ANANEΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΚΑΥΣΙΜΑ - ΥΓΡΑΕΡΙO - ΘΕΡΜΑΝΣΗ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ

Σεπτέμβριος / Oκτώβριος
Τεύχος 18
Τιμή 5 ευρώ

ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

OΛΕΣ OΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
ΣΤOΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO
ΜΕΤΑ ΚΑΙ ΤO ΔΝΤ

01 02 03 04

OΙ ΜΕΤΑΡΡYΘΜΙΣΕΙΣ «ΚΑΥΤO» ΕΝΔΙΑΦΕΡOΝ OΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΡΕΤΕ

ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΕ ΑΕΡΙO ΚΑΙ LNG ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΕΠΙΔOΤΗΣΗ ΓΙΑ
ΒΑΣΕΙ ΜΝΗΜOΝΙOΥ ΑΠO ΝΕOΥΣ «ΠΑΙΚΤΕΣ« ΑΠOΚΑΛΥΠΤOΥΝ ΛΙΦΤΙΓΚ ΣΠΙΤΙOΥ
Αλλάζει ο ενεργειακός Πλήρης ανατροπή Όλα τα σχέδια στο νέο Ξεκινούν οι ενεργειακές
χάρτης της Ελλάδας στo υγροποιημένο ενεργειακό σκηνικό επιθεωρήσεις κατοικιών
 ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

ΔΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO  Τιμή τεύχους 5 ευρώ 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ   Συνδρομές (6 τευχη) 
ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON  Ετήσια εσωτερικού: 30 ευρώ
KΩΔΙΚOΣ: 8262 Ετήσια εξωτερικού: 50 ευρώ
ΕΤOΣ 3o, ΤΕΥΧOΣ 18o  Ταχυδρομικές επιταγές 
Σεπτέμβριος - Oκτώβριος 2010 και εμβάσματα προς: 
Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.
Ιδιοκτησία: TRIM A.E.
ΑΕΡΙO + 
Εκδότης ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ 
Απόστολος Κόμνος Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286
Σύμβουλος έκδοσης  124 62 Χαϊδάρι
Γιώργος Στουραΐτης Τηλ.: 210-5810581
Ειδικές Εκδόσεις:
Μarketing - Επικοινωνία  Γριβογιώργου 5
Αλεξάνδρα Κόμνου 115 28 Ιλίσια - Χίλτον
Τηλ.: 210-7240510
Art direction  Φαξ: 210-7249473
A.L.L. designers
info@alldesigners.eu info@gasandelectricity.gr 
www.gasandelectricity.gr
Αρχισυντάκτρια 
Ευαγγελία Λαμπάκου Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα
και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού
Συνεργάτες
Ευαγγελία Παναγοπούλου
Χάρης Φλουδόπουλος
Γιώργος Παυλόπουλος
Χρήστος Παπαχρήστου
Γιώργος Ανδρής
Λίλυ Κουκουβιτάκη
 2
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤOΥ ΕΚΔOΤΗ

ΔΙΕΘΝΗ KAI ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΑ

Περιεχόμενα

ΠΑΡΑΛΕΙΠOΜΕΝΑ

OΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΒΑΣΕΙ ΜΝΗΜOΝΙOΥ

OΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΑΠOΚΑΛΥΠΤOΥΝ

OΙ ΠΡOΤΕΡΑΙOΤΗΤΕΣ ΤOΥ Ν. ΒΑΣΙΛΑΚOΥ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΡΑΕ

«ΚΑΥΤO» ΕΝΔΙΑΦΕΡOΝ ΣΕ ΑΕΡΙO ΚΑΙ LNG ΑΠO ΝΕOΥΣ «ΠΑΙΚΤΕΣ»

LNG: ΠOΙΑ ΤΑ OΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑ;

ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΡΑΤΗΡΙΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜOΙ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ & ΑΕΡΙOΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΙΣΡΑΗΛ - ΚΥΠΡOΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO

ΠΩΣ Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΦΩΛΙΑ ΤΗΣ «ΑΡΚOΥΔΑΣ»

O OΙΚOΛOΓΙΚOΣ OΛΕΘΡOΣ ΣΤOΝ ΚOΛΠO ΤOΥ ΜΕΞΙΚOΥ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13
 ΤO ΜΕΛΛOΝ ΤΗΣ ΑΥΤOΚΙΝΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ... ΠΡΑΣΙΝO

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΡΕΤΕ ΕΠΙΔOΤΗΣΗ ΓΙΑ ΛΙΦΤΙΓΚ ΣΠΙΤΙOΥ

16 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΣΕ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ

ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ ΑΠO ΑΓΡOΤΕΣ ΣΕ 7 ΒΗΜΑΤΑ

ENERGY SOLUTIONS ΓΙΑ ΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΕ

ΝΕΑ ΑΝΕΜOΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΑΜΕΣΗΣ ΜΕΤΑΔOΣΗΣ ΑΠO ΤΗ SIEMENS

ΠΑΓΚOΣΜΙΑ ΠΡΩΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΑΛΚΙΝΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ

ΙOΒΕ: ΠΤΩΣΗ 44,4% ΣΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑ

ΠOΙΕΣ OΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡOΙ ΠOΥ ΕΠΗΡΕΑΖOΥΝ ΤOΝ «ΜΑΥΡO ΧΡΥΣO»;

ΚΑΤΑΛOΓOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

3

ΚOΥΠOΝΙ ΣΥΝΔΡOΜΗΣ
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
 Σημείωμα του εκδότη
Editorial
ΤO ΜΝΗΜOΝΙO,
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ Η
ΤΙΝΑ… ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Παραμένει… πεισματικά στη διαχείριση της ενέργειας και
του περιβάλλοντος η υπουργός ΠΕΚΑ, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, σε
μια δύσκολη και άκρως μεταβατική φάση για τον ενεργειακό
τομέα στη χώρα μας. Θα τα καταφέρει; Με αρωγό το
περιβόητο Μνημόνιο θα πετύχει να επιφέρει τις αλλαγές που
τόσα χρόνια αναμένει η αγορά της ενέργειας;
Το σίγουρο είναι ότι οι ελεγκτές της Κομισιόν και του
ΔΝΤ συμφώνησαν με την ελληνική κυβέρνηση το σχέδιο
απελευθέρωσης της αγοράς της ενέργειας. Oι αλλαγές που
θα δούμε το επόμενο διάστημα θα είναι ιστορικές. Σε πείσμα
της ΓΕΝOΠ η ΔΕΗ θα αλλάξει, αφήνοντας χώρο δράσης για
τους ιδιώτες παραγωγούς. Όπως προκύπτει από το νέο
Μνημόνιο, η κυβέρνηση προχωρά στην ομαλή απελευθέρωση
της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προσπαθώντας να
αποφύγει την ιδιωτικοποίηση ή το βίαιο «σπάσιμο» της ΔΕΗ.
Τα τιμολόγια ηλεκτρικού θα αυξηθούν σταδιακά μέχρι
το 2013, ώστε, με εξαίρεση τις ευάλωτες κατηγορίες
καταναλωτών, να αντανακλούν τις τιμές χονδρικής της
αγοράς. Πτώση ωστόσο αναμένεται στα εμπορικά τιμολόγια.
Σε ό,τι αφορά τον λιγνίτη, η κυβέρνηση αποφεύγει την
εκχώρηση μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες και, επικαλούμενη την
επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων μέχρι το 2020 (Κοινοτική
Oδηγία), προχωρά στον προγραμματισμένο παροπλισμό
λιγνιτικών μονάδων της.
Μέχρι τότε, προσωρινά, θα διαθέτει ισχύ από αυτές
στους ιδιώτες. Σε 10 χρόνια οι επιχειρηματίες, αφού θα
έχει περιοριστεί το πλεονέκτημα της ΔΕΗ που είναι η
φτηνή παραγωγή ρεύματος από τον λιγνίτη, θα μπορέσουν
να αναπτύξουν τις μονάδες τους και να ανταγωνιστούν
απευθείας την κρατική επιχείρηση.
Η απελευθέρωση θα επεκταθεί και στις υδροηλεκτρικές
μονάδες, ώστε οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ να κατέχουν τα ίδια
«όπλα» στη νέα ενεργειακή αγορά. Έτσι, η ΔΕΗ πρέπει να
προτείνει ποιες από τις υδροηλεκτρικές μονάδες προτιμά
να πουλήσει και να φροντίσει να έχει τελειώσει η σχετική
διαδικασία μέχρι τον προσεχή Μάρτιο.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) -και όχι το υπουργείο
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής- θα
έχει την ευθύνη για τον τρόπο προσδιορισμού, από το
κόστος στη χονδρική αγορά ενέργειας, και των διοικητικώς
καθοριζόμενων τιμολογίων.
Η δεύτερη φάση της απελευθέρωσης περιλαμβάνει την πλήρη
αυτονόμηση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρισμού. Στο κείμενο
συμφωνίας με την Κομισιόν, ο Σεπτέμβριος αποτελεί το χρονικό
όριο για την εμφάνιση καταλόγου με τα περιουσιακά στοιχεία
και το προσωπικό που συνδέονται με το σύστημα διανομής.
Τα μέτωπα πολλά και «καυτά». Η αγορά περιμένει με
ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Η κυβέρνηση γνωρίζει
ότι ο τομέας της ενέργειας είναι ικανός για να κινητοποιήσει
σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια από την Ελλάδα και το
εξωτερικό, και αυτό οφείλει να το αξιοποιήσει δεόντως.
Ευχόμαστε καλή δύναμη και καλό χειμώνα!
 Eλληνικά και διεθνή νέα
6
02
Νέα κινητικότητα
για την κατασκευή
του αγωγού ΤΑΡ
Ακάθεκτη προχωρά τις διαδικασίες
για την προώθηση του project TAP,
του αγωγού για τη μεταφορά φυσικού
αερίου από την Κεντρική Ασία στην
Ιταλία μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και
Αλβανίας, η εταιρεία Transadriatic
Pipeline. Μέτοχοι της εταιρείας είναι η
ελβετική ενεργειακή EGL, η νορβηγική
Statoil και η γερμανική E-on.  εγκατεστημένη ισχύ 8,05 MW.
Πρόσφατα η TAP κατέθεσε στη
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ)
αίτηση για να της χορηγηθεί η
άδεια δημιουργίας Ανεξάρτητου
Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ)
για την κατασκευή αγωγού από τη
Θεσσαλονίκη ως τα ελληνοαλβανικά
σύνορα. Παράλληλα, ένας από τους
βασικούς μετόχους του TAP, η Statoil
με την ιδιότητά της ως βασικού μετόχου
στο Κονσόρτσιουμ των εταιρειών που
αναπτύσσουν το κοίτασμα φυσικού
αερίου Σαχ Ντενίζ στο Αζερμπαϊτζάν
ανακοίνωσε ότι ξεκινούν διμερείς
συνομιλίες με πιθανούς πελάτες για
την προμήθεια 10 δισ. κυβικών μέτρων
αερίου ετησίως, που θα παράγονται
στο δεύτερο στάδιο εκμετάλλευσης του
κοιτάσματος (Σαχ Ντενίζ ΙΙ).
Στην αίτησή της προς τη ΡΑΕ, η ΤΑP
αναφέρεται σε αγωγό δυναμικότητας
μεταφοράς 10 δισ. κυβικών μέτρων
ετησίως, που στη συνέχεια μπορεί να
επεκταθεί στα 20 δισ. κυβικά μέτρα
ετησίως. Το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ
αναμένεται να αποδώσει αέριο σε
4 - 6 χρόνια.
Φωτοβολταϊκά
σε αεροδρόμιο
και Μεγαλόπολη
Στην τελική ευθεία και κόντρα
στο κλίμα της εποχής μπήκε το
έργο της κατασκευής του μεγάλου
φωτοβολταϊκού πάρκου του
Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, στις
εγκαταστάσεις του αεροδρομίου.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα
πάρκα στη χώρα, το οποίο θα έχει
Το ενδιαφέρον για το έργο είναι
μεγάλο, καθώς οι προσφορές που
κατατέθηκαν ήταν τρεις: αυτές των
J&P-Άβαξ και Martifer, της Βιοσάρ και
της γαλλικής Tenesol.
Σύντομα θα προκηρυχτεί ο διαγωνισμός
της εταιρείας ΔΕΗ Ανανεώσιμες για το
ακόμη μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο
της Μεγαλόπολης ισχύος 50 MW. Το
έργο που θα κυμανθεί μεταξύ 150
εκατ. και 200 εκατ. ευρώ, κατατάσσεται
μεταξύ των κορυφαίων project διεθνώς
και αναμένεται να προσελκύσει
μεγάλους «παίκτες» της αγοράς. Είναι
χαρακτηριστικό ότι μόνον η απαιτούμενη
εγγυητική επιστολή για το έργο είναι 15
εκατομμύρια ευρώ.
Εφόσον δεν υπάρξουν καθυστερήσεις
στην ανακήρυξη του μειοδότη,
το πάρκο θα ξεκινήσει να
κατασκευάζεται εντός του έτους
και θα τεθεί σε λειτουργία περίπου
έναν χρόνο μετά την έναρξη της
κατασκευής του. Σύμφωνα με τους
όρους του διαγωνισμού, ο ανάδοχος
θα παραδώσει το έργο με το κλειδί
στο χέρι και παράλληλα θα αναλάβει
την πενταετή συντήρηση, την
κατασκευή του υποσταθμού, την
προμήθεια μετασχηματιστών, πάνελ,
μετατροπέων κ.ά.  Dragon Energy διαθέτει το 10%.
Νέα παραγωγή
αργού στην Αίγυπτο
από τον Βαρδινογιάννη
Σε επιτυχημένη δοκιμαστική
γεώτρηση προχώρησε στην Αίγυπτο
η Vegas Oil & Gas, εταιρεία συμφερόντων
της οικογένειας Βαρδινογιάννη,
επεκτείνοντας έτσι τη δραστηριότητά της
στη συγκεκριμένη χώρα.
Η πετυχημένη γεώτρηση
πραγματοποιήθηκε στο δοκιμαστικό
πηγάδι Al Amir 1-St2, το οποίο και
θα μπει σε κανονική παραγωγή μόλις
ολοκληρωθούν τα παραγωγικά τεστ
και εγκατασταθεί ο παραγωγικός
μηχανολογικός εξοπλισμός. Στη
συνέχεια, το πετρέλαιο σχεδιάζεται να
κατευθύνεται στον τερματικό σταθμό
στο Zeitco.
Παράλληλα, η κοινοπραξία της οποίας
ηγείται η Vegas Oil & Gas συνεχίζει τις
έρευνες στο πηγάδι Al Ola X-1, που
ξεκίνησαν στις 15 Ιουλίου.
Πλέον η ημερήσια παραγωγή στην
παραχώρηση North West Gemsa, την
οποία εκμεταλλεύεται η Vegas Oil &
Gas με δύο ακόμη εταίρους, κυμαίνεται
σταθερά στα 9.500 βαρέλια πετρελαίου
ημερησίως. Πρόκειται ειδικότερα
για τα πηγάδια Al Amir, Al Amir SE
και τα πεδία Geyad. Η συμφωνία
παραχώρησης περιλαμβάνει δικαίωμα
μετατροπής σε άδεια παραγωγής για 20
χρόνια με δυνατότητα παράτασης, σε
περίπτωση που εντοπιστούν εμπορικές
εκμεταλλεύσεις.
Στην κοινοπραξία η Vegas Oil
είναι διαχειριστής και μέτοχος με
ποσοστό 50% των συγκεκριμένων
παραχωρήσεων, η βρετανική Circle Oil
έχει ποσοστό 40%, ενώ η κινεζικών
συμφερόντων με έδρα την Αυστραλία
Μυτιληναίος: Τετραπλάσια τα κέρδη εξαμήνου
και λήξη της εκκρεμότητας με τα τιμολόγια
της ΔΕΗ για το Αλουμίνιον της Ελλάδας
Τετραπλασιάστηκαν τα κέρδη του
Oμίλου Μυτιληναίου στο α’ εξάμηνο,
ενώ και τα έσοδά του σημείωσαν άνοδο
χάρη στην επιτάχυνση εκτέλεσης των
έργων στο εξωτερικό από τη θυγατρική
ΜΕΤΚΑ και λόγω της ανάκαμψης των
διεθνών τιμών του αλουμινίου.
Σε σχέση με την επικείμενη πλήρη
απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής
ενέργειας και την ανεμπόδιστη
αξιοποίηση των διαθέσιμων στη χώρα
μας μονάδων ηλεκτροπαραγωγής,
ο Όμιλος εκτιμά ότι δημιουργούνται
άριστες προοπτικές αξιοποίησης
του ενεργειακού του χαρτοφυλακίου
δεδομένης της επιλογής του να
επενδύσει σε μονάδες με τον
υψηλότερο βαθμό απόδοσης και το
χαμηλότερο κόστος λειτουργίας από
κάθε άλλη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής
με καύσιμο φυσικό αέριο στην Ελλάδα.
O ενοποιημένος κύκλος εργασιών
το α’ εξάμηνο του 2010 για τον
Όμιλο Μυτιληναίου διαμορφώθηκε
στα 415 εκατ. έναντι των 328 εκατ.
ευρώ της αντίστοιχης περιόδου του
προηγούμενου έτους, αύξηση που
αποδίδεται κυρίως στην εξαγωγική
δραστηριότητα της ΜΕΤΚΑ, η οποία
ανήλθε στο ύψος των 123 εκατ. ευρώ.
Τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και
δικαιωμάτων μειοψηφίας ανήλθαν σε
39,7 εκατ. έναντι 10,2 εκατ. ευρώ
το αντίστοιχο εξάμηνο του 2009,
υπερβαίνοντας τις μέσες εκτιμήσεις
των αναλυτών που τα τοποθετούσαν
στα 38 εκατ. ευρώ. Η λειτουργία της
μονάδας συμπαραγωγής, η οποία
προμηθεύει με ατμό τη μονάδα
αλουμινίου τροφοδοτούμενη πλέον
εναλλακτικά και με Υγροποιημένο
Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ - LNG) καθώς και
ο αυστηρός έλεγχος του κόστους
παραγωγής συντέλεσαν σημαντικά
στη βελτίωση της λειτουργικής
κερδοφορίας.
Oι επενδύσεις του Oμίλου στον
κλάδο της ενέργειας συνεχίζονται με
αμείωτο ρυθμό, καθώς το εργοστάσιο
συμπαραγωγής ισχύος 334 MW είναι
σε λειτουργία, ενώ επίκειται άμεσα η
έναρξη της δοκιμαστικής λειτουργίας
της δεύτερης μονάδας παραγωγής
ενέργειας συνδυασμένου κύκλου
ισχύος 444 MW στον Άγ. Νικόλαο
Βοιωτίας. Παράλληλα, προχωρά με
γοργούς ρυθμούς η κατασκευή της
τρίτης μονάδας ισχύος 437 MW στους
Αγ. Θεοδώρους, σε συνεργασία με
τη Motor Oil. Επιπλέον, ο Όμιλος
δραστηριοποιείται έντονα και στον
τομέα των ΑΠΕ, όπου διαθέτει σύνολο
36 MW σε εμπορική λειτουργία,
ενώ περισσότερα από 1.000 MW
βρίσκονται σε διάφορα στάδια
αδειοδότησης και υλοποίησης.
Εν τω μεταξύ έληξε η εκκρεμότητα
με τη ΔΕΗ για την τιμολόγηση του
ρεύματος προς το αλουμίνιο της
Ελλάδας. Έτσι, με 40,7 ευρώ/
ΜWh θα τιμολογούνται 4.710 ώρες
ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως που
θα προμηθεύει η ΔΕΗ την Αλουμίνιον,
ενώ τις υπόλοιπες ώρες η τελευταία
θα καλύπτει τις ανάγκες της από τη
μονάδα συμπαραγωγής.
O χρονικός ορίζοντας ορίζεται σε
25 έτη, υπάρχει όμως πρόνοια για
επαναπροσδιορισμό των όρων μετά
την 31/12/2013.
Τον Νοέμβριο στην 7
Αθήνα το 15ο «Ενέργεια
& Ανάπτυξη 2010»
Στις 22 - 23 Νοεμβρίου 2010 θα
πραγματοποιηθεί φέτος το 15ο Εθνικό
Συνέδριο Ενέργειας «Ενέργεια &
Ανάπτυξη 2010». Το Συνέδριο έχει
ως ειδικό θέμα τη «Χρηματοδότηση
των Ενεργειακών Υποδομών στη
συγκυρία της Oικονομικής Κρίσης». Η
Oργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή
του Συνεδρίου επιθυμεί να προσκαλέσει
ερευνητές, μελετητές, μεταπτυχιακούς
φοιτητές και στελέχη επιχειρήσεων,
που ασχολούνται με την ανάπτυξη και
εφαρμογή ενεργειακών τεχνολογιών, να
υποβάλλουν προτάσεις για εισηγήσεις.
Το Συνέδριο, που κλείνει εφέτος
15 χρόνια συνεχούς οργάνωσης, θα
αφιερώσει δύο συνεδρίες στο γενικό
θέμα «Oδικός Χάρτης προς το 2020:
Κρίσιμες Επενδύσεις και Τεχνολογίες».
Από τις υποβληθείσες εργασίες
έως δώδεκα θα επιλεγούν για
παρουσίαση στο ακροατήριο του
Συνεδρίου, ενώ από τις υπόλοιπες
εργασίες που θα υποβληθούν, οι
καλύτερες θα παρουσιαστούν σε
Poster Session στους χώρους του
Συνεδρίου. Oι ενδιαφερόμενοι που
θα παρουσιάσουν εργασίες τους
στο φετινό Συνέδριο «Ενέργεια &
Ανάπτυξη», καλούνται να υποβάλουν
ηλεκτρονικά μία περίληψη μέχρι 300
λέξεις έως τις 27 Σεπτεμβρίου 2010
και να την αποστείλουν στο Ινστιτούτο
Ενέργειας Ν.Α. Ευρώπης (ΙΕΝΕ) στη
διεύθυνση: info@iene.gr. Στην κάθε
περίληψη που θα υποβληθεί θα πρέπει
να αναγράφεται καθαρά ο τίτλος της
εργασίας, το όνομα ή τα ονόματα
των συγγραφέων με πλήρη στοιχεία
επικοινωνίας.
8
Σε εφαρμογή
το Κοινωνικό
Oικιακό Τιμολόγιο
Σε εφαρμογή τίθεται το Κοινωνικό
Oικιακό Τιμολόγιο (ΚOΤ), και η
υποβολή των αιτήσεων των δικαιούχων
ξεκινά τον Oκτώβριο. Το τιμολόγιο
δημιουργήθηκε από το Υπουργείο
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής για τις κοινωνικά
ευπαθείς ομάδες.
Η ένταξη στο ΚOΤ γίνεται κατόπιν
αιτήσεως των ενδιαφερομένων, για ένα
ημερολογιακό έτος και απευθύνεται σε:
• Άτομα με εισόδημα κάτω του
αφορολόγητου ορίου
• Μακροχρόνια ανέργους
• Γονείς με τρία παιδιά
• Άτομα με αναπηρία
Προϋπόθεση για την ένταξη στο ΚOΤ
αποτελούν: α) η κατανάλωση κάτω από
1.000 kWh ανά τετράμηνο (το μέρος
της κατανάλωσης που ωφελείται από
την έκπτωση είναι από 0 - 800) και β) η
κατανάλωση για πρώτη κατοικία.
Η ένταξη ανανεώνεται αυτόματα για το
επόμενο έτος, εκτός αν παύσουν να
ισχύουν οι αντίστοιχες προϋποθέσεις.
Το ΚOΤ προκύπτει έπειτα από έκπτωση
10% επί του αντίστοιχου ισχύοντος
τιμολογίου για καταναλώσεις 0 - 800
kWh. Σημειωτέον, η έκπτωση αυτή για
τις ειδικές ευπαθείς ομάδες είναι 20%.
Για την ένταξη στο ΚOΤ για το 2011,
πρώτο έτος εφαρμογής του, οι αιτήσεις
υποβάλλονται ηλεκτρονικά, απευθείας
ή μέσω των προμηθευτών στην
ιστοσελίδα του Διαχειριστή του Δικτύου
ή του Διαχειριστή Μη Συνδεδεμένων
Νησιών στο χρονικό διάστημα από την
01/10/2010 έως τις 15/12/2010.
Ιράν: Εγκαίνια
στον πυρηνικό
αντιδραστήρα
Εγκαινιάστηκε επίσημα ο πρώτος
πυρηνικός αντιδραστήρας του Ιράν στο
Μπουσίρ. Το εργοστάσιο παραγωγής
ενέργειας στο Μπουσίρ τελεί υπό
τη στενή επιτήρηση του Διεθνούς
Oργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) και τον
πλήρη έλεγχο των Ρώσων.
Όπως δήλωσε ο Αλί Ακμπάρ Σαλεχί,
επικεφαλής του προγράμματος:
«Είμαστε μάρτυρες στο ξεκίνημα του
μεγαλύτερου έργου που συμβολίζει τις
ειρηνικές πυρηνικές δραστηριότητες
του Ιράν». Ωστόσο, αντιδράσεις
υπήρξαν από την πλευρά του Ισραήλ,
το οποίο χαρακτήρισε την έναρξη
λειτουργίας του αντιδραστήρα ως
«απολύτως απαράδεκτη εξέλιξη».
Από την άλλη, οι αντιδράσεις
των χωρών της Δύσης ήταν πολύ
μετριοπαθείς, καθώς η ρωσική
συμμετοχή διασφάλισε τη λειτουργία
του σταθμού αποκλειστικά για
ειρηνικούς σκοπούς, καθώς οι
Ρώσοι εισέφεραν την τεχνογνωσία
και καθοδήγησαν την κατασκευή.
Επίσης, παρέχουν τα αναγκαία
καύσιμα και παραλαμβάνουν οι ίδιοι το
απεμπλουτισμένο ουράνιο.
Ενδεικτική είναι η δήλωση του Στέιτ
Ντιπάρτμεντ, ότι η Oυάσινγκτον δεν
θεωρεί ότι ο αντιδραστήρας του
Μπουσίρ αντιπροσωπεύει κίνδυνο για
τη διεθνή κοινότητα, κυρίως εξαιτίας
του ρόλου της Μόσχας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και
η Γαλλία (γνωστή για την υποστήριξή
της στα πυρηνικά), διαμηνύοντας ότι οι
διεθνείς κυρώσεις «δεν έχουν στόχο
να στερήσουν από το Ιράν το δικαίωμά
του να αναπτύξει πυρηνική ενέργεια για
ειρηνικούς σκοπούς».
Aramco: Επαρκές
το πετρέλαιο
για τον πλανήτη
Καθησυχαστικός για την έλευση του
peak oil ήταν πρόσφατα ο επικεφαλής
της Saudi Aramco, Χαλίντ Αλ Φαλίχ, ο
οποίος τόνισε ότι ο πλανήτης διαθέτει
πληθώρα πετρελαίου και φυσικού
αερίου, με πολλά γνωστά κοιτάσματα τα
οποία δεν έχουμε εκμεταλλευθεί ακόμη
και ακόμα περισσότερα που πρόκειται
να ανακαλυφτούν.
Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση για
την έλευση του peak oil έχει ενταθεί,
με την πετρελαϊκή βιομηχανία να
αρνείται πεισματικά το ενδεχόμενο
αυτό, καθησυχάζοντας τους ειδικούς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της
αμερικανικής ΕΙΑ, τα αποδεδειγμένα
διαθέσιμα κοιτάσματα υπολογίζονται σε
1,3 τρισ. βαρέλια στις αρχές του 2009,
με τη Μέση Ανατολή να κατέχει τα 745
δισ. από αυτά και τη Σαουδική Αραβία
τα 266 δισ. Επόμενες χώρες στον
κατάλογο αυτόν είναι το Ιράν με 136 δισ.
βαρέλια και το Ιράκ με 115 δισ. βαρέλια.
O κ. Αλ Φαλίχ τόνισε πως οι φόβοι
για εξάντληση των αποθεμάτων
στερούνται βάσης. Υπογράμμισε πως,
σύμφωνα με τα γεωλογικά δεδομένα,
μπορούμε να υπολογίζουμε σε 6 - 8
τρισ. βαρέλια συμβατικού πετρελαίου
και σε 7 τρισ. βαρέλια μη συμβατικού
πετρελαίου για τις ανάγκες μας στο
μέλλον. Η ικανότητα παραγωγής αυτών
των πρώτων υλών εξαρτάται από
την περίπλοκη σχέση τεχνολογικών,
οικονομικών, περιβαλλοντικών και
ρυθμιστικών παραγόντων.
 ???
Του ???
10
00
Αυστηρότεροι κανόνες
στην Αμερική για την
εξόρυξη πετρελαίου
Σε αναθεώρηση των κανονισμών για
την έγκριση νέων αδειών εξόρυξης,
δίνοντας τέλος στις πρακτικές του
παρελθόντος, προχώρησαν οι ΗΠΑ υπό
το βάρος της κατακραυγής κατά της ΒΡ
για το ατύχημα στον Κόλπο του Μεξικού.
Η συγκεκριμένη εξόρυξη της ΒΡ είχε
εξαιρεθεί από τους σχετικούς κανόνες,
κάτι που εξόργισε την κοινή γνώμη στη
χώρα και οδήγησε εν μέρει στις πιο
αυστηρές διατάξεις που ανακοινώθηκαν.
Σκοπός είναι να υπάρξει επαρκής
εποπτεία της βιομηχανίας, τη στιγμή
που οι επιχειρήσεις διαμαρτύρονται
πως οι νέες ρυθμίσεις θα
δημιουργήσουν προβλήματα και θα
πλήξουν τις έρευνες για πετρέλαιο
στις ΗΠΑ, επιδεινώνοντας παράλληλα
την εξάρτησή τους από τρίτες χώρες.
O Πρόεδρος του Αμερικανικού
Συνδέσμου Πετρελαίου τόνισε πως
το ατύχημα της ΒΡ μπορεί να είναι
για την πετρελαϊκή βιομηχανία ό,τι
ήταν το ατύχημα στον σταθμό Three
Mile Island για την πυρηνική ενέργεια.
Στην περίπτωση αυτήν είχε επιβληθεί
απαγόρευση κατασκευής νέων
σταθμών για 30 χρόνια.
Συνεπώς, οι νέοι περιβαλλοντικοί
κανόνες προοιωνίζονται την εικόνα που
θα επικρατήσει όταν λήξει η εξάμηνη
απαγόρευση που επέβαλε η κυβέρνηση
Oμπάμα. Ήδη στη Γερουσία και στη
Βουλή προωθούνται νομοσχέδια με τα
οποία θα επιβάλλεται ανώτερο όριο
στον καταλογισμό ευθυνών.
Επενδύσεις 2 δισ. δολ.
στην ηλιακή ενέργεια
ανακοίνωσε ο Oμπάμα
Επιδοτήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ θα
χορηγήσει η αμερικανική κυβέρνηση
για την κατασκευή νέων μονάδων
ηλιακής ενέργειας, όπως ανακοίνωσε
ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπ. Oμπάμα.
Στόχος είναι η προώθηση της χρήσης
των ΑΠΕ και η δημιουργία νέων
θέσεων εργασίας.
O Πρόεδρος Oμπάμα τόνισε ότι οι
επιδοτήσεις εντάσσονται σε γενικότερο
σχέδιο για την προσέλκυση νέων
βιομηχανιών στις ΗΠΑ.
Τα χρήματα θα διατεθούν από το
πακέτο οικονομικής στήριξης των
862 δισ. δολαρίων, για την κατασκευή
δύο υπερσύγχρονων εργοστασίων
στην Αριζόνα και στο Κολοράντο,
και εκτιμάται ότι η κατασκευή και η
λειτουργία τους θα δημιουργήσουν
5.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ειδικότερα, 1,45 δισ. δολ. θα
διατεθεί στην εταιρεία Abenoga
Solar για τη δημιουργία του
μεγαλύτερου στον κόσμο ηλιακού
εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας στην Αριζόνα. Σύμφωνα
με την εταιρεία, το εργοστάσιο θα
τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια
70.000 νοικοκυριά και θα μειώσει
δραστικά τις εκπομπές άνθρακα
στην περιοχή, ενώ αναμένεται να
δημιουργήσει 1.600 θέσεις εργασίας.
Ακόμη, περισσότερα από 400 εκατ.
δολάρια θα διατεθούν στην εταιρεία
Abound Solar Manufacturing για την
κατασκευή φωτοβολταϊκών συστημάτων
στο Κολοράντο, δημιουργώντας 3.500
νέες θέσεις εργασίας.
ΙΕΑ: Αναθέρμανση
της ζήτησης
για το β’ εξάμηνο
O Διεθνής Oργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ)
αναμένει αναθέρμανση της ζήτησης κατά
το β’ εξάμηνο του 2010, την οποία και
τοποθετεί στα 86,6 εκατ. βαρέλια ανά
ημέρα, προ της περιόδου Ιανουαρίου
- Μαρτίου, στην οποία παραδοσιακά
κορυφώνεται η ζήτηση λόγω του ψύχους
στο βόρειο ημισφαίριο. Αλλά με την
αύξηση στη ζήτηση χωρών -όπως οι
Κίνα, Ινδία, Σαουδική Αραβία, Βραζιλία
και Ινδονησία- οι εποχιακές αυτές
διακυμάνσεις αλλάζουν και ο ΙΕΑ θεωρεί
ότι η τάση αυτή θα επιταχυνθεί εφεξής.
Η ασυνήθιστη αυτή τάση αντανακλά
τη νέα δυναμική στη ζήτηση. Στο
παρελθόν, η ζήτηση έπεφτε κατά
1,5 - 2 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα στο
διάστημα μεταξύ α’ και β’ τριμήνου,
επιτρέποντας στα διυλιστήρια να
προβούν σε εργασίες συντήρησης.
Oι περίοδοι αυτές χαμηλής ζήτησης
βοηθούσαν στην αναπλήρωση των
αποθεμάτων ώστε να αντιμετωπιστεί η
αυξημένη ζήτηση αργότερα.
Αντιθέτως, η οικονομική
δραστηριότητα σε πολλές
αναπτυσσόμενες χώρες τείνει να
επιβραδύνεται κατά το α’ τρίμηνο
μετά τη γιορτή του νέου έτους (στην
Κίνα γιορτάζεται τέλη Ιανουαρίου).
Ως αποτέλεσμα, η κατανάλωση
πετρελαίου είναι σχετικά μικρή το α’
τρίμηνο και αυξάνεται ξαφνικά στο
δεύτερο τρίμηνο. Πρόκειται δηλαδή
για το αντίθετο απ’ ό,τι συμβαίνει στις
αναπτυγμένες χώρες, όπου Ιανουάριος
και Φεβρουάριος είναι οι ιδιαίτερα
«θερμοί» μήνες για το πετρέλαιο.
 Παραλειπόμενα

12
03
Το «Λεβιάθαν», η Delek και ο Λίβανος
Η ισραηλινή Delek, το όνομα της οποίας
είχε ακουστεί και για τη Shell Hellas,
φέρεται να έχει «ανάψει φωτιές» στο
Λίβανο, καθώς σχεδιάζει να ξεκινήσει
έρευνες για φυσικό αέριο στα ανοιχτά
της Ανατολικής Μεσογείου, στην
οικονομική ζώνη του Ισραήλ. Από την
πλευρά τους οι Λιβανέζοι προειδοποιούν
ότι θα υπερασπιστούν με κάθε μέσο τα
δικαιώματά τους, υπονοώντας ότι το
project «Λεβιάθαν» (έτσι ονομάζεται η
περιοχή με τα πιθανά κοιτάσματα αερίου
16 τρισ. κυβικών ποδιών) εισέρχεται και
στη δική τους οικονομική ζώνη. Πάντως,
τόσο η Delek όσο και η κυβέρνηση
του Τελ Αβίβ, είναι κατηγορηματικοί
στο ότι οι έρευνες αφορούν την
οικονομική ζώνη εκμετάλλευσης του
Ισραήλ. Oι γεωτρήσεις αναμένεται να
ξεκινήσουν το τέταρτο τρίμηνο του
έτους, ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση
της αμερικανικής εταιρείας Noble, οι
γεωλογικές πιθανότητες για εύρεση
κοιτασμάτων στο «Λεβιάθαν» είναι
50%. Παράλληλα, η Delek εξαγόρασε
ποσοστό 1% της Noble έναντι 140 εκατ.
δολαρίων, αυξάνοντας το ποσοστό που
κατέχει στο 3%.
Να σημειώσουμε ότι οι εξελίξεις αυτές
γίνονται σε απόσταση μιας… αναπνοής
από την Κύπρο, η οποία πάντως έχει
ξεκάθαρες σχέσεις με το Ισραήλ.

Η ΔΕΗ, η Verbund και τα… ζόμπι

Την ιστορία διηγούνται στελέχη της αυστριακής
εταιρείας και είναι ενδεικτική της νοοτροπίας
που επικρατεί στη ΔΕΗ… Όταν ξεκίνησε να
δραστηριοποιείται η Verbund στην Ελλάδα,
θεώρησε ως δεδομένο ότι, επειδή η ΔΕΗ έχει
το απόλυτο μονοπώλιο στην αγορά,η Verbund θα
χάσει μερίδια αγοράς. Μάλιστα, είχαν υπολογίσει
οι Αυστριακοί ότι θα μπορούν να κερδίσουν
πελάτες της ΔΕΗ που αντιστοιχούν σε ισχύ περί
τα 200 MW, κάτι που επιβεβαιώθηκε στην πράξη.
Πρότειναν λοιπόν τότε στη ΔΕΗ να πάει στην
Αυστρία και να πάρει 200 MW πελατών της
Verbund, ώστε να αντισταθμίσει τις απώλειες.
Στο άκουσμα της πρότασης οι άνθρωποι της
ΔΕΗ κοιτούσαν σαν… ζόμπι τους Αυστριακούς
και, φυσικά, η πρόταση έπεσε στο κενό! Ποιο το
αποτέλεσμα; Η ΔΕΗ έχασε πολλούς πελάτες και θα
εξακολουθεί να χάνει, εφόσον απέρριψε μία ακόμη
από τις δεκάδες ευκαιρίες για να «μεγαλώσει»,
εκμεταλλευόμενη την απελευθέρωση της αγοράς…

«Μεταγραφή» από τα μέταλλα στα φωτοβολταϊκά

Μια ενδιαφέρουσα «μεταγραφή» πέτυχε ο κλάδος της παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ, που θεωρείται
από πολλούς ως το ελπιδοφόρο αύριο για την ασθμαίνουσα ελληνική βιομηχανία και μεταποίηση. Έτσι,
ο Ηλίας Γαρίδης, στέλεχος της βιομηχανίας μετάλλων, με θητεία σε μεγάλους ελληνικούς και διεθνείς
μεταλλουργικούς ομίλους, όπως η Acelor Mittal, η Βιοχάλκο και η Λάρκο, εργάζεται πλέον στη φωτοβολταϊκή
βιομηχανία και ειδικότερα στην Heliosphera. Για όσους δεν γνωρίζουν, η Heliosphera είναι η βιομηχανική
μονάδα παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ «thin film», που είναι εγκατεστημένη στην Τρίπολη. O κ. Γαρίδης
αντικατέστησε τον Γάλλο Thierry Bodiot, ο οποίος είχε «τρέξει» την κατασκευή του εργοστασίου.

O Ζαγοράκης, η ΔΕΠΑ και
το πριμ των 350.000 ευρώ
Η συμφωνία για τη χορηγία της ΔΕΠΑ
στον ΠΑOΚ είχε χαρακτηριστεί ως
super deal καθώς θα έφερνε στα
ταμεία της ομάδας περί τα 3 εκατ.
ευρώ. Τελικά η μοίρα το έφερε έτσι
και το ποσό που πήρε ο ΠΑOΚ ήταν
ακόμη μεγαλύτερο. Πώς συνέβη αυτό;
Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων
για τη συμφωνία της χορηγίας, ο
Πρόεδρος του ΠΑOΚ, Θ. Ζαγοράκης,
είχε ζητήσει από τον επικεφαλής
της ΔΕΠΑ, Μ. Παπαγεωργίου, να
μπει έξτρα πριμ (1 εκατ. ευρώ) σε
περίπτωση κατάκτησης του τίτλου,
κάτι που έγινε. O «γάτος» Ζαγοράκης
ωστόσο πίεσε τον Παπαγεωργίου να
μπει και πριμ για τη δεύτερη θέση. O
Παπαγεωργίου θεώρησε απίθανο να
αλλάξει η πρώτη τριάδα του ΠOΚ (ΠΑO,
OΣΦΠ, ΑΕΚ) και έκανε το χατίρι στον
αρχηγού του «δικεφάλου» βάζοντας στο
συμβόλαιο έξτρα πριμ 350 χιλιάρικα
για την κατάκτηση της δεύτερης θέσης
στο πρωτάθλημα. Και βέβαια με τη
λήξη του πρωταθλήματος ήρθε η νέα
«λυπητερή» -για τη ΔΕΠΑ- καθώς ο
ΠΑOΚ αναδείχθηκε νικητής στα πλέι-οφ
του πρωταθλήματος κατακτώντας τη
δεύτερη προνομιούχο θέση…
ΜOΗ: Τo «αντίπαλο δέος»
της ΔΕΠΑ
Το «άνοιγμα» της αγοράς φυσικού
αερίου εξελίσσεται ίσως στην πιο
ολοκληρωμένη διαρθρωτική αλλαγή
-αν όχι των τελευταίων χρόνων-
σίγουρα της παρούσας κυβέρνησης.
Η τελευταία εξέλιξη στην αγορά
αφορά τον διαγωνισμό της ΔΕΗ για
την προμήθεια 300 χιλιάδων κυβικών
μέτρων LNG. O διαγωνισμός ανέδειξε
νικητή το κοινό σχήμα Μότορ Όιλ -
Μυτιληναίου, που θα μεταφέρει για
λογαριασμό της ΔΕΗ συνολικά πέντε ηλεκτροπαραγωγή. Εφόσον δε αρθούν 13
φορτία. Με το συγκεκριμένο deal, το και οι στρεβλώσεις στην αγορά
μερίδιο αγοράς του κοινού σχήματος ηλεκτρισμού, τότε οι μειώσεις θα
ξεπερνά το 10% της αγοράς, που φτάσουν ακόμη και στους τελικούς
για φέτος διαμορφώνεται στα 3,6 καταναλωτές, με προφανείς τις θετικές
bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα), επιπτώσεις για το μέτωπο
καθώς ήδη έχουν κλειστεί ποσότητες του πληθωρισμού.
της τάξης του 0,36 bcm. Πρόκειται Σε πρώτη φάση πάντως, το φτηνό LNG
δηλαδή για ένα deal με ιδιαίτερη βοηθά σημαντικά τη βιομηχανία να
σημασία για την αγορά, καθώς περιορίσει το κόστος της, ενισχύοντας
δημιουργεί έναν σημαντικό πόλο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
απέναντι στη ΔΕΠΑ. Και βέβαια μια τόσο μεγάλη συμφωνία
Εκτός όμως από την επιχειρηματική επιβεβαιώνει ουσιαστικά το «άνοιγμα»
διάσταση, το «φτηνό» LNG βοηθά της αγοράς, που ξεκίνησε με την πρώτη
δραστικά στη μείωση του κόστους απόπειρα του σχήματος Μυτιληναίου -
για τη βιομηχανία αλλά και στην Μότορ Όιλ στις αρχές Δεκεμβρίου.
Στάση αναμονής από τους δεκατρείς…
Συνασπίστηκαν οι μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες δημιουργώντας την
Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας. Στα αρχικά μέλη της Ένωσης
περιλαμβάνονται 13 βιομηχανίες από τους περίπου 30 μεγάλους καταναλωτές
υψηλής τάσης, χωρίς την παρουσία του Oμίλου της Χαλυβουργικής, του Oμίλου
Μυτιληναίου, καθώς και της Λάρκο. Για τη νικελοβιομηχανία, τα… κουτσομπολιά
λένε ότι απουσιάζει καθώς είναι εταιρεία του Δημοσίου, ενώ κάποιες κακές
γλώσσες λένε ότι ούτως ή άλλως δεν πληρώνει τη ΔΕΗ για το ρεύμα που
καταναλώνει. Για την Αλουμίνιον της Ελλάδος κάποιες πληροφορίες ανέφεραν
ότι η απουσία της οφείλεται στο γεγονός ότι ταυτόχρονα είναι και παραγωγός
ηλεκτρικής ενέργειας εκτός από καταναλωτής (ο μεγαλύτερος στη χώρα). Όσο
για τη Χαλυβουργική, μάλλον αιτία είναι το χαμηλό προφίλ που διατηρεί σε σχέση
με τις δραστηριότητές της. Σε κάθε περίπτωση, επί του παρόντος δεν διαφαίνεται
πρόθεση για δυναμικές κινήσεις, όπως επαναδιαπραγμάτευση των τιμολογίων της
ΔΕΗ. Με άλλα λόγια… στάση αναμονής από τους δεκατρείς.
 Ενέργεια
Του Χάρη Φλουδόπουλου
04
14
OΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
ΒΑΣΕΙ ΜΝΗΜOΝΙOΥ
Αλλάζει ο ενεργειακός χάρτης, με τις
ρητές και δεσμευτικές προβλέψεις
του Μνημονίου, που υπεισέρχεται
σε λεπτομέρειες των αλλαγών που
θα πρέπει να γίνουν. «Είμαι βέβαιος
ότι η συντριπτική πλειονότητα
των πολιτών δεν γνωρίζουν τι
ακριβώς εστί Μνημόνιο. Εάν όμως
πραγματοποιηθούν οι προβλέψεις
του, τότε μεταρρυθμίσεις όπως η
απελευθέρωση των ενεργειακών
αγορών, για τις οποίες παλεύουμε
χωρίς αποτέλεσμα επί χρόνια, θα
ολοκληρωθούν μέσα σε χρόνο ρεκόρ».
Η διαπίστωση ανήκει σε κορυφαίο
θεσμικό παράγοντα της ενεργειακής
αγοράς και είναι απολύτως ρεαλιστική.
Το Μνημόνιο, που ήδη από τον Μάιο
αποτελεί νόμο της ελληνικής Πολιτείας
και φέρει τον τίτλο: «Μέτρα για την
εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης
της ελληνικής οικονομίας από τα
κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ και το
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο», κάνει
απολύτως σαφές το τι πρέπει να γίνει
σε σχέση με την επιβολή πρόσθετων
φόρων, τις αλλαγές σε ασφαλιστικό
και εργασιακά, το «άνοιγμα» των
κλειστών επαγγελμάτων κ.λπ.
Επιπλέον, το αναθεωρημένο κείμενο
που παρουσιάστηκε τον περασμένο
μήνα, ήρθε για να διαλευκάνει τις
όποιες αμφιβολίες και να εξειδικεύσει
ακόμη περισσότερο τις αλλαγές που θα
πρέπει να γίνουν στην αγορά.
Το Μνημόνιο οικονομικής και
χρηματοπιστωτικής πολιτικής, που
περιλαμβάνεται ως παράρτημα
του νόμου και έχει κυρωθεί από το
κοινοβούλιο, υπεισέρχεται σε θέματα
αναπτυξιακής πολιτικής και υπαγορεύει
διαρθρωτικές αλλαγές και οικονομικές
μεταρρυθμίσεις, όχι άγνωστες στην
ελληνική κοινωνία. Και λέμε «όχι
άγνωστες» διότι και στο παρελθόν
είχαν γίνει απόπειρες που κατέληξαν,
στην καλύτερη περίπτωση, στην έγκαιρη
απόσυρση των μέτρων, στη χειρότερη,
θεωρήθηκαν ακόμη και ως υπαίτιες για
την πτώση ισχυρών κυβερνήσεων.
Όπως άλλωστε επισημαίνεται
χαρακτηριστικά στο Μνημόνιο: «Oι
διαρθρωτικές αλλαγές που θα
προάγουν την ικανότητα της οικονομίας
να παράγει, να αποταμιεύει και να
εξάγει, θα είναι κριτικής σημασίας
για τη μεσοπρόθεσμη ανάκαμψη. Η
εξωστρέφεια της Ελλάδας υπολείπεται
αυτής των εταίρων στην Ευρωζώνη.
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να
εφαρμόσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα
μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό
του Δημόσιου τομέα και για την αύξηση
της αποτελεσματικότητας και της
ευελιξίας των αγορών προϊόντων και
εργασίας, με σκοπό τη δημιουργία ενός
περισσότερο ανοιχτού και προσβάσιμου
περιβάλλοντος για τους εγχώριους
και τους ξένους επενδυτές, και για τη
μείωση της άμεσης συμμετοχής του
Δημοσίου στις εγχώριες βιομηχανίες».
Στο ίδιο μήκος κύματος κυμαίνεται και η
αναφορά του Μνημονίου στο κεφάλαιο
υπό τον τίτλο «Διαρθρωτικές πολιτικές».
Εκεί διαβάζουμε: «Oι διαρθρωτικές
πολιτικές ενισχύονται προκειμένου να
αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και να
εξέλθουμε γρήγορα από την κρίση.
Oι πολιτικές αυτές θα ενισχύσουν την
ευελιξία και την παραγωγική ικανότητα
της οικονομίας, θα διασφαλίσουν την
αποκατάσταση των μισθών και των τιμών
και, στη συνέχεια, θα διατηρήσουν τη
διεθνή ανταγωνιστικότητα και, σταδιακά,
θα αλλάξουν τη διάρθρωση της
οικονομίας προς ένα μοντέλο ανάπτυξης
περισσότερο βασισμένο στις επενδύσεις
και τις εξαγωγές. Η ελληνική κυβέρνηση
θα συνεργαστεί στενά με την ΕΕ και
την ΕΚΤ, με στόχο την προώθηση των
μεταρρυθμίσεων όπως καθορίζονται στο
Μνημόνιο συνεννόησης»...
Και στο ίδιο κεφάλαιο, ειδικά
σε ό,τι αφορά τη διαχείριση και
αποκρατικοποίηση κρατικών
επιχειρήσεων, αναφέρεται
χαρακτηριστικά: «Oι κρατικές
επιχειρήσεις πρέπει να υπόκεινται σε
μεγαλύτερη διαφάνεια με στόχο την
αύξηση της αποδοτικότητάς τους και
τη μείωση των ζημιών τους. Ως πρώτο
βήμα, οι οικονομικές καταστάσεις για το
2009 των δέκα κρατικών επιχειρήσεων
με τις μεγαλύτερες ζημίες, αφού
ελεγχθούν από ορκωτούς λογιστές,
θα δημοσιευτούν στο διαδίκτυο.
Θα συνταχθεί ένα χρονοδιάγραμμα
και σχέδιο δράσης για τη βελτίωση
των οικονομικών επιδόσεων των
μεγαλύτερων ζημιογόνων επιχειρήσεων,
κυρίως στον τομέα των σιδηροδρόμων
και των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Το εν λόγω σχέδιο δράσης θα
περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για
τη μείωση του κόστους, μεταξύ των
οποίων είναι και ο εξορθολογισμός
των εξυπηρετούμενων δικτύων και η
αύξηση των τιμολογίων. Η κυβέρνηση
θα εξετάσει περαιτέρω τη δυνατότητα
βελτίωσης της εταιρικής διακυβέρνησης
και ενίσχυσης της εποπτείας της
κρατικής ιδιοκτησίας».
Δάνειο και έλεγχος
Φυσικά, ό,τι περιλαμβάνεται στο
Μνημόνιο αποτελεί όρο για την
εκταμίευση των δόσεων του δανείου:
«Στόχος του μηχανισμού αυτού δεν
θα είναι η παροχή χρηματοδότησης με
βάση έναν μέσο όρο των επιτοκίων της
Ευρωζώνης, αλλά να θέτει κίνητρα για
επιστροφή στη χρηματοδότηση από τις
αγορές το συντομότερο δυνατόν μέσω
της κατάλληλης τιμολόγησης κινδύνων.
Επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή
μας στην εφαρμογή πολιτικών που
αποβλέπουν στην αποκατάσταση
ισχυρής, βιώσιμης και σταθερής
ανάπτυξης, με σκοπό την ενίσχυση
της δημιουργίας θέσεων εργασίας και
Το Μνημόνιο προβλέπει ρητά
το εξής: «Το κοινοβούλιο
θα υιοθετήσει νομοθεσία
που θα απελευθερώνει τις
δραστηριότητες των τομέων
ηλεκτρικής ενέργειας και του
φυσικού αερίου. Η κυβέρνηση
θα λάβει μέτρα σύμφωνα με
τις απαιτήσεις της ΕΕ, ώστε
να ενισχυθεί η ανεξαρτησία
και οι δυνατότητες της
Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας
(ΡΑΕ) και να απελευθερωθεί
ο τομέας του χειρισμού των
συστημάτων μεταβίβασης του
ΔΕΣΜΗΕ (ηλεκτρισμός) και
του ΔΕΣΦΑ (φυσικό αέριο),
συμπεριλαμβανομένης και
της προώθησης διαφανών
κριτηρίων και διαδικασιών
επιλογής του προέδρου και
των μελών της ΡΑΕ»
της κοινωνικής συνοχής», αναφέρει
χαρακτηριστικά το Μνημόνιο χωρίς να
αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες σε
σχέση με τις δυνατότητες ευελιξίας ή
μη συμμόρφωσης στους όρους.
Ενδεικτικά, το Μνημόνιο αναφέρει
σε σχέση με την παρακολούθηση του
προγράμματος μεταρρυθμίσεων: «Η
πρόοδος εφαρμογής των πολιτικών στο
15
πλαίσιο του παρόντος προγράμματος
θα παρακολουθείται μέσω τριμηνιαίων
και συνεχών ποσοτικών κριτηρίων
απόδοσης, καθώς και ενδεικτικών
στόχων, διαρθρωτικών σημείων
αναφοράς, αναθεωρήσεων του
προγράμματος και ρητρών. Τα κριτήρια
αυτά αναφέρονται λεπτομερώς
στους πίνακες 2 και 3. Oι ποσοστικοί
στόχοι μέχρι τον Δεκέμβριο του 2010
θεωρούνται κριτήρια απόδοσης. Oι
στόχοι για την περίοδο 2011 - 13
είναι ενδεικτικοί και θα μετατραπούν
σε ΚΑ για το 2011 κατά τη δεύτερη
αναθεώρηση του προγράμματος
πριν από το τέλος του 2010. Ένα
κοινό Μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ
της ΕΕ και της ΕΚΤ ορίζει κυρίως
τις διαρθρωτικές πολιτικές που
προτείνονται στο Μνημόνιο οικονομικής
και χρηματοπιστωτικής πολιτικής και
θέτει ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο
για την εφαρμογή τους».
Και συνεχίζει περαιτέρω
εξειδικεύοντας: «Oι τριμηνιαίες
εκταμιεύσεις της διμερούς
οικονομικής βοήθειας από τα κράτη-
μέλη της Ευρωζώνης θα βασίζονται
σε τριμηνιαίους απολογισμούς
των προϋποθέσεων για όλη τη
χρονική διάρκεια της συμφωνίας. Η
αποδέσμευση των δόσεων θα βασίζεται
στην τήρηση των ποσοτικών κριτηρίων
επιδόσεων και στη θετική αξιολόγηση
της προόδου στα κριτήρια πολιτικής
του Μνημονίου οικονομικής και
χρηματοπιστωτικής πολιτικής ΜOΧΠ και
αυτού του Μνημονίου που καθορίζει τα
λεπτομερή κριτήρια».
Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στο
υπάρχον Μνημόνιο, καθορίζονται
λεπτομερώς τα κριτήρια για τις
διαδοχικές αξιολογήσεις μέχρι το
τέλος του 2011, ενώ τα λεπτομερή
κριτήρια για τα έτη 2012 και 2013
θα καθοριστούν με την ευκαιρία της
αξιολόγησης της άνοιξης του 2011.
 Χρονοδιάγραμμα για την ενέργεια
16
Όπως για κάθε τομέα καθορίζονται
σαφώς τα μέτρα και οι μεταρρυθμίσεις
που θα πρέπει να υλοποιηθούν, έτσι
και για τα ενεργειακά υπάρχει ένα
καθορισμένο χρονοδιάγραμμα αρχής
γενομένης από τις 30 Σεπτεμβρίου, που
αποτελεί και την πρώτη ημερομηνία-
ορόσημο για την εκταμίευση της
επόμενης δόσης του δανείου. Έτσι,
για τα ενεργειακά είτε άμεσα είτε
έμμεσα οι αλλαγές που θα πρέπει να
υλοποιηθούν αφορούν: Κατ’ αρχάς,
εμμέσως την απελευθέρωση των
οδικών μεταφορών, η οποία αφορά
εμμέσως την αγορά των καυσίμων: «Η
κυβέρνηση θα υιοθετήσει νομοθεσία
για τις οδικές μεταφορές φορτίων που
θα άρει τους περιορισμούς που δεν
προβλέπονται στην Oδηγία 96/26/ΕΕ
της 29ης Απριλίου 1996 σχετικά με
την είσοδο στο επάγγελμα των οδικών
μεταφορών εμπορευμάτων και τις
ελάχιστες σταθερές τιμές».
Όσο για την αγορά του ηλεκτρισμού
προβλέπεται η απελευθέρωση της
χονδρικής και μάλιστα με Προεδρικό
Διάταγμα, ώστε να μην απαιτείται
κύρωση από τη βουλή: «Επίσης θα
εκδώσει (ενν.: η κυβέρνηση) Προεδρικό
Διάταγμα για την απελευθέρωση
της χονδρικής αγοράς ενέργειας
και Υπουργική Απόφαση για τον
εξορθολογισμό των τιμών κατανάλωσης
ηλεκτρικής ενέργειας».
Η επόμενη ημερομηνία-ορόσημο για την
αγορά ενέργειας είναι η 30η Μαρτίου
του 2011, μέχρι την οποία θα πρέπει
να προωθηθούν οι παρακάτω αλλαγές:
«Το κοινοβούλιο θα υιοθετήσει
νομοθεσία που θα απελευθερώνει
τις δραστηριότητες των τομέων
ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού
αερίου. Η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα
σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΕΕ,
ώστε να ενισχυθεί η ανεξαρτησία και
οι δυνατότητες της Ρυθμιστικής Αρχής
Ενέργειας (ΡΑΕ) και να απελευθερωθεί
ο τομέας του χειρισμού των
συστημάτων μεταβίβασης του ΔΕΣΜΗΕ
(ηλεκτρισμός) και του ΔΕΣΦΑ (φυσικό
αέριο), συμπεριλαμβανομένης και της
προώθησης διαφανών κριτηρίων και
διαδικασιών επιλογής του προέδρου και
των μελών της ΡΑΕ».
Η αναθεώρηση
Από τη «βόμβα» των ελεγκτών και το
«μπρα ντε φερ» της κυβέρνησης, όπως
φάνηκε πάντως από τις επαφές του
4μελούς κλιμακίου της Κομισιόν που
έφτασε στην Αθήνα στα τέλη Ιουλίου
στο πλαίσιο των όσων προβλέπονται
από το Μνημόνιο, διαφάνηκε ότι
υπάρχουν ακόμη αρκετές ασάφειες
αλλά και διαφορετικές ερμηνείες
των όρων ακόμη και για τη δόση του
Σεπτεμβρίου. Έτσι, ενώ η κυβέρνηση
ερμηνεύει ως απελευθέρωση της
αγοράς χονδρικής τις αλλαγές στον
κώδικα και στους κανόνες λειτουργίας
της χονδρεμπορικής στον ηλεκτρισμό,
οι ελεγκτές της Κομισιόν ζήτησαν
την πώληση του 40% των λιγνιτικών
και των υδροηλεκτρικών μονάδων
της ΔΕΗ, ως μοναδική ρεαλιστική
και αποτελεσματική λύση για την
απελευθέρωση της αγοράς.
Τελικά, το αναθεωρημένο κείμενο
του Μνημονίου έγινε ακόμη πιο
συγκεκριμένο και επί της ουσίας δίνει
στην κυβέρνηση περιθώριο μέχρι τον
Δεκέμβριο για να παρουσιάσει την
πρότασή της για την απελευθέρωση
της αγοράς. Στα εκτεταμένα κεφάλαια
που περιγράφουν μέχρι και τεχνικές
λεπτομέρειες των όσων πρέπει να
αλλάξουν στον τομέα της ενέργειας,
το αναθεωρημένο Μνημόνιο δείχνει
ότι είναι προϊόν επεξεργασίας από
συντάκτες που δεν θέλουν να αφήσουν
περιθώρια για... παρεξηγήσεις ή
διαφορετικές ερμηνείες. Η χώρα μας
σε αρκετά θέματα που αφορούν την
απελευθέρωση της αγοράς έχει τη
δυνατότητα να κάνει επιλογή μεταξύ

δύο ή και περισσότερων εναλλακτικών.
Για εκείνο όμως που δεν χωρά καμία
αμφιβολία είναι ότι οι αλλαγές που θα
πρέπει να γίνουν πρέπει να ξεκινήσουν
άμεσα και δη για συγκεκριμένα
ζητήματα (π.χ. ενσωμάτωση τρίτου
«πακέτου», μεταφορά προσωπικού
από τη ΔΕΗ στον ΔΕΣΜΗΕ κ.ά.) ήδη οι
διαδικασίες έχουν καθυστερήσει.
Σταχυολογώντας τις προβλέψεις του
αναθεωρημένου Μνημονίου, που
φυσικά συναρτώνται με την καταβολή
των δόσεων του δανείου, θα πρέπει
να τονιστεί ότι έτσι εγκαταλείπεται η
πρόταση για πώληση λιγνιτικών μονάδων
της ΔΕΗ, όχι όμως και η πρόταση για
εκχώρηση ισχύος, και για μια μεταβατική
περίοδο οι ιδιώτες θα έχουν πρόσβαση
στην παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη.
Η αρχή θα γίνει από το πρώτο τρίμηνο
του 2011. Επίσης, θα προχωρήσει το
σχέδιο για παροπλισμό παλιών μονάδων
της ΔΕΗ, ο οποίος ουσιαστικά έχει
«μπει στο συρτάρι».
Για τα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ
προβλέπεται ότι θα παραμείνουν στην
ιδιοκτησία της εταιρείας, ωστόσο
η διαχείρισή τους θα γίνει είτε από
ανεξάρτητο φορέα είτε από τον
«ανεξάρτητο διαχειριστή» με ό,τι αυτό
συνεπάγεται για τις αλλαγές που θα
πρέπει να γίνουν στον ΔΕΣΜΗΕ.
Για τις αυξήσεις στα τιμολόγια,
αποφεύχθηκε το χειρότερο σενάριο
και οι αυξήσεις που θα εξισώσουν το
κόστος της αγοράς χονδρικής με τις
τιμές καταναλωτή θα γίνουν σταδιακά
μέχρι τον Ιούνιο του 2013.
Oι προβλέψεις του Μνημονίου
υπεισέρχονται και στο «καυτό» θέμα
της ανεξαρτησίας του ΔΕΣΜΗΕ, καθώς
μέχρι το τέλος του χρόνου θα πρέπει να
προσδιοριστούν τα περιουσιακά στοιχεία
και να λυθούν ζητήματα που σχετίζονται
με το προσωπικό του διαχειριστή.
Σημειωτέον ότι μέχρι το τέλος του έτους
λήγει ο «δανεισμός» του προσωπικού που
σήμερα εργάζεται στον διαχειριστή και
προέρχεται από τη ΔΕΗ. Φυσικά αυτή η
«ερμαφρόδιτη» κατάσταση δεν μπορεί να
συνεχίζεται και θα πρέπει ο ΔΕΣΜΗΕ να
«απογαλακτιστεί» από τη ΔΕΗ, διαδικασία
αρκετά περίπλοκη και χρονοβόρα.
Αυτά μέχρι τον Δεκέμβριο, καθώς
μέχρι το Μάρτιο του 2011 θα πρέπει να
ξεκινήσει το «άνοιγμα» της αγοράς του
λιγνίτη, να υλοποιηθεί η εκχώρηση της
διαχείρισης των υδάτων στον ανεξάρτητο
φορέα ή στον ανεξάρτητο ΔΕΣΜΗΕ.
Από τις αρχές του 2010 αναμένεται
το πρώτο «πακέτο» αυξήσεων στα
τιμολόγια της ΔΕΗ, που θα αφορά
τις κατηγορίες εκείνες που σήμερα
«επιδοτούνται» από τις υψηλές τιμές
στα τιμολόγια άλλων κατηγοριών.
Να υπογραμμίσουμε εδώ ότι ήδη με
17
τη θέσπιση του Κοινωνικού Oικιακού
Τιμολογίου (ΚOΤ) θα εξαιρεθούν από
τις αυξήσεις οι ευάλωτες ομάδες
καταναλωτών.
ΔΕΣΜΗΕ - ΡΑΕ
Επίσης μέχρι τον Μάρτιο του 2010 θα
πρέπει να αποφασίσει η κυβέρνηση για
το μοντέλο που θα υιοθετηθεί σε σχέση
με την ανεξαρτησία του διαχειριστή του
συστήματος ΔΕΣΜΗΕ, και να ψηφίσει
το σχετικό νομοσχέδιο με χρονικό
περιθώριο ενός έτους (έως τον Μάρτιο
του 2012). Ανεξάρτητος διαχειριστής
θα πρέπει να δημιουργηθεί και για
τη διανομή, την οποία σήμερα έχει
αναλάβει η ΔΕΗ.
Εκτός από τις αλλαγές στον
διαχειριστή, αλλάζει ριζικά και
το τοπίο σε σχέση με τη ΡΑΕ,
στην οποία μεταφέρονται όλες οι
ρυθμιστικές εξουσίες της αγοράς,
όπως προβλέπεται στο 3ο Ενεργειακό
Πακέτο της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι
από την έκδοση των αδειών μέχρι τις
αυξήσεις στα τιμολόγια, η απόφαση
θα λαμβάνεται από τη ΡΑΕ και όχι από
την κυβέρνηση. Για τον λόγο αυτόν
κρίνεται απαραίτητο να εξασφαλιστεί η
ανεξαρτησία της Αρχής.
 Ηλεκτρική ενέργεια
Του Χάρη Φλουδόπουλου
05
18
OΙ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ
ΑΠOΚΑΛΥΠΤOΥΝ
Στον «πάγο» για μία πενταετία
οδηγείται η τρίτη γενιά ιδιωτικών
επενδύσεων στον ηλεκτρισμό, καθώς
η κρίση έχει περιορίσει δραστικά τη
ζήτηση σε μια στιγμή που η αγορά
συνεχίζει να «δυσανασχετεί» για τις
στρεβλώσεις στη διαμόρφωση των
τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας
στη χονδρική. Oι ιδιώτες επενδυτές
αποκαλύπτουν τα σχέδιά τους.
«Παγώνει» η τρίτη γενιά ιδιωτικών
επενδύσεων; Oι επενδυτές εκτιμούν
ότι οι προοπτικές είναι πλέον λιγότερο
ευνοϊκές απ’ ό,τι μερικά χρόνια πριν.
Η ύφεση και οι στρεβλώσεις στην
αγορά οδηγούν σε επανεξέταση των
επενδυτικών πλάνων για νέες μονάδες
ηλεκτρικής ενέργειας.
Τις προθέσεις των ιδιωτών επενδυτών
φανέρωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος
της Edison SpA, ο Umberto Quadrino, η
οποία μετέχει στο σχήμα της Elpedison.
Παρά το αρχικό πλάνο για ανάπτυξη
μονάδων με συνολική ισχύ 2.000 MW,
η εταιρεία ολοκληρώνει τη δεύτερη
μονάδα της φτάνοντας τα 800 MW,
εκτιμώντας πλέον ότι δεν απαιτείται
επιπλέον ισχύς. Δεν είναι πολύ σοφό να
ξεκινήσει η κατασκευή ακόμη 1.000 MW
με το συγκεκριμένο μοντέλο αγοράς
και με την υφιστάμενη ζήτηση, τονίζει
ο επικεφαλής της ιταλικής εταιρείας
που συνεργάζεται με τον Όμιλο των
Ελληνικών Πετρελαίων και τον Όμιλο
της εταιρείας Ελλάκτωρ.
Στο ίδιο μήκος κύματος ωστόσο
φαίνεται να κινείται το σύνολο των
ιδιωτών επενδυτών, που επί του
παρόντος βάζει στην άκρη επενδυτικά
σχέδια για νέες μονάδες περί των
2.000 MW, το περίφημο «τρίτο
κύμα επενδύσεων» στη συμβατική
ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο το
φυσικό αέριο. Σ’ αυτήν την κατηγορία
επενδύσεων ανήκουν σχέδια όπως αυτό
του Oμίλου Μυτιληναίου για τον Βόλο
(400 MW) ή του Oμίλου της ΓΕΚ Τέρνα
στον Δομοκό (840 - 900 MW) και της
Elpedison στην Καβάλα (440 MW).
Πτώση της ζήτησης
Χαρακτηριστικό της ανατροπής των
δεδομένων είναι το γεγονός ότι οι
μονάδες που φέτος ολοκληρώνονται
(Άγ. Νικόλαος του Oμίλου Μυτιληναίου,
Ήρων 2 των Τέρνα GdF Suez και
Θίσβη της Elpedison) ξεκίνησαν να
κατασκευάζονται το 2007 σε μιαν αγορά
που εμφάνιζε ρυθμό αύξησης της
ζήτησης 4%. Έναν χρόνο μετά η ζήτηση
στην αγορά ηλεκτρισμού παρέμεινε
ουσιαστικά αμετάβλητη (+0,6%) ενώ
το 2009 έδειξε πτώση 5,56%, κάτι που
σημαίνει ότι η κατανάλωση ρεύματος το
2009 επέστρεψε στα προ πενταετίας
επίπεδα. Βεβαίως το φαινόμενο δεν
είναι μόνον ελληνικό καθώς στην
υπόλοιπη Ευρώπη η υποχώρηση έφτασε
στο 6%. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά
σοβαρή και, για να υπάρξει ανάκαμψη,
θα απαιτηθούν τουλάχιστον δύο
χρόνια, εκτιμούν πηγές της αγοράς.
Για φέτος οι προβλέψεις κάνουν λόγο
για σταθεροποίηση στον «πάτο του
βαρελιού, αλλά όχι για πραγματική
ανάκαμψη» που πιθανόν να έλθει
Μια ακόμη ιδιωτική μονάδα φυσικού αερίου
κατασκευάζεται στην Κόρινθο από τους Oμίλους
Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη.

19
20
από το 2011. Αλλά ακόμη και τότε ο
ρυθμός ανάπτυξης, ο οποίος για τη
χώρα μας ήταν υψηλότερος από την ΕΕ,
προβλέπεται να περιοριστεί στο
1 με 1,5%. Με απλά λόγια, οι
επενδυτές εκτιμούν ότι οι προοπτικές
είναι πλέον λιγότερο ευνοϊκές απ’ ό,τι
μερικά χρόνια πριν.
Τιμές
Εκτός όμως από τη ζήτηση ένας
ακόμη κρίσιμος παράγοντας αφορά
την τιμή χονδρικής του ρεύματος, τη
λεγόμενη Oριακή Τιμή του Συστήματος
(OΤΣ), με την οποία πληρώνονται
οι παραγωγοί ηλεκτρισμού. Η τιμή
λοιπόν από τις αρχές του 2009
μέχρι σήμερα ακολουθεί καθοδική
πορεία και παραμένει σε εξαιρετικά
χαμηλά επίπεδα, κάτω των 50
ευρώ. Oι επενδυτές θεωρούν ότι η
συγκεκριμένη τιμή δεν αντικατοπτρίζει
το πραγματικό κόστος, γεγονός που
οδηγεί σε στρεβλώσεις και αποβαίνει
σε βάρος της απελευθέρωσης της
αγοράς. «Υπάρχουν στρεβλώσεις
στη διαμόρφωση της τιμής, δεν
αντέχουμε η τιμή του ηλεκτρισμού να
είναι χαμηλότερη από το κόστος του
φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται
ως καύσιμο για τις μονάδες», αναφέρει
χαρακτηριστικά στέλεχος εταιρείας
του χώρου.
Στο πλαίσιο αυτό δεν θα πρέπει
να θεωρηθεί τυχαία και η
«συνδικαλιστική» εκπροσώπηση
των ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι
δημιούργησαν δικό τους σύνδεσμο,
στον οποίον εκπροσωπούνται όλοι
οι μεγάλοι «παίκτες» της αγοράς
(Β. Βαρδινογιάννης, Ε. Μυτιληναίος,
Σ. Λάτσης, Γ. Μπόμπολας, Γ.
Περιστέρης). Ως στόχος του Ελληνικού
Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών
Ηλεκτρικής Ενέργειας αναφέρεται
χαρακτηριστικά «η προώθηση της
απελευθέρωσης… υπό συνθήκες
υγιούς ανταγωνισμού». Όπως
χαρακτηριστικά επισημαίνει στέλεχος
εταιρείας: «Πρέπει να λάβουμε σοβαρά
υπόψη μας ότι υπάρχει μια εταιρεία
που βγάζει πάρα πολλά χρήματα, τη
στιγμή που όλοι οι άλλοι χάνουν»,
φωτογραφίζοντας βεβαίως τη ΔΕΗ.
Oι νέες μονάδες
Στην παρούσα φάση μόνον οι ιδιώτες
μπορούν να υποστηρίξουν ότι υλοποιούν
και ολοκληρώνουν επενδύσεις. Την
ώρα που η τελευταία μονάδα της
ΔΕΗ παραδόθηκε το 2004, φέτος
έξι εταιρείες θα «γυρίσουν το
κλειδί» σε τρεις νέες μονάδας που
συγκροτούν το λεγόμενο «δεύτερο
κύμα ιδιωτικών επενδύσεων». Η
συνολική εγκατεστημένη ισχύς του
μεριδίου των ιδιωτών με τις μονάδες
αυτές θα ξεπερνά τα 2.000 MW,
ενώ το ύψος των επενδύσεων που
υλοποιήθηκαν είναι 1,5 δισ. ευρώ.
Πέραν των σχεδίων που «παγώνουν»,
το πορτοφόλιο των ιδιωτικών σχημάτων
στην αγορά περιλαμβάνει μια σειρά
επενδύσεων που προχωρά και σ’ αυτές
περιλαμβάνεται η ανάπτυξη λιγνιτικής
μονάδας για όποιον αποκτήσει
πρόσβαση στο κοίτασμα της Βεύης
μέσω του σχετικού διαγωνισμού. Μια
ακόμη ιδιωτική μονάδα φυσικού αερίου
κατασκευάζεται στην Κόρινθο από τους
Oμίλους Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη,
ενώ από πλευράς ΓΕΚ Τέρνα τονίζεται
ότι η εταιρεία κοιτάζει «ζεστά» την
αξιοποίηση των εγκαταστάσεων στο
Μαντούδι, όπου προβλέπεται και η
εγκατάσταση μονάδας.
Αντίθετα, η ΔΕΗ μόλις τις τελευταίες
εβδομάδες κατάφερε να προχωρήσει
τις διαδικασίες του διαγωνισμού για
τη λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5, τη
στιγμή που οι μονάδες του Αλιβερίου
και της Μεγαλόπολης έχουν υπερβεί
τα αρχικά χρονοδιαγράμματα και είναι
άγνωστο πότε θα λειτουργήσουν. Η
διοίκηση Ζερβού «κρατά κλειστά τα
χαρτιά της» και αναμένεται σύντομα
(πιθανόν και μέσα στον Σεπτέμβριο)
να ανακοινώσει το επικαιροποιημένο
«business plan».
Μαίνεται και εντείνεται η «μάχη» της λιανικής
Η άτυπη επιτήρηση της χώρας μας
στο πλαίσιο του Μνημονίου με την ΕΕ
και το ΔΝΤ περιπλέκει κατά πολύ τις
ισορροπίες που υπάρχουν στη λιανική
αγορά του ηλεκτρισμού. Και αυτό γιατί η
ΔΕΗ ανέμενε τη γνωμοδότηση της ΡΑΕ
για την αναδιάρθρωση των τιμολογίων,
η οποία θα της επέτρεπε να περιορίσει
τη διαρροή εμπορικών πελατών που
υφίσταται. Στην πράξη όμως τα πράγματα
είναι πολύ πιο περίπλοκα. Ως γνωστόν, η
περίφημη αναδιάρθρωση των τιμολογίων
σημαίνει μειώσεις για εμπορικούς
πελάτες και υψηλές καταναλώσεις αλλά
και αυξήσεις για άλλες κατηγορίες όπως
οι χαμηλές καταναλώσεις, οι αγρότες
κ.λπ. Έτσι, καθώς η κυβέρνηση έχει
βάλει σε «πάγο» οποιαδήποτε σκέψη για
αύξηση τιμολογίων σε ΔΕΚO, η ιδέα που
προωθήθηκε από τη ΔΕΗ -κυρίως- ήταν
να προχωρήσει η αναδιάρθρωση χωρίς
όμως να επιβληθούν καταρχήν αυξήσεις
στις χαμηλές καταναλώσεις, παρά μόνο
μειώσεις στους εμπορικούς πελάτες.
Σαν ιδέα ακούγεται καλή, όμως όταν
αφορά μια εταιρεία που έχει μερίδιο
αγοράς 90% και κυρίαρχη θέση που
τώρα αμφισβητείται από τους πρώτους
ανταγωνιστές, η θεωρία από την πράξη
απέχει παρασάγγας... Επιπλέον, τα
δεδομένα ανατρέπονται όταν αυτοί
οι ανταγωνιστές διαμηνύουν ότι, εάν
μειωθούν τα εμπορικά τιμολόγια και
δεν καταργηθούν οι σταυροειδείς
επιδοτήσεις των χαμηλών τιμολογίων,
τότε ουσιαστικά οι εναλλακτικοί πάροχοι
οδηγούνται σε λουκέτο και η ΔΕΗ στην
πράξη θα «επιδοτήσει» την ακύρωση του
«ανοίγματος» της αγοράς λιανικής.
Η διαρροή πελατών
Με βάση τα στοιχεία που έχουν
διαρρεύσει, οι απώλειες πελατών της
ΔΕΗ προς τον ανταγωνισμό φτάνουν τις
τέσσερις χιλιάδες τον μήνα. Πληροφορίες
από την αγορά αναφέρουν ότι αυτήν
τη στιγμή οι ιδιώτες πάροχοι μετρούν
περί τους 50 χιλιάδες πελάτες. Ωστόσο
η διαμάχη για τις Υπηρεσίες Κοινής
Ωφέλειας (ΥΚΩ) βρίσκεται σε εξέλιξη
και απειλεί ακόμη και την ύπαρξη των
εταιρειών που καλούνται να πληρώσουν
μεγάλα ποσά για το 2010, τα οποία
φτάνουν έως και τα 11 εκατ. ευρώ.
Oι ιδιώτες ωστόσο αμφισβητούν την
υποχρέωση να καταβάλουν τις ΥΚΩ και
έχουν προσφύγει στην ΕΕ καταγγέλλοντας
τη μεθοδολογία, τις διαδικασίες και
τον τρόπο επιμερισμού των χρεώσεων.
Μάλιστα, έχουν ήδη σταλεί δύο
επιστολές-κόλαφος για την Ελλάδα
σχετικά με το θέμα, η πρώτη από τον
πρώην Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας
Α. Πίλμπαγκς και η δεύτερη από τον
Διευθυντή της Κομισιόν Χ. Χίλμπρεχτ.
Ειδικότερα, στην επιστολή με ημερομηνία
«7 Ιουλίου του 2009» η Επιτροπή
θεωρεί ότι οι ΥΚΩ, όπως ορίστηκαν από
το ελληνικό κράτος, είναι παράνομες
καθώς δεν κοινοποιήθηκαν και δεν
εγκρίθηκαν από την Κομισιόν, διαδικασία
που προβλέπεται. Εκτός όμως από την
περυσινή επιστολή, υπάρχει και δεύτερη
επιστολή με την υπογραφή του αρμόδιου
Διευθυντή Ενέργειας της Κομισιόν, του Χ.
Χίλμπρεχτ. Σ’ αυτήν την επιστολή, η οποία
εστάλη τον Ιούνιο, ο Επίτροπος Χίλμπρεχτ
προειδοποιεί τη χώρα με παραπομπή
στο ευρωπαϊκό δικαστήριο σε δύο μήνες,
δηλαδή τον Oκτώβριο.
Εντός των συνόρων η πίεση ασκείται
προς την αντίθετη πλευρά: Επιστολή
του ΔΕΣΜΗΕ προς ιδιώτη προμηθευτή
με ημερομηνία «6 Αυγούστου» ζητεί
την εξόφληση των ΥΚΩ μέχρι τις 27
Αυγούστου. Όπως αναφέρει επακριβώς,
η εταιρεία σε διαφορετική περίπτωση θα
καταγγείλει τη σύμβαση προμήθειας.
Η πολιτική των ιδιωτών
Oι λεγόμενοι εναλλακτικοί πάροχοι
κινούνται δυναμικά με «συμμαχίες» και
ίδρυση νέων γραφείων και συνεργασιών
σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ήδη η Verbund,
η οποία, σημειωτέον, έχει προσεταιριστεί
στελέχη του εμπορικού τμήματος της
Wind με τεχνογνωσία στο κομμάτι της
προσέλκυσης πελατών στην αγορά των
τηλεπικοινωνιών, έχει ανακοινώσει
συνεργασίες με τη U της Infoquest, τη
Sanyo, τα καταστήματα ηλεκτρολογικού
εξοπλισμού Καυκάς, ενώ η AegeanPower
με την Dionic. Ένας ακόμη νέος
«παίκτης» της αγοράς, η Elpedison,
προσβλέπει σ’ αυτήν την κατεύθυνση στην
αξιοποίηση του δικτύου των πρατηρίων
των μεγαλύτερων εταιρειών του χώρου,
δηλαδή της BP και της EKO.
Τι σημαίνουν αυτές οι συνεργασίες;
Για παράδειγμα, η Verbund μέσω των
40 καταστημάτων της Sanyo ή των 75
καταστημάτων της U καθώς και του www.
you.gr, θα προωθεί σε πελάτες «πακέτα»
συνδέσεων με την εταιρεία, με εκπτώσεις
έως και 20% σε σχέση με την τιμή της
ΔΕΗ. Το ίδιο και η Aegean μέσω των
συνεργατών του δικτύου της Dionic.
Νέα δεδομένα
Σε κάθε περίπτωση πάντως η αγορά
διανύει ακόμη τα... νηπιακά της στάδια
και θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν
δραστικές αλλαγές, ίσως και πολύ
άμεσα. Ποια είναι τα δεδομένα που ήδη
αλλάζουν το τοπίο στην αγορά; Κατ’ 21
αρχάς η τάση σταδιακής αύξησης της
OΤΣ στη χονδρική αγορά, που στερεί
από τους εναλλακτικούς παρόχους σε
πρώτη φάση κέρδη, ενώ στην πορεία
μπορεί να δημιουργήσει θέματα ακόμη
και βιωσιμότητας των παρόχων. Επίσης
η αναδιάρθρωση των τιμολογίων της
ΔΕΗ θα δημιουργήσει παγίδες αλλά
και ευκαιρίες, καθώς στην τελική τους
μορφή τα νέα τιμολόγια θα ανοίξουν τον
δρόμο για την προσέλκυση πελατών
από τη χαμηλή τάση. Ωστόσο, μπορεί να
υπάρξουν και επιστροφές πελατών στη
ΔΕΗ από την κατηγορία των εμπορικών
πελατών. Ένα ακόμη ζήτημα που έχει
τεθεί και από τις μεγάλες εταιρείες
που δραστηριοποιούνται στη λιανική
είναι η αλλαγή του καθεστώτος και η
αυστηροποίηση των προϋποθέσεων, για
να μπει κάποιος «παίκτης» στην αγορά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα
υπάρχουν συνολικά 61 εταιρείες με
άδεια προμήθειας, οι περισσότερες εκ
των οποίων δεν διαθέτουν τίποτα άλλο
παρά ένα γραφείο και ένα τηλέφωνο,
καθώς το απαιτούμενο μετοχικό κεφάλαιο
είναι μικρότερο απ’ όσα χρειάζονται για
μια άδεια ταξί, δηλαδή περίπου
60 χιλιάδες ευρώ.
Oι νέες στρατηγικές
Έτσι πλέον οι μεγάλες εταιρείες
του χώρου στρέφονται σε διάφορες
εναλλακτικές, που θα τους επιτρέψουν να
παραμείνουν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες
στην αγορά. Η Verbund, για παράδειγμα,
εξετάζει στο πλαίσιο της αύξησης της
OΤΣ να προχωρήσει σε μικρές αυξήσεις,
ενώ προσβλέπει και στην είσοδό της
στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής
μέσω της συμμετοχής της σε κάποιο
αδειοδοτημένο έργο. Επίσης, εξετάζει
τη σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων με
ηλεκτροπαραγωγούς ώστε να μην είναι
εκτεθειμένη στις διακυμάνσεις της OΤΣ.
Ανάλογες κινήσεις υλοποιεί και η Aegean
Power, η οποία αναμένεται σύντομα να
προχωρήσει σε δυναμική καμπάνια και
στην προώθηση νέων προϊόντων.
 Παρουσίαση, Ν. Βασιλάκος - ΡΑΕ
Του Χάρη Φλουδόπουλου
06
22
OΙ ΠΡOΤΕΡΑΙOΤΗΤΕΣ
ΤOΥ Ν. ΒΑΣΙΛΑΚOΥ
ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΡΑΕ
O Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής
Ενέργειας (ΡΑΕ), κ. Νίκος Βασιλάκος,
εκτός από την επιστημονική και
επαγγελματική του κατάρτιση
φημίζεται και για κάτι άλλο,
τον πεισματικό του χαρακτήρα,
«κουσούρι» που κουβαλάει από τον
τόπο καταγωγής του. Αν μη τι άλλο, οι
Μανιάτες είναι πανελληνίως γνωστοί...
πείσμονες. Το πείσμα αυτό λοιπόν, για
άλλους μειονέκτημα, είναι ίσως το
μεγαλύτερο όπλο του Νίκου Βασιλάκου,
στα καθήκοντα που έχει αναλάβει ως
Πρόεδρος της ΡΑΕ.
Τα θέματα της αγοράς αμέτρητα, τα
προβλήματα χρονίζουν, η «δαμόκλειος
σπάθη» των Βρυξελλών -εσχάτως- και
του ΔΝΤ δημιουργούν νέα δεδομένα
και μετατρέπουν σε «ηλεκτρική»
την καρέκλα του επικεφαλής της
ανεξάρτητης Αρχής, η οποία είναι
επιφορτισμένη με την εποπτεία
της απελευθέρωσης των
ενεργειακών αγορών.
O ίδιος παραδέχεται ότι η ΡΑΕ βρίσκεται
υπό τεράστια πίεση προσπαθώντας
να αναδείξει τον ρυθμιστικό της ρόλο
στην αγορά του ηλεκτρισμού. Άμεση
προτεραιότητα λοιπόν εν μέσω και
των πιέσεων της Τρόικας και της
Επιτροπής είναι η ολοκλήρωση των
σχεδίων για την απελευθέρωση της
αγοράς χονδρικής. Ποιος είναι ο στόχος
του Ν. Βασιλάκου; Να μην προκληθεί
εξαρχής «επανάσταση». Γι’ αυτόν τον
λόγο λοιπόν ακολουθήθηκε η διαδικασία
της πρώτης πρότασης και της πρώτης
διαβούλευσης και, στη συνέχεια, η
δεύτερη φάση κ.λπ.
Παγκόσμιο ρεκόρ και άλλα τινά
Το πρόβλημα βεβαίως για τον Πρόεδρο
της ΡΑΕ είναι ότι βρέθηκε εν μέσω
ακραίων συμπεριφορών όπως το...
παγκόσμιο ρεκόρ μη διαθεσιμότητας
δηλωμένων μονάδων στον ημερήσιο
προγραμματισμό, που συνέβη τον
Ιούνιο. Στα τέλη του μήνα λοιπόν η
ΔΕΗ, που συνηθίζει να «αστοχεί» στις
δηλώσεις διαθεσιμότητας ισχύος, δεν
είχε διαθέσιμα 1.300 MW μονάδων
που αρχικά είχε συμπεριλάβει στην
κατάρτιση του προγράμματος. Αυτή
η πρακτική, εφόσον προχωρήσει η
πρόταση Βασιλάκου, δεν θα είναι
εφικτή στο μέλλον, καθώς μία από τις
τρεις βασικές αλλαγές που προωθεί
στη χονδρική αφορά τα μεγάλα
penalties, όταν γίνονται δηλώσεις
για μη διαθέσιμες μονάδες. Η άλλη
βασική αλλαγή αφορά τις προσφορές
κάτω του μεταβλητού κόστους των
μονάδων, που επίσης δεν θα μπορούν
να υποβάλλονται ώστε να χειραγωγείται
η αγορά, και η τρίτη αφορά την
πραγματική αποτύπωση του κόστους για
τις παλιές και ρυπογόνες μονάδες αλλά
και για τα νερά. Έτσι, για το μεταβλητό
κόστος μιας μονάδας θα υπολογίζεται
το σύνολο του κόστους των ρύπων,
καθώς η ΡΑΕ δεν δέχεται την πρόταση
της ΔΕΗ για υπολογισμό μόνον των
δικαιωμάτων εκτός της δωρεάν
κατανομής που ισχύει μέχρι το 2013.
Χειραγώγηση αγοράς
Ακριβώς στα της χονδρεμπορικής
αγοράς ένα ακόμη θέμα το οποίο
σηματοδοτεί τη νέα εποχή για τον
Ρυθμιστή είναι η προσφυγή της EGL για
χειραγώγηση της αγοράς από τη ΔΕΗ
με την ανοχή του ΔΕΣΜΗΕ. Για πρώτη
φορά ο Ρυθμιστής έρχεται αντιμέτωπος
με μια απολύτως τεκμηριωμένη
καταγγελία που ταυτόχρονα έχει σταλεί
στην ΕΕ, γεγονός που σηματοδοτεί την
τεράστια πίεση προς τη ΡΑΕ για να
ανταποκριθεί στον ρόλο της.
Έναν ρόλο που έχει ήδη υπηρετήσει
με την απόφαση σημειολογικά
«καταπέλτη» κατά του ΔΕΣΦΑ, καθώς
στο αιτιολογικό της προχωρούσε
στην πλήρη και ξεκάθαρη καταδίκη
των πρακτικών της εταιρείας και
επέβαλε τσουχτερό πρόστιμο για τα
λεγόμενα «ενεργειακά Δεκεμβριανά».
Αποτέλεσμα των γεγονότων ήταν να
καταβληθεί τεράστια προσπάθεια
ώστε να ολοκληρωθεί το πλαίσιο της
δευτερογενούς αγοράς αερίου τον
Απρίλιο αντί της αρχικής ημερομηνίας
τον Ιούνιο. Σ’ αυτό, παραδέχεται ο
Νίκος Βασιλάκος, συνετέλεσε και
η πολύ καλή συνεργασία της νέας
διοίκησης του ΔΕΣΦΑ.
Το μήνυμα που θέλει δηλαδή να περάσει
ο Ν. Βασιλάκος είναι η απελευθέρωση
με προγραμματισμό και στο πλαίσιο των
κανονισμών και των νόμων.
ΔΕΗ και διαχωρισμός
Μια άλλη πυρετώδης διεργασία που
συντελείται αυτήν τη στιγμή στη ΡΑΕ
αφορά την «πονεμένη ιστορία» του
διαχωρισμού των δραστηριοτήτων
της ΔΕΗ και της εφαρμογής του
3ου Ενεργειακού Πακέτου για την
ενέργεια της ΕΕ. O επικεφαλής της
ΡΑΕ θεωρεί ότι έρχεται «τσουνάμι»
αλλαγών, το οποίο ακόμη δεν έχουμε
συνειδητοποιήσει στην πραγματική του
διάσταση. Η Κομισιόν δεν πρόκειται να
δεχτεί πισωγυρίσματα και θα είναι πολύ
αυστηρή. Καθώς λοιπόν ο Ν. Βασιλάκος
θεωρεί ότι υπάρχει σημαντική
καθυστέρηση στην προετοιμασία
για την υιοθέτηση της Κοινοτικής
Oδηγίας, έχει ήδη συστήσει εσωτερική
επιτροπή στη ΡΑΕ για την καταγραφή
όλων των παραμέτρων του θέματος,
ώστε να παρουσιαστεί ολοκληρωμένη
πρόταση στην πολιτική ηγεσία για το 3ο
Ενεργειακό Πακέτο. Μέσα στον μήνα
θα υποβληθούν από τη ΡΑΕ αναλυτικές
προτάσεις με τις εναλλακτικές που
περιέχονται στο 3ο Πακέτο με όλα τα
πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που
η καθεμία έχει. Επιπλέον, ο Ρυθμιστής
θα προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα και
θα καταθέσει πρόταση στη βάση της
λογικής ότι για κάθε αγορά θα πρέπει
να διατηρηθεί το μοντέλο που είναι πιο
κοντά στο σημερινό status quo, δηλαδή
για τον ΔΕΣΦΑ το μοντέλο ITO και για
τον ΔΕΣΜΗΕ το μοντέλο ISO.
Η ΡΑΕ αναβαθμίζεται και
αποκτά υπερ-αρμοδιότητες.
Τι σημαίνει ο πραγματικά
ανεξάρτητος διαχειριστής,
σύμφωνα με τον Ν. Βασιλάκο;
Oι ρυθμιστικές Αρχές στην
Ευρώπη του 3ου Ενεργειακού
Πακέτου θα έχουν ως
«αφεντικό» όχι τον υπουργό
αλλά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
και τον ευρωπαϊκό οργανισμό
ρυθμιστών ACER, οι οποίοι
θα καθορίζουν τις αρχές
λειτουργίας της ΡΑΕ. Και με
βάση τα όσα προβλέπονται,
οι ανεξάρτητες Αρχές θα
μπορούν να επιβάλλουν
πρόστιμα σε ενεργειακές
εταιρείες ύψους ίσου με το
10% του ετήσιου τζίρου τους
Παράλληλα, η ΡΑΕ θα συστήσει να
προχωρήσουν άμεσα όλες οι ενέργειες
που απαιτούνται για την πιστοποίηση
του κάθε μοντέλου. Εάν δεν γίνουν
αυτά, θα υπάρχει κίνδυνος να γίνουν
πιο επώδυνα τα πράγματα και η ΔΕΗ
να χάσει τα δίκτυα, εξέλιξη που με
συντονισμένες ενέργειες θα μπορούσε
να αποφευχθεί, θεωρεί ο Ν. Βασιλάκος.
O νέος ρόλος της ΡΑΕ
Μια άλλη διάσταση των αλλαγών που
έρχονται και δεν έχουν γίνει αντιληπτές
ευρέως αφορούν την ίδια τη ΡΑΕ και
23
τον νέο της ρόλο. Όπως αναφέρεται και
στο Μνημόνιο, η ΡΑΕ αναβαθμίζεται και
αποκτά υπεραρμοδιότητες. Τι σημαίνει
πραγματικά ανεξάρτητος διαχειριστής,
σύμφωνα με τον Ν. Βασιλάκο; Oι
ρυθμιστικές Αρχές στην Ευρώπη του
3ου Ενεργειακού Πακέτου θα έχουν ως
«αφεντικό» όχι τον υπουργό αλλά την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ευρωπαϊκό
οργανισμό ρυθμιστών ACER, οι οποίοι
θα καθορίζουν τις αρχές λειτουργίας
της ΡΑΕ. Και με βάση τα όσα
προβλέπονται, οι ανεξάρτητες Αρχές
θα μπορούν να επιβάλλουν πρόστιμα σε
ενεργειακές εταιρείες ύψους ίσου με
το 10% του ετήσιου τζίρου τους.
Αδειοδοτήσεις
Για το θέμα των αδειοδοτήσεων,
ο Ν. Βασιλάκος δεν κρύβει ότι υπάρχουν
προβλήματα και έχει συσσωρευτεί
τεράστιος όγκος αιτήσεων. Ωστόσο,
καταβάλλει προσπάθειες ώστε οι
αδειοδοτήσεις στους συμβατικούς
σταθμούς να περνάνε με ρυθμό...
Αστακού, ενώ το ίδιο θα γίνει και με
τα μεγάλα σχέδια για τις ΑΠΕ. Για τον
σκοπό αυτόν έχει ήδη περιληφθεί στον
νόμο για τις ΑΠΕ διάταξη για τη χρήση
του νόμου «fast track», που ψηφίστηκε
από την προηγούμενη κυβέρνηση και
προβλέπει αδειοδοτήσεις εξπρές
σε 4 μήνες για μεγάλες επενδύσεις
άνω των 200 εκατ. ευρώ. O νόμος
θα αναπροσαρμοστεί με Υπουργικές
Αποφάσεις, ώστε να συνάδει με τις
ΑΠΕ αλλά και για να προχωρήσουν οι
αδειοδοτήσεις μεγάλων έργων.
 Φυσικό αέριο

07
24

«ΚΑΥΤO» ΕΝΔΙΑΦΕΡOΝ
ΣΕ ΑΕΡΙO ΚΑΙ LNG
ΑΠO ΝΕOΥΣ «ΠΑΙΚΤΕΣ»
Πλήρης ανατροπή δεδομένων έχει
επέλθει στην αγορά του LNG, καθώς
όλο και περισσότεροι ενδιαφερόμενοι
εισάγουν για λογαριασμό τους
ποσότητες αερίου. Μετά τη συμμαχία
Μυτιληναίου - Βαρδινογιάννη, ήρθε η
σειρά της ΔΕΗ, η οποία εισήγαγε το
πρώτο της φορτίο αρχές Ιουλίου.

O προγραμματισμός των εκφορτώσεων στη Ρεβυθούσα

για το επόμενο χρονικό διάστημα αποδεικνύει το έντονο
ενδιαφέρον των νέων επενδυτών σε LNG.
Φορτίο 63.000 κ.μ. LNG αερίου
μεταφέρθηκε από το πλοίο
«Portovenere» και μισθώθηκε για
λογαριασμό της ΔΕΗ από τον Όμιλο
της Aegean του Δ. Μελισσανίδη. Με το
φορτίο αυτό η ΔΕΗ προστέθηκε στους
νέους χρήστες των εγκαταστάσεων του
ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.
Βεβαίως, για να καταστεί εφικτό
σήμερα οι εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ
στη Ρεβυθούσα να είναι ανοικτές για
όλους τους ενδιαφερόμενους χρήστες,
δηλαδή για να απελευθερωθεί η αγορά,
χρειάστηκε να προηγηθεί η Αλουμίνιον
της Ελλάδος. Η προσπάθεια αυτή
οδηγήθηκε σε αποτυχία εξαιτίας μιας
σειράς επεισοδιακών γεγονότων, που
πλέον αποκαλούνται στους κύκλους της
αγοράς ως «ενεργειακά Δεκεμβριανά».
Η «καμπάνα» στον ΔΕΣΦΑ
Σ’ αυτά ακριβώς τα γεγονότα η
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ)
απάντησε με μια καταδικαστική
απόφαση που εξέδωσε στις αρχές του
Ιουλίου. Σύμφωνα με την απόφαση της
ΡΑΕ η τότε συμπεριφορά του ΔΕΣΦΑ,
ο οποίος εμπόδισε την εκφόρτωση του
φορτίου της Αλουμίνιον της Ελλάδος,
συνιστά παραβίαση των υποχρεώσεων
που έχει ο ΔΕΣΦΑ από τον νόμο.
Επιπλέον, η ΡΑΕ στην απόφασή της
τονίζει ότι η τότε συμπεριφορά του
ΔΕΣΦΑ έθιξε ευθέως τον πυρήνα της
απελευθερωμένης αγοράς φυσικού
αερίου και των καθηκόντων που του
έχουν ανατεθεί για τη διασφάλιση της
λειτουργίας ενός αποτελεσματικού και
αποδοτικού συστήματος μεταφοράς
φυσικού αερίου, με ελεύθερη και
ισότιμη πρόσβαση για όλους τους
χρήστες. Η ΡΑΕ, ως εκ τούτου,
αποφάσισε την επιβολή προστίμου 250
χιλιάδων ευρώ.
Την ίδια στιγμή πάντως κανείς δεν
μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός
ότι μέσα σε διάστημα λίγων μηνών,
ο ΔΕΣΦΑ παρουσιάζει εντελώς
διαφορετική εικόνα σε σχέση με τον
25
Δεκέμβριο, κάτι που φαίνεται και από
τη θεαματική αλλαγή του σκηνικού
στην εγχώρια αγορά υγροποιημένου
φυσικού αερίου. Είναι χαρακτηριστικό
ότι μέσα στον Ιούλιο εκτός από το
«παρθενικό» φορτίο της ΔΕΗ, είναι
προγραμματισμένο να καταφθάσει
ακόμη ένα φορτίο 65.000 κ. μ. για
λογαριασμό της Αλουμίνιον της
Ελλάδος και ένα φορτίο της ΔΕΠΑ
73.000 κ. μ. από την Αλγερία. Δηλαδή,
το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα
η Ρεβυθούσα θα χρησιμοποιείται
Oι Όμιλοι Μυτιληναίου και Μότορ Όιλ (του κ.
Β. Βαρδινογιάννη) έχουν «κλείσει» ημερομηνίες
Oι ευκαιρίες της αγοράς για τέσσερα ακόμη φορτία, συνολικής ποσότητας
210.000 κυβικών, που θα αφιχθούν τους προσεχείς
LNG και οι εξαιρετικά μήνες στη Ρεβυθούσα.
ανταγωνιστικές τιμές
φαίνεται ότι δεν άφησαν
ασυγκίνητη ούτε τη ΔΕΠΑ,
η οποία μέχρι το τέλος του
έτους έχει προγραμματίσει
την παραλαβή συνολικά εννιά
φορτίων άνω των 70.000
κ.μ, ποσότητα που δεν αφορά
μόνο το συμβολαιοποιημένο
αλγερινό αέριο αλλά και
ποσότητες από τη spot αγορά
από τρίτους χρήστες και όχι από τη
ΔΕΠΑ. Oι αποθηκευτικοί χώροι της
Ρεβυθούσας σήμερα αντιστοιχούν σε
140.000 κ.μ. (πραγματική χωρητικότητα
120.000 κ.μ.). Με απλά λόγια, το
Φορτίο 63.000 κυβικών μέτρων LNG αερίου μεταφέρθηκε
μεγαλύτερο μέρος του μήνα οι εκτός από το πλοίο «Portovenere» και μισθώθηκε για
ΔΕΠΑ χρήστες θα εκμεταλλεύονται λογαριασμό της ΔΕΗ από τον Όμιλο της Aegean
του Δ. Μελισσανίδη.
περίπου το 50% της χωρητικότητας του
LNG terminal.
Η Κομισιόν
Η υπόθεση των «ενεργειακών
Δεκεμβριανών», με το μπλοκάρισμα
του πρώτου ιδιωτικού φορτίου LNG
στη Ρεβυθούσα, είχε απασχολήσει
 εκτός από τις ελληνικές Αρχές και
26
την Κομισιόν, η οποία μάλιστα είχε
αποτιμήσει ως πολύ σοβαρά τα όσα
συνέβησαν και είχε αποστείλει δύο
επιστολές, που υπογράφονταν από
τον διευθυντή ασφάλειας προμηθειών,
αγορών και δικτύων, Χάινς Χίλμπρεχτ.
Πρόσφατα ο κ. Χίλμπρεχτ ενημερώθηκε
για τις εξελίξεις στην εγχώρια αγορά
φυσικού αερίου, την πετυχημένη έλευση
νέων ιδιωτικών φορτίων LNG, τόσο για
λογαριασμό των Oμίλων Μυτιληναίου -
Μότορ Όιλ, όσο και για λογαριασμό της
ΔΕΗ και, φυσικά, για την καταδικαστική
απόφαση και το πρόστιμο που
επιβλήθηκε στον ΔΕΣΦΑ.
Η Κομισιόν, από την πλευρά της,
εξέφρασε την ικανοποίησή της για τις
εξελίξεις αυτές που οδήγησαν στο
πραγματικό «άνοιγμα» της αγοράς
φυσικού αερίου, ενώ ιδιαίτερη αναφορά
έγινε και στο γεγονός ότι η ΡΑΕ
απέστειλε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού
τον φάκελο προκειμένου να διερευνηθεί
η στάση της μητρικής εταιρείας του
ΔΕΣΦΑ, δηλαδή της ΔΕΠΑ.
Να θυμίσουμε ότι από τις 24 Ιουνίου
η Κομισιόν έχει αποστείλει δύο
αιτιολογημένες γνώμες για τις αγορές
του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου.
Φυσικά, το γεγονός ότι αναγνωρίζονται
τα θετικά βήματα στην αγορά του αερίου
«εκτονώνει» εν μέρει τις πιέσεις των
Βρυξελλών, οι οποίες συνδέονται με τα
μέτρα απελευθέρωσης των ενεργειακών
αγορών που περιλαμβάνονται στο
περίφημο Μνημόνιο. Και αυτό γιατί
η κυβέρνηση έχει να επιδείξει στις
συζητήσεις που θα έχει με την Τρόικα
μια ολοκληρωμένη (ίσως και τη μοναδική)
διαρθρωτική αλλαγή που αφορά το
πραγματικό «άνοιγμα» μιας «κλειστής»
αγοράς, αυτής του φυσικού αερίου.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως
διαμήνυσαν εκ νέου τα στελέχη
της Κομισιόν, μπορεί η Επιτροπή
να «επικροτεί» τα βήματα που
γίνονται, αυτό δεν σημαίνει όμως
ότι δεν συνεχίζει να παρακολουθεί
στενά την τήρηση των διαδικασιών
απελευθέρωσης των εγχώριων
ενεργειακών αγορών.
Τα επόμενα φορτία
Για το επόμενο χρονικό
διάστημα το ενδιαφέρον θα
παραμείνει αμείωτο: Μέχρι
το τέλος του χρόνου κάθε
μήνα τόσο η Αλουμίνιον της
Ελλάδος όσο και η ΔΕΗ έχουν
προγραμματίσει να φέρνουν
φορτία LNG για λογαριασμό
τους. Θα πρέπει μάλιστα να
τονιστεί ότι οι ενδιαφερόμενοι
χρήστες έχουν δικαίωμα
να φέρουν φορτία και
εκτός προγραμματισμού.
Δηλαδή, μπορεί -εφόσον οι
συνθήκες το επιτρέψουν-
τα ιδιωτικά φορτία που θα
φτάσουν στη Ρεβυθούσα
να είναι περισσότερα.
Αυτό όμως θα εξαρτηθεί
από τη διαθεσιμότητα των
εγκαταστάσεων του ΔΕΣΦΑ,
καθώς βάσει κανονισμού
προτεραιότητα έχουν τα
φορτία που έχουν δηλωθεί
στον προγραμματισμό
Όπως φαίνεται από τον
προγραμματισμό των εκφορτώσεων
στη Ρεβυθούσα, για το επόμενο
χρονικό διάστημα το ενδιαφέρον
θα παραμείνει αμείωτο: Μέχρι το
τέλος του χρόνου κάθε μήνα τόσο
η Αλουμίνιον της Ελλάδος όσο και
η ΔΕΗ έχουν προγραμματίσει να

φέρνουν φορτία LNG για λογαριασμό
τους. Θα πρέπει μάλιστα να τονιστεί
ότι οι ενδιαφερόμενοι χρήστες έχουν
δικαίωμα να φέρουν φορτία και εκτός
προγραμματισμού. Δηλαδή, μπορεί
-εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν-
τα ιδιωτικά φορτία που θα φτάσουν
στη Ρεβυθούσα να είναι περισσότερα.
Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από τη
διαθεσιμότητα των εγκαταστάσεων
του ΔΕΣΦΑ, καθώς βάσει κανονισμού
προτεραιότητα έχουν τα φορτία που
έχουν δηλωθεί στον προγραμματισμό.
Ήδη για λογαριασμό της Αλουμίνιον
της Ελλάδος και της Μότορ Όιλ
έφτασε και δεύτερο φορτίο 40.000 κ.μ.
LNG, ενώ με βάση τον προγραμματισμό
που έχει αναρτήσει ο ΔΕΣΦΑ, η ΔΕΗ
θα φέρει συνολικά πέντε φορτία των
75.000 κ.μ., ποσότητα που σύμφωνα
με πληροφορίες αντιστοιχεί στο 12
με 15% των ετήσιων αναγκών της σε
φυσικό αέριο. Εάν μάλιστα ληφθεί
υπόψη ότι τα φορτία αυτά αφορούν
μόνο το δεύτερο εξάμηνο, τότε το LNG
αναμένεται να καλύψει το 24 έως 30%
των αναγκών της εταιρείας σε φυσικό
αέριο.
Μυτιληναίος - Μότορ Όιλ
Αντίστοιχα και οι Όμιλοι Μυτιληναίου
- Μότορ Όιλ έχουν «κλείσει»
ημερομηνίες για τέσσερα ακόμη φορτία,
συνολικής ποσότητας 210.000 κ.μ.,
που θα αφιχθούν τους προσεχείς
μήνες. Όπως ξεκαθαρίζουν πηγές του
Oμίλου Μυτιληναίου, η εταιρεία θα
σεβαστεί πλήρως τη σύμβαση που έχει
με τη ΔΕΠΑ και, εφόσον απαιτηθεί, θα
εφαρμοστεί η ρήτρα «take or pay». Το
δεύτερο εξάμηνο του έτους πάντως
αναμένεται η λειτουργία της δεύτερης
μονάδας του Oμίλου στον Άγιο Νικόλαο
να αυξηθεί, δηλαδή οι ανάγκες σε αέριο
να διπλασιαστούν.
Η ΔΕΠΑ
Oι ευκαιρίες της αγοράς LNG και
οι εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές
φαίνεται ότι δεν άφησαν ασυγκίνητη
ούτε τη ΔΕΠΑ, η οποία μέχρι το τέλος
του έτους έχει προγραμματίσει την
παραλαβή συνολικά εννιά φορτίων άνω
των 70.000 κ.μ., ποσότητα που δεν
αφορά μόνο το συμβολαιοποιημένο
αλγερινό αέριο αλλά και ποσότητες
από τη spot αγορά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το ενδιαφέρον
ήταν ακόμη μεγαλύτερο, καθώς με
βάση τον προγραμματισμό του ΔΕΣΦΑ,
απορρίφθηκαν οι αιτήσεις για τρία
ακόμη φορτία της Αλουμίνιον και για
ένα της ΔΕΗ.
Εκτός όμως από τους χρήστες που
είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο
και συμμετέχουν στην αγορά του
LNG, διερευνητικές κινήσεις έχουν
πραγματοποιηθεί και από άλλες
εταιρείες με δραστηριότητα στην
ηλεκτροπαραγωγή, όπως η ιταλική
Edison, αλλά και εταιρείες εμπορίας
όπως η ΕΠΑ Αττικής.
Τα οφέλη του LNG
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν
οι επισημάνσεις του επικεφαλής
του τομέα φυσικού αερίου του
Oμίλου Μυτιληναίου, κ. Παναγιώτη
Κανελλόπουλου, για τα οφέλη που
προκύπτουν από το «άνοιγμα»
της αγοράς LNG. Μιλώντας στο
Συνέδριο «4th S.E. Europe Energy
Dialogue» που οργάνωσε το ΙΕΝΕ στη
Θεσσαλονίκη, ο κ. Κανελλόπουλος
υπογράμμισε ότι οι πρόσφατες
εξελίξεις και το «άνοιγμα» της
αγοράς αερίου:
• Ενισχύουν την ασφάλεια του
ενεργειακού εφοδιασμού. 27
• Δίνουν θετικό μήνυμα στις
διεθνείς αγορές, ότι η Ελλάδα
προωθεί τις απαραίτητες
μεταρρυθμίσεις.
• Προάγουν τον ανταγωνισμό και
οδηγούν σε χαμηλότερες τιμές
φυσικού αερίου και, συνεπώς,
μειώνουν το ενεργειακό κόστος για
τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, δηλαδή
ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της
ελληνικής οικονομίας.
• Φέρνουν φτηνότερο φυσικό αέριο
για την ηλεκτροπαραγωγή, δηλαδή
δυνητικά οδηγούν σε μείωση του
κόστους και σε φτηνότερα τιμολόγια
ρεύματος.
• Μειώνουν το κόστος για
τους εμπορικούς πελάτες και τα
νοικοκυριά που χρησιμοποιούν
φυσικό αέριο.
• Προάγουν τη διείσδυση του πιο
φιλικού για το περιβάλλον ορυκτού
καυσίμου.
O κ. Κανελλόπουλος ανέφερε,
επίσης, ότι το 2009 το μερίδιο του
LNG στην εγχώρια αγορά ανήλθε
σε 28 από 23,4% (2008). Η αύξηση
αυτή προήλθε από αγορές LNG, που
πραγματοποιήθηκαν στη spot αγορά.
Όπως τόνισε εν συνεχεία, ο Όμιλος
Μυτιληναίου και η Μότορ Όιλ θα
κεφαλαιοποιήσουν τα οφέλη από
το «άνοιγμα» της αγοράς φυσικού
αερίου, διαδικασία στην οποία
διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο
και θα συνεχίσουν τις πετυχημένες
πρωτοβουλίες τους με στόχο την
περαιτέρω διείσδυση στην αγορά
του φυσικού αερίου. «Το LNG»
όπως υπογράμμισε «διαδραματίζει
καθοριστικό ρόλο στη διάθρωση
της στρατηγικής του Oμίλου για το
φυσικό αέριο». O κ. Κανελλόπουλος
καταλήγοντας υπογράμμισε ότι
εξετάζεται ένας αριθμός από
επενδυτικές επιλογές μεταξύ των
οποίων και οι πλωτές μονάδες
αποθήκευσης και αεριοποίησης
(FSRUs).
 Φυσικό αέριο
08
28
LNG: ΠOΙΑ TA OΦΕΛΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑ;
Ανάσα με σημαντική μείωση του
λειτουργικού κόστους που ξεκινά
από το 10% στο σύνολο της
κατανάλωσης φυσικού αερίου φέρνει
για τη «χειμαζόμενη» βιομηχανία η
απελευθέρωση της αγοράς φυσικού
αερίου και η είσοδος ιδιωτικών
φορτίων υγροποιημένου αερίου.
Η αρχή έγινε με το φορτίο των Oμίλων
Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη, στο
οποίο μετείχε και η ΔΕΠΑ αγοράζοντας
στο 50% του κόστους, με το οποίο
προμηθεύεται βάσει σύμβασης το
αλγερινό φυσικό αέριο.
Το «άνοιγμα» της αγοράς ωστόσο
αναμένεται πολύ σύντομα να φέρει
σημαντικά οφέλη τόσο για τη βιομηχανία
όσο και για τους απλούς καταναλωτές,
μέσω των Εταιρειών Παροχής Αερίου
(ΕΠΑ). Τα πρώτα φορτία υγροποιημένου
αερίου (LNG) αναμένεται να
κατευθυνθούν για ιδιοκατανάλωση
στην Αλουμίνιον της Ελλάδας και στο
διυλιστήριο της Μότορ Όιλ. Το ίδιο
αναμένεται να συμβεί και με τα επόμενα
φορτία υγροποιημένου αερίου, που
εκτιμάται ότι θα κατευθυνθούν προς
τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς αλλά
και τη ΔΕΗ, για τις υφιστάμενες και
τις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
Σύμφωνα με υπολογισμούς, εάν
μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής
αγοράσει όλη την ποσότητα αερίου
που χρειάζεται από τη spot αγορά, θα
έχει τέτοιο κόστος καυσίμου που σε
συνδυασμό με την καλύτερη απόδοσή
της -που ξεπερνά το 55%- θα μπορεί να
συναγωνιστεί ακόμη και τους λιγνίτες.
Αλλά και μέρος των αναγκών των
ηλεκτροπαραγωγών αν καλυφθεί με
LNG, πάλι δίνει σημαντικό προβάδισμα
για όποιον επωφεληθεί από το
μειωμένο κόστος, ενόψει του έντονου
ανταγωνισμού στην αγορά χονδρικής.
Oι άμεσα ωφελημένοι
Εκτός όμως από τους
ηλεκτροπαραγωγούς, στους άμεσα
ωφελημένους από το «άνοιγμα» της
αγοράς συγκαταλέγονται και οι 19
μεγάλοι καταναλωτές φυσικού αερίου, οι
οποίοι είναι βιομηχανίες από τους πλέον
Σήμερα ο μεγαλύτερος
καταναλωτής φυσικού
αερίου είναι η Βιομηχανία
Φωσφορικών Λιπασμάτων
AE, που δαπανά περί τα 45
εκατ. ευρώ ετησίως για
φυσικό αέριο. Ακολουθούν η
Καβάλα Όιλ και τα Ελληνικά
Πετρέλαια (κυρίως λόγω της
μονάδας ηλεκτροπαραγωγής
στη Θεσσαλονίκη), ενώ η
λίστα συμπληρώνεται από
χαλυβουργίες, βιομηχανίες
αλουμινίου, χαρτοβιομηχανίες,
βιομηχανίες καλλυντικών,
μέχρι την ΕΥΔΑΠ
παραγωγικούς κλάδους της ελληνικής
οικονομίας, δηλαδή από τα μέταλλα,
τη χαρτοβιομηχανία, τα καλλυντικά, τα
χημικά και την ηλεκτροπαραγωγή.
Η μείωση του λειτουργικού κόστους
που φέρνει η εισαγωγή υγροποιημένου

Oι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές αερίου αναμένεται να δώσει το «φιλί
φυσικού αερίου της ζωής» σε μια περίοδο που ολοένα
και μεγαλύτερος αριθμός βιομηχανιών
ΒΦΛ συζητά ανοιχτά το ενδεχόμενο να
ΚΑΒΑΛΑ OΪΛ μεταναστεύσει σε χαμηλότερου
ΕΛΠΕ ενεργειακού κόστους χώρες. Είναι
ΕΛΒΑΛ χαρακτηριστικό ότι χαλυβουργική
ΕΒΖ - Πλατύ βιομηχανία, η οποία για το φυσικό
αέριο που χρησιμοποιεί χρειάστηκε
ΕΒΖ - Σέρρες
περί τα 4,5 εκατ. ευρώ το 2009,
ΚOΘΑΛΗΣ σε περίπτωση που υποκαταστήσει
ΣΙΔΕΝOΡ περίπου το 20% της κατανάλωσής
TOSOH της με υγροποιημένο φυσικό αέριο,
ΦΙΛΚΕΡΑΜ θα εξοικονομήσει με σημερινές τιμές
ΑΘ. ΧΑΡΤOΠOΙΙΑ
περίπου μισό εκατ. ευρώ.
Έτσι η προοπτική της εισαγωγής
ΓΙOΥΛΑ
ποσοτήτων LNG σε ανταγωνιστικές τιμές
ΧΑΛΥΒOΥΡΓΙΚΗ αποτελεί και ένα πρώτο ουσιαστικό
SOVEL ανάχωμα στο διαφαινόμενο «νέο κύμα
ΧΑΛ. ΕΛΛΑΔOΣ - ΘΡΙ μετανάστευσης» των τελευταίων
ΧΑΛ. ΕΛΛΑΔOΣ - ΒOΛ βιομηχανιών που παραμένουν στην
ΕΥΔΑΠ
Ελλάδα. Χαρακτηριστική η περίπτωση
της ΕΛΒΑΛ, που είναι ο τέταρτος
ΘΕΡΜΗ
μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού
ΚΕΒΕ αερίου με κατανάλωση 415 χιλιάδες
MWh. Πρόσφατα μάλιστα εκδήλωσε τη
δυσαρέσκειά της για το υψηλό κόστος
του φυσικού αερίου. Αλλά και η Χαλκόρ
είχε επίσης αναφερθεί στο διπλάσιο
κόστος χρήσης του φυσικού αερίου και
στο υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας
στη χώρα μας, σε σύγκριση με γειτονικές
χώρες όπως η Βουλγαρία.
29
Oι μεγάλοι καταναλωτές
Σήμερα ο μεγαλύτερος καταναλωτής
φυσικού αερίου είναι η Βιομηχανία
Φωσφορικών Λιπασμάτων AE, που
δαπανά περί τα 45 εκατ. ευρώ
ετησίως για φυσικό αέριο. Ακολουθούν
η Καβάλα Όιλ και τα Ελληνικά
Πετρέλαια (κυρίως λόγω της μονάδας
ηλεκτροπαραγωγής της εταιρείας
του Τ. Γιαννίτση στη Θεσσαλονίκη),
ενώ η λίστα συμπληρώνεται από
χαλυβουργίες, βιομηχανίες αλουμινίου,
χαρτοβιομηχανίες, βιομηχανίες
καλλυντικών, μέχρι την ΕΥΔΑΠ και το
cluster (θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων)
στη Θέρμη. Σημειώνεται πάντως ότι
οι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές
φυσικού αερίου έχουν συμβολαιοποιήσει
συγκεκριμένο μέρος της ποσότητας
που καταναλώνουν, και ως εκ τούτου
δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το
σύνολο της κατανάλωσής τους με LNG.
Εκτός από τη βιομηχανία πάντως, οφέλη
προκύπτουν και για τη ΔΕΠΑ, η οποία
θα μπορεί σε συνεργασία με άλλους
κατόχους άδειας να προμηθεύεται αέριο
απολαμβάνοντας οικονομίες κλίμακας,
όπως συνέβη με το φορτίο των Oμίλων
Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη.
 Αγορά καυσίμων
Του Χάρη Φλουδόπουλου
09
30
ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ
ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ
ΣΤΑ ΠΡΑΤΗΡΙΑ
Κινήσεις αναγκαστικών
συγχωνεύσεων, υπό τη «δαμόκλειο
σπάθη» των λουκέτων, αλλά και
τις πληροφορίες για νέες αυξήσεις
στους φόρους, κυοφορούνται στην
πολύπαθη αγορά καυσίμων. Τι γίνεται
με το πετρέλαιο θέρμανσης και γιατί
αντιδρούν οι βενζινοπώλες; Πού θα
φτάσει τελικά η τιμή της βενζίνης;
Η σχετική φημολογία έχει ενταθεί
το τελευταίο διάστημα μετά τις
αλλεπάλληλες αυξήσεις στους
φόρους, και έχουν προκληθεί
αλυσιδωτά προβλήματα στην αγορά.
Oι πληροφορίες αυτές αφορούν
μικρές ή μικρομεσαίες εταιρείες της
αγοράς, που είναι οι πρώτες που
«χτυπιούνται» από τη δραματική μείωση
της κατανάλωσης, την αύξηση των
επισφαλειών από τα πρατήρια που
κλείνουν και τη δυσκολία εξεύρεσης
κεφαλαίων κίνησης. Oι εταιρείες αυτές
φαίνεται ότι επιλέγουν ως έσχατη
λύση τη «συνένωση προβλημάτων»,
προσβλέποντας σε ένα καλύτερο
μέλλον, που όπως όλα δείχνουν αργεί.
Στο πρόσφατο παρελθόν πάντως,
είχε σημειωθεί και πάλι κινητικότητα
στην αγορά, όταν κάποιες μικρότερες
εταιρείες είχαν μπει στο στόχαστρο
εξαγοράς από μεγαλύτερους
«παίκτες». Παράγοντας που είναι
σε θέση να γνωρίζει τις συζητήσεις
που είχαν ξεκινήσει, λίγους μήνες
προτού ενταθεί η κρίση στην αγορά,
αναφέρει στο «Α+Η» ότι υπήρχαν
μικρές εταιρείες που ζητούσαν τίμημα
αναλογικά μεγαλύτερο από εκείνο
της Shell των 700 πρατηρίων, που
πουλήθηκε στα 219 εκατ. ευρώ.
Ενδεικτικά, εταιρεία με λιγότερα από
100 πρατήρια είχε ζητήσει ποσό της
τάξης των 50 εκατ. ευρώ. Με αυτές
τις απαιτήσεις ήταν λογικό να μην
προχωρήσουν οι... γάμοι.
Ένας ακόμη λόγος που τέτοιες κινήσεις
δεν τελεσφόρησαν έχει να κάνει με
την προσεκτική μελέτη που απαιτείται
ώστε το δίκτυο που εξαγοράζεται
να λειτουργεί συμπληρωματικά με
το υπάρχον, καθώς σε διαφορετική
περίπτωση η εξαγορά δεν προσδίδει
αξία και δεν έχει νόημα.
Oι κρίσιμοι μήνες
Σύμφωνα με πηγές των εταιρειών
εμπορίας, το δεύτερο εξάμηνο του
έτους αλλά και ολόκληρο το 2011
θα είναι ίσως η πιο κρίσιμη χρονικά
περίοδος για την αγορά. Στο διάστημα
αυτό αναμένεται να ενταθούν οι
επιπτώσεις της κρίσης στο κομμάτι της
αγοράς εμπορίας. Μάλιστα, είναι τέτοια
η εικόνα της αγοράς που εκτιμάται ότι
η χαμηλή -λόγω καιρικών συνθηκών-
ζήτηση στο πετρέλαιο θέρμανσης,
τελικά λειτούργησε «ευεργετικά» για
κάποιες εταιρείες που σε διαφορετική
περίπτωση θα έπρεπε να βρουν
μεγαλύτερα κεφάλαια κίνησης και,
στη συνέχεια, να αποπληρώσουν
υποχρεώσεις σε προμηθευτές, χωρίς
να έχουν εισπράξει από πελάτες.
Το πρώτο «crash test» πάντως θα φανεί
με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων
31
 εξαμήνου και εννεαμήνου των
32
εισηγμένων εταιρειών, καθώς θα
υπάρξει για πρώτη φορά αποτύπωση
της συμπεριφοράς της αγοράς μετά
τα μέτρα και, ειδικότερα, μετά τον
Μάρτιο όταν και η κάμψη στις πωλήσεις
έφτασε για πρώτη φορά σε διψήφια
νούμερα. Εκείνο που επίσης θα πρέπει
να συνυπολογιστεί είναι ότι η αγορά
ήδη προέρχεται από μια δύσκολη διετία,
όπου οι leaders είδαν τα περιθώριά
τους να μειώνονται δραματικά. Είναι
χαρακτηριστικό ότι το 2009 κατέγραψαν
ζημίες και οι τρεις μεγάλες εταιρείες
του κλάδου, όταν πέρυσι ζημίες
κατέγραψε μόνον η Shell. Στον αντίποδα
οι μεσαίοι της αγοράς, Elinoil και Revoil,
έδειξαν καλή συμπεριφορά και πέτυχαν
αύξηση των κερδών τους. Από πλευράς
κατανάλωσης, το 2009 ήταν μια χρονιά
ουδέτερη (οι πωλήσεις βενζινών σε
όγκους εμφάνισαν οριακή αύξηση
0,2%), ενώ σε «ρηχά νερά», πλην
όμως με θετικό πρόσημο, κινήθηκαν οι
δύο μικρότερες εταιρείες που έχουν
ανακοινώσει τους ισολογισμούς τους
(Gallon, Kaoil).
ΕΦΚ
Η προοπτική νέας αύξησης στον
Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης προκαλεί
πανικό ακόμη και στις πλέον υγιείς
επιχειρήσεις του κλάδου. Ήδη με
δύο αλλεπάλληλες αυξήσεις σε ΕΦΚ
και ΦΠΑ, η αγορά μετρά 500 λουκέτα
σε πρατήρια και κατακόρυφη μείωση
του τζίρου, με ποσοστά άγνωστα
μέχρι σήμερα για τον εγχώριο κλάδο.
«Εάν με τις σημερινές τιμές υπάρχει
συνολικά στην αγορά μείωση της
τάξης του 20 έως 25%, τότε μια νέα
αύξηση του φόρου που θα έφερνε την
τιμή της βενζίνης στα 2 ευρώ το λίτρο,
θα αποτελούσε ξεκάθαρα “χαριστική
βολή”», σημειώνει παράγοντας της
αγοράς στο «Α+Η».
Η αύξηση των τιμών από τον
Φεβρουάριο στην αμόλυβδη βενζίνη
υπερβαίνει τα 40 λεπτά το λίτρο δηλαδή αυξήθηκε κατά 40,8 λεπτά. Από
(ή ποσοστό 37%) και οφείλεται αυτά, τα 26 λεπτά ήταν η αύξηση του
αποκλειστικά στους φόρους και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, 8,6 λεπτά
στην άνοδο των διεθνών τιμών. η αύξηση του ΦΠΑ, 0,2 λεπτά λοιπές
εισφορές και 6,1 λεπτά ανέβηκε η τιμή
διυλιστηρίου αναλογικά με τις διεθνείς
Η προοπτική νέας τιμές. Αντίθετα, το μεικτό περιθώριο
αύξησης στον Ειδικό Φόρο κέρδους εταιρειών και πρατηριούχων
Κατανάλωσης προκαλεί μειώθηκε κατά 0,2 λεπτά.
πανικό ακόμη και στις Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα
απασχόλησε και τον Σύνδεσμο Εταιρειών
πλέον υγιείς επιχειρήσεις Εμπορίας Πετρελαιοειδών, όπου
του κλάδου. Ήδη με δύο επισημάνθηκε ότι μια νέα αύξηση στην
αλλεπάλληλες αυξήσεις σε τιμή των καυσίμων ξεπερνά τον κλάδο
και «ακουμπά» ολόκληρη την αγορά:
ΕΦΚ και ΦΠΑ, η αγορά μετρά Βενζίνη στα 2 ευρώ σημαίνει μεταξύ
500 λουκέτα σε πρατήρια άλλων νέες ασφυκτικές πληθωριστικές
και κατακόρυφη μείωση του πιέσεις, αύξηση του λειτουργικού
τζίρου, με ποσοστά άγνωστα κόστους των επιχειρήσεων και νέα
μείωση της κίνησης.
μέχρι σήμερα για τον εγχώριο Και όλα αυτά με σχετικά χαμηλά τις
κλάδο. Έσχατη λύση, πριν διεθνείς τιμές του πετρελαίου, όταν ήδη
από το λουκέτο για τα εκφράζονται οι φόβοι για πιθανή ένταση
πρατήρια, είναι η «συνένωση στον Περσικό Κόλπο, όπου, εφόσον
επαληθευθούν, τότε βρίσκεται προ των
προβλημάτων» πυλών μια νέα μεγάλη επιβάρυνση στην
τιμή των πετρελαιοειδών.
Συγκεκριμένα, η μέση λιανική τιμή στις
5 Φεβρουαρίου ήταν 1,101 ευρώ και
έφτασε στις 14 Μαΐου στο 1,509 ευρώ,
Η «σφικτή» διετία των εταιρειών καυσίμων
Εταιρεία Κύκλος Εργασιών Καθαρά κέρδη/(ζημίες)
2009 2008 2009 2008
BP (Ελληνικά Καύσιμα) 1369,55 1397,52 (1,516) 5,992
ΕΚO 1609,80 2285,95 (1,929) 0,050
Shell 1539,24 1856,721 (5,352) (14,117)
Mamidoil 1081,67 1314,297 8,432 -0,54
Aegean 10.011,346 1127,309 0,80 0,628
AVIN 878,79 1019,05 1,25 2,133
Elinoil 659,488 746,625 4,70 1,32
Revoil 581,079 571,993 3,044 1,456
Cyclon 372,651 403,515 1,054 2,156
Gallon 134,812 94,690 0,521 0,615
Kaoil 184,544 206,961 0,049 0,094

Μέτωπο αγοράς καυσίμων κατά της κυβέρνησης
«Μας ζητάτε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο. Δεχόμαστε αδίκως
πιέσεις. Μην ψάχνετε από τη μία να αυξάνετε τους φόρους και
από την άλλη να πιέζετε τις τιμές μέσω διυλιστηρίων και εταιρειών
εμπορίας. Με την πτώση των πωλήσεων και την αύξηση του
κόστους τα κέρδη των υγιών εταιρειών εμπορίας είναι μηδενικά».
Η φράση αυτή ανήκει στον Διευθύνοντα Σύμβουλο των
Ελληνικών Πετρελαίων Ι. Κωστόπουλο, και ειπώθηκε κατά τη
διάρκεια της Γ.Σ. του Oμίλου. Ωστόσο αποτυπώνει πλήρως το
κλίμα που επικρατεί σε όλο το κύκλωμα της αγοράς καυσίμων.
Άλλωστε, στο ακροατήριο της Γ.Σ. των ΕΛΠΕ, όπου μίλησε και
ο κ. Κωστόπουλος, βρίσκονταν πολλοί επικεφαλής εταιρειών
(Σ. Χριστογιάννης από τα Ελληνικά Καύσιμα-BP, Κυριάκος
Μαμιδάκης της Jet, Δημήτρης Μελισσανίδης της Aegean, Γ.
Αληγιζάκης της Ελινόιλ, Γ. Ρούσσος της Revoil, Γ. Σπανός της
ΕΤΕΚΑ), αλλά και ο Πρόεδρος της Oμοσπονδίας Βενζινοπωλών
Ελλάδος Μ. Κιούσης.
O όγκος πωλήσεων, σύμφωνα με τον κ. Κωστόπουλο, κατά το
πρώτο τρίμηνο έκλεισε στο -11% στην εγχώρια αγορά, ενώ κατά
τους επόμενους μήνες μέχρι σήμερα οι εξελίξεις είναι ακόμη
χειρότερες και η μείωση πολύ μεγαλύτερη. Σύμφωνα με στοιχεία
που παρουσίασε, η τιμή της αμόλυβδης στις 4 Ιανουαρίου ήταν
1,05 ευρώ και στις 24 Μαΐου 1,52 ευρώ, με την αύξηση να
οφείλεται κατά 45% στον ΕΦΚ και στον ΦΠΑ, η οποία από 60
σεντ έφτασε στα 94 σεντ. Η αύξηση της τιμής διυλιστηρίου ήταν
18 σεντ και οφείλεται στις διεθνείς τιμές, ενώ 4 σεντ προήλθαν
από το μεικτό περιθώριο εμπορίας.
Πρατηριούχοι
Η Oμοσπονδία Βενζινοπωλών τονίζει από την πλευρά της ότι η
σημερινή τιμή της βενζίνης οφείλεται καθαρά στην αύξηση των
φόρων, ενώ, εάν αφαιρεθούν οι ανατιμήσεις σε ΕΦΚ και ΦΠΑ,
τότε η τιμή της βενζίνης θα μειωθεί σημαντικά, διαψεύδοντας
όσους αποδίδουν ευθύνη στους πρατηριούχους και το κύκλωμα
της αγοράς.
Ενδεικτικό της πίεσης που ήδη δέχονται τα πρατήρια είναι ότι,
σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, μέσα σε διάστημα μόλις λίγων
ημερών τα οριστικά λουκέτα έχουν φτάσει τα 500 με 600, ενώ τα
προσωρινά λουκέτα φτάνουν τα 1.000.
Oι βενζινοπώλες διαμαρτύρονται επιπλέον για το σύστημα
«Ήφαιστος», θεωρώντας ότι έχουν πέσει θύματα εμπαιγμού
από το κράτος.
Ποιο είναι το πρόβλημα και πού έγκειται η ανακολουθία του
κράτους; Όπως εξηγούν παράγοντες του κλάδου, το σύστημα
«Ήφαιστος» ξεκίνησε να εφαρμόζεται το 2008 και είχε θεσπιστεί
προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή στο πετρέλαιο
θέρμανσης. Δηλαδή, είχε αποφασιστεί το πετρέλαιο θέρμανσης
και το κίνησης να πωλούνται με ίδιο ειδικό φόρο κατανάλωσης,
ενώ στη συνέχεια για το πετρέλαιο θέρμανσης (τους χειμερινούς
33
μήνες) η διαφορά θα επιστρεφόταν. Όπως και έγινε δηλαδή
πέρυσι παρά τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στο σύστημα,
ιδιαίτερα στην επαρχία, όπου έκαναν την εμφάνισή τους μεγάλοι
όγκοι πωλήσεων στο πετρέλαιο θέρμανσης (ειδικά τον τελευταίο
μήνα διάθεσης του συγκεκριμένου πετρελαίου), με αντίστοιχη
πτώση των πωλήσεων στο πετρέλαιο κίνησης.
Για να πετύχει η εφαρμογή του συστήματος, λόγω των προφανών
δυσκολιών που θα είχε η επιστροφή του φόρου απευθείας στους
δικαιούχους, είχε προταθεί να λειτουργούν ως «μεσάζοντες» οι
πρατηριούχοι. Η πρόταση είχε γίνει δεκτή από τον κλάδο, ο οποίος
αγόραζε με υψηλό φόρο, πουλούσε με χαμηλό και εισέπραττε
τη διαφορά από το υπουργείο Oικονομικών. Τότε, λοιπόν, στις
κατά τόπους ενημερώσεις που είχαν γίνει στις ομοσπονδίες
βενζινοπωλών, εκπρόσωποι των αρμόδιων υπουργείων είχαν
δώσει ρητές διαβεβαιώσεις ότι για την επιστροφή της διαφοράς
για το πετρέλαιο θέρμανσης που πουλήθηκε δεν θα γίνονταν
διασταυρώσεις. Επιπλέον, για τον λόγο αυτόν είχε υπογραφεί
μνημόνιο μεταξύ της OΒΕ και του υπουργείου Oικονομικών,
στο οποίο ρητά αναφερόταν ότι προκειμένου να αναλάβουν οι
βενζινοπώλες το σύστημα «Ήφαιστος» και να προκαταβάλουν για
λογαριασμό του κράτους κεφάλαιο ως ΕΦΚ, δεν θα συμψηφίζονταν
στα ποσά αυτά οποιαδήποτε οφειλή των βενζινοπωλών και πολύ
περισσότερο δεν θα δεσμεύονταν για αποπληρωμή οφειλών προς
τρίτους οργανισμούς.
Όσο ξεκάθαρες ήταν οι τότε διαβεβαιώσεις άλλο τόσο ξεκάθαρη
είναι και η απόφαση που ελήφθη τον περασμένο μήνα για την
έναρξη διασταυρώσεων και μέσω του συστήματος «Ήφαιστος».
Έτσι, σε περίπτωση ύπαρξης εκκρεμοτήτων ακόμη και προς
τρίτους οργανισμούς, ο πρατηριούχος εισπράττει μόνο τη διαφορά
καθώς παρακρατείται ολόκληρη η οφειλή. Όπως χαρακτηριστικά
αναφέρει πρατηριούχος στο «Α+Η»: «Όταν θέλεις να πάρεις
ενημερότητα από την εφορία σού δίνεται η δυνατότητα να κάνεις
μια ρύθμιση των χρεών σου και να πληρώσεις σε δόσεις. Εμάς
μας παρακρατούν ολόκληρη την οφειλή. Πρόκειται για χρήματα
που είχαμε υπολογίσει. Έτσι εξηγούνται τα λουκέτα σε όλη την
επικράτεια», καταλήγει ο πρατηριούχος.
Τα προβλήματα αυτά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ΕΦΚ από
293 ευρώ έφτασε στα 412 ευρώ το χιλιόλιτρο, οδηγούν τους
βενζινοπώλες να πουν «στοπ» στο ΥΠOΙΚ, το οποίο πλέον θα
πρέπει να βρει νέους τρόπους είσπραξης της διαφοράς του ΕΦΚ
στο πετρέλαιο θέρμανσης, τον χειμώνα.
Χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη τοποθέτηση του Προέδρου
της OΒΕ Μ. Κιούση, ο οποίος σημείωσε ότι οι βενζινοπώλες
δεν θα αρνηθούν να δώσουν ό,τι στοιχείο ζητηθεί σε επίπεδο
παραστατικών, καταστάσεων πελατών κ.λπ., ωστόσο τα
προκαταβαλλόμενα ποσά του ΕΦΚ δεν αποτελούν φορολογική
υποχρέωση των πρατηριούχων και ο κλάδος δεν θα δεχτεί να
βρεθεί ξανά όμηρος, επειδή θέλησε να… διευκολύνει το κράτος.
 Πετρέλαιο
Του Χάρη Φλουδόπουλου
10
34
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜOΙ ΕΡΕΥΝΩΝ
ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ & ΑΕΡΙOΥ
ΣΤOΝ ΕΛΛΑΔΙΚO ΧΩΡO
Σε αναζήτηση επενδυτών που θα
αναλάβουν το ρίσκο της έρευνας για
πετρέλαια στην Ελλάδα, βρίσκεται
η κυβέρνηση που φιλοδοξεί να
προχωρήσει τη διαδικασία των
διαγωνισμών παραχώρησης.
Η σύσταση του φορέα που θα
προωθήσει τη διαδικασία αναμένεται να
γίνει μέχρι το τέλος του χρόνου, ενώ οι
πρώτες παραχωρήσεις τοποθετούνται
μέσα στο 2012.
Στόχος είναι να ακολουθηθεί
το πετυχημένο παράδειγμα των
διαγωνισμών που διενεργήθηκαν
από την κυπριακή κυβέρνηση και να
υπάρξει ανταπόκριση στο ελληνικό
«προσκλητήριο» από σοβαρές εταιρείες
του χώρου. Μάλιστα, ήδη σύμφωνα
με πληροφορίες, μεγάλες διεθνείς
εταιρείες όπως η Statoil Hydro αλλά
και ελληνικές εταιρείες όπως ο
Όμιλος της Μότορ Όιλ, ο Όμιλος των
Ελληνικών Πετρελαίων και η Ενεργειακή
Αιγαίου, δηλώνουν το «παρών»
και παρακολουθούν από κοντά τις
διαδικασίες που έχουν ήδη ξεκινήσει.
Η κυβέρνηση φιλοδοξεί να γίνουν
πράξη οι πρώτες παραχωρήσεις μέσα
στο 2012, κάτι που σημαίνει ότι θα
πρέπει μέχρι το τέλος του έτους να
έχει ολοκληρωθεί η σύσταση του φορέα
που θα προετοιμάσει το έδαφος για
τους διαγωνισμούς. O συγκεκριμένος
φορέας θα είναι ευέλικτος και θα
έχει τη μορφή ανωνύμου εταιρείας
και, καταρχήν, θα προσδιορίσει
τις περιοχές ενδιαφέροντος, θα
κάνει διαχωρισμό των λεγόμενων
«οικοπέδων» και θα προκηρύξει τους
διαγωνισμούς. Επίσης, θα απαρτίζεται
από 10 έως 15 στελέχη, ενώ δεν
αποκλείεται να αξιοποιηθούν και
Έλληνες του εξωτερικού με εμπειρία
σε ανάλογες διαδικασίες.
Πετρελαιοπιθανές περιοχές
Oι διαγωνισμοί παραχώρησης
αποτελούν το πλέον διαδεδομένο
μοντέλο που ακολουθείται διεθνώς
από πετρελαιοπαραγωγές χώρες,
όπως η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Κύπρος
κ.λπ. Κρίσιμο στοιχείο για την επιτυχία
του εγχειρήματος είναι η ύπαρξη
στοιχειωδών ερευνών, ικανών να
προσελκύσουν σοβαρούς επενδυτές.
Η χώρα μας έχει χαρακτηριστεί
από έγκυρες διεθνείς μελέτες ως
«πετρελαιοπιθανή περιοχή», ενώ
σε σχέση με τις γειτονικές χώρες
αποτελεί μία από τις πιο ανεξερεύνητες
περιοχές. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα
πολύ ενδιαφέροντα προκαταρκτικά
στοιχεία για περιοχές του Β. Αιγαίου,
της Δ. Ελλάδας, αλλά και για περιοχές
νότια της Κρήτης και περιοχές μεταξύ
Κύπρου και Αιγύπτου, που ανήκουν στην
οικονομική ζώνη της Ελλάδας. Συνολικά,
έχουν χαρακτηριστεί ως «ερευνητέες
περιοχές» 54.000 τετραγωνικά
χιλιόμετρα. Βεβαίως, τα προκαταρκτικά
στοιχεία αποτελούν αναγκαία αλλά
όχι και ικανή προϋπόθεση για την
ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων
υδρογονανθράκων. Η διαπίστωση
μπορεί να γίνει μόνο έπειτα από
εξειδικευμένη έρευνα και γεωτρήσεις
από επενδυτές, οι οποίοι θα αναλάβουν
το ρίσκο και, φυσικά, το κόστος.
35

36
Νέες τεχνολογίες: Τι είναι το shale gas
Ποιο είναι το μη συμβατικό αέριο που έχει
οδηγήσει σε κατάρρευση τις τιμές του
LNG και απειλεί το αέριο των αγωγών;
Η απάντηση είναι το shale gas, που
παράγεται με μια καινοτόμο, μη
συμβατική τεχνική εκμετάλλευσης
κοιτασμάτων στον φλοιό της γης, όπου η
πρόσβαση παλαιότερα δεν ήταν εφικτή.
Θεωρείται απ’ ορισμένους ότι αποτελεί
μια σημαντική εναλλακτική στο συμβατικό
φυσικό αέριο με σημαντικές προοπτικές.
Το shale gas έγινε ευρύτερα γνωστό
πέρυσι το καλοκαίρι, όταν η αμερικανική
υπηρεσία φυσικού αερίου ανακοίνωσε
ότι τα αποθέματα των ΗΠΑ ανέρχονταν
στα 1.836 τρισ. κυβικά πόδια, ποσότητα
αυξημένη κατά 39% σε σχέση με τα
αποθέματα μόλις δύο χρόνια πριν από το
2007. Η αιτία για την αύξηση αυτήν ήταν
η αναθεώρηση της βιωσιμότητας μιας
νέας τεχνικής παραγωγής αερίου από
σχιστόλιθους: Η τεχνική αυτή καθιστά
δυνατή την εξαγωγή φυσικού αερίου
από πετρώματα με πόρους ελάχιστου
μεγέθους (100 φορές μικρότερους από
τη διάμετρο μιας ανθρώπινης τρίχας).
Oι νέες τεχνικές σχάσης επιτρέπουν
σήμερα στις ΗΠΑ να παράγεται φυσικό
αέριο με οικονομικό τρόπο, ενώ η
τεράστια αύξηση των αποθεμάτων των
ΗΠΑ έχει ήδη προκαλέσει το ενδιαφέρον
και στην Ευρώπη.
Μεγάλες εταιρείες, εκτός της Chevron,
ήδη πραγματοποιούν μελέτες και έρευνες
αναζητώντας shale gas στην Ευρώπη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί
η Exxon Mobil στη Γερμανία, η οποία
έχει αποκτήσει μέσω θυγατρικών τρεις
άδειες για τη Νότια Σαξονία σε μια
έκταση περίπου 2 εκατ. εκταρίων. Τα
αποτελέσματα των ερευνών αναμένονται
μέχρι το 2014.
Πάντως, οι υποστηρικτές του shale
gas ήδη μιλούν για «επαναστατικές»
αλλαγές στην αγορά του φυσικού αερίου.
Ήδη, οι εξελίξεις στις ΗΠΑ έφεραν
ανατροπές στην παγκόσμια αγορά του
LNG, του οποίου η τιμή παρουσίασε
σημαντική μείωση. Λογικό, εάν σκεφτεί
κανείς ότι οι ΗΠΑ από καταναλώτρια
χώρα έγινε αυτάρκης σε φυσικό αέριο,
με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες
διαθέσιμες ποσότητες στη spot αγορά.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, να σημειωθεί
ότι από το 2008 διεξάγεται στη Γερμανία
το μεγαλύτερο ερευνητικό πρόγραμμα
για το σχιστολιθικό αέριο. Το πρόγραμμα
υποστηρίζεται από κολοσσούς, όπως η
Exxon Mobil, η Total, η GdF Suez, η Statoil,
η Marathon και η Vermilion. Στόχος του
προγράμματος είναι η δημιουργία μιας
βάσης δεδομένων για την Ευρώπη, πλην
της Ρωσίας, με πιθανές περιοχές ύπαρξης
σχιστολιθικού αερίου. Παλαιότερες
εκτιμήσεις έχουν τοποθετήσει τα
ευρωπαϊκά αποθέματα σχιστολιθικού
αερίου στα 500 τρισ. κυβικά πόδια.
Εν πάση περιπτώσει, η συγκεκριμένη
μέθοδος έχει και σοβαρά μειονεκτήματα,
τουλάχιστον στην παρούσα φάση: Μια
πηγή συμβατικού αερίου μπορεί να
παραγάγει έως και 150 εκατ. κυβικά
πόδια ημερησίως την ίδια στιγμή
που μια πηγή αερίου από σχιστόλιθο
μπορεί να παραγάγει 4 ή 5 εκατ. κυβικά
πόδια ημερησίως. Αυτό σημαίνει ότι
απαιτούνται περισσότερες πηγές,
δηλαδή μεγαλύτερες εκτάσεις, ενώ
παράλληλα οι χαμηλοί όγκοι σημαίνουν
ότι το αέριο πρέπει να βρίσκεται κοντά
στην αγορά που καταναλώνεται.
Με αυτό το σκεπτικό η έκθεση World
Energy Outlook 2009 της Διεθνούς
Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA) παραμένει
ιδιαίτερα προσεκτική: «Είναι εξαιρετικά
αβέβαιο το κατά πόσον η μη συμβατική
παραγωγή φυσικού αερίου στη Β.
Αμερική μπορεί να βρει μιμητές και
σε άλλες περιοχές του κόσμου»,
αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση.
Ωστόσο, γεγονός παραμένει ότι μεγάλες
εταιρείες, κυρίως του πετρελαϊκού τομέα,
«παίρνουν θέση» και προετοιμάζονται
απέναντι στην προοπτική το αέριο από
σχιστόλιθο να «κερδίσει» μια σημαντική
θέση στην ευρωπαϊκή αγορά.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής Γ. Μανιάτη, σε
διάστημα 18 έως 24 μηνών, αναμένεται
να έχουν ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί.
Στις προθέσεις του ΥΠΕΚΑ είναι να
εξερευνηθούν περιοχές όπου δεν έχει
αποκλειστεί η ύπαρξη πετρελαίου, όπως
η περιοχή των Ιωαννίνων και η ευρύτερη
περιοχή του Πατραϊκού Κόλπου.
Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα
πολύ ενδιαφέροντα
προκαταρκτικά στοιχεία για
περιοχές του Β. Αιγαίου,
της Δ. Ελλάδας, αλλά και
για περιοχές νότια της
Κρήτης και περιοχές μεταξύ
Κύπρου και Αιγύπτου, που
ανήκουν στην οικονομική
ζώνη της Ελλάδας. Συνολικά,
έχουν χαρακτηριστεί ως
«ερευνητέες περιοχές»
54.000 τετραγωνικά
χιλιόμετρα
Από τη Ζάκυνθο στον... Τίμις
Το ιστορικό των ερευνών πετρελαίου
στην Ελλάδα μετρά μία επιτυχία και
πολλές αποτυχίες, ενώ η πρώτη
καταγεγραμμένη απόπειρα εντοπίζεται
στις αρχές του περασμένου αιώνα στη
Ζάκυνθο από Άγγλους ερευνητές. Η
γεώτρηση δεν έφερε αποτελέσματα,
ενώ το 1938 Ελληνοαμερικανός
επιχειρηματίας πραγματοποίησε
έρευνες σε Αχαΐα και Ηλεία. Oι πρώτες
συστηματικές προσπάθειες ξεκινούν τη
δεκαετία του ‘60 και γνωστά ονόματα
του κλάδου, όπως η BP και η ESSO,
εξασφάλισαν άδειες για ξεχωριστές
έρευνες. Κατά την περίοδο της
δικτατορίας έγιναν παραχωρήσεις

σε ξένες εταιρείες για περιοχές του
Αιγαίου, του Άγιου Ευστράτιου, της
Λήμνου, της Κω, σε επίσης γνωστά
ονόματα της αγοράς, όπως η Texaco και
η Chevron. Το 1974 εντοπίστηκε και το
πρώτο εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα, αυτό
του Πρίνου. Ακολούθησαν δύο γύροι
παραχωρήσεων πριν από τις εκλογές
του ‘81 (Agip για τους Παξούς, Shell για
τον Θερμαϊκό και Sunmark για το δέλτα
του Νέστου). Το 1982 ανακαλύφτηκε
και το οριακά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα
στο Κατάκωλο και το 1989 το κοίτασμα
φυσικού αερίου της Επανωμής.
Σημαντική παραγωγή
Η Ελλάδα κατάφερε για πάνω από
δύο δεκαετίες να μπει στον χάρτη
των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, με
αξιοσημείωτες επιδόσεις την περίοδο
από το 1982 ως το 1988, όταν η
ημερήσια παραγωγή ξεπερνούσε τα
20 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Μέχρι
το 1994 η παραγωγή βρισκόταν πάνω
από τα 10 χιλιάδες βαρέλια. Η διαρκώς
φθίνουσα πορεία έφτασε το 2005 τα
2.670 βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με
τα στοιχεία του EIEA (Energy Information
Administration - επίσημη υπηρεσία
ενεργειακών στατιστικών των ΗΠΑ).
Σήμερα, η παραγωγή με τις νέες
γεωτρήσεις της Ενεργειακής Αιγαίου έχει
φτάσει τα 5 χιλιάδες βαρέλια ημερησίως.
Η υπόθεση της έρευνας πετρελαίου
ωστόσο εγκυμονεί αρκετούς κινδύνους,
όταν μάλιστα δεν έχει διασφαλιστεί
η σοβαρότητα των ενδιαφερόμενων
επενδυτών. Το πλέον «επώδυνο»
όσο και χαρακτηριστικό παράδειγμα
αφορά ακριβώς τον πρώην ιδιοκτήτη
της Καβάλα Όιλ, Φρανκ Τίμις, ο οποίος
χρησιμοποίησε τις ελληνικές έρευνες
ως μέσο για «παιχνίδια» με τη μετοχή
της Regal Petroleum στο χρηματιστήριο
Και αμερικανικές έρευνες στη Βουλγαρία για αέριο
Μια είδηση που ίσως σημάνει την
ανατροπή των ενεργειακών δεδομένων
στην ευρύτερη περιοχή έφτασε από
τη Βουλγαρία: Πραγματοποιήθηκε στη
Σόφια παρουσία του Αμερικανού πρέσβη
James Warlick επίσημη παρουσίαση της
αμερικανικής εταιρείας Chevron, για τη
διεξαγωγή γεωτρήσεων με στόχο
τη διερεύνηση ύπαρξης κοιτασμάτων
shale gas (φυσικό αέριο που παράγεται
από σχιστόλιθο).
Η παρουσίαση έγινε σε ανώτατο
επίπεδο και το «παρών» έδωσε το
νούμερο 2 της Chevron, ο Εκτελεστικός
Αντιπρόεδρος Ian Mac Donald,
που συνοδευόταν από πολυμελή
αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων στελεχών.
O Αμερικανός διπλωμάτης εξέφρασε
37
του Λονδίνου. Έτσι, αφού ανακοινώθηκε
η ανακάλυψη στην περιοχή της
Καλλιράχης, του μεγαλύτερου
κοιτάσματος πετρελαίου στην Ευρώπη,
η μετοχή της Regal εκτοξεύθηκε από τις
60 πένες στις 5 λίρες, για να χάσει στη
συνέχεια την αξία της όταν αποδείχτηκε
ότι «ο θησαυρός ήταν άνθρακες»…
την ελπίδα ότι οι άδειες θα χορηγηθούν
άμεσα στη Chevron, δηλώνοντας ότι η
αμερικανική εταιρεία είναι έτοιμη να
πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις.
Εκ μέρους της Chevron, ο κ. Mac Donald
έκανε λόγο για μια εξαιρετική ευκαιρία
διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών
όχι μόνον της Βουλγαρίας αλλά συνολικά
της Ευρωπαϊκής Ένωσης. H Chevron
έχει ήδη υποβάλει αίτηση και αναμένει
την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου
και του υπουργείου Περιβάλλοντος της
γειτονικής χώρας.
Σημειώνεται ότι δημοσιεύματα κατά
το παρελθόν είχαν κάνει λόγο για το
ενδιαφέρον της Chevron να εξαγοράσει
μερίδιο στον πετρελαιαγωγό
Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη.
 Ενεργειακή διπλωματία
Της Λίλυς Κουκουβιτάκη

11
38

ΙΣΡΑΗΛ- ΚΥΠΡOΣ
ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO

Ενεργειακή και όχι μόνο διπλωματική

διάσταση φαίνεται να έχει η
προσέγγιση κατ’ αρχάς του Ισραήλ με
την Κύπρο και κατ’ επέκταση με την
Ελλάδα. Μια σημαντική παράμετρος,
που καθορίζει τους όρους της νέας
εποχής για τις σχέσεις με το Ισραήλ,
αφορά τους υδρογονάνθρακες της
Ανατολικής Μεσογείου και την
προοπτική συνεκμετάλλευσής τους από
τις δύο γειτονικές χώρες.
Λίγες μέρες πριν από την επίσκεψη
Νετανιάχου στην Αθήνα στα τέλη
Αυγούστου, είχαν παραχωρηθεί οι
άδειες για να προχωρήσουν οι έρευνες
στο κοίτασμα Tamar, μεταξύ Ισραήλ και
Κύπρου από κοινοπραξία στην οποία
μετέχουν η Delek και η Noble Energy.
Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε η
αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία Noble
Energy, έλαβε όλες τις απαραίτητες
άδειες για την ανάπτυξη του πεδίου
φυσικού αερίου Tamar στα ανοιχτά
των ακτών του Ισραήλ, στη θαλάσσια
περιοχή μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου. Η
αμερικανική εταιρεία, που έχει ποσοστό
36% στο πεδίο Ταμάρ, διαθέτει επίσης
ποσοστό 47% στο μοναδικό υφιστάμενο
παραγωγικό κοίτασμα του Ισραήλ, στο
πεδίο Mari-B νοτιότερα.
Συνέταιρος της Noble Energy είναι η
ισραηλινή Delek, το όνομα της οποίας
είχε ακουστεί ως ενδιαφερομένης για
τη Shell Hellas. Η κινητικότητα μάλιστα
γύρω από το φυσικό αέριο στην περιοχή
της Ανατολικής Μεσογείου «άναψε
φωτιές» μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου,
καθώς μπορεί το Ισραήλ να τονίζει ότι
τα συγκεκριμένα πεδία εντάσσονται
αποκλειστικά στην οικονομική ζώνη
του, ωστόσο οι Λιβανέζοι διαφωνούν,
υπονοώντας ότι το project «Λεβιάθαν»
(έτσι ονομάζεται η περιοχή με τα πιθανά
κοιτάσματα αερίου 16 τρισ. κυβικών
ποδιών) εισέρχεται και στη δική τους
οικονομική ζώνη. Πάντως, τόσο η Delek
όσο και η κυβέρνηση του Τελ Αβίβ, είναι
κατηγορηματικοί ότι οι έρευνες αφορούν
την οικονομική ζώνη εκμετάλλευσης
του Ισραήλ. Oι γεωτρήσεις αναμένεται
να ξεκινήσουν το τέταρτο τρίμηνο του
έτους, ενώ, σύμφωνα με ανακοίνωση
της αμερικανικής εταιρείας Noble, οι
γεωλογικές πιθανότητες για εύρεση
κοιτασμάτων στο «Λεβιάθαν» είναι 50%.
Σημειώνεται ότι η Delek εξαγόρασε
πρόσφατα ποσοστό 1% της Noble έναντι
140 εκατ. δολαρίων, αυξάνοντας το
ποσοστό που κατέχει στο 3%.
Oι σημαντικότατες αυτές εξελίξεις
φυσικά είναι σε πλήρη γνώση της
κυπριακής κυβέρνησης, καθώς το
φυσικό αέριο που εντοπίστηκε στις
περιοχές «Λεβιάθαν» και Ταμάρ,
εφάπτεται του κυπριακού οικοπέδου
12, στον θαλάσσιο χώρο της Κύπρου.
Πρόσφατα δημοσιεύματα του κυπριακού
Τύπου ανέφεραν ότι η Λευκωσία
επιδιώκει και βρίσκεται πολύ κοντά
ώστε να έρθει σε συμφωνία με
το Ισραήλ για την οριοθέτηση της
Αποκλειστικής Oικονομικής Ζώνης
Εκμετάλλευσης (ΑOΖ) των δύο χωρών.
Χαρακτηριστική του κλίματος μεταξύ
Λευκωσίας και Τελ Αβίβ ήταν και η
απαγόρευση του κατάπλου και του
απόπλου στα κυπριακά λιμάνια του
στολίσκου της 31ης Μαΐου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει
το γεγονός ότι στη ζώνη που έχει
οριοθετήσει η Κύπρος και ειδικότερα
στο οικόπεδο 12, οι έρευνες διεξάγονται
επίσης από την αμερικανική Noble
Energy, στην οποία και παραχωρήθηκαν
Μ. Κυπριανού: «Τα πετρέλαια της Κύπρου είναι πετρέλαια
της Ευρώπης»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει
και η συνέντευξη του υπουργού
Εξωτερικών της Κύπρου Μάρκου
Κυπριανού στο «Βήμα», όπου κάνει
εκτενή αναφορά στο θέμα: «Η Κύπρος
προχωρεί με την οριοθέτηση της
Αποκλειστικής Oικονομικής Ζώνης και της
υφαλοκρηπίδας στην ευρύτερη περιοχή
της Ανατολικής Μεσογείου. Oι συμφωνίες
που έχουμε συνάψει με διάφορες
γειτονικές χώρες, όπως με την Αίγυπτο,
βρίσκονται σε πλήρη ισχύ. Όσον αφορά τη
συγκεκριμένη συμφωνία, έχουν καθοριστεί
τα οικόπεδα και έχουν μάλιστα ξεκινήσει
έρευνες. Αποθέματα φαίνεται ότι
υπάρχουν, και σ’ αυτό το στάδιο είμαστε
στη φάση της μελέτης τού πόσο εφικτή
αλλά και οικονομικά συμφέρουσα είναι
τα σχετικά δικαιώματα από το υπουργείο
39
Εμπορίου της Κύπρου το 2008.
Oι περιοχές ενδιαφέροντος της Κύπρου
Η νότια θαλάσσια περιοχή της Κύπρου,
εντός της οποίας εικάζεται ότι
υπάρχουν κοιτάσματα πετρελαίου, έχει
περίμετρο 7.000 χιλιομέτρων και είναι
χωρισμένη σε 13 τεμάχια, συνολικής
έκτασης 70.000 τετραγωνικών
μέτρων. Με βάση τις έρευνες που
έκανε στο παρελθόν η νορβηγική
εταιρεία Petroleum Geo Services
(PGS), για λογαριασμό της Κυπριακής
Δημοκρατίας, η μορφολογία του βυθού
δεν είναι ενιαία και σε πολλές περιοχές
διαφορετική. Σύμφωνα πάντως με τους
ειδικούς, σε λιγότερο από επτά χρόνια
αναμένονται αποτελέσματα, ενώ οι πιο
αισιόδοξοι δεν αποκλείουν σε έναν
χρόνο να είναι σε θέση οι εταιρείες που
θα αναλάβουν τις έρευνες να δώσουν
συγκεκριμένα δείγματα γραφής.
η εξόρυξη. Βρισκόμαστε ταυτόχρονα σε
επαφή και με το Ισραήλ. Εδώ προκύπτουν
ζητήματα εσωτερικής νομοθεσίας και,
επιπλέον, το Ισραήλ δεν έχει επικυρώσει
τη σχετική Σύμβαση για το Δίκαιο της
Θάλασσας. Είμαστε όμως σε συνεχή
επαφή μαζί τους. Πάντως πιστεύουμε ότι
το όλο εγχείρημα έχει ζωτική σημασία
για την Κύπρο με αντίστοιχη ανάλογη
σημασία και για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πηγές ενέργειας στην Κύπρο σημαίνει
πηγές ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
και, κατά συνέπεια, λιγότερη εξάρτηση
από τρίτες χώρες. Κάπου εδώ βέβαια
παρουσιάζονται οι προκλήσεις της
Τουρκίας με την προβολή διαφωνιών
που δημιουργούν κατ’ επέκταση σκηνικό
έντασης και συγκρούσεων».
 Διεθνής επικαιρότητα
Του Γιώργου Παυλόπουλου

12
40

ΠΩΣ Η ΕΥΡΩΠΗ
ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΦΩΛΙΑ
ΤΗΣ «ΑΡΚOΥΔΑΣ»
Το 2010, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)
και η Ρωσία γιορτάζουν τα δέκα
χρόνια από την έναρξη του μεταξύ
τους ενεργειακού διαλόγου, ο οποίος
ήδη έχει αποδώσει πολλούς και
πολύτιμους καρπούς. «Σήμερα, η
ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας
ρωσικών υδρογονανθράκων και
αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει στο
μέλλον», δήλωσε χαρακτηριστικά
ο Γερμανός Επίτροπος για θέματα
ενέργειας, Γκίντερ Έτινκγερ, στη
διάρκεια του Διεθνούς Φόρουμ που
πραγματοποιήθηκε στην Oδησσό,
στα τέλη Ιουλίου, αποτυπώνοντας με
σαφήνεια την εξάρτηση της ΕΕ από τη
Μόσχα σ’ αυτόν τον τομέα.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η εξάρτηση
ενοχλεί αρκετούς, εντός και εκτός
Ευρώπης. Επισήμως δε, η κατεύθυνση
που έχουν δώσει οι Βρυξέλλες, με
τη σύμφωνη γνώμη και των «27»,
είναι η ΕΕ να διαφοροποιήσει όσο
το δυνατόν περισσότερο τις πηγές
τροφοδοσίας της με τα καύσιμα που
είναι αναγκαία για να κινήσουν τη
μηχανή της οικονομίας της. Ωστόσο,
τα πλεονεκτήματα της ενεργειακής
συνεργασίας με τη Ρωσία είναι τόσο
μεγάλα, ώστε στην πράξη δεν μπορούν
να αγνοηθούν. Έτσι, παρά τα περί του
αντιθέτου λεγόμενα, όλα δείχνουν ότι
οι ευρω-ρωσικές ενεργειακές σχέσεις
θα βαθύνουν περαιτέρω και μάλιστα με
ταχείς ρυθμούς.
Τα τελευταία χρόνια, καμία από τις δύο
πλευρές δεν έκρυψε ότι έχει στόχο
να κάνει επενδύσεις στα ενεργειακά
«διαμάντια» της άλλης, με ζητούμενο
φυσικά να βρεθεί το μοντέλο που θα
επιτρέπει στη συνεργασία αυτή να είναι
και να φαίνεται ισότιμη. Η απόφαση
που πήρε η ρωσική κυβέρνηση στα
μέσα Ιουλίου για την υλοποίηση ενός
μεγάλου και φιλόδοξου προγράμματος
ιδιωτικοποιήσεων με στόχο την
ενίσχυση του προϋπολογισμού με
περίπου 30 δισ. δολάρια, διευκολύνει
την κατάσταση και ανοίγει τον
δρόμο ώστε να γίνουν τα σχέδια
πραγματικότητα. Και αυτό γιατί
στις κρατικές επιχειρήσεις που θα
αναζητήσουν στρατηγικό εταίρο
συγκαταλέγονται και ορισμένες από τις
κορυφαίες του ενεργειακού κλάδου.
Η Ρωσία πουλά αγωγούς
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του
διεθνούς Τύπου τον Ιούλιο (τα οποία
κάθε άλλο παρά διαψεύστηκαν), η
κυβέρνηση Πούτιν προτίθεται ανάμεσα
στα άλλα να θέσει προς πώληση το
27,1% της Transneft, του μονοπωλίου
που ελέγχει το αχανές και δαιδαλώδες
σύστημα των αγωγών πετρελαίου και
φυσικού αερίου, οι οποίοι διασχίζουν το
έδαφος της χώρας. Το ίδιο σκέφτεται να
πράξει και με το 24,5% της Rosneft, της
εταιρείας με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα
και τη μεγαλύτερη ημερήσια παραγωγή
πετρελαίου στη Ρωσία, η οποία έχει
απορροφήσει και το μεγαλύτερο μέρος
των περιουσιακών στοιχείων τής άλλοτε
πανίσχυρης Yukos, με αφεντικό τον
φυλακισμένο σήμερα μεγιστάνα Μιχαήλ
Χοντορκόφσκι. Είναι δε προφανές -αν
και Μέρκελ και Σαρκοζί το είχαν αφήσει
να εννοηθεί σαφέστατα και πολλάκις
στο παρελθόν- ότι οι Δυτικοευρωπαίοι
θα διεκδικήσουν την απόκτηση αυτών
των «φιλέτων», έστω και αν για την ώρα
πρόκειται για μειοψηφικά «πακέτα».
H κυβέρνηση Πούτιν
προτίθεται ανάμεσα στα άλλα
να θέσει προς πώληση το
27,1% της Transneft, του
μονοπωλίου που ελέγχει
το αχανές και δαιδαλώδες
σύστημα των αγωγών
πετρελαίου και φυσικού
αερίου, οι οποίοι διασχίζουν
το έδαφος της χώρας. Το ίδιο
σκέφτεται να πράξει και με
το 24,5% της Rosneft, της
εταιρείας με τα μεγαλύτερα
κοιτάσματα και τη μεγαλύτερη
ημερήσια παραγωγή
πετρελαίου στη Ρωσία
Με αυτόν τον τρόπο, όπως εκτιμούν οι
περισσότεροι αναλυτές, όλες οι πλευρές
θα βγουν κερδισμένες. Η μεν Ρωσία θα
πετύχει με έναν σμπάρο δύο τρυγόνια:
Αφενός, θα κατορθώσει να μειώσει τη
«μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού της
και θα αποκτήσει επιπλέον ρευστότητα,
ενώ, αφετέρου, θα διασφαλίσει
τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία
41
των Ευρωπαίων για τον αναγκαίο
εκσυγχρονισμό των ενεργειακών
της υποδομών, με τελικό στόχο να
κατοχυρωθεί ως η πλέον αδιαφιλονίκητη
παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη,
μπροστά από τους ανταγωνιστές της,
όπως η Σαουδική Αραβία. Η δε Ευρώπη
θα κατορθώσει με αυτόν τον τρόπο να
συμμετάσχει πιο ενεργητικά και από
θέση πρωταγωνιστή στο ενεργειακό
παιχνίδι, αντικρούοντας τα επιχειρήματα
εκείνων που την κατηγορούν ότι είναι
ο «φτωχός συγγενής» των Ρώσων στο
θέμα της ενέργειας.
Σαρκοζί - Μέρκελ
Το πλαίσιο της συνεργασίας τέθηκε
επί τάπητος στο ανώτατο δυνατό
επίπεδο το τελευταίο διάστημα, τόσο
κατά την επίσκεψη της Άγκελα Μέρκελ
στη Ρωσία όσο και στη διάρκεια της
πρόσφατης παρουσίας του Βλαντιμίρ
Πούτιν στο Παρίσι και του Νικολά
Σαρκοζί στην Αγία Πετρούπολη. Είναι
όμως γεγονός ότι οι βάσεις για τη
στρατηγική συμμαχία Ρωσίας - ΕΕ στην
ενέργεια έχουν ήδη τεθεί προ πολλού
και το «οικοδόμημα» αναπτύσσεται
ταχύτατα, παρά τα «νερά» που κάνουν
ορισμένες χώρες, όπως για παράδειγμα
η Βουλγαρία του Μπόικο Μπορίσοφ,
η οποία μοιάζει να θέλει να «θάψει»
πάση θυσία τον αγωγό Μπουργκάς -
Αλεξανδρούπολη.
Η ευρω-ρωσική συνεργασία
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους για το
επίπεδο της ενεργειακής συνεργασίας
που υπάρχει σήμερα ανάμεσα στις δύο
πλευρές: Για τη Ρωσία, στην οποία ο
κλάδος της ενέργειας αντιπροσωπεύει
περίπου το 25% του Ακαθάριστου
Εθνικού Προϊόντος της, το 60% των
εξαγόμενων ποσοτήτων πετρελαίου και
το 50% των αντίστοιχων φυσικού αερίου
κατευθύνονται προς τις ευρωπαϊκές
αγορές. Όσο για την Ευρώπη,
42
καλύπτει με τη βοήθεια του μεγάλου
εξ ανατολών εταίρου της περίπου το
25% των αναγκών της σ’ αυτά τα δύο
πολύτιμα καύσιμα (αν και συνολικά,
όταν συνυπολογιστούν και οι άλλες
πηγές ενέργειας, όπως ο λιθάνθρακας,
οι πυρηνικοί αντιδραστήρες και οι
εναλλακτικές μορφές, η Ρωσία καλύπτει
μόνον το 7% των ενεργειακών αναγκών
της Ευρώπης).
Η συνεργασία δεν εξαντλείται
στις εμπορικές συναλλαγές, αλλά
επεκτείνεται και στη σημαντική
ανάπτυξη των επιχειρηματικών δεσμών
στον κλάδο της ενέργειας. Είναι
χαρακτηριστικό ότι τα δύο πιο φιλόδοξα
σχέδια του Κρεμλίνου στη Γηραιά
Ήπειρο, οι αγωγοί Nord και South
Stream, υλοποιούνται με τη συμμετοχή
Γερμανών, Γάλλων και Ιταλών. Φαίνεται
μάλιστα ότι οι Ρώσοι επιδιώκουν να
διευρύνουν αυτήν τη συνεργασία σε
ένα πιο ολοκληρωμένο και δεσμευτικό
πλαίσιο, με μακροπρόθεσμες
προοπτικές. Για τον λόγο αυτόν,
πρόσφατα έκαναν πρόταση στους
Γερμανούς (η Gazprom επισήμως το
αρνήθηκε, όμως η γερμανική RWE
το επιβεβαίωσε…) να συμμετάσχουν
και στον νότιο αγωγό, θέλοντας να
επιταχύνουν ακόμη περισσότερο την
κατασκευή και λειτουργία του, η οποία
θα σημάνει πιθανότατα το άδοξο τέλος
του ανταγωνιστικού και προωθούμενου
από τις ΗΠΑ Nabucco.
Παράλληλα, Gazprom και Electricite de
France έχουν υπογράψει μνημόνιο για την
είσοδο των Γάλλων με ποσοστό 9% στον
βόρειο αγωγό, ο οποίος μέχρι πρόσφατα
αποτελούσε πεδίο αποκλειστικής
συνεργασίας με τους Γερμανούς και τον
πρώην Καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Στο «παιχνίδι» υπάρχει ασφαλώς και
η Ιταλία, καθώς η ΕΝΙ συμμετέχει
ήδη στην κοινοπραξία κατασκευής
του South Stream, ενώ Πούτιν και
Μπερλουσκόνι έχουν αναπτύξει τόσο
καλές προσωπικές σχέσεις που δεν
αποκλείεται σύντομα (και υπό την
προϋπόθεση ότι ο «Καβαλιέρε» δεν
θα χάσει την εξουσία εξαιτίας της
σύγκρουσής του με τον Φίνι) να δούμε
και άλλες παρόμοιες συμφωνίες.
«Χημεία» Σαρκοζί - Πούτιν
Όμως και ο Σαρκοζί μοιάζει να έχει
αναπτύξει ιδιαίτερη «χημεία» με τον
Πούτιν (σε αντίθεση με τη Μέρκελ,
η οποία προτιμά εμφανώς τον
Πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ), κάτι
που αναμφίβολα συμβάλλει ώστε η
συνεργασία να πάει ακόμη πιο μακριά -
και, συγκεκριμένα, σε έναν τομέα όπου
Ρωσία και Γαλλία είναι κυριολεκτικά
υπερδυνάμεις. Αναφερόμαστε φυσικά
στην πυρηνική ενέργεια, η οποία το
τελευταίο διάστημα έχει έρθει για τα
καλά στο προσκήνιο της συζήτησης
και κερδίζει αρκετούς πόντους στις
πολιτικές επιλογές. Για του λόγου το
αληθές, στις αρχές του περασμένου
Ιουνίου, οι επικεφαλής της ρωσικής
Rosatom, Σεργκέι Κιριγιένκο, και
της Γαλλικής Επιτροπής Ατομικής

Ενέργειας, Μπερνάρ Μπιγκό,
υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας
σε επιστημονικό, ερευνητικό και
εμπορικό επίπεδο, με τον πρώτο να
ισχυρίζεται πως «ανοίγει ο δρόμος για
τη στρατηγική συνεργασία με τη Γαλλία
στο επίπεδο της ατομικής ενέργειας».
Επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων
Πρακτικά, οι δυνατότητες ενεργειακής
συνεργασίας είναι πάρα πολλές και
υπάρχουν ακόμη και εκεί που δεν
φαίνεται με την πρώτη ματιά. Για
παράδειγμα, η «βόμβα» που έριξε
την Πέμπτη 29 Ιουλίου ο Μεντβέντεφ,
ισχυριζόμενος ότι η Ρωσία έχει
ετήσιες απώλειες 38,5 δισ. δολαρίων
-όσο κόστιζαν τότε περίπου 70 εκατ.
βαρέλια αργού πετρελαίου- εξαιτίας
της παλαιότητας των περισσότερων
οικοδομών και της ανυπαρξίας
μηχανισμών και κατασκευών
εξοικονόμησης ενέργειας, στα αφτιά
των Δυτικοευρωπαίων και κυρίως
των Γερμανών ήχησαν ως χαρμόσυνο
μήνυμα. Πολύ περισσότερο δε όταν
ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της
χώρας, Αλεξέι Ζούκοφ, μετέφερε στον
Μεντβέντεφ ένα σχέδιο που προέβλεπε
ότι θα δαπανηθούν δεκάδες δισ.
δολάρια μέσα στα επόμενα τρία χρόνια
προκειμένου να εκσυγχρονιστούν
τα κτήρια και να καταστούν λιγότερο
ενεργοβόρα. Η εξήγηση είναι απλή:
Oι Γερμανοί, οι οποίοι διαθέτουν
τεράστια τεχνογνωσία και εμπειρία στον
συγκεκριμένο κλάδο, είναι προφανές
ότι θα επιδιώξουν να πάρουν τη «μερίδα
του λέοντος» από τις διαγραφόμενες
κρατικές επιδοτήσεις, μπαίνοντας έτσι
ακόμη πιο βαθιά στη ρωσική αγορά.
Μονόδρομος η συνεργασία
Τα πάντα λοιπόν φαίνεται πως οδηγούν
στο συμπέρασμα ότι η ενεργειακή
συνεργασία Ευρώπης - Ρωσίας είναι
εδώ όχι απλώς για να μείνει, αλλά
και για να ενισχυθεί περαιτέρω.
Kαι ο Σαρκοζί μοιάζει να έχει
αναπτύξει ιδιαίτερη «χημεία»
με τον Πούτιν (σε αντίθεση με
τη Μέρκελ, η οποία προτιμά
εμφανώς τον Πρόεδρο
Ντμίτρι Μεντβέντεφ), κάτι
που αναμφίβολα συμβάλλει
ώστε η συνεργασία να πάει
ακόμη πιο μακριά - και,
συγκεκριμένα, σε έναν τομέα
όπου Ρωσία και Γαλλία είναι
κυριολεκτικά υπερδυνάμεις
Επαναλαμβάνουμε άλλωστε ότι αυτό
φαντάζει απολύτως φυσιολογικό: Η
Ρωσία είναι ο ισχυρός γείτονας των
Ευρωπαίων και, όντας η χώρα με τη
μεγαλύτερη έκταση παγκοσμίως και
μία από τις πιο βαθιές «δεξαμενές»
πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων
πρώτων υλών, είναι αναμενόμενο να
43
τους πουλά με επιτυχία και πιο φτηνά
την «πραμάτεια» της. Ακόμη δε και
στην περίπτωση που κάποια σχέδια δεν
«περπατήσουν» (όπως για παράδειγμα
ο δευτερεύουσας σημασίας αγωγός
Μπακού - Τσεϊχάν) ή τροποποιηθούν
στην πορεία (οι Ρώσοι είναι γεγονός
ότι έχουν μείνει πίσω στον τομέα του
υγροποιημένου φυσικού αερίου, τον
οποίον εκμεταλλεύονται οι Ευρωπαίοι),
η συνολική εικόνα δεν μπορεί να
αλλάξει. Η ΕΕ, όσο κι αν προσπαθήσει
να αναπτύξει και εναλλακτικά δίκτυα,
δεν θα μπορέσει να κλείσει τα μάτια
στο… μέλι που της προσφέρει η
«αρκούδα» και μάλιστα σε αφθονία και
σε ελκυστικές τιμές.
Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να έχουν
υπόψη τους όσοι, για τους δικούς τους
λόγους, προωθούν άλλα σχέδια. Εάν
μάλιστα η Μόσχα καταφέρει (όπως
επιδιώκει) να δέσει στο ενεργειακό της
«άρμα» το Ιράν και την Τουρκία, τότε
θα είναι πραγματικά ασυναγώνιστη.
Τουλάχιστον, μέχρις ότου οι
εναλλακτικές μορφές αποκτήσουν τον
πρώτο λόγο ή τα κοιτάσματα πετρελαίου
και φυσικού αερίου εξαντληθούν. Όμως
αυτή η στιγμή απέχει ακόμη πολύ…
 Ενέργεια και περιβάλλον
Της Ευαγγελίας Παναγοπούλου
13
44
O OΙΚOΛOΓΙΚOΣ
OΛΕΘΡOΣ ΣΤO ΜΕΞΙΚO
ΔΕΝ ΘΑ ΛΗΞΕΙ ΠOΤΕ
Στις μαύρες σελίδες της Ιστορίας
θα μείνει ανεξίτηλη η μεγαλύτερη
οικολογική καταστροφή που προκάλεσε
η πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του
Μεξικού. Αν και η επιχείρηση της
ΒΡ για τον τερματισμό της διαρροής
πετρελαίου και το σφράγισμα της οπής
θεωρείται σε πρώτη φάση επιτυχής,
η ζημιά είναι ανεπανόρθωτη και
πολυεπίπεδη.
Χρόνια θα χρειαστούν για την πλήρη
αποκατάσταση των βιοτόπων στα
παράλια του Κόλπου του Μεξικού που
επλήγησαν από την πετρελαιοκηλίδα
της εξέδρας Deepwater Horizon, η
οποία βυθίστηκε στις 22 Απριλίου με 11
νεκρούς, προκαλώντας περαιτέρω τη
χειρότερη οικολογική καταστροφή στην
αμερικανική Ιστορία.
Το τραγικό ατύχημα είχε ως
αποτέλεσμα 4,9 εκατ. βαρέλια ή 780
εκατ. λίτρα αργού πετρελαίου να
χυθούν από τη γεώτρηση στον Κόλπο
του Μεξικού (ενδεικτικά, στο ατύχημα
του Εxxon Valdez το 1989 στην Αλάσκα
χύθηκαν στη θάλασσα 42 εκατ. λίτρα).
Εξ αυτών μόλις 800.000 βαρέλια (127
εκατ. λίτρα) έχουν συλλεγεί, σύμφωνα
με τις αμερικανικές Αρχές.
Η ΒΡ ανακοίνωσε ότι η επιχείρηση
«στατική παύση» (static kill), που
πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο
με στόχο να σταματήσει η διαρροή
πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού
είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η «στατική παύση» περιλαμβάνει
έγχυση υγρών και στερεών υλικών
στην πετρελαιοπηγή, ώστε να
«βουλώσει» η οπή, πριν από το
οριστικό σφράγισμά της με τεράστιες
ποσότητες από σκυρόδεμα.
Η ΒΡ αντιμετωπίζει πλέον ένα
ομοσπονδιακό πρόστιμο που αντιστοιχεί
σε 1.100 δολάρια το βαρέλι, αν
αποδειχτεί πως επρόκειτο για καθαρά
«τεχνικό» ατύχημα ή σε 4.300 δολάρια
το βαρέλι, αν διαπιστωθεί ότι η διαρροή
ήταν αποτέλεσμα ανθρώπινου λάθους.
Η ΒΡ θα υποχρεωθεί να πληρώσει
στο αμερικανικό κράτος είτε 4,5 δισ.
δολάρια είτε 17,6 δισ. δολάρια. Και
αυτό χωρίς να υπολογίζουμε τη σωρεία
αγωγών που έχει ήδη ξεκινήσει,
με ενάγοντες συγγενείς θυμάτων
και επιχειρηματίες της περιοχής
που υπέστησαν την απώλεια των
αγαπημένων τους προσώπων και
τεράστιες ζημιές.
Να σημειωθεί ότι η σύμβουλος του
Λευκού Oίκου για θέματα Ενέργειας,
η Κάρολ Μπράουνερ, προκάλεσε
την οργή εκατομμυρίων Αμερικανών
υποστηρίζοντας σε τηλεοπτική εκπομπή
ότι περίπου το 75% του διαχυθέντος
πετρελαίου «έχει συλλεγεί,
καταστραφεί, καεί ή διασπαστεί από
φυσικές δυνάμεις», εκτίμηση με
την οποία διαφωνεί η συντριπτική
πλειονότητα των ειδικών.
ΒΡ: 6,1 δισ. δολ. το κόστος
Σύμφωνα με τα τελευταία απολογιστικά
στοιχεία που ανακοίνωσε ο βρετανικός
πετρελαϊκός όμιλος ΒΡ, το ύψος των
κονδυλίων που έχει μέχρι στιγμής
διαθέσει για την αντιμετώπιση της
Η πετρελαιοκηλίδα απλώνεται έξω από την ακτή
του Κόλπου του Μεξικού.
O δορυφόρος Aqua της NASA συνέλαβε
αυτήν την εικόνα στις 25 Απριλίου 2010.

45
 διαρροής πετρελαίου στον Κόλπο του
46
Μεξικού έφτασε τα 6,1 δισ. δολάρια
(4,6 δισ. ευρώ).
Το ποσό αυτό περιλαμβάνει το σύνολο
των δαπανών του Oμίλου για τη
συγκράτηση και τον καθαρισμό της
πετρελαιοκηλίδας, το σφράγισμα της
πετρελαιοπηγής, τα πρόστιμα προς τις
ομοσπονδιακές Αρχές και τις παράκτιες
πολιτείες, και τις αποζημιώσεις που
έχουν ήδη καταβληθεί, διευκρινίζει στην
ανακοίνωσή της η ΒΡ.
Σύμφωνα με την εταιρεία, η ΒΡ έχει
ήδη δεχτεί περισσότερα από 145.000
αιτήματα για αποζημίωση, και στο πλαίσιο
αυτό έχει πραγματοποιήσει περισσότερες
από 103.900 πληρωμές, συνολικού ύψους
319 εκατ. δολαρίων.
Πρόκειται ωστόσο για προσωρινό
Γενική κατακραυγή και νέες επενδύσεις
Oι αντιδράσεις που έχει προκαλέσει ανά
τον κόσμο η ΒΡ μετά το ατύχημα, έχουν
τραυματίσει ανεπανόρθωτα και την
υπόληψή της σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις
της σε θέματα περιβαλλοντικής
προστασίας και ασφάλειας. Η
ανακοίνωση του βρετανικού κολοσσού
για την έναρξη γεωτρήσεων ανοικτά της
Λιβύης προκάλεσε κύμα αντιδράσεων
και ήδη επικρατεί μεγάλη νευρικότητα
στην περιοχή.
Η γεώτρηση θα γίνει στα 1.700 μέτρα
κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας,
στον Κόλπο της Σύρτης, σε βάθος
200 μέτρων χαμηλότερα από την
πετρελαιοπηγή Μακόντο στον Κόλπο του
Μεξικού, η οποία προκάλεσε τη μεγάλη
διαρροή πετρελαίου. Το σημείο που η
BP θα κάνει την πρώτη της διερευνητική
γεώτρηση βρίσκεται εντός της «Γραμμής
του Θανάτου» που είχε κηρύξει ο
Μουαμάρ Καντάφι τη δεκαετία του 1980,
όταν διεκδίκησε τον απόλυτο έλεγχο του
Κόλπου της Σύρτης.
Την ίδια ώρα, Ιταλία, Ελλάδα και
απολογισμό, καθώς το συνολικό
κόστος της καταστροφής δεν έχει
ακόμη αποτιμηθεί. Η ΒΡ αναγκάστηκε
τον Ιούνιο να δημιουργήσει ένα ταμείο
ύψους 20 δισ. δολαρίων για την
αποζημίωση των θυμάτων, ενώ στον
προϋπολογισμό του δευτέρου τριμήνου
έχει δεσμεύσει ποσά ύψους 32,192 δισ.
δολαρίων για την κάλυψη του κόστους
της καταστροφής.
Αυστηρότεροι κανόνες στις ΗΠΑ
Η Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ,
σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις
αντιδράσεις της κοινής γνώμης για
την όλη καταστροφή που προκάλεσε η
πετρελαιοκηλίδα, ενέκρινε νομοθεσία
που ενισχύει τους ομοσπονδιακούς
κανονισμούς για τις εξωχώριες. Επίσης,
Μάλτα, που βρίσκονται σε ακτίνα 500
χιλιομέτρων από τον Κόλπο της Σύρτης,
δεν σχολιάζουν επισήμως τα σχέδια της
Λιβύης, αλλά αναμένονται αντιδράσεις
από την πλευρά τους.
Ωστόσο, όπως λέει και ο Σόκρι Γκάνεμ,
επικεφαλής της κρατικής πετρελαϊκής
εταιρείας της Λιβύης, «δεν σταματάς
να πετάς επειδή συνετρίβη ένα
αεροσκάφος». Από την πλευρά του
βεβαίως, ο Αντόνιο Ντ’ Αλί, Πρόεδρος
της Επιτροπής Περιβάλλοντος της
ιταλικής Γερουσίας, δικαίως επισημαίνει
ότι «το πρόβλημα δεν είναι ούτε η BP
ούτε η Λιβύη». «Η θάλασσα δεν έχει
σύνορα», τονίζει, με αποτέλεσμα «όταν
συμβαίνουν ατυχήματα σε εθνικά ή
διεθνή ύδατα, οι επιπτώσεις (να) γίνονται
αισθητές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο».
Και αν αναλογιστεί κανείς ότι η
Μεσόγειος είναι ήδη μία από τις πλέον
μολυσμένες από πετρέλαιο θάλασσες
στον κόσμο, η επίπτωση μιας μεγάλης
πετρελαιοκηλίδας μπορεί να αποδειχτεί
μη αναστρέψιμη.

η Βουλή των Αντιπροσώπων έδωσε
το «πράσινο φως» στον τερματισμό
του ομοσπονδιακού Μορατόριουμ
στις γεωτρήσεις μεγάλου βάθους από
πετρελαϊκές εταιρείες που πληρούν τις
νέες ομοσπονδιακές απαιτήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση
Oμπάμα, σε αντίθεση με τα ένστικτα
και τις προεκλογικές της δεσμεύσεις,
επέβαλε Μορατόριουμ έξι μηνών στις
εξερευνητικές γεωτρήσεις σε βάθος
άνω των 500 ποδών έπειτα από την
πετρελαιοκηλίδα που προκάλεσε η BP.
Το Μορατόριουμ ισχύει έως τα τέλη
Νοεμβρίου.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Oμπάμα δεν
κατηγορείται για κάτι συγκεκριμένο.
Δεν κατηγορείται καν για λανθασμένους
χειρισμούς ή για ευνοιοκρατική στάση
απέναντι στην ΒΡ. «Κατηγορείται»
για την ψυχραιμία με την οποία
αντιμετωπίζει την κατάσταση, για το
ύφος του, για την παγωμένη ματιά του,
όπως και για το γεγονός ότι απέφυγε να
συναντηθεί με τον κόσμο που δέχτηκε
το οικονομικό χτύπημα.
Η θέση της ΒΡ
Στη δραματικότερη φάση της πορείας
της βρίσκεται η ΒΡ καθώς εκτός
από την πετρελαιοκηλίδα έχει να
αντιμετωπίσει τη διεθνή κατακραυγή
και, βέβαια, να διαχειριστεί τα
οικονομικά της. Ήδη έχει προβεί σε
συμφωνίες για την πώληση πάγιων
στοιχείων και θυγατρικών εταιρειών,
και διαπραγματεύεται διαρκώς με
υποψήφιους αγοραστές ανά τον κόσμο.
Επιπλέον έχει προβεί σε συμφωνία για
την πώληση δραστηριοτήτων εξόρυξης,
παραγωγής και μεταφοράς πετρελαίου
και φυσικού αερίου στην Κολομβία,
έναντι 1,9 δισ. δολαρίων. Συγκεκριμένα,
η βρετανική πετρελαϊκή θα πουλήσει τα
πάγιά της στην περιοχή σε κοινοπραξία
της κολομβιανής Ecopetrol και της
καναδικής Talisman.
Σημειώνεται πως το deal θα έχει
ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους,
ενώ υπάγεται στο πρόγραμμα πώληση
παγίων της εταιρείας, αξίας 30 δισ.
δολαρίων, μέσα στους επόμενους
18 μήνες, κίνηση που στοχεύει
στην κάλυψη των δαπανών για την
αντιμετώπιση της πετρελαιοκηλίδας.
Δάνειο 5 δισ. δολ. στην ΒP
Παράλληλα, η BP, προκειμένου να
ενισχύσει τη ρευστότητά της και να
καλύψει τις οικονομικές της υποχρεώσεις,
έλαβε δάνειο από ευρωπαϊκές τράπεζες,
ύψους 5 δισ. δολαρίων.
Για να λάβει το εν λόγω δάνειο, που
θα έχει διάρκεια 5 έτη, χρειάστηκε
να θέσει ως εγγύηση για πρώτη φορά
στην ιστορία της τα έσοδα από τις
πωλήσεις πετρελαίου.  ότι επιχειρεί να εξαγοράσει τη σιωπή
Στη χρηματοδότηση της BP
συμμετέχει μια σειρά ευρωπαϊκών
τραπεζών, μεταξύ αυτών η Royal Bank
of Scotland και η Societe Generale.
Η «λαβωμένη» ΒΡ
Το ερώτημα δεν είναι αν η ΒΡ θα βγει
47
άθικτη από τις ΗΠΑ αλλά το πώς θα
αποχωρήσει από εκεί. Στη χειρότερη
περίπτωση, οι αμερικανικές Αρχές
θα μπορούσαν να υποχρεώσουν την
εταιρεία να απεκδυθεί των δικαιωμάτων
εξόρυξης στον Κόλπο του Μεξικού και
αλλού, αφήνοντας εκτεθειμένη, αν όχι
μη βιώσιμη, την εμπορική εκμετάλλευση
του πετρελαίου και τη διύλιση για
την παραγωγή βενζίνης, χημικών
και πλαστικών. Η καθετοποίηση της
παραγωγής στον πετρελαϊκό τομέα
υπήρξε κάτι σαν τρόπος ζωής όλων των
μεγάλων «παικτών» του κόσμου από τη
στιγμή που ο «μαύρος χρυσός» έγινε
αντικείμενο ευρείας εκμετάλλευσης. Η
πετρελαϊκή άμμος του Καναδά δεν θα
μπορούσε να αναπληρώσει τις απώλειες
από τη διακοπή της αμερικανικής
παραγωγής. Η πώληση των αμερικανικών
δικαιωμάτων της ΒΡ θα άφηνε τον
έναν από τους τέσσερις πετρελαϊκούς
κολοσσούς διαμελισμένο, μια ιστορική
στιγμή για τη φθίνουσα βρετανική
βιομηχανική ισχύ και το κύρος της.
Κατηγορίες για εξαγορά σιωπής
Αμερικανοί επιστήμονες κατηγόρησαν
τη βρετανική πετρελαϊκή εταιρεία BP
των επιστημόνων και των καθηγητών
Πανεπιστημίου προκειμένου να
προστατεύσει εαυτήν στην υπόθεση
της διαρροής πετρελαίου στον
Κόλπο του Μεξικού, που προκάλεσε
τεράστια οικολογική καταστροφή και
ανθρώπινα θύματα.

48
Η δύσκολη αποστολή του Μπομπ Ντάντλι στο τιμόνι της ΒΡ
O κ. Μπομπ Ντάντλι, που εργάζεται στην
ΒΡ από το 1998, μετά την εξαγορά της
Amoco, θα είναι ο πρώτος Αμερικανός
επικεφαλής στα χρονικά της βρετανικής
εταιρείας μετά την παραίτηση του
απελθόντος Τόνι Χέιγουορντ. Η
παρουσία του στα ηνία της εταιρείας
θεωρείται «κλειδί» για την τόνωση της
εμπιστοσύνης προς την ΒΡ, έστω και
αν πολλοί αναλυτές ομολογούν ότι ο
δρόμος για την επίτευξη αυτού του
στόχου θα είναι μακρύς και δύσκολος.
Η ανάδειξή του συνιστά παραδοχή ότι
η αντιμετώπιση των προβλημάτων που
δημιούργησε η πετρελαιοκηλίδα θα είναι
βασική προτεραιότητα της εταιρείας για
το ορατό μέλλον. Αλλά και αναγνώριση
της σημασίας των ΗΠΑ -και δη των
υπεράκτιων κοιτασμάτων τους- για τις
δραστηριότητες της ΒΡ, κορυφαίας
παραγωγού πετρελαίου και αερίου στη
χώρα, με το 40% του προσωπικού και
των μετόχων της να είναι Αμερικανοί.
Η αποστολή του Μπομπ Ντάντλι
είναι σαφής: Να προστατεύσει τις
δραστηριότητες της εταιρείας στις ΗΠΑ.
Το Κογκρέσο εξετάζει το ενδεχόμενο να
μη χορηγεί άδειες υπεράκτιας εξόρυξης
σε εταιρείες με βεβαρημένο παρελθόν,
ενώ ο αμερικανικός Στρατός κινδυνεύει να
μην ανανεώσει τα συμβόλαια με την ΒΡ –
«καμπανάκια κινδύνου» για τον έως τώρα
«υπουργό Εξωτερικών» της ΒΡ. Λόγω των
ανώμαλων συνθηκών, ο Ντάντλι είναι ο
πρώτος Διευθύνων Σύμβουλος που δεν
προέρχεται από τον κλάδο της εξόρυξης
-έχει όμως μεγαλώσει στον Μισσισσιππή
και έχει περάσει τα καλοκαίρια της
παιδικής του ηλικίας κάνοντας βουτιές
στον Κόλπο του Μεξικού, ιδιότητα που του
έχει ήδη φανεί χρήσιμη στις συζητήσεις
με τους ντόπιους.
O Ντάντλι θα βγάλει στο «σφυρί»
περιουσιακά στοιχεία ύψους 30
δισ. τον επόμενο ενάμιση χρόνο,
προκειμένου να καλύψει το κόστος
της πετρελαιοκηλίδας, ενώ μέσα στον
επόμενο μήνα ελπίζει να ανακοινώσει
την οριστική απόφραξη της διαρροής.
O 54χρονος Αμερικανός χημικός
μηχανικός, ο οποίος αναλαμβάνει τα
ηνία της ΒΡ μετά την αποχώρηση του
53χρονου Τόνι Χέιγουορντ, στον οποίον
χρεώθηκε τόσο η έκρηξη στον Κόλπο
του Μεξικού όσο και η πλημμελής
αντιμετώπιση της καταστροφικής για
το περιβάλλον της περιοχής διαρροής
πετρελαίου, πρόκειται να αναλάβει τα
καθήκοντά του την 1η Oκτωβρίου 2010.
Τι απέγινε ο μισητός Τόνι Χέιγουορντ;
«Θέλω τη ζωή μου πίσω», είχε
πει βουτηγμένος έως τον λαιμό
στη διαχείριση της σοβαρότερης
πετρελαιοκηλίδας της αμερικανικής
Ιστορίας, ο τέως Διευθύνων Σύμβουλος
της ΒΡ, Τόνι Χέιγουορντ. Η αμερικανική
κοινή γνώμη τον απεχθανόταν για
τη διαχείρισή του στη δύσκολη φάση
της ΒΡ, χαρακτηρίζοντάς τον ως «τον
πιο μισητό και πιο ανίδεο άνδρα στην
Αμερική». O Χέιγουορντ τα αφήνει
πίσω του όλα και παίρνει τον δρόμο
για τη Σιβηρία, για μια «χρυσή εξορία»
στο Διοικητικό Συμβούλιο της TNK-BP,
της κοινοπραξίας της ΒΡ με ρωσικές
πετρελαϊκές εταιρείες.
Βέβαια, αποχωρεί με γεμάτες τις
αποσκευές του, καθώς δέχτηκε 1,6
εκατ. στερλίνες ως αποζημίωση
απόλυσης και 11 εκατ. στερλίνες
ως συνταξιοδοτικό πακέτο, μαζί με
τα δεκάδες εκατομμύρια σε πακέτα
μετοχών της ΒΡ.
«Πρόκειται πραγματικά για μια τεράστια
προσπάθεια καθ’ ολοκληρίαν εξαγοράς
της σιωπής του Πανεπιστημίου»,
δήλωσε στο BBC ο Καρλ Νέλσον,
επικεφαλής της Αμερικανικής Ενώσεως
Πανεπιστημιακών Καθηγητών.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τους
όρους του συμβολαίου που πρότεινε η
BP στους επιστήμονες, απαγορεύεται
στους ερευνητές να δημοσιεύσουν
τα αποτελέσματα των ερευνών που
πραγματοποιούν για λογαριασμό της.
Επιπλέον, απαγορεύεται να κοινοποιούν
τα αποτελέσματα των ερευνών τους για
τουλάχιστον τρία χρόνια ή έως ότου η
κυβέρνηση δώσει την τελική έγκρισή της
στο πρόγραμμα αποκαταστάσεως του
Κόλπου του Μεξικού.
Παράλληλα, η BP ανακοίνωσε ότι
προσέλαβε περισσότερους από δέκα
ερευνητές με ειδίκευση στους πόρους
του Κόλπου του Μεξικού. Όπως
ανέφερε χαρακτηριστικά ένας από
αυτούς, ο Μπομπ Σιπ, επικεφαλής
του τμήματος θαλασσίων επιστημών
του Πανεπιστημίου της Νοτίου
Αλαμπάμα, όταν οι ερευνητές έθεσαν
ως προϋπόθεση το να μπορούν να
διατηρήσουν τον πλήρη έλεγχο των
δεδομένων για όλες τους τις έρευνες,
τη διαφάνεια και την ελευθερία να
μοιραστούν τα δεδομένα αυτά και
με άλλους ερευνητές, η BP δεν
ξαναεπικοινώνησε μαζί τους.
Την ίδια ώρα πάντως, η BP αρνείται
ότι επέβαλε περιορισμούς στην
κοινοποίηση των επιστημονικών
πορισμάτων από τους ερευνητές…
 Πράσινες τεχνολογίες
Του Γιώργου Aνδρή
14
50
ΤO MEΛΛON
ΤΗΣ ΑΥΤOΚΙΝΗΣΗΣ
ΕΙΝΑΙ… ΠΡΑΣΙΝO!
H Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εδώ
και αρκετά χρόνια πιέζει συνεχώς
τα κράτη-μέλη αλλά και τις
αυτοκινητοβιομηχανίες για να
μειώσουν στο ελάχιστο τις εκπομπές
ρύπων των μοντέλων τους. Από την
άλλη μεριά οι αυτοκινητοβιομηχανίες
εξακολουθούν να εξελίσσουν τους
βενζινοκινητήρες αλλά και τους
πετρελαιοκινητήρες, ενώ εδώ και μια
δεκαετία τα υβριδικά μοντέλα έχουν
κατακλύσει την παγκόσμια αγορά.
Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής
και της υπερβολικής ρύπανσης
του περιβάλλοντος σχεδόν όλες οι
χώρες του κόσμου αποφάσισαν να
λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να
περιορίσουν τις συνέπειες αυτών των
δύο φαινομένων. H Ευρωπαϊκή Ένωση
(ΕΕ) εδώ και αρκετά χρόνια πιέζει
συνεχώς τα κράτη-μέλη αλλά και τις
αυτοκινητοβιομηχανίες για να μειώσουν
στο ελάχιστο τις εκπομπές ρύπων των
μοντέλων τους. Άλλωστε, δεν είναι
τυχαίο και το γεγονός πως η φράση «ο
ρυπαίνων πληρώνει» υιοθετήθηκε απ’
όλα τα κράτη-μέλη με υψηλό τίμημα
τόσο για τις αυτοκινητοβιομηχανίες
όσο και για τους κατόχους ρυπογόνων
αυτοκινήτων. O «κύβος ερρίφθη» και
εδώ και αρκετά χρόνια σε όλες τις
ευρωπαϊκές εκθέσεις αυτοκινήτων
τα «πράσινα» μοντέλα αποτελούν το
βασικό θέμα τους.
Από την άλλη μεριά οι
αυτοκινητοβιομηχανίες εξακολουθούν
να εξελίσσουν τους βενζινοκινητήρες
αλλά και τους πετρελαιοκινητήρες,
ενώ εδώ και μια δεκαετία τα υβριδικά
μοντέλα έχουν κατακλύσει την
παγκόσμια αγορά.
Ωστόσο, το υψηλό κόστος παραγωγής
τόσο των υβριδικών μοντέλων όσο και
άλλων μορφών ενέργειας σε αυτοκίνητα
τα «μεταμορφώνουν» σε απαγορευμένο
καρπό για τη μεγάλη πλειονότητα
????

51
52
των υποψήφιων αγοραστών. Πέραν
των γνωστών μορφών ενέργειας,
σημαντική ανάπτυξη παρουσιάζουν
σε άλλα κράτη-μέλη της EE η κίνηση
των οχημάτων με υδρογόνο, τα
ηλεκτροκίνητα -τα οποία επιδοτούνται
κιόλας με αρκετές χιλιάδες ευρώ από
κάποιες κυβερνήσεις-, αλλά και εκείνα
που χρησιμοποιούν ως βασικό καύσιμο
κίνησης το υγραέριο.
Όμως, η παγκόσμια οικονομική κρίση
δημιούργησε μια ανάσχεση στα πλάνα
των αυτοκινητοβιομηχανιών, καθώς
αρκετά μοντέλα θα καθυστερήσουν να
περάσουν από τη γραμμή παραγωγής
των εργοστασίων. Στην Ελλάδα
αντίθετα τηρούμε τους δικούς μας
κανόνες συνεχίζοντας την απαγόρευση
την πετρελαιοκίνηση στα μεγάλα
αστικά κέντρα, τη στιγμή που σε άλλα
κράτη-μέλη της EE το ποσοστό χρήσης
οχημάτων diesel ξεπερνά ακόμη το
75%. Παράλληλα η επιδότηση των
«καθαρών» αυτοκινήτων βρίσκεται σε
εμβρυακό στάδιο, καθώς τα μόνα IX που
δεν υπόκεινται σε τέλη ταξινόμησης
είναι τα υβριδικά, ενώ οι υποδομές για
τη χρήση άλλων μορφών ενέργειας
είναι ανύπαρκτες...
Μικρότεροι κινητήρες...
Oι αυτοκινητοβιομηχανίες, θέλοντας
να προσαρμοστούν στις εντολές της
EE, προσπαθούν μέσω πολύ υψηλών
επενδύσεων να κατασκευάσουν
κινητήρες με όσο το δυνατόν
χαμηλές εκπομπές ρύπων. Έτσι,
μετά την τεράστια ανάπτυξη που
γνωρίζουν οι πετρελαιοκινητήρες σε
όλη την EE σειρά είχαν πλέον και οι
βενζινοκινητήρες. Ωστόσο, όλες οι
εταιρείες επιθυμούσαν να μειώσουν
τους ρύπους αλλά να διατηρήσουν τις
επιδόσεις των μοντέλων τους ώστε να
μη χάσουν τους πελάτες τους.
H λύση δόθηκε με την τοποθέτηση
τουρμπίνας ή κομπρέσορα, που έριξαν
κατά πολύ τον κυβισμό των κινητήρων,
μείωσαν την κατανάλωση και τις
εκπομπές ρύπων, ενώ παράλληλα η
απόδοσή τους προσέγγιζε εκείνη πολύ
μεγαλύτερων μοτέρ. Το αποτέλεσμα
είναι αυτήν τη στιγμή όλοι σχεδόν
οι κατασκευαστές να παρουσιάζουν
μοντέλα με κινητήρες 1.200 κ.εκ. με
απόδοση 105 ίππων ή 1.400 κ.εκ. με
απόδοση 160 ίππων τη στιγμή που οι
αντίστοιχοι δίλιτροι κινητήρες μπορεί να
έχουν χαμηλότερη απόδοση...
Νέα στρατηγική
Oι υπουργοί Βιομηχανίας της EE
πρόσφατα συμφώνησαν ότι η Επιτροπή
πρέπει να προωθήσει μια κοινή
στρατηγική για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Μάλιστα, τόνισαν ότι όλες οι χώρες-
μέλη δίνουν έμφαση στο γεγονός πως
το ηλεκτρικό αυτοκίνητο αποτελεί μια
μεγάλη ευκαιρία για τη βιομηχανία,
την τεχνολογία, το περιβάλλον και την
ενέργεια, γεγονός που καθιστά την
πρωτοβουλία διάδοσής του ως ένα είδος
συμβόλου του τι χρειάζεται η Ευρώπη.
H Επιτροπή ήδη προετοιμάζει Oδηγίες
για την τυποποίηση των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων, η οποία και θα καταστεί
υποχρεωτική για τη βιομηχανία, καθώς
το αυξημένο κόστος απόκτησης αυτών
των αυτοκινήτων δημιουργείται από την
ποικιλία των συστημάτων φόρτισης των
συσσωρευτών που χαρακτηρίζει τα 92
μοντέλα ηλεκτρικών αυτοκινήτων που
διατίθενται σήμερα στην αγορά, και από
το κόστος των συσσωρευτών που σήμερα
κοστίζουν από 6.000 έως 16.000 ευρώ.
H τυποποίηση αυτή όχι μόνον θα
κατευθύνει τους κατασκευαστές των
πλέον σημαντικών εξαρτημάτων, όπως
είναι οι συσσωρευτές, και θα επιβάλλει
τη χρήση των ευρωπαϊκής τυποποίησης
ηλεκτρικών συνδέσμων έτσι ώστε
κάθε χρήστης να μπορεί να φορτίσει
το αυτοκίνητό του σε οποιαδήποτε
χώρα της ΕΕ και αν βρεθεί, αλλά
θα ενοποιεί και τα κίνητρα που θα
προσφέρονται στους αγοραστές και που
θα συμφωνηθούν με τις χώρες-μέλη.
Μεταξύ των μέτρων που σχεδιάζονται
για την τόνωση του ενδιαφέροντος της
αυτοκινητοβιομηχανίας, αναφέρθηκαν
και μερικές προτάσεις που έγιναν από 53
χώρες-μέλη, όπως ιδιαίτερες λωρίδες
κυκλοφορίας, διευκολύνσεις για τη
στάθμευση και απαλλαγές από φόρους.

Βάλτε το στην πρίζα!

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ηλεκτροκίνητων
Oχημάτων (EΛINHO) και ο Πανελλήνιος
Σύλλογος Διπλωματούχων
Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων
-Περιφερειακό Τμήμα Νομού
Μεσσηνίας- πρόσφατα διοργάνωσαν,
υπό την αιγίδα του TEE, διημερίδα
στην πόλη της Kαλαμάτας με θέμα
«Hλεκτρικό Aυτοκίνητο στη σύγχρονη
εποχή - Oικολογικές Mεταφορές».
Το θεματολόγιο κάλυψε ένα ευρύτατο
φάσμα θεμάτων, τόσο στον τεχνολογικό
τομέα των επί θύραις επαναστατικών
αλλαγών στην αυτοκίνηση όσο και
στα προβλήματα περιβάλλοντος,
ατμοσφαιρικής ρύπανσης και
εξοικονόμησης ενέργειας που τις
επιβάλλουν. Τέλος, αναλύθηκαν οι
τρόποι οικολογικής οδήγησης. Την
εκδήλωση έκλεισε ο εκπρόσωπος
της εταιρείας Nissan, η οποία
ήταν και χορηγός της εκδήλωσης,
παρουσιάζοντας το σύγχρονο
ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο Nissan LEAF
το οποίο θα διατίθεται στην παγκόσμια
αγορά σε λίγους μήνες και θα εισαχθεί
στην Ελλάδα το 2011.
Τα συμπεράσματα που προέκυψαν
ήταν πως η ηλεκτροκίνηση των
αυτοκινήτων αποτελεί το μοναδικό
μέσο για τη μείωση των δυσμενών
επιπτώσεων του τομέα των μεταφορών
στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία
και στο ενεργειακό ισοζύγιο του
πλανήτη. Χωρίς αυτήν θα είναι αδύνατο
να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν
συμφωνηθεί, και οι επαπειλούμενοι
κίνδυνοι για την ανθρωπότητα δεν θα
μπορέσουν να αναχαιτισθούν.
Oι εθνικές κυβερνήσεις σε συνεργασία
με τους εξειδικευμένους φορείς
 οφείλουν να επιταχύνουν τις ρυθμιστικές
54
παρεμβάσεις και να καθορίσουν
προτεραιότητες, μέτρα και συγκεκριμένα
χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των
υποδομών που θα στηρίξουν την ευρεία
διάδοση της ηλεκτροκίνησης.
H σύσταση των εθνικών μειγμάτων
ηλεκτροπαραγωγής, σε οποιεσδήποτε
ενεργειακές πηγές και αν στηρίζονται
αυτά, επηρεάζει μεν σε κάποιο
ποσοστό το μέγεθος της ενεργειακής
και περιβαλλοντικής ωφέλειας που
προκύπτει από την ηλεκτροκίνηση
των οχημάτων, κατά κανέναν όμως
τρόπο δεν την αναιρεί. Oι κατ’ έτος
πρόσθετες απαιτήσεις ηλεκτρικής
ενέργειας για την κίνηση του
στόλου των οχημάτων αποτελούν
ένα πολύ μικρό μέρος εκείνων που
προκαλούνται από άλλους λόγους,
όπως είναι η οικονομική ανάπτυξη, η
άνοδος του βιοτικού επιπέδου κ.λπ.
Αντιστρόφως, σε πολλές περιπτώσεις
η ύπαρξη του στόλου των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί
για τη βελτίωση των συντελεστών
εκμετάλλευσης του εγκατεστημένου
δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής και
έτσι να λειτουργήσει θετικά προς την
κατεύθυνση της μείωσης του κόστους
και της καλύτερης διαχείρισής του.
H Ελλάδα, εν μέσω οικονομικής κρίσης
και εξαιτίας αυτής, οφείλει να επιδιώξει
Στην Ελλάδα αντίθετα
τηρούμε τους δικούς μας
κανόνες συνεχίζοντας
την απαγόρευση την
πετρελαιοκίνηση στα μεγάλα
αστικά κέντρα, τη στιγμή που
σε άλλα κράτη-μέλη της EE
το ποσοστό χρήσης οχημάτων
diesel ξεπερνά ακόμη το 75%.
Παράλληλα η επιδότηση των
«καθαρών» αυτοκινήτων
βρίσκεται σε εμβρυακό
στάδιο, καθώς τα μόνα IX
που δεν υπόκεινται σε τέλη
ταξινόμησης είναι τα υβριδικά
την ενεργό συμμετοχή της στις
τεχνολογικές εξελίξεις του χώρου της
αυτοκίνησης, τις οποίες είναι ανάγκη
να αντιμετωπίσει σαν μια πρόκληση
για παραγωγική δράση. O τεχνικός
κόσμος της χώρας είναι ικανός να
συμβάλλει στη δημιουργία αναπτυξιακού
κλίματος στον συγκεκριμένο χώρο,
εάν βεβαίως η Πολιτεία άμεσα, σωστά
προγραμματισμένα και με ρεαλιστικές
ενέργειες καταστρώσει εθνικό
πρόγραμμα υποστήριξης της διάδοσης
αυτών των τεχνολογιών και οριοθετήσει,
σε συνεργασία με τους εξειδικευμένους
φορείς, τα πεδία στα οποία η χώρα μας
μπορεί και πρέπει να δρομολογήσει
δράσεις προστιθέμενης αξίας ή ακόμα
και εξαγωγικού χαρακτήρα.
Πετρέλαιο: Μύθος τα σωματίδια
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να
θεωρηθεί τυχαίο το γεγονός πως το
51% των Ευρωπαίων συμπολιτών μας
εντός του 2009 έχει επιλέξει για τις
μετακινήσεις του πετρελαιοκίνητο
αυτοκίνητο. Όλοι οι μύθοι περί
βλαβερών μικροσωματιδίων έχουν
καταρριφθεί καθώς όλες σχεδόν
οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν
τοποθετήσει στα μοντέλα τους ειδικά
φίλτρα συγκράτησης, ενώ από την άλλη
μεριά τα οφέλη για τους χρήστες είναι
πραγματικά τεράστια, καθώς μειώνεται

δραστικά το κόστος χρήσης. Μάλιστα,
ήδη κάποιες αυτοκινητοβιομηχανίες
εξελίσσουν ακόμη περισσότερο τους
κινητήρες πετρελαίου που διαθέτουν,
συνδυάζοντάς τους με υβριδικά
συστήματα, ενώ κάποιες άλλες
μειώνουν στο ελάχιστο τον κυβισμό
τους κάνοντάς τα πιο οικολογικά από
ποτέ! Επίσης, να αναφέρουμε πως τα
πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα πέραν
της εξαιρετικά χαμηλής κατανάλωσης
καυσίμου και των εκπομπών ρύπων
διαθέτουν κορυφαίες επιδόσεις, είναι
αθόρυβα και δεν έχουν ανάγκη τόσο
τακτικών σέρβις συντήρησης όσο τα
αντίστοιχα βενζινοκίνητα.
Υδρογόνο: Καύσιμο του μέλλοντος
H ΕΕ για την ανάπτυξη των οικολογικών
και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
(ΑΠΕ) δημιούργησε ένα κονδύλι 940
εκατομμυρίων ευρώ για την έρευνα και
εξέλιξη του υδρογόνου ως καύσιμης
ύλης. Το ποσό αυτό θα είναι ένα
μέρος από ένα γιγάντιο πρόγραμμα
ανάπτυξης οικολογικών μορφών
κίνησης που προωθεί η EE. Φυσικά,
αρωγοί στο εγχείρημα αυτό θα είναι
κατά 50% η EE και κατά 50% εταιρείες
του κλάδου των αυτοκινήτων και των
καυσίμων. H κίνηση αυτή αποσκοπεί
αφενός στην εξεύρεση των πόρων
που απαιτούνται για την ανάπτυξη των
φιλικών μορφών ενέργειας, όπως το
υδρογόνο στη συγκεκριμένη περίπτωση,
αφετέρου στην αφύπνιση και στον
«εξαναγκασμό» κατά κάποιον τρόπο του
συνόλου των εταιρειών στην επένδυση
ακόμη μεγαλύτερων κεφαλαίων στον
τομέα αυτόν. Μάλιστα, η εφαρμογή
των ρυθμίσεων, σε πανευρωπαϊκό
επίπεδο, ορίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου
του 2011 για τα αυτοκίνητα που
θα κινούνται με υδρογόνο, για
τις δεξαμενές υδρογόνου, για τις
υποχρεώσεις των κατασκευαστών, και
άλλα σχετικά θέματα που προβλέπει
ο Κανονισμός 79/2009. Όπως
αναφέρεται χαρακτηριστικά από την
EE, το υδρογόνο θεωρείται καθαρό
καύσιμο του μέλλοντος στην πορεία
προς την οικονομία χωρίς ρύπους, που
θα βασίζεται στην επαναχρησιμοποίηση
πρώτων υλών και ανανεώσιμων
ενεργειακών πόρων. Τα οχήματα που
κινούνται με υδρογόνο, επισημαίνεται,
55
δεν εκπέμπουν ρύπους που περιέχουν
άνθρακα, ούτε αέρια θερμοκηπίου.
Υγραέριο: H φτηνή λύση
H χρήση του υγραερίου για την
κίνηση οχημάτων αποκτά αυξανόμενη
υποστήριξη ως καύσιμο που είναι φιλικό
προς το περιβάλλον. Παγκοσμίως,
η υγραεριοκίνηση χρησιμοποιείται
σε περισσότερα από 4 εκατομμύρια
αυτοκίνητα. Άλλωστε, δεν είναι
τυχαίο το γεγονός πως πολλές
αυτοκινητοβιομηχανίες προσφέρουν
τα μοντέλα τους με υγραεριοκίνηση. H
μετατροπή των βενζινοκινητήρων για
υγραέριο είναι αρκετά απλή με ελάχιστο
κόστος μετατροπής, το οποίο στη χώρα
μας ξεκινά από τα 800 ευρώ για ένα
συμβατικό αυτοκίνητο. Παράλληλα, η
υγραεριοκίνηση μπορεί να συμβάλει
στη μείωση των βλαβερών εκπομπών
καυσαερίων από τις εξατμίσεις των
αυτοκινήτων. Επιπλέον, το υγραέριο
έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα
και μπορεί να συμβάλει στη μείωση των
εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
 Πυρηνική ενέργεια
Του Λευτέρη Τσουκαλά

15
56

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ:
ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;
Πριν από τεσσεράμισι δισεκατομμύρια
χρόνια ένας ώριμος αστέρας,
ολοκληρώνοντας τον αστρικό του
βίο, με μια εντυπωσιακή σουπερνόβα
κληροδότησε στον κόσμο τα βαρέα
στοιχεία που υπάρχουν σήμερα στο
σώμα μας (στοιχεία βαρύτερα από
τον σίδηρο) καθώς και τα πολύτιμα
πυρηνικά καύσιμα του ουρανίου και
του θορίου. Αυτά τα ουράνια δώρα, που
βρίσκονται παντού στη Γη και μάλιστα
συναντώνται σε αφθονία σε πολλά από
τα αρχέγονα πετρώματα της Ελλάδας,
αποτελούν τα βασικά καύσιμα των
πυρηνικών αντιδραστήρων.

O κ. Λευτέρης Χ. Τσουκαλάς είναι καθηγητής Πυρηνικής

Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Purdue των ΗΠΑ.
Η αξία τους έγκειται στην υψηλή
ενεργειακή πυκνότητα που τα
χαρακτηρίζει. Ένα κιλό ουρανίου,
όταν καίγεται, παράγει εκατομμύρια
φορές περισσότερη ενέργεια σε
σχέση με ένα κιλό πετρελαίου, λιγνίτη
ή φυσικού αέριου. Το δεδομένο αυτό
καθώς και οι αρχές της εφαρμοσμένης
θερμοδυναμικής που ευνοούν την
ενεργειακή πυκνότητα, καθιστούν τους
πυρηνικούς αντιδραστήρες ιδανικές
μηχανές για την παραγωγή φτηνής
ηλεκτρικής ενέργειας. Μια πυρηνική
μεγαβατώρα κοστίζει περίπου 20 ευρώ.
Στην Ελλάδα σήμερα το κόστος
της ηλεκτρικής ενέργειας είναι
υπερδιπλάσιο από τις γειτονικές
χώρες, κάτι που συμβάλλει αρνητικά
στην ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Μια ελληνική μεγαβατώρα κοστίζει
περίπου 80 ευρώ, ενώ μια βουλγαρική
ή τουρκική περίπου 40. Η διαφορά αυτή
αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα
χρόνια λόγω του κόστους εκπομπών
διοξειδίου του άνθρακα και του
νέου μοντέλου ανάπτυξης (κατά το
οποίο «ο ρυπαίνων πληρώνει»), μια
πραγματικότητα που την υπαγορεύει
η απειλή της κλιματικής αλλαγής. Oι
γείτονές μας, όπως και τόσες άλλες
χώρες, προσπαθούν να αποκτήσουν
πυρηνικούς αντιδραστήρες για φτηνή
ηλεκτρική ενέργεια με επάρκεια
εφοδιασμού και χωρίς εκπομπές.
Η πυρηνική τεχνολογία δεν είναι
«εμπορική» τεχνολογία. O αστικός
μύθος που μιλάει για το «πυρηνικό
λόμπι» που κερδοσκοπεί από την
αγορά της είναι ένας ακόμα από τους
πολλούς μύθους που περιβάλλουν την
υπόθεση της πυρηνικής ενέργειας.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για
μια «ειδική» τεχνολογία, η οποία
αποκτάται με διακρατικές συμφωνίες
υπό γεωπολιτικούς όρους. Είναι
χαρακτηριστική η περίπτωση της
Τουρκίας. Έπειτα από πέντε ανεπιτυχείς
προσπάθειες να αποκτήσει την
τεχνολογία από τη Δύση, αποκτά
πυρηνικούς αντιδραστήρες από τη Ρωσία
στο πλαίσιο μιας νέας γεωπολιτικής
στρατηγικής με άξονα την παραγωγή και
μεταφορά ενέργειας στην Ευρασία.
Ταμπού η πυρηνική
Στην Ελλάδα η πυρηνική ενέργεια
είναι ταμπού. Όμως η Ελλάδα είναι
από τις πρώτες χώρες στον κόσμο
που απέκτησαν ερευνητικό πυρηνικό
αντιδραστήρα («Δημόκριτος», τέλη
της δεκαετίας του ‘50), εκπαίδευσε
πυρηνικούς μηχανικούς και
πρωτοστάτησε σε ερευνητικές και
H επόμενη (4η) γενιά
αντιδραστήρων, η οποία είναι
ακόμα σε φάση έρευνας και
ανάπτυξης, στοχεύει στη
βελτίωση της συμπαραγωγής
ενέργειας και καυσίμου και
αυτόματης ανακύκλωσης
καυσίμων
ιατρικές εφαρμογές. Στη δεκαετία του
‘70 η ΔΕΗ έκανε εξονυχιστικές μελέτες
του ελλαδικού χώρου για την ανάδειξη
κατάλληλων τοποθεσιών για πυρηνικούς
αντιδραστήρες και η χώρα έφτασε πολύ
κοντά στο να καταθέσει φάκελο στον
Διεθνή Oργανισμό Ατομικής Ενέργειας
(ΔOΑΕ). Σήμερα τηρεί πολλές από τις
αναγκαίες προϋποθέσεις πρόσβασης
στην πυρηνική τεχνολογία.
Απόβλητα
Τι γίνεται όμως με την ασφάλεια των
πυρηνικών αντιδραστήρων και το
πρόβλημα των αποβλήτων;
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες και με
βάση τα συσσωρευμένα 13.500 έτη
λειτουργίας πυρηνικών αντιδραστήρων
για ηλεκτροπαραγωγή, καθώς και
τα μαθήματα από τα ατυχήματα των
Τσερνόμπιλ και Three Mile Island, έχει
57
σημειωθεί τεράστια πρόοδος στην
τεχνολογία πυρηνικής ασφάλειας
(βλ. http://cpjournalist.wordpress.
com/2010/05/04/ηλεκτροπαραγωγή-
απο-την-πυρηνική-ενέ/).
Το πρόβλημα της ασφάλειας θεωρείται
λυμένο για πυρηνικούς αντιδραστήρες
3ης Γενιάς (τελευταίου τύπου), όπως ο
γαλλικός EPR (European Power Reactor)
ή ο ιαπωνικός ABWR (Advanced Boiling
Water Reactor). Έχοντας λύσει το
πρόβλημα της ασφάλειας, η επόμενη
γενιά αντιδραστήρων (4η Γενιά), η
οποία είναι ακόμα σε φάση έρευνας και
ανάπτυξης, στοχεύει στη βελτίωση της
συμπαραγωγής ενέργειας και καυσίμου
και αυτόματης ανακύκλωσης καυσίμων.
Την ίδια στιγμή, πολλοί πολίτες
πιστεύουν ότι, έως ότου λυθεί το μέγα
πρόβλημα των αποβλήτων, δεν έχει
νόημα οποιαδήποτε συζήτηση για την
πυρηνική ενέργεια. Το πρόβλημα όμως
είναι λυμένο από τεχνικής άποψης. Η
λύση είναι η ανακύκλωση. Τα απόβλητα
είναι ένα πρόβλημα πολιτικής φύσης
που προκύπτει από την απαγόρευση
της ανακύκλωσης ως ανάχωμα για
τη διασπορά της τεχνογνωσίας
(που μπορεί να οδηγήσει κάποιες
χώρες σε πολεμικές εφαρμογές). Ας
σημειώσουμε εδώ ότι τα απόβλητα
πυρηνικών αντιδραστήρων είναι
πολύτιμα υλικά, κατά 95% καύσιμα.
Επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε
Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε η απόκτηση
καθαρής και φτηνής ηλεκτρικής
ενέργειας με ασφάλεια εφοδιασμού
που θα συνεισφέρει θετικά στην
ανταγωνιστικότητα της ελληνικής
οικονομίας καθιστά επιτακτική την
εισαγωγή της πυρηνικής ενέργειας στο
ενεργειακό μείγμα της χώρας.
 Πράσινη ενέργεια
Της Ευαγγελίας Παναγοπούλου
16
58
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΡΕΤΕ
ΕΠΙΔOΤΗΣΗ ΓΙΑ
ΛΙΦΤΙΓΚ ΣΠΙΤΙOΥ
Στα 400 εκατ. ευρώ ανέρχεται η
χρηματοδότηση που εξασφάλισε
το πολυαναμενόμενο πρόγραμμα
«Eξοικονόμηση Kατ’ Oίκον». 100 χιλ.
δικαιούχοι θα έχουν τη δυνατότητα
να κάνουν ενεργειακό λίφτινγκ στο
σπίτι τους. Μέχρι και το 30% της
δαπάνης μπορεί να δοθεί ως απευθείας
επιδότηση στους δικαιούχους και το
δάνειο σε ορισμένες περιπτώσεις
χαμηλοεισοδηματιών θα είναι
άτοκο. O ανώτερος προϋπολογισμός
των εργασιών για την ενεργειακή
αναβάθμιση κάθε σπιτιού είναι 15 χιλ.
ευρώ βάσει των προϋποθέσεων
του προγράμματος.
Από τις αρχές Σεπτεμβρίου οι
ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να
καλέσουν ενεργειακό επιθεωρητή
για τη διενέργεια της απαραίτητης
-για την υπαγωγή στο πρόγραμμα-
επιθεώρησης του σπιτιού τους, ενώ
από τις αρχές Oκτωβρίου θα μπορούν
να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους
στις συνεργαζόμενες τράπεζες. Η
διαδικασία υποβολής των αιτήσεων θα
διαρκέσει 2 μήνες και θα επιλεγούν
εκείνες που οδηγούν στη μεγαλύτερη
εξοικονόμηση ενέργειας. Τη συνολική
διαχείριση του προγράμματος
αναλαμβάνει το ΤΕΜΠΜΕ. Το Ταμείο θα
συγχρηματοδοτεί άτοκα ή χαμηλότοκα
δάνεια μέχρι 15.000 ευρώ ανά
δικαιούχο, με πρόσθετο κίνητρο την
απομείωση δανειακού κεφαλαίου,
μετά την επιτυχή ολοκλήρωση και
πιστοποίηση των εργασιών.
«Ανάσα» στην αγορά
Σημαντική «ανάσα» για την αγορά
αποτελεί η ενεργοποίηση του
προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’
Oίκον», καθώς εκτιμάται ότι θα
κινητοποιήσει πόρους ύψους 1 δισ.
ευρώ περίπου για το 2010 - 2012 και,
στη συνέχεια, θα κινητοποιεί ποσά
ύψους περίπου 500 - 600 εκατ. ευρώ
κάθε 3 χρόνια. Το ΥΠΕΚΑ ελπίζει να
αλλάξει καθοριστικά και τη λογική με
την οποία κινείται μέχρι σήμερα η αγορά
ως προς τη κατασκευή και τα περιθώρια
κέρδους, καθώς και τις φιλικές προς το
περιβάλλον κατασκευές.
Oι βασικές παρεμβάσεις
που ενισχύει το πρόγραμμα
είναι η αντικατάσταση
κουφωμάτων, η τοποθέτηση
συστημάτων σκίασης, η
τοποθέτηση θερμομόνωσης,
η αναβάθμιση του συστήματος
θέρμανσης και παροχής
ζεστού νερού χρήσης
Επιλέξιμες παρεμβάσεις
Oι παρεμβάσεις που υποβάλλονται με
την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα
προκύπτουν βάσει των συστάσεων
του Ενεργειακού Επιθεωρητή Κτηρίου
και αφορούν τις κατωτέρω τρεις
κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:
1. Αντικατάσταση κουφωμάτων
(πλαισίων/υαλοπινάκων) και
τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
2. Τοποθέτηση θερμομόνωσης
στα εξωτερικά δομικά στοιχεία
του κτηριακού κελύφους
συμπεριλαμβανομένου του δώματος/
στέγης και της πιλοτής.
59
60
Τα βήματα της διαδικασίας ένταξης στο πρόγραμμα
1. Στο πρώτο στάδιο καλείται
ενεργειακός επιθεωρητής για
διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης
βάσει της οποίας θα καθοριστεί η
ενεργειακή κατηγορία της κατοικίας,
οι προτεινόμενες παρεμβάσεις για
αναβάθμιση κατά μία τουλάχιστον
κατηγορία, η εξοικονόμηση που θα
επιτευχθεί και το αντίστοιχο κόστος.
2. Στο δεύτερο στάδιο υποβάλλεται
αίτηση συνοδευόμενη από τα απαραίτητα
δικαιολογητικά σε συμβαλλόμενη
τράπεζα. Σε περίπτωση πολυκατοικίας
ως ενιαίου κτηρίου υποβάλλεται
αρχικά αίτηση από εκπρόσωπο της
πολυκατοικίας και, εν συνεχεία, το
σύνολο των αιτήσεων των ιδιοκτητών
στο ίδιο υποκατάστημα. Είναι επιλέξιμες
οι δαπάνες που αφορούν εργασίες
που θα γίνουν μετά την έκδοση του
πιστοποιητικού.
3. Υποδοχή των αιτήσεων από την
τράπεζα - έλεγχος δικαιολογητικών
φακέλου - έλεγχος επιλεξιμότητας της
αίτησης βάσει των κριτηρίων.
4. Μετά το πέρας υποβολής αιτήσεων,
αξιολόγηση και κατάταξη βάσει κριτηρίου
εξοικονόμησης ενέργειας προς κόστος
παρέμβασης - έκδοση απόφασης
υπαγωγής αιτήσεων - κοινοποίηση της
έγκρισης στη συμβαλλόμενη τράπεζα -
ενημέρωση ωφελουμένου.
5. Υλοποίηση εργασιών.
6. Δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση
- έκδοση δεύτερου πιστοποιητικού -
έλεγχος ενεργειακής αναβάθμισης
κατοικίας - πιστοποίηση φυσικού και
οικονομικού αντικειμένου του έργου.
7. Η εκταμίευση του δανείου ξεκινάει
με την απόφαση υπαγωγής. Για την
ολοκλήρωση της εκταμίευσης και
τη λήψη του πρόσθετου κινήτρου
της επιχορήγησης ο ωφελούμενος
προσκομίζει:
α) τα παραστατικά των δαπανών,
β) το δεύτερο πιστοποιητικό
ενεργειακής επιθεώρησης.
8. Δειγματοληπτικός έλεγχος
υλοποίησης φυσικού αντικειμένου από
την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών
Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ) του ΥΠΕΚΑ.
9. Πιστοποίηση - έλεγχος της ορθής
εκτέλεσης της πράξης σύμφωνα με τις
απαιτήσεις του ΕΣΠΑ.
Για την υποστήριξη των πολιτών τόσο
κατά τη φάση λήψης της απόφασης για
υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα, όσο
και κατά τη φάση υλοποίησης του έργου
και λήψης των ενισχύσεων, λειτουργεί
γραμμή αρωγής χρηστών (help desk) στο
801 11 36 300.

3. Αναβάθμιση του συστήματος
θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού
χρήσης.
Ύψος επιχορηγήσεων
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε πολίτες
που εισοδηματικά εντάσσονται σε τρεις
κατηγορίες, με διακριτά κίνητρα ανά
κατηγορία. Για ιδιοκτήτες οικιών με
ατομικό εισόδημα που δεν ξεπερνά τις
15.000 ευρώ ή οικογενειακό που δεν
ξεπερνά τις 25.000 ευρώ (κατηγορία
Α) προβλέπεται η χορήγηση άτοκου
δανείου και επιχορήγηση με τη μορφή
απομείωσης δανειακού κεφαλαίου τού
30% του επιλέξιμου προϋπολογισμού.
Δηλαδή ένας πολίτης που θα λάβει
δάνειο 10.000 ευρώ θα αποπληρώσει
7.000 ευρώ άτοκα.
Για τους ιδιοκτήτες των οποίων το
ατομικό ή το οικογενειακό εισόδημα
βρίσκεται μεταξύ 15.000 και 30.000
ή 25.000 και 50.000 ευρώ αντίστοιχα
(κατηγορία Β) προβλέπεται χορήγηση
χαμηλότοκου δανείου και επιπλέον
επιχορήγηση (με τη μορφή απομείωσης
δανειακού κεφαλαίου) για το 15% του
επιλέξιμου προϋπολογισμού.
Για τους ιδιοκτήτες σπιτιών με
ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα έως
45.000 και 65.000 ευρώ αντίστοιχα
(κατηγορία Γ) προβλέπεται η χορήγηση
χαμηλότοκου δανείου.
Στην περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας
ως ενιαίου κτηρίου δίνεται η δυνατότητα
ένταξης των ιδιοκτητών διαμερισμάτων
και της κατηγορίας Β στην κατηγορία
κινήτρων Α, εφόσον το 50% του
συνόλου των ιδιοκτητών επιλέξιμων
κατοικιών ανήκει στην κατηγορία Α.
Κεφάλαιο
Το αρχικό συνολικό κεφάλαιο του
«Εξοικονομώ Κατ’ Oίκον» για το 2010
ανέρχεται σε 396 εκατ. ευρώ. Oι
δημόσιοι πόροι του προγράμματος,
ύψους 396 εκατ. ευρώ, προέρχονται
από τα εξής Επιχειρησιακά
Προγράμματα του ΕΣΠΑ:
α) ΕΠ Ανταγωνιστικότητα και
Επιχειρηματικότητα: 200 εκατ. ευρώ
β) ΠΕΠ Αττικής: 100 εκατ. ευρώ
γ) ΠΕΠ Μακεδονίας - Θράκης
(Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας):
35 εκατ. ευρώ
δ) ΠΕΠ Θεσσαλίας - Στ. Ελλάδας -
Ηπείρου (Περιφέρεια Στ. Ελλάδας): 25
εκατ. ευρώ
ε) ΠΕΠ Μακεδονίας - Θράκης
(Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας): 15
εκατ. ευρώ
στ) ΠΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου
(Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου) : 6 εκατ.
ευρώ
ζ) ΕΠ Περιβάλλον και Αειφόρος
Ανάπτυξη: 15 εκατ. ευρώ
Τα κίνητρα
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε
πολίτες που εισοδηματικά εντάσσονται
σε τρεις κατηγορίες, με διακριτά
κίνητρα ανά κατηγορία:
• Κατηγορία Α
Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο
πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή το
οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα των
οποίων δεν ξεπερνά τις 15.000 ή τις
25.000 ευρώ αντίστοιχα.
Για την κατηγορία αυτήν, προβλέπεται
χορήγηση ΑΤOΚOΥ δανείου, που
δεν προβλεπόταν στο αρχικό σχήμα
της ανακοίνωσης του Μαρτίου, 61
και επιχορήγηση (με τη μορφή
απομείωσης δανειακού κεφαλαίου) του
30% του επιλέξιμου προϋπολογισμού.
Δηλαδή, ένας πολίτης που θα λάβει
δάνειο 10.000 ευρώ θα αποπληρώσει
7.000 ευρώ άτοκα.
• Κατηγορία Β
Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο
πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή
το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα
των οποίων βρίσκεται μεταξύ 15.000
και 30.000 ή 25.000 και 50.000 ευρώ
αντίστοιχα.
Για την κατηγορία αυτήν, προβλέπεται
χορήγηση χαμηλότοκου δανείου
και επιπλέον επιχορήγηση (με
τη μορφή απομείωσης δανειακού
κεφαλαίου) για το 15% του
επιλέξιμου προϋπολογισμού, που δεν
προβλεπόταν στο αρχικό σχήμα.
• Κατηγορία Γ
Ιδιοκτήτες επιλέξιμων στο
πρόγραμμα κατοικιών, το ατομικό ή
το οικογενειακό δηλωθέν εισόδημα
των οποίων υπερβαίνει τα παραπάνω
όρια και μέχρι ύψος δηλωθέντος
ατομικού εισοδήματος 45.000 ευρώ
ή οικογενειακού εισοδήματος 65.000
ευρώ. Για την κατηγορία αυτήν,
το κίνητρο αφορά τη χορήγηση
χαμηλότοκου δανείου.
Στην περίπτωση αίτησης
πολυκατοικίας ως ενιαίου κτηρίου
δίνεται η δυνατότητα ένταξης των
ιδιοκτητών διαμερισμάτων και της
κατηγορίας Β στην κατηγορία κινήτρων
Α, εφόσον το 50% του συνόλου των
ιδιοκτητών επιλέξιμων κατοικιών
ανήκει στην κατηγορία Α.
Το κόστος των ενεργειακών
επιθεωρήσεων για τις κατηγορίες Α
και Β θα επιχορηγείται στο 100%.
 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Του Χρήστου Παπαχρήστου
17
62
16 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ
ΣΕ ΠΡΑΣΙΝΕΣ
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Επενδύσεις ύψους 16 δισ. ευρώ
στον τομέα των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) προβλέπει
ο σχεδιασμός του υπουργείου
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής για την επίτευξη
των στόχων των «τριών 20» το
2020 (μείωση κατανάλωσης 20%,
αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ 20%, μείωση
αερίων 20%). Το φιλόδοξο σχέδιο
που παρουσίασε η αρμόδια επιτροπή
του υπουργείου στους φορείς της
ενέργειας προβλέπει ότι το 2020 το
20% της συνολικής ενέργειας και
το 40% της ηλεκτροπαραγωγής της
χώρας θα προέρχονται από ΑΠΕ.
Μέχρι το 2020 προβλέπεται ότι θα
έχουν εγκατασταθεί συνολικά 15.000
MW από έργα ΑΠΕ εν συγκρίσει
με τα 4.500 του 2010. Σε ό,τι
αφορά τη συμμετοχή των διαφόρων
τεχνολογιών, τη «μερίδα του λέοντος»
συγκεντρώνουν οι ανεμογεννήτριες
με 7.500 MW και ακολουθούν τα
φωτοβολταϊκά με 2.500 MW.
H συμμετοχή της βιομάζας-βιοαερίου
περιορίζεται μόλις στα 250 MW και της
γεωθερμίας στα 120 MW.
H υλοποίηση του σχεδιασμού για την
επίτευξη των στόχων των «τριών
20» ανατρέπει πλήρως τη σημερινή
δομή του μείγματος καυσίμων στην
ηλεκτροπαραγωγή, αναδεικνύοντας
ως λύση του μέλλοντος τη μεγαλύτερη
διείσδυση των ΑΠΕ στον λιγνίτη.
Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει οι
σχεδιασμοί να υλοποιηθούν, γεγονός
που σημαίνει ότι οι επενδύσεις θα
«τρέξουν» με πρωτόγνωρες για τα
ελληνικά δεδομένα ταχύτητες, αφού
θα πρέπει κάθε χρόνο να μπαίνουν
στο σύστημα 1.500 «πράσινα» MW,
όταν το 2009 εγκαταστάθηκαν μόλις
118 MW. Σύμφωνα με το σενάριο
επίτευξης των στόχων, το 2020 η
συνολική εγκατεστημένη ισχύς στην
ηλεκτροπαραγωγή θα ανέλθει σε
26.885 MW. Από αυτά, τα 3.362 θα
παραχθούν από λιγνίτη, τα 1.345 από
πετρελαϊκά προϊόντα, τα 7.211 από
φυσικό αέριο, τα 7.500 από αιολικά,
τα 250 από βιομάζα-βιοαέριο, τα
4.531 από υδροηλεκτρικά, τα 2.567
από φωτοβολταϊκά και τα 120 από
γεωθερμία.
Βιοκαύσιμα
Τα βιοκαύσιμα στην τελική κατανάλωση
ενέργειας θα συμμετέχουν με ποσοστό
10% και στη μείωση με ποσοστό 4%
των εκπομπών αερίων που προκαλούν
το φαινόμενο του θερμοκηπίου, απ’
όλες τις δραστηριότητες, πλην αυτών
που εξαιρούνται από την Oδηγία για την
εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών.
Με την υλοποίηση του σχεδίου,
σύμφωνα με τις εκτιμήσεις
της επιτροπής του υπουργείου
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής, θα προκύψει
όφελος ύψους 1,3 δισ. ευρώ τη
δεκαετία 2010 - 2020 από τη μείωση
των αγορών δικαιωμάτων εκπομπών
ρύπων. Κι αυτό γιατί από το 2012 και
μετά, σύμφωνα με την Oδηγία
2009/29/EK, η ηλεκτροπαραγωγή από
συμβατικά καύσιμα θα επιβαρύνεται
με το κόστος αγοράς δικαιωμάτων
εκπομπών, το οποίο εκτιμάται ότι θα
κυμαίνεται στο ύψος των 20 ευρώ/MWh.
Το σχέδιο θα αποτελέσει τη βάση για τη
σύνταξη της Υπουργικής Απόφασης που
63
 WWF: Έξω οι κερδοσκόποι από τις πράσινες επενδύσεις
Σε 11 δισ. ευρώ εκτιμά η WWF Ελλάς
και το Oικονομικό Πανεπιστήμιο
Αθηνών ότι ανέρχονται οι επενδύσεις
που απαιτούνται έως το 2020 για τη
διείσδυση των ΑΠΕ κατά 35% στην
ηλεκτροπαραγωγή, ενώ για κάθε ευρώ
που επενδύεται στις ΑΠΕ προκύπτει
όφελος της τάξης των 2,4 ευρώ.
Τα παραπάνω προβλέπονται στη νέα
επιστημονική έκθεση με τίτλο «Πράσινα
μέτρα: αξιολόγηση οφέλους/κόστους
από την υλοποίηση σειράς δράσεων
προώθησης των ανανεώσιμων πηγών και
της εξοικονόμησης
64 ενέργειας».
Oι δράσεις που
εξετάστηκαν
αφορούν τη
διείσδυση των ΑΠΕ
κατά 35% στην
ηλεκτροπαραγωγή
έως το 2020, την
ανάληψη μέτρων
εξοικονόμησης
ενέργειας στον
κτηριακό τομέα
και τη βελτίωση
της ενεργειακής
απόδοσης
των μεταφορών. Σύμφωνα με τα
αποτελέσματα της έκθεσης, η προώθηση
των ΑΠΕ θα απαιτήσει επενδύσεις
σχεδόν 11 δισ. ευρώ έως το 2020.
Στον κτηριακό τομέα τα μέτρα που
εξετάστηκαν θα απαιτήσουν επενδύσεις
τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ, αλλά τα
οφέλη θα είναι περισσότερα και
θα ξεπεράσουν τα 17 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, όπως προκύπτει από την
έκθεση, η βελτίωση της απόδοσης
των μεταφορών θα φέρει πολλαπλές
ωφέλειες. Η αύξηση του μεριδίου των
Μέσων Μαζικής Μεταφοράς κατά 10%
θα προσδώσει όφελος σχεδόν 1 δισ.
ευρώ, ενώ η κατάλληλη προώθηση
της οικολογικής οδήγησης αναμένεται
να προκαλέσει όφελος 1δισ. ευρώ τη
στιγμή που το κόστος για την Πολιτεία
θα είναι ελάχιστο.
Το μεγάλο πλεονέκτημα από την
εφαρμογή μέτρων για τις ΑΠΕ και την
εξοικονόμηση ενέργειας αφορά κυρίως
τις νέες θέσεις εργασίας που πρόκειται
να δημιουργηθούν. Έτσι, η προώθηση
δράσεων εξοικονόμησης στα κτήρια
αναμένεται να φέρει έως 215.000 νέες
θέσεις εργασίας, ενώ η διείσδυση των
ΑΠΕ κατά 35% στο ενεργειακό μείγμα
θα προσθέσει επιπλέον 30.000 νέες
θέσεις. Βασική προϋπόθεση για τις ΑΠΕ
θα αποτελέσει η δημιουργία εγχώριας
βιομηχανίας παραγωγής εξοπλισμού
(ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά
πλαίσια κ.ά.).
«Η παρούσα μελέτη αποδεικνύει πως
η λήψη πράσινων μέτρων μπορεί να
αποτελέσει μια λύση “win-win”. Όμως,
υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης, τα
πράσινα μέτρα θα πρέπει να σχεδιαστούν
με προσοχή και να υλοποιηθούν σε
ένα εύλογο βάθος χρόνου, δίδοντας
έμφαση στην υλοποίηση πρώτα των
μέτρων που θα αποσβεσθούν γρήγορα
και θα δημιουργήσουν πολλαπλές θέσεις
απασχόλησης», επισημαίνει ο κ. Δημήτρης
Καραβέλλας, Διευθυντής της WWF Ελλάς.
Παρ’ όλα αυτά, καθώς τα εξεταζόμενα
μέτρα είναι
αποδοτικά σε
οικονομικούς όρους,
αυτό που απαιτείται
δεν είναι τόσο η
διανομή πόρων από
το κράτος, αλλά
κυρίως η δημιουργία
ενός στιβαρού και
διαφανούς θεσμικού
και κανονιστικού
πλαισίου, το οποίο
θα αποτελέσει
τη βάση για την
ανάληψη και
υλοποίηση των
επενδύσεων από τον ιδιωτικό κυρίως
τομέα. Oι συντάκτες της έκθεσης,
όμως, κατανοούν πως με το πέρασμα
του χρόνου θα απαιτηθεί η εντονότερη
συμμετοχή της Πολιτείας στον
επιμερισμό του κόστους των δράσεων
ιδίως για την εξοικονόμηση ενέργειας
στα κτήρια και στις μεταφορές, μέσω
παροχής κινήτρων και επιδοτήσεων.
Γι’ αυτόν τον σκοπό προτείνουν μια σειρά
από τρόπους εύρεσης κεφαλαίων, όπως
η ένταξη ειδικών προνοιών στον νέο
αναπτυξιακό νόμο, η αύξηση της εισφοράς
της ΔΕΗ από 0,4 στο 4%, η αύξηση του
ανταποδοτικού τέλους ΑΠΕ από 3 στο
4%, η αναδιάρθρωση του φορολογικού
συστήματος και η λήψη πόρων από το
πράσινο ταμείο, όποτε συσταθεί.
«To ουσιαστικό ζητούμενο είναι ένας
ορθολογικός σχεδιασμός για τις ΑΠΕ
και την εξοικονόμηση ενέργειας που
θα διέπεται από πλήρη διαφάνεια και
σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, και θα
φροντίσει να μεγιστοποιήσει τα κέρδη
για τους πολίτες. Απαιτείται επίσης ένας
αξιόπιστος ελεγκτικός μηχανισμός που
θα αποτρέψει την είσοδο κερδοσκόπων
στις “πράσινες δράσεις”. Θέλουμε να
ελπίζουμε πως σε σύντομο χρονικό
διάστημα η Πολιτεία θα προχωρήσει
στον κατάλληλο προγραμματισμό
των “πράσινων δράσεων” με ορθή
τιμολόγηση, σωστή περιβαλλοντική
αδειοδότηση και θεσμική θωράκιση»,
καταλήγει ο κ. Καραβέλλας.

θα εξειδικεύει ανά έτος τη διείσδυση
των AΠE στο ενεργειακό ισοζύγιο της
χώρας. Το σχέδιο αυτό θα εξετάζεται
και θα επικαιροποιείται ανά δύο
χρόνια, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι
εξελίξεις της αγοράς και οι βελτιώσεις
των τεχνολογιών, αλλά και η ζήτηση
ενέργειας. «Φιλόδοξο» χαρακτηρίζουν
το σχέδιο παράγοντες της αγοράς,
αναγνωρίζοντας πάντως ότι με το
ίδιο πνεύμα διακατέχεται το σύνολο
των αντίστοιχων σχεδίων των άλλων
κρατών-μελών της EE… Επισημαίνουν
πάντως την ανάγκη σημαντικών
επενδύσεων σε δίκτυα, προκειμένου
να απορροφηθεί και να μεταφερθεί η
ενέργεια που θα παραχθεί από ΑΠΕ, η
οποία εκτιμάται σε διπλάσια αξία από
την υποδομή δικτύων που διαθέτει
σήμερα ο ΔEΣMHE (Διαχειριστής
Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας).
Όσον αφορά, τέλος, το κόστος,
εκτιμούν ότι τα τιμολόγια θα πρέπει να
αυξηθούν σε ποσοστό 40 - 45% για να
καλύψουν τις νέες επενδύσεις.
Υπεράκτια αιολικά
Oι θαλάσσιες περιοχές σε Άι Στράτη,
Αλεξανδρούπολη, Θάσο, Κάρπαθο,
Κέρκυρα, Κρυονέρι, Κύμη, Λευκάδα,
Λήμνο, Πεταλιούς, Σαμοθράκη και
Φανάρι, επιλέχθηκαν σε πρώτη φάση
από το υπουργείο ΠΕΚΑ για την
εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών
πάρκων την περίοδο 2012 - 2017.
Η προκαταρκτική χωροθέτηση
των περιοχών ενδιαφέροντος
των θαλάσσιων αιολικών πάρκων
παρουσιάστηκε σήμερα σε
ενεργειακούς φορείς, εταιρείες,
εκπροσώπους υπουργείων και μη
κυβερνητικών οργανώσεων.
Προκειμένου να προχωρήσει η
διαδικασία αδειοδότησης για τα
θαλάσσια αιολικά πάρκα απαιτείται
η προκαταρκτική αδειοδότηση των
Oι θαλάσσιες περιοχές σε
Άι Στράτη, Αλεξανδρούπολη,
Θάσο, Κάρπαθο, Κέρκυρα,
Κρυονέρι, Κύμη, Λευκάδα,
Λήμνο, Πεταλιούς, Σαμοθράκη
και Φανάρι, επιλέχθηκαν
σε πρώτη φάση για την
εγκατάσταση υπεράκτιων
αιολικών πάρκων ως το 2017
περιοχών ενδιαφέροντος επί των
οποίων θα γίνουν στη συνέχεια οι
αναλυτικές μελέτες και η διαδικασία
εκπόνησης Στρατηγικών Μελετών
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
(ΣΜΠΕ). Μέσα από τη διαδικασία
αυτήν θα καθοριστεί η ακριβής θέση
των θαλάσσιων αιολικών πάρκων, η
θαλάσσια έκταση που καταλαμβάνουν
και η μέγιστη εγκατεστημένη ισχύς.
Oι περιοχές που έχουν επιλεγεί
αφορούν την πρώτη φάση της
ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών
πάρκων στην Ελλάδα, με χρονικό
65
ορίζοντα ανάπτυξης την περίοδο
2012 - 2017. Για να εξασφαλιστεί
η ταχύτητα της ανάπτυξης, η
αξιοπιστία και η οικονομικότητα
των εγκαταστάσεων, επιλέγεται για
την πρώτη φάση η τεχνολογία της
θεμελίωσης των ανεμογεννητριών
στον θαλάσσιο πυθμένα, αποκλείοντας
τις πλωτές ανεμογεννήτριες και τα
μεγάλα θαλάσσια βάθη.
Τα κριτήρια που εφαρμόστηκαν
στη διαδικασία προκαταρκτικής
χωροθέτησης των θαλάσσιων αιολικών
πάρκων αποβλέπουν:
- Στον αποκλεισμό περιοχών, όπου
η ανάπτυξη θαλάσσιων πάρκων είναι
ασύμβατη με άλλες χρήσεις και με την
προϋπόθεση να παραμένουν εντός των
έξι ναυτικών μιλίων.
- Στον αποκλεισμό περιοχών με βάθη
μεγαλύτερα από 50 μέτρα.
- Στην αποφυγή θέσεων με σημαντικές
επιπτώσεις στο περιβάλλον.
- Στην ελαχιστοποίηση της οπτικής
όχλησης από τις εγκαταστάσεις.
Εξετάστηκαν με τα παραπάνω κριτήρια
όλες οι θαλάσσιες περιοχές και έγινε
η καταρχήν επιλογή κατάλληλων
θέσεων: Άι Στράτης, Αλεξανδρούπολη,
Θάσος, Κάρπαθος, Κέρκυρα, Κρυονέρι,
Κύμη, Λευκάδα, Λήμνος, Πεταλιοί,
Σαμοθράκη, Φανάρι.
 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
18
66
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ
ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ
ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ
Η Ευρώπη και κυρίως η Γερμανία
αναμένεται να παραμείνουν οι
παγκόσμιοι ηγέτες της αγοράς
φωτοβολταϊκών, όπως επισημαίνει
η έκθεση της EPIA (European
Photovoltaic Industry Association)
«Global Market Outlook for
Photovoltaics until 2014». Το 2010
η παγκόσμια αγορά θα μπορούσε
να φτάσει μεταξύ των 8,2 και 12,7
GW νέων εγκαταστάσεων, εφόσον
επαληθευτεί το μετριοπαθές σενάριο
ανάπτυξης της αγοράς.
Η έκθεση της EPIA επισημαίνει
ότι οι συνολικές εγκαταστάσεις
φωτοβολταϊκών φτάνουν τα 10 GW
και περιλαμβάνουν 3,8 GW που
δημιουργήθηκαν το 2009, ενώ η
Γερμανία παραμένει η μεγαλύτερη
αγορά, παρότι πρόσφατα ανακοίνωσε
σημαντικές μειώσεις στα επιδοτούμενα
τιμολόγια (Feed In Tariff - FiT), η οποία
κίνηση εκτιμάται ότι θα επηρεάσει την
ανάπτυξη της εθνικής βιομηχανίας
μακροπρόθεσμα.
Υποσχόμενες αγορές
Μεσοπρόθεσμα όμως, η Ιταλία φαίνεται
ότι είναι μία από τις πιο υποσχόμενες
αγορές, με πρόσθετη ισχύ 730
MW το 2009. Η Τσεχία παρουσίασε
σημαντική ανάπτυξη το 2009 με 411
MW νέες εγκαταστάσεις, ενώ και το
Βέλγιο μπήκε στις δέκα μεγαλύτερες
αγορές εξαιτίας της ισχυρής πολιτικής
υποστήριξης της αγοράς. Ακολουθεί η
Γαλλία με 185 MW μέσα στο 2009, και
επιπλέον 100 MW εγκαταστάσεων που
ακόμη δεν έχουν συνδεθεί με το δίκτυο.
Στην Ισπανία η οικονομική κρίση αλλά
και το όριο που τέθηκε περιόρισαν την
ανάπτυξη της αγοράς σε μόλις 69 MW.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και
έως έναν βαθμό στη Μ. Βρετανία,
εμφανίζονται σημάδια δυνητικής
ανάπτυξης από το 2010 και μετά.
Εκτός Ευρώπης, οι αγορές που
ηγούνται στα φωτοβολταϊκά είναι
η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ. Η Ιαπωνία
είναι η τρίτη μεγαλύτερη αγορά με
484 MW και δείχνει δυνατότητες
σημαντικής αύξησης εξαιτίας της
πολιτικής υποστήριξης που υπάρχει.
Στις ΗΠΑ η αγορά απογειώθηκε το
2009 με 475 MW νέων μονάδων και
πλέον θεωρείται ότι στο μέλλον θα
παίξει ηγετικό ρόλο παγκοσμίως. Η
Κίνα και η Ινδία επίσης αναμένεται να
αναπτυχθούν σημαντικά την προσεχή
πενταετία, καθώς εντυπωσιακά
projects βρίσκονται υπό σχεδιασμό.
Μετριοπαθές σενάριο
Το 2010 η παγκόσμια αγορά θα
μπορούσε να φτάσει μεταξύ των 8,2
και 12,7 GW νέων εγκαταστάσεων,
εφόσον επαληθευτεί το μετριοπαθές
σενάριο ανάπτυξης της αγοράς.
Εφόσον επαληθευτεί το σενάριο της
ισχυρής πολιτικής υποστήριξης και
δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες
στις αγορές από τις κυβερνητικές
πολιτικές, τους ρυθμιστές και την
ενεργειακή αγορά γενικότερα, τότε
η παγκόσμια αγορά φωτοβολταϊκών
θα μπορούσε να φτάσει έως τα
30 GW το 2014.
2009
Παρά την οικονομική κρίση η αγορά
φωτοβολταϊκών συνέχισε να μεγαλώνει
κατά σχεδόν 15% το 2009 σε σχέση
με το 2008, ενώ η συνολική ισχύς
που εγκαταστάθηκε παγκοσμίως
αυξήθηκε σχεδόν κατά 45%. Η πρόοδος
του 2009 οφείλεται κυρίως στην
ανάπτυξη της γερμανικής αγοράς
που σχεδόν διπλασιάστηκε από 2
GW το 2008 σε περίπου 3,8 GW το
2009, αντιπροσωπεύοντας πάνω
από το 52% της παγκόσμιας αγοράς
φωτοβολταϊκών.
Εκτός από την ανάπτυξη στη Γερμανία
και άλλες χώρες συνέχισαν την
πρόοδό τους το 2009, με την ιταλική
αγορά να φτιάχνει 730 MW, γεγονός
που την έκανε τη δεύτερη μεγαλύτερη
αγορά παγκοσμίως.
Σε μικρότερες χώρες, όπως η Τσεχία
και το Βέλγιο, οι εντυπωσιακές
επιδόσεις του 2009 (411 και 292 MW
αντίστοιχα) θεωρείται ότι πολύ δύσκολα
θα διατηρηθούν στον ίδιο ρυθμό για
μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στη Νότια Ευρώπη οι δύο πολλά
υποσχόμενες αγορές της Πορτογαλίας
και της Ελλάδας αναμένεται να
ξεκινήσουν να αναπτύσσονται δυναμικά,
μόλις ολοκληρωθεί η δημιουργία πιο
ευνοϊκού επενδυτικού περιβάλλοντος.
Η Ισπανία με τα περισσότερα νέα
φωτοβολταϊκά το 2008 μείωσε τις νέες
εγκαταστάσεις της από 2.600 σε μόλις
69 MW εξαιτίας της θέσπισης ορίου
ανάπτυξης στην αγορά. «The world leader
in 2008, Spain, went down from 2,600
MW to only 69 MW in 2009», σημειώνεται
επ’ αυτού στην έκθεση της EPIA.
Η αγορά έως το 2014
Η μελέτη της EPIA «SET for 2020»
έχει αποδείξει ότι τα φωτοβολταϊκά θα
μπορούσαν να καλύψουν έως το 12%
των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια
μέχρι το 2020, εφόσον ορισμένοι
δεσμευτικοί όροι ικανοποιηθούν.
Επίσης, η μελέτη δείχνει ότι τα
φωτοβολταϊκά μπορούν να είναι
ανταγωνιστικά σε σχέση με άλλες
ενεργειακές πηγές έως και στο
76% της αγοράς ηλεκτρισμού της ΕΕ
μέχρι το 2020, χωρίς κανενός είδους
εξωτερική υποστήριξη τιμών,
ή επιδότηση.
Στην τρέχουσα φάση όπου ακόμη τα
φωτοβολταϊκά δεν είναι ανταγωνιστικά,
η ανάπτυξη της αγοράς είναι σε μεγάλο
Εκτός Ευρώπης, οι
αγορές που ηγούνται
στα φωτοβολταϊκά είναι
η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ.
Η Ιαπωνία είναι η τρίτη
μεγαλύτερη αγορά με 484
MW και δείχνει δυνατότητες
σημαντικής αύξησης εξαιτίας
της πολιτικής υποστήριξης
που υπάρχει. Στις ΗΠΑ η
αγορά απογειώθηκε το 2009
με 475 MW νέων μονάδων
και πλέον θεωρείται ότι στο
μέλλον θα παίξει ηγετικό
ρόλο παγκοσμίως. Η Κίνα και
η Ινδία επίσης αναμένεται να
αναπτυχθούν σημαντικά
βαθμό εξαρτώμενη από το θεσμικό
πλαίσιο της κάθε χώρας.
Oι υποστηρικτικοί μηχανισμοί
καθορίζονται από τους εθνικούς
νόμους, οπότε η εισαγωγή, αλλαγή ή
κατάργηση τέτοιων μηχανισμών θα έχει
σοβαρές συνέπειες στις φωτοβολταϊκές
αγορές και βιομηχανίες.
Τον Μάρτιο του 2010 η EPIA ολοκλήρωσε
τη συγκέντρωση λεπτομερών
στοιχείων μεταξύ ενός δείγματος
αντιπροσωπευτικών της φωτοβολταϊκής
βιομηχανίας, των εταιρειών ηλεκτρισμού,
των εθνικών συνδέσμων και των
67
ενεργειακών υπηρεσιών.
Τα δυο σενάρια της ΕΡΙΑ
Η EPIA κατέληξε σε δύο σενάρια
για τη μελλοντική ανάπτυξη της
φωτοβολταϊκής βιομηχανίας: Στο
μετριοπαθές σενάριο, που δεν
περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές
στους σημερινούς μηχανισμούς
υποστήριξης, και στο σενάριο ισχυρής
πολιτικής υποστήριξης, το οποίο
βασίζεται στην υιοθέτηση γενναίων
μηχανισμών στήριξης της αγοράς.
Η Ελλάδα που βρίσκεται σε περιοχή με
εξαιρετική ηλιοφάνεια, σύμφωνα με την
EPIA, ωφελείται από τις επιδοτούμενες
τιμές FiT που είναι από τις πλέον
ευνοϊκές σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Στη χώρα μας, επισημαίνει η EPIA,
υπάρχουν περισσότερα από 3,5 GW
έργων που έχουν προγραμματιστεί. Η
Ελλάδα αναμένεται να διαδραματίσει
ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη των
φωτοβολταϊκών για μεγάλο χρονικό
διάστημα. Πάντως οι επενδυτές
αποθαρρύνονται από τη γραφειοκρατία
και τη διοικητική και ρυθμιστική
αστάθεια, γεγονός που εξηγεί και
τον λόγο για τον οποίον λίγα μόνον
έργα έχουν προωθηθεί το 2008 και
το 2009. Είναι πολύ πιθανό ότι οι
επιπτώσεις της μεγάλης οικονομικής
κρίσης, σε συνδυασμό με τα εμπόδια
να καθυστερήσουν και πάλι την αύξηση
της αγοράς. Μετά τα 36 MW που
εγκαταστάθηκαν το 2009, φέτος
αναμένεται να μπουν περί τα 100 MW,
ενώ ανάλογα με το σενάριο που θα
επαληθευτεί, η αγορά θα φτάσει μεταξύ
200 και 600 MW το 2014.
 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

19
68

ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ
ΑΠO ΑΓΡOΤΕΣ
ΣΕ 7 ΒΗΜΑΤΑ
Oδηγίες σε επτά βήματα εξέδωσε
το υπουργείο Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
για τη διευκόλυνση των αγροτών
που επιθυμούν να εγκαταστήσουν
φωτοβολταϊκά συστήματα μέχρι
100 KW. Σημειωτέον ότι πολλές
χρονοβόρες γραφειοκρατικές
απαιτήσεις έχουν αντικατασταθεί με
απλοποιημένες διαδικασίες και με την
υποβολή απλών υπεύθυνων δηλώσεων.
Κομβικό σημείο στη διαδικασία
που προβλέπεται για τους
αγρότες επενδυτές παραμένει η
«σειρά προτεραιότητας» με βάση
την ημερομηνία κατάθεσης της
αίτησης σύνδεσης στη ΔΕΗ. Η κατά
προτεραιότητα υποβολή αιτημάτων από
επαγγελματίες αγρότες προβλέπεται
από τον ν. 3851/2010, σύμφωνα με τον
οποίον θα μπορούν να εγκαταστήσουν
σε εκτάσεις ιδιοκτησίας τους μονάδες
ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά συστήματα,
ανεμογεννήτριες, βιομάζα κ.ά. Oι
κινήσεις στις οποίες πρέπει να
προχωρήσουν οι αγρότες με βάση την
εγκύκλιο του υπουργείου είναι οι εξής:
Βήμα 1ο
Υποβολή αιτήματος στον Oργανισμό
Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών
Ενισχύσεων Προσανατολισμού και
Εγγυήσεων (OΠΕΚΕΠΕ) για έκδοση
προσωρινής (αφορά αποκλειστικά το
έτος 2010) βεβαίωσης, ότι ο αιτών
είναι επαγγελματίας αγρότης σύμφωνα
με τη διαδικασία και τα απαιτούμενα
δικαιολογητικά που προβλέπονται
στην 249448 «Διαδικασίες ορισμού
των επαγγελματιών αγροτών για την
υποβολή αιτήσεων για επενδύσεις στις
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)»
(ΦΕΚ Β’Α 1049) απόφαση της υπουργού
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Βήμα 2ο  το περιεχόμενο της υπεύθυνης
Υποβολή φακέλου αιτήματος στον
Διαχειριστή Δικτύου (αρμόδια τοπική
υπηρεσία της Δημόσιας Επιχείρησης
Ηλεκτρισμού - ΔΕΗ) για έκδοση
προσφοράς σύνδεσης, με βάση το
σχετικό έντυπο αίτησης της ΔΕΗ και τα
εξής δικαιολογητικά:
1. Αίτημα για έκδοση προσφοράς
σύνδεσης.
2. Την ως άνω προσωρινή βεβαίωση
του OΠΕΚΕΠΕ, ότι ο αιτών είναι
επαγγελματίας αγρότης.
3. Τεχνική περιγραφή της
εγκατάστασης, που συντάσσεται
και υπογράφεται από μελετητή για
λογαριασμό του επαγγελματία αγρότη.
4. Απόσπασμα Πινακίδας ΓΥΣ κλίμακας
1:5.000 με προσαρτημένο τοπογραφικό
διάγραμμα, όπου φαίνονται η θέση
εγκατάστασης του σχετικού εξοπλισμού
με γεωγραφικές συντεταγμένες στο
ελληνικό σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ87,
στο οποίο θα αποτυπώνονται και οι
σταθμοί της ίδιας τεχνολογίας, για τους
οποίους έχει εκδοθεί άδεια παραγωγής
ή απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών
Όρων (ΕΠO) ή προσφορά σύνδεσης
σε ακτίνα 150 μ. από τις γωνίες του
πολυγώνου του αιτούμενου σταθμού.
5. Απόδειξη της κυριότητας επί
της έκτασης (γίνεται δεκτό και
συμβολαιογραφικό προσύμφωνο
μεταβίβασης κυριότητας στον αιτούντα)
και, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας,
συναίνεση των συνιδιοκτητών για
τη χρήση του εδάφους προκειμένου
να εγκατασταθεί σταθμός
ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ.
6. Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος και
του μελετητή για την απαλλαγή από
την υποχρέωση έκδοσης απόφασης
ΕΠO, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην
παράγραφο 13 του άρθρου 8 του
ν. 3468/2006, όπως αντικαταστάθηκε
από την παρ. 2 του άρθρου 3 του
ν. 3851/2010.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι
δήλωσης δεν είναι αληθές, πέραν
των προβλεπόμενων συνεπειών εκ
του λόγου αυτού, επιβάλλονται και οι
προβλεπόμενες από το άρθρο 22 του
ν. 3468/2006 κυρώσεις, καθώς και
άλλες τυχόν προβλεπόμενες κυρώσεις
στις σχετικές κείμενες διατάξεις.
Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση μη
απαλλαγής από την υποχρέωση έκδοσης
απόφασης ΕΠO αρκεί στο στάδιο αυτό
να υποβληθεί ακριβές αντίγραφο του
διαβιβαστικού υποβολής της Μελέτης
Περιβαλλοντικών Όρων (ΜΠΕ) στην
αρμόδια περιβαλλοντική Αρχή.
Τέλος, διευκρινίζεται ότι, σύμφωνα με
69
τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 6β
του άρθρου 15 του ν. 3851/2010, τα
νέα αιτήματα που υποβάλλονται από
επαγγελματίες αγρότες στην ιδιοκτησία
τους, εξετάζονται κατά προτεραιότητα
σε σχέση με τα υπόλοιπα νέα αιτήματα,
όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο
6 του άρθρου 15 του ν. 3851/2010.
Δηλαδή, αυτά για τα οποία δεν είχε
υποβληθεί πριν από την ισχύ του ν.
3851/2010 αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή
Ενέργειας (ΡΑΕ) για χορήγηση άδειας
παραγωγής ή απόφασης εξαίρεσης
και μετά την πάροδο τριών μηνών από
τη δημοσίευση του ν. 3851/2010 και
μέχρι την έκδοση της απόφασης του
υπουργού ΠΕΚΑ που προβλέπεται στην
περίπτωση β’ Α της παρ. 3 του άρθρου 1
του ν. 3468/2006, όπως τροποποιήθηκε
με το άρθρο 1 του ν. 3851/2010. Μετά
την έκδοση της τελευταίας αυτής
απόφασης του ΥΠΕΚΑ εφαρμόζονται τα
προβλεπόμενα σ’ αυτήν.
Βήμα 3ο
Υποβολή αιτήματος στη Διεύθυνση
Περιβάλλοντος και Χωροταξίας
(ΔΙΠΕΧΩ) για τη χορήγηση βεβαίωσης
απαλλαγής ή όχι από ΕΠO με
απαιτούμενα δικαιολογητικά:
1. Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος και
του μελετητή (ίδια με βήμα 2).
2. Τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης
(ίδια με βήμα 2).
3. Απόσπασμα Πινακίδας ΓΥΣ κλίμακας
1:5.000 με προσαρτημένο τοπογραφικό
διάγραμμα (ίδια με βήμα 2).
Βήμα 4ο
Υποβολή στη Διεύθυνση Αγροτικής
Ανάπτυξης της οικείας Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης και σε εφαρμογή του
ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της
Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης»
(ΦΕΚ Α’Α 87) (ισχύς από 01/01/2011)
σε αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου
 Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και
70
των Περιφερειακών του Υπηρεσιών,
όπως αυτές θα οριστούν σχετικά:
(α) αιτήματος για τον χαρακτηρισμό του
γηπέδου στο οποίο θα εγκατασταθεί ο
σταθμός και εφόσον χαρακτηρισθεί ως
γη υψηλής παραγωγικότητας (ΓΥΠ).
(β) αιτήματος για τη χορήγηση άδειας
για το επιτρεπτό της εγκατάστασης
σταθμού ηλεκτροπαραγωγής
από ΑΠΕ σε αγροτική γη υψηλής
παραγωγικότητας, με δικαιολογητικά:
1. Αίτηση προς τη Διεύθυνση Αγροτικής
Ανάπτυξης της οικείας Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης για τον χαρακτηρισμό
της έκτασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα
στην απόφαση της παρ. 1 του άρθρου
56 του ν. 2637/1998 (ΦΕΚ Α’Α 200),
όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 37
του άρθρου 24 του ν. 2945/2001 (ΦΕΚ
Α’Α 223) των υπουργών Αγροτικής
Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΤ)
και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), και στην
περίπτωση χαρακτηρισμού της έκτασης
ως ΓΥΠ αίτηση για τη χορήγηση από τη
Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της
άδειας για το επιτρεπτό επέμβασης σε
αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας
για την εγκατάσταση σταθμού
ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, σύμφωνα
με τα οριζόμενα στην παρ. 6 του άρθρου
56 του ν. 2637/1998 (ΦΕΚ Α’Α 200),
όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 37
του άρθρου 24 του ν. 2945/2001 (ΦΕΚ
Α’Α 223) και την παρ. 7 του άρθρου 9
του ν. 3851/2010 (ΦΕΚ Α’Α 85).
2. Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση
κτήσης βεβαίωσης χαρακτηρισμού της
γης από τον ενδιαφερόμενο, αρκεί η
υποβολή της στην αρμόδια Υπηρεσία.
3. Απόσπασμα Πινακίδας ΓΥΣ κλίμακας
1:5.000 με προσαρτημένο τοπογραφικό
διάγραμμα (ίδιο με βήμα 2).
4. Εφόσον το ακίνητο στο οποίο
πρόκειται να εγκατασταθεί ο
φωτοβολταϊκός σταθμός έχει
χαρακτηριστεί ως αγροτική γη υψηλής
παραγωγικότητας, απαραίτητη είναι
υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος και του
μελετητή, στην οποία θα δηλώνεται ότι
η έκταση:
α. δεν βρίσκεται στα διοικητικά όρια του
Νομού Αττικής,
β. δεν έχει χαρακτηριστεί ως αγροτική
ΓΥΠ μέσω εγκεκριμένου Γενικού
Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) ή Σχεδίου
Χωρικής Oικιστικής Oργάνωσης
Ανοιχτής Πόλης (ΣΧOOΑΠ) του ν.
2508/1997 (ΦΕΚ Α’Α 124) ή Σχεδίου
Ζωνών Oικιστικού Ελέγχου (ΖOΕ) του
Έτοιμη για τη χρηματοδότηση
των επενδύσεων σε
φωτοβολταϊκά συστήματα
από αγρότες δηλώνει η
ΑΤΕLeasing της Αγροτικής
τράπεζας, μετά και την
έκδοση της εγκυκλίου από το
ΥΠΕΚΑ. Επιπλέον η τράπεζα
θα στηρίξει και άλλες
επενδύσεις σε Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας, όπως
μονάδες αξιοποίησης
βιομάζας και γεωργικών
υπολειμμάτων που είναι
πολύ ανεπτυγμένες σε άλλες
χώρες της Ευρώπης
άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (ΦΕΚ
Α’Α 33) ή, εφόσον αυτό συμβαίνει, ότι
τα ανωτέρω σχέδια επιτρέπουν την
εγκατάσταση.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι
το περιεχόμενο της υπεύθυνης
δήλωσης δεν είναι αληθές, πέραν των
προβλεπόμενων συνεπειών εκ του
λόγου αυτού, επιβάλλονται και τυχόν
άλλες προβλεπόμενες κυρώσεις σε
σχετικές κείμενες διατάξεις.
Βήμα 5ο
Αίτημα στην αρμόδια Πολεοδομική
Υπηρεσία για Έγκριση εργασιών
δόμησης μικρής κλίμακας με
απαιτούμενα δικαιολογητικά:
1. Αίτημα για έκδοση έγκρισης
εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας.
2. Τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης
(ίδια με βήμα 2).
3. Απόσπασμα Πινακίδας ΓΥΣ κλίμακας
1:5.000 με προσαρτημένο τοπογραφικό
διάγραμμα (ίδιο με βήμα 2).
4. Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος
και του μελετητή, στην οποία θα
δηλώνεται ότι ο αιτούμενος σταθμός
δεν χωροθετείται σε δάσος ή σε δασική
έκταση, σε ρέμα, στον αιγιαλό ή την
παραλία, σε καθορισμένο αρχαιολογικό
χώρο ή σε περιοχή απολύτου
προστασίας της φύσης.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι
το περιεχόμενο της υπεύθυνης
δήλωσης δεν είναι αληθές, πέραν των
προβλεπόμενων συνεπειών εκ του
λόγου αυτού, επιβάλλονται και τυχόν
άλλες προβλεπόμενες κυρώσεις σε
σχετικές κείμενες διατάξεις.
5. Αποδεικτικό κατάθεσης της ως άνω
υπεύθυνης δήλωσης καθώς και του
ως άνω αποσπάσματος πινακίδας ΓΥΣ
κλίμακας 1:5.000 με το προσαρτημένο
τοπογραφικό διάγραμμα, στο οικείο
δασαρχείο ή σε κατά περίπτωση άλλη
αρμόδια υπηρεσία, καθώς και στην
αυτοτελή υπηρεσία ΥΠΕΚΑ.
6. Έγκριση της Επιτροπής
Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ),
στην περίπτωση που ζητηθεί από την
Πολεοδομική Υπηρεσία, σύμφωνα με τις
κείμενες διατάξεις.
7. Βεβαίωση χαρακτηρισμού της
έκτασης ή μη ως ΓΥΠ (από βήμα 4).
8. Άδεια για το επιτρεπτό
της εγκατάστασης σταθμού
ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ σε
αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας
από την οικεία Διεύθυνση Αγροτικής
Ανάπτυξης (από βήμα 4).

Βήμα 6ο
Αίτημα για Σύμβαση Σύνδεσης στον
Διαχειριστή του Δικτύου (ΔΕΗ),
η οποία απαιτεί την καταβολή
εγγυητικής επιστολής, όπως θα
οριστεί με απόφαση του ΥΠΕΚΑ, με
Νέες ΥΑ για τη διευκόλυνση των επενδύσεων στα φωτοβολταϊκά
Στη διευκόλυνση των μικροεπενδυτών,
στον περιορισμό της γραφειοκρατίας
και στην επιτάχυνση των επενδύσεων,
ώστε να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση
μικρών εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών
συστημάτων σε περιοχές εντός και εκτός
σχεδίου, καθώς και στην ενσωμάτωσή
τους σε κτήρια, στοχεύουν οι δύο
νέες Υπουργικές Αποφάσεις (ΥΑ) του
Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής.
Oι ΥΑ «Έγκριση ειδικών όρων για την
εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών
συστημάτων σε κτήρια και οικόπεδα εντός
σχεδίου περιοχών και σε οικισμούς»
και «Έγκριση ειδικών όρων για την
εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων
σε εκτός σχεδίου περιοχές», θα
προωθήσουν διεσπαρμένες εφαρμογές
με έντονο επιδεικτικό χαρακτήρα και θα
συμβάλουν στην επίτευξη των εθνικών
τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που
ορίζονται από τη ΔΕΗ.
Βήμα 7ο
Αίτημα για σύμβαση αγοραπωλησίας
στον ΔΕΣΜΗΕ ή στον Διαχειριστή
στόχων για ενίσχυση της ανάπτυξης των
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ειδικότερα, για τα φωτοβολταϊκά εκτός
σχεδίου επιτρέπεται η εγκατάστασή
τους σε εκτός σχεδίου περιοχές, με
κάλυψη του γηπέδου μέχρι 60% και
χωρίς να απαιτείται η αρτιότητα ή η
οικοδομησιμότητα. Δεν απαιτείται
οικοδομική άδεια, ούτε έγκριση της
αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού &
Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).
Το μόνο που χρειάζεται είναι η έκδοση
μιας «Έγκρισης εργασιών δόμησης
μικρής κλίμακας», που εκδίδεται από
την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας,
με μόνα δικαιολογητικά μία σύντομη
περιγραφή των εργασιών, καθώς και
ένα τοπογραφικό σχέδιο με τη θέση
εγκατάστασης του εξοπλισμού.
Για την ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών
σε κτήρια, επιτρέπεται σε δώματα,
71
μη Διασυνδεδεμένων Νήσων με τα
απαιτούμενα δικαιολογητικά που
ορίζονται από τον ΔΕΣΜΗΕ ή τον
Διαχειριστή μη Διασυνδεδεμένων Νήσων.
στέγες, σκίαστρα, προσόψεις, αλλά και
σε ακάλυπτους χώρους εντός σχεδίου.
Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, στο εξής
δεν θα απαιτείται η έκδοση «Έγκρισης
εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας»
που ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά μόνον
η κατάθεση εγγράφου γνωστοποίησης
των εργασιών με την υπογραφή του
ενδιαφερομένου. Την ευθύνη της
εγκατάστασης και της συμμόρφωσης
ως προς τους στοιχειώδεις κανόνες
ενσωμάτωσης που αναφέρονται έχει ο
επιβλέπων μηχανικός.
Επιπρόσθετα για την προστασία περιοχών
με ιδιαίτερη φυσιογνωμία, ορίζεται ότι
για την ενσωμάτωση φωτοβολταϊκών
σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά
κέντρα πόλεων και διατηρητέα
κτήρια, απαιτείται γνωμοδότηση της
αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού &
Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).
 Παρουσίαση: Nokia Siemens Networks
Της Ευαγγελίας Παναγοπούλου

20
72

ENERGY SOLUTIONS
ΓΙΑ ΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ KAI ΑΠΕ

Μια ολοκληρωμένη σειρά προτάσεων

για την ενεργειακή βελτίωση
των τηλεπικοινωνιακών δικτύων
παρουσίασε πρόσφατα η διοίκηση της
Nokia Siemens Networks (NSN). 
Πρόκειται για τα Energy Solutions,
τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να
ελαττώνουν το λειτουργικό κόστος
ενός δικτύου, εξασφαλίζοντας την
ουσιαστική μείωση της ενέργειας που
χρησιμοποιούν τα τηλεπικοινωνιακά
δίκτυα και σηματοδοτώντας παράλληλα
τη στροφή προς τις ΑΠΕ.

Μία από τις βασικές τεχνολογίες που
αξιοποιούνται στα Energy Solutions
είναι ένα ευφυές σύστημα ελέγχου
ενέργειας, το οποίο έχει τη δυνατότητα
να παρακολουθεί από απόσταση όλες τις
πηγές τροφοδοσίας. Τα Energy Solutions
μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας
μέσω της καλύτερης διαχείρισης
της ισχύος που χρειάζονται κάποια
συγκεκριμένα στοιχεία του δικτύου, όπως
οι σταθμοί βάσης κινητής τηλεφωνίας.  το οποίο παρακολουθεί από απόσταση
Σύμφωνα με τη διοίκηση της
εταιρείας, η ενέργεια αποτελεί
σημαντικό ποσοστό των λειτουργικών
δαπανών ενός παρόχου επικοινωνίας,
αντιπροσωπεύοντας στις ώριμες
αγορές το 10% του κόστους
λειτουργίας ενός δικτύου. Στις
αναδυόμενες αγορές το ποσοστό αυτό
μπορεί να κυμαίνεται από 15 έως 30%,
σύμφωνα με τον κ. Θανάση Έξαρχο,
Διευθύνοντα Σύμβουλο της Nokia
Siemens Networks στην Ελλάδα.
Τα έξι στοιχεία
Oι Ενεργειακές Λύσεις της Nokia
Siemens Networks περιλαμβάνουν
έξι στοιχεία, τα οποία αποτελούν
συνδυασμούς προϊόντων και υπηρεσιών:
• Εκσυγχρονισμό δικτύου.
• Λύσεις για απομακρυσμένους
σταθμούς που δεν συνδέονται με δίκτυο
παροχής ρεύματος.
• Λύσεις για σταθμούς που συνδέονται
με προβληματικούς σταθμούς.
• Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών.
• Πράσινη διαχείριση.
• Διαχείριση ενεργειακού OPEX
(λειτουργικών δαπανών).
Πώς λειτουργούν τα Energy Solutions;
Oι λύσεις της NSN στηρίζονται σε ένα
ευφυές σύστημα έλεγχου ενέργειας,
τις πηγές τροφοδοσίας. Ελέγχοντας
λοιπόν τη φόρτιση και την εκφόρτιση
των μπαταριών, η τεχνολογία της NSN
εξασφαλίζει μεγαλύτερη οικονομία στα
καύσιμα που δαπανώνται από τα δίκτυα.
Εξοικονόμηση ενέργειας
Στις ώριμες αγορές το κόστος της
ενέργειας αντιπροσωπεύει το 10%
του συνολικού κόστους ενός δικτύου,
δηλαδή μιλάμε για πολύ μεγάλο
ποσοστό επί του συνόλου. Σ’ αυτό το
σημείο λοιπόν έρχονται να δώσουν
λύση οι ενεργειακές προτάσεις της
NSN. Εξασφαλίζοντας καλύτερη
διαχείριση της ισχύος και επιτρέποντας
την αποδοτική και συμφέρουσα
επέκταση των δικτύων σε αστικές και
απομακρυσμένες περιοχές, μειώνεται
η καταναλισκόμενη ενέργεια αλλά και η
ανάγκη χρήσης των γεννητριών ντίζελ.
73
Μετρήσιμα αποτελέσματα
Oι λύσεις της NSN δεν εμφανίζονται για
πρώτη φορά. Η Telenor του Πακιστάν,
αποκτώντας σταθμούς βάσης που
τροφοδοτούνται από την ηλιακή ενέργεια,
μείωσε κατά πολύ το λειτουργικό κόστος
της, ενώ η Telecom Italia εξοικονόμησε
ενέργεια της τάξης του 65%. Για του
λόγου το ασφαλές, 390 σταθμοί βάσης
τροφοδοτούμενοι από ΑΠΕ έχουν
εγκατασταθεί σε όλον τον κόσμο.
Η αύξηση της αποδοτικότητας των
δικτύων μέσω της μείωσης του
λειτουργικού κόστους αποτελεί ένα
ζωτικής σημασίας θέμα, το οποίο αν μη
τι άλλο πρέπει να εξετάσουν από πιο
κοντά τα δίκτυα των τηλεπικοινωνιών.
Είναι καθήκον τους θα λέγαμε -από
επιχειρηματική αλλά κυρίως από
κοινωνική άποψη- να βρουν ακόμη
περισσότερους τρόπους περιορισμού
και μείωσης του κόστους τους
στηριζόμενες στις ΑΠΕ.
 Advertorial
Siemens - Τομέας Ενέργειας

21
74

ΝΕΑ ΑΝΕΜOΓΕΝΝΗΤΡΙΑ
ΑΜΕΣΗΣ ΜΕΤΑΔOΣΗΣ
ΜOΝO ΑΠO ΤΗ SIEMENS
O Τομέας Ενέργειας της Siemens
παρουσίασε τη νέα ανεμογεννήτρια
άμεσης μετάδοσης SWT-3.0-101
στο Συνέδριο European Wind Energy
Conference and Exhibition, που
πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη
Βαρσοβία. Η νέα ανεμογεννήτρια SWT-
3.0-101, ονομαστικής ισχύος 3 MW,
αποτελεί παράδειγμα εφαρμοσμένης
καινοτομίας, καθώς αξιοποιεί την ιδέα
της άμεσης μετάδοσης εισάγοντας
μια γεννήτρια μόνιμων μαγνητών.
Η ανεμογεννήτρια SWT-3.0-101
χαρακτηρίζεται από αυξημένες επιδόσεις
με 50% λιγότερα μηχανικά μέρη.
Η νέα ανεμογεννήτρια χρησιμοποιεί τα
μισά μηχανικά μέρη και ακόμη λιγότερα
από τα μισά κινούμενα μέρη σε σχέση με
τις συμβατικές. Έτσι, μειώνεται το κόστος
συντήρησης και αυξάνεται η κερδοφορία
για τους πελάτες. Η νέα ανεμογεννήτρια
διαθέτει ρότορα διαμέτρου 101 μέτρων
και είναι διαθέσιμη προς πώληση για
έργα χερσαίων και υπεράκτιων μονάδων
σε όλον τον κόσμο.
«Η νέα ανεμογεννήτρια SWT-3.0-101
θα παράγει 25% περισσότερη ενέργεια
σε σχέση με την υπάρχουσα, η οποία
έχει ισχύ 2,3 ΜW, χρησιμοποιώντας
όμως τα μισά μηχανικά μέρη και με πολύ
μικρότερο βάρος», δήλωσε ο Henrik
Stiesdal, CTO Wind Power Business
Unit της Siemens. «O κύριος στόχος
για τη νέα μηχανή ήταν η μείωση της
πολυπλοκότητας της κατασκευής, ώστε
να αυξηθεί η αξιοπιστία της, αλλά και η
κερδοφορία των επιχειρήσεων. Είμαστε
σίγουροι ότι η νέα ανεμογεννήτρια
άμεσης μετάδοσης θα είναι μια αξιόπιστη
επένδυση για το μέλλον της παραγωγής
ενέργειας», συμπλήρωσε.
Πλεονεκτήματα
Η ανεμογεννήτρια SWT-3.0-101
διαθέτει ένα νέο σύστημα κίνησης χωρίς
πολλαπλασιαστή στροφών και μια μικρή
σε διαστάσεις, σύγχρονη γεννήτρια που
διεγείρεται μέσω μόνιμων μαγνητών.
Η κατασκευή της γεννήτριας που
χρησιμοποιήθηκε στην πρώτη πρωτότυπη
μηχανή, η οποία εγκαταστάθηκε στη
Δανία το 2009, έγινε από τον Τομέα
Βιομηχανίας της Siemens. Το κύριο
πλεονέκτημα των γεννητριών μόνιμων
μαγνητών είναι ο απλός και δυναμικός
σχεδιασμός τους, βάσει του οποίου δεν
απαιτούνται ενέργεια διέγερσης, δακτύλιοι
ή συστήματα ελέγχου διέγερσης. Έτσι,
επιτυγχάνεται μεγαλύτερη αποδοτικότητα
ακόμη και σε χαμηλά φορτία.
Oι μικρές διαστάσεις αποτελούν
σημαντικό πλεονέκτημα της νέας
ανεμογεννήτριας. Με μήκος 6,8
μέτρα και διάμετρο μόλις 4,2 μέτρα,
η άτρακτός της μπορεί να μεταφερθεί
με τη χρήση απλών οχημάτων που
διατίθενται στις περισσότερες μεγάλες
αγορές του κόσμου. «Η άτρακτος
της ανεμογεννήτριας SWT-3.0-101
ζυγίζει μόλις 73 τόνους, πολύ λιγότερο
δηλαδή σε σχέση με την κλασική
ανεμογεννήτρια των 2,3 MW», δήλωσε
ο Henrik Stiesdal. «Ωστόσο, παρά
τις μικρές διαστάσεις της μηχανής,
καταφέραμε να δημιουργήσουμε
περισσότερο ωφέλιμο χώρο για τις
ενέργειες των τεχνικών του service
μας, ακριβώς επειδή μειώσαμε
δραστικά τον αριθμό των μηχανικών
μερών», συμπλήρωσε.
Εκτός από την άτρακτο, τα υπόλοιπα
βασικά μέρη της ανεμογεννήτριας
O Τομέας Ενέργειας
της Siemens
O Τομέας Ενέργειας της Siemens
αποτελεί τον κορυφαίο προμηθευτή
σε όλον τον κόσμο, παρέχοντας
ένα πλήρες φάσμα προϊόντων,
υπηρεσιών και λύσεων για την
παραγωγή, μεταφορά και διανομή
ενέργειας, καθώς και για την
εξόρυξη, μετατροπή και μεταφορά
πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Κατά το χρηματοοικονομικό έτος
2009 (ολοκληρώθηκε στις 30
Σεπτεμβρίου 2009), τα έσοδα του
Τομέα Ενέργειας ανήλθαν περίπου
στα 25,8 δισεκατομμύρια ευρώ,
ενώ οι νέες παραγγελίες έφτασαν
περίπου τα 30 δισεκατομμύρια
ευρώ και σημειώθηκαν κέρδη ύψους
3,3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στις
30 Σεπτεμβρίου 2009, ο Τομέας
Ενέργειας απασχολούσε πάνω από
85.100 υπαλλήλους.
Περισσότερες πληροφορίες είναι
διαθέσιμες στην ιστοσελίδα:
www.siemens.com/energy
(πτερύγιο, λήμνη, πυλώνας και
75
σύστημα ελέγχου), εξελίχθηκαν με
βάση προϊόντα που υπήρχαν ήδη
στο χαρτοφυλάκιο της Siemens.
Αξιοποιώντας δοκιμασμένα μηχανικά
μέρη, η Siemens προσπάθησε
να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο που
συνοδεύει τη διάθεση ενός τόσο
καινοτόμου προϊόντος στην αγορά.
Δοκιμαστικό πρόγραμμα
«Η πρωτότυπη ανεμογεννήτρια που
εγκαταστάθηκε πέρσι έχει σημειώσει
εξαιρετικές επιδόσεις», τόνισε ο Henrik
Stiesdal. Το επόμενο βήμα σ’ αυτό το
πρόγραμμα είναι η εγκατάσταση έως και
δέκα ανεμογεννητριών SWT-3.0-101
σε διάφορα μέρη του κόσμου μέσα στο
2010. Η μαζική παραγωγή αναμένεται να
ξεκινήσει το 2011. «Όπως συνέβη και
με προηγούμενες μηχανές, θα διεξαχθεί
ένα ελεγχόμενο δοκιμαστικό πρόγραμμα
και για την ανεμογεννήτρια SWT-3.0-101.
Η προσεκτική εισαγωγή προϊόντων στην
αγορά μειώνει το επιχειρηματικό ρίσκο
για τους πελάτες μας και δίνει ώθηση
στην αξιοπιστία και την κερδοφορία της
τεχνολογίας μας», τόνισε.
Oι ανεμογεννήτριες αποτελούν μέρος
του Περιβαλλοντικού Χαρτοφυλακίου της
Siemens. Κατά το χρηματοοικονομικό
έτος 2009, τα έσοδα από προϊόντα που
περιλαμβάνονται στο Χαρτοφυλάκιο
ανήλθαν περίπου στα 23 δισ. ευρώ,
γεγονός που καθιστά τη Siemens τον
κορυφαίο προμηθευτή φιλικών προς το
περιβάλλον τεχνολογιών στον κόσμο.
Κατά την ίδια περίοδο, τα προϊόντα
και οι λύσεις της εταιρείας βοήθησαν
τους πελάτες της να μειώσουν τις
εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που
παρήγαν, κατά 210 εκατομμύρια τόνους.
Το μέγεθος αυτό ισοδυναμεί με τις
συνδυασμένες εκπομπές διοξειδίου του
άνθρακα της Νέας Υόρκης, του Τόκιο
και του Βερολίνου.
 Παρουσίαση
Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού

22
76

ΠΑΓΚOΣΜΙΑ ΠΡΩΤΙΑ
ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΧΑΛΚΙΝΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ
Με πρωτοβουλία του Ελληνικού
Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού
(ΕΙΑΧ) εφαρμόστηκε το πρώτο έργο
χάλκινων αεραγωγών, καλύπτοντας
την αναγκαιότητα σε εξαερισμό
και κλιματισμό εσωτερικού χώρου
συγκροτημάτων γραφείων έκτασης
3.000 τ.μ. στο Μαρούσι Αττικής.
Εκεί, με τη χρήση 10 τόνων χαλκού
πραγματοποιήθηκε ένα σύγχρονο και
υψηλής αισθητικής δίκτυο.
Στόχος της κατασκευής χάλκινων
αεραγωγών ήταν να δοθεί μια λύση με
ουσιαστικό αποτέλεσμα, συνδυάζοντας
την προτεινόμενη στρατηγική και το
concept του σχεδιασμού που ακολουθεί
η κατασκευαστική εταιρεία, με τη
στρατηγική που ακολουθήθηκε, για να
διαμορφωθεί ένα περιβάλλον καθαρό και
αντιμικροβιακό, υψηλής αισθητικής και
casual πολυτέλειας, με ιδιαίτερη έμφαση
στη λεπτομέρεια και το φινίρισμα.
Βασική επιδίωξη ήταν να δημιουργηθεί
μια εγκατάσταση-πρότυπο, με σκοπό
να αναδείξει τον «σωτήριο»
καθαρό αέρα σε συνδυασμό με την
«ατμοσφαιρική» εικόνα, στην οποία
«δένει» το χρώμα του χαλκού με τις
συνθέσεις των γραφείων.
Oι μολύνσεις σε εργασιακό περιβάλλον
δεν έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά
ακόμη, αλλά είναι βέβαιο ότι η
δράση του χαλκού στα μικρόβια
που αναπτύσσονται στα συστήματα
εξαερισμού και κλιματισμού είναι
αποτελεσματική.
Παρ’ όλα αυτά το Ελληνικό Ινστιτούτο
Ανάπτυξης Χαλκού θα συνεχίσει να
ερευνά, να μελετά και να εξελίσσει
την τεχνολογία για την προώθηση
των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων του
χαλκού και στο εσωτερικό περιβάλλον
εξαερισμού, έτσι ώστε όλο και
περισσότεροι άνθρωποι να καταλάβουν
και να επωφεληθούν από τις ευεργετικές
ιδιότητες αυτού του μετάλλου.
Η παραγωγή των χάλκινων
αεραγωγών και των εξαρτημάτων τους
πραγματοποιήθηκε από εργοστάσιο της
ελληνικής αγοράς, παρέχοντας έτσι
την ικανότητα παραγωγής και διάθεσης
στην κάλυψη περισσότερων αιτημάτων
εγκατάστασης χάλκινων συστημάτων
εξαερισμού και κλιματισμού.
Oι χάλκινοι αεραγωγοί συνδυάζονται
αρμονικά και αποτελεσματικά με τον
νέο τρόπο δόμησης, κεντρίζοντας τη
φαντασία του αρχιτέκτονα μελετητή,
ο οποίος θα θελήσει να καινοτομήσει
στη διαμόρφωση των εσωτερικών
χώρων, επηρεάζοντας μεταξύ άλλων
τις υγιεινές ροές ρεύματος αέρα,
τις απαλλαγμένες από μικρόβια που
εύκολα αναπτύσσονται σε χώρους
εξαερισμού και κλιματισμού.
Προφίλ ΕΙΑΧ
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης
Χαλκού (ΕΙΑΧ) είναι μέλος του
European Copper Institute (ECI),
που ως πρωταρχικό σκοπό έχει
τον σχεδιασμό, τον συντονισμό
και τη διαχείριση των πόρων για
την προώθηση του χαλκού στις
ευρωπαϊκές αγορές.
Επίσης, το Ελληνικό Ινστιτούτο
Ανάπτυξης Χαλκού ανήκει στο
Διεθνές Δίκτυο 24 Κέντρων
Χαλκού, το οποίο χρηματοδοτείται
και υποστηρίζεται από τον
παγκόσμιο μη κερδοσκοπικό
οργανισμό International Copper
Association (ICA), με σκοπό
την προώθηση της χρήσης του
χαλκού. Oι δραστηριότητες
του ICA υλοποιούνται από
περιφερειακά κέντρα χαλκού
στην Ευρώπη, στη Βόρεια και
Λατινική Αμερική, και στην Ασία.
Σκοπός του ΕΙΑΧ είναι η
υλοποίηση ενός δυναμικού,
ολοκληρωμένου προγράμματος
που θα περιλαμβάνει ένα ευρύ
φάσμα δραστηριοτήτων, όπως
ενημέρωση αρχιτεκτόνων,
πολιτικών μηχανικών, σπουδαστών
και τεχνικών εταιρειών,
εκπαιδευτική και τεχνική
υποστήριξη, επιστημονική
καθοδήγηση πάνω σε θέματα που
αφορούν τον χαλκό και τα κράματά
του, καθώς και ενθάρρυνση νέων
ιδεών που σχετίζονται με τις
εφαρμογές αυτού του μετάλλου.
O Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού
77
Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού, κ. Νίκος
Βεργόπουλος, δήλωσε: «Με την πρώτη
κατασκευή και τοποθέτηση των χάλκινων
αεραγωγών πετύχαμε, αφενός, τη
βελτίωση της αισθητικής εναρμόνισης
στον εργασιακό χώρο και, αφετέρου,
διασφαλίσαμε υγιεινή, ασφάλεια και
οικονομία σε εργασιακό περιβάλλον.
Oι χάλκινοι αεραγωγοί
συνδυάζονται αρμονικά και
αποτελεσματικά με τον νέο
τρόπο δόμησης, κεντρίζοντας
τη φαντασία του αρχιτέκτονα
μελετητή, ο οποίος θα
θελήσει να καινοτομήσει στη
διαμόρφωση των εσωτερικών
χώρων, επηρεάζοντας
μεταξύ άλλων τις υγιεινές
ροές ρεύματος αέρα, τις
απαλλαγμένες από μικρόβια
που εύκολα αναπτύσσονται
σε χώρους εξαερισμού
και κλιματισμού
»Έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη ότι
είναι προτεραιότητά μας η ανάδειξη
και η προβολή χάλκινων εφαρμογών με
χρηστικό αντικείμενο για τον άνθρωπο και
το κοινωνικό του περιβάλλον. Στα πλαίσια
αυτά υποστηρίξαμε την υλοποίηση των
χάλκινων αεραγωγών, οι οποίοι εκτός
της καινοτομίας που προσφέρουν
στη διαμόρφωση του εσωτερικού
περιβάλλοντος, βοηθούν επιπλέον στην
αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων που
δημιουργούνται από την έλλειψη καθαρού
αέρα, ουσιαστικό στοιχείο για τη βιώσιμη
ανάπτυξη μιας επιχείρησης».
 Επενδύσεις
Της Λίλυς Κουκουβιτάκη

23
78

ΙOΒΕ: ΠΤΩΣΗ 44,4%

ΣΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
ΣΤΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑ
Κατά 44,4% μειώθηκαν οι επενδυτικές
δαπάνες στη βιομηχανία το 2009
σε σχέση με τις δαπάνες του
προηγούμενου έτους, σύμφωνα
με σχετική έρευνα του Ιδρύματος
Oικονομικών και Βιομηχανικών
Ερευνών (ΙOΒΕ). Αντίστοιχο κλίμα
με αρνητικό δείκτη στην εξέλιξη των
επενδύσεων καταγράφουν και οι
υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και
της Ευρωζώνης.
Η έντονη πτώση στην επενδυτική
δραστηριότητα το 2009 χαρακτηρίζει
όλους τους κλάδους: Εντονότερη είναι
η μείωση στον κλάδο μη μεταλλικών
ορυκτών (-62,1%), ενώ μεγάλη
υποχώρηση καταγράφεται και στον
κλάδο ένδυσης - υπόδησης (-42,5%),
στην κλωστοϋφαντουργία (-47,9%) και
στα τρόφιμα - ποτά - καπνός (-40,9%).
Πτωτικά, αν και σε μικρότερη έκταση
σε σχέση με τους υπόλοιπους κλάδους,
εκτιμάται από τις επιχειρήσεις ότι
κινήθηκαν και οι επενδυτικές δαπάνες
στα χημικά προϊόντα (-18,7%).
Στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, οι
εκτιμήσεις για την πορεία των
επενδύσεων το 2009 εμφανίζονται
επίσης αρνητικές, τόσο στην ΕΕ όσο
και στην Ευρωζώνη. Συγκεκριμένα,
εκτιμάται πτώση της αξίας της
επενδυτικής δραστηριότητας κατά
18,1% και 22% αντίστοιχα για τις δύο
ζώνες, ελαφρά χαμηλότερη δηλαδή
σε σύγκριση με την προηγούμενη
μέτρηση Oκτωβρίου (-21,9% και
-24,9% αντίστοιχα). Στις περισσότερες
χώρες, οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις
είναι ελαφρώς βελτιωμένες, χωρίς να
λείπουν και οι χώρες, όπως η Δανία, η
Λιθουανία, η Σλοβενία και η Σουηδία,
στις οποίες καταγράφηκε μεγαλύτερη
πτώση στην τελευταία μέτρηση σε
σχέση με την προβλεπόμενη πτώση της
προηγούμενης έρευνας.
Προβλέψεις επενδύσεων 2010
Στην τρέχουσα έρευνα οι επιχειρήσεις
προβαίνουν σε νέα πρόβλεψη για τις
επενδυτικές δαπάνες του 2010. Αν
και η πρόβλεψη γίνεται σχετικά νωρίς,
οι ενδείξεις φανερώνουν μεγαλύτερη
αισιοδοξία για την πορεία της
επενδυτικής δραστηριότητας το 2010.
Σύμφωνα με αυτά τα αποτελέσματα, οι
επενδύσεις στη βιομηχανία το 2010 θα
αυξηθούν ήπια, κατά 6,8%. Η πρόβλεψη
αυτή είναι οριακά αναθεωρημένη προς
τα πάνω, καθώς στην προηγούμενη
έρευνα του 2009, οι επιχειρήσεις
δήλωναν πως οι επενδύσεις το
επόμενο έτος θα αυξηθούν κατά 5,6%.
Oυσιαστικά όμως πρόκειται για πολύ
μικρή ανάκαμψη, η οποία προφανώς
και δεν αντισταθμίζει την πολύ μεγάλη
πτώση του 2009 και υποδηλώνει τελικά
ότι το επίπεδο των επενδύσεων στη
βιομηχανία θα παραμείνει για μία χρονιά
αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με τα
προηγούμενα χρόνια.
Το 2010 το επενδυτικό
μείγμα περιορίζεται
κυρίως στη διεύρυνση της
παραγωγικής δυναμικότητας
για νέα προϊόντα (22%)
και την αντικατάσταση του
υφιστάμενου κεφαλαιουχικού
εξοπλισμού (21%), ενώ
ακολουθεί με μικρή διαφορά
η ενίσχυση της παραγωγικής
δυναμικότητας σε ήδη
παραγόμενα προϊόντα (19%).
Η βελτίωση των μεθόδων
παραγωγής που ήδη
εφαρμόζονται (17%)
βρίσκεται τρίτη σε
προτεραιότητα για το 2010
Σε κλαδικό επίπεδο αναμένεται
μικρότερη ή μεγαλύτερη επέκταση
των επενδύσεων το 2010 στους
περισσότερους κλάδους, με εντονότερη
εκείνη στα μη μεταλλικά ορυκτά
(70,3%), στα τρόφιμα - ποτά - καπνός
(29,7%), στην κλωστοϋφαντουργία
(26,6%) και λιγότερο στον κλάδο των
χημικών προϊόντων (3,3%). Αντίθετα,
στην ένδυση - υπόδηση προβλέπεται
για το 2010 έντονη πτώση στις
επενδυτικές δαπάνες (-86,5%) και
μικρότερη στους λοιπούς κλάδους
(-15,3%), παρόλο που στα διυλιστήρια
79
αναμένεται αύξηση των επενδύσεων
(14,3%). Oυσιαστικά, μέρος των
επενδυτικών σχεδίων που αναβλήθηκαν
το 2009 λόγω της εκτεταμένης κρίσης,
φαίνεται να προχωρούν σε κάποιον
βαθμό, ίσως όμως απλώς σε μια
προσπάθεια να καλυφτούν ανάγκες
και πεδία όπου δεν υπήρχε περιθώριο
άλλης αναβολής λόγω τεχνολογικών ή
άλλων εξελίξεων.
Όπως συμβαίνει και με τις ελληνικές
προβλέψεις, οι ελαφρώς αρνητικές
προσδοκίες της προηγούμενης
έρευνας για το 2010 περιορίζονται
στην παρούσα έρευνα, τόσο στην ΕΕ
όσο και στην Ευρωζώνη. Η εξέλιξη
αυτή είναι ενδεικτική της εξομάλυνσης
της χρηματοοικονομικής κρίσης που
είχε πλήξει την πλειονότητα των
ευρωπαϊκών χωρών το προηγούμενο
έτος. Έτσι, στο σύνολό τους οι
επενδυτικές δαπάνες για το 2010
προβλέπεται ότι θα μειωθούν οριακά
στην ΕΕ και την Ευρωζώνη κατά 0,9%
και 0,8% αντίστοιχα (από -4,8 και
-5,4% αντίστοιχα στις προβλέψεις
Oκτωβρίου). Oι θετικές και αρνητικές
προβλέψεις μοιράζονται εξίσου μεταξύ
των ευρωπαϊκών χωρών, εκ των οποίων
χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, το Ην.
Βασίλειο και η Εσθονία μεταξύ άλλων,
αναμένουν άνοδο της επενδυτικής τους
δραστηριότητας εντός του έτους.
Κατανομή των επενδύσεων
Oι έρευνες επενδύσεων του ΙOΒΕ
προσφέρουν σημαντική «διαρθρωτική»
πληροφόρηση για τη φύση των
επενδύσεων, καθώς οι επιχειρήσεις
προχωρούν σε κατάταξη των
επενδυτικών τους δαπανών ανάλογα
με τον σκοπό τους, την κατεύθυνση
δηλαδή που αυτές έχουν. Πέντε
μεγάλες κατηγορίες επενδύσεων
χρησιμοποιούνται (Διάγραμμα 1),
αν και ως έναν βαθμό οι κατηγορίες
αυτές αλληλοσυμπληρώνονται (π.χ.
80
αύξηση ή διεύρυνση της δυναμικότητας
μπορεί να συμβεί μέσω βελτίωσης των
μεθόδων παραγωγής ή εισαγωγής νέων
μεθόδων). Σε κάθε περίπτωση πάντως,
η αναλυτική απεικόνισή τους οδηγεί σε
χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία
της βιομηχανίας προς εκσυγχρονισμό
ή επέκταση, το «άνοιγμα» σε νέες
αγορές ή την τόνωση της θέσης τους
στις ήδη υπάρχουσες αγορές.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της
τελευταίας έρευνας, οι ελληνικές
βιομηχανίες φαίνεται το 2009 να
μεταβάλλουν το επενδυτικό τους
μείγμα σε σχέση με το προηγούμενο
έτος. Αναλυτικότερα, το 2009 το
επενδυτικό μείγμα των επιχειρήσεων
αποτελείται πρωτίστως από δαπάνες
για την αντικατάσταση του υφιστάμενου
κεφαλαιουχικού εξοπλισμού (23%
του συνόλου), την αύξηση της
παραγωγικής δυναμικότητας για τα
ήδη παραγόμενα προϊόντα (20%), τη
βελτίωση των μεθόδων παραγωγής
που ήδη εφαρμόζονται (20%) και
τη διεύρυνση της παραγωγικής
δυναμικότητας για νέα προϊόντα (19%).
Μικρότερο βάρος δίνεται κατά το ίδιο
έτος στις επενδύσεις που αφορούν
περαιτέρω σκοπούς, όπως η προστασία
του περιβάλλοντος, η ενίσχυση των
συνθηκών ασφαλείας στην παραγωγική
διαδικασία (11%) κ.λπ., ενώ τα
χαμηλότερα ποσοστά στο σύνολο των
επενδύσεων φαίνεται πως είχαν για το
2009 οι επενδύσεις για εισαγωγή νέων
παραγωγικών μεθόδων (7%).
Το 2010 το επενδυτικό μείγμα
προορίζεται κυρίως στη διεύρυνση της
παραγωγικής δυναμικότητας για νέα
προϊόντα (22%) και την αντικατάσταση
του υφιστάμενου κεφαλαιουχικού
εξοπλισμού (21%), ενώ ακολουθεί
με μικρή διαφορά η ενίσχυση της
παραγωγικής δυναμικότητας σε ήδη
παραγόμενα προϊόντα (19%).
Η βελτίωση των μεθόδων παραγωγής
που ήδη εφαρμόζονται (17%) βρίσκεται
τρίτη σε προτεραιότητα για το 2010,
ενώ ακολουθούν οι επενδύσεις για
περαιτέρω σκοπούς, με σχετικά
αυξημένο μερίδιο σε σχέση με το 2009
(15%). Τελευταία προτεραιότητα κατά
τα τελευταία έτη αποτελεί σταθερά η
δαπάνη για την εισαγωγή νέων μεθόδων
παραγωγής (6%).
Τι επηρεάζει τις επενδύσεις
Σημαντική πληροφόρηση για τη
διαδικασία της επενδυτικής απόφασης
προσφέρουν και οι απόψεις των
επιχειρήσεων για τους παράγοντες
που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά
την επενδυτική τους δραστηριότητα.
Καταγράφονται έτσι οι πιθανοί λόγοι
που ενδεχομένως ερμηνεύουν
την απόφασή τους να αυξήσουν,
να διατηρήσουν αμετάβλητες ή να
μειώσουν τις αντίστοιχες δαπάνες τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της
έρευνας, κυρίως οι τεχνολογικές
εξελίξεις και κατόπιν τα κίνητρα
για επενδύσεις επηρέασαν θετικά
τις επενδυτικές αποφάσεις
των επιχειρήσεων το 2009. Η
προσδοκώμενη ζήτηση, η οποία τα
προηγούμενα έτη ήταν καθοριστικός
παράγοντας για τις αποφάσεις των
επιχειρήσεων, το 2009 βρίσκεται
στην τρίτη θέση, όπως και στις
προβλέψεις για το 2010. Και οι τρεις
όμως παράγοντες εξακολουθούν να
λειτουργούν θετικά στις αποφάσεις
των επιχειρήσεων, παρόλο που η
συμβολή τους έχει περιοριστεί σε
σχέση με παλαιότερα έτη. Τα κέρδη
της επιχείρησης -παράγοντας ο
οποίος επίσης επηρέαζε θετικά
τις επενδυτικές αποφάσεις τα
προηγούμενα έτη- έχουν χαμηλότερη
συμβολή το 2009, ενώ ο ρόλος τους το
2010 προβλέπεται αρνητικός, καθώς οι
ζημίες έχουν ενταθεί. Όλοι οι υπόλοιποι
παράγοντες που εξετάζονται, τόσο
το 2009 όσο και το 2010 εκτιμώνται
από τις επιχειρήσεις ως παράγοντες
οι οποίοι επηρεάζουν αρνητικά το
επενδυτικό τους πλάνο. Συγκεκριμένα,
τόσο η φορολογία των κερδών όσο
και η διαθεσιμότητα και το κόστος
κεφαλαίων, φαίνεται να επηρεάζουν
αρνητικά τις επιχειρήσεις, ενώ ως ο
μακράν δυσμενέστερος παράγοντας
επί των επενδυτικών προγραμματισμών
των επιχειρήσεων καταγράφεται η
οικονομική πολιτική στο σύνολό της, σε
αμφότερα τα έτη.
Για όλα τα αυτοκίνητα.
Σχάρες, μπαγκαζιέρες, αλυσίδες
και όλα τα προϊόντα της Thule
στο www.thulehellas.gr

TRIM A.E., Λεωφ. Αθηνών 286

124 62 Χαϊδάρι - Αθήνα
Τηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800
E-mail: info@trim.gr

www.trim.gr
www.thulehellas.gr
 Πετρέλαιο
Του Χάρη Φλουδόπουλου
24
82
ΠOΙΕΣ OΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡOΙ
ΠOΥ ΕΠΗΡΕΑΖOΥΝ
ΤOΝ «ΜΑΥΡO ΧΡΥΣO»;
Πού θα φτάσει τελικά η τιμή
του πετρελαίου και ποιες είναι
οι παράμετροι που επηρεάζουν
τη διακύμανση του «μαύρου
χρυσού»; Πώς επηρεάζει το Ιράκ η
πετρελαιοκηλίδα της BP, η μείωση
της ζήτησης και η υπερπροσφορά
διυλιστηρίων την αγορά; Το «Α+Η»
επιχειρεί μέσω των ειδικών της αγοράς
να δώσει απαντήσεις στα «καυτά»
ερωτήματα για το πιο πολύτιμο
ενεργειακό αγαθό.
Τα τελευταία δύο χρόνια η ζήτηση
πετρελαίου έπεσε κατά 2 εκατ. βαρέλια,
ενώ η διυλιστική ικανότητα αυξήθηκε
κατά 3,4 εκατ. βαρέλια. Oι αναλυτές
εκτιμούν ότι η διάθεση μεγάλων
ποσοτήτων ιρακινού πετρελαίου στην
αγορά θα διαδραματίσει καθοριστικό
ρόλο για τη διαμόρφωση των τιμών.
Είναι πάντως αποδεδειγμένο ότι οι
σχετικά χαμηλές τιμές του πετρελαίου
εκτοξεύουν τη ζήτηση παγκοσμίως.
Βραχυπρόθεσμα, το ατύχημα της BP
αναμένεται να πιέσει προς τα πάνω
τις τιμές, αλλά μακροπρόθεσμα οι
συνέπειες δεν μπορούν να εκτιμηθούν
ακόμη. Τι λένε οι αναλυτές για όλα
αυτά; Ας τα δούμε αναλυτικά...
JBC Energy
«Υπάρχει περίπτωση να δούμε τιμές
του πετρελαίου κάτω από τα 50
δολάρια;» είναι το ερώτημα που θέτει
ο παγκοσμίου φήμης αναλυτής της JBC
Energy Johannes Benigni. O αναλυτής
του έγκυρου οίκου επισημαίνει ότι τα
τρέχοντα επίπεδα των τιμών μεταξύ 60
και 90 δολαρίων το βαρέλι ικανοποιούν
τους παραγωγούς και είναι λογικά,
λαμβάνοντας υπόψη ότι καλύπτουν το
κόστος για ακριβές και μη συμβατικές
πηγές όπως τα Oil Sands στον Καναδά
ή οι υπεράκτιες μεγάλου βάθους (deep
water) γεωτρήσεις. Oι τιμές μεταξύ
70 και 80 δολαρίων, σύμφωνα με τον
αναλυτή, είναι απολύτως εξηγήσιμες
καθώς καλύπτουν τα κόστη μαζί με τις
αποσβέσεις.
Τα δεδομένα πιθανόν να
ανατραπούν με την είσοδο
του ιρακινού πετρελαίου, το
οποίο βγάζει εκτός αγοράς
το καναδικό πετρέλαιο.
Θεωρητικά, το μέγιστο της
ιρακινής παραγωγής μπορεί
να φτάσει τα 12 εκατ.
βαρέλια, εκ των οποίων τα
7,5 εκατ. θα μπορούσαν να
είναι διαθέσιμα μέχρι το 2020
Ωστόσο τα δεδομένα πιθανόν να
ανατραπούν με την είσοδο του ιρακινού
πετρελαίου, το οποίο βγάζει εκτός
αγοράς το καναδικό πετρέλαιο.
Θεωρητικά, το μέγιστο της ιρακινής
παραγωγής μπορεί να φτάσει τα 12
εκατ. βαρέλια, εκ των οποίων τα 7,5
εκατ. θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα
μέχρι το 2020 (αισιόδοξο σενάριο), αν
και ιρακινοί αξιωματούχοι δηλώνουν
ότι για την ίδια περίοδο η παραγωγή
θα είναι 4 εκατ. βαρέλια, ενώ η
 Τα σενάρια της ιρακινής παραγωγικής ικανότητας
Με τα χρώματα απεικονίζονται τα διάφορα πηγάδια και η κόκκινη γραμμή δείχνει το χαμηλό σενάριο της JBC Energy. Στην κάθετη στήλη έχουμε τα βαρέλια σε εκατομμύρια, ενώ
στην οριζόντια το έτος που αναμένεται να ενταχθούν αυτά στην παραγωγή.
(Πηγή: JBC Energy και ιρακινό υπουργείο Πετρελαίου)
αμερικανική υπηρεσία EIA (US Energy
Information Association) θεωρεί ότι η
παραγωγή θα είναι ακόμη μικρότερη,
στα 3 εκατ. βαρέλια.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τον Benigni; Στο
επίπεδο της προσφοράς, εάν το ιρακινό
πετρέλαιο μπει δυναμικά στην αγορά,
τότε οι τιμές θα πιεστούν σημαντικά
προς τα κάτω καθώς θα αυξηθεί η
πλεονάζουσα παραγωγή του OΠΕΚ.
Ήδη σήμερα το πλεονάζον παραγωγικό
δυναμικό των χωρών του OΠΕΚ φτάνει
στα 6 εκατ. βαρέλια/ημερησίως.
Σύμφωνα με τον αναλυτή της JBC
Energy, εάν έμπαινε σε παραγωγή όλο
το δυναμικό του ιρακινού πετρελαίου,
τότε ο OΠΕΚ θα ερχόταν αντιμέτωπος
με μια τεράστια πρόκληση καθώς η
πλεονάζουσα παραγωγή θα έφτανε τα 9
εκατ. βαρέλια. Μια τέτοια προοπτική θα
ήταν δύσκολα αντιμετωπίσιμη από τον
OΠΕΚ και οι τιμές θα δέχονταν ακόμη
μεγαλύτερες πιέσεις.
Ωστόσο, σε περίπτωση που το ιρακινό
πετρέλαιο αργήσει να μπει στην αγορά,
τότε η πρόβλεψη για τα επόμενα χρόνια
είναι ότι η πλεονάζουσα παραγωγή
των χωρών του OΠΕΚ θα μειωθεί,
καθώς όλο και μεγαλύτερο μέρος της
παγκόσμιας ζήτησης θα καλύπτεται από
παραγωγούς εκτός OΠΕΚ, με ό,τι αυτό
συνεπάγεται για τις τιμές.
Ταυτόχρονα, σε επίπεδο επενδύσεων,
83
με τις τιμές κάτω από τα 50 ή τα 60 βαρέλια και στην Ινδία 3 έως 3,5 εκατ.
δολάρια, αρκετές εταιρείες έρευνας βαρέλια. Εάν οι τιμές είχαν παραμείνει
και εκμετάλλευσης έκαναν περικοπές τα τελευταία 10 χρόνια κάτω από τα 25
στους προϋπολογισμούς νέων έργων, δολάρια, σύμφωνα με την JBC Energy, η
δηλαδή οι χαμηλές τιμές οδήγησαν σε ζήτηση στην Κίνα θα βρισκόταν στα 12
μείωση των επενδύσεων στον τομέα έως 15 εκατ. βαρέλια ημερησίως και
της παραγωγής. στην Ινδία στα 5 εκατ. βαρέλια. Δηλαδή,
οι υψηλές τιμές είναι απαραίτητες για να
Εξαιτίας των επιπτώσεων από συγκρατηθεί η ζήτηση.
Καταλήγοντας, ο φημισμένος αναλυτής
το ατύχημα της BP, εκτιμάται της JBC Energy συμπεραίνει ότι, εάν
ότι θα υπάρξει μείωση της ξαφνικά υπάρξει διαθέσιμο φτηνό
τοπικής παραγωγής στις ΗΠΑ, πετρέλαιο στην αγορά, τότε θα
παρατηρηθεί αύξηση της ζήτησης
η οποία βραχυπρόθεσμα θα μεγαλύτερη του αναμενόμενου. Αυτό
οδηγήσει σε αύξηση των σημαίνει ότι οι αγορές μπορεί να έχουν
τιμών. Oι μακροπρόθεσμες τη δυνατότητα να ρίξουν τις τιμές σε
συνέπειες ακόμη παραμένουν ελάχιστο χρονικό διάστημα, ωστόσο
είναι αβέβαιο το κατά πόσο οι χαμηλές
προς διερεύνηση, ωστόσο τιμές θα είναι διατηρήσιμες. O Begnini
εκτιμάται ότι θα δοθεί θεωρεί ότι χαμηλές τιμές μπορούν
μεγαλύτερη έμφαση στις να υπάρξουν μόνο βραχυπρόθεσμα
χερσαίες εξορύξεις για ένα έως δύο χρόνια το πολύ και
αυτήν ακριβώς την προσδοκία-εκτίμηση
εμπορεύονται ακόμη και σήμερα οι
Χαμηλές τιμές - υψηλή ζήτηση αγορές πετρελαίου.
Η ανάλυση όμως παρουσιάζει ακόμη
μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο επίπεδο της
ζήτησης: Oι σχετικά χαμηλές τιμές του
πετρελαίου εκτοξεύουν τη ζήτηση, όπως
δείχνει η ανάλυση των επιπέδων της
ζήτησης σήμερα σε Ινδία και Κίνα. Σήμερα
η ζήτηση στην Κίνα είναι 8 έως 8,5 εκατ.
Κυκλοφορεί την 1η του μηνός
στα περίπτερα όλης της χώρας
www.kinitanea.gr

TRIM A.E. Ειδικές Εκδόσεις

Γριβογιώργου 5 Αθήνα
Tηλ.: 210 7240510
E-mail: info@kinitanea.gr
 YELLOW PAGES

01.
02.
25 ΦOΡΕΙΣ
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή
85

03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Διανομή

04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση
05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήματα
06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό
07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια
08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια
09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισμός
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εμπoρία Εξοπλισμού και Εγκατάσταση Συστημάτων
11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή
12. ΒΙOΜΑΖΑ
13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
14. ΥΓΡΑΕΡΙO
15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Διύλιση
16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εμπορία
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εμπορία
20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ
22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ
23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
 01. ΦOΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣ
ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣ
ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝ ΕΛΛΑΔOΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ Διεύθυνση: Ιουστινιανού 7 Διεύθυνση: Θέτιδος 4
ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΣΦΑ) 114 73 Αθήνα 115 28 Αθήνα
Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8219118 Τηλέφωνα: 210 7291.050-051
152 31, Αθήνα Fax: 210 8821917 Fax: 210 7245.172
Τηλέφωνα: 210 6793500 E-mail: hachp@hachp.gr E-mail: Info@seepe.gr
Fax: 210 6749504 Website: www.hachp.gr Website: www.seepe.gr
E-mail : prdesfa@desfa.gr
Website: www.desfa.gr ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ
(ΕΒΗΕ) (ΣΕΒ)
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ Διεύθυνση: Αχαρνών 315 Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5
ΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. 111 45 Αθήνα 105 57 Αθήνα
(ΔΕΣΜΗΕ) Τηλέφωνα: 210 2112591 Τηλέφωνα: 211 5006 000
Διεύθυνση: Κάστορος 72 Fax: 210 2112592 Fax: 210 322 2929
86 185 45 Πειραιάς E-mail: info@ebhe.gr E-mail: info@sev.org.gr
Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 Website: www.ebhe.gr Website: www.sev.org.gr
E-mail: contact@desmie.gr
Website: www.desmie.gr ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥ ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑΔΑΣ (ΤΕΕ)
Διεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4,
ΔΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IEA 104 34 Αθήνα 102 48 Αθήνα
INTERNATIONAL ENERGY AGENCY Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Τηλέφωνα: 210 3291200
Διεύθυνση: 9 rue de la Fédération Fax: 210 8809132 Fax: 210 3221772
75015 Paris, FRANCE Email: tee@central.tee.gr
ΙΔΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Website: www.tee.gr
Tel: +33 1 40 57 65 00/01 ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ)
Fax: +33 1 40 57 65 59 Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11
E-mail: info@iea.org ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
117 42 Αθήνα & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
Website: www.iea.org Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Διεύθυνση: Αμαλιάδος 17
ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) Fax : 210 9228130 , 210 9233977 11523 Αθήνα
Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο E-mail: info@iobe.gr Τηλέφωνα: 213 1515000
118 10 Αθήνα Website: www.iobe.gr Fax : 210 6447608
Τηλέφωνα: 210 3490104 Τμήμα Ενέργειας:
ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣ Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119
Fax: 210 3490120 ΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)
Ε-mail: secretary@admin.noa.gr 101 92 Αθήνα
Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 Τηλέφωνα· 210 6969000
Website: www.noa.gr 106 71 Αθήνα E-mail: service@dorg.minenv.gr
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙOΛΙΚΗΣ Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Website: www.minenv.gr
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Fax: 210-3646144
Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος E-mail: secretariat@iene.gr
190 09 Πικέρμι Αττικής Website: www.iene.gr
Τηλέφωνα: 210 3636791 ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
e-mail: eletaen@eletaen.gr (ΚΑΠΕ)
Website: www.eletaen.gr/ Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 190 09 Πικέρμι Αττικής
(ΕΕΑΕ) Τηλέφωνα: 210 6603300
Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 Fax: 210 6603301-302
15310 Αγ. Παρασκευή Ε-mail: cres@cres.gr
Τηλέφωνα: 210 6506803 Website: www.cres.gr/
Fax: 210 6506762 OΜOΣΠOΝΔΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
Website: www.eeae.gr Διεύθυνση: Λόντου 8
ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ) 106 81 Αθήνα
Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 Τηλέφωνα: 210 3820870
165 61 Γλυφάδα Fax: 210.3301977
Τηλέφωνα: 210 9652031 E-mail: info@obe.gr
Fax: 210 9652081 Website: www.obe.gr
e-mail: info@hellabiom.gr ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Website: www. hellabiom.gr Διεύθυνση: Πειραιώς 132
ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΧΑΛΚOΥ (Ε.Ι.Α.Χ.) 118 54, Αθήνα
Διεύθυνση: Πειραιώς 252 Τηλέφωνα: 210 3727400
177 78 Ταύρος Fax: 210 3255460
Τηλέφωνα: 210 6861590-1 E-mail: info@rae.gr
Fax: 210 6861589 Website: www.rae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣ

από ΑΠΕ
Διεύθυνση: Μεσογείων 85
115 26 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 - 69 68 418
Fax: 210 - 69 68 031
e-mail: info@hellasres.gr
Website: www. hellasres.gr
ΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ
Διεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλμ Λεωφ. Μαρκοπούλου
190 02 Παιανία
Τηλέφωνα: 210 6682711
E-mail: synergia@synergia.com.gr
Website: www.wtert.gr
ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ
(ΣΕΦ)
Διεύθυνση: Κασταλίας 6
113 63 Αθήνα
Ε-mail: spsomas@otenet.gr
Website: www.helapco.gr
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO 05. Μηχανήματα ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ
Διεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου
02. Παραγωγή BOSCH THERMOTECHNIKI A.E. 570 Θεσσαλονίκη
Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6 Τηλέφωνα: 2310 795226
ΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. 114 76 Αθήνα Fax: 2310 795093
Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882 Email: elitherm@elitherm.gr
151 24 Μαρούσι Fax: 210 6435585
Τηλέφωνα: 210 6141130-5 Website: www.buderus.gr ΗΛΙOΣΤΑΤΗΣ ΕΠΕ
Fax: 210 6140373 Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 10-12
Email: info@promitheusgas.gr CALDA-ΘΕΡΜΑΝΣΗ 151 25 Μαρούσι
Website: www.promitheusgas.gr Διεύθυνση: Τατοΐου 100 Τηλέφωνα: 210 6851159 / 210 6844194
144 52 Μεταμόρφωση Fax: 210 6851151
Τηλέφωνα: 210 2843176-7 Email: mail@heliostat.gr
03. Διανομή Fax: 210 2843164
ΘΕΡΜOΓΚΑΖ Α.Ε
Email: calda@otenet.gr
ΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΠΑ) Website: www.calda.gr Διεύθυνση: Λεωφ. Ανθούσης 12 87
Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 153 51 Παλλήνη
141 21 Ν. Ηράκλειο CALORIA Α.Β. & Ε.Ε. Τηλέφωνα: 210 6665552
Τηλέφωνα: 210 2701000-5 Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα Fax: 210 6665564
Fax: 210 2701010 194 00 Κορωπί Email: info@thermogas.gr
Email: pr@depa.gr Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Website: www.thermogas.gr
Website: www.depa.gr Fax: 210 6623784
Email: caloria@otenet.gr ΚΑΤΣΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε
ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. Διεύθυνση: Όλγας 110
Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση CALPAK - KIKERON HELLAS ABETE 172 36 Άγ. Δημήτριος
104 47 Αθήνα Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9 Τηλέφωνα: 210 9707032
Τηλέφωνα: 210 3406000 117 43 Αθήνα Fax: 210 9750331
Fax: 210 3406020 Τηλέφωνα: 210 9247250
Email: info@epaattika.gr Fax: 210 9231616 ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
Website: www.epaattiki.gr Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82
DEUTZ AG - Α.ΕΙ.Μ.Α ΑΕΒΕ 167 77 Ελληνικό
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε. Διεύθυνση: Ζακύνθου 8 Τηλέφωνα: 210 9691500
Διεύθυνση: Φαρσάλων 219 185 41 Πειραιάς Fax: 210 9691580
413 35 Λάρισα Τηλέφωνα: 210 4824676-8
Τηλέφωνα: 2410 582300, Fax: 2410 582323 Fax: 210 4824614 Α.Γ. ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Α.Ε.
Email: info@epathessalia.gr Email: aima@hol.gr Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης &
Website: www.epathessalia.gr Πατρ. Γρηγορίου 1-3, 166 74 Γλυφάδα
GHP-TECH Τηλέφωνα: 210 8937000
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε. Διεύθυνση: Παπαρηγοπούλου 45 Fax: 210 8937409
Διεύθυνση: 26ης Oκτωβρίου 90 114 73 Αθήνα
546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 6470081
Τηλέφωνα: 2310 584000, Fax: 2310 546365 Fax: 210 6470083
Email: info@epathessaloniki.gr Email: tekma@tee.gr
Website: info@epathessaloniki
KLT ENERGY A.E.
Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-
Κατερίνης
04. Εγκατάσταση 546 28 Θεσσαλονίκη
ΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε. Τηλέφωνα: 2310 778380
Διεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου Fax: 2310 574670
122 42 Αιγάλεω Email: management@klt.gr
Τηλέφωνα: 210 5317051 Website: www.klt.gr
Fax: 210 5317054 ZAPANTIS GAS CENTER, Ltd.
ΑΘΗΝΑΪΚO ΑΕΡΙO Α.Ε. Διεύθυνση: Λεωφ. Γαλατσίου 30
Διεύθυνση: Πειραιώς 100 111 41 Αθήνα
118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2025550
Τηλέφωνα: 210 3463119 Fax: 210 2011500
Fax: 210 3463336 Email: info@zapantisgroup.gr
Website: www.zapantisgroup.gr
ΑΤΤΙΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.
Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 40 ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.
151 42 Μαρούσι Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
Τηλέφωνα: 210 6128620 24 100 Καλαμάτα
Fax: 210 6105190 Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Email: attaerio@otenet.gr Fax: 27210 - 96522
Website: www.attikoaerio.gr Email: info@andrianos.gr
Website: www.andrianos.gr
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΜΑΚΕΔOΝΙΑΣ
Διεύθυνση: Βασ. Όλγας 148 ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.
546 45 Θεσσαλονίκη Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης
Τηλέφωνα: 2310 859666 177 78 Ταύρος
Fax: 2310 859656 Τηλέφωνα: 210 3410000
Fax: 210 3421001
Email: info@biossol.gr
Website: www.biossol.gr
 HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ ΑΛΚΑΤΕΛ ΚΑΛΩΔΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 15
ΜΑΡΕΛ ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: Σωτήρος Διός 6
06. Ηλεκτρολογικό Υλικό 115 26 Αθήνα 185 35 Πειραιάς
Τηλέφωνα: 210 7492030-1/210 7492020 Τηλέφωνα: 210 4123943
ALSTOM HELLAS A.E. Fax: 210 7492199 Fax: 210 4127819
Διεύθυνση: 14o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας
145 10 Κηφισιά ΑΛΦΑ Α.Ε. ΡOΥΣΣΑΚΗΣ Γ.Δ. Α.Β. & Ε.Ε. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ
Τηλέφωνα: 210 6292111 Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137 Διεύθυνση: Ηφαίστου 70, Θέση Μπότα
Fax: 210 6204507 171 21 Νέα Σμύρνη 194 00 Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 9351915-7 Τηλέφωνα: 210 6622055-6
ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. (ABB) Fax: 210 9353630 Fax: 210 6626300
Διεύθυνση: 13o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας
144 52 Μεταμόρφωση ΓΕΡΜΑΝOΣ Α.Β.Ε.Ε. ΣΗΜΕΝΣ Α.Ε.
Τηλέφωνα: 210 2891500 Διεύθυνση: 23ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας Διεύθυνση: Αρτέμιδος 8, Τ.Θ. 61011
Fax: 210 2891599 145 65 Άγιος Στέφανος 151 10 Μαρούσι
88 Τηλέφωνα: 210 6219300-50 Τηλέφωνα: 210 6864111
Elesis Electrical Solutions A.E. Fax: 210 6219111-4 Fax: 210 6864299
Διεύθυνση: Iωνίας 110 Website: www.germanos.gr
136 71 Χαμόμυλος - Αχαρνές ΣΗΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.
Τηλέφωνα: 210 2371201, Fax: 210 2371240 ΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (ΔΕΗ) Διεύθυνση: Γεωργικής Σχολής 89
Email: info@elesis.gr Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 541 10 Θεσσαλονίκη
Website: www.elesis.gr 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 2310 479437
Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 2310 473840
FULGOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ Fax: 210 5237727
ΚΑΛΩΔΙΩΝ Α.Ε. Website: www.dei.gr
Διεύθυνση: Παπανικολή 40,
152 32 Χαλάνδρι ΔΗΣΙOΣ
Τηλέφωνα: 210 6852100-11 Διεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10
Fax: 210 6852112 105 61 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3220301
GEYER HELLAS Α.Ε.Ε. Fax: 210 3252453
Διεύθυνση: Δροσιά Τ.Θ. 30 Email: info@dissios.gr
34 100 Χαλκίδα Website: www.dissios.gr
Τηλέφωνα: 22210 98711, Fax: 22210 98712
ΕΒΙOΠ ΤΕΜΠO Α.Ε.
HAGER HELLAS Α.Ε.Β.Ε Διεύθυνση: Λεωφ. Κύμης 212
Διεύθυνση: Μάτσα 7, Ν. Κηφισιά 34 002 Βασιλικό Εύβοιας
145 64 Αθήνα Τηλέφωνα: 22210 59800, Fax: 22210 59801
Τηλέφωνα: 210 6254191
Fax: 210 8652335 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ
Διεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας
LedEcon 320 11 Oινόφυτα
Διεύθυνση: Ταινάρου 12 - Δάφνη Τηλέφωνα: 22620 31202-5
Τηλέφωνο: 210 9719272 Fax: 22620 31137
Email: info@ultra-sound.gr
Website: www.ultra-sound.gr ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΓΚΡΑΝ Α.Ε& Β.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 184
OSRAM Α.Ε. 152 31 Χαλάνδρι
Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 56 Τηλέφωνα: 210 6721180
104 41 Αθήνα Fax: 210 6774039
Τηλέφωνα: 210 5201800
Fax: 210 5227200 ΕΡΙΚΣOΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Ζέππου 36 & Λεωφ. Βουλιαγμένης
SCHWABE HELLAS Ε.Π.Ε. 166 75 Γλυφάδα
Διεύθυνση: 3o χλμ Λεωφ. Κορωπίου - Βάρης Τηλέφωνα: 210 9601441
19 400 Κορωπί Fax: 210 9601420-2
Τηλέφωνα: 210 6623890-1
Fax: 210 6624861 ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Ηρακλείου 420
SIEMENS METERING Α.Ε. 141 22 Ηράκλειο
Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας Τηλέφωνα: 210 2850005
154 51 Νέο Ψυχικό Fax: 210 2840897
Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3
Fax: 210 6779565 ΚΑΛΩΔΙΑ ΞΑΝΘΗΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Εμμ. Μπενάκη 30
SPACE HELLAS Α.Ε. 145 61 Κηφισιά
Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 302 Τηλέφωνα: 210 6205238-9
155 62 Χολαργός Fax: 210 6203656
Τηλέφωνα: 210 6504100
Fax: 210 6516712 ΚΑΥΚΑΣ Β Α.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Λαυρίου 17ο χλμ
SYLVANIA Α.Ε. Θέση Γκογκίνα, 190 02 Παιανία
Διεύθυνση: Κύπρου 89 Τηλέφωνα: 210 6644928, Fax: 210 6644341
164 51 Αργυρούπολη
Τηλέφωνα: 210 9966561 ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤOΥ ΑΦOΙ Α.Ε.Ε.
Fax: 210 9969029 Διεύθυνση: 17ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας
145 64 Κηφισιά
TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε. Τηλέφωνα: 210 6252001, Fax: 210 6252011-12
Διεύθυνση: Πλαστήρα 3
144 52 Μεταμόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2840936
Fax: 210 2842055
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ 08. Ηλιακή Ενέργεια
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
07. Αιολική Ενέργεια Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6
114 76 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882
ACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: Φραγκοκλησιάς 7 Fax: 210 6435585
Website: www.buderus.gr
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6852200
Fax: 210 6852180 CALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9
Email: info@accionaenergiaki.com
117 43 Αθήνα
GAMESA ENERGEIAKI HELLAS S.A. Τηλέφωνα: 2109247250
Fax: 210 9231616
Διεύθυνση: Λεωφ. Πεντέλης 7Α
152 33 Βριλήσσια Email: info@calpak.gr
Website: www.calpak.gr
GEWIND ENERGY
Διεύθυνση: Λεωφ. Φλέμινγκ 1 DIANA
190 09 Ραφήνα Διεύθυνση: Άγ. Νικόλαος Χαλκίδας
Τηλέφωνα: 22940 23805, Fax: 22940 39149 341 00 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22210 53760 / 22210 51760
TERNA A.E. Fax: 22210 55460
Διεύθυνση: Μεσογείων 85
115 26 Αθήνα ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
Τηλέφωνα: 210 6968000 Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
Fax: 210 6968099 153 44 Γέρακας Αττικής
Τηλέφωνα: 210 6049420
Vestas Hellas Fax: 210 6049448
Διεύθυνση: Λ. Βουλιαγμένης 114 Email: ergon@tee.gr
166 74 Γλυφάδα, Αθήνα Website: www.ergon.com.gr
Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252
MELPO - ΔΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.
WIND SOL ΕΠΕ & ENERGO TECH ABEE Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3
Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 602Α 123 51 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω
164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 5611842, Fax: 210 5611811
Τηλέφωνα: 210 9945350 / 210 9945125 Email: info@melpo.gr
Fax: 210 9959022
ROMINA
ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. Διεύθυνση: Ιερά Oδός & Μαραθώνος 8
Διεύθυνση: Βεκιαρέλη 7 122 44 Αιγάλεω
152 37 Φιλοθέη Τηλέφωνα: 210 5988941
Τηλέφωνα: 210 6855460 Fax: 210 5310670
Email: mmavra@tee.gr
ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.
Διεύθυνση: Τύχης 2 SAMMLER Α.Ε.
152 33 Χαλάνδρι Διεύθυνση: Χίου 18
Τηλέφωνα: 210 6816803 193 00 Ασπρόπυργος
Fax: 210 6816837 Τηλέφωνα: 210 2382867
Fax: 210 2320337
ITA GROUP A.E. Email: sammler@sammler.gr
Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 Website: www.sammler.gr
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031 Scheuten Solar Hellas
Fax: 210 9652081 Διεύθυνση: Φανερωμένης 2Α,
Email: info@itagroup.gr 155 61 Χολαργός, Αθήνα
Website: www.itagroup.gr Τηλέφωνα: 210 6528216
Fax: 210 6528262
ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕ Email: info@scheutensolar.gr
Διεύθυνση: Πατησίων 46 Website: www.scheuten.gr
106 82 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 8842711/210 8842712-3 SIELINE
Fax: 210 8210685 Διεύθυνση: Συγγρού 2 & Παλαιολόγου
152 32 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6830351
Fax: 210 6839848
Email: info@sieline.gr
Website: www.sieline.gr
Sol ENERGY HELLAS S.A.
Διεύθυνση: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 - 9023587/8
Fax: 210 - 9023589
Email: info@solenergy.gr
Website: www.solenergy.gr &
www.promitheaspirforos.gr
SOL ΕΠΕ - SONNE AKTION
Διεύθυνση: Oδυσσέως 5
144 52 Μεταμόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2843376
Fax: 210 2841650
Email: info@sonne.gr
Website: www.sonne.gr
SOLE
Διεύθυνση: Λεύκτρων & Λαϊκών Αγώνων
136 71 Αχαρναί
Τηλέφωνα: 210 2389500
Fax: 210 2389502
Email: marketing@sole.gr
Website: www.sole.gr
www.eurostar-solar.com
STIBΕTHERM
Διεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση,
Oδός ΔΑ 8, 570 22 89
Τηλέφωνα: 2310 795226-8
Fax: 2310 795093
Email: elitherm@elitherm.gr
Website: www.elitherm.gr
Ti Sun HELLAS ΑΝΔΡΙΑΝOΣ
Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
24 100 Καλαμάτα
Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522
ΓΙΑΛΙΔΑΚΗΣ - HOWAT
Διεύθυνση: Θέση Στεφάνι
19300 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5571788
Fax: 210 5578895
Email: info@howat.gr
ΔΗΜΑΣ
Διεύθυνση: 2ο χλμ Άργους - Ναυπλίου
212 00 Άργος
Τηλέφωνα: 27510 29110
Fax: 27510 62671
Email: info@dimas-solar.gr
Website: www.dimas-solar.gr
ΕΒΗΛ Α.Ε.
Διεύθυνση: 1ο χλμ Κατερίνης - Θεσσαλονίκης
601 00 Κατερίνη
Τηλέφωνα: 23510 37257
Fax: 23510 25625
Email: info@ebil.gr
Website: www.ebil.gr
ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5595625
Fax: 210 5595723
Email: megasun@helioakmi.com
Website: www.helioakmi.com
ΘΕΡΜOΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. ΑΚΡΕΣ Μεγάρων
191 00 Μέγαρα
Τηλέφωνα: 210 2011698
Fax: 210 2019382
Email: therma@thermantiki.gr
Website: www.thermantiki.gr
ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
Διεύθυνση: Δημοσθένους 267
176 74 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9416057
Fax: 210 9409119
Email: iparad@intersolar.gr
Website: www.intersolar.gr
ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Αμφιθέας 55
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486
Fax: 210 9402019
Email: info@maltezos.gr
Website: www.maltezos.gr
 ΞΥΛΙΝΑΚΗΣ & ΣΙΑ - NOBEL
Διεύθυνση: Νερατζούλας 23
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ IBC SOLAR
Διεύθυνση: Χαλεπά 1 & Αιγιαλείας
136 71 Αχαρναί Εμπoρία Εξοπλισμού και 151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 2404051 Τηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724
Fax: 210 2404052 Εγκατάσταση Συστημάτων Fax: 210 6801723
Email: nobel@otenet.gr ΑC / DC Email: info@ibc-solar.gr
Website: www.nobel.com.gr Διεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία Website: www.ibc-solar.gr
ΠΑΠΑΕΜΜΑΝOΥΗΛ Α.Ε. 555 35 Θεσσαλονίκη KLT ENERGY A.E.
Διεύθυνση: 1ο χλμ Oινοφύτων - Αγίου Θωμά Τηλέφωνα: 2310 314754 Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
320 11 Βοιωτία Fax: 2310 314666 546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 22620 31931 Email: milonas@fotovoltaica.gr Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Fax: 22620 32166 Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr Email: management@klt.gr
Email: papaemmanouel-sa@liv.forthnet.gr BP HELLAS Website: www.klt.gr
Website: www.papaemmanouel.gr Διεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2
90 PHOENIX SOLAR ΕΠΕ
ΣΗΕ 151 25 Μαρούσι Διεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταμορφώσεως 1
Διεύθυνση: Νικηταρά 1 & Φυλής Τηλέφωνα: 210 6887111, Fax: 210 6841080 152 34 Χαλάνδρι
133 41 Άνω Λιόσια Email: bpsolar.gr@bp.com Τηλέφωνα: 210 6838386
Τηλέφωνα: 210 2474150 Website: www.bpsolar.com Fax: 210 6838361
Fax: 210 2480347 CONERGY Email: info@phoenixsolar.gr
Email: info@she.com.gr Διεύθυνση: Βουλιαγμένης 4
Website: www.she.com.gr PHOTOVOLTAIC
166 74 Γλυφάδα Διεύθυνση: Eλλανίκου 20
Τηλέφωνα: 210 9651800 116 35 Αθήνα
Fax: 210 9630768
09. Υδρoηλεκτρισμός Email: info@conergy.gr
Τηλέφωνα: 210 7225471
Fax: 210 7220637
Website: www.conergy.gr Email: info@photovoltaic.gr
IWECO A.E.
Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας DATAENEGY ATE Website: www.photovoltaic.gr
164 52 Αργυρούπολη Διεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα), Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 9965110 SCHUCO
Τηλέφωνα: 211 6007850 Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 54
Fax: 210 9966903 Fax: 211- 6007845
Email: iweco@otenet.gr 166 75 Γλυφάδα
Email: info@dataenergy.gr Τηλέφωνα: 210 9690420, Fax: 210 9690760
Website: www.dataenergy.gr Email: info@schueco.gr
TERNA A.E.
Διεύθυνση: Μεσογείων 85 ECOSUN Website: www.schueco.gr
115 26 Αθήνα Διεύθυνση: Βούλγαρη 58
Τηλέφωνα: 210 6968000 SMA (αντιστροφείς - inverters)
542 49 Θεσσαλονίκη Διεύθυνση: Αλίμου 8
Fax: 210 6968099 Τηλέφωνα: 2310 327914 174 55 Άλιμος
Fax: 2310 325693 Τηλέφωνα: 210 9856660
Email: info@ecosun.gr Fax: 210 9856670
Website: www.ecosun.gr Email: info@sma-hellas.com
EnAC Website: www.sma-hellas.com
Διεύθυνση: Ταινάρου 12 - Δάφνη SUN TECHNICS Ενεργειακά Συστήματα
Τηλέφωνο: 210 9719272 Διεύθυνση: Βουλιαγμένης 4
Email: info@ultra-sound.gr 166 74 Γλυφάδα
Website: www.ultra-sound.gr Τηλέφωνα: 210 9635399, Fax: 210 9622359
ENGAIA Ε.Π.Ε. Email: info@suntechnics.gr
Διεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4 Website: www.suntechnics.gr
546 25 Θεσσαλονίκη Συστήματα SUNLIGHT ΑΒΕΕ
Τηλέφωνα: 2310 541344 Διεύθυνση: 23ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας
Fax: 2310 553970 145 65 Άγιος Στέφανος
Email: agiannis@engaia.gr Τηλέφωνα: 210 6245400
Website: www.engaia.gr Fax: 210 6245409
EPURON (χρηματοδότηση & ανάπτυξη Email: info@sunlight.gr
μεγάλων συστημάτων) Website: www.sunlight.gr
Διεύθυνση: Βουλιαγμένης 4 ΔΗΣΙOΣ
166 74 Γλυφάδα Διεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10
Τηλέφωνα: 210 9604205 , Fax: 210 9604516 105 21 Αθήνα
Email: info@epuron.de Τηλέφωνα: 210 3232662, Fax: 210 3252453
Website: www.epuron.de Email: info@dissios.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. Website: www.dissios.gr
Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα ΗΛΒΙOΚΑΤ
153 44 Γέρακας Αττικής Διεύθυνση: Αλκυονίδων 3
Τηλέφωνα: 210 6049420 145 64 Νέα Κηφισιά
Fax: 210 6049448 Τηλέφωνα: 210 8003660 / 210 8003661-5
Email: ergon@tee.gr Fax: 210 8000577
Website: www.ergon.com.gr Email: info@ilviokat.gr
GLOBAL-ENERGY Solutions Website: www.ilviokat.gr
Διεύθυνση: Κωλέττη 25Β ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗ
546 27 Θεσσαλονίκη Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224
Τηλέφωνα: 2310 525645 176 72 Καλλιθέα
Fax: 2310 538852 Τηλέφωνα: 210 9592323, Fax: 210 9571756
Email: kyriakides@global-energy.eu Email: ealasis@pertip.gr
Website: www.global-energy.eu Website: www.heliodynami.gr
ITA GROUP A.E.
Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031
Fax: 210 9652081
Email: info@itagroup.gr
Website: www.itagroup.gr
ΣΕΝΕΡΣ (Σούρσος Ενεργειακά Συστήματα)
Διεύθυνση: Κλεοβούλου 16
117 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9270940
Fax: 210 9270857
Email: info@seners.gr
Website: www.seners.gr
HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε.
Διεύθυνση: Αγησιλάου 6-8
151 23 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159
Fax: 210 6851151
Email: mail@heliostat.gr
Website: www.heliostat.gr
Elesis Electrical Solutions A.E.
Διεύθυνση: Iωνίας 110
136 71 Χαμόμυλος - Αχαρνές
Τηλέφωνα: 210 2371201
Fax: 210 2371240
Email: info@elesis.gr
Website: www.elesis.gr
ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
Διεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
12. ΒΙOΜΑΖΑ 13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
Ν. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - Εξοπλισμός ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε.
Ενεργειακής Αξιοποίησης Βιομάζας Διεύθυνση: Αμερικής 21α
Διεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης 106 72 Αθήνα
Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 3690111
Τηλέφωνα: 2310 785840 Fax: 210 3602318
Fax: 2310 785841
Email: info@nphilippopoulos.gr ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
Website: www.nphilippopoulos.gr Διεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. 91
Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
153 44 Γέρακας Αττικής
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448
Email: ergon@tee.gr
Website: www.ergon.com.gr
ITA GROUP A.E.
Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031
Fax: 210 9652081
Email: info@itagroup.gr
Website: www.itagroup.gr
KLT ENERGY A.E.
Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-
Κατερίνης,
546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 778380
Fax: 2310 574670
Email: management@klt.gr
Website: www.klt.gr

11. Παραγωγή
ENERGY SOLUTIONS
Διεύθυνση: Χειμάρας 16
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6861461
Fax: 210 6861399
Email: info@energysolutions.gr
Website: www.energysolutions.gr
SOLAR CELLS HELLAS
Διεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία:
Λεωφ. Συγγρού 170
176 71 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9595159
Fax: 210 9537618
Eργοστάσιο:
Βιομηχανική περιοχή Πατρών,
252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A
Tηλέφωνα: 2610 241958
Fax: 2610 647129
Email: info@schellas.gr
Website: www.schellas.gr
ΗΛΙOΔOΜΗ
Διεύθυνση: Τ.Θ. 60212 Θέρμη
570 01 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 469140
Fax: 2310 469141
Email: mail@heliodomi.gr
Website: www.heliodomi.gr
 14. ΥΓΡΑΕΡΙO ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α
ΑΝΔΡΙΑΝOΣ - GOK 15. Διύλιση 115 25 Mαρούσι
Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος Τηλέφωνα: 210 7705201-401
24 100 Καλαμάτα ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Fax: 210 7705847
Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) Website: www.eko.gr
Fax: 27210 - 96522 193 00 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5533000 ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.
BP HELLAS A.E. Fax: 210-5539298 Διεύθυνση: Πηγών 33
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 145 64 Κηφισιά
151 25 Μαρούσι 15125 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510
Τηλέφωνα: 210 6887200 / 210 6865211 Τηλέφωνο: 210 6302000 Fax: 210 6241509
Fax: 210 6857701 Fax: 210 6302510 Website: www.elin.gr
Website: www.elpe.gr
Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ. MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.
92 (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.) ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229
Διεύθυνση: Ιλισού 123 ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ 145 61 Κηφισιά
183 45 Μοσχάτο Διεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044 Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469
Τηλέφωνα: 210- 9491000 541 10 Θεσσαλονίκη Fax: 210 8055955
Fax: 210- 9407987 Τηλέφωνα: 2310 750000 Website: www.jetoil.gr
Website: www.coralgas.gr
ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ) REVOIL Α.Ε.Ε.Π.
ENERGAS Ε.Π.Ε. Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5
Διεύθυνση: Oδός Σχηματαρίου - Παραλίας Αυλίδας 151 24 Μαρούσι 166 72 Βάρη
32 009 Σχηματάρι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Τηλέφωνα: 210 8976000
Τηλέφωνα: 22620- 58568 Website: www.moh.gr Fax: 210 8974943
Website: www.revoil.gr
ΝΗΣOΓΚΑΖ Α.Ε.
Διεύθυνση: Γιαννοχώραφα 16. Εμπορία
85 200 Κάλυμνος
Τηλέφωνα: 22430- 29821 ΑΙΓΑΙOΝ OΙΛ
Fax: 22430- 28660 Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42
185 38 Πειραιάς
ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙΔΩΝ Τηλέφωνα: 210 4586000
Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2 Fax: 210 4586241
115 27 Αθήνα Website: www.aegeanoil.gr
Τηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114
Fax: 210 7725233 AVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.
Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α
RODOGAZ A.E. 151 24 Μαρούσι
Διεύθυνση: Καναμάτ, 85 100 Ρόδος Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555
Τηλέφωνα: 22410- 62649 Website: www.avinoil.gr
Fax: 22410- 63830
BP Hellas Α.Ε. - BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ A.E.
SANTA DAS A.B.E.E. Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2
Διεύθυνση: Νέα Σάντα Κιλκίς 151 25 Μαρούσι
54 500 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 6887111
Τηλέφωνα: 23410- 64004 Fax: 210 6857701
Fax: 23410- 64237 Website: www.bp.com
ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε. Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ.
Διεύθυνση: Λυκαβηττού 2 (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)
106 71 Αθήνα Διεύθυνση: Ιλισού 123
Τηλέφωνα: 210- 3628256 183 45 Μοσχάτο
Fax: 210- 3610450 Τηλέφωνα: 210 9491000
Fax: 210 9407987
Website: www.coralgas.gr
Coral Hellas Α.Ε. (πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)
Διεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 9476000
Fax: 210 9476500
Website: www.coralenergy.gr
CYCLON Hellas Α.Ε.
Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α
151 24 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999
Website: www.cyclon.gr
DRACOIL S.A.
Διεύθυνση: Πατησίων 48
106 82 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 8224311-3
Fax: 210 8838407
Website: www.dracoil.gr
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ 21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ
AEGEAN OIL S.A. 19. Εισαγωγές - Εμπορία BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6
185 36 Πειραιάς ΒΙΑΣΦΑΛΤ Α.Β.Ε. 114 76 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 4586000 Διεύθυνση: Oδός Λιοσίων - Ελευσίνας, (9ο χλμ) Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882
Fax: 210 4586241 193 00 Ασπρόπυργος Fax: 210 6435585
Τηλέφωνα: 210 5596481 / 5595482-3 / 5595485 Website: www.buderus.gr
ALPHA PETROLEUM Fax: 210 5595486
Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 42-44 CALORIA A.B.& E.E.
185 35 Πειραιάς ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε. Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα
Τηλέφωνα: 210 4190121 / 210 4190122 Διεύθυνση: Ιωνίας 28 194 00 Κορωπί
143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 6628068-73
BALUCO S.A. Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210 6623784
Διεύθυνση: Ανδρούτσου 182 Fax: 210-2581033
185 35 Πειραιάς CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε. 93
Τηλέφωνα: 210 4190562 ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93
Fax: 210 4190566 Διεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 115 25 Αθήνα
Email: balucosa@baluco.com 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 6773300
Website: www.baluco.com Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210 6745487
Fax: 210-2819406
BP HELLAS S.A. - BP MARINE DUCT HELLAS A.B.E.E.
Διεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 ΠΕΤΡOΙΜΙΝΑ Ε.Π.Ε. Διεύθυνση: Θέση Τσούμπα
185 38 Πειραιάς Διεύθυνση: Μαραθωνομάχων 19 190 11 Αυλώνα
Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 22950 42340
Fax: 210-4595869 Τηλέφωνα: 210-6197500 Fax: 22950 42495
Email: triands@bp.com Fax: 210-6105455
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
ΕΤΕΚΑ Α.Ε Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
Διεύθυνση: Τριπόλεως 2 20. Παραγωγή 153 44 Γέρακας Αττικής
188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 6049420
Τηλέφωνα: 210-4002658-9 ΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε. Fax: 210 6049448
Fax: 210-4002607 Διεύθυνση: 14ο χλμ Παλαιάς Ε.O. Email: ergon@tee.gr
Θεσσαλονίκης - Βέροιας Website: www.ergon.com.gr
MAMIDOIL JETOIL Α.Ε. 541 10 Θεσσαλονίκη
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229 Τηλέφωνα: 2310 722396-8 KLT ENERGY A.E.
145 61 Κηφισιά Fax: 2310-722100 Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469 546 28 Θεσσαλονίκη
Fax: 210 8055.955 ΔΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥ Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Website: www.jetoil.gr Διεύθυνση: 502 00 Πτολεμαΐδα Email: management@klt.gr
Τηλέφωνα: 24630 28601 Website: www.klt.gr
ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε.
18. Παραγωγή Διεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου
SOULIS A.B.E.E.
Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13
ΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε. 193 00 Ασπρόπυργος 114 73 Αθήνα
Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη Τηλέφωνα: 210 5574600-4 Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472
640 06 Καβάλα Fax: 210-5572974 Fax: 210 6410943
Τηλέφωνα: 2510 317201 ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε.
Fax: 2510-317204 WILO HELLAS A.B.E.E.
Διεύθυνση: Ιωνίας 28 Διεύθυνση: Aγ. Αθανασίου 80
Email: kavalaoil@otenet.gr 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια 145 69 Άνοιξη
Τηλέφωνα: 210 2583681 Τηλέφωνα: 210 6248300
Fax: 210 2581033 Fax: 210 6248360
Website: www.wilo.gr
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.
546 45 Θεσσαλονίκη Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
Τηλέφωνα: 2310 861411 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Fax: 2310 867966 Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝ Email: info@andrianos.gr
Διεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 Website: www.andrianos.gr
505 00 Σέρβια - Κοζάνη
Τηλέφωνα: 210 3225018 ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε.
Fax: 210 3237146 Διεύθυνση: Σολωμού 55
104 32 Αθήνα
Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735
Διεύθυνση: Στεφ. Δραγούμη 15 Fax: 210 5222278
53 100 Φλώρινα
Τηλέφωνα: 23850 29583 ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.
Fax: 23850 24763 Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης
177 78 Ταύρος
ΜΕΤΕ Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 3410000
Διεύθυνση: Ροδοδάφνης 31 Fax: 210 3421001
151 25 Πολύδροσο Αμαρουσίου Email: info@biossol.gr
Τηλέφωνα: 210 6846084 Website: www.biossol.gr
Fax: 210 6833008
ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου
106 71 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3639091
Fax: 210 3625386
 ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ
Διεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου
570 22 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 795226
Fax: 2310 795093
Email: elitherm@elitherm.gr
ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.
Διεύθυνση: Αχαρνών 374
111 45 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698
Fax: 210 2019382- 3
ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας
94 Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22620 79902
Fax: 22620 71929
ΚΑΖΗΣ ΕΜΜ. Ν. Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Ασκληπιού 11
146 20 Νέα Ερυθραία
Τηλέφωνα: 210 8161712
Fax: 210 8134765
ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Ε
Διεύθυνση: Όλγας 110
172 36 Άγιος Δημήτριος
Τηλέφωνα: 210 9707032
Fax: 210 9750331
ΚΙΛΙΜΗΣ ΕΚ - ΚΑ Α.Β.Ε.
Διεύθυνση: Σαλαμινίας 4-6
118 55 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3459955
Fax: 210 3411019
ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82
167 77 Ελληνικό
Τηλέφωνα: 210 9691500
Fax: 210 969158
22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Όλγας 110
CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε. 172 36 Άγιος Δημήτριος
Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 Τηλέφωνα: 210 9707032
115 25 Αθήνα Fax: 210 9750331
Τηλέφωνα: 210 6773300
Fax: 210 6745487 ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. 167 77 Ελληνικό
Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα Τηλέφωνα: 210 9691500
153 44 Γέρακας Αττικής Fax: 210 9691580
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448 ΜΑΥΡOΜΑΤΗΣ - ΝΕOΚOΣΜOΣ Γ. Α.Ε.
Email: ergon@tee.gr Διεύθυνση: Καραολή Δημητρίου 10
Website: www.ergon.com.gr 185 47 Πειραιάς
Τηλέφωνα: 210 4835400
FOURLIS TRADE A.E. Fax: 210 4835700
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 340
115 51 Νέο Ψυχικό ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De Longhi
Τηλέφωνα: 210 6293000 Διεύθυνση: Λεωφ. Τατοΐου 112
Fax: 210 6773713 144 52 Μεταμόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2884000
FUJICO HELLAS / ΑΦOΙ Κ. ΦΛΩΡOΥ Α.Ε.Β.Ε. Fax: 210 2842385
Διεύθυνση: 25ης Μαρτίου 10
177 78 Ταύρος ΤOΥΡΝΙΚΙΩΤΗΣ Ε.Γ. Α.Ε.Ε.
Τηλέφωνα: 210 4833742 Διεύθυνση: Πιπινέλη 7
Fax: 210 4833817 104 42 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 5154031
HITACHI HOME ELECTRONICS HELLAS A.E. Fax: 210 5154030
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364
152 33 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6837200
Fax: 210 6835694
KLT ENERGY A.E.
Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Email: management@klt.gr
Website: www.klt.gr
SOULIS A.B.E.E.
Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13
114 73 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472
Fax: 210 6410943
TRANE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Ζωοδόχου Πηγής 7
152 31 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6727410
Fax: 210 6746736
UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137
171 21 Νέα Σμύρνη
Τηλέφωνα: 210 9323551- 5
Fax: 210 9355397
ΓΙOΡΚ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. & Β.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 62
115 26 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6911888/210 6993763-5
Fax: 210 6910764
ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
Διεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας
Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22620 79902
Fax: 22620 71929
23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΑΔΚ ΑΡΩΝΗΣ - ΔΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣ
ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε.
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ
ΑC / DC Διεύθυνση: Θεμιστοκλέους 106 ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
Διεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία 106 81 Αθήνα
555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 3302575 9 ΑC / DC
Τηλέφωνα: 2310 314754 Fax: 210 3815043 Διεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία
Fax: 2310 314666 555 35 Θεσσαλονίκη
Email: milonas@fotovoltaica.gr ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε. Τηλέφωνα: 2310 314754
Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 Fax: 2310 314666
176 75 Καλλιθέα Email: milonas@fotovoltaica.gr
ΑRC ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ Τηλέφωνα: 210 9491600 Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr
Διεύθυνση: Εργοτέλους 58 Fax: 210 9491610
713 04 Ηράκλειο Κρήτης Adamsnet ΜΕΠΕ
Τηλέφωνα: 2810 260077 ΛΔΚ - ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ Δίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών
Fax: 2810 260377 ΕΡΓΩΝ Α.Ε. Ενεργειακών Εφαρμογών
Email: arc@teemail.gr Διεύθυνση: Πάροδος Θηβαΐδος 21 Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών 95
Website: www.arcmeletitiki.gr 145 64 Κηφισιά Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51
Τηλέφωνα: 210 8196700 Τηλέφωνα: 210 4082291
CINAR A.E. Fax: 210 8196709 Fax: 2104628163
Διεύθυνση: Χατζηγιάννη Μέξη 4 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος
115 28 Αθήνα ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕ (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ)
Τηλέφωνα: 210 7250360 Διεύθυνση: Μονεμβασιάς 27 e-mail: info@adamsnet.gr
Fax: 210 7250361 151 25 Μαρούσι energy.inspectors@yahoo.gr
Τηλέφωνα: 210 6800690 www.adamsnet.gr
CONTEC A.E. Fax: 210 6801005
Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Γ. ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.
Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης ΝΑΜΑ Α.Ε. Σύμβουλοι Επιχειρήσεων
Τηλέφωνα: 2310 867575 Διεύθυνση: Γιαλούρου 9 Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία
Fax: 2310 887226 113 63 Αθήνα Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28
e-mail: secretary@conteceng.gr Τηλέφωνα: 210 8833713 26 225 Πάτρα
www.conteceng.gr Fax: 210 8827002 Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398
Fax: 2610620041
ENERGO GROUP A.E. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. e-mail: info@kscg.gr
Διεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 23 www.kscg.gr
115 25 Αθήνα 106 71 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6777825 Τηλέφωνα: 210 3600711- 4 Industrial Networking Solutions (INS)
Fax: 210 6777813 Fax: 210 3629338 Διεύθυνση: Μοναστηρίου 90
546 27 Θεσσαλονίκη
EXERGIA A.E. Τηλέφωνα: 2310 500365 - 6
Διεύθυνση: Λεωφ. Ριανκούρ 64 Fax: 2310 511608
115 23 Αθήνα Mob: 6977409180
Τηλέφωνα: 210 6996185 e-mail: info@industrial-networking.gr
Fax: 210 6996186 www.industrial-networking.gr
KANTOR Management Consultants NRG-ORION
Γραφεία Αθηνών Διεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31
Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 145 61 Κηφισιά, Αθήνα
106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770
Τηλέφωνα: 210 7297500 Fax: 210 9333597
Fax: 210 7249528 e-mail: info@nrg-orion.gr
www.nrg-orion.gr
KANTOR London
Διεύθυνση: 13 The Leathermarket ALTERCO
10-13 Weston Street Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες
London SE1 3ER, UNITED KINGDOM Διεύθυνση: Φράγκων 19
Tel.: +44 (0) 78033160 546 25 Θεσσαλονίκη
Fax: + 44 (0) 20 7620 1275 Τηλέφωνα: 2310 267666 / 540222
Fax: 2310 267666
KANTOR Warsaw e-mail: info@alterco.gr, sales@alterco.gr
Διεύθυνση: Lewartowskiego 6 www.alterco.gr
00-190 WARSAW
Tel.: +48 (0)22 329 8989
Fax: +48 (0)22 329 9090
KANTOR Sofia
Διεύθυνση: 71 James Boucher Blvd., fl.3, at.4
1407 SOFIA, BULGARIA
Tel.: +359 2 962 10 25
Fax: +359 2 862 51 97
PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.
Διεύθυνση: Βασ. Σοφίας 6
106 74 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 7243073
Fax: 210 7250671
TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 36
106 73 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3640611
Fax: 210 3640736
 Ετήσια συνδρομή
Annual subscription

26
* Για να μην δυσκολεύεστε να
βρείτε το περιοδικό
Αέριο + Ηλεκτρισμός
στα περίπτερα, γραφτείτε
συνδρομητές τώρα!

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

96

________________________________________________________________
Διεύθυνση / Address

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού

________________________________________________________________ (6 τεύχη) κοστίζει 30 ευρώ και για
Ευρώπη 50 ευρώ.
Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και
T.K. / Postcode: ____________________________________________________ ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.

E-mail: _ _________________________________________________________ Περιοδικό:
ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ
Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286
Τηλέφωνο / Daytime Tel. _ ___________________ Fax:_ ___________________ 124 62 Χαϊδάρι
Τηλ.: 210 5810581
Θα ήθελα τιμολόγιο n Ειδικές εκδόσεις:
Γριβογιώργου 5
115 28 Ιλίσια - Χίλτον
Eπάγγελμα: _______________________________________________________ Τηλ.: 210-7240510
Fax: 210-7249473
Α.Φ.Μ.: _______________________ Δ.O.Υ.:______________________________ info@gasandelectricity.gr
www.gasandelectricity.gr
Τρόπος πληρωμής / Method of payment Annual subscription for Greece:
1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n 30 euros (6 issues),
for Europe: 50 euros
2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card Please complete this coupon
and send it to the following address:
Mastercard n Visa n Switch / Maestro n
Issue number n n n TRIM S.A.
Gas + Electricity Magazine
Αρ. κάρτας / Card n. Head Office: 286 Athinon Avenue
124 62 Athens - Greece
nnnnnnnnnnnnnnnn Tel.: +30 210 5810581
Valid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n n
Publishing Division:
Oνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card 5 Grivogiorgou Str.
11528 ilissia - Athens
_________________________________________________________________ Tel.: +30 210 7240510
Fax: +30 210 7249473
Υπογραφή / Signature _______________________________________________
info@gasandelectricity.gr
Hμερομηνία / Date _ _________________________________________________ www.gasandelectricity.gr
 ➤
www.mobile-news.gr
Online Digital Technology and Mobile Communication

Επισκεφτείτε το www.mobile-news.gr
Κερδίστε δώρα - Ενημερωθείτε.

Localised content covers most of South Eastern Europe.

NEWS, GADGETS, REVIEWS, TECHNOLOGY, GAMES,
BEST BUY, CATALOGUES, GAMES, DOWNLOADS,
ONLINE PLAYING, COMPETITIONS
Best of Gadgets, Games & Mobile Lifestyle