, ïªj jlit mt®fS¡FŸ r©il tuhJ v‹nw
Ãid¡»‹nw‹.
_®¤â : rÇ, ïÅ e«Kila jŠrhñÇš _‹W« e«KilaJ
jhnd?
Fo muR - 1929 ( 1) 268
thr® : rÇrÇ, e‹whf¢ brh‹dhŒ. _‹W« e«Kilabj‹wh
brhšY»‹whŒ? _‹W« #ÞoÞ f£á¡fhuU¡nf nghŒÉ£lhY« rÇ
mšyJ RakÇahij f£á¡fhuU¡nf nghŒÉ£lhY« rÇ. v¥goahtJ
ïªj K¤ijah KjÈahU¡F ïšyhkÈUªjhš mJnt g¤J Þjhd«
ek¡F »il¤jJ nghyhF«.
_®¤â : ïªj jlit f©o¥ghŒ mtU¡F Mf¥nghtâšiy.
Ú§fŸ V‹ ftiy¥gL»‹Ö®fŸ. fhuz« brhšy£Lkh?
thr® : Ú V‹ mªj¡ fdî fh©»‹whŒ. c‹Dila
fhuz¤ij¤jh‹ brhšY gh®¥ngh«.
_®¤â: brhšY»‹nw‹ nfS§fŸ. x‹W RakÇahij¡
f£áÆš nr®ªjjhš klhâgâfŸ cjÉ brŒakh£lh®fŸ.
ïu©L âUths®fŸ rhÄa¥gh, g‹Ü® bršt« M»at®fŸ
K¤ijah KjÈahU¡F ÉnuhâfŸ. _‹W e«Kila M£fŸ
f©o¥ghŒ mtU¡F X£L brŒa kh£lh®fŸ. ïªj _‹W K¡»a
fhuz§fŸjh‹.
thr® : ïJjhdh bgÇa r§fâahŒ fUâÉ£lhŒ. klhâgâfŸ
âU.KjÈahiu r£lrig¡F ÉF« go¡F« bryî« ngh£L¡
bfhŸStjhfî« t‰òW¤â¡ bfh©oU¡»‹wh®fŸ. eh‹ klhâgâ
fS¡F v‹d v‹dnkh brhšÈ¥ gh®¤nj‹. mt®fŸ m¤jidí«
nf£L¡bfh©L filáahf mijbašyh« KjÈahÇlK« brhšÈ
É£lh®fŸ. mªj klhâgâfS¡F K¤ijah buh«gî« e«ã¡if
íŸst®. RakÇahij ïa¡f¤ij¥ g‰¿ klhâgâfS¡F x‹W«
jfuh¿šiy. mJ v¥goahtJ ãuhkz®fis¤jh‹ xÊ¡f¡ »s«ã
ïU¡»‹wnj mšyhkš ãuhkzušyhj klhâgâfS¡F x‹W«
mjdhš Mg¤âšiy v‹gJ mt®fS¡F e‹whŒ¤ bjÇí«.
RakÇahij¡fhuU¡F«, irt®fS¡F« ïU¡F« jfuh
bwšyh« x‹nw x‹Wjhnd. mjhtJ nfhÉšfS¡FŸ všnyhiuí«
Élnt©L« v‹gJ. ïâš irt klhâgâfŸ ahU¡F« jfuhW
ïU¥gjhŒ bjÇaÉšiy. Ó¡»u¤âš mt®fŸ všyh« uhÍahŒ nghŒ
e«ÛJ âU«g¥ ngh»‹wh®fŸ. mbjšyh« K¤ijah KjÈah®
ïu©L ngU¡F« j¡fgo brhšÈ, Toa Ó¡»u¤âš xU Éj¤âš
Koî brŒJÉLth®.
mL¤jgoahd âUths®fŸ g‹Ü® bršt«, rhÄa¥gh
ït®fŸ Énuhj« x‹W« Ãiy¡fhJ. mbjšyh« btË¡F¤ jhnd
bahÊa fhÇa¤âš xUbthU¡bfhUt® K£o¡ bfhŸskh£lh®fŸ.
jÉu âU.rhÄa¥ghî« mbr«gË¡F ÉgjhŒ¤ bjÇ»‹wJ. Mjyhš
269 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
mt® Énuhj¤â‰F¥ nghfkh£lh®. nghdhY« ïU¡»‹wt®fŸ Él
kh£lh®fŸ. v¥goahtJ ïUtiuí« rÇ¥gL¤â ÉLth®fŸ. âU.
rhÄa¥ghit rÇ¡f£oÉ£lhš âU.g‹Ü®bršt« jfuhW ïU¡fnt
ïU¡fhJ.
m‹¿í« âU.K¤ijah br‹w nj®jÈš “RnjrĤâuD«”
k‰W« áy ãuhkz®fS« cŸS¡FŸ Énuhjkhf ntiy brŒJ«
ïªj khfhz¤ânyna mâf¥goahd X£L th§»dt®. ãuhkz®fŸ
btFng® ïªj jlit mtU¡F btË¥gilahfnt mDTykhf
ntiy brŒth®fŸ v‹W Tl¤ bjÇ»‹wJ.
jÉu, mtU« ïªj nj®jY¡F K¥gJ eh‰gJ MÆu« %ghŒ
vL¤J it¤J É£lh®. nghjh¡Fiw¡F ehf¥g£od« âU.fhah
nuhfzK« r£lrig¡F ËW mtnuhL nr®ªJ ntiy brŒa¥
ngh»‹whuh«. mtU« K¥gJ eh‰gJ %ghŒ MW khj tU«goia
ï¥nghnj xJ¡» it¤JÉ£lhuh«. ïu©L ngU« nr®ªJÉ£lhš
ãwF brhšy¡Tl nt©Lkh? _‹whtJ Þjhd« jhdhf tªjhš
tu£L« ïšyhÉ£lhš nt©oaâšiy v‹W m›tsî my£áa
khŒ brhšY»‹wh®fsh«. m¥go mt®fŸ my£áakhŒ É£lhšTl
e«Äš ahU¡fhtJ tUkh v‹gJ rªnjfkhf ïU¡»‹wJ. VbdÅš
âU. kUjthz« ãŸis¡F x‹W eh« Élnt©lhkh? jÉu âU.
ehoK¤J ãŸis Mir¥g£lhš mtU¡F Él nt©lhkh?
v¥goahtJ fZl¥g£lhš ïªj ÍšyhÉš nt©Lkhdhš xU
Þjhd« »il¡fyh«.
_®¤â : m¥ghlh! ïJ tiuÆš IªJ Íšyhî¡F fz¡F
ngh£lâš xU Þjhd« »il¤jJ. k‰wgo bj‹ M‰fhL Íšyhnth?
thr® : mâš x‹W âU.ntQnfhghš ehíLî¡F »il¡F«
k‰bwh‹W âU.Fkhu uh#h K¤ijah br£oahU¡F »il¡fyh«. (uh#h
r®. m©zhkiyahÇ‹ Fkhu®) k‰bwh‹W âU.Ójhuhk bu£oahU¡
fhtJ k‰W« ntW ahU¡fhtJ »il¡Fnk xÊa vªj Éj¤âY«
ï¤jlit ãuhkzD¡F »il¥gj‰F kh¤âu« ïl« ïšiy.
_®¤â : rÇ, mªj ÍšyhÉY« cŸsJ« ngh¢Rjh? bjhiyªJ
nghf£L«. tlM‰fhL ÍšyhÉ‹ r§fâ v‹d?
thr® : mJî« mnefkhŒ m¥go¤jh‹ MF«. x‹W
âU.kh¡fntY¡F«, k‰bwh‹W âU.»UZzrhÄ ehíLî¡F«
cWâ. _‹whtJ Þjhd« âUths®fŸ. bt§»£lu§fK« Mâehuh
az br£oahU« r©il ngh£L¡ bfhŸs nt©oaJ jh‹.
bt§»£lu§f« jd¡F nt©lhbk‹W brhšY»‹whuh«. Mâ
ehuhaz br£oahnuh v‹d v‹dnkh FŸseÇ jªâu« brŒ»‹wh®.
Fo muR - 1929 ( 1) 270
filáÆš v¥goahFnkh bjÇaÉšiy. xU rka« 100-¡F 25 g§F
Mâ ehuhaz br£oah® tªjhš tuyh«. xU rka« t‹ÅaFy
B¤âÇa®fS¡F« ehíL B¤âÇa®fS¡F« ò¤â tªJ x‹W nr®ªJ
br£oah® nah¡»aij bjǪJ bfh©lh®fshdhš k‰W« xU
gilah¢ánah ehínlh filá gB« KjÈahnuh jh‹ tu¡TL«.
Mdhš br£oah® tUtJTl m›ÉU r_f¤âa K£lhŸjd¤ij¥
bghW¤âU¡»wJ.
_®¤â: rÇ! Mâehuhaz br£oah® tUtijÉl tuhkš
ïU¥gnj nkš. Vbd‹whš, tªJÉ£lhš mJnt©L« ïJ
nt©L« k¡fS¡F c¤ânahf« nt©L« v‹W« k‰W« gy
Éj¤âš e« cÆiu th§» ÉLth®.
thr® : m¥go¢ brhšy nt©lh«. mt® gh®¥gdušyhjhiu
bghŒí« òSF« brhšÈ ittj‰F«, Éõk¥ ãurhu« brŒtj‰F«,
ãw¤âah® e«ò«go jªâukhŒ ngRtj‰F« mt® ešy MrhÄ
bjÇíkh?
_®¤â : rÇ, bjhiyªJ nghf£L«. tªj fhy¤J ešytuh
bf£ltuh gh®¤J¡ bfhŸsyh«. br§f‰g£L Íšyhit¥ g‰¿ v‹d
brhšY»‹Ö®. mâYŸs ïu©L ÞjhdK« e«KilaJ jhnd?
thr® : rÇahŒ nghŒÉ£lJ. KjyhtJ âU.K¤Ju§fK«
»UZzrhÄ eha¡fU« ïªj¤ jlit r£lrig¡F Égâšiy v‹W
brhšÈÉ£lh®fŸ. ntW MŸ ão¥gJ btF fZlkhŒ ïU¡»wJ.
MdhY« Ndh«ng£il¡F« m¥ghrhÄ¡F« ïU¡F«
Énuhj¤âdhš ahiuahtJ nghl nt©Lbk‹W Ndh«ng£il¡F
M¤âu« kh¤âu« ïU¡»‹wJ. Égj‰F¤jh‹ M£fis¡ fhnzh«.
mitfŸ mnefkhŒ x‹W âU. ntjhry¤â‰F« k‰bwh‹W
âU.b#auhk ehíLî¡fhtJ mšyJ ntW xU bu£oahU¡fhtJjh‹
nghŒÉL«. mij e«òtâš ãunah#dnk ïšiy.
_®¤â: rÇ, e«Kila kjuhÞ 4 Þjhd§fŸ ïU¡»‹wnj
mit eh‹F« e«KilaJjhnd?
thr® : eh‹F¡F« ek¡fhf Égj‰F MŸfŸ v§nf KjÈš
brhš gh®¥ngh«. KjyhtJ âUths®fŸ nfhɪjuh#& KjÈah®
bgaiuí« g¡jt¤ry¤â‹ bgaiuí« br‹id X£l®fËl«
brh‹dhš mojh‹ »il¡F«. mt®fŸ nah¡»aij X£l®fS¡F
m›tsî öu« bjǪJ nghŒÉ£lJ. âU.kšiyahitnah
ãuhkz‹ v‹»w Kiwahš jŸËÉLth®fŸ. xU rka« âU.rhÄ.
bt§»lhry¤â‰F »il¤jhš »il¡fyh«. Mdhš mtnu mªj
bjhFâÆš Éf gaªJ bfh©L ntW bjhFâ¡F Éf ãua¤jd¥
271 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
gLtjhŒ¤ bjÇ»wJ. mt® ËW b#ƤjhY« K‹nghy ek¡F thr® : ïJjh‹ bghJ¤ bjhFâÆ‹ Ãiy. ïÅ »¿Þjt¤
cjÉahŒ ïU¡fkh£lh®. ek¡F jiyí« #ÞoÞ fø¡F thiyí« bjhFâÆš e«k FHªij tªjhšjh‹ ek¡F cjî«. Mdhš
fh£o¡ bfh©oU¡»wh®. Mjyhš mij e«òtâš gaÅšiy. mtU¡F f£od gz« Tl tuhJ. k‰wgo ah® tªjhY« âU.
_®¤â : #ÞoÞ føÆš ah®jh‹ Égh®fŸ? Mnuh¡»arhÄ tªjhY« ek¡F¥ gaÅšiy. kf«kâa®fËY«
#dh¥òfŸ õhãkfkJ, mĤfh‹, gê® mfkJ M»a ïªj _‹nw
thr® : âU lh¡l® á. enlr KjÈah® ïZl¥go mt® ahiu _‹W fdth‹fis¤ jÉu ntW ah® tªjhY« ga‹glhbj‹nw
ÃW¤J»‹whnuh mtU¡F¤jh‹ Mf¡TL«. bfhŠr« eŠr« ek¡F brhšyyh«. Mdhš ïªj _‹W ngU« tUtJ fZlkhd ntiy.
ïUªj e«ã¡ifí« “MÞÔf” r§f fhÈfshš bf£L¥ nghŒ É£lJ. Vbd‹whš, #dh¥ #khš Kf«kJ Éõa¤âš eh« elªJ bfh©l
m‹¿í« mjdhš ekJ nah¡»aijí« btËahŒ É£lJ. ïjdhš khâÇ m¥go¢ brŒJ É£lJ. Ûâ cŸsJ #Û‹jh® bjhFâ. ïªj
#ÞoÞ fø¡fhu®fŸ j§fŸ bgUikia¢ brhšÈ¡ bfh©LTl jlit xU #Û‹jhuhtJ ek¡F mDTykhŒ É»‹wt®fis¡
X£L¡ nf£f nt©oaâšiy. e«k nah¡»aijiaí« fh§»uÞ fhnzh«. vªj Éj¤âY« ek¡F á¿J« e«ã¡if ïšiy v‹gJ
nah¡»aijiaí« brhšÈ¡ nf£lhny mt®fS¡F f©o¥ghŒ kh¤âu« cWâ. k‰w bjhFâfis¥ g‰¿í« ïªâa r£lrigia¥
b#a« »il¤JÉL«. g‰¿í« k‰bwhU rka« ngryh«.
_®¤â : rÇ, nry« Íšyh v‹d MF«? vj‰F« ïªj nj®jY¡F RakÇahij ïa¡f¤ijí«,
thr® : x‹W âU. všy¥g br£oahU¡F »il¤JÉL«. flîisí«, kj¤ijí«, nfhÉiyínk ão¤J¡ bfhŸSnth«. ntW
k‰bwh‹W lh¡l® R¥guhaD¡F¡ »il¡F«. tÊ x‹iwí« fhnzh«. Mjyhš, e«k M£fis bašyh« ïÅnkš
ïij¥ g‰¿na ngr¢brhšY.
_®¤â : V‹ âU. uh#nfhghyh¢rhÇ Ã‰f¡ Tlhnjh?
_®¤â : rÇ, m¥gona Mf£L«.
thr®: Éfyh«. mtU¡F« Mirjh‹; Mdhš âU.
tujuh#&Y xU g¡f« cg¤âut« brŒ»‹wh®. v‹d bt‹whš Fo muR - ciuahlš - 19.05.1929
uh#nfhghyh¢rhÇ Ã‹whš jhD« Éng‹ v‹W brhšY»‹whuh«.
Mjyhš, uh#nfhghyh¢rhÇ jd¡F nt©lh« v‹gJnghš ngR»wh®.
MdhY« Íšyh KGtJ« ïj‰fhf¤jh‹ kJÉy¡»‹ nguhš
R‰W»‹wh®. filáahf mt® ËwhY« x‹W« Mf¥ nghtâšiy.
nk‰f©l ïUtU« jh‹ tUth®fŸ. xU rka« lh¡l® R¥guha‹
ÉfÉšiyahdhš âU.uh#kh¡f g©lhu¤â‰fhtJ, jUkòÇ
br£oahU¡fhtJ MF«.
_®¤â : nfhaK¤ö® Íšyhnth?
thr® : mJî« m¥go¤jh‹. xU fî©l®, xU KjÈah®, xU
br£oah® tUth®fŸ.
_®¤â : V‹ ehíLkh® tukh£lh®fnsh?
thr® : xU rka« mt®fËY« ahuhtJ xUt® tªjhY«
tuyh«. MdhY« vªjÉj¤âY« âU.bt§»£lukzŒa§fh®
kh¤âu« tukh£lh® v‹gJ cWâ.
_®¤â : m¥goahdhš m§F ahnuh tªJÉ£L¥ nghf£L«.
ek¡F¡ ftiyÆšiy. Vbd‹whš, mŒa§fhiu¤jÉu ah® tªjhY«
e«Kl‹ nru¥ nghtâšiy.

Fo muR - 1929 ( 1) 272 273 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 óuz Rna¢ir ïa¡fK« khsÉahÉ‹ ã¤jyh£l«
âU. ÓÅthira§fhU«
âU.g©oj® kj‹nkhfd khsÉah br‹id khfhz¤â‰FŸ
fhš it¤jJ Kjš rka¤â‰F¤ jFªjgo ngá #d§fis Vkh‰¿
âU.vÞ. ÓÅthira§fh® ïªj tUõ¤âa nj®jY¡F xU òâa tªjJ« mªj òu£Lfis gh®¥gd®fS« gh®¥gdušyhjh®fS«
jªâu« f©Lão¡f nt©oa mtáa¤â‹ ÛJ všyh muáaš btË¥gL¤âaJ« “ĤâuÅY«” “âuhÉlÅY«” gh®¤âU¡fyh«.
bfhŸiffisí«Él ÔÉukhŒ ïU¡fnt©L« v‹»‹w M¤âu¤ mt® br‹w ïl§fËbyšyh« nfhÉY¡FŸ Ô©l¤jfhjt®
â‹ ÛJ óuz Rna¢irna jkJ muáaš bfhŸif v‹W btË¥ v‹»wt®fŸ nghtj‰F ïªJ rhÞâu§fŸ ïl§bfhL¡»wbj‹W
gL¤â¡ bfh©lh®. fšf¤jh òu£á ïa¡f cz®¢á bfh©lhš brhšÈ¡ bfh©nl tªJÉ£L jh« mâf rhÞâu« gh®¤âU¥gjhí«
bršth¡F¥ bgwyh« v‹W fUâa âU.RghZ rªâunghR« rÛg¤âš brhšÈÉ£L filáahf br‹idÆš 22 njâ Toa rhÞâÇfŸ
UÎahÉš R‰W¥ ãuahz« brŒjâ‹ gadhŒ rk¤Jt cz®¢á T£lbkh‹¿š á¡» Ô©l¤jfhjt®fŸ v‹gt®fŸ nfhÉY¡FŸ
bfh©lhš bršth¡F¥ bgwyh« v‹W fUâa âU.#thÇyhš neUî« ãuntá¥gj‰F rhÞâu¤âš ïlÄšiy v‹W brhšÈ¤ j¥ã¤J¡
âU.ÓÅthrŒa§fhiuí« mtuJ óuz Rna¢ir¡ bfhŸifiaí« bfh©lhuh«. vdnt âU.khsÉahÉ‹ ã¤jyh£l« gh®¥gd®fË‹
e«ã ïtUl‹ nr®ªjh®fŸ. mrš mnah¡»a¤jd¤â‰F xU cjhuzkhF«.
Mdhš âU.ÓÅthira§fh® óuz Rna¢ir¡ T¥gh£o‰F Fo muR - f£Liu - 26.05.1929
jÄœeh£oš nah¡»aij ïšiy v‹gijí« murh§f
ml¡FKiwÆ‹ ntf¤ijí« bjǪJjh‹ óuz Rna¢ir ïa¡f¤
jiyik¥ gjÉia uhédhkh brŒJÉ£lh®. mnjhL Tlnt ïÅí«
xU òâa ïa¡f¤ij Mu«ã¡f¥ nghtjhfî« brhšÈ ïU¡»wh®.
ït® bjh£lJ Jy§fhJ, v‹¿UªjhY« v‹iw¡»UªjhY«
X£l®fis Vkh‰w VjhtJ xU òu£L nt©oÆU¥gjhš âUths®fŸ
tujuh#&Y, fšahzRªju« M»at®fSl‹ nr®ªJ VjhtJ xU
bfhŸifia btË¥gL¤Jth®. Vbd‹whš ÓÅthira§fh®
T¥ã£lnghJ Xlî« nt©Lbk‹W T¥ã£lîl‹ Xotuî«
mŒa§fh® th®¤ijia “ntjth¡fhf”¡ bfh©L ãurhu« brŒaî«
jÄœeh£oš ïªj ïu©L fdth‹fŸjh‹ c©L, k‰wgo, ï¥nghJ
mŒa§fh®Tl ïU¡F« vªj¥ gh®¥gdušyhjhU« mŒa§fhiu É£L
ãǪJ kWgoí« mtUl‹ nrUtjhdhš, khd« <d« RakÇahij
v‹gitfis¥ g‰¿ r‰whtJ nahá¤J¥ gh®¥gh®fŸ. Mdhš,
nkšf©l ïu©L fdth‹fS¡F« ïªj Éõa§fËš á¿J Tl
ftiy »ilahJ. Vbd‹whš K‰w¤Jwªj PhÅÆl« khd« <d«
ïU¡f ïlnkJ?
Fo muR - f£Liu - 26.05.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 274 275 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


c¤ânahf Mirí« njÓa¥ òu£L«
âU tujuh#&Y¡F bfhŠrfhykhŒ c¤ânahf¥ ig¤âa«
jiy¡nf¿ É£lJ. njÓabkšyh« ï¥nghJ c¤ânahf¤â‰
FŸshfnt I¡»akhŒ É£lJ. jÄœeh£oš gh®¥gd®fŸ Tl
nrUtj‰F Rna¢iríŸs gh®¥gdušyhjh® xUtUÄšyhkš
nghdijí« jkJ fø¡F vªj Éj¤âY« TÈfisí« fhÈfisí«
Él ntW ahUila mDjhgK« ïšyhkš nghtijí« gh®¤J
eh§fŸ c¤ânahf§fŸ V‰W¡ bfhŸs r«kâ¤J c¤ânahf§fŸ
r«ghâ¡f¥ ngh»‹nwh«, ahuhtJ tU»‹Ö®fsh? v‹W nf£lîl‹
âU. tujuh#&Yit¥ ngh‹w MŸfŸ Tl m¥goahdhš jk¡F«
VjhtJ »il¡fhjh v‹w v©z¤â‹ ÛJ ï¥nghJ mŒa§fhUl‹
nr®ªJ bfh©L c¤ânahf« x¥ò¡ bfhŸs nt©oaJ mtáa
bk‹W« “eh‹ btF fhykhf ïij¢ brhšÈtªâU¡»nw‹” v‹W«
brhšÈ¡ bfh©L mŒa§fh® ã‹dhš fl‰fiu¡F¢ br‹W T¥ghL
nghl Mu«ã¤JÉ£lh®. Mdhš âU. tujuh#&Y c¤ânahf«
r«ghâ¥gj‰F« x¥ò¡ bfhŸStj‰F« brhšY« fhuz« jh‹
e«ik ïªj Éahr« vGj¢ brŒ»‹wJ.
mjhtJ :-
“#ÞoÞ f£áahiu xÊ¥gj‰F¤ jh« kªâÇ ntiy x¥ò¡
bfh©lhf nt©L«” v‹»‹wh®. fh§»uÞfhu®fS¡nfh mšyJ
âU.tujuh#&Yî¡nfh kªâÇ ntiy x¥ò¡ bfhŸs v‹iw¡fhtJ
nah¡»aij ïUªJ ït®fŸ x¥ò¡ bfhŸshkš âahf« brŒâUªjhš
ït®fŸ ng¢R nah¡»akhdjhÆU¡F«. x¤JiHahik Mu«g¤âš
Kjš r£lrigÆš âU.ÓÅthira§fh® fh§»uR¡F Énuhjkh
ÆUªJ fh§»uirí« itJ bfh©L r£lrig¡F¥ nghŒ m§F
jk¡F v›Éj nah¡»aijí« »il¡fhjjhš É£LtªJ “Ó! ïªj¥
gH« òË¡F”bk‹W fUâ T¥ghL nghL»‹wt®. ïu©lhtJ r£l
rig¡F všnyhU« nghfnt©Lbk‹W âU.tujuh#&Yî« Tl
r¤j« ngh£L Rauh{a¡ f£áia MjǤJ C® CuhŒ¥ gh®¥gd®fŸ
ã‹ âǪJ, mt®fS¡F X£L th§»¡ bfhL¤jt®. m¥bghGJ«
fh§»uÞfhuU¡F c¤ânahf« x¥ò¡bfhŸsToa gyK«
Fo muR - 1929 ( 1) 276
nah¡»aijí« »il¡fÉšiy v‹W« mnjhL r£lrigÆš
j§fshš x‹W« brŒa KoaÉšiy v‹W«, r£lrig¡F¥ nghdJ
khd¡nfL v‹W« brhšÈ¡ bfh©L r£lrig fiyíK‹ng Kf¤âš
JÂia¥ ngh£L kiw¤J¡ bfh©L mGJ bfh©nl tªjh®fŸ. ãwF
_‹whtJ r£lrig¡F« âUths®fŸ ÓÅthira§fh®, fšahzRªâu
KjÈah®, tujuh#&Y, õhãKf«kJ rhaò, #antY, F¥òrhÄ,
m©zhkiy M»a všnyh®fSnk C® CuhŒ¤âǪJ fh§»uÞ
fhu®fS¡F X£L th§» bfhL¤jh®fŸ. filáahf “fh§»uÞfhu®fns
všyh Þjhd§fisí« if¥g‰¿ É£lh®fŸ. #ÞoÞ f£áia
mʤjhŒÉ£lJ” v‹W És«gu¥gL¤âdh®fŸ. ïij¤ âU.tuj
uh#&Y, âU.r¤âa_®¤âia Kjš kªâÇ Þjhd¤ij x¥ò¡ bfhŸS«
go jªâƉ brh‹dh®. âUths®fŸ É#auhfth¢rhÇ, uh#nfhghyh¢
rhÇ, á.ã.uhkrhÄ mŒa®, ÓÅthrŒa§fh® KjÈa všyh¥ gh®¥gd®
fS« j§fŸ ifahyhdtiu gh®¤jh®fŸ. filáahf x‹Wnk
Koahkš xU òJ¡f£áia áUZo¤J mj‹ bgauhš kªâÇ Mâ¡f¤
ij¥ bg‰W ‘njÓa¤ij’ el¤j Mu«ã¤jh®fŸ.
mJî« _‹W ehisa thœthŒ KoªjJ. mJKjš ïJtiu
v‹d v‹d jªâunkh brŒJ gh®¤jhŒ É£lJ. #ÞoÞ f£áÆ‹ xU
RŸshÂiaí« mir¡f KoaÉšiy. fh§»uR¡F áy go¤j
gz¡fhu®fËlK« ghku k¡fËlK« kâ¥ò ïUªj fhy¤ânyna
xU fhÇaK« brŒa Koahkš nghd ït®fŸ fh§»uÞ nah¡»aij
rªâ rªâahŒ¢ áÇ¥ghŒ áÇ¡F«nghJ«, fh§»uR njÓa« v‹whš fhÈ
fSilaî«, TÈfSilaî«, tƉW¥ ãiH¥ò njÓa¡fhu®fS
ilaî« T£l« v‹W btË¥gilahŒ mfuhâÆš m®¤j«
V‰g£oU¡F« ï¡fhy¤âY« fh§»ubr‹W brhšÈ xU _lid
ahtJ Vkh‰w Koíkh? v‹W nf£»‹nwh« - fh§»uÞ, kªâÇ
ntiyiaí« c¤ânahf¤ijí« V‰W¡ bfhŸs¥ ngh»‹wJ, #d§
fS¡bfšyh« - kªâÇ ã¢irí« c¤ânahf¥ ã¢irí« bfhL¡f¥
ngh»‹nwh« v‹W “xU Kjiy, bjUÉš nghth®fis¡ T¥ã£L
bgh‹ fh¥ò bfhL¥gjhŒ¢ brh‹d fijnghš” T¥ãLtjhdhY«,
âUths®fŸ. tujuh#&Yití« fšahzRªju¤ijí« MkhrhÄ
ngh£L ã‹gh£L ghl¢ brhšYtâdhY« ah® ka§»Él Koí«?
vdnt, ïÅ fšahz RªjuK« tujuh#&Yî« #ÞoÞ f£áia¥
g‰¿ br‹w tUõ¤âš ngáÆU¡F« ng¢R« ï¥nghJ ngR« ng¢R«
v‹d v‹gij r‰W ftŤJ¥ gh®¥ngh«.
br‹w tUõ nfhaK¤ö® kfheh£oš ngR«nghJ âU. fš
ahzRªju« gh®¥gd®fË‹ mnah¡»a¤jd¤ijí« fh§»uá‹
m¡»uk¤ijí« F¿¥ghŒ âU.ÓÅthira§fh® mnah¡»a¤
jd§fisí« vL¤J¢ brhšÈ fh§»uÞ jiytuhd ÓÅthira§
277 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
fhiu¤ jiyt® v‹W brh‹d eh¡if mW¤J rhÂÆš ngh£L
ãuha¢á¤j« brŒJ bfhŸStjhfî«, ïÅnkš #ÞoÞ f£á¤
jiytiuna jh« jiyt® v‹W kâ¤J¡ T¥ãl¥ nghtjhfî« Rkh®
5000 ng®fŸ K‹ÅiyÆš brhšÈ #d§fSila if¤j£liy¥
bg‰wt®. Ô©lhikí« tF¥ò¥ ãz¡F« cŸs eh£oš muáaš
ïa¡f« (fh§»uÞ) TlhJ mij xÊ¡f nt©L« v‹W« brh‹dt®.
mJ kh¤âukšy “fh§»uÞ c¤ânahfnk‰wjhš eh‹ fh§»uáÈUªJ
Éy»¡ bfhŸS»nw‹” v‹W uhÍdhkh brŒjt®. ï‹dK« mt®
fh§»uirí« âU.ÓÅthr Ia§fhiuí« c¤ânahf« x¥ò¡
bfhŸStijí« g‰¿ f©o¤J« itJ« vGâd vG¤J¡fŸ ekJ
F¥igÆš t©o t©oahŒ¡ »l¡»‹wd. ï¥go¥g£ltU¡F
ï¥nghJ fh§»uR«, c¤ânahfnk‰ò«, ÓÅthrŒa§fh® jiyikí«,
#ÞoÞ f£áia ittJ«, mt®fS¡F X£L¡ bfhL¡fhÔ®fŸ
v‹gJ« v‹d mtáa¤â‰fhf? mJî« nj®jš ãurhu« tU«nghJ
kh¤âu« V‹ tªjJ? v‹gJ És§fÉšiy. mJ nghynt âU.tuj
uh#&YÉ‹ nah¡»aijiaí« r‰W ftÅ¥ngh«. âU.tujuh#&Yî«
gh®¥gdušyhjh® ïa¡f« Mu«ã¤jîl‹ âU.fšahzRªju¤ij¥
nghynt gh®¥gd®fSl‹ nr®ªJ bfh©L mt®fŸ ã‹ C® CuhŒ¤
âǪJ bfh©L lh¡l®, ehaiuí«, r®.âahfuhaiuí«, gh®¥gdušyh
jh® ïa¡f¤ijí« Ä¡f nftykhŒ ittâ‹ _y« gh®¥gd®fsh
dhY« mt®fsJ g¤âÇiffËdhY« És«gu« brŒa¥g£L
kÅjuhdt®. mJKjš ïJtiu gh®¥gd®fS¡nf ešy ãŸisahŒ
ïU¥gJl‹ gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤â‰F« mt®fsJ ey¤â‰F«
x›bthU rªj®¥g¤âY« ïilôW« JnuhfK« brŒJ bfh©L«,
VjhtJ xU rka¤âš gh®¥gd®fŸ ïtiu y£áa« brŒahÉ£lhš
kh¤âu« kWgoí« gh®¥gd®fis¥ ga¥gL¤Jtj‰fhf¥ gh®¥gdiu
itJbfh©L gh®¥gdušyhjhiu¥ g‰¿í«, mt®fsJ ïa¡f¤ij¥
g‰¿í« òfœªJngá, mâš nrUtjhŒ ntõ« nghLtJ«, ãwF
mt®fŸ rÇ¥g£LÉ£lhš kWgoí« gh®¥gd®fSl‹ nr®ªJ
bfhŸtJ«, mt®fŸ ïtiu yøa« brŒahÉ£lhš VjhtJ xU
rh¡if it¤J¡ bfh©L jhkhfnt mt®fSŸ nghŒ EiHªJ bfhŸ
tJ« tH¡fkhÆUªJ tUtij mnef cjhuz§fshš m¿ª
âU¡fyh«.
bfhŠr fhy¤â‰FK‹ áy Þjy Þjhgd nj®jšfË‹ nghJ
âU.tujuh#&Y gh®¥gd®fS¡fhf v›tsnth ghLg£L«, mt®fŸ
gy ïl§fËš njhšÉ mila neÇ£lîl‹ jh« #ÞoÞ føÆš
nru Mir¥g£L, “jÄœehL” g¤âÇifÆš gh®¥gd®fis itJ«,
#ÞoÞ føia¥ òfœªJ«, ³ g¤âÇifÆš vGâa xU jiya§f¤
â‹ F¿¥òfshtd:-
Fo muR - 1929 ( 1) 278
“rÛg nj®jšfËš Rauh{Ía¡ føahU¡F xU Þjhd« Tl
»il¡fhkš nghdj‰F¡ fhuz« br‹w xU tUõ fhykhf ãuhkz®fŸ
brŒJtU« Nœ¢áfis #d§fŸ m¿a¤ bjhl§»dikjh‹.
mjdhnyna ãuhkz®fS¡F¤ njhšÉ »il¤J tU»‹wJ.
ãuhkzušyhjhiu eR¡»Él ãuhkz®fŸ f£L¥ghlhf brŒJtªj
Nœ¢ájh‹ njÓa ãuhkzušyhjh®fŸ Tl #ÞoÞ føÆl« mEjhg«
fh£L«go brŒJÉ£lJ. v¤jidnah ãuhkz®fŸ c¤ânahf¤â‰fhf
fh§»uir v⮤J¡ bfh©oU¡»wh®fŸ. ãÇ£oõh® ïªeh£oš Ãiy
bg‰wJ Kjš ãuhkz®fŸ c¤ânahf nt£il Mo tU»wh®fŸ.
Mdhš #ÞoÞ f£áah® ïªj MW tUõkhf¤jh‹ c¤ânahf«
nt©L« v‹W nf£»‹wh®fŸ. ïâš v‹d jtW ïU¡»‹wJ? ïJ
ïa‰ifjhnd? c¤ânahf« TlhJ v‹whš, všyh tF¥ghU¡F« TlhJ
jhnd. #ÞoÞ føahU¡F kh¤âu« c¤ânahf« TlhJ v‹W brhšy
ahU¡F mâfhuÄU¡»wJ? ah® c¤ânahf¤â‰F¥ nghdhY«, fh§»uÞ
ãuhkzU¡F V‹ ï›tsî ftiy? Rauh{Ía« nt©Lbk‹W
nghuhL« T£l¤jhU¡F mt® c¤ânahf¤â‰F¥ ngh»wh® ït®
c¤ânahf¤â‰F¥ ngh»wh® v‹»w M¤âu« V‹? MW tajh»a #ÞoÞ
fø¡fhuiu c¤ânahf nt£il¡fhubu‹whš 150-tUl§fshf
c¤ânahf nt£il MotU« ïªj ãuhkz®fis v‹dbt‹W
miH¥gJ? c¤ânahf§fËÈU¡»w ãuhkz®fŸ j§fŸ gjÉfË
ÈUªJ btËÆš tªJ ãwF #ÞoÞ føahiu Ú§fS« c¤ânahf§
fis É£L btËÆš tªJ ÉL§fŸ v‹W brh‹dhš kh¤âu« mij
Ãaha« v‹W eh« x¥ò¡ bfhŸSnth«. ï¥nghJ #ÞoÞ fø¡fhuiu
c¤ânahf nt£il¡fhu®fŸ v‹W miH¡F« ãuhkz®fŸ c¤ânahf§
fis Jwªj KÅt®fŸ mšy. j§fŸ #hâah® Élh¥ãoahŒ ão¤J¡
bfh©oU¡F« c¤ânahf§fis g‰¿ xU th®¤ij Tl¥ ngrhkš
#ÞoÞ føahiu¥ g‰¿ kh¤âu« ö‰¿¥ ngr ïªj m‹d¡ fhto
fS¡F v‹d nah¡»aij ïU¡»wJ?
#ÞoÞ føah® ãuhkzušyhjh® v‹»w ght¤â‰fhf
fh§»uÞ ãuhkz®, Äjthj¥ ãuhkz®, x¤JiHah ãuhkz®,
FkhÞjh ãuhkz® KjÈa rfy ãuhkz®fS« mã¥ãuha ngj
Ä‹¿ x‹W nr®ªJ #ÞoÞ føia v⮤J tU»‹wd®. FUFy¥
nghuh£l¤âY«, ïªJ kj gÇghyd r£l Éõa¤âY«, njÓa
ãuhkzU«, itÔf¥ ãuhkz®fS« elªJ bfh©lnj gh®¥gd®
fË‹ nah¡»aijia m¿a¥ nghJkhdJ. á‹d fhªâ v‹W
Vkh‰¿tªj $uh#nfhghyh¢rhÇ Kjš Mrhu¤âU¤j« ngátªj
$ÓÅthrŒa§fh® tiu x‹W nr®ªJ bfh©L j§fŸ #hâ, ‘nkš
#hâ’ v‹W ngr Mu«ã¤J É£lh®fŸ, m‹W Kjš ãuhkz®fŸ
ÛâUªj e«ã¡if bjhiyªJÉ£lJ. njÓa »s®¢áÆš cŸs
279 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ãuhkz®fŸ Ãaha ò¤â cŸst®fshÆUªâUªjhš ï‹WŸs nt©L«. Mjyhš c¤ânahfnk‰f nt©L« v‹W âU.tujuh#&Y
ãuhkz® - ãuhkzušyhjh® v‹»w r©il V‰g£oU¡fhJ. fl‰fiuÆš T¥ghL nghLtâ‹ ïufáa« v‹d? v‹gij
ãuhkz®fŸ áy mnah¡»a®fis VÉÉ£L ãuhkzušyhjhiu thrf®fns nahá¤J¤ bjǪJbfhŸs É£LÉL»‹nwh«.
â£l¢ brh‹djhY« nj®jšfËš ifahs¥gL« Nœ¢áfis¡ f©l
jÉu, m‹iwa âd« gh®¥gd®fis m›tsî â£oa
jhY«, $kh‹fŸ ehíLî« KjÈahU« fh§»uáÈUªJ Éy»¡
âU.tujuh#&Y¡F ï‹iwaâd« fd« nrJu¤âdikŒa® kªâÇ
bfh©lh®fŸ. áy ãuhkzušyhj m‹d¡ fhtofis VÉÉ£L
ntiy gh®¥gij g‰¿ xU th®¤ijTl brhšyhkš k‰w kªâÇfis
ãuhkzušyhj jiyt®fis¤ â£L«goí« g¤âÇiffËš jh¡»
kh¤âu« â£Lthnd‹? ïitbašyh« gh®¥gd jaî¡F«
vGJ«goí« brŒjh®fŸ. gz¤ij¡ bfh©L všyh« brŒJÉlyh«
c¤ânahf§fŸ »il¥gjhdhš jk¡F« xU vY«ò »il¡f£L«
v‹W Ãid¤J $. ÓÅthrŒa§fh® ãuhkzušyhj m‹d¡ fhto
v‹»‹w RaeyK« nguhirí« mšyth? v‹W nf£»‹nwh«.
fis â£L«go brŒjhš ãuhkzušyhjh® v¥go bghW¤J¡
bfh©oU¥gh®fŸ? ïj‹ gydhf všnyh® kdK« kh¿É£lJ. xU btËna tu nah¡»aij ïšyhjnghJ«, gâš brhšy
nj
njÓÓa¥ ãuhkzidÉl xU #ÞoÞ f£á ãuhkzušyhjh® nah¡»aij ïšyhj nghJ«, j« bgaiu btË¥gL¤j ntW rªj®¥
v›tsnth áyh¡»a«. gÄšyhjnghJ« cl«ò fhayh v‹W brhšÈ¡ bfh©L fhayhÉ‹
nguhš gydiltJ«, bfhŠr« rªj®¥g« »il¤jhY« gh®¥gd
$ ÓÅthrŒa§fh® kªâÇ gjÉfis x¥ò¡ bfhŸtjhŒ ngáa
ušyhjhiu itJ gy‹ bgWtJkhÆUªJÉ£L ï¥nghJ r£lrig¥
ng¢RfŸ btËahŒÉ£ld. $kh‹fŸ <. bt.uhkrhÄ eha¡f®
<.b
ig¤âaK« c¤ânahf nguhirí« bfh©L gHago gh®¥gd¤
ngh‹wt®fË‹ kd¤Jau¤ij ahU« myøa« brŒJÉl
jufdhŒ btËtªjhš ah® ïtiu e«g Koí«? gh®¥gdušyhjh®
KoahJ. ãuhkzušyhjhiu eR¡»Élyh« v‹w v©zK«, gz¤jhš
føia mÊ¡fî« gh®¥gdušyhjh® kªâÇfis xÊ¡fî« xUt®
vJî« brŒJÉlyh« v‹»w v©zK«, m‹d¡fhtofS¡F¡ TÈ
r£lrig¡F nghtjhÆUªjhš mJ âU.fhªâ ÉgjhdhY« Tl
bfhL¤J VÉÉ£L j§fis fh¥gh‰¿¡ bfhŸsyh« v‹»w v©zK«
fLfsî gh®¥gdušyhjh® ïu¤j« rßu¤âš XLgt‹ Tl X£L¢
ïÅ gÈ¡fhJ.
brŒakh£lh‹ v‹gJ cWâ.
ãuhkz®fŸ Rauh{Ía« nf£gJ c©ikahdhš muáaš
gh®¥gdušyhjh® kªâÇfŸ ïJtiu ïªj khfhz¤âš kªâÇ
Éõa¤âš ï‹dt®fS¡F ï¤jid Þjhd§fŸ v‹gij
njhuizÆš brŒj fhÇa§fËš ï‹d fhÇa« j¥ò v‹W F‰w«
îzƤJ všnyhU¡F« rk cÇik c©L v‹w bfhŸifia x¥ò¡
brhšÈ mt®fis xÊ¡f nt©Lbk‹W xUt‹ brhšthdhdhš
bfh©L ãuhkz®fŸ mšyhjh® K‹nd‰w¤â‰F ãuhkz®fŸ
mt‹ kÅj¤ j‹ikíilat‹ v‹W brhšyyh«. irk‹ fÄõid
ïilôW brŒahkš ïU¡F«go j§fŸ #hâahiu¡ nf£L¡ bfh©L
tunt‰wJ xU j¥ò v‹W brhštjhdhš irk‹ fÄõid
ãugy ãuhkz®fŸ ifbaG¤â£L clnd xU m¿¡if btËÆ£
ïªâahÉš vªj kªâÇ tunt‰fÉšiy? tunt‰W mt®fËl«
lhšjh‹ ï¥bghGJ guÉtU« #h⤠Jntõ¤ij ml¡f Koí«.
ïªâahÉ‹ e‹ik¡F Énuhjkhd vªj¡ fhÇa¤ij¢ brhšÈ
ïšyhjtiu f®k¤â‰F¤ j¡fgy‹ »il¡F«” v‹W vGâÆU¡»wh®.
É£lh®fŸ? mjdhš v‹d Ôik ÉisªjJ? v‹W brhšÈ
jÉu nfhaK¤ö® gh®¥gdušyhjh® kfheh£oš tªJ fh§»u M£nrã¥gJ nah¡»akhdjhF«. m¥go¡»šyhkš mŒa§fh®
á‹nguhš gh®¥gd®fŸ brŒí« m¡»uk§fis ml¡fî« gh®¥gd® brhštj‰bfšyh« Mkh rhÄ ngh£L¡ bfh©L gh®¥gdušyh
fis fh§»uir É£L Éu£lî« gh®¥gdušyhjh® fh§»uR¡F jh®fis ittâ‹ _ynk njÓathâahfî« r£lrig bk«guhfî«
tunt©Lbk‹W brhšÈ¤ jhK« #ÞoÞ føÆš nr®ªJ bfh©l mj‹ _y« VjhtJ gydilayhbk‹W« Ãid¤jhš mJ ïÅ
jhf bgÇa T£l¤âš És«gu¥gL¤âdh®. xUfhyK« ifTlhJ v‹W ijÇakhŒ¢ brhšYnth«. k‰wgo
âU.mŒa§fh® nah¡»aijia k‰bwhU rka« btË¥gL¤Jnth«.
rÛg¤âš irk‹ kjuhR¡F tªj nghJ« fh§»uÞ elto¡if
ão¡fhkš fh§»uáš uhédhkh brŒjh®. ï‹D« ïJnghš ïu©L Fo muR - jiya§f« - 26.05.1929
_‹W t©o vGjyh«. ï¥gobašyh« c©ik ïU¡f ï¥nghJ
kWgoí« #ÞoÞ fø c¤ânahf nt£il¡ fø, mijí« kªâÇ
fŸ fd« R¥guhaidí« fd« K¤ijah KjÈahiuí« xÊ¡f

Fo muR - 1929 ( 1) 280 281 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


ïÅnkšjh‹
kj¤ijí« rhÞâu¤ijí«
âU¤j¥ ngh»‹wh®fsh«
ešyjdkhfî«, eakhfî«, bfŠáí« nf£gt®fis¥ g‰¿
rhjhuz kÅj®fŸ r‰W« yøa« brŒtâšiy. v›tsî¡ bf›
tsî eaK« bfŠRjY« V‰gL»‹wnjh m›tsî¡f›tsî
MztK« ãothjK« Äu£LjY« V‰gLtJ eL¤ju kÅj®fËl«
fhQ« Rght«. rhjhuz eL¤ju k¡fË‹ Fznk ï¥go ïU¡F
khdhš k‰wgo Ñœ¤ju k¡fŸ mjhtJ rka r_f ɤâahr nr‰¿š
cH‹W bfh©L mj‹ _y« Mâ¡fK« tƉW¥ ãiH¥ò«, V‰
gL¤â¡ bfh©l ïÊ k¡fËl« bfŠRjY¡F« ešyjd¤â‰F«
brÉrhŒ¥ò¡F« vâ®gh®¥gJ v§‡d« TL«?
cjhuzkhf, rka¡f£L¥gh£L¡ bfhLikfS«, r_f¡ f£L¥
gh£L¡ bfhLikfS«, ekJ eh£il¥ ghHh¡» m‹Åa® tr«
x¥òɤJ khdÄHªJ Éf¢ brŒ»‹wJ v‹gij všnyhU« x¥ò¡
bfh©l ãwF«, ehL khd¤Jl‹ mitfis xʤjhyšyJ thH
KoahJ v‹gij m¿ªJ« mitfis xʤJ, ÉLjiyiaí«,
rk¤Jt¤ijí« V‰gL¤JtJl‹ k¡fË‹ tWikiaí« vËik
iaí« xÊ¡f nt©L« v‹D« v©z¤njhL MÆu¡ fz¡fhd
tUõ§fshfnt gy bgÇnah®fŸ Ka‰á¤J tªâU¥gJ« eh« vš
yhU« m¿ªjjhF«. m¥go Ka‰á¤j m›tsîngU« “M©lt‹
mUŸbg‰wt®fshfî«”, “M©ltdhš mD¥g¥ g£lt®fshf
î«”, “K¤âÃiy, nkhB Ãiy milªjt®fshfî«” fUj¥g£L«
tU»‹wh®fŸ v‹gâY« MnBgiz ïšiy.
MdhY« mt®fsJ mã¥ãuha§fS¡F« th®¤ijfS¡F«
kh¤âu« bt›ntW Éj ghZa§fS« Éah¡»ahd§fS«, brŒa¥
g£L fhÇa¤âš fLfsîTl m¥bgÇah®fsJ fU¤J¡fŸ Ãiwntw
KoahkY«, brŒa¥g£L tªâU¡»‹wd.
cjhuzkhf, r§fu® v‹D« xU gh®¥gd® giwadhš Phndhja«
bg‰W, mt‹ fhÈš ÉGªjh® v‹W«, ‘giwa‹ v‹gjhf xU jÅ ãw¥ò
Fo muR - 1929 ( 1) 282
ïšiy’ v‹W x¤J¡ bfh©lh® v‹W« brhšy¥gLtij všnyhU«
x¥ò¡ bfh©lJl‹ mt® át‹ mtjhu« v‹W« x¥ò¡ bfh©L«,
filáahf, r§fu® ntjhªj j¤Jt¤ij¡ fh£Ltj‰fhf¥ giwa‹ fhÈš
ÉGªjh® v‹W«, ÉH¥g£l giwa‹ #hâÆš giwadšy bt‹W«,
átnd jh‹ mªj¥giwa‹ totkhfî« tªjh® v‹W«, brhšÈ kWgoí«
giHa gona giwaid¡ f©lhš ght« v‹W«, mj‰fhf¥ ãuha¢á¤j«
brŒJ bfhŸs nt©Lbk‹W« brhšY»‹w rhÞâu¤ij Ãiybgw¢
brŒJ, mj‹ bfhŸiffis ï‹iw¡F« mKÈš ïU¡fî« brŒjhŒ
É£lJ.
k‰W«, mnj r§fuÇ‹ nguhš, flîŸ v‹W xU jÅ tÞJ
ïšiy v‹W«, x›bthU kÅjDŸ ïU¡F«, étnd, ét M¤khnt
flîŸ v‹W« brhšÈ¥ nghdh® v‹W« brhšÈ mj‰fhf mtiu
‘nyhfFU’ v‹W« - nyhf k¡fŸ všnyhU¡Fnk M¢rhÇah® v‹W«
brhšy¥g£L mnj khâÇ k¡fŸ kdâš gâait¤J« MŒÉ£lJ.
Mdhš v©Â¡if¡F ml§fhj jŤjÅ flîŸfS¡F nfhÉš
f£o tz§F»‹wt®fŸ ï‹iw¡F« r§fuh¢rhÇ áZa®fshfnt
jh‹ ghÉ¡f¥g£L tU»‹wh®fŸ.
mJnghynt, uhkhD#® v‹D« xU gh®¥gd® k¡fËš #hâ
ngjÄšiy v‹W«, kªâu ufáa§fis m¿a¡ Tlhj kÅj®fŸ
ïšiy v‹W«, všyh k¡fS« mjhtJ vtbdt‹ ehk« it¤J¥
óûš ngh£L¡ bfhŸ»‹whndh mtbdšyh« itztdhth‹
v‹W« brh‹dJl‹ mªj¥gona nfho¡fz¡fhd k¡fis itzt
uh¡»dh® v‹W«, gh®¥gddšyhjt‹ rh¥ã£l v¢áš ïiyia
vL¡fhjj‰F Mf bg© #hâ ÛJ nfhg§bfh©L btË¡»s«ãdh®
v‹W«, ï‹iwa itzt kj« uhkhD#Uila kj« v‹W« itzt
bušyh« uhkhD#Uila áZa® v‹W« brhšÈ¡ bfh©L
mtiuí« flîsh¡» mtU¡F« nfhÉš KjÈaitfŸ f£o, ói#,
c‰rt« KjÈaitfŸ brŒJ bfh©L« g£il ehk§fŸ ngh£L¡
bfh©L« mtiu¥ g‰¿¥ gho¡ bfh©L« ïU¡F« k¡fŸ ï‹iwa
âd« r«gªâ å£oš rh¥ãlhkY«, xUt®¡bfhUt® âiu ngh£L¡
bfh©L rh¥ãLtijí« gh®¡»‹nwh«.
mJnghynt, âUtŸSt® v‹W brhšy¥g£lt®, Fy¤âš
giwa® v‹W«, mt®ghoa FwŸ v‹D« üš mŒªjh« ntj«
v‹W«, bjŒt¥ òyt® v‹W«, ãu«khÉ‹ mtjhu« v‹W«, m¥
ng®¥g£ltuhš brŒa¥g£l Fwis x¥ò¡ bfhŸshj kÅj‹
m¿îilatdhf kh£lh‹ v‹W«, k‰W« r§fu®, uhkhD#®
gh®¥gd® v‹W« tŸSt® gh®¥gdušyhjh® v‹W«, Mifahš
mJjh‹ jÄœ k¡fS¡F Úâ v‹W« brhšY« k¡fŸ j§fis¡
283 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
FwËš tšyt®, òyt® v‹W brhšÈ¡ bfhŸs ÉU«òtnjhL,
tŸStU¡F¡ nfhÉš f£o¥ óÍ¥gjšyhkš tŸSt® FwËš
brh‹dgo el¥gt®fŸ ahU« ïšiy. m‹¿í« FwshdJ
“tŸSt® ngh‹w PhÅfS¡F cfªjnj xÊa ek¡fšy” v‹W
rkhjhdK« brhšÈÉL»wh®fŸ.
mJ nghynt irt®fŸ v‹D« xU T£lK« j§fŸ kj¤â‰F
v‹W Mânah, M¢rhÇanuh xU jÄœ Mâünyh x‹W« ïšiy
ahÆD« gh®¥gd®fshš jh§fŸ ïÊîgL¤j¥ g£oU¡F« fhuz¤
jhš v¥goahtJ j§fis¥ gh®¥gdiuÉ£L¥ ãǤJ¡fh£l v©Â,
m¥gh®¥gd®fËlÄUªnj áyt‰iw¥ bghW¡»¡ bfh©L mijna
Mjhukhfî« it¤J¡ bfh©L jh§fS¡F xU jÅkj« c©bl‹
W«, mJjh‹ irt« v‹W«, mj‰F átnd flîŸ v‹W«, át‹
v‹whš m‹ò v‹D« Fz« v‹W«, všnyhU« átbrh%g« v‹W«
brhšÈ ãwF, gh®tâ, gukát‹, ifyha«, Çõgthfd«, ȧf«,
Mîilah® vd m®¤jk‰wJ« nftykhdJ« bghUªjhjJkhd
f©lt‰iwbašyh« brhšÈ¡ bfh©L cyf¤âš mJ xU ãukhj
khd Éõa« nghš fUâ, k¡fis k¡fŸ gh®¡f KoahkY«, x‹W
nr®¡f KoahkY«, ãǤJit¤J¡ bfh©oU¡f¤j¡f t©z¤âš
Ãgªjidfisí«, î¥gªj§fisí« it¤J¡ bfh©L ïU¥g
ijí« gh®¡»‹nwh«.
ï«khâÇ ï‹D« v¤jidnah Éõa§fis m¿É‰F«
v©z¤â‰F«, th®¤ij¡F«, brŒif¡F« mDgt¤â‰F« x‹W¡
bfh‹W bghU¤jÄšyhj gy Éõa§fS« Mjhu§fS« kÅj
j¤Jt¤â‰F«, K‹nd‰w¤â‰F«, jilfšyhŒ ïU¥gij ahU«
kiw¤JÉl KoahJ. ïitfis¥ g‰¿ ahuhtJ vL¤J¢ brhšÈ
mj‹ J‹g§fis Ú¡f nt©Lbk‹W eakhfî« bfŠáí« nf£l
nghbjšyh« mitfshš ãiH¤J tUgt®fŸ, “kj« ïl« bfhL¡f
Éšiy”, “rka« ïl« bfhL¡fÉšiy”, “flîS¡F Énuhj«”,
“bgÇah®fS¡F Énuhj«”, “ntj¤â‰F Énuhj«”, “rhÞâu¤â‰F
Énuhj«”, “Mfk¤â‰F Énuhj«” v‹W brhšÈ mt®fis v⮤J
thbaL¡fbth£lhkš ml¡»¡ bfh©nl tªJÉ£lh®fŸ.
ï¥bghGJ m¥ng®¥g£l kj«, rka«, flîŸ, bgÇah®, ntj«,
rhÞâu«, Mfk« KjÈa všyht‰iwí« xUif gh®¤JÉLtbj‹W
Ô®khŤJ mitfË‹ Mghr§fisí«, mnah¡»a¤jd§fisí«
btËah¡» monahL xÊ¡f¤ Jªj ã‹ò, j§fshš Toatiu
v‹dnkh Nœ¢áfŸ brŒJ v⮤J¥ gh®¤J« KoahJ nghfnt, ïÅ
j§fŸ ghL Mg¤J v‹W cz®ªJ xUthW tÊ¡F
tªâU¡»‹wh®fŸ. mjhtJ ï›thu¤âš g«ghŒ khfhz¤ij¢
Fo muR - 1929 ( 1) 284
nr®ªj ódhÉš cŸs tUzháuk¥ gh®¥gd®fS«, mâfhu¥
gh®¥gd®fS« muáaš gh®¥gd®fS«, všyhU« x‹W nr®ªJ,
ïªJ kj rhÞâu MuhŒ¢áí«, âU¤jK«, v‹gjhf xU kfhehL
T£o¥ngá ïU¡»‹wh®fŸ. mâš tunt‰ò¤ jiyt® âU.nfšf®
jkJ brh‰bghÊÉš “fhy¤â‰F¤ j¡fgo rhÞâu§fis¤ âU¤â¡
bfhŸsnt©L«, MÆu¡fz¡fhd tUõ§fS¡F K‹ vGj¥g£l
j®krhÞâu« v¡fhy¤â‰F« bghU¤jkhdbj‹W fUJtJ rÇašy”
v‹W brhšÈ, MuhŒ¢áí« âU¤jK« mtáabk‹W ngádh®.
kfheh£L¤ jiytuhd k‰bwhU iAnfh®£L #£Í gh®¥gd®
“rhÞâu§fis¤ âU¤âahfnt©oa fhy« tªJÉ£lJ” v‹W«,
“âU¤j§fS¡F x¥ò¡ bfhŸshjt®fŸ rhÞâu§fis m¿ahjt®
fŸ” v‹W« brhšÈ ïU¡»‹wh®.
jÉu, ïªj Éõa§fis MjǤJ, 28-05-1929 ²“Rnjr
Ĥâu”ÅY«, “j®krhÞâu MuhŒ¢áí« âU¤jK«” v‹W xU
jiya§fK« vGj¥g£oU¡»‹wJ. ïJ xU rka« c©ikahd
v©z¤njhL ngr¥g£L« vGj¥g£L« ïUªjhY« rÇ, mšyJ
j‰rka« bghJ #d§fS¡F njh‹¿ÆU¡F« cz®¢áÆ‹
ntf¤ij¤ j¡f¡ fUâ, Nœ¢á v©z¤Jl‹ vGâÆUªjhY« rÇ,
v¥goahtJ rhÞâu§fŸ všyh¡ fhy¤â‰F« Mjhukšy v‹g
ijí« fhy¤â‰F¤j¡fgo òJ¥ã¤J¡ bfhŸsyh« v‹gijí«
gh®¥gd®fŸ x¥ò¡ bfhŸs nt©oa Ãiyik¡F tªjJ ek¡F xU
bt‰¿ v‹nw brhšynt©L«.
Éf, rhÞâu¤ij¤ j§fŸ brhªj brh¤jhf¡ bfh©l gh®¥gd®
fns ïªj khâÇ ntj rhÞâu§fisna òJ¥ã¤jhf nt©Lbk‹W
x¥ò¡ bfh©lãwF mâÈUªJ âUo¡ bfh©L« ã¢ir th§»¡
bfh©L« mt®fËl« TÈ bg‰W¥ ãurhu« brŒJ bfh©L«
ïU¡»‹w F¥ig¥ òuhz¢ rkathâfS«, òuhz¡ flîŸfis
Þjhã¡F«, MÞâf ãurhuthâfS«, ïÅ v‹d brŒa¥ ngh»‹
wh®fŸ v‹gJ ek¡F És§fÉšiy. xU rka« mt®fS« gh®¥gd®
fis¥ ã‹g‰¿ j§fŸ òuhz§fisí«, rka§fisí«, flîŸ
fisí«, òJ¥ã¡f nt©L« v‹gh®fnsh mšyJ xU vG¤J¡ Tl
kh‰w¡ TlhJ, xU flîis¡Tl jŸs¡TlhJ, všyh« c©ik,
všyh« r¤âa« v‹W j¤Jth®¤j« brhšÈ¡ bfh©nl âÇth®fnsh
bjÇaÉšiy.
v¥goahdhY« r£lrig¤ nj®jš xU tUõ« x¤â¥ngh£L
É£ljhY«, mj‹ fhuzkhŒ “MÞâf Þjhgd mtjhukhd” âU.
ÓÅthrŒa§fh® XŒbtL¤J¡ bfhŸStjhŒ¢ brhšÈÉ£lgoah
Y«, mnefkhf rka kfhehLfS«, MÞâf ãurhu ÄÎD« r‰W
285 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
XŒî vL¤J¡ bfhŸs neÇL« v‹nw fUJ»‹nwh«.
VbdÅš, ïÅ x‹wiu tUõ« bghW¤J tu¥nghF«
nj®jY¡F Mf ï¥bghGâUªnj rka¥ ãurhuK« MÞâf¥
ãurhuK« brŒtbj‹whš, gz« bfhL¥gt®fS¡F¤jh‹ mªj¡
fZl« bjÇínk xÊa, R«kh ËW f¤âÉ£L TÈth§F»wt®
fS¡F¤ bjÇa Koant KoahJ. Mjyhš ek¡F« r‰W jhdhfnt
XŒî »il¤JÉL« nghynt bjÇ»‹wJ. VbdÅš ek¡F vâÇfŸ
v‹W eh‹F ng® njh‹¿ mt®fŸ VjhtJ ekJ ïa¡f¤ij¥ g‰¿¢
brhšÈ¡ bfh©oUªjhšjh‹ ehK« mj‰F¥ gâš brhšY«
KiwÆš, ekJ ãurhuK« nkY« nkY« tsUtj‰F mDTykhf
ïU¡Fnk xÊa v⮥ò ïšyhjnghJ cz®¢áí« ntfK«
ïU¡fnt KoahJ.
cjhuzkhf, âU.fšahzRªâu KjÈah® flîŸ ngh¢RJ,
fiyfŸ ngh¢RJ, flîis¡ f©l bgÇah®fŸ ngh¢RJ mitfis¡
fh¥gh‰w mtjhu« nt©L«, mw¥ngh® brŒa nt©L« v‹W
T¥ghL nghlhkÈUªjhš flîŸfŸ nah¡»aijí« bgÇa òuhz«
KjÈa fiyfŸ nah¡»aijí«, mâš cŸs flîŸfis¡ f©l
bgÇah®fŸ nah¡»aijí« ï›tsî öu« k¡fS¡F btËah¡f¥
g£oU¡f Koant KoahJ v‹W JªJ TWnth«. m‹¿í«
mnef bgÇah®fŸ nah¡»aijí« btËahÆU¡fhbj‹W Tl¢
brhšYnth«.
Fo muR - jiya§f« - 02.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 286
tujuh#&YÉ‹ Éõk¥ ãurhu«
“jÄœehL” g¤âÇifÆš âU.tujuh#&Y mt®fŸ <nuhL
njtÞjhd¡ fÄ£oah® brŒâUªj Mya¥ ãuntr¤ Ô®khd¤ij¤
âU¥óÇš Toa njtÞjhd¡ fÄ£o Û£o§»š nf‹áš brŒJ
É£ljhfî«, mj‰F <.bt.uhkrhÄí« r«kâ¤jjhfî« ïjdhš
uhkrhÄ F£o¡fuz« ngh£LÉ£ljhfî« bghUŸgl mnah¡»a¤
jdkhfî«, Éõk¤ jdkhfî« xU brŒâí« ngh£L mj‰fhf
cgjiya§fK« vGâÆU¡»wh®. âU¥ó® Û£o§»š mªj¤ Ô®khd«
u¤J brŒa¥g£ljhŒ vGâÆU¥gJ bghŒ v‹W« KjyhtJ
m«khâÇ xU Ô®khdnk m‹iwa Û£o§F¡F tuÉšiy v‹W«
eh« cWâ TWtJl‹, nkY« mªj Û£o§»‰F âU.<.bt.uhkrhÄ
nghfÉšiy v‹W«, mt® m‹W g£L¡nfh£il RakÇahij¤
bjh©l® kfheh£L Éõakhd ntiyÆš <Lg£L ïUªjh® v‹W«
bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«. vdnt ïjdhš ‘jÄœehL’
g¤âÇifÆ‹ nah¡»aijiaí« mJ ïJtiu elªJtªj khâÇ
iaí« nfhÉš ãuntr Éõa¤âš mj‰FŸs bghwhikiaí«,
ïÊFz¤ijí« bghJ #d§fŸ m¿ªJ bfhŸs xU rªj®¥g«
V‰g£lj‹ _y« ek¡F k»œ¢á V‰g£lij¤ jÉu, ntW v›Éj
eZlK« c©lh»ÉlÉšiy v‹W« bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
jÉu m«khâÇ VjhtJ, xU rka« njtÞjhd¡ fÄ£oah® m¤
Ô®khd¤ij u¤J brŒth®fshdhš f©o¥ghŒ âU.<.bt.uhkrhÄah®,
fÄ£o itÞãuábl©£ Þjhd¤ijí«, bk«g® Þjhd¤ijí«
uhéehkh¡ bfhL¤JÉ£L m¤Ô®khd¤â‹ j¤Jt¤ij r£l¤â‹
_ynkh, RakÇahij r¤âah¡»uf¤â‹ _ynkh mKÈš bfh©L
tU« ntiyÆš ïw§Fthnu xÊa ‘cl«ò¡F¢ rîfÇaÄšiy’
v‹W rh¡F¢ brhšÈ¡ bfh©L KJF fh£o XoÉlkh£lh® v‹gij
âU.tujuh#&Yî¡F tz¡f¤Jl‹ bjÇɤJ¡ bfhŸS»‹nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 02.06.1929
287 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 x¤ânghLjš
ïªâa r£lrig khfhz r£lrig M»aitfË‹ fhyhtâ
xU tUõfhy« x¤â nghl¥g£lhŒ É£ljhš, âU. ÓÅthr
mŒa§fh® ãurhuK«, mt® XŒbtL¤J¡ bfhŸtj‹ _y« x¤â
ngh£lhŒÉ£lJ. #ÞoÞ f£áahU« j§fsJ bešÿ® khfhz
kfheh£il x¤â ngh£L É£lh®fŸ. mJnghynt, âU. fšahz
Rªju KjÈahuJ MÞâf¥ ãurhuK«, irt¥ bgÇah®fŸ kfh
ehLfS« mnefkhf x¤ânghl¥g£LÉL«. âU.tujuh#&YÉ‹
c¤ânahfnk‰F« ãurhuK« mtU¡F mo¡fo fhayh tUtj‹
_y« x¤ânghl¥g£lhŒÉ£lJ. ïJkh¤âukšyhkš âU.r¡fut®¤â
ïuh#nfhghyh¢rhÇahÇ‹ kJÉy¡F ãurhuK«, âU.#«dhyhš
g#hÍ‹ Ô©lhik¥ ãurhuK«, âU.r§f®yhš gh§fÇ‹ m‹Åa¤
J g»ZfhuK« f©o¥ghŒ x¤â nghl¥glyh«. m‹¿í«
“njrnk ãujhd” bk‹»‹w c¤ânahf¥ ãujhd f£áahÇ‹
njrhãkhd¥ ãurhuK« f©o¥ghŒ x¤â nghl¥g£LÉL«.
ït‰iwbašyh« Él, 1929-« tUõ« or«g® khj« 31-« njâ
ïuî 12 k 5 ÃÄõ¤â‰FŸ neU â£l¥go Fona‰w eh£L
mªjÞJ bfhL¡f¥glhÉ£lhš f©o¥ghŒ x¤JiHahik el¤JtJ
v‹»‹w âU.fhªâÆ‹ thŒjhî« f©o¥ghŒ ah® jL¤jhY«
Éfhkš x¤ângh£lhŒÉL«.
Fo muR - m¿¡if - 02.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 288
irt¥ bgÇah®
kfhehL
âUbešntÈÆY«, âU¥gh¥òÈôÇY« rÛg¤âš T£l¥g£l
irt¥ bgÇah®fŸ kfhehL v‹gjhdJ âUths®fŸ m©zhkiy
ãŸis, rhÄehjbr£oah®, âU.É.fšahzRªju KjÈah®, »UZz
rhÄ ghty® v‹gt®fS¡F kfheh£oš fyªJ bfhŸsî«, kfheh£L
nkilnkš V¿ mt®fŸ nah¡»aij¡F¤ jFªjgo ngrî«
kfheh£L¤ Ô®khd§fS¡F X£L¡ bfhL¡fî« jhuhskhŒ ïlkˤJ
âUths®fŸ t.c.áj«gu« ãŸis, bgh.âÇTlRªju« ãŸis,
óthq® bršt¡fzgâah® M»at®fS¡F« k‰W« áy irt
rkh#¥ ãuâÃâfS¡F« ïlkË¡f kW¤jâÈUªJ«, irt¥
bgÇah®fŸ v‹gt®fŸ v¥go¥g£lt®fŸ v‹gijí«, m«kfhehL
vªj¥ ãurhu¤â‰fhf¡ T£l¥g£lJ v‹gijí« mij¥g‰¿ eh«
K‹ vGâ tªjitfŸ všyh« c©ikah mšyth? v‹gijí«
bghJ #d§fŸ m¿ªJ bfhŸs m«kfhehlhdJ xU msî
fUÉahf ga‹g£lik¡F eh« k»œ¢áíl‹ kfheh£il¡ T£oa
ãuKf®fS¡F« e‹¿ brY¤J»‹nwh«.
Fo muR - Jiz¤ jiya§f« - 02.06.1929
289 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 “Fo muR” thrf®fS¡F
X® nt©LnfhŸ
ïªj ïu©L _‹W thukhŒ bjÇɤJ tªjgo
ekJ g¤âÇfhya¤ij br‹idÆš ÃWtnt©oa
V‰ghL brŒJ tU»‹nwh«. ïjdhš xU thu« mšyJ
ïu©L thu« ekJ g¤âÇif jil¥glyh«. ãwF
br‹idÆÈUªJ nkšfh»j¤JlD« 20 g¡f§fS
lD« btËtU«.
F¿¥ò :- “Fo muR” Mu«ã¤j ïªj IªJ
tUõfhy¤âš, ïu©lhtJ tUõ KjÈš xU jlit
xnu thuK«, ï¥nghJ xU jlití« jh‹ mJî« mã
É®¤â fhuzkhfntjh‹ jt¡f¥g£oU¥gjhš, thrf®
fŸ mtáa« bghW¤J¡ bfhŸth®fŸ v‹W Ãid¡»‹
nwh«.
(g-®)
Fo muR - g¤âuhâg® F¿¥ò - 02.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1)
RakÇahij¤ bjh©l®fŸ
kfhehL
rnfhjÇ rnfhju®fns!
ïªj kfheh£L¡F âU.FUrhÄ mt® fis¤ jiyik t»¡f
MjÇ¥gâš eh‹ mâf k»œ¢áail»nw‹. ï¥ng®¥g£l bjh©l®
kfheh£o‰F mJî« Kj‹ Kjyhf¡ T£l¥ g£l kfheh£o‰F
âU.FUrhÄahiu tunî‰ò¡ fÄ£oah® bjǪ bjL¤jj‰F eh« mt®
fis¥ ghuh£l nt©L«. VbdÅš, ekJ ïa¡f¤â‹ j¤Jt§fis¥
g‰¿ Äf¤ bjËthf cz®ªjt®fS« á¿J« rªnjf« ïšyhjt®
fSkhf cŸst®fbs‹W eh‹ fUâ¡ bfh©oU¡»‹w áy®fËš
mjhtJ ekJ r§f¤ jiyt® âU.brsªâu gh©oadh®, brh. KU
f¥g®, vÞ. FUrhÄ M»a K¡»akhdt®fËš xUtuhth®. Mfnt,
m¥go¥g£ltU« mnjhLTlnt, brŒifÆY« x›bthU
JiwÆY« m¡bfhŸifiana ã‹g‰W»w tUkhth®. ekJ
ïa¡f¤J¡fhf eilbgW« M§»y¥ g¤âÇifah»a “Çnthš£”¡F
bgausÉš eh‹ g¤âuhâgnd xÊa fhÇa¤âš mtnujh‹ rfy
elto¡iffisí« el¤J»wt®. mtuJ vG¤J¡fS«, fU¤J¡
fS« jÄœehL kh¤âukšyhkš btËkhfhz§fËbyšyh«
RakÇahij kfhehL el¤J«go brŒJÉ£lJ. ïªj khj¤ânyna
nfus khfhz¤âš nfh£la¤âY«, g«ghŒ khfhz¤ âš ehá¡»Y«,
gŠrh¥ khfhz¤âš yhTÇY« eilbgw¢ brŒâU¡ »wJ. ïªâah
kh¤âukšyhkš nkš ehLfËY«, mbkÇ¡fh, Inuh¥gh KjÈa
f©l§fËÈUªJ ghuh£L¡ foj§fS« rªjhjhu®fS« tªJ
bfh©oU¡»‹wd. ïij¤ jÉu, âU.FUrhÄ¡F ešy fšÉí«
m¿î« ïU¥gâ‹ ÃĤj« mtUila tF¥ãš bgÇa ãuò¡fS«
gâdhÆu¡fz¡fhd gz¤Jl‹ bg©fŸ bfhL¥gj‰F tÈa tªJ«
mitfisbašyh« y£áa« brŒahkš fy¥ò kznk brŒJ
bfhŸStbj‹W«, mâY« ÉjitahÆU¤jny nkby‹W«
Ô®khŤJ¡ bfh©oU¥gt®. vdnt ï¥ng®¥g£l, mjhtJ,
v©z¤âš, vG¤âš, ng¢áš, brŒifÆš všyht‰¿Y« xnu khâÇ
290 291 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ahd bfhŸifíŸs xU bgÇah® ek¡F¡ »il¤jJ ekJ ïa¡f¤â‹
K‰ngh¡»‰F xU ešy m¿F¿í« bjh©l®fS¡F tÊfh£oí«
MF«.
F¿¥ò : g£L¡nfh£ilÆš 24.05.1929 ïš RakÇahij¤ bjh©l®fŸ
kheh£L¤ jiytiu tÊbkhʪJ M‰¿a brh‰bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 02.06.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 292 293 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 fh§»uá‹ nah¡»aij
fh§»uir¥g‰¿ eh« mJ gh®¥gd®fS¡F« go¤jt®fS¡F«
gz¡fhu®fS¡F« j§fŸ thœ¡ifia ca®¤â¡ bfhŸStj‰F
V‰g£l Þjhgdnk xÊa ViHfS¡F« Foahdt®fS¡F«
bjhÊyhËfS¡F« cgnahf¥gl¡ Toajšy bt‹W« ït®fS¡F,
bfLâia ju¤j¡f bj‹W« 4, 5 ´ fhykhf Élhkš brhšÈ
tU»‹nwh«. ïjdhš e«ik gy® fh§»uÞ Jnuh», njr¤Jnuh»
v‹W brhšÈ Éõk¥ ãurhuK« brŒJ tU»‹wh®fŸ. Mdhš
t§fhs¤âš v›Éj¤âY« rªnjf¥gl Koahj mÄ®j g#h®
g¤âÇifahdJ jdJ jiya§f¤âš, “fh§»uR gz¡fhu®fŸ, ca®ªj
#hâah®fŸ v‹gt®fŸ ïa¡fkhŒÉ£lJ. ca®ªj #hâ¡fhuU«
go¤jt®fSnk jiyt®fshf ïU¡»‹wh®fŸ. Mjyhš jhœ¤j¥
g£l k¡fŸ fh§»uir É£L Éy»É£lh®fŸ. fh§»uR¡F vâÇ
fshŒÉ£lh®fŸ. KÞä«fS« m¥gona Éy» É£lh®fŸ” v‹W
vGâ ïU¡»‹wJ.
ïâÈUªJ eh« kh¤âu« fh§»uir F‰w« brhšY»‹nwhkh?
všyh khfhz¤âY« F‰w« brhšY»‹wh®fsh? v‹gij bjǪJ
bfhŸS« bghW¥ig thrf®fS¡nf É£LÉL»‹nwh«.
Fo muR - brŒâ És¡f¡ F¿¥ò - 16.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1)
ï¥bghGJ kj« v§nf?
âU¥gâ njtÞjhd rkÞ»Uj ghlrhiyÆš Éahfuz«
ïy¡fz« tF¥òfËš gh®¥gdušyhjhiu nr®¤J¡ bfhŸStJ
kj¤â‰F Énuhjbk‹W ‘kfªJ’î« gŸË¡Tl mâfhÇfS«
brhšÈ gh®¥gdušyhjh®fis Éy¡»É£lh®fŸ. ï¥bghGJ kªâÇ
lh¡l® R¥guha‹ mt®fŸ m¥gŸË¡ Tl¤âš v¤jifa tF¥ò
ɤâahrK« ïšyhkš všyh tF¥ò ãŸisfS¡F« všyh ghlK«
nghâ¡f nt©Lbk‹W c¤âuî ngh£L É£lh®fŸ. vdnt
ï¥nghJ mªj kj« ïU¡»wjh nghŒÉ£ljh? v‹W nf£»‹nwh«.
giHa fhy¤âš r®¡fh® r«gªjkhd ku§fËš “ngŒ” ïU¡Fkhdhš
3 ehŸ thŒjh ngh£L r®¡fh® K¤âiu ngh£l xU jh¡Ñij mªj
ku¤âš f£o É£lhš mªj thŒjhî¡FŸ ngŒ Xo¥ nghF« v‹
gh®fŸ. mJnghš ï¥nghJ R¥guha kªâuthâ jh¡Ñij¡ f©lhš
kj¥ngŒ gwªJ ÉLtjhf¤ bjÇ»wJ.
Fo muR - brŒâ És¡f¡ F¿¥ò - 16.06.1929
294 295 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

âU¡nfhÉÿÇš RakÇahij¥ ãurhu«
ekJ K‹nd‰w«
rnfhju®fns! eh‹ c§fŸ CU¡F ïj‰F K‹ ïu©blhU
jlitfŸ tªâU¡»‹nw‹. xU jlit x¤JiHahikÆ‹nghJ
c§fŸ Íšyhth»a bj‹ M‰fhL ÍšyhÉš R‰W¥ãuahz« brŒj
fhy¤âš, ïªj k©lg¤J¡bfâÇš ngáÆU¥gjhf vd¡F
PhgfÄU¡»‹wJ. ï‹bdhU jlit fhyŠbr‹w ekJ e©g®
âU.k.uh. FkhurhÄ ãŸisat®fŸ ïU¡»‹w nghœJ âU.ãŸis
at®fshš miH¡f¥g£L c§fq®tháfsh»a âU.y£RkzrhÄ
KjÈah®, âU.»UZzrhÄ ãŸis KjÈat®fshY« filåâ¡
fhu®fshY« bgÇa Ml«gu¤Jl‹ tunt‰f¥g£L, ï›ñU¡F tªJ
ïnj ïl¤âš ngáÆU¡»nw‹. eh‹ ï§F fhyŠbr‹w vdJ e©g®
FkhurhÄahut®fË‹ FL«g¤jhiu¡ f©L vdJ mDjhg¤ij¤
bjÇɤJ É£L¥ nghfyhbkd tªj ïl¤âš PhÅah® Máuk¡
fhÇaÞj® âU.tontY br£oahU« mtuJ e©g®fS« ï‹W ï§F
xU brh‰bghÊî Ãfœ¤j nt©Lbk‹W nf£L¡ bfh©ljhš ehD«
r«kâ¤J Vnjh áy th®¤ijfŸ ï‹W ï§F ngr tªâU¡»‹nw‹.
eh‹ vL¤J¡ bfh©l Éõa« ngr¤ bjhl§F K‹ fhyŠ
br‹w âU.k.uh.FkhurhÄahut®fis¥ g‰¿ áy th®¤ijfŸ brhšy
mDkâ¡f nt©L»‹nw‹.
âU.FkhurhÄah® Rkh® 10 tUõkhf vd¡F bjǪjt®. mt®
r‰W« Raey« fUjhj xU c©ik¤ bjh©luhth®. eh‹ bršY«
mnef ïl§fS¡F mtU«, mt® bršY« mnef ïl§fS¡F
ehD« brštj‹ _y« mo¡fo bghJ nkilfËš rªâ¤J
tªâU¡»‹nwh«. v‹Ål¤âš mtU¡F mâf m‹ò©L. v‹D
ila bfhŸiffŸ bgÇJ« mtuhš x›bthU T£l¤âY«, eh‹
ïšyh fhy§fËš Tl MjÇ¡f¥gLtJ©L. mjdhnyna vd¡F
mtÇl« mâfkhd ÉRthr« ïUªJtªjJ. mtiu¥ ãwªj ïlkhf¡
bfh©ljhš ïªj CU¡F btËÆl§fËš mâfkâ¥ò c©bl‹nw
brhšYnt‹. m¥ng®¥g£l bgÇah® bjhl§»a Máuk Éõa¤âš
Ú§fŸ mâf ftiy vL¤J mtuJ bfhŸifia¥ gu¥g nt©oa
Fo muR - 1929 ( 1) 296
Ka‰á vL¤J¡ bfhŸsnt©oaJ c§fŸ K¡»a flikahF«.
âU.tontY br£oahU« mj‰F ÄFâí« V‰wt® v‹nw
brhšnt‹.
Éf, eh‹ ï‹W ngr nt©oa jiy¥ò Éõa«, “ekJ
K‹nd‰w«” v‹gjhF«. ïªj jiy¥ã‹ Ñœ vij nt©LkhdhY«
ngryh« v‹whY« eh‹ ekJ eh£L k¡fŸ K‹nd‰w« v‹gij¥
g‰¿ brhšY« KiwÆš k‰w eh£o‰F« ek¡F« cŸs ɤâahr¤ij
KjÈš brhšÈ ãwF eh« brŒa nt©oaitfŸ v‹W vd¡F¤
njh‹Wtij brhšY»‹nw‹. eh‹ brhšYtJ bgU«ghY«
v‹Dila brhªj fU¤J« eh‹ kd¥ó®tkhŒ rÇ v‹W cz®ªjJnk
brhšY»‹nw‹. ekJ eh£il¥ g‰¿ K‰fhy¤âš ïUªj Ãiy
v‹gjhf mj‰F ãu¤âaB rhøa« ïšyhj ï¡fhy¤âš v›tsî
bgUikahf¥ ngá¡ bfh©lhY« ï‹iwa ãu¤âaB Ãiyia
cz®ªJ ïJ ekJ K‰ngh¡fh? ã‰ngh¡fh? v‹gij KjÈš c§fŸ
Phgf¤â‰F¡ bfh©L tu ÉU«ò»‹nw‹. ekJ ehL ï‹iwa
ÃiyikÆš Éis bghUËY« _y¥ bghUËY« Éahghu¤
JiwÆY« if¤ bjhÊš trâÆY« ï‹iwa âd« ehk¿ªj vªj
eh£o‰F« ã‰g£ljšy v‹gij Ú§fŸ x¥ò¡ bfhŸSå®fŸ.
mJnghynt k¡fŸ thœÉš bršt¤âY« m¿ÉY« MuhŒ¢á
ÆY« r_f cÇikÆY« muáaš cÇikÆY« ã‰g£L moikg£L
ïU¡»‹nwh« v‹gijí« Ú§fŸ x¥ò¡ bfhŸSå®fŸ v‹W Ãid¡
»‹nw‹. cjhuzkhf bršt¤âš eh« ã‰g£lt®fŸ v‹gj‰F
k‰weh£L rhjhuz bg©kÂfËl« ïU¡F« bršt« ekJ eh£L
ãuò¡fŸ v‹gt®fËl« ïšiy. mJkh¤âukšyhkš k‰w eh£L
x›bthU jÅkÅjDila ruhrÇ khj tU«go 35 %gh åj« v‹whš
e«eh£L kÅjÅ‹ ruhrÇ tU« go 31/2 %gh M»‹wJ. k‰W«
ãiH¥ò trânah ekJ eh£oš ntiy¡ »il¡fhkY« TÈ »il¡fh
kY« thu« x‹W¡F gâdhÆu¡fz¡fhd k¡fŸ btËehLfS¡F
TÈfshf¡ f¥gnyW»‹wh®fŸ. Mdhš, btËehLfËÈUªJ ek¡F
KjyhËfshfî« v#khd®fshfî« mâfhÇfshfî« gy® âd«
ïw§»¡ bfh©nl ïU¡»‹wh®fŸ. mt®fis¡ f©lhš eh«
eL§F»‹nwh«.
k‰wgo m¿ÉY« ekJ k¡fË‹ ruhrÇ m¿î bjÇa
nt©Lkhdhš 100-¡F 7 ngnu ifbaG¤J¥ nghl bjǪjt®fŸ.
bg©fËnyh 1000-¡F 1½ ng® ifbaG¤J¥ nghl bjǪjt®fŸ.
mâY« áwªj _l®fŸ v‹gt®fŸ g©oj¡ T£l§fËnyna
bgU«gh‹iknahuhf ïUªjhš k‰wt®fis¥ g‰¿ eh« nahá¡fî«
nt©Lkh? MuhŒ¢á Éõa¤âš Mdhš btËeh£lh®fË‹
297 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
MuhŒ¢ánah Ä‹rhu¤â‹ _yK« j©Ù® MÉÆ‹ _yK«
v©bzÆ‹ N£o‹ _yK« mt®fŸ brŒ»‹w m‰òj§fS¡F
msnt ïšiy. x›bthU¤ JiwÆY« ehS¡F ehŸ K‹ndW
»‹wh®fŸ. br¤jtid ãiH¡f it¡f Ka‰á¤J gy‹ f©L
bfh©L tU»‹wh®fŸ. eB¤âu k©ly¤â‰F nghf Ka‰á¡
»wh®fŸ. k¡F 500 ikš ntf« gw¡f¥ gh®¡»wh®fŸ. xU thu¤âš
6000 ikš öuKŸs Óik¡F¥ ngh»wh®fŸ. xU k neu¤âš 10000
ikšfS¡f¥ghYŸs brŒâia m¿»‹wh®fŸ. xU Õu§» btoÆš
gâdhÆu¡fz¡fhd k¡fis cÆ® th§F«goahd í¤j Kiwfis¡
f©L ão¤âU¡»‹wh®fŸ. f© _o âw¥gj‰FŸ Ä‹Å kiwí«
Ä‹dÈÈUªJ Ä‹rhu bkL¡»‹wh®fŸ. j©Ù® 圢áÆÈUªJ«
NÇa bt¥g¤âÈUªJ« Ä‹rhu« c©lh¡F»wh®fŸ.
v©bzŒ ïšyhkš beU¥ãšyhkš j©Ù® ïšyhkš
fofhu¤â‰F¢ rhÉ bfhL¤jhš mJ Xo¡ bfh©oU¥gJ nghš jhdhf
rhÉ bfhL¥gâ‹ _y« XL«goahd khâÇÆš ïaªâu§fisí«
t©ofisí« brŒa Ka‰á¤J tU»‹wh®fŸ. Mdhš, ekJ eh£L
MuhŒ¢á¡fhu®fŸ v‹gt®fS¡nfh v‹whš òšÈY« ó©oY«
fšÈY« k©ÂY« flîis¤ njo mitfS¡F v¥go g¡â
brY¤JtJ v‹»‹w ntiyna ï‹dK« Koî bgwhkš
ïU¡»‹wJ. nkhB¤â‰F¥ ngh»‹w tÊfis¥ g‰¿na ï‹dK«
gyU¡F MuhŒ¢á Koî bgwÉšiy.
flîŸfSila v©Â¡iffS« bga®fS« mt®fSila
äiyfS« bg©L ãŸis it¥gh£ofS« ï‹dK« fz¡F
f©Lão¡f¥g£L¡ bfh©nl ïU¡f nt©o ïU¡»‹wJ. ehk¤â‹
eLÉY« kŠrŸ âU¢Nuz¤â‰F« át¥ò¤ âU¢Nuz¤â‰F« cŸs
bgUik áWik ɤâahr§fS¡F« ghj« it¤J ïL« ehk¤â‰F«
tisthŒ ïL« ehk¤â‰F« cŸs ãujhd§fS¡F« cŸs
ɤâahr« f©Lão¡f ekJ MuhŒ¢áahš Koahkš btËeh£L
MuhŒ¢á Ãòz®fË‹ cjÉia vâ®gh®¤J¡ bfh©oU¡»‹wJ.
e«ik nkhB¤â‰F mD¥g mtjhu« brŒj rkah¢rhÇfŸ
rǤâuK« v©Â¡ifí« v¥go ek¡F¡ »il¤jJ? v‹D«
Éõa« ahnuh xUt® brhštij e«òtj‹ _y«jh‹ m¿a¡ TL«
v‹»‹w Ãgªjidfis x¥ò¡ bfh©lhY« v‹d brhšYtJ
v‹»‹w Éõa« ï‹D« MuhŒ¢áÆš ïUªJ tU»‹wJ. vªj vªj
ghiõ, vªj vªj òÞjf«, ah® ah® go¡fyh« v‹»‹w ÉõaK«,
vªj vªj CÇš, vªj vªj flîis ah® ah® v›tsî v›tsî
öu¤âš ïUªJ gh®¡fyh«, F«ãlyh« v‹»‹w ÉõaK«, vªj vªj
åâÆš ah® ah® el¡fyh«, vªj vªj #hâah® vªj vªj #hâahU¡F
Fo muR - 1929 ( 1) 298
v›tsî v›tsî öu¤âš ïU¡f nt©L« v‹»‹w ÉõaK«
vªj vªj khâÇ¡ FLÄ ah® ah® it¤J¡ bfhŸs nt©L«, vªj vªj
khâÇ ntZo ah® ah® f£o¡ bfhŸs nt©L«, ah® ah® v§bf§
»UªJ rh¥ãl nt©L« v‹»‹w ÉõaK« ï‹dK« MuhŒ¢á
ÆY« j®¡f¤âYnk ïUªJ tU»‹wJ. k‰W« xU #hâ MQ« xU
#h⥠bg©Q« Todhš v‹d #hâ kÅj‹ ãw¥gh‹? v‹gJ
ï‹dK« MuhŒ¢áÆš ïU¡»‹wJ. e«ik¥ ngh‹w ahuhtJ v‹d
Iah! k‰w eh£lh®fŸ v›tsnth K‰ngh¡filªâU¡F«nghJ eh«
ï‹dK« ïªj MuhŒ¢áÆš ïU¥gJ rÇah v‹W nf£lhš clnd
nfhg« tªJ, clnd ml ngh! cd¡bf‹d bjÇí«? Ú v›tsî
go¤âU¡»‹whŒ? v§fS¡F¥ ò¤â brhšy tªJÉ£lhŒ! nkdh£L
MuhŒ¢á ïu©L ehisa thœî. mJ ïf¤ij¥ bghU¤jJ.
ï‹iw¡»U¥gt® ehis¡F ïU¡f kh£lh®fŸ. ïbjšyh« thbt‹
whš tU« ngh v‹whš nghF«. kÅj‹ vj‰fhf¥ ãwªjh‹? mt‹
tªj ntiyia mšyth mt‹ ftÅ¡f nt©L«? mJjh‹
M¤kh®¤j« nkhB rhjd« v‹W brhšÈ Vnjh x‹iw jd¡F«
òÇahkš k‰wt®fS¡F« òÇahkš ngR»wh®fŸ. ahuhtJ j£o¥
ngádhš clnd “njhõ« njhõ«” v‹W f‹d¤âš mo¤J¡
bfhŸS»‹wh®fŸ.
vdnt, ekJ eh£L K‹nd‰w« v¥go ïU¡»‹wJ, k‰w eh£L
K‹nd‰w« v¥go ïU¡»‹wJ v‹gij ïâÈUªJ nahá¤J¥
ghU§fŸ. bghJthf ekJ k¡fŸ Kjyhtjhf 100¡F VGng®jh‹
go¤âU¡»‹wh®fŸ v‹gij x¥ò¡ bfhŸS»‹Ö®fsh? ïu©lht
jhf ekJ k¡fŸ rh¥gh£o‰»šyhkš ntiyí« TÈí« »il¡fhkš
btËeh£o‰F gâdhÆu¡fz¡fhd FHªij F£o f®g ÞâßfSl‹
f¥gny¿ f©fhzhjJ« K‹ã‹ m¿ahjJkhd eh£o‰F¥ nghŒ
fZl¥g£L ko»‹wh®fŸ v‹gij x¥ò¡ bfhŸS»‹Ö®fsh?
_‹whtJ kÅjD¡F kÅj‹ ïÊthfî« mtkhdkhfî« fUj¤
j¡fgo Ñœnkš #hâ ãǤJ gŠrk‹ v‹W« Äny¢r‹ v‹W«
N¤âu‹ v‹W« miH¡f¥gLtJ« r_f thœÉš RakÇahij¡F
<dkhd ÃiyÆš jhœ¤j¥g£L« bfhLik¥gL¤j¥g£L«
ïU¡»‹wh®fŸ v‹gij x¥ò¡ bfhŸS»‹Ö®fsh?
eh‹fhtjhf mJnghynt xU tF¥ò kÅj® j§fis ca®ªj
ãwÉfŸ v‹W« ónyhf njt®fŸ v‹W« brhšÈ¡ bfh©L k‰w
k¡fis¤ jhœ¤â mt®fŸ ÛJ Mâ¡f« brY¤â tUtij x¥ò¡
bfhŸS»‹Ö®fsh?
Iªjhtjhf eh£L¢ bršt¤âš bgU«ghf« ViHfS¡F«
ifahyhfhjt®fS¡F« bjhÊY¡F« fšÉ¡F« cgnahf¥glhkš
299 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
btW« nfhÆš f£lî« fšiy¡ flîsh¡fî« mj‰F fšahz«
c‰rt«, nj®, âUÉHh, âd« gyjlit ói#, mãnõf«, eif,
thfd«, Ôt£o, És¡F, rJ® nks«, C®nfhy« M»aitfS¡F
bryth»‹wJ v‹gij x¤J¡ bfhŸ»‹Ö®fsh?
m¥goahdhš ïªj Ãiyik ï¥gona it¤J¡
bfh©oU¥gjhš ekJ ehL K‰ngh¡fila Koíkh v‹gij Ú§fns fh§»uR f£L¥ghL
nahá¤J¥ ghU§fŸ. ïitfis¤ âU¤â ïªjtÊÆš å© MF«
bryîfis k‰w ehLfis¥ nghš fšÉ¡F« MuhŒ¢á¡F«
r£lrig nj®jš fhyhtâia r®¡fh® x¤â¥ ngh£L É£lâ
bjhÊY¡F« bryÉl nt©Lbk‹W brh‹dhš mij eh¤âf«,
dhš fh§»uR¡fhu®fŸ j§fsJ RakÇahijiaí« mâU¥âiaí«
kjj®k Énuhj« v‹W brhšY»wh®fŸ. ïJ eh¤âfkh kj Énuhjkh
fh£Ltj‰F m¿F¿ahŒ ïÅnkš Tl¥gl¥ nghF« r£lrig
v‹gij Ú§fns nahá¤J¥ ghU§fŸ.
Û£o§FfS¡F kW nj®jš tiu ahU« nghf¡ TlhJ v‹W všyh
k‰w eh£lhÇ‹ Mâ¡fK« kjj®kK« mt®fŸ eh£oš 100- ïªâa fh§»uR fÄ£oah® âU.fhªâat®fŸ nahridgo Ô®khd«
¡F 100ngiuí« go¡f it¤J mt®fŸ m¤jid¥ ngU¡F« brŒJ všyh khfhz§fS¡F« rh®î brŒjhŒ É£lJ. mij
jhuhskhŒ bjhÊš r«ghâ¤J¡ bfhL¤JÉ£L ã¢ir¡fhu® všnyhU« x¥ò¡ bfh©ljhfî« g¤âÇiffËY« btËtªJ
v‹gt®fns j§fŸ eh£oš ïšyhkš brŒJ MuhŒ¢áÆ‹ _y« eh« É£lJ. Mdhš, br‹id khfhz jÄœ eh£L fh§»uÞfhu®fshd
ï‹dJ v‹W f©Lão¡f Koahj khâÇÆš m‰òj§fis¡ gh®¥gd®fŸ m¡f£L¥gh£L¡F f£L¥gl Koahbj‹W« jh§fŸ
f©Lão¤J btËeh£L¢ bršt§fŸ všyh« j§fŸ eh£o‰nf všyh ïªâa fh§»uÞ f£lisia Û¿ r£lrig¡F¥ nghf¥
tU«go brŒJ bfh©L kj j®kkhf ekJ eh£oš gŸË¡TlK« nghtjhfî« ïufáakhŒ Ô®khŤJ ïU¡»‹wh®fŸ. fh§»uÞ
MÞg¤âÇfS« kU¤Jt cjÉ¢ rhiyí« mdhij¥ ãŸisfŸ r£lrig¡F nghF«go f£lis ï£lhš btF g¡âahŒ m¡f£l
ghJfh¥ò ÃiyaK« “Ô©lhjh®fŸ” r£lrig bk«guh¡fî«, isia Ãiwnt‰Wth®fŸ. nt©lhbk‹whš f£L¥gh£il
kªâÇfsh¡fî« j¡f khâÇÆš fšÉí« c¤ânahfK« »il¡f¤j¡f ÛWth®fŸ. ekJ gh®¥gd®fË‹ fh§»uÞ g¡â ekJ MŠrnea
kjkh‰w Þjhgd§fS« V‰gL¤â mj‰fhf nfho¡fz¡fhf bryî MœthU¡F¡ Tl »ilahbj‹nw brhšyyh«.
brŒJ« tU»‹wh®fŸ. ïij Ú§fŸ jaî brŒJ e‹whŒ ftŤJ¥
Fo muR - brŒâ És¡f¡ F¿¥ò - 16.06.1929
ghU§fŸ. eh« ï¥gona ïUªjhš K‹ndw Koíkh? k‰w
eh£lh®fŸ K‹ÅiyÆš khd¤njhL thH Koíkh? ekJ vâÇfŸ
gH¡f tH¡f« v‹gijí«, bgÇnah®fŸ nghd tÊ v‹gijí«,
flîŸ f£lis v‹gijí« Míjkhf it¤J¡ bfh©L e«ik K‹
ndwbth£lhkš jL¤J tUtj‰F Ú§fŸ ïÅí« ïl§ bfhL¡fh
Ô®fŸ. c§fŸ ò¤â¡F rÇ v‹W g£lij ijÇakhf¢ brŒí§fŸ mJ
ehÞâfkhdhY« kfhghjfkhdhY« euf« »il¥g bj‹gjdhY«
filáahŒ xU á¿J Tl mªj ó¢rh©ofS¡F¥ ga¥glhÔ®fŸ.
F¿¥ò: âU¡nfhÉÿÇš 13.06.1929 M« ehŸ bg©izah‰¿š
jÄœ¢r§f¤â‹ rh®ãš T£l¥g£l T£l¤âš ekJ K‹nd‰w« v‹w jiy¥ãš
M‰¿a brh‰bghÊî.

Fo muR - brh‰bghÊî - 16.06.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 300 301 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 tl ïªâahÉY«
“ehÞâf«”
ïªâahÉš M§»y murh£áia xʤJÉ£L UÎa njr
M£á Kiwia ÃWt¢ râahnyhrid brŒjjhf 31 ng®fŸ ÛJ
bfh©L tu¥g£l tH¡F Ûu¤âš ÉrhuizÆÈU¡»wJ. ï«khj«
12« njâ eilbg‰w ÉrhuizÆ‹ nghJ g¥Ë¡ ãuhÌ»ô£l®
“nghšZÉ¡fhu®fŸ (vâÇfŸ) flîŸ e«ã¡ifia xÊ¥gt®fŸ.
ït®fŸ »¿Þjt¡ flîŸ, kfkâa¡ flîŸ, bgs¤j¡ flîŸ M»a
flîŸfŸ ÛJŸs e«ã¡ifbašyh« xʤJÉ£L ïWâÆš ïªJ
kj¡ flîŸfŸ ÛJŸs e«ã¡ifiaí« j§fŸ M£áKiw¡
fhy¤âš mÊ¥gJ âra«. ït®fŸ bfhŸif¥go cyf¤âYŸs
všyh kj§fS« mʪJgl nt©L«. ïj‰bfd ït®fŸ r®t
kj§fËYKŸs FU¡fis¡ bfh‹W nfhÆšfis ïo¤J¤ jf®¡F«
â£l¤ijna ciH¥ò¤ â£lkhf¡ bfh©LŸst®fŸ. flîS¡F
v⮥ãurhu« òÇí« â£l¤ij¥ gil¤jt®fŸ......... ï¡ bfhŸif¡
fhu®fŸ j§fŸ kndhght§fis thœ¡ifÆš mErǤJ mj‰nf‰w
ntiy¤â£l§fisí« brŒJ tU»wh®fŸ. ïj‰bfd ï¥go¤jh‹
brŒjš nt©L«, y£áa§fŸ ïitfŸjh‹ v‹W« ït®fŸ
tiuaW¤JŸsd®” v‹W vL¤J¡ fh£odh®.
m¥nghJ vâÇfË‹ t¡Ñš vâÇfŸ ÛJ j¥bg©z«
f‰ã¥gj‰fhf ïªj Éõa§fis¥ òF¤â¥ ãurhu« brŒa¥gL
»‹wJ v‹W T¿dh®. tH¡»‹ j¤Jt« v›ÉjkhÆD« cyfbk§
F« flîŸ kj r«gªjkhd ï¤jifa cz®¢á guÉÆU¡»w
bj‹gj‰F« mâfkhf¥ ngr¥gL»wJ v‹gj‰Fnk ïij vL¤J¡
fh£ondh«.
Fo muR - brŒâ És¡f¡ F¿¥ò - 16.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 302
bj‹dh‰fhL Íšyh
MââuhÉl® kfhehL
fŸs¡F¿¢á jhÿfh M:â: kfhehL
rnfhju rnfhjÇfns!
ïªj Íšyh MââuhÉl®fŸ kfheh£L¡F eh‹ ïj‰F K‹
eh‹ifªJ jlit miH¡f¥g£oUªjhY«, m¥nghJ gy
fhuz§fshš vd¡F tu Koahkš nghŒ É£ljhš, ïªj¤ jlit
f£lhakhŒ v¥goahtJ tunt©Lbk‹W fUâna tªJ nr®ªnj‹.
tunt‰ò fHf¤ jiyt® v‹id¥ g‰¿¥ ãukhjkhf¥ òfœªJ
T¿dh®. m›tsî òfœ¢á vd¡F bt£f¤ij bfhL¤jnjašyhkš
k‰wgo mâš c©ik ïšiy v‹W brhšYnt‹.
Ô©lhik Éy¡F v‹D« Éõa¤âš eh‹ VjhtJ xU
á¿jh»Y« ntiy brŒâU¥gjhf V‰gLkhdhš, mJ v§fŸ
ey¤â‰F brŒjjhFnkbahÊa c§fŸ ey¤â‰F v‹W brŒjjhf
kh£lhJ. VbdÅš c§fS¡F« v§fS¡F« r_f thœÉ‹ bghJ¤
j¤Jt¤âš á¿J« ngjÄšiy. mEnghf¤âš kh¤âu« VjhtJ
msî ɤâahrÄU¡fyh«. cjhuzkhf Ú§fŸ v¥go Ô©l¥glh
jt®fnsh, m¥gona jh‹ c§fis Él á¿J nkš tF¥gh® v‹»‹w
eh§fS« xU tF¥ghU¡F - mjhtJ flîŸ Kf¤âÈUªJ
ãwªjjhfî« ónyhf njt®fŸ v‹W« brhšÈ¡ bfhŸS« gh®¥gd®
fS¡F eh§fŸ Ô©lhjt®fshfnt ïU¡»‹nwh«. nfhÆš ãunt
õ« v‹gâY« c§fisÉl r‰W K‹dhš nghf kh¤âu« mDkâ¡
f¥gL»nwhnk jÉu k‰wgo gh®¥gd® ÉF« ïl¤â‰F¥ ã‹dhš
jh‹ Éf nt©oat®fshf ïU¡»‹nwh«. Ú§fŸ nfhÆY¡FŸ
tªjhš v¥go¡ nfhÆY« rhÄí« Ô£L¥g£L ÉL»‹wnjh, c§fŸ
vâÇš rh¥ã£lhš c§fSl‹ rh¥ã£lhš c§fŸ å£oš rh¥ã£lhš
v¥go¤ njhõK« ghtKkhd fhÇakh» ÉL»‹wnjh m¥gona
v§fŸ å£ony v§fŸ K‹dhny v§fŸ g¡f¤âny rh¥ã£lhY«
njhõ«, nkhr« ghtbk‹W jh‹ brhšy¥gL»‹wJ.
ekJ r_f¤â‰F bga® brhšÈ miH¥gâY« c§fisÉl
303 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Äf ïÊthfntjh‹ miH¡f¥gL»‹nwh«. c§fis¥ giwa®
v‹W«, gŸs® v‹W« brhšY»wh®fŸ. MdhY« giwa®, gŸs®
v‹»‹w th®¤ij bjhÊiyí«, tá¥ò ïl¤ijí« bghW¤J
V‰gL¤j¥g£lJ. giwaD« gŸsD« mªj bgauhš Rjªâukhd
tuhfî« ïÊîgL¤j¤jfhjtuhfî« ïU¡»wh®fŸ. Mdhš v§fis
miH¡F« bgauh»a N¤âu‹ v‹W brhšy¥gL« nguhdJ ãwÉ
Ænyna ïÊit c©lh¡f¤j¡fJ«, xUtD¡F¥ ãwÉ moik
ahfî«, ãwÉ jhá kfdhfî« k‰W« Ä¡f ïÊthd fU¤J¡
bfh©ljhfînk ïU¡»‹wJ. v§fS¡F V‰gL¤âÆU¡F«
î¥gªj§fS« r»¡f Koahj ïÊit bfhL¡f¡Toajhfnt
ïU¡»‹wJ. giwa‹ v‹whš brhªj¤jhŒ jªij¡nf ãwªjt‹
v‹»‹w fU¤J c©L. Mdhš N¤âu‹ v‹whš - jhákf‹,
ntákf‹, it¥gh£o kf‹, ãwÉ moik, Éiy¡F th§f¥g£l
moik v‹gJ ngh‹w gy ïÊî¥ bghUŸfŸ ÃiwªâU¡»‹wJ.
jÉu, c§fis¥ ngh‹w xUtF¥ò, mjhtJ gŠrk®fŸ v‹W
brhšy¥gLtj‰F«, m¥go x‹W ïU¥gj‰F« gh®¥gd kj¤âš
mjhtJ ïªJ kj¤âš ïlnk ïšiy. ïªJ kj¤âš N¤âu‹
v‹gj‰F« ÑHhf xU #hâna ãwÉÆš »ilahJ. Mdhš
thœ¡ifÆš eh‹F tUz¡fhu®fS« elªJ bfhŸS»‹w KiwÆš
r©lhs®fŸ v‹W xU tF¥ò c©lh»‹wJ. mjhtJ, gh®¥gd
MQ¡F« gh®¥gdušyhj bg©fS¡F« ãw¡F« ãŸisfŸ, gh®¥g
Å¡F« gh®¥gdušyhjtD¡F« ãw¡F« ãŸisfŸ, gh®¥gd®fËš
ntj« go¡fhjt‹, beU¥ò ts®¡fhjt‹, rªâah tªjd« brŒah
jt‹ k‰W« ïJnghš gh®¥gÜa fUk§fŸ v‹gJfis¢ brŒahj
t‹ Kjyhdt®fŸ r©lhs®fsh»‹wh®fŸ.
ïJ j®¡f gh®¥gd¥ g©oj®fS«, ntjrh¤âu Ãòz®fŸ
v‹gt®fSnk brhšÈ cWâ¥gL¤â ïU¡»‹wh®fŸ. Mjyhš
c§fis ahuhtJ r©lhs®fŸ v‹W brhšth®fshdhš mt®fŸ
c§fis gh®¥gÅ¡F« gh®¥gdušyhjtU¡F«, mšyJ gh®¥gdU¡
F« mšyhj bg©Q¡F« ãwªjt®fŸ v‹gij x¥ò¡ bfhŸs
nt©L«. m¥goÆšiyahdhš xG¡fª jt¿a gh®¥gd®fŸjh‹
Ú§fŸ v‹gij x¥ò¡ bfhŸs nt©L«. m¥goahdhš ï‹iwa
âd« gh®¥gd¢ r_f¤âš cŸs 100¡F 99 3/ 4 bga®tÊfŸ
r©lhs®fshf¤jh‹ ïU¡fnt©L«. vdnt, ïªj KiwÆš
c§fS¡fhtJ j®¡f ßâÆš, xU tÊÆš F‰w« brhšyhkÈU¡f
Mjhu§fS« ïlKÄU¡»‹wd. Mdhš v§fŸ Ãiy Ãid¡fnt
Koahjgo bgÇa ïÊthÆU¡»‹wJ. Mjyhš jh‹ r_f thœÉš
c§fis Él eh§fŸ jhœªj - ïÊthd - j‹ikÆš ïU¡»‹wt®fŸ
Fo muR - 1929 ( 1) 304
v‹W brhšY»‹wJl‹ ï›ÉÊî Ú§f Ka‰á¡F« ntiy
K¡»akhf v§fŸ tF¥ò¡fhf¢ brŒa¥gL« ntiyba‹W« brhšY
»‹nw‹. jÉu, c§fS¡nfh v§fS¡nfh ï¥nghâU¡F« ïÊîfŸ
xÊa nt©L« v‹»‹w ftiy á¿jsthtJ ahU¡fhtJ ïU¡F
khdhš, mt®fŸ ï›ÉÊî Ãiy¡F MjhukhíŸsij mÊ¡f¤
ijÇa§bfh©L jahuhÆUªjhbyhÊa f©o¥ghŒ Koant KoahJ.
VbdÅš, ï›ÉÊîfis V‰gL¤âaJ kÅjDila mnah¡»a¤
jdkhŒ ïUªjhY«, mij Ãiy ÃW¤j¡fUâ mijna xU kj¤
j¤Jtkhfî«, m¤j¤Jt« všyh« tšy flîŸ v‹gtuhš
V‰gL¤j¥g£lbj‹W« f‰ã¡f¥g£L ÃiyÃW¤â mKÈš el¤â
tu¥gL»‹wJ.
ïªÃiy á¿J kh‰w¥gl nt©Lbk‹whY« nk‰f©l kjK«
flîS« tªJ FW¡»L»‹wJ. Mjyhš ïªÃiy¡F Mjhukhd
bj‹W brhšy¥gL« kj¤ijí«, m«kj¤ij c©lh¡»djhf¢
brhšy¥gL« flîisí« v⮤J ËW mt‰iw mʤjhbyhÊa
ntW kh®¡fÄšiy v‹W gâš mË¡fî« xÊ¡fî« ijÇakhfî«
jahuhfîÄUªjhbyhÊa, ntW kh®¡f¤âš Koant KoahJ.
m‹¿í« c§fS¡F¢ RakÇahij cz®¢á nt©L«. eh« V‹
jhœªjt®fŸ? eh« V‹ xUtiu¢ rhÄ v‹W T¥ãlnt©L«? eh«
V‹ xUtD¡F¥ ghLgl nt©L«? v‹»‹w cz®¢á tunt©L«.
Ú§fS« k‰wt®fis¥ nghš kÅj®fŸjh‹ v‹W fUj nt©L«.
c§fis ahuhtJ »uhktháfŸ J‹òW¤âdhš ïÊthŒ
el¤âdhš v⮤J Éfnt©L«. KoahÉ£lhš ntW g£lz§f
S¡F¡ Fona¿Él nt©L«. m§F« étd¤â‰F kh®¡fÄšyh
É£lhš ï«khâÇahd bfhLikahd kj¤ij cj¿¤ jŸËÉ£L
rk¤JtKŸs kj¤â‰F nghŒÉl nt©L«. mJî« KoahÉ£lhš
btËehLfS¡fhtJ TÈfshŒ¥ nghŒ cÆiuahtJ Él nt©L«.
ï«khâÇahd cWâahd Kiwfis¡ ifahs¤ JÂaÉšiyahdhš.
c§fŸ ÛJ Rk¤j¥g£l ïÊî Ryg¤âš xÊahJ v‹nw brhšYnt‹.
fZl¥glî«, f£L¥gh£il cil¤bjÇaî«, cÆiuÉlî«
jahuhÆšyhkš vªj fhÇa¤ijí« rhâ¡f KoahJ. m‹¿í«, ntW
xUt‹ tªJ c§fS¡F cjÉ brŒthbd‹W vâ®gh®¥gJ«
bgÇa K£lhŸjdkhF«. c§fisna Ú§fŸ cgnahf¥gL¤â¡
bfhŸs¤ JÂî bfhŸs nt©L«. go¥ãdhY«, gzŠ r«ghâ¥
gjhY« FË¥gjdhY«, Fo¡fhkÈU¥gjhY«, khÄr« rh¥ãlh
âU¥gjdhY« ï›ÉÊî nghŒÉLbk‹W áy® c§fS¡F cgnjr«
brhšY»‹wh®fŸ. eh‹ mitfis x¥ò¡ bfhŸskh£nl‹. c§fS
ila ïÊî¡F ïitfŸ jh‹ fhuz« v‹whš, ïªj¤ j‹ikfŸ
305 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
cŸsk‰wt®fŸ ï›tÊia milahkš “ãuhkz®”fshfnt v¥go
ïU¡»‹wh®fŸ. c§fSila ïÊî¡F¡ fhuz« c§fS¡F khd«,
RakÇahij cz®¢á V‰glhjJ jhndbahÊa nt¿šiy. Mifahš
Ú§fŸ c§fis¤ jhœªjt®fŸ v‹W Ãid¤J¡ bfhŸshkš Ú§fS«
k‰wt®fis¥ nghš kÅj®fŸ jh‹ v‹W v©Â¡ bfh©L mj‰F
V‰wÉjkhf elªJ bfhŸs¤ JÂî bfhŸS§fŸ. mjdhš V‰gL«
fZl§fis¢ r»¡f ijÇa§ bfhŸS§fŸ! Ó¡»u¤âš ÉLgLå®fŸ.
F¿¥ò : 12.06.1929 ïš á‹d nry« áWt¤öÇš eilbg‰w
bj‹dh®¡fhL Íšyh MââuhÉl® kheh£il¤ âwªJ it¤J ciu.
Fo muR - brh‰bghÊî - 16.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 306
ekâa¡f Þjhgd«
RakÇahij ïa¡f ÞjhgdkhdJ br‹idÆš bghJ Þjhgd
gâî¢ r£lgo br‹idÆš gâî brŒtj‰F nt©oa V‰ghLfŸ
brŒJ tu¥gL»‹wd. mJ Koªjîl‹ ‘Fo muR’ ‘Çnthš£’ M»a
thu¥ g¤âÇiffS« ‘gF¤j¿î’ v‹D« khj¥ g¤âÇifí«
RakÇahij r§f¢ rh®ghfnt ãuRÇ¡f¥gL«. ‘âuhÉl‹’ âdrÇ¥
g¤âÇifí« mj‹ îthf¥ bghW¥ò« e«Äl« ïU¡F«tiu
ï¢r§f¢ rh®ghfnt gâ¥ã¤J tu¥gL«.
Rkh® ïu©L tUõ fhykhfnt g¤âÇiffŸ el¤J«
bghW¥ig ah® trkhtJ x¥òɤJ ÉLtj‰F eh« ÄFâí« Ka‰á
brŒJ tªjJ eh« gy e©g®fËl« neÇš bjÇɤJ bfh©ljhY«
g¤âÇifÆ‹ x›bthU M©L¤ bjhl¡f¤âš vGâtU«
jiya§f¤jhY« e‹whŒ¤ bjǪâU¡fyh«. g¤âÇif el¤Jtâš
cŸs fZl«, mJî«, xU F¿¥ã£l y£áa¤â‹ ãurhu¤â‰fhf
el¤j¥gL« g¤âÇiffS¡F ïU¡F« fZl« mij mDgɤ
jt®fS¡F¤jh‹ bjÇatU«. cjhuzkhf “#ÞoÞ” “âuhÉl‹”
g¤âÇiffŸ bj‹Åªâa eycÇik r§f¢ rh®ghf Rkh® 12 tUõ¤
â‰F nkyhfnt elªJ tU»‹wd. mj‰F ïªj khfhz¤âYŸs
bgÇa bgÇa ãuò¡fS« uh#h¡fS« #Û‹jhu®fS« k‰W« 100-¡F
97åj« cŸs bghJ #d§fS« MjǤJ« gâdhÆu¡fz¡fhf gz«
bfhL¤J« tªâU¡»‹wh®fŸ. m¢r§f¤jh® mâfhu Mâ¡f« bg‰w¡
fhy¤âY« mjhtJ kªâÇfŸ ïUªj fhy¤âY« khj« 1-¡F 3000
%ghŒ åj« cjÉ tªjh®fŸ. ïªj khâÇ cjÉ brŒjâ‹ _y« Rkh®
2 yB %ghŒfŸ tiu ï¥g¤âÇiffS¡F gzîjÉ »il¤J«,
ï‹iw¡F« j‹ fhÈš Éf Koahkš khj« 2000 %gh nghš
eZl¤âš eilbgw nt©oÆU¡»‹wJ. ï›tsî #d¡f£L«
gz¡f£L« bršth¡F« ïU¡F« g¤âÇiffË‹ fâna ï¥goah
dhš e«ngh‹wt®fŸ mâY« bršth¡FŸs bfhŸiffS¡F vâuh
fî« Mâ¡fK« mâfhuK« Nœ¢áíKŸs r_f§fS¡F Énuhj
khfî« xU g¤âÇifia¤ Jt¡»dhš mâš v›tsî fZl«
ïU¡F« v‹gij nahá¤jhš bjÇí«. mnjhL kh¤âu kšyhkš
rªjhî« btF RU¡fkhd bjhif, mjhtJ tUõ¤â‰F _‹nw
307 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
%ghŒ. 20 g¡fKŸs g¤âÇifÆ‹ fh»j »ua«, m¢R¡TÈ, Þlh«ò
M»aitfS¡nf rªjh bjhif nghJ« nghjhj ÃiyÆš ïU¡
»‹wJ. ïâš ÃYit gh¡» å© bryî M»aitfS«, MáÇa¡
T£l¤â‰F«, fz¡F îthf¤â‰F« if¥bghW¥ò v‹W jh‹ brhšy
nt©L«. ïªj ÃiyÆš g¤âÇif Mu«ã¤j 4 tUõ fhy¤âš xnu
xU jiya§f« kh¤âu« mJî« fhayhthŒ gL¤j gL¡ifÆš
ïUªj rka« jÉu gh¡» všyh jiya§fK« e«khnyna vGj¥
g£L tªâU¡»‹wJ. Mu«g¤âš x›bthU thuK« 12 g¡fK«
ehkhfnt vGâ tªâU¡»‹nwh«. ïªj î¥gªj¤âš thu« 2, 3
ehŸfS¡F Fiwahkš btË¥ ãuahzK« brŒJ tªâU¡»‹nwh«.
ïjd‹¿ ãurhuf®fisí« gy ïl§fS¡F mD¥ãí« tªâU¡
»‹nwh«.
ï«khâÇ v›tsnth fZlK« eZlK« milªJ bfh©L
ï¥g¤âÇifia el¤â tªâU¡»‹nwhbk‹whY«, rhjhuzkhf
ïªj¤ bjh©oš vd¡F¥ bgU¤jyhg« ïU¥gjhfî« khj« 1000, 2000
tU«go tU»‹wbj‹W« c©ikahfnt gy® e«ã ïU¡»‹wh®fŸ.
rÛg¤âš vkJ FL«g¤âš f£l¥g£l å£il¥ gh®¤J bg©fŸ
FHªijfŸ všyh«, g¤âÇif yhg¤jhY« ãurhu¤â‰F¥ ngh»w
ïl¤âš »il¡F« yhg¤jhY« f£l¥g£lbj‹nw ekJ fhJ¡F
v£L« goahf¥ ngá¡ bfh©L ngh»‹wh®fŸ. ïij vj‰fhf
vGJ»‹nwh« v‹whš, bghJey nritÆš c©ikahf fZlK«
eZlK« bf£l ngU« gÊí« mil»‹w k¡fis gh®¤jhš bgU¤j
yhgkilí« Raey¡fhu®fis¥nghy¤ njh‹WtJ«, bghJ thœ¡if
Æ‹ nguhš gzyhgK« RfK« Ñ®¤âí« bgW»‹wt®fis¥
gh®¤jhš bgÇa âah»fŸ nghyî« fZl eZl« mDgÉ¥gt®fŸ
nghyî« fhz¥gLtJ« cyf ïa‰iffËš x‹whÆU¡»‹wJ
v‹gij¡ fh£lnt vGândh«. vJ v¥go ïUªjnghâY« v›tsî
fZlK« eZlK« gÊí« V‰g£oUªj nghâY« bkh¤j¤âš ekJ
bjh©odhš eh« ekJ nah¡»aij¡F nkyhd yhg¤ij milªâU¡
»‹nwh« v‹gij kdjhu x¥ò¡bfhŸS»‹nwh«. mjhtJ ekJ
ïa¡f« guÉ ïU¡»‹w msî¡F eh« bfhL¤j Éiy ÄfÄf¡
bfhŠrbk‹Wjh‹ brhšYnth«. Éf, ïJtiu mjhtJ eZlK«
fZlK« cŸstiu eh« ekJ brhªj bghW¥ãš el¤â tªJ
ï¥nghJ ïÅnkš vªj Éj¤âY« ïj‰F e£l« tuhJ v‹gnjhL
ftŤJ el¤âdhš rfy yhgK« »il¡F« v‹»‹w ÃiyÆš
mJî« 9000 ãuâfS¡F nkš btËahf¤ j¡f ÃiyikÆš mij
xU bghJ Þjhgd¤â‹ bghW¥ãš ÉLtij¥ g‰¿ ahU« v›Éj
j¥gã¥uha¤ijnah gy¡ Fiwitnah f‰ã¡f Koahbj‹nw
brhšYnth«. k‰wgo ï¥go eh« x¥ã É£lj‰F K¡»a¡ fhuz«
Fo muR - 1929 ( 1) 308
v‹dbt‹whš, RakÇahij ïa¡f« xU jÅ¥g£l kÅjDila
ïa¡fkhf ïU¡f¡TlhJ v‹»‹w xnu v©znk jÉu nt¿šiy.
VbdÅš, x¤JiHahik ïa¡f«, âU.fhªâÆ‹ jÅ ïa¡fkhf
ïUªjjhY« x¤JiHahik¡F« r¤âah¡»uf¤â‰F« âU.fhªâ
xUtnu ghÎa¡fhuuhÆUªjâdhY« mJ mt® fhy¤ânyna Vnjh
xU fhy¤âš elªjJ v‹W brhšY«go M»É£lJ. vªj ïa¡f
khdhY« ïa¡f¤ij¤ bjhl§»dt® gy¡ Fiwîilatuhf M»
É£lhY« mšyJ br¤nj nghŒÉ£lhY« mtU¡F¥ ãwF«
el¡F«goahd ÃiyikÆš mij it¤JÉ£L nghdhšjh‹ mJ
VjhtJ gyid¡ bfhL¡f Koí«. m¥go¡»šyhkš j‹ ifÆnyna
it¤J¡ bfh©L j‹ÅZl¥go j‹id¢ R‰¿¡ bfh©nl âÇí«
áZa®fis kh¤âu« it¤J¡ bfh©L thœehis¡ fl¤â tªjhš
m›Éa¡f¤ jiyt‹ ïwªjîl‹ m¤jiytdJ ãz¤ij¢ R£l
ïl¤ij klkhfnth nfhÆyhfnth f£o mâš xU gl¤ijí«
cUt¤ijí« it¤J ói# brŒ»‹w ntiynahL m›Éa¡f¤â‹
gy‹ KobtŒâÉL«.
Mjyhš jh‹ mij ï¥nghnj r®t RjªâukhŒ bghJ #d§fŸ
tr«É£LÉ£nlh«. Mdhš ï¥g¤âÇiffis el¤J« bfhŸif
fis kh¤âu« eh« it¤J¡ bfh©L ïU¡»‹nwh«. jÉu ekJ
ïa¡f¤ij¥ g‰¿ ekJ vâÇfS« mt®fsJ TÈfS« gythwhd
bf£l v©z¤njhL bghJ #d§fS¡F¤ âǤJ¡ T¿ ïJtiu
v›tsnth Éõk¥ ãurhu« brŒJ tªJ«, uhkhaz¡ fijÆš
thÈ¡F mtid v⮥gt®fSila gy¤âš gFâ mtD¡F nghŒ
nrU»‹wJ v‹wJnghš ï›Éa¡f¤â‹ vâÇfSila ãurhu¤jhš
ekâa¡f« ghku k¡fËil gutî«, mt®fS¡F ïU¡F« rªnjf§
fŸ És§»¤ bjËtilaî« bgÇJ« cgnahf¥g£L tªâU¡»‹wJ.
m‹¿í« btËÆl§fËY« gut¤jiy¥g£L É£lJ.
jÉu, ekJ ïa¡f¤ij mÊ¡f vâÇfŸ if¡bfh©l Nœ¢á
Míj« ïu©nl ïu©Ljh‹. mjhtJ eh« kj¤â‰F Énuhâ
v‹gJ« k¡fS¡F flîŸ cz®¢áia¡ bfL¡»‹nwh« v‹git
fns. ï›Éu©L fhÇa§fisí« eh« brŒ»‹nwhnkh ïšiynah
v‹gJ xU g¡fÄUªjhY« mt®fŸ brhšY« nk‰go ïu©L
fhÇa§fS« ï¥nghJ cyf¤âš fh£L¤Ô nghš guÉ tU»‹wJ.
ï‹iwa kyÇš ntW xU g¡f« btËÆ£oU¡F« btËeh£L
brŒâ *x‹W Inuh¥gh eh£oYŸs khÞnfh v‹»‹w efÇš flîŸ
kW¥ò kfhehL x‹W To cyf¤âš gy ghf§fËÈUªJ« Vuhskhd
ãuâÃâfS« fh£áahs®fS« tªJ flîisna kW¤J Ô®khd§fŸ
brŒâU¡»‹wh®fŸ. flîŸ kW¥ò¡F MjhukhŒ mndf f©fh£á
309 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
fisí« it¤J¡ fh£o mij cyfbkšyh« ãurhu« brŒa
fÄ£ofŸ V‰ghL brŒâU¡»‹wh®fŸ.
mJ kh¤âukšyhkš mªj njr¤âš c‰rt§fŸTl el¤j¡
TlhJ v‹W murh§f¤â‹ _y« c¤âuîfŸ nghl¢ brŒjnjhL
mij¥ ãurhuK« brŒJ tU»‹wh®fŸ. ïit Éf, ekJ eh£onyna
g«ghŒ khfhz¤âš br‹w thu¤âš xU RakÇahij kfhehL T£o
IahÆu¡fz¡fhd k¡fŸ To flîŸ óir¡fhf r®¡fh® bfhL¤J
tU« nkh»Å¤ bjhifia (jÞâ bjhif) ÃW¤âÉl nt©Lbk‹W
Ô®khd« brŒâU¥gJl‹ uhkhaz«, ghuj«, kDÞÄUâ KjÈa
kj Mjhu§fŸ v‹gitfis g¿Kjš brŒa nt©Lbk‹W«
Ô®khŤâU¡»‹wh®fŸ. ï›tsî« xU òwÄUªjhY«, Ûu¤ râ
tH¡»š vâÇfË‹ ngÇš r®¡fh® t¡Ñš F‰w« rh£L»‹w KiwÆš
vâÇfŸ flîis e«ghjt®fŸ v‹W«, flîŸ e«ã¡ifia xÊ¡f¥
ãurhu« brŒ»‹wt®fŸ v‹W« brhšÈÆU¡»‹wh®. vâÇfSila
t¡ÑY« flîis kW¥gJ« flîŸ e«ã¡ifia xÊ¡f¥ ãurhu«
brŒtJ« F‰wkhfhbj‹W« mj‰F« ï¡F‰w¤â‰F« r«gªjÄšiy
v‹W« thjhodhnu xÊa mJ c©ik mšybt‹W brhšynt
ïšiy, ïJî« jÉu, M¥f‹ mur® mkhDšyh mt®fŸ, mt®
eh£L Kšyh¡fŸ Nœ¢áahš, eh¤âf® v‹W« ïÞyh« kj Énuhâ
v‹W« kj¤ Jnuh» v‹W« gÊ Rk¤j¥g£L muir¤ Jw¡f¢
brŒâUªjhY«, ekJ khfhz¤âš iAnfh®£ #£#hfî« t§fhs
khfhz kªâÇahfî« ïUªj r®.m¥J® uë« mt®fŸ nk‰go
mÛiu¥ g‰¿ btF gÇjhg¥g£L v‹d brhšY»‹wh® v‹whš
“mÛÇ‹ j¤Jt§fis M¥fhÅa®fŸ x¥ò¡ bfhŸshjâÈUªJ
m¤njr¤âš njáa cz®¢á á¿J« ïšiy v‹gjhf¤ bjÇ»wJ.
mÛU¡F ÉnuhjkhÆUªjt®fŸ njr¤ Jnuh»í« uh#¤ Jnuh»
íkhth®fŸ. mkhDšyhit¥ ngh‹w njr g¡j® ntW vªj njr¤â
Y« ãw¡fÉšiy. g©ila _le«ã¡iffis xÊ¡f nt©oaJ
mtáa«. m›bt©z« bfh©lt®fŸ Äfî« C¡fkhfnt
ïU¥gh®fŸ. mÛÇ‹ bfhŸiffŸ bt‰¿ bg‰whš KÞä« ehL
cyf¤âš xU áwªj ehlhŒ ïU¡F«” v‹W ngáÆU¡»‹wh®.
vdnt, ïªj khâÇahf mnef ïl§fËÈUªJ ekJ ïa¡f¤
â‰F MjuîfŸ jhuhskhŒ¡ »il¤J tUtij¥ gh®¡f eh« vŒJ«
k»œ¢á¡F msnt ïšiy.
Mjyhš, ekJ thÈg e©g®fŸ ekJ ntiyia x¥ò¡
bfh©L ek¡F nt©oa cjÉ òÇa nf£L¡ bfhŸtj‰fhfnt ïªj
Ú©l f£Liu vGândh«. mjhtJ ‘Fo muR’ ïªj ïjÊÈUªnj,
RakÇahij¢ r§f¤â‰F m§f¤âd®fis¢ nr®¡F« c¤njr¤Jl‹
Fo muR - 1929 ( 1) 310
m§f¤âduhŒ¢ nrUtj‰F xU É©z¥g %gkhf xU J©L
És«gu« * * ãuRÇ¡f¥g£oU¡»‹wJ. mij¡ f©QW« thÈg®fŸ
jaî brŒJ f¤jǤJ m§f¤âd®fshf¢ nr®tnjhL, k‰wt®fË‹
ifbah¥g¤ijí« rªjh mzh ïu©ilí« bg‰W ek¡F mD¥ã¡
bfhL¡f nt©L»‹nwh«. ïªj tUõ KoɉFŸ jÄœ eh£oš
Vuhskhd m§f¤âd®fis¢ nr®¡f nt©oa bghW¥ig ekJ
thÈg®fS¡nf É£oU¡»‹nwh«. m§f¤âd®fŸ nr®¡F« uÓJ
ò¤jf§fS« m¢rh»‹wd. Ó¡»u¤âš nt©oat®fS¡F mD¥ã¡
bfhL¡»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 16.06.1929
* UÎahÉY« “flîS¡F Mg¤J” khÞnfhÉš
flîŸ kW¥ò kfhehL
10-6-29 ² Æš khÞnfh efu¤âš flîŸ kW¥ò kfhehL x‹W
eilbg‰wJ. mj‰F nrhÉa¤ uh{a« KGtâYÄUªJ 700
ãuâÃâfS«, #®kÅ, ãuh‹Þ, bgšÍa«, Þål‹ KjÈa Inuh¥ãa
ehL KGtâYÄUªJ gy ãuâÃâfS« m‹g®fS« É#a« brŒâ
Uªjh®fŸ. ï«kfheh£o‹ rh®ghf flîŸ kW¥ò f©fh£á x‹W
V‰ghL brŒa¥g£oUªjJ. flîŸ kW¥ò¡ bfh©lh£l§fS« eil
bg‰wd.
* * RakÇahij khfhz¢ r§f«
fhÇajÇá,
RakÇahij khfhz¢ r§f«,
“ âuhÉl‹” gâ¥gf«,
14, kî©£ nuhL, br‹id.
Iah,
v‹id¤ j§fŸ r§f¤â‹ m§f¤âduhŒ¢ nr®¤J¡ bfhŸs
nf£L¡ bfhŸS»‹nw‹. ï¤Jl‹ X® M©L¡ f£lz« 0-2-0
mD¥ã ÆU¡»‹nw‹.
bga® ....................................................................................................................
Éyhr« ...............................................................................................................
.................................................................................................................
(ïâš ifbah¥gÄ£L bt£o mD¥gî«)
311 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

gh®¥gdD¡F« irtD¡F« r«ghõid
- á¤âuò¤âu‹
irt‹ ::- XŒ! v‹dh§fhQ«! mŒanu! Ú® ï¥nghJ khÄr«
rh¥ãL»‹Önu! v‹d ï¥go bf£L¥ nghŒÉ£O®.
gh®¥gd‹ ::- thU«, thU«, ãŸisthŸ! vd¡F tutu ét
Ï«ir v‹whš r‰W« ão¥gnj ïšiy. ï‹iw¡F rh»‹nwhnkh,
ehis¡F rh»‹nwhnkh; ïj‰FŸ V‹ mÃahakhŒ gy ét‹fis
ï«ir brŒa nt©L« v‹gjhf¡ fUâna ïÅnkš fhŒf¿fŸ
rh¥ãLtâšiy v‹W Ô®khŤJ khÄr« rh¥ãl JªJÉ£nl‹.
irt‹ ::- v‹d§fhQ« gh®¥gd® ét ï«ir TlhJ
v‹»‹Ö®. mj‰fhf khÄr« rh¥ãL»‹nw‹ v‹»‹Ö®. ïJ v‹d,
ngh¡»Ç¤jdkh mšyth?
gh®¥gd‹:
gh®¥gd‹:- nfhã¤J¡ bfhŸshÔ® Iah! Ú® irt® mšyth?
ck¡F btW« nfhg«jh‹ tUnkbahÊa Éõa« òy¥gLtJjh‹
fZl«.
irt‹:
irt‹:- v‹d gh®¥gd¡ FW«ò e«Äl« fh£L»whŒ.
gh®¥gh‹ khÄr« rh¥ã£L¤jh‹ ïªj ehL ghHh¢RJ.
gh®¥gd‹ ::- ïªj ehLjh‹ gh®¥gd‹ khÄr« rh¥ã£L
ghHh¢RJ, rÇ btŸis¡fhu ehL v‹d rh¥ã£L ešyh M¢RJ?
jÉuî«, ïªâahÉš cŸs 33 nfho k¡fËš khÄr« rh¥ãL»‹wt®
fŸ v¤jid¥ ng®? rh¥ãlhjt®fŸ v¤jidnah ng® v‹gJ ck¡F¤
bjÇíkh? 7 nfho kfkâa® khÄr« rh¥ãL»wh®fŸ! xU nfho »¿Þj
t®fŸ khÄr« rh¥ãL»wh®fŸ. 6 nfho Ô©lhjh® v‹»‹wt®fŸ khÄ
r« rh¥ãL»wh®fŸ. B¤âÇa® v‹»‹wt®fËš á§F B¤âÇa®fŸ
kuh£lh B¤âÇa®fŸ ehlh® B¤âÇa® t‹Åa B¤âÇa®, ehíL
B¤âÇa®, br§Fªj B¤âÇa® M»at®fŸ khÄr« rh¥ãL»wh®fŸ.
³ tF¥gh®fËš thÂa itáa® khÄr« rh¥ãL »wh®fŸ. eh£L¡
nfh£il jd itáa® tF¥gh®fŸ khÄr« rh¥ãL»wh®fŸ. ntshs®
fËš bfh§F ntshs®fŸ, fh®fh¤j ntshs®fŸ, cilah® ntshs®
fŸ, kwt ntshs®fŸ, gil¤jiy ntshs®fŸ, tLf ntshs®fŸ,
Fo muR - 1929 ( 1) 312
eh£lh® ntshs®fŸ M»at®fŸ khÄr« rh¥ãL»wh®fŸ. âUbeš
ntÈ jŠrhñÇš cŸs áy ntshs®fŸ mt®fis¢ nr®ªj
btËÆš cŸs áy®fŸ jÉu k‰w všyh ntshs®fS« khÄr«
rh¥ãL»wh®fŸ. filáahf, ãuhkz®fŸ v‹gt®fËnyh brsuhÞou
ãuhkz®fŸ, ÉÞt ãuhkz®fŸ, njth§f ãuhkz®fŸ, rhÈa
ãuhkz®fŸ, bfh§»Â ãuhkz®fŸ fîl¥ ãuhkz®fŸ, fhZÛu¥
ãuhkz®fŸ, k¢r¥ ãuhkz®fŸ, m«gZ£l¥ ãuhkz®fŸ KjÈa
gy ãuhkz®fS« khÄr« rh¥ãL»‹wh®fŸ. ïªâahÉš ït®fŸ
v©Â¡iffis bašyh« nr®¤jhš FiwªjJ 15 nfho¡F FiwahJ.
monahL khÄr« rh¥ãlhjt®fŸ Rkh® xU nfho ïU¡fyhkh
v‹gJ rªnjf«. 35 nfhoÆš 1 nfho mjhtJ 100-¡F 3 nguhfyh«.
jÉu, ïªâa® jÉu cyf k¡fŸ všnyhU« khÄr« rh¥ãL»‹wh®fŸ.
vdnt bkh¤j #d¤ bjhifÆš 100-¡F 99 1/2 ng®fis ét
fhU©ak‰wt®fŸ v‹W Ú® Ryg¤âš brhšÈÉl Koíkh? brhšY«
gh®¥ngh«.
irt‹ ::- v‹d§fhQ«! gh®¥gd‹ Ú® khÄr« rh¥ãL»‹Önu
ïJ nah¡»akh? v‹whš C® fijbašyh« ngR»Ö®!
gh®¥gd‹ :- brhšYtij ftdkhŒ nfS« irtnu, btW«
nfhg« xU fhR¡F« cjthJ. mbjšyh« mªj fhy«. ïJ m¿î
MuhŒ¢á ir‹R fhy« bjÇíkh? eh‹ khÄr« rh¥ãl¡ TlhJ v‹W
Ãid¤J btFehshŒ rh¥ãlhâUªjJ c©L. mJ vj‰fhf v‹whš
étfhU©a¤ij c¤njá¤J jhnd xÊa ntW ïšiy. ãwF ï¤jid
ng®fŸ khÄr« rh¥ãLtij fz¡F¥ gh®¤J cyf¤âš 100-¡F 99 1/2
ngU¡F étfhU©a« ïšyhkš ïU¡Fkh? ï¥go xU flîŸ
k¡fis ãw¥ã¤J ïU¥gh® v‹W nahá¤J, nahá¤J ka§»¡
»lªnj‹.
filáahf âU.r®.#fÔr rªâunghÞ, ku« bro bfho òš ó©L
M»aitfS¡F cÆ® ïU¡»‹wJ. mitfŸ bjh£lhY«,
ehodhY«, K¿¤jhY«, g¿¤jhY« fZl¥gL»‹wd v‹gij¡ f©L
ão¤jãwFjh‹ rÇ, vJ ét fhU©a«? v‹gij Muha¥ òFªnj‹.
fhŒf¿fŸ rh¥ãLtijÉl khÄr« rh¥ãLtJjh‹ mâfkhd
étfhU©a« v‹gjhf cz®ªnj‹. v¥go v‹whš, cÆ® ïU¥gjhš
mJ étdh»‹wJ. étid tij¤J¢ rh¥ãLtJ khÄrkh»‹wJ.
Mfnt, xU broÆ‹ jiHfis »ŸË¥ ãL§F« nghJ«, fhŒfis
mW¡F«nghJ«, »H§Ffis¥ g¿¤J thlit¡F«nghJ« mitfŸ
gL«ghL á¤âutij¡F x¥gh»wJ v‹W nghÞ brhšY»wh®. vdnt
xU étid âd« âd« gy jlit tij brŒJ mij¤ J‹òW¤J
»‹nwh« v‹gij czu neÇ£lJ. ï¥nghJ« mij Ãid¤jhš
313 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
r»¡f Koahj J¡f« tU»wJ. Mdhš khÄr« m¥goašy xU
étid rh¥ãLtjdhš xU jlit¡Fnkš ahU« bjhªâuî
brŒakh£lh®fŸ. mJî« Bz¤âš KoªJ nghF«. Mjyhšjh‹
»H§F, Ñiu, fhŒ, f¿iaÉl khÄr« rh¥ãLtJ étfh U©akhF«
v‹W brh‹nd‹. Mjyhš XŒ! irtnu eh‹ c«ik Él Fiwªj
étfhU©a« cilat‹ v‹W v©ÂÉlhÔ®. jÉu, âU.nghÞ fhŒ,
f¿fS¡F cÆ® ïU¥gij ï‹W f©Lão¤jh®. Mdhš khÄr«
rh¥ãL« k¡fŸ btFfhy¤â‰F K‹ng f©Lão¤J¤ jh‹ khÄr«
rh¥ãL»‹wh®fŸ v‹gjhf¤ bjÇ»‹wJ. m‹¿í«, ntjK« kDj®k
rh¤âuK« f©z¥g ehadhiu x¥ò¡ bfh©l irt¥ òuhz§fS«
ïij m¿ªJjh‹ khÄr¤ij mDkâ¤âU¥gnjhL khÄr¤ij
kW¡F« ãuhkz‹ ïUg¤bjhU jiyKiw¡F euf¤ij milth‹
v‹W kDj®k rhÞâuK« ntjK« TW»‹wd bjǪjjh? irtnu.
irt‹ :- XŒ, XŒ, gh®¥gdnu rÇ jh‹, filia¡ f£L§fhQ«
c« MuhŒ¢áiaí«, ra‹irí«, rhÞâu¤ijí«, ntj¤ijí«,
òuhz¤ijí« bfh£il mL¥ãš it¤J¡ bfhS¤J«. v‹iw¡F
MuhŒ¢áí« ra‹R« cyf¤âš njh‹¿‰nwh m‹nw všyh«
bf£LJ. filáahf KGKj‰ flîshd át‹ jiyÆš ifit¡f
tªJ É£lJ. ïªj¥ghG« m¿î«, MuhŒ¢áí«, ra‹R« v‹iw¡F
xÊínkh m‹Wjh‹ irt« jiH¡F«. Mjyhš, ïit xÊa jt«
»l¥ngh«. ngh«, ngh«, gh®¥ghnd! ngh« c«ik¥ gh®¤jj‰F«, c«
ng¢ir¡ nf£lj‰F« f©fisí« fhJfisí« fGt nt©L«.
gh®¥gh‹ ::- mŒah irtnu! e‹whŒ jt« »l§fŸ. mJî«
âU. #fÔ° rªâunghR« ïa‰if MuhŒ¢áí« RakÇahij ïa¡fK«
xÊa£L« v‹W jt« »l§fŸ. ïâš vJ ÛâahdhY« c§fŸ irt
K«, c§fŸ ét fhU©aK« á¿JTl Ãiy¡fhJ. jÉu, v‹id¥
gh®¤jj‰F«, v‹ ng¢R¡fis¡ fhâš nf£lj‰F« kfh ghjf« Ô®¤j
Fs¤âš nghŒ FËí§fŸ. fGÉdhš kh¤âu« nghjhJ.
Fo muR - cilahlš - 16.06.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 314 315 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


ÄÞ. nknah
ÄÞ. nknah v‹D« X® mbkÇ¡f khjhš ïªâahÉYŸs r_f
kj Mghr§fis¥ g‰¿ vGj¥g£l “ïªâa jhŒ” v‹D« ò¤jf¤
âš cŸs Éõa§fis mnefkhf¥ g¤âÇif cyf¤âš fyªâU¡F«
k¡fŸ všnyhU« m¿ªâU¡f¡ TL«. mnjhL Ó®âU¤j cyf¤âY«
itÔf cyf¤âY« elªJŸs rhjf ghjfkhd mã¥ãuhaKila
t®fŸ všnyhU« mnefkhf m¿ªâU¡fyh«. Mdhš m¥
ò¤jf§fËYŸs Éõa§fis e« eh£oŸs všyh g¤âÇif¡fhu®
fS«, muáašfhu®fS«, všyh¢ Ó®¤âU¤j¡fhu®fS«, všyh
itÔf®fS«, všyh nkil¥ ãur§»fS« btËÆ£L ÄÞ. nknah
m«ikia iftÈ¡f thŒtÈ¡f ïÊ bkhÊfshš itjh®fns xÊa
ï‹iwatiuÆš ïÅnkyhtJ ïij¥nghš ïÅíbkhU ò¤jf«
xUtU« vGjhkÈU¥gj‰F v›Éj V‰ghLfS« brŒjh®fŸ
ïšiy. m‹¿í« m›t«ik vGâa Éõa§fis ijÇakhŒ
kW¤J¡ T¿ thJ¡fiH¤jh®fS« ïšiy. Mdhš m¥ò¤jf¤â‰F
‘gâš’ v‹gjhf Vnjnjh bghU¤jk‰w F¥ig¡ Ts§fisí« gÊ
th§F« neh¡f« bfh©l ïÊthd vâ®thrf§fisí« Ãu¥ã ò¤jf
%gkhŒ m¢R¥ngh£L mjdhš gy® gz« r«ghâ¤J¡ bfh©lh®fŸ.
m‹¿í«, m¥go¥g£l gâš ò¤jf§fËš fhz¥gL« Éõa§fŸ
jh‹ v‹d v‹W gh®¥nghkhdhš ÄÞ nknah jdJ ò¤jf¤âš
ïªâahit¥ g‰¿ vGj¥g£l Mghrkhd Éõa§fis¥ nghš
“mbkÇ¡fhÉY« Inuh¥ghÉY« el¥gâšiyah?” v‹gJ« “ïij
Él mâfkhf el¥gâšiyah?” v‹gJ« mitfS¡F MjhukhŒ
nkšehLfËš el¡F« Vnjh ïu©blhU Éõa§fisínk vGâ
rÇ brŒJ É£lh®fŸ. k‰wgo e« eh£oš cŸsitfis xÊ¡fnth
mšyJ âU¤jnth ï‹iwa tiuÆš ahU« ntW v›Éj ãua¤
jdK« brŒjh®fŸ ïšiy.
cjhuzkhf ÄÞ. nknahÉ‹ ò¤jf¤âš ïªâa®fËš mnef®
kh£L ky¤ijí« _¤âu¤ijí« rh¥ãL»‹wh®fŸ v‹W vGâÆU¡
»‹wh®fŸ v‹whš mj‰F gâš brh‹d fÉ.uåªâuehj® “kj¤â‹
nguhš M¤kh®¤j¤ij c¤njá¤J eh§fŸ kh£o‹ ky¤ijí«
_¤âu¤ijí« rh¥ãL»‹nwhnk xÊa tƉW¡»šyhkš rh¥ãLt
Fo muR - 1929 ( 1) 316
âšiy” v‹Wjh‹ brh‹dh®fnsbahÊa rhÂí« _¤âuK«
eh§fŸ rh¥ãLtâšiy v‹W brhšynt ïšiy. k‰W« ïªâahÉš
cŸs gh®¥gd®fŸ j§fŸ Nœ¢áfshš j§fis¤ jÉu k‰w
gh®¥gdušyhjh®fis go¡fbth£lhkš bfhLik brŒJ É£lnjhL
mijna kj¡ f£lisahfî« flîŸ f£lisahfî«, brŒJÉ£lh®
fŸ. ïjdhšjh‹ ï¥nghJTl ïªâahÉš gh®¥gd®fŸ ü‰W¡F
üWng® go¤jt®fshfî«, gh®¥gdušyhjh®fËš ü‰W¡F
bjh©û‰iwªJ ng® go¡fhjt®fshfî« ïU¡»‹wh®fŸ v‹W
vGâ ïU¥gj‰F¥ gâš brhšy tªj âU.vÞ.r¤âa_®¤â rhÞâÇ
v‹d brh‹dh® v‹whš gh®¥gd®fŸ gh®¥gdušyhjh®fis
ntjK« rhÞâuK« jh‹ go¡f¡ TlhJ v‹W brh‹dh®fns xÊa
nt¿šiy, mJî« kj¡f£lisahš brhšy¥g£lnj jÉu jh§fŸ
RjhthŒ¢ brhšy¥g£ljšy v‹W brh‹dhnubahÊa mªj¥go
ïšiy v‹W brhšynt ïšiy. kÅj‹ go¡f nt©oaJ v‹gJ
ÚâfS« j®k§fS« ml§»aJ v‹W brhšy¥gL« ntj
rhÞâu§fns mšyhkš ntW v‹dkhÆU¡f¡ TL«? ï«khâÇ
ahfnt mªj«khŸ ïªâahit¥ g‰¿ vGâíŸs Mghr§fŸ
x‹iw¡ Tl moíl‹ kW¥gj‰F nah¡»aijÆšyhj ÃiyÆšjh‹
ï‹iwa ïªJ kjK« itÔfK« bysÑfK« mDgtK« ïUªJ
tU»‹wnj mšyhkš ntW v‹d? mªj«khŸ ïªj òÞjf¤ij vªj
v©z¤njhL vGâdh®fŸ v‹gJ ntW Éõa«. mJ muáaš
òu£l®fŸ ftÅ¡f nt©oajhF«. RakÇahij cŸs ïªâa k¡fŸ
ftÅ¡f nt©oa Éõa« v‹d v‹gnjjh‹ ï§F ftÅ¡f
nt©oa ÉõakhF«. VbdÅš ïnj mã¥ãuha¤ij ÄÞ.nknah
î¡F K‹D« ã‹D« MÆu¡fz¡fhd ng®fŸ vGâ
ïU¡»‹wh®fŸ. âU.fhªâ mt®fŸ Tl ïªj ò¤jf¤ij¥ gh®¤J
v‹d gâš vGâ ïU¡»‹wh® v‹W gh®¥nghkhdhš, mt®
mâYŸs Éõa« x‹iw¡ Tl kW¡fhkš “ÄÞ nknah vGâ
ÆU¥git všyh« ïªâahÉ‹ rh¡filfËš fhz¥gL« Éõa
khF«” v‹W brh‹dh®. mnjhL Tl, mnef jlitfËš ÄÞ.nknah
ngh‹wt®fŸ vGâÆU¡F« “FiwfŸ ïªâahit É£L Ú§»dh
byhÊa ïªâahî¡F Rauh{Ía« »il¡F« v‹W Ãid¥gJ
K£lhŸjdK«. mšyJ mnah¡»a¤jdK« MF«” v‹W« vGâ
ïU¡»‹wh®. ït‰whš v‹d V‰gL»‹wJ? ïªâahÉš m«khâÇ
Éõa§fŸ ïšiy v‹W vGâajhf V‰gL»‹wjh? ïU¡»‹wJ
v‹W«, mJ rh¡filnghš ïÊk¡fËl« ïU¡»‹w tH¡f«
v‹W«jh‹ V‰gL»‹wJ. mªj¥go gh®¥nghkhdhš ïªâah
KGtJ« jh‹ rh¡filahf ïU¥gjhf Koî brŒa nt©Lnk
bahÊa nt¿šiy. mâY« “ca®ªj #hâah®”, “nkš tF¥gh®”,
317 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
“itÔf®fŸ”, “go¤jt®fŸ” v‹gt®fŸ å£oš el¡F« Éõa§ m›turh§f§fS« xʪjhšjh‹ Koí« v‹whtJ vªj xU
fns rh¡filahdhš, ï‹D« k‰w ïl§fËš el¡F« Éõa§fŸ nah¡»akhd Ó®âU¤jthânah, kjthânah, njÓathânah, muáaš
f¡TÞ v‹Wjhnd brhšÈahf nt©L«. nkY«, âU.fhªâ thânah, MÞÔf thânah brhšy Koíkh? v‹W gªja« T¿¡
m¥ò¤jf¤ij¥ g‰¿ Koîiu TWifÆš ïªâa®fŸ m¥ò¤jf¤ij nf£»‹nwh«. vdnt ïªâahÉ‹ RakÇahijÆnyh, ÉLjiy
kw¡fhkš v¥nghJ« Phgf¤âš it¤J¡ bfhŸs nt©L« v‹W« Ænyh, Rauh{Ía« v‹gânyh ahU¡fhtJ xU á¿J ftiy ïUªjh
btËeh£lh® clnd kwªJÉl nt©L« v‹W« vGâÆU¡»‹wh®. Y« mt®fŸ brŒa nt©oa K¡»a Éõa« v‹dbt‹whš
ïjDila m®¤j« v‹d? ïªâa®fŸ ïij v¥nghJ« Phgf¤âš âU.nknahÉ‹ ïªâa¤ jhŒ v‹D« ò¤jf¤ijí« k‰W« mJ
ïU¤â ï›thghr§fËš ïUªJ« ïÊîfËÈUªJ« ïªâah ngh‹w ò¤jf§fisí« ifÆš it¤J¡ bfh©L mâš brhšy¥
ÛStj‰F Ka‰á brŒa nt©L« v‹Wjhnd bfhŸs ïlÄU¡ g£LŸs FiwghLfis x›bth‹whf¥ gh®¤J¥ gh®¤J, mJ á¿jh
»‹wJ. ï¥go ïU¡f vªj r_f Ó®¤âU¤j¡fhunuh ïªJ kj dhY«, bgÇjhdhY« bgÇJgL¤â¢ brh‹djhdhY« ftiynahL
Ó®âU¤j¡fhunuh, MÞÔfthânah, óuz Rna¢ir¡fhunuh, Rauh{a njo¥ ão¤J mitfis monahL xÊ¡f nt©oanj K¡»a
thânah, njÓathânah ïJtiu mt‰WŸ xU á¿jhtJ És¡f flikahF«. nfhg¤ijí« btW¥igí«, jªâu§fisí« Nœ¢á
Ka‰á¤jh®fsh? v‹W nf£»‹nwh«. nk‹ nkY« tUzháuk kfh fisí« fh£o mitfis kiw¡f Ka‰á¤njhkhdhš xU rka«
ehLfŸ T£o nknah ò¤jf¤â‰F nkbyh¥g« ngh£lh®fnsbahÊa ï‹W eh« bt‰¿ailªjhY« e«khš kw¡f¥g£l Éõa§fŸ
ntW v‹d brŒjh®fŸ? v‹W nf£»‹nwh«. mG»¥ òG¤J¥ òiuna¿ k‰w všyh Éõa§fisí« ehrkh¡»
ÉL« v‹gij Phgf¤âš it¤J¡ bfhŸs nt©L»‹nwh«.
xUt‹ e«ik¥ gh®¤J! “mnah¡»and” “Ñœ kfnd” v‹W
T¥ã£lhš, “Ú kh¤âu« thœ»‹widnah” v‹W eh« âU¥ã¡ nf£L Fo muR - f£Liu - 23.06.1929
É£lhš eh« mnah¡»a®fŸ mšy, Ñœ k¡fŸ mšy v‹W
Ã%ã¤jjhf V‰g£L ÉLkh? xU¡fhY« Mfhnj. m‹¿í« eh«
âU¥ã¡ nf£lâš ïUªJ e«Äl« ïU¡F« Ñœikiaí«,
ïÊití« eh« x¥ò¡ bfh©ljhfî«, mij kW¡f Koahjj‰fhf
ekJ kdrkhjhd¤â‹ bghU£L ehK« âU¥ã¢ brh‹djhfî«
jhnd V‰gL«. ïjdhš e«ik mt®fŸ brh‹d r§fâfŸ cWâahŒ
É£lJ v‹gJ« mt®fis eh« brh‹ditfŸ mt®fŸ x¥ò¡
bfhŸS»‹wtiu mdhk¤âš it¡f nt©oaJ v‹gJkhŒ
É£lJ. mjdhš ek¡F v‹dyhg«? xU rka« gâš brhšyhkY«
âU¥ã¢ brhšyhkY« mt‰iw my£áakhŒ¡ fUâ ïU¥gjhf¡
fh£o¡ bfh©oUªjhyhtJ k‰wt®fŸ xU rka« rªnjf¥glthtJ
TL«. ï¥nghJ mj‰F¡Tl ïšyhkš KGtijí« eh« x¥ò¡
bfh©ljhf Koî f£o¡ bfh©nlhnk, ïj‰bf‹d brŒa¥
ngh»‹nwh« v‹gJjh‹ ï¥nghJ e«Kila nfŸÉ? m‹¿í« ÄÞ
nknah ïªâahÉ‹ Ãiyikg‰¿ vGâa ò¤jf¤âdhš cy»š
ïªâahÉ‹ nah¡»ijia¥ g‰¿ btF ïÊthŒ¡ fUj¥g£L
nghŒÉ£lj‹ gy‹ ïªâa®fŸ mbkÇ¡fhití« Inuh¥ghití«
âU¥ã ittjhš Ô®ªJ ÉLkh? mšyJ mâš Tw¥g£l - ekJ
eh£oš cŸsjhd FiwfŸ xʪJ ÉLkh? v‹W nf£»‹nwh«. Éf,
m¥ò¤jf¤âš f©LŸs VjhtJ xU á¿a Éõa¤â‰fhtJ kf«kâ
a®fnsh btŸis¡fhu®fnsh kf«kâa murh§fnkh btŸis¡fhu
murh§fnkh fhuz« v‹whtJ mšyJ m¢r_f§fS«

Fo muR - 1929 ( 1) 318 319 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 “ehÞâf”¤â‹ r¡â
UÎahÉš flîns ïšiy v‹W«, flîŸ ÛJ e«ã¡if
ïšiy v‹W« rigfS« kfhehLfS« T£o, flîŸ kW¥ò¡
f©fh£áfS« btF áw¥ghf V‰ghL brŒa¥g£L, flîS¡F vâ®
ãurhu« gykhf eilbgW»‹wJ. ïj‹ gydhf flîshš Koahj
fhÇa§fis¡ Tl mªj¤ njr¤âš cŸst®fŸ brŒJ fh£o tU
»‹wd®. mjhtJ br¤jt®fis ãiH¡f it¤J ÉL»‹w Éõa«
g¤âÇiffËš gwªj t©zkhÆU¡»‹wJ. flîS¡F¥ ãw¡f¢
brŒtJ« ïw¡f¢ brŒtJ«jh‹ bjÇínkbahÊa br¤jt®fS¡F
cÆ® bfhL¡f¤ bjÇahJ. ïªj ntiy jk¡F¤ bjÇahJ, r¡âÆšiy
v‹W mt® ngrhkš ml§» É£lhnuh v‹dnkh bjÇaÉšiy.
mšyJ ïªj¥ òâa ntiyia mt®fns brŒJ bfhŸs£L«, ek¡F
V‹ ïªj å© bjhšiy v‹W fUâ ãw¥ã¥gJ«, fhayh¡ bfhL¤J
rhfo¥gJkhd ïªj ïu©L ntiyíl‹ R«kh ïUªJÉ£lh®
nghY«. “ehÞâf”¤â‹ r¡âna r¡â!
Fo muR - brŒâ És¡f« - 23.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 320
ãu«kPhd r§f«
âarhãfš brhir£o v‹gjhfî« ãu«kPhd r§f« v‹gjhf
xU r§f« ekJ eh£oš gh®¥gÜa kj¤ijí« Mjhu§fisí«
mÞâthukhf¡ bfh©L 30 - 40 tUõ fhykhf ïªâahÉš
bršth¡F¥ bg‰WtU« Éõa« ahtU¡F« bjǪjjhF«. gh®¥gd
kj¤ijí« Mjhu§fisí« mÞâthukhf¡ bfh©L ntW v›Éj¡
bfhŸifíl‹ V‰gL¤J« r§fnkh, ïa¡fnkh MdhY«
gh®¥gd®fŸ mij v›Éj¤âY« MjǤnj ÔUth®fŸ. VbdÅš
gh®¥gd kj¤â‰F k‰bwhU Mjuî« cgfuzK« »il¤jJ
v‹»‹w v©z¤njhL mij tunt‰gh®fŸ. mt®fŸ kj¤â‰F«
Mjhu¤â‰F« M£nrgiznah kW¥ngh bfh©ljhd Vjhtbjh‹
iw¢ brhšÈ É£nlhnkahdhš, mJ v›tsî e‹ikí« ca®ªj
j¤Jt¤ijí« bfh©ljhdhY« mt‰iw v¥ghLg£lhtJ
xʤJÉl Ka‰á brŒa nt©oaJ gh®¥gd®fŸ flikí«
tÊtÊ¢ brŒifíkhF«. cjhuzkhf, ò¤jkj«, rkzkj« ngh‹w
xG¡fK« ét fhU©aK« Kj‹ikahf¡ bfh©l ãu¤âa£r m¿î
kj§fŸ všyh« ekJ eh£oš ïU¡»‹w ïl« bjÇahkš nghdJ«,
bfhiyí«, fŸS«, bghŒí«, òSF«, étÏ«irí«, _l
e«ã¡ifí«, K£lhŸ jdK« bfh©l kj§fŸ všyh« jiyÉǤJ
MLtJnk nghJkhd cjuhzkhF«. ït‰WŸ nk‰f©l ãu«kPhd
r§f« v‹D« kjK« x‹whF«.
rhjhuzkhf ãu«kPhd r§f¤â‰F ntj«, Ñij, òuhz«
ïitfËš cŸs njt®fŸ, ÇÎfŸ, kfh¤kh¡fŸ KjÈat®fŸ
všyh« K¡»a MjhukhF«. mnjhL mtjhu«, kWãw¥ò, kfh¤kh¡
fŸ mt®fSl‹ r«ghΤjš M»aitfS« K¡»a¡ bfhŸifí«
âd¥go mDgtKkhF«. ïªj ïUgjhtJ ü‰wh©oš mJî«
ra‹Þ v‹D« ÉŠPhd¤ j¤Jt« ï›tsî öu« K‰ ngh¡
filªâU¡F« ï¡fhy¤âš rhjhuz kÅj®fŸ, mâY« xG¡f« -
c©ik M»aitfËš ruhrÇ k¡fŸ Ãiy¡F v›Éj¤âY« ca®î
ïšyhjt®fŸ (cjhuzkhf t¡Ñš KjÈat®fŸ) ïªj¡ bfhŸif
fis mDgÉ¥gjhf¢ brhšÈ¡ bfh©L mt‰iw k¡fS¡FŸ
gu¥òtijí«, gh®¥gd®fËš bgÇa bgÇa go¥ghËfŸ v‹W
321 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
brhšy¤j¡ft®fŸ všyh« ït‰iw e«òtjhf ntõ« ngh£L¡ nfh£il¡FŸshfnt ãÇÉid V‰g£L É£lJ. mjhtJ, âU.ã.ã.
bfh©oU¥gijí« gh®¡»‹w xUt‹ ïj‹ ufáa« v‹dthÆ thoah v‹gt® v⮥ãurhu« brŒa Mu«ã¤J ïU¡»‹wh®. k‰wgo
U¡Fbk‹W nahá¤jhš FU£L e«ã¡iffisí« _l¥ gH¡f ntj§fS¡F« flîŸfS¡F« FUkh®fS¡F« ï¥nghJ Mg¤J¡
tH¡f§fisí« v›tsî ÑHhd k¡fŸ gu¥òtjhdhY« ãurhu« fŸ tªjJnghš É»jhrhu« ãu«kPhd r§f¤â‰F« tªâU¥gâš
brŒtjhdhY« mjdhš v¥goí« j§fS¡F yhgªjhnd v‹»‹w mârabkh‹WÄšiy. Mdhš ï¤jid fhy« bghW¤J tªjnj
xnu fU¤jhšjhnd mšyhkš ntwšy v‹gJ e‹whŒ òy¥gL«. v‹gJjh‹ mâra¥gl¤j¡fjhF«.
ïj‹ gydhf gh®¥gd kj¡fhu®fŸ mšyhkš mnef »¿Þjt®fS« Fo muR - f£Liu - 23.06.1929
kf«kâa®fS« k‰W« gyU« m¥gh®¥gd kj¤ij x¥ò¡ bfh©L
mij MjÇ¡f KoªjnjbahÊa ïjdhš gh®¥gd®fS¡F x‹W«
eZl« V‰g£LÉlÉšiy. nkY«, ïªj¢ r§f« ï›tsnthL
Éfhkš xU òâa mtjhu¤ij c‰g¤â brŒa Mir¥g£L gy
ehshf K‹ #h¡»uijíl‹ rfy V‰ghLfS« brŒa¥g£L âObu‹W
xU gh®¥gdiu flîŸ mtjhukhfî«, nyhf FUthfî«, xU
gh®¥gÅia nkÇ mtjhukhfî« M¡» btË¥ gL¤âÉ£lh®fŸ.
mªj mtjhu¤ijí«, nyhf FUití« gh®¥gd tF¥ãš ïUªnj
bghW¡» vL¤J V‰gL¤âÉ£ljhš vªj¥ gh®¥gdU« (“r§fuh¢rhÇ”
nghš kâ¤J) mij v⮡fhkš x¥ò¡ bfh©L tU»wh®fŸ. Mdhš,
mt‰iw ntW xU gh®¥gdušyhj tF¥ãš ïUªJ btË¥gL¤â
ïUªjhš ïªneu« m¢r§fnk gwªJ nghÆU¡F«. m‹¿í«, mªj
“nyhf FUÉ‹” bfhŸiffŸ mnef« ekJ bfhŸifia bah£o
aJ« bgÇJ« ehk¿ªjtiu F‰w« brhšy¤ jfhjjhfî« fhz¥
gL»‹wJ v‹gnjhL ãu«kPhd r§f¤â‹ K¡»a bfhŸiffis¡
Tl xU M£l« M£o É£lJ. MdhY« mªj mtjhu nyhf FU
î¡F gfÈš f© bjÇahkš t©oÆš ïo¤J nkhâ¡ fha« V‰g£L«
mnef¥ gh®¥gd®fŸ thŒ_o¡ bfh©Ljh‹ ï‹dK« mt®
nyhfFU v‹gij x¥ò¡ bfh©oU¡»‹wh®fŸ. ï¥go¥g£l
nyhfFUî¡F ï¥nghJ Mg¤J tªJÉ£lJ. Mdhš mªj Mg¤J
gh®¥gd®fshyšy. k‰W ahuhš v‹whš gh®¥gdušyhj xU gh®Ì
fdthdhš. mtU« ïªj¢ r§f ãujhÅfËš K¡»aÞjuhŒ ïUªJ
âdK« ÇÎfSlD« kfh¤kh¡fSlD« ngá¡ bfh©oUªjt®.
MdhY« ïªj gh®¥gd®fË‹ òu£L¡fis¡ f©L ïâÈUªJ
ãǪJ nghŒ ïªj nyhf FUití«, f‹ÅnkÇiaí« x¥ò¡ bfhŸs
kW¡»wh®. gh®¥gd®fŸ kW¤jhbyhÊa k‰W« ah® kW¤jhY«
kW¥ãš bt‰¿ bgw KoahJ. VbdÅš VjhtJ xU gh®¥gd‹
mt®fŸ fhÈš ÉGªJ mtiu¢ r§fuh¢rhÇia¥ nghš És«gu¥
gL¤â¡ bfh©Ljh‹ ïU¥gh®fŸ.
v‹whY«, ïÅ mªj¥ òu£LfŸ gÈ¥gJ v‹gJ r‰W
rªnjfªjh‹, VbdÅš, #d§fS¡F« ÉÊ¥ò V‰g£L É£lJl‹

Fo muR - 1929 ( 1) 322 323 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


kWgoí« âU.uh#nfhghyh¢rhÇah®
âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® nj®jY¡fhf fŸË‹ nguhš
tH¡f«nghš mtUila Nœ¢á Éõk¥ ãurhu¤ij¤ Jt¡»
É£lh®. nry«, tlM‰fhL Íšyh¡fËš ï¥nghJ brŒJ bfh©L«
tU»‹wh®. gh®¥gdušyhjh® ïa¡f¤ij mʤJ¥ gh®¥gd Mâ¡
f¤ij Ãiy ÃW¤j mt® vªj fhÇa« nt©LkhdhY« brŒayh
bk‹»‹w Koî bfh©lt®. mtUila kd¢rh£á v‹gJ bfhiy,
bfhŸis, òu£L, e«ã¡if Jnuhf«, á¤âutij KjÈa v›tsî
fodkhd fhÇa¤â‰F«, r‰W« mirahJ; vªj ntl« nghLtj‰F«
r‰W« ã‹th§fh®. ï¥ng®¥g£l xU kfh òUlU¡F, kfh¤kh v‹D«
cyf¥ ãuá¤âí«, kâ¥ò«, kÇahijí« bg‰w âU.fhªâ jkJ áZa¡
nfhofSl‹ ifahshfî« »il¤âU¡»‹wh®. ï›tsî« nghjhkš
nk‰f©l bgUikíila âU.fhªâah® ïªâa k¡fËlÄUªJ
bfhŸis nghš tNÈ¡f¥g£l g¤J y£r¡fz¡fhd %ghŒfŸ
bfh©l bgh¡»õK« mt® trÄU¡»‹wJ. ï›tsî« nghjhkš
<î ïu¡fk‰wJ« Nœ¢áí«, jªâuK«, ÉõkK« bghUªâaJkhd
kndh r¡âí« V‰g£oU¡»‹wJ. j« fhÇa¤ij el¤Jtj‰F ïÅ
mtU¡F v‹dnt©L«? x‹Wnk nt©oa âšiy. Vnjh eh‹F
TÈfS«, fhÈfS« kh¤âu« nt©L«. mJî« vj‰bf‹whš,
T£l« V‰ghL brŒaî«, MŸfis¢ nr®¡fî«, nkilÆš ËW
ngRtj‰F nt©oa brsfÇa« brŒJ bfhL¥gj‰F« kh¤âunk
ahF«. ãwF jkJ Éõ¥òifia¡ f¡Ftj‹ _y« ghku k¡fis
Vkh‰¿Élyh« v‹»‹w Ku£L¤ ijÇa« mtU¡F c©L.
rhjhuzkhf, x¤JiHahik Mu«ã¤j fhy¤âš Ô©lhikí«,
fjU«, kJÉy¡F« K¡»a bfhŸifahf it¤J¡ bfh©L ntiy
brŒjJ ahtU¡F« bjÇí«. m¡fhy¤âš âU.uh#nfhghyh¢rhÇah®
ïitfËš xU fhÇaK« fhÇa¤âš brŒtj‰»šyhkš btW«
M®¥gh£l¤jhš kh¤âu« ïa¡f¤ij¤ jS¡fhf el¤â¥ nghf¡
fUâ¡ bfh©oUªjt®. MdhY« mtUila rfh¡fŸ, mtuJ
ïZl« nghš Élhkš fhÇa¤âš el¤j V‰ghL brŒJÉ£lj‹
gydhŒ mtU« Tlnt “nfhɪjh”¥ nghl nt©otªJÉ£lJ.
F¿¥ghf¤ Ô©lhik Éy¡»Y«, kJ Éy¡»Y« v›tsî
Fo muR - 1929 ( 1) 324
K£L¡f£ilahŒ ïU¡f nt©Lnkh, m›tsî K£L¡f£ilahŒ
ïUªjt®. cjhuzkhf, fh§»uáš Ô©lhik¡fhf xJ¡»it¤j
gz§fŸ m›tsití« j«nguhš ãǤJ it¤J¡ bfh©lnjhL
m›ÉaÈš brŒant©oa fhÇa¥ bghW¥ò KGtijí« jk¡nf
it¤J¡ bfh©L filátiuÆš ahbjhU fhÇaK« brŒahkš
ïUªJ bfh©L áy® f©o¤J¡ nf£lã‹, bghW¥ãš ïUªJ
kh¤âu« Éy»¡ bfh©L K£L¡f£ilÆš nkY« gykhf ïUªJ
tªjh®. mJnghynt kJÉy¡»Y« M§fh§F ü‰W¡ fz¡fhd
bjh©l®fŸ áiw¡F¥ nghŒ¡ bfh©oU¡F« nghJ« nkY« khj«
ü‰W¡fz¡fhŒ áiw¡F¥ nghtj‰F 2 - 3 khj¤â‰F¤ bjh©l®fŸ
jahuhÆUªJ« r®¡fhU« ïz§» tUtj‰F nahá¤J¡ bfh©oU¡
F« bghGJ«, âObu‹W k¿aiy ÃW¤J«go brŒJ kWgoí«
bjh©l®fS¡F mJ Éõa¤âš c‰rhfnk V‰gLtj‰»šyhj
khâÇÆš mij monahL mʤJÉ£lh®. Kj‹Kjyhf âU.<.bt.
uhkrhÄah®, âU.vÞ. uhkehj‹ KjÈat®fŸ âU. M¢rhÇahÇl«
mã¥ãuha ngjK« mte«ã¡ifí« bfhŸs nt©o tªjj‰F
K¡»a fhuznk ïªj¢ r«gtkhF«. mJKjš ïJtiu Ô©lhik¡
fhtJ kJÉy¡F¡fhtJ fhÇa¤âš gaD©lhF«go, xU áW
fhÇa¤ijí« brŒjtušy®. mnjhL x¤JiHahik ïa¡f« mʪJ
g£lj‰F« K¡»a f®¤jhthŒ ïUªjt® âU. M¢rhÇahnu Mth®.
VbdÅš, k‰wt®fŸ mjhtJ, Rauh{a f£áah® njÓa¡fhu®fŸ
v‹gt®fŸ ngh£l T¢ršfshš x¤JiHahik v‹D« f£ol¤ij
mir¡fnt KoaÉšiy; f£olK« xU á¿J« gGjhfî« ïšiy.
Mdhš âU. M¢rhÇah® fh»dhlhÉš it¤j ildhbk£ (mjhtJ
óÄÆ‹ Ñœ it¡F« btoF©L) jh‹ monahL mʤJ fh§»uir¥
giHago gh®¥gd®fËlK« mt®fSila TÈfËlK«
x¥gil¡f¢ brŒjJ. MdhY«, jh« kh¤âu« mâš nruhjt® nghš
ntl« ngh£L¡ bfh©nl k¡fis Vkh‰¿tªjh®. ïªÃiyÆš
x›bthU nj®jÈ‹ nghJ« gh®¥gd®fS¡F« mt®fsJ
ÃgªjidÆšyhj TÈfS¡F« X£L th§»¡ bfhL¥gj‰F kJ
Éy¡ifí«, Ô©lhikiaí« ng¢rsÉš cgnahf¥gL¤â¡
bfh©L tUtâš mt® jt¿dnj ïšiy. br‹w nj®jÈ‹ nghJ
fh§»uÞfhu®fŸ Tl âU. ÓÅthr Ia§fh®, âU.r¤âa_®¤â rhÞâÇ
c£gl ‘r£lrigÆ‹ _y« fŸis xʤJÉl KoahJ’ v‹W
brhšÈí« 10 tUõ¤âš xʤjhny bgÇa fhÇa« v‹W brhšÈí«,
âU. M¢rhÇah® xU tUõ¤âš xʤJÉL»‹nw‹ (âU.fhªâ
Rauh{a¤â‰F xU tUõ thÆjhnt it¤J¡ bfh©L tUtJnghš)
Mdhš gh®¥gd®fS¡F X£L¢ brŒa nt©L« v‹W ãurhu«
brŒJ X£L¢ nrfǤjh®. mt® ãurhu¤â‹ nah¡»aijÆ‹ c©ik
325 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
bjÇa nt©Lkhdhš, bj‹id ku¤âš fŸS¡F K£of£o tUõ«
gy MÆu« %ghŒ r«ghâ¤J¡ bfh©oU¡F« X® Ia§fh®
gh®¥gdU¡F (âU.á.É.bt§»£lukz Ia§fh®) mt® njh£l¤âš-
mtUila ku¤âš fŸSK£o bjh§Ftij¥ gh®¤J¡ bfh©nl
mtU¡F X£L th§»¡ bfhL¡f¥ ãurhu« brŒjJ x‹nw nghJ
khdJ. jÉu nj®jyhd ãwF kWnj®jš tU«tiu fŸis¥ g‰¿
VjhtJ xUng¢rhtJ ngádhuh? v‹gJ«, nj®jY¡F¥ ãwF ïtuhš
X£L th§»¡ bfhL¡f¥g£l bk«gÇlkhtJ, ïtuhš áUo¡f¥g£l
kªâÇfËlkhtJ kJit¥ g‰¿ VjhtJ ngádhuh? mšyJ brŒí«
goahtJ brh‹dhuh? v‹gJ« mt®fŸ brŒjij¥ g‰¿nah,
brŒahjij¥ g‰¿nah VjhtJ ïJtiuÆš btËÆ£lhuh? v‹gJ«
nahá¤J¥ gh®¤jhš M¢rhÇahÇ‹ kJÉy¡F¡ bfhŸifÆ‹
nah¡»aij És§fhk‰nghfhJ. ïªj¡ fhy¤âY« xU gh®¥gd®
ï«khâÇ ntl« ngh£L¡ bfh©L ïªeh£L¥ gH§Fo k¡fsh»a
gh®¥gdušyhjhiu mÊ¡f ï›tsî btË¥gilahŒ - ã¤jyh£l
khŒ ntiy brŒ»‹wh® v‹whš mJ ghuh£l¡Toa brŒifahFnk
bahÊa nt¿šiy. mJnghynt ïij e«ã VkhW« gh®¥gduš
yhjh® Ãiyí« gÇfá¡f¤j¡fnj xÊa nt¿šiy. âU. M¢rhÇ
ahU¡F kJÉy¡F ÉõakhŒ VjhtJ bfhŸifí©lh? â£l«
c©lh? v‹W gh®¤jhš mJî« ïšiy v‹gijí« mtuhš ïJ
tiu btË¥gL¤j¥glÉšiy v‹gijí« gy® x¥ò¡ bfhŸs¤
j¡fjhŒ¡ fhÇa¤âš bt‰¿ bgw¤j¡fjhŒ x‹W« bfhŸif ïšiy
v‹gijí« bghJ#d§fns m¿th®fŸ. vdnt, btW« nj®jY¡fhf
kh¤âu« âUths® ÓÅthr Ia§fh® óuz Rna¢ir v‹gJ nghY«,
âU.fhªâ xU tUõ¤âš Rauh{a« mšyJ x¤JiHahik v‹gJ
nghY«, njr« ãujhd¡ f£áí«, c¤ânahf¥ ãujhd¡fhuU« všyh
c¤ânahf§fisí« if¥g‰w nt©L« v‹gJ nghyî«, M¤âf¡
fhu® flîisí«, òuhz§fisí« fh¥gh‰w nt©L« v‹gJ
nghyî«, âU. M¢rhÇah® kJÉy¡F v‹W brhšYtJ«, nfhL
f£oa FwŸfS¡F¥ gâyhf vJif, nkhid bfh©l th¡»a§fis
vGJtJ« âUths®fŸ m©zhkiy¥ ãŸis, Mâehuhaz
br£oah® ngh‹wt®fSl‹ br‹W kJÉy¡F ãurhu« brŒtJkh
ÆU¡»‹wij¤ jÉu, k‰wgo ït‰¿š VjhtJ ehzankh, c©ik
nah, ftiynah ïU¥gjhf ahuhtJ brhšy Koíkh? v‹W
nf£»‹nwh«. Rkh® 25 mšyJ 30 y£r %ghíl‹ fj® Þjhgd¤ij
x¥ò¡ bfh©L khj« 100, 150, 200, 250 åj« gy gh®¥gd®fS¡F¢
r«gs§fis¡ bfhL¤J¡ bfh©L giHa fhy¤J _l uh#h¡fË‹
j®k r¤âu« nghš fj® ïyhfh KGtJ« 100-¡F 100 gh®¥gd®fis¢
áZa®fshf mk®¤â¡ bfh©L j« ïZl ãufhu« VfnghfkhŒ
Fo muR - 1929 ( 1) 326
r§fuh¢rhÇ kfªJ¡fŸ g©lhu r‹dâfŸ nghy ïu©L y£r«, _‹W
y£r« bryî brŒJ el¤â tU« fj® kl¤âš ïJtiu v‹d
K‰ngh¡fhd mšyJ gy‹ bfhL¡f¤j¡fjhd ntiyia ït®
brŒâU¥gjhf¢ brhšy Koí«? v‹W nf£»‹nwh«. bghJ#d§
fS¡F fj® ɉgid fh£Ltâš “âU¥óÇÈUªJ g«ghŒ¡ fj®
o¥ngh¡fS¡F mD¥ãa fj® 2 y£r %ghŒ, g«ghŒ, fj®
o¥ngh¡fËš ɉgidahd fj® 2 y£r %ghŒ Mf ïªj ïd¤âš
bkh¤j« 4 y£r %ghŒ¡F¡ fj® ɉgid M» ïU¡»‹wJ” v‹W
ïu£o¤J c‰g¤â¡F nkš ɉgidia¡ fh£LtJ«, Óik #îËí«,
cŸeh£L Äš #îËí« f#« 0-4-0, 0-5-0 mzhî¡F ɉwhš
njrhãkhÅ v‹W ng®th§f Éiy bfhL¥gJnghš fjU¡F f#«
x‹W¡F 10-mzh, 11-mzh, 12-mzh åj« x‹W¡F ïu©L _‹W
g§F Éiy bfhL¤J th§f¢ brŒtJ« jÉu ntW v‹d mDTy«
V‰g£oU¡»‹wJ? ït® Mâ¡f¤âš v›Éj¤âš fj® K‰ngh¡
filªjJ? mªj Þjhgd« gh®¥gd m¡»ufhukhfî« j®k
r¤âukhfîkhdJ jÉu k‰w¥go ÉiyÆyh? J ea¤âyh?
#d§fËl« mJbgW« bršth¡»yh? vâby‹W brhšy Koí«?
v‹W nf£»‹nwh«. ï›tsî« nghjhkš, ï¥bgÇah® kJ
Éy¡F¡F« ek¡F Phd« nghâ¡f tªJÉ£lh®. nj®jiy
c¤njá¤J fh§»uáÈUªJ kJÉy¡F¥ ãurhu¤â‰F khj« 500 %ghŒ
âU.M¢rhÇah® tr« bfhL¡f¥gLtâdhY«, âU. M¢rhÇah® mªj
gz¤ij it¤J¡ bfh©L, Kjiy bgh‹ fh¥ig¡ fh£odJnghš
fh£LtjhY«, ïJrka« kJÉy¡F¥ ãurhu« K«KukhŒ ïU¥gjhf
#d§fS¡F¤ bjÇa¡ TL«. Mdhš mj‰F VjhtJ ekJ #d§fŸ
VkhªJ fjiu¥nghš mj‰F« xU Þjhgd« c©lh¡» mj‹
nguhY« âU.fhªâ gy y£r« e«kt®fËlÄUªJ tNš brŒJ
mtÇl« x¥òɤJ É£lhš ãwF fjiu¥nghynt fhÇa¤âš
x‹W¡F _‹whŒ fj® f£Lgt®fŸ eZl¥glî« mt‰WŸ 16š xU
g§F Vnjh »uhk¤âš cŸst®fŸ yhgkiltjhŒ fhz¥gLtJ«
k‰wgo y£r¡fz¡fhd %ghŒfŸ gh®¥gd®fŸ tƉ¿š nghŒ
ÉG«goahf ïyh¡fh KGtJ« jUk r¤âukhfî« m¡»ufhukhfî«
Mtij¤ jÉu ntW xU fhÇaK« Mf¥ nghtâšiy v‹gJ ekJ
cWâ. gh®¥gd®fË‹ fj® bjh©o‰F« ViHfËl« cŸs
m‹ã‰F« xU áW cjhuz« fh£Lnth«. mjhtJ xU kÂneu«
xU bg©nzh xU Mnzh üš ü‰whš xU á‹d¡ fhRjh‹ TÈ
»il¡»‹wJ. ïªj khâÇ bjhÊyhš ekJ eh£L k¡fS¡FŸ
if¤bjhÊš jǤâu« Ô®ªJ ÉLkh? ïj‰F nkš r«ghâ¡F«goahd
Ãiyik njlnt©lhkh? v‹whš mj‰F mt®fŸ brhšY« gâš
v‹dbt‹W gh®¤jhš “mjhtJ »il¥gj‰F ntW ntiy brhš”
327 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
v‹gJjh‹. ïJ ah® nf£»‹wh®fŸ v‹W gh®¤jhš mnj fj® mij x›bthU ïl¤âY« òfœªJ brhšÈ¡ bfh©L« r®¡fhU«
bjh©oš mjhtJ xU k neu ntiy¡F xU ršÈ »il¥gj‰F¤ e« tÊ¡F tªJÉ£lh®fŸ, Mjyhš, kJÉy¡F¥ ãurhu«
jFªj ntiyÆš khj« 200 %. r«gsK« 100 %. nghš goí« r®¡fhU¡F Énuhjkšy; Mjyhš všnyhU« ijÇakhŒ ãurhu«
th§F»‹w xU ‘njrg¡j®’ ïªj xU k¡F xU ršÈ TÈahtJ brŒayh«; ïªj tUõ« ãurhu« brŒa ekJ kªâÇÆ‹ rhk®¤âa¤
v§»UªJ r«ghâ¤J¡ bfhL¤jh®fŸ? ntZo th§FgtÅl« jhš ïirªj r®¡fh® mL¤j tUõ« ïijÉl gykhf mjhtJ xU 10
x‹W¡F _‹whŒ mguhj« th§» x‹W¡F årkhŒ TÈ bfhL¤J filfisahtJ _l¤j¡f msî¡F K‰ngh¡fhd fhÇa§fŸ
É£L khj« 200 %. jh§fŸ r«gs« bgW»‹wh®fŸ. Mdhš, fd« brŒth®fŸ v‹W brhšy¡ flik¥g£ltuhth®. m¥go¡F ïšyhkš
kªâÇ K¤ijah KjÈahut®fŸ kJÉy¡F ãurhu« brŒa V‰ghL kªâÇ bf£lt® mt®TlhJ, ntW ahuhtJ xU gh®¥gdU¡F X£L¡
brŒjhš mJ kh¤âu« ït®fS¡F òu£L« ã¤jyh£lKkhd bfhL§fŸ, ïšyhjtiu gh®¥gd¡TÈ¡F X£L¡ bfhL§fŸ v‹W
fhÇakhŒ ÉL»‹wjh«. mj‹ fhuz« v‹d? brh‹dhš ït®fŸ nah¡»aij v¥go¥g£lJ v‹gij nahá¤J¥
ghU§fŸ v‹W bjÇɤJ ïij Ko¡»‹nwh«.
âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® thahš mt® ifÆš bfhL¡f¥g£l
gz¤jhš ãurhu« brŒjhš kh¤âu« mJ rÇahd kJÉy¡F¥ Fo muR - jiya§f« - 23.06.1929
ãurhukhtJ«, k‰wt®fŸ brŒjhš mJ òu£lhtJkhdhš, gh®¥gd¥
òu£L¡F ïJ x‹nw rh£á nghjhjh? v‹W nf£»‹nwh«.
âU.uh#nfhghyh¢rhÇahuhš áUZo¡f¥g£l K‹ ïUªj
kªâÇfŸ kJghd« bfLâah? ešyjh? v‹gJ Tl¤ bjÇahbj‹W«,
mij xÊ¡f nt©oaJ mtáabk‹W #d§fŸ fUJ»‹wh®fsh?
ïšiyah? v‹gJ Tl ï‹D« bjÇaÉšiy v‹W« brh‹d
kªâÇfis MjǤJ¡ bfh©L m¥nghJ v›Éj¥ ãurhuK«
brŒahkÈUªj ïªj gh®¥gd®fS¡F ï¥nghJ kJghd« j¥ò
v‹W« kJÉy¡F mtáabk‹W« brhšÈ kJÉy¡F ãurhu« brŒa
bghJ#d§fis mDkâ¤jnjhL mj‰fhf 4- y£r %ghí«
bghJ#d§fËl« bfhL¡f K‹ tªj kªâÇia¥ g‰¿ Fiw T¿¡
bfh©L âÇtnjhL mt® kWgoí« r£lrig bk«guhf¡ TlhJ,
kªâÇ Mf¡TlhJ v‹W ãurhu« brŒth®fshdhš ït®fË‹
mnah¡»a¤jd¤â‰F« Nœ¢á¡F« ntW v‹d cjhuz« nt©L«
v‹W nf£»‹nwh«. m‹¿í« ïjhtJ ïJtiu ah® brŒjh®fŸ
v‹W« r®¡fhiu ï›tsî öu« ah® tr¥gL¤âdh®fŸ v‹W«
nf£»‹nwh«. ïªj khâÇ ãurhu« xG§fhdjšy v‹gijí«
ehzakhdjšy v‹gijí« âU.uh#nfhghyh¢rhÇah® c©ik
ahfnt kdó®¤âahfnt e«ãÆU¥ghuhdhš fd« kªâÇia mªj¤
bjhifÆš ehÈš xU ghfkhd xU y£r %ghia jk¡F¡ bfhL¡F«
go nf£oU¥ghuh? v‹W nf£»‹nwh«. vdnt ï¥nghJ mªj¥
gz« KGtJ« gh®¥gd® bjh¥ig¡F¥ nghŒ¢ nru Koahjâdh
nyna mªj kªâÇ bf£ltuh? v‹W« mªj ãurhu« Nœ¢áah?
v‹W« nf£»‹nwh«. c©ikÆnyna âU.M¢rhÇah® nah¡»akhd
kJÉy¡F ãurhufuhÆUªjhš kªâÇÆ‹ fhÇa¤ij¥ òfœªJ
mtU¡F FoÆdhš bf£L¥ ngh»wt®fŸ rh®ghŒ e‹¿ ghuh£o

Fo muR - 1929 ( 1) 328 329 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8


MÞâf®fns
ïj‰F ah® bghW¥ghË?
- á¤âuò¤âu‹
ïªj xU thu fhykhf v§F gh®¤jhY« bfhLik! bfhLik!!
bfhLik!!! kakhfnt brŒâfŸ tªJ bfh©L ïU¡»‹wd.
#¥ghid¢ nr®ªj nlh¡»nahÉš vÇkiy bto¤J¤ Ô¥bgh¿fS«,
Ô¡FH«òfS«, òiffS« »s«ã mnef »uhk§fis rh«gyh¡»
É£lbj‹W«, mjdhš mnef bghUŸfS¡F« cÆ®fS¡F«
eZlnk‰g£LÉ£lbj‹W« Ãôáyh©oY« MÞOÇahÉY«
óf«g§fŸ V‰g£L mnef f£ol§fŸ ïoªJ ÉGªJ« mnef
cÆ®fŸ koªJ« gy¤j nrj nk‰g£L tU»‹wbj‹W«, 炙yhª
âY« y©lÅY« òaš fh‰W« kiHí« btŸsK« mo¤J mnef
g£oz§fS« cÆ®fS« rhkh‹fS« bjhʉrhiyfS« mʪJ
nrjK« eZlKK©lhŒÉ£lbj‹W«, t§fhs«, mÞ[h«,
iršrh£ ãunjr§fËš IªüW rJu ikšfŸ kiHÆdhš btŸs«
V‰g£L mnef »uhk§fisí« mnef kÅj cÆ®fisí«, Vuhs
khd fhš eil ét‹fisí« mo¤J¡ bfh©L nghŒÉ£lbj‹W«,
âUth§ TÇY« flš bfhªjË¥ò V‰g£lbj‹W« g«ghŒ, irdh
KjÈa ïl§fËš beU¥ò ão¤J mnef¡ f£ol§fS« bghUŸ
fS« btªJ rh«gyh»É£lbj‹W«, k‰W« gy bgÇa g£lz§
fËš bgÇa bgÇa f£ol§fŸ ïoªJ ÉGªJ k¡fis mG¤â¡
bfh‹WÉ£lbj‹W«, ïitfshY« k‰W« gy fhuz§fshY« gy
ïl§fËš gŠr« V‰g£L k¡fŸ étd¤â‰F kh®¡fÄšyhkš
g£oÅahš tho ka§» brh¤J¥ bgh¤bj‹W ÉGªJ rh»‹wh®fŸ
v‹W«, k‰W« ïit ngh‹w bfhLikí« gÇjhgfukhdJkhd
brŒâfŸ âd¥go tªj t©zkhfnt ÆU¡»‹wd. ïJ Éf, Kfu«
g©oif¡ bfh©lh£l¤jhš gy ïl§fËš ïªJ, KÞä« fyf§
fS«, KÞä« - KÞä« fyf§fS«, mojofS« bfhiy fS«
elªJ gy® fha¥g£ljhfî«, gy® cÆ® Jwªjjhfî« brŒâfŸ xU
òw« tªj t©zkhÆU¡»‹wd.
Fo muR - 1929 ( 1) 330
ïitfŸ jÉu gy ïl§fËš KjyhËkh®fŸ bfhLikahš
bjhÊyhs®fŸ tƉW¡F nghjhkš fZl¥gLtjhfî« ntiy
ÃW¤j« brŒJ g£oÅ »l¥gjhfî« brŒâfŸ k‰bwhU òw« tªj
t©zkhÆU¡»‹wd. k‰W« nkš#hâ Ñœ#hâ v‹W« Rnjá gunjá
v‹W«, btŸisa® fW¥g® v‹W« #hâkj njrãÇîfshš
xUtiubahUt® J‹òW¤JtJ« xUbthU¡bfhUt® fyf«, mojo,
bfhiy, bfhŸis KjÈaitfŸ brŒJ bfh©L ïw¥gJ«
fZl¥gLtjhÆU¥gjhfî« rkhrhu§fŸ gwªj t©zkhÆU¡
»‹wd. k‰W« bg©iz M© J‹g¥gL¤âdh‹, Miz¥ bg©
J‹g¥gL¤âdhŸ ïjdhY« k‰w fhuz§fshY« cyf thœ¡if
ão¡fhkš j‰bfhiy òǪJ bfh©lh®fŸ v‹»‹w brŒâfS«
xUtDila kidÉ k‰bwhUtid ï¢á¡»wjdhY«, xUt‹
kidÉia k‰bwhUt® mo¤J¡ bfh©L nghŒÉ£ljhY«
eilbgW« bfhiyfË‹ ÉtuK« ïilawhkš tªj t©z
khÆU¡»‹wd. k‰W« òUõ‹ ão¡fhkY«, Éjit, òUõid
nt©oí« å£il É£L Xo É£ljhf cyf¿ªj ufáa§fŸ v§F«
ngáa t©zkhf ïU¡»‹wJ. k‰W« kiHÆšyh¡ bfhLikahš
cZz¤ jh¡F V‰g£L ošÈÆš 125 ng®fŸ ïwªjjhfî«,
kiHÆšyhjjhY« btŒÆš bfhLikahY« áy ïl§fËš
»zWfËš Fo¡f¡Tl j©ÙÇšyhkš tu©L nghdjhfî«,
ntsh©ik Éisahkš fU»¥ nghdjhfî«, fZl¥gLtjhí«,
k‰bwhU ïl¤âš mâf kiH bgŒJ ntsh©ik ehrkhŒ nghŒÉ£l
jhfî«, FËÇdhš eL§Ftjhfî«, brŒâfŸ tªJ bfh©oU¡
»‹wd. ïij¥nghš xU ïl¤âš fhšeilfS¡F¤ ÔtdÄšyhkš
fZl¥g£L g£oÅahš ïw¥gjhfî«, k‰bwhU ïl¤âš
fhšeilfS¡F Ôtd« jhuhskhf ïUªJ« fhšeilfŸ bjh¤J
Éahâahš âd« ü‰W¡fz¡fhŒ kotjhfî« k‰W« ‘fl
nfhÉšfËš beU¥ò¥ g‰¿¡ bfh©ljhfî«, ‘m«k‹’ eiffŸ
âU£L¥nghŒ É£ljhfî« rkh¢rhu§fŸ tU»‹wd.
ïit xUòwÄU¡f, xU eh£oš ü‰W¡F 90 ng® go¤âU¡
»‹wh®fbs‹W«, xU eh£oš ü‰W¡F 5 ng® go¤âU¡»‹wh®
fbs‹W« ek¡F¢ rªnjfkw¤ bjÇa tU»‹wJ.
xUeh£oš bgU«gh‹ikahd k¡fŸ âd« eh‹F ntis
rik¤J¢ rh¥ãL»‹wh®fbs‹gijí«, xU eh£oš âd« xU
ntis¡F¡ Tl kh®¡fÄšyhkš fZl¥gL»‹wh®fbs‹gijí«
gh®¡»‹nwh«.
xU eh£oš ‘étÏ«ir’ v‹gJ ét‹fS¡F¢ á¿J Tl rßu¥
ãuahirnah kdnehnah ïU¡f¡ Tlhbj‹gJ«, k‰bwhU eh£oš
331 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
étfhU©a« v‹gJ cÆUl‹ étid¡ f£o¥ngh£L thiaí«,
fhšfisí« mG¤â¥ ão¤J¡ bfh©L, gyk neu« Éiufis¥
ão¤J eR¡»¡ bfhštjhf ïU¥gijí« gh®¡»‹nwh«. mijna
ntj¡f£lis flîŸ ãßâ v‹W brhšYtijí« fhjhš nf£»‹
nwh«.
xU eh£oš kj M¢rhÇah®fŸ (ghâÇfŸ) v‹gt®fŸ ãuò¡fË
lK«, go¤jt®fËlK« gz« th§» ViHfS¡F¢ rh¥ghL, bjhÊš,
go¥ò KjÈa cjÉfS¡F¢ bryî brŒtJ«, k‰bwhU eh£oš kj
M¢rhÇah®fŸ (r§fuh¢rhÇ) ViHfË‹ gz¤ij kj¤â‹ nguhš
bfhŸisao¤J, j« ïd¤jh®, ca®ªj #hâah®, go¤jt®fŸ
v‹gt®fS¡nf cgnahf¥gL¤JtJ« neÇnyna gh®¡»‹nwh«.
xU g¡f« k¡fŸ fŠá¡»šyhkš tho tj§FtJ«, k‰bwhU
g¡f« Óu§f« u§fehjrhÄ¡F k‰W« xU beŒ¡»zW bt£LtJ«
k‰W« xU ntis mâf¥ ói#¡F beš Éisí« »uhk§fŸ
y£r¡fz¡fhd %ghŒ¡F th§»ÉLtJ« gh®¡»‹nwh«. vdnt,
ïitfS¡F ah® bghW¥ghË? ïªj Éõa§fŸ flîshš el¡»‹w
dth? mšyJ jhdhfnt el¡»‹wjh? ïit flîŸfS¡F¤
bjÇíkh? mšyJ bjÇahjh? xU rka« bjǪJ« my£áakhŒ R«kh
ïU¡»whuh? mšyJ ïitfis ftŤJ j¡fJ brŒa jk¡F
r¡âÆšiyah? mšyJ ïitfŸ flîS¡F âUÉisahlyh? mšyJ
ï¢brŒif fS¡F« flîS¡F« r«gªjÄšiyah? xU rka« mªjªj
njr¤âDilaî«, mªjªj njr k¡fSilaî« mšyJ beU¥ò, Ú®,
fh‰W, k©ÂDilaî« (ïa‰if) f®kgydh? flîŸ ftiy¡
fhu®fns! ït‰¿‰F v‹d gâš brhšY»‹Ö®fŸ. ïâšjh‹ “všyh«
flîŸ braš” v‹W« “mtd‹¿ XuQîkirahJ” v‹W« â©iz
Phd« ngá ViHfis tŠá¤J¥ ghLglhkš tÆW ts®¡F« nrh«
ng¿fSilaî«, Vkh‰W¡fhu®fSilaî« nah¡»aij btËahF«.
xU kÅj‹, jd¡F k‰wt®fisÉl mâfkhd gF¤j¿î
ïU¥gjhŒ x¥ò¡ bfh©L všyht‰¿‰F« jhnd bghW¥ghË
v‹»‹w cz®¢áíl‹ j‹ m¿É‹gona fhÇa§fis¢ brŒa
x›bthU Édhoí« Ka‹W bfh©oU¡F«nghnj mj‰F ne®
khwhŒ thahš ‘všyh« flîŸ braš’, ‘mtd‹¿ XuQî« mir
ahJ v‹W brhšÈ¡ bfh©L âÇthdhdhš k‰wgo m¿t‰w Ãiy
ÆÈU¡F« ghku k¡fS¡F v¥go bghW¥ò« j‹ Ka‰áí« c©lh
F«. vdnt ïÅ nkyhtJ ekJ eh£oš ‘fl ftiy bfh©l
bgÇnah®fŸ cyf¤ij ïÅí« mâfkhd flîŸfis c‰g¤â brŒJ
mitfis¡ bfh©L Ãu¥ghkY« ï‹D« ‘flîS’¡F òJ¥òJ
Fz§fis f‰ã¡fhkY«, ï‹D« òJ¥òJ kj§fis c‰g¤â
Fo muR - 1929 ( 1) 332
brŒahkY«, ï¥nghJ cŸsjhf¡ fUJ« kj§fS¡F« òJ¥òJ¡
bfhŸiffisí« j¤Jth®¤j§fisí« Éah¡»ahd§fisí«
brŒahkš ïU¡F«go bjÇɤJ¡ bfhŸS »‹nwh«. VbdÅš,
ï‹iwa âdnk ïªâahÉš ïªJ¡fŸ #d¤ bjhif 22 nfho v‹whš,
ït®fS¡FŸs flîŸ bjhif 33 nfho njt®fshF«. ïªj¡
fz¡F¥go gh®¤jhš, FHªij FŠR Kjš, »HL »©L tiu cŸs
k¡fŸ x›bthUtU¡F« ruhrÇ (cU¥go x‹W¡F) x‹wiu¡ flîŸ
åjkh»‹wJ. nkY«, eh£o‹ mHfhd ghf§fis bašyh« flîŸfŸ
j§fŸ FoÆU¥ò¡bf‹W if¥g‰¿ mitfis má§fK«
m¡»uk§fŸ el¥gJkhd ïl§fsh¡»É£ld. k‰W« m¡flîŸfŸ
btË¥ngh¡Ftu¤jhdJ bjU¡fËš t©ofS«, k¡fS«,
jhuhskhŒ elkhLtj‰F¡Tl ïlÄšyhkš beU¡fo c©lh¡»¤
jil¥gL¤j¥g£L tU»‹wJ. m¡flîŸfË‹ c‰rt§fŸ Rfhjhu§
fŸ všyh« bfhŸisao¡f¥g£L bjh¤J nehŒfŸ ãw¥ã¡F«
gUtkh»‹wJ m¡flîŸfË‹ Ô®¤j Þjy ah¤âiufbsšyh«
tÊ¥g¿¡ bfhŸisfŸ el¡F« ghij ãuahzkhÆU¡»wJ.
ï›tsî« nghjhkš ïÅí« k¡fS¡F« eh£o‰F« v‹d gy‹
c©lhf nt©L« v‹W ïªj ‘flîŸ ftiy’¡fhu®fŸ Ãid¤J¡
bfh©oU¡»‹wh®fbs‹gJ ek¡F És§fÉšiy. k‰W« flîis¥
gu¥ò»‹wt®fŸ v§F« flîŸ ïU¡»‹whbu‹W brhšYtJ«,
Mdhš mij tz§f nt©Lkhdhš F¿¥ã£l ïl§fËšjh‹
nghŒ tz§f nt©Lbk‹gJ«, všyh tÞJ¡fËY« flîŸ
ïU¡»wh® v‹W ãur§»¥gJ«, ãwF áiy fš mšyJ cnyhf«
M»aitfËšjh‹ ïU¡»‹wh® v‹gJ«, ãur§»¡F« nghJ flîŸ
všyh %gkhí« ïU¡»‹whbu‹gJ« fhÇa¤âš tU«nghJ mt®
kÅj %gkhŒjh‹ ïU¡»‹wh® v‹gJ« ãur§»¡F« nghJ všyh
k¡fS« flîŸ ãw¥ò v‹W«, všyh k¡fS« rnfhju®fŸ v‹W«
brhšYtJ« fhÇa¤âš tU«nghJ v£o Ú, bjhlhnj, Ú jhœªjt‹,
eh‹ ca®ªjt‹ v‹gJ«, ï¥go MÆu¡ fz¡fhd Éõa§fËš
K‹D¡F¥ã‹ Kuzhfî« x‹W¡bfh‹W bghUªjhkÈU¡F«
goahd kj¤ijí« flîŸfisí« gu¥òtJ nah¡»aijah v‹g
jhf¡ flîŸ ftiy¡fhu®fis¡ nf£»‹nwh«. m‹¿í«, bghJ #d§
fisí« ï«khâÇ bghŒí« ã¤jyh£lKkhd flîŸfisí« kj§
fisí« ïÅí« e«ghkÈU¡f nt©L»nwh«.
Fo muR - f£Liu - 23.06.1929
333 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
 r«kj taJ Koî
bg©fË‹ r«kj taij îzÆ¡f ÃaÄ¡f¥g£l fÄ£o
ahÇ‹ Érhuiz KotilªJÉ£ljhf¤ bjÇ»wJ. ïªj¡ fÄ£o
bg©fS¡F 14 - taJ¡F K‹ fÈahz« brŒa¡Tlhbj‹W« fÈ
ahzkhd bg©fŸ Éõa¤âš r«kj taJ 15 - Mfî«, fšahz
khfhj bg©fË‹ r«kj taJ 18 - Mfî« ïU¡f nt©Lbk‹W«
ágh®R brŒâU¡»wJ. ïªj¡ fÄ£oia Ãakd« brŒjnghJ« ïJ
M§fh§F Érhuiz el¤âanghJ« gh®¥gd®fŸ všnyhU«
rdhjd jUk¤J¡F Mg¤J °ÄUâfS¡F Mg¤J v‹W btW§
T¢rš »s¥ã j§fshš v‹d v‹d ïilôWfŸ brŒa Koínkh
m›tsití« j§fŸ KG¢ bršth¡ifí« cgnah»¤J¢ brŒJ
gh®¤jd®. bg©fË‹ ÉLjiy¡F« K‰ngh¡F¡F« K¡»a jil
ahf ïUªj ïªj Éõa¤âš itÔf¥gh®¥gd®fË‹ v⮥ò¡fisí«
T¢ršfisí« y£áa« brŒahkš ïªjk£oš xU Éj ešy Koî¡
F¡ bfh©L tªj bgUik áw¥ghf âU. V.uhkrhÄ KjÈahU¡nf
cÇajhF«. ïÅnkš rdhjd jUk§fS« guhru kD°ÄUâfS«
v‹d jh‹ brŒa¥ngh»‹wdnth bjÇaÉšiy.
Fo muR - brŒâ Ék®rd« - 23.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 334
òuirth¡f« mUz»Ç rig
j®k¤â‹ c©ik És¡f«
ehL« r_fK« e‹ik bgW« tÊfŸ
eh‹ ngRtj‰F K‹nd m¡»uhrd® v‹id¡ F¿¤J btF
thf¥ òfœªJ T¿É£lh®fŸ; mjdhš ngr nt©oaijí«
kwªJÉ£nl‹. mt® v‹id¡ F¿¤J m›tsî bgUikahf
vL¤J brh‹dij eh‹ x¥ò¡bfhŸs KoahjhÆD«, m¡»uhrd
U¡F v‹Ål¤âYŸs mâf m‹ãdhš gythW òfœªJ ngáÆU¡
»‹wh®. eh‹ ï‹W ngr¡ToaJ c§fŸ kdJ¡F tU¤j¤ij¡
bfhL¡f¡ TLbkd¡fUâ¤jh‹ m¡»uhrd® K‹ v¢rÇ¡ifahf¢
áyth®¤ijfŸ T¿dh®. eh‹ ahU¡fhf¥ ngr tªnjndh mt®fis
tU¤jKw¢ brŒtâš v‹d ga‹? Ku£L¤ jdkhf¥ ãw® cz®¢á
ia¥ ò©gL¤j¡ ToathW ngRtâš ahbjhU gaD« ïšiy
v‹gij m¿nt‹. MÆD« vd¡F¢ rÇ vd¤ njh‹Wtij eh‹
btËÆ£L¥ ngRtâš ã‹th§Ftâšiy ahjyhšjh‹ m¡»uhrd®
mij ahU« F‰wkhf¡ bfhŸs¡Tlhbjd¡ F¿¥ã£L¥ ngádh®.
vd¡F K‹ ngáa e©g® FUrhÄ j®k¤ij¡ F¿¤J« mUz»Ç
ehjiu¥ g‰¿í« áy th®¤ijfŸ brh‹dh®. mt® thÈguhjyhš
jk¡F c©ikahf¥g£lij vL¤J¢ brh‹dh®. eh‹ thÈg®fË‹
c©ik¡ fU¤ij btËÆLtij¥ ghuh£Lgt‹jh‹ mj‰F Kyh«
óá kiw¥gJ eh£L¡F¤ Ôikiajh‹ Éis¡F« gnuhgfhu
áªijnahL fZl¥gLgt®fS¡F cjÉ òÇnthÇl¤JŸs mNirÆ
dhš m›thW ngrÉšiy. ek¡F j®k« v‹gJ ïJjh‹ v‹W
tiuaW¤J¡ f‰ã¡f¥g£oU¥gjdhšjh‹, f© _o¤jdkhd
brŒiffŸ ï‹D« brʤJ tUtj‰»lkhÆU¡»‹wJ. ïj‹
r«kªjkhf ekJ kjK« nfh£ghLfS« j®kK« xU všiy
V‰gL¤âÆU¥gjdhš m›tsî¡F¢ brŒa¤jh‹ ahU¡F« kd«
tUnk jÉu mij¤ jh©o¥nghf ahU¡F« kd« tuhJ. xU mo
ahU¡F m‹dkˤjhš ï›tsî ò©Âa« v‹W fz¡F thÇahf
mj‹ gydhŒ ï›tsî fhy¤â‰F nkh£r¤âÈU¡fyhbk‹W
tF¤bjGâÆU¡»wh®fŸ. ïij¡ nf£l ãwF, ï¤jifa j®k«
r«gªjkhd v©z« tU»wnj jÉu ntwšy. ï«khâÇahd
335 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
fhÇa§fËdhš c©ikahd gnuhgfhukhd fhÇa§fS¡F¡
Fªjfnk‰gL»‹wbj‹gij Ú§fŸ e‹whŒ¡ ftÅ¡f nt©L«.
ït‰whšjh‹ ehL K‹D¡F tU§fhÇa§fŸ jil¥gL»‹wd. vªj
njr¤âY« j®kÄšyhkÈU¡fÉšiy. btŸis¡fhu‹ njr¤â‹
j®k« e«eh£L¤ j®k¤ijÉl g‹kl§F c¤jkkhí« njr¤â‰F«
r_f¤â‰F« c©ikahd e‹ikaË¥gjhíÄU¡»‹wJ. btŸis¡
fhu‹ eh£L j®k« »zW Ãu«ã tÊtJ nghy mt‹ uh{a« Ãu«ã
e« eh£oY« tʪnjhL»‹wJ.
m¤jifa j®k« Ãiwªj eh£oš v‹dtH¡fbk‹whš xUt‹
bjUÉš ã¢ir¡F tªjhš clnd nghäÞfhu‹ ão¤J¡ bfh©L
nghth‹. m§F ã¢irÆLtJ nrh«ng¿fis ts®¡F« Kiw
v‹gij e‹f¿ªJ bfh©lh®fŸ. btŸis¡fhu‹ eh£oš go¡fhj
t‹ v‹whš mt‹ bt£»¤ jiyFŪJ ÉLth‹. e«eh£onyh
j®k« v‹W tªjhš ek¡bf‹d e«khyhd rh¥ghL ngh£L ÉLnth«;
ãwF mt‹ jiyÉâ nghyh»wJ. ruÞtâ eh¡»ÈUªjhš v¥goí«
go¤JÉLth‹ v‹w j®kªjh‹ ek¡F¡ f‰ã¡f¥g£oU¡»‹wJ.
mt®fŸ K‹ndW«nghJ eh« ï¡fâ¡fhsh¡»ÆU¡f¡ fhuz
bk‹d? ekJ kj§fŸ, j®k§fŸ v‹w gy¤ j¤Jt§fŸ jh‹ e«ik
ïªÃiyÆš it¤âU¡»‹wd. mt®fŸ K‹nd‰w¤â‰F¥ gyK«
Õu§»í« k£L« fhuzkšy. br‹id khfhz¤âš ca®ªj FZlnuhf,
Banuhf, kU¤Jt MÞg¤âÇfS«, ca®ªj fyhrhiyfS«, fšÿÇ
fS« mt®fSilajhf¤jhÅU¡f¡ fh©»‹nwh«. j¥ghd tÊ
fËš ãŸisfis¥ bg‰W fŸËÆš ngh£LÉ£lhš mt‰iw
vL¤J ts®¤J r«u£á¡F« mdhij Máuk§fS« mt®fSila
jhf¤ jhÅU¡»‹wJ. bjUÉY« el¡f¡TlhJ, mU»Y« tu¡Tlh
bj‹W ÄUf§fËY« nftykhŒ e«khš el¤j¥gLgt®fisí«
mt®fŸ nr®¤J¡ fšÉ mˤJ rk¤Jt« ghuh£o kh¡fbsd¡
fUj¥g£lt®fisí« mt®fŸ k¡fsh¡» tUtij¡ fh©»‹nwh«.
ït‰iw všyh« eh« vËâš kw¡f KoahJ; mšyJ kiw¡fî«
KoahJ. mt®fŸ beh©o, Kl«, FUl®fis¡ bfh‹WÉL
»wh®fsh? m¤ jifat®fS¡F« j« Ra cjÉÆdhš v›tsî¡F
étndh gha¤ij¤ njo¡bfhŸs Koínkh m›tsî¡F cjÉòǪJ
tÊfh£o tU»‹wh®fŸ. ïjdhš btŸis¡fhu‹ jh‹ ò¤ârhÈah?
ekJ K‹ndh®fŸ v‹d K£lhŸfsh? v‹w nfŸÉí« »s«g¡
TL«. ïj‰fhf eh« ekJ K‹ndh®fŸ ngÇY« Rygkhf¡ F‰w«
brhšÈÉl KoahJ. vªj¡ bfhŸifí« Úâí«, j®kK« fhy¤â‰F«
ïl¤â‰F« rªj®¥g¤â‰F« V‰wthWjhÅU¡F«. uhnkÞtu¤âš xU
br£oah® j®k« brŒtj‰fhf¢ rhÂí«, ghY« R¡F k£L«
bfhL¡»wh® v‹whš mJnghy ehK« ï§F¢ rhÂia FÉayhŒ¡
Fo muR - 1929 ( 1) 336
bfh£o¡ bfh©L thÇ¡ bfhL¥gJ jFâahFkh? mªjÉl¤â‰F
mtáa¤â‰nf‰wthW mJ K¡»a j®kkhfÉU¡fyh«. mj‰fhf eh«
mªj br£oah® ÛJ Fiw brhšy Koíkh? KªüW eh}W
tUl§fS¡F Kªâa fhy¤J¤ j®kbk‹w fhÇa§fŸ ï¥nghJ
brŒa Koahjitfshf¤ jhÅU¡F«. m¥nghJ mit mtáakhf¢
brŒant©oaitfshf¤ jhÅUªâU¡F«. m¡fhy¤âš j‰ngh
âU¥gJ ngh‹W JÇjkhd ngh¡Ftu¤J rhjd§fnsh k‰w trâ
fnsh »ilahJ. m›tªj eh£L k¡fS¡F m›tªj Cnu Rt®¡f«.
m¡fhy¤âš mt®fŸ »z‰W¤ jtisfis¥ nghy¤jhÅUªâU¡f
Koí«. m¥ng®g£lt®fS¡F Éis¢rY« mgÇÄjkhŒ ÉisªJ
bfh©oUªjJ. m¡fhy¤âš kiH bgŒtj‰F mtáakhd fhL
KjÈait ml®ªâUªjjhš gUt kiHfŸ j¥òtâšiy. ïjdhš
cGjhY« cHhkš É£lhY« mWtil¡F¡ FiwÉšiy. m¥nghJ
mâfkhf ÉisªjjhY« j‰nghij¥ nghy Éisªj jhÅa KGJ«
btË CU¡F¡ bfh©L nghf¥ glhkš bgU« FÊfŸ bt£o
mt‰¿š òij¤J it¥gJ« tH¡fkhÆUªJ tªjJ.
m‹¿í«, m¡fhy¤âš ã¢ir¡fhu®fS« Äf mÇbj‹nw
brhšyyh«. v›tsî ÉisªjhY« thÇ btËeh£L¡F mD¥òtJ
v‹w Kiw m¡fhy¤âš mj‰F rhjdK« »ilahJ. mjdhšjh‹
ï›tsî ngU¡F m‹dÄ£lhš ï›tsî ò©Âabk‹W«
vGâit¡f ïlÄUªjJ, mjdhš e« eh£oš fhy¡»uk¤âš ã¢ir
vL¡F« rhâfbs‹nw gy #hâfS« njh‹¿É£ld. Vnjh
rh«giyí« k©izí« óá¡bfh©L tªjhY« rhÄ v‹W ÉGªJ
F«ãL« K£lhŸfŸ mâfÄU¡»‹wh®fŸ v‹gija¿ªJ jh‹
ã¢ir¡fhu®fS« ehS¡F ehŸ ÉU¤âah» bfh©L tU»‹wd®.
ï¤jid¡ nfhÆšfËU¡ifÆš ï‹D« òâjhf¡ nfhÆš f£LtJ
mtáakhbt‹W nf£lhš “ghÉ jL¡»wh‹ mt‹ brhšiy¡ nf£l
fhij nyhõ‹ ngh£L¡ fGt nt©L”bk‹»wh®fŸ. (eif¥ò«, fu
nfhõK«) m¡fhy¤âš brštÄFâÆdhš bryÉLtj‰F tÊÆ‹¿
ï›thbwšyh« brŒJ bfh©oUªjh®fŸ. j§fŸ ÉisbghUŸ
fS¡F bryî nt©Lbk‹w KiwÆš xUtnuhblhUt® ngh£o
ngh£L¡ bfh©L nk‹nkY« j®k« v‹D« bgauhš gythW
bryÉ£L tªjh®fŸ. m¡fhy¤âš v¤jid¡ flîËUªjhY« óir
ngh£L v›tsî ng® tªjhY« nrhWnghL« brštK« brÊ¥ò
ÄUªjJ. mjdhšjh‹ ï›tsî flîŸfS« moah®fS« V‰gl
ïlÄUªjJ. Mdhš ï¥nghija bfhŸifí« kj¡nfh£ghLfS«
fhynjrt®¤jkhd¤â‰F V‰wgoí« kÅj‹ m¿î¡F« j‹ik¡F«
V‰wthWÄU¡fnt©L«. kfkâa®fS«, »¿ÞJt®fS«, ïªJ¡
337 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
fS« všyh kjÞj®fS« jh‹ ght« brŒa¡Tlhbj‹»wh®fŸ.
Mdhš ght«, R¤j« Kjyhd j¤Jt§fS¡F m›tªj kj¤âdU¡
F« m®¤j« ntwhf¤jhÅU¡»‹wJ. ghiytd¤âš njh‹¿a
ïÞyh« kj¤âš R¤jbk‹whš _‹W ntisí« FË¥gJjh‹
R¤jbk‹W vGâ it¡f KoahJ. m§F kzš cl«ãš njŒ¤J¡
bfh©lhY« FˤJ R¤jkhtj‰F x¥ghf¤jh‹ fUj¥gl¡TL«.
mjdhš mªj R¤j« j¥ò v‹W brhšÈÉlKoahJ. ek¡FŸ
btË¡F¥ nghdhš eh‹F br«ò j©Ù® É£L fGîgt®fS«
nghjh¡Fiw¡F jiyKGFgt®fSÄU¡»wh®fŸ. m›thW brŒjhš
jh‹ mjid¢ R¤jbkd¡ fUj¥gL»wJ. Mdhš ït®fisÉl
g‹kl§F fLikahd RfhjhuKila btŸis¡fhu‹ fh»j¤âš
ghâí« fhšruhÆš ghâíkhf Jil¤JÉ£L ngh»wh‹. mt‹ eh£oš
m›tsîjh‹ trâ. ï§F FË¡fhÉ£lhš ghÉ v‹»wh®fŸ. m§F
Fˤjhahbt‹W nf£gnj kÇahij¡ Fiwthf¡ fUj¥gL»‹wJ.
ï§F á‰áy® Éa®itÆdhš FË¡f nt©oa mtáaK©L. m§F
FËÇdhš m¤jifa mtáaÄšiy. m›thnw ek¡F ght« v‹gJ
vW«ig Äâ¤JÉ£lhY« ght«. mt‹ r§fâ mij¥g‰¿ mtD¡F
ftiyÆšiy. ï§F eh« gRit mo¤jhY« kfh ghtbk‹»nwh«.
m§F mt‹ mij¡ bfh‹W â‹dhÉ£lhš kh®¡fÄšiy. xUt‹
á‰w¥g‹ kfis¡ f£lyhbk‹»wh‹. k‰wt‹ mij¥ ght«
v‹»wh‹. ï¥go brsfÇa¤â‰F« gH¡f¤â‰F« V‰wthW jh‹
bfhŸiffS« nfh£ghLfSÄU¡f¡ TL«. Mjyhš mid¤J«
fhynjrt®¤jkhd¤â‰nf‰wth¿U¡f nt©Lbk‹gJ e‹F
És§F«, m‹¿í« m›tªj¡fhy¤âš âwik¡nf‰wthW Vkh‰w,
Vnjnjh vGâ it¤âU¡fyh«. mt‰iw¡ F¿¤J ï¥nghJ
ftiyÆšiy. Mdhš eh« K¡»akhŒ ftÅ¡f nt©oaJ ï‹iwa
ÃiyikÆš v¥goÆU¡f nt©Lbk‹gnj ahF«. mâÈUªJ j¥g
tÊí©lhbt‹W« gh®¡fnt©L«. eh« ekJ bršt«, m¿î,
xG¡f« KjÈait ãunahrdkhd tÊÆš bryÉl¥glnt©L
bk‹gjdhš mJ j®k¤â‰F Énuhjkhdbj‹W brhšy KoahJ.
ï¥nghJ ehÄU¡F« ÃiyÆš j®k¤â‹ bgauhš r¤âuK« rhto
fS« f£o¡ bfh©L nghnthkhdhš e« r_f¤â‹ fâ v‹dhF«?
ekJ eh£o‹ Ãiy¡F« k¡fË‹ njit¡F« V‰wthW jh‹ vªj
j®kK« V‰ghL« brŒa¥gl nt©L«. ïÅ ek¡F¥ òâjhf¢ rhÄfŸ
nt©oaâšiy. ï¥nghJ ïªJ¡fŸ fz¡»‹go 22 nfho ïªJ¡
fËU¡»‹wd®. ït®fS¡F V‰g£oU¡F« flîŸfnsh òuhz§
fË‹ fz¡F¥go 33 nfho flîŸfshÆU¡»‹wd. ïjid
g§»£lhš xU MrhÄ¡F x‹wiu¡ flîŸ åj« k¡fisÉl
flîŸjh‹ mâf¥gL»wJ. (eif¥ò« funfhõK«) ï›tsî
Fo muR - 1929 ( 1) 338
flîŸfis eh« fh¥gh‰¿dhš nghJ«. eh£o‹ bgUikia ts®¡f
k¡fŸ fZl¤ij¥ ngh¡f m¿it ts®¡f fšÉ m¤âahtáa«.
mt®fŸ RakÇahijílD« Rfkhí« thœtj‰F¤ bjhÊyãÉU¤â
mtáa«. vªj¤ njr¤âY« ïitÆu©L« ï‹¿aikahj
mtáakhd m«r§fŸ. e«eh£onyh ü‰W¡F 93 ng® go¥ãšyhj
j‰F¿fshÆU¡»wh®fŸ. ïijÉl mtkhdkhd fhÇa« xU
njr¤â‰F ntW v‹d ïU¡»wJ? mJnghynt rh¥gh£o‰F fZl¥
g£L btËehL¡F ãiH¥ò¡fhf JiwKf§fŸ njhW« f¥gšfŸ
njhW« MÆu¡fz¡fhd #d§fis bg©L ãŸisfSl‹ V‰Wkâ
brŒa¥gLtjhd nfhu¡ fh£áia¤ JiwKf§fS¡F¢ br‹W
gh®¤jhš bjÇí«. ï›thW ãiH¥ã‹¿í« rh¥gh£L¡F tif
Æ‹¿í« flš flªJ éÉ¡f¢ bršY« ViH k¡fŸ bjhiffis
ï¢br‹id khfhz¤âš k£L« khjbkh‹W¡F y£r¤â‰F
mâfkhf¡ TL«. ït®fŸ FHªij F£ofSlD« tnahâf®fŸ
f®¥ãÂfSlD« brštjhd gÇjhg¤ij v‹d bt‹WbrhštJ?
ï§FŸs fZl¤ijÉl m§FnghŒ rhfyhbk‹W jh‹ kd« K¿ªJ
ngh»wh®fŸ. ï¡ bfhLikfis¡ ftŤJ gÇfhu« njl¥gLtâšiy.
ï¤jifa eh£oš el¡F« Éõa§fnsh Égßjkhf¤jhÅU¡»‹wd.
ï§F rhÄfS¡F« rl§FfS¡F« c‰rt nto¡iffS¡F«
y£r¡fz¡fhf¤jh‹ bryÉl¥gL»‹wJ. âU¥gâ KjÈa njtÞ
jhd§fS¡F« K¡»akhd kl§fS¡F« Rkh® 20 y£r¤â‰F
mâfkhf khjhkhj« tUkhd« »il¡»wJ. xU rhÄ¡F xU ntis¢
rh¥ghlh»a r£o muiz¥ óir¡F Rkh® 20 %ghŒ¡F mâf«
bryÉl¥gL»wJ. ï›th¿U¡f m¢rhÄÆ‹ ãŸisfŸ, rhÄna fâ
v‹W fUâ¡ bfh©oU¡F« k¡fŸ fŠá¡ fiyªJ bfh©L ãiH¡f
tÊÆšyhJ MÆ¡fz¡fhf¡ f¥gny¿ btËehL br‹W J‹òW»‹
wh®fŸ. ïitÆu©oidí« nr®¤J¥ gh®¤jhš mªj rhÄ¡F¤jh‹
mâf mtkhdbk‹gJ e‹F És§F«. m¤jifa rhÄfS¡»U¡F«
brh¤JfS¡F« Ml«gu§fS¡F«, thz nto¡iffS¡F« rJ®
f¢nrÇfS¡F« xU Éjkhd msÉšiy. uh#hî¡FTl m›tsî
Ml«guÄšiy. uh#hthÆD« bfhL§nfh‹ikÆdhš mªj
Rf§fis #d§fŸ gL« fZl¤ij¥ ghuhkš mDgÉ¡»‹wh‹ v‹W
brhšyyh«. Mdhš fUiz tŸsš v‹w flîŸ ï¥go åzh¡F
tj‰F ïl§bfhL¤J¡ bfh©oU¡fyhkhbt‹W jh‹ c§fis
nf£»nw‹. ïjdhš eh« flîŸ ÛJ F‰w« brhšyÉšiy. mJ v‹d
brŒí«. ï‹iw¡F ahuhtJ j§f¡ fhiu ngh£lhš ngrhkš ngh£L¡
bfhŸS»wJ. ahuhtJ fH‰¿¡ bfh©L nghdhY« fšY¥nghš
ngrhkš R«kh ïU¡»wJ. rÛg¤âš M©lhŸ jhÈiaí« ahnuh
fH‰¿¡ bfh©L nghŒ É£ljhí« ï¥ g¤âÇiffËš thá¤âU¥
Õ®fŸ. V‹ ïªj eh£oš ü‰W¡F 93 åjkhdt®fŸ j‰F¿fsh
339 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ÆU¡fnt©L«? ïj‰F« tWik¡F« fhuzbk‹d? Mdhš, eh‹
c§fis rªnjhõ¥gL¤j xU th®¤ijÆš gâš brhšÈÉlyh«.
btŸis¡fhu Ú¢r murh§f¤jh®. e« gz¤ij¡ bfhŸisÆ£L¥
nghtjhf¢ áy® T¢rÈL»‹wd®. mªj Ú¢r murh§f¤jhšjh‹
ruÞtâí« e« eh£il É£L Xo É£lhŸ v‹»‹wd® k‰W« áy®.
Mdhš e« eh£il É£nlhoa ruÞtâ mªj Ú¢r eh£L¡F¤jh‹
nghŒ¢ nr®ªâU¡»whŸ. btŸis¡ fhu‹ bfhŸisÆ£L nghtijí«
rhÄfS¡F« rl§FfS« bryÉLtijí« fz¡F¥ gh®¤jhš
rhÄfS¡F brythtJ jh‹ g‹kl§F mâfkhF«. rhÄfŸ, kj«,
rl§FfŸ KjÈat‰¿‹ nguhš brythF« gzK« fZlK«
mbrsfÇa§fS« fz¡»l KoahJ. gz« r«ghâ¥gâš v¤j
idnah jªâuK« Nœ¢áí« brŒí« m¿thËfS« Tl ï›thW
bryÉLtâš mªj¤ jªâubkh‹W Äšyhkš K£lhŸfshf¤jh‹
elªJ¡ bfhŸ»‹wd®. (funfhõ«) mãnõf¤âš 150 %ghŒ bfhL¤jh
by‹d? 10 %ghŒ bfhL¤jh by‹d? ɤâahrbk‹dbt‹W ahuhtJ
áªâ¥gJ c©lh? br‹id khfhz r®¡fhU¡F tU« fz¡F¥go
rhÄfS¡F tUkhd« 2 nfho¡F mâfkh»wJ. ïJ jÉu fz¡»š
tuhj bfhŸisfS« ngh¡Ftu¤J juf® bryî« brhšy nt©oa
âšiy. fz¡F¥ gh®¤jhš rhÄfS¡F eh« bfhL¥gJ r®¡fh® tÇ
tUkhd¤ij Él mâfkhFnka‹¿ xUÉj¤âY« FiwahJ.
j®kbk‹whš rh¥ghL nghLtJ jhdhbt‹W nf£lhš ght« v‹w
j®k Kiwia¤jh‹ ek¡F¡ f‰ã¡f¥gL»wJ. ï¤jifa åQ¡F¢
brythF« gz« _‹W Íšyhî¡F¢ rh¥gh£Ll‹ fšÉ nghâ¡f¥
nghJkhdjhF«. ïªj khâÇ, Rkh® 25 tUl§fS¡F e« rhÄfŸ á¿J
tƉiw ïG¤J¡ f£o¡ bfh©L R«kh ïUªjhš ãwF e« eh£oš
xUt‹Tl kUª J¡F« j‰F¿ahŒ ïU¡f¡ fhz Koahbj‹gJ
â©z«. (bgU¤j funfhõ«) cŸsJ cŸsgo c©ikia¢
brh‹dhš mt‹ j¥ò brh‹dh‹ ït‹ eh¤âf¥ ng¢R¥ ngR
»‹wh‹ v‹W å© T¢rÈL« T£l¤jhU¡F« FiwÉšiy. nkil
Ûnj¿ btŸis¡fhu®fis¤ Ju¤â ÉLnthbk‹W gaKW¤jyh«,
Äu£odhY« m®¤j¤njhlšyth Äu£l nt©L«? n#hãš
vÈ¡FŠR ïU¡»wJ. vL¤JÉ£lhš br¤J¥ nghthŒ v‹whš vt‹
ga‹gLth‹? vL¤JÉL xU if gh®¥nghbk‹Wjh‹ brhšth‹. (
eif¥ò) K‰ngh¡F¡fhd kh®¡f¤ J¡F« mJ bt‰¿ bgw¤jFªj
tÊ¡F« ekJ m¿ití« bršt¤ijí« bryÉlhkš eh« ahiuí«
btšy KoahJ. xU T£l¤jh® e«ik¤ jhœªj ÃiyÆnyna ml¡»
it¤J¡ bfh©oU¡f KaštJ rǤâu ó®tkhí« Ã%ã¡f¥
g£oU¡»‹wJ. kj Éõa¤âY« k‰w Éõa§fËY« btŸis¡
fhu‹ e«ikÉl¡ nftykhf ÉUªâU¥gij mt®fŸ njr rǤâunk
Fo muR - 1929 ( 1) 340
e‹F És¡F»wJ. M§»Uªj ònuh»jK« rhÄfS« ï¥nghJ
v§FnghÆd? všyh« ï§F tªJ nr®ªJÉ£ld. (eif¥ò) mt®fŸ
všyht‰iwí« ï§F _£il f£o bryî¡F¥ gzK« bfhL¤J
mD¥ãÉ£L m§F ÉŠPhd MuhŒ¢áÆÈw§»ÆU¥gjhš ehS¡F
ehŸ mªeh£lh® K‹nd‰wkilªJ tU»wh®fŸ. mt®fŸ rhÄ¡F
c‰rtÄšiy, nj® ïšiy, âUÉHh ïšiy. m¥goÆUªJ« mªj
rhÄ mt®fis¥ gy m‰òj§fŸ f©Lão¡f tÊahÆU¡f, e«
rhÄfS¡F y£r¡ fz¡fhd gz« bryÉ£L nj® âUÉHh el¤âí«
eh« ïªj¡ fâÆÈU¡»‹nwh«. e« eh£L¥ bghUŸfŸ btËeh£L¡F
ngh»‹wJ v‹W T¢rÈLtjdhš ga‹ v‹d? fLfsthtJ eh«
K‹ndW« Ka‰á brŒtâšiy. ne‰Wâd« UZahÉš br¤jt®
fis¥ ãiH¡f it¡F« üjd Kiwia xUt® f©Lão¤jjhf¤
“âuhÉl”Åš go¤âU¥Õ®fŸ. ï¤jid¡F« mJ eh¤âf« Ãiwªj
ehL. eh¤âfU¡F euf« nt©Lkhdhš UÎahÉÈU¥gt®fS¡nf
ïU¡FÄl« rÇahŒ nghŒÉL«. Mjyhš, ntW vªj eh¤âf®fS¡F«,
euf¤â ÈlÄuhJ. m›tsî eh¤âfkhÆU¡F« CÇš br¤jtid¥
ãiH¡f it¤J rhÄnahL ngh£o nghL»wh®fŸ. btŸis¡fhu‹
eh£oš rhÄ¡F K¡fhš J£L¡Tl bryÉšiy. kfkâaD« m¥go¤
jh‹ btŸis¡fhu‹ nfhÉY¡F¥ nghdhš JÂ mG¡if btS¥g
j‰F¢ bryÉLtijÉl ntW bryÉšiy. Étrha¤âY« mt®fŸ
vªj¥ gH¤ij vªj Ãw¤Jl‹ vªj¢ RitÆš gÆÇlnt©Lbk‹D«
MuhŒ¢á brŒJ mj‰F¤ âuhtf§fŸ C‰¿¥ gÆÇ£L btËehL
fS¡F mD¥ò»wh®fŸ. eh« cHîf£l nt©LkhdhY« gh®¥gd
id¡ T¥ã£L ešy ntis gh®¤J mªjªj VU¡F« kh£L¡F« óir
ngh£L cGtjdhš jh‹ ï¡fâÆÈU¡»nwh«. (funfhõ«) ek¡F
ï›tsî nfho rhÄfS«, ï›tsî gz¢ bryîÄUªJ«, eh«
fLfsthtJ K‹ndw KoahâU¡»nwh«. ónfhs rh¤âu« nghâ¡F«
MáÇaÇ‹ jf¥gD« »ufz¤j‹W j®¥igia vL¤J¡ bfh©L
rK¤âu¡fiu¡F j®¥gd« brŒJit¡f tªJ ÉL»wh‹. ït‹
ng¢ir¡ nf£L¡ FË¡f¥nghdhš e«ik Kjiy ïG¤J¡ bfh©L
nghŒÉL»wJ. »ufz Þehd¤J¡F¥ nghnth« v‹W brhšY«
v«.V.¡fS«, ã.V.¡fS« ï‹DÄšyhkš nghfÉšiy. ï¡fhy¤âY«
rªâuNÇaid uhFnfJbt‹D« gh«òfŸ ÉG§F« fijfS«,
mj‹ _ykhd òu£LfS«, gz« g¿¡F« Nœ¢áfS« xʪj
ghošiy. njr K‹nd‰w¤â‰nfh, m¿î ts®¢á¡nfh, xG¡f¤
J¡nfh K£L¡f£ilahÆU¡F« vt‰iwí« xÊ¡f Kay nt©L«.
m«khâÇ brŒí« njrK« kjK« r_fK« jh‹ K‹D¡F tU«.
»yhg¤ kj¥ã¤J¥ ão¤âUªj JU¡» j‰nghJ mjid ïUªjÉl«
bjÇahkš _£il¡ f£oaD¥ã É£L K‹nd‰w¤J¡F tÊ
341 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
njoajdhš jh‹ j‰nghJ Inuh¥ghÉš k‰iwa ehLfis nghy ešy
ÃiyikailªJ tU»wJ. eh« j®k« nt©lhbk‹W brhšyÉšiy.
e« kj¤âYŸs m®¤jk‰w j¤Jt§fis xʤJ, ãwU¡F v›Éj¤âš
cgfhunkh, mij brŒJ k¡fSŸ rk¤JtKt«, rnfhju¤JtK«,
r¤âaK«, étfhU©aK« gut¢ brŒtj‰F tÊ njl nt©L
bk‹Wjh‹ brhšY»nwh«. å© bryÉL« gz§fis c©ikahf¡
fZl¥gLt®fS¡F cgfhu« brŒtâš bryÉL§fŸ v‹Wjh‹
brhšY»‹nwh«. giHa FU£L e«ã¡iffis¤ j« Nœ¢áfS¡F
Mjhukhf¡ bfh©L RfkhÆUªj T£l¤jh® ï¥nghJ TÈfis,
FW«ò¥ ãurhu¤âš VÉÉL»‹wd®. vªj¡ fhy¤âY« e‹ik¡F«
gnuhgfhu¤â‰F« Énuhjkhf e« eh£oš xU T£l¤jh® ïUª
âU¥gJ rǤâu _ykhfî« e‹f¿a¥gL«. m®¤jk‰w bfhŸiffis
xʤJ xG¡fnk ãujhdbk‹W Ó®âU¤â k‰wtD¡F cgfhu«
brŒtJjh‹ nkh£rbk‹W òf£l nt©LtJ mtáa«. fZl¥
gLgt®fS¡F cjÉaˤJ âU¥â brŒtJ jh‹ nkyhd ò©Âa«.
ït‰iw¢ brh‹dhš v‹d eh¤âf« tªJÉ£lJ? åzhf k¡fis¡
FH¥ã mt‹ m¿it f£o¥ ngh£L eh‹ brhštij e«ò. ïšyh
É£lhš ght« v‹W eh‹ brhšyÉšiy. vâY« c©ikia¡ f©L
ão¡f nt©L«. m¥nghJ jh‹ e« ehL K‹nd‰wkilínka‹¿,
v‹ gh£l‹, K¥gh£l‹ nghdgo ngh»nw‹ v‹w _l¡ bfhŸif
fshš ehL ehS¡F ehŸ ehrkiltJ â©z«. v‹ ò¤â¡F v£oaij
eh‹ brh‹nd‹. mâš rÇ vd¤ njh‹¿aij x¥ò¡ bfh©L mj‹
go el¡F«go nf£L¡ bfhŸS»nw‹. eh‹ brhštâš ãr»Uªjhš
v‹ m¿ahik¡F gÇjhg¥gL«go nf£L¡ bfhŸS»nw‹. ( bgU¤j
funfhõ«)
F¿¥ò : 23.06.1929 M« ehŸ mUz»Ç ehj® rigÆ‹ MjuÉš
òuirth¡f« m‹djhd rkh#¤âš eilbg‰w bghJ¡T£l¤âš brh‰
bghÊî.
Fo muR - brh‰bghÊî - 30.06.1929
Fo muR - 1929 ( 1) 342
vJ nt©L«?
ïªâa ehL gh®¥gd® v‹D« MÇa®fshš r_f¤JiwÆš
moik¥gL¤j¥g£l fhy« Kjš ï‹iwa tiu muáaÈY«
r_f¤JiwÆY« eh« moik¥g£oU¡F« msî¡F moik¥g£o
U¡fhÉ£lhY« mjdhš bršt¤JiwÆš ÄFâí« moik¥
g£oU¡»‹nwh« v‹gij vtU« x¥ò¡ bfh©Ljhdhfnt©L«.
ïj‰F¡ fhuz« v‹dbt‹whš r_f¤ JiwÆš e«ik moik¥
gL¤â it¤âU¡F« gh®¥gd®fŸ m›toik¤ j‹ikia v‹bw‹
iw¡F« j§fS¡F mDTykhŒ ÃiyÃW¤â¡ bfhŸs nt©L«
v‹»‹w v©z¤â‹ ÛJ ïªâa cŸeh£L k¡fŸ M£á brŒtij
mÊa¢ brŒJ mitfS¡F gâyhf btËehLfËÈUªnj
M£áfis¡ bfh©LtªJ mt®fS¡F ïl« bfhL¥gj‹ _y«
j§fŸ Mâ¡f¤ij Ãiy ÃW¤â¡ bfh©l KiwÆš eh£il¥ gHh¡»
tªâU¡»‹wh®fŸ. cjhuzkhf ï‹iw¡F MÆu tUõfhykhf
ïªâahit VfnghfkhŒ murh£á òǪj mur®fŸ tUzh¢áuk¤
âY« rhâ ɤâahr¤âY« á¿J« e«ã¡if ïšyhjt®fshÆUªJ«,
j§fŸ j§fŸ eh£oš cŸsijí« xʤJ tªJ« Tl jh§fŸ ïª
eh£oÈUªJ mo¤J¡ bfh©L nghF« bfhŸis gh®¥gd®fS¡F
yŠr« bfhL¥gJnghš tUzh¢áuk¤ijí« #hâ ɤâahr¤ijí«
mÊ¥gj‰F á¿J« ïl« bfhL¡fhkš gh®¥gd®fS¡F mD
Tykhfnt ïUªJ tªâU¡»‹wh®fŸ. mnuãah, M¥fhÅÞjhd«,
JU¡» KjÈa ïl§fËš ïUªJ ï§F tªj kfkâa mur®fis¥
nghyî« Inuh¥ghÉš ïUªJ tªj »¿Þjt mur®fis¥ nghyî«
gh®¥gd®fŸ v‹»‹w MÇa®fS« ïªj eh£o‰F tªjt® fns.
Mdjhš eh£o‹ ey¤ij¥ g‰¿í« k¡fË‹ nBk¤ij¥ g‰¿í«
á¿J« ftiy ïšyhJ j§fŸ Mâ¡f¤ijí«, nBk¤ijí«
kh¤âu« ftŤJ¡ bfh©L eh£il KGJ« fh£o¡ bfhL¤J¡
bfh©nl tªJÉ£lh®fŸ. cjhuzkhf kfkâa murh§f« ghœg£l
j‰F¡ Tl ï¥gh®¥gd®fns gyÉj¤âš bghW¥ghËfŸ v‹gjhf
ï¥nghJ« bgU«ghyhd kfkâa m¿thËfshš brhšy¥gLtij
eh« âdK« nfŸÉ¥gL»‹nwh«. VbdÅš kfkâa®fŸ kj
r_f¤JiwÆš k¡fŸ všnyhiuí« x‹W gL¤jî« všnyhiuí«
343 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
rkkhf ghug£rÄšyhkš ftŤJ el¤jî« Ka‰á¤jjdhnyna
gh®¥gd®fŸ kf«kâa murh§f¤ij btŸis¡fhu®fS¡F¡ fh£o¡
bfhL¡f ne®ªjJ v‹W« brhšY»‹wh®fŸ. ïJ v¥go ïUªjhY«
ï¥bghGJ« gh®¥gd®fŸ btŸis¡fhu murh§f¤â‰F cjÉ
brŒtJ« Énuhj« brŒtJ« btŸis¡fhu murh§f« gh®¥gd®
fË‹ jÅ Mâ¡f¤â‰F v›tsî öu« cjÉ brŒ»‹wnjh mij¥
bghW¤J¤jh‹ ïU¡»‹wnj xÊa á¿J« eh£il¥ bghW¤jšy.
ïj‰F cjhuz« nt©Lkhdhš, âU.rhÞâÇ bfhŠr ehis¡FK‹
ãÇ£oõhU¡F¡ bfhL¤j v¢rÇ¡ifia¥ gh®¤jhny bjÇatU«.
mjhtJ “gh®¥gd®fsh»a eh§fŸ ïšyhÉ£lhš ãÇ£oZ murh§
f« ïªâahÉš ï›tsî gykhŒ Ãiybfh©oU¡f Koíkh”
v‹gjhf vGâÆUªjh®. mnj khâÇ br‹id¢ r£lrigÆš xU
M¢rhÇah® “gh®¥gd®fis¥ gif¤jhš mt®fŸ kWgoí« x¤JiH
ahikÆš nr®ªJ bfhŸSth®fŸ” v‹wh®. btŸis¡fhu murh§f
K« ïªj Nœ¢áia m¿ªnj r_f r«gªjkhd ãu¢áidfËš
ïªeh£o‰F VjhtJ brŒant©Lbk‹whš všyh¥ bghW¥igí«
gh®¥gd®fŸ Ûnj ngh£LÉ£L jh§fŸ Vnjh ek¡F« gh®¥gd®
fS¡F« k¤âaÞj¡fhu®fŸ nghš ntõ« ngh£L x›bthU
rka¤âY« e«ik Vkh‰¿ ÉL»‹wh®fŸ. ïj‰F Mfnt©oa
btŸis¡fhu®fŸ gh®¥gd®fS¡F MâÆnyna r_fkj Éõa¤
âš jh§fŸ ãuntá¥gâšiy v‹W xU th¡F¡ bfhL¤âU¥gjhŒ
mo¡fo gšyÉ ghLtj‰F«, gh®¥gd®fS« mij mo¡fo vL¤J¡
fh£o nehfhkš mo¥gJnghš btŸis¡fhu®fis ittj‰F«
ïl« brŒJ it¤J bfh©oU¡»‹wh®fŸ. ïªj gh®¥gd®fS«
btŸis¡fhu murh§f¤âÅl« murh§f« “kj r_f Éõa¤âš
ãuntá¡f¡TlhJ” v‹W th¡F th§»dh®fns xÊa, ïªeh£L
bršt¤ij¡ bfhŸis mo¤J¡ bfh©L nghf¡TlhJ v‹W xU áW
th¡fhtJ th§»dt®fŸ mšy®. v›tsî bfhŸis nghtjh
ÆUªjhY« g¡f¤âš ïUªJ, mD¥ã¡ bfhL¤J tU»‹wh®fŸ.
ïJtiu gy gh®¥gd®fns muáašthâfŸ v‹»‹w ng®it¤J¡
bfh©L ntW ahiuí« m¤JiwÆš ãuntá¥gj‰F ïlÄšyhkš
brŒJ bfh©L ïUªjjhY«, ghku #d§fS« ït®fisna e«ã
É£LÉ£ljhY«, xU á¿jhtJ ïªâa bršt¥ bghUshjhu Éõa¤
âš mjhtJ btËeh£L Éahghu« ehzagÇt®¤jd«, tÇ Éâ¤jš
M»a Éõa§fËš á¿J« ftiy bfhŸshkš btŸis¡fhu®fis
mt®fŸ ïZl¥gobašyh« brŒJ bfhŸs bghJ #d§fŸ nguhš
ïl§bfhL¤JÉ£L j§fŸ Mâ¡f¤ij - mjhtJ jh§fŸ kh¤âu«
go¤jt®fŸ v‹»‹wt®fshfî« j§fS¡nf všyh c¤ânahf§
fS« »il¡fî« m›î¤ânahf§fS¡F« btŸis¡fhu®fŸ
Fo muR - 1929 ( 1) 344
bgW« r«gs¤â‰F¢ rkkhd r«gs§fŸ khj« 1000, 2000, 3000
%ghŒfŸ åj« »il¡fî«, mitfŸ m›tsití« jh§fns
t«rghu«gÇakhf mDgÉ¡fî« V‰ghL brŒJ bfh©lh®fŸ;
brŒJ bfh©L« tU»‹wh®fŸ. vdnt ït®fŸ ïUtÇ‹ T£L¡
bfhŸisahY« fZlK« eZlK« milªJ g£oÅahš tho
tj§» cŸeh£oY« btËeh£oY« rhF« k¡fŸ nk‰f©l
btŸis¡fhu®fS« gh®¥gd®fSkšyhj ïªâa k¡fshfnt ïU¡
»wh®fŸ. btŸis¡fhu®fS« gh®¥gdUkšyhj k¡fËY« Vnjh
Äf¢ áyÇ‹ <d tƉW¥ãiH¥ò« ïʪj nguhirí« btŸis¡
fhuiuí« gh®¥gd®fisí« ã‹g‰w V‰g£LÉLtij eh« kiw¡f
Éšiy. MdhY« mJ M§»y¤âš “vªj T£l¤âY« fW¥ò
MLfŸ c©L” v‹»‹w gHbkhÊ¡F ïy¡fh¡»É£L É£L mj‰
fhf r_f¤ijna F‰wŠbrhšÈÉl Koahbj‹nw brhšYnth«.
r_f¤ JiwÆš gh®¥gdušyhj ïªâa k¡fS¡»U¡F«
ïÊî¡F¥ gh®¥gd®fŸ v›tsî bghW¥ghËfnsh mijÉl
btŸis¡fhu M£á bghUshjhu¤ JiwÆÈU¡F« jǤâu¤â‰F¢
á¿J« Fiwªjjšybt‹nw brhšy nt©L«. gh®¥gd‹ j‹ r_f
Raey¤â‰F¤ jhdhfnt brŒ»‹wh‹ v‹W brhšyyh«. Mdhš,
btŸis¡fhu M£ánah j‹njr Raey¤â‰F¥ gh®¥gdD¡F yŠr«
bfhL¥gj‰fhf gz¤âš xU g§F«, Mâ¡f¤â‰F ïlK« bfhL¥
gâš gh®¥gdÅ‹ Nœ¢á¡F« bfhLik¡F« ïis¤jjšybt‹W
brhšy nt©L«. ïªj c©ikiaa¿ªJ eh« všnyhU« x‹W
nr®ªJ btŸis¡fhu®fis î¥gªj¥gL¤â ekJ r_f moik¤
jd¤ij Éy¡»¡ bfhŸs Ka‰á brŒí«nghJ mt‹ e«ÛJ
gh®¥gd®fis ÞnfgL¤âÉ£L ftiya‰W ïUªJÉL»‹wh‹.
mªj¢ rªj®¥g¤âš eh« btŸis¡fhu‹ ÛJ ïU¡F« M¤âu¤ij¥
gh®¥gh‹ ÛJ Él Mu«ã¤jhš gh®¥gd‹ e«kt®fËnyna áyiu
e«ÛJ cR¥gL¤â É£L É£L btŸis¡fhuÅl« nghŒ¡ fhiy¡
f£o¥ão¤J¡ bfh©L ïUtUkhŒ¢nr®ªJ e«ik¥ gh®¤J¢ áÇ¡f
Mu«ã¤J ÉL»‹wh®fŸ. c©ikia xË¡fhkš ngRtbj‹whš
ïªÃiyÆš ïUtU« ek¡F Énuhâfbs‹nw brhšy nt©L«,
ïUtUila bjhšiyÆÈUªJ eh« Éy»dhbyhÊa ïªâa ehL«
r_fK« moik¤jd¤âÈUªJ« jǤâu¤âš ïUªJ« ÛStJ
Koahj fhÇabk‹nw brhšYnth«. Mdhš ïUtUila bfhLik
fËÈUªJ« Vf fhy¤âš ÉLgl Koíkh v‹gij nahá¡f
nt©L«. mJ f©o¥ghŒ Koahj fhÇankahF«. gh®¥gd®fS«
btŸis¡fhu®fS« x‹W nr®ªJ bfh©lh®fnsah»š e«khš,
x‹Wnk brŒa Koahbj‹nw cWâ TWnth«. xU rka«
gh®¥gd®fËl« nr®ªJ btŸis¡fhu®fŸ bfhLikÆÈUªJ j¥g
345 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
Ka‰á¤njhkhdhš Koant KoahJ. xU rka« KotjhdhY«
gh®¥gd‹ K‹ÅY« mâfkhd yŠr¤ij th§»¡ bfh©L
f©o¥ghŒ e«ik¡ fh£o¡ bfhL¤J K‹ÅY« mâfkhd Mg¤âš
bfh©L tªJ it¤J ÉLth‹. Mjyhš ïªj¢ rka¤âš eh« brŒa
nt©oabj‹d? ek¡F mtrukhí« K¡»akhí« nt©oaJ
v‹d? v‹gij ï¥nghJ #h¡»uijíl‹ e‹whŒ nahá¤J¥ gh®¡f
nt©L«. v›tsî nahrid brŒJ gh®¤jhY« gh®¥gdÅlÄUªJ
ÉLgl nt©oaJ jh‹ K¡»akhdjhf¤ njh‹W«. VbdÅš, mt‹
ekJ RakÇahij¡F mjhtJ kÅj¤ j‹ik¡F Énuhjkhfî«, k‰w
eh£L k¡fŸ e«ik¡ fh£L Äuh©ofŸ v‹W Ãid¡F« goahfî«,
ÄUf¤âY« nftykhŒ moik¥gL¤âÆU¥gnjhL btŸis¡fhu¡
bfhŸis¡F« bgÇJ« fhuzkhÆU¡»‹wh‹. Mjyhš ït‹
ntiyia¤ jh‹ KjÈš gh®¡f nt©oaJ m¿thË¡F« j‹
kâ¥ãš ftiyíŸst®fS¡F« KjyhtJ fhÇakhf¤njh‹W«,
Mdhš ïJ Rygkhd fhÇabk‹W ahU« fUâ ÉlKoahJ.
VbdÅš, gh®¥gd‹ e«ik moik bfh©L e«ÛJ Mâ¡f«
brY¤j V‰gL¤â¡ bfh©oU¡F« Nœ¢á v‹D« f£olkhdJ kj«
v‹D« ábk©£ R©zh«ãdhš flîŸ f‰fis¡ bfh©L v‹W«
mÊahj khâÇÆš gykhf¡ f£o ntjrhÞâuòuhz«, kWãwÉ,
brh®¡f«, nkh£r« v‹D« mHfhd á¤âu ntiyfSl‹ ó¢R
ór¥g£oU¡»‹wJ. Ryg¤âš e«khš jÅahŒÃ‹W ïo¡f Koahj
jhfî« ïU¡»‹wJ. ïâš xU á¿J ghf« ïoglhkš ËwhY«
kWgoí« m¢Nœ¢áfŸ, m¢á¿Jghf« Ûâ Mjhu¤ij¡ bfh©nl
kiyahŒ ts®ªJ ÉL«. Mjyhš eh« v‹d brŒtJ? ï§Fjh‹
r‰W MœªJ bghWikíl‹ nahrid brŒa nt©oat®fshŒ
ïU¡»‹nwh«. btËÆÈUªJ nto¡ifahŒ ngRgt®fS« vGJ
gt®fS« mj‹ j¤Jt¤ijí« bghW¥igí« czuhkš ïu©L
fhÇa¤ijí« Vf fhy¤âš brŒa nt©Lbk‹»wh®fŸ. ïJ mt®
fË‹ ftiya‰w j‹ikianah czu Koahj j‹ikianahjh‹
fh£L»‹wJ v‹nw brhšÈahfnt©L«. v¥go vÅš, xU kÅj‹
Vffhy¤âš ïu©L vâÇfSl‹ r©ilnghLthndahdhš vâÇfŸ
ïUtU« brŒant©oa Kjš ntiy v‹dbt‹W gh®¥nghkhdhš
mt®fŸ ïUtU« x‹W nr®ªJ mªj xU kÅjid v⮥gJjh‹.
Mifahš ïªj vâÇfŸ V‰fdnt x‹Wg£L xUtU¡bfhUt®
mªÃnah‹a khŒ ïU¥gt®fŸ. Mjyhš, v›tsî¡bf›tsî
ït®fSl‹ jŤJ v⮤J, bt‰¿ bgw¢ rªj®¥g« brŒJ bfhŸs
Koínkh mij¤ jhuhskhf¢ brŒa K‹tunt©L«. m¥go¥ gh®¥
nghkhdhš gh®¥gd‹ bfhLikÆÈUªJ ÉLjiy bgW« ntiy
ia¤ jh‹ eh« ï¥nghJ brŒa nah¡»aij cilat®fshfî«,
Fo muR - 1929 ( 1) 346
mtáa« cilat® fshfî« ïU¡»‹nwh«. ïâš btŸis¡fhu
M£áÆDila cjÉ ia vâ®gh®¡f KoahJ. Mdhš v›tsî cg
nah»¤J¡ bfhŸsyhnkh m›tsití« cgnah»¤J¡ bfhŸs¥
gh®¡f nt©L«. Fiwªj msî cjÉ »il¡fhÉ£lhY« mtD
ila Énuhj¤ijahtJ tYÉš r«ghâ¤J¡ bfhŸshkyhtâU¡f
nt©L«. ïªj kh®¡f¤âš eh« bt‰¿ bg‰WÉ£lhš ãwF
btŸis¡fhuÅl« ek¡F¤ jfuhW brŒJ bfhŸs ïlnkÆU¡fhJ.
VbdÅš btŸis¡ fhu‹ Äf ò¤ârhÈ, Mdjhš jhdhfnt uhÍ¡F
tUtJl‹ e«ÄZ l« nghš uhÍ Ãgªjidia mtnd ãnunuã¤J
ÉLth‹. eh« ï§F tªâU¡F« btŸis¡fhu jÅkÅj‹ Ãiy
ikia c¤njá¤J¥ ngrÉšiy: bghJthf btŸis¡fhu njr
k¡fË‹ nah¡»aijia¥ gh®¤J¥ ngR»‹nwh«.
njÓaK« muáaY« nt©Lbk‹gt®fŸ
ï›tsî öu« eh« V‹ vGândhbk‹whš, njÓathâfŸ,
njrg¡j®fŸ v‹»‹wt®fŸ ï¥nghJ v§F gh®¤jhY« ghku
k¡fËl« “r_f rk¤JtK« nt©L«, muáaš K‹nd‰wK«
nt©L« . Mjyhš ïu©L fhÇaK« Vf fhy¤âš brŒa nt©L«”
v‹W brhšÈ k¡fË‹ C¡f¤ijí«, y£áa¤ijí« ïu©lhf¥
ãǤJ m®¤jk‰wjhd njÓa K‹nd‰wbk‹gj‰nf bfh©L nghŒ
ÉL»‹wh®fŸ. ïâY« ek¡F á¿J bt‰¿ V‰g£oU¡»‹wbj‹nw
brhšyyh«. ïj‰F K‹ “ï¤njÓathâfS« njr g¡j®fS«”
KjÈš muáaš Rjªju« »il¤JÉ£lhš ãwF 100¡F 3 ng®
fshíŸs ï¥gh®¥gd®fËl« r_f Rjªju« bgWtJ btF Ryg
khdjhš r_f Éõa¤ij¥ g‰¿ ngá, muáaš Rjªâu¤ij - Ra
uh{a¤ij bfL¤JÉl¡ Tlhbj‹W«, m¥go brŒgt®fŸ njr¤
Jnuh»fbs‹W« ngáí« vGâí« tªjh®fŸ. Mdhš ï¥nghJ
ïu©L« Vffhy¤âš brŒa nt©L« v‹»‹w Ãiy¡F
tªâU¡»‹wh®fŸ. m‹¿í« M¥fhÅÞjh‹ mÛ® mkhDšyh¡
fh‹ Ãfœ¢áia¥ gh®¤j ã‹ò« mªeh£L Kšyh¡fsh»a ònuh»j®
fË‹ nah¡»aijia¥ gh®¤j ã‹ò« áy njÓathâfŸ v‹gt®
fS¡F ò¤âtªâU¥gjhf¡ fhz¥gL»‹wJ. 24.6.1929 ² ‘jÄœehL’
g¤âÇifÆš âU.tujuh#&Ynt “Rauh{a« »il¤j ãwF Ó®¤âU¤
j§fŸ brŒJ bfhŸsyh« v‹W áy njáathâfŸ Ãid¥gJ jtW”
v‹W«, ïj‰F “mkhDšyhÉ‹ fijna j¡f vL¤J¡fh£L” v‹W«
vGâ ïU¡»‹wh®. Mdhš vªj mã¥ãuha« mtU¡F 24 k neu«
Tl Ãiy¡fhJ v‹W eh« v©ÂdJ©L. mJ nghynt mL¤j ehŸ
giHagona “#ÞoÞ f£á”ah® rka r_fnt‰Wikfis¥ ngh¡f
K‰g£oUªjhY« muáaš Éõa¤âš #ÞoÞ f£áÆd® Äfî«
ã‰ngh¡fhd bfhŸifíilat®fshfÆU¡»‹wh®fŸ” v‹W vGâ
347 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8
ïU¡»‹wh®. mnjhL “rka, r_f muáaš Éõa¤âš rk
cÇikfis Ãiy ÃW¤j nt©L« v‹W« bjËthd neh¡f¤njhL
njÓa¡f£á x‹W mik¡f nt©oaJ mtáa«” v‹W« vGâ
É£L “mâš fh§»uR«, #ÞoÞ f£áahU« tªJ nru nt©L«”
v‹W« nf£L¡ bfhŸtjhf vGâ ïU¡»‹wh®. fh§»uálK« #ÞoÞ
f£áahÇlK« ïšyhj njÓa¡ bfhŸif ï‹dJ v‹W ït® bjËî
gL¤Jthuh? fh§»uR¡F« #ÞoÞ f£á¡F« cŸs ɤâahr«
ï‹dJ v‹gijahtJ bjÇa¥gL¤Jthuh? vdnt ‘bjh«g‹ 60 mo flîŸ âUÉisahlš
f«g« V¿ ÉisahodhY« ÑÊw§» tªJ jh‹ fhR nf£lhf
nt©L«’ v‹gJ nghš âU tujuh#&Y v›tsî bgÇa “njÓa
xU bfhiy¡F x‹gJ bfhiy
thj«” ngádhY«, rka r_f Ó®âU¤j¤ij¤ jÉu ïÅnkš
mtU¡F ntW brhšYtj‰nfh vGJtj‰nfh th®¤ijfS«,
k¤âa MáahÉš cŸs M°bg¡ v‹D« CÇš xU ò°jf
fhÇa¤âš brŒtjhÆUªjhš mij¤ jÉu ntW fhÇaK« f©o¥ghŒ
MáÇa® eh°âf ãurhu« brŒjj‰fhf mtiu¢ áy kj¡ FU¡fŸfŸ
ïšiy v‹nw brhšYnth«, gh®¥gd®fŸ âU¥â¡fhf njÓa
bfh‹W É£lj‰fhf Ãaha°jy¤âš x‹gJ FU¡fS¡F ö¡F j©l
gšyÉnah #ÞoÞ f£á ã‰ngh¡fhd f£á v‹»‹w gšyÉnah
idí«, VG ng®fS¡F¡ fhtš j©lidí«, 19 ng®fS¡F¤ njr¥
ghLtjhÆUªjhY« ïÅ mij cghjd¥ gh®¥gdU« j£riz¥
ãuZl¤ j©lidí«, bfhL¡f¥g£oU¡»‹wJ. vdnt flîŸ
gh®¥gdU« jh‹ ïtÇl« tªJ e«ãdJnghš ntõ« fh£o fhR
ïšiyba‹W brh‹dtid¡ bfh‹W flîis¡ fh¥gh‰¿ ò©Âa
th§» nghthnu jÉu c©ikÆš e«òtj‰F ïÅ bj‹dh£oš
if§fÇa¤â‰fhf 9 ng® bfhšy¥gLtbj‹whš flîS¡F VjhtJ
gh®¥gdÇšiyba‹nw brhšYnth«. Mjyhš, ïÅahtJ ïªj
e‹¿ ÉRthr« ïU¡»‹wjh? nkY« flîŸ f£lis ïšyhkY«,
“ò©Âa if§fÇa¤ij”É£L É£L c©ikia¤ jhuhskhf
flîŸ r«kjÄšyhkY« mªj¥ ghâÇfŸ eh°âfdhd flîŸ Énuhâ
vL¤J brhšÈ f£á nr®¥gnjh, mšyJ ntiy brŒtnjh v‹»‹w
ia¡ bfh‹¿U¡f Koíkh? mJnghynt m›turh§f¤jhU« Úâgâ
bfhŸif¡F tªJ nrU«go nt©L»‹nwh«.
í« flîŸ á¤jÄšyhkš flîŸ g¡j®fis¡ bfhiy brŒa Ô®¥ò¡
bghJ #d§fS¡F T¿ ïU¡f Koíkh? flîŸ ïšiy v‹gj‰fhf xUt‹ rhtJ«,
c©L v‹gj‰fhf x‹gJ ng® ö¡»Èl¥gLtJ« v‹whš flîŸ
Éf, bghJ #d§fS« ï«khâÇ njÓa¡fhu®fisí« Ó® âU¤
âUÉisahlÈ‹ bgUikjh‹ v‹nd? v‹nd.?
j¡fhu®fisí« e«ã¡bfh©nl ïUªjhš filáahf kd« FH¥g¤
âš jh‹ nghŒ nrUnk xÊa c©ikia¡ f©Lão¤J elªJ Fo muR - brŒâ Ék®rd« - 30.06.1929
bfhŸsnth VjhtJ xU j¡f gydilanth xU¡fhyK« Koah
kny nghŒÉLkhjyhš rka r_f Ó®âU¤j« v‹gJ v‹d? njÓa
K‹nd‰w« - muáaš Rjªâu« - Rauh{a« v‹gitfŸ v‹d?
v‹»‹witfis¤ jh§fshfnt ftŤJ¥ gh®¥gJl‹ ïJtiuÆš
vªj jiyt®fshtJ ïitfis És¡»nah, bjËthnah brhšÈ
ÆU¡»‹wh®fshbt‹W«, ï«khâÇ T¢rš nghl Mu«ã¤j
fhyKjyhŒ ïJtiu V‰g£l gy‹ v‹dbt‹W« x› bthUtU«
j§fS¡FŸshfnt nahrid brŒJ gh®¡f nt©L«. m¥go¡
»šyhkš Tlnt nfhɪj« nghLtjdhš ahnuh áy Raey¡ fhu®fŸ
ãiH¡f Koínk jÉu ntW xU ãunah#dK« f©o¥ghŒ c©lh
fhbj‹nw v¢rÇ¡if brŒ»‹nwh«.
Fo muR - jiya§f« - 30.06.1929

Fo muR - 1929 ( 1) 348 349 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

 ešy t®¡f« mUŠbrhš bghUŸ
- á¤âuò¤âu‹
m¥aá¡»‹wt®fŸ - gÆY»‹wt®fŸ
m«k‹fhR - %ghÆš 320 ïš xU g§F kâ¥òŸs
ekJ eh£oš fšahz« brŒtâš bg‰nwh®fŸ j§fŸ ãŸis
fhR ( 1 %ghΠ= 16 mzh ; 1 mzh = 20
fS¡F bg© njLtânyh, kh¥ãŸis njLtânyh ešy t®¡fkhf
ïU¡f nt©L« v‹»‹w rh¡if¢ brhšÈ¡ bfh©L gz¡fhu®fŸ, m«k‹ fhR )
ãuò¡fŸ å£onyna nghŒ r«kªj« it¤J¡ bfhŸs ãua¤jd¥ mªÃnah‹a« - x‰Wik, x‹¿¥ò
gLtij¥ gh®¡»‹nwh«. Mdhš ãuò¡fŸ å£L¥ ãŸisfËš mdhjuBf‹ - Mjut‰nwhiu¥ ghJfh¥gt‹
mJî« rÇahd ãuò¡fŸ v‹»‹wt®fË‹ å£L¥ ãŸisfËš Mg¤ghªjt‹ - ïlÇš cjînth‹
bgÇJ« rikašfhu‹ t®¡fkhfî«, nkh£lh® oiut® t®¡fkhf M¥j - e«gfkhd
înk KoªJ ÉL»‹wJ. mªj ãuò¡fŸ t®¡fbkšyh« jhá MÞgj« - ïl«, g‰W¡nfhL
fËlKnk nghŒ nr®ªJ ÉL»‹wJ. VbdÅš ãuò¡fŸ v‹whš
ïf¤ij ( ïf« ) - ï›îyf« ( gu« - kW cyf« )
mt®fS¡F¡ f£lha« jháfŸ ïUªjhf nt©L«. ïšyhÉ£lhš
ãuò¥g£l« ó®¤âahtâšiy. Mjyhš ït®fŸ t®¡f« jháfËlnk ïurthj« - ïU«ò ngh‹wt‰iw j§fkhf
ïw§» ÉL»‹wJ. m¥ãuò¡fË‹ kidÉkh®fŸ Inah ght«! ntW kh‰Wjš
tifÆ‹¿í« FL«g¤â‹ bfsut¤ij¡ fh¥gh‰w nt©lhkh cgjhd« - mÇá ã¢ir
v‹»‹w ftiy ÛJ«, j§fŸ fzt®fis¥ nghš btËÆš ntW cg¤uɤjš - bjhšiy gL¤jš
j¡f kÅj®fË‹ ánef« it¤J¡ bfhŸshkš å£L¡FŸshfnt cÆ®ã¤J¡bfh©L - ca®¤â¡bfh©L
rÇg©Â¡ bfhŸs¡ fUâ rikašfhuDlndnah, mšyJ nkh£lh® flhø¤J - mUŸ ghȤJ
oiutUlndnah kh¤âu« jh‹ bgÇJ« r«kªj« it¤J¡ bfhŸs
f©lid - f©o¤jš, v¢rǤjš
Ko»‹wJ. Mfnt ïjdhš rikaš t®¡fK« oiut® t®¡fK«
jh‹ ãuò¡fŸ å£oš ïw§»ÉL»‹wJ. ïij¡ f©l xU jhá j‹ fdjdth‹fŸ - brštªj®fŸ
kfid¥ gh®¤J “rkÞjhdhâgâ¡F¥ ãwªj Ú r§Ñj¤âš ãiH¡»‹ f‹kd« - fš kd«
whŒ, rikašfhuD¡F ãwªjt‹ r®thâfhu« g©Q»‹wh‹. v‹nd! áyh¡»a« - bk¢r¤ jFªjJ
flîË‹ âUÉisahlš” v‹W brh‹djhf xU gHbkhÊ brhšÈ¡ RjhthŒ - jhdhf, j‹ÉU¥gkhf
bfhŸs¥gLtJ©L. Mjyhš m¿î« fšÉí« mHF« cilaJ RtjªâÇa« - Rjªâu«
jh‹ ešyt®¡fkhFnk jÉu gz¡fhu® å£L¥ ãŸisfŸ v‹»‹w brukh¡fŸ - bruk® vd¥gL« kiyahs eh£L
jdhnyna mt®fŸ v¥go ïUªjhY« ešy t®¡f« v‹W Ãid¥gJ
Ô©lhj tF¥ãd®
btW« kâpdK« nguhirínkahF«.
ir¤j‹Åa« - nguÊî
Fo muR - f£Liu - 30.06.1929 j¤J¡fŸ - jilfŸ, Mg¤JfŸ
jt¡f¥g£oU¥gjhš - jhkjkh» ïU¥gjhš
ehza gÇt®¤jd« - ehza kh‰W É»j«

Fo muR - 1929 ( 1) 350 351 bgÇahÇ‹ vG¤J« ng¢R«: bjhFâ - 8

ÃÇahz fhy« - ïw¥ò fhy«
î¤jhuz« - ÃiyÆLif
gªJ¤Jt« - cwî
guhÔd¥g£lj‰F - j‹ brh¤ij ãw® ta¥gl ÉLjš
ghug£r« - xUjiy rh®ò
ghZa« - ÉÇîiu
ãuthf« - bgUbtŸs«
ãuahir - bgU Ka‰á, tUªâ ciH¤jš
ò»J ò»jhf - òâJ òâjhf
ò¤âuhãÉ®¤â - ãŸis bgWjš
K¢rÈif - ãiz Mtz«, cl‹go¡if
ÇÎgh%luhŒ - fhis thfduhŒ, fhis Ûnj¿
t«r ghu«gÇakhf - tÊtÊahf, gu«giu gu«giuahf
Éjha« - V‰ghL, tÊtif
Éa¡jkhf - btË¥gilahf
Éah¡ahd« - És¡fîiu
étndhgha« - thH tÊ njlš
ÞkǤjš - Ãid¤jš
Þny¤Jk« - rË Äfš, nfhiH mâfkhf f£o
ïU¤jš

Fo muR - 1929 ( 1) 352