Gv: H¹ TuÊn Anh Lý thuyÕt ch¬ng 3-

sãng c¬ häc
Tæ : Lý – Trêng THPT CÈm Thuû 2
0934427210
®¹i c¬ng sãng c¬.
C©u hái 1:Nªu kh¸i niÖm sãng c¬ häc. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh truyÒn sãng c¬. Ph©n lo¹i sãng c¬.
Kh¸i niÖm:
Sãng c¬ häc lµ nh÷ng dao ®éng c¬ lan truyÒn trong mét m«i trêng vËt chÊt ®µn håi.
§Æc ®iÓm:
a. Trong qu¸ tr×nh truyÒn sãng, vËt chÊt dao ®éng t¹i chç mµ chØ cã tr¹ng th¸i dao ®éng (hay pha dao
®éng )®îc truyÒn ®i.
b. Sãng c¬ kh«ng truyÒn ®îc trong ch©n kh«ng.( ChØ truyÒn ®îc trong m«i trêng vËt chÊt )
c. Qu¸ tr×nh truyÒn sãng lµ qu¸ tr×nh truyÒn n¨ng lîng, biÓu hiÖn cô thÓ lµ vËt chÊt cã sãng truyÒn
qua sÏ chuyÓn tõ tr¹ng th¸i ®øng yªn sang tr¹ng th¸i dao ®éng.
Ph©n lo¹i:
Dùa vµo “ ph¬ng truyÒn sãng” vµ “ph¬ng dao ®éng” ngêi ta chia thµnh 2 loai sãng:
Sãng ngang: Lµ sãng cã c¸c phÇn tö dao ®éng theo ph¬ng vu«ng gãc víi ph¬ng truyÒn sãng.
VÝ dô nh sãng níc chÝnh lµ sãng ngang.
“ Sãng ngang chØ truyÒn ®îc trong chÊt r¾n vµ trªn bÒ mÆt chÊt láng.”
Sãng däc : Lµ sãng cã c¸c phÇn tö dao ®éng theo ph¬ng cïng víi ph¬ng truyÒn sãng.
VÝ dô: Sãng ©m.
“ Sãng däc cã thÓ truyÒn ®îc trong m«i trêng r¾n, láng khÝ.”
C©u hái 2: Tr×nh bµy c¸c ®¹i lîng trong sãng c¬ häc.
s
a. VËn tèc sãng: Lµ qu·ng ®êng sãng truyÒn ®îc trong mét ®¬n vÞ thêi gian v 
t
VËn tèc truyÒn sãng phô thuéc vµo m«i trêng ( vËt chÊt, mËt ®é vËt chÊt, nhiÖt ®é...)
Nãi chung m«i trêng cã tÝnh ®µn håi cµng cao th× vËn tèc truyÒn sãng cµng lín, R¾n > Láng > KhÝ
b. Chu kú , tÇn sè.
Mäi phÇn tö vËt chÊt cã sãng truyÒn qua ®Òu dao ®éng cïng chu kú, tÇn sè vµ b»ng chu k× , tÇn sè
cña nguån. V× v©y: Chu k×( tÇn sè) sãng lµ chu k× (tÇn sè) cña phÇn tö vËt chÊt cã sãng truyÒn qua.
c. Bíc sãng  : Lµ qu·ng ®êng sãng lan truyÒn ®îc trong mét chu k×, hay lµ kho¶ng c¸ch 2 ®iÓm gÇn
nhÊt trªn ph¬ng truyÒn sãng dao ®éng cïng pha.
v
  v.T 
f
d. Biªn ®é: Biªn ®é dao ®éng cña mçi ph©n tö vËt chÊt phô thuéc vµo c¸ch truyÒn sãng, cô thÓ”
- NÕu sãng truyÒn trong kh«ng gian. Th× biªn ®é tØ lÖ nghÞch víi b×nh ph¬ng kho¶ng c¸ch tö ®iÓm
®ang xÐt ®Õn nguån.
- NÕu sãng truyÒn trong mÆt ph¼ng. Th× biªn ®é tØ lÖ nghÞch víi kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm ®ang xÐt tíi
nguån.
- NÕu sãng truyÒn trªn mét ph¬ng. Th× biªn ®é cã thÓ coi nh kh«ng thay ®æi ( bá qua ma s¸t m«i
truêng ).
e.N¨ng lîng sãng: lµ n¨ng lîng cña phÇn tö dao ®éng cã sãng truyÒn qua ( tØ lÖ víi b×nh ph¬ng biªn ®é
dao ®éng )
C©u hái 3: Kh¸i niÖm nguån kÕt hîp, sãng kÕt hîp.
Hai nguån cã cïng tÇn sè vµ ®é lÖch pha kh«ng ®æi theo thêi gian ®îc gäi lµ 2 nguån kÕt hîp
Hai sãng do 2 nguån kÕt hîp t¹o ra gäi lµ hai sãng kÕt hîp.

Page 1 of 3 Lý thuyết
sóng
 Gv: H¹ TuÊn Anh Lý thuyÕt ch¬ng 3-
sãng c¬ häc
Tæ : Lý – Trêng THPT CÈm Thuû 2
0934427210
C©u hái 4: Nªu hiÖn tîng giao thoa 2sãng trªn mÆt níc, kh¸i niÖm giao thoa sãng, ®iÒu kiÖn ®Ó
x¶y ra hiÖn tîng giao thoa vµ øng dông cña nã.
a.HiÖn tîng giao thoa 2 sãng trªn mÆt níc.
HiÖn tîng trªn mÆt níc xuÊt hiÖn nh÷ng gîn sãng dao ®éng víi biªn ®é cùc ®¹i xen kÏ víi nh÷ng gîn
sãng dao ®éng víi biªn ®é cùc tiÓu( gÇn nh b»ng 0) gäi lµ hiÖn tîng giao thoa sãng.
b. Kh¸i niÖm sù giao thoa chung.
HiÖn tîng hai sãng kÕt hîp, khi gÆp nhau t¹i nh÷ng ®iÓm x¸c ®Þnh lu«n t¨ng cêng, hoÆc lµm yÕu
nhau ®îc gäi lµ sù giao thoa sãng
c. §iÒu kiÖn x¶y ra hiÖn tîng giao thoa.
Hai sãng ph¶i lµ hai sãng kÕt hîp xuÊt ph¸t tõ hai nguån kÕt hîp ( cã cïng tÇn sè, cïng ph¬ng, cã ®é
lÖch pha kh«ng ®æi theo thêi gian ).
d. øng dông.
Giao thoa lµ hiÖn tîng chøng tá hai sãng truyÒn ®Õn ph¶i lµ hai sãng kÕt hîp, ®iÒu ®ã cã nghÜa khi
quan s¸t thÊy hiÖn tîng giao thoa th× sÏ ph¶i cã hai nguån sãng kÕt hîp.
C©u hái 5. §Æc ®iÓm cña sãng ph¶n x¹.
§Æc ®iÓm cña sãng ph¶n x¹:
- Khi sãng ®ang truyÒn trong mét m«i trêng mµ gÆp vËt c¶n th× bÞ ph¶n x¹
- Sãng ph¶n x¹ cã tÇn sè, bíc sãng b»ng tÇn sè vµ bíc sãng cña nguån
- NÕu ®Çu ph¶n x¹ cè ®Þnh th× sãng ph¶n x¹ ngîc pha víi sãng tíi.
C©u hái 6: Nªu hiÖn tîng sãng dõng, kh¸i niÖm vµ ®iÒu kiÖn ®Ó cã sãng dõng.
a. HiÖn tîng sãng dõng.
Khi sãng tíi vµ sãng ph¶n x¹ cña nã cïng truyÒn trªn mét ph¬ng th× chóng giao thoa víi nhau, trong ®ã
cã nh÷ng ®iÓm ®øng yªn( kh«ng giao ®éng) gäi lµ c¸c nót vµ nh÷ng ®iÓm dao ®éng víi biªn ®é cùc
®¹i gäi lµ c¸c bông.
b. Kh¸i niÖm sãng dõng.
lµ sãng cã c¸c nót vµ c¸c bông cè ®Þnh trong kh«ng gian.
c. §iÒu kiÖn ®Ó cã sãng dõng:
- NÕu sîi d©y cã hai ®Çu cè ®Þnh:
λ
Khi ®ã c¶ hai ®Çu ph¶i lµ nót. ChiÒu dµi d©y l  k , k=1,2,3...
2
- NÕu sîi d©y cã 1 ®Çu cè ®Þnh vµ 1 ®Çu tù do:
λ 
Khi ®ã 1 ®Çy lµ nót,1 ®Çu lµ bông. ChiÒu dµi d©y l  k  , k=0,1,2,3...
2 4
d. øng dông cña sãng dõng:
Quan s¸t ®îc sè bông hay sè nót trªn d©y, dùa vµo chiÒu dµi d©y ta x¸c ®Þnh ®îc  , tõ ®ã x¸c ®Þnh
®îc tèc ®é truyÒn sãng.
C©u hái 7: Gi¶ sö hai ®iÓm trªn ph¬ng truyÒn sãng c¸ch nhau 1 kho¶ng d. H·y tr×nh bµy mèi quan
hÖ ®é lÖch pha cña sãng t¹i hai ®iÓm vµ d.
2d
§é lÖch pha gi÷a hai ®iÓm ®îc x¸c ®Þnh:  

Hai ®iÓm dao ®éng cïng pha khi:   k 2 hay d  k . Suy ra hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt dao ®éng
cïng pha c¸ch nhau mét kho¶ng b»ng  (k=1)

Page 2 of 3 Lý thuyết
sóng
 Gv: H¹ TuÊn Anh Lý thuyÕt ch¬ng 3-
sãng c¬ häc
Tæ : Lý – Trêng THPT CÈm Thuû 2
0934427210
 1
Hai ®iÓm dao ®éng ngîc pha khi:     k 2 hay d   k   . Suy ra hai ®iÓm gÇn nhau nhÊt dao
 2
®éng ngîc pha c¸ch nhau  /2 (k=0)

Page 3 of 3 Lý thuyết
sóng