Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el quechua del Norte de Conchucos
El Nuevo Testamento
de nuestro Señor Jesucristo
en el quechua del Norte de Conchucos
Publicado por
© La Liga Bíblica 2008
Cay librutaga San Mateom gellgargan. Mateopam juccag shutin cargan Leví.
Payga Israel runa caycarpis, Roma naciunpag impuestu cobracugmi cargan.
Tsaypitanam Mateotaga Señor Jesucristo apostolnin cananpag acrargan. Señor
Jesucristowan purirmi, rurangancunata ricargannin willacungancunatapis
wiyargan. Tsaymi cay libruta Mateo gellgargan Dios Yaya cachamungan salvacug
canganta musyanantsicpag. Mateopag masta musyanayquipag liyinqui
San Mateo 9.9-13, San Marcos 2.13-17 y San Lucas 5.27-32.
Cay libruchömi San Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo pipa ayllunpita
yuringanta (1.1-17) Tsaynöllam musyatsimantsic Señor Jesucristo yuringanman
goyllorcunata estudiay yachagcuna shamunganta y Egiptoman Joséwan María
apayangantapis (1.18-2.23). Tsaynömi musyantsic Señor Jesucristo Galileachö
yachatsicur gallangantapis (capítulo 3 y 4).
Tsaynömi Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo runacunata juc jircachö
yachatsingancunata (capítulo 5-7). Señor Jesucristoga imaycatapis Dios Yaya
munangannöllam runacunata yachatsirgan, geshyagyashacunata cuticätsir, supaycunata
runacunapita gargornin tucuyläya milagrucunatam rurargan (capítulo 8-18).
San Mateom musyatsimantsic Señor Jesucristoga Jerusalénman aywangan
nänicunachö runacunata yachatsicunganta aunqui Israel autoridäcuna
wañutsiyänanpag canganta musyaycarpis (capítulo 19-23). Tsaymi Señor
Jesucristoga Jerusalénchöpis willacurgan cielupita manarag cutimuptin llapan
imayca päsananpag canaganta (capítulo 24 y 25).
Tsaynöllam Mateo musyatsimantsic Señor Jesucristo wañunganpita cawamushga
cangantapis (capítulo 26-28).
1
1ॸTayta Abrahamwan rey Davidmi 3 Judápa warmin Tamarchömi
5
ґkͮͅkҽƄϘॷ1 6
Mt 1.23 Is 7.14.
7 ґkͮͅkҽƄϘॷ1ٍॷ2
2
1ॸHerodes rey caycaptinmi, Judea puntallancunata tsay ricäyangan jatun
provincia Belen marcachö Jesús goyllor aywargan. Tsay goyllorga
yurirgan. Rupay yargamunan lädu wamra caycangan jananman chaycurmi,
marcancunapitam goyllorcuna estudiay ichisquirgan. 10ॸ¡Tsayta ricarcurmi,
yachag runacuna, juc jatun goyllorta goyllor estudiagcuna alläpa
ricasquir alläpa caruta Jerusalénman cushicuyargan! 11ॸWaji rurinman
shayämurgan. 2ॸJerusalénman yaycusquirnam maman Maríawan
chaycurnam, rey Herodesta tapuyargan: wamra caycagta tariyargan. Puntanman
“¿Maychötan judiucunapa reynin chaycurnam gongorpacuycur adorarnin,
cananpag wamra yurishga? Rey gorita, incienciuta, alläpa chaniyog
yurinanpag goyllor yurimugtam mirra apayämunganta garayargan.
ricäyashcä. Tsaymi adoragnin carupita 12ॸSueñuynincunachömi Dios Yaya
3
puntatam ricashga cayargan. Tsay 1ॸTsay watacunachömi Juan Bautista
4
shamugga ninawannö, Espïritu Santota 1ॸTsaypitam Espïritu Santo tsunyaman
Mt 4.4 Dt 8.3.
ґkͮͅkҽƄϘॷ4 10
tsimpancunapitapis. rurayangayquipita
chiquiyäshuptiqui,
Señor Jesucristo juc jircachö gamcunatam Dios Yaya Mandacuy
yachatsicungan Reynonta garayäshunqui.
5
1ॸSeñor Jesucristom atscag runacunata 11ॸ“Cushicuyay nogaraycu asharnin
6
1ॸ“Ama runacuna manam ni ima mañacuyangayquitapis
ricäyäshunayquillapagga imatapis chasquiyanquitsu. 6ॸDios Yayallaman
allicunata rurayaytsu. Tsaynö runacuna mañacuyta munarga wajiquiman
ricäyänallanpag rurayaptiquiga, yaycusquir, puncuyquita
cieluchö caycag Dios Yayaga manam wichgasquirnin quiquillayqui
allicag premiutaga entregayäshunquitsu. mañacunqui. Tsaynö pacayllapa
2ॸWactsacunata yanapar garaycurga, mañacungayquita wiyarmi, mana
ama pitapis willanquitsu. ricangayqui Dios Yaya alli premiuta
Fariseocunawan mandacug garashunqui.
runacunagam janan shongolla 7ॸ“Dios Yayata mañacurga ama mana
Mt 5.43 Lv 19.18.
15 ґkͮͅkҽƄϘॷ6
8
1ॸJircapita Señor Jesucristo discïpuluncunaman tumaycur nirgan:
urämuptinmi, atscag runacuna “Niyagmi, cay runa criyicungantanöga,
gatiyargan. 2ॸTsaymi wicuwan melanaypag manam ni imaypis Israel naciunchö
geshyagyasha runa Señor Jesucristopa tarishgatsu cä. 11ॸTsaymi niyag: Maytsay
puntanman gongorpacuycur nirgan: naciuncunapita shamurmi, atscag
“Taytay, voluntäniqui captinga runacuna Dios Yayapa Mandacuy
cuticaycatsillämay, melanaypag mana Reynonman yaycuyanga. Tsaychömi
canäpag” nir. 3ॸTsaynam Señor Jesucristo israelcunapa taytancuna Abraham, Isaac,
maquinwan yataycur runata nirgan: Jacob, goricar pagta jamaycur micuyanga.
“¡Munämi cuticashgana limpiu 12ॸTsay Mandacuy Reynonman
Mt 8.17 Is 53.4.
ґkͮͅkҽƄϘॷ8ٍॷ9 20
mandanganta ricaycurmi,
discïpuluncuna alläpa mantsacarnin Señor Jesucristo cuerpun mana
ninacuyargan: “¡Cayga imanö runatan cuyuypa geshyagyashata cuticätsin
wayrawan lamar lagchicaycarpis (Marcos 2.1-12; Lucas 5.17-26)
9
mandanganta cäsunanpagga!” 1ॸSeñor Jesucristo büquiman
Mt 9.13 Os 6.6. Mt 9.17 Señor Jesucristo tsay tiempuchö parlargan, runacuna imanö vïnota
suelapita rurashga bolsacunaman wiñäyanganta.
ґkͮͅkҽƄϘॷ9ٍॷ10 22
10
marcan Señor Jesucristo cuticätsinganta 1ॸTsaypitam Señor Jesucristo
Gamcuna llapan Israel naciunta marcan Señor Jesucristopag cä’ niptinga, nogapis
marcan manarag purir ushayaptiquim, cieluchö Dios Yayäpa puntanchö ‘Payga
Diospita Shamushga Runa cay patsaman nogapam’ nishag. 33ॸPero mayganpis
cutimushag. runacunapa puntanchö nogapag ‘Manam
24ॸ“Maestrunpita masga manam Señor Jesucristota regëtsu’ niptinga, nogapis
estudiagcunaga mandacuy yachayyogga tsay runapagga Dios Yayäpa puntanchö
cayangatsu. Servicug wätayninpis ‘Manam regëtsu’ nishagmi.
manam mas poderyogtsu
patronninpitaga. 25ॸDiscïpuluncuna Señor Jesucristoraycum runacuna
cushicuyanman maestrunnö carga. raquicäyanga
Wätayninpis cushicungam patronninnö (Lucas 12.51-53; 14.26-27)
carga. Tsay wajiyog patronta ‘Satanas’ 34ॸ“Ama nogapag yarpäyanquitsu
nicarga, ¿Masragchi tsay waquincag ‘Señor Jesucristo shamur alli päsacuy
25 ґkͮͅkҽƄϘॷ10ٍॷ11
11
garayänagpagtsu, sinöga nogaraycu 1ॸSeñor Jesucristo chunca ishcay
12
Yaya juzgayäshurniqui 1ॸJuc jamay junagchömi Señor
Mt 12.40 Jn 1.17.
31 ґkͮͅkҽƄϘॷ12ٍॷ13
13
1ॸTsay wajipita yargosquirmi, musyatsinga, alli criyicuyninwan payta
Señor Jesucristo gocha mas regeyänanpag. Pero mana rasumpa
cuchunman chaycur jamargan. 2ॸTsayman ƿrmi criyigcunataga ichiclla
maytsicag goricäyaptinmi, Señor Jesucristo criyicuyninwan musyangantapis jancatmi
büquiman lätarcur jamargan, atscag gongascatsinga. 13ॸTsaymi imaycawanpis
runacuna gocha cuchun pläyachö iwalatsicuypa yachatsicü. Ricaycarpis
ichiraycäyaptin. 3ॸTsaymi Señor Jesucristo mana ricagnö wiyaycarpis mana
tucuyläya iwalatsicuycunawan yachatsicur wiyagnömi cayan. Manam ni juc
nirgan: “Juc runam murucug aywargan. tantiyacuyantsu. 14ॸTsaymi canan
4ॸTsay runa muruta magtsiptinmi, cumpliycan Dios Yayapa unay profëtan
waquincagga näniman shicwasquiyaptin Isaíaswan gellgatsir ningan:
pishgocuna shamurnin upshasquiyargan. ‘Wiyaycarpis manam ni imay
5ॸTsaynöllam waquincag murupis ranra entendir musyayanquitsu.
allpaman shicwasquir, mana atsca allpa Ricaycarpis manam ni ima
captin saslla jegascayämurgan. 6ॸTsaymi gocuyanquitsu.
chapanchö wallcalla allpa captin, rupay 15 Tsaymi cay runacunaga chucru
Mt 13.15-16 Is 6.9-10.
ґkͮͅkҽƄϘॷ13 32
14
Yayapa Mandacuy Reynonpag 1ॸTsay tiempuchömi Galilea
yachacurga, juc wajiyog runanömi provinciapa reynin Herodes,
canga. Tsay runaga imayca riquësan “Señor Jesucristo alläpa allicunatam
churacungancunatapis regermi, ruraycan” nir, parlayagta wiyargan.
wajinpita alläpa chaniyog unay 2ॸTsaymi wätaynincunata Herodes
jutsaman apan. Sinöga tucuyläya mana yuricug juc warmi täcurgan. Tsay
16
1ॸJuc cutim fariseocunawan parlayanqui ‘Tantantsic mana
saduceocuna Señor Jesucristoman capamashgam nimantsic?’ 9ॸ¿Manacu
shayämurgan. Llutanta ruratsiyta munarmi cananyag tantiyar yarpäyanqui pitsga
tucuyläyata mañar niyargan: “Mä, cieluchö tantallapita pitsga waranga runacunata
ima señal milagrullatapis ricäyänäpag micutsingäta? ¿Sobragcunatapis ayca
ruramuy, Dios Yayapita shamushga canastatatan goriyargayqui? 10ॸTsaynölla
cangayquita rasumpa musyayänäpag.” ¿Manacu yarpäyanqui ganchis
2ॸTsaymi Señor Jesucristo nirgan: “Rupay tantallapita chuscu waranga runacunata
jegangan öra pucutay garwayllugta ricar micutsingäta? ¿Sobragcunatapis ayca
‘Usyangam’ niyanqui. 3ॸTsaynöllam allegpa canastatatan goriyargayqui?
rupay jegamunan öra yana pucutayta ricar, 11ॸ¿Imanirtan gamcunaga pasaypa mana
17
iglesiachö autoridäcunawan mandacug 1ॸTsaypita sogta junagtam Señor
18
Galilea provinciachö puriycäyarmi, 1ॸTsaypitanam Señor
19
reypa puntanman gongorpacuycur 1ॸTsaynö yachatsicuyta
20
Yayapa Mandacuy Reynonman juc rïcu 1ॸ“Dios Yayapa Mandacuy
21
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo 10ॸJerusalénman chaycuptinnam tsaychö
22
raquipunacuyänanpag.” 1ॸSeñor Jesucristom mas
42ॸTsaypitanam Señor Jesucristo ejempluwan yapay yachatsicur
nirgan: “¿Manacu ni imayllapis Diospa nirgan: 2ॸ“Dios Yayapa Mandacuy
Palabran gellgashgata liyishcanqui? Reynonga, juc rey ollgo tsurin
Tsaychömi nin: casaracunanpag prevenicungannömi
‘Wajipag cemientu churag canga. 3ॸJuc reymi convidangan
albañilcuna despreciayangan runacunata ƿestaman
rumim, pushayämunanpag servignincunata
mas allicag maestru rumiman cachargan. Pero tsay convidangan
ticrashga. runacunaga ƿestanman manam
Tsaytanö Dios Yaya ruranganpitam, shamuyta munayargantsu.
alläpa cushishga caycantsic.’ 4ॸTsaypitanam yapay waquincag
43ॸTsaymi rasunta niyag: Gamcuna mana servignincunata cachargan niyänanpag:
chasquiyämangayquipitam Dios Yayapa ‘Micuytapis alistayashcänam. Weracag
Mandacuy Reynonman ni imaypis mallwa törrucunatawan
yaycuyanquitsu. Mas bienmi, ternëracunatapis pishtarnin,
waquincag allillata rurag runacuna llapantanam cocinar listotsayashcä.
nogaman ƿrmi criyicurnin cäsucur Sasllana aywacayällämuy ƿestata
chasquiyämanganpita, Dios Yayapa rurangäman.’ 5ॸPero convidangan
Mandacuy Reynonman rasumpa runacunaga manam ni ichicllatapis
yaycuyanga. 44ॸCay rumi jananman pipis cäsuyargantsu. Juccagmi chacranpa
shicwarga, jancatmi ichic ichic paquir arucug aywargan. Juccagnam negociun
ushacasquinga. Tsaynöllam pipa ruranganman aywargan.
janamanpis tsay rumi shicwarga, jancat 6ॸWaquincagnam reypa servignincunata
23
1ॸTsaychö goricashga jucllayllam maestruyquicunapis.
runacunatawan discïpuluncunata 9ॸGamcunaga ama ni pitapis cay
24
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo shamunga. Pero tsaycuna päsaptinpis
templupita yargosquir cay patsaga manaragmi
aywaycaptin, discïpuluncuna taripaycur ushacangaragtsu. 7ॸEntëru munduchömi
niyargan. “¡Ricay! ¡Alläpa shumag naciuncuna jucnin jucninwan guerrachö
cuyacuyllapag cay jatun templu cayanga. Tsaynöllam marcacunapis
wajicunawan!” jucnin jucninwan maganacuyanga.
2ॸSeñor Jesucristonam nirgan: “Canan Maytsaychöpis alläpa muchuywanmi,
cay shumag ricaycäyangayquipag patsapis mantsacaypag cuyunga. 8ॸPero
rasuntam niyag: Cay llapan jatusag tsaynö llaquicuy wagacuyga
templupa wajincunam jancat juchur gallarinanllaragmi canga, tucuyläya
ushacanga. Manam canan janap janap mantsacaypag sufrimientuna
rumicuna pergaraycanganchö ni shamunanpag.
jucllayllapis quëdangatsu, llapanmi 9ॸ“Tsaypitanam gaticachar
25
1ॸ“Canan willayäshayqui Dios 13ॸTsaypitanam Señor Jesucristo yapay
26
sufrir ñacarpis nogapa criyicug 1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo
waugëcunatawan mas umilde yachatsicuyta ushasquir
wactsacunata yanaparmi nogata discïpuluncunata nirgan:
yanapamagnö rurayargayqui.’ 2ॸ“Musyayangayquinöpis Pascua
41ॸ“Pero tsay itsogcag lädüchö ƿestapag ishcay junagllanam faltaycan.
caycagcunatam sïga nishag: Tsaychömi prësurnin cruzchö
‘Maldiciunäducuna puntäpita witicur wañutsiyämanga Diospita Shamushga
inƿernuman aywayay Satanaspa Runa captï.” 3ॸTsaypitanam mandacug
supaynincunawan pagta unaypita sacerdöticunawan israelcunapa
prevenishga mana ni imay ushacar autoridänincuna, mas mandacug
lunyaycag ninachö ruparnin sacerdöti Caifaspa jatun palacionman
sufriyänayquipag. 42ॸMallagaycaptïpis goricäyargan. 4ॸTsaychömi
manam garaycayämargayquitsu. willanacuyargan Señor Jesucristota
Yacunaycaptïpis manam yacullatapis pacayllapa achcusquir
garaycayämargayquitsu. 43ॸJuclä mana wañutsiyänanpag. 5ॸTsaymi caynö
regeshganö puriycaptïpis manam willanacur niyargan: “Ama Pascua
wajiquicunallaman ƿestachöga achcushuntsu. Tsaychö
ґkͮͅkҽƄϘॷ26 64
27
1ॸTsaypitanam patsa warasquiptin 9ॸTsaynö sacerdöticuna rurayanganwanmi
28
1ॸTsaypita jamay sabado junag Tsaychömi paycuna tincurnin
päsasquiptinnam, semäna ricäyämanga.”
gallaringan domingo alleg patsa
Soldäducuna imanö canganta
waraycämuptin María Magdalena
willacuyangan
juccag Maríawan Señor Jesucristo
pamparangan sepultürata ricag 11ॸTsaypita warmicuna
aywayargan. 2ॸTsaychömi illagpita patsa aywayanganyagnam, täpagnin
alläpa cuyuptin Dios Yaya cachamungan waquincag soldäducuna Jerusalénchö
juc angel cielupita urämur, tsay mandacug sacerdöticunaman
tsaparag parara rumita tumatsirnin aywayargan. Tsayman chaycurnam
wititsirgan. Tsaynö witiscatsirmi rumi llapan imanö canganta willacuyargan.
jananman jamaycurgan. 3ॸAngelga 12ॸTsaynö willasquiyaptinmi, templuchö
1
1ॸCananmi willayäshayqui Dios
Yayapa Tsurin Jesucristo “Juc runataragmi gampa
gallarinanpita alläpa cushicuypag puntayquita cachashag.
74
75 ґkͮͅkѠæϘґॷ1
2
Galilea marcacunapa aywar, Dios 1ॸTsaypitanam ishcay quimsa
Yayaman mañacuyänan wajicunachö junagta Capernaum marcaman
yachatsicur, supayyog runacunapitapis Señor Jesucristo cutiycuptin, runacuna
supaycunata gargorgan. musyasquiyargan wajiman
chämunganta. 2ॸCaycangan wajimannam
Señor Jesucristo wicuwan maytsicag runacuna goricar waji junta
melanaypag geshyagyasha puncuchöpis tsayläya quichqui
runata cuticätsin cayargan. Señor Jesucristonam
(Mateo 8.1-4; Lucas 5.12-16) yachatsicuycargan Dios Yayapa Alli
40ॸTsaychönam wicuwan melanaypag Willacuyninta. 3ॸTsaynö caycaptinnam
geshyagyasha runa chaycur, chuscug runacuna chäyargan mana
gongorpacuycur Señor Jesucristota purig invälidu runata wintushga.
nirgan: “Taytay, voluntäniqui captinga 4ॸRunacuna alläpa quichqui cayaptinmi,
Mc 4.12 Is 6.9-10.
83 ґkͮͅkѠæϘґॷ4
5
1ॸTsaypitanam gochapa wac tagay jircachö cuchicunaman
tsimpanman päsasarnin Señor yaycucuycuyänäpag.” 13ॸSeñor Jesucristo
Jesucristo discïpuluncunawan Gerasa “Allim” niptinnam, runapita yargosquir
niyangan marcaman chäyargan. 2ॸSeñor cuchicunaman aywarnin yaycuyargan.
Jesucristo büquipita yargosquiptinnam Tsaychö cuchicunaga ishcay
panteonchö pärag supayyog runa waranganömi cayargan. Tsaynö
tincupämurgan. 3ॸTsay runaga maytsicag yaycusquiyaptinnam,
panteonllachö päracur captinmi ni pipis cuchicuna löcuyarnin acataycachar
tsarayta ni cadenawan watarpis gochaman jegarpur, tsaychö shingarnin
puedirgantsu. 4ॸAtsca cutim llapan wañusquiyargan.
cadenacunawan paypa chaquintawan 14ॸTsay cuchi mitsicug runacunanam
6
1ॸTsaypita Señor Jesucristo ishcag aywayänanpag mandarnincuna
discïpuluncunawan aywacurmi nirgan: “Gamcuna canan aywar,
marcanman cuticurgan. 2ॸSabado jamay supayyog runacunapita supaycunata
junagchönam judiucuna goricäyänan podernïwan shutïchö gargoyanqui.
wajichö yachatsicurgan. 8ॸ“Gamcuna aywarga tucruyquicunalla
rey Herodes cadenawan watarcatsir cörrilla cutiycur nirgan: “Canan jina öra
carcelman gaycatsishga cargan. Tsay Juanpa umanta apascatsimur plätuchö
gaycatsinganpita mas puntatanam rey entregaycamay.”
Herodesga waugen Felipepa warmin 26ॸTsaynö mañaptinmi rey Herodes
7
50ॸTsaynö yacu jananpa aywaycagta 1ॸTsaypitanam Jerusalénpita
ricasquirmi, discïpuluncuna alläpa fariseocunawan ley
mantsacashga cayargan. yachatsicugcuna shamurnin, Señor
Señor Jesucristonam parlapargan: Jesucristopa lädunchö shaycäyargan.
“Valorta achcuyay. Nogam cä. Ama 2ॸTsaychönam Señor Jesucristopa
8
“Allitam gamga niruyqui. Canan 1ॸTsaypitanam juc cuti Señor
9
1ॸTsaynöllam Señor Jesucristo willacuyargantsu. Quiquincuna puram
nirgan: “Rasuntam niyag: Caychö tapunacuyargan: “¿Imanirtan Señor
caycäyagcunapita waquincagcunallam Jesucristoga wañusquirmi cawamushag”
cawayanga, Dios Yayapa poderöso nimantsic?
Mandacuy Reynon chämunganyag.” 11ॸTsaymi Señor Jesucristota tapurnin
10
1ॸCapernaum marcapita Señor casararga, tsay runaga adulterio
Jesucristo aywacurmi, Judea niyangan llutan mana alli jutsatam
provincia Jordan niyangan mayu wac ruraycan warminpa contran.
tsimpanman chargan. Tsayman 12ॸTsaynöllam maygan warmipis
11
1ॸTsaypita Jerusalénman ¡Cieluchö caycag Dios Yayalläcuna,
aywarmi, Olïvos niyangan salvaycayällämay!
jircamanwan Betfage Betania 11ॸSeñor Jesucristo Jerusalénman
Mc 11.17 Is 56.7.
ґkͮͅkѠæϘґॷ11ٍॷ12 102
12
1ॸTsaypitanam
Señor Jesucristo Señor Jesucristo tapurgan: “Tsay
yapay ejemplucunawan runacunata chacrayog ¿imatatan ruranga?
iwalatsicur yachatsicurnin gallaycurgan: Shamuycurmi chacran tsaragcunata
“Juc runam chacrayog cargan. Tsay wañuscatsir, chacranta juccunatana
runam chacranchö üvata plantasquir entregaycunga. 10ॸ¿Manacu liyiyashcanqui
llapan cuchuncunapa pergatsirgan. Diospa Palabranchö gellgashga caycagta?
Tsaypitanam üvapa yacunta gapinanpag ‘Pergagcuna rumita jitariyanganmi,
patsata uchcutsirgan. Chacranta alläpa shumag maestru rumi
täpananpagmi juc altu törreta ticranga.
103 ґkͮͅkѠæϘґॷ12
Mc 12.26 Ex 3.6, 15. Mc 12.29-30 Dt 6.4-5. Mc 12.31 Lv 19.18. Mc 12.32 Dt 4.35; 6.4
Is 45.21. Mc 12.33 Dt 6.5 Lv 19.18. Mc 12.36 Sal 110.1.
105 ґkͮͅkѠæϘґॷ12ٍॷ13
13
1ॸTemplupita Señor Jesucristo Guerrachömi juclä caru marca
yargoycaptinnam, juc runacunawan cayanga. Maytsaychöpis
discïpulun nirgan: “Maestru ¡cay templu alläpa mantsacaypagmi patsa cuyurnin
ґkͮͅkѠæϘґॷ13 106
14
runacuna manarag wañuyaptinmi, 1ॸTsaypitanam levadürannag
traicionananpag mayor
Juc warmi Señor Jesucristota sacerdöticunaman aywar nirgan: “Señor
adorarnin umanman Jesucristota regetsiyäshayqui prësu
perfümita wiñangan achcuyänayquipag.” 11ॸTsayta
(Mateo 26.6-13; Juan 12.1-8) wiyaycurnam sacerdöticuna alläpa
3ॸTsaypitanam Betania marcaman, Señor cushishga gellayta pägayargan. Tsaynö
Jesucristo aywarnin lepröso niyangan pägasquiyaptinnam Judás Iscariotega
Simónpa wajinchö micuycargan. Señor Jesucristo japallan canganyag
Tsaymannam juc warmi alabastro niyangan örata shuyarargan regetsinanpag.
rumipita frascuchö shumag mushcug alläpa
chaniyog perfümita apamurgan. Tsay alläpa Señor Jesucristo discïpuluncunawan
mushcug perfümiga nardo niyanganmi Pascua ƿestachö micuyta micuyan
cargan. Tsaypitan warmiga alabastropita (Mateo 26.17-29; Lucas 22.7-23;
frascuta paquirnin quichasquir, Señor Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26)
Jesucristopa umanman perfümita wiñargan. 12ॸTsaypitanam levadürannag tantata
4ॸTsayta ricaycurnam runacuna piñacurnin micuyänan semäna gallanan Pascua
niyargan: “¡Imapagtan cay alläpa chaniyog puntacag junagna cargan: Tsay Pascua
aceitita perditsin! 5ॸCaypa mushcug aceitipa junagchömi wata wata judiucuna
chaninga juc watachö runapa jornalninnömi. üshacunata pishtar micuyag. Tsaymi
¡Tsaytaga mas bien wactsacunata Señor Jesucristota discïpuluncuna
yanapanapag ranticushwan cargan!” nirmi, tapuyargan: “¿Maychötan canan Pascua
tsay warmita piñapäyargan. micuyta micunapag preveniyäshag?”
6ॸTsaynö piñacuyaptinmi Señor Jesucristo 13ॸTsaypita ishcay discïpuluncunata
15
1ॸTsaypitanam patsa gargonayquitam munayä” niyargan.
atsicyaycämuptin, mayorcag 12ॸTsaynö niyaptinnam Pilato nirgan:
16
ricaraycäyargan. Tsay warmicunaga María 1ॸJamaysabado junag
Magdalenawan, Santiago menor päsasquiptinnam,
niyanganpa y Josépa maman Maríawan costumbrincunanö María Magdalenawan
Willacuyninta willacuyänayquipag.
16 ॸPipisrasumpa ƿrmi criyicurnin Señor Jesucristo cieluman aywacun
bautizacurga salvacangam. Pero (Lucas 24.50-53)
mana criyicugcagtaga Dios Yayam 19ॸTsaynö discïpuluncunata
condenanga. 17 ॸTsaynö ƿrmi criyicug yätsisquiptinmi, Señor Jesucristota Dios
runacunam milagrucunata Yaya cieluman apacurgan. Tsaychönam
rurayanga, Dios Yaya Dios Yayapa derëchucag lädunman
cachamunganta rasumpa jamargan. 20ॸTsaypitanam
musyayänanpag. Podernïwanmi discïpuluncunanam maytsay
supayyog runacunapita supaycunata naciuncunapa aywarnin, Señor
gargoyanga. Mana yachayangan Jesucristo yachatsicunganta
parlaycunachömi parlayangapis. willacuyargan. Dios Yayapis
18 ॸVïboracunata achcuyaptin o milagrucunata rurarmi yanapargan,
venënota upyayaptinpis, manam Señor Jesucristo willacungancunawan
imanäyäshunquitsu. cawamungan rasumpa canganta llapan
Geshyaycagcunaman maquincunata runacuna criyirnin musyayänanpag.
churayaptinmi cuticäyanga.” Tsaynö catsun.
SAN LUCAS
San Lucas Alli Willacuyta Gellgangan
117
ґk̞ͮԆækґॷ1 118
2
Yaya jurarnin nirgan: ‘Diosmi cä. 1ॸTsaypitanam María geshyacunanpag
wañunqui” nir. 27ॸTsaynam Espïritu Santo Diospa Palabranta parlag Ana shutiyog.
pushaptin, tsay junag templuman Unay awilunmi Aser shutiyog runapa ayllun
aywargan. Tsaymannam Niño Jesústa y taytannam Fanuel cargan. Jipashlla
Joséwan María chätsiyargan, ley casaracunganpita ganchis watallam
mandacungancunata cumpliyänanpag. gojanwan täcuyargan. 37ॸGojan
28ॸSimeónnam llullu wamranta ricaycurnin wañucusquiptinmi, pusag chunca chuscu
margarcur, Dios Yayata alabar nirgan: watana japallanlla täcurgan. Tsaymi
29 “Dios Yayallä, noga servigniquita templupita mana yargor pagasta junagpa
änillämangayquitam ayunarnin, Dios Yayata adorar mañacurgan.
canan cumplirgoyqui. 38ॸTsayman Ana chärirnam wamrata ricaycur
3
1ॸTiberio Cesar shutiyog runa, chunca rabiayninwan condenacionpita geshpir
pitsga watana Roma runacunapa mas salvacäyanqui? 8ॸLlapan jutsayquicunata
mandacug reynin caycaptinmi, Judea dëjasquir arepenticurnin,
Lc 3.4-6 Is 40.3-5.
125 ґk̞ͮԆækґॷ3
4
31 Eliaquimga Meleapa tsurinmi. 1ॸSeñor Jesucristo
Meleaga Menapa tsurinmi. bautizacusquirnam, Espïritu
Menaga Matatapa tsurinmi. Santopa poderninwan Jordan mayupita
Matataga Natánpa tsurinmi. cuticurgan. Tsaynam Espïritu Santo
32 Natánga Davidpa tsurinmi. tsunyaman pushargan. 2ॸTsay tsunya
127 ґk̞ͮԆækґॷ4
Tsay llapan junagcuna mana ni imatapis mana allita ruratsiyta mana puedirmi,
micurmi, Señor Jesucristo mallagargan. Supayga “Yapaychönam cutimushag”
3ॸTsaymi Supay nirgan: “Diospa Tsurin nir, aywacurgan.
carga, mä cay rumita manday tantaman
ticrayänanpag.” Señor Jesucristo Galileachö
4ॸSeñor Jesucristonam nirgan: “Diospa yachatsicur gallarin
Palabran gellgashgachömi nin: ‘Runaga (Mateo 4.12-17; Marcos 1.14-15)
manam tantata micurllatsu cawanga, 14ॸTsaypitanam Espïritu Santopa
imanö canganta. Manacu quimsa wata y runata piñaparnin nirgan: “¡Upälla cay!
sogta quilla pasaypa usyarnin ¡Canan cay runapita yargoy!” nir.
tamyargantsu. Tsaymi maytsay Israel Niycuptinnam, llapanpa puntanchö
marcachö runacuna mallagaywan runata patsaman ishquiscatsirnin, mana
sufriyargan. Israelchö atscag viudacuna imanarlla supay yargorgan. 36ॸLlapan
sufriycäyaptinpis, Elíastam Dios Yaya runacunanam mantsacashga
cachargan caru Sidonpa lädun Sarep ninacuyargan: “¿Imanötan cay
marcachö täcug viudallaman. yachatsicuyninga? ¡Poderninwan
27ॸYarpäyay imanömi Eliseo mandaptillan, supayyog runacunapita
cawaycangan tiempu cargan. Israel supaycunapis yargoyan!”
Lc 4.19 Is 61.1-2.
129 ґk̞ͮԆækґॷ4ٍॷ5
6
1ॸJuc sabado jamay junagnam Señor yarpäyanganta tantiyasquirmi,
Jesucristo trïgu murushga rurinpa gentishga maquiyog runata nirgan:
discïpuluncunawan aywaycargan. “Sharcur, cay llapanpa puntaman ichiy”
Discïpuluncunanam trïguta quiptusquirnin nir. Runanam sharcurnin llapanpa
cupasquir uchuyargan. 2ॸFariseocuna tsayta puntanman ichirgan. 9ॸTsaynam
ricaycurnam piñacur niyargan: fariseocunata Señor Jesucristo nirgan:
“¡Leynintsicga manam permïtintsu cay “Jucta tapuyäshayqui, ¿Imanötan
jamay sabado junagchö gamcuna tsaynö leynintsic mandacun jamay sabado
rurayänayquipag!” junagchö: Allita rurashwancu o
Lc 5.37 Tsay tiempuchö Señor Jesucristo parlargan imanö runacuna vïnota suelapita rurashga
bolsacunaman wiñäyanganta.
133 ґk̞ͮԆækґॷ6
7
jipinayquipagpis. 1ॸTsaychö wiyagnin runacunata
yachatsir ushasquirnam,
Wayuyninpitam jachataga regentsic
Capernaum marcaman aywacurgan.
(Mateo 7.17-20; 12.34-35) 2ॸTsaychömi Roma capitanpa cuyay
43ॸ“Allicag früta allitam wayun. Pero wätaynin runa antsa geshyaycargan.
mana allicag frütaga mana allitam 3ॸTsay capitannam Señor Jesucristo
8
43ॸSimónnam nirgan: “Tsay pitsga 1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo
pachac junag arunanpag mas dëbegcag maytsay marcacunapawan
perdonanganchi.” estanciacunapapis aywar, Dios Yayapa
Tsaynam Señor Jesucristo nirgan: Mandacuy Reynonpa Alli Willacuyninta
“Rasuntam ninqui.” willacurnin yachatsicurgan. Chunca
44ॸTsaynö nisquirnam, Señor Jesucristo ishcay discïpuluncunam gatiyargan.
warmita ricaycurnin Simónta nirgan: 2ॸGeshyayanganpitawan supayyog
Lc 8.10 Is 6.9.
ґk̞ͮԆækґॷ8 140
9
llapan runacuna wiyaycayaptin imanir 1ॸTsaypitanam chunca ishcay
yatangantawan cuticanganta. 48ॸSeñor discïpuluncunata gayasquir, Señor
Jesucristonam warmita nirgan: “Ïja, Jesucristo podernintawan mandacuyninta
nogaman rasumpa criyicurmi entregargan, supayyogcunapita
cuticargoyqui. Cananga alli päsacuychö supaycunata gargornin
tranquïlo cushishga aywacuy.” geshyagyäshacunata cuticätsiyänanpag.
49ॸSeñor Jesucristo tsaynö 2ॸPaycunatam mandargan Dios Yayapa
“Gamga Diospa Tsurin Cristom canqui” nir. Señor Jesucristopa gagllan jucläya
shumag ticrasquirgan. Tsaynöllam
Señor Jesucristo wañutsiyänanpag llatapanpis imayca illagonörag yurag
canganta willacun chipacyagman ticrasquirgan. 30ॸTsay
(Mateo 16.20-28; Marcos 8.30-9.1) öram ishcag runacuna yurisquir,
21ॸPero Señor Jesucristoga alli yätsirmi paywan parlayargan. Paycunam
alvertirgan, pitapis tsayta mana cayargan Moiséswan Elías. 31ॸTsayläya
willacuyänanpag. 22ॸTsaypitanam nirgan: chipacyagchömi Señor Jesucristota
“Diospita Shamushga Runa captïmi, parlaparnin niyargan: “Dios Yaya unay
tucuyläya imaycawan sufritsiyämar dispöningannömi, Jerusalénchö
maltratayämanga. Autoridäcunawan wañunqui” nir. 32ॸPedronam ishcan
mayor sacerdöticuna y ley yanagencunawan pasaypa puñunaywan
yachatsicugcunam chiquimarnï caycar, puñuysä ricaycurgan Señor
wañutsiyämanga. Pero wañungäpita Jesucristo Diospa poderninwan ishcag
quimsa junagllatam cawamushag.” runacunawan chipacyarrag
23ॸTsaynö nirmi runacunata yachatsirgan: ichiraycäyagta. 33ॸTsay ishcag runacuna
“Pipis yachacugnï cayta munarga, quiquinpa aywacugnö cayaptinmi, Señor
munayninta dëjasquir, imayca cruzta Jesucristota Pedro nirgan: “Maestru,
wañunganyag apagnö cada junag nogaraycu alläpa allim caychö caycantsic. Quimsa
sufrirpis gatimätsun” nir. 24ॸPipis quiquinpa tsucllata rurashun, jucta gampag, jucta
cawayllanpag yarpachacugga, cawaynintam Moiséspag y juccagtana Elíaspag.” Mana
ogranga. Pero pipis nogaraycu wañurga, wac imanö cayta puedirmi, Pedro tsaynö
vïdachömi wiñaypa imayyagpis cawanga. nirgan.
25ॸDios Yaya pitapis inƿernuman 34ॸTsaynö nicaptinnam pucutay yurisquir,
10
cay runacunata jancat rupar 1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo
11
1ॸJuc cutinam Señor Jesucristo mañacuyaptiquiga garayäshunquim. Ashirga
Dios Yayaman mañacurgan. tariyanquim. Puncuta tacacuyaptiquipis
Mañacur ushasquiptinnam, juccag quichayäshunquim. 10ॸTsaynöllam Dios
discïpulun nirgan: “Señor, Yayaman yapay yapay mañacugcagga
nogacunatapis yachaycätsiyämay Juan chasquinga. Ashigcagga taringam. Puncuta
Bautista discïpuluncunata tacacugtaga quichayäshunquim.
yachatsingannö Dios Yayaman 11ॸ“Acäsu maygayquipis wamrayquicuna,
12
cargan’ niyanqui. Tsaynömi paycuna 1ॸTsaypitanam alläpa maytsicag
unay profëtacunata wañutsiyargan y runacuna waranga warangapayag
gamcunanam sepultürancunata shumag goricar, quiquincuna pura cunjanacur
ruratsir adornaycäyanqui. 49ॸQuiquin jarunacuyargan. Tsaychönam
Dios Yayam alläpa poderöso cayninwan discïpuluncunallata puntata yachatsirnin,
153 ґk̞ͮԆækґॷ12
Tsaymi canan willayag paypita rasumpa rurinpita, Señor Jesucristota juc runa
mantsacuyänayquipagga. nirgan: “Maestru, waugëta niycuy
6ॸ“Tsay ichishag pitsga pishgopa chaninga, töcamangan erenciäta
¿manacu ishcay gellaylla? Tsaynö alläpa raquipamänanpag.”
ichiclla chanin caycaptinpis, Dios Yayaga 14ॸSeñor Jesucristonam nirgan:
paycunapag siemprim imaypis yarparaycan. “Amïgo, nogaga manam jueztsu cä, tsay
7ॸPero gamcunaga tsay atsca ichishag erenciayquicunata raquipuyänagpag.”
pishgocunapitapis masmi väleyanqui. Ama 15ॸTsaypitanam llapan runacunata
13
taytanpa contranmi tsurin, wawanpa 1ॸTsaypitanam Señor Jesucristota
jamacunacunaman jamacuptiquiga,
Señor Jesucristo sacsapäcushga wajiyog runam shamuycur niyäshunqui:
runata cuticätsin ‘Shäriy, cay mas importanticag runa
14
1ॸTsaypitanam jamay sabado tsayman jamacananpag.’ Tsaynö
junagchö Señor Jesucristo gargoyäshuptiquim pengacurnin,
mandacug fariseopa wajinman micug gepaman aywar jamacunqui. 10ॸTsaymi
aywargan. Tsaychö caycagcunanam imamanpis convidayäshuptiqui
Señor Jesucristota gawaräyargan, “Mä, aywarga, gepamanpalla jamacunqui.
canan ¿imatash ruranga?” nir. 2ॸSeñor Tsaynöta ricaycuyäshurniquim, wajiyog
Jesucristopa puntanchönam jancat runa shamuycur niyäshunqui: ‘Amïgo,
sacsapäcuywan geshyagyasha runa cay puntaman aywacamuy
caycargan. 3ॸSeñor Jesucristonam jamacallämunayquipag’ nir. Tsaynöpam
fariseocunatawan mas allish ley llapan convidashgamajiquicunapa
yachatsicugcunata tapurgan: “Canan puntanchö mas respetashga alli runa
jamay sabado junagchö ¿geshyaycag cangayquita musyayanga. 11ॸTsaynö
runata alli cuticätsïman o manacu? licachaycachar allishtucug runaga
Leynintsicga ¿imanötan mandacun?” pengacushgam canga. Pero umilde
nir. gollmi shongo runaga mas importantim
4ॸPero fariseocunaga upällallam canga.”
cayargan. Tsaymi sacsapäcuywan 12ॸTsaypitanam convidagnin fariseota
15
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo Yayapa angelnincunapis alläpa
caycanganman, contribucion cushicuyanga.”
cobragcunawan jutsasapacuna, wiyayta
Señor Jesucristo yachatsicun taytan
munarnin goricäyargan. 2ॸTsayta
wamranta perdonanganwan
ricaycurnam, fariseocunawan ley
iwalatsicur
yachatsicugcuna musyapäyargan: “¡Cay
runaga jutsasapacunata chasquirmi 11ॸTsaypitanam caynöpis nirgan: “Juc
paycunawan micunpis!” runapam ishcay tsurincuna cargan.
3ॸTsaypitanam cay ejempluwan 12ॸGepacagmi taytanta nirgan: ‘Taytay,
16
25ॸ“Tsaynö ƿestachö llapan cushishga 1ॸSeñor Jesucristom
jamaycur micusquinayquipag’
Jutsa ruray alläpa mana alli cangan niyanquicu? 8ॸMas bienmi gamcunaga
(Mateo 18.6-7,21-22; Marcos 9.42) niyanqui: ‘Meriendä prevenimur
17
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo garamay, micur upyar ushangäyag
discïpuluncunata nirgan: servimay. Tsaypitanam gamga
“Runamajinta jutsaman ishquitsinanpag micunqui’ nir. 9ॸTsaynöllam llapan
invitagcunaga imaypis cayangam. Pero mandangayquita rurar ushasquiptinpis,
¡allau, tsaynö pitapis jutsaman tsay servigniquitaga ni
ishquitsig runa! 2ॸMas allim canman tsay agradëcicunquillapistsu. 10ॸTsaynöllam
runapa cuncanman jatun molinu rumita gamcunapis Dios Yaya
watarcur, lamarman jitarpuyaptin, mandayäshungayquicunata rurar,
gollmi shongo imayca wamranö tsayrag cumplisquir niyanquiman: ‘Nogantsicga
criyicuycag runacunata jutsaman mana musyag servicugcunanö carmi,
manarag shicwatsinganyag. 3ॸ¡Tsaymi apënas mandamangantsicllata
cuidädu cayay! Si runamajiqui jutsata cumplintsic.ٔॸٚ
ruraptinga piñaparnin plëtunqui.
Señor Jesucristo cuticätsin juc
Tsaynöllam mana alli ruraynincunata
chunca runacuna wicuwan
dëjasquir arepenticuptinga
geshyagyashacunata
perdonaycunqui. 4ॸSi juc junagchö
ganchis cuti contrayqui mana allita 11ॸSeñor Jesucristo Jerusalénman
rurasquir, ganchis cuti aywaycarnam, Galileapawan Samaria
‘Perdonaycällämay mananam provinciacunapa mujunnin nänipa
yapaywanga ruralläshagtsu’ nir, päsargan. 12ॸTsaypitanam juc marcaman
shamuptinga perdonaycunqui.” chäriptin, wicuwan geshyagyasha
chunca runacuna Señor Jesucristota
Rasumpa ƿrmi criyicuyga tincug aywayargan. Pero manarag
alläpa poderyogmi payman charmi, carullachö
5ॸTsaypitanam apostolnincuna Señor ichisquiyargan. 13ॸPaycunanam
Jesucristota mañacuyargan: gayaraypa jinchi niyargan: “¡Maestru
“¡Yanapaycayällämay mas ƿrmi Jesús, llaquipaycäyällämayri!”
criyicayämunäpag!” nir. 14ॸPaycunata ricaycurnam Señor
6ॸSeñor Jesucristonam contestargan: Jesucristo nirgan: “Sacerdöticunaman
“Si gamcunapacush criyicuyniquicuna aywayay cuticashga cayangayquita
canman cay ichic mostäzapa ricäyäshunayquipag.” Tsaynö
murunnöllapis, tsayga cay sicomoro aywaycarnam, jancat limpiu tsay
niyangan jachata: ‘Caypita tiracasquir melanaypag geshyaynincunapita
aywarnin lamarman jawicay’ cuticasquiyargan.
niyaptiquipis, tsay jacha rasumpam 15ॸTsaynö jancat limpiu cuticashgana
19
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo gallanga.” Jerusalénman yaycuycarnam,
Jerico marcaman chaycur, tsay tsayta musyasquir Señor Jesucristo
marca pullanpa päsaycayargan. 2ॸTsay iwalatsicuypa yachatsicur, 12ॸnirgan:
ґk̞ͮԆækґॷ19 170
tsurin cargan. Tsay runam caru marcata mana ima väleg servicugmi canqui!
aywacurgan, rey churasquiyaptinrag Quiquiquipa palabrayquillam juzgar
cutimunanpag. 13ॸTsaynö carupa condenashunqui. Ningayquinömi noga
aywacunanpagnam chunca yaga mana llaquipäcug cä, mana
servignincunata gayascatsir, atsca churangäpitawan mana murungäpitam
gellaynincunata paytargan: ‘Cay imatapis gorï. 23ॸTsaypunga ¿Imanirtan
gellaynïwan negociuta ruraycäyay mana bancuman gellaynïta apar
cutimungäyag’ nir. churaycurgayquitsu, wajïman
14ॸ“Pero tsay runata marcamajincuna cutimurnin wachaynintawan
alläpa chiquirmi, gepanta chasquinäpag?’
willacugcunata mandayargan 24ॸ“Tsaynö nisquirnam, tsaychö
20
chiquishugniquicuna shamuycur, altu 1ॸTsaypitanam
juc junag
pergayquicuna wactanman allpata templuchö Señor Jesucristo
parijasquir entërupa tumat cunchawar, yachatsicurnin, shumag Alli Willacuyta
Lc 20.28 Dt 25.5.
ґk̞ͮԆækґॷ20ٍॷ21 174
21
imatapis tapuyninta valorayargannatsu. 1ॸTsay templuchönam Señor
Jesucristo ricaraycargan,
¿Pipa ayllun shamugpitan Cristoga?
capugyog rïcu runacuna gellay
(Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37)
wiñäyänan cäjaman Dios Yayapag
41ॸTsaypitanam Señor Jesucristo wiñäyagta. 2ॸTsaynöllam ricargan juc
runacunata tapurgan: “¿Imanirtan wactsa viudapis ishcay ichishag
niyanqui Cristoga unay rey Davidpa wallcalla väleg gellayninta wiñagta.
ayllun shamugpita cangata? 42ॸQuiquin 3ॸTsaynam Señor Jesucristo nirgan:
22
29ॸSeñor Jesucristo cay iwalatsicuywan 1ॸLevadürannag tantata
Lc 21.27 Dn 7.13.
177 ґk̞ͮԆækґॷ22
Lc 22.37 Is 53.12.
179 ґk̞ͮԆækґॷ22
Señor Jesucristopa discïpulun apostol San Juanmi cay libruta gellgargan. Paywan
pagta purirnin llapan rurangancunata ricar parlangancunatapis wiyashga car, cay
libruta gellgargan Salvamagnintsic Señor Jesucristo Dios Yayapa Tsurin canganta
musyatsimänapag. Tsaynö rasumpacagta musyarmi, Señor Jesucristo imaycata
rurangantawan pï canganta musyatsicuyta munargan. Tsaynöpam San Juanga
librunpa gallananchöpis (1.1-18), Señor Jesucristoga Dios Yayapa mana ushacag
Palabran car, tucuyläya milagru rurangan señalcunawan quiquin Dios canganta
willacur musyatsicun.
Tsaymi San Juanga ima señalcuna canganta willacun, cawatsicug chuya yacu,
cada junagpag tantantsic, cushicuypag actsinöcaptin, Señor Jesucristo nänintsicwan
rasumpacag cawaynintsic canganta rasumpa ƿrmi criyicur chasquirga, quiquin Dios
Yayapita cay patsachöwan janag patsa glorianchöpis alli cawacuyta chasquir
cushishga cawacunapag. Tsaypagmi quiquin Señor Jesucristo “Nogam cä” nirgan:
“Nogam cä” cawatsicug tanta, cay tutapay munduchö actsi, üshacuna yaycuyänan
puncu, alläpa allish üsha mitsicug, wañushgapita cawatsicug caway, rasumpacag
näniwan caywayniquicuna, rasumcag üvapa yuran. Tsaynöpam chuscun Alli
Willacuy librucuna gellgashgapitapis, San Juanlla gellgargan: pipis cay libruta
liyirnin Señor Jesucristoga Diospita Shamushga änimangantsic Dios Yayapa
japallan Tsuringanta rasumpa ƿrmi criyicur, mana ushacag cawayta tariyänanpag
(20.31).
Runacuna cay libruta liyirnin Señor Jesucristollaman rasumpa ƿrmi
criyicuyänanta munar, umilde mana aläbacuyta munarnin, San Juanga quiquinpa
shutinta gellgashgatsu, sinöga “cuyay discïpulun” nirlla churashga.
1
1ॸManarag ni imapis camashga Manam cantsu ni imapis, Señor
captinmi, Señor Jesucristoga Jesucristowan mana camashgaga.
caycarganna. Tsaynöpam imaypitapis 4ॸLlapan imayca cawagcunapis
187
ґkͮˇԆkͮॷ1 188
Tsaynöllam Dios Yaya imanö canganta rasumpa Dios Yaya imanö cangantapis.
musyatsicur, llapan runacunapag 15ॸSeñor Jesucristopagmi Juan Bautista
imayca juc actsinö caycan. 5ॸTsaynö testïgunö gayaycachar willacurgan:
musyatsicuycaptinpis runacuna jutsata “Cay shamug Salvadorpagmi noga
rurar cawarmi, Señor Jesucristota parlargä, ‘Nogapita mas poderösom.
chasquiyantsu. Payga manarag yuriptïmi, unaypitana
6ॸDios Yayam Juan Bautistata acrargan cargan.ٔॸٚ
Señor Jesucristopag willacunanpag. 16ॸTsaynö alläpa cuyamarnintsicmi,
7ॸTsaymi payga imayca juc testïgunö Señor Jesucristoga llapan imaycachöpis
willacurgan Señor Jesucristoman yanapamashcantsic. Tsaymi llapan
rasumpa criyicurnin, runacuna chasquir bendiciunninta yapay yapay
payllamanna criyicuyänanpag. 8ॸJuan chasquishcantsic. 17ॸÑaupatam quiquin
Bautistaga manam Dios Yaya Dios Yaya mandamientun leyta unay
cachamungan actsinö Salvacug Moisésta entregargan, llapan
Jesucristotsu, sinöga Señor Jesucristo runacunata willacuptin
imayca juc actsinö shamunanpag cäsucuyänanpag. Pero Señor
willacug testïgunllam cargan. 9ॸSeñor Jesucristoga alläpa cuyamarnintsicmi
Jesucristom cay patsaman imayca juc tantiyatsimantsic, Dios Yayapa mushog
actsinö shamurgan, imaypis llapan salvacug rasumpacag willacuyninta.
runacunata Dios Yaya imanö canganta 18ॸManam ni pipis Dios Yayataga
Jn 1.23 Is 40.3.
ґkͮˇԆkͮॷ1ٍॷ2 190
2
Moiséspis leyninchö gellgargan y 1ॸTsaypitaquimsa junagtanam
waquincag profëtacunapis, cay Galilea provinciachö Cana niyangan
patsaman shamunanpag canganta marcachö juc runa casarargan.
gellgayargan. ¡Tsaymi cananga Tsaychömi Señor Jesucristopa
chämushgana caycan!” mamanpis caycargan. 2ॸTsay
191 ґkͮˇԆkͮॷ2
3
Yaya cachamushungayquita 1ॸJuc fariseo Nicodemo shutiyog
musyayänäpag.” runam, Israel runacunapa
19ॸSeñor Jesucristonam contestargan: autoridänincunawan mandacug cargan.
“Cay templuta juchutsir 2ॸPaymi Señor Jesucristoman pagasllapa
4
29ॸMusyayangayquinöpis juc noviowan 1ॸTsaypitanam fariseocuna
6
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo jamaycag runacunata aypuyänanpag.
Galilea gochapa wac tsimpanman Tsaynöllam ishcay pescädotapis
päsargan. Tsay gochapa juccag shutinmi rurargan runacuna micuyänanpag.
Tiberias cargan. 2ॸGeshyagyashacunata 12ॸLlapan runacuna pacha junta
8
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristoga Tsaynam Señor Jesucristo nirgan:
olïvos niyangan jircaman “Tsaynöllam nogapis condenagtsu. Pero
aywacurgan. 2ॸWaränin alleg patsa cananga wajiquiman aywacur, amana
warasquiptinnam templuman cutiycur, yapaywanga jutsata rurar purinquinatsu.”]
maytsicag runacunna goricasquiyaptin
Señor Jesucristoga llapan
jamaycur yachtsicurgan.
3ॸTsaymannam ley runacunapag imayca juc actsinömi
yachatsicugcunawan fariseocuna juc 12ॸTsaypitanam atscag runacuna
9
Dios Yayapa unay willacug 1ॸTsaypa päsaycarnam Señor
profëtacunapis llapanmi wañuyargan. Jesucristo ricaycurgan,
Pero gamga ‘yachatsicungäta criyicur yuringanpitana juc gapra runata.
cäsucugcunaga manam ni imaypis 2ॸTsaynam discïpuluncuna tapuyargan:
10
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo mushog cawayta tariyaptin cushishga
nirgan: “Rasuncagtagam pipis atsca cayäpunanpag.
gencha puncupa mana yaycurnin, 11ॸ“Nogam rasumpa alli mitsicugga cä.
11
1ॸJuc runam Lazaro shutiyog “puñucashgallam caycan” nirgan. Pero
alläpa antsa geshyaycargan discïpuluncunaga mana tantiyayarmi,
Betania marcachö, Maríapawan Martapa rasumpa puñucashgalla canganta
turincuna. 2ॸTsay antsa geshyaycag yarpäyargan.
Lazaropa panin Maríam Señor Jesucristopa 14ॸTsaynam Señor Jesucristo
12
1ॸPascua ƿestapag sogta caycanganta judiucuna musyasquir,
junagllana faltaycaptinmi, ricagnin aywayargan. Manam Señor
Señor Jesucristo Betania marcaman Jesucristota ricagllatsu aywayargan,
aywargan. Tsay marcachömi sinöga wañushgapita cawatsimungan
wañunganpita cawatsimungan Lazaro Lazarotapis ricagmi aywayargan.
täcurgan. 2ॸTsayman Señor Jesucristo 10ॸTsaychönam sacerdöticunapa
13
1ॸPascua ƿestapag juc junagllana mayllayta wanan, llapan cerpun limpiu
faltaycaptinmi, Señor captin. Tsaymi gamcunaga limpiu
Jesucristoga musyarganna cay patsata caycäyanqui, jucniqui mana limpiu
dëjasquir Taytanwan pagta cananpag carpis.” 11ॸJesúsga tsaynö nirgan:
cuticunan canganta. Payga llapan “Manam llapayquitsu limpiu
criyicugcunatam alläpa cuyarnin, asta caycäyanqui” nir, juccag discïpulun
ushacanganyagpis tsaynölla cuyanga. traicionarnin ranticunanpag canganta
2ॸMeriendata micuyänanpagmi musyar.
traicionarnin ranticunanpag Supayga 12ॸLlapanpa chaquincunata mayllar
14
1ॸ“Ama gamcunaga imatapis parlangäcunataga manam
mantsacashga quiquïpa munaylläpitatsu parlä, sinöga
yarpachacuyaytsu. Tsaypa rantin Dios nogachö Tayta Dios caycagmi llapan
ґkͮˇԆkͮॷ14 224
15
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo cuyamangannölla. Tsaynöpam imaypis
yapay nirgan: “Nogam gamcunaga nogapa cuyacuynïchö
rasumpacag üvaga cä y Taytänam quëdayanqui. 10ॸSi nogapa llapan
cuidagninga. 2ॸSi juccag rämä mana mandamientuta cäsurnin cumplirga,
wayuptinga wallusquirmi jitasquin, pero imaypis nogapa cuyaycuynïchömi
si juccag rämä alli wayuptinmi sïga, quëdarnin caycäyanqui. Tsaynöllam
shumag limpiarnin llaumipar cuidan nogapis Taytäpa mandamientunta
mas atscata wayunanpag. 3ॸGamcunaga cäsurnin cumplir, imaypis paypa
limpiunam cayanqui, Dios Yayapa cuyacuyninchö quëdarnin cawaycä.
Palabran yachatsiyangagta chasquirnin, 11ॸ“Tsaynömi willayag nogawan
16
mundupa munayllanchö 1ॸ“Cay llapantam willayag
17
ejemplucunawan manana 1ॸTsaycunata yachatsicur
yachatsiyänagpag, sinöga defrentena ushasquirnam, Señor Jesucristo
Taytä imanö cangata willayänagpag. cieluman ricarcur nirgan:
26ॸTsay junagcunagam defrente “Taytallay, öra chämushganam.
shutïllächöna mañacuyanqui; manam Tsuriqui alläpa poderöso canganta
229 ґkͮˇԆkͮॷ17
18
llapan juc shongonölla cäyätsun, gam 1ॸTsaynö Dios Yayaman
rasumpa cachamangayquita cay mañacusquirnam Señor Jesucristo
mundupa munayllanta rurag discïpuluncunawan yargosquir, Cedrón
runacunapis musyayänanpag. 22ॸGam niyangan ragrapa wac tsimpanman
alläpa alli cushicuynï aywayargan. Tsaychö juc werta olïvos
garamangayquinöllam, nogapis llapan jachacunamanmi, Señor Jesucristo
imayca juc shongonölla cäyänanpag discïpuluncunawan yaycurgan.
cushicuynincuna garashcä. Gamwan 2ॸTsaychömi Señor Jesucristo imaypis
19
marcamajiquicunawan sacerdöticunapa 1ॸTsaynö niyaptinnam, Pilato
20
1ॸSemäna gallarinan domingo gawaycurnin, 12ॸyurag llatapashga
allegnam, María Magdalena ishcay angelcuna Señor Jesucristopa
tsaca tsacallana Señor Jesucristo cuerpun cangancagchö jamaycäyagta
pamparangan sepultüraman aywargan. ricaycurgan. Juccag angelmi Señor
Tsayman chaycurnam, sepultüra Jesucristopa uman cangancagchö
tsaparag rumi wititsishgata tarirgan. caycargan y juccagnam chaquin
2ॸTsayta ricaycurmi Pedrotawan Señor cangancagchö. 13ॸAngelcunanam
Jesucristo cuyangancag discïpulun tapuyargan: “Warmi, ¿imanirtan
caycäyanganman cörrilla aywar nirgan: waganqui?”
“¡Sepultürapitam Señor Jesucristopa Paynam nirgan: “Señornïtam suwar
ayanta apayashga y manam musyaytsu apayashga, manam musyätsu ni
ni mayman churayanganpis!” mayman churayangantapis.”
3ॸTsaynam Pedrowan Señor Jesucristo 14ॸTsaynö nicarnam gepanman
21
1ॸTsaypitanam Señor Jesucristo garacharcurnin aywar pläyaman
yapay discïpuluncunata chäyargan. Gocha rurinchö
yuripurgan, Galileachö Tiberias gocha caycäyanganpitaga amänollanam
cuchunchö. Caynömi tsaycuna llapan cargan, gocha cuchunman chäyänanpag.
päsargan: 2ॸSimón Pedrowan pagtam Juc pachac (100) metrunöllanam
Millïshu niyangan Tomas y Natanael faltargan. 9ॸGocha cuchunman
caycäyargan. Tsay Natanaelga Galilea chaycurnam patsaman bäjasquir, nina
provinciachö Cana niyangan tsaritsishga shansha jananchö pescädo
marcapitam cargan. Zebedeopa ishcan caycagtawan tanta churaraycagta
tsurincuna Santiagowan Juan, ishcag tariyargan. 10ॸSeñor Jesucristonam
mas discïpulumajincunapis. 3ॸSimón nirgan: “Apayämuy juc ishcay pescädo
Pedronam paycunata nirgan: “Pescädota tsayrag jipiyämungayquita.”
achcugmi aywaycä.” 11ॸTsaynam Simón Pedro büquiman
1
1ॸCuyay Teoƿlo, puntacag 4ॸSeñor Jesucristo apostolnincunallawanrag
240
241 ȸƄæȸϘґॷ1
2
1ॸPentecostes niyangan ƿesta Panƿliapita,
chaycamuptinnam, Señor Egiptopita,
Jesucristoman criyicugcuna juc Cirenecaglä llapan Libia marcapita.
sitiullaman llapan goricashga Waquinga Romapitapis shamushgam
caycäyargan. 2ॸTsaychö cayan. 11ॸY waquinnam Israelchö
jamaycäyaptinnam illagpita yurigcuna y waquincagga mana judiu
gayarämurgan imayca alläpa wayra caycarpis, judiu caymanmi ticrayashga.
cielupita shamugnörag, entëru Tsaynöllam shayämushga Cretapitawan
wajimanpis juntasquirgan. 3ॸTsaynam Arabiapitapis. ¡Llapantsicmi
imayca nina lunyagnörag, cada runapa wiyashcantsic cada ünu
umancuna jananchö yuricasquirgan. parlaynintsicchö willacuyanganta!
4ॸTsay öra Espïritu Santo llapan ¡Paycunam willacuyan Dios Yaya
goricashga runacunaman poderninwan llapan imayca alläpa
juntasquiptinmi, tucuyläya parlayta cushicuypag rurangancunata!”
parlarnin gallaycuyargan, Espïritu Santo 12ॸLlapan runacunam jancat
ticranga, dëjamangayquipita.
Tsaynöllam permïtirgayquitsu, 35
llapan chiquishugniquicunata
Santo servishugniquipa cuerpun chaquiquipa gopinman
ismur ushacänantapis. churamungäyag.” ’
28 Rasumpam ricätsimashcanqui, 36ॸ“Tsaymi llapayqui Israel marca
Hch 2.25-28 Sal 16.8-11. Hch 2.30 Sal 132.11. Hch 2.31 Sal 16.10.
Hch 2.34-35 Sal 110.1.
245 ȸƄæȸϘґॷ2ٍॷ3
3
1ॸJuc junagmi Pedrowan Juan las 11ॸTsay rata canganpita cuticashga
4
cawacuyänayquipag. Señor Jesucristotam 1ॸTsaychö atscag goricashga
unay gallananpitana cay patsaman runacunata Pedrowan Juan
cachamunanpag acrashga cargan, Diospita yachatsicurnin
geshyagyashacunatapis cuticätsirnin,
Criyicugcuna Dios Yayaman tucuyläya milagrucunatawan señalcunata
mañacuyan ricätsicuy, santo servishugniqui Señor
23ॸPedrowan Juan libri yargosquirnam, Jesucristopa shutinchö.”
criyicugmajincuna caycäyanganman 31ॸTsaynö Dios Yayaman mañacur
5
1ॸPero
juc runam Ananias shutiyog gojayquita pampayämunganpita,
warmin Saƿrawan willanacusquir, cananga gamtanam apayäshunqui” nir.
chacrancunata ranticuyargan. 10ॸTsaynam jina öra Saƿra Pedropa
2ॸQuiquincunapuram warmi ollgo puntanman ishquisquir wañusquirgan.
parlayargan, waquincag gellayta Jövencunanam yaycusquir Saƿra
quëdacurnin waquinllata wañushgata tarisquir, ayanta aparnin
entregayänanpag. Tsay gojanpa lädunman pampayargan.
parlayangannömi Ananias chacranpa 11ॸTsaynö Ananiaswan Saƿra
6
pachac runacuna gatiräyanganta. Pero 1ॸTsay witsancunam Señor
tsay runata wañuscatsiyaptinmi, Jesucristoman criyicugcuna mas
gatiragnincunapis witsicarnin aywacur atscag yapacäyaptin, griego parlag
jancat llapan ushacasquirgan. criyinticuna quëjacur gallaycuyargan
37ॸTsaypita mas gepata censacuyangan hebreo parlagcunapag. Griego runacunam
tiempuchönam, Galileapita Judás quëjacuyargan cada junag imayca
niyangan runa Roma gobiernopa raquipunacuychö griego parlag
contran shärir runacunata viudacunata mana atendiyanganta.
timpullyätsiptinmi, waquicag runacuna 2ॸTsaymi chunca ishcay apostolcuna llapan
“Manam allitsu canman nogacuna Dios wajin.” Tsay wajimanmi Cirene marcapita,
Yayapa Palabran yachatsicuyta dëjasquir, Alejandria marcapita y Cilicia
gamcunata mësaman shumag provinciapita, Asia provinciapita
serviyarniqui raquipunacur libracashga runacuna shamushga
cayänayquillapag mas yarpachacuyaptïga. cayargan. Tsay libracashga runacunam
3ॸTsaynö caycaptinga waugecuna, Estebanpa contran shärir discutirnin
gamcunapitam ashiyämunayqui mas piñanacur gallaycuyargan. 10ॸPero manam
conƿacuyangayquicag ganchis runacunata ni imanöpa discutirnin venceyargantsu,
Espïritu Santopa poderninwan junta Espïritu Santopa poderöso yachayninwan
cayaptiqui pay yachatsiyäshungayquinö. llapan imaycatapis Esteban shumag
Tsay ashiyämungayqui runacunata parlaptin. 11ॸTsaynam pacayllapa
encarganapag, faltapucug wactsacunata runacunata niyargan, Estebanta contran
shumag iwal raquipurnin llullacur: “Cay runatam wiyashcä
atendiyäshunayquipag. 4ॸNogacunaga Dios Moiséspawan Diospa contran mana allita
Yayaman mañacurnin Palabranta parlaycagta” ninanpag.
yachatsicur willacuytaga imaypis 12ॸTsaynö llullacur niyaptinnam, llapan
7
9ॸJerusalénchö waquincag runacuna Dios 1ॸMas mandacug sacerdötinam
Hch 7.3 Gn 12.1. Hch 7.5 Gn 17.8; 48.4. Hch 7.6-7 Gn 15.13-14 Ex 3.12.
ȸƄæȸϘґॷ7 254
Hch 7.18 Ex 1.8. Hch 7.27-28 Ex 2.14. Hch 7.30 Ex 3.2. Hch 7.32 Ex 3.6.
Hch 7.33 Ex 3.5.
255 ȸƄæȸϘґॷ7
Hch 7.34 Ex 3.7-8,10. Hch 7.35 Ex 2.14. Hch 7.37 Dt 18.15. Hch 7.40 Ex 32.1.
Hch 7.42-43 Am 5.25-27.
ȸƄæȸϘґॷ7ٍॷ8 256
8
aylluyquicuna maltratarnin mana 1ॸTsaychömi jöven Saulopis Estebanta
9
1ॸTsayyagnam Saulo Señor Paytam Señor yuripusquir revelarnin
Jesucristoman llapan nirgan: “¡Ananias!” Paynam
criyicugcunata rabiaparnin contestargan: “Señor, caychömi
wañutsinanpag amenasar dëjargantsu. caycällä.”
Tsaynöpam mas mandacugcag 11ॸSeñornam nirgan: “Sharcur ayway
Hch 9.36 Dorcas ninanga gacela ninanmi. Tsay gacelaga imayca lluytsu wätanö ninanmi
cargan.
ȸƄæȸϘґॷ9ٍॷ10 262
10
1ॸTsay Cesarea marcachömi, juc quicharaycagpita imayca jatun
runa Cornelio shutiyog Italiana säbanasnö chuscun puntanpita
tröpapa juc pachac soldäducunapa watashga cay patsaman uraycämugta.
capitannin cargan. 2ॸTsay runam alläpa 12ॸTsay säbanaschönam tucuyläya
junagmi las tres gaycucuy örana, juc Señor; nogaga manam ni imaypis
revelaciunchö Dios Yayapa juc micushcätsu, gam proibimangayqui
angelninta cläru ricargan. Tsay angelmi tagra jutsa ruratsicug mana
pay caycanganman yaycusquir nirgan: allicunataga.” 15ॸTsay voznam yapay
“¡Cornelio!” parlaparnin nimurgan: “Dios Yaya
4ॸTsaynam Cornelioga angelta limpiangantaga, ama ni imaypis ‘tagra
ricaycur, alläpa mantsacashga tapurgan: mana allim’ ninquitsu.”
“¿Señor, imallatatan munanqui?” 16ॸTsaynö quimsa cuti
11
40ॸPero Dios Yaya quimsa junagllata 1ॸApostolcunawan Judea
12
1ॸTsay tiempum rey Herodes 9ॸPedronam angelpa gepanta
13
1ॸAntioquia marcachö goricarnin gayatsimurgan, Diospa Palabran
criyicug runacunachömi willacuyanganta wiyayta munarnin.
profëtacuna y yachatsicug maestrucuna 8ॸPero tsay brüjupam griego parlaychöga
Hch 13.33 Sal 2.7. Hch 13.34 Is 55.3. Hch 13.35 Sal 16.10.
271 ȸƄæȸϘґॷ13
14
1ॸTsaypitanam Iconio marcachö 8ॸTsay Listra marcachömi
15
1ॸTsay witsancunam Judea 6ॸTsaynö niyaptinnam apostolcunawan
16
1ॸTsaypitanam Derbe marcapa Pabloga pagaspa juc revelaciunchö
päsarnin Listra marcaman ricargan: Macedonia naciunpita juc
chaycur, Señor Jesucristoman rasumpa runa puntanman ichiycur rugarnin
criyicug jöven Timoteota tarirgan. Tsay nigta: “Cay Macedonia naciunman
Timoteopa rasumpa criyicug päsamur yanapaycayällämay.”
mamannam, Judea naciunpita pero 10ॸApostol Pablo pagaspa tsay
17
33ॸTsay pagas öram carcelta cuidag runa 1ॸTsaynö aywacurmi
mana ni imanö cayta pueditsiyantsu y jina öra mana demorarlla Pablo costapa
cananga cay marcantsicman aywananpag despachayargan, Silaswan
chäyämuptinnam, 7ॸJasonga wajinman Timoteo Berea marcachö
cushishga chasquirnin posadatsishga! quëdayanganyag. 15ॸApostol Pablota
¡Cay runacunaga Romapa mandacugnin compañarnin criyicugcunanam asta
emperador Cesarpa leynincunapa Atenas marcayag compañarnin pagtan
contran mana cäsucurmi, ‘Juc reymi aywayargan. Tsaypitanam
can’ niyan! ¡Tsay reyga Señor cutiyämurgan Silaswan Timoteo jina öra
Jesucristosh!” aywarnin, Pablowan sasllana
8ॸTsaynö niyanganta wiyaycurnam, tincuyänapag cunayta apamurnin.
llapan runacunawan autoridäcuna
alläpa piñacurnin rabiarnin Atenas marcachö Pablo yachatsicun
timpullyäyargan. 9ॸPero Jasonwan 16ॸSilastawan
Timoteota Atenas
waquincag criyicugcuna multata marcachö shuyämurmi, Pablo alläpa
281 ȸƄæȸϘґॷ17
19
1ॸCorinto marcachö Apolos runapa escuelaman apargan. Tsaychömi
canganyagmi, chaquillapa aywarnin cada junag willacurnin, 10ॸishcay
Efesoman chaycur, waquincag criyicug watayag yachatsicurgan. Tsaynöpam
discïpulucunata tarirgan. 2ॸTsaynam tsay entëru Asiachö täcug judiucunawan
tapurgan: “¿Gamcunaga Espïritu Santota mana judiucagcunapis, Diospa
chasquiyashcanquicu, Señor Jesucristoman Palabranta wiyayargan. 11ॸQuiquin Dios
criyicuyangayqui öra?” Yayam poderöso cayninwan tucuyläya
Paycunanam contestayargan: “Manam milagrucunata Pablowan rurargan.
Espïritu Santota chasquiyänäpagcagtaga ni 12ॸTsaymi asta päñuncunawan
20
1ॸTsay büllata rurarnin timpullyay puñucasquir tsay quimsacag pïso
pärasquiptinnam, Pablo llapan cuartupita shicwar jegarpamurgan.
criyicugcunata gayatsirgan consejarnin Tsaynö jegarpamuptinmi,
animatsinanpag. Tsaynö consejasquir wañushgatana patsapita
animascatsirnam paycunapita pallarcayämurgan. 10ॸPablo
despedicusquir Macedoniapa aywacurgan. bäjasquirnam jövenpa jananman
2ॸMacedoniapa aywarnam tsay päsangan umpuycurnin abrasacurcur, criyicug
llapan marcacunachö criyicug waugecunata nirgan: “¡Ama
waugecunata visitarnin palabranwan mas mantsacäyaytsu! ¡Cay jövenga
animatsirgan. Tsaynö aywarnin Grecia cawaycanmi!”
naciunman chaycurmi, 3ॸtsaychö quimsa 11ॸTsaypitanam Pabloga yapay altu
21
1ॸTsaychöcriyicug llapan 10ॸTsaychö juc ishcay junagcuna
22
1ॸ“Waugecuna y taytacuna, ‘¿Señor, pitan canqui?’ nir.
canan wiyaycayämay noga “Tsay voznam contestamargan:
defendicurnin parlamungäta.” 2ॸHebreo ‘Nogaga Nazaretpita Jesúsmi cä, canan
parlaychö parlaptinmi, llapan runacuna gam chiquirnin gaticachaycangayqui’
upällasquiyargan. Tsaynam Pablo nir. 9ॸTsay nogawan pagtä aywagcunaga
parlarnin sïgirgan: alläpa atsicyämugta ricarpis, tsay voz
3ॸ“Nogaga judium cä, Cilicia provincia parlapämangantaga manam ni
Tarso marcachö yurig. Pero mayganpis entendiyargantsu.
Jerusalénchö jatunyangäyag täcur 10ॸNoganam tapurgä: ‘Señor ¿imatatan
23
1ॸPablonam tsaychö llapan almantsic espïritupis cannatsu” nir. Pero
goricashga autoridäcunaman fariseocunanam wañusquir
defrente ricaycur nirgan: “Waugëcuna, cawayämunganpagwan angelcuna y
nogaga asta cananyagmi alli almantsic espïritu canganta
concienciäwan tranquïlo Dios Yayapa criyiyargan.) 9ॸTsay goricäyanganchö
puntanchö shumag cawacur llapan llapan gayaycachar timpullyäyaptinmi,
mandamientuncunata cumplishcä.” fariseo grüpupita waquincag ley
2ॸTsaynam mas mandacug sacerdöti yachatsicugcuna sharcurnin jinchi
Ananias, Pablopa lädunchö caycag discutiyargan: “Cay runaga manam ni
runacuna mandargan shimichö ima mana allitapis rurashgatsu; talbesga
lagyayänanpag. 3ॸPero Pablonam juc angeltsurag o juc espïritutsurag
contestargan: “¡Dios Yayam gamtapis paytaga parlapashga.”
magayäshunqui, mana alli rurag 10ॸTsaychö llapan goricashga runacuna
24
1ॸPitsga
junag päsasquiptinnam, abogädu ningannöllam llapan parlar
mas mandacug sacerdöti niyargan: “Abogädu Tertulo ninganga
Ananias waquincag respetashga rasumpacagmi” nir. 10ॸGobernador Félix
mandacug auquincunawan Tertulo Pablo parlananpag sëñasta ruraptinmi,
25
1ॸTsaypitanam Festo niyangan contran.”
runa gobernador cargota 9ॸPero gobernador Festo judiucunawan
26
1ॸTsaynam rey Agripa Pablota Tsaycunata criyicuptïmi, rey Agripa,
nirgan: “Cananmi sïga llapan judiucuna manacagta
defendicurnin parlamuyta puedinqui.” acusayäman. 8ॸ¿Imanirtan gamcunaga
Pablonam maquinta pallarcurnin, mana criyiyämanquitsu, Dios Yayaga
parlar gallaycur nirgan: wañushgacunata cawatsimunganta?
2ॸ“Alläpam cushicü alläpa respetashga
27
25ॸPero Pablonam contestargan: 1ॸTsaypitanam Italiaman
“Manam löcutsu cä, alläpa respetashga mandayämänanpag
gobernador Festo. Tsaypa rantinmi cay autoridäcuna acuerduta rurasquir,
llapan ningäcunaga rasumpacag Pablotawan waquincag prësucunata,
allicunallata yachatsicungä. 26ॸCaychömi emperador niyangan tröpapa capitannin
rey Agripa caycan, cay llapan Julio niyanganman entregayämargan.
parlamungäcunata rasumpa musyarnin. 2ॸTsaynam buquiman lätarcur aywar,
Hch 28.26-27 Is 6.9-10. Hch 28.29 Unaycag waquin gellgashga librucunachö manam
cantsu.
ROMANOS
Apostol Pablo Roma Marcachö
Criyicugcunaman Carta Apatsingan
1
1ॸNoga Pablotam Señor Jesucristopa poderninwan cawamurgan. Tsaymi
servignin apostol canäpag, quiquin Espïritu Santo musyatsimantsic
Dios Yaya acramashga Alli Señornintsic Jesucristo Diospa Tsurin
Willacuyninta willacunäpag rasumpa canganta. 5ॸTsaynö alläpa
2ॸDios Yayagam puntapitana cuyacuyninwan yanapamarnintsicmi
änicunganta unay willacug cachamashcantsic maytsay
profëtancunawan Santa Palabran marcacunachöpis willacurnin
gellgashgata willacatsirgan. 3ॸTsurinpag yachatsicug apostolnin canäpag. Alli
willacatsingannöllam, unay rey Davidpa Willacuyninta willacuptïmi Señor
ayllun shamugpita Señor Jesucristopis Jesucristoman criyicur
runanö yurirgan. 4ॸTsaynöpam cruzchö yachatsicungäcunata cäsucurnin
308
309 ѠϘͅkͮϘґॷ1
2
1ॸTsaymi gamcunapita ni rasumpacagcunallata mana cäsucur
maygayquipis runamajiquicuna alläpa orgullöso crïyïdo ambiciösu
imanö cawacunganta musyapar mana mana allicunata ashigcunatam, alläpa
allipag churar juzgarga, rabiarnin mantsacaypag mana llaquipar
quiquiquicunallam alläpa jutsata castiganga. 9ॸTsaynö mana allita
rurarnin condenacuycäyanqui. Tsay rurayanganpitam, tsay runacuna alläpa
mana allicunata rurayangallantam, llaquicuywan sufriyanga judiucunapita
gamcunapis paycunanö iwallla rurar gallaycur asta mana
caycäyanqui. 2ॸCananga musyantsicmi judiucagcunayagpis. 10ॸPero allillata
Dios Yayapa contran mana alli ruragcag runacunatagam Dios Yayapis
ruragcunataga, quiquin Dios Yaya alläpa väleg runatanö ricanga cay
rasumpacagllawan juzgananpag patsachöwan gloriachöpis, shumag alli
canganta. 3ॸ¿Gamga yarpanquicu Dios päsacuychö cushishga cayänanpag
Yayapa castïgunpita geshpiyänayquipag, judiucunapita gallaycur asta mana
runamajiquita mana allipag churar judiucagcunayagpis. 11ॸTsaymi Dios
juzgarnin imaycatapis paycunanölla Yayaga ni pitapis mana juc
mana allicunata ruraycar? faborëcernin, llapan imanöcag
4ॸ¿Gamcunaga manacu runacunatapis iwallla juzganga.
despreciaycäyanqui, alli paciencianwan
Moisés gellgangan leycuna
mana ajayaypa Dios Yaya
llaquipäcuyninwan cuyashungayquita? 12ॸMoisés gellgangan leycunata mana
¿Manacu musyanqui Dios Yayapa regernin mana alli jutsacunata
cuyacuy yanapacuyninga arepenticur rurayanganpitam, leyninnagnölla
canayquipag canganta? castigashga cayanga. Tsaynöllam llapan
5ॸPero alläpa curtïdo mana wanacug leycunata musyaycar jutsacunata
shongoyquiwanmi, mana arepenticurnin rurayanganpitapis, tsay regeyangan
tucuyläya mana alli ruraycunata mana leycunallawan Dios Yaya juzgarnin
dëjayta munarnin jutsasapa mana llaquipar castiganga. 13ॸTsay
caycäyanqui. Tsaymi cada junag Dios leycuna mandacungacunata wiyarnin
Yayata rabiatsirnin mas atsca musyangantsicllaga manam välentsu
castïguyquicuna goriycanqui, cay Dios Yayapa puntanchöga. Pero tsay
3
1ॸTsaypunga ¿ima alli ¿imanirtan mana nintsictsu: “Tucuyläya
provechotatan jorgontsic judiu jutsacunata rurashun Dios Yaya
caynintsicwan o Israel runa canapag cushicunanpag”? Tsayshi waquinga
cuerpuntsicchö señalacushga caywan? niyan: “Pablom caynö willacuycan.”
2ॸAumi, judiu cayga alläpa allishmi Pero tsaynö parlagcunaga
välen, puntata quiquin Dios Yaya llullacuycäyanmi. Nogaga manam ni
judiucunata Santa Palabranta imaypis caynö mana allicunataga
conƿacurnin entregashga captin. willacushcätsu. Tsay runacunataga
3ॸPero cananga waquincag mana quiquin Dios Yayam inƿernuman
conƿacuyaptinpis, ¿Acäsu mana aywayänanpag condenashga.
criyicuyanganpitacu Dios Yayaga
Llapan runacunachö manam ni
cuyacuy änicunganta imaypis mana
jucllayllapis mana jutsa
cumplinmantsu cargan? 4ॸ¡Manam,
ruragga cantsu
tsayga tsaynötsu! Dios Yayaga llapan
änicungantam imaypis cumplin, aunqui 9ॸ¿Acäsu judiucunacu mas mejor
Ro 3.12 Sal 14.1-3 53.1-3 Ec 7.20. Ro 3.13 Sal 5.9. Ro 3.13 Sal 140.3.
Ro 3.14 Sal 10.7. Ro 3.17 Is 59.7-8. Ro 3.18 Sal 36.1. Ro 3.20 Sal 143.2 Gl 2.16.
315 ѠϘͅkͮϘґॷ3ٍॷ4
rantintsic imayca juc sacriƿciuta ruragnö Mas bienmi Dios Yaya mandacungan
sufrirgan, rasumpa ƿrmi leycunataga mas välegpag churantsic.
criyicuynintsicpita Dios Yaya
nogantsicwan rabiashga caynin Unay awiluntsic Abrahamta
pärananpag. Dios Yaya mana juc jutsannag criyicuyninpita Dios Yaya mana
canganta musyanapagmi, alläpa alli jutsannagtanö chasquingan
4
pacienciayog cayninwan unaycag 1ॸTsaypunga ¿Imanishuntan unay
5
1ॸTsaymi
Señor Jesucristoman wañunganwan.
rasumpa ƿrmi criyicungantsicraycu 9ॸSi canan mana jutsannagtanö Señor
7
gamcunapagmi Dios Yayata alläpa 1ॸWaugecuna y panicuna,
8
rurangäta. Pero mana allicunata 1ॸTsaymi canan Señor Jesucristoman
chasquimashcantsic. 34ॸ¿Pirag
condenamaynintsicta puedinman? Señor Dios Yaya acrangancuna
9
Jesucristom wañunganpita cawamur, 1ॸSeñor Jesucristopa shutinchömi
10
captinga, 1ॸWaugecuna y panicuna, llapan
11
1ॸTsaymitapuyäshayqui: ¿Acäsu Diospa Palabran gellgashgachö nirgan:
Dios Yayaga Israel marcanta “Dios Yayam permïtirgan imayca
rechazarnin manacu chasquirgan? ¡Tsayga machashga puñunagnö
12
cäsuyargayquitsu. Pero cananga israelcuna 1ॸTsaymi waugecuna y panicuna,
13
1ॸMandacug llapan pägayay. Contribucionta
autoridäcunata cäsuyanqui, Dios cobracugcagtapis pägayay.
Yayam llapan autoridäcunataga Mandayäshugniquicunata shumag
churashga quiquin unaypitana respetarnin cäsur, llapan alli
dispöningannö. Tsay churayangan runacunatapis alli voluntäniquiwan
autoridäcuna quiquin Dios Yaya shumag cushishga respetayay.
acrarnin churangallanmi cayan. 2ॸTsaymi
Llapantsic shumag jucnin
pipis autoridäcunata mana cäsurga Dios
jucninwanpis cuyanacurnin
Yaya dispönir churanganpa contran
yanapanacur cawacushun
caycäyan. Pero tsaynö contran mana
cäsucugcunaga llaquipaypag castïgutam 8ॸAma ni pipapis dëbegnin cayaytsu.
chasquiyanga. 3ॸJuc runaga autoridäpa Sinöga cuyanacuyllapita jucnin
puntanchö mantsacashga canga manam jucninwanpis dëbenacugnö
allita ruranganpitatsu, sinöga mana yanapanacurnin shumag cawacuyay.
allita ruranganpitam. Tsay autoridäpa Runamajinta yanapar cuyag runaga
puntanchö mana mantsacur Dios Yaya llapan mandacungan
canayquipagga allicunata rurayay. leycunatam cumpliycan. 9ॸDios Yayapa
14
Yaya nirgan: “Quiquiqui 1ॸShumag respetarnin llapan
manatsurag?” nicar micurga mana allita Dios Yayata llapayqui juc shongollawan
rurarmi quiquillan condenacuycan. Tsay y juc parlayllawan cushishga
runaga mana ƿrmi criyicuynin captinmi, alabayänayquipag.
tsay micuyta micurnin jutsata
ruraycanganta yarpan. Tsaymi ima Señor Jesucristopa Alli
rurangantsicpis mana alli canganta Willacuyninta mana
yarparnin rurarga, rasumpa jutsata judiucagcunata willacuyangan
ruraycantsic. 7ॸTsaynö caycaptinga llapantsic jucnin
jucninwanpis cuyanacurnin
Quiquiquipitapis mas chasquinacushun, Dios Yayata cushicur
runamajiquita yanapar cushitsinqui alabayänayquipag Señor Jesucristo
15
1ॸRasumpa ƿrmi chasquiyäshungayquinölla.
criyicuynintsicwan manarag 8ॸNiyangagnöpis Señor Jesucristoga
16
obligacionnincuna caycaptinpis. Si tsay 1ॸGamcunata
1
1ॸNogaPablotam Dios Yaya 2ॸcay cartata gellgamü, Corinto
342
343 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ1
2
1ॸCuyashga waugecuna y panicuna, willacushga, unaypitana destinashga
Dios Yayapa Palabranta willacurnin cargan alläpa cushishga shumag
yachatsigniquicuna shamurga, manam juc cawacunapag. 8ॸTsaymi cay patsachö
alläpa yachayyog allish parlag runanötsu mandacug autoridäcunaga ni imata
yachaynïwan willayargag. 2ॸTsaymi nogaga entendiyargantsu. Si rasumpa
gamcunacagchö caycar cada junag entendirnin musyarga, alläpa
yarparargä, Señor Jesucristo cushicuyyog poderöso Señor
nogantsicraycu cruzchö wañunganllapag. Jesucristota manam cruzchö
Tsaypitaga mastaga manam ni imata wañutsiyanmantsu cargan. 9ॸTsaypagmi
musyaytapis munargätsu. 3ॸTsaynö Diospa Palabranchö nirgan:
caycarpis gamcunacagmanmi chämurgä “Manam ni maygan ñawi
mana juc callpannagnö dëbil ricashgatsu,
mantsacuywanpis carcariarrag. 4ॸNogaga manam ni maygan rinri
Dios Yayapa Alli Willacuyninta willacurnin wiyashgatsu.
entenditsiyargag, manam alläpa Tsaynöllam ni maygan runapa allish
yachayyog runacunanötsu. Mas bienmi yachayninpis musyashgatsu,
rasumpa ƿrmi criyicuyänayquipag llapan cuyagnin runacunapag Dios
entenditsiyargag, Dios Yayapa Yayaga prevenishga
poderninwan Espïritu Santo catsingantaga.”
yanapamanganta musyatsiyarniqui. 10ॸTsaymi cananga quiquin Dios
5ॸTsaymi nogaga yachatsiyargag Dios Yayapa Espïritu Santon caycuna
Yayapa poderninman rasumpa ƿrmi llapanta regetsimashcantsic. Espïritu
criyicur, cay patsachö runacunapa Santom Dios Yayapa yachayninchö
yachaynincunallaman manana imayca pacaraycagnö llapan mana
conƿacuyänayquipag. regengantsicta rasumpa regen.
3
1ॸNogaga
waugecuna y panicuna, cuidagninpis, manacagnölla cayan. Pero
manam imayca yashga runanö quiquin Dios Yayallam llapan
rasumpa Espïritu Santota poderninwan tsay plantatapis allish
1 Co 2.16 Is 40.13.
347 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ3
Dios Yayam cada ünu imanö musyayanqui Dios Yaya täcungan waji
aruyanganpita päganga, janag patsa cayaptiqui, Dios Yayapa Espïritu
gloriachöpis mana ushacag cawayta Santonpis gamcunachö caycanganta?
tarinanpag. 9ॸTsaymi nogacunaga 17ॸSi pipis Dios Yaya täcungan wajita
4
1ॸGamcunaga Señor Jesucristota rurashushcanqui? ¿Imayquitan
servignin yanapagnintanölla capushunqui Dios Yaya mana
ricäyämanquiman. Nogacunaga Dios garashungayqui? Si tsaynö
Yaya pacayllapanö Alli Willacuyninta chasquiycarga, ¿imanirtan alläpa
willacug encargädoncunallam cayä. aläbacur orgullöso canqui, imayca
2ॸPipis juc encargota chasquishga carga, quiquillayqui imaycatapis rurarnin
tsaynö rasumpa alli conƿacurnin tarignö?
encargayanganta cumplïdu cayninwan 8ॸ¡Cananga llapan imay
5
Jesucristoman rasumpa 1ॸMusyashcänam gamcunachö mana
criyicuyänayquipag Alli Willacuyninta allicunata rurarnin jucnin
yachatsigniquicuna taytayquicunaga jucninwan lluta puricuycäyangayquita.
nogam cä, rasumpacag salvaciunpag Tsaynöllam musyashcä gamcunachö juc
willayangagpita. 16ॸTsaymi cananga runapis madrestallanwan, imayca
alläpa rugaycuyag, gamcunapis nogapa warminwannö täcurnin mana allita
ejemplüta rurarnin sïgiyänayquipag. ruraycäyanganta. Tsaynö mana
17ॸTsay ejemplüta sïgir allicunata rurar madrestallanwan
cawayänayquipagmi waugentsic täcunganga pengacuypag alläpa mana
Timoteota cachamü. Paymi alläpa alli jutsam, tsaytaga manam
cuyay wamränö car, Señor aceptayanmantsu Dios Yayata mana
Jesucristoman alläpa ƿrmi criyicurnin regeg runacunapis. 2ॸ¡Tsaynö tucuyläya
cumplïdu cayninwan imanö mana allicunata ruracäyaptinpis, alläpa
cawacungäta yarpätsiyäshunqui. aläbacurnin orgullösom caycäyanqui!
Tsaynöllam willayäshunqui maytsaypa Tsaynö cayangayquipa rantinga mas
purir alli portacungänölla llapan bien arepenticurnin imayca
criyicugmajintsiccuna goricäyanganchö wañupucushganö
willacur yachatsicungätapis. llaquicuyniquicunachö car, tsay mana
18ॸCananga waquiquiga alläpa allita rurag runataga ¿imanirtan mana
importanti orgullösotucurmi gargoyashcanquinatsu? 3ॸNoga
caycäyanqui, noga mana cutimunä cuerpüwan mana pagtayquicuna carpis,
1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ5ٍॷ6 350
6
Pascua junagtaga imayca juc mushog 1ॸSi maygayquipis juc runawan
7
alläpa poderöso cayninwan Señor 1ॸTsay cartayquicunachö
1 Co 6.16 Gn 2.24.
353 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ7
shumag mana jutsata rurarnin quiquillan diosnintsic cantsu, juc japallan Tayta
cacunganga allim canga. 38ॸTsaynömi pipis Dios Yayapitaga. Juc japallan Dios Yaya
rasumpa casaracurga allita ruraycan. Pero llapan imaycata camashga captinmi,
tsaynö casaracungapitapis mas alliga nogantsicpis payllapagna cawantsic.
cangan, quiquillan shumag cawacunganmi. Tsaynöllam juc japallan Señor
39ॸCasäda warmiga gojan Jesucristopis cay munduchö llapan
cawaycaptinllaragga paypa imaycata camashga captin, payllawan
mandädunchömi shumag cawacunan. nogantsicpis cawacuntsic.
Pero gojan wañusquiptinmi sïga, libri 7ॸPero manam llapan runacunatsu
8
1ॸCanan niyäshayqui respetar 9ॸTsaynö caycaptinpis cuidädu
9
1ॸ¿Manacu libri cä? ¿Manacu tsaynö nirgan? Tsaynöga
apostol cä? ¿Nogaga manacu Señor nogantsicraycum nirgan, chacrachö
Jesucristota ricashcä? ¿Manacu llapan arurnin yapyagcunawan
gamcuna Señor Jesucristoman ƿrmi trïllagcunapis, cushishga shuyarar
criyicuyänayquipag yachatsiyangag cosëcha öra iwallla ishcan
musyatsicushga, paypa aruyninta chasquiyänanpag. 11ॸSi nogacuna imayca
arurnin cumplingä? 2ॸDerepentich murucugnö shongoyquicunachö ƿrmi
waquinga apostol cangäta criyicuyänayquipag yachatsiyangapita,
regeyämantsu. ¡Pero gamcunam sïga ¿alläpa ajacu canman gamcunapita
Señor Jesucristopa apostolnin cangäta cosechagnö imallatapis
musyarnin rasumpa regeyämanqui! chasquiyänäpag? 12ॸSi waquincagcuna
Gamcuna llapayqui Señor Jesucristoman imaycawan yanapayänayquipag
ƿrmi criyicuyangayquim apostol derëchuyog caycäyaptinga, ¿manatsurag
cangäta rasumpa musyatsicun. nogacunapaga imaycallawanpis
3ॸCaynömi contestä tsay rimayämarnï yanapayämänayquipag mas
parlagcunata: 4ॸ¿Acäsu manacu derëchucuna canman?
derëchucuna can, micuyänäpagwan Pero tsaynö yanapayämänayquipag
upyayänäpagpis? 5ॸ¿Manacu derëchü derëchücuna caycaptinpis, manam
can nogapis criyicug warmiwan gamcunapitaga ni imatapis
casaranäpag, waquincag garayämänayquipag mañayargagtsu.
apostolcunawan Señor Jesucristopa Tsaynö imatapis garädu mañayangagpa
waugencunanö y Pedropis rantinmi, llapan imaycata awantarpis
casarangannö? 6ॸ¿O Bernabewan Señor Jesucristopa Alli Willacuyninta
ishcäcunallacu imaycäcuna faltagpagpis mana dëjaypa willacuyargä, mana ni
quiquïcunapa maquïcunawan obligädu ima amatsayäshuptiqui rasumpa ƿrmi
alli aruyänä? criyicuyänayquipag. 13ॸ¿Manacu
7ॸ¿Maygan soldädutan quiquinpa musyayanqui templuchö servicurnin
gastunta pägacur ejercituchö servicun? arugcunaga, tsay templuman
¿Maygan murucug runatan chacranchö garayanganta micurnin cayanganta?
alli arurnin üvata murusquir mana Tsaynölla ¿manacu musyayanqui
1 Co 9.9 Dt 25.4.
357 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ9
10
1ॸWaugecuna y panicuna, paycunachö waquincagcuna
nogaga manam mana ruracäyangannöga. Tsaynö mana
musyayänayquita munätsu, unaycag allicunata ruracäyanganpitam juc
aylluntsiccunata Dios Yaya mana ni ima junagllachö ishcay chunca quimsa
peligruwan päsatsinganta. waranga (23,000) wañuyargan. 9ॸAma
Paycunamanmi juc pucutayta cachamur paycunachö waquincagcuna Dios
tsapascatsirnin, lamar rurinpa Yayata pruebagnö rurayangannöga
päsatsirgan. 2ॸTsay lamarpa päsarmi cashuntsu. Tsay pruebagnincag
pucutaypa gopinchö Moiséswan pagta runacunam culebracuna caniptin juc
llapanpis imayca bautizacashganö junagllachö wañurnin ushacäyargan.
cayargan. 3ॸPaycunaga juc milagru 10ॸAma ni imatapis Dios Yayapa contran
1 Co 10.7 Ex 32.6.
359 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ10
11
1ॸSeñor Jesucristopa ejemplunta sïnöga ollgopa costillanpitam warmita
sïgingänö, gamcunapis nogapa camargan. 9ॸOllgotaga Dios Yaya manam
ejemplüta sïgiyay. warmipagtsu camargan, mas bienmi
warmita ollgopag camargan. 10ॸTsaynö
Dios Yayaman imanö canganpitawan angelcunaraycum,
mañacuyänanpag alverticuy warmiga imayca umanchö señalta
2ॸWaugecuna y panicuna, alläpa catsignö gojanta cäsurnin shumag
cushicurmi aläbar felicitäyag imaypis cawacutsun.
361 1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ11
12
tantata micur y cöpanchö upyaycar Dios 1ॸWaugecuna y panicuna,
13
respetayaptinga, waquincag 1ॸSi maytsay naciunchö
14
shuyaran, tucuyläya 1ॸGamcunaga imayca
sufrimientucunatapis allish awantan. ayrajagnörag ashiyay
8ॸTsaymi rasumpacag cuyacuywan runamajiquicunawan shumag cuyanacur
llaquipäcuyga ni imaypis ushacangatsu. cawacuytawan Espïritu Santopita
Aunqui llapan willacugcuna tucuyläya yachacunawan ruraycunata
ushacäyaptinpis Dios Yayapa chasquiyäshunayquipag.
cuyacuyninga manam ni imay Tsaycunapitapis masga ashiyanqui
ushacangatsu. Tsaynöllam tucuyläya Espïritu Santo poderninwan Diospa
idiomacunachö parlagcunapis Palabranta yachatsicur
upällashga cayaptin, imayca yachayta willacuyänayquipag. 2ॸSi juc runa mana
yachagcunapis jancat ushacäyanga. yachangan parlaychö Espïritu Santopa
9ॸNogantsicpa yachaynintsic alläpa poderninwan mañacurga, Dios
ichiclla captinmi, Dios Yayapa Yayallatam parlaparnin mañacun.
Palabrantapis waquillanta willacuntsic. Tsaynö Dios Yayallata parlapaptinmi ni
10ॸPero rasumpacag Alli Willacuyyog maygan runapis ni imata parlangantapis
Señor Jesucristo cay patsaman entendiyantsu. Tsaymi
cutimuptinmi, tsay waquillan mana waquincagcunaga tsay runa parlanganta
allinöcag willacungantsic jancat musyayantsu, imayca pacaraycagnö
ushacanga. yachayta Espïritu Santo yanapar
11ॸNoga wamranöllarag carga imayca parlatsiptin. 3ॸPero llapan runacuna
pishi mana musyag wamranömi, yachayangan parlaycunachö Diospa
parlargä, yarpargä, yarpaynïpis cargan. Palabranta willacug runaga,
Pero cananmi sïga juc yashga runanö yachatsicurmi willacun llapan
ticrarnin, llapan wamranö caynïcunata runamajincuna cada junag mas ƿrmi
jancat dëjashcä. 12ॸTsaynöpam cananga criyicuyänanpag. Tsaynöllam
imayca juc espëju yagashgachönö runamajincunata imaycachöpis
tupapayllatana ricantsic, Dios Yayapita animatsirnin, llaquicuynincunachöpis
llapan rasumpacag shamugcunata. Pero yanapar consolan. 4ॸSi pipis jucläya
juc junagchö sïga quiquin Dios Yayata mana yachangan parlaychö mañacurga,
cära cära rasumpa ricarnin regeshun. quiquillanmi cada junag mas ƿrmi
Tsaymi canan llapan musyangäcunaga criyicuyninchö cawacun. Pero pipis
imayca manacagnö waquillan. Pero tsay llapan runacuna yachayanganchö
junagmi sïga rasumpa cläru musyarnin Diospa Palabranta yachatsicurnin
1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ14 366
1 Co 14.21 Is 28.11-12.
1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ14ٍॷ15 368
1 Co 15.45 Gn 2.7.
1æϘѠʊͮҽʊϘґॷ15ٍॷ16 372
16
1ॸCriyicugwaugentsiccunapag junagcunam nogapaga alläpa jatun
colaboracionta trabäjü capaman Señor Jesucristopa Alli
goriyänayquipagga, Galacia marcachö Willacuyninta willacunäpag, aunqui
criyicugcunata ningänöllam caychö waquincag mana alli runacuna
gamcunatapis niyäshayqui, llapayqui amatsacurnin chiquiyämaptinpis.
shumag goriyänayquipag. 10ॸSi waugentsic Timoteo chamuptinga
2ॸDomingocunachö goricarnin, cada shumag chasquiycuyällanqui, mana
1
1ॸNoga Pablom, Dios Yayapa bendiciunnintacunata gamcunaman
voluntäninwan Señor Jesucristopa churaycayämutsun.
apostolnin car, waugentsic Timoteowan
Dios Yayagam imaycachöpis
ishcäcuna cay cartata gellgayämü,
consolar yanapamantsic
Corinto marcachö llapan goricaycur
Dios Yayaman criyicurnin 3ॸSeñor Jesucristopa Taytan Dios Yaya
374
375 2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ1
2 Co 1.8 1 Co 15.32.
2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ1ٍॷ2 376
2
tsaycunanötsu. Payga imayca 1ॸTsaynöpam ultimucag
3
1ॸ¿Acäsu nogacunaga yapaycu Espïritu Santopa poderninwan
quiquilläcuna aläbacurnin juc runacunata alliman ticratsir,
recomendacion cartawan shamuycäyä? salvananpagmi.
¿O Acäsu nogacunaga gamcunamancu
Mushog conträtu imayca
shamurnin juc recomendacion cartata
chipacyagnörag shamungan
mañayashcag, waquincag runacuna
rurayangannö? 2ॸGamcunam 7ॸTsay parara rumichö gellgashga chunca
4
ni imapita mana mantsacurnin llapanta 1ॸTsaymi Dios Yaya alläpa
2 Co 4.6 Gn 1.3.
381 2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ4ٍॷ5
5
1ॸMusyantsicmi
Dios Yaya ricaycarpis rasumpacagta ƿrmi
wañushgacunata cawatsimungan criyicurnin conƿacuntsic. 8ॸDios
junag, nogantsictapis cieluchö mana Yayaman rasumpa conƿacurga cay
6
1ॸNogacunaga Dios Yayapa rasumcagllatam yachatsicuyä, alli
arupucugnin carmi rugayag, Dios pacienciayog cayangäta
Yayapa alläpa cuyacuy musyayänanpag. Espïritu Santopa
yanapacuynintaga ama envänu poderninwanmi, llapan runacunatapis
chasquiyanquitsu. 2ॸQuiquin Dios Yayam cuyarnin llaquipar yanapayä
nirgan: rasumpacagllatam. 7ॸNogacunaga Dios
“Alläpa alli tiempuchömi Yayapa poderninwan rasuncagllata
mañacamangayquita wiyarniqui parlayangämi, imayca juc armanö
yanapargag. defendicuyänäpagwan, waquincag
Tsaynöllam salvaciun junagchöpis mana alli yarpagcunatapis mana
yanapargag.” allicunata parlayanganpita
Tsaymi cananga Dios Yaya alli upällatsiyänäpag. 8ॸTalbesga janäcuna
ricämarnintsic cuyamantsic tiempu parlarmi aläbayäman; talbesnam
chämushga. ¡Cananmi tsay salvaciun imayca mana allicunata conträcuna
junagga caycan! parlayan. “Paycunaga llullacurmi
willacuyan” niyäman, rasumpacagllata
Apostol Pablo tucuyläya imaypis willacuycäyaptï. 9ॸImayca mana
pruebacunata päsangan regeshga runatanömi ricäyäman, Dios
3ॸNogacunaga manam ni pitapis mana Yayapa willacugnin cayangäta
allicunataga yachatsiyashcätsu ni mana regeycäyämarpis. Tsaynöga Señor
alli ejemplutapis goyashcätsu, Señor Jesucristopa Alli Willacuyta
Jesucristoman criyicuyanganta willacuyangäpitam imayca wañugnöpis
7
wamrancunata alläpa cuyarnin 1ॸTsaymi cuyay waugecuna y
8
1ॸCananga willayäshayqui allish cayniquicunawan cay ofrenda
waugecuna y panicuna, Macedonia goriyangayquichö mas generöso
provinciachö goricaycur Dios Yayaman cayänayquita.
mañacuna wajincunachö ofrendata 8ॸCaycunataga manam niyag:
2 Co 8.1-4 Ro 15.26.
387 2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ8
2 Co 8.15 Ex 16.18.
2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ8ٍॷ9 388
9
1ॸLlapan criyicug wactsa colaboracionniquicunam musyatsicunga
waugentsiccunata rasumpa alli llaquipäcug cayangayquita.
yanapayänayquipag colaboracionta Tsayga manam musyatsicunga mana
goriyangayquipagga, manam cartata munaycar obligädu
gellgayämunäga wanacannatsu, churayangayquitatsu, sinöga llaquipäcur
2ॸmusyänam gamcuna yanapacuypag generöso yanapacug cayangayquitam.
2 Co 8.21 Pr 3.4.
389 2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ9ٍॷ10
10
yanapanapag. Tsaynömi Dios Yayaga 1ॸWaugecuna y panicuna,
11
1ॸCanan gamcuna ¡ojalä imaypis allish cläru willacurnin caytaga
awantayämanqui mana servig musyatsiyashcag.
juc ishcay jinchi palabracunata 7ॸTsaynöpam Señor Jesucristopa Alli
2 Co 11.24 Dt 25.3.
2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ11ٍॷ12 394
12
1ॸTsay mana alli umilde cawacunäpag. Tsay
yachatsicugcuna sufrimientuga Supaypa
aläbacuyaptinmi, nogapis revelaciunchö ruraynincunapitam maltratamagnï
ricangäcunapag aläbacushag, aunqui shamurgan, mana allicunata
tsay alabacungäcunaga mana ni imapag ruratsimänanpag. 8ॸQuimsa cutim Señor
väleycaptinpis. 2ॸAunqui mana Jesucristota mañacurgä, tsay alläpa aja
aläbacuyta munaycarpis, rasumpacag sufrimientuta nogapita jipignö
revelaciunta ricangätawan libramänanpag. 9ॸPero payga manam
päsamangantam canan tsay sufrimientupita libramargantsu.
cuentayäshayqui: Señor Jesucristoman Tsaypa rantinmi nimargan: “Nogaga
criyicug caynïwanmi noga chunca imaypis cuyarniquim yanapaycaglla
chuscu watatana cieluman chargä. tucuyläya sufrimientucunata
Manam musyätsu cuerpü o almallä päsaptiquipis, imayca juc dëbil
aywangantaga. Tsayta quiquin Dios callpannagnö umilde captiqui nogapa
Yayallam musyan. 3ॸCuerpütsurag o podernï maytsaychöpis
almallätsurag chargan, tsaytaga manam musyatsicunanpag” nir. Tsaymi nogaga
musyätsu. Sinöga quiquin Dios alläpa cushicü mana callpannag dëbil
Yayallam rasumpacagtaga musyan. Pero caycaptï, Señor Jesucristo poderninwan
rasumpam musyä 4ॸcushicuypag shumag tsapämaptin llapan imaycatapis
paraiso niyangan cieluman changäta. payllapagna rurangäta musyatsicur.
Tsay shumag cieluchömi alläpa 10ॸTsaymi alläpa cushicü Señor
2 Co 13.1 Dt 19.15.
397 2æϘѠʊͮҽʊϘґॷ13
398
399 Ǿo̞kҽkґॷ1
3
1ॸ¡Upa
mana wiyacug Galacia unay Abrahampa imayca
provinciachö runacuna! ¿Pitan wamrancunanömi cayan. 8ॸDiospa
gamcunata imayca brüjunö engañar Palabranchömi gellgashga cargan, mana
Gl 3.6 Gn 15.6.
403 Ǿo̞kҽkґॷ3
4
caycäyaptinmi Dios Yaya änicungan 1ॸJuc parlacuychöga, rïcu runapa
Gl 4.27 Is 54.1.
407 Ǿo̞kҽkґॷ4ٍॷ5
5
1ॸSeñor Jesucristom gayayäshugniqui Dios Yayatsu
libramashcantsic, librina yachatsiyäshushcanqui rasumpacag
cawacunapag. Tsaymi alli ƿrmi criyicuyta dëjasquiyänayquipag.
tsaräcurnin shumag cawacur, amana 9ॸ“Ichiclla levadüram llapan mäsata
Gl 4.30 Gn 21.10.
Ǿo̞kҽkґॷ5 408
Gl 5.14 Lv 19.18.
409 Ǿo̞kҽkґॷ5ٍॷ6
1
1ॸNoga Pablom Dios Yayapa bendiciunninwan bendicimashcantsic.
voluntäninwan Señor Jesucristopa 4ॸQuiquin Dios Yayam cay patsatapis
411
ƄǗƄґʊϘґॷ1 412
2
1ॸPuntataunay tiempuchöga imayca Tsaynöpam ni pipis quiquïpa
wañushganömi cayargayqui, munayllanpita: “Nogaga allishmi cawacü”
tucuyläya mana allicunata rurarnin nir, aläbacunanpag. 10ॸQuiquin Dios Yayam
jutsasapa. 2ॸGamcunaga cay munduchö Señor Jesucristowan jucllayllatanö
mana alli yachatsicuycunapa camamashcantsic rasumpa conƿacurnin
poderninwanmi jutsacunata rurar imaypis allicunallata rurar, pay
cawayargayqui. Tsaynöllam Satanaspis camamangantsic öra dispönir
manacagcunata mandayäshurniqui, jutsa munangannölla cawacunapag.
ruraycunata mas yarpätsiyarniqui Dios
Señor Jesucristowan jucllayllanö
Yayata manana cäsuyänayquipag
cawacungantsic
catsiyäshurgayqui. 3ॸUnayga llapantsicpis
mana alli ruragcunawan pagtam 11ॸTsaymicananga yarpäyay mana
cawargantsic, quiquintsicpa judiucagcuna yuriyangayquipita imanö
ƄǗƄґʊϘґॷ2 414
3
1ॸSeñor Jesucristopa servignin Espïritu Santonpa poderninwan
caynïwan Alli Willacuyninta yachatsicurnin willacunäpag
willacungäpitam noga Pablo carcelchö churamashga. 8ॸNogagam Dios Yayaman
gaycuraycä. Tsaymi llapayqui mana llapan criyicugcunapitapis mas mënoslla
judiucagcunapa bienniquicunaraycu cä. Pero tsaynö caycaptïpis quiquin Dios
Dios Yayaman imaypis mañacuycä. Yaya cuyamar yanapamarmi cay Alli
2ॸGamcunaga musyayanquim Dios Yaya Willacuyninta encargamashga, mana
alläpa llaquipäcuy yanapacuyninwan, judiucagcunatapis Señor Jesucristopa
bienniquicuna willacur imaycatapis imayca pacaragnö llapan
allillata ruranäpag encargamarnï bendiciunninwan Alli Willacuyninta
cachamanganta. 3ॸDios Yayaga willacunäpag. 9ॸLlapan imaycatawan cay
revelamarnïmi ricätsimashga, imayca munduta camag Dios Yayam
pacayllapanö llapan encargamashga unaypitana quiquinchö
rasumpacagcunallata willacunäpag. pacaraycagnö caycag Alli Willacuyninta
Tsaynö rasumpa musyatsimashga willacur llapan runacunata mas cläru
captinmi, puntatana ichicllatapis musyatsicunäpag. 10ॸTsaynöga cargan
gellgamurnin willayargag. 4ॸCay cartata maytsaychö payman rasumpa llapan
shumag liyirmi tantiyacuyanqui, Señor criyicugcunata salvanganta, cieluchö
Jesucristopa imayca pacaragnö poderyog angelcunatawan waquincag
revelaciun yachatsicuyninta entendir mandacug autoridäcunatapis
rasumpa musyangäta. 5ॸCay musyatsinanpagmi. Tsaynöpam
pacaraycagnö revelaciun llapanpis musyayanga Dios Yayapa
yachatsicuynintaga manam ni imaypis, tucuyläya yachaynin canganta. 11ॸDios
puntacag runacunataga musyatsir Yayam caycunataga rurashga,
willashgatsu ni yachatsishgatsu cargan. unaypitana imayyagpis quiquin
Pero cananmi sïga willacug dispöningannölla. Tsaynö dispönishgana
profëtancunatawan apostolnincunata cayninwan Señor Jesucristota cay
Espïritu Santopa revelarnin llapanta patsaman cachamurmi änimangantsicta
entenditsir musyatsicunga. 6ॸTsay cumplirgan. 12ॸCananga Señor
imayca pacaraycagnö yachatsicuyga Jesucristochö llapan libertänintsic
caynömi cargan: Señor Jesucristo cay caycaptinga ni imapita mana
patsaman shamurnin salvaciunpag Alli mantsacurnin Dios Yayaman mas
Willacuyninta yachatsicunganpitam, witishun, rasumpa criyicuynintsicwan
cananga judiu y mana judiucagcunapis, conƿacurnin. 13ॸTsaymi rugayag noga
Dios Yayapa llapan bendiciunni caynö sufrir cangäpita mana
ƄǗƄґʊϘґॷ3ٍॷ4 416
4
llapan criyicugcunawanpis. 1ॸTsaynö canganpita Señor
16ॸTsaynöllam mañacuycä Dios Yayapa Jesucristoraycu canan prësu
poderninwan Espïritu Santopita tucuylä gaycuraycarmi rugaycuyag, cada junag
bendiciunnincuna shamugta, allicunallata rurarnin quiquin Dios Yaya
shongoyquicunamanwan acrangan runacunanö, shumag
almayquicunaman chasquir ƿrmi portacurnin cawacuyänayquipag.
tsaracurnin mas animacur 2ॸUmilde pacienciöso cuyapäcurnin,
5
cawacuycantsic. 1ॸTsaynö caycaptinga quiquin Dios
26ॸSi gamcuna rabiarnin piñashga carpis, Yayapa cuyay wamrancuna car, pay
ama jutsataga rurayanquitsu. Tsaynölla cangannölla cawacuyta tïrayay.
6
cuyayanqui, Señor Jesucristo llapan 1ॸWamracuna, Dios Yayata
Ef 5.31 Gn 2.24.
421 ƄǗƄґʊϘґॷ6
1
1ॸNoga Pablowan, Timoteom Señor päsacuynincunata gamcunachö
Jesucristopa servig apostolnincuna churaycayällämutsun.
car, cay cartata gellgayämü Filipos
Pablo Dios Yayata mañacungan,
marcachö mana jutsannag criyicug
Filipos marcachö llapan
waugentsiccunaman y
criyicugcunapag
panintsiccunaman. Tsaynöllam
gellgayämü tsaychö respetashga 3ॸGamcunapag cada yarpäyarniquim,
423
Ǘʊ̞ʊЬƄͮґƄґॷ1 424
rugacü. 5ॸGamcunaga Dios Yayapa Alli munä. Noga prësu gaycurar sufriptïpis
Willacuyninta chasquiyangayqui örapitam, Dios Yayapa Alli Willacuynintaga
nogacunawan pagta cananyagpis maytsaychöpis llapan allish
willacuycäyanqui. 6ॸTsaymi cananga Dios chasquiycäyan. 13ॸTsaymi caychö llapan
Yaya gamcunachö tucuyläya runacunawan Roma palaciochö
bendiciuncunata churarnin gallarishga. wardiacunapis musyayan, Señor
Tsaymi nogaga conƿädu cä, cada junag Jesucristoman criyicur Alli
yanapayäshurniqui asta Señor Jesucristo Willacuyninta willacungäpita prësu
cay patsaman cutimunganyag, alli caycangäta. 14ॸTsaynö prësu cangäta
cawacuyman imaypis musyarmi atscag criyicug
chätsiyäshunayquipag canganta. waugentsiccuna mas animacurnin mana
7ॸRasumpa mana gongayarniquim ni imapita mantsacur, Dios Yayaman
yarparaycäyag, llapan shongöwan alläpa mas conƿacurnin Alli Willacuyninta
cuyayarniqui nogawan pagta imatapis willacuycäyan.
rurayangayquipita. Tsaymi nogaga 15ॸRasumpam waquincagcunaga
2
criyicuyänayquipag. Tsaynö 1ॸTsaymi Señor Jesucristo
yanapayänag captinmi musyä, cay munangannö paywan pagta
patsachö masrag cawacunäpag cawacuycarga ¿manacu cushishga
canganta. 26ॸTsaynöpam prësu cangäpita cawacuycäyanqui? ¿Manacu Señor
libracarnin yargascamur, yapay Jesucristo cuyayarniqui consolar
gamcunacagman chämuptï, Señor yanapaycäyäshunqui? ¿Espïritu Santo
Jesucristota alläpa cushishga gamcunawan manacu caycan? Tsaynö
alabayanqui imaycachöpis ¿manacu jucnin jucninwanpis
yanapamanganpita. llaquipänacur shumag cawacuycäyanqui?
27ॸGamcunacagpa shamuptï o mana 2ॸTsaynö llapayquipis juc shongonölla
3
quiquï gamcunacagpa shamunäpag 1ॸTsaynö caycaptinga cuyashga
canganta. waugecuna y panicuna, Señor
25ॸTsaymi cananga gamcunacagpa Jesucristoman rasumpa ƿrmi
waugentsic Epafroditota cachamunä criyicuyangayquita cushicuyay. Tsaynö
wanacan. Alläpa allim payta cawacuyänayquipag yapay
cachayämurgayqui nogata imaycachö gellgamuytapis nogaga manam ajayätsu,
atendimar yanapamänanpag. Payga mas bienmi cay yachatsicuycunaga
imayca quiquïpa waugenömi imaycapitapis mas allish
imaychöpis alläpa allish yanapaman. tsapäyäshunqui.
Nogapa pagtämi Dios Yayapag imayca 2ॸCuidäducuyanqui imayca allgo llutalla
1
1ॸNoga Pablom, Dios Yaya gamcunapag alläpa agradëcicuyä,
voluntäninwan acramanganpita Señor 4ॸSeñor Jesucristoman rasumpa ƿrmi
431
æϘ̞ϘґƄͮґƄґॷ1 432
2
munduchö wiyayashga, cay patsachö 1ॸDios Yayaman gamcunapag alläpa
4
18ॸWarmicuna, ollgoyquicunapa 1ॸCay patsachö patroncuna,
1
1ॸNoga Pablom, Silvanowan y criyicurnin shumag cawacuyangayquita
Timoteowan saludayarniqui cay cartata yarparnin. 3ॸImaypis mana juc gongarmi
gellgamü, Tesalonica marcachö llapayqui yarparaycäyag Taytantsic Dios Yayapa
criyicugcuna Dios Yayawan y Señor puntanchöpis, ƿrmi
Jesucristowan jucllayllanö caycagcunaman: criyicuyniquicunawan llapan
Cuyacuy yanapacuyninwan shumag alli imaycachöpis allicunallata
päsacuynincunata churaycayämutsun. rurayangayquipita. Tsaynöllam
yarparäycäyag rasumpa cuyanacurnin
Tesalonica marcachö ƿrmi Señor Jesucristo cutimunanta ni imaypis
criyicugcunapa ejempluncuna mana ajayar shuyaraycäyangayqui.
2ॸGamcunapagmi Dios Yayata imaypis 4ॸCuyashga waugecuna y panicuna,
439
1ҽƄґk̞ϘͮʊæƄͮґƄґॷ1ٍॷ2 440
2
musyayangayquinömi nogacunaga 1ॸCuyashga waugecuna y panicuna,
gamcunacagchö cayargä, Dios Yaya musyayanquim gamcunata
munangannö shumag alli visitagniquicuna shamungä mana
cawacuyänayquita munarnin. envänu canganta. 2ॸTsaynöllam
6ॸGamcunaga nogacuna cawayangänölla musyayanqui tucuyläya mana
cawarmi, Señor Jesucristo cay patsachö allicunawan insultayämar chiquirnin
cawangan ejemplunta sïgirnin shumag Filipos marcachö allgotsäcayämanganta.
allish cawacuycäyanqui. Gamcunataga Tsaynö chiquiyämaptinpis Dios
alläpa chiquicäyäshuptiqui Señor Yayaman conƿacuyaptïmi poderninwan
Jesucristopa Alli Willacuyninta yanapayämar animatsiyämaptinmi,
chasquiyangayquipitam, Espïritu Santo Señor Jesucristopa Alli Willacuyninta
alläpa cushicuypag maytsayman willacuyänäta amatsacuycäyaptinpis
miraycätsin. 7ॸRasumpa ƿrmi pipita mana mantsacur willacuyargä.
criyicuyangayqui ejempluwanmi 3ॸNogacuna willacuyangä yachatsicuyga
3
1ॸTsaynö alläpa llaquiyarniqui Tsaynöllam willayämashga imaypis
manana masta shuyarar awantayta allicunalla rurayangäcunallata
puedirmi, mas mejorga Atenas yarpararnin, nogacunatapis cuyar
marcachö quiquilläcuna quëdacu llaquiyämarnï yapay tincuyta
cayanga mas alli canganta yarpäyargä. munayangayquitapis. Nogapis
2ॸTsaynam Dios Yayapa servignin gamcunapag alläpa yarpararmi, yapay
waugentsic Timoteota chayämurgä, tincunapag cutimuyta munaycäyä.
paypis Señor Jesucristopa Alli 7ॸTsaymi cuyashga, waugecuna y
4
1-2ॸWaugecuna y panicuna, garamashcantsic payga munangannö
gamcunawan pagta caycarmi, jutsannag cawacunapag.
yachatsiyargag Dios Yaya munangannö 9ॸCananga criyicugmajiquicunawan
5
1ॸWaugecuna y panicuna, mananam Alcäbu cashun imaycaläya
gellgamunäga wanacantsu, jutsacunapita cuidacur, juc soldädu
Señornintsic Jesucristo imay öra ni ƿerropita chilëquitawan cascuta
imay junag cutimunan cangantapis. shucurcur, defendicungannö.
2ॸManam tsaytaga ni pipis musyantsu Tsaynöllam cuidacushun Señor
Senornintsic Jesucristo imay Jesucristoman criyicurnin, Dios Yaya
445 1ҽƄґk̞ϘͮʊæƄͮґƄґॷ5
1 T 5.18 Dt 25.4.
1ҽƄґk̞ϘͮʊæƄͮґƄґॷ5 446
27ॸSeñornintsic Jesucristopa
Cartapa ushanan shutinchömi, niyag: Cay cartata llapan
25ॸWaugecuna y panicuna, Dios Yayata waugentsiccunatawan panintsiccunata
nogacunapag mañacuyay. entenditsir liyipuyänayquipag.
26ॸTsaynölla tsaychö caycag llapan 28ॸSeñornintsic Jesucristo
1
1ॸNoga Pablom, Silvanowan y agradëcicunantsic cada junag
Timoteowan saludayarniqui cay criyicuyniquicuna imayca wiñagnö mas
cartata gellgamü, Tesalonica marcachö ƿrmi canganta. Tsaynöpam cada
llapayqui criyicugcuna Dios Yayawan y ünuchö cada junag mas musyacaycan
Señor Jesucristowan jucllayllanö runamajiquicunawan rasumpa
caycagcunaman. 2ॸTsaymi imaypis cuyanacuyangayqui. 4ॸTsaymi Dios
mañacuycäyä Dios Yayawan Señor Yayaman mañacuyänanpag llapan
Jesucristopa cuyacuy yanapacuyninwan criyicugcuna goricäyanganpa
shumag alli päsacuynincunata puntancunachö willacurpis alläpa
gamcunaman churaycayämunanpag. cushicuyä, imaypis mana juc ajayaypa
ƿrmi criyicurnin tsaracuyangayquipita.
Dios Yayam llapan jutsasapacunata Tsaynö ƿrmi criyicuyniquicunawanmi
juzganga, Señor Jesucristo gamcunaga chiquirnin gaticachar
cutimungan junag tucuyläyapa sufritsiyäshuptiquipis allish
3ॸCuyashga waugecuna y panicuna, awantacuyanqui. 5ॸTsaynö llapan
gamcunaraycum Dios Yayata imaypis pruebacunata päsarmi musyantsic Dios
447
2ҽƄґk̞ϘͮʊæƄͮґƄґॷ1ٍॷ2 448
2
rurinchömi llapan poderninwan cay 1ॸCananga cuyashga waugecuna y
patsaman cutimunga, Dios Yayata mana panicuna, Señornintsic Jesucristo
cäsur Señor Jesucristopa Alli cay patsaman cutimuptin llapantsic
Willacuynincunata mana chasquig goricänapag canganta, 2ॸama
runacunata castigananpag. 9ॸDios Yayam yarpachacur imapis päsananpag
alläpa poderöso cayninwan llapan canganta willacuyaptin llaquicurnin
jutsasapacunata condenar ushacätsirnin mantsacashga cayanquitsu. Tsaynölla
inƿernuchö imayyagpis sufriyänanpag ama mantsacäyanquitsu nogacunapa
gargonga. Tsay jutsasapacunaga manam cartäcunaricugllawan,
ni imay chipacyag cielumanga nogacunatucurnin engañacur: “Espïritu
yaycuyangatsu ni Señor Jesucristotapis Santom revelamar nimashga:
ricäyangatsu. Tsaynöllam alläpa ¡Chämushganam Señor Jesucristo
cushicuypag podernintapis ricäyangatsu, cutimunan junag!” nir, parlagcunata
10ॸcay patsaman cutimungan junag mana wiyarpis. 3ॸTsaynö engañar
jutsannag llapan criyicugnincunawan llullatsiyäshunayquitaga ama ni
alläpa cushishga glorianchö imanöpapis dëjacuyanquitsu. Señor
cangantapis. Tsay criyicug Jesucristo cay patsaman manarag
runacunawanmi gamcunapis cushishga cutimuptinmi, Dios Yayapa contran
cayanqui, nogacuna Señor Jesucristopa atscag runacuna shäriyanga. Tsaynömi
Alli Willacuynin wiyayangäta tsay mana alli ruratsicug runa
willayaptig criyirnin cäsucur cristotucur shamunga, tsay shamugga
adorayangayquipita. yuringanpitapis tucuyläya mana alli
11ॸTsaymi imaypis mana dëjaypa Dios ruratsicug supay cayninwanmi
Yayata gamcunapag mañacuycäyä, inƿernuchö ushacänanpag condenashga
poderninwan yanapayäshuptiqui canga. 4ॸTsay cristotucug runam, llapan
449 2ҽƄґk̞ϘͮʊæƄͮґƄґॷ2
3
1ॸCananga cuyashga waugecuna y Señor Jesucristopa shutinchömi
panicuna, nogacunapag Dios gamcunata mandayag, aruyta mana
Yayaman mañacuyay Señor munarnin geläcug
Jesucristopa Alli Willacuyninta criyicugmajintsiccunapita
maytsaychöpis mas allish witicuyänayquipag. Tsaynölla
yachatsicurnin miratsiyänäpag. witicuyanqui criyicug waugentsiccuna
Tsaynölla mañacuyay atscag runacuna nogacuna yachatsiyangannölla mana
Dios Yayapa Palabranta respetar, cawayaptinga. 7ॸQuiquiquicunapis
gamcuna chasquicuyangayquinölla musyayanquinam nogacuna
criyicuyänanpag. 2ॸTsaynöllam Dios yachatsicuyangä ejemplücunata imanö
Yayaman mañacuyay llutan mana alli sïgiyänayquipag. Nogacunaga manam
ruratsicug runacunapitapis salvacarnin geläcurtsu gamcunacagchöpis cayargä,
libracashga cayänäpag. Manam llapan 8ॸni manam ni ima micuyllatapis mana
452
453 1ҽʊͅϘҽƄϘॷ1
ollgopag y warmipag y
Mana alli yachatsicugcunapa ollgomajincunallawan täcugcunapag,
contran alverticuycuna runacunata servicug cayänanpag
3ॸMacedonia marcapa aywacurmi ranticugcunapag, llullacugcunapag y
rugargag, Efeso marcachö quëdarnin llullacur jurar runamajinta tumpagpag y
mana alli yachatsicugcuna llullacurnin Dios Yayapa conƿacuypag
llutan mana allita yachatsicuyänanta yachatsicuyninpa contran, mana allita
amatsanayquipag. 4ॸTsaynölla ama rurar parlagcunapagmi. 11ॸPero cay
unaycag cuentuncunaman ni pipa yachatsicuyga willacun alläpa
ayllunpita mirashga cayangantapis cushicuypag Alli Willacuytam.
yarparaycäyätsuntsu. Tsaycunaga Tsaycunatam cushicuypag alabashga
runacunata piñanacatsirllam Dios Dios Yaya encargamar jagepamashga
Yayaman rasumpa ƿrmi willacunäpag.
criyicuyänanpagpis imayca
amatsacugnö Alli Willacuynintapis ni Pablo alläpa cushicun Dios Yaya
juc miratsintsu. llaquipar yanapanganpita
5ॸCaycunataga ruranqui, juc limpiu 12ॸPächi nicullämi Señornintsic
shongopita rasumpacag Jesucristota servinäpag, mas alli
cuyacuyniquiwan alli conciencia y callpata garamanganpita. Tsaynöllam
rasumpa ƿrmi criyicug cangayquiwan. payta alläpa agradëcicu Alli
6ॸTsaynö mana shumag cawacurmi, Willacuyninta conƿacamar acramarnï,
waquincagcunaga alli ruraycunapita willacunäpag cachamanganpita. 13ॸMas
raquicasquir imayca ogracashganö puntataga Dios Yayapag mana
llutan mana allicunata parlar allicunata contran parlarmi cargä.
puriycäyan. 7ॸPaycunaga Dios Yayapa Tsaynö carmi gatiragnincunatapis
mandacuy leynincunata yachatsicurmi, wañutsinäpag gaticachargä. Nogaga
yachagtucushga cayta munayan. Pero manam entendirgätsu Señor Jesucristo
alläpa yachagtucurnin rasumpa allish pï cangantapis ni imata rurangätapis.
yachatsicuyanganta yarparpis, Tsaynö mana entendigta ricämarmi Dios
parlayangantaga manam musyayantsu Yaya llaquipämashga. 14ॸTsaynö
ni ima ninan cangantapis. caycaptïpis Señornintsic Jesucristom
8ॸTsaymi cananga musyantsic Dios cuyacug cayninwan alläpa
Yaya mandacungan leycuna alläpa alli llaquipämarnï permitishga, cay
canganta, rasumpa entendirnin shumag criyicuynïwan y cuyacuynïwanpis
cumplir cawashgaga. 9ॸMasqui payllachöna canäpag.
yarpäshun manam ni ima leypis cantsu, 15ॸCayga rasumpacag willacuymi.
2
1ॸPuntataga canan niyäshayqui: canman Dios Yayata servir yarpachacug
Mañacur rugacushun y pächi warmicunaga imatapis mas allicunallata
nicushun Dios Yayata llapan imanöcag rurayaptin. 11ॸWarmicunaga upällalla
runacunapagpis. 2ॸTsaynölla wiyayanman willacugcuna
mañacushun llapan gobiernocunapag y willacuyanganta mana imapis nir.
mandacug autoridäcunapagpis. Tsaynö Tsaynö alli cäsucug cayanman.
alli päsacur jormal runanöna cawashun, 12ॸManam allitsu warmicunaga
3
1ॸCaytawillarniqui ningagmi runacunapis jormal respetashga
conƿacuypäga gam imanö cayätsun. Ama baduläqui ni machashga
iglesiayquichö mandacugcunata puricug ni gellaypag ayrajar suwacugga
acranayquipag: Si pipis iglesiachö cayätsuntsu. 9ॸDios Yaya
yachatsicur mandacug cayta munarga, musyatsimangantsic yachatsicuycunata
alläpa allish trabäjuchö altu cargotam ƿrmi criyicurnin, shumag cumplirnin
acrashga. 2ॸTsaymi iglesiachö alli tsaracuyätsun. Tsaynölla
mandacugcunaga caynö cayänan: shongoncunachö limpiu
Warmiyog carga juc warmipa gojanlla yarpaynincunawan rasumpa ƿrmi
alli yarpayyog waquincag runacuna criyicur cawacuyätsun. 10ॸPuntataga
mana musyapäyänan. Paycunaman pipis pruebagnö alli ruraynincunatarag
posadacug chaptinga listom caycäyänan ricäyanqui. Tsaychö alli portacur
mana ni imatapis piñaycachar canganta musyarga, iglesiachö
chasquiyänanpag. Tsaynölla respetashga yanapacug Diäcunu cananpag churayta
imaycatapis shumag cawacuyninchö puediyanquim. 11ॸTsaynölla
controlacuy yachag runam canman. warmincunapis respetashga, mana
Tsaynö cawarmi sïga alli yachatsicug washarima ni licachag cayätsuntsu.
runa canga. 3ॸMana machar upyagtsu ni Paycunaga respetösa cawacur,
pelea ashigtsu, sinöga jucläya jormal imaycachöpis rasuncagllata cumplir
shumag päsacuyta yachar, gellaypagpis shumag cawacuyätsun. 12ॸDiäcunu
mana ayrajagmi canman. 4ॸWajinchö runacunaga juc warmipa gojanlla carmi,
täcugcunatapis shumag mandarnin alli wajinchö aylluncunatawan
portacugta catsinman. Tsaynölla tsurincunatapis, shumag portacugta
tsurincunapis respetöso alli cäsucug catsinman. 13ॸTsaymi diäcunucunaga
cayanman. 5ॸTsaynö pipis wajinchö cargoncunachö allita rurarga, mas allish
mana mandacuyta yachaycarga, väleg runapag caymanmi chäyanga.
¿Imanörag Dios Yayapa iglesianman Paycunaga mana imapita mantsacurmi,
1ҽʊͅϘҽƄϘॷ3ٍॷ4 456
4
1ॸEspïrituSantom caynö cläru ejerciciotanö rurangantsicga cay
nimantsic: Canan shamug vïdachö imallapagpis servimäshunmi.
tiempucunachömi waquincag runacuna Pero si juc runa llaquipäcur alli rurag
Señor Jesucristoman criyicuynincunata cananpag procuracuptinga, Dios Yayam
dëjasquir raquicäyanga. Tsay raquicag änicungannö yanapanga. Tsaynöllam
457 1ҽʊͅϘҽƄϘॷ4ٍॷ5
5
imayca mana allicunachöpis, alli 1ॸIglesiachö mandacur ama
6
1ॸPipis esclävunö servicugcunaga imatapis apamushcantsictsu.
patronnincunata imaycachöpis Tsaynöllam wañusquirpis ni imata
shumag respetayätsun. Tsaynö shumag apartsu aywashun. 8ॸSï micunapagwan
respetacuyaptinmi llapan runacunapis, llatapacunapag caycäpamashgaga,
rasumpa criyicunganta musyayanga. tsayllawan cushishga cawacushun.
Pero juc servicug runa patronninta 9ॸPero capugyog rïcu cayta munarmi,
461
2ҽʊͅϘҽƄϘॷ1ٍॷ2 462
2
cawayta jipimushga, quiquinpa Alli 1ॸTsaymi cuyay wamränö Timoteo,
Willacuyninwan musyatsimarnintsic. ƿrmi criyicur alli tsaracuy Señor
11ॸTsay Alli Willacuyninta Jesucristo alläpa cuyacuyninwan
willacünäpagmi quiquin acramashga, yanapashuptiqui. 2ॸAtscag runacunapa
apostolnin caynïwan maytsaypa puntanchö wiyamangayquita, criyicug
aywarpis yachatsicunäpag. 12ॸTsaynö runacunata yachatsirnin encargay. Tsay
yachatsicungäraycum cay llapan imayca criyicug runacunaga rasumpa
463 2ҽʊͅϘҽƄϘॷ2
3
allicagcunallachö üsayänanpag y 1ॸTsaymi cananga cuyay Timoteo
waquincagnam lluta imaycachöpis cay mundupa ushacaynin
segïdu üsayänanpag. 21ॸTsaynömi si junagcuna chämuptin alläpa
pipis llapan mana alli ruraynincunata sufrimientucunawan tucuyläya mana
dëjasquir allillatana rurar cawaptinga, alli ruraycuna cananpag canganta
tsay runataga Dios Yaya jutsannagta musyanayquita munä. 2ॸWaquincag
ticratsir imapis llapan allicag runacunaga quiquillan cuyacurmi
ruraycunaman churarnin üsanga. imaycatapis quiquillanpag munar,
22ॸJövencunapa llutan mana alli gellayllapag ayrajarnin alläpa orgullöso
munaynincunapita witicur car, runamajincunatapis allgotsäcurnin
geshpicunqui. Tsaycunapa rantinga imaycatapis mana allicunata parlag
ƿrmi criyicurnin, runamajiquicunawan cayan. Tsaynöllam taytancunatapis
cuyanacur cushishga alli cawacunqui. mana cäsurnin, ni pitapis mana
Tsaynölla umilde limpiu agradëcicurnin mana llaquicug
shongoncunawan Señor Jesucristopa jutsasapa cayan. 3ॸMananam
shutinchö mañacug runacunawanpis alli perdonanacur cuyanacuywan
päsacunqui. 23ॸAma cäsuytsu upanö llaquipänacuypis canganatsu; alläpa
mana imapagpis servig discutinacur yaga caynincunawan lluta imayca mana
bülla ruragcunata. Gamga musyanquim allicunata ashacurnin munaynincunata
tsay discutinacuywanga imaypis mana controlar ni geniuncunatapis
piñanacuyllaman chäyanganta. 24ॸDios dominayta mana puediyaptin. Tsaynömi
Yayapa servignin runaga manam alli ruragcagcunapa contran imayca
piñanacurnin purinmantsu. Mas bienmi mana allicunatapis rurayanga.
llaquipäcug alli rurag runa canman 4ॸRunamajincunata traicionarnin alläpa
2 T 2.19 Nm 16.5.
465 2ҽʊͅϘҽƄϘॷ3ٍॷ4
1
1ॸNoga Pablom Dios Yayapa conƿacamar mandamashga
servignin, Señor Jesucristopa Salvamagnintsic Dios Yaya.
apostolnin car, Dios Yaya acrarnin 4ॸTito, nogapa cuyay tsurïnö
468
469 ҽʊҽϘॷ1ٍॷ2
2
Señor Jesucristopa contran mana alli 1ॸGamga imata yachatsicurpis
yachatsicugcunatapis. rasumpa allicag yachatsicuyllata
10ॸAtscag runacunam mana cäsucurnin Dios Yaya munangannö yachatsicunqui.
mana allipa musyaycar llutalla 2ॸTsaymi criyicug auquincunatapis
472
473 FILEMÓN
1
1ॸUnay tiempuchömi Dios Yaya ricantsic, Dios Yayawan iwalïtu
atsca cuti willacug payricuglla canganta. Tsaymi Señor
profëtancunatawan awiluntsiccunata Jesucristoga alläpa poderöso
tucuyläyapa parlapar willatsirgan. 2ॸPero mandacuyninwan llapan imaycatapis
canan cay tiempuchöga Tsurin mandädunchö catsin. Nogantsicraycu
Jesucristowanmi willatsimashcantsic. cruzchö wañurmi, yawarninwan llapan
Paytam Dios Yaya imayca eredërunö jutsantsicpita limpiamashcantsic.
captin churargan, llapan imaycapis Tsaymi payga cieluchö Dios Yayapa
payllapana cananpag. Tsaynöllam Señor derëchucag lädunpita mandacamur
Jesucristowan llapan entëru mundutapis jamaycan. Tsay cielupitam Dios
474
475 ȸƄ´ѠƄϘґॷ1
poderöso. nirgan:
5ॸTsaynö poderöso captinmi Dios “Gam Señorllam, gallananpita
Yayaga ni imay ni maygan angeltapis imayca cemientuta churagnö
nirgantsu: cay patsata rurargayqui.
“Gamga nogapa Tsurïmi canqui. Tsaynöllam quiquiquipa
Tsaymi canan llapanpa puntanchö maquiquiwan cielutapis
willacur, camargayqui.
Taytayqui cangäta musyatsicü.” 11 Tsay camangayquicunaga llapanpis
Heb 1.5a Sal 2.7. Heb 1.5b 2 S 7.14. Heb 1.6 Dt 32.43 Sal 97.7. Heb 1.7 Sal 104.4.
Heb 1.8-9 Sal 45.6-7. Heb 1.10-12 Sal 102.25-27. Heb 1.13 Sal 110.1.
ȸƄ´ѠƄϘґॷ1ٍॷ2 476
2
1ॸTsaymi alläpa wanacan Señor 7 Angelcunatanam runacunapitapis
3
Palabranchö nirgan: 1ॸTsaymi waugecuna y panicuna,
4
1ॸTsaymiDios Yayaga dëjashagtsu.”
änimashcantsic Señor 6ॸTsay israelcuna Dios Yayapa
Heb 4.3 Sal 95.11. Heb 4.4 Gn 2.2. Heb 4.5 Sal 95.11. Heb 4.7 Sal 95.7-8.
Heb 4.9 Sal 95.11.
ȸƄ´ѠƄϘґॷ4ٍॷ5 480
5
12ॸDiospa Palabranga alläpa poderöso 1ॸUnay tiempuchö mandacug
6
chasquirgan, mandanganta Señor 1ॸTsaymi cananga imayca alli
7
1ॸPoderöso Dios Yayata servignin Yayaman mañacur, Abrahamman
sacerdöti Melquisedecga, unaypitam bendiciunta churargan. 7ॸMusyantsicmi
Salem marcapa reynin cargan. Tsay mas mandacuyyogcag mënos
tiempum Abraham guerrachö pelearnin mandacuyyogman imaypis bendiciunta
mandacug reycunata gänasquir churanganta. 8ॸCay vïdachö chunca
cutiycämuptin, mandacug sacerdöti particagta cobracugcunaga, wañug
Melquisedec tincupaycur bendisargan. runacunallam cayan. Pero tsay
2ॸTsaynam Abrahamga guerrachö pelearnin Melquisedecpagga Diospa Palabranpis
gänasquir apamunganpita juc chunca imayca cawaycagpagnöllam willacun.
particagta Melquisedecta raquipurgan. 9ॸTsaynöpam niyanman, Levípa
8
1ॸLlapan willayangagpitapis cay 7ॸSi Moiséspa tiempunchö conträtu
9
Pero paycunawan conträtu rurangä 1ॸTsaymi cananga cayta
10
1ॸTsay Moiséspa leynin nogapag gellgaraycangannö:
mandacungan sacriƿciucunaga, Dios Yayallä, nogaga gampa
Señor Jesucristo sacriƿciuta rurananpag voluntäniquita ruranäpagmi
canganpa copiallanmi cargan. Tsaymi shamushcä.ٔॸٚ
tsay cada wata mana ushacaypa 8ॸPuntata ninganchömi caynö
11
1ॸTsaymi cananga rasumpa apäcuy cananpagcagta Dios Yaya
criyicurnin conƿacur mana willaptin, rasumpa cäsurnin mantsacar
ricangantsicta chasquinapag jina öra juc arca niyangan jatuncaray
shuyaraycantsic, quiquin Dios Yaya büquita rurargan, llapan aylluncunawan
änimangantsicta rasumpa cumplinanpag salvacänanpag. Noéga rasumpa criyicug
captin. 2ॸUnaycag runacunam Dios cayninwanmi, tsay tiempu runacunata
Yayaman criyicuyanganpita allish condenargan. Tsaynöllam Dios Yayata
regeshga runa cayargan. cäsurnin alli rurag canganpita, Noétaga
3ॸCriyicug caynintsicwanmi jutsannagtanö salvacashga cananpag
musyantsic, Dios Yaya Palabrallanwan chasquirgan.
cay mundutawan llapan imaycatapis 8ॸAbrahampis criyicug cayninwanmi
12
wañutsiyanganpita cawascamur 1ॸTsaymi rasumpa ƿrmi
cieluchö Dios Yayawan cushishga criyicuycar wañushgacuna
imayagpis cawayänanpagmi. imayca testïgunö entëruntsicpa tumag
36ॸWaquincagcunatanam asharnin cielupita ricaycämashgaga, imayca lasag
allgotsäcur astayargan. Tsaynöllam gepita churasquignö tsay
cadenacunawanpis watarcur, tsaparämagnintsic mana alli
carcelcunachö gaycarätsiyargan. ruraycunata dëjashun. Tsaynöllam
37ॸWaquintanam rumicunawan mana alli ruraycunaga imayca
sagmarnin wañutsiyargan. watarätsignö jutsallachö catsimantsic.
Waquincagtanam ishcayman Tsaynö mana allicunapitaga imayca
cuerpuncunata pullanpita serruchuwan aygecugnö dëjasquir, Dios Yaya
partiyargan. Tsaynöllam waquintaga munangannölla imaypis mana
espädawanpis tucsir wañutsiyargan. desanimacur ƿrmi criyicuynintsicwan
Waquincag criyicugcunanam allillata rurarnin cawacushun. 2ॸSeñor
üshacunapawan cabracunapa Jesucristollaman imaypis mana
garatsanllapita llatapashga marcan desanimacurnin ƿrmi conƿacushun.
marcan puricuyargan. Paycunaga alläpa Paymi nogantsicraycu cruzchö
wactsa mana ni imannag llaquipaypag wañurnin salvamashcantsic. Tsaymi
maltratarnin allgotsäcur cananga payman rasumpa ƿrmi
gaticachashgam cayargan. 38ॸ¡Cay criyicushga yanapamantsic, Dios Yaya
munduga llapan mana alli munangannö shumag cawacunapag.
ruraynicunawan manam merëcirgantsu, Señor Jesucristom tsay pengacuypag
tsay criyicug alli runacunata! Llutam wañuyta mana mantsarnin,
maytsaypa aywar puricuyargan mana jutsantsicpita salvamänapag sufrirnin
maychöpis pärayta puedirnin. wañurgan. Alläpa sufrir
Tsaynöllam machaycunachö salvamangantsicpitam payga alläpa
uchcucunachö puñucur cushicurgan. Tsaynö wañunganpitam
tsunyacunapawan jircacunapapis cieluchö Dios Yayapa derëchucag
aywacuyargan. lädunpita nogantsicpag mañacurnin
39ॸTsaynö criyicug cayanganpitam llapan imaycata mandacamunanpag
quiquin Dios Yaya paycunapag willacur jamargan.
nirgan: “Nogaman rasumpa ƿrmi 3ॸChiquignin jutsasapacuna contran
Heb 12.20 Ex 19.12-13. Heb 12.21 Dt 9.19. Heb 12.26 Hag 2.6.
ȸƄ´ѠƄϘґॷ12ٍॷ13 498
13
1ॸCuyashga waugecuna y panicuna, ejempluncunata yarpäyay, imanö
criyicug cayniquicunawan jucnin ushacäyangantawan ƿrmi criyicug
jucninwanpis cuyanacurnin yanapanacur cayanganta gamcunapis
shumag cawacuyay. 2ॸAma gongayanquitsu gatiyänayquipag.
mana regeshga runacuna wajiquicunaman 8ॸSeñor Jesucristoga unay tiempu
1
1ॸNoga Santiagom, Dios Yayapawan tsaracuyänayquipag yachayangayquita.
Señor Jesucristopa servignin car, 4ॸPero imaycanöpis tsay ƿrmi tsaracuy
500
501 ґkͮҽʊkǾϘॷ1
2
1ॸGamcunaga, cuyashga waugecuna cuyanqui quiquiquita
y panicuna, poderöso Señor cuyacungayquinölla” nir, tsaynö
Jesucristoman criyicuycarga, ama rasumpa cumplirga, allitam
503 ґkͮҽʊkǾϘॷ2
3
1ॸCuyashga waugecuna y panicuna, imayca nina rupagnö ushacätsir
gamcunachöga ama atscag cawatsimarnintsic. 7ॸRunaga cay
yachatsicugcuna cayanquitsu. patsachö tucuyläya chucaru
Musyayanquim yachatsicug wätacunatapis venceyta puedinmi.
runacunataga waquincag Tsaynöpam tucuyläya chucaru
runacunapitapis mas, quiquin Dios Yaya wätacunatawan pishgocunata,
juzgayämänanpag canganta. culebracunatawan arashcunata y
2ॸLlapantsicmi talbesga llutancunata lamarchöcag wätacunatapis achcusquir,
rurantsic. Tsaymi cananga si maygan manshuyätsinman. 8ॸPero manam ni
Stg 2.23 Cayta mas musyanayquipag liyinqui Gn 22.1-19. Stg 2.23 Gn 15.6.
Stg 2.25 Rahab pï canganta musyanayquipag liyinqui Josué 2.1-24.
505 ґkͮҽʊkǾϘॷ3ٍॷ4
Cay cartataga apostol San Pedrom gellgargan. Payga Señor Jesucristowan pagta
purirmi, llapan yachatsicungancunata wiyarnin milagru rurangancunata ricargan. Tsay
llapan ricangancunatawan wiyangancunata willacunanpagmi, Pedrota Señor Jesucristo
acrargan. Tsaynö Señor Jesucristo acrashga captinmi, Pedrota “apostol” niyan. Pedropag
masta musyayänayquipag liyinqui San Juan 1.40-44, San Lucas 5.1-11,
San Marcos 8.27-33; 9.2-8, San Mateo 14.22-33, San Marcos 14.66-72,
San Juan 21.15-19, Hechos 2.5; 8.14-25; 10.1-48; 11.1-18; 12.1-19, 1 Corintios 9.5 y
Gálatas 2.6-16.
Romachö caycarnächi Pedro cay cartata gellgargan, maytsaychö
criyicugmajincunapag. Señor Jesucristoman criyicuyangantsicpita tucuyläya
sufrimientucunata päsarpis, payllamanna mas ƿrmi criyicuyänanpagmi cay cartata
gellgargan. Masta musyanayquipag liyinqui 1 Pedro 5.13.
jutsayquicunapita
Apostol Pedro cartata gellgan perdonayäshushcanqui.
maytsaychö witsicashga Dios Yaya cuyacuy llaquipäcuyninwan
criyicugcunaman yanapaycuyäshuy alli päsacuychö
1
1ॸNoga Pedrom, Señor Jesucristopa imaypis cawacuyänayquipag.
apostolnin car, cay cartata
Dios Yayapita juc mushog cawayta
gellgamü: Dios Yaya acrangan maytsay
tarinapag shuyararnin cawacushun
provinciacunachö witsicashga caycag
Ponto, Galacia, Capadocia, Asia y 3ॸ¡SeñornintsicJesucristopa Taytan
Bitinia marcacunachö forastërunö Dios Yaya alabashga catsun! Paymi
caycag criyicugcunaman. 2ॸGamcunataga alläpa llaquipäcug cayninwan, imayca
quiquin Dios Yayam llapanta musyarnin yapay yurigtanö juc mushog
unaypitana acrayäshushcanqui. cawayyogta ticratsimashcantsic Señor
Tsaynöpam Espïritu Santo poderninwan Jesucristo nogantsicraycu wañusquir
llapan imaycachöpis allicunallata cawamunganpita. Tsaynöpam
ruratsir jutsannagta catsiyäshunqui nogantsicga Dios Yaya cieluchö juc
Señor Jesucristopa mandacuynincunata mushog cawayta garamänanpag
cäsucuyänayquipag. Paymi cruzchö shuyarar cawacushun. 4ॸDios Yaya
yawarninta jichar llapan cieluchö garamänapagcag erenciaga,
509
1ґkͮЬƄġѠϘॷ1 510
2
20ॸTsaynö cananpagmi Dios Yaya Señor 1ॸTsaynö caycaptinga, llapan mana
3
rurayangayquipita castigäyäshuptiquiga? 1ॸTsaynölla casäda warmicuna,
1 Pe 2.22 Is 53.9.
1ґkͮЬƄġѠϘॷ3 514
4
concienciayog umilde alli 1ॸTsaynö caycaptinga, Señor Jesucristo
respëtuyquicunawan, Señor Jesucristoman cuerpunchö sufringannö, gamcunapis
rasumpa ƿrmi criyicuyniquicunawan. listo cayay sufriyänayquipag. Pipis
Tsaynö allicunallata rurarnin umilde cuerpunchö sufrirga jutsa ruraytam
respetacug cayangayquita dëjanga, 2ॸcay patsachö cawarnin
ricäyäshurniquim, contrayquicuna mana quiquinpa mana alli munayllanta manana
allicunata parlagcunapis alläpa rurar, Dios Yaya munangannölla shumag
pengacushga cayanga. 17ॸSi Dios Yaya cawacunanpag. 3ॸCananga tsayllapagnam.
munaptinga mas allim canman Alläpa unay tiempunam mana
allicunallata rurarnin sufringantsic, llutan criyicugcunapa tucuyläya
mana alli ruraycunapita sufrigantsicpitaga. munaynincunallata rurarnin imayca
18ॸQuiquin Señor Jesucristom mana juc viciucunallachö cawayashcanqui.
jutsannag caycar, juc cutilla sufrirnin gam Puntatam mana alli viciucunata
jutsasapacunapag wañurgan, Dios munaparnin machashga gayaycachar,
Yayaman pushayäshunayquipag. Señor warmipis ollgopis tucuyläya pengacuypag
Jesucristopa cuerpun wañusquiptinmi mana allicunata rurarnin, upyar, ƿestan
Espïritu Santo cawatsimurgan. 19ॸEspïritu ƿestan puricur, ïdolocunata diostanö
Santopa poderninwanmi, imayca prësunö adorar, Dios Yayata mana cäsugcunawan
inƿernuchö gaycuraycag almacunamanpis juntawacashga puriyargayqui. 4ॸTsaymi
Alli Willacuyta willacug aywargan. 20ॸTsay cananga tsay runacunapa pengacuypag
inƿernuchö gaycuraycagcunaga Noépa llutan mana alli ruraynincunaman manana
tiempunchö Dios Yaya llapan aywar jucläya cawacuyaptiqui, imayca
paciencianwan Noé büquinö arcata rurar mana alli ruragpagnö contrayquicuna
ushanganyag shuyaraycaptin, mana parlar rimaycäyäshunqui. Paycunaga
cäsucur wañushga runacunapa manam ni imanö entendiyantsu gamcuna
almancunam cayargan. Tsay büquinö paycunanö mana cawacuyaptiqui. 5ॸPero
arcaman yaycurnin pusag runacunallam, tsay runacunataga quiquin Dios Yayam
apäcuy tamya juntag yacupita llapan wañushgacunatawan
salvacäyargan. 21ॸTsay yacugam imayca cawaycagcunatapis juzgangan junagchö,
bautizacugnö juc ejemplu cargan, canan imaycarpis cuentata mañarnin llapan
bautizacurnin gamcunapis salvacashga imayca rurayanganpita juzganga. 6ॸTsaynö
cayänayquipag. Tsay bautizacuyga cananpagmi, Alli Willacuyta wiyashgana
manam cuerpuntsicta limpianapagtsu, caycar wañushgacunatapis, cay patsachö
sinöga Dios Yaya munangannö alli runacuna munangannö juzgayaptinpis,
concienciantsicwan allillata rurarnin Dios Yaya munangannö almancunata
shumag cawacunapag äningantsicmi. juzganga, paywan imayyagpis
Tsay bautizmuga salvayäshunqui Señor cawayänanpag.
Jesucristo wañusquir cawamunganpitam. 7ॸCay patsachö llapan imaycapis jancat
22ॸPayga cieluman cutirmi Dios Yayapa ushacänanpag ichicllanam faltaycan.
derëchucag lädunman jamaycur, alli Tsaymi gamcunaga alli runacunana
1ґkͮЬƄġѠϘॷ4ٍॷ5 516
5
“¿Imanirnarag caynö sufrï?” nirga. 1ॸGamcunachö caycag respetashga
13ॸTsaypa rantinga Señor Jesucristowan yachatsicug auquincunatam plëtü,
jucllayllanö sufrirpis cushishga cayay, nogapis respetädo auquin caynïwan,
poderöso cayninwan chipacyarrag cay Señor Jesucristo sufringancunachö
1 Pe 4.18 Pr 11.31.
517 1ґkͮЬƄġѠϘॷ5
pagtan purir testïgunö ricashga car. 7ॸDios Yayata llapan imayca yarpachacur
Tsaynöpam Señor Jesucristo alläpa munayniquicunata entregayay, payga
cushicuypag cutimuptinpis pagta Dios alläpa llaquiyäshurniquim llapan
Yayapa glorianchö cushishga imaycachöpis mana dëjaypa
cawayänäpag rugayag: 2ॸImayca juc cuidayäshunqui.
mitsicug runa üshancunata 8ॸAlli yarpayniquicunawan
1 Pe 5.5 Pr 3.34.
1ґkͮЬƄġѠϘॷ5 518
1
1ॸNoga Simón Pedrom, Señor 4ॸTsaycunaraycum alläpa chaniyog
519
2ґkͮЬƄġѠϘॷ1 520
2
1ॸPero Israel naciunchö mana alli Yayaga rasumpa castigacug canganta
yachatsicug profëtatucug gepa yurig jutsasapacunapis
willacugcuna cayangannömi, tantiyacuyänanpag. 7ॸPero tsay
gamcunachöpis waquincag mana alli marcachö Lot shutiyog runallatam Dios
willacug yachatsicugcuna cayanga. Tsay Yaya salvargan, alli rurag cayninwan
willacugcunam yachayllapa engañacur marcanchö mana alli jutsasapa
tucuyläya mana allicunata runacuna pengacuypag cawaynincunata
yachatsicuyanga, asta quiquin ricar, alläpa llaquicur sufrirnin
Salvamagnintsic Señor Jesucristota cawacunganpita. 8ॸTsay alli rurag runam
nëgarnin contran cayänanpag. Tsaynö marcancunachö täcur, waran waran
cayanganpitam quiquin Dios Yaya shongollanchö alläpa llaquicur
mantsacaypag castigarnin condenanga. sufrirgan, tsay marcachö runacunapa
2ॸTsaynö mana alli rurag runacunaga, lluta mana alli ruraynincunata ricar
maytsicagmi pengacuypag mana alli wiyarnin. 9ॸTsaynö captinmi musyantsic
ruray viciuncunata rurarnin sïgiyanga. payman ƿrmi criyicugcunataga llapan
Tsaynö cawarmi rasumpacag näninö mana allicunapitapis librarnin
Alli Willacuypa contran mana allicunata salvamänapag canganta. Tsaymi Dios
parlayanga. 3ॸGellayllapag ayrajarmi Yayaga cananpita gallaycur, asta cay
gamcunataga engañar llullatsiyäshunqui patsa ushacangan junagyag jutsa
quiquincunapita ƿnjishga ruragcunataga castigarnin catsinga.
cuentuncunallata yachatsiyäshurniqui. 10ॸTsaynö castigashga cayänanpagmi
12ॸPero tsay mana alli ruragcunaga ashnunmi mana ima parlag caycar
imaycatapis mana entendiycarmi imayca runa parlagnö amatsargan, tsay
imayca calumniäcugnö llutalla Dios profëta Balaam imayca mana allicunata
Yayapa contran parlayan. Tsaycunaga rurananpag aywaycaptin.
imayca mana ima musyag 17ॸTsay llutan mana allicunata
3
1ॸCuyashga waugecuna y panicuna, waquincag runacuna “Alläpa unaymi
cay cartawanga ishcay cutinam demoramun” nir, yarpäyaptinpis. Mas
gamcunaman cartacamü. Ishcan bienmi payga llapan paciencianwan
cartächöpis yarpätsiyniquicunatam shuyaraycan, llapan runacuna
munargä, alli yachayniquicunawan, jutsancunapita arepenticur
2ॸDios Yayapa unaycag willacug santo condenacarnin mana ushacäyänanpag.
profëtancuna parlayangancunata mas 10ॸPero Señor Jesucristo cutimungan
2 Pe 2.22 Pr 26.11.
2ґkͮЬƄġѠϘॷ3 524
Cay cartataga apostol San Juanmi gellgargan. Paytaga quiquin Señor Jesucristom
acrargan apostolnin cananpag. Manam cay cartallatatsu Juan gellgargan, sinöga
“Ishcaycag Juanta” y “Quimsacag Juantam” gellgargan. Tsaynöllam “San Juan”
librutawan “Apocalipsis” niyangan librutapis gellgargan.
Cay cartachömi Señor Jesucristoman criyicugcunata Juan musyatsin, llutan mana
alli yachatsicugcunata mana chasquiyänanpag. Tsay llutan mana alli
yachatsicugcunaga caynö yachatsicurmi niyargan: “Señor Jesucristoga manam
Diostsu cashga, sinöga juc runallam” nir. Tsaynö nicäyaptinpis cay cartachömi Juan
musyatsimantsic, Señor Jesucristoga rasumpa Dios cayninwan imayca juc runanö
cay patsaman shamunganta. Tsaynöllam musyatsimantsic Dios Yaya munangannö
llapan criyicugmajintsiccunawanpis shumag cuyanacur cawacunapag.
1
1ॸCaytam gamcunaman gellgayämü, 4ॸTsaynö llapantsic imayca
525
1ґkͮˇԆkͮॷ1ٍॷ2 526
2
1ॸCuyashga criyicug wamralläcuna, rasumpacag canganta, gamcunapis
jutsata manana rurarnin shumag rasumpa cäsurnin cumpliyänayquipag.
cawayänayquipagmi, caycunata Tsay imayca tutapaynö mana alli
gellgayämug. Pero maygayqui jutsaman ruraycuna päsaptinmi, imayca juc
shicwayaptiquipis, capamantsicmi atsicyay quichacagnö rasumpa
alläpa alli rurag juc abogäduntsic Señor allicagcunalla caycan.
Jesucristo, Dios Yayapa puntanchö 9ॸSi pipis: “Nogaga actsichönömi
3
regentsu. Pero Dios Yayapa Tsurin 1ॸ¡Ricäyay imanö alläpa
Señor Jesucristota chasquigcagmi sïga, cuyamarnintsicmi Dios Yayaga
quiquin Dios Yayatapis chasquirnin “Wamräcunam cayanqui” nimantsic!
paywan pagta imayca jucllaynö ¡Rasumpa quiquin nimangantsicnöllam,
cawacun. paypa wamrancuna cantsic! Pero
24ॸGamcunaga mana juc gongar waquincag mana alli ruragcunaga,
shongoyquicunachö catsiyanqui manam regemantsictsu Dios Yayapa
gallananpita Señor Jesucristopag wamrancuna cangantsicta, Dios
yachatsicuycunata wiyarnin Yayatapis mana rasumpa regernin.
chasquiyangayquicunata. Si 2ॸCuyashga waugecuna y panicuna,
1 Jn 3.12 Cain shutiyog runa imanö waugenta wañutsinganta mas musyanayquipag liyinqui.
1 Jn 3.12 Gn 4.1-26.
1ґkͮˇԆkͮॷ3ٍॷ4 530
4
1ॸCuyashga waugecuna y panicuna, rasumpacag Espïrituwan canganta o
ama criyiyanquitsu llapan runacuna mana allita ruratsicur llullacug Supaypa
“Nogaga Dios Yayapitam yachatsicü” espïritunwan cayanganta.
niyäshuptiqui. Puntataga imayca
Dios Yayaga alläpa cuyacuymi
pruebagnörag allipa musyayänayqui,
paycunachö espïritu caycag, mä 7ॸCuyashga waugecuna y panicuna,
rasumpacush Dios Yayapa Espïrituncush quiquin Dios Yayapitam rasumpa
o manacush caycan. Cay mundu juntam cuyanacuyga shamun. Tsaymi
maytsicag mana alli yachatsicugcuna nogantsicpis jucnin jucninwanpis
“Dios Yayapagmi yachatsicuycä” nir, llapantsic shumag cuyanacur
llullacurnin puriycäyan. 2ॸTsaynöpam cawacushun. Shumag cuyanacurnin
gamcunaga musyayanqui, pï rasumpa llapanwan alli cawacurga, Dios Yayapa
531 1ґkͮˇԆkͮॷ4ٍॷ5
5
cachamunganta, entëru munduchö 1ॸPipis Señor Jesucristoman
mandamangantsicnölla
Rasumpacagwan alli cuyanacuy rasumpacagcunallachö caycäyanganta
1ॸNoga auquinmi, Dios Yaya acrangan musyasquir. 5ॸCananga alläpa cuyashga
criyicug señorawan wamrancunaman cay señora, alläpam rugayag llapantsic jucnin
cartata gellgamü. Cay cartataga gellgamü jucninwanpis shumag cuyanacunapag. Cay
llapan shongöwan alläpa cuyayarniquim, gellgamungäga manam juc mushog
manam nogallatsu tsaynö cuyayag sinöga mandamientutsu, sinöga gallananpita
llapan rasumpacagta regernin chasquingantsicllam. 6ॸ¿Tsaypunga
musyagcunapis alläpam cuyayäshunqui. imanötan cuyanacushunga? Cawacushun
2ॸTsaynöga gamcunata cuyayag Dios Yayapa mandacuynincunata shumag
shongontsicchö rasumpacagllata cäsucurnin. ¿Imatan Dios Yayapa
regengantsicpitam. Tsay rasumpa mandacuyninga? Dios Yayapa
regengantsicga nogantsicchömi imayagpis mandacuyninga shumag cuyanacur,
caycanga. 3ॸDios Yayapawan Tsurin Señor cawacungantsicmi gallananpita
Jesucristopa bendiciunnincunatawan chasquingantsicnölla.
llaquipäcuyninta, shumag alli
Llullarcurnin engañacur Señor
päsacuyninta y rasumpacag cuyacuyninta
Jesucristopa contran puriyan
gamcunaman churaycayällämutsun.
4ॸAlläpam cushicurgä waquincag 7ॸAtscagmi llullacur engañacugcuna cay
534
535 2 SAN JUAN
536
537 3 SAN JUAN
Santiagopa waugen San Judásmi cay libruta gellgargan. Cay carta gellgag
Judásga manam Señor Jesucristota traicionarnin ranticug Judás Iscariotetsu cargan.
Tsay witsanmi lluta mana allita yachatsicugcuna yachatsicurnin purir niyargan:
“Jutsa rurayta mana dëjashgapis Dios Yaya imaypis perdonamäshunllam” nir.
Tsaynö llutan mana allicunata yachatsicur puriyaptinmi, Judásga yarpachacurnin
llaquicurgan Señor Jesucristoman criyicugmajincunapag. Tsaynöpam cay cartata
gellgargan, tsay llutan mana alli yachatsicugcunata mana cäsuyänanpag.
gellgaycämü, rasumpa
Saludacuynin criyicuyniquicunachö alli ƿrmi
1ॸNoga Judásmi Señor Jesucristopa tsaracurnin shumag
servignin caynïwan Santiagopa waugen cawacuyänayquipag Dios Yayapa
car, cay cartata gellgamü Dios Yaya wamrancuna car. 4ॸNogam musyä
cuyar acrarnin gayangancagcunaman. llullacur yachatsicugcuna allitucurlla
Tsay Dios Yayapa acrashgan gamcunaman chaycäyämunganta.
cayaptiquim, Señor Jesucristopis Tsaynö mana alli rurag runacunapagga
poderninwan imaycapitapis Dios Yaya gellgatsinganchöpis
tsapaycäyäshunqui. 2ॸDios Yayapa unaypitanam nirgan, inƿernuman
llaquipäcuy alli yanapacuyninwan condenacar aywayänanpag. Tsay
cuyacuyninpis gamcunachö shumag runacunaga alläpa mana alli rurag
caycullätsun. carmi, “Dios Yayaga perdonamäshunmi
imaycata rurashgapis” nir, tucuyläya
Llullacur manacagcunata jutsacunata rurayänayquipag
yachatsicugcuna alläpa yachatsiyäshunqui. Tsaynö
mantsacaypag castigashga yachatsicurmi nogantsicpa japallan
cayänanpag cangan ämuntsic alläpa poderöso Señor
3ॸAlläpa cuyashga waugëcuna y Jesucristotapis nëgarnin mana
panïcuna, noganö gamcunallapis cäsuyantsu.
salvaciunta chasquishga cayaptiquim, 5ॸAunqui gamcuna musyashgana
538
539 SAN JUDÁS
Jud 11 Cain shutiyog runa imanö waugenta wañutsinganta mas musyanayquipag liyinqui
Gn 4.1-26 Nm 22.1-41 Nm 16.1-50. Jud 11 Gn 4.3-9 Heb 11.4 1 Jn 3.12.
SAN JUDÁS 540
1
1ॸCaymi Señor Jesucristota quiquin Dios liyiyaptin wiyagcunawan llapan caychö
Yaya revelarnin ricätsingan. Imaycapis mandacur, gellgatsinganta llapan
manana unayta päsananpagcagcunata, shongoncunawan cäsucugcunapis. Tsay
payman criyicur llapan servignincunata llapan imayca päsananpag willacungancuna
musyatsinanpag. Tsaynöpam Señor cumplingan junagcuna chaycämunnam.
Jesucristo juc angelninta mandargan,
San Juan Dios Yayata
revelaciunchö servignin Juanta revelarnin
agradëcicurnin saludacur, ganchis
musyatsinanpag. 2ॸJuanmi llapan
marcacunachö criyicugcunaman
rasumpacagta ricashga cumplïdu testïgu car,
gellgan
Dios Yayapa rasumpa Palabrantawan
quiquin Señor Jesucristopa Alli 4ॸNoga
Juanmi Asia provinciapa
Willacuyninta willacushga, Dios Yaya ganchis marcancunachö llapan
angelninwan revelarnin ricätsir willashga criyicugcunaman gellgamü:
541
kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ1 542
Ap 1.13 Dn 7.13.
543 kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ1ٍॷ2
imayca rupay alläpa chipacyar atsicyarnin imaycata sufrirpis awantarnin, mana juc
achagnömi cargan. gelanar ni pishipar nogapa shutïraycu
17ॸTsay llapanta ricaycurmi wañushganö willacurnin arushcanqui. 4ॸPero gampa
chaquinman shicwasquirgä. Tsaynö contrayquim juc capaman: Gamcunaga
shicwasquiptïmi derëchucag maquinta mananam puntata cuyayämangayquinöga
umäman churaycamur nimargan: “Ama cuyayämanquinatsu. 5ॸ¡Yarpäyay maypita
mantsacaytsu. Nogam cä Gallanancag y shicwamushga cangayquita!
Ushanancag. 18ॸNogaga imayyagpis rasumpa Arepenticurnin unay allicunallata
cawagmi cä. Wañurgämi, pero canangam rurayangayquinölla shumag alli
cawamushcä manana ni imaypis wañurnin cawacuyay. Si mana arepenticuptiquiga
cawanäpag. Nogam wañugcunatapis contrayqui shamuycurmi,
cawatsimushag y inƿernupa llävitapis marcayquicunachö candelëronö Dios
mandacuy podernïwan catsishag. 19ॸTsaymi Yayaman criyicurnin goricaycur
gellgay canan ricangayquitawan ima mañacugcunata jancat gechusquishayqui
päsaycanganta y shamug tiempuchöpis ima criyicugcunapis manana goricäyänanpag.
päsananpag canganta. 20ॸCaymi signiƿcädun 6ॸPero tsaynö caycaptinpis,
3
yachacuyanganpita mana 1ॸ“Gellgay Sardis marcachö
arepenticuyaptinga. 23ॸTsay warmipa criyicugcunapa willacug
wamrancunatapis sufritsirmi jancat angelninman:
wañutsishag. Tsaynöpam llapan “Caynömi nin, Espïritu Santopa
criyicur goricagcunapis musyayanga, ganchis yachaynintawan ganchis
yarpaynincunatawan shongoncunata lucëronata catsignin: Musyämi llapan
rasumpa regengäta. Tsaymi imayca rurangayquitawan ‘Cawanmi’
llapayquitapis pägayäshayqui, segun nir aläbayäshungayquita, pero gamga
4
manam ni imatapis wanantsicnatsu.’ 1ॸTsaycuna llapanta wiyarnin
5
caycagpa entëru wagtancunachömi, 1ॸTsaypitam trönochö jamaycagpa
chuscu cawagcuna gepanpa y puntanpapis derëchucag maquinchö pergashpita
entërunchö ñawishga cayargan. 7ॸTsay libruta ricaycurgä, jananpawan
puntacag cawaggam imayca juc leonnö rurinpapis gellgashga, röllornin ganchis
cargan. Juccagnam imayca juc törrunö y sëlluwan sëllushgata. 2ॸTsaynöllam
juccagpanam gagllanpis imayca runapanö ricargä juc poderöso angel tapucurnin
cargan. Tsaynöllam juccag cawagpis jinchicuycur caynö ninganta: “¿Pitan
imayca juc pitsag päriycagricuglla cargan. puedin llapan sëllunta rachishquir, cay
8ॸTsay chuscun cawagcunapam, cada libruta quichamuyta?” nir. 3ॸPero
ünupa sogta riprancuna cargan. Tsay manam cieluchö ni cay patsachö ni
cawagcunaga jananpawan rurinpa y patsa rurinchöpis cargantsu, tsay libruta
riprancuna gopinchöpis maytsica quichayta ni imapag gellgashga
ñawishgam cayargan. Tsaymi pagaspa canganta ricaytapis. 4ॸTsaymi mana ni
junagpapis caynö niytaga pärayargantsu. pipis quichaytawan ni ricayta
“¡Santo, santo, santo, merëcinganta ricar, alläpa mantsacarnin
alläpa poderöso mana päraypa wagargä. 5ॸTsaynö
Señor Dios Yaya, wagaycaptïmi, tsay ishcay chunca
puntapis, cananpis y chuscu (24) respetashga auquincunapita
shamugpagcagpis caycag!” jucnin nimargan: “Ama wagaynatsu,
9ॸTsaymi cada vez cawagcuna canan masqui ricanqui Judápa
alabarnin, llapan cushishga adorarnin castanpita Leonnin, rey Davidpa
agradëcicuyan tsay trönochö mana ayllunmi llapanta venceshga. Tsaymi
549 kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ5ٍॷ6
6
puedirnin, 1ॸTsaypitanam ricargä Dios Yayapa
Sëlluntapis quichayta merëcinqui. Cordërun ganchis sëllupita
10 Gammi sacerdöticunata puntacagta rachisquigta. Tsaynam
churashcanqui Mandacuy chuscun cawagcunapita jucnin, imayca
Reynoyquichö magacugnörag gayarar mantsacaypag
kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ6 550
7
1ॸTsaycuna llapanta ricasquirmi, chunca ishcay warangatam Josépa
chuscu angelcuna cay mundupa castanpita,
chuscunlä esquïnancunachö chunca ishcay warangatam
ichiraycäyagta ricaycurgä. Tsay chuscun Benjamínpa castanpita.
angelcunam, cay patsaman, lamarman
Chaquincuna puntanyag maytsicag
ni jachacunamanpis, chuscunlädopa
yurag llatapashgacuna
shamug wayrata mana juc
wayrämunanpag tsaparaycäyargan. 9ॸTsaypitaricchacusquirnam maytsay
2ॸTsaynöllam juc angeltapis rupay naciun marcapita maytsicag runacuna
yargamunan lädupita cawag Dios yuriscayämugta ricargä, tucuyläya
Yayapa sëllunta catsirnin shamuycagta castawan tucuyläyata parlagcunatapis.
ricargä. Tsay angelmi jinchicuycur Jamacuna trönochö jamaycagpawan
kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ7ٍॷ8 552
8
auquin tapumargan: “¿Picunatan cay 1ॸTsaypita Dios Yayapa Cordërun
9
rupar ushacargan. Tsaynöllam llapan 1ॸYapay tsay ganchispita pitsgacag
10
1ॸTsaypitam juc poderöso angel patsa jananchö chaquin caycag angel
cielupita bäjaycämugta aptarangan quicharaycag ichic libruta
ricaycurgä, pucutay rurinchö uman aptarcuy” nir.
jananchöpis mantsaypag turmanyuy 9ॸTsaynam witiycurnin angel
11
1ॸTsaypitam tupucuna väraricug uchcupita mantsaypag jatuncaray wäta
geruta entregamarnï mandamar yargascamur, ishcan testïguncunata
nimargan: “Sharcurnin Dios Yayapa gaticachar vencernin wañutsinga.
templuntawan altarninta tupur, mä 8ॸTsaynö wañuscatsirmi tsay
12
16ॸTsaymi jamacuyänanchö jamaycäyag 1ॸTsaypitam cieluchö juc
ishcay chunca chuscu respetashga mantsaypag señal yurisquirgan.
auquincuna, gongorpacuycur Tsay señalgam juc warmi rupaywan
gagllancunapis patsaman tincunganyag entërunpa imayca llatapashganö y
umpuycur Dios Yayata adorar 17ॸniyargan: chaquin gopinchöpis quillam cargan.
“Imanömi agradëcicuyällag Señor, Tsaynöllam umanchöpis chunca ishcay
alläpa poderöso Dios Yaya lucërocunawan tumat corönashga
cangayquita. cargan. 2ॸTsay warmiga geshyagllarag
Gammi canqui, gammi cargayqui y caycarmi, imayca geshyacunanpag
shamunayquipagnam caycanquipis. nanacugnörag llaquicurnin
Tsaymi llapan poderniquiwan gayaraycachargan. 3ॸTsaypitanam
Mandacuy Reynoyquichö cieluchö yapay juc señal yuricasquirgan.
mandacuyta gallashcanqui. Tsay señalgam juc jatuncaray puca
18 Llapan naciuncunapis piñashgam dragon wäta, ganchis umashga chunca
cayargan. wagrashga y cada umanchö juc
Pero rabiayniquiwan corönashga cargan. 4ॸTsaynam cieluchö
castiganayquipag junag llapan lucërocunapita quimsacag
chamushganam. partinta chupanwan garacharnin pitsar,
kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ12 558
13
1ॸPero tsay mantsacaypag parlarnin. 7ॸTsaynöllam tsay mantsaypag
jatuncaray dragon wätam lamar pumanö wäta podernin chasquirgan Dios
cuchunman ichisquirgan. Yayaman llapan criyicugcunawan guerrata
rurananpag asta vencenganyag. Paytam
Lamarpita mantsaypag ishcaycay llapan mandacuynin entregargan llapan
jatun monstro niyangan wäta runacunaman, marcacunaman, tucuyläya
yargamungan castacunaman y tucuyläya parlayta
Tsaypitanam lamarpita juc jatun wäta parlagcunaman, maytsay
ganchis umayog chunca wagrayog naciuncunamanpis. 8ॸTsay mantsaypag
yargaycämugta ricargä. Tsay cada pumanö wätatam llapan cay patsachö
wagranchö juc corönayog cargan. täcugcuna adorayanga. Tsay wätatagam
Tsaynöllam llapan ganchis umanchöpis adorayanga Dios Yayapa Cordërunpa
Dios Yayapa contran mana alli shuti cawatsicug librunchö shutincuna mana
gellgashga cargan. 2ॸTsay ricangä apuntashgacagcunalla. Dios Yayagam
mantsaypag wätaga imayca pumanömi musyargan cay patsata camangan
cargan. Chaquinpis imayca jatun junagpitana nogantsicraycu Cordërun
ösopanö, shiminnam juc leonpanö wañunanpag canganta. 9ॸRinriyogcagga
cargan. Tsay jatuncaray mantsaypag shumag wiyacuyätsun:
dragonmi, llapan podernintawan 10 “Si pipis esclävunö prësu cananpag
servicugcunata y libricunatapis,
Patsa rurinpita mantsacaypag derëchucag maquincunachöwan
quimsacag wäta yargamungan urcuncunachö señalatsirgan. 17ॸTsaymi
11ॸTsaypitanam patsa rurinpita juc ni pipis rantiyta ni ranticuytapis
wäta yargaycämugta ricaycurgä. Tsay puedirgantsu, tsay pumanö wätapa
wätapam ishcay wagran imayca juc señalninwan shutinpa nümeronllapis
carnërupanö cargan. Pero parlayninga mana captinga. 18ॸCay llapanga alli
jatuncaray dragon wätapanö yachagtam wanan. Si pipis alli
mantsaypagmi cargan. 12ॸTsay carnërunö yacharnin tantiyarga calculatsun jatusag
wagrashga wätam puntacag mantsaypag mantsaypag pumanö wäta ima nümeron
jatuncaray pumanö wätapata llapan canganta. Tsay mantsaypag pumanö
podernintam catsirgan, paypa wätapa nümeronga imayca runapanömi
munayllanta rurananpag. Tsaynöpam canga: sogta pachac sogta chunca
tsay carnërunö wätaga, cay patsachö sogtayog (666).
llapan runacunata adoratsirgan, tsay
wañuypagnö mantsaypag erïdan Dios Yayapa Cordërunwan juc
cuticashga pumanö alläpa mandacuyyog pachac chuscu chunca chuscu
wätata. 13ॸTsaynöllam tsay cordërunö waranga (144,000) acrangancuna
wätaga mana ricashga jatusag cantayangan
14
señalcunawan milagrucunatapis 1ॸTsaypitanam Sión jirca
rurargan. Payga nina lunyaycagtam jananchö Dios Yayapa Cordërun
cielupita cay patsaman puntächö ichiraycagta ricasquirgä. Tsay
shicwatsimurgan, llapan runacuna Cordëruwan pagtam juc pachac chuscu
ricaraycäyaptin. chunca chuscu waranga (144,000)
14ॸTsaymi cay señalcunata ricätsicur runacunapis caycäyargan. Tsay
engañacurnin criyitsicurgan, Cordërupawan Taytan Dios Yayapa
mantsaypag jatuncaray dragonpa shutincunam, tsay runacunapa
poderninwan pumanö wätata llapan urcuncunachö gellgashga cargan.
runacuna adorayänanpag. Tsaynöpam 2ॸTsaypitanam juc mantsacaypag
15
1ॸTsaypitanam cieluchö juc conträtu rurayangan cieluchö santuario
mantsacaypag jatun señalta templu quichacasquigta ricargä. 6ॸTsay
ricargä: Ganchis angelcunawan templupitam ganchis tucuyläya mana
ultimucag ganchis tucuyläya mana alli alli geshyaycunawan sufritsicuycunata
563 kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ15ٍॷ16
acrashga jutsannag
Dios Yayapa rabiayninpita criyicugniquicunatam
castïgupag ganchis cöpacuna paycunaga yawarnincunata jichar
16
1ॸTsaypitanam templupita juc wañutsiyargan.
mantsacaypag vozwan ganchis Tsaymi cananga gampis
angelcunata caynö nigta wiyargä: yawarcunata uputsirgoyqui.
“Aywayay llapan munduman Paycunaga tsaynö rasumpa alli
jichayämunqui ganchis cöpachö Dios castigashga caytam merëcian.”
Yayapa rabiayninpita mantsacaypag 7ॸTsaypitanam altarpita maygantach
17
1ॸTsaypitanam ganchis Jesucristopag willacug testïguncuna
angelcunapita juccag ganchis wañugpa yawarnincunawan.
cöpata catsigcag angel shamuycur Tsay llapanta ricaycurmi, nogalläga
nimargan: “Shamuy lluta jucnin jucninwan alläpa jancat mantsacashga cacurgä.
puricug llapam lamarcunata mandarnin 7ॸTsay angelnam nimargan: “¿Imanirtan
19
1ॸTsaypitanam cieluchö ichishag wamracunapis,
maytsicag runacuna jinchi Dios Yayapita mantsacur
voznincunawan gayaycachagta wiyargä: respetarnin alabayay!”
“¡Aleluya!
Dios Yayapa Cordërun imayca
¡Rasumpa salvaciunga Dios
casaray ƿestachönö llapan
Yayallapitam shamun!
criyicugnincunawan
Alläpa cushicuy poderninga,
goricäyangan junag
quiquin Dios Yayallapam.
2 Dios Yayaga rasumpacag alli 6ॸTsaypitanam maytsicag runacunapa
21
pagasta junagta mana ushacaypa alläpa 1ॸTsaypitanam mushog
mantsacaypag castïguwan imayyagpis cielutawan mushog patsata
sufriyanga. ricargä. Tsay puntacag cieluwan
puntacag patsaga ushacashgana y
Jatuncaray yurag jamacuna mananam ni lamar gochapis
trönopa puntanchö llapan cargannatsu. 2ॸTsaynöllam jutsannag
wañugcunata juzgayangan alläpa santa marcata ricargä, cieluchö
11ॸTsaypitanam juc jatuncaray yurag Dios Yayapa puntanpita mushog
jamacunatawan, jananchö jamaycagta Jerusalén bäjaycämugta. Alläpa shumag
ricargä. Tsay jamaycagpa puntanpitam allitsashgam cargan, imayca juc novia
573 kЬϘæk̞ʊЬґʊґॷ21
alläpa chuya cawatsicug mana juc quimsa puncu urapa cargan. Tsaynöllam
chaniyog yacuta garashag. 7ॸPipis llapan rupay yargamunancagpa quimsa y
mana alli ruray jutsancunata rupay jeganancagpa quimsa cargan.
vencegcagmi, cay llapan erenciäta 14ॸTsay marcapa perganga chunca ishcay
22
topacio rumiwan y chuncacag 1ॸTsaypitanam tsay angel juc
cimientunam verde crisoprasa rumiwan alläpa limpiu mayu cawatsicug
rurashga cargan. Chunca juccagnam yacuta ricätsimargan. Tsay mayugam
jacinto y ishcay chuncaycagnam morädo imayca cristalnörag alläpa chuya Dios
amatistawan. 21ॸChunca ishcay Yayapawan Cordërunpa
puncucunanam chunca ishcay perlascuna jamacuyänancunapita yargamurgan.
cayargan. Cada puncum jatuncaray juc 2ॸTsay marcapa principalcag cällin
577
Glosario 578