Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
CURSUS COMPLETUS
S1VE
BIBLIOTBECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFOllMlS, COMMODÀ, OEGONOMIGA,
BALDRICI
D'OLËKSIS AÏVCHIEPISGOPI
OPERA OMMA
ACGEDUN'T
EPISTOLiE ET DIPLOMATA
'
KËCNON .,-
mm r R A G E \ s i s, ALBEHKH AQLEXSIS
CHRONICA
INTERMISGENÏUR
DROGONISCARDINALIS,PETRI LEONISET GREGORHS; R. Ë. LÊGATORUM,FRlDÉRiCI COLO-
NÏËNSIS/ARGilIEPISCOPI, S. HUGONIS GRATiANOPQLITANI,BRUNONISARGENTINENSIS»
EP1SCOPORÙM, S; STEPHANIABBATISClSTERCIENSISTERTH, FRANCONISABBATISAFFLI-
GEMËNSIS,PONT1IABBATISCLUNIACÈNSIS,ABBAUDIABBATIS,RICHARD!ABBATISPRATEL-
LENSIS, G. ABBATIS*DOMNIZONISPRESBïTERl GANUS1NI, JOANNIS MONACRÏ,VIVIANl
PRJEMONSTRATENSIS , JOANNIS M1GHAELENS1S
-, GÛALTËRtTARVANENSISET GALBERTl
BRUGEN8IS,HUGONISDE R1BODIM0NTE
OPUSCULA, EIPLOMATA, EP1STOL.E
ACCtlRANTE
J.-P, MlGNE
BIBIilOTHECJE
CLEBI «NIVEBS»
- S1VE
CURSUÙHCOUPLETORUM
IN SINGULOS
SC1ENT1.E RAMOSED1TOUK
EÇCLESlASTICdî
TQ»S :EMNîM:;PS:
VENIT8 FRANCISGALLICÏS
COSMASPRAGENSIS.
Cbronica Bohemorum. col. 9.
ALBERICUSAQUENSIS.
HistoriaUicrosotymitana, col. 389.
FRANCOABBASAFFLIGEMENSIS.
De gratia Dei, col. 715. — Episloloe,col. 807, — Appendix. — Cbroiiicou Aflligemense,col. 815.
HUGODE RIBODIMONTE.
Epistola ad G. Andcgayenscm,col. 833.
PONIIUS ABBASCLUN1ACENSIS.
Statut», col. 859. — Donationes pia;, col. 841.
PETRUS LEOMS ET GREGORIUSS. R. E. LEGATI.
Epistola;, ce. "851, JOANNESMICHAELENSIS.
Régula Templariorum, col. 85S.
GUALTERUSTARVANENSISECCLESIjE CANONICUSET GALBERTUSBRUGENSIS.
De Vita et martyrio B. CâroU Boni, Flandria: comilis, col. 873.
BALDRICUSDOLENSISARCHIEPISCOPUS.
;Historia llierosolymitana, col. 1057. — Acta Translationis capitis S. Valenlini, col. 1151. — Vila
S. Hugonis Rothom'ageiïsis archicpiscopi, col. 1Î63. — Ilhierai-ium,
—
sive cpisiola ad Fiscanncn-
Stts, col. 1175. — VilaR. Roberli de Arbiissello, col. 1181. Carmina, col. 1181; — Acta S.
Valerianimartyris, col. .1209. — De visitatione iufirinorum. col. 1211. —. Diploma, col. 1211.
HONORIUSH PONTIFEXROMANUS.
EpisloUecl privilégia, col. 1217.
YIYIANUSPRiEMONSTRATENSIS.
Harmonia, col. 1319.
G. ABBAS.
:«;
Epistola ad A. priorem S. Victoris Massiliensis, col. 1555.
DOMN1ZO PRESBYTER CANUSINUS.
Yita Malliildiscomitissoe,coL 1359*
ABBAUDUSABBAS.
Tfactatus de fractionc corporis Christi, col. 1541.
BRUNOARGENT1NENSIS EPISCOPUS.
, • •
Èpisloloei en. i547.
FRIDËRICUSCOLON1ENS1SARCHIEPISCOPUS.
timstote et diplomata, col. 1549.
RIGHARDUSARBASPRATELLENSIS.
Prologus in Leviticum, col. 1557.
S. STEPHANUSABBASCISTERIENSISIII.
— Sermo in obitu praidcccssoris sui, col. 1575. •^
Censura de aliquol locis bibliorum, col. 1575.col. 1177.
157S. —Charta charilatis, —Usus antiquiorcs ordinis Cistcrciensis
Epistola:, coU
col. 1583.— ExovUiùmcoiuobiiet ordinis Cisterciensis, col. 1501.
JOANNESMONACIILIS.
col. 1509.
Epistola ad AdelberonemTrevirensen avcliiepiscopum,
DROGOCARDINALIS.
Sermo aepassioiie Dommica, col. 1515. — Liber 1555.de crealionc et redemptione primi hominis, col.
-— Liber de divinis ofliciis, col. 1557."
1547.—De septem donis sancli Spirilus, col.
S. HUGOGRATIANOPOL1TANUS EPISCOPUS,
coL 15C5. — Epislolaeet diplomata, col. 1571,
Excerpta e cbartulario Gratianopolitano,
COSMAS PRAGENSIS
COSHLE
CHRONICA BOHEMORUM
PROLEGOMENA
NOT;E.
dalio magna aquarum per totam Bohemiam, quarum 1261de repudio Margaretnas reginsedicit : Quas ob
inundationeinsolila facla suntdamna plurima oedifi- causas Deus novil. Quas poenas Barthotoniasuscano-
ciorum.Quibus mullaaliaaddi possuntexempla,e. g. nicus, anno 1251, solverit bene scit, et quantum
an. 1250, 1252, 1259, 1260. peenniasa capiluloPragensi Bernardo pouiidcis le-
(161)An. 1251, 1258, 1259, 1274. gato datunt sit 1254, 1256. Capellasarasqnc iu Pra-
(162) 1252, 1255, 1257, 1269, 1276, 1278. gensi Ecclesia singulis annis icdilicaïas vel obrulas
(165)1251, 1255. accurate adnoiavit, neque minus quando prasdiis
(164)1252-1254, 1256, 1287. capilnli daninum sit illalum 1265.
(165) 1260 : Quem reverlcntem ab
(Olakarmnt ea- (167) Librarins vel compilator videlur esse lapsus
dem expeditionerecepimus.1261. in annis 1240, 1249, 1272; alias falsi annorum nu-
(166) 1255 : Quid cum rege fecerinl (episcopi) meri inveiîiunlur 1259, 1245, 1274, qui, quod
manetincognilum. 1256 : Conradus arcliiepiscopus ssepius faclnm est, juslo numéro omîtes uno sunt
— —
Coloniensis.,.venit ut credimus traclaturus,tiic. C1minores,
55 COSMiEPRAGENSISCUliONlCA. 30
ubi non minus gloriose refertur de pace inler regcsi A nionijiin pcrliibcntus. « Alrocissima régis clades et
Bohemioe et Hungarias facla, lalesque occurrunt inexpugnables pallias miscrias inliiniim ejus pecius
Otakari régis laudes : < Quis aulem non possil mi- , vehemenlissimeniovent. in narrnndis rébus est mo-
rari de lam ntagnifico rege, qui ab utero matrisi dcslus et providus, beneque sibi cavel ne forte veri
vocatus est rcx aureus? » Eidcni auetori baud im- fines lemerc excédai, quod lalibus indicavil tocuiîo-
merilo bas conlinuaiionis parles vindicarc ausim,, nihiis ; c ni fallor, uirum per industriam an per cr-
quibus sierilis angustiquc hisloriat compciidiifines; roreni nescio (174), ad ênarrandtim nianel difficile
longe superal : quai, annis 1254 cl 1255, de Otakarii (175); de Otakari morte t niiiil certi dicere » po-
expediiionc contra Prulenos legunlur, quod el du- test, t quia diversi diversa diciinl (176), » Et quan-
plici hujus belli ntciuionc salis confirmari :videlur ».
, quam, quod rerum scriptorc est digiiissimuni, bene
anno 1271 Viti decani laudes, quas plena manui cavel ne odii aut adulaiionis nolani incurrat (177),
funduntur, 1272, narraiioncnt de Germanonun m- lamcii uno alierovc loco Otakari studio se abripî
perio Olakaro oblato (168), 1278, quas de moribus5 passus est, in eo quod régi Germanorum imperium
Joannis episcopi Pragensis habonlur, el ibidem ini « pluries »oblalum esse dicil, euiitqtie, excepta clade
Olakarum panegyricum, el ul ila dicam •i.brc- uhiiuà, al>hoslibus nunquain vicluin esse aflirmaré
npdiam, qua atrox ejus mors post magnificat» i B ausus est (178). In chionologia iuierdutn lapsus est;
vitam acerbe plangilur (169). At baud parvamt ncqueoinniaquasde pace anni 1276 huer reges eonsli-
scribendi generis similiiudineni identque fereB lula profert, ad vcritalis iiormaiii exigi possunl.
auciori ingeniuin in illis eliam partibus reperisseB 'lertius, ni fallor, auclor conscripsil annos 1278-
mihi videor, ubi cum in quibusdam Olakaïunt audi- 1281. Ycrum csl, hinc inde ropériunlur loculioncs
mus viluperantcnt an. 1276, 1278 (170). Hic Rudol- quas in prioribus eliam occurrunt partibus, al ni-
fuin eliam regemnobis depingit t virmn proviiiumet:t bilominus aliud est scribendi genus, aliusque est
discretuin, • longequc abcsl quin palriat hoslem suo o quem sibi proposuil auclor finis. Primus omnia quas
odio inscclclur, opliinc polius virmn cauUintsibique c in noliliam vénérant annalibus suis complecli Cona-
consiaulent Olakaro, viro audacissimo.cl splendidis- i- tus esl, aller ad res publicas el ad Otakari niaxinre
Bitno,opposuil. Est hic eliam auctor canonicus Pra- sortent aiiimum advertil, terlii, etsi suas habet lau-
gensis (171). Yili enim decani mores el vilain iss des narralio, lumen a rébus publicis quas uberriniam
lanlum ila accurate polerat cxprinierc, qui clarissimi
ii prsL'bcbanlntateriem se avertit, et in hoc uno potis-
viri collega decani inunus per îonguin lempus cum n simum videtur acquievisse auclor, ut Tobia?episcopi
viderai, administrante!». In reliquis quoque rébus is Pragensis clcclioncm posleris quant accurate tra-
scribendis fontes limpidiores ci.adiré licebal. De ie deret, Hic eliam singularis ejus csl nios, qui apud
Hungarorum clade anno 1260 Otakari cpislolam add reliquos nusqiiam occurril, ul Pragciisiiiin canonieo-
papam datant lmbebal ante oculos, el caplortim m rum menlioncni facere non possil, quin honorilico
Hungarorinu Icsiinionia vel ipse ex iis quoesivitvelel quopiant lilulo ces dccorcl (179), lalibusque vocib:is
ab aliis accepil (1.72). Quin imo Olakariint regem m t luimililcr, dévote, bénigne, graliose i sertuonem
babet lesiein (175V et deiniraciilis codem die factis
is suu.m cxorucl. Non modo canôuici Pragenses quid
Joniinem militent < viruiii omnimodis (hic diguinn > feeerinl. vel sensorinl conscripsil auclor, canonicus
tnullosqiie alios atulivit. SoepiusOlakaïunt vidit, ut ipso, imo quid cdcrinl vel biberinl poslerilnli tra-
leslalur verbis de eo 1278 : « Hasevidimus et lesli- i- . didil. Eodcm fere tempore quo res sunl gestas cas
NOTJE.
(168) lleruut summis làudibus efferlnr; est rex (170) Anno 1272 : Talibus dicitur usus fuisse scr-
serenissimus,rogalur ab elecloribns qualenus dignare- monibus; 1276: 't'aie ferlur dédisseresponsam; 1278:
tur assnmereapicesimperatoria!dignilatis; rémunérai Sua fala hune conlinitonolenlem ducnnl, volentem
nnntios muneribus magnifias in auro , argenlo, elC. irahuni ; 1260 : Fala noletilcindncunl, volentemira-
(169) Eodem anno, xu Kal. Nov., fùil mensura. huni; 1278 : El cetidil super militiam formido el
Ab uno eodemque hase scripla esse ipsis auctoris Dpgvor; 1260 -.Timor et tremor super impios ecci-
verbis probari potest. DeVilo decano 1271 , scribil : dere.
Sed ne videar singularum virtutnm ejus ipsi divinilus (171) A. 1260: Jarosius... eorum episcopoPragensi
collalarum pl'enius facla prosequendo notam adula- et proeposiloetdecanoel cunonicisin capiluloPragensi
iionis incurrere, stylo amolo malui posleris retin- relulit vivu voce.
quere, etc.; de Olakaro 1278 : stylo submolo, ne vi- (172)Anno1260 : Hiidèm infidèleset coeteri...sicul
dear adidalionis notam incurrere verilaieih prose- ipsi poslmoduntrehdcnïnt.
quendo,ejusfaçta... poslerisrêlinquo; 1276: quai ibi- (173) Nam sicat soepedicliis princeps Bohemiai el
dem... acta sunt malui subticere, ne fortesingula iu alii principes, barones et militez commuiiher teinte^
fiierant prosequendo àiiqubrum odiuin incurram; runi. Auclorem ipsunt praslio inierfuisse ex verbis
1271, de Vilo : ÎUuminabal enim mentes hominum inlet nos et se Quviodiclo Mbrawa elicere itolim, est
ulpote tucerna iucens; 1278 de Joahne episcopo : Ln- sine dubio vividius loquendi genus.
cerna Iucens... illumiiiabat corda hominum; 1271; (174) A. 1260.
de Yiti veritatisel justiliai ùriiïafioneloquilnr; 1278, (175) A. 1277.
est Joanncsjusiiltoesectator, verilalis imitalor ; Vitus (176) A. 1278. .
dividebaleliam denarios pauperibus; 1278, Otakàrus (177) A. 1271,1276,1278.
dividenscuïlibclsolïdumdeiiai'him; Wilde Vilo: Ele- (178) A. 1272, 1278.
mosynas iilius enarrabil omnis Ecclesia; 1278: Oiwdi- (179) Sunt ei 1278: Viri ittique Itoitestiet prùvlài;
tum largus fuerit mens Immana nec onarrare polest. 1279 : Viriprovidi el emineniiortsdiscretionis,eorum
37 PROLEG0MÊNA. 5g
calamo cxcepil, Ut ex verbis apparel ad annum A modo ni nescio quo corripuil aptisque locis îrtsèreit.
1279(180), deRrunonè episcopoOlomucensii nam Terminanlur tandem annales in Cosmasprimisca-
nions ejus fuit sehiper et est, > qui, paulo post pilibus pi iterunt repelitis, qùas catâlogiis principum
18Febr.l28l, diem supremumobiit (181).Annalium Bobemorum Bi indè a Primislao usque ad WciiCe*
Pragensiumpartent sccundani hànc continuâlionem slaumil si regem exeipll.Quseab illo quem loco quarto
insCripsimus. pi
posuimus auctore addila esse Vixâe ne Vixquidemt
L'nus landent restât auclor, i(cmane canonicus mihi m persuadere possum, cum laxioribusVel pene
Pragensis, illum qui ad annum 1281 desceiideral, nullis lu cum praéeedeniibusconjungaiilur vinculis,
cxcipiens; ilCrumrecurril usque ad annum 1279, v< verbaque ipsa compilatorisingenium prodere vide-
ut iilius annales quasi suppleret calamitalumel pu- anlur.ai Plenam quant nos habénius coiilinualionemi
biicariHitmiseriaruin narralione, quibus illo lem- hhujus, ul ila dicam, epilogi auclorem anle oculos
pure pêne obruta est Bohemia. Est hase annalium habuisse h ex his apparel Vêrhisse velle principum
Pragensium pars lerlia. Talem infelicissimaslerrsê c; calalogum proponerej t ea lanieh emendatione re-
nobis depinxit imaginera diserlissimis et acerriniis li licta, ut ubicunque iii liiis scriplis leclori nodus
verbis, quam profecto non sine vera animi commo- dubiclatis
d occurreril, ad depeilondunterrorem recur-
lionc inspexeris. Yix igilur mireris eumdeinàuclo- B rat r superitis ad scripla, ibi enim plcnius invenict
rem suninio peneque capitali Germanorumodio se adiiolaïa. a » Accedit ipse Calalogùs principum,qui
abripi passumesse (182), cujus apud priores vel le- lolam li BohentisccompleclilurliisloriamquainCosmas
vissimUmvel pene nullunt invenilur vesligium. Vi- él é continuatores ejus dcscripscriint.Uitimis denique
v
detur fuisse auclor inter legatos capiluli Pragensisi verbis coiupilator totam annalium molciiipaulo di-
ad episcopuniBrandenburgeiisemmissos, qui pelé- lucidius b digerere conalusesl. Ex tribus enim quas
rcnl ne penitus boita ejus diriperenlur. « Quod qui- fecitf historiéepartibusprima usque ad morlemWra-
l
cunqueaudivit, i sunl verba ejus, <linniverunl auresi lislai I régis 1092 deducta, Cosmasduos priores
ejus. » Alrocissimas patrias calamiiates suis oculis> libros
1 coniprehendil, altéra usque ad WladislaumH'
vidit. € El plura, inquil, et varia tormenla bis leai- rregem 1140, tcrtiiini Cosmaslibrum cl primant con-
poribus audivimus et vidimus quam in codicibtts > linualionenr
l compleclilur; lerlia vero, usque ad
legiinus(183). > Est igilur scribendi ejus genusve- ^Wenceslaum 11 regem 1285, amplissimassecundie
hemenlissimuniet violeiilum,flagralque quasi illo) coulinualioniaccuratissime
( respondel.Cnr lalislibro
liostinmpatrhe odio.Et in hoc etiant suam ingressuss finisI sit imposilus his imlicatttrverbis : i Quia mul-
csl viam auctor quod senlentias suas uberius expo- lorum i boiliitium aniinos lurbat sollicita)iode inve-
ncre easque doclrina quàdam ornare conalus est.. G C çstiganda série et descensioncpropaginis ducum ac
Cujusrei testisest longa illaexemplorumexScriplura* ircgtun regni Bohemiciqualitcr, » etc. Al profecto
sacra pelilbrum séries aliaque testintoniaquai, quod1 non i sine gravionscausa eranl hoininuinanimi solli-'
apud priores scriptoresfrustra quteris, cx Romano- icilati, nam autiquissimasPremislidarumstirpis ulti-
rum impcralortimlegibus sunt deprompla. Eum ett mus ; eral Wcnccslausilie puer, cujus Iilius Wcnec-
alias fuisse crudiiuhi litlcrisqiie iuibulum probaturr sinus
i 111,anno 1289 nalus (185), hominum animis
1
llotalii, Ovidii cl aliorum Romauorum pbelaruiu a curas illustrissimatregia;domusmox inleritura;sine
luiiiiuibiis, quàs cuinant debeut me indagarc nonn dubio pauloex imenat. Esl igilur, si quid video, ea-
[votuisselibère confileor,locisqueex GregortiMagni li taloguscl tola, quamhabemus, annaliummolesinter
et Ekkehardi Uraugiensislibris desumplis(184). annos 1285el 1289confecta.Acidedeniqueprioruin
Restant deniquepauca quasdanthislorhc Bohemi- i- annalium niembra turpiter esse disjecla, novumque
cat fragmenta, quas cx parle a canonico Pragensi si quasi rerum ordinomesse consliiulum,ila ul quseex
vidcnlur conscripia, baud scio an ab uno illorunt tt singulis annalibussibi responderent, ea dennimcon-
quos supra consuiihus. Sunl hi loci : i 1258, con- i- linuo quasi calanii duclu essent conscripia; qiioequi
sacrâtum est xvn Kal. Seplcnibris, >et an. « 1260, j, secum repuiaverit quin omnia illa a compilalore
ilcrum iranseunlcs—siliginisperîcrunl. t Ex parle Le lantunt lam misero modo pptuerint conflariminime
monachocuidant Slrahoviensividcnluroriginemde-- 3- dubilabit. Idcmquc sine dubio esl, quod colnpilalo-,
bere : an. «1256, DominusConradus-—inonlis >; rem maxime convenit, qui magnant illaut quain,
Sion;
1258,xivRai. Noveihb.— consuinniavil;>quas adno-t- annis 1142-1196,deprëhendiiïtus laCnnam,làciniis
lationes is qui annalibus ultimant adjecit mamun m ex Yincenliô, Gerlacoet annalibusPragensibuscor-
NOTyE.
coelusesl honorabilis;Moguntinusarchiepiseopusest nimio soevirein Bohemos; 1281: Velul vësperliliône»
reverentissimus, Olomuceilsis honohbilis , Tobias in anrora die lucescentese abscondunt,iiaThenlonici,
divina faventeclemenliaepiscopus. tanquam fumûs evanesèii,evanuerunt.
(180) Vide etiam vola de Tobia novo episcopo (185) Anno1279,ubi et haselegiuiliir: Hoec bm'uià'
—^
oblàia1279,'siuedubiopaiilopost eleclionéinscripla, hits lemporibusefflnxeruhtin Bohémos,etc. Coii-
ol qu« 1281de Spakmaniioéjvisquesociisnàrraniur. vertat jam luctiim nqstrum in gaudium lit vivehtes
(181) Richler, Ser. episcoporuin Olomucensium, laudemnseumomnitempore.
p. 67. (184) Annis 1279, 1282, 1285.
(182) Anno 1279: Mos esl Theulonicoium zelo (185) Vide slemnta apud PalackiutriH, 2.
*« COSM/EPRAGENSISCHRONICA. 40
replis cxplcvil. Quod co lanlum consilio faclum esl,, A quatuor
q in favorchi nostrat edilionis vel conta--
ut prima conlinualio quodain socielatisvinculo con- lértiiil
le vel inspexerunt alii, reliquoruin-denique
jungerelur cum secunda,quod sane minime féliciter varias VJ lcclioncs Pclzelii cl Dobrowskii edilio ex"
cessil. Eumdem deniquesapiunl auctorem verba illa! hibebat1» vel noliliant sallcnt dabat Palackius. Qui-
post annum 1260, sine ullo cum reliquo lextu vin- ubus prassidiis si Cosmat lexlus non plane novus
culo, tanquam glossa inserla, de rébus adversis5 constilui c poteral, longe tanten propius accedit ad
post illum annum iiigruentibus, quas verba postero} genuinam
§ chronici formant, qua auclor ipse iibrum
dGniuintemporeesse interjecla nemonon videl. Quas c in " lucem publicamemisit. Non quidem aulographum,
vero ilie in unam rerum congericmconfudit, nos di- ssed gravissimos duos codices adepli siinius,-'qui
gerere et extricare, et cuique quod ci debetur au- ssingulari quodam casu virorum doclorum nolitiant
clori restituerc conati sumus. I
plane effugisse videbantur. Raque quomodoCosmse
Non decrant, ut hoc eliam paucis absolvant, po- liber paiilalint quasi excreverit anle lectorum oculos
steroriim temporumscriptores, qui bas Cosmascon- ponere I non possumus; itl eo usque codiciimauxilio
linualiones quasi uberrimunt Bobemorum historia: K pervenimus
I ut dupliceni chronici recensionent fa-
Contentadirenl, suaque cx iis ducerent hauslibiis IS 'clam esse dicamus. Non ita quidem iu rébus ipsis
plenissimis.Quodmihi prius facilepersuaseram, fore " différant
.c B < duasillasediliones.scdsi scribendi ralioncni
ul ex bis foriasse annales intégra qua' cssenl ab au-,. 'respicias, sccundani paulo limalioreni esse vix ner
ctoribus composili forma, possent reslitui, hanc I
,c gabis. Haud raro enim ipse sine dubio auclor prioris
spent ad effectumperduci non possejam salis palet; l(. vocisloco aliam posait quoesenleiilisemelius respon-
omnes enim quos scio rerum scriptores hanc quant m dere videbatur.
habcmtis annalium compilalioneuiet légeruni et'in jn Duo codiciimgenera consliluimus, quorum unum
suum usunt verlenint. Sunl hi Franciscus canonicus us A, prièrent; alteruni B, poslerioreni lexlus recen-
Pragensis (186),.qui secundam tantum conliiiuatio- 0_ sionem exhibel.
nent exscripsit, Neplach abbas Opatovicensis, qui [U; A genus uno tanlum codice eoque antiquissimo
continuatores omnes duces secutus est (187), Mari- r;_ constat Lipsiensi, sasc. MI,, ex. niembr. 8 (190),
gnola, qui conliniiationeinWissegradensem et Pra- ,a_ quem nobis graliose transmisil conferenduiiivir ill.
genses ante oculos habebat (188), neque minus us Gersdorf, bibliothecasLipsiensis prasfeclus. Codicem
Pulkava et anle et post annum 1250 (189). Al j„ in qui inscriptus est Liber bealaiMarioevir'ginisin lluy-
parte priori nonnullaeliam alia apud hune inveniun-in„ sborg baud ita longe post Cosmasobilum exaralum
lur, quas ila arcle vidcnlur cobasrcrccum illis quas18C esse indicia nobis palasographicapersuadent, el qui
cx conlinuàlioneCosmasdesumpia sunl, ut hic for- )r. C f. 156adjeclus eslponlificum Romanorum catalogus,
tasse genninain annalium formant,deprehendi conji- ,ji_ usque ad Àdrianum IV, i. c. 1154 deduelus. Ipsius
cias, si quid cerli stalui posset de Pulkava ipso, so, aucloris mors ad annum 1125, ut in reliqtiis codici-
anteqnam chrônicon quod sub ejus nomine circum- m- bus adnotata est. Codex plena et rolunda manu
fertur, ad eritices norntum accuralius exigcrclur. diligentcr conscriplus csl, lineas subfusco colore
Jam .videantusqui sinl codicesquibus novo quasi asi duclat, haud raro manus coasva falsa correxit aut
firmoque fundantcnlohanc Cosmascdilioncin snpcr- ,er. verba quas librariuin fugeranl in margine apposuiv.
slruerc possumus. Longe sanc majorent codiciim nm ^'olli reliquoruin hune codicem fumlamculo fuisse,
messemhabuimus,quain in priorumedilorum manus ilus htcunasnonnulhe cdocenl (19!) in reliqtiis minime
vénérant ; duos codices babebant Freherus el Mcn- un- obvias,variaique lcclioncs quas in uuo Lipsiensi oc-
kenius, sex codices Pelzelius et DobrowEkius,oIC10 clo currunt salis probant (192). Neque ultinttimaccedit
ses, hoc argumenlum, quod in codem codice collocalio
eiiumcravit Palakius, nos tredecimnoviuius codices,
ex quibus (res, eosqtte anliquissinios, Lipsiensem,
em, verborum tant saspetamque niullum a reliquis codi-
Budissiuensem, Dresdensem , coululimus ipsi isi , cibus abhorre! omnibus, ul jam in hoc uno peculia-
NOT^E.
(186) Annis 1265, 1278', fide apud Pelzelium el D ; bum, neque rarius sex septemve voces; e. g. 1,6.
Dobrowskium,H. verba : Jam jumque appropinquabanlvilloead quam
(187) Canonicum Wissegradensem, annis 1129, ibanl. lbid. versus :
1150, nionachum Sasavensem 11,39, 1140, 1161, Et monslrantvestes-slemunlquecaballum.
1162, canonicosPragenses annis 1199-1271. Quibus 1, 13, verba : Et vos veslrosqueposteros a Ve-
adderc juvat ea vcrlsaquibus suum l'ontemad annum ntura clade quasi ex dtv'mooracnlo pmmonitus
"1265 descripsit : El usque ad hune annum quoeacla protexi; I, 29, verba t'Et hujus terra; ex dominisori-
fuerunl in chronica scribuntur, collera aulem quoe ginem ducis.
sequuntur de quibusdamquaternis recollegi.Cum illis I, pr. A habet inbuto, reliqui delibulo; I, 2,
confer Meinertimonachimt Opaloviccnseni,Wciner A (192) dolores, reliqui labores; I, 4, A rehabere, reliqui
Jahrbûchcr XLVIII.Anzeigebl. recuperare; ibid. A thoris, reliqui slralis ; I, 7, Ade-
(188) Annis 1126,1127,1130,1138,1142 et annis ditos, reliqui commissos; I, 18, A reperire, reliqui
1141, 1285. percipere; 1,26, A pastoralemcuram, reliqui virgam;
(189) Yide, e. g., apud Pulkavam annos 1201, I, 35, A misericordium,reliqui graliam; 1, 58, A pe~
li04,1214, 1216,1224. clora, reliqui corpora;\b'ni. Aes/, reliquicunsliluetur;
(190) Archiv. VIII, 282. II, 15, A negolia, reliqui iudicia; 111,51, A mansit,
(191) Haud raro,unum alterumve desideratur ver- reliqui convèrsalusest.
41 PROLEGOMËNA. 44
rem textus recensioncracognoscas.Godicisspécimen ALvoce item nihiio scripla signala al non fiitmenùa
«t Cosniseimaginent in ullimo foliosalis rude deli- siiht; in distingiicndiscapiiibus cerla-qUasd'amles
nealam dedinms.Cum hoc codice una lanlum cort- frustra quasriinr»In primo folio exslat tabula quas-
codex exaralà,
scn'.it àuciorilas quant " dam codent sine dubio tempore quo
A* signavimus : est annalistâ Saxo, qui, pàulo qua L'ccbô et Ceeho salis nillde depicti videiiturî
post annum 1157, ad verbum pene tsxscripsit Cb- Librarius.soepC erravit (194-5),et hoc argumentenc-
smani, sed lion tant accurate ul ad lexlum resli- gîigctitisoconvincili'ir, quod glossas quas bine inde
lusndum adhiberi possil. Sed certissiittâ depreben- in Cxemplorcpcricbal, ita in lexlum recepit, ut
duntur vesligia cum lexlum rcccnsiosiisA anle ocu- piiorent Icclioncm cl glossam uno calatui ductit
los habuisse (193).Raquepaucis lanlum locis lcclio- sci'ibcrcl; Bohemicaseliant glossasoccurrunt maint
ncm annalisUeSaxonis apposuimus,ut in apcrlo sit paulo recentiori supcrscripUe,quas suo loco appo-
quomododuo illi codicesinlcr Secoliasreant. suimus. Sed ïllrc ipsa: glossas nobis persuadent
B siglo omnes reliquos signavimus codices qui mêlions notas hune esse codicem.Hanc enim seu=-
inter se conscnlienlesrecedunt a codice A, ex qui- lentiam amplecli non dubilamus, post eoiifeclam
bus primo loco habendus est : codicis A rccensioucni, ubi non legunlur, al) ipso
1) CodexBtulissincnsisbibliothec.Gcrsdorf.msc. 1B auclore addilas esse illas glossas. Quas ejus sunt
7 mbr., socc. xiu, forma; allions quam longioris, nalura, ut nemoiiuns dubilcl quin ab ipso aiictorc,
73 foliis cxaralus, quorum ullima pulrcdinc valdc cum librum suum itcrtirn ilcruinqnc limarcl, sinl
sunt corrupla. Neque quod maxime dolendum est appositas; nam minime iuterprclalioni inscrviiinl,
inlcger est codex; excistint est folium primum in sed hasrebal auclor num ila an aliter meliori stvlo
quo epislola; dedicaiorias legebanliir, dein post sc- scrihcrcl. In omîtes peue reliquos codicestransie-
piimum unum et diinidimn allerius desidcralitr; runl glossasillas,in uno codiceA non legunlur(196);
désuni omuia quas H, 46, a Verbisquare jam cerli quid igilur clarius quam duas illas codiciim fantî-
de miseriçordia,etc., usque ad verba quorum suc- lias esse consliliicndas?Cum igilur cx bis omnibus
ccnderul animum, clc, Ul, 15, legtmtnr. Manus dubitare non posse nobis viderentur, quin librarius
sasc.xvii adnolavit : Ilie mulla désuni, licrutn dé- B 1 codicem secutus sit, in quo servais; eranl se-
suni duo folia in quaternione octavo, duo alia in cundo?,cur:c, quibus auclor librum suum cmeuda-
latere exteriore squalore obsita ves-ligiamanus bi- vil, textus quasi fundaiiieutiimB 1 posuimus; pras-
bliopegreprodunt ; involucro alius libri ea jam in- sidia accedtinl codices reliqui, anle OiiincFA, ntienl
hassisse vidcnlur, cl rcliqua ejusdem quaternioais Cosmas pene coasvumin scribendis nominibns et
folia tiirpiier disjecta sunl. Qtiteomnia hanc nobis C Teulonicis cl Bolicmicis secuti sumus, qilas recen-
probarc vidcnlur opinioncm, codicem, jam sreculo liorum Bobemorum more in reliqtiis scripta sunl.
XYUdilaccrattim et dein ul repararctur daninum Reliquoruin codictim origo in B 1 quasrenda non
forte fortuna cocquisilumesse. Scriplus est litleris est; haud ila paucasenim cxslanl lcclioncs queein
minusciilishaud parvis, salis pulchris; airaineritum hoc uno B 1 lanlum occurrunt (197). At prostitue
est subfuscuin; baud ita frequcnlia sunl scribendi accedit illi codici 1 alius quem signavimus numéro,
compendia; i liliera semper caret linea superiori, 2) Codex Pragensis mciropolilaims, sasc. xtv,
at scribi.itir£ i; sicpissimc occurrit e in fine ver- Cujusuberrimam descriplionem dcdcriint Pelzelius
borum iluce, opprime, curie, codent modo e loco et Dobrowskiusin proefatione(198), quam hoc loco
oe,cesus, penilencia,<:cl ce pro / cl cl ; porcio, clec- repeterc liceal :
cio; acccntiis à non desideratur. IIj11 c inde capita < Codex mcmbraisaccusinter annos 1520et 1545
NOT;E.
(tao) R,. g., apud nnnalislam Saxonent invcniitir domiuisui vilain; \ addil vitam rcl necesse,pro qua
Icclioquas iu uno codice A occurrit : 1, 20, curiim; Icciiouc sensu carcnle omnes reliqui codices cxiii-
1, 29, iu ulroqnc désuni verba et littjus-ditcis;ibid. beiit velneeem; 1,50, A, rapïdis lupis; 1, rabidis
illi Icgunl, recedunt, reliqui rcdeuni; ibid. illis decsl D vel cruenlis lupis, cl reliqui omnes repctuiit cruen-
maximo; H, 16, illi habcnlnegotia; II,'49, coiiscnliunt tis; I, 57, A, ad venalionemsa-.pcfaciens,i perverse,
iu lectionein post suo tempore; 111,26, habenl co- venalumire rellel ad venalionemsoepefacicns; ibid.
adunaloilerum; Ul, 51, mansit. A, urgentes; 1, urgentesiiiipingentes;I, 37, A, ifi
(194-5JE.g., 1,10,scripsit convinciepro conditione; coelestempairiam. vel habitallouent, loiiiitt il verba
I, 12, mirabilespro miserabilcs; I, 21, sociuniur pro patriam vel; I, .40, A, cupidims; 1, Vciwris,. sed
sorliuniur; I, 54, conciliopro condiclo;I, 59, correcut manu coasvasiipersciipluntieloloesacupidinis; 1,4!,
pro correpia; ibid. mor/e pro more;l, 42, connus A, ccclesioeinjuriant; 1 : damnum vel injuriant; U,
pro tercius; II, pr. optari pro optasti,quibus acce- 3, A, inlraul ; 1, adeunt iulrant ; ibid. A, ecclesioe
dniii alia. limina; 1, timina adiia; 11,59, A, evcnlu prospero;
(196) |, if, vinusA magnus lerror inqruerir, t.propicio vdl prospero.'
ii 1 habet magnuspostlegit
te velfrdgor vellerror 'inyrnc- (197) E. g., habet BI.-.I, pr. placere,cupio, reli-
i'i, cui reliqui aul conscntiuiii aiit solam voeem qui glisco; I, 14,1, pariter, reliqui pdr.lim.rÂ,50,
Iragpr exhibent; I, 12, A habet vincendi condilio, i, deprecor, reliqui deprecàmur; l, 57, \,.fulgur,ea,
»1 et reliqui addunt vel ratio; ibidem Icclio codicis reliqui sulfurca;l, 42, 1, .rfe.ee/,reliqui .par est; \,
A est mausoleumin soecula nominaliviim,151 cum 58, 1,. an.
57,.ç(i«detefei:«
fundanl, reliqui,sMrf,n}i/.;,l,
quibusdam aliis exhihel vel-memorialc; I, 13, A, rea, reliqui argentea; 1,42, 1, fereiùibus, reliqui:
cubglacienitidu; I, sub giucie novavel'nilida ; ibid! referenlibus.
A, iradutU cam ; 1, vel cioilatem eam; ibid. A, i» (ID8) P. xv.
P-i-ruoi.. CLXV1. 9.
43 . tOSMiE PRAGENSISCHRONICÀ. 44
1 exaratus grandiusculis characlcribus, qui in bi- ÀV « dam memoriasrccchUoréssrecutixvii de
aVcïiiepl-
«. bliôlhcca capiluli ccclesiasmelropolilanasPragcn- c scopisPragensibus cohlincnlur ; réliqûa usqiïë ad
< sis servalur. In secundo folio, cui minio in infe- < finem Codicisvacua sunl. »In inilio codicis
« riori marginc ntimerusl ascriptus est, inler alia tur passioncs sancii Adalberli el S. Wenceslai.iegun-Pro-
.• primas litlcras variis coloribus alqûe àuro decora- xime hune codicem accederc ad 1, ex haiid
paucis
* tôt ornamenla duo conspiciunlur insignia, alte- locis palcrc videlur, ubi cum hoc uno et in veris et
t rum capiluli Pragensis, allcruni baronum de falsis consentit Ieclionibus(199).Sed aliud
quoddant
« Drazicz, raiiium vireniem exhibens, e quorum peeuîiare sui gencris signiim hic habet codex ; sunt
< familia fucrunt Joannes 111(f 1278), el Joannes brevissimasnonnulla; notulasnullius sane momenli,
c IV (f 1343),episcopiPragenses. Descriptuinvero quas Pelzelius el Dobrowskius cum meliores non
« fuisse codicem pro Joannë IV, episcopo Pragensi, haberenl codices, Cosmasascripserunt, sed jam nemo
"• qui eliam Francisco canonico conscribenda;par- uims dubitabil quin, cum in dtiobùs
antiqnissimîs
c lis secondaschronici Pragensis auclor fuil, ex codicibusnon reperiaolur, ab intcrpolalore
quodam
« adnolalo ad fmem conlinualionis secundasobitu sasculi xiv ul videlur, inscrlat sint; idcoque itiicr
1 Wilhclmi Lcporis, an. 1520, ceriunt esl. Sunt varias lectioncscas recepimus ; legunlur aulem ail
< aillent in codice melropolilano non Ievia indicia B I annos 1008, 1011, 1014, 1015, 1026, 1032, 1041,
'< eum e duobusvoluminibuscompactum esse. Nam 1053, 1061,1081, 1081, ex annalibus nescio quibus
« et scriptura, qua Francisci chrônicon, quod se- descriplas. In quibus notulis rcjiciendis Palaekiiiltt
« cundani partent chronicasPragensis appcllal au- (200) minime fefellitjudicium ; al omîtesbrèves illas
« clor, in codem codice exaratum esl, diversa est notas quibus largissinnini narrationis flumcn iitler-
. « àb ca, qua prima pars, id est Cosmas cum con- ruplum videmus esse resecandas, vel idConon ccii-
« tinuatoribus Pragensibus, perscripta est. Folia semus, quia in codicibus legunlur auiiquissimis,
« eliam membranas aliter per lineas divisa sunl, quorum auctorilalcnt in tali argunienlo excédera
« ila ul quasviscoluntna prinitc partis triginla oclo, non licel. Quod eo minus fieri polerat, cum auciorcm
« secondas vero partis quadraginta quatuor lineas ipsum in libro suo componendoannalium viam in-
; < conlineat. Fasciculi quoque seu mcnibranarum gressum esse jam supra probaro conati sumus;
< colligala, quorum scxdccitn in primas parle nu- itaque ubi alia quas narrarel non habcbal brevissi-
. < merantur, in secunda rttrsus a principio seu nu- mas notas apponebat. Notulis illis supralaudiUis
< utero 1 coiiipulanlur. Fucrc tandem baseduo vo- probalissiiuumsane signum adepti sumus quo indi-
. « lumina in unum collecta, quod nunc centum 110- calur duosalioscodicesarçlissimc cum illo cobasrcrc.
• naginla novcnifoliisminio notalis constat. ——— " 2") CodexRtidniccnsis, sasc. xv, citait, in biblio-
< Cosmas.chrônicon legitur a fol. 48 usque ad theca Lobkowitiaria,quem anno 1826 in lucem pro-
« fol. 105. Sequuiilur deinde continualorcs ejus lrax.it Palackius ; in eodem primi eliam coiilinua-
< cadem manu et atramento usque ad fol. 148. toris lexlus legitur. Descriplioneutet varias nonnul»
« ïn hujus folii utraque pagina manus priori re- las lectioncsdédit idem,vir cl. in libro suo (201),
< cenlior, velusta lamcn, alio atramcnlo aliisque quas suo loco in tcxluni noslruni recepimus. Hune
« litleris sericni episcoporuntPragensium usque ad. codicem penc ubiqiiorepclcrc texluni codicis 2 jam
t Arneslum primuni archiepiscoptim ascripscral. ohservavit Palackius; at ctsi nolulasillas stipradicUu
< Post hasevcsligium folii serius exeisi apparel,quodI omîtesrepelitoeet casdemlectioncs in utroque codice
« erat oclaviimdecinti sexti colligali seu, ut lypo- obvias(202) sint, cum nihilominusex illo non fluxisso
1 graplii vouant, qualernionis. "Vidcnlurilaque nu- probatur verbis rèspomth— proesuleinquat an. U40
« mer}in inferioi'i margine minio exar.ati, quibus; iu hoc uno, minime vero in codice 2 legunlur.
* singula folia notata sunl, serius apposili; liant,, 2'') CodexBrcwnoviensis,in bibliolheea monasierii
« non compulalo folio exciso, continua série usques Brcwnoviensis servatus, quem ila dcscripscritut
« ad fmem progrediunlur.Foliuni, u. 149 nolatum,, D Pelzelius et Dobrowskius(203) : cEst in charia sa-c.
« quod est primuni qualernionis primi secondas s 1 xvi scriptus in-fol. Hic codex,-quamvisrccenlior,
« partis, vacuum relielum est. A fol. 150 usque adl 1 lamen eo snmme asstimandusest, quod plurimas
t fol. 185, Francisci chrônicon, seu secunda pars5 « bonas lcclioncs continet. Nequedubitamus eum e
« chronicasPragensis, divèrsis ebaracteribns alioqueÎ « vetuslissimo optimas notas codice iransumptum
« atramento perscriplumest. Foliis 185 cl 186,quas- t esse, quod cx anliqua nominmnscriplione aliisque
NOTiE.
(199) 1,1, falso Icgunl 1 el 2 hislonaca pro msto- (202) H, pr. ambo Icgunl arvis pro /irait*; bi11,sol
5 .•
1
Viea;I, 5, falso iidem Hérecynthiampro Berecyn- . ambo falso Foromalas pro Soromatas; H, 10,
thiath,; ibid. iidem thalitarium pi'0 thalarium; I, 15, lcunt fluvium quoeest circa Belinam pro quoe es'•
anïbo falso abseidenspro abscondens.In codil. 1 el 2 circa fluviumBelinam; Ul, 42, bi soli habcni corru
.tanttjtn legitur glossa telolesa cupidinis; H, 4, ambo ptum sco pro nomine; IU, 60, ambo «icerluin pro
parîïttn pro.paratam ; U, 39, ambo arripinnt pro cor- inceptum.
tipiuni. (0i03^P. xxiii.
(200) Wùrdigung,p. 16.
(201) Wùrdigung,p. 13-15.
IS PROLEGOMENA. 48
< indiciis certo cognoviinus. Est quoque cum alio A n
\ nobis adhibilis A cl I antiquiorem non esse. Fundatio
c qiioilànt antiquiorc codice collalus a quodant dili- V Wissegradensis in hoc codice non legitur, ut lestalur
« genti homine qui olint hoc codice usus est. Prors- Dobrowskius.
D At desideratur historia qiiinque fra-
i ter intcgros Ires chronici Cosmaslibres complecli- truni tt marlyrum in Polonia (206), et lasciva illa de
« lur eliam codex istc Cosma; conliuualorcm Pra- presbylero p (207). Codicem nihilominus familias R
« gcnscm primunt, a principio usque ad verba : In -ascribendum _a esse, quas plerisqué locis învcriiunuir
t craslino aiilem Moraviensescum profugis Bohemis glossas g probant (208). In haud paucis vero locjs
« et in marginc inferiori hase verba : In Vladislaum concinil c cum duobus codicibus sequcnlibus, quos 4
t el finirent, quas iiiiliunt scquentis folii, quod cum et e 4» nominavimiis.
f omnibus rcliquis dcsidcralur, exhibent. Esl aulem 3h) CodexYindobonensis7591-,charl. sasc.xviest
t haseCosmas conlinualio ab alia manu, ea nempe ;apographum codicis 5 anv 1574 confeclum, quod
i quae lcclioncs variantes in Cosmas libris apposuo- 1Yindobonasinspexil ill. Perlz ; lcctiones ubi textus
« rat, descripla. Tilulum prasfixum habet t Paraît- ]
poscere videbatur liberalissime nobiscum communi-
< pomenaCosmoea monachoqnodain, ul apparel, con- cavit < Impcrialis bibliolhecas prasfeclus, ill. ChmeU
« scripla.»Nolulasbrevissimascodicis2 repetunlur ad 4) CodexDresdensisI,45,fol. meinbr. in bibliollicca
anno.sl0I5,1026,1032,194I,1052,1082,1084;itaque B Regia Dresdensi asservatur (209),quem iuspicienduni
in lus non plane consentit cum 2, ex quo eum descri- nobis liberalissimetransmisitvirill. Falkcnstein. Hune
plum non esse cljalioecodicisprobant lcclioncs (204). codicem ante Menkenium qui varias (ledit lcclioncs
3) Codex llolmiensis, menibr. sasc. xiti, quem (210) et DobroWskium,qui eum sasc. xm, scriptum
splendidissimc exaralum — unam uhtani altcriusquei esse opinali sunt, jam viderant Lupacius, Georgiits
dimidium allum giganieum codicem noniinare soientt Fabricius et Albinius (211). Al scriptus est ilie eo-
— descripsil Debrowskius (205), nonnullasque déditt dex sasc. xii. Binis columnis lexlus cxaralus esl
varias lectioncs. Est fiiiulamenlum Freheri editioniss splendidissimc, lineasduclas sunl atramento, litlera?
anni 1607; cujus verba cx. epislola dedicatoria adI niinuseulacpulcherrimescriplas, litleras initiales co-
Petrum Wok de Roscnberg hoc lôco repetere liccat : loribus pictas. Cosmastextus 7 quaternioites el 6 fo-
t Hunequoque fructuin Bohemiciel Polonici ilineris,i lia compleclilur. Brevialiones neque fréquentes nc-
t luslro superiorc principis mei missu suscepti, > que insolilas sunt, frequentissimus est usus c pro oe,
< tulisse gaudeo, quod dum in regia urbe Pragat rarior e, simplex i iineola non sign'aluni, syllaba in
« diversor, memorabile istud iitontimcnliint indige- fine lineas rupta lali signo 1 nolalur. Compaclus est
« nat vclustalis in manus ntcas bona fortunadetulit '; Cosma?.lexlus cum Soliui libro eoque Theophili de
t idquc integrunt, cujus anlca particulam cumI G C coloribus, qui codem modo cadem fere manu scri-
t Bohcmicis mois vulgari in lande ponebam, utinattt!l pli sunt, ethic adnolalur manu coasvaliltcrisuncia-
« atque mendis nasvisqueliberum ! Quamvis aulentII libuslibrunt essts monasierii Velcrocellensis, iudeqiic
< unico cxcmplari nileiidiim essél, coque non fc'.i- conjici posse videtur Cosmas chrônicon codent loco
i cissinia manu c veleribus membranis descripto !; scriptum esse. In ligiMsolibri mTolscro, "frgsnlur
« dedi lanten diligcnti rcleclione opérant, ul detersiss verba Gesta el qua?dani alia cxslincla qua; legtsse
« maculis, quantum hoc quidem tempore liccbal, ' mihi vidcor Corb. et nomen CosmasPragensis, srri-
c requi lectoris oculos quam minimum ofiendero 0 pturn manu sasc.xv , quo tempore ligneuin eliam il-
« posset dalurus eliam porro ntagis, si quis me pu- lud involucrum facluni videlur. At gravissimi mo-
t blicasutililalis sludiosus, quod spero, aliis exent-l_ menti est codex ob inlerpolationes et coiitinualionem
« plaribus juvare voluerit. >Codex postca a Suecis ^ monachi anonymi,-qui in monaslcrio ordinis S.
deporlauis hodie llolmias asservatiir. Lcctiones ss Bencdicti Sasaviensi tempore Sylvest'ri abbalis nte-
Freherianas, cum ipsum codicem inspicerc non con- i- diosasculo duodecimo vivebat. Descripla est hase
lingeret, siglo 5 signalas inter varias leeliones reli-'• conlinualio usque ad annum 1162, quasi liber quar-
nuimns, sed non quidem omnibus locis, cum saspis- s- tus chronici Bobemorum , sed ila ut hic libei jam
sime ex crrorihuslibrarii vel lypographi falsa leclio io ab ipsius Cosmasverbis quas legunlur m, 59. ini-
originem duxerit. De veris hujus codicis leclionibiis iis lium sumat. Inlerpolationes neque paucas, neque
senleniiam ferre non est ila facile, quod non vahic ic minons sunt momenli ; potteriorcs inde ab anno
esl doleiuhini, cum salis conslct eum codicibus a 1058, ubi fuse Sasavicnsis monasierii fundatio itar-
NOTiE.
(204) I, 1, legil 2b. /errer, 2 cl reliqui orbis ; I, 5, . f206) I, 38.
paupertalis amabilitatcm, 2 cl reliqui pauperlatèm (207) Ht, 62.
amabilem ; 1, 5, cibis pro lierbis; I, 6, proescinspro (208) I, 11, 12, 13.
inscius ; U, 4, parafant, 2 partant,-U, 8, addil Frau- (209) Archiv. vi, 225.
(iii! quod deest in rcliquis, 11,40, el resilieiis quod (210) Scriptores rerum Germanie, 111.w
desideratur in 2. (211) Pelzel. ci Dobrowsk. in prasf.,. p. .xxvui ,
(205) Lillcrarische Nacbricbicn von eincr Reiso Albinus in libro Neue Meissnische ChvonikrWittou-
' nach Schwedcn und Russland im J.*1792, p. 35. bergl580,p. 737.
Palicki Wùrdigung p. 7.
17 COSM.EPRAGENSISCHRONICA. '48
ralur, ipsunt monaslerium rcspiciunl ; legunlur A « citinia , quasab a* 925 usque ad a; 994* el verba :
vero inlerpolationes ad annos 958 , 960 j 062, 973, «... norcs fitgio, pompas soeculi despicio,' etc.,
975* 985, 986-990, 995, 998 ,1038, 1045, 1053, - t legunlur. Singulare in eo est, quod nOminapro-
1070,1088, 1089, 1095, 1097,1116, 1122 , 1125, t pria ducum àliârumqùe personarum superflue rc-
1125; quas omnia e lextu noslro removimus suoquc i pelai. In plerisqué enim locis, in quibus Cosmas
loco una cum conlinuatione dabimus. Nolulas brc- i pronomine aul appcllalivo nomine ducis * de qùo
vissimascodiciim2 in his inlerpolationibus non in- « sermo est, ulilur , ilie proprium ducis nomen ad-
veniuntur, quo salis palet eum cum illis minime « jicere solet. » Nuperrime Yindobonas codicem ,
cohasrerc. Ex alio codice inlcrpolalo eum descri- qui praster Cosmaslexlum vilain S. Elisabclbas el
ptum essevel inde apparct*quod quotiesoccurrilvox quasdanie pislolas continel, inspexil 111.Pcrlzius. In
dux, rcx, episcopus, nomen quod in suo cxcmplari omnibus pene Icclionibus ita consentit cum codice
sine dubio superscriptum legebat, librarius in lextu 4, ul quod Pelzelius el Dobrowskius dicere dubila-
addidil. Nihil omisit nisi versunt unum I, 6, duosque runl* eum ex illo fluxissejam mihi persua'sum sit.
illos versus ad annum 1117 , quibus Cosmasconju- Nova enim inslilula Dresdensis codicis collolione
gtsm suam plangit, quorum loco duos alios in Her- pene rcjicicnda sunt cxempla , quibus illi contra-
mannum episcopuni Pragcnseni apposuil. Textus B ^ riant scntenliani lueri posse sibi videbanlur; nam cx
eapita litleris lubris dislincla, sed non nuniciala Menkcnii minus accurala collalioiie illa exempla
sunt, quas in nostra edilione retinuimus ; iitagnam originem duxerunt. Noslras sentenlias cxempla af-
parlcm concordant cum illis capilibus qua? item non ferre stipervacaiieumpulamus quasunicuique legenli
numerala dedcrunl Pelzelius et Dobrowskius, quos vol spoiile se offerent.
scclili sumus iis locis ubi codex nos descruil. Iitîcr- C) lutegris his Cosma? codicibus accedunt non-
polationibus recisis texlus salis punis esl el cmen- nulli alii magna ex parle mulilati, ideoque non ubi-
daius, oplimasque intcîd'um suppedilat lcctiones; vis Consultandi, al minime banc ob causant re'ji-
(212), e. g., Il, 5, codex 4 et unus cum co 4a habet, ciendij sunl enim cx parte antiquissimi.
verba allavus meus, quas nialê in omnibus codicibus 5) Codex Brunnensis chart. fol. sasc. xv, hodie
reliqnis desiderata verunt demum verbornm senstim. asscrvalus in museo Franciscano, quem Tribavise
rcsli liront. Ex quo uno cxemplo jam salis palet ex in Moraviaanno 1819 delexil Meincrlus (215), ro-
inilio eorum quos recensuimus eodicuhi hune esse; liquis hujus no(as inlegrior est. In comp'endiumÎÏÎ-
descriptum. Cum Holmiensi pr'as casleris cohasrerc; degit ilie Cosmaschrônicon qui hune codicem con-
videlur i.2i3). Ex hoc codice dcscriplus est scripsil ; privilégia icxlui inserla poenilus recidit
4«) CodexVindoboncnsis 1544-508-,membr., sasc; aul fragmenta cx iis dedit, el alia quas suo locodc-
xtli, qui priori tempore Pragas in collegio Clemen- dintus penitus suppressit (216). Nonnullasex gios-
lino apud Paires sOcielalis Jcsu asservabatur, quai sis manu rcccnliori supcrscriplas sunl (2i7).
solula a Pclro WTokaun,de Wokauiiio anno 1780) 6) Codex Carlowieusis chart. sasc. xv, hisa>
LibliolbccasCassare;cVindoboncnsi oblalus est, utt numerandus est, quem contulil Bonavenlura Pile-
refcrunl Pelzelius cl Dobrowskius (214), qui variasî rus.praspositusntonasterii Rayhradensis in Moravia,
alttilcrunl lcctiones ipsumque codicem ila descri- qui inter proesidiaad collcclionem scriptorunt rerum
pserunt : t Esl hic in membrana forma quarla ni-- Bohemicariim quinque vcluslissimos Cosmascodices
« lidis characloribus sasculo xm , quantum cx indi ontuleral (218), probal hune codicem canorscis
« ciis variis judicari pol'est, exaratus. Traclavintuss monasierii S. Auguslini in Carlow anno 1465 do-
e et ipsi, quandiu Pragat erat, hoc excmplar. Con- natunt esse (219). At oblivione obrulus codex in
i lincl omnia illa addilamcnta ; qua;monacho Saza- nescio cujus monasierii aut bibliolhecaslatebris in—
< viensi in descriptione. Dresdensis codicis tribuen- ventorcm cxspcctal. Sed non cslqiiod amissumhune
c da esse diximus. Dolendumest aliquol folia in hocc coiCccntvaldc dobamus ; erat enim mulilus. Refcrt
« prasslaniissimo codice desiderari. Désuni enim eaa D PalaciCîcs(220) praster alias nonnullas lacunas oin-
NOT^L.
(212)1,30, addit vocem possideam, ubi tutus I, 5, vosipsos— tollat; I, 58, omiltilur historia
1 legit liabeam , in rcliquis omnibus deside- quinque marlyrum iu Pulouia.
ratur verbum; cum A el 1 supplet lacunam 11,1, (217) 1,12,15.
—
wiorilms placabiles. Rcclclegit II, 16 , cum Aire (218) Dobnerad Ilajecium I, 176.
properat. (219) Pelzct cl Dobrowski prasfal., p. xxxn.
(215) I, 41 ,'ambo Icgunl fumas pro furvns;l, (220) Vûrdigung, p. 15, testatur eques de Schwa-
42, ventrts , reliqui noc/ts, corporis, etc. ; II, 59, benau in coninieiilaliouc quadam de Conrado II,
soli legunt 3 el 4 prospero sineglossa; 11,42, in duce Znaymensi in Monatscbrifi des Bôbmisclicii
ambobusdesideratur vox damnum; 11,47, addunt Muséums, Jahrgang 1 Ociob. p. 49 , se vidisse Pi-
vocem rcf//s. lori apparatuin , variasque lcclioncs codicis Caiio-
(214) P. xxix. wiensis fuisse appositas, codicem cx parte fuisse
(2lB) Descripsit variasque lecliones dedit in Hor- miililaluin , cx parle inlcrpolalum ex rcliquis quai
mayri archiv fur Géographie, Historié 1819, p. 65, referiintiir salis palet. Nom diploma Wissehradense
quod repeliil Palackius Vûrdigung, p. 11. quod ibidem se invenisse testatur iu Pilori lanlum
(216) É. g., I, 5, verba ad stabula — l-.abuere, apparaïuan rêvera in codice ipso exstiierit, dici
non polcsi.
19 PROLEGOMENA. §0
nia dcsiderari quaspost annum1091 leganlur, id esl A (222).Constat 14 tanluni foliis, diligctUer exara-
alierurnpene libri dimidiuntomisillibrarius. lus esl alramenlo subfusco, itemquelineas atra-
7)GodexArgcntinensismembr.fol. sasc.XII (221), •nicntoducias, minio scripla;sunl inscripiiones,bre-
quemcum prima Freheri edilione in nostrum usum vialionesnon i(a fréquentes.In folio primo bi le-
jam anno1825 conlulitvir clarissimus Engelhard gunlur versus :
Quos versus ad Hcinricum Leoncm scriplos esse ]3 tabula texlus mulilus verlitur, quant falsarius qu .
recte conjecissevidelurvir clarissimusEngelhard; dam Wissehradcnsishaud ila longe post Cosmam
qua?si ila se habcnl codexpaulo post annum1189 intrusisse videtur eo consilio, ul vclusliori origùt
conscriplusesl. Variarum leclionummessis Icnuis- ecclesia?Wissehradensis Cosmam leslem vindica-
sima primantFrchcri edilioncmnon ila ncgligenter. ret. Cui proposilosalis fecisse videbatur, si felun\
faclain esse probat. Yaldemutilavit Cosmaschrôni- suum laciniisquibusdam e chronico.lemerc d.ircptis
con librarius, nam vix decimam tolius operispar- misère vcslirctel quasi exornarct.
tent servavil; leguntur capila I, pr. — 15,21-25; Codicesquos jam reccnsuiinus cl haud parvus
1|, 57, 38; i cliquadesidcranluromnia.Acceditvero numerus conim qui iit noliiiam Pelzelii et Do-
supposilitiabuila AlexandriU papasde fundatione browskii vénérant, sed ab iis invenirinon poteranit
ccclesiasWissehradcnsis,quant genuinamessenemo probant Cosmaschrônicon diligcntissimca posleris
sane pulct, qui cant paulo altcnlius legeril ; inter lectum esse. Très codices conscribi jussil Caro-
varias cant recepimus lcclioncs (227). Ubi7 cum lus IV imperator,quod his verbis testalur Neplach
rcliquiscodicibusconferri potest, lexlus non est ila ad annuin 1125 (228): t Eodem tempore migravit
rcjiciendus, familia?-B eum annumeranduni esse ad supëros CosmasEcclesia?Pragensisdecanus,qui
probantglossas1,15. Ejusdemdeniquenota?uliimus Ç scripsit chronicas de Rohcmia,quas Plych decanus
est quem bàbcmus. Pragensis a; tineis el anliquilale pulrefactas il.lu-
7» Codex Monacensischart. sa?c.xv, cujus dp- strissimi régis BohcmorumCaroli inslantia tribus
Bcriplionemdebemus viro clarissimo Fôhringer. vicibus in membranis descripsit. J Quos codices
Est hic. eliam codex valde mulilus falsantque Ale- exteris prinçipi-busdono dalos esse, idcoquein Bo-
xandri H huilant exhibet.Sed hic cxsiant nonnullas hemia non lalere conjccerunl Pelzelius cl Dobrow-
aliicchronici lacinia; quas désuni in codice Argen- skius. Porro. codicem 'exstitisse in bibliolhccàRo-
loralensi. Conlinct codex Monacensiscapila I, pr. huslai ab llasscnslcin catalogus ejus docel,quant
—19, exceplis annorum 895-929,I, 21-26,29-51 anno 1570 incendioconsiimplamesse legimus.
usque ad verba vu Rai. Mai. dein sequilurbulla Edilioneschronici Cosma?exstant quinque,qua-
Wissehradcnsis,reliqua désuni omnia, Itaque nc- rtint dua? priores a Marquardo Frchero in lueem
mini, opinor, conintunis boruni codicuntorigo du- missa?sunt :
bia videbitur.Et salis, ni fallor, apcrlum est iilius 1) lu rerum Bohemicarumscriptoribus Hanoviss
consilium qui Cosma? chronico mulilalo faisant 1602, p. 1-14, qua?ut jam salis palci secuuditot
AlexandriII huilant inseruit. In una bac supposita codicemArgenloratensentdata est, quamquecodicis
NOTiE.
(221) Archiv. i, 392, vm,404. H89.
(222) Archiv. v, 700, 701. (220) Meibom.rcr. Gcrman.1H,166.
(225) I. e. schentaie, Hocloco idem quod slem- (227) II, 26.
niatc. (228) Dobner monnntenla hist. Bohem, t. IV.
(224) llcinrico Superbo duce Bavaria? cl Ger- Qualissit codex quem ante oculos habuit Simler in
trmla lilia Lotharii iniperaloris. epitome bibliolhccà?Conradi Gcsncri Tiguri 1555
(225)Mathildafilia HenriciH, regis Anglias,obiil nescio.
i>\ COSMiEPRAGENSISCURONICA* m
magis excniplar quam vcram chronici edilionem ; Lgensi, cui Brewnovlensem et Freheri (extus addi-
Domines. derunl eùilores, qui eliam suniina diligenlia omnia
.2) Secondant edilionem dedit an. 1607, Hanoviat conquisierunl qua? ad Cosmam perlincrc vidcban-
lypis Wechclianis p. 1-172, ex codice inipc Hol- lur. Quanto cum fruclu variarum Icctionuni col-
miensi tune Pragensi, quod salis probavit Do- leclionein quant illi "dederunl in noslram edîliouent
browskius. Sed ex llolmiciisi codice priorem itlam ascivimus, unicuique vel obi1er inspicienli appa-
edilionem supplevty magis quam novam secundum rehit. Ex illa enim ediliono eorum codicum Icclio-,
inlegram aucloiïiatcm conslituil, faisant enim nés desumpsimus qui, cum Perlzius v, ill. codicis
Alexandri II huilant ex codice Argenloratensi reii- melropolilani inspeclione eam accuratissimam esse:
uuil. Ul supra vidimus, Freherus ipse monuit libra- probasscl, sine ullo fruclu denuo evoluli vidc-
îium non felicissima manu codicem desc.ripsissc; banlur.
ilaque nomiiia propria lurpilcr corrupla sunl, et Primus, quod sciant, qui continualioncin fra-
scxcenlies, c. g., legitur lamen ubi codices exhi- gmenta majora ex codice mclropolilauo publici juris
bent enim. Suis ctiam conjecluris Freherus hinç fecit, eral Pessina de Czechorod, cui ad libros suos
inde induisit, quod ipse in prsefatione cdilionis salis contponendos hune cum aliis cx labulario capiluli
aperle indicavil. B Pragensis in lucem proiralicrc liccbal. Si ea qua?in
3) Terlia edilio nihil est nisi secunda rcpeljta, Phosphoro septicomi (229)et in MarieMoravico(250)
al in Tronic libri legitur anni 1620 numerus. lypis exprimenda curavil, in uno loco çolligisjustam
4) Frcherianum chronici lextiim in collcclionis jam habcs omnium conlinuaiionuin parlent; sed
scriplorem rerum Saxonicarum tomo primo p. 4967- haud ita accurate haseédita sunt. Quod multo inagis
2152 repeiiyit an. 1728 Menkenius, qui poslea in factum csl in prima quant habcinus cdilionc intégra,
lortlo tertio varias leciiones et intcrpolalioncs mo- qua? in lucem prodiil bac inscripiione Conlinuatio.
nachi Sasaviensis dedit cx codice Dresdensi. Orna- Chronici Boltemiciolim conscripli a Cosma nunc e
vit prasterca edilionem suant adnoialionibus Chri- codice tnanuscripio Pragensi producta, éd. ioach.
stian! Theophili Schwarzii', Allorfiensis professons, Krukovski de Kollovrath, proeside Baptisla Pilier.
ex quibus diligenler ex aliis chronicis conquisitis, Vieitnoe1752. 4. Quant ncgligcnlcr lucc edilio parata
paucas repelivimus, aliaque qua?explicandis rébus sit salis docuerunl Pelzelius et Dobrowskius, qui
inseryire posse vidcbanlur exscripsimus, cum adno- fedissimorumerroruni cataloguai confecerunl (231).
talioncs ipsa; nôslràruni cl indolcm cl lerminos ex- Nos accnralani illorum virorutn edilionem secuti
cédèrent. sumus, ascilis variis illis lectiottibus quas cx.codi-
5) Quinlam edilionem eamquc opiimam quae ve! C cibus aliis dedii Palackius, el vel sic priorum edito-
hodie sua lande ininimc fraudanda est dcdertin riMitrepclenda est quoeslio, minime omnibus loci»
Prâ'gat 1Ï85 Pelzelius cl Dobrowskiusin tomo primei verum àuclbris sensunt elici neque omnia librario-
sciiplorum rerum Bohemicarum, p. 1-282, quait rum vilia entendari posse, quas foriasse alio quodam
fundamento critico et apparalui codiciim salis am codice in bibliolhecis adhuc latente sanabunlur.
plo superslruxcrunl. Nililur. prascipuc codice Pra Scribcbam Bcrolini iticnsc M'aio1847.
KOEPKE.
RUDOLPUUS
NOT^E.
(229) E. g., p. 556, an. 1140, p. 182, an. 1249, an. 1201-1205, p.•.-.370, an. 1271, p. 581, an.
p. 556, an. 1271, 1281—1283. 1278.
(250) P. 546, an. 1249, p 361, an. 12E4, p. 368, (231) I, p. xxxix.
W PROLEGOMENA. 54
55 COSMOSPRAGENSIS. NO
INCIPIT PROLOGUS
AD. SEYERUMMELNICENSEM
(254) PRJEPOSITUM«.
ITEM .
Libcralinm arcium quibusque studiis plcnitcr in- n> Stacius iCacida, ila ipsi hoc meum"opus haheanl
buto, et omnimoda?'* scientia? sapientia delibuto ", pro materia, quo cl suam scientiam postcris notili-»
archigërolita?Gervàsio(255), Cosmas, quod dicilur cent, el nomen sibi memorialc S8in secula magnifl-
haud " diçi dignus, Dco tamen el sancto Wence-, cent. Igilur hujus narrationis sumpsi exordium a
slao ''Tamulaiilium.famulus, débita?orationis muniis primis incolis terra? BocmoruinS9, cl perpauca qiue
et.mulua?dileclionis pigniis. Cum acccpcris 19 hanc didici senum fabulosa relation?, non huiiiaiia?laudis
sçedlilam»*,scias" quod tibi transmiscrini Bocmor ambilione, set ne omnino tradanlur relata oblivioni,
l'uni clironicahi, quant ego nullo grammaticas arlis pro posse et nossc pando omnium bonorum dile-r
lepofe polilaiitysel simpli.citcrcl vix lacialilcr dige- ctioni. Bonis ao et peritis semper placcrc cuplo8';
slam, iua?prudencia?siiigulari cxaniinandamdelibc- idiotis aulem et discolis displiccre non pertimesco.
ravi, qtiatinus tuo sagaci judicio aut omnino abjicia- Scio enim noiinullos adore a?mulos,et eos eniori
W ne a quoquam Iegatur : aut si legi atjjudicatur, risu stibsannationis, cum viderint scema a* hujus
lima tua?cxâniinalionis ad unguein " prias climelur, operationis ; qui lanlitminododocli sunl aliis.dero-
aul; potins, quod magis rogo, per le cx inlegro garé, et ipsi per se nichil3asapiunl crogare. De lali-
laciaiius " enuclcetur ". Nam id solum opéra? pre- G bus cà'nit propbcta : Sapienles sunt ut fucianl mala,
ciuin duxi in nteo opère, ut vel lu, cui a Dcocollata beneaulem faccre nesciunl(Jerem. îv, 22). Hii natn-
csl sapientia. vel ** alii pociores sapientia vel '8 queca splummodo linceis oculis (256) inspiciunt8\
scientia, sicut Yirgilius habuit Trojasexçidia ", et et in corde suo, yelttl in adamanle, (igunl incniori-
YARL/ELECTIONES.
• Sie A. 1. deeslMehiicenscnt2. 4. 4». ad pr. Melnic. 2". CosmasPragensis decani prologns in chroni-
cam Bocmoruin ad Scvcrum proepositum5. Incipil prohemium2in erouicamBolienioriim5. Incipil prologns.
in ehronicam Boemôrum 7. prolosus libri Boemorunt 7». Myloccnsis 4«. 3 scientia omissum5. 7.
> paternitati except. A. el 1. tel. c quid cor.f. qu'il.A. ° affaissent 4. 4". 7 quod corr. quoi A. e ita A.
1. 2". 4. deesl rel. ° deesl7. 10addunl hic 2. 2». vF quod legendum\i\\c sive valclc. \el 2b. \el sive
vobis enim soli 7. 12 oculus rfees/4. 4". " Valete addunt 4. 4». J>op. subseq. désuni 4. '" ommiiodo
4. '4'a. ,c inbûto A. " aut corr-. haud A. ". Wencezlao 2h. 4. 4». " accipi : : s A. so ccdiilam 2.
sl " ' 23 sv
sehc.dulam 2b. scito 2K 5. 4». 7.
s6 s. v. A. et i.taiilum. nnge acldiioA.S9 latialius A. emidetnr A., "cl 4»,
*' oaeidiaA. *8•mortaioA. boemiorum A hoc loco. ^ ciiini except. Aet
" scheina.2»'.scçinata 4. 4». ao boni excepl. ici 1. add. tel.
hudd.reliq. il glisco except. A el I. rct.
?*.isnii'inotA.
INUIVI'J.
(234) Melmsk. D Dobnerunt in Monumeiilis historieis Bocinia? ïl»
(255) Sine dubio.idem Gervasius canonicus cl mti- 12. '
çister qui occurrit in Nécrologie Bohémien apud (236) Ilor. s.crm. 1, 2. 90.
«7 CHRONICA. — LUS.I. «8
1er quaedicta sunl inpropvle,aul ubi nionsmeador- A AIIUOSaiiiem uoiuimcn?incarmuionis *- meireo a
milans tilubavil. Quid miruni? Quaiidoquebonus lemporibusBorivoyw primi ducis calholicior.îiaare
dormitat Itomerus (257): Iloruni ergo 36nec iuvi- coepi,quia in iniliohujus libri nec fiagerovoliii,nec,
diosisderogatioiiibtisperlcrreor 36,nec yronicisadu- eronicanlreperire polui. ul, qnaudo vel-quibusg.;-
lalionibus pcrntulccor: qui voliinl, legant, qui no- sta s;n( lemporibussciroin, qua? ad prassensrecila-
luut, abjiciaul. Tu aulem, fralcr kurissime", si me bis in sequcnlibus. Vale cl luo jussu aul me ad
liium aniicum diligis, si meis precibus (angeris, cetera cvolvcmlaprascingam,aul ibi gradum sisiatn
p'roecingchinibosmentisel accipe in niammt raso- cl incis ineptis modiiutfigamceepiis.
rium 38,"calceinet calamum,ul quodsupcreslradâs, Vive,vale, mea ne rennues optant, sel impie.
et quod non csl dcsnperaddas, inpropric dicla pro- Ésl aulemhasechronicacompositarégnantequarto
prieiate muta 3»; ut sic mea inscichlia40ma suble- IleinricoRomanoM impoiatore, cl gubenianUssan-
vciur 41facecia. Non enim ab antico corrigi cruhe- ctam ecclesiamDeipapa KalisloVB sub lemporibus"
sco, qui eliain ab anlicis M nimio affectu emendari ducis BocmcruniWladizlay b\ sinml el prassulis
oxposco.Coiitinet aulem hic liber primusBocmo- Pragensis ecclesia?Ileriiianni, ut in sequcnlibusda*
ruin gesta, proul mihiscirc licuil, digesla usque ad -tur omnibusscire volenlibus,quibus sint acta anuis
lempora primi Bracislavi *3 iiiii ducis Odalrici*% Chrislivol iudictionibus.
IN CHROMCAM BOEMORUM
QUAMCOMPOSUIT DECANUS"
COSMASPRAGENSISECCLESL-E
i. Post diluvii effusionem,post viroruuinialignaB rogio sub arcloo BSaxe Tbanaylcnus'* et usque ad
meute ttirrim asdificaniiumconfusioncm,huntaniim occiduumco sila, licel in ea singula propriis loca
genus, quod (uni " fere consiabat in 72 viris, pro nomiuibus nuiicupciilur, generali tamcii vocabulo
lam illicitiset temerariis ausis " cumiliviuaullionc Gcriuania vocilalur cl. Ad hoc isla rclulimus, ut
"v
quoi capila virorum lot in diversa linguarum nostrasiiitentionismcliuscxcqui possimtis proposi-
gênera dividereniur, sicul hislnrica">relalionedi- luni. Vcriintanicniulcrim, priusquani ad cxordiutn
dicimus, iinusquisque eorum vagtts et profugtis, narrationis veniamus,sittnti (erra?hujusBoentica? 01,
longelaleque dispersi, per diversa spacia lerraruin el undc nomen sit sortila, breviler exponcre Icnt-
errabaiil, ac de die in (lientcorpore dccrcscentcs,in ptahinius.
gêneraliones et gencraiiones ntullipliciler cresce- 2. In divisionc orbis " secundum gconiclricos.
banl. Undchiimaniimgenus, Dei iiuluomniadispo- Asia nomine sub suo dimidiiim miindioblinitit, et
nente, in lanlum diffusuni"•'est per orbem terne, dimidiuni Europa et Affrica 6\ In Europasila est
ut post mulla sccula tandem bas eliam in parles Germanla,cujus in-partibus versus aquilonalem **
dcvcnirclGcriuania?: cumenim (258)oniuis illa "7 plag'imest locuslatc niniis diffususM,cinclus M-un-
VARL-EI.ECT10NES.
'"g. A. 30;j)l'eorA. " charissime2''. a8 rosariiim7. aomutait A. *• insciiia except. A cl I,
rel-. *>sub.vchatiir4. 4». " ila A. 1. 2. 2".2>\ 7. aniico4. A*, inhnieis Fr. *3ila A. i.Brzie-.
czislàvi2. Bracizlavi 2i>.7". Bracizlai 4. 4«. Bralizlavi7. u Odaldiiei A. Udaldrici2i>.7. Onlrici 5.
Odalriciapposilou swper0 4. 4". Udalrici7». 4Spost inc.trnalionis2>>.habet1resasieriscos. '• Borivoy
2i>.Boriwoi4. Boriwoy4". Borivoii7. Boiïvoi7». " Romaiioriim2'1.5. A".7. *Bpapa Kalislo omissa
in 4. 4». secundoadd. 5. *»tempore 21'.5. 4». 7. 60Wladislai2. <"libellus in cronicant boemôrum1.
Incipil liber primus chronica?Boemôrum3. Incipil primus libellus Cosme decani Pragensis ecclesie in,
chronica Bocmoruin4".Incipil chronicaBocmoruin,quant coniposuitCosmas7. "** tamen2". "3 ausibtis,
4. 4». 6l quod 1. 6BystoricaA. bysloriaca1. liistoriaca'2.2^. delclotamena antec. B0difusuinl. *' illa
omissiiHi4.4». m arcio A, 2. 4. 4«. ts Thanaylcnos.l. Tanaylenus2b. -6° occidiiamI. 4, 4«. 6Ivocalur-
A.. «Bocmia?7. °3 terras pro orbis 21'. "Africal. °»aquilonarcm4. el sic deinceps. " difusus 1,
7 cinctusque21'.
m'ÏM.
(257)Hor. ep. ad Pisoncs559.
(258)Sunt verba Pauli DiacottiIlist. Langob. 1,1, ab auclore cx RegiitonisChronico ad a. 889 dc<*
t'vnipia.
:B9 COSM/EPRAGENSIS. 60
G8
iîiq.:e ntonlibus per gyi'ttm, qui niirum in itiodumA. sic affalur : O socii non semel mecum graves lidio-
l'.xlcndunlur lotius (erra? 69 per circiiiiuin, ut in res 8Vper devia nemorum perpessi (244), sislite gra-
aspeclu oculoruin quasi umis et coiuinuus mous dum l^tâ), veslris penalibus lilate libamen gralum,
loiant illam terrant circucat " et munial, Hujus quorumopemsi per mirificamhanc vobisolim fato 9*
terras superliciemlune lemporis vasta?tenebant S'.d'.- proedestinalam tandem vénislis ad palriam. lloecest
tiidiucs nemorumsine habilalore Tl iiominum; nimis illa, hoe'cesl illa 87fecr«,quam swpe nie vobispromi-
lamcn souora? eranl examinibuj. apuai cl diversa- sissc meinini, terra obnoxia netnini, feris el volatil'i*
riito modulalionibus volucrum. bus referla, neclare mellis.et laçlis humida, et ul.
Feras silvarum innumera; ccu maris harena? 7ï, ipsi11*pçrspicilis,ad habilandum aère jocunda. Aquoe
vclquol sunt Stella?in aslhere ", nec ab ullo pér ex omni parte copiosoe,el ultra modum piscosoe. Uiç
lerrilas errabaiil per devia terra?, et bcsliarum gre- vobisnichil 8a décrit, quia nullus vobis oberil "..Set
giiuis vix sulficicbal tellus. Ad ituntcrumlocusiaruni cum hoeclalis, lam pulchra ac lanla regioin manibus,
asslatc per arva saltauliunt, vix poleraul asquipa- veslriss'il, cogilaleaptum lerroe nomen quod sil. Qui
rarc 7Variiienta jumeiilorùm. Aqua?illic nimis per- inox quasi ex diviito commonili oraculo : El undc,
spicua?.cl ad huniauos usus satia?; similiter cl iiiquimit, meliusvel aplius itomen iiwenicmus,quam,
pisecs, suaves cl ad coincdcndum «alubrçs. Mira B ijîtia lu o pater diceris Bocmus, dlcalur " et terra
res, el unde perpsndere pôles quant in alto acre 15 Doemia?Tune senior mollis sociorum augiirio.,ccç-
hase pendeat"regio, cum nulla peregrina hanc in- pil terrain osculari pras gaudio, gaudens cam ex suo
fluai aqua (239), sel quotquol amnes, parvi et im- nomine nuncupari ; el surgens ac ulrasque palntas
nianes ex diversis ntonlibus orti, a majori aqua quas leiidciis ad sidera v^/*6),sic orsus 9* csl loqui :
dicilur Labe recepli, usque aquilonale fluunl in Salve, terra fatalis, mille votis quoesila nobis, olim
mare. El quia hsec " regio tempore in illo iiitcin- dïluvii tempore viduala homine, nuiic, quasi tii.onî-
plata jacebat aralro, et honio qui templaret adliuc mevla °3hominum, nos conservaineolomcs, el multi-
cant non inirarat, de fertiiilaie sive slcrilitate ejus pliées noslram sobolema progeniein progeuies.
magis placuit lacère, quam incxpcrlam 78 rem dU 5. 3:> Quorum aulem mor.um,quamboncstoriiinvel
cere. lias soliludincs quisquis fuit ilie hominum — quanta?simplici(alis"" cl quant adniiramla?°*probi-
incerlum esl 79 quoi in animabus — poslquani inlra- lalis tune lemporis fucrint homines, quamque inlcr
vit, 'q-.iasrensloca humânis habiialionibus oporlmia, se (ulules cl in 07 semelipsos miséricordes, cujus
inouïes, valles, lesqita, tempe visu sagaci porlustra- eliam ntodeslia?, sobrictatis, conlincnlia?, si qnis
vit, cl ul rcor, circa uioiitem Rip 80(210), inter duos bis modérais liominibus valde contraria intitantibus
fluvios,scilicel Ogram 81 (241) cl Wlilavant8I (242), C pleno orc narrâre Icmplavcril, in magnum dcvciii-
primas posuît sedes, primas fuudavit et asdes, cl. rel faslidium °8. Proplerca hase praslcrmitlimus, ist
quos in lituneris secum apportant! 83(215), hiimii pauca, ac qua? sunl vera, iilius prima? aslalis de
sisli pénales gaudcbal. Tune senior, quem alii quasii qualilate dicerc ctipintus. Fclix (247) nimiuin crat
doniintini comil.ibanlur, inlcr cetera stios scquaccis astas illa,
niodico contenta suinplti, nec luinido inflata faslu ".
Cereris et Bacbi muncra haud mirant quia neque eranl.
Sera praudia solvebaniglando vel lerina carne,
IncorrUpli 10°latices haustus dabanl salubres.
Ut solis splcnilor vel aqua? humor,
sic arva cl nemora, quin eliam et 10iipsa connubia eranl illis communia
.; VARI/E LECTIONES.
r'8 inim. 4. nsirum dcotl 4°. M e. I. mundi (delelum) lerra? 1. 70 circulai A. 71 habila-
tiimc2b. " arenie 1. " helliere A. hclerra' corr. bêlera?1. 74 equippare corr. - i A. asquiparari 7,
T" aslhere2b. scripto snperius acre. 7* pondérât7. " pendeat addil 5. '8 incplain 4. 4". " esl addiï
sicunda manus A. 88B0Bip 1. Rzip 2.*l Rip corr. Rzip 2\>. 81Ocrant 7. 82ita A. 1. Wuliauani
8'
5. Willavani
8ti 86 fatum COÏT,fato A. h. e. i. secunda
5.' Wllavain rel. aporiaral A."8 dolorcs A. 2t'. 4.
ope.89
manu add. A. seine/omissa2>\ pspi corr. ipsi A. nihil i. °° quia — oberil omissa 4». 9I et d.
COÏT.d. et A. 92orius 1. 33 inoiiuiu corr. monini A. ovuiimeri capilum desuiit in codicibus, quorum
loco l.nonniinquam ITEMscribil. In capilibus udomundis cod. 4. seculi "" sumus, in quo singuta capila non
numeris al litleris majuscutis coloratis perpeluo signala sunt.
98 9D simpliciludiiiis corr.
,0° simplicitatis A.
'".ammir. A. °7 inter 1. fasiigitim corr. faslidium A. l'cslu COÏT,faslu 1. incorruple 4. 4".
—
incorrtipti somnos désuni 5. "" quin el ipsa 3. quin eliam ipsa 7.
NOÏVE.
(259) Egram non ex eo quem noscimus fonle sed D infra II, 57, cl Donner H, 150.
n Tepla?.origine,dcduxit, qui paùlo infra llicrmas (242) Moldau.
Cnrolinas in Egram cadit. Vid. Dobncri comment, (245) Virg., /En. IV, 598.
a;! H:jeeii Annales 11,129. (244) Hor., Od. I, 7, 51.
(240) Mous Sancti Georgii inlcr oslia Egnc et (245) Virg-, /En. VI, 405.
Moldavieiluvioriimsiius. (246) Virg-, ;En. V, 253, 256.
(211) Esl lluvius Te.pl.tet qutc cum excipil Egnc {'•Ul) Félix —glande sunl paucis mulalis. versus
iiuvii pars, Ogra ob c'alidas aquas voee.Slavica no- Roeihii de coiisoiaiioiicpliilosopbia?11,metrum 5.
iniuaia. Rcliqua Egra: pars Cosuix estCliub. Conf.
Bi CHRONICA. —.LiB.f.; ea
Nam more pccudumsingnlas ad noclcs novos in- A non minores, quam solet vins, sapientia?dtsdildi-
eunt '" hymeneos103,et surgcnte auront Iriuiii vilias.
gratiarumcopulamel sécréta"* amoris rumpunl,0B k. Quarummajor nalu niincupatacsl Kazi. qurc
vincula; el ubi uox quemqucoCcuparat,,IS,ibi fustis Medea?Colchica?herbiset carminé"* necPasonio'**
per hcrbani, frondosa?arboris sul) timbra dulces! magislro,aB arte medicinalicessit; quia sa'pe Parcas
carpcbal somnos.Lana?(248) vellini eis usus ac m cessarc inlcrminaliab opère
veslis ignolus, hiemc ferinis aul ovinis pcllibus-, Ipsaquefala la6 sequi fecit sua carminé m jussa.
ulunlur I08pro veslibus.Nec quisquam-meum dicere> Undccl incolashujus terras, quandoaliquidcsl per-
noral, 09, set ad instar monaslica?vilas, qnicquid 1 dilunt, et quod se posse rchaberem dcspcranl, taie
habcbant, noslrumore, corde el opère sonabant. Ad1 proverbiumde ea ferunl; Illud necipsa poteslreçu-
slubulall° non crant repagula, nec portant inopii perarc1!aKazi.
claudebant,quia neque m fur, neque lalro, neque o . AdCererisnatam haseest ubi rapta lyraniiam131>,
inops quisquameral ; nullum scelus aput eos furto o ejus usque hodie cernilur' lumulns, ab iiicolis-'"
graviuscl lalroeinio.Nulliusgeulis '" arma viderc, , terra?ob memoriamsua?domina?l3snimisallé con-
lanlunimodosagitlas, et,bas propicr ferieiulasferass gestus, super ripant fluminisMse133(251), juxla
habucre. Quidphira? Proh dolor! prospérain con-. B viam qua ilur in parles provincia?"* Bechiii13B,
traria, communiain propria cedunt; securam pau- i- per monlcinqui dicilur 136Ossecal3T(252).
perlalein olim atnabilem"3 quasi coenosanirolani n Landefuit digna sel natu Telcka ,38secunda,
vitant cl fugiunl,quia amor habendi sasvioriguibus is Expers et maris, cmiuictasl'eminanaris iS8,
/Ellina?(249)in omnibusardet. His ac lalibusmalis is quas cx suo nomineTclhin m (255)caslruninalura
cuicrgcntibus, dédie in dicm pejus et pejus inju- i- loci firniissimum,prasrupla?rupis in culminejuxla
tiain, quam neinoprius iuterre norat, aller ab alicro o fluviumMsainUl asdiftcavil.Ihccslullo et insipicnli
sibi illalain patientersufl'crebal,Cl cui qucrinioniam m populo Oreadas '", Driadas ,43, Amadriadas ,u
s.iain applorarel, judieem nec principemlmbcbal. I. adorare cl colère, el ontiieni supcrsliiiosnntse-
Post hase quieuniqu.ein sua Iribu vel generalionc, c, étant (254)ac sacrilegosrilus 1V"insliiuil cl docuil;
persona, moribuspotior cl opibus liouoraiiorhabe- e- sicut hacteinis ii 0 niulli villani velut pagani, hic
batur, sine exactore, sine sigillo"*, sponlancavo- o- laticesseu ignescolil, islc lucos'" cl-arbores aul14B
luntaie ad illum confJucbaiii1IB,cl de ll° dubiis iis lapides adorai, ilie ntonlibus sive "* colUbuslital,
causisne sibi illalisinjuriis salva libcrtalc disputa-a- alius quic ipse fecit ydola surda et muta rogal et
bant 117.Inter quos vir quidamoriumliis cxlilil no- o- oral, ul doimtnisuam 15°cl se ipsuinregant. Ténia
* 1
mine Crocco" 8, ex cujus vucabulo castrum (250) 0) ^- nalu 1B miiior set prudentia major, voeilala esl
juin arboribus obsilum in silvn, quasadjacet pago go Lubossalss, qua?eliam urbem tune polcntissimant
Slibrcnc uo, silum esse dinoscilur.Vir fuit hic iu in juxla silvant qua? tendit ad pagtun Stcbccnain4sa
suis gcneratipiiibus ad. unguem perfeelus, rerum un conslruxil, cl cx suo nomineeam "' Lubossin15S
scculariuin opulenlia prieditus lso, judiciortmi in vocitavil(255).Hasefuit inter feminasuna iMpror-
deliberatione discrets, ad quem tant do propriis •iis sus fcininain consilioprov.ida,in sermoneslrennwi,
iribubus quant cx tolius provincia?plebibus velut lut corpore casla, moribusproba, ad dirimenda populi
apes ad alvearia, ila onmes ad dirimendaconvola- la- judicia nulli secunda, omnibus affabilisset plus
lsl
bant judicia. Hic(antusvir ac lalis, expers virilis ilis amabilis,"féminci sexus decus el gloria, dictans
fuit prolis; geniiittainen1!slies nalas, quibusnaluraira ncgoliaprovidcnlcrvirilia. Sel quia nemocx omiii
VARI/E LECTIONES.
"* novas vel incu : : haut imîncos1.
A. .»» ila A. ferca 1. ferrea tel. ,05 probant, ineiint4. 4".
ioc promebanl7. 103yivmcos""corr. hymneos
im utebanliir 7. 10Bnoveral 4. il° Ad rmnpcbanl 7. ocup. 1. occiipavcrat 4. actui ï. A.
stabula— hiibucrcdésuni fiV '" nec 1er A. ,la generis 5.
u3paupcrialis aniabililalem2b. m sygillo A.""'1"conftiicbatA. no "7
deest1. . dispulabalA. na Croit
3. Crccko4. 4". _" 9 Ziibcne1. 7. Ztbccne 4, 4». Slibcno5. Ziihcne7". Ia0 r. s. o. p. désuni7. '" con-
volant4°. ls*im corr. lii A. m gramme4. ,sv pouio 4. ,5Bcassare2. laofacial. '" carmiua 5.
,î8habcreA. "a rchabereA. ,3°lyranam A. l31accolis 4. ab colis4». 13!doue 2. 133M-zie2.
Msas2i'.Msc4. 4». 5. 7«. Alsa?7. m deestA. i3BBeh'mI. 4. 4».. ,36moules q. dicunlurA. »3' Ossick
2- 138Tcllikal.2i>. 5. 7. Telnka 4. 4». Theika 5. Tbeelika 7". 139mariscorr. naris A. ,voThethiii
1. Tbolin2b. 4. 4". Teibiu .7. Thcchin7». Ul Mzam 21'. 4". Osant7. '" Oriadas 4. 4a. li3 deesl 1.
'" Driadas, Hamadr. omhsn4. 4«. "* rilus corr. usus -1. n6 aclenusA. - '" locus1. ,48seu 7. "" et
A. '80suamomissnm2. 1C 1 deeslA. 1BÎila A. 7. et sic
deinceps. Libussic2. Libus'sa5. ,03Ziibecina.i.n
i. 2b. 5. Ztibecznam2. Zubccnani5. Zlbccnant4. 4"-.Zilbccinant7. Zcibccinant7". 1BV deestA. "'s Lu-
bosin 1. Libossin2. Lubossaui7. 7«. Lubossiiirel. ""'mira 1. 7.
•
". \ . NOT/E.
(218)Eloculioncscx Rcginonc887 dcsumplà?. D in Jabrbuclicrdes BohmischcnMuséumsH, 4-1-2.
(24!))BoethiusI. 1. (255) Tclin haud proeulab urbe Bci'auiimurorum.
(250) Kiakow, haud proe.ula b urhe Rakonilz. rcliquias se vidis'sclesialur Dobner11,117.
(251)Miesqui ad Zhr.aslawin Moldavatnse pr;e- (254) l.e. vilie ralioncm.
cipilat; vid. Dobnerad liai. Il, 116. (255) Hanc. urbem esse Libossjh iii dominio
(252) Wosekcl Brdy. VidecomnienlationcmKro- Smeciia Palackiusin libro Wùrdigung,etc
ï>ai; Die allcs'.e Einîhcihingdes Landes Boliincn, p. 23. conjecil
65 COSM/E PRAGENSIS. (14
parle bealus "7 (256), (alis ac tailla?laudis femina, A îdeo; parum saperevobis videor, quia vos non in virga
hc-idira comlitio liuinnna! fuit philonissa 108.El- ferrea , judico (25S), el ,81quonian sine timoré ,8Svivi-
quia populo ttnilta cl ccrla prasdixit l'utura, omnis itis, merilo me dcspiciiis. Nam ubi limor est, ibi 18a
ilLi gens-commune consilium miens 159,palris ejus et i 18i honor. Nurtcaulem necesseesl valde, ul habca-
post neceiu hanc sibi praifeçit in jiidiccin ,6°. Ea l01 tis 18° redorent femina foriiorem 18°.Sic el columboe
lempcslalc inter duos cives, opibus cl gencre emi- olimalbiculum (259) milvum l87, quem '" sibi elege-
neniiores cl qui vidcbaiHur populi esse rectores, ranl 189in. regem, sprevernnt, ul vos me spemilis,et
o.rla est non niodica l'uigio agri contigui de 1er- accipiiremniullo foriiorem" 0 sibi ducemproefecerun',
mino 1GÎ.Qui in lanlum prortiperunl in miiluam qui ftngens culpas lam nocenles quam innocentes coe-
îixam, ut aller altcrius spissani unguibus volarel in pil necure et ex lune usque hodie vescitur columbis
barbant, cl nudis ronvitiis scmelipsos lurpilcr digilo accipiler. Ile mine doimim, ut quem vos cras eligalis
sub nasuin conl'undcntes, inirailt hachantes -cumin, in dominant, ego assumant mihi 191in marilum. In-
ac non sine magno slrcpitu adeunl dominam, cl ut terca procdiclasadvocat sorores, quas non iuiparcs
ralione juslilias dubiam inler eos dirimall 03causant agitabaul furorcs, quarum ntagica aile cl propria
siipplieiler m rogant. Illa intérim, ut est lasciva ludificabal populmn per omnia; ipsa enim Lubossa
inollilies mulieruni quando non habel 1CBquem li- B fuit, sicut prasdiximiis,philonissa, ul Chumasa Sy-
meal ,C6 virum, cuhiio subnixa, ceu pucruni enixa, billa, alicra venefica ut Cltolchis 19aMedea, terlia
aile in piclis slratis ,07nimis molli1er accubabattC8. malclica ut JE-xvtI93Circes m. Illa nocle quid con-
Clinique las per callcui juslilias incedens 17°,perso- silii inicriiii illa? 1res Eumenides, aut quid secreti
îiam hominum non respieiens1T1,lolius conlroversia? ; cgcrinl, qtiamvis ignotum fuerit, Inmcn omnibus
i.ilcr eos orta? eausam ad slalom rcctiludiiiis perdu- luce clarius nianc paluit, cum soror earuiii Lubossa
ceret-, lune is, cujus causa in judiciô non 17aobti-- cl locinn ubi dux futurus laluit, et qtiis esset, nomine
nuit palutam, plus juslo indignâtes lerquc m qua- indicavil. Quissenim crederel quod de aralro sibi
lerqne caput conciissil, el more suo terrain ter ba- ducem prasrogarenl? Aut quis scircl, ubi ararel qui
culo "* percussit, ac barbant plcno ore salivaa reclor populi fieret? Quid enim philoniciis furor
conspergens•"" cxelamavit "*; (257) : O injuria viriss ncscii? Aul quid est, quod ntagica ars non cilieit 155?
haud loleranda! femina rimosa virilia judicia mente e Potuil Sybilla Romano populo seriem falorum fere
'
Iractal dolosa. Scimus profecto quia femina sive <e usque in diem judicii priedicere, quas eliam, si fas.
slans m seu in solio résidons ,7S parnm sapil m,', est credere, de Christo vaticinata est, sicut quidam
quanio minus cum in slratis accubat? Rêvera tunec doctor in sermone sux pricdicationis versus Virgi-
magis est ad accessum mariti apla, quant diclaree G ( m i»B(260) cx persona Sibylla? de advenlu Domini
mililibus jura. Cerlum est enim, longos esse ainesis composites inlrodticiu Polui! Mcdea herbis 197 et
i, carminé sirpe e coelo Hyperionent l!l8 vct Bcrecin-
omnibus sel brèvessensus mulieribus. Salins est tnori,
is Huant 199dcdticcre; potuil ymbres, fulgura cl ,ld
quant viris talia pâli. Nos solos obprobiumnationibus
et gentibns desliluit natura , quibus deesl reclor et tonilrtia clicerc *°l de nubibus; potuil regem Eia-
viriiis censura, et quosprémuni (emineajura. Ad hase?c cum îOÎde sene facerc juvenem. Carminé Circes s"
domina "' illatam sibi contitmeliant dissimulans, et socii Ulixis m conversi sunt (261) iu diversas fera-,
dolorcnt cordis feminco pudore celans, subrisil et. : ruiii formas, et rcx Picus in volucrcm, quasîBSnunr
lia est, iiiquil, ut ais; femina sum, femina vivo, sel
;ct dicinir picus, Quid mirum? Quanta egerunt arlibiu
VARL-ELECTIONES,
187et «rfrfiiA. 1B8 fitonissa 2. pbylonissa 2b. philonissa 4a. ,Ba inigens delelo g A. "° Et quia populo
^—injudicem omissaiu 4. 4". "'El 1. 10'2 coniinui deterniiiiio A. '" diremit COÏT,dirimal A. ">'*su-
UBht A. 10°lirneâl A. "' thoris A. >68 acubabal 1. 1C 9 cum A. ,7° ita corr. ul.
pHcilcrl.
manus in 4. pro indecens; inilccens 4". m aspiciens 2. m Minuitsecunda A. 173ter 4. 4». m baci'i-
lis2, 17econspuons A. aspergens 4. 4". 176exclamai 2. 5. 4. A*. 177stal4. 4». "B resideat corr. al.
manus ta 4. licet addunt A. 4a. 1-" sapiat 4. 4°, 7. 18i 18° domna 1. Lubossa add. A. 4». 181sed A.
»8i sine dolorc et timoré 4. 4*. ,S3 manu secunda A. esl add: 5. 4». ls»deesl 1. 2. 18°ferociorem
1. 4. 7. ,87milviuni 7. 188que 1. ,8Dclegçrunl 5. 190ferociorcm 1. 4. 7. m mihi deest A. 4. 4».
>92Cholhis A. Chcobisl. "a M JE M 2. 2" 4». ."*inA.l. 19Bsufficil 2. 19°Yirgili 1. Yigilii 2.
?97cibis2b. m Yporionem A- ,99Herecinthiam 1. 2. *°°el deest A. 201ducerc 4. 4». 20aEgacuut
1. 2. 4. 7. "3 Ciriiis 4". s04Ulixcs 1. 2. 2CBqui 4. 4».
NOT.-E.
(256) Hor.,Od.H, 16,27.
(257) In carminé populari Judicium Libussa?(cfr. Weh den Mannern, toenn ein Weib gebielet!
librum quem e.dideruiil yiri clariss. Safarik el Pa- (258) In carminé populari p. 48 :
laeky : Die àltesteii Denkm'àlcr der Bohmisebcn Wahlt den Mann euclt unler eures glcichen,
Spracbe. Prag 1840), de cujus fide inler summos Der euclt herrsche mil dent Eisen.
viros niavinia cxorla est coulentio, hase legunlur (259) Num Icgendum albidulum?
1. 1. p. 47 : (260) Cf. Augustini exposit. ep. ad Roman. Opp.1>I,
Und vor Wuth erbeblen aile Gliedcr, 2, n. 629. et Virg., Eclog. IV ad Pollioucm.
Schwingt Ain Arn und brùllel alekh dein Vie. (261) Virg., Eclog. Vlll, 69, 70.
65 C:IRONlCA. — LIB.I. (H!
suis ntagi in /Egiplo? qu. pene lolidcmmira car- ALnue ad suumpalalium "3 lollel.Omnia veslra ijuoe
minibus suis fccerunl, quoi Dei faniulusMoyscsex sunl potiora"'', in villis, in campis,in agris, in pra-
virlulc Deiexhibuisse20B perhibetur.Haclenushase. lis, in vineisauferel, el in usus suos redigel.Quid
5. Postera die, ul jussuntfucral, sine mora con- mullis moror?Aul ad quid J2Bhoec,quasi vos"6 ut
vocant coeluni, congregant pqpulum; conveniunt terream, loqnor? Si persistilis in *"Vinceploel non
simulomnesin ununt,feminam résidonsin sublimi fallilis voto,jam vobisel nomenducis cl lociimubi
solio concionalurad agrestes viras *08 : O plebs csl indicabo.Adhasevulgus ignobile confuso exul-
miserandanimis, quoelibéra viverenescil, el quain tai "8 clantore; omnesuno ore ducem sibi poscunt
nemobonusnisi cumvila amitiil, illamvosnoninvili dari. Quibus illa : En, inquil, eu «/<r« illos "9
libcrialcmfugilis, el insueloeserviluli colla sponle moules— et motistraviidigilomontes— esl S3° fla-
submillilis.Heu larde frustra vos poenilcbit,sicut I'Î'HS non adeomagnusnomineBelina231(262),cujus
pamituilranas !0S, cum 21°ydrus *", quem-*1* sibi superripam dinosciluresse>3S,villat nomineSladi-
feceranlregem, eus necare coepil.Aul si nescilis, ci 233(265).Hujus in lerrilorio23V esl novaleunum,in
quoesunt 5l3 jura ducis, temptabovobis ea verbis longhudineel in luliludine23S22 23°passuum, qnou
dicerepaucis-, Inprimis*1''facileeslducemponcre,sel mirumin moduin,cumsit inter/o/*37agios in medio
difficileest positiondeponêrc;nam qui "B modoesl }B positum,ad nullumlumenperlinelagrum (264).Ibi
sub veslra poleslaie, ulrum eum constituonsducem dux veslerdnobus variis bubusarai; unus bos proe-
an non, poslqnamveroconstituaisfuerit-,vos el om- cincittsest albedincet albo capile23B,aller a fronle
nia veslraerunt ejus in polcstale.Hujus in conspectu post tergum S39 albus, et pedes postenores Italiens
veslra febricilabunlalt genua, el muta siccopalalb albos. Nnnc, si vobisplucet, meum acetpileIhalu-
adhoerebillingiia.Ad cujus vocemproenimiopavore rium 2M) el clamidcmac mulatoria(265)-rfiicedigna,
vixrespondebilis : < Ita domine,ila domine"', t cum el pergileac mandata populi algue 2>1 mea rcfeiie
ipse2I8 solo suo nutu sine vestro proejudiciohune viro, cl adducilcvobisducemel mihi marilum.Viro
dampnabil, cl hùnc oblruncabil,islum in carcerem nomenesl *is Premixl!'*3, qui super colla el capila
mitli, illum proecipielin patibulo suspendi. Vos veslrajura excogitabilplura — nam hoc nomenla-
ipsosm, et exvobisquossibi libel,alios servos,alios tine sonal prasmeditansvel superexcogitans(2G6)—
tuslicos, alios iribularios,alios exaclorcs,aliostor- Hujusproiesposteram hac nB in omni terra in oeler-
lores, alios **" proeconcs,alioscocosseu pistorcsm num regnabiin>et ullra.
aul ***molendinariosfaciel. Conslitueleliamsibitri- 6. Inlerea dcstinanltir qui jussa domina?et ple-
bnnos,cenluriones,viiiicos, cullorcsvineantmsimul bis ad viriimperforant nuncii; quos ut viditdomina
et agrorum,messoressegelum,(abrosannorum, su- C quasi iusciosde via cunctari : Quid, inquil, cunctu-
tores pclliumdiversarumcl coriorum.Filios vestros mini? Ile securi, meum cquum sèquimtni,ipsevos
et ftlias in obsequiissuis poncl; de bubus eliamcl ducel!»7 recta via el reducel, quia ab illo non semel
equissiveequabusseu peccoribusveslrisoplimaquoe- illa viaest trila.
Yanavolât fama, nec non el **8 opinio falsa, quod ipsa domina
cquilalu phantasmalico scmper.in noctis conliciuio
solitasit ire illo, cl redire pra?gallicinio:
quodJudasuscredat "9 Apclla(267).Quidlamcn9™ ? quamibanl, turn !8i illis puer unus obviant currit,
Proceduntnunciisapienter indocti, vaduntscienlcr quemîïs inteiTOgantesaiunl2°v: IIeus bonoeindo-
nescii,vesligiascqueiitcscqui.Jamqucmontesirans- lis puer, cslncvillaisla nomineSladici "" : aut si est
icrant, jam 2B1 janique ad-ropinquabaiilvillas ad in illa vir nominePremhl? — Ipsa est, inquil, fliini»
VARIEELECTIONES
"" hab!corr, cxh. A. sorLubossaadd. 4. 208dicensadd. A. 4". S09s. p. r. desnnt7. *10que corr.
cum A. "' ydrus COÏT, A.. 2,ï quam A. manusecunda. 213sint A. "* Inprime corr. hip'rimo1.
ydra
2:5 naniquc4. 21Bfebricitahabet'1. febricilalalabentur 5. 7. 217i. d. semeltegk A. s18ipse deestA.4».
"" deesl A.vos désuni5. 22°aliosomission4. 4». 211piseaiores4. 4». 22aalios7. "3pla-
ipsos— lollel2"
ciium exceplisA. el 1. rel. qtiasque pecora sunl 4. 4". 22Sad q. ad h. 1. 22G vos iilerream 1. ai7 in
cepto 4. 4». "8 exaltante4. 4». î29vosA. 230-ubi 2. 2alBelena7. 238rfee«4.4». S33Zl-adiczi 1. 5. 7.
Z-iadici2. 4. î3'*leriorioA.tcriloiio 1. 23B in deesl2b. et in lai. rfeswiit 4. 4". S3C a3Y
XII. 1. 2. 7. 2" lan-
tos2. 238ctarfrf.A. 239icgrum 1. 2''°i/o A. Ihalilariiim1. 2U ac A. 2b. 2" csl deestA. ita A.
Primizl alii excepto2. Przicmysl et sic porro. 2Viposlea2b. 2612iB hase.1. .2™deeslA. 2" addiicct A.
2B0
deducet4. 4». "8rfees/4». 2V9rf«cs(7. tamen A. diim7. i. i. a.v. a. q. i. désuni.A. 2B 2 lune
4.4». dum 7. *53deestA. 2B*ad illum addunt A. A». 2!Bila A. Ziadicialii. Zt.adic.zi 7«
'
NOT^E.:
(262)Bilin in regione Lutomericensi,qui apud D pulovocatur.Cf.Pal.ackyGcschichlevoiiBohmenI,8î.
Kussigin Albiinexundat. (265j Scilicelindumenla.
(265) Staditz. • (266)Cf. Dobnerad Hajeciuni11.158.
(261)Campusnostriseliam diebusKonigsfelda po (267) Hor. serm. I, 5, 100.
67 ÇOSM/E PRACJENSIS*. C8
quoerilis villa, tleccevir Premizl prope in cgro boves A lium dominum familiaiius E88 loqui audcreiil, set
s(iimt(a/, «I, quod agit, cilius opus 2"°peragat. Ad sicut colunibas,si quando aliqua peregrina ad cas
quem nuncii acccdenlcs iiiquiunl : accedit, inprimis cant pavescunt, cl mox in ipso
Vir [onunale, dux nobis ,BTrlfis générale! volalu cam assucfacitml 28°el 287eam (piasi pro-
Ei, sicul mosesl rnslicis, non sullîcil îBSsemel di- priant faciunt el diligunl; sic illi cum fabularcnlur
xissc, set inflala bticca ingcminaiit cquilantes et sermbcinaiionibus iler adbrcviarcnt,
Salve dux, salve "', magna tfigiiissiiiiclande, ac jocando 288per scurilia verba laborcm fallercnl,
Solve boves,muta vesies, ascendc cabatlum! unus, qui eral audacior et lingua proniptior : O rfo-
El ,c0 monslranl vestes slcrnuiiique cabalhtm. mine, die, inquil, nobis, ad quid hos coturnossubere
. Domina noslra Ltibossael plebs universa *u mandai,, consutos el ad nichilum nisi !S0 11/projician/ur *"*
ul cilo venias, et libi ac luis nepolibusfatale regnum1 aplos nos servare fecisli, non salis possumus admi-
291
accipias. Omnia noslra 'et nos ipsi in tua manu su- rai:. Quibus illc : Ad hoc inquil eos feci et faciam
mus, le ducem, te judicem, te redorent, le prolecto- in oevumservari, ni noslri posleri sciant, undesinl "•
rcm, te solum nobis in dominum eligimus. Ad quam1 oui, et ul semper vivantpavidi et sttspecli,nec "3 ho-
vocem vir prudcns ,62,quasi futuroruiti inscius 203, , mines a Deosibi commissos29iinjuste opprimantver
subslitit, cl stimulum quem manu gestabat in ter-- B superbiam, quia facli sumus omnes wqualesper nu-
ram fixit, cl solvens boves : Ile illuc inde venislis!! titrant. Nunc aulemcl mihi liceat vosvicissvn f,Bper-
dixit; qui slatint cilius diclo ab oculis cvaiiiierunl, l, conluri tilrum magis laudabile esl, de pauperlale ad
cl nusquani amplitis comparuerunt. Corilus au- dignitaicin provehi, an de diynilale in paupeilalent
lem ,6i, quam hunii fixit, très allas propagines, et't tedigi? Nimirum respondebi'.is29C«n'Ai, melius esse
quoi! csl mirabilius, cum foliis et nucibus produxit. t. provehi ad gloriam, quam tedigi ad inopium. Atqui
Viri aulem illi 2CBvidenics lucc lalia ila JC0 fieri, i, sunt nonnulli parcntela geniti ex nobili, sel post ad
tlabant ôbslupcfacli. Quos ilie grata vice hospitum ,11 lurpem inopiam tedacli cl miseri facli; cum suos pa-
invitât ad prandium, cl de pera subere 2" conlcxla in, rentes gloriosos fuisse cl patentes aliis proedicani,
exculit2C8 inucidum 2f,°panent el fornialici parlem, 1, ftrtiirfignorant, quod scinelipsosinde plus lonfundunt
el ipsam perant in cespitc pro mensa el super rude le el delurpant, cum ipsi per suam hoc amiseruiil tgw -
icMinn ponil el caslcra" 9. Intcrea dum prandium m viam, quod illi habueruut per induslriam. NaiK'or-
suiiitinl "l, dum aquant de amphorn bihunt, duas as iv.na semper hanc ludll aleant sua rota, ul minehos
piopagincs sive "s virgulla duo arucrunt et cecide- e- crigal ad summa, nunc illos mergal in ,9' infima.
runt, sel lertia mtilto altins cl lalius 27' accrcsce- e- Vnde ///, ul dignités terrena, quoe eral aliquantlc ad
bal. Unde liospiiibus major excrevil admiratio '" C m ( gloriam, ainissa sil ad ignomimam. Al vero paupertas
? inquil. Scia-
ciim timoré. El illc : Qiiiii«rfiiiirani/'iii '"- per virlutem vicia, non se celai sub pelle lupina, sel
it! ex noslra progenie "" mnlios dominos nasci, sel se/ vicloremsuum tollil ad sijdera, quemolim secum lut-
unum semper domiiiari. Alqui 27Csi domina veslra ta xcral ad infera a9B.
non adeo de hac re 277feslinarel, sel "8 per 279 mo-
o- 8. Postea vero quant 2" iler emonsi 'fucra'.il, cl
dicum lempus 28°currentia fala expeelarel, ul pro "'o jam jamqiic prope ad urbem vencraiil, obviant ci»
me lam cito *81non millerel:quol nutos hérites nalura IÎ'J domina stipula suis salel'.ilibus accélérai, cl inter
proferret, lot dominosterra veslra haberct. se conscrlis dexlris cum magna laslitia lecla sub-
7. Post hase induliis vcsle principal! cl calcialus •us cuiit, thoris discunibiiiil, Ccrere cl Bacho corpora
calciamcnlo regali, acrcin ascendit cqunin aralor; >r; rcficiiinl, ce(era noctis spalia Ycncri 30°et llimc-
lainen suas sùrtis non imnenïor, tollil secum suos 10s na?o301indulgent. Hic vir, qui vere cx virtutis me—
coturnos cx oittui parte subere consutos, quos fecit ii'it riio diccndiis csl vir, hanc efferant gcnlcm lcgibus
servari in posterum, et scrvauiur Wissegrad 282 in frenavit, cl indomilum populum imperio dontuil, et
cauicra ducis usque hodie et in sempiternum. Fa- 'a- serviluli qua nunc prcinitur subjugavit, alque 0111-
clum csl aulem, dum per compotidia 283 viarum 11111 rj nia jura quibus hase lerra uiiiur cl regitur, sblus
iront, nec taittcn a8Vadhiic illi nuncii ceu ad novi- ivi- cum soht Lubossa diclavil ("268).
VARIEELECTIONES.
286opusonii//i/2. 287nobis deestA. 4». 2S8 sufticiuitl1. îB9 dux repelunl 4. 4". 2<1(l El—caballumin mar-
gine codicisA.a03scripla, désuni in 4. 4->.slerniilantemque omnes except. A. 2Cl imnteusa 2. 2Ca Primizl
add. 4. 4». subducio inscius 2>\ 26i aulem deest A. 2cbdeest A. îucibiA. 2f,Tsnburo
aC8 prassciu's
' ÎCS
4. çculil A. ila A. i. 2b 5. nucidum iu nuirgine muscidum manu antiqua 2. muscidum4, A",
mucidùm vel muscidum7. »'• 7'«'A. 271 dum prandium siimunl omissn 4, 4". 27S seu 2'»sive
virgulla dtto rfesimi5. 273 allius A. 27t animir-eons/miter A. 4. 28° propagine A.281 216 at 2,
275 .
277re deesl 4«. 2'8 si 7. 7. 279per deesl 4, 4". diitn addil i. numeret 1.
282WISSEGRAR. A. Wisegrad p. m. t. rf<>sM«t 283 28V
7. compila in marginc 2. lamen deesl 4. necî8Snon 4".
280familiaris 7. 2S6 asuefaciunl1, 1.
4, 287
el.e : tâmquam A. 1. p. f. in marqine addita A. jnrundo
A. 2"8 nisi omissum2. 29° 1. 201 base.1. 292st. A. 2S*3 COÏT,n e 1. ita 2, 4, ncu 7.
propicianlur
so*dcdilosA. 20livos vicissim désuni 2 vos invicent percunctari 4, A'. 29° rcspondelis 4, 4". s97ad
A. 2i>. s 8 infiuia 2.. iuferna 5. saocum 2b. »°° veri A'. M1hnineo 1.
NOT^E. -
(26S) Eadcui fabclla iu veluslissimis eliam Icgimi Bohc'micaruntcollcclioitibus reperilur.
C9 CHRONICA. — L1B.I. 70
9. Inler IMCC primordia legumquadain die pra?di-A lum t feminca 33°excrevit£!1audacia, ul in quadam
cla domina,philouc concilata, prassenle viro suô irtipe, non longea prasdictaurbe, oppidum332nalura
Premizl cl aliis senioribuspopuli 30*astanlibtis, sic loci 1 il'rmumsibi conslruercnt, cui a virginali'voca-
esl valicinala 3?3: 1 indiluntesl nomenDivin833(272).Quoi!viilen-
bulo
Urbemconspiciofama quoe 'tes juvenes, contra eas nimio zelo indignâmes,
syderaianget,
Esl locusin s:lva, villa 30Vqwi 39Sdistal ab isla 30a mulio
1 plurcs insimulconglobaiinon lôitgiusquam
307
Terdenisstadiis, quemWtilava terminalimrfis. ,iiiiius bticcina?33*in altéra 33Srupe inlcr arbusla
Ihinc 30Sex parleaquilonali399valdemunit-. 310valle311 asdificant
: urbem, quam moderni uimcnpantWisse-
330arbuslis iraxeral nomen
prafunda rivulusBrusnica 3l2; al australi ex lulere grad, tune aulem ab
lattis mons nimis pelrosus,qui a pelris dicilur Pétrin Iiraslcn 33T(275).Et quia saspevirgules solertiores
*'*(269), supereminelloca, Lociaillentmonscurva- ad decipiendosjuvenes 338Ciebanl!38, ssepe autan
tur in modumdclphinimarini porci, tendais usque; juvenes virginîbus forliorcs 8S 0 exislebant, modo
iu al*proediclutnamnem. Ad quemcum 31°pervene- bcllum, modopax inlcr eos agcbalur. El dum inlcr-
titis, invenietishomincmin. média 316silva limeni posila pace poliunlur, placuit Ulrisque partibus ut
domusoperanlem. El quia ad humile limen eliami componerenl3" cibis 3" et polibiissiuibolum,el per
magnidomini se inclinant, ex evenlu ici 317urbem i " 1res dics sine annis sollenipnciuinsimul agerent lu-
quam aidiftcubilis,vocabitis Pragam (270). Hue inj dura in consti'luloloco. Quid plura? Non alilcrju-
urbeolimin fulurutn binai"* aureoeascendenlolivoe, , venes cum pucllis ineiinl convivia, ac si lupi rapa-
quoecacttminesuo usquead seplimum31«peneirabunt l ces qua?rentes edulia '", ul 3iv inlrarenl ovilia.
toelum,el per lolummundumsigniscl miraculiscoru- Primuni diem eptilis cl nimiis petibus hylarcm*"'•
scabunt. lias in ho$liisel muneribuscotentet adora-- ducunt.
bunt omîtestribus terroe Boemioenaliones-reliquat. Dumquevolunlsedarc silim, sitis altéra crevil,
32°
Unaexhis vocabilur MajorGloria, altéra Exer- 3!1 0ad horain'',T
LastitiatnqucsuamjuvenesvixnoclU8''-
citus Consvlulio(271). Pluni locutura eral, si nonn differunl :
fugissel 322spirilus pestilens et 323propliclans a Nox eral et coelofulgehalluna screno (274);
plasmalc Dei.Conlinuoitur in aiitiquamsiivum,ett Inflanslune lilnum, dedit unus cis ila signuni,
rcpcrlo dalo signo in 32*pra?dicloloco urbem, io-- dicens:
tius Boemiasdominant,atdilieanl32B Pragam. Ei.qliiaa Lusislissalis, edislissalis a'.que3*8 bibislis;
ea tcmpcslaïc virgincs hujus terras sine jugo pube- :- Surgîte, vosraucoclamai Venusaurea sislro*™.
scenles, vehiti Amazonesiniliiariaarma affectantes s .., Moxque3B 0 singnli singulas rapnere pnellas. Mann
cl sibi ductriecs facienles,pari modouli lironcs 3a18 8 aulemfacto, jam pacisiuilo paclo,stihlatisCerercet
militabanl, veiiationibusper silvasvirililcr insistc-;- Racho est earum oppido3B 1, murosLemi.iacovacuos
banl, non cas viri, sel ipsasinct3a7 sibi viros, quosis indulgent Yùlcano. Et 3" cx illa tempeslatc, post
cl qtiando voluerunt, accipichnnl; cl sicut gens is obitumprincipisLubossa?,sunt3B3 minières noslra-
Scilica Plauci saasive 329Piceualici, vir ci femina ia tes virorttm sub poleslalc. Sed m qiiouiam ont-
in habilu nullunidiscrimen habebant.Undc in lau- i- nibus
VARIEELECTIONES.
3"populisl.30B a" vocilala4, 4». ï0.v809 willa 1. 30aqua;4". M0 illa 2b. ""ila A. (Willava 4«.
al° munilur 7. 8" valde 2, 2b. ,1J ita
Wltava tel. Hanc 4, 4«. Nunc. 7. aquilonari 4,7.
A. Bruzinca2. Bruznice 4, 4». Bruznica tel. 3'8 Paotrîn 1. Pétrin 2b, 4, 4a, 5. Pelrun 7.319m ad A.
alBdum 4, 4». °16niedii 1. 317régi corr. rei.A. 1. 318coliimne ttddiiumdelelA. sempiter-
nuinA. 3ï<>
vocabilurdeest4. Wieeslawci Woyliecbaddilmanus scaili XV in 1. Wcchlavn, 3îalalim;inscrit
3. Wcceslava5:'. Weczlava corrigit D. 3Î1 Tressivoya,latine inscrit5. TiessiwoyaCOÏT. //. fuisset
3a3 sed 7. m deesl A. 32B 32S 3Î
7 ^ ila A. 1,
2, 2", 7.. 3as a?dificavil5,
3n
7. ihyorncs A. semet A.
2,4,7. Planci alii. 3M seu sitperscr.a33 sive 2b. feminaaddilo rum 1. 33lexereuil 2.3îB i» mnrg.manu,
antiqua excrevit. opiduniA. Devin 1, 7. Dewin2b, 4, 4a. 33V bucina?A. I. alla corr. alla
1. 33Cab deestht 7, 337 Huaslen COÏT.Iiraslcn A. 5. Ituraslon 2, 2b, 7. Nuraslen5. Wraslen 4,sia4".
838virgincs corr. juvenes 1. 33Df. s. a. i. iu margincaddila A. 3'°1,ferociores 7. 3U componerel7. et
cibis4». a" edilia 2, ab antiquamanu u apposiium. 3V4 ul in 2, erasum. 34B bilarcm deesl 4,4».
3k0 iioctuA. 1, 2, noclu sitperscr.n'ocli's2b, noclis 4". 3" ad horam 'deeslA. 348satisque 7. 3l9 silro
addilos A. w" M.s. r. p. in margincaddilaA. 3Blopido 1. 352elAI,2, 4. 383eranl 2b. ">''Ct7.
NOT/E: '•
(269) Hodie nionsS. Laurent» ; Dobner ad Ha- D 415. IV, 20G.
jec. U, 119. " (272) Devinigitur Bobcmiceidem esl quodapud
(270) Limenenim Bobcmicesonal prag. cfr. Pa- nosiiaics Magdcburgi. e. Parlhcnopqlis.lu Fuldcn-
lackyI, 88. V'id.eliam PelzeliicommeiiiatioUcbcr sibus Annalibus 804. hase legunlur : Tiasticenin
Ursprung und Namen der Stadl Prag. Ncueie quadain civilale, quoelinguagentis iilius Dewin, id
Abhandliingender kônigl.Ilôhmischc.uGescllscbaft estpuella,.dicilur, obsedit.
der VVisscnschitfieitil, 112. (273) A BohcmicoChrast. DOBKOW.
(2^1) lunuit SS. Wenscslavumet Adalberlum;; (271) llor., Epôd. 15, 1.
conf. de bis etymologiisDobncrum àd -Hajcc. 111,
7I COSM/ÏÏPRAGENSIS. 72
Ire quidem restât, Numa quo devenil :" et Au- A Ncclan 381in campo qui !8t dicilur Turzco ,83(2/8)
[eus (275), fi, conscrliim est inlcr Bocmos cl Luczaiios *»v(280),
Premizl jam plonns diertim, poslquant jura inslimil qui nunc a inoileniis ab urbe Salec 8SS(281) voci-
lognm, quem coluil vivus 3B6 uldemn, rapius csl ad laiitnr Satcenscs38< 1. Undc aillent aitliquilusS8Ïimii-
Cercris gencnim (276). Cui Nezamizl 3" successil cupeiur 38Bea 58°nalio Lnczano, nolnmus pratler-
ia regniim. Hune ubi mors rapiiit, -Mnaliiprincipales ire 39°sub silcnlio. Quippe illa distinguiliir provin-
obtinuil rasces. Quo dcccdcnle ab liac s58vita, Vo- cia quinque regionibus loCorum per compciulia.
gen 8B9 suscepil rerum gubernacuia. Hujus post fa- Prima regio est sila circa rivuui nomine!DIGulnaS9'
lum Unezlau 8C°rexil duciiliiin. Cujus vilain dum (282). Secunda cx ulraque parte csl (luvii Uzka J9S
rumpunl Parcas, Crezomisl 3Û 1 localur sedis in (285). Tcrcia cxtendiiur per circiiiluni lorrciilis
arce 3CS.Hoc sublalo e 3C3 utedio, Ncclan aotducaius Bocuica 39'1. Qiiarta, qua? et silvaua dicilur, siia Csl
polilnr solio. Hic ubi vita 3CB decessil 3C\ Gostivil36ï ii.fra terminos fluntinis Msa 89B.Quinla 39°, qua? in
tbrono successit. Horiimigilur principum de vita 3CB hicdio est, dicilur 897Luka 398: pulchcrrima visu et
asquo3B9 cl niorte silelur, lu.in37°quia ventri 371et uiillima 399usu aé uberrima salis, nec non habun-
somno dediti, ineiiUi cl indocli assintilaii sunl pec- danlissima piatis, uude el nomen ipsa regio traxit,
cori, quibus profecto contra îialiiraui corpus vohi- B q«ia luca la:ine pvalum dicilur (284). El quoniam "'•
p:ati, anima fuitoncri (277); lum quia non eral illo hase regio primuni, longe antequani Satcc %°lurbs
in tempore, qui stilo acta eorum commcndaicl' 72 condiia forci, csl inhabilata liontinibus, recle ejus
memorias. Sel sileamus du quibus siletur, cl redea- incoUesunt a 402regione Luczanc 4B3 niincupati MK
mus undc paulo deviavimus3". His prasfuil (lux nomine Wlazlizlav 49\ vir bellico-
10. Gostivil aulem genuit Borwoy37*,qui primus; sus cl in bullicis armis an'unosus406,ac i97consiliis
dux baptizatiis eslS7Ba venerabili Metudio 37Cepi-- supra modum dolosus, s:>.tisqttrs"in prasllis felix po-
scopo in Moravia, sub lemporibus Arnold 377inipe-- tuisset dici, si sors suprcina non clausissel cum fine
raloris, el Zualopluk378cjusdemMoravia?régis (278).. infelici. Nam contra Bocmos fréquenter suscepcral
Nec siipcrfliium esse judicavimiis 379,quod rcferenleî hélium, el semper Marte secundo alqucs diis auspi-
frma aiidivimus,huic operi noslro hoc in loco suin-- cibus pravalucral, terramque eorum satpeingressus
malim lilerarum opicibus inscicre bclluiii, quod-. cedibus, incendiis ac rapiuis crudelilcr devasla-
nne m olim antea rétro dierum, tempore duciss rat 408 (285), et ipsos populi primates in tantum
VARIÂT.LECTIONES.
»'»vnnit
\cmi «rfrfifoal
aatnio "'• manu A. vonit 2b, 5.4. niitiia quo venil 4», pçrvciiit 7. >° ttà 1, 2", o,
'"".'"* de
"yv* ;', •„, NWamil-I. Nezamysl2. 8BSbac testiimt alla manus 1.
hÏJUTV TV 7 V.vnu'i &l<vcn 4 * Vu > 7«.»• Unizlu 1, Win/lau 2b, Vilozli.u 4,
Z BhÏBÏ '-C™ il \\ ï 5. *: 2, Krcsomizl 4, 4 , Creczomiezl 7* 3« s.
tozoïïsl
sJ° vira i. 3C"dïseessil con'.-deccisit A, d.scess.t 1. SMHosli-
, i U .î»i ob «" Ncklan 8
VARIEELECTIONES
w»atténuerai corr.eademmanualtenuaverat I, alennarat 2, 7. *">.ticvigradck 2. "' Wlastislaw 2<
Wlatizlau 2b, i, 5, irtserlolamen s anle l 4", Wlalzizlau5, 7. *» Medniz 1. Medttel2. *13Przi-
4,4corr. 1, rubro atramento. 4lBrfees<1. 41° Luihomii'ici4, 4». 4" mnro's con\
pek 2, Pripec 4, 4».418 *'» ™ "'
alia manuviros1. prosperilalem 4". Ah! ah !42°4, 4". corr. 1, minio. exallftlur 4, 4-;
421falu 4. 4"convinciel. t2Vqui 7. 4" jussu 4<«. quo 1. 4" lolius 4, 4a. 418 ut vidit corr. a/iit
"2
manuA. "* corr. alia manu\. 43°qua?rfeesfA.4ïlmano1. v.i.m.e. A. 433elL ''3VcoiT.A.438omnis2;
488canes cotr. carnes A. 4" dapibiis1. 7. corr. A. *38 hetbera 1. 439corr. alia manu1. 440f.et'v;
désunil. 4il arma repelunt1. 5. 7. "9 scabio4. 4». 443u addil alia manusA. m ila A. et cotr. %
4" ut 4. 4=i 449siite 1. sive deest 4». 447v. B. A. UBcorr. alia matin 1. 449abseindeiis2^i 3. 4». 7:
"9 invisibiles—obligaliomissa2. 4B 1 invicient2. 4" c. eld. A. 4B3 que deesl 2b. 4B4 veriens corr;
vertes1. 46Smagnusterror ingrueril.A. m. p. t. vel fragor vel timor 1. limor 4B8
vel omissa in 2. 2b; m. pj
t. limorvel fragor 3. 4. 7. ut fi'agor5. 4B6 vix deesl2. 4B7 nobiseuin7. comitanHir4.4«. 4"9 no-
siris?. 4Mliihuphanlibusi. ' 4C1soli alia manu superscr.^ salus1. 4CS proniciores corr. alia manu 1. "» aiit
corr. haud A. 464vallis L kéBel d. 1. ;
NOT^;. . . ;"
hoc locohi confereiidisunl versus p.Til : 86.
Brach (scil. Wlaslaw)mil Feiier mut mit Sdiwcrl (288) HodiePriseiii cf. ibiu. ..,-
Oft Itereiuin NcklansLand. (289) Bilinad Bilamin circuloLutomericettsi.
(286)Lëwy Hradekcastrumin sinisira ripa Mol- (290):Leilmeritz.
daviefluvii,haud procul a Pfaga Urbe.Clï. Dobrow- (291)Lucan.,Phars. 1, 281.
ski Vcrsuchep. 95. (29SVVirg.,Ma.M, 313, 358.
(287) Hodie Nethik in circulo Lititomcricensi ; (293).Virg,,iEn.llj.S54.
cfr. ScliallerTopographiedes KônigrcichsBobmen
PATUOL.CLXVI.
'S COS.NLEPRAGENSIS . 7ti
406 nos pro palria dimicamus et poputt atque
Illa, ni crut plena Philone, anvbigua non tcnuil A gloria, i
eos diii verbornnt ambage : Si vultis, inquil, irium- nostra libcriale (296) él salu'e ultinta ; illi ul rapiam
467jussa aliéna, -nos ul defcndamUmdulcia pignera el cura
phum Victoria) consequi, oporlel vos prius
Deorum exsequi. Ergo lilale 4T' 8 dits' veslris asinum, conntibia. Confoftamini 484,elcsiote viri. Nam dcos
u: sint et ipsi vobis in asylttm. Hoc volum fieri sum- vesltosquos aetenus habuisiis offensos,placaslis volis
mus Jupiter, et ipse Mars' sororque ejus Betlona, quibus placari voluerunl. Ergo limorèm èorum tic
486 487
atque gêner Cereris jubel. Queritur intérim miser timueritis, çnia 485,quibus in proelio iiinot of-
asellus el V* 9 oecidilur, et, ul jiissum fuerat, in ficil 488 animo, maximo 4S9 vetsatvut in peticulo;
mille niilli.es frusia concidilur, atque ab universo audalia aillent habelur pro mttro Ç&97),-audacibusel
exercilii cicius diclo consuiiiilur 479.Quibus ila esu ipsi rfi'i490auxiliantw. Ctedite mihi, ullta illacàstta
aniiuatis asinino 471—ressimilis prodigio—cernerts veslta 491salus posita esl et-gloria. At si lerga hvsti-
laslas phalanges et viros mori promptos ul silvalicos; bus veniiis, motiem lamennon effugielis. Set ûlinam
47! aquosam nubem fil solL motiem.' vei:«mpejus morte agelur ; conjuges vesïras
poi-cos; el sicut post
clarior el visu jocuiidior, ila post niniiani inerciam\ in conspecluvestro violabunl, et in sinu earum infants
exercilus ilie fuit alacrior et ad pugiiani au- ferro irucidabunl, el ad laclandum ois calulos du-
dalior. B bunl,quiaviclh una est virtus,ricioribus nil denegat^
\ï. Inlerea dux eorum Neclan 4", icpore pavidior Inlerea dux Lucensis, ferocissiums mente, cum sti-
et pu'rdo*74fuga velocior, pugnam inmiiieiilem per-- -perbissiniagente.quibtis et hodie a ittalo iûiiaïuni est
tlmuil, cl ficlu iiifirmilaie in Castro supradicio> superbire 491,venions ex adverso, ul vidit bosies non
tlclituil. Quid facerent membra sinecapile, aul mi- cedere loco, jubel suos paulisper slare illico, et
lites in pnvlio sine duce? Eral ea leinpeslale quidami quasi condolcns super fala 493inimicoruin, his dictis
vir prascipuus hoiicsiatc cor'poris, a?lale et nomine? acuit animos suorum 494: O miserabites 49*limido-
49° colles,
Tyro, cl ipse post 'ducem secundus inpcrio "", quii tum hominum mânes, frustra ptenduiil
ad occtirsum mille' obpugnaiiiium in praslio ni'illum i quibus désuni vires cl uellieai ailes, nec juval collis,
timerc, nc'mini scivil cedere. Hune dux clam ad seES si esl virlus dcbilis. Cernilis, quiainplanis vobis non
. vocal cl ptascipit ût arma sua indual, et paucis clicn-'- andent occurrere 497cumpis, nimirum si non fallor,
libus id sciciilibus 4,s, herilem cqtium jubel ulasccn-- jam fugere parant. Sed vos, p*riusquumfug'.anl492,
dat, alquc vice sui "7 milites ad pugiiani prasce- •- irrnite super eos inpelu repentino, cl sub pedibus ve-
dal, qua; non longe ab urbe, sed quasi duobiis s s/ris ce« frivola stipularum ul conteranlnr, facile
sladiis disiabat. Ventum erat ad campuni ab titrisquee more solilo. Parcite ne igiiavorumsanguinepollualis
«xercililms condiclum ; sed prius Boemi piasoccu- - €i fortia lela, sed pocins snbmitlite 4" quoe portails
°"l>perterrefacialis "" falconibuspavidas
panl collent in meiiio campo em'mentem, unde ett volatilia, ut
bosies prasvidcren't adventantes (294), el is qui "88 ««'es ul columbas. Quod ul factnm est, lanta fuit
asstimabaiiir 47° dux, slans in cmiiienliori loco, >', densilas diversarum B0>avium, ul sub pennis eariun
«soiicionnreliir48°ad milites Tyro : Si fas, inquil,l, obscurareliir aer velut sub aquosa mibe, vel nigra?
esset diki verbis addere virlulem mililibus (295) miif- icmpcslalis tempore. Hoc cernens intrepidus Tyro,
4SIumbugibus. Sed d coeplumintcrruuipénscolloquium ad suos dixil' 03 :
'Aplieibustos lenerem sermonnm
quia hostis ad oculum stal, el brèvetempus ad exor- Si forte contigeril me mori in proelio,sepélite me in
tandum 4,a extul hoc colliculo, et construite mausoleum mihi B04 in
Fas mihi sit vosvel paucis succenderedictis. secula1""*memotiate, Unde et hodie noniinalur mi-
Omnibus in beilodimicandi pur est devolio, sed im- i- litis acerrimi bustum Tyri (298). Moxqueprosiliens
pur vincendi ratio 48a. Illi paucorum pugiiunt proo ceti maxiiua moles rupis, qua?B9efulmine B97 rupta
VARIEELECTIONES.
436 anibiguilate omissa voce ambage 7. 497pnus deest 2b. 488libate 4. 4«; 4CSet deest A.
470 corr. 1. «' asineo 7. 4'" per 7. 473 Niclan 4. 4». "4 corr. alia mutin A. parlho ai. m.
supetset. 4'pardo 1. 47Bi. s. A. m id sciciilibus désuni 4. 4«. "7 sua A. 47S bis uinisso
4 corr. 1. 48°concionatur corr. al. manu eoncionaretur A. "" sermone 4. 4«. verbo-
qui 7. 4fla
niui 7. ad exhorl. omissa 7. 483condilio. vel ratio addunl484i. 5. 7. In 2. 5. 4liB supra vocemcon-
ditio alia manus .antiqua adsctipsit veLratio, condilio A. el rel. el nolile addil 1. deest 4. 4».
496 t. i. pr. A- 48!limor onusstim2. 489eflieit. 2. 489.moxuiio A. 4S0 deesl 1. 491quia veslra deesl 7.
*•* corr. ul. manu.l. 49asuperscr. A. 494eorum 7. 49Bmirabiles 1. 49epcndiiiil 4». 497occurre 4*.
498 corr. A. 4" submiltile deesl 4'»'. ™ in 2. 801perire facialis A. OTadeesl A. ">*d. a. s. A-
894mihi deest 2. B0*i. s. nomiiialivum A. vel memnriale uoinin'aiiviiin 1. n. vel m. 2. 3. 7. vel ineui.
désuni 2b. 4.-4°. manu recen/ioriadscripta in 5. noniinatinit 4. 4a. »Mrupisque 1. 4I)7 corr. al. manu i.
NOTiC. "
(294) In carminé populari, p. 105 : . (296) Salltisl., ibid.
Don in weiterFtache hdriet ihrer (297) Sitllust., ibid.
ErictjesfreudigWlasJatOi •" (298) OslCnditurin hune diem crudi et abrupli
El pauio infra verbâ CéstinîrP ; :' / saxi moles super slerililms cantpis ad Tursko, qua?
lliet vontBetge kann unsWl'ax.awsehen; in busli hujus memoriam hue advolula dicilur, quem
llasch hinab tings um den-Berg yezoyen. et ipse speelavi oculis. DOBNEH ad liai. 111,108.
(21.51Salltisl., Cal. 58.
77 CHRONICA.—LIB. I. 78
de sumuti (aie. alii monlis ferlur per abrupla loca, /i mus héros sl)8 Tyro in confertissimoshosiiu.ticu-
sternens omnia obslacula, haud aliter mil forlissi- neos (299).
Acveluli, si quisin horlo B" tenera papavera succiderelferro,
iia obstantium metil ense capila hoslium;
donccplenus aslilibus, quasihcrinaiius,
in média slragcsuper magnant striiem "l0 occisorumcecidit.
Incerluni esl, quis, a quo, vel quali vulne;rc quisque
cccideril, nisi hoCsolumscinmspro certo, quia B11 beluacrudelior. Quoduiique B3G factunt est omnium
B 13
Bocntipolili sunt Bls triumpho, Lucensibus om- consilio comilum B37, ut populus*38qui dispersus
nibus B14.inlerfeclis usque ad unum 81B,pra?terilluttt fuerat ad filium herilcm, suuni quippe principem,
videlicet quem novcrca olim prasmonueralciinlcm ceu apes ad suant inalerculamconfluèrent; luin si
ad praslium.Isque dum jussa peregit noverca?prse- quando resislere vcllenl in piano loco facile capi
peli *-l°elapsusfuga, dunique817concilusvCnerilad possent B39,lum quia cum viro alienigena non tant
domum,eccë uxor suaplangcbalur defuncla.Quant cilo conspirarelplebs.indigenaB4°illisila '*' dispo-
ut viderclvir sutts, dum discoopcrnissetfaciemejus silis repedant ad propria cum magna Iclicia, alque
—res similesficla?— visum esl funushabere infe- B victrices aquilas in sua rctenint stacia °12.lnleieu
ntineo peclore vulnuset abscisas 818aures. Tune scclcsius Zribint43illc, delerior infidèle, perpétrai
vir 519rccoleus quod facliim fuerat 829in pnelio, sccltiscrudelc. Namquadaindie piscutoresnunciant
protiilil aures de bursa cruentisB21cum inauribus, slaeioncm pisciumnon modicamin placida aqua
2 quem sub glatie iiitida B44;erat enim glacies perspicua,
alque recognovilhancfuissein specieiiliusBS
adversanlcmoccidit in bello. quain nec adliuc.641'aura c.orruperal,îiec.pulvis ,4S
15. Post basemirantes Boemi in terrant illamB23 commnciilaverat.Tune ilie Judas secundus.847Du-
ctnullo resislentedévastanteseam B24civilalcs de- rinch B48,ralus esse congruumtemposad exercen-
slruxcrunl, villascombusscrunt.,spolia mulla acce- dam suam iicquiciam, quant dudum mala mente,
perunt (500). Inlcr qua? filium B2Bherilcni apud malo B4»aniino conceperalin dominisui ,M..neeem,
quandam velulam iiiuliercm inveniunt lalilanlcm. ait ad pueront : Eamus tB1 piscàri, quemfraudepa- .
Quemdux ut 826vidit, qtiamvis paganus, lamen ut rabat nccare"02.Quo cum ""pervenissent,inquilBBV :
catholicus bonus, misericordiasuper cum motus O mi dominelle,perspiccnotantesecce sub glatie pi-
astaiula?ejus027el forma?pepereil, cl novamurbem stes plusquammille. At illc, sicul eral puer, pueri-
in piano lococonstruensnoniineDragiisBa8 (501)su- lilcrgcnua (lectens, dum inspicil sub glatie pisces,
per ripant fluviiOgre Baajuxla pagiimPostolopirlhC sccuriis securimtoiicro colloBllB excepit et cui lio-
,3* (302), ubi nunc cernilur sancla? Maria?coeno- slis
pepereil, suuseum pedagogusMt interfecit Be'.
biiim, tradidilS31civilatem et pueruntpedagogo,cui Diffugiuntomnes a tali speclaciilo, At illc M plus
anlea B38 pater suus cum B33.commiserat,nomine quant parricida, quod non potuil uno iclu securis
Duringoqui fuit de Sribia B34génère (505), exce- peragil cullello, caput suo dominelloabscidensut
dens homineinseelerc. vir uejorpessimoS3Bcl otitni porcello,quod abscondens"* sub clamideveluido-
' ' VARliE
. LECTIONES.
808ères superscr. al. manu héros 1. M* orto 4. tlDita corr. A. slragem A. striigem 1. Mlquoil
2b. 4. 4a. Blssi/perscr. al. manuA. ",3 Lucceiisibus.2. Luezensibiis 21'. "4 hominibns 1. .".I*bu-
num corr. ununt 1. B16 prasccli corr. "alia manu pra? céleris I. "" delelum que A. B,sabscissas'2.
2*>.5.7. B19deest 1. "• eral 21'. Bal cruchtas 4. 4«. 6,s ejus 1. 823B. intr. I. i. A. 4.
B. t. i. intr. teliq. 8n deesl 1. B25 rfeest 4. 4a B26 superscr. 1. S27 omissnm 2. •". Vragus
2». Oragus 7. B29Oggre 5. 7. 83° Posioloprt 2. Postoloprilh V>. 7. Postolopnrih 4. Posloloprih
4". Poslolopert5. Bal vel civilatem cant 1. et civilatem eam 5 7. eanilem civiialem omisso eam
4. 4". B3aante 4. 4». B33 deesl 1. B34 Zribia 1. 2. 2'». 3. 4" 7. Zurbia 4. Ztribia 5. B3B
simus 1. B3Bitaque !.. •837deest A. 4». B88 recenli manu superscr. 1., BS 9 lum si quando — pes- capi
possent, désuni in 5.-4.-4». 7. S4° COÏT. A. ÏU bisque def. ila A. 842slacia 2b. 4. 4a spalia 5.
7. ns Zirbiu:4.4a Zribni7. Bli nilida A. nova vel nitida 1. s. g. nova 2. 5. 7. in 2b. 5. a corre-
ctoreaddilumnitida. n. nova 4. 4» . B4Bdeest4. 4a 848pluyia subducto pulvls2b. S47 sceleralus corr.
secundus2b. ."«, Durinch2b. 5. Durincll3. 7, During4 Durinh4». 849que deest in 1. 2. 3. 7. 8B 0 vi-
lamA. vilainvel necesse1. v. vel neceinréL SBldouine addv.nl4. 4". . BB
2 necari 2b. 4. 4a BBa omnes
2. 6B 4 inquiunt COÏT, ex inquil 2. ait 4. 4a. ,BBsecuri tenërum collum4. 4a 8B
6 pasdagagus4a. "" in-
terficit7. B08Zirbinaidunl A. 4a BBSabscidens A. 1.2.4.
NOIVE.
VARÏ^ LECTIONES.
•"* COÏT.A. BMcort. al. m«mi 1 or,Jdeesl ? ,M onénl. 8C4 semel4». B6*seinlillula corr. A sciri-'
tilla corr. dli'a manu- .1. ""* deest A. 887et vos—-"70protexi désuni A. BC8 et vosque omissoveslros 4. 4».
609liïrosque superscr. ul. mniiu"vesirosque 1. sugendas 1. 87» deest A. e7i nobis quoque 3. T.
878corr. A. B74 deesl 4. 4". B7Bcorr. A. t7° iu syllabn alia manu superscr. A. B7' occideris 7v'
878cort. id. m. A. MS"finies A. BUZirbin add. 4.4». B8i neii repelunl 4.4*. "8* vir 4. 4a. MSalto
4. 4°. B"4 Durinici 7. t8BiHic in inferiori m nr#.2b. alia manu scripta leguntur : qua? hic desuiit adscribe'
Est autemiii charlulaseparalu nartalio de BorxAvogïtbaptismo ex Chtislunno adjeéta aB86 verbis-:at vero-
homines Bohemi ipso sub, etc., usque ad verba populum Christo Domini acquirentes D. Borivy l.Bor-
"8Î Bohemia?in-marginc2. 889
alia manu. Boemôrum addunt 4. 4a. BRBZuaihopluki.Zuatoplick 2b.
woy 4. alio atramento in 2. dnnt 7. refértur 5. "*•'
7 Zwatopftick5. Zvatopluc°92 4. 4a. tum linea confossum
deesl A.. "" cognov. A. Arnulfum 2. 2b. B9Sfluvium7.
NOT/E. .
NOTyE.
(508) Cran. VideDobnericommentalioneniVon ut fi'edilui'.,niarlyrio obiil. Cf. Dobner ad'Haiecv
den OrenzonAltmahrcusin BorniiAhhaiidliiiigcn oi- 111,541.
lier Privalgesellschaftin BohinenYl,!. cl Dofirows- (515) Teitebrisvix ilispollendishoriintprincipum
kiî Benierkuitgenuberdas allé Mahriscbe Reif.li iir lempora prenuintnr. Dobner 111, 502. Spilignevû
Monatsschrilides BohnsisclienMuséums I. Febr., obitumad a. 922, Wratislavi ad a. 925 revocavit,
P 64, quod vero conjecturamagisquam cerlis arguntenlis.,
(509) Quo in monte postea conditnrit,est mona? iiiiiililur.
etvsriumS. llippolyti. De eodenimonte fusiusdisse^. (514) Quoe Ilevellun dicilur. Thiçlmar. IV, 20*.
luit notarius Relie,c. 57. Schwandlner1, 24. Conf. quoque AdiintiBr.cineusislocuniII, 18.
(510)Sequentiasunt verba Rcginonis. (515) Est Vila S, Wcncczlaviquant.,conscripsil
v311) Bssov.co locosiluni quo hodieMelnikurbs Giimpoldus episcopus MaiiluaiiusMon.Germ.Sîi,.
exstat. IV, 215.
(312) Jussu Dragoniira?ntirus die 15 Sep!. 927-,
83 COSMJEPRAGENSIS 84
Anno dominica?incarnationis 916 . [\. esset
A es jam puer docibilis et muttunt parenlibus ama-
-
i non ferens pater ul suis disecrelB48prasoCu-
Anno dominica?incarnationis 917 63>. bi
bilis,
Anno dominica?incarnationis 918 63!l. lis, misil cum Radisponam ei0 iradens sub regulares
lis
Anno dominica?incarnationis 919 63S a! ahbati sancti Emiiicranimi marliris (319). Ibi
alas
Anno dominica?incarnationis 920. ei
ecclesiasticis et regularibiis 6B0 sanclionibus esl int-
Aniio dontînica?incarnationis 921. b
bulus GB 1, ibi nionachico habilu indulus, ibi usque
Anno dominica?incarnationis 922. a virile robur est enutrilus ; de caslcro ejus vila?
ad
Anno dominica?incarnationis 925834. Ci
cursu in seqiieiilibus sa'l manifcsiabilur. Deactibtis
- Anno dominica?incarnationis 924. a
aillent ducis Bolezlai nihil aliud dignuin rclalione
Anno dominica?'incarnationis 925. GB2 polui nisi unum, quod vobis opéra?
p
perciperc
Anno domiuicavincarnationis 926. p
precium panderc duxi. Nam servus Dei Wencezlaus
Aimo dominica?incarnationis 927. <.
ecclesiam in melropoli Praga sub honore sancti 6B 3
Anno dominica?incarnationis 928. > niartyris conslruclam non lamen consecratam,
Yiti
• Anno dominica?incarnationis 929.4 Kaiend. Oeto- morte' i prasvenlus, reliquit. Hanc ul consecrare di-
bris sauctiis Wencezlaus, dux Boemioruni, Ira- ™gnarelur, g qui lune praseratRalisponensiecclesia?pras-
terna fraude murlirizalus Bolcziav (516) in ur-B sul s nomine Miclmel, diix 6B''Bolezlaussupplex, mis-
beG3B, s legatis cum magiiis niuneribus cl màjoribtis pro-
sis
inlrat perpetuam coeliféliciter aulant €36 (317). ,
missionibus atque pollicitalionibus, quo pelicionein
Nam Bolezlaus, haud 637dignus dici sancti viri ger- suam GBB
£ adimpleret, vix impetravit (520). Quod
manus, quam G3Tfrauduleuler fralrem suum invita- vulique GB 6 haud 6" annuisset prassnl, nisi ob vecor-
verit ad convivium, quem polius machiiiabalur 638 ' dalionem
( anima? et saluiern 6S8 Wencezlai amici
ob rcgni relinendi gubernactila °39 nëcandum, autl < sui jam interfecliid deliberàsset fieri, quia vir Dei
6B*
qualiter'eoram bominibtis sed non apud Deum, dis-- 'Wencezlaus. dum carne viguei'al, nimio eum
simulaveiit fralricidii reatuin, sufficienler diciumt affectu • colucrat utpole patrem spirituatein 80° et
pulo in passionis ejusdem sancti viri tripudio (318). ]bctiigiiissimuui prassulein. Nam elCG1 prassul Mi-
Cujus post ville bravium aller Cain Bolezlaus heu ! cbael simililer hune sibi adoptaverat in filium dile-
maie adoplatum obtiuuit ducalum. Haseaulem interr ctissiniunt, tum ,6a saspe inslrûcns limore et atiiore
convivia quas B4°,ul supra reliilimus, fraterna cicde e *« Dei, lum saspemiltens ei 6e4 sua dônaria, quibus
execrabilia, nascilur proies eximia ducis Bolezlai d maxime illo in tempore indigebai nova ecclesia
m ex conjuge egregia, cui ex evenlu rerum nomen n „ Chrisli. Mox ubi dux esl. factus compos voli, plcbs
esl iudiluni Zlrahquaz 6,s, qiiod nomen sonat ler- uuiversa et proceres atque clerici obviant adveuicnli
ribile cont>iviitm.Quod enim lerrihilius potesl esse ie episcopo muni devoli, el cum niagno honoré el
convivium, quant in qiio 64s perpelraliir fralrici- i- lasticia rccipiuitl eum in 60"ntelropolis Praga? asdi-
dium ? Ergo dux Bolezlaus, sceluris patrali B44con- i- ficia. Quid mulla? 10 Kalend. Oclobiis dedicala
scius, timens penâs Tarlari, mente semper recoleiis is estC68S. Yiti marliris 667 ecclesia, la?lus repedat
sagaci quoquu modo possil Dcus super hoc crimine ie 66Sprassul ad propria.
placari, volum vovil Domino tlicens : Si iste meus is 19. [REG.JAnno dont, inc. B69 930. Otto filius
filius °''B,inquil, superstesfuerit, ex lolo corde mëo io lleinrici 67°iniperaloris, Eggid C71 liliam Angloruni
iJeo eum voveo,ul clericus sit et servial Christo om- i- régis, dux.ituxorem.
nibus diebns vilai suoe, pro meo peccato et hujus it« Anno dont. inc. 931. Heinricus imperator re-
terroepro 6lGpopulo. gem Abotridorunt et regem Danorunt cûecit Chrt-
18. Post °47hase genilor voti non inmemor, cum ni slianos67î
VARIASLECTIONES.
*»*DCCCCX1I,1. G3iDCCCCXUI.1. 633DCCCCX.1V. I. GaiAb hoclocodésuniin codice A\ aliquot folia
ad verba : honores fugio, pompas seculi despieio, quai a. 994,1, 26, legunlur. G3Sin urbem, omissa-
usque
Boleslaw3. 63G in aulant 2. G37 corr. al. manu A. G3S niacliinarelur. 1. G39 gub.eruaculum 2b. G1°
omt'ssiim3, ut deest A. 641Bolezlavi 1. 64a ila A. 1. Ztrahkwas 2. Sirahquaz alii. CM\. q, superscr.
alia manu A. e4i c. se. p. 1. 64eSirahquaz addit 4. ,G4GrfecstA. 847Pot 1. 64sdiseederet 3. G4aRa-,
lisbonam 2, hic et deinceps. 6B0 disciplinis et addit colïator 2b. 6B1 ibi ecelesiasticis — imhùlus désuni 4.
6"! reperire A. 3Ba superscr. alia manu 1. 6B4 Boemôrum addit 4. GBB
inipetral 2b. 6BGdeesl A. G87
corr. alia nianu A. 1. 6B8 heati addil A. 6B 9 cum 2. 6S0 spiriialem 1, 4. 8G 1 deesl A. 6C 2 lum—Dei
désuni A. 663limorem et amorem A. 664per aîldunl A. 2. G0B iu deesl2. G6°ita A. deesl rel. 667deesl
3. 6'8 COÏT.al. manu 1, repedabat 5. 6G 9 incarnait. A. "* Henrici A. G7icorr. A. Edgid rel deesl5.
472quai ad hune el proecedenlemannum teguntur, desunt A. -,-
NOTiE.
(316) Btmzlau. anno 944. Conf. Annales S. Eiimierami minores
(317) Cf. Gumpoldi Vita Vencezlavi e.. 17-19. Mon.Germ. I, 94,
In cousiituenda chronologia longe a veiïlaie abei ra- (520) Gimijibldusecclesiam lemporibus S. Wen-
vit Cosmas: S. Wenceslaus inlertëclus esl a. 955. cezlai a 'futone consecratam esse tradit, c. 15. Tuto
Conf. Jahrbûcher des deulschen Reichs unler den vero obiit non post annum 932, quo successor ejus'
.Sachs. Kaisern. 1, 2, p. 7. Isengrimus interfuil synodo Dingolvingas;vid. Mansi
l. e. in libro quo mors ejus. celebratur. XV1II,561. Ca?terumconf. qua? de liac re disseruit
Sis)j Michacli, Ralisponensi episcopo el S. Em- Débiter ad Hai.-IH, 621.
!318)
mtrauii abbali, qui numeie suo fuiiciusest indé ab
SS CHRONICA. — LIB. I. 86
Annodom. inc. 932 8W-4f,7VNonasMartiiirans- A non n< esltssemiviriaulr,s4 non vilioresMSperipsimajé
Ulum esl corpus S. Wencezlay.marliris du Rolezlay phi pi 69G, (actis dicta comprobale,el ulrum gladioan
«7Boppido.inurbemPragaminvjdifralr.isodio(321). servUulis se C97juj/osit levius *»*collasubmitterelent-
Siquidemfratercjus Bolezlausde die in diem pejus plate. pi Eral res speclacttlodigna cl audacisprocaei-
faciens cl pejus G7G, nulla coinpunclussui facinoris lalela ducisammiranda.Nam si mille dexlras in un;>
pceuilenlia,meulenon °77lulil 678lumida, quodper corpore. ce 899àrmatasbaberci, non in tantuin7C 9 Uuiia
marliris sancli G79Wence/.laimérita. Deusdéclara,- liirma. u hominum trcpidarel. Qiios ul vidil-dux "l -
rel iiiiiumcra;ad ejus lumbam G8° ntiraciila, clam buxo lu pra?timoré pâllidiores,ununt, qui fuit primus
sibi lidis clienlibus mandat,, quo eum in urbem1 inlcr ù seniores, apprehendens per cincinnos70aver-
Pragam iransferentes,.noclu in ecclesiasancti Wilii licis li ut fortins valuil, percuciensaniputavil70Jceu
faumîcoudant, qualcnus,.si quasÛCus mira suisi leneri l< papaveriscapul, el inquil ;
ostcnderelad gloriamsanclis, non ejus fralris, sed! Sicvolo, 5 sic faciam,sit pro ratione volunlas(325).
sancti Vili marliris asseriberelur inerilis. Cidera1 ,Ciclerihoc cémentes
scro poenilenliaduc(i, cecide-
ejus malefaclanec duxi relalione digna, nec pro runl ad ducis 704 reniant cum laçrimisposiu-
certo habui comporta.Unumtanicn ejus satis au-" 1lanles. genua
Jam, iuquiunl, domine,nosttis patee cttlpis,
dax cl inemorabile l'acinus quod rétro dieruntinI nB D,
omniatuis oblemperabimus ultra
stia veslra?carilalîreferre jam pet jussis,jam
juvenlute fecit, «upimus. 708 , fucimitsquoecun.que
Fuit enim iste dux Bolezlaus—sidicendusest dux,*. delis.Et slalim ad ducis vclis, ne sis nobis ultra cr«-
volùnlatentasdilicanleivj-.
qui fuit impitisatque lyrannus sasviorHerode,triw:": latent
spisso et 70Galto muro, opère.Romano,.sicut
culcntiorNerone, Deciumsuperansscelei-uminuna- lr ,hodie
nilaie, Dioclelianumcrudelilale, unde sibi agnomen cemitur, qua?ex nominesui. conditoiisBo-
u .lezlav'o7 dicilur798.
601ascivitsoevusBoieilans ut dicerelur 68a—lanla? se
enim fuit severitalis,.ut nichil consilio,.nichil ra=. 20. [CONT.REGIN.] Annodont,iiicarn. 955 Ungari
tioltc regeret, sed omnia pro sua Voluiilaïcalque. IC orientales Francos cl Alainanniam alque Galliam
7C
9dévastantes,per llaliam redieruiit
iuinelitanimi agerel..Undefaclum est, ut in meule (e
concipcrct, quo sibi urbem Romano opère (522). 2). Annodom. inc. 934. Heinrichus71°rex Uvgitros
condercl. Moxqucpopuli primates °83convoeai in. in, 'u mullaca?deproslravil,pluresque 7" ex iis com-
unumel usque ad unum, cl.deducenseos in luciiui 111 prchcndil
884juxla llmneiiLabe GGS Annodoni. inc. 935. lleinr.icusrex paralysi pe-r-
(525)alque designauslo- 0-
ciiin, aperit ois sui cordis secrelum. 686.Ilie, in- 11- cutilur.
G87
quicus, v.oloet jubeoul mihi opèreRomanooedi- li- G Annodom.inc. 936. ohiiiUeinrictisrex, cui suc»
jicelisinurnin ttrbis nimis altum per girttm.Ad ha'c jec cessit 713filiusejus O.lloimperator.
illi : A'osqui sumus,inquinnt,.populifanées(524)et Annodont.inc. 937, ArnolfusdiixBavariorum71*
tenemusdignitalumfasces, nos tibi. abrenunliamus, us, obiil.
quianequescimtts nequevolumusfacerequodproeci- •ci- Annodom.inc. 958. Ungarj ilertima Saxonilms
vis, nequeenim patres noslri laie quid auleu fecer.e er.e mullacasdedevastanlur, cl '". -finidticis Amollirugi-
1,8B.Ecce in luis conspectibusam assistimus.C90, et -chelkuil71G Oltoni.
polius tuo gladio quam imporlabiliservilntisjug& tgo Annodom.inc. 959, Luiluiçusrex.Gerpirgam.vi*
vpslracollasubmiitimus.Eue quod vclis,nonenim lim duamGisalberli7lrdtixiluxoreui718.
c91
IIIÎJoblemperabimus jussis. Tune dux G' dirant 2 am Anno dont. inc. 940. [CONT.REOIN.JHelnrico,
un- frairi regis, Lotharieitsisducatus coinmittilur, cl
exarsit in iram, et piosiliens,stetit in 'putride trun-
co, qui forte lune ibi jacuil in loco G9a,et evaginalo
alo codemanno inde expellitiir.
gladiodixit : O ignaviet patrum ignavorumftlii. S' Anno dom. inc. 941 "". Heinricus.fraler re-»
VARIEELECTIONES,
85s DCCCCSXX1. 4. "4 inlra nouas 5. 67BBolczlau 1, et deinceps. 67G A. *'7 nam 4,.
*:s intulil 1. °79 sui A. 4. Ga<> prius
6Binomen 2, cognoinen2b. *8*dr A. 693prim,
iiimnlum 5.
pop.C88A. C84ita 4, locuin rel. 6GIS-Albe i; alia manu adscriplum.Albim 2b. 886sécréta4. G87rfeest.
4. corr. 1. G89 aspectibus5. C9°"consi'slimus 1. 891obteniperanius2, 2t. 09aBolezlausaddit4."
ri" lulo 2, liico2b. posito lo co. 694non addunt A. 1, 2b. 4.' 698cullores3. G98pili corr. piri 2bi
6B'corr. A. G98levil. 6" super- ac addit A. """>\. U alla manu.i. »01bolezlausaddit 4. "" ila corr, 1.,
rinninosA. circinosrel. 703amputai1. '°4 Bolezlaiaddit A. '°8 rfccsfA. ,0Gsuperscr.A. ,07 Bole-
sliiuin3. ,58Seïjueniiadésuniin cod. 7a, ttsqiiead annum967. 709Calliam2. 7lî ita A. h. I. Ileinricus
3, ci sic porro. 711Ung. H. r. A. "2 plerosque 5'. 713in regniim add. A, 7Udux Bayariotjini2b, res
liavaria?5. 7lBdeestA. 71G debetlanl2, 7" Gisalbuin5, Giselberti4. 71BEodcmanuo conieles appa-
ruit, «rfrfii4. ,19dom.i. 941, rfesimil
N01VJÏ.
(321)GumpnldiVita S. Wencczlai, e. 23..Quod Tbiclmar. L, H).
a. 958 faclumsit.nceessecsl, si rêvera tribusannis (525)Albis.
pusi mai-iyriuni.S. Wenceslai ossa ejus Pragam (524) 1.c. capul, primates.
tiMiishilastinl. (325) Jiivenal.,sal. VI,225,
1, c. urbem mûrislanideismunîlam, cfr.
(3V22)
87 COSMiE PRAGENSIS jf.i,
gis '" cum quibusdam Saxonibus. contra regem. A agnomen tS8 sasvus Bolezlau.s, maie merçalum fi;«r'
conspirât, sed nilnoeere potuit. 1erno sanguine diicalum cum vita amisit. Cui filiur
Anno dom. bip. 942, sidus simile çometa? pçr 14 ejus asquivocus in principaiiim successit, multum
nocies visum est, et inmcnsa morlalitas boum "» dissimilis patri moribus bonis et conversationë spi-
seculaest. triluâli ,3S.O mira Dei clcmcnçia no ! O quam in-
Anno dom. inc. 943. Otto dux obiil, cui Con- çomprehciisibilia ejus sunl judicia ! cçce de rjibo
radus filius 72SWcrinheri *S8 in dticaluni "* suc- uya, de spinis rosa, de iribulis ficus
gigniU'r t4*
cessit. generosa : videlicel de fratricida prédit cliristicola,
Anno dom, inc. 944. UngariaCaïauianis ""mulla de lupo agntis, de lyraiino74a modeslus, de impio
çasde maclanlur. Bolezlaopius nascilur secundus Bolezlaus dux, nulli
Annodom. inc. 945. Berlholdiis ' 26 dux Bawa- probilale secundus. Neque cum contaminai iniqui
rieiisis "•* obiil, cui Ileinricus f,rater régis suc- palris asquiyocalio, in quo verus 743Clirisli fervebal
cessit. anior et pura dileclio '.**,; riant sicut mulli nominit
Anno domine. 946. Luduicus rex a suis 7'8 régna sanciorum sorliunlur74B, nec lamen sanclilalem 7>6:
êxpellilur W. assequuntur, qtioniam neque sanclilas nëque iniqiti-
Anno dom. iiic. 847. Dotnna Edgid T3° regina **las çx nomine, sed pro inerilo hase ulraque dino-
obiit. scunlur, 47in liominc 748.
Anno dom. inc. 948. sinodus in Inglenlieim *" a 22. Erat aulem isle 749 princeps, secundus Bo-
34 numéro 73aepiscopis habita est. lezlaus, vir chrislianisshnus, fide calholicus, pate.r
Anno dom. inc. 949. Liudolfo fiiio régis Machtilr orphanorum 'B9, defensor viduarum,gcmenliuiu con-
dis ", filia iiascitur. solalor, clericorum et peregrinorum piussusrcpïor,
Anno dom. inc 950. dux Eocnioruni Bolezlaus eçclesiarum Dei prascipuus fundatoir. Nam ul 751iu
régi rebellabat *34,quem rex valida manu adiil suie- privilegio ecclesia?sancti Georii 7Balegimus, 20 ec-
que per omnia dicioni s.ubdidit738. clcsias ebrisliana? rcligioni credulus erçxit, et cas
Anno dom. in,e. 951. rex Otto in ltaliam per- omnibus ulililatibus qua?pertinent ad ecclesiaslicos
îC-xit. u.sussufficienter ampîiavit, Hujus fuit germana so-
Annodom. inc. 952 *3G. ror nomine Mlada, virgo Dco devola, sacris litleris
Anno.dom. inc. 955. crudita ,C3, ebrisliana? religioni dedita, huniilitale.
Anuodoin. inc 954. 784praHlila, alloquio blanda, pauperibus et orphanis
Anno dom. inc 955,
ç faulrixlarga, acomni ntormti boneslate decorata.
Anno dom. inc. 956, Quoedum causa prationis Romani veniret 7BB, bepi-
*"
Ànno dom, inc. 957. gne ab apostolico (520) snscipitur : ubi tempore
Annodom. inc. 958. aliquanlo degens, monaslicis sat disciplinis intr
Anno dont. inc. 959! lmilur , cl ad ultiniuin domnus papa suorum car-
Ànno dom. inc. 960. dinaliuin çousilio' 09, imnio volens noya? ecclesia?
Anno dom. inc. 961. ,B" suffragio , consociai
bénigne "* subvenire
Anno dom, inc. 962. cant nbbalissam ?'?, ntulalo nomine Mariam 7,i0,
Annodom. inc. 963. dans ei sancli Benedicli régulant et abbacialem vir-
Anno dont. inc. 964. gam. Post hase nova abbaiissa novain et sanclam
i.i'iïiOdom.-inç, 96S. illalura w, Boemias lerras munaciiicam '"régulant,
Anno dom. inc. 966. accepta licenlia et bencdiclione apostolica, cquitat
21. Anno dom. inç. 967 ,a*. [dus. Jtilii dus, eui in dulcem patriain eum suo comitatu valde lastili-
VARLE LECTIONES.
',*• Otlonis add.it supra lexlum 2V. 7-21 hovum 1. Taafilins — successit désuni 5. *sa Werinari
A. Yerneri .5. m ducum 2b, 5. 72K.Carinlliiis 3. 7i8 Bisrdoldiis I , Bcrlohlus 2. 7a7 Ravarias
5. "3a,a- suis désuni A. assuis suo 1, 4. t*P exp. r. A. , 30Ediil. omisso'domina 5, domna Iledgyd
4. V1 lngclcnheim 5, liigliiiheim 4. 73- 2 ituincro deest A. XXXIV2", 2b, 4, sed in 2b, in : alii 50.
In 2, pôsl liiglehheim omnia omissa sunt, relicio rasurw vesligio. 733Mcchlildis 5. 734.rmargine
ebellai A. rcbel-
lavil 5. ',"!.'snbjiigavit3. 7*GSolos annorum 952-966 numéros exhibent uniiqnissimiduo codices A. i-,
désuni promis.tin rétiquis.. In cod. % verba qutv'séqùunttirad'a.WI, de rubo uva -palris asqtiivoeatio
perverse disiribùla stinl per atmos737 952-957, ijuorf miro errore induclus in texltim recépit Dobrowski.
Anno dom. inc'.' '951, repelit A. DCCCCLXH.Sequùntur in A, anni dom. inc. 968, 969,, 970, 971 et ail
annum 972 legitur mors Bolezlai.
89 ' Quoead annum 967 natranlur, legunlur eliam in 7, 7«. 73°cognomen 2b.
41
* spiritali7. '74°.cl. R. A. T corr. A. ,4a tirranno 1. 743COÏT.A. '.**'dileccio 1. 74Bsociunmr 1.
"e sançlilalê 7. ,41(diiioscitur A. T48nomine 4. 74Scorr. A. 7eoet addit A. 7B1 uli 2b. 7B2
Georgii 1.
7?3 s. 1. e. 'désuni 5. 75>biim'ilitaii 2, humilitale — larga desmt
' b. 7BB ad (imina sanciorum aposln-
lorum Pétri etPaùli addit 4. 'Ç«Cxc. card. A 7S7 beniguiss. 3. '•."'-mmargincA. «Huosiiuin. 7B'corr. 1.
769Maria 5. 7C1 alatura 1. ln nionahicam 1.
NOT/E.
(326) Joaiine XIII.
89 CHRONICA.— LIB.1. 99
calo. Yentum eral ad regiam urbem Pragam , et ^•*•placilumeligas in hoc opus cleticum,Lathûsadptime
dux Bolezlaus diu desideratam hoiiorificè recepit lilletis etudilum, qui verhi vomete novalia cotdis
sororem antantissimant,el inler se manibusconscr- genliliumscindeteel ttiticumbonoeopetationissetete
tis suheuni regaiia teela ; ubi simul résidentesdiu alquemâniputosfrugumvesltoefideiChrisloteporlate
muluis alternatim sermonibusdum fruuntur, dum suffteiat.Vale. El slalim, ut jussumfuerat, consilio
multa qua? vidit Romoe sive 7G 3 audivil relalioue ducis et abbaiissa?sancti Yiti ",Becclesia ,87decer-
digna etadiniralione ,G4, fratri suo refcrl7C5, insii- nilur futuro episcopo (529), ecclesia vero sancti
per hueras cx parle aposlolicisibi direclas Oblulit Georgii marliris (350) ad prassensda(ur abbaiissa?,
766,quarum formula hujusinodifuit : Johannes7G 7, ducis sorori, Maria?.
8 6"
servttsservotumDei7G , BolczlaoT culholicoefidei 25. Igilur quidamde Saxoniavir mira?eloquenliiç
alumno aposlolicambenediclionem.Justum esl beni- et literalis scientia?,nomine Dethmarus,88, presbi-
volas aures juslis acçommodarepelicionibus: quia ter promolioiie, monachus professione, olim in
Deusest juslicia, et qui diligu.nlDeum779justifica- aulea diebus causa orationis vouerai Pragam : qui
buntut, el omniadiligenlibusDei 771jusliciamcoope- dum ducis seciindi Bolezlai devenire '" ad noli-?
raniur in bonum.Filia nostta, tua telativa (327), ciain, in brevi tempore magnant ejus graliam ade-
nomineMlada, quoeet Mafia, inlet coetetashaud'1''* plus fuerat el amiciciam. Et quoniam Selavonicani
abnegandaspeliçionescotdi nostto dulces inlulit ex perfeele 79°liiigtiamsciebat, hune per suos legalos
assensum in tuo ' duxadvocat, clcruin, primates lerrseel populuin
parte lui pteces,scilicctut','l:3.nostto
principaiuadlaudem el gloriam Dei77Becclesioe lice- convocat, alque suis precibus et monitis ellicit, ut
tel fteri episcopalum.Quod nos utique loeloanima eum sibi in episcopumomnes communi assensu "*
suscipienlcs, Deograttas 77G rc/u'imits, quisuam ec- cliganl. Postera79aautent die ul duci plaçait, favo-
clesiamsemperet ûbiquedilatât et magnificatin om- ntli 793acclamalioneab omnibus in episcopumDe-
nibusnationibus.Undeapostolicaauclofilateel san- thmarus eligilur, ad imperatoremchrisiianissimum
cti Pétri ptincipisaposloloiuni poteslate, cujus licel Ottoneni(531), filium lleinrici iniperaloris"'4, ex.
indigni, lamensumusvicarii777,annuimusel coltaur parle ducis et tocius cleri alque plebis cum bis
damas "8 alque incanonizamus,quo ud 77?ecclesiam iriinsn.iuilurlitleris798.
sancti Viti elWencezlai muriirum,8°. fiai sedes epi- O gloriosissime79Gimperulor et Christianoereli-
scopalis; ad ecclesiamverosancti Georii marliris, gionis maximecullor 797, suscipenostras clemenset
sub régulasancti Benedicliet obedientiafdioenpstroe, la.ciusçleri atque populipreces, el hune virumper'""i
abbatissoeMatioe,constiluulutcongregutiosanctimo- n oinuhiabprobatum,09, nomineDethmarum89°,quem
nialium,81. Verumtainennon \ secundum rilus aut nobis in pastorem eligimus8<", veslra sanclisiima
scclamBulgatioegentis we''8aRuzioe78'(528),oui Sçla- çollaudationeac 80ajussione, ul otdinetut inepisco-
vonicoe,n linguoe, sed magis sequens,aBinstilulaet p::\n, suppliciletexoramus.
de.çretaapostolica, unum vociotemlocitisecclesioead 'tune imperator, sicut crat divina?legis amator
VMtl/F,LECTIONES.
783seu 2K 764 et admir. desunt 4. "« corr. al. manu i, 7GGIradit 2b. supra tero oblulit.
,CÏ episcopusaddit 7.digna
epistola mutilata in 5. ,G8 servormii Deisemis A. 709duci addit A. 7Ï0 eum 7,
lu 2*. nolavit collator: alius"eum. ' 71 Dei dilig. A. 772corr. A. aud. 1, non 7. 773in 1, corr.
al. manu. ul. 774aseiisu1. 77Bcl addit 7. ,7° grales 1, 4, 7. 777v. s. A. 778laiidanius2. 778quod
A 2b. ™»ila A. 1, sancti V. W. fiai 2, sanciorum Viti et Wenceslai marlyrum 2b.5, 7, sanciorumVil.
Wenc. Adalberli4. 7B1moiiialiumA. '«set2b. 783Russia;5. Ruseia?4. ,w Slavouica?2b. ,8Bsequen-?
les 4. 78Seccl. s. VitiA. ,87in marginc A» appositum. ,8G.Dielmarus2, Diehlmtirus7. 78Bveniret 5,
7901.perf. A. perferre 1. '9l affecttiA. consensu2b. ï92r alia manu superscripl. t. ï9a favorabili2b,
?B4primi régis manus tec. in miirgine7. m^corr. 1. "'0 gloriosissime—exoramuseircirferunJ 5,
797superscr.alia manuA. apposuil
,9B-verba per omnia —'nobisdesirferaii/îirin A. quem ulia manu superscriptum,
790probatum3. 80°Diellimarum et alias. 8M
1, elegimus2b. *" deest1
NOT;E.
(327) Cum Dp.bncroIV, 173. supplendumesscl n (329)Minimeànno967,sednonanle annum975ope
filia, ita ut bulja non Bolezlaoll, sed Bole^.laopa- etcoiisilioS. \Yolfgangi,qui a, 972, sedem Ralispo-,
tri ntissa videri possel, nisi asqiieac CosmasDob- * neiiscm adeplus est, cathedra episcopalisPragensis
nerus eliam sup'posita bac episloladeceplusesset. constilutaest, cujusrei testisest HeinricuslViii diplo-
Genuinamhujus epistola?origiiicm primus iii dubiuui mate ab ipsoCosma II, 37 iransBfipto, quo legitur
vocavit AssemanusQrig. ecçlcs. Stud. i. Ill, p. n, Pragensentepiscopalumab Oitnneprimo et a-Béné-
p. 169 , quod çuni illé argumenta sua non allulisset dicte papa (sciliect. VI, qui sedit annis 972-974)
salis mihi probassevidetur PubilschkaGeselt. von confirmatumesse. Et large'cl acutc de bac redisse-
BohmenUl, 7 ; PalackyWùrdigung, p. 26 , eorum ruit DobnerIV, 215. Videprasierea'Pubilschka 111,
sentënliam amplexus csl, quibus Cosmas verbis 18. OthloniVilain S. Wolfgangi, c. 29 Mon. Ger-
formulahujusmodifuit indicassevidebatur, se non mait. SS. IV, el Ami. S. EmmeramiMon.Gerin.li
ex exemplari sed e, memorialajilum icxiumi'cddi- (330)AWratisIawo I duce iu arec Pragensi con-
ilisse. stiluta.
(528) His verbis tenet falsalorem Pubilschka Othloneteste 1. 1. temporeOltônisniedii i.
nam lemporibusJoaunis Xlll papas Btiigari catho- cil,(551) primus episcopus Pragensis electus esl, quod
liea?Ecclesia?addicti eraul et Russi noudiiniproli- PalaekioI , 229, paschali l'estéa. 973, ipusdOtto l
lebaiitur (idem Chrislianam. Quedlinbiirgicelcbravii, fuelmuesse videbatur ; efr:
Ami. Qucdliub.Mon.Gcrm.-S-S.Ul.
91 COSM>EPRAGENSIS 92
consilio ducum el principum sed pratcipne prcissu- -A1 vitns episcomisvocaberis. Tua nobililas, lui tiiores el
luin, consuleiis saluli-et novilali ebrisliana? plebis , actus optimeconcordant cum honore pontificatus.
jussil Magiinlinum archiepiscopum (552) qui tune: Tu nobis talos a verlice nolus. ad imos (357).
pncerat curli , ul eum or-dittarel in ao3 episcopum. Tn bene scis nobis pandere viam, qua ilur ad ccele-
Tune proestilM1 milra redimilus novus-novam reditt stem palriam.Jussa lua nobis quam.posse sequi, lam
Isslus locius Roetniie in parrochiàm , alqiie ul ven- telle necesse est. Te dignum omnis clerns, le «ui-
lum csl mciropolim Pragam, juxla allare sauciii versus idoneum episcopaln acclamai populus. Facla
Viti iiilronizalur ab omnibus S0Bclero modulante: : csl aulem ha?e electio.noti longe ab urbe Praga Le-
Te Deum laudamus. Dux aulem 89Gel primates reso- vigradec in oppido 11 liai. Mari, codent quo. obiit
nabanl : Christe keinado 807, kirie eleison, und dii Dellimarus episcopus anno819.
hallicgen aile helfuenl uuse, kirie eleison el caslcra;; 26. Ea 82°ti'iopesiale (558) rediens de Saraccno
simpliciores aulem el idiotie clamabaiit Kyrielcysoni bello adiit8al Veronam urbem prascellenlissimus im-
808: et sic secundiïm ntoreni suum toiam illani d'ienii peralor Otto secundus, pacisamalor, jusiieice cul-
hylarent sumutii80».' lor, gloriosissinto paire primo Oitone gloriosior 822,
82S
Anno dont, inc' 968 obiit Vok cornes 81°. qui in omnibus prasliis cxsiitil vicloriosissimus
: 24. Poslhrec 1 victor. Ad quem Sclavonica 824 manus Boemia?cum
pnesul Dcthmarus ecclésias a fide-. B
Kbitsin iriultis locis ad Dei laudent conslrùcias con- elec.topergit episcopo , ferens ex parle ducis lcga-
secrat, et populum géntilem baplizans quant pluri- lionent et tocitis cleri alque populi peticionein., quo
nmm facit Chrislo fideleni : nec post inulios dies,, 82Bimperiali nutu corunt comniu.uent confirmcl 82G
8'7 intperalor con 'e*
anno sCiliceldom. inc. 989 (533), 4 Non. Jan> (534) .) electionem. Igilur serenissiinus
vinelis carnis absolutus, laleiilum sibi erëdilumil scendens eorum digna?82Speticioni 5 Non . Junii8i 9
Chrislo reporlavit cenliiplicatum 8I*. dat ci anituluin 83°et pasloralem virgam 831: et cujus
25. Inlerea rediens philosophias de easlris, ubi)i suffraganeus erat, Willigisus 83>Magunlinus arçhi-
88Bforte- aderat, jussu impera-
(335) decem aut plus mililaral81t annis (356) secum n piassul8a3 qui 834ibi
haud *» moilîcaui librorum copiant referons, adcral,1 loris consecnal eum in episcopum nomine Adalbev-
834Adalbertus Magidburien-
speciabilis héros, nomine Wogiech 9l4, adliuc onlinee tum. Nam archipra?sul
stibdiacoiitts ; qui velut tener agnus inler oves sui,i sis83Gecclesia?olim coniirmans crismale, bec pro-
pasloris super m morte moerenles , sedulus exhibe- .- prio suo vocilaral 837eum nomine, Consecralus83'.
bst exequias funèbres; orationibiis diurnis instans,s alitent 5 Kal. Julii 839(559) cum suis sequacihus e4°
simul et nocturnis, animant palris universalis cle- ;- cquilat in 841dulcem palliant, et ut pervenit adM*.
niosiiiis cominendabat Deo largis et precibus sacris.3. ^ civilatem Pragam nudo pede et humili corde, clero
Quem dux Bolezlaus et ejus optimales Bls in lam» el oinni plèbe pra? laslicia modulante 8''3, episcopa-
bono opère devolum cernenles et in fuluriim devo- }. lem obsedil kaihedram. Hujus lam prasclari pasloris
tiorem fore speranles, gratia Spiriitis sancti inspi-j. Adalberli consilio cl prasdictte alque dilecla? sua?
rante, juvenem 81»'n'unis reiiileiiieni rapiiinl cl ît sororis abbaiissa?Maria?84*inlcrvcnlu dux Bolezlaus,
adduciint iu médium, alque inquiunt : Nolis,i qiiicquul.prassulPragensis usque hodie in suo possidet
velis,noster episcopus eris, el Pragensis 8'8 vel in-i.. vel obtiiiet episcopio, vel quicquid abbaiissa optav.it
YARliE LECTIONES.
B0S;rt'eei/ A. s"-veuerandus Dieihmartîs addit 4. 80Bbominihus 7. 80GBolezlaus addit A. B97 Xpc
keiiiando kirie! unddi gatlibccnallchell'hcnt unse kiriel. Haie esl leclio anliquissinti c.oii.1, Christe keinado
et cetera liabanil, 2«', 5, Christe keinado désuni 2, sed in uuirgine 2b, Christe .keynado. Christe kreyua.l
cl cetera 4, C. keynado e. c. 7, Chrislo kevnàdo 7". 80Bkrilcsti A. krlessu 1, 2b, 4, kyrie eleyson 5,
kr.lf'sn 7, krlesu 7». 809In cod. l,sequilut fundatio ecctesioeWissegrudensis a. 1070; reliqua 8U
désuni omnia
usque ad II, 57. 81°Wok cornes A. 2b, in margin'e.Wolkomes 5, cornes Wok 81B 4. ccutuphiin A.
5,12 miliiaveral 3, ntiliiavil 4. 8l3 corr. A. 8l4 ita A. Woyliech 2. Woytech. alii. de A. A*. 810obli-
tnanles 1. 8'7 818 8l 9
deesl A.'urbis addit A. 823tempore et anno, omisso episcopus 5. anno
810 woyicch addit A. 823 824
deest A. vero addit A. 811abiit I. gloriosior1. deest A. corr. at. man. 1. munifica %
828qui 2. 82Gila A. 1. 5. confirmaret 2. rel. 827serenimus 1. 828deesl A. 8"-
9 rfeesl5. 8ao an. dat ei
A. 8al curant A. A*. 83aWillcgisus 2b. 83aarchiepiscopus 4. 834qui— archiprassiil83S alia manu in matgina
A. adscripia sunl. 83S(une add. A. , 838Magburgciisis 1. 5. 837 voeilaverat A. A\ est aulem sanclns
Adalbertus addit A. 839Ita unus 4. reliqui omnès 5. ldu's Junii. 84° sequenlibus 3. 841suam addit 5.
8,2 sanctam addit 4. 843 844 Maria? ab. A.
kyiiel'cvson addil 4.
NOTiE.
(552) Ruotbertum. nis Cauaparii Yila S. Adalberli c. 3 Mon.Germ. SS.
(335) Iteriiin ërrat ; Detliniariis episcopus usque IV, 582. .- -j
ad annum 982 vilain duxit, ul palet ex ,Yita S. (356) Quoi annis studueril incertn-n esl. lbid,,
Adalberli c. 8,-1. 1. quod phiribus argomeittis c. 5.'
probavil Dobner ad liai. IV , 284. Eumdem erro- "(557) Cfr. Hor.,ep. — H, 2, i.
rout jam annalisla Saxo ad a. 982, Mon. Geint. SS. (558) Ea tempestale obsedil kaihedram ex Vita
VI, in auclore nostro reprehendit. S. Adalberli c. 8 desuinpla sunt,' paucis ab auclore
(334) De die conseniit Necrologium Bohcm'icu'n'i de suo addilis.
aptuf Dobiierum Monuiiicnl..Bohciii. Il, 9. (539) Rccte; cqnsecralus est S. Adalbertus fe;lo
(355) Magdeburgi Olrico maaislro. Yid. joan- SS. aposiolorum Pétri et Pnuli i-.e. ùi Kal. .lui.
eont'r. Vita Adalb., c. S.
93 CHRONICA.— L1B.I. 94
dari «'fitii uiiliialis in suo coenobip,graluita ulri- j^ ubi amnis Cydlina86t(344) nomenperdit suum, in-
que B4' concëssitpielàlcclcanonumsacraconfirmavit Irans libérions aqua?86ain fluviumLaite. Habuit
amclorilate?48. autem sui principatiis hos 863lèrniinos. Ad occi-
27. Annodominica?incarnationis 970. denialcm plagant conlra Boëmiam rivulum Suri-
A'nn.ôdominica?incarnationis 971. na ,<i
4 (545)el castrum quod'est siluni in moitié
Annodominica?incarnationis 972 sanctus Oudal- Oseca SES juxta flunien Msain*GG. Similiter piagant
ricus migravit a seculo 847(340). ad australem contra Tcutoni'c'osorientales lias u'r—
Anno dominica?incarnationis975. bes habuit terminales : Hinov 8G 7 (546), Dudle-
Annodominica?incarnationis 974. 8(548)usque ad mediamsilvam.
bi (547), Nctolici8G
Anno dominicasincarnationis 975. Item solisad ortuni contra Moravia;regminicastrum
Annodominica?incarnationis 976. sub silva siiiim, nomine Luihouiisl8G 9 (549),usque
Annodominica?incarnationis 977 848 obiit Du- ad rivulum Svitawa 87°qui esl in média silva. Item
"
biMU.ca, quas, quia nimis improba fuit, jam mulier ad aquilonalëmplagam conlra Poloniam caslellum
provccla?aslaliscum hupsisseïPoloniensiduci (541), Cladzco871(5501, siluni juxla flunien nomine Ni-
péplumcapitis sui deposiiit, el puellarèm corônam zam 87!(551). Hic dux Slavnic,quamdiuvix.il,feli-
sibi imposuil: quod eral magna demenliantulieris. B citer vixit.
Annodominica?incarnationis 978. 28. Anno dominica?incarnationis 982.
Aiuiodominica?incarnationis 979. Anno dominica?incarnationis985.
Annodominica?incarnationis980. Annodominica?incarnationis984 obiit (352) Re-
Annodominica?incarnationis981obiit Slavuic849, nia?cassarOllo secundus. Huic'impéràtori8T3(555)
paler sancti Adalberli nB0, cujus de moribusel vita AdalbertusprcesulPragensis adeo fuit familiariset
licct plurima cnitcanl ntemoria?8B 1 digna, ex
qui- carus obsequiis,lit in pâscha Doniini874,quod cele-
bus lamen ut rëferainus GBa pauca, coepla inler- bravit rex Aquisgraui in palalio coram omnibus
inilllmus noslra. Erat enim 8B 3 vir làsiissimusad
épiscopis,bac eum 87Bofficiicelsittidinesublimaret,
omnes facie, in coiisiliis serenissimiismente 8B4,: quo sibi coronam imponeret et majorent niissara
alloquiis'hlandissiiiiiismt, locuples diviciis quant cclebrarel, quod solinn fas erat ut àrchiepiscoous
sccularibuslam spirilualibus. lu domo 8BG iilius ho- faceret (551). Posl festum vero, cum jam accipe-
neslas BB
7 fulgcbal et sinccra dileetîo, judiciorum ret 87Ga coesarelicentiam redeundi ad patriant
recliludo et procerunt mulliludo BBB.In operibus sevocat 877eum cicsar iu secretarium, et faciens
ejus erat legiimcognitio, paupërumrelectio, moe- suorum confessionempcccaininiuii, eommondat se
renlium coiisolatio;pei'egtïiioruntrcceptio, vidua- C piis rccordatioiiibtisejus oralionuin. Insuper dat et
l'iintel orphanoruiii8B»delënsio (342).Hujus8GI> lam pariimeiila, in quibus missam eclebrarat"T8 in pâ-
insignisducis mctropolisfuit Lubio (543), sila leco scha, sciiicet albam, dalmaticam, cjsulaiii, cappam
VARIEELECTIONES.
"4Butnsquc A. 84B/IcJt'i/ita
usque ad annum 994 désuni in 7«. 84TIloec verba destint A." 2». 5.
"iRQuoesequuntur,.ad prioremluunum
"">XV Kal. Apr. orfrfit4. 8B1 memorià Frehero. e49Zlaunik1. 2b. Slawnik 2. Zlaunik dux 4,
legunlurin88a
BS
0 2>'. reflëramns1. 8B3deeslA. B84vita?5. 8BSa. b. désuni
o. in domo—deiënsio des:inl 5.. 85Thonesla4. el cotrectot2b. 8B 8 cott. al. titan, i. 889Cl orpb.
désuniA. "**hius 1. 881 5. Cidlinia2. Cydlina4. 8Gaatque 1.' 8G 3 os corr.al. manu hos 1.
801Sirina corr. 1. SurinaCidlina1.
5. 86BOssieka 2. 80GMzie2. 8G 7 Chinov.1. 2b. 4. Hinou 3. 8GS Nètholici
1. Nololiczi2. Nolholici2b. prius, serfcorrcclnmNelholieiet delelo ultimoi supra scriptume.Nelholici 3.
9mLutoinisl1.4. 2. Lutomizl2b. Liitomisvel, omissonouiine5. 87°Zuilava 1. 2b. Zuilawa 2.
Liutomysl
871
SiiltavaS. Zwilana4. Kladsko2. Kladsco 5. Glccz addit man. tec. 5. 87SNisam
Kladzeliot. 2>>."
corr. al. man. Nizam i. Mzam2. 5. Nizau 4. , 873secundusaddil A. 874deest 3. 87Bcum 2.
876 acespisset 5. 877clam vocal 4.Nizzam
878celebravil4. cclebrarel 5. cum cotteclore 2b.
NOT.-E..
D
. a40) Obiit die 4 mens. Julii 975. Cfr. Gerhardi (348) Nelolilz.
-VitaS. Iklalrici, c. 27, Mon.Germ. SS. IV, p. 414".
(549)Leuloinischl.
(341)Miseconi; conf. qlia?apud Thielmariim IV,
35, 36. de Dubrauçailla, filia BolezlaviI, dueis Bo- (550) Glalz.
hemoruin,legunlur, el Roèpcll, GeschichievonPo- (351) Neisse. ...'..
leu I, 022. (352).Constat eum anno prascedentiobiissc.
, (342)Conf.Vita S. Adalberlic. .. (555) Potius Oltoni tertio; cf. Vila S. Adalberti,
(345) Libiczin circulo Bidschowensi,cfr. Schal- c. 22.
ler XVI,21.
(554) Minimede coroiiatioiicOltonis III, sed do
(544) Czidlinafluvius qui prooe Libiczin Albinï imposiiionecoronas,qua? in diebus feslis.fieri.sole-
cadil. Ibid. bal, cogilandumesse, ex ipsis au'cto.risverbis.salis
(545).Bilâ qui prope Aussig in Albim exundal. apparel; quod quo tempore fa'ctumsit non liqùet.
lbid., Y,.14. Ottonciit,a. 995, Pascha Aquisgrani célébrasseta-
bulas ejus probant ap. Btfehnierrcg.,"n. 746 ; eodcttt
(348) Cheynow. fore ii'inporc S. Adalbertimvin Gerivianiafuisse,"au-
(347) Daudleb. clor YiUcejus iiiiutcrc videlur c. 19,20.
$5 COSMvEPRAGENSIS, 96 |
et l'iicilerium *79, quo ea babçal soi ob inéinoriam, A est, e inquil, quod tu fréter nosceris esse ducis, el hu-
'
Quse usque hodie in Pragensi ecclesia lionorHice jus j\ terrai- ex 89Srfomiiiis».n originem ducis ""- ; Je
I alientur et dicuntur paranicpla sancti Adalberli. vylebs ista muvitlt 89Gdotiimari, et tibi. mugis obedir.e,
mihi. Tu "**consilio el auxilio tut 89- 8 fratris.
Anno dominica?incarnationis 985 88°. 1
quain,
Anno dominica?incarnationis 986, sjtperboscomprimete, négligentesarguere, inobedien-
«.
Anno dominica?incarnationis 987 obiit Slrczizi- tes / corriger.e,infidèlesirtctepatfipotcris. Tua dignilai
l.-.va8SI(355), sapai Adalberli mater venerabilis el el « scientia, tut hfibilus sanct'imoniamultum ^con-
Deo aCccptabilis malrona, tania? et lam sànçta? KO- cordant, C ad ponliftcalia tegimina. Quod ut fiai ego.
bulis88'dici mater el pssé digna. /
libicuma<>KDeiv,oluiilaleet mea polcsiale concedq,et
Anno dominica?incarnationis 938. t liceat mevivente.islicepiscopusut sis, qput aposlo*
ul
Anno dominica?incarnationis 989. /
licum omnibus votis intercédant 9'", Et quem forte
Anno dominica?incarnationis 99.0 (356) sapelusi manu i lenebat çpjscopalem baciihim, ponit sibi in
Adalbérlus Roma? ad sançtuin Alexiiun, inseio ali- siinim. i Quem ilie, quasi fnribintdus, in terrain'" pr,o-
baie quis esset, faclus est monachus. j
jçcit, et haseverba insuper adjecit : Nolo ut alir
Anno dominica?incarnationis 991, tquam dignitalent habeumn 3 in mundo sn, honores
Anno dominicasincarnationis 992'.. "**fugiq w*, pompas.-secuti despicio : indignante jtuliço.
"Anno dominica?incarnationis 995, , ipiscopqli fastigio , nec lanlum pondus pastoral'n
Anno dominica?incarnationis 994. çiine ferre, sufficio. Monachus sum, mottnus sunt :
*•
29. Nëc 883Iraiissiliendum censeo quod ab aliis5 motluqs sepeljre non passum. Ad hase pra?sul re-
prasteriiiissum video. Nam prassul Adalbertus videns,, spondil : Scias, ftatet 90T,scias, quod modo non (aci*.
quod grex sibi coinmissus semper in pnveipiciumt cum bortOifaciès autem poslea, sed cum lu? nigxj-
ircl, nec cum ad roctain viinn çonvcriere quiret,, niq ^malo. Dosl hase proesul*% ut proposueral,
timeiis ne cl ipso cum pcreunlc ' 84 plèbe periret,, Romain iler arripit, et genlem suis prasceplis in-
non ausus est cum cis ampliiis slare, nec passus estt obcdienlem relinquil 91°.El quia tune lemporis dux
suant ullerins incassum prasdicandiopérant dare88B. non eral sua? poteslalis, sed comitum "l, comitts
Sed cum juin jamque 88° Romain iler arriperc vel-I- versi in Dei odium, palnim iniquorum pçssimi îlii,
-fct (357), forte rortuna lempore in ipso Sirah-r valde inaliim operabanliir facinus 9la et iniquum.
quaz 8B 7, de quo supra reliilintus, s.u.iabbalis cum n Nam sub quadam Testiva die 9" (360) furliin ir-
liccnlia venerat de Radisbotia 8ft8, poslntullos annos is rumpunl urbem Lubie, in qua fratres, sancti A;!aJ-
visere pairiam dulcem et cognatos atque fralremn berti et milites urbis universi velut oves innocentes
suum Boemiasducem. Cum quo vir Dei piassul Adal- t- "*-*assistebanl sacris missaruin solempnjis fesla ce'.e-
bertus secrelum peciil el colloquium tenuit, mullaa brames. Al illi ceu lupi immanes urbis. moeuia ir-
conquestiis de iulidelilale el nequicia populi, de in- i- rumpentes, masculum et feminam usque ad ummi
cesta copula et super i|licila discidia 88°(358)lncon-t- interfieienles, quatuor »u fratrihus sancti Adalberli,
'i, cum omiii proie ante ipsuin allure decollalis, ur-
slaiilis conjugii, de inobcdienlia el negligenlia cleri,
de arroganlia et inlollerabili potencia comitum. Ad id hem 91Bconiburunt, plateas sanguine perfunttiint, et
iiltimiiin, omiieni intencionem sui cordis sibi ape- e- crucnlis spoliis ac crudeli prasda. onerati*1*hilare»,
ruil 880,quod vellet Romain apostolicum (559) con-r n- ad proprias 917 redeimt 9W lares, hilerfecli sunt
snllum ire, et ad genlem aposlalricem 891nunquain m autem in urbe Lubie quinque fratres sancti Adat-
redite. Inler haseel ad 89'hase ha?caddidil : El benene berli '-" anno dont, iiiçarn. 995, quorum nomina •*•
VARliE LECTIONES,
"'•. lacilersium cotteclotl . facitergiunt '3. 8s0 Ntimetus alinmami in margme- A. adsctiptus, 88' Zre-
z'zlava 1. 2b. 4. Strziczislawa88G 2, Zrczizlana 3. Ztrehzizlava 5. 88ïcorr. 1. 883Hic iletum889 inéjpit cod. 7a.
884perheunte 1. 8,BCOIT.1. jamque deest1.5. R87 Ztrahquaz 1.4 "8BRadispona 1. dissidia 2b.5..
89°aperit A. A*. 8DI 5. 89J 1. 89Set corr. cx 1. 804 dominis corr. domini 1.
A, apostalicam
89G superscr.
8:18et hujus—ducis désuni A...A*. magis vult 4. 89'-tuconsifio-r-poteris desideranlur in A, m deesl A. A',
839 mulliim deest 2. 9D 0 deesl 3, "" inteudain 5. 902ilflA,l, 4. m3 deesl in omnibus cod., alia manu,
superscr. 1. 904 possideam 4. : 90BA verbis norcs fugio couiiniiaiur chrôniconin cotl.Ao. •0BAdalbertus
add. 4, 4a. 907Ztrahquaz add. 4, 4»,18998deesl A, A*. 9°9 Adelberlus orfrfit 4. B"' reliqnit 2. 9U du-
*'" scelus 4, 4». ° die feslivo A, A*, feslivitale 4, 4a. 914imiversis 3. 91B.Lubie
pitnt À, ducis A*.
add. 4, 4". 91Gcorr. al. manu i. "" ila A, I. s' 8 recedunl A, À". 91SIprsesulis addunl 4, 4«;.
?"-0 quorum'-nontiha rfecsl'% l\t verba : Anno dom. incarn. 995'Cii/ea alio ulrameuio ductiles'-
'[;. ;"-:NOTA:. .-
cum Cosma minime ad annum 994 relerri
("55) Ex caro génère Sclavornm nobtlissima ; ilaque
conf. Rrunonis Vita S; Adalberli, c. 1. potesl.
(358) Yil'a S. Adalberli, c. 12.
(556) Jam tempore Nalivitalis Christi, a. 988, Joamient XVI annis 985-996sedenleni.
8. Adalbertus Roma? cominoralûs ,esse videtur ; (559)
conf, Wilma'ns Otto Ul, p. 92: (560) S. Wenceslai; cfr. Bruuonis Viliv iler S. Ad.il-
berti, c. 21; sed hoc post secundum ejus Ro-
(557) Pi'inium-erat S. Adalberli iler Roinanunt ; iiiaiiuni factuin est mino 996. -';
il? CHRONICA. — LUI, I. «g-
siiulh.cc: Sobebor,Spilimir-"', Dobrazlav- 922,Po- A melropolila Magiiniinussolliciuis ne pnpulus im-
rey9a3, Caslav9'4.. per 93a ChristO adquisitus;, relnpstis in antiques
50, Hisila9*8 peraclis, dux Bolezlausinilo con- pereal sacrilegosrilus, miltens legalosad aposto-
silio cum clericis, Magiinliiiuinpra'sulein9,e his licum clamât Ul aut vidiiala?Pragensiecclesia?nia-
sollicitai.verbis: Aut nostrumpastoremAdalbertum ritiimrcinittat(361),aul aliiiminlocosuiordinarim
ad nos revoces,quod magisvolumus,aul atinnt no- pcrmittal. El quoniamscrvîis DeiAdalbertus,jussu
bis in loco sui ordines, quod invili poscimus9"* aposiolici faclus liber a custodia grégis domiuici,
Nam*™Christi oviliaadliucin hac géniefidei novi- in eoenobiosancti Aluxii"»' cum scnuloiibus coeli
cia, nisieis assit vigilanspastoris custodia, cruen- infra ainoenamcuriain lerreni eonversabalur***
iiss" lupis opimatecta*30fiunl*31 edulia'3*. Tune Elisii,
itunc domnuspapa, suus ëi pins insimulabba (362),
Talibusalloquiis937masslumsolanlur amicis:
O pli dulcissime et [rater amaitiissime938,
pet catilalem Dei te deptecamut*3*, et per amoremproximiobtestamur,
ul ad tuant patrociiiuin94° (liguamer tedeas
regimenqueluatum ovium diligenlettecipias.
Si lé audierint, Deo gratins: si ie non audierint,[ngientesle nt [ugias,
ne çumpereunlibuspereas, el ad naiionesexterasproedicandiUcentiamhabeas.
Hac pnesul,942valde exhylaratus' 43senleniia,
quod sibi sit 944data docend! exteras génies licentia,
non sine magna moesticia fratrum dulcia linquil94B consorlia.
Etcumvirosumma?discretionispra?sule(665), nomine B urbis, in palatio rogal, quo per ejus missosseiro
NolliarioM-,adiens94' archiepiscopumMaguntiiia? posscl, si se suus grex9'"1 reciperevcltet,4S.
Quofacto, quid sibi suus grex responderit,
aut quam ob causant eum non receperil,
vel ad quas gentes inde transieril, ; ,
quanta?eliam frugalilatisomnibus diebus sui episcopiifueril,
quanta rnOrtimhonestale enilucril, '
scire poterit, qui vilain ejus seu 950pnssioiiemlegcril.
Nam mihi jam dicta bis3"' dicere non placct isla.
TuneZtrahquaz'»' fraler ducis, de quo supra me- pravoriimhominuminviilescorepoicnliam,sicul ill
tn'minius,vidonsepiscopumquasi jure et regulari- hac inrégulari'9" cle'ctioneliidiera8'rprasvaluere9BÏ
icr 983a sua plèberepudialum, luintdofaslu exarsil Ccreris gencri9t9(564).Nainfuithie Ztrahqusuveste
in episcopatnin.Et quia facileest volenlenicogère; couipnsiliis, meule lumidus, actibus dissipants,'
protinushune ydiotam cl sicophantampopulusnc- oi'tdis vagus, verbis vantis, inoriluts ypocrita, et
quainin cpiscopalcmlevai914kaihedram. Sic enim, tociliserrons tnandriia,atque in omnibusoperibus
sic Deu» sxpe "* permillit per sui providenliantC malis iniquorumarchigeronlaSM.
m
Plura referre pudelZtrahquaz de proesulepseudo.
VARl^iLECTIONES.
9,1 olimSpiliinnr2. Splimir4,4". 92,Bobrazîau1, 2b- Bobraslatiolimin2. mutalumveroalterumhinUt
deletumra et suptasetiptumu, el ita correc/MmBohuslau. Rohrazlau collalot2b. Drobozlau3. Piibrazlau4,-
4». 82> Poreii 3. 9a4 Cazlav 1. tel. Czaslau % Chazlaw 5. 92B itaque 2a. 928deesl A. 92Tpossinius-
corr. alia manu poscimus 1. 928 nam — edulia desunt 5. 929 rapidis vel rab'idis chientis 1.
930recte 2b, 4, 4a. 931fient 2b, 3, 4, 4«*. B3*edilia' %. correctumalia manu edulia. 933.a .addit 2.
934suo oniinare 4, 4a- 93Bconfessons orfd.4, 4». '** convërsabantiircorr. -batur 1. 937aloquuiis;
1. 93BAdalberle addit 4a. *39 deprecor 1. *49littera c. ul. mnnu superscr. 1. 8VIdeesl A; 4ȕ
9il'Adalbertusadd. 4, 4a. B4Salia man. superscr.1. » est 1. 94Bliquil 2*>. 846Yolhaiino corrector
44
2b.Notarié4a. 9,ï deest 4, 4«-, 8'8 Verba grex — suus alia manu in matgine.A. apposila. 949corr.
ut.man.1. 9,°sive 2. *^ biisl. **• Stirahqnas2 el sic deineeps. 98î rcgaliler 2a. *B4local5. 9BBDous-
sic sx'pe3, saspedees<4, 4», 5. 9B8 syltaba in at. manustipetscr.A. regulari4, 4». *" ludrica A. Indicé
lus3. 9BB 989génère corr. «eneriA. 88»arv
prasvalerecorr. alia man. prasvaluereA. prasvalerc4, 4».
cliiKeron4 ..'.- :
/v1!-; mTM. ,'.'.
(361) Vita$, Adalberli,c. 18'. sud quodfaclum esl in .secundo ilincre Ronianoy
(362),Léo abbasmonasieriiS. Alexii. a. 996; auctor duo illa ilinera in unum conl'uudiu
(363)\Lëodieusi;cfr; Yila S. Adalberli, c. il; (564) 1.e. diaboh. .
99 . COSMiE PRAGENSIS 100
SiiOîciuitl*81pro niullis pauca. YcDlumerat Magutt- A laniàm9G4 modulante, dum prociimbil super lapecia
lina? sedis ad 982 archiprassulem 983: ubi peraclis archiprassul infulalus anle altare, et post eum inter
omnibus qua? agenda eranl per ordincm, sicut licri duos suffraganeos :
solet, post cxaminalionem episcopalem, choro le-
qu'i oïdiuandus erat Ztrahquaz dum 995prosternilur,in medio,
heu dira condicio, arripitur alroci da?monio:
et quod servus 968Dei.96' . olim sibi prasdixerat clanculo,
palam fit corani clero el omni populo.
Ilactcnus ha?c inscruisse suiuciat9G'' (565). , clesia? recipilur, atque cum magno gaudio ad cornu
31. Annodom. inc. 996 (566) poslquant insignis ailaris sancli Viti inlronisatur. Dux. valde cougra-
signifer Chrisli, prassul Adalberliis, relibus fidei lulaliir quia pastor bonus suo gregi arridet, et
8°
cepit Pannoniam simul et Poloniam, ad ullimum, grex laslus paslori novo , alludit. .
dum in Pruzia 989séminal verbum Dei, banc pras- „ 52.' Rexil aillent iste excelleniissimus princeps
scniem vilain pro Chrislo féliciter lerminavil mar- Bolezlaus post palris obiluin 52 ànnis duestum, quia
liro 9 Kalendas Maii, feria 6 97°.Eo anno fuit pascha quoejusticia?.'qu* calholica?981fidei, quu; ebrisliana?
7 Kalendas 971Maii (5/17). religionis sunt, erat ardeniissimus ëxeculor, apud
Anno dont. inc. 997 siepe mcmoralus dux Bole- quem 982nullus ecclesiaslicam, nullus mundanain
zlaus videns Pragcnseiit ecclesiam suo pasiorc vi- dignitalem obiiuuil per pecuniam 983.Fiiil eliam 984,
(luulam, dirigil legalos suos ad imperaloreni Icrcium ul res probai, in prasliis vicloriosissinius"viclor, sed
Ollonem, rogans 972,m Boemicnsi ecclesiicsponsum viclis clcmeniissinius indullor alque prascipuus paris
nicrilis dignum darel, ne °73 grex Chrislo noviter amaior. Cui eranl niaxima?opes, bellicainsiriiiuenta
98"
inaucipalus redeal ad prislinos vanilalis rilus cl ad el dhleia armoruni studia. Nain plus diligibat
iniquos aclus; quippe profitetur non haberi in- loia ferri rigorem, quant, auri fulgorent, in^cujus oculis
Boemi'a lune lemporis cicricuhi episcopalu dignum. liemo uîilis displicuil, nunquam inulilis placuit, suis
Mox cassar 974augusius Otto sicut 876erat in divinis milis, hoslibus lerribilis fuit. Habuit autem hic glo-
98GHcmmam sibi in malrimonio
humanisqiie reluis prudciilissimiis, animons pcli- riosissimus dux
cioni eorum coepit curiosiiis cogilarc, quem de suis junclaiii, qu'a? génère fuit casteris nobilior (369),
poiissiimim in hoc tain arduum opus dirigcri't clc- Q sed, quod magis laudandum est, nobilitalc moruin
ricuin. Forte aderat in regali curia (5G8)capellanus mullo 987prasslancior. Ex qua duos (370) filios sus-
nomine Tbeadagns 97°, aclibus prohis el moribus cepil elëganlissinia? indolis, scilicet Wencczlauni et
decoralus, liberalibus studiis adprimc eriidilus, gé- Bolezlaiim ; sed Wencezlaus ab inCunle asiate hanc
nère de Saxonia, lingua perfecte 97' intbutiis Scla- «s» fiagHcm vilain mulavit aslerniiale. Bolezlaus
vonica*78. Iluiic quia sors oblulcrat, oninis regia? aulem post discessum palris sedis suscepii gtiberna^
auhv senaliis et ipse cassar valde laslificalus in pon- culii principalis, ut in sequcnlibus declarabitur 988.
lîficem Pragensis ecclesia?eligit et colluudal, et mit- 33. Factuin est aulem, cum appropiiiqiiarent "•
ions ad Magtinlimim archiprassulem, quo cum celc- dles supra memorali ducis 991Bolczlay, quo jam
riier in episcopum consecret, mandat. oelernani coniniiitarel morte vilam.*"•,. vocal asqui-
. Anno doin. inc. 998 Nonis Julii consecralus esl vocum. suum cl supersiiicm nalum,,s, et adslanle
Teadagus, honesle a clero et populo,979Pragensis ec- coniuge llemma *94 (571), el mulla .proccruni' lur-
VARl^ LECTIONES. . , - -
961sufficiant 2b, 3, 4. 9G 2 superscr. al. manu. A. 9G 3 episcopum 5. 9C4 Iastamini corr. lasta-
niam 2b. Ia?lamiua 5. 9GBdeest. A. 9f,f'serus corr. al. man. servus 1. 967Adalbertus addunt 4, 4-«.
908 sufliciant 3. haclemis — sulliciat désuni S. haelenus — 996 rfesiuii 7a. ms Brussia 970 lleliqua
2,^5. 971 VI Cal.
hujus"*libri pars penitus desideratur in 7a. Sequiiur fundatio ecclesioeWissegradensisa. 1070.
3; 'deest 5. 973-ut — non redeal 2. 974odrfirf. al. man. A. 978deesl 2. 97GThegdagus I,
3 c/ deinceps; corr. Thedgadus 2b. 977proferre 1, 5. S78 Slavica 4, 4a. 979et populo omitlit2b.
980suo 2b. *"> chaloliçe I. ' 98a'Christian»' répéta 1. s8Spro pecunia 2b. 5. 4. 4». 984 et ,2b. 5. 4. 4".
•'* diligebanl'. corr. — bal. 1. 98GBolezlaus «rfdtint 4. 4». 9B7 corr. al. man. 1. 988hanc deesl 2. 2>>.5.
989dëcfaralur A. 99° appropinquarct 5. 991ducis deesl. 2. 2b. 5. 99acoin. in. v. ael. A. 99Snalu 4.
4». »94lieinina 2.
NOTJE.
(565);;Merâmhoc fabellam '[esse Pubilschka pro- ' ab Oltone Theadagum sedent Pragcnsem regendant
hare cônatus esl 111, 224. . aceepisse.
Dobner IV, 452, eam filiam Conradi régis
(366) S. Adalbertus obiit anno 997 ; cfr. Palackv -i (509)
Wùrdigung, p. 2P. B'urguntiia?fuisse coujicil.. , _.
Vita S. Adalberli, c. 50. Pascha anni (570) Quatuor potins ; pricter nominatosJaromi-
(367) 996, rus et Udtdricus, quos BolezlaviIII filios fuisse falso
die 12 mciisis Aprilis cclebralunt est. opinaltir Cosmas, eranl filii Bolezlavi H, lesle Thie-
(568) Non in imperatoris sed in BolezlaviII ducis tniaro V, 15.
anla yersabatur Tbeadagns, qui monachus Nova? (371) Valde vexavit Emma? hujtts origosaiis ob-
Corbeise arle medica peritus, duci sanitnem resl'- scu-a reritih Boheniicarum iiuiagaiorcs.
' Yid. JPu-
lucral; cfr. Thicimar VII, 41 ; qui veto confirmai biiscbka III, 153; Palacky 1... .
tH CHRONICA. — LUI.I. 102
ma m, jam inlcrrumponle996singullu verba, proui A. peslis, nul quoe infernalis Herinis inclementtusspo-
esset liai, perditet atténuât chtislicolas, quant ftaus in
potuil, his"' dulcemalfaltir filiumdictis: Si [as
mairisui uleri infanli, ul luclisubera, sic sapien- nummohetilis? Alqui1(mposthoecsenescentçjusticia
tia: dure,munera,non nalura, sed homocrealus do- et invulcscenlenequiciasutgenlnon.duces,sed [utes*
minareturin çrealura. Allamen nonnulla Deus sua non redorespopuli Dei, sed nequam exaclores,ava-
coiiccssithominibusdona, sicut Noe, Ysaac, Thobioe Wssimisine misericordiahomines,Deum omniacerr
alqueMalhaliw,ila dunlaxal,ul quos illi benedixe- nenlem non limenlesloi^,quilervelqugterinanno
l02B
runl998,benedixitillis Deus, el quos ptoeotdinave- monelammutando erunl ^'^in laqueum-1''^-dia-
tunl 999ud bonoeconversalionisvilain, contulilcl UHs boli 1C 28 ad perdicionempopuliDei. Talibusenimne-
Deus-perscveranliam.Sic et hodie, fili mi, si non quam arlibusel per leguminsolenliamcoanguslabunt
ussilsanctiSpitilusclemenlia,pantin ptodestmeoriim hujus regni letminos, quos ego dilalavi usqueSad'
verborumjaclancia- Ducemte, inquil Deus, consli- montes,qui sunt ultra. Ktakov,02BnomineTn'/i103V
tui 1099 : noli exlolli, sed esta quasi unus ex illis ,0°l, per Dei graliam ,031et populioppulenliam.Nam-
id esl ,002,si te coelerissublimioremsencias, morla- Divicioe plebissunl lauset gloriarégis,
lein lamen 1003le esse ,oov ,00B Necsibi seddominogravisesl, quoeservitl93aege-
cognoscas,nec digni-
lulis gloriam,qua in seculosublimuris,aspicias.sed B [stas(572)
opus,quod lecumad inferosdéportes,intendas.lloec Plura locuturtiseral : sed cxlrema liora diriguerunt
ic33printipisjora> et eicius diclo obdormivitin Do-
proeceplaDei in corde tuo scribe,cl hoecmandata
palris lui non outille.Ecclesioelimina fréquentervi- mino, alque magnussuper eum faclus esl plancius;
sita, Deumadora, sacerdotesejus honora,ne sis sa- dics a.item sui obilus esl 7 idus Februarii ami»
piensapud lemelipsum,sed consuleplures, si sapianl Dom.inc. 999.
in id ipsum """t Pluribus at placeas, serf qualibus 54. Ëodeni anno Gaudenlius. ,03V, qui et Radini
slude. 103B, frater sancti Adalberli ordiiialusesl episcopus
Omnia.cumamicis, sed prius de ipsis (racla. 1038 ad littilum Gnezdensis1(l 37ecclesioe
(575). Hic
Juste judica, sed non sinemiscricordia. Viduamet gloriosisslinusdux secundusBolezlaus,vere et. hodie
advenantne despicead tuant 1,Mslanlesjanuam. haud 1038plangendus salis 1039,cujus niemoria in
Dilige denarium,sedparce(litigeformant. benediaione est, in quantum.amphandodïlataverit
Res enimpubliai, lied sit 10° 8 nimis arfn«clfl, îo.o rei.,.0Slli ic,.n,i„QSducalus,
aposlolica leslalur
per.formant 1U'Jnummisinuisfaisantrilo eril ad ni- auctoritas iu privilégieejusdemPragensisepiscopar
hilum tedacia. Esl attquid, fili mi, quod Katolus, lus (574). Post cujus obiliim iilius ejus, lerciusBc-
rex sapienlissimuset manu ""°, potentissimus, haud C lezlaus (575), ul supra relalumest 1041,successitin
!011oequiperandus 10tanobishominibusvaldebumili- ducatum; sed non eisdcin rerum successibus, nec
bns,cumfilium suum Pipinumpostse in sulio sttbli- paiernis atispieiisterminosadqnisiiosoblinuit. Nain
mundumdisponcrel,cur terribilieum.l013sucramento dnx PoloniensisMesco104s(576),quo non fuit aller
consiringeret,'netu regnosuo subdola101'* el prava dolosior homo, inox urbem Kracov (377) abslulit
taxatio101"ponderis",IGaut mouetteftetet. Cettenullai dolo, omnibus quos ibi invcnil Boemiis19> 3 extiuclis
çlades' 0'7, nullapcstiléntid1018 néemorialiias,uccnon i gladio. Fueruni auicin duci m4 BolezlavmB ex
si 1019/ios/es totamterrainrupiiiis102°,incendiis(leva- • conjugeiiobJiduo fraise- lc4%ficcinda?10" matris
starentl021,magispopuloDeinocerent,quamfréquent i gloria nali (578) scilicel Udalricusll)4ïel Jaromir.
mulacio10" et frdudnlenlapc.joralio nummi. Qua; Sed Jaromirjuvenisnatris esl nuiritusin aula. lldai-
VARLE LECTIONES.
998turna 2. 99GinlerriipenteA. 997sua; uiii infantis 1. 99Bbenedixeril2. corr. erunt5. 999
pra?-
ordinavuril5. 1009 alia manusuddil I. 2. 1001eis 4. 4«. ,0" i. A. 1003tamen add.'alia man, A.
deesl.2b. 5." 4. 4». '•« esse deesl 4«. '"o ne 2. 2b. 5. J008 sed — ipsum désuni A. 1M7 corr.
al. man. i. 10l) 8 deest A. A". 1909aulem minio
superscripsit recèntior ntunus \. 1fll°deest 4. 4»
""corr. A. Verbis haud — huniilibus superscriptatsunl in 2. hoeglossoeBoheinicoegestotni liizizibide
nemiiozénisi gecziiiwrohclati. 1012ila corr. A. eqiiippcraiidusI. 1013cura terribili eum 2: 2b. eum
lerribili eum o. ,m superscriptaglossa Bohémienchylra. I01SglossaBoh. czena. 1G 16 glossa Boh.
proniieiiii. 1017 101S ,0"
gl. Boh.wahy zahiiba.">21 gl. Boli. mor. 1922 si 4, 4a, non a correctoreW,subdiicium'.
1024 el adduni 2b, 5, gl. Boh.lupezem. dévastantes5. In Vdifficitisteclio,ila ul potins invilalio
quantiiiitimtaliolegas.,027 In margiuevero mutatio. loa
3 nul qui 4, 4a. 1024metuenles3. I02Bdeesl5. "*•
muni 5, eunl 4, 4».
1830 gl. Boh.kosidla. ,02Sgl. Boh. diablowa. . 1029 Crukovi, et sic deinceps.KrAkon
5. Trili A, Trytri 1, Tryu 2, Tryii 2b, sed correclorTrnin. Triti Tritri 4, 4a. 103tmisericordiaiu
A. 103apromitsuperscr.recèntior-maintsi, quem gravaiqui s. 3', 4.5, 1033dirigtieial ,5. ,0>4 arciiicpi-
*oa"
iscopus«drfi*-4». Radini5. 103" deesl4, 4». 1037 Genczdensis1. l03Scorr. A. ,039salis deest
episcopusI04°
A, 1,2,.'2o,4, 4«, 5, bande/ salis désuni2b. dilalandoanipliavuril2b. l041rc(ulimiis4, 4». 1042Mesko
l,c/„iio porro. 1043rfces/5.1044rfees/A. low Bolezlao1. * iM du», omissofralres 3. 10" secunilic2,4".
1JWOodaldricus1, Udalricus2b, Oalrilcus3, et sic
deinceps.Odelricus4, Oudalricus4a, Dedalricus5.
' NOTiîî.
(372)Lucan., Phars. Ul, 152. (575) CognomenloRufus, leste 'FbietniaroV, 7.
(575) Jam in tabulaanni 999Gaudcnlii archiepi- (576) Imo Bolezlaus cognoinineGlirabry, -iilius-
scophnenlio(il; cfr. WiiiuansOilo lli, p. 113. îlesconis.
I. (374) Dubio nuiuCosmascx descriptione dioece- . (577) Krakau. "
sis Pragensisin privilcgioponliiicismerilo conjçce- '." :
,ru, Bolczlavuml'erroregni finesauipliassc. (578; Hoc falsumessevide supra.
103 COSMiE PRAGENSIS « 104
ricus IB4i' autem a pueri ia l0i0 trad'tns eral impera- A alga «' viliot (586), qui super nos'debeat 10G7- esse major
1
loris lleinrici,0B in curiam, quod addisceret mores el et dominas vocari 1 An non invenilur inter nos melior,
,0BSet eoruin10s* astuciam ac Teulonicam linguant qui qi el dignior sit dominari? Ah! mala mens, malus
(379). Post hase trans&eto non longO tempore (380) animus! ai Quod ruminant sobru, palam faciunl ebrii.
supradiclus utorque dux Mescoel Bolezlaus in con- Nam N iniquilas eorum ut ,0C8iiicaluitel assumpsilcor-
diclo 10B4 loco convcniunl à-d colloqiiium, et data nua n' ntero, capiunl dominum suum et crudeliler li-
fide ac jnramenlo firmata inter se pace, dux Mesco gant, g: atque niidiim et resupinum per braclii.a et pe-
in vital Bolezlaum, quo dignaretur venire ad suumi des d ligneis ,0G 9 clavis affigunl bumi, ël saltant salin
10,1 conviviunn Al ilie, sicul erat vir cohimbinus et, "'• " ludeities militari, saltantes in eqttis traits corpus
sine felle (381), suornm consilio familiarium dixil se; sui s mlheri!07". Quod videns unus de conversis '"*
omnia faCtUrum velle. Sed qua? peslis nocenlior nomine n Dovora 1074,velociler currens in Pragam,
quam familiares inimici? Quorum quia non potuilL Quod faclum fuerat dUcis 107li nunciavit '•'•
contraire dolosis consiliis , imino jam suis,lalis, haity [amicis :
mens pra?saga ducis ! vocal ad se nobiliores, el quosj et c eadem hora ">77dedneit eos ad lurpe bravium sine
reliciurus eral in rëgno, qui videbantur sibi lidelio-- mora. i Quos "'• ubi ,079viderunl iniquitatis operarit
res, et bis êos affalur dictis : Si quid forte mihi,, B armants$ super se repente irruerc, diffugiunt ut ve~
quod absit! aller et ptoetet fidem alque speni in Po-- ispcrliliones per silvarum lalebras t08°. Al illi, Ut
loniaeveneril, hune 10" meum natum Jaromir veslroe c invenerunl19Rl
i ducem maie muscis laceraium, se-
fidei commillo, el met in loco ducem vobis relinquo.i. iminecem, nam ,(l8' ut examen àpunt, sic ascende-
Sicquc disposilis regni negotiis it cari (unis luniine,i, bal 1 agmen muscarum super corpus nudum^ solven-
elintrat urbem Kracov sinistro omiiic10"'perfidi du- i- tes eum el véhicule ponctues defèrunt Wissëgrad
cis Mesconisad 19B 8 convivium. Nammox inter
pran-|iS
îosa jn uri)em. Servo autem Dovora?, onini lande
dendum pax, fuies, jus hospitale rumpitur, dux Bolez- i- digno ducis amico, lalis gratia reddilur 1084pro
laus capitur alque oculis privatur (5s>2)< suosque om-i- merito, Nam voce 10BB prasconica 108Gindicilur ubi-
îtes alios trucidanti(,!", alios obtruncant, alios carceri
ri que per font; ul. quant ipse Dovora tant ejus proies
?s postera, sit inler nobiles et ingentios 1087in aster-
traduit t. Inlerea iducis Bolezlaidomeslici cl familiares
inimici, gens invisa, generalio mala, Wrisovici 10C 60
0 nuin el ultra, insuper dant ei el dignitatem vena-
(585), operabantur ,oel abhoiiiinabile inaiiim et loriam, quic perlinel ad curlem Stebccnam lmB
nntea rétro seculis inauditum (584). Quorum primus us (587),-quant cx tune et usque modo per generationes
et quasi caput locius iniquilalis eral Kochan """, iJ, l>j,,spossideiit ncpoles.
vir sceleratissimus et omnium maloruni hominum m 55. Dum hase geriiiitur in Boemia, dux Mesco
pessimus. Hic et sui propinqui, homines iniqui19Ga, "» venions cum valida manu Polonica invasit urbem
ducis cum lilio Jaromir veiiienles venaliotiis ad lo- o- Pragam, cl per duo spacia annorum, scilicet anno
cum, qui dicitur Weliz m4
(585), postquam refe- "e- dom< inc. 1000, anno dom. inc. 1001 oblinuit
rente fama perceperunt,0M qua? facla sunt de duce ce eam (588). Sed Wissëgrad 1089urbs duci suo fide-
in Polonia : Quis iste est, inquiunl, homuiicio l0M »«8 [jj. 1090 mailsji iuiperierriia et inexpugnabilis. llisdcnt
VARIEE LECTIONES
' 194»
Odaldricus 1. im a puerilia désuni A. 1BB 1 Ilenrici A. 10B2 ita corr. i, niorent A, rel. 19B3 deesl A.
,0B4 concilio i. :.-,M*ad s. ven A. l0BO erasnm 1. »«»' 10B8 ad deesl 4. 4a ,989alios truei-
,069 hominel.
dant destint 4, 4». Wirsovici 1, Wirssevici 2\ Yersovici 3, Wrssovici 4, 4a. ,0G1 operaniur4, 4».
,êS2 c. superscr. al. man. A. Kohan 1, 2b, 4, 4". Cohan 5, ,06Shomines iniqui désuni'A, 1. 10G 4 Veliz %
Weliz2b, 5. ,0SBperceperal3. 100Ghsuperscr al. manui. 10G 7 debei A, 2, 4. l0G 8 superscr. A. 10G9 ligneis
deesl 2b, 4, 4a. 1G
7° deesl 4, 4a. "l7, omitlunt A, 4». ,07aeri corr. beri al. man.l . " 78suis «drfil. 3.
1074Ilovora 2a, el sic deinceps. Dowora 4. l07Sduci 2. ">7G
1079 ,08° nnneiat A, 2, 2b, 5, 4, 4a. ,077ora corr.
hora i. ,07GQuod4.
1084
deesl 2 lenebras A. "o"' viderunl 4, 4a. 1082deesl 2. 1083Wisegrad
108B
1, Wissograd 2. deesl 2.
1088 falso tepeiil 1. pro merilo. 103G pra?conia A, 5, 4, 4a. 1087ducis ami-
cos addit cort. 2b. Stebecznani 2, Slhecnain 5, Stbecnam, 4. 4a. ,aB» Wissehrad 4, 4°. ,09l>lide-
liler 3.
NOTiE.
(379) Aufugeraht in Germaniam, quia Rolîzlavus D (585) Est pairoriyniicnm, filii, posleti Wrs; cfr.
Jaromiruin eviraii, Udalricum in balneis sulfocari Palacky Gesch. Bobmens, 1* 16d. 563.
jusserat; cfr. Thieiniar. V, 15. Ex ipso rerum or- (384) Quod quo tempore faclum s'il non salis
dine patel Ileinricuin illo lempore minime imoera- .iqiici. Dobner V, 57 ad annum 1012 celus re-
torein, sëd Uavaria?ducem fuisse. vocat.
(380) l. e. -ani'io1003 ; fugit Cosmam, Bolezlaum (385) Poslero. tempore hocloço proepositura ex-
a. 1002Bohcmia expulsum et anno 101)3a holczlavo slabal S. Joauni Bapiista?dcdicàla, qua? haud pro-
Polono rcsliluluut esse, cum inedio tempore Wla- cul' a Rakonicz sita in bello Hiissilico diruta est.
diboi Polonus et Jaromir reguum paucos nienses Cfr. Pubilschka 111,205.
oblinuissent. De his omnibus cf. Thietmar. 1.1. (586) Hor.^serm. Il, 2, 8.
(381) Thielmaro V, 7, est iinmensa? impietatis ( 587 ) Zbecna in circulo Sacensi.
auctor; et merilo; confer quod idem narrât V, 18. (588) Annis 1005 et 1004 tenuii Pragam dux Po-
£382) Obiit anno démuni 1057, ut lesianitir An- oniic, vid. Annal. Qucdlinburgenses et ThietntaF.
nales Pragenses. Vl,9-
Ififi CHRONICA.-LMÏ. I. 106
moivero diebus idem M92dux Mesco niiilit legalosA ft'si /» turpiier,irruite, irruilc annuii Boemiacriler. Ail
ad iinperatorcm,dans ci et promitlcus">93inÇmilam quant q vocem irrruil super eos formido et payor,
pecuniam,quo filium ducis Bolezlai,nomine Udal- quod q eral mira Dei permissioel sancli Wencezlai
109*
}riotim qui eral ejusin obsequio,caicitnttimmil- il inlcrccssio, Diffugitintomnes, alius ohlilus sui,
: terel l09B in custodiam(589).O iiiviclissimafamcsi cl c M'^armprunt, iitidnsîiudumiusiiil 11IBequum oi
auri! ubi est potcniissimum jus Romani imperii?! fugi.lt- f alius.ut dorntivii, eliam !ll° sine bracis 11!7
.Ecce possessor auri pressuspondcribiisauri ducis5 accélérât a fugani.Fugieiilesquenoiinulliprircipiian-
obtempéraijussis, el lorlor fit ac carecris niaiici- lurde l poule, quia-ppnseral inlcrrupius ad insidias
pator a'uro corrupius imperator. Necmirum, si ilie? hnstibus: I aliis l.ugienlibusper ltlâ pratriiptamviam,
paruit duci ,99<i: cum nostris lemporibus (390) ) ^viam, quod vuigo dicilur per caudam urbis, in aria
Wacck1997, sub ntolaruslicana nalus, terlitimHein- poslerulapra?anguslia
| exitus ibi liinumcrisoppres-
ricuin (591) regem polenlissinium— o iudignum ii sis
s (598), vix ipse dux Mesco cum paucis evasit.
1098facinus,099!— caleiia nuiea'ui niolossumira- iSieqtiefuil, ut solet fieri, quando homines fugiunt
xîtin Boemiam;elqnod jubel fainulorunifamulus, i, mo ' pra?timoré—eliam ad niotuntaura?
pavent, et
parcl doininonintdominus,atqueBorivoy110° ducem n ^ iipse payor timoreni sibi augel, — lia, hos 112°nc-
jusl'itenacem(592),virum veracein,usque ad genua a " mine perscquenlcll21,videbanlureis saxaet parie-
cmupcdilumrex millil in custoiliam, ceu iniquiim n les post se-clantare cl l'iigienlespersequi. Postera
,101hominemel niendacem.Sed hxc in suo 110S ;o luce dux ,,sa Oudalricus"" inlral urbem Pragam,
loco
plcniuscxarahunlurslilo. et isdem"2Vl'amiliaribusinintiëis, de quibus supra
56. Faclum 1,C 3 est autem anno dom. ine 1002 12 relulinitis, fraudulenter suggerenlibus (.599), fra-
(395)jam Chrislo Bocmosrespicicnle1!0V, lo ireiii stium laromir lercia die privai lumiiie(100).
et sanclo
Wencezlao suis auxilianle, incerlum est nobis, ;, Haie ex legilimo malrimonio non est nala sobo-
ulrtini clam fuga elapsus an jnssu imperaloris di- li- les propter infocundilatemconjtigis; sed ex quadain
missus,dux Oudalricus(594)-rediensin ,l0' palliant, n, fëruina nomine Bozcna1I2B,quas fuit Cresiiias,12e,
1I0G
iiitrat mimiiissimum cuslriiin, nomine Drevic ie filium pra?slautissiiiias formassuscepit, quem Bra-
"°7(395),undemilitemmillil119B sibifidelem,cl am- ,127
u- cizlatt appellari fecit (401).Nam quadamdie de
inouei,quo inlrans urbem Pragamper iioctemela-n- n- venatucum 1,2Sredircl per villainriislicanam,banc,
gore im bucime perterrefaciat incaulum hoslcin. n. quam pradixinius, fctninam ad pulctim liivatilcin
Moxfideliscliensjussa facit, et asecudensiioeluin in pautiosvidii, el. inluitus eam a verlice usque ad
média urljc ciniiiciicioroinlocum, qui dicilur ,110
"° „' talus, hausit pcclorc igues ainoris non inodicos.
Zizi mi us Erat enim corporisejus babitudo ll29insignis, niva
(596),luba intonal cl clara vocedamans
ingennnal(597;:/'H(/iHH/" 12,(itgiuntPoloniiu,3co>i-
)'- candidior, mollior evgno, nilidior ebore aiiliquo.
VA * I.F.CTONKS.
,091isdem 1. ,09îi, superscr. al. manu isdem A. i0'> 3 cl prontittens désuni A. ,m OaldricumI.
109B IiliusducisBolcslai—calenaliisinilleretur 4, 4». 1(l!,b ducis snasiotiibuscorr. 2b, c superscr.al.
man. ,C97 Wiicec1, Wack2, 2% Wa.k2b, Vocek5. "'s ob indiguiini2, o dignum4, 4». 1099scelus4,
4». 110° Udalricunicorr. 2bdeesl5. l101iniinicumalia manusitperscr. iiiiquiimA. ,loaal manu super-
scr. X. ll03actum 2b, 3. "°4 s s superscr.al manu 1. 1,0BadA, 2, 2b,5. 1,0° iiiviclissimnut5.
no? Drevis5, Drcwie4, 4". lloa millil mil. A. "O0
clangoreni2. 11")qui dicilur deesl2. ,m Zizi
CHHI punclis super z uirumque2. Sizi 2", Zizi 2b. Corr.ll14in marqiueaddit : modo Strabow voeitainr.Zicis
4,4. "» semeli, 4«. U13 Puluui 2b, 5. ut rfeesf 4". l,la iu addit A. >"Get2i>5.
fugiunt
11,7 braccis corr. 2b, 3. '"* 4,
per deest4«. "" prast, f, A. " 2" ila ul hos craso ul A, ul hos 1, iiu
homines2, ita hos tell'. " 21 proseipiente2, 2b3.. "" dux 1, A. U23Odaldicus1. "2VHis2b, 5.
1128Boziena2. 112G Itresino 1, 2, Krezmae5, Krizinc4, 4". "" Brzicczislaum2, Bratizlati2b, Brccis-
lautn5, Brazizlau4", Bralislavv5. "2" deesl 4". 1129 abitudo corr. albitudol, babitudorell.
NOT/E.
(o8!jjAilier rem se tmimissenarrai îineimar. D Ati-jdie' liruckemil der util, unit vlasl et, —
V, 19; non a Polonorumparle slcti.iIleinricus, sed Teste Thiulmai'ocumpanis.Wisscgradcusibiissedi-
cxsuiesBoliemoi'iimprincipesadjuvii tionis signumdaliimesl.
(590) Anno 1110; cfr. infra 111,52. (598).Incarminé populari,1.1.
(591)Quinltisesl Ileinricus. Schtecliergreifidie Polenkriegiir aile:
(592)llor., od.-lll, 5, I. Ha, die Polen greifennach rienWa/fen,'
(595) Anno 1001. lia, die Grafen fuhrenmâchC'ge Streiche!
(594) Thiclmaro leste V, 9, laromirns eral qui Unddie Polen sprengenhierliin,dorlhin,
: Pragamexpugnavit. Rennenim Gedriing'zum Tlwr dnrchGriiben,
(395) Siluni erat inlcr Rocowet Koruhaiis,Pala- Rennen,rennenvor den lapferuStreiclien.
<-ky_l:,259. (399) GénieWrissovici,cfr I, 34,
(596)Qui nuncSlralwvia dicilur. Pnlkawa. (400) Oclo annos larouiirus Bohemiasregnuni
(597) In carminépopulari Udalrich und Jar.mir, leniiit; anno démuni-1012a fralre expulsus, lumiiie
p. 155: . n 1034privalus est. Thielmar. VI, 45, cl Anii.llii-
Géhtein flirt als frùh der Morgendàmmerl, des'icim.
' _.Rttfiitin.auf, dass.mandusThor ihm ôjfiw. (401) CumCosma?hoc post clttcatuniadeplutit
llôrl des llirlen lauien.RufdieWache, faclumesse yiderelur, Udalricinupliascum Bozena
sine dubio cum Dobnero post annum 1012 roji-
OeffnelihmdasThoram Moldaustrome. cieudtest'inl. '
'
' 6. "'
PATUOL. CLXV]. ,v;:-
107 COSMyEPRAGENSIS 108 s
pulchrior saphiro. Hanc côntinuo ntiltcns dux tulit A in honore U4SsanclasMariasVirginiacl sanct'iGeor-
in sua, nec lamen antiqua solvit cohubia, quia tune gii Chrisli marliris, quod simililer iu lanlum ad-
lemporis, proul cuique placuil, binas vel ténias auxil dolalibuSccclesiascl orualibus ami cl argenli
eonjuges *130 hahere licuit : nec nefas fuit viro el coîleris regalibus u44 aparatibus, ut mihi videa-
rapere alleriùs uxorem, et uxori àllerius nubere tur de his lacère ntelius, quant dicere minus et
mariio. Et quod mine ascribil'ur pudori, hoc (une quam habeatur in re.
fuit magno dedecori U3J,si vir una conjuge aut Utile <lcniullis faclum référant lamen ms unum.
ll46 longe ab urbe prasdicla quidam erat aua-
coujunx uno viro coutenti viverenl. Vivcbaul U3a Haud
eiiim quasi mi bruta auimalia, couubia habentes eboreta 1147,sanclarum virtultim archimandrila,
communia. aiP 148quem imperator, saspefiugensquasi venatum
57. Eodem anno ire vellel, saspe m9 faciens aliquam oceasionem,
Cassarab hoc ntuiido migravil lerciusOtio, clam cum solo cliente yeniebat cl se ejus oraliouibus
Vivat ulll 34in coelis,ubi vivit quisque fidelis. commendabal. Hune cum intellexisscl cassar 118°
Unie, successit filiusejus "3B(402) Ileinricus itnpe- quia 1,B' causa oralionis Hierosolymam,1B!ire vel-
rator, qui inler cetera ,13G quasfecit in vita sua pro lel, conmiillil ei dominici corporis et sanguinis
Chrisli nomine magiîalia, conslruxit claustrum U37B calicent aureunt, qui pro sui magniludinc, ut facile
in qtiodam monte, non modico sumptii empto a possil a quoquam levari, duas cx ulroque iatere ha-
pnssessorc loci, nomine Pabo,: iimle iraxil nomen buit ansas, quod nos vulgo dicimus aures, quem ut
-i:w Bamberk ll39, quod esl Pabonis nions. Ibi iulingal U53 sub li'ina UB4 mersione in Jordanc,
eliam consliluil 1148episcopalum, quem in lanlum ubi11BBClirislus baptizatus esl a Johanne, ,pra?ci|it
ampliavil facultalibus crdigniiaiibus poiilificalibus, imperator cl rogat, dans ci pecuniamquantum suffi-
il in iota orienlali Francia non ullimum, sed secun- cerct ad viam. Quid mulla ? Homo Dei vadil Ieroso-
timri post primuni habeatur episcopium "41.yEdifi- limam,jussa facit 1er niergcns calicent Jordanis iu
cavit eliam 114aibi el icmplum mira? magnituditiis unda n' 0.
Post rediens per Conslaiilinopolim, transibat11B 7 per Biilgariam.
I4)iquidam eral, 188heremila, sancla degens vita 1159.
ad quem illo veniens Hicrosoliniîta,
post mulla et dulcia atque sancla cnlloqitia,
suppliciler rogabat eum, ul pro incolomilatc iniperaloris lleinrici orarcl Deum "eo.
Ad quem ilie : Non esl, inquil, pro incolomitaleC ibi malignos spirilus telcrrimos, quorum ex ore et
"l)1 flanima, qui imperalorem
ornmlum, quia ex hac convullelacritnarumtranslatus unribus exibal sttlfnrca
est juin in requiembealorum.Al illc inslal el rogat, Ileinrichuni per 11C 2 barbantinvituin et quasi ad ju-
ni sibi dicat, unde hoc sciai. El ilie : Ilac, inquil, dicium ur'3 truhebaiti ,m : alii coilumejus fmeis fa-
pro.-ciniM nocle, dum née udeo vigilarcm nec omnino rcis inpingenies,1GB loeli clamubanl11GG .' « Notter est,
dormirent,sasluiil me alla thio ad magnum ciim;-vin noster est. > Quos a longe sequebatur sancla Marin
va'.deplunitmel nimis lattim alquejocundum; et vidi el1IC7 sanclus Georgius,quasi (listes el quasi eripera
'
/ VARIEELECTIONES.
ii3a al. manu in margine A, appositum lm ii«i, 2b, 5, decorari corr. decori A. decori 2, 4,4",
sed in posterioribus de erasum. U3a videhant A. corr. al. man, vivebanl. 1133I137 in margine A. (diu
manu appositum. 1134rfeesl4, 4». 118SIilius ejus désuni 2. 1,30cuiicta2. castrum 1, 2,
2b, 5, 4, 4". ms n. ir. A. ll3ilBitbenbetk1, PabenbergkS, Bnbcnberg 4. 114° conslruxit 1. ,m epi-
eliam—monaslerio désuni 5. "" honorcm 2lj, 5. i144ila 1. rega-
seopatum 2. m2Va?dificavh
liier tell. ",,Brfees(A. '"•8 corr. A.' ,147anaehorila 1. 1148al.A. 1149ila addilis verbis ad vena-
cionem 1. saipe ad venalionem faciens A. 2, 21'.erronée advcnlalioncm 2. ad venalionem iler 5. ad
'-venatum ire vellel4, 4». 1,B0 Ileinricus addit A. UB1quod 2b. ne*Ibcrosolimant1, 4». lorozolymam2. 4.
1163iulingal 2b, 5. ll84ternit 2h, 3, 4, 4°-. "BSJésus addit A. 11B 6 nndani 4, 4». llB7 Irànsicbat.A. 4.
1188ci*,quidamA. 11B 9 sanclain gerctis vitam A. saiictam degens vilain 3. llK0 dominumA. "" l'id-
gureal. 1162cll. llC3ct—judicium rfesimlA. "Gl liabebani 5. lus urgentes A. 4, 4". inpingenies
11Gr
urgentes 1. ,10Gdicentes addtint-corrector 2b, 4, 4a. om'mum2.
NOT/E.
(402) Quam longe Cosmas hic a veritalc aberra- hiis Suevieis II, 186, qui ha?ctestatur : liaient illo
verii, ueiniiicm. talel. Unde sequcnlem fabé'llam niiigno volnmine, quibus ccclesiastica el monaslkn
hauseril nescio. Eantdem paulo ante CosmamLéo gais non tanium pro siimma liberalilale grata esae
Osliensis ll, 47, non de S. Gcorgio sed de S. Lau- etga benefuctotemvoluil, sed eliam alios proceres cl
reniio narrav.it,-et post eum Adalbertus in Vita diviles ad similem et parcm bcneficenliaminvitare.
S. Heinrici, c. 55. Amboeatndem fere rem longe Sed monaslcrititn ubi hic libellus scriplus sit lacet.
iiliis çxpresseriinl verbis, ila m nullum sociclatU Al cum Cosmas sermo rliythmicus in codem frag-
viucuhim inler 1res hos auclores iiilerceiiere pos- mento legalur, sine dubio"non geiiuiii.uutse1' es
sil. Al ciiindem îiarraiiunculam iisdem' ht apiul ipsius Chronico est dcsumpUim.
Cot'inam verbis legimus apud Crusium in'Annali-
liia CHRONICA.— LiB. I. 110
c«m «rfcitlcsel cum cis litiganlcs, donee snspeusa est j \, icrciiim rexil Roiiiaiiuminipcrium, iu partibus Polu-
in medio campo Irulinu, cujus capacitas lacior fuit tiias quinque lucre monaclii cl hercmilic, veri, 18'
quant duo milliaria ,tG*. Ad sinislram maligna pars Israelilas, Benedicliis, MathciiR, Johanncs, Ysaac,'
magna el immensa pondéra el inuumerabiUa,quoe Crisiinus "9G,el scxlus Barnabas : quorum non esi
sunlllG9 mala opéra, inponebanl. At conlra sanclum inventifs in ore dolus ucc in mauihus pravttni opus.
Georgiumvidi monasleriutn magnum cum loto clau- lloriim de vita palruni scripturus mulla, malui
stra inponerc, vidi aureas cruces preciosis lupidibus pauca, quia semper duicius suinitur qua? parcius
1IS1 conver-
graves,vidi loi plenatia gemmiset auto grandia, vidi appoiiitur esca (404). Eral enim eorum
cav.delabralI" aurea el luribula alque pallia innu- satio landabilis, Deo acceplabilis, hominibus admi-
meii ,lTI, el quicquid boni rex in vita fecetal. Sed rabilis cl cant sectari volenlibus imiiabilis 110!.
adliuc maligna pats ptoepondetabalet clamabat : Nam ad '?93 hoc mérita sanciorum , 194ammira-
i Nosler esl, nobter est ,172.y Tune sanclu Maria mur 118B, i,l eos imilando ipsi ammirabilcs redda- ;
1I9Gincongrue
accepil aurenm calicent magnum de manu sancti mur. Ilos quippe viros quinque non
Georgii, et conculiens 1er capul inquil : t Cerle l173 atquippararc possumus sive quinque porlicibus pro-
non vet'er, sed nosler est , 174;i el cum magna indi- balicie piseime, sive quinque prudenlibus virginibus
givfionc projecil calicémad pariclem ecclcsioe,el ,l7BB oleo habiiudaiilibusmisericordias1I9G, quia pauperes
[racla esl una ,17Gansa calicis.Ad cujus tinnilum ,177
ipsi pauperibus Chrisli, quos in suis confovcbant
mox evanuit agmcn ignilum n' 8, cl accepil sancla iiiansionibiis 1197,prout poterant, subminisirabant
Maria per manum dcxteram el sanclus Georgiusper iiiiscricordia?sumplibus. Ipsis aulem vitlus lalis crut
sinislram imperuloremi"°, el eduxerunl ll 8° secum, ahsiinculias, ut alius bis, alius semel in sabbalo,
ul credo, in coeleslem1181habilationem. At ilie Iiie- nullus lamen dielim n 98 sumeret cibiim. Cibus au-
rosolimila corde rcvolvens ea qua? dicta sunl, de- lem cis 1199holus propriis olaboraium manibiis ;
scenditad sarcinas cl invcnil fractam calicis aitsani, panent raro habuerc, sed piscem 120°nunquam, log'u-
sicul prasdixerat heremila. Qui usque hodie niagni mina aut l2Clmilium non 12°2 nisi iu 1203pascha latv
niirnculi pro leslimonio habelur Bamberk sancti sumerc licuit, lympliant incorruptam, et hanc liluin'.
Georgiiut* in monasterio " 83. ad mensuram, carnis esca cis abhominabilis lî05e.',
Anno dominica?incarnationis 1005. Hic inlerfccii femina?visus execrabilis. Veslis hyrla cl nspera isw\
finit Wrissovici, 184(405). coniexta de ctttida et equinis ,207jubis. lu lectiilo
58. Anno dominica?incarnationis 1004 !,8B.Bene- lapis pro sustcnlacnlocapilis, el malta pro lectisier-
diclus cum sociis suis martirizalus esl ,,8G.Tenipo- nio, et busevelus nimis et singularis
rtbtis ll87Ilennct, 188iniperaloris, qui post Oltoncm G
Nec fuit ulla quics, stanl iota nocte lugciites
Tant propriiim quant plebicula:-scelus atque rcatum.
Nunc sonant peclora crebris iunsioiiibus livida,
nunc 1208sttdanl 1209corpora 1210 innumeris gcmiflcxionibiisl!11 fessa,
nunc iiianibus expansis cl oculis ercclis,
vivat ul in coelis precibus unitsqiiisqueinslat anhelis.
Niinquant locuti sunt ad invicem, nisi veniciitemad bospilcm.
et ad hune paucis. Yere logis raclorcs, non auditores cx ,,.,
pccorc ali{.n0)scd cx corpo,e proprio Mli-
crant, verc semel.psos cm viciis cl concupiscentiis vel)ant „„ ,,a coUulicvidssim vapll|aballl. TilHs
mundi crucifigcnles, el crueem Chrisli meule el cn-m
corpore hajulanles, gratuin Dco sacrificittin non
VARLE LECTIONES
liM milial, l,w qutc sont désuni 4,4». 1170i'nl. cand. argenlca A. 2, 2b, 5, 4, -'i". "7I COÏT.1.
l 173 1'74 117B ll7r' 1177
""nosler est désuni I.
n»8 superscr. 1. 1179 omissiim4, 4". ubi 5.
,180 pars add. 2. tremi-
tiiinS. i. alia manu. Hcnricnm «rfrf.4, 4». diixcrutil A. 2, 2b, 5,4,4".
1181patriam velsuperscr. 118î 1183 A. 1184 Wrisevici 1. rell. ul supra.
1188sanclus add.hab. A.
A, 4a. ,18<!
marliris 4,
fraircs
in. ecclesia S. Georgii
sunl 5. U87 omnia usque alque Joliau-
nes désuni 5. llS8 Heinridi 1. 1189viri A. martyrizali
quinque
2, 2b, 5. 119l> sequenlia
Crispiniis 5. 1191 in margine A. appositum.
1192quai scclari volenlibus imiia-
sequuntur, usque ad verba : Passiimsnnl autem désuni 5. Post verba taineit l""i
bilis addit : Hactenns ha?c. 1193obA.- eorum A. 119Bamiramiir 4°. llnnclocum ila dedit cod. A.
Hos quippe vires V prudenlibus virginibus oleo habundanlihus misericordias-cleos (expuiictum)non (alia
manu snperscriplttm)incongrue cqttipparare possumus sive V poilionibus (uiiibusexpunct. superscr. iib-js)
probatica?
1201 piscine quia, etc. ,l!17cis add 4, 4». 1198 dielim 1. 1199 erat addunt A, A«. ,20°pisces 4, 4».
aulem 1. ,202 deesl 2. 12°3 deest A. la04 aul pentecosten addunt A, ia. ,s« ltabont. 1. 1200et ad-
dit A. 120'dequinis 1. U08lune corr. nunc 1. mo liiiidiiiill. l"° 1511corr. alia manu A.
"* superscr. al. manu A. 1213ofierrebaiil peclor-aA.
A.
1 NOT/R.
(405) Sine dubio crudelissiiua esl illa éludes Bo- (101) De iisciemvins sanelis egil Pelrus Damiani
leslavi 111jussu perpetrata, quam relulit Thiclma- iu'Viia S. Roniualdi supra SS. i. IV, p. 852.
rus V, 18.
111 COSM.E Pl'.AGENSIS 112
Mos erat ii'oritni simul uiiaqtiaqnc 1S'* 4 dicriim ,2,B, A-cl slansciiin
Hagellorespoiidil : Sicut
Post priman. dorsum mollirier 121G
usque deorsurii. Vis, fiai, ChrisinninuC rogal, frairemqoc flagellai,
In facientque cadcns ad fralrcm frater 1217 nichât :
Si patcis peccas, cum langis, ne michi patcas, (licens :
IIax pet [acta ,218pius solvaltua crimina 1219Chrislus,
Alque cadcns ileruni prasbet sua lerga vieissinw
Nec Doluil, [râler, dum 122°fralrem verberat aller,
Sed' Jlfiscreremci Deus aul Benedicile cantal.
Niii'nsufferl levitcr palilur quod quisque libcnler.
lloiuni Deus cx alto prospeclans pacienliant
el vila? innoctsntiam, atque. fidei et operispersevcraniiam,
ciiiïi ja'in luboriim sanciorum suorum ,2al
thercedcnï reddefe vcllet et ul per viam mirabilem
eos ari palriain reduceret, 222exultabileni.
Dux Mesco audiens bonam faniani eorum et conversalioiiem sanclani,
ven'il ciini'paucis-, ul se cbnimcndurci hominibus sanelis.
El iil-eoriim l223cogliovit inopiant, dat cis magnant census copiant (405),
. scilicel marsiip'mnt ceitlnm marcis plénum. .
Et accipieiis ab eis fralertiitalem, cl orationum conimiinila(em,
lastus abiil ad suant aùlàut ,22Vmullum ,22Brogans et B quid hunquani habucraiil. Slaiil stupefacli, cl quia
comiiiciidan's se, til- sui habcàtil nichtoriani. Al illi "jàin per ditiiidium annum nihil fuCrant ad invicent
1S27de
nesciimll22C,quid faciaut pecuniit, quia laie loculi, unus ex illis apernit os, cl ait :
Est laqueus ,228mollis argent! pondus et auri,
él quibus -super,229habundat mordax emmena,
'lis non [ucileyalebunl loca ehjsey amoena,
sed horrore 1!3°plena in[ernalis poena
illoscrn.ciabililninElhiia133*.
iVimiriimhoecesl temptatio humain generis inimici,
ul nos facial in'nnicosChristi.
Nam qui amicus est mundi, iuimicus soustiluelnr laa:iDei l234.
Deo namque 123B conlradicunl, qui ejus mandata non cuslodiunl.
Nam Deusdixil : « Nemo potesl,a3<lduobns dominis servire, »
et quasi exponensadjtinxil : i Non poleslis Deo servire et mammonoe(405'). »
Jam mammonoeerimns servi, qui hactenus [uimus parsymonioeliberi
An non ad motum auroeportant anrum pavebil?
An non cantabil vactius coram lalrone viiitor l237(406).
Nonne mullociensad nos tutrones venetunl ,1ÏB.
et " 38ob quam tem nos inlevftcetent non invenientes?C mo p0(;„s cjicitttur cic'nis niorlis1*41 [omenium, ma'.i
atiquando plagis nobisimposilis, aliquando benediclio- nutrimentum, anima; delrimentum,el referatur ad eum
uibus aeeeplisabierunt? Ceriejuin volai [ama per mun- cujtis esl hoc argenlum. Et mi'tlunl unum de fratri-
dum nos diligeremundum el ça quoesunt muiidi. Cla- bus, cui nomen Barnabas, qui semper exlcriores
mai conlra nos et hoecipsa, quoe,nunquam scil lacère tractabal causas, ul hase ms cx parte fratrum refe-
12'
pecunia;el jam jamque aderiiimproba manuslaltonum rai duci : Licel nos peccalores et'indigni samus' 3,
injanuu, tjuiaàuod.faciunl dominisciuntplurimi,qnin lamen teslti mèinoriamin noslrisorationibus habcmits
YARLE LECTIONES.
' 12'4
; unaqùneque1,'2, 2b, 5, 4. --"'«.'die A." lalGmollirier 2. in lextu. Alia manu», tlncta per vocemhanc
linea, in mitrgïneailseripsit de'leg'nnl. Mollirè 4, 4'a. ,al7 frater fratri omisso ad 2.., 1218perfecla
1222
•£>.prà'.-
l'ala 4, 4". 1219 termina 2b. 122° cum A. 1221 ipsorum pro sanciorum suorum 4, 4a. pCrdiiecret
2b, 3
-!12S' cntii A. lm aulant curiaiiil. serf vox euriam. 122B niuliis 2b. 12,Ghcsciç'ritesA.
: '-"faeerenl A. 122S expuncta
,229 123°horroris 4, 4a. 1231
laqnetis:est A. 2. semper 4. 4a. crucialial 2.
1238Hctità 1. " 33est -A. consliinitur4, 4<>. 1234loco ernsi verbi i.- 12SB aulem corr. hahique A.
1230 23'
Non poleslis A. ' cor. lalr. viàlor A. 1238 veniuni 4. 4". la39 deesl 2b. 124'<''eliamaddit %
1341'mortesA. i"'1 deesl 4. 4". la''
8 indignissVmiA.-simus 4.
NOT^,
f (405)'Siscunduiii Romualdnni annim eis 'daluiit (405'). jtfa///i. vi, 24.
eral, ul Romain prdl'ecli Coroiiam regiam sibi a (400) Jtivcnal., sat. X, 22.
Mimmoponlillce imivetrarent.
H3 CHRONICA.—LI». I. 114
continuant.Argentumuunquamhubuimus,iiecli.aberel k Anno dominicasincarnationis 1015,
volunius.DominasenimnoslerJésus Christusa nobis Annodominica'incarnationis 101i..¥¥¥
non argentum, sed bonaiopcraiionisduplexexigil.fa- *¥¥Réx Henricusiuiperator conseeralur.2. 2'.
leulum Monachussi habet oliulum,nonvaletobulum. Anno dominica?incarnationis 1015,-j,
ï Ecce quod luu.ni est acçipç atgenlum, nobisillicila J-Imperator Henricus BuleslattmPolonia?du-
possidefc-nonest licilum ,24\ lllo.abeunte ducis ad çent subegit. 2. 2». 2b.
euriam, inox in prima, noclis vigilia affuil manus Auuo dominica?incarnationis 1016.
inimica, el irruiiipcnlcs valvas mt.domus subito, Anno dominica?incarnationis 1017.4 Junii
iiiveniuiileos caillantes cl psallenies Domino.Quo- 1280 (407) obiil Tcadagus, quartus episcopus 1287
rum adaclis jiigulogladiis iiiquiunl : Pragensis. ecclesia?. Fuit aulem hic 1288Tcadagus
Vivetesi vullis cum pace boita, quod habelis -sancti. prassulis Adalbcrti sucçessor 1269idoncus,
Atgenlumnobis date mine et para le vobis.. coiporc virgineus, nioiïbus aurons, aclibus purpti-
Scimnsenim verevos ccusumrégis habere. reiis, sui anlecessoris sequens vesligia, commissas
Ai illi teste Dco jurant., censumqueneganl con- plcbis persequensflagicia, cl si non corpore, iiiçnlc
sianlcr et aiunl ; Pecunia, quam quoerilis, jam est lamen lulit martiriiim : nec obiit more 12C 0 homi*
in caméra ducis, quia non fuit necessatianobis.Quod iiuni, sed secutus Dominumin pace iu idipsumdor-
sinon credilis,cçce-.domus nositg, quoerilequantum mit ,261et requiescil, cui I2G 2 anno dom. inc. 1018
1263successil Heccardus 12G 4 prasul (408).
placelvobis,lanlummpdonolilemaie [acere nobis1246.
Al illi rigidiorc.s-s.axjs : ATonesl opiis, inquiunl, ver- Auno douiinica?incarnationis 1019 12GS.
1247
bis, aul nobis reddile ducis pecuniam,aul diram Auuo dominica?incarnationis1020.
mortissubibitis sentenciam, et slal'un crudeiiler eps -40. Inlerea nalus ducis Bracizlaus, de pucricia
ligavei'iinlet per lolam noclem diversis poenjsailis- transcendonsin juvcnlutcnt, ibal de virtule in vir-
ccrunl, ad uliimum in ore gladii s'unulomîtes inlcr- lulcni; cui pra? casterisprospcrilas operis 126G, pro-
feceruiit. Sicque furor impioruin transvexit eos ad cerilas corporis cl formas p.ulchri.lu<iiuc, ae v.riiiiu
régnapoloruni. Passi sunl aillentbi fralrcs quinque, iM1 sapienli.eqiiemagnitude, in adyersis forliludo,
Bunedictus,Malhetis,Ysaac, Crisiiutis alque Joliatir iu prosperis lemperala iueral mansueludo. Hisdcni
nés l,4sau.nodoininiça?incarnationis 1004, 5.'""I.dus lemporibusTeuihouicisin partibus fuit quidam co-
Kovembris. rnes valde poleus, cognoinincalbus 12G 8 Ollo, san-
59. Anno dominicasincarnationis 1005. guine de regioprodiens slcnimalcpalrio. UiiicaIniic
Anno dominica?incarnationis 1006 12B
0 princeps Q eral gn.a.la''*", nouiine Judila (409). .pub•lii'iiiuiim.*.
lleiiima, feininci sexus gemma, febre correpia "•"-, SubPhebo ctinctis qua?sunl praslatapucllis:
a vinculis carnis est m* crepta. Cujus cpitaphitim quant bonuspalçr et ejus opiima mater, quo addisce-
m8 nicmini
j bis vcrsiculis aut vidi, aul vidisse me rol psaltci'ium,tradideranl in easnobium quod di-
\ wliitim ,2B4 : cilur Zuinprod v».»» (410), loci-situ et uioenibusmu-
j Qua?fuit ut "SBgemma, vilis jaccl en cinis llcmma. niiissimum. Sed qua?1271 lurres, quaiiivisaltissima?,
Die, precor, Iluic animoeda veniam,Domine. aul qua? inocnia firmissima"' 2 aniori rcsislcre el
I Anno dominica?incarnationis1007. amantem posspiil excltidcre127a?
Anno dominica?incarnationis 1008. *
| Omniaviucitamor(411):rexcl dttx ceditamori.
* Slcphanus rex Ungarorum claruit. 2. 2".
~\ Igilur *"4 Bracizlaus, juvenum pulcherrimtis,héros
Anno dominica?incarnationis 1009. acerrintus, ntullis referenlibus audiens de nimia
î Annodominica?incarnationis 1010. pnlchriludine et niorum probilale ac generosilale
S Anno dominica?incarnationis 1011. **
-¥¥ parentcUesupra dicla?pnella?,ultra non habebat spi-
% DediciuioR.ibinbergesisisecclesiic2. 2". ritum et intra seinclipsuniccepilc.ogilarevujiifmpain
Anno dominica?incarnationis101.2. vi rapero .'."" icmptc'l,an dotalibus conuliia .paroi-.
"
| " . '""'\ VARLE LECTIONES.
"4,licetA. 2,'i wralvas1. ,,4Gquicqua.maddit A. la',rsuperscr. al. manu I. ,,.v"quinquehoecnomina
||S proprin désuni 3. ,249IU 2. 2b. Id. Nov.A. 126°quoesequuntiir,priori anno in 4. 4a annexasunt. ,3B1 eor-
reeia I. ,2Badeesl4a. l2Bame sitperscr. al. manu 1. omissum2.. 12B 4 omissum5. 12BB iti 1'. ,25G ila 1. "
S 2. IV. M Junii désuniA. 4». 12B
7 flrfrf.4 4". V25S deesl4 ,2B9 in margine \. al. man. la6° niorte
1. 12S1 doniiivit 4 4a. '28i amensancla? 4. 4->. ,2G3 ,2C
4
|| pro cui 21'. codent anno mill. XIX. 1.
12GB
Eecardus
lï 1. 4». « recentiori manu correctum Erhardus. Ekkardus 2. Eekardus 4. desideratur liwclin. 1.
Wi 120,iopis3. ,2G 7 virlultiiii I. l2(1!,
Alhcrl'us 5. I2'9 n'ala A. 2, 4. 4». ,27°Zuinprid 1. Zumbrod5<Zuin-
f brod:4.4a. , 127> deesl .5. 1272for.tissiina4. ,273extritdere 2. 2b. I274inlerea 4. 4". 127Bcapere A.
| - NOTJE.
J| ,(407)Conscniii Thieimariis Vil, 41, et Nccrolo- (ledit SciiWarz in adnolatione 1.08ad Cosmam.Yidit
|l gininBoheiuicum. eliam Pubilschka 111,265.
S (408)Aniea abiias Nieubiirgcnsis.Consecraluj est (410) Le. Suinford, ubi sanclimonialiuminona-
I dicCOçl.Tbietmar.VH,48. sicrium ab Êi.ht,Juditlne avia, condituni fuisse prô*
î| .(^99) Eral filia lleinrici ci soror Otlonisiiiarchio- bat Ann. Saxo ad a. 1015.
|j 31|sde Suinford. Vide sleiituia scncaloaicuiç quod (411)Virg., eclog.X,69.
*!5 COSJLEPRAGENSIS 116
Sed inaluit viriliter agerc quain supplicando colla i^ iu niedio ecclcsiie. Quam ut vidit audacissimus
submitlerc. Pcrpendii enim iiinatani Tcutonicis raplor, sui pra? gaudio faclus 1S9G immemor, ceu
siipcrbiam, et quod semper tiimido faslu habeant lupus qui ex occulloirruil et tapit agnam, cl con-
despcclui Sclavos el eorum liitguam, Sed quanto fit scitis facli rugit submttlcns caudam ,s97, peiens
bomper difficilis adilus ad amoreni, lanlo antanti ulteriorcm lalcbram, sic et ilie rapta virgine ftigil :
filius Vencris igncni 127Ginculil validiorem. Flu- el ul venil ad porlam, invcnil eain calcna 129S nto-
ctuât la77 mens juveuis igné suçcensa Veneris leudiiiari Cime grossiori 1!99 prasstriclam Clviam
1278, velut ignibus ar-sliiatEthna. Et hanc ,279 cxeiindi
pncclusam.Moxexeii.pto gladio uifesiu-
aposlrophain 128°eufonizal secum : Aul ego conjtujio cani prascidil aeitlo, qua?usque hodiecernilur seclio
(ungaregregio,aut ego ml ludibrio mergar perpeluo, forlissimi ictus pro leslimoiiio. Caslerisauteinsociis
fieri non poleril 12SS,ni mea non fuerit Judilha, no- id minime sciciilibus et adliuc iu papilionibus ma-
bilibus édita natalibus, virgo speclabilis, mnllam nculihiis, ab irrucnlibiis inimicis coniprehensis,
amabilis, solis' luee 1283clarior, vita mihi canot; alioriim cruiis oculis el naribus abscisis , aliorum
vivatul supersteslaus Dco sit perpcs. El'slalim quos inaiibus cl pedibus iruiicatis, dux cum paucis et
inlcr 1284suos novil manu promptiores et sibi fide- virgine rapia per noclis vix evasil opaca. Rapta est
liores, jubel probalos cl laboris patienliorcs aplari aulem virgo Judila anno dominica?incarnationis
oqiins, el fingii se ad imperaiorem cilo ilurttm et 1021 (415). Et ne darelnr 130°Tciiihonicis jusia
cicius redilurum. Jussa viri facitint, sed quid do- occasio caltimpniaiidi Bocmos,quasi, pro illat.i in-
inimis suus moliatur iicsciuul. Mirantur inter se juria, ilico héros i3t" Bracizlaus cum nova 130auu-
quod lam celcritcr vadnnl, cl quasi septom dierum pla, paire salutalo duce Oudalrico 1303,reela via
iler agonies, vice bospitnm l2*° inlraul priedicti profieiscilur in Moraviam (414). Nam antea 130V
coenobii atrium. Inlerdixcrai enim suis omnibus pater sibi tolam illam terrain tradiderat in polesia-
ducis nalus, ne olicui eum, quis vel12SG undc esset, le.ni,fugalis cunclis de civitiilibns 130BPoloniis 130S
innolesccrcnt, seil quasi unum ex ipsis se ipsum (415), cx quibus mulios comprehensos, cenlcnosct
uaberent. Ccdat Ithacus callido ingenio investigassc cenlénos ordinatim ealenatos vendi jusseral in
îiatum Thethidis,287,(412)nec se jactel, 288Uiacuspa- Ungariani cl ultra; quia rêvera post obituin secundi
sror Tyndarideui m9 rapttisse Aniielis, quia hic ju- Bolezlaisicul urbem Pragam, ita lotam Moraviamv'
veuis Bracizlausambos il prie lï9° et aniniosilate et obtinucraiit Polonii,
au.lacis facli iinnianitalc.Naiu poslquam data est cis Anno dominicas incarnationis 1022. in Polouia
ibi pernoctandi liccmia, sicut lupus, (îuando o'.iniu-P facla esl persecutio chrislianoruin 1307(410).
buhit ovilia, quasrcnsqua parte irrumpat ut nil'ulam Anno dominica? incarnationis 1025. 6. Idtis Att-
rapiai agnam; sic el 12S 1 héros Bracizlaus visu 125s gusli Oci-ardus1308quarlus episcopus 1309 Pragensis
l31>
sagaci et animo illustri Instruits clauslrum, vult vi eeilesiic transi*,il ab hac lncc victtirus pcipcte
1311
irrtimpere sed non aiitlct, quia secum lanta/ii co- vita (417). Fuit aulem hic 1312prasstil13lacoiitra
m"
piait! iniliium la93non habet. Forte fortuna alfuiii polentes crcclus, erga htimiles cl mansuctos
dies fcsla, el cece mille volis oplalo cum suis coie pins l31Bcl modeslus, facundis«imus prasdicalor,
vulis de clauslro exil,a 94virgoJudilha, sicut puellas lurgus eleniosiiiarum ditloi*, dominica? faniHiusin
solebantI29Blemsllicad vesperas pulstirc campanii!i iiicusiira tritici fidelis dispensant!*.'Hic consliluil ut
VARIEELECTIONES.
1270verba ignciii—juveuis dcxidcruiitur2; mn»i»recenit tn margineapposilusunt. -277micluaiqttc2". o.
1278cnpidinis A. in i. verbis igné s. Yen. manu cooevasuperscripinmesl tclo lésa ciipidinis. Eodemmodo
in 2.5. lelo ignis4.lcloigne,s»'ldKclnlamen vocelelo,legit 4«. ,273aliiic.l.12B0 aposlraphain5.4». 12eldeeslU
"8S potuil 5. 1283vice 5. m* deesl. 1. 128Bhospitii 5. 12!1C et A. 2. 12S 7 Tetbidis 2b. Cheridis5.
Thcchidis 4. Tcheeliidis 4°. 128Sjacet corr. recenliori manu jaciet 1. 1289i. Hclciiamsuperscr. A. al.
manu. 129°prasil 5. 4. 4". 12elsicut 2. sic oim'ssoet 2b. 4. 1292nisu 4. 4«. ls93deest2. 1S9B
1294exiil4.
4". 1298COIT.'L lao0omissumA.4»-. 1297 cattsam v 2. serfs erasum. 12sl*
deest3. rfeesl5. ""Et
1301deest A. 130adeesl 4. 4». i 3"
3 Odaldrico1. el sic deinceps. 1304anle 2b.,30Sde civilali-
îicjuslaA. 1307 13c8 Oggardus2. Ok-
hus desunt4. 4a. 130GPolonis 1. 5. nihil
chr. pers. A.1309 ad hune annum A.4».131°
kardus 2b. Ekardus 5. Eccardus 4. Hcccardiis 4». sancla?addunt A. 4». transiil 4. 4a. ,3H
perpeitta v. A. perpetem vilain 5. 1312deesl 4. 13laHeccardus add. A.4». 1314mansuelus omisso cl 4.
4». ,3,° et deeu 2. 2b 5.
J\(J1Tli.
(412) Cfr. Slalii Achill. II, 44. cum formosa sua conieciait coramenoro icrroestuc
ntimeroso.
(415) Hune annum a Cosma falso prolatuin esse nobiliumNon de Polonis solum, sed de Ungaris, qui
sequcnlibus ipse probabil, quibus apparel Judilhaut illis (415)
Moraviam eripueranl, Bracizlaum victoriant
posi Moraviama Bohemisexpugnataiii raptain essc. testatur princeps ilie in tabula qua-
Moraviavero sine dubio eodem anno 1029 recopia reportasse, ipse
est, quoConradus 11imperator arma contra Polonos dain, qua se ducem Moravicnscm appellat apud
ùidvebat, quod probavil Dobner V, 156, et posl cum Boczekcod. dipl. Moravia?1, 112 ; sed désuni notas
actum est Olomuci.Quo loco Braciz-
Roepcll 1,166. De filio Bracizlai cl Judilha?anno chronologie»?;
laum a, 1051cum conjiige sua el filioloSpitiguei)
1051 nato cfr. infra. habitasse probal alia tabula a. 1051 Boczek 1, 114
(414) Donaiio quasdant apud Boczek cod. dipl. (416) Continuai NecrologiumBobeniicuin.
Moravia?1,111, sine nolis chronologicisscripta est (417) Hoc factum est aitr.o 1054. posl iiioi'tcui
ftmpore alto dominus uosler B. dux venil Olomucie MiseconisII; cfr. AnnalesHildeshciiu.
H7 CHRONICA. - LIB. I. 118
m* poteiis sive / i qui tempore juvcnliitis miraseniluildécore agilita-
pro decinialioneunusqtiisquc,sive ~
dives sive pauper, lanlum qui de suo pheodo l317 tis : quia quolquol eranl in curia ducis, omnessuis
vel allodio13,aaraluram habcrel, duos modiosquin- prascellensobsequiis, scduhinisuo domino el magis
l33Bfidèle, cxhibcbal servicium. Pri-
que palmarum cl duorum digilorum, unum tritici cl gralum, quia
altcrum avena?episcopo solverel. Nam anlea, sicul mus enim fuit officiis 1336 clericorum, nec minus
l319consliltilumeral, pro deditus sludiis laicorum; semper aderal contes in-
primo episcopoDelhmaro
dcc'unalioneduos messis acervos dabanl; dicimus dividuus 1337duci in venalionibus, primus enint
ciiitn 13,°acervum qiiirîquaginla*321manipuloslia-' affuil in occisione silvatici apri, et abscidensejus
benicin. Hujus post obiluin lzo 1322obliniiilepisco- 1338eaudam, purgal et parât, ut ducemvellc norai,
pium,3S3,quiordinaluscslabcodent anno ,3a44.KaI. paralamquc venienli domino ad vescendum donal,
Januarii ab archicpiscopoMaguntino (418). ,32B unde dux Oudalricus,saspe sibi ferlur dixisse :
41. Anno dominica?incarnationis 1024. 4. Idtts O Severe,dicolibi vére, pro hoc lam dulci ednliodi-
Julii obiit Heinrichusrex 132G. gnus es episcopio.His alque hujusmodi sludiis ha-
Anno dominica?incarnationis 1025. 15. Kal. Julii buïl gratiant ducis el placuil un'tvcrsis.
obiit Boleslaus rex l"' (419). Anno dominica?incarnationis1031 ,339sanciorum
Anno dominica?incar.ialioui*1026'.
aposlolorumPétri cl Pauti in nalalicioordinattiscsl
(* Conradusrex Roma? consccraiur. 2, 2a. 2b. Severus
episcopus a Magunlinoarchiepiscopo.Eo-
Anno dominica?incarnationis 1027. dcm anno nalus est Spiligueti 134°filius Bracizlai
Auuodominica?incarnationis1028. ducis.
Annodominica?incarnationis1029.
Annodominica?incarnationis1050.Hocanno dux Anno dominica?incarnationis 105-2.'*
Bracizlaus,328magna cicdc prostravil Ungaros' el "*)Inilium Sazaviensisecclesia?,34v.2. 2a
terrain eorum usque ad urbem Slrigoniam(420) Auuo dominica?incarnationis1053.
devastavit. Eodcm anno 3. Kal. 13S 9 Fchruaiii Annodominica?incarnationis1054.
lzo (121), quinliis episcopusPragensisecclesia?, Anno dominica?incarnationis 1055.
Transit ,m ab hoc niundo bravio fruilur- Anno dominica?incarnationis 1056.
Annodominica?incarnationis1057.obiit dux Bo-
[que ,331jocundo. lezlaus
Hic fuit nobilis génère, sed nobilior oj-erc,qui prior t34a,quem Mescol343luniinc orivaral ,34\
fecitqua? facienda prascepil. Nain nuMi magis csl 42. Eodem anno 5. Idus Novcntbris '422*<dux
nota propria sedes, quam sibi carcer el 'iiiirmoriim Oudalricus,
erant asiles.Nec eum 133alatuit quoi hoiuinumca- linqiiens terrena captât coelestiategua (S25).
pila viliesint reddita, .Viinclaromir, de quo supra memitiimus13> 5, luiniuc
Vel quoi mors animas ad furvas l333 miltercil orbus, cui dux Oudalricusdeslinaverat 134B, ut dege-
[ombras. rel "*' Liza m' (424) in viculo ,34\ audiens quod
Praslcrcasolituseral cotlidieqttaler denospauperes> frater suus ab hoc ntigrasseïsccùlo, surgit diluculo,
pascere, quibus habtinde procurans cibumcl potiinii cl impcral ut se deduCaitlad urbem Pragam veiculo.
ipse benedixil et ipse hilariter 18a 4 dislribuil. Erait Quo cum pervenit, jam frairem suum ad ecclesiam
eniin el corporis ejus ptilchritudo insignis, caput delaluni 13B 0 sancti Georgii ,Ml invenil, ad cujus
capillo albius cigno, undc cognomen oblinuit, u l funus slans juxla ferclrunt,omnium circa astancinin
diccrclur albus alque blandus episcopuslzo. Post movil el couciissil 13Ba corda hitjiismodiclogii Lu-
luiiic menlo : „
Siverus prassttlsuccessitin online sexlus,
VARIEELECTIONES.
1316sive omissumA.4". t317al. manu superscr. A. 1318allidio 4a. 131°Dielbmavo1. 1:,2° deesl A. 4.
1321 vel 5. «irfe/«iin suo codice L <jnorf scriba legitvel. I32a l/./.o1. 2. 2b5.
pro quinquaginla
3 episcopalumA. 2. 3. 1324 fuisse 13a0 IVi Id, t.
,S!* al. manu superscr.A. ,32B ab arch. Mog.rfesii'il4. 4a. 1327
— rex désuni5. Tbcuiouicoruniadd. A.4a. Iranspositis aliquanhim teliquis vocibus. XV.Kal.1.—
risxdésuni 5. In 2b. subductorex supra adsctiplnm est dux. J»4a. rex tecenliuserasum. 1328 Bolezlaus1.
1329 ila 1. Kal. corr. Id. A. 133° 1331 13:2 i333
furias A. furnas 5.
transiil 4. 4». 13* frugilurque A. eniin 4a.
1337
4.4". 133Vhylarum I. ,33B et proquia 4. 4j». 6 iis al. manusuperscr. 1. individuisA. 133Sdtcsl
A. laaa10524». 134°Zp'.tigneu1. 2b. Zpiligneus4. Spitigneus4<'.e/sic porto. lm Adseqttenlemannum
2b : Factuin esl. inilinin ce. 134aBolezaus1. ,343Mesko2. 4.» m4 privavit 4. 4«. 134S ment. Iaroiisir
A. l3** 7
desliiiaratA. 4«. i3i expitncl. et at. man. superscr. darclur A. 1318Licza i. Lisza 2. 4. Lizza5.
13,9 ila A.4". vinciilotell. ,3B0 inouaslcriuniA. ecclesiamal. manu in margineapposilum. iu ceci. desu*>.l
2. 2b. sed corr. addidit ad iiionasteriuni ,5SI 13"'J
martyris addunt A. 4". convertit 5
NOTiE.
(418)Probant AnnalesQuedlinbiirg. (422) De lurpi ejus mortevid. Annal, llildesheitn.
(419) Cfr. RoepellGescli.Polens I, 102. 1034.
(420) Grau, ubi Grauain Dauubiunicxiindal.Illud (425) Exlrcma Udalrici fala non oene nota fuisse
videlurbclliimesse de quo vide supra mit. 17. Cosimudocent AnnalesHildeshcmcnscs.
(421) Consentit Nccro'ogiuiuBobim'cum. (1241 Lvsa castrum.
119 CÔSM/E PRAGENSIS I2u
Ei mihi! quid dicam, nisi soepius: Héti mihi! dicam !
Hei l383mihi ! gentiane, hetj dira condiliovionisamara: !
Morluus ecçejaces, née ego nec lu modo gd'Udes
Ilujns terrent [itgttïvo13**culminéregiii.
Nûdius terciiis 13SS dux nobilis, hodie iruncus inmobilis,
craè vèrhiibns esca, posl lenuis favilla'3*° et inànis Cris[libella.
huinihë privàsti me, nec [ralremnl [rater amasii,
Non [ecissèmodoquôci[ccisti mihi malles.
Nunc scio, si pusses, mihi lumina reddere velles,
cum tua sunl l3S1' nuda el 13Waperla seii bene s'etim'aie[acttt.
Sed nunc ex loto libi, [rater, corde temitlo,
Ut pietate sua Dans omnipolenslibi parcal,
Spirilus alque l3B 9 lu'us post hac in pace qutescal.
Post cxplciis 130°rite fuiiebriis ,3G 1exeqtiiis 13G 2 ac-- A ut coenosamrotant (lévitesel cousorliàeorumdectiiies
-
"B3 . - -*
cipil Bràcizlaiim lialrueleni, ci dilcit eum adil < quia nobis nunauam ''iiere fidèles. Ecce nié innocen,
sedenl priiicipalem : et sîciitseinpcr in eleelione du- lent et suum priiwïpemmpriinis ligaverunl cl dive'tsis
cis fâchait, per supérioris ,S8*aula?cânccllosdeeem n a/j'eccrunlludibrih, posl sibi inn'etisversticiisel fratir
îtiiiia niimmoriimaul plus per13GB populum ppargunl, I, dulenlis consiliis id egerunt, itl [râler ftatieiii me
ne l3GG ducem in solio comprimant, sed potins spar- r- hisce privarct ocvlis. Il abêtis, fili mi, semper in me-
sos nummos rapianl. Mox duce locale in solio el ?l moria sancti Ailulbérti proeconia,qui eorum ob facla
facto silenlio, tenens doxtram sui fratruelis Jaromir h- crudelïa 1erni fiant super eus excidiasanelo oie con-
dixil ad popnlum : Ecce dux vcsler! Al illi 13G 7 suc-z- firmavil (420), el excommunicaviléos in iml ecclesia.
claniai i ter ,308: Krilessu 13C 9, quod est Kyrieley- (- Quoe'mîtn Dei jam bis suitl [delà, tercio Ulfiant su-
s(/tt 137°.Et 'teriim Jaromir ad populum : Accédant, t, péi eos excidia 138a,udliucsunl sollicita [ata 13S 3. At
inquil, de génie Muncia ml.' accédant de génie te illi audieiiles liiec dissecabaiiltir 1384cOrdibu's, Cl
Tepca137*! (425); cl vocal eos nominaiiin, quos no- o- freiiiebant deitiilius in eum ut Ieoiics: nec post nuil-
ral armis notenliores, fide nicliores , mililia fortio- o- tos dies Kotian, de.quo supra relulimus, misse lic-
rcs ei divitiis cminciiliores. Quos ul sensit adesse, e, tore 138B suo, dnni ilie casciispnrgat vciilr'cmiit ne-
«iixit : Quoniam me mea [acta non sinnnt ut sim m " «essario iioelis 138°in hora, àculissiiiia sica perforât
tester dux l373,hune assignamusvobisin ducem ,m 174 ctiKi in posteriora.usque ad tordis 1387interiora..
el collaitdamus, quo ei obediatis, ut dignumest duci, <ii, Sieqtiejtislus vir, vclitl '38BDei iiiar'liï, dux Jaromir
et débitant fidetitalcmexhibeath, Ul decet ,3rBsuo no obiit anno dominicasincarnationis 1058. pridie 138S
"priiicipi.Te autem, fili, ïnoneo, et tepetens iierum ,m m KomisNovctiibris(427).
iterumq'ne monebo, islos colasitl paires, hos diligas <as Hacteiius acta aiiiiquitus liber conlincl primus.
ul fralres, et iit omnibus negoliis libi consiliarios ios Sed q'uia, sicul ailbeatiis Hieronimiis(428), aliter
liabeas. His urbes'™'1et populumad regendumcom- n- visa, aliter attdila tiM, aliiei*narrantiir fi'cta 139°,
milltis, per hos enim Boeiniai rcgnmn stal el steiii uii ipiasiiicliits sciiuus, iiieliits et "9l prolerinins, nunc
atque slabîl in sempilernumm(l. Ast itlos, qui sunl ml ,3'J2 auxiiiantc Deo et sanclo Adalberlo èii fort aui-
VVtissovki,iniquorum patrum iiequam 1S IO- mus dicerc, qua?ipsimCtvidimus, vel quasla93ab his
79 filii, no-
sl'i generis 138°hosies domestici, [amiliares inimici, ci, referenlibus 1394qui viderunl, veraciter audivimtis.
DEcunoxicis HOEMORUM.
Exn.icsT i.niF.nIMUMUS
VARL'ELECTIONES.
1383lleri. 5. 13B4 fruiliiri 4. 4«. 13BS concins 1. '"»Bet jam es insenoil 4. 4a. 1387sinl 4. 4". 13i"
nuda cromis.srt2b. laB9 nique 2b. ,3G 0 hoxpl. COÏT,expi. A. 13GIfiincbri.isA4. 4«. funebris corr. In-
ncriisl.: ,3Gaobsequiis 2b. 13G
3 2b. 5. A. 4a. 13G4 superiores 4». 13GB in 2b. 13G 0 iit--non 2.
"' is.li 2b. .5. 13U" accepil 1dé-
siibclumahant 4. 4». '3G 9 Kryelesu 1. Krlesu 21».Kirlessu 5. Krlessu 4. 4a, 137'
suni A. 1371Muncina4. 4». I8,aTepca 2b ,373ducem corr. al. manu dux A. l374jtidicein 5, 137B ila
1. tiifl'tucooevain tasura. par est relt. 137G 1377 corr. 1. 1S
7 8 i. sémp. désuni A. 137°
1 atque addit A. 1383
deest 2. 138°
gencri 1.
ISS ex corr. 2b. 1382 ila Y.désuni in tell, omnibus. facla 1. J384discalcca-
bantur 2. ab antiqua manu detelnm ei in margine scriptum dissecabarilur. l3SSlilore corr. licloi'e I. ,38G
notis corr, al, man. noçlisA. 1387noctis A. 1. al. manu superscripiumA. cordis. deesl2. corporis2b. ven-
iris 3.4. 4-tt.. 138svel et pridiesuperscr. eademman. pridie A. deesl 1. 1389mandata rece.'ilimanu superscr.
ntidita A. 139°alia manus in 2. supra i apposait A. ,391rfccslA 1392nam. 1. 1393quia 5. 1334feren-
tibusl.
N'OT^;.
(425i Ex Paîackii seittentia I, 168"scribendùm (427) Confirmai Nccrologiuut Bohetnicum
esl Munici; sunl poslcri Mon et Tepla. (428) Opéra Hier., éd. Vallarsi II, 521v
(426) Cf. BruiiotiisVita S. Adalberli, c. 21.
jv2i CHRONICA.— LIB. II. 122
INC1PIT PROEMIUM
139B
AD CLEMENTEMBREUNOVENS1S ECCLESIA ABBATEM'39<
1
'"
Spirîtaii 13" Breunciisis ,398coenobii palri dé- A vasio l4ÔV scripseram, voiles videre libentcr. Hac
menti, sic ex re nomen habcnti, semper theorias ia'Ji (iblala occasiône roborattis, immo cari ainiei per-
inliasrcnti, Cosmas, haud dignùs dici decanus, an- - suasione conpulsus, non solutii quod op'lasli-',48B,
gelici ,40°consorcia ,' 01senatus. Cum mulla mecum veriini eliam secu'ndum ejusdem narrationis, ul ila
revolvenssuporsederem, quid polissimuni caritalis dicam, libcllum, quem siutiliter proul scire licuit
viro lania?sanctitalis Iransniillcrem, quippe cui pon- 11, 98à tempore Bracizlaî, fiTiiducis Oudalrici, usque
déra auri et argenti sordcni, solaque qua? sunt spi- ad ejus asquivocumfilium régis Wraliziay digesliim,
ritualia placent, optimum fore ,402duxi Unelan- tua?palernïliUÏ païu'lcrcprassuino, Licel enim, pater
tiimmodovohiiilaii obsequi. intellcxi enim per tuuini o veiicrandc, divinas non cesses epotare sc.ripiuras,
iM3cJcricuiiihomme Dcocarum,qui mihi clam iimo- Ci
profundos philosophias semper exhaurias fontes,
luii familiàïilèr, quod incas iia-nias, quas oliinGer- lamen hoc lam lenui liquore
Non dedigneris tua sacra proluere labra.
Sicpc enim (il, ul posl fortin vina 7 nocuhi,
el soporifera 14l)
niitiiralis qnandoque honiini incidal 1408silis, '
fitque 1V 01'liaustus puri 141°lalicis suavior dulcibus poculis.
Saspe fil ul Martis lm miles qui sudal in armis 1,,a,
Gaudcal ,4U virgincis se cominisccrc 14,vchorcis,
Aul juvat in circo ,41Bpucrili u" ludere llu'oco im.
Sic lu, o sanctissinic pater, jam grandia cl sillogislicavolumisialinquc,
el liiec mea opiiscula sensu puerilia, slilo ruslicalia, pcrlegc :
ubi nonnulla subsannationecl derisione ,4i8 digna iuveuie
quasinique ideirco memoria?commendes,
ul ea libi a Deo collala sapientia quandoqiie ad iingucm ,4,s cmendes.
Quod locis quasi metricos versus invenis, scias me sciènter ueseiuii*.fecisse,
(lumftw\aillent-in-quibusdam
vnrftiifi.Vnlft.
VARLE LECTIONES.
142?HenialiiK1. Hemacic4. 1428 moribus— placabilcs désuni 2, 2b, 3. "«* primus A. ,439-Ctionradus
1, 2b. Cuoiirailiis 4, 4!1. 143! iariimit*4n. '''•" quorum A. ',4a3 annis omissum 5. 1434sludere A.
1MBleta1. 143G proleeiu 2b. 1437vero audit 4. '"143H Cazimir 4, t». U33deest 1. '''40 nulla 4, 4*.
1441igilur udveiiens 4, 4». ,4W-Bracizlaus erusitm1. 1443quanlo cicins A. 1444dux Bracizlaus ad-
rfiml"4.4». ""deesl A. ,44G proviucia?A. 1U7 subiirc 2,14B 2b, 4, 4 ", corr.' 1. 1448 se deest A, 4". 144svi
pro in 4, 4°. ,4CI>li superscr. al. man. A. in rasura I. 1 Un corr. A. 1. Gdec 2,
,"82 14Sa pro Giiezdcii.GradéeI484
2". Gilee 2b. Gocc 4, 4».' ni al. man. superscr. i. cott. A. casterum 4, 4«. duxil A.
ivoiiat| 2b. >t6oCiruiii 2. qtiamvisel legipossit Ciruiii ; Cirnin I4B7 u. cis A. 14B 9 per-
,489 ,40° ,4B1 2s, 4. Ciruin 2b.
feclinn corr. prasf. 1. Geilcane 2b, 5. non A. facile 4, 4a, ,ua ralis ul. manu superscr.
paucis I. ,4G3 deeslA. 14G4 'ireciosissinie 1.
NOT/E.
(429) llor., serin. H, 5, 243. (453) Quod ubi silum fueril non salis liquel; con-
(450) Maie confuiuiii Cosmas res Poloiioriun; jecerunt nonnulli esse Giccz, qiiam'ducalctn quon-
Ka/.iinir obiit post Bracizlaum.a. 1058, iiisquereli- dam arccni inlcr Gnesnamet Posnaniainsilam esse
. quii filios.pueros, sed ipse relielus est puer a pa- scribil Dlugosz.Cfr. Rôepell 1,177.
ire Misecone H; cfr. Marthiiis Gallus I, 48, -éd.
Bandlkie. (454) Qua? fuerit illa silva, non palet. Divcrso-
ruin senleulias vide apud Pubilschkam 111,301.
(451) Pricler hos duos alios habebat filiosKazimii*
Misecoiiemet Ottonem. Cfr. Martin. .Gail. 1,19, (435) Vel hodie duas cxsl'arc villas in circulo Ra-
conicensi lledeïko cl Hcèdany observai Palacky
(432) Le. cx ipsius Cosmascoiiipulalionea. 1041; 1, 2S0.
cfr. supra I, 42; sed hoc loco errai, utex-accura-
lioiibus nolis de Iranslationc S. Adalberli 11, .», (43tii Gncseit.
palet.
t25 CHRONICA.— LIB. II. ,-°
thésaurus, sciliecrbcalissinii Adalberli marliris 14CB A tepeiilis mala, quibus nbtenuntiaslisin fonte 148 ''"'
Xrep
,46G 9. Hoc mane cum prassul149°innolcscu-
corpus. Qua inox lîoemii sine Marte poiiiiniur piismalis
pli 14B
urbe, el cum magna laslicia intima 14G 7 sanclie ce- relduci
rel et ejus somilibus, mox cxhilarali inlrau-
clesia; adila 1468,alque otitni pneda 14G 9 posihabita, les ecclesiamsanclie Maria?,et anle sepulchrum",9*
golain sibi poscunt dari pro Clirislo passant sacri sancli sai Adalberli U9a biimilwa prostrali, diu fusa
corporis preciosam massant. Quorum prassulSève- connini co oralione surgit dux ,49\ et slans in anï-
rus ut vidit icnierilaiem, et147<) pronam iu omne bonc ho •M",hac rupil sileutia voce t49G: Vullisproeva-
fasi 471nefasqiie(457) sensil voluiiiaiein, lalibus al- n'< ticuliones vestras einendure, el a pravis operibusre-
147S: sipiscere? At illi oborlis clamant149Tcum lacri-
loipiiisiemptal eos rcvoc.areab illicilis ausis si/
Frottes met el ftlii ecctesioeDei, non tant èx [ucili inis149B m : Emendarc varuli sumus qnicquid in san-
constat, sicut vos oeslimalis,ul sactam corporisgte- clum et, Dei l499paires «oslrj vel nos 1B0I> pravaricaii
bain, Dei virtutibusplenam,quis motlalium tant te- su sumus, el a pravo opère omni 1"0 1 cessare. Tune
mère ptoesnmaltangere. Timeoenim valde, ne per- dux di "'* extendens nianum suant super, sacrant
ccllamur aul menlis oblivioneaul coecilaleaul alloua« m tombant, sic orstis 1B 93esl ad populi tiirbam 1804:
tnembrorumdebililale, si id temete proesumpseri- - E Exlendilc, fralres1B9S,simul1S9<, testros ad Domi-
mus 1473agere. Quapropter1474prius Iriduojejnnale,, B Miim1B »i 07dexlras etad meosallendilesermoites,quosvolo
,47Bflî>om- ul
ilepeccatis veslris poeiiilenciumagite, el H veslroefideisacramentoconfirmais. Ergo hocmeum
nibiisubltominnlionibns,quas ipse abhoininuluscsl in'* proximum15G
p 8cl ptimumsit dectelum, ut veslra conn-
vobis, abreininciate, et ,47Gcastolo corde, quod cass 0bia, quoe aclenus habiiistis ut lupanaria, el ccu 1B0'
ultra non faciatis,promitlile.Speroenimin misericor- «nuis v animaitbus communia, amodo juxla canonum
dia Dei el noslri palroni sancli Adalberli^quod non '" scila
s sinl légitima, sint privala, sinl insolubilia, ita
privabitmtr spe peticionii noslroe, si persisiimus fi- '- dunlaxat
d ut ,*I° ««a vir conjuge et conjutix viro
dei '477in l478dévolioneet pteenm assidua otatione. • uno tl coûtent! vivant. Si aulem conjunx virum attt
Al illis visa sunl prassulisverba quasi deliranieiita, >• „vtreonjugem spreverit, cl rixa iulet eos usque ad
et conliiiuo aurcs suas coiiiinentes "*79fecerunl »l discidium
( efferbucritml, qui ex eis
1B12 iu priorem
iinpctuin ut râpèrent sacrum corpus, cl quia posl sl < copulamlégitime célébrâtam redire noluerit, nolo ut
allare l4B 0 juxla parietem condilum ruerai, el aliter sr secundumritnm
t noslroelerroehujus rai violalot "l*
cvclli non polerat, nisi allure1''81deslruerelur 148a, '"» in j setvilulem redigalut, sed potiusnoslri inmulabilit
manus 1483 inproba cum nienle ferina opeiaiuur pro- B_ decteli
, per ungatiatn , qualiscunquesit persona , re-
fana; sed non defuil ullio divina. Nam in ipso 14B 4
**. digatur in Ungatiam, el nequaquamliceat ul ptecio
opère suie tcmeritalis sicteriint sensibiis obslupefa- a- C seredimat aut in hanc tenant redeal, ne Minuscod-
ctis 148B,nec erat vox nec sensus nec visus per er tagiooviculoelolum Chrisli set-patper ovile.Severus
Irium fere horaruiii spacia, douce ileruni propi- n- episcopusdixit : Quicunquealiter [ecerit, anathema
ciaiitc Dei gratia rchabucro prislina officia.Moxqite ne sit. Eatlemsentenlia sinl pleclendoevirgines el viduoe
licîl sero poenitencia ducli faciunl jussa episcopii , etjululieroe, quoenomenbonumamisisseet pvdorem
ciquanto eranl divino nutu evidentiiis casligaii, li, eorrupisseacper scorlumconcepissedinoscunlur.Natr.
t'inlo devoliusperstabanl precibus itifaligali, iriduo uo cumliberum nubendi Itabeanlatbiirittm , cur comit-
ejiiuantcs cl voulant postulantes. tunt adulletium el conceptus suos uborlivant iUk,
4. Tercia nocle Severo episcopoposl matiilinalcni cm quod est pessimum scelusscelerum? Tune dux ""
u,°
syna-ximqu.iesccitlisanclus prassul in visione appa- ,ta- subjungens inquil : Si veromillier proclamuverUle"
reils Adalbertus14fiG : Die,ail, ista duci 14ST jus pari vicenon ttmari, sed inclemeniera virosuo
et ejus
comilibus: Pa.er de coelisdabit auod pelilis, si non wn affliyicl profliguri1B 18, delur inler eosjudicium Dei,
YARlyELECTIONES.
1UBdeesl 2. 14Gf'morte 1. ' 4" adcunl iniraut 1. snpra intratil manus- alia adeunt Z.
1'"'8 iiiiiina adita 1. adila alia manu suprascripl. limina 2. adyla 2b. liitiina 4. 14G 9 scripsit
corr. al. manu i.
u,(l el rasum 2. UTl fasque 4. 147acorr. A. pro causis. i473prassumamus2. 1474 kanssiini
addunt 4, 4« >«s cl peenitcnlianiagite ab omnibus 4, 4». ,47<!
deest2. 1477federi 4, 4». 1478'deest 2.
1479coutiniienles A conlinnientcs 2. 14S" litieroe ar al. manu 1 1481 *a-
14">deslruerel c)b 3. l483i'«l,2. l48Vita corr. A. pro iupio. superscr. 146Bobslupefacliprius «««,*.
4,4».,48S san-
1487
clus -Adalbcnudin visione,apparens 4, 4«. 40' Bracizlaoadd A, A, ,488fronle eroso r A. in hapli-.
smate A, A'. 149°Scvcrns add. A, 4». » superscr. 1. ,492murlyris add. 4, 4». " 93liiimo 4, 4".
1494Bracizlaus pro dux 4, 4». 1MB umbone 3. ,',9Gdicens add. 4,4». ,497(lamanl repe/iium 1. sed
98
erasum. '' d'u'entesudd. A, 4». 14»9 ,B»° "<" animo 1.
i5»2i>,.;M.izi;u,s 1B03
Adalbcrliimadd. A, 4« :
!B 04 peccalores nrfd.4, 4».
„dd. 4, 4». exorsus A.1B A'. liiitiliaiucorr. liiibam 1. tiirmam 4. 4». *a"s-
simi addunt 4, 4a. 1B("S
omissum-A. 4". 07 Deum add. 4c 1B08 inaxiniumA. A'.. 2, 2b, 3, ^.K
109 sunl inserunl A, 4». 1»10al. manu superscr. A. 1BltA, 2, 3.
al. man. superscr. A. efferueril1S1G -lus
A. A". lli13 pra:varieator4, 4<*. ,s,v avorcivant A. 3. 1B1B Bracizlaus add. A}, 4'*. perclamiivc-
rii I. i»" «i:» item. 5. lB18iirnallicaii corr. A. 1 . 2.
NOTiîî.
(137) I.ucan.. Pharsal. V, 3i3;,VÎ, 147.
127 COSMiEPRAGENSIS 123
et qui inven'.us [ueril reus, solval poenasrei. Simi- A pertesus '"48, nos ,B''9 suas deseruitovescl ad exteras
Hiercl de his, qui bomicidiis infamanlur arcltipre- mutait ire docturus génies. Hoec «( ultra non faciu-
sbyler comiliiilius civitatisnominaeorum ascribat, el mus, nostraisimul cl veslroefidei sacramentoconfit-
çomeseos conveniat;el si sunt ,B19rebelles, in car- matuus. Sic ail dux. El prassal 1"° sancla?Triniia-
rèrent redigat ,'donèc aul poeiiitenciiini dignamayant, lis nomine invocaloet mallco assumplo, cscicris,BB'
aul si ncgunl, ignilo[ctro sivc.adjuralaaqua, ulritm clcricis septent "Bs psalmos et alias huit:sanclo ,BB 3
culpabites sinl examinentur; [ratricidas autem el operi compétentes oraiiOites ymiiizaiilibus, ca'pil
parricidus sivesacerdoluminterfectoresei hujusmodi mollitcr deslrucre siiinma scpnlchri, destruens cuui
cavjlalibiiscriminibiisirretilos -, atchiptesbilet assi- usque ad ima ihcsauri sacri, el cum aperiiis'scnl
gne, eos comilivel duci, sive 1B 2°per manus et vén-
sareopbaguni,omnes qui in ecclesiaadcraul tan la fla-
iit,m (erratos de rcgno ejicial, ni ad instar Gain 1B 21 grantia,m (458)suavissimiodorissunt rcfcrli, ul per
vagi el profugi circueant 1B 22terrain. Severus episco- Ires dics quasi opimis 18BB fcrculis referli obliviscc-
pus dixil : hla ducis deliberaliojusla si/ anathemale rentur cibo rclici, quin eliam el 10<iG iiifirini sanali
n*3
firma. Nam ad hoc vobisducibus muctopendct iu sunl cadem ora leB7 quain plurimi. Tune dux ,S88el
femote, «l manus veslras sa'pitts,m luvetispeccato- episcopus 1B 59cl pauci comitum iiispicicnlcs, ut vi-
tisin sanguine. Iterum dux1B2B:Tabernam 182G,I! dormit.sanclum Dei,5G0ïlavultii et habiluclaruni.el
inquil1B'7 , quoeesl tadix omnium malotum , unde sic corpore inlcgruni per omnia , ac si cadem die
ptodenni futla , homicidia,828,adultérin IB29el coe- sacra missarum cciebrassét solempnia, clcrici Te
lera mala, el qui parai el qui paralum 1B 3° conipa-
Deum laudainus, laici liyrieleyson10G 1 modulanlur,
tni , Sevcriis episcopus dixil: Annihemasit. El dux et rcsoiianl voecs connu usque ad cihcr.t lu'*. His
2831: Qui, inquil, comprehcnsnsfuerit hujus viota-
ila pcraclis dux pra? gaudio facicni perfusus lacri-
tor décret! ttibernatins, in medioforo ad palum su- mis, sic oral ,6C3 : O 1B 04Chrhti marlir, béate Atlal
'ipensns, el Usque ad faslidium proeconiscwsusdepi- berle 1SGB, noslri semper et ubiqne miserale 1"*e,
,B32
Iclur : res lamctl ejus non infiscentur ; serfpotus nunc so/i/«nos respicepielale, et nobis. peccaloribus
i«a3tanlnm in terrant
projicialur IB34, ne guis 183° prophiurc, alque ad 18CT tuant sedem l868 Pragensis
execrabilihaiistu 1S3°polluatur. Polatores anlvm, si ecclesioe nos
1B37 per quamvis pcccaloresreferri non dedi-
deprehensi [ueritil, non prius decarcere exetint, gnate. Mira res cl valde slupcnda , cujus luinban*.
quam in ftscumducis unusquisque500 nilmmoscom- nudius tercius contingent non polcrani, continue
ponut. Severus episcopus dixil : Qua dux jtidicat, dux et episcopus sine iinpedimcntocorpus ejus sar-
noslra auctorilas firmal. Adliuc dux 1B3B proscquilur _ cophngo levant et scrico cooperienlcs in superiori
dicens: Fora aulem dominicisdiebusomnino ne fiant
allai! locanl, ul plebs sua vola solval 151' 9, qua?Deo
interdicimus, quoeideo maxime in his célébrant ts- et sanclo voverat, alque eadcni die lti7l> coin- •
ejus
gionibits, ul cwlcris diebus suis vacent operibus. Si sunt 200 niarca?allaris in arec 18T'.
autem 1B39 positas
quis quant dominicistant [eslis diebus'"'">
publiéead ecclesiamferiari initiais in tiliquoservili O Deus omnipolens, mundtim per seela revolvens,
opèreiuventus[ueril, ipsumopus el quod in opère est Qui semper régnas, soins qui cunclii gnbernas ,
vivcntumarchipresbiter lollui jmmmtum1BU, et 500 Nil fil, nec fuit in niundo necerit, boue Christe,
ducis m* infiscum solvalnummos Simililer d qui in luo sine ntitii. Qtiisnam mortalis hoc iiitquamcre-
agris sivein sitvissuos scpelitiuiutorluos, hujus rei d'erc posset. ut ad génies aposlalriccs jam in cclesli
proesumptoresarchidiacono 1B 43 toreui el 500 in fi- rejaïo laurealus
corpus suum referri sinercl, qtiarum
scumducis U44 solvant m5 nummos lB4G ; motlttitm 1672aspertiiUitsfacinora anfugil 1873cousorlia , cum
lamen in poliandrom7 ftdetiumhumi coudant denuo. adliuc viverot. Sed si majora Dei cl antiqua miractila
Haie sunl quoeodit Deus, hoecsanclus Adalbertus 16,4 perpendimus , quomodopopulus lsraeliticussic-
VARIJLLECTIONES.
1819al manu superscr. A. ,S2° vel — sive A. seu 2b. sive 5. 1B 21 canum 5. lm cifcueranl 1, serfcorr.
23
1, dulcibus corr. ducibus A. 1B2 4omissum2. 182Bail addit. 4». ,,2e labci'iia A. ,627 deest 4, A".
1888Imnicidia4"; 182°foriiicalioncs, cbriciates addunt. A, 4». lB3° parlant A. 1,2. 1S31iterum add. 4,
4<i. mi cottlisceniur 2\ 1833polius A. 1B 34 seu potins— projiciantur 3. '"3Bde inserunt 4,._4«.
1858haustii corr. 1, pro hastii. 1B37de presensi 1. corr. tu. man. ,B38 Bracizlaus add. A, 4«. n'M lam
dominicis, quam feslivis4, 4». ,B4I> dom. diebus t. f. A. 10'"deesl A. A'. ma duci 4, 4». 1BV 3 archi-
diaconiis'4». " 44duci 4, 4». "tB solvat 4. ,B4G o.ittss«m 1, 2. 1B 47 r al: manu superscr. A. 1 polyamlo
2, 4.,8B184aperosus 2. ,B49 vos 2b. 1BB
0 Severus add. 4, 4". 1 omittunl 4, 4«. ")b2 VI, 4". 18B
1BB 3 rfcesl
3. 4 fraglancia 1, 4. ,B5«oplimis A. 4, 4". 16BG et deest2. im ila 1. die rell. ,BB 8 Bracizlaus add.
4,4». "»s Severusadd. 4, 4». 1B6,> Adalberlum tM. 4, 4». 1BIU krilcs A. kyrl 4. ,6G 2 heiïi 1. 1BG 3 di-
<-.?usaddunt A, 4». 1*"î 4 deest 1. u*5 Adaberle 1. 1B6e miserere 5. 1BG7 deesl 5. 18C 8 sancla?addunt. A,
4". .•*msolvant cort. solvulA. ,B7° deesl 5. 1671ait. in arec désuni A. 1B 72 otiortiiit4, 4». 157S aufu-
gérai 2'*. ,874sttperscr.-al. manu A.
NOÏ-E.
(4OÙ)1. q. fiagrantia.
120 CHRONICA.— LI1UI. l'O
co vesligio iransivil mare , qualitcr de siCca rupc j i castra niclali siitttcirca rivulum Rokilnica.ni 1" 3
fiuxerunlIB7Baqua?, vel qualitcr faclororbis appa- (441) i ubi luccsccnle die clerus el universa pleba
ruit in orbe nalus ex Maria Virgine, non ammirari, cum processione occurrit, cujus lougam sérient la-
sed potins Deo , qui Fecitet facerc potesl qua? vult, ttis vix explicuil campus. Talis enim processio fuit *
nos dcccl humiliai' et ejus gratia? lotum assiguarc; Dux ipse el episcopus humeris subnixj dulce pon-
cujus gralia inspirante ascciidit in cor ducis, ut dus portant marliris Chrisli Adalberli ; posl siinu
siniilitcr transrerrel1B7B corpus archiprassttlis ejus- abbates ferebant reliquias quinque 1B 94 fralrum ,'
dem civilalis, nomine Gaiidcncii (459) qui in eadem deinde àrcbiprcsbileri garniont onere Gaiidentii ar-
forte 1B 77ecclesia quiescebal. Hic inique 18'8 superius elecli 12 ,59B presbileri, vix su-
chiepiscopi, quos
rutulimns, non solum carnali verum el spiriluali 1B 79 stentantes
pondus 159G aurci crucifixi, scciinliir —
coiijunclione ''B»° fraler sancli Adalberli el cornes nam dux Mesco 1er 1B97 scnielipsum hoc appoulie-
individiius in omnî labore et erumna fuit, cl si cum ra rat auto, — quinio 1B88 loco ferunl tabulas 1res
co non corpore ntarlirium 1B 81, mentis lamen com- graves auro qua? circa aliarc , ubi saiicluni corpus
pnssione tulit. Nec enim fieri polerat ut,B8a gladius 1899quievit, posilas fueranl. Erat enim major tabula
auimain ejus non pelransirel, cum germanum suum quinque ulnuriiin in longiludine cl deeem palmaruut
rompheis pngaiiorum in frusla 1883concidi videret, B iu laliiudine, valde adoruata lapidibus precîosis et
et ipse pariter occidi valde oplarcl1B84. lient 1B8S crislatlinis sacbis (442). Cujus inscriplus fuit hic iu
visum esl 1B 86 duci ,B87el episcopo, ullï 38quinque
margine versus :
fralrum reliquias sanclo corpori adjunctas, quorum
Tet cenlum libras apponderat hoc opiis auri.
de vila ac passionc salis supra rclulimus IB89 (440),
qui ™'° in cadem civitatc sed in alia ecclesia quies- Postremo plus quam cenlum plauslris diicunl iumen-
cebant, pariter les[ cum suinnia diligenlia transfé- sas campanas el omnes Polouia? gazas, quas seqtti-
rant. Quid mulla? lur innumera nobiliunt virorum lurina , assiricti
o. Yeiiiuni eral cum ontiii sacra sarcina in pro- 1600manicis ferreis el conlrili colla bagis 1G" (445),
spei itaïc el lattitia Boeniiam, et in vigilia 1B9S sancli inter quos, heu! maie capius, adductusesl meus
Bartlmloinei aposloli prope metropolhim Pragam atlavus ,G0S.
Consors in clero, presbiler offiçio.
O dies illa, dics 1G 03 Boemis hoiiorauila et per sascula nienioria?tsoniincndaiwa ,
sacris niyslcriis freqiicntanda , - dignis prasconiis celebranda,
lrtudibus devolissime U04 vencranda ,
diviiibus lattabunda , debtlibus exoptanda,
pauperibus jocunda, dalionc ehsmosinarum decoranda,
el omnibus bonis lc0Bsludiis excolenda, in qua TestisTesta
refulgent accumulala. O nimiiim 1G9G félix mclropolis Praga,
olim sacro duce lf,°7 sublimala, nnne bcalo prassulc 10l) 9 decorala,
a Domino Deo libi collata excipis gauilia gcminala,
cl per bas binas misericordias olivas
fama volas 1C0° iilira Soromalas 1Glualque Sarigas 1(''11.
T'acla est aillent Incc translalio healissimi Chrisli 1059^(444) ,G12Kal. Scptcmbris ,51*.
marliris Adalberli anno dominicas iiicarnalimiis 0. Sed his ptospeiis a Dco im coneessis impro-
VARLE LECTIONES
18711fliixcriul 2K 1B7G transférai A. 2, 2\ 5, 4, 4». 1B 77 fere A. ,B78 ila 1. uli tell. 1B 79 spirilali 1.
1880coiijiuicioiic 1. cotnpiiiiccione 4. 1C 81 sustinuit.addunt A, 4a. 1882deesl 1. -1B 83 frustra eivisa r.\7•
fera A. 1. 1BB 4 oplarat corr. oplarcl A. 1B8B iterum 1. 1S8G nobilissimo insermtt A, 4«. ,B87 Bracizlan
""* '"'"'
addunt A, 4a. Ili"8 sanciorum marlyrum
lS92
inseriiul A, 4". *893 Doodonanle rclaluri sumus 3. U94 non at
manu superscr. A. 1M 1 par. q. A. U'9G vigiliis 4, 4».,B97 Kocitnicani 2, Rokilniczam 2b. sancio-
rum inseruiti 4, 4». 1SM 4a. 2. deesl I. 189S to superscr. al. man- A. iB 99 posi-
XX, 4, corpus
liim iiiserii 2b. 1G 00 aslriclis'4, 4». 1G 01bogis 4. lr,°2 meus alaviis rfesimfin A. 1, 2, 2°, 2b, 3. Icgunl 4,
4». 1C° 3 dies dee.sf4, 41', lli04 devotissimie 1. l{"" deest 3. 1GOti omnium A. sed. corr. 2. 1G 97Wcncezlai
flddwiir4, 4-*. 1G 08 Adalherlo addunt A, 4«. 1G 09 volât 4, 4". ,lil0 if« I. Solamalas A. Foramatas 2, 21*,
Sarmalas 2b, Surnommas 5. Soramaïas 4, 4<>.. 1GliIazygas 5. 161î1050. 9. K. Sept. 2b.: Yill. 4, 4",
1613régnante Domino noslro Jesu Chrislo, cui est horior et impcriiim in secula seculoriiin. Amen, addum
4,4a. i"* .Domino.A.
NOTiE.
(459) Hujus ossa loco rcliquiarum S. Adalberli a XLVIII. Anz., p. 48.
Polonis pia"fraude data et a Bohemis translata esse (440) Cf. 1, 58.
proharc conalus csl Dingos/ cl post eum alii ; sed e (441) Rokylnicc.
parte Cosma? Polonus sial auctor Màrlinus Gallus (442)1. e. rébus?
I, 19. Cfr. BalhiniEpiiome rer. Bohem. III, 4. Dob- (445) I. e. circulis ftrrois.
ner ad lïaicc. V. 255. Mcinorl Wiener Jahrbucher (414) Consenliunl Annales Pragenses.
COSM/ÈPRAGENSIS 152
4**i
bus delalor non defuii lclBiqui apr.slolico ml gçsta \- siolicus s os apcriiîl sacrum, pnuderosis verbis et
:
lioeceranl- rclulilleit, divinas sanctioncs et sancto- auctorilale plénum, Sicut, inquil, pertinacibus in
,629est soeyiorexerenda 1G3B
ru m palrum liadiliones violasse ducem Boemia?et iimpieltttisculpa vindicla,
episcopumpronmlgavit ; cl si hoc itiulium domniis ita i tealum suum tecognoscenlibusel poeniteneiaai
papa (445) praslerniiliercl, jura iipostoliciusedis per .< dcsidetanlibus [acilem ptoebemusassensum ,sai, et ab
,C3ainfliclis rulnefibus misericord'toeadhibemus
louiitt miiiitiuin observanda immiiiuorcl, Coiiti.iUo Ilioslc
'
1838 anlidolum. Magnum eniin peccatum est aliéna
Sacer convëntns celebralur, canoiicS reciianiiir,
sacra? Scriplune sCrulaiiliii*.Dux el episcopus, it'opère, séd majus chrislianos non solnm spoliure,
: alii t
verunt eliam caplimite el Cdptivos 1G34cen brûla atii-
quamvis ahscns, de pratsumplionc arguitur
ducem onini digiiilale piivatum per 1res annos in malia t vendere, nimis est abliominabile: quod vos
"cxiliuin decernunt, alii episcopumabomni pontiii- perpétrassent j Polouia, nebis rclalum esl per veridica
cali offi.'.iosnspeiisnm, quoad usque vivat, iu cl.au- nunciit. Quod aillent niilli liceal sine noslra pertn's-
siro nionachorumdegerCjudicaiil, alii ambos gladio sioné de loco ad locum sacrum Iransferre c.rpus,
aualhcmalis leriendos clamant. teslanlv.r canoncS,prohibent ,r'38 palrum décréta, cl
lf'30ici ditina jubei-.lelo-
7. Inlerea legati ducis et episcopi Boemôrumex proesumploreshujuscemodi
parte locius populi el ipsoriim Roman advcniuiit, ,HR quia gladio anathematis Ut ferianlur. Sed quia vos
ferentes mandata magis nuuicribus ob.lila1G 17quanti sive per ignorantiam sire bonoeinten'.ionisnb gratiam
iGS7 Ht pro hac tant
facniidia?verbis 1Glspolila. Quibus libi data est co- hanc rem fecisiis, proecipimus
1619aposlolicicl sacri conciliii lemeri1G 38proesumptione(luxtester el episcopuscoeno-
pia fandi, in conspeclu
lali sermone causant sua? legalionis sunl prose- bium omnibusecclesiasiicisusibns et honoribussufji-
cuti ,220.Ofidei calholicoeet sedis apostolicoesanctis- cienter amplificalumin competenti1639 lococonsirmiit,
21
r.imcteclor, et o paltes in libro vilte ,G consetipti, , probutasqnepersonas ac officiaservienliumclericomm
quibus a Deo cotlala est polestas judicandi simul elt ex more constituant, ubi Deo sedulumserv'uiumlam
inisetendi, Hitscrcminipeccasse confilenlibus,parâtee pro vivisfidelibusquam pro defunc:is in sempiternum
poeniienlibussimul et veniam postulantibus.Fatenturr exhibeatur, ut saltém vel sic in conspeclu-Dei renias
enimquod illici a et contra canonnm slaluta cghnus, , véslri transyressio deleatur. Mox legati valde 1G4<>
1Ga2 longiuquis partibus ob lum brève e cxhylarati proficisctnituret referuttl duci jussa apn-
quia de tant
lemporisspacium ad lum sunctum negoiium veslrum <i slolici. Quibusdux, velut divinis jussis ohtemperuus,
1023ncquivimushabere nuncium. Sed quicquid esl il-- sub honore sancli YVence/.laimarliris in urbe Bo-
lud,quod fecimus, sciulis, o.patres, sciulis ,G24,con-' •-' lcslau iB'1 juxla (lumen Labe (446), ubi idem snn-
scripli, nos non ex lemerilalc,sed pro magna tttili- C dus 1042
i- G olim féliciter coiisuiumavilniarlirium.vciiii-
tate Christianoe retigionis alque boita intenlionc idd slissimum fabricavit ccenobiuin, in quo, sicul et
tecisse. Aul, si unquam bmia iniencio cadit in vi- i- hodie cernitur, Dco servit calerva fralriuti umne-
tium, o sanelissiini paires, seenndumveslrum judi-i- rosa, cl habclur pnvposittira el basilica valde reli-
cium parali sumus nositum emendateflagicium. Ad d giosa (447).
hase aposlolicus paucis : Si poenitcl, inquil, haud d 8. Anno domin, iucarit. 1040. Fuma, qua nulliim
nocel ettot. Mox legati summoli a concilio 182B )- pejus mnliimvigel in nitiudo (448), cl'quie mcn.'u-
po-
liiintiïr hospicio, scqucnll die reddituri ralioncm in ciis piiiguescil, Cl miseens plur.apaucis, l'alsa vcr'.s,
judicio. Illa autem noclc ducis missi et episcopi, i, volandocrescil, perfert ad aurts iniperaloris secundi
circuciiules ,8a6 corrtipcrunl pecttnia cardinalium m lleinrici (449) ceitcics plus, quam veriiin fuit, pon-
asuicimn, auro siibplanlant justiciam , nicrcanlur îr dus auri cl argenli Boemosde Polouia asporlasse.
7judicialeinm Tune imperator 1G 43caspit qurererc oc.ciisionesad-
preeio clementiani, muneribtts leititinl1G*
sunleneiam. Postera aulem die iterum legalis sacri ri versus eos, quoquoniodo1044ab eis quod sibi dlctu'in
concilii in capilolio !G2Sprasscnlaiis, donintis apo- o- fucral IV"eriperet aurum. El inandaus per quic-
VARI^E LECTIONES.
,S1Bdcslilît3. !6lsd«es/5. lV oblata A. ,6'8 facundia vcihorum 3. l019rou'speitum 2, 4, 1».
!«•• persecuti 3. 1BS 1 deesl A. lf22terrai. l0" oiiiil/tuit4, 4». 1G 24ita -1.deest in rell, 1,"'2B ha A. ad
1.
concilio itego.iu 2- concilio tell. 10aacircuicntes A. lf27 eniiinl corr. 1. ,62S 4». lû29
1630 16sl IC 32 capilulo4,lljari impi-
4<».
elalibus pro culpa 4, 1G exercenda 2b, 4, 4». asensum1. hoslibus 2b. h. al. manu
34captivatos 2b, 5. 1G3B 2b. 163Gbujusmodi 2b, 5. lt37 per sau-
superscr. Lut saipitts. "!3S pcrhibeiii
163s
cliun obedieiiliam adduni A, 4». lomcrii 5. corr. al. man.. competenti A.
,G4° deesl 2. ,,i4' lloleslaw 2. Boleslai5. Bolezlai 4". ,G42cornpenti
Wcncczlas addunt 4, 4«. lti43 Hcnric>is
addunt A, 4». 16>*quomodo 2, 2b, 5, 4. 16,
8 ut addit A.
NOT/E.
445) Benedictus qui sedit a. 1053-1048. (448) Virg. Mn. IV, 174,175.
(440) Al-Bunzlauad Albim. (443) Heinriços imperatorcs mimerai Cosmas.
1447^Hase res anno deiiiuni 104li diiiidicata est.
r,5 CHRONICA.--LIB. II. 13*-
slionarios, ut argcnliittt,quod in Polonia rapnerani, i i sihRut.iri sollertia prasditiiset rebus hisllicisa pne-
nisi infra stalutiim tcrmimim usque ad unum ohu- ' ricia dedilus, sed nmiqiialnbclli felicesohliiiiiitsuc-
lnm lB4G sibi millant, min.ilur hélium.Ad haseSclavi cossus. Fpse aulem cassar castra meialus est ex
parle flitinhiïsRozne 1G''1 (455). Postera au-
iiiquiiinl: Sempit salvolenorenoslroelegis [uiitiuset utraque
hodiesumussub imperioKaroli régis et ejus succès- tisiu,6G 2 die pertriinsienscastrumRaiib 1863 (450)Cum
soribns,noslra gensnunquamexlitil tebellis, el tibi admoveret aquilas silva?qua? dirimil Bawariamat-
in omnibusbellis mansil cl sempermanebilfidelis, si que Boeniiam(457), Ul 1G 04cognovitquod obslrtié-
164Tfacere velis. Talentenim rCnl Bocmii vias per silvam 16(:B,
jnsliciam nobis lanlum indignalus paruin
nobis legem insliluit Pippinus (450), magni Karoli tacuit-jconcuciciisq'uccapul ter, concipit iras (458)
,GGG
régis filius^ul anuualim imperatorumsuccéssoribus civsarc (lignas,6G 7,alque inbasc verbasolvilora :
120 bovesetecloset 500 marcassolvamus^' marcant Licel exslruanl murossilvis lnt allions, licet élèvent
uosltoemoneloe200'tinnunos dicimus (4SI) —hoc lurres sublimes usque ad nubes, uli frustra jacilur
teslatut noslratumoelas in oelatem1G 48; ftoc omni tête anle oculos penntilotum,sic nichilvalent conlra
anno sine refragatione 1G 49libi solvimusel luis snc- Teulonicosobpugnac.ulli. Boemôrum1*3*
ccssoribiissolverevolitmus.At si aliquo proelersoli- Aulsi ascendentSuperntibila, aul si includanl 1870,
lum legis 1GBI) jugo nos aggravare voluetis, mori R se inler sidéta,
potius prompti sumus, quant,CBI insuelum ferre onus: nerditamet miserait!genlemnihil isla juvabunt.
Ad hase imperator respondit : Regibus lue mos Sic ait et jussil cUnclosirrunipere silvam,
esl semper aliquid novi l'rgi addere unteriori, neque el ipse 16'1 eos prascedensascendil montent 167"al-
enimomnislex es! coiïstitxlatempore in uno, sed per lum in médiasilva siluni, sedensquein tripode dixil
snecessoresregum (-revitséries legum.Nam qui ré- 1673ad astanles tociusregni principes:
guul leges non tcgunlut legibus,quia lex, ul aiunt Hac in vallecohorsignavatatel Boemôrum,
vulgo,cereumhubeluasum 1B",el rex ferream nia- quasi mus agreslisin suis receplaculis
fiiHiel longam,ul eam(leclerequeat, quo sibiplaceal. anlrorum. Sed fefellilcicsarem sua opinio '*7*,nam
Pippinus rex 1G* 3 /'eci/ quod v'olnit; vos autem nisi ultra altcrum montentfuit illorum munitio. Tune
quod volo faciulis, oslendam vobis, quoi 1GB 4 piclos unumquemquecassar appcllansnomine, prius mar-
habeumclipeosaut quid bellevaleam. chioncs, dchinc quos.qucnobilioresarmatos prasinit-
9. Et slalim miilens lilicras per loinm regnunt, lens, jubel pédestres ire in pugnam, lus verbis polli-
valdeforlem colligilexcrcilum (452). Altéravia qua cilans cis Victoriam : IY'OM esl, inquil, vobis opus
iiur per 1CBB Zi-ibiam1GB 0, cl est exitns de silva in laborioso cetlamine; lanlum descendue, cerle ipsi
islam terrant per castrum llluniec 1,B 7 (455),jussil C fugienl ,G7*proetimoré, neqneuntenimveslrumimpe-
Saxoiicsinlrare Boeniiam, quorum lune lemporis tum ferre. Ile met, ile, [ulcones,pavidas capitepa-
dux 16BB eral Occardus,GB 9 (454), cui omnis Saxo- lumbes, et ut férocesleones, more tuporitm,qui dum
nia lanqttam régi paruit per omnia; Fuit enim vil irrunwunt ovilin ovium1G7G, non curant de numéro,
magnicousilii, el in ordiuaiidis *0''° rogni negotiis el non nisi loto gregemactalo pociunturedulio.
VARLf; LECTIONES.
1040oholum1. ,f'4, ti- n- A. lantumntodo2b. Ie48 nostrariim etas elattiiii A. asiate 2b, 5, 4, 4».
1(49 rellagralionc A. 1. 'Iîl1*régis 4. iGB
1 respondens dixil 2b. IDB 2 quin ni — lex uasum rfe^-
sunt A. ,G83Frauda? addit 2b. 16B 4 quoil corr. quoi A. 1. quot superquod2b. 1G*B ad 2b, IGB 5 Zrbiam5.
iGB 7 Illymcc1. Hlymee2,2b. lllumerS. ,S''Bprmceps4,4». 1GB 9 Okkardus2. Okardiis5. semper. ,6,l>or-
dinandi 4, 4a. 1GC 1 Rezenc 1. ,b8avero A. 1003ila cort. A. Kamh"1,2, 2b. Kamba 4, 4»-. 1GG 4 quod iii-
scril2. ,6BBsilvas 4, 4a. U0Gcicsari 1, 4». 1CG 7 lioecverba a correcioréin X. ila mutata : cepil irasci,
8 corr. al. maii. 1. ,,n" Bocmiiptignarc A. iG70in-
syltabiscon et ,C sarc erasis, vox dignas expunclacsl. ,GG
cludcnt A. 71super addit A. 1G 72magnumet insertinlA, 4». lc'3 dux 1. dixil corr. man. recèntior.
,G74oppinioA. 1G7B fugiuntA,4>. 1G 70omnium4, 4°. .
,NOTJE.
(450)Carolus erat, Caroli Magnifilius, qui a. 805 conjicil Dobner Y, 250. Vide quoque comincnlalio-
cxpediiioneiiiin Bocmos fecit teste Eiubardo in ncin KropliiinMonalschrifl der Gcsellschafldes va-
Annalibus. lerlândisCbcn Muséums in Bôhmen I, Decemb.,
(451) Dobner.ad ll-jiec. Il, 453, doeel minimum p. 57.
uiiiiiiiillnruui temporumidem valuisse quod ooslris (454) MarchioMisncnsis.
diisbnsquatuor cl ilimiiliummiuinioscruce s'giia- (455) RCgen.
los (Krcuzer), B ilicmi'cumigilur censuin fuisse
7;i00florenosnoslrnsinonel:". (45G)Kamb in Bavaria.
(452) Primant Bohemicant expedilionem llein- (457) De loco quo haseBobemorum Victoriare-
rici III, a. 1059, auctor silenlio transiit, qua Rie- portant sit fusius disséruit Débiter1. i. In limililuis
tislaus filium pwmogeuitiim.obsidani dedit. Cfr, Bavaria?et provincia? Pilscusis, haud procul ab urbe
llcrmanii. Aug. a. 1059. Tauss, praslium comniissuinesse pulat.
(455) Nonicit sorvaium esse in odierne Kuml^ . (458) Cf. Ovid., Metamoroh. H, 50- î 168;
castrique rudera in monte Geyersbei'gsupercsst 181.
155 COfeMiEPRAGENSIS 15(>
10. Mox seciindum jussiim régis ritunt loticata A^ ul vidit adessc criienlos, itisiliens tergo sonipedis
,CTT agmiua; de primo loco piigna?cerianl proceres;- 1G!' 9, iiiciunbil'jnbiset
"C78
Coiispiciia? niteiit acies ul lucida glacies, Admovel l70°liunbis ralçar qiiadrupedis cassar;
cl ni sol refit1s'il eorum in arma, rcspleudent frondes quem nisi habuisset prompimn, cadem hora descen-
silvarum ab eis cl cacumina inoiiliiim. Dcscendentcs disscl in oremn sine niora Ronianus imperator (462).
aulem in vallem neminem inveniiint, quia hiuCel il. Dum hase ibi gçruulur, Saxoncs cum duce
illinc spissa silva et inpcncirabilia sunt loca; et Okardo ^70' de quo supra dixi, Boemiamingrediun-
sicul solet in-otnni ccrlamine lieri, subséquentes t'ur.ct unam parvam regioncm, qua? est circa flu-
eliam invilos inpeÙunl ad pugiiani prascedentes, sic vium •702Belinam1203,hoslililer dcinoliunlur. Inlerea
jam faiigali proccres iterum conpillunlur ,CT 9 a dux eorum fitntam ul percepil sinislram, Sclavos
subsequeutibus transceiulere allcrum moulent. Sed de cixssarehabuisse vicloriam, fixit 1704gradum ad
1G8° el siti sicco 1G81 ,70B(465)
jam àsslu liugua adhasrcl palalo; ponlem Gnevin juxla fluvium Belinam
vires dcficiiint, déviera? laiigucscunl, anhcliuis 170S,valde soMiçilusuiniiii bello forlunam icmplaret,
,707lanlo dedecore 1708
oegrosde pcclcrc Irakuiil, nec lamen sislcrc queiinl an cum r.epalriaret. Maluit
ie»! gradum. Alii -super scula suas 1GS 3 lorieas 1709
auiniiim ducis, cl per tiuii-
deji- lumen,prius experiri
ciunl, alii slaiil appodiali arboribiis, frustra iitaueui B ' cios lempians eum verbis suadel amicis : Qui le
aurâm captantes, alii jacuere ul Iruiici, homines modo pugitandom0 vicisse gaudes, si suppticandovi-
crassi et insueli iiinere cerlainine pedestri, ei cum cisses, melior mullo mi viclor ,715''fuisses;propterea
noli lemeiipsiimsuperle inaniler exullare, quia duruni
applicuisscnl munilioiii, exorilur uiidiquc clamor,
(459), ascendil ut iicbula super silvam faligato de est libi coiitra stimulant calcitrare. Nam qui modo ,
corpore vapor. Quod videnies Bocmi ad brève lem- quasi pateendo vobis et misetando, veslfam terrain
pus hassilaverunl, moxquc, ul inlellcxerunl virihos cum paucisinttubiil, ejus intérim grattant nisi inve-
eos defeeisso, auikicler prosiliuut 1C 84de niuniiioiic. nerilis ma, cito cum tanla multiludine exerciluum
Audatiam siipcrveniet,quibus nec fontes v.stri snfftcient,el quos
Dabal eis iiivicla soror forîuun?Bcllona veslra lerrula vix capiel; tune erunt itotnssinutpejora
O fors 1086fortiiiia! niinquani es perpétue bona; prior.ibjts.Unde iterum admoneo te et consilium do,
ne lolum, quod possidere vidais, amiilas. Pi'ginam
Iiistahilique rota magnâtes incrgis iu ima. 1714pecuniam
Fortiiiiatoruni en ora lf8° vereuda vi.roriitn (164), <ytui!omnia superal, iralos pla-
L'ngtilaTerrain -1887stilltinliiitn l'oedalcqouroni, çai, ininiicos réconciliai, per tibi fidèles amicos 1713
et venircs in delieiis ac himbos.baltlicisbis 1688cocco non modicam coesuri initias, quutcnus pro te ipsa
'""» thictis 1G09priecinclos1091tnneiiuis,0U3' ^ intercédât et ejus libi 1716gratiam acquiral. Ad hase
(400)pede
runipil, et (tistrahit iiilcstina el exla ccu 1C9afasciain dux Bracizlaus ira commolus sitlubrcs sprevit nioni-
aut liganiina cruris. lus, cl iimixus minium capulo sic ail: Dicife vestro
1,17Occardo ms .• Consilii salis 1719csl
Plura relerre piidel de tanins lcn hobilitalis mihi, neve
,72°monendo
Morte repenlina nec scriplis promere digna. profecisseputes. Audiant le 17!1Saxo-
Tanla enim nobilium ibi 1G9B facla csl slragcs viro- nes saxis rigidiores, el si qui sunl iiiconsulli 1722ho-
nim, quanta nec in campis Emaihias1G98(461), nec, mines, qui te sapere atiquid pulani. Ego autem, nisi
in ,11'iitporeSilla?, nec aliqua '"87morlaliiim posto, his in tribus diebus hac de mea provincia sine omni
"*3 ense caput litum
.uccTioslili iinqnam gladio 1MS-, feriur siinul Teulo- viofeiftiaexeas, hoc abscidam,
nicoruiii inlcrisse nobili.las. Inlerea cassar sedenss el tua ora ponam libi ad posteriora.
moidis in supercilio, sua? mentis fallilur augurio. Civsaris
' in cuite quid agatur,
' lion mihi curie
Nam dum suos vinci non asslimalab hoste, viclorcsi [esl 1721.
VAULELECTIONES.
2077la alia manu I. 1G7B A. 1679itacott.A, cogiuuur tell. ,M0 deesl 5. lral si.cca
suprrsct. prospictia?
2b. iras quellll, „i\a mmu snperscripi. A. deest 1,2, 2b, 3; valcnl 4, 4". f' 83sua A. ,68Vuni al. manu
superscr. i. 1G8Bsors 4, 4". ,GBG opéra A. alia manu superscr. t, n! sit operla. 1GS 7 ferrea 4, 4°.
1888bis A. lm î[i\; superscr. at manu. X. 1G 0° tiiicius 2. 1G 91 pnccinclis 4, 4». 1C 92 rancinus 2b.
1893deesl A. ,G94'-détente corr. ,«/.m««. détailla?I. 1GD 6 o»ii//.««l2b, 5, 1C9G 4". l097aquila
Amathia?4, "oi
.2. 1098 deesl 3. 1C
9 9semipedis A, 1,2, 5. '"" l alia manus minio superscr. i. Okarado i.
17)2 omiltil 4". 1703fluvium qua? csl circa Belinam 2, 2«, fluvium, qui est. circa Belinam2b. 170> fecit
corr. a/.»i«iiH fixil A. 170°Gneuni 3. Ghnevin4, 4». 179°Bilinam 4». ,707de addit 4. " 03dolore 2b.
1709exoeiïre COÏT,experiri A. 1. 17i0 1. ,711al. manu superscr. A. 1712omissiini4, 4». ,713ne
pugnare
svllaba ul. man. superscr. 1. m4 regina 5. 171Brépetit fidèles serf expnnxil 1. 1,I° ottu'lluiil 4, 4".
17"
17viro1. 1718Okardo 2, et Ockarilo:4, 4».: ,7!Ssalis cous; A. 172U ne 2, ne me 4, A". 1721se
deinceps.
é." 1722incousutiu 4, 4". i7".corr. 1. ,I24.si'()erscr,al. man. X.
m'fJE
cfr.Herntann Aiig. et Ann. Sang, majores.
^59) Virg., Mn, XII, 754, (463) Gncniii, Briix, ad Bilamin circulo Salzensi;
(400) Eii'uus. cf. Pubilschka 111,519.
(401) Lnean.,Pharsal. I, 1. (464) llor., cpp. 1, 6, 57.
'4C21De lleinrici clade die 92 m.Aiig. 1040 facla,
CHRONICA.— LIB. 11. 133
157
irani.:
Quanuliu '" [«more Braciilai pcndetensis, HOU/«c A cassaris
sud similisflttci sanguis ex lalete coesatis.Qua?cum Betlagetis, coesat,iiulloshabilutairiumphos(459).
f" duci172G relata fuissent, quamvis nimis irgie id Noslta "" terra tua esl caméra, nosquelui similis,
27
lulissct, lamen invitus ceu lupus, qui,1* cum amil- el esse lui ,748cupimus. Nam qui suos in subjectos
lit pratdam et investirait'ibus canibus subniiliens soevil,
ciuiilainrepeiil Silvam,sic dux Occarduscum magno Hostecrudeli crudelior.nosciluresse;
dedecore repodal in SaxOniam. lient relalum est si speclas ad robur tui exercilus, nos tibi nec mo-
duci Bracizlâo 1728de Pricos ,799comité, qui pras- ment rerum sumus. Cur attendis potenliam luam
fuii 173°Beline "" in urbe, quod CorruplasSaxouum quasi .on/ra folium, quod a vénlo rapitur ? Nam
i749ut
pecunia non slelisset ex adverso munitionis in cu- veninsdéficit ubi nichil sibi officit. Quod vis
stodia; sed, ubi sunl ilemora Itostibus pervia, ibi sis, jam viclot es,
pnsuissel173aprassidia (465). Hune enim dux pras- Jam tua jam cingevicitkia 1780 ttjmpota -im lauto
fecerat loti,,aa cohorli qtia?fuit dé Moravia, et iri- [(470).
liuâ higionlbiïsqua? fiieranl l734inissa?in auxilium mille et quingetitas marcas de-
ci
de Uiigaria (466).Quem slalim '73,dux l78Giralns, Insuper promiliil tribuluin
ï quod erat Irium annorum jam
criitis oculis , manibtis et pedibus abscisis, jussil nariorum,'1781prastcrilorum(471).
17*7 in abyssum ,73Sfiuminis 1739, anno
priccipitari
dominica?incarnationis1041. Moxvelut insigniscum flàmnlisa?slualignis,
1782aquam, paulalim
Imperator Henricus ptignal cum duce Brzie- si <|iiisnimiam desuper fundit
czisltioet turpiier fugalur. 2. 2a. 2\ impcltimejus confondit, el. pratvalenlibusundis dé-
12. Anno dom. inc. 1042 (467).Ileinricus impe- ficit ignis :
ralor, semper ntagnificusiriumphalor, volensiilci>,ct Haud secus 17B 3 extinxit regina pecunia catsaris
suorum ruinant inclitorum, inlral tribus itineribus [iram.
terrant Boemôrum,et eam fere lolam bosiililer der Nam qui olimhanc terrant intraverat inmitis, acce-
vastai, ac militas civitales, quas illi defenderc non pta pecunia rêverlitur inilis, pace inlerposila.
valcntes dcserueranl, igné succeiidit.Et ul pervenit 13. Anno dominica?incarnationis 1043 tanla fa-
ad urbeniPragam, ante ipsam ex adversofixit aqu'- més fuit in Bocmia, ut tercia pars populi intcrirel
lasSibcnicam» in monliculo(468).Ibi nichil acliim famé.
(ligniimrclalti comperi ,74', nisi quod prassul Se- Anno dominica?incarnationis 1044.
verus r Anno dominica?incarnaliouis 1045. obiit Gunter
Ctcsarisad castra clam uoetu fugit ah urbe, monacus7 Idus Oclobris (472).
liinens,ul assiimn,ne quasi dominosuo rebellispri • Annodominica?incarnationis1046. dedicatuinest
varetùr sedis honore ponlificalis.Quod videos dux mouaslcriumin urbe Bolezlau 14 Kal. Junii ,7'4 a
Bracizlaus SeveroPragensis 17BB ecclesia? scxlo episcopo(475)
Neseilquid facial, mententdolor undiqiielurbat. Anno dominica?incarnationis1047.
Jam pceiiitcl eum olim pugnasse contra cassarem Annodominica?incarnationis 1048.
1,42 iam poenitel coin
sprevisse 174amoiiiia ducis Anno dominica?incarnaliouis1049.
Occacdi,juin niavull174V precibus pugnare, cl eum Anno dominica?incarnaliouis1050.
"•" precibus superarc 174! 1 quem olim pugnandosu- Annodominica?incarnaliouis 1051.
perarat; atque bis verbis icinptat dirani detlecterc Annodom, inc. 1052, obiit Bozcna 17B*conjunx
VARIEELECTIONES.
1725dum 2, 5. "M,,2Gdeest X. Ockardoaddunt 4, 4". ,727rfcesl4. 1718 Braci/.lavo1. 172B Prikos 1. Prvcos
2, 2b. Picus 5. fuit 4, 4«. 1731Beliu 1,2, 4. Bolin5. 173a posuissenl 1. 1733toie4. 4», 1734fiierunt
4,4a. 173Bdeesl4, 4». "3i Bracizlausaddit 4a. 173' prascipilare5. 173Sabissuni 1. 173S ad hanc rem
pertinet aitmisdom. incat'ti.MXLI,«rfrf.4«. t74°Sibeiiice1. ëybenice 4, 4». 17V 1 comperil 4, 4". 1742
jam poenilel— cassarcmomissa4, 4". 1743verba sprevisse— cum in marg. A. apposaitalia manus ,744
2, 2", 5. I74B
niiiliiii
80 exsuperare 4, 4». 174Gnam 2, 2b, 5. 1747deeslA. 174adeestX. ,749vilrici 2b, 5.
A I' runpora2, 2b, 4, lempora5. 17B1 deesl2b, 3, 4, 4". ,7Bafundat2b, 3. _ 17B 3sexus corr. secusA.
4IV Caleiid. Januarii 5. 1,,s a domino Severo sancla?Pragensis 4, 4». "*•' Bona al. manu superscr.
«eA. Boziena2.
NOTJE.
(4G*<) Ànno1043 Eppo est prasfectus Bilincnsis; D (470)Virg., Mn. V, 539.
J vide tabulant Boczekl, 116. (471)Autumnoin festivilate S. MichaelisHeinri-
(406) AJPelro Ilùgarorum rege Bracizlai socio. cinn ad Pragam cum Bohemispaeem fecissetesta-
Qua?cum Annales Hildcsh.ad annum1041référant, tur amialisiaSaxo a. 1012.
;: dnbiiarinon potesl quin prodilib comilis Pricos et (472) DéGuntàrio eremila in silva Bohemicavide
nuiiiei'usanni 4041 in tcxiit ad H. H revocandus Herm. Aug. 1045; Vilam S. Godchardiep. Hildesh.
'à. 6U. ap. Lcibniliiim I, 487, cl prxceptum Bratislai a.
Anno1041 hasegcsla stint; cfr. lierai. Aug. 1045,Boczek1,120; Vilam S. Gunlhert Act, SS.
et (467)
Ann. Sang. Oct. IV, 1068.
;.' (468) MonsZizka postca nominattts. (475)Vide supra II, 7, et prceceptum Bratislai
(409)Lucnii., Pliais. 1, 12. BoczekI, 125.
PiTROL. CLXVl. "\ 5
139. COSM^ PRAGENSIS 140
Oudulricilm ducis, mater Braeizlailm. jK oblinenda fcgni gttbemacula. Qua de re rogo vos per
Anno dominica?incarnationis 1055. Dominum 178ï,el oblettor fidei vcsirài per sacramen-
Sanctus Procopius abhas (474) obiit. 2. 2». 2b, tum, quaiiuus inter meos ualos s've nepotes seniper
- Anno dominicasincarnationis 1054.17>durbs Wra- major 178!* nalu summum jus el solittm oblineal in
tizlav l'M (475) el alia?civitales a duce 17GI Braciz- principatu, omnesque,78Bftattés sui, sive qui sunt
lao reddila?sunt Poloniis, ea coiidîtioneul quam si- otti herili de Iribu, sinl sub ejus dominatu (477).
bi lam suis siicCessoribus-qu'ingéniasniarcas argenti Crédite mihi, nisi monatchosi78Shv.nc régal ducatutn,
cl50 auri annlialini sôlvercnl. vobisprincipihtis adjugulum, popuload magnum de-
Anno dominica?incarnationis 1055 1,B2. venieil 787damnum (478). Dixeral, cl inler àslanciuin
Dux Bracizlaus 1763virtulum culmine clams inatiiis corporeos arltis linqucns petit ethera flaliis
Gemma Boemôrum 17G 4, palrum lux clara suorum, ejus 4 IctusJanuarii178a (479), ac magnus plancltis
est desnper illico faclus t789.Quanlasaillent dux istc
(•.iintadjuvanieDeololam sibi subjiigasset Poloniam,
nec non bis victor, jam lercia vice proposue.ral in- Bracizlaus frugalilalis 179°,vel quanta? discrelionis
1731el humanis judiciis, aut quant
vadcre Pânnoiiiain (47'.,, dumquc prascedenssuum in divinis Icgibus
exspcclat exerciliim,'llrudim 17G 11inurbc acri pul- largus dater 179sclemosinariun el quam pius faulor
B
satur asgriludine; quam ut sensil magis magisque ecclesiarum sive viduarum fuerit, facundia TuIIii
mérita
ingravescere, el sui corporis vires cvanescere, con- prius defecisset, quam singula ejus qua?que
vocal eos qui forte aderant terra? ,'6G primates, explicuisset 1793.
14. Post cujus obilunt filium ejus primogenitiim
quibus astanlibus verbis falur lalihus : Quia me 1794
mea fala vocintl, el atta mors jam proeoculis volai, nomine Spilignev omnes Boemica?gentis, magni
volovobisassignureet veslroefidei commendare,qui17G 7 et parvi, contmtiiiiconsilio et voluntate pari eligunt
sibi in ducem "a°, caillantes kiricleison canlilenam
post me debealrem publicam gubemare. Vos scilis
quia noslra principalis ,7G 8 genealogia, partim steti- diilcem. Erat enim vir valde speciosus, ctesaria?pice
liiàte, partim pereuntibusiu 17C 9 inmalura oelale,-me ni^rior aIra, barba ,79*'prolixa,facie lasla , 797,gêna?
770 177t fuit redacla. Nunc aulem, ejus candidiores nive, el pantin rubentes per mé-
usque '- ad unum
ul ipsi ccrnilis, sunt mihi a Deo dati quinque nati, dium. Quid plnra?
inler quos dhidere rcgniwi Boemioenon videlur mihi Vir bonus et lalos a verlice ptilcher ad imos
"w die qua inlronizalus est, hio
esse utile, quia omne tegnuui in seipstim1772divisum eral (480). Prima
jdesolabiiur. Quia 1773vero ab origine 1774mundi, et magmini cl inirabilc ac omnibus seclis memorabiU
ab inilio Romani impèrii, et usque ad hoec tempora feeilhoc sibi memoriale; nam quolquol inventi sunt
17"
[ueril fralrum "''"gratia rara, testanlur nobisexem- de gente Teulonica, sive dives, sive pauper, sive
pta.râla. Nam Gain 177G et Abel, Romnliis el Remus, percgriniis, omnes simul in tribus diebus jussil cli-
cl met alavi Bolezlaus et sàncins Wencezlaus, si minari de terra Bocutia (481), quin eliam el geui-
speclcsquid fecerinl1777fralres bini, quid faelnri sunt iricem non lulil remanere suam , de qua supra
quini i778? Hos ergo 1779quunlo poliores ac potenao- mciniiiimiis(482), Otlonis nalam, nomine Juditham.
tes inlueor, lanto mente proesagapejora augurior. Siniililer etabbatissam (483) sancli Georgii, Bruno-
Heu inens 178°semper pavidu gcnilorum de incertis nis filiam, climinal, quia haseolim aiitca eum verliis
salis natorum! Undeproevidenitum1781 est ne posl mea offenderat acerbis. Nam dum paicr ejus Bracizlaus
faut 1782aliqua inter eos oriatnr discordia proptet. reiedifiearei moenia tocius urbis Praga? per giriini,
VARIEELECTIONES.
1787Odalrici 2, Udalrici 2b. 17B,)hoecad 1050, A. 17B9 i" margine superiore A. alia manu ad-
.scriplnmsed falso MLIII. 176° Wralislaw 2, Wralislai 3, YVralislaii2b, 4». ,7el Bocmicoadd. 21',
4,4<*. 17G2Mill. LUI, al. manu superscr. A. 17Cà Bitcmorhni add. 4, 4». 17G4 Sclavorum 4, 4».
1768Chrudim 2, Hrudiii 3. ""sui 2. 17G
7 erasum el A. 17G 8 deesl A. 17C9 deesl 2, 3, 4,
1 imum2. superscr. 1773
4«. ,n-° eo»,. al. man, A. 17T 1772i. s.
ipso al. man. in margineA. apposita. i7'G quod
Ob. - m* oriente !.. ""'"omissum A. 1,2, 2*, 4', Icgunl 5, 4, él in margine 2b. Cliain 1.
1,77fucrinl pro fecerinl 5. 1778quinterni 5. 1779ita I , 4, ego rell. ,78° in ul. man. sitperscr. i.
1781providendumA. 178afacla corr. l'alaA. 1783Deum 2b, 5. "1784minor 5. 178B et omnes 4. 17B 8mo-
iiachos o/. manu superscr, soins 1, nec monarchos 2b, si nioitarcha 5. 17B 7 devenirel eraso r 1. 1788deest
4». 1789esl hoc locosuperscr. A. 179°fragiliiatis corr. frugiliiatis A. 1791regibus 1. 1792dator tepétit 1.
1793cxpliciiis'jenlA. ,794Zpilignev 1, 2'>; 4, Spiiigneiim Aa, et sic
1,9B lm Spiligucu 2, Zp'ingnen 5, 1797Zpiligiicum 1788
j-orro. omisso in 4 4a. barbara corr. barba A. lata 4. aulem inserunl 4, 4».
IÏS9ci.il?L judieem
NOT^E.
(4(4) Sazaviensis. D (479) Consentit iNecroIogmniBohemicum.
(475) Breslau. (481))llor., cpp. Il, 2, 4.
.\\lti) Dubititl Palaeky 1,291, Hum Bratislaus rc- (481) Sed non omnes Teulonieos expulil c Bolic-
. vyra belluin. conlra Ungaros tempore liieuiali susci- mi'a, poiius Yiium abbatetit Sa/.avieiisem Slavicn
. pore voluerit. nalione oriundum niunere privavil, el abbatem TMI-
(477) Hanc legem Cosmas infra III, 15 vocat ju- lonicum in monasterium iuduxil,••ul refert .-
niona-
si'v.iamtioliemotum. clius Sazavien'sis.
(478) Hune rerum ordinem a Bratislao non in (482) 1, 40.
ipsa morte coiistituium esse, docet tabula qtiasdain (485) Dobner V, 329 ex diplomate qnodam Olio-
». 1S54 scripla, in qua nienlio fil Wralislai, filii cari I effecissevidelur ci nomen Adla'utiefuisse
ejus, ducis Mor.'.vicnsis; Boczek I, 150.
Ml , CHRONICA. — LïB. IL M?,
el hic l8*°siipradiclus héros a pâtre sibi côncessamiA lao1S27(487)partcmaltérantChonrado1828,eiO!lo;iiisS!*
Salec """ haberel 1802provinciam, forte *-80-s exiit ul dederat; Jaromir aulem adliuc dedilus sludiis inter
cum suis circa sancti Georgii claiistrum compone- scolaresvcrsabalur alas. Pratmisil aulem dux Sp'w
rct mliriim.El cum nullo modo recto poni posset tignev iilius terra? IS3° ad primates Hueras, in qui-
munis, nisi deslrueretur foriiax abbaiissa? qui ibi bus noniinalim vocat trecOnlos viros, quos ipse
1804forte stabal, jaclala fune in média, lune aliis tiovil 1831 meliores el nobiliores 183ïex omnibuscivi-
hoc facere Cunctanlibus, accessit nalus liCrilis, et lalibus, élut sibi ad urbem Hrudim 2833occurre-
quasi risum sibi faciens, Cummagnô càchinno 180S renl 1834,per saluiemcapitis sui mandat. Jussa viri
jussil eum dejiccre subito in lorrehlëm Bruziticum faciunl, el jam 183B ultra portant cuslodia?in agris
180G, dicens: Hodie domina abbaiissacalidàs non gu- Grulov 1838(488) duci obviant veniuitt, quos siatint
slubil placentas, Quod agnoscens abbaiissa exiit dux 1S3r,iratus quia non ad condiclumlocumoccur-
irala de claiisiro, el valde moleste ejus dicta ferens, rerànl, jussil comprehendere, et catenatos inisit ad
sic eum yronicis aggredilur el confondit dictis : cnsiodicndiim, dividens eos per singulas civitates
Boemias,eqttos aulem et arma eorumInter suos dis-
Nobilis, insignis, vir [orlis et inclitus annis,
Quant magnaslurres nunc expilgnavilel urbes, tribuil, et lenuit viam in Moraviam.Quod audiens
El sibi [amosnmfert de fornace Iriumphum, B frater ejus 1338Wralizlaus valde eum limuit, et se-
Timporajam-lauto viclricia 18cncingal et auto. cessit in partes Pannonia?1S 39 (489), relicta 'conjuge
Clerusmuttimodas-campants
09[ùrnacem personclfecil,
>30Sodas, ©loittiic184°(490) iu urbe. Quem rex Ânilreas gra-
Dux quia deiecil 1S miraque
Ali1310!pudeleffari is,lquoe non pudet liuhcoperari. lanler suscepit,ct qua'ndiuseciim' 841fuil, hoiiorifirc
Corporediriguil vir, voxet [aucibus hoesil(484),
181a eum habuit. Ergo dux Spiligncv, postquamad suum
Indiqnansque suam gemilu compescuittram
placitum 184aomnia ordinavil in Moravia, fralres
[(485). _ suos
1'1' -accepil,ul esseiit secum in eiiria,Gûnraduni'843
Hase quoniam abbaiissa?-dict» dux alla in prasficiensvenaloribus, Ottonem vero posuii super
mente reposita (486) reservarat. t3i*, postquam est pislores alque cocos magislrum 1844.Nuruni autem
inli'onizalus,priusquam 181B sancli Georgii ecclesiam suam coniprehcnsammisil in quoddam castrum 184B
iutrarat 18!G,abbatissam expellil 1817mandans sibi nitinilissiiniintnomine 18*G Lescen1847 (491), commit-
(alia 18,s: Niinc potins convenil clerum resonare leus câni ad custodiendum comili nomine ,8la
otlaset pulsare campanas, cum abbaiissa foras et <8'9 Mslis 1849,quam ilie, non ul decuit laleni dominant,
de terra liacejicilur13*'',quant cnmfotnaxejus dejici- custodivit, nam ontni nocte ejus pedem suo cum
lur. Ecce vit [orlis et inclitusarmis non lurres, non , pede 1Ui>inuiiivil compede. Quod vir ejus audiens
urbes expnguando, sed te abbatissam lnal,iilius for- ivgrc lulil, et quid mercedis comili pro lam lemeri
nucis18aadominam, hodie ejiciendo 1823fert 182*- [a- facto postca reddideril,in sequcnlibuspatebil (492).
mosum Iriumphum, el cingit timpora lauro. Et ul 16. Posl ititiimvero mensem 18B 1 evoluluiii inter-
jussmiifuerat, super bigàm imposita ferlur vclociler venlu Severi episcopi et comitum nurtim suam di-
abbaiissa, et cicius diclo ejicilur hujus terne de mitlil.el ,8B,'dansei conductum, fecileam l8B 3 redire
«oiifinio. ad suum inarilitm. Qua»quoniam 18"4 viciha parmi
15. His ita 182Bperaclis, vadit novus dux novum erat, dum ire properal18BB, malriccm viciai, et infra
disponercMoravia?regnum, quodolimpater ejus inlcr spacium iriuin dicriim spiritum 18BS exalat pulcher-
18a
0
liliossuos dividens, partent diinidiatn Wraliz- rima niulieruni 18S 7, quia non potuit ,8BB uteri expo-
VARL'ELECTIONES.
IROOh;ecl. 1891Sale 2. Sulez 2. Sale 2b, Saihec4, 4». 1B0I!h superscr. ai. man. 1. •soasorte 2. 4.
1804 corr. X. omiitiint4. 4"-'. '""-chachiimo 1, 4n. 189G Brtisnicam1, Bruziiicam 2b, 4, 4» Brucitucnm.
5. «o' campanas corr. campanis A. campanas4, 4» **li 1808personal 5. 1809dejicit 4". 181°Ac.h4.
1811 ca fari4»4. "" n superscr. 1, indignamque 5. .quiim 2b, 5. 1814reservarel 1. 18'Bpq 4.
1310 1817ita A. superscripsitalia manus el cooev.ailla ; deest in rell.
iiilral A,'intrarct 4, 4°, ad addii 1. 1819
IS'8 3. sic /effil.'tibbatissusmandat talia. omittunt4, 4». 18a 0 ejicilur d. t. A, 1821m al, manu
22
1S 3
18S 1824 '825 superscr.
28
1S
A. abbaiissa 5. n 1. ejici ipio 1, corr. 1. corr. X. ilaqtte 1. corr. A.
-18"Wratizlavo 1. 1828supencr.
Conrado A. 2, Chtinrâdo2b, 4», Cunrado4. 1829 Otoni 1. it 3° al, man. superscr.
A. ,S31vidit 2. 1832el nobiliores omjssre4, 4», 1833Grudini 1. ,834ita X. occurrant tell. 183Beliam 4,
4,i. ««s»Grutoii-2, 2b. Chrulon 3. Grolliou 4, 4''. 1837Spiligneusaddunt A, .4*. 1B3S suus A. l839Polo-
n as4, 4". le4°Olontucï 2, 4, 4a. )841corr. A. ,842palitliuin4, 4". 1843Conralum 1, Cunradum,4, 4f.
I8'''' posuit pislorum atque cocorum magislrum 4, 4a. 184B caslclluniA. 18iGomiitit 3. 1R 47Lcsczen2.
1848 omiitit4a. 18'9 Mztis 1,2, 4. 18B
0 18B1
cum pede désuni 2.1854 messem, n,8B superscr al, man.l. mi manu
18Ba 5
alia et cowvasuperscr. X; deesl in tell.
18BG
deesl4, 4».
18B
7 quia 4, 4«.
188a
te al. man. cort. ire 1. dum
le properal 2, 2b, dum properal 5. spirilus 2. corr. 1. polerat 3.
NOTA:.
{AU)Virg.. Mu. III, 48. 13MoraVicnses.Vid. Pubilschka 111,359.
(185) Liicai!.,Pliars.lX,166. (489) Die20 mens.Aprilis1055,Wralizlaus adliuc
(486)Virg., Mu I, 26. residebai
" Olomuci, ' ut probat ejus tabula BoczekI,
(487) Wratislaus sedem hahebai Olomuci,Conra- 132: '
JiisZnaymi, Otto Brunaie; cfr. Boczek I, 129. (490) Olnuilz.
(188) Cainpi Grutauvienses, uiir.i Chrudisiioppi- (491) Leste».
lîuin Mii; lotigii'isquani dux jnsscrai iler fcceriinl (492) 11,19
/|4*5 COSMiEPRAGENSIS 144
nere pondus iiimalurum. Cujus de morte rex ,SBS 'A A.siaslica
su disponil '8BGnegolia, posl prandium autem
Andréas ,8Mcum viderel suum hospilem usque adeoi secularia se tractai,8B7judicia 1B88.Pclliciamaillent ,88°
tiioêrcnlem, cp
cpiscopalem el lunicam clericalem, quant desuper
His juvenem dictis moeslumsolatur aniieis (493):: induensin 189°in capite jejunii per tolam quadragesi-
O mi cote iiospes, Deus [aciat, ut sis sospes.De coe- inam m geslabat, in coena Dominisuo capellano cubi-
tero, jàcla super Dominum,8Bleurnni /«/mi, el speta% culario eu eam dabat, bene el rcligiose reputans, ut
i» eum, et ipse [aciel, ul hic moetot cicius18C 1 vet-^ qui
qi tempore pcenilencia?parliceps laboris 18slfierèt,
taturin gaudium.Soepeenimfil ul, Undehomominus s in die magna?feslivilatis 1882non inmunis habirel.
'8C4 [état. Dee
ptofieni, 868spetal, inde plus commodi 17. Anno dominica?incarnationis 1056.
obitu autem luoeconsottis eslo vit fotiis, nec dolendo o Anno dominica?incarnationis 1057.
excédas modum, quasi tibi soli aliquid conlingetit il Anno dominica?incarnationis 1058. 4 Nouas Au-
novum, cum omnibushominibusconstel notum, gi (496) Judila conjunx Bracizlavi, duelrix Roc-
gusli
Omneredire 186B $uttmhumanumcorpusad horium. i. nmorum, obiit, quam quia filius suus Spiligneus
Dixcralel trislem secum ducit18GG ad mensani hos- i- eejeccrat de regno suo, cum non possel aliter ul-
7 1"93 injuriam suam in filio, ad coiuumcliam ejus
pilent, ubi opimis ferçulis reficiunlurl8G alque utero '0 cisci
c
leniefficiunlurla?li.Forte fuit huic regi18G 8unica 186°
69B et
e omnium Boemôrum nupscral Pelro regi Ungaro-
1871 1872thoro
fO rumT (497).H:ecposlea m%a filio suo Wraiizlao duce
gnata l87°,nomine Adleyia (494), jam
marilalitB78lempesiiva,valde formosael mullis pro- o- inde
i translata el sepulla csl 189B Praga?juxia viruni
cis niniium spes invidiosa. liane hospes ul vidit mi- ii- suum
s Bracizlaum, sanciorum marlyrum Yiti, VVen-
scre adainavit, quod rex bonus non recusavit, li (ceslài, Adalberli 1896in ecclesiahonorifice 1897
alque 1874posl paucos dies matrimonio sibi eam co- o- Anno dominica?incarnationis 1059.
pulavit. Quod cum audisset dux Spitignev, sagaci ei Annodominica?incarnaliouis 1060. cum ad fcstnin
îiigenio prascavens ne forte invaderet frater suus lis sanli
s Wencezlai dux Spitignev vctrissci Pragam, vi-
tolam 187Scum Ungaris Moraviam, millens nuticios os dens, ecclesiam Sancli Yiti non adeo magnum nec
revocaleum dcUngaria,cl rcddidil sibi,878civiiates, ïs> (capesscntenipopulum concurrenicin ad festiviJalcm
quas ei antelm pater suus dederal in Moravia(495). 5)« çsanctam, quam videlicet ipse sanclus Wencezlaus
Erat enim dux 1B78 Spitignev vir prudens 1879rerummi conslriixcral1S98ad siniililudincni 1899Romainecc-
in discrimine, sciens arcum suum tendère et laxare ne clesia?rolundam, in qua eliam ejusdem 190°corpiu
in oporluno 188°tempore. Cujus inter casleras virili- u- sancti Wenceslai qtiiescebal ; similiter el aliam
tés hoc prascipuumsludium memoria dignum poste- le- ecclesiolamm,,qua? fuit eonliguiiet quasi in porlicn
ris vero itnilabile exemplum proferimus 1881 te- sila ejusdem ecclesia?,cujus iu medio nimis in iu'
in me-
dinm. Talis enim roos suus erat, semper quadrage- je- arlo loco eral mausoleum 1993sancti 1904Adalberli;
simali lempore,BB2aut monachoruniaul cationicorinn mit optimum ralus fore, ut ambas destrueret ,,BBcl
?iis uttam ulrisque patronis magnant ,906 conslriicrcl
degens in clauslro.çlçntosiiiisvacabat, divinisofficiis
instabat, vigiliis et oracionibus ,88ï iiihasrebal, sic ecclesiam. Continuo per longuin gyriun désignai
lamen, ul ante inalutinalcm melodiam aut cum uni ecclesia?locuin, jacit fiindamcnla, fervel 1907opus
extensione manuuin aut cum genuflexionibus tolam •aut (498), surgit murus; sed ejus felicia coepla in sub-
ruminaret psalmodiant. Post completoriumvero ad sequenti mox anno inlercipit mors inepla, Ejusdem
instar monachoruni serval 18B 4 silen.lium usque ad anni
tempore, quo legiones procedunt ad bella (499),
prima?slalium 1SBB. Et quamditijejunus fuit, eccle-?le- cum jam levatis signis niilicia? dux 1908 quasi
yxmjE LECTIONES.
,809audiens odd. 2. lM0 deest2. 1M1Deum2b,5. J8G2iuus5. ,8G 3 profectus 3. ,864corr. 1. 18f"red-
dereA. 1BGS duxerat 3. ,86' corr. i. ,BGBregia A. 18G9deesiA. 18"'nata A. ,871Adlegta A, A*. ,872h
superscr, al. man. 1. wa deesl 4, 4». 1874atque-copiilavitdésuni1. paucos omitluntA. 2. posl dies aliquot 3.
,87Blotam terrant M.c. U. A. lg7Gredidit 1. rc.dditei 4, 4». lm7 antea 2b3. »8'8 deesl. 5. ,879prudenlis-
«imus4, 4». 188° 4. in 4». 188Lproferemns 2, 2b, 5. ,8Batempl 1. ,»83.je'n,niis4, 4».
isskServabat 5. importuno
18,Bspacium A. portuno
1886exponiiA. disponebat 3. ,887tractabat 5. ,888negotia A. 1BB 9 rfeesl
A. ,89°indutus 3. 1891deest 2. 199aresurreclionis Jesu Chrisli domini noslri nrfrfuiil4, 4a. 1R 93ulcirisci
A. sed corr. 1894post4, 4». ,89Bomissoel el est 4, 4a. 189« V. W. A. 1. 1897ita A. rfeesltell. 1B? 8 con-
strucxeral 1. JB99sancta?add. A. mo deesl X. ,901ecclesiam2b, 3, 4, 4a. 1Miiu arlo e. 1. m. A.
•»08mansèolum
1908 2b, 4, 4a. 1984beati 5. 190B conslruerel 1. ,9I> 0 deesl A. 1907corr. 1. accélérai 4, 4».
Spiligneus add. 4, 4»
NOT.E.
(493) Virg., Mn. Y. 770. D 1046. Nnplias illas in diibitimvocal Pubilschka 111,
(494) Erat soror Andréa?I régis Hungarorum, fi- 550.
lia Ladislai,; clr. Pubilschka III, 361. (498) Virg., Georg. IV, 169.
(495) Tabula quasdamapud Roczek 1,155 probat (499)Ni fallor, Andréa?regi Hungarorumcumexer-
Wralizlaum anno 1059 Olomucicommoralum esse. cilu Teulonicoriiinadversus Belamcx consilio llein-
(496) Probat Necrologium Bohemicum. rici régis auxilium laliirus eral, quod de duce quo-
(497) Anno 1046 regno privato et cascato; sed dant Boemôrumanonymo,cujus advenlum Teutoiiici
tune vivebat priorejus uxor; vid. Hernt. Àugiens. non exspectaverint,lillcris maiidavilLambcrius1061»
U5 CHRONICA.— LIB. II. 146
iinius1909dici itcragcret, obviant habuit' 810viduarn, A denitam
< 193G elegill 937le in sacetdolii gradum, pr&-
*
quas liens et ejulaus ac pcdes ejus dcosculans. cur- pletea et geniiot nosletIradidit te ad lilerurum exêr*
rens 19ilpost eum clamabal dicens : -<
cicium, ut succéssoridoneusSeveriepiscopihabeatii,
taniummodoDeo favenlesi supétsiesfuetis-,Moxque
Domine,vindicame de advetsatio meo. iiilranlë Marlio niense, prima sâbbati die, quando
Et ilie, Faciam, inquil, cum de au expediiionered- celebranluri 1938sacri ordines, quamvis invilum el
eam. El illa : Quid si, ait Isl3, non redibis, cui me coaclum < alque nimis renilenlent lolondil eum, et in
1914
vindicandam dimillis m* ? Aut cur luam mercê- prassetilia 9 ad
| ipsius ducis ordinaïus est usque 19>
dein a Deo acceptants omiltis? Qui statim unius dia'cotiaiiisi officium,legiuriie publiée evangelium,et
vidua?ad peticionem inlennillit expeditionem, eam- ponlifici ] missam celebrânli 1B 4° juxla morem mini-
qiiejusto judicio vindicavit de advêrsario. Quul ad stravil194'. Post hase novus diaconus, immo 194'
lnecvos, o modérai principes, dicitis, qui lot vidua- antiquus dicendits 194aaposlata Julianus, parma l944
riim, toi pupillorum ad Clamoresnon respicllis, sedI sacra?milic'a? non bene abjeela (503), et gratia 194B
eos lumidofaslu superbiendo despicilis?Talibus, ut: quant per inposilionem manus acceperat neglecta
snpradiximus,misericordia?visceribusdux Spitignevr 194G, siimpsil mililare cinguluni, et Cufugitcum suis
hoc agnomen sibi ascivit, ut ab omnibus dicerelur B R sequacibus ad ducem Polonicum (504), mansilque
paler clcricorum, defensor viduaruin. Sed quia sa?- secum usque Severi 1947episcopi 1948ad obitum.
pius videmus occullo Dei judicio inalos relinqui,, 19. Ea tempeslale Mzlis contes urbis Relina?"**',
honossiiblrahi, 918de medio, hic vir tanla? 1917pro- filins Boris, vir magna?audalia?, ntajoriscloqticnlioe,
hilatis est 1918ab hac luce sublràclus 5 Kal. Februa- nec minoris prudenlias,quamvis non inmemorquod
rii (500), anno sui ducatusG, anno vero " 19domi- suspecluin ducem habueril19B0, quia ejus coiijugem
nica?incarnat. 1061 lno. sibi quandoquea domino suo commissam in custo-
Obiit Spiligneusdux Bobemorum2. 2". dia tenuerit l8B1 (505), lamen 19Ba audacter palatium
18. Post cujus obitum frater ejus 19alWralizlaus,i, ducis ingressus, rogalurus eum his verbis supplicilor
omnibusBocmis favemibus, sublimatur in soliuni,, est aggressus : Fralris lui, inquil, per gratiam in
qui confeslim 192aMoravia?regntiininler fralres suoss honoresancli Pelri aposlolioedificaviecclesiam,cujus
dividitper médium, dans Ottoni orientaient plagain n ad dedieatioMSsollempnitatemquo dignemini adven-
(501),quam ipse prius oblinuerat, qua?1923 ir tare 1B"
fuit aplior 3, simul el urbem adventu tuo loelificare,sup-
vcnalibus,924el abundanlior piscibus, occideiilalem ii plices meas ne despice mk pteces. llle quamvis non
vero (502), quasest192Bversus Teutonicos, dat Con- i- inmemor accepta?injuria?, quam olim sibi feeerat in
rndo,qui el ipse sciebat Teulonicam linguam. Regio io C conjiige l9BB» tamen propler novilalem suam dissimu-
1928 aulem illa est plauior et campestris atque ferii-i- lans in corde ,9B6 quam habuit iram 19", dixit : Ego
lior friigibus. Inlerea sole morante in prima parle le ventant,civilatem loelificabomeam "B8, et quod tes et
piscium,bonneindolis Jaromir juveuis, audita nece te juslilia postulat, faciam. Hoc verbum, quod loculus
fralris sui Spitignev, quem non 192'minus quam 1928 28 est princeps, non intelléxil cornes 19B 9, et magnas
ut patrem timoré et amorc coluit, jam deposilo lo duci agens grates 19G 0 lastus abiil, et parât qua? sunl
puerili metu rediit 19a9 de studio, sperans aliquam m iicccssaria ad magna convivia.Ycnerat dux et epi-
porlioncm ,93° se habitiiritm hasreditalis in palrioio scopus 19GIet ecclesia, qua?est sila 19G'in suburbio,
regno.Quem dux Wralizlaus fraler suus, ut sensit sit mox dedicala, ascendit dux in urbem ad prandium
magis aficelari l931laicalmn quam sacra? doctrina? ia? 1963;episcopus vero et cornesin sua curte.qUa? fuit
li, anle ecclesiam, siiniliterposilis mensis epulis dis-
niiliciam,his verbis casligat ejus pertinatiam : Noli,
2, noli a capite, cujus effectus es cuiiibunt. Et inter prandendum 19G
iiiquit, frater 19S 4 venit nunciiis
membrum, per apostasiam 19S 3 abscidi ,934el 19SB93B qui diceret in aure mB comiti : At-lataest tibi utbis
projiciin infernum. Olim divina gratia per sui provi-ui- proefectuta et data esl Koyaloe 19J\ filio Wssebo-
VARLE LECTIONES.
198 cott. al. man. 1. ,91<* qiiandam inserunt A, 4». I9U superscr. al.191B man. A. ""super-
scr, 1. »8'3 deesl 2, 1914 miseram add. 4, 4» ,91lr remittis 2K sublhai 1. "" taie
corr. tante 1. 19,sdeesl 2b, 3. 1M» ila A. deest rell. . 19aB LX1 deest 1. 1»" suus 2b. sîa-
3
19a ,S24 l92Bomisstim4, 4». ,92' corr. i. w superscr. at.
iini4,4«. l928 qui 2. 1929 vcniationibus 5.
,93° parlent A. ,931corr. 1 affectareA. 3,4,4». 193a
«mu».A. fr. îitq. A.
33apostaciamdeeslA.
11, 1.
redit A.
1934absc'mdi5. 193B al. man. 1. 1936 sui providentia 2K1943 l9.37eligit j.
1938 supetsc. pro
celebrabanlur2>>. 1989deesl. 3. 194°cel. miss. A. 1941 celebravil 2. 1942cott. A. omtttnni A
4«, dict. ant. A. 1944ila A per arma tell. 194B gratiam A. 2b, 3, 4, 4". 194G neglcctam 2b, 3, 4». «
imiitiuniA,4«. 1!> 18deesl A. ,949Relina?2. 19B 0 habuit 2b. 19*'tenuit A. teinterai 4, 4». deesl Jf>,
3. l9B
3 advenire 4, 4«. 19B4 superscr. 1. 19BBsua arfrf.A. 19BB suo add. A. 4, 18Ga
4a. 1987suam A. . ' "
rfeesl4, 4a. ••«»Mais add. A, A*-. 19G 0 gralias 2b. 19G 1 Severus add. A, 4a. omissum4,4».
prandendum4, 4a. 19S4 196B in aurcnt A. 2b, 3. 19GeKovale cott. Royale A. Loyale 1.
prandium 2b.
Koiethe4. Roicia? 4a.
NOT/E.
(500) Consenltl NccrologiumBolieniicum. (505) Hor., od. 11,7, 10.
(501) I. c. O'omiicciisem. (504) Boleslaum11.
'•'02) 1,e. Bruniieiiseni. (505) 11,15.
1-7 COSMiË PRAGENSIS 1*3
ris1*3'',qui tune lemporis primus cralin palalioducis. A Migrai 198°ah hoc nvundo ,981,bravio JYuiturque-
Ad basecornes rcspondil : Dux esl el dominas, de 1jocondo (509).
civitate sua [aciat quod 19GB sibi placet, Quod autem Hic utramque forlimant prospérant cl adversauv
mea ecclesiahodie habet, auferèndi dux poteslalem salis experlus est ; nam aliquando a duce.Bracizla»
non habet. Qui nisi illa nocie consilio proesuiis196set cssplus,caleiialus, carceri mancipatiis (510), uCruut-
nuxilio 197°aufiigisset,.procul dubio ,97' oculos el que simul in occulté el in aperlo, 982martiriiim tulii.
pedem suum, quem olim compedivit cum pede con- Hic fere omni tempore sui prassulalus sine ulic[M»
jugis ducis, amisisset 1972. refragalione 1983elsineomni conlradieiioneBoemia?
£0. Anno dominica? incarnationis 1062, 6 Kal. cl Moravia?quasi unum cl individuuni episcopium
Februarii obiit duclrix 1S73Adleyih 1974mater Judi- 198»rexiit ei rexissel, si non posl obilum Zpilignuu
lha?et Ludmila?, siiuililcr et Bracizlai juivoris cll . 198S,nimia devictus efilagilatione Wnuizlai ducis ,
Wralizlai, qui iu 197Sprimo flore juvcnlulis occidill consensissel promoveri Johaiiiicm episcopuni in
197613 Kal. Dccembris. Evolulo aillent fere unius3 Moravia (511). Prius lamen mutiorum sub lesiimo-
anni spatio (506) posl obiluui duclricis Adleylluc,, uio Iiujusmodit98Gdeliberalo pheodo et alliodo sive
Wratizlaus dux accepil uxorem nomine Zuatavami concanibio 1987,sciiieel ut Pragensis prassul 12villas
mi (S07),KasimirPoloniornm ducis nalam, Bolezlaii n qua? sunl in omni Boemiapoliores pro illo episcopio
j
vero et Uhdizlai germanam, ex qua habuit quatuor,, IOSB eligat, insuper el cenlum niarcas argcnli atitiua-
liberos, botia? indolis viros, Bolezlaviim, Borivoy, , lint de caméra ducis accipial; curlcm autem quascsl
Wladizlauni,978,Sobezlavum 1979(508). De quibuss iu Moravia ad Sekireosleli 989cum suis appendiciis,
in suis locis,uti Deus dabil, saliscopioselraclabiliir. ul.anlea sic et in posleruiu, possideat, simililer 199°
21. Anno dominica?Incarnationis 1063. cl villam Sliuiiicamcum foro, alque castrum ibidem .
Anno dominica?incarnationis 1064. sitiim in média aqua Zuralka 1991nomine, Podivin
Anno dominica?incarnaliouis 1065. 1992(512) dicluma condilore suo Podiva, Judasosed
Anno dominica?incarnationis 1066. posiea caibolico (513). Fcrtur aulem quod fuissel iu
Anno dominica?incarnationis 1067.Idus Dccembris is Moravia aille lempora. Severi quidam episcopus, ul
Severus sexlus Pragensis ecclesia?episcopus. reor, nomine Wraeen 1993(514). Ds qua pairochia
VARIEELECTIONES.
1967Wscboris 1, 4, 4<\Yseboris 2b, 3. ,9CS 5. 19< 19Severi add. 4. ,979et auxi-
1971 quid 2b,
lio dcs««t 4. procul197B 1. ,972 ita 1, pr. d. amisisset tell. 1973noiniiic A.
dubio désuni 197G
im Adlcgih cecidil 5. 1977Swalavain 2. 1978et add. A, 4». 1979'
l.Adleyla 5. rfce.sl.A.
Zobzlavuni1. Sobicshium2. Zobe/.launi2b. 4. Sobeslauin 5. Zobislaum4». im>ila A. 5, 4, niigravit tell.-'
1981do hocscciilo 4, 4a. 188a sed 1. lni refragtationc A. 2, corr. rcllagracione corr. 1,
1984episcopalum 2. lb. repelil
198B expunxil ,B86deesl 1. 19s7 ni expunct. A, add. 4a. u,liH
Spiiignei5, Spitigiiei 4, 4».
opiscopaiu2, 2b. 1989ad Sckirkoslel — similiier désuni A. castel 1, Sekirkostcl 2, Sekir costel 5, Seky:-
coslel 4, 4», ,99°ita A. 1, 2b. Slivincam 2, ob defeclum punclorumsuper i eliam aliter legi possil ; Sliiini-
eiitn 3. ,991Zuiirtka A. 1, 4, corr. Zuralka A. Zwarka addilo c super r 2b, Zuracka 3. 19Bain 2, legi
potesl Poduin cl Podiun. Podium 5. ,993Wraeen 1, 2b, 5, A, 4». Wraczen 2.
NOT,E.
(fiOGY Anno 1065. ifj (512) Observai Dobner superesse hodie Podivin
(507) I. e, Swaiislawa. luciim in Moravia, haud procul a Liidcnburg, a qui-
(508) Cosmas prastermisit couimcmoraro liliam busdam Koslel nominatiim.
Judithnm, ex codent matrimonio proereatam, quas (olâ) Aut fallilur Cosmas aul studio Pragensis
iiupia fnii Viperlo comili Groi'ccnsi,qui poso-a mar- Ecc-lissite dediiclus a verilale aberravil, quod videba-
chio Misnia?et Lusatia?fuit. Cum vero Judilha lnrc tur Palackio I. 1. Apparel enim ex Hildegardi Gradi-
tutu- cum marito suo Viperlo comlidisscl celebrein ccn.sisChronico nisc. Boczek 1, 159 curleni illant
ahhaliain Pcgavicnscm, parentum eliam et fralrum Sckir-Kosielel castrum Podivin a Pragensi episcopo
Juditha?anhiversaria ibi célébrala sunt. Siccuim in Olomiiccnsi revera Iradilum esse. Anno démuni
Kalendario Pegaviensi legintus : 19 Kal. Febr. Fra- 1068, Otto dux Moraviensisrésiliait (sunt verba alius
lislaus rex. pater fundutricis, milleIntenta. Et.: Ka- tabula?Boczek I, 140) elcclo Pragensi episcopo,pro
lentl. Sep, Zwatislawa regina, mater [uudalricis no- denegatiseidem per ducemcenlum murcis aiiuualim
slroe.SCHWAUZ. Cfr. infra' II, 40. de camérasolveitdis,castrum Podivin in Moraviaeum
(509) De.die et anno conseilLinul monachiisGra- foro civitatis Selture adjacéntis, qualitcr tempore b.
diccnsrs, séries episcoporumPragensium et Necro- Adalberliex un>onepurochiatumcesserai in jus Pra-
logium Bohemicum. gensium.
(310) Portasse quia, duce reliclo, ad imperatoretn (514) DiioriimepiscoporumOlomuccnsiumservala
iransieral, 11,12. est memoria anle Severi lempora. Joannis archiepi-
(ôii) I. e. Olomucensen. Haud immerito conje- scopi, qui missusest in terrain Moravorum, menlio
cissevidelur PalaekyI, 301 consiliumde consiiiiieiidorv facla est in litleris Theolmari archiepiscopi Salisbur-
Oioumeensiepiscopioiniium esse Olomucisub fuient gcusis ad Joaunem IX.papam a. 900 circiter daiis.
anni 1052; epud Boczekenim I, 158 exstat tabula Alius Silvester occurrit circa annum 940 in codice
qitodàmde coitcambio, in qua hase legunlur : Prw- qui nominaïurGranum catalogi proesulumMoravioe.
senli.busfraltibus mets (Otlonis)Wratizlao el Cunradci Auuo974episcopnsquidam Moraviensis,cujus nomen
illuslribus, venerabiliepiscopoSeveroet pluribus co- non servaluin esse dolemus, interfuil synode a Wil-
miiibusde Boemia et Moravia.Aclumin Olomucanne) ligiso arebiepiscopo Mogunliuo habitas (cfr. Gud'cni
dum. inc. 1062, 12 Kal. Jan. Anno 1065; tv Kal. Jul.-j -, coil. dipl. 1, 552), quem episcopum Wraeen illum
a|>. Boczek1, 139Joliunnisprimi episcopide Olomii-2 '. fuisse coujecit Dobner IV,245. VideRiclilisr scrkr.i
primuni facla est meiitio. episcoporumOlomuccnsiuni,p 5 sqq.
rmmvir". — I.llt. II. Î5*
quantumcoiifiiclimicum prasdictoproesnleJohanne A\>stai episcopalis eleelio. Hoc ideo dux fecit, ut ibi
succcssorSeveriJaromir habuerit in locosuo dccla- inler suos milites, seplus annis, uiiinitusprassidiis,
rabitur. possel contraire 29lBsuorum volunlali fralrum, et
22. Tune Conradus et Ollo audientesPragcnsem hune quem volehal Laiiczonem 2t"Gsublimarelin
7
episcopummigrasse ad Gbrislum, inittunl el revo- episcopum.Sed fruslratur2t" sinistraiiiiencioducis,
cant fratrem suum Jaromir de Polouia, et discin- 2018quia omnis poleslas a Deo csl, el esse prassul
j-imleum zona militari, et iterum recipit 1994 habi- non potesl cui a Dco prasdcslinaluinaul 2019per-
IIIIIIel tonsuriiniclericalem.Inlereadux Wralizlaus inissunt2020nonesl.
prxcavens sibi in futurum ,99B,et199Glimens ne 25. Quid multa 29" ? Yeniuni eral ad custodia?
germanussuus, cum proesulfactus foret, cum pric- portant qua itur iu Poloniam, clin loco qui dicilur
diciis fratrihus contra se conspirèrent 199\esspit Dobenina202a(517) dux convocat populum cl pro-
lacilus.secum traclare quoquo modo posscl cum fères 2023in coeliiin,cl fralribus suis 2024a 29iBdox-
episcopio defraudare. Erat autem lune lemporisin trisela sinisliïs assisienlibus202G,clericis vero et
eiiria ducis quidam Lànczo ,99*capellaims,de Sa- comiiibus per longuin gyruin consideniibns20",
xonia nobiliprosapia nalus, vir personaïus(515)et cl posl eos cunclis iitilitibusassiantibus, vocalLan-
adinoduin literatus, ac prasposiluraLuiomericcnsisB<rzonem, et stantem in mediolaudat el commendat
*»99ecclesia?stibliinaïus,moribuset vila non conlra- 2028eum populo,sic ei clara voce, dicens :-Egregiu
cliceiishonori poniificalus; et quia duci semper inafides mihi spectatacotlidieexigil SM 9 hoc el cogit
fidelis niansit, omnibus modis dux elaborabat2°'° me ul [aciain, quod[aclurus sum hodie,el ut per hoc
bis Pragensisproesulut sit. Intérim Conraduset Ollo, discant posleri,quantumdominissuis debeanlfidèles
veniunl de Moravia fratrem suum Jaromir secumi fieti 293°.Accipeen anulumet baculum, eslo spousus
afférentes20Cl el suhnixe 2002ducem pro eo 2003po-. Pragensis ecclesioeel paslot sanclarum ovium.Fit
stulantes, quo sit ,094memor germanilalis, ineinorf imirinur in populis 203Snec resonat vox cong.ra.lu-
palerna? inslituciotiis ,OOB, memor sacraiiientorum, lationis, sicul semper solel in tempore episcopalis
quibus pater suus obligarat fidemcomitum,quodî clectionis.Tune Koyala 203a,filius Wsebor 2033,pa-
posl Severi prsesulisobitum Jaromir sibi digèrentt laiiuus coines, hoc nimis inpatienter ferens, sicul
,OOG in episcopum. At ilie, sicut eral iu simulandis s erat verax in sermone et simplex in verbo, slans-a
et dissimulâmes rerum causis vir ingeniosusalque e dextris Otlonis fralris ducis, forliter inpingil lalus
dolosus,ul vulpcculaqua?non "*"' illuc fugil**98quo 0 ejus, dicens : Quid stas ? Au ô'vor>.vp«?2I134(518)'
siiain jactavit caudam ao°9, ita dux alittd clausum n G Quore203B non adjttvas fratrem tunm ? An non vides
relinens in peclorc, aliud promita91"suis fratrihus is quia 203°/Volermus, filius ducis, repudialur,e.tpro-
orc. Non est, inquil, tuiitis hoministraclare hoc ne- '.- selitus2037alque advena, qui in hanc tenant sine fe~
goiiuin, quod postulat commuaisratio omnium.Sed •d moralibtts2038venil, in solinm snbliinalur? Alquesi
(montantnunc intérim jam pars aou major populiet 203Bdux violât palris sui 20i9 sacramenlum,absit »
proectummilicioeptocessilin castra, nusquammetius, s, nobis2U. 41.' m mânes29'2 noslrorum patentant apud
ut reot, hac traclabitur de causa quam istius *ola 19 Deum
pro hoc 2043sacramcnlotcddanl tulionemaut
terroead custodia!claustra (516) : ibi omnes201ama- u- sitpplkiumluanl. Scimusenim20'4, el ad hocnilimut
2014
joresnalu hujus genlis, ibi ptocetes et comités,ibi ul possumus, quod genitot vestet Btacizlaus nos et
qui sunt in cletomeliotesadetunl, quorumin arbilrio io paires nosttos sub fidei sactamento construisit,quo
VAKiyiiLilili1lUlxrjO.
1994 recenit A.4a. 199B in f. sibi A. *» deesl2b. 1997conspnaret T>. 'a"° Janczoa. ••- jJ>.cti..m ...u-
sis 3. Liilomiricensis4. 4«. 2999 élaborât A., 29G1 ofieret.tes A. 1. 2b,4. <«_2. a. 2992 snb-
nieecott. si.b.iixeA. *003 pro co desHi.i A. 2984 sic o. ^ 2»°G
corrcclumm
1»ita 1. 2. 4. 1. ™\ instructioms g «»t,e,c 1. ...M
2b. »»»»fmsiU. SG99caud.jact.A. 2G tell: a9'« 2. iilius 2\ al.
manusupèsfr. A. 2914proceres 1. 2G 1»contravenirepromisil
2». aG1G par.I. 29'
n superscr. 1.. 7 con. 1.. duc. .m
A. 29'9et A. 2929promissum1. 2921 quid plura 4. 4». 2°22 Bobenina A. Dobev.na 2b. I ebonnia4. 4* 2»23
mocercset populum3. a»24deesl 4. 4a. '«2Baddcxlris A. 1. 292G aslaniibus 4. 4". 2»2' coi.sedeni.bus2.
reshleirubus4.'4a. 2928commentât cort. commendat1. 2929erit expuncloalia manus superscr evigu A.
2939 fier corr. al. manu (ieri 1. servi 4a. «°31populoA. 2932ilaoorr. A. pro
2»33 2934 Loyata 1.^Koy:lu
4. lioviba 4a. Vsebor3. Swebor4. Aitauocayapac KoyaUj
A. ananoc aypac . A nanoe ayp.ic IK .ma. -
eây,ac Anà. noc aipac 4. 4». »«88 Cur 2b. 5. 4. 2938quod 2b. 297 prose\m. A prosely.iin 2 . A .
Sb. 2»38femoribusalia manu al. 1. 2939si deeslA. ac quas. 4*. *'•
2042 superscr. ?"*"«*•
iiiaues2. in lextu, sedin margineab antiquamanu i. aie mânes (id est anima?mânes), manus ; o.™}$** i.ac
J"
corr.hoc 1. 20V 41. 2. vto enim /i«6e»iimagnumN, quodalias nomensignificatesolet.
nuiai.
(515) I. e. ul videlur, vir corporis dignitaie et D corrupta illa lectione Bohemicaverba sibi depre-
décoreprasdilus. hendisse videbalur. Cfr. conimenlatio ejus m Mo-
(516) Aliasclusaî, moitliumanguslias. naisschriftder Gesellschaftdes vatorlâmlisclienMu-
(517) Ex conjecturaPalackii hodie Dobcrlc,haud séums in Bohmen 1, 48, K. Vide Diogeuiaiticent.
procula Trautenau, in via qua itur in Sitesiam. VU,53 et Leutschiinotant in paroemiograplnsOra?-.
(518) lia lcgenda alque peiita esse illa verbacx Cis, p. 291.CROTEFEND.
BoelhioI, 4 primus vidit Dobrowski,qui anlea in
151 COSMiEPRAGENSIS . W t
****' scl70 Wsébor maguUoquantlinguam aul Zmil
posl obilum Severi episcopi(rater tester,B4SJa- A filii
t
romir proesitlsit. Aut si tibi displicèlfrater tuus, eur filiumBozen,cujus
\ esl in ote nié' et in corde[et, quo-
sotdél noslratum cletus non modicus,scientia oeque rum » pravis atque dolosis consitiis quod[acium est
*'"' réprimant
proeditus iit t'slé Teutonicus? O si lot habeasepisco- [e.eetam-—
/ quos ego, si vixeto!— Sed
palus quot cernis capellànos hac in terra progènitos me i *01* ; vcrumn'' 3 nunc magis paternoe traditionis
episcopio20" dignos! An pnlasquod alienigenaplusi #« imemor, sactamenlornm ejus, quod juslicia^ quod
nos Aitigal et ineliusItuic terroe cupiat quam indige- [taletna
J dilectioposcil,faciam. Tauluminodosequi-
na ? Humana quippesic esl natuta *ok*iUt unusquis- 1m'ni-me*07*adlurbem Pragam, Qui advenienles en-
qiie, quacunque sit lérratum 2'49, plus suam quanti istra fixerunt in pra lis juxla yilluni Goslivar a07B
aliénant non solumdiligat genlem, vetum e{iàm, sii i(520) et mitliinl ad ducem 2076,si faclis dicta com-
quiret, petegtinq flumiv.ain palriam verierél.Malu-- probare\ velil. Quos ilie pacifiéesuscipiens, fratrem
*""> 1
mus ergo, malumns caninam caudamaul âsinii suum Jaromir eligit!(IT7 in episcopitm, Çonraditin
,0*-
merdani *0Ba,quamLanczonemlocatier 2083super sa- vero el Oltoiiem, datis et acçeplis inter se sacra-
crant kaihedram. Frater tuus, bealoememorioeSpiti-- mentis, dimittii cum pace in: Moraviam. Ai vero
gnèu, aliquid Sapuil, qui uiiâ die omnésTeulonicos s Zmilao''8 el Coyata, quainvis inter principes conoio-
hac de lerta exttusit. Vivit adliuc Romams impera-- B nati sinl vera et jusla, lamen, nisi noctu elapsi deli-
lot Heinticus, et vivat; quemtu temetipsum2084facis,i, tiiissënl fuga 2079,sine omni audienlia dux eos itl
cum ejus potestatémusurpansdas baculumet anulum n hostes 2°80 rei public» 2081puiVisset.FaCla*m\est
î0BB 19 aulem eleelio hasç anno dom, inc. 1068,sole mirante
épiscopalemfamelieo cant. Certenon inpune ,0BG
tu et tuus episcopus (eret, si Koyata20B 7 filius,0C
18
8 vigesimam quintam 2?83 parlent Geniiiioriim a984
Wseborvivela°BB. (521).
24, Tune Zmilfilius Bozeni 20,°,qui fuit proefe- s- 25. Nec niora , diix Wraiizlaus millil comités
clUsin urbe Satec, simul et Coyata *061accipienles ss Severum, Alexium, Marquardum Teuloincmiicum
per dextras Gonradunt *"**-,Ollouent et Jaromir ir fratre suo Jaromir jam electo.id imperaloremsecuri-
ao6' : Eàinus, inquil, el videamusuirum unius vetsu- i- duin Heinricum (522). Qui venientes in vigiiia sancti
•a Johannis baplisla?adeunl cassarcin in '0B"urbe ">os'
cia et simulaia oequitasptaivaleal, an juslicia et mita 5
tequilasptaecellattrium ftattum, quospat oelas,una ta Magunlia 20S 7, iraclantem cum episcopis el princi-
volnntâs, eadem potestas social, el major mililum m pibns inperialia negotia, el olferrciiicscicclum stiiiin
copiosilasjuvat. Fit per castra commolio non modi- i- rogant cx parte ducis el tocius populi, quo sua au-
fiapopuli, Atma*00k,Arma clamant singuli, omnibus is ctoritate dignelur eorum eicctioncm confirmare.
e-n odio illa inconsulta episcopalis eleelio. Ideoque te Quorum pelicioni cassar aniiuens, tercia die, id esl
utajor pars excercitus cessit ad illos très dominos, is, a98B6 Rai. Julii, feriaa 089secunda, dat ••8*el anulum
nietalique sunt castra oppidumOpocen*08B(519) cl el cl pastoralem virgam, et in proxilito die dominico
infra. Et quia jam altéra pars mililum pracesscrat :at 6 Nonas Julii 28S 9 (525) a prassuleMàgunlinoJaro-
m silvam, videns dux "8Bquasi se desiiliiUini*m, ", mir, miitalo nomine Gebeardus 2091,ordinatus est
nec satis fralrum ab iopelu fore lulum, fugil quam iin in episcopum.Eodcm die transfrelanlcs a99aRemiin,
celerius potuil, timons ne ipsi proeoccuparentPra- a- cum post prandium quidam suus miles Willalmus
gam anl"""Wissëgrad ,989urbem. Millil lamen de *°9Ssuper ripam2*94sederet 299Sdeii>issis 9096pedi-
viaad fralres niiiicium,dicens : Nonptoptet Koyatoe toe bus iu alvciiin, accessit rclro clam novus episcopus,
VARIEELECTIONES.
*94Bquqd3.*0VG frater vester desioiiA. 2047episcopalu2. »94*nat.sicestA. tepelitl. a049coir.l. 20B 0 deest
A.108*raii inserit2b. »°*-» a. asiiiiiiamm. A. caninam merdam aul asiiiinam caiidiim4. 4a. 2083loçari A.
4.4». a<""
4 tu melipsum2. lu met le ipsuin 4». 208l< et anulum désuni A. 4a. 20B 0 iinpiite cort. al, manu
impune 1. 20B' cott. A. a0B8deesl4a. aCM Certe — vivel omissa2. 20i°fil B. ZmilA. Borett1, Bozen4.
2061 cott. X. 29G2 Conrandumel A. 4. S063 MG 4 deesl. A. aoGS
2888Wralizlaus addwil A.4». SB 07deslulum A. Jaromirum À.
20G8 Opoczen2. Opecen
29G9
2K
*"''' 2M1 supetset. al. manus lu. et A. omissm»4. Wise-
grail'-4. filium I. superscr. al...manu X. 2B7! ne corr. al. man. me A. reperiam A. A". " 73in
margineX. al. manu adscriptum; *°'*
hoec omnia in tasura 1. >974al. man. superscr. X- 20"'Gozlivar1.4.
Goslivar2b. 3. Gostiwar 4a. aducem 1, corr. al.'man. ad d. 2077clegit 4. 4*. î 978Kniyll. Siuil 2.
*0™deeslA. *980superscr. al. manu 1. ,osl 2982Acla A. 2983qua.rtamA- *0S 4gciiioruin
publiée4. 4».29BB
cort. al. man. geminoruntA. gen'tlorui.ncotr. gemin. 1. superset. 1. 2lV8G corr. 1, 20a7'Magoncia t.
Magontina2, Magonlia2i».Maguiilina 4. 20SS scilicet 2b. 2089 feria -=- Julii alia manu, sed coaivain mar-
A.
gineinferiore adsctipla, 909° da 1. '«•1 Gebeheardiis1. Gebhardus 2. Gcbeliai'dus 2b, 3, 4", 4*. 2<,9a
transférâmes corr. 1. *m Willchalmus1, 2b 5. Willelmus 2. Wilehehiius4, 4» el sic deinceps. 2084
fluminisimsril 4». S0"8 sedet 2b. 2096 dimissis 2, 4.
N'OT/R-
{519)Opocno. (523) Neque dies vi Kab Jul. in.secunUanilenam
in
(520) Hpstiwar circulo Kaurzimensi. neque vi Nota.Jul. in diem DoininicuminCidil,quod
. (.521)Diem13 esse,mêusis Junii, quo celebraba- obsërvai'iintrerum BobemicariimimligàtoresA;sse-
it.r S. yitus, eruit Dobner V, 394. niani, Pubilschka, Dobner, qui cum Asseumnio-fe-
(522) Nequeimperalorem fuisse Ileittricumneque l'iaiu sccundaiitel diem Doininicumsecuius ulroqiic
secundum, inter omnes constat. loco l'cslilûcrc voluit2 'Kal. Jul. cl 2 Non. hit.
f53 eâRÔNICA,— LIB. Il, 154
rt nese.iens quod ibi lalcrcl proflutdàaqiia,dejccil i^ rel. Dé cujus Deo pliiCitis aclibus phira polerant
2118rclalu an9 digiia, sed melius est ût de his
cum 2097in Reni 2098flueiila, dicens : DenuoieBa- dici
î099diu siibinersus, tandem sileam quant videàr e muliis dixissé pauCa. Hic
ptizo, Witlalme. Qui al2° posl 30 annos (525),.
emersus, capul rolando el undas caplando dixil : heaia?memoria?praspôsitus
Si sic baptizas, valde délitas,, episcope,19tf.Hic nisi quibus hujus ecclesia?rexit prieposiluram,jam in
bene iiatare scisscl, una die et suntpsissclepisco- coêlesilregno hCalam commissi lalenli recepturu»
al01et amisisscl prassulGehcardiis. usurani 18 Ralenti.Dccembris.
piuni
26, Qui a,oacum pcrveiiisset Pragam, co die quo Migraisl,,ub his lenebris ad luCisamoena perhen?-
, [liis»1"*.
juxla mOremobsedil episcopalënlkaihedram, dat * Anno 2123dont. inc. 1070 (526) dux VYrâlislâiis
Marcocapellano suo ejusdem al03ecclesia?prasposi-
turam, qui secundumbominis genilurant nobili or- bus in moribusDcocàrus cl hominibus, nec,non in ré-
bellicis miles pratçlarus, inspiraliotie divina
lus erat aiiavonim prosapia, ducens origincm de comin'oiiilus, monaslerium in metropoli Boiemias-
génie Teulonica, pollens sapientia pra?cunctis quos urbe, Wîssegïad Vocala,qua? omnium terra? iilius
lune habuil terra Boe.uica2104,Nam in omnibusli- civilaliint quasi mater et domina est, Deo juvanle,
bcralibusarlibus Valdefuit210B bonus scolaslicus2106,b coiislrncitdum pia meule proposuil. Ad cujus pro-
jiosili efficieniiiunnon mediOCrianimo consilia per-
qui potuil dici el esse mullorum magislrorum dida- Iraclans, dignum duxil , qUalenus monaslerium,
sciilus, in divina vero pagina inlerprcs mirificus, in quod gratia Dei coopérante conficieiidumdisvoie
lidc catholicaet in lege i 107ccclesiaslica doclor ma- promiserai, sancla? Romana?ecclesia? pontifie!regen-
duiiiomnique ab àdvcrsilale diligeuterprotegemimii,
gnifiais. Quicquid cuim religionis, quicquid regu- simulcumcanouicisejusdem ecclesia?commendarct.
laris 2108iusùliilionis a199,quicquidhonoris hac est Igilur Peints, ecclesia?sancli Georii praspôsitus,
in ecclesia, hic sua erudivil el ordiuavit pruden- Romani missusdevotanuncia sui ducis dominovene- apô-
tia 2ll°.Prius enim èrant irrcgiilarcs elaltl nomine slolico fidcliter iusiiiuàvit (527).Quo amlito,
rahilis papa AlexanderII *,a4 Deo gratias pro tant
lanlum canonici, iuciilù "", indocti, et in habitu felici prusfali principis desiderio retulit, moxque
laicaliin choro servienles,velut acephali aul heslia- syiioduiiiconvocavil, in qua 72 episcopi fuerunt.
les ccnlaui'i 2'13vivenlcs. Quos vir prudens Marcus Quibus postquamomnia prasdieliducis veiba rccila-
vil, ciinCti unaiiimi corde el voce glorificantes
suis verbis el exemplisinslruens, et e muliis melio- Deum,qui sanctam suam ecclesiam in lolo orlis
res, quasi de prato excerpens flores, ope divinaco- Icrrarum diiatare non cessât, rcsponderunl :domino Amen.
Dominus ergo papa Pelruin pncposilUin
opérante 25 fralres ordiuavit, dans cis religionis suo cum privilegio in haseverba remisil :
hiibiluinet secundum régulant asqiialem cibi cl po- « Alexander servus servorum Dei, .rtfbis Roma?
los meiisuram.Sed cum saspeaul negligcntia miiii- _ episcopiset pnpis suis successoribus(528;, nec non
'•* Romana? tscclesiiu
strorum auloccasionc aliqua magislrorum2m inter- catholiçis episcopis sanciasqiic
cunclis, iiirinsq>ie vilie prosperil'ai'einet
inittcretur fralrum prâsbcnda,et inde saspefralres subjeclis aposloiicam benediclioneina suiniiio Deocum om-
euma,,Baffligèrent sua qmiirimonïaall°, volcns pla- nibus sanelis. Ea, qiia?domimisDeussuam per cle-
cere cis.per omnia, dccimaliouis illorunt quartam meiinam ad aiigineutiintaposlolica? sedis coiidonarc
digtial.tsest, ad agnilionemomiiigenariimlinguarum
parlent sibi asscribens, 1resinter fralres dividil, ita hoc sub cbirogriipbopropagari voliimus, primiim
ut unusquisquefrater amiualim 50 modins Iriticicl quidemmiscrieordiamDeisuper nos diffusantliquide
totidem avenas, instipcr el 4 denarios (524) ad amtuuciamus,Roemorumdux Wïali/.laus, vir cliri-
stianiis, lidei inlcgerrimus amalor, rébus iu bellicis
septimanampro carne **" sine iiilcrniissionehabc-
YARI.dE' LECTIONES.
"" deesl2. ,09' Rhein 2, prima manu 2b. 2099corr. A. >109deesl 5. al°l episcopalum2, 4, 4«.
,!oaqua corr. qui A. 21oadein al. man. X. 1""tBoemia 1. 210B al. manu superscr. A. *'08scolalricus
«/. atramentocorr. scolast. 1. al<"in lege désuni4, 4a. 2108singiilaris 4, 4"., 210aquidquid reg. insl. in
margine A. alia manu adscripta. 211°sapientia 3. 21Udeest A, 21lset add. -4. a,13çeutàuri 4, 4a.
2114aul— magislrorumaliu manu in margineX. adscripta. *n" cuin fr. A a116.ipse vero in Deoaddunt
4, 4a. am dabiitiir add. 1. alls poteram omissodici 5; 2I19 a,aB
petalu corr. relalii 1, Marcusadd. 4,
4". 21almigravit 2, 4, 4a. slaa ad lucem amena pcrliCnuis A. supetset. al. titan, amenaque p. paradisi.
""Quai hic de fundationeWissegtadensiseccteshe sequuniut,leguniut in duobuslanlum codicibus7, 7".
5124 Hiimerusmanu tecentiotisubsctipltts7.
NOTJE.
(524)4 denariosplus minus 20 eruciferos asquasse D observavil Dobner,suhsequenleinAlexandriII biiU
observâtDobner. lam esse s»p|iosita.«,licque ab eo taie privilegiiini
(525) i.-.e.1098. dari posse salis apparere ex lis qua?Gregorius Vltad
(526)NmnWissehradensisecclesia ànno 1070rê- Wratislaum de ecclesiaWisseliradéiisia. 1074seti-
vera combla aul condi coepla sit, eo major exorîlui* pserit : De teliquiiset privilegiounde nos rogasii,ctini
dubiiaiio, cum omnes posterions astatis scriptores, nunciustuus finita el petfeciu ecclesia consectationis
quibusnulla ul Cosmasiiitcrpolalori inliasrelsuspi- consiliuma nobisquoesietit,voluntatituoesalis(acerè
cio,ecclesiamanno demum1088 fiindaianiesse uno bénigneprocurubimus.
orc profiieantur, et ipsum Wralislai priecepluinfun- (527) Devera causa Pétri legaiioiusvideqUseCos'-
dalioitisapud Boczek1,183, elsi chrouologicissignis mas infra H, 29, harr-at. Cfr. eliam Cosma?printani
"uiitiiiocarel, hoc codentanno scriptum esse episco- continualioiicniad annum 1129.
punini iioiuimi, quorum mentio facta est, probent. (528) Quam longe hoc cxordiuitirecédât a gciiui-
Dequo vid. Dobnera.l liai. V, 540, Et hoc benc nis pontilietim Rotinuioruinbullis nemo non videt.
153 COSM/EPRAGENSIS 15C
magnUieus irîiimphator (52D), quo.I serenissiine A quemlibel episcopum inveiiial el necipiat. Nemine
iihiqne terrarum claruit, limiii-, nposloloniinPétri aulem prirpcdienle oinncnt injuriam in Romaiiam .
et Pauli hoiicsio.i per uuucîos.cotidie visilans, nos synodo libère proclame!. Scripla istaruni lilterarum
cii'terosque iu Dei servilio devolissimosomni bene- sigUlo impresso supra venerandum corpus heati
(îcio non minime praslcrieiis piie mentis devolione Pétri aposlolipoeuimns, maximeea pro causa, ul si
iniioluil : Mulla aille lempora rotuin Deovovi, quod quis Dei iuimiciis niamialorumqiieejus couiemptor
tidhiic nequaqnam impleri. Ecclesiam in honorent hoc videre volueril, sciai se ah omiiipoieiili Dcoi,i
Sulvaiotis noslri, cujus ubique pro'.eelionemnnilus, perpetuum coudciuiialuni, ac cum coelibussancio-
^upia. Diclis Uli'sus rum nil communeTore,sed cum diaboloinexlingtii-
restroe pielatis auxilio oedific.are
ai.dilis, pnlntilicalisapex ul aderescerct, sanciorum bili gchcuuiisincciidio aslernalilerconcrcmari. Data
Palriim (530) numéro 72 cominuni consilio penitus hase in manus Pclri prscposilisancli Georgii in pa-
collaiidavimus. Igitur ad hasepcrficiciidaJohanncm lalio Lateranciisi sub Hetirico rege, (ilio Henrici
episcopumTusciilaneiiscmfuiidanienlumdure inisi- gloriosissimiiniperaloris, 7 Idus Maiia,2B.
iniis, cujus in prassenlia ipse prasfalusdux cophi-
nos (55-1)terra onustalos 12 propriis hunieris por- . Sed etee 912G, dum noslra 2l27traclamus stipendia,
tasse videbatur (552). Locus ergo, in quo esl crerta, loi'ge digressi sumus ab inccplo opère viariun per
Wissegrada roguoniiiialtir, quod sonat litleraliter Nunc aulem al28ad ea quassupra proini-
âltior civitalibus. Quant sacrosauclam ecclesiam dispendia.
lotius provincial caput dici, venerari sanximus, sinius *129redeamus, el quas causa lauti confliclus
prasdiis,mancipiis, auro, argcnlo caslerisque orna- B inter duos angclicos viros eiïerlmcrit videainus. O
inentis decenler dilatant compcruii.iis.Episcopiejus avarilia et ambilio scculi, peslis execrabilis el îni-
sub dominiosuis de decimis 509 homines ad eandein
ecclesiam segregaverunl, prassul (533) Pragensis ntica humauo generi, qua?eliam appelis luis r.riibus
200, Olomucciisis 100, fralriim suorum Conradi, sacerdolcs Dei!
Otloniscouseusu. Hue itidem asyluin lulamini beaii Anno domiiiica?incarnationis 1069 213°.
Peiri, principis uposlolorum,cunctisque in ejus sede 27. Anno dominica? incarnationis 1070. 6 Idus
sessnris firiniier commendavil.Marcas 12 de eadem
ecclesia ad peiles universaiis papa?,quiconqueeril, Junii prassul Gebeardus consecravit ecclesiam
omni auuo off'erendassub Chrisli leslimouiodesti- suam 2I31in nova curie qua? dicilur Zricinaves S13î.
navit. Hujus vero coiidilionisgratia ciinclis celsior
in cadem regione ut viderclur ccclcsiis, qitalicimquc Anno dominica?incarnationis 1071 (534).
i.pparaniculo scpleni cardinales allari sancti Pclri Anno-domiuicatincarnaliouis 1072.
ininislrare sliidcnt, niitra, sandaliis, simili modo Auuo dominicas incarnationis 1073. Postquam
ipsius ecclesia? pricpnsilnm, presbyterum, diaco- prirsul Gebeardus *133vidit quod labor suus cessit
iium, stibdiaconum incedisrc prascipimus.Laudes, 2134nec precibus 213Bnec. niuneri-
quas sub diadcmale slnlutis diebus proclumarc so- iu cassuin, quia
leiiius, soluminodo in isia ecclesia asianic duce bus 213G nec per amicosfleclcre quivit fratrem suum
siimma diligciiliaChristum collaudare permitliiuiis.
Chrisuia baplizandi , coiisecraiioneni clericorum ^ Wralizlaum, ul suum reciperet coiicambium(535)
episcopus loci iilius invidiadiabuli allactus almc- et Johamicm elimiiiarcl episcopum, alque iterum
gare si prasstimpserit, noslri decrcli judicio apud ulrumquc a'87coailuuarcl episcopium (556), vertit
VARI/F,T.F.CTIONF.S.
,"' Ilie desinit codex7». In 7. ab hoc loco usquead annum1086 omnia deficiunt. 2I2Gin A : n)
1 2127 2128 margine
2la
9
de WS qualitcr construxerit Wissegrat ecclesiam. de nostra A. 1, 2, 2B. deesl !.. promissi-
tnns i. pnemisinius 3. *,3°ita A. 1. in rcll. "sl rfeesl3. a132Serczinaucz 2. Scrcinaw 2b. Sremavcz 5.
Sciicinawez 4, 4a. *'*?Gebardus 1. s134quod 2b. 2I3Bnec precibus desiuil 4, 4n. 2I3Gnec muiieribus
désuni 5. 2137iteriinique 5.
NO'L'E.
(529)-Redcuiil in papashuila verba inlcrpulaloris minus probatur tcsltmonio llihlegardi Gradiccnsis,
qua?«ipra ad a. 1070 legunlur. cujus fragmentumtiédit BoczekI, 142, ubi servalus
(BV>0) Verba Patrum — collaudavimus descripla anni 1071 niimcrus, iiiilium conlcutiouis iilius revu-
sont ex Cosmosconlinualorc primo ad a. 1129. candiim esse ad annum 1071. Cui accedit epislola
(531) Verba copltinos—videbaturindidemdesuni- Sigi-fridiarchiepiscopi Mogunlîni, quam ex codice
pia sunt. Udalriei dederunt Dobneret Boczek I, 145; cx his
(552) Beneobservavil Dobnerridic.ulamesse con- eniin litleris palci AlexandruuiII papam Gchhardum
Iradiclioiicm, quod ecclesia? poslero tempore con- exconimuuicasse.Iliccvero verba Sigelïidi apponorc
ilcnda?liccnlia data, eliam couilila?eeclesias funda- juval : Deniqueeidem sanctissimnpalri (Alexandre)
nicuii inentio facla sit iu codem diplomate. de fralre et suffmganeonoslro episcopoPragensi si-
(533) Verba proesul — dcsliiiavit quibusdam nislra relalione suggesttim est, el me ignorante ab
niutalis descripla sunt cx Wratislai fundationislil- inimicisapud eum uccusalus esl ; unum el hactenns
lcris Wissehradcnsi ccclesiicdalis ; cfr. Boczek I, insaiitumab eo exiit ediclnm, ut eundeni fratrem et
183,. coepiscopumnoslrum, nec inler fralres suos prius
(53i)Pra?lermisit ad hune auniini adnolarc gravem " caitoniceaudilum, nec canonicead se vocaliun, nec
dissensioncm,qua? inter Polouia?cl Boheutiasduces obedieutioeculpa denotatum, non soliimab offtciosuo
lune eXorla fuit; de qua vide Lamhertum ad h. a. suspenderil,sed eliam rébus el reddilibussuai eccle-
SfcllWAllZ. sia! omnino spoliaveril et extruserit; ila ut missis
(535) i. c. ea qua?dala nrant Gebhardoob pensan- unnciis publiéeminliari [eceril in clero el populo, ut
dum dainuum, quoil ex Olomucensiepiscopalu cou- eum qui excommunicatumliabentes,nihil quod epi-
dito acceperat Ecclesia Pragensis. scopi esset vel quoererenlvel acciperenlab eo.—A'HKC
(536) Servata est Alexandri II ad Wraiislaum aulem frater nosler et coepiscopusa sede sua vagus
ducem-epistola, qua eum ul concordiamcum fraire etprofugus, etc. Wratislautii fralri suo prasposiluram
suo ineal adhorialur, el se de litc illa compcsçcndu el castrum S. Vïnizlai eripuissc cx Cregorii litleris
iam siepiusscripsissctestatur, BoczekI, lil. Neque anno Î074 da'.is ispiiarcf.
fm CHRONICA.— LIB. II. 15$
se ut Proraclhous in alicrius iechnas formam : A sag''re vidit; et vehili sisl6r quandomiles accr noclu
Quoniamquidem, inquil, jam pet quatuor annos aul hosliiimcastra 1 irriimpft audacter >1M',et eos invadii
p'ns supplicundoneqnco efjicerequod volo, faciam dormicnles c hoslililer, ac ne capialiir ab eis aufugït
oiiorfqueo,et teste Deo, aut u'riimquecoadunaboaul celeiiter, i ila prassulJaromir, fratre 21G 3 (539)dede-
tUroquecatebo episcopio2138.Nec niora, disponilire corato c s164et (elle sua? improbilatis dulcorato"'V
iu ctirtemsuam, qua?esl ad Zekir costel al3Bin Mo- relicta t civilale' 166il in curlem suant,lc', ad quam
nivia, et dcflectensiler jam jamque palatn nociturus olim < condixérat ire ,IG8.
ci quasi fratrem suum (557) visitalurus, adiit " 40 28. Hasefuit2,G9 prima causa el "7(rfoutesatque
Jiilianiieinpncsiilem Oloniuc 2141in urbe. Qtuïmilie iiniciiimlocios discoriliic^uaspost^ 171inler duasal"
suscipiensgrata vice hospitis : O si, inquil, scissem coluinnasccelesiicont.
i est hujus ex occasioneca-
tuumudventnm,patassem libi episcopalepulmentum. 1lumpnia?.Nam prassulJohannes, tanla suscepta in-
Ilievero leasnaquamexagital faines2142,jam diiilum juria, ; mox dirigit nuticiuni smim, sollicilansducem
seiiilillans lorvis oculis iu cum, respondit : Aliud Wralizlauin tali qucrimoiiia : Si conlumeliummihi
leinpiisesl, dum sumilur esca, nunc aliud negocii a fraire luo Gebeardoinhumanilusillalani 2173wquo
ngilur. Sed eamus, inquit, opus est, sectetvm collo- animospeclas,fac pcriculnm*in ul omnessciant non
qnii 2143ineamus/ocrou2'44.Tune prassul21lBnescius B Mnieum hanc esse 217Bserfluant injuriant *"6. Quid
liituroriimducit eum in cubile suum ; non 214G aliter enimego deliqui aul quia merui, qui nil nisi quod
vidercss147, ac si milis agnus rabi.lnm 2l48liipiuui p'.acuil libi *"* feci ? Ecceego licet indignas, tameif
duccret in stabuliint, sponte semelipsum 2149offe- dielus per luam grattant episcopus, (lagellis coestts
rens 21B 0 ad mactaiidum.Ubi ante lcclum ut viditt prweonis
usque ad fastidium, tnallem nunqnam alli-
Jaromir formalicam semesamel scrpilli parliculam,, gissc pontificale[astigium. Certe "7* ««I me mcoub-?
cl cèpe super sculellamac loslam panis bucccllam,, bail redite2179,quamvislarde, aut mecumoequaniini-
qua?forte superaveranl21B 1 prassulipost heslernaini 1erhanc conlumelianicompotlandodivide, et mé aut
gciiiiculam.v.,"i',lanquiim magna el cruce digna in- nunciiim meum ad aposlotieiimsedem dirige. His
venta s'il culpa, nimis indigni.ns alB3 ait : Cur vivis s auditis dux Wratizlaus zelo accenditnr inagno, nec
parce? Aul 21B4 cui paras, o miser et mendice? ? se conlinct a lacriniis in discriminererum lanlo.
jl/e21BB hercle non decel episcopumvivereparce.Quid t Mox mitlitur mililum legio pro Johanne episcopo,
lum 2,Br'?Oblitussacri ordinis, obliltts fraternilalis,, ul sine vita? sme dispensioposset adesse ducis in
iimncnior humanilaiis, ccu Icopardus Icpiisculunt ii colloquio.Tiuiiiii enim dux 2180 ne fralcr suus Jaro-
aul Ico agniculum rapil, ita illo fiiribiindiishospes s mir per insiiliaslollerel eum de medio. Fuit autem
aiiihabusnianibiis per capillosfratrem suum opisco- i- ^ iu capella Johânnis episcopi clericus nomine Ha-
pelltim21B 7 aile sustulit, et ul
manipuluuiprojecit it giio218,,virTeulonicus,philosophia?domesticus(540),
in paviniciilum.Repente, qui ad hoc facinus parali li Tulliaiiie eloquentia?alumnus. Hune dux seorsum
eranl, alius super collum scdil, alius super pedes, s, vocal cl muliis promissis obligat, atque mulla sibi
lisrciiisiliini flagellai episcopum subridens aiebal : super fratre suo Gebeardo218Smulta super illata
Discepati, puer cenlum annorum, invasor aliena- i- injuria Johamii episcopo, mulla super stalu eccle-
tiiiiiiXBaovium.Humilisal 21B 9 monachusdum vapu- ii- siastieo scripiis pnrilcr et dictis, ut ea referai apo-
Inl,sicnli in clauslro solitus eral, Miserere21G 0 met,
i, stolico, commendat. Qui cum iler ageret, transiens
liens, cantal (558). Talia cernenti magnus oral risus is per Ralisboiiam 218ïsiuistro oinine 2184hospilatns
pliinsiisqucnialigno, qui nulli risit nisi quem maie le esl21B8apud qiicnidamcivemnomineKolllpoldulll,18^
VARIEELECTIONES.
2138episcopalu 2. 2139 Zckircastel I. Zekir Kosld 2b. dicilur ad Sckir Costel 2143 5. Seki-'
»» 2141 quin
2142
nsozicl 4, 4a. COÏT.!. Olontiice 1. Olonutz 4. 214G fumas cott. famés 1. deest
A. "i»1 seer. loc. in A. 214B nam 1. 2147 videliccl 3. 214B
ra-
Johannes fitsenoil 4. 4«. 1"
imlum2IB A. 4a. *ns scm,.( 2b. *"<•off. sent. A. ,1B1 2b. ! rerecluuiciilain 4,
3 al54 snperruerant
21BB 21BG 21"
'i 4'. indignas 1. l al. manu adsctipium X. te 4, liiiiin 1.1 Johannem add.
4,4a. «'«Baligenariimg eraso A. 2189humilialiir A. 21C«' miserere A. 21G deeslA.216B 21Gaauda-
rtatcrA. al63 suo Joiinmsinserunt A, A". ïlG4 dccollalo superscr. al. man. capillalo A.alG diilcoralus
ton. al. man. A. 21GG Oloimizinserit A. Olomuc 4a. »1G'ad sua insérant A, 4a. 8 superscr. A.
""'suntl. *"" deestX. al71 A. 2172 2173
eos ac si inter coluinnas A. 2I7S non superscr. al. man. A.
"' 4 prius a179
A. 217Beausain A. 2,7Bsciant Aoeloco A. 2177sibi 1. ecce 5. redde a. A.
-: ea-piiHclttin
Sl8°WriUizlaus inseriini4, 4«. 21alBagua 1. Alina3. 2182mulla Gebeardodésuni 4, 4a. 2183Badi-
; sponaniA. 1. corr. RaiisbonamA. a184liomine 1. 218Bcum2. 2l8GKonibollum1. Kambolduni3. Kom-
bohliiui4. Compoldumtell.-
NOTiE.
(537) Oltoncitt. vienlesejusdemepiscopidccapillariaul barbaseorum
VIIin epistola adWralislaïun die abrudi ptivcepetil. VideBoczek1,152.
16(538)Gregorius
m. Aprilis 1074 data Gebharduni Ronue hanc (559) i. e. Joanne.
prolulisseexciisnlioiicmdieil : quod ipse Johannem (540) Sehoke, ul videlur, prscfeclus.
;.s Moravicnscmepiscopumnon perçussent, neque scr-
159 COSMiEPRAGENSIS 16') -j
qui fuit miles Gebeârdi21B 7 episcopi, habens anima- A dus ' Oral sessione, consulcns omnes qui adorant nit
Uni ab eo beneficium 21BB 30 marcas argenli. Hic in coniione, judical laie scandaluni ab ecclesia ex-
post coenaniinter pocula, ut solet hospes ab hospile, stirpandum aposlolica jussionc, Mox dirigitur in
iiiquirens quis aul unde eSset, vel qua? causa sit BoeniiamRiiodolfiis 2alBapocrisarins et consiliarius
viic callida ab co mente invesiigat. Et Ut cognovit Grcgorii papa?(541),quod, si ita res se habeat, uli
quod adversus prassuleinGebeardum agercl legatio- sunniio pouli(ici relata fuerat. vice ipsius errata cor-
iieir., non lulit liane defèrri M.*'conUii dominum. rigal, inobedienics arguai, infidèles increpelam,
suum delalionem al9l>,el millit post illum altéra négligentes anaihemate feriat; cl si qua Sinl qua?
die ,m latiunculos, ut> 192aliqua moleslia impedi- nioduiuexcédant correctionis, ea ,2tBdifférât et coni-
reiit via? ejus inlentionctn. Qui comprehendentes pellai ad majorent audienliam aposlolica?sedis,
eum in via, spoliant censn, dclruncanl naso 2193, 30, Quo cum pervenisset missus aposlolici, in-
el, nisi rcvcrtalur, adaelis jugulo giadiis mortem vcnil ducem Wralizlaiim in urbe Praga, cui offe-
iiiiiiaiiliir. rens aposlolicam benediciioiicntel universalis patris
Qui liinciis quanivjs lurpem amittere vitam, adoplivaIn2,,8 filialioncm (542), tanta aucloritate
reversas est ad prassulemsuum , 194in Moraviam. usus esl et poteslate, ac si idem2217summus pon-
29,Moxex magna major crevit indignatiodiicisa198,. lifex ipse prassens fiiisset Denique jussil duCein
et iterum deccrnilur Romain legatio, sed cauciori ut 2'18 omnes principes terras simul cl àhbales ac
consilio cl tuciori 219'via»subsidiôi Erat enim ducisi_ praspositos ecclesiniuni8219,nec non et Johannem
in capella quidam Pelrus prCsbiler, paire genitusi episcopum Moravicnsem ad sinodiim convocarc.i
Podiwa, pollens sancli Georgii ,m prasposilura, et', sacrant. Ad quam prassulGebeardus semel et bis cx
cteieros *lss prasccllens 2199scientia? lillcralura S20°,, nomine vocalus reiiuit 2220venire, et ad ullimimi
alque utramque lingiiam sciens atque Teutonicami laie ferlur dédisse 9121responsum : Juxla canonum
simul et Romanani. Hune 2m dux cum comité no- scila , salva ponlificali dignilate el juslicid , ad tua
mine Prccla 2292,filio Bys ii 03,non sine grandi pe- non venio ptacila, nisi ubi adfuetil meus magistet
ciuiia Romani dirigil, primas et novissinias a fraire5 Jl/flgunli'ius mettopolita**" (543) et aliotttm coepi-
suo sibi et »»* episcopo Jolianni illatas injurias lile-- scoporum proeseus frequentia. Sciehat enim quod
rali compeiidioinclusas insinuans eis aa98,quo eass ibi 2223inciderel in laqueum ei in retrihuliones*"* et
ad aposlolici aures déférant. Qui ul lucius ilerr in scaudalunt. Videos aulem Romanus missus se
agere possent, comniittit eos Romani imperaloriss esse despectiini etdehoiiestatum, ira motus snspen-
palàlino comili nomine Rapota? "° 6, rogàns eumit pf dit cum ab omni ofliciosacerdolali et dignilate pri-
nintio siipplicalu, quo sui legati irent Romain et retl- vât episcopali. Quod audientes22Mnon soliun cano-
ireiil sub ejus conductu. Nam tanla? polestalis hicc nici, verum eliam per capellas clerici, omnes scide-
cornes erat, quod ,29Tusque Romam per continuaa runt sua oraria" 28(544) et dcnudaverllnl",* ut in
loca proprias villas seu prasdia et per castella mili- i- paraseève altaria. Matris2228-ecclesia? SulOatur
tes sibi devoios habebal ; qui eliam ex patte duciss frous" 29 ruga non modïca, quia "3* silenl sacerdo-
prasdicli 150 marcas argenti annuatim pro beneficio o talia officia, el nisi paslori suo restiluatur pristi-
accipiebal. Cujus per conduclum cum venissentl 208 )s nus 2231honor el gradns, lotus clerus mavult in
Romain legati, offerunt apostollco literas 200 marcis is perpeluum suos amittere gradus. Vidons aillent car-
deiibutas. Qua?cum a notario coram omnibus réci- i- diualis magis luinullnm in populo fieri, necessitate
tât»? esseni 9209,interrogat Romaiius ponlifex eos, s, comptilsus reddidit" 32episcopo laiitummodo saceï-
- si verbis probant quod literas sotiant. Aiunt legati li dotale olficium; et nisi episcopus uierquc codem
valde inconveniens fore, aliud litetis, aliud ut 221° 10 anno de induclis causis reddat 2"3 ralionem ponli-
ptomamus ote. Tune is ".!*, qui posl papam secun- t- fici Romano, ambos constriiigit" 34 banno (545).
VARUELECTIONES.
, *187Jaromir
219a
3. et sic porro. " 88 deestV
3
2ias differri 2b*
a'94
s'99 delihcralionem 2b. , *.m dia
,19BWra-
A. et superscr. ut 1. a'? nasu corr. naso 1. Johannem inserunl 4,4».
tizlai addunt 4, 4a. *198lulioris 4, 4a. 2197niartyris'addunt A, A». 2l9Sel caslcros omittunl 4, 4».
" 9" cellens 4. as'° scientia liierarinn 4,4». ï201nam corr. hune A. 220aPodiva A. 2203Buz3. 2294sibi
eldesunt in 3sibi otnittil2. ï29Bdeesl A. 2*00Rapothie 1,4, 4a. 22<,7q°l. 2Î08vcnisseni A. aa09eraiil
1. *V»ut superscr. al manu X. **a his i. 2a,a erant 4, 4». a213ita 1. Rudolfus A. 4. Rodolphus3.
*.*>* increpat 1. 2218ila2b4, 4a illa 3 *216adoptimam 3 a21Teidem 2b 2,lsdecsi 4 a219Deiaddunt222' A,
4» 8î20rennuill ,22'dixisseA ..*."*! alia manu supetset. 1 22îsdeesl2 *a24rclribiiliouein4, 4a
audiens cort, alia manu audientes 1 2226 deesl 4» 2227dimidiaverunl2 S22»sancla? add. A, 4» 2aa9fons
2 2230quodA. el4, 4a 2a31rfeeslA. ,232redditA. 2, 2\ 3, Gebehardo i«ser»«t 4, 4a. 2233reddant 4»
s234constrinxitA. corr. alia manu confringil 1
NOT^E.
(541) Imo ab Alexandro II missus est Rudolfus a, t*!-(543) QuomodoSigcfridus archiepiscopiisMogufl-
1072; Gregorii enim legali.qiiorum jam in epislola linus so his rébus ininiiscueril vide supra el Gre-
d'us8 m. Julii 1073 mentio fit, Bernardus eranl et gorii VIIad euntdem hueras, quibus valde eum h>
Gregorius. BoczekI, 143. crepuit, vide Bocackl, 150.
(542) Alexander 11liiitrani, Wialisiao misil, Vide (544) Vestessaccrdoiales.
Grcgorii Cpisl. Bocïck l, 144. (5457Hoecrevocanda sunl ad annum 1074; Grs*
ICI CHRONICA.— LIB. II. 162
INectnora, proficiscunlurepiscopi prasdicii2830Ro- ,*»Gregoriumpnpam agenlc Mahiilda'2'2 rcslilutus est
niant, el offeriinl apostolicosuariimlitcraruin for- prassulGcbehardusin prisiiiuimgradum cl hoiiorem
mant; quibus rccilalis, nec àdmisst nec repuisa anno dominica?incarnationis1074.22Basole 'mirante
nec discussa eorumcausa , jussi sunl ire ad hospi- 15 parlent Virginis. Àd'iiic eliam cl 2284hoc effi-
ciaaa36sua, quoad usque rcvocarcnlur*237ad gêne- ciente Mahiilda,domnuspapa22BB IcgaiisBoemôrum
raient sinodum die coustilula. lradil2BBG apices lilerarum, in quihos mandat et
51. Hisdem diebusvencralRomaniMachiildis22"8 prascipil duci2288,ul fratrem suuiu2788Jaromir lio-
pntcnlissima domina, qua? posl obilum patris sui norificesuscipialet ,eiquasi,palri suo et paslori per
Bonifaciitocius Loiigobardia?simul et Rurgundia? omnia obediat, alque in pace cum Dei benedictione
suscepil"39 regni gubentacula, habenS polestalem vivant.
2240 52. Sed quoniam incidit nobis menciode Mali».
eligendiel intronizandisivecliminandi120 super
episcopos(546). Hujusquasi propriasdomina?2241ad tilda2289,unum quod fecit femina viriliter, brevi-
mitiimomnis2242senalorius ordo parebal, el ipse ler' 269referam, ne leclori faslidiuminférant. Igilur
Grcgoriuspapa per eam divinacl humans»*>?gotia cum pncdicla puella semper existons victrix2261.
disponebat,quia erat sapienlissima consilia.ix et inler mulla bella.,palris (549) sui post mortcui22GS
in omnibus advcrsilalibiis sive necessilatibusRo- " -vilamducenscelibem(550), nimis amplum22*'Lon-
mana?ecclesia?ntaxima fautrix. Cujus de gcnealo- gnbardiie,a64sola2268regcrel22G<i regnum, visiunest
2243 2244
materno sanguine prassul Gebeardusde- principibusterra? cl comitibiis alque episcopis, ut
gia
sreiidens',4Bduxil affiititatem(547).Quoipse224Gdc se eam2267persuadèrent qno sibi acciperet viriini, uo
rcferenie, ut recognovitprasdicladomina quod suus sine herede rcgalis celsiludosimulcum proie dclice-
esset consanguincus, coepiteum valde honorare et ret. Qua?2288adquiesccnseorum consiliis, misit ad
doniiio"47apostolicocomntendare,ac quasi fratrem ducem Suevia? nomine2269W'elphumliteras mulla
sutini proul poiuit lionorificetraclare. El" 48certe pauciscontinentes2470verbis (551) : Non ego femi-
pra>sulGcbehardus nomen boniim cl honorentcum nea levitate aul temerilale**'' 1, sed tocius regni mei
gradu amisisset, si 2240hase Roma? non adfnisset; pro comodilatedirigotibi • lias literas , quas cum*"* ,„
qua inlerraiiciile et muliis apostolicum precibus acceperis me accipe el tocius regnum™*Longobàr-
fatigante, facta est pax inler pnediclos episcopos dioe*"*.Dabo libi lot civitates, toi caslella, toi par
ca ralione, ul in pace qnicli cl propriis cpiscopali- lacia inclita , autuin el atgenlum nimisni/tii'lum2275;
hus conteuli vivant; sin autem, posl 10 annos îlo- snpet omniahoecItabebisnomen ptoeclatuin**'' 3, te si
0
runi ad apostolicamscdein22Bhac de cademcausa P facièsmihiconnu22TT. Nec lamenme notesaudacita^
1 *"s
judicium accepluri2,B redeant (548). Et ita pei lis etogio,quodnuncagtediot te ptiot alloquio1279.
VARIEELECTIONES.
2235 pritsd. ep. A. S23° ospicia 1 2237corr. 1 2338Miihiildis I, 2, 4 ,239 suscipil 2b
,2»°supra 4» ai41 superscr. alla manu A. **''*deesl 1 2243analogia A. 1 *244malcruo •suti-
gninc omittnnt À, 4« mB rfeesl 1 3a4° ipso corr. A. 2îC ,,w Domino'A. "4B rfeesl A. ", 9 si —
0(idem 1 22B,accepuri1
affiliât '--liamanu in margine adscriptaA. fiiisset 4, 4a ""Mathilda 1
3283 LXXIII,2,2" quamvisin hoc vesligiattisntoea recent'wrimanu appareanl, quoeconalaesl ex III efficere.
IV, »»4rfeeslA. 4, 4» aaBB add. 4; 4* 22BGtradidil
Grcgorius22G 2b, 3. 22B7Wralizlao nd.rf.4, 4« 2289
deesl1 3289Maclit\'lda 4 22f'°deesl4 1semper — vilamdésuniA, viclrix deesl4a 22Baobitiint A. 22t3
ampliavitA. 2a84iines et add. A. 22GBrfeesl 5. 2a,i8rexernl1 22G7ei. 4, 4» 227S
2268qadd. 1. a269dces/ 4»
"""continentent2. ,a71aul temerilale désuni1 2272alia manu superscr. A. regni mei A. am fines
superscripsitaliamanusX. .as7Bel«rfd.4 2"Gelarum2 S277casuni corr.cartiml *278corr. A. a279cloquio5
NOTA*.
goritis lillcris d. 31 m. Jan. 1074 scriplis Gebhar- sila alque rimala tanla ambigutiateet perptexionibiis
dmii iu ramis Palmarum aposlolica limina adiré involula videbatur,ut ad sinceràmverilatisdjuilitià;
jubel, Boczek1,149. éxploraiionentper ea quoelum adliibitasunt judicia ,
(546) Hoc minore populari cxaggeralum esse petduci non posset.Vcmm ne illorum alletcalio absr*
nemo non videt. que pacis inleneulu diutius aut ftatetna odia aut
(547)Quale fuerit illud ailiuilttis vinculum non aligna perienlo'sahinc vel illincstudiii uscendetént,
salis liquei; alium viam in co probando iuiit cum consilio ftaltum nostrotum causantila ex aquo
Schwarz, aliani Pfcffcl in commeiitalioticsn.t in D dii'imicoHsfi/uinms,ul omnia, de quibus inler eos
Abhandlungender Bayer; Académie1, 185, aliani contentioforet, per médiumdividereniur,et hicimam,
Dobner;Palacky sccuius est Pfeuelium., qui{hoc ilie altérant parlentintérim absqueomni inqnieiud.ne
sibireperisse videbatur, Mailiihlisaviain Mathildem -lenereiil, douée, si aperlioraindicia sivescriplo nul
et mairem anonymam Judilha?, uxoris Bracizliti congruis leslibus.invenire possent, diligenlissiinein -
ducis, fuissefilias Herimanni 11ducis Sucevia?. • vesligaienl.Ad quodfacienàum, ne forie suscilaitda?
(548) Cosmas duo ilinerà Romana episcoporum litix-infini/a-allernlridaretut occasio,lerminumquo-
illoriiniin unum confiidit.Gebhardusjam anno 1074 que decemannorum proefiximus,ul qui certisappron
coraiiipapa se ab accusalioncilla défendonscona- balionibusad justiliam se peningere posse confidit,
lus est, cfr. supra annot.35. lu alia quadain epistola lutta pra'libatum lerminum proclamandiet couse-
Grcgoriivi Non. Mari., ind. 13 (1075)dala hasele- .quendijus ecclesioesua', licentiamel potéstateinha-
gunlur : Haie enim causa (Gebhardiet Johaiinis) beal, etc. Boczek 1,158. In Annalibus Pragensibus
cumin secundopontificalitsnoslri anito, residenlibus Gebhardi resiilulio ad annum 1074refertur.
«Manobiscumtu basilicaS. Salvulotismultisfrairi- Bonifaciimarchionis Tusciue.
(549)
bus, convocaliceliam el coramposilis suprudiclis (550) Fugil Cosmam cant Gozcloni duci Lollia
episcopis, ad audienliqmnostram et totius ibidem ringias.niipsissei
coiigreguiiconciliiperlala sit, diu el multum inqui- (551)Welfumjuniorcm a. 1089 démuni niatruno-
165 COSMyEPRAGENSIS ICI
Licet enim lam virili quam fémUteosexuiiiso tegili- A. Si milû vistis etis cras, morte malamorietis.
muni appéieté conjugium. Nec dijfetl***1 Ulrumvir Talilcr confusus dux Welpho fugil et reportai om-
an [cminuprimant ainotis lineam langat ; laniummodo nibus suis confusionemin sempiternum. Hasesuffieft
iùdissolubileconUngutcdnubiuniiQuod aliter non fit, hreviter dixisse, quasulinam non dix'sscm 229G !
nisi ultotttmque*ïS*perconsénswai.ValeiQuid aulem 55. Faclum Csl Gclicar-
ad hasedux Welpho respondeiïl, aul qtla ralione ei dus revcrterctitr abaulem, poslquan*.prijssul
urbe Roma, procetes qûolquiit
coiiseuseril, aut quoi milia armata domina Mahlil- eranl sui clientes, de redilu
d'ts ad suscipiendum ducem in fines Longobar- occurrunl ei obviant sub ejus valde gralulaiiles,
diiv prasiitisCrit, aut quant bonorificc ipsa cum ipso exilu silvic. Quibus in
2283 jocundilale susceplis î29T, dum rcl'crt 2298quas gesla
susceperit,. vel quanlo apparalu convivium fe-
fuerant Romue,et qualitcr sit asB 9 frcltls ope Mah-
cc'rit, si qiiis scire'vellel 9284,prius lux diurna
iilda?dominas,uni eorum, quem pra? céleris diligc-
dèficcrcl quant haseoutilla pérlegerii228B.Codai rex nomine Belcc 230°,alliidcns ail : Vide 'quittent
Assueruscum suis apparalibus, qui suis tnililibiis bat, barbant reporto, al permulcens eam manu :'Certe,
fecit maghificumper 120 dies2286convivium; cesset
regina Salta admirari22B 7 niensani el cibos regios dixit, csl coesaredigna. Al illu : Placet, inqiiit 2301,
a302
oinlie quod landus, domine; sed plus laudarem,
Saloiiioiiïs; iiani quod illic loiuin, hic cenlesinia I si dniinummulalum cum barba 130S
3388 fuit loto. mulla? Nox reportâtes ;
pars major Quid aderat,
ciibiculum inlraul, super alla slràia gemini se lo- Quem o 230V si mutasses, posthac in pace fuisses.
canl, dux Welpho sine Veiicrécum Mahiildavirgine. 54. Nec lacère cupio qilod codem anno nobis ad-
Ubi inler alia el postlalia inter taies qualia fitinl, liuc posilis iu scolis conligil audire el videre. Qpa-
ilnx Uclpho ail : O domina, quid tibi voluisli, quitte çlainvero 230B die, dunipsaliniculosrumiiiarcui sinus
me vôcasti, ul tisuni déme facétes , el me in sibilum in cripla sanciorum inarliruin Cosma?el Damiani,
populiset in commoiionemcapilis (552)poneres? venil quidam vir porlans cereum el filuni argenleuin,
Plus le confundiSftu me confttndetesi vis. quo secundum jussiim visionis nietitus eral rM sui
.. Cette aul luo jttssu aul per tuas pedisscqtiasuliquod corporis iirlus, et accedensad me mT : liens, inquil,
maleficiumvel in luis vestimentis vel in leciislerniis indica mihi, bone puer, ubijacel sanclus Radim, san-
lalel. Ctede mihi, si' frigidoenaluroe[uissem, ad tuant cti Adalberlifrater. X i quem ego dixi : Quem tu di-
votuntatein nunquam venissem. Hoeccum prima cl cis suncium, adliuc non est per uposloUcumincanoni-
secunda nocte dux 2289objiceret dominas, lereia die zulus 2308,adliuc 23"9 missam ejus ul pro de[unclis
sola solum ducil in cubiculunt, punit in medio iri- celebramus. Et ilie : Tuliu ego, inquil, nescio, sed
podas et desuper mensalem local tabulant, et exhi- '" unum scio, quia*310,eum essem Krakov a311in urbe
huit se sicul ab utero matris nttdam cl inquil : En per 1resannos posilus in subterraneo curcere, in quo
00latent, tibi omnidpalent, nec est, ubi una [eneslrulu23lsdeswjjcreral,
qiuvcuhque** qua mihi panent raro
uliquod maleficium tateat. Al ilie stabat aurions et agitantporrigebanl, hac in unguslia dum vilu mea
omissis, ut iiiiqua?mentis asellus (553), aul carni- versabalur, quadain die asslilit vir eorum me, cujus
ftsx,qui Iongam accueils machcrani siiu in maccllo vestes eranl sicul nix utboea31ael /Viciesejus ut sol
super pingiicut vaccam excoriatam , copions exen- [ulgebat; lanlum menant, et slatim fui in extasi, el
lerare eam. Postquam vero diu sedil mulier super quasi de somno gravi evigilansante urbem stare me
lalmlam, el velut anser cum facil sibi niduni, hue sensi. Et qui mihi a314 in carcere 231Bapparut!,
et illuc verlens caudam frustra, tandem indignata slans 231G juxla me dixit : t Perge Pragam, ne tinteus
surgit femina nuda, cl apprehendit manu sinistra quenquam, et iiiltans sanctiiVili ,317ecclesiam in
aniicipul 22'1 semiviri, alque exspuens2292in dexlram ctipta sanciofiimmartitum Cosmoeet Damiani, offer
palmam dat sibi 2293magnant alapain, et extrusil manus titunï ad meamttimbùm,egosunt Radim sancli
eum foras dicens : Adalberlifrater. t Hoecmihi dixit, et slatim ab 2318
I 2294procul hinc,monslrum, tegnum ne polluetw- _ oculismeis evanuit. Ecce isli crinesel vullus mei ma-
[s/.runt. . cies tcslanlur quia 2319 vera sunl quoetibi referuntut.
V»7iores qalba*a9B, ptojecta vilioralga (554). Praslisteasaspe in cadem cripta vident visioncsctïsio-
VARLE LECTIONES.
2280scxui **31superscr. alia manus l 2a82Viioi*iimque 1 2283quando1 a,84vclit 4 S288perle^cret 2b,
5,4,4» 1
iiS3superscr. *29,:2287admiraticorr. admirari 1 2288inax'uiia « rfrf.2 2289Welpho nrfrf. 4, 4».
«90 cu qU!CC. rfesunl1. 4«.
sinciput A,ja9G 2292 deesl 5. 2298ci A, 2294 corr. X, id esl vaiic omisso 1, 2.
2a9B l superset. alia manu A, glaba-i. Hasesiilficil — dixissem désuni A, 4». S207ita A, deesl iu tell.
2298seritl. 2299fuerat A. 230l> Relecz 1, 4. 23G
1 inq. placet A. 230aonien %. 2303reportas 1. 2S94deesl
4,4a. 230B ila 1, deestX, ergo téil. 230G est 2, fuerat 2b. 2307ad me alia manu superscr. A. a30Kcauo-
iiizatus4a. 2309deest 5. 231Gquia deest A, 2, 2b. 2311Krakow 2. . 2312lelislrula corr. fenstrula 1.
2313alba 5. 2314deest2b. -1M» in carc. m. A. 231G corr. X. *3" uiartvris «dd.4,4^. 2318exA. S31a quod 2V
NOTJî.
n'uinicum Maihilda iniisse et a. 1095 divortiuin fe- (552)Capilis comtnolioest ludibrii et caviltaiionis
cisse allirmanlcmse eam nunquam letigisse testis signum.
esl Bernoldus.Cfr. monachus Weingarieiisisp. 789;
Sieu/.elfriiiik. Kaiser, I, 555. Longe itaque hoc loco (555) llor.,epp. I, 9, 20.
LcrravtiCosiiiasaverilaleruniore popularidcceplus. (554) Virg,, eclog. Vil. 42.
.,.- CHRONICA.— LIB. H. Jbu
des ccclesîoe,dum visitant candelamqua? ibi acccn- A qui qi sunl in Iota Moravia miliiibus. Quos ut vidit
ditur nocle (553). m
marchio longe in piano occurrere campo, prasordi-
5S, Nec praslereundum censeo quod dux Wra- nal ni suos lignci in moduiii cunei, cl corroborât ani-
lizlatlset sui fralres Chounradus atque Ollo conlrai mos ni eorum hujusniodi monilis alloquii 2341: O mi-
orieiilaleni marchioncm Lupoldum 232°, filiumi Ht liies, quorumviresper multas salis experlussunt [or.-.
Luez (356), counniserinit hélium (557); sed priusi luno! H pKaiins,ne timeatisillâs [ngiiivas timbras, de
vi'dendiimcsl unde orta? sunl 2321tanta? iniinicicia?- Ï- quibus
q> valde doleo quod eis palet *3''*campus in fit-
inler Liipolduin232acl Cboiiradiimdiarrbam Mora- gaiit. g Scio enim quia non audenl vobiscumcomiilere
An non videlisquoniam*3'* 3illos arguiliner-
via?, nam antea semper fueraul aniici ad invi- pugnam. p
eem (538). Cum enim ulrartunqtu».provincialunii lia li virium, quos limot compatil in unum globum?
lisrniiuosnon silva, non moules, non aliqua ohsla-- Nulla J speciesibi apparel atiiiotum; ovessunt, ut rcot,
cula dirimanl, sed rivulus, nomine Dia 2323,fliiens s et e esca luporum. Quid statis, o lupi rapucesel ca-
2324loca vix eas dislerminat, sCmnerno- luli li konuin féroces? Irruite in grègesovium et diri-
per plaint < pile
ciibus maii homines alternalim latrocinardes2328, p corporu, quoeslant sine sanguine,prius. casura
232Gdiripientes, villas vaslan'tcsex iilroque
e qnatd
<j bellumvisnra, atque cilo inilvosnoslroselvul-
pecora
2327 -. B /lires
' pascilitru. O inferne,qnaniastibi hodiedabimus
populoprasdam sibi faciebanl. El sicut sicpepar-
vidascintilla magnum excitai igncin, ita !328isti, dee viclimas!Relaxa
* tuas officinasad susc'tpiendusB.ohe-
quibusdiximus, domini, quia noltierunt nocivuiti
2329
«» morumanimas.
' Scio 2344enim 234B quod Deoet saitr
exlinguere fomilem, ex his ininimisrébus ad ma- ,_ dis' ejus sunl odibiles sine,misericordia homines,
g'iiauisuorum a33°deveniuiil pernicicm. Nam cum lï, 'qui*3iiad hochanc terrantinlranl 2347,«I non soliim
fréquenter Choutiradiis ad marchionem 23" hujus- s. noslra-
' bona, sed el uxores n'ostraset earum soboles
ntodide , 332compcsccnda millerel sedilione 2333,et 'diripiant, quod Deus procul avetlat. Alqui si alietii
iit veslrumconligeritmori,una mors est liât; 2348bealiot
ilie itiinidofastti despicerelejus verba, supplex adiit
fratremsuum Wratizlaum ducemBoemôrum,rogaus nS omiii morte, dulci pro puiria mori 2349(500). Plura
eum sibi in auxilium contra superbiam Teuloiiico- 0. lociiliirus oral-, sed ejus verba inipetus-Bocmortuii
riim. Qui suis 2334quamvis non diffidens viribus, ls adbrcvi.al.Nam dux Wralizlaus ul vidit bosies non
lamenRalisponensisepiscopi(559) imam scaram ex GX cedere loco 2'*0..
eleclismiliiibus precio condiicil 233B sibi in auxi-
•i- Jussit Teiilonicos23B 1 dostrum imimpere cornu,
lium. Nec celai marchionemdux advenlum siuiin, in, fralres vero suos Clioiinradumel Ollonent ordinal
sed 233°niiltensunum de satrapis quasi per anlipbra-
•a- pugnareiii sinislra ala s352.Ipse aillent ubi erat co.i-
sin loqueiisei mandat, ul sibi paret grande convi- vi- feriissiina hosiiiimacics (561), iit ipsa fronte Mar-
vium,.seque ipsuin pollicclur aleam Marliscilo ve- e- lis (562)jubei cxorciittiusuum deicendere, cl pede-
nue hisum. Ad hase marchio ellicilnr lietiis, et a slri congressionecimt adversariis deeertarier 23CI.
Hibulcousque ad biibulctini23» 7 lirmalos 2339omni-
ni- Qui cicius diclo ab equis dissilieulesaaB 4 et clamoie
jjemispecie ferri, a stibulitusque ad slimiihim,om-m- exhorlationis23BB dalo, sicul igiiis in siccam stipulât')!
nesjubel paralos esse ad bclluui. VeucralduxWra- ra- immisstisfurit (565) et in momentocuncla conibii-
lizlans cum Boheiuis *"3' simul et Tmilonicis nui nui fil, ila vires adversarioriiinferro coiiteriint23<! 6 ter-
erant pncsulis Ralisponensis2340;ast alia de parte ne :ra?([tiea3B 7 eos prosternunt, el de lanta inultiludine
Ottocl Conradus adjunguiit se cum suis omnibus bus vix residuus fuit, qui cum ipso marchione aitfugit.
VARL'ELECTIONES.
!3i">
Loiipolduni 2 Ludolphnni3. am sint 2b, 3, deesl4, 4».'' 232aLuppolduniI. 2323Dya2,1, Dyia
3. 2324deest1. 23,Blalroiiizantcs A, 4«. 2a2G pecora — vaslanles désuni1. 23a 7 deestA, alia itinnussn-
perscr. dampnum. 2328alia manussuperscr. A. 23i9 noviciumA, nocuum2, 2b, 4, 4a. 233°deesl 4,4».
2331 superscr.alia manu 1. 2832pro hujusmodi4, 4a. a333vel sedicionevera 1, werra pro sedilione 4, 4a.
2334 rfeeslA. 23SB conducli2, 2'>, condtixil5. 233G deesl2b. 2337publicum 4, 4a. 2338armalos — subula
rfesiiM-A. 2339Polonis A. 234G Radisperonoiisis 1. . 2341alloquendo corr. alia mnnn A. 23+aparet 1.
23,3 quomodo2b. 234isic alia mantisuperscr. cio 1. 234G clcuim 4. 234G 2b. a347inlraverant-2,-4".
8348 quod
deestA. 23" sua A. 23B 0 loca COÏT,loco 1. 23B 1 Tciiio'nicisA. 23B 2 alia 1,2, 4, 5. 23B3 decertarc A,
deccrlari4, 4a. a3B 4 desilientes4a. 23SB cxliortandi 4, 4a. 233G ,o.:ticr 1. 23B 7 comburit add. 1.
NOT.<E.
(555) Recto obse.rvavitSchwarz bella a Bohemis'n 1082 crr. etiam.Dobnerad Haj. V, 495.
lleinrico.auxilium laltiris conlra Saxonesgtssln,qua? (558) Vera Causa-Cosmamfugil; Leopoldusmar-
tihcrius narrant Bruno, Lumbertus, Bernoldus, a chio lleinrici IV faulores expiileral, qua de re-'Wra-
Cosmasilenlioboisloco prastermissaesse. tislaus consilioregis arma iit illumniovil, ul testatur
(556) Imo erat (iliiis Ernesli marchienis, qui in auclor VilieAllmaiiuiepiscopi Pnssaviensis.
prielii)ad fUiv'niiuUnstriit anno 1078 couunissooc- (559) Otlonis. " "
cisusest. (560) lior-.otl.lH, 2, 15.
(557) Hoc bellum anno démuni 1082 cpnunissUin (561) Cfr. Sallust., Calil. 60.
esse icstalur Cosmasiiil'ra; vide Annales Hildesh i- (56-2)Lucan., Pliais. VII,220.
nùsiists el Cliroii. Clauslroncoburgeiisc. De anno (565) Virg., Georg, 111,99,
467 COSM.'EPRAGENSIS 108
Sicque grcgcs ovium lactaverunl catulos leoniim, et A ejus ej post in baptismale nomine sui palrui 258°B.o-
paucis ex suis amissis Bocmi de plaga oricnlali fa- lezlav 9< esl vocalus 23G 1,
mosum referont 8"8 trluuiplium. Hac in casde oc- 37. Anno dominica?incarnationis 1086.jttben'e cl
cisi sunl Ztan ,8B»cum fralre Radim *3m,el Gri- peragcnlc p Romanorum S38aimperaloro tertio Hein-
don -** 61filiusZanek ,3G2, cl Dobrogosl2363(ilius III— ricor augiislo célébrala osl sinodus magna in urbe
3 (567), ubi 4 archiepiscopi et 12 pra>
nés 28G 4,el alii non adèo23GB niUlli (564) anno domi- ^Moguniia23B
nica?incarnationis 1082, 4 Id, Mai. ssuies, quorum nomina posl docebimus, simul cum
* Rex Henricus Rontam obsedil biennio 2, 2a, 2b. abbaiibus
a niônasteriorum et céleris fidclibusrési-
36. Aimo dominica?incarnationis 1083. dentes, plurima décréta super s.talu sancla?S384ec-
cl
Anno dominica?incarnationis 1084. *' c
clesia? scriplis roboraverunt. In quoconvcnlu idem
" Rex Henricus fil <
cassaromnibus sui regni oplimalibus, ducibus, mar-
imperaior 2, 2a, 2b.
Anno dominica? incarnationis 1085, 8 Rai, Jan. cchionibiis, salrapis et episcopis assetiiicuiihiis, cl
obiit Judilha 23GB (565) conjunx Wladizlai ducis Po- tcollaudanlibus, ducem BoemôrumWratizlaum tant
loniorum '3GT,qua?fuit filiaWraiizlai ducis Boemo- Boemia? I quant Polonia? (568) pra?fecil, el inponens
l'uni. Hasecum esset slerilis, semelipsam semper capili < ejus manu sua régalent circulum, jussil iir-
inactabat offerens,3GB vivantbosliam Dcocum lacri- B < chiepiscopum Treverensem 23BBnomine Egilbcrlum
mis, vacâns elemosinis, viduis siibveniehai et or- S3BO.( ul omnjn seje sua mciropoli Praga in regem
phanis, aurum et argenlum nimis large dispartiens> ungal et diadema capili ejus inponat (569). In eo-
2369per monasteria, commendabat se orationibusv dem . concilio Pragensis prassul Gebeardus i387scri-
'
saeerdolum, ut per suffragia sanciorum quant *310 pla sua?aniiqiia? querimoniie représentai de Mora-
nalura negaverat ex divina gratia prolem obtiiical. viense episcopoJohannesupra meinoralo. Qui quaui-
Prasterca *371mittit capellanum suum nomine Pe-- vis codem anno jant ab hoc seculo migrarat (570),
trum, qui ul ejus vota sancli Egidii 2372ad sepul- ttimen valde proecavensin fulurum pratdiclus pras-
ebrum cl alia munuscuia abbali et fratrihus suiss sui, cl agens per amicos puisât atires cassaris, ne
déferai 237S,qiialemis per inlerccssionem eorumt iterum in codem loco alius subrogetur episcopus,
Deus exaudial ejus peticionem (566). Qui mox, utt replicat coram omnibus privilegium olim a sanclo
domina» sua? imptevit jussa, cum jam reputriareB Adalhcrto episcopo, suo anleccssore, confirnialum
vellel, sic ei abbas quasi prophetico ore ferturr tam 23BB papa Bencdicloquant a primo Oilone im-
dixissc : Vadé cum Dei benedictioneet die tuai do- peralore. Ad cujus justani qùcrinioniam imperator
minai ; « Spera in Deum et nichil in fuie hoesites, , motus precibus ducis Wraiizlai, fralris ejusdem
quia concipieset paries filium. i Nullus est237*enim n C episcopi Gcbeardi, el consilio archiepiscopi Magun-
qui 28TB non oblinuit, quod sanclum Egidium ftdetitetr lini Wczelonis 2389et aliorum hoiiortim, qui jtisti-
8378petivit. Sed limeo ne [orte Deum o/fendamus, s, ciasfavebant, novum antique fere ejusdem tenons
cum conlra fala precibus eum [aiigamus, licel ipse e addit privilegium et signo imperiali confirmai, ut
per mérita hujus noslri patroni *m nonnumquam n in sequcnlibus palebit. Cujus privilcgii formant si
psltntibus animât quod nalura velat. Qui cum do- >- hujc operi 23D 0 nostro inscramos, non superfluuin
mina?sua? hase retnlisset, tempore suo concepit, et ?t fore asslimamus; conlinet enim aut huiic aut liujus-
postquam peperit 2378filiuin, tercia die obiit in prima
ia modi lextum :
«.aliicaiittt suora prasnotala?a379dici. Filius autem m In nominesancla*el tndiv'tduoe239'Ttinita'.is.Hein-
VARIiE LECTIONES.
•,SBBferunt 4. 238'Zdan2,Zlhan 4, 4a. 23!,°Radvim 1. '"'Grydon l,2b,Grdon 5. 2382Zanee I.Zauck
2b, Janek3. ,3GaDobrobosl2, filius Zanek el Dobrogost omissa A, A*. 2364Hyncs1, 2, Uoues3. 23GBiu
lanlum 2, 2t>,3, el alii mulli 4a. 23G6duclrix inserunl 2b. 4.». 23G 7Polonornm 2, 23c8 deest 2. 23G'Jdis-
pensims. A2378dispertîens2b3, S4, 4°. *>370quod 2b. -i2371propterea 4, 2a. corr. pneler ca A. a372confessons
inser't 4a defferatl. 374deest A. 237BdeestA, 4a, 237GdeeslA. ' 3" ^Egidii add. 4. 4<*. • 2378con-
ï379notala?3. la80 patris cort. al. man. palrui A. palris 1. deest 3. 2381vocilattis 2",
cepit A.
2b, 3. Filins aulem ejus politus est in baptismale nomine sui palris Botezlau 4, 4». 238iomiitit 2. Se-
2383 2>84 rfeesl
usque ad II, 38. leguntut eliam in cod. 7.
quenlia *33e , 386 Magunlina A. Magttnlia
2387
4. Magoncia7.
A. deestA. Treverienséin i expuncto 1. Egelbertuin 2b. Jaromir 3. Gebehardus
alii. . *3m deestA. 2389Wezzelonis4. 239('<opère 1. 239t et iiidividua? désuni A.
NOTiE.
(564) Die 12 m. Maii1082 apud Mouriberch i. c. B eodem fere tempore Wladislaiis, dux Potonia?, Jit-
Mailberg; Vita S. Âlimanni. dilham imperatorissororem iiimatrimoitiuulduxcril.
(565) Eral filia Adleylha».,vide supra II, 20. Vid. UoepellGcsch. v. Polen I, 208.
(566) Eodemferei modo Marlinus Gallus, p. 78 ; (569) Monachus Pegavdnsis narrai Wralislatim
Kadlubek, p. 17 de hac re rciulerunt. regiam' dignilatem 4000 niarcis argciiLiab Heinrico
(567) Hanc synodum nunc confutidendam esse émisse,cumqtieWirziburgi, ab episcopisMoguniino,
cum altéra ah Hcinricianis episcopis Moguniia?anno Constantiensi et Wirziburgensi coronatumesse.
1085 habita probavil Dobner ad liai. V.£15. (570) vu Kal. Dec. leste anliquo catalogo episco-
(568) Nonsolis palet quomodoHeitiricus illotem- porumOlomucensïumin Richleri série epp. Olomue..
pore Wralislauni Polonia? prasfîco.rcpotuerit, cum p. H.
|fi9 CI1R0SICA— L1B.1I. 17«>
ricu* lercius divtna [avenle clementia Romanotumt i assensu laicorum, ducis Boenionim Wralizlai, el
et imperalotia fralris ejus Chounradi, ducis 1*40B Friderici 5407,
imperator augustus. Regio nomini
,,9a ul ecclesiarumDei . ducis Lutoldi ****,palulini comitis Rapotonis ,*0B,
digititalicongtuetenovimus, 1S94 et 'omnium,qui ibidem conveneranl, primiiiva illa
viiliialibus *3" ubique opilulantes, dampna vel
injurias earum quacunquenecesse(ueril propulsemus. patochia cum omni letminotuin suorum anibiiu Pra-
*30"univetsis «3'GDei noslrique regni gensi sedi esl adjudicala. Termini aulem ejus occi-
Quapropter
fidelibus,lam fuluris quam ptoesentibus,nolum esse deiitemversus hii siinl (571) ; T.unos/241°(572), qui
volumus,qualilet fidetis noslet Pragensis episcopus 2411 tendit ad médium fluminis Cltub(575), Zelza **"
Gebeatdtfssoepecon[talfibus*337suisetcoepiscopis ;(574),Zedlica^13(575);elLiusena2i14(570)et Dasena
coetensque prwcipibusnostris ac novissimenobiscon- :«-«.»(577) Iitloiiieric'241G(578), Le/Kiizis417(579)
qtieslusest, quod Pragensisepiscopalùs,qtii ab initio usque ad mediam silvam, *418
qua Boemia limiualur.
per lolum,39SBoemioeac Moravioeducatum*3™unus Deindead aquilonulcm hit sunl termini : Psovanc
et inlcgercousliluiuset tant a papa Benediclo quam 24,9 (580), GAnirali242°et alleta Chtowali8421(581),
a primoOlloneimpetatote sic confitmalus est, post- Slasane "" (582), Ttebowane s423(583), Bobtaiie
eaanlecessotumsuorum consensu,sola dominantinm 2424(584)-,Dedosane S42B(585), usque ail mediam
potestate subinttônizato intta tetminos ejus novo " silvam, qua Milciaiwtum***0(586)occurtunt termini.
episcopo,divisusesset ctinminulus.Qui cumXagun- Inde ad o.rienlemhosfluvios habet lertiiiuos: .Bug
cuvconnu legalis aposlolicoesedis, ptoesentibusnobis *42' (587)sç/'içct 2428el.Z/jr 2429(588) cum Ctacova
ac plerisquéregni nostri oplimalibus, eandemqueti- ,*39civitate provinciaqueçuiVag s*31.nomeii.cst,cum
moniaminlulisset, ab atchiepiscopisWeztoneMagun- omnibusregionibusud ptoedictam urbem pertincnli-
lino, Sigewino",0°Coloniensi, Egilbetio Treveriensi, bus,quoe Craçovd"13*est. Inde Ungarorum ",33limi-
Liemaro,40t Btemensi,ab episcopisquoque Tiedrico tibus addilis usque .ad montes, quibus nomen est
.MOIVirdunensi,Chounrado^^Trajecleim, Oudal- Tfitri**3i (589), dt'ala/a 243Bptocedil. Deitulc in.ça
rico '*'4 £»slelenst',40ï, Ollone Ralisponensi, cum patte, quoemetidicm tespicit, addila regioneMoravia
VARIEELECTIONES.
*m*al. man superscr. A. "*' dignilatibus 2. ,S9Vdampnabiles 4** 239Bquîaproptcr 1.
2386 ,397 ,398 injurias 4,
deesl4. cum fratrihus 4. 4a. per totum désuni 7. *"» ducaluum 7. 240°Sigcvino 2.
Sicevino2b. «m LyemaroT4. 4« ,40,vTielrico1. Liederico 5, Theodcrico4. Thycderico 4a. »*°aCun-
rado 4, Cïiiirado 7. ,404Odaldrico 1. Odalrico ia. I49BCistetcnsi A.
Heystheleiisi 4. 4« a40GCit.
ducis, 1. ,407 al. man. in matgine 1. adscriptum. *i0t Lutholdi 4, 4a. ,40s Rapolhonis 1, 2"*,
4, 4a, 7. Rapola?5. 241°Tugast 1, 2 , 2b,
*H* ,4U Ingast 3, Tugozc 4, 4a, Cugasl7. '>'• qua? 2», 2b, 5, 4,
4°, 7. deest A. 3, Zeyza 4, 4<*. Zedlea 3, Zedlicane 4, 41*.Omiss«w2a 7. Videnlnrquehoec-
duo nomina Zelza et Zcdlica unitts t'ocislcclioncs variâmes esse DOBR. ,,14/M"2,legi polest Liusena et
Luisena.Luisena2b. Liusena 3, 7. Lucsane omissoet 4,4» 241h
ila A. 3, 7.'add. 1. Dacane, Dé-
2b,241G
catie2, In 2b correctorin margine adnotavit : aliter Dacane. Daciane 4,1,2, 4B. Liulomcrici 2, 5,7.
Lulhoniirici 4, 4». -1>" Lemuci 4. ,41B.aquilonem5, 4,1 4a, 7 2419Psovane 2. ,42° Chrowaii
1, 2>\ Chowati3, Crouali 4. Chowati 7. M1 deest A. 1, Cbrowaii 2,4, 4a. Hroiiaii3. *"•" Zlasano
1, 2, 4. »»"'Trebouane 2, 3, 4, 4a. Trewobanc 7. 44avBoborane1. Bohoraue ' 2, 2b, 4, 4<*,7.2428
Poborano 5.
s4"Dedosese 1 , 2, 2b Dedosscne 3, Dedosesi 4, 4a. S42GMilcanoriim A". 2427 Buo 7. félicitera.
24,9 Ziiz 2K Zur 4» *4J9 Krakova i.Krakovia 4,
2. Krakoua 2b. 7, Cracoua 5; Chracotia 4». a431i/«
A. WngreW. *4" Krakow 2, 2b, 5. 1>3*Hngariorum 4,4«. 24nïatri 2» 24S» dilata 4".
NOTJE.
(571)De geographica hac dcscrlplione Pragensis G (580) Nuin cadem regio de-qua-supra 1,15?
episcopalùsvid. Dobner ad Hajec. : IV, 217 —229 ; (581).Chrowalia.
l'idaeky1, 227. N .
(572) Esl sallus, qufvocatur Fichlelacbirgc. (582) Silesiaad nioiilein:Zobten.
(575) Eger; (583) Dobnerovidebatur lci:riioritim..Goerliceiise.
(574) Dobnerin hoc nomine fines episcopalùs Ci- In nomine Trebouane laierc opinabalur Drenow-de
liccnsis sibi deprebendissevidebatur. Kropfin com- quo conlin. Cosmic ad 1151; quod nuin staro pos-
.* iiieiiiiitionesupra huidala regioiicmPilsciicnsciii. sit dubiio. Kroplio est Triebel in Lusatia niferior!.
(575) Elbogensïscirculus. (58i) Regio ad fluviumBobcr.
(576)ldeniessevidcbatui'virisdociiSiquodLuczane
ycl Luczkoi cujus saspiusmeiitioneni'fecit Cosmas, ' (585) Inler Odcramcl Bobcram; cfr. Tliietmar
). e.Satecensis regia, quod ego in mèilioreliiiquo. IV, .28.
(577) Tetscheneusiscirculus; Dobner dubllavit, (586) In Lusalia superioii ; cfr.-Thieluiar. I, 9.
niiiiiprusferatdux, quod vcieribus erat Daxan, nie-
dio inier Sateciumcl Lulomcricitiiu sititiu. (587) Bug.
(578) Lcilmerilz. . (588)• Slyrqui iuBuyium,Bipelz,extindat.
(579) Quid sil.inceniim esl ; Dobner mini jure (589);Aptid-Dlugossutnsaspiusoccurrens ; moules
Mtiavienseinregionem hic repcrcrii dubilo
Karpalhici, Taira.
l'.viKOL. CLXVL .6
«I . COSMJE PRAGENSIS » ,.,
'
tisane ail fluvium cm nomen\éslWag, el ad mediam A quod ego vidi Ipsum cassarem suis maiiibiis
silvam eut iiomen esl Motire ,V8*(590),el ejusdem *4al annolanlcm in privilegio Pragensis cpiscopatus.
tnoiilis, eadein parrqchia lendit, qua Bavaria lintina- 38. Simililcr eodem anno Hciiirico imperatorn
lut 2438.Médianlibus iiaque nobis-el commuai priti- demandante el Magunlino archiepiscopo WezIone2''«
,48' esl ul dux intervenienlc, per legatos S4B 7 aposlolici
ripium aspirante suffragio faclum 24BB,qUj
el
Boemia' WratislaKs (591) frater ejus Chounradus eideni inlcrfucrunt concilio, domnus- Clemens2"*
supradiclo Pragensi episcopo 244°, [talri suo j parta- papa secundum prasdictos terminos suo privilegio
,441
chiam judiciatio otdine teqttisitam ex integto et «orrohoral24t 0 Pragensem episcopalum, id efflagi-
2442teptofiletenlùt et ieddctenl. Proinde nos togalu laiile 2481el suggerente Gebehardo episcopo per suum
ejusdem episcopi tacionabililct inducti, Ptagensis capellanum nomine 24caAibinum, quem cum Iegaiis
episcopalùs tedintcgtalionem a443 noslroe impetiali aposlolici ex Magtintia hac 54G 3 de eadem causa mi.
attclofiialis ediclo 2444t'Wiet successoribus ejus con- serai Romam. Eodem anno 5 Idus Juniia 464(592)
firmamus et slabilimus, inviolabiliter decernenles, né obiit Ollo.dux Moravia?, frater Wratizlai ducis Boe-
nlla postltac cujuslibel condilionis petsona, vel ulla mia? 24GB. Inlerea Egilberlus 24GGTrevercnsis arclii-
societàs homintint, Pragensi ecclesue quicqttam siii episcopus 2467jussis obtemperaiis iniperaloris 24t«
juris in proeuolatis lerminis alienare ptoesumai. Cujus adveniens melropoliin Pragam, 17 Kal. Julii inlcr
tedinleqtalionis el confirmations 244Bauclorilas, ul B sacra missarum sollempnia regalibus fascibus in-
omni oevostabilis etinconvulsa permaneal, hanc car- dutuin ttnxil24G9 in 147°regem Wratizlaum, et inpo-
iant inde consenbi, quam, sicut infra apparel, manu suil diadema super capul lam ipsius quam ejus con-
, 44°inpressionesigninostrijussimus jugis Zualava? 2471,ciclade regia amictas, clericis m
proprialaboranies
insigniri 2447.Data 2«83. Kal. Maii anno a'6*>*"'iii.car- universis salrapis 1er24ïa acclantanlibus : Wmistao
2473Boemico tant ,i 74 Polonic.o
lialione Domini24BO 1086, indictione 9. *manno aulem regi tant (595), mna-ii
8462domini lleinrici 3 v*7i a
tegni quidem 52, imperii24Bveto3. fico et pacifico, a Deo cotonalo, vita, salus
Victoria247G.Post. hase tercia die archiprassul secun-
dum regiam niaguificenliam'immenso pondère auri
et argcnli ditalus247ï et casleris xeniis 2478ac 2"9
munciïbus donattts, cuin magno honore lastus 2i8i,
ad propria rcmeal.
39. Anno dominica? incarnationis 1087 rex Wrn-
lizlaus colleclo exercilu inlral Zribiam 2481(591),
., quam olim imperator Hciurictis in .perpcluum silii
habeudam iratliderat, et dum 24B>quoddam castrum
nomine Gvozdck 2483(595) prope urbem Misscn ,M
rcasdificavit*m, aliis insistai libus oinsri, millil duai
VARliE LECTIONES.
. a4B°Md'rc signo contractionis apposilo super d. 2, ita ul. MdVe legi possil Mudrc. More 2n. Mi'cr'C
2b. Mure 4, 4«. More 7. 2437 ejus A. More 243B limilaliir 2, 4. Hoc loco seqtiuntur in 5. Qualitcr
aillent bec parochia dilalata fuerit cl confirinaia, qui vult ineliiis scire, qiierat in privilegio ejusdem et,-
clesie. Reliqna désuni. 2439per ernsum faclum A, per factuin 1, pacliim 5, faclttm 4, 4B, 7. a44BGebe-
hardo 'nsen-n'4, 4a. 244'Jure A. 244s ita X. 2443reinlegralio.iiem 2, A. . a444 adicto 1. 24''8 cl conf.
al. manu superscr. A. 24U deest'i. rohoraiilcs 4«.'-***« iusigriari 4; 2448data? "2b. 2''»8 deesl
4. a4s0 doniiniciieincarnationis 3, 4, 4°. 24B 1Vlll, 2, 7. 24Barfeesl 4, 4a. 24B»
imperalorii 2. ""llein-
rici 1. S,BB In monograminalis loco circulus flavo colore descripius et vacuus. Celerum monogramniath
lineoealternalim nigro, flavo,a4ti rubto colote descriptoe sunt. A. 24B"Wezelone 1, 2. Wezolonc 3. Wczzclnno
4,4°. 24B7 prolegalis A. 8 ex Magoncia addit 1. sed expiinxit. 24B 9 deest 2. *''t0 corroborarat A; 4°.
»4B1flàgitante 2b. 24Gan. 7. 24G3ao1. 2464 Julii 4, 4«. 24GB Boemôrum 4, 4a. 24GG Eilberlus 1. 24G 7epi-
8 imperator*! corr. A. Henrici add. 4, 4a. . a4'19duxit A, , 247°deesl A. 2m Suatavasî.
scopus 1, 7. 24G 2472deest 7. 2473quam pro lam 1, 2b, 5: omiiiuia 2474corr. A.
Zualhavc 4, 4». Ziialawa? 7. 2477 A, 4».
a"B laus pro salus omisso sequenti et 7. 947G hic desinil 7. . esl al. man. superscr. X. 24,Bexeiiniis '
24,9 xeniis ac désuni A. ac deesl 1. a48° deest 3. 2481 Zrbiam 3. 24S2ctini1. s483Guozdec 2, 2b, 4, 4'«
Gnozdec 3. 2484Miseul. Misnam 4. Missn A". 248B redifteat 1.
NOTyE.
(590) Matra, ]D prascepto de fiindatione ecclesia? Wissejiradensis a
(591)Diflicullas, qua?inde nascilur quodWralislaus 1088 apud Boczek 1,18.3hase legunlur verba ^(Confir-
paulo ante régis nomine saliiiatus hoc in diplomate dux ma tio) domini eliam ÈgilberiiTrevirensis arcliiepiscpfj
noniinatur, Dobnero V, 517 ila solvi posse videbatur, a quo simul et unelionem regulis cqn.sectaiionis accefi.
utdiceret hoc faclum esse ob démentis papa?reveren- (594)j. e, marciiiam Missenenseni qnani Ileinricus
liant, qui nondiim rcgalem Wratislai litulum agno- teste Lamberlo a. 1076 Echerlo marchioni adcniera
erat. Idem testatur diplomati fundalionis Wissehra- èl Wralislao ob spectalam fident commiscrai.
dcnsis duplicem sigillum appensunt esse, in quorum (595) Guoz Biirzwaidium in pago Nisen'u Ç"'
aUeroWratislaus sex, inaliero dux appellelur. eliam comiuenlalionem Pelzelii inscripiam : U';"'
' die Hcrrschafl der Bohmen in Meissen in collect"*! 1
{592) Probat Necr'ologium Bohemiçum. W1
(593) lia noniinatur quia pars Po'onia? Oderana? Abltandlungeii der RoliinischeiiG'cScllschafi der
i. e. Silesia?in potestate eral "Wratislai. ht Wratislai senscliafien 1787, p. 59
115 CHRONICA.—LIB. H. 174
scaras cx clectis miliiibus cum filio suo Bracizislavot A \ rpcrscculi sunl hosles, evasit ex nostris. Clinique
ultutn ire olim.sibi iilala?. iiijitriie 2486.Nam quo- lu li qui rcmariserant in câstris, vidèrent in coeluni
dam'*8' rétro dierum-tempore, dum redit impcra-- ascendere a quasi per lurhineni globum pulvcris, et
loris de cuite, casu conligit in quadam villa nomines 1licci repemini ei subitanci casus eliam fortissintos
Kilcb*48Svalde magna eum pernpctare, ubi nociiit viros \ in belkt conturhare " 07 solcaui *'-°ï, lamen
orta sedilione inlcr suos el cives, occisi sunl a villa:- - armaÏ quam !B09cicius arripiunt 2B1°,hosles virililer
nis duo fralres, primi inler primates, hujus'palria?c < éxcipiunl, ptigna ,B11 sunima vi coiisérilur, fragor
innianes columna?, virtulum clari lumine ^V9, Naca-- armorum i (597) cl ciamor virorum usque ad nùbës
rat 9499et Bznala 2491,filii Taz !•4 9, comilis. Mox <
x cxorilor (598), hastilia *m in primo s8,s congressii
secundumrégis jussum qui missi fueranl feslinanlcs;s Ifranguiilur, res gladiis agitur (599)^ donec Deo
die cl noclu, lercia die *'4,3 summo diluculo invaduntit < opem '"''"' ferente Saxones versi sunt in fugairi, ito-
cum magno impelu prasdictam villam, el dirripiiinlit strates t habuère "'*" vicioriam sed nimis cruenlairi.
omniabona illorum, ipsos quoque et uxores eorumn iQuia vero sectindi ordinis milites curil prasda jàm
usquead corrigiam 2494calciamcnli spoliant, cl Fini— t- prasccsseranl "1S, in liàc pugna soli lanlum nobiles
dilus oedificia subverlunt igne cornburenles, alqueie inlericrunt, Alexius **", Ralibor gêner suus *""8T
equis et peccoribus simul abduclis illassiviam le-R ?- B Branis Uli cum fratre Zlava et alii quant plurimi;
iiuerunt. Facla aillent meridie, dum transirent quod- 1- Preda cornes amisso pede vix mortem evasit. Filius
dam(lumen, filius hcrilis naclus amoena loca flumi- i- vero ducis vulneratus est sub dexlro pollice, et nisi
nis,jussil cum prasda scutarios ntt prascedere, viros ts capulus ensis, quem manu tenuit, ictui obslilisset,
; autemhello forliores secum invitât ibi 2498prandium ni ex toto manum amisisset. Acta csl aillent base slrà-
: minière2497.Et quia magnus asslus erat, filius ducis is gesC.Nonas Julii.
; niiiiio calorc exasstuans, dum
post prandium in 40. Anno dominica?incarnationis 1088'nn~.
aqua paulisper rcfrigerarclnr nalans, mittit 24'8 ad Hisdem
cum x\lexius.cornes ila niandans : 1V011 lemporibus hase acta quibus referuntiir,
hic, ait, **"
in miles eral qui Beneda nomen habebat,
: Wtitnva2499aul ihlso° Ogra !ua notas. Toile mo- o- Quidam». .
\ rat (596), fortium potlas virorum ga'ias. Ad hase ju- Hector eral 882'Magnanimus juvems prasstanli corpore laits,
veuis: Naturale esl, inquil, senibus ad autoe 2* So~
01 qualis pulehcr vel Turnus in armis.
Ex Jtirata *?" nalus, cui primus Taz 2B23 fuit avus.
.: Hioluni sempet ttepidare, et quamvis sibi juni inmi- u-
neiitia,plus lamen quam juvenes, timere fala. Quod od Nescio qua de re lune offenso quoque rege Wralizlao,
i cumrclalttm esset Alexio, Deus, inquil, facial, sed crf fngiens in Poloniàm facuiscsl miles douma?Judilha?,
i eveuluprospero 2B02, ul lalis assit nunc et inevilabilis lis C conjtigis ducis Wladiilai (600); jamque duobus annis
'; foiiHHo.'occasio, ubi juvenes videatil ulruin senes an evolutis 2824remeans 211aB de Polonia.adiit Wigber-
!; ipsimagis fala timcanl. Dum hase loqnilur prasdictus us lum gencrum régis (601) rogans 9Bae,ul per ejus
;; contes,ecce plus quant 20 apparent équités missi ssi suffragia prislinam domini sui2B27 possil redire in
ïj a Saxonibus, ut eos provocarent cimbello 2B93, sicul îiil gratiam. Sed quia hic Wigherlus vir eral in rébus
mustela hoslem suum aspidem slrangulare volons >ns valde discrelus, nolcns 2ta8 ul in aliquo soccrum
J provocat umbra cauda? sua? de anlro. Quos ut2Btf»* 04 suum offendercl, dat ci consilium, niqncns ut inlc-
1 viderunl noslra les, iuconsulli homines, plus atida- la- rim apud Missensem 2B29 episcopum nomine Renno-
;i ces quam perspicaces, Alexio iii.niuin rcfulante . et el ncm (602) lueius 2"'3C, maneiel, el cum sibi simili-
: prohiheute eos ac nsvocaiilc, ruuitl in sua fata per- er- 1er 25al inlcrcessorem pararcU lutcrça conligil ut
:{ SDipientes2B0B inimiços. Nam slatim ferrea legio gio iterum rex Wral'tzlaus Zribiaiti cum suo exercitu
:\ Saxonum2BI)<,. prosilit ex insidiis, et nec unus, qui intrarct 2S" 2, qito prasdicluni caslruni Gvozdec h
YAR1/E LECTIONES.
""" illalam 4». 2Ï"* 1. "" ivyici) i ', su. "•» nomme a. *"» isakarai
injuriant 4, quoddam 2'93' ita corr. I luce rctl, S494 g.
0 2. Nacharat 4, 4». s491W/.nala 2. 2492laz 5. Thaz 4, 4a.
I idia manu superscr.X. 2',9B seruiarios 2, 2a. r eroso 2b, 3. "49Gad A. 2497rfeesl A-', 2'98 ntisil 4.
i 4«. «*89•Wiytava 1, 2b. Wltavia 2. Wltava 5, 4, 4.». 2B0° rfeesl5. 4. 4». 2B01aduic 1. *sa*propicio ve!
1 prospero 1,2. prospero A. 3, 4, 4a. propilio 2a, 2b. inmurginc Alius prospero. =' 2B° 3 lia A. cimpeiloî.
'i cumbelle 2, 2a, 2b. cum dolo 5. «y nihello 4, 4». a604'expunct. et al. manu superset. cuiti A... aB0B
'{ sW|iientes2. 2S06 Sacxonum 1. 2t") 7 lurbare A. ssoasoient 4, 4*. 2B89quanlo 2b. aB1°corripiiintpro- A.
I 2i2b,5. rfetnrfecotteclum arripiunt. 2B11deest A. s812as!ilia 1. 2813imino2b. s814superscr. h'1.
jjH. 'isreiiiedeest in margine al. maiiu ente Boemis. .2S11Jhab.. n.A.. *'BlG pratcesseriinl 3. 2B17cornes insérant
2f
818
4,4a. geuer suus deesl A. 2S'9 Bravis 2b*.Bratus 3. "^ anni niimeriis a021
sec. A. 1, 4. cuiu càptte 4.0.
| 3. w'aemr conjungendtisr hisdem A. i, 4. H majusctda scriptum. his'3. dees/5. 2S2alurzata 2. ssa3 laz
a Thaz 4, 4a, 2B,V evohilns corr. evOluiis 1. 28*' 8 leniaiiens cort. alio aitamento remeans A. 2B26omis-
% sumT,. s"7 vVratizlai add. A, 4».. 2528uollens 1. **" Misnenscin 1, 2, 2b, 3, 4, 4a. «'o tutus A.
a ' sint. sibi A. îB3ai al. manu adsctiplum 1.
1 . NOT/E.
| (s?6) Lucan., Phars. I, 281. (601) Cfr. supra II, 20. Quiluis rehus motus il*
(&97)Lucan., Phars. 1, 569 Bolicmiam venerit Wipertiis marcltip, narrai aiicioir
êf (j>98)Virg., iEiv. H, 3l5.r. YiUcW'iperti c. 2, in llofiiianni scribt. rerum Lttsa-
(S99) Sallust., Citlil. 60. ' licarnm, •
i
W) Q,la, obicrat a. 1085. Vido .suprall, oo. 602) Sisdi sua? l'cslituius anno 1088.
17«: COSMiE PRAGENSIS 178
alium lirittiorem locum transferret; et cognovil rex, A dormilat, sed semper quietos inquiétât,
n3t esset-, millil pro co, Non inlil ullerius pacalos Vivere fralrè9,
quod Bcncda in urbe, Miss.cn
*"3" pacto. QuCni regcln "" sciliccl Wralizlaiim cl président2BB'' Gc-
quo """* vcniat ad eum sub lidci
slatim Ycnicnlem rex ut Vidit, qualitcr eum dolo beardum. Hutic Vexai vana gloria cl arnbiûo '*•»
caperel cogilàre easpit. IJbi post iiuiUa vérba pro- illum exagilat arrogantiâ Cl tumido faslu superhia?,
niiscue dicta el quatdâm convenienter ficta, accepil iîa lamen Ul née ilie liuic éederel hec liie illum exsu-
eum fraiidulenlcr rex manu dexlra et diicil seorsum pcïare quircl. Isie non vult Irai rem sibi mo4iàber<s
extra castra, quasi ibi seçrCla loCUlurus. Tune vi- parchf "'Ville non vult mitior fratre iisibërî ; isle
,dens *S3Scapotant el capul" 37 ensîs aureuih, quo Vult prasessc, ilie non vttll subessë; iste'vuli quasi
erat.miles*" 138prascinctiis, inlra ialia quatrit ab co, rex doiiiinari cl prascellere, illc lion vult jussis suis
quanti.,88B. vaieat gladius suus. Et ilie;2B''° Molam, in- cblemperarc, sed soli imperâtori suifm profileluv
,qu'il, si ponas super galeam, ultamquc simili el servicium, a quo acccpëràt episcdpiiim 28G 2. Qui in
capul. alqûe. corpus usque ad fémur in uno iclu hoc lanlum virili aniniosilate irilèr'sc aliquaitdo disside-
ense dimidiabo. Miraliir rex dolo, et laudal enscni, banl, lit sa?pe festis diebus rex episcopum non hal-.fi-
atque t;ogat ul eum *iil ëibi oslCndât. Al illc nihil. rct,qùi sibi coroiiam imponerct. Haciicecssîlale* 5"
'înaii***'* suspicani, dût- régis in nianum exein-' J siniul2B< 14et ambilione rOx cotnptilsus, non ralioiie
2544 sed sola dblninalione ilcriim subiniroiii/.at capcllu-
ptunt 284'de vagina gladium; 'quem rex arripieiis
el maiîu v'ibraits : #uid, inquil, ais2|s4Bninic, o fili num suum nomine 'IBBB Wezloneni"*'' in icrritorio
mulietis ulito sl!46 virutn. appeléittisl Et asfanti ca- Moraviensi episcopum (605). Quo in 28GTfacto *Kt
!87° spre-
nicrario, qui soluS erat cum co, lionto pejor pessimo, palath se fecit nolabileta iim, non soluni
Yilo ScliboricSB47 ail: Râpe liunc,rape subliment et visse quod'ipse corain impèralorc et ejus episcopis
liga qtiadritpedem. Sed quia semper in audaces au- collaudavcral, ut unus foret uterque episcopalùs,
dacïà non est luta, audax milesSB48 mox arripieiis verum eliaiit papa? Clentenlis violasse privilegium,
de femore cameiàrii per capulum ensem, proecidit quo "*" ejtisdem lerminos episcopii roboravcral2B72.
lumbos ejus per médium, qui calcitfàns humum !"'4'1 Hanc ut applorarcl *B73 apostolico illalani ccclcsiic
• injusliciam, prassul Gebhardus '"^ iturus erat Ro-
jacuit semivivus. Nec fugil miles acer, quamvis
aufiigcre polerat, sed velut Hercules circa Lerncam imtin, sed consilio cum suis familiaribus inito, prius
. ydram assilicns et résilions """ adit àntiqiiiihi aiiiiciiin Wladizlaum regem Paimo-
Ter vlli regem aBBlpaulisper vulnerai ense, nictim, et patefaciens ei sua? ecclesia? injuriant "7B,
ab eo ad Rontanum iler 2B7G
auxilium,
Ipse 'lamen nultum dexlra ducis excipil iclum, postulai
C Inscius heu fatum sibi jam superesse propinqiiunt.
douce ad clamorem de Castris ruiiiit. Nam prima die qua regem adiit, nintiam corporis
Cucàla sed primus pra? cunctis advolat unus, incidil molCstiam, et quia prope urbem erat Slrigo-
et ceu silvalieont porcum super se'irruenlem lato niam 2B77, illuc millil cum rex navigio 2B7B,com-
vcnabulo ,B" militent. Tune rex 2BBa, q uasi
excipil millcns curant ejus iilius urbis episcopo.
in niorluo 2BB 4 possil ulcisci, jussil eum 2BBl' equi ad 2B8° ipsedolorcs
Pciitililheu2S79!qiialcsscxlucibus
caudahi per pedesligari, et sic hue cl illuc per tri— nec possum prontere diclis2M1.
' Inpcdior hicrymis
bulos trahi. the juin advcspcrasccnle2B 82,
Scpiiiiia
41. Anno dominica? incarnationis 1089. * Sol Julii senas qua tangil luce Kalcndas (604),
*) Ercclio ecclesia? Visscgradënsis 2a. 2b. Gcniina saccrdoliim, ciinclorum lux Boemorlim,
Anno dominicas incarnationis 1090. Antiques ilie Dngntàlc prasclarus, pins autistes Gebeardus
chclidrus2BB0 humai» gencris iiriinicus, qui nunquam Vivat ul in Chrislo mundo migravil ab isto (60a).
VARIEE LECTIONES.
""Misenl. *ÎB
3 » ut A. l.quod4. 4<«.. *"*'*lideIi.4-«. 283G rex addit 4. **" et capuldésuni X. SB "33tte-
neda add. 4. 4'a. *e3°quanta 4. 2B iilriunqué 5.4° 2B 41 eam cort. cum 1. 2B42 omissum A. 4«. 43con.
A. "2B', 4 dat régis— arripieiis omissa 4. 4». quoe lamen in margine 4°. sitpplere tentavil manus receniu»'
S0'B ' ïB4G
(palris Georgii Feri S.2849 I.)ex~5. I); agis 1. 4. corr. ais 2. ultra 4. 4a. 8B47 Vseborio 5. *s''8-Bc*
neda addunt 4. 4». h superscr. al. matin 2. 2B50 rfeesl 2. 2BB1 Wralizlaum add. 4. 4«. SBBa ven.
2BB3 2B64 2Btî8 2B8S 28S'deesl
exe. 1„.
28S8
Wratizlaus addunt 2. -2b. 4. 4»-. corr. -2.
a'iG<,
deest 1.. chelydrus 2b. 3;
3. 4»i deest A. 2BS9'ita1.4. 4". 'anibitione tell. c sibi l.'Sefluen/ia usoiie virili in lextu 1. alia
videnlut manu scripta. SBG 1 par. liait. A. 2Î,'S1 episcopalum 2, el sic porto. iUi neccsulaie ccir. al.mantil-
'î6?k deest 4. 4». 2BGB deesl 5. SM3 Wcclonêm 1, 2. Wcccloneln 2S i. 4a. »»«''erasiim A. 2SGS: 5. qui-*-
'2B59halabilem alia manu a superscr. 1. palaïn fecil nolabile 5. 70 se tiddit 5. 2B71 qui4,4a. pacto2!72coit.o-
!673 2B74 Jaromir 3. 2S7Bt/a A. dainpniint vel injuriant 1-"'
lioraveratS. applorct A. approbarct 2. 2B76pecuniam auxilium 1. 4. 'î-ii.2b.:Sii*irfl
' ilaniiiiim 2°. 4.7» 2b. supra daui'nmn scriptuin est injuriant.
auxilium scriptum pecuniam. pecuniam èt: aux.'4*. • 2677 Ztiigoniam4. . .'•7.*-mâgnigio"A. remigio navis
4.4°. ,B79 eu 2. -Ii
3 0 in rasura atiu manu scriptum l. *' 1 81verbis 5 288! advesperante 2.
NQ-Mî. "
(603) Hoc discidiuhi jant aiino 1088 factura esse (604) Conscnlil Nccrologhim Bohemicum,-« 1'
-prohat privilegium Ecclesiie Wisseliradensis, quod catatogo episcoportûii Olbnvucensiiiiii' legitur x tt;l
coiifirmariiut Jarouiir episcopus Pragensis Cl Vecclo J ni. „„
episcopus Oloniucensis. Quod inde politis factuin (603) Palacky GcbhàuH' mortcht ad.auuunt 1°»J
est, quia Wraiislaus rex Clciiicnlis papas partibus revocavit.
veliclis ad Urhaiium 11transicral.
,ï7 CHRONICA.— LIB. H. 178
A cpiseopalem nunquam inlegrum perannuinporlabat,
Sioribus^lvila de cujus .dicere limita
33 •hiemalem 2C'4 in pasca, altérant asstiva-
l*erianinnts mihi, sed désuni in2ï pectore scnsiis. sed uiiam
Paiica lamen fari libel hase, qua?vidimus ipsi. Icm té<" in feslo sancli Wencczlài suis capcllànis
42. Tempore quadragesimati lalis mos eral suus, douât; sic et in catteris donâlivis lârgum fuisse scias.
seiupercilicium hàbens sûbtus, desuper veste episco- Post cujus obitum anno dominica?; incarnatio-
*mo Nouas Mitrcii Cosmas CleCtuSest
nidi indulus, diebus pascit ,584 humaiios oblulus, nis 1091, 4
,C0Tomni
noctihi'isvero sacco vestilus, lâientcr ecclesiam in- in episcopuni lam'a regç Wralizla'ô quain
'"*'' proslralus, clero ac populo Boemoruni, IcrCiOHeiurico iiitpe-
grcssiis cl super pavinientliiti htimi
lanidiupersévérai iu precibus, quoadusque largo ranie 2008auguslOj sçd in Longôbàrdia 'hisdem lem-
""*>cui inciibiiit "8> ppribus impei'ialia tractante negôlia.
ymbre lacrimaruni ntâdida fuit
liimuis. Inde consurgens ad agapen ,B88 facien- 43. Èodcni ,C09 anno, 15 Kal. Mail, 4 feria In
dant2'89(606),elpriusqnani riimiiielpsahnos, quoi- secunda cbdomada pasclta? (608), combusiuni esl
u*° îtionaslerium sanciorum marlirum Yili. Wcncczlai
que! anle ecclesiam invcnil miseros, boni operis
per copiant supplel
*3[>leorum inopiam; fiiiilo psal- atque Adalberli *t,,<'in Urbe Praga. Eodem anno 20U
lerio idem facil. Postmalutiuas autem quadragintà rex Wralizlaus Valde iratus esl **" contra fra-
punis quadranles et lolideni allecia, sive alicujus trem suum Clioimradum, quia his, non inmemor
cdulii parles dividil inlcr pauperes. Quarta aulem muHue dilcciioniSi favebal parti 2t"3 filiorunt fra-
vicejam adpropinquanle luce, ad nimicrum aposlo- lris sui Otlonis, Zualopluc acl4 videlicet2C,BCl Ot-
loriiiiilavans 28D2 pedes 12 peregrinorum, tik Mie (609), quibus expulsis de palerna hasre-
Dividilhis formas bis senas denariorum. dilalc, filio suo Bolczlao rex urbem Olomuc et
Quibus ad horam 2B93 prandii in abdila stuba vel alias 'ci vitales tradideiat, ubi non longo posl tem-
casa positis habimde ipse necessaria apponit, et pore in prasdicla urbe inmalura prasvenltis est
dexlra sua cibum et polum eis benedicit, deinde adI morte 5 Idus Augtisti (GÏ0). El quoniam illi **"
2B94vadit, et secum 40 2B9B 18 *319Clioun-
(iiihlicammensain egenosi 1res fralres, scilicct2G Jaromir, Otto cl
piivit.Similiter ad sedent suant Praga? constiluit; radus, quamdiu fuerunl vitales, ila eranl unanimes,
cotlidie 40 pauperes pascendos, et bis in anno» utppr nulla posscl eos 2928 rCx divcllere arlcs,—
vesiicndos ,BB 0 a corrigia calcci
usque ad maslï- cl sicul ferlin* Ico pcrlîmiiisse 1res juvencos inlcr
giiin 2S97 (607) pilei. Item nonnullos adventanless 6c eollalis cornibus stanfes, ila nunquam alisus est
iiospitescl pauperes clericos nimiis dationibus obli- rex invadere suos fralres 2021,— postquam vero
gal, ul per tolam quadragesimam secum mancnlcs; Q vidit solum Chotinradum posl obilum fralrum cx
lampro vivisquam pro defunctis psalleria legant 2898. omni parte fralcrno aminiculo privalum, ingressiis
Ad siugula quasque s8',9 missariim sollcmpnia, quot- csl cum çxercilu Moraviam, ut eum similiter expCl-
qnot in capclla quaqiic die fuerint celebrala , lcrel de provincia, qua? sibi sorte ac****fUnicnlo
Trina dari 26I")fecit îiummismata dcniirioruni. ha?rcditatis et per concessionem jure accideràt""
Omnibusautem diebus dominicis 12 nummos, feslisi paternam. Vcnliim eral ad urbem cui nomen Brnen
veroaposlolicis et in aliis majoribus sollempnilali-- 2G 24(611), ubi rex circiintslantibus ****'
terra? niàgna-
btts 200 offert" 91 super pixidem sanctarum reli- tibus "** disponens ohs'ulioiicm per girttm, dum
(piinrimi argenteos. Quainquc fuerit largos, si le? désignai loca ubi quisqiic cornes lentoria figal,
tlelectat, o prudens scire leclorim*, pelliciam9G08 8 Sderadtim villicus, sicut eral homo versipélliSj êx
VARLE LECTIONES.
"8a rfeesl4. *M"unii 1. "™ madila cott. al. man. madida 1. 2B87incumhit A. *mt ilu
1B84pascisl. as89
c">'r.1. agape facieiidum A.
' orani 1. «»*missam A. 4. 4a.vadit odrf. 4. 4». 2B9Cop., boni A. ar'9' supplex 2. aB9alavai 4. 4».
«»BXII. A. 2B9G craso A. 1. 2597masligiam 2. 4. 4".
2s vestigendos g
***?quoque 4. 4». tG(",cort. al. atramento X. 2C 01 r. al. manu superscr. i.
Sl.j perleganl ps. A. 4. 4i.
SMB CUsc*A* a60' pellicinam 1. aG 04genialem 1, «o" festivalem 2. 2G? 6nouas omisso llll. 4. aG07 a inscrit 2;
. impcratbre 4. 4". -iui Eodem—Praga in margine inferiore A. adscripta. *oiomonaslerium hoc
ocoA. "*«!XV. Kal. Maii•insériint4. 4<*. 2G12rfeeslÀ, *G13pati1. . W* Zualoplik A. Zvaloplïc 1. Zua-
mplik202. m° deesl A. !61GOiic2. Olik 2b. Oiiik 5. 2G* 7 Hi4, 4». *MH deest A, 4a. aG19omittunl A, 3,
*• ', rex cospossel. A. ***'*fr. suos.A.- s62iaut A, al.man. superscr. aC. I023con:. 1. 2G 24 Brinen
». Bruno 2. Bryiicn 2b. Bruen 5. Brnëu 4, in ras. Binen 4». 202Bcircumâstanlibus 5. 262Bprimatibus
*• -c" Zderad 1, 2b, 5, 4, 4«. ?
VARLE LECTIONES,
»6ÏSelogioA, 2,2b, 5, elogio vel carbone I, elogio carbone 4, 4°. 28!l> qiiandoqttidcm 4«. 25">quia 4, 4».
1631-corrin/.n(rnmcH!oi.2G3ijuveiisl. 2G33ad4,4a. w> deeslX. SB3B deesl4a. 2836iu aliquo4,4a. 2G37.el
— sit désuniA. aG38ext'mgue4a.a«88itenlideni2,2b. aB49deeslA, corr. 1, 2B* 1consilium3. 284sDrysimirl,
Drsiuiii'3, Disimir i, 4n. 2G
43 illi 4, 4tt. w> al. manu supetset. A. 2G4B prosilil A. 264G.ictus A. 2G"«
verbis.: a suis prosilii paulo aliter A, 4» : a suis miliiibus secessit, ut signum possent cognosecre, quod
fàcere se spopoitderal. 2G
48 UîîA, in rasuta alia atramento. 1G 4? ei A.2GB 0 cyrotecam 1, 4, cyrolhccaiu
% 4». 16Bldeesl A, erexerit4. ?G*t2 pugttens I. 2683pectora A, sua add^ 4, 4i. 2GB 4 Nozizlaw2, 4",
TSozislaus3. 266BDrysimirl, Dyrzkray 2, Drsikrai 4, 4a. a6BG at 4. 2687fugienle 3. *6lfa
aCG0
deest A. 4*.
*Gel
. SGB 9 Dyrzimir 2, Drismir.2b, Drstiuir 3, Disimir 4, Drzimir4a. nuitciaul 1, n ea;punc/o. rfeeslA.
*M'"
2668Bracizlaiunaddunt 4, 4tt. 2863et glorificant inseiunt 4. 4«. 2G
64 vis «/. manu supetset. X. la'1"
dant 1. 2GGG transferet 1. 2GG-7 ferocior 2b- 2GG 8 rfeesl3. 26G 9 Wirhirk 3. 2770convocat—rege desanl !•
ï 6'1et jussiteam ventre. Stciitquc 4, 1«. aR'-*profusa 3. î 673facie A, 4, "4a. 2li74diceiis addunt A,A'-
*™a'ui cott. al. alram. haud A. 2S^,! pie èmissimiA. 2C7*nec non 2b. 2G7S nulla 4, ,C79hic. I. ,! 980!>l,s
ei. désuni U 2C 81debehas 5,
NOTiE.
'
" (ÇI2) Switawa, (615) Nomen ci oral Hilhnrg, nt palet ex dip!-*-
..(613)11,59. mate
' Conradi ducis, BoczekI, l'f.8.
(614) Mox ubi se soeta; siimulavh verbere'.caudoe 1616) Virg., jEii'. Mil, «4, 05.
- (017) Lucan.., Pliais, 1, î.
Erexitquejub'airi(leo).
(l^ucaii-iPhars. 1,208.)
,8t. CHRONICA. — LIB. II. 18?
,„utiasrapinacruenta-.in Deum vadil, qui .suos inva- A partesp! urbis "°* Gradée (620), cl ibi morabaïur
Mi. Nam quoecunquehic longe in luis ftnibus spolia frustra fi expeclans incertain fortuna? vieissilii dînent.
miairisliabenda, ostendam tibi pociota in medio lui Quotquol Q enim seculi cum fiicraiit, nullus ausus est
rcg,iipositUiNusquam enim melius
*m*dilabetis,G8a, proprios
p reviserc "0G lares, quia rëgciii, qiieiii offcu-:
nec âinplius magniftcaberis 2884,quam iit subutbio derant, d valde ineliiebanl, ne citplos. aul a707in vin-
pragensi et vico Wissegradensi2:68B. Ibi "'"' Judei c
cul» miilcrel aul capilali Senlëneia dampnarct,
auto el atgenlo plenissimt, ibi 2G87 ex omni génie ne-> Vldens} aulem rex, quod non possel, uli volelmi,
qociatorcs.ditissimi, ibi monelarii opulentissinti, ibi iram i suant ulcisci in filio nec in ejus sequaeihus27C8,
forum, in quo praida habundans superhabundat tuis advncal a fratrem suum Chotinradum, et congiegat
miliiibus. Aut si te délectai, qualiter Ttoja arserit : terra?
l majores 27< 19nalu, atque corroborât omnium.
(618) videte, nusqnam magis Vulcanum videbis fu- sacramenlo
s Coiniluni 2710,quod 2711posl suum ob-
tentent (619), guain cum*' 3" ultamque .urbem yrai-• iiliini *712fraier ejus Chounradus. obtiiical soliuhi ac
dictantvideus ardcnlem. Alqui : cilla mea sunl,» i Boemia? 1 ducalum. Tune rex roboralus fralris sut
dicas. Isla autem quoehosliliter dévastas, cujus esse? 2713 * consilio simul cl auxilio, coepit aperle machinari,
*"'* hoc 271Bliiluit
pulas? Nonjue nos el noslra lua sunl? Sin aulem so- " iqualitcr ulcïscatur in filio. Nec
liimniado tua fulmina acuis in jugulum lui fralris, , Bracizlaum filium ejus "1G, et sine niora Congrcgali
aiisit«I aller Kain ,G89habearis. Salvatui **Mgratia« sunt ad cum plus quant tria mina forlium virorum,
fratri luo palet Grecia, palet Dalmalia, ipse tnavuiit 2717 et accélérantes mclali sunl castra circa Rokitnicatn
percgrinari quam le ftalricidio criminari. Quin po-i- rivulum (621), in crastinum paraît Conlra regeny
dus uccipe quoe tibi millil, jam non frater, sed quasi;t commillerc praslium. Proemiserat eniin ad palrein
unis2C91 sérvus; et prolulil de sinu forcipes 2092et. :t. siuim nunciunt dicens : En ego, en assiim longe quem
fasccm ex virgullis. JBl si quid 2G 98, inquil 2G94,', qttoesiturus 27,Betas, quod facturas es posthac, hodie
'* [ac. Nec 2719praslereundiim esl suit silentio, quod
fiïtleriu fratrem pecpavit, einenda; terrain aulem SG9B
272*)divina operari dï-
tpuelua est, cui mavis commenda. Dixcral, et ilaa ejusdem noclis in conliciuio
cor régis tcligil et ntovit corda principum, ut nullusis gnata csl revelatio. Nam si àcla homiiiiim noslra?
secoiilincre posset 2696a lacrimis. Quant rex ,6.»7'add scienliie pro modulo pandimus, indigniim csl, ul ca
lattis suum jubet utsedeal, scdpriusquam sederet : qua? ipsia 721vidimus màgii.alia Dei tacëamus.
Qiinndoquidem,inquil, inveni gratiam in oculis tuis,Î, 47. Igilur nocle prasfala dum inlcr principes ea
mlliucunam pdicioucm posco, ne confundas faciem •n qua? proediximus geruntur,. noslri palfonî, vidëlicet
mcamquoeso. Pro magno peccalo filii paululum sup- i- sanclus Wencezlaus cl. sanclus Adalbisrlus, visitant
s. G iii carecre positos, el eos nimia affhclione conlritos
pliai salis est patri. Tune rex : Scio, ait, quo pergis.
Sedpage points, et adliuc ocius fratrem meum et fi- 1- sua sanclissima dignalionc (aliter libérant. Poslibus
lium 2G 98ad.me *m in osculo sanclo et in 2'00vinculo lo iuprimis anterioribtis simul cum janua crulis, tiiox
parts. Et osculatus est cant. Timiierat enim rex sx ipsius carceris velut feireaiit postertiinm %rn ciint
valde2701ne frater suus el filiius conspirarent conlrara suis veclibus frangunl, nec non cl cippum, in quo
eum. Qui cum veiiisscnt 270«per conductum domina? ia? dampnatoriiin pedes crudelilcr coiisitingoiilur, fra-
Wirpirk 2703ad regem, dans eis pacis oscnliiin, lëx ex ctum foiinseciis proiciunl 2"23, slalimqiie auribtis
ait ad filium suum : Fili mi, si bene egisti, nulli me-
e- dampnalorum vox pia itisonuit dicens ; HacUniis
lius quant libi erit : sin autem mate, peccatum tiiiim m vobis et finie palrioe nosltu suffiagia de[uere, quia,
in (oribus gderil "oi. gtalia Dei indigiii "^.exslhisiis*iu, ex quo bellum
40. Posl base Bracizlaus intelligens. suum patrem int hoc plus quant civile inlet Boémiam cl Moraviam
non ex corde sed pro nccessilale fecisse pacem, cuhl m! principes isti habuere. Sed quoniam *7M'gratia Dei et
omnibus qui suam transicrunl in acicm, secessil iit miseiicordia el respeclus est in sanctos Dei , 727 et
NXMJE LECTIONES.
j"982rfeesl1. '2GR 8 dicaberis cott. dilaberis 1. 2e84 nec
amp. 2G8B
magnif.4, désuni A'. "i8Blîisegr-. I, Wtsso-
gradettsi 2. »CBGcoir.A.al. munit. 2G 87deesl4a. 2,î
8 8deesl 3. Gain 1. 2G9G tua4,4a. 2691
2t's2forpiCesA. aGB3 exiquid snperscripto s. 1. 2694om'//i/4». *03Stuam addit 1. *°™se al. man.o«itt/«u/4,4a.
hoi
loco A. aG07Wr odrfil 4. 2GU 8 el filium désuni 4a, et filium meum 4. 2099ad me désuni 1, 5, superscr. a70l>
omi(/:i
4 «oi_utile 1. 279*convenisseiil corr. al manu cum ven. 1. 2703per—Wirpirk désuni A. Wirpyrk,!-,
; Wirbtk 3-. "* 4 sin aulem aderitdesHni 4, -ÀK- *7asomi/z'z.2. a706visilare A. "° 7 aîque 2, deesl, W,
8 2709 271° ".'» quo4, 4«. 2712oh, suum A.
sequatibus A. majores leri*â?-A. cotnmuni 2b, fidem 4,4a.
.3rfeeslA. 27I4hec A. 27ls deesl A. -27leregis4. 2717Rokytniczam 2, Rokitinoam 3. 27'8 quoeu'jimai-
onie Jj. «'o rfeesl4°. " 20 concilio 1. 2721ibi A. •S7i2 pOrlulam A. 2723prolëiuut 4a. 27a4 al. manu:»»,
\ Verset.A. 272Bexisiitis 2b. 27a,iquia 2b. 272Tdeesl A, 3, 4, 4« .
"
'''.'"""' "->. *OTM. ;*,
'
(«J8'j Yir., JEn. H.SSl.." - (620) Kôitiggi'àtz, .^ ;.r
(619) lbid., V, 662. (621) Haud procul s î'raga urbe.
183 . CÔSSLE PRAGENSIS 184
eleçlos iilius, nosqueeo dirigimurquo ipsarespexerit, t k'.ofÙ'cio' caret, sic dUxsine miliiibus nec nomen ducis
pto certo nusqttam noslri pra'sentia suffragando ad- habet, maviilt cum eis extranciim quasrcre panem,
osse polcrit, ubiilla prius niiserândolion affiteril87>B. quam soins sine milite "4B cum paire domesticam
Quare juin ccrli de misericordiaDei exsiirgile.*7* 3, ad h'ahere pacem. Necmor'a, coiigrogatis omnibus lam
ecclesiam Dei*130properale, nosque uominalini san- pcccorihits quant mancipiis, plus quain duo milin
ftttm Wencezlautnet sancliitnAdalberlùm vos absol- milituni cum Bracizlâo diice proficiscuntur ad regem
visse el pacem aporiasse omnibus nunriate. Qui mox PannôiiicHii! 27*9. Qiiem rex Wladizlatis"*"""'reco-
quasi de gravi somno cxcilali el 973'a 273avinciilis gïiosccns cognalum sibi "'"' bénigne suscepil, et
ahsoluli, adliuc cuslodibus dorinitaiilibiis ï73"libcri concessit miliiibus ejus inhabilare locum qui dicilur
exeuiil jussaque perficinnl. Hac eliam ipsa dië aliud Banoy S782'jrixta castrum nomine Trcncin **7B 3
(622);
ilerii miraculuiii ciiituii, quia 273V,utsupra sancto- loc.iis in ntcdiis s'ilvis alque in moiilibus csl si tus
Tiim niarliriim rcvelalio rctulil, Chounradiis fraler; S,B 4, et nimium *""' aplus alque opintiis''7*1' venaiiu-
'régis pacem inler ipsum regem cl filium ejus co*i- nibiis. Yicùialia i7t7 aulem et caticra nalura? admi-
posuit. Nam anlea irt taniiun-discordabanl *73', ut nicu'là per prasceplum régis (623) ab adjacentibus
ulcrqiic ab ulrimqtic i7m suspecli, islcne solio pri- subminislrabaittur eis regionibus, ipsum autem
varelur, illc ne a paire capcrelur, valde inviccm !B Bracizlauht cum paucis secum rex habuit in deliciis
timerenl. Sed illum par aslas juvenum el major pars aida?regalis "w'.
proccriim, manu quidem promptiores el bcllo for- 49. Anno eodem rego Wralizlaô disponenle Co-
çiorcs comilabanlur "", islum vero episcopus smas eleclus 27"9 ad Pragénsciri ecclesiam et An-
Cosmas et prasposili ecclcsiarum oninesque terra? dréas similiter ad Olomucciisem sedem (624) per
magnâtes oeialcqtic2738provccliorcs et consilio uti- condiicliim palalini comilis Rapoiha? (625) veniimi
liores cum omni inilicia pleins favebant, 739et nimio Manlnàm (626), el prassentanittr imperalori lercio
affectu vcnerabaniur. Et profecto illa tempeslalc Heinrico atigusl'o, inchoanie anno dominica? incar-
post conditam urbem Pragam pessimum facinus pa- nationis 1092 ht Kal. ,7G0 Januarii. Secunda 27cl
tratum fiiisset, si non ,749ad voium omnent princi- autem Nonas ejusdem înensis, mediante prasdielo
pum et populi ntotuni274isancla dignalio heatissimî comité Rapotha, sedëns in palatio Manluaiio, epi-
Wencezlay et magna miscratio omuipolcnlis Dei scoporum alque comiltim ordinc non modico ex
composuissct. . Utroque laterc collocalo *70t,cl eleclis jam prasdiciis
48. Quod videntes qui in caslris rcmanscrant "** episcopis posilis in medio, diu lacita pulcher cassar
comités, mitUint ad Bracizlatim dicentes : Si tu pulchra labia aperil,7G3 dicens : Hos [faites ad nos
credultts patti luo ptistinam cum eo redis in gtatiam, C inisil nostet fidelis amictisWtatizlaus rex Boenikus,
nor tequaquam crcdîmns ei, qu'ut callidam ejus sat ut secundum canonicamet aposloiicam institncionem
*17*
3 ncvimus asluciam. Plus enim
ejus amicicias ti- noslra auclotitale eotnm *73kconfitmemiiselectionem,
memus quam inimicicias. Namvcluli ursus nec mini- quàm sine veslto consénsitnolumus t7Mfaccre difftni-
mum 2744ictiim palitut inultuhi, ila ilie nunquam cionem.Tune prassulMonaslericnsis (627), qui isdem
cessabita vindicla, douce omnia quibus eum offendi- lemporibus venerat de Ilicrosolimis, surgit et apo-
mu», usque. ad unum iotha non diinittel intitla. Qua diaiis se mensas,in qua bacnli, ànuli cpiscôpalesatque
de te *7''"aul nos quovis letrarum abire dimittas 274G reliquias sanciorum étant positas, ait : Pcriculosum
«/ni lui gratia, aul nobiscum nbicunque terrarum esl valde a paUcis destrui, quod multorum sanctione
nlcioru quoeras palacia. Nnlli enim magis a747quam confirinatum est. Mutil enim inierfuimtts episcopi,
tibi nostro patati sumus setvite domino. Vidonsail- inutli et principesiuipcrii Romani alqne aposlolica;
lent Bracizlaus, quia sicul miles sine annis suo sedis interfuere legati, quando vestro privilégiacon-
VARLE LECTIONES.
5728Desiderantur m .. exltema itbri secundi et initium libri terlii usque ad verba quorum siiccendcrat
fliiiniiiinetc.; unus,.ni fallor,
' saiculo XVII, ut videlur. amissa; adscripsit
qnalernio excidil el A folia, jam2729
enim in margine sec. illiiia manus : hic mulla désuni. et addunt A, Aa. S73°ila A, deesl re//.
2731ila cott. X, eliam a 2,2b, 4. 273saucloribus 5. 2,3Sdormienlibus 5, 4, 4a. a734quod 2.
273B discordâUaiiltir 3, 4», cort. 4. 273Butroque 5. 2737deest 4, 2738ielatte 2, asiate 4. 2739faciebanl
S. '*"""> régis addunt 2b, 3; 4. 27ilvotum 2. 2742deesl 2. a743salis 2, 2b, 4, 4a. a744nimium*'*B A, caspn»-
e'iiim al. inanii superscr. minimum. 274Bqua de re désuni A. a74Gomissum2. 2747deesl A. iiiiliii-
b'iis-5. 2'49 Wladizlaum inserunt 4, 4«. 27B0 Wraiislaus 5. snl suum 2, 2b, 4. 275a Banovv 2 ,
Biniou 2b, Banon 5, Banov 4, 4". 27B3 trenezin 2, Orcnein 3. s,li4 consilus 3. "eB al iiiniirimi 3.
2786locns in insidiis silvarum (Cl4a), in ntonlibus est silus et nimium aplus alque optimus 4, 27' v.'*
8deesl 4a. 27B 4a._
9 esl inserunt 5, 4, 4°. *'t0 tcrti»
clualia miiiisti'abantur eis regionibus ipsum, etc., A. S7B
Kal. 2b, III Kal. pro in liai. 3. 27G 1 pridie 4. "^ collalo 4 4». sm aueril lab. A, aperuil lahra a,
aperuit 4. ,76*d si 2 4». «"«»noluinius 2b, 3.
NOT^E.
(622) Trcr.cin. - (628) Cfr."Ekkchardi e( Bernoldl Chrônicon 1093-
; (625) Ladislai. . (626) Vide Hciiuici IV diploma apud Roehmc-'
(624) Wccclonis ultra nulla fit uienlio apud scri- 1944.
i)V>rcs. (627) Erpo.
.85 CHRONICA.— LIB. II. 18G
tant ptiellitrum qwiiu jiï-
fjfiitasltSyut uterque episcopalùs, Pragensis timul cl A diversa compila disposilis
Moraviensis, sicut fuit ab inicio, ila unus et inleger vehunt modiilantilint ""'tîbiis et- limpanis,et per
«ermaneat. Ad hase cassar ait : Sine modo, ut quod cccicsins piitsaiitibus canipanis, plëbsliclabiniclà sus-
nie,7G6 'neus togavil"" amicus faciam ; de his au- ccpil "*'.- Ipse autem Cosmas episcopus """cum
lem poslea suo tempore in suoam' discutium. Et sta- clero et inagnifica processione suscipiens eum in
lini dcsptuisal eos anulis ad singulas ecclesias,' porta civilatis anle templiim saiicta? Maria? (634),
dans cis pastorales virgas. His ila peraclis, jussi dëdiicii'* 88 ad solium, et secundum riiumhujmr
sunl ambo episcopi redire W*eroiiam (628) et ibi terras:ab universis eomilibus cl salrapis csl inlroni-
*76*rcgalibuS iiejociis zatus dux junior Bracizlaus 18 Kal. Oclobris.
expcclarc, donec palralis
palalinus cornes Rapolha iterum reducerct eos se- 51. Eodem anno faeta esl eclipsis solis 12 Kal.
cum ,n 0 ad palriam. Oclobris , 6 feria post meridiem (655). Ejus in
50. Inlerea sinisler rumor nosiras diverbcrat au- Kal.,m Oclobris quidam pseudoepiscopus nomine
rcs, regem Wratizlaum 19*,7T 1 Kal. Februaiiï (629) Routperius* 790,veniens in banc terrant relercbat se
migrasse ad Chrisluht (630), et ejus fratrem Cboun- ; in Yitsconia provincia Kavellonam (636) "r" muliis
raiinm succcssîsse in principalum. Qui slatim cur- annis rexisse ecclesiam; et quoniam TecogiiOvif
Borcnt mittit ad imperalorem, et promillens ci pe- B cum *7M frater nosler Ozel "n, qui el Asinus, et
cuniam rogat cassari *"* episcoporum clcclione.m, eum olim episcopizasse perhibiiit,79V, quando; de
quorum supra fecimus mentionem. Sed cassar magis Ungaria sectiiii ilèr agerel" 7911 Hiërosolintant, du*
coiisulcns jusliciie quant iniquilalis consentions pe- Bracizlaus el Cosmas. elecius gralanter eum reci-
cunia?: Quod feci, inquil, feci, nec possum meum- piunt, et divinum oflieium sive cursum cpiscopali-
mutare (admit. Tristis abiit legalus nomine Woclin ter.âgerepcrmiitunl. Quid mulla? Mullas ecclesias
"", quia non obl'muit quod peciit ex parte ducis. consecrat, ntullos ntense Marcio clericos ordi-
Episcopi vero secundum jussa coesaris morali sunt nal (657), Jet in coena Domini sacrosancltim "'*
Vcrona?usque ad inicium quadragesima? (Febr. 7), erisniacxprcizat'm.Ad quem quidam in pascha venil
cxpcclanlcs rcdilunt et condiiclum prredicti comitis cler'tcus, nimirum sui erroris conscius, et ncsêio
Ihipota?2774.Posl base adveniciilcs Pragam in ipsa quid; sibi clam iiinoluil. Mira res, nec dux, nec
die pahnarum (Mari. 21), suscepli sunt " 7° a clero elecius impetrare potuil, ut sallem parvo tempore
et populo hoiiorificc, et adeunt ducem Chounradiim ibi slarct, quin in ipsa ebdomada pascha? cum lesli-
lu urbe Bolezlau "" lercia feria ejusdem ebdomada?.. iiatione, 798tenuisset viam versus Saxoniam. Poste»
Quos dux ,m jam ntulato animo bénigne susccpil, vero cum innoluisset quod pseudoepiscopus fuisse',
eteelebravit cum eis pascha (651) in urbe Wissë- C millunt , 799 unum ex Lalinis nomine Constan-
grad. El in ipsa pascha? ebdomada circa Kalend. çium """ in Vàsconiam, per quem Kawalloha? cc-r
Aprilis descendit maxima nix, et lanlum inhorruit çlesias nomine Desiderius prassul demandai lillcris,
frigos mixlum cum glatie, quantum raro in média quod illa ecclesia nunquam habuisset episcopum
coniigit 2778hieme. Gesla aillent hujus 2779ducis ,780 nomine Roulpertum. Miserunt eliam ad papam
non hiibciniis plurima ad scribendùm *781,«piia post nomine ,B01 Clemcntent, ejus consulentcs aucio-
7 menses et dies 17 2782codein anno quo suscepil rilalem',
ilticaluni 8 Idus Sepiemhris cum vila amisit (652). Quid sit opus facto ,u* rérum in discrimine latilo ?
Cui successit junior (035) Bracizlaus 278S,quem ad- Quibus ilie rcmandans jussil? ecclesias ex inlcgro
venientein in urbem Pragam lattis choreis,"' 84per reconsecrare, baptizalos crismale pseudoepiscopi non
VARIAI LECTIONES;
T9°deesl 4. *"<"rogat 2, 3, 4, 4», nimis 2b. *7Wpost suo tempore dise. A, A*, postea I. in
»«» ""> rogat amicus
s. rell.. peraclis 4a. rfeeslA. »7'1 XVIII, 2,. *77*cessari corr. al. manu cassari A. 2'7* al.
manu superscr. A, Wiclin 2. Wiczlin 4, 4». *'7'4 deesl A. «77Bdeesl 3. •""• Boleslai 3. "" Ciinradus
insent 4, Chimradus 4«. 2778cont. i. m. A, conlingit 2b. *"79 deesl A, S. ï7!* Conradi add. 2*»,
Ciinradi add. i, 4» «•*8* ad scr. p. A »78>XVI, 4, 4». ,,8> successit al. manu.superscr. hoc loco
A. Brecislaus 5. 27B4 choris 5. 278Bin arfrftoil 4*. *7>isuscipit 2. "M electus, 2 omissum 2**.
89 2, 4,
deduxit 2b, dncit 4. 2' ejusdem anni in Kal, 4, 4a, cjns terliis Calend. 2b, 3. Sed in illo delelo
icrt.is supra adscriptum in. 279° Rd'pertus, signo contractionis super d apposito, 2. Ruperlus 2b, Rmper-
tiis3, 4, 4a,ei deinceps. *70i Kawalone 2«, Cavellonam 5. "7" al. manu superscu X. "*3 Ossel 2,
°'- » ia-
mit lestiviiate prohibuit 5. ,79Bperagerel 2b; 27»6 sacrosachim 2b. *' 97 conlicil et exorc. 4, ï»;
corr. ulta manu festinatione A. »">»miltit 4, 4». *,80t>
*"* Constantinum 4, 4«. ,801ila A.
deest tn rell. iactu 2b, 5.
WTJE.
«nu ' conventu vide Annales Atiguslanos D (632) Prohal Necrologiunt Boïiemicum.
(635) 1, e, secundus.
(629) Consenliunt Necrologium Bohcmicum et (634) Esl ecclesia in Teyn.
Kalendarium Pegaviense. (635) Errât; eclypsis facla est die 25 Sept. 1093,
(630) Eum in venatione ex lapsum esse, le- teste Bernoldo.
siantur monachus Pcgaviensiseqûoet Annales Hildcshei- (636) Cavaillon in Provincia sitinn.
•nenses. (637) Quod factuin esl ul e superioiibug palet
(631) Incidil in dien. 28 mensiâ Mailii. anno lltuo
187 COSMiE PRAGÉNSiS 18S
rcbaptizari 28t", sed tan!uni çonfirniare, similiter A gçnle iios papa lercio Clemehîc, Jesu Chrislo do-
ordinales non rcordinari, sed soinmmodo inter or- iJiiho nostro eum Pâtre et Spirilu sanclo régnante
Çnandos starc ad ordinâiionem2S04, cl per solani pera80ê omnia 280Tsecula scculorunt. Amen "808.
manus inposilionem recipere beiiedictionem. Sic- Sislc
gradum, Musa, chronicis es jam satis usa. '
que in dicta ab hoste vuhicra malri ecclesia? curala Carminé complelo die leclof amice *809vàlèto !""*>
mut anlidolo juslicias, slalom fidei calbolica? rc-
ÉXPLlÇtT28U LIBERSECUNDUS BË ÇHROSICIS BOUEMORUM,
1NC1PIT APOLOGIA
EJUSDEM DECANI SUPRÀ 2812PR,EÎ1TULATI *813IN TERCIUM LIBRUM 1TENTIDEM"140PERIS2S*B
•"'.'..' '- 1 laudes, cl quod illis exlitit pudori, hoc islis habe-
B
Jam pielate Dei promissa favente peregi
lur hoiiori. Iloruin nos si ad liquiduni 2832sliio
Me quaseunque jeor fore pollicitum libi28lG,lector.
exequamur 2833acta, quia quasdant non sunl cum
Jam de rclro aclis causis sive Iranscursis *"" lem- Deo facla, procul dubio offensant non effugiemus
poribus pauCa ex muliis comniemorans, ysloriam. quorundam, qui adhuc snperslites sunt homines
mea? narrationis usque ad lempora 2818ducis Bra- neophiti 2834alque ilaci283B(659), qui ad vocem du-
çizlai junioris perduxi. Quare aulem opéra? 28,*i cis nichil aliud tant prompium in ore habeiil quam
preciiim duxi jam ab insianli opère cessâre, non Ita, Domine, alius 283Glia est, Domine, lercius lia
est ah re *'"'. Nam de modernis hominibus sive [ac, Domine. Al non ila olim fuit. Illum enim a837
lemporibus ul'ilius est ut omnino taceamus, quant dux maxime coluil, qui ralionc juslicias ex adverse
loquendo ventaient, quia veritas semper,8al parit clipcunt iniquitaii opposuil, et qui inalos consilia-
o.dium (638), alicujus rei incurramus *"" dispen- rios el a iramitc déviantes asquilalis uno compcscutl
diuin ,823.Si autem a verilate déviantes aliter quam verbo vcritalis. Taies nunc aul ntilli aul pauci sunt :
se rés haheant *824scripserimus, clim pene omnibus el si sunt, dum lacent, quasi non sunl. Par nainqoc
nota? sinl causas, nichiloniihus adnlalionis et men- est vicium alque judicium, seu lacuisse veritateni
tlacii notam iiïcidimus. Siqitidëm hujus lemporis seu concessisse falsitalem. Unde videlur nobis
homines virlutibus midi solis laudibiis gesliunt multo tucius narrare somnium, cui nemo perhibel
vcsliri'IB,',, quorum ea est inaxinta 2820demenlia 'Ba7, leslinioniunt, quant proesenlium gcsla scribere ho-
favoribus vdle decorari 2829,et qua? sunt favore minum. Quaproptcr posleris lacius explanamla eo-
digna minime 2829 operari. Atqui non ila erat; ruiii2B8Brelinquimns facla ; sed lamen rie ab aliquo
apiil 2830veteres, qui quamvis dignissimi laude fuis- culpcmur praslcrisse intacla, stimmalim amtolare
sent, lamen fugicbaiit, quas 283imoderni appcluntt çurabimus pauca.
1. Ergo novus dux Bracizlaus junior, sed matu- eomilibus magnificiim per 1res dies cxhibuil convi-
rus 284° aslaie, sensu niaturio'r, postquam hujus vium ; ubi pro noviiale 284asui quantum valait quas-
terne secundum rilum debilis obscquiis digne sancli dant ad ulilitaleni ecclesia? deceruens, quoedam oli
Weiicezlai sui patroni in urbe Praga eelebravila 841 comodilatent hujus terra? inslitnens, sicut olim ab
nataliciUin {Sept. 28), et omnibus salrapis atque ipso sua? astalis lyrociuio omnent spem habuit in
VARLÉ LECTIONES.
«os rebaplizarc 3, ,894 ordinem 4, 4». 280ltregnanlc corr. al. man. régente A, 4. !30Gin
A. -""rfeesl A. a808rfeesl. 3. a899amico 4, 4a. 281°lotus hic versus deesl in 3. *"•'' explicit
— operis -minio . scripla A. -4, *811. deest 2b. a8"3 titulaii 4a. 2814 iltendidem A. hujus 2b,
ejusdem 4°. ,8lB apollogia ejusdem decani in lerlium librinn chronicorum 4 apologia. ad leclorent 3.
28,8 tibi pollicitum pie lector, boue, fore poil, libi lector 2b. a81Ttransactis 4, 4a.
28"*ipîn corr. al manu temporascr^to super pie, pro
A.. 2819opère A. a82<làbs re 2b, 4a. 2821snpcrscripia duo tel tria verba
sederasaX. ae£S ighOranlus A. ex/m»citint in Ac 2, 2a, 3. sed i«
2824niatqine inciirrantiis.
2B2B s823'sti'pèiidiuni
28aG
2, ab atiiiqua manu cotreclum dispeiidumi. hahcnl 2, 4. dilari 4, 4». deest 4, 4». ae" clc-
inenlia4.. 2828 dicorari 3, 4<l. 28a
9 corr. A. 283°eranl/iro erat apud 4, 4a. 283Jquasi corr. quas A. a83aali
•qui duiif 2, aliqtiidem 3, 2838excquinmr 2'>. 2834neopbylici 3. ."**ylaci 4, vertaci A-\.
a83Grfeesl A. 2S37 deesl2»,A.aliqiiando
alius i. e. d. des. 4. 2R38 deest A. S839minio scripla A. unde.supra 2, .ch.ro-
nica?2b. liber tertius 3. liber tertitts 4a 28i0 matiuis 2. "«"•suiim-fliW. %
Incipil
:,8i2 iiativitate 3, .-...:-... Incipil chronicoriint'4,
- - 'NOTv-E. ...-..- .,-.-. -
(638) Tcrenl. Andiial, 1, -*-!. (639) Quiil sit ilacus ipse Cosmas déclarât,
Ifi0 CHRONICA, — :LIB. Ill 190
)o Dei palrociuio , ila modo principales sui in A A. 2. Anno doii).iinc.,I094, adliuc iniperalore.lcrcio
c<ordio ebrisliana? religionis zelo succensus minio, Hi
Henrico «lira montes in Longobardia *S3V tractante
°B
44
dirites magos28*' ariolos cl sortilcgos sexlrusit In imperialia 286°.negoii.it>indicta cstgeiieralissynodus
regni sui c iBeflio, -BimUiteret 4ucos sive arbores, al universis episcopis elpriiicipibus Romani .imperii
ab
inias in muliis locis colebat vulgus ignobile, exlir- in
infra mediam quadragesimam in urbe Magunlina
SB
îiavit et igné cremavil. Item el supersliciosas iusli- ****, ad quant dux Rracjzlaus Iransmillit elçclos
lucioncs, quas villani adliuc semipagani in pente- C Cosmam el Andieam episcopos* conimillens eos et
coslen lerlia sive quarta feria observabant, offe- iradens u per manus. pulatino comili jam saspe diçlo
rentes libamina super fontes maclabanl viclimas el 2B 2882Rapotas, rogans uteosoffcral Magunliiio archir-
demonibus immolabanl, item sepulturas^qua? fie-- e] episcopo.28C3,oidiuaiidos. Quo pro eis iiiierveniente,
bant in sylvis et in campis, alque scenas284B(640),, el e corant archiepiseppoet universali synodo tcsli-
quas384Gex gentili ritu faciebant in biviis et in 'i847' moiiiimt
n perliibcnte, quod, ôl'un per iuiperaioreiii in
triviis, quasi.ob 2848animarum paiisalionem (641),, urbe u Manlua S864corroborata sil28GBeorum eleelio,,
item2849jocos profanos.quos super mortuos suos, in-- omnibus c suflïaganeis collaudaiilibus ordinali sunt
aiiescieiilesniancs28B0acîiulutifaciem larvis bachandoo Cosmas ( 28<i
0 el Andréas episcopi 4 idus Mardi ab
cxcrcebanl; bas ahhominaliones et alias sacrilcgass w iarchiépiscopo Moguitlino noiniiie Roulardo 2867.
lulinvenliones dux bonus, ne ultra fièrent in po-- - 5. Eodem aniio luit ittorlalitas hpniinunt**«?, sed
69 in Teuthoniçis partibus (645). Nam re-
pulo Dei, exierminavit28B1. Et quia semper solumn maxinta2B j
Dcuiii el verunt puro corde coluit cl ejus zelunin deuniibus i prasdictis episcopis de Maguinia 287°,duni
liabuil, universis Dei amaloribus placuit. Eratil transirent t per quandaiii villàm npniine Aniberk 2S7',
enim princeps speclabilis, dux in caslris acceptabi-i- parrochiam \ ecclesiam 2872quamvis salis amplaut^
lis2Be 2, miles in annis inexpugnabilis. Hic quoeiens- s- '-*' -Rest sita extra villam, non potiicruiil intrare, ut
cinique Poloniam invasil, semper cum niagnô .o audircut missain, quia lotiim ejus ,8,s paviineiilum
iriumpho remeavil. Quam utique anno dominica? a? usque ad ununt punclum eral eadavere plénum. SH
incarnationis 1093, sui vero duealus primo, ita.m"33 militer: iti urbe Kaker non fuit dOinus, ubi non esseiit
crebris ineursionibus deniolilus esl; ut ex ista parle le tria aul .quatuor cadave.ra honiiuuui, quant prasler-r
fluiniiiis Odra? a Castro Recen usque ad. urbem m eiintes non longe ab urbe in incdio periioclavinius
Glogov28B 4 (642) prasler solum Nemci (€43) oppi- ii- canipo. Eodem anno dux Bracizlaus in niense Se-
dum, nullus habitaret dominum. Nec lamen cessa- a- ptembri qnandam malronamde Bavaria iioinine Lur
vit ab ejus vaslacione, donec princeps Polouia? ia? katllt **'*(646). Alberli comilis sororem 28'*, duxit
V/'adizlaus cum magna supplicatione prasterili et in u&orem. Item codent anno et codent duce jubenle
l'uesenlis anni iributum usque ad unum solvcret rel Cosinus episcopus 5 Kal. Oclobris cousecravil al-
obtihim; cujus census ha?c siimma fuit : 1000 marca? éa? tare sancli Vili marliris ÎB76,'quia monaslerium
argenti et 602BBB auri (644). Qui eliatit dux ideirco *co adliuc non eral-pcrduelunt ad ullimatn inaiium. ....
civitaies, quas pertinent ad provinciam Kladsco s',t6 ",-M 4. Aiino dominica? incarnationis 1095, aquilonalis
nomine dictant, iradens filio *a" suo Bolezlavo, •o-, •M" plaga per inullas nocles iu cotsloapparuil irubi-
commitlit eum per manus Iradilionem et fidei dei couda. .-.-
sponsioncni duci Bràcizlao, qiiatenus .obsequendo ido Anno dominica? incarnationis 1096, 18 Kal. Mail
suo avuiiculo a. paire sibi credilam cum pace *""" •Bas «878jubente
gloriosissimo duce Bocmprum Bràcizlao,
possiderel provinciam. Ipse autem dux Wladizlaus aus a venerabili episcoposCosma consecratum esl tuo-
dal sacramentuni, quod iribulum olim duce Brà- Ira- nasteritim sanciorum niarlirum Vili Weiicezia/i
cizlao conslitutum, 500 marcas argenti el 50 auri mri atque Adalberli. Eodem anno tanta fuit conimol'o
« amiuatim sibi pro concessa pace solverCt deiermi- mi- t3'">,imnto divina compunctio in populo Hierosoli-
iiîilo tempore. mam proficiscendi, ut perpauci in Teuthoniçis par-
VAttï-*' LECTIONES.
2843et add. 3. 4a. »844 corr. A. 284Bcenas 4. 4a. "« quas aeest o. — <*»"»*"»« *"•
348
- ad 4, 4a. »8'9 ut esl 4. Ï8B»inanescenies mânes 3, inanes cicnles maues ac désuni 4, 4«. ex-
terminât 2b. 288a al. manu supersetiptum aCcéplabilis. Jî8B 28b 3 in 4.
285B speclabilis X. expund. s8liB 7 Wogou
2b, 3, 4. 4».- Kladsko Kladzko Rladzco 4, 48. in matgnte A.
8868paire 2. 28B 9 posilo A. sex1, expundiim. 28<"> 2,
quadragiiita
3. 28613,
2, 2b, 4, 4a. *<**al.man.in
2883 an nupiialia
28CB Magonlia
66
2B
moraine'A. episcopo »3,4a/ Manloua 2, 4. esset 4, 4». epise. C. ei.Aml. A. Costua 2",
i». «ei iid'ihardo 2. 868 in Bohemia adda»! 4, 4«. 4869 maxime 4. a870 Magutia A. ••"•"fA-uibeçli
: 3, Hamberk 28'* **" a674
-875 4, Bantherk 4a. deesl 4, 4». erat A. expund. Lukardam 2, ai?*,4, 4a.
4. 287e in urbe Praga addiuil 4, 4a. , 877aquilonaris A-.. !'
8 78 Kal. Maii 5, désuni 4,4".
2819omhsumS,
chrislianorum addunt 4, 4a,
iNUliUi-
(640) L e. apparatns, pompas; cfr. qùas legunlur D lit Marlinus Gallus, p. 82. Cfr. Palacky I, 340 et
apud Suelotiium in Caliguln, c. 15. RorspellI. 217.
(641) L e. requiem. (615) Cfr. Bernoldi chrônicon ad aniiHiii 1094.
(642) Glogau. Mon. Gertit. SS. V.
(645) Nimisch. (646) De ejus origine salis obscuio, vid. Pubil-
<ti44) Vide supra Jl, 15 Aliter de cadem re rclu- schka 1Y,72.
«Jl>". . cossiJ; PRAGENSIS l<w
tibiis èUmàxime in orienlali Francia per urbes et. ~\ Â Anno dominica? incarnationis 1098, delatuin «M
villas rëmancrcril *88t'coloni. Qui quoniam propler est duci Bràcizlao, quod quidam cx Judeis lapsj
inuRitUdiiiem cxcreiuis Una via simul ire non"potc- fuga, nonnuUi furtitit divicias suas sublrahcrciii
rsiiït, quidam ëx eis per banc nostram -;(errant dumi partim in Poloniàm, parlint in Paiiiioiiiam. Unde
transirent, permilleiile Deo, irriteront super Judeosj, dux valde iralus, misit camerariiim suum cum ali-
et eos inviiosbaplizabanl, Conlradicentes vero trii- quibus miliiibus, ut eos a verlice usque2B99ad talos
cidabant. Videos aulem Cosmas episcopus contrat *300c^poliarcnl. Qui venions convocat 2'J°1 ad se
statula canonum hase italien, zelo justifia? ducliiss majores nalu Judcos, cl sic exorsus est ad eos :
friistra leniplavil prohibere ne eos invitos bapliza- O gens proyenila manzeribus M92(650) Ismaheliia,
rcnt, quia non habuit qui cum adjuvarent. Nam dux1 Ul sibi dicatis dux mandat-,cur fugiaiis
Bracizlaus co tempore cum ontni exercilu suo in1 El partis 2903gratis eut gazas aitenualis ?
Polouia super ripam fluminis nomine Nizam,88', Ca- Inlerea qtioetunquemea sunt, sunt mea cuncla.
stro eorum destructo nomine Brido 'BB, (647), longei N allas de Solimis res diviciàsve tulistis.
infcriiis ejusdem fluvii similiter asdificabal firmissi-r Uno pto nummo let déni Vespasiano
inuni castrum super allum scopulum, undenomen>., Coesareproscripti, sparsisic eslis in orbe*
traxit Kamenec,aBl (648). Quod autem Judei non•Bn, Macri venislis, macri quo *'okvullis eatis.
post niullos dies rejecerunt a se jugum Chrisli, et1 Quod baptizali silis, Deus est mihi testis.
spreveruul gratiam baptisini ,8B
4 atque salulem1 Non nie *<""sed domino sunl isia jubenle *3°°pa-
fidei calholicas, et iterum sUbmiserunt colla jugo» ' -
[trala.
legis Mosaica?, sed *Hl episcopi et praslatorunt ec- Quod autem iterum relapsi eslis in Judaisntum,
clesia? polerat hoc asscribi nëgligcnlia?. Jamque con- Cosmas episcopusvideat, quid inde agere debeat
dilo pnediclo Castro Kamenec, priusqùant inde ab-
Irct dux Bracizlaus, Mutinant filium Bosa , 886suumn Dixeral hase ex parle ducis, et slatim irrtimpentes
collateralcm et seëretariiim ,8B*'apprehendens seor- cveiienuil dontos, acceperunl lliesauvos cl quicquid
tum et mulla exprobrans sibi, quibus 2888saspe eumn suppelleclilis optimum invencnuil-,, Nihil hisi 2S"
offenderal, dixit : Ego si non Deum offendere me- î- quod solum 2908perlinet ad viclum graniun frumenii
tuetem ,8M, Kit*méritas et, profecto oculos n'° tibiii eis reliquerunt. O quantum r ce unias cis miscris Jtt-
eruerem ,t" 1; sed nolo, quia grande nefas est contint-?
IT deis illa die 2909est sublalum, neccx suceensa Troja
père quod Dei digitus operatus est in homine. Et 't lanlum diviciarum in Euboyco littore fuit colla-
permiitens secum duos milites lanlum ab aspecluu tum.
suo et lalcre amovit eum, el initions in Boeniiam n G 6. Eodem anno 4 Uns Decembris (651) Cosmas
omnem ejus jussil infiscari substanciam. Nec mont,i, .episcopus migravil ad Clnistum. Fuit autem isle
dum rediret, misit dux *"* manus, ni appréhenders- prassul humilis, simples, patiens cl mullum miscri-
rent "" Bosey ,B94, filium Cac, cognatuni Mutina?; i; cors cl illatas a quovis homine injurias asquanimiler
fiemper enim illam iialioncm Wrissovici ",M habuitit sustinctis, recognoscenlibtis suas culpas pins indtil-
exosam, quia scicbaleant siiperbam esse valde et do- 3- tor, viduarum non surdus audilor, prphanorunt non
losam. Quem cum apprehendisscnl slatim, ut jussum ip lardus adjutor s91°,infirmanlium seduhis visilator,
filerai, inposittis puppi cum uxore et duobiis filiis is iiltiina? sortis non ininemor, cxequiariim prqmplus
relcgatus *nt est in Zribiam ,897,cl exinde perrexitit cxiilil exeçutor.
in Poloniàm, cl ibi invenil fratrem suum, Mutinam, n, 7. Posl cujus obitum dux Bracizlaus bahens cu-
quoi dux Polonia? salis recepil bénigne. ra m animarum, et perpendens collaiam sibi a Deo
5. Anno dominica? incarnationis 1097, dux Bra- t- poleslalcm eligendi ecclesia?sponsum, caspil sollici-
cizlaus vocans ad se Ouda.lricunv filium Chonradi di lus cl 2911pcrvigil secum lacita mente suorum iit-
(649) jussil eum capere cl misit in castrum Çladsco CO spiccre mores clericorum 2Bla,vitam cl convcrsalio-
ad custodiendiim. nein discutere singulorum, quem ex eis pblissimuin
YARî^Ê LECTIONES.'
»M»Permancrent 3. ,881Nizzam.3. 298aBrydo 2b. Byrdo 3. Bryd 4, 4». «s83Kamenez 2. Ka-
rnène :2b. Camenër 3. WV beatissimi corr. gl, man, bapiismi A. 288Bsed omitium X. 2b, 5, 4, 4".
*"l,*Boza2b. 288"consecrariiim4,M. *888quia 2b. 2889si non--^ limcreni A. 289°oculos prof. A.
****ertlerèm luos A. '8?*' rex 2. ?893appreheiideret 5. 2894Boziey 2, Boscn 4, 4», 289BVrsseuicz
% Wryssouic 2b, YorsoUiuc3; Wirssowic 4, 4a. 28SGrevclalus corr. al, man. re.vectus A. , 897Zbriaiii
3, Zirbiain 4, Zrbiàm 4a. *"*?relatuin 4, 4a. 2?99 in marginc A. al. man. **9!' 0 plantas 4. 4«. 290ive-
iiicntes vocat 4. 2902.ntanserihui2, inansoribus 5. 2903parlas 4, 4<*,et corredor 2b. "'", qnoquc 3.
**>»ne % «s»8 jubenle su.U isia 2. 2907"rfeesl5. " 08deesl 2b. 2999al. man, in margine A- "n *"'
julor corr. al. atramento A. orphanorum n. t. a. [désuni 5. In A, 4". post vérba seduhis visitâlor inseria
sunl. fro adjutor 4» legit audilor. *911deesl 2. S912et add. 3.
NOTJE.
(647) Warlha in confiniis comilalus Glacensis et ordinis Cislcrcicnsis. SCIIWARI.
Silesiie, (649) Ducis Brunuensis.
(648) Ad fluvium Nissam non procul a comilatu (650) 1. e. iiliis scorli.
Glaccnsi casiclium Camencium, postea ccenobitim (651) Probante Necrologio Boliemico.
CHRONICA. — HP, III. 19*
,93
ad "" summum *"u sacerdotii gradum.. V*t3iducis, collaudanto clero cuiicio M" populoquo
piovclterél
El quamvis ipse nosset inler siios2911*,qoid esset iri favente, HërmaiiUs promotibne diaconus, prasposi-
"le clcrico "".lainen rccoleiis illudSalor tnra Bolczlavensi siiblimatus, sublimiorcni invitus
giioqiiani ,94°ad episcopalùs honorent. Facla est
nionisdiclum : Omnia, fili *918,(ac cum coi.tsilio*w subrogalur
iEccli. xxxii, 24), advocat Wigherium, suum per autein hase eleelio anno dom. inc. 1099 pridie Ka-
soiorem generuin, vilum sapicnlcm cl in talibus lend.,B 41Marcii. \
cui cl *9**
iicotiis eiudiluiii valde cl persoicacein, "... 8, Et qui»: eodem ànno (Apr. 10) imperaior ter-
1
ail : Tii tempore paltis mei régis*3* Wtatizlaisemper cius j"**"llenricus celebravil pascha Ralispon»
in ciiria primus interamicos [uisli, lu mores el vilam (653), jussus est dux Bracizlaus cum electo suo illuc
jjocinetttm pctspexistii tu non solum laicos, tieriu» yenire, qui celebrato' :pascha iu urbe Wissegradj,
*ot*intus et in cute npsti,;tup terçia dië posl oclavam pascha? (Apr. .19), yenit
citant clericos omnes
2923hé- 2948Ralisbonam,
consilionunc episcopumeligete volo. Ad hase Qui quia anle feslum carhaliva
ros in propria verba non iiiproprie rcspondil : Olim, pràsmiserat ï 944donaria lam cassari quam ejus sa*-
juqiiiciis, dum rex palet tuus vigtiil, meum consilium Irapis294B,quolquot erant de ejus àinicis in curia,
vuluii; nunc hotum vivant homines motum sm, qui obviant ei veniunt ad tria fere ,94smiliaria, et ila
semelipsospillant aliqiiid esse,, cum nichil sint, et B deducunt eum in ,94*civitatem cum *,w magna lu>-
292Bipsi sapiunt placet '''"., norilicenlia.
quibusiiullius nisi quod Cujus ad primant "*» policionem catsâr
consilium.Sed vos mélius scilis, quod in lam sanclo .confirmai Boemôrum eleclionem, dans llermanno
292Tecclesuc utilitati, .anulum et
negatio,qui consultait 'sanctoe virgam episcopaîcm. Item et hoc 29**
vucuosdeect esse ab ita et odio, a miseticotdia el oblinuit precibus 29B 1
apud cassarem, ut ejus fratri
awicilia 2928,nuin ubi-ista officiuitl unimo, humana Borivoy vexillum dàrcl et eum Boemis omnibus qui
,,s9 [utlilut opinio (652) ; «ie «idem nec. alicujus ;Oum. eo yencrant, assignarel , quo post obitum
amkicia obligat, nec miseticotdia supplantât, nec suumI.'fratremejus ""' Borivoy sutilimarehl "" iu
odium exagilal, nec ita inflammat, quo minus cotant 29B 4soliuin (654).
vobiscloquât juslitioe quod postulat otdo. Est pattis 9. Eodem anno idem ,9BBdux Bracizlaus veniens
ni el nunc tuus capctlanus, quem vos metius nost'ts, cum exercilu in Moraviam, reacdifical castrum Po-
nomineHetmanus. Hic sempet fuit régis in servicio divin ""V el rëddil id29B7, sicut antea fuerat, in po-
293(1 conslans, in commisse fidelis, in legationibus leslalcm Hernianni
episcopi, atque ibidem in villa
agendis fidus executot, caslus, sobtius, humilis el Zliumiça a91, 8 pentecosten (Mai. 29) celebravil.
mvdeslus, lion s931vinolcntus **3%,non ambitiosus, Deinde occurrens Pannonico regi Cholemanno*ut
non elatus, et quoeprima est in clerico virtus, ad- in campo qui dicilur Luczko "B', mulla Sllnt'''9,'
prime liieralus, et quantum spécial ad humanam invieem concionati, placitanles *°°* ad plac'uum
",l 1
op'.nionem,cemitur esse bonus vir et perfectus ad utrarumque *>'*.parcium. 'Ac inter se inmensis
ttnguem*033,si solummodo 2934non obsit quod Ito- mulualim datis muneribtis, rénovant ailliqiia âinici-
spessit. Tune dux "" ammirans suam et ejus una- cia? et pacis29tl>foedera et ea sacràmentis confir-
niiiiemvoliintalem, ait : Haud »918aliter cor luum mant. Ibi dux Bracizlaus suiim cleclum llcrnian-
alquemeum sapil. Et quia hospes est, pttts ecclesite . niiin diaconum 296ecomiltit Seraphim' *°" arcliî-
protlest; non eum patenlela cxltauriel,non libetotum episcopo ordinandiint. Qui venions ad sedeni suam
cura aggravabil, non cognatorum tuttna despoliabit .nrbis :StrigQnia? tempore quo sacri ordiries céîc-
2937 cum prcsbitcriim, et
quicquid sibi undecunque véniel, tolum sponsa brantur, 3 Idus Junii ordinal '
ejus et mater ecclesia habebil. . mç, quamvis indignunt, similiter ad eiindem pio-
Hic ergo faciam Pragensis episcopusUt sit. : inovit gradum. Dux aulem, posl habitiim conciliiim
Nec mora, convocatis primatibus terra? simui el rediens, "castra metaius fesl jiix'ta urbem" Brnën
prasposit'is ecclesia? Bolcsluu in urbe ad plaçilunt 2968.;erat enim valde iratus .filiis patrui sui Con-
.'VARIEELECTIONES» .
2913Al. manu A. 2814deesrA. 29,ï inter siios alia manu m margine A. , **" quoqne
superscr.
2b. K17 hoc loco esset al. manu supetset. ' A. ',918 deesl 3. 291? et post faclum iton penitehëiis
«dd. 4. 4a. 282»deest 2b. 292t deesl 2b. >922 deest A. J923qucm.A,: . ,924hominum,nipres 3. *,S2D
i'i margine A. 292'*cùtt. A. 2927deesl A. ,928 a mis. et âmicilia désuni A. .,:*"' deesl A.
*"° in S83-1 nec 2b. '****'violenlus éorr. vinolentus A. viol.r2b. *e^cott.:X. *" 4 soluin
titatgineX.
A. 2b,3, 4. S9sBBracizlaus addit 4a a939aul«orr. haud:A. '987;»l« corr.'A., el2b despoliet rell.. *?38
palaiium 4, 4a 2!"8 cuncloque populo 2b. 294°. togatiir 3. *1941 II, 5, 4, 4» I948 2942deest 2b. v>294s in ad-
duniA, 4». 2944 294B 2947 at. man. superscr. A.
prasniisit 2b. 29B»cort. A. 29B .29Ë"!
2 omi/liuu4, 4»; ad2b.
3
"'s'1111111:111121».
29?0bic2b. deesl A. corr. A. suum. iU sublevarenl 2, 2b, 5,4, 4a. »!"4
ad2b.. «t» ibidem 5. S986POdwin2;P6diwin 2b, 4a. ™" eum A. 2, deesl-4. 29B.8Zliiinica2,2>*,-Zl!ii-
mca 3, Slivnica 4, Slaunica 4«. a989Chlotiiatino '21*,Colomanno5;, Coiniauiio4. 298°Luczo 4; 2901*ilii
1112i>. 29Barfeesl A. ï9G3 utriimque 4. '29l! 4 deesl 2, 2b,5. 29GB et pacis om/llunl 4, 4». "29'6C episcopum
A» diaconun».reH.i. S967 Sei'àDhyn4. 29CSBrincii 2b,,Bruën "5. '""''.'"'"
''
,„„ «OTvÊ. . ,..
(652) Sallust., Catilina'c. 47. (05i) Qtioa lactutii est-conlra-iegem ne regin
(655) Vide lleinrici IV diiiloma Ratisbonas daltim successione a Bràcizlao 1 coiislilulam, cfr. sliora
«IHidRoeunicrum1959. Il |5. --'-,. r-:-.rlt ,:•::,;
Î9S CÔSM^É PRAGENSIS Ijlg
fadi, tdiili'icô et Lulbldo496é. Qui/fûgiëiites à facicisA A1pandimus. Niint dontna abbaiissa (658) Wiiulelmmli,
ejus oppilàVeruiilse in **winiuiiiis oppidis, et mil-- fitmula
I Deo devol a, ecclesiam sancli Pétri aposioli,
teilles tradunl ci coderas civilalës, li mentes néa silam i ill lerrilorlo ejusdem monasierii cui praserat,
liosliiilcr devàslarct terrain. Inlerea dux Bracizlauss cx . velUstaie a fondamenlo dirulam usque ad psi.
disposilis prop'sidiis per civilalës quas sibi Irâdidé-- fectionem deduCens reatdificavit. Quant ul conse-
rant, el éas frâlri suo Boriwoy comillens, reversuss craret prassul *'986cum impelrassct abbaiissa, dura
est in Bbcmiâm, Otlonis (655) aulcnt iilii Suiito-i» ex more reliquias sanciorum collocal in pixide,
topluc '*"" eï Ollo 2972ciiiit maire sua Eufcmia (656)i) inlcr àlia oblulit domina pratsuli pannum unius
mililum ObCdiehles duci crà'ul et fidèles', lient eo-- palnta? latum, quem acceperat de pcplo sancla? Lud-
dem anno (Dec. 25) dux Bracizlaus in naiiviiaie0 milic, rogans ul similiter inter reliquias sanetns
Domini BoiCzlaum per sororem sibi piopiiiqulimn ponat cum in pixide. Tune prassul quasi indignaus
invitât ad convivium quod eral in urbe Salec dispo-î- ail : Tace, domina, de ejus sanclilale ! dimille anuin
silum, ubi in ipso feslo, conscnlicnlibus Omnibuss *m7 aviam 2888quiescere tu pace. Ad base 2989ahba-
eomilibus Bohcinia?, faclus csl Bolezlaus ensilerir lissa, 'Noli, inquil ntt-, dominé, noli 2991talia dicete;
avunculi sui, Quem posl feslum dux reniittens add mulla enim Deus per ejus mérita coitidie opetatur
propria, dotio 29T3 dal sibi cl consliimt quatenusis R B magnolia. Mox jussu prassulis sarlago affertur 299a
eiisifera? dignitalis pro ministerio 2974ex tributo,), magna, prunis ardentibus plena, ubi invocalo san-
cjuod pater suus Wladizlaus solvebal anniialim sem- î- cla? Trinitalis nomine, prassul injecit pannum super
per, 100 marcas argent! et 10 auri lalenta ba- i- flammivotnos carbones. Mira res, fumiculiis et flam-
beal 2»'« .'''' niicula circa pannum emicuii, sed minime nocuil.
10. Anno dominica? incarnationis 1100. dux Bra- a- Et hoc etiam magni fuit in augmenlunt miraculi,
cizlaus quibusdam referenlibus hâbeiis comperium m quod propler nimium ardorem diu non potuil
pro certo, quod imperator in urbe Maguntia pascha îa pannus de flammis eripi, et tandem ereplus sic
(Apr. 2) celebrare vellel, optimum ratus fore ut visus est inlegcr et firmus, ac si eadem die foret
illuc elccluin suum *976 HerniaimUm mitterct, qui ui textus. Quo tam evidenti prassul et omnes nos per-
et inuncra sua cassari deferret el quant expectabat at culsi miraculo, lacrirnas fuiidimus 19'3 pra? gaudio,
a niagistro suo benediclioncm aceiperel, el com- n- et gralias relulimus Chrislo. Dedicata esl aillent
iniilens cuiii Wibcrln, qui similiter debuil intéresse
se ecclesia in honore sancli Pelri aposioli 29945Non.
car-saris palalio, .rogat ul in *m omni suo'favcretet Oclobris.
negotio tempore oportuno. Sed quoniam archipra?- e- 12. Ilem ejusdem anni 15 Kalend. Noventbra
sul Roulhardus simoniaca hteresi ïiifamatus, rclicta la C Borivoy, frater ducis Bracizlai, in urbe Znogeui
Maguntia hisdem lemporibus 2978 morabaliir in m S8S8^39*, faciens permagiiificum convivium , duxil
Saxouia , jubenle imperalorc et collaudantibus us uxorem nomine llclbirk "" 3 (660), orienlalis mar-
pnihibus snûïagancis Magnnlina? a979 ecclesia?, a chionis Lupoldi (661) sororem. Et quia hisdem
cardinal! Rouperlo, Clcmenlis papa? apocrisario,o, diebus filius Conradi Lutoldus "° 7 per concessum
qui forte ibi aderal, ordinalus est 20B 0 Herman- n- Golfridi a998 (662) admissus in castrum Ra-
tnis" mi episcopus in oclavis pascha? 6 2B82 Idus lus kouz (665), militas Rorivoy inferehal injurias, sin-
Aprilis. gnlis noclibiis devaslans ejus villas, el refugiuiti
11. Eodem (657) anno admirabile et seclis coni- u- hahens in prasdicium castrum, unde dux Bracizlaus
mcinorabile quod divina gratin per mérita sanctis- is- valde ira tus iterum coadunalo exercilti movit castra
sima? *983malris I984Liidmila?298l>digiiata csl reve-
/c- in Moraviam, volens iilcisci fralris injuriant. Sed
lare niiracnlum, uli ipsi vidimus, vestra? caritaii ati prius millil ad Golfridum oblestaiis eum per anii-
YARLE LECTIONES.
2969 Luitoldo 2b, 5. 2979 deesl 3. , 971 Zvvatoplik 2, Zuatoplyk 2b, Zualopl.uk tell. 2972ita
A. Ôtlek 3, Ollik tell. a973dona 2b, 3, 4, 4«. 2?74 ni superscr. al. man. A; «97Bhabebat corr. haheat A.
2,76 suum eh A.. >977rfee.sl4,4». a978.diebus 2, 2b 3, 4, 4a 29'9 Magiincie A. 298°dominus iiiseritii!4,
4«. »981ermaiinus A. '' *sa*VII, Ai 2?83sartclissima 3. 2984iuiïi 1. 298BLuidniilla? 3. 2986deesl A. 9S8Î
àvum 3, dominai!. 4a, rfeesl A. 2888 deest A. , s"189désuni A., 299° abbaiissa h. I. A. S991noli dom. A-
2992bfferliir 2b. 29»3 iacrymis fundimur 2-, fudinius 4. 2994VI, 3. *^s Znoycm 3. *"* He1byrk2,
llëliuck 3, Kerberk 4,-4*. 2997Luitoldus 2b, Lulholdus 4«. 2998Godfridi 3.
- - miM.
(C55) Ducis Olomncënsis. D (660) Cfr. Chron, Clauslroneoburgense apud
(656) Erat filia?Bêla?1 régis Hungaria?. Peziiuii.
(657) Palet ex sequentihtls LiidniiHam a. 1100 (661) Sancli, filia Leopoldi Piilehri.
iiondum inler sanclarum nutiicrum sine ulla cou- (662) Fraler, ul videtur, Adalberonis episeo}t
Iradiclione recopiant fuisse. Wtrcihurgensis, Iilius Arnoldicoinitis qui casiruiu
Lambacense ad Trùnam leiiebal. Cfr. Yila Adalbe-
'" (658) Monasierii S. Georgii. ronis Pez. U, 7.
(659) Ziiavin. (665) Retz in Aiislria.
,07 CHRONICA- LIB, III. 198
""sibi Lulholdiim ! A Advplal 6 lugiibiis lurma suorum,
qua? aniicilia?2099fa!iU?ra, quo cxtemplo!0a
30" semineeem levant dueeiii. Illë
nul vinciiiin titillât 3001,sine mora, aul decas'cllot et extracta basla
slio cum expellal eadem hora.-Quod cum non laie-- aillent minister Satanas, dum accélérai fiigiim per
rei Luloldum, caslellanis per fraudent, foras ex- npclem opacam, prasçipitatur cum eqiio iu cisler-
clusis, ipse cum suis miliiibus vi oblinuit castrum., nam,
Tune Codfridus80',8cum legalis, qui ad eum missii Quam prascopslorrehs.dècurrcns feceraiymbre.
fueriinl, occurrit duci juxla oppidum Wranov, etil Incerlum est ttlrum ipse manu sua an gladuis lapsus
eoram omnibus clamai Liitoldum perfidum esse clil devagina ila' eum prascidil per 8028nicdi.umalvum,
vcipiihlicas.iiiimicHiii; castrum vero, sibi 3993sub fide e ut omnia sibi cfiluerenl esta. Fil luinulius per villam,
ainicabililcr 3<) 01 prasstilum,.j!im hostililer ad cx.- '•- alii iusiliuiit. equos, alii cunt armis hue et illuc
piignaiidum postulat ducis .*0OBauxilium. Cujus is 88î8 discurrunl, investiganles lanli inali machina-
pcticioni 'dux non abnuens admovil cxercilum urbis is loreni. Mox quidam iiivcnii cunt semiviyum,, et
per circuilum, ubi per sex ebdomadas vi somma ia quamvis salis ad mortem habuit 3030vulnus, lamen .
nocle eldie conscriliir pugua, douce famés, qua? P8 amputât ense captit ejus dicens : .
firnias expugnal urbes (664), prasvaluii in Castro. '* Iufetni fumas 3031non insôns ibis ad uiiibras,
. Ea *"> 08viclus Luloldus et bello fraclus noctu clam iti B £( Getetis *03*
S007 3098suis geiieto mea facla. referre memen-
clapsus vix soins aiifugil, omissis ibi is
[lo(665) j
militibtis31199, qui facto niane semelipsos et castrum in Dux autem
ïOS'!,licet in. lanlo dolore sit posilus et
iradunt in maniun ducis. Inlerea dum hase >a
pugna mecrore, illa nocle et insequenli die non rçlaxabai
gerilur Paulic 301°,filius Marquardi 3011,patdagogus IS
spiriliim cl ora a lande Dei, nunc lacrimosam peeni-
Wladizlai, sagiltalus morilur, item Dobes.*012, ,s
filius leuciam offerendo, nunc 8034sua peccala confilendo
Lstimir 3013,dum lam episcopo llcrntanno quant aliis sacerdolibus
Per vicein suant serval vigilias noclis, Dei. Tiibutuin aulem quod eo tempore fuit de Po-
occidilur. His duobus amissis et raidi ta urbe Go- °" lon'ia allalum, et quicquid in sua invenit ao?B caméra,
tfrido, dux viclor cunt suis renient in Boeniiam.' .
per manus episcopi fecit dari 30*°per monasleria. Et
15. Jamque Chrisli nalivilale adpropinquanle, cet cum
30,4 disposuissel omnia qua? eranl disponenda pro
propter venacioncm in viUji Slibecna duce mo-°" -anima: itole, inquil, ftliolo meo lituiim meum et
ranle, quadain die inter prandendum fertur dixisse
,se coeteraiion esl méum sibi date, quoeDeus
301B jacttlum,
dux ad quendam venalorem 3916,qui non longe 8e fosuit in sua poteslale. El ila 3037in sequenii nocle
ab eo ad quai lam sedebat mensain : IIeus Gucala! "'
3o17 posl gallicinium inler inanus saccrdolum11 Kal.
pulas me nescite, quis sit inter vos qtii me oe~ (
*"
quoe- Januarii, velud bonus Dei S039 athlcta, ulramque
rit inletficete ? Et illc, sicul homo eral vehcmens| 1in : hominis subslaticiam in sua divisil exordia,
quem
verbis, clamai 3D 18: Proctii Deus hoc avetlal nec tuus •"' dubio credimus aut jam S0"9 accepisse aut
oculus patcal, quin ipse cicius occidalur qui talia procul,04°
.'rt jam acceptUrum coelcsliaconsorlia. Cujus fere-
mttclimalur.Ad hase dux : Ah 3019/ bone vir, ait, 11 ' triim unus ex clero sequens usque ad scpulchruni,
mtlli fas esl evilute inevitabile fatum. Postera aillent ao4' iterabat dicens: Anima
die (Dec. 21), quia sancti Thomasaposioli eral vigi- hujnsmodi planctum . » •* ,
gi- , , .......
li», mane audita missa il venatum, et cum in nocle gie Bracizlài sabâolli adonùg vivâl expers ihanaton Brit-
juin redircl, occurrunt ei anle villam apparitorës rcs cistàùs yskiroî. a042(666). Mira res, sic flelu suoclë-
cum laiernis el faeibus a(,2C'. Moxquc Lorck 3Bal,iht- itt- nim et populum concilabal s(> 43 ad iletum, ul dum
pius lalro missus a diabolo, prosilil cx lalibulo pra?- •a?- ''flerës ntagis flëre Vellcs. Sepullus est aillent cunt
c'mclusgladio, et ul fortius valuit, inter ipsa ilia maximo planetu: suorum in polyandro 304*;sancli
cliiceni3I)22 percussit venabuïo 30*' 3. Non aliter dux lux Weiicëzlai ecclesia?forinsecUsante portam a sinistris,
30'ncadit in medio luco '.:'-.. uti ipse'disposuerat. Ubi soror ejus Ludmila, Deo
.''.-.
292B, ac,
Si clarus Lucifer coclo cecidissel ab allô. . dévola famula 3948,supra lesludines conslruxit ar-
VÂRl^E LECTIONES.
*'n Fidei A. â00°qiiod 4. ,0I)1 corr. A. 30» 2 Gollifridus 4. 8003deesl3. 8°04amie, snb fidp.A. a«B in
nddi!2. 300Gvicia add, 4 Victoria'ado*. 4ï 3BI>'amissis5. 3908omnibus corr, M X. 300'mil. suis A.
2019Paulik 2.2b. 3. 4. 4a. '»«1 Markwàrdi 2. 30» Doles5. aou Lyztimir2..Isltmir5. Lzlimir 4. 4>.
f01*Sthëcziia 2. Slebna 2b. Sebecna 3. Shencna 4. 4a; 391B dux duxisse A. 8B18 deesl 4. 4a. 8»" qui
inter vos A. 3018proclamai 4.4.». a""9 Ach ach 4; -*020fascibus ton. facdtus A. el armis uddunt.A. 4a.
au Lork 2. Lark 4. 4».. 302aBracizlaum add. 4.4a. 80« coi'r. A. 30a4 Bracizlaus add. 4.4". 30as
liiloA. 2. 2»'. 4. 30aecxlimplo A", ""asla A. s028:in 2. 3029et hoc loco X. iilucquc 4.^ 3?30 habtieril
2b. ««a.i„riaS ^. furuàs 4. 4*. 3032ceris A. al. man. susperscr. Çëreris. a033Bracizlaus add. 4. 4a-
934niliic—confilendo al. manu in A. a03Binvenit in sua A. ao3Bdare.3, 4a, 30S
7 sic.3
margine
"dei bonus A. 303,>deesl 3. 30''0 oniiltunl-A. 4. 4a. 3041planclu 3. 3042yskyros 3. yschyros 4. 4''.
a"M ciebat 2. 2b. 5. 4. 4». a044podi.mdro Ai-polyandrio 3. aolBfam. Deo.dev. A.
KQTJE '"'- -i'
(664) Cfr. Lucan., Phars. IV, 410. 666) ïc'/yp^t»
(665) Virg., Mu.: II. 549. .
199 COSMA PRAGENSIS 200
*""" stiblâtum per fratrem juniôrein
çualâm In honore sancU thonias apostoli càpcllam, , À Injuste /668)
et coiistituit ul colïidie ibi celebràrétiir missa pro i poscit principalis sedis hoiiorcm. Qui quamvis
dcfuiiclis. El quoniain staliin percrebiiil fama ini justam ; causant hahcai *"*, lamen frustra caudant
,94'' ett, 'captai *""»,cum cornua ,m amilial,m.
populo, ducem s048 essë mterfectuni Bosey Sic Udal-
Mutina? coùsilio, quos antea cxpulerat dux m8 deî ricUs fratrem , 073suum Borivoy jam "°74 confiruia-
regno suo, dubilari a quibusdam solet ulruin son-- lum in solio tarde nilitur pcllerc de regno.Postquam
cior '"'*• sit qui CQnsiliûnt dat, âii qui consentit utt Vero suo~ referente legalo animadverlil Udalricus,
facial]; sed révéra iiterquc rcus, vërïiiitamën sonciorr nec fratrem suum cedere solio, nec comités acqui-
is est qui Iioniicidium cOnsiliàiur, quia et se ipsumit Cscere suo consilio, hoc solum obiinuii precibus, ut
de aliiim [sic] criniiiiatur. 'Ergo vos Bracizlanm occi-- cassaris per liccntiam liceat *"" sibi débitant vi
dislis, qui ut occiderelur, consilium dëdïslis. Miltuntt invadere s" 6 provinciam ; cujus 307*'mox associan-
ilico prassul et comités eiirn festinaiione in Mora-- lur in contubernium viri in rébus bellicis slrcimi,
Viantad Borivoy legaluin a9B 0, quo accelerct sibi à Sigardus contes de oppido Sala, el ejus frater Fri-
cassàre olim *"""• datum: lolius Boemia? acciperee sensis 3078episcopus nomine 3079Udalricus (669),
ducalum. Qui feslinus venieiis in ipsa die (Dec. 25)i) ntque suus per sororem gêner nomine Fridricus.
îialivilalis Chrisli omnibus simili favcnlibus iutro-- R B Quorum succenderal animum ad belli studium pio-
nizalur. Tune Cilleniann delel am omnino sua ton14 inittens cis aureos montes, et •pollicitans suos esse
vesligia, qua? vix inpressa reliqueral "•"in Boemia,i, fautores omnes Boemia?nalu majores. Praslerea3m
cum "exosa terras peleret coeleslia. Jusliiia enimn uiidëciinque potuil, non paucos sibi in auxilium ac-
eral Boemôrum, ul semper inter principes eorumm quiril Teutonicos, qui pro sui stullicia assliniabant
major nalu solio polirent r in principalu. in Boemia auri et argenti pondéra fore in platcis
14. Anno dominica? incarnaliouis B9'B1101 30"-, 1, sparsa et exposila. Quibus insimul coadunatis, Ou-
Uodàlricus et Lutoldus, filii Conradi, expulsis pra?- ïs- diilricus cum fratre , 081 Lutoldo *>"*Augusto tueuse
sidi's de sc"i8 Moravia, qlia? ibi Borivoy abiens reli-i- iniranl parles Boemia?, sed sinislro homine. Nam
qrerat ob cuslodiam, rehabuerunl civilalës suas, S, Borivoy collecloexercilu occurrenseis caslra inetatus
similiter Toscy et Mutina redeunt de Polouia,quibusis csl,0Ba supra duos colles juxla oppidum Malin (670)
duce Borivoy non ex corde, sed pro neccssitale lem- it- ****,'paratus in craslinum cunt eis ">**comiitere
poris cohcedcnleigratiàm suam, *""'9, recipiunt civi- i- bellum. Tcutonici vero non longe ex altéra """parlo
tates suas quas antea liabuerànt, Bosey Salec, et rivuli Yysplisa ,0B7 appUcucfunt caslra, ila ni uter-
Mutina Lulomcrice •W6°.
p que ab ulrisque possil80B8 videri exercilus. Qui post-
15. Eodem anno Oudalricus adil •08' imperaloremm quam aniniadvcrieriinl iinanimein esse cutii*""""duce
'"
in urbe Ralisbona, el cum per amicos sollicitai 80.e* Borivoy, mo consiànçiant Boemôrum , inquiimt
precibus et fatigat inniensis promissionibus, quo sibi bi "Udalrico : Ubi sunt illi Boemioe natu majores, quoi
1
restituât injuste"'1'' prasrepiuin M04 a fratre suo no dicebiis titos esse (uutoretl Recte mentilns es in capul
juniore (667) Borivoy Boltemia? ducalum. A, quo;cas- as- luum, elnos decepisti atque in magnum deduxisii
sar accepta pecunia dat; sibi" 065,diicaïus insigniaetel périculum. Reverli voliml, sed nequeunt, quia cadem
vexillum ; sed in ducem eligendi obtentuin ponit in via posl illos Suatopluk 8991cum fratre suo Ollone
arbitrio Boemôrum. Tune Uodàlricus inittens lega- ;a- ducens sceuht duas scaras venicbal duci Borivoy in
luin vulde discrlum"°*B viruni, Neusse a0B'nomine, ie, auxilium. Quid facerCnl? Magna ttndiqiic """ coar-
iiliuui mB.Dobrcniil,.argu!l fratrem suum Borivoy, >y, tâii 3093angustïa, per aiigiistant viam et nimis a riant
increpat coiniles et minaïur cis, jactal se esse asiateaie seinilam, qua itur Irans silvam ad Gabr am (G71),
inajprcm,vet sccundunipalria? ntorent dèbitiim, sibi ibi turpem hoclu inaitiraverunt fugain. Ibi episcopus
YARIJî LECTIONES.
3048Bracizlaiim "4. 'sou Bôzsey"2. et sic deinceps. 3048dux cxp. A. deesl 3. ao>9 sanctior 2. in
lextu, sed in margine manu antiqua cottectutii soutior. a('B 0 légales 4. 4«. 30B 1 olim sibi a cussarc
A. 2b. 5. 4. 4a. 2
aoB Cyllcnia 2b." 3. 4. 4tt. a<,B*dôlet A. a084 delela al. manu superscr. A.
"-!K,S»liquerat iA. '•0B8 Chrisli ^2. '"""* Mill. Cil. A. falso. a»B 8 in A; a9t9 deesl, 4. 4". 3^
Liutoniierziczie 2* •Lulomh,ica?:3...4<*. '•*Ml.1adiit.-4...4'*. 8<,B!
1 salniat 2. '30'>
3 omissum 2. 8''
6 4 pras-
erepiuin.corr. prasrepiuin A. praterepiiim -2. -2a.'2b. 4». S?CB sibi tradàt in margine al. man. corr.
Iradit A. *oe6diserluiii valde -omisso lcgatuui 4. ,4a. ao. VNeussa '4. 4n. 67 39C
8 deesl 4..| 4a-
*">69 projuste'2. 30'0 hàheas 2b. .3..4. 3<> 71 — tas rell. et A. con. — lai. a072cornu 3. 3073iil. manu A.
" 74deesl 3. a07B.deesl4. 4». a078 omisso vi,4. 4«. ao77.cui2b. 3078Fri>icnsis,2. 3079 et 5.
S08Bpr<>pierea4. 4». a081.suo ùdd.,2b.invaderel 3(IS2 Liiiholto 1. .'*''»",metsili sunl 4. 3084Malyn 1. a(,8SiU»*
• 4'a. 8088aliiK2.>2b.U. 4a. - 3087 l.,2b. Wyzpliza 2. Wzalsa 3. Wzlipsa 4. Wziypsa 4a. 8
•"«s pos-
ioas Wyzplisa a991 "-8'0*'* i0S3 8m
seiA. deest 1. -*090"•'Bory.voy.l. Zuatophk 1. undc 5. coailari A. APGABII.1-
'•'-.'' NOT.E»- - - -
(667) Eos fralres non fuisse heïno non videl. De 1157, qui eral Fridcrici comitis de Pilsiein fraie;*,
quo loqiicndi usu vid. Pubilschka IV, 101. probat tabula quadain apud Meichelbcck ltisl. Fri
(668) 1. c. hoc loco junioreni filium pairui. silig. I, 2 n. 1282.
(669) Inler Frisingeuscs episcopos iilius lemporis (670) libi bodio sila est urbs •Kiilléiiberg.
U.lalricum non inveuiri obicrvnvit Scbwarz; illo '671) llabci'ii quo ilur in Moraviam.
iuuuci'4? Hciiiricuiii l'uncliuii es e annis 1098 usque
j0l CHRONICA.— L1B.RL gW
a091amisit capeliam suant (672), ibi pro- k (677) clccliis. est in cpiscopiim"Moravia»; itodeih
[.'riscnsis
nier dintctlciit,-y-iam oninem 8900exercilus cum rébus anno millilSuatopltik in Bo.cihia'iniitdagaioiës itc-
Mann aulem facto ndvc- de'iiipr'esjuslicias ,,;scininaioï'es ane di'sCôr-5
[ibtialibusprojecilsarciuam. quiiia?,
Boemi, hoste careniia 3B97diripiiint spolia. dia? cl. omnium ' mala'r'Uin arciuin . invëiitorès,
nicntcs '
,'rant autem illo cl
tempore Borivoy Sualopliik con- qui 8119...'; : "['
cordes et ad invicem unanimes, sed unde orta sît Possent unanimes.. armare in priçlia fralres (678)..
inter eos discordia , paruni snpi'riora repeiëns Hii fere universas Boeniiascivilalës c-ircnicnles'alios
cxorilia, referain pauca. pecunia corrunipunl, alios muueribiis, alios pro-
16. Anno dominica?incarnationis 1102. *'*a, Wla- missionibus obliganl, et-quos sciebaiit novaruln
dîziniisdux Polouia? Italiens duos filios, unum de rerum avides , aul iligiiilalibusprivaios, aul ver-
coiicnbinaprogenilum, nomine Sbigncv 3099, aile- satiles et ànimo inconstantes, onmes 312l)suis ver-
rum cx Judilha Wratizlai régis filia cdiium, nomine suciis asCiscunt 3121in parles Sualopluk ducis. His
310"sutini..rcgntini 3181dividit ita
Bolezl'anm, hos inler palratis. 3122,aitno dominica?incarnaliouis 1105,
vbce.m.domi- sole tnorante ht décima parte Libras, intra Zua'o-
per médium (675); sed qitoniam juxta 3'02divisum de- ..
nicain, oinne tegmtm in se ipsum phik ctini suo comilatu3123Boemiatn,etoccurrunlsibi
solabilut(Luc. xi, 17), et domus supra domum ca- perlidoruni agmiiia, quidam vero ex eis expeclant
3103sacco ut cum
rtel, el sicul vulgo dicilur, duo calli uno aperla janua urbis Praga? recipiiinl infra.
3'94insimul esse non possuut, anno dominica? nicenia. Sed prius eadein die dux Borivoy valde di-
eapli
incarnationis 1105Sbignev posl obitum |>atris mox luculo venions prasoccupal urbem, et ponit in ea
conlra fratrem suum suniii arma, et promitlens pe- forlia prassidia alque episcopo Hermanno eam m*
3U"iiu auxilium.
Miniantassociai ducem Borivoy sibi comblons, se cum suis ad Yisscgrad coniulil. Et
310° in Moraviam, et ecce Zuatopltik al2Bordinatim 3128pulchrc insiruclis
Qiiist.ilim misit posl Zuainpluk
ciiiiveuicnies simul castra inetali sunt juxla oppi- cum sex Icgionibus apparel in casipo, et quia nul-
dumRecen (674). Quod audiens Bolezlaus millil310T lus obviam sibi venil ab urbe, incerlus et djtbius
3108suum Skribimir a'°9 (675), cl rogat et inox iransvadanles 3121fluvium
pcilagoguni 3110sibi per partim suhslitit,
ducemBorivoyut s'ilmentor affinilalis, se Wlilavam infra villam qua? dicilur Bubni3iaB(679.)^
Jiiili;am,ejussororem, ilicil propiuqiiiorem; el insu- applicueriinl urbi, sed inveniiint clausas portas et
3111ad nianutn 10 marsiipia 1000 mar-
per offert ei 3112 super muros fortilcr rcsistcntCs milites.Ibi a quadain
cis plcna. O pecunia tocius maii regina, fraudis , ancilla super muros astanti turpilc>*confusi, cadetn
arnica,fidei hoslis et inimica! Tu.jiisliciam.com- p'via rcpedanlcs- figunl tcnloria inter ulrasque urbes,
priiiiis, recta judicia subverlis. Te corrupti Gra- in loco ubi sabbalo fiunt mercimonia (680), assti-
liUsael Proliven3"' 1, ducis Borivoy consiliarii, c'oni- maiiles quod cx ulraque urbe sui conjui àtorcs illa
3114Sbiguev promissàui nocle.confluèrent ad eos. Quod cum minime fcçîs-
pcllimï ipsum ducem fidem *"*'
abiiiicrc.Qui sialiin accepta pecunia reversns scnl, mane facto- ccclu convocato Sualopluk sic
csl ad propria al16, el quia nec unum obultini dedii orsus est ad eos : Quamvis non vacél tnodoul ptolixo
Zuaiopliik-,indignalus valde el siiccciisus ira disec- utar alloquio , pto te lamen paùca loquat, nemotiis
dens feriurdixisse : Incendiant meum ruina *"'' Gccasioncmtimere aticui videur. Timidis eniinet igna-
«xiini/iinm(676). vis, quibus misera vita 31*°habelut "'""t simi'is, âplis-
17. Anno dominica?incarnationis 1104, Johannes sinifl mors est, (orti autem alai uiro mottem subite in
'
YARLE LECTIONES. ;
,MBOudalricus insérant 4. 4a. aoB 8 omnis 3. 4. 4a. a097carêmes, 2b. a09«Mili. C. III. A. S099Izbi-
\ gnenl, t'a cla103 deinceps; Zbingnen 3, Zpitisnoti 4, 4«. 3i0tsinler hos A. sl01 regnum s. A. 31Bsipso2b.
«mil/ii4a. in uno À. al04posili A. 3iùsat. manu superscr. X. 3106 Zuatopluc 1. atB7 ad inserunt M10 2,
4». 3'»8 A. al09 Zribimir 1, Zkrybimir 2, Zkribimir 2b, Zkarbimir 3, Zkrbimir, 114 4, 4«. soi
legaluin
aul am 3,i3 4». fidei 2. 3llt
corr. se A. sibi 2b. mundi 5. Protyven 1, Proliwen 2, 2'\ 3, 4,
lide1, ea-punclmn. 3116palriam À. zl" rugina corr. ruina A. 3118nequiiia? et erasa A; all9quiquel.
ï lm omnibus corr. omnes 1. 3121alliciunl 1. "', Zuatoplik repelil l. 3l*3 exerciln 4, 4a. 3124ea 2,, 2b,
5,4,4a. 312BHic désuni nonnulla annotavit soec.XVII manus in margine 1, desidérantUrduo,utv't-
j ,'leîar, [olia qtioe continebanl sequenliausque cap. 21, ad'.'verba corrii'plus et avarus etc. 312Bornatim A.
3117 sla9
iransuadenles 3. 3la8 Rubin8130 2, 2b, 5. Btiriii 4,Mal4». captus oculis et menlula est piivàlus, haie
I verbain lextu X. sed expuncta. videtur 4,-4°. alia manu sitperscr. X.
'
\ NOT^C.. . /_
\ (672)Yasa et oynamenta sacra quibus sacerdotes D (673) Apud Marlinum Gallunt
- Skarbimirus pala-
- .
| a<lsacra peragenda iiumiur, itemque capsula qua linus.
5 rdiquia? sanciorum asservautur. ScuwAitz. (676) Sallust., Calii. SI.
(073) Shigneo a pâtre data erat Masovia, Bolçzlao : (.677)Tertius.iEn. .. ^
* regni sedes principales in Craeovia , Sandomiria el (678) Virg., Y11,335.
,! Wrailslavia, ul refért Marliiius Gallus II, 8. De (079 Buhen.
dissensioiiefralrum cfr. ibidem 11, 24. (.680) In dexlra ripa Moldava?, în.ea Pragas urbis
\ parte ubi hodie suht sepulcra Judasorum. Pal.icky
| (674) Riiizen, in regione Troppàviensî. l<m^ -:-:'- - : .:.- .^or,
'"
i PATOO- r.txvi. 7
•203 COSM.C PRAGENSIS 20,
prnrfioî/tt/cÎHs esl neclareliquido.Namegoolinimeciiin At Henrici junioris. Yidonles aulem Boemï se undiquQ
delibeiavi aut poliri pune el honore polioti, aul pn- ëssc deslitulos, nichilominus celerius ul poiueraiu
giiandô honesloe sucCumbcre motli. Sed (681) l'ouis simul noclu maturavcrunl 81tiafugain. Quod videns
sola'nnnc est mors isia cavénda, ne qtiis veslrum ca- imperator deserit 3184Ralisponam, el Iransiens peP
ptifs el maiiibus posl lerga 313Sligattts 3iS3, alque spe- aiislralem plagant via qua itur ad Nelolic 3ls' (C85),
ciaculumhoslibns[aclus,velùlibosad viclimtini diiélus, iiilrat Roemiam, quem dux Borivoy honorifice sus-
cadat secnri pèremplùs. Vie-lis enim toia 81"4 esl Victo- cipiens 31B 8, sicùii ipse cassar disponcbal, versu'
ria el digna laude ineniotia,ne incruenla lioslibm con- Saxoniam dal sibi condiicluin per terrant suam
tingal Victoria3'3". Dixeral, et conlinuo cum suo co- cassure dignunt, deducens eum usque ad generum
miiatii voriens iler 3I3CMoraviam , sic falur WTacek suum WTicbertunt 3lm (686). Inde per Saxoniam
3137ad Comiietn : O miserabilis forlunoe condilio , Iransiens cl Reniim perrexil Leoditim, ubi non post
qua 313Bnunc cogor 3139.-liunaresidere ul noclua, qui mullos dies cum vita amisil imperium 7 31B 8 Idus
visus 3140cramvclùli agilis aquila ascendisse 314L[ère Àugusii.
nsqué ad nubila. Cui Vacko : Non al4« /e, inquil , 19. Eodem anno Sualopluk convocans eos oui
domine a143mi, ftangal tsla advetsilas, quant cicius seculi eum fucrani de Boemia, quid opus sît facto
felicior seqûelur 3'44 prospetilas, quia et solis posl B jam in inccplo ncgoiioquasrilconsilia. TuncBudivov
aquoe 314Bnùbem magis nitel claritas. Talis enim 3189filius Hren 31C 0, caslcris atlale senior linguaqtio.
vicissitudo omnium rerum esl iu mundo. Quos abonn- disercior 3161,in adversis el prosperis vir atquauiinis
ies duxBorivoy cum suis.prosequilur 814C,et quamvis 311,8, et in lalibus negoliis ab incunle asiate vir
seplies plus de miliiibus bàbëbat, lamen non audet erudilus ac plenus versuciis, his usus esl alloquiis:
cum eis coriiriiiticre priciium , quia limuit suorum Varius esl evenlus in proelio, cl a18* 1 mine Id, nunc
11,47 perfidiaiiijiie sua caslra deserenles ad hosiiuiii illi proevalueré bello. Nos aulem, fralres, nondum
se Iransferaiil miliciam. Prosecutus esl aulem eos a usque ad sanguinem pugnavimus, nondum fecimut
longé usque ad inlroilum silva? (682). capitibus nostris 31C 4 pontem, quo 3K,Bitur ad soliun:,
18. Anno dominica? incarnaliouis 1106, invenlore quem3lsoulique el facluri sumus, si sors faccrecompi-
discordiarum diabolo sémillante discordias per niii- leril. Sed quoniam non semper armis, sed soi/m-s
versum 8148orbëm terrartim, quidam soi cooperato- dolis ad ardua honoris vcnilur fastigia, nunc posiït
rcs cxtileruiit cx Teutonicis proccres 31''9 ,,qui se- armis utamur dolis. Talibus enim artibus Troya ab
duccnlcs filium iniperaloris, regem videlieel -llcii- Argis alf"7 ett in decimo anno captai et Prudenliut
i'icum -qiiarluin, persuaserunt ni contra geniloreni tefetl in Psiltomahia a168dicens:
suum arma sumeret. Qui ftlii sui a facie fugiens, in C Nil
urbe Ralisbôna cum paucis munivit se armis, el differt armis conlingat palmadolisve (687).
initlil pro duce Borivoy, ul sibi in auxilium cum Nec mora, millitur aller, ul ita dixerim, versipelKs
éxercitu suo veniat. Nccmora, venienlesBoemi non Sinon 3199iu Boeniiam, mukimodis inslriicltis dolis,
longe a Riiiishoha metaii sunl caslra juxla fluvium nepos Gapalic °170, qui paralus in 3171 ulramqi'o
Reznant ; ex .altéra aulem parte ejusdem fluininis foilttiiam (688), casus 317a non limuit mortis , cui
eranl caslra filii iniperaloris. Tune qui videbantur apte soiial nomen virilis , quia viriliter egil.-Nain
esse faiuores cassaris, primus Lupoldits marcliR i sicul oiim Sinon Argivos armatos equo inclusos per
oriënlalis lapsus fuga noclu rcpatrial cum suis. , sua mendacia traxit Troya? in nteenia, ita per isliti*
Dcpoldus 31B 0 (683) autem el Berengcrus 81B 1 (684)i falsidica commenta duci
Sualopluk vicia paluii
marchioiics *tM Iransferunl se ad caslra régis; Boemia. Hic ut pervenit ad ducem Borivoy, genil'us
VARIvE LECTIONES.
3132posl lerga manib. A. 3133deest A. 3134rfeesl 4, 4». 313Bcorr. A. 313Bversus tiisertinl 4, 4«. 3I!''
Waczek2.Yecek 3. 3138quia A.4. 3144 3139color corr. al. manu cogoi*A. 314°usus A. 2,4,4a* >m asceiulerfi
A. al4a omissum 4a. 3143dux 2b. sequilur 2b. 814Bcorr. X. aquani 2, aqucam 2b, aquosain 3, aipiain
cl 4, 4a. al4° persequilur 21*,4. al47 deesl 2, 2"*-,5. a148ita X..deesl rell. 3!4Bproceris4a. .3'B0l)ii-
4. 31tilRerengerus 2, 2b, Rcgncrus 3.
2bi Diepoldus alBB 3iB2 deest A. 3153malui*. simul noclu A.
poldus
3184urbem a,BG
add. 4a. Netolicz 21', Necbolic 5, Netliolic 4, 4a. A. corr. al. man. susCipiens.
3187Wigberium 2. alB8 VI, 4, 4a. 31»9 Borivoy 5. 3160Cbren 4, 4a, suscepil 31B1 discrelior 2. 3,6a asquaiiitm's
2, 2b, 3,4. al63omi/lil 4a. 31G 4 veslris 2. 31G 5 viam qua 4, 4a. 318Bquant 4a. 31C 7 Agris.2, itb Ai*, est
al. man. in margine A. [also in lextu ab agris lalibus enim. lalibus est — Argis in rell. 31<iS Psicomachia i-
*169Syiuon 4. '3170Gapati 2b, Saiiaca? 3, Gapalhe 4, 4a. »»' ul 2. 317scasuin 2b.
' :
NOTJî.
(684) In sequentibus iterum Sallustium in oratione D in Chronico 1106.
Calilinas, c. 5S, imilalus est. . (685) Neloliz.
(682) Hoc jam anno 1104, factuin esse probant (686) Usipie ad montes Wissechore i. e. monies
Ann. Hisdesheini. et Aun. Saxo. Saxonias metalliferos. Cfr. monachuiii Opalovicenscm
'.'(683) Cornes de Yohburg, marchio Nprdgaviie, ad a. 1105inPalacky Wùrdigung, p. 55.
•qui jam priori tempore ad Hcinriciim juniorem (687) V. 550.
tfansieral. Cfr. Ami. llildesheint. 1104. (688) Vii*g., Mu. H, 61.
(684) Sulzbaceusis. Conseiitit de his Ekkehartlus
e„n CHRONICA.— L1B.III. ,206
nrovolutus, fictis lacrimis rigat pcdes ducis , el A ciiis c nalu post Borivoy J190,jam bon»?indolis juve-
laiidemsurgerejnssnsa'"3 lalia futur : Ô mé misermn vix, nuis, secutus esl fratrem 3,Blin Poloniàm. Hisdein
Delituissefuga, el vix evasissesceleslas !lemporibus rex Ileinricus quartus forte aderat in
•naiiiisimpii Sualopluk, qui si me cepissel, procul iSaxonia (692), ad quem Borivoy accélérât ctillalam
ilubiohosce ocillos mihi ernissel. In quo quoniam me sibi s injuriant applorat, et ul ei injuste sublalum
aliter ulcisci iiequeo, o Deus omnipolens, fas mihi restituai r Boemia? ducalum, inmensa auri.et argent!
si; ejus sécréta delegere, fas mihi s'il oninesqui sunt in pondéra
j promit lit se dalurnnt (693). Prolinusrcx
hac terra ejus familiares prodere. Sicqne miscens miliens i unum de salrapis, sic mandat Sualopluk
VCrafalsis muliis criminalur Sualopluk fiiigiciiis, et paucis j : Pet cotonain capilis mei mando libi et ptoe-
Ul sibi magis crcdalur, dicta sua confinnat sacra- < c'tpio 3!92, trt sine dilaiione ad me ténias, aul si ventre
mentis. Talibns arlibus atque insidiis vir bonus elt itatdavetis, procul dubio ego al93in jnslicia al'4 te et
3m Borivoy dccepnis el mullnm nien-• ' luam
simplcx dux i pragam celeriter *19B visilabo. Qui mox coadu-
diiciiscrediilus, ramos robuslos quibus el ipse inni- nalo i exercilu venions, sub ipso inlroilu silva?juxla
xtis scdil et honorcm suus pependii 3'7\ incaules ioppidum Hlumec 319S convocat procéres et satrapas,
prascidit, cl ah alto culmine cecidil 8176.Nam ami-, et . proponil cis fratrem suum Otlonem dicens : Ego
eos suos fidèlesBoscy et Mutinam saspe capereel utt B " solus
, ibo, el mei capilis peticulo scrutabot ancipiles
hoslesrei ptihlica?punire voluit, sed quia consilia- 3197amjcos régis. Vos hic ëxpedalé dubios 319B casus
rios suesGrabisam cl Protiven al77plcnos rimarumi incerli inventas ; de coeleroDeus omnipolens3199no-
bannit, velle suum proedicloscomités non laluit. Quii s/ros 3290proevenialel subsequatur actus. Et.assum-
stiititn iransfcriint se ad fratrem ejus Wladizlaiu»s plis secum paucis, it temere in 3201apertiim ruilu-
et juin 3,'u frcmcnli el sasvienli ai79addunt stimulos,, rus laqueum. O slulla sapientia viri, immo audax .
ut mugis sasvial conlra gcrmamim suum.Borivoy,, audaciâ ducis ! Vadil 3202haud 3*03ignartis, quid sibi
cuijam abrenunliavcral fidelilalcm et fraternilatemn faclurus rex auro corruptus 3204etavarus 3a<"ut in-
; similicl luniciciani, et palam miserai ad 3I8°Sualo- lërnus. Quem advenicnlem, sine omni audienlia rex
\ pluk in Moraviam Vilahnï S1S 1 fratrem nomine Pu-i- jussil retrudi in custodiam, et convocans eos
qui
; lontsni3182.Quem advcnicnlem Wladizlaus et casteri ri secum vénérant, iradilcis Borivoy ducem, ul rédu-
i comités3183,heu iuscnsali ! el quasi suimel hosles. is ceiites cum in urbem Pragam iterum relèvent320ein
cl palria?inimici, ad suam perniciem iruhiinl rabi- i- principalem calhedram. Qui renieanles cuin eo,
'
(lumhiptiin in ovile 3184oviiiin, qui non solum oves, 3, tercia die metali sunl caslra juxta castolIum:mT
vertuiieliam ipsos dilaniarel al8Soppiliones. Ergo ;o Donin (694). Audiens hase Otto3im, ait ad suos :
l Borivoy milis ul agntts, regno privatur, et Sualo- i- Quid expeelamus hic ? jam quod liincbamusevenit, et
; pluksasviortigride, ferocior leone, intronizalur anno IO quod vereiamur accidît. Eamus et videamus novum
dominicasincarnaliouis 1107 (C89)pridie Idus 3186 86 rfitceui, si régis dextta eum noslta3*'"''defendat.ab
i Slaii. as/a a211'(695). El ordinans ex eleclis miliiibus sex
20. Hoc novum nec prius in Boemia faclum circa sa legiones aal1, nocttt transeendens montes, mane dilu-
s sm adjacentes miranlurgénies, clpejoraiii fulurum m culo irruit in caslra Borivoy. Sed ilie 3212pratscius
t lîoemis vanas mentis per pnesagia augurianlur 3188. '«. jam lapsus fuga deliliieral, quia quidam profugus ex
lline filii Pannonia?Cassaiidri ltctantiir, inde Polo- o- castris Otlonis causant sibi clam innoluerat.
1 nia? iicqiiam Irapi (C90)incii'cunicisis labiis graltt- u- 21.'.Prassul aulem Hermanus, vit*prudens et ju-
j laiitui*,quia, dum isli principes semelipsos inquié- e- suis, inter varios'casus uiriusque ducis quasi inter
tant, illi quiète polimiliir. Molli aulem ex eomilibus,is, Scillam et Caribdim positus, ne viderelur utramvis
quosipse Borivoy de proselitis (691) feccrat comités, ss, partent eorum incertain secutus, secessit ad amicum
: «miilabanlureum el secum in Poloniàm proficiscun- n- suum Otlonem Bahenbergcnsis 3al3ecclesia?epïsco-
i lur. Videns aulem qua? fiebant Sobczlaus al8!1,ler- sr- pont. Borivoy aulem, licet quod pecierat non obli-
VARI^ELECTIONES.
i *173rfeeslA. 3'74 deesl 3. ""^ honorent suspendit A. 3178excidit 2. ''" Protucen 3. al7Seliam
i 2. a'78siiienti 3. 3lli0 ila A. per 3. pro rell, 31S 1 Wilhehni 2. Willehalmi 2b. 3. Willalmi 4. 4a.
",8ÎPolonein2. 8183omissum 4. 4a. 3184suarum addunt A. 4«. 3L8Bdilaniaverunt 4. 4a. -3188R.
;
'. hlus 2b. 3. 4. 4». alR7 ila 3. 8laaauguraiilur 2b. 5. 3189Sobieslaus 2. Zobez!aus2b. 4. 4"-.Zobeslaus 5.
c'sic deinceps. 3190lercius—Borivoy rfesunlA. 8191suum inserunt A.4». a'92et prateipio omissa 5.
' 3l8a rfeesl 5. 3194et judicio arfrfanl 4. 4a. al8Bdeesl 3. 3188Hlimecz 2. Hlymec 2b. 8197ancipes
; «•rr. al. man. ,2(ia A. s,98expectat dubius4. al99rfeeslA. Mt"'vestros 2b. 5. 4. 4*a. 8201rfees/3. 82<*
«missum2. corr. A. 8204bibtiopegierrore sequettliafolia in 1. disjecla su>it, S20Baversus 1. ****
î 'élevant corr. al-,alram. 4. eum add. 4. a297nomine inserit 3. a20Baudiens repelit 1. 82(> 9 vestra 2b.
• "" isia 2. 2b. 3. hasla 4. 4a. aal1 ordinalis — legionibus 3. 3"* ilie jam' A- horum inserii 4. S2U
'. "»bg A. Bamheriensis 2. Bambergensis 2. 3.
NOT^E.
(689) Consentiimt Annales Pragenses ; cfr. quo- D (692) Mense Julio Goslaria? residebal Heinricus,
'l'icdipbima apud Boczek I, 191. cfr. Boeltmer n. 1981.
(69u) Trapus est pannus, igilur hoc loco homines (693) Vide Annales Hildesheimenses 1107
a'îeciissimi. (694) Dohna.
: '091) Advenis. (695) 1.e. hasta. .
207 COSMiE PRAGENSIS 204
nuit, lamen quam promiseral regi pccimiani persol- A» palrcm 82,B,omnedebitum, scilicel 3000 lalentoruin
vit 32'4. Quia vero omnes homines, Uii res se lia- coinpalri suo Sualopluk dimisit, et prascipil ul para,
iient, ita 321Bmagni alque par vi sumus, ecce dux tus sit secum in cxpedilioncm conlra sasviciam Un.
(696) magni nominis posilus in custodia cujiislibei garoruin (699) ; quia rogatu quoriiudam Tcutoni-
parvissimi homitiis ohiemperat jussis, Cl a minus coriim illuc proposiierai.ullum ire necem Hicrosoli-
aalBdignis laccraltir 8m ohprobriis. ttiilanorum, quos illa gens ob crudelilalem 3238suani
Ach ! secum quantas curas in peelore versai (697), alios gladio interemil, alios in servituteni 3287reile-
quotieiis per primos palacii iram régis flecicre leni- gil. Jamque inense Seplembri, dum moralur Smi-
plal ? Sed quoniam manu vacua frustra pulsatur Icpluk dux cum rege in Pannonia juxla civilatem
leguin jaiiua, manus vero uiiclit frangil adamanla, Possen (700), Borivoy cum Polonis hoslililcr inirai
promiltitregi 3218decies mille marcas argcnli. Ah ! Bocmiam, Waekone 3238et Mutina in fiigant versis
eïiid non dahil homo imminente 3219cervicibus S22° cum suis prassiiliis aa39 de municione, qua? fuit (îr-
gladio ? Quis iu anguslia cons'lililtus 3221non libcn- miter posila versus lerminos Polouia?; nam dux
ler darel pro se 3aa2 quicquid haberel ï Atqui322î si Sualopluk abiens duobus his oiniicin curant suam
rex ab eo ccncics mille lalcnta exigerai, nichilo comiscrat, et ul essent in tiilelant Boemia? cunctis
sluicius esset, si pro vita sua eliam montes aureos *> * eos prasfeceral. Clinique" Wacko socitim 324°'Muii-
non promillcrel? Hujus gralia rei accipiens 3224ab nam vidissci non acrilei'pngnare,nec virililer hosli-
eo rex s228sacranientuin 32î4 fidei, dimiililcum et bus resislere super miinicioncm, cx hac occasions
millil sceum cx clienlibus ununt, qui acciperel cen- ral-ns quod consilio ejus Borivoy Boemiaiit intrarci,
suiii denomiiialunt. Qui cum veuissel Pragam, con- mox unum cx miliiibus clam misit, qui hase omnia
linuo sacra spoliât delubra, ornanienta conlraliil duci Sualopluk inlimarcl. Simililcr alium mililem
rniiliebria, el quicquid micabat auri' et argcnli in insiruxit: dolis, et misit in castra Borivoy ducis; qui
Boemia corrasil, et vix collegit 7 marcarum milia; '
paratus in titrumque
de cielero fratrem suum 322BOttonem dal regi obsi- El versare dolos simulatitsuccumbereniorti(701),
dem. Similiter et prassul Ilcrmanmis adveniens 3227, veniens ad prasdietum ducem Borivoy finxit se
de dote sancla? ecclesia? prasslilit duci 322870 marcas fugisse >241 de caslris Ziiaiopluk ducis, et nui-
obrizi auri'; item ejusdem ecclesia? 5 pallia cum lim- cial jam 3242 de Ungaria cunt redisse, alque in
bis Riilisbona? apud Jtidcos sunl posila in vadinio- crastinum 3243cum eis piignaluruin coiifirinat 3,44pcr
nio pro 500 inarcis argenti. Certe non abbasa2a 9, sua? fidei sacramcnium. His mciidaciis illi 324Bper-
non pnrposilus, noit clericus, non laicus 8a39, non ler rili, cadem nocle in PolOniain sunt reversi. Qtii-
" bus audilis rex Ileinricus fertnr dixïssc compatri
Judais, non mercator, non trapezeta 3231,non cila-
risla fuit, qui non conferret invilus aliquid duci 323a Ztialopluk : ATisi(«as injurias in Poloniis ulciscar,
(ie sua npoteca. Post paucos vero dies Ollo clapsus 324B(702) semper habear. Inlerea
projecla vilior alga
fuga, regressus aa33 esl ad fratrem suum de curte Ztialopluk inflammaïus ira, absens in absculcm Muti-
regia, quod valde regi displicuit. nam denlibusstridet, octtlisscintillai,el aile suspirnt.
22. Anno dominica? incarnationis 1108, sicut stepe Vix diem expectat quo in illum suam cffundal irait?»
(il, ubi mas cl femina uno leclo cubant duo, pro nichilo repulat, si unum Mutinam punial, jam
Gignitur extimplo tcrciiis ut sit homo, diris promissis 32" cum jttramento se obi igai, quotl
ila conjiitix nobilis (698) Zualopluc ducis illam lotam generationem ut lucernam gladio cxliu-
Edidit et teneruin suspendit ad ubera natuin 8234. guat, et quin quosdatn cx illis.in obsequio suo 3!SS
Pro quo rex ileinricus post quinque menses misit, pras octtlis habet, corde dolet, vtiltu alilem ad omiies
et desacro fonte baptismatis eum levât, alque no- se hylarem 3a49exhibet. Gui posl advenienti sub ipso
mine suo Heinricunt vocal. Quem remittens ad exîlu silva?, juxla oppidum Lulomisl a2B 0, Wacek
VARIEE LECTIONES.
32,4 sofvit 4. aalBul inserunt 4. 4». 321°ila 1. superscr. al. man. in illo a minimis. animus A. 2. 21'.
4. 4a. 8a" lac: dig. A. 8218deesl A. 3al9 iitmilenlc 1. 3a20 cervici 4a. 3221posilus 4. 3222pro
se désuni 3. S22aaut qui 1. alque 5. aa24 acceptis — sacramenlis 3. 4. 8»aBrex deesl X. 2. 2b. 4".
3aa6 deesl A. a227 advenientes 4. 3228 29
uddunl 4. 4a. « habbas 1. aa3° non laicus ouiUtil 3.
aa3' trapezita 1. 3a32 regi 1. rfeesl4. Zwalopluk
323aila 1. reversus tell. 3234nomine Wacezlanm addunt A. 4a.
3235suuin addunt A. 4a. a236 crediililatem corr. crudel. A. 3837suam addil 4. aa38 Waczkone %
Yeekone 3. ei deinceps. 3239proediCtisA. aa4° suum addit 3. 3241aufugisse 4. 3242eum jam A. 3"3
itt castrimv 5. 3a44confirmaus 4. deésl per. 824Bdeesl ;4. aa46 deesl 2, 2b. 3247prasmissis 4a. aa4B«'•
màn. in margine X. se 2. se supra posilo sibi, addilo in margine forte suo 2b. sibi 3. suo 4, 4"v; 3!i!l
ylarem 1. hilà"' 2b. asB0
Liutoniysl 2. Luconis 3. Lutomizl 4, 4a.
NitTar.
(696) Swatopluk. D auxilium petieral ab Heiniico Y ; cfr. Ekkeliard.
(697) Vir.g., Mn. Y, 702. 13rang.
(698) Ex annalista Saxone nonnulli sibi persua- . (700) Presburg, vide diploma Heinrici V die 29
serunt uxori Zualopluci nomen fuisse lia?, sed sine mensis Septembris 1108 eodem loco daitim, Boish;
dubio annalistam in errorem duxil vocu.la ita, quam mer 1991. Ekkehardo esl Bresburg castrum, Otto»'
hoc loco apud Cosmam leginms, qua illc nomen in- Frisingensi Vil, 15, Posoniuin.
dicari
' falsc opinalus est. (701) Virg., iEn. Il, 62.
(689) Almus a fraîre Colomanno rege expulstis (702) Virg., Eclog. VU, 42
„„, GHR0NICA7-LIB. IH. «1»
Muiina occurrunt. Niincialumquc csl illa die ^VTune dux a" 7 asslanti et conscio sui conaïus iiclori
uni
ab anticis suis Mutina?, quod nisi aufugeret, pro- ex obliquo 3USinnuens, exiit3a69foras, Quistalim
,cr meluenlem irriiit. O mira
I jubio aul vilam aul oculos ainitlcrel. Sed quia super Mutinam nichil laie
comitis' Ad duos ictus sedil immobilis,
jameum prcmebaiil sua fata, visa sunl sibi verba pacienlia vero cunt 3a7° conalur 3971,ca-
suorum quasi delirameiila S2B1 . Neque est, ad tercium surgere
aïiiicoruni
inquil)vir forlis, fatum qui timel mollis. pite pleclilur. Eadcm hora et in cadem stnba capti
3873et duo filii Mutina?.
23. Ut autem inlravertnit castrum YVrali- sunl Unezlav 3372,Domasa
erat ex altéra nalione»
ïlau 32" (703)»postera luce summo mane convocat Unus aulem NcusaS274,qui
videns qua? fichanl
omnesproccres in coelum; quibus congregalis in valde lamen familiaris Muiina?, 327° 3277
etaa7Baufugcrcl cxlra urbem fu-
unum, sUsut ko de sua cmissus cavea in lealrunt rugit; ai'", jam
stat rugiens el crcctis jubis expectat edulium, sic giens per arbusta, si non eum'notabilein reddo-
ïualopluk iiilrans slubam, sedit in ntedio super rcl rubra tunica; qui ilico captus, oculis et nieiitula
liunctimfornacis, plus succcnsus ira est privalus 3279.El sicul sa?pe fit cum irrumpit
82Baspecies succeiidilur flantma, crucnliis 328°lupus in ovile ovium, sasvit,inaclat,
Quantfornax, qui 32B1 plaçai aut a casde ces-
etcirctimspeclis omnibus, intuens loi-vis oculis Mu- nec prius rallient suam
" sal, quam 328aomnibus maclatis ovibus : ita Zua-
linam, taliter indigtianiia.solvil ora (704) :
O gens invisa propagoqneDiis odiosa ! topluk ohlilus uiiitis casde hominis, exarsil iu iram
oneqnainfilii Vrisovici 32B4, noslri generis familiares Cl jussil ul omnis illa nalio sine aslaiis discretione
inimici!An unquam aaBB «n'Ai cxcidet de mcmoria, cl Sine lemporis dilalione plecterclur capite, cl
niioilsupet alavnni 3286meum Jaromir in monte Ve- aslante comitum agmiiic dixit : Qui non aborrel mea
/i2saB 7 vobisquidem ludicra, nobis aulem 32B 8 fecislis implerejussa, dabilnr ci crassa auri massa. Qui au-
leiiipilernaludibtia (705)? An inmemor ero, quod tan Bosey et ejus filium inlerficiet,ceiituplumaccip'tef
32lî
9 Bracizluum 826°,atiosi cximium el hoeredilalemilloruin possidebit. Non ocius evolant
friitrein meum 8283rex eorum llcohis 3iWlperforai
sydiis in lolo orbe ducum, tu et fralcv tuus Bosey venii, quando
32C1 necaslis (706)? Quid aulem me- ciispidc lalera monlis (708) sub quo inclusi 32SBter
fraudemaligna
nât frater meus Borivoy, qui sub veslra polestale re- iicntur, quant328sprocercs Vacilla a287,liermannus,
288
gimbât,el per omnia vobisul proprius entpticiuspa- Kirassa s el alii quam plurimi insiliunl equos328',
rebal? Atqui per innatam vobis superbiam ducis non et volant pratpcli 3299cursti in fata Bosey el filii
siisliiiuistisniodestiant, el me quantum solilisversuciis ejus; cielcri per terrain discurruni cl invcstiganl,
imjitielastis,donec veslris pravis acquiesçais consiliis, ul tolam 8291genlem illam de medio tollanl.
' peccansin fratrem meum Borivoy, valde peccuvi, 24. Inlerea Bosey in villa Lubie heu ! igtiarus
«iiifi32f' 2 solio eum privavi! El hoc eut unum mihi fatorum dum se local cum filio et uxorc ad
pran-
quod dolel atque dnlebilin oeinim.Adliuceliam atque dium 3292,iislilit puer qui diccrcl : Ecce, domine;
eliamavdite, o mei proccres, quid filius iniquitatis el multi sine online accurrunt per campum fcsliiiando:
capultocius impielalis fccerit isle Mutina, quem ego At illc : Vem'unl,inquil, de expedilione; venianlud
imper,cum vobiscumitem aac'' in expedilionem,post nos cum Dei bcnediciione3293.Dum hase loquiltii*,
mesecundumreliqui hujus lerroe proesidemet proece- ecce trticiilenlus S294Kyrasa 329Baperil oslin, et ful-
plorcm.Ilie aiitembonusvir (ingcnsse ire3*3''vénaltint, gttrans evaginalo gladio clamai 329B : Exi, sceleste,
nonpertimuil noclu ire in Poloniàm Zvini 32CB (707) exi, maie conciliate, meum cognatnm Thomte.-k
«doppidum,ut cum suo pattuo Nemoy agerel consi- occidislisine causa in qui
temporeqnadtagesimoe.Et sur-
lio, quo me pellercl de solio. Fit nmrmur confu- gens filius ejus Borttlh 3i97: Qitirf, inquil-, fralres,
siiinasco,et ardentem ira ducis animuui magis ma- agilis ? Si jussi sumus ut
capiamur; sine armis et
gisqtieut ardeat per suum succcndunt assensum. lumnltu capi possumus, et cxeioit incauliis aladiuut
VARIEE.LECTIONES.
3251liramenla 3. aaBaYralizlu 1. Wratislai 3. 82B 3 qua? 5. S2B 4 Wrisowici 1. Wrisseviei 2\ Wer-
sovici3. Wrssowic 4, 4a. aaBBcorr. A. a2B 8 et delet 1. aaB 7 Wcliz 1, 2. 3*BSquidem 2. 82B 9
328° tepelit 3201
«ees(3. superscr. al. manus A. loco Bnlezlau. malicia 1. • 3262quod 2b. 82Caveni. 3. 32B 4 se
ikest5 ire rfeeslA. 2, 2b. 4. aa(iBSwidnicz 2. Zwini 2b, 4. Swiui repetito noctu ire anle vocem Swini Ù.
a267 addunt A, A". 3aB 8 ex obi. désuni 2b. 3aC 9 exit 2, 5 4. sa7° iii"-cre-5
a* eoiifissumA. Zwalopluk
327!
repetiiet .delelA. Unislaw 2. Uinzlaii 2b. Unislaii 5. Unizlait 4. Unizlaw 4a. 'a273Dmnassa 2 4"
'«massa 5. 3274Nenssa 1, 4. Nettssc 3. 3275cl corr. al. manu ut A. ut inserunt. 2, 4a. sa'8 auliigeïat
^3, 4» 8277jamque A. 3»8 fi.gcral A. aa79 qui — privants rfeswnlA. 32S 0 omitiiinl A, i.a. 828'deest
"' «;• 3282 aa83cum 2b. 8a84 coins I. 8a811deest 5. 3286deesl 2, 4a. 8287Vacl'a «nod Vc-
quomodo 4. 3288
Multmi Vacilla 2. Wacula rell. Kyrassa I,—2. Kraissa 4, 4a. 3'8» eos 2. 329»perpeti, 5, 4, 4».
rfeeslA. aa9a as93 benediclione désuni 2b. 329vIruueulentus 2 4a' 3>"
3298 prandendum 4. veniant
3297
'«rassa 1, 4. dicens arfrfimi 4, 4a. Boruch 5. . ..;
NOT^E.
('0.3) Wratislaw haud prociil ab urbe Holien- D
intiiit. (706) III, 13.
('W) 1Cf. Ovid., Mei. VII,190. (70.7) Sclrweidnilz.
!'05) 54. - (708) Virg.,/En. 1,81.
tu CÔSM/E PRAGENSIS Sï2
eapulotenus *298per mediam a2** 9 alvum. Nec morii, AV nichil
n reliqiicriîl iiicoinbiisluhi. Saspe eliam specuk-
et adliuc natî '*
toresaaaa sive explora tores a rege Paiinonico misses
Sanguine madentein a30°jugulo pater excipil enseni. it
idem dux comprebensos naso privaverat el visu.
At illi invasores, velut iirbium 3301expugnatores *392, Quadain C similiter die plus quam mille viros ex 33«
iiiunensas diripiunl gazas, et, sicut ail Calo : e
elcctià 33i3 miliiibus a pra? licto rege ad hoc 33aBdi-
Labitur exigno quod parlant est tempore Ipngo ; rreclos, qnalenus per insidias nul pabulanles scuta-
a327Ciipereill, aut super incaulos Teiilonicos
nainque 3393de taillis diviciis nec unus superiuil '
rios
paimus qtioeorum legeretitr corpus. Sed sine sarcho- inoclu irritcrenl, duo Zualopluk prasgnoscens tibi in-
phago et obsequio funebri Bosey 38''*et ejus filius330B ler l paludes 33a8 lalilabant, repente irruens, omnes
Borulh, velut jumenta sunl midi in fossam prascipi- iusque ad unum, velut pisces missa siigena caplos,
l'ali 6 Kal. Novembris (709). Scire'mihi non licuil, ;
alios inierfici, alios in eculco suspeudi jusserat 33îs]
quoi, caoila ex génie 330Cilla lelo sunt dedila, quia |
paucis vero, accepta magna pecunia, vilain conecs-
nec iu una die nec uno in loco sunt percntpli. Alii seral. ! Talia ob facla et alia liiijusmodi, quibus Un-
nainque in forum ducli, cou brûla aiiimalia sunt ina- garos afilixeralS 330dux Zuatopluk, ul audivi.l regem
clali, alii in monte Pétrin 3507(710) decoilaii, molli „g videlicetColomaniiiim invasisse Moraviam, confeslim
in teclis sive in plaleis sunta3SStrucidali. Quid autem coadunavii 333! ulruinque cxcrciiuin Boemia? atque
référant de morte tialorum Mutina?, quorum mors Moravia?; clinique festinasscl !n opaca nocle per
visa est omniaa 99 crudelior inorlc? Eranl enim bona? silvam, ardens lalciiler -subire inimïcum el cum eo
indolis ptieruli, viillu speclabiles, visu 331°amabiles, in craslinuni coinmitere pugiiani, inler lot niilia mi-
qu&lcs iwc sagax arlifcx in allsoebore nec piclor in! iiluin 3382secum feslinaiiliiim : mira res, ipsius du-
pariete valet exprimere. Vidinius enim eos misera- cis in pupiila 3333oculi in aie prominens prascistis
bililer in forum trahi et saspius clamantes 8311,Mater• ramus lam fbrlller fixes csl, ut, surculo vix enilo
mi! Malet mil cum émoulus carnifex 3312ambosecu i simul cl oculo, scininccem lollenles ducem, reversas
porccllos suit ascella inlcrficcrBt cultello 33la. csl exercitus ad pvopria moeslus pridie Idus Novem-
Diffugiuut omnes sua peclora percutionies, bris.
ne vidèrentB 314carniflcciii lam crudele facinus ope- 26. Anno dominica? incarnaliouis 1109, 10 .una
rantem. Casteri vero qui superslites fuerunt cx géniee nieiisis Fchriiarii, quia grande inborrueral friguscl
illa, dcliluerinit fuga; alii in Poloniàm, alii ftigicnlcss omnes aqua? eranl congclalas valde, dux Suatopluc
in Paunoiiiam, de quorum excidio simul el disci- jam eruti sa'nalo vulnere oculi, .coiitiiiuo iterum coa-
dio 3al'' licet auiplam 33'°-habeaiiiiis ad scribendùmi) G C dunato 33a4 cxercilu, tribus diebus et tribus nocli-
maleriam, sed no videamur velut hireino 3317caninu bus continuo festinans, intral Ungariain, el nciii'iiie
explicuisse Iragcdiam, redeamus undc paulo digressiii eorum prassciente, cx inproviso stppliciiil cum cxer-
sumus, ad chronicant.(7H). cilu ad urbem Nilrani (715) ; el irrupisset a335in
25. Faclum est autem, postquam rex Ileinricus,s eam, si non vigiles qui semper ibi sunt- cuslodien-
revcrterelur solula obsidioue a civitale Possen, Col- ,1- les clausisscnl portant. Depopnla'.o igilur et suc-
inanniis 3318rex Ungaria? non longo post tempore re censo ejus suburbio, redeuiitibus occurrunt eis
volens sibi illalas a Zuatopluc duceuicisci injurias,s, agmina ntullorum in curi ibus et in equis fiigieitliuin
intral Moraviam et eam hostiliter devasutre ccepit. i'. ad prasdiclam urbem. Quibus insimul, quasi inani-
Nam cum rex Ileinricus inlentus bellicis armis cx ?x pulis in agro aS3Gcolleclis, villis eorum conibusiJs,
omni parte cingeret obsidione 831surbem Possen, n, omni illa regione a337 devaslala, niaxima onuslali
dux priedicliis cîim suis Boemis, quicquid erat cx EX jumcnloruitt el casierarniii rerum copia 3338,liylares
bac parte Vag sa,° (luiiiiuis a Trencinopoli3m (712) 2) ad proprios reversi sunt lares,
quoad usque pratdictus aitniis influai332a Danubium, u, 27. Eodem anno excellenlissitnus rex 3339Hein-
VAR1/E LECTIONES.
8298 deesl 2b- »•• médium 4, 330° madai.tem 2. madenie nali san gin »*
2. 8393 rell. 8304 a39Bfil. ejus A ici". •*;.,,
impugnalo.es ila 1. jamque Bosçi 1. aala aal"
3308deesl A. a3B 9 omnium î*». 8al»jusli 2. 331'ac addunt A, 4*. "'' «iKfSA'
ai fex.A. 1;
1. c
ccmëlt
v 8814 plorantes
A videant A 2 2b 5 4 4a. a31Bdissidio 2b. »»'» aposlohcam 1.. yr.cmo 1. Loutm.uii*»
t », Q^^^Gi&mL*. - obsidio.,en?4.
polim 2b, AtrenemopÔlim 5, a Trencinopolim 4. •»» influa*.™™p,%™£^OES>f
5, 4, *V a*3
*JS%
28
83»eleclos2. 33a»au hase 2. 3327ita corr. X. scurar.os 1, 4* "",f W. Tf ntlIudSl.
8329inierfici jussil, alios in eculeo suspenses '•» aiftcxerai 1. se«1?™™
' »•**; «b
coad.mat 2", .3.3 -33A» .»*. Ilûm î.
3..
8338pupllal.' 3334cÔ3<l.iterum A.A'. 333Birruissel 5. aaa8 agns 4. reg. illa A. capu coi .
«„/j» S>nm4 1 3339,.«.- nvf>.A.
NflT 4S*..
(709) Probat Necrologiiim Bohemicum. D viensis qui hoc consilio lleinrici Y faclum ess»
(711^) Mons S. Laurenlii prope Pragam. vult.
/ (711) Çfr. qua? de ejusdem genlis crudclissima (712) Trcnczin.
eladc/retulenmtDodeehinus ad 1108, qui Iria millia. (115) Ncilra.
Tirortmi occisos esse leslatur, et monachus Pega-
,,3 CHRONICA.— LIB. III. 214
»
ricus"*0» memor ira? sua?et indignalîonis conlra ne, dévastai eamS34Bëx tilraque parle flunuais Od-
ilucentPolonia?nomineBolezlaum memor polliciia- ra?, a prasdicto oppido usque ad castrum Reçoit
lionisquant pollicitus erat compatri suo Zualopluc (716), el iterum cum magna prasda reversus esl ad
s*»" juxla urbem Possen 3342,uti supra relul'uniis, caslra. Ibi cum jam disposasse!, uti in cràstiiium
334a ducem Zualopluk et ejus dimilleret exercitum, lo-,
ileragens per Saxoniam, duxil secum Bawaros
simulet Alamannos 3344alque Francos orientales, tain in regalibus negociis usque ad noclem ded>
ci eos qui sunt circa Reiiuin infra Agripinam Colo- xerunl 3349diem. Atl'tiil intérim 33B 0 iii caslris qui-
iiiiintusque ad occidentales sui împerii termines ; dam miles audacissimis 83?1 audacior,, ci,.ut post.
nec defucrunl" 345Saxones saxis rigidiores cunt lon- a referenlibus audi.vimus, missus a J.ohanne filio
nishnstis3341'.Quîbus eiiant Boemiis adjuiïciismense Csta 33Bade génie Wrissovici o™ (717), qui, in
Seplcmbri (714) intral roloniam (715), et circa ulrumque 33B 4 paralus
prinium ejus oppidum Glogov3347disposila obsidio-
Aul parlant33BBmagnis ausibus 331, 6 acquirere fantatn,
Aut cum morte ducisS3BTsimul hanc amittere vilam,
stetil sub palula fago (718) juxla viam qua itur ad régalent curiain,
observans redilum ducis, dum rediret décurie régis.
Quem ut vidit primo jam noctis in crepusculo
slipatum ingentia 31"caterva , mililum obsequenlium, .
insiluit equum, elpaulisiier se inmisciiitagmen in médium,
et loto annisu viiium ' inter scapulas ducis33BB vibransa3B9jaculum,
Intima fatifero rupil pruecordia (719) ferro.
Qui cicius quant langerelhumuni exalavil spiiiUim,
ocil'tcel undeiiisOclobri mense Kalendis.
Corpus cl examinea3C0 sua non sine lurma meerore
Siihlevat el plorat, flens ad sua caslra reportât,
In caslris iittilius per noclem filquc luiiiullus.
Ramhue et illuc palanles 33C 1 diffiigiebantet iterum B Boemôrumel
episcopi ducere conabanlur, frustra-
rcilibant, donec a rege missus Purcardus 33caincerr lur eorum lemcritas, cl sacramenla olim exhibila.
losmotus plebis vix compescuit. Mane aillent facto in medio concilio recitantur. Nam cum Zualopluï
vonitrex 8383ullugeret super compatre suo 3384,el ducem inlhronizareiil 83"1, concti Bocmi sacramert-
astaïuibusuniversis a8°BBoentis conccssil, ut quem- tis confirinaverant, ut post ejus obitum Wladizlaus,
ciinqtte voluissonl 3300suorum ex filiis principum si superslcs esset, provchereliir ad solium.
sibi in ducem digèrent. Tune Wacko, sicul eral 28. Hos inler lantos populi motus liermannus
lugiibris, rogat33B7 ohorlis a388lacrimis, ut fratrem prassul ctFobianus contes, qui habuit iu urbe Wis-
inlerfecli principis Oltonem décernai 33C 9 eis du-
sëgrad prasfecluram — lui quia caslcros sicut àl~
cem. Quem ilico rex collaudat, et populus insipiens gnilatc , ila et sapieitcia prasmincbanl — consilio
per caslra ter Kirieleisonclamât. Nec mora, paucis prasvahicruiit el lolo annisu effecerunl, ut et sa-
scièniibus filius Bugsa 837°nomine Delrih 8371currit cramenla fièrent 337°inviolala, et Wladizlaus jura
ctirriculo a37a, alque quarla die summo diluctilo principalus jure adoptala omnibus assenlieiitibus
aJilucit Pragam Otlonem, quem Vacko 33,acl 3374 oblineret ; elevalus est autem in solium sole tn.o-
universi qui eranl de Moraviasalagehanl principalis; ranle in nona parte Libra?(Oct. 2). Cujus de viiluli-
sedisprovehere ad fasligia. Quod quia sine consensui c bus cl gloria mihi videlur ul intérim sileatin*,dum
VARLE LECTIONES.
3340Ileinricus deesl 5, rex deesl 4a. 3341
Ztiatoplykl. 334aBossen. 3. 334aBavanos 1, 2b, 3. 3844
a superscr. al. man. X, Almannos 2, Âlem.tnnos 2b. 33,Bdefuere 4, 4a. 334sauslis corr-
Alantnhos, 3347 3348rfeesl2, 4a. aa49diixemnt 2, 2b, 4a. aa811deest
liastisl. Glosow 2, Glogou 4 3383 3, A, 4a. a3B 1
audacissimus1. aa82Cysia1, 2, 2'\ Wrissovici, 6Yrssevicz 2, Werssevic 2b. Warsovici 3, Wrssowic
4. 3384ulroque4, 4«." 33naaut partant désuni X. aaB aiisis 2b, in margine. a3S 7 Zwatopluk. inserunt. A,
4a. 8B"i» 4a.
ingénie 3, 3361 33»8 ita corr. A, el 3, 4, librans rell: 8a6° exatiimem 2, ex'animiim2b, examine,
omissoet 3, 4, 4a. balantes 4. a38aPurchardus 1. aM3 Ileinricus ndrf.4. a3G 4 Zwatopluk'insérant 4,
4a. 3acB inimensis 3. 33f'
8 voluissell. a367 t alia manu 1. aa6S exorlis aborlis 2. 3a69 décertal corr.
al. man. décerna! 1. a37°Bosa 1, Rusa 2, 2b, 4, 4a, Russa?filius5. 337'A, Dclrisek 2V4, 4a, Dielrzisck
2, Detrissik 3. , 3372clanculo superscr. al. niait. 1. -33'8>(Jacek i. 8374exciderunl1,folia duo vel tria cod.
1, cum lis, de quibus supta, conjuncla ; désuni omnia usque ad III, 32, frater ejus Wladizlaus. a87l!deesl
NOTJE.
(714) Annales Hihleshem. 1109. At jam die S. D (716) Rilschcn.
"Srihcloniati•nostoli i. e. d. 24 Aug. Oderam trans- (717) Eum a Wipcrto comité Groiccnsi uiissum
itileinricus "sste Marlino Gallo. esse legitur in Cbronico Pegaviensi.
(715) Vide Martini Galli Chron. 111,82, et de ex- (718) Virg., Eclog. 1,1. -".'..,
peiliiionelleinrici V in Poloniàm cxeitrsum 10 apud (719) Virg., iEn. YR, 347. .-" .:; *.;,,
RocpellI, 669..
215 CÔSMJE PRAGENSIS 21C
in hac vila convërsalnr, ne aul adnlalionis notant i^ foriuna? suspensus ambiguitatc,
iiictirramus, aut dum minus de laudibus suis- 8377 Ocior inlerea ventis el fulmine fama (722)
scrihamus, derogalionis offensam incidahius. Unde Divêrsis omnes implel riimoribus urbes (725),
quidam admoncl dicens : Lauda virlulem ducis, serf In populo mullus per terrant iilque liiniullus,
posl hujus bravium /«cis. Ul aulem àudivil Borivoy, Multi enim; quibus bonas désuni artes , rerum no.
quod fraicr ejus junior Wladizlaus post obitum vitale gaiidenles, hue el illuc per villas palanlcs 838»
Zu a lopluk regni poli rëlur solio, coulinuo descen- el cas dévastâmes, cxpcclabanl ambiguos forluma
dons a Polouia, perrexil in Zribiam ad Wigberliim
casus; ast alii, quibus mens erat allior el (ides
suum per sororem gcneruhi. Cujus consilio fretus
purior, tendu lit ad priiicipalem sedem in urbem
ciauxilio, nec non cl quortindam perfidorum ex Quid facerenl? Haut inscii in apertam ruunt
Pragam.
noslris promisse coufisus adntiniculo, in vigilia na-
foveam, cl 3383 nolenlcs volenlesque 3390 acceduni
livilalis Domini (Dec. 24) manc diluciilo ueminc ducis Borivoy ad falorum alcam (724). Quos illc
rcsisleiite urbein 3378 ingressus est Pragam, heu !
atl perniciem el exhauriendam nnillorum crunie- bénigne suscipiens, obligal sacramentis et promis-
sionibus muliis, et commillens eos Gabrissa? 3391
nant. cadem die transfert se cum aliis ad luciora
29. Hoc iiioppino rerum eventu urbani valde lur- U coniitî,
urbis meenia. Inde niatic ad hora m pri-
b'ali trépidant 3379incerti, quas partes inter repen- -main Wissëgrad
in ipso festo die (Dec. 25) regredilltr Pragam,
linos foriuna? casus sequi dcbcanl. Multi eorum 3380,
cl cum magna cleri processionc suscipilu'r, alque ibi
quorum sors forluiialior erat, audila missa iterum reversus est ad prasdictain
Rébus in urbe suis cara cum proie reliclis, urbem.
Aufiigiiiiii, nec scirc qucuiit qua? castra sequanlur. 50. Eadem nocle Otto, frater Suatopluc, et
Molli novaruni rerum cupidi gaudettt et cxullalil Wacek cornes, venientes de casiro Gradée 3392ciim
l'tigienlibusquc a381 insultant, quia houa coniin duce tribus scaris militiim, castra nictaii sunt circa
Borivoy permittenle diripicbanl. Prassul autem Hcr- Rokiinicam3a9a rivulum. Manc autem faclo Wissë-
maiinus in suo palalio depreliensus, quasi hoslibus grad oppido applicucruiit, cl omnes vias cireuin-
6eptus, ita a suis pacificis scrvabaliu* obclustis ; quaqttc custodibus oppilaverunt 3394, ita ut nec
sciebanl enim quoi! libcnler aufugerct, si auftigerc 3a9Bin auxilium
egredi posscl nec ingredi quisquam
quirel. Hos inlcr ancipilcs populi metus, Fabiniius Borivoy. Disposucrat enim antea dux Wladizlaus,
urbis Wissëgrad prasfectus 3382,quo se verlereC338a quod in pruedicta urbe Gradée ipse natale Domini
inccrlus, G cclebrarel. Sed quia inlcrini régis Hcnrici voca-
Maluil habire 8384quam prasslo nefanda viclcre, lione339r'debuit in octavis 3397Domini (Jan. 1) intér-
El sibi comissa discedens urbe rclicta. esse rcgali synodo Ralisbona? (725), praseeperu
De re commun! curas sibi qua? fuit uni Wacck comîti, ut quam sludiosius posscl, Otloni,
Pluriiiia conqueslus, sians fatur lalia mcesltis : quem invilarai ail feslum, animinisirarcl convivium.
Voetibi Boemia, quoenon adeo nimis ampla, Ipse aulem propter jtissum régis accclerans, in
Cum a3»Bsis coHinitoiisdomiuis subjectaque mu.tis, civitate Plizcn 3398cum casteris eomilibus feslis die-
llcrili de stirpe sati sexuque virili bus mai.sil duobus, tercia autem die, ut cognovil
Jam sunl bis déni, nisi [atlotego, dominelli. ea qua? gerebantur in urbe Praga, disluiit et post-
Undc poêla calus fetlut dïxisse Lucanus (720), posuit régis jussa, cl in festo sancli Joliannis apo-
Non sibi serf populo gravis est nimis aiicta potestas, sioli cl evangelislas (Dec. 27). cum bis 3399qui secum
Nam quidcuuque 338( 1 duces délirant,
plcctitur lioic fiicrant in curie84''0, ad inucnia prasdicla? urbis ad-
[plebs (721). volal, sed dansas invenit portas,
Dixeral cl, ni supra dictum est, rclicta 3SS 7 Wis- Vidit et armaios secum piignàre paratos.
[segrad civilalc, D Ad quos exeelsa per propiiguacula slanles
tnorabalur per villas in ejus vicinilalc, sic orstis est dicens : Pacifiais ad vos venio, teco-
\XRIJE LECTIONES.
3377ejus -3, 4a. 337Samillit 2b. S379- 4". aa8° ila X, deesl tell. aaal fugcnlibusqne A.
»3saprasf. W. A. S3B irëpiihibânl
3 ila corr. A veriat rell. 4,
a384andire corr. habire A, audirc rell. 338BHeu 4. 838G
3387 quod-
cunqiic 2, 4. deesl A. -3ribnhtiUcs 4. 3389(i(lepuriores add. A. deest. rell. 339°volailles iiolanlesque
A. 339lGrabissi 4, 4a 339aGratlcck5. 38!,3Rokyiniczam2. Briiznicam 5. 3a94oppitulaveruiil, etaso tu A.
et omnes—oppilaverunt omissa 4, 4>. 339Bnec egredi nec ingredi posscl quisque 5 nec egredi quis-
quam. posset, nec ingredi quisquam 4, 4a. 339l,nalioiie2. 831* 7 nalivilalis iiiscri/2b. 3398Plzeu 2, 'Pitaxn
3 Plrzen 4. 4-a. 33t9eis4a. a4O0urbe2b.
miM:
(720) Pharsal. ill, 152 : (724) Liicaii., Phars. V, 7.
A'on sibi,sed dominogtavis est, quoesetvit, egeslus. (725) In Epiphaiiia Domini Heinricum cum priu-
(721) Ilor.,.epp. 1.2, 14. • cipibus colloquiuni Radispona? habuisse lestaiu'
(722) Virg.,jEn. V, 519. Ekkehardus.
(723) Virg., Mn. VII, 549.
„,, CHRONICA.— -LIB. IIL 218
Mosellenié, el aperile vsslro*U1januas domino. Ad A Res R. similis prodigio, quolqiiot vulnerali fitertint,
jia,c verba duèis cum nullus respomlisset, valde omnes
01 inicriCrunU Quid admiramur343*si propice
miillum eis minalus, fleclit 3493itcr trans ut unum scelus liliorum Pelonis 8438sol suos oculuit el
i,ains3*e*"et
10i*renlent Bruznicam aM\ Cl ul ascendit supciciliom obiimbràVil ol radios super civilatem Argos, ciiin
3405in caitipo longam sérient ililer iu lias continuas Urbes loi pejorâ sunl palraia
)))01His,vidit a longe 3406(726), filius si
armorum, in quibus Wacczlau scelera? Crudeliiis enim civili gerilur bello, ubi
-\*Y>berli,vcniebal in auxilium Borivoy. El mitions filius fil pafrcni cimbello 3434cl paier filium provocat
,,111111! de sali-apis 3407explorai, ulrum ex adverse ani dduello, alius cil34a5 suum germniium ad monoma-
3408' c!
pacifia veniaiil. Ut autem per iiiieriuinciuiii cliiam, alius fratrem ceu hosient caplnni ligat el expo->
«trique recoguoverunt se adinvicem,3409 prasdicliis; liliai, alius cognaliim suum oblrurtcat, alius amicuin
juveuis expavil, cl non aliter rciorsil gradumi quasiq inilnicum trucidai, ubique foedares agilur 3480
ne si diiruiu in vepribus Intentent ealcaret.ydrum, , clabhomiiiabile
e sceluspalraiur.OJesii,bouc Domine!
34,° dixit: : qua?
cl c'onvociuis suos in unum iiianipulum q pateris iu homine? Quam paciciilcr expeClas
îioois palet locus (ugoe,nec lalel iiqs imitos3S 111 minus habcas 3437quos pro merilo punire de-
J\TH//MS q
quo
subirealeampugnoe. Hoc solum facile, ne hanc pu-- béas l 3438? r,. \
84" 84' 3
3BB 32. Inlerea' dux-Wladizlaus jam dudum prasmisc-
gnam iWt impwie ferdttl. Dixit, el cxpaiidulit 3415 » rai
i J»"1' Hci-iiiannuni el Zezenian 3440comités ail re-
vcxillum, alque 3414clamant sanclam Mariant
sibi in auxilium. Dux autem 3410per innaiam 34" sibi>i gem j Hciiricum, qui forte in urbe Bambeik prpxi-
•,-,'obilaiem semper exosus civilia bclla, clamoremn muni i F.ce]ebrabat**.441'nà'i;ileDoinini- (Dec 25),-et.......
corUineiipso'sparvipeiidcns,vol'ebal841-8-p'ra?terirceos*- s. proniillens
] ci 5003442marcas argcnli (729), rogat
31. Tune Delrisck, filius Busa 3419,fontes maiiyy tsuplex qU.odignareliir, aul per se aut per suos nuu-
iriceiitor*420sccleris, Si te, in.quit, non mordet nec 'c ,eios , a fraire Borivoy inslinctu Wicberli sublatum
langil tua injuria a minus dignis tibi illala, sallem m sibii rcsliliiere 8443ducalum. Rex autem, licet3-44 eo
nobisignoscas, ut cognoscas ulrum3,al uivaan morttia m tempore valde iralus esset Wicberto, magis -lamen
caro simus. Ad base Wladizlaus dux, Si, inquil, non m succensus amorc dciiominati census, coiilimio exér-
22
(jratioescdignavioehoc asscribiltir,hac hora videbis31'" cilu concilato, inclioaiile dominicas incariiiilioiiis
Illic quoi vicibus meus hic iterabitur ensis. 1110 anno, iu Kalendis 3446 Jantiarii ingressus est844*
Et cicius dicto 34'3, arrepto clypoo 3424,primus longe je Boeniiam. Et prasmillens duos roarchiones Depol-
ptosiliit ex agmine, primus in adversa fulminât nt dum 3'47 et Berngeruin 3448,mandat ut iulcrposita
acie, et vcluli seliger sus turba caiiiim septus, ila la pace Borivoy et frater ejus Wladizlaus, simul
tlux ininiicis circuiiivcnlus hos proleril, illos pro- o- liermannus prassul alque filius Wicberli 8449castes
slernil, rique Boemia? majores nalu. occurranl sibi ad cur-
Donec huniano perfusus sanguine tolus, leni epr#copi in villa Rokicaii 34"0. Quo eu... secun-
uno amisso comité Wacena 3''u, victor venil in sua ua dum regis jussiim advenisscni, sine oinni audientia
caslra jam ad radicetn urbis Wissëgrad posila. Fit •"it Borivoy el filius Wicberli capitui*84* 1, pncsulis aillent
ingens-clamor in caslris pra? gandio, quia salvum un causa probalur esse justa,manu3482regisaurouiicla.
iluccm rcceperunl de praslio. Filins aulem a420Wi- ri- Post hicc omnes fautorcs Borivoy, jubenle duce
gberli,velut anguis*427quem pastor*'28sua peda (727) S7) Wladizlno 3463, alii visu privanliir et censu, alii
médium rregit, ilie"''" atlollens capul amissa cauda ida tau tum 3484rébus subsiancialihus cxpolianfur, casleri
vixserpU, ita prasdictus puer quibusdam amissis, is, qui hanc cladetn evaderc vahieriint, ad Zoblezlaunt
quibusdam vero 3480graviter vulneralis, filium regis in Poloniàm fugierunl. Inler quos Jo-
Corde nicorens valde subil 3431ardua moenia (728) 28) haïmes, filius Csia, de.génie Wrissovie captus, de
[Praga?. quo supra relul'uiuis (750) jubenle Vaceka4BSvisu
VARLE LECTIONES.
"'" vesiros 4". 3*°2 IJonvoy inserunt* 4a. -•" verni a°. — uriiziiiciiin a* — a longn UCMUU U.
M* Waczkiw 2. Waceslaus 3. a40' de satrapis désuni X. 3408nuncitint A. ""relrorsil A. 1, 2. 3410nia-
niplnni 2.*4)G 34Udeesl A. a412rfeesl2. 3413expenduul3. 3414nimis inscrit 3. 3418etS. Wencczlatim arfrf.
4, 4a. deest A. 3417i«nalam corr. al. man. inn. A. -3418nolelial 3. 3419Rossa? 3*. 3420invenlor 5.
8421 titrant. 5. a422videbilis À. a''23dux Wladizlaus tiiseruHt4, 4a. 3>24gladio 2 in texln, in »iarain«:c|ypcô.
,'23Waczena 1
2 Weccna 5. 3426deesl 4, 4».- 34a7agnusA. 3. a',28queni paslor'désuni 2. 3h*°omissum4«.
3139 deesl 2b- 3431sul)iil4. 3i32amniirantus 4a. "aa Pelei super Pelonis 2b Pelopis 4. 3484inbelloA. cum
bello 2b bello 5 omissum 4». a43B scit, eraso s'A. citât la. 343Bdeesi2, 2b,5. 3437hahebas com liaheas A.
••38debebas corr. debeas A. 3'39ila at, man. X. expuncto proposuerat. 344<,Sazemam2b,'3,-4'«.
superscr.
a443
sHlceIebrarai.2, 2b; 5, 4, 4*. 844aXA. regnnm vel addunt A, 4a. <"** superscr. al.-maiu A. 344BIH
Calend.5. 3446'
r<-xlleiiriciis add. A, 4<*. 3447 Diëpoldum 2, 4, 4» Diepnldiini 2b 3.: 3448Perngeru!n
corr. Berng A. Bereng. 2 Beringeriun 4, 4a. 3449Wigberli1. 84B 0 Rôkyczan Dipoldum
2. Rnkizan 3. 3481capiiinlur
A,i«. sM'iiianiisX. 34B3Whulixlul.Wladisla\v2.Wladislao5. 84B4antuniA. s,B8Wacksiîverscr.d alia manu1
NftT:4*
' ' '
(726) In VIla Wiperli et in Kalendario Pegavicnsi î) (727) Le. vesligio iiumani petlis, pedè. .
duoianiuinWipei'ii lîtiioccurruni.WipcriiisetlIeint'i- (72'8)Virg., ^ii.-XIIv-743i - -
C|is,.ut observai Sxshwarz, qui conjicil Biihemoiuni (729) Cfr..-supi!a,I-,;55-;-..i
" > • -- v--'":' •-'.r-":
Waceslauui.Misi'.ensibusfuit.se Wipcrlunt juniorent. (730) 111,27. . , i: :
Î'IQ COSM^EPRAGENSIS SÎ9
privants esl el naso. Privilan',5B quoque similiter A ja definitis omnibus S478negoliis , mane surgens
A jam
in eadem comprelicnsus sedilione, qui videbatur Ollo O in caslris prascipit a479quasslionariis, ut sint
senior esse in urbe Praga, cujus super humeros al- parati p: cum suis necessariis ad rcpetcndain viam.
ligalo3487niaximo cane scabioso et hestcr.no jure Ipse Ip vero ascendil ni curiiini 34S 0, acccplurus a fratre
crapulaloa4B 8, raptus per barbam ter circa forum suo si liccnliam. Quid muliis moror? Cur non cicius
dticius esl, cane .rcboaniecl0suum detnerdaiileS4C quod 9 qi sine mora faclum esl eloquor a481? Hico ceu
a48aleo capitui*3483.Ollo velut a miiis-
bajiilum, et prasconcacclamante : Talent lionotem fcrocissimiisk
portât, qui Wladizlao duci vromissamfidemderogal. simo si agno duce Wladizlao. Cui cum sui consiliarii
'"
Alque omni' foro specianlc, pnccisa super labtilami jusiarciil, ut eum luininc privarel : Ncqtiaquam,
348S
ejus barba rclegaitisest versus Poloniàmin exilium. i'inquil3484,assimilabor duci Poloniensi Bolezlao,
33. Nec lamen ideirco dqfuerunl infidèles etl qui q fratrem suum Sbigiieu348C sub fidei sacrameiuis
discordia?semiiialores, qui inter unanimes francsj advocavil a dolis, el euni terc'ta die privavit oculis.
(731), Wladizlaum scilicol»400cl Otioneni, lanlasi IEgo aulem nolocum fralre meoperpétuasinire aiscor-
discoidiaruni seminaveruntspinas34cl,ul ad invieemi ddias,'sed volo casiigare eum, ul casligalus resipiscal
mutilas perlimescercnl insidias. UndeOllo inviialusi .. el t cognoscat, alque sui postai discant, quod terra
•Afralre3%0*perlimuil venins ad feslum pascha? I
3 Moraviael ejus dominutoressemperBoemôrumorin-
(Apr. 10). Post pascha vero in Kal.3463Maii ad ter- ccipis sinl sub poleslate,sicul avus noslet pioemémorial
ciam vocationcm Ollo, suorum' n.ililttm muitilus s Bracizlaus
l ordiuavit, qui eam primus dominio suo
prassidiis, venil ad fratrem suum Wladizlaum inn ssubjugavit(735). Sed quid fortins forli viro? Ecce
condiclam villam,qua? dicilur Tinec 3404(752) superr 'vir forlis inter armalas manus Otto tripudiat, et
"
moiiliciilos.Ibilola die de diversis causis coueionaii, i, vinculis mancipalus kola 3487facie c: jocundovullu,
<
datis cl acceptis inter se sacrantentis, uti visum est,l, quasi ad cpulas inviialus ibal348B,usque dum relru-
sunt reconciliali. Sed quoniam idem Ollo nobis |s < ditur urbis Vissegrad in cuslodiain 3489.Ibi ferluc
inlerdixerat.forum in villa Sekir Kostel3408,quod d 'dixisse ad eos qui eranl eum observantes per vigilias
pater suus cl mater pro rcmedio animarum suarum u milites:
Deo et sanclo Wcncezlao nobis fainulaniibus3400 DO
AsMtnî/anlura490api lingualmendacis amici,
perpcttio hiibendum tradiderant, ego missus cx !x
Cujus ab ote (luit mei, cauda sed a491ullima pu»-
parte fralrum, corant duce et ejus eomilibus con- '* '
[ail 3492;
queslus siim super Ollonea4C 7, quod3408Iiiceriiam1,1 Me
fote pet talent deceptumcrédite fraudent,
parentttm suorum, quant débiterai accendere '"
cxlin- ,-.
C Sed casus varioefortuniuferre necesseest.
guebat. Et ilie, Ego, inquil, lucetiimn n
gcnilotum Nec /Vieilisia meus (rater mihi 3493,sed vir intquus
meorum non extinguo, sed nolo M" ut in poteslule
,,e Sic voluil Wacck,
agilur sic judice Prostcg n 94.
episcopi sit, quod vobis specialitcr daivm %se scio.°*
3470 Quos ego! si vivant; me modosed réprimant,
El nunc non episcopo, non alictii personoe,sed
ed
Deo et sanclo Wcitces/oovobisfamulanlibus3471 m- Post hase tempore non icngo, rcasni.icalo firmis-
proe-
dicttim forum restiluo. El ita corant duce•',47, et ejus
us simo Castro Krivoplat8498(731)in silva juxla fluvium
eomilibus reslitulo 3478 nobis3474foro, post diem iin Msam349BIradilus esl ibi Otto annalis miliiibus ail
altérant Otto reversus esl in Moraviam. custodiendumannis fere tribus.
34. Item ejusdem anni 5 Idus Julii indicla est ge- ;e- 55. Eodem anno duce Wiadizlao cl universa plèbe
neralis sinodiis ciniclis principibus lerra?Boomoruni un Boemôrumcum jocundilaie cl lasiieiasui paironi 349'
8476ad curiem Saczcam 347B, sila csl in medio iiio Wcncczlaicelchranlilitisnatalicia (Sept.28), nuneiJS
qua?
praioriun. Ad quam similiter Otto vocalus, venil mit afftiilduci qui lalia rctulil : Vofcishic in iranauilli
incaute cum paucis, confisus valde de nuper datis itis taie et securilale convivanlilius,sed fralre luo 8*''
inler se.et acceptis 3477sacrantentis ; ubi lercia die,
lie, Sobezluo 3499cl duce Poloniorum Bolezlao terrait
VARIEELECTIONES.
sue prïwitan 2 Priwilhan 4 Priuilhan 4". 84C 7 allilo 1 a4BB.maximo —- crapulalo désuni 1, sec
nicuiurecemi in margine adscripta. 34,!9deiiicrdarecorr. demcrdanle A. immiind.iiile A, A*sciiin illo ab
alia manu, quoe velus vocabulum, ut videlur, pndoris causa erasit. 3460scilieetW. A- a401sp.s. A
seiiiinaveruni.discordias omisso spinas 3. 3402 Wladizlao t'iisertint4 , 4°. ^«Mll Cal.2' 13.^, 3484Tinec,z
Teynecz na Httrkach in margineaddit explicalioniscausa 2b Tynec 4,4". 34150 Costel1. 340cfamiliaribus1?
a4B7 OtlonemA. 34c8 quia À'K 340B volo5. 34'°nec episcopo, nec 4a. "m familiaribus1. a472Wladizlao
inserunt 4, 4a. 34'3 restiluo 1. a474nobis rest. A. vobis 1. 347B BoemieA. 347G Saczkam 1, 21',A, A»-
v Saczskam 2, Sacskant 3. a477et acceptis desuiil A. a478 omiitit2. 8"9 2b. a«,°curlein 4, 4a
34B!cur — eloquor rfeswnt2b. 3''
8 5 prateepil
forlissiniusA.- s4sadomiuus tuseruni 4, 4a. 3''8''rfeeslA. a'*8B assini
ail A. assiiutilabor 2b, 3, 4, 4a. 3486 3'87 34-8
3489custodia A. 349°assiniiilanlur 2">, Izliigueu-1,2, Zpigneum 4a. et a 3. add. 4a
3494RosciheyA,
3 rfeesl4. gaudens
5. a48<ejus A. 3492pungat 1. 34D I, 4.
Roscicy 3, Wselhey 4a. 343BKrziwoklal2, Krivoklat 2b, 4a. a496 Mzam2. a497 rfeeslA.i, sancli 2, 2b, 3,
saiiclissimi 4, 4a. a498 vcslro A. a499Sobieslao 2, Zobeslao 2b, 3, Zobezlao 4.
NOT7E.
(731) Patrncles erant. D (753) Cfr. Martini Galh Chrônicon el RoepelI
(732) Teynec ad Albim. 260.
(754) BiirgUlz.
221 CHRONICA.— L1B.III. 222
hanc depopulanlibus, et populum quasi viles messis A aninis CydlinaB!0B juxtà pagunt qui dicilur Lucica
acervosdiripienlibus,ego vix soins aufugi8B0°,ul hoec 8506(75b).Asl *B0ïalia de parle ejusdem amnis sine
nunciaremlibi. Accelerate8B 01viam,
jam 3B0a claudile rapinis et sine inccndiis ibanl iiicedentesSB 08Polo-
veslraptompluatia, linquile convivia.Mars vocatvos iiiorum phahiiiges, quoad usque pervcnientesjuxta
ad proelia,crus aderunt hoslium annula 38oamille3B 04 oppidum Oldris 3'0!)appliciicrunl ad undam Lahe
initia. Qui coiiliiuio surgenlcs de cotivivio,el celcri- ftuminis; inde miilunl ad ducem Wladizlaum dolo
ler exercilu collcclo, occurrunt cis cx isia parle 3510dicoules:
iVonnos hostilia porlamusaslilia 3B11,
necvenimuspugnare, serfle fralre 3Si*cumluo pacificare,
Sin autan noslris moniiis ailquiescerenon vis,
cras iransibimus(lumen, el coeleraposl hoec.Amen.
Ad hase dux Wladizlaus paucis respondit :
JVotierii hoc anno puto 3813pax sine sanguine magno,
Ad foeduspacis 8514quia nemovenilin armis.
Trnjisi/nsaB1B (lumen,posl coeleranon erit Amen;
lumen Iransibis, sed non inpune redibisaBls.
Cwteraquoedicis faciam,(ac coeleraquoevis.
Etslatini maie credulus verbis hostium dolosis,
cum suis nocle illa transvadanles fluviumante orlunt solis,.
ex adverso appliciicrunl ripis 3B17 ejusdem (lumiuis.
Poloni BB 18aulem ut viderunl dolos suos SB19proie- »B Quis laclenliuin 3831singullus aut proegnaïuis8l"
ge-
cisse >B2°,fecerunt impelum super terram, et eam milus siveuxoris tuploe a paganis non anutro corae
dévastantes incendiiset rapinis, imniensa a821prasda percipit? Quistempère!383a se a lacrimis, cum infantes
oncraii juxla pontes Criucy 3B 22sunt caslra melaii. suosseu agnellos3B34vagientes3B" 8 inierfici nul matris
Noslrates aulem, quia illa nocte nimis fatigati fue- 3836ab ubere vidait abjici? Aiqui ininur dolatdum
ranl, nue lam cito relransvadare 3B 23poleranl, sta- esset, si non a minus 3B"dignis Hiatus dolor istt
bant stupefaclL fuisset. Certe si tria taitinmmodoscula hubeam, non
56. Ul aulem dux 8B 24Wladizlaus se dolo dece- inletmillam hodie uncipitem(otlununi belli intempta-
383sdux 3639et lotus sitnul cxeiv
pttiiu inlellexil, et suorum quorundam desides ani- lam. Moxque ipse
mas ad pugiiandumsensil, ira el indigiialioet con- cilus, sicut iiittisquisqiie sltibnt in rip.it, jam non
scia virltis in duce 3B2B exarsil, et quasi tuba 3t2° quasruiii vada, sed sine online prosiliun' et traus-
veliemens, qua? ad bclla milites concilal, ila ejus nataiil aquam 3li', 9, oplant mori pro patria. Virts
Graliotorpenlcs suorum mentes excitai : O Boemi, dabat cis dolor cl illala injuria, feslinanl quoquo
inquil, olim fama terra mariqneinclili, virlutibusegre- modo posseni, eliam vita? sua? per dispendiiini,ini-
gii, triumpltis exhimiïj Nunc veslti liibutarii, qui- iiiicorum lieltun disturbare Iriumphum. Sed dux
bus semper /iiislis limori, vobis adliuc spiraniibus saspediclus Polouia' postera die iransiens rivulum
insultantel terram vestram dévastant.An vobisli'.ien-Q Trutiiiain (757), quia his non ubique csl pervius,
ses3827 (756)pendentin femoreenses? An soliPolanien- jussil cum praida suos el quosque débilesaB prueçe-
scshabent [erreos enses? Quo vobis adliuc vivere? dere. Ipse vero in loco ad pugiiani sibi apio 41cum
a828
O sempiternumnobisel noslris postais dedecus! Ecce expedilis equitibus pro defensione suorum sic lit
Ceresveslra 3B 29(aviltal, Lares veslri usque ad mibita repugnare 3B4aparalus. Hase ita fiers cernens De-
fumiganl, Vulcanuslola lerioe in superficieftiril, et irich 3B4a,filius Busa aB» 4, cujus supra saspe aBiB
lamenadliuc corda veslra getidiora glucie non uril? menliouem fecimus, secedens in unum locmn eam
Autsi cor veslrumlabesci't,saltemstomucltus,qui zelo his qui suo laicri adliasrcbanlmiliiibus, dixil ad eos :
jam [ainelangticscil3* 30,cur zelojusticioenon exurde- Fralres mei el commililones,quiennque pavidam aul
scit? An non tnovelvos [anineus planclus et ululatus, mori limidam habet aliquam in suo carunculamcor-
Qui raucis clamoribusardua sydera laiigit? pore aB4C, Jieccsseesl «I eam prius aut abscidat, aut
VARI.E LECTIONES.
3800efllçi 2b. 3BOI acceie,.j,t4f 3»OÎf/egs(A. 3803deesl 2, 2b. 3804deesl A. 8B0B Cidbna 1, 2. 3B06
Liiczica2" 3B 07est 2. 3B 08iuccudcnies A. 3msOlokis4, 4a. 38*°deesl A. a81' arma 4, a. BB'arr. te
A. fratrem 2. 3B13deesl 5. 3BI 4 superscr, X. 3"° transibilis 4a. 8BIIÎ abibis A. redibis superscr. abibis 1.
81117 3B18 aB19non inserunt A, 4». 3C2° 2b. SBÎ 1 universa 5. 8B2a Criuici l,
rupis 2. Polonii I. 3523 pcrlëeisse 8824
5, Cryuczi 2, Criuci b, 2 Kruici 4, 4°. transvadare l,2b, transvadere 3. omissum3. 3B2B ducis
mmi. in margineA. a627 aB28 nobis A, 2, 5, 4, 4a. 38a9 noslra 4, 4a. 8830lan-
4,4a. B«aBn/.
3aal tylieiiscs4,
aB3i 3B33 a634
guescel 1, 2. laclauiium4 , 4n. pricgnanlium 5. temperlet A. 1', angelos 2.
angcllos35''°
"S3B SB3B maires 1. 8B37miuis 4a. as38 deesl A. 3839Wladizlausadd. 4,4a. add.
vaginanics A. 3B,*a 3843 aB44 alque
8B4B
2b.aBUnperlo4,4a. pugnare A. Detrisek 1, 4. Bosa 1, Bussa? 3, Buza 4, 4a. sas-
pius 3, deesl 4a 384e ila 5, al. man. supetset. X. deest 1, 2, 2b, 4, 4a. ,
NOTJE.
(755) In regione Chluniec. 0 acie carenles.
(736)Tiiiacei s. liliagiuci, i. e. sirepculcs tanluin, (757*iTraulcttau
223 GOSMvEPRAGENSIS 224
71
tiuiie ab agmine nostro discedul 3B".Nam viliot esl A I el cleri favôrabili acclamàlione imperator3B
\ pttli
3B4S s
mori in augustus vocalur et ordinalur (741). Altéra autem
alga maris, qui nescitquant pulchrnm sit
armis. Quorum ul vidit animos ad pngnani alaCrCs, die < novus imperator îahla millil apostolico doua
cr'atit enim fere cenlum milites, velut lupus qui 33872,ut pro sui niagnitudinê liumana? crederenlur
49 Cupidilàli, ilis ila peraCiis reversus est
quteril clam cx latibulo irrumpere3B gregem, ila sufficere s
ilie de 3Bii 0 înproviso impciu Cum hiàgito ex nudo iimperator iu Bawariam, et noslrales ad suant inco-
laterc irruii in hosles. Ubi fere mille prôslralls ad- nnues I rediere patriam.
versariis, fcrlur ut rabiila ligris prasdiClusmiles in 59. A'nio dominicas incarnationis 1113 *1"*qui-
coiifcrlissimos3BB 1 hostium cllneos, et Cosa 38S 2 dex- busdam
\ hominibus qui vana et inccrla libcnlius
tris cl a siuislris obstantes, quasi sp'icas*"'*leitera? jreferunl, relalni'n est Sobczlao, quod frater suus,
4 gladio, donec immani385B vi dux
segelis, aculo nietit3BB , Wrladizlaus,vellel cum capere, id .suggerenie
telorum obrulus cccidit super ingénient occîsorum et ( consiliante conlra cum Wacck comité. Quibus
strucni. Bocitti vero, qui in adversa fronle Mariis illc j respondil : Aul egomoriar, aul qui lalia molititr
pugiiavcrunl, heu ! insuela lapsi fuga, lerga dedcruiil. ,prius morietut quant ego copiât. El unde rem re-
Sobezlau 3BBB cum Poloni* infausia, quia plus quam latant màgisopinareiur 3874veram esse, cadem hora
civili, polilus est Victoria. FaCla esl autem hase 3887B 3B7»-venil nuncius Vocanseum fralris ad euriam.
76
si;âges 8-Idus'Oclobris, iu qua Nosizlav a8B 8 et Dri- Qui
accipiens fere Irecenlos milites, adit3B fralris
sicray 38S 9 fralres 3BS0, filiiLiiboinir 3B6t,et alii quam c.trtcm 3B77 cum paucis * cirleros non longius quant
plurimi cc'cidçrtint. iinius sladii spacio fecit stare Cumarmis. Ubi fra-
37. Anno dominicas incarnationis illi regina tre sahilalo et prandio sumplo dux prascessil, pra?-
Svalava 3BC 2 inter nalos suos salagenle, el episcopo cipiens fralri suo ut eum sequerclur ad civilatem
llermànno mcdianlë, alque Wacck palatino comi- Wissëgrad. Non enim longe, sed quasi 10 sladiis
té, licet contra suant salulem id favenlo aB03, dux dislabanl*m* ab urbe. Tune Sobezhius milien s ro-
Wladizlaus fratrem suiiin 3664Sobiesl'aW8BC 5 revo- 3B
79 gra-
gat Wacck comitem, quo per viam simul
ta vil de Polouia, el dedit ei civilaiem Salec cum dientes sermocinarcnlur adinvieem. Quo facto,
3ti80 sermone coiniiiunicalo, cx
omni ad cant pertinente provincia. partim per viam
58. Anno dominica? incarnaliouis 1112 regunt utroque lalere atque post lergiim Wacek comili in-
ainiquorum juxla stalutum 3B<i6-j regis lleinrici caulo et iniioccnli
#
qnarli ad iiutuin "dux- Wladizlaus nepotem suum, Rumpiiiil falifero pnecordia vomere lerno,
Bracizlai filium et asquivoeum, cum annula 500 C Mense ouater denas
a6c
7 misit Romani Sed Quintili iiiiranle Kalendas
elypeis legione (758). quo-'
niant jam rex longe antea professerai, piasilictusi Slaliiitqtie Sobeslau reversus ad suos, lenuiiviant
puer cum suis Iransiens Bawaria?alpes, invenit ré- voleus per Zribiam trausire in Poloniàm, valde
gent in urbe Wcrona, ibiqne cum co celebravil pen- ciiiui limuit fralris sui priescntiatn. Clinique transis-
tccosteii (759) (Mai-.21). In Auguslo autem menses sel silvam, occurriiei Eikembcrtus Bli* 1, prasfcclus
3tiaa
iutravil rex Romani cuiit a56Bingenti mulliludincs de Castro Donin, fallacis Sribiie plcnus ver-
(liversarum nalioitum atque lingtiarum, accepturus5 sttliis, fiiigens mulla amicabilitcr. pollicclur 3B 83ci,
inpcriales fuséesjuxla nio'rcm regum (740). Et quiat quod cassaris per gratiam omuem suam oblinetct
idem rex olim surtaxerai in suum palrem, ideircoj 358»jiisliciani, si ad ejus pervcnirel prnesenliam,
Paschalis M0° papa judicans cum infameni, noleball atque supplcx invitai cum dolis, qualcnus cum pau-
3naBascenderet iu oppi-
ejus iniplcrc vohiiitatem ; quem rex ilico jussil ca- cis secum ad convcsccndiun
pi, et adacto ose 3870jugulo ccepit niorlem miuari. dum ; eral enim ea tempeslale prasdiclum castrum
Al ilie tinieiis mori, consensit ejus volunlali, atquea cassaris sub poleslalC; Mox inter prandendum, ar-
lercia die adiirvicem pacificali, tocius Romani uo-- mata manu adhibita, super hospileni clausil 3B8S
VARIEELECTIONES.
47 abscedat 3. 3S48 esl A. aB49 in addu A. 36mex A. 3, 4». 85B
81, 1 conforlissimosA. u3*
ad ,1. aB5adeesl 2. 3BB* mUtil 2. aBSB niniia 5. aBli 8 Zobezlav 1, et deinceps. zm7 omiitit 4».
aisesNoâ'-tiav -, 4f Nozislaw 2, Noïïislau 2''. Nozislan 3. aBS 9 Drisykray 1, Drisk-ray 2b, Driskray
omisso cl 5, Drsicray 4, 4a. 3B 6° deisl X. aBalLiubomir 2, Labomir 5. 300aZualava 1, Swa-
-tava 2. 3B6ai/o A061,4, facienlc rell. 3504fratrem s. W. A*38r's dux inserit 2. 3Bea Sobçsl.iiun 3. So-
3Bii
9
bezlaum 4, Aa. 3B lum al. man. superscr. X. 3B67-regione 2. ita X. in-téll.
3B7a
Pasciialus corr. al.
3B73 a add. 4».
mon. \, deest 3. 3B7° ensis corr. al. man. 1. 3871 et add. 1, 4. ila 1, donaria tell.
3574creileret A. crederciur 4, 4a. 3B7B ora 1. 3B 78
7° atllil'A. ^ euriain 4, 4». aS dislabal A. A, 4".
0 per viam désuni 4,4a. 3B 81Erkembcrlus 4. 388aila con-..1, pellucis A. 2, 4* 3ÎSS
f1'* secum,'A." 3BS
pollicilus 4, 4a. aB84 coutinerel cort, obi. A.'
3BSB vesceitdum A. 2. 3B86 clausum 2, 4a.
_'. . NOT/E.-'
(738) Hoc jam^tnito 1110 factum çsse constat ; D (740) Die 15 Aprilis Ileinricus coronatus est im-
cfr. Sienzél Frank. Kaiser ï, 650. peralor.
ul Annales -Hildeshem. et tria (741) Jam mense Februario anni 1111 hoc l'a-
(739)-Anno-1111
lleinrici V prascepta probant, data Verouas diebus citnn est. VUI.Annales Romani Mon.Gcrut. SS. V,
19 — 22 Maii 1111. Cfr. Bociimer 1999 —2001. -47t.
223 CHRONICA.— LIB. 111. 226
oslium,el posl paucosoies vinculalummillit versus A JailuarioJ dux Polonior'timBolezlaus 3S"*avunciilo
Saxoniamin quoddam firmissimum castrum, no- suo s Wladizlao prascarias 3607niillit Iillcras, scri-
niu'ib.'... '",87. Iradens eum suo elerico , nomine plas ) in hive verba : Si valucfinl pênes le preces
"iVomlalrieo ad cuslodicnduni.Yidcnlcsaillent ineoe,
3Bfifl, i et oblinuctinl(ralri luo germanoSobczluolo-
ntilicia? 3C"!' conlubertialcsdomiiimn suum fraude cum c indttlgehiioe,credo quod firmwn sit et slabile
capinm,diffiigiunlalii in Poloniàm,alii revers!sunt 'noslroepacisvinculumel amicicioe.Nam si pro ini-
in Boeniiam. i
miciste 3003exorarem, cette deberes (aiere, quanlo
Post unum menscm, sed 3S
90 '
Chrisli per pietalem, 3009magis nunc liceal mihi iniercedere,ut silis con-
Solieslau ab codem clcrico noclu sic absolvilur. 'çoives, qno.i muter sub uno cotde porlavilventre?
Siipcrioris doinus inter cancellos ad columnani JEqu'ulem3610sancloPelr-o sciscilanli3611itlruni fra-
l'uneligala 3Mldimissusest per niuruni in sporla, tti i -dimillalsepliesin die pecctinli,dicluinesl a Do-
alqueper eaiulein aB9afiiiiempncdiclus clcricussi- mino: > c Non usquesepeies,sed usque 3r'12sep.uagies
militer3593dilapsus, cum quodant milite Couurado, sepeies(Mallh. xviu, 22). > Ergo hoccxeiuploinbui-
filioRiyin3BB 4,qui eliam cl ipse conscins facli ea- mut, ut [ral'ribusnoslris lociens indulgeamusquoi
ileninocic sub nturunt adhih.icral êq'tios,cl, sicul illi in nos non a013possi»! 3C14peccare36ISvkibus-
avic.dae.nissa de cavca fngit el repetit silvam, n^ His exemplisel precibus duxWladizlauscompulsais,
ita illi lapsicclcri 3!9Bfuga-lendunlin Poloniàm. iiiimoiniialasibi super fratre suo 3G1B commoius3017
Eodemanno mense Decembri dux Wladizlaus; pietate, mense Marcioiterum prislinamrevocalcum
fratrenisiiiiniOtlonem solvil a vinculis, el quami 3618ad 3C19gratiam, et dal ci civitatein Gradéeet
olimpost obitum fralris sui Zualoplnk Intimerai, , tolam circa ndjaecntem 3G 20 cum quainor caslellis
rcddidit ci dimidiam tocius Moravia?cum suis civi- provinciam.Ejusdem anni mense Julio dux Wladi-
taiihusprovinciam. zlauset fralres ejus Oito el Sobezlaujuxla fluenla
40. Anno dominica?incarnationis 1114 mensej ainnis Nizam aBalcum duce Poloiiiorum Bolezlatt
Maio,jubenle don.no Ollone, Prosley SB 9° et ejus5 indicliini a62î convenii.nl 3623ad phiciliiiti, aique
gêner, qui cognoininabatur 3B 97 lenis Wacck, de? inler se dalis et acceptis sacratnenlis confirmant
quibussupra dixinius(742), ambo privait- sunl lu- foederapa'cis.Altéra aulem die inmensisimineribus
mineSB 98 mulualim ad'invieem oblalis, hylares ad proprios
Eodemanno Sobezlauquibusdam Polonis secum il remcaiil' lares.-Inlerea Wdaliïco 8m, ducis Gnon-
asstiniptisvcnieiisad caslruni Kladsco 8899,lentpiall radi 3B2B filio, inevitabilifato c ine.liosublalo (743),
precibus et' promissionilnismuliis, quo 30110 sibi.i fralre vero ejus jmiiore Lutoldoolim antea simili-
cives aperirent portas urbis. Quibus non conseil- -C C,ter ab bac luc.e subtracio, liliis aillent illorum un
ticnlibus,sed virililer resisieiitibus,juveuis pric- \- adliuc ictate parvulis, dux Wladizlaus germanosuo
8801
dictiis ira iufliintniatussucceiidil palaciumquod d Sohezlaodal lotam illam 3C 27ci'imsuis civilalibus
propemuruiiisitum erat. Venloaulem incumbenic c provinciam(744), quam qtioudam pater prasdiclo-
exadverso, infliimmaiasunl propuguaeulain stim- i- l'uni fratruin Ciionradushabiierat.
railatc liirris, quas.forte in antemitrali slabanl8C" )a2 42. Anno dominica?incarnationis 1110, Ungara
propiiiquamûris. Unde urbatii valde 8B
03 i, gens viribus iugens,opibus pollens, armis bellicis
lurbari,
jam dcsperanlcssaltili, roganl pacificantdari dex- ;- praspotensa028, et cum qtiovis rege leirarum pu-
Iraiii pro vita tanliinimodo incolomi et singulari. i. gnare suffieiens,régis ' sui ('olomanni post obitum
Quibusconcessapace vix periculuin 3B 04niortiscva-
a- (745) principes ejus miliunt 3G 29ad ducemW:ladi-
(lenlibtis,contb'iisiael fmiditus csl eversa 300B i- zlaum, qtialcniis cum rege novello nomine3Gao
eivi- Slc-
tas lola. phano 3631(746) rénovarel el corroboraret anliquaiu
41. Anno dominica?incarnationis 1115, mense se pacem et ainiciciiim.Quorumdux volui:latiadquie-
VARl.'ELECTIONES.
8587nominedeeslA. 5, 4, reliclvmveto est spattumvactmmin 1,2,1*, 2i>,4«. 3B 88Odahlrido1. a°89uu-
licre2. 3B»° rfeesl4, 4a. aB91ligaïaui3, ligalo4a. 38B 2 <>.uudem 5, 4a. aB93deestA. 3694 Rilan 2, spaliunt
vacuum2°, Kram 2b. 3*9" clerici erasumsuperscr. céleri A. aB9G 1, Rosetey 2b, Roscibey 4, Ro-
SB9 8 3B
9 9 Rosctey
8GI>
0 »8«l
scibey4a. 3B9'c.ognominalur 1. oculis 4, 4». Kladzko1. 4a.
quod3605 add. 4,4a-.
Sobezlaus3G
3602 4, 4a. 3G 03deestX. aG
04 rfesunl2b. eversaest 'A. 06 Bclcz-
siabal2,2b, pro ' vila—periculuin
htusl. '607precalorias 4, 4». "'* tc'-proA. 3G 09nonarfd. A. 2, 2b, 3, 4. SB 1°el quidem1, corr. A. 86,i
sciscilanleA. 3, 4a. 3612deest X. 3CladeestA*. 8sl4 possunt2b, 3. aG18al. manu superscr.. A- 3iU
ita \, A. deeslrell. 3<>" deesl A. 3618deeslX. 3<il* ita 1, iu rell. 3C 2° circuitijac.entom4. aGS 1 Nizzani
'
3. 3C2aiiicondictumA. in diclu'm'-locum4, 4«. 3eaaveniunt A. aG 24 Odaldrico 1. 3B2B Conradi A.
4628eorum2b. 3627 lot. illam prov- A. 36im 3629inlrant 3. a639i/o
pratponenscorr. al. man. praspol. 1.
A. 1, 4a, scoid est sanclo2,2», scilicet3. 3ealet add. A,
NOT^E.
(742)HI,54. r» (744) Rrunnensemet Zn.iymenscm.
(745) fSonis «anuariis, ut probatur Kaleiulario (745) Obiil anno 1114.
Pcgavietisi. (740) Slcphauussecundus.
227 • COS!U;EPUAGENSISJ SÏ*
scens, ea quoepacis sùnt se facturant spopowlil363'.^i proslralosei1iost.es in eastris Iripudianles 3e<",lur-
Vcinl'utileratOliiavàm 3633ad rivulum, qui lam Pan* p'cm inieruiit fugain. Qnos ut a longe aspexcre ,,M
nonne quain Moravia;dirimil reghmn. El jain On— in caslris SG 1" régis —jam enim ultra ponlem Belim
gara gens inminicrabilis,velul harena maris aut 3G3V P 53 pobka crant castra 3i,6:, in campis,-~sesliinantes
pliivia*siillicaes»iin campo Lucsco3G3C(747) loiamsu- hostiles acïes ailbuc se hisequ'u mulio pitres snb-
perticiem terra» coôpcrucranl sicul locusloe; dus niersi sunl in fiumine Wag proe iimore i'ugienles.
aulcin siliaex parle' praulicli aninis 3< 537metalus esl TNoslralcsautem politi Victoria, iu caslris eorum
castra.Sedj8Masicm ail scripiura, Voeierrw,cujusesl noclcilla ligunl lonlôria, diripiiuit milites TJngariuas-
piief rex {Ecclé. x, 1G), principes 3639ejus per m- gazas, scilicel aniliiciaaomin vasisaureis el argen-
iiaiani sibi superhiani aberrantes, ad paciliea ducis leis habundautiam,
veilla rciuillniit 86''°responsa niagis rixani provocan- Impie suos vulgus bona esetera riistrahil usus.
lia qîiâin pacis osciiliim (erenlia; unde dus illa die 45. Anno dominicie incarnationis 1117, 5 Nouas
ad placiuun dislulil ire, llli autem boe indigne Jamiaiïi (750), quinla existenle feria, hora jam ve-
fercnlcs él aliier lieri suspieanlcs, 1res annalas speriinali, terra! moins factus est niagnus , sed
quas vocani hnspitum Icgionesjtibcnl extra castra " mullomajor inparlibus Lougobardi;c.Nain mi, fama
ire et pro defensiouesua 3G'* 1 slare ex adversa parle rcfcrcnlc percepiuius, mulla ibi aidificiacccidernnl,
amnis. Dux autem 36" icsliniaiis 3Gt 3 eos ad pugnam mulla caslella sunl dirulu, mulla. mouasleria sive
proïUiiiperc,jussil suos arma capere 3GU,cl cicius delubra corrucruiu 366''cl mullos bomincs oppicsse-
dicte contra eos lërniiualein Iransiliunt ainnenii runl.
Mox innpina et inprospcrala 3G'*S nec prrecogilaia Eudcm anno ,
àtrox el cruciila conseril'ur pngna, in. qua lilius Kcruni3C0tieuuciar.uincornesindimoliimearum,
Sdan soiG,cujus supra mcmininuis, noiniiie luiïk Bis306eFebruiquitus obiit Bozclccha3rcl Kalendis.
s*","pra'feelus nrliis Salcc, miles acerrimus, cinn Simililer 3C68codem anno 3G 69 cl semper régnante
ali'is ejusdem civiuuis procciibus acriler ptignaiulo (lomiiionoslio Jisu Glnislo, <ujus in manu corda
oecubuil 5 Idtis mensc Maio 30is. Asl aliis lerga sunl reguin, quo 3670etiam clemeulcr inspirante, dux
verieuiibus eliam ipse 3Ci9 dux est in fugam corn-' Wladizlans rccordaliis est fralris sui Borivoy(751),
8CT 1 30"
pulsus 3U°.Ollo autem cl Sobczlau, babcnlcs robu- cujus buinilitaleni jam Doniiiitis prospeelans
slas-quatuor phâlangas 3C* 1, et tolidem de Boemis arcis de throno elliere 3C 73, miserlus eiat alUiclionis
furies "" accipicntcs cohortes 3C6:\circuicriinl ""* ejus el iniser'uc, et tpiia cui3C74Deus 367Biniscrclur
monticulum qui eus forte dirimebat, el repente lioino nonpotcsl non misercri, slatim praedictusdux
irriieriini uiagiio iinpeUi super Ungarorum castra, ^ jam niilu inslinclns divino el tlerinanni episcopifa-
ubi rex et sui proccres euni opiscopis»uiliil scienies ciens omnia consilio 5C 76, millil el revocal mense
depugnà 36S"qurcfacia fucrat, sodcbanlcl bibelianl Decembri fratrem suiim Borivoyde exilio, et salis-
el cpulabantnr splendidc* Quiil mulla ? Nisi archi- faeiens sibi ac semelipsum 3C 77 ejus siibiuiiUns do-
30l!
0 au- uiiiiio, ilerum collocal cum in
cpisçopus Laurenlius (748) cinn rege cicius principali solio.0
fugisscl, née ipse pcriculuni morlis cvasissel. Ccrtc luira ducis benignilas, sed inagis admiranila xquu-
toi nobiles et ignobilcs ibi inlcrierunt lingari 3r,,1) nimitas, quem nec seoularis délectai dignilas, nec
quoi nec tempore sancli Oudalrici juxia fluvium conlrislat posila honoris subliniilas!
•Leli81"'8 interisse refernulur (749). Hlasautem quas Jttvil sumpla ducem, juvit dimissa polestas.
prauliximusliospiLum3BM legiones, quai clia.nicouira Talia quis unquam 3078utidivit, die rogO;fada?
iiostrum ducem bello prxvalucranl, rcvcrleiites si llliuam ba;c audircl Coloinannus ac,a rex Pannoni-
csede, ut videruul suos profugatos, alios coacervaiim cus, si viverel! qui meiuens ne germanus suusAlmus
VARl/Ë LECT10NES.
sca' respondil% 4«. ,G33Olzawamï, 2, Olzavam5, Olzanami, 4tt. ,C3V ut 1. 36:1S deesi3. M"<LnzkoI,
Luzko ib. 3637anuis corr. al. man.,8V aninis I. 3(i3a
iiiHintï/ineA. **** corr. 1. at" rem. verlia resp.A.
2, 4,
as''' corr. I. 3liV
1 3 3<iU 30'f
11
Wladizlaus add. 4. 4». esl. eos A.
sc" r»perc4. inprospera
36,a
A. innpinata ciiuspc-
rata 4.4».' 36',(!
Stan i. 2. Seau 5. Szlhan 4. 4". lurzik 2. Turiek 5.. Junio 5: w">Wladizlausin-
séniiit4. 4a. 36M compuncius 1. 36tlphalanges 2b. 5. , Msisupersc.al.mmmk. 36e3cbouries i. 36s 4 cir-
cmnieruiil 3. a«6*'dcpima côrr.. depugnal. 335sdecslk. acB
7 PannonesA. Pan. superser. vel Ungari i.
• Pannones ntl. 36S*Lech 4. 4». 36S 9 deest A. hospilie 5. 3BC 0 tripndiantes — caslris désuni 2t>. S0Gl ap-
368i Belin at. man. supetser. A Behin corr. Belin 1. Bebin 3. Belin 4. 4». aeu
paruere A. S66k ponlem '""" désuni in 5. a668 al. man. in l. 3667 t.
régis
Bo-
addïk. corr. I. In duo versus superscr. Bozelcba
sètelic«13. 3e6Bdeesl4. 4*» a6H
9 ' volenlo omnipolente inserunt 4. 4». 8<i'*'q«i2. 3C7 1 Deus 3. 3GT* SK-
36'3 ele i. 3S7i'cujus 4. 4a. u'" niiserlus — Deus désuni 3. a"6 cum cons. À.
perscr. a}, man. M™
i.
'in
a6"semel4. deest A. Cholomannus1. Kolmannus4. Colinannus relL
NOTiE.
(747) Ut Palacky I, 380 eonjicit, apud Hluk inler D erat eria quarla, nisi statuas Cosmam more Bobe-
locos.Brod llnngaricum el Oslrau. mieo boram soiis cadenlis priinam diei boram ba-
(748) Grancnsis. buisse; cfr. inIVac.49 el Pubilschka IV, t87.
(749) Vila S. Ûdaliici c. 12 Mon. Gerni. SS. (7S1) lu vincuiis delinebaïur iu Castro Hainmor-
IV, 400. slcin usque ad annum 1116k
(750) De lerroemolu consentit Dodoebinus; sed
âé cimoaicÀ. — LIB. m. ?3o
i ^ oppidumDonin"«, siniilitefclPodwin11F'' astrum,
post cum rcgnarcl, ipsum et (ilium ejus menluUi 368°non quod'esl in 8T0*Moravia s"" situm infra liaYÏuni
piivavil el lumine (752). Borivoy âiilem
imnieinoracceplibeneficii, dal fratri suo diinidiam Z'iiratka371°.'.
sui dudalus partem, qu;c sila 3esl ultra lluviuui iS. Eodemanno quidam ex Teulonicis 871Sinfra
Lidie ut* tendit ad aquiloncm, cralque fralri suo Icrminôs Boemorumin silva, ad quam iliir per vil-
liceljimioi'i3GB 3 in Omnibusobediens, el scmper 36Bt lam Bêla, in prairupla 371srupe oedificnin3713ca»
cum piicveniens nichil sine suo 368Bcousilio strunii Quod 37Uaudieus dux Wladizlaus371B acce-
gcssil. plis tribus scaris ex electis mililibns, repenie ex
44. Anno dominica*incarnationis 1118, mense improvisoirruensoblinuil castrum am, ubi in primo
Scplembriinnia fuit inundaiioaquarunt 3G8G, qiian- accessit missis de îniirn sngillis vuliierali sunl, non
3716
lan'inon rcor fuissepost diluvinmiu orbe Icrrartun. lamen ad morlein, duo milites ducis,-Oiidalricus
Nainnosier il!e 3C 87lluvius Wlilava repenie prccccps filins Wacemila7" et Olen liliusBoisa, lllos autem
criinipensdo alvco, ah! 3088quoi villas, quoi in hoc Teniouicos, qui eranl in casu-o capli, nisi cornes
suburbio domus SGS 9, casas cl ecclcsiassuo impelu Alberius 3"8 superveniens muliis precibus cl innala
rapuil ! Aliis iiainquelemporibus tanielsi hoc raro " sibi sagacilalelibérasse!, pro'cnldubio jam dux,T1*
cvenil ut unda alluens 3G 9° vix tahulala pontis tan- in eadem silva omnes siispcudijusserat.
gcrel, haie autem iiiundatio ullius quam 10 ulnis Ejusdemanni 371ufuit hicinps n'unisventosa *"*
superponlem excrevil. cl ealida el aqnnrum inundaiio magna.
45. Annodominical incarnationis 1119, 3. liai. 49. Anno dominical incarnalionis 1122, 9 Kal.
3752Aprilis, fuil cclipsis lunai média nocle, qua Ju-
Augusli,fcria veru quarla, cum esset.jam inclinala
3691dies, venins 3GS 11vehemens, iiiiuioipse Satan iu daicuihcral pascha 3723.Eodem anno
turbineab auslrali plaga repenie irrucns super sola- Vir sacer lleruianiis, doctriiue lumine clarus,
riumducis in urhu Wissegrad, amiqiimn murum cl Ter subiil quinisOclobris fala Kalendis(753),
eo firiiiissimuiufundilussnbvcrlil. El iude mugisest dnminicajam ilbicescenlc37,vdie in 85îBfeslosancli
adniirandttiii,ex 3G 93utraquc parle àuleriori el po- Lantberli 3»*°episcopi et maniris, enj ils dum vixit
steriori intégra cl inconeussa inunciilc, niediclas feslmndevolissinie colnit, quia Trajecleiisi vico et
ualacit sololcnusesl crul», cl cicius quam tu fcstu- ex eadem Loihiiuia 3'27 ortuS fuit prosapia. Hic
catu frangcrcs, Iralies inferiores el supcriores si- nonam vicem sedis ponlificalis gerens, rexil banc
mili 3G9icum ipsa domo iinpetus vcnli fregit iu eccleàianiannis22, mensibusG, diebus 17 ,7SB. -Erat
frusla el dispersil369B.Fuit autem haie lempeslasç>L'ninispeelabilis,incognilis formidubilis,domeslicis
adeovalida,ni quaciinqueparle inr.ubuit,hujus ler- affabilis, niortim qualilaie incontparabilis»lncerna
roesilvas cl arbores piaulaias 3e,° et coulerasibi lucensin niundoel ardens, nec sub modiosed super
obslanlia suo 3G* 7 impelu proslravit. candelabl'umposita, illuminabalcorda non a"9 cre-
4G.Annodominical incarnationis1120. dcniiiun verbodoctrinalel exemplOjde cujuset aliis
Nunc, mea Musa,luuin digilo compeseciabelltim. probis actibns, licel plura rclatu digna cnileant,
Si bene doeta ia^fc, cuveasne vera 3G9aloquaris, tamen ca inlacla rciiuqnimusproplcr inslantis lem-
Ui mecumsapias, breviter soluniinododicas : poris liomincs, qui nichil boni ipsi opérantes, alio-
Esl Borivoyrursus regnt3G" de culmine pulsus. runi benefaciacredere andila renuunt. VerunUaiuen
Augusliquarla S7G 0 posl ldûs sunl ca l'acla. non videatur esse absurduni.si pr.vpostero3730ordinc
47. Anno dominicasincarnalionis1121, n'unis3701 referanius, qu;c anlca referre dcbtiimus. Nam prsc-
allcnualaj sunl segeles proplcr nimiam siccilalcm, diclus pr;esul8731 cum suam aigriluditieminvalescere
373a
queemu per très 3792conljnuos 37<"inenses, Mat- séiilircl, et paucos familiares circa leclum
r.hunscilicel el Aprilematqne Muîiini. aslarè 3733viderct 373\ ingcinuit el ail : Secretum
Eodem370tanno dux Wladizlaus rcasdificavil37(" 1 meum milii, secrelummi/ii, ve mihi 373°! cl oblicuil.
\ARL4E LEGTIONES.
3680détintA. 8f,slest al. man. 1. 3°BSet superscr. al. atram. 1. 368S Wladizlaus inseruntA.4". 3G8V ho-
noreadd. 4. 4». 3G8B
deesl3. S(Min Bolicmiainserunt 4.4». 3G
87 ita 1. isle re'.L SC8B
ach ach 4. 3GS9
domos3. domos4. a89('ex moraine auliquiorisa6Sl codicisadd. 2. i. invadens; enore scriboejiro i. (id est)
3 deletA. 3m ita A. deest
immdaus; legit eliam inuudans 2i>iu innij/iiie. inclila A. 3C9idéeat4. 3Gn
rell. 80Mdiscerpsil 4. 4". 3G9e plantas 2i>. 3C 97deesl 3. 368afalsa in margineab alia manu.3.-- SG"régis
ib. *»••quarlo 5. 3701nimioS. 370adeesl A.3706 3703coniiguosl. 3704ab hoc laco tisqtte ad vocemZu-
ratka omnindesnnt 4. 4«. 370Sresedilical2^. Douiii3. 370'Podwin 2. Podivvin2i>.Podium 3. 370B
.deesl h.. 3,0!lMoravieA. 371°Zuracka 3. sm Tbeuloni.2. a71»iliterrnpla 5. 3713oedifteavit2. 2»>.3.
*"vQuod audiens — castrum désuni 4. 371B corr. A. 37leOdaldicus2. 3717Waczemil 2. .Wacemi2b.
Veceuul o nùsso el 3. m8 Adalberlus 4. 4". 3,U 9 jam dux desnnt 2. Wladizlausinsentwt4. 4°.
sequenli
a"° eodem anno i. M. •'" vcnluosa 2. 4. 4». 37" deeslÀ. I. 2. 2K 3. 3'" phase 1. 2. 4. pasche &•>.
"!v illucentecorr. al. man. illucescenle A. am deest 2. 37aGLamherli 1. 2. 4. 3m ita A. I. corr. rec.
manuk. Lolhariugia4. de Loilnimia 4». 372R Vil, 5. 3729deesl 5. '"30pre al. man. superscr.1. 8'31Her-
manuus4. 373ssuum add. 4, 4». 3™ 3assislerc A. 8'31viderai corr. al. man. viderct1. '"'ila A. v. m.
desuntrell.
MOT/F,.
(752)Cfr. Yilà S. Oltonis cp. Bamhcrg,111,42. (753) ConfirmaiNccrologiumBohemicum.
251 COSMdi PRAGENSIS 232
Illi aiiiem slabanlslûpefacii *'", et iiituebanliirvul- A \ liitm non rcduiidavil.Huneanniimsccila esl hycnips
lus suos adinvicem laciti. El paulo posi ilerum ealida, unde in sequenli icslale caruimus custodila
pnesul apeiuil os suum cl inquil : Olim débiteront, ijîacic.
cum sanus (lierait!, htcc faristmido in amboncquai 51. Anno dominicoeincarnalionis 1123, niense
nunc conipeilor(uterijum spiritus mei in agone. Fa- Marciocornes Dlugomilam cl Gumprehl37<iB elGil-
icor enhn quia 3737 873S 3,BG 3768
egopeccalor compeccanlesde bonus el Ilcinricus qui el Sdic 3ï(r 7, el cum
peccatosuo non redurgui, et pelcnlçs inique agenles eis alii llierosolimam perrexerunt 3,B9, ex qttibiis
el dëlinquenles non solum lionoravi, vendit eliam quidam niense Novembri37G 0 reilieriuil, quidam ibi
amavi, qnos increpare, et si non obedirenl, exconi- inlerieninl. Nam cornes Dlugomil37C 1jam 37G* iu37J3
municare debui. Poslquam cnim occubuit Brit- revcrleudo 8 Idus Julii obiil; siiniliter el Bcilhol-
cizlaus37a0junior (753 *), quo nec fuit nec eril dux dus a7Giclicns llcinrici, filii mei, 8 Idus Augusli
melior, Itac in terra floruil iniquilas, germinavil su- niorilur a7GB.
perbia, pninlavil fraus, doiùs el ihjuslicia, el ego Impcdinrlacrim'isnec possuin promercscriplis,
sempcrdolensdolni, quod milti cum bono duce non Quis furor unanimes suit quai discordia francs
licuilmori. Va' milti 87*°! quia 3,u silui, quia 37Vï Ceu geininos apros 3TC 0 in diram compulil iram,
apnstalrkem geidemnon revocavi,nec in g'ud'toana- 15Namdux Wladizlaus inniani moins ira, contra fra-
thenatis pro Cltiisiodimicuvi; sed'me ipsitmel popu- trem suum Sobezlaum mense Marcio movit arma,
him chrisliuuum passus sum per lactnm inanus cum eteuin 37G 7 cnni suis omnibus expulil de Moravia, cl
génienon sancta pollui, sicut scriptumesl: <Qui tangit reddidil Cour.tdofilioLuloldiiiaircdilatenisuani(755).
inmunda*™ 3 inmundus crU{LevU.xxn,4),eÉf quiteli- Paricm autem quarlam illius regni, quam babiiit
yerit phem,inquinnbitur 37Uabea (liccli.xm, 1), » anl lelrarcha Oudalrictis(750),frater supradicli Lutoldi,
« quoecanvenlioCltrisliad Jielial ? i (// Cor. vi, 15.) addidil Olloni, Suaiopluk ducis frai ri. Sobizlavau-
Aposlatricem genlcm dico Judeos, qui per nostram letn fugiens a facie sui gennaiii, adiit iiuperalorciu
negligeutiamposl baplisimim relapsi sunl in judai- in Magiinliaurbe 37G 8, sed paruin sua 37G 9 profecc-
tsmum.Undevuldelimeone Christusmilti 3V'<i 1 runt negolia, quia sine pcfcunia apud oinnes
hoc 37M' reges
vbjiciul,eliii[eriorcmme projiciat inorcum. A'atnlut- vainc sunl cujuspiam procès, el leguin obinulesc'u
jus iulempeslanoctisvoxmilti attd'Uaesl dicens: t'I'tit juslicia. Tune vcluli lupus, qui inhians invadil 37"
non asceitdistiex adverso, nec obposuistimnritmproi gregem, el frustra caplans cum nil prehendii "",
domo Israël, ut slares in prtvlio in die 3747Domiui; subuiilteiiscaudam repelil silvam 37j2, sic Sobezlu'ii
et (jreàemdomimenmnon uitro, non argento, ventmi r npud ciesarcni infeela causa lendit 3" 3 ad Wicper-
Christi precioso37Msanguineredemptum, per uuami . lum, et apudenm sm per sepiem meases conver-
morbidam ovkulam passus es conlaminariet a coelesti « satus est 3"\ Deinde niense Novembritransiit 3'71
regito e&terminari.> Heu milti vtiscro! qualem mee in Poloniaiii; quem dux Bolczlaus honeslc in siia
esse vellem,quam dhersum ab illo qnalis olim erum, :, recepil, conjugem(757) autem ejus Alunisc, ducis
et mine ipsetuelmilti.dhpliceo, quia pànim boni niee gnalam 3777,Slephanus rex -Paniion'iciis graianier
fecissè video. Dixerat, cl slalim, ut supra iciii- recepit, recognoscens çognatani sua.ni.
limus, lient in quadragesima fere per universuni or-
Spiritus in vacuas fugiens evanuit auras (7ui). bem 3778aeriae poteslales quasi plurinue slellai, etsi
PoslhuneMegnardus3n9fitpraisulin ordine demis. i. non cecidcrunl, visx sunl lamen cecidisse 3" 9 i»
KO.Eodem anno mensc Marcio cornesBznaia 3'60 B» terrain, lmic sitnile Dominus dicil in evangetio:
tlfcJerosolimis 87B 1 simili cl de Galicia rediit, elm Videbam Salanam, quasi fulgur fie coelocadentet»
ejusdem auui 17 liai. Novembrisobiil. Ilem in 3'B B2
2 {Luc. x, 18).
eodetn anno inel el vindciuia plcno cornu liabunda- \- 52. Eodemanno maxima fuit uberlas lam autumno
3
vi' et segeles salis creverant, sed in arislis 37Bgra-
;i- quam vere seminatis in frugibus, nisi quod grandi»
VARIEELECTIONES.
a'38obslunefacli3. 3737quod 2^. S73set indignus inserunt 4, 4". 8739 dux add. i. 37'» vsomiln tepe-
tunt 4, 4«. S741ita corr. A, quod 2*. S7" quod 2''. 37* 3 immundam 2 unniundum 2b 3, 4, 4». s.
iiuiuinatnr3 3'"milil. 3746deest1. *'M in die désuni A, domo 2. m" «esl a. an9 tta A, 4, wey-
iiardus 1, %el rell. 37BG Wznata 2, 4, 4». 87B 1 Hieros.1. 37B 2 averbwmem anno usque ad hune locim
omnia désuni i, 4». 87B 3 Ha corr. al. man. pro aslr.sA " Dlygoin.l. Dluhontil:2. ""G"™-
përhi.'l, 5. 37BG Gisilberlus 4, A*. 87BIZdik 2, Sd.k 5, 4, 4». "«JM"i,Jf>,
alquo A. 7B 9 per Hier. A.
Gumpreth
3760Seplembri 2, in qito recentissimamanus deleto Sept, supra scripsit Nov. Dlygomil1, 2, DiigoHi
2t. a76» deest 4 4". S7t»deest A. 3,G'* Bertoldus 1, 2, 4, a7GB obiil 3. 376BK« A, lauros situer^)', ui
apros8"11, tauros rell. 3707deesl 3, 4». 37r»ita3"a1, in urbe Maguntiiia4, deesl rell. 37Ga deest A. 87''.deesl
A. comprehendil 2, 4a, prendil 37" 3, 4. repetij;silvamsubm. caud. cum ml preh. A.
4,4a. >» Snansil A, À', hoc loco. deest A. 377e transit 2, %\ 5. 37'7 nalam corr. A. ^'1Ç«3'78 urbem
1. 37'9 recidisse 3.
KO iiï.
(753 ') Cfr. supra III, 13. D (750) Piovinciam Brunnensem.
(754) Virg.,7En. IV-,278. (757) Nomeu ci erat Adelheidai. Slephanus rex
'(73$) ProviuciamZiiayiiienseni. erat iiliùs Colomarmi,fralris Almi dticis.
255 CHRONICA.— LIB. III. 23i.
locisnoctiitin pluribits; mei autem iu campcslribtis A Sed S inclus est a Longeexpectore, quam manu r.om-
fuil babundc, in silvcslribiislocis minime. Hicnips millere ,„ bellum, el allerins incommodoS80asunl
878°cl nivosa. Jamque eodem ver- Ci commodum.Cerle,quivisaB0' lippk S3IIS
asperafuit nimis comparare380S
37M 378î(758) ex- V{
gcnle anno a7B',mardiionis Dedii polesl perspicere3809ocud's (763), quid aB10 ipsi
trémastirpè falo exlirpala (759),impcralor quartus machinanlur ni suis dolis. Sciunl enimel bette sapiuu'.,
Heinricuspraidicli Dedii marchionaluni3m palans quia, q, si vosvincilis,quod non 38tlsine magno vestri
lucrededesolulum,dederat Wicperli sub polenciàm. ddampno38Iîdabilur vincereSaxones 381S;sitt aulem
Sed erai in Saxonia quidam 378!(nominc Conra- vobis v, am polenler 3B,°proevalerepolcrimus,Boemiam
dus (700),ex tribu ejusdem Dedii nains, ad cujus, suis 5; defensoribus38lcvidualam facilius invadere 3Blr
niaims jure perlincbat ille marcliionalus; unde, ' quibunt.
q Hoc vult impcralor,hoc proesulNagunlinus
dus Lutera' 878G et alii Saxoncs valdé indignantes > consitialur
c 3818.Sic semper rester gêner Wicperlus
contra iniperalorem, susceperunt bellum adversus» Boemisamicatur. i Nam germanusstms3819 Sobezlaus,
Wicpcrlum. q
quem nuper Wicperlus ob 382° volunlatcm tuam 38!L
53. Ilisdemdiebus dux Wladizlausel Otlo, sicutt dolo c, abegilin Poloniam, nisi ciload eundemWicpcr-
praiccpcraleis impcralor, lam Boemiccquam Mora- lum i reverlalur,ampliusmiltinon credalur. Nos autem
vix coadunalo exercilu iranséuntes silvam, inelalii R scialis s magis paratos congrediprailio quant vobis
sunl casua ulira 3787 378eex ad- cedere
oppidum Guozdec ( loco. Ilis audilis maie creduli verbis dolo
versopracdicliducis. Prasul aillent Magunlimisett < composilisBocmi, dcpopulataregione quai est circa
cernesWicperluscitra 3789 8790
fluviumMlidava (701) j
) urbem Misen,reversi sunl ad propria, sole morante
1
slabanlgravi cum 37îlmulliliidincannula ; Saxoncs s in \ 15 Sagillarii parle 3B22(Nov.24).
autemposiii castra in medio diriincbanl eos, necc 54. Anno dominicoeincarnalionis 1124, 2. Idus
sinebant 3m insimul coire adversarios suos 3793. '• Februarii
] Ilermannus, fraler Willalini, el Lulo-
Tune dux Boemiai et Otlo miserunl ad Saxones :s |)01-3B23> (j|ius Martinit pcrrexerunl Hierosolimani.
diceiilcs: Arounos per superbiamcontra vosskmpsi- '" Eodemanno 382i.
IHIIS arma, sedjussu impcralorisreniants in auxitium
Magunlinoarchiepiscopo3m (762)et Wicpcrlocomi.i.
Dux882B BorivoyNonisbis binis niensePlulonis (764).
Serf,qnoniam hii non assunl, qui adisse cl primant Exul in Ungaria camis compage382S solula 382T,
AdChrisliimmigrai pura quem mente colcbat,
eomm'Ulere pugtuimdébiteront, vos a,'s innlHmwor/o
redite nobis loco, tu habeamus occasionemrever- ,,_ Cum quo mine ampla coelilaiialur in aula.
temli379°,videlicelet voscessisse, el nos sleti.-,sc8797 97 llujus post omnes 3828vilai mundique labores, '
3829degens pertulit annis,
el expeciasseeos 379B in condictoloco. Ad haie Lu- j_ Q C Exul 1er qninis qnos 88S
0 carcere claususj,
tera 379!ldux respondit dicens: Miror vos prudentes El quibus est passus bis ternos
virasapertosnon deprehendere38l) 0 animo dolos, qui- Bis sublimaltis solio, cur bis 3831reprobalus ms
3833fas est vel talia fari ;
(IIISinducti(rttstraconira nos movislisarma innoenos. PS Non mihi rimari
Anulta sm putalis carere dolis consilia Muguntini [,„• Scit qui e.unclacréât Deusatque creata gtibertiai.
archiprwsulisAdalberti? An nondttm ejus Atticum m . Qui legit luccdicat : Borivoy dux muteibi vivat3S",
satis estis? Sic sic nolusai,.., Est ubi sanctaruMpars 33Uel requiesanimarum 8S34
prudenliam experli 380S,
vobisWicperlus,aller Ulixes3803,qui circa ejusdem ni Seputlus esl autem in Praga mclropoli, anno lune
praisuliscaUipoduiminformatus esl. Cur ipsi non on lahenli 3837 bissextili383B pr'ulieIdus Marcii, ad prin-
veninnl,nos3801 ul salutenlqui libenicreosresalutanl? i/? cipalem ecclesiam sancloruinmarlirum Yili, Wen-
YAilLË LECTIOÏSES.
3780 deeslA, 4». a781urgente 2, 3, vigcnle 2''. 378î37S an. verg. A, 3783Deda 3. 3m tum al. man. i.
'. 3,SBqnid i n Sas. 1. 3",eLudera corr. Lutera A. 7 circa 2. ,78BGuozdccz 2. 378°circa 5, 4.
3780Miillaua3, Mildeua4, 4a. 3791deest 3. 3792videbani4, 4». 3"-'3 nec — suos in martjine 1. 3m ita
1, nrchipra-suli rell. 379B deest 1. 379G referendi 3. 3Î97cl- nos sielisse desnnt 1. 379S vos 4, 4a.
38»l> mi 3B
0» 38oa
""corr. A, Ludera 2, 4.
3804 repreliendere 1.3B01i nulla 4 , 4". si sic 3.
3a0G
Ultres 2,
Ulysses 2i>. nos corr. hos A, nos 1, 38oa rell. inconiuioduin corr. al. m. 1. pararc 21'.
3807ita A, corr. al. man. quisl, rell. esl 4, 4«. 380° prospicerc 3. 88,°quod 2>>.
mi deesl lippus 38!i
A. 3812non A. h. I. 3813Sacxones 1. Ha corr. 1, nos A. et rell. 381"poter !.
: 3813 a816corr.A. 3Bninquirere 2. S8,sconsiliator1. 38Ultuus4. 382°ad A. 39ilsuam 2, 2^, 3. 382!i 3822;arcel.
Linlober2, 2n, 4, 4«. 382'f
« l'erfcis11.Idus usque ad hune locumomnia.désuni 4, 4". Boemo-
3asc 38" salula corr. al. man. solulo i.
iiioiuminseriou 4, 4a.
3,28numis4°. 3829 I. 383(l compaga corr. al. man. compage!..
quo ita 1, 4. 4a. supersc. eadem.m. 1. in textn sex aunos; ila quoqtteA, et
rell. a831 (uii)is 21'. bis 5. 8S32 5. ,,a! i/o A. scrulari superscr.3830 vel rimari 1. eadem manu
as3t rcprobalur
•. scrulari rell. ita 1. siipciv-cr.ead. man. loco requiescal,quod A. cl rell. super vocempars adscri-
M3a
J«nmpax2i'. aa30(k'es(hic versusA. 3B"habenii 2. scxlnli A.
NOT/E.
(758)De (ribu Buzici cfr. Tbieimar. Y1,31. (7C2)A!bcr:o.
(759)Ullimusoral Heinricus junior marchioMis- (763) Ilor., serin. I, 3, 25.
sneusis.Cfr. Yita Wiperli, c. 11. (764) 4. Non. Fcbr. lestilms ilalcndario Pega-
('00) CornesWelliueiisis. viensi cl NecrologioBohcmico.R. — Macrob.Sa-
("/ai) Mulde. turn. I, i5:Secundum (mensem)dicavit Februo deo,
PATUO!..CLXV1. ,8
233 COSMiE PRAGENSIS. 236 '
iczlay atque ""j'Àdalberli in cripla sancli Mar- A aliénas ulcisci injurias,cur non prias ulciscar meas?
Tini episcopi el confessoris mo. Aul quainam major polest esse injuria, quam quod
55. Item ejusdem anui in quadragesima, 9 mi ipsevocalusnon venil ad noslra conciliai Ergo quem-
Kal. Aprilis, praisul s8*sMegnardus3B" casu repe- cunqtte S8< 1, zelits justicias el hase mordel
injuria,
riens in sacrario ossa Podiwin 38U condit bumi in spondeat nunc fidemsuper sacra plenaria, quod sna
capella, quavesl sub lurre inlcr allarc saiicti Nico- lollal arma, el sequatur me posl feslum sancli Jacobi
38'",et UiinuiumGebeardi apostoli (Jul. 25) in Saponiam. A.ssenciunt omnes
lay episcopi el confessoris
episcopi. Hic Tnilclicns'el individuus cornes in la- cl collaudanl principes, alque conjurant bellum ad-
bore et oerumpna sancli Wencezlai niarliris, de versus Saxones secundum ediclum coesaris.Hisdcm
0
cujus aelibus in vit» ipsius sancli38i salis declara- diebus (760) morilur gêner Wralizlai régis Wic-
lur scire volenllbus. Tèmporc enim 38VT suo S.eve- berlus, de quo supra salis memininius38oa.Yidens
rus sexlus lmjus sedis episcopus ampliorem dila- autem Sobezlav,quia forluna el régis 3BCi cellsum's,6•
lans 38*acapellam, circa sacram prsedieli palroni magis juval fralrem suum majoreui nalu, verlil iier
lumbam ossa prseJicli clienlis effodiens, quia aliter ad Wiperli natuni (767), quo consolarelur 3BGC de
«on polcrat fuii.darimurus, et collocansca in sar- obitu sui palris 38°»suum per sororem cognalum,
3868exinde misit. ad Polonioe priucipem ""»
cophago, posuerat in caméra, ubi ecclesiasiiea ser- I 5 et
vabantur xenia. Item 8. Idus Aprilis in die pâschai Slephanum comitem : per hune enim sua oinnia
coesarHeinricusquarlus millens epistolas àd oinnes disponebat consilia. Qui, cum Iransiret silvam quai
l'cgni sui principes ci. episcopos, praicepil, quatenus esl inler Saxoniam el Poloniam, incidil in armalas
otiinî occasione poslposita 4 Won. Maii in urbe lalronum manus. Qui a longe slanlcs inrjuiunl ad
Bamberch 38' 19ad su'amcoadunarcnlur curiani (705). eos : JPurciuiiiset miserescimusvobisalque concedi-
50. Inlcrca Sobezlau, noslri ducis fralcr, lin- mus vilain, ite veslramcum pace viam; eqtios autem
quens P.oloniam,teimit cum suis omnibus 38B 0 viam el omnia quas porlalis linquite nobis, neque enim
ad ducem Saxoniai Luterani 38Bl,sperans lanti viri pauci mitllis rcsistere aul fugere quitis. Quibus Ste-
co'nsiliosimili cl auxilio potiri. A quo honoriltce sus- phanus imperlcrrilus : Parimm, inquit, date no-
387°spacium inire consiittim.lllis autem conec-
cipitur hospiçio, et oplato 3852suse spei politur bis
solatio: Nam proediclusdux, ut cognovil priucipem dcnlibus, dixit cornes: 0 fralres et o socii, ullinw
BocmiBO 3 regali interesse curise38", misit lega- jam 3871sortis ne timealis casum (orlunx moriis,
38ti
lum cum hospile suo ad caisarem dicens : Jîc(/ire quisnam nobis suum ae7!> franget pancm versis 3873in
poleslali el imperatoriasdignilali congruit,patienlibus fugam turpem ? Aul post conlimiatamlurpiter vitam
-
injuriant clemenlersubvenire,et cum facienlibusjus- " r/uis nobis tribuel necessariavilas?El smttlri«m hune
tiçioe.rigore regaliter obviare38BB. Cujus gratias ex- barbari387Bnobis387G concédantignoramits. lieu fru-
perimeniumet pr'mcipalh censurasnobis et.cimcf/s3880 stra sero poemtçbit3877nos non occubuhseviriliter,
gentibtts dabhis 38" docttmentum, si Ituic innocen'.i cum diversispasnisaffectos, hune nimbus truncatum,
viro et injuriant pacienli Sobezlaojusticiam faciens, allerum oculisprivaium, dabunt nosa87Siii parabolam
[ralri suo eum réconcilies. Unde caisar vakle indi- cl fabulant cunctis gentibus. Al illi unanimiter in-
gnait», respirions ad omnem cectuin suum 385a quiunl : Moriamuç, moriamur; sed videamus ne
dixit 38"9 : Salis pro imperio iste3"™loculusest »i«tv imdti moriamur. Quosut vidcru.nlpagani magis ad
clâo ; ipse nobis facit injuriant, el ulcisciposcit inju- pugnain quam in fugam aplare 3079arma, repente
riant. Nam si milti congruit, ut a8°' ipse fatelur, iiTiiunl 3Bao super eos. Fit monslruosa pugna inlcr
VAIU/E LECTIONES.
3839deesl 5, 4a. 38'°episcopi et confessoris désuni A. 38UVill. A. 2,4. m* deest 3. 88*'Mci-
nardus 1. Mcynhardus 2. Megiuhardus 2'>. 38W' Podiuen 1. 2i>,4, 4". Pediucn 3. 38',Bel confessoris
desunt A. 3Sl°deest A. 3, 4". 8S" aulcm A. ï8i8 recentiori innii. superscr. tabricans 1. >»Min
mnrqine A. Bamberk 1. Babenberch 4. 381i 0 oinn. suis A. a8S1 ita 1. Lnderam A. 38li 2 el op. erasn 1.
3853'deestA. 38BlWladizlai addit A. deesl ht rell. 385Bcorr. 1. 38BC omnibus 4. 38" dabis 21'. 38B 8 suum
coet. A. 38S 9 dicens COÏT,dixit A. 1, dicens 2. 38G 0 deesl 21'. 38G1 uti 2, 21', 4. a80squaicunque4, 4».
iiao3mon-,!,,)5 38>ucor,._ o/. mun% A.. 38«B census 21». censura 3. 38(i'''cum superscr. al.
7°
man. 1>
:;so7f|.lUvjscorr% n[ja mmu m margine palris A. 3BS 8 deesl A. 386Bpriiic. Pol. A. 3B deest 3.
3871deest.A. 3m deesl A, 4». 3873 inversis 1. serf corr. 3. 88,*en 1. 887Sbabali 1. 387°nobis hanc A
3877poenilebitl. 3878vos 2. 387saptarier 1. corr. aplaricr 2. aplari 4. -3880corr.-A
NOT/E.
qui lustralhnum polens credilur ; lustrari autem eo (765) Cfr. Ekkehardi Chronicin.
tnense civitalem necesse erat, quo statnit, ut jttsla (706) x<Kal. Jun. Consenliunt Vita Wiperli, C.
diis Manibussolverentur.Cf. Ovid., Fast. 11,33, sq.; 12, et Ilalendariuiu Pegaviense.
P-iul.Numa20, Joannc Lydo auctore(de mens .p. 68.) (767) Heiiiricum.Wipertus filius major natu ante
Fcbruùs apnd veleres Ëiruscosdeus iiilerioruiiveral, palreni obierat.
aul pater Plulohis, aul idem qui Pluio. GHOTTEFISKI».
CllRONICA.— LIB. III. 258
257
ancilia et ",8i qninquaginla forlium scula. Ai mus homo post ducem vicedomiui••" fungereiur
quinque
Prcsbiler aulem ex eis, cui animas suas commcnda- oflicio; quod erat magnumcahos chrisliano populo.
390<>post baplisma faclus aposlala, allare
vc.-ant, habèns arcum et farelram, fugit*, quem Hic idem
UMIS ex latronihus, vidonsvirum38Minbcrmcm, in- quod erat sedificatumel consecralum in; sinagoga
3883non valens evadere, eorurii in nocle deslruxit, et sumens sacras reli-
sequilur fugienlem. Àt ille
misit rétro sagiliam, et percussit equum in mediam quias, non esl vêrilus cas insuam mitlere cloacam.
fronlem, cecidilque equus el ascensor ejus rétro. Hune lalehi 89°Bsacrilegum. alque maleficium dux
Sicquè solus presbiter evasit, et nunciavit in urbe Deo plcnus WTladizlaus,zelum Cbrisli zelans3906,
Glogov38B* quai facla fueranl. Proefeclus aulem il- 11 Kal. Augusli lenuit alque sub aria jussit eum
lius urbis noniine Nozizlav388B, cum 388C mullis 3887 conslringi custodia. Ah 3907!quanlum de mam-
acçelerâns illuc armalis, invenit Slephanum semi- mona iniquilalis ex domo ejusdem subplaulalofis
vivumin média aqua. Bobr 38,B(768) Super fruliccs sublalumesl el in fiscunlducis 390B redaclum! Prse-
hairenlem— nain barbari, ut viderunt multos de terea sui compares in scelere Judei, ne proedietus
suis interfeclos et alios.vulneratos, irati valde prai- manzer capile plecierelur, iria milia argerili et
cipilaveruni.eum in 3889prsediclum fluvium — ; ^ cehlnm3B1° auri libras composuerunl duci 3909.Quod.
quem prsefatuspraifeclus suscipiens389°el ejus so- autem dux, gratia Dei iiisl'mclus,chisliana man-
cios adhuc semivivos lulil in easlrum suum, ibi- cipia ab omnibusJudeis redemit, et ut nullus ultra
queae91 Stephanus in 389îKal. Junii dominica die cbrislianus servireleis 3911,intertlixil, amen, amen,
morilur. Sobezlau autem bisdem lemporibus apud inquam ; quicquid unquam deliquil, tolum in hoc
Wicperti filium morabalur, quia post obiluni palris laudabilil'aclodelevitet nomensibi aiternum ascivil,
sui proedicluspuer (769)-airocilerab inimicis.linéi- 0 39" Cbrisli fainulapia MagdalenaMaria,
93coarlabalur.
que 3B Semper devoialibi promit plebs sua vola,
Eodem anno mensc Julio dux Wladizlaus nalam quoniani in luo feslo erula esl ab hosle infesto.
suain primogenilam noniine Sualavam (770), cum Item eodem anno 3 Idus Augusli 11hora dici solis
niagnoniuliebiï cullu el nimio cousus apparatu, dat eclypsisfuit, el secula esl tnaxima peslilenlia boum
miplum cuidam inler Bavaros 3m primates famo- oviumalque 8913 suum; apes inullsc interierunt.pe-
sissimoviro noniineFridrico (771). nuria mollis fuit nimia. Scgeles391iaulumnalcs de-
57. Eodem anno Cluisii3en D'eivirtus el Dei 8B9a fuci'uul simul el vernalcs, prater solum iniiium et
sapieiuia, cuncla suo 3897nulu gubernans subsi- pisam.. . .
stencia, banc lerrulam dignalus est sua eruere cle- p Eodem anno dux Wladizlaus, vir 3915praiclaruset
iiicnciaa laqueo Salanaî 3898et ejus fiiiiJacobi Apcl- venerandus, natale Domiti (Dec.25) et cpipbaiiiani
IJJ,as»»(772^ r)„jus picea ,jextra qU!Ccunq„eaaoo (Jan. 6) in villa Stebecna celebravit. Deinde, quo-
teligcrit, inquinal, et oris anelitus, ccu basilisci niamM»« iufinuabatur, iransfcrl se 3017in urbem
foetidus,quos afllat, ncoal 8901;de quo eliam plu- Wissegrad,ibique»"8 ad suum obilum mansit. Ejus-
rimi testanlur veridici bomines, quod soepevisusi. dem biemis jintranie. yerç vehemcnlissimiineuhue-
s'a 3902Salhan in humana effigie ejus lateri adhx- runl vcnli per lolam lunalioneminensis Marcii3919.
rcre alque sua obscquia exhibeï-e.Unde eum in tan- 58. Annodominicalincarnalionis 1125. Sobezlau
lam suis arlibus exlulil audaciam, iinmo domen- audiens fralrem suum 391°.graviter hïfirmari, inito
ciam ni cxcedcns suum niodum lam sccleralissi- consilioamicorumsaluliri, ininiosic jam disponcnle
VAMM LECT10NES.
8381interndrf. 5. 888ivirum vid. A. 3SBs deesiA. 38StGloglou4. 388B 1. Yoyzlau2>\ ô. Woyzlaus
38B
0 3™ 7 38Sa Voyzlav3889
4,4a. al. manu superscr. A. deeslA. Boler5. Borb 4, 4a. ipsuni A. as3° suspiciens
corr.al. m. suscip.1. 3M 1 ubi 4, 4». a892lertio 2i>.111.3. S89aundique ab in. A. am Bavaricosl. in lurba
vanos2. 389B ha 1. X A. 3808deesl 3. 3897sub 4. 389asalanicai1. 3S'J 9 ocroienica vol laie quid super-
scr. al: man. t. 390° 4, 4a. 3»»i ufllaveratomisso nccal 5. 390Sesl 2. 390avice Den'm5.
quenicnnque
vicedomni 4, 4a. 30°lJacobus inserunt A, in. 30°5Judaium insérant 4, 4a. 3aaezclalus 4, 4». 39l> 7 aii
rcpetnnl 4a. 3soswiadizlai. add. .4, 4». v™deest 4, 4». 301°quod accipiens4, 4a. a9UJud;eis A, 4a.
1 o piaA,Cbr. A. 3»3 deest 4, 4a. a9'4-Scgeles pisam désuniA. 331B
a917 dux 5, omillunt4, 4». 39ls (man-
iloquidem2b, quia 3. transferri se jubcl 4, 4». 8918usque add. 2i>,4, 4». 33,s Marci 1. In ccd.
A. sequunlw ht versusuncis inclusi,qui desuntin rell.
Anno milleno sexageno quo deno,
Anglorum mêle crincui sensere çomele.
Anuo millenoccntciio quo minusttiio
,,,„ ,„
a',2(, HierosolimaFranci capiuni
l virtuie poienti.
'
Wladizlaum add. 4, 4".
WIM:
(708) Bober. (770) Gcrmauis Luitgarda,
. .C*9) I. o. juvenis, ut.observât Sclrwarz; inter- (771) GomiliRogensi.
nui enimjam anno 1115 praelioWolfesholzensi,c!'r. (772) I. e. Judaïi, ex Iloraliano : Qredat Judarus
Vila Wiperli, c. 11. Apella...
259- . COSM;E PRAGENSIS. 240
DcLmiltt,cum omni suo comttatu de Saxonia rediit, j^ quamlumca
qt ? Nalura quippequasfecil propinquioretn
et '4 Nonas Februarii prope urbem 30slPragain in genilura, gt facil M sit suis propicior et in omni rertm
silva, quai est circa coenobiumBrevnov S9!a,noclu procurala.
pi llle aulem:,ille 8BW quemtibi fralrem facis^
•applicuerat.Laiet causa, quid ipse bac in refacien- et cui modotuas sobolisel caras conjugiscuram injun-
el
dum disposueral; neque enim laniai indolis héros• gis gi el in lulelam commiltis,credemihi matri, ipsepri-
'
tam lemere liane terrain inlrassel, si non aliqui392a mus »i eril eis in laqueum el in foveam el iu scandalttm,
ex comilibus cxlilissent, quorum consilioid, ut reor, Isie /; aulem quem a le elongasel quasi alienumrepttlas,
egcrat. Namque eadem nocle rétro pedcm lorqucns,, cum ci sit tuus germanus, mul{o clemenciorin tuos 8>w
hue el illuc, nunc 39alper silvas, modo per villasi ci eril, quam.luipatrui nalus, cui post te decernispalerni
latenlcr circuibai terrain, neniiui vim inferens ali- solhtm
si dttcalus. Dixerat,
quam, sed seniper 39!Bfralris sui qnoerilans3sa6 gra- El flebal nalumquc3S**suo S9*f< angcbal ploralu.
liam. Omncs quideni Boemi prinii et socundi ordi- Quem Ç ut vidil simul collacrimanlcm, haie adjecit
'ni's 39S7 eum diligebanl et ejus parti39s8 favebanl,, dicens
d : Non tua, fili mi, inevilanda homini deploro
sola autem duclrix (773) el pauci cum ca adjuvabanil fata f mo, t>cra»B fralris lui miserabilioremmorte vilam
Oltonem. Qui, quoniam sororem ejus (774) sibi co-- «defleo,qui profugus, vagus et exul mallel39Hnitnc fe-
pularat 3929, omnibus modis nitcbaluFi quoposl virum1 B liciler
/; mori quam iiifelicitcrvivere.Gui nalus s**8per-
suum Otto polirelur solio. Ducis autem magis magis- fusns f faciem(acrimis, Faciam, inquit, maler mea, fa-
que invalcscens inorbus nimis ejus exhauriebatt cciamquod Itorlaris, nonm,$umadamântevelcxecrabUi
corpus. Inler hx-c primates terrai conlurbaU 393° o 3350
3 genitus Caribdi, ut non reminiscar ulerini (ratris
ccu pisecs in lurbida aqua, incerli dum mente lilu-- a39Bl.Inlerea rcdier.s praisulB0BaBambergensis ,8M
barent 3931conslernâli, regina Sualava S93>malerr ecclesiséc Otto, miles Chrisli indolis S9BSviclïs et de-
ducis proemonita el inslrucla Sobezlai 393' 1ab amiciss siruclis
s Pomoranoriim idolis, visitât ducem jam
venil, ni visitaret filiuni suum, et sic locuta est add viribus
i proeinfirmilate deficientem.Cui eux S9BB cum
eum : Mater ego tua cum sim cl regina, supplex el:l sese i et animam suam per sanctam coniessiouem
itmidu ad tua venio gemta, el quibus te tencrum ex-:- tcommi:-;isscl,non prias posse dari aut consequi in
cepi, pro 30!*(raire luo a93Bcoram le jam iremutis •s tdulgciilia proesul39BI! spopondil,quam fratri suo pa-
procumbogenibus. Nec enim ea quas jnrepossint ne- ',- cem
( veràm el firmam promisisset el 3987graliam.
gari peto, sed quassunl et 393°Deo placita et hoinini-
i- 1Moxque pra-.su! praidiclus curam animai ejus et
bus accepta. Place! enim Deo, sicut ipsedhïl : t Ho- <
i- causa m perficiendaeB9t 8 pacis Megnardo 39B 9 ilijiin-.
norapalrcm luum et mulrem t, ut meas aniles placide le igens episcopo , juxla principalcm munificentiam
suscipias preces, et Itanc rugosam tacrimisqtte obor->'-C
" valdc donis honuslatus lenuil viam ; festinabat enim,
tant- 393rprecor ne confundas facicm. Liceat milti 'ti ut ante Doinini cainani S9G 0 perveniret ad sedem
velulas matri. apud filium suum 3m impetrare quod d suam (776). Mittitnr ilico pro Sobézlao aB01,jamque
rogat et postulat prostratus titôn ttniversus Boemias,
', palam in populo agilalur, quod olim clanculo machi-
liceat milti decrepilàs vos videra pncalos, qttotspari
ri nabatur.
condilione ex mee utero generatos video, gratta a939 39 Talia ut sensit princcp.sMoraviieOtlo
Dei, bene educatos. Conlingalmihi aniculoecito mori-i- fieri, qui seniper adboerebalduCislateri89Ca,limons
turoe non prius mort3H0, -quam huic incomparabili ili ne forsan MG 3 caperctur, trislis revertitur in Mora-
meo Deus conférât solamen moerori. Merilo quidem m viam. Pacificalus esl aulem Wladizlaus cum fratre
meereomi, quia fera Herinis hac in terra régnai, et 3904quarla feria majoris cbdomadai (Mari. 25). Post
i). octavas aulem 890Bpaschse 2. Idus Â"piïlis(777),
vos(ratres, olim unanimes, nuncin proeliaarmai (775).
^Quisniim ignorât, quod camisia propior sit corpori ni dominica die, quai tune fuit Misericordiu Domini,
VARLE LEGTIONES.
3921decsf A. 3922Brzewnow 2, Breunen 2P>,Breunou 5, Breunev A, 4a. 3923alii 2. 89Hdeest
A. l'920deesl A. 392C deesl A. 3927ordincs 1. 392Sal. man. in margine A. in texlu patri. 30a9 co-
pulaveiat A. .39Mturbali A. 3931litubarunl 3. aa3aZualava 1, Zwatava A. 3933Sob. ab am. A.
3934cum A. a9SB Zobezlao inserunt 4, 4a. 8930ex 1. 3037abortam 2, obrulam 2K 393asi non 3.
c0rtt A. 30''<,
;.9»9 corr. A. 39Uniereor 1 , morior 4 , 4a. »B«deesl 4, 4'a. S9Winler vos 4, 4».
88**naumque 1. a9,,lisuum 3. 3n6 facla 1. 30" valet al. man. superscr. vellct 1, malit 3. '8BWWla-
dizlaus inserunt A, 4«. 30''9 nec 3, A. 396°ita A. ex Caribdi rell. ex deesl 3, 4a. 39B 1 mei add. 4,
4«. 39B2praîsulred. A. 3 Bamberiensis 1, Babenbergensis 4. 39Biinclytus 3, 4°. 39BB
a°B Wla-
dizlaus inseriHii4, 4a. 3»C6 Otlo add. A. 39B
7 deesl A. 5, 4, 4a. 39BB corr. perficiende 1.
a9MMeginardo 1. 39G 0 coen. Dom. A. :raclBoleslao 2.2'>,39Galai. duc. A.
perficiente
30l!
3 forte 2, forsilan 4, 4».
8961suo Sobézlao add. 4, 4a. 3,JGB deest A.
NOT^H.
(773) Richsa lilia Hcinrici comilisBer ensis. Yide (776) Rediil in ipso sacros..nclo pnsclioeSabbatn,
Pubitschka IV, 157. ut tradit Ekkehardus 1125.
(774) Sopbiam. (777) Probai NecrologiumBohemicurn.
(775) Virg., ;En. Vil, 335.
211 CI1R0NICA.— LIB. III. 242
« pi
A- sine senes, pelé juvenes lui similes, ingeuio
pius et misericorsdux Wladizlausnon sine magno perla,
SHorumplanclu migravil ad Ghrislum, el quam acutos ai et in arcium arlibus argulos, qui imper ad
seniperpro noniineCbrisli in pauperes exhibuil, m inagnammensamdominas3987philosophiai398B deli-
nimirunijam ab ipso misericordiDominoconseculus ciosis ci pusti epulis, el exhauslislocius Francité the-
esl miserïcordiam. Sepulius est aulem in ecclesia s: sattris, novi philosophi redeunl! Taies oralores
sancticMariaivirginis, quam ipse éedificansChrislo inclilavirlus
il ducisSobezlaiexpeclal,quiejusmirifica
et ejus matri omnibusecclesiaslicisveniis sufficien- gesla g slilo aureomirificedeaurarequeanl 3989; quibus
1erauxil, el salis honorificanimonachorum ibidem el e egosenex,quicquidineptedeliro.usquead ungueni
»»8,) consliliiil abbaciam; loci nomen est Cladoru- elimandum
e 399°supplcxcomiilo. Horuni et omuiiini
bi 3967(778) is legenciuni cum licenlia, liccal mihi praifaii
ista
Duxfuit hic quantus 39*8,rexil dum spiritus artus,' ducis.
Pluiïbus ex gestis aliquid conlingere scriplis.
Ex ejus gestisjam scriplis scire poleslis, T
El qui me senem vitupéras, ipse cum sis sapiens,
Quadignus Iaude sit, quove colendilshonore.
Ibesaurumtuai scienliaiin lucém proferas, cl buuc
Sit libri finis,noslri ducisest ubi finis3'69.
rudem lexlum pro materia habeas 3991.
59. Quonianiquidem primi 897°in exordio librii B GO.Régnantedomino uoslro Jesu Chrislo, Irino
mcmiiiime dixissc, hanc chronicamsub lempori.bus s el e uno omnipotenteDeo, uti supra relulimus, duce
Wladiztaiduciset Hermanni proesulis edilain esse3 iWladizlaoex bac luce subtracto, frater ejus Sobe-
w'1, quibus jam ex bac convalle3971lacrimosa3973 3 ;
zlau, aHalequidem3"2junior, sed maturis 3,5J sa-
fato iransvectisad loca forsandeliciosa, sed adbuc c piencia
| malurior, manu largos, civibus acceplus,
gesiarumrerum exubérante materia, utrum ibi 3974
4
j
plebi ulrinsque sexus el ailalis gralus, omnibusBoc-
figamliltori39,Banchorani, an eliam i insimulfavenlibus,16 Kal.Maiijure hxredilario
mis
Nuncfureiilibuseuris 3976 t in
iu allumcatbasa lendain, ' principalussolio 399televatus esl avilo.
Consuleformosamea doclrix nunc mihi Musa. . 'O qui perpétua mundumratione gubernas,
3995
Tu enim, quoenunquamsciiescis, me senem ad ju- Quisnam sperarel vel quisnam credere posset,
veniliasludia 31177 ,â Quodpax hocS99Sanno lieret sine sanguinemagno,
inquiclare non quiescis, haud 3978
ignoras,quod in uno 3979quoeunque39B 0senc, sicul
,. praiscrlim cum domiius Otlo, quorundam inslru-
in me, pueriiis est sensus cl debilis animus. O si clus 3997 consilio, lali se obligaveralsacrame.nto,998,
mihijam octogenario praiterilos Deus referai annos )S quod non prius ab urbe Wissegrad cederet, quam
(779),quibus olim 598tLeodiisub Francone 39RS G aul victus plecteretur capile , aul viclor polirelur
v *''
ma-
gislrotum grammaticaltum dialeclicoearlis in vire- e_ principalis sedis culmine. Seddominus nosler Jésus
lis3983pratis inecumlusisti salis !.Oiiimium,mama- ,,„ Chrislus, qui dissipât el reprobat consilia principuni,
9
bilisjuvenibusclsuavis, seniperpudica,sed nunquam m sanctissimimarlyris Wencezlaia9Bper incritum ila
velula,cur me repelis senem? Cur bebetem incitas as misericorditer disposuit, uli me supra referenle
nicnlcm? Jam mihi annosa allas dorsuni incurvât, t salis caritas veslra novit. Quaproplerjam bonus
jam rugosa398°cutis faciem deltirpat, jam pceUts ,1S dux desinal super fratre suo simulet Ollone irasci
4090indignari, credat omnia ratione Dei 400tgtt-
velulsonipesfcssusanhclat,jam vox rauca ceuanser er el
sibilat, et inorbida seneclusmcos enervat sensus. ,,, bernari, et nichilsine ipsopôsscfiers. Sed, quoiihm,
Cette plus me délectai398B |C^ Salomonelesianle, ira in sinu stnlti490a
mollispanis el losla buc- qniescil (Eccle.
cella,quam lua sophismata, quai quondam sub ve- .e. vu, 10), absilhoc a reverenlissimo duce, ul per
;,.a iram et indignalioucm suas virilités eximias coin-
stra niollitcrcubantesasscella,suavilerex lua leneia
suximuspapilla. O sophislica cornupeta, ullro viris 4°03 probabilcs suos
gs maculet, aut per inpacientiam 1 ob lauir
40("
syllogisticisappelenda, nobis autem jam salis cx- jx_ contaminetaclus. Quos rêvera si quis
VARIiELECTIONES.
960
f ibi 3. 896'Kladruby2, Kladaruby 3. 89GB quintus 3. 39CG Hic seqmtntur in 2a iwfrn : Iiir-
«pit prologusin quarlum librum. In A legilur : Explicil liber Illus. Incipit llllus de chronica Boemo-
quas4a in margine a manu tamen recenlioriadscriplasunt 397°deesl3. 3971esse éd. A. 397avalle
ruin,397a
A. lacrimarum A. 397'* sibi 2. S97B leetori 2». *""*curis 4. 3977 stadia corr. al. man. sludia
89T8 aul 8979
J- corr. haud A. viro 3. 39B
0 unoquoque 2i>. sml enim 2. 39Ba Francornm39B 4 , 4a
vircniibusA. vireclis 1, 4. 39Blomnium 2. 398S rugosas 3. 398cdélectant 2^. 3987deome4. 8 pbil-
osophye1. 39a?quent corr. al. man. queunl 1. 399' 0 ila corr. al. man. i. eliminandum3. M*1 In
*"• seqmtnturverba : Incipit liber de snblimalione in ducem Bohcmoriiin. 8,!)adeest
quartus
3m in pr. solioA. 399B Sebeslay
3996eo 4. 4». 39!"ila corr. I. inslinclus. A. 2.
£ 399adees*2. omissunt4a.
" /ta' n"s juramenlo 2V 8999W. mari. A. 400°non 4. 4001Dei rat. A. Dei omissut»4.- 4».
«)>reverendissimo 3. 4°03paiieiiliam3. *»°*si quis al. man. in margineA. •
''
NOMS. -..
('78; Kladrau. (77!» Vig., Mu. Ylll, 560.
£43 COSMJEPRAGENSISCHKONICA 244
dent *"" sui *006singillalim*otl 7 exprimere satageret,, A oblilus
e quod Deo voverat, victus iibidine in laqueum
prius diurna lux et pagina deficcret, quam ince- diaboli i fere *02' ceciderai. Quid ênim agerel? ali-
plum 400B opus perficerel. Yernmtamen nos uniini ett (quando legerat in dialogo,qualitcr sanchts Benedi-
et pracimnim ejus mcinoriale veslrai caritali pandi- ctus ( per inccndium 40aBurlicoe compescuit ardorcm
mus, in quo nimirum omnibus pêne praiferendusestt carnis ( inimicoe.Cum subilo superna gratîa respeclus
aclu, quod lanloe'polcslalis dux nunqnam ( ad scmelipsuiti reversus, quicrens W,Bad siniile
el
Mentis pncdoné poluil 4009sua labra medonc(780). 'opus, et non invcniens secrelum locum, furlim col-
de urlicis manipulum, clam pcciil cubicnluni
Cerle non modica esl virlus cuippiam polenli viro legil
el super se clausit ostiolum,alque omne suum usqne
os siium refrenare, et naluralis potus non amurcam,'
ad iiiiuin filum abjecil veslimenliim. Ah ! si quis
sed ejus.illecebrasspernere.
tum 403°presbytcrum sanum insanienlcm vidisseï,
61. Eodem anno 13 4<"°Kal. Junii, 4 cxistenlee
etiamsi 493îeadem die carum parcnlem sepclisset,
feria, in hcbdomada sacrosancla pentecoslen (781),' vcllel
nollet, ulique rideret 4031.Certc non lanluui
magna nix in quibusdam silvestribus locis descen- sxvus
dit, et sequeiilibiis diebus grande frigus inhorruil,' in scrvum magisler in discipulum, aut dominus iratus
et maxime in saevit,quantum presbiler in se et contra
alque omnigenis aulumno seniinalis B
40" se infiammalus, alque pras ira insensibilis faclus,
frugibus, simul. el vineis, nec non el40Ia arbo- sua simul et posleriora urlicis sscvivit.
ribus mulium nocuil, ila ul49la in mullis locis ar.- per gcnilalia
Ëxinde 4033redit ad cor, et inullo crndelius circa
busla nulicilus exaruisseiil, el minores gelu rige-
aiebal : Tu me, tu, pessimum
seerciil 4014anines. Ejus ht'bdoimuUcin sabbalbo praicordia saiviens,
5 ms Kal. Junii (7S2) impcralor Heinricus quarlus ego te sic 4036modocru-
cur ',03\ seniper crttcias 403B,
ciubo. Ex le enim exeunt cogitaliones matas, adulw
obiil, ibique ejus et 4010imperialis gencalogia desiil,' ria
46" 4037,jornicationesel libidines.Sicque salisfaciens
parliin stcrililaie feniinei sexus, parlim ab in-
'"
4018 suo furori presbiler furibiindus 4038,lantis alreela-
eunte oeluteomni virili slirpe regali falo con-
l~ tus 4039doloribus, per 1res dies jacuit moribundus;
clusa exiciali. nec salis se 404°fecisse rcpulans animai remediis,
62. Inierea per Dei gratiam inclilo duce Sobézlao >° colligens40U fasciculumde urlicis, suspendit in sHa
in lolo suo composilapace regno, dum 4919beroycis ;'s caméra, qualcnus cas 494aseniper haberet proeoeu-
cessamusa chronicis mo, referamus quahier prcsbi- ''" lis, quas quolieiiscuwiue seu pendenles seu succisas
ter quidam çrudi per inccndium holeris inccniivas 1S sive juxta viam pollcntes conspexil, cor ejus intre-
«.xtinxeril 4021flammas pcctoris; ipse enim clam,r muil mensque mala memor liiali penilus 4043evunuit.
m--£
inilii narravil familiarilcr, cl ul nulli eum nomine 1,0 Nos aulem hujus presbilcri imilabilein soeviciam
prodcrem per Chrislum me rogavit amicabililer, cui ;"' vertamus ad virlulum 4044cuslodiam, et quod ipse
iu ego ult mihi credo, quia vila ejus latidabilislidcm !in opcralus est in corporc, nos operemur 404Bnientc.
prtebet ycrbis. Aiebat 4023enim quod, poslquam sibi ''" Sunl enim eloquia Domini eloquia veridica, quibus
presbileram 402a Doiniiiustulerat, devota mente Deo PO ait : Pater meus usque modo operatur, et egooperor
voverat, quod nullam ullra cognosccret feminam. m« (Joan. v, 17). Ecce enim 404°presbiter, dum foris
Sed, quoiiiam valde difficileest assueta 40a4 fundilus -ns poenaliler 40* 7 arsit, quod illicite ardebat 404Binlus
a mente 40-2B evoiverc, nescio quot 40aa post annos
los per Dei gratiam exlinxit, vieil peccalum, quia niu-
Huilaeum lemplacio carnis invaseral, ut pcne voli oti tavit inccndium 4049.
Noverinl omnes in Chrislo fidèles,hujus chronicai cQmpositorcm, scilicel 40B 0 Cosmamrevcrentissinuiiii
Pragensis ei-clesiaidecanuin, 12 Kal. Novembris ohisse codent anno, quo ducem Sobezlaumconstat intrc-
itizamni fuisse *0B).Amen.Yalele f'ralres 4002. .
VARLE LECÏ10NES.
MO*laiu 1 400G ob laudem sui omissa 2K 4007singillalim 5. 4008incerluni A. 2. 2«. 4009polluil A
proluil 2. 401(>iï«4a. XY1.4. YI. rell. 401tsimiliicr 2'>. 4012deesl 5. 4.4a. 4M3ila ut superscr. A.
4014g. ul. man. superscr. 1. et minores gelu rigeseerent désuni 2. 401BX. 4°. ',olcejusdem 3. ejus omisso
et A. 4«. 4°17feminci —-.inennle désuni 1.' 40lsli al. mon. superscr. A. 4019deesl 3. 4GS! 0 codices4.
4a. omtssisomnibusa verbis. Interca etc. usque ad hune locum luec inserunt : Hoc in loco licelextra
40al
ordiitein
nosira; s'il narrationis, quoniam lamen4023asdilicalioni fidelium convenue cicdimus etc. exlinxeral 1.
492V
extinxil 2. 4022 aigebal g craso A. presbileruram sed corr. A. presbyleralum 2b.
40a9 403°
asucla A.
•o28 deesl% 402G quod 1. 2. ''"" vere 2i>. 4°28incenlivum 4. 4». coherens A, tuiim COÏT.
tum 1. 40G 1 elsi 4a. 403arediret 2. 403aexin 2t. 4034 cur 21». 4U3Bpess. cor s. crue, sputio
pessime
vacuo relicto désuni 5. 4036 si corr. al. man. sic 1. 4037superbia add. 4. 4a. 4»
38 deesl 5. 4039allc-
nualis 2b. attraclus 4. 4a. MAOme cori.t sc | 4o« co,.r< j. tovaCCI,-,..„/. man. A. 4043deesl 1\.
4044ad virt. vertamus A. . 404ïin nrid. 4.4a. to" omiitunt A. 4a. 40" peecalilcr 2b. 4r,s ardebit
corr. ardebat 1. 4049Desinil cod. 3. Itis verbis : Hucusque Cosina' decani Pragensis edilio. 40B 0 deesl
2b. 40B 1 In 2. recenlior maints uddidit M. C. XXV.—4.4a ha : lloç codein anno cxemplus esl vila
4<,ea
hujus cbronica3compositor Cosmas revereniissinius Pragensis eeclesiie decanus xn Kal. Nov. i(« 1*
amen A.
NOTiE
(780) Polio nielle mista. Saxo 1125 ; qui dies nicuiil in Sabbaluin.Ucbdomaïke
!78i) <Mcidit in diem 17 mensis Mail. Peniecosles. Non Cosuuevidetur esse error, sed oui-
(782) Obiil 25 Mai; cfr. Ekkchavdiisel annalisla îtium noslrorum codiçum menduiii.
J45 CANONICI
WISSEGRAD.CONTINUATIO. 246
Anno dominicaî incarnalionis ' 1126*SobezlausAi bus 18elpreposiliset capellanis pêne cenlum hastam
diclus venil in Moraviam,el ablala Olloni proviitcia sancli Wenceslai, inter quos unus capellanus, pro-
Dudalrici(1) resliluitfiliumejusWralizIauminpaler- bus, nobili génère, noniine Vilus, qui lenebal ha-
nam " sedeni. Otlo dux MoravireconvenitLulerum ' stam ejusdem sancli prememorali ,s, ul mos esl,
in Ralispona (2). Sobezlaus vaslavil 4 Moraviam, indutus lorica et galea, ul Achillcs, lacrimans pue
partein Oilonis. gaudio clamavit " ad suos : < O socii et fralres,
Eodem anno4. Non. Jannarii lucescenle die si- conslanles eslole : videoeuii'n sanclum Wenceslaum
gnumvisum esl l'ulguris 5. Sed quibusdum visum sedeutem in equo albo et iuduluni candida veste
estante nàlale Domini, quibusdam in vigilianativi- super cacumen ,8 sacra»,haslai, pugnanlem pro no-
tatis Domini, sed plane visum est in nocic sancli bis, eliam et vos videle. » llli aulem stupefacli "
Stcphani prolomarlyris. Eadem hycme lanla ma- aspicienles hae et iilac nichilque videnles— quia
gnitudenivis fuit, qualem nullus hominum se vi- non omnibus, nisi dignis daluni est a Deo illud
disse dicebal, in qua niulli homines morlui sunl. miraciilum videre — Irislanlibus el lacrimanlibus
14KalendasMarlii inundaiio aquse; glacies muliis et ex lolo corde genienlibus ad Deuni, el ocnlis et
rébusnocuit. HicLulerus 6 rex SaxonumT, seductus raanibus expandentibiis ad ao cocluni, et lamdiii
abOllone duce Moravia!,inflalus magna superbia B clamanlibus Kyrie eleison!1, dum Deus omnipotens
elavarilia pccuniaî alque malilia el iniquilale, cum sua misericordia et suo sanclo nuncio Wenceslao,
suo exercilu venit contra Bohcmosjuxla oppidum nosiro prolectore, vieil noslros hosies. Amen22.Ilaic
noniine Cblumcc, ubi Sobezlausdux cum Dei adju- duce Sobézlao omnia agonie, misit suum capclla-
lorio et suo comilatu 128 Ilalendas Marlii proslravil nuni in villam quai vocalur noniineWirbcane 23,cui
quingentos primates illorum, cxceplis sculifcris ', fuit nota res; qui invenil in pariele ecclcsiai vexil-
inler quos ruil Otlo dux mcmoralus. El in lanlo lum sancli Adalberli ponlificis, et suspensuni esl in
bello1reslantum Sclavi pcrierunl; régi autem Sa- hasla sancli Wenccslai martyris in teinpore belli
xonumcum céleris pepercil dimisilqiieeumin pace. contra Saxones, ubi Deus al vieil eos. AmenaB.
El sic doniinus Sobezlaus cl Bohcmi cum magno Eodemanno 5 Nonas Octobns Zdik !C ad sedem
honoreet gloria illesi redicrunl. Faclum est aulem Olomuccnsemepiscopusa7 secunduminsliluta cano-
incnarrabilc10gaudium lam clericisqUaniIaicis per num eleelus, ab arebiepiscoposuo Magontino (5)
totam l'amilianisancli Wenccslai, quia l<nec paires ordinatur, el in ordinatione, ablaio a8 noniine bar-
nostrinec avi nec alavi habuerunt lalcm houorcm, baro, Henricus appellalur.
qualemomnipotensDeus sua gralia concessil nobis, „ Eodem anno Sobezlaus dux et Ungaroriim rex
suaquedexlera cl juslo judicio vieil eos. Amen. Slephanus (4) eonvcnerunlad eolloquium,cl munera
Noloautem la vos lalcre paires et maires quod au- dederuntad invicem; rediens Sobezlaus ad sua, ce-
divi, annuncio vobis veriialem auxilii oûinipolcnlis; pil Bracizlaum ao (5), kaibenalumque.duxil in3*
Dei,qua; visa est pêne ab ulroque exercilu, quodI castcllum noniinesl Donin (6).
aquilavolans ea die, antequam bellum fierel in ici Eodem anno multi boniincs perierunt famé per
Saxoncset Bohcmos, sua voce clamabal super Sa- lotuni mundum. Deinde transaclis tribus mensibus
xones,praisciens nutu Dei cadavera eorum,etcam- Bracizlaus in arec Jaromir (7) relrusus est. Eodem
panantsonanlcmaudilum est. Ilerum circum aslau- teinpore 3aquasdam nmnitiones Bobemi reasdifica-
libus 13et custodientibus u primalibusBobemicnsi verunl, quai Sclavice33Primda 34(8), Yzcorelik3B(9),.
YARlvELECTIONES.
1 AnnoDomini2b. el sic deinceps. s patriani 2». 3 Ludcriuni2. â'->. 4 vaslabal 2bi "visum est
8 XVI, 2b. 9 scuriferis2. 10 mirabile 2b. " qua 2.
fulgur2t>. 6 Lolbarius 2b. . ' Saxoniai2b. la deesl% 2«. 13a circumstanlibus2b. 14custodibus 2. 2a.
sauclus YVenccslaus q uam 2a. quod 2b.
18Boeniorum2b. ,(i 2b. J7clamabal 2b. lg cacumina 2b. 19 el add. 2b. 20in 2».
pramoiniuali.
2b. 21kyr. 2. aadeesl 2b. 23ila 2a. Wrbczane 2. in villamWrbezany 2b. s4Dominus2b. M deest
2b. »6 2b. el sic deinceps. " Olomucensis 2". 2Bdeest2b. ïa Bizccislaum2b.
30ad 2b.Zdiko episcopalus2.
31dicltim 2b. *aauno 2b. 3*Sclavonice2b. 3*Przimda 2. Przinda 2>>. 3BYzcorzelik
2b.
NOTjfi.
(1) I. e. Udalrici, cfr. Cosm. III, 41, fecius est.
(2) V. infra cont. Sazav. 1126. (6) Dohna,
(3) Adalbcrlo. (7) Jaromierz in circulo Kôniggrâtz
(i) secundus.- (8) Frauenberg in circuloGzaslavieusi.
(S) liliumBracizlai II ducis qui anno 1100 inter- (91 Gvrlilz.
217 COSMOSPRAGENSISCHRONICA. a'8
TachoYV(10) appellantur. Ejusdem eliam lem- A altéra projccil se ad aquiloncni. Transactis decem
poris curriculo capella 3<s in inouïe Rzip nunctipa- diebus ad noclem rubea signa apparuerunl in coelo
lur. Sobezlaus dux screnissinius dcslruclam re- ab aquiloncBi.
conslrUxit, quant Zdik, sàncloeOlomuccnsisecclesicc Anno dominical incarnalionis 1129. Wratislaus
vencrabilis 87episcopus,prislino 3Bdolis juri restau- filius Dcdalrici captus est a Sobézlao, post luecea
ra lam cum sumina reverenlia consecravit. in exilium missus est. Kladsko caslrum rénovaium
Anno dominical incarnationis 1127, 7 Ilalend. est alque firmalum a Sobézlao.
Marlii, caput 39sancli Adalberli martyris et ponlift- Eodem anno dux Sobieslaus renovavit Wissegra-
cis in civitalc Gnezden 40 reperlum esl, eo quidem dense monaslerium, quod paler ejus beatse.mémo-
loco ubi martyr idem marlyrio 4l fuit coronalus et rise rex 84Wratislaus aidificavit pro anima sua et
lurnulalus. 42 Sobezlaus vero dux Boheniorum lune uxoris suoeprolisque sua?,collaudanle et authoritale
lemporis Lotario régi Tculonicorum fuit réconcilia- gloriosissinii papai Alcxandri alque 72 palrum. Qui
nts (H), ejusque gralia et dileclione itiduclus, ca- sancla; Romaïue ecclesiai proenoniinatusponlifex ad
slruin Normberk *3 cum magna manu obsedil, et corroborandam ejusdem sacrai inslilutionis digna-
Bawariam fere 44usque ad Danubium vastavit el4B tus (19) per Johaiinem Tuscolanenseut episcopumet
incendil. Decem hebdomadis explelis (12), perfeclo B per Peirum praeposilum sancli Georgii martyris
negolio cum magna pompa et liiumpho ad propria proedietaeccclesise minislris, videlicet presbytero •',
remeavil. Bawari vero éi Swevi furore et indigna- diacono, subdiacono el eliam pneposilo BGtransmi-
lioiic accensi, ducem (13) Conradum sibi in regem. sit, cl " ad insigne apostolicai aulhorilalis eis per-
conslituerunt, sicque novissimum errorem priore pcluo biis uli concessil, sandaliaclmilras. Hiisvero
pejorem, proh dolor! in regno effecerunt. ila dispositis et ordinalis, idem rex supra memora-
Anno dominicoeincarnationis 1128. Lulberius rex tus hoc praidictum monaslerium subdidit sancte
in die paschac[Apr. 22) levavit de fonte baptismatis Romanceecclesiai, quod BStali modo fundavil, por-
ftlium ducis Sobezlai, lactique sunl inlimi amici. tails propriis bumeris 12 cophinos plenos lapidibus
Cui parvulo post confirmalionem filius (14) Wigbcr- in honore Salvaloris, ul Conslanlinus impcralor
ti (15) in exitu viloe sucepromisil totum pbeoduni fwidavil Roinanam ccclesiani. ldeo fecit cam libe-
suum, nslanlibus ibidem primalibus Saxonum. ram esse, quam Sobezlaus, ut diximus, renovavit,
Eodem anno expeditio facla est a Sobézlao in et rcnovalam iu melius auxil, quia parietes depingi
auxilium compalri suo Lulhcrio régi (16) contra fecit, corouam aurcam in ea suspendit, qua?,ponde-
regem Conradum, sequenti vero die rediit ad pro- ' rai 12 marcas au'ri, argenli vero 80, aïs el ferrum
pria cum graliarum aclione. Non post mullum vero sine numéro, pavimenluin polilis lapidibus exorna-
lemporis 46Conradus filius Liuloldi (17) captus est Vil, porticus in circuitu addidit, laquearia in laleri-
a Sobézlao, el inclusus est in ctauslro Wissegraden- bus dtiobus aflixil, legulis sunimitatem totam cum
sis ecclesiai *'. ./Estas sicca. teclis cooperuit, clauslruui et omnes oflicinas coo-
Eodem anno mulli principes48Boheniorum caplii periri jussit; insuper elcanonicosejusdem ecclesiai
el calenali atqtte inclusi sunl in custodia a duce So- niultiplicavit, slipendiis.praidiis, aliisque bonis au-
bézlao. Bracizlaus ductus est in castellum Daciu " 1 g«ienlavil.
(18), et Conradus ad Ilcnrictim filium VYigberli. Eodemque anno dominus Meynhardus episcopus
Eodem anno 5. Idus Novembris et Sclavonic(i Pragensis ecclesiai rénovai " sepulcrum sancli
Prosince B0eelipsis limaerubea ; dicam quod qu'ulan:i Adalberli ponlificis auro et argento et crislallo.
viderunt parliculam qua? remanserat jaclaniem sii Eodem G0annoWencezlaus (20) filius Sualopluk61
hue el illuc, donec defecit, et mulu» slcllsc circum- inissns esl in Ungariam a duce Subezlao in auxilium
dederunl eaui, quarum B1una circumvolavit lunam , régi6a Slephano contra Groecos, sicque cum pauô
YARI^E LECTIONES.
86 Capellam .-?- appellatam 2b. 37deest2>>. 38pristini 2. 2°. pristinojun, omissodolis2b. "corpus
2b. 40Guizno 2b. 41 id. mart. désuni 2». H 7 liai. — lurnulalus leni ductu calnmi transfixa sunt in 2.
43Nuremberk 2''. 4t deesl 2b. 4Sdeest 2. 4Gspalitim add. 2b. 47Castro Wissegradensi 2b. 4Bpri-
males2».2b. 40Daczin2. Dieczin2b. e0el Sclav. Prosince omissa 2b. 81ex quarum 2. 2". Baad
"* dux 2b. m el add. 2b. BGcl etiam proepoliso omissa 2b. "cl
aquilonem2», Baposlbac2b. 60enim add. 2. 6> Zualoplik 2a 2b, eaduci2b.
deesl V>. BSita 2b. qui 2. 2°. B9renovavit 2a. 2b,
NOTiE. v
(10) Dachau. (15) Groiconsis.
22 Mai! Marlisburgii;
(11) die feslo PentecoslesDeutschon (16) qui obsidebal Spiram.
cfr. Jatte Gescbichle des Reichs unlcr (17) Cfr. Cosmaslll,4i.
Loihar, pag. 58. (18) Tetscben.
(12) Die 18 Aug. 1127 Lolbarius Babenbergne (19) Legendum videtur dignitaiem. De bac l'uiula-
commorabatur. Bobiner 2100. lionè cfr. Cosmasad aiinuni 1070.
(13) Franeonia), Staufcnscm. (20) dux Olomuccnsis.
(14) Heinricus.
4i9 CANONÎCIWISSEGRAD.CONTINUATIO. 250,
rcdiil, Be(' vivens per quatuor uicnses quarianis A professus pi esl. Haie aulem verba fuerunt exordium
febribits excoctus pridio Kalendas Mariii expira- malediclai n oralionis : i O bone et pie princeps, si
vil (21). ci
causain qiucris et ordincm, omni nube mendacii
Annodominical incarnalionis 1130. ipsa nativilr- remola r< haie esl : Miroslaus nos infelices misit ao
tis die (Dec.25) surgenle aurora Lucifer ortus est,, perdendamp vilain inclytamtuant. »Al Miroslaus,qui
quodnunquam visum vel audilum fuil. Hic domi- in ii eodem ilinere erat, vinculis duri.ssimis est coit-
nusMegnardusepiscopusPragensis ecclesiai profc- sstriclus, Slrezimir vero inilo consiliocum fralre
dus esl Jerozolymam causa oralionis. fi
finxii malrem suam valde infirmant, licenliam do-
Eodem etiam anno dux Sobezlaus proficiscens s munin eundi a duce de expedilionequaisivit. Qui si-
Ralisponamad colloquiumLutheri régis, in quodam' militer n in quadam villa caplus est, alque amho cum
rivulonomine Rcgen 63Deigratia evasil mersionem,, frâlrc f ducli sunt in Wissegrad. Hiis ila iransaciis
in illaque urbe manens per seplimanam deslruxil 20il dominus d Sobezlaus proficiscilur in urbem Pragam
nuiniliones, sicque sanus et laHus rediit ad sua. rînelropolilanamcausa oralionis, discalciatis pedibus
Haiedomino duce Sobézlao agonie, et anlc et adhucc el c veslibus mulalis, ul rex Ninivilarum, el ingre-
'3
per oninia incolomi exislcnle, pervcnil in caslrumn " cdientem omnes lailanler cum ingenti triunipbo et
Cladsko64cum multo comilatu, quo solertius quamn honore 1 cum suscipiunl, de ejus salute quidem ut
antca el robustius munito, in Moraviamproficisci :i merilo
i gaudcnles,bymnumque angelicum canenles,
disposuerat.Sed Dei misericordia révélante, ut ipse
e nec i non cl campanis sonanles. Factaque ibi ora-
ait : c Nihil operlum, quod 6Bnon revclelur, nequec lione l discessil in Wissegrad, ibique a canonicis pa-
abscondiluni,quod non scialur (Matlh. x, 20) el cae- i- IrisI sui, scilicel régis Wratizlai, cum inenarrabili
leia, itisulioeet tradilioncs quai longe anle in eum n gaudio
{ susceptus est. Altéra vero die, quemadmo-
macbinalaierant, tune in ipsa via paliicrunt, sicque e dum < apes convolare soient ad ducem et ad raalieni
inceplumiler Moravia?ad lempus impediverunt. Pro- i- suam,
s ila Bohemicnscs primates rescicnles suum
ximailaquc die dominica17 KalendasJulii in ipso ili- i- principem
] evasisse lanta pericula, convenertinl in
nerecognoscensduos satellites vila; ejus insidiunles, s, ;altiorem urbem Wissegrad, ibique invenientes '*
vocavitcomités suos, Zdeslaum C6filiumBlahonis67, 7, eimi, gaudenl de ejus sainte, ul mater de unico filio.
alterumDivis,rogans ab eis fideni, ne voluntali suoe oe Scquenli vero die dux Sobezlaus congregavit nobiles
in quodam secreto conlradicerenl. Uli vero duci ci clignobiles in palatium Wissegradense, eliam Pra
ildenipro velle dedciunl. Quibus sub oculis tradito- i- genses canonicos; alque nos ibidem ftiimus. Fuit
ics manifestans ait : i Ilii sunt vilx meseIradito- o- multiludo magna virorum in concilio illo pene tria
rcsGB,insidiatores cl inleremplores. Sicut mihi paulolo millia. Ipscque monareba Boemorum, sians in medio
aillec9promisislis, impunités usque ad prasentiani m omnium nostrum, sicut filius supplicans patri de
noslram ducalis, qiiatenus omnis tradilionis lam m omni inobedientiasua, ila elcvans voeem suam, sic
6iispecla3quam manifestaiveritalem plenius el luci- i- cum lacrymis ait : « O Boheniienscs procercs et
dius cognoscamus. » Quorum aller cum hasla et seulum Bohemicse terrai! non laudo neque exlollo
Biccaloxicata deprehensus fuit ferme duorum cubi- ù- me, sed veriiatem dico, quando fui profugus, Dei
lorumlongiludine, aller vero fuga elapsus est. Turie •M gralia ubiquo felix fui, et habui de hiis sufiieienter
doniinus Sobezlaus per Dei sapienliam 70, ut Salo- o- quai mihi necessaria fuerunt; nunc aulem flensdico,
monpraemonilus,quibusdam venatoribus suis advo- o- vivenic fralre mco et duce Wladizlao, neque setito
catisrem lamen dissimulans ait : « Cuidam ex nieis ïis neque alia vi istum ducalum et bonoiem percepi,
armigerisfurala est manlica (22), mitliie indagalorcs es sed Dei misericordiael eleclione fralrisque mei ad-
eanes, ul sequanlur vesligia prredonis. i Mi non on hue vivenlis vestrique omnium suni adeplus, bacque
spernentes jussa domini, velociier insecuti sunt, it, ratione et jusiilia me juste el rationabililer arbitror
alquein quadam villa ceperunl eum, vinctumque ad possedisse.Quidam vero ex hujus provincia 7Bnobi-
ducemadduxerunt habcnleni gladium infecluin vc- ,c- .p liores inslinciu Saihaiwe commoti 7G,me, prob do-
neno.Qui pioesciilibusprimatibus Bohemiai inler- ir- lorl periniere volucrunt, vcluli quondam illoivivi
rogavitnefandoslatrones dicens : « Quam ob causain :iui anleccssores fralrcm meiim Bracizlaum ducem pru-
cl cujus consilio laie el lam " nefarium scelus per-ir- denlissimum occiderunl, Suatopluk quoque sine
ilii causa pcrimernnt. Mevero, qui ad inililalem palri»
pclrare voluislis? cujusve milites estis? » Qui filii
iniquitaiis lam nefandam rem celarc non poluerunl, ut, pariierque ad veslruni honorera enisus suni, nescio
SH'quealler se miliiem esse Miroslai, filii Jobannisnis ob quam eausam nie perdere voluerunt, sed, Dei
• ",a gralia auxilianle,
coiuiiîs,alterque fralris ejus junioris Strezimtr perficere non valuerunl. Nonne
VARLE LECTIONES.
3 Omissiim2. 2a. ief/il2b. «4 Illadsk 2. c» ut 2b. 6GSdeslaum2. 67Blagonis2. GBomissttm2, 2».
*• pauloame desunt 2a. '» gratiam 2b. 71 laiitum 2 , 2a. » iu 2«. ,a oinncs ecclesiai làilanlur 2.
H eonvenientes2b. 1B ,Gcommoiiiti2, 2b.
provincial 2».
NOT.E.
.(21) vin Kal. Mari, legilur apud anonymum Gra- (22) Ycstis species.
dieeuseiu;Ricblcr, séries epp. 01omucens.,pag.25.
251 COSMOSPRAGENS15CIIRON1CA. 255
videtis, quanta durilia quanlaque impietas cordis A A t« sam et agazoniam 8a (23); quodeunque clegeris,
eorùni fuit? Quibus elenimuberiora dona meai gra- i me promillenle diiccque Bracizlao donanle, sine
liai imperliebar, et quos prce aliis cariori affeclu i« dubio cum honore possidebis. t Deinde, poslquant
venerabar, alque laleri meo dscenlcr assidcre facie- se ipsuin cum aliis proprio oie accusavit, de consilio
ham, horiim maligna volunlas mihi ex'uium molila cum cti sociis eduetus est, sequentique die cum fralre
est. Ciclemm ne vel ambiliosc vel pro invidia eos StrezimiroSi et cum quodam medico omnibus membris
dampiiarc vidcar, proprii oris corttm alloquio di- in foro privali sunt. Duo autem praidicli filii Sa-
guilali vestrai audire complaceat. t Post haie aulem Ihanai Ui inauditum lormenlum subicrunt, scilicel in
proedicli 'filii' Sathanai proesenlati sunl principi si- rolam
ri striclius implexi, oculis crutis, manibus cum
inulque discumbenlibus; ilii vero qui vilam ducis a li: lingua ampulalis, cruribusque confractis super co-
inajoribus suis quairere»jussifueranl, ncfandani rem lu lumpnas posili qua; inleritui 83 eorum apparats
celare non poluerunl, sed MiroslaumfiliumJolian- fu fuerant, miserait! vilain fiiiicrunl. Kriwosud vero,
nis in hiis omnibus accusavcrtinl, jussu cujus omnia qui qi palruus Miroslai fueral, alque alii duo, quorum
quai 77 faccre volueranl sibi injuncla esse dicebant, uiuis u Wacemil Bkaller Henricus vocabaïur — isli
nam et servienlcs ejus fuerant. Miroslaus aulem quidem q1 qui a pioefaloMiroslao coram duce alque
conspeclui ducis astare jussus est, praiccplunique B praidiclo
p convenlu accusali fuerant — ad judicium
est ul uuus de primaiibus ab eo banc causain inqui- destinali
d Priiga; per ferrum incesserunt, et sicab
reret, suane malilia an aliorum suggeslione laie ooninipolculc Deo damnaii, veraciter rei rcperli sunt,
ciinien excogilarc ausus essel, quisve hujus eonju- ac a proindc quatenus capiialem sttbeant senleniiain
ralionis magister fuisse"!.Ipse vero ad hnecrespon- decreiumd est. Tandem ducti ad forum 9 liai. Julii
dit :.c Princeps piissime, nullatenus grande pecca- cum c securi.décollali sunl. Bosik capellanus 8Binler
tum mcum celare possum, quod per maximum ccelcra c populi multiiudine quasi ad spcclaciiluin
iiiforlunium praimedilalus sum, sed in praisentia afiuit. a lllud aulem nescio, an ad abolendum sibimei
veslri alque simul discunibenliummanifeslare volo. scelus s imposiium venerit, an sicut diabolus invenlor
Nam quodam lempore uuus de mililibus Bracizlai li hujus negolii fuit, alque duclor ipsius per omnia
noniine Bolcsa causa hujus mihi injungendi peccaii ccxlilil, ita ad spectandum interilum sodalium suo-
1er me visilavil, cujus ego consilioco.nsenlirc nolui. runi r eum adduxil, volendoagonistam suum non diu-
Ad ulliniuni vero venil ad me Bosik 78, nosicr 1
79 l
lins a consorlio sociorum vagari. Nain, qui nnlca
capellanus, alque lali jniodo me inonerc coipil : conscius c sibimcl vagus et exul extileral, modo per
« Nonne, tharissime (ili, paire luo in bac provinciai Dei 1 gratiam inanifeslus omnibus apparuil; quem
« nullus nobilior nullusquc sapieulior fuit? lu aulemi G^ videns
< unus de primaiibus lenluni perduxit ad du-
« inler alios liujus terra; primates pro mininio ha- < cem, et inlerrogalus de causa, sermoni sociorum
< beris, iiisupcr el gcrniaiium liiuni lamdiu iri vin- in î nullo discrepuit, sicque calheua ferrea conslriclus
i culis pro nihilo mulla mala pcrferre palçris. Ergo) ad ciislodiam villico B"régis deputatus esl. Sequenli
< melius est, ùl hoc duce superbissimo peremplo,, vero seplimana. 2 Kal. Julii 87Bracizlaus obcoecalus
« lalcm inihronizcmus, a quo sine dubio cunclan > est.
« qua; nobis placuerint hubere polcrimus. Quod sii Eodem anno 8 Idus Octobris quoddam nionslriiiii
t mihi non credis, ad lalcni le deducam cui indu- ad simililudinem serpenlis uno moinenlo, sc.iliccl
i bitanter credere poleris. > Hoc sermone (intio o circa.occasuin solis, visum est volare per lolaiii
ego pro pcccatc meo' adnionilioui ejus acquicvi, etit Boliemiam et per plurima alia loca. Posl haie aulem
ita perduxit me ad episcopùm Megnardum, qui inn aliud signum visiim esl a quibusdum nimis lucidiini
quadam villa nianebat qui» Sclavicc "9Zirciiiaves 81 ii Rialulinali.hora. Wralizlaus filius Dedalrici rcduclus
appellalùr. Hoc aulem fecit ceu prsesuli me cupicns is esl de exilio.
in ministeriiim coininendare, ibique lotum init'umi « Anno dominicaeincarnalionis 1131, 4 Kal. Apri-
biijus conjuraiionis faclum est. • Dcinde a duce :e p. lis (24), id esl in doniinica qua cantatur Laslare,
inlerrogalus de prscdicla conjuratione, episcopùm n Lutherius rex cum niulio comilatu tam clericoriini
gravilcr in omnibus ila dicens accusavit : « Praisulil quam laicorum iu civilate qua; Leodium vocatur
Megnardus ob liane causam, ul nos in hoc negotio io convenit. In quo convenlu Iiinoeentium (25) profil-
conslanles haberet, duos digilos super reliquias as gum papam elegerunl, illum videliect quem Pc-
san'cioiumposuit, verba hujuscemodimecumliabuil: i: trus (26) Lconis filius cum clero cl populo Romaine
< Si vilam ducis perdidcris, inlcr isla quinquc, sci-
i- ccclcsia; de pontilicali sede pcpulil. Quamobrcm
< licel Salèc, Lutomericiet inler camerani el incn-a- episcopùm Monasleriensis ecclesix' (27) niiserunl8a,
YARLE LECTIONES.
" Deest 2, 2". '".Bozik 2, 2b. 79 vester 2b. 80omissimi2'1. Sl Zerzinawes 2b. "•
agosoiiiam2,
gosinam 2a. BSinlerilu 2. 84Vicemil2b. 8Bquoque inseriJ2b. 8Gillico 2b. "Junii 2. 3Sdeest 2a.
NOT.4C.
(23) Marescalcimunus. (25) Secundum.
(24) Aliis leslihus papa jam die 22 Mail. Leo- (26) AnaclelusII.
dium vencral. Jaffc, p. 97. (27) Ekberlum.
255 CAXONIGI WISSEGRAD.CONTINUATIO 254
89
quiPetto papie omnibiisqucRomanisregem Teu-- A videnlibus i nobis facla sunl, de quibusqùaidam su-
toiiicorumcum exercilu post quinque nienses ad1 perius \ prcenoiavi101,ipse scil. Eclypsis lunse, sed
eos venlurum nunciaret60.Qui ob melumfalsi régiss parva ( pars remansil, douce Iota impleia 102:esl.
Coitradiuna a recta via deviando venit in Bohe- Redeamus ad superiora. 4 liai. Octobris pra?sul
niiam,el in Wissegrad inclropoJilanacivilaie mis-- Bamberiensis
I (30) et anlistesOlomucensis(31) cum
samde invcnlione sanclce crucis (Mai. 3) magno » seplem
s BohemicnSibusabbalibns, aslante duce So-
cumhonore nec non cum canonicisejusdem eccie- bézlao, I cum populo et clero Megnardum sancta;
si« celebravil; tandem a duce Sobézlao deccnlcr r IPragensis ecclesiueepiscopuni ab omni culpa, qua;
donalus, per regionem Racudsis 81 marchionis s prius
{ illata sibi fueràt, per depbsilionem suarum
transiit, sicque per limitas provincias transiens s slolaruni
s expurgaverunt, prolilendo videlicel' Me-
rcdiilad sua. Sed illa rcs sa ad nicbilum redacla,, gnardum f episcopùm"hiiiii adversi duci Sobézlao
quasipûlvis a vento raplus, deperiit. <
cogilasse, nisi ad hoc soluihmodoélaborasse,quo-
lnlcrea Iranscurrcnle teinpore dux Sobezlaus add modo i Bracizlaus a vinculis l03possil ïiberâri. Me-
radicemcujusdatn villa; noniine Tachow in finibus s tgnardus episcopus-remissa causa ad concilium,0*
Meskocaslrum ïcdificavit,quod ex noniineadjaceu- - perrexil,
| in qua synoifo (32) Innocénlius papa 10B
lisvilla; appellavil; aliud quoque oedificavilin par-- B profugus
j supra mémoralùs cum.quinquaginia epi-
libusMileskojuxla flumcii Niza, appellavilqueno- fscopîs praUer abbales fuil, ibique Pelrum papain,
mine Yzhorelik, quod anlea et Drenow93 voca- < 106
qui tune Ronianai ccclesia;praieral, et" Conra-
Lalur.llic doniinus Megnardus episcopus sanus etit dum < regem cxlingucndo luniina cxcommunicavc-
incolumisad sedem episcopalus sui rcmeavit, see runl. ]
ihiciSobézlaocum omnibus °4 primaiibusBohciuiae )e Anno dominica;incarnalionis 1132. 19..Kal. Fe-
causa expurgandi sibi imposili sceleris ad omnia a bruarii
1 rubea signa varie ,07 in coelo apparuerunt
jmiieia iradidit. Quam ob rem duo de canonicis s ad; scpienitrionalcm plagani. 14 Kal. Februarii
Pragensisecclesiai,uuus ex parte domini episcopi, ,
i, domino Mcgnardo in quadain villa Cbuclicl (35)
videlicelydiola qui vocabalur Ilcroldus, qui vica- i- maucnle, in cujusdam d'ici crepusculo inaudilùm
riusel capcllanus Bambergensisepiscopi el archi- i- borrendumque n'unisaccidit porlentum. Cum enim
piesbyler8BPilznensis,quod nondecebat,fuil—quem n jam sopore gravalus leclum coitscciidercl,ct.ser-
Miroslausfilius Johaunis in capellaZircinewsi, ubi >i vieilles sui coram eo slarcnl, subito slrepilus hur-
juramenluminlcr episcopùm Megnardumul Bozik le ribilis, quasi de speluncavenions,domuiin quâ erat
cl Miroslaumfaclum esl, alfuisse dicebat,— aller ;r imniiucbal, auribus eoruni insonuil; quo strepilu
Tutliàex parte ducis; hi duô ad are.hiepiscopuin m G perterriti solodominoreîiclo ,os fugicrunl,ipse vero
Magonlinuni et episcopùmBanibergcnscm(28) missi si nesciusquid facerel, saliens de lcclo, vclut in cx-
sunl,ut qiialccunquejudiciiim Mcgnardo episcopo IO lasiposilus, juxla murum camini constilil. Etecce,
iuiponereiil98, ipse itquauiiniler susciperet. lapis mira? magniludinis de monte venions, duos
De duabus stcllis vobis, "7 0 Bohcmi, anlc II ani pariéles simul cum lcclo episcopi conlrivil ibique
"8
«os (29) memoralis, de ipsis poslca nulle modo lo rescdil; cl ila doin'nms episcopus illiesusevasit.
sernionemeo aliquid explicare polui, quia diverse se Amen.
ilituil.Sed intérim dum ab aliis negotiis pcnilus is Eodem anno 4 Nouas Martii eclipsislunse,et tota
olior, quantum Spiritus sancti gratia seiisui meo JO sanguinea fuit ""..'Dux Sobezlaus ad concilium
adniinîslravcrilcl qualiler vidi, expianabo. Stella, a, régis Lotari Bambcrlt (54) profeclus est. Clinique
quassurgcnle aurora 8 Kal. Martii inslanle vere re coiivcntus lolius concilii in régalepalatium conve-
orlaest, quam vos, Boliemi,Lucifcritm esse dicc- c- nisscl, et rex Lolarius cinn Sobézlaodiice piivatim
batis, qua; 7 Kal. Januarii iu byeniali occasu 9Sso- o- in quadam canicrula juxla palatium posila sedisset,
lis advenicnlcdie occubuit. eccc, nescio si vetustale loci vel aliquo malo lio-
Eodem autem anno altéra Stella lucidior 8 liai. »1. mine, régii ll° pavimenium palaiii cum omnibus
Augusliin orlu solis apparuit, qua; paulalim infe- e- " inius manenlibus corruit, in qua ruina mulli'Tlicii-
rius descendendo 2 Idus Januarii non ii. tbnicorum vulnerali sunl, alti graviter laisi iti.ierî-
apparuit.
Qiiaeigilur inler illas Lucifer dicerelur 10°, non on tum morlis vix evaseriint, Itohemi vero onines in-
rredo boinincs esse qui sciant, sed Deus qui est ;st colonies extiteruni. Non niulio po.st lempore rex
crcaior oinniuii',,per quem mulla signa el prodigia 1!1
;ia Lolarius causa concilii in CastroPlysn cum initl-
VARLE LECTIONES.
l'rnpier 2a. »° Nunciare. »« Racd'sis 2. Yacilsis2a. 2b. °2 illa re 2»,2b. 9SOrenow .2».
Roedep
Uracwniow2b. 84 deesl 2a. 9Barcliipresbyteri 2». 8Cimponeretur 2b. "7 deest2, 2b. 98 annis 2".
„ iiccasionc2, 2«. 10°dicebatur 2, 2b. 131nolavi2a. ,ca replela 2b. ?°3 avnivculus2a. '»4 concilii2,
-"• ila 2a. ppter Ugiiur in 2. papa deesl 2'\ 10Gdeesl 2. 1G 7 varia 2b. 1(,arelicli2. l™deest2,
2j'. I''
,10
régis 2, 2". '" Plizn2b
NOIVE.
S.
(28) Ollonem. (31) Heinricus.
(29) Legendumvidelur meuse^s,nam sine dubio (32) Remisliabila.
liiftcrespiciunlad annum 1150.
(35) Kuchelin circuloBeraunensi.
(30) Liticrasab Oiione de iiac re ad Meinhardum (34) Ubi rex, tcsle annalisla Saxbne, die festo
. «aiasvide Boczck1,203 Mai'irePurilicalionisi. e. 2 Feb. conimorabatur.
255 COSM.EPRAGENSISCIIRONICA. 2K6 ;1
lis Theulonicisconvenil, rursuiii *'" palatium ini A fu.
fugaminiit; quem Ungari inseciili,Deoauxiliame
quo conveneral cum omnibus eorruit, sed graliai inuliosm in ipsa fuga inlerfecermil.Inlereadux Sa.
Deiomnessani evaserunl. lie
hezlaus (45) Dei misericordiaprecibiisquesancli
Eodemteinpore Goslariiconciliuma rege factum i Wenceslaimunilus
W " 7, Poloniamcum exercilusuo T
est, ubicum palatiumcum omnibusmissel, uullum I 151S Kal. Novembrisintravit, totamqueparleraillins i
Deigralia vulneravit.Sequenliseptimanaposl re- re regionisqua; SlezskoUBvocaturpenitus igné con-';?
surreçlionem dominicam (Apr. 10) 113thonilrua a susttmpsil.Mulloseliam caplivoscum innumerapeen-s
li.orribiliael inaudila fulmina apparueruni, ex qui- nianec
ni non indomilarumcqiiarumgrègesnon pan.
bus lurris sancli Wenccslaisuccensaesl, sed Dçi i eosiude
ce secumabduxit" 9, et ila Dei gralia favente I
gralia protegenfe, el sanclorum inarlyrum Wen- ci cum.ingentitriuniphoalque Iripudiorepatriavii.
ceslai, Adalberli oralioue juvanie, sola lurris lan- Anno dominica;incarnationis1133, 8 Kal.Mariii
lummodocombustaest, ccclesiaautem lula ab igné lu passa est eclypsim,sed quarla pars ejusdenl-
e luna
permansit.Bealus Golbardusconfessoret episcopus s grata
g' fuit, et ila imminenteorm solisoccidit;banc
insignibusvirluium miraculis,qua;per mérita ejus is e<eclypsimnimia mortalilas hoininum sccula esl,
in llyldensi *n urbe operatasunt, claruil (35). Quo
o 17 i" "° Kal. Februarii acer dux Sobezlaussecundo
faclo per mullas lidelium génies diffuso, plures ss B Poloniam
P invasil,éamqueiusigni tropheeodévasta-
propter.videnda ejus miracula, et maximeul ejus is vi vit, mullosindecaplivosabduxit,villasfere trecen-
merilis el preeibus universis criminum nexibus is laslJ succendit,landem cum VictoriaDeopraislaiilc
relaxalis, inler filios Dei computari mercrentur,r( ad a propriarcmeavit.
Hyldensc1" caslrumpelicrunt. Eodem tempore legalus apostolici veniens, Mu- !
Eodem lempore Ralispona civilas polenlissima ia gnardum
g episcopùmin mullisdeleslandiscriminihusr
fere loliicombustaesl, praMerquadraginladomos, a
s, accusavit, et accusaiumad audienliamapostolici,m
qui»vix evaserunt.Mullisctiam in locis ipsoanno io de d imposilosibi crimine se expiaret venire jussit, I
ignis maxime nocuit. Dux Sobezlaus régi Lolario io cconjuraverantenim quidam ex ejus monasleiïoI
Romaniproficiscenli300 militesin auxiliummisit, t., perversi
Y fratres contra eum,qualenusprivalumsiraI
Jarominim filiutnBorivoyducem(30)praifecil;qui ui ddignilaleturpiter pellerenta sede. Ilorum execra-
de terra sua egressi, dum ad queudamlocumOui- ii- bile
h iniquuinque molimen gratiu Dei ad effectuai
berk (37) vocaluin venirenl, ibi cum Theulonicis v
:is venire nonpermisit.DuxSobezlausUngariamleviro
foro pradicti loci pugnaverunt,quos Deojuvanie le suos régi Ungarortimproficiscens,cis paguinnoniine
devicerunl.VVratizIausdux de parte Moravia;qua? ioe 'Vagcastra uielaluSesl, ibiquemullo lemporemo-
vocatur Brninzco,filiusDedalrici,duxil uxorcmde de iraïus, tandem perfecto ial negotib suo ad propria
Rusia, pulchriluilinesua IlclenamGraicorumrégi- »i- rediit.
i
nam stiperanlein,qua;quoquem albi colorisspecie ;ie 4 Nouas Auguslieclipsis solismirumin moditm
nimiumsplendcbat,ul rulihts fulgorauri àlbedincm;m tapparuit,qui paulalim eleficiensin lantumdiiniim-
corporis ejus.quibusdamrubeisnolis inficercl. I esl, ul coronaquasi crcsccnlis luncead'meri-
lus
EodemannoduxPolonorumcuminfuiitoexercilu ilu dianam
i plagamperrexcrit,qua; poslea in orientera
in Ungariamprofeclusest, volons filium(38) Col- ol- < convertit, dehincin occidcntein,landem in prisli-
manni, expulso rege coecoqui vocatur Bêla (59), 9), numi stalumrcfonnalusest. Per mullalocactiamiu
invilis Ungaris inlrouizare. Mater enim praifati
ati Theulonicisparlibus, si faune creditur, sanguisin
juvenis a marilosuo, rege videlicelColmanno,rre- e- 1hoc ipso die quasi imber deflucre '" visus est,
pudiala, dumesscl praignans,rcdiil ad patrem (40),
0), Ferlur quoque in quodam loco Tbeulonicaium
alque ibi puerumpeperit. llûnc ergo dux Polono-io- partium in eadem hora parlicula l23-carneasimul
rum regem Ungaris prseponerecnpiebat, sed ejus jus cum sanguineoimbre descendisse,quai tantx nia-
propos!Inindivina providenliadestruxil; nam cce-
:ce- gnitndinis fuit, ut vix 12 viri eani levarcquivis-
tus rex cum exercilu suo ei occurrit (41), et Bo-
îo- r. sent,
lezlaus (42) cum suis pcrlerrilus, expeclala nocte
cte PosthaiepriesulMegnardus,sancUepielalis aluni-
VARIEELKCTIONF.S.
"a Riirsumque2b. «1Bdominilam 2b. m Wildensi 2K l,s Ilildessense2b. "6 ita tii-
2,
deturP. quoniaméd. '" ila 2a,2b. inviius2. in margineminiitus. "8 Slansko2a. Slazko2b.tegendum
*" adduxit
2. "° XVIII. 2>>. 1" profeclo.2. lsai.luere2'>. ,23palula,2, 2»>.
NOTJE.
(33) Facla est hocanno iranslalioS. Godehardi. lonaeHisloriacrilic. regumHungaria;loin. III.
Cfr. Annal. Hildesheni.1132. (39) SecundKsfiliusAlmi.
(3(5)Olomuccnsem. (40) WtadimirummonomactiumRussorumpriu-
(37) Augsburg.llseçcladesfacladie 28 Aug. cipem.
(38) Borichfilium Anastasiae,quape génieprinci- (41) AdfluviumSaio.
puniRussorumoriunda et a Colomannoin matrimo- (42) Tertius.
nium ducla, ob perfidia;suspicioncma rege repu- (43) QuiAdelhcidamsororcm Bcia: régism ma
diaia erat. Obiit Colomannusanno 1114. Cfr. Ka- irimoniumduxcral.
«ti CANONICIW1SSEGBAI). CONTINUATIO. ÏS8
n«s, Magunliamcausa excusalionis ad arcbiepisco- A plurima. pu Praîdiclus ergo Petrus Alba; civilalis epi-
minisuum profeclus est, ubi eliam plures episcopi sci scopusopiala legalionepolilus, iusuper ab impera"
conveneranl,in quorum audientia de imposilosibi lo lore ac ab ejus conlcclaUJ3B(47) mullis muneribus
éliminese deeenter expurgavilm, el accusaloribus\ preiiosis pr donatus, laHus repatriavii.
suisoinne "* facinus, quo in se insurgere pràe- Inlcrea Bohemi, quieli subjacerè nescii, 4 Kal.
siinipseranl,miscricordiler condonavil. JJ,
Martii, et forle quinqiiagesimrc131feria seennda
Eodem anno (Jim. 4) rex Lolarius imperaloria1 ev evenerat, Poloniam inlraverunl. Poloni vero jam
insiguiaadeplus, papaa Iniiocenlio est in Laterano* j,j
propinquanle inilio quadragesîma; nulluni hosiéin
snneliJobannis Bsplisla; in monaslcrioconsecratus. jam :„ vcnluruni cestimantes, de caslris
Nonenim ad ecclesiam sancli Pelri aposloli perve-" munilionibus exicrant diversisqw.e
timens Pelruni Leônis 1 alque iu villis suis mora-
nire praisunipsil, filïum, qui banlur.
^ Cum ergo quasi seenri ab hosliuni iucursu
unie sandre Romana; ecclesiaiproesidcbat. „ I32
anno cffra?nai
seconda cupeient ducere lemporapacis, subito l33
Eodem indolis lyro Wladizlaus, '' aca( impramieditalehostes superveniunl, el vclul oves
egregiipalris (44) aiquivocus, mullis Bohemica; e de j( caulis nullo lulaulc diripiunl. El licel Bohemi
terrai inclytis cum tyronibus Bavaria; in partess sine
iniit. g sj duce Sobézlao terrain hostilcni inlroissent,
fugam lamcn indc lanlam rcduxerunl,qua; oni.mim
Annodominicaeincarnationis 1134, Polonia maie piocdani p
T,
Bohemiceducum praidas, quas in Polonia feceruiit,
'"
forlunataimprovidi ducis Bolezlaisub munimine e O miserabilis regio duci siibdila faluo!
conslituta,jam saipius a Bohemis nec non Moravis [S exsuperat.
liostililerdepopulala, rursus dcpopulanda ulrisque Quidquid ^ enim délirant regesplectunlur Acltivi(48).
supiadiclisab exercilibus, Bohemisvidelicet et Mo- ,_ S Sscpe diclus rex Pannonioruni l3>Bêla, impietàle
ravis adilur alque hostili manu diripilur, penitus- c
;_ coecaUisfraterna (49), a genero suo duce sciliccl
; queignéel ferro usque ad flumen quod dicitur Odra S
a Sobézlao pelivit, ut infanlem ejus de fonte sanclie
devaslalur; sed de Bohemis prailer Gradicenscs, s, rrcgeneralionis Ievaret. Ob hoc aulem mirari qui-
Cliruilimenses, Boleslavienses,Czaslavicnscs,Glad- |- sspiam non débet, cum hujusmodi compalcrnitas
censés,plures non fuerunt. Inclyttisprinceps Sobcz- i- inler
i levirum et generum ejus, inter germanani e'i
} 1,-ms lam virlule animi quam vi corporis conspicuus is germanum
f compoiiilur; adbuc enim poslcri noslri
el quo frequenlibus pradicandus, in civitate qua; ia> imirabiliiiSimmo miserabiliussecula procedere vids-
Plïcn (45) vocalur, cum itnperalore Lotario pro I
ro bunl, dum, ut 13Bjam in mullis reruni eventibus
colloquioconvenit, cujus rei causa quidem lalis lis < clarel, genitor nati sui compaler efOcityr. Nunc
fuit.Uex ,,T Pannonioruui coecus episcopùm Alba; ioeG" etcnini
< aima (ides, licel reliclis nmndialibuspraesi-
; civilalis(40) noniine Pelrum ad imperatorem ma- a- diis( astra pelieril, aliquantulum tamcii de superitis
guiscum muncribus, et ul injurias a Polonicoduce ce lerrcna contuelur, sed post hoec, dum calainiliosior
sibi Ululas coram audientia imperaloris ejusque ne perfnliic ,3° peslis magis inoleveril; lune altiora
': m'ineipuin proulamaret, miserai. Sed quia, Ut solcl lot pelens lalibula, ne visum quidem ad nos m Conver-
in lalibus negoliis fieri, parum aul nihil legalio lio 1èrevoluerit. Rex vero Bêla,generum suum de in-
minorisapud majorera proficit nisi medialor inter- >r- faille sollicilavit, cujus pelilioni dux Sobezlausnon
sit, pi'aifatus episcopus ad Sobezlaum duc&m in abnuens, veneraiidum Pragensis ,rs ecclcsiaepraj-
. Uolieniiamvenil, qnalenits co mediatore ac inler- jr- sulem Megnardumca?lerosqueprimates quam pluri-
cessorelegalio sua prolicna fieret. liane igitur ob nios cum infante in Ungariam misit. Quo poslquam
; eausamdux Sobezlaus pr.ofectusest ad imperato- to- vciilum est, non miuori honorificentia pra'sul Mê-
,;; rem.Quoposlqtiampervenit benivolcac honorificc lée gnardus a rege Ungarorum suseeplnsesl, quam cum
i: ab imperaiorcsusceptus est, omnemquepeliiionem em prinium ponlificalibus infulis décoralus ad princi-
i bénigneconseculusest, videlicetut de rege Ungaro- ro- palem episcopalus sui sedem venissel. Baptizato
j rumel ducePolonortimsecundum volunlatemducis cis r.
n ilaque in die penlhecostes (Jim. 5) infante, cum
ï Sobczlaiimperaloria volunlas ,28procederet. Dona ma praîdiclus pontifex plurimis preiiosis muneribus a
i:: autem Utigarorum imperatori oblata lia-e sunl ul : rege rcmuneratiis ad propria remearel13S,dumque
y; duoalbi ,2° equi décerner fallerati, quorum sella; :11a; servoruiii benigniisreinuneraior lidelium Deus, im-
» 2(i marcas auri in se conl'nicbant, et alla quant am niincnie die, qua familia; sua; fidelem ac idoneum
YÀRLE LECTIONES.
- "l Excusabatet 2b. ,aBdeesl2. ,aGimpavuli2a. ta7 aulem inseruul 2, 2«. 12R
19deest purgabal
îso coniborali 2a, 2b. lal l3a dignitas 2b.
2 a. ipiadragesima; 2b. seenra 2b. 133 deeslja, m Pannonia;2a.
i: 1S 8deesl2a. »33
perfide2. 137ad iras 2,2a. l38 Pragensem 2«. ,3S remcal 2, 2b.
NOTJ;.
(M) Wladislai I, fralris Sobeslai. (46) Slublweissenburg.
(4Ei)Numhic locus Pilsen sit in Bohemia, ut qui- (47) Ricbenza.
v. iranivolueruut,dubiialur; nam eodemfere teinpore (48) Horalii; epp. I, 2, 14.
- c°f''!norabaturLolharius apud Saxones. Vid. Jaffé,
:j l'aiM^. (49) I. e. a Goloinaniun qui çral frater palruclis
Almi, patris Bêla;.
339; COSMiEPRAGENSISGHRON1CÂ. 2C8 \
dispensaloicnvMegnardumhujus vilsâde angustiisA sii simus, occullorumvola deslruondoinjusta •'"",cujuj
cducens, in gaiidiumftransfeiTedisposueratperpe- providentia pr in sui disposiliouenon' fallilur, cuju$
luuni, in hoc ipso reditu infirmilatcaslnclus ,40-est. ccrla ce praideslinatiominime in quibusiibetfrusira-
Invalcscentevero aigritudine longiusprogrédi ne- lu lur; ducem Sobezlaumab eoium inolimineprocu!
quienSjin'villa ad episcopalumsuunvpertinente a\ avertit, cl ul suis fidclibusidoncumpasloremexqui-
qua; Sckyfvocaturin leclo se deposuit. re
rcrel, susepotenliadeitatiscompulit.Ilaquc proedU
Interea dux Sobezlausïevirunisuumregem Uiiga- dus cl princeps discrelionis spirilu referlus ,43,m>
rorurtï rogabatiquàlcnussororenV conjugissua;(50),, ultraul suo ponlificeprppriocarerct, 5 Kal. Oclobris
videlicel regïnoB(5l),prïncipi Conrado Znôymensi i in sua nietropoliPraga coiuiliumfacil, in quocnncii
iirconjugiuni Iràdcret, quo percussuni foèdusinvi- Bohemia? Bi optimaleslam clericiquam laici fuerunt'
cem'hujùsmodiCausiscôrroboralum firmiusperdu- nam n: fortepropterfestumbeati palroninoslri Wence-
raret. Qùâ desponsata, et audiloanlistile languore ; slai
si martyris, ibidemconvenerant.Cumergo ruiuot
tletenlOiprimùmquidem ulpole visceribuspietalis 3 divina;ul
di conlrariusralioui perconciliumcurreret,
redundaiiscoudoluiljdehiïiCqûânlociusredire festin -. ulilli
ul illumel ilii illunvponlificatudignumclamiia-
navit, qualeiiuseiim, quem intimodiligcbataÛeciu, , r< rent, nullusexhiis idoneuniinveniret,tandem anlc
vivuminveniré pbtuissél. Rëdieiisigiturjam dicluss B " secula
si eleclus a Deo advocatur Jobannes. Hiceo
princeps de'Uhgaria, venit'ad episcopùmsuum,, l< lempore sanclaiWissegradensisccclesia;piaeposilu-
eut ,4* infirniitatêlaboranli èolàlia pietalis, proutl ramn regebat, in persona cunclos pracellens,omni-
couipëténserat*impehdil.At episcopusinitnincntcin n bus b affabililaiecomplacens,et in coelerismoribus
sui corpôris dissolulionèniprtèscntïens,cuncta qua; e Deo t accepluscl bominibus; nierilo itaquein ciilmcn
a rege'Ungaricosusccperaldoua suo duci Iradidit, [, ponlificaiiis
P eligi, alque subdilorunipaslor rector-
quibus acêéptiset visilalo suo pastore dux ad. sua a que q iuslilui promeruil.
rcdiil.' Poèt hujus discessum vencrabilis anlisies ss llyems inslabilis, ita ut nunc gelaret, nuncver-
Megnardus,pio amore seniper recolendus,lalcnli r
li nalis more lemporis terra rcsolvcrelur, adeo ut
sibi commissilucra duplicalofruclu cuniulalasunimo o Albis^ fluviub bis glacie astringerclurbisquelique-
crediiori referons, de periculosishuinanoevila; per- '
r- fieret. Flumen vero Wllawa, quod melroporuanas
lurba'lionibusad felices bcatoru'mmansionespra> B- nostras
• urbes Prngam cl Wissegrad alveosuo dhi-
mio laiialurusixilernoniigravit. Cujus venerandiim m dit, < qualergelaluinest, et qualcrglaciesejus disso-
fuittis.poslquammelropolimpoiuificatussui addu- i- luta' est ; uivisautem penuria fuil. Ifoc intempéries
ctiini est, llcnricus Olomuccnsisepiscopus,qui exe- e- .'• acris a nienseNovembriiucipiens,per lotum circu-
quiiscjusdobilumcxbibcbatotiicium,lacrymabiliter er C luni1 sequeniisanni nulluninicnsempncterivil,qititi
oblesialusest ducemSobezlaumomnesqueibiasian- n- aul 'miranteaul cxcuule uiioquoqucniensemagno
Ics lam clcricosquam Iaicos, ut si aliquid muligno no impetu saavirel.Tandemiu aliero anno5 Kal.No-
potius inslinctu quam aliquojure verilatis coni- n- vembrisvespcrlinahora per lolum mundumscevis-
moti, cum misero alienigena,dum vixil, quamlibet iet sima lenipcslas venloruniorla est, qua;ita soevicns
dissensionemhabuissenl, sallcni miscrando funeri ;ri usque ad noclein, in primocrepusculonoclisecclc-
indulgerent. Explelo ilaquc funeris obsequio, in sias lam lapideas quamligneas, nec non iP.dificia,
ccclesiasauCloruinmarlyrumYili, Wenccslaiatque ne sepes, cumulosiu horreis,ila ut nec manipulussuper
Adalberlidecentersepelivileum. Hujusvila;serieni un nianipulumremaneret,dexlruxit,arboresper sylvas
et multipliéesadvcrsitales, quas, machinantegenc- ic- fuudilnscradicavit.
ris humantadversariobouorumqueomniumdcslru- •u- Annodominieseincarnalionis 1135eleclussanctee
clore diabolo, in episfopalu suo pcrlulil, si quis nis Pragensis ccclesia;Jolintinesad iniperalorem(32)
cognosceredesiderat,ad superiora recurral. profeclusest, qualenuselecliosua impcrialiassensu
Inlerea prarsuleMcgnardo,ul jam diclum est, de et approbatiine corroborarclur. Quo poslquam
eeculomorlislegesublalo,pcrpluresexlilere,occnlti ilti ventnm est, tauto. culminehonoris honoratusesl,
tamen, io- D ul impcralor cum processionefecerileum suscipi,
familiariuinac propinq'uo-
' rum quorum quidam vero
inlervcnlu,quidam censu eiiain sanclos
los debinc ipse ci obviamexierit. Poslquamveroponti-
corrumpcnie,ducem Sobezlaumet Lotariumimpe- pe- ficales dignilales, id est baculumet annulumsibi
ratorem sollicilavere, eoruni concessudivinasine ine iradidil (35), ad arebiepiscopumMagonl'muin misit
volunlaie sanclimartyrisAdalberlisedemoeslimantes îles illum, ul Deodignumprfcsulem14B ordinaret. Ilaquc
obtinere. Horum omnium iniques Deoqucodibiles iles pnesurjohaïuies 13 Kal. Martii ab archiepiseapo
a'fleclusJudex supernus,cunctoruminspeelorveris- ris- suoordinatuscumloelitiaet gaudiomagnoremeavil-
YARIyELECTIONES.
I »i0 Constricliis2b. nl in addil 2, jam addit 2b. 14aquippe oddit 2». "3 ila corrigoP. refert edd. '"
diversa;2b. ,4Bdignumpraisulemdésuni2tt.
K(\'vne
(50) t. e. Colonmani;eral Maria de Serbianala. eral. Jafl'é,p.277.
(51) Helenae. (î>3)Quod erat contra concordala Galixtinaa.
(52) Qui ineuntemenseFebruario Quedlinburgi 1122.
m CANONIClWISSEGRAD.CONTINUATIO. 202
Sed, anlequammetropolimepiscopatussui venisset, A jEodemlemporelegati régis Gra?cioe. (57) ad imper
ciijtisdam.: de primaiibus ecclesiam consecravil ue, ralorem rai vencrunt, mulla et magna ferentes dona,
qua;venienli forle in via erat. Peragenlc aulem eo banc ha videlicetob cansam. Quidamenim dux.nomine
exmore inystica dedicationisofficia,Nonis'"Martii Rocherius Ro (58), manens ultra Siciliam, partes Gra>
si»iiumin sole apparuit ; ératil enim qualuor ,4Scir- corum coi infestabat, el ut hune imperalor conipesce-
culi quibusdam complexionibusinvicem colligali, rel ret,' rex Graicorum postulabat. Apud Du.ringiain,
uuus in medio, qui eral aliis major, secundusad iu quodampianocampo lapismiréemagniludinis,ad
orienlcni, lerlius ad occidentem, quartus ad aqui- moduin m< magna; dnmus, per aéra descendit, cujus
loncin,inîra quos mulla signa quasi falsi soles circa sonitus so praicedeiiliuinirium dierum,spalio ab adja-
verumsolem apparebanl, et ila fere Irium horarum cculibus ce circa locumillum homiuibus aud'uus est;
spalio perniànserunt ; vestigia quoque sigui usque hi hic, poslquam deorsuin decidit, dimidia parssui in
ail undecimam lioram diei visa sunl. Proesulaulemi ima iu terroe descendit,alque iriduo.férvidiistanquam
3oIiann.cs prsedictaecclesia dedicala, dum ad sedemi chalebs cli ex igné retraciusjaci.iit. .
su! ponlificalus venil, cum magno clcri plebisqucs Aiir.odominical incarnalionis 1150, fesluni sancti
iripudiO:Stisccplus esl. n..Ri
Benedicli (Mari. 21) confessoris in die magno sab-
Eodein anno metropolis BohémienPraga morei bâti, b: hoc esl in vigilia resurrectionis.Domini cela-
Latinaruni(54) civilaluin ccepil renovari. Perina- brandum' bi evenil, quod raro evenire solel. Rein de-
iienlibusiiaque duce Sobézlaoalquè Boleztaoi49inî leslabilenietle raro. auditani dicam, prout comperlum
discordia,qua, machinantehuniani gcilcrisinimico,, habco. h Quodam lempore episcopus Okimucensis.
invicemdissidere ccepcranl, cum nemo de compa- Ilenricusin II villaqua; Blansko (59) voçalur ecclesiam
ribus eorum inler eos congrue tnediandopaeem re-',- conslruclurus
c erat— ha:c enim villa inullo anle
formare poiuisset, imperalor Lolarius, utique Deo o l< lempore sub polcslalepraidcçcssoruniejus fuerat—
'
inspirantecompulsus, ulrumque ad curiam suam n Wratizlaus
Y aulem, uuus de ducibus Moravia;(60),
(55)venire slalulo lempore fecit. Dum aulem iiiipe- :- bonuiii
b proposilum boni ponlificisut cognovil»cu-
ratoria jussa peracluri,! fesiino cursu unusquisque e rriose perlraclare ccepit quatiter hoc proposilum
suocum ducalu pergeret, impcralor mullos per d
ir deslruere possel. Hoc autem-maxime moliebatur,
legatosadhorialns esl conipalrcm suum Sobezlaum n < quia piurima bona in apolbeça sui ponlificis.in ea-
cl fidelissiniuniregni faulorem, qualeuus prius is dem t villa reposila esse cognoveral,quai si quoquo
quam.Bolezlaus veniret. ld vero gralia bujus rei ei imoilo raperc quiret avidissime curabat. Faclum est
privcipucfaciebat, ul comperlunihabuinius, in suo io G iilaquc ul praofaluspriesul nec non dux Conradus et
aibilriopotière volons, quo vel qûali honore ducem m dux < Wratizlaus in quodamcoenobio,quod Reyhrad
Bolezlaumreciperet. Yenienleilaquc duce Bolczlao, o, vocalur, quaelibetconcilia contractaluri 1BB, convo-
cum consiliuni de pioedieta re ab inipcratore ac ite nirent.
i Peraclis aulem negoliisdux Wratizlaus pra?-
piincipibusejus fierel, assurgens dux Sobezlaus11' 00
0 suli i Henrico inlerdixit, ne ecclesiam in supradicla
cmiciisqui adorant audientibus dixil : « Quia dtici ici villa construeret, asserens eam sibi magis-quam
liolrslao 1B 1 nullus bonora Deo
congruit, quam ut ponliflci atlinere ; landem, post mulla conciliail/
i8a
liclorimperalor.iselEcialur (30), >Ilicc cum dixis- is- habita, posilis induciis imperfeclapace unusquisque'
set,euncti principes Theulonici unaiiiiniler respon- n- ad:propria redierunl.
ilerunl, nulliim imperalori adeo fidclcmel familia- ia- Impcralor Lolarius Romam iiurus auxiliuma SG-
temut ducem Sobezlaum, el cum prius pro infideli eli bezlao duce petiit. Ille iinperatoriaftpelitioni aE-
et inimicocoram imperalore reputatus fucril, in hoc IOC nuens, congregaio exercilui Wladizlaw paulo anle
prsesentinegolio ainieissiiniis cl fidelissimusejusjus de exilio reduclum pra;fccit,clinique donâiivummi-
fàuiorliqutdo paliterit. Venit ergo Bolezlaus, cum- ni- litibus erogaret, Wladislao nongentas mârcas dena-
quein conciliosessum fuisset, dux Sobezlausa dex- ;x- riorum iradidit, quibus ille acceplis.cumsuis com-
3
iris imperatorissedil, ac 1Bex altéra parte alii prin-
'in- D plicibusfugam latenler iniil.
cipes, Bolezlaoautem aille conspeclumejus sedes des Eodemanno 17 Kal. Augusli (01) Stella, qua: Lu-
positaest tamquam liciori ; tandem de mulliscausis isis cifer vocatur, ad bicmalem orluin solis apparuit,
,B 4
mulliscousiliis ibi periraclalis, imperfecla pace, ce, qme snperius curstim lenens ad eum locum tandem
sed posilis iuduciis, unusquisque ad propria re- rc- pervenit, quo sol8 Kal. Julii oriri solel, ipso vide-
nieavii. licet die quo dies decreseere, îiocles ineip'uintau-
' VARI^; LECTIONES.
M dedicavil 2». 2b.
147nono2a. "« minores 2b. 149Polonia;addil 2b. "" Boieslaus2b. ' '"* Sobie-
slao2b. lsa cfiicielialur2. 1BS at 2. 2b. »4 conciliis2. 2». Ps iraclaluri 2». 2b.
* ,».. . NOT.E.
IJ*J i. e. tiaiicaruni. (58) Secundus, films Rogeru I, prtmus Stcilia?.
(S5) Marlisburgii,ubi conciliumhabituai est inde rex.
a du;15 Augusli; cfr. iaff',
p. 104. (59) Blankensleinin circulo Leilmericensi.
(50) Boieslaus imperalori l'ecil bomiuium, eum- (00) Dux Brunnensis, filius lldal'rici ducis qui
gallium l'erens in
Ann.el Chron. Saxone. pompa pra'cessit, teslibus obierala.
*juc 1115. Cfr. Cosmas 111,41.
Joannis I (61) Die 17 Augusli Wirciburgi adhuc luerebai
(57) Conineni. Bôhmer rcg. 2159.
163 GOSM^EPRAGENSISCHROMCA. %{
géri. Cum aulem pér aliqiiaulumlemporis in co locoi A qnasi q canipana in domo ejus suspensa resonalmt.
morarclnr, quàidnmnova Stella post eam apparuit,, tUnde pavefacia cum ad oslium respiceret, v'ulit
quccnec nobis nec paît ibus noslris inimonec ataviss dtlos d Virosnobilesponlificalivullu el liabitu indutns
iiôslris visa Cbt,cl in brevi spalio lemporis prioreini asiare,
a quorum unus langens eam baculoqucm tcuc-
praecessit,et non mullo post prior éodcm ilinere ad1 bal, b t Surge, inquil, da gloriam Deo^ego suni Jolian-
locuni suum régressa est ibique occidil, haieveroo nés n Evangelisla,cujus sôlemnia per orbem lerrarum
recto iramite ad parles occidenlis perrexit. Hoc c a fidelibus in craslinum cclcbranda sunl. llic est
ideo maxime lam modernis quam posleris rCcitan- fraler f meussanclusCollhardus*Scias tenostra pièce
dum pramolo, quaienus qui minus sludiosi 156sunl,l, ssanalam; > et élevantes eam eduxerunt, assuin-
nôvani stellam apparuissc noverinl ; si quo vero idd plamqtic
p deduxerunl, ut divinâ virlus voluil, in
Ipsum pervigili studio notaverint, noverinl Deum n villam
^ qua; vocatur Zlapi, in qua quidam nobilis ci
mirabilem in operibus suis et gloriosumpnedicare, ., polens
f noniine MIadola basilicam in honore bcali
simulque orcnl ut cuncla qua; visibiliier operalur,, . Goilhardi
( episcopiel confessoris construxeral. Quo
sic ordinare dignetur, quaienus in omnibus omnipo- i- poslquam
I venltim est, deposuerunl eam anle lem-
ionliam ejus laudanles, promissesab eo salulis dona a plum,l qu;e ita firmo gradu sletil, ac si nunquam ab
peveipere mcreanliir. Ipsius enim baie opéra sunl, lt B infirmilàle
i lacta fuerit. Tcnénles ilaquc ipsam per
de quo illeegregius auctor dicil : •manum inlroduxcrunt intus, el cece, viri praiclara
Qui stellas numérosquarum lu nomina soins, '
facie candidis veslibus amicti Deo laudes cancules
Signa, polestales, cursus, loca, lempora nosti. «
dicebanl. Sed quantum odoi'cm qimnlumve splcndo-
Anno dominicoeincarnalionis 1037. Libel supra •a rem ' ipsa dixerit se ibidem sensisse, huniana lingua
. "7 diclis paulisper omissis quoddam novummiran- i- ieflari nequït. Dum haac gerunlur, marilus suus ve-
dum diviusepietalis aepotenliceopus inserere, quod id niensi de convenlu vicinorum, non inventa uxore,
rclalu veridicorum eognovi. In parlibus Cazlau lBB BB ialiqna maligni temptatione seductam aîstimavit, et
est qtioedamvilla Bezluina "9 (62) vocata. In hac i
ic convocalisvieillis oinnem circa villam per paludcs
niulier quuidam a virginilate sua per plures annos »s et frutices qua?rebanl eam. Sed non inVenienlcs,
cum mariin suo vixerat, (idem ei el dileclionom m congregali domumlamcnlabanlur sedcnles. Inlcrca
proul decet observans; longo aulem post lempore, e, illa oratione facla acceptas inaurCs super allare
oelate videlicet sua jam in seneclute 16°vergcnle, e, obialura eral, quod sanclus Johannes Evangelisla
morbo invasa est adeo gravi, ul nullo modo sreela la prohibitifdicens : « Cras populo conveniente ad mis-
procederc vel slare poiuisset, sed manibus aliorum m sain in loco "•, tune 183offerlias 'mauressuper allure
efferebaïur et referebatur in grabalo. Quid mulla? i? G C in ecclcsia lua, et narra magnalia Dei, qure per nos
Delenla est ab hac infirmilàle per aliquol annoS. >S. gralia Dei in te operala esl, nec ulterius cum viro
Faclum esl auteni, ulsolemnia dominicalnalivilalis, is, mancas. > Hiis ila gestis iidem sancli rcdlixeriint
alque uti moris noslroegenlis est communïbusva- a- eam, et anle porlam domus suie sutitcruut, stalim-
care conviviis,praidicta millierofTieiodestituai, sola
ila que evanucrunt. Illa vero lietadomumsuam ingressa
douii jaeebal. Igilur vicina; mulieres convenienlcs les inveuit piorautcs, narrunsque cis potenlinm Dei,
ad eam, rogaverunt ul delala ab cis, elsi sederc rc oslendil queeel quanta Deus in illa operalus fuisset.
nequirct, salteni in convenlu eorum utcunque m Al ilii mulala vice ,64non lanlum de redilu suo,
accumberel. Ipsa vero pétition!eorum non abnuens ins quantum de sanatione gaudentes flevorunt. Cum-
spopondil, Dcportaia ergo inler convivanlestamdiu liu que craslina dies illuxisset, et lola vicihia myslc-
jacuit, donec niurmur inultus el slrepilus, uli inler
ler ria niissarum audilura concurreret, praidicla îmi-
convivas lieri solel, oriri cccpiu Advocansilaquc [iic lier, ul sibi a sanclis jussum fuerat, 'maures
quendam sibi familiarcm, peliit quaienus domum uni suas coram omnibus illic aslanlibus super allare
deporlarelur, qupd cl. factura esl. Ipsa die festura
ara posuil, alque cuncla ordinc qua;in ea divinilu.-;gcsla
eral beati Slephani (Dec. 20) prolomarlyris el diesics fuerant enarravit. Qui ba;c audicnlcs , "illainque
itts ^ sanani videnles, immensas Deo el sanclis gratins
sabbali, clinique spla domi sederel, necaliquisalius
cum ea, subito suavcin sonum audivit quasi somiin nui egernilt.
campaïKC,et aliquantulum ilidigiiaiis, c Heu, inquil,
lil, Vcnerabilis-autistes Ilenricus 1GBad sepulcriim
quantum, frâler meus comcssalionibusinhiavit, quia nia Domini ire disposuii, sed lMaccepta a duce Sobcz-
lam intempestive officiur.idivinum poragil! » Nain aui laq Hccntia.feslum nalalis Domini (Dec. 25) Pragai
gi'i-manus suus paroebianus ccclesia; ibidem eon- on- eum fralre suo pra;sule Jobaune celcbravil. Q«o
struciu!eral. Haiedum dixissel,eccc, oslium domus siuiu peracto ulerque eorum Moraviam adicrunt, ibiquo
qua sedebal apertum esl, sonus anicin quem audierat
srat Olomucin sedé poniificalusfesluni epiphania;(Jan.0)
YARLE LECTIONES.
m Cuslodiosi 2». «' super 2. tBBi//i 2". 1B 9 ita'2*. l€* seneclutem ? *'" utiuue ib. '*' tuo
"8 ,63
addit-lK deest\«-. ,64voce2b. qui et Zdiko add. 2b. ,G0 scilicei 2, 2«.
. NOTiE.
9.) Ilodic Beslw.inin circulo Czaslavicnsi.
"
2«5 CAN0N1CIWISSEGRAD. CONTINUATIO. 266
çircrunl.Jobanncs quidem rcpatriavil, Ilcnricusvero A est simililcr anle crepusculum diei; lerlia, .qua;
iler arripuit, cum quo parilcr multi de ulraque re- priori prit anno visa fuerat, cum istis non apparuil. Im-
gioiic profecti sunl, iiiler quos el familiaris nosler peralor
per Lnlharius principi noslro Sobézlao conipa-
cl fidelissiniushujus ecclesiaifauior erat Bolecay, 67. lernitale
len junclus, morlis jure de medio sublalus, in
Yoruin-,quia.Gonslanlinopoli di.u detenti sunt, nam cas çaslcllo Rôdburk (65) migravit ad superos " 3, se-
forte imperalor intlongiiiquis parlibus bella perago- pullusque
pul in caslello quodam nomine Brunsvik.
liai, anle sâbbalum sanclum pascha; (Apr. 11) Jc^- i
Anno doniiniçie incarnalionis 1138, 4 liai. Martii
rozolimani venire non polticrunt» Sed poslquam quoddam qui signiim ad modum serpenlis posloccasum
venlumesl, pra?sul quidem ibidem remansit, aliûd! sblis sol per lotam Bolicmiam volarc ad oceidenlalem
(cslum paschai expeclalurus. Porro socii itiuerisi ])lagam pia visum est, ipsu.mque snbiio evanescens,
adoraloscpnlcro Domini rcmearuni, mulla periculai signa sig quasi rubea post se rcliquil. Infra fesluni pa-
in mari proplcr lempeslales passi sunt. Unde plures> sch& sel 5 Mus Maîi in aquilonali plaga rubea signa in
connu.per mare errantes obicrunt, inler quos prie- ctelo cc< in modum colum.narum apparuerunl, qiue iu
diclusBolecay 108 ilelunclus, in quadam deserlai dnas du parles divisa, quasi cerlamia modo concurrero
insula lurnulalus esl, reliqui cum magno labore eva- modo nu refugere videliantur.
seriinl» B Eieclo ilaque rege Conrado omnes principes et
R
Eodem anno dux Sobezlaus in quadragesimai quiqitc qn primales ac familiarcs regni sui statueront,
(Fcbr. 28) levirum suum regem Ungariu; convenit,, quaienus qn in sancla solleinnilale penlbecostes, quod
cumquo, mullis causis diversisque purlrnctatis, sari» eral er 11 liai. Junii "\ curiamet concilium Bamberk
eitunpascha in caslro Oloiniic celebravil, non enim« in civilale faccrent, et ut omnes ad regnum suum
in melropolimsuam Wissegrad anle pascha venirec spécialitéssp ibidem in praidicla lempore conve-
,C9
poluit. Egrcgia iluelrix Adleyla ardeiiler cupienss niaul m (04), el ul eleclio sua pariler corroboretur ab
festobeali Slepltuiii (Sept. 2) régis el confessoris is oi omnibus, cl insignia regalia coram cunctts principi-
adesse, Panuoniam péliil, sed ibi diutius a fralreé bus bi a Ratisponense duce (65) recipcrenlur. Clinique,
relenla est, donec patrem suum Aliiiuni sepelivit» t» ul u statulu.m erat, cuncli simul convenirenl, Ralispo*
Hicenim Almus a fratre suo Colmanno ccccalus, inn nensis n dux inesse conventui necipse voluil nec rega-
parlibusGioecia;exulan.dovilain fiuivit, sicque in.lu-
i- lia li insignia reddiilit. Iïa.biloigiliirconcilio intillisque
iniilaiumfunus ejiis per decennium mansit, douce !C nnegoliis pcrlracialis, cum unusquisque ad propria
rex Bêla filius suus, ab eodem prrediclo tyranno io nrcpcdarcl, regem adbtic in codent loco moranlcm,
lumiuibusorbalus, in regnum sutini illud asportavit.t. nosler
u dux Sobezlaus infra-jam diclum fesluni adiit
,7° Adleyl ductrix, quia ad
id C eeum,'receptusque a rege magno cum honore per
Sepulto aulem paire
feslunisancli martyris. Wenccslai (Sept. 29) repa- a- aaliquol dies ibidem slclit. Cralia quoque régis sibi
iriarc nequivit, in pnrfalo caslro Olomucz ejus le-c- favente
f id ohtinuit, ul -filius' suus Wladizlaus in
dum cgil. Princeps Sobezlaus cl dux Bolczlans in rreginien ducatus ci succederet. Cui licel puero vexil-
CastroKladsko, quod est in conftnio Bobemiai, in l'uni l pricsenle paire o rege traditum est, -ad quod
festopenleçoslcn (Mai. 30) convenerunt, ibique foi-te- confirmanduni
c omnes Bohemi proc.eres super reli-
dus paeis inicru.nl, quo peraelo ad propiïa redie-C- tquias sanctorum coram rege sacranienla fecerunt.
l'uni. Post fesluni aulem filius Bolczlai Wladiz- iz- Hiis 1 ilo peraclis, dux Sobezlaus gaudio pro vellc
law 171 infanieui filium ducis Sbbczlai in caslro ;ro ircpletus, cum suis rcpatriavil. Cum aulem sollem-
Neiïtcide fonte susceperunl, ctii Wcncczlans nonicn
en nilas i apostolorum Pelri et Pauli (Jun. 29) celc-
'; inilidit'".' 1
branda fidelibus advenlassef, dux Sobezlaus prinïi
Sed dum causas morlalium rerum seriaiim descri-;ri- cl ' secundi ordinis mililibus suis edicit, ut quanlo-
ga- cius Saczka ad se conveniant; quod cum faclum
bimus,restai ul de supernis aliquantisper subjunga-
nius. Et quia praicedenli anno de duabus slcllis llis fuissel, dux ipse parlim rogat partimque imperat,
iliximus,nunc eliam de tribus dicemus. Nam terlialia quatenus fidem, -quam ftlio suo post morlem ejus
5e- D servare velinl, se proesenle sub sacramento confir-
Stellaclarilale similis duabus prxdictis 3 Idus Se-
plembrisapparuit, qnoeanle crepusculum diei orliirta marent ; quod el factura est.
est éo loco, quo sol in' Leonis signo graditur. Se-
Se- Eodem anno imminente festo-beali •palroniiioslri
ctindaquai Lucifer dicebalur 5 Kal. Januarii orlarla Wencezlai (Sept. 29), dux Sobezlaus fitiam suam
VARIEELECTIONES.
"vita videlur legendum; Bolèslai 1, Boleslaus2b. ,SBBoIeslaus-2b. '"-Adëlbeit 2b. ,70 fratre in 2 prî-
i tiuimscriptum eral, sed. ab eadem anl'iqua manu ,correctnm paire. m Wladislai 2a, 2b 1,a in caslro —
imJidildésuniin 2, tegit auteni 2^. •" supens 2, 2a. 174Julii 2b.
.'. NOT^E,
(65) Apud Breitenwarig villam obiil; cfivMascov. venerint, vide m praDceploquod Conradus «ibidem
comment, de Lothario, p. 340. Alia noniina..ab àliis scrihi jussil, apud Herrgotl geiïeal. gent. liabsbî H,
proferunlur. Cfr. Jaffé, p. 223. 158.
(04) Qui fuerint principes, inler quos eliam So- (05) I. e. Heiiricus Superbus dux Bavarksiet.'Sa-
bezlauslegilur, qui Conradi parlibus favenles con- xonne; gêner Lolliarii.
PATHOt.CLXVI. '9
267 C0SM.I5PRAGENSISCHR0N1CA. ni
noniine Mariant filio (06) Lcupoldi(67) oricnlalisj\ Repugnnnlibiisrégi ConradoSaxouibus,siiaïquc
inarchionislegilimocoiijugioconjunxil,quamquin- eleelioniiifsensuni el favorcinpnebere recusanli-
gentis inarcisargenti.donavit.Facla?sunl aulemlue bus, proposuil bellis lemplalos regno suo subji-
nuptiaein Moraviain Oloniuccnsipiartc.Pridie Idus eere (75). Cumque per plures familiàrcs supple-
Ociobris primo crépuscule nqelis rubea signa ad nienla exercuus colligcrel, inler rcliquos ducem
aquiloncmappariicrnnt.Secundanocle Idus Videli- noslrum Sobezlaumexpetivii, ni cum suis prauli-
cel eadem horasimililerfacluniest. Tertia nocle 17 clo bclloinleressel; pluiimumenim spei devicloria
Kal. Noveuibriscirca auroram eodem modo appa- iu forliludine pugnalo.rumejus reponebai.Congre-
riicrii!)!.DuxBolczlausobiil (08). galis (74) igitur rex et dux Sobezlausdiversis adi-
Annodominicalincarnationis1139,dux Sobezlaus ti.busSaxoniam cum iulrarenl, ilii vira advcniait-
ab uxoreWigberlialiqiiotrosira 700 marcisargenti tium non ferenlesad castra confugierunl,nec prius
redemil. Addidilei proetèrealerliiim denaiium iu vullui régis apparerc pra-sUmpserunt,quam mc-
caslro Donin.Conlirmalis l7B igitur mililibus qui dianle duce Sobézlaose ditioni régis'suintantes,
castra custodieruni,76,redennlcduceSobézlaocum prr omniapacemejus adepli sunl. Sic salvo régis
exercilusuo quodamdie, cum essel in inlroituterra? honorevicloria sine armis peracla, inde redeuntes
suie in média sylva, vchcnicnlissimusflavil venins, B quendara locum vaslaverunt et magnam proe;lam
qui non solum ledificia seu quaîlibel obslacula, lctluxcrunt.
sed 177ctiam grandes sylvarum arbores radicilus Ea lempestateJohanncsPragensisepiscopuslongs
crucbal. Intereaiu 17BmagnopericuloBohemi con- maccralus icgriludinc, 6 Idus Augusliinigravil ad
stiluti, adeo Icrrili fuerunt, ul uuus de caslellanis superos 179.Hic niense Marlio langu.oroiaelus us-
appropiiiquans duci dicerel: < Ecce, domine dux, que ad 0 Idus Augusli, ut dixinius,iufiniiitaledc-
coram Deoet sanclisejus, vestra quoquegralia leslc, leulus est. Sepullus est aulem in capella sancli
proinillo,si oinnipolentia Deiab hoc periculo vila Golbardiepiscopiet confessoris,quam ipse perfo-
comité criperc dignabilur, qiiantocius tnonaslicie ralo pariclo ccclesia; sancli Wencezlai ad aquilo-
professionishabilummesubilurumnoverilis. v Sed nêm construi jtissoral. Cui Silvcslcr, ahbas Saza-
Deo prolegenlenon nisi seplein hoiiiincs de tolo viensis, inl'juslo ominc successit. Hujus clcclio
exercilucasu arboruni inlerierunt, eoeleriscum in— 3 Kal. Ociobris facla est, sed quia consecraluslion
eoluniilaleremeanlibus.Seplimo(69)Nouas Martii est prius quem dux vitam finirol, cujus volunlale
rubea signa insuclo loco a principionoclis usqucad fuerat eleclus, clcclio sua breviter duravil, ut in
linem visa sum. Hocanno solcimiiasanelorummar- seiiiienlibusclarebil. Post hoecSobezlausduxcur-
tyrum Adalberlialque Georgii 9 Kal. Maiia fideli-C lem suam adiilqua;Chuoyno,80(75)dicilur, ibique
bus celehralasunt (70). Ipsa dies resurrectionisdo- mauens caslrum renovarc coepilquod Hoslin Ilrà-
minica; sollemnit-jleclarcbal. dec 181(76) dicilur. Cogilabalciiiuisi Deusvoluis-
Eodem lempore dux Sobezlaus levirum .suum, set inler se et duces Polonia:dissensioncinfacere,
Bfilani regemPannoniic, convenit, nam idem rex et fortasse ex aliqua parle ul 1Ba suo dominloeos
Bulafiliainsuum(71) filio(72) régis Tbeutonicornni siibjugarcposscl,el ob hoccastra qua; sunt ex pane
Conradi iradebal. Il,e luiptisein feslo penlhecostcn illorunifirniabal.Sed aliter convenire providenlu
(Jun. II) celebraloesunl. divina disposuerat,nam priusquam praediclumca-
.. Quarto deçimo Kal. Augusli obscuritas acris slrum ad perfeclionemduxissel, proximadoininica
facla est, fuinusenim inusitali foalorisquasi nebula anle nalaleml83Domini(Dec.17) infirmilàle Iaelus
' -
exhalabat. sed neque die neque nocle fumigare lelifera, leetoprosierniiur.
.cessabat ea obscurilale sic per septiuianamdu- Annodominica;incarnationis 1140, dum gravius
rante. 9 Kal. ejusdem mensis nigredo densior so- graviusqueinfirmilasiuvalesceret,sublatusdcClutoy-
lilo circa meridieinacrem ohfuscavitpulridissimo BOW18tporlalus esl in caslrum jam supra dicluni.
fieiore, ci'vclut ab .inferisexeunte odoralus homi- D Interea quanti rumores, quaiila consilidBobemiîC
num persufflante.Fuerunt eliam nonnulliqui dicc- proceres aclitarenl, silentio praHcriresanioris con-
bant se quasi fissuramin sole vidisse. silii oeslimavi,ne forte singula ul fuerunt prosc-
YARLELI-XTIONES.
178eonfirmans2, 2«. m cuslodireui 2, 2«. 177et 2. >78deesl2, ,79a 2, 2». 18»Chwoyno
superis
2. 181Goscin2". Ilosczin Hradek 2b. 182et 2, 2a. 1B 3 natale2. m Chwoyna2b.
îwivrar.
(60) Obiil28 Ocl. 1159. Cfr. Rnepcll,I, 297. torali die 28 Mai.habite constiluia est. Cfr. Jaffc,
(67) Leopoldo. Conrad 111,p. 23. Ipsaexpediliocceplaest die25
(68) Qnarli. . Jul. teste ebronicoS. Panlaleonis.
, (69) Legcndumfortassesexto. (74) Neque minus ntedlante*Alberone archiepi*
(70) Quieiuciduntin diem25 Aprilis. scopo Trevircnsi. '
(71) Sophiarii. (75) Ex conjecturaPalackiil. 413. Kôniginhof.
(72) Heinricoqui anlepalrem obiil. (76) Ariiau.
(73) Qua;expedilioin concilie priiicipuinArgen-
• CANONICI WISSEGRAD.CONTINUATIO. 270
g(i9
quenitoodinm fortassÇialiçujus incurratn.Confluxe-Arum A ri sancla?Wissegradcnsiset Pragensis ecclesisa
"' ci
canonicos,nec non comniilitonessancli Rencdicli,
.fiinl enim cuncii primates. Bohemi in urbem
Wissegrad,el die nocluqueconsijiatractantes, ilii moniales m quoque rogarel cum omni clero inIra ur-
illumcl ilii illum cligcrcel inlhronizarc.conlendc- bem bi comnioranle,ut, sicut inos esl, pro dc.fuii.ctis
bant.Omnistamenille convcniussoluni Naceral,88 officia ol peragerent,scilicel prima et secundacl lerlia
iiilendebanl,ut cuicunqueipse favercl,huic omnesi et el septimam die, cl cancrausquead anniversarium
paritcr unanimiler subjacercnl. Dura luec ageren- sic si commemorniioncsfncerent pro ipsis; alii missas
lur, bii qui circa dtieeui Sobezlaumcrant, paritcr pro P salule vivorum, alii pro peccalis,alii pro fide-
cum .dominaconjnge ejus nullunisigniim rcciipc- lifus li defunclis.Placuil ilaquc primumdiem in festo
raiulaisanilaiis in co notantes, oleo perunxerunl l orinhini
o sanclorum (Nov.-i) slalui. Ad compro
cum. Deinde magis magisque debiliiale corporiss bandum b ergo quam aifectuosequaniquedévotebanc
invalcsccnlc, perceptovialico16Kal. Martii migra- eeleeniosynanilaudabilisdux Sobezlausfacerct, ve-
vit a seculo. Proh dolor! quanta anxietatc, quantai nienle n anniversario,ipsemet in claustro Wissegra-
coinuiotioiieBolicmiafuerit tune agilala, ad. enar-- . densid cum canonicis ejusdem monaslcrii el cum
raudiimdifficilenianel. Merito quidem angebalnr o
r omni clerodevolo 19Be suburbio colleclorefcclio-
amissolitnlo dêfcnsore el paire, quippe lanlo pa-- R n habuii, ibique in divite apparalu diviiem 19G
V,neui
tria;amore conslriciuserat, ul omniumgerens eu- volunlatcmoslendit.
v Idem egregius dux Sobezlaus
ramparalissiniuscralmûri pro liliertate subililoruni i inler
i caUerageslorumsuorunimagnaiiaLolario im-
cl honore. Undeel lasciviam carnis omnibusmo- peralori |: cl régi Conrado Saxones et Bavaros nec
dis 187dcvilabal,quaiplurimosviporumenervare18a 8 noni coeterosRonianoimperio aliquandoconlrarios
solel.Sobezlaus aecr dux ,89prie omnibus in per- istihjugavil.Hiiset pluribus hujusmodim honoribus
so'naegicgius, in loqucla amabilis,in iuiliiia sire-- (circuiiifiiltus,1G Kal. Marlii dux proediclusest
uuus, in consilioprovidus, in clecmosynalargus — morte i proeventus.Relributor ergo oiiïniuin bono-
noveralenim referentibus sibi collaleralibus suis s rum i Deus, pro cujus amore hoc bonumopus prxdi-
capcllanisbcniumGregoriiimdixisse: i Adiribucn- i- (ctus dux operalusest, sccundunilargam bilaris da-
iliuiiergo cur pigrieslis, quandohoc quodjacenti in n loris voluiitalcm nunc aniniam ejus coufoveredi-
leira porrigilis, sedenliin coelodalis? >— paupe- :- gneiur.
| Aincii '*8. Cui Wladizlaus(77) successit.
riimquoque curam sollicite et diligcnter gerebat, t, Silveslerabbas
! aniisilepiscopatuni.Wladizlauscum
quippenon surdusevangcliciproecepliauditorerat:.: suis convenil regem Conradumleviruin suum (78)
<Quoduni ex miniinismois fccisiis, mibi fecislis is in urbe Bambcrk(79), cl ibi-acceplovexilloa rege
(Mattlt.xxv, 40). i Nam licel magna sollieiludiuc ic G rediit
: ad sua.
nonsolum sui priucipatus esset ocoupatus,verum n Eodemanno Otlo processil ad ordinationemepi-
eliamcuram Moravia?, et Sirbia?lsll)impenderet,régi;i scopalus,quo acceplo 5 liai. Junii in inelropolilana
qtioqyePnnnoniorum,sicut supra salis oslendi, in n urbe Magonlia ab archiepiscopoAlberto, cum ma-
pliuiniisconsiliumsuum prreslarel,soepiuslamcnin il gno honoreel loetiliarediil ad sua.
scmclipso relraclab.il, ne hujusmodioccupaliqnibus is Eodemanno ductrix Adlcyla moribushonesur el
iininiairrctila improvidei91periret : Quapropler, r, prrcclara, non post mullos hujus vilse.curriculos
ve'.uiinslruclusverbis sapienliscujusdamdicciili's: ': lacla cordis sui doloribus, siquidem vivons post
Mimeraquasdouai moriens,hasemuneranonsunl, 'i obilura inarili sui sepiem meusibus, 17 Kal. Octo-
cumconleclali,91sua domina Adtayia salulifcrum m bris migravil de hocseculo.
consilium,quaienusanle dieinexilussui
iiggi'cdilur ni Flumen Sazava l%Kal. Dccembvis,quod vadit
summumjudiceni cl inspeclorem conscienliarum m jnxta coenobiumejusdem nominis Sazavva,discer-
i placarcfeslinaret,pnecipuerépétantespo.it iiiorlcm m piionem'" passum est, plus quam 20 sladiorum
suamnulluni adeo fidelcm, adeo familiarcm.sibi bi longiludine a sunimousque deorsum; molendinum
fiiluriini,qui sic bona eorum paupcribiis et Deo eo ejusdemcoenobii,quod ab aniiquo nunquam defe-
. servienlibus erogai'et,ul ipsi vivenlesfecerunl.Quid id u^cerat aquis, tune stelitin sicco. Abbas el fralres
plura?advocanl'.•*Vinccniinni capellanum, quo no illins coenobiiel servienies veneruiil ad litlus, et
allerlidelinrsibi non eral, cui sancke cogilationis lis miraculum considérâmes, ad majorera' holiliam
«mueconsiliumordine manifesianl, el simul eun- n- ejusdem miraculi, contra morem solitum magnos
(,cmjubent alque rogant, quaienusex parle ipso- o- pisces et cancros in sicco fundo collegerunt. A
VARLELECTIONES.
180urbe 2, 2». ,8«ita 4. 2. ,8Bvir
Naczeralh 2, 2a, 2b. 187omnimodis 2.2». ,88 tla 2b. enarrare194
Il'ihixsacer 2b. • •»»Seribùc 2, 2». '9l improvida2. ,sa conihorali2b. ,9a advocat2b. sexla 2b.
deesl2, 2» 19° diviti 2. '" hujus mundi2. 2a'. ,98digneris Domine2b „»" disruplioncm2*.
NOTTE.
(77)Secundus. ; CônradiIII. régis. .
'uxor criU Ger'r,:i'is> fiUa'Loi»-
iiii^î\(Wlai'iziai
pouii|\ marchionisAuslria;,ex (79) Meuse Aprili, ut videtur. Cfr., Jaffé, Con-
maire Agneicsoror rad III, p. 47.
271 CÔSMAPRAGENSISCHRONICÀ. 279
prima aulem hoia nsqiie ad sextant bac in tuttisi- A ceciderunt
ce (85). Tune Bohemi videntes THbravos
lione ,0°pra?diclumflumendivina dispositionccon- in invàléscëreseque auxilioDei carere, OuiucSin eva-
lincbaiur. sii fugieïùnl, Pfuganï vero metropblimeiviiatern
siône
Anno doimnica? incarnalionis (Dec. 25) 1141 in ingressi cum Theôbaldô, niunitioiics firmaverum,
Wladizlaus dus habivit fesluni nalalis Domini in WladizlaumW propere âd regem Tlïeùtônieoruni pro
villa qua? vocatur Siwobosl a°\ tibi puer Wlà- auxilio au adipisceiidodirexerunl; Igitur Conradus dii-
dizlaus (80) ipso festo die, dum nox occupaverai calus c;i conciipiseenliaaccensus, fugitivesprosêquens,
iotum muniiuîii, iiiiit fugam ad avunculumsuum Pi Pragam Obsidèt, a'rmatos circuniqttaque adliibét,
uomiiîe Bêla , qui lune regnabal in Ungaria. m machinas, balistas, sagiiiarios irtslriiit, ad liliiimim
Ily'emsl'une,varia fuit. Bêla rex Uhgarorumobiit, in moiiasleria, iii claustra, in oedifieiaignés miiiii.
éinostrales profugisnbiuissis càpiiib'us doluerunt. Proli Pi dolor! nefas iinisutn, inaudiia aiïgustia, trist>
Hocanno in quadragesiinaper lolam regionein lia li insolila, cura?, timoret irenîor cives suburbanos
Boheiiiia?.imilli suspens!silitt in pàlibulo, prse'cipui alalïînesquoeorum iiivascnuit,el monialesdilccioêDeo
nuieinin inouïe Sibeitïca(81), ex quibusplures cvà- et ci liominiliiisde ccenobiosancli Géorgii martyris
sérniil et fugam inièrunt. 17 liai. Maii iuundatio s: sanotoequeLudmiloenîariyris, omnia sâer.iria et
fiuininis Wlatava, qtiasfinit intèi;urbes Wissegrad B B-h
babitacula sua combuslavidênles, lerrila?cum ge-
él Pragam, ninlià facla fuit, et vieillisrébusinnllum niiluii graviqu'êsuspirioseiiiiviva;,vixvaléiues oeulos
nocuil. 9 Kal. Maii novus Lucifer brins esl, sed et ci nianus ad coeliinilevarc clamàveruni; « Domine,
dissimilis varielatibiis priori Liicifero quem anle miserere
n iioslri et respice nos. > Et subito invenlo
nienioravi: ille 17 Kal. Augusli orlus est, isle 9. exitu e de civilate fugienlcs, in locunlttnum sub Pe-
liai. Maiivisus est, el sic varies cursus peragit. \i
Irzin monte secesserunt, ac in ecclesiàsanCliJolian-
Hic prà?sul Zdi'coOioniucensïsccclesia?accipiens'' nis ){ Baplista?, quoad reslàurationem proprii loci
crUcenide sàïlcloaitari sancli Pétri, laerymansproe' vVidèrent,quasi exules, tristes et fîebilcsmanserunt-,
ga'udib cl catalans banc aiitiphonam: i Qui vultt Evolulis igitur paueis diebuspro dolore et affli-
venire posl me, abn'egetsemet ipsiimet tollalcru- clione c non cômptilalis,régis TlïeulonicorumConraili
céhi suam (Marc,H,51), >etc., ascendit cquumcinn1 ccoii'diiclorumquéejus Wladizlai ducis cl episcopi
suis contra pnganos qui vocanlur Pruzi, ul fidem1 yZdiconis,vcnerabilîset sancla?memorioeviri, adven-
sancla?Trinilatiseis insinuarct et baptizarefeos(82);! tus t cum foi li manu inlonuit. Quo audilo Conradus
a03
quod tamen ,M nicliusest silerc doejus ilinere in1 iclrarchat cum suis scquàcibus in terrain, suam la-
vaiuini laboravit, cl de ejus redilu gauderc. i
ien'lcr effugit, cl aniplius conipa'ruit.Yeuiensergo
Anno dominiea?incarnalionis1142,régnante Con- - C rex
i Conradusducemrèsliluil firnia pace (86), suin-
rado necduni iinperatorc Roma'no,inthronizato au- ta t proinissapecunia in propria profeclusest. Tune
fera principeBohcinonimWladizlao,qui patriio suo3 < omnes qui in Iris'liliafuerant, qûâsi de gravisolium
sùccesseïalilluslri viro Sobézlao,o'rilurinler Bohe- éxcilali,
( la?tali sùnt, coeperunt qua?violatâ craiit
inosvesana seilili'o,qua?eos perfidia?slimttlo lurba- ircaidilicarc,quscvero omnino coiisumpta-,renovarc.
tos in duas iuriiiiis divisit, el mcliornobiliorqueparss |flaque domina?,moniales, sancla? el iidei calholica 1
ad Comadum ducemMoravia?perrexil (83), inferior r fili:e,
| in loco proedicioconversantes,die noctuque
vero et junior cum Wladiziao remansit. Hiis ilaa 11 ! cbili voce sccuiidlini desiderium jusli Simcoiiis
geslis subito pax abicilur, bellumqucfcsliniimiiidi- i- dicebiïnl: « Qu.indobine exibiinus?qiiaiidOin clim-
cilur; in condiclo loco conveniunl, de Wladizlai li slro nianebiniùs? quando cuin pleliogaildiô Deum
dcpuisioiie et CouradietactieSiearmati consultait, ., oràbimus? » Mox exaudita?a Domino audierunt
'et nuilam concordia?pacisque firmilalem staluunl. I. relationecusioiliininiurorunipiscalôruniquecl pau-
In crastino aulemMoraviertsescum prôfugisBohemis is peruni in lioclibus laborantium,;vidisseflamniasdc
ïn Wladizlaumel fratrem 204Tbeobalduniel Iïeiïri- i- earum20aecclesiàexiisseet usque in coclumse pro-
cum (84) ex improviseinsurgu'ivtjin fugamquecum IU tendisse. Hac audilione per Spiriluin sanctumcom-
omni exercilu cômpelluiil. Quibus resisleniibus îs " moriita?clauslrumvisitant,'ecclesiamlustrant, altai'ia
quantumvalueïuni, majores belli ductores Nacèrat, I, inspectant, et maxime rcliquias sancla? Liidmiloe
Smil, Ben 2Met alii qiiam'pluïes ex utraque parte te paii'onoesua? Cuni lacrymis quicfitan'l,- accersito
YARl^î LECTIONES.
ï0° inimutalione2, 2b. ao1Czijhossl^1'. in margine. aoaqui tum. 2. SMquam 2. "k OmniaquasM'
quunturtin%b.derideraMur. Beneda2. Bcii.2a. 2'06éorum2. 2b.
a<>s
:':' '..; ""•':- . NÔTiE.^ :' .:;;'-:'"
(86) filius SobezlaiLdcfunclTducis. , (84) JÉque fratrem W.laçliislai}ï. ..",.'.
(SI) Hudicnions Zizka. (85) Quod fa'cliimest iii 'pïig'na ad montem Wiso
(82) Yidede bac re litleras ab InnocentioH papa kaiu, in circuloCzaslaviensiîïiler SuclidolelMale- 1.
ad Ilenricum episcopumdatas anno 1141.; Boczck scîiau, die 25 April. Yid.YinccnliuniPragensem !
h-Mï- ;.'-.- 1. cl Palaekium I, 419.
(8^) Cul favebant.rcliqui Moravia?dueis, Otlo (86) Pragamintravil diefesto Peniecostes,i. e- '
Olomuccnsis, Wratizlaus Brunncnsis él alii. Cfr.' Jun., teste Yinccnlio.
MincciiUusPragensis ad h. a.
875 MONACHISAZAYENSISCONTINUATIO. 274
^Vernherolapieida et ca-inenlnrio,ul inler saxa et ''Vnisi prius millal Romam. Ilerum aulem praisulem
tilionesrequirat, sollicitant.Eccevotante DeoWcr- 208Moravia?Zdiconemimplorant,ut desideriumipsa-
nlicrtissarcophaguin iiicorruplumnec igné lacltim rum impleata°*. Qui se fnclimim proniillit, si anli-
rcperit, ad dominas la?lus rediil, et pra? gaudio stilis earuni licenliaminvenial. Non cessantesergo
icniuneraiionem poslulans , laililiam nunliavit. O clauslricola;a proposilo, domini decani Pragensis
snneteDeus! o mirabilisin sanclissuis!, o beuedietc Henrici Pelrique arebidiaconi eseterorumque de
fainulas207tuas conventuconsiliosareofagumrelevant, aperiunt, el
in operibusluis ! quanta cxii.Ilaii.onc
di'gnatuses replere; quali visilalionis solalio perr pra?visumjuxta allare loetanler recondunt.Nec hoc
finidere,quam magno gaudio praiseniationis la?lifi- quoquepra-iereundumesl, quod mirabileel in se-
eare! In lerram Deograiilicaiilescorriiun|,lacrymis culis praidicandumfurtum Wernheri declaralur, qui
lnca perfundiint, et oblila? iristitià? ad Icvandam ablstla lalenler parte corporis bcala?; Ludmila?,
lliccamcuri'unt, sed quasi stupefacla?praisuniplio- alhlela?Cbrisli, repatriai; ad constriiciiduuilemplum
ncmrepriniunl, et vocale sacerdole Pudone, cujus Deo duos conducil, qui coeploopère nioriui sunl, in
consilioel auxilioforas leniptanl eflerre; cl excunles sequenli enim alii duo, iu tertio ipsemel defunclus
ad porlam civilalis inveniunl obstriiclam, seral.am est. Hiis visis lilius ejus jussu vicinorumpropinquo-
cl quasi exilui oppositam, quam niulto conaiiinie „ runique Boheiniani inlral, Gervasio canceilario,
quassalam uimiisque laboribus tetnplatnni nullo çonsanguiiieosuo, gesta replicat, per quem ammo-
modoaperiunt. El hoc miraculo compiincla?in lo- uilusablala ecclesià?redd'idil,in noniine domininq-
cumunde exicrant régressa?sunl, missoque nuncio lii Jesu Cbrisli,, cui est honor et glpria in seçula
adcpiscopuiiiOlloncmsupplicanlulveniat,quid agen- seculorum.Amen.
duinsit, décernai.Quirespondit,se nonauderefa.cere,
YARLE LECTIONES,
, 10Quidiligensi4»t
NOTyE.
(87) Nimlschin Silesia. Cfr. Annales Pragenses Hajec.IV,246ex ChronicoSazavcnsiessedcrivalam
et Wilmans Olio III, Exe. YT11, p. 219. docuilPalaeky Wùrdigung,p. 51.
(88) Scil. quiiique fralres sancti Adalberli; est (90) I. e. mtiuiius.
glossaad Cosm.1, 29. (91) Haud procula Kaurzimad fluviumSazavaui,
(89) In cireulo llaurzimensi. Yilam sancti Pro- qui iu Moldavamexundal.
copii versibusBohemicisdescriptam,.quamex fon- (92) ï. c. propugnaculis.
tibus pcrveluslis fluxisse conjiciebal Dobncr ad
277 MONACHI SAZAYENSISCO.NT.NUATiO. fi!j
subsidiumexhibens, ad inililu.mstalioneiu rcgredi- A lige opus, quod paler suus imperfecluuirelique-
Aligens;
tur.gaudens*Exinde igilur coelesli dictante gralia rai ral, omni sagacilalis diligenlia ad perféelumcon-
çrescebal adeo longe Iaiequeper.cuncla compila sur summaredccrevil. Audiens namque bealt virisan-
fàniavirlutuin illius, multiplia sermoue discurreiis, ctain cta opinionem,iiw-nensoiripudioultra quam eredi
ut ad ejus opinionemcatervaiini provincia?ejusdem' posset, pos cum opiimalilnissuis gavisusest, cujus sese
boulinesxenia offerrenl ipsiusque orationibus sese graliilabundus
grs commendai-isoralionibus , seors/int
dévoiemanciparenl; qui carilalis flagranliaplcnus, ass assumpsil,el de suscipiendaabbalia?infulacomnio-
liospilalilalepie:praiditus, prudenlia sancla deeen- nuil; nu: deinde ilerata vicein prassentiaomniscurialis
ter orualus, castimonia purus, bumiliialis miseri- digniîaiis
di{ verbis persuasoriis aggredilur, et, licet
cordia providus,.lemperanliaclarus, habundanlia Velit ve! nolit, pasloralis curas nioderaminasuscipere
zeli fideiplenus, qui sermone proedicaiionissancla? de deberel. Sed vir Deiin.sibi solilii perdurans perti-
peeloraaudienlium,ut iinber lemporaneusoporluno nacia, na omninosese asserens indignum, nuilaicnus
teinporeinfusus irrigabat, acdoclrina?sua?vomere ad ûd consensumducis fiecti potuil. Sed divina?ordi-
mentesulillime.reformabat.Pauperes deniquetailla nalioni na quis esl qui conlradical? Victus panique
pietalislargicionesibidiviiiitusingenilasuscipiebat, omni on inslanli.i precum oiuniquc dilcclionis aniino-
laniqucprona et lela famulalus solliciludinc mini-. B H ivtione
n alque iillabililaieopiiinalum,violenterabbaa
slrabat, ac si manifestissimeCbrislus adesseï, ulL ordinalur.
01 Facla ergo ceiebri promolione, duK
omnisterritorii ejus induslria inendici alque pi- Bracizlaus^i primo quidem doiialionem,quam paie»
faudi(93)pascerentur. Properabat equidemad eumi suus su eidem palri adlmc anle susceptioneinabbaiiav
mulliludofidelium, habeules in desiderioanimisuii fe fecerat, flumenvidelicetsublerfluCnsAmilobuz(95)
seeuli lucris renunciare, secum finelenuscomma- us usque ad speluncam,qua? vulgo Zacolnica,dicilur,
nerc, quosbénigneampleclansfovebal, sicut gallina i cum ci pratis el silva circiimjacenle,principalicorro-
pullossuos sub alis. Brcvi iiaquelemporisdilapso » boravilauclorilale
bi (96); dein eliam banc eandetn
inlcrsiitio,felix paler Procopius,coadunatis quibus s donalionem
di supervenicnlibusberedibusala el eara
potuilsumplibus,jecil fundaiiienlumin noniineDo- i- suosi juri usurpalive vendicare niolieutibus, noiens
mini,et basilieam in honore saiiclissiina?Dei ge- paterna p cassare slalula, semel opposuit,lilem dire-
mincisMaria?cl sancti Joannis baplisla?conslruxit, i, mil,n et eidem palri Procopio oinnem uliliiateinin
etaggregavilquosdam fratres vitael nioribus reli- i- aaqua et^silva a prauliclis tenniiiis redonavit, agios
li verov al3 el prata ex
giosos,quibus spirilualilcr coiicordantibiisunaninii ulraque parte adjacenlia sub
cantate inonastiea fieri nioderamina et mvslcria a leslimouio
t cl confirmalioncfilii sui VVralizIaiet
divinajuxla exemplar alniificipalris Bencdiclicou- i- ° principiini
f suorum600 ilçiiarioruinprecio redemit,
s ituit, ipse verominiumsin niinimiseffeelus.Cujus is et c abbali prouopioscriplis et legilimis leslibusre-
quantumprudens et cfïicax diligenlia menlis indu- i- < consiguavit.Ad cxtreinuin quoque ex propria lar-
sliiaqueao sollii.iludo,el quam pia carilalis afïluen-
ii- gitioue
j terrain quas circa esl usque ad -silvniu
lia erga fralrcs exlilerii, nullius facundia dignesuf-
if- iSirnouiiic,nec non villamZcramniket uniitn stst-
fuil enarrarc. Duxigilur pnediclus et primants,eu- u- gniiin
| et slructuram liguorumad piscandumccnium
ridlis(94)patrCmvocilarc usui.suocommcndavei'uni, <
il, denariis comparalam eidem abbali et suis stieces-
quem eliam patenta veneratione diligerc decenter i
er soribus pro reniedio anima?sine in perpcluumpos-
afl'cclabanl.Undeidem dux magnaniniilercum sa- a- :sidenda conlratlidit. . . .
Iraparuinsuoruni ingeniositale perspicaci pruden- n- Tara igitur Teliciprocessujaui faclus abbas, non
lique consiliodiscrelionisinilo !,t, cum ad abbalia?
iu? se super se cxlulit, sed liriniori virlutuin soliditaie
investiturain debere promoveri decrevit, quiedam im fundalus, huniililatis quoque ac carilalis conslauli
cenobialiusui necessariadecenter coaptans, qttsedamira exccllentiastabililus, tain hylariset affeclionebene-
polliccns,qua; landemdecenter cotuplevil.Ille vero ;ro voleniiie conliiiens exliiil, ut a subjeclis sibi plus
sesecéleris pra?ferrepertimescens.sumniomansiic- ic-„n amori haberclnr quant timori, quibus lam publiée
ludinishumililalisque cmolumenlo omninorecusa- sa- quam singillalimsalularia miuislrarc mouila tnultar
bal, scmel asserens imperiliimliominemelindignum uni que exeniplispriscorum dogmata pigmcnlala (97)
operamobedienlia?minimesubjeclis impenderc ya- «i- non desislebal. In lempore siquidem suo omnium
lere, Deuin,qui omnium occulloruinsoins cognilor lor reriim opulenlianon defuil, qui tamen exercitio la-
est, intima?sua?inspeclionis.testeraproeponens, - boris nianuum suarum sustenlabainr, et paupéruni
Intérimpia?memoria?duce Oudalricoex hac lnce uce inopiamrclocill.abul,alque in trislicia. posilorum
.subtracto,Bracizlaus, filiusejus, regni principalum
uni curam supporianscunetormn, eos.uli priulénsiiie-
opiitutii,virper omniadivina?religionisc.ultumdi- dicus inftrmosanlidotopalerno.cl solalio reercabat.
'".„.•• VARIEE LECTIONES. ;
inuio4, 4». sla heresibuserronée4. 213vero deesl. A.
NOTiE,
l»j>]idemvidetur quodGallorum pifre, i. e. gu-
losns,famelicus. (96) Qua?desideralur.
/«»! l' c-'°Plimalumcobors. (97) I. e. ornala, nam ita.videlui: icgpndum;pro
(Jo) Schallcro X, 128, est Sazava iluvius. piqmenlaquod codex,exbibel.
279 COSMJEPRAGENSISCHRONICA. 280
qui dum laiiï bcâlain vilamet illustrent duxil, vir» A se scopo in ecclesià sailctâ?DeigcnilricisMaria?,quam
luiu'msignîs italéniploDei ccu sol usque ad coiisnin- ipsecOiislriixii,hoiioi'iliceeiseptiliuràiiCoinniendai'iisi
ip<
malioiicnrvila?rëfuislt, quin inimosanctiPhciimalis; Pôsl discesslinï igilur beaiissimi palris Procopii
insiiiiciu prdplielia?mysierïo claruif praïsagtisfutù- co cohsbrs socielas'propria volunlaie de congregaiiouti
ïorom, Anle biduiiin Siquidem sua?lerbiihationCm i Vilum
Vi iiepolem ejus olegil, qui elcclilsSine dv>!o;
ïesoluïionis, réVelânicdivinilalis'gralia, praîscivit,p siilc s'u veiialiiatëordiiiaUisest : vir in bunianiset divii
qui âccersiio bôna?qùâlilâtis riepoieYito ui filiosuoi nis ni! rébus ii'ôneùs, sectili hujus iivî-.iicus, iuclile
pia? indolis Enimcrainmo, seriaiiin exposuil cisi m< niôrigeratiis,sapienliapervigilj revérendiisVuvultut
fuliira, sietni et postea rei coniprobavii successiis, î afiahilis
afl allbquio,lenitaté placabilis,Quo in abbalia
siiïgulluOsélali verbi nobiliiato iiiquieiis: s Kuris-t ex expëdiliiliterdegCntê,BracizlausduxIiliiniiiuvniùïii
siini mëi filioli, qiiôs ulpolë galliiia pullos edlicavi,, dô de valedixit, cujus loco Zpitignéus nionarchia?go>
përpcndiie quia lenipus inea? resolutionis*adesl;J hernacula |)( siiscëpiliQiiô lênipbrè sancli palris Pro*
tei'Cia celtissime die Domino annûente de hujuss ce copii valicinii ordo coilipletur. Instigariie.iianiqua
carnis tabernacuto migrabo.'vos commcndanSDeo,, zelo zt Diâboli,niùllieiiiuli ficliciavenènosivdeiraCtio1.
s'éd vestra? eircumspcclioni innôlesco qùc-sîpôstt n'uiri ni conSpiranieSjlaqûèos càvillalîonum in cn'i'ia
dlscesstiuiîneùm fluctivagorumdéli;acliominiv.irie^ - B ducis
((, contra Yilumabbaiem et fratres ejus aslruero
laie iiiipetuosa qiiassabiiuini,ac pestiferopersecu-- cèperunt,
c< atque u'urcspriiicipisfavorabilitercom]:o-
tionum iribti'labim'iiiinaufragio, alque exiorress si'tismendaciis
si obfuscanics,éos niultiphariis-vimpo-»
officicniinisex a'iîiiis.iil terra aliéna, et isle l'b'Ciis
s riis.ri publicabanl; scilicetdicenlcs, per SclaVonicas
polést'ativa manu ducis fradetur possibilitati (98) li
i) lilleras heresis secla ypochrisisqueesse aperië ir*
alienigenaruni. Vos aulem, dilectissimi filioli, id-- nrelilos ac oinnino perversos; quam ob reni ejeclis
circo noliie a fide nanfragarc, fratres vcstr'oscon- i- eis,e; in loco eorum Lalina? auclorilalis abbatem el
lirmaié, Deumexpédibililer(99)laudate,ili prosperis is fratres
fi consliluereomninoesse honesluniconstanter
benedieilë, in adversis supplicale, iu lotis gratins a
s alfirmabauLO indivia, inexlricabilis maiieia?zcltisl
agile, in irislibus qùeritë eventibus, cujus pietalis is O C invidiadetesiaiida,omniniodamaliciacongloliaia,
inagniliceiitiatandem consolabiniini.Nam icvoliilis is i|ignis incxiiuguibilis! Sed rêvera sicut lii'icave,>i-
sex annis exiliivoslri miscNus, tranqiiiliiati'srepa4 !- menluni
u consumilur, sic is qui illiinizelulur, oui
rabil vobissiaium, ac d.elraclnribusveslris fillioncni u aulema invidet, clffriorenireddel. Yitusiinijuc nblii.s
incrilo reddel, yosque ad porlum consolationisle- 3- !l assu'niplisfralribiis suis, quos imitas carilalis con-
ducei. Defunclomanque prascnle principe pio Brii- .,J eeordaveral,peregreprofectusest interrain HUnoruiu.
i- ,-
sizlao su'ecedet Zpiiigneus, qui vos persequelur;• INuticopère preciuin duxiuiiisunuiu ex iniillis l.eali
quo mortuo Wratizlaus regimen priucipalus Bocmia? ;é viri ^ iniraciiliscoinpendiosliîi ac vcr'uliearclaliono
suscipiel, Virliinornlûs (100),bonivolus.Hic rediicel I
el liilelium memo'riiccarilaliva?iradere, qiiod Domini
vos de exilio,et dabil vobis Jésus Chrislus domin'us is ii»slri
' miigiiificciili'aper mérita ejus post morlerii
nosler in hno paeem et seeuritaieinomnibusdiebits us declararc
i diguiltt esl. Mcmoralusnainquc dux, Yiiô
vila? voslrai. Amen. * Jam vero dcccdcutc dièse- a- abbate; cttm nepole siioEmnieramnio et fralribus,
qucnlë, d'uin finila canonice vcspcrtinali siuaxi et < quos unilas csïilalis concordaveral, in leirani ÎIu-
eomplelorio residerel in leelulb, iofirniilaie velie- e- indrum poiCgreproficiscenlibus, propria fautoriini
uicnli corrcplus esl, qui in arliculomollis po&iliis, i
s, stioriiniconsiliariadiflinilione uleiiS,in loco illo alii
qtianqiiamulliuiuni anhelilum trahercl, lamcn an- n- '1 batem gciiereTeitloiiicnniconsliluit (102),honiincm
liquuni hostem oralionis niucrone virililér bracliio i
iio turbida indignàtioneplénum. Ubiduiii nocle priiiui
extensojaculai'i iio'ncCssabat.Adesseexicniplofrit- i
a- âdvenliissui ex more ad matutinalémsiiiaxin per*-
très jubol, quos in nierons (101) alïliclionem(1er e- gens foriliûs eeclèsia?apprcipiiiquarct,apparuit vit-
fuiïiqueinconso.labilcm conversos paierna?infornià-ia- sanclus Procopius ii'ifra januàhi oralorii appodiaiis
Uô'rïcconsolationiscorroborai, coiriiiioncnsqueeos D dicciis ci: t Unde tibi polcslus hic degendi?
os Del
dé corporé stio, dé niunili hujus naufragio; migriv- a- Quid qiia?ris?» Al ille ; « Potcstalivâ, iiiquit, ducis
v'it ad Domihu.m,de servitio ad regnum, de lah'o'rc ire majéstaselejiis priinatiiiviinconvtïlsasubliinilasinca)
ad requiem, de morte nd-vilamsempitèriiam,pra?- a?- -possibiiit'titîs regiminihoc ccnobiiiiitusque ad finern
slantè doininoiicslro Jesii Chrislo, qui in Trinitalelie vila?inea?traditlil. t CuiSaiietuspater: i Citiss'une,
perfeela vivit el glorialur Deïts uuus per infinitu ita inquil, sineconfusioiiisvéréciindiadisce'dê,qiiodsi
seculà scçulorum,Anicn.Coiisunimavitauteni beiitus lus non feceiis, iil'ltbdivinitusvéniel super ici i Et haie
iibba Procopius cursiim vita? sua? féliciter in Do- Vo- dicciisevanuit. Ai illebsiiiiinnscsSedelnsioucmSà-
mino anito'ab inchrnationeDoiniiii1055,et cjusdeiii eiii thana?,oiiinino nicliilipehdebat. Qui dum sequeiili
anni 8. Kal. Aprilis; prascnle Sevcro Pragensiepi- pi- cl lercià nocle tninneemparyipcnderct,quarla iwe'.e
M'O'TyE
(98) .). e. poiesiati. (101) Ita lugciidunipro memoriscodicisléclionc.
(99) l.'e. awitiioad laudesDei
- semper cxuedilo. (102) Qui fuerit Spilignèièrga Gerniahosàiiinius
(tOO)Dei vimidus. vide apud Cosmam11,11.
MONACIll SAZAYENSIS CONTINUATIO. 282-
upparuileiad'màliitinumObscquiumeiiiili.sanclus A conversalionis
con praVdicaretur»
—
et affectionejusli arno-
vir,dicens: i CurmoistnonitisamicabilibusObtenir ris peropiimepollerel quia secundumYerilalem-
pcrarerecusasli?Filiis nleis spirilalibus a domino liée civitas in mouleposita, nec lucerna sub modio
impelravihune locum, non tibi qui supplanlaiini latere laie polest (Mollit,v, 14)—misir divinilalisdis-;
inirasti.El si a dominoluo libi duce ha?chactenus pensalio peu infirmilntiimcasligalionesin omnia mem-
polestasfuit inhibila, a me s'il aniodoprohibila. » bra lira ejus, ne laudaniitimexlolleutiamei ingereretr
jjl ha?cdicens, inipetuose forlissimisiciibus eam- adulalio, aiti ne mens ejus claliones per humanaslan-
bùlla(i05),qiiâni manu geslabal,illumferire cepil,, daliones dal incurrerel, donec posl periculuinnaviga-:
qui inoxquasi Bcllona?percussusoestro (104) siner lionishoc lioi mari magnoel spacioso sccuriis nd feli-
tlilalioiielocumnmlavil, et volatil!cui'suad ducemi cilalis cil: porlnm pervenirei. Is ergo longô- tcuipnrêv
terra?pervenit, ac omncmrei evenlumilii paielecit. sicut sic Dominus noster voluil, mullis calamitauun
Al ille àli.oiiilusvchemcnli aniniiralione vacillare ; passionibususquequaqucaffliclus,
pai rébus Immanis
cepil,el ambiguilaiis laqueo irrelitus usque ad fi- exi exempiusesl, mullissuis sucCessorilius,quia disces-
lienivila?suas permansit. s'il
sit, ilendiis, sed quia ad régna caclesliapervenit,
DefuncloigilurZpiligneoduce, divinitas fidelisuob omni on gaudio prosequendus.Hune equidem fratrum?'
servoWrâtizlao memorati litu'lo-ducalus gtiberna- -O " unanimitasdexlra
un parte ingressusjànua?supradiclu?
culuintradidit, qui cum divinumecclesià?diligeret t ccclesia?
ce sepelivil.
uniceCUllum,ctiam illum loto cordis affeclulocum n Hoc ila teinpore rex Wratizlaus, pia? memoria?
dilexil.Qui inissislegatis Hiinorunvadregem(105), co
l,- conimcndandus, qui jani dicli'clausiri ecclesiamli-:
îleexilioYilumabbalcmcl fralres ejus cum honore e benter
bc dilabai, Boeiniensisluoiiarchia?arcem 2,Brc-
rediixilel in locosilodecenterrestiluit. Quibusper ir gebat.
gc Hujuspia volunialecum fratrum electionëin
méritael oralionesbeali pairouiProcopii omnipo- i- loco
lo palris EmnicrainmiBozelhecusabbalia?nactus-
lenlisDei propicia consolalioaffuil, qua?ipsumlo- i- estes dignilaiein,homonimiumcircaomnesconimiinis,
cumomniumrcrum profeclibusabundaniemredun- i- liberalis
lil in cunclos. Hic pingere vciiuslissimeme*
dantetuquein prislinum,iminoin ampliorcm,hono- ni
>- minil, fingercvel sculpcre ligno lapidcqiieac osse
rem enceniavit(106). Félix igilur abba Vilus,'vir ir tornarc
te peropiime novit. Yir ingentis facundia?et
ingentis industria?cousiliique, consensu fratrum m prompia?meuioria?,
p sed gloria? popularis avidus»
iqi|iropinquànte vila?sua?lermino»arcisleiïi (107)sui
ui priesumpluosus,
p iracundns, aliquantulum viliis de-
commisiljus regiiiiinisabbalialisEmmeranimocon- n- dilus.
d Ipse siquidem locum illum laiulabiliieromni
sançimeosuo, viro saiH'-lilateconspicuo,in placilo lo oriialu,
o sicut liodiernadie apparut,decoravit; ccele-*
dueis(108)satrapuniqtieejus. Ipse deniqueposlea, a, siams longiludinc,luliludinc,aliiliulirtcvenuslissiiuë
kevi iransaclo dieruul spacio, diem clausil extre- c- aampliando(unduvit,imo pnlliis,cauipanis,crucibus
mi.ni, cum Domino vietnrus in eternuni. Cujus us el c omnibusnionaslicisrébus adornavit, ccuobium
corpusjuxla foresin sinislra parle» in ingressu ce-*;c-* toluni
t omni ex parle ediliciis et omni suppelleclill
clcsia? sancla?Dei genilricisMariashiiinalumest. i
renovavit. Hujussiquidemstudiumad omnianeecs-
Posldiscessnmigilur ejus, Einnierammusîl*abba iba sarias nionaslica?mililalis vigilabal, undë niagmis
lienignus, hoiuo simplicilalis columbina?, sancla? :la?' discordiaruin
i fouies, Diaboli"invidia insliganle et
vila?mciiiiset virlutuin gêmniiseffulsil;qui iicqua-ta- Ifamulanlë,inler fratres inonasleriicontra eum ori->
dei ilur, et lanicnlabilisira scaturire cepil, scilicel per
(|iiaiiiscrpcnliua?prudentia?ani'miiniadmillens,fidei
calholica? inçoncUssam lit, miscros
d'univi'xitconstanliatntenuit» i fratres Demetriumet Cananiimet Golisso-,
ne ihuliornindubia corda; in fuie Cbrisli slabililer
lier nempresbytëros,bomineslune in'cploset injuriososj
sol'ulavil, Vir per omiiiaperspicua?felicilalisin om-
rat- et alios compliceset fautores eorum, qui hachantes
nes et Hberaliialis.Hic deniquenon aliter nisi mà- nà- bachabaulur, opère et sernione lurpi contra cura
lumnominabalpecuniam,quam ex loto nichilipen- en- truces exisienles. Rex aulem supradielus, homo
dens nec manu langere volebat, immô gressibus bus nD chrisiianissinms,unice diligebatcura, cujus gralia
çaleandaniadjudicabal, sanetoruinapostolorumve- idemabbas.inlanltimsubliniatuserat, ul fere omnes
stigii»secuius, qui precia eorum qua?vendebantur itur Bocmiensesabbales dignitate pra?cellereviderètur;
siierislangere dèxtris vitabaul, sed pedibusgazam tam Quam oh rem idem abbas pnesumptuose agensj
ul luUuiicalcândaïnfore nobisexcmplareliquerunt; mit; episcopo suo offîcinni pra?ripuit quadam sumina,
Igilurbcatiis abba cum jam inonàchilismilitia?or- fëslivilaie.Nain régis supra noininali capili co-
icta? ronam iniposuit, quod praîsul suus Comas sl*
ilineapud boniiiiespaler egregià?perfeclionisSancla?
vA-nv^i.t(:rTinNKS. :.,;
114Hemmeraninuis4". 2!Saciem4". a16ila
legunlA,4».
NOM.
:
(105)Yirgapastoralis. (Î06) L e. iniliavit, rcslauravif.
(104)Juvenal., sal.-lV,125. (107) I. e. asceterii, inonaslerii.
(105)Salonioncm,ul videbaturDnbnerolV,382, (108) flaque;'Vilusanle aiiunm ' 1086fquo Wratiz
(!«timonachosa. 1064 revocatosesse censet. laus regnum adeptu»est) obiil. :-.---.-v)
285 COSM.'EPRAGENSISCHRONICA. 284
(109)faceredcbiiil.Igiluriraluscslepiscopus ComaseiA A menlo
nu sancta? Maria?,sancti Pétri aposloli, sancti
furoreincxliuguibili,quaresibicalumpniis illalis,euni Si SlcphaiiiprolboinarlyrissancliqueGeorgiimartyris.
dcgradare conabaïur, sed opliinaluniregaliumpre- 1088. Sicque(110)justus vir, vcluli Dei martyr,
cibuscoritinu.isresislcrcnon valons,vix debilorisuo miles mi Bcneda, obiil 5 Indus Julii, cl scpultusest m
Bozelhcoabbali debiluin iracundia?licelnon ex loto urbcMissin
ur anle porlam inonasleriisancli *" Joan-
cordediraisil,co taiiicn lenore, uti responditei idem nis ni aposloliet evangelisla?.
ad uilimumepiscopus: i Sed quia lu, abba, beneno- 1089. Obiil dominiis Megnhardus,abbas sancli
sli sculpcrecl lornare, per sancla?obedienlia?noslra? Adalberli
A< inonaslerii Brcuiiovensis,a quo consiru-
pra?ceplumob diluendam culpaniJuam, quam ex clum cl est, cui successitAdulberlus.
conlumacialua pra?sunipluoseperpclrasli, libi prie 1091. El in hieme neque nix neque pluvia fuit,
cipiiuus,quaienus tua?longiludiniset laliludiuismu-! 1095. Eodemanno 2 Idus Ociobrisconsecralum
gnum meiisuramCrucifixumfacluni, cum cruce in est es oralorium in Zazoaa venerahili,sancla?Pragen-
dorso luo usque Romaindéferas, cl in ecclesiànie- sis si ccclesia?oclavo episcopoCosma,quod Bozeieeli
Iropolitana sancli Pétri aposloli ponas. > Hiecipse ejusdem cj loci abbas, cujus supra memimmus,sui re-
abbaslubeulianiinocum cordis conlrilioncpeificere giminis gi lemjioreconslruxil, babensiniciuma dexiris
non tardavit et majestaii praisulari salisfccil. Post ^ ub ul ahuri sancli Martini, a siuisl'is ab ara sancli
aliquaulumtemposquantum cenobiifratres, de qui- S Slephani prolhomarlyrisusque in fineni cripla?.In
bus supeiïus priemisimus,contra cum zclolipia?ve- medio n vero oralorii, quo siluni est allare, continel
nenum,velul morlifcriserpentes,conspiraverenullo1 nrcliquias sancli Pétri, sancii.Pauli, sancti Andréa?,
nioio dicendum, nain unusquisque eorum accusa- sancli si Barlboloniei, sancli Thomai, sancli Jacobi,
liones quereba' adversuseuni,sedconvenientiaiesli- sancli s; Philippi, sancli Lucie evangelisla?,sancli
iiionia non inveniebaiiitir.Namidem fratres, nient- BnruabiB B el omniumapostolorum.Seque.nlivero die,
bru Salhana?,cxisliuiabanl,si abbas jam nominaliis ' quodq est Idus Ociobris,consecratasunl tria allaria,
quoquomodocxpullerelur,sperabantaliqucinex cis> uuuin u super criplani, "mquo conlincntur rcliquia?île
eorum erroruin coinpliccui abbalia?jura susceplu- suilurio s Domini,de spinea corona ejus, de sepulcliro
rum. Rex aulemWratizlaus jam migraverat ad Do- ejusdem, e de sancla cruce, sancla? Maria?, sancli
minum,cujus lune successorBracizlaussubliniitate Joliannis J Bablisln?,sancliJohaniiisaposlolicl evan-
ducatusBoemia?pollebat.Hujus aures cum suprano- gelisla?; g aliud allare sub cripla, in quo continental'
tali fratres per se cl per amicos mullis (icticiiset1 yrcliquia?sauclorum Cosnuefralrumqueejus; itemiu
innumeris viluperiis contra ubbatcnisuum Bozeih- ceapella, qua?est a sinistra parte cccle&iiX 1,allare in
^
idem duxc quo4
cumcompositisobpulsandomulliplicarciil, ( conlincntur rcliquia?sancla?crucis, sancli Lnu-
îiominalumabbalemde loco siipcriusdicio extirpa- rculii j marliris, sancli Blasii episcopi el inarliris,
vil ci fralrcs ejecil. Ibi implelasunt verbu Veriiatis:: sancti
s Maurilii inarliris, sancti Panerai!) inarliiïs.
i Perculiam paslorcm, cl dispergcnltiroves gregis s Dcinde
j lercia die, quod esl 17 Kal. Novenibris,
(Matth.xxvi, 51). » Abbale ilaque ejeclo, ejus fia- cousccrala
< sunt duo allaria, tiuiima dexlris, in quo
très, qui prodiliouisauclorcs couira eum exlilcraut,, conlincntur
< rcliquia?sancli Martini, sauclorumJo-
ex lune crraverunl usqtiequaqueper inccrla loca a bannis
l et Paul!, sancli Tyburcii inarliris, sancti
girovagi, douce ad ullimuiii aliqui corde coiupuncti li Glubii
1 et socii ejus, sancloruui Benedicli,Johannis,
vix in locopropriorecepli, eidemlocoineptivilain fi- Ysaiic, Matthei, Chrisiiani,sancti Nykolai, sancli
nierunl, el librilingua?eorumdeleliomninoetdisper- Jeronimi, sancti Uodalrici, sancti Forlunali s'8,
dili, iiequaquàniulteriusliiieodem loco recitaliuntiir. sancli
i Oilolpliii,sancti Lnzarii; aliud allare a sini-
1045. Obiil Gunlhcrus nionavbuset hereniita 7 islris, in quo eontiiientur rcliquia?sancli Slephani
Idus Oçlob.,cl scpultusest iu monasleriosauclorum n prolomarlyris, sancli Andrcie, sancti Thomaiapo-
Adalberli alque Benedicli anle allare sancli Sie- !- sioloruni, sancli Clemenlispapa;cl inarliris, sancti
phaniproiliomartyris. n Geoigii marliris, sancli Panialeonisinarliris.
, 1055. Procopiusprinws abbasZazovensisinona- i- 1097. DuxBracizlauscuncloruin primatumterne
slerii felicifine cursiim vilas sua? consuinnians,8 collaudalioncel ponlificis Cosma?eleclione cum
Kal, Aprilishujus niundiexivil stadium, aslerna?fe- s- magno gaudio liiuliimZazovensisabbaliie Dietliar-
licilaiis percepiurusbravium. do 219Breunovensi22°praposilo 5. Non. Jan. inipo-
1070. Indieiione A. epacta 6. concurrenlc 2, i, suit, viio Lalinis liticris sufTicicnterimbuio, qui
tertio Kal. Julii priesul Gebehardusconsecravilec- ;- lune in religionemouaeliismiproeclarushabebaliu:.
clesiam in Zazoain honoresancta?crucis, in cujus is Homoegregius,viiltti decens,sollersingenio,animo
ara conlincntur rcliquia? sancla? crucis, de vesli- i- gravis, tnoribusgraïus, sermone cultissinius,ad lo-
YARliE LECTIONES.
*" sanclideestA*. lia Forlunali 4.: î19Dcthardo4». aa0 Brcuiiovensis4.
NOTjfc.
(109)(i«ti aij.no1091 episcopuscleclu'sesl. Cfr. . (110) Cfr. Cosmas11,40.
CosmasII, Ï2.
,« MONACÎilSAZAVENSÏ3CONTINUATIO. 286
A 1125-
1 Eodem anno 12. Kai. Aprilis, Silvester, di-
(|uelulunipai'cus,infcstusviciîs,lranquilissimusadeo.
ni nec vuliuni ex gaudio nec ex musroremulaveril. vina vin dictante miseralione, cenobialisvila?succeusus
A praisuieigilur Pragensi Cosma abbas 8. Idusj ard ardore, exitlialibusmundi renunciavil versuliis,el
Maiciiordinalus est. Ad locum igitur, ad quemi in iu monaslerioZiiîovcnsi snbrcg'unine bon»;nicmo-
3 abbalis m'utalosicculariliabiiu, lo-
abbasatlilulalus cxtilil, dum priniilus advenit, re- rioeDielhardiaa
fia
luisnionastica?suppclleclilisomuimodisa.'.nichilalis, , tumlui: se penilus -divinisniâ'icipavitsludiis, post am-
incommodurainvenil in lantum, ul nec uno niense; plexus pic videlicet lippienlis Lpe Racheiis deleclalus
covicluquem illic invenil, cum fratribus suslenlaiïi pulchritudine,
pul et posl Marlluë luiiorem Maria?con-
polueril,nisi supra uoniinalus dux adjunicnluniexi sec sequi desiderans.consoiatioiicm.Cujus quanta fue-
'propriacaméra sua prabuisset. Divinaautem pielas,, ril diligenliain diviniset ecclesiasticisrébus awipti-
eodcinabbate vivente, in codera loco non defuil,, fici ficahdis,loco suodicëlur. :
perqtieineidemlocoadjiiloria adaugendobonis om- 1125. 12. Kal. Aprilis, in fcslo scilicel sancliBe-
nibuscum abundarcredundarequefecit. Idemabbas s nedicti
ne abbalis, Sylvesterfecit professionem,el nm-
lilrïos,quos non invenilloco sibi commisso,pra?ler r nachus
na effeclus, in divina; rcligionis excrcilio in
SclavonicoSipsemet nocle el die immenso labore e lantum
lai auctorc Deoprofecit, ul nierilocunctis tant
conscripsit,quosdaiuerait, quosdamscriploresscri-- " honorabilis
lie quam amabilis hahcrelur. Unde poslea
licreconduxit et omnibusmodis acqnisivil. Oralo- faclum fa est, ul Isinquamsecundus paler iii congre-
riiiinlegulis et aliis ornatibus renovavit.Pradeccs- galione
ga dëcania?sublimareiur liouore.
sorumsuorum aucloritalc dotalicia acquisita per :r 11*26.Igilur glorioso duce Sobézlao(112) in so-
dnciiinlerra?pra?ceptaetinconvulsadécrétaroboran- i- liuni
lii palcriia?glorhecumomniiiinBoeuii;cprincipmn
doin pcrpetuumconfirmavil,et per se aucia, sciliect ;l cxullalione
es sublimnlo, lil iugens omnium Iclieia ;
mansiones,possessiones,maneipia, carlulalos, offer- r- eo ce quod boni'ducisprincipia superna, sicut cerneri;
tos(111),serves et ancillas, terras el vineas, silvas ci
is eral, couiilabaïur gralia , el quod eo anno, quod
cuminoniibuset planicicbus,aquis el aquarumdis- 5- difficile
di credi poiuit, inlcr ipsiim ducemel Olloncm
ciii'sibusalque piscariis. Hic siquidem opère ma- 1- nulla
ni fuit facta sanguinis effusio (115). Sed'proh
niiuinctiamultra virespra?sumebatlaborans,maxime îe dolor!
di urgente vesania anliqui hoslis discordiam
planlasia?iulentiiset cullui vincarum, et ad onines ?s el iuleslina bcllà ubiqiieseminantis, gaiulia noslra
inonasleriires omninopervigil,mcnle seniper revol- il- conlrarius
ci excepit successus.Snccedenteenim anno
vensscripla palris stupendi : i Oliositas esl iniinica
?a ddux pralilulalus Otlo ultra inoduiii anxialus, quia
animas.• Tota vita sua ingratunihabuiteum fratrem, n, speis] sua?volo fuerat fr.uslraliis,optimum lalus fora
quiad injuncluin opus se impolemel pigrilia hobe- e- J cconsilium,sed minuscautc sibi providënsinfulurttni
temfecit, dicens, esse quasi scclus ariolandi nolleIle accélérâtviam
a cum suis ad regem Lothariumet ad
obedieiilia?succumbere. Hic quanidiu vixil, omnes es lolius
n Saxoniie principes. Honore igilur condigno
fratresin bona voluntate couiplcclensconsolabalur, ir, rreccplus (114), riaela loci lemporisque oporlu-
in eis pie vivendo,ul paler in liliis, eos ad coelesiia
lia unilate, causainsui itineris coram omnibus expo-
régna,sicut aquila provocans ad volandum pullos os suit,
s Sobezlaum sciliect ducem Boeniiain furlivis
suosvolilans, provocabal. lu quo ievera mutatio i
lio intrasse vesligiis, et principataui iromini silii
ilcxlra;Excelsi est complela, dum vixil. Tandem sm liercdilario
li jure debiluinel ab omnibusBoemiicpri-
ipsoraaturanijuin ailnlcm subc-uniemisil Deusca- :a- malibus
n designalmnel sacrainento confirraaluinoe-
siigaiionemlanguoris in membra ejus, prout ipse ise ccupasse per violonliam;et ad ultimum ha?cbreviter
posiularal,quia quem Doniiuusdiligitcorripit, unde de sub s inlulil : «Yesliteergo dignalionis2-'',oplime itïi-
faligabalurin visceribus vexatione nimia'nocle ci el peraior,
I super haccausa pielasproviderenon abîmai,
die,douce universa?carnis viam ingressus esl 15. 15. vos i ex omnibus lolius regni principibusdivina?dis-
liai. Jan. Rexil aulemlocumcuiideinauuis 57, men- ;n- positionis
1 gralia imperatoria?dignilalisad hocsubli-
sibusO,dicbusll 22i. i
U uiavitexcclleiilia,
IJ quatiiuis a benignilalcveslraom-
1116.Eodemanno i
nibus pro quibuslibet'suisincommodisrc.,uireuiibus
Duraviget HcrmaniiusPragensipontificatu, i
misericordiaexbibealuret jusiilia. Scimtis cquideiii
Esl sublimnliisSilvester presbyteralu aaa. nosvcslnc niajestalis imperiis in omnibus snbja-
1122.Eodem aiino5. Non. Jan. ecre debere, idcoque nicliiloininusjuslicia? ratio•
Pater exiuiius el Cbrisli cultor honeslus, neiu nobis ex veslra dignalionenonesse denegan-
Koyaihamorialis subiitjus coùdilionis. dam. » Ad ha?crex benigna responsione miligal
YARI^ELECTIONES.
iu
continuantA, A».Eodemani\o Aux,etc. asaVxoris Cosmosmemoriamdelere voluit monachus Saza-
aa*
e t
t'ensis-i versuumlocoquos in eam CosmasIII, 45 , composuiihos adscripsit. aa3 Detliardi 4*. iiuli-
KiiiilionisA.
NOTJE.
(1H) Quise suaque omnia monaslerio obiulerant viam bellicaexpeditionedcvaslavëral.'
Velsubiliilerani. (114) Radisbona?ubi Lotharius die 27 mens.
(112)qui Olloni Frisingensi aliisiincesl Uldari- Noy. 1125 comnibrabalur;BobinerReg. 2095. Oi;<>
ctis. . '-
regemjam anno pnecedente convencriit.
(115)Errai; anno HS5 exeuule SobezlausMora-
587 . COSMvEPRAGENSISCHRONICA.' 2SS
ducis:aninitam,et conm «mnibus Saxonia?princi- A conslitil eo arbilrio, in lua vero poicslate Boemics
pibus bis verbisdicilur usus: • Boemia?ducalus, eleelionis eh sqla çqnfirmatio.Sine causanova? legis
sicut ab anleccssoribusnoslris didicinius,iu po- jugo juj nos constriugereconaris. Scias, nos milluicmis
teslalc Romaniimperatoris ab inieio consiiiil, neç ad id consenlire, magisqueprojusiiiia pie velleoc-
fas fuit unquam eleclioneinaul proniolionemcujus- eu cumbere, quam injustis deerclis cedere, et rêvera,
quam ducis in terra illa fieri , nisi quam inipe- nisi ni ab bac niolilionedésistas, in prox'unoesl, oni-
vi.ilis niajesias sua? aucloritalis gralia iuicinrel, ni nipolcnlisDeijudicium inler nos inposteiura me-
cousumniarclel confirmnrçi;iindcqui conIra liane morabile m seçulis osiendai prodigium. » Yisa sunt
conslituiioneinpraesiiuicrenisus est, noslra? maje-r ai aulem ha?edicta régi et omni exercilui ejus quasi
slalis çonteniploremesse saiiscviileusest, nec libi: dcliramenla.Dux
de siquidemOtto régioinnem spon-
scli sed cl nobis Unique regno coiUumcliamnon debal île securitaiem, eo quod omnes sublimiores
modicaniesse irrogalam,quod minime cquanimiicr Bocmia;fideisua?
Bi firmamei fecissent spousionein,
ferenduniest. » Quid plura? Rexel omîtesprincipesi necdicelialarmis
u< opiiSesse, sed magis qui yelleni
cl priini quique Saxonia?duci Ollqui dunl cl con- cura et falconibusel accipilribus(115) terrain ifigreùi
firinanl fidcin, quodnon alias pra?teripsuni in Roc- al absque ullo olfendiculopossenl.Ergo12.Kal. Mar-
inia sit rcgnaiurus. Intérim callidusimmo impro-- B " cii
ci procedunl Saxonuui maie securi inlcr duos
viilus nimiiimdux singillalimquemqueex Saxonia? ; montes
u ciincorum globi (116), et quia deusissima
oplimalibuseonveniresalagii, doua infinilaet, utt nix U via?dilficulialci.u feçeral, plurimi armis deposi-
dicilur, nurcos moulespromillil quaienus oniniu»» a listi pedilcs incedebanl.Sed cum inler angustafau-
animos ad fcrcndiim sibi praisidium poiuisset ha- ciura c ulriusquemonlis dcvenisscnl,ubi velut celilus
bere proniptissimos. c iuclusis omnis fugiendi sublala erat facilitas,
cis
• Rclaiiimest igilur duci Sobézlao, d Sobezlausdividenssuos in 1resscaras, subito
regem Lolha- dux
ritim minaii Boemiis bclla parure, regni dévasta- *n impeluin eos proruit, cl quotquotex adversa parle
tionem macliinari, nisi cilius Sobézlaodepulso Ot- econsiilcrant, omnes in ore gladii excepit, Ibi dux
louera sibi duceminlronizari consentant. Sed dux x Otlo
( hujus maii minislercorruit (117), ibi plurimi
Sobezlaus nichil penitus bis moins rumoribus,, 'Saxonia? optimales proslrali sunl (118), el vix
modificalavoce breviler respondit; c Spero in Doi ;i cquisquam elabi poluit, nisi forte qui ad sareinas
niiscricordiaeliiinicritissaucloriinimarlirum Cbrislili tuendas
l cininus vel circa laïus régis consiilcrant,
Wencczlai alque Adalberli, quia non iradetur lerraa Peracta1 ergo illa die tara miserabili code, dirigil
noslra in nianiisaliciiigcnnrtiin.» Ex bine ergo pru-i- rexi mincios (119) pro Sobézlao duce, inandiinset
. deniissiinusdux jaclans loluin
cogilaluni suiiin i»n C irogaus ut veniai ad se. Qui nichil adversi verilus,
Iioi.iiiu.o,circuivil omnia nionastcria, divina implo-
i- '• assuniplissecumpuucisex primaiibusregein ail.ijt;
rans in ndversiseveiilibussibiaduiiniciilaripr;csie!*a.
i. cl < stans (120)prior liiscumverbis afiatur: « Non
Postquam aulem cognovit'regem Lothariiim cura iu) noslra?lemerilaiis
i insolculia nos, optiiuc rex, ail
.validaSaxonuiiimanu Bocmicis appropiare Icnni- ii- tuas impulil injurias, non superba nos presumplio
nis, feslinavil cioccurrerc adcaslruni quod Illumcc ;c ad i 6ffusioncnisangninis luornm commnvit pror.ç-
583dicilur.
Sequeiili die consedcnlc duce Sobézlao io l'uni.Nullunisanc dainpnumvel dedecus tua? mnjc-
cura,suis ad pranrfcuduni, yencruul qui clicercKt: l: stati moliti fiiiuius, sed sicut sxpius anle libi per
i Opii.medux, lu deliciisciboriiin inlcndis el minusus legaiosnoslros iunoluimus, nova;legis jugo,.qyod
caute agis, quia jam ccçe, nisi ocius obvieseis;,, nec paires noslri poriare polucrunl, noslras cer-
hosliumenses cervicibus uoslris domjiiabunlur. > vices subdere noluimiis,et cece, divinunijudicium
Moxergo fit clainor in caslris , ul sit unusquisque ne ulriusque noslrumjusiicise manifeslum dedii null-
paralus. Pi'cniittit intérim dux Sobezlaus légales es cium, el indebila?dissensionisoninemqueutranim-
.Nazcerat, Mi.rozlanm , Zmiloncniel aliosex prima-a- que pariiuni adcinit occasioncni.Cessent ergo vel
iibus suisad regem hase verba déférentes: « Ila?c_ ec _ jam causa?omnis discordia?,redeaiimitas concordite.
dicii Sobezlaus::Discrelioneinluam, boue impera- a- Omnisjusticia?debilum, quam aniecessores nosiri
lor, scirecouyenil,quodclcclio ducis Boemia?sicut ait regiiemajcslati exliibuerunt,nos quoque nichilonii-
ab aiitecessoribiis uoslris acrepinius, nunquamin nus rébus et personanoslra, locoet tenipore iaipen-
iinpcraloris, seniper aulem in Boemia?principum im derc parati sunius. » Ad ha?crex : < ISisi,inquil,
VARLE LECTIONES. .
s" ChluinecA< -'"'" '
.
NOTJIÎ.
(115) Imitatus videlur ësse Cosmam in I 12 et jirclio peremtu.sest. De die cfr. JafféGcsçliichledes
11,9. deulschen
" Reichsunter Lolhar., p. 50.
(116)In Aiinaliliusllildcsliemcnsîbus
1126legitur; (118)quoscnnmeral annalistaSaxo.
SylvasquasBphemiama Saxoniadisterminanl. (119)Henricumde Groilzsch, uepoteniSobezlai,
(-117)In pra?cep.loquodam ànno 1126 sc'ripto ut tradil OtloFrising.
apudBoczek1, 200 biieclegunlur: liai. Martii 12. (120)ad Lolharii pedesprovolulus, referenteeo-
Oîlodux Moravtoepaler.nononiine 'nuticttpaïusi'n demOitonë,
239 MONACHI SAZAYËNSISCONTINUATIO. S8i)
dux Ottosumiiiavi precum tuo propôsito nos ob- A virlutis vir spéculumconsiitisse vidimus.Totius nani-
viarc eompulisscl, nullâ 'profs'ils ratione cogëiiic que qu vila?sua? lempore familiare sludium habiiit
auîniusnosler ad hocflecli pntuisselt ni cuiquam cui eu lum Dei infimediligere,nichilamori ejus prepo-
principninnec tiigitumcontra te extenderélieuissel; nere, ne paupernmCbrisliexvisceribuspietalis niatrcm
Atuiucnteergo cl faveuleDeo.ducalus honore et se exhibere,persouisquoqueDeiserviliomancipnlis
soliofruere paicrno, mutiius'dileelionis él amicicia? Iota-mentissinceritale
toi ac 231dévotione honoreraet
viiiciiliim nobis cl toli rcgiiô conserves iuconvul- ad adjuloiium,proul res exegisset,offerre. Bona qui-
suiu. i El hase dicensiransdiilila2° ci per maiium de dem legali junCla niarilo fuit, nielior deinde.in vi-
insignediïcaiiis Vexillum,el ila datis invicem os- duilalc du permansil,oplimn posl lacrimabilcindilccli
culisSobezlauscumniaximagloria el honore suo- et cl iinici filii sui Sevcri huinationemciTiilsit.II;éc
riiiuqueingenii tripudioad dulccni suam rediens desiderio de videndiscpulcbrum Dominifiagrans,eum
ineli'opol'iin nniiis 16 optato potilùsest solio. d(
doiuno Megnbardoepiscopo cl cum aliis Jcrosoli-
Eodemanno U Kal. MàrciiJohannes (121), epi- inam m adiil, et prospero-successit ad sua rediit. Posl-
scopussextuSsancta;Oluinucciisisecclesià?,viuculis quam qi vero tempus decessionissua? ex bac vita
'carnisnlisohilus, talentum sibi crcililum Chrislo apprnpinquavil,
a| et viribus corporis se deslilui per-
2" *" se convorâlisad se cunclis sua?cognalionisnalu
rrpiirlavilcentuplicatum.Post hune Fdico pre- scnsil,
sui successitin ordinc septimus, cl eodem anno et cl honorepriorilms,villamGozlivarcum silva adja-
onliiialusesl 6 Non.Oclobiis. cente, agris et pralis et omni propriclalc sua quimi
et
Eiidemaunoobiil'Zvatavaregina, inalerSob'czlai iuibi ii possidcbal, neenoncl oniuenifamiliainsuam,
ducisKal. Scptemh'ri's. v:
villam eliam Bosakonicad liospilaleDeoel sanclo
1127. Obiil doninus Clemens abbas sauclorumi Johaiiui Ji Baplisia?in Zazou, omnibus suis aflinibus
Ailalhcrtiatquè Benedicliinonaslerii Breunoven;,ir, , in il id ipsuin çonseuliculibiis,oblulil el sub legilimis
cuisuccessitUndulrictis. leslibusconfinnavit.Et sic paucis inicrpositisdie-
l<
Eoilentanno MdeysiDeo devotafaninhi,niilli pie- bus b in eodem cenohiogencralis resurrectionisdieni
late secunda, placitis Dei moribus cordelcnus in- .expcctaiura,
e felieirequie fruilura, 5Noii. Maiiexiil
lenla,quaienusex divina gralia cxcessiiuinsuoruni i ex ç iniindihujus pressura.
sibidaretur indulgenlia,Roina?sanclorumaposiolo- 1155.Dielhardusa3aahhas, cujus superius incn-
nini âdiit liniiua, cl coderaanno reversa, felieicon- tionenifecinuis
t (125),in seneclulebonn15 liai. Jan.
SHinmaiionc hujus vila?sladium est egressaA Idus s ffulicemanimani Dominocommciidavit.Eodemanno
îiilii. 1
r ' BoemiivastaveruntPoloniam.
P Eodem anno cclypsis
1128. s
solis fuit nieiliadie*
1129. . 1154.ObiilBogudarKal.Fcbruarii. Silvestorprior
1150.Mcginharlus,s8episcopusBoemorum adiil il Zazovensismouasterii
\ post depositioriempii palris
Jcrosolyinam.Heu'»liocannoKal. Marciiobiil Wa-- Dietlinrdi ] unanimifratrum consiliocf concordivoto
cezlausdux Moraviensis(122), lolius christianitatis 's 9< Kal. Maiiin abbaloin ejusdem inonasleriiclccius
paler cl clericorumaraaloi'. Eodem anno 7 Kal. !• < est ; vir nioruinhonestalecunclis ainnbilis,colloquip
Maiiimtucusiiiiisigntimappàruil, cl lonilruiimlior- >'- ,pliiriuiiimaffabilis,inubsiinciitia singularis,amicus
ribileàudilumesl. Eodénianno 11 Kal. Julii Sobcz- <- hiimiliialis,
] intimus vene carilalis alumnus, loti
laus duxBoemoruminsidiatorésvitas sua?quosdam m fralrum congregalioniadeo cum viiiçulofamiliari-
dccollavitiii foroPragensipubliée,qiiosdampedibus is lalis el dileelionissese aslriugens, ul omnibus plus
ticmanibusac linguis et visu privavit. Bracizlaus, s, amori quam limori haberelur. Revolutoergo ejus-
filiusBracizlaiducis, privatilsest oculis. dem aniii circulo,item9 Kal. Maii,metropoli.233për
1151. Elevai»-sunl rcliquia?sancti Godehardi,a 1299 nianumSohczlai ducis abbatili susceplo bacùlo, a
episcopiet confessoris,mira?sanciitalisviri. Eodem m JohannevenerabiliepiscopoOrdiualusest. Divinitus
anno Sylvcsler prior Zazovensis moiiastërii adiil iil JJ n igitur tam decenti sublimalushonore,bonus.pastor
ïlornam. ad suo moderaminicommissadiilcia cum omnium
1152.Pribizlawaî3°,conjuxGroznatai, sua?fecit ?it suorumexullalionerevertilur ovilia. Hic lociis sese
lerminumvila?.De cujus pia conversationequasdam un obiulit quod superius promisimus absolvere(124),
fideliuthmcmôria?slili officiosuinmalimconimen- n- quanio sciliectin sancta?religionisslullibflagraveril
elaresatis ad rem arbitramur pcriinerc. In cujus us amore, el quamdiligenscura sibi fuerit in mclioran-
'iioribus.dumin.came vivit, et Deoplacuisseconfi- li- dis et amplillcandis rébus inonaslerii. In quantum
dimus,et hominibusDeum diligenlibusomnigena? i»a? siquidem prevaluit cl novit, oninciQmonaslicani
. YARIJELECTIONES.
• m tradidit4<». 2a'Zdico 4a. as8
233 MeginbërtusA. aasGothard't 4». ;,3°Pbrziava 4»; al1ad 4.
Dethardus4. metrbpolim
' A.
- NOT^E.---.-...- -:
(121) Tertius; secundumNecrologiurïiBohcilii- ih anni numéroscrîfténdoerrasse; obiil Dielhardus
cumoliiiiix Kal. Maii. a. 1154.
(422)ConsentitNecrologiunïBolicmicuiii. (124) Adannum 1125.
(125)Anno1097 quo apparcl auctoremhoc louo
'
éjrt COSMiEPRAGENSISCHRONICA. 2%
discipliiiâm fralniin suoruni côrdibus sepius incul- A 1159. Domniis Heinricus, episcopusOlomucensis
ri
care soliuts fuit. Rés supeifluas privatas conlra lici- revcrcnlissimus, Romum causa oralionis profeclus
tum possiderc gravissiiiuim crimcn esse docebal, est. *' Eodem anno domnus Johannes, episcopus un-
dicens monachiim victom et vesliluin habentem bis decimus '' sancta? Pragensis ccclesia?, clericorum et
'debere ésse conlentum. Speciàliter quoque luimili- monachoriim
n verus anialor, pauperum et perogrino-
lalis et paiienlia? omnibus in se pra?lendebalexem- ri rum piiis consolalor, 6 Idus Augusli (129.)mig'ra'vit
aab hoc seculo, cui eodem anno Silvester, Zazovensis
plum, illud seniper revolvens : t Quanlo magnus es,
humilia le in omnibus. > Hic lempore sui regiminis ccclesia? c abbas, vir vere- Israclila, successit in epi-
s' Sed insequcnli anno, Deo, a quo omnia
capellani sancla? Dei gcniirici conslruxil, monaste- ' scopalum.
riiim sancli, Jobanuis Baplista? piclura? vënuslalc bona " procedunt , inspirante, sano usus consilio,
decoravii, muros cum absidibus in medio oratorii s' seciim.scpiusrelracians, semetipsum minus sulficcrc
ab altariluis sancli Slephani el sancli Martini inler- posscf ad lam grande pondus episcopalis regiminis,
c illud apostoiiciim : < Nemo mililans Deo implicat
et
posiiit, paviracnlmii ecélësia? lapidibus polilis de
Pelrino monte adveclis adornavil, dorinilorium, re- se Sl negociis secularibus (71 Tim. n, 4), > el cèlera,
e cum bona voluntatc dimisit,
fccloriiim, cellarium el coquinam alriumquc clau- .,^ etindem cpiscopalum
slri per circuiium cum columpiiclliset absiditulis ssuamque abbatiam reccpil.
venuslissimë conslriivil. In villa Mniehovici(125) 1140. Sobezlaus dux Boemicus 16 Kal. Marcii
e
exulus arlubus , viam miiversa?carnis ingressns,
nuiicupata basilicam in honorera sancti Miehaclis cui
cl oniuiiiiucelesliuravirlutuin edificavit. Quid plura?, ^ codera, anno 15 Kal. Marcii Wladizlaus, filius
Omnis ejus inlentio, oinne sludium, omnis sollici- Wladizlai ducis, successit in principal!!, Eademquu
rameute domno nbbatc Silvcslro episeo-
ludo, quoad vixil, in hoeprecipue pcrslilit, quaienus (empestate
domui Dei iu omnibus utileni se- exhiberet. Eodem paluni » Boemicum,Olto, Pragensis ecclesià?cauoui-
aiino obiit dominos Megnhardtis,decimus episcopus cus et prepositus, eleelus esl in episcopùm, et eodem
sancla? Pragensis aicclesia?,5 Non. Julii (126), nio- anno ordinalus est 7 Kal. Junii (150). Eodem anno
iiaciinruin el clericornni verus anialor, pauperuui cl 17 Kal. Ociobris obiil Adleyth ductrix (151).
1141. Spitigneus, filius Boriwoy(152) ducis, Mi-
peregrinorum pins consolalor, cui successit Johan- '
nes. rozlau, Mnkar causa oralionis Jerosolymam perexe-
anno fuil inundaiio
1155. 5 Kal. Marcii facla esl ordinalio domui runl mense Januario. Eodem
Joliannis undecimi episcopi Pragensis. Eodem anno aquarum in Boemia 23' cornes et alii primates Boemia?
, 1142. Naceral
facla est cbnfirmalio ordinis sancti Augusiini ad c
ducem Wladizlaum conspiraveriinl, et
Premonslraiam ecclesiam per Innocentium papair. î nilversus
in civilale Pysis 5 Non.Maii. iinili MoraviensibusBocmiara magna manu hoslili-
ter iutraverunt. Deindo bclloicongressi, Boemisce-
1156.
1157. Silvester abbas una cum domno Hein- (lenl'tbus,Pragam obséderont cl monnsleria sauclo-
rum Yili Wencczlai alque Adalberli sanctique Geor-
rico a3*Olom.ucenseepiscopo'cl cum aliis inslinclu
incendio vaslaverunt, Tandem supcrvcnienle rege
'divina? inspirationis, oralionis causa Jerosolymam 11 gii Romanornm Cuonrado (155) depulsi ab obsidione
pCrrexit, intérim cenobii sui gubernacula domino 0 urbis rccesscriiul et Moraviam
redierunl, cL inicr-
Bëroni, ejusdem loei decano, procuranda commu- L" .venlucardinalisWidonis
tons; In codera anno 9 liai. Jan. prosperis austri'' (134) el episcoporumOtlo-
nis, lleinrici alque abbaIuni dîgna satisfaclione in
flattons rediit, in quo ilincre miles Deo devotus Ru-" fedus coiiveneriint. Eodem anno synagoga Ju-
zin dcfiinclus est 3 Idus Ociobris. Eodem anno 2 pacis deoriim el mulla edificia combusta sunl23S.lu sub-
Non. Decembris (127) Loiharius Romanornm impe- J- urbio Pragensi visus est serpens volare. Eodemanno
ralor, pauperum et'peregiiiipriitn pins consolalor, !', 5 Idus Julii obiil Kerberk a39(135), conjnnxBoriwoy.
, migravil ab hoc mnndo, cui successit Ciionrailus23B.*• 1143. Wladislaus dux Boemorum Moraviam in-
'3S dux (128) pulsus esl de Moravia. "U cendio vaslavil
Lupoldus (136). Eodem anno lcgalus aposto-
1158. lici separavilsacerdotes ab uxoribus (137). Eodem
s" Honrico A*. 33BChunradus 4« '"" VAR1/E LECTIONES.
Leopuldus 4». "' a3S
Nazeral 4. ***iiiierpunctionem4" se-
qmmur;A.verbaU\ stabiirbioPragensi"ad anlecedcntia retulit. Kerbek 4a.
NOT.-E.
(125) Miechnowin circulo Kaurzimensi. (155) die Penlecosles, probante Vincenlio Pra-
(126)Probat Necrologium Bobcinicum. gensi.
(127) Num die 3 an. 4 tnensis Decembrismorluiis (154) Guidonemdinconum cardinalem—quempro
s'ildubilalur. Vide Jaffe, p. 224. enormitatibus corrigendis ad partes illas de latere-
. (128) Olomuccnsis,filius Borivoyi H. noslro deslinamus, scribit Innocenlius11papa die 21
(129) Probanie-NëcrologioBoheinieo. Aug. 1142; Boczek 1,215.
(130) lia videtur corrigendum pro Julii ex Cosma? (135) Nécrologie, in quo legilur 4 Id. Julii, est
;. conlinualione prima ad a. 1540; vid. sup., p. 146. Gerlriid; cfi Cosmas 111,12.
(151) Necrologiumexhibel xv Kal. O.ct. (156) Cfr. Vincentiuni ad b. a..
' (157) Vide liiteras a Guidonc de hac re scriptas
(152) Secundi, qui obiit TI24. Boczek1,1,225..
295 M0NACH1SAZAVENSIS CONTINUATIO. 2S1
anno invenlio capilis sancli Adalberli episcopi et A 1153. Obiilpapa Eugcnius (145), vir vila niagni-
martyris in urbé Praga in ecclesià saiicti Yili inar- licus,(i Cuisuccessil Anaslasius (146).
tyris, cl ciliciiiin sancli Wencezlai invcnlum esl. 1154. Jam die déficiente, crepusculoque noclss
Eodem anno vclicrabilisdcdicaliO inonaslerii san- imminère ii incipicnle, eclypsim luna passa est. Post
cioriimYili Wencezlai alque Adalberli 2 Kal. Ôcto- ha?c h maxima morlalitas in homines irrcpsii,
bris a tribus episcopis Oilone Pragensi et Heinrico 1155. Fratres nostri Arsenius, Sizna , Radosla,
Olomucensi et Babenbergense episcopo. Eodem bac li vitaexeuipti sunt.
anno religiosus papa Innoccnlius migravil ad Do- 1156. Bero Posioloperiensis abbas 5. Idus Maii,
miuuiih li
lieu! immalura morte dieni clausil exticniuni. Hic
1144. Gwïdo cardinalis el legatus aposiolica?se- ssiquidem secunda elatis sua? vigilia, Domini aspi-
dis, cassis quorundain iucilalus delaliouibus. S'il- rante r gralia, semclipsuni in ara crucis Cbrisli hoc
vcstruuiabbatetn suspendit ab ofiicio, sed sequentii incenobio
i oblulii holocauslum Deo. Yir carilalis
annoper doiunum Heinricuin Olomuceuscinepisco- ivirtule pienus, simplcx el caslus in i.noribus,volun-
puni redeuiueni resliiuii. i
laria? pauperlalis specialis amiens, qui ob mcrituni
1145. i
sancta? religionis primo apud nos honore decania?,
1146. Dedicalio capcila?sancla?Maria?in Zazoa a B deiude , Posioloperiensis in monaslerio per domnuin
vencrabiliepiscopo Otlonc, quam construxii doimius s Ollonem episcopùm abbalia1,estculminesubliinatiis.
Silveslerabbas. Prcfuil aulem eidem ecclesià?annis 8, niensibus 4,
1147. Ycnerabilis abbas Clarevallcnsis Bernhar- diebus 55.
ikis,Deoet huminibiis carus, audiens invasioucin n 1157. 5. Idus Januarii Spiligneus dux, iinmo flos
elpcrscciitionem qnani Sanguin (158)paganus fecit il cl itonor ducum, proh dolor! nimis intempcsliva
in confiuioJérusalem, siculi Malhalhius adhorlaba- i- morte vila? presenlis accepit lerminuin, vir pras
lur filiossuos (139), sic adhorlalus esl regem Fran-i- eailorisdivina? pietalis dote magnifiéepredilus, el,
cienLuodcvficum2V 0 omnesque Francigenas génies ?s ulpacc omnium diclum sit, lotus ex omni virlutuin
arinala manu in expeditione Deiire Jérusalem, ani-i- cleganlia conipositus, cujus qui digue tiiemiiiil,
masquepro fralribus ponere, noc non cbrislianam m doloreel lacr'nuis nequaquam carcrë polerit. Cecidii
geiitemde gladio pngauoriim auxilio Dei liberare. e. quippe aureus ecclesiai Dei clypeus, clericorum pa-
CujusadntoiiitioneFranciis génies Fraucianaî, An- n- 1er, pupillorum maler, inercntiuiu inliuius conso^
gliea?,Lolharingia?,Saxones, Boeniienses, Suevien- n- laior, lolius honesialis cl bonitaiis solertissiniiis
scs, Bawarienses cum ferocibus Francis ad expedi- li- ,, indagator, cui virlus ainor, viliuinfuil liorrori, cujus
lioncni Domini sunl paraïai. Commoliochrisliauu- u- iu judicio arceni Victoria?misericordia et verilas
;cr seniper obtinuit. Ad miserendiira denique nu.lluseo
viiinfaclaesl in paganos. Éndein teuipcstale verbiger
Siliooepiscopus Moraviensisadiil-Pruzos (140) cura im facilior, adirasecudum etviiidicanduni in reos nemo
Heinricodecauo Pragensis ecclesià?ad p redicatio- io- dilïicilior. Quemctiam Deus virga benigiuesua?cor-
ncni, el codera anno esl reversus. Eodem annoi 2 rectionis mullo lempore iu presenli flagellavil, sed
lo- baeulum consolationis ad percipienda vita? futurs?
ultisJuuii obiil Izcizlaus ,vl, quinliis abbas Posio-
loperiensisccclcsuu, cui successil Bero Zazovensisisîs premia reservavil. Longa siquidem el difficiliaapud
inonasleriidecanus, et eodemanno ordinaltis esl•i 7 cxieras naliones passus exilia, landem tara prece-
Idus Deccinbris. plione quampeiiiioneFridcrici Romani,imperalori*
1148. 6. Idus Julii Ollo duodecimus episcopus pus a Wladislao duce recipilur in pallia, sed brevi lein-
ssil poris iiitcrslicio, falis urgçnlibus, migrai ab hoc
sancta?Pragensis ccclesia?obiil (141), cui successil
Danielpreposiltis ejusdem ccclesia?. seculo, pro leniporali dispendio felicilalis eterme
L 1149. Ordinatus esl Daniel episcopus a Magun- un- bcandiis solalio,
lino archipresnle. Eodem anno 13. liai. Febr. Fridericus abbas
1150.Yir clarus vila Sdico, seplimus episcopus pus rjiPosioloperiensis, vir in divinis el humanis rébus
Olomucensisccclesia?, sublrahilur ab hoc mini- uii- summa?diserclionis, erga Deuni el homines dévolu?
Jo- sinceritaiis, inlinia?ad omnes affabililalis, peraclo
ilo (142),vicluriis perpetc vila, cui successil .Io-
hannes (143) caiionicus de monte Ziragov '". ***. iiinerc cum domno Danielepouiifice in lerram Hu-
et
44). norum abierat, qtioniam videlicet idem antisles
Eodemanno obiil Gertrudis ducissa Boeii»ia?(144).
1152. Heinricus, IraterWladislai ducis, cum aliis Boemifa?
YARL4LLECTiONES.
"° Ludvvicuni4*. ,u Czcislaus4». *"Zragor 4". J
- "'
a NOTJÊ.
(138)Zengbi.Mosnlia?princeps. ,-. (142) vnKal. Jul. probante Nécrologieelcatalogo
| (139)Exemplumex litteris ;Eugenii III papa?de epp. Oloiwic. apud'. Richter, - p. 24.
auxilioterra?sancta? ferendo dalis desumplum est; (145) qiijtrtus.
Boczek1, 241; ibid. 255 vide epislolain S. Ber- (144)uxorWladislai II, filia Leopoldi IV, elueis
nhardiad ducem Wladislaum. . Auslria?.
(140)Pomeranos, leste Yincrntio. (145) terlius.
; (141)ConseniiuiilNecrologiumet Yinccnlius. (l40) quarluo.
295 COSMJEPRAGENSISCHRONICA* %A ]
terra?primaiibus filiam (1*7) Ungaricirégis (148) )AÀ liberiori
lil usus consilio, ducem ad se accersitum
f ridericô, filio ejusdem ducis despotisaiidamdelu- lu hujus verfii nobïlitale alloquilur : i Yirtutis lure
leruiit. Ii<redilil in quandamvillninsuam pausandi i conslantianobis
co opliine.complacuil,nam et fidëlitalis
gra';'h <iëveiiiens,post Iriiim diërutn ëgritudiiicm i lua?
tu ergaiiossincerilasloti regnoevidenter innotuit,
ullimumcxàiavil spirilnm. qi
quam fidelilcr»quam dévoie, el qitam intime no*
Ejusdetai'quoqueanui U. Marcii Kaleitdis Jo- si sirurn, immo lolins-regniintegrumseeundumDêum
bannes Olmiiucensisccclesia? episcopus, qui dee di diligassialitm, cumin uoslris necessiiatibuset lutins
monaslerio sancli Augustin'!Ziragov assuniplns s rc regni rei publica?lui ipsiusluorumqucvilainpericulo
ftientt, viiam terniînuvil présentera-, medio salie e ol ohjicere nunquam hesitaveris.Hanc igilur egregiam
jùvciitiltiscoiisiiluliis flore, sed malurus mOrum n virlulem
vi in le considérantesac diligentes, et de
iohililaie. Hic pro defensione justilia? et slalu acc ceiero ci te erga noslram jniperaioriani screnilaiem
honore sancla? Dëi ecclesià?seniper , quantum in n fidelcm
fi cl iiiconiinutabileiiihaberi.cupientcs,honore
ipso fuit, inconvulSuspreliatorpcrstilii, dilïicilisin- quo q ipsevoltierisle seeundumnoslram liberalilalcm
ohedienlihiis,facilisac prointus el alfaliilis Deum n honorare
b decrevimus. Atlamen quia terrain tiiani
'diligeiitibiis.'Cniex "quo epïscopalemsiiseep'uin- i- auroa el argenlo et omniumpreciosariimrcrum copia
fiilani in corde, in liabitu et sêrmonc précipita-. "
la scinius
s redundare, et nihil in talibus libi rartim
scïnpcï exlitil liumililaliscnslodih, adeo ul pie- e- ecxislere, accipeex Deigralia cl noslra benevolenlis
riiniqne eliam ab buiiiilioribus personis venerari ri llibi quam traduiras regni coronam cl regia? pille-
'Tefiig'crét,-'dicens,non oportere se exigere.honorera ra sslaiis el honorisdignilaleniin regno luo. > El lucc
ab homiiiibus,uipole qui de eodem lulo conditus <
us dicens, jussil prolërri coronani aureani geinuiis,
ëssei. I
preciosis lapidibus mire adorualnin, qua videlicet
DeprobilateWladislairegis.elfralris ejus 'ipse imperalor in sutninis feslivilatibusuli fercbif,
Tlteobaldiducis. Itur (155), Tali igilur divinitushonore sublimalns,
'Anno sub codera "Fridcricus impcralor, juncto lo gloriosus
{ dux Wladislauscum ingcnii Iripudio ci
sibi duce Wladislaoel fralre ejusTbeobaldo, Polo- I
o- leticiasuoruni rediil ad sua.
niam exerciluvalido inir.ivil (149), principes ejus us D.dnile.ejus.loinanui niense Maio (156) profeeti
Boles/.Jiiuin(150) et Mcsconem(151) sua? ditioni mi sunl s rex el Iraler ejus dux Tbeobalduscran cesare
stihjugavi'i','iiilinitampecuniam inauroet nrgeuto, ito, Friderico in Italiam adversus Mcdioluncnscs,qui
âceepit, et pro coufirinationeclstabilitatedeinceps ps lune impcralorem pro quadam sedilionc coiilrn
pacis ïïlios (152)eorum ybsides suscipiens,Victoria lia _-, Laiidunensesac Nolntia?urbi»cives (157) facla, sibi
J
pro volo polilusrediit. "Prociijiissane pacis con> n> graviter
; offcnstinihabclinul. Decrevcral siquidem
positionëpïiccijvueducisWladiskii iuslit'it illiislrisïïs imperalor non prius se cum exercilu ab urbe dis-
indiislria; tanlum enira imperatoriaa volunlali se cessurum (158), qiinui hoslibus suis igné el ferra
lune bënivôluniëxiiihuit, lit perse lantum et suos IOS merilam rependercl iiliionem. Ibi gloriosusrex et
velad dcdjtionëinpiëfaios principesflectere vellël, ël, vere glorilicaiulusWladislauscumsuis opliniatihiis,
vél, si neccssilas ici pO|ioscissël,'ipscprimus cum uni :W
:Wvoluiiquondam Jmlas Machabeus, modo frontes
illis pugnam aniiciparet. Imperalor vero (155), ut adversnriorumconlerèndo,modoa lergoiuscqueiidn,
dictiini est, cupili)'poliliis'ho:iore,ail scdeiii suaiïi
aiïi modoeliam a dexlriscln sinislris aeritur insislendo,
rëvërsus est. Jatai,sciliect auùoab anno incarnât. iât. quoi prelia laudabiliter ac vicloriose peregciit,.
liSS.inilialo, quid Bbemicô duci pro labore suo suo dictu longumesl. Aitanicn.quia in bellieisc.ertami-
vccompeiisalieriis exhibërc debuissci, cmn priiicï-c'i- nibus vicloria;provenlusplerumquc fil incerfus,et
pibiis regniconsUiiimi ires varii casus vices diversas cl difficilesin talibus
haïrait (154).Dura ergo plures
"cbrti'masserërënt, dignum sibi vidëri bptimis mu- nu- liidunt, fieri non poluit quin cl ipse quosdam ex
neribus auri et argentijuxla imperàloriam munifi- lifi- suis primaiibus illic ainilteret. Mcdiolaniigilur cives
cëntiam ipsiim ïemùnerâri debërê, imperalor ilpr Dj) egregiamejus virlulemet induslriamconsidérantes,
«OT^E.
,(1.47)EIisiibeiham. ; (155)Errai; hoc Friderici pra?ceptoWladisiao
(14S)Geîsa?111 permissuraest, ul iisdèmdiebnsfeslis quibus impe-
-(149){Die22 niensis'Augusli;FridericusOderam ralor corona, circulo ab episcopisPragensi et OSô-
Iraiisiit, teste,Jtadevico, qui, ut Yincentius Pra- mucensi publiéeornaretur; sibi enim coronamvel
gensis, de bac expeditionefusius eg'H. diadema, Wladislaocirculunt vindical. Iluiic c\r-
(150) quartiim. % cultira veram fuisse coronam Dobncrus peculiaii
(151)lerliuni; sunt filiiBoleslaiIII. 'coinuieolalioiieprobareçonalus.,esi in,libro ; lïorn
(152) Imo fratrem Casimirum aliosque nobiles, Àbhandlungen eincr Privaigcsellscliaft in Bôli-
probanteRadevicq.
" ineit V, 1.
(î55) MenséOclobri- Bizuniuëommorahatur.Cfr. (156) Die 14 Jun. llSScFridericiisadliuc conimo-
Bôhmerreg. 2576; 'ràbà'liir Âugusla?jBôliuier 2402.
,(151.),Ratisbona>mensis Januarii die 16 data est (li57);;Nolaesl uibs Gampaiiia?;dé urbe Conio
'-•'P'ridericiI-tabula de oirculu-aurëo Wladislao el cogitassevidelur.
omnibus ejus successoribiiscoiiccsso, quain vide (158) Inde a die 6 Augusli '1158 ébsessuwest
apud BoczekI, 267. Mediolaiiuni,icste-Radevico.
297 MONACHI SAZAVENS1S CONTINUATIO. £98
ci quia cesari foret aoceplissimus,legatis adipsum A A fucrinl
fu ci erga divini cultits honorem îtudia, evi-
et precibusdircclis, nledialorem cum inler se et de denler extant teslimonia perhibeulia, hoc in loco
ccsareui esse pro oflëreiida digna saiisfaclioneet isla isl sulïïeianl. Hoc laiilum, salva omnium gralia,
pacis coinpobiiione dcprecali sunl (159). Ipsius di dixerim,
ei'i'oaiinueute prudenli consilio cl seduliialc, pre- '-
Quod biens ille palrem vix invenilsibi lalem
faïascivesurbis polili sunt pace. Mnribusel vila, ccu Silvester fuit abba,
• 1159. Daniel episcopusMediolanumad ccsarera
obilumBozata,ejusdem loci prior, eo-
Fridericiimprofeclus est (160), a quo bénigne el Hujus posl
dem anno per Wladislairégis el episcopi Danielis
liouorificcsusccplus est, quem in obscquiosuosuis •
clcclioncm in abbaliam successil, qui brevi lem-
et regni negociisbicmiio implicaluni reiiuuii. Inlë-
exacto unins videlicet anui spacio, sui regi-
rim Roma? dei'unclo Anaslasio aposlolica? sedis pore, P(
miniscuram propria voluntatcdeposuil.Hic nanique
pnnlifice,gravi exoria scilitione, duo ex contrariis I" " ccnobialij couvcrsalione jam 30 complevcrat
in
parlibus aposlolica? scdi preliciendi elecii sunl,
""' ac a lumullttseculariuin aclionum adeo se
Alexander(161)etYiclor (162). Pro qua dîrimeiida £.iinos,
scdicioneDaniel presiil Romain dirigilur, ul vide- _B
a
alicnum effecerat, ul nulla pcnilus ratione quid in
1>seculo
S( agerelur sese velscire inodicuni paierelur,
liceliitraque pcrsona cesans el lolius regni concilio ad cxlcriores inonasleriimili-
l
iiilcrcsscdebeat, cl juxla publicain cl canonicam idcoque disponeudas
tales, vel nd popularium qucsiiouum exaininanda
saitccionenica qua? magis competeret aposlolicic
sedisptïncipalum obtincret. In !i3 eo sane con- judicia ' prorsus exlitil ignarus. Prelerca .lot cl lam
infiruiilaluradelincbalur molesliis, ulvix
cilio(105) coramcunclis regni principibits el 150 geavium *•
'nécessitas cxcgisscl, pro
Victor justicia?vicloriani oblinuit, el con- nliquando quantacunqiic
episcopis utililalc ccclesia?extra inonaslerii sepla procedere
cordiomnium volo cl acclainalioue archislcriura
sedis IIis rile icrminalis, poiuisset. Mis igitur el siniiiibus devielus iiioom-
aposlolica? suscepil. igilur anni circuium onus deposuil suscepti
Danielprcsul a ccsarcel aposlolicoinultostiblimalus modis, posl
honore, exccllentia quoque funcluslcgalionis ape- regiminis. Eodemanno duccllusSobezlaus(165) noctu fecil
siolica?,proficiscilur ad regem Hunormn(164), et
cum 60 armalis mililibus<in urbem
exiiulead propriam Pragensis pontificalus sedew irruptioitcni
omnesfere quos iu ea reperit divorsis
annodomiuica?incarnalionis 1160, in omnibus Olomiicz;
aueloreDeoprospère agens, regredilur. l
obprobriis dehonestarifecil. Qua?inox
1161. 4. Idus Februarii Sylvcsler Zazavensis Fania volans Wladizlairégis perculil aures,
'ç
C circumdcdit urbem;
tmlmsregiminis sui 28. anno cxiil a lenebris hujus' 'qui collccto exercilu diclara
sed cum ccrnerel forti euslodiamililtiin inaccessi-
carporca? rogionisad patriam perpeliia? mansionis,'. bilem sibi fore urbis adilum, cnuliiis arbi-
[;iolaborepiesenlis vilie rcceplurus braviurabcala?" tralus est suisqtteex
remuneraiioi'iis. Yir oniniunivirlulum disciplinael magis ingenio quam bcllo juvenilem
*
^priucipis aniiuiim allemplare. Per intcrniincios
sleganliadecenter iusignilus, alepie adeo praclica? duceminvitât ad immo spondel et firnial
exercionsac ibeorias amori dedilus, ut evidcnlcr r paccin,
vclil pacis accipere condiliouera. Princeps
ailvcrlipoiuisset, hoinincm licel adltuc in caiïiei quam
loluin igilur, u' siinplicissinuisagiras, nil adversi ratus,
imsilum, tnnicii spiritus sui fervore jam in' il in nianus, pax et pacis ce.ndilio jiiramcnii
eclcsiibusconstilutnin. Specialisenim erat ainicus régis
s conlirniatur sacranieiilo. Ibi Johannes episcopus
parsimonias, qui lauciorcs dapes vel vini pocula ccu1 Moravia?,illicjurai omnis primants Boemia?,sicul
t|ii.iS'lain
inoruoruntmalcrias abhorrebat, sed cibo* rex dictai
pro pacis cl fideiconfiiniatione. Sed ubi
e t
simplici pura fluininisunda dclcciabalur,con- fides?Sacramentasiotantur, paclio pacis exinant-
viviapoicnturacl quarumiibeiseculariiim persona-
riini dctcslahalnr, proplcr quod eliam a. pluribus lur, rapilur, cathenatur princepscgrcgiaîpi'obiialis,
s Clin caslro miinitissiinoPrinda (166)sub dislriclis-
minusdiligelialur,quia inlatihus niilli.secommuneni n î)
Q lissiraaeuslodia inulto teinpore (167) tnaccrandus
cxliibebal.De cujus vila? laudahili qualitaie multâ a ,' rclruditiir.
J: quidemad cxeinptmri pie vivendi cl honestatis s 1162. Divinaannuciitcpietate,regisqueWiadislai
formanidiei posseul,,sedquia superiusjam inde me e ac eliam domui Danielisponlificis indiislria procu-
expane dixissc memini, et maxime
quomodoope- rante, Regnardusabbas Zazovensis monaslcrii gu-
i fuiiiejus in codera monaslerio niagiialia, quanta a hernacula suscepil. Hic priino Syloense ceno-
VARI^ELECTIONES.
*' ~
sutalteVaposha '" m<"0Î"eloci ln eo susccP'l "'««us coa'va adscripsitverbumniculiris, litlera «lia
„„A NOT/E.
I'C. « ' Vonsl'lnli-
' ° est P»* '''e 5 mens. Septemb.,
Vmcc,,lii ^'"gènsis cooiosam narra-
(162)qiiarius,
tio'ieiu (165)quod Ticiui habitum estàiino ineunte 1160.
Anno (164) GeisamH.
J.I60) oraîccdenlicura rege Ut/lialiam ve- filiusSobeztaiI.
• (165)
(166) Fraucnberg in Pilsensi circulo.
(l«l) lerinis.
(167) usque ad aiinuin1173. .
PATUOI.CLXY1 10
m COSJLEPRAGENSISCHRONICA. 500
bitini (168) admodum honesle rcxil, propribqnëj&.minis anno; tribulalionesejus et patienliamDomino
iaborc in pbssessionibus divcrsi gcneris magnifiée inisericordilerrcspicienlc, Zazovensiscenobiiabba.
ampliavit. Primo aulem anno oulinalionis domui couslituilur, Mctensisgenerc, discretissimusmode-
Danielis episcopi insurrexertini quidam viri iniqui- r.ilor vila? monaslica?, dileelionis et afïabiliiatii:
lalis conlra cundemabbalcm,virum venerandum,et gralia predilus, humililatiscl niansueltidiiiisvirluie
qiiasciinqitccriminosa de ipsopoluerunl confingere, constaulissimiis,oraiiiinoniin cleganlia incliorilnis
'aurions-.ponlificis crebra cl importuna dclnlioiie per omnia comparandus.Cui pro homiiuiuisnornm
verili non sunl inciilcare, el quia, sieulbcalusdicit defensionesiarc vigilaniissitna seniper cura fuit,
Gregorjus: Animoinmullisoecupalofacile ab adu-î cui pro asscrlioneverilatis nec regia inajestas nec
latoribussnbripiiur,remila ul conficlaerat, episcopus principuni poicslas lerrorem vel ruborcin iinquam
esse credidit. Yix ila venerabilis Rcgnardus sine iuctilere valuit, cujus animum nec prosperiias ail
r.anonica audientia, nec accusaloribusseu leslibus iuancin unquam cniolli.villeiiciam, nec adversilas
legitimis coiiviclus, vel confessus de objcclionc ad perniciosam dejecit inesliiiara; vir 'm cunclis
criminis, abbatia? privaiur honore, rejicilur de suis cvcniibus cundem lelicia? seniper preferens
monasleriocum universa sibi dilefclacongrcgalionc. vullirai. Universa?congregalioniplus amore quam
Mirumsanede lanto viro, domnovidelicel episcopo, B lerrore sludebal preesse, lantum.namquchumilitaii
quod lam crudelemcl lam précipitera in pastoreni se subdiderat, ut cinn cssel omnium in congrega-
simul et ovile potuil darcsentcnliani, el quod niilli lionc dignior cl sublimior, in omnihtissuis aclilms
prorsus parcendumob uniiisaccusaijouerajudicavit, subjeelioneseexhiberet.Ad humilia eliam qiueqiie
nisi forte, ut quidam tune conjiciebant,sicut et opéra irallusco proiuplior, nullus agilior, nulliis
poslmodumrcruin probavil evenl'us,bac oecasionc ellicacior; fuil in eo perilia pingere vel sculpcre
id cum fecisse, ut quibusdamAiigustiniani ordinis quaslibci imagineslignovelosse vel eliam divcrsi
rcgularibtis, decxleris ascilis nalionilius,cundem gcnerismétallo, fabrilis quoque non iguarus fuit
locum commendarcl.Prediclus vero domnus Regi- artis, cl omnis qua?ex vilro ficri solet coniposi-
nhardus quarto deciinoposl dcposilioncin sui regi- lionis244
CÀNONICOMJM PRAGENSIUM
IGERL/ICII.]In diebusillis régnantein regno Renia- C' très, quibus et prafecit inprimis quendamBlasiitut.
norum regeC.onrado,el in Bohemiaprincipautéduce Poslquam vero liquido coniperil de inslilutione
Sobieslao, Zdico qui et Hcnricus, bona?niemoria? Proemonslralcnsisccclesia?,quod inde esset iiiiliiun
Olomiiccncisepiscopus, habituin nostriim, quem ordinis cl magisleriumvila? regularis, illicohaliila
lherozoliinisviderai, super sepulcrumvila?sttseepe- delibcralionecura ipsis fundatoribus,unanimivolo
ral cum mullo, sicut tradunl, ymbre lacrymarum, miseront, et de Slenvcldensi domo convciitmiipo-
cl abdicalis ibi tara esu carniuin quam coelerisvila? slulavcrunt. El quidem tune lemporis ordo nosier,
bîaiid'unentis,reportabat memoraloduciet Bohemis licel necduin dilalalus, magno lainen fervebaizclo,
sicut novum homincniita efnoviim ordiueni. Quo . tum in Prasmonstratoluin in omnibusëcelesiisnoslri
duce in brevi dëfuucto, success'or ipsius illtislris ordinis, et maxime in Slenvcldensi ccclesia,<|U*
Wladislaus, nec non et uxor sua nobilissima Gc- imllain habuil vel habei in rcligioncsecundam.,Cu-
drudis, sororpraidicli régis Conradi,succensicxein- jus lune suavissimoIracti odore principes lerraruw»
plo el hortalioncpra?fatiepiscopi, novamecclesiam undecunquegaudebaniecelesias fundare novas,cl
novp condunlordini, erigentes fabricam vcnuslissi- personas ordinis evocare ad illuslrationem provin-
niain in niontc Slrahow, mulalo noniine ipsius in ciaruni suarum. Inler quos cl isli liindatores,de
niontc Syon, anno Domini 1140, quibus oplinie ;D qnibusmodo sermo est, porrigtsntcspcliiioiiemsiiam
cooperabaturidem episcopus,maximein spiriluali- prius capilulo, deinde Slcuveldensic'edesia?,'1HII:
bus, coadiinando undecunquepossel religiososfra- pie postulant pleno comprelicnduiiteffectu. Nui»
VARIJELECTIONES.
î4,>Finitut hic in ulroqtteçodice4. 4«. monackiSa&aveusis.In A.scquitnr vila sancta
supplementum
Ludmilas brevissima a Menkenioédita in citjus demumfine leguntur verba: Explicil liber JlUiisin
chronicaBocmoruin.
NOT/E.
(168) Selau in circuloCzaslaviensi. . .
r,ni CONTINUAT.CANON1C. PRAG. 505
contmitliturSlenvcldensi proeposito,ut ncgotiumA. Romainad. papam Adrianura, tit cum ad coesareni
connu promoveat el desiderata concédai. Porro jure debilo consecret, iler cura forii manu miliium
pi'xposilus,yir Deo plcntis, non tardai iu hiis qua? arripil. Cum aulem in exilu Alpium anle Veronam
in niandatisacoopérai,sed assuniplissecumfralribiis civilaiem ad Gcrvardain caslollum inexpngnabjle
cl dominoGodeskalco, qui poslea abbasin Syloa perveniunl, Yeroncnscslanquam de suo jure traus*
faclusest, profieiscilurin Bohemiam.Pragamvenil, ilum sibi cl suis.prohibent,dicentes eum non esse
dévoiesuscipitur, obligal se ad suscepliunein loci, iu ca?saremconsecraluni, proplcr hoccumex eorum
tandemqucrcpalrians, dimillil ibi luemoraluuiGo- jure eis debere pecuninmpersolvere,si unieRomain
dcskalcuina latere suocum ft-atribus,qui coiivciiluj Iransirê velil; poslquam aulem eum in caTsarem
Iiiibiiaculapricpararenl iulcritn lignca. Quibuspa- conSccratumreceperint, ei tuiic.hoiiorcraut ca?sari
raiis, ilerum posl anui circuluni idem prirposilus debiluin persolvcrcnt, non anle. lf.ee rex Fridricns
revcrlitur,adduceiis secum conventuinclericorum audiens iram repriinil, et eam dissimulai», verba
una cura abbalc quemclegcrant, cui iiomcn Gezo, dans bona, peçuniamquam exquirunteis proiniltit,
qui dominuin Godeskalcunilibenler apud se rcl'17 et lanquam super hoc securilaie . data, Veronam
nuissel,sed praiposiliissuus jubel eum redire iu illa?sis cxercilibuS suis transit. Regalibus ilaquc
Slcnvell ad id exspeclandum quod ci diviuilus Jil ullra posilis exercilibus, mandai Yeroniensibusul
fueralpraiordiuatuni. pro débita pecuniaveniant ; qui verbis ejus creden-
Necabsurduuiputo, si paucisexprimam qualilcr tes, 13 uobiliores,plurimis nobilibus eis adjunctis,
idemGezo,primus abbas Slrahoviensis, priuiuiu in pro pecunia eis proniissa ad regem tlirigtinl. Quos
Slcnvell ad convcrsioucm vendit, in hoc' enim rex bilan vullu suscipiens, de proniissa pecunia
cunfilcbuiilurDominomisericordia' ejus, qui miris verbis dalis opliiuis, eos çapi pra?cipil. Et cum
niodispnedeslinatos suos vocal. Cum essci ipse in quidam ex;eis de pvopinquiorilinea cognalumejus
Coloniacanonum cuslos cl raajoris ecclesià?,vir se esse diceret, cl hoc lêsliinoiiio comprobarel,
divcset delicatus, quadam nocle per soniniunipu r propter hoc eum aliius lanquam nobiliorem sus-
lab.itfralres suos conditionicos lanquam in gyro peudi pnecipit, posieris suis hoc relinqucns excin-
consedere,seque in medioeorum, cum cece adstitit plum, et cxlcris limorcni incuiiciis, ne lalia coulra
anleeos quidam horribilis aspcclii,qui virga quam dominossuos agere prxsumant.
manu gerebat percussil primuni in capile, deinde [VINCENT.] Interea Papicnscs,Cremonensesei lan-
iiltcruui,tertio leriiuiii,cl ila flagcllavitomnesbine quam dominosuo carissimo cum mulla electa mi-
clinilc a dextris ejus el a sinistris; postronio,eum lilia occurrunt, et in servilium ejus regiam viam
. vellelpercutere cl islum , declinavit icium, el sic '" proficiscunlur. Tandem rex (iplataniingredilur Ro-
evigilavil.Quamvisioncmscctila est niors-ipsoruui, mani, cl in coiistiluto lempore a domino papa
cl omnesiu brevi ex hac luce sunl sublracli, co Adrianoin imperatorcmcon&ecralur.Ciimquecon-
videlicelonline, quo visionefuerant percussi; quod sccraiione peracla in slalionibus regalibus, in ph-
illevidonset mori limons, fugil lanquamunicornis, nitie puleherriniaanle regiamurbem Romaniposilis,
el confugilin Stenvvi.ilad porluni inonaslerii,con- de eorum jure cibos sumcrcnl, Romani aiuiquuni
versalusibi juste alque rcgularitei' usque in dieni fastum soniniantes,de domini imperatoris consc-
quoassiiniptusesl in aliljalcm. Sane idem Gezovir cratione lanquam contra eorum voluiilaicinfacla
erallolius probilalis el induslriie, providusdispen- imligiiali, forli manu contra ipsttra"armanlur.Qui'd
satorlam in spiriiuulilnis quam iciuporulibus,roa- plura? Aruialaî.aciescontra Tyberimprogrediuntur.
gmis zelalor discipliiuc, cujus insliliilione vigel Ha?cdum iiiiperaioraudit, coulra armai exercilus,
ailluicel regitur Straliowiensisccclesia.lia niemoria et nulluni in eos instiltumfieri praicijiit,quo usque
ejus.in benedictioneesl, cum posl raorieninon mo- in planuni progrcdianlur. Latcrancnses coulra ini-
rilur,.el opéra ejus rediviva scnwercuin vivere pro- peraloris exercilus iu planuracampiimcgiv.diunltir.
lesiamur. ,. a primis acielms congrediunlur, lil ptigna; veruiii-
[VINCENT.] Anno dominica;incarnationis1154.rex taincn cum imperalor Fridricns cura filio régis
Conradusviam universa?carnis ingredilur, pro quo Conradi et aliis principibiis eos iu frouleviriliter
Fridrictissuus palruclis, dux Sweviie,miles armis casdcrcl,Hcuricusdux Saxonia?eos a pouleTyberis
strcnuus,in regem eligilur, qui lolius orbis guber- a lergo, ut vir bellicosus,armis fortiler invadil,ci
nacularegere coepil. cum jam ad ferreani poriani, qiue in ine>.iioponiis
Aniiodominica?incarnalionis1155. dn.x Wladi- esl, fere pcrvenisscnl,Laieranenseshoc conspicien-
slausa rege Fridrico in maximumrecipilu-rgratiam. les, et inlcr duo i.ualaminus maluni eligcnles,lam
Filiiaulem Sobieslaiexules domino régi Fridrico1 ab hoslibus quant a suis, ferreant portam claudiini,
adhterentfideliter, et ab ipso et prineipibus ejusj et sic uiisera'biliterproslraii,quidam gladiO,quidam
honorificetraclantur. natifragioiiilcricruiit, rcliqui cnpt'i,domiiio i'nipc-
Annodominica?incarnationis 1156.rex Fridricns5 raiori nunicro 400 sunl
priesentali.Quos do'miuus
collectaplurinia;pruicipum cl aliorutn mili.luminul- imperalor Pctro, Rqinana; urbis pnefecio, qui ei
tiludinc,Hcnrico duce .Saxonne et Fridrico, filio ? fideliter adlueseral, iradidit, cujus ipsi tara Ronia?
legis.Conradi, alii.squcprii-çipibussibi aduinciis,, palalia quant alias niunilioues destruxeraul, ex
SOS COSMiEPRAGENSISCHRONICA Soi
quibus proerèctnstirbis qtiosdain pro lanlo austi A niniliunl. Wladislausquoque dux Bohcniia?lantos et
punivit suspendio, a qiiibusdam ad dëslriicia sua lot I principesconlrà Mcdiolanumin arma jam parâ-
reoedificandapalalia plurimain aecepil pccuuium,et ttes esse coiisiderans,iu pcrsoita sua cum sua mililia
sic imperalor in planissiiniscampis optâta poliius (ei in adjulorium se venire promitlil. Dominusquo-
est Victoria,Posl banc ilaquc impcralor viclorinm, ique DanielPragensis episcopusCumsiio duce hune
cuin domino papa Adriano foedére et pacio inilo, laborcmcontra
I Mcdiolanumsuscipereiinnrecusavil.
quod Romanos,qui hoslcs iilipcrii se lëceranl, nec < Oh tanlum laborcm imperalor Wladislaum ducem
ijisum regem Sicilia?,qui imperio non obaudiebal, Rohcinia? ! regio exornat dyiideinale,de duce regem
sine consiliocl volunlalCdomini papa?, ucc e con- c nsl'tuons. Fridrici iniperialis finiiur curin, contra
verse dominus papa sine consilio et voluntate do- Mcdiolanum parantur arma , undique Mcdiolani
niitaiimperaloris in gratiam eos rccipercl, féliciter sonat obsessio. In condiclo teinpore ad obsidcnduiii
jn Lontbardiam reveriitur. Mcdiohincnsiiimitaquc Mcdiolanumde diversis parlibus muudi ntoventur
non iinmèmOroffensa?,Terdonain civitalcin, Spo- exercilus; Fridricns imperalor et Sui duces, m-.tr-
lélo non longe ab urbe Roma jam deslruclo, qua? chioncsel alii principescoulra Mcdiolanumprolici-
contra iinpéraloremcumMediolanensibiisjuravcrat, scunlur. Wladislaus rex Bohcniia?,prior Alpessu-
'
obsëdit, et forli mililia eam cingens, Papicnsibus, B peral, cl Yeronaniféliciter iransiens, anle Brixiam
Crcmoncnsibus et aliis Lombardia; civitalibus ei civilalein regiam suos pouil exercilus. Biixenscs
auxilium proebenlibus,plurimis ex utraquc parte contra eos exire nec lanla? mililia? se coiuraiiicre
percmpiis, fuiidttus dcstruit, victis sotam salulera pw.sumciiles, soluniinodoinurossuos costodiuni.A
tribucnS.Ihcc ista rcgalis et fortissimaciv'uas Ter- Bohemisiota Brixieusis devastalur provincia.Post
tlo'nasvicina, qua'cumeajuramcnlisMcdiolanensibus pauco lempore impériales exercitus adveniunt,pra
âssihilaveral, considcrans, ai! dominum impcrato- adventu imperaloris omnes exercilus tr'qmdiant
rcm confugit, et seeundumvotuntalem ejus omnes gaudio. Super Olcain ft mien regiuni impérialespiv
lunes cl miinilioiicssuas destinons, eum suo plaçai nunlur exercilus. Ad Aduam(lumen vchciueuiissi-
sërvilio. mnm perveniunt, ubi poules l'enclos iuvcuiunt,a
Anno dominica?incarnationis 1157.Fridricns im- Mediolanensis provincia? luaximain niuliitudinëia
peralor gêneraient curiani AVirczburkin feslo pen- liomimim,transituin aqua? eis prohibent'nnn.Stipr»
lecoàtcn prineipibus suis indicii, ubi dominai!)Bca- ripain juxla pra?ruptuniponleraimpciialia ponunl'.ir
tricem, filiam ducis Burgnndia?,specie el dceore tenloria, quibus undique replcniur campi; infra
quodamraodo quasi humanas formas superantcin, autem bas slationes 1èreper inilliare domini Wla-
lJ
tanquain divinam sobolciusibi jtingit malrimouio. disl.ù régis Bohemitecl domini Danielis Pragensis
Hiis nupliis inlcr alios principesdux Wladislauscum episcopi et aliorum principuni Bobcmiieponuiilnr
domino DanielePragensi episcopoalfuil; sicut lanii tenloria, post loi laborcs dulces capiunlur cil».
imperaloris decel, nttpli»?celcbranlur féliciter*Ubi Interea OdolcufiliusZris, miles slrcnuiis, cum duo-
dominus impcralor inlolcrabiteni superbiam Mcdin- bus mililibusvadurainvenire pnetcnipial, quoi!non
laneiisiuniapéril suis prineipibus,qui, hoc audito, ut iuveniensmediisfluciibiisse coinmiliil, uno lantum
tanqûam hostes iinpcrii digna corriganlur parait, socio eum sequcnlc,quos mediis fliiclibussic rolarl
danl consilium. vidimus, quod nunc ipsi super equos, nunc cqui
Anno dominica? incarnalionis 1158. Fridricns super eos roiari videbanlnr.Tandem Deoeos ailjii
impcralor ducis WlaiHsIai.exulis Polonia?et sororis vante iiuolomcs flumen transeunl, lertius vero
sua?,qua?ei malrimouiojuncta fuerat, niiscrtus, ad eorum socius, vel quia cquum vel quia cor dcliilo
eiiin ducalui suo rcslilucndum in Poloniam parât hubtiit, ad ripain reverlilur. ll'aocdura régi Bobemiui
exercilus, quam cum plumas inlrans exercilibus rcferiinlitr, videlicel duos milites vaduin invenissc,
cfudcliter dévastât. Principes auteni Polonhc tauta? ahjiciuuiur tabulic, et lynipanum,siguuin bellicuiii,
foi'titudini ejus résisterç non valentcs, niedianlc r» perculitur, arnianlur milites, ipso Wladislao rege
duce Wladislao Bpheinia?,*>dgratiam ejus vcniuni, Bobcmiie,strenuoet illuslri niilile, eos précédente,
sic lamen, quod nudos gladios supra colla sua por- inlcr mediosprécipites lluciiissuos impelliinliles-
lantes, irapcriali reproeseutaiilurmajeslati ; in gra- trarios, et sic divina pieiale eos conscrvanic, lam
tiam domini imperaloris rceipitinlur, pro satisfa- duros, tara précipites snperaut fiuelus, plurimisib'
clionedalis obsidibus, et jurameiilis receplis, qnud mililibus naufragioperdilis. Sic 'rex Itohctaiia? SII-
contra Mcdiotaoum500 armatos milites i1'auxilium peralis fliiclibussua forli armaia mililia suos irrtiil
domino imperalori millcre debcant. in hosies, eos ex omni parle annula mililia eircimi"
ï Anno dominica?incarnalionis 1150, dominusim- dans, casdunlur, ligantiir, capiuntnr plurimi- E*
peralor solemnem curiani suis prineipibus in natal!i utraquc pane ad coeluntievanlnr clamorcs, Bolie-
Domini Magdeburkindicii, ubi porfatis regalibus eti morum lueli de Victoria, Mediolanensiumfuncsli
soletnnilalcféliciter peraeta, ut regii sanguinissuii de inopinata miscria. Imperaloris autem exercilu 8
nieraoresadcontcrcndaniMediolanensium superbiam,, primo Mediolanensesputanl suis in àdjutoriuni w
ci suum prasbcanlauxilium,eos commonetet exorat. nisse, veruintamencum Bohcmossuos adversai'i» 5
Quod principes ejus unanimi voto ci fideliter pvn- viriliier cajdere considérant, la?li de lanta Victoria
«.»•> CONTINUAT.CANONIC* PRAG, 505
i Papiensium et Crcmotiicnsiuiïi, qui.-.hujus
Iselosad ccelum clamorcs levantes, quomodo vel A l mililia,
* fabricatores exstilcranl, sibi mililia
qua arle lam pra?cipilesfluclus superaverint, mi- ètpeditionis
rantur. [VINCENT,] Bohemisic eis superalis Castclla, 8ad'nibiia,in campestria progrcditiir. Seeundum lo-
villas,proedamcaptantes, plttrima qua? possiiiiligni cum < Fridriciis, filius régis Conrâdi, in annis juve*
' dux de Rotnibuk",s, cum Sttâ forli mililia
coniniitlunl. Rex interea ad ponlemimperaloris Se nilibus,
Ad hune cxcicilum augendiiralltagoinar^-
transfert,pro reparàndopontesollicilus, ex ulraqite possidet.
)
'cliio MonlisFerrali cum Yeronensiuni,Brixensium,
parle, lam imperaloris quam régis, trabes compor-
Manluanènsiumforli mililia acCedil.Tcriiiiin locum
laiilur ponli miles. Interea taiiltim laborcm uOx
obiiuci Wladislaus rex Bohcniia?cum suo exercilu^
diiimil.Siiminodiliiculonuucius venil, Mcdiolauen-
de lola mililia sua in unum collecta college-
scs ad dcfciidcnduiii vaduni suis in auxilium quem
veuissc. rat, valdismagno, forli possidet. Quarto loco Hen-
Nonfit mora, armalur mililia, pugnalitr acriler, rieus dus Auslria?cura suo maximo exercilu pôni-
lur. Quinlo loco Ollo palalinus cornesde Ralispona
Mediolanensesvicli fugam inciint ; nec inirum,
cl cum Fridrico et Ollone, fratribus suis, et pluri-
morsclenim in lali re vel ferro vel pedibus vilanda
nia Bavarorum mililia. Sexto loco ipse imperalor
esl. Bohemi,ex eis plurimis inlerfcclis, 80 nobilio- .,I«
res demililia Me.'.iolancnsiumcapiiml, cl eos re- Fridricns cum suo exercilu, cujus ipngitudincinet
laiiludinem comprebendere diflicillimura erat. Se-
giasiradunt polcslati, quos rex Bohcniia?imperalo-
ria!ad ejus honorera tradidil inajeslali. Dominus plimo loco Fridcricus Coloniensis archiepiscopus,
et exercilus TheuloniCorum et Lombardia?princi-
imperalorper reparalos pontes cum suis exercili- forlitudine colleclus [CONT.Ï.
bus flumenAduam felici'er transit. Trencz firmis- punt procedit, magna
siiniini caslrum Mediolanensiumobsidet, quod iu COSMOS 1156] Post hase mulliludo principura, quasj
dinuiiicrare ncino polerat, quorum lu, Deus,
brevicapil. Indeveniturad Laudam civilulcmquan-
dain valdc nobilem,quam Mcdiolanenscsfundiliis Signa, polesiatcs, cursus, loca, lempora nosli.
dcslruxcraut.In medio civilalis deslructa?imperia- [VINCENT.] Sic lanli el toi exercilus, candore ferri
liaponunturtenloria, cujus impcralor dcslruclioucm horribilcs, versum portam Mcdiolaueiiscin— Ro-
causiderans, magis ad deslruclioncm laboral Me- tnana porta dicilur — proeedunl, cl sic nullo iinpe-
diolani.Dura hase gcruiHur, Mcdiolanenscsad cu- diente ad urbem diu cpialam pcrvcniuni. Mediola-
rianidomini imperaloris cum ejus conduclii vc- nenscs aulem in campis contra loi el lanlos exer-
niiiiil,de suis excessibtiscondigtiamsatisfaclioucm cilus belle se commiltere non prasu mentes, fossata
dominoimperalori offerentes. Principes hase au- Q sua el iiiuniiioucs miiuiiiul, quas circa muros fe-
dicnlcs,ut dominus impcralor in gratiam suam eos cernnl, arinala manu custodiitnt. Dominus auteui
recipiat,consiiliinl.Sitrgcns aulem Ansclraus, Ra- knpcralor vidëns eos extra nninitioncs non audere
vuuatensis ecclcsiic arcliicpiscopus, contra hase procédera,. anle prasdicluin portam, qua?Romalia
respondit: < Non est, inquiens, vobis nota aslnlia dicilur, noiuinc et re major, sua figi pnccipil'lcn-
Mediolanensium; dulcia quidem vobis verba cll toria. El ul circa alias portas Mediolanensesnli'o-
liiimiliaofferunl, sed aslulam viilpem sub peclorei l'uni principuni ligaiilur tenloria priiecipit, cl iu
servant, meusurn qua aliis mensi sunl remcliatur brevi fil quod prascipil, ad diversas portas diverso-
eis. Ecelesias Dei, civilales libéras imperaloris> riim piiiicipiitufigunturtenloria. Mcdioiaiicusesvero
ilcslruxei'iint, cl eorum deslrualur Medioiauuni; ex qua parle eos iuvaderc postinl considérant, et
iiidlainin cis fcccnint uiiscricordiam, nec eam con- in prima mililia exerciluni Ludovicifralris impera-
scquanlur. loris iuVadcndum,qui ad portant sancli Dionisiisuos
Hocdominus imperalor cum suis prineipibusau- posucrai exercilus, suum pouunl studium, et circa
diens,ejus acquievil consilio, el per sua?abjeciio- boram vcsperlinara annula manu ul fortius possunl
iiemcyrotheca?,ex more anliquorum inipcralorum, , ad heilum progrediunlur. Quibus predicltis pri'n-
eospubliéein suuni bauuum miltit, per luec eoss D ] eeps ut strenuits miles cum sua forli mililia occur-
oslcndensesse manilësloshoslcs imperii. Ha?ccon- ril. Fit pugna ex ulraquc parle, foiiissimi ca?dunlur
sideranslasia juveiiius frémit in arma. VersusMe- milites, nunc bi vincunt, nunc ilii. Haie àudiens
diolaituin-arinala progrcditiir mililia, m in armaa Wladislaus rex Bohemin?,tynipanum, siguumbel-
mlsiguunidomini imperaloris iota mililiasit pras- licuin, percuti prrccipil. Non fil mora, armalur mi-
parala,iiidicitur. Dicsorilur, mullis moricm, mullis
,s lilia, pugnanlibus in auxilium progrcditiir.Ludvicus
-viclorianiimporians. In campis planissiinis,juin n frater imperalorisMediolanensesa se rcpcllerc for-
«MeMcdiolanumexercilibus apiissiniis,impériales :s tins inslal.
iuinàiiiurexercitus. In-prima itaque fronle mililia?
se Interea YYladislausrex Bohëniia?in suis splcndi-
Ludovicusfrater imperaloris, palalinus cornesde le dus armis, cum sua mililia pi-imammililiam Medio-
Heno,in primo florejuventulis sua?,ex anliquorum n lancnsium aggrcdiuir, ipsum priucipem eorum et
suorunipraicessorum'" dignilale Suevorumarinala la vcxiUiferum,Daciura, médiumlanceaperfodili qui
VARIEELECTIONES,
|
,w successorutnDdbr. ns RoiemiburgFine, . --:,.\
507 COSMJÊPRAGENSISCHKÔNIGA. 508
ibi perfôssusoccubuil.Coetcrivero milites lam Bo- A 1177. [Ann. Prag.] Odalricus dux A fralre So-
lierai»?quam Theutonia?, qua qui possunt, imiunt bieslao capilur. Ipse Sobieslausa Bohemisde solio
in bosles. Uinbouinboni alliditur, pcs pcdc Icritur, pellilur (174). Fridricns filins régis Wladislai in-
forliiimvirorumforlissirai résonant ictus*Ex utra- ihronizatur. Sobieslausin exilioobiil (175).
: 1178. Fridriciis
quc parle forlissirai cauluiitur milites, a vesperlina episcopusobiil (176), CuiYalcn-
hora iisqueiad crepusr.ulumdurai pra?lium.Medio- linus quinlus decimus successil.
lanenses viçii, plurimis interfeclis et caplis, inira 1179.
miii'osse relrahunt. Tali a chora?a mililumMedio- 1180.
lanenses undique cinguiitiir.Dominusaulem impe- 1181.
ralor singulis dicbus cum exercilibus, ne aliqui [GEiu.Acn.]Anno Domini1132. Strahoviensiscc-
.iiidCexirepossinl, Mediolanum circuire non ces- clesia sccutidario dediçala est, videlicet 7. SMKal.
sât, singulis diebus. divcrsi.in eos fiunl insultus ; Maiia veuerabili dominoAdalberto, Salceburgcnsi
interfeclionibiis,captionibus.arlanturplurimis,quos archiepiscopo, et hoc hac de causa, quia makis
i'ilus pavor, foris vaslabalgladius.. allare motiim s48,el chorus'fuerat sublevalus.Pras-
'
.- [Ann. Prag.] Annoelominica?incarnalionis1160. senlcs erant canonici Pragensis ecclesià?fere omnes
-.-.- HocMediolanoDanielpra?sulredit anno. et abbaies multi, quorum uiius cl pra?cipuus,licet
Annodominica?incarnalionis1161. suo judicio humillimus, afebasGodcsealcus,taillant
[VINCENT.] Anno dominica?incarnalionis 1162. sollcmnilalem sennoiie suo adornans; Inlcr alia
Theobaldusprofectusest cum filio régis in auxi- qua? Iocutus est ha?c quoque dixit : « Assuni, in-
lium imperalori, el Sobieslaus captus esl (160). quil, o fratres kàrissimi, en allcri dediealionivc-
AnnoDomini1165. stra?, qui prima?quoqueinlerfui, et videorinihi vi-
1164. [Ann. Prag.] Wladislausrex terrain Hun- dere stalum domushujus valde diversum ab eo qui
noruin intravil, regem Groeconunex ea pcrlurba- tune eral. Tune enim rebus pauper et meritis fuit
vit, Ungaroruinoptimalespacificavil. dives, modo versa vice rebus crcvil, el disciplina
1165. deperiit. » Alque in hune modum reprehciidcnda
11CG. reprehendens cl ad honesta provocans, nionila
1167. salmis porrigebat cis.
M68. [Ann. Prag.] Theobaldus dux, et Daniel 1182. [Ann. Prag.] Yalentinus episcopus obiil.
episcopus in Ilalia obiil, cui Fridcricus quarlus de- llenricus sextus decimussuccessil,qui in episcopalu
cimus episcopussuccessil (170). ,„ diicatuni oblinuil poslca.
1169. 1185. Conradus dux Moravia? Pragam OJSC-
1170. dit(177).
[GEnLACii.] Anno dominica?incarnationis 1171. 1184. Bohemi cum Moravis bellum commise-
sanclus Thomas archicpiscopiisCuntuiïcnsis ntar- rtml(178).
tyrizalus est. 1185. Wenceslausdux Pragam coàctus obsedil,
1172. v[Ann.Prag< WTladislaus rex cum coesarc et spe fraiulatus recessit (179.
Poloniamintravil (171). 1186. Eclipsis solis fuit. Mortalilashominumfacla
1175. esl.
1174. Sobieslaus a vinculis diinitùlur (172), cl Î187. Fridricns dux cum omnibus primaiibus
dux consliluilur. lcrra?sua?,similitcret dominus episcopusllenricus
1175. Odalricus dux, fraier Sobicslai, profeclusi (180) cum abbalibus el universo clero vocatisunl
est Mediolanum. "ad curiani ca?saris, et magna synodus habita es!
1176. Sobieslausdux vaslavil incendio Auslriam. (181). Ipso quoque anno Theobaldus a fralre suo
Nimia sie.ciiasatlenuavif fruges. Sobieslaus pugna- (182) Fridrico jussits est capi, sed a' quibusdimi
vil conïra Fridricura in Bohemia. [GERLACH.] "
Ipsoi fa'uioribnspra?monitus,fuga lapsusesl.
anno 15. Kal..Fchruarit obiil rex Wladislaus, fun- tra-
' 1188. lherosoliniaa paganis obsessa est et
dator Strahoviensis(175). dila Saladino.
VARIAI.LECTIONES.
**' vi. oen. *-° novum
pro moium ueri.
NOT^S.
(169) Hoc factura esse a. 1161 vide apud mona- (178) Quod Gerlacns anno 1185 fuse narrât.
chuin Sazavënscra.
(170) a. 1167, teste Gerlaco. (179) Anno1184.
(171) lino a. 1157cfr. cominuatioSazavcnsis. (ISO) llenricus episcopus, filius Henrici, ul Frt-
" (172) Dimissusest a. 1175. drieus dux, nepos erat Wladislai I ducis Bohemia"-
(173) Mortuusest a. 1174. (181) Ralisbona? lempore quadragesimali,teste
(174) Teste Gerlaco, anno 1177. Gerlaco,
(175) Eodemteste 1180.
(176) Eodemleste 1179. (182) Patrueli ; Theobaldusfilius eral Theobaldi
I et ncpOsWladislaiI. ,
(177) Anno1182faclum est.
CONTINUAT.CANONIC» PRAG. SI»
-M
t
1189*Fridricus dux obiil. Conradus, Moravia?i duce Wcncesiaopermillcnte, per inlcrnuncium iws-
in manus dominiepiscopi tra-
îuiulabilisdux, successit. Theobaldus reccpil pro- pcraloris nuncialur,
vinciassuas. Romanus quoque impcralor cum ùi> ditur. Dux aulem Wcnceslaus, dum in confinibiu» ,V9 mar»
uumcrabili uiultiludinc chrisiianornm contra paga- Zribia?iter ageret, per insidias versipcllis
îiospngnaiilrus, ultra marc Viam tcniiit, él ibi in chionis (184) ejusdemprovincia?capilur, cl in mu»
solo Spiligneo (18o)
naufragiovilam finivil, cl in Anliochia sepnllus iiilissima custodia claudilur,
nuiescit.Queui eliajn inulli nobilcs Bohcmica?terra? evadente. Eodem anno dux Przieinysl (186)quo?
rumdam Theulonum (187) provinciataivaslavil,çt
primates cum duce Thcobaldo seculi inopinala
mortesunl pia?venii. imperalorcm (-188)ex hoc in iram concitavil.Domi-
1190.Dux aulem Conraduscum filio imperalo- nus quoque episcopusad limina sancli jacohi apo-
ris in Apuliam esl profeclus , ubi famosissimum sloli causaoralionis viam lenuil, quem imperalor
'
de se referais iriuiuphum, heu! inimalura morlc propler pecuniam sibi pollicitam deiiniiit, et sic
est prasvenlus,. . impedilus, reversus est in Bobemiam.
delala sua sunl lumulala, 1195. hitrantc Martin dominus episcopusHenrif
Ossaqtie Praga? ctts "" ad imperaloris curiam regredilurj ci in-
Qniquegemant fientessuper hune el cordedolentes : "
liante Augusiocum magnagloria et honore in Bo-
<Ach! ach ! Conradedux crebro commcniorande,
hemiamcum ducello Spiligneo rcvcrlilur, gcslaiis-
Yivasin Chrislo mundotranslatus ab isto ! >
àb imperalore sibi Iradita vexilla ducalus, nonla-
11.91. Wcnceslaus dux in solio paterno (185) meii obmillcns nomen et dignilatem sui episco-
consedil,quod vix in tribus mensibuspossedit. palus.
1192. Wcnceslaus dux de Soliopellilur. Przie- 1194.
mysldux cflicilur.Civilas Praga obsidionecircuin- 1195.
dalur, nec capilur. Tandem posl 1res meuses, ipso
L
WENCESLAlI REGIS HISTORIA.
i
f«
Igilur rex Wcnceslaus anno primo cl pluribits religiosorum fabricalas sunl in civilalc Pragensi,
annisregni sui clcruin secnlarcm el rcligiosummul- videlicetfratrum proedicaloruinad sanclum Clçmcn-
tumdilexit, et ecclesiasDei ac ministres earumli- lem, fratrum minorr.nt ad sancluin Jacobum, pau-
(jentiuslionoravit.Proccdcnic auteni lempore, paire peruin dorainaruui ad sanclum Fraiicisçuni, lem-
suo jam viam universa?carnis ingresso, civilatem pliiriorum ad sanclum Laureiilium, itospitàliorilm
-Pragensenifecit murari, el alias villas foreuses,qua? vel slellariorum ad sanclumPclrum in vico Thq.itlo--
juxla vulgare noslrum diciuilur civitales, niuniri nicorum, et plures domus carundem rcligionuniin
piseccpitlignis vel lapidibus, compcllensreligiosos regno Bohcniia?,rege pra?dictoannuciile, sunt fa-
el scculares clcricosad eariimdcmcivitalum m.uui- bricata?.
lionesvelfossataconslilticnda.Quorégnantepluribus Anno dominica?incarnalionis 1249 (189) regni
annispax bona viguiL Prasdonescl lalrones cecle- aulem Wenccslai régis 20., 2 Kal. Augusli nobiies
siarumqueinfcslalores et alii quam plures malivoli terra?Bohcniia?el nalu majores filium ejusdemrégis
gravainina vel molcstias inferre cessaverunt, vel Wenccslai noniine Promis! sibi in ducem vel in re-
qui inferebant, deprebensi sculcnliam capitis sub- gem acceperunt, elsibifidclilateui in claustro Pra-
iciunl. Sub ejus eliam lemporibus adinvenltisest n gensis ccclesia? juravcrunl, paire penitus igno-
in Bohcniia Indus lornamctilorum, 1245, regni rante (190). Quod dura paler audivil, oegrelulit,
aulem régis Wenccslai ID151—vel 16* Idem rex sed sibi innala discrelionc dissimulavit.Annovero
volunialisua; carnis dedilus, coepttsolilariam vilain régis Wenccslai regni sui 21, prasdictusrex cum
amare, et caslellavel domosad hoc fabricalas cum copioso exerciluBohemorumet Auslraliumet U'tt-
piutcissolus inhahilarc , pace tanien bona el quiele garorum Bobeniiam intravil, et in YVissegrad
per lolnm adhuc regnum ejus vigenie. caslro suo cum exercilu resedit Mus Februarii.
Sub ejus eliam regui lemporibus plures domus Octavaaulem die inde recessit, el flumenYVltàvam
VÀRLELECTIONES.
819vrsinellis2. a> manu antiqua, "nontatnen cooeva,supra scriptumesl Brzyeczizlaus. SS1qiiinlo2 ,
NOTiE.
(185)Filiuserat SohczlaiI. narratione apparet.
(184) MisnensisOllonis. (190).De bis temporibus Olakarusin tabula-'qua-
(185) Duce Brunivcnsi. dam scripta a. 1256, quam laudat PalackiusH, 151
(486) WladislaiII régis lilius. liicc rel'crl : Teinporeafflictionisnosiras et miserias,
(187)Bavarorum. . quundo videliceldira et crudelispersecutio
' par4ntum
(1-88)Heinricum VI. Hosd'orumnos extra terminosterrai nostrte deèpecta
(^89)Qua? scquimlur a. 1248 gesta esse ex ipsa pietqteel sine cttlpanoslra voluit effugare, etc.-
511 COSMiEPRAGENSISCHRONICA. j-js
sub villa Bubencum omniexercilusuosecure Irans- *• ^ nnoctes, quibusplurima gravamiiia pauperibns BIUH
vadavit; ctvcniensincIauslruminir.oiitcSyon(19l), il illata, et plures villa?omnibusrebus spoliata?,ac
uliquot diebusibi mansil, exercilu suocirca cl ullra varia vi el inaudila commissasunt. faciuora. Tandem
monlem cl in ClaUstroBrzewnow commorânte. perVeniens p Saczskain sua pausavil munitioiic
Unde Sexio die profeclus, ad civîtalcm Zatecz dicens d se proeessurum versus Moraviam, deinde
accessit, Cleam suo dominiosine MarteSubjugavil, versus v< Ungariam; sed aliter rei probavil cvcnius.
alias aulem plures Villas vastavit, pra?davil, in- Immincniesiquidem feslo assumpiionisgloriosas
cendil. Circa finem anni pra?dicli et iuiiio anui Y Virginia (Aug. 15), filio régis interea iu caslro
sequeuiis, iu hyeme tamen, mulla facla sunl P Praga?commoranle,rex missismililibussuis Nouas
incendiain regno Bohcniia?. A
Augusli civiialcm (194)coepit, ut credilur, quibus-
Composiia ilaquc pace et. firmala juramcniis dam d civibus eam sibi iraileniibus, cl eodem die
concordia, ac confectissuper hoc inslrumcniis, rex posl p meridiem camdem cum suis intravil. Cui epi-
viam lenuil versus Liulomicrzicz, mandans uni- sscopus Nicolauscum fralribus niinorihussolemuiicr
"versisccclesia?Pragensis dioeccsispriclaiiscl cano- ooceurrit, aceumcum processioncel magnaulriusque
nicis, ul infra octo dies sibi occurranl, pro virihus; ssexus itirba-, signis per omnes ecclesias civilalis
suis sibi assistere non obmillaiit, dato super codera, sonantibus,
s hoiiorificc suscepit, et in ecclesiam
'
negotio a domino papa Innoccnlio IV exsecutores sancli s Francisci cum ir.agno populigaudiodeduxit.
domino Misncnsi episcopo (192), quod si pràlalii Filius I aulem régis, qui lune manebal in caslro,
ccelesiarum Bohcniia;et canouici non curassentl iniclligcnsplaciluin
i palris sui penilus violalum, cl
régi occurrere, el c'dem pro virihussuis assistere,, civitateni
c videns esse capiam contra suam volunia-
excoinrnunieationeplcclcrenliir et suis beneficiis ; iloin, caslro Pragensi fidelibus suisad cuslodicudiim
'
tandem privareiilur. Super codera eliam negotio > conimisso,
< se ad loca transtulil luliora. Quidac
litera novi régis Alnianorum(195) similcmposnam i ivero de fidelioribus suis,-quibus cpiscopalis ct>>
continensfuit oblata, el canonicis et aliis clericis s ria; i (195) dclënsio erat coramciulnla, videnies
in ccclesia Piagensi publiée fuit recilala. Filiuss vires suas ad ejus lulclatii non posse sufficerc,
autem reg'.scre-Jensillain paient esseverainel noni iomnibus in ca rebus noctu sublutis, cadera nocu?
siiniilatoriain, venienscura suis Praga? liabilavil,, ieam iiicenderuiit, cl onusii variis rebus ad-caslrum
urbi et çivitaii firraissiraninadhibenscustod'uim,ac; .confugerunt.Sequcnli-verodie (Aug. 0) rex missis
deindc ad a!ia qua?sibi in sortemevciierantIransivil t mililibus suis lurrini, qua? sita est circa pedem
cppida el casiclla. « ponlis, et curiani cpiscopaleni adlnic fumaniem
Interea rex nioramfacichdoin Liulomicrziczinfraa cepit nullo resistente, el in cis praesidiumfortinm
aliquotscplimanascopiosumcongregavilcxercilum, i, virorum. Inde eum suis consilio hah'uo et plaeilo
ubi plures pvicluloiuin- ccelesiarumcl quidam eano- i- suo jam secinularioviolalo, quod filiosuo cl nolir-
nicoritm eidem occiirrcrunt, ac suas eidem perso- >- libus terra?bon;»fide promiseral, ordinavitexerci-
nas et xenia rentra varia cum servitio fideli pra?- 5- luni ad e.xpugnandam urbem (196) Prageiisem,
sentaverunt. Rege inlcriin suam cum suis fidelibus is disponens viros hellicososversus orientem, versus
curiani in eademcivilate célébrante, miltilur edi- i- occidenleni cl versus nqiiiloncni, epii pnediciam
ctum cl per omnia fora vicina procîamatursifbob- )- urbein impugnarent"3, ac ncmiiiemurbem inlrnie
tcnlu gralia? regalis ac peena scntcnliic capilalis is vel exire pcrmiliercnt. Yiros eliam inipios dc'Gili<-
evitanda, quaienus omnes iiijuriarum molestias, s, law (197)duxit, et machinas plures contra urbem
'
spoliavillarumel rapina?cessare debeant, et omnes ;s crexil; dominaseliam de daustro (198) exire nian-
tara nobilesquampauperespacel.ranquillagaudeanl. l. davii. Nobilesaulem quidam cum suis luinisleiiali-
Celebrata igitur curia cl consilio valde secrelo lo luis, qui ad cuslodiamurbis pra?dicla?ftierani rclicli,
liabilo,rex cum suo exerciluiler arripuit procedensis raodis omnibus resistebant, et muros urbis viriliter
versus Saczska, in qua processioncplures peregil fil 0D defendebaiilarcubus et balislis. Supcifvenictile au-
YARlj; LECTIONES
»"impugnaiant 2
NOT^.
(191)Idest Slrahftvicnse. ejusdemregni dicilur esse tnanus. Quibiiscumcon-
(192) InnocentiiIVTiiicrus|ad Conradumepisco- jungenda epistola seqtiens,de rege absolvendoa
pùm Misncnscm,datas die 22 April. 1249,exslant jtirèjuraittlo.qnodfiliode regni cessionefecerat.
>•apud Boczek1H, 106, in quibus ha?c legnnlur : Sed (195)Willchni.
.idem (Olakarus) quortiudfliubaronnmregni Boemias (194)Velercm, die Altstadt.
—
'': duciusiniquis persuasionibusel seductusuna cum (195) Ea urbis pars qua?appellatur hodieKlein*
—
ipsis crudeliier prasdictumregem persequilur et seite.
hosliliperseculioneimpugnai,indetrimentUm personas (196)Arcera.
uç status ipsius-regnicum Conrado, nato Friderici (197) Sunl melallici qui Iglavia?fodinis operam
quondàmimperutoris,duce iiavnrias,eialiis ecclesias (labant, qui machinarum cxslrueii'darum cran'
persecuioribitsfedu» amieitiasac societalisdampna- pefiti.
biliter imendo,in quibus omnibusepiscopiPragensis (198) S. Georgii.
etquariindam aliarum oersoiwrimieectemsticarum
516 CONTINUÂT.CANONIC.PRAG» 31*
tem gloriosa?Yirginis assumplione, rex mililibus A patri p cum suis omnibus sua? gralia? commeiidavit,
suis el caslri dcfensoribtis Ireugas imposuil, ut dicens d se libentissimcfore contenlitm,quibus largi^-
nullnsde suis vel ndvcrsariis tara solemnidie aliquul las U ipsius ipsum esse coiilCiUitmvoluissef. Super
iiiolcslia?vel alicujns dolorcm lassionis paterelur. quo q rex mullo Iraclàlu hnhilo, niarchinin Moravia?
Keiiiiiiitanicii de hahiiaiorihiis caslri nd civitatcm cum c omnibus aitinenliis filio concedit, média diin-
veuicudiliccntiani induisit. Fuit ilaquc niinia nqua? laxal I; moncta Giglavia?sibi rclenla, elsiceuni a se
penuria humir.ibiis in caslro obscssis, cl pabuli rrecedere graluiu licenlia pcrmisii. Postëa rex cum
defcrlusëqnis et pccoribiis in lantum , ut si plures suis s fidelibussaiubri inilo consilio, feria sëxla circa
diesobsessiocaslri piolrahct'ciur, homines cl cqui ccrepusculum diei, qua? lune occurrebal 15 Kal.
ac pccora simul pra1 niinia aqua?carenlia ac pabuli S Seplcmbris, caslrum Praga?pedeslerinlravit, ejeclis
ilnfcclumori cogereiilur.Transacia igilur soleinnilaie lamcnl prius omnibus, qui fucranl ejusdem caslri
lieaia?Yirginis secure et pacifiée rex sequcnti die custodes,
c ubi iu porta caslri a pra-laiis el clero cc-
(Aug.10) suam fcslivitalcmcelebrnvil,ct inaguifictiin clesia?
< cum processionc rcceplus est, el honorificc
suis" 3 prineipibus, dericis ac laicis pra?parare fecil ad f ecclesiam deductus cum liymnis cl laudibiis,
coiiviviura.Quoniain ipso die omnibus indutus or- „g ssignis majorihus ecclesias majoris resonanlilius, ac
nainentis regalibus ad ecclesiam sancli Franciscii populo ] et nobilibus lerra?qui lune aderanl Hospodin
venit, cl coronam regalcm per manus episcoporum,, promituynyj resonantibns. Rege lune lemporis infra
Pragensisvidelicet cl Olomuccnsis,capiti suo impo- caslrum i commorante, privilegiinnde omni libellais
silam suscepit, cl sic clamidc rcgali indutus ac; < quam petierant domino episcopoet canonicis ras-
poinuin et sceplrura in manibus geslaudo, sacrai joris ecclesias concedilur, el scriptum ac sigillis
missarunisolcmnia ecclesiam intravil audilurus, ett regalibus coufirnialum, in manus epi-copi donalur
audivildevoliusquain missam Olomucensiscpiscopiis s diiplicalum. Rex aulem tribus diebus in castre com-
eelebravii.eladcji'sofiiciumpluriuios cereospro gra- raoralus, cl ad sua? bclieplacila volunlatis rebus
lia vel favore régis procnravil.Quibuslinitis, vcntuin il orilinntis,'quarto die, qua? tune oceurrebat 9 Kal.
eslad coiiviviuni,quoderat seeundummngniliceiiliam il Septcinbris, primo niane caslrum est egressus, et
regiampra?par:ttiim,cui episcopi supradicii et alia- ad caslcll.i sua viam arripuil, in quibus prius solilus
rimi ei'clesiariim prailaii inlei fuerunt. Nobilesveroo fuerat habilare. Posl evolulioncm vero quatuor
Bobcmiie, seeundum suoruni officia beneliciorura,, septimanarum rege in quodam caslello Tyrow (196)
diverso gloria? apparalu ornati, decenter ad illud d nominale cominoranle, lilius ejus cum qiiibtisdain
miiiisiraverunt.Missum esl ctiam a rege pro filio o C nobilibus ad cura accessit, pctilurus sibi el lidelilms
s- suis graliam anipliorcm, quam per plures nuneios
6\iocl baronibits sibi adlucreiitihus, ul ad ejus pr:c-
sentiam quanlocius vcnircnl, ac de reforiuatiouc c eidem filio cl nobilibus promiseral, si ad ejus in
paciset statu terra?meliore secum tractaient. Filius is pra?latocaslellovcnircl prascnliam. Tune rex nacta
deniquead patrem venions, se per oniuia palri siib- >- opporlunitale, quam animo suo diu conceperal-, fi-
t, liuni suum et quosdam nobiles in eodem caslello
didil, cl pro omnibus uoliilibus, <piise ofl'enderant,
aujvplicnvit.Ad cujiis precura hiiraililalcmfilium clet dclinuit, ac penilus iinmcmor sine proinission's ,
nobilesin pleniludiiietnsuie gralia?suscepil, ac ipsoso filium suum in qiiandam uiunilioiicm firinissi-
dieomnibus cum lacrymis oscilla pacis porrexit. it. mam (200) transmisit ciislodiendum.Nobilesaulem
us terra? reiuisil ad caslrum Praga? districlissime pra?-
hiierca filiusex ainuionitionc suortiin, vel ul melius
ilicam,necessilate, caslrum Pragense cl alia castra ra cipiens eos binos et binos in singuliscarecribus de-
in manuspalris rcsiguavit, cl se penilus subdeudo lo irudi calhcnatos.
H.
ANNALIUMPRAGENS1UMPARS 1-
1196. 17 Kal. Julii obiil llenricus m episco- 1197. Dux Spiligneus superavit Prziemysl ducem.
pus(201),qui fuît dux Bohcinioe. Eodem anno cascalus est. Hic Prziemysla Philippo
imperalore coronaïus est.
VAR1JELECTIONES.
"'il(i2 posî/o erronée super u signo contractionis er, quasi legenduuisit servis. "v eadem manu hic,
su/irascriptum Brzieczislaus
NOTiE.
(Ifi9)in circulo Pilsensi siluni, quindccini mil- ricus Pragensis episcopusdum curam ditcaliisBoite-
liiiriaa Praga dislaus, Pubilschka IV, 2, p. 25S. min"gereret. Cujus bnlla?mentionein lëcit eoiilinua-
(200VFiauenberg. loris éditer Vicnnelisis,p. 62. Diein14 Junii Henri-
(201)Ohiit a. 1197, teste Gerlaco etbulla confir- ci supremum exhibel KalemlariumDoxalieuseBal-
niattonisa Cccleslino111pontilice coenobioTepleusi • bin.., Epit. hist. Boh., p. 247
Aug. H97 jata, ubi legilur : Bonasmemoria;llen-
315: COSM.(EPRAGENSISCHRONICA. 316
419.9»rex *">Prziemyslsublimaliirin regem (202), A 1198. Brzicczislausdux et episcopusab hoc sec'u*
el dimissa uxore sua (205) duxit Consianliamsoro- lo migravil (205).
rem régis Ungaria?(204). 1499. Fridricus episcopusquarlus decimusohiii,
Danielsecunduscligiturin.cpiscopiim.Wladislaus^5
de ditcalu cedit fralriPrziemysl, et hic ibidem sus*
cCpitduçaium (206).
1200,
1201. terra?moins fuit ubique.
- 1202.
1203^Conradusdux Moravia?Pragam obscdil"'. Rex Prziemysl rcbellansPhilippo régi, Otloni impera-
lori fecilhominiiim(207).
1204. sanclus Procopius canonizatusesl. ÊodcraaniioBohemicum MoravisbellumcojnmiserunJ.
- 1205. rex
Prziemysl in gratiam Philippi rediit, el obsides pro 7000 marcarum dédit.
1206. dux Lesiko (208) cura fratre Çonrado (209)occiderunt Romanumregem Prulenorum (210).Philip-
pus CepilColonicuscm.episcopùm(211), el Olloiiemfugavit.
1207.sol cclipsiin passus est. Eodemanno Guncgundis, filia regis Philippi, data esl in inalriinon'uu
Wenceslao(212) filio régis Przieinysl.
1208 Philippus occisns est imperalor ab Ollone palalino.
1209. Ollo Roina?imperalor eflicilur.
1210. Conradus dux in Apuliaobiil. Ollo excomniunicalur.
1212. allalio reliquiarum Thoma?, Jacobi, el B 1211. rex Prziemysl rebellai imperalori, cl Ciiyr-
Thadeheiapostolorum,cl sancli Mauritii deTheuto- ninus cjicitur de Bohcniia.
nia in Pragam. Cyrininus (213), camerarius régis
•Bohemia?;pellilur do provincia a rege et ab uni-
versis primaiibus. Fridricus rex Sicilia? venil iu
Theutoniam.
1213. regina Ungaria?inlerfeclaest (214).
1214. Daniel secundus,Pragensis eedesia? episcopus,obiil ; cui Andréas succcdil.
1215.Andréasordinalus in episcopùmPragenscm Roma?in die sancta?Ca?cilia? (Nov.22) cdnciliuniIlo-
ina?cclebratur.
4216. fratres sancti Adalberli porlali sunt in Pragam. Eodem anno 4 Idûs Aprilis Andréas episcopus
posuit interdictumiu Bohcniiaà divinis et a sopullura (215), deindeRomani declinavil (216).
1217.4 Kal. Junii archiepiscopus Magontinus(217) Bobemia?inlerdictumrclaxavil (218). Eodemann»
iViulliludochrislianorum ultra mare profecla est.
1218. episcopus Wralislavicnsis Laurentiils cum Theobaldo(219) duce Bohcniia?in Prussiam ptofo-
tti sunt.
121.9.hyems ealida fuit cl pluviosa. Eqdenianno episcopusAndréas Pragensis secundavice posuil Bo!r;-
iniani sub inlcrdiclo
VARIEELECTIONES.
S!* in recenlioridux. *'MWadislaus2. "', Verba |Conradtis— ob.îedilteii
margine 2. manu paulum '
calami duclu trans/ixa sunt in 2. .
NOT/TC.
(202) Mogunlia?eodem lempore quo Philippusre* C domir fiigarunl ; de quo fusiusdisscruil RoepcllI,
coronatus esl, vide Gerlaci ulfima verba. 407.
(203) Adclafilia Otlonis marchiouis Misnensis; (211) Brunonem, de quo ArnoldusLubec. Vil,5.
de quo divorlioliinocentius111papa ('nierasdcdit,ad (212) Qui nalus eral 1205.
archiepiscopuniMagdebùrgenscnidil'Ocl. 1199, (213) Cçruin qui Wratislai, Olakari filii majoris,
BoczekII, 353. parlibus favissevidetur, qncra Ollo IV anno 1212
(204) Andréa?. , Norimbergieregem Boheniià?fecërat; Palacki11,
(205) De duplicehoc Heinrîci nomine ex laoulis 73.
leslimonia allulil editoi' Yienncnsis,p. 61. (21.4)Gcrlrud, a Benediciobano Croalia?;
(206) lmo anno 1197'ha?cfacta sunt (215) 01)libertatemccclesia?negaiani et invesli-
(207) De quo vide lifteras liinoccntii V<A
datas 11 -tiiràma laicis factain.
Dec; 4203;Boczek III, 19 et Otlonis IV epislolam (216) Quam inlravit ir.cnsc Marlio 1217. Cfr•
ad poniificcmRom. ibid., «51noraen régale Bohemis Ann. Pragens.
papa eodem anno 1204 confirmavil; vide Palacki (217) Sigefridus.
H.67. (218) Cfr. liltera? Honorii III, xm Kal. Aiignsl.
-
(208) Le. Leszçck'ditx Cracovia?et Sendomiria?. 1214 scripta?,BoczekH, 95 el sequenlesannis 1218,
(209) D.ucëMaSôvia?. 1219 data?.
(210) Errai; legenilumest Ruthenôrum; Roma- (219) Tertio. Vid. Yoigl Gcschichtcvon Preus-
'hu.s est dux YVIadiiiiiria? ef Haliciie, quem fratres setv I, 445.
ilii anno 1205 apud Zawichost haud procul a Scu-
3i7 CONTINUAT.CANONIC.PRAG. 3Ï8
1220.Polonla Pmzis occisi sunl, et a Rulhcnis furore glad'iiinterfécli, cl a fossoribusauri maclati mi-
Berabilitcrintericrunl.
1221.Grcgor'iuscardînalis(220) a rege Prziemysl et ab universo clero honorificcsuscepùis,ecclosiag
aperuitel inlerdiclumrelaxavil. Honorius(221)papa coiifirmavitordiiiem pnedicalonim..
1222.Wladislausdux Moravia?,fralcr-régisPrziemysl,obiil (222). Eodem anno Stellainsolila?clarilatis
jn occidenteinundo apparuit.
1225. ;'"'
1224.Andréasepiscopus Pragensis Roma?existensin exilioobiil. Eodcrii anno Peregrinuseleclusest in
episcopùmPragensem.
1225. Conraduscardinalis (225) BobeniiaminIravil.Wladislaus marchio Moravia?(224), fralcr régis
YYcnceslai, obiil. ,
1226. Pra?dicaloresreceperunt domumin civilale Pragensi.
1227.14 m Kal.Januarii Johannes (225) episcopus cousecralusest (226). 17 Kal. Septerabrisconse-
cralumest allare sancla?Katherina?virginis.
1228.YVenceslaus rex cousecralusesl cum uxorcsua Cuncgundcregina in ecclesiàPragensi a vctierabiïî
ZiffridoMagunlinoarchiepiscopoin dominica qua caniatur : JEslomilti. 16 Kal. Julii consecraiaeslca-
pellasancti Thonia?(227).
1229*Legalus apostolici,Symondiclus, omniumprovculuumdecimamqua?sivilab ccclesia.Idem Symon
omnesconvenlualesecclesiasa divino suspenditofficio.
1250.Prziemysldux obiil 18 Kal.Januarii.
1251.
1252.fratres minores rccepcrunl domum Praga?.Sancla Elyzabelhcanonizataest.
1255.Agnes, filiarégis Przieinysl,assumpsilliabilum pauperumdominarum.
1254. clauslrum ccclesia?Pragensisreparatura esl de lapidibusel lestudinalum
1255.Yiltis faclusesl canonicusccclesia?Pragensis 2 Kal. Januarii.
1236.Johannes episcopusPragensis21, obiil 16 Kal. Scptcmbris,cui Bernhardus successit
1257.
1258. ,
1239*BernhardhiisepiscopusPragensis obiit (228), cui Nicolaussuccessit.
1240ilimor Tarlarortim tuagnusirruit super Bohcmos.Eodem anno NicolausepiscopusRoma; couse
cralusrediil, in sedesua receptus 5 Kal. Augusli(229). Constantiaregina obiit Idus Decetnbris(250).
1241.paganiqui Tarlari dicunttirmulla régna chrisliaiiorumdestruxerunt(231); cl Vilusdecanusctaclin
est in ccclesia Pragensi 10 Kal. Ociobris. HiidemColmanniim,fratrem régis Ungariie,sagitlàverunt el
Ungariamtotam depopiilavcrunl,el Henricumducem(252)Polonitcin bclloocciderunlcura exercilu ejus
inipsaPolonia(235)3 NouasOciobriseelipsissolis facta est poslmeridieni,ita lit pularctur crepusculura
al)hominihtts.
1242.Fridricus dux Auslria?Moraviamvaslavit, et eam cum magno damno confususexivil, mirante
Wenceslaorege Bohemiiein ipsam Moraviamcausa expeiieiulibelliforlunam (234),
YARIJELECTIONES.
!ts
Scriptam tuerai 25, sed correcluma cooevamanu14.
NOTiË.
(220)Grcgoriusde CrcsccntioS. Theodoridiaco- (228) anno 1240.Crr. Palacki IlalicnischcReisc,
iiusordinaïus, qui'legalus in terras sepicntrionalosi p. 28.
uiissusesl. YideHonorii111Hueras aunis 1220 et
1221datas; Boczek11,119. (229) quod facturaest.a. 1241.
(221)Tcrtius. (230) Excidisse.videtur numéros; nam NonisDe-
(222)in praiceptovu K-al..Sepl.1222d'atomenii- cenib. 1240 scriplum est Cousianlia?leslaraenlum,
nil rex fralris Wladislai pia?recordationis; Boczek cl vil Idus'Dec. dicil'Wënceslausrex, malrem iter
- universa?carnis ingressainesse.Cfr. BoczekH,580,
11,142.
(225)Porluensisepiscopusel S. Rufina?cardina- 381.
lis. qui menseMaioPraga?conimorab»lur.Ibid.,il, . ,(251) De. cla'de a Tartaris confeclâcfr. lillcrâs
165. Wenceslai régis et Gregorii IX papa? apiid Boczek
(224)filiusOtakari régis,succesorilliusWladislai, III, 8-29 et Palacki'tcommcniaiioncniUeber ilèn
«e quo supra. Mongoleneinfallvon 1241 in Ab.handlungcnd. ko
(225)secundus. nigl. Bôhin. Gescllschaflder WissenchallenV, 2,
(226)P.crcgriuus,quemAndréasepiscopusexcom- p. 371.
miniicaveral,HonoriiIIIjussu anno 1225minièrese (232) VralislaVia?.
abiheaverat. (253) haud procul à Lignilia iii campisWahlsta-
(227)De coronalioncOtakariisel Wcnceslausre- densibus.
W& anno1228prasceptumscribi jusseriinl,'quoJvide (234) Cfr. Clivonic.Oarstehsead h. a. ap. Rauch.
SS. ici uni Auslria?.1,32.
319 COSMJEPRAGENSISCHRONICA. 330
1245. soldanus Babylonia?cum maxima mulliludinc paganorumqui Corozinidicunlur lerram sanciani
inlravit, el civiiatem sanclam Jérusalem el lemplum cumsanclo sepulcro Dominitolalilcr dcslruxil,viros
et feuiiiiascum pueris indifierenleroccidil. Longa via clausiri versusaquiloncmd-spiclaest.
1244. ecclesiam sancli Jacohi fratrum ininorum consecravit. Eodem anno clauslrum Pragcitsc tlepi-
ctum est.
1245. reconsecratum est'allare sanctiWenccslai, et allare sauclorum cvnngclislnrtimçonsecratnmest
2 NouasOciobris.Innocent!uspapa Lugduiii concilium celebravil, iu quo Fridriciimimperatoremper difli-
nifiviiinscnlciiliuiiideposuil, ipsuni a cnnimiiuioiicfidcliuinseparandoproplcr luercsiincontra cum proba-
lain. El loco ipsius laiicravius Duriiigia;llenricus noniine electus est in rogemAlmania?(255). lu eoilém
coni-ilio Conradus deposiius est, qui ruerai, iu Olomuccnsemepiscopùmper laycalem potenliam inlru-
sus (256), cui doniimisBrinnosubsliluliis (257).
1246. Fridricus dux Austria? ab Ungaris iu hcllo occisus esl (258), cl filia(259) fralris sui senioris,
Ilenrici quoudain ducis Austrias,cum Wladislao, filio régis Boliein'uc,matrimoniuincouiraxil, cl périme
Wladislaus habcbal Ausiria?ducatura. Morltioctiam luuc Mcskoneduce Polonia?(240) sine liberis, pri-
mates ejusdem ducaliisWladislaurapraidicluinsibi in ducem accipiuut, se cl sua jurisdiciioni sua?omnino
siihdcndo.
1247. Wladislausobiil, filius régis Wenccslai, qui Fridrico successoraliu Austria?dticatu.
1248. rex Wenceslaus de solio pellilur. Regina Cuncguudisobiil Idus Septembris. Siiidium Praga;
péril (241). Mulla;domus in civilale Pragensi cl iu tolo regno BohCmia?plurimttsvilla? combusla?sunt.
Custodesab ccclesia Pragensi reccsseruut. Rex Franchiscum exercilu suo iransfretavit feria sexla anle
peniliccosten(242). Bohemicl Moraviin Poule (245) vicii fugicrunt.
1249. 11 Kal. AprilisepiscopusNicolaussuspenditecclesias in sua dioecesiconslitiitasa pulsalioneeam-
paiiaium et omni ornalu ccclesia?sollemui,duabus lantum campnnismiuimisad pulsanduiucl ornalu qna-
dragesimiilipro festo ad ôfliciumconcessis, in feslo quanlunilibcl magno occurrenlc (244). Eodemanno
YVissegradcnsis ecclesiàconibusla est.
1250. 6 Non.Julii grande magna cecidit posl méridien?,qua?mulla damna inlulil segelibusaulumnalibus
ct.vernalibus, vineis, arboribus pomiferis et aliis, niullaraquestragem fecil pecorum, voliicriimdivcrsi
gencris, silvcslria eliam animalia plura peremil; in plerisquelocis regni Boliemiasel maximecirca Pragam
homines quoipic cl jtimenla mulla submersa, et aulificiaet granaria plurima turbine dirula. Quicgrando
iluravit indissoliibilisinfra septcni «lies, et mira? fuil inagniludinis el Itiangula, et quoedainmuscoper-
taiixla, quam eliam niinia pluvkv sccula est inundaiio.
Eodem anno rex Wenceslaus collegit colleelum per universum regnum suum de singulis araluris acci-
picus.
Eodemanno 16 Kal. Januarii hora terlia, dum miles Perloldus cques Iransircl per pontem,el venisset
ad lurrini qua?esl in fine ponlis, duo corvi moverunllapidentde summa carceris arce, qui venionscecidit
super caput ejusdemPerloldi, a cujus iclu cadens de cquo.illico cxspiravil. Eodemanno 16 Kal. Deccinbris
Vilus decanus Pragensis, niandato régis YVcnceslaiacceplo, venit ad cura in caslcllumTyrow, et sequenti
die ad mamlatuinrégis ciuxil gladio Ursuin, villiciimrégis in Vêtis, iu ccclesia sancli Johannis Baplistoe
coram quibiisdara Bobcmiienobilibus. EodemannoCztibor judes 4 Kal. Januarii in Pclrztn montegladio
dccollatusesl, el filiusejus Jaros exlra muros civilalis rolaliis esl (245).
1251. 18 Kal. Februarii recopia?sunt rcliquia?cum lolius fere populi concursu, et cum lolius civilalis
cleri precessione extra muros civilalis versus Wissegrad, quas dominus papa (246) misit Agneti, sorori
régis Wenccslai, cl alisequas minores fratres atlulcrtint; el delala?sunt in ecclesiamsancli Francisci.
Eodem anno Wrcnceslausrex Bohcniia?processit ad expeditionemversus Bavariam (427) cinn inulto
exercilu Bohemoriimcl Moravoruin,a quibus transeunlibus mulla mala, spolia, incendia et alia damna
iufiuiia perpetrala sunl iu Bohcniia,pluribus in villis lacrymaulibususque niiscllis. Rege intérim cumsuis
NOT.#.
(255) quod factura est iu loco Hochhcîm die 22 (240) Est dux Opolicnsis.
m. Maii 1246. Cfr. Bôhnier reg. imperii. 1246- (241) Quid sibi velintha-c'verliaBalbinus Pubil-
1515, p. 1. schka, Palacki frustra quassiveruui.
(256) Conradus canonicus Hildesheniensiset fra- (242) nienseJunio quo eelebrabatiir Pcutccoslo
ter Friiierici imperaloris, cui opposueraiit Willel- feslus Parisios reliquil Ludovicus IX; die 25 m,
niiim iiiagtslru'ui,de quo vide Gregorii IX litleras Aug. 1248in allummare eveclusest.
l.iih. April. 1241datas a'p. BoczekIII, 1 cl liinoceu- (243) 1. e. iipnd Briix caslellura fugatî sunt ilii
lii IV. a. 1243, ib., p. 29. qui. cOntraWenceslauin regem sedilibnera ntove-l
(257) anica pr;cpnsitusLuhee.eusis,C domocomi- ra.nl. Cfr. Pulkava ad h. a.
tuin Holsalia?oriiindus, qui electusesl cuttaWillèl- (244) Favebal cnini episcopusprintuuvparlibus
înusa niuncre sponie se abdicasset. Epist. lunoeen- iiiiniicoi'iinirégis.
lii IV-«lai.20'Sept. 1245. I. c cl sqq. (245) Debis videPalackiumH,..136.
in piailio ad Leiibam coinuiissodie 15Jun.
(258)'••"'. (2W>)InuoceiiliuslY.
1246. (247) Quod facturaest quva Bavaria?duces.Au*
(9391Gertrud; cfr. Pernoldus ad a. 12i6. sir'uuiirécupéraie nilebaniul'.
52, CONTINUAT. CANONIC.PRAG. 324
adsua castra revcrlento,filius ejus cumomniexerciluinlravit Bavariam,el mtgnampartem ejusvaslavit,
Incendilcl diversismalis afflixU,Tandem treugis inlcrposilis cum duce Bavaria?(248)supplicantead Kal.
Maii,reversas est ad propria; Bohemivero revcrtcnlcs mulla pecoraIraxcrunlsecum de Bavaria,pra?
cipuèPilznenscs.In purificalionevero sancla? Marias'(Fcbr.2) episcopoproedioàiiio magna vis venlorum
exortaesl, et aer obscuralusest,ita ul vix poteranl honiinunivullns dignosci; poslcanix-magnain pleris-
nue parlibusBohcniia?descendit,qualemnon mcniinilaslasnoslra. 5 (dus MarliiepiscopusN:colauscele-
bravilordinesin Tyn (249), in ccclesiasancti Christophori,cl ibidemeleclumPalavicnsem(250)in diaeo-
numordinavit.
EodemannoGallusfaclusest sacrisla. Kalcnd.AprilisepiscopusNicolauscclebravitordines iii ccçlesi*
sancliFrancise!, ubi Salzburgcnsemeleclum (231)in diaconum,cl Palavicnsemeleclum in presbyterum
ordinavit.5 Idus Aprilis(252)cl die palraarumelectusPaiavieiisisBcrlholduspromolus est in episcopùm
in ccclesiaPragensi,prasscnlibusquinqiieepiscopisel benedicenlibuscum, et sexto Salzburgciisicleilo ;
quodie data esl indulgenlia7 annorumet 280 dierum, singulisepiscopiscl cleclo îialulgenlibusannuin
uniuncl 40 dies. 8 Idus Augusliprimocrepusculoorla esl magntivis venlorumet choruscalionuinet lo-
iiitruum.liera 19 Kal. Seplembrissiiniliaorla fueruntet terribilia. Ilerum 15 Kal.ejusdemmeiisismédia
noclesirailia.orla fuerunt, de quorum gravi iinpulsti mullaa?dificiarucriint, horreafundiluseversa sunt,
honiiiicspleriquefiiluiinali,frugesgrandincpercuss-.e,fruclus arhorei excussi,vinea?lassa?per loiamdioce-
simPragcnsem.Annonamaie provenil et pnecipne hyeinalis. Papa ëxegit millemarcas argcnli a clero
Bolienii-.e coderaanno. Item coderaanno prope feslunisancliWenccslai(Sepi.29) pecuniain aii'road valo--
remmille marcarumargenti in pondèrePolonico(255) ab universoclero regni Bohcniia?collecta, in Polo-
niamest dclala et dominoThoina;Wralislaviensiepiscopoassignat».
Eodemeliam anno pulli cquarumnali sunl, signa vidcnlibusprasicndentes,ac si fuerinlttiennes. Niinia
eliamsiccilasfuil, proplcr quam homines seminare non valucrunt iu Auguslo,in Scplcmbri el Oclobri
medio.Hoceliam annomaie provencrunlannona,vinum, fruclus arborei. Presbylerquidamde Bernariicz
nomincMarlinuscapilur, cl in carccrc publiée ad pedein pontisspoliatusiniserabiliterrelruditur, et 13
Kal.Dcccinbrisde carcerc absolvitur. PridicKal. Dcccinbrisoxconiinuuicalicl dcnuntialisunt in erclesia
Pragensiabbas de.Mitcwsk(254),praiposilus,prior, supprior, ecclcsiaslicus,plebanusde Czeruen,magislri
ciiriarumejusdeminonaslerii,cl omnesccclesia?eorum posila?subinterdicto propterquerinionianiMartini.
Eodemanno U Kal. DcccinbrisAustria subdidiise régi BoheniorumWeuccslao,ad cujuspossess'toncm
liiibendaminissus esl filius régisPrziemysl,qui intravil civilalcmYieimamet alias civitalcs et urbes cl
caslella(255).
Éodcinanno Barlliolomaiiis canonicusPragencisprivatus esl praibcmlasua per capitulumPragenso,epi-
scopoNicolaoconscnlientecl confirmatilesenleiitiamcapituli,quam idem Barlliolnmaïusin anno praslcrilo
coulrase ipsuininlcrat cl in scriplo redegerat, propter varios cxcesstiset conlintiamabscnliamchori.
Ilyemsleinperalafuit, nec Diraisaspora neque lenis.
1252.-Prziemysl,lilius régis Wenecslai, eclebiavit ntiplias in Ilenburk (256) 3 Idus Februarii (257),
(liteciisin niatriniouiiiindominant Margarcthamviduam (258), filiamLcupoldiducisAuslria?jamdiidutn
defiiiicii.
Eodemanno in quadragesima,qua?oceiirrebat13 Kal. Martii,frater Hugo, presbyler cardinalis lituli
sancla? Sabbiiiiis,aposlolica;sedis legatus(259),accepilprocurationesnoniine legationissua?a cleroBuhe-
mia?,tain religiosoquain scculari,licel in Almaniaconslituliis.
Eoilciuanno lemporeveris et anle iuiiiiim a?siatisereelus est cliorus in ccclesia Pragensi, et capclla
sancliMichaelisdilatât», et eliam palatiuma parle occidental'!esl conslructum.Eodemanno 14 Kal.Junii
NOTTE.
(2/(8)Oltonc. exntarent,nosquein accurstimtanti discriminispie-
(249)Tyn llorsswiczin circuloPilsensi. talis innatttsmoli clemeittia,el per nobilesditeatus
("25»)Ucrlholdum. eorumdem, comitésel baronesprovide invitait,etc.
BcrnhardiducisKarinlhia?, Cfr. IlorinayrArehiv.1828,u. 61.Aljam die 16 Nov.
'(281)Pliilippuni.lilium
nrpiiictnWenccslairégis. OiakarusdiicentAuslria?se appellaiap. Boczek111,
(252ilia legeiidiimesl, non Id. Apr., ul habel 141.
f(>:\s"i.
mm)paltnai'iira(liesincidilin 9 Apr. (256) Haimburg.
Ile
(255) nouilere Polouico, qiiod nrinoris erat (257VPeruoldolesle, nuplia?celebrala?sunl die
Pi'<siii
quant Bohemicunt,vide PubilsclikainIV, 2, 8.m. Aprilis1252.
p. 217. (258) IleinriciVilrégis, filiiFridcrieiII imperalo-
(s!54)Mûlilhausen. ris, quie Friderici, ultiiniAuslria;ducis, soror nata
(Ï55) IpseOli'.karusin pr.rccplo-scriplo 29 Apr. eral anuos 46, curaOlakarojuveni nuberet. Cfr. de
1255ila lestalur : (.'«mposl obilumnobiliumprinci- Margarelha Lambacher OÉsieireiehisehçs Infer-
JNIM Austrimel -Signaspropterinsotentemritint*.(iir- .regnum,p, v, 4».
btuionemiidem p'rincipatussic anxie vexitrettiur,— . (259),Quijam anno 1251cxennie Praga?commo-
«i jam — justifia el par extra easdemprovincias rabalur, ul probant littera?ejus
ap. Boczek111,154.
323 COSM/EPRAGENSISCHRONICA. 5*1
occurril fcstum peiithceosien; tune in vigiliapenlliccoslenel in die sanclo magnumfrigusinhorruit, ci ni*
in plerisque locis descendit, a quorum asperilale mulla jumenta, oves el pecora inoriua sunt. Eodemanno
capella sancli MiChaclis.in ccclesiaPragensi 12 Kal. Junii dedicata est a venerahili pâtre, domino Nicolao
episcopoPragensi. Pabulisive slraminummagtiusdefectus fuit. Verfere lolum siccum fuit, cujus finis salis
liumiduserat; faines salis «lurain fineveris et in inilio assiatis.
Eodem lempore inulliludoComanorura(260)de finibusUngaria?prorumpens, mulla miiliaclirislianoruni
in Moraviaperemil, nulli penilus sexui parcens yel aslali.Inler quos mulli clericorum perierunl. '
Idus Junii nrolluxit sanguis de pede crucifixi in ccclesia sancli Gëorgiî Praga?,Poniieno, judice rcis
Boheniorum,adorante et manu sanguincmde pede crucifixi détergente.
Eodein anno hyemalia mediocrilcr in plerisque parlibus provenerunt, oeslivaliafere penilus defecerum
cxceplo niilio.
Eodem anno 12 Kal. Junii fundatumest hospilale ad pedempontis, in ripa fluniinisWltava?,a fratribus
slelliferisad honorerasancti Spiritus. Hocanno hyenisaspera fuit et glacies grossa ad duas ulnas. Eodem
anno lurres Pragensis caslri cl ad pedempontis munit»?sunl.
1253. prope fesluniannunciationis(Mari. 25) pluies episcopi convencrunt ad regem Bohcniia?in velcii
caslello, inler quos adfuil Salczburgensiseleelus, et Bambergensisepiscopus(261), Ralisponensis(262)
Misncnsis,P.alaviensis,Olomucensiset alii episcopi,quos omnesrex Wenceslausbénigne suscepil, cl per
plures dies magnisexpensis honeslc pertraclavil. Quare aulem venerinl vel quid cum rege leccrinl manei
incognilum.
Legatus eliam aposlolica?sedis, fralcr Hugo, per fratrem Gerhardum ordinis pra?dicatorumpeint
secunda vice el accepii50 marcas a clero Pragensis dioeccsis.Quarto aulem Idus Junii cereus baptismale
in ccclesiaPragensi circa médiumnoélis çorruil et in plures parles conlritus esl, ejus suinniiias hassil in
porlica.
Eodem quoque anno civilas Pragensis murala est versus aquiloneincl occidentem,et enria episcopalis
ad pedemponlis posita alicnata cslab episcopoNicolaoPragensi, cl munita vallis et propugnaculis.Ecclesià
quoque sancla?Maria?cruciferoruni munita est vallo, niuro el propugnaculis. Timor eliam magnus C!io-
inanorumel alioruinexlraneoruniirruil superBohcmos,quorumimpelunirex Wenceslauspra?eav«-.-is, coilc.
gil expensas in frumenlo, vino, mclie, pernis, sale et caseis ab omnibus religiosisPragensis dicecesiscl
villicis suis el a quibusdamcivitalibus, certain suinmamcuilibet assignans reddendamin numéro cl nicn-
sura, et reposuit easdem in ecclesiàsancli Georgii in caslro Praga?, cujus ccclesia?sanctimonialesconçue
sunt exire de clauslrocl in civitale commorari, quod facturaest 16 Kal.Julii. Chonianictiam eruinpciilcs
de Ungaria, seu alii lalrunculi cum cisdein 7 Kal. Julii mulla miilia clirislianoriiiiioccidcrunl in Moravia
circa Olomucz, infinilique sunl submersi fugientes a facie eorum. Rex eliam Ungaria?eodem lempore
supervenienscum iufinila niultiludiiiesuorum cl aliaruni natiôntim, înulia damna inlulil Moravia?,quosilaiu
occidens gladio,quosdamcaplivàns misit In exiliiim, nulli sexui vel aslali parcens, fere lolani Morav'mii!
rapinis cl incendiis vaslavit (263). Munilioncseliaiii plcrasquc quas obliucre polucrunl vaslavcrunlet
incenderunl, campanas ccclesiarum el rcliquias de allaribus f radis rapucrunl el secum asporlaverunl,
ccclesiisin favillamredactis, sacramontaecclesià?profanaverunt,hominesplures crucifixcrunlin opprobriuiti
crucifixi.Interea legatus domini papie (26i) superveniensad regeni Ungaria?,compescuileum et ad propila
redire,cocgil.
Eodemanno rex Wenceslausobiil (265) 10Kal. Ociobris, anno regni sui 24 cl 8 mensiuni, cujus filius
Piziemysl unicus.rediensde Austria,receplusesl bonorificein sede regni sui a pra?Ialisccclesiarumcl clero
46-Kal. Noyembris.
Eodem anno depictum esl sanctuarium majorisccclesia;,procurante episcopoNicolao,3 Kal. Aprilis.
Eodemannoallata? sunl rcliquia? sancli Stanislai martyris de Cracovia, Il Kal. Novembris,el recopia;iu
ccclesia Pragensi eum processioncsollemni.
Anno incarnalionisDomini1254, 8 Kal. Februarii Borso nobilisvir détendis est; et Praga?vinculalu'î
carecri est rclrusus (266). Eodemaiino, 6 Idus Julii Prziemysl, filius régis Wenccslai, reddidil capellam
NOT/E.
(260^Ciimanî, gens Turcica, Slavissunl Polowei (261) Heinricus.
et Gcrmanis Faloncs cl Yalvas, ut apud Otlonem (262) Albcrtus. .
Fris. YI, 10, elAinolduniLubecYI, 5, qui ob imina- (263) DebacY.tadevide Otakari cl Brunonisepi-
nissimam crudeliialem hominihus occidculalihus scopi lilleras a. 1255 ap. BoczekIII, 197, 200.
suntmuiii'terrorelninjicicbaiit.Cfr. Zeuss, dieDeul- (264) Et poenilenliariusejus Wiilascus.
sclienu. dieNachbarstamme.p. 745. Iramitlebaiitur (265) lu caslro Pocapi.
a Bêla IV rege Hungariai,qui Heinricuni,Bavaria; (266) Ex conjecturaPubilschkasIV, 2, p. 268.,idem
ducem, generum, in Austria occupandacontra Ola- Borso de Opek,alias de Riesenburg,qui bcll'içivilis
karum adjuvabâl, sibique ipsi Styriani provinc'nini teinpore Briix caslrum coulra Otakaruni cjusqa.6
pelcbat. amicos fprliler dclënderal.Cfr. Pùlkava ad a,.1248.
525 CONTINUAT. CANON1G. PRAG. „ 526
sanctiBarlholomaiiecclesià?Pragensi,quampaler ejus adhucvivensconlulerateidemecclesià?pro quibui-
dampossessionibusablatis.
Hemeodemanno 12 Kal. Julii venil Pragam Bernhardus Neapolilanuseleclus, aposlolica?sedis lega-
tus (267),et receptusest in ccclesiaPragensi cum solemni processionc.Commoratusest autem in moule
Syoncum lola familia sua usque ad 12Kal. Scptembris,in quo spaliolemporiscxegil a clero Pragensis
diceecsiscl recepit 200 marcas argenti puri pro procuralionibussuis, de qua sunimapecunia?capitulura
Pragensesolvit18 marcas. Alteri vero nuncio cardinalis Pétri Capucii solvil3 marcas. Prasfalusauteni
legatusBernhardusfecit slationesin plerisqueecclcsiis,el indulgcnliaslargas dedii.In quibusdamcedesiis
dumcelebravildédit indulgenliamannumunumet 40 dies, in aliis vero ecelesiissingulisdiebususque ad
ociavamannum unum et.40 dies el quarlam'partcm vcnialiuni.
EodemaunôobieruntcanoniciPragensesHermanniispraiposilusLiuloniiricensis5 NortasMarlii,Johannes
3 NonasJulii, Georgius12 Kal. Scptembris.Hoc ctiam anno mata provenerunt annona aulumnaliset
fruclusarborei,vinumpenilus defeeil.Cujusdefectusquantilalem,quod anlca conligeril,a?tasnoslra non
meininil.Hoceliam annoliai. Maii pax reformataesl inler regem Ungaria?el priucipem Bohemia?,filium
régisWenccslai(268). Princeps vero proediclusrediens ab Austria duxil secum quamdam areliam, quam
clericiejus curia?vocaverunt archam Noc, in qua reservanlur diversorumoblalioncsxeniorum. EoJcni
snnoobiit magislcrDionysius4 NonasOciobris in Foro Julii.
AnnoDomini1255. princeps Bohemia?el niarcbioBranburiensisiiilranics Prussiam,vastaverunt eam
spoliis,incendiiscl rapinis, el niullimodismoriilmspluriniosocciderunt, nulli sexui.:vel aslali parcenlcs.
Verhujus anni fere lolumfuil frigidum,vcnlosuraet huraidum.
ProcedentelemporeMargarclaregina, uxor Prziemysl, filii régis.YVenceslai,exiens de finibus.Austria?
intravilBohemiain,el 5 ,ldus Julii recepta est.anle muros civilalis Pragensis ab omni clero et populo
ejusdemcivilaliscura processionibuscl magnojubilo diversisquemusicisinslrumcnlis. Sequenli vero die
receptaest in porta caslri Pragensisab episcopoet canonicis Pragensibuscura processioncsolemni,cui
pi'ocessioni adfuitMarlinusabbas Brzcwnovicnsis.'etJohannesabbas monlis Syoncura loto conventusuo,
cappissolcmnihusinduli. Eodem anno organa nova facla sunt hr ecclesià Pragensi, qua?conslilcrunt
26 marcas argenti, sed perfeela sunt fuluro anno lempore quadragesiraa?.3 Kal. Januarii sol cclipsini
passusest.
AnnoDomini1256. in prima vigilianoclis5 Kal. A Anno Domini1256, dominusConradusarchiepi-
Fcbruarii magno.lux orla esl in diversis parlibus scopusColoniensisaccepit fralcrnitaterain ccclesia
Bohcniia?, fulgiiramicuerunt,lonilrua audila sunt. niontisSyon,videlicelin diebcala?Maria?Magdalenas,
Hycmsasperior fuit solilo, sed inlcrpolala. Magna et alii nobilesviri cumeo, sciliectdominusproeposi-
vis venlorum,sed frigus magninninliorrtiil7 Kal. tus llenricus de Scfllica,Philippuscornesde Falken-
Novembrisanni prnslcriti. stcyn, llenricus cornes de Wirrcnbtirc, Wernhcrus•
Eodem anno 3. Idus Maii Pctrus de Ponté cornes de Bolant, Dielrich nobilis de Mitandunkj
Curvo(269),nunciusdominipapa?(270), venil Pra- Gotlfridiis notarius archiepiscopi,et alii nobiles.
gamcl prociiralionuina clero lolius Pragensis(271) Ipso anno prasdiclusConradusarchiprassulconlulit
exegii,de qua siiuimaeapiiulumPragense1resmar- pr.tisnomin.aio monaslerio Slragoviensiiu die beali
cas cl dimidiam persolvil. Idem nuncius 5 Idus Laurentiibanc indulgenliam,videlicelin diededica-
Junii posuil civilalera Pragcnsem sub interdieto, lionis ccclesia?,in omni s'oltamnitatcbeata?Maria?
conseniienlibustamen episcopoPragensi et aliis virginis, in die beali Augnstiniepiscopi et bcala?
piailatis,pro (|uodammonachode Porla, aposlolo- Maria?Magdalena?,ac infra oclavasipsarumsollcm-
rmnin civ'uatePragensidetenlo,spolialo cl turpiter nitalum annum unum et 40 dies, cl hoc delicenlia
"
delioncsiato,hoc suis adjiciensmandalis, quodofïi- dominiNicolaiPragensisepiscopi,el isla indulgenl'ia
ciumdivinnm submissavoceagerelur,exclusisînter- in pcrpcluumdurabil. Eodemannoallalumest cor-
diciiset excomntunicatis, pnecipiens ctiam quod pus unum iulcgrum sanclarum virginum11000de
lioravesperlinasingulisdiebuster pulsarenluromnes Colonia,el collocalumest in ecclesiàmonlis Syon***.
YARLELECTIONES.
,S9 JominusConradus—
Syon non legunlurhoclocoin 2, sedunieiniliumprimi conlinuaiorisCosmoe.
NOT/E.
(267)Litteras ei a papa datas de coinponenda (269) Dehocvidelilteras UrbaniIV, 5 Mai.1262
pace inlcr reaes Boliem.a?et lluiigariie vide ap. datas, BoczekIII,556,et alias annosequenliscriptas
Hotzeklll,183. ibid., 560. Eral Pelrus ille archidiaconusGradi-
(268)Bud.efeiia vi ante Palmaruin1254a regiini çensis.
'egatispax facla est, cujus cdndiiiones in tabula Alcxaiidrî1Y.
vide Boczek III, (270)
4*D?''am'^nscripla? sunt, quara
«si. Sliria,
ap.
de quaproecicuebëllunicxarscral, inler (271) Supplendumdioecesis.;
lîoliemosei Hungarosdivisaest. Cfr. él'iamJoaimcm
Viciorimisem 1, 4.
527 COSMJEPRAGENSISCIIRONiCA. 321
campana?per singulas ecclesias, cum cxstiitctioneeandëlarum super omnes detentores el spoliatore»
clericorum. Quod iutcrdiclum dnravil usque ad 9 Kal.Julii ; quod relaxalum esl eodemdie proplcr
juratnenluni cl satîsfaclioném promissain civium Prngeiisium.
Eodemanno 16 Kal. Augusli Conradus ârCliiépiscopusColoniensis Pragam Venil, cl.,in monte Syon
ltospitaïus est pluribiis diebus,-et à principe lerra?decenter rcccptns cl in cxpensis procurants esl, et,
ul crediinus, cum principe Bohemia?de imperio traclalurus (272). Tandem pluribiisac variis xeniis ab
codent principe remuneralus copiose,"4 Idus Augusli ad sua reversusesl. Qui lamen archiepiseopus
in ccclesia Pragensi noliiit recip! cum processioncsolleinui, sed humililer venil in habilu scculari san-
clis mnrlyribus reverentiamexhibilurus.
Eodem anno uberlas annona?in plerisqueparlibus fuit, sed fini, et poiiiorumcarenlia. Eodemanno in
quadragesima dominus papa Alexandcr confirmavil quandam novanireligionem,qua? dicilur beuloruni
inailyruni (275), cujus fralrcs Pragie apparuerunlaiite feslunibeali Wenccslai (Sept. 29).
Anno dominica?incarnalionis 1257. Prziemysl, dominus regni Boheniorum, filius régis Wenccslai, ter-
tio (274) anno sui ducalus, iu principio veris pepulii Bohemosdesuburbio cl locavil alienigeuas.
Eodem anno dominusEbrhardus Kal. Aprilis émit quandam posscssioiiemin villa qua?dicilur Bclok,et
conlulii eam alluri bèala?Yirginis; aliam possessionemprius cmpiani iu villaDraskoweeidemaltari assigna-
vil. Eodem anno in medio veris dominusNicolausepiscopusPragensis labulalum quod vulgarilcr dicilur
coeliim,vclcri deslructo, renovavit.
Eodemanno iiitiantibu?,Kal. Augusli facla esl maxima inundaiio aquarum, qua?gravia el grandia damna
per lotani Pragcuscm dieccesiminiulitin borlis, in scmiiiatiscampis cl oedificiis,«pia?juxla ripas posita fue-
runt; plures ctiam hominessuffocavil.
Eodem eliam anno princeps Bohemia?,asstiinptis secum quibusdam Bohemis, Moravis et Aiistralibns,
profeclus est versus Bavariam(275), ùbi mullas villas cl ecclesias vastavil, prasdavitac incendit; sed lan-
dem cura magno dedecoreel damnosuoruni nobiliumac mililum cl rcruni reversus esl ad propria. Qui.
'dam enim eorum interfecli, quidam submersi (276), quidam reluis omnibus cl cquis amissis pedilcs in
magna paupcrlale ad propria redierunt. HYCIIIS valde aspera fuil hoc anno.
Anno graine 1258. Nicolaus episcopus obiit 16' A AnnoDomini1258, 14 Kal. Novembrisiu prima
Kal. Februarii, et coderaanno in KalcndisFebrua- vigilia uociis, qua? intcnipcsta vocatur, ccclesia
rii Johannes (277)eleelus est in episcopùmPragen- clauslri monlis Syon, quod cl Slrahow dicilur, ex
scin, cl eodemanno coiifirmalusesl in ccclesia Pra- caudela, quam Irater quidam inibi dormirc solittts
gensi per domiiitimBruuonemOloinuccusemauclo- circa Iccturasuum nocliiincaiite locaveral, esl in-
rilalc Magunlini6 Idus Martii. Hoc anno hyems et censa, ac Domino permiitcute, cujus provideiitia
veris principiiimet médiumvalde aspera cl frigida ipsain pravideri pulchriori scemate veiiuslandam,
fuerunt, glacies Wltava?grossa nitnis, cl duravit cum omnibus a?diliciis,qua?per gyruinniubituiilisno-
usque pascha, quod tune occurrit 9 Kal. Aprilis. sitione claustrali contiguë adjacebant, ignis impelu
Johannes cousecralus est in episcopùm Yiémue in devaslatu. Hortira auteni ruinant, qua? ob niagniiii-
Auslria A Idus Maii,quia tune occurrebat dies pen- dincm vix loiigo annoruiii curriculo posse rcsiiiui
thccoslesdie dominico. Reccplus est aulem in sede piitabattir,vencrabilisdomui Johunnis, qui lune ipst
sua Praga?7 Kal. Junii, cum magnojubilo cleri el loco abbas pnefuil, sagax iudusltïn, qui, licel alias
poptiliin cathedra sua collocalus; ipso eliam die elïicax, lamen in hoc effiesciorelaruit, infra qniii-
missamprimant de gloriosa Virginc cclebravil. Hoc qneniiium in statum priorera, in'io mullo venustio-
anno gelu licsil fruclus arboreoset vineas, et morla- rein inopinabililer reslauravit. Deniquepraster alia
lilasovium fuit. Eclipsisluna?fuil 14 Kal. Junii, et qua? inelius rcforraavitecclesiamquasi a fundamciilo
lune agchalur feslunisancla;Trinitaiis die dominico. exstruclam lesludinans, cique capcllam beatas Ur-
Idem Johannes reconsecravit allare. sauclorum An- sula?,de novo a lalcre adjiciens,qiiiulo anno poslin-
dréa?aposlolicl Slephani proloniarlyris 2 Kal. Julii; ccndium.15 Kal. Ociobrissalis proeclaroopère con-
posl ba?caliud allare fahricavil et consecravit in siininiavit.
honore sanctorum Nieolaiconfessoriset beata?Lud- AnnoDomini1258 consecratum est allare sanclo
inila?martyris 18 Kal. Scptembris. runt Andréa?aposloli, Slephani prolomarlyris, san-
NOTiE. .. :.
(272) Willelmusenim rex a Frisonibuserat inler- (275) Quod factura est, ut Phihppnni, arcuiepi-
fcClusdie 28 Jàni 1256.Cfr. Bolimer Regesl. p. 56. sçopuin Salisbiugeiisem,araiiinum, cujus locoUlri-
JoailnesVictoriensis1,5, narrât Oitokariun.a prin- emn Sccoviensomepiscopùmelegerant, contra llein-
eipibuseleclum respondisse*.Se data sibi divinitus lïcum Bavaria?ducemadjuvaret.
gloria contentant Vide cliani Pelzeliidissërlalioiiem (276) Quibus OEnuin.trnnseiinlibiis pous coiilra-
tlëhac rc in libroBornii Alihaudlungcneiner Prival- clus est; quam Olakari cladeni nccuraie .«Icscripsjl
gesellsehaftin BôlunenH, 74. lleimanuus Altaliensis apud BohmerniiiEontesilt
(273)Est ordo frairum crucigerorum.B.marlyrum Apud Mûlildoifdie 25 Aui*.Olakarus liane-dadem
a pceniieoiia, quibus vcgulam viveudi dcdcrai perpessus est.
anno 1179 Alexandcrlll papa. (377) Tertius.
(274) Quarto.
«a CONTINUAT; CAN0N1G. PRAG. 530
•*-'- *..;-•;•;.,.,-'• ..,-: A clorurivGervasiietProlasii niarlyriim2 Kal. Julii.
£;' " EodemannoconseCralumesl allare sanctorumNi-
'- • colai confessoris, el Ludmila?17 Kal. Scplcm-
bris.
Annodominica?incarnalionis1259consccralumest allare sanctorumStanislai et Oswaldi martyrum 2
NouasJunii. Viniimmiri valoiis provenil in lola Bohemia. Ebrhardus institulor bonfanlorumobiil No-
nasAJgt'-sli-
Annodorainica?incarnalionis12604 NouasMartii 1260. Hoceliamanno princepsterra?,congrcgalis
Prziemysl princepsterra?,collectagrandiinuliiludiiio, mullis exercilibusdivcrsàriimnaiionum, processit
a et faclam pr'ulcmviolavc-
processitversusUngariamad expedilioncm, cujus versus Ungaros, paceni
cxcrciluumtransilitBohemiamuliumlicsacslspoliis ranl; ubiet Iriiimphumoblinùii, cl mulla miiliaUn-
eirapinis. Hoc eliam anno sala lassasunt el vinea? garorumcl aliorumSarracenorumproslravil,divino
ri fruclusarbore!,quasdamsiccilale, qua;damgran- cl manifeslosibi subvcnienieadjutorio; quem rc-
(linéin plerisqueparlibus. In aliis autem parlibus vcrlenlem ab eadem expedilionc recepimus cum
vinuincopioscprovenil. B sollemniprocessionc11 Kal. .Scptembris.
Eodemanno consecralaest Judila abbalissasancli Gcorgiiin ecclesià Pragensi a Johanne III episcopo
Pragensivicesimoquarto 18Kal. Scptembris.EodemannodominusThobias,proepositusPragensiseccicsia?,
depropriisbonisinstiluil et dolavitunam pcrpetualemvicariamin clioroPragensi.
Annodominica?incarnationis1261niense Aprilifacla esl concordiael pax inter regesUngaria?clprin-
ci|icmBohemia?,cl vallatapoenapeenniaria,videlicet11000niarcarum argenti (278). Regina Margarela
exivilde BohemiaversusAuslriam15 Kal. Novembris,quas obcausasDominusnovil (279). Eodcraanno8
Kal.Novembrisprincepsregni Bohcmorumduxit in uxorem Cuncgundcm(280), filiam Hoslislai ducis
lliil«arorum,in caslello Ungaria?quodvulgariUngaricoPossen(281)înincupatur,quam venicniemPragam
cumsolemniprocessionerecepimusin ecclesiàPragensi 10 Kal.Januarii. In die nativilatisDominiprin-
cepsBohcinnrunidiclusPrziemyslconsecratusest in regem (282) cumcadem Cunegundein eccicsiaPra-
g'iisia venerabilipaire MagunlinoVernhcrononiine(283), prasscnlibussex episcopis,PragensiJohanne,
Moravionsi, Palavicnsi(284)et dtiobusde Prussia (285), pra?scnle eliam marchionc Branburieiisicum
usorocl filiisel liliabns,pra?senlibuseliamdncibusPolonia?et aliismullisnobilibus,comilibiiSjpurcraviis,
sunauis.el aliis extranciscl inlinitn mulliltidineBoheniorum,quibus omnibus nroediclispermairnificum
NOTJE.
(278)Ccssit Ilu.ngaria?rex Styriam et PeloviumCi Abhandlmigender Kônigl.BôhmischenGcscllschaft
onslcllum, et pnclerea consiiiiiliiniest ut Bêla?IV Y, 2, p. 252.
filiusBêlaCuncgtindim,filiamOtlonisBrandenbur- (281) Pressburg.
gensismarchionis cl Olakari neplein, in malrimo- (282)Inde ab hoc lempore Olakarusregem Boe-
liiuindttecret; quod factura est anno 1264. Yide morumse appellavitin pra?ceplis,cum antea regni
CluoniconBrandcnhurgicumapud Pulkavam. De Bohemiastlomiminise n.oniinassei.
rcltquisCbronicisvide Lambacher iulerregnurap. (285) Ex Gudenicodiecdiploniaticodedii Boczek
V)el prasceplaPalavicnsis,Oloinucensiset Pragcn- III, 525 tabulant quamdam, quam Godcfriilusde
sfsepiscoporum,scripta 51 Mari, et 7 Apr. 1261, Eppensiein,Fridcricusde Bielieliiigen,Heinricusde
Boczek111, 507, quibusprobatur in ipsapace cousli- Willenowe,Dlellicritsde Cazciicllenbogcn, Gunthe-
tuendafuisseLudovicuniconimcndaloremde domo rus de Sehwarzburget Wernerusde Bolandiascribt
Teutonica,Jarosium Pragensem burggraviuni el jusserunt, qua iidcinleslanlnr : Quodnoscumvene-
iVokkonem niarscalcimiregni Bohemicilégales. rabili paire dominocl consaïujuinco nostro, domino
Wernttcro,.sanclasMogunlinassedis arcltiepiscopo,
(279) Urbanus IV in lilleris ad Olakarum anno fuimttspressentesin eccicsiaPragensi a. D. 1262 in
I2(iidatis ha?cseribil : Ex parle siquidemtua fuit dominicadie natalis Domini,ubi
proposilumcoram nobis, quod olim nobilismulier episcopusvnxil et coronavilin regem ipse dominusarchi-
domimtmOlha-
îlunjarcla,quondamRomanornmregina, in prorin- carum, hoeredem regnilioemias,el itxoremejus Kune-
c'mlicapiiulofrairum pradicatortim apud Trevirim iu reginam. Idem eliamrex, qui el fuit dux
congregato solemniro'o ctis'.ilatisenthso,ardinemso» gundim
Auslria:ac StyriatmurchioqueMoravias,assitmpscrat
forumseeunduminstitulit fratrum prindicnlorum vi- j) expensasel conduclumsuumin ettndo
{ t'isiiitiimse servaturum.ticabeilienimnin munïbns11., Erfurdiasin
luneiu Aiamannitiprions provincialiseorundemfra- Pragam, ubi procuravil nos 18 diebuset in reditu
; ir.'i» ]rxdicutoruin, promillens,habituai religionis usquô lirfordiam, nos et domimtm,archiepiscopum
i il.eniassum;sit; et tandemad monasleriumsororum iHflmoiïilum el toiamipsiusfamiliamcum personiset
sduciiillmci llerbipolensisseeunduminslitttla predi- repus eorum. Ministravil quoquenobisomnibusco-
Dédit etiam domino archiepiscopo
tta l'ireniitim,cujus curam el regimenprior ipsege- piosasexpensas. suo100marcasauri, item projure cttrias64
j rebut,se transférais,per annumet ampliussubeodem projure
i lutbiiu : in dicto monasleriomtr.im truxit. Boczek marcas capiiuloMogunlinoprojure suoad eniendupi
; U,552. Cfr. ctiam PubilschkaIV, 2 . 512; Pa- ecclesie aliquid in ornalum. insuper honoravilnos
in spadonibtiset xeniis pulchresatis et laliier ut de-
; laekyU, 187. : cebal cundem.Quocum conjungendasunl duo alia
\ (280)Eral neptis Bola?IV régis ex filia Anna, prasccpt.n ahOtakaro Mogunlinoarchiepiscopodata,
-, QuainRosiislawMslislawic,Haliceiisisprinceps,iri quasvideeodemloco.
mstriinoniumduxorat. Yidestemmaquod dédit Pa- (284) Ottone.
lacky"mconimentni'ioiie UctcrFormelbucherinlibrei (285) Warmieiisiel Samierisiul videtur.
i PiTnot.. CLXVI. 11
534 COSM;EPRAGENSISCHRONICA. 35ï
fecitconviviumbiduoin campoLetne norainato,qui jacel inler villas Owencz (280], Holisovicz(287) ««i
Bubcnnominalas,in oedificiissollemnilerad hoc prasparalis.
Annodominica?incarnalionis1262 sala divcrsiscminislam hyemaliaquam asstivaliain plerisque Bohe-
mia?parlibus fere penilus perieruni, lutn a grandine, lura a siccilate, lum ab exercilu Iranseunlein Unga-
riam, cxceplo sole milio, ita ul nec homines viclualianec jumenla cl pecora poterant habere pabula
soflicicnlia.Verumin paucissimisejusdem terra?pai'ljb.uscopia Truinenlicrevil in habundanlia,viniquoque
cl frucluum arhorum exigua fuit uberlas. Hoceliamanno incendia mulla fuerunt in civilalihus et villis
in Moravia,Bohemiaet Auslria.
Anno graliic domininoslriJesu Cbrisli 1263, maximafuil caristia frumenli, foeni el pabuli in Bohemia
el Moravia,ila ut.mcnsura regalis siliginis venderclur 120 denariis quandoqiie plus quandoq.ucminus
moneia?Pragensis, Iriliei aulem inulto amplius,et pisa?150. Tune el maxima faînes fuit in populo, iia
ul mulli agrïcola?et artifices varii, vendilis pecoribusel rebus aliis, nec se suslenlare valenles, cogeren-
lur hpstiatimcleemosynampetere; plures eliam, domibussuis in rurc relictis, cura uxoribus et liberis
iyerunt incndicalum; mulla ctiam pcçora cl juniciita niorlua sunl propler maximumpabuli defeclumcl
hyemisasperitalem, qua?plus solilo liocanno inhorrucrat.
Anno domininoslriJesu Cbrisli 1264, magna visvenlorumorla esl 5 Kal. Februarii, quibus impellenti-
bus mulla asdilicia,mulla granaria corrucrunl in civitale Pragensi el per loluni regnum Bohemia?; iiiullse
eliam arbores in sylviset nemoribusradicilus sunt evulsa;, fenestricctiam Pragensis eccicsia?vilrea?sunt
confracla?.
Ilem eodemanno 11 Kal. Martii a?diliciuralurris Pragensis ccclesia?,quod vulgarilcr dicilur campana-
rium, corruil, elalia mullaa?dificiaccclesiarumcorrueruut.
Hocanno consecralaest capella omnium sauclorum 5 Nonas Februarii a venerabili episcopoPragensi
Johanne tertio, sub regePrziemysl, filioYVcnccsiairégis, qua?fuit fabricataanno gralia?1263.
Eodem anno mense Decembri facla esl inundaiio magna aquaruni per lotara Bohemiam,quarum
inundalione insolita facta sunt damna plurima oediliciorum,annona?divcrsi generis, et aliarum pliuium
rerum.
Anno gralia?1265, rex Prziemysl permagnificum'celehravit convivium pro baplismo filia?sua?primo-
genila?(28S), quam levaverunt1resepiscopi de fonte Pragensis, Olomuccnsisel Bamberiensis (289^,et
hoc in festobcaloeMaria?purificalioiiis(Fcbr. 2), voçalis ad hoc fesluni omnibus nobilibus Bohemia;,
Moravia?et Auslria?.Ipsodie idem rex, coronatus regia corona, venil ad processionem,et missam audivit
ad allare sancla?Mariasin ccclesiaPragensi, et biduo celehravit prandium cum prasdiclisepiscopis et
nobilibuslerrarum pra?fa(arurain aula regia in caslro Pragensi.
Eo,demJanno facla esl magna dissensiointer regem Bohemia?et ducem Bavvaria?(290), qua neccssilate
rex compulsiismisit nobilesad raclasBohemia?cuslodiendas, qui Iransctintcs mulla damna intuleriinl
villis episcopi Pragensis el aliarum ecclesiaruni canonicoruni.Moravieliam iransierunl ad metas Bo-
hemia?defendendas,el plurima damna iiilulerunt in Bohemialanliim villis ccclcsiarurael cxlra mêlas in
Bavaria.
Anno vero 1266, ilerum transcunlcs cl Bohemi A Anno dominica?incarnalionis 1266,;7 Idus Au-
cl Moravicirca purificalioncmsancta?Maria?(Febr. gusli Boheniorum rex Olakarus noniine, qui çt
2) el in quadragesima, rursus plurima damna in- Przieinysl, processit versus Bavariamcum mullilu-
tuleruni villis episcopiet aliarum ccclesiarum di- dine copiosa Bohcmorum,Moravoriim,Auslralium,
vers»?religionis. Hicmscl ver in principiohumida Karynlhianorum, Polouorum, quorum quidameo-
fuer.uiit,.elmulta sala siliginisperierunt. rum prxvcncruni regem, quidam comi.taii sunt
eum, quidam vero subsecuti; in quo ilinere plu-
riina damna fecerunt in regno Bohemia?,rapinis
et -spoliisac incendiispaupereset villas ccclesiarum
graviter alfligentes(291). Bavariamvero inlranlçs
multo graviora damna inlulcrunt, rapinis el spoliis
ac incendiis parlera ejus qua?jacel usque Ralispo-
nam crudeliier dévastantes, el viros ac mnliercs
plurimos concremantes. Hoc eliam anno annona,
NOTJE. .
(286) Verder-Bubenecin circule'Rakonicensi. ducis Silesia?et Anna?,nepoli Otaitari1dalns esl.
(287) Hblo'schowitz. Cfr. Chron. Salisburg.ad h. a.
'288) Kunigundis. (291) Expugnavil castra Cbamb, Regensiaufet.
v289) Num iegendum Brandeburffcnsis? Vide Nilau; cfr. ilermannuin Allahenseinad h. a. due:" apiw
1
infra ann. Oiakar." 164. Bblimerum Foules 11. Vide etiam Heini-ici
(290) De Salîsburgensiarchiepiscopatu,qui Wla1- lilieras in Palackiicomment, tiebér
' ' FOruicIbùcbcr.
""
dislao, pra?posiloWissegradensi, filio fleinrici î? P. 27?-
CONTINUAT. CANONIC. PRAG. 334
,s3
A fruclus arbortiiiiel vinummaiein Bohemiaprové-
nerunl propter grandinisel siccilatiskcsionem.
AnnoDomini1267,6 Idus Aprilisaposlolica?sedis legatus, scilicelfraler Guido ordinis Cislerciensis,,
et moratus esl Praga?
liliilibasilica?sanctorum 12 aposlolorumpresbytcrcardinalis (292),venil Pragam,
150 marcas argenti. Inde veniens
usquead 5 Kal. Maii(293), el recepit pro expensis a clero Bohemia?
/lustriammoralus esl Vienna?,el ibidemfecit concilium6 Idus Maii, cui concilioJohannes Pragensisepi-
scopus inlërfuilet plures canonicicum eo (294).
Annodominica?incarnationis1268, praseepilrex Otakarus ficri foveas in singulis villis, quibus fovêîs
renovaripondéra et men*
siiperponereturanser vel porccllusad capiendoslupos.Et eodemanno proecepil
surasel insigniri signosuo, quod anlea non fuerat (295).
Annodominica?incarnationis1269, nata est régi Olakaro filia(296) NonasSeplembris, et erectum est
in die sancliMartiniad hono-
pnlpiluinet allare in ccclesia Pragensi, quod dedicavilJohannes episcopus
rentsanclo Mallhia?aposloloel sanclis confessoribusArabrosio, Jeronimo, Augusliiio,Gregorioet aliis
quamplurimissanclis.
Aunodominica?incarnalionis 1270, periit tota annona lam hiemalis quam vernalis fere per tolam
Boliemiam, fruclus arborumprovenerunt mediocriler, vinum abundans fuit. Turris Pragensis ecclesià?,
qua?amcmullosannos corrucrat, reparala est dominoJohannevenerabiliepiscopoprocurante*Mullaaeris
intempérieshoc anno fuit, et mulla inundaiio pluviarum in aulumlio. Rex Olakarus mullas domos et
castellain regno suo in diversis locis fabricavit hoc anno. Hocetiam anno lurris lapidea erecta esl in
medioclauslri Pragensis ccclesia?ad lumenponendumin ea, Gregoriomilite régis et regina?procurante
eamin expensis.
AnnoDomini1272,6 Kal. DecembrisRuodolfuselectusesl in imperatorem(297).Eodemanno potis con-
fraclusest Pragensisin mediofluminisWllavas4 Idus Martii.
AnnoDomini1273,15 Kal. Seplembris inundaiio aquarum facla est magna in flumineWltavia?,ita ut
capcllalignea qua?sila eral anle ponlem in Pesek "° tolaliter cum fundamenlodelluxil, et alia ecclesià
lapidea,qua?erat sub ponte in insula, pars ejus média collisaesl, et omnia molendina,qua?erani circa
civilalem Pragenscm, cum aqua confracta defluxcrunt; homines plurimos suffocavit,sediliciasubvertit.
Incampisannonaet feenumde pratis cumalluvionedescenderunt; orlos olerum vitiavit, per civilalem
Pragenscm fluxit, cxlendcnsmeatus suos usque ad ecclesiam sancli iEgidii et ecclesiam sancli Nicolai,
fluensper totumvicumJudteorumusque in ecclesiamsanctiFrancisci.
AnnoDomini1274, nobilisvir Borsorecessit a rege, amissa gralia régis sine culpa, asmulisipsius sini-
sirarégireferentibus(298).
AnnoDomini1275, Kal/Maii Gregorius papa X, celehravitconcilium Lugdono (299). Quod concilium
idemGregoriusindixeral ante bienniumuniversarumlerrarum ponlilicibusubi fides elirisliana viget et
nomenDominiinvocatur, quaienusconvcnirenl ad concilium celebrandumin lermino supradiclo. Quod
concilium duravil infra seplemëbdomadas(500); el eidem concilioinlërfuil JohannesPragensis episcopus
cumquibusdamcanonicis,cl reversus ad suam sedëmPragenscm,injunxit per tolam suam d'iQ'cesim,ut
juxlamandalum apostolicumtrunciconcavilocarentur per universas ecclesias, ad colligendasoblaliones
fldeliumin subsidiumterra?sancta?.
YARLE LECTIONES.
K>Paulo recentiormanuscorrexilPiesek.
NOTyE. - -
(292)In tabula quadamdata 15 Jun. 1267,BoczekR contradicenlibusel réclamantibus, evidentervota sua
111,395,ipse se cardinalem t. S. Laurentii in Lu- dïrexeruni,et eumdem in gravamenimperiinostruin-
1 cinanominal. —
que prejudicium sacri diademaiisOtakari
insigniverunt
(295)lia legendumest pro v Kal. Apr. quod ha- majeslale.Cfr. Dollinercod. epistol. régis,
l>etcodex; vid. Pubilschka IV,2, p. 555. p. 27.
p. 17, et Kurz Oeslcrreich uiiler Olakar,Bamber-
(294)Et alii episcopi,PelruS Palaviensis,Bruno Otakari legatus erat Berlholdusepiscopus
{ Brixiensis,ConradusFrisingënsis,Léo Ralispoiien- gensis; cfr. Rudolfi praeceptuma. 1275, quod ap.
ï "s; cfr. MansiXXIII,1169. LambacherlegiturUrkundenb, p* 76.
(295)PubilschkaIV, 2, p. 562. (298) 5 Nov. 1-23H Borsso dominus de Rysem-
(296)Agnes. Cfr. hueras Cunigunda;in Palackii burg in caslro suo Rysenibnrg donationis tabulain
J': eommenlalione Ueber Formelbûelier,p. 293. couscribi jussit, quam vide apud BoczekIV, 166,
(297)El in anni et in diei minreroerrai auclor ; quem Otakari prodilorem Rudolfi parlibus clam
electusesl RudolfnsFrancofuriid. 29 Sept. 1275.; favisse, -illius.doceiil liliera?apud Boiliuanuum12,
testesvideapud Bôhmerum Reg., p. 51. Quod fa- 30,44, iii quarum prirais haie legunlur : 0«ani-
ctumestOtakarilegatlsrepugnantibus,de;qna,reipse qmm igilur.'.ad pressensaliqiia iransilorïa breviier
** ita scribit ad papam GregoriumiX : Principes paliaris discrimine,patienterquoequesttstine.
Alemtïnnice,quibusest potestas canaris etigendi,.— (299) Congregalumesl hoc conciliumanno 1274,
ttmeorditerin quendamcomitemminusidonemn,so- iniiiiimquehabitatNonisMaii,
Miiiiilnts
nosiris nunliis,quos:Frqnlienfurl,v!>iceler (300) Finilum est xvi Kal. Aug.; ilaque dëcem.
•Taridebebatelectio,nostrosurocuratoresmiseràm«s, pêne hcbdoniadasduclumest.
'
S55 COSMJEPRAGENSISCHRONICA S3K
In codera ctiam concilio Gregorius papa clectioncinRudolfi confirmavil(301), el décimas qua?exame
fuerani per Almaniamin subsidium terra? sancla?, Rudolfoclcclo in ulilitalem assiguavil.
Anno Domini1276. Johannes episcopusPragensis cooperuil ecclesiam sancti Vili kalhedralem pulcliri
cl durabilis operis lapideistegulis. Fecil eliam duas feiieslras magnas de subtil! opère cl prelioso, el vilro
cas clausil, in quibus materia depicla conlinebalur vclcris cl novi testament').Ercxil ctiam ibidem duo
pulpila dçcori et magnilicioperis, unum ad allare beali Dyonisii, el.aliud ad allare beala?Maria?Magd».
lena?,quod opus loto seipicmi anno vix poleral icrminari. Eodem anno Yiikentdcs (502) cum ingeiui
mililia recesscrunl a rege, el mulla mala per regnum Bohemia?pa.uperlbuset clauslralibus inlulcrunl, et
eo lempore rex niniiuin eorum auxilio indigebal. Saspe enim fil ul, dura principes inler se discordant,
iiiinlici Victoria poliunlur. Yisa esl eliam hoc anno luporum. maxima iiiuliiludounie,valvas caslri.Pra-
gensis ex ulraque parle elamore.inulto ululuiiliuni,per quem sinislrum cvcnlum gci;l; Bohemoriiutprassti-
gio augitriali sunl..
.1278. Eodemanno llenricus Pragensis canonicus cl notnrius aula?regia? iSKal. Octobris dclenius est
ad taiandulumCuuegundisregina?,el mullis rebus cl pecunia in domo tua est spoliaius, pro qua delcn-
tionc episcopusJohannes posuii'inlcrdictum iu eccicsia Pragensi 11 Kal; Ociobris, quod inlerdictum coa-
liserai circa fesluni beali Wenccslai-(Sept.28) et.infra. Idemquellenricus 3 Kal; Ociobrisa euslodialibe-
ralus'csl, ct.diviiia officia.inccclesia Pragensi rclaxaulur. Ëodcm anno hyemset auluuiiuis calidi fucruit
el ncbulosi, liumidi et cum magno impelu venlorum, el iransiliis per glaciem haberi non poterat. Hoc
eliam anno duo fossala facla sunl anle Pragense caslrum,.unum cum lapidibuscl aliud majus sine lapi-
dibus in laliludiue 40 cubilo'rum,in profundilale 50, longiludo ulriusque proiendebaliir a rivttlo Bruska
usque in Oborain. Renovatuinesl cl anliquuni, quod est propius muro caslri, ab una parle rauro ca?mcn-
lalo crccluiii esl; alia.pars ejus non esl rënovala, latitudo ejus 40 cubiloiutii, cl uliilttdo 5t eral. E\
aiia parle caslri, quod dicilur ad minorera portam, fossalumelïosuin a rivulo J3ruska, cl duclum per mou-
icin Qpis ad curiatn dominiepiscopi Irans flumenWliawam.
•
'Ul.
ANNALESOTAKARIANI.
1254. 19 Kalcnd."Januarii Przleniysl, filius rëgis A venerunt ad cundem priucipem, se cum suis omni-
Wenccslai, profeclus est in Pruziani siguo crucis bus ejus dilioni ac fidei Christian»?dedcnles. Quos
accinclus, pugnaturus co:ura Prulcuos, quem mulla piissiraiis princeps bonigne suscipiens, ad baplismi
(nrba nobiliumBuhemia?,Moravia?cl Austria?secula gratiam inviiavii, cl unum pntenliorom ex illis ipse
est et alioritm niilitum generis inferioris (305). Ve- princeps de sacro fonte levavit, et cum suo noniine
niens ergo Wralîslaviamuativitatém Domini(Dec.25) voenvit, appellans eum Oukarum; aliuni marcliio
celebruvil, et cum magno honore, a ducibus Polo- Braubiiriensis de fonte levavit, cl cum suo nonih.c
nia? (3(H.) et uabilihus ac episcopo Wratisla- nominavil.Inde plures.nobilesde utero inalris cccle-
viensi (305) découler susceplus, et per aliqiinl dies sia?levavcrunl, et cosdera tiotniuibussuis nuncupa-
cum omni exercilu suo dirccnlissimeprocuraïus esl. veriint, ac eisiicrnveslimenla sua, quamvispreliosa,'
Eo igilur in Wraiislavia commorante, accessit ad donavcriint. Iiulc ad quendam niontem ventantes,
eum marcliioBranbtariensis(506) cum exercilu suo, quem Montera Rcgaiem appellaverunt, feccrunl
el ambo paritcr profeeti sunl in Prussiam, ducenles niuniiioncmad majorera (ideiChristiana?corrobora-
secum mulliiudincm copiosnm, tionem (307). Inde plurimis Prussorum popiilisa
1255. Interea polentcs et majores terra?Prussia? domino episcopo Olomuccnsi et ab aliis episcopis
divino, ul credimus, timoré perlet-rili ac noniine baptizalis, princeps terra? Bohcniia?et marcliio
prineipis Bohemia?audilo, cum omni humililalo Brauburiciisis, conforlatis in tttle Cbrisli Jesu nco.
WTM.
(501) Pâucissimisbis verbis de rebus Bohcmorum B principeseiitimeral, qui Sambiam lerram expugna"
régi gravissimisrelëri; die 26 Sept. 1274 Gregorius luri liane cxpcdilioncin faciebant. Alexandcr IV.
papa Oiakaro scripsil, sd Rudolfieleclionemconfir- Bartboloma?oordinis fratrum minorum ut vcrbiim
masse. Cfr. BoczekIV, 135, 156,141 el praiceden- crucis in Polonia,Boemia,Moraviael Auslria cou-
tes Oiakari rjusque legali Brunonis Olomuccnsis lra Lilbûanos prasdicarelimperavit,BoczekIII, l'J2.>
episcopi lilieras. Vid. ctiam VoiglGesehiclilevon Prussen III, 70;,
(302) Est'gens Witkovicoriimnobilissinia,ex qua (504) Ilcnrico IIIel Conrado H, ducibus Wratisla-
Zawis de RosenbCrg,régis iniuiicus,origineiuduxe- via?et Lignitia?.Ërunl filii Aima?,filia?Oiakari l:
rat. Qua? Lie leguntnr, confirmai Heinricus de (505) Thoma.
llciiviburg,auetorsoeculixiiiexeuiitis.cujùsClirouicon (306) Ollo III, qui Bealricem filiam Wenceslail
udhuc incdilum suo loco ed'uuri sumus. a. 1244 in maliimonintnduxerat. Cfr. Chron.
' Brait--
(305). Ci'ucircroruiii exercitum sexaginta miilia denburgicumapud Pulkavam. , >.
liotu'inumexcessissc scribil Pelrus de Dusburg in (507) Konigsbcrg,Borussiciregni capul.
Gbron. Prussia; III, 70, reliquosque Germanol'unt
557 CONTINUAT.CANONIC.TRAG 538
fitis, et obsidibusab eisitcin-rcceptis, cornmissaAc< A coritm cum parvulis corumlbni,raptu cl violalione
icrra cl populo in manus cruciferoruiiide domo saiietniionfalium
si et malronarum, et abduclio.iâ
Teuloiiiea,redicriint ad propria cum omni prospc- hhujusmodi el juvenum Iransformandorumin riium
rilalccl laslilîa. Princeps crgô Bohemia?veuit Opa- aallefum, et conflagralioneînonasierioruniel alia-
viam(508) 8 idus Februarii, iude properavil ad rum r ecdesiaruin cl magna?partis terra?Karinihia?,
263perperam
Austriam,libiiolam inniictu'oIransegit.quadragesi- ssiiipcnila niniium flag'uiaperpetrala
«ïam. Poslea in octava pascluc (Mari. 21) venil perpciravil(315).
p Pro quibus forefacliscontra jus-
Uoliemiam, el cum magno tripudio cleri ne pepuli jurandum
j cl aliis,qua?compendiigraliapra?lermillo,
civilalisPragensis, cum processionibnssuseepius quia q nnlla salisfaclioesl sccula, ad inslanliam Sly-
cslhonorificc6 Idus Apriliscl in ccclesiakathedrali ricnsiuni
r nobilium cl tivitaiura, de consilioinclyli
abepiscopoet ejusdemccclesia?canonicis. Principe, comilis c Otlonis de Hardek cl qunruudam Austra-
aulemexeuntede caslro Pragensi m.ignavisvenio- 1lium el perpaucorum admoilumde Moravis,diclus
riimcum turbine exorla est: Unde quendamcqui- dominus' ( regni Bohemia?Slyrienses in suant pro-
tem sequenlem principem dejocil de ponte anles Icciionem l recepil (514). Licel igilur in potestale
.ciisiniiii,cujusequus morltiusest ex casn, ipse vero> irégis Slephani tunepenc fuisscl Slyria universa, et
s;uius evasit. Catnpanari'unictiam' ligneur.i cumi " 1Ungari in ea'«puisquecaslroruin cl civitatiimpra;-
campantsinfra muros sancta?Maria;cori'uit cadenit sidia s oblincrcnl, lamen cura diclo coniilede llardek
liiiravi venlorum magna impellenle,cl alias plures3 et i quibusdani Auslralibus et. Slyriensibus brevi
ruina?facilesunl in ci\iiate el per villas. lempore diclmii regem Slephanuni cl Ungaros de
Annoiloin.inc. 1260 inler principes el proximos s ipsa Slyria supra opinionemhuniaiiàm'valideéjecc-
alii sanguinis,Prziemyslsciliect doininumet herc- rutit', civilates et castra iuibi captantes.'Pelovia
deinregniBohemia?,ducem Auslriaset Slyria? ett tumen caslrum, in quo dicti régis Slephani uxor
niarchioncniMoravia?ex parle itna, et Bclam ett nalioiie Coniana (315), sucramcfilis laincn fidei
natuniejusdemSleplianum,Ungaria?reges, ex al- iniliula, përsonaliler lune inanebal, cum civilité et
leia;dala priiis an'tcaliquot annosoccasione,immo o paucisquibusdanialiis caslris ad tempus rcinaiise-
causaex parte ipsortitùUngaroruuircguni, rursuss riinl in dicti régis Slephani polestalc. Unde (516)
prlorcacrior est discordia suscilata. Siquidemse- '- in injuriam prasfatidomini regni Bohcniia?per Mo-
niorIh'jarorum rex Bêlacontra iniiani romposiilo- )- ravi'amel Austriam, immo in offensamCbrisli pa-
nisolimformam cura nepote suo (509), diclodo- >- tralaruin, cl livor odii alque zeli exinde coucepli,
minoregni Bohemia?,et ulriinque!Cl sacvamenlis is cl plaga doloris dolosn,lumens spirilu indignaiid-
'
cl
corporaliterpra?stilis pnblicis inslriimeniis cx-
*- nis, quasi rupla cicatriceforas in pnblicuraproru-
imleconlëclisfirmalam, inox eodem anno vcuiçns, s, periint. Nam anno Domini 1260 inclioanto inlcr
quoipsaconipositiocelebrata, Moravia;,Auslriaset cl principes pra?nolatosdenuo sunt inimicilia?publi-
partis Slyria?, qua?per priehabitam compositioncm m cala?,adeo quod coderaanno sacro quadragesimaïi
'
- in sorletn praTali si lempore(Febr. 21) validosulrinque conlra se ie.vi'
nepolis sui reculerai, visus esl
conliiiia occupare(510). Sed et nalus ejusdem rex RX coinexercilus proiluxcruiit.Ycriim cura cr ulriiqn
'; Sicplia-îtis, progenilorum suoruni lyrannidiset cus-e- parle necessaria exercilibus decssciit, prasserliui
ilk in s,ï innoxium Cliristi gregem habundanlior or pro equis, coacli sunt principes mCraoraliusque ad
icniulalorexistons, contra illuslrcin Karinihia?du-
u- fëstum beati JobannisBaplista?(Jun. 2i) proximo
cemDlriciimel fratrem ejusdemPbilippum,quon- u- venluruni treugas paci, ul sperabalur, prasambulas
uamSalburgcnsemeleclum(311),dicti régis Bohe- ie- prorogare.Sed in contrarium,proli dolor! res evenit-
mia;consobrinos(512) paci prasnoiala;iuclusos, )s, Nam ni fallar, quod anle, cl poslnioduminitia sunt'
exerciturainfiddium, innuinanorùin sciliccl homi- li- dolorumqua?geslasunt.
innnComaiioruniprodueens,in gravi el indifferentiiiti Igitur constiliito treugaruin lempore aeccdënle,
sti'agemonaclioVum,'clericorum cl simpliciumlay;y yj junior rex l'ugariie Steplianus cura robustioiibus.
'
YAIU/ELECTIONES.
'.'ulrumquc-2. "' deesl2.. ™3pcrp.eiraiani.2.
NOTiE.
. (508)Troppau. , (312) Sunt (ilii Bernhardi ducis. Carinlhias.,qui
(309)Ex Coiislanliauxorc Otakari I, de qua'vide' Juttain tiliain Otakari I in mairiniotiiuiniluxeniC.
supra. Cfr. JohannesVictorI, 5;.
(310) Jam anno 1257 Oiakarus contra termhws (315) Quod facturaest anno 1259.
"itgarorummunilionemimam seu oppidumpra ne- (314) Quod, teslc Pernoldo, Yienna?anno .1259
Çtssitale <ieconservulioneterrasproepararicl tedificari faetnmest, qui Siiriensium sedilionemab Olàkaro
l'issu,ut lestalui' in piacccptoap. BoczekIII, 246; niotamesse serii.il.
1"1" Hradisch iu iusiila silnui, qua?
i'!1\\r ?rsl °P1>" (315) Elisabeth.
Wdcgraitanscmnionastcriumpeniiiebat. (316) Excideruntnonnulla verba. Num lcgcndusa
*.Jil)PosleaAqiiilcionsempairiafçham.."' pa'.ràtorUm?
539 COS.\LE PRAGENSISCHRONICA. 3tn
et eleclis bellatoribus Ungaris el Conianis a I insi- Ak las : « Fata nolenîém ducunt, volentem
Irahunl, i
diandum passimet scparaiim venicnli de-Bohemia se in pra?cepsdcderunl ad hoslcs fugam
simulâmes
et Polonia se paravil exercitui, disponcns irruere Inugiuspersequendum. Quos aliqui ex uoslris ma-
super incautoS,quicunqne sibi occurrcrenl priores* gui et nobiles passim sine ordine proseCuti, cum
Qui eiim vencrabilis domini B-'iinonis Olomuccnsis cisdemper insidias latentes a lergo conclusiet luli-
episcopi et Hënrici Slezia?cl Wladislai Opolicnsis 1er poslmoduminlercmpli "B, el ipsiquidamquidem
jllusiriumduciiiïicastra in pralis circa Pohorliz(517) mollis, quidam vero captivilalis tune simul exsii-
melala clam invadcre el perculere decrevisset, et ad lerunt laqueis irreliti. Quod Cumlicel lam dubie
hoc peragcndum Iota nocle pluviosa et nubila pro- quam varie insonuissel in caslris, ntincianlibus
qui.
çessissct, errante duclore prope Walkenslein cl busdam, quod praîdicli comités et Cadolduset cse-
Slozecz (318)pnetcr proposilum in orlu diei deve- leii qui cum ipsis eranl adversariis occupalis poslu-
nu, ubi e vicino circa praesidiumquod Lavva (519) laiCnl succurstim, aliis vero c contra referentilms,
noininalur in pralis fuit locus, in quo juxta condi- quod ipsi ab hoslibus politispra?ôccupalifiiisseul—
cluin universus domini regni Bohemia? exercilus quod cl fuisse vérins rei postmodumprohavit ëven-
inox circa festum beali Johannis Baplisla?debuil lus—inox a mensis surgirai
principes, ad arma
congregari. Ad quem locura ingenui génère, inclyli B feslini anhclantmilites et clientes, el contra inimi-
probilatc ac speclabiles dignilale viri, ulcrini fratres eos loricati, sculali cl galeali, el nomuilliin cooper-
Ollo el Conradus,Comitésde Hardek etPlayn, primi lis equis properarunt sine modo. Qui cum inclytos
cum suis omnibus advenere. Quibuscum suadere- paulo ante dictos bellatores, scilicet Cadoldiim el
tur, ut usque ad adventum exercilus se intra La- comités et quosdam alios rcperissenl in via, iu loco
vensein reciperent civilalem, ne forle Comanorum pugna? absque anima liutni proslralos, el ex liiis
cl Ungarorum insidiis ipsosprasoccupariconlingeret plcrosquc prorsus nudalos, nonnulli fortes ipsorum
immuni'os, verum lanquam viri animo et viribus pavore concussi, obriguerunt prima facie quasi
fortes, immo ullra modumaudacesid facere recusa- lapis, plurimis eliam ad hosles terga vcrlcnlibus;
runl, quin post exlensis in campo tcnloriis, licel nihilominusdominus regni Bohemia?cum pauciset
pauci, diebusel noclibus inibi perdurarunl. Exinde dominus Olomuccnsisepiscopuspriorcs omnium, et
cum die sabbati, qua? fuit lerlia dies posl fcsltim marcliio Branburiensis cum suis fugicnlcs adversa-
heali Johannis Baplisla;(Jun. 26), ad locura condi- rios proseqtiunlur.Quibuscura diclus dominus regni
çtum in pralis circa Lavam a diversis parlibus con- Bohemia?el Olomuccnsisepiscopuspriorcs omnium
fluons ulcunque coepissel exercilus domini regni proximassent, marchione Brandeburgensi adliuc a
Bohemia?apparerc, et concurrentes armis pressi el C "- remotis sequenle, alii visi sunt subsislcrc cl ex ail-
labqribus faligali, hii de Bohemia et Moravia cum verso acies suas ordinare. Verum eodemmarchione
suo domino principe,-alii de Saxonia cum s64mar- propius acccdenle, facla tune magna obscuralione
chionede Brindeburk, quidam vero cum venerabili aeris, et a commotione et voce tonilrui et soiiilu
dominoOlomucensiepiscopo et illuslribus ZIesiensi grandispluvia?cum fulgurc choruscanle,licel neminc
cl Opoliensi ducibus memoraiis castra inibi mela- persequente, eo quod supra modum defecissentlas-
rentur, subito rumor insonuii in caslris, quod Co- sati equi chmtiani exercilus, in fugam sunt impii
tnani nimium prope forent, vicinamjuxla regionem conversi. El cum fluviusMorawa (321), quasi aper-
spoliis et slrage vaslantes et incendiisconllagrantcs. lis coil.ikalharaçtis et velul faclo desuper kathacli-
Proinde universaliscommotio fil in caslris, et nii- smo, tune nimium inundasset, in coilem hoslium
rum in modum animo voluntarii cl armis inslruclii plurimi veraciter feruntur periisse submersi. Nihil-
per ordinatas acies ad puguanduni cxcuiit universi. ominus lamen propter Kadoldi el eomitum et alio-
Quibus taîîter egressis in camptim, ulrum ex indu- ruin lugubrem casum pêne usque ad desperalioncin
siria an per errorem nescio, Deus scit, subito nun- exercilus dejîcilur chrisliamis. O quantus luctus!
cialur paucos infideliurahoslcs prasdictafecisse, sedI et o «juanlaLavensium lamenla fratrum ininorum,
jam eosdéniesse in fugam conversos. Tune cunclo- quando ad ipsos cum ejulaiu et planctu cuncioruin
rum ad id assenlione fallaci sccuritalcm ipsis pes- fere qui ceciderant passim funera differunlur!Anio-
simam générante ad castra singuli revertunlur,, do quid facltirus esset dominus regni Bobcmiie,
pranolati vero comitésde Phleyn et strenuus miless tanli exercituscaputex «lolorelanguidum,dubiialur.
Cadold.usOrpbanus cognomine cum paucis aliis,, Aspirant plures ad reditum, sed notam probilatis
quasi pro euslodia exercilus remanserunt in campo a vilaines, lanquam filii hujus seculi prudenliqresfiliis
(320). Qui licelfréquenter experli dolosiu cerlaniiuee lucis, prassertimprincipes et majores barones sin-
Comanorum velcaslerorum, lamen, ut ait auctori- guli per alios saiagunt id fore el videri persuasutil'
VARliE LECTIONES.
"' ila
legendum; codexluibeicU "' ila legendum; conelusis—inleremniis 2.
NOT^",.
(517) Porliiz. (520) De lus vide Hermannum AllaheiKemad
. (31*)Staals." h. a.
(319) Laa. (321) Mardi.
* CONTINUAT. CANONIC.PRAG. 342
341
Oriturexinde dissensio, per occasionem salubrisA belii bel proeessumel exilum (322)légalsubjeelamepi-
imilaliset Victoria? dëmumparilura salutem. sio
siolaraex parle domini regni Bohemia?sanctissimo
Namcum imponeretur diclis HcnricoZlCzia?"iG in Chrislo palri ac domino Alexandre, Dei gralia
exindedireciam,qUa?talis esl (323)*,
ci Opolieiisiducilius,quod ipsiprimi a loco caslro- papa?quarto,
P-al
<Sanctissimoin Chrislopalri ac domino Alexan-
rumad propria inlcndercnl remeare, confusibililer
solvemlo cxcrciluicausaintablerlune daluri, hiidemi c'r'
dro, Dei gralia sacrosancta?Romana?eccicsia?sum-
m" ponlilici, Olakaruscaderagralia dominus regni
mo
lanquamviri slrcnuiet prudentesinficianturdictum!
He
deipsis,Cl hujtasmodiconsiliiporlum seu radicemi Bohemia?, dux Auslria?el Slyria?,cl marcliioMora-
> vis caslera.Quia pium.pastoremsuarum a lupis
inBranburgcnSemreferunt niarchioncm. Ex lune via?el
omni conlroversiacessante, commun]consilio cll liberalio lil ovium deleclal, ac benignum patrem jo-
- cuudum
eu reddit cura salule prosperilas filiorum,
parivolOilluc lendit exercilus universus, ubi nun-
'cialurrex Ungaria?sua castra fuissemetâlus. Ilaque; * gravis
gr belli, quodadversusBelatnel nalum ejusdem
concurreniibussimul ad - idem domino Philippo, , Si Slephanum,Ungaria?reges illustrés, cl Daniclem
quondamSalburgensi etaclo, et fralre suo Ulrico,, re regem Rusia?(324)el filiosejus(325)et coelerosRu-
illiislriKarinihiasduceel Styrieiisi, cum die domi-- _„ Ihenorumac
lli Talaros,quieideminauxiliumvénérant,
nicainfra octavas aposlolorumPétri et Pauli (Jul. cl BolcslaumCracov'ensem(320)elLcslkoncmjuve-
4),posl audilas in aurora missas, ex communicon- n< nem, Lusiciieduces (327), et innumerammuliitudi-
dicloelprincipis qui caput erat et alioruinprinci- nem ni (528) iuhumanorumhominumComanorumet
pmnedicto,ad plénum,ul opus erat, armis inslru- C Cngarorum el diversorum Sclavorum, Siculo-
dus, el per ordinalas acies incedens, cl nioulana a rum r> (329) quoque el Walachorum, Bezzermino-
piqueplanaoperieus,apparuissel hoslibusfidelium « rum ri (550)el Hysmahelilarum,scismaticorumeliam,
exerciluscopiosus,sa?pe dicto dominoregni Bolie- ;- uuipote Grxcoruni, Bulgaroruin, Rusciensiumet
niiiissub vexillo glorlosissimimartyris.AYenceslaili Bosiiensiuraliasrcticorum,
B auclore Deo gessimus,
cumsiiis de quadam monlisdecliviin supreraa *6T BT et e Victoria?nobis «lala?coelilus,el post vicloriam
lamenplaui altiludiiie castra adversariorum spe- ;- inler
il nos ex parle una et diclos reges ex allera
étante*68, hiidem infidèleset caîleri qui cum ipsis
is concordia?
c reformaticproeessumnon ab rc paterni-
cranl,sicut ipsi poslraodiimrctulerunt slaliniluneîc talit veslra? dtiximus prasvia verilale prassentibus
in fugam fuissent conversi, nisi iu facienlechaos ?s dcclarandum.
«! Sane cum ad flumen qui Morawa
inlernos et se-fluviodicto Moravrafidiiciamhaïrais-
s- dici'.ur
« circa locura a caslro cl oppido Ileinburk
sent; nec miium, quia limor el Ircmor super im- il- duobusmilliaribus
< dislanlem, Ungaria?ac Auslria?
pioscecidere,cum Manaym,id esl castra Dei, con- n- iconfiniainibi lerminantein,cum noslrisexercilibus
Ira se vitterent venire. Siquidem domini regni ni •veuissemus,diclos reges et exercilus eorundemillic
Bolicniia?et aliquorumprincipuin,quam tune con- n- castra
< mclalosin oppositaparle ripa?invenimusex
ceperant«Icvotioet pia proposila cl''vota, quibusus adverso.
i Sicime facturaest, ul noslra (331) et ad-
dominose astrinxcranl, spondenles vilain suam el versariorumcastra soins duntaxat divideretlluvius
terrarumsuarumstatus suos in moncliscl aliis in mcmoratiis.Clinique sic loci posiliose haberet, ul
meliuscommutare,et pluriniorumliaronuni et mi- ni- ad adversariossine irremediabilinoslrorumjaclura
l'.lumalioruinad confessioncmel signaculum san- ,n- volivum non possemuscensequi aecessum, et pro
sio reformanda inlcr nos et eosdem reges pace fuisset
cla?crucis confiigiculiuinforsilan exorla cunversio
ex timoré; magna?aulem a magnaparle chrisliani- ni- ulrimquealiquotiesniultipliciterallemptalum,ipsis
lalisusque ad Cotoniamniagnam et ultra oraliquesîes vero regibus de die in diem et de hora in boram
pro ipsis sollcniuiter ad Deum fusa? ipsis, immomo suas in diversasvariantibus voliinlales,nonresla-
inultopopuloclnïsliano divina prassidiael angelici
lici Dj) rei aliquis paci locus, haud dubiuni ad instar Plia-
VARl^ELECTIONES.
188U.Zclzio2. so'
supremo2. *68spccl'antetn2.
NOT^E.
(322)Hic qua?dnmdesideranfur.Accuraliorprsclii trudiin, viduamWladislai,fralris majoris OiakariII
ilcscriptiopetendaest ex seqiientcOiakarirégis epi- régis; cfr. supra 1246.
stola ad Alexandrum.papum, ex «j.naqua?hic de- (326)Qui ileni eral Bcla?IV gener, cujus filiaCu-
snntsupptaripossunt. Dealiis scriptoribus,a quibus nigunda Bpleslaonupserat.
jplendissiinailla Victoria narralur, vide Palackium \527) Duxde Lencie.
11,182. (328) AnonymusLeohicnsisrefcrl Bêla?exercilum
(315)Obnimiam gloriamin hac epistola Bidiemis centuin quadraginlainillibusequiiumfuisse compo-
aseripiamde iide ejiis bisîorica-dubitalionesmove- siiiini, Ofakaruin vero ntimcrasse cenlura miilia
5 'uni Pray Ann.Hung.I, 509elKatonabistor. crilica equiium, inler quos sepiem miilia fuerinl cata-
iiiiug-Yl, 312. phraclorum.
(524)Est Danid' Romanowicprinceps Halieensis (529) Sont aluta;accola?Seklernominali.
i (l«i,InnoccntioIY portaiitiente, régalera dignilaiem (330) Turçica gens, aliis Bessivel Bisseni,iidem
adrpiuserat. RoepellGescb.v, Poleu1,522. ctiam Pacinaci. Zeuss, p. 742.
. ^2S>Quorumuuus Léo Bêla?IV filiamConstan- (351) Palacky observaiOiakaricastra inter villas
bamin matrimoniumduxerat, aller RomanusGer- Wagram cl GrossrEnzersdorfposiia. fuisse.
343 COSMiÊPRAGENSISCHRONICA. 5|,}
monis corda illorum înduranlc Dominoiillîohum;-A A dem<i in perpeluam premerc servilulent adverious
liovissime unius duorum parti adversa?obiulimus *' tatnen, t quod meliussit boiiumvicinum haherc coii-
oplioncm, ut videlicelvel illa nobis ccderet, qnatc- ccordein,quamsuperare cl exlcrniinarerebellcra,pen-
nus ad eandem gcrendi belli causa iransire posse- santes s ctiam quoniamimperalor Conslantinusait :
nuis, vel nos id parti advcrsa? concederemus. E « Crebro suaviores fiunl amicitia?posl inimiciiia-
quibus disjuneic parlibus altcram pars advcrsa < « rum causasad concordiamrcstiluta?,> cum prin-
elegit, ul videlicelnos cederoniuscl noslra cessioue < eipibusel pi'oximisalii sanguinis noslri, dictis scili-
cisdem locura iranscundi daremns. El ul id posse- :" ecl
« Ungaria;.regibus cl domina regina (554) clju-
fieri viderelur quovis inipcdinientocessante, dicti ^vene rege Bêla (555), seeundum oblatam nobisa
reges et eorum bani et coinilcs ireugas coiislitnlas'< imagno comité Rulando cl Posonio formant, inalui-
cl suis juramcniis firmalas per loiuni diein beala? mus \ pacis foederareformare, quam vaslandoet de.
Margarela?fesluni (Jul. 12) proximo pr;ecedentcin Jiilitando
1 magnum Ungaria? regnum ad idem el
et nicdietalemipsius fesli diei (Jul. 13) nobisme- noslri i terras dominii Talaris adilum aperire. Pra?-
dianlibus idoneis nunciis remiscrunl. Ycriim lui- noiata? j itaque composilionisformam pra;diCtorum
dcin sua pacia cl juramcnla solili violarc, per vadai " ircguni, regin» cl ducis Bêla?sigillissignalantveslro
inventa el sibi aptala olimnocluad libslrain parlerat iaposlolaltii transmiltenlcs, supplicilcr petimus eati-
cum omni suo etercilu Iraiisierunt. El eum dicerc- iliera a sede aposlolicaconfirmai'!, cl ut opéraspre-
mus: « Pax (il securilas! > subito cum iuennrrabiiii liuin i est, aposlolico in a?vum patrociniu coimnii-
imilliludiuccontra nos inprovisos appuriicrtitti.ini niri i (553). >
campo (352). Et cum in spe lieugarura vix décimai Raque lalis ac lanla viclovia «ligne soli Deo et
pars noslri exercilus pencs nos pro noslra?persona; ; sanclis
i ejus est cum conilignis graiintum actioni-
euslodia remansissel, eo quod plures de nostris> bus ] el luudibus ascribenda, quod eliam ex quibns-
transilo Danùbio oppidum llemburk intraverunt,, dam revelalionibuscomprobatur. Siquidem a tnul-
alii vero cura curribus dcscendcranl ad stationes ell lis ferlur, quod quidam viri, qui a terge ad cu.-to-
loca caslrorum, hostesnoslri fraudepleni in modum' i it'uuiiexercilus fuerant deputali, imniiuenlcpra?liu
scmicirculi per ordinatus acies nos cingentes, nisii refernnl se vidisse quaudani avem iu lincainciilis
Dominus adjuvisset,nos vivosforsilan déglutissent. ad inoduni aquilie figuralam, sed in colore nive
Igilur in lam inevilabilinecessilalisarliculo cousli- candidiorera, habculuui anie uni capul cl colluni,
t'uti, attcndcnlcs polestalcm este caslcsteni,et quo- Vcxillumbeali Wenccslai qtiondani ilucis, seniper
nittmnon niulliludincexercilus sed de cuilovii loriaa f,
,->vero palroui Bohciuoruin,indyli tnarlyris, insepa-
dalur minière magni Dei, tolam in adjiilorioAliis- rabililer proscqueiiicm; qua?passim visa est, ois-
simi spem pnnenles, noslros adjutorcs el comraili- duracrescere,quoadusque ad pugnamproecdcnteni;
toncs irimitus adhortali, in pltirimoslîdversarioruin
n uiiivcrsuni corp'irc cl phimis cooperuit cxoreitiim
cuneos, data nobisde coclo fiducia, irruimus confi- chrislianum. Eodem eliam die vir nobilis el devo-
denter. Quos Deus per manus noslras cl nostroruin n lus cl omuiniodisfuie diguus Johannes miles, filius
immo suoruni-mililumextcrruil cl proslravil cl in n Sw.oyslai,cum in domo propria asgrotarcl, circa
fugam convertit, ita ul fugienlibiiscura impelu el si liorain terliam vidit in extasi se quasi in campo
sese invicem comprimeiitibusdiclusfluvitisMoravva a certaminis cura exercilu suo cousliliilum. Quem
uxta sui prassagi nominis elhymologiam,lanquam n cum cernerel esse modicum et inordiitatnni, sinml'
marc Rubrum ^Egipiiis, mullo cassorum sanguine e vidit palronosBohcniia?gloriososad quendameam-
i- puni lucidurn lali ordinc procedentes • priminn
rnbricalus, faclus.sic in se.submersisel inturciinli-
bus mortis via (533). Siquidem in coderafinviofu- i- conspicil proccdenlem: sanclum Wenccslaunilo-'
gientium a facic Dei pecca'orunt lania periil.iuulli-
i- rica indulum, habcnlem galeam suam in capile,
tado, quodper cadaverahominumctequorum quasi si gestantemgladium suum in vagina auro et-genunis
per facîospontes nonnulliex uoslris adversariorum n JJ
D ornata sub ascella sinistra, in dexira vero manu
Casira intrarent, el occupantes currus, tenloria clsi proprium vcxillum prxfercntem ; quem immédiats
expensas,qua?quepreiiosa spoliaacccperunl. Qtiam- i- sanclus Adalbertus,veluli vir magnus et roliustus,
vis igilur post triurapbuni divinitus nobis datum, i, decenter orualus ponlificalibus, scquebalur. Post
quemadmodumcommunilcr videbatur, regnum Un- i- ha?c vidit beatum Procopiuni, quasi abbalem cum
garia? noslra?dilioni potuerimus subjugare, el ei-i- ' suo baculo pastorali sanctuin poulificemc vestigio
• NOTJE.
N0T;E.
(373) Quas scripsit Podiebradi die 31 Oct. 1277 D nici auctor doect
de Wiicgonidibus,«raos Rudolfus sua cum Otakaro (378) Quod factum est Heimburgi dio 14 menais
pace coinprelieiisosesse statuerai. Cfr. Dolliner., Augusli, teste eodem Chrouico.
p. 79. (579) Hanc pugnainsalis acenrate descripsit Joan-
(574) Vide Otakari lilteras ad Polonia?duccs.apud ncs VicloriensisII, 4. Locns quo praslium.commis-
DoUinerum,p. 93, quibus eos ut sibi auxilium fo- sum est ab aliis aliter est descriptus;, Pl>fiitlH*t
rant invitât. Sed suppressa sunt nomiiia. Cfr. quod Marcha?, campus Gansserfeld, Slilfril, campus
ibidem de Otakari sociis observavit Dolliner. "Ydungspeugen circa Marchiara, campus Marçliveld
(375) Circa fesluni S. Jacobi i. e. 25 Jul. inlravit modo ai» lioc modo,ab illo teeum sc.ijptore afiërt,ir<
Otakarus Austriam, teste Heinricode lleimbiirg. quorum lestimonia acenrate collegit Uôhmer Peg->
(376)Slephanus de Mizow apud llëiiiricuni de p. 95. Conimissura est prasl'mm die 26 m. AM-
Ile!mburg. 1278; ut ipse Rudolfus ad. papatn scripsit cra.slt.np
(377) Minimeex imperii prineipibus lam iiiullos, b. Bariholonioeicastra posuil haudprocul ab Oia- au
quam auclor videiur cp'maïus esse et Lambàcher kari-exercilu; màne feriiç sex.13?subsequentis
ex tabula quadam sibi persuadebat, lludollb iu au- aruia'venluraesi, in die Veueris.ui habel lleiiit'!««'
xilium venisse probavii Bôbnier, p. 93. Prseter epi- de Heiiubiirg. •-,.-.-,
scopos Salisburgeuseni- et Basiiiensera et .couiitcni. (380) Quodiprobal Rudolfus in;Itttëris ad: papa1»
ZollerensemfuissepaucissimosSttlisburgensisClir'o-
s57 CONTINUAT. CANONIG. PRAG. 558
A r<régis Rudolfi electi Romanorum. Brànbunensis
infraexercîlusdeUluilelampiiusnoncomparuil(381).
,j3apia esl autem pra?dainnumerabilisa parle régis marchio n oblinuil Pragense caslrum cum mnjori
Rudolfi in curribus partis adversoe,in auro, argenlo, parlep Bohemia?,dux Polonia?(388)Kladskoprovin-
lifis,sculellisargenleis,balkinis(382)et aliis clëno- ciam, c reginaparlent cumfilioWenccslao.El imple-
iliiset diversisrebus, ornalu capëlla?regia?,armis, lur li illud evangelicum: < Oliine regnum divisum
iiobiliuin dextrariis el aliis equismajorisel miuoris desolabilur
d (Mallh.XII,25). >AdhucBohemispejora
valoris,cujus damniel jaclnra?rcrum ralio humana in il fulurumvana?mentis pticstigiaaugurianlur.Mo-
aslimalioiiein compularcnonvalet.Faclusest aulem ravia r Cliaminpluresparlesferluressedistracla(589).
îimormagnusel turbaiioper universamBohemiam Proh I dolor! quanta anxieiale, quaniaque comnio-
ei Moraviam,qualis non fuit ex eo, ex quo regnum lione i Bohemiaet Moraviaagilala?sunt, nec egonec
Bohemia? sumpsit inilium.Nam spolia mulla el in- pluralilas
] facundiorum homimihivalet explicare.
finila? exuussionesecclesiarumperpclrala? sunt in Eodem 1 anno 12. Kal. Novembrisobiit Johannes
nionaslcriismonachoruni, cruceferorum,sanctimo-• .) .Pragensisepiscopusvicesimusquarlus. Hicvicem
nialium, in domibusfratrumminorumet aliarumdi- < sedis ponlificalisgerens rexit ecclesiamPragcnsem
versarumreligionum*" collegiis. Theiilonici,ex-• iannis22 (590).Eral enim forma speclabilis, inco-
piilsisel ejcclis alque per colla cxlrusis de Insulai gnilis ( formidabilis, domeslicisaffabilis, verilatis
nionaebis,commorati sunt in clauslro (583) sex'•- jimitalor, justifia?seelatorindefessus,in judiciopro-
scplimanis, el omniaviclualia,qua?comparala fue- vidus, in universa morum honestate piaeclaruset
runtad usus monacborum,qui ibidemDeosedulum t ,qualilateincoinparabilis,inccrentiuinpins consola-
exliibebanl omcium, et oraliones suas incessauler r tor, hospilumet peregrinorurabenignus susceplor
: probenefacloribus et salutevivorumDeonon dcsi- et visilalor. Facundissimusin cloquentiaulriusque
nebantfunderealque defunclorum,expcnderunt.24i idiomalisBohcmicielLalini,lucernalucensin inundo
villaseidemmonasleriospo'iaveruntin mohilibusetl et ardensnon sub modio, sed super camie!abruni
inimmobilibus,ila ul nec pilus nec granum posset il posita, illuminabalcorda hoiniiiumverbo veritalis,
inventai. Quiddicamde aliis religiosorumdomibus? ? facliselexemplis.Decujuset aliis claris aclibus,liect
In Corona(384), qua? eral nova asdificatiodomus, i, plura digna rclalu enilcant, lamenea inlacla relin-
necsignapossunl ubi domusinonasleriiconslrucla a quiinus,quia quidamipsi nibil boni opérantesalio-
eralinventai.Quiddicemiisde griscisin Ossiek,inn rum benefaclisinviderc non dcsistuut. Usus sibi
., Brzcvvnow ordinis sancti Benedicli,de doniinabus is maxiniuserat qua?rere et amplccti consorlia peri-
inTepliczet in Swietecz(385)?Omnesin doloreel il _-, lorum, per quorumeloqueutiamUelificabalanimum
amariludinc paribus cruciatibuset similibusdolori-i- suum, et hauriebat colores sententiarurndulcius
liusaflliciisunt. De remoliorihusmonaslcriisa ci- i- nectare liquido. Micabat nnmqiic et aliud lumen
vitalePragensiquoi!simili,»pcrpcssisunt loqui non >n quasi solmeridianuspraiceltansfulgoreomnesreges,
; autlco, quiamullagraviora.ExquibusWylemow 5) duces et principes sua? magnifie»?polcnllic,videli-
(586)
polissimum lassnmest, quia circa ipsum rex Rudol- 1- cet Olakarus screnissirausrex Bohcmorum.Hic
fuscumomni sua potenliabissleiil (387), el Bran- i- Olakarusab ipsooeiatissua?tyrociniooiuncm speni
deburgeiisis marcliioet ducesPolonia?convcnerunt. t. ponens in solius Dei patrocinio, virili animositate
'': Incendia etiaminuumcraper lotam Bohemiamfacla la sui regni rëxil domiuiura.Eral enim princepsspe-
suntper villascl tubes, pauperum spolialioncsin clabilis, rex inexpugnabilis,dux in caslris acccpla-
pecoribus, jumeniis el casterisanimalibusac allili-li- bilis. Hic quoliescunquecoulra queinlibelregum
liusdiversigeneris, in veslibus, in frumenloet pa- a- vel diicuin aciem belli movil, semper cum'maguo
lnilpquadrupeduin.Facta est aulemdislractioregni ;ni - triumpho lieitts ad propria remeavil (591). Erat
Holiciuia? et divisio juxla placilitm el voluiilatcm
;m D 1 etiara in sui principatusregiiuinezelo pietalis sttc=
YÀRIiELECTIONES.
conjecturaDobrowskii,lcgionum2.
NOT^E.
v (381)ApudmonachiimFiirstenfeldcnsemap. Bô- (386) MonasleriumSancli BenedicliWillimow.tn
. limcrumFoules rcr. Gerinan. I, 8, legimusOtakari circulo Czaslaviensi.
cadaver positumessein locoedito, ne fiai anceps de (587) Quodsine dubiofacturaesta. 1278 menso
e»opinioprassenlibus et (uluris el dicant eum esse Sept,vel Ocl.cuniMoraviamel Bohcmiami iutrasset.
s«Watt<m. Rudolfusin litierisad papamdatis92 ap. (588) HeinricusIV, dux Vraiislayia?
; Boilman. hoc de inimicoposlorilaiirciiquit leslinio- (389) Ad res pnblicas adminislrandasMoraviaa
i. iimm : Moreel animo giganteo,virlutemirabili se Rudolforege inler Oloinucensem et Basileenseni
epi-
tefendh;donec quidam ex nostris mililibusipsum scopos divisa est, quod probat Aiinaliumscriplor
wriulitervulneriitumuna cum dextrariodejecemnl;. Zabredo'wicensis coasvus,ex cujus libro fragmenta
tunedémuniille rex magnifiaiscum Victoriavilam dedil'Boczekin coinmentalione Màhrentinter Kôuig
i %£ittH' V'tle Cl'am ViUmWilb'ri5'S îinUliPeZ "» Rudolfl. Abb. «1erkônigl. bôhm.Gesellschafl«1er
VYissenschaflen. NeueFolgeIV,25.
I.
(382) q^.haldekinus, stragula vestis preliosis- (390) Annusvicesimusprimus lion est explclus,
' ?so« aun ulis ct selico facla" videsupra ad a. 1258.
(o83)Ostroviensi. (391) Quodminimesemperfactumessevidesupra
384)Gnldenkrpii, ad a. 1357.
w8S)'Schwatziu circuloL,cilmericensî. .t ' . . -
S5d COSM.EPRAGENSISCHRONICA. 5(i9,
census n'unio, cttlpâs suas Tccogiiosccnlibuspins A hendere 1 nec enarrarc polëst. Quam; inhumera dona
indullor, vidiiarum non surdiis audilor, orfaiiorum dédit ( exlraneis ducibus, prineipibus, in auro, ar-
non lardus ai'ljiilor.Tcmpore qiiadragosimali.noclur- gçnlo,{ equis, annulis, veslibus, exprimerê non
no, solo serVo conlenlus, latenler ecclesiam in* valeo. i Qualis comitàlus sëqucbalur cum cotlidic îni-
grcssuS, et super pavimciUiimhumi prostralus lam- 1liluni, principuin, balislariorum dinunierari non po.
diu persévérai iu precibus, quoad usque largo imhre.; terat.1 Nobiles ferra;, in amariludinc cordis fleie
Jaciymartim madida fuit cui incubuit liuinus. Inde; iregem vcslrum, qui vesliebal vos coccino in «leliciis,
surgens ad agapen facicnduinanle ortuin:solis vocalt et ' prasbebal ornanicnla aurea ciillui vestro, accincii
officiaient,,cui couimiseral curam pauperum, et rc-- vclaminc ornamenloriim prcliosissimorum, quibus
quirilan parata habcal omnia pro pauperibus cnu- eliam fucalis oslro finibriisradianlia fila pendebant,
Iricndis. Eral cuira mos ejus omni quadragesiraalii quibus seculi arridebal pompa el allitudo niundana
lempore quingentos paupercs pasecre, et in para- lumcscebal. Ornatus capella?regia? non nisi depre-
sceve eosdcra vestii'Ci Lavabal cliani cl pcdcs.pau». -. liosissimis balkinis purpura cl bysso conlcxlus erat
perum in coena Domini juxla numeriim 12.nposlo!o- * in casulis, dalmaticis, cappis cl aliis ornalibus; ta-
rura, dividens illis. cuilihel soliduin denaiioruin.:. lices quidam aurei, argenlei, cl alia vasa, «pia;ail
Venicns etiara ad ecclesiam Pragenscm teinpore c B ofiiciuin ilivinum destinala sunt, usque ad pclvcs
quadragesiraali personaliler aggreditur sacerdofes,', omnia in auro confecta sunl; sculella; etiara nicnsas
iuduceiis eus petitionibus suis, ul missascaillent pro0 ejus ex auro puro et argenio subtili opère fabricatas,
salute vivoriira, alias pro animabus lidciium defun- i- ad omnia fercula licet infinila mensa? ejus défère--
clorum, nec non cl tnissas volivas de sancta Ti'rai- i- baiilur. Quid pjura? a solis orlu usiiuc ad occasum
tatc, de sanclo Spirilu, de Domina, de palronis, de ie inler reges eo lempore non invenicbaïur, qui lanla
eauclo Nicolaocl alias quant plures, dura lantum- i- largilatc cl polesialc alque nior-.iinfiilgcret lioncsuis.
inodo lot posscnl inveniri saccrdoles. Ad iiianuni m Quam largus fucril cl prodigus in suis donativismu-
auteni cujuslibet sacerdolis missain dicenlis offere- ?- neribus, stylo submolo, ne videsr adulationis notam:
bat duos aureos vel duodecim argcnlcos denarios. s. incurrere verilalein prosequendo, ejus facla ir.elins
llicc vidimus, et icsliinoniiim perhilienius. Isle prin-
n- ci veritts-cxplanandaposlcris relinqno. Largitionum
ceps quantum fucril largus, mens luimana appre- e- enim ejus iinincnsitas fuils" mensura (592)
'
IV.
ANNAL1UMPRAGENS1UMPARS 1!.
Anno Domini 1278. episcopo Johanne viam uni-CI gitnlina?nrçhiprassuli (594), petcnles multa prccuxi
versa?carnis ingresso, Tliobias prasposilusPragensis, instaiilia.humilitcr ci dévote, quaienus clcclioncin
vir nobili prosapia orlus, a?talin légitima?,in noniine per capiiulumPragense eclebralam, excusantes eliam
sancta?el individua? Trinilatis, divina fuvcntn cle- a.bsentiam elecii, luiii proplcr viaruni discrimina,
mcnlia, favorabili et concordi cunomeorum assc.nsu quia eo lempore couimolio maxima cl lurbatio end
•ti episcopùm sedis Pragensis, se minium réfutante, pt-'rloluin regnum Boliemia?pro intérim régis in spo-
17. Kal. Seplembris (595) est elcclns. Idem in officio liis cl upprcssioiiibus, tum eliam proplcr disuintiam.
prasposiiura? adliuc existons, non soliim cleiïcos locoriim ; , solila pielalc dignarclur niisericordiUi'
Pragensis eccicsia? seu civilalis, immo quacunqne. confirmare.Elfuderunt cl alias ejusdem ncgoiii duas
leirai'iim parte advcnicnlcs sub aîacri niunificcnlia necessarias pclilioiies coram reverendissimo arclii-
grata Cbrisli vice rec'piebat, el eiscarilalivo.aUeclu prassule , bumiliter cxoranlcs, quaienus'vices suas
necessaria vila?ininjslrabnl. Canonici ilaque Pragen- dignarclur conniiitlerc honorabili viro Briuioni,
sis ecelesia?,cup'ieulcs clcclioncin suam omnium vi- Oloniucensi episcopo, ut iu presliytcrii gradinn ele-
numsuarum nisu ad effeetnm perduci re, compilai» clum ipsorum proniovercl, cl'cum aliis du'ob'usc«-
«lecrclojuxta forniain eleçiïonis prashabit-im, cl si- episcopis viciuibi'ibus silii aiijuiiciis ad ëpiscopalis
gillis omnium canonicorura munito, per solcniiics " gradus «ligiiiiatcin consecrarei. Melropoùlanus ila-
nuncios, Gregoriuni magislrum cl decanum Pragen- que, sicuti vii' prudens et disci-clus, sludiosius ciiin
scm, Alexiura prawosituin Oloinucenscm âc'Tiico- suis canonicis el aliis "pëi'nis iti jure canouico viris,
drienm canonicos Pragcuses, virés ulique hoiicstos cxaminalo rcgnlariter el canonicè decrelo, nr.H»(|i|C
el providoS, pioesenlarunl nieiropolilano, sedis Ma- comporta in eo repreliensionis nota, scions misci'*-
YARI.E LECTIONES. "•'''
'" rccentissimamanus hic superflueapposait sine.2.
;': ;' ' / NOTJÎÎ.
(592) Alioruin.Içslimonia etfautoruni;el adversa- lione- Tohiam mense Novembri clëçtumésse sal.s
ri.or|im côllegii ci examinavit Palacky H, 207.. palet, quod observavit Pessina in Phosphoro.
(593) Librarii videlur error, nam ex ipsa narra- (594) Wërnero.
«-i CONTINUAT.CANON1C.PRAG. 562
cordiiercompati necessilalibus siibditorum, quia A^ te lempore collegam epîscopumBasiliciiscra(598) sibi
eliamconslabatsibi alias de malo slalu terra; Bo- junclum ju ad peragendas régales Iegationes Rudolfi
liciiioruni, et eliam proplcr viarum discreminanon clccli cl Romanorum. Eodem namqiie Basiliënsiepi-
possecommodevenire ad praesentiamsuam eleclum se scopoad execuiionemcommissiassuraplo,seeundum
Pragenscm, pelilionibiisipsorumjuslis acquiesçons, formam
fo sibi tradilam processit ad examinalioném,
considcraiis eliam, quod absenlideclo confirmaliosi el de circumslanliis diligen1erac sludiose inquisi*
nuamfacerel invalida lierel, Olomucensiepiscopo lioncm ti faciens, de contingenlibus,mue ad executio-
juxlaformarapelilionum commillilvices suas, qua- noni n hujus negolii pertinent, nihil obmillniis,per-
tenusrequisilisetinspeclis omnibusarliculis el arti- duxit d ad cffeclum. Hiis ila rile omnibus peractis,
tulorumcircumslanliis, qua? ad negolii qualilalcm invoealoJesu
il Cbrisli noniine, confecloel dalo pri-
pertinent, confirinalioniset in graduin sacerdolii viiegio v confirinalionis,aulhoritale sui inctropolilani
promolionisalqueconsecralionis elccloin Pragenscm 15 1 Kal. Februarii clectioncinThobia?in episcopùm
episcopùm mimeraseu bénéficialargialur. Sic nam- Pragensem
p regularilcr el canonice per capilulum
quemuicii capituli Pragensis asseculi circa archi- j} Pragense celebratam conlirmavil. Eodem anno 9
episcopùm Maguntinumcoraplemcnlumpelilionum KalendasMartii
lj (599)profeclus esl Thobiaselectus,
•*
suarum,juxla proposilum volunlalis sua?exhibilis assumplis a ex honorabili coelu Pragensis ccclesia?
habitudegraliarum aclionibus, benediclioncaccepta viris -y pfovidisel cmine'nliorisdiscrelionisalque lite-
la'liin Bohemiamremearunl. Yenienles aulem in raliira? r perilioris ,,a, videlicel magislro Gregorio,
iirbemPragenscm, ab clecloet ab honorabili coelu decano t; Pragensi, Tlioinapioeposilo,Gotfridopraspo-
canonicorumel clericorum 11 Kal. Januarii cum sito, s Vernhero, Ulrico, Alexio ThcodoricOiPctro,
gaudiosunt-recepti. t
Sdeslao, Benessio, canonicis Pragensibus, elaliis
AnnoDomini1279, NonisJanuarii Thobiaselectus (capellanisepiscopaliscuria?,omnibus, pretiosissimo
Pragensis,proemissisnunciis cum lillcris commisso- induinentovario
j subduelo, veslilis plonarie cl pelli-
riisadhonorabileinvirum Oloinnccnscm-episcopùm bus j niagdurinis— nobiles eliam, milites domicellos-
superconfirinalionesua? elcclionis ex parle arclii- (que- curia? sua? superiores, médiocres el infimos
praisulisMaguniini, proficiscilur versus Moraviam vesiivil ^ ex inlegro cnjuslibet veslimcntis, videlicet
eum honorabilibus viris Gregoriomagislro el decano ,sagilla circumllcxain auribus signe primogenilorum
Pragensi,Alcxiopra?posiloOlomucensiatque Théo- ]suoruni insignito— in Moraviam, in Brunnam civi-
illico,canonicis Pragcnsihits,seqtienlibusipsiïm cl lalem ad vetierabilemvirum Brimonem Oloinuccn-
aliiseliam capellanis miih.rr. et majorisgratins, cl r
secularitim C scm episcopùm,ibique proiiiolus est in gradnm sa-
nobiliumvirorum cum nitilio comiiam, cerdolii
Olonincensemin civitate per lioncstissimumvirum, mii\V>lande di-
invïaertintquc cpiscopali gnum, SccovicnsemepiscopùmKal. Martii (400).In
noniineOstrawa (595), qua? est sila ultra Opavien-
cousecralusesl in episcopùmPra-
bcnipi'ovinciamiu métis Polonia?cl Moravia?'.Quos crastino namque
tituli a venerabilibusviris BrtinoneOlomu-
Olomuccnsis intelligensadvciilasse,honorifieesusce- genscm Basiliënsi episcopis in dominica
pil,cl graliose traclat ac bénigne(596). Nam moris censi, Sccovicnsi,
Febr. ) qua cantalur Beminiscere, in domo
ejusfuilseniperel est adventu hospiluincbhgaudere; (19
iiiiilatnrenim aiillioritalcm qua; dicil : < Nobilium '. prasdicaloriimcl eccicsiasancla?Mariocvirginis. In-
virorumspéciale solalium est, qiiacunquclerrarum, diligenliaaulem die ipso data esl anntis el 40 dies.
parleadvenientesbospiliorecipere et bénignecon- Eodem «liededii omnibusadvenienlibiislaminvilalis
licclare,cl si quis motuszelo pietalis recipiat extra- quamex propria voluntateadvenieniibusrel'eclionem
ncos,'succensusamore carilalis magis iërvescit inil sollemnem,et permagnificumcelehravit convivium,
propiuquos.» Aperlis ilaque negoliis suis et oblaliss ita ut merilo dies isle ejus nalalilius debeal in anni
literiscomniissoriis,petivit(597)humililcr, quaienus s cujuslibel circulo vOcilari.Recepto itaque consecra-
juxlaforniamin comuiissioncsibi tradilam procède-- j. et
jv tionis characlere ponlilîcalis dignilalis, peracto
rctin protnissis.Olomuccnsisaulem juslis pclilioni- magnificosui nalalilii convivio,omnibussanitale et
busipsorumet bonèslisatires patulas accommodans, ;, incolumilaleperseveranlibus, lastiun ad propria re-
scienslassis in labore compati, moestis solalium n versum cum magno tripudio tolus convenlus Pra-
iiiferre,quanlociuspossit promillit mandalum sibi >i gènsis m et aliorum, lam claustralium quam secu-
injunciuiiieiTccluî mancipare. Habebat autem eo o lariunvtam civitalensium clericorum, cum ingcuti
VARl/GLECTIONES.
S!s
peritiores2. sn ila legendum: a loto convenluPragensi2.
NOTJE.
iaclum esse
(595)Oslrau. (399) Error ; hoc ante diem 18 Febr.
(596)Vide laudes Brunonis plenissimas quas ex ex sequentibuspalet.
codiceCarthusianoOlomucensidedii Ricbter, p. 84. 2, p. 471 legen-
(400) ObservavitPubilschkaIV,dominica
(-597)Tobias. dum esse xit Kal. Mart. cura dies Jienitni-
,(398)Ileinricum, quem una cum Brunone Mora^ scere incident in diera 19 Febr.
viiS'prasfecerat
Rudolfus.
PAÏROL.CLXV1, '*? U
583 COSM.E PRAGENSIS CHRONICA. sM
gaudio, utpole filii tristes advenlum desideranless A inundaiio ii fâcfa fuil infra 20 dies,. ila quod niolci^
sui palris, caillantes : « Ëcce sacerdos, i clërici, se- ditaa d non 'poleranl ova?niinia abundantia aqiùe infra
cûlares : « Ilospodin pomiluy ny, » in Ccclesiamon-- «lies d praadiclosad propria loCaieduci el dcbilo mnilo
lis Syon Cum vexillis et processionibus rcceporunt. t. collocari.
e Èodcm eliam anno magna caristia fuit
4 Kâ). Martii durante adhuc proli dotai'! imitastatuil omnium c rcru'm, in annona, in carnibus, in piscibus
regni Bohemia?,qua de causa purchgravii, qui pra?- in'eascis, i in ovis, ila quod ttomiisi duo ova gallina*
étant urbi Pragensi, nota prftsunipsërunl douïinum u rum \ vix poleranl pro denario comparai'!, mullis la-
Thobiain episcopùm vôlenlcm ingrcdi inlrolnillere,i, nict'i i adhuc recoleiillbus, quia non niullum retroaciis
tnagna multîiudine ipsum com'uantc. Omnipotens s tlemporibus 50 ova pro denario einebanliir in pra.
condiior el gubernalor lolius orbis, qui vos ad pon- 1- gensi
j civitaie. Eodem anno7 Kal. Decembristreiigoe
lïfical.edecus "* veslris merilis consecinlercslaluil,1, posita? ] sunl inter Olloiiom, inarchioneni Brambnr-
ipse vobis pro repoitalo liicro de credilis ovibus co- 1- igênsëm, el nobiles terra; (402), sed a mullis
niagis
roiiaita gloria?inipertiri dignelur. Eodem anno sab- i- isperabalur pax facla fuisse, quia ab eo lempore ces-
liaib anle publias, quo die tiinc oç.curreliai an111111- 1- savcriinl
; malefaclorcs a . gCavaininitmillalionc, a
ciaiio beata?Maria?virgîiii's,domiïvoThobia?Pragensi si 1spolialione, ab ecclësiariiinviolalione, a pecoruniet
"H
episcopo, vôlenli celebrare missam.pri'main posl soiii ;
jumenlorum abduclione, ab Iiominiim.dclcntioiicet
episcopalus consecralioncita in kallicdrali ccclesia ia lormetilortim alîcclione, a saccoium, mattarum et
sancli Yili, dencgatus fuit inlroitus caslri Pragensis is Icciicariim vcslilionc. Nec fuil hoc anno scininalum
per purchravios, qui rem publicam terras Boliëino* '* ad hyënialia, iiisi in remotis parlibus à Pragensi ei-
riiin a simpiicioribusel ratione lardioi ibns gùbernàrê pë vilalc, cl si.fuit seminattiin, lamen niodicum, el ideo
vidcbanl "•, sed ut vcrius di'câin, destruerc ipsara "> valida faines cruciabat pauper.es, et miilti egenliiim
îiiiebantur. Spllemnia nlissa?àliiiunciationis glurios'fei3e l'aine oppressi decesserunt. Eodcm anno Pragiç in
Yirginis celëbravil in ecclesià montis Syon non sine 'e summo coepcrtinl omnes campanie pulsari in Nonis
sulcalione frontis rtiga non modi'ca; ratione lamen 5,1 Januarii (-105),qua?infra kiciiiiiuin lion pulsabnntur
jîisia et pia niovcbalur, ul ibidem officia-béatasYir- r" mullis de càu.sis, cura nec custodes nec canipanaiii
ginis.peragerët, quia cadein eccicsia in honore bealse Lse ccclesia? Pragensis inlromiltcrcnlur in caslruni ad
Maria? eonsccraia, et Ccclesia?amplitude, lalitudo Jo peragendum in ccclesia oflicium suum. lino qimil
alque loiigit'udo, nec non et operis ul Salonionis lis niagis esl, nec vicariis, nec eliam ipsis çanoniis
tenïpli piilchriludô, sed cl hoiiiinut'.icopiosa venions-
ns- Pragensibus, voletuibtis Deo debiluni officiumper*
multitude-ipsniviinducObanl.Quanlàautem conflucn* in*„p solvere, ititroi'titscaslri pnebebaliir, excepfis paucis,
lia ad primas missoecelebralionera clericorum, •no- 10- videlicel Andréa solo sncrisfa el caiionico Pragensi,
bilium, baroiïiiin, mililuïii, <eivium,laycormn, ru* 'u* Chvvalccioc.anto.rc;Georgio subsacrisla paire mini-
rçnsiuin, inulierutai marilalnrum, begynarum, vi- slro allaris sancta?Maria?el viëario, magislro Grc-
tluaruni, infanUini,juvenum Cl virginitm congregala ila gorio licel decanus ejusdem ccclesia; exiilisset, la*
fuërit', si eadem multitudo armis vcslita fuisset, con->n- meii frequenler fuil sibi inlroitus urbis «taiicgalusï
fccdôrala omniumvoluntaïc in unam, Pragensis ci- el- Anno Domini 1281, (404) 8 Idus Marïii Thobias
vi'l'asdurante sponsionisvoluntaïc iuexpugnabilisper 1er Dei gralia Prageiïsis episcopus celëbravil ordincs
mulla temporiiraniomcnlainconvulsa permancret2". !". in ecclesià Pragensi prinios a sui episcopalus ordi*
Ipso nanique die beata? Yirginis canonicis Pragensi.-. isi- nalionc. Erat autem çonsecraniloriim îniilliludo
bus.et omnibus clericis in abundantia pisciiiivi,viui 'iui copiosa, qua?conseei'itlioiniliata a înanc vix poicra't.
el meilonisfuit in domo donini episcopi minislraliim. 1111. loto die finiri, ita lamen quod in craslinum saccr-
. Anno Domini 1280 (401) autumnus calide exivil, vil, dolibus liincconsecralis cominunicatio eucliarisliffl-
sed hyems aspera fuit et nivosa, qua?asperilas du- est iranslaïa. Eodem die magisler 'Gregorius, Pra-
ravil usque ad aninincialionem beala? Maria? (25 gensis decanus, in presbylerum esl ordinalus. Et
Mari.), et post dissoluiionemnivis, aquarum magna gna nJ licel coulra cundem dominum episcopùm -'îiiulliB
YARIJE LECTIONES.
7"
^ recensiormanus hic inseruil non 2. "70videbanlur 2. "7 permanerent 2.
- NOT^,.
(401) Legendus. est annp 4280; vicié1infra. Codex vçl inde apparet, quod Tobiam episcopùm ragensenv
îirancruni 1282 falsoexhibel, Ecclesiam adiré uiënse Fëbruario 1279 vëliluni esse
(402) Qua: pax tum démuni conslitula esl, cum supra legilur; quod cxsiliuin biennium durasse hoc
alleram in Bohemiamexpedilionem Ru(lolfus%cibeî l<ïéovidemiis.
anno 1280, quà tandem eflëcit ul Olio marcliio ab (404) Qua; bine usque ad finem sequiinlur, si ad
armis discederel, quod probal Heinricus de Heiin- chronologiàni spectes, turbaia cl librarioiuin ex
burg. Cfr. Cliroti. Oslerhov. ap. Ranch.. I, 516, et ,pnrte inciiri'a disjecta sunl ;, al qua?hoc loco iisque
Çhioii. Aiislriac. ib., H, 276. Ipse Rudolfus die l'8 ail verba copia abnndttuliIcgmilur rêvera ad aiuuim
Nov. 1280 adh'uc in caslris eral in cireiilô Ozltsla- 1281 esse relërenda, hoc poiissinium in'mi.pdrsua-
viensi. posilis. Bobiner Reg., p. W4.:''Quib'Os «i'iaiiï dëiiir quod annus-teriiùs Tobià?episcopi iiiuiiiet'Ulur
probatur, «pia? hic a.
lëguntur minime, 1282, sed a. (clr. ;1278)ci ' quod episcopùm et canonicos (|i|o*
1280'facla esse, quOdobservavit'Palàëkyil, 529^ minus ecclesiam Pragenscm iiilrarent ilsfiûe ad 0
(405) Quod minime eodctn sed sëquciite anno Jan. ;1281 fuisse inipeditos aiictor paulo supi'a
1281 fieri polulsse ex ipsa mirralione salis palet, et narrai.
56S CONTINUAT.CANONIC.PRAG. 566
subcrcscercnlhiis lemporibuscura?secultet diver- À A fuil
fi congregatiô aquarum, quoà navès tanquam in
siii'iimlurharum fhlcluaiioncs, alïenationes posses- Tiberi T vel Danubio possenl a nantis deduei, et ha?c
sionnra episcopaliuin el spolîalloues bonorum aaqûa defluensail ecclesiamsanclï Pclfi in vico Tbeit-
episcopalusel pauperum suoruni innuniora?,ila ul tonicorom, li intulii mulla damna, subvèriii muros
ad stislcntalionem suâni el curia?siuc ab aliquibus curia? c ipsorum,defliiensin ecclesiamdejecilmagnatn
vixpularelur viciualibusposse suffieerc, lamen in ccopiuniannona?, quam rcscr'vavcraitl parochiales
ciiistinopost promotioncm clericorum in dominica taielit ii gticrra;, cpia?eo lempore gerebatur inlcr Ôt-
qua caiitalur Reminisceve, in die anniversarto lonci'n l niarchioncni Brainburgenseiii et bavones
consecralionis sua?, non parcens laboribus suis, rregni Bohemia:cl cives Pragcnses. Inde dëscendëns
quosperpessus fuerat in consccralione clericorum, flttvius f pluvialis ira'xil secum diiodccîm domos, et
et expensis, juxla consticludincmaniccessorura dcduxil.in c fluiiien Wliava?; el quam plura m'alà
suoruniposuil ccrciim episcopalemiu ccclesiaPra- «cbiirigerunlex ejusdem pluvia?decursu, longa série
gensi,coniinenlein220 librasecrâ?, ad honorera cl 'verboriimlion possenl exphtnnri. Nec esl etiam ob-
hudetubealoruin martyrunt Y'ili, Wenccslai-alque miitendu'mde i impelu venlorum, qui codent aniio3
Adalberli,ponlificalussui anno tertio. Celehravitet Non. î Decembris, hoc est in die beala?Barbara?,orti,
officiamissa;persoiialilercodera die, ininislr'avilqiic"^ sita s vi el impelu veloci dcjecerUntde lurribus gra-
refeclionemiargissime canonicis Pragensibus el vissima etfirniissima eeiiificia.In turri qua?dicilur
aliisquibuscunqueadvenieulibusin abundantia pi- ad ; majorera portam Pragensis caslri primutu oedifi-
seiunidiversi generis, viui et modemscopia abim- iciuni, seeundum axlificiumcoulra domum domini
danli. iepiscopicl curiam, qua?vocabalur anliquilus lurris
8. KaLJulii anni praicrili (405), lioc est in vigilia iepiscopalis,aidilicala In fronie caslri opère firmis-
sancti Johannis Baplisla?, pluvia descendit postt sinio el artificioso,decidiiin terrain. Tcrlium aècît—
mcridiein in maxima quantilale, qua; mulla et ficiiimin lurri circa pedem ponlis de nobili et for-
grandiadamna italulil,subverlendofumlilusasilificia 1 lissimo opère vi'venlorum delrusuin corruit in
întiroruiniu Pragensi caslro circa ecclesiam sanclii terrain. De aliis minorilrasasdiliciisin lurribus nui-
Georgii,mitrtim caslri versus aquilonem fiindittis 5 nilioiiuin icdificalis seu propugnaculis speeifteare
cvulsilet in Bruscam rivulura impelu suo dejecil. non possumus, sed seeundum quod veridica reht-
llemin ccclesiaPragensi lesludinesclauslri in longa 1 lioue cognoviniiis,24 stdificialurrium infra caslrum
viaversusaquilonem omnes confracia? et diiwidia » Pragense el muros civitalum per .vin» venlorum
parleambitiisclaustri et refeclOi'iuin2,Bcum nitiro3 pC corriicritni. Quoi domus in civilate Pragensi vi
casirimola sunt de loco suo, et omnia ruinant mi- venloi'Uinceeidei'untet extra, numéro non est opus.
iiardiir.In sylvis circa rivosilccurrenles per pluvia? c In rure horreavi venlorumdirula, arbores frucluuin
impelumarbores infinila? radicilus cvulsas sunl,, clsylvarum, qualia ab. anliquis diebus et similia
iiïmosedet monteset speluncie iniiuniera?corrue-- non diciiniur accidisse. Sub decursu lemporis i-iii-
niniex abundanlia et vcliemenlia aquas pluvialis, > paeali quid boni sive maii fecei'int in slalionibus
quoianlificia— mûri vinearum, doniiis in eivilafe e suis sub moulePelrzin, Spakinannus, Syberké' Sa-
Pragensiinfra muros extra compulari non possunt >l zeraa cura suis coniilalibus, stylo explanuri non est
secumtraxil cl dedttxilin flumin'a! Vias publicasel îl necesse, quia suilicienlcr iiolalii crcduului apud
aliasslralas in decursusuo erasit cl cflbdtllanquam n illos, qui nioleslias«liversarum passionumet jaclu-
lossàtacirca muuitioiiesCastrorum, alicubi in pro- l_ ram rerum pertuleruiil. Molendinura iu Slruliow
fiiiulitalesex cubilorum, inlaliuidincl2, cl sic de 'c ventosuni vi venlorum funditus corruit et eodem
singulisseeundum majus et minus. In campis anlec anno reiedificalum est.
mainiacivilalis in loco qui dicilur ita Skiline lànta ta
V.
ANNAL1UM PRAGENS1UM PARS 111.
Anno Domini1279"8 (406). Ollo marcliio Bruni- D nissimi régis Bohcmorum,. et lolius regni (407),
buriensis,lulor Wencezlai ducis, filii Otakari soie- 7 Mus Januarii misit aliquot canonicos Pragenses,
VARIAILECTIONES.
"8 refeclorio2. ,78 1282. 2.
NOTJE.
.. (405)1. e. 1280 quem inundationibus el tenipe- Salisburgense,Austriacum. Si Pulkavam audis es
staiibus abundasse docet Giron. Auslriac. ap. Otakari ipsius dispositioneOtlo regni lutelam sus-
Rauch.II. cepil.
, (406)Cum a. 1279 banc narralionem. esse con- (407) in prseceptisOllo illustris domiui Wencez-
jugendam,cum Otto marcliiojam a. 1278 in Bohe- lai in regno Bohemia?lutoreni el capitaneum gene-
yuiamvencrii, lestanlur aiionymusZabiiiloviccnsis raleni se nominavil. Vid. Palackii eonimeiiUUeber
»nlibroBrukiiMâlircnunter KaiserRudolfI,ClirOti. Formelbïieher,p. 315.
5fi7 COSMJEPRAGENSISCHRONICA 508
cnpcllanos suos, pro inquircndis quibusdani privile- A- A ratione
ra pro clavibus, tilrttm deberent tolli claves ci
giis régis Oiakari. Misit eliam, slimulo cupiditalis etl prassenlari
pr niarebioni aul pênes sacrislam rclinqui.
avaritia? Iaelus, mililes el plures Theutonicos subi Ad Ai ullimum receplis clavibus a sacrisla per vim,
fraude et dolo, immemor salutis oeterna?,injungenss cr cripla? cl capella?posilis ciislodibus intra et exira
eis occullc, quatenus requirant et experiantur, ubii ecclesiam ce ex omni parte, injungcnlcs eis, quaienus
deposila s'il pecunia Prosinconis, vulcrii (408) etl di diligenlcr et sludiose cuslodiant, sicut diliguul lu-
. m
gratiarii régis Otakari el aliorutn plurium. Adhuc mina capiluni suoruni servare rccesserunl. Et ila
cnimlerra Bohemia;co lempore in nialo slalu erat,, nec m libri nec candela?nec aliquis apparalus, qui ad
lurbabatur spoliis, rapinis, incendiis, ideoque mullii cullumdivini
cl officiipcrlincbal, infra hidutimcl no-
scculares et clerici comportaveraiit res suas, el de-. c| clcm poleral ab cis oblincri. In craslino naniquc a
posucranlin armario Pragensi, in auro cl argenlo,,; radice r£ propositi non digressi, juxla mandalum cis
in cifis, annulis, monilibus cl aliis quibuslibel ve- j. >" îiijuiiclum, apcrienlcs oslia , inlranl sancluarium
•libus preiiosis ; quia melior el lirmior luliorque re-,. beatorum
Ul marlyrum, rapiunt inlinitam pecunia?
cursus non inveniabatiir quam sancluarium Pra- qiinnlilatciii, <1 et eam illicosuo domino représentant.
gensis ccclesia?ad conservationem rcrum deposila- i. „ Nec
N eral cis horrenduintale facinus perpetrarc, quia
rum "". Inlranlcs ilaq.ue sancluarium Jesu Cbrislili jam J! iraxcranl iu ustim in mullis monasieriis cl aliis
cl bealorum raartyrum, conciilcavcruiil ornaraenta c
la ccclcsiis similia faciendo, cl nisi conipcscantur per
«uccrdotalia, el rcliquias sanctorum conlaniinave- >- JesuJ 'Cbrisli poteslalem a tara sceleralissimis pra-
runl el evcrlerunl, allrcclanlcs manibus irapiis, s, ssiimptionibus, liumano pudore et corrcclione non
qua?renles pecunia?thesauros, pulanlcs licerc, quod >d poterunt
P refrenari. Licct alias dicamr : « Non po-
cis proplcr loci sanclilaicni non licuit. Rapucrunl i,l let'ifin
l dcsertoi'iiui propagalionibus aboleri liccnlia.
scrinia, aponderanles cisias graviores, in securi et ;t nisi r fucril in eis propter corrcclioncni disciplina;
ascia cas confregcrunl. Vidcntes ilaque canonici ci subscctilacensura.
s > Et inlegibus impcralorum pro-
Pragenses cl alii miuistri ccclesia? pcrpelrari tara ,„ 'îmilgaluin meinininius : <Diflinimus,ut remtssionem
grave nefas, el profanari ila inhunianilcr san- i,. venue
^ élimina non semel coinmissa non leneatit,
cla saitcluario filii Dei, nimio doloi'c lacli cum m nec ' in eos augusla?liberalilalis refcraturhumnniias,
gciiuflcxiouibtis cl gcniilu dixerunt : < Domine llc (qui iuipunitatcm veteris comraissiemcndatioiiipoilus
Jesu Christe, sancla tua conculcala stihl el coula- a. (quam coiisucindiiii dcpularunt. > O pecunia lolius
ïiiinala, saccrdolcs lui in hiclu cl humilitaic.jaccnl,!l( maii' regina, fraudis cl doli ainica, fidei ac anima?
et ecce, nnlioncs congregala; sunl, ut nos «lisper- ,,_ pg hoslis
' cl iiiimica, tu jusliliam comprimis, justa ju-
liant (7 Mac. m, 51).»Alilli saxis rigidiorcs,sicut eslcsl 'dicia subvei'iis, lu es ignis urens,' fouies sediliosus,
sasvissima nalura Thculonicoruni, calore iracttiidia? [•llje tu lioniineraa Dei cullura revocas et errarc facis,
succensi, proclivo cursu ad maluiii prompli, dclio- 10. poiicns
1 cum in loco erroris et anima? pcrdilionis!
ncslaverunt ininislros eccicsia?, limorc Dei postpo- )0_ Tcinsliganlc, slimulo cupidilalis cl avaritia? accensi
silo, probris et conlumeliosisverbis et verberibus, lls Brambiiricuses rapucrunl aliéna, scicnlcs non esse
irudenles pugno sub barbam ; alios pcrculienles et sua, non ailendcnles, quod in veieri icstaniento non
incomposile iraheiiles ejeccrunt, et a sacrisla vio- io- rapina lantum, irao ctiam tenacilas imilclelui', sicut
lenter clavibus sacrisla? reccpiis, clausis seratisqueue bealus Gregorius cxponil Luca?evangcliuin dicens:
osliis, positiscuslodibits, cxivcriint. Dcindcinlranlcsles * Qua peetia raulclandus est, qui aliéna diripil, si
capellatn sancli Wenceslai, irruerunt ad sepulcrum llm iuferni damnationc pcrculilur, quia propria non
ejùs, perspicientes el palpantes ab omni parte supe- pe- largilur? > Nam cl legibus seculicl divnlibusconsli-
rius et infra, qua?rcntcs pceuniani, cum vix vel luiionibns prospccluin est, neniini per vira licilum
nunquam possil inveniri ubi non ponitur. Unus tum um rapererëni alicnara; quia qui aliquo errore duclus,
ex ipsis Theulonicis, ininistcr dyaboli, instinctii ejus
jus rem suam esse pulans et imprudensjuris eo animo
sublraxeral furliin thiiribulum argciileum in capella;lla D rapucril, quasi dominoliceat suam rem etiam per
sancli Wenceslai, sed divina gralia favente et hea- ea- 'vintauferre, a possessoribus, cum eliam, ne laliane
torum marlyrum auxilio, nimio timoré perculsiis, us, cogilentur, stalutasilpcena, per quam raptoresnon
ilerum sanum el incolomeminislris ccclesia?repra?- ra?- irapune stiamexerccant avariliain.HocinlcIligeiidum
scntal. Deinde lanquam canes indagalores inlranlcs ilës esl de re coramodala, sive locala, sive impignorala
criplam sanctorum Cozraa?et Damiani, currunl per vel deposita. Novimus el canoiiein lala? senlenlia;
angulos hue alque illuc, el non inveniciilesnuniera- ira- in omnes violalores ecclesiarum esse proniulgaliini,
îtinl scrinia qua?ibidem deposila eranl, pondérantes îles per quem cl infaniia?nota resperguntur et a légiti-
per elcvalionem ponderosiora, signantes sludiose, me, mis actibus rcpcllunlur, nisi prius satisfaclione
ne mutarenlur etleviora locarenlur, habita dclibe- be- competenii exhibilaa Romanoponliliccabsolvantur.
*" dispositarum2. VARIEELECTIONES.
NOTJE.
(408) Idem videlur esse ac bladerius, wladaritts, i. e. bladi vendilor, villicus,
CONTINUAT.CANONIC.PRAG. 570
563
Eodem anno 11 Kal. OciobrisPaultts Beruih oc- A \ minime
mil adimplcvit.Compertailaque domina regina
el dolo marchionis et violalione promis-
ctipavilpoienlionaliter munilionem domini Thobia? de fraude
episcopiinButiniez et civitalcm, cl eam suo dominio sionura sio suarum, quod nulla ipsaruin- fuisset cflëciui
stibjugaVil.Occupaviteliam curiani dominiepiscopi ms mancipala, quod etiam nec petilionibus nobilium
in civilalc Pragensi, in qua deposila erat magna coi consensil, nec aliquo remedio tara iu arto loco re-
copiafrumenli, viui, pernarum, caseorum, el suo clusa clu molcslias el angusiias graves evadere posset,
dominionpplicavit. Idem marcliio Brarahuriensis quas qu singulisdiebus paticbalur, lacilis cogilaliouibus
iiuilacompnnctuspro lam gravi facinorisperpétra- concepil coi in animosuo, qualiler hujusmodialHictiones
lionepoeniieniia,menteadhuc ferma a suo proposiloi amarissimasevadere
an posset (410).Metuebalenim de .
concepiimaii non resiliens, dominant reginam sere- lam lai sinislro principio, ne pejor forluna sequerelur.
-
nissimainBoheniorumcum filio Wenccslaounico acs quia qu et auclorilas dicil : Major calamilas in fuluro
lenclloin lempesia noclis, dum euncta sunt silenlia,, de tam sinislro principiomeluilur, quam felixexilus
» et ilerum : « Vix bono peragunlur exitu,
soporideditos inquielare non expavit, mandansmi- speralur; sp
lilibussuis el clientibus, ipsam cum pucrulo invitoss qua? qu inalo principio sunl inchoala. > Coepil itaque
et renilenlcs paucis veslimeiilis indulos deferri adl domina de reginaper inlervalla icmporumpelere licen-
véhiculera,et deduci in Bezdyezcaslrum (409) perf B Uas IJ< a pnrcraviollermanno, qui praîerat eidemcaslro
abrupla viaruni el lalibula tenebrarura, cum necE in m Bezdyez, quatenus posset visilare civilalem
sineingcnii liniore el pavore compclat eliam serc- yVrislad, in qua est ccclesia sita in honore sancli
nissirao die tam delicalis homiuibiis hujusmodi i G Georgii martyris, causa oralionis. Oecurrerat enim
vcclurapra?nimia ilincris velocitalc. Qualis turbalio» ipso jp die feslunibeali Georgii. Idem purcravius Her-
ctittimcestilia cordium, qualis platictus ac gemilus s inannus
m consentions petilionibus domina? regina?,
a domina regina cl a filio ejus ac universa curia et;t «ledit <l< libéram facultalera veniendi quoeunqueplace-
familiarégime, maximelamen a doininabus eo lem- l* ret r( ei, taraen sub ca condilione, reliclis pueris in
porcliabilus fucril, non credo quod in ciede inno- '- Castro,
ci et quodperactisnegotiis suis ad pueros rêver-?
ccnlumcl filiorumRachelis similis ejulalus faclus !s tatur.t; Et ila juxla formant pramissam factura est,
fuissenieinorelur. Deducentcs ilaque dominam re-'• venil ^ el rcvcnil. Ilerum post aliquot dies pelivit
ginamcum filiosibi karissimo, locaverunleam juxla '» liceiiliam
li visilandi griseos moiiaclios in Hradisl,
mandatiiramarchionisin Bezdyezmtinitioncfirmis- i- oblentaque
0 venil, et ipso die in eadem civilalc coinc-
sima,in arto loco sub euslodia alienigenarum sa?vis- 5- dit, d monasleriosibi viclualia procurante. Terlia vice
simorumTheiilouicoi'um,omnibusBoiteraisad ipsos }s „ aaccepta liccnlia venit in Miclnik civilalem, «[lia?
iiilroiluinpenilus denegando, exceptis paucis vix lx ^ sspecialis ejus erat, et ibi mansit tribus diebus in
tribuspersonis,qui viclualia et alia necessaria, qua? oe expensisburgensium,
( et rediit in Bezdyez. Adjccil
ail siistcnlalionem humana? vila? compeltint, eis :,s adhuc: pelere licenliam veniendi in Pragam ad soro-
miitisii'abunt.El ex illa hora curia domina?regina? lîe rem ] (411) Agnctem, et ea obtcnla venil. cl ibi de
cl familia ejus, quas ad magnam numcrosilatcni m rebus ] snisdispositisfinxilse voilevenire in Moraviam
crèveraitam in domicellisnobilium quam in domi- 'i- .ad exequiasmariti sui, régis Otakari. Et arreplo ili-
ccllabuset alioruin militum servorum officialium, "• nere, j cum deberet venin; in Moraviam, divertit
imm'mulaest cl dispersa. Videntes itaqitc barones es ,gressus suos in Opaviam (412), et sic asiulc et sa-
cl nalu majores Bohemia?, dominam reginam cum ,u pienler angusiias et molcslias, quas paticbalur es
filiosuo ex nimia meeroris anxielale et ingcnli dolo- °" parte Thctitonicorum, evasît. Inlerdnm enim mc.i-
ris afflielionclurhatos, cnpiciilcs cis aliquod reme-l°- dacia prosunt, nam falli in hiis qtia?ad fidem non
dituiiinferre, in colloquiogênerait celebraloex parle le pertinent, aut nulluin aut parvura peccatum est.
Otlonis marchionis Bramburiensis, in quo exige- Se- Post paucos vero dies Otto marcliio Bramburienseni
baiitur ab universisnobilibusjuranienla pro fuleli- ili- episcopùm(413) loti regno pra?ficiens,et dans sibi
laie scrvamla, inlcr casterosiractnius iidem nobiles tas nD oninem auclorilalcm cl polestatera lamquam vero
petilionibussuis oblinuerunt a marcliione, quatenus ms palrono, ut regat, prolegal cl defendat,malefaciores
ilominanireginam cum filiosuo reductos de Bezdyez fez puniat, in Saxoniani, dicens se arduissiinis necessi-
caslro,locarël eos in urbe Pragensi, ubi sedes régis gis talibus pra?pedilum,profeclus est. Episcopus itaque
Boheniorumet lolius regni esse non dubilatur, ubi ibi Bramburiensispositus ad curam aliorum, qui lene-
eliampuer duccllus natus esl et educatus. Majori ori batur ex oflicio poleslatis sibi tradila? a rapinis, a
enimsolatio pucri gamlcnl in loco nalivitalis sua? ua? spoliis, ab inquietalionibus omnium oppressonim
commoranles.Doninus marcliio petitionibus nobi- ibi- ciim ca?leris, qui secum ad hoc deptttali eranl, per
liumacquiescens,licel liberalilcr promiserit, tamen îen poenas, «pirelegibus seculi slatuta? sunl, liujusmodi
NOT^S.
in districtu Boleslaviensi.Vide Pétri (412) Ad Nicolaum, ducem Troppaviensem, Ota-
a (409) BcsigregioeCùrcm-ic. 9, ap. Dobnerumloin. V. kari régis filium spuritim. Vide Pulkavam ad li. a.
(;"i !lai
(410) Vide Cunegimdis lilleras ad Rufoldumde (413) EberharUum. Vide Pelrum Aube reg.
marclnoneOttone scriptas, Bodmann. 96. c. 9-11,
(«11 Otakari.
571 COSMJEPRAGENSIS CHRONICA. R-,
transgressores puni-redébitas uliioncs soniibus infli- A fovere,'qttià
fov< ab inimicis perscqiientibiis, lanquania
.gendo, surda auro et oculo ca?cotransicns, conscnsit canihus can indagaloribus, per vesligia nivi irapressa
operibus malefaclorom, qui per opéra manuum sua- vcluli vcli fera? sylvestres invonli captabanlur. CnpU
rum el sceleralissimprumacluum inferno sine omni rebus reb exspolianlur, veslibus denudanlur, gravibus
liacsilalione sunl depulali, non atlendens décréta, .ton lornienlis, ul se pecunia rcdiinanl, afficiuiilur. Y'esli-
sanclorum Patrum, qui diçui.il: < Consciilire con- bus el rebus exspoliali, quibus pecunia deeral, am..
vincitur, qui cum pnssit,perversis negligil obviare. » bulabanl bul in saccis el leclicis cl inallis sua piidibitnda
Nec carel scriipulo socielalis occulta?,qui manifcsio) legcnles leg (416), diversarum poenarum aculeis torii.
l'aciiiori «lesiil obviare. Eo lempore spolialn. suntI In Mielnik niulli in rolis cxlcnli, in flumen Albiam
.omnia claustra monaçhoru.ui, Cislcrciçnsiuni, gri-- .pra piseeipilali sunt de moule]cl sudocaii, alii tru'cidali,
seoruin, nigroruni, cruciferoruni, saiiclimonialiuini alii gladio oceisi, alii vinculis îmuicipaii, alii ignC
.el canonicoi'unicaslerortimqiiçclericorum per tolunii crt cremati, nomiullieliam faîne valida cl frigoris aspe-
.regnum Bohemia?,pauperum etiam ruslicorum pos- rilale v>l1 nlHicli,el iiiiiiimerabilibus aliis ac diversis pas-
sessiones non semel, sed pluries, imo innunierabi.li- ;. -S sionibus
1° affecli spirilum uxhalahnnl. El pluraclva-
.ter in equis, .in pecoribus el omnibus rebus qua? 0 ria lormenla liis lemporibus audivinius et vidimus,
inveniri poleranl, usque ad favillara.igné sunl con-. B quam qu in codicihus legiiniis. El licel lemporibus Dyo-
,snmpta. Nec periransivil dies sine spolio. c'(
cIclianiclMaximiuiiiiniperalorum perseculiomaxima
, Interea doninus Gregorius, Pragensis decanus, ac-,_ Icgamr 'ct fuisse in christi.inos, hic major videtur causa
cessit cum ca?lcris canonicis, quorum copiant pote-,. .inspecta Ill! exliiisse. lllic homines disparis cullus, quia
,ral habere, ad prassenliam episcopi Bramburiensis, 5> gcnliles
8e et Saraceni coulra ebrislianos, hic ulriquc
jietens humililcr ne prxposiluras Pragensis bona ia ^a baptisali; illîc perfidia genliliuin et hxreiicoruni
spoliareiUiir; quia eo lempore fore lola possessio ;0 pullulante,
P1 hic fide christiana in sui roboris firmila.c
piasposiluras Pragensis spoliala esl, tara in civilalc (e m durante ; illic ul a lideel vi.*-i Christian»?rcligionisrc-
Pragensi — in cura prasposilura?ultra treeentas re- cc
3. cédèrent, hic super hiis nulla mcnlionc Iiabila, et in
,gales frunienli in diverso grano sunl ablala?—perur aliis a' nec-vesligioctilpieapparente, lanquam ovesa lu-
villas non taniuni in equis, pecoribus divcrsi generis is pis P' oppriincbantui', et venil super eos illud proplic-
et fritincnlo, imo in plerisque locis in favillam re- e- • licuiii
•! : «Min.abitrex Assyriornnieaplivilaleni ^Egypii
daelis, quibusdani vero asdificiisdeduclis, iu tinivcr- r- et el Iransniigralioncm yEihiopia:,juvenum el seiium
.sis allilibus nec pilus nec penna polornl inveniri. ri. nudaiii
»' et discalecatam eldiscooperlani nalibus igno-
.Episcopus vero Bramburiensis, prccibiis nistgislri iri -,-"minium /Egypli (Isa. xx, 4), etc. Mullieliara clericu-
. Gregorii decani Pragensis el alioruin canonicorum m rum, ri lainseculariuni, quant religiosorunielluicoruin,
.petibilibus el lam humiiibus non conscniiens, nec ec qui q liospil.acGiivencr.anlinmuniiiscivilalibus, elcie-
. ininerlus jacluroe el damiio ecclesiaslico, iurore ire lleri inquiliui rebus exspoliali sunt, lurbalionibus al-
.nimio sticeensus, siculi mos est Tlieuionicot'uinzelo. ;lo; ttrili, Iribulalioiiibus affecli, variis pciseculionibus
, nimio sasvirc in Bohcmos, verbura horribilc prolulili lit; aafflicli, doloribus gravibus el geinililius inenarraiiili-
.ita quod quieunqjie audivit, liiiiiucrunl a tires ejus.LIS. bus 1 arcfacli, opprobriis iacerali, variis tciiipesiaiuiii
Erat aulem verbiini hujusmodi : < Non lanluni bona ma doloribus
« in profundiini iniscria? demorsi, miiiaiiun
Golfridi prospoMlispoliabuiilur, sed el cicleroruin uni .."< aspcrilatibuspavefaeli,quidam extra moeniacivilaUiiii
canonicoriini, maxime autem eorum qui dominamre- .<
re- ..crudelibiisvulueribusexiininiati.spirilumsupQiisre.!-
•giuam Ciiiiegundemscquunlur el capellauizaiil.Adj'i- ilj'i- ,. 'didcnml. El implciutii.csl illud prophclicum : i Foiis
ciinus etiain elanlislitis bona,non soluni in rebus,sed
sed vasiabil eos gladius el iulus pavor (Deul. xxxn, 25).
is.» . Qualiler eliam in Pragensi castre, in palatio re
etinpei'sonaubicunqiiepcr.scqtiipolcriinus.faciemus.»
Uiinani sagiita eorum refleclerelui' in.ipsos! quia gali plurimi diversarum poena.rumlonneiUis, a qui-
....Non esl lex justior ulla, bus pecunia sperabattir haberi, ntorlilicali sinl,
Quam necis arlificein arle uecare sua (414). fi inalui sub silcntio iransire, quara lam lurpia farta
fl
. Sed heu! qiiia adhuc aflfiictisaOliclioadjiciiur, quia
|uin qua; ibi sunl pcppclrata stylo descriplionis enarrarc,
;.e'x eo teinpore tanta indignaiio Domini exlilil iu in ne lam soltamnis locus, omni Iaudc digutis, iimmiii-
. Bohèmes, inaximc rurenses, ut dicluni est : ilissimartini sortliuni spurciliis cl vcrbbrum fceil»
Qitidquiddçliranl reges, plecluiilur Achivi(415),i, prolalionc pollualur. In mullis.locis librorum inve-
pnnivil. eos Deus per diversarum gculiuui nniioucs,ncs, niiïius, quod propeecalo alicuj,usiota familia velpro-
.. sicut aliquniido populuin Israelilicum delinquciucmiçm vincia debeal puniri, imo el exemplis pliiriiuorum
. puitivil el affiixit. Errabanl aulem in jnnjiiihiiss et e|. apparcl. Peecalo Acliab posleri ejiis regui solimi
. speltincis cl cavernis lerne, in sylvis el iicmoribus
ilius amiseruni; peecalo David gladius Domini destev'u-
3oli- in populuin, sed in geiile lata gloria régis est, in ih-
abscoiulenles rcs suas el corpora in locisvasia?soli-
ludinis, donec (emporç byoniali nix descendit, elnonnon miiuuione plebis conlrilio principis, «piiergo lle
poleranl loca inveniri eorum habilalioni opporluna,utia, numerosilalc sua? genlis superbivil, jure in ejus u|-
inquib'uspossent se ipsoscum rebusel pecudibuscon- isnn- ininuiionc ounilus est, sicut legilur in liisioriis
NOTiE. . . . . •>•'--
,Mt
yia't) VFVIU.,Ai'Saniiiiur. i, UOP (41li) AU mec rcspi'i'iiuit qu;;: supra au
(iS5) lloral., epp. 1,2,14. loglllltlll'.
573 -.CONTINUAT;CANONIC.PRAG. i 3(74
rci'iiniiiibî.Pavuldoloretacttis lamcnlabalurdicens : A et el Zizaram ducem exercilus sui contï'ivil, Gedcon
, fjjgosuni quid peccavî, ego inique egi, isli qui oves Zebeam
Ze et Salniana reges Madianiiarum, Orep et
sti:ilquid fecerunl? (Is Bey. xxiv, 17.) » Peecalo Zeb Ze duces eorum mort! tradidil. Hase omnia qua?
iiamqucSodomitarum parvuli eorum, qui beneficio . prasmissa pri sunl hiis lemporibus eflluxerunlin liolie-
lelalispalerna flagiliancsciebant, coelesli igné sunt m.< inos, sed tllrum ex «lelicto regio an principum vel
coiisunipli';peecalo Amalechiiarumnon solurapar* niediocriumm' sive infimarumpersonarum Dei judiëio
yulieorum, sed el brûla animalia jussa sunl a Do- ignoralur.ig< Sed scimus, quia cibavit nos pane lacry-
mino(icleri; peecalo Datan etAbyron, qui auclorcs marum, ,n; el potum nobis dedii in lacrymis in men-
scisniatisfuerunt. contra Moysem,non iànluin soli, sura, su lamen laslali sumus pro diebus quibus nos
scilcl omnis-su'bslaniiaeorum cura ipsis cl liberis; Im liiituiliavii.et annis quibus vidimus mala. Ipse miser-
cuminad infèros descendil; peecalociviumtliesaurii lus lu esl Syon, quia lempusmiserendiejus, quia venit
ilieiichoanaihenializali sunl, unde 'Àclior, qui re- .- le lempus; converlai jam liicluinnosirum in gaudiura,
guiamaiiream et quasdamalia pretiosa fu.ratusest,, ul vivenlcs laudeinuseum omni lempore. Divinavin-
(leanalheiuatedicilur lulisse; peecalo /Egypiiorumi dicta a> principem cura populo peccanle corripil , el
possessioncseorum gr'andinitradita?,jumenia eorumi quanlilaleni
1* oifciisioiiisqualilns oslendil ultionis.
et priinogenilaconnu moiie consumpta sunl;pec-i. ^ AnnoDomini1281 m, Ollo marcliio Brainburien-
catoIsralielilariini arclia Domini Phylisteis Iradila, E' sis, lulor Wenceslai ducis lîoheinorum, infra nativi-
esl; peecalo'Achbr plcbs Isiaelifica manu liostiumy l:l lalcm Domini (Dec. 25) (417) el circumeisionem
«içviclaest ; peecalo filiormn llely popnlusin manu, (Jan. (^ I) celëbravil colloquiumcum Thobia episcopo
Philïslinorunicorruit;.peecalo'Chain lilius ejus Clia- P Pragensi et nobilibus terra?, mililibus, baronibusneo
IIMIImaleiliciliir;-pêcciitoYcsi, qui graliiiui sanila-_. non,v civibus munitarum civitauim, in quo coiloquio
lisNaamait-vcndidil,.cundem.gratiam sanilalis Eli- idem !l marcliio de consensu omnium prçefecilTho-
sasovindicante leprcsus faclus, auiisil. Legiliir inli . biaiii
\* episcopùmPragenscm toli terra? principaleni,
libreltegnortmi et de aliis regibus, qui ex voluntaïcc ad a quem recursum haberent omnes oppressi violent
divinapcrniissuni fuit, ul popu.lumlsbrucliiieumel,t ''tiis, spoliis cl quibusr.unquc injuriis prasgravati.
nlias goules affligèrent, caplivareni el bellandode- ,. ^Adjimxil eliam eidem Domino episcopo Theobal-
vinccrinl.Tainon qui viclcrias polculia?sua;d non a duraS8Î
^ (418) judieem lolius regni, cl alios benefi-
j. ciarios
divina?,quas asseciiii fuerant, attribueriiul, divini- c ad corrigendosexcessus cl cnlpas seculares,
lus sunt Duuili. Nahtidiodonosor, qui obliniierat ,1 ul " criminosos et quoslibel raalefaclores per scnlen-
yEgyplumet/Eiliiopiain, cum superbiens dieercl : tins '. lcgiira muiulalitim coherceaiil, cl si ctilpa'id
i Nonneliiecesl Babylon,quaii;ego comlidiiirihrono " ? eliam e.apilulisctilenli.adepularenlpunien-
(0 îiicrueril,
regnimei (Dan. îv, 27),>etc., el stiilim Deusimmii- <
lt. «los.Hiis enim lemporibus tanin mullitudo Theuto-
ia 1niçoruni in terrain Bohemia?infhixeral diversarum
liivilnicnlcm ejus rationabileni, et induit eum feriua
liestialilale,ita ul ab hoininibus fugiens cum hesliis !
ijs îiatioiiuui, nobilium, inediocriumel infiiiiarumper-'
vivcrel.Contra superbiam Senacherib, qui gloria- !
a_ sonaruin, ut nunierosilas ipsorum a mullis a?slin>à-
balur de Victoria quam asseculiis f'ueral ascrihensns balur ' pluraliliiteni muscaruinsuperare. Sed doinniis
polenliiesua?cl non divime, Dominusdixil : « Nun- n. 'episcopus, sicm'i vir providus el discrelus votass
quid gloi'iabilur sero coulra eum qui secal in ea? rt? -'. proinde
: succurrere iiutainnitati rei publica?,consi-
Ntinuuidcxallabitur securis contra eum qui ccodiliii derans sumnie înalum taulam mulliludinem alieni-
ea?» (Isa. x, 15.) De Aniioebo et de aliis.regibus,iS geiuirura nationutviin terrain Bohenioruinirrepsisse,
od per quam depopulabaïur in rebus el personis, hoc
quiex deleclis suis-corrucriinl, sicut legilur, quod
per tilios Israël punivit DeusAmorlicos,Chaiianreosles priinum coiicepil in animo suo do inminulipncipso-
et aliasgénies, quarum terras de Egyptiaca scrvilulcnc rum, inducens nobiles terra;, quatenus pelitionibi.is
Israelilis cxcunlibus tradidil possidendam. LegilurUn- ejus porroçluris (419) Oiloni niarchionidebeani as-
etiamin libro Judicumde Jabin rege Channnasoriim r> sistere, et pro virihus suis quantumppss.ti.nl,
iim ri ul. tota-
et de Madianilis,quod proplcr ydololalrinm populi nli Vlter de Bohemia radicilus evellerentur,-inyigilcni,
ara ad hoc dominiiiiiniarchioncm indticcndo. Promise-
suscilavileos Deus, ul Israhel alïligercl cl terrain
«oi'unioceuparel. Cura aulem popttlusDei sub ma- ra- runl etiam omnes nobiles terra; tnaiidatis .domui
uilmseoruin diutius allliclus-peecalirai suuin reco-
eo- marchionis juslis velle obcdi.ro, ipsi taiiiquam vero
gnoscerct,el per ponnilentiaraDomini placard, ex domino-debilam.reverenliaiiiin omnibusexhibendo.
DeiprasceploBanich comitalus de Bosrani prophe- lie- Dommis itaque 'marcliio auditis et visis iniiuiiieris
tissainuxoremLapidoch,.Jabin regem Cbanaiiicorum uni iiialis,qua?per Tl.ieulonicosalienigenarumualioiiuiii
VARIASLECTIONES
' ,M
manus antiqua iu margine notavitannum1282. SMTheobad' 2.
NO.T^E.
(417)1280. . (419) Inestmendum; legendum videtur ejtismodi
(418)de Riesenburg. PalackyII, 333. porrigendis.
875 COSM/EPRAGENSISCÎiRONiCA. ft»
commissa fuerani, considerans eliam de obedicnlia A anitui ai ejus discreparet, lamen ne majus malmnse
et subjeclioiie nobilium, quam proiniseranl se pra?- quatur, qt contenta proverbio quod dicit : « Labia
slaluros, petilionibus ipsorum acquicvil, promillcns» principumpi pollui figmentotnendacii non debenl, »
quantociiis posset pcrducercl ad effectuai. Eli, lermino te pra?fixoacquicvil.
sic morani parvam, vel ul ila dicàni , nullami Anno Domini 1282 famés validissima omniumre-
facieus, jussil milli nuncios per civilaies el fora adl ri rum, qua?usibtis humanis ad vescendiimcompeiunt,
ciliccndtim el prodamanduni voce praiconia, quatc- mullarinn m lerrarura homines interemil (421). Sed
nus omnes Thculonici extranei, qui inlravcrunl Bo- obmissis ol cxlraneis ad Boheniorumpressuras et ca-
heminm causa pra?da?rapienda?, infra iridtiiimomnii la Iamilalum angusiias progrediar, quia circumdede-
mora poslposila exirent libère sine omni iinpedi- ri runl Bohemiamex omni parle mala, quorum non
meiila, adjicietis poenain, quod si infra iridmim ali- esl ci nurnerus ; oppressionibus , spoliis, excussioni-
qui eorum non cxivcrinl, scnlcntia gravi, qua?pra?- bus b nocliirnis el incendiis,consuinplionibusomnium
«loties,fuies et lalrones vel noclurui lioslioruni ex- reruin r< inimici iuduxerant faniein in niediiimco-
cussores puniunlur, et ipsi punianlur. Tlieulonicii ri rum, perseqiienles animas ipsorum compreliende-
hiis audilis millo spalio inonc usi, lainquain jaculoo runt r in terra vilain connu, et gloriam eorum in
toxicato sauciaii, vehemenlcr ilinere arrepto excunt,,, B " piilverem
p redegerunt. Unde cor Bohemormncon-
et velul vcspcrlilioucs in aurora die luccscenle see lurbatum ': est inlra eos, et formido inorlis cecidit
abseondunl; ila Thculonici, taniquain fiimus eva- ssuper eos, quia exallavil Deus ilexleram deprimen-
ncscil, eviinucriinl. Ab illo lempore incola? terra?, :, liuin
l regem Bohcmorum, laslificavil inimicos ejus,
cognilo exilu Theulcnicoruni, spirilu alacriori re- cveriil c gladium adjutorii ejus, cl non est auxiliatus
creali, qui liabilabanl in sylvis cl îicnioribus, regressi
u ei e in bello, deslruxit cum, et sedem llironi ejus in
sunl ad proprios lares, cl ex illa hora homo misit l
it terrain collisit, minoravit dies lemporis ejus, per-
inaiiumad opera, bubulciis coepilIaborarc in aral'ro, >, ffudit eum confusionc, sed et ad inferos deduxit,cl
faber in fabrica, carpcnlarius in archilcelura, fcinina a cum e morluls depulalus est. Et quia pro dclictis re-
in colo cl fuso, el qtiilibct arlifex coepil suo operi ri guin
i non lanttira ipsi reges sed et poptili puniunlur,
insudarc, de concordia principuin et pacis incre- ;. '
lesle prophela , qui videns angeluin coedcnlcm
incnio fiduciani gerens pleniorem. In eodem aulem m populuin,
I dicebal : < Ego sum qui peccavi, ego ini-
colloquioinler «lommimmarcliionemet nobiles terra? (o < que cgi, isli qui oves sunl, quid feccrunl ? (// /i«j.
feedus fuit in'iliim sub hac forma, videlicet quod in :
in xxiv, 17) > el in Phsraone, qui non lantum soins
festo apostoloruin Philippi cl Jacobi (Mai. 1) ejus- g. n_ persequendo
1 Israëlilicum populuin submersiisest in
dem anni nobiles Bohcniia?de collecta gênerai! to- ). mari Rubro, sed nec iintis ex eis superfuil, el in
titis- terra; deberenl dare marchioni Bramburiensi s; aliis mullis regibus similia conligeriint. Unde restât
15000 niarcarutn argenti ponderis Pragensis, et dicendum de pauperioribus 6011011119?, qui rebus et
domiius marcliio, reducto duccllo YVenccslao(420) 0) diviliis mullis aflluebant, et hiis omnibus per pvas-
in Pragense caslrum ad scdcni palris sui régis Ota- a- dalioncs cl spolia amissis, cum egenis hosliatiin
kari, commillat ipsum ad ciislodicndumdomno Tho- o- mendicando esurie in moriem corruerunl. Circiti-
bia; Pragensi episcopo et aliis nobilibus terras, ad- i- haut ilaquc paupercs famé nimia compulsi civilalis
junclis quibusdani Brambtiricnsibus, quibusdani m Pragensis vicos, plaleas et domos civiuin, pclenies
ctiam civibus Pragcnsibus fide dignis,quatenus eum m eleemosynain. El quia jam nimia multiludo paupe-
lovèrent sub euslodiaidiligcnti juxla formant, quam ,m rum cxcreveral, diliorcs in distribulionc clccniosy-
tlomnus marcliio et nobiles lerra? slalucrc decrevis- is- naruin cis sulliccre non polerant. Converlcbanlur
scni. Advcnicnlc lermino prasfato, videlicet fcslo ,10 ilaque ad vesperura, el famem paliebanlur ul canes,
apostoloruin Philippi et Jacobi, domnus marcliio do et esurie pressi niurmurabant, el iniplelum esl illud
misil nuncios suos cl lilleras nd cxcusaudain absen- n- Davidicum : « Ipsi dispergenlur ad manducandum,
liam suam, dicens se arduissimis negoliis esse occu- u- D s' vel'° ,10n fueritil salurati, murmurabtint (Pso/,
patuin, el ob liane causain lermino pra?fixo non on LUI, 16). > Mendicabant eliam infmit'i artifices el
posse intéresse, nec ducem YVenceslaunipollieelur UT diversarum arlium operarii, ex quibus noiuiulli
se conspcclui ipsorum prassenlarc, sed alium termi- ù- habticrc de facultalibus rcrum suarum ad valorem
nuin, videlicel nativilalem sancti Johannis Baplisla? la? ccntum inarcarura argenti; et hiis omnibusalii
(Jun. 24) pelivtt sibi assignari, in cpio sine omni mi exspoliali, aliqui in familia sua consuinptis vendc-
scrupule sitmtlalionis juxta formant superius anno- 10- bant de uxoribus suis armillas, inaures, nionilia et
talani ducem Wcnceslaum pollieelur se conspeclui lui omnem ornalum, qui cullui femineo compelcbalin
nobilium debere praîsenlare. Quod audiens nobilium im veslitti, cupienles saliilcm vila? depulsa esurie con-
calerva Bohemorum, licel fruslralioiïe sua? spei ni- -. servare, et lamen mulli ex hiis, consumptis omni-
îuiuin turbala fuisset, cl mullis voluntalibus motus tus bus qua? habebant, cum egenis hosliatiin mendi-
NOT^,.
(42û) Quem teste Petto Aula? reg. in Saxoniam, (421) De soevissimahac farne vide etiam ni)!*
. e. Brandenburgensem terrain abduci itisscrat. clium Furstcnfeldensem ap, BohmeruniI.
377 CONTINUAT.CANONtC.PRAG! 378
candovilam miserabili fine Icrminarunt. Habebant A cli claudensque oslia domus oppressil eum, spolialo-
quidem omnes paupcres favorcm civinni ingredi que qi ipso corpussepelivit,slalimque sine mora?spa-
domos ipsorum ad expctendam clccmosynam,in- lio lit cum vestibuspueri oppressi cucurrit ad forum
iranlibiis aulem villanis mendicis civilalem Pra- ad venilenda veslimenla, sperans de malilia sua
genseni,quorum non eral niunerus, pra?nimia mul- lucruin lu reporlarc, cum fraus el dolus vix vel nun-
lilitdinecocpertintfurari ollas circa igneincum cibis quam qi alicui valeanl palrociniuin imperliri. Consi-
qui ad vescendumcivibns parabanlur, alias eliam derans d( ilaquc quidam inacccllariusniulicrem defe-
rcsdomesticas, quascunque poleranl raperc, sub- rentem ri vectimentain humeris, sicm mosesl deferri
traliebanlin damnumsuum cl odiumunivcrsorum. vestes v< vénalesjuxla consueUidinemfullonum, ag-
El ila ab eo lempore denegatus fuil omnibus pau- gressus gi eam, -.coepilquasrere ab ea, quanti prclii
peribusinlroilus domorttm, nec recipiebantur ad cssenl ci veslimenla. Eral enim vicinus ejus cujus
ncriioclalionesinfra civilalemel extra, quia mulla lilius li perempluscral, el cogn'uisveslibus iluxilcam
malaex eorum obscoonisactibus civibusprovenie- ad a< maccellariam suam, dicens se velle emere el
biuil. Quidam paupcres iccepli ad pernoctandum inconliiienli
ii solvere; al illa secuia est cum. Venien-
extramoeniacivilalis, nocle surgenles, necato ho- _„ les u autem ad locum pra?dictum,maccellarius acec-
spilecl familia ejus perempia, ablalis rebus melio- ptis p veslibus diligenlius coepilinlucri an filii vicini
ribus,rccesseruiil.Talia cl hiis similiain plerisque ipsiusi| sinl, sicut suspicabalur. Cumque plenius
locisconligcrunt. ccognovissel, qua?sivitab ea ubi vestes accepisset.
Una tnendica mulicrciiipauperem ad pernoclan- Al A illa respondil : «Dominaquxdam dedii mihi ad
dsin in Oboracollegil in lugurio suo, qua? non ha- vendendumv cas. >Al ille : « Furlim sublala? sunt
bebalde subsianlia sua, nisi quinque fruslella panis vesies;v > et denegalis veslibus, suspendit cas in
iu sacculo,legumenlum vero corporis ejus duo ova macccllariasua
r supra perlicam, el in prolixiori scr-
valercnon polerant, lamen hospila domus inslin- rmone, infra quem deferri possil negoiium ei cujus
du diabolicl faillisnimbe esurie inipellente,ipsami iinteresl, delinebal eam. Mulierevero jam ferveiiiitis
donnieiilcmin lempore noclis cura securi lanquami cerlante c pro reslitulionc vcsliinenlorum, mox appa-
porcuinniaclandocrimen lioniicidiiperpelravil. Ha- ruerunl i famuli, qua?i'enlespucrtim, et eognilisvesti-
bebaleliam eadem hospila domus filium duodecim i busI dctinucrunl ieminam, el prtcscnlaverunlpalri
aniiorum, qui hujus criniinis coopérante fomenlo> cum « veslibus pueri ocçisi. Pater, cognita verilale
liostisinaligni cooperalor exliteral. Sed quia divinat pra?senlavil
j judici, judex patibulo.
providenlialitijusmodicriraina non sinilinulla per-' rC Femina
iransirc— eral quippe (lies parasceve (Mari.27)' «pia?dam,sepulloviro suo et familia lola,
! filia superstile, amba?miserabilemvitam diiee-
sola
quo crimen lam horribile pcrpelralutît est, quo
eliam die loto fidèles Cbrisli pro ilevolione cir-". banl, niitrimenla per clccmosynam conqttirendo,
,
cueimlper ecclesias — fortuitisque casibus qua?- jam : lanquam semiviva?,quia mulli pauperum loto
dammulieres in transilu suo viderunl fuiras ligatura die inendicandohostialim, non dico buccellampanis
funeet trahi in sarcofagum circa ecclesiam sancti vel morscllum, imo micam panis vel fragmenluin
vilain miserabilem
Johannis,ubi eo lempore corpora humana liuina- polerant cxpelcre, quo possenl
bantur. Sed quia filius lurpis nequissima?inatris reercarc. O si adessenl siliqua?porcorum! Contigit
ctae-
corpustrahere non poteral, prasfala?mulierescu- quadam die post vacuos laborcsexhibilos pro
pienlespro nominc Christi officiocxequianun se mosyna circa nociemfaligalam malrem et esurien-
inimiscere, accesscrunt ad funus, cl auxilio sua? lem inlrarc domum.Poslmodumveniens filia pulsa-
possibililalisnitebaiilur coepluniopus effecluiman- vit ad oslium, cupiens inlrarc hospilium, sicut
ciparc. Quasdamveroex eis discreliorisanimi aspi- consueverat singulis diebus. Mater prohibuil sibi
cienscorpus sanguinolenlum, niirabauir veheraen- inlioiluni domus, dicens : «Ad quid venisti?Nonne
ter in.animo suo revolvens, quia corpora hui»ana D _. jam in morte es lanquam morlua? Vultiimcorruga-
nalurali morte decedeniia a sanguinis perfusione lura et paliduni defers, morieris in lugurio, cl non
penilussunl aliéna. Pra?dicla?mulieres cum super critqui te efferatbusto ; » et non intromisit eam.
hiisiractatu prolixioriseparalint quid esseï facien- Contigitilaque malrem ipsam eadem nocle mori, et
iliundeliberarent, intérim auclrix scelcris, mater ir filia in craslino veniens in foveam projecta maire,
r_ longo temporesupervixit.
piieri, qui corpus fune trahebat, fuga?pra;sidiomor-
tem evasit, puer vero a diclis mulieribus dclen- i- Hiis lemporibuspra?nimia faillis asperilalc paler
hts, judici traditur civilalis. Judex auteni cognila
la filionulluni reniedium consolationissciebal impen-
veritateex confessionepueri, per leges seculi ipsura
m derc, el e conversofilius palri, maler filia?nolitiam
suspendiodepulavit. non hahebat, nec filiautalris,frater fralri incognilus;
Quaîdamfeinina, pulchris frucltbus arborum cx- s- sublrahebaitirenimeis cognitionaturalis cognalionis
hibitiscuidarapuero qHatuorannorum benc vcslilo, o, ex causa rcrum carenlia?,et implelur illud prophè-
sicutin ea aetale patres magis consueverunt te licuni : « Extraueus faclus suni fralribus meis et
diligerc
f'hossuoset veslire, fraudulenler pulchris sermo- o- peregrinus filius niatiis mea? (Psal. LXVIU, 4). > Et
•'mus blandiendo deduxil cum in domum suam, n, sic iiOËcerepro()iiiquo$soevienssublraxii cgeslas.
379 COSMyEPRAGENSISCHRONICA. 589
Plerunique contigit conlrarium diccnle auctore : Ahhabebat quippe fortes comiies, famcm, nudilatemci
A
robur cclcriter penc-
Forma, favor populi, fervorjuvenilis opesque .frigoris aspcrilalein, quorum
*l
travil omnia confinia tolius Bohemia?,interemit ma-
Subripuerelibi noscere,quid sit homo;
*
jorera parlera mortal'uini, cl non erat qui sepelirei.
el ilerum : Oh! ubi eranl viri religiosi bis lemporibus? qui se
Cis duo sunt, quibusexlollil se quis sine norma, a
alias fingunl eximia? dcvblionis, qui ccclesiaslioa
Lîiauisoput»,proies gènerosa,scientia, forma. g,
sacramelila in liintis pciiculis et afiliclionibus,imo
[COSMAS I, 3.] Apud Veteres eranl omnibus omniai in ii hora morlis, vd ul apertius dicani, in morte ipsa
communia, nec aliquis quod possidebal suum esses consliiulis c saliein paucis exhibuisscnl, cum ad hoc
dicëbal. Sed jam radiée cupidilalis et avarilia? pul- «1 dcpuiali sinl sacerdoies ex officio sui ordinis et
Inlaiilc, el iuedia famis impelleiilis,frater fratremi conslilulionibus
c sanctorum palriim. Quis pro hiis
viilens nimia depressumcgestale, et in nriiculo inor- incgligcntiis culpabilis existai, cum lot raillia homî-
lis constiliiluni, propter carciiliam v'iclualiiim, noni niiiuj sine sacramcnlis ecclesiaslicisilcccsscrinl, dis-.
dico alimenta iribuere, imo bucceltam panis noni ptttaudum j esl, delcrniinandiira vero cura venerit
verecundalur sibi denegare, cinn sinl una-caro clI filius f homiuis in sua uiajcslaic.
idem sanguis, ulpole palmes ex collera slipite pro-- B Coitgreg.ttisunl ilaque omnes consules et majores
pagali ; non allendebal Joannera dicenictn : « Sii (civilalis, el diulius habilo consilio super hiis, quid
quis liabucril siibslaiiliitmintindi' hujus, cl vidcrilt cssel , facienduin ad purgaiidam hujusmodi liirpiliuli-
fralrcin suum necessilaleni patientera, cl dauserit' iîiem, tandem de consilio el voluiilate communide-
viscera sua «b eo, quomodocarilas Deiniancl in eo?• ,creverunt convenire operarios ad effodienda se|inl-
(I Joan. m, 17) » cl ilerum': i Omnis qui odil fia- ,chra maxima , in quibus multa corpora btunana
trem suum, bomicidu est, et omnis honiicida non II possenl collocari, quorum profundita's erat irium
hahet vilam in se manciUcm(/ Joan. m, 15). illiiss ïaslrorum, laliludo ab omni parte decem Cubiloriim,
ha dicelur : «Ile, màlcdicli, in ignem aslcrnnm, qui "' et quodlibel scptilcrum capicbal corpora raille vel
11 paulo niagis vel minus. Haseseptilcra horrenda pra
jiaralus est vobis ab inilio secttli; liospcs fui, et non
collegistis me, esurivi, cl non dedistis mihi maiidu- i- sui magnitudinc eranl oelo : unum apud Sancluin
care (Hatlit. xxv, 41). i Anliquilus loti orbi vitalis is Pelruin iu vieo Tlicutotiicorum,in quo prnjccla sii.it
spiritus salubrës auras niinistrabat, quorum aflluen- i- 2000 corporiim, apud ecclesiam sancli Lazari ir.ler
tia acris pcrusli inlempcriem perinisccns scniina ia leprosos duo Ibssaln, apud ecclesiam sancli Joli.ni-
temperabal, corporibus hiiinanis saiiilaiem infini— i- nis in piscina duo septilcra, in Psarz duo septilcra,
debal, el cujnslibct gencris vel natura? specics fru- i- **apud ecclesiam sancli Johannis in Obora unum.
clificabat el iileo non immérité dicta sunl primitus is Haseomnia septilcra repieta sunl corporibusIiuinauis
aurea secula fuisse. Eranl enira rudes et simplices ss in spalio sex inensiuui. Diebusvero vernnlibus, cum
lioinines, et inler eos maii nescia et adhuc asluiia? ic jam terra rcsolula fuissel, briunalibus recedenlibits
inexperta simplieilas, qua? nonicn auri primis so- > au.ris, scpcliebiinliir fttncra in insulis arenosis cl
culis pra?stilil, sed poslmodiiiu natura per nielalla 'B campis anle nuxuiiacivilalis. Eranl eliam ad ofJfl-
viliora degciierans, ferro secula poslrcma suie im- i- ciiiin scpnllura? dcpuiali aliquol viri, qui laboribus
providitalis incui'ia fceilavil; ideoqtieuoslris lempo-
f- insudanlcs loto die.vix poleranl dëferre ad septilcra
ribus pestera diram cominerciisniorlaliuin minaiido, o, omnia corpora, qua?occubuerant ipso die ame solis
anhclos igues lulit lorpenlis frigoris venena, et '" in oceasum. Sed quia ex alia 'parte pontis civilas anli-
affiigcnduramcare cogebant orbein, quia quo magis !'S qua populosiorest, in ciirruum vcclura irahcbanliu'
ad culltim rerum atque arlitim usus humauus pro- °* corpora ad liiraiancltmi.El si in tina civilalc lot
ccssil, lanlo facilius in anitnos serpsil asmuliilio. °- millw. homintini in brevi spalio scribantur de'ccs-
Qua?prinium bene incipiens, in invidiam lalenler ur sisse, quoi miilia boniinttm per tolum regnum Bo-
evadit natura instruente, et ex liac jam nascitur iir ... heinia?respeclu un.iuscivilalis computabanHirceei-
j.
quidquid genus huinanum post scquenlibus seculis lis disse, eum nec iricesima pars lolius regni Bohcniia;
experitur. sola civilas Pragensis esse comprobelur? El sic
Cumque paupcribiis.deuegarelur ingressus domo- o- iniJubitanter fertur per lotum regnum major pars
ruii) civilalis Pragensis, nec ad pernoelandum reci- ci- Iiominuinoccubuisse. Multictiam agonizanlesdice-
perenlur proplcr l'urti perpctr-alioncs,qua? ab ipsissis haut : « O si nali lion fuissemus, nëc octtliiscujus-
comniiilebantur, jacclianl in nocle in vicis el pla- la- quam nos vidissctl O ulinam traiislati fuissemusde-
ids, lanquam sues fimo involuli, qui cjiciebalur in utero malris ad tumulum, saltëm manus propinquo-
vicos de stabulis equorum, propter corporis nudita- ta- rum officiointéressent sepulturas';quia
lem el frigoris asperilatem. Eral itaque lempus lus Dulcius ossa cubant manibuslumulala suorum.
hyemale el aura frigidissima et continua; ci ita Melius enim erat nos benc mori, quam maie vi-
lempore asstivali non nisi occasione faillis morie- le- vere, cum et a'tictbritasdicat :
banlur; lempore vero byëmali geminalum est nia- îa- Non bene-pensanlur laslidhpendia Inclus,
luiii, (juia mors non per fcnestràm, sed per oslium nm Plus morilur vivons,quam valet essemiser,t
irrepsit in orbera, inscia parcere httmano gencri ri;; Quidam homines miserrimi et hifdices, cgeitaW
38i CONTINUAT. CANONIC.PRAG. 382
iiimiadcprcssi,naturam corporis sui fovcrenulri-• A luuinm fanielicumcollum?Èmplorem,inquil, quasio,
mentisconsiielisnon valenles, devorabanlcadaverai ad ai nibil aliud islud aiirum gero, qui ënini famé pre-
jiinienloruin,pecorum el quorumlibetaniinnliiitn, , m mor, quid auro deleclor? » Al.illoqualilatemqtian-
nioi'liioiuin canuni.Imo eliam — quod horribileesll li titatemque pretii inleirpganle ait : « Nullnm inibi
aiidiiuiel ncfandum,lamen quia audilui mullorum i di discrimeir esl in prelio, quidquid dederis graluni
insonuii,sub silenliotransire non possiimus— quod1 linbeo.
lu > Subridens Tliuringus ait : « Quid si de
quidammorecantim Inlranliumhominespcrimcndo ) pulvere.
pi islo sinum libi iinplebo? » Erat auteni in
in hujus miscria?naufragio pro suslenlaculocor- codera ci loco congesta humus plurima. Saxo nibil
noi'isdevorabanl.Quidamaulem suspensospalibulo ) ciinclalus
ci aperit sinum, et accipii humum, illico
noclefuriiiii ablalos lempore quadragesimalinoni T Tburingo Iradens auruni, el laalusulerque ad suos
descrcuies,limore Dei avulso,comederenon forini- ahiil. al Tluiringi Tliiiringum laudibusad coelumlol-
daliaiil.hominum abjeclo pudore. Praslereaeodem î li luiil, qui nobili fraude Saxonem decepil, forluna-
annocontigit in villa dicta Horaz, spcclanteail ec- ti lumque cum inler omnes mortales fuisse dixerunl,
clcsiainSaezsensein,cteniin qmcdamfiliaomni pie- qui q vili prelio tara ingens auruni possèdent. Inlerca
laiedeposila,elininienior iiialeruiedileelionis,ma- Sàxo S privalus auro, oneralus vero milita Iiumo
Iransuamincisamin parles decoqiiensmandiicavit. "
. aappropiatnavibus.Sociis igitur ei occurrenlibus et
Et quia hac lempcstalemulla niala(sffluxerunlin quid q agerel amiranlibiis, alii amicorumeum irri-
liolicmos,elqualiler diversaruni poenarum nciilcis s dercd ectspcrnni, alii arguere, omnes pariter eum
sint siimultili, ut patuil in pra?missisprocurante e aiiiciilein
a crediderunt. At ille postulalo silenlio :
Saxonumindnstria, sed ne vidcaniur digredi a « Scquimini nie , inquil, opiimi Saxones, cl meain
iraniiteverilalis ipsam palliando, ut verius di- vobis v nmciiiiam probabilis utileni. > At ilii licel
camus, Suxonum înalilia principaliler et dolo o ddubii,seqiiunlurlamen; illeauicni sumptaliumoper
procurante, ul aulem appareanl lucidius aclaa vicinos v agros quam sublilius' potuil, dispersil, el
frauilinnel dolosilalum, ipsorum origiiiem descii- i- castrortim
c loca occupavit. Ul autem viderunt Thu-
bondocirca opéra ipsorumin aperluni proditccmus. s. rriugi a Saxonibus castra occupari, intolerabilis ei
[ERREiiAitDi] Elenim super origine gentis Saxonum m esl e res visa, et missis Iegatis conquesli sunt de
variaopinio est, aliisasslimantibiisde DanisNorib- 1
i- l'usdcrcviolato et ruplo paclo ex parle Saxonum.
mannisqueoriginemduxissc, alii veto, quibus et *
et Saxoncs responderunt se haclenusfoedusinyiolabi-
Grascidicuntur conscnlirc, eos reliquins Mnceilo- ). 1i1er servasse, terrain vero proprio auro couipara-
nici exisrcilus, qui secultis magnum Alexandrinn m lam t cura pace velle oblinerc, aul cerle armis defeu-
postniorlemipsius per lotuni orbein sit dispersus.s. ^*- derc.
( 11is attd'uisincolasTliuringiosauruni Saxoni-
hivcniiruiseliam in scriplis cujusdam hisloriogra-a- en < m nialedicunl,cl quem paulo aille felicempnedi-
phi,quod anliquilale traitante ab Angjis,Brilannia?
a? < cabant, aucloreni perdiiiouis sua? alque regionis
incolis,sinl egressi, el per oceanum navigantes, s, falebanlur.
i lia deinde accensi ca?coMarie, sine or-
Geriuauia? lillonbus studio el necossitaleqna;ren-
n- dine< el sine consilioirrutint in castra. Saxonesvero
dai'iunsediutnS83sint appulsi in loco qui voealur ir parali
] liosles excipiunt sternunlque, el rebus pro-
Ilalliuloga, et lempore(|iio Tbeodoriciisrex Franco-
o- ispere gestis, proxima circumcirca loca jure belli
rumcontra lrniinfridum ducem Thuringonini di- (
li- oblinenl. Diu ilaque cum ab alteriiiris pugnalum
micans,terrain eorum crudelilcr ferro vaslavil et iforet, cl Tluiringi a Saxonibusse superalos vide-
igni.Cumque primuin terne applicuissenl,incoliu i
liu rent, per inlernuiiciospacillcari cum cis qujerunt,
ipsiuslerra?qui Tluiringidicuntur adveniumeoruin iiv < cosque in lerra quam acceporunlsedere eoncedunl.
graviterferenles, arma coulra eos movcrtint.Saxo- o- Haseideo inseruinius, ul prudens leclor agnoscat,
nes vero acriter resislenles porluin obtinueruni.U. quanta perfidia,dolo,fraudequeusi sint. Ignorâmes
Diudenique inler se diinicanlibus,cl mullis bine ne Deum crealoremcceli el lerra?, maris et in hiis de-
inlerse eadeniibus,landem utrisque placuii de pace
cc n genlium, colucrunt eos qui nalttra non eranl dii
tractare,iniiumqueesl foeduseo paclo, quo habo- io- înaximequeMercuriuni,cui cerlis «liebus humanis
rcnl Saxonesvendendieraendiquecopiain,caslcriim un «pioquehosliis lilabanl. Dcos suos neque tcinplis
•il'«gris,a ca?dehominumalque rapinis abslinerenl.
ai. includere, neque ulla? hiimana?spëciei assi.rnilarc
Sleiiique idem foedus inviolabile mullis diebus. is. pro niagnilniline et dignilale divinilalis licitum ar-
PuniqueSaxonibttsjam defecisset pecunia, «ptod od bitrali sunl, lucosac nemora consecrantesdeorûra-
ciiterciuaul venderent non babentes, iniitilcmsibi
ibi que noniinibusapptsllaules,secrelum illud sola re-
paceni esse arbitrai! sunt. Ea igilur tctnpestatente verenlia contcniplabautur.Auspicia.et sortes quant
contigitadolescenleniqucnrdatnegredi de navibus ras maxime observabaul, quarum sorliura consucludo
oiieratuminulto auro, torque aurca, simulque ar- ar- s'unplex,erat. Virgam fruifera?arbori decisam in
nnllisaureis. Cui obvius quidam Thuringorum i : surculos anipulabanl, eosqtie notis quibusdani di-
' Quid sibi vult, rca screlos super candidam vestemtemere ac fortuilo
inquil, tam ingens auiura circa
YARLE LECTIONES.
s*!sedvi'2.
583 =*•-• CO'SMJSPRAGENSISCHRONICA. 581
spargchanl. Mox, si pubïica cônsullatio fuil, saccr- A cornu
o Iuna?liicidissimosplendcns fulgore, quia sa.
dos populî, si privâla, ipse palerfamilias precaluss pientes
p cl literati viri advenlum sui principiscl
dcos coeliiniquesuspicions 1er singnlos tulil, subla-. llaîiedis
li regni BohemiciWenceslai, qui morabatut
Usque seeundum impressair,antea nolam ,8\ si per - aapud Olloncm marchioncm Bramburienscm, IÛI«.
missum est, cveiiluum adliuc fides cxigebalur. rem r suum, prxdixerunt. Cui advcnienli9 Kal. Jn^
Avium voeës volalUsqucinlerrogarc propriuin gen-- occurrerunl
c barones ca?lerique mililes ad plura
lis illius erat, «quorum quociueprxsagia ac niolus; milliaria.
r Clcrici vero lolius civilalis cum populo
experiri, hinnitus hac fremilus observare, nec iliii occurrcnlcs
c ci, processionibus stisceperunl ému
auspicio major"" fuies adhibebalur, non soliim i honorifice
1 anle valvas castri dccanlanles : « Adve-
apud plcbcm sed eliam apud proeeres*Erat et aliai nisti i desidérabilis, » cum aliis hynuiis cl canlieis,
observalio auspiciorum,quo solebant cvenltis gra- populo I eliam, ilecantantc : « Hospodin proiniluy
vium explere bellorum; ejus scilicelgenlis, cum qua» iny; » cui processioni inlerfuit Tliobias episcopus
bellanduinfuit, captivuniquoquo modoinlcrccptum; cum ' canonicis ccclesia? suae, et ca?leri claustrales
cum electo popularium siiorum patriis quoque ar- < conventus, Brzewnovicnsis, Slrahoviensis, prsedica.
mis commiltere, et Victoriahujus vel illius in pro- 1(ores, fralres minores, et omnium ecclcsiarumre-
videnlia haberc. Frondosis arboribus l'oiilibusquc e H< ctorcs, secularas viri cl femina;,caslcriqueomnium
vencralionem exhibebant. Truncuni quoque lignii < opertim artifices.
nonparva? magniludinis in alluin erectum sub divo 0 Idem marcliio Bramburiensisfinilo olficiolutelx,
colebanl, patria euni lin^.a Irminsul appcllantcs, ;, < eum deberet seeundum norniam legalem rciUlerc
quod latine dicilur univcrsalis columna, quasi susli- >- ralionem
i de admiiiistralionc sui ofiicii, ul Iradunt
liens omnia. Quomodoaulem cerlis diebus, cum aul|l leges ] impériales in instituta de Atiliano litiore, uli
luna inchoalur aut implctur, agendis rebus auspica- i- idicitur (Just. inslit. 1, 20, 7) : « Cum lulorcs pu-
liSsimum inilium credidcruul, cl alia innumcrabilia •t pillorum pupillaruinvenegotia geruiit, posl clapsum
vanarunl superslitionum gênera, quibus impliciti li lerminum lutela? judicio raiiones reddunt. > lilem
tenebantur, observaverunt, ha?cideo scriplo com- i- marcliio, duduin accepta pecunia 15000niarcarum
niendavimus, quo prudens lector agnoscat, a quan- i- argenti de collecta gcncrali, adhuc slimulo cupidi-
lis errorum t*.-nebrisper Dei graliam sunt liberati, i, talis accensus, pudore hominum abjcclo, cxcgila
qui eranl cullui d*monum dcdili vera?qucreligioni •i duce Bohcmorum 20000 niarcaruin argenti pio
conlrarii, neque divina neque huinanajura illiciltim n absolulione sua? luilionis, non allendens, quod in
vel inhonestuni iraicgredi puianles. Quolicscunque e cisdem legilras proinulgalum esse reperialur, quoi!
ab aliquo rege supcrali sunl, eidem supplices sese ie non solum lulorcs vel curatorcs pupillis vel adullis
dedcriint, imperata fucluros pollicili sunl, obsides ÎS cxtei'isque personis ex admiiiistralionc teneantur,
qui iiiipcrabantur absque dilationc dederunt, lega- L~ sed eliam in eos qui salisdaliones accipiuitl subsi-
los, qui miltcbantnr, suscepcruiit. Quandoquc ita ;i . diariam aclionem esse ipsis pupillis, qua? ad ulli-
tlomiti cl emollili fuerunt, ut ctiam cultuin danno- >' muni cis praesidiumpossil alferre. Deliiiuil etiara
nuin dimillere cl chrisliana? religioni se subdere 'e idem marcliio pro eadem summa pecunia? ratione
per omnia promiItèrent;; sed sicut ad ha?'c facienda la pignoris mtiniiioncs finnissimas, videlicet Dieczin,
aliquolies proni, sic ad eadem perverlenda semper îf Uslie (422), Pontem, Ronow (423), Bezdieïie ca-
fuerc pra?cipiles. slrum, cura civilalibus, douce prasdictu?pecuniie
Anno Domini1285, 7 Kal. Januarii, hoc est in die te summa solvcrclur ex inlegro. Eodem anno ver to-
beali Slephani, contigit quod raro conlingere solet.it, tum siectimfuit. Hoc eliam anno 4 Idus Maiifrigus
Apparuit iris mira? pulcliriludinis,qua? circiinida-i- - vineas et fruclus arborum ila enormiier la?sit,quoil
bat tolam civilalem Pragenseni, cxtcndeiis finem m penilus nulles fruclus prolulerunl; lassil etiumse-
unum ullra muros civilalis versus ineridiem, altc- ts- gelés fruinenli liyemalcsel asslivales per tolam Co-
rum super flumen Waltava?ab alia parle civilalis is -j
p heraiam irilici, siliginis, ordei, pisa? casterorunique
versus aouilonalcmplagam.per quaraquidamJuda?o- o- seiniiium, ita quod in plurimis locis defalcala?sunl
rum, quasdametiam femina?chrislianoruin cvcnluin in propter suam infrucluosilalcin, quia nulriiucnta
fulurum bona? fortuna? loti regno BohCm'ia?fato lo parva vel nulla hmnauis usibus conferre videbantur.
piassligiipra?dixerunt, asserenles ut quemadmodum m Eodemanno consecrataest eccicsia sancli Nieolaiin
iris opponens se ymbribus lempcstaliim turbines es suhurbio Pragensi a vcncrabili paire cl iloiiiino
reslringit, sic DominoDeo gubernalorc tolius orbis lis Thobia, Dei gralia Pragensi episcopo, 2 Idus Jantia-
concedente, incolas regni Bohemia?a pressuris et rii, in qua consecratione quidam contractus crédits
o, esl merilis et precibus sancli Nicolai. Eodemanno
variis passionibusconservabit. Sicut et in alio signo,
videlicel in slella quas visa est Nouas Aprilis superer 18 Kal. Februarii slilli.cidia sanguinis manaverunt
YARI/E LECTIONES.
,l norat 2. Festinanle calamo descr'wsil;désuni nonnnlla verba. ,Mtorreçlum ab eadem manu minor.
NOTJ3.
(422) Aussig. (425) Ronnovvin circulo Czaslavi«n»i.
0K CONTINUAT.CANONIC.PRAG. oiib
A inv locala esse Bohemia, quam fertur inlroisse
e pede crucifixi, locali circa lumbam sancla? Lud- invenitur
,ike in ccclesia beali Georgii, et super "hiis, qua? homo hoi noniine Bohemus cum paucis animabus, a quo
loi: lerra vocala esl Bohemia. Hic homo Bohemus
Iota
onligcruni et allera vice, viri fide digni teslimo-
liuniperbibenl dicenlcs se lalia vidissc. cir moulera Rzip inler duos fluvios, sciliect Oliram
circa
Nec prselermillcndum puto, cum s'il memoria el YvTtavamprimas posuil sedes. [I, 5.] Poslmodnm
oniiiieiidabilidignum, quod domnus Thobias, Dei labciitibus lab lemporibus vir quidam noniine Crochko
inl ipsos oriundus cxlilit, ad quem lam de pro-
inler
graliaPragensis episcopus, licel ex oflido sui régi-
Diinisteneatur omnes ecclesias sua?dioeccsisfoverc, priis pri Iribulms quam etiam ex lola plèbe omnes ad
lamen ecclesiam Pragenscm, cujus sponsus et do- dirimenda dii judicia contluebant. Hic vir carens virili
minusesl, speciali dileclione confovendo, providit proie, Pr< genuit lamen 1res filias philonissas, quarum
ci in ornalibus preiiosis el libris ecclcsiaslicis ad prima pri Kasy, secunda Tctka, lerlia Liubussie sunt
Honorera et laudem divini cullus, née non el bealo- nu nuncupata?. [I, 4.] Ha?c Liubussie, licet fuisset nalu
rum marlyrum Vili, Wenceslai alque Adalberli. mi minor, sed prudeniia inulto major emicuit. Hanc
Quarumrernm collalio talis est : Casula, dalmalica et sibi sil omnis poptilus, commune consilium iniens, post
subtile(424) de axamilo (425) albo cum limbis (426) de dccessuin palris ejus praifecil judicem. Orta est
"
niagnis, item conliilit alium apparalum nigruin.i autem ai eistlem lemporibus in populo discordia non
cumauro lexlum, item pallani allaris de albo bal-- modica, ni et ileferenlibus querelis ad dominam et
kino,fàrralum de ruffo cenda.lo (427), ilem aliami pclcntibtispi ut cilius senlenlias diffinitivas pronun-
pallani,in qua est leo et aquila de plumario ope-- ciaret, ci fertur respondisse : « Ad dirimenda judicia
re(428),ilem tria mensalia allaris cum latis prie- ci cofjuitio causarum necessaria est, nam sine cogni-
lexlis,ilem slrifeum axamiluin, qui ponilur in para- lione li mulloliens justi damnarcnlur. » El non poleral
scevesub rcliquias, et quarluni inensaie longuin,, in il conlinenli petilionibus eoruin salisfaccrc. Tune
quod ctiam ponilur sub reliquias. Coniulit eliamn poptilus p sprevil dominam suam el judicia ejus, di-
missalemagnum cum omnibus epistolis et evange- :• ccens, quamlibel feminam magis virilibus amplcxihus
liis,lam ferialibus quam festivis, cura canlu perr aaplani, quam dielare mililibus jura. Ad ha?c Libus-
îmisicaniscriplis, cum graduait et scqueniiis, itemn s: sie cernens a populo lanlam ilialain conlumcliam,
iiocuirnalemagnum cum rubricis et canin iu ipso o femiuco
f pudorc celans ac pallians injuriam ait
per inusicani annotalo per lolum aniifonariuin.i. [I, [ S.] : « Si «liguanon sum prasessevobis, ile ci eli-
Contulitetiam breviarium de magna litera juxlaa gilc g vobis dominum, et quem clcgeritis, eril dux
cursumPragenscm, ecclesià?modo cl consuetuiline ic vveslcr cl mihi maritus.» [I, 6.] Et conliuuo dans eis
antiqtiaconservala. Talis quippe provisor dicilur ir *-•
C indumenln
i regatia, nominans villam noniine Sta-
ulroquepede calcialus esse, qui non lanltim sibi, i, idie/,, qua? sila est circa fluvium Belina, misit eos,
sedccclesia?sua? judicalur competenter providissc. a. dans « eis cl cquum suum, cui cquo coguita eral via
Prascavitquippe de stispicione auctoritalis illius, s, (qua? perduxit eos usque ad praifalain villam, dicens-
quasdicit : i Qtiicunquc perccplo principalus officio
io < que ad eos [I, 5.] : «Inveniclis lioniincm circa villam
peifriii scculariter coeperil, libenler obliviscilurur nominalaiti
i noniine Prziemysl in agro arantem va-
qiiieqttidreligiose cogitavii. > i bobus, ipsumque adducile, et erit vester dux et
riis
i
mihi mariliis. > [i, 6.] Qui pergenles compleverunt
Quia (429) mulloriim hominum animos Itirbat at omnia < juxla niaiidalum domina?sua?, [i, 7.] Hic vir,
sollicitaliode invesliganda série cl descensione ne qui verc ex virtulis merito dicendus esl vir, qui
ni'opaginisducum ac regum regni Bohcinici, qua- !ii- omnia jura excogitavit et diclavit, «juibushase lerra
lilerprimo duce Prziemysl usque ad ba?c leinpora, a, ulilur et rcgilur, hic est priions dux Bohemia?.
quoifnerint, et quis cui in ducatu successerit, ubiibi Primus dux Prziemysl.
ctiamregia?majestatis dignilas exordium sumpserit, il, M. Nezamysl.
obmissaprolixilaie Yerborum, qua? sapienlibus dis- is- „'n MI. Mnala. '.
plicere,nonnullis eliam et fastidium generarc con- m- IV. Yogin.
suevii,prout compendiosiuspotero, nitar explicarc, re, V. Unislâw.
ea lamenemendalione relicla, ul,
ubicunque in hiis
dis VI. Crezomysl.
s scriplisloclori nodus dubielatis occurrerit, ad de- VIL Neklan.
pellcndumerrorem recurrat^superius ad scripla, ibi Vm. Ilostivit.
; enim pleniusinveniet annotata. IX. Borziwoy, primus christianiis, baptizalus est
[COSM/IS 1,2.] In divisionc orbis seeundum geome-
ne- a Metudioepiscopo Moraviensianno dominica?incar-
'ncos Asia sub suc,nomine diniidium mundi oblinel,icl, nationis 894 (450).
«t diniidiumAfrica el
j , Europa. In Europa sila Ger-1er- » Spitigneu.
.?
; mania,cujus in partibus versus aquilonalem plagam am XI. Yraiislaw.
? } »... .. ÎWLË.
SUs subdiaconorum.
tk%V\« (428) Acu erat pictum opus.
)\~f) v 1- exametum, germanicc Sam mt. (429) Epilogus interpolatoris
Finibriis.
|26) I. c.
I427) (430) Cosm. I, 10.
païunis sericus erat stibsulus.
387 ÂLBERIClAQUENSa*
Xfï. Wenceslaussanclus, fralerna fraude marty- ji XXX. Sobieslausdux.
rizalus 4 Kal. Ociobris (431). XXXI. Conradus dux.
XIII. Boleslausférus, fralricida. XXXII. llenricus dux et episcopus.
XIV. Boleslaus pius, crealor episcopalus Pra- XXXIII. Wladislaus dux.
gensis (452). XXXIV. Prziemysl dux cl lerlius rex Bo.ienua?
XV. Boleslaus milis. qui cl Olakarus diclus esl.
XVI. Wladiwoy. XXXV. Wenceslaus rex.
XVII. Jaromir (453). XXXVI. Przieinysl rex.
XYlll. Odalricus. XX5VII. Wenceslaus rex **••
XIX. Brzieczislaus, Él quia numeriim ducum ac regnm et ordinem
XX. Spiligncus, fundalor ecclesià?Pragensis. breviler hqcloco descripsiinus,dignum duximus,«i
XXI. Wralislaus dux et primus rex Bohemia?. iiunierum annorum el dislanliam temporiini inler
XXII. Conradusdux. ipsos dëscribanius. A primo igilur duce chrislianp-
XXIII. Brzieczisljiusdux. rum Borziwoy usque ad YVralislaum,primum in
XXIV. Borziwoy«lux. regemBohcniia?,Icguntur successivefuisse12 duces,
XXV. Swaloplik dux. " infra quod lempus computantur luslra 40. A YVra
XXVI. Wladislausdux. lisiao primo rege usque ad Vadislaum-seeundum
XXVII. Sobieslausdtix.. regem fuerunl duces sex, infra quorum lempora
XXVIII.Vadislausdux et secundus rex Bohemia?, subpulavi. m.
fundalor Strahoviciisisccclesia?. Cronica finilur, qui morluus esl sepelilur.
XXIX. Fridricus dux.
VARIEELECTIONES.
I8eex margine velustioris codicis texlni inserta sunt sequenlia: Anno Domini 1520, obiil Wilhelmu»Le-
pus, fidelissinius regum Boheniorumet genlis lulor Bohcmica?. m Uliimaverbadésuni.
NOTiE.
(431) Cosm.-Ï, 17. (453) Hi duces apud Cosmamdesiderantur.
'(451) Cfr. Cosm. I, 21.
CIRCA.
ANNUM
MCXXV
-ALBËRIGUS ÀOUENSIS
NOTITIA
Albértus, sive Albericiis, Aqucnsisin Gallia Eccicsia?cuslos, scripsit, ex fideeorum qui présentes inlcr-
fuere (l), Hisi.oriamaccuraiam Hierosolymilanicexpeditionis, sive De passagio Godefredide Bullioneel
aliorum prhicipitmusque ad aûiitimsecunduni Balduini II, sive ab anno C-1095 ad 1121 libris xn, qui,
sine nomme aucloris primum edili, cum cbronologia llenïici MëibonVii a Reinero Reitieccio, Helinslailii
•1584,4, sub lilulo : ChroniciHicrosolymitanidèbellosacro. Deïndcaliclori stto rëstituti, in Jacobi Bon-
garsiiGestis Dei per Francos, loin. I, p\ 184-518,11
anov. 1611, fol. Nonienaucloris primus prodidit David
Hccscheliiisproel'at.ad AiinoeCouinëna? Alexiademscripta an. 1610.
(1) Vide libri i cap. 1, 24, 25; libri ucap. 35 ; libri ni cap. 2, 65; libri iv -.«'
cap. 53. 55; libri vi cap-
24, 50; et. libri.vin cap. 21.
— LIB. I.
HISTORIAHIËROSOLYM. 51)0
„,,,
INCIPIT HISTORIA
HIER0S0LYMITAN4 EXPEDITIONIS,
EDITA
AB ALBERIGO
CANONICOET CUSTODEAQUENS1SECCLESIA,
LIBER PRIMUS.
LIBER SECUNDUS.
CAP.1. — G'Hmquibusel quo lemporedux Godefri- '^ de Kahella, Clarcboldide Yinduil,ac conlrilioncm
dnssecundaminieril profcclionem. sui exercilus crudeliler factam in regno Hungaria?
Igilur post Pelri Eremila? profeclioncm, post ^d porlaniMeseburg,Godefridus, dux Lotharingia?,
WaliheriSenzavehormililisegrcgiioccisioncmcjus- vir nobilissimus,fraterqueejusulerinus,Baldewinus,
que exercilus gravissiniumcasuin, dehinc raodico WcrneruS'deGreis, cognatusipsius ducis, Baldewi-
niiervaïloposl crudelemslragem Godescalcipres- ims paritcr de Burg,ReinardiiscornesdcTul, Pelrus-
'ï'et'i, et ejus exercilus, post infortuniumcomilis que fralcr ejus, Dudode Cous, llenricus de Ascha,
^leinanniasjEmichonis,caHerorumipicforliumviro- âc fralcr illius Godefridus, fortissiiuimilites aè
nini et principum«lelerra Gallke, scilicel Drogonis principesclaiissinii, eodemanno medio menwsAu-
411 ALBER1CIAQUENS1S 41â
gusli, viamrecto-iiincrc in 'Jérusalemfacicnles, ini A ul u nos punirent el cxtcrminarçiil,de quibusDeo
terrain Osterreicbad civilalemTollenburg,ubi fin- auxilianlc
ai vix defensisuraus.i Rex aulctn m hase
vins LiritaxregnumGallia?terminalcl dividilhospi- r< respondit,jussil cosdcinlcgalosducis iionorifieein
lio resederunl curricttlo irium hebdomadarum i palatio
P suo hospitariin loco qui dicilurPaniionia,,'
niensisSeplembris,ut audircnlel inlelligereiilquai ubi u per diesoclo omniaillis necessariain ipsarégis
occasioneexorla sedilione, përegrinoriimexercilus n
s mensa nfilucnlcrminislrata sunt. Posl dies vero
paulo anle lios diës perieril, et a proposiloeundii oetorex o super Icgationcmducisconsilio primalum
Jérusalemcumsuis principibuseldueioribusaversuss suorum s acceplo,remisillegatoscumlegalisde domo
ftierit,jainquc eisobviamdesperatusredierif. ssua, ul duciet priraisexercilusin hune modumre-
s CAI.OMANUS duciGOOEFIIIDO cl
CAP.II..— Principesper .internnniiosconvenernnt sponsaporlarenl:iRcx
Punnoniasregem, quare perdiderilpopuluinDo- ' o'hinibus Chrislianis, salulcm el dilcelionems'mc
mini. s
siinnlatioiic.Audivimttsde te quia vir potens cl
lua sis in terra, et lidclis inventas ab
, Tandem post plurimummaii rumoris, quid pri- princeps '
. universis qui le noverunl. Idcirco le seniper
muni, quid cauliusel consulliusagerent ad explo-
randara rein el crudelilalem Hiingarorum,quam n•" diligensex sola bonafuma, nuncle videre et agno-
il ç accepi,ut descendas
fecérantadversusClirislianosconfratres,.dumsaspius scereoplavi.Elexindeconsiliuni
. ad nos in castellumCypcronsine opinioncalicujus
iraclarcnt, visum est omnibusutile consilium,ut,
nemiucinex nominalissimisel capilaucis viris ad, periculi, ' el utraque ripa paludis résidentes, tottini
inquisilionein tain nefandi homicidii et scelcris l_ (colloquiuinicncamus de omnibus qiue a nobis
, ' cl nos reos arbilraris. i
proeniillereni,praslcrGodefridumde Asclia,eo quod requiris, quorum
notuS esset Calomano, régi terras, anle mullum m CAP. 1 IV.—Dux Pannoniamingrediensquamdecenter
lempus hujus via?in legationem ducis Godefridi i- sttsceplussil, et quid inler eumet regni primores
conveneril.
îiisstis ad eumdemregem Hiingarorum.Alios vero
Hocrégisnunlioaudilo,duxuniversocoelurelicto,
dtiodecimcleclôsex familia ipsius ducis, Balderi-
ex consilio majoi'tini trecentis tanliira mililibus
cuiii.iiiqnam, Slabëloncm et quorum nomma latent,' assura
unacuin illo dircxcrunl, ul legalioneuilaiitorum '. plis, ad regemprofeclusesliu loco prassignalo.
El utrinque hinccl hinc omisso coniilalu suorum,
priiicipuinhoc modoaperirent: <RégiIliingàrorum m
dux solummodoWernerode Greis, vironobilissimo
CALOMANO GOOEFIUDUS, dux .Lolhariiigoruni,el cas-
teri compriinoresGullia?,saluleinel omneboniimin f elpropinquoejus,ReiuardodeTul et Petro evocatis,
Chrislo. Miranturdomini cl principesnoslri, cum *** ponlemqui paludiiinininct ascendit,iu quo regem
(J repérions,
Chrisliaiia?professionissilis, cur tam crudcli mar- bcuignissiniesalutavit, el ltumilidevo-
lione oscttlattisesl cum. Dehincinlcr se divers»
tyrio exercitumDei viventis intcrcmislis, terrain habucre
.vero et regnumperlransire inierdixislis, et variis colloquia de concordia el rcconcilialioiio
ralio hase pacis cl dile-
calumuiiseos affecistis.Quapropler mine liniorcet Chrislianorum,quousque
tilse dux fidei ejus
dubietateconcussi,Tollenb.urgnioratnfaceredecre- elionis adeofirmiler processit,
credens dtiodecim ex Ircccnlis suscepent; ctitn
veriint, donec ex ore régis ititclligani cur tant cl terrain Iliingàro-
crudele facinusa Christiaiiis,pcrseculoribus Chri- quibuscum rege in Pannoniam
rum descendit;fratrem vero Baldcwiuum,relictttni
hlianoruin, comniissum sil. »
Tollenburgpopuluinregere et procurare, reinisso
CAP.\\l.—Besponsiorégis, quomododucemaccersterit.
'''• exerciluireccnlorum,conslituil. Duxilaque Panno-
Responditrex, universoccetu suoruni audiunlc: e : niain ingressus,honorificcab ipsorege et primaiibus
«NonCliristianorumperseculorcssum.us,sedquidquid •id suis suscL'plusest, eique bénigneel copioseomnia
crudelilalisoslcndiinusaut in illoruminieritu com-n- necessariaparata sunt de domorégis et mensa,qua?
misiinus,niinia necessilalecompulsifecimus.Cum m tam egregiumvirum decebanl.Dehincrex per dies
eiiira primo exercitui'vcs'tro,quem Pelrus Eremilaita |vft oclo plurimumconventumsuorunihabens,quictiam
contraxil, omnia acconiodaremus,emendi liccnlia lia ad videndumtam nominalissimumpriucipem con-
concessain mensuracl pondèreasquitatis,el pacifiéeice fluxerant, quaîrebaiconsilium qua fuieet fiducia
illisper terram Hungaria'transitumconstitueremus, as, salvoregno suo rebtisque'suorum lam copiosusexcr-
inaluuipro bono nobis reddiderunt,non solum in eitusforlilerarmatiisinlromilleretur.Tandem reper-
auro et argeuto,equis el muliset pecore regionis nis tumest consiliumet duci declaratuniquomodo,nisi
noslra?aiifercutes,sed et civjtatcscl.casiella cycr*-
îr*- darentur obsidesviri egregiiet primoresexercilus,
tentes, honiinesquç,nostrosad; qualuor miilia.raor-
or- nullussibi suisqueconcedercluriransilus, ne alîqua
lifiqanle.s,,rchus el veslibus exspoliavcrmil.Postost occasioneassumpla, in virlulc lam innumerabilis
bas acomilatu -Pétri nobis.lam iiinumcF.tb.iics, sed genlisterram et rcgnuiiiaraitlerel. His auditis,A»x
injuste illalas injurias, siibscqucnsexercilus Gode-
de- voiunlaliregis in omnibuscessil, et obsides quos
ara pctebal dari non abnuit, liac lamen coiidilioneut
scalci, cl nunc reeenler. allri,tus, que:»,in fugara
çonversumobviamhabuislis, castellumac muniiio- io- ultra pcregrinortimexercilus, lam prisons quam
ncin regni,notri Mcsebiirgobsederunt,in.superbia bia fuluriib,per lerraniejus Iransircl sine aliuu.o. ohsta*
cs, culo,et pacifiéeututuarclvidenecessaria.Necnior*,
cl iiHpqlcniiavirtulis suasad tios.iulyai'cvotanics.
il3 HISTORIAIHEROSOLYM.— L1B.H. Mi
percussilrex foeduscum duce, perëusseruut cl Uni*A lione ti( facla, ciiimlemfluvium irajeccrunt, assidue
versiprincipes regni sui in jurejurando non ullra re rege-cumvalidissiraamanu cquilum a sinistrisgra-
nocereperegrinis transiluris. Hisergo sic utrinque dienle di una cuhi Baldewino.et ca?lcris obsidibus,
jn verafide firraalis, rex ex consilio suorumrequi- quousquequ ad locum,qui dicilur Francavilla,perven-
sivit Baldewinutïi, fratrem ipsius ducis, obsidenii tum tu est. Illic per 1resdies remorali.vila?necessaria,
fier!,,ttxoremquoque ac familiamejus* Quod dux et quibusindigcbalexercitus, prelio miiluanlcs,cum
sj,ie ulla conlradiciione adimpleri concëssil, sta- -omnibus
"oi MalevillanidesCcndei'unl*iu liilore Sowa
limquepostdiesoclomissalegalione, duxiiniversumi diebus di quinque pernoclantes. Illic duci ça?terisque
cxei'cilum pra?cepitproper-are ad castellumCyperon,, prineipibus
pi ex'ercilus ihnoluil quam inlolerabilis
aclabernaculasua hac altéra in ripa fluminis cll virtiis vi mililia?imperalorisCouslaniiuopolisadfuisset
paludiseollocari. ai prohibendam peregrinis viam' per regnum.Bul-
ad
CAP.V. — Ubi.exercilusjussu ducis caslra &!
garie. Quapropler dux et universi consiliuminie-
posuerii. ri
runl, ul parlera exercitus in armis irans fluvipm-
' ad repriinendos hostesinililes irape-
Ad banc ducis legalionem coepit exercilus ni- pra;inillercnl
pi
miunthilarescere, et gavisi sunt universi, qui anlcaii nratoris, quousque populus enavigarcl.Non aniplius
ex dinlina ducis absenlia hicsilabanl, existimanlcs s enimci quam 1resnaves illie reperta? sunl, cum qui-
eum in falsa fide tradition et cxsiinctum, sed d bus b mille equiles loricali ad pra?occiipandnra lil.lus
nunc,quasi de gravi somno expergefacti, surrexe- transmissi ti sunl. Ca?lera niullitudo, copulationeli-
'nuit, cl juxla ducis manilalura venientes, in ripa a giioriuii
g et virainum,fluininisalvenin superaverunt.
fluminiset paludis castrametati sunt. Collocalis s CAP.
ç VIL — Ubi rex obsidesrecousigiial,et qualiter
ilaquetciitoriis, dux de regno Hungaria?reduclus, i, • -ivx. Grasciosducem per internuntios interpella-
el suisreslitutus est, referonsquaulamei rex curam n verii.
cllionoremexhibuerit, cl omnia, qua?cum rege et ;t Vix enavigavitpopuluscrcorimi-pi'jiieepSjcl cece
prineipibusejus pactus sil, el quomodofralcr ejus is rex r cum omni apparatu suo, cl fralre ducis-Bal-
Ilaldewinus a rege in obsidenicura uxore et familia «i
la dewiiio, ejusque uxore el cunclis obsidibus adfuit,
rcqiiisilussit, donec populus cum silenlio et pace ;e quos<i ibidem iu manu ducis rcslituit. ACdehinc ni*
transeat, alio qui nullain sibi dari liccnliam Irans- j_ mia i dileetione comniendatoduce fratreque ejus in
eundi. Et post panea slatira admonuil frairum m douise plurimis et osculo pacis, iu lerrani regni sui
suum Balilowinum,obses ficret pro populo, sicut rt reversus
i esl. Dux:vcrocl omnisexercilus illiusal-
dccrcluineral. Qui vehcinenler coepil renili et pQ lera < in ripa consiiluti, in villa Belegrave Bulgaro-
conlradicere,donec dux hassitationcillius lurbalus, s, rirai' hospitio pernoclartiiil, quara Pelrus et illius
ciinsliitiil,ul ille curam exercilus Dei gercrel, ci '
cl exercitus non longeanle dcpraulati coinbusserant.
ipsepro fralribtis obsesfieri non dubilarct.Tandeiii 1
ih Maneaulcui fiielo, dux el exercitusilliiis exsiirgcn-
Baldcwiniis omni menlis sua? fluclualioueexclus», a, ites, silvasimnienstiset inauditasregni Biilgarorum
concëssilobses fieri, et exsilio pro salutc fratrum m ingressi sunt. Ubi legali imperalorisillis occurrë*
stioctinitrausferri. runl, iu li'jecverba nuntia déférentes: « ALÈXIUS,
CAP. VI.— Obsidibusdalii, qualiter Ilungariam. imperalor Constanlinopolisregni Gra?corura,duci
transierint. GoDEiaunosuisque sequacibus, inlcgrani dilcclior.
igilur tam pra?claroprincipejam obside facto, et nem. îtogo le, dux Chrislianissihie, qualeiius re-
regeuna cum illoin Pannoniam regresso, universus lis guiiui et lerras meas, quas. ingressus es, getiiem
exercituse.v jussu et concessu régis per poiitcm sm t.uamvastareet dcpraidarinon pnliaris, sed etnendi
traiispaludeinintroniissus est, et ad fluviumLintax ax licenliainoblineas,el sic omniasufficienlerex nostro
caslranictalusesl. Caslris vero posilis, cl universissis imperio emendaet vendenda lui rcpcrianl. > Hanc
liospiliosedalis,Godefridusdux prasconespersingu- ;u- ilaque imperaloris legationem dux ititelligens, in
lasdomosac tenloria acclainare consliluil sub u- D omnibusse imperalorisparère pollieelurmandalis.
ju-
diciomortis, ne quidquainconlingerciit, aul vio- ,o- Undeuniversisindicluniest ne deinceps quidquam
lenterin reguo Hungaria?râpèrent, el nullam sedi- ji- aliquainjuslavi contingant, praslcrpabula equorum.
lioncmmoverent, sed oninia asquo prelio inuliia- ia- Sic vero pacifiée ex rogalu imperaloris pertrans-
renlur. Sirailiter.el rex per univcrsuui llm cuntes, perveneriiiitNiczlipiassidiiiniejus.Ubi mira
regnum,
acelamariprascepit,ut oninemcopiamrerum neces- es- affluentiacib'orumin fruinunio,li'ordco, vinoet.oleo
sai'iarumreperirel exercitus in pane,vino,frumcnlo, "
lo pluriniaque veualione ex iiupëratoris iloiio duci
iiordeo,in besliis agri cl volalilibuscceli; jussuniquc
pic oblata esl, casiisris'liccnliaveiidcndicl cmëiidicon-
subjudicioviioe,ne inj.us.lavcndil.ioneHungari ra- cessa. Illicsiquidemper (liesquatuor in omni.opu-
gra-
yareni.cxerci.lumaul coniurbarent, scd.potius oni- iin- lenliacl juçundilatc recreaii sunl. Posl hase «lux
nia venaliaillis allcviarenl. Sic et sic dos cumonini exercilu Slcrnii/, profeclusest-: ubi non
per singulos
«'es in silenlio et pâte, iu niensura isla minori piiigucdincdonoruiii imperaloris sibi saiis-
a?qua,et jusla
Vînditioneduxet ns- factum est. Dehincpost aliq'ùol'dics discedeiis, ad
populusregnumHungaria;pcrlrans-
•eits, ad Droyvafluviumpervencrunt. Ubi congeric ;ric Phinopolini,civilalem prasclaram,àëscendens, illïc
J'ë'iwum coinposila, et plurima vimimim çôpuh- ila.- similiter ex imperaloris dono onineni ubundaiitiam
415 ALBERICIAQUENSIS 4'9
iiecessarîorum habuil perdiesocto. Ubi nuntia ilii Aolfeirelsecurc
Aol susciperel. Dux igitur, sic pra?m0.,
allala sunl, quomodoimpcralor HugonemMagnum, nitus ni ab advenisel Groecoromdeceplionesedoelus
fratrem régis Francis?, Drogonem et Clareboldum, ad a< imperatoremminime inlroivil. Quaproplerimpc-
in vinculis et carcere tenuisseW rî
ralor indignalionevehcmeiileniolusadvcrsusduceni
CAP.VIH. — Quid dux rcsàlutdio rcgi mandàverit, etomnem ^ ejus exercilum, vendendi cl emendi fi.
el pro releutis prineipibusquid egeril. C(
çenlianrillis inlcrdixit. Baldevvinusvero frater ducis
Hoc audilo, dut imperalori Icgalioncmmisil, qua- agnilaa| hac imperaloris indignalioneet videnspopuli
ténus hos principesterra?sua?,quos tenehal caplivos, indigentiamniiniamque
in defeciioncmnecessarioruni,
liberlali resliiuerct, alioqui se fidem ilii el amici- egit ei cum duce et magnilicis exercilus quaienus
liam non posse servare. Baldevvinus,Hamaicorum i rursus
ri per regioncs el .terras Grascorum pranlas
comes, cl llenricus de Ascha, intellectà ducis lega-. conlrahcrent,
c escas comporlareni, donec imperalor
tione ad imperatorem deslinala, primo dilueulo,, liis h cladibus coaclus, rursus emendi vendendique
duce ignorante, viam anticipaverunl in Conslanti- liceniiamconcederel.
li Imperalor ergo vidons terra;
nopolim, ul legalos pra?venicnles ab imperaiore; rregni sui proedaset mala ingruera, liceniiam ven-
majora doua consequerenlur. Dux - vero audiens> ddendi cl emendi omnibus ileravit.
graviter accepil; sed lamen dissimulansiram, Adria- " CAP.X. ç — Post aliquanlas ulrinqtte animositaiet
nopolimprofeclus esl : ubi quodam flumine nalalut laiideindux cum imperaiorepacemcomponit.
cquoruni superalo, lentoriis posilis pernociavit. Eral Nalalis Domini, ideoque in lam solemni
Pons denique, qui irans fluviumper mediamcivita- ilempore et diebus pacis «;l gaudii, visura esl uni
tem porrigilur, sibi el suis ab incolis inlerdicilur. versisv bonuin cl hiudabileel accepluin coram Deo,
Deindecxsurgenles; et Salabriam properanfes, len- uulrinquc concordiamrenovari, inler domum inipe-
tQiia posuerunt per amoena loca pralorum. Ubii ratoris r et ducem ac universos praspolentes exerci-
reversi nuiilii ducisab imperaiore, reluleruiil, quo- tus. t El sic pace composila,conliitueriintmanus suas
modo caplivos principes minimercddidissenl.Unde e ab ; omni prasda el injuria. His ergo quatuor diebus
dux cl omnissociclas in iram exarserunt, el ullraa sanclis, £ in omni quicle cl jucundilate resederunt
ilii fidem el foeduspacis servare rioluerunt. Sla-i- anle J urbis meenia Conslanlinopoli.
Uniqueex prasceptoducisomnis terra illa in prasdam n CAP.XI.
< — Causa imperaloris dux caslrorum loca
data est peregrinis et advenis mililibus, qui ,,, mutai, benevoleulias nunliosad eum mitlil, roijutus
per venire.dissimulai.
dies oclo illic moram facicnles, lolam regionem
illam depopulalisunl. Post quatuor vero dies legalio imperaloris pro-
CAP.IX. Rex Grascorumquomodo caplivis princi- . C cessil ad duceni, quaienus Castra,nioverelejus causa
pibtts absolutis,regnosuo consuhieril,ducemsimul j/ 'et precibus, et inlra palàlia, qua?in litlore bracliii
accersens. maris sila eranl, cum exercilu suo hospilareturpro-
Imperalor aulem, inlclligcnsregionemdcpopulari, i, pler médius algorcs nivis et hierais, qui pluvial!
RudolfuniPeel de Lan et Rotgertim, filium Dago- )- lempore imminebanl, ne tenloria eorum madël'acla
Tierii, viros diserlissimos, de lerra et cognationc ic cl allrita dépérirent. Cessit tandem dtix et casier 1
Francigënarum, duci misit, rogans ut apru?daregni ni coraprimores imperaloris voluutitli, et amoliston*
sui et vaslalione ccssarcl exercilus, cl caplivosquos ?s loriis, per palatia cl turrilas domos, qua?spatiuni
pelebat sine dilalione redderet. Dux vero, injlo lo Iriginta miUiariiimin liltore maris compr.chcndiiiit,
consilio cum caueris prineipibus, acquievit lega- a- hospilali sunl cum omniexercilu Chrislianorum.Ali
lioni imperaloris, cl araovens castra, pra?da inler- r- ca die et deinceps oinnem pleniludincmcibarionun
ilicla, secessil ad ipsam urbem Conslantinopolim m et reruin necessariarum ex impeiatoris jussu repe*
cum universo comilalu peregrinorum. Ubi fixis is rerunt el emerunt. Post paiiliilumdehinc rursus im-
tenloriis,'hospitaii suritin manu robnsla el inlole- ?- peratoris Icgatio duci adfuil, <juaseum admoiiuitad
rabili, loricis et omni bcllica armnlura muiiiti. Et eum ingredi et ejus verba intelligerc. Quod dux
ecce in oectirsum Hugo, Drogo, Willhelnius Car- r- D omnino renùit, j)ra?monilusab advenis eïvibiis de
pentarius cl Clareboldus,laxali ab imperaiore, duci ici versulia illius, sed viros egregios direxil ilii nunlios,
adfuerunt, gaudentes illius advciilu cl sua?niullitu-u- Cunonemconiilem de Monte aculo, Baldevviniiiii de
dinis, el in amplexitmducis eaîlerorumqueplurirao io Burg, cl Godefrklumde Ascha, qui excusarent eum,
ie- cl in hune modum loquerentur : « GonEFituuis«lui
osculo corruenlës. Siraililer et prasdiclilegati impe-
raloris duci occurcrunt, roganles eum, ut intrarel rei imperalori fidem et obsequium. Libenier et.oplalo
palatium imperaloris cum aliquibus primis de exer- sr- ad te ingrederer, honores et divilias domus mai
cilu, ut aiidiretvcrbum régis, caîtëra mulliludoexlra
Ira considerarcui, sed lerrucrunt me plurima mala, qu*
' muros civilalis remanerel. Vix hanc legaiioncin cm auribus meis de le innolucrunt. Nescio lamen si vel
dus accepit, cl ecce quidam advenu?de lerra Fran- in- invidia aut odiolui hoecadinvenla et vulgata sinl. >
corum occulte in eastris duci adCueruiil,qui plu- lu- Imperalor ha'C audiens, plurimum de omnibus se
riiniim cura monucrunl, ut caveret versulias et excusavit, dicens nunquam oporterc ducem vel Mi-
Vëncnalasvestes ipsius imperaloris ac verba dolosa,sa, quem de socielale, qtiidquaut fallac'ncde eo linierc,
et nequaquam ad eum intraret aliqua blanda pro- ro- sed eum suosque quasi filium cl ainîcos servare cl
iiiissionc, sed extra muros sedens omnia qiuë sibiiibi 'hoiiorarc: Regressiaulem nuntii ducis, omnia, qu*
!7 IIIST0R1A IIIEROSOLYM.— LIB. II. 418
uneproniissael fideliterex ôïe imperaloris audie- A Tur
A-Turcopolos, a porlis egressos, et populum impu-
'uni, in bonum relulerunl. Verum dux adhuc mi- gnanievctira gna quingentis loricalis foriilcr incurril;
limemellifluisillius promissis crcdens, prorsus col- el uutrinqiie gravi1er commisso pra?lio, plurimi hiiic*
lonuiuinejus rcfulavil. El sic inlcr haseminlia hinc el hinc h ceciderunt, et plurimi equi Francorumsagil-
elbine, quindecim dies evoluli sunt. lis iulerierunt. Sed ad ultimiiiii Baldewinns pneva-
C*p.XII. — Imperalor alimenta emenda subirahii, 'el,! lens, milites hos imperaloris gravalos ac fugilivos
exercilus parles Grasciasinvadil. in portas
| ire compulil, camposque et vicloriani po-
•Imperalor ilaque cognoscens ducis conslantiam,, tenter len obturait. Yeruin Turcopoli et milites impe-~
cumquead suam pra?sen(iam invilari non posse,, ratoris rat* indigiiaiiles se.viclos, el bello fugilivos,.
iteralomoleste accepit, et liordeumcl pisces ad ven- iteralo itei crehrius a porlis crupcrunl, ad lacessendum
dendumsttbiraxit, deinde panis alimenlum, ul vell el expugnandum exercitum : quousque dux adve-
sic coaclus dux imperaloris prassentiatn non reçu--. nie niens, quia nox erat, omnia pace coniposuil; com-
sarel. Sed nec sic imperaiore proficienle, ul ani**. monens nu fratrem suum cum universis in castra re-
niiuiiducis cmolliret, quadam die ex inslinclu impe- dii dire, et a pugna hac in noctis ombra manus et
ratoris quingenti Turcopoli navibus invccli perr _n armaconlinere.
ar; Similiter imperalor, meluensamplius'
brachiummaris, armali arcu et pharetra, màtutinos s et validiushanc belli lempeslalemingruere, et vespere
militesducis sagillis infixerunt, alios morlificatos, i, umbroso
un suos deticere et perire, pacem el ipse fieri
aliossauciaios a liltorc arcenles, ne illic cmere exx iir imperat, kc-lalusducemsuos a bello pacaie volnisse.
sulitoalimenta liceret. Conlinuo hase crudelis fama I!l CAP.XIV.
çj} —Imperalor, promissis obsidibus,ducem
in solioducis allala esl. Qui illico jussil cornua per-
r- ad se invitai, el quid ipse dux legutis lioemutidi
slrcpcre,populum univcrsiim armari, et anle ipsam m responderit.
urbem Constaiitiuopolini redire, lenloriaque relo-* a_- Crasiina vero luce exorta, ex pra?cepio ducis;
care.Ad liane ducis jussionem signo dalo cornici- ,j_ C! exsurgens poptilus, terrain el regnum iniperaloris:
num, eruperiinl universi ad arma, et palalia et peiiuslrans, P1 curriculo dierum sex graviter depra?-
Inrrcs,in quibus hospitio manscranl, alia incendio Ii0 datus^ est; ul vel sic sallem imperaloris suorumquc:
7tislavcruut,alia comraiiiueriinl, damnum irrecu- u. sl superbia huniiliari viderelur. Quocognilo, imperalor
ll
iristari et dolere coepil,quod lerra cl regnum sic
perabîleConslantinopoliinferentes.
CAP.XIII. — Frater ducis cum periculo populuin „„ °" dissiparclur. Qui siatiin acceplo consilio, duci lcga=-:
ducis transtluxil, dimicantesinler se parles dirimil.
l. t
tionem misit, quatenus praîdaiu et incendiiim pro-
Exortu denique jam in palatio fama lam vehe- ie- _ Ihiberet, et in omnibus ilii salisfaceret, in haseveiba
mentisineendii et exterminii, dux niinium expavit, •il, 1loquens : « Cessent inler nos et vos inimicitia?, et-,
meliicnsne flamma asdificiortimel slrcpilu moli loti dux c ad me ingredialur, fiduciam et obsides sine
exerciluspercepto, ponlem, per quem transicrantt a :aliqua dubiclalc a me recipieus, quod incolumis
civilaleCoiislanlinopoli ad palaliorum mansiones, es, 1veniat cl rcdeal, ccrlus de omni honore el gloria,
subiloin manu robusla pra?occuparent milites et iquam sibi suisqtte facerc poterimus. > Quod beni-
sagitlariiimperaloris. Ideoque sine mora pucniisit isit gne i dux annuil, si laies darcnlur obsides, quibus
liiililevviniini
fratrem suum cura qUingenlisloricalisalis credere possil de vita et salulesua; et sic procul
mililibusad obtinendum ponlem, ne aliqua vis im- dubio ad cum descendons, libenlcr sibi el viva voce
peraloris prascuneus, illum corrumperel ; et sic el ore ad os loquerclur. Vix posl hanc ducis respon-
îal- siouein legali imperaloris recesserant, et ecce qui—
pcrcgi'inisIrnnsilus cl redittis ultra negarelur. Dal-
«Icwiimsvix medio ponte conslileral, et eccee a tlani alii legali ad eumderaducem venienles ex parle
iris, Bocmundisalulavcruiit eum, sic loquenlcs : « Rogat
(Icxiriset sinislris Turcopoli, milites imperaloris,
navigioinvecli circumcpiaqucin Iranscuntes sagillisillis le Bocinundus, princeps dilissiraus Sicilia?et Cala-
irnuuit, el foriilcr impugnanl. Quibus Baldewinns inus bria?, ul iicqtiaciuamcum imperaiore in concordiam
c poule rcsisicre nullam liabens copiait!, sagiltasittas D redeas; sed in civitates BulgarorumAdrianopolim-et
illorumeffugere properavil ; et sic superalo poule,nie, Phinopolim secedas, el lempus hyemaleillic peragas;
velociiërin aliara parlent ponlis sicco liliores se ccrlus quod niense Marlio inchoanle, idem Bocmun-
coniulit,ponlem oblinens et observans versus moe- dus cum universis copiis in auxilium libi est affn-
nia domina?et niagislra? civilalis, quousque lotusoius turits, ad cxpugnanduiii hune imperatorem, et illius
lier ponlemmigrarel exercitus. Dux vero a lergo ergo regnum invadenduni. >Audita hac Boeinundi lega-
cum suis cuslodiam agebal. Interea a porlis versussrsus lione, dux omne responsuni econlra fieri dislulil,
Sanclum Argenium infinila manus Turcopôlornui iriiui dum luce proxima exorta , ex consilio suorum re-
et lolius generis mililum prosiluit in sagillis etl va- spondit : « Se non causa quasstus, aut pro destru-
ria armatura ad expugnandum Baldcwinuni, et nni- clionc Cliristianorum, a terra et cognalione sua
versumgentis Cliristiana? comitatum. Sed Baldewi-lewi- exiisse, sed in Christi nomine viam institisse Jeru-
nns iminobilis et insuperabilis ab omni illorum orum salera ; haneque velle perfiçere et adimplere consilio
assultuin loco constilulo persliiit, donec a mane imperaloris, si ejus gratiam el bonaui voluntatem-
US(litaad vesperam populo Irans pontem anle urbis recuperare et observarc possil. » Hanc autem ducis
niosniarelato, el caslris posilis Itospilalo, cosdeni
sdeni intcnlioiiemet responsioncmimniii Boemundi inlel-
419; ALilERIClÀQUENSIS 420
ligenlcs, bénigne a duce commendali, in lerrani A non ni soltim se ci in filium, sicul mos esl terra?,sed
Apulia?reversi sunl, omnia sieur ex ore ducis didi- eliam el vassaUumjunclis manibus reddidit cum uni.
ceranl, referenles. v<
versis prim'is,qui tune àderanl, Cl poslea subseeufi
GAP,XV. — Filio imperaloris obside acceplo, dux sunt. sl Nec mora, aliqua ex a?rarioimperalorisallais
curiam ingredilur. si dona inasslimabiliaduci, el cunclis qui conve-
sunt
', Imperalorvëro Bocmiindihanc iiovam legationemi nncrant, lam in auro quam argento, cl ostro divcrsi
cl suggeslioneminlelligens, ducem ac ejus amicos> generis, gi in mttlisel equis, el in omni quod prelio.
amplius de concordia sollicilabal, quatenus, si eii sius si habebat. Sic vcrO.imperaiore ac duce pcrfccia;
plaeari vcllet, ci lorrain ejus pacifiée perlransirc,> fidei fi ci amicilia?vinculo insolubili innodalis, a tent-
sibi vero facie ad faciem proesentariin colloquio, , pore
p Dominica?Incarnalionis, quo base concordia
dileclissimumfiliumsuum, Joannem noniine, sibii cconligit, usque ante paucos dies Pcntecostes per
obsidem darcl; et omnia necessaria cum emendii ssingutas hebdomadas quatuor viri, aurcis Byzauiiis
liccnlia sibi suisque accommodarct. Hase impera-- onerali, c cum decem roodiis moncla? lartàron, do
loris promissa décréta el firmala dux inlelligens, exf domo <] imperaloris duci miltebnntur, quibus iniliies
consiliosuorum castra raovit a muro civilalis, ett suslctuari s possenl! Mirabiledictu! universa, qua;ex
ilerum irans ponlem hospilandi gralia in brachiou H B dono
( imperaloris«luxmililibusdislribuebal, in niu-
maris in muralis a?dificiissecessil, iiniversum po- tatione i alimenlorumad asrariumrégis prolinusredi-
puium adinonens,ut paci(ici cssënl, et sine sedi- i- ]banl; et non solumbase,sed ctiam qua?sub universo
lione necessariaemereiil. Crastina.vero luce exorta,, .< -orbe illuccongessitexercilus. Nec mirum, nam nul-
Cunonemcomilcmde Monte aculo, cl Baldcwinuin ii lius] pra?lcrimperaloris merecs lam in vino cl oleo
de Burg, viros nobilissimos,el in omni verbo diser- (quam in frumento el liordeo, omniqueesca, vcnile-
lissiraos, jussil coram adesse, quos ad suscipiendum n balur] in lolo regno. El ideo régis a?rariumassidua
obsideni filium imperaloris confidenter direxil : pecunia ] abundans, nulla dalionc evacuari polest.
quod aclum est. Abduclo ergo jam obside filio im- '" CAP.XVII.
( •— Monitu imperaloris populus Domini
peratoris, ac in potestalcm ducis suorumque fidcli li in Cappadociammigrai. Dux imperatorem pro
euslodia conslitulo, dux sine dilalionè navigioper sr necessàriisrebus saspiusinterpellât.
brachium maris Conslantinopolinadveelus'est. Et ït Pace cl concordiainlcr imperatoremel ducenihac
assumptis egregiis viris, Werncro de Grcis, Petroo condilioncfirmala quatiuliximus,;diixin hospiliaa?di*
*
de et casleris prineipibus, audaclcr curiani impe- s- ficiorumin brachio maris rclatus, hactenus obsidem
raloris iitgresstts, facie ad faciem sibi astilil, ul il filiumirapcralorishonorificeremisitjCerlus ultradefi-
^
audirct verbutn ejus; et viva voce responderet ei de cl amiciliaab imperaiore suscepla. Allcra dehinc
super omnibusqua?requireret, aul eum intcrpellaret. t. die, acclamaliimesl ex jussu ducis per universum
Baldewinusvero nequaquam tulic palatium impera- a- exercitura, ul pax el honor imperalori et omnibus
loris introivit, sedin iillorccummullitudinercmansil. t. suisdeinceps cxbibereiur, cl justitia scrvarclurirî
CAP.XVI. — Quam gloriosedux ab imperaioresus- s- omni mensura vendilionis el emplionis. Imperalor
ceptussitel exhibitus,el quid inter eos convenerit. similiter inleidix.it in omni regno suo sub judieio
Imperator aulem, tam magnifico cl honorifico eo vita?, ne quis noceret aul defraudarel queniquamde
duce viso, cjusque sequacibus, in splcndorc et or- r- exercitu, sed omnia asquopondèreet incnstirapere-
nalu prëtiosarum vesliumlam ex ostro quam auri- i- grinis vcnderenlur, prelium vero altaviarelur. Post
frigio, el in niveo opère harmelino et ex mardriuo no ])03cquadragesiraali lempore inchoanle, impcralor
grisioqtte et vario, quibus Gallorum principes proe- c- duceni adnionuit sua? adesse prassenlia?,niultuni
cipue utuhtur, vebementer admirant, honorera ac per amiciliam et fidem dalam illum obiestans et
decorem illorum, primum ducem in osculo bénigne ne dëprecans, quatenus Iransficlarel, et in terram
suscepil, dehinc universos primates cl collatérales es Cappadocia?tabernaculacollocare', proplcr oedificia,.
illius eodem pacis osculo honorarc non diSlulit.Se- e- nJJ qua? populus incorrigibilis desiruebai. Quod dux
débat autem imperalor more suo potenter in throno no bénigne aniuiil, ac irajeclo fluminc, alio 'm litlore
regni sui, non duci, non alicui assiirgens ad porri-ri- in pralis Cappadocia?,ipse et universus populus
gendàoscula, sed flexis genibus dux incurvants esl, si, caslris posilis commoralisunl. Ab hinc et deinceps,
incurvât! sunt-el sui ad osculandimi lam gloriosis- is- paulalim pcrcgriiiis cliarc omnia vcndebanlur, sed
* 'simum impcralorem et potëntissimum. Osculalis lis tamen mimera imperaloris nequaquam duci immi-.
«leniqiicomnibus ex ordine, duci in base verba lo- nuta sunt; melucbat enim eum valde. Dux vero,
cutusest: < Audivide le,qiioniam miles el prin- in- vendilionis penuriam rerum necessariarum iiUuens
ceps potentissimiis tua sis iu lerra, et vir pruden-iii- et populi clamoremmoleste accipiens, imperalorcni:
tissîmus ac pcrieela? fidei. Quapropler le in filiumira S3?piusnavigioconveniebat, el de gravitale vciuli-.-
adoptivUmsuscipio; et universa qua?possideo,iu iu lioniseumargucbal. Sedimperaior,quasi insciusclid;
potcslate lua conslitiio , ul per le impcriuni incumira fier! nolens, rursus peregrinis omnia allcviabal. ,
cl lerra mea a faciç praîsentis el adfulura? multiiu-
lu" CAP. XVHI. — Bocmundusadveniens, oegreper-'-
diiiis libërari a'c'salulari possil. t Mis pacificis et suasus est imperalorishomofieri.
piis imperalorisscrnionibusdux placalus, cl illcctustus Intereadiraiad haseducemcumimperatore agercn-
IHSTORIAHSEROSOLYM. — LIB. IL .19.3.
,2|
mr,el sancla Pascha, jam tribus sc-plimanisevolulis,, A suo su< subjugavit dominio. Eadem siquidem die, qua.
proccssisseljBoemundus decemmiilialialienscqulliira,, castraca: înovcrum, Unfincl applicuerunt. Et eccc le-
ciplurimas copiaspedilum,per Yaionamcl DuraxelI galio gai Reyinundi, comilis Sancli jEgidii ndfuil, quo-,
esteras civilales regniBulgarorum descendens.invir- me modocl ipse in civilalem Consianlinopolimingressus
lutc magna anle muros civilalis ConslanliitOpoIis s cura cui imperaiore foedus percussisset, rogans cl ob-
•tstilil.Cui dux ex rogatu impëratoris cum vigihli i les lestans, quaienus eum et episcopùm de Podio, Rey-
primoribusde suo assumpto exercilu occiirrit, ut-caui II meruni
me nominc, prasstolari voilent. Hi.vero se mini-
ad imperalorispra?senliam sub firma fide inlrodu- me nu euin proeslolaii, aul longius bis parlibus iin'mo-
ccret,priusquam' arma reponerent, aul lenloria col- l- rari rai asiruxeruni, sed paiilaiiin se précédons, ipsum
locarenl.Tandemvero cum se invicem suintassent, '., verovc coinitem recto el non nimium maturato calle
et dux diu cura ipso Boeniundoageret, pluriniisque e posse po subsequi, rebus suis caute et diligenter cum
blanditiisei persuaderel, utverbuin imperaloris au-:- im imperaioreordinalis.Ibidem Rufinel, Pelrus Eremila,
dilurus curiani inirarct, Boeinuiidus vero prorsus is prasslolatusprincipes,
pr; cum paucis reliquis su;c al-
negaret, ac referrel, nimium se imperatorem perli- irita? iri niulliludiuis adjunclus est. Comilis vero Rcy-
incscere,eo quod vir calliduscl subdolushaberelur,',. mundi nu legali, acceplo ddeis responso, Conslantino-
adexlrcinuravietus bona promissione ducis cl alto- 1- B polipo m reversi sunt. Dux siquidem et Boemunduset
'
ciilionc,fiducialiier palatium imperaloris inlroivit, t, Roberlus
R( Flandrcnsis, donis a rege preiiosis donaii
m osculo pacis, et iu omni gralia et honore susce- s- cl nimium commendali, iler suum continuant. Rey-
plus.Deinde diversis colloquiis cl consiliis inler se >c niundus
nv gratiosus'cl dileclus faclus imperalori, die-
babilis, Boemundus homo imperaloris faclus est, t, bus ht quiudecim Conslanlinopolinioram fecit, pluri-
cum juranienlo el fuie dala pactus cura co quod id muni m honoris et doni ab imperaiore conseculus, sub
niliilde regno ejus sibi rclincrcl, nisi ex ejus gralia
ia fideelfu sacramento homo illius facius.
cl consensu. Stalinique allata sunl Boeniundosicut 1,1 CAP.XXI. — De obsidioneurbis Nicoeas.
Godefridoniunera, iniri cl inaudili lliesauri in auroP0 In bis itaque diebusRoberlus,Noriinanoriimcornes,
et argcnlo, rasa quoquepreliosa opère el décore, e> Si Slephanus Blesensis,Euslnchius,fralcr pra?dicliducis
niultoqucampliora quam ab aliquo possil icsliinari. ''• cum Cl ingcnli manu cquiluin et pedilum siraililcr ad-
CAP,XIX. — Nepos Boemundiclanculo digredilurr.: fucruul : qui el ipsi cum imperaiore fa-dus et ami-..
(lux cum suis decenter ab imperaioredimitiiturr;: ciliani ci incunles , hominesqiie illius in fidei jura-
Ilobcrtuscontes. ni
nienlo facli, iiimîis donis ab co lioneslali sunl. Diix
Cum ha?c concordia et foedus inlcr imperato-- o-- vero vi et qui cum eo eranl, interea Nicxam Urbeni.
rem et Boemundum fiercl, Tankradus, sororis •is a- adierunl, quo ipse dux primum obsidioneni, auto
filiusBoemundi, brachium. maris cum universo co- 0- umajorera porlani urbis posilis caslris, consliliiil
initatuet apparaît] lam suo quam Boemundiirans- is- fieri.fi Stibsccutis vero prineipibus, puucissiina re-
frctavil,clam imperaiore, duce ac Boeniundo, ne et «fuies q in lerminis Cappailocia?fuit irans prasdiclum.
ipsesubditus ilii fiercl. Hac igilur Tankradi pra?- a?- brachium
b maris S. Georgii, sed fesl'malo iiînere et
sumplioneimperalor audila, moleste accepit, eo ip.Mcastramelaii,
i| circa Nicxani urbem consederunt;
quodejus colloquium vitaveril. Sed lamen priiden- m- qua? q nioeuibus,mûris, muiiiiioiiibuslurritim insiipc-
ter (lissimitlans, Boemundum alque duceni cum 1111 rahilis
r videbatur. In hac urbe unliqtia et robustissi-
amoreet inimouso honore niunerunique hirgiliotic nc nma, Solymanus, unuscx prineipibus Turcorum, vir
comiiiciidatos,irans fluvium ad exerciluin remisil.iil. 11 noSi'tlissiuius,sed gentilis, dominio praeral. Qui,
lirevideliinc intervallo adfuil Kobcrlus Flandrcnsissis.. 'audilo
a Chrislianorum inlenlionisadvenlu,onini ar-,
eumiimnensiscopiis, qui el ipse audila concordia; dia; maliira
11 forliuin virorum civilalem munivil, quin et
ducis el Boemundi cum imperaiore, foedus iniil, iil, alimenta
:i copiosa, undecunque collecta, inlulil, por-
liomoillius faclus. Unde ipse quoque sicul et ilii, Ui, tas t vere undique seris firniissimis obsiruxerunt. Ut
ingentiamimera de manu imperaloris nicruil acei- ei- Q r> cuira
t circa Nicicimiet ejus nioeiiia in equis velocis-
père. Dehincposl aliquot dies ab imperaiore béni- ni- s'unis s prasdictiprincipes convenerurii, alii in assul-
gne comincndaïus esl, cl fluminc prasdicli maris rris- libus l cl discursibus cquorum delectabanlur, lurres.
ciuciiso, in rëgione el pralis Cappadocia?sociis cl cl c lortissima nioeniaadmirantes, niurosqueduplices.
Ciiristianisprineipibusadmislus, armis el copiisas- Sed i neque bis circumspeclis, aliqua forinidine;con-
soeiatusest. . cuii
< poiuerunl ; verum omni virtule el militari
CAP.XX. — Exercitus versus Nicasamiler dirigil fil.,; • 'ltabilu atiimati, urbem assiliunl et oppugnant; alii
de Iteymnnducomitéel Petro Eremila cl de qui-. fui-., vero pedestri aggressu, non minus areti et sagillis
busdamaliis prineipibus. defensorcsurbi bello lacessunt, sed pluies gravissir
Non iimllo dehinc lempore lam egregiis viris ir,s mis , ictibus el jaculis desuper repugnanliura atlriii
iu unum collalis, placuit, ex communi consilio, ' 10' ,sunl, qui incaule et c»co impelu ac fragore subito
quatenusjam coiigruuin lempus expedilionis oper- ,el'" prasliajuxla muros lenlare ausi sunl.
tt. sicut devoverant, deinceps viam continua- iua" CAP.XXII.— Item dhposilio obsidionis; quibus.
ront versus civitalcin Nica?am, quam gentilis lilis prineipibusqiuvparlez civilalisdeleijutassinl.
viriusTurcorum , imperalori injuste ereplam, tm, Principes vero exercilus, videntes Sic frustra et
IfiS ALBER1CIAQUENSIS m
îhulililcr bello populumperire; nec quidquam in-A - A Fci
Fcrrans, Conanus quoque, amho principes Briian.
dusis huic pra?Sidioposse nocere, nil melius scnsc- nbi nbrum, Reinoldus de civilale Bclvacia?,Walo de
runt quam ul, obsidionecireumquaqueposila,urbemi Cal Calmonl, Willlielmusde Monlpelir,viri impérlerriii,
cogèrent et custodes muroruin. Unde in primaa fixis fixi pàpilionibus cum casleris prasfalisiu circuilu
obsidioneGodefridus,dux Lotharingie»,princeps acB urbisconsederunt.
url Caslus quoque«leBerdeizcivitaïc,
dominus de caslello Bullionis, cum universo conii-- Gebardusde
Gel RosCloncivilale, Giselbertus de Trcva,
tam Lolbaringorum conslittilus est; Boemundus s unus
uni de prineipibus Burgundia?,Oliverus de caslro
princeps Sicilia?el Calâbria?, nalione Norlliman- Jus Jussi, miles audax et pugnax, Achar.de Molincrla,
nus, vir alii cordis et miri ingenii, ac omni militarii candidits
cai capile, Reimboldus, comes de Oringis
virtule in rebus bellicis aptissimus, et opibus di-i- civ civilale, quo non aller valenlior, Lodowicusde
fl'fl
tissimus, vicinus sedem collocavil; Tankradus, liro0 Monzons, mirabilis in opère militari, filius comilis
illiislris, juxla eumdem Boemundum, avunculum n Dirici
Dii de Monthiliart, Dudo de Cons, rufus capile,
suum, cum suis sodalibus considère decernilur;; bello uc doctissimus; Gozeloel fraler ejus Lambertus,
Talinus quidam truncali nasi, familiarisimperaloris ;s bello
00 periiissimus, cum paire suo Ciinonede Monte
Cotistanlinopolis,et ejus secrelorum conscius, du- ,_ ac aculo, viro illustrissimo,juxla pra?diclorumpapilio.
cior Chrisliani exercitus, eo quod loca regionîs js H ne
nes'labernacula collocaverunt.Pelrus de Stadciieis,
rela sibi essenl, ciim auxiliari manu mililum ejus- 5_ Reinardus
"( de Tul civilale, Walterus de Verveis,
dem imperaloris, urbem in dccrela sibi parle p're- >_ *" Arnolfusde Tyr, Joanucs de Nainecca,Herebrandus
inebal. Roberlus, comes Flandrensis, nulli illorum m de hi
, Boillon, omnes ad oinne bellorum incendium
dispar in armis, diviliis et viribus, et comesRober- ln
r_ indefessiurbem cingebant.
lus, princeps Norlhmannia?, filius régis Anglorum m CAP. C/ XXIV.— De viris sacri ordiniset vulgotnernii,
ferocissimus,armis rebusque mililaribus dilissimus, s el de lacu civilalis.
juxla prasdiclosin obsidione ejusdemurbis in onli- li. Nec dubilandum esl, cura lot capitaneisprimis
ne locati sunt. Wernerus de Greis caslro, miles ir- r. non nc paucos adfuissesequaces et inferiores, servoset
reprehensibllis in arie bellica, Eustachius, frater er at anc'illas, nuplas et inntiplas, cujusque ordinis viros
prasdicti ducis Godefridi, cum Baldewino fralre re el mulieres. His omnibus,episcopi,abbates, moiia-
eorum, viro clarissimo,et bolloinviclissimo, pariler er chi,c' canonici cl presbyleri pra?eranlad instruendos
in ordine consederunl.Baldewinusde Montecaslello, 0 el corroboraudos.Obscssaab lus copiisIota coiitinc-
cl
llamaicoriim comes et princeps, vir iiluslrissiuius ug tur ll civilas pra?lcr locum, quem ad tnenduni, et
in omni militari aclione, Thomas de Feria Castro, ,0 ç, y
vacuuin reliclum, comiti Reymundo dccrevcraiit.
" * cl oinne quod necesse esl corpori, niillis
Francigena, miles acerrimus, una cum Baldewino n0 Vtctum,
de Burg, Drogo de Nahella, Gerhardus de Kcresi- sj_ iminilli
n porlis lam copiosus sinebat exercitus. Sed
caslello, Anselmus de Riburgismonle, Hugo comes les lacus" quidam mira? latitudinis cl longitudinis, in
«ta S. Paulo, Engilradus ejusdem Htigonis filius, '
[IS modummaris altus, aplus remis cl navigio,inquo-
miles egregius, Wido de caslro Porsessa, liro in iu dam d latere muroruin civilalis habebalur, per quem
armis fortissimûs, Baldewinus de caslello Gant, i,t} ssoepiusingressus et egressus viris Solymaui, neecs-r
Baldewinusquoquevir bellonominatissimus,cogno- ,o- saria
s inferciilibus,ipsique Solymano,patere solcb.it.
mine Caldcrim comes, una Willlielmus de Foreis I
•cis Nondum vero Rcymundus, prasfuluscomesde (erra
'
us> S. iEgidii, qua? dicitur Provincia, vires et ope.tu
caslello, bmni virtule et polcnlia bellica pra?clnrus,
ad observandamurbem, vix humanis viribus supe- pe- conlulerat.
( Nam cum imperaiore Conslanlinopoli
trie cum
rubilem, oinnesviri fortissimi, in décréta sibi parle e suis cuneis moram faciebal,niullumci foedera-
consederunt. ' pra? donis magnilicis, quibus de die in dieinde
lus
CAP.XXIII. — Item de eodem. '
domo régis augebalur.
Episcopus vero de Podio, Reymerus noniine, !
ne, CAP.XXV. — De principeurbis Nicasaiel de explo-
omni boniiate repletus, non modica manu et appa- ra- D r> ratoribus ejus.
ralu circa urbem vires augebat. Slephanus, comes mes Solymanus audila lanloruin virorum belligerato-
icr- rum uduiiaiione, a prassidio Nicica?egressus est
Blcsensis.et caput et primus consilio in omniexer-
citu, in niullitudinegravi uno in latere urbem luc-
tue- propter auxiliumca?terorumTurcorum el gemilium,
batur. Hugo, cognomineMagnus,frater régis Fran- an- spalio plurimorumdierum desudans, quousquequin-
cia?, illuslrissimus socius, ad cuslodiendam urbem
bein genta miilia virorum pugnatorum et ferralormii
tey- equitumex omni Ronianiaconlraxil. Quibusundique.
suo sedil in ordine. Roberlus, filius Gcrardi, Rey-
mundus cognominePeliez, Bonwankerus de Capis apis colleclis el admonit'ts, fama obsidionis îNiciea? et
caslello, MiloquoquecognomineLover miles fortis-*tis- exercilus Cliristianorumad aurcs ejus perlala est,
simûs, Slephanusde Albemarla, filiusUdoniscomi-irai- et quia nuiiierus lot millium supra quadringenta
lis de Campania,Wiillherus de Dromedart, et ejus miilia illic consedisse referatur. Fama autem bac
filius Bernardus dilectissimus, in omni facto ? et cl attonilus, cum universa eolleciione suorum lier
dus, suum per montana movit versus moenia Nicasas,
forma deteclabilis; Gerardus de Gorna, Goihardus, si
filius Godefridi, juvenis clarissinius, Rudolfus,
llus, forte e spécula rupinm posset oculis deprehendere,
dilissimus copiarum, dominusAleiuis, cognomine ninc si toi, ul audieral, illuc miilia convciiissenl,et qoa
«M HISTORIAIHEROSOLYM.— L1B.H. 42C
parie hos sanius aggredi posscl. Tandem ex consilio A nmiltilur in cuslodiain quam pelebat. Ab hinc et
suoiuin, quarla die obsidionis Iransacta, idem Soly- di deinceps pervigili cura -lotus sollicitalur exercilus
manus duos ex suis suh la!sa specic Chrisliana in Cliristianorum,-
C die ac nocte, armis clapparalu pro-
niorempcregrinoruin ad cxplorandani virlulem cl vidiis, vi usque ad banc horam, quam ex caplivi pro- .
aclus Cbristiaiii exercitus direxit, qui ciisiodibus niissioncn Solymaui copias ab Alpihus innunicrnbiles
arcis, el defensorihus Nicasa?urbis, in hune modum cbullire cl didicerant. Dux Godefridus, Boemundus,
uiintia déferrent : « Scitole qiiia princeps cl domi- RoberlusH Flandrcnsis el universi qui aderant, co- '
mis urbis nostra?, Solymanus, miuil nos ad'vos, ut miti n Reymundo lolà nocle hac legalionem direxe-
ppem (irniissimani iu suo juvaraine lenealis. Nil rrunl, quaienus plus solilo viam inaturarel, si cum
formidimsvobis ab bis circunisedenlibus inciilialur, Turcis * bellum conimitlere vellel, et soeiis subvenire.
S
Seiebanl cuira cum in proximo jam ab imperaiore
qu! longinquo latigati itinere, et hue in cxsilium,
progressi, pro suitlis compuiabiintur, quos similii *; laxalum, et mullis honoribus et divitiis commenda-
ll
poetiael niaiiyrio, ut Pclri agiuina anle hos dies, tuin. Qui tanioruni principuin legatione Cognila, cl
traciabil, cl in proximo vobis sucenrrere in manut S Solymaui tam raaturala advcnlalione, nibil morasul-
robusla et iu millibus infinilis paralus est. > Hac; Ira l faciens, loto hujus noctis lempore acceleravil
"
Solymaui legatione accepla, viri duo praeniissi per• i'iler; ac prima hora diei, jam sole miindum rep.lentc,
locanota et dévia versus locum quo tirhs inobsessai cum c Podiensi episcopo in signis varii coloris el de-
eral, viam iusislunl, si forte enavigare occulte ad1 coris c adfuit, in loricis el galeis, in forliludine vehe-
ipsoswbis defensores valerent, et nota facere qua? > menle
• equeslris et pedeslris exercilus.
illisa Solymano injuncta eranl, qualiter Solymanus,, CAP. ( XXVII. — Adventus Solymaui : exkortatio Po-
factiscuucis, in brevi peregrinos aggrectarclur, ett- diensts episcopi: confliclus.él Victoria populi Chri-
ut omnis virlus Turcorum a porlis erumperel, el sic sliani.
in forliludine adraisla populum Domini delcrct. Sed\ Itaque ipsius comilis vix tenloria ponebanlur, cum
'
ex Domini volunlale a ciislodibus Chrislianis, cir- Solymanus circa boram lerliam ab alliliidine nion-
citinqiiaque diffusis ad luenda loca et scinilas, ne3 liuni ' descetidebat, el omnis comitalus ejus, ut arena
(juafraus aul vis ex adverse noccrel, hi duo prasmissi '
\ maris per diversas setnitas factis aciebus exundahs,
a Solymano,cnpli et retenti sunl, quorum aller iun omnes : viri forlissirai, el bello cautissimi, loricis et
impeluoccisus est, aller ad pricsenliain Chrisliano- gâtais J el clypeis aurcis valde armali, signaque plu-
rum priiieipuni adduclus esl. '
rima mira? pulchriludiuis in mauibus prasferentes.
CAP.XXVI.— Jlew de uuo cxploratorum illorum, Q Horumin prima acie ad decem miilia, viri omnes
et quam sollici.e populus Domini gentiliumprasslo- ,1 !sagillarii, in convallemNica?a?pra?cucurrerant,arcus
larclur advenluin. <
corneoset osseos,ad ferieiuium rigidissimos manu fe-
Virum itaque apprehensuni Godefridus dux et!t renies; et universi equis insidentes cursii velocis-
Boeiniinilus,et caileii minis suppliciorum coege- :_ simis et bello àplissimis. Sic Solymanus cl sui de-
runl, ul cujus rei causa missus venerit, sola veritatee stendenles, per porlani urbis irrumpere in impelu
explicarel.ille aulem lot eleetoriim priiKipum rainas is nilebantur, «puimReyinundus, prasdictus'conies, nd
expavescens,et vilain suam in articule mortis posi- i- tueiidum obséderai. Sed ab ipso comité el a Baldc-
lam agnoscens, flebili voce, huniili vultu lacryma- ». wino, fralre ducis, illis ex adverso cum Baldewino
runique continua inundatione de vila el sainte sua ia Calderim occiirrenlibus plurima manu, graviter rc-
imiltuinprecalur, omnibus irepidans raenibris, et rei ei irusi el expugnali sunl. lit hoc horrore erudelissimi
veritalempollieelur aperirc, cl quod utile el salubre ce belli inlcr manus lëstinanies, seriuo episcopi sic
universo populo fulurum csscl. Faletur enim se a populuin cousolaïur : « O gens Deo dicala, omnia
Solymano inissum, quem jugis m'onliiimcum innu- i- pro Dei amore Dei reliquistis, divilias, agros, vineas
\t el caslella; mine in proraplu vita perpétua esl ei cui
nierab'digénie.hospilaltim, et. adeo viciiiuin asser'u,
ul in crastino die circa boram lerliam eum ad pu- j. [) contigeril hoc in praslio raariyrio coronari. Indulii-
gnameredanl adfuiuruui, et ejus dotas ac repenlinos jS biiautcr hos iuimicos, Deo viventi conirarios, adi'.e,
inciirsus sua relalione posse pra?eaverc. Rogabat at Deo«louantehodievictoriam siiscipietis. »Hac admo-
enimse in cuslodiain usque ad pra?dieiara boram in nitione Paganus de Garlanda, dapifer régis Fran-
leiieri, quousque rei veritas et Solymaui probarc- e- eorum, Wido de Porsessa, Tankradus et Rolgerus
tur adventus; sin aulem aliquando his fcfellisset, :t, de Barnavilla, Roberlus Flandrensis, Roberlus
nequaquam sibi vilam donari, sed collo ampiiialo lo Noribinariiiorum princeps, con'fralribtts in Chrislo
velleperirë. Inslabal eliam mulla cl huniili prece, ;e, sine mora siibvëniunt, per médias acies fulmineis
quaienus Chrislianilalis prolëssione baptismuin m ielibus el cquorum celerilatë discurrenlcs. Dux Go-
suscipcrel, el Chrisliano jure Chrislianis commuiii- ii- defridus et Boemundus, non cquo tardantes, lasis-
earet. Sed hoc potius pctebal limore suscepla?nior- r- frenis per medios hosles udvolani, hos lanceis per-
l's quam aliquo caiholica? fidei amore. Tandem :m forantes, hos ab equis dejicientes et socios s;upe
miserabili fletu illius cl nimia Chrislianilatis pro-o- horianles, ad irncidandos hoslcs virili admoniiionc
inissiotie,primorum exercilus mollila sunt corda, ac consolanlur. Illic non niodicus fragor hastarum,
'Mus niiseni, vilain sibi donaverunt, sed lamen en tintiiius gladiorum et galearum in hoc luclaraine
PATUOI, CLXVL 14
.437 ALBER1C1AQUENSIS 4*8
b.islliesl audilus; non -nmilicaTurcorum ruina ab A slianorum sti fugienlemsequi mil -retinere prussumpsii
lus egregiis viris eorujiiqne soeiis f,>claest. -liac vi- proplcr
pi Turcorum jacula dcsnper inlëslantium.
elôria Dei gralia in populo caiholico habita, Soly- CAP.XXIX. ç, — De viris capilaneisin eademobsidione
manus cl sui iu montana.fuga reversi sunl, imita occumbe/itibus.
-iilierius pugna in hac obsidionc populum Dei ag- Cum in décrète firinissiraoobsidiouis el desiru-
gredi audeules.Ab illo die oiunein clemcnliam erga ctionis cl urbis, curricula scplem hebdomadaruin ibi-
capiivum legatuin Solymaui fidèles Cbrisli exhibe* dem di circa înoeniaejus vcrsarcnlur, cl principes, alii
haut, quia cum verum cl fidelem in sua promis- jaclus ja el lormciila lapidum ad minuendos murosel
sione.cxperli sunl, cl privalus inler familiuressuni- lurres li aptarenl, alii arieles ferraios coraponcveni,
uioruin principum diligebalur. Oecisorum vero et et ei diversa ingénia quoererent assullusque plurimns
vulncralorum cupila Clnisliaui amputantes, secum inferreul, ii Ba|devvinusCalderira incessante!' 11111103
in signuiu Victoria?defercuda in sellarum suarum ii iiupugiiaiis, nirais(|ue lemcrario cl audaci eonain
corrigiis ad tenloria sua dcluleruul, cl ad sociela- pra?curreiis,
p in ictu prusiuissilapidis fractis cerviei-
teni, partira in labcriinculis-reliclauicirca urbem ad! bus b vila cxspiravil. Baldewinusde Gant dura ibidem
prohibendum exiluin inclusorum, cum gaudioreversii in ii assultu urbis desuduret, el incaulc muros appe*
sunl. Alhujusprimi belliturbine sèdalocirca Nicicam, t
, B leret, verlice iransfixo in impelu sagillus,vilain ex-
çapita Turcorum ampiilala "miraurbis moeuiajacla- halavit. li Posl ha?cdura ex consiliocl ducrclo priuci-
banl, ad lerrendos magistros arcis el cusiodes mu-- puni p rursus exercilus itérarei assullum, comes de
rorum. Deinde mille capila Turcorum collecta, int Forcis ï et aller de insula Flàndria?, YValononiine, in
curribus el saçcis plauslrisipiereposila, dcluleruult eodem e assultu nimium fervenles et bello veheinen-
usque ad portum qui Civiloldicilur, el sic navigio > lles, dum hoslcs lacessercnl, sagillis infixi iuturie-
iiiiperalori Constantinopoliramissa sunl. r
ruut. Wido de Porscssa, illuslris cques ibidemiulir*
i
milate occupalus, vila dcccssil. Flevit super his
CAP.XXVIII.—De munificenliaimperalorisin prin- omnis t
cl de Turco nominis . populus Calho.licorura,(|iioni»ra fortes cons-i-
•ripes, fulsi Chrisliano. liarii etauetorcs reruin capilalium habisbautur.Tau-
Imperalor, visis toi capilihtis adversariorum suo- los t ctenim viros tiobilissiiuoscum muni honore et
rum cl niilitura Solymaui, cujus injustu vi urbema ireli.gioncepiscopiel abbalcs sepelicruni, non niodi-
Nicasamin dolo amiseral, plurimum in hoc fideliuni ti eam < elceniosynarumhirgilionempro salineaninianuii
triuinpho cxhilarest'il, ac disponil ut pro lahoro bel- iltai'uin
i dividcnlcs egenis cl mciidicis.
iico magnani rccipianl remuiicrationcin.Unde pecti- CAÎNXXX. — Item de aliis ibidemperettntibus.
•'iitiunon modicani, oslra divcrsi generis, el omnia a •v*
•" Dcliiucquadam die, dirai pluriiiioruiu principuiii
iieccssariu ad rcniuuerandura quemque iiolenlcra iu u islrucs, cl machina; înuro Niciea; applicarentur, et
A'ehiculismuloruin et equomnndirexil, viclus innu- i- quasdamnon in vaiiuin, quasdamfrustra hihorarcni,
nierabilcs.paritcr attribuil, veiidendi cl emen.li un- i- llenricus de Ascha cl Ilarlinanus comes, uuusdo
dique suo in regno largissima faculiascoucessaest. t. inajoribus Alcuiauniic, vulpeiu ex proprio suiuplu
riautiu cl mercatores cerlabaiit ex imperaloria jus-, i- quercinis irabibus coniposueruuf, «sujusin gyro
sione navibus plenis cibariis fruineuli, carnis, viui, i, lulos inicxucruul parictes, ul gravissiinos Turcoruin
oleicl liurdci per mare diseui-rero,quousipieai por- r- siiflërrel iclus nrmorum, omniimiquejaculoruni ge-
liini Civilol auchoras jaciuul, ubi lidolium iurma;ad id liera, ac sic in ea inanenles, tuli cl illassi url-'cin
refoeillanduin corpus, aille jejuniis aggravaluin, ii, foriilcr inipugnandoperforarent. Hoc tandem vulpi»
«niMiiavenalia rcperiebanl. Hac frequenlia csciiritm m inslrumcntura dum ad ungucni opère el ligaiuris
i'ruentes cl gaudentes, conspirant et affirmant se pçrdttcerclur, milites prasdiclorumprinçipiim lori-
non: recessuros, quousque urbssupcraia et capta la cati ad viginti in eadem vulpisprolectione sunl cou-
in stiluti. Sed magna virorum imindationcet conaiiiiiie
imperaloris poteslati restituait)!'-.Proiiiiseranl enim
juraïueiito nibil de regno imperaloris, non castra, a, „ juxla muros applicala, non aiquo subsedil aggere,
non civilatos, nisi ex ejus voluntaïc auldono, rcli- li- non recto iinpulsiiaut a?quoconduclu inoderaïa. et
a- sic irabcs, postes, universasque ligatura? contrila»,
iiere.,lloc coraperloet investigaio, el visa Gbrislia-,
itorum. yicloria et Turcoruin ca?de cruenlissima, •it viros in ea latentes in momenlooppiesserunU Haï'-
eaplivus ille, quem pra?diximus, dittisus .vita?, et el tniauus ac llenricus dolentes, et magnum de cas»
Chrislianilalis juguiii effugerocogitans, quadam die lie suorumluciuni habeiites, sepultura cxsiinctos hoiio-
yisa ppporfuniiate.clarissiraa cl euslodia? négligea i).• rifice condidciuiil, sed non parum gaudere poliie-
tia, facilissaltapedis, vallum murorum urbis irans- !$. riiul, quod cum suis non in hac niouienlaneasulfoei;-
volal; Turcos per moeuiapra?senies, et tune belli lli lione pericrunl.
otio vacantes, ad subveuieiuhunsibi incessabilivoce ce CAP.XXXI. — De murorum et pra'cipiie cujusditm
iidnionetac precalur. Qui sine inora funiculo a moe- oe. turrkoppngnaiione.
'
nibus d.iniissoinler niamis fa.llac.iset fugiilvi, pe-.
ic- Alia posl hasedie, dum crcberriïni assuitus plit-
i oui inox in ipso pendeuteni cl nianibtis ha?rciilcm,
ni, riniorum in vanum consuuicrëntur, coiues Reyiiuui-
iuira tnoeiiia non parvo clamorc ac fragore facto ;to dus uirriui quamdàm duobus torineulis .lapi.luiU)
lulcriiis ci exterius^.levavenmt. Niillus lauicu Cliii-
ri- ipuc vulgo ilicuntiir Mangenac, fortiler aiuassaùm.
iâO IIISTORIAHIEROSOLYM.— L1B. H. 450
— Profani resistentes valde Chrhiù
oppugnavit. Sed minui et dissolvi vel lapis unus ab A CAP.XXX1H. C;
colas defaliganl. Ubi dux ipse Turcorum bellkosis-
liocauiiquo opère, cl casmcnlovix solubili, robuslis- simnm sagilta trajecit.
siino lam jaclu non potuil, dura ad exlreinum plura
aiiaucia sunl lapiduiii qiiassaniiura instrumenta, . Navibus itaque receplis saniset illoesis, forlissirai
quibus landem mûri conenssi rimas per loca peilti- milites m Galloruniin eis sunl constiluli, qui ullra
loruni, el'aliqui lapides pra? creberrimajacUitioue exilii e: Turcis inlerdiclo obstarenl, el nibil prorsus
'
cum ca?menlominui ac labi coeperunt. Quod videns . m necessarioruin cis inferri palercnlur, In una aillera
exercilus Dei vivenlis, âdunala manu, et facla tcslu- tiave tu de Turcopolis imperaloris viri sagiltarii lia-
dinc vilniïiea vailuiii superans, aùdaci trausilu mu- hi hcbanliir, qui navali ccrlaniine iu aquis mullitm
Vosiriipetunl, lurriniinuris emiiienlem uneis.ligoni- prasvalere p solebaol. Turci vero, el universi.custodes
bus perrumpercel perfoiarëinoliunlur,.quam Turci prassidii, p circa lacum lumulium populi,.et principum
interiiisCoacervalionèlàpiduni conipleverant, ut va- tara li inaliUinos. coiiveulus iiilelligcnlcs , ad inoenia
lidius slarel dcusilale lapidûm, et si forte exterior versus v fluvium conciirrunl, iniiltum de noviler.àd=
liiurusa Gallis cùirumjicrelur, volciilibus penclrare ductisd navibus adrairali, quas procul dubio suas «es-
'
iiiipcdimcntoesscl coligeries infiniloruni lapidura. timassent li , nisi <iuod sua? adhuc ailcro in liltore
Populusautem Dei vivi, accënsa magis ac magis juxla ji muros cl moeuia calenaUe ferro cl seris staie
ira, ël slrage SHoriiracoiitinoius, turritn percurrit videbanlur.v Siclacu navali obsidione pueoccupato,
àcuniiiio liibrdacis fcr'ri," quousque foraineh traus et e miliiuni illic iu fluiiiiiicloricata manu, in lunccis,
turrim lanta vîrlùle rëddunl ut hiatus cavali hniri ar.cit a el sagillis armala, relicta , comes Reyniund.us
duosinsihiul peneirarc p'roesu meules caperc videre- et e sui satellites, ac plurima manus de exercilu
lur, qui cOacervaiionenilapiduin singulalim eruerent, iteralo, i prasdicianr lurrini conveniunt;" assultus et
et iiiîriuérënt,vianique ad hoslcspatenter àperirenl. 1lapiduin jactus mulliplicanl, Turcos non parce ve-
Sedhec sic proficëre poloéruni. " x
xant et impugnanl, ariete ferratomuros crebra ho-
• ' •' -•• " :' r
niinura vociferalione impellentes. Turci siquidem
CAP.XXXII.— Populus Domini, siipradklum lacum, x
t videntes crebro aricle muros impelli et coneuli, et
navali obsidionc•circumdat. t
tiirrini ligonibus perfodi, adipeni, oletiin pjccinqui;
- 's stitppis el facibus ardenlissimis conimistam funde-
Noctcvero quadam ab hac collucialione, et phi- bani j a înoenibus,qua? iiistrumcnium urietis et craies
lima stragis conainiuc, circa urbem populo vexalo' ,viniineas
prorsus assunipserutii; alii sagillis et co'r-
et interdiraiin eastris rclalo, deprchensiiniest, Tur-' iico arcu
plurimos interiincbaut, alii saxortim li'.
cosnavigioper lautiniab urbe sospiusexire,viros co-.C ~-r (sioue secus muros cl turrim
labora.niesopprinicbahi.
ailjuiorcsarma el omnia necessaria clam inlërre,' ,In bac Turcorum delënsione cl reluclalionc, qttidani
merealoresus(|(iei|ua(picilltic convenirc, et a 'fur- .miles illorum ferocissimi aninii et cordis non
oisomnia vcnalia iu codera laeti reperire. Ex iiooB desudabal arcu et parce
jaculis, et (quod diclu mirabilc
deniqueprincipes plurimis usi sunl consilits, quid' esl) in vulnere sibi illato diflistisvila?, procul ttlij'c-
ngcreiilvel insistèrent., qualiter lacus his interdien- cto elypeo, uianifcslcopposuilpeclustells cunctoriiiti,
lur, et iuclusisexilus et inlroitus ulira navigio ne-:" et rtipea saxa in niediiim viilgusauibabtis niauibus'
Relur,dicenles. non aliter suos assullns vel laboreni 11 Hic quaravis, ut aiunl pro vero qui àd* '
torquebat.
passepei-ficei'c.Taraient inler phirinias discussiones la hairentibus in prsc-
taie reperliiin est consilium, quia nisi navali euslo- fuerunt, vigiitii sagillisadiiitc
cordiis preracrelur, non coniinchal manus a jacltira
dia lam spatio-sus observaretur lacus, nequaquam
lapiduin el percussione Gallorum, sed aiuplius ci
h.uslcspos.sç reprimi, nec urbem alimentis posse soeviusdamiiuni exercebat in populo. Dux vero Go-
vaenari.Umta niagnis el parvis in unum vocalis, ^'*
videns tain ferocissimumel crtidelissiniuiu
decrelumest coinmuni consiliout ad portum Civitot defridus,
sa?vire, nec lot sagillarura in fixionc deficere, sed
imuunerabiles copia? equeslris cl pedeslris vulgi ° .. plures fidelium illius jacolaiioue perire, arrepto
îiiilicrenliir, qui naves a domino imperaiore impe- D arcu
li-atas,«'jusquedono concessas, a mari per siccum . baleari, el si aus posl seula duorum sociorum
iler vehiculis, arle ligiioriim aplatis funibttscanabi- eùindeinJurcUm Irans vilalia cordisperculit, sicque
nioriuuin ultra a caedehorrenda conipescit. Tandem
nis, et loris taureis numéro et collo hominum et
populo Cliristianorum, et sole decliiiato,-;
equorumimposilis,usque ad lacum Nica?a?perducere fatigalo et assultu lam îiorribili sedalo, Turci angiisiiali
valorem.Quodactiiin.esl, et noclis in silenlio viam
has-naveSiiiiiri pra? foraminé'turris, rursus saxoVù'm-Ucë'i'vos^cbinr
scptem.:.inilliarumlrahenles, pouderis portant 'itiiei!iiiâJffociisin silenlio , iië!fa'cilisàditus
et itiagnitudinis, qua? nutuerura cenluui virorura 111; t--.--.-'-:..-;'I- :...[..!!!,:---•
- ,-' .-:: '.sr "-:•:.T"
- -^:.,~,
-
incraslino repefirettir: "
eaperepoterant, orto. sole, ad prasdictumlocumup- P- -(=-.:•;•!,-, -' .:-::: ;' ' ''•• v !"-' •''- - "-
plicuerunt, bas in liltore. cl undis répondîtes. Nec „„ CAP.XXXIV....—De occiso Chrisliano bellatore qui
ad ludiérïum fideliumïit muro siispèndilur.
mora, principes exercilus exsurgentes undique per-
vencriiniad lacum, videre et-serre, de -navibus, ga- • Mane aulem sole relalo , populus Dei ad iteran-
v'si quod sui incolumcset.sine hostili-infcslalione,' ;"' diiin assulluhl, cl amplianduni turris penetrale,
eUaves suie lassioiiC;recepta? sunl. . animatui'et armalur. Sed visa ël agnita rursus la-
,
piduin collaiione opposila, in recenli. forâniii'ê,
A-,1 AÎ.BERICIAQUENSIS 4r,2
nt'uutr peùculi ci. nnxiclatis, quam priori luce; A c« compellare disposui , quaienus, si consilits meis
përlnleral, coepil animo mollesccre cl quisquc; ai acquiescatis el aliquo;)laboris mei pncmiiim a vobis
aliuni cmnmpnereul pncirel. Tandem miles quidami ci consequa^, Deo auxiliuiitu, lurrini hanc, qua?valida
illusliis, de labcrnaculis prrcilicliRoberliNorlhnian- ël él insuperabilis videlur, luirai eogam procumbero
iiorum.comiliscxsiliens, galea opcrlus et lorica, cll sine si daiiino cl vcslrorum peiiculo coinmilitonum,
lecliis clypeo, Irans valliim muros imperlcrriluss per p quam adilus palebit ad inimicos, vobisquo
itivadit, ad turrim properal, cl accrvos lapiduin a conlrarios.
© Tanluni necessaria arli inea?eicomniunl
foraininceruere nililitr, et aditum saxis occupation u ssumplu cl juvamine adininistrenlur. » Audila bac
vacuarc. Sed grandine saxorum, et assidua inunda- viri v promissionc, cum omni beiievolciiliapacti sunl
lione jaculorum incoepti obliviscilur. Videns autem n ci c tiare qnimlcciinlihras Carlanensis inouela?, pr;u-
idem miles omni auxilio se deslitutuni et pra? op- i- minui
n laboris sui, et quidquid neccssariiim opwi
pressione immensortimlapiduin nibil posseproficëre, s, > reqiiiierel, indcsineiilcr adininislrarc, gavisi ci
cominits muro se asiringit, ad devilanda jacula <
la r.oiifidciilcs in spe prmnissianilicii. Magister ilaque
Ttircomni, quas sine inlerinissionc faligahanl virum u iarlis, facla prasdicla convenlione, ingénia sua
cgrcgiuiii. Sed nec sic evadendi manus illorum ulla la iaplat, parieles déclives conneclit, et virgeas craies
"
via aul facilitasilii monstratur. Tandem toi millium n :assuil mirilico instrumente; sub cujus prolecliono
is iipse ac secum desudanies capila sua lula a jaculis
lapidibus a collo el capile illius sculo avulso, fractis
«'.ervicihusjuxla muros obrailur cl in ipsa lorica el el 'iTurcoruin, «lesupcrresislenlium, haberent.
galea morilur in as^ectu omnium fidcliuiu, nequa- s" CAP.( XXXVI.— De eversioneimmanissimasturris,
quam ilii subvenieiitiirai. Turci ergo videntes virum m et domina civilalis quomodocapta sit.
iramobileiujam obissc, ab ipsa nefanda lurri calc- e- Ad unguem vero inslruiiienlo sua? protcelioiiis
iiain projiciunl, ungues ferreos aculissimos el ra- a- përduclo,
I viri Cliristianorum loricali et clypea.l
pacissimos ex fabrili ingenio et operc habentetn m circa < machinant conglobaniur. Quam iu yinule sua
quasi hamos , qua? aiinulo loricic cxslincti mililis '
lis Irans valluui impulerimlirahcttles, et juxta muros,
infixa, cuindem arripiens ac rclincns, cum ciula-, a- inviiis el prohibenlibiis «lesuper omnibus Turcis,
voie niorluo inira înoenia levalur. Dehinc cor- r. cominus aiîjiinoiani slatucruni. lu qua magislcr
pus militis apprchenstim.licet e.xstincluin,in laqueo Co artis cum caîteris opificibussuis tutus relinquitur,
l'unis ad muenia siispcnderunt, ul Chrisliauos per ET regressis sine magna iicsionclidcluin lurniis. Turci
liiuië inhuraanitatein amplius oOenderent. Offensi si vero , videntes hujus ingenii iustrumenluni in «letri-
igilur cl tristes universi lariiciilabanlurconfralrem SIII„_, inenlo urbis possepralvalere, faculas ardentes cum
isl picc cl ndipe jaciaul super machinant, et saxcas
iiiiiicriiileli ttecc el vili uaclalii obiisse. Quewiposl
hune dimiitam illus'ionemnudiim a iiioenibus pro- o- moles couvolvunta meenibus, si sic aliiiua artc ai»
jecluni, hotiorificc snscepltiin cum casteris pncfaiislis muro illaladestriiaïur, el inclusi in en abslcrrcanlur.
el ibidemoccisis fidelibus, in clecuiosynarura dis- is- Sed frustra omnia jaelani nul conanlur, quia pa-
•ibutione, sacerdolumquc coniineiiilationesepelic- ie- rietes déclives nil ingestum ignis nul lapidis rctine-
ritut. liani. Magister vero arlis fidncialiler latens in
CAP. XXXV. — Quomodo Lougoburdtis quidam ,,„ machina «'.musoeiis secum habitis, subfundamenlo
iioruin gémis machina! opérants sil. lurris ligonibtiset acnlissimoferro cavare terrain
Hac ruina virorum forlium , el creberrimis daet- fii- non (îcsinil, donec irabcs, postes el cetera immanis*
nis Chrislianorum, qua?in assultu urbis per singu- ;u- sima robora lignonim in ipsa cavatione sub fonda*
los dies paliebanlur , duce Godefridocl Boeranndo do meulo coniponeret, quibus mûri, ablala terra , no
cunctisque prineipibus lurbatis, et quia tiullo ce- :©- subito super adhuc fodientes ruèrent, innilercnliir.
itainine macliinarum cl b-.tlistaniin aul impeia ;:<a Jara vero cavatione perniaxitna facla in latiliidinc el
virittm' mûris atiquant hcsioneni inlcrre poteniBl, il, long'iudinc, ex admonitionemagistri arlis, universi
sed omnis labor, cl virtits eorum incassum consu- su- D p de exercilu, parvi el niagiti, sarmema, stipulas,
nit'baïur, quidam Longobardus génère, magister ter legulas, calaraosque aridos, sluppas et mraiia fo-
et invenlor niagiiaruin arlium cl operum, videns ;«s inenta.ignis conferunt, et inler postes, etlrabeset
miserias el strates Chrislianorum , ultrose qblulit dit magnificas arbores coaccrvanl, undique his lignis
prasfalis prineipibus, quorum aniuram hujiisccniodi odi cavatione occupala. Posl luce ignis, a magislro:
sotalione el promissionc relevât dicens: « Viileo leo operis immissus, magno spiramine susciiatur,
quia omne opus machinariim nosuaruin in vanum uni quousque perslrepcus.et discurrens flainma insupe-
lnboral, veslrales crebra morte circa muros mi- ni- rabilis magis ac niagis invaluil; qua?poslcs, lraliesi
niiunlur, et magnis periculis vila, residuorum adhuc me et omnia ligna supposita in cinercm redegit. His'
suhjaçei. Nain Turci inclusi coufiden'lerel securii a ita in favillamredaclis el fundamentis suslenlaculo
lurribus et iiioenibiis répugnant, incautos et nudosdos déficiente, tam terra? quam lignoruin aulificium
sagillis et saxis obriiiinl; quin munis, anliquorum uni vctuslissima?turris resupinnm in momcnlo, iiociis
astulia fondaïus, non ferro mil aliquo robore pptestlest medio, eorruens, lantum reddidit sonitum ut
rescindi. Unde qûia otnnem yirtutent vestram sic lonitrui fragor, omnibus somnoexcilatis, videretur.
lïusirari perspexi, îuajeslatcm vcètram adiré el Igitur tain intolerabita pondus collapsa?turris livet
453 H1ST0R1.VIHEROSOLYM.— L1B.H. 45*
l'epentiiiocasit procumbcret, non casmëntorumnul A lium ejusdem Turci, qui eam violaverat, et coetciis
pciraruni collisione, inplurimas parles dissiliit, sed absl abslulcrat, plurima suasionc et blanda promissiouo
quassi et corrupli per loca mûri ipsius arcis jaceiites ad iilliçilos et incesios ibalamos reinvilalur. Exar-
riinarum loesionchiabant, adiiuui(|ui;, sed (aiueit seral sera enim idem Turctis in illius inasslimabilcni.
diflicilcm,exhibehanl. In liaciiaque lurris ruina el pulchriludiiiem,
pulc unde niiniusn a'gre ferobat ipsius".
fonlrilione, uxor nobilissima Solymaui veheraeiiier abseiiliani,ab's< cui adeo prasmia promiseral, qua?illius
exlerrila, non ulira in urbis confisa prassidio,noctis animo anir sic inscderanl ul ad nei'anduin mariluiu
in silenlio , a suis.in lacus (lumine imniissa est, ut rediret. i'c<lt Promillehat enim se idem Turcus in brevi
s'Xnavigio Cbristianosevaderel. Sed percepto ejus; Chrislianum Clir fieri, si forte a caplivilate et vinculis
aliseessu, a mililibus lacum lueniibus reraigio( imperaloris ln,l' exirel. Tandem uiisella, si vi anle deli-
iioviier adduclaruin naviuin capla, et iu custo- quit, I"" nunc blanditiis el vana s[ic dceepla ad impiiini
(li.unprincipum cum duobus tcmsllis filiis repo- spoiisum SP° cl adulleriuas uuplius recmiil, unherso
sila est. 'g"
ignorante exercilu, quas aslulia et lascivia ab cis
CAP.XXXVII. — Deditio civilalis Nicoew et dee sublracla *,,u est. Posl hase a rclaloribus innoluiiquod
quadam sanclimonialifeminacaptiva. ad cumdeni Turcuin reversa sit in exsilio quo eral,
Turci el arcis «lefensorcs pariler, lurri humii B &1101
non alia de causa, nisi propter libidinis iiilolrruu-
procumbenlepertcrriti, ac malrona; hujus captiv'w liam. Jam sic lurbinc sedato belli, el Chrislianis
-, liai
laie slupefacli, el lacus enavigaiione araodo despe- :- caplivis
cay ab urbe restitutis, Turcisque in dediiioneui
rali, suorum Occisorum intetius gravi immi-- imperaloris. iin| susceptis el Iransiuissis, exercitus Dei
nulionet desolati, longa obsidione fatigati, necc v'ivciilisbancViv diein in magno gaudio el exsuttatiiuie
se evadere posse videntes, consilio invicem ha- 1- ibidem
ibi in eastris cxegil, quia pro spe illis adbûc
bile de vila et sainte memhroriini, prcciutur sibiii omnia 011: conlingebanl.
parciab exercitu Chrisliano, tiaves urbis pollicili l> CAP.
CA XXXVIII.—-Qualiter ex consulta principum
in
reddcrc manus imperaloris Conslantinopolis, sub b populus Dei.in duus partes ilivhussit.
cujusconditione urbis primitus hoeiedilariojure ser- r- Crastino vero die illucescenle, usui suniptis 11e-
vienshabebatnr, quousque injusta vi Solymanussibi [)i cei cessariis, inovit omnis populus, iler faciens per
siibjugatam invasit. Talinus vero truiicala?naris,;. mcdiani nu Romaniaui securus,. el niliil metuens ad-
familiaris imperaloris, consilio majorum exercitus f»1
iS futuia?adversitalis. Biduo aulem commuai agmitie
satisfaciens, precibus illorum, susccpia uiriiique ne gradienles
gr per juga monlium, et anguslas lances
flile et reddita, apud Chrislianos proceres pro cis lis | via
vi rum, decrcvciunt tnnli exercilus divisionem liera
intercessit, hac condilionc ut ab urbe iticnlumos es ut liberius cl spaiiositis in caslris populus habitarei,
excant, el in imperaloris deditioncni vcnianl, cura 111 si eicquc divisus, plenius escis cl pabulo cquorum
uxoreSolymani nobilissima, «pia?iitipèr capla, in al ahiiiidarel. Convcncrunl quidem inler duos mon-
euslodiaprincipum Francorum habebatnr cum duo- 0- lium li apices, ubi per poiitcm flumine quodam supe-
luisfiliis suis tenellis. Sic ulriiique sedato assultu,n, ralo,n Boemundus prorsus cum suis sequacibns tur-
dumdiversa consilia reddenda? civilalis ageiisnttir, ir, mis m a duce Godefrido dissocialur. Quem quidam
el plures coptivi Chiisliuuortim rcddercnliir, qua;- a;- nmàgiiifiëi primores sunt sccttli, Roberlus comes
ilanisanctimonialis fcniina de coeuobioS. Mar'uuad N Northinannorum,ct Slephanus Blcsensimnprinceps,
liorrea Trevircnsis Eectasite cum cictcris reslilula ila ssic semper viam ad dexterain insister,les ac mode-
ctabsolula est iu manus Chrisliaiii exercitus, qua? ua? railles
r ul aniplius niilliari a confratribus non elots-
se de atlrilo Pclri agniinc caplam el nbdiiclaiu am garentur.
g Dux suique contubcrnales cum. episcopo
professa est, paruinque inlcrniissionis a foeda el Podiensi 1 el Reyraundo comité seniper ad dexteram
almminabilictijusdàm Turci et cieieroruin commU mi- tendebant.
t Hue ergo divisione facla, Boemundus.
stionebabuisse conqucsia est. Duravero super bis eam < omni exercitu suo in valleni Dogorganhi, quas-
injuriis raiserabiles gemitus in audientia Chrisliano- p a: nioderuis O/.ellis nuucupalur, hospilandi gralia
iio- j)
rum proferret, inler proceres et milites Christi risli icircunupiaque sociis in graniine diffusis, circu
lleiiricum de Ascha caslello recognovii. Quem ex horam I nouu'nidescendit, ut alimenlis, ca?lerisquc-
noniinelacrymabili el huniili voce conipellans,, ad necessat'its, in locis, aptis mis et pralis, castra.
auxilium sua? emcndalionis adesse commonuit. Qui loearem.
stàtim hac recognila, super infortunio ejus motus 1,us CAP. XXXIX.—Deimmanissimaea'de Cliristianorum/.
est, omnique industria cl misericordia , qua poluit,uit, per insidias principesNicwni.
apud ducem Godefridum obtinuil, quatenus oi ci a Vix vero Boemunduscl casleri viri forlissirai-ab
domino Reymero, venerabili episcopo, consilium lium equis deseenderant, el ecce Solymanus,. qniab co .
poeiv.lenlia?darelurdehujusccin«)(li inceslu. Tandem
dem lempore , quo in fugam ab urbe Nica?aversus est,
consilioacceplo a clero, facla esl ei remissio illieha?
ieila? auxilium et vires cou.lrax.it ab Anliociiia, Tarso,
eopulatioiiiscinn Tnrco, cl alloviala poeniicnlia, co Alapia el casteris civitalibus Ltoinanias, a Turcia
i, eo
quodvi et nolens ab imptis cl seeleralissimis; ho- sparsim posilis, adfuil iii impelu veliemeuli et .
«nnibus banc foedani pcrlulit oppressionem. Post mulliiudinc gravi. Nec mura, nec requies ulla
haseniodko iutervnllo solius noctis, per iuteriniu-mm- cxdcmli et cxpiipandi exereitiini, ac diseùrrcwll
4'55 ALBERICIAQUËNSIS 456
per castra fuir, aliis sagillis'transfixis, aliis gladio•AA sociis
so sine .ullà dilations aut requie siibvënire.
«tatruncaUs, iionnullisa tam crudeli hosle captiva- Tanquam Ts si ad convivium:oniniuin deliciarumvo-
lis; ad ha?c undique clamor niagnus cl tremor ini carentur, ca fcslinanl arma cuperc, loricas induere,
populo ëxcilaltir, mulieres nupta? et innupta?unai gladiosrecingere,
gh equis frena rèfcrrë, sellas tergis
cum viris cl infanlulis delrtuicanlur. Roberlus veroi im impônerc, clypeosresumere, et ad sexaginta miilia'
Parisiensis miseris volens succurrëre, sagida vo- eqttilum eq e caslris procedunl cum ca?leramanu pe-
laiili coiifixiis cl exslincliis est. Boemundus hac> deslri. de Jam «liesclarissima illûxcral, sol ràdiis fui.
slragegravissinia atloniinscaïtei'ique priores equos; gebai ge lucidissimus: cujussplendor in clypeosaureos
réparant, ad loricas cl arma fcsli'nanies in unumi cl vestes ferreas rcl'ulsil, signa et vexilla, gemmis
cotiglobanlur, ae plurimum se ex improvisodclën- ël et ostro fulgida creela cl hastis infixa, coruscabam.
dénies, diu praslia cum hoslibus commiilebanl. Caballi C: celerescalcatibus urgebaniur, niillussoeiuni
Willlielmusjuvenis audacissimus, et liro pulcberri-. aul ai frairem exspectabal, sed qnisque, quo veloçius
mus, fralcr Tankradi, dum mulium in arrais rc- noterai, P< nd auxilium et vindiclain Chrislianorum
sistcrel, Turcos Iiasla stepius perforarel, in con- viam vi iiisislebat. Hos denique Turci ex improvisoul
speclu ipsius Boemundi sagilta percussus corruit. pcrsenscritnlP1 ad auxiliumsociorum omni yclocilate
Tankradiis virililcr in. gladio defehsus, vix vivons sH^ cl belli insianlia animalosesse tara robusta manu,
evasit, sed signum tlccoris, quod in hasla pra?lu- et cl in armis et veste ferrea, cl in signis luciferisad-
lerat, ibidem cura fralre reliquit. Turci, cumn bella b ereclis, fugam arripiuni, et tiniorc concussi,
principe suo Solymanoniagis ac magis invalcscentcs s a ca?dchorrenda déclinant, alii per dévia, alii per
foriilcr irrunipuiil in castra, sagillis el corneo arcuu serailas
si notas diffiigium facicnles. Sed Solymanus,
ferienlcs cl morlificanlcs pedilcs, peregrinos,, cum c ampliori manu cl densiorib.uscuneisin inoniis
jnuellas, mulieres, parvulos ac senes, nulli par- eacumine e fuga clapsus consistons, Chrislianisiuoe-
contes a?lali. liac crudclilate alrocissima? morlis is qtienlibus
q occurrere ibidemcl in faciem resisierc
slupefacta? letiene puelhe cl nobilissima?veslibus is ddisposuit.
ornari feslinabant, se offcrenles Turcis, ul salleni n cCAP.XLH.— Ubi dux et alii quidam procervmex
ainorè hoiiesta.rum formarttm accensi et plncnti,( nominenotaniur, qui tune forliter pro,Deoegenuil.
'
discanl captivarnni misereri. Dux aillera Godefridus, qui solus çtitn qitînqua-
'
CAP.XL. — De mintiufideliumChristiad ducem., £
ginta sodalibus in cqiii velocilatc praseesserai,.
Cum sic alTiccreiilurfideliumgreges, cl Boemundi di ssubsequciitispopuli in brevi adunalis viribus,
vit'tus jam minus rcsislcrc valeret, co quod ex im- y. r'_ bilanler
l ad ardua mentis conscendit, cum Turcis
proviso in se suosque armis exulos irruisscnl, jam- n- fferire et armis conimiliere, quos conglobalos et,
ijiie ad quatuor miilia de exercitu Chrislianorumin iu immobilesad
i resisienduin in montis vcrîice réspi-
joanu hoslili cecidissent, uiinlii.s per abrupla mon- n_ ciebal.
< Jamque undique suis receptis et adjiinclis,
lium sine mora equo tràtisvolat, quousque ad ni hoslcs
I immobiles incurril, haslas in eos dirigil,
castra ducis Irislis cl cxhaiistus spiritu venil. Quemm '• sdeiosque, ut consianler eos adeanl, viiili vôcë.
ni Godefridus dux, ah ostio tabernaculi aliquo no adhorlatur.
! Turci vero cum duce suo Solymano'
spalio iransgressus ad considerandos socios, a 'ducis Godefridiet suorum conslanliam nequaquam-
longe pei'spexit rapido cursu feslinantcm cl moesio iio aiiimo
: ad pra?sens bellum deficcre videntes, a
vultti pallcnleni, qua de causa viam acceleraverit rit montis suramilalc Iaxis frenis equorum velocitale.
requirit ut sibi caslerisqne primoribus referai et" et fug'ainparant. Quos dux via sex niilliarium insecu-
exponat. Hic amara el gravia nitnlia relulit dicens s ;: tus, alios in oregladii pcrcussii, nonnulloscaplivos.
« Noslri principes cum ipso Boemtuidogravissimum im cum suis tenuit, prasdaset spolia illorum non pauca
belli laborcm stisiinenl, vulgusque seqnens jam ,m cepil, puellas el juvenes et omne quod asporlare
lolum capitalcm subiit senteiiliam, qua el. domini ini vc' abdueerc sperabani ab hoslibus cxc'iisserunt.
uto D Gcrardits de Keresi, in equo laudabili résilions, in
principes noslri sont casnri in prassens,nisifesliuato
manus v.estra subveniat.Turci quidem castra noslra Ira eadem hosiium inscculiouc, in supercilio inoniis .
irrtiperunt, el per vallem, qm» dicilur Ozellisvel adhuc Turcum maneiitcmel nimium audenleniviri-
tcrribilis, descendentesad vallem Degorganhipere- re- bus respiciens, scu.to icctus foriilcr hasla incurril.
grinos irucidarC non cessant. Robcrtiim Parisien- en- Quemsagiila illius einissa,et clypeo excussa , irans
sem capile deciso jam inleremeriint, Willhëlmnm uni jccûr cl pulraonem perforai, cquumque niorienlis
juvenem cgreg'uim, sororis Bocmumli filium, di- cl'labcnlis abduxit. Bahlewiiiius comes Hamaico-
gnum planclu, perctisserunt. Et ideirco vos oninismis rum, vir el. largi.tor inagnuriim eleeniosynarum,
invital socielas ad ferendtim auxilium, nulla vos cum Robcrlo Fiahdrcnsi Turcos ftigiciii.esslcrnii;
mora aul dilalio impediat aut relardet. > hortaïur socios, circuniquaque concurrentes ul
CAP.XLI.— Ubi dux et qui cum eoeranl subveniunt iurit ferianlel trucident, el ab insecutioneillorum iiuu-
pereunlibus. «piam rciardari aut manus conlincre videantur.
Hac uudila miseria et Turcorum audacia , dux •
dus Baldewinus de Burg, Thomas de Feria Castro.,
per universaagrainajussit.corniia perslrepere, socios
cios Reinoklus Belvacio, Walo «le Calmonl, Goihardiis
commonereuniversoset arma capere,signa erigerc, tsrc, filius Godefridi, Gastus de Berdeiz, Rudolplius
457 IHSTORIA.HIEROSOLYM.— LIB. III. J53
eliam, ht omnes unanimes in Iitciamiiie belli de- \ spero s.uceessH-oiquesunanimtler, Bocnumdiissci-
sudabant, Turcorum agmina in virlute militari llcel etcoeleri principes pra?faii, qui eranl duclores
inseqiienlcs ac scindenles. Equornm ilia gravis el columiia?exercims, in concordiam et consilium
anlielilus puisât, funras ab ipso anhclilu per mé- redeunt, cl ab illo die commislis cibariis cunclisqu»
dias acies in niibeni dcnsabalur. Turci vero inlcr- rebus neccssariîs, omnia communia habere decre-
dum rccuperalis- viribus, in vlrliilc- mulliludinis verimt. Quod cl actnni esl. In hoc coiiflictu belli
stucfreti, viiilitcr rcsislcbanl in grandine sagillarum Tui'corumque diffugio, nonnulli Chrislianorum mi-
densovolanlium et cadcnlium. Sed hujus grandinis lilum sagillis vulnerali perleront; Turcorum autem
lempeslate cito iransmissa, fidelium lurma?, tcla tria miilia cecidisse referuntur. Hoc lam cnutali
niaiiurelinentes, illorum globos atténuant et mor- ccrlaminç filiito, circa flum'en quoddam et ejus ca-
lificaul, viclosque tandem cogunl in diffugiuin per rectura Chrisiiani mililcs spalio iriiinvdierum quie-
«leviaviarnra el abrupla moulurai, quorum semilas vcrunl, curantes corpora iiiinis fessa ex.abundantia
notas habebant. escarum, quas Turci occisi reliquerunl. Episcopi
CAP.XL11I.-—Posl viclorlamquid inler fidèles Do- vero, presbylcri, iiionachi qui aderanl, corpora
mini convenerit,et quomodo sacer ordo cttraveril occisorum lerra? tradideriinl, animas futaies illorinu
cudaveraproslralorum. B in manu Jesu Cbrisli precihus et psaiînis coinmen-
Chrisiiani ergoviclorcs,quidquid in stifiendiosua? danles. Solymanus jam denuo victus, Alpes Ronia-
expedilionisTurci coniluxerant, rruiuciiliim, vinum nia? vix évadons condesccnderal, nibil ullra spei
non modicnin, huflos, boves et arides,, camelosj habens urbis Nica?a?,uxoris filioriiraque, ac nimitun
asinos,cquos et mutas, et pneterea auruni prelio- lticluui faciens suorum, quos ante hos dies in campo
suni et argentura infiuiluin, papiiioncs inirilici de- Nica'a?cxMiiutos a Gallis amisenf, el nunc eorum
coris cl operis abstulerunt. lu hujus Victoria?pro- quos in vall:sGorgonia caplos cl peremptos reliquii.
LIBER TËRT1.US,
CAPUT pniMUMi— Posl victoriam Christi fidèles ubii C que fêta? mulieres exsiccatis faucibus, arefactis
castra locaverini, elmiserubili sili criuiali, quumi1
viscri'ibus, venisqne omnibus corporis, solis et lor-
exspiraverint. rida? plagoe ardorc inasslimabiii exhauslis, nied'u
Poslquam hostilis impelus abscessit, quarla; im- platea in omnium aspeclu felus suos enixa? rfelin»
minentelucis crcpusculo,. Francigena?, Lotharingi,, qiiebant. Alias, tnisera? juxta felus suos in via com-
Aluinanni,Bawari, Flandrensesel itnivcrsnm gciitts s muni volutabanlur, omnetn pudorem et sécréta sua.
T.ciilonicornm.castra moverunl cum omnibus rebuss ohlita?pra? inenioraue silis dillicillimapassione. Nec
sibi necessariis el spoliis Turcoruin, cl in verlicee ordine tncnsiuin aut hora inslnnli parère compcllc-
Nigrorum monlium castra mclali, bospilio perno-i- banltii' : sed solis assltiatione,viarum Iassiludinc, silis.
ctjivcront. Manë auicin facto, Nortliinanni, Burgun- collectione^ aquarum longa remolionc ad parluni,
diones, Britanni, Alemanni, Bawari, Teutonici,i, cogcbaiilur : quarum infantes alii niorlui, alii serai»-
omnis videlicet exercilus, abhinc descenderunl inn vivi, média platea reperiebantur. Viri autem quam- *
viillc nominc Malabytimas, ubi proplcr dtfficullales is plurimi sudore et calorc déficientes, aperlo pre et.
loi'orumel angiislarum fauciuin inlcr rupes iler per;r faucibus niantes, aerem lenuissimum captabanl ad.
(liesabbreviabanl, el ob iiiiinraerabilenimiili'uudi- ;-' mcdicandani silim : quod nequaquam prodessc po-
ncni, et niniios calorcs niensis Augusli. Sabbali li D luit. Nain plurima pars, ul prasdiximus,illic pei'iisse
disltinc die cujusdam instante ejusdem mensis,., hac die perhibelur. Nisi vero el.accipilres, aves..
defectus aqua? niagnus acerevit in populo. Quapro- i- domitieel gialissiniasprocerum et nobilium, calore
pler salis anxieiaic oppressi, ulriusque sexus qiiara- i- codera et siti moriebaïuur in raanibus cas feren-
phii'imi,ut dicunl, qui adfucrunl,.circiier quingenti ti titrai. Sed et canes in venaloria arte laudabilcs inlcr
ipsa die spiritum cxhalaruiil. Propterea eqtti, asini, i, manus mngislrortim exslinguebantur. Jam sic om-
eanieli, nuili, boves, mullaque anitnalia codera fine ie uibits in hac pestilentia laboranlibus, oplatus quas-
gi'itvissima?sitis cxslincli sunt. situsqiie aperilur (tuvius, Ad quem fesliiiaiilës, prie
'
CAP.H. — Ilem de eodem. nimio desiderio quisque aliiint iu magna pressura
Comperimtts eliam illic non ex auditu solum, sed ?d prasvenirostudebat, nulluni modiiin bibendi haben-
ex veritlica eoruin relalionc qui cl participes fnere re les, quousque infiruiati plurimi ex niinia potaliono
ejustleiu tiibulaiionis, in eodem silis articulo viros os tara hominesquant juinenla periei'unt.
et mulieres miseras crucialus
p_ertiilis.se,quod mens
I,s CAP.III.— Ultra progredittntur; exercilusiiujemiuns.
horreseai, auditus expavese.at, et de tara miserabili ili partes dividittir; primorcsvenalni vacjàni.
mfortimioin suis contrcmiscal. .Quainpluiima?nani- n- Posl hase egressis ab angnsl.is»rtipibus.; dcciyluiii
430 ALBER1CIAQUENSIS 448
est commun!bcnevolentia, propter niinietalein po- A rabal.rai Dux ilaque angiistialus, reminîscens mulio-
puli, exercittim in partes dividi. De quibus Tankra- riinisuorum
nu insiguiiimfaclorum, et deomni periculo
dus el Baldewinus,frater ducis Godefridi,cura suis se adhuc nobili1erercplura, nunc vero vili mortea
recedenles, permédias valles OzeilisIransibant.Sed cruenla cri beslia se suffocaridolcns,recuperaiisviribus
Tankradus cum suis pra?ccdens,ad urbes finilimas in momenlo resurgit in pedes, gladiumquc in hoc
Reclci et Stancona descendit, in quibus Chrisiiani Tcpcnliuo
rei lapsu ab equo, el cum insana beslia
cives hahilabant, Turcis, viris Solymaui,subjugati. lui luclarainc,propriis cruribns impliciliim,celcriler in
Baldewinus cum suis monlanis semilis pcrplexis; ejusdem cjt fera? juguluni rapieus el capulo relinons,
ineesserat, gravi cibariorum defeclione cum oinnii. suras su el nervos proprii cruris gravi ineisioneiruu-
lÀiamisua aggravatus, quin equi pabulodéficientei cavil. ca Sed lamen licel sunguisincessabiliunda pro-
vix sequi, nedumviros porlare poleranl. Dux veroi Ilu iluerel, vires(|tieducis minucret, iuiqua? bellua?non
Godefridus, Boemundus, Roberlus , Rcyniundus, , cecessil, ad defënsionem slans aspcrrimiis, .quousque
regia via a longesequcbanlur, et Aniiochiaminino- audilo au inopis. ruslici, et ab urso liberali claniore
rem reclinantes,qua?iu lalere Reclcisila est, hospt- in ingenli, el murmure lanionis veheinenli, quidam
3io nona diei hora înoram facere decreverunt. Husecbinusnoniine
Hi ex consociis,per silvamdiffusis,
Vespere aulem facto , Godefridus dux casleriquc ;Bu velocilale
v< equi, duci in auxilium admit : qui stricto
primot'es juxla montana per amoenaloca pralorunii niucrone m horribilcm feram impeliit, cl una cum
tenloria locaverunt, aplani et voluptuosamregionem i duce
di jeeur cl coslas illius iransfix.il. Sic tandem.
considérâmeset venalionibusfecundissiniam,quibuss ferocissima
fe fera cxstincla, dux primum vulneris
wobilitasdeleclari cl exerceri gaudet. Illic accuban- di dolore, deindeniinia sanguinis effusioneccepitcorde
tes, armis cuuctisque exuviis reposilis, silvanii di deficere, vullu pallescerc , ac lolum excrcituin
aptissimam venalibus repcrienles, sumpto arcu etl kirapia fama conlurbarc. Concurruiit universi ad,
pharelra, giadiis accincti, salins monlanis coniiguos s locuraubi
k alhlela cl vir consilioiuin,capul peregri-
jngrediuniur, si forte obveniret quod configere etst norum,n lassus ferebatur. Quem principes exercitus
persequi calulorum sagacitaïc valerent. j.
geslatorio iiiiponenles,ad castra cura ingenli litclu,
CAP.IV.—-Dux cum urso confiigens,gravitersaucia- <- cura
c planctu virorum et ululalu raulierum dctule-
lur; sed auxilio altcrius miïitis perempla beslia " r< runl, medicosperiiissimosad sanandumei adhiben.
vivuseripitur.
les ; lëram vero inler se dividentes,nullani ilii
Tandem diffusis per opaca nemoris singulis iun n
magniluiiinesiniileiuantea se vidissefalebantur.
sua semita ad insidias ferarura, dux Godefridus_ s r CAP.
c Y..— Tankradus, fixis juxla Tarsum civilalem,
nrsuin iinmanissiniumcl borrendi corporis, peregri- i- teitloriis, apud cives de urbis traditione nunc
num inopem, sannenta congcrentem, invasisserc- miui's«nue blauditiis agit.
spicil, et in circuilu arboris fugienlemad devoran- Duce vero sic gravi vulnere impedito, exercilu
«lumpersequi, sicut soliltiscrut pastores regionis js pmlioregradu
l1 subséquente, Tankradus, qui prasces
aut silvaniinlranlcs devorarë, juxla illorum narra- sserai, et regiam viamtencbal versusmaritima, prioi
tionem. Dux vero, sicut solilus eral et promplus ad l(j Baldewinofralre ducis, per vallemBuetrenlonsupe-
omnia adversa Chrislianis fralribus subvenire ', ralis r riipibus, per portam qui» dicilur Juda, ad
cduclo raplim gladio, et equo foriilcr calcaribus civilalem( qme dicilur Tarsus, vulgari nominc Tur-
adnionilo, misellohoiuini advolal; eripere a demi- £ descendit, quam eliam Turci, primates Soly-
j_ sôll,
bus el unguibus lauionis anxialum feslinal; u, cl niani
' , subjugalara cum lurribus suis retinebi-iit.
clamore vehemeiUiper média fruleta accclerans, ' Armeniusquidam,«juicum Tankradoatiquandiu
s Illic
obvius crudeli bosii offerlur. Ursus iliaque, viso _.g moras
' fecerat, et ejus notiliam liabuerat, promisit
,0. se
equo ejusque sessore se céleri cuisit premenle, fero- ! civibus urbis, gravi Turcorum jugo depressis,
,.
cilaii su;e litlenset rapaciluli unguiurasuorum, non !suggorcre, ul in manu ejusdem Tankradi urbem
segnius facie ad faciem duci oecurrens, fauces ut nD cautc el Turcis nesciisredilcrent, si forle locumel
jugule!, aperîl; totum se ad resistenduiii, imo ad a(j opporluniiatcm.repcrirent. Sed timidis civibus, «<w
invadendum, erigit; lingues,suos aculissimosexcrit ,.jl consiliis Armcnii fralris acquiëscentibus propter
cl. Turcorum prasseniiara el cuslodiain, Tankradus,
ul lanict; capul et brachia ab iclu gladii diligenler
cavens subtrahit, ac sa?pevolentem ferirc decipil; jt- ' qui prascesscrat, liniliraas oras pr.cdiela? urbis
quin murmure, horrisono tolam silvamcl montana „a <lepra?dalus esl, ac conlraciis iufinilis copiis prtcdit-
commovet, ita ul omnes inirarcnlur qui hoc audire ire rum in iisum obsidionis, in circuitii murorum teu-
poleranl. Dux ergo, astutum cl pessimumanimal ,aj toria sua oxtendit. Locatisergo icnloriis, Tankradus
ni. plurimum niinaruin Turcis, per moeuia el lunes
considéronsin feritate attdaci resistere, inolus ani-
mo, v«;hemenler indignalur, et verso mucronis njs diffusis,ex advenlu Boemundi,el subscqucnlisexcr-
acnmine, temerario et casco impelu propinquat nat Cllus virtule inlulit, nisi cxcunles, portas urbis
bellua?ut jeeur ejus perforaret. Sed inlëlici casuisu aperirent, asserens, non prius subvcntanlem exer-
icLumgladii effugiensbellua, subito curvos ungues nes cimni ab hi.ijusobsidione recederc, quara ut Nieoea
lunica?ducis infixit, ac coniplexuin hrachiis, c<|uo
|uo cum omnibus iiihabilaulibus caperetur superata.
devoluium,lerra?applicansdentibusjugulare prope- pe- Si vero voluniâli ejus acquiescèrent, urbem ape.n»
441 HISTORIA HIEROSOLYM;— L1B.III. 4«
rent, non solum in oculis Boemundi gratiam et A Tankradus T cum universa sua adunatioue, qua?
vilain invcnirent, sed et prasmia limita accipicnies, secum si conlluxeral, insignis armis, gâtais el loricis,
eidemcivilati cl aliis praèesseproesidiisinererenlur. et equis rapidissimis Baldewino in ccciirsuni pro-
CAP.VI. — Citiesdeditionempollicenlur; viri exerci- peral. P1 Turci vero lubis cl cornibtis. hoi'risonis ad
lus Dei longea se dibisi, hostes adesse de alterulris icrrcuduin
t« ipsum Tankraditm a mûris forli 1er in-
stispicantur. __c
tonaui. Sed ulrinque Chrislianitalis signis recogni-
His blandiliis el promissis, intcrdtun n'unis inagiii- lis,
U eivisis amicis compalriotis, pra? gaudio in la-
ficis",Turci molliti, Tuukrado bac condilione urbem ci cryinas defluunt, quod sic Dei gralia a poenis et
pollicenlur, ne quid periculi aut seililionis-ab ulla periculis
p nunc liberali sinl. Nec mora, deinceps
subséquent!mai,u ultra eis inferalur, donec Boe- commislis e copiis, tenloria communi consensu pa-
inuiidipoleslali cum urbis prassidio stibdereniur. ri ter anle urbis meenia reponunt,cl ex prasda,quant
Quoi!Tankradus minime recusans, foedus in hune conlraxerant c ex monlanis et regione in bobus cl
modumcum illis itinodari insliluii, quatenus vexil- aarmenlis, cibos mactaul, el parant, ignique appo-
liiniipsius Taukradi in cacuniine màgislra? arcis in nunl u : quos sine sale coclos diutina fumes mandti-
signum érigèrent , quod Boeniundo pra?currcns , e
care coegil, prorsus pane illic cunclis «leficienic.
liane Tankradus vindicaverit civilalem, et sic in- B ^EEral cuira civilas ex omni parle inunila, habilato-
tacla deinceps ab omni hostili impelu haberetur. r
ribus, rivis et pratis apiael commoda, sila in cam-
Baldewinus vero (rater ducis Godefridi , Pelrus pis p fertilibus : cujus meenia adeo adinirautur for-
cornesde Sladencis, Reinardus comes de Tul civi- tlissima, ul nullis vinci humanis viribus, nisi Dca
taie, vir magna? industrie?, Baldewinus de Burg, aannucule, credaiur.
juvenis pra?clarus, conjuncli per amic'uiam , alio- CAP.VIII.( — De mulua quorumdam principum ulter-
ilincrc divisi, per dies 1res ab exercilu «jr/anles- - calione, ubi el Tarsenses Taidiradum sibi pnresse-
per loca déserta montium cl ignola, gravi afllicli desiderunt.
jcjiniionecessariorumque pentiria, tandem per er- Craslina vero luce exorla, Baldewinus exsurgens
rorem perplexarum viarum in ctijusdam inoniis sui Î que sequaces alque ad urbis moeuia tendenlt s,
cacuniinecasu conslilerunt. De quo tenloria Tan- ssignum Taukradi, quod eral nolissimum, in cuiiiicn-
kradi spéculâmes, per camporum planiliem in ob- liore i lurris arce, ex consensu el foedere pe.rcusso
sidionem Tarsi locala, timueruut timoré magno,, Turcorum , posiluin conlemplanlur. Unde nimia.
existimantesTurcorum hune apparatum .fore. Necs iindignalione el ira accensi, in verba amara et se-
minusTankradus viros lu moiuis cacuniine a longe; „ 'ditiosa adversus Tankraduni suostjue erup'irunt ,
contemplittus expavit, Turcos adesse arb'uralus,, Taukradi el Boemundi jaclanliam el priiicipaliim
qui sociis urbi inclusis ad subvenicudtim properas- floccipendentes, luto et fa?ei a'quiparanles. His el
senl. His landem dcscemlenlibus, vita? dillisis, faineB liujtisceinodiverbis atnaris fere ad arma venlumcsl,
semivivis,Tankradus ut miles acerrimus'socios ad-- nisi viri pacifici cl prudentes lali consilio interve-
nioiietm eis res sil pro anima defendenda. nissent, ut ah ipsis civibus Armeniis ex ainboruni
CAP.VII. — Obsides fasdus rumpunt; Tankradus et legalionccognosccrelur, sub cujus dominio et di-
liiddewinusmistis copiis obsidionemreparaut,el dee lione urbem inagis subesse inlciidcrent, cujusque
sila urbis. parti meliori optione faverent. Coiilinuo responsuni
Turci aulem, qui in lurribus et meenibus ad spe-1- est ab omnibus, magis velle subjici eteredere Tan- '
ctaculuuiet (lefcnsiouem ad quiugenlos couveue- s- krado quam alterius principis dilioui. Dicebanl
l'iint,el ipsi paritcr Baldcwinum .ejusque comila- 1- enim hoc non ex cordis devolionC, sed ex Boemun-
iiiin acies Turcorum cxistimaulcs esse, Tuukrado .0 ili, quam semper habebant, invasionis suspicione.
improperanlcs in hune modum minabaulur : i Eccc se Nec mirnin, cum longe anle hanc cxpediiioneni in
manus auxiliart nobis properanliutn : nos non inn parlibus Gnecias,Roniania?, Syria;, Boemundi sem-
tua, ut existiipabas, sed lu luiquu in manu noslra 'a 0.per
0 fama cluruit, beiluin inhorruil ; Godefridi vero
et virtule hodie conlcrettdi estis. Quapropler le ducis nunc primum nomen scimillabal.
hoc in foedere, quod frustra pepigimus, jam dece- ?- CAP.IX.—De eademre.
ptuin credas. Nec aliara ob causain te niorari in His audilis, Baidewinns iërvcnliore animo ad-
eastris fecimus, nisi quia spes atixilii in bis, quas 11s versus Tankradum in iram exlollitur, el gravioribus
vides,aeiebus iu liiam itiorunique perditionem pra> e- verbis in ejus prasentia tain cives quam Turcos
slolabamur.» Tankradus, juvenisiraperterrittis, Tur- r- per verba inlerprclis sic allocutus esl : « Boeniun-
corumminas parvipeudil, cl brevi responso impro- 0- dum el hune Tankradum, quos sic vencrainini ac
perantibus resistit : « Si hi veslri milites aul prin-
n- formidatis, nequaquam magislros majores et polen-
cipes habenlur, in Dei noniine eos parvipcndiinuss ; tiores Chrisiiani exercitus credalis ; nec fralri meo
adiré non limcinus. Qui si a nobis, Deo opilulanlc, c, Godefrido, duci principique niilil'ue lolius Gallias,
victt fuerint, superbia veslra et jactaulia pienas non
un nullique sui generis islos essecomparandos. Princeps
evadet. Quod si peecalo noslro adversanle stare re enim idem frater meus, dux Godefridus, regni uja-
neipiiverimus,nequaquam lamen manus Boemundi idt g'ni et prirai imperaloris Romanoruni Augusli me-
et sui exercitus subsequeulis cvadeiis. > Hoc diclo,o, redilaiio juré suorum auiccessoruin nobilium, ab
\*Z ALBERICIA^UENSIS 444
omni honoratur exercilu, cujus voci cl consiliisad A sionem si relinere «lecreverunl, donec dux Godefridus
omnia iiiagiiLparviqucohienipërare non desinunt, et sliliseqnensexercilus propinquaret, et tune dono
cum, capul et dominus ab omnibus s'il etaetus et et gralia ipsius ducis des eadem civilale et caueris
consliluliis. Scitole qitideni vos cl omnia veslra,. remis rc juxla |M'omissumBaldewinicum cis agereiur,
urbctii quoqueab coderaduce in orc gladii cl fia111- sive si iu promissionc Chrisliaiia, sive in rilu geuti-
mis delcri et consurai ; nec Boemundum,nec hune, lium li persislei'cdclegi.sscnl.Duas lantum tunes ma-
T'ankradUiii sistre veslros propugnatores, aut defen- gistras
gi Baldewino conlulemnt-, in quibus seciirus.
sores. Sed nec is Tankradus, ad quem inlcnditis, et ci fiducialilermaucre el quiescere possel :- ca?tera
liodie manus nosiras evadel, nisi vexilluni, quod n; mullitudoexercilus per domoset loca-civilalispas-
nobis in coniuhtcliam, sibi ad glornni crexil, a sim si diffusaesl. His ilaque cum principe suo Rahlc-
«îl.ninc lurris jaclrlis, portasque nobis aperiri fa- wino w inlroinissis, et hospilii quiele recre.Uis, pr0.
cialis. Si vero noslra; vôlunlati in hujus vexilli eje-• xinia
x dehinc dio jam vespere instante, trecenti ab
ctione el urbis reddilionc salislëcerilis, vos exalla- exercitu
e peregrinoruni sequeslrati, ac vesligia Tan-
himus super omnes in lerminis his considentes, et; kradi h seculi, «lefamilia el populo Boemundi,auto
gloriosi in conspeclii domini et,fralris mei ducis,, urbis u ma;nia in armis cl clypeis astiteruni, quilms
™
vosque ilignis muneribus honorai!, semper eritis. > B ex e jussu Baldewini et consiliomajoruni nrbs elja-
Hac spe bona?el Manda?promissionis cives et Turcir nua r interdicla est. Hi vero tango fessi iiinere, et
Hlecli, Tankrado penilus ignorante, foeduset ami*, ^ rrebus necessariis vacuiet exhausli, iniilitraiprecaii-
ciliani cum Baldewino firmaverunl, el sine mora1 lur l urbis hospilalilalem el rcruin necessariariiin
vcxillumTaukradi de culmine lurris est amoluin,, venalitatem t : preeali sunl eliam plebeii ordinis de
el procul'a' moenibus in loco paluslri vililer eje--. oomilalu< Baldewini,eo quod confralres elChrisliaiue
clum ; Baldewini vero signum in ejusdem lurriss essenl « professionis. Sed nequaquampreees eomma
apicc promotum est. 1
Baldewinoexaudita? sunl, hac de-causa- scilicel,
CAP.X. — De eodem,et qualiter Tankradus urbem „ '«piod in auxilium Tankrado . descendissentet pro-
Azaram iulraverit. 1
plcr fidei (irmaliouera, quam cum Turcis cl Ar-
Tankradus viso signo B:il.taw.ini promolo , suo 0 ' ineniis feccrat , niilluin proslcr suos anle ducis
vero remoto, licel iristis, patienter lulil. Qui sedi-. Godefridi advenluin in urbem recipi aul inlro-
tionem oriri inlcr suos. el Baldewini satellites ex x milti.
baë vexilli mulatione percipiens, et quia pars suaa CAP.XII. — Chrisiianiextra portam civilalis manen-
numéro et' armis eral inferior, ultra bac in discordia„ a (es, noctu a genlilibusexstinclisunt.
inorari notait, sed nd vicinam civitateni, noniine " Confralresautem et peregrini societatis Bahlc-
e
Azaram, niunilam et locupletcm, Iransivil : cujus iS wini, videntes sic exclusos nullo moiloposseiinpe-
portas clausas repérions, minime introire permis- 3. trare inlromissionem, miserli sunl eorum, quia
sus esl. Obtiirailenim hanu civitateni quidam Wel- fumevidebanteos periclilari : quibus in porlispn-
fl>,orlus de regno Burgiindia?, miles egregius, qui, i, nés et per finies pecora ad vescendtim porrigere
«•jeeliset altrilis Tiircis, urbem posséderai, aurum m «lecreverunl.Illis ergo ila refocillalis, et noclis in.
et argenluni, pallia preliosa, cibaria, oves, boves, s, silenlio pra? ilineris lassiludiue gravi soporc occti-
vinum, olcum, frunienlum et hordeum, cl omnia îa palis, Turci, qui eranl in prassidiislurrium sub
necessaria illic reportantes. Proecesseratenim idem m fidei tutamine, prorsus desperali, nec Baldewino
YVelfocum ca?ieris ab exercilu sequestralis. Tan- a- suisque conebristlanis perfeele se credenics, oc-
kradus portas civilalis invenieiis clausas, et priu- 11- eulin habito. inler se consilio, trecenti, thesauris
cipemChrisliàuumurbem lenere inlelligens, missis ;is oinnibus suis secum et casieris rebus aveclis,per
rïuntiisfide data, intromitti hospiiaiidi gralia, pre-c- vada cujusdam fluminis, cis non incogailn-,quoi
calur, et alimenta jusla venditioneet cmplione sibi ibi média urbe pra?fliiebal,Baldewinoel universis suis
. imperiiri. Qui petentent exaudiens , jussil urbem un Qp somnodeditis clam egressi sunt, dueentis solum-
la? modo ex sua huniiliclientela et familia in prassidiis
aperiri, virum cum suis sociis iuduci, et cuncla vila?
necessariaillis administrait. reliclis, ne fuga?eorum suspicioaliqua apud Cliri-
CAP.XI. — «76iBaldewinus,princepscivilalisfaclus, ts ' stianos orirelur. Egressi autem iu virosChrislianos,
Chrislianospartis Tankradi intromitterenon vult.. qui per prata anle urbem memhra fessa sopori de-
Post hujus Tankradi abscessum, Baldewinus (1S dorant, subilo irriimil, alios décollantes,alios ti'ii-
iteralo Turcos admonet, inslat et proinillit honores res cidantes, alios sagiltis transfigenies, ncminem aul
ci pnemia a duce consequ'i ingenlia, el non solum nn paucos de omnibusvila?relinqnenles.
ilii, sedcoeleris civitalibus -proeferri,si.urbéiii ape-
Pe" CAP. XIII. — Hujus necis populusDei Batdewimtm.
'
rianl, si se suosque dalis dexlris in fidei obliga- 5a- insimulans, ad arma fuit, cui sniisfaciens,contto
tione inlromillant. Turci autem et Armeiiii viden- >n- reliquos Deiinimicosvehementerïnsurgit.
tes Tankradi fugam et abseuliam, Baldewinivero ?ro Mane dehinc facio, Chrisiiani, qui intra nrhem
praivalerepolcnliam, ulrinque fuie data el firmata, ta, eranl, somno exsurgenies, et ad inoenialendcnles
porias urbis aperiunt, Baldewtnum suosque intro- ro- scire et videre, si adhuc moram in pralis Chrisiiani
tniltuiii; sed in omnibusmtinitionibtislurrilis man-an- fratres habcieni, videruni universos armis Tureo-
.V,.' HISTORIAHIEROSOLYM.— LIB. III. 446
LIBER QUÀRTUS.
LIBER OUINTUS.
CATOT pitiMUM, — De dkinonim mysteriorumreslî- ipsi per monlana fugerunl, vacuumel immunilum
tuiione, el de puiriarchairecollntione. rcliuquenles proesidium.Veriim Reyniunduscomes
in
. Acceptabac Victoria campo Anliocbioe,magnae de regioneProvincioe, semper insaliatus desiderio
et regioecivilalis Syriae, episcopus Podiensiset coe- acqiiirendi, liirrim cam, quoeponli Fernoeimminet
icri principes, a fuga et coedeexercilus Corbahan versus porlum S. Simeonis, invadens, suo niunivit
revcrsi in proefaloeurbis moenia, basilicam B. Pelri satellilio, parlemque banc urbis suoedilioni subesse
apostoli,quam Turci suis sacrilegis rilibu.sprofa- 1 coegil, Coelerivero principes, Godefridus dux, Ro-
navciaui, ab omni inquinamenlo mundanles, allaria berlus Flaiulrensis, Roberlus, princeps Norlhman-
sauçla, quoe subversa cranl, in omni honesiale îioriim, cuiiclique qui non minus laboris circa ur-
ieaediucaverunl,imagiiicmvero Domininoslri Jcsu bem pcr.iuleraiil, minime urbi praeesse, aul ejus
Chrisliel figuras snnclnrom, quas in modumviven- reddilus vel tribiita sibi imperliri quoesiverunl,no-
tis pcrsoiueobcoecalascl pbducias coenienloobscu- lenles lidem el sacramenluin, imperalori Conslan-
ravcrant, summa revorenlia renovabanl, cullorcs linopolisfaclum, violare. Juraveranl enim sibi, ul
caiholicosiu exsequendis ibidem divinis mysicriis si caperelur Antiochia, quia de
regno ejus crat,
resliiiicntcs in omni clcro tain Groecoriimquam sicul Nicoeacum omnibus caslellis et urbibus, ad
Laiinoruiii. Deinde ex oslro purissimo el scrico regnum ejus pertinenlibus, sibi reservarcnl, suoeque
pretioso el reliquis ornamentis, quoe in Anliocbia majestati reslilucreiil. Ex tune et deilicepsBoemun-
sunl reperla, infulas,dalmalicas, cappas etomncm dus comili Reymundocoepit invidere, sed lamen
dccoremad usus ccclesiarnm Dei vivi fieri consli- occulte.
tiieruul, quibus divina officiain lemplo B. Pelri
celebraluri sacerdoles et miuislri ornarentur, vel CAP.111.— De duobus principibus directis, quorum
'2 unus periit, aller vix evttsil.
in
quaiido processioncDominicarum dierum.aut in
celebri feslo, ad oratorium S. Mariae,matris Domini Proediclivero principes, quibus cuise erat fidem
noslriJcsu Chrisli, in psalmis et hymnis migraient. eljiisjiirandnm servare, Baldewinum Hamaicorum
Hoc idem oralorium brevi inlervallo dislans ab cc- comilem, una cum Hiigone Magno, fratre régis
ciesia B. Pelri, adhuc ab iisdcm Turcis inviolatum Francioe, paulo post vicloriam a Deo côtlalamdi-
cl intaclum permansii, et Chrislianis;, inler se post rexerunt in legalionemad ipsum imperalorem Groe-
sibi subjugalamurbem dono el licenlia eorum com- corum, ut causant ab eo iiivesligareilt, eur lam
inoraulibus,solummodoconcessumest.Patriarcham impie se gesserit erga populumDei; et auxilium,
vero urbis, viriimclarissimumet Cbrisliaiiissimum, quod pollicilus esset, cur in tanla neccssitaieexhi-
quem Turci, cum adhuc Cbrisiianorum obsidione bere neglexeril, cum in aliquo eos fa|taçes aut se-
circiimdarculur,sicpius funibiis astrictum vivum ad duetores.a'dliucinvenire nequivoril. Injuncliim est
inoeniasuspenderiiiil in oculisomnium, ad augciidas eliam illis ul eidem imperalori dicerent qnomodoab
Chrisliauopopulomoleslias,el cujuspedesfréquenter omni promissioneet sacramento principes exciciitis
cumpedumbesioneaitrivcrani, deceulerin cathedra solmi babercntiir, co quod omnia quoe promiseral
sua relocaverunt, el principem Anliocbioecum omni auxilia ex limidorum et fugitivorum siiggeslione
subjectione et religione proefecerunt. y nienliius essel. Sic qu'idem duo proedicliprincipes,
CAP.11.— Quibus principibussubjeclasil Antiochia. assumpta sociorumconfratriim lcgalione, ad ipsum
Ilis iiaque divinis reluis proelaliset proeordinatis, imperalorem viam insislunt per mediamRomaniâm.
Boemundumdomiimm et advocatum urbis consti- Ubiin confinio'Nicoeoein insidiasTurcopolorumfurie
tueront, eo quod mullum in tradilioiie urbis ex- iiiciderunt, non a dextris vel a sinisiris declinarc
pendisset, plurimumque laboris pertulissel, ut valeutes. Tur.copoiiiiaque, gens impiactdicta Chri-
ctistodias per lurres et moeni'aadversus Turcorum sliana nomine non opère, qui el Turco paire et
insidias facerel. Bocmundus assumpta potestale et Groeca matre procreali, videnles viros sibi inler
dominio urbis, in proesidio quod in . emineiiliore manus oblatos, subito irruerunt in eos, Baldewi-
loco in monlanis babelur, scriem et cusiodiam numque, qui Hngonem aliquantiiluin proeccsserat,
suorumposuit, nulla illic Turcorum defensionesibi . ul aiunl, sagillis confixerunl; quidam vero asserunt
adversante. Nain audila fuga el contrilionesuorum, quod vivum illum el capiivum abduxerinl.;sed latel
Sausadonias, cl qui in arce eranl, pariler eliam usque in hodiernum diero,quo fuie lam nobilissimus
Stf; - . ALBERIClAQUENS1S ;;,6
et Chrisliaiiissimiisprinceps perierit. Hugoaulemi A nimium nii pro co>dominum proesidiicDlagilabai,m
Magnus, qui modicoiutervalloviam post Baldewir eam eai dono.ejiis pro conveiilionesolidorumin cou-
num coiitinuabat, cernens angusliasaniniaeillius;, , jugitimaccipere
jug mcreretiir. Quodet aciuin csl.
céleri cursu iter reniensuscsl ad silvam quamdani,i CAP. çA VI.— De inimiciliisinler Brodoande Alapiael
inonlibiisconliguam, cujus absconsioneproteclus,, priucipemIlasart.
manus impioruminvasil. 1
Miles iiaque Turcus nupliis bis loeiatus, multo
CAP.IV.— De plaga morlalitalis, quoefacla est iii an" amplius quam solcbat insidias cl bellum hosiibns
populoDei. (loi
dominillasari inferebal; et proedamde Alapiacivi-
Post hoec,ex omni parte crebro afiluenlenavigio } talc
lai magna Brodoan, enjusdamprincipisTurcorum,
in cibariisad porliun S. Simeonis,et peregrinisini soe saepiusabduxil, insequenlcs ad excutienda spolia
vieloria Dei ab obsidioneharbaroruni liberatis, fe- fie fréquentercaplivabal,aut vietosdelruncabal.Eranl
liei abuiidanliacibariorum, omniumquenecessario- cnim en ad invicem, inler Brodoande Alapiael prin-
rum fruclibus, plaga maxiuisemorlalitalis facla estit cipcm ci( de Hasarl, odiiiincl graves iniuiicilioe.Trans-
inlra urbem Anliochiam,qua pluriinael inmimcra- aclis ac dcliiuc aliquol diebus, Brodoan iudignatus,
bilis muliiludo Christiani exercitus lam nobilium n quiaqu miles proedicVus manusquemililiimde Hasarl
proccrum quam bumilis vulgi absunipia est. Hac c B soepius
sa sibi adversarenlur, de universis panilms
clade mortifera primumvcnerabilisproesulde Podio o ci civilalis AlapioeTureossuoediliouis collegil, ul dio
percussus, vilam finivil Kal. Augusii : quem nimia a de deercto, Hasarl iu manu valida obsidens,expugua-
lamentation»nobilescl ignobilesdellenles, in ipsa ,a rei.
re Hoccomperto,princepsHasarlauxie medilatur,
basilica S. Pelri sepulluraeconlulerunl, in eodein n qnalilervircs
qi auxiliaresaccirel,cumquibusoccurrere
loco quo lancea Domiuicarcperia esl. Scpullo ila- i- c< Congregaiistoi millibus Brodoanvalcrel.
que lam venerabili sacerdoie,ampliorcl gravior in- "* CAP.VII.
Q — ConsiliumTurci Chrisiianaimarili de
valuil hoecplaga soevissima, cl morte minui adeo ;o adipiscendaChristianorumamicilia.
Chrislianoiïiincoepilexercitus, ut per spaliumferme le Adhoecinler divcrsa colloquiaqua: fichant,miles
séx mensiumvix aliqna oriretur dies,quin cenliim m T Turcus, qui Chrislianam(luxeraiuxorcm, insliiiclu
et quinqiiaginlavel irigintaad minus,, lam nobiles es ci ejusdemconjugis sic priucipem Hasarl adhorlatiir,
quam ignobilesspirilumviloeexhalarent. Ejusdem m dicens
d : « An vides, quomodo Brodoan undique
éladisalrocilale Hcnriciisde Ascba, miles uohilis lis Turcorummaiiumconlrabalcl
T vires,ntquc in mollis
génère, moriensoccubuitin caslcllo Ttirbayscl,illic ic millibus
u le el proesidiumquod babes, vallarc cl
catholice sepullus. Reinardus pariler de Humer-„ :r- _ ccxpngnarcdisponil? Nunc, si mcovis credere con-
sbach, miles clarissinius opère cl génère, vilain iii ssilio, Godefridum, ducem Cbristiani exercilus, qui
amisil, sepullus in atrio basiiicoeB. Pelri aposlolo-o- A Anliochiam, fugalo Corbahan, polenler obliiict,
niin principis. Proetercaniulii tam equiles quam un »amicum, dalisdexliïs, libi faccre non tardabis, cl
pedites, nobileset ignobiles, monachi el clcrici, ci, sic s iinivcrsamCbrisiianorumopem cl comilalmnin
pàrvi et magni,'quin et sextis feinincus, supra m- bac
cen- 1 instante necessilale scias le adcplurum. Nosli
tuiii milliasine ferro morte vaslali sunt. '
(
cnim quod hase gens Chrisliana cuncla gcnlibns
CAP.V.—De insidiis Turcorum, et de quodam !IM militari
' actu cl audacia praeferlttr, cl iiulii eis fide
Follleroel uxoreejus. < honorecomparanlur.Ibide neqiiaquamconsilium
cl
Inlcrea mulli gaudenlespace el Victoria,morlali-ili- hoc I parvipendas, sed sine dilalioneejus libi ainici^
latemque banc vilanlcs, cl causa necessariorum um liiiin i appréhendas; et sic eo foederalo, universos
dum viam frcquenier Rohas insistèrent, speranies les iCbrislianosad omiic libisciasauxiliumvohtniarios.i
aliquid acciperede manu Baldewini,plurimas insi- isi- Hicvero princeps, sciens hoc sanumesse consiliuiii,
dias et caedesa Turcis, qui habitabant in proesidiodio seque Brodoanejusquecopiis inniimcrissic posse
Basait, paliebanliir, et saepiuscapli aliqui abduce-
ice- resislcre, nunliiim Clirislianoeprofessionis^génère
bantur. Qiiadamaulem die quidam.Folkerus,miles ilesD^yrum,
D bomiucm mire discrétion, Godcfrido-duci
egregiiis, de Castro Billion orlus, dum cum uxoro ore Anliochiammisil, in hoecverba loqiiciiiein:
sua, quoeeral formaeèleganiis; Rohas cum caeleris rl CAP.VIII.— Legalioprincipis'Ilasartad Godefridum
fralribus iter faceret, forte in Turcbriim insidian-
an" ducem,el quomododuxhoesitatcum Turcis foedus
lium; manus incidit : qui illico ciiiii coeteris, post
lost tiiire.
multamdefensionemvictus ac deeollatus esl. Ûxor xor f Princeps Ilasart, Godcfridomagnoprincipi ac
vero illius quia multum proehoneslaie vulltis sui duci Christianorum,saluicm,et omne quod mclius
plàcuit in oculis eorum, capta in praesidiumBasait
sart opiari polcst. Consilionoslrorum ad te direximus,
abduelaesl. Princepsergo et dôminusproesidiibmne anc pacemet eoncordiaminler nos coinponere,fidemcl
Iionorifice tractari jussit , dum videretSsi in ejus amiciliam staluere, atque ad omnem bellicamne-
redemptionc aliquid magni pretii conscqiierelur. itur. cessiialemarma noslraessecommunia.Goniperimus
Nec diu post, quidam Turcorum miles illustrissi- issi- cnim quomodovir el princepspolens es viribus, el
intis,qui ad dominumproesidiiIlasart in conventione
ione quod auxiliumferrevales libi confoederatis,et nulla
solidorum venerat, in concupiscenliaforinoeuxorisLoris levitatea fideituoevinculopoteris rcsolvi. Undeprae
Folkéri capuis, immoderalo amore exarsil, ac omnibuste: clegimus, to convenimus, opem a w
„,„ HISTORIAIHEROSOLYM.— L1B. V. M$
miaerimus,foedus percutiimis, (Iducia hoc qua A quas q»' e diversis acçivit iocis. El ccce Brodoan in
coriusnoslrae fidei semper habearis. Brodoan de manu forli et numéro quadraginlamilliumvirorum
jna
civilateAlapia nobis faelus inimicus, Turcorum Turcorum Tu descendu in campos Hasarl, scdemquè
undique.coniraxii auxilia, in brevi ad proesidiuui in cîrcuitu murorum illius fixis lentoriis Iocavil,
nosiruniHasarl in virlule magna el copiosoexercilu gravi gr: assullu moeniael lurres de die in diemoppu-
pervenlurus.Cui non in alio auxilioTurcorum prin- gnans. gni Vix quiuque sederat diebus, et ecce dux
cipiimocenrrere el rcsistere decrevi, sed in manu GodefridusGo in foiliùidinc mulla ab AiilioChiaest
ma,si creriere iiiibi el succurrere non récuses. > egressus cgi in vexillismiroepulchriludinis,iu loricis et
Godefridus dux, auditahac legalione,consiliosuorum galeis, ga in sagitlisequiwmet pedilum, spalio dieruin
ni
liabilo,fiduciam statueiirioepacis rcqniril, hoesilans iriu.in iler faciens. Peracla viaunius dici, Baldewi-
ne Turcoruni perlidia sibi suisque aliquo iniquo nus, nu fraler ipsius, a Rohas proliciscenscum tribus
machinaincuioobesse possil, corrupio foedere sub millibus mi virorum piignalorum, occuriïi in vexillis
aliquiipravoeoccasionisiuduslria. pe aerem coruscanlibus.exducis legalioneaccilus,
per
cl vehenieiili invidia
CAP.IX.— Mahumel,filinsprincipis,duci Godcfrido Al' Boemundus Reyinundus de
duturobses: columbw(oederisuuntiaiemiltunitir; iudignali sunl, quod ipse princeps Basait pri-
un
Audiens vero princeps de Ilasart ex legati soi B niiiin mi ad Godefridummitlens, l'oedusinieril, liliuni-
relatione,quia dux el sui de bac concordiaboesila- (|iie qu suum sibi obsidemniuiuaefideidederil: el ideo
renl, et non miillmiiin Turcorum promisse conli-- or omnino se in banc ducis cxpediliouemprofieisci
derent, duci filiurn suum, Mahumelnomine,quemi recusaruiil. re
tenerediligebal, obsidem misit, ul ceriior inier se! CAP.XI. çt — Boemundusel ReymundusduciGodefrido
staluendoepacis ac foederis abbinc et deinceps i associantur: obsidiosolrilur, sed per insidiasgui—
rcildereiur.Dux, filioillius obsideaccepto, fidemett dam de Chiislianisoccidunlur.
aiuicitianicum ilio pepigit, et se ad omnia adver- Dux, jam ilinere uniitsdiei explelo, videns quod
sanlia sibi auxiliari el nunquam deficcre, slabilii principespi hi proeinvidia remanseranl, nec blandis
jiiranienlopromisit. Ilis ila promissis, diem cçrlami mon'Uism nec huniili pièce flecli polerant ut veni-
slatuil,qua ad auxiliumconira BrodoanChristiaiium 1 nrenl, iteralo eis legalionem misil, in hune modum
eonducerel exercilum, et Turcorum legiones ab1) locuius h : t Non decel vos, qui eslis columnoeet
obsidioneHasarl, Domino Deo suo Jesu Cbrisio o duciorcsChristiani
d exercilus, ul vos fralrcs vcslros
aiixilianle,effugarel.Hoecdux dumconsiauler polli- coiichrislianosauxilii
c vestri immimes relinquatis,
ccui'r,h'gali de proesidioIlasart veheinenlerjucun-- t occasionem
o falsam adversum nos sumentes, cum
daiiel loetatisunt ; el sine mora columbasduas,aves s ^ adhuc
a in nulla angusiia vel necessilalevobis defuc-
grillas ac domitas, secumailaïas eduxeruiita sinti u rinms
r ; sed semper in via bac eliam pro vobis mori
suo,ac charla, ducis responsis promissisque fideli- i- parali
p fuerimiis.Crédite procul dubio quod si horiiè
businscripla,candis illanun filoinnodaia, cinanibus is remanserilis,
r nec opem nobis ad id negotium tule-
suisbas ad ferenda loeta nunlia cmiscrunl. Dux el >el rrilis, bosles veslri eiiinus, nec ad ullam causam
universi,qui cumeo aderanl,debac aviumemissione ie ad f vos perlincniem ultra pes nosler niovebiiur. >
iniraiilur.Se<lillico, ciir per aves hoecfianl nunlia,a, IBoemundusel Reyinundus videnles quod manus
illisa legatis responsumesl : « Non dominusnoster av universaCbrisiianorum
i ad vocem ducis Godefridi
dux.cjusquefidèlessupercinissisiiiirentureoluiiibis, s, iviam Hasarl insislebal, el quod dux coelerique
qiias non pueriliier, non frustra, proeinisimus; sed ed < coufralres eis in ira loquerenlur, recordati sunt
bacde causa proemissoe ili iquod injusteegissenlerga fralrcs suos ; ac compun-
sunt, ul rapide el incessabili
volatu legalionem fidei, quam erga eum habes, s, icli, sociis suis lam equilum quam pedilum circilcr
accélèrent,et de auxilioluo cerlificenl,qualiscunque ne iquatuor milliaadimaiis,Godefridumvia regia seo.uti,
nobis in via foriuna vel impcdimeniuinoccurreril. il. in regionc Hasarl associali sunt. Erat mtmerus ,
Esl et aliud quare lise aves cum cbariulis proemil- il- j^ congregaiorumprincipum et eorum exercilus tri-
luntur, ne si in sinu nostro reperloe.fiierinlab ali-li- ^ g'uitamilliavirorum pugnalorum. Brodoan et qui
quibus fralribus noslris Turcis, rei morti damne- oe- cum co in obsidione Hasarl conveneranl, cogno-
mur. >Jam cum chartis sibi commissisaves avola- la- scentes quia agmina Christianorumcamposyicinos
veiiint, in soliumcl mensamducis Hasarl fideliler 1er introissenl, a longee caslris eorum ignés in nocte
reversoe.Princeps aulem de Hasarlex more soliio ilo rclucere, et nebnlam funiornmascendere inluenles,
avesdoinesiicaspie suscipiens,eharUisïniilulalasa sa ex consilioet pari mentecastra ab obsidionemove>
eaudisearumsOlvit,sécréta ducisGodel'iidiperlegil, ;il, runl, scïenles quod loi millibus résisiere minime
diem adveiilussui ad auxilium, el in quanlis milli- Ili- valèrenl. Ex bis ad decem millia in cîrcuitu long»
bus Christianiexercilus subvcnirel, pernoscit. remotionevioe per notas sémilas' el monlana:gra-
CAP.X. — Brodoan Ilasart obsidet, Christianorum um dienles, lardatos el subséquentes peregrinus ac
supervenïlexercilus. postremos exercilus sagitlis a tergo incurrerunt, et
His perlcciisel agnilis, el Godefridi cerlus ami-mi- , sexcenlos subito expugnalos el exterritos, clam
citioeel fidei,proesidiumHasarl pluriniis militum um duceet eis, qnilongospatio duorummilliariumprae-
iiHiniv'U
armis et copiisTurcorum sibi auxiliatilium,im, cesscranl, in ore gladii pereusserunl.
S<9 ALBERICIAQUENSIS 520
CAP. Xil. — A principeHasarl cum magna graliarumt A chioe cl ficrel, moleste lulil, omnibus modis de dis (l|,
• aciione suscipilur dux Godefridvs : foedus reno- lionem tj( suniére medilans. Spnliavcral enim Pancra-
valur. .
In legalos Baldewini, fralris ejusdem ducis, nia-
lius
Hanc famam criidelcm dux cl sui comperienles, • „r gnis ctliùnOrifieisdonislàm pecunioequam coeiera*
equorum velocilate invecli, Turcis a coede bac re- rll rerum, dum iler per terrain el patriam élus
rum
vcrieiuibiis iu valle monlium regionis Ilasart prope- a, agerenl, quoeomnia Boemundo principi ad conipo-
rata via occurrcrunl, non modicam slragem illorum' nendamicum ll( eo amiciliam millcrc non expavii. Ilis
lanceis el gladiis illic facienleSi Ilis allrilis, et fuga1 \\. iiaque injuriis el pauperum querimoniis, nunc dux
per monlana el veprium condensa dilapsis, dux et1 cc coiiunolus, quinquaginia mililes suorum sequacium
coeteri compfimores ad-proesidium Hasarl applicue-" c| cligens, in loricis, clypcis cl lanceis, in balistis et
runl. Quibus princeps illius cum irecentis, galea et1 lanceis j.a ArmeniaCis prorectus esl ad vicinam arcem
lorica fulgcnli operlis, occurril, militas graliarumi in nl qua noxii proedonesPancralii morabaulur. Hanc
aclionçs referens duci super omnibus quoe ejuss omni 0i virlule inslans, oppugnat repeiitino assuliu
auxilio. adversus iiiimicorum vires viclrices illiss expugiialam e: (lamina et igné humi cogil procumbere,
conligerunl. Moxquc reuovalo fuederc,aniiiiçia duci' vi viginii ex mililibiis, quos in ea reperit, ejus jussu
inviolabili conjunctuS est in aspeclu omnium qui cxcoecaiisin1 E
— c: rclribulionein et vindiclain superbiae el
adèraitl, promillcns se stabilem el nunquam alie-" i, injuriarum quas Pancralius sibi Clirisliqne pauperi-
ivarj a socielale ips'uts ducis cl Cbrisiianorum fami- bus j} inferre pnesiimpsit. Similiter arx et praesidium
liarilate ac dilcciione. Dux ex consilio suorum viro0 Corrovassilii
Q assullu et virlule mililum ducis, ex di-
sibi confoederalo galeam, auro et argcnlo mire in- versis v calumniis el injuriis, quas Chrislianis iuiule-
serlam, et loricam niagnoe bonesialis conliilit, quaa rrai, cremalum, expugnalum, huinique proslratum
Herebraiidns de Bullon, miles nobilis el bellico aclu u est. e
insignis, praelia commissurus semper induebalur. .-
CAP. XV.—Baldewinus confluentes ad se Chrisliatiot
Brodoan igilur ab obsidione Hasarl fugalo, et prin-'* donis plurimis munerat, Tureos edomat.
cipe ejusdem proesidiia duce et omnibus primoribus 15 Duce iiaque Godefrido ab Hasarl in Antiocbiani
r"
bénigne coiiimeiulato.ac pacifice in sua relato, exer- reverso, , deliinc obside Mabiiinet in manu et cusio-
cilus Anliochiam repedavit, et in Victoria ac pace ce dia ( suorum Anliocliioereliclo, Turbaysel et Rave-
niàgna universi principes in ea coosederunt. , profecio , Baldewino vero ab Hasarl cum suis
nel
CAP. XIII. — Dux, invatescente peslileutia,*coactus ut Rohas 1 reverso, plurimi de exercilu viri nobiles el
necessilate lemporis, récessifab Antiochia. ;ignobiles, Drogo de Nahelia, Rciiiarrius de Tul, Ga-
Pbst hoec, proedictoe pcstilcnlioe lempeslaie am- "" C ,
Ç suis de Berdeiz,.Folkerus Carnulensis, coeterique .
plius el validius ingnicnte, muilisque principibns "s ,primates et commilitoncs per centeiios el quinqtia-
cum plebeia manu morientibus, dux Godefridus, me- e" .genos alii equo, alii pede, venerunt ad civilalem
mor quomodo persimili clade -olim est RomoeInclus us jRohas, ul a Baldewino, duce el
principe in civilate
in expeditionc quam cgil cum Henrico, rege.qnarto, f * el ( regionc facto, pro obseqnio militari proemia incre-
imperalore Romanorum tertio; el quomodo illic in
1,1
renlur, moram aliquam apud eum facientes. Eranl
pestifero mensc Auguslo quingenli forlissiini milites enimes , summa necessilalc gravali, et longa expedi-
lin
pluresqiie nobiles obiërinl, et plnres exterriti, cum lionc rébus cxhausli necessariis. Afiluebiiiil aulem
ipso Coesareab urbe recesserint, nunc idem malum "n el accrescebant singulis diebus iii numéro et vir-
mèiuens, ab Antiochia recedens, secessit versus i,,s tute, dum fere lola civilas obsessa a Gallis, et eo-
monlana Pancralii et Cofovàssilii; et habilàvil in 111 rum bospilalilale occupata esl. Baldewinus singulis
urbibus Ravenel et Turbaysel, a fratre Baldewino 110 de die in diem in byzauliis auri, in lalemis el vasis
ante obsidioneiii Antiochioesubjugalis, el post trans- 1S" argcnleis doua pluriina conferebat ; regiones cl
•* iCl ' cuncla sibi adversanlia congressionc belli eiloinabal,
migrationcm suam in Rohas eidem fralri et duci
reliclïs. Tureos et omnes in circuilu subjugabat, donec foe-
CAP.XIV. — Dux ipse cum paucis Chrislianis pr<c- m- dus nobiliores.ct proepolenlcs lerroe cum eo percus-
sidia inimica subvertit. serunt.
In Cisdëmsiquidem proesidiisquidam Armeniifra- I'a" CAP. XVI. — Baldewinus conspirantes adversus se
tres, monachico babitu Deo servientes, militas passi ,ssi el cusloditv mancipat.
proscrit}!!-',
caltimnias a iniliiibus Pancralii babitantibus in proe- oe- Hanc Francorum gentem ab Antiochia et.e cunclis
sidio, praefalis locis Raveiicl et Turbaysel conter- er- locis sic eliiillire et praevalere in omni aclu cl a rie,
. miiio, ipsum ducem, videntes virum esse pacificum um duodecim principes et indigeuoecivilalis Robas vel
cl amaiorem jiisliiioe, sunl aggressi, querimoniam am Edessoe inluentcs, eorumque consilia suis proeponi,
super illatis sibi injuriis facienles, et super arce rcC cl cum eis de omni re el negolio terra? Bahlewinum
Paricïatii semper eisdein caslellis eorumque babita- ta- . agere, eosque et eorum décréta plus solilo negligere,
loribus infesta. Dux vero Chrislianissimus querimo- ao- vehemeiili indignalione adversus eum suosque exar-
tiiis pauperum Chrisli pulsalus, et harum injuriai um uni seront. El oiiinino ab bis cxterniinari metiienlcs,
' "iio'n immemor, nimium poeniluit eos quod Baldewinum ducem au
quas sibi idem PanCralius feceral, al,
cum adhuc a Chrislianis obsidio circa muros Anlio- lio- dominum civitali proefecissent. Unde facia clam
m 1IIST0R1ABIERÛSOLÏM. - LIB. V. 522
coiispmftione et niissa lurcis legalione, tradilionem A 1erBaldewiiium
1er ad inleritumcaltidoconsilio perdii-
adversusBaldewinummachinabaniur, qualiter cmn cercl. cer Tandem via reporta iuiquaefraudis, qua eum
suisaut occidi aul al>urbe possct dépolir.Quod dum dec decipere aut perdere possct, die quadam, ac si in
inler se frcquênli cl secreto eoiiventuaplareul, qui- piirilaie
put fidei, Cumcirciimvctiicns,sic locutus est:
dam ex eis, Enxhu nomine, fidem puram inlinio> ««SScio quia vir magnaspoleiuioees et iiidusirioe,et
corde cl menle erga Baldewiiiiimservans, fraudisi non noi parce eos rémunéras, qui libi in obsequiomili-
adiiivenlorcsetconsenlaneossibi ex online aperuil,, tari lar volimtarii habenlur. Undedevovi tacite mecuin
ideoqucse suosquc el civilalis introilus nocte et diei ut non solum me, (Kiosquecl uxorem meamin manu
abillorumIraditione necesse esse luciï, ne impro- lua tua co'inmendem,sel el proesidiummeum Amacha<,
visoscl incaulos Turcorum viresel insidiaereperirei quo qui terrain plurimam subjugare potes, libi trailam
Baldewinus lale'm eos
3 die melius ad id *
possenl. lanlamque perfidiain quam aplani suscipiendumclegeris.»
maçhinarinunc veracirelatione, nunc Irislis vullus3 Ba Baldewinusvero lam bénigne et sibi (idelilcr lo»
illorum immuialioiic experlus, missa famiiiari etl qucitli,gavisiis
qu de S'iseepiioneproesidii,apprinie cre-
devnia sibi manu Gallorum, universos jussit lenerii du didil; el ilicni slaluil, qua sccunduiiivcrbuni Balas
etcarceris cuslodioenianeipari; omuem vero sub- " sibi sil] Iradilio proesidii sine aliquo ficret inipedi-
sianiiamet pecuniam illorum iliaudilam suo inferrii " mentOi me
palatio,quam non parce suis sequacibuspro mili- CAP.XIX. <jv — Quomodoquidam viri sensati Balde-
tari obsequioexpendil. ivinunicontra perfidiainTurcimuniunl.
Jam die appropjuqiiïiilc, Balas doli sur non im-
CAP.XVII.— Baldewinus nimia dalione exhauslus,
pro redemptionecapiivorum mimera suscipil,, nu niemor, Tureos cenliimarmis et loricis imuiitosCa-
quosdumexcruciul, et urbe depellit. sli Amacha induxit et per mansiunctilas praesidii
stro
Deinde pluribiis diebus evolulis, et muiliim illiss bac ha et illac insidias iiiclusil, ul sic Balilcwtnunicum
pro vita cl înciiibroruin sainte precaniibus,phiri- i- suis
su ingredienteiiivivum compreliciidcrc.nl> suoeque
mimiquese cxcusaniibus, doua vero non modicaper :r dilioni
di submitlcrent. Baldewinusfraudis bujus ne-
esoralorespro sua redcinpiioucoflerenlibus, Balde- s- si:seins, sumptis ilticenlismililibusslrenuis ad omiic
wiiiussuorum semper consilio ad alliera lendebat, t, belli
ht opus, usquc ad proesidiumAmacba profeclus
sciensc.xore delalqruin quodper vicina caslclla el el es esl, el Balam, juxla quod promiseral, paralum ad
miinilioncstbesauros anipliores,quodquc prcliosius rc
is reddendum proesid'uuhinvenii. Balamvero nuillum
liabcbanl,a facie Christiani exercilus alisconderaut. t. rc rogantem, ei. in dolonicllilo ore adulanteni, utcuin
Poslrcmo ex nimia dalione el solidorum conven- n- al aliquibus de societalc cleclis praesidiuminlraret ac
ii'one, el rmigniludine donorum, quoe non solum ni si susciperel, et in ejus cuslodia fideliorcs.quos vellet,
Gallorumprimalibus, sed el inferiori maniii coniu- ;i- nrclinqucre ordiuaret, ille fereaudivit et credidil; so-
lerat, Baldewinus exbaiislus, muucra pro re.lem ;i ci ciesque secumascensurosel intraluros jam assumere
plionc capiivorum siiscipiendaconcessil. Duorum m parabal,
p; cl qui exlra remanerenl disponebat. Sed
laiilmnmunera reeusavit, quos nimium culpalos et ccce ci quidamviri sensaû Gallorumniliil lideiin bujus
reos iradilionis jussil cxcoeeari.Plurcs vero vulgi gi verbis
v et promissis esse astruentes, Baldewinum
cousocios scelcris , amputalis naribus, roanthus us scorsim
» ducuiil, el vebcuicnicr argiiiiiilquod verbis
aut pedibus, conoemnalos urbe jussil expelli. Non m bbujus Turci genlilis lam subito eredidetii, et sine
minusa singulis redemptisquam viginti millia by- y- oobsideTiducialilerejus praisidiumcum modica manu
zaniiorumaul iriginta aut sexaginta in oerarinm un intrare
ii concesscril.
ducisBaldcwini illala sunl, proelerinulos et equos, 'S, CAP.XX.
( — QuomodoBuUtcwinusperfidiain Turci
vasa argontea plurimaque oriiamciita preliosa. Ab \b in capliouesuorum experilur.
illo'dicetdeinceps duxBaldewinusin civilale Robas las Tandem de hoc diu dubilantibus pliirimumque
faclusesl mcluendus el nomen ejus usque ad ex- IX.T consilii
( habenlibiis, et Baldewinumab ingressu proe-
•us jj sidii ex lolo averlcnlibus, decretum csl ulrinque ut
li'ciiiuin terroe divuîgatum est virlule proeclarusjjS
cxislens. 1
Baldewinus cum sociis in valle praestolareiur, et
CAP.XVIII.— De soceroBuldawiniet de doloBalas ^ns ditodecimex
' sociis, in quibus conliderct, ad arcem
iu proesidioAmacba. ssuscipiendam proemittcret, qui eam suoe dilioni,
Sucer aulem Balilewini,Taphuuz nomine, vidons >ns clavibus
( scrisquesumptis, poienlcr subjiccreiil. Née
quia sic devais peiiidioeulliooem sumpsil, eosque pie imora, viri duodecinvad arcem suscipiendamelecli,
(lamnjsrerum et loruienlis men.brorum alllixil, oc-JC- armis i cl loricis induli, proesidiumcl lurritn Amacba
c.isione assumpta in inunitiones suas in moiitana i
ma inlravcrunl. Qui mox ut niediis insidiis astileruni,
ans ccnlum
perierrilus fiigit, nec ulira revocari poluit, metuens < Turci ex mansiunculisin impetuexsilie.ntes,
"c pro pecunia, quam adbue debebat, eapilalem sub- ib- viros armis cl sagillis circumdcdcru)U-,et pariinv
iret seiUentiam. Balas quoque de Sororgia civilatc,ite, adversus lanlos in defensione valeiitçs comprebeii--
spe reçuperandoecivilalis fruslralus de manu Bal-- tal- deruril. Duo solumniodoex duodecim se virili et
iam mulla rcpugiialionea manibusbostiiimcxlorquentes,
vel q.uidquaiiiaccipiendi propter aiHiiciiliam
(lewiui.
Gallorum,el quia cor illiusomnino ad eos inlende- de- subito in soliunj, quod feneslralum iu vallcin respl-
ali- ciebal, evaserunt, gladiiseductisse ab iiiscqtieniibus
lialdolos, in secrclo cordis sui aplare coepilquali-
'
PATKOL.CLXVI. 17
523- . ALBERICI ÂQUENSIS {si
hoslibus valide adeo defendenles, dum caput a feue-' A A-quingcrili
qu viri de génie Teulonicorumex Regnesburs
slrîs exerentes, Baldewinumad radieem monlis cum» civilatc ci' fluvii Danubii, cl ex aliis civilalibus Rheni
suis stanlem admoiiueruni ut se a dolis observarel,, fin (lumiiiis, conspirali el clccli, ad urbem Anliocliiat»
asserenles deceni in fide falsa caplos, ci se in péri- na navigio maris advecli, ad porlum S. Simeonis descen-
culo morlis cvidenlcr coiislilutos. de
dcrunl ul Cbrisiianorum liirmis in Jérusalem iiuris
CAP.;XXL— Baldcivinns graviter torquelur de ca- solatio so el auxilio augereniur. Sed sic illa cobors re.
' plione suorum mililum. ce
ccnler vicîoriosis peregrinis in Auguslo mense
Baldewinus, i.i.itelligcnsex illorum anxia vociféra- admistà'eadem
ai! morlalitalis clailc consumpla cl de-
lione rem universam . in adversilate posilam, elil vaslatà vr est, ul de mille cl quhigenlis nec unus qui-
dolos Balas manifeslos, magnis doloribus do capli- dem d< superesse uspiam viderelur.
vitale suorum torquelur. Sed quid ogorel aul quid
insisleret ad liberamlos viros nullo consilio inveuire CAP.XXIV.—•Sansadonias
' malrem cum filiis reili-
mil; Winemarus feducitur; Muhumct obsesdili-
poluit. Eral enim proesidium siliim iu excclso ru- genler cusloditur; navigia reparaiilur.
pium humauis ingeniis aul viribus insuperabile. ' Eodein leinpore posl victoriam Cbrisiianorum,
Tandem Baldewiiius de inforiuniovtam egregiorum n Sansadonias,
S filins Darsiani régis Anliocbioe,ma-
virorum conclolcns,Balam mulliim de iniqua fraudee B j,rCm [, suam cum duo-bus filiis redemil pretio triuni
redarguil, de. jurejuraiido admonel, el qualciius is miiiium
n byzaiiliorum de manu Willchclmi, viri
caplos suos restituai, pondus ami el byzauliortiin. n nnobilissimi, commililouis el compatriote comiiis
pro eorum redeiiiptionc recipial. Sed is omnia rcTn- i- li Reymtmdide Proviiicia, quos idem Willuhelnius in
-tat, et sotain Sororgiam civiiatem requirii. B^lde- e- primap invasione et ingressione Anliocbioe soporc
Wihusneqiiàquamcivilatcmsibi reddere in Deojurai;I, gravalos g primo diluculo caplivavil. Eodem leinpore
cliamsi mcmbralim in conspeelu ejus omnes, quos es . de d terra Bulonioe Winemarus, Laodiccae caplus a
ceperat, delruiicarel. Sic nequaqtiam Balas Balile- e- "Turcopolis regis Groecorum,rogalu duci» Godefridi
wini preecs et adinoiiilioucsaudienle, nec cjus nui- i- posl p lo'ngavincula, cl diulinns carcevis morasj abso-
nera curante, praelcrSororgiam,Baldewinus moeslus us blulus, sed gravi peeua alïïietus, Antiocbiiv.iireversus
cl graviler conquereus de caplivis suis, Rohas re- e- esl. c Puer aulem Mahumel, (iliusprincipis de Hasarl,
versus est. Ab co die Tureos eorumque consiliumet et obscs t Godcfrido dalus, sub diligenti euslodia lam
auxilium ac frcqiteiïlaliones veheiiiciili odio babere re servoriiin
s siioïuni duodecim quani sub. solerli cura
coepit. .'::.. t
cliunleloeGmlcfririi Aiilioehioeremànsit, cui niliil
CAP.XXII. — Bulditc capile truncatur; sex de sociis '
;;s . iicccssiiriortimde domo ducis uilis horis deficicbal.
. . Baldewinircstiiuunlnr. ^C Jam
j enim quamplures, ducem et coeleros poternes
• Ppst hoec non inulli proeleriere dies, cum Baldiic ne per loca ab A.niiocbia ob imminentem cladem uti-
]
de Samusarl, qui uxorem cl. filios Baldewinoqbsides les grasse
j videnles, alii ex loei inlirmilalc, alii ex
dalurus erat, sed plurimis diebus in dolo distillerai,U, mense i pestifero Auguslo banc morlalilalem asse-
palalium Baldewiui in adulaiione ingressus, jussu isu irentes, mense Seplembri inclioanle ad porlum prae-
ejus a Gallis lentus ac capile iriincalus esl. Balde- ie- fali j Simeoniscausa inorandi profccli sunt. Ubi limitas
winus in civilatc Sororg'ioeFolkcrum Carnulcnsem îtn posl | Turcorum slrngcm et fugam Corbahan, navi-
cum çcnltim'probis elbello assueiis inililibus consii-i'i- gium | iterabanl, viloe necessaria afférentes et indi-
tuit, ul semper Amacba vexarent assiillii, el Balas doe gcniibus omnia sulïicicnier vendenlcs.
in uhionem capiivorum sUorum fralnim dignam [,m (CAP.XXV. — De
vieem rependère conarenlur. Die ergo qnadam Fol- prodigio coelitus ostenso, el de.
ol- variis super hoc conjecturis.
herus cum suis egressus est ad capieiulas praedas 'ns Mcdiatodeinde mense in sileniio ciijusdam nociis,
iu Amacba terra. Qui, proeniissis aliquibus sociis, lls> quando omnia somni requie soient refoveri, cimclis
Tureos ab arce'usque ad locum, ubi Folkeri eranl mil qui adcrâiit in euslodia vigiliaruin visio miriîica in
insidioe, pertraxcriuit. Tum commisso praelio, sex 3ex - eoeliculmine oslensa est, quasi ex omni ccetdsiellae
j.
ex Turcis et inililibus Balas capli et abducli sunl. ni. in uniim collccloe, suiclimque densaloe, in spalio
His cnplis.ct abduclis, Balas sex de sociisBaldewini ini- laliludinis unius atrii tria jugera conlinçnlis, igneo
în-rcdcmpiione suorum rësliiuil; sex usque ad diem em fulgorc, sicul pruuoein camiiio ardentes el in globo
illius" in: Jcriisalein iu sua'rclinuii euslodia. Postosl coulri'ictoesciiitillabant; el posl liane (liuliiïanl-t
hoecquatuor èyaserunlob negligentiam el proelongo '8° lerribilemfiagranliam rarescenles, in modum coronae
taedio cuslbdum. Baias vero Gerharduin, piivatum ,lm cinxcrunl polum sub spalio civilalis muniloe; diuqtio
et scereiarium Baldewini, una euin Piscello, (ilio "'° sic in gyro persislcnl'es indivisoe,.aditumad ulliinuin
sororis.I3be!barili, praeclaii mililis cl nobilissimi *'e
de cl viam in nno lalere sui circuli scissoe-exhibiienuil.
AVizam,decollari jussil. IIujus signi ostensione VigilesChristiaiionim exler;
CAP.XXIÏI.— Mullitudo Teulonicorumsuperveniens iens rili, tumultuosa vocifcralione universos soporc de-
proediclamorialilale consumilnr.: pressos suscitant 'ad videmlum poricnti.hiijus"inilî-
Godcfridoob cfadeni diffusamlam gravi mortali- ali- cium. Universi sunt niirali , et quid poricndat
îale per Anliochiam, in Ravcncl el Turbaysel mo- uo- diversas protulere senlciitias. Alii civilalcm Jçru-
'rani faciente, eodem tempore poslifero mille et saleni Turcorum genlilium liirmis densaiam por-
t!Çj; H1ST0R1AHllîROSOLYM.- LIB. y. 526
— Qualiler dux Godefridus-Turcorum
leinlcrcasserebanl, et ea.n a suis viribus el densi- A CAP.XXV11.
CA
îatc sic rarcscerc et alicnuari, ul adiliimtandem deprehcnd'.linsidias, el in vaucis prostravilpluri-
mos.
Chrislianis cxbiberc filiis videretur. Alii Chrislia-
Posl hoec.Godefridusdux cum fralrc habilo collo-
iiuinexercilum,adbiie in virlule sua conglobalum
(livinaeqnc dcvoiionisardore fiagraniemasserebanl, quio I 1' cl eidein yalediclo,Anliochiam, ad confratres
cl lamlciiidivisitmper (erram cl civilates,a gcniibiis ct principes rcdilurus cum quadraginla pi'oediclis
iniustcnosscssas.in circuiluJérusalemel Anliodiiae sociis, SQ iler feslinusmovil, Turbaysel, Ravcnelali'is-
m locis pacificeel prospère liospilio suscepliis..
poienlerpraevalcrcel dominaii. Quidamvero dice- que
jmnl signilicare hanc praesentcm morlalitalem cl Deindevia "' malurala in regionemveniens,quîc Epi-
sc nominalur,qiiadamdie juxla l'dnlemquem-
nopiilumcopiosuinpcregiinoruin, qui in uniim ul scopatus
nubesdcnsala alîciiuarelur miniierclunpic. El sic dam _
in loco prali herbosi ad prandiumcùiii sociis
in diversas contendebani senlcniias. Sed Deo vo- disciibuil, utres vino rèplclos deposuit et caetera,
Icnlc,ut aiuiil, in mcliusniulalaesl seiilenliavis'io- quoe f'' viloe necessariasecum in midis el cquis dclu-
nis.Naincumduce GodcfridocunclisqueCbristianis leranl. Illic vero dum secure prandcrcl cum sociis,
eoiisociis.de univcrsis locis accilus ct regrcssiis. " a pticris,quos ad spcculandum Turcorum insidias
Anliocliiainin inease Octobri, caloribus Aiigusli I B miserai,
!' intellexil ccnlumTureosin carccloel pa-
leinpcratis, conics Rcyniuiidus, Roberlus Flan- iusiri ' loco grandis piscosique lacus scciismonlana
drcnsis, Roberlus Norilmiaimorumprinceps, iïoe- ab a Anliochiaurbe quinque milliaribusdistante lalc-
iiiuiiduscoeleriqucprincipes, qui adhuc in ipsa( 1( re, qui ejusdemducis redilum illic occultai! operie-
Antiochiaeonglobali morabaiilur, unius vobinlalis baniiir.Moxillorum insidiis paléfaclis, diix',dilate
cum adhoerenlibussibi subito cqiiosasceii-
compoteseirecli,"per terras cl civilates iu circuilu prandio,
''
s dit, qui arma arripienles el loricas induentés, viam
Atiliochioesilas difl'usi niigravenuit, el. resislciiles
ac rebellesobsidione angenlcs suoedilionisubdide- conicnduiilin
(: hoslem.Turci baud segniusadversus
nuit. hos frena vcrlenles, sagillis el arcu forlilcr commi-
GAP.XXVI.— De gesiis principum, el Boemundi t. scre pradium. Sed duci suisque numéro p'aucispro
dominiuin Antiochia. ^ pugnanlibussors viclorioecollala est. Tandem
vita
AdAlbariiimiiaque civilalcmdiviliis opiilenlissi- dux l cl sui proevaleniesTureos fugaceslanceis-lians-
niani cmn concis arinatis piimum asccnderiint: fodiunt, aliosque décollantes,capila coruiii iu sellif
. suis s dcpcmlcnliasecum usquc ad civilalcm Anlio
(|iiamnonînullolaborecxpugnatainapprcbcndenlcs,
Tureosel Sarraeenos in ea rcpcrlos in ore gladii '
jj cbioe portavcriiutcum spoliisct cquis illorum. Ubi
pcrcusscrunl.Deindeverosucccdeulevicloria,cornes ;s C idem
' du.vBocmiiudum,lolius urbis principeni fa-
i'.eyinundiis,Roberlus Norlhmannorui» princeps, 5 (cluin, invcniciis,omnia sibi eâèlerisquc'principibtis
Euslachiusfralcr Godefrididucis, Roberlus Flan- !_ ac ' fralribus relulil, et quoiiiodoin manu paucorum
. drcnsis, Boemundus princeps Anliocbioefaclus, . ' Turci vicli cl allriti sunl.
lot
Godefridusdux, ad Marrain civilatcm Turcorum <
m CAP.XXVIII. — De murmureChristianorumel col-
armisct robore fetam déclinaveruni. Sed lanlum loquioprincipum
quiiidcciiiitliebusGodefridus,Bocmundus,Roberlus 1S Ileverso aulem duce Godcfrido hac vicloria, post
Flandrcnsis illic inoram in obsidione feccrunt. l. ialiquodspalium leniporis inurinuravcruiitiiiianimi-
Deindebi tics Aiiliocbiamrevcrsi sunl, comilem i
ni 1erChristianorum popui'iquomodoin bac urbe An-
vero Reymuiuium cl Robcrium Nortbmannorum m lioebia sola mora eorum haberelur, el quod nullo
priucipem',Euslachiumcl Tankradumcirca urbem m modo Jérusalem viam insistèrent, cujus desiderio
Marraincum suis millibusreliqiicruul.Posl aliquol ot natales oras rclinqueiilcs lot adversa pcriulcriiii.
deindediesGodefridusdux, assumptisquadraginla la Et facla est dissensiomagnain populo,ac sublraxc-
sociis, in armis cl equo valcnlib'us,versus Rohas as runl sc nuilli de populo ducis Godefridi, Robcrli
'civilatcm,quoeiliiicrc dieriimseplein ab Antiochia.rvia p. Flandrcnsisct Boemundi,qui in responsiscl verbis
est remola,profcclusest. Ubi frâler ejusBaldewinus, is, eorum nullam habuere fitluciamanlc muliiimleiu-
qui camdeni civilalcm cmn omnibus appendiciis iis pus cu.ndiin Jérusalem. Tandemproedicli principes
suis delinebat, mcdialo ilinere Irans Euphralem un' cognosccnlcs([iiomodojam populus loedioaifeclus
iluvhinimagnumoccurril ci ad agcnduniad invicem Mil paulaliin dilaberelur, ne ultra aliquis navigiopara-
coiloquitthi.Biicmundiisergn, cujus cor quam- n- ici redilum inl.crdixerunl,undique in partis niaris
itinximainvidia cl indignatio aniini adversuscomi- ni- euslodiaui ponciilcs. Convcnliimveroet colloquium
lemRcymuiuluinmordebat, videns opporluniiaiein em. super bac populi qucrela quarta Non. Fcbrnarii
Godefrididisccssioiicet Rcymundiabscnlia, signo ;no dccrevcrunl habere. Collalis iiaque in îmnm, ot
ccriiicimimsociis suis adnionilis cl conglobaiis, is, colloquiohabilo ibidemiulra Anliochiam,decreluin
tiirrim, quoe ponli Ferme inimincbat, iu virlule nie est ab omnibus,magiiis cl parvis, ul iu Kal.Marlii
magnaassiliil, comilisqiicRcymundimilites, qui in Laodiccam,quoe Cluistiatucoral pqlcslatis, pariler
ca rciiiaiiscrunl, bello cl sagiliariis gr.i-vauvs,ab
ab convciiïrciil; cl illic colleclocircuinquaque robore,
arec ei urbe cjecil, sicque solus doniiniuniAnlio- io- nil periculi viloe posihac considérantes, minime
thioeoblinuil. ultra differrenl viam insistere in Jérusalem.
527 ALBERICïAQUENSÎS gâS
CAP.XXIX.— fie horrenda famis angusiia in obsi- A CAP. C; XXXI.— QuomoaoRcymundus, Turcorumet
dione Marrai. Sarracenorum proesidiis expugnalis, proesidium
Archas obsèdent, cl de difficullateejusdemobsi~
>. Inlerea cornes Rcymundiis Ionga obsidionequin- dionis.
que hebdoniadanimcirca Marram civilalcm vexa- Proediclaaulem Marra civilatc vicia cl ailrita, ad
balur, universique in comilatu suo ibidem comme- vallon y. quamdam, quam noininaruiil Gaudium,praj.
jranies. Qui circa urbem diu sedcnlcs el a Turcis diclorum (jj principunt descendite'xercilus.Ubi reperla
vehenienlcr repressi, magnoefamis angiisliasperlu- ahundaniia .,] rernm neccssariariim, per oclo dies
lerunt. Nec mirum ; quia proe longa obsidione corpora c, fessa el lame allenuala recreavennit, duo
Anliocbioe,et nunc baruin civiialuui,. pluriniàe in proesidia p in nionlanis cxpugnanlcs in quibus Turci
circuilu regioues exlnuisliccranl cibariis, et pluri- cl c Sarraccni habilabani. Deinde, civilatc Torlosa
ma pars babiiatoniin cum rébus ct armcnlis suis ccxpiigiinin,el non mullo labore capla, cl in inami
per monlana fugam feceranl. Eranl cnim deeem comiiis c Rcymundi ejusque euslodire nianclpala, in
millia exercilus comiiis Rcymundi cl suorum coin- vallcm, v quoedicilttr Cainelorum, iler suum conti-
priniorum. Mirabile diclu el auribus horr.enduiii! nuniitcs „ appliciieriinl.Ubi praedamcl cseas pliuimas
tanla ipsa famis angusiia bas urbes iuvaiuil, quod' B g conlralienlcs,
c proesidiumqnoddani ingeniis cl hn-
nefas csl dicere, iicdum facere. Nain Cbrisiiani non1 munis r vir'ibusinsiipcrabilc, noiniiic Archas, profe.iii
solum Tureos vel Sarraccnos occisos, verum etianiI sunl. s Illic lenloria sua li-jenles, inorani sibi per ulî-
canes arrepios eligni coclos conicdere non abhor- quod c lenipus lieri slatiioruiil, donec eadem arx,
l'uerunl proeinopia, quam audislis. Sed quid mirum?- expugnalis ( cjus defensoribus,caperelur. Ibi landau
« Non csl aeulior gladius, quam a longo contractai imachinas fccerunl el instrumenta uiatigeiiariuii,
famés. > imoles lapidum in impclu jaclanlium per lurres ci
CAP.XXX.— QuomodocornesRcymunduscaslellum 1( anliqua muralia, quibus inclusos milites ejusdem
dejeceril,ei Marrain ceperil. |
proesidii abslerrcrcnt cl cffiigareul. Sed eos defen-
isores indefessos repereruni el iivviciissimos.De
Cornesergo Rcymundus vidons affiiclioiiem et po- inlus cnim simili jaclu mangenarum cl impclulapi
pnli dolorcin fauie Jeliciculis , assiunpto robore dum resislcbanl, dammimqucChristiaiiue-geiUis lam
eqoiUun in monlana profeclus, interduin copias inli- faciebanl. Ausclnium de
ci, cibarioriim Dci sagillis quam lapidibus
nilas proedarum iillulil, ipiibus Ribiirgis moule, viriini nobilissiuinmcl bellicosuni,
populus.soepcrefocillaïus csl. Ibidem petdéserta ci mullani vim defensoribus arcis inferentem,impclu,
monlana Lihaui plurimi Cbrisiiani, qui v.icium ç saxi ab eadem avecvolanlis fraclo cerebro percus-
G
,
quaerebant,prael'alanccessilale eompubi, a Turcis serunl. Dolentes cl lurbali principes de intérim
irucidali reperti sont. A Dainasco deuique, (pue 'L fraliis ct comniililonisviri
clarissiini,.alqucrehicla-
pra'cipua virlus erat Turcorum , sivpc procedebant lione inclusoruin Sarraeciiomim, disposuerunl
iusidioe; dispersisque ac «ircuinvagis de exercilu el raonlcs sub fiindaiiicnlo uuiroriini castri arlc sua
obsidione occursabanl,.alios irucidanles, alios sagil- cavarc, ul sic fundamcnlocum moenibusct mûris
!is inorliferis transfigenles. Sed conies llcyiniinilus, *,
'.' corruenle, genliles, qui in bis vel arec consislerciil,
intelligens mala, qua: suis circa sedenlibus ne insi- simili obruli lapiduni leclorumquc ruina périrent.
diis Turcoruni infcrcbantui;, moleste accepil, cl hoc Sed frustra hic labor coiisuiiii.'.iir.
Namvquidc iiilus
nialuin omnibus lundis finire nicdtiahattir. Unde cranl, ccoutra fodiculcs, instruniciilaCbrisiianorum
Talariam,.caslellum in nionlanissiluin, nggredilur . suis ingeniis relincbanl, ct opus eorum ad cllecliim
quo in manu virorum forlinin exptignalo ct atlrilo0 pervenire non sinebanl.
cum Turcis iu co reperlis-, maieriam ligu'orum de do — Quomodoq.uoeslio
eodem Castro allulit, ex quibus machinant compo- CAP.XXXII. facla est de laneca
Dominica, et quomodopuer Mahumel obscsmor-
stât ad supcraudàiuurbem proedictamMarram,quae ,:!e luus, el a Godcfridoduce palri honorificeremissiis,
mûris et inueiiîbus niunilissima erat. Facla aulem 1 D Illic in eadem obsidione facla-est conlenlio et
machina el ingeniis ordinatis, urbs posl non mullum • de lancea Dominica, ulrum ea fuciil, qua
el coeleris is quoesiio
lenipus a comité Reymiimlo principibus,' lulus Domini aperlum csl, an non. Nain plurcs du-
ïiobcrio, Tankrado el Eustachio superaia cl capia bilabant, ct schisnia erat in eis. Qtiare auctor cl
dejicilur, ac Christiani milites sculali et loricali in prodilor ....
ejusdem
. . .
invcnlionis per
.
îgncm iransiens,
virlule magna média urbe-assistantes, Tureos acri- ut
ter rcpugnanlcs, seque dcfctisaulcs, gladiq percus- rnesde aiunt, illoesusabivii, quem ipse Rcymundusco-
Provincia et ReyinundusPclleiz a inanibus
scriinl; alios vero ad arcem fugienlcs inscciiii,,11
.'in el pressura iiividoruin abiluxeruul, lanceam vero,
et
combusscrunl, pacifice per 1res hebdoniadas cum omni comilatu suo ab ca die venerali sunl.
ea remanserunt, paucos illic cibos proeter olci abun- Post baeca
quihusdam rclalmu esl, citnidem oleri-
dariiiain reperientes. Engelradus, (ilius Hugonis nis
cum bac examiniscxuslioncadeo fuisse aggravation,
comiiis,.juvenis mirae audacioe, in bac urbe Ut-
oegriui- ut in brevi inortuus el sepullus fuciil. Undeminiis
diue detenlus, vita discessit, el in basilica B.Andreoe 'eoe in veneratione a fidelibuslancea
coqiii baberi, cre-
aposloli corpus ejus bumatum est.. dentibus magis avarilia el induslria Rayniundi,
"
,«,« 1IIST0R1AHIEIWSOLVM.— LIB. V. 550
A cunelisque gentibus iu proximo ndrersus se apiid
quantaliqua Deilalisvcrilate omnia 'fieri. Dumlue cm
olisidionescirca Marram, Torlosamcl Archas lie- Archas Ar< bellum constituera, et jam universos in
renl, puer Mahumel,qui a principe de Hasarl, paire apparalu»PI magno el copiosoin icrmiuos illiusconve-
6iio,Anliochiamobses missus fiicrat, fidei-ct cuslo- nisse."1S nac iiaque adinvcnlionenpiata dirc-xilnun-
diaeducis Godefridi commendatus,oegriludinocor- iios l,() ad proelalosprincipes, in circuilu Gybel jam
replusobiil. Quemjuxla morcm genliliumprelioso per l)ei hebdomadanirésidentes, qualénus sibi fesliniilo
ostro involutum palri vemisil, excusansse sub omni ad a(' auxilium Archas properarenl , alioqui se et
fideiptirilate,quodex causa suoeiiegligcnlioe minime co confralrcs, qui seciimeranl, a facie genlilium non
puer obiisset, oblestans eliam sc non minus cjus posse P° morlis evadere pericuîuin, cosque dehiiie.si-
iiijriemquam fralris sui Baldewini molesiefeire. inile m posse sperarc marlyiiiiin.
Quiducis exciisationebénigne accepta, et ex veto CAP. Ca XXXIV,— Qnomodo principes ab [obsidione
oiniipcrlaab bis, quos de domo sua custodespueri Gybelcaslra movcrunl,ci Rcymundoin auxilium
misit, nequaquam immutaliisesl a fidequam pro- properuveruni.
inisit, sed imuiobilisin omni foedereel pacc cum Legalis vero comiiis Reymundi audiiis, el péri-
ci
clita ac formidiiie, quoe ex niuliiludinc genlilium
1 duce el fralre ejus Baldewinoperniansil.
ipso A
B si
supervenire dicebatur, uiianimiler dux coelerique .
—
CAP.XXXIII. Quomododux Godefriduset Rober- ci consiikuni vadunt, ommiimque cor
tus Flandrcnsis civilalcm Gybcl olisederunt, el coniprimores
.
i/nomodoRcymunduscomas, pecunia corrnptus, el lingiia in hanc erigitur seuleiiliam: t Magnus
"
eosdcmprincipesdolosalegalioneab obsidionere-1 Cbrisiianorum exercilus, cum adhuc integer esset
vocuvit. si
simili cl indivisus Anliocbioe, vix ab inniimcris
Interea Kalcnd.Marlii suis in online rclalis, <Jo- genlilium
8 nalionibiisel armis esl defensalus: nunc
(Icfridusdux, Roberlus Flandrcnsis, Bocmundusett aulem 9 parliin Anliocbioecsl reli'clus,'parliin in bac
universi principes adhuc Aniiochioeconinioranles, obsidione ° Gybel,parliin ad Archas est divisus, par-
siculdecreveranl, collecloLaodiceoeexercilu suo- liin ll ad e.vpiignaudahoslium proesidiacl urbes mi-
rum, ad vigimi millia cquiium et pedilum, ad civi- gravil S : sic vires noslrornin iiniuinuloe,iiequaquain
,_ slare
taleniGybel, in litlore maris silam, diviliis Iocuplc- s poteruiil nunc adversus toi millia genlilium,
tent, caslra appliciierunt, in circuilu oh-idioncm u ul ll nobis ex relalione comiiis Rcymundi iunoluil ;
ponenles,ul Sarracenos cunclosque gemiles in eart sed s si, casu adversanie, noslroium virlus apuil
ail defensioncinconstitiitos expugnare valerenl et,t Archas^ alUila l'ueril, idem sperarc procul dubio
&.enninarc. Bocmundusvero Laodicearegressus, , nos ' cerlumesl. Unde Gybcl,quam subito porculerc
Anliochiamcum suis repedavil, semper solliciius iSC et( vincere ncquinuis, necesseesl ut hoc lempnro
elsuspicans ne iirbcin ipsam, Iiumaiiis viribus in- '
,_ intaclani rcliiiquaniiis; el ad opem noslroruui Ar-
superabilem,aliqua fraude vel odio amitieret. Nec ,c chas( caslra cl exercilum applicemus,alque genti-
mora, audita Albarioeet Marras dcslruclionc el Dt_ bus ' una cum sociis nosiris in Icllo occut'raniiis.
'
inhnbilânliumTurcorum occisione, cl nunc Archas r,s Sicul fuciil volunlas iu cado, sic tint, i Hoc oinni-
limgiiobsidione ejusipie expugttaiione, Sarraccni ni ims • consilium bonuni et utile perspicienlibus ac
milites inilo consiliocum rivibus, inlinitampecu- (l. proferenlibus , amota sunt caslra ab obsidione
niainduci Godcfridoet Robcrlo Flandrensi oblule- B. Gybel.Dux vero Godefridus,RoberlusqueFlnndren-
rmil, (|uatcnus urbs Gybcl a facieeorum cum civi- \. sis cum coeleris omnibus viam insislunl iu armis
bus suis, vineis cl omnibus frugibus, iniacla per- ;t._ omnique apparalu bcllorum; cl spalio dicrum cir-
inanerel, cl alio eorum tnigraret exercilus: quod aia cilcr liiiiin Archas convcnerunl ad augendas vires
proedielisprincipibiis oinnino refulalum csl, nisiisi el opem Cbrisiianorumconsndaliiim.Verunia Tan-
eorum polcslali civilas cum clavibus rcdderclur. n.. krado el compluribus aliis nullas copias vel minas
Inlclligenlesergo cives el urbis magislratus,quod od geiililium adosse didiccrunl; sed comitem Rev-
non pecunia , non aliquibus pretiosis îiiuueiibiisois n miiudum non alia de causa banc colleclioncniad-
corrumpipossenl proefaliprincipes, ut castra amo- Q. versariorum. ficlc asscruisse , el ipsos nunc ad
verenl,nuniios clam ad Archas comili Rcymundo, 10 auxilium invitasse, nisi ul pecunias accipercl, quas
(0 in liberalioncm suant pollicili sunl babilaiorcs
facliscl potentia inler primorcs.genliliumdiffanialo,
un Gybel, ul Cbrislianoscautçla sua ab obsidionemu-
iniseruiilul pecuniani a duce coelerisquerclïilalam
iicciperot, qùalcnus ab obsidioneCbrislianosprin-in_ rorum avericrel.
cipesprece aul aliqua arte recedere suaderei. Cornes
ios CAP.XXXV.— Proedicli principes falsa legalione
idem super auro el argenlo insalialus, dolosct et seducti, a societaieReymundisc séparant, quosille
ingénia versât, qualilcr eosdcm proepolcnles ab blandiliiset donisrevocalad concordium.
obsidione Gybel removerel, alque pro pecunia nia Hoc iiaque dolo el falsa legalione se a comité
accipiendacives et eorum vineasac fruges liberarel
el:: fruslratos proedicliprincipes inlclligenles,'moleste
nain precibus eos ab inccplo avcriere prorsus sus '- ac graviter acccperunl. Quarc a socieialcet com-
uifiitlebat.Unde hanc finxit occasionem,ridelicet,
eet, munioneillius se sublralienles, spatio duorum mif-
quoi Turci, quorum copia multa erat in Damasco, ico, liarium ab eo sequeslrati, lenloria sua fixeront,
-onsilium iniissenl cum Sarraccnis, Arabibus, us, nullo modo in assultu Archas illi ferenlcs auxilium,
551 ALBERrGTAQUENSI&. 53?
'
aul aliquod colloquium antoris seeum Iiabcntes. A iiem ,ie loco rémunère affirmai quousque arx înimiça
Eranl enim illic apud Archas graves cxorloeiiiiiui- iu in uliioncni suorum niiriiorum ruina consume-
citioe inler comiiem Rcymundum et Tniikraditni 1 rettir.
re
propter convenîionem solidorum et byzanliorum,' CAP.XXXVII. Q — Obsidio ab Archas solvilur, prhi-
qiioesibi ident comçspro miliiari debebai obsequio;; ' cipes procul nb urbe Tripolis fignnl leniorUi;
sed minime solvebat juxla laborem cl mili'lunt , calamcllosmellilosperplana reparlassuxit populus.
copiam, quam idem Tankradus procurabat ac du- In bac iiaque inienlione comile persévérante et
cebat. Ab ipso deuique die, quo dux Godefridus s mulla
ni arle discessioticmconl'ralrutii ayertente, qua-
se cum coeierisproepolcnlibus eo conlulil, Tankra- dani df die dux Godefridus , Roberlus Flandrcnsis,
dus saepius comiiem de coiivenlionesua cointrio- Tankradus T; eliam. cum tiniversis scqiiacibus suis,
nuil ; sed nihil in spe aliqua sibi responso, cum1 igné ig caslris suis immisso, profccli sunl ab ob-
duce rcnianens, fidclilcr, illi in omni militari sub- sidione
si Archas, pluribits adjunclis sibi de co-
jeelione consirictiis, comiiem prorsus cxfcsiucavii.> ntilalu
i« Rcymundi, qui- diulino toedio fatigali,
Abhinc injurias sibi a comité illatas ulciscens, iu- inviii in apud Archas rcmorabanlur, proecipucob do-
sidiis oiniiibusquc modis sociis cl amicis ejusdem it sidciiuin
si semper eundi Jérusalem. Per duos cnim.
comiiis nocere non parceliat. Cornes igilur Rey-- N ^ iiienses
m cl diniidiiint in circuilu proesidii Archasa
mundus videns quia dux Godefridus el Roberluss principio p cum ipso comitéconsederant. Cornesergo
Flandrcnsis cunclisqiie qui cum eis eranl oïlium n videns
vi quod posl ducem omnis tendcbal populos
grave'adversusse babercnl, quod eos falsa legalione e ct ci sua manus dcfluxcral, paucique secum essent in
seduxerat, uvariiia corrupius, coepitanimum ducis is auxilio
a retenti, nolens volcns sïmul secutus esl
lcnire blandiliis suis cl asiutia, qua doclus erat,I, ducis d vestigia cl coeteroruni,et in lerminos civilalis
et a puerili oevo imbutus. Sicque ad cxlreinum- iri 1Tripolis, vel Triple, in lillore maris sila:, ciiuv
Tankradi omnem nlilignvil iracundiânt. Deinde c
16 coelciis suum applicùil coniilalum. Ubi procul a
equum magni prelii formosique corporis misit it civilatc
c universi labernncula sua cxlenderuin, ne
cornes duci, ul sic pcrfecli.us animum cjus pla- 1- ffmgibus lerroe.ct vincis habilalorum urbis tanins
carel ac secum hîs donis revocarel ad assullum m nocerel« exercilus. Inlcrccssores enim cl l.egaiiali
Archas, scions eum virum magnoe palicnlioe et ct eademc urbe saepius Archas ad proefatosprincipes
amoris : quo placato ci reeonciliato, catlcros in deseenderanl,
1 plutima doua afl'cronlcset ampliora
bcnevolenliaposse redira ad concordiam. Novissinie ne proiniI lientes si urbi rehusque suis parcereni ct non
aulem principes bine inde , p'roelcr Tankraduni, II, r„' buic
I facereni sicul AlbarioeeiMarroe aliisqne civi-
concordes cfleclî, pari assullu cl obsidionecirca ca lalihus.
' Hac de causa procul ab urbe resedit exer-
praesidium Archas vint inforoutes, a die qua dux ix citns < el omnis primalus, douce vidèrent quo pacte
ÎUic descendit curricul.o (iiialuor hcbdoniailaruniun cl 1 feoderc vel dononttit oblalione plaçarenlnr, el
conscdcrnuL i
invicem amieilia lirmarenlur. Calamcllos ibidem
CAP.XXXVI.-—Qualilcr crevit mnrmiir in populo , mellilos per camporuin plaiiiliem abinidanler rc-
Dei,quod t'qmdin differrenlviamin Jérusalem. 1
perlos, quos voeanl Zucra, suxil populus, illorum
: Omnibus.tandem in assullu proesidiitoedioalfeclislis salubri succo heinins; cl vix ad salurilalcm prie
lo- diilcedine expier! hoc gustaio valcbaul.. Hoccnim
el cavalione monlis deficiciilibus, proelaborc inio-
[no genus berboe suiiiino labore agricolanini per si11—
lerabili el defensioneab inlus iiioeslimabili, atque
nlo gulos excolilur aiinos. Deinde leinpore inessis 1110-
inopia neccssaiiontin viloe,murmur crevil in populo
ducis el Robcrli Flandrcnsis, assereiilibus cunctis
;tis turtim moriariolis indigCuoecoiiiumluul,. succiim
se illic ultra-'in obsidione non posse pcrsislcre, et collalum in va'sis suis-rcponcnles, quousque coagu-
hoc praesidiumvi et aric instiperabile vix per anni
uni latus indurescat sub specic- nivis vel. salis albi.
spalium cnpi cliamsi lune gladio faillis qneat expu-
eu- Queni. rasuni'ciim pane ttiiscentcs, nul cum aqua
-gnari. Unde allentius insiabant duci omnes, parvi rvi p,
-r\ Icrclilcs, pro pulmcnlo siutuinl, cl..siipra faviim
et magni, qùalcnus caslra ab obsidione•amovcrenl,sut, mollis gnslanlibus ilulce ac salubre videlur. Aiunl
et viam, sicul deercvcranl, Jérusalem insistèrent,'
sui,- quidam genus mellis Cssé quod repérions Jonathan
cujus desiderioet causa visendi scpulcnim Domini lini filins Soûl régis super faciem lerroe, ' inobediius
noslri Jesu Chrisli, a nalalibtis oris procCsserant.
ni. gtislarc proesumpsil. Ilis ergo calamellis niell'ut
Econtra cornes Rcymundusomnibus modis el pro- iro- saporis populus in obsidione Albarioe, Marrae et
înissioiiib'.ts medilatur. ul adhuc per aliquantum
liint Archas mullum borrenda lame vexatus csl refo-
tempus secum moranï facerent, douce aliqua vi vel cillalus.
sne arx el gentiles in ea coneliisi caperciunr, i'c-
re- CAP.XXXViH.— ,nilo foedere, proeses civilniis
censons quomodo Anselmiisde Ribùrgis monte illic : Tripolis ductoremvioepopulo Dci concessU; cûjùs
sui . duclu loca dijficillimuperlransijl.
pecisus. cecideril, el quod piu'res cômmiliiones s„;
sint ab iisdcm Sarracenis. alii morle, alii plagis
agis ; Proescsaulem civilalis Triple glsriosaealque divi
crio tiosoe,: inlclligens legiones fidelium hiiié .nuirosct-
damnali soevissimis..Sed ïieqiiaqiiam à desiderio
elproposil.o suo eos a.liquo blandiliarum moliniine
iiine portas civilalis mullo inlervalloconsedisse,ad primos
eo- exercilus Godcfridiim ducem. Robertiim comiiem
\el: promissione valons re-lincre, sesuosque iireo-
,:« - HISTORÏAHIEUOSOLYM.— LIB. V. 5?,î
tiandrensem , Reyiilimdum cotnitcin , Roberluiu A rexeriinl re.\ cum universo exercilu Ghrislianôrùth ct"
Norllmiannoruinpriucipem, misit, qùalcnus dona r'ursum r'ui in lillore maris viam insistant per easdcin
ab co rcciperenl, el pacifice lorrain suam obtinuret fauecsel
fai aspcrilales scopiiloriini qui orocéllisinaris
a facie ipsorum, Itun eliam lorrain Gybilolb ct set semper illidunlur.
priesidiumArchas. Tandem inilo consilio, praeses CAP.XL. ç^ — Qnomodoa serpcniibnsmulli pe'rieriinl
iu magna iimicilia proee-ssilad lenloria ducis. El in regione Sidan'is; el de amissioùe cuj'usdt'im
Walieri.
ntincipibus -saiisfaciens donis el verbis pacifieis,
diicloremvioeper monlana juxla lillora maris, ubii De quibus egressi, in planiliem quoe urbem ,
loca semiiarum perplexa et ignola eranl, virumf Sa Sagiila uoiuiiie, commet, descciideruiil, ubi super
Kialesenem côuccssit, qui eos a lillore maris viai ripant rq enjusdam dulcisfluvii hospilio remaiiserunt.
vcflexaper aiiguslas fauecs monlis tam arcla semilai Illic 11! pluiiitios acervos lapidiim repéreront, inler
duxil, ul vix boiuo posl houiincm, animal posll quos qu itiliiiila maints debilis el pauperis vulgi dum
animal incederel. Hic nions a nionlanis procerai Ici fessa quiesci'i'cl el aecubarel, a serpenlibus, quos
longiludine usquc in mare porrigilur. In bujuss vu vocaiiiTarenla,quidam percussi, iiilericrunl lumore,
siunniiialelurris, per porlam quamdam imminens,,' et proe inlolcrabili sili inandilu inflalionê nictiibris
trans viam oedilicala crat, cujus in babilaculo) B " eorum
oç lurgcniibus. lbi quoque Sarraceni in virlule
viri sex consistera polerant, quoruiii dcl'ensionc B su sua-confidentes-clab urbe Sidonc cuntes, lacessere
(minibusqui sub coelovivunlvia contradici polcral ; proesuitlebnntexercilum,
P! coesisperegrinis in ùrbis:
seda facie exercilus ct proesidis Triple conductuu lu bujus rcgioncvicluinct necessaria quoerenlibiis.Sed
ncino lune iranseunlibus rcsisicbal. His f'aucibus s ab al c-quilibusChrislianis graviter repressi, quidam
arclis ct difiicillimis superalis noi'uia ducloris cl:l ai armis, aliqui spem salmis ab armis inler tindas
eonviatoris sui Sarraceni,> viam ad lillora maris is ae aesliuianlcs,' submersi stlnl ac suffocali Iluclibus
repelcnlcs, ad civilatcm Gybilolb, pro qua proeses :s perierunl.
p> Hanc iiaque civilalcm procul dubio in
urbis Tripolis inlcrccsscral, pervenerunt. Qua u
a iiliionem suorum Christiani obsidione compressis-
relicla juxia proinissionem suam ne ci exercilus is si seul; sed desiderio euiuli Jérusalem aversi sunl.
nocerel, peracio tanluin ab bac miliiari, super flu- i- Hac H in regione Sidonis dum pturcs a proediciiset
meii enjusdam dulcis aquoe pernoetave-runt : ubi ji ignilis
if serpenlibus peiielilàrentur, et geinilus'piau-
et seqttenii die remanserunl, operientes débile le cclusque magnus super pcretmlibi'ishaberclur, medi-
vulgusproelassiludine vioeper avia cl scopulosafa- i\. cinani
c banc ab iudigenis edocli sunt, ut oimiisa
„ s
ligalum. Q serpenlibus percussus nobiliorem ne privpot'ent'em
CAP.XXXIX.— Dcdifficultaleilineris,el quomodo i cexercilus ailirel; quia doxtera manu illius aculci.
foedusinicrinl cum incolis urbis Baurim. ^
vulnerc lac'lo ae circumplcxo. non ultra vcnéuum-
Dcbinc lerlia die caslra amovcnlcs et viam m per 1 metnbra dilfusuui noecre viilcri. Siniililcr et
rursus in lillore maris conlinuanles, in semilam eu-n- aliam l edocli sunt mediciuain, ur vir percussus sine
jusdain monlis mira: et inauditoeanguslioe referun- n- mora ' coirct cum muliere, cum viro millier : et sic
mr : quoe repenlina imbtitiin in proeceps hientium m ab ' omni lumore veneni libcrati iiirumque. Didicit ;
iinmdalioneet cavalionc cxslitisse pcrhibcltir et ct eliam < populus Chrislianus ab incolis, qùalcnus
per hanc iler esse illuc transeunlium. Hic itaque ne 'lapides ad invicem assiduis iclibus manu ijuiiiercnl,
'
ir, vel in elypeis crebra percussione sonitum faccrent :
nionslani viciniscl creberrimis maris undis lundiliir,
ia- 'et sic serpenlibus, hoc sonilii cl slrcpilu exlerriiis,
ut non a dcxlris vel sinislrislicealullo mododéclina-
re, ne forte in olfensionchabcal quispiam in profuii- !
n,'_ scciirc socii dortnire valerenl, Altéra deinde luce-
dummaris cadere prompium.Hoc aiigusliarumiiiuere sro sccule i die, quidam'confraler Cltrislianoruin, vir et
,loe miles nobili editus pareiitela, Waliorus nomine,
(inilo,cl rursus quodam lurris proesidio, ul praefaloe
lurris, incxpngnabili.perAlpesiransilo, quod ulrum-m- de Verna caslello, assumplisquibusdaiiicomplicibus
que vactiumomni dcfciisionc remanscral, limoree a [) rvsuis de comilatu, in monlana prolccitts csl. Ubi
Deo,non ahliominc Sarracenis custodibus iucusso, so, ingénies proedarumCônlraxitcopias, quas armigeris-
ad resperam applieuerunt.juxta urbem Baurim vcl vel et aliquibus ex sociis commissesmisit ad exercilum;
lîaruih hospilali, semper comité Sarraceno convia- ia- ipse vero ampliores explorare undique in loco mon-'
tore proecedenle ac eos ducente. lncolae aulem cm tibus seplo concupivit, per arclunt el liidieileiii
Baurim, cognosccnles adventiiiu Chrisliai'oruin,, ct adilum ad nimia armenla el rcs Sarraccnoriim in-;
jam exercilum per campos civilalis hospilatiiiu, tu, gressus'.ubi ab eis circuniveutus,lat.ct in hodicruum
iminera acccpiabilia cum verbis pacifieis miscrimiuni diem quo fine perierit.
proediciisprincipibtis in hiiiic modiim: « Precainur,
'"'> CAP..XLI.— Quomodotransicrinl civilatesTyrum,
ul arbores, viles ac sala .noslra non vaslanies, tes, Ptolemaidtt, Càyphas, Coesaream sicque Tenté-
costén celebraverint. ; .'- ' -
pacificetransealis : el si proposi'tum veslrum ca_ ca-
piendi Jérusalem, prospérante forluna, adintpleve-ive- Principes aulem praidicii et omnis comilaïus
vilis, vobis cum omnibus rébus nostris scrviluri lu'ri eorum ignoranles enr miles egiegius ultraiernii-
siimus. > Bis prfcibns et prpmissionibus donisque que num facerci iitoras, adhuc lerlia die in regione
iiir- urbis Sidonisrcmansefunl, si fortemiles honorificus
iiicolarum Bauiim ) roefaii principes plaçai! , sur-
SSS ALBEftîCÏAQBEN'SIS'- r,îty
redierit a monlanis, vct aliquid de ejus advenlui A universi "i cives permonlana et d'-serUvloca fugienies-
înlelligerent. Sed minime eo in prima nec in altérai a facieCbrisiianorumcum puKris.iixoribus.arniciiiis-
luce repcrlo, a slaiione urbis, migravirunl. Ab> et el gazis suis se abscondcnml. Sic civitalCmRames
bine ergo cainporunt plauiticm habcntcs usquee civibus ci cl armis vacuam inventantes', feslinato
Tyrum, quam nunc Sur vocanl,- cum proediiclore ; iiunliiimmisèrent
m ad populumcalholicum,quicastra-
suo descenderunl, caslris iilieperagronini planiliemi inelalus
m crat in ripa (lutninis, ut universos accerse-
ad liaspilandmn colloealis. Manal cnim illic fous,,. ri rei ad inlraiidam et possidendain urbem artusquc
nmralô et arcualo opère sicexalta lus ul impelu ett ri recreandos, quos ntagnis et IottgisalITixerantlabo>
abundaulia aquarum rivum in origine sua lantiimil ribus. ri Quod peregrini audienles, ad urbem sine
procrcel, ut onniis exercilus illum exhaurirencqni-- mora n profecti sunl ; el in en per 1resdies requiem:
set. Sequcnli vero die Sur relicla, ad civilaiem,t sibi S! feceruiil, viuo el oleo pliirimoqucrepcrlo ftu-
Plolemaidem nomine, quam nunc moderni Accaron ii nienlo
" refocillaii. Episcopum eliam illic quenidani
voeaiil, eo quod sil urbs Dei Accaron, vciiimn esl. Robcrtumî1 coiislilueruiii,-Cbrislianos incolas iu ea
Quam addexlram inlilioremaris relinquenles, superr rrelinquenles,qui lêrras colerenl cl justifias faccieitt,
ilumett dulcis saporis, qvrod ibidem mari influit,t aagroruiii vineaniiiiquefruclus reddcrcnl.
biduo pcriioclaveruiil. Illic duoedividunlur vioe,unaa "B'C CAP.XL1H.-—Dum ad nwniana progredilur e.terci-
quoe ducit per Damascum ct fluvium Jordanis a ttis, nocleeclipsisluttaiapparuil.
sinislris in Jérusalem, aliera quoe a dexlris Juxlau Quarla vero debinc exorU luce pariler peregrini1
lillus proedicli maris continuant!' in Jérusalem. i, précédentes
1' viam insistant, relicla civilatc Rames,
Unde quia inler qtiinquaginla millia virorum vix x qui«! usquc ad locum quo hoecmonlana incipiimt,.
viginli millia in bello valenlium reperiri poterani, t, quoe
'i urbem Jérusalem in mediosilam undiquecir-
consilium iuicriiiil ul per Damascum nequaquam t
n cuinstant, proficisci sialitcriint. Sed in loco illo
transirent, propler copiam Turcorum qui Damascum n pentiiia
1 aquoenimia reperla css.. Undead caslellum:
inbabiiabant, ct propter apcrlam illic catnporuin m Einmaus
1 trans tria milliaria, cisteruis el irriguis
planiliem, ubi ois in omni hilere spaliosiimvide- e- fonlibus
1 comperlis ex rclalioneconvialorisct dueio-
balur ab hostibus incursari. Quarc inler mare et ris i soi Sarraceni, pluriina manus arnrgcrorum
inontana in lillore viam insistenles, ubi fiducialilerer- iransmissa
1 est, qui non solum a<|iiarum copiam,
iransire poleranl, prolecti mari a dexlris el a 1verum eliam pabula equorum ailulcre pluriina.
monliumalliltidinc iiicommcabili,civilaiem Caipbas, 1
s, Ibidem eclipsis lunae, quoe décima quinla erai, in
diciam a Caipha, qiiondam principe saccrdolum, n, „ iipsa nocle facla csl, iia ul ex loto a clarilatc Sua
proelerierunt; eadeiiique die in terminis Coesareoe, c, < deficerct, el in sangtiineum colorem lola usque in
quam quondam urbem, titrrim Slratonis dictait), n, médiumnociis commulala, omnibus id perspicienti-
Herodcs poslca in honorent Coesarisreoedificatani, 11, bus timorcm non mmlicnm atterre!, nisi a quibus-
Coesarcamappellavil, caslramclaii bospilio rcman- ii- dam, quibus palcbal astrorum noiilia, hoc solamen
serunl. Ibidem ad radicem monlis fons mauat, qui ni re.idcrçlur. Diccbanlenim hoc porlcnliim iionmnium
ibidemurbi induit percamporum apcrlam planiliem, n, omen Chrislianis esse adfiitunim, sed lunoedefèc-
ubi dux Godefriduset Roberlus Flandrcnsis, posilis es lionem sangiiineainque cjus obsciiiïtulciiiiiilcritum
lentoriis, hospilaii sunl. Cornes vero Rcymundus, is, Sarraccnoriim procul dubio ostendere. Solis vero
Roberlus JNorlhinaiinorumprinceps, posl illos iu- n- eclipsin noxiuni esse Chiislianoruin porlenluni
terposila ejusdem (luminis amplissimapaludc, pro- o- aflirmabanl.
cul abhinc in eodem fluminc caslra posucriml.
— Quomodo Christiani incola', urbis
Per quatuor quippe dies ibidem commorantes, s ' CAP.X'LIV.
Beihlehemduci Godcfridolegalos diriguni, ut init-
Sabbatiim sancium Penlccostes ipsumque diem iin turaret ad subveniemlum, el de grulutabiinda
adventus Spiriliis sancli devolissime celebraverunt. il. susceplioncsociorum.
CAP.XLII. -" QuomodocivilalcmRamaminvetterunt mt D Hospilalisdeuique Chrislianis in eodemloco.juxla
et posséderait!, ac episcopumin ea consliiuerunt. monlana Jérusalem cum universo exercilu , jam die
lias itaque tirbes praefatas proeterenntesiulactas,
es, advesperascenie, legalio calholiconun incolarinn
seconda, lerlia et quarln feria in terminis el spaiiosa
)sa urbis BeihlehemduciGodcfridoinnoluil, cl proecipue
planifie proenoininalaCoesareoeCornelii iu regione •ne. illorum, quos Sarraceni suspeclos tradilionis iu
Palseslinoriimiler suuiii conlinuanles, quinla ferialia advenlu Chiislianoruin ab Jérusalem ejeecrant,
ad fluvium civilalis Rama vel Rames caslra appli- ili- minas inorlis adhuc inforoutes, qùalcnus iu nomine
cuerunl, et in crepidine alvei ejusdem fluviilenloria
ria DominiJesu Chrisli sine aliqua relardatione ois ad
ponenles pernoctare decreverunt. Roberlus vero ero subvciii'cnduinviam maliirarent. Genliles enim ex
Flandrcnsis el Gaslus, miliiaris liomo de Bordeiz, iz, omni plaga regni Bahyloii.iae,audilo advenlu Chri-
assumplisquingeiuis sociis lironibus,a soeieialeproe-
roe- siianorum, coitflucbaulin Jérusalem, ad defensionem
missi, ad portas ct explorandosmuros proeccsseiunl. ni. urbis cl occisioncmeorum. Dux vero, audila lega-
Quas apertas cl reseralas subieriinl, ncmîncm in tione cum precibus comperloquo Chrislianoriim
tirbe reperienies, quod, audila liibulaiione et infor-
or- périclita, in eadem nocle cenlum circiler eqiiilcs
l'.iniogenlilium in circuilu el caplione Anliocbioe,
ioe, loricalos, de caslris et comilatu suo,eleclos, pi*-.
ÏIISTORIAIIIEROSOLYM. — Lt3. V. &5»
.5T
niisit ad subvcniendum desolatis cl congregalis i A Aifluxeriiiil, eo quod tam vicini esseift locosanclo
Chrislifidelibusin Beihlehem.Qui juxla imperïum t dcsideraloe
de urbis, pro quo lot labores, lot pericula,
lo mollis gênera perpessi sunl. Moxpro nudilae
Christianiducis cquis insidénles, eum feslinaiione i lot
sexmilliaribusper lolanvnoclcmsuperalis,in primo) urbis ui desiderio et amore videndisanclam civilalcm
dici orlu in Beihlehem pervcnerunl. Cives vero> oblili ol laborcmsuaiiiquefatigalionem,ampliusquant
Christiani,cogniloeorum advenlu, ctim hymnisell solcbanl sc iler maiuranl. NcCmora ulla inlcrmissa
fcudibnscl aspersione sanctificaii fonlis obviam t es csl, quousque aille muros Jérusalem in laudibns
i b;
pioccdenlcs,loelaitiereosdeniéquités Cbrisiianorum hymnonmiqiic vociferalioiiepraegaudiolacrymantes
siisceperunt,oculos cl manus eoriinvilcosciilanlcs s si sexaginta circ'iler millia ulriusque sexus consitle-
cl hoecad illos referciilcs: c Deo gralias! quia» nuit. ri
icmporibusnoslris iiuiic ca. videmus, quoe nobis s CAP.XIiVl.
Q — Qualilerel a quibus principibuscivi-
sempereranl in desiderio: videliccl vos Cbrislia- las.obsessasit.
nosconfraircsad excussionemjugi servilulisnoslroe e His itaque in locis Christianissimoexercilu iu
adesse;el ad loca sancta Jérusalem înslauranda, ct:t yariis
y, signiset armis collalo,porlaeurbis a ntililibiis
ad aufcretidosgenliliumriius eorumqueimmundi- i- ri regis Babylonioeclausaesunl; lurris Davidsalellitio
liasa locosanclo. > B
"aarmalo iminila,el universicives in nicenibusad pro-
— hibendum ct resistendtim populo calholico diflusi
CAP.XLV. Quatiter exercitusmalwaveritJérusa-
lem compertalegalionea Beihlehem, el de piaula <a sunl.s Ruperat enim rex Babylonioe foedusquod legali
a finiiimisurbis abducla, el quulitcraille murosis ccjus Anliochiammissi cum Chrislianis principibus
Jérusalemin laudibnsel hymnisconstiterinl. .,
pepigerant, niltil causoeadverseseos liabens praeler
Vixa caslris proemissiequiles processcranl, ct et (|uamq quod Reymundus cornes Torlosam civilalcm
eccelama ad aures priinorumiinivcrsiqucexercilus is aapprehendit. Cl.proesidiumArchas plurimis diebus
eslporjala, legalionemduci a Beihlehemessè alla- »- obsudil.
o Christiani vero videnles régis niililiant,
lam.Qua de causa vix médiumnociis processil, et el urbisti munitionem, genlilium coniradirlioiicni,
l, murosin
coiiliiiuoomnes pnsilli ct magni caslra suslulcrunl, r circuilu localaobsidionevallanl,duceuiqiie
, per angiisliits viarum arclasquc lances collium ni (Godefridum, quia crat polcns consiliis cl viribu j
arctam viuni insistenlcs. Abindc proeire et iler er cum ( Teulouicis bello ferociss'unis,in Ialere lurris
nialurare quiqiie fervebanl equiles, ne, in arctis is David1 , ubi major vis defensionisrcduudabal, ordi-
scmilarumfancibus inulliludinepediluminundanlc, e, nanl,t cl una cum co Tankradum coinilcm, el Rcy-
niagnunifiercl cquiiibusiuipedimcntiint.MatiirabatU
nl mundtiui
i cum duobtis episcopis Ilalioeanlc januam
^C
siquidemmagnicl parvi iter sub pari inleiitione in ejusdem lurris cum suo comilatu sedere decreve-
Jérusalem.Cum quibus proemissimilites, a Bclhle- e- rum. i DeindeRoberlusFlandrcnsis,et Hugograndic-
m 'vus de S. Paulo .cumsuis sodalibus ad obsidem'os
lientreverlenlcs, iu via associatisunl, cum prinitim
saliscaloremaluiini rorcs in gramme soient exsic- c- mures i civilalis in deeliviparte camportim sedere
cari. Gastusde civilatc Bordeizcum triginla viris,s, < dclegeriiiil.Roberlusveroriorlhniannorumprinceps,
garnisccrlaminiscl ins'uliantni, clam siiblraclusab et cornesBriiannus,juxla muros, ubi est oratorium
exercilu,sicul erat providus, scieni/ vires appro-•o- proiotnartyrisStcpbani, in online sociorum labcr-
piiiquaniiumperegriiioriini adhuc latere cives cl nacula exlciiderunl. CoiuesReinboldtisde civila'.a
milites Jérusalem, per confioiaejusdemurbis cum un Oringis, Lodevricus de Moitzun, Ciiuo de-Monte
MI'ISIVcnalaxal, proedasundique cunlrahit el ab- ib- aculo, (îliusquc cjus Lanibcrltis,Gastus de Bordeiz,
(huil. Sed comperla illius audacia, a civibus el Gerhardus de Ros&cl'un,Baldewinus r;e Burg,
, Sariaeenis inililibus praeda excussa est; Gasitim "n Thomasde Feria Castroundique iu circuilu uiitis
verosociosque ejus usque ad ascensumrupis en- u- consederiinl. Reymundus vero contes videns qliia
jusdamiiisccmisunt. Ab eadem aillent rupe Tan- l"- alias possct prolieere, caslra sua ab obsidione
kradodcscendenliex adverso, qui ct ipse exercilum 'm [) ,vportaruni lurris Davidsuslulit, reliclis quibiisdam
proeccssit,causa quoerciidineccssaiia, idem Gastust"* sociis ad ciislodiain por.lar.um; cl super moulent
obviamfaclnsesl. QuiSarraeenoruniab urbe egres- es- Sion iixis lentoriis, urbem obsidere prol'cetusest.
sioiicmel proedoesua! excussionemnianifcsians, ad Hac iiaque iu cilcuitti obsidionelocala a priinoiibus
inseclandoscosdemhosles ipsius Tankradi animum um Gallorum, exploralisqiiclocis, ne quid vacuuni aul
vclicinenlcraecendil.Undeaiitbo, admislissocioruml,»t opporluniiinpatcrcl insidiis, ad moulent Olivcli
copiis,forlilcr in lerga adversariorumequostaxant,
ni, venlum csl, ubi eliam virortiml'orlium cusiodiam
usquc ad porlam urbis Jérusalem eos iu fugam ant posuerunt, ne aliquis assullus ab bac parte lieret
remiticiucs; proedm vero relinenles ad suiise- se- ex improviso, el genliliuminsidiaeper j.ngadeseen-
queniem Cluisliaiiorum exercilum perditxerunl. nl. dentiumCbrislianosincauiosdecipereul.Vallisvero
Visisaulem proedarumgregibus ac reversis fralri- 'i- Josnphal, super quam oral urbs et ejus imniincbant
bus, requirunt universiunde bas proedarumcopias 'as oedifteia, remansit inobsessa propter locorumdilfi-
iibduxcrint.Illi cas a cainpoJérusalem rapuissei el eulialcmet vallium profundiiatem. Eranl lamen
ahdiixisscprofessi sunl. Jérusalem vero noininari.ari. illic, nocle et die, assiduae vigilioeCl cuslodioe
"iidienteg,omnes proeloetitiaiu iielum lacrymarum
um Cbrisiianorum.
559 . ÀLBERIClAQUENSIS 510
LIBER SËXTUS.
LIBER SEPTIMUS.
— \
Rex vero Daniascenonim, Geneadoil,et universi
CAP,. XXXIV, Jpse /w# stmnlans, reversas glor 'fprincipesgenlilium,
" audila suorum contiilioiic, plu-
riosam adéptusesl vicloriam.
rim
rimorumque caplione cl Baldewini gloiificaiione,
liis ila cecrclis, et populoChrisliano juxla ver- lola loti nocle diffugitimfecerunl, melucnlcsne mane
bum Baldewiniconsentienlc, inîpsa nocle per mon- facto, fac allero in ialcre monlisreperd, cl a Chrislianis
taua mille ignés Turci el Sarraceni susciinvormit, audaci aiu incursii inipetili, cnpilali sentenlia punirai,
îmillo, scilicel pluies quam eorum iudigerel exer- tur, tur mil snperali a Sarraccuis regionis pro niltilo
citas, udexlerrendosClirislianoriimpopulos.Gcnea- coi coiupuiaii decollarenlur.Esl eiiini mos Sarraeeno-
doil, •princepsde Camolla, post suscitâtes ignés, runi nu geitlis, ul quoslibet novos viclores lîmeaiiict
inlcHigens a rclalorVIuiscxiguas vires Baldewini, obi obedianleis, viclos purvipeiulanl et persequanlur.
cottveniiducem Damasceiioriim,qualcutisin caslris Baldewinus Ba igilur fugam iiniversorum inlelligens,
fcssos el somno occupâtes, iiivadercl. Sed displi- orlo on sole cum proedaequorum, cum çaplivis Turcis
cuit coelerispriiteipibus, econlra rcfercntibiis; ATon i g cl spoliis,castra movit ad Sidonentcivilalcmcl Gi-
est utile et satubreconsiliumnobisTurcis, ul in um- belolh he : quo periransicns sine obslaculoel periculo,
ira nociis jir«Uumconseramus,ne a Surracenis,quii Sur, Si quoe csl Tyras, declinavii, ubi commode ho-
nos semperodioliabuerunt, subilo circumvenii occu• spilio sp et alimoniacum suis refccius est. Post haec
dmnur, et tant spolia Francorum quam noslrorum ' pi Plolemaidem,quoeest Acravel Accaron, proetericns,
auferantur. Serfsi place!,dum auront diciorla fueril,, nihil u\ coiUradiclionisaul adversilalis ab ca vel ab
differamus,qua nobisprovidereusqucquaquepossimus. urbibusillis m pcrlulit propter victoriam cl famain,
El sic consilium Geneadoil dissipaium est. Altéraï quant qi de illo audieranl. Sic pacifice Caiphasperve-
autcm die orla, Baldewinus sollicilus ac pervigil,, niciis, ni in ea diebus aliquol moralus est.
itttelligensTureosjuin malul'mos adosse, in quani- — Taukrado solo advenlu Baldewini
«lamplaniliem post tergum rdiclam loliun fidelium u CAP.XXXVI.
^'
reduxit exercilum, ac si fugam iniissci. Quod gen- perterrilo, Baldewinussanclam ingressusest civi-
laiem.
liles universi videnles, cl eum fugietiiem ac trenie-
faclum aeslimantes,graviter eos cquis secuti sunt il Ncscius quippe doli lolius, Tankradum.ibi repe-
eum quingenlis praetuissis equilibus el quindecim ii rireri cl alloqui fcrvebal, ejusque consilio de rebus
millibus pedilnin. Al Baldewinussemper miles im- si ubiqne agere. Sed Tankradus omnia igiiorans
i- G suis
pcrlerrilus, cernons hostes se graviter insequi, el 5t de d advenlu Baldewini, Jérusalem profeclus fucrat
jam per lolam planilicni plnrimuniexercitus doseen- i- ad a corruiiipcndosprincipes et custodes lurris David,
disse, sine mora cum universis calholicismililibus is qùalcnus
<| aviinculuscjus Boemundusaul ipse reguuin
in freno cquis reduclis, Tureos vclociier inciirril, l, oblinerel
o ; omnia aulem inslinclti, auxilio ct con-
duroque ccrlamine conimisso,circilcr qiiadringcnli ti sensu
s palriarchoefaciebal. Audito iiaque ibidem,in
Turcorum illic in gladio, lancea el sagiila occisi si *; iirbe Caiphas, dota el versulia Tankradi, quoe fic-
sunt. Çoelera multitudo, quoeadhuc in faucibus us bal ' conscns.iiDagoberlipalriarchoe, Baldewinusvir
subscquebalur,nec auxilio suis prodessepolcrai proe '
je illuslris cl providits, Hiigonein de Falckenberg,cl
angusiia seniilaruin, nunc viloe dillisa, iu fugam m 'Roberitiii) episcopum civilalis Rames vel Rama,
conversa esl, Baldewinus sic vi.clotiaui, Dci g.ra- a_ E super bis coiupellnl,eosque ex consiliosuorumJc-
lia, adep.li.is,quadraginla ocio ex majoribus Turco- ,-,- ntsalem
' sine dilaiioiic direxil, ut proevenireuluni- .
rum i" eodem capiivavil praelio, nihil proedoeproe- ae. ,vcrstim doltiui, incluonsne turr'un Davidet reguuin
lerquam equos probaiissiinos coiilrahciis, quod i„ in Jcrnsalem aliqua perfidia seu promissionepecunia)
allero lalerc nngiisiarum fiviiciinttomnia arme.nla '•
|la _ amillcrcl.
cum spoliis cl lentoriis genlilium remansisseni.Fi- pi- His iiaque perfeclis,quidamprohi militesde doino
n.itqaillenthora noualam gravi prailin,Baldewinusin iducis Godefridi, Rudolfus, Geldeniarus,Wickerus
praedi.çtaplaniliç rcmanciis, lenloria fixil, eo quod od Atanianuus, Rudolfus de Moulpizon,in via civilalis
fons aqnoedulcis illi.cesset mclliliquesapons cala-^ la-; Coesarcie,qua Sarraccnospersequebauiur,adveiiuutt
mell'i quibus refocillali sunl. Non amplius quant im Balilewini pcn.ilusignorâmes, lune primiima pne-
duo milites, tya.iienis Tamis et BaldcyvinusTauns, us, missis fralribus rem cogiiovcruiil,quomodoscilicel
Ili- Baldcvviniisloco fralris sui Jérusalem obliueie ad-
illic ceçidisse reperlj spui, patici vero viilnerali.lli-
deni ii.i lentaiijs capliyi consiiluii, ac in euslodiam
am yepissel, alque Caiphasadhuc hospilio morarelur.
niissi sunt. Vesp.ereautem facto, Baldewinuscum "m Kecmora, audilo lam egregii principis advenlu, el
suis recrealus, in îpcdio caplivorym resedii ad iu- '"- diguo boeredeJérusalem, gavisi sunt universi, coni-
qujsjt.ionemdp qua origine a.u,lparepiijius essenl 11:: uiistisquc sociis et armis, Japhel, quaiesl Joppe,
re- contaudcriiiil. Ubi Tankradum ab Jérusalemin ira
iiilçr qn.osprinceps et l,c.lrarçh:iftamaseenoriiiiil'e"
perlus est,- qui pluriiaiun ihesaurui» pro. yiioerP" re-; reversuin, quia urbem mirants iipu pol.ii.il,i" obsi-
ucrhibelur oblulisse.
d.en,ipiio,ue diope t'eperieiilos, inuilUireiuinl ei Baldewiutuu
S89 IIISTORIAIIÎEROSOLYM.— LIB. VIL $W
•ilesse,el rcgnum Jérusalem velle oblinere. Talikra- A assulluas coiisederunt. At die tevtia milites Arabes
lis audilo lam proximo advenlu Baldewini, stalim cum eu civibuserumpenlès, crebra cmn eis praeliacon-
,!iobsidione Juppé siirrexil ; peraliam riant Caiphas sc scrueruril, donectandem ulrinque non modieaincon-
.v.vcrsus,nolens rcclo iliticre Baldewinoa Caiphas iriiioncm ir suortiin periulcrunt. Posl duosdehiuc dies,
icverlenli oecurrere. Baldewinus vero a Caipha cl plurimam slragem Sarraeenoruni , grave'mque
procédons, prasdiclos milites de domo ducis Gode- vulncralioiiein
vi Gallorum,<rex Baldewinus ab ùrbis
l'ridi in occursuui habuil, qui unmia sibi de Tan- obsidione ol prudcnli consilio sic suos revocavil, di-
kradia r'éiulcruht; ct post hoeccum eo Joppen acce- cens c< ; Ili adversdrii noslri in murorum protections
tarantes, ditobusdiehus conlintiis illic retuorali Sunl. ce confiai,et plnrima manu civium, facile, adversanle
Deindeordinalesreluis in Joppe, cum omni clieuiela forluna, ft creberrimissnoittin auxiliis possnni proeva-
el proeda,quant abduxil de Baruih, quoecsl Baurim, le lere; nostrates vero incauiisagïllit perire; ideo mile
cum quadraginla quinqtie eapliv'ts mililibus Turco- esl-consilmnii
et ut ab.haccivilàie Castramoveamus.
riim Jérusalem'descendit, quos in proesidio lurris CAP.XXXIX. (\ — Quantingenio'sèvieerilgeilieniAto-
Davidreposilos caute jussil custodiri. purt sub terra latentem.
CAP.XXXVII.—-Perquisilis rébus defnneti fralris,f " Cum hoecconsilia huer se fièrent, iniiôtuilBalde-'
a viris forlibus tenture forlia snadelttr. rwiiio, quomodo inler descria Ascalonis Cl Babylo-
Quaria deuique die poslquani ascendil Jcrusidem,, nioein n caveis subierrancis Azoparl, gens foedissima
con'grcgaiisuniversis, magnis el parvis, de universo) latens li acciibnissel ad distuibandos ct peiimcndos
coelu Cbrisiianorum, rcquisivii de suppelleclilc fra- peregriuos,
p qui llierosolyniàm proficisci desidera-
iris sui Godefridi, de armaiura ejus, de pecunia, des bant. 11 Qui mox hac genlis inlpiciaie eognitaj Castra
beneficiiscujusque mililis ac proepotenlis.Qui nihil. l. movii
r ab Ascalone, el cava suo exercilu obsedii :
de rcbns fralris cjus se habere teslati sunt, sed cass cquibus flamma imm'tssn expérili votuil iiiriint prie
iti eleetnosynas pauperum cl solvcndis debitis essee rnimia angusiia funiiel caloris prodirol a tclris et
dispersas; bénéficia vero, pront unicuiqtie slatttlaa iinaudiiis antris. Sed de omnibus milli egressi sunt
eranl de rcdilibus civiiatuni, prolulerunl. Ipse au- proeter \ duos,qui el coram co sieierunt, si (oriemise*
lem omnia responsa illorum patienter accipiens, dee îicordiam i el vilain inveniretil. Baldewinus hos in-
rébus et armis aliquibus discussis, sed excusalis, >, Iticns
| viros horridos cl squalidos, arnica alfabiliiato
obiiettit singulis singulu reddens bénéficia. Unde abb eos < contpellat super omnibus quai de eis audierai,
omnibusjiirejurando finualus, iu Ihrono Jcrusalcin u ct < veslibus preliosis eos adornaus do génie el cogna-
potentat' exaltalus gloriose rcscdil. Erat lenipus is lione i eorum requirit. Qui, secitndiiin quod iiitoi'-
niciisisNovenibriscirca l'csliiiuB. Martini Turonici à ;rogali fiieriinl, universa sibi apcrienlcs, ol miscri"
pr.nlificis, quando Baldewinus Jérusalem renions,- i
>, cordent eum sibi arbitrantes, obnixedepreeanlur ut
ab omnibus parvis et magnis rcx et doniinus est st aller eorum cum Baldewinomanerct, aller ad cava
Coiistitutus. Sic collocalo Baldewino gloriose in in el nota loca redire!, qùalcnus sociosde perplexa
Ihrono Jérusalem, universi principes el milites de ta domo, mirabili arce. ac iuvcsligabili fossa iiiclusos,
domo ducis Godefridi convcniciiles in praisenliain m prodiiccrct iu coiispcclumprincipis, si tarie cl ipsi
ejus, hoc modo,ei loculi sunt : Fraler ducis Gode- e- graliam in conspeelu cjus inveiiiienl. iiigrcssusque
fridi es, principis gloriobissimiac nominatissimi, et Ibveam, vestes et mimera régis osicndens et do
ideouniversosnaliones genliliumin circuilu fumantde f'e cjus bcitigna susceplioue loqiicns, illico décent, de
te comperienles,advenlu tuo tremefacla:sunt ; quia le consocilscdiixit in pnesemiam regis et ejus oplima-
magnum,bellisqttefamosissimumintallexerunl.Qua- «- tum. Intcrea is, qui cum Baldewinorcmaiisoral, dum
propler ledecel insigne facere, quo slupcscantgenli- !i- in foveamrediil aller, decollaiiis esta ptteris régis;
lium lerroe, et admiruri eis non snfftçinl: sicque no-
o- Simililcr socius, qui vana spe et promissione houe-
'lien fralris lui, principis Jérusalem, in lereviviscel,
°>t, stariim resliuut decem produxerat ex cavernis
ac maqnificabilur. *. claitculum amoius, in momenlo décollaius est cum
D
CAP.XXXVIII.— UrbemAscalonemobsidens, posl ost novem. Decimus viloercservalur, quem lola slrages
aliquol dies infeclonegolioobsidionemsolvil. sodalium lalcbat. Dune Baldewinusscorsum lollens,
Consiliissuorum auditis, Baldewinuslorrain Jeru^ 'u* et honorilicis ac mollibus indumentis operlum suo
salemet civilalis in circuilu municus euslodia fideli*
di, sei-moiiedemulcens, prolinus illexit eum, qualcinjs
ceiuuui et quiiiquiigtnia mililibus ct quingcnti's pe-
>c- rediens ad subterraneos sociales, eos prodire horta-
diiibusassumpiis.ab urbe Jet lisaient processit noua•m rcttir, asserens se illos bénigne iraclare, et cionis
boni diei ; el vespere fado, hospilalus est juxtafoii-
m- magnificishonorare; quin omnia loca regionis ill'è
lem recelais aquoe,ubi monlana icriiiinanlur. Post ost in beneficiiscoitcedere, el eorum consiliis universa
baecquinla die abhinc exsurgens, ad urbem Ascalo- lo- agere velle. Ilis promissionibus miser sediicUi3et
nem cum omni virlule suorum descendit : in qua |iia illectus, ad cava reversus cum veste pretiosa, omnia
milleequiles Arabes a Babylonia niissi habiiabant mit complicibussuis relulil de principis nll'abilitaiè-ac
ad lucnda moeniaejus, ne novi principis virais su- largilalc, cl ampliora quam audissel, credens sodos
bilo taniuiperel improvisant, lbi militas Baldewinii in amotos cl decollatos rirere, et misses ad UiendaS
taiitoiiis ante urbis moenia fixis duobus diebtis sine
ine ipsius Baldewinicivilates.
891 . . ALBERIClAQUËNSIS 592
CAP.XL.;— Deeademre. ni prorsus rcperieiilesillic proelcraquas recenics.
A nihil
Azopart inaesliniabili ci invesligabili cavalione ic HoecH monlana, corumquèdiflicilcsscoptilosarctasqtie
sublcrrali, bonam promissionem.socii audienles, fa
s, fauecs, spalio quinque dierum superayeruiugravi
minas quoquc, deinde promissa niagnifica, ad id ct cl inaesliniabililabore. Sexla vero clic monlanis
triginia processerunt. Qui corane. ipso principe te permensis,
pi in cxlremo illorum cacuminc maxima
àssistenles, bénigne ex ore ejus suscepli sumt;; perlnlcrunl pi pcricula in grandine horiibili, in glaeie
stàtimque a conspeelu illius abducli, quasi nui- il- l< lerribili, in plnvia et nive înaudila, quoriiinim.
nera accepturi, omnes capilalem subierc senten- n- manilale
n el horrorc ingriicnlei ad triginia boulines
tiam, proelerunum, qui solus cum Baldewinoex ex pedilcs
p proe frigorc morlui sunl.
omnibus iriginta reniansil. Hune solumjmirifico co CAP.XLIL.— CivitasSusumusigné dclelur.
honore traclavil, nesciumcoediscoiiiplicum, quem ut Posl monlium ac scopnlorum difliciliaperi.citlain
eliamad attira proediclaremisil,qùalcnus honores es rallem
r desccndeiilcs, per diem conliiiuiimin cquis
et mimera ipsius sublerralis riris referrel, eosque ne rrésidentes, planiliem pertransierunly el respere in
ipse caplus a suo proesidioexire horlareliir. Sic cl villa r quadamopiilcnlissimacaslramclali, ctiinprin-
sic illusivanis spebus, ducenli cl Iriginta processe- c- ccipe suo Baldewino liospilio rebusque necessariis
nuit, omîtessine dilationcjussu principis dccollali, li, B refeeti
r sunt. lbi quidam cxploralorcsde Sarraccnis
co quod maxinta mala peregrinis, Hierosolymam m ad a promerendamgraliam lanti cl tant magni princi-
traiiseunlibus, inlulissciil, alios cxspolianlcs, aliosos pis, p el vilam impclrandam, adfueiuiil, qui civilalcm
trucidantes : lanlumquc scelus. semper inullum un juxlaj silam, Susumus nomine, rébus nimium locit-
remansisset, co quod nullus de specu hoc eos an- ii- pleleni
j] ipsi ptopalaverunl principi, et banc facile
teâ Vi, seilqualibet arle poluissclejiccre. Ilis ducen-m- coccupariposse el cxpugti.ari.Baldewinus, liis inlcl-
lis et triginia dccollalis,ac ncquitia suain capita iia leclis,
1 quinla die a villa proediclaexiens, ad civiia-
eorum reddila ingenio Chiislianissiniiprincipis in (cm 1 Susumusvespercdescendit.Sed domos^clomnia
ullionem peregrinor.um; solummodofcininoeel pueri eri loca 1 civilalis vacua reperiens, ibidem potenlcr ho-
eorum in caveis eorum remanserunt cum spoliis iis sspilio quievil. Audilo iianique advenlu illius, imi-
plurimorum. Qui necem. eorum inlclligenles, s , versii genliles a regionc ct civilatc bac fugeruut, co
quoniam nullusad eos ultra redire!, minime exire ire cquod sine muro hoeccivilas infirma habereiur. lu
ausi sunl. Quapropler Baldewinus vehenicnter 1er hac I siquidem per. ocio dies sine .impedimenta ct
adversuseos indignants, ligna, stipulas ac stuppas tas :aliquo iiicursu inimicoium secura quiète corpora
ante os çujusque specus comporiari jussil cl isua curavcruul, singulis diebus gcnlitas in circuilu
incendi, quousque caloreet fumocogerenlurcxirc. re. ^ persequentes.
| el pliuimosreperlos irucidanlcs.Noua
Tandeni hac fumi.et calotis nimiclale iinauimitar 1er ideuique die claresceiilc,ex praeceploBaldewiniiniis
oppressoemaires cum piicris,quibus virorum sola- la- Susumusatlrita
I csl et conibusla. Spolia vero civila-
îtieit (lefeccral, iicel invili, processcrunl, ac slalim
ini Usin i armentis et coelerisrebus ubique, diripicnlc.;,
mililibus in proedamdaii sunl el divisi : quorum um per j aliam îegioneniquoeest iu monlanis divëricnlcs,
cum malribus alii pretio redempti, alii vero pariler 1er loca propalala Sarracenorum dcpopulali sunl, prae-
de collali sunt. ' das ab universis locis contrahcnlcs. Tandem post
CAP.XLI. —-Cum per difficilia loca militent agit, jj( diesOclo, dirersis angustiis et dimculiatc locpriim,
'pluresfrigoreexstinguunlur. inlcrdum eliam faine. gravait, ad proefalafeienlia
Baldewinusposl isla profeclus ad caslellum quod nod fluminaredilum paraverunt. Et ad villamPalmarum
dicilur ad S. Abraham,juxla domina feienlia Sodo- do- venicnlcs, nihil. alinionioeproelcr fiticlum dac.lylo-
mai et Gomorrhasliospilio reniansil, in ciboe et rum repererunt, quibuscorpora fessa et êscisjcjima
equorum pabuk»magnantillic suslinensindigentiam. im. rccreavcrunl.
Ibidem dum monlana perlustrarcnt ad invesliganda nda CAP.XL1II.— In natali Domini apud Beihlehem
neeessaria, inlimalum est eis a qtiibusdam incolis, dis, «-n Baldewinusanctus estin regem.
quomodo,si pauloprocédèrent ad locumqui.dicilur ilur Dehinc per caslellum, quod dicilur ad S. Abra-
Palmarum, plurimas opes et copias ciborum reperi- eri- liant, rcpedantcsviaqua vénérant Jérusalem revcrsi
renl, quibus cum equis suis recreari posscnl.Quod uod sunl lerlia die anle Nalalem Domini noslri Jesu
juvenes quidam audientes, circiter quadraginla ab Chrisli. Illic cum patriarcha et cunclis oplimstlibus
exercilu clamsublracli proecurrerunt ut pecuniain iam suis habita consilio, Beihlehem Nalalem Domini
et proedasçontralierenl. Sed nihil proeleralimenta uila celebrare deerevil. Ubi cadentdie sancia ct solemnî
etplurimamvenalionentinrenerunt, quibusrenirem rem consecraliiset in regem Jérusalem unclus, in'gloriz
implererunl; nihil vero vini aut alicujus poculi culi magna coi'onatusest. Notail cnim, nec proesumpsit
proelerfoules aquarum dulcium biberunl. Illic qui- jui• in urbe Jérusalem diademale,auro vel gemiitispre-
'* dent in loco Palmarum refocillali, exsurgenles> ad liosis exaliari, adornari el in regem
proinoveri,ubi
ï monlana Arabioe pervenerunt. Quibus superatis, dis, DominusJésus, Rexîcgiim et Doniinusdomiiiantiuni
inler duos apiecsmonliumltospitali sunt, ubi nocle Dde humilialusel obediensusque ad '.morleni, pro mundi
necessa.riiscibis, quos yehiciilismulorunt, camelo- elo- redemptionespinis honidis et acutis eoronaiiiscsl.
rum, asiuorumalluleranl, suDicienlerrccrcali sunt, mit, Pioximaautcm die a BelUM'emmigrans, Jérusalem
593 HISTORÏAIHEROSOLVM.— LIB. VII. 694
reversus, curiam ac consilium suum cum omni A lurrim t'"' Tabariae, quam dono ducis Godefridi obli-
printalu suo in palàlio<régis Salomonis.tribus diebus nuit nuit, in manu ipsius reddidk, eo quod essentde
ejusdem solemnilatis lenuil, honorifice quindecim ïegi regno Jérusalem, aperiens ci legalionem Anlibeliioe.
diebus illic in civilatc regia moram faciendo. Ili bis Vcrumlamen
Ver haeccondilio in omni cohcordiu a Tan-
iiaque diebus polenler scdil rcx in ihrono suo, ut krado kra firmilcr indicla est, ut si post anntim el men-
facerei judiciuin eljusliliam inler Cbrislianos con- ses très ab Antiochia rediict, in beneficioterras et
fratres, si cui illala fùissel injuria, vel si qua accre- civilates
civi oblinerel; si autcm sibi non esset reditus
visset discordia, volons omnia cum oequilale traclare inlra in!) proediclilemporis térmiiium, nequaquam ullra
el non ficla pacc componcre. ten
terras et civilates lias' a rege vcllel repeiere."His
CAP.XL1V. — Prima session*regis, Tankradus ac- ulr ulrinque in magna charitate concessis, rex sub ea-
cusulur, vocalur et ndesse dedignalur. dei condilione terras cl 'civilates suscipiéns, Hugoni
dem
GëldemaTûsergo videns dominum regemconsedisse! de praesidioFalckenberg Tabariam in cuslodiam ct
ad justiliam, assislensquc coram eo, grariler coh- benericiiim bel iradidit, Caiphas Geldemaro Carpenel
qiieslus est super injuriis de cirilate, quoe sibi a» reddiditrei : sic lamen fuie servala, ut Taukrado post
Taiikràdo infcrèbantur, quam dono et ex manu ducis3 proefatuntpri icrminuin reverlenli oiimia in manu ejus
Godefridi.susccpit, ac militari obsequio promenât, , B' dono (loi regis reddcreniur. Posl hoecdécréta et paccm
si caperelur, qnanique nuiïc Tankradus, audila duciss coi compositam, rcx Jérusalem secessit: Tankradus
morte, vi et injuste relinebat. Hac iiaque Geldemarii vero ve eum omni suo equilalu cl manu qiiiiigeiitoriim
acceptaquerimonia, rcx ex consilio suorum primumd pedilum pe per aridaui usque in Aiilioehiam descendit
Taukrado legalionem direxil, qiialenus Hierosoly- ut eam susciperet.
main asceudeiis, respoitsionem super querintoniiss CAP.XLVL cA — Rex contra palriarcham sedem [apo-
Geldemari el injuriis ei illalis facerct. Tankraduss slolicam appcllal.
aillent, nullam se de liis responsionem coram illo o Non aliqua dehinc mora, rex Jérusalem patriar-
liabilurum, respondit co quod nescircl cum regem n cham cli de perfidta, qua egerat cum Tankrado adversus
civitatis eljudicem regni Jérusalem. Rex aulem ite- :- eu eum, ne digntts hoeresGodcfrido succederet, sed
ralo consilio suorum illi sccundoac tertio legalionem n Boemundus
B< exlerni sanguinis rcguum possidéret,
direxit, quaieims juslitiani non devitaret, ne post ;t coramce oiitui Ecclesia inlerpellavit, co quod de hoc
bac aliquis incusarct regem, nec faterelur aliter >r scelcre
sc mulluin a suis oplimatibus ctiniinaretur,
quam juste el patienter regem adversus confratrem ai ol objiciens ei, jam ipsum fraudent esse détectant in
et unum de principibus Christianorum fecissc. Tan- lii
i- litteris, per Morellum, qui secretarius ipsius erat,
dem Tankradus anxius qiiid ex lerlia admonilione B
te Boemundo transmissis, sed in via ablalis. Hoeccon-
faceret, consilium cum suis iniit, qualiter inler Ja- a- tenlioII et discordia inter regem ei palriarcham adeo
phet et Assur allera ex ripa fluminis, quod bas duas as de d die in diem coepitmagis ac magis invalescere, ut
civitates dividit, régi responderet ac loquerclur, si laitdem li rex Baldewinus illius ferilale et perlinacia
ei graium forci; quoniam Jérusalem venire melue- e- ii indignâtes, apostolicum ac Homanum ponlificem
bai. Rex autem responsum àc petitionein Tankradi di Paschalem
ï ad judicium eljusliliam appellarct, alque
iiitclligens, consilio majorum suorum roluniali illius
us ad a discussionem tam nefandoeiradiiionis, et susci-
acquievil ; et die staluto ad cimtdem locum fluminis lis ltandi homicidii ac discordioe,quant deprehensis iil-
inler Juphet et Assur ad colloquium profeclus est. st. teris,t inler Chrisliaiiorum primores cl novam lene-
est tramque Ecclesiam idem palriarcha lieri modis
Illic diversis iiiter se consiliis habilis, rursus post
quindecim dies Caiphas convenirc decreverunt, eo . omnibus t elaborarct.
quod nihil hoc temporé poluissent definire : el sic s'|c CAP. < XLVIL — Domimis aposlolicus cardinalem
Tankradus cum palriarcha Caiphas, rcx Jérusalem em Maurilium cogniloremHierosolymammiltit.
reversus est. Paschalis vero paslor S. RoiiianoeEcelesioe, et in
CAP.XLV. — Rege cum Tankrado "pacificato,Tan- m- D tol° orue teirarum Clirislianoe fidei ac religionis
kràdus, dux electus, Anliochiam proficis:cilur. iexaminalor, Baldewini precibus et S. Hierosolymi-
lnlcrea modico inlervallo legalio ab Antiochia i
liia tanoeEcelesioe satisfaciens, consiliofidelium fraireni,
Tankrado direcia est ab oplimatibus Boemundi, di, Maurilium
i unum de duodecint cardinalibus, légalnia
qùalcnus ad eos descendens, loco Boemundi quia nia S. Romance Ecelesioe Hierosolymam profieisci de-
an- stinavit, ut vice dominiaposlolici ipsum palriarcham,
lucres ejus esset, reguuin Aiitiochioepossideret.Tan-
kradus, su(icr lioc inilo consilio, Anliochiam.pro-ro- pro meriio et culpa discussum aul excusatuhi, iu
lari calhedram episcopalemsanciret, aut victum et jiislc
iicisci decrevit; sed lamen diem stalulam praeslolari
disposuil quo cum rege colloquium Caiphas habita- ilii- condemnalum de aposiolica sentenlia deponeret ac
iro- feriret. Iiaque jnssu domini apostoltci frater Maltri
nts cssel, ne, si anlc diem proficiscerelurj in oppro-
brium fugoesibi imputareliir. Itaque die staluto ibi- tius Hierosolymam profectus, Baldewinum regem
dem Caiphas rex cl Tankradus ad colloquium con- :on- universamque Ecclesiam in verbo domini apostolici
tut, salutavit, benediclionem dédit, et audire in omni
veiierunl, ubi atiibo concordes el amiCifacti sunt,
omni querimonia exdusa. Et Tankradus non solum lum juslitia et veriiale regem. et ifiliossanctoe Ècclesias
terrain et civilaiem Caiphas j séd etiam arcemi et Deo obedieules se àsseruil, et mala omnia in bonuiti
595 ALBER1CIAQUEiNSIS M
^poslolica aucloiilata vcllc eommularc. Baldewinus us A A»'n( Jérusalem tam subito juslitia sua prirctur, et
et"omnisEcclesia fideliumgralias Deo super bis relu- u- palriarcha
pa lam celebridie u suo officiodestiiuntur-•
1eruni, el se in omni jttslilia.et. vcrilale aposlolicis eis sic sicquediscordia puschatibns diebus in eonfnsioncm
inandatis obedire responderuitl. peregrinorum
pe et gloriniionem genlilium juter nos
,CAP.XLVH1.— Palriarcha. muhis et gravibus a oriatur. or hlcirco conslanter le petimus, lit nos, qui
rege capilulis impelitus, ab officiosusp'ensusest. no
nostro sanguine hanc sanclam Ecclesiam deiinui-
, Nulla deinceps mora die statuai,. et coneiliofide- Ic- mi mus, et usque ad morleinpro eo dimicavimus,audire
lium cpiscoporuni abbalumque collecta, in audienlia lia non HO récusesneque rem de palriarcha a nobisp'ropatu-
omnium qui adorant et proesctuialegal'iS. Romanae une tam la; hoc leinporegraviter accipius, donec viderimus,
Ecelesioe, palriarcham assislcntam Baldewinusrex ex quorsnm
qu leiidui illius excusalio, vel quemfineni acci-
reum perjtitii, tradilionis regni Jérusalem, liomici- pi Teinpusenim non effugiel, quin salis ad oeqni-
ci- piul.
dii, ul a Boemundoocçidereiur in via, qua a Rohas las lo lulem.judiciide omnibus redaamus. El hac de causa,
Hi.erosolymaniascenderet, depreliensis litleiis cri- ri- quiaqi placet universis fidelibus, wgamus le, qualenùs
minaude el impiilando astrtixil. sub leslimoiiio lo- concédas ce ei, ul hoc leinporeofficiosuo episcopaiiuta-
lius S. HierosoiymilanoeEcelesioe; et ideo non posse sse lu lui; chrisma el oleum ipse sanclificel, peregrinis de
eum ultra episcopaii, nisi valeal ab bis expnrgari. ni. ^H lolonqinquis regionibushue profectis indulgenliam et
Qui minime de omnibus sibi illalis caluinnus. valons re
eus reconciliationcM ipsefacial juxtarilum S. Ilierosolij-
excusaii, ct praecipue de sacrilegio ligui satictoe ïlas milunat.Ecelesioe.
m Posl solemnilulemvero Pascliai,
crucis, de qua parlent minuit ac dispersil, suspeit- en- quod </i in summacharilale el concordia nunc oporiù
sus csl a divino officio, daiacquc sunl ci adhuc me ct celebrari, tua consiliodecrevimusde illo agere, iiti ut
inducioe,si forte aliquAm excusalioncin possel re- ni nul purgatus in statu sue periiiuneal, aut çôiivictns
perire. «;
episcopaiidignitale privetur.
CAP.XLIX. — In coena Dominidulens, palriarcha c't<* CAP.
Q Ll. -^ Deamicitia inler cardinalem elpdltiar"
se eo die officiosuo.privari, regem douts promissis ss,s cltnm, el regis concordia cl de couvcntione genli-
plaçai. lium cum rege.
Inter hoecdivcrsa negotià mensis Martius suo or" or- Cardinalis bis et bis flexus blandiliis, iu omnibus
dine coepit referri, jejunium quadragcsimalc obser- ' ~ volunlalis
dies solcmnis Paschoe in régis optimalumque cessil. El cxuius
vari, propinquarc, quo
chrisma cl oleunt iiifirmorum necesse csl sanctifl- y'1'" oilicinliindiimenlo, palriarcham pcrmisil eonsecraro
oleuntct ac solemne Pascha in omni divino
euri. Hac igilur die recardalionis et sanctificationis )nis celebrarechrisma,. officio. Ab illo siquidem die cardinalis et
oleî el cbrismalis exorla , qua Doniiiiiis Jésus cum .uni uC ,)atviai.c[ja i,, summa amicilia
cardinalis in mon * conjuncii sunl, l'a-
discipulis cumavil, lem Olivctt, in
111 cienles sibi ciimulos ex oblaiionibus fidelium,cibo-
quo id sacramentum chrismatis el ol'ei compleri so-
' "
rum vinique ac potus plcniludinc nocle ac die in
let, asccndil allia slola el idoneis vestibtis ad tant ' " ;. omnia tnnieii hoec rege
deifi'cumopus pcrageiidum ind'iiliis, cl in millo pa- locis remotis peii'rucutes ,
triarch.am adesse conseillions. Veriitn palriarcha c ignoranta; Inlerea hoecconcordia in codent meuse
!a ,Marlio inler el palriarcham dum lieret, et
videns sc officio suo co
1 die regem
Dngoberlus privari, quo terra silvoequ.e, iiniota bicme , rcviviscerenl, dies
universi palriarchoe,sui aniecessores in codent monta i
incipcrenl, serciuias. aerts mugis ac mugis
Olivarum solilo more utebaniiir,' chrisma et ol'etim B,lm prolongari
:in
i diesclarescercl, eeccnunlia uitivcrsarumcivilalum
consecranlos, htimilis ct supplex ctiiit lacrymis 1 re-
le"
insiarc ne bac die lam 1 l'é- genlilium in palalio.régis adfuere, quoedamin dolo,
gem convenions, caepii; in purilalc, regem salulaniia in douisac
?"
viter ac viliier ab officio suo expeltaretar, cl sic IC,n in quoedam
ui bulis, pacem ciiiit co quoei'enles couipoiierc,qua-
qre omnium peregrinorum baberelur. Rege aulem
l!cin tenus sine respecta perieuli cl ineiiis iu negolia siia
tmiiiuin résistante, el pluriina illi objicicuie (1'laî quoe secure terrain perainbiilarenl, el agios ne vineas
idem adversus se proesumpserat,sicutanxitis ei magis sine forinidineexcoleicnl.
ll.'*''s Kexssieul novusquiadve-
ac magis precibiis instabal, remeniorans qiialiler lei' ^D lierai, cl niiiliis imiigebal lliesauris in convcnlioiie
'ab eo unclus.cl. in regeni consecralus sil. Sed ncc nec solidorum uiililuin
suorum, Omnia quoe sibi offere-
sic rege eum limitante, lalenla ci. U'ccenionini by- 'y~ bannir a e.ivitalibus getitil'utni,Ascalone, Coesarea,
zaïuibrum obttilit in secrelo. amis suoe. Quo côrru- >ml"
Pioleiiiaide, Sur,, quoe est Tyrus, siiseipere. conseu-
ptus rex, in omnibus:'deinceps peliiioni palriarchoe ia'
: cl'uleuilam '..c
''°"C sil; sed Assur cjusque niiaicra i.efiilavil. Coeleris
àcq.uievil grandis pecunioeproinissione usquc post tcrniimini. sanclie Penlceostes paecui
rex gavisus, quia plurimum defeciiotieangustial'us,
.,'.' et. sectuitalem a se siiisque largiius est.
liac modo imiigebal ad reniuucraiiduiiisuorum mil'i- mili-
linii Miorem, illico snrrexil, fratrem Mauriliumcon- coti- " *'AP"W' — De miauis, leiiaiionibusgeiitiliiim-
----. -, Vix tci'miiio pacis htijits niedialo,-pra;di.e'toe: civi-
vetiil, sic ci in lïoeeverba;l'ocutus: '
CAP. L. — Rex cardïnatemalloqiiiiiirdé resiituendo endo ' taies, régi Babylonioruin hoec ninrtia dciulei'unl,
patriaHhn. quoi nisi in brevi eis subvenirei, Françosqiic de
Fràler Maurici, iiâsoEeelesia noslra rudis adhilc'el ïilc'el regno Jérusalem cjiceret,\se in- manu iieglsiltai'uni
ténera habelur. Quapropler ndlumus, née placel prit- . exi siimina'ncccssiliile réddi ileberc, eo quoi n'ira
dentioribusnoslris, nequein consilionostro reperimus, inias, Chrislianis resisterc non possenl. Rex vero Babylo-
597 HISTORIAHIEROSOLYM.— LÏB. VIL 598
nioTtimstiritmâiiecessîtale nrbrfim suarurn intelle» A patriarcha.pat ah Assur egressBsvrelictis in ea CIISMI-
cia, universis civibus cl ammiraldis biinelegatioticm dtbus, dîli Coesareani oecnpnviii, (indiqua circa eam
sôlaliumquercmisil.qiiod sine mora aliqua colleelis suorum sùn viribus collocalis. Eiant illic inaudita poma-
armoruni copiis, universis eivitalibus subvcnirel. ria in circuilu murorma, ac si s'tlvadensissiiimomni
Hoec aulem nunlia et consilia omnia Baldewinum décore dec et frucluuin abtmdaniia imestiniabilia : quai
regem lalebaht, et universos fidèles qui in regno tex in securi jnssit exslirpari, ne inler densilates
Jérusalem habiiabant. fro
froiidium aliqiioe insidioe Sarracenorum exercitui,
CAP.LUI. —De redemptioneTureorum. saç
sagitlis in occulta emissis, nocere valeretu. Hisex-
Inicrcâ a Damaseo frequens legalio Turcorum slii slirpatis, in cîrcuitu murofunn firmavit obsidioncm
'
Jérusalem ad regem venit, pro redemptione capti- per pei diesquiiidccint,machiiuiittcoinpotieiisquaiirbem
vofumsuorum, quos in arciissimis faucibusBaurim ex]
expiignare et cives abslerrereralerei. Ad ungitem
superalos caplivavit, cl Jérusalem abdticlosreclusi! tandem tai machina: perdnela et al> exerciiu super
in euslodia turris David. Qui consilium iniil cumi muros nu ereeta, in sublime,porreefa,est, ac foriissimi
oplimatibus suis, utprocaptivis pretium snscipefet,• piignaloresinpu e» constiluti ad expugitaiiila moenia
coquod in lerra aliéna, nova et ignola, pturima in- urbisqtie ur defeusoies. Deindejussu, régis onmibuim-
digerel pecunia in convcntione solidorum. Sicquei R B dicttun
di< csl ul summo mane coram palriarcha et
uitiversisquadraginlaquinque caplivis, qnibtrsampii- . rei rege eonvenirenl frcunctis; locis et la-bemaculis,
tare colla (tacteverat, nunc pepercii, et peciiniimi i ejusque
cji caperent admonitionera ad assiliendam»r-
iiiaudilam supra qtiinquagtnta millia bysanliorunii béni be et implerent. Maneaulem faciOj eeee-adsuirtex
anri suscipiens, onincs vivos ct incoliimesa mnnicis ' mandata
nii regis universi Cbrisiianorum equiles et. pc-
et cateuis solutos, ac de turri David éjectas, pacificeï dites di coram palriarcha et rege : qui delictornm suo-
in terrain Damascenorunireiriisit. ïti
ïtim Confessione fada , indulgentia accepta*,-'et
CAP.LIV. — Quomodocivitas Assur subjugalttr. n(
Dominici corporis communione, urbem fonltterasà-
Editent leinpore mensis Mardi classesGemiensirtin i Iiuiil(j, in mari et in lerra eum Pi'sanwefcGenuensihtte.
ac Pisanorum navigio apputsoe Joppeiv, ancborass Ili \y Laodiceoe lola biome olio': torpeates,. leinpore
(ixerunl, el illic Pascha Dominiopperienies, landcm™ Mardi, M ut supra relalnm est, ad sacrum el soteiaae
Jérusalem vcnerunl ad celetoriutdant ipsatn diem11 Pascha p. ectebrandum Jérusalem; aseendcraal, vidwali
Uesurreciionis Dominicoe.Qua cum omui devotione e suo gt episeopo Pisano, coin clam ab eis- sttbtraelits,
celebrala regem adieriint snmmopere dcprecanles,> cum ci Boemundoac Biidewino, posl caplionem Jéru-
ul quam vcllel civilaiem gentiliiiin occtipare el ex- salem, gj in eam descendu, et arGodcfridoduce iu ca-
C
**
piignareeis liccret. Rex igilur dcsiderium illoriini n thedramt| palriarchalirs est.cbnstltutns.
intclligens, Assur obsidere per mare el aridittn con- i- i
CAP. LV1. — Tandem cîvU'àiGas'sareasuperatur.
sliittit. Ipse vero ct oittnis virlus ejus ab Jérusalemn Eodem diedominus palriarcha crueem Dominicain
inovens,in sieco urbem el moeniaejus cinxil ; Pisani ii proeinlerat
p ail proleclioncm el defensioîiemgentis
clGcnueiises iu lillore maris navigio cxiium illorum n c: calltolicoe, stola sancia el candi.dapro thoi'aee indu-
observabant. Vix lerlia die obsidionis explela, cives is ti tus, quem usquc ad muros lotà manus piiguatotum
Assur pacem cum rege qtneri.'baiit compoitere, qua-i- si s.cquinon dubitaviu Qui dura el gravi assullu cives
tamis salva vila sanisque mcmhris, cum rébus suis is disttirbafos
cl a înoenibiis repiitarufil, ac sic subito
ab urbe eis licercl exire; civilaiem vero iu manu 11 scalis
s muro applieilis, urbi iticdîieviîiitroitiissi sunt,
régis reddere ac reliuqiiei'c. Rex quMem consilio io Sarraceni
s vero per urbem Gallos diffusdsinttietiies,
suorum pepercii viiis, pacifice eus prédire proinil- l- nec n eis resislcre vàlcnlcs, ad aliud nuinimen urbis
Icnscum omnibus quoe collo déferre posseul et us- s- quod q muro spaliosissitno ac robuslissimo civilatcm
que in .Ascalonem conduclum eis sine respecta lu dividebai
d introrsuni versus mare cOfigtobatifiVgam
mortis iargiius csl. Ipse vero civilaiem ingressiiscuiti m iiiiei'iini.
i Illic aliquanlulitm in moenibiis resisleftles,
universatniiltiludine eqiiinini et pedilum, per die» ési _ ad a defensioneni conslilentiil, fraçrii sagi'Uisfcpalis
us jigueis el fundibulis consiimcnteSdiem. Noua tandem
oclo illic reqitievit, et consilia de reliquis civiialihus
cuinitamino p'atriarclta ct oplimalibusrcgm sui egit. il. luira 1 dici facla, gravaii cives crebris et iiunquam
CAP.LV. —Coesurea civilas obsidetur. j
ïnlerinissîs assullibiis, ac lam mangeneliis quant
Placuil-landcm cunelis ul Coesareani milleretur ur ssagillarum gramlïne fessi cl vieil, per v?co9él di-
legalio régis ammiraldo et priutis civilalis, ul régi igi versa i loca civilalis treiuetiundi fiigerum. Qttos Galli
tedderetur urbs, altoquin obsiderceani ceriiim ha.be- e- iiuseqiUMtieseïhos nuiras scalis similiter Iraiisetn-
renl, ul si vi caperclur, universos in ea reportas in < dénies, grave iftariini exterininium fccerutil, kilos
oie gladii oce'u'.I'tabere. Ammiraldus cuncliqit'e ha- ia- liritcidatiies, alios captivantes, uim utidtqué spolia
bi latorcs civilalis resuonileriiiiliu hoecverha : Absilsil pltiriiiia
| aitrî, argenli el oslri 'prct'roslra pieutes. Sa-
a nobis, ul.nos el civilaiemnosirum in manu régis tjis cerdos< quiique civiiaihi liiiiuograiidicvusibidem ca-
Chrisliaiiorumtradamus, cum iu nuiuu régis Babylo- 'o- plus \ esl, ut AzuparLqu'uigeiiti dciollali, illtic m?ssi
niommin brevi liberantli.simus,el non diu sil. ex quo 'iio a. : rege BnUyloniuruiiiin convcntione solidorum. Sa-
Hueras ejus susceperimus.Rcx autcm illorum jacian- in- cerdos iiaque phviiicliis régi proeseitlatus, fiissu
invmcomperiens, in ira magna unit cum domino ino ipsius iniicivo rcligaliis est; mûlicres quoque ejus
599 r: ALBER1CIAQUENSIS 688
• caploe, et in compedibus posiloe,ad discutiendiiia A solidorum , qui paganorum viribus rCsistenles, pe-
lalenlum iiiniimerabilisargenli, quod idem sacerdos regrinos ci.universant.Ecclesiam ab eorum insidiis
propler irieliiin Chrisliaiiorum sublerraverat. Hac . < el assiillibus prolegerenl ac defendereiiL
civitate alirila e! cxptignala, rex. a diebus Petileeo- CAP.L1X.
^ •—Qualitêr ortà sït conleniioinler regem
sles usque in Nalali S. Joannis Baplisloe iu omni et palriarcham. .
pleniltidinc necessaiiorunt requievit in en. In liis : Patriarcha vero vinculo privatoedileclionisfralri
.diebus sacêrdoiem proedicluma civibus urbis Plo- MauiilioS. RomanoeEcelesioelegalo innotlalus.ita
lemaidls, quoeest Acfii, mille byzanliis redemplum, ut i simul affluenterde bonis lerroe epuianlcs , iu suo
sine Ioesionemcmbroriim dimisiu ::<conclavi oblalionentsancti sepulcri pro velle divide-
CAP.LVll. —Quomodo rex audila fuma Babylo- rent, prorsus à'iidire Baldewinum régent parvipen-
nioruin, eonun proeslolalnr advenlum. dil, spem el fidueiam in proinissis cardinalis apo^
Post hoec rex Joppen in magna gloria secessit, slolici pretio corrupli habens et in eo quod levi
Arpiniiiii deBodvordis chilale, principem magnili- precatu antique minière , regem corminpere poluit
c'imi.,'ad cuslodiendos muros et portas civilalis re- 'cl placare. Rege iiaque palriarcham soepiusadmo-
linquens. Joppe iiaque régi coiiunpranli, legalio et ndiite ui.milil.esquadraginla procurarcl,. alque dato
fama Meravis a Babyloniainnoluil, q.ualeimsBaby-.^ - ei àrgciilo bencvolos in opus belli redderel, pa*
ionii oiniies arma coiifluxissenl, cl posl octo dies .- iriarcha vero in nullo eum super bis audirct: die
• cum co bellum coinmillere decrevisscnl. Hoec.''. quadam faclunt est, ul idem palriarcha cum fralre
-rex audiens, universo coetu suorum in unum con^ Alauriliosolita more in (lomo sua accumberet, va-
-vocalo, ex consilio illorum exivil a Joppe, alque riisque cibis splcndidc cpularelur, vintint qitoque
-inler Ascalotiem.ct Rames, tribus Iiebdontadibus non modice biberel, ac secure. in .comessalionibtis
erolulis, in planifie amplissima rcsedil una cum diem ducerel. Nuiiliatum esl tandem régi Baldewino
palriarcha et omni apparalu suo, ac universa domo quod htijusccmodiluxu singulis diebus convivanics
fralris suPducis Godefridi. Hocrcro in loco dum fidelium vola vorarent sine modo el numéro, et lioc
•diu praeslolarenlur advenluin inimicorum, née ipsum regem non solum audilu, sed eliam facile
quisqiiani illorum adhuc injaclanlia sua descendis- risu posse experiri.
set, rcx qucmqtic suoruiii in sua remisit; ipse CAP.LX. — Conleniioinler regem cl palriarcham
• vero civilates in circuilu silas , lam Caiphas quam, ,: prassenlecardinale Mauritio.
Assur el caelcras, pacifice peiiuslravit. Nec niera, dum in codent comessalionis studioad
CAP.LYI1I.— Quomodorev palriarchamconvenait, /*, nieiisaiti discubttisseiil,rex cum quibusdam de optî-
^
«I vel ipse.milites procuret, vel ad procurandum. malibus suis pulsalo oslio iiilromissus adfuil, el hos
eos, sibi aliquid pecunioeimpertiret. paires dure arguons, in hoecverba aspera prorupil:
Nec longopost hoeciuiervallo rex a mililibus suis• . Vos in comessalionibus, nos in tribulationibus die
in urbe Japhel pro pecunia angusiiatiis est, quam1 ac nocle pro confratrum nostrorum salutc el periculis
. illis debebat pro convcntione solidorum, qui eliam1 , versamur. Vos gratis vota fidelium in déliais veslris
fralri cjus Godcfrido, pr-incipiJérusalem multum' applicatis, angustiam cl penuriam noslram ignpratisi
obsequiiimpenderanl, et nunc ejus causa el honore' Sic vivil Dominas, amododé omni oblationefidelium
non minore studio militare laborabanl. Quapropter* non conlingelis,nee.de hac ventremveslrum ultra lam
Hierosolymam prol'ectus, palriarcham compellai,> délicate implebitis, nisi milites in convcntionesolide-
qualenus sibi aliquid pecunioede oblatione fidelium i rum susceperilis. Unde enim. vobis, ut oblalioneset
impertiret, quant inililibus dividens, rolnnlarioss mimera fideliumlam libère et polenler a Dominico
eos sibi redderel, ac secum lencrel; alioqui eos int sepulcrolollutis, in cibos delicatos componalis,et
:-.terminisJérusalem non velle rémunère et Sanciai minime fideliumnécessitaitsitbvenialis? Nos Jérusa-
sanctorum defensare. Palriarcha régis audila pc- lem, civilaiemsanclam et locum desiderali sepulcri
. tilione , induciis per noclem stisceplis , in çraslinoo „j. sanguine nostro redémimus, et assidue pro
reversus diicenlas marcas argenli se ad usas fra- sanctorum defensionepondéra laborum el bcllorum
truni înibi Deo famulaitliuiri, babuisse el nontt porlanius; vosoblationisfideliumnos exsortes[ucietis?
àmpiius, profilettir, et easdem bénigne in *juss Absil, ut iule facinus paliar , et ultra manus vestra
- mandata distribuere concessit. Credidii rex in ver-'- de his replealur. Cette aul vos calicem,quem bibiluri
bis quoea Palriarcha referebantur , et oblalttm ar- sumus, et bibimushoc leinporeangusliarum, nobis-
genttmi suscepit. Sed Arnolfits, sancli sepulcri can-i- ciim bibetis, aut vitlele, ne quidquamde rébus Eccte-
cellarius, cl coelericoinplurcs, quibus lola massaa sioe ultra suscipiatis. Hoc dicto, palriarcha non
ilinotuit, ct oblaiio Dominicisepulcri, nequaquam tt minus in verba iracundioe crupit, dicens: No-i
verum paliiarcbaiii profiieri asserebanl, sed inaesli-
i- recte consulats fecisli, ut tam leinere nos argue-
iiiabilem pecuniam clanculqmsiiislocellis reposuissc te res et res Ecelesioeinlerdiceres , cum noslra)sil
'
cum, Hac Arnold asserlione cl populiopinionesuper sr justitioe, ut qui allari serviunl, de altarï vivant. An
Ihesaiiro abscondito, rex nimium iraltis véhémente» i» tribuiariam et ancillariam facere sanclam proesumis
pa.liiarehamurgere coepit, ut ex oblaîiouibus fide- 3- Ecclesiam? quam Dominus Jésus Dei Filins, suo
lium militas procuraret aç rciinercl in cotivenliono>o sanguine libérant exancilla facienscustoduc coiii»»-
m HISTORIAH1ER0S0LVM.—L1B.VII. 602
siret reliqidt. Vide ne ultra proesumasde his loqui A cru crudelis legalio a Babylonia descendit, scilicel
nulagere, cum ad te minime perlineat, el Domini quoilMcravis,,qui
qui est scciindtisin regno, cuin lola
uposlolicimalediclionibusde talibus ausibus judicio vir virlule el apparalu regis Babylonioeproperarel,
«assisJHciirrcre.Frater Mâuriliusad invicem con- bellumin bel brevi cum co habiiurus. Rex aulem Bal-
lendentessolummodoauseuliabai; sed de pace et dei dewinuslam crudelia nunlia inlelligens, non se-
concordiaBiosadiuonebat. cui
cure, non facile auribus immisit; sed a Jérusalem
CAP.LXl. — Palriarcha ralione vicias, milites se in m Seplenibri mense in solemiii Naiiviiate mairis
procurarepromisit, quod lamen implere content" ac rirginis Mariaianno primo regni descendons,
psil. uii
urbem Joppencum omni virlule pedilum Cl equi-
Vcrumrex non ullra palriarchoeresponsionemet tum tui inlroivil, ejusque moeniaplurima suorum iiiu-
asperilatem ferens, et ipse dure el impatienter niens ni( liducia, cum trecenlis (autum' equilibus et
locttlus fuisse perhibelitr. Videte, ne facile hanc mille mi pediiibusin occursiun inimicorum feslinavil,
milii siepius objkialis occasionem, ut qui allari ut cognosceret,si vera belli legalio sibi innoluisseU
servntnl de allari vivant, cum summanécessitas i Mane
Mi ergo dehinc facto, iu campesiribusRamescon-
exigitl«f de allari polius Christiani milites pas- sislens,si: vires , copias et arma inlolerabilia Ba-
caniur, quant Sarraceni vi de sàpulcro munerai ^**bylonioriim
bj vidil per (errasct finesAscalonisoccur-
fidelium asportent et dividant, et non miles! rere, re circiler dueenla millia tant cquilum quam
«osier vel sacerdos contingai, Vivit Dominus: noni pedilum.pe De quibus rex el omnes' qui cum eo erant
solùin oblatioiies fidelium comedam, mililibusque m solum admirati, sed et terrore concussi
J non
nosirisdividam;sed eliamaurum de sepulcroDomini i sunl.
si
el allari evellam, quo militesct defensores Cliri-- CAP.LXIV.
Q — Très régis aciesa Babyloniisatlriloe
sliauoeplebisregniqueJérusalem suslentari possent. 'défichait.
Posl ha'.ccum Domino Deo placuerit, et superbia % Verumlamen rex perscipiensse non posse vitare
sev.minesd'eregno Babylonioecessaverinl, et lerrad periculum
pi , nec effngereinimicosbaud procul absi-
silueril,cunciarestaurabimus;ecclesiameliamejus-- si slentes, quiuque acies ordinavil tant ex 'manumiti-
demsepulcri, skut digntim est, thesaurizare noss lum li quam,pedilum. In prima acie fuit Belvoldus,
non pigebit, et auro ditiore, gemmis>vel opèreexal- /- milesnobilissimus
n , qui piimuni proeliocommisso,
tare. His didis, landcm palriarcha rege a viro litle-i- ac a geniilibusCUII> universis suis peremplus est abs-
ris erudilo conviclus, ex consilio fralris Mauritii ii queq solo milite, qui ibidem manu deiruneala,
triginia militas in convcntione solidorum se pro-i- r„ rix v a periculomorlis elapsns est. Ad hoecGcldcnia-
curare promisit. Sed in brevi eorum toedioaffeeltis is rrus Carpcnel, miles ferocissimus, secundam acicm
taîciitiini iiiaeslimabilis pecunioe suslulit, milites
3S regens,
T dumper medios hostes erumpens, peric'.i-
vacuosel immunesrcliquit. Rex aulem hypocrisim in tanlibus
t sociis subventre molirelur, cum omnibus
illiusde die in diem cognoscens, veheiheuiiuseum m sequacibiis
s el coadjuloribus suis sub intolerabili
urgebat, et de miliiarioffieiosollicilabal.Illo c con-
II- manu
t inimicorumocciibuit. Solummodo Willchel-
traita aures suidas ad omnia faciebal; ita animo io mus i et Erkenboldus vivi evaserunt. Hugo vcro.de
-obstinantserat. '
Tabaria , juvenis bellicosus, in terlia acie conslilu-
CAP.LXH. — Palriarcha potestale et oblationese- e- lust , per medioshosles equo veloci advolansci cum
pukri Domini privaluri Pecunia palriarchoerégi 0' illis
j diu graviter pugnans, ad extremunt cerlaminis
«peridir» ,pondère fatigatus el viclus, rix e medio lurbinis
Igilurpalriarcha dolenset iristis secessit Japhel,
31, ievasit, omnibus de comitalii suo ibidem occisiset
ubi ex consensu regis^ quia ;sacerdolii gradttnt ol>-
b- allrilis. Rex ergo lam grave exlerminium suorum
linebal, pacificeautumni el hiemis lenipus adim- n- fieri videns, rehementer cum duabus aciebiis quoe
plevit. Deindemense Marlio inclioanle, anno primo no secum remanseranl timoré concussusest. Nec nti-
regni ipsius BaldewiniAnliochiam ad Tankradum im Di'iim.
D; Namidem morlis judiciuinin monieiuosiibire
navigioprofeclus esl. Camerarii aillent illius capli
pli oestimabanl.
et retenti, miiiis verberumque lerroribus coacli l'>, CAP.LXV. — Rex a pontificibusadmonitus,coram
pecttniatnpalriarchoesublerratam professisunt ad crucedominicaprosiernilur.
vigimi millia By/anliorum auri; argenli aillent 3nt Ad hoec duo calholici ponlifices, Gerhardus.cl
taiiliimêssereferebanl, quod adhuc pondère el nu- tu- Baldewinus,quorum ailcv Gerhardus crttcem Bo-
méro cunclos lalerel. Fralrent vero Mauiitium, ni, îninicam proefercbalad confitsionemclobeoeeaiio-
quia''Romani ponlificis legalus erat, in omni quo [ito lient Sarraeenoruni, et liberalionemCbrisl.ianoruii),
. poluithonore rcx secunï retinuit, ac diligenlerpro-l'O- , régi in mansuetudincclcorrectione sic loculi sunl:
curalttnibénigne in omnibustraclavil. Timemus,dominerex, neob discordiam, quasinler te
CAP.LS.UI.— Rexpeenniammililibusdividit, cru- ru. el dominumpalriarcham orla est, hodie nostris. vi-
delis legalioa Babijtoniavenit. cloria!fiai iinpedimenlum.Ideomonemusle, ul cum
Interca dum rex ex bis el aliis diversis rebus bus *r illo in concordiam redeas, et sic DominoDeo pacis
ageréi, propalalamquepecuniam suis egregiismili- ili- satisfucias, qualenvs a proesenli periculo cruàmur.
libus divicleretet cuique pro labore suo repcndercl,
rei,.. Quibus rex : Recte, inquit, monuislis et hoec
603 ALBERÏClÀQUËNSÏS ^
dicens ab équo (lesiliit, et coram Dominica crucoi A im'neea mi nocle l'eniaiiserunt. Palet hîc piofcclo quo.
procidens in terrant , adoiavil Dominum coeli,, modovirlus mi S. crucis lionsolum conlra iiivisihi|j,m)
cl hoec ponlificibus résponsa dédit: Patres et'. jacula jai proevalet iniiiiicoruiii, sed eliam adversus
frâires in, Cltristo cliarissimi, pastôres et do- arma ar visibilium; quin in'prima, seconda, lerliaae
dores peritissiini,judicinm mortis nobisproesto est;; quafla qu acie superbia el fortiludogenlilium vttieendo
inimici innunierabilcsobslanl in arctl, in hasiis , ini proecessil;
pr in quinla vero acie, in qtià ligiiumsaitclae
giadiis fnlmineis, quos pcnetrare et expugnare proi ac reneraiidoecrucis anle regem et ejus soeiospne-
imperio Romanorum, pro regno< Francioe el Anglloe,, fe fefebatur, lola Virlus infiilelitim coepit iirfirmari
non hodie apponercm, nisi per graliam Domininoslrii liumiliari lu eiconciilcari. Sed et principes eorumfe.
Jcsu Chrisli de quorum manibus sic me Dominus s re rocissimi,Deo gloriam non danlcs nec sanetoecritci
Deuseruul ,ui noncum iilo pacem componam, iiisii sed se in eam sibi opposilanr audacler et insipîcnicr
primnm coram apôstolicoet omniEcclesia de perfidiaj ir iiTucnies, sttbilanea niorlc pfoeoccupaliperierunt.
quant egit, Canonïcefûerit expurgatus. ç
CAP. LXVilI. — Renovatobello, catholki regis n,t
CAP;LXVl. — Posl confessionemdeliclorum, epi- snos horlatio.
seopo GerhardocruceiiïDominiproefereute,rex per>• Igilur post banc vicioriam Chrisliaiiorum,quaein
medioshostesirrumpU. B
B mense
n- Scptcmbri ipso vespere Nativilatis bealreDei
Et hoc diçlo eum jurejurando, confessionemde- gcniliicis gi Mariai accepta est, crastino soleexorlo
. licloritm siioi'iun coram iisdem episcopis fecil;; quidam q Çalloru.madhuc viventes et incoliimcseum
deinde corporis et sanguinis Dominicipereepla coin-- nrege suo rursus arntari properanl, stispicaliadhuc
îiiiinione, decem militas loricalos cum Gerhardo o bellum
b a genlilibus ingruere. Sed in omni planifie
episeopo,lignum sanetoecrucis proefereute,reliquit. l. nregionis non sunl reperti aut visi. Revcrlctitc aillent
Ipse vero ascendeus equum, qui lingua Sarracenicaa rrege cum quadraginla tan tum mililibus cl pediiibus
gazela a'ppejl'aïur, eo quod coeleriscquis sil cursu ,u diicentis,
d qui vix evaseranl, viginti millia Sitrrace-
polcnlior, proeniïsilquarlam aciem quant ot'dinave- î- norum
ii qui Japhet obsederant, et vespere licslerno
rat de mililibus Jcrtisalcm, viris bello assuclis ac te liuic
li proelionon inlcrcranl, sed civilatcm ex prse-
. robtislissimis, qùalcnus cum hoslibns in impclu lu ccepto Mcritvis niniio assultu vexaverant, in aperlo
ferirent ac diniicarelit. Hoecautant quatia acies ex ;x ccaiiiportiiiiadfiieritnl ex impvoviso.Quibus rex, quia
jussn régis fortiter irruens, cum conimittcret cum nt loctisdiverlendi
1 ab eis non cral, resistere disposait,
advorsaiiis, proe miiltitudiiic illoruni pondus belli Ili ct ( universos magna ct aminci vocesic consolitliïr:
non suslinens, coepit fugieudodcclinare. Sed a rege 5c Ecceinimici
i noslri obviamnobisintegris armisadve-
cjlis fuga cl conliilionc pereepla, magno solaminc nu niunl.'
1 nos aulem nuper bellofatigati, sera a manibus
relcvala esl. In momenlo cnim cum sua quinla acie ic adversariorum,
i solo Deo protageme,evasimnsstipt-
adftiii, agensgrave proeliiinicum hoslibns ac repe- e- r«/isi hosiibus: optimalesnoslri ct équitésennetiprieur
tons, coedesct si rages non modicasopcratits est. ; cetideruiil: quid igilur pauci adversustoi millia
nos
CAP.LXV1L— Mira DominiJesu et suncloecrucis e(-s adhuc
' bello intacta actttri SUIVAIS? panci simms,ct
ejus vicloria sera bello fatigati; locus el possibi'ilasab cisdiver-
Cum sic rex per medios hosltum globos irrumpe- oe- icndi non csl : cl ideo quid consnlam, nescio, nisi,
rel, campos occisorumcadavcribtts staTucred,qui- ni- ni in nomine Domini Jesu, et in virlule: S. crucis
(îam itomiualissimusammiraldus episeopo, critcein îm «Hiitersislemusadversusincrcdulospngnanles.Potens
ferenti, occurrit in furore vehemenii, ul rapiita im enim esl Deuseliam de isiorummanibus nosliberan,
capul cjus deti'uncai'.et';sed, diviiia ultione et por- 3f- SÎCH(hari de manu plurimorum ct jortioritm libéra-
cussione proeveiitus,subitanoa morte suflocaltiscx- ex- vil.Si aulem morliet cotilriihmidestinât!suinus,fitlu-
spiravil. Deindealler ammiraldus, dum subito ipsum um eirtiHcl spcinhabeamns, quia, si cornus noslrumpro
regem Chrisliaiiorum impeicret, mox cquiis illius ius nomine Jesu el sanctis Jérusalem nunc in p'roesenii
trans ccrvicCsliasla regis eoniixus est, quoeipsum uni p soecnioocàdi pernriserimus,in fulnro animas nosiras
cliatn aiiuniraldiiin codent ielu cl impclu Irans ans tu vitamwiernamuna cum (ralrihts nostris, hesierno
pectus et jecttr viriliter perfOravit; sicque ambo, ho, proeliopro Christojugitlatis el allrilis, conservarepo-
equus scilicel cl sessor cjus a Cbrisliaito rege occisicisi tcrïmns:
sunt. Moiliiis iiaque duoltus aiiiiniiafdis, exercilus
ilus CAP.LXIX. — De gloriosa Iregïs vicloria el redilu
Babylotiiorttnt -magnis dticloribtis, primo divina ni- ul- in Jérusalem.
tione, aliero liasla; regis Irnnsfixionc,rex et universi
ersi lire régis cxhortalione milites omnes et pedilcs
sui recuperalis viiibus per médias acies Sarraeeno- ino- roborati in spe viloe oelernoe,inimicorum iiiruias
Iule operientes visas a longe, armis propcreindiiiiniur,
runi in muriitiidiiie dcnsalas irrliperiifil in virlule
lam îigtiumqiie Dominicum semper ante faciem suain
Domininoslri Jesu Chrisli, et sanetoecrucis, iitattdilaiit
illorum occïsioiiem facie'nlcs usque àd vesperum, um, habentes, grave prosliuntcumhoslibns coni.miserm.il.
3on- Obcoecatiitaque et infirittati Sarraceni, in obsiaculo
donec bine et liiiic fatigal'i, ulrinque se a bello con-
tiiiuerunt. Verum rcx cl reliquioelidcliumobtincnles nies tam vcnerabilis ligni liniore illis tmmisso,non diu
camporiim planiliem, in caslris inimicorum perno- rno- pei'severariint in bello. Visa, qitippeClirisliaiiorum
claverunt. Sarraceni vero dcspei'atiin monlis ca-cu-acu- audiïcia, ct suoroin nimi* ruina/,-alii versus As«a-
(iOS HISTORIAIIIEROSOLVM, — LIB.VIII. 606
loiicinfugienles,alii versusmonlanaJérusalem, victi A CAP.LXX. —-De obilu Wickeri, militis Akmanni
acdispersi difftigitimfeccruni, rege eos in gravi cx- egregii.
lerminio criideliier insc(|iteuta. Rex aulem reversus
Wickcriis aulem Alemannuseodem anno piailo
a coedehostiiim, paucissiiiiisinuniimreceplissociis,
tum spoliis recentibus auro el argento, cquis et anle '' hoc proeliunt ralidis febribiis correpius, in
mulis opibusqiieplurimis Japhet dcclinavil. Ubi mense ' Augusloobiit, sepullusin civitalCJoppe.Qui
I
litricaferrea el vcsle oslrea exuliis esl, quoerêvera gladiô sue, quo TurcumIraiisIoricahtctyêsies super
et procul dubio lola labe el sanguinehosliumine- pontem I Anliocbioemédiumsecuil, nonmodicamrégi
briata fuisse,'ibidemvisa est. Noclentillam rex illic 'opem hic.contalisse,nisi morte inlcrreniente vitam
in latilia el bilarilale cibùrumqticabundanliaexegit. fiiiiissel. Hic miles magnificusIconcmmagnumet
Civesveroexsurgeuies, ct in CampisAscalonisfesli- horribilem, viros et armenla saepiusjuxia monlana
iiantes, lenloria, aitrunt cl argcnlum el mulia pre- devoranlem, in regione Joppe die quadamequum
liosa spolia occisorumgenlilium, quoe'rcx suique; pascentem invadere volenlem, muni(us clypeo og-^
pancissiinidéferre iiequiveraiit, asiiiorumcl cante- gresstts est : quem facili pede et sal'lul'acic ad
loriiuivehietiloin civilatcm' Joppen alluleriinl. De-- faciem sibi occurrènlCmejusdem gladiiaculissimi
inde craslina luceâffolgenle, rex in gloria magnai gj} ielu percussil, ac fortiler cerebro ejus in pattes
Hierosolymamascendit, ubi de Omnibusspoliisett divisé, crndcle et inlrcpidiimanimaliu campesiribus
praedainimicorumdécimashospilaliChrisliquep'au- . morluum reiiquil.
peribuserogiivil.
LIBER OCTAVUS.
CAPUT rnisiuM.—Quodprimo Baldewinirégis annoo nalio ' aliqua violenlia ca loca, quoesui juris cssenl,
inunmeraLongobardorummuUiludo per Buiga- < vasiarel, seu facla temere sedilionc conturbarct.
riam profectasilHierosolymam. iHac igilur conditioneconlulileis emeiidietrendendi
Eodemicmpore,quo bellumhoc menseScptcmbii '' Jiceiuiam
; iu ejusdem regni Bulgarorum.caslcllis,
Q
aciiimest, clcrticnla Victoriaa rege Baldewinoha- pane, , vino, carne et omni pingtiedincopulenlissi-
biln, anno regni ejus primo, gens Longobardorum 11 ,mis, caslello videlicelPanidos, Rossa, Roslo, Dc-
iiieompulabilisde regno ltalioe,posl caplioneniAn- '- ,damis, el caslellonomine de «Saliira-, el Sasalabriis,
tiochiatcl Jérusalem, audila insigni Chrislianoriiia >» Adriauopoli et Phincpopoli, ul per hoec hospilali,
vicloria, e diversis regionibus ltalioe-collecta, perif pacificebonislerroesuslenlarentvilainalUueiiter.
régnuiit llungiiriai prospeto itincre Iranscunles, :' CAP.III.— Longobardirégis ediclum négligentes,
.profeclisunl usque in reguuinBitlgaroruui,votantes !S Groecoset Bulgaros invaduni: sed mox ab impe-
eoneliiislianis fralribus auxilioaugeri cl prodessè.3, ralore convocali,Conslunlinopolim tendunl.
Adiiieriinlin eodemvotacl comilatuviri nobilissimi, '. Hanc deuique itt lerralii venienles, inandatum
episcopusMcdiiilancnsis,Aibcrltts contes illuslris s regis Iransgressi sunl, nec audicrunl ductoreset
de Blaiidra/., Wido frater ipsius, miles egregius, si principes exercilus; sed omnia sine modoet sine
Hugode Montbeel,Olho, filinssoroiis proedicliAl- 1- ralione depraedalisunl, sine aliqua muluaiioiieBul-
berli, cognomiiicAllnspala, Wigberlus contescivi- '- - garis el Groecis sua aufereiiles, pecoraei volalilia
latis Farinai, coeleriquecoinpiiiiiores Ilalioe, viri11 eorum diripicnles, quodquenefas est de populoca-
niiroenobililalisel ditctores exercilus : qui circilcr
Cr ri
D tholicQ diccre, Quadragesiinalitenipore et jejunio
.triginia milita conglobali, lorrain et regntim Bul- ''" ea dévorantes. Fregerunl eliam in proediciislocisel
garorum, ul proeuixiiiius,in-manu forli ingressi isi civiialibus ipsius pii imperaioiis,oralotia, pr/opter
sunt. auibilioiiem rcrum„ quoe in eis eranl r.ecomlilaa
GAP.H. —Ubi CanstaiitinopoJtanusimperalor eos- js- facie tatilaemultiludinis. Item, quod audilu est hor-
demLongoburdos vendereei emereper castellaBut-d- reudum, ntamillas enjusdamîitulietissua (tafenden-
gurorumpermiltil,el eis rapinamiiilerdixii. lis quidam ex parasilis impie detsuncavil.Audila
Ingressiaiitem,dirôxerunt nunlia imperalori Con-,m-! bac infamia ccudeli cl dcvaslaiione inlolerabili,
sianlinopolilaito,qitalenus. cjus gralia ct dono in quoeregno Bulgaroruni ab. liis inferebatur, et que-
la- ïimoitia suorum,, imperalor ad primates et magi-
lerra Bitlgaroruui,quoede ejus regiioerat elpolcsla-
- le, neeessariaviloe icc stratus legionis direxil nunlia, quaietius in bis non
pretio multtarenl,sicq.ucpacifice
lerram ejus perlransirenl. Acceptaiiaque lam egre- re- ullra morareiitui'regionibus,castellisel civiialibus;
gii ci caiboliciexercilus, legalionecl pelitione, rex
'ex sed feslinaioiad se in civilaiem Constanlinopolini,
Graecorumbénigneomnia quoerogabantconcessil, sil, quoecapul lolius esl Groeeioe, regia via- conlende-
bac seilicct. inlerposita coiidilione,.ne lanlaad.u- Ui- renl. Veiierualni'aoad camdemcivilaiemConsian-
GG7 ALBERIC1AQUENS1S 008
liiiqpolint, cl ex ipsius régis ordinalione cldecielo AEeontra
AE imperalor proetêrilariim injuriarum illis
in lillore maris, quoi) vocaitl Brachium S. Gcorgii, ntolesliâmn inlerebal ; deinde conltimelias, quas
ex bac parle labcrnacuiâ sua locaveruiu iu crepi- 'n recenter nunc in Cjusproesentia fecisscal, sciHcet
cliiic aivci spalio liiuin inilliarium. Duobusaillent in ii palalii sui deslruelione, in proxiini sui morlilica- '
tnensibus a Veris leinpore illic consedérunl, prius- li lione, in Iconis sui occisione. Sed proedicli prin-
quant aliqua sociclas de regilo Francioe aut Aie» ccipes asluli, el in responsis inoderali ae diseni,
maiinioeillis jungcrelur : ubi eliam plurimis injuriis, molesliam
u animi imperaloris omnibus modis Iattire
sicùti cranl soliti, ipsum imperalorem ad iram et; li IciUabanl, primiim se cum juramenlo excusâmes,
odiùiii'coniuiovcrunl. q
quod minime' sua ^oluntale aul consens!! hoecmaki
CAP. IV. — Imperalor a Longobardis injuriatns, sim s acla. Tandem imperalo.' bumili eorum excusa-
venderè eos et emere inibi prohibe!: illi palaliumi lionc l plàcalus, omnia quoe sibi fuerant illala, per
ejus unaniiniler obsidem. j
inlcrccssionem taiiiorunt principum cum omni be-
Im'pcralbr vero plurimis injuriis soepiusconcita- nevolenlia
î cordis peregrinis Iaxavit. Ailamen, sicut
lus, liniens ne loi ac latilis copiis vis diversarumt consilio c siioruin disposuerat, ilerunt eos de Iransiln
iialtauuiti augerelur, et sic audaciores facti, autl brachii 1 maris admonebal, adeo de regni sui inva*
avarilia aut aliqua occasione assumpia, insurgeuies; B sionccl s impedinieiilosolliciluSjUlmagnis miincribns
in civilaiem Constahliiiopolinirebeilaiéiil, admdnuitl sauri, argenli, oslri dalis, ae majoribus promissis,
eos ne ultra in locis his aul lillore remancfenl, sed| aapud islos obtinerc et impeirarc coliarelur, quale-
quantôcius abhirie migraines, ni lerniinis Cappado- nus • miillitudineinhanc redderenl volu.iilariam.lraiis-
ciae el Ronianioe apud porlum Civilol et RufinclI ciindi < brachium maris. His magnis donis et promis-
hospilali moram facerenl, donec adfuturoelegiones3 sis s imperaloris corrupti ,. Albertus ue Blandraz
et 'copiai cum eis simul in unum"coiiflucrcnt.Sed1 ,nimium ,' ci credens, décent eqios cum aliis rébus
respohderimt uiianiniiler se minimebrachium maris5 pretiosis I suscepit; sed episcopus sole.rli provideni'a
iransiluios, douce ampliores vires lam Frnnconimi omnia ' hoecsibi oblala réfutai, limens ne si exerci-
qnaiii Alemaimoi'iuiiobturèrent. Audila hac Longo- lus l Iransiret, a Groecismolestatus Turcorum awnis
bardorum obslinala responsiouc, nollc eos a sta- < occidendusiraderelur. Videns aillent imperator COR-
lionc occupati maris se amoverc anlc advcntliiui i
« stanliam cpiscopi, omnibus modis redit cum eo iu
fuluroesociclalis, imperalor illis emendi cl vcttdendi li concordiam, ct ejus pelitioni acquiescens, ilerato
licenliani inlcrdixil ; et slalim penuria necessario- i- concessit.peregrinis vendendi et emendi liceiUiain,
min Viloeper triduum in populo facla csl. Videnles s firntalo uninque foedere pacis conservandoe. De-
autem Longobardi régis iram, et inierdictioiiein ne-i- sceiideral autcm codent lempore cornes Reymundus
cessatiorum viloe,et sic famis angusliaut in populo o a Laodicea in civilaiem Constanlinopolim, qui
fieri, subito universi lam equiles quant pedilcs armiss mulium peregrinis in reconcilialionc imperaloris
îndiiunlur, et ad portant et muros majoris palalii ii profuil, piinius cl cotlaleraiis illi in omni consilioct
civilalis in ligonibus, iincis ferreis, mallcisquecon- i- décréta factus proe omnibus, qui Hierosolymam
fei'unlur ad locum qui dicilur ad S. Argcnium. Ubi ei ascenderunt. Tandem Pascha Dominicelebralo,post
in duobus locis iiifiiiigcnles el inirantas, impiintis is aliquot dies Longobardi brachium maris traiisetm-
juvenent de sanguine ipsius imperatoris percmerunl, l, tes, ad civilaiem NicOmediampervenerunt.
deinde taoncm domilum, qui cral gralissimus in"t CAP.VI. — Conradus, imperalor llenrici stabula-
palalio imperaloris, occiderunt. n'as, e.KmnoniiullisoccidentalisFrancioe principi-
bus NicodemiasLongobardisassociatur.
CAP.Y. — Imperalore tandem per episcopumMedio- j-
lanensium pucificalo,LongobardiConstanlinopolim m Conradus similiter, stabularius llenrici lerlii Ro-
reiinquenteSiNicomediamapplicueruntcivilaiem. manorum imperaloris, cum duobus millibus Teulo-
Ejiiscopus vero Mediolanensium-,et Albertus co- o- nicoi'iim Constanlinopoliroperveniens, imperalori
rnes de lïlaitdraz, ct Hugo de Monlbccl, et coetcri ri n Aiexio îiolificatus, grattant in oculis cjus inveiiit,
prudeitiiores primique exercilus, cognoscenles se- e- proecunctis dileclus el magnificis donis lionoraiiis.
d'uionem hanc p'essimam sibi suisqiie plus nocere re Qui el ipse hrachio maris Irajeclo, Longobardorum
quant prodessè, in medio populi exstirgenles, hoc ec principibus socialur. Dehinc Slepbanus Blcsensiiun
nialtini îillra fieri prohibucrttnl. Tandem, nunc ec contes, poenilciitia duelus, Hierosolymam redilum
miûis nunc blandiliis populum compcscenles,quem- n- parai, Slepbanus qitoque.dux Burgundioe, Milo.
que in siia rcmiscrunl. Sedala itaque bac lile gra- •a- eliam de Braio, Wido pariler rul'us capile, Hugoel
vissima, episcopus et cornes navigio venerunt ad ad Bardolfus de Breis, Engelradus episcopus de Mo'llc
ipsum imperalorem per brachium maris ejusdem, n, lauduni, Visconcsde Firniamcnlo, Rcinoldttsepisco-
lio pus de.Suessones, Baldewinus de Grandpreil, miles
co quod miliiari cl aiiiplius a civilatc el régis palalio
essent hospilali. Qui confidcnlcr ad eum ingressi, si, pulcherrimus, Dudo de. Claromonte, Walbcrlus.ca-
animum illius niitigare cl abira indignlilionisrevo- o- slellarius Lauduni. Hi omîtes de regno occidentalis
care coiiabaniur, cum juramenlo affirmanlesse ab Franche cum omnibus copiis suis ibidem in civilatc
hoc facto iiinoxios, ct ab insensalis cl inconigibili-li- ct regione NicomediaeLongobardisassociali sunl; d.
bus homitiibtis hoec inala suscilata et orla fuisse. »e. c diversis terris et regionibus profecli, in caindeui
609 HISTOR1AHIEROSOLVM, — L1B.VIII. ÔÎÔ
civilalcm cbnvénissé, et in ejus fittibus nïorass A Chrislianis
(• liirmis vallatai tiunc illaesà et invicia
fccisserd'erunliir. n
reniansil. Ab ea igilur die et deinceps exercilum
CAP-VIL— Quod in diebus Peniecoslesinnumerabi- - perseciili,
pi minus sequi valciiies proe lassiltidihe
lis. Christianorum ab urbe Nicomedia exercitus! j, iiieiirsabâiil, et croîtra coede sagillàrum mortifica-
egressus, versus regionemFlaganioe iter suum di- .
rexil. "'
batil.
nCAP.IX. —-
pchinc appropinqiianlc die sancloe Peniecosles, de , Reymunduscornes,donis Turcorum cor*
rupins, exercilum duxil per viam.soliltidinis:- et
diversismundi parlibus in unum congregaiicirciler . Christiani per viresagunl cuslodiamin exercilu. .
diiccnta sexaginla millia, cum'filiis et uxoribus5 Pervenei'unl deinde Cbrisiianorum populi ad plu»
plurimoruni, cum clericis cl monachis ct pluriina1 rimas rj civilates et caslclla, quorum nomina latent.
manu inerlis vulgi, conduciuni imperatoris Con- De j quibus Turci dona el nmlla cibaria miitanlcs,
sianlinopolilani quoesiverunl. Qui prec.ibus connu1 comiiem c Rcymundiiinproecedeiitem.etmilites impe-
saiisfaeiens,contiiehi S. iEgidii, qui erat ci priva- Ti raloris averfebanl. Sic corrupli, per déserta ct
tus, cum qttingenlis Turcopoloriim equilibus illis s invia;, cl soliludincs Iocaque.arida lolum deducebaiit
consliluil, qualenus ejus coiiduclu et ordinalione e cxercitiim,
c ubi assidue Turcorum insidioeoccursan-
iler suum conlinuanles, provide agerent universa. « les l( eis, universos de,exercilu negligeniia aul lassi-
His ila disposiiis, cl comile Reymnndo consiliario "
0 ,ludine rctardalos irucidabanl. Pcrceplis igilur;insi-
el duclore exercilus facto, Slcphaiius Blesens'is s (| diis, cl gravissima insecutionc el populi coitlriiione,
viam,qua dux Godefridusel Boemundusac primuss principes p exercitus decreverunt relroel anle snae
incessitexercilus, per terrain INicomedioe et Roma-l" ngenlis custodiam fieri , ac Fraiicigcnas milites
ni» proPiciscidisposuil; quia sic Uilum et prospe- '" circiler
( seplingènlos semper in fronie proeirc ct
rum iler illi videbalur et plurimis de societale. Sedu ,proecavere; Longobardos simililer ad seplingènlos,
Longobardi de roulliludine sua confidentes, per !r .a lergo lassos el subséquentes fralrcs ti.ipri et
ntontana cl regionemFlaganioe,sc iltiros in magno io exspeclare.
( Turci vero comperta Loiigobarciorum
dissidiofii'iitaverunl, dicenicsse eliam regnum Cor- i'- euslodia
( posl lerguni sui exercilus, supra quingcii-
vi
rozan inlrare ac Boemundumde captivilale Tur- los ( in arcu ct cquis conglobali, subito clamorc
eorumaul exlorquere el liberare, aul in virlule sua l!» allouantes,
j eos a lergo incurrcrunl, sagillàrum
civilaiem Baldach, quoeest capul.regni Corrozan, .
™» grandinc vclocilcr vexantes el vulucraiilcs.Tandem
obsidere et desiruerc, sicque patenter confralrcni m lenorc i morlis allonili Longobardi, celeritaïC cquo-
suuma rnanicis eripere. Slophanus aulem Blesensis •is rum in fugam c.oiiversi sunt, miseras pcdiies ct
et Reymundus coeieriqnccomprimorcs inlclligenles es ç ilinere fessos deserentes : quos Turci gravi occi-
Longobardorum conlehlionem soevissimamet ni- i- sione circiler mille in hac prima euslodia peneme-
miumjacinnliam libéralionisBoemundi,non valctites es roui. Craslina autcm die exorta, et crudeli fama
eos ab errore suo arerlere, via, quant petebant, it, attriloe genlis peiiala in caslra, coiilurbati suât
profecli sunt, praecedente ipso comile Reymtntdo lo omîtes primorcs exercilus, inultum Longobardis
cum Turcopolis, el magnoimperatoris apparalu. impropcranles quod mollilie et pigrilia coruin con-
CAP.VIII.— Ubi populusin itinere suo illicite luxit- u- tiilus et imminiitiis fuciil exercilus; unde alios
mitur, praesidium.Ancrus funditus diruens, sala tt decreverunt custodes statuera fessi et a longe
ct segetesvicinas turcorum succidens.
Tribus deltinc septimaiiis evolutis, el adhuc 111 in subsequenlis populi ; sed nemOse obtulit ad ctislo-
diam proelerducem Burgiutdioe.Qui cum qiiingentis
iiiticre suo prospère cl abundanter peregrinis epu- u" loricatis
cl equilibus sic liiebatur exercilum, ut nec
de
lantibits, plurimis populo illicite Iuxurianlibns,
ls* iiniis in euslodia suoediei de populo peiirel.
et mulitim incesta commislione agettlibus, in ipsa
'^a CAP.X. — Turci cumReymiindoproeliodecerlanl, et
S.
vigilia Joannis Baplistoe, proecursoris Domini, û• lurmoeChrisliaiiorumprouter hostes in unum cou-
Vcnfumest ad montes ascensu difficiles et valles les gtobatasmislimper solitudihemgradiunlur.
profundissimas, deinde ad castellum, qiiod dicilur T> Seqitenli vero die posl Siephani custodiam, co-<
ur Y)
Ancras. Ubi Tureos reperios assiiienles, el iii mes Reymundus suoe diei cgit cuslodiam, quem
assulluusque in médium mane perdurantes, muni- ti- Turci, ad seplingènlos in unum collati, noua diei
lionemfunditus diriicrinil, ducentis ibidem Turcis eis hora in locis arclissiinis forliler incurrenles, cunt
uelruncalis. Sex tâmeh ex his capitales latiianles, es, eo grave proelium iii sagillis comniiserunt. Sed
in sileniio nociis périclitant morlis evaserunt. Hocfoc contes viriliier resislens, non atnplius quant 1res
ilaqtie caslellum mililibus imperaloris rcsliludiles,
es, suorum amisil, proeler aliqiios gravi sagillàrum
co quod de regno ejus fuciil, et injusla invasionè mè infixione ibidem viilncratos. Conies ergo Reymuit-
Ttircoriun aiuiseiit, profecli sunl ad proesidium um dus videns quia bellum difficilesibi suisque ingrue*
Gargara, segelcs et omnia sala regionis depopu- ou- bal, et TureOrniii copioe accrescenies sibi vint
latites, êo quod proesidio nocere îicquiverant pro- ro- inferebanl, seplem équités vcloci cursu remisil ad
pter ejus niunitioiiem, situ et nalunv locOrumvali- ali- exercilum, qui jam spalio seplem milliaiiuni proe-
dant et instiperabilcm.Hoc proesidio illoesocl non toii cesserai, qualenus sibi aliqtia niaiitts iiiillerdiir,
stiperato ab universa legione reliclo, Turci velic-lie- quoe sibi suisque ninikiin el diu angiisitatis ab
meiuer loelati sunl, quoniam munilio sua frustraa à liosiium impiignationesubveniret. Audila bac comi-
611 AtBÊRiel AQUEKSIS G-I-2
ils legalione, decem millia cquitum in momenlo A Icgionisiit caslris divulgala, cxierrili sunt tniivc^i
A'eg'
séquestrai!, loricis induli, gâtais operliy clypeis principes prii Cbrislianoriiui. Undeali illo die sex diebus
pcciori obduclis, cadcm die viam lentensi siiitl ad coiiiiiiilis
cou semper iu unum conglobaii, siciier siuim
ferendtim contili auxilium, existimaiites omnes Tlir- modcrali mo sunl, ul pediles imçr ei|iiiles ad oniuc
eorum copias conveuisse.Turci ad hoecscpiingenli, periciilum pei cl defecsionem pariler adesso vidcreniiu-.
visa- coiitilis constaiilia, et reversoe niuliiiudiiiisi CAP. GAI Xill. —Turci in viginii millibus cum cliiçibus
aiidaci siiçcursu, fugain velocitar arrïpuoriint, in siiis, Donimano cl Solymano, cum Chrislianisdï-
jmicuntes, ad seplingènlosconueruni.
monlanis se abscondenleS. Ab illa deuique die' .
commislis copiis, Rcymundus cl universi diiclorcs Igilur sex dies.comptai!sunl, el ecce Turci Doni-
' . J .j ma
tt capilanei decem milliuni eum omni inaiiii Cqui- nutniis, Sôlyinaniis, Caragcih, Brodoan de Alippa,
cl a monlanis Flaganiie, et omni regno Aiuiocliiic,'
tum, ei comilalù faligalorum pedilum, ad muliilii- cum
idiiiCmexercilus redeunles convoieront : qui deiu- è, viginii inillibus, vitis sagittariis iu arcu conieo
et osseo obviam Chiislianoruin turinis adfueruni,
cCpsdividi, aut uliatenuS aliquibiisin locis spaliari,' Q omitcui rem el
îûilla fidiicia praesiimpseruiil,propler assidttosTur- Qui angiislias illorum explorâmes,
s la eos féria bello aggredi ^slaïuerunU Superayii
sex
eorum assullus el niinias illorum copias. . . enim
en eadettï die exercilus fideliumChrisli angusli'as
CAP.,XL—rQuâliler exercitusin soliludiiiequindecim " el „. làboriosas fauecs Flaganioe, el in
diebus vuqando, silis et tnedioemiserias pertuleril ÎJ planilie cain-
gravissimas. Pe applicaiilcs,cjusdein diei, scilicel feria: sexiie,
pestri
Dehinc per quindecim continuos dies viam suantn hol'a 'u noua ad quieseeudiimcaslra posiieriiiil. El eecc
continuantes, amplius in solUudinescl loca inbalii- i^ Turci' approp'inquaiilcs, et more suo altis vocilius
tabilia cl honoris, per monlana asperrinia incede- .. l" inclanianies, loltim coroiiaYeiuiilexercilum el iitrin-
liant :..ubi nihil rcpeiienlcs, non liomitiem, non iii que V grave pioelitmicoiiiniiserunt. IiUeidiiuiTurci in
p'cciidcm, gravi faute coeperunt coarclari, quin Ci
in caslra repOiitinoinipelu advofanles, ci ChiistiaiiOs
atirunt nulli prodessè polcrat nec argeniuni; quia ia înililcs
w lacesscnlcs, sagitlis eos confixeruni : inicr-
nullius gciieiis esca [ropetiebaïur, qtioepretio possel 0t dum oi G'allict Lungobardi, licel fessi ei iliiiere gra-
mntuari. Si qui vero de Provincialibtis proeciiti'rc- 2- v: vnli,exsurgenta.sel adversus lot creberriinos assullus
haut, quiiigenli iniquani se'u ducenii vei treceuti ad ul "indigliaiitas, licqueiilei' ces rcmiltabanl, quousipie
investigandos cibos, circuinveiUi a Turcis, in s< scpLiiiyonti Turcorum corrueruiti ; Chrisliaiiorum
momenlo occidcbanlur, quos subsequeiis exercilus us vero v nulli purctiss'isunl : nain iu unum conglobalos
quolidic delriiitcalos reperissc'pcrhibelur. Hoeccnim in nnequaquam Irrumpcre cl dispergere ea die Turci
Proviiicialiiim gens amplius proedoeel rapinis inliia- a- Q l1
C poiueriiiil. Turci aulem viduiiies, se nihil i.ee die in
bat proe omnibus, et ideo amplioti casu proe roe coedec Christianorum proliccre, sed pliuimos suo-
coeleris pcriclilabaliir. TanLiimdivilibus cl niagnifi- fi» ruiii
r cecidisse, iiistes ae dolentes in caslra sua,
eis viiis, qui vehiculis a porlu Civilot cl a Nicome- je- vvespere terras opericiile, regressi sunt. Siniililer et
dia civitalc farinant, panes, carnes siccas vol bac- IC. (Chrislianus exercilus hac nocle sialulis vigiliisel
concs altuleranl, sustenlatio viloe crat; coelcros <
ros euslodia in circuilu caslrorum, oiiuii beiloniui lur-
gravis inopia frondes, corlices arborunt ac radiées ees bine 1 sodalo quievil.
herbarum corroderc, et sic rentrera implore co- eo- CAP; < XIV. — Ubi Christiani quoddam pnvsiiliiim
gebal. Turcorum comminuciiinl,sed insidiis-eorumexce-
GAP.XII. — De mille pediiibus Chrisliaiiorum, qui pli, ad seplinqpnios.parierunli
in valle hordeum eotligeiites, circumventisunlt' et Sequcnii vero die Sabb.Mi tria millia exercitus
combustiigné Turcoruni. Chrisliaiiorum, cl principes connu Conradus cl
Hac arclali inopia, mille pediles de exercilu in Bruno filins sorotis ejus, coelcrique viri forlissiiiii'e
cniifinio civilalis, Coiistamnes nomine, exploralo alo caslris el planilie cxeiiutcs, el iu regionenvcivilalis
novcllo hordeo, sed nondum maittro, eadem tanien lien Marecsh applicaiilcs, jam sui ilineris milliaribiis
onusli annona, in.quamdain vallem dcseenden.les 5 de p duobus peractis , proesidium quoddam Tureoruni
arbustiset myricis igiiein suscilavcriinl, ipsagrana ana aSsilierunl : quod fruslra a Turcis defeiisuin sine
immaluri hordei flamniiscxusla et lorrida de eu1litîis
mis aliqua mora coiiiniiiiuentos, oinnia viloeneeessaria
cxcittere ad impleiydos, liler quoein eo eranl diripuerunl, cl. Tureos inibi reper-
ventres slal.uciiles. Siniililer
lum los iu ore gladii percusseruiit. Hocprospero successii
poiïiula cujusdam. mii'i cl. inaudili: gencris, frueluin
amarum quoi'umdam friiletorum,.ibidem iu deserlis erlis Ghrisliani gaiulciU.es.,, el spolia Turcorum grandiael
reperla et, collecta, ad niiiigandam famcin coquereuere multa ad lenloiia secum déférentes,' per .quasdnni
didiccru.nl; sed propalali a crudclibus Turcis marly-
irly- monliiiut fattees aspeniinasciscopulosas descende-
rio coronati sunl. Nam, cum ad eos proe diffiGuliaïc
llale runl. Ubi insidiis Turcoruni cireiiniïenli cl sagillis
el.monlium nullus hosiiuin paicret
locoruni, va.Il.iu.ni. lerel lacessili ac confixi, pariim rcpugnaiiics.prie lassiiu--
accessus, nec ulla esset facilitas aul ars in sagillis
jji.tis dine cl onere praedaruiu aiigustiaquc locoruni, ad
noccnili, copiosp igné ex i-amisfritietorum el arida
itida seplingènlosperier.iinl,spolia oinnia el praidas Tufr
maieria herbarum sus.citalo»vallem,ci.rcuinquaquc aque eorum, licel invili, illic rclinqiicnies. Ili vero, qui ab
implevçruiU.,ex quo millehomines pcruslisunt. Tant, eorum manu evaseriuu, singulalim el sparsiiu sicut
aiKOct fama combuslionis et. perdilionis caiholicoe
olicoe. victi el atlrili, vespere ad caslra rclali, sunl tristes
H1ST01UAllIËRÔSOLVM, — L1B.VllI. 614
GIS
cl dolenl.es.El ea die ullra, ab oinai assulluexerci- A prima P1'1 bora diei usque posl meridiem. Tupi tandem
lusIngens de casu suorum, in lenloriis rcquicvil. victus vie proenimia jaciitarum assidiiilale,fugam arii-
Siniililer Dominicadie lam Turci quani Cbrisiiani pitil pu cum manu diu faine maceralael viribusex-
•ij)omniiiifcs.laliqueet bcl.Ii.turbine cessavernnl. ha:
hausla, el ipse in- lenloria reversus est. Slepbanus
ÇAP-, XV.—-EpiscopusMediolanensiumoinnemexer" item ile cum Burgitiiilionihusvolens subveiijrc allrilis
cilnmad confessionemdèlictorum suorum cohor- et ej. fugilivis fralribus, cum sua acie irriicns vehe-
tulur, el universamuîliludo ad bellând'os
h ostesin mi
mcnicr hostes cxpugrtabal. Sed ad uliimuni post
quinqueacies cum ducibussuis ordinutur. 01 conleiilioneincumomnibussuis lerga verili,
Seconda aulciii feria jam primo sole radiante, lougain .
""
iniumierabili înullitudincsuorum ibidemoccisaet a
episcopus.Mcdiolanensiiiniin iuedioexercilusê'xsur* Turcorum
armis.exsliiieia, el simili fuga ad lenlo»
geiis,divino laclus spirilu, bac die bellumadftilu- ria .'
riniiproedixit,et scrinoiiem ad popuhiin Deiviven- repcdavil. Siepliantis vero BJesensisrespicictis
tis faeiens , ontnés ad coiifessionem dclieiorum omnialam LongobardisquamGallisvciii in maluiit,
cumomnibus Francigenis qui in sua eranl acie, ad
venire aditioiiuil, quos in iiomiiic Jcsu aposlolica
, subvenieiiduinfralribus
s-' el Tureos. reprimendos
... ad-
poiestalea peccatorunt itexibus absolvil, universos, u
volai, ac bellumcommi.ilcreusque ad vesperiininon
posl dalam iiululgctiiiaiii brachio Bi AmbiosiiI; B abslinuil. Tandem Tiircoruin manu inloilerabili sa-
Mediolancnsisepiscopi sauclificans el benedicens;' a;
gillis el arcu osseoinvalescenie, cornes lîlescnsis
quin el lancea Dominica,'quam Reymundus secum %\
adulerai,esl aucla ad sanciificauduind beuedicen- Al victus el alirilus, simili fugaqua cl socii in caslra
dumpnpiiliiui.Posl hancb'enediciionem,et suoepu- rclaïus lc esl, mollis iiobifibusviiisde coinilatuejus, vi-
rilalis confessionem, Stapbiuiiis dux Btirgundioe, ciascl ^ cxslinciis. Ceeidorunlin ejusacio v.iriilluslris»
milesclarissiiiiiis;ex suo populo sibi aciem cousit- sinii, ?l Baldewinusde Graitlpreit, D'udodeClarotiionte,
*
lui!; ReyiiiuiidiisTurcopolosel Provincialcs-iiisuaJJ yV'igberi.iis de Monte Lauduni, cuslos el defensor
ncieretiiiuiliConradusvero, slabiilaiius imperaloris „ ejusdem
9J civilalis, Dei amicus, miles fciiteissiinus,
llenriciili Alemanos, Saxones, Bojoarios, Lolita- çorporc ^ ailus, el plurimipolentas aepiiini exercilus,
ringosel universosTeutonicosin aciem sibiascivit. quorum n- nomina oinnia scire el invesiigarc nequi-
! iiius.
" Cornesvero Reyinundus cum inililibusinipc-
EpiscopusLauduni, Engelradus, Mita,Wido, Hugo,
Bardolfusde Breis, Walbcrlus de civilale Laudmii, r ruloris
' Tureopoîis et suis Privincialibus cutieis
omnesbi ex manu Fraiicigcnarum aciemordiuave» ,;. socios
s retavurein codent ccrlamiiicfeslinans,inuUos
MJJI.Episcopus vero Mediolancnsis, Alberlus de le Turcoi'iini
' icpenle pruslravit* Sed debinc niiniuiu
jJlandraz,Widofraler illius, Olho de Allaspaia, Hugo 0 c casu
c adversaitie, niullis suoriiiu prostralris aesagil-
deMonlbecl,Wigberlus de Parnia cl universi Lotir ,. lis l iinmiiiuiis, hélium Turcorum n'unis invaluil,
Robai'di equiles el pediles deasissiniam sibi acicm in donec
(' lola -manus Tureopolorumcxlcrrila,el fuga
eoitiposiierunt.Ilis vero aciebussic ordiualis, Loti- y. *dilapsa ad loca labeniaculoruiii divertit, comiiem
gobardi in fronle conslituti sunl, eo quod illorum m in ' mediis periculis deserens, cujus Provinciales ntb-
copioeintolerabileshaberentur, ut adversus Turco- j_ lites' fere omîtes delruneali sunl.
nitnacies, quoeillis vicinaleranl, fixaiet impenelra- a" CAP. ( XVH.— Rcymundus,cornesproeliovictus,versus
bilesfacie ad faciem ebstaii'lcs, eas oppugiiarcnl. il. niuntmi» fngiens cum decem mililibus, silicem
Deindesiuguloeacies Chiislianoruin usquequaqiic„a quamdumprweelsamoccupai! de qua per socios
liberulus,\ média nocle cum suis omnibusfugam
dexlrisct sinislris posilue,singulisgenlilium aciebus us iniil:
obsiabaiii;,saepius eos in et
fugamrcmillculcs, soepius us
adversuseos bellum itérâmes. Sed Turci callidi el Vidonsergo cornes fugam Turcopolorumet casuni
proeliodoeli, posl aliquanlukim fugaesubito frena lla irreciiperabilenisnoriim, non ultra in mortis peri-
rejicienles ac sagillàrum graiidinc rcinoidenles, iS culo ' sibi ininiincnio reiitaneiis, sed vix ab, armis
gravi vaincre tam homines quamequospciimcbanl. 1(. clfiigiens,versusinontanaet per augusla loca decli-
silicis ascensu
€,\v. XVI. —Longobardi,in prima fronlepugnanles, D nans, itisiimmilaieenjusdamproecelsi
deftciunt, posl quosreliquat acies cum ducibusfu- rul diiliciilaslilil cum decem tanlum sociis de quo,
gieniesydiffmjiunt. quantum poterat, Turcis iiisequeitlibus et eum
Longobardi igilur, qui in.prima fronle conslilu- lu- obsideniibus,resislcrc cum suis conabalur. Regres-
li crant, graviter et diu cum Turcis continisereproe- oe- sis iiaque omnibus ad lenloria, qui Turcoi'um arma
litmi.Sed Alberlusducior eorum, posl niiiiiain cl cll'ugcranl,Siepliantis, cornes Blescnsisde omnibus
loagauireliiciaiiojiompondusbellisullerenon valons, ns, priiiioiibus requisivit qui a bello redissent .autar-
cl praecipuceqiioiunidefcclionc, qjii famé ullenuali iali misoccubuisscitUcuislaiim innotuil R.eymiiiiduniin
niliilpmeraiii, cum signo belli quod dexlra fcre'naf,,iat, sniiimilatcsilicisfecissedifTug'utni,elnisi sibi subveni-
fiigaininiii : cl sic lola illa Longobardorumaduiia- U!!- rclur, iiunqiiam eum manus Turcorum posse éva-
lio cum ducibuset principibus suis in fugam usquc lue dore. Ad hoec Slcphanus cornes, duceiitis sociis
in lenioiia vernissaesl. Conradus vero, milesimper- ter- in lorica ct galea readtiuaiis, Reymundiiiiiab inva*
Icrritus, videns bellum ingtaveseere, el Loiigobar- iar- sione Turcorum liberare feslinans, Turcis fugali»,
dosdeiieereac fugam inirc, repcnie advolans, cum «un qui eum inscçuli fucraitl, el ad Iriginta viris repen-
sua acie irrupit, Tureos expuguans et dissipans is a te allrilis, comiiem saivumde silice recepit, ct inco-
618 ALBERICIAQUENSIS 6t-
iumcmadtenloria reduxit. Vîclisel allrilis Chrisiia-' A ram r Corrozanquasi in carecré et conclàviéàs con.
norum forlissimisaciebus,el usqueadlenloria décru- slitueiilcs;
si coeleias aliquantulum proveciaeaeluiis
deli proelioOffugalis,Turci viclorêscum spoliisGallo- gladio
g inlerémerunt.Terraaulem et rcghlmi-Cor.
rum el Longobardoi-ulnpariler in sua caslra sunl rozan ri sic montaiiiscl aqUaruin paludibUsclausuni
i egressi, Vixduobusmillîaribùsa mansioiicChrisiia- eest, ul quicuiiqiiecaplivi illuc senVelinlravérint
norum, salis lamen luctaosamet crueiilam ricto- non n ullra bine magis quam pecus a càvea exiro
riant hac die oblinenles.CeeiderunlCnimsocielalis raleanl, v nisi lieehliaet permissioneTurcorum.Ah
eorum"tria millia rirorum pugnaloriim in codent qlianlus
q dolor! qtianloeillic rideri potcranl miscris!
'
proelio'quo~ Christiani'militas (leliclorumsuorum ubi u lam leiiérrintoeet nobilissimoemalronaeabim-
pondère inlpedili, divino jlidicioiradili sunl incre- piis p et bori'idis bominibusin proedamràptoeelal).
dttlis v'uis et inipiis ad piinicndiini.Eadem veroi ducloesunl
d : quorum capila anle el rétro^ a dexlris
nocle qua contes Raymundtisa cacuniincsilicis el: Cl c sinislris, iu modum colli rasa sunl.; Cl'quorum
Turcoruni Obsidione,subvciiienleStéphane Blesensii rari r capilli-,àb bis quatuor collis dependchlesiin-
ac Conradosliibulario, liberaïus el reduclus est ini tonsa t coma perborrescunl, cum barbii eliam in-
caslra ad confralres, coeperUnlIbcOscl victus lie- tonsa t et proiixa, et qui solumlelris et iinimindis
cessarios universi pararc, qui a coedeet bello ini B sspiritibus similesesse in suohabilu refertlhliir.Ycre
tab'ernaculacoiifiigcraiil.;ligna'quoque cl sarnienlai non i modicusdolor illic eral, non parvus liiiiorde-
ad cpqueitdoscibos componere, quibus.fessa cll 1licalas malroitas iuraserat, non parri fciniiiciuht-
jejilnia corpora recrcarcnl. Et ecce, primo nociiss ilaltts audiii sunt in caslris, ubi dulcescariini îiiariii
faclb sileniio, idem cornes Reymundus,nescio quat alii £ occisi, alii fugilivi, ulliinanecêssilitle"coihpiilsi,
formidiiiccorreptus et viloedidisus, cmn omnibus 5 imiseras ac dësolalasinler manus percussotuirircli-
suis cicunciis ïurcopolis imperatoris, equos frenis5 (querunl. Alioeillicila el foedacommistioiievicissim
ac sellis slravil, fugamqiiéiniil, ac lola nocle illa\ ivexatoe, et post plurimam vexalionem decollatjp,
fugiendo, iler per monlanael invia loca accelcrans, , !sunl; alioehilari vullu-el décora facie oculiseorum
ad Caslellumimperaloris, Pulveral nomine, venisse B placentas,
l in barbants nalioiies, ul dixintus, Irans-
perhibetur. i
missoe sunl.
CAP.XVIII.— Post fugamReymundiuniversiduces g CAP. XX. —-Quod post deproedalionem mulierum
exercilus, cum rcliqua multitttdine lentoriis el,, Turci fugienlesChrislianosinsecuii, divcrsa.eos
uxoribussuis in via déliais, celercmfugamarri- coedc:laceraverinl,pluriina eorum spoliain ilinere
piunl. reliclacolligenles.
_ £ Reperds iiaque et caplis loi honeslisniiilicribtis
Igilur bac illiusfuga cognila, et in populodivul-C
in lentoriis filgienliumCbrisiianorum,' Turci ccle-
gala, universos tanins moins invasil, Ut nec umis
de principibusremaneret, sed omnesviloediffidcnlcs rilaie equorum insecuii sunt lam equilesquampe-
diffiigiuminaturarent, magni et parvi, nobilesct',, diles, lam clcricos quant monachesel lotiimleini-
îicuin sexuni, qui fuga evaserant de caslris : quos
ignobiles, usquc ad Synopliim imperalorisproesi- non aliter
dium, ignorantes quod el Turcorum corda non gladio melcbaitl, quam messor,qui l'alce
minus forinidofugiendisollieilabat.Tenloria aillent maturas segelesmelcre solet. Nulli oelutiaul ordini
et omneniapparalum suumCbrisiianicum omnibus parcebant; solos juveties imberbes, virosinililaris
rehiculis, cum uxoribus lencrisel charissimis,cum ofiicii, caplivabanl, quos eliam in exsiliocuni nia-
omni suppellcctile,qua loi nobilescl lam magnus Irouis hoiiorilicis Corrozan abduci dcstinabaiit.
Pecuniam qiiidem inaiiditant a fugitivisel lassis
imiigebal exercilus, reliqitertuil. Nec mora, per, medio
ilinere reliciam sustuleruiil; ad lioeemolles
exploratoresfauta lam subilaefugoead aures Tur-
corum pervenil, qui non longeposl conliilioiiem vesies, pelliceos varios, grisios, harnielinos,iuar-
Chrisliaiiorum, el acceplam vicloriam, sua eliam in drinos, oslra inniimerabiliaauro lexla, iniii de-
iu caslra recesseraut, ul cl ipsi ea noçle cibis ct coris, operis el coloris, equos quoquecl uiiilos,
Somnosua refoverenl membra, in coedecalholico- Q_D " plus quam numérovel liltcra alicujusreferri possit:
rum ntiliiumfessael gravaia. quoeoinnia landcmillis loediofuerunl asporlarc.
CAP.XIX. — Quomodo Turci fugienlium.lenloria ia CAP.XXI. —Quod Christiani exercitus cenlttmet
diripucrint, et uxores eorumquasdnmjtigularinl,!/, sexagiiitamillia sili ac faine, fuga el sanguineu
quasdamcaplivarint. Turcisin bellooccisasunl'.
Turci quideiithoec limitanteset conuiiuo exsur-r- Terra aulem el monlana, ut aiunl pro vero, qui
gettles, oniuibussuis in tubis el bucc'uiisexperge-e- hoecoculis viderunl, el vix illic judiciiun morlis
l'aclis cl coiiyoealis, sicul sunl viri semper vigiles
es evaserunl, hy'zantii's,auroinCoinmulabili,argcnloiu-
in coede..inimicorum,primo diluculo âdfiierunl in oesliinabiliddenariorum dispersionesic,opc-riacranl
as in conti'ilioneet fuga lam magniexercilus,utampiius
lentoriis Clirislianoruni.libi mulieresiiobilissimas
el matronâs egregias, tant Gallorum quam Longo- o- tribus milliaribus super aurum, gemmas, vasaar»
bardoruni,crudelttcr aggressi, impie raplas el vin-n- geniea el aurea, oslra mirificaclpreliosa, vesiesquo
iiïi 'subtiles ac sericas, incedere fugienfes el perse-
culalas lenuerunl, iu barbaras naiioncsel ignolaiïi
ra "quentesviderentur. Sanguine.vero pocisorutnlola
iiiiguani, Supra niille iransmitlentcs, aC si pecora
muta dcproedaliessent, ct perpeluo exsilioiu 1er- ;r- via deflucbal. Nec mirum; quoniamsupraccniuin
CI7 IIISTORIAHIEROSOLYM.— LiB. VIII. ÔI8
cl sexagiiua millia illîcin gladio et sagiila feroeium A As'usimi militas, quibus eqiioinm cursus minime prod-
Turcorum occidental : facile ab lioslibus SUperati essè es poleral, eisdem Camilicibus obviam facli,
ac ilelruncali proe famé diulurna, qua nimium af- sa sagillis occisi sunl.
flicti et Viribus cxhausti, nulla virlule resislcre CAP. c
Tania cnim illis famés in XXIV.-- Quomododuces ac comités exercitus
poluertinl. deserlis Fla- dispersi, ad se Gonslanlinopolimfugienles, impera-
ganioeiitaubuil, ul coriilni bovis: riginti solidis lor'bénigne utsceperil : et quod Reymundoinfcsltis,
cmcrelur; pàniculus, qui palmo concludi poleral, poslea eidem amicus exsiileril, et quod ibi Medio"
laiwnsis episcopusobierit.
tribus-solidisLitceiisis moneioerendcrelur ; cadarcr
Contés vero de S. ./Egidioet coeleri comprimores
cqui, muli, asini ,'sex marcis appreliaretur. Iniiac -
fuga soevissimaduo probi équités de populo Sic- Conslanl'uiopOlimingressi, a domino. imperalo're
phaniBlesensis, dum viam matiirarenl a facie Tur- "' bénigne suscepti Sunl. Sed adversus Reymundum
eoruminsequenlium, quidam ccrvus ex adVersode c< coêpilaliqiiantuliini indignari, eo quod a coeleris
nionlanisClamoreet lunmllii Turcorum el Chrisiia- sociis, Sl Slcphano et Conrado, fugiéndo sublraclus
norum allouilus eis oCcurril, impedimeiitum illis; sil Sl cl aliénatus. Qui, occasione assumpla, respondit
via;faclus : Irans quem ambo casu corrtienles, in, hoec '' ideo se fecisSe, qiioniant liniuissel, né in cum
momenlo ab hoslibns decollati sunl. B iiinsurgèrent, eo quodprimus fugam cum Turcopolis
CAP.XXII.— Qualiter residnus Chrislianorum popti" à? caslris iiueril ; cl quia eum in dota , el ex consilio
lus vagus et profugus cum ducibus suis Consianti- > imperaloris, fugisse existiniassenl. Dehincin brevi
nopolimrepedaverit. il
imperaloris indigiiaiione cessante, ntiserlus est
Igilur exercilus sic attriius et profugus equo rei| uuniversorunt, et cunclis opibus spoliatos et vacuos
niiilo cradere feslinans, ad eivilatem Synoplum,, magnificis " donis in auro, argenlo, armis, cquis,
quant militas imperaloris luebaiHiir, sparsiat fu- midis n el veslibus relevavit ; el lolo atiiumni
giendopervenit; cl sic semper ftigiens, usquc ad1 et e hiemis tempore universos secum Iiabilarc cl re-
regiain urbem Constanlinopolim parlint reversusi ffôcillare concessit in omni aBluentia el largilale
est. Siepliantis aulem dux Burgundiae, Slephaniisj rerum r necessariarum. His itaque moram illic- fa-
Blesensis, Conradus slabularius imperaloris Ro-: cienlibus, c episcopus Mediolanensis vila discessit,
inaiiorum, episcopus Mediolanensis, episcopuss cui c cpiscopi el universi fidèles caiholicas exseqiiias
Lauduni, episcopus de Suessones, Wido Rufus,, exbibucrunt. e
Hugo, Bardolfus et coeleri comprimores, et uni- fCAP.XXV. —
versi qui gravissima Turcorum arma polerant effu-' Qualiter eodem tempore nobilisshuus
ru princeps Witlhelmus, de regm occidentalisFraudas
gere, Gonslanlinopolim, per monlana el invia fu- - egressus,quindecimmillibus pedilum adjnnctis, per
gienlesregressi sunL Cornes vero Reymundus pert a'ridamBulaariam descendent,
abrupto monlium el ima corivalliunt Synoplum cuma Eodem quoque tempore, cl anno primo regni
Turcopolisimperatoris Groeciae, omnibus sociis ctt Baldewini 1 régis, cornes et princeps poleiilissinins
principibus proetermissis, ingrediens pernoclavil,, de < civilatc Ninive, quod vulgo dicilur Narers, Wil-
et die craslina navem àscendens, per mare Con- 1
i- lltelmus ifiomincde terra et regno occidentalis Fran-
siantinopolim adveelus est. i egrediens, et iter per Italiam faciens, ad por-
cioe
Ckp. XXIII. — De quadringentis Chrislianis qui tant, qui rocantiir Brandi* , navigio alto mari in>
j. reclus es! cum quindecim millibus equilum et pe-
'tureos insequenles evaseru'nt, el de aliis mille mù-
titibusqui, in regressioneTurcorum, gladiis eorum ut ditum virorum pugnalortim , absque sexu femineo
jugutuli ceciderunt. innumerabili, el ad civilalcmiiomine Vallona se-
Inlerca tanlillum exercitus, quod remanscrat,t, cessit. Ubi in arido re.slilutus, ad civilaiem Salo-
dispersae videlicel Christianorum. rcliquiae, dum ia Tticant, sitàm in regionc Macedonioeet terra Bul»
vestigiacomiiis Reymundi ct coeierorum eadem via ia garorum, descendit, pacifiée liospilio susceplùs ab
Icitcrent, et ad quadringentos a dirCrsa fuga in U JJ incolis in omni juslilia et benignilale; furie, ra-
unum colligerenltir, Solymanus, Donimanus , Balas ts pina, proedaet injusla eonienlione sub judicio mor-
de Sororgia nondiim coede saliaii, a lerlia feria ia lis interdicla, ne imperaloris Coiistantinopoltlani
usquein quarlam eos pefsequuiitur, eodem iramite ta lerram aliqua injuria exercilus, sicut paulo ante
quotendebanl post principes fugitiros ad Synoplum, n, Longobardi, sùscilarent.
«t eos detruncareiu et capiivarent. Sed nimium. m CAP.XXVI.— Quod idem cornescum omni apparalu
prolongaios ultra persequi non audenles propter er suo Constanlinopolimremëns, susceplùsab tmpera-
vires et Civilaiem imperaloris, reversi sunl. Rc- c-. tore donariis multis sil honoralus.
vertentes vero de dispersis et relardatis, qui eis lis Deinde post plurimum itineris et diversa hospitia
obviam fuere, eadem die mille amputalis collis lis idem egregius cornes cum omni manu et apparalu
sparsimperemerunt. Ubi impiis tyrannis vir nobilis lis suo Conslanlinopolim profeclus, ab imperatore
Eraldùs obviam faclus, sagitla illorum oceubuit; il; bénigne et bonorificesusceplùs, in lillore maris S.
ortus de civifale Cadelim. Engelradus pariler de
Georgii leilloria suaponere ad hospiiandum extra
cadenipairia, Dudo miles egregius, Arnoldus, filius us muros civilalis jussus est. Posl 1res,deinde dies ex
villici, Wallerus de Caslelens, el plurimi polen'is-is- praecèptoimperaloris cornes et lotus exercitus ura-
PATROL.GLXVI. '20
610 ALBERIGIAQUENSIS 620
cliiuin maris Irnjecil, ctad columnam marmoream, A resislunl, re ulrinque plurimi occisi sunl. Nihil aiticm
quoe in siiinmilaie arïelem oblincl dcauratum, non in in. bac proesidii oppugiialionc pfoficienies, caslra
ionge a hrachio maris lentoriis fixis, per quatuor- bine hi amovcules, ad civilaiem Reclei appliciteriint,
dccim dies, qui sunl circa mtlalettt B. Joaunisi U Ubi triduo sili adeo inlolcrabili oppressus clanguii
Baplisloe, illic moram fecil; cl per singulos diesi exercilus, e? ut siipra trecenlos exslincli niorle gravis-
.imperalori navigio proesenlatus, non paucis mime- sima si illic pçriclilarcnlur ; coeleri vero riventes vi-
ribus ab eo honorâtes el commciidalus redibal; ; ribus ri exhausli, cl neccssaiiorunt defectionè infir-
peregrinis vero el htimili populo enjusdam generisi mali, m parum ad resistdidtint valerent, Hac silis
mondain quant vocant Tartaron, ad suslenlalio- inlolerantia in anxiali, quidam ex sociis super cacumen
tiem ritae soepiusidem imperalor niillebat. pi
praeeelsae rupis gradienlcs constiierunl, si forte
al
altaubi aquam spectilarcnlur. Sed lantum ab hac.
CAP. XXVII. — Quomodo cornes et exercilus ejus Cl vacuam liabilaioribus et dirùtam pro-
Gonslanlinopolimrelinquenles,ad Slanconam, civi" civilalcm
talem Turcorum, perveneriul. S]
spcxerunl, aquam ir* ca esse exisltmanles; qua»
'
Deuique posl B. Joannis iialivitatem Civilot pro- minime n reperta est : nam cisternoe ct pu'ici ipsiusà
feeti sunt. Ubi non diu ntoram facieiites, relicloi Turcis ^ recenter subversi eranl et obruii.
ilinere, quod ducis Godefridi et Boemundi prierr "B CAP.XXX. C — Turci cum Chrisliqnisdecerianles,vi-
incessit exercilus, salins densissimos ilinere duoriimi ctum fugienleniqueWitlheliïtitm insecuii suiit; et
dieritm perambuiantes, Ancras pervenerunl, ad. de fuga'RoberlielâltefiusWitliielmi.
Canidemvidelicel, quant contes Rcymunduset manuss Turci aulem post paululum Icrappris conipeiieittcs
Longobardorum recenter expugnaverant, Turcis inII exercilum c jam silis gravi passionc defcclUin, et
ca reperds decollalis, rotantes exercittti Longpbar- i. parumF posse resislerp, extempîo eos insecuii, sagitlis
dorum, modico inlervalio praemissp, admislis armiss aaggressi sunt per dicm intégrant proelium grave
et copiis sociari. Per diem aulem unum illic in proe- - -' bineli cl bine commiuenles ; et ulrinque in gladio,
dictai civilalis loco ntoram facienies, et nequaquam n arcu n ct lancea corruentes, lolam lalissimam vallem
Longobardorum- sociclalcm assequi valcnlcs : quiii £sanguine suo repleverunl, ac densis corporibus oc»
per Flaganiain iler conlinuabant; a sinislris illos is (cisprum, virorum ac multarum, lerra regionis hujus
relinquenles, a dexlris viam arripiunt, quoe diicit c
it occupala est. Tandem hoc ingriienle sreyissinio
ad civilaiem Slanconam, in ea aliquand'ut moram n bello, ' cl CÏiiisfianprum virlule siti débilitai», et
babiluri, et de evcnlu Longobardorum audituri rj ideo ' minus valçnlp çl résistante, Turcoruni fcrocilas
aliquid. <
,,_ exallala çoepil jitvalescerc, cl Cbrislianos viclos
CAP.XXVllL — Ubi Turci eis occurrentes, bello eos alrocitcr iu fugam cogère. Comiiem qu'idemjam
vexabani, comiiem unum Longobardorumsagiila r« viclum, ac de bello fiigientam, usque ad civilatcm
perimenfes. <
Gcrmanicoplain insecuii sunt. Roberlus vero, frater
Ad hoec, cum nonduni civilati appropinquassent, t, < ejusdem comiiis, elWillhclmus de civilatcNonanfa,
Solymanus et Donimanus cum copiis et armis Tur- r- iqui siguifer cral exercilus, çl prtnitis lergâ vorlit,
eorum, a recenti coede Longobardorum vix diebus is una cum omnibus equilibus a Turcoruni armis
oclo peractis, reversi, cl comiiis de Navcrs subsç- e- elapstts, ad proedictam civilalcm Gcrmanicoplain
cutionc comporta, feslinalo per notas seniilas colliumm fugam facienies pervenerunl, miseras pediles inlc?
et yallium accélérâmes illic occiirrprunl; ac sagiltisis manus feroeium boslitim relinquenles.
crudelilcr assilienies, per Iriduum exercilum, anle ta CAP.XXXI. -r- Qnomodo post fugam ducis Turci
et relro positis insidiis, bello grarissimo el acerbislis residuvs Chrisiianos occidexint- uxores eorumca-
plagis faligabant. Sed nondum in his îoeis obtinuere re plivantes.
vicioriam, licet plurinioe copiai peregrinorum in» n- Turci aulem fugam genlis Clirislianoe et suorum
caute ellenlo gressn proe lassiludiae subséquentes, ss, principum videnles, crudeli çoede fnrescinit in po-
creberrinio assullu cociderunl; Cl quidam Henneus, is, D p pulo ct lolq Cbrisiianorum comilal.ii,quorum sohim-
génère Longobardus, contes sua in terra magnifiais, |S, modo septi.itgenli per abrnpla niônlium el silvarum
iiUersocios sagilta transfixus obieril, densilatcm ftigientes, viloe rescrvali sunl. Post banc
CAP.XXIX. — Christiani Turcis resisfeijfes,et Stan- •n- Turcoruni yicloriam el Chrislianoritm strsgeffl )»•
. conam frustra oppugnantes,Reclei urbem upplicue- te- ciuosam, uxores mililuiii Chrisli ad mille .captivais),
i ni»/, ubi siti assistantesad trecenlosperierunl. clab horridis hostibus abductae sunl in terrain
Les ignotam elalieiiam. Equi vero et muli, argcnUimet
Nain Chrisliaiii milites, viriiiler adhuc résistantes
Turcis, pluiimos perimebaiH, alios in fugam soepius us atirnm, vestes cujusque generis p'.'ctiosissimoedi-
reiniltcbaul; cl facile qu'idem l'cmillcre pole.rant,itt, replae et asportaïae, terra m el rcgiiunt Çprrpzan
cum nonduni iljîs aquaepenuria fuisset, nec equorum im diyitiis n'imiiset sp.o|iis auxerunt cl impteveriuil»
vjrlus dçfccissel. Sic tandem Christiani milites in Apta sunl çriide.ljssima hoecbelli , ct soevissimae
iUncre a plurima Turcorum infestaiione defensi, si, strages Chrislianoi'iim in nteose Auguslo, quaiido
Slanconam pervenerunl. Ubi Turcorum custodiam im calorc soiis et sUis hitoleraïUia oeslas gravior fien
et vires in proesidio repericnlcs, moenia fortitar ler SQlet,
assiliuni, el dum hostes ab inius pro anima eis ei.s '•
m HISTORIAHIEROSOLVM. — L1B.Vill. 622
CAP.XXXII.— QualiterWillltelmuscornesa Turco- A in m arcu et sagiila prolti.bcnlibus, Chrislianis vero
polis deccplns, cum magno discrimineAnliochiam ponlem po Iransire non minus conlemientibus,- adeo
pervcneril. c,.,
crudele ulrinque comtuissiimesl proelium,ul Rudol-
Cornesigilur de Navers, qui rix periculummorlis fus, U!l virmagnse nobililaiis, de Scegonges oiitts, co-
évaserai, adhuc de ct
aliquid opibtis slipcndiissuis, a £,n gnatiis ipsius Willhehni principis, illic sagitla per-
manibus Turcorum fugieudo, rctinucrat, el vix ad cussus,
Cj, iiitarirel; Ilarlwigus de Sanclo Mcdardo
Is
civilaiemGcrmanicoplaindeclinaveral. duodecim1 capluslciierelur,
ca el plurimi, qiiossingulatim longum
Turcopolos militas imperaloris Groeciae,inibi ad' esset cs narrare. Illic siquidem in eodem proelio,dum
Itiçndamoeniaconslitulos, mulla prece cl pliititiiaI hine ],; et bine varia cl ingenli contrilione diversiis
'
niercedpcollala, duclores viae acquisivil ejus, quoe fieret fc eveulus, contigil ipsum dncent Bulgarorunt in
ditcilad caslellumS. Aiiilreoe-ex bac parle civilalis? manus ]n Willhehni et stiqnun incidere et leneri capli-
Anliochiae;videlicelul sic per Anliochiamiransicns,> vum vl : donec ipsa die bine el bine habilis consiliis,
iler sttuniconliiiuarct Jérusalem. Verttnt Turcopoli,> in ;n coiicordiani universi rcdierunl; captivis quoque
viri perfidi, minime illi fi.deni servaverutit; sed* rc.stilul.is,
rc Pinccnarii cl Çoniaiiitaesedaii sunt.
ayarilia exeaecali, comiiem et socios 5
ejus rébus CAP.ç XXXVI.-r- Bulgaroruntduce placalo, Willhel-
et i
exspoliaverunl,niidps pediles eos relinquenles in B mus Conslnntiiiopoliinredkns, ab jmperaloredonis
locodéserta et iiiy.io,et acceplis spoliis Gcrnianico» sublimalusest.
phiiu per notas scmilas rcpedaiites. Contes vçro0 Post hoecconcordia, placalo duce ct suis, in lan-
irislis ct dolens, et proeoipneChristiani exercituss lum ll processil, ut non solum dux Chrislianis pere-
conîrilioiieanx'uis, viam, sicut devoverat, sub pan». grinis S per ponlem pacifiée iransilum conccdcrct,
pere el vili taginino, patipiiter oinnia adversa acci- i_ liccnliani
" emendi neeessaria non ncgarcl; sed eliam
pieits, peii'ecil, el in diversis angiistiis tandem An- {_ conduclum
c omnibus usque ad Constanlinopolimat-
tioehiani pervenit. l
tribuercl sine dolo cl aliqùo impedimenta. In hac
ç
CAP.XXXIII'.— Tankradus, uoiws princeps Anlio- civilatc idem princeps Willholnuis, AVçlf'odux, ct
chioe,Willhclmumprofugumrémunérât. * comilissa quiuque hebdomadarum curriculo
Ida
Tankradus aulem post capliviiatcm Boemundi j; ccoiamoranles, domino Alcxio imperalori iimo-
l
m lucrunl cum omni vota, quod dcvov'erantin Jcru-
princepsAnliocbioefaclus, cumdemcomiiem, virum
nobilissimiiin,sic ab impiis Turcis atlrituiu el rébus ls ssalent; ct ideirco lidei sacramento sibi aslricti,
ilesiilutumingemiseens, optiniis et honoiificis reno- Q_ plu 1 rima nccessariariitii reriini doua, et licciitiaiâ
vavilvestibus, el niagiiiftciscum in cquis el mulis js cenendi
' neeessaria, suscipercmeruerunt.
ditavit muncî'ibits,per aliquol dies secum rel'mciis, s, C CAP.
( XXXV11.—ExerciluWillhehni Slanconam ur-
dum mcmb.rn,siti, jejuuio, rigiliis, lassiludiiicvia- a_ bem veinante,Turci fontesel cislernas obstruant.
rum, squalida cl cxhatislu, bonis tcrrsî :« vïno, oleo 20 Post hoec messis lempore imminente, brachium
ct cnriiiiim dulccdinenbimd.anicrrçfovcrct; el post lSl Maris
' S. Gcorgii ex jussiene el suasionc imperaloris
ir. navigio siiperanles, in lcrrnm civilalis Nicoincdiae
haecalleviataniolestia et ainariliidiiie animai el cor-
poris,viam in Jerusnletn, sicAUdevoverat, exspccia- îl_ dcscenderiiiitct iler suuni conlinuanles per ainoena
tis ibidemcl rcliclis aliquibits de dispçrsis sodalibus
ls loca, quibus ha:c abundal regio, lenloria locaverunt
temporeveris insisleret. duobus ibi diebus moram facienies. Inde vero pro-
CAP.XXXIV.— QuomodoWillltelmus, princeps Pi- ?;_ J'ccti Slanconam scccsscrunl, ubi ex longo ilinere
clavii,el Welfodux Bawuriorum, et Ida comilissa, s«, neeessariis viloe constimplis, gravi inedia, tum s;ti
cummililia Bulguriamiulravcrint. inlolerabili affccli, lam homines quam jutitcnla in-
Modico dchi.nc intervalle, dicrum scilicel oclo, t0, firmali sont. Nec mirum. Nam iiniversas segeles, a
poslbanc recenlem slragem, Willltelmus cotues el facie bujus mtil.tiludiuis,Turci, via anlicipala, com-
princeps Piclavieiisiiim, de sanguine llenrici '" 111 busscrant; puleos, cislernas, foules obslruxerant,
imperatorisRomani pacifice transita regno Iluitga- Ja" ut sic ullima nccessitale famis et silis allenuati,
rorimi,'cum duce Bawariorum Welfone, et cum lm Djj facilibello superaretilur.
comilissanobili, nomineIda, de marchia Oisterricb, CAP.XXXVIII.— Willlielmnsel
in ingenli tnaiitt equilum ct pedilum cl fentinci 3lt!
nci Welfo cumetducibus
Turcorum anle urbem Reclei praiiïàntitr Chri-
sexttssupra centuitt el sexaginta millia, in apparalu
atu sliani fugam ineunl.
copiosoterrant Bulgarorumesl ingressus. Ubi, sicut eut Videnles iiaque Willhelmns et Welfo, et sui con-
facilefilab indomilo ct incorrigibili populo, discor-
or- sodaleshas Turcorum nequil.ias et dotas, urbes,
dia exorla, cl'duce Bitlgarorum, Guzh nomine, ne, quoede eorum eranl polesiate, scilicel P.bininiiiuim
variis injuriis moleslalo, ad urbem Adrianopolint, im, et Salamiam, assilienles pliirimo conalu sttagis di-
inexptignaïusin virtûlc suorum, descendit. Sed cis eis ruei'unl; sed et omnia loca circiimquaqiie illis sub-
Pons,qui ducil in civilaiem, a duce proeoccitpatus ilus dita vastarc minime pepercerunt. Abbiuc civilaiem
cl inlerdicUisest. Reclei, ubi fliivius lorrens, diu et longo desiderio
CAP.XXXV. —•Quodin nraslioponlisRudolfusobie- bie- oplalus, eunclis siilficeret,descenderunt. Sed Scly-
ril, el quod duxBulgaroriimse dediderit. înanus, Donimanus,Carati, Agunich,principes Tur-
Quaproplerbine Piiiccnariis, cl coelerismililibusbus eorum, cuminfinitis copiis et armis in occursttm
Gomanitis de regno imperaloris, graviter pontem tam ex improviso peregrinis bis incautis adfucrunl al-
- -; ALBERICIAQUENS1S 624
tcro ci lillore, homines, equos et omnia jumenla A Manasses Ma»i de Barcinona, aliique episcopiltalioe, na-
adaqùari in arcii et sagitlarum grandine prohibeii- rigio vigie ad porlum Simeonis eremitoe pariler conve-
tes, dum a longe fatigati el sic exhausli Cbrisiianii nienlcs, nien Anliocbioe. aliquanlo leinpore rentoraii
ultra-vint sultane non poluerunl. Unde unanimilcr; sunl. sunl
posl plurimam cl diutinam soevissimamqueconlen-• CAP.XLII. CAP. — Reymundus precibus principum a
tionem, quoe ex lillore ulroque palustri et profonde> Tankrado
ïjTortosoe vinculis absolvilur, el expugnatoettrbi
fiebal, universi Cbristiani fugamarripientes, slrage proeficilur.
iiiaudilaab inipiis perseculoribus niuili sunl. Qui- B
Bernardus aulem Exiraneus, co tempore comiiem
dam aulem oeslimantes tant crudelc niarlyriumn Reymundum apud eunidem porlum caplivnm le-
' Rey
evadere, div'tsia ntullitndinc quoddam in pralumn nuit, nuil co quod imputabalur ci necis tradilio Longo-
coiiçcdcnles, feno lalere el abscondi quoerebaiil; l; l>»rbardorum et coeleroruntqiti in eadem fuerant ex-
sed nequaquam viloeieserrati, ad Irecenlos ibidem il peditione
ped : quem Tankradus Anliocbioesibi Iradilttm
sagillis confixi interieriint. reP
reposuit in euslodia. Principes igilur Chrisliaiiorum,
CAP.XXXIX. — De fuga Arvemensisepiscopi.et du- qui coiivencrant, posl dies pancos recordaii confra-
eis Welfonis, el de interitu Idoecomitissoe. ^"'
lr,E el principis Christiani, eumque sic indiscussum
Iris
Episcopus vero de Arvernis et universi comilalus 1SB a '1Tankrado in vinculis icneri, obnixe precati sunt
illius, videnles Chrisli exercilum sic fuga dilapsum m ut "l in nomine Chrisli tamniagnilicum priucipem sol-
cl ab impiis carnificibus altritum, ad radiées monlis is rerel
vei ac suis reslitucret. Tankradus véro salisfa-
ubi fluvius Reclei orilur, et ipsi fugam inicrunl, lt cie precibus confralrum peregrinorum, hac ap-
ciens
equos ct omuia relinquenles, et lamen pauci evaden- P01 condilione, a carcere eductum rcsliluit, ne
n. posita
tesi Siniililer eliam (lux Welfo lorica cl omnibus us qnidquam
Q» lerroebac ex parle civilalis Acroeinvade»
cxultts, et per monlana fugiens, vix ab hostili manu nu . rc\rct, el id sacramenlo obligatus observarct. Posl haec
creptus esl. Pluriina aillent millia Alemaniiorum, m rei
receplo eodem principe Rcymundo, unanimiier sa-
Francoriim, Wasconum, qui procul cranl a monta- la! lutaloll) Tankrado, ab Anliocbia regressi sunl usquc
nis, illic cxstincla fuisse referuntur. Comilissa vero »',.0 ad a(1civilaiem Tortosant. Quant obsidcnles et expu-
Ida ulrum capta cl abducla, aut pedibus toi millium ,m gnaiilcs
g" âiibdideruiil : in qua ipse Rcymundus ex
equorum mcnibralim discerpla fuerit, usque iu ho- ,o- communi
co consilio ad luenda ipsius moenia reinanst»,
diernum dicm ignoralur ; nisi quod, aiunl, eam am eo M quod vir caulus et dodus ail resistendum liosti-
inler loi milita niairoiiarum in lerrafn Corrozan ian bus 1» viderelur. Coeleri viam Jérusalem coittintiare
relorno exsilio deporlatam. decreverunt. -
Q
.CAP.XL. — QuomodoWillhelmum per monlana (u- fit- CAP.XLIII.
C — Welfo dux Ilierosolymis adorato se-
gientem Tankradus, princeps Antiochia!,receperit. ft. û
û. pulcro Domini, in Cyprum rcuersiisobiit.
Conics autem cum solo armigero per monlanaj ct et Weiro aulem dux obsidioncm hanc devilans, Jc-
ignotas rias arma inimicorum fugiens, ad urbem )cui rusalcmri ad adorandum descendit una cum Reinoldo
nomine Loiigiiiach, juxla Tursoll, (|iiam Bernardtis •il„s duce d Biirgundioe,fraire Stephani, vice ipsius Bu>
coguomine Exiraneus rcgcbal, tandem pervenit, nil, ggundiam regenlis, qui ante expediliouemLongobar-
bénigne ab eo susceplùs, omnibus sibi viloenecessa- ssa- dorum d Jérusalem tendens, Anliochioe usque mine
l„1S) hiemaveral.
riîs adtninistralis. Paucis deinde Iratisaclis diebus, 1: Sed infirinilale correplus, in via mor-
audiens Tankradus, Aiiliochioeprinceps, lam egre- gre* Unisest I idem Reinoldus cl sepullus. Welfo igilur
giuni principem illic spoliis et omnibus rébus amis- nis- Jérusalem
i perveniens, adorato Jcsu Domino el ejus
sis, pauperem vilain ducerc ct niiuis liiimilialiim, uni, ssepulcro, post aliquot dies navigio'usquead insulani
miserais est concliiisliani fralris et principis : et < Cyprum reversus est, ubi et ipse infirmilate dden-
ideirco accepta consilio, mililibus ab Antiochiaa in 'lus, niorluus ct sepullus esl.
occursum cjus missis, lionorificc eum suscepil.ct '•>cl iCAr XLIV. — Quomodoprincipes, dévida urbe Tor-
preliosis veslibus per aliquot.dies secum commoran* rati. "j)n tosa, cum Baldewino rege Palmas Joppe cclebram-
lem et bonis lerroeconvivantemrcnovavil. rint.
CAP.XLI. — Quomodoprincipes bello dispersi,' C° {'
col- Coeleriautant principes proefali, post caplioncm
tecto exercilu Anliochioe. convenerinl. civilalis Toriosae,recto ilinere usque ad civilatcm
Post conlrilionem Longobardorum et Willlielmi îelmi Baurimcum decem millibus profecli sunt, ubi regem
principis de Navers, Willlielmi quoque comiiisPie-;Pic- Baldcwituim,ex proemissalegalione ' admoniuim, m
laviensis, Welfonis ducis Bawariorum, quicuiique nique occursunt sibi in ingenli manu repéreront; q«i»
dispersi fuerant, aut Constanlinopoli sen alibii lue- hie- transirc regiones ct civilates genlilium absque lam
maverant, e cunctis locis singillalint quique princi-
rinci- nominali el potcnlis nori regis coiidiicludubilabant.
pes Christiani, relictis suis rcliquiis, Anliochiam
diiam Dcindciiabila per nociis spalium cum eo reqmc,
mense Marlio iiichoaiite conveneruni : Albertus is sci- craslino admislis copiis profecli sunl; el per quinde-
licet de Blandraz, Conradus slabularius, Slephanus
lianus cim (lies anle sanclum Pascha Joppen ventantes,
Blesensis; item Slepbanus dux Burgundioe,Reymun- finun- per (lies octo, el ipsa solemni die Palmarum ilbc
Welfo morali sunt. Poslea autcm die Palmarum a Joppe
dus cornes, Willlieltiius Pictavicnsis cornes, Welfo
<JuxBawariorum; episcopiÊngelradus de Lauduno, duno, egressi, Hierosolymamascenderunt. In qua seP,ein
625 HISTORIAHIEROSOLVM. — LIB. IX. 626
dies commorantas, elSabbalo sancti Paschoe igneriiA fediones
f( et Turcorum insidias in inviis Flaganioe,
de coalo operienies, sanclam civilalcm in oralioni- cl ci ideo eos non secure el lutos per hanc viam posso
bus cl eleemosynisperluslravernnl. Conradus quo- incedere. ii
que slabularius, el Engelradus episcopusLauduni, CAP. Q XLVII.— Baldewinusimperalori mimera mittil
paululumretardati, subseculisunt contraires usquei se de perfidiaexcusanli.,
Japhel: qui el ipsi in Pascha Dominicoelerisadjuncti1 Acquievilbénigne rex Baldewinus consiliis uni-
sunt. v
versorum; ac leoncs duos domilos et sibi gralissi-
CAP.XLV. — Principes, Pascha Hierôsolijmiscelé- "mos, imperalori pro mttncre misit per Gerharduin
brulo, inler imperaloremet regem pacem compo- aarchiepiscopum, et episcopnm de Barcinona, ad
uunt. c
cottfirmandumfoedus el amiciliam, Imperalor uni-
Convciiienlesigilur de omnibus locis in Jerusa- - versamA pelilioiiemregis cum muneribussibi proesCn-
lent hacsccnnda hebdomadapàschali, el gloriose ac, lalis ' in boita accepil, ct de omni suSpicionenecis
adversus eum Cbrisiiani ha»
jtteundesanclam soleniiiilalemcum rege peragenles, Loiigobardormii,quant
maia el pericula peregrinorum remémorantes, con- 'bebant, jiisjurandum in Dci nomine faciens,' se
siliiimregi Baldewino dedernnl, quateinis in humiii- (exeiisavit : promitlens se deinceps omnibus ntiseri-
laie ampliore, qua posseï, et precibus mansuelis B cordiain < fieri, regem Baldewinum se velle honorare
( amarc. In eadem legalione ab imperalore decre-
cl
imperalorem ConslanlinopolilanumCompcllaretsu-
miseriis Chrisliaiiorum : videlicel ul a '
lum est, ul episcopus de Barcinona eum apud Ro-
per pêrdilio-
hect iradilione Christianorum cessaret, et Ecelesioe manum ' ponlificcm Paschalein de Iradilione sibi
llierosolymitanoesubveniret, Tureos et Sarraccnoss 'imposita excusarel.
noit audirèl; sed ptaniter ac lidelitcr omiiemmu- (CAP.XLVIII.— Imperalor regi Baldewinodoua diri-
lualionem necessaiiorttnt a proesidiiscl loeis regni .j gens, Romoede perfidia sua apud papaminciisalur
sui fieri usque in Jérusalem lion negaret. Engelradus aulem miles quidam in Jérusalem
CAP.XLVL — Fama volai in populo, imperatoris [s repedans, niuiieiibiis magnis ab imperalore honora-
consilioLongobardosfuisseoccisos. lus, bono nunlia reporlavil, et amiciliam cl (idem
Fuit éiiim fama in populo calholico, quod ipsius is regi Baldewino imperalorem velle observare, et
imperatoris occullis et perfidis consiliis, a comité le peregrinos non ultra olïendcrc. Sed episcopus ali-
Rcyniundoet mililibusTurcopolis,deduetns sil exer- r- ,quantulutn renisus est imperalori, pvopter iiifidelita-
citus Longobardorum per déserta cl invia el soliui- i- lem erga Gallos, quam ab co cxlorsil. Quapropler
dincs Flaganioe,ul illic a Turcis facile proe lame etet in amariludiite animi Romam (endens, ipsum impe-
sili cxhattsius superatus occiderelur. Veruin ul a C ^ ralorem criininalus est iu Ecclesia Beneveiilana : et
veridiciset nobilibus viris rclaium est, nequaquam n ideo assumplis lilteris ipsius apostolici, querimonia
hoc ncfuiido scelere culpandus erat. Nam soepius is gravis apud omnes principes Gallioe super ipso im-
exercilum proemonuit,et edocuii solitudines et de- 3- peralorc facla est.
LIBER NONUS.
CAPUT PaiMUM. — Quod quidam de Chrislianis prin- CAP.IL —Deincensoa Babyloniis templo S. Geor-
cipibus ad propria repedaverinl, quibusdam cum gii, et de fuga Roberti, episcopiurbis Rames.
regein Jérusalem remanenlibus. Appropinquantc dehinc feslo sancloePeniecosles,
. Postea convenui Cbrisiianorum de die in diem et collcclioncChrisliaiiorum nimium aitenuala, aliis
coiiiminulo,aliis redeuiiiihiis navigio, aliis per di» navigio, aliis per sicctiin regressis, exercilus regis
versas regiones in reditu suo dispersis, Conradus, D Babylonioeiiinumerabilis, ct nunquam antea copio-
slabularius imperatoris Romanorum, Alberlus de sior factus, ab Ascalonealii navigio, alii per aridam
Blandraz, Slephanus Blesensis, Stephanus princeps in equis cl copiosoapparalu armorum descendcnles,
Burgundioe,Oiho cognomine Allaspala, Arpinus de leitiplum S. Georgii, dislaits miliiari a civitale
Buduordis,Hugode Falckenberg,Hugo de Lezenais, Hantes, coitibusscrunt eum universis, quos in, co
Baldewinus de Heslrut, Gulmanus de Brussela, Ru- îepercruiit fugienles a facie eorum cum arnienlis et
dolfusde caslello Alos, quod est in Flandria, Hugo gregibus; quin eliam sala regionis depoptllali sunt,
de Botuns, Gerbodo de castdlo Winline, Roigerus .sioviimlaborem peregrinorum, et spem lolius,anni.
de Roscit, cl coeleriquaniplurimi nobiles et egregii Al Roberlus, civilalis episcopus, vir chrislianissi-
viri, qui ad sancttini Pascha cclcbrandum tune de imis, videns lam copiosttm exercilum tam repen-
universis locis conveneranl, et in omni devotione finis flammis ct praedis regioni incuntbcrc, cl post
ae charilalis ptaiiuudine. féliciter sanclum lenipus caplam urbem Rames in civilaiem Jérusalem velle.
eclebraverant, in civilale Jérusalem cum rege re- descendere ad expugnaiida ejus moenia el obs'ulen-
manserunt. dum regem cum populo Christiano, subito cquum
"627 ACBERIC1AQUENSIS 628
.asceiulcns, el ab hosliiini incursu clapsus proecuctn'-A si sis, et porlis Clausisj Sarraceni qui eos inseque»
ril Jérusalem ul inititiitret regi quaiilus exercilus bauliir
L; adsocielalem rerersi sunt, el urbem Rames
desccndissel a Babylonia, el quomodo omnia sala et ni undique posiïls easlrig, ubscderuiil. Rex auteni vitae
vicina loca civilalis Rames jam flamma ct proeda di diflisiisj propter urbis iiifirtnilàiéim per qiiamdam
consumpsissel. ni
niuri fracturant cum solo Uugoncde Brûlis in-Ge-
CAP.IU. — Rex Baldewinus conlra Bâbylohiosinili-. ;'z'zela rësidens, cum armigero suo versus monlana
liam congregat. J(
Jérusalem difïug'uim fecil, el lola die ac îiocie
. Rex iiaque et universa domus ducis Godefridii ei errans, frustra iler percgil, donec niaxiina pats
fralris ipsius cl caetari nobiles, qui adhuC cum illo> Sai'racetioi'uiii
S erranlj, et Jérusalem teintaitli, oc»
-
remanseranl, audienles supervenisse lot millia. ad- eurril ci : à quibus illi fuga per monlana inlcrdicia,
vcrsariorum ad delendos calholicos populos, sinei graviter g inseculione illoruni pppressus est, ncschis
mora ad arma feslinaiil; et jam ad seplingènlos; quo q vagari ccepcriL Rex iiaque iiileHigeiis, se per
adunali el loricati, cum rege versus hostiles im- monlana n evaderc non posse, jam crasllno niatie
pelus in lubis ct cornibus et vexillis ostrcis regia» oorlo, et via aliquaiiluiiim recogiiila, versus Assur
via ferebanltir. Vix a monlanis Jérusalem rcx cl suii civilaiem
c Cbrisiianorum secessii, licel sagillis in-
™
egressi sunl, el ecce in valle et aiiiplissiinaplanilie13"s sequentium traits loricam paulisper suuciatùs : qui
Rames inimica agmina Sarraeenoruni, Arabuiiiquc B per
jp diem et itocletn in nionlanis cl deviis iimlluiu
et Azopart appropinquabant cum infinilis millibus s 1laboravit, donec tandem in campi planilie sine
equitum el pedilum, votantes in virlule bac jeru- irequie el eibo vel equi pabulo assislens, regionis
salent recuperare, regem et fidèles Chrisli expu- et « viarum Coepit reminisci. Mane aulem sic facto,
gnare. 1Assur iniravit. tJbi Rorgius, qui civilalcm Caiphasin
CAP:IV. <—Rex Baldewinus conlra Bàbylonios ton- bénéficie 1 acceperalelobtinebal/inloeliliamagna ilbim
gredilnr, quibusdam ex suis oplimatibus in bello o ssiisccpil : existimabal enim cum cum coeleriscor-
occnmbenlibus. nasse. Sic rex ab obsidione Rames et manu.Sarra-
Rex igilur et oiimis comilatus illius vidëiUes (.imn cétioruni
, elapsus, veiiil Assur. Caeterivero, id csl,
propinquas acies inimicorum astitissè, omni timorée (Conradus,
morlis deposilo, et animal suoe parcéré non Cufan- Arpinus, Siepliantis Blesensis, Slephaims
'" (de et alii milites egregii, lurrim quam-
les, atrociiér cl ùnanimiter per medios liostes ad^ ,damBtirgundia civilalis ejusdem causa proleclionis ingressi
eorum millia irruunl, acies poudrâmes in virlule lc ,sunt.
miliiari, el nimiam coedcnlsuis armis mulliplieanles.
Dumvero hi solum scptiugéiïti, pauca quiiiciti nia- '
i_ G GAP'; VI. ---UbiSarmeét», expitgndtaturri urbis Rti-
,.
iius, sed milites egregii ct lortissinti, sic coeitatlilo mes, quosdamChristianorumprincipuminlerficiunl,
Conradumslabularium captivantes.
et hoslitirn mtiros diruéiido, penelràre cohàrentaf, f, > .
gens iulolcrabilis Azopart, quoein ntcdiis millibus iS Altéra aulem die Sarraceni, ïiCc non Azopaii,
genlilium consliiula erat, cum fiislibus, in iiibdiiin,n flipds mûris civilalis in virlule magna , ipsàiii
ïtiallcôrttmferro el pltimbo coitrpositis, occurrerunt[,t, lurrim inliingere et expttgnare forlilei1 coeperinil
regi ct suis, cl non solum milites, sed eliam equos )s ferreis uncis cl ligouibus, douce landcm luni ca-
illorum in Ironie el coeleris membris fortiler fartan-ii. vatà, ignem cl fumum in ea suscilavcruni, ut sic
tes, gravi icto eos a proelioàbslerrcbant. Alii vero ro calbré et lumo arctaii el sulTocalimilites, aut per-
sagillis et fnndibulis viros egregios' coronaiîle's, 5 irenl aul prodirent. Sed militas egregii, cligente3
incessanlcr alfligebant, lanquain grando iitdeficicns ;is polius honesta defensione consumi, quant misera
quoe de coelo cadit, quousque Vint tillra suflef're re morlc siiflocâri et cxsliiignii lerlia die invocato
non ratantes rex el universi in fugam conversi sunt. it. ïioiiiiiie Jesu, confisi Cjus gralia egressi sunl, et
Rudolfus dô Atoé, Gciiiodo de Wiidino, Gerhardus l)s plurimum cum Sarracénîs fiiCic ad faciem ditid-
de Aveiiiiis, Gosfriilus brevis in st attira, Stàbulô|0 n canles, pliirimo sanguine el slrage illorum animas
®
camefarius ducis Godefridi, cornes Hosl de caslello |0 suas ulli sunt. Conradus vei'o audacia ël viribus
Rura, iiugd de ilaniâcb de lerra Piclaviensi, Hugo vo iiiconiparabilis, gladio pfàéciptias Surràcciioriuii
Botutis, Gerhardus Bârsoii et coeleri omiics nîediis iis slrages exercuil, qubad butliés admirai! qui ddëraiU
in hosiibus iiiteriérunt. Ex his quinquagintà Versus i,s Ctexlcrrili, procul ab co âbsisleiilés'i eonliiiueruiil
JRàntesfugam arripiehtes, porloeurbis immissi sunt. ,t< hianus suas, rogarilés ciirii ut cessarel a coedOhô'f»
JLilliardiisvérô Càmeràcëusis, Rolgeriis de Roscil, il ribili, et eorUni dextras siis'ciperet pro rivendi
Philippus de Bulbh,Baldewhiits de llesirut, Waltc- .c. gralia, cl sic in régis Babylonioe dèdiltahéiii rmU
rus de Berga, Hugo de fiurg, Addo de Keresi versus Us dereiur doitac plaçala régis ira tant famosus ct
lr_ mirabilis miles in oculis ejus graliam invenird,
Japhet ftigani irtiemni, ubi decem millia iilis Occur-
rerunt, qui regi ad auxilium feslinabant. Sed ab et posl Vinculâ proemia mererelur. QuOdet actum
Ilis audilo regis inforuinio, et suo iuleritu, aj ad est. Arpinus pariler captus ct riioe rcserràiiis est,
éaindeni civilatcm fuga ïeversi sunl. èô' quod miles imperaloris Groecorum fuisse a
CAP.V.—De obsidioneurbis Ruines, el de vel veridicis teslibus illic iiinotuissct. Coeici'ivero om-
fuga vel
salvatiohè régis Baidëivini îtes cum Stcp'hanoet allero Stcp'banô, suniniis p'f'in-
His iiaque civitali cum fugitiVismililibus {'tamis*
is* cipibus, ibidem Uecollalisunt.
..029 IIISTORIAHIEROSOLVM. — L1B. IX. C50
CAP.VU.— QnoniodôcivesJérusalem propter fugam A quas qv viilgo appcllanl Gazh, occurrerunt votantes
Baldewini régis: c'ontcrriti, consotalionemrecepe- bttzam]il} régis Coronare. SedDei auxilio, undis maris
''""•; .:..: »! ex advevso luniescenlibus ac reluclanlibiis,
illis
Intereâ rex Baldewinus lioc Iriduo Assur resedit buza jji aulem regis facili et agili cursu inler proeellas
ul audirel cvçhlunt rerum. Sed fama hoeccrudelis labente ia ac volilanle, in porlu Joppe, delusis bosti-
jerusaiem transvolaits, omîtes Carn inhabitaittas bus, Bl subito adfuil, sex ex.Sarracenis in arcu suo e
YelicniciiicrpérlcrniU, cl in iuCtitm ae ptaraluni navicula n. percussis ac rulueratis. Inlrans iiaque
lola civilas conversa est. Coeperunt cnim adeo civilaiem, <.; dum incolumis omnium paterel oculis,
omnium corda melu (luxa deficere, ul noclu el in rcvixit rc spiiilus cuncloium gcnienlilim, el de cjus
.enebris a civilatc recedere parareut, nisi Giitma- mode m bacienus doleiilium, eo quod caput et rex
nus quidam, orlus de Bi'itssela, qui vix évaserai, Cbrisiianorumet
Q] princeps Jérusalem adhuc vivus
plurimum eis consoialionis allulisset et soepius et C( incolumisîeceplus s'il.
admoiiuiâsetne facile a civilatc recédèrent, donec
si rex Baldewinus adhuc CAP.X. — Sarraceni Baldewinumrègem regressum
inlelligerent superesset. 'patilulumdéclinantes, ad obsidioncmJaphet denuo
.'Tandem post patilulum , fama allala est règem reverluntur.
adhuc esse îiicolumcm : quod audientes universi B Jam dies média
ilagrabal, et rex mox equum.
loelat.i s unt et conforlaii. Et ideo abhinc diebus ^ascendons, portas civilalis cum sex lanlum illitstris-
singulisper moenia dilîusi, urbem defeiisabanl ab *j mililibus egressus est lit laeesséfet lanlum
simis
assullibus Sarraeenoruni, qui bue in superbia' Sarraccnos g circumsidenles, et paierai omnium
victorioesuoeper lurtaas ad lacessendoscives Chri- *
àspectui quomodo adhuc vivùs et sospes haberetur.
st'tanosassidue convciiiebant. ^Cognilo aulem rege vivo et salvo, universa multi -
CAP.VIII.r^-Ubi, Conrado slqbulariq carceralo,Ba- ludo (, genlilium, ablatis lentoriis a Joppe, in campos
byloniiJaphet civilaiemet Baldewiniregis uxorem Ascalonis , descenderunt, illic per 1res septimanas
obsidioneieii:ucruht.
His iiaque decollatis, sed Conrado et Arpino int commovanles
c donec' intalligerent si aliqua virlus
dexlris eorum siisceptis ct 5nUrbemAscalonemin rregi Baldewinoad subveniendumaugerctur. Legalio
carcerein (t'ansmissis, Mei-avis el cuncti polentas enim c regis ad universos contraires per caslella ct
. civilates
c ac regiones propler auxilium direcla est.
Babylonioein virlule màgtia, ct manu robusta, ad Sed minime hoc
civilaiem Japhcl profecli sunl ac pltirimo assullu,' tempore auxilium ferentibus Tan-
co quod
inslruincnto ei tOfmettlislapidum ac bellico appa- krado, Reymtindo, Baldewino de Burg,
ralu et iriipetû viros in cà reportas vexaverunt. (j G itimium
' remoii cssenl, Sarraceni ab Ascalone ve-
' obsidioncm circa Japhel ileraverunl, do-
Capul rero Gei'btidonisel ejus crura preiiosô oslro ntantes,
calcealacl induia ampiilanies, dcfensoribu3 urbis 'nec quindecim dies evolulisunt.
oslenderunt, asserentes régis esse Baldewini, coo CAP.XL — De classeChristianorum.
quod similis cjiis esset : èl ideo eos ab urbe exire,'» inlerca dum hoecobsidio ageréiur, ducénloena-
et in polcslalem regis Babylonioesanis iticinbiis et-l iVosCbrisiianorum navigioJoppen appulsoesunt, iit
vila incolumivenire plurimum arctabanl. Cbrisiiani u adoraient
j in Jérusalem. Hofum BernhardiisWitrazh
vero arbitrantes rerum, ct regis capul cl Ciiira a de ( terra Gaialioe,Hardinus dé Aiiglia, Olh'ode Ro-
procul oslelitari, nimia despcralioiiocorrepti sunt 11 ges, , Hadéwerck, iinus de proepôtehiibus Weslfalo-
cmn omnibus rébus suis Cgrcdi, sibi invicemcon- '" rum, pfiini et diiclorcs fuisse referimlur. Safraeetii
suienles, cl sic navigio libérai:'!. Erat bis diebus ls quittant, qui ex adverso urbem in snperiore parle
regina et uxor Baldewini in ipsa civilatc Japhet,'' liavigio obsederant, videnles tôt Chrislianoriim
quoe eliam ierrûribus âfloiiilà cl dolorc morlis 's acies adosse, consliliicrunt cum eis nàvali inipélu
dileclissiinirégis, pariler filgaiticum coelerismedi-
i- coiifligere. Sed Christianorum naves velis et remis
labatur inire. np ac prôsperiore venta Clcménlia Dei praevalcnles,
CAP.IX. — Baldewinusrex navigioap'plicansJaphet, H, valide repressis geiililium viribus, in arido consti-
cum yaudiô suscipitur a civibus. tertmt, et additis civibus cum ipso rege sibi in
Veruiii deliinc. sepiem diebus evoiulis, rex àb ib adjutorium, urbeni ingressi slmt; àmplior vero pars
Assurexiens, navem, quae dicilur buza, ascendit, it, in apèrta camponlm planilie ex adverso pariler
ct cum eo Goderions pirata de regno Aitglià, ac fixistéhloriis liospilioresedit. Erat autem lerlia feria
vexillo hasloe proerixo et elato iii aéré ad radios os Jiilii meiisis, quaïtdo hoeCltrisiiariorum copioe,Deo
sôiis usquc Japhet cum panels navigavit : lit hoc oc protegCiite, hue navigio angusiiatis el obsessis ad
cjussigno cives Christiani fecognilo, (idùciam viloel'as opem collaioe sunt. Sarraeenoruni autant tttrmoe,
régis haberenl, et iiç-n facile hoslium niinis pave-C- videnles quia Cliristiânoi'iitnViftus audacier facio
fàcli, lurpiter diffugium fâcércnt, aut urbem ïed- d- ad faciem vicino sibi liospilio proximé jungebatur,
derc cpgéreittur : sciebâl enim eos niultum de vila ila média nocle orbi incumbenle, amoiis tenlériis,
el sainte ejus despérare. Sarraceni atitent v'tsoejusus amplius miliiari sublractae consedéruht, dtim luce
signo'et recognilo, ca pars, qttai navigio urbem un exorla consiliuminirent utruni Ascalbitémredirent,
m, aut cives Japhet crebris assullibus vexarénlr.
dngebat, illi in galets viginli el cariais tredecitn,
;-35î ALBERICIAQUENSIS 6Sî
.CAP-XII..—Qualiler Baldewinusrex cum Sarracenis A A.GAP..
G/ XIV. —Quod Baldewinus-rex -'adveniemibus
dimicans, Jn'o milliaex eis prostravil. principibusneeessariasubminislrans, eis pro Dono-
Ab ipso vero die lerliae feriae dum sic in superbia bcrlo palriarcha inlercedcnlibusannueril.
Baldewinus iiaque rcx in civilatc Japhet lune
cl elalione suoe muliiludinis immobiles Sarraceni
.moram faciens, ac lam forlium virorum adVctiium
persistèrent, el muliis armorum lerroribus Chrisiia'- in
nuni populumvexarent, scxla feria appropinquante, iiUclligeiis, nunlios egregios illis in occiirsum.cou-
rex Baldewinusin tubis et cornibus a Japbel egre- sliluit, qui omnia>yitaineeessaria illis proçurareni
in pane, carne, vino, oleo ct hordço ad refociilan-
diens, in manu robusla cquiium el pedilum virlutem
illorum crudeli bello esl aggressus, magnis bine el dos t,
militas ei eorum equos longo ilinere faligatos.
bine clamoribus inlonantcs. Christiani quoque qui Erat autcm Dagoberlus in eorumdcm egregiorum
virorum comilatu, reprobalus ab eodem rege;
navigioappiilsisunlborribilipaiiierclamorêciimi'cgc
Baldewino ct grari slrepilu vociférâmes, Babyloiiios qui palriarchalus dignilateni recuperare arbitrais,
cum Tankrado Japhet descendere disposuit. Undo
vehemeiUipugna sunt aggressi, sx-rissimisac mor- „
Tankradus et Baldewinus de Burg, Willhclnius
liferis plagis eos aflligenles, donec bello faligali ct
contes Piclavii, pariterque WillhelmusCar-
ultra vint non suslinenles fugam versus Ascalonem „ quoque
consilio inilo qualiler palriarcha resli-
inicrunt. Alii vero ab inscculoribus eripi existi- B P *
peniarius,
ridelicel tit
manies et mari sc credenles, iulolet'altili procella- : liialur, regi legatiouem direxerunt,.
rum (lttclualionc absorpli sunl. El sic civilas palriarcham in suant-sedent. rclocarel, alioqpi ne-
t Joppe
ri eos in ullionem suorum Ascalonemposse
curii liabitaloribus suis liberala esl..Ceciderunt hac quaquam q,
Rcx liorum audita, legalione , invitas
die nia millia Sarraeenoruni ; Cbrisiianorum vero' descendere.
.... . , eorum
c precibus acquievit, nimium indigitaltts ad-
pauci perusse invenli sunt. versus palriarcham propter sublcrralani pccuniain.
CAP. XIII. —Quomodo Baldewinus cum triumpho, Attamen consilio suorum victus, concessit magiii-
Jérusalem redierit, et posl primant suorum interfe- ficis i illius inlerccssoribus : ut primum Ascaloitcm
clionemauxilia Christianorumprincipum per lega- descendant ( adversus arma et milites regis Babylo-
los impelraverit.
' • inioe; dchinc sc omnia de palriarcha oequojudicio
Rex ergo Baldewinus triumphum de inimicis glo- ct ( consilio ipsorum aclurum. Dccrevit eliam.liaec
riose adeptus, îioclem hanc in Joppe in loeliliamagnai omnia < fieri examine Roberli parisiensis cardinalis,
cxegii cum universis peregrinis qui convcnerutil, , icpiscopi et legati; qui Maurilio aliquo leinpore
îiâbenlibus spolia mulla. Allera vero die claresecnte,, ntorluo, i a Paschali, Romano ponliilce missus, vc-
Jérusalem cum omnibus peregrinis profeclus csl,, ^ ncrat i ad discussioncin cl' correctionem rerum illi-
pacifice et potenler omnia disponens, et peregriniss ciiarunt i sancloeet orienlalis Ecclcsitein his orieu-
ad adorandum Chrislum et vola sua reddenda in11 talibus plagis.
Jérusalem lemplumDominicisepulcri aperiri jubens. CAP.XV. — Qualiler Baldewinusrex cum principibus
Anle hoec omnia, cum iionduiit auxilium novi ell ab eo susceplisAscalonem obsidens, Ammiralthm
peregrini exercilus adfuisset. Baldewinusrex anxiusg Babyloniorumbelloexsliiixerit.
el nimium desperalus ob iulcritum suorum, lega- Tankradus aulem cl Baldewinus de Burg, Wil-
lionem AnliochiamTankrado cl Baldewinode Burg g lhelmtis ilcntquc Willhelnuis, hac régis audila pro-
in civilaiem Rohas misit, qualenus festinanter sibiii missione, sub oblcnlu lidei in armis et virlule
auxilio adossent, aut totain regionem Syriaeet re-j. . suorum cum rege Ascaloneni profecli sunt, per dies
gniim in Jérusalem in brevi ainitlerct, Sarraceno- i- octo ejus moenia obsidcnlcs, vincas et sala ct uni-
rtim audaciam ct conluniacem vicioriam annun- i- rersam . spem anni illius deraslantcs , et crebro
tians, et quantum casum suorum egregiorum mili- i_ assullu muros inipugnantes.'Dunt tandem creberri-
lum nuper ah hoslibus passus sit. Qui slatim collecta ;0 .mis assullibus illic soevirent, lurres et moeniaop-
exercilu, Tankradus quittant in circuilu Anliochioe^ ». nj. PuSnarcnt » quidam Ammiraldus Babylonioeregis
Baldewinus Rohas ad septingenlos equiles cl Redi- i- nobilissinius, Merdepas nomine, qui ad ,luendos
tes mille, rdie slatulo, uiianimiler ad ipsant Anlio- e- cives remanserat, subito in virlule magna ab urbe
chiam conveiierunl, WilihelmoPiclaviensi principe te erupit, el viros Christianorum ferro cl sagillàrum
in eodem comilaLuassumpta, qui nuper posl Pascha îa graiidine in manu suorum lacessivil; sed Dci gralia
Domini a Jérusalem adoralo sepulcro Doininicoad td et virlule repente a Chrislianis occisus et allrilus
Tankradum redierat : cl nunc per coitvallcm;Da- a- esl. Merdepa lam nominalissimo Ammiraldo régis
masci el Cainollam dcseendenles, sed Tabariam m Babylonioe sic exslindo, et universis gentilibus
proelermillenlesad CoesareaniCornelii pervenerunl, t, civibus Ascalonis repressis, el ultra repugnare dil-
illic posilis lenloriis pernoclanlcs. Mane ïlaque ue lideiUibus, portas vero in faciem Cbrisiianorum
facto, ad flumcitAssur caslrametali sunt, non am- ii- claudentibus, rex assullus et labores suorum incas-
plius quam solo miliiari ab Japhet hospitari con- n- sum fieri intuens, ex consilio majorum ab urbe
.siiiuenles.Descendei'ant autant tempore aulumni ni quoe ab Itumanis videlur viribus insuperabilis rc-
in mense Seplembri, qtiando omnium lïugum pleni- li- cessit, et .îojtpcnuna cum Tankrado el Baldewino
tudo reduiidare solel. de Burg, Wilihelmo cl allero Wilihelmo divcrtii,
HISTORIÀIHEROBÔLYM. — L1B.IX. 654
(!5o
ubi in muni gloria cl laelilia simul cpulali sunl. A CAP. CA XV11I.— Qualiler principibus cum centum et
— *. quadraginla millibusChrisliaiiorumin sua de Jé-
CAP.XVI. De invesliluraDagoberlipalriarchoe,et• ,
rusalem renavigantibus, trecenloeex ipsis naves
de conciliasuper ipsoHierosolymishabilo. .
parliin ab ItOslibus,pnriim fluctibusinlerierunl.
Débine consilio ibidem habilo cum cpiscopis, !Regrcsso itaque Tankrado cum coeleris prin-
abbalibusel universis ordinalis clcro, et ex judicioi cipibtissupra
cif ceiilum el qttadraginta millia virorum
omniumPalrum qui aderant, omni honoreet digni- peregrinorum,pe qui Jérusalem hoc anno adorare
laie, qua oral ptivalus patriarclia a rege, réinvesti- co conveneraitl, loedio diulinoe inorae alfecli, navigio
lus ac Jérusalem rcduClus, hoiiorifice in cathedrami nunc nu velis et remis aplalo, rege rcro salutalo, allô
episcopalemrclocalus est. Reducto iiaque sic pa- m; mari invecli sunl ul ad lerram nalivilalis suoe
iriarcha Dagoberlo Jérusalem ac in sede suoema- redirent, re oequoreab oiiini fervorc el turbine venlo-
jcsialis relocato, proxima die in lemplo Dominici i rum ru sedalo. Sed illis vix duobus diebusin iranquillo
sepuicricoiicilitimslalulum esl, ubi idonei testes ett na navigaiilibus, circa oequinocliumhieinale serenitas
accusatores in proesentiacl audienlia dominicardi- co coepit tiirbari, vend horribiles suscilari, îiaves us-
nalis ac lolius Ecelesioeconvenerunt, Baldcwimus s quequaque
qi gravi turbine inqitietari, cl soevispro-
Coesareoe urbis episcopus,el episcopusde Beihlehem, ce dejici et quassari, dum tandem nautoeel ho-
, ng cellis
Roberlus episcopus de Rama, Arnolfus cancellarius s m mines peregrini fessi, el luntidis fluctibusoppressi,
el archidiaconusDominicisepulcri el clerici ilnilli..i. alii al allrilis velis el remis in prpfundum ferebantur;
lbi alii hune ex Sinionia; alii ex homicidio Cbri- i- alii al validis vcnloium flalibus dispersi, ac per igno-
slianorum Groecorumiu insula Ccphaliejus insliiiclu u tum tt jaclali mare el vagi facti, Accaronpei-véncruiu;
a Gcnitensibusperpelralo; alii ex iradilione régis is alii a] apud Sagillani, alii..Ascalonem',civilates geiU't-
Baldewini; quidam vero ex oblatione et pecunia a lium li cousislenles, aul capli, aut irucidali, aut undis
fideliumsubterrala constanler et obnixCcriminali li suffocalisunl.
si Fuerunt aulem naves Chrisliaiiorum,
sunt. Adftierunl pariler in eodem concilio Engel- l- qui q perierunl, ire.cenloe,quarum décima pars vix
bardus episcopus Lauduni, siniililer et episcopus is salvata
si fuisse perhibelur. Audilo |aiiloemulliludinis
Placenlioe,episcopus de Tarsa, episcopus de Ma- j- casu c in Jérusalem, rex et universi viri.et feminae
ntislras aliique cpiscopi cl archiepiscopi ad decem m civilalis
c iu niitiiam lamenlationent et comploralio-
et oclo compulali; abbas eliam de sancia Maria ia lient n rersi sunt, eo quod lam amara morte loi millia
Latina, abbas de valle Josaphal, abbas de morde c
le coiifralrum suorum non solum undis, sed et armis
Thabor; ct alii de terra Gallioecirciler sex illic ta genlilium
8 cxslincli sunl.
sedisserefei'iuuur. t
C CAP. XIX. — Qualiter tertio regni sui anno Balde-
winus rex uibem Accaron obsederil, sed minime
—
CAP.XVII. De deposilionepalriarcha! proefati, et devicerit.
de ordinalioneEvermeri,in locumejus subrogati. Post hoecanno terlio regni sui rex Baldewinus
Ibidemvero in mediolanlorum probabilium viro- o- veliemcnler
) indignattisadversus civilaiem Accaron,
rum conventu, cardinale praedictorcsidcnle et oequo uo eo < quod soepiusinsidioect assultiis ab ea peregrinis
judicio rem examinante, palriarcha , victus et :accrevissent, jam hientis gravi frigore deierso el
coufusus ab idoneis tcsiibus de perfidiaet coeleris,
is, veris i leniperie aspirante, posl oclavas Paschoeanni
obmuluil. Qui in salisfactione Deo et cardinali ali illiusi proeccdcnlis, quo in campestribus Rames
rebellisel inobedienscxisicns, et in perlinacia suoe
tae proelia
] commisit, cl omnibussuis allrilis, cum pau-
pravoecxcusalionispermanens, sub judicio omnium im ieis reliquis suorum mililiim vix Sarracenorum vires
fidelium dcposilus ac analhemale percussus est. st. ievasit, excteilum congregans ad quiuque. millia
Tankradus vero el coeleri principes, ridcnles rem eut virorum, ad proefaloecivilalis applicuit moenia.
ira <
ex ptirojudicio verilalis fuient aecepissc, non ultra Quant, undiqueposila obsidione, curriculo quiuque
renisisitni ; sed rege salutalo, iu terrant Anliochioe
iioe hebdoinadarumsic mangenarum jactu et macliitia-
et Edessoe,patriarclia abjcclo, utquc aiunt, precibus
ms D j) rum sublimitateoppugnavit, ut ultra vint et difficiles
lanio'rtimprocerum absolulo, secumabduclorevcrsi rsi militum lapidumque crèberrimos icius cives suf-
sutu. Rex quidem in loetiliaet gloria magna renian-in- ferre non valenles, jam in manir régis, impelrata'
sil Jérusalem. Nec mora, consilio ejusdem Roberli srli vila, urbem reddere cogerentur. Jam cnim 1res ab
cardinalis, clcri quoque ac lotius populi eleclione,
ne, urbe exieranl Sarraceni,quod coeterosprorsus laltiit,
Evcrmerusquidam, vir el clericus boni icslimonii, nii, ut sibi regemplacarentet parcere animoesuoeimpetra»
proeelarus ac bilaris disiribulor eleemosynarum, un, renl, omnem casunt el defcclionemforlium virorum
vice cl loco Dagoberli palriarcha constituais suc-uc- el civium illi rcfcrenles, et universos inlerius adeo
lio- melii cotteussos ut si semel adhuc valide urbem
cessit, omni studio religionis ac bonoeconversatio-
nis, iu amorc fraiemitalis et charitale, illic; in impngnarent, procul dubio portis aperlis, in manu
lemplo Dominici sepulcri Deo serviens , cl regi regi régis iraderciur. Vix hi 1ressermonemel consilium
Baldewino conlra Sarraccnos et incrédules fidelisélis cum rege explevérant, et ecce vesperefacio, de Sur
adjutor existons. quoeest Tyrus, et a Tripla quoe est Tripolis, ciri-
.lalibus de regno Babylonioe,duodecim galcidoede-
sccnderuni cum mullis armalis mililibus, et cum
635 ÂliBERlCiAQUENSlS c*g
quahiii ingénié nave quiitgentos viros ptignaloresA A veiialioni
veii inlënto, nunliaitini est* quomodo Saria»
continente, qui eadem lola ïiocte civitaieni inlro- cen ceni regionem ingressi fuissent,ad insidiandum cl
CuntCsper moeniael urbeni-dilfiïsi sunt. Nec mora, tru trucidandum populum Dei vivi, el ideo"ciiius eum
minime diem exspcclanles, sed rapidum ignènl oporlere ope in liacnecessiiaie s.nbvcnire.Qui illicohoc
siilphnre, oléo, pice, sluppis suscilanles, macbinoe aui audilo, decem sociosj qui secum eranl, itobiliter
régis subilo injcceruiit, itt viros sagillas assiduei admonel adi ul sine inlermissione hostes inseqttanlur,
desuper irilotquotités et urbem valide intpugnaniesi ct et nunquam eos impune a regione exire patiaiiiur-
ab ea abslerrerenli sei forli1er cum eis dimicanlesj praedani exculiant
sed
CAP.XX. —Quod régis,in bello* ct et .raphias confralrum suorum..Moxvenaîorioearlis
- permute, ipse rexReinoldo,sdgittario
ali obsidioneurbis Accaron ré-
cesseril. ^
oblili, Ollto Altaspala, Alberlus de Blandraz eleae*
Veruni illofuni advenlu coghilOjet igné jam circa lerij lei qui cum rege vcnalioni iiilcrcfanl»licel lorica,
machinant soepius advolànië j Reynoldtis quidam sculo, lancea iiieniics, sed lanluni gladio açciiicli
miles régis, arle sagillandi perilissimus et magistôr et pharclra procul omni.timorémorlis ablata; equos
sagillarioruui,' ' socios ad dcfciisionem admônet '; calcaiibus urgent, ct recto vesligio Sarraceiïos per-
. ^ ,: . . .- se forte jam visos,.sagitliscl gl.adijscduçiis,
.ipse..vero arcu Balean arreplo , supra cenUiht et ^g seqttentes, subito incurrcrtint,
Sarraccnos i- ' - et alrociter liinc el bine
' proelium
quinquaginla niorlitarb vulnëre exslili- . ,
clos percussil. Maneautem facto* bellum ulrinque commiserunt. c<
„
CAP;XXII.—• rex a. quodam Sanaceno
coepitveheiiicntiusiiigrùore él invàléscere, àc saepius 18 k laieiiter inlerBaldewinus, frulela vutneralnr, el Jérusalem re-
à porlis erumpoiiies Sarraeenoruni militas lanceis is portants, cntat'ù\\
pércgriiios Chrisli, alios gravi rulnére perçusse^ y- Baldewinusvero rex proectiiiclisaèrins per medios
ruiili. alios iiiomentaneanibrlc ëxslinxeriïni. Eadeni ni hhostesirruehs, et coedem gladio iiiullipiicaiis, ex
deuique die RéynoldUs plurimum belli et coed'is is ii îniproviso juxla frûlélà humilis silvoe in l-apido
dum à machina adversus hosiés exerceret, incauiits ;ts cursu c volaiitis equi astilit : ilb'i a quodain salélliie
clintrcpidus nimium in aperto assistons, subilo lo S Saii'âcenoflintj qui inler ralnos et Opacâ folia deli-
mangenelloe itnpedi lapis èmissus illi in vorlicciiï ni llilit, fttrtivà lttiicëaICàn'sfeinuf et renés pcrfoialtis
venil; et sic moffinisjiissn regis sublalus, iti monte ie est. e Neé mora, a liun ciiideli VulnCrelâiiî potentis
Thaboi' a réligiosis îiionachis sepullus est. Videns us rrégis rivi sanguinis gravitai eniperuni, rttltusquë
aulem rex, quia, virlus Sarracenoiiim praévalebal ial illiiis
i pallescere; aiiinuis et Virtiisdeficere, manusà
proe iitlolerabili mulliludine, qiiaéiiovitaf a praedic-ic- glàdii'perciissiblie
{ céssaré coepe'rUnt,donec tandem
lis civiialibus hiiic tirbi ad auxilium navigio coii- ii- G in i lerra ab equo corruens, ac si morluus él exstihci
littxeral, et (jtiia manu suorum non solum bello lio lus l expirasse crederelur. Quod sui commililoncsut
gravala ,, sed cl longa obsidione ad resislcndiim m T
viderunl, slaiint dolore inaesliniabili comnioli,
defteiebat, ex consiiio îuagnalum suorum igtiem tim iamplius el validius coepcrunt hoslcs coedere et
inaehinaejussitimmilti, nimium ttlrbalus et dolens eus persequi,
] quousque alii occisi, alii in fugam versi,
inde recëdetis, co quod prosperum successum hoc toc per ] monlana cl itivia dispersi et elupsi sunl.
tempore-nequiy'erithabere. Dehinc regem circumslaiilcs ac plurimuni lienlcs,
CAP.XXL —-Baldewinusrcx venàtionialiquanhtliini Uni geslatowoqueeum iinponeules, 'Jei'usaleniin nimia
vtteunscum ' decemsociis Sarraceiïos sexaginluùg- a0" lanienlationc virorum ac inulieriiin deluleninlme-
grediinr. . dicos pcrilissinioB illi acquirenles, quorum arle cl
Eodem vèrô ànitô, quo rcx Acràni iilviciatiidesë-
'. ." perilia ab bac morlifera plaga rex et forlis alhleia
rijit; et a.JoppeJérusalem asicëhdit, ut illic aliquah-
liihimbellis intétiuissis qiiiescërol,quadam die circa'.j'hâ. *possel
- convalcsccre.
'
CAP.XXI11.— Qualiler a Babyloniis obsessa urbs
tcmplis Jiilii 'mctisis cùiti decem lanlum inililibus
uus Japhet, et qiiod Christiani navigio appulsi conlra
in rehalioném proféetus, dum sàltùs civiiati Coesa- ;sa- Sarraceiïos proelialisunt.
reaeebntiguos a nionlanis inlràrét et liiljiis recréa»
'eà» j) Audila hac régis Baldèwiiiivillner'aiioheclaggra-
lionis studio Vacaféi; Sarràceiii circiler sexaginlà inlà valioné, rex Babylonioeet Mcravis, côitgregaioal)
ai) Ascâionë et Aéra deséèhdériinl ad insidias dias ôinni regno Cxercitu,navâli expédilione Japhet dc-
ChrislianorUnîfut lam in plàno quant in liioiilànis iiitis scéndcriint, quaui iixiâ atichoris versus uiariiinià
deprehéiisOs dëifiinca**ëul'ac rébus êxspoliâféiU. élii. dbséderunt. Ascalonitoeveroex proecèptorégis per
Time quidam forte Christianai professionis illis aridâin adauxiliuriiveiiieiites,et pâti ter bine et liinc,
litas et àb inVuset de foris praelià comiiiitténles,diversis
obviantfacti suiit, quos.nimia audàcia fieligfenlilés
proefati,pérsëqUi, occidërc cl rebus exspôiiare de» assiili.ibiisëahi cxptigttarc ntôlili suiit. Inlérea dum
ôliis haïe obsidio fiërét, et diuttirnis praeliis ad invicem
crèveront, ul sic in gloria ël Victoria ciini spoliis
fidelium ad suas ciritaies repëdarêiit. Hac iiàqtiëaquë cives Joppe él liostas ÀscaiOniloe contenderetil,duaê
cftidëli inléniîônè Sarracenis Christianorum Vésti- ésti- naves, quardm altéra miner, quam vocani Galeidain,
gia insequendbus , universa véfo regione fàinà fà'hià et altei'â màjoi*,quant vocani Dromoném,ex impro-
eorum commoliiac iremefactà, eo qiiôd virés illo- viso cum Chrisliaiiorum coetuadvectaesunt utado-
rum ampliorcsquam fuissent oestimareniur, Balde- tlde- rarent in Jérusalem. Ex his major navis, quem
wino regi, omnium horum ignaro, et solilmmodo nodo supra quiii.con.msvin>sabsque malronis conlinebat,
637 HISTORIAHIËROSOLYM. — L1B. IX. C58
ignoranteexercilu genlilium,clam in obscura no.cioA secure sec et larde navigantes possent comprclteiidi.
rcpeniiiiorcmigioitdrecla, illnsis cuslodibusvîgilia- Sed Sec minime opportunilàs hoc téhipore, atit iilla
rum nociis, in pol'lu et liitarc urbis Japhet resedit. vindicla
vin sanguinis cohffalrum Christianorum con-
Sed quassata éx impclu niinio et céleri fuga, Cl cessa Ces esl. Ipsequideitirex et UniversifidèlesChrisli
oncre rërilm et tioniinum,-in parlés dissiltaitset qui Joppe habilabant gavisi sunt siipér universis
iiiscens, sabulo infixa esl, Videnlesautem liane quoe qu: sibi glorioseàccidcrànt, et cxallati siinl sëcuïé
Sarraceni invio cursu cl nimium maturala fuga dorniicitles (loi el abhiitc agros et vineas exeoleilles.
aitritatii,ac in limo lilloris arenosi infixam, veloci- Ascaloniioe
Asi vero rege Convalescente, m'unisultra
1er.navigio advenertml ul viros nauTragantasper- ausi aui sunt VirosJaphet bëllo"laCcsseie, sed el ipsi
cillèrent, et rcs illorum et omnia quoeviloeeranl pace pai gaudcnles, él quia matins régis bellovacabat,
juecessafiadiiiperenl, ac inler se dividerenf.Verum pariler pai el.ipsi in salis ac viiiôishoc anno iion parce
Christiani, qui in ipso urbis Japltcl lillore consi- ela élaborantes, quievôninl.
slcntes, ad evetiliim rei pcrspicicnduin,et ulsubvc- /»,
CAP.XXVI.— Quod civitasGibclot,à Pisanis expu-
nirciitnaufraganlibus co'ncurrerant, riso eonchri- gnalà, Beymitndocomilisubjûgata sil
glianoru'mpericulo, ilimiainiptignaiionerésistantes, Proximo dehiitc aïiiiô, mensis Mârt'ti tempore
"
importunantmulliltiditiem abegeruiil, donec Dei aspirante àsj , anno scilicet quarlo regni ipsius Bal-
auxilio repulsis gcnfilihus in libcratione l'rairum. dewini de , rursus Pisatti cl Genuëhses, qui causa
suorumproevalucruiit. ad
âdorandi îti Jérusalem convciicràht, à Laodicea
CAP.XXIV.— De altéra nave Christianorum,quas ubi ub biemaveraiil, àmoventas, Gibelbt riavali ap-
uaufragiumfuciens,penilusab hosiibusconsumpla 'na paralu applicueruht. Ubi cornes Rcymundusillis a
S,V- - Tt
Tortosa civilale occiirri'l, auxiliiihtel vires illorum'
Allëraaulem minor navis non recto gubernactilo
ad expugliandaniipsam Gibclot quoerelisul, Sarra-
siilcans, sed ignare magislro inveela erraits, coeca cénis civibus exlefminatis, tirbs Clirislianoruni lta-
iiocteropenlilioet faciîicursu super naves Iiosiiuiii beretitr.
irritil. Quo agiiilo,magister navis cum sepieiiisociis Qui facile, precibus cjus acquiescenlcs,
urbeni nitiitiludîne copibsa liâviiim obsederunt ,
suis clam exigua navicula cvnsil, ci navem inler[ f
forlilcr eam oppugnaitlés. Cornesvero in ari'dôeam
liosles deslilutain rcliqiiil. Eranl cniiit in eadem ol,
. .....
navihomines ...
cenluntct „ .
femt» obsidens, creberrimis àssiillibus et màcbiriarum
quinqiiagtnla proeler él vida ciim
néttm sexuiit; equiles vero seplem cum cquis ingeniis debellavil, quo (tsquo capta sub-
suiscl pluriina armaliira. Genliles vero seiilientës civibussuis in îtiamiipsius Réyiniitiditradila et
est.
liane Christilinorum puppim inter se slnlto errorc^ P '
C jugala
— Pisan'i régis precibus evocali, cum
allapsani,earit urtdiqtiecoronanles, lola iioet.ecjuss. . CAP.XXVII.
G
et>urbémAccdrônobsidionevexant.
iniiabitaiorcëpiavi impUgitaiionevoxaveritnl, et illi
Genuënsi»
ccoittraforiitar rëstilerilnl, donec orlo riiane, no'ri 1 Necdiu post urbis illius Caplioheniipsis
BaldèiViniâdfuil, qiià
ultra lot milliumjacuia el vint siilferrevatanlcs,et a biis et Pisanis lëgatio régis
nimium éx parle ipsiiissitllfiaii siin't. Dëiitdë per-
defensionecessantes^universicum seplemequilibus
etctinclismulietibuscapli el dccollali sunl, proeler ihagua régis precatio ad iniiVërsoSfada esl, quale-
nus causa Déi el sàiieioftiiii Jéi'itsalôm, civilalcni
solumarmigerunijqui lemerario aitsu inler utidosàs T exercilu
vix nando evasiu Omnia autant a Plolemiiidem,-qitàm iniiic vocârit ÀCrâm, .
procédas spolia navali in mari obsidénles
occisorumscu stibniersorum diiipienlesj inler se opjiùgnarëtit; ipso alitant
àiixilio Dei et copiis (ideliuniChrisli iii sicco obsi-
parliti sunt gaudcnles cl cxsullanlesbanc forlunaiii
dionem locarei. Audila hac régis prccaltohè ct
victoriai suoesic ex improviso suis manibusinci- admonilione
, gavisi Universi coitlinuo navigio et
dissc. manu robttslaAci'amvel Àccâi'Onâpplicuertitil.Rex
CAP.XXV.— QuomodoSarraceni, advenientettat-
dewino, obsidioncmitrbis Japhet dimherint, el et aiitem
l in aride in circuilu îiiurôrdmcaslrametalus
ûtriuqùéagros skosexcoluarint. ( Illicvero aliquol diebus tormenlâ lapidum ct
D est.
Al-Bai'dcvfinusrcx inleltacta bac longa obsidione te machinas
i fabiicanles, deinde urbem el cives sine
circaurbeni JapbCl, et suorurii coufratf'unt,con- n- hiodoj viriliter,él non parée assilienles, usquëqnaqité
slimpiionë,j'iïm.pauHspc'i'sàhilatc récupérais, ad id «Oppttgtiabahl,douéeSarraeenoruni ci vires et manus
Jâpbeldescenderedispostïil, ul audilo ejus advenlu' lu' ad i resistendumfessàenihil Ultraausi sunt.
ïiiinusCbrislianos cives Sarraceni terrèrent et in 111
CAP.XXVilL—-Ammiraldusurbis Aceafoncontu-
urbis obsidione' ïliancrenl. Sarraceni autant lam nï /eus civibus suis, Baldewino regi urbem iradere
poienlisi'cgis advcnluiri et vitani iiicolùmem opë- ë- décrivit; rex el palriarcha de obsessiset dexlras
ïienles, cl illi copias adfùlufas aeslimanies, itequa-a_ peténlibusjconsultant.
quaitvillic ultra remànére pfoesunipsernni; sed ed Videns ergo Ammiraldusurbis, qùià sui a dèfeit-
"
assumpta occàsiùnë Oclobris menais et lénipoiis l'i.s. siône (tafecerant, él qUoniam nulla spe auxiiii frdi
aiémalis, quo maris procellaeamplius iiUuniescuiU, U, lion ttlterius adverstts viriûlëm rëgis slare audëbaitt,
redilumsuum sine ihtermissioiie paiaveruiit. Rêx. êx. pàcémet belli dilàlionem.fieri rogarit, ut sic cons't-
vero cl Christiani urbis Joppë vélocibus btizis ct cl îiunt agotet qualenusurbs iii régis poicstàte, civibus
remis eos inséqui conslilueïutit, si forte aliqui [é salvatis, iradéïelur. Pax deniq.ué ex pèlitioné Ain-
659 ALBERICÏAQUENS1S 640
miraldi , utrinque dalis dexlris, firmala est ac A mmh nu sedàla, rcx vehemenlerïiulignatùsest dc'ilhua.
populus ab omiiiimpugnalioncquievil. Tune Ammi- sibi sil injuria a Pisanis el Gcnueitsibusoropter-jusju-
raldus universo coelu Sarracenontm in unum con- randiim. rai Et ideo ne in doloet consensu ipsiusfi(!em
vocalo, consilium anxie Icnuil, et in hune iiiodum cl paelum proevaricaricreitarcnlur, adnionitisseciis
coramomnibus loctilus csl : Diu hanc civilaiemeliam ac domeslicis suis, hoc sceltis graviter Ulciscivdlnil
usquead sanguinem defendimus.Sed nunc nullnm nisi i" 1 domino patriarclia inlCrveuienscl ejus-pedibus
nobisauxilium a regenoslro Babylonioe,vel ab illius frequcnler n'< advolttlus, prudenli consilio regem pla.
civiialibus,ni solitum erat fieri, speramus, propter calum ca reddidisset, et ulrinque pacem coiicordiant
navalisobsidionis infestalionem.Quaproplersi ont- re reparassel.
nibus noslris nunc foret gralum , in.hac idtima ne- CAP.XXX. ^* — De quinqenlis Arabibus qui, Joppen
bellouggressifÔthonemjugulaverunt.
cessilale regi Baldewino urbem reddi el aperiri
Eodem vero anno post captionèm Ploleiiiaidis',
. oporlet,priusquamarmis illius pereamus,clpereunles
me vilain nec urbemad exlremumleneamus.Unde si qnoe ' ct Accaron dicilur, rulgariier vero Acra, iu
...
,., consiliummenm
utile ., . . .. m nicnsc Septeuibrijam ntedialo, ipso die Exalialionis
videtur, nec samus modorepeint „S.
urbs illi si inler nos crucis, militas Arabes circiler quingenii in eipiis
valet, aulequam aperialur, foedus
et ipsumfirmetur, ul incolumescumuxoribus el filiis U " el armis ab Ascalone cxsurgcnlcs, Joppen dcscende-
. et universis
. ri ac jam sole flagrante medio axe coeli, anle
noslris rébus exeamus, ubique viampaci- ruiil; urbis januaiii assistantes, milites calholicos bello
fice,et sine iinpedimentOiinsidiisquesuorumhabentes. .lacessere conati sunt. El ecce Otho, nomine Alia-
Coiicesserunl universi hoc Ammiraldi consilium:
filius sororis Alberli de Blandraz, miles liro
quod cl régis auribus sine mora inuoluit, scilicel ut spala,
sub ptira fide dalis dexlris pacificus exilus civibus 111 imperlerrilus , lanlum cum viginli qui aderanl ad
cuslodiendam urbem, galea et laiicea indulus, quin.
darelur, et sic non ultra regi résistantes, portas ur—
bis aperirent. Rex igilur e! palriarcha Evermerus genlis occurril mililibus. Quos plttrinio cqueslrilu-
cl lenierario ausu copias illo-
consilium cum suis super hoc inierunt quoniam, si ciainine prorocanles,
runi impotentes, novissime medio agmine nimim
petilioni illorum coiitradieeiilcs, fidem el paelum
ncgare.nl; cives vero urbeni nisi cum salule exire genlis permisti, nequaquam ab his exlorqucri aul
,
redire poluerunl, quousque Olho inimicorumarmis
meiuerent, non sine inleritu ct periculo Cbrisiiano- cxslinclus ' cum quiuque fralribus ibidem fuisse per-
rum eam posseexpugnari. Unde ct petilioni illorum
CoiUinuo Sarraceni ac Arabes ab cquis
sic animeront ut, urbe reddita et palefacla, cum bibclur. j
, occisorum amputantes, sc-
universis rébus pacifice migrantes, nihil periculi du- « desccndenles, capilaque
C cum Ascalonem in signum victorioe deiuleruntut,
bilarenl. Verum Pisani ct Genuensesavarilia rerum ,
his visis, cives ad qnidpiam audendum animarenUir.
ge.iuiliiimiiiflamntali,nequaquam sic fieri résponde- ^CAP.XXXI. •—De sexaginlu Arabibus,urbemCoesa-
iuntut divilioeurbis et ejus inoeslimabitasihesauri reani deproedanlibus,quos Baldewinus rex supe-
pacifice eflerrentur. Tandem ab bac conlradiclionei ravit.
a rege el domino patriarclia correcti el placali, as- Abhinc diebus seplem vix cvolulis, sexagintaAra-
sensum in universis proebueruntquoeillis ad salulcmi bes, b viri mililares, notiien pariler glorioeel victoriae
Chrisliaiiorumpoliora videbantur.Et sic jurcjttrandoi aliquoitisigni
a fado sibi acquirere votantes, inoveriuil
a rege Sarracenis promissa pace ct firmala, urbs ett iter i versus civilaiem Coesareaniin die nalali aposloli
porloeejus in ipsa sancia et celebri die Dominical i et c cvangclistoeMallhoei, si forte illis occurrerent
Asccnsionispatefadai sunt. saliqui incauli ex Chrislianis. Sed nemiiie illisobviam
CAP.XXIX. — Qualiter Pisani Sarraccnosurbe egre- fado, * proedamboum oviumque Christianorum aille
dieniesinjuste occiderint. i
urbis moeniain pascuisrepcriam abduxerunl, ul vel
Rex aillent et exercilus ejus inlrontissus est;; bac 1 occasionc Cbrisiiani ab urbe egressi, et eos in-
principes vero civilalis el coeleriinhabitalorcs pa- fsequenles, ex hoslili induslria punireulur. Hanc
cificecum uxoribuset filiis, cum pecoribus et omnii D p iitaque proedam illis abducentibus , Cbrisiiani cives
subslanlia egressi sunt.' Sed Pisani el Genuenses, , urbist Coesareoeira commoti, ab urbe ferme duccnli
videnles eos cum omni supellcciileegredi, et gazam ii sunl i progressi cum solo équité, qui diu -eliamfebre
illorum inauditam efferri, avarilia vehemenlerex- icorrcplus, vehementer elanguil, cl adhuc parum sa-
coeciili,fidemque et paelum quod cum rege pepige- nitalis i recuperaverat, ac militas Arabes in arcu et
ranl obliti, subito per mediam urbem irruenles civess sagitla i cl lancea sunt perseculi, ut proedamexcute-
occiderunt, auront, argcnlum, oslra diversjgeneris etil renl et reducerenl. Econtra Arabesforli1errepugnan-
plurima prciiosa rapidités.. Populus autant Galileoe e tes, ac proedamabducentes, pedilcs Cbrislianossae»
qui ab arido cum rege uibciii in.lraver.atvidens Pi-i- pius in fugam remillebanl, quin etiain equitemadhuc
sanos per urbem discurrére, cives occidere, lliesau- ;-. laiiguidumprôximocursu eos urgenlempcreotcruiiti
ros inaudiios diriperé, pariler ct ipsi avarilioetlam- ipsiuscapile ampulalo, cl secum deporlalo in saccu-
mis oesluanleset juiisjurandi oblili, circiler quatuor ir lis armigerorumsuorum, in quibus equorum pabula
millia civium in ore gladii pcrcusseruiit,"gazam, i, ferre consueverant. Nec mora, regi BaldewinoJa-
vestes, pecora, cl omîtes diviiias illorum ineompu- i- phet vel Joppe commoranti,divulgatumesl quomodo
labiles diripientes. Hac injusta seditione ad exlre- ;• Ascalonitoemilites sexaginta Coesarcamdepraedaiidi
... -W UISTORIAH1EROSOLYM. — LIB. IX. 645!
causadivertissent. Qui solum quadraginla equiles A tare lempore dum circa banc et ejus moenia incassum
secumliabens, divisit eos per triginia ac direxil per lab laborarcl, nec famis angusiia eos compellerevaleret
nioiUanani univcrsas semilas praevenircnl,per quas in •ejus rcddilionem.eo quod a Babylonia,Ascalonej
sperabateos reversuros. Ipsequidem, decem assum- Sagilta Saç et Sur auxilium illis fréquenter adesset, et
plis, recto iramite quo ab Joppe lui r Coesareaniest .navigio
nai rerum abundantia superessel, cornes Rey-
profeclus,si forte sibi obvenircnl praefaii sexaginta , miindus,
mu consilio cum suis habilo, itovuni proesi-
niiliies,ut eis maltiniquod fecerant Coesareoedigua dium diu fieri decrevit, a quo semperurbi adversarelur,
vice posscnt rependere. Igilur dum aliquantulumi cl ad i quod sui assidue prolectionis causa ab hoslili
ilinerisrex cl sui peregissciit, in armis et lorica ar- im impelit repedarcnl. Appellalumest idem proesidium
niigericl servi Arabum, proemissicum proedact ca- mous me peregrinorum, eo quodperegrinis el Cbristia-
pileCbristiani mililis, rege nescio ac regis nescii, nis mililibus illic munimen conlra geittilium vires
obviantfacti sùnl, sexaginta vero milites eadem viai se semper baberelur. Vcruin biennio evolulo post
loricaliet armali a longe subsequebanlur. Rcx au- ca capliotiem Plolemaidis, et aedificalioncm bujus
tem suique armigeros àpprehendenles ac consulcn-• proesidii pri nori, quod dicilur nions peregrinorum,
lesundeillis iler s'il, sarcïnasqueeorum aperienles,, cornes co posl Puriticalionem .sanetoe Dei geniiricis
-
in saccounius illorum capul Cbrisiiani mililis inve- B MÏ MarioeobiilmcnscFebruario,in eodeinnovoproesidio
ncrunl. Quo viso el cognilo, Ascalonilarumcrude- quod qu exstruxerat, calholiée sepullus.
liiaspropalataesl : et rcx slaiim apprehensosarmi- CAP.XXXIII.
ÇJ — Ubi Alcxius imperalor pro redem-
geros coegil minis cl lerroribus siippliciorum utt plioneBoemundicopiosampromisitpecuniam.
omnemrem geslam "aperirenl; quod si nollcnl, ca- Inlerca dum proefalalonga negotia circa Acratvt,
pitali seniciilia universos ibidem comminatus estt quoe qv et Piolctnais, in.civiuin redemptione cl urbis
ptinire.Qui illico prolessi sunt dominossnos subse-.- dedilioiic
de agereulur, Alcxius imperalor Gonslanli-
qui codent ilinere quo ct ipsi vcnerani, ac per mon- i- nenopolis, cui semper Boemundus suspectas erat ne
laua Japhet redilum suum conslituisse. Rcx, hocc cum et a regno cxpellerct, pecuniam ducenlorunt et
audilo, prolinus obducio pectori clypeo el hasta a se sexaginta milliuin byzaitiioriiin creberriinis legatio-
arrepla, cum decem sociis via ccpia ac nimium n nibus
ni epislolarum oblttlil Donimano magnifie*
feslinala, iii hostes tetendit, metuenles ne forte c principi
pi Turcorum, qualenus Boemundum princî-
aliquafama ab bac via declinareiit. Nec miillo ab- i- pemp< Sicilioe, quem adhuc tenebat in vinculis, suoe
liincspalio sexaginta.Arabcsappropinquanics,super ;r m manciparet dilioni, volens eum aut aelerno exsilio
regemcl suos incattle irrucriint, rcgeninequaquam m aul ai perpétua damnationc perire, ne ultra regno ejus
aut aliquas insidiasillic in via suspicantes. His vero•o al aliqua machinatione nocere posset.
inler manus régis lam incautc oblalis, rex forlilcr 3r CAP.Q XXXIV. — Solymanus propter pecuniam ab
tùndcnshuera equi suique non minus lundcnles, s, iuipemiorepromissamDonimanumbellofaligal.
virossubilo«clamoreac impclu aggressi,per medios es Hiijus itaque tam grandis pecunioemassant Soly-
irruperunt, alios lancea perforâmes, alios ab cquis is nmanus, aille hos annos princeps Nicoeoecivilalis,
dcjicieules,el non parce in coedeillorum gladio sic-, e-. ii irUclligenspro redcniplione Boeniundiimperalorem
vieilles.Tandem omni virlule rege invalescciuc, cl polliceri,p cauta el privai» epislolarum legalione cont-
Arabesul stipulas penelranlc ac dispcrgenle,hoslcs es pellal
p comprimoremsuum Donimauiiniul cum tanioe
«lira pondusccriaminis sustinere non valentcs lerga ga pecunioe
p participent facerel, eo quod amici el socii
vcrlerunt. Do quibus decem capli el retenti sunt ni in ii bellis el plurimis praidis semper fuissent; sed
absquebis qui armis inlerierutil. Equi eliam illorum un universunt
i bujus ibesauri lalenluiit [Donimanusiii-
nonminiisquadragitilacapli sunl, tum arma ct spolia lia hians
1 indivisuni rclinere, callida occasione sibi
eorumcum quibus rex Joppen in gloria magna el ;assumpla id fieri prorsus inlerdixit. Hoc Solymanus
tdlionesui decollaiimililis reversus csl. Japbel veroiro gravitai'
$ aecipiens, amiciliam el foedusquod cum co
ct omnescivilates fideliumquoehoecaudiei-unlab ca p percnsseral
j abrumpens, coepitei assiduis ittfeslalio-
die.laeialajet conforlaloesuitl. Exallalum csl iiaqueuc nihiis
i adversari, ac depopulari quoe illius eranl;
nomciirégis in universis fuiibus Ascalonilarumet et < quin assumplis copiis jam lerlio bello lacessilttni,
omniumgenlilium, non paritui timeiUiumet admi- ni- plurimisqiic
] insidiisvexalunt superavil, ac in fugam
ranliumquod rex cum décent sociis scxaginla Ara- ra- misit.
i Sic calumnialus et luimilialusDonimaiiusex
liestant felici congressu alios attriverit, alios capli-
ili- induslria Solymani,coepitmullis lantentaiionibusac
vosduxil. crebris susphiis hoc infortuniumsuum remeinoraii
CAP.XXXH. — Quod Reymundus contra Tripolin ,/,-rt in audientiauniversorumamicorum suorum, quaie-
liovumproesidiumexslruxcrit, in quo moriens se- nus eorum adjutorio aliquam vindictamde illalis
pullus sil. sibi injuriis consequerelur.
Eodemquoque'tempore et anno contes Reymun- un" CAP.XXXV.— Ubi Boemundusde omnibushis eon-
dus, adunala manu Christianoe genlis a diversis raîs siMumdédit.
locis et regnis, civilaiem Tripolin, quant vtilgo ilgo Has iiaque Doniniani principis urbis Nixandrioe,
Triplant'vocani, "obseditimillis diebus ct amtis, lis, querimonias Boemundus paulalim callida aure
eammachinisel armis expugnarentolilus. Sed longo ngo auscultans, dum adhuc tcncrclur in vinculis, coepit
643 ALBERIGlAQUENSIS QU
clanculum a cuslodibus et pvoctiraioribusrcquirere A- ace
A-acceptis, non parmit n)pnte-jn divcrsa flucluans
quîdnam esset quod Donimanus lam magnifions angusliari ait{ coepitquid piinium eligerel, quid refit-
princeps triste fcrrcl- ac iota domus ejus plus solilo larcl.
lar Uude.el hoecresppnsailli-dcdil: Placent saik
turbala nunc esset. Tandem die quadam dum res universa, uni quoede ore luo audivi, si diçlci fuclisin-
Doiiimanoinnotuit, quomodoBoemundusde injuriis violaliilis viu fidei compleveris. Sed dcxlrani libi dare
et caliinuiiis cjus requisivisset, el quomodo nimium non im absqua.ineorumconsiliis decel; et ideo in brevi
super nis ingemuisscl, ad ipsum locum carceris in consilium coi cum illis faiïens, eisquetuam inteiuioiieni
quo çalenis ferreis astricliis sërvabalur desçendil : el et snggcslioncmaperiens, riut cilo facium, quodhor-
qiias perlulei'il insidias et adversilales a Solymano lai taris; aul meorumconsiliisacquiesçant,ulUiora lamen
sibi recensens pro pecunia in cjus-redemptione ab non no relinquens. Dchinc posl aliquol dies consilio
imperalore sibi oblala, sed Solymano cjus divisione ha habita, plaçiieruni universa quoeDonimanus a Boe-
ncgala ; sciens ei'inidcmBoemundiinivinim asluluin iiiiiudo nu audierat et suis reiutarat, ci ideirco illius
cl inagni consilii adinventoremul, eo audilo, forte pelilionein
pe cl consilium non ullra debere refuiari,
Solymano(lignant vicèm injuriarum rependere addi» sed se fieri omnibus"bonum el utile visum est; bac
secret. Cui Boemundus prudentiori, quo polttil, lamen lai rata et firma conditione, ul qiiiqtte sua lege
consilio de Universis, quoe ab co inlcllexeral, sic B et professionc ulciilês, amiciliam el foedus intègre
rëspondit : Ex his omnibusquoelibi adversanlur salis sei'vareiit.
se Quod sic actum esl : ac dimidium peciir
aunum consilium capere potes, quo Sotympupfacilei nias, ni quod imperalor spoponderal, Boemundoremise
in copia reddescuncla quas libi luisqueinlntit, si noni sum su esl; el solummodoceiilum millia byzaitlioriim
lam leviter cum imperalore Alcxiofoeduspepigissis i pcrsolvi
p( el recipi cençessâ sunl. Hoc itaque finnaio..
pro hac ingenlipecunia et met vendilione.Ad hoec i cl concesso, Donimanus intperalori legalionem
Donimanusnimiis oestuans curis in ullionCsuoein- direxit di ad coiilradicendiim abri lalenlum, quod
jurioe, Boemundum constanlius rogat ul, quod sa- ol oblulcrat. Bocmundus igilur nimium gavisus eo
•
liais seitliret consilium, eilocerel. Qui prolinus re-. quod q jam per biennium vinctila el carceres passas,
spondil : Quoniam si imperatoris volneris rejulares nunc »\ aillent quod graliam in oculis Donimani, Deo
pecuniam,el lam grandis lalenli dimidiuma mesusci- niiserantc,
m invenissel, ël pluriniainsuai redemplionis
père, me prislinoe libellait restiiuere, a manicishiss clcinenliam,
cl ad universos cognatos et anîieos suos
absolverein omni, qua placueril, conditione,in Deo") lam t: Anliochiamquam Rohas ct in Siciliam pro
nieo jurons, libi inseparabilisdileclionisel fidetilalis
s ci congregaiida pecunia misit, et ul congrcgalam
vinculoaslringur, imo universi principes Chrislia.no- - _, dilesigtiata die affeircnl in regioncin urbis Malatinoe,
rum. Amicivero mai et cognaii lam qui sunl Anlio- ubi u roditcendus ct rcsiilitendus erat, concordia
chioe quam qui Rohas, et qui habitantJérusalem, etl quoque q cl foedus eum Donimanofirmanduni. Mox
universis locis, sub ejusdem libi vinculo fidei socia-
i- universi
u de rcdcmpliguc. ejus audienles, gaudio cl
buniur, semperde honore tuo et salule consuleniesel•t cxsullalionc
e rcplcli sunl, ejusqtic mandatant slu-
agenles. Si aulem pecunioe,quoelibi causa meai per- diosc d adimplcntcs, pecuniam undecunque conlrar
tlitionis offerlnr, mugis inlcnderis, quam meai et 't clam c cl compositam ad locum pramoiitinaliim
confratruin fidei, amicitioect serviluti, certus sis,Î, dcterminala
d die .déférentes convcneruni. Ubi Doni-
quoniampecuniade die in diemininuelur ac dividelui; ', maniinicl
r, Boemundum, sicul décrétant crat, repe-
odia, inimicitias, noxia consilia cognalorumel coiiri» rienles,
y in numéro el pondère pecuniam ipsi Doni-
fratrum mcorumnunquam dum unus in parlibus his is niaiio
t suisque reddenlcs, ulrinque pariler atnieilia
vivel et proevalebit, scias libi et lerroe tuas posse
se ct i foederc perçusse, ad invicein reconciliali cl
déesse. Si vero ad me cl ad servilulem meorum cl amici t facli sunl. Hac iiaque pecunia a privatis et
amiciliam animadverteris, pecuniam imperaloris is cubiciilariis
< Donimanisusccpla el reposita, Bociiiun-
recusaveris,cl quantum devovi,licel minus lalenli, à dus i dalis dexlris in vinculo sommai dileclionis
ma receperis, certus sis amicitioecunclomm confra- i- j) < commeudattts, liber ab omni deditionc cum suis
irum meorum;el mililare obseqniumeorum in omni- i- Anliochiam
t reiiiiliilur. In qua non îiiodicogaudio
bus negeliisluis procul dubio crade semper libi in ab i universis conchrisliaiiorum civibus susceplùs,
omni fide ct subjectione paralum : nam sic foederali
i(i honoiificaltisct
1 indiiclusesl.
utrinqui el amici sub jurejurando facti, non solum m < CAP.XXXVII. — Solymamis propter redcmpiionem
ipsum Solymanumqui sic adversum te extolliliir ci Boemundiinimicas Donimanolitlerus miliit.
inflatur-, el le calumniari medilatur, in virlule tua
'ta Hrec Solymanus inlelligens, moleste nimiiip.
el noslra facile expugnabinius, terrain vero, quam m» accepil ço quod peeuii'ioeparliceps esse nequiveri.t;
possidel, eo expugnaloel expulsa,ôubjugabimus;sed sd Ututa adversus Donimaiiuni Ioqucus, Soldaiium,
eliam imperaloris regnum ci terras, quanlocius de-'e- regem Corrozan et Baldach, quoe est civilas cl
creveris, npslras diliopi sub.jiçign\ut. caput regni Turcorum, cum universis prinpipibus
CAP.XXXVI.— Donimanus,accepldconsilioamico- ;o_ genlilium commovil ut ei adversarentur, cl ultra
nun, Boemundumsub pecunia prislinoereslituil uil auxilio el gralia régis privarclur, quod Boemundiuti
libertati. homincm belligerum et lam aslulum in omnibus
Donimanus his Boemundi verbis et promissis sis negoliis rei mililaris, et qui semper Turcis regno-
e4g HISTORIAHIEftObOLYM.— LIB. IX. 641}
nue Turcorum et Graeeorummalum et insidias nto»A A proeslolabalur.Illic a quodam Arabe innoluil cotuiii
lirelur-ignorante rege absolvisset. Née d'ui, dum Baldewino, Boenmudo,Tankrado, qnomodoilla ad»
hoesinislrae legationcs ex accusalione Solymani ad unalio Turcorum feslinanlcr appropitiquareiad obsi-
récent Turcorum l'nctsecssenl, ex bis vero regis ira dendos muros cl expugnandas inuniliones Civilalis
et indignatio eunclorUiii procentm Turcorum in Rohas. Audientes itaque hoec nunlia tôt supefve-
aures Donimani insonuissent, et variis mims eum nieiuium adversarioruin, moverunl castra et' omneni
siiosquepcrierruisseiii, cl plurimum sollicitassent, apparatum suum ad (lumenGobar, quod ii parlibus
quadam dio Solymanus in hune niodttm epistolam regni Babylonioeusque ad bas parles alveo diri-
seripsil : Dominons-,fraler et fui de génie ï!«rcorum, gilur : ubi tenloriis localis, in crepidiiioalvei per-'
«n«c usque vir illuslris et acceplus regi el omni noclasseperhibetilur. Dehine primo diluculo caslra
regno.Turcorum fuisli in belliscl vic.lor.iis, quas gesr. amovenles, in planilie civilalis Radia coiislilerimt,
sisii. Sed ecce nomen tuum veliemenlerimminulum ubi de omnibus culpiselcoinniissis apudpalriarcham
est; et nunc apud regem Corrozan, el.'universam Anliochioe,et Benediclumepiscopum civilalis Reluis
gentem luam, plurimum viluisli, eaiosus omnibus confessionemfacienies,discordianiomnemin çliatiia-
faclus, eo quod Boemundum tam leviter redimi lem revocantes, el aciesviginli conpoiieiites,a.dexiris
pcrinisisli,et consiliumnostrum in hac convcntioneB et sinislris Conslilueruntad rësistcnd'uin inimicis, et
et redimplionevile et pro nihilo habuisli. Vcrum si subveniendum sociis Chrislianis, et quo sic levius
ul flagitittm commulare voliieris regisque iram et belli omis suslinéreiil. Vix acies ordinaloeeranl, et
iimiomni Corrozan plucare-, euindemBoemundum, ecce Sochomanus iii dexlrum làiusctintlriginla mil*
oucm proeomnibus Chrislianismagis suspectuni ha-, libtis l'orlium pugiialoriim ae sagitiaiiorum bellum
beiuus,in locum, quem signavero,quasi ad auxilium. conimiltereaudaci impclu,ellubaruin borrisonoslre^
iniitabïs, el lune posilis insidiis nostris subito cir- piiu appropinquabal.Boenuiiulusvero, Tankradus el
cHiKveidusrapielur. Alioquiscias le nunquam rjsgis i ôntnis mililia Anliochioenon segniiisilfi in faciem
graliamrecuperare, el affligeramanus et indignatio-. , armis, lorica ct galea ac sculorum tcsludine ad ob?
ncmTurcorum. Cui Donimanus nequaquam acquic?: sistendum in lubis et cornibus forlitar exclamantes
vil, ne fuies sua cl omnium Turcorum apud Chri» properabanl. A sinislris vero Baldewinus de Burg,
slianos el coetarosgenlilesvilescere vidcrelur. Gozelintisde Coiioua, quoe et Turbaysel quod dono
CAP.XXXVIII.—Ubi,BoemundoAnliochiamreverso, ipsius Baldewini in bénéficie touchai, loricali oc-
Turci Rohas urbem obsidereconanlur. currerunt in lanceis cl glhdiis ot cquis rapidissimis,
Posl hoeceodem anno, quo Plolemaidevel Acra ca- liinc çl bine forlilcr lubis cl cornibus iiilonantes, et
pta, in menseMaio,BoemitndusAitliochiamab exsilioo v prallia çommiitantas. Boemundusvero cl Tankradus,
et vinculisreversus esl, Geigreniich,magnifionsprin-i- qui in dexlro lalerc cum hoslibns luclabaiilur, Deo
ceps Turcorum, çognalus Corbahan, fraler Soeho- miscranle, coeperunt proevatarc,hostes invadere et
roani,qui regno Jérusalem, quod injuste invasil, nime e sternerc, douce virlus eorum imminuia esl, et ipsi
pervirlulem regisBabytaiiiaeaniisso,in primo advenlu u fugam inicruiit. Çceideru.nl Turcoruni quingenli
Christiani exercilus Damascum nuf'ugit, ut illic a milites in .eodemproelio,quod in dexlro Bocmundus
Turcis prolegerelur, uiuis de praepolcnlibusregniii agebat; Cbristiani ferme duçeiili inlcrempli sunt.
Corrozan, collecta cxcrGilusexaginta millititii Tiir» Baldewinusvero do Burg, Gozeliniis de Corloua et
(•(.rumprofccliis est in superbia et virlule. magnaa coeleii egregii militas plus miliiari a Boemundocum
ail obsidendos muros et moenia civilalis Rohas , sua acie rempli, audientes Bpeinunduni et Tankra-
quoeelEdessa nuiicupalur. dum jani iic!(unicsmmiilci'c él praey.iilere,vçlpcilate
CAP.XXXIX.— Baldewinus cornes, Boemundus ct ,( .cqupritin densalas et pbsisl.ëntas acies rapido im-
Tankrnduxpeccala sua confilentes,exercilum con- :- petit irrumpere et alterere çpnati sunt, inler aciem
yregant, el conlra Tureos (tçies ordinanl. Boemundi et Tankradi speiari, et mjscei'.iad auxi?
liujus igilur irifinilaenmllituditiis advenlu et su»
i? n Hum, fervenlps; sed s.ubilodecein millia-Turcoruin
biio runtorç Baldcvviiiusde Burg allonilus, princeps is ab insidiis surgenles, arcu et sagillis ferociier eis
ejusdem civilalis a rege Baldewinoeonsliltilus, uni- ii- in faciem ocçurrerunl, graviler eos .assilienlçs, et
versos, qui secum crant in convcntione solidorum, u, sagillis figcules, douce tola manus in fugam versa
ad dcfeiidenda moeniaconvopal ac disponil; quin ab tb csl. Ex bis alii captiyali eL.occisisunl, çl plures ex?
uibe ogrediens Bocniuudum'et Tankradum ad opem. m. siliq oeternoabttacti,
cl vires augpndas, roissalegalione, invUav.il; rogansW CAP.XL. ^- De décollationsoclodecimclericorùmet
eos ae deprecans in npmine Domini,me Turcoruin m de captiv.ilateBaldçwiiùcoinïlis, principit Rohas.
superbiaroChrislianis confratiibus .dom.ina.rjpale? e? In hoç lam çrudeli dilïùg'io çlerici pçlodeciin,
rçtiiur. lluj.us vero legalione accepta, ç,t prolinusus mqiiachi vero 1res, qui ad corroboraitdos îpilitas
colleçiioiiefacla de omnibus locis el castallis Anlio?o? Chrisli spiiitualibus armis coiiyenerani, décollait
11- su.nl; Benpdictus vero episcopus çanjlusct abduplus
cbiaîy.circilertria millia cq.uiluni,seplem vero pedi-
lum applicuerunl ad locumpraisignalum, in campos os est; qu'ut ipse BaldewinUs,pr'mceps Rohas, nimium
scilicelcivilalis Arait velCaran, ubi Bahlewiuus ad- d- avidus çoedis el inçaulc accelcrans, nec vicliices
venium eorum cum omni populo, quqmçoiuraxerat, ï.t, aquilas Boemundi oppor.tiipe proeslolatlis, viclus,
6i7 ALBER1CIAQUENSIS C48
capliis et abductus est. Ad haecTankradus a pre» A CAP. C XL1II.— Tankradus titteras BoemundomiiiH
senti coedeTurcoruni gloriosedescendons,sed sinis- pro redemptioneRohas, ad quem ille cum traceniit
tre'uuntio constêriiaius,' sine mora cuin suis advô» proparat.
lans, Tureos in Baldewini suorumque strage faclos Sed dum bine ct bine diu praeliaconserereni,Tan»
viciores inséquilur ul caplivos excitierci ; sed malu- kkradus, vir asluius in omni opère miliiari, clancu-
rata via clapsi sunl. Solus episcopus cum tribus lum li legalionemAnliochiamdirexil in hune moduni:
lanlum mililibus liberaùis et reduclus est. Nocle DominoelI avunculosuo, Boemundo,magnificoPrin.
deuique instante, et die jam recedenle, Bocmundus ceipi Anliochioea Deoconstituto, Tankradus prospère
et Tankradus in caslra sua rclali sunl cmn unirerso aagereetvivere.Ex quo a nobisrecessisti,el metuiorem
coniilaltt suo ad refocillandosailus, nimio bcllorum ac a defensoremcivitatisRohas,locofidelis fralris noslri
pondère,hoc die faligatos. 1
Baldewini, proefecisli, Geigremich et Sochomamis
CAP.XLI. — Boemundus et Tankradus, captivuto treadunalis viribus et copiis suis repentina obsidione
Baldewino,fugiunt, et Tankradus in locumBalde- civilaiemRohas
c etejus muros occupaverunt,ul ex-
winiproeficilur.
t. lurribus el moenibus,civestrucidantesurbem
Dehincprimo galli canin absentia Baldewinicom- pugnalis
\
perla, iiiomcnlaneo melu correpli, ad civilalcm nB exspolknt,elme,siculBaldewinum,captumtenenies,in
"j
barbaras natiohes abducanl. Quaproplercharilatem
Robas omnes céleri fuga conlciidcrunt, qualenus ad
defendelidosmuros cl moeniaproevenireiit,ne Turcis luam, quam sempererga fidèlesChrisli habuisii,con-
in vicloria sua praecurrenlibus civilas Iraderetur. sidérantes, tributalloues et pericula noslra libi nota
' decrevimus; qualenusmula el angustias nosiras
Cives aulem Rohas, qui el ipsi Christiani, casumet facere
inlcr'Uumsuorum audienles, et lam magnifie!prin- intelligens,citius accilis sociiset amicis ab Antiochia
el coeleris ad subvenkndttmnobis ob-
cipis abduclionent, in .lamenta ci comploralionem sessis et locis, festinalo
sunt versi, sed ad prolcgendum universos militas oppressis viam insistas; Turcoruin minascl
Cbrislianos plurimuni consolalisunt. Erat enim dies jaclantiamminuas, et in nomineChrislia proesenliob-
*J
illa Dominica populo Clirislianoruni celcberrima. sidione * repellas. Considerare.enimte oporlet,quod in
Altéra aillent die cxorla, Armenii cives ejusdem hac terra percgrinalionispauci similiset ideo nullius
consitiicausa est, ul facile ullo toedio laborumuut
urbis, inilo consilio cum universis, qui coiivcncraut
ad lanienlandum lam illustrent piincipem, Tankra- bcllorumadversus hoslesdcficiamùs,qui omnicurael
dum loco ejus restitueront, dum vidèrent, si Balde- studio invigilant ut nos expugnent et deleunl: sed
winus redimi aut liberari possct. Bocmundusdehinc opportune el importune aller alterius oncra semper
sic Taiikrado ad oblinenilaniurbem ct cjus princi- £" portantes,
' unumsustineamns,in uno proficiamus,ad-
'
palum, loco Baldewiniconsliluto, Anliochiamcum versa el prospéra tolerando. Si autem nos pigrilia
suis reversus csl. ceperit, aut aliquid indiguationislardaveril vel négli-
CAP.XLII. — 2'urei Rohasurbem obsidionecingunt, gentesad confralrum auxilium effeceril,nihil ulilim
quibus Tankraduspro viribusrcsisiit. super hoc prospicio,quam ut a lerra cxeumtts,et hos-
Post hoec, oclo diebus evolulis, et Tankrado prae- libns sineintermissioneinsurgentibtts cedamus.Nam
sidium Rohas et cjus moenia vigilt euslodia procu- nliquandopalet, cum pauci sumus, si divisi et toedio
rantéj Geigremich et sui, successu viclorioesuoeett affeciidefeccrimns, vivere el starc ante virtutemini-
Baldewini caplione glorianies, ct adhuc altiorai micorum nequeamus.His auditis, Bocmundus, ire-
spcranlcsconari, Tankradum vero et ejus dominium , ccnlis raplim equilibus collcclts, cl quingciilispedi-
nunc ab urbe Rohas, et otniiemGallorum potentiami libus, profeclus est ad liberalionem nepolis sui, ct
facile posse exterminari,'nimium adversus euntdem! calholieorum inhabilalorum civitatis Rohas. Sed
Tankradum indignai!, longe majores prioribus con-. difiicullatclocoruni el monlium, vel ilinere dicniin
iraxei'unt copias ab universis locis et regno Turco- seplem plurimum tardasse his videbatur, qui qttoli-
rum, cum quibus in manu forli in campuin Robass dianis Turcorum assuitibus el oppttgiialionibus
ad obsidendas portas et ejus moenia descetidermit,n, f JJ laborabant.
spaliosc tentoria sua locanies. Tôt itaque millibuss CAP. XLIV. — Tankradus, nonduni veniente Boe-
et lentoriis, lot diversis hoslium armaluris risis,., mundo, anle solis ortum caslra Turcorum ctim
Tankradus non modica angusiia coepit oesluare,eo omnibussuis in fugam verlil.
quod lenuis sibi virlus esset mililum Gallorum add Unde Tankradus et coeleri confratres civesque,
occiirrenduinetrcsistandumloi Turcorumadunalisetit dum de die in diem multis suspiriis cum cxspccla-
intiuineris legionibus. Quapropler accepta consilio,i, renl, sed Boemundo tempore oplalo non veniente,
urboiii lideli euslodia munivil, ac cives conforlans,
», prorsus desperarent, devovcruiUunanimiîcr polius
sine diulina mora se cum his adversariorum tttrmiss mori, qnam Corrozan in exsilium deporlari, et
confligereet viriliter agere promisit. Qui ejus verbaa diversis poenis impie ab impiis cruciari. Et ecce*
consôlaloria intelligentes, et eum virum esse gran-i- convoeati in unum cives et milites,' constiliicrunt
dis fiducioeel audaciae, per muros cl moenia difîusisi proelium; et ab urbe primo diluculo in armis et
universi urbis cives et milites, hosles excipiebant U liirmis procedere, ad caslra eum sileniio properare,
ac procul repellebant, seras quoque et portas omni ti donec appropiantes forlilcr in lubis et cornibus
solerlia munire non differebant. : lumulluarenuir, hosles adhuc sopore depressos et
„t0 niSTORIAHIEROSOLVM. — LIB. IX. 639
A
sceuro somniantes, subilo improvîsos invaderenl; tGeigremich et tant nobilissim»malronse caplione
ac sic minime ad arma conlcndere ratantes, celer- nusquc in Jérusalemdivulgata, regis Baldewinisup-
rima slrage delruncarcnl. Quod juxla hoc consli» pi J!ex legaliocum mulla prece adfuit, ad cxorandtim
I cl Tankradumul Baldewinusconfralcr
iitUiniàdiiiipiéniesvmôx prima Ulce Orla, egressi Boeiritiudum
ab urbe in omni armatitra el virlule, qua poleranl, < çl princeps Rohas per capiam malronam reslilutam
i et nullatn ante hoc pecuniam boiiitm
vepeiitiiiofragore et ctamorc vehemenii agressi rcsiilucretur,
sunt caslra adversariorum: quos adhuc beslérno (esse, nec deberecos concupiscere.Qui régis peti-
vinoscpulloset incattlosusqueqnaquein ore gladii liont I bénignesuper his in hune modtim respondc-
i
ruttl : Dominosuo Baldewino,regi Chrisliauissiino
pcrctisscriinl, donec corporibus exstinclis et sait- •
Boemunduset Tankradusobsequiumsine
gitinisrivis proescnlcscampi inundaieiil. Ul autcm Jérusalem,
intermissione. Libenler per oinniatuis parère mon-
pleruinqtiedici processit, matins et virlus Tankradi aalis
de redemptioneBaldewini, amici et consocii
amplius coepïl praevalcre, immauior melus hosles
invadere, donec proe nimia slrage exlcrrîli, usque . nosni, decrevimus,el hoecsolliciludonoslra semper
ad tentorta principum exercitus in fugam coge- fuit et est. Sed hoc temporede hac re dissimulait, et
renlitr. Geigremichtandemcl Sochoinanusvidenlesi "B sileniiosupprimerenecesseest, si fortealiquidpecunia;
oinnia caslra suorum allrila cl in fugamconversa, cumipsofratreBaldewinopro hac malronares iluendn
vix in cquis cum bis omnibus, qui juxla sc castra, extorquerepossinïus,qua nimiumanxieindigemusad
locavcraiil,.Tesidcnlcs, reliais cunclis lentoriis suis. remunerandosmilites, assiduislaboribusnobiscum insu-
cumeoeleris rébus, spoliis el stipcnd'iis,fugamac- dantes. Sic blandaei.bonasalis.hoecillorumfuerc re-
ccleravcrunl,semper eosTankrado militaoccasione B sponsa; sed nequaquamin eis fuiesfuilaul veritas, aut
insequenle. aliquavoltinlasvintnircditiiendi,propler antbitionem
CAP.XLV. — Ubi Boemundo Turcis fugienlibus civilalis clcjus tribiilorum; quoe diversis negoliis
obviamfacto, nobitissimamalrona a sociis Tan- ct rerum contmuialione,quoe lanlum ittfra moenia
kradi capta esl. agunlur, ad quadraginlamillia byzantiorutnsingulis
His iiaque dispersis ct profugis faclis, Tankrado o annis compuiaiiliir,absque his redilibus, quos plu-
sempereos a lergo (-oedeiilc,Dei nulu el clcmeiitia a rima caslellaet regionesad eamdemcivilalcm per-
nocmundiisipsa eadem die fugienlibuscum omni îi litienlcs largitintur. Sic regi arnica respoiisione el
comilatu suo obviam faclus est, seiéns quidem, i, promissione saiisfacicntes, Bocmundus quidem
quontodoadhuc in nocle polenter campos occupa- i- Anliochiamrediit, Tankradus vero ad tttendamet
vcranl; sed quomodoTankradus, cum eis lam ma- i- _. tt'iunictidanicivilaiemRohas rcinansit.
iiilinoproelioconflixisset,pcniltis tgnorabal. Nunc IC CAP.XLVII.— QuomodoBoemundocovtra
regem
aulemrelui bomo cauitts cl gnartis bcllicoearlis, s, Groecorumin Iittliam profecto, Tankradus Turco»
ul Turcorum superbiam el virtiilcm intcllexil dc- bellodevicerit.
fluxisse,el nihil proelcrfugam niedil.ari, Chrisiia» a» Anno dehinc scquenli posl cnplionentBaldewini
norum vero victriecs aqttilas cum magna vocifcra- a- de Burg, anno vero Baldewini regis quinio, Boe-
lione ittsequi plurimum gavisus est; et pariler er mundonon solumin Ualiantsed cl Gnlliainprofccio
lulmislisviribus cl copiis suis cosdem fugienlesin- n- ad exquirendas vires, cl commovendosprincipes
scculus,per lolamdiem in coedeet caplioneillorum im adversus regemGroecorumAlcxium, Tankrado au-
iiideficienlerlaborassepeiiiibclur. In hoc diffngioet lem Anliochioevice avunctilisui reliclo ad (ticndam
gravicotUrilioncTurcorum,Geigremichct Sochoina- a. civilaiem, ejusdemqueTankradi euslodia in Rohas
nusvix cum pauCisévaseront.Sedmalrona qiwdant xm disposita, Brodoan, princeps magnificus civitatis
nobilissima de regno Corrozan, quoenon modico iCo Alapioeet fraler Turcorum, occasioneassumpla, ab
apparalu opem et vires coiituleral, ibidem a Tan- ul. amicilia et foedereTankradi in dolo.recédons, loca
krado el sociis cjus capta cl relenta est. Dehincvi- vi- et civilates ad urbem Anliochiamappendenlesgra-
cloria hac Dcict DominiJcsu Chrisli elemenliasic [) vilcr deproedalusest; quin episeopo civitatis Alba-
habita, Bocinttndus'elTankradus et universi Cbri- ri- riaeolnigalo, el plurimis ccclesiis Dei annihilatis.
siiani milites spolia iiiulla Turcorum pacifice sum-im. non lamen proedaac slrage bac saturari poluit; se.l
pserunt, cum quibus civilaiem Rohas in loeliliaet , el atl tiliimumdecemmilliacquilum ct viginlipeditiim
gloriamagna ingressi sunl. de lerra sua producens ad assilicitdamurbem Au-
CAP.XLVI. -T-Qualiter Turcorum principescl rex linebiamel cxpugtiaiidiimTankradumin superbia cl
Baldewinuspro malrona inlerpellaverinlBoemun- «M- jacianlia magna profeclus esl. Tankradus autem
um el Tankradumet quid respouderintilli.
virtutent et exercilum cjus intolerabilctit et copio-
Transaclis aliquol posl hoecdiebus, legalio Gei-Gei- sum accrevisseinlclligens,quaniuiiiciinquectinisuis
grentichet proepolcniiumregni Corrozan Boeinuti- un- pei'lcrrilusest. Sed lamen sine dilatione-Turbaysel,
tliimel Tankradumin civilatc Rohasde redemptione .onc Rohas, el Marcseb ninilios dirigens, universos sci-
nialronoeinlcipellavil, qualenus Baldewiiiuiti dc d< licel calholicosviros qui eranl in circuilu ad auxi-
Burg, quem leneba'nt in carecre, pro ejus restitu- itu- lium vocavit, quorum conventuntAnliochioefieri
lione rcmitlerenl, aut quindecimmillia byzanliorun rum decrevit. Ut atilciii coiivciicrunlad mille cquilum,
in ejus redditione ab eis mittercnltir.Hac legationi
ione el novem millia pedilum, sermo cpiscopifaclus est
PATKOI,CLXVI, 21
C51 ALBER1CIAQUËNSIS 052
ad universos, ne in nlullitudiue adversariorum du» A dus deCameracocivitaleGallioe,Pisëllnsde Tiionta,
bilenr, sed in nomine cl virlule Dei confidetiter Baldewinusde Haslrttl, caslcllis Fhndriae, bi ottnus
hoslibns résistant, de-Victoriacérli, Deo auxitiahlc. a rege invilaii ad auxilium, undique. contractaisco-
T+iduànodellinc jéjunio indicto cl pcràclo ex pon- piis Cquilumel pedilumCbiisiiaiiorum,convencriitit.
tificis admonilione., Tankradus usque ad pontem Adfuit in eodem régis comilalu quidam Turcorum
Farfar, cum decem millibus cquilum cl pedilum adolëscensstrcnuus, Mahumel nomine, in armis et
.descendu, ubi liospilio per noclcm remorali sunt. numéro cëiiium sagitlariorum Turcorum, qui.vitrici
Craslina aulem die radiante» Tankradus Cl sui, Sui avarilia cl induslria a palerna sede et' a terra
faclis aciebuset CrCclisvexillis, ArleSiamin loricis, Damasceitorum expulsus, nunc cum rege foedus
sciais ct lanceis profecli sunl, ubi Brodoan cum percussil, qualenus in omni miliiari atixilta fidclis
inaesliniabiliequiiatit ci apparalu occupaveral regia» cl proiiiplusiHihaberelur. Videnlesautcm legiones.
item uiliversam.Hic itaque comporta Christianorum Sarraeenoruni quomodo regi doli el insidioeititij-
et principis illorum Tankradi advenlu, acies el tuissenl, et nunc sc proevideiisnianum Clirisliano-
cuneos fieri disposuil, ac lerlia dici hora insistante, runi undecunque ad opem conlraxisset, movenmt
ulrinque praeliumcommissttmesl. Perdurante aulem caslra a campis Ascalonis, et usque ad locum, qui
bello et nimia OCcisionein gladio usqité in hôrain dicilur Abilin, in superbia mulliludinissuoeprofecli
nouant, auxilio Domini Jesu, Christianorum acies sunl.
înviclissîntaepersliterunl; genliles Vero altrilae et CAP.XLIX. — Quod advocatopalriarcha Jérusalem,
dispersai in fugam pariler rërsoe sunt. Tankradus .rex Baldewinusin Domino confortantsde Babylo-
vero ct sui eas inscqucnlcs, alios occidental, alios niis triumphaverit.
captivâtes et vinclos cum spoliis armorum ct equo- Quorum adventum rex ul persensil, cl procul du-
rum lenuerunt. Altéra autem die Tankradus spoliis bio jam eos appropiasse, direxi! legalionemdomino
Ci armis inimicorum acceplis et divisis, in gloria palriarchoe in Jérusalem, ut sine mora convocata
magna cl Ioeliliavictoriae-Aiiliochtamreversus est. manu fidelium, ad augendas vires ct opem conlra
Universi vero fidèlesChrisli et cives Anliocbioeuna inimicosproperaret. Hic deuiquerégis audilo nuntio,
cum dominopalriarcha et episeopocivilalis ejusdem pediles ccnluni ct quinqiiaginla colligens, arma
gavisi sunl gaudio magno, Dëoel DominoJcsu Cbri- nplnvil, iter versus .Rames insistens, sicul ex man-
sio gralias agentes, cujus pielale et proleclionc ab data régis illi coiislilultim cral. Post hoecrex el uni»
bosiinmmultiludincsalvalus tam calholicus princeps versi fidèles ad id belli negolium adunali, el CKÏI--
triumphavil. .. munione Dominici corporis et sanguins miinlti, ad
CAP.XLVIII. — De proeparationebelli inler Balde- sex millia in sexta feria urbem Japhet egressi sunl,
winumregemcl ammiraldiimBabyloniorum. Lilhardo Catiieracensi, quia prudens el fidclis-crat,
Anno dehinc secundoposlquam Acra civilas captai cum viris trecenlis contra virlulem navalem in ipsa
. civilatc rclicto. Rex iiaque cum omni comitatu suo-
est, Virlus cl àppàralus magnus régis Babylonioe
mense Auguslo lam in mari quant in arido profeclus; rum cl signis ad Rames descendons, Sabbato illic
est ul urbeni Japhet vel Joppe obsideret, el abhinc. moram fecit, proestalaïusdominum Evcrmerumpa-
navali exercilu expugnarcl; a campesiribus vero) (riarcham cum omni manu Jérusalem. Paliiarclta
civilalis Ascaloniscaslrametali sunt ul hiitc el liinc; vero jam suscepto et coeleris fidelibus*Jcrusalcin,
a lerra et mari subito regionem invaderenl, el sic; orio mane Dominicaldici, rcx quiuque ex cquili-
ex iinproviso regem Baldewinum suosqiic facilius5 bus cl pediiibus ordinavit, ad committenita praelia
dcbcllarent.Rex Baldewinus ittlcrdum Japltel mo- cum hoslibns; ipse vero rex in exircina acie inler.
ram fàciebat : qui slatim viso navali exerciltt, dotass equiles ad corroboratidoset cxhorlandos sitositn-
el macliinamenta Babyloniorum intellcxit; nemp33 perlerrilus mansil. Pauci quidem équités, numéro
bac de causa a parte maris eos urbeni proeoccupassCj scilicel ccnlum et sexagiiua circiimstctcruiUillum.
al ipso rege cum suis conlra hos ad defensiotiem nQ ] Nec mirum si pauci, propter assiditam equorumin
versus, aquam laboranle ct intenta, coeteraecopioe !> lerra hac defeclionem. His ita a rege ordinalis, et
gentiliuitta campestrihus Ascalonisirritantes, urbemn signo S. crucis cunctis Chrislianis a dominopatriar»
Japhet subilo expugnarent. Sed rex fraudent illorum n eba sanclificalis, signa et vexilla lolluultir; ini.oeet
côgnoscens, ac virlutem illorum in campis Ascalonis s corniia incessattlcr perslrepunl, rcx et sui ad caslra
curriculo Irium hebdomadarum accubuisse, adven- adversariorum conlcndcre parant ; qualenus a.nli»
lum vero el ptigiiamadversus Japhet ilissimulare, ,t cipantes bellum, non ulira infittaliuni turmas int-
ac minime diffamare, nec ipse socios inyilare àcc pttne descendere palcrenliir. Genliles quoque jani
arma congrègare obdbrmivit, qualenus per totuin idil regem lam proxiniitm adesse el cjus copias contpe-
lemporis spalium para lus et mttnilus habëretur; et;t l'ientcs, pariler et ipsi a caslris in armis, signis cl
illis quoeunque die descendeiitibus,et ipse cuni suisis cquis, el inlolerabili striilore lubarnm proccsscrntil,
copiis ad resislendum occursare valercl. Hugo de le in multiludinc gravi quadraginla millitimoCcurreti-
Tabaria, Rorgius de Caiphas, Gunfridns dç turriri les, nec minuset ipsi bellumcoinmillercfestinaiiies.
David, Hugodé S. Abraham, Enslalhitis GYanarius, s, Nec mirum, dum sic uierque exercilus in campo
Gulmanus de Brussellacaslello Brabaiilioe,Liih'ar apparerct, tnboebine cl bine forlilcr insoiitieru'ni,
»** ÏHSTORIAH1EROSOLYM. — Llb. IX. 6S'V
et agminanncilum ac inltdeliumalrociler commise- A Inlerdum li cessare ab armis gaiidercnt, et ipsum
rtinl a primo mane Dominicoediei, quoeest extrema mutua ti pacè et donis placare lerverenf, sed omnia
mensis Augusli usque ad horam nonam. Tune Dei fffusir^ lenlarcnt, nisi urbem Ascalonemin manu
rCddercnl: verni menscs processerunt qilahdo ,
gralia el misericordia Sarraceni infirmai!, fugam ccjus
arripienlcs a facië Cbrisiianorum coedenliumse ct ssala, fruges, vîneoeet omnis spes anni in florcm et
perseqiiciiliùm, Ascalonem repedare ct inlrarc
i
fruclus parturiunl, et ntessemadfulnràniin proximo
coniendcriint. 1
promillunl. His lia iii contmodtlmcl pleniludinem
CAP.L. — De seplemmillibusgenliliumcoesis,et de,
{
omnibus apparénl'tbus, atqiië in campis omnibus
Wilihelmocomité. Ascalonisjam ad messëm properanlibus, rex a Je-
In hoc quidem proelioceciderùnt seplem milliat rusalcm et omnibus locis sibi auxiliànlibusmilites
-
genlilium; eccidit el ammiraldus Ascalonis : am- alqué arma coplosa conlraxil, ac lempore Rogalio»
miraldusvero Acraeet ammiraldusAssur qui vita ai num, quo illis in regionibus omnia sala feslinanl atî
rege impelrala ct civiialibus dedilis, Ascalonem i mëssëm, occupavit terrant Ascalonilarum,vineas,
ante hune annum contagérant, cum omnibusexu» ficuset enjusquegeneris arbores succidénsin manu
viissuis Caplisunt. Rex autem, hac Dei et Domini i fobnsta ; «piin el sala, quoeequorum, canielortim
Jesu Chrisli opilulalione vicloria accepta, cum uni-» - B coetcrorumquëàriitentaruin pabulo non sttfiecerc,
vertis spoliis inimicorum iii gloria magna Joppen u flammacombiiBsil,ul vel hoc Sallcm iiicommulabili
ingressus est. De cujus comiiam tantummodocen- damno gens dura ct indomabilis ad subdendacolla
luni pcrieninl cum milite egregio Reinafdo Verdu- mollirclur. Sic universa regionc non solumpopulari
nense, quem rcx Cl universa Ecclesia planxerunt U mahu, sed ct incendio vaslata, rex redilum Jerusa-
planclu magno, calholicas illi exsequiasexhibcnles. 3. tant cum parle exercilus aplavit; vianiqtteper mor.-
Erat vero navalis exercilus in lalcre urbis : qui ii tana universi insistantes, qui crànl in comilatu,
vicloriatn suorum adfuturam sperântes et peregri- i- immenso stridore liibaruin et cornuuni inlonanles,
norum fugam alque coiUrilioitem, urbem subilo to universa locamonliumct Vallitimnon parvo terrore
irrumpère devorerant. Sed viso capile decollali ili concusscrunt, per quoe iu virlule sua (ransiluri
ammiraldi ct primi Ascalonis, et fuga ct slrage je cranl. Hoc iiioestimaWlifragore larili exercilus plu-
Ascalonilarumct Babyloniorumcomporta, trisleset et l'imoeferoe ab aniris suis cl a deseriis monlium
desperati a slaiione urbis Japhet vclocibus remis is stiipcfacloecl exlcrrilâe insolilo errore viarum hac
attiovcrunl,Triplamquc in spe refugii navigantesac et illac vagahànliir. Née niiruni : cum nec aViuta
ittibi pernoclaulcs, facto mane, Ascalonemet Baby- y_ ". volatils tuntullum populi vociferanlis sufferret, sed
lottiam navigio revcrsi sunt. Cornes aulem dc de aliis vocibus allonitoeac lapsoeab acre in médium
Sarlengis, Willholmus nomine qui, morluo Rey- y. Vulgusa volatu itaficiebaiit. Iiaque, dum sic ab an-
ntumlocomile cl avuiiciilo suo, lerram cl civilates LCS iris diveisoeferoepaVidoecrrarenl el banc vocifera-
de Camollahoercdilariosanguine possidens, succes- 23- tionent inaudilam mirarenlur, conligil infelici casu
sil; cl nunc posl avunculi oïdium plutimo assullu Uu quamdam limidaiitdamulamde monlanis exire, ci
eamitaiiturbem Triplam vel Tripolin dcbellabat de coecocrrore inler populumfugam niaturarè : quant
novo proesidio,quod dicilttr Mous peregrinorum, m, mox anlcriores exercitus ut viderunl, graviter eani
quod ct ipse Rcymundus milita robore firmavcral il : circumquaqueequorumvclocilatcoppresseront, lu ut
nihil litiic navali exercilu!, Triplai hospilato, adver-
er- proevcntamcaperenl, bi ul participes venationisha-
sari aut conlradiccrc poluit, propter aquarum fidu- Ju- berentur
ciam quam habebant, et urbis inlolerabilcmmutii-
CAP.LU.— De Arnolfo,iiobilissimojuvene, in mon-
luditiem quoe illis in lillore ad auxilium semper per iibus inlerùmplo,cujuscapul Ascaloniloecum tilte-
atllucbat.Pliirimo lamen conalu cl iiifeslalioncre- 'is regi Baldewinoremiser-uni.
dilumillorum idem contesimpedire moliebaiiirntmc une Inler hos dum tarantbanc ad monlanafesliiianlem
fiindibiilariis, mine sagiilariis, sed bi aquis nimiis
niis j) armiger nobilissimi jttvenis Arnolfi, probi cquitis
frcii, sine conlradiclione et loesîonc Ascalonem icm ac principis de caslello Alileriardis,acritts urgerel ci
poienler applicucrunt. forain assequi fei'veret.ciiigulacqui illius.in caitaiu
CAr.Ll. — Qtio»io//orex Baldewinus,deviclisBabtj- itii_ cursus couleulione rnpta sunt, et sic ab equo cor-
loniis, sala Asculoniasuccend'erit,besliissilvarum
itim mens prostratas bumi ab inseculione.quievit.Eijutis
elumoreexercitusperlenitis. vero illius circum vociferanlitinislrcpitti ai.lon'ilus.
Igilur post bellum et victoriam quam vex ad Abi-iYfi- ad monlana rapide cursu et immoderalo teiendi;,
lin, quoeest inler Ascalonemel Rames, adeplus est, nullius approximalioncni aut comprehciisionenipa-
siluii lerra regis, et nictus magnus corda Ascaloni-
oni- tiens, douce inler fauecs înotiliiini evadeus, non
larum el Babyloniorumconcussit; quoniam lolics es as ullra comparnil. Ad hoec conlenderunl contpltires
rege.in manu paucorum vicli ceciderùnt ac fuge- iige- ad quoerendiintcaballum fiigiiivtim, conlendii et
rttnl, el nulla eis spes ultra rcsislendi et vivend
endi Arnolfiis. Sed diu quaesita et minime reperlo,
in conspeeluejus fuit, lit hoc iiaque moerorecl de- dc- loedioqtieper monliumdifïiciiltalesafïeeli, repodu-
speraiione dum sedcrcnl, ct jam ctirriculooclo mennen- verunl universi. Soins Arnolfus,quem cura cabajli
dum quiescerent. vineas excolercnt, regemqui oque sollicitabat, el qui armigeti adminislrationc el ofU-
635 ALBERICIAQUENSIS (,%
cio caicrc non poluit, longitis prosccutus est ad A Ariiolfummorluum ac sine capile jaccnlcm repére-
quoercndum equum, ut invctilum forte reducerel. ront, Arabes nequaquampersenlire polucruin. Q„|
Sed gravi forlunà adversanta, eqnus quidem'reper- corpus examine suscipiciUcs,Jérusalem dclulcriint
tus est; sed jtivenis glnriosiis non ultra ad silos calholicas iili exsequiasCxhibCntesin ValleJosapliai
reiliit.Adfuerunt enim illiclalenièsÀrabum iusidioe, apud ccêlesîamLàliuam S. Marioe, mairis Domini
qui ab Ascalonedescenderanlin mohiium latebrosa Jcsu, ubi et honot'ilice sepullus esl. fcievil super
cacuntina ridefe d intçlligere de combuslioiicet eum rex flelu niagnoin die exsequiarum; flevermit
popuhttionéregionis, ei aliquibus adversari sibi in- et universi principes exercilus; (levitetaittarissiinis
duite de exercilu occurreittibiisin uliione proedàruni lacrymissuper cum nobiiis uxor comiiis Bàide\v:ni
et flamntarum quas passi sunl. Ili nobilissimum Haniaicorum,.Coquod socius et convialorde lerra
juvcnein per iiioiUium juga ac declivia soltini ac longiiiqua Galliaedescendissclad adorandumin Jé-
inermemvagari considérantes, subilis clamoribusel rusalem.Non sil mirum, si. lot magnormn flelunict
armis sum aggressi. Quem,frustra diu, gladio edu- plancliimhic adolcscensmerueritj qui omnibusaffa-
cto, resislere ac-se defensare conaulem, tandem bilis el nolus habebalur, cl qui nunquam ab aliqua
longa et assidua impiigiiaiioncvexalum ae defaliga- .militari actione sinislrà lande declinavit. Tei'liaab
tunt irans jecur élproecordia lanceis cl sagillis con- B liinc die orla, poslquam lam illuslris miles septtliu-
iixum, el in mullo sanguine abequo cadenlem, roetradilus esl, Ascaloniloeper inlernuiuios requi-
pcremerunl; el capul cjus in signumviclorioeAsca- siltim capul illius Jérusalem remiseriuit, cumliltcris
lonem iiiluleriinl. Gaballusdeuique illius per fauecs in uno crine illius dependeiilibus,et verba in Imite
et abrupla monlium discurrens, nequaquam cotn- niodunicontinenlibus : Ascaloniloeregi Baldewino
pfehendi a gcnlilibuspoluit, donec monlana egres- capul exslihcii, mililis el viri nobilissimi,non alia
sus ad.exercilum régis repedaril, dominiac sessoris amoris causa remiltunt, nisi ut dolor ejus el illud
sui sanguinefoedalus,patenter morlis illius omnibus inltteniiumrenoveturet augealur; el ul recognoscani
indicio faclusi Hune enimul rex el universi dccoeiu quomodo tanti viri perdilio. omni eorum dumnoet
Cbrisiianorum viderunl sanguinemadenlem, Arnol- combustioni nequaquampossit comparari et appre-.
fum procul dubio armis Ascalonilarum incaulc tittri, et in tunli mililis decollalionenon ultra Asctdo-
cccidissc rclulerunt. Nec mora, per monlana diffus! nilas damnasua vellerecôrdari aul dolerc.
ad pei'sequendos cl invesligandos hosles, solum
LIBER DEGLMUS.
CAPOT rr.na;M.— Qua.itef aiin'o seplintoregni Bal- G diens, concessii eis coitiluctiimvirorum fortium ar-
dewiniregisgensmultu\tikrosolymamnaviganscon- nialorum, qui eos secure ab omni impetti et insidiis
ductionejusdem regispetierunt. noias semilas perduxerunl usque in
genliliumper
Eodem quoque tempore in anno seplintoregni Jérusalem el universa loca sancia. Perducii vero
Baldewini,regis calholici Jérusalem, pluriina mul- peregrini et novi advenae Chrisli, illic in lemplo
liludo navalis cxërcilUs calholicoegenlis Angiaruiti Dominici vota sua Domino reddenles, cuin
sepulcri
circiler seplem millia navibus»qiias Buzasappellant, sine aliquo obslaculoJoppen reversi
gaudiomagno
cum coeteramanu de regno Danorunij Flandrioect sunl. Ubi
regem rcperienles, auxiliosibi adessein
Anlverpiae advecla, ad porlum civitatis Japhet an- omnibus dcvoverunl ad quoecunqueanimus illius
choras fixeront, ntoram ibi facere constilucnics, verterelur.
Qui bénigne viros comntendans el ho-
donec régis licenlia ct conducluaccepta in Jerusa» de boe tain subilose
lem eos secure licuisscl adorare. Ex bis illuslriores spilali proecipiens,nequaquam
et facundiores regem adeunles in hune modum posse respondere profilelur, donec, convocaiisopli-
matibus suis, a domino palriarcha, consiliuminierii,
loculi sunt : Vivat rex in et
Chrislo, prosperetur re-
quid utilius el opporlunius insistere valerenl, et non
gnunï ipsius de die in diem. De terra longinquaregni frustra lam volunlariiimvexarct exercilum. El ideo
Anglorum, Flandrioe ac Danorum viri ac milites D posl paucos dies domino palriarcha, Htigone de
Clirislianoeprofessionis,per aquam nimiamimmensi Gunfrido custode ac proeposilolurris Da-
maris hue adnavigavimusDei opitulatione, causa Tabaria,
adorandi in Jérusalem et videndisepulcrumDomini. vid, accilis, ct coelerismajoribus miiuiae suoe,con-
venlum in civilatc Rames habere disposait, d
Et ideoclemenliamluam super hoc precaluri conve- consulercl cum eis
quid ulilius agere debuisset.
»i»ms, qualenus tua gralia el conduclu Jérusalem
CAP.III.— Rex suorum ttsus consilio,ad obsidendam
pacificepossimusascendere, adorare el reverti. SidonemAnglosin Japhet jubel exspeclare.
CAP.II. — Rex cupi magnogaudioperegrinos susci-
piens, cum suis comutily qualiter eorum auxilio Quibus slaluto die collatis, et divcrsa referentibus
contra Sarraceiïosutalur. -ac senlienlibus, tandemvisum est universis sanius
Rex clenicnler miiversimt precalum eorum au- esse consilium , qualenus urbs Sagiila, quae est
«K<T HISTORIA1I1EROSOLYM. — LIB. X, 658
Sidon,obsidcfelur, si forte Dci auxilio et viribus A Allorom cquilum , pedilum vero quadringetUoninv
noviexercitus lerra et mari superari pqssel. Dehinc secessit£ in lerram Grossi Ruslici, nomine Suet, di»
universi qui adorant, et hanc obsideri posccbanl, lissimamauro
I et argcnlo, armcniis feéundissintant,
<
co quod essel una ex his civiialibus genliliumquoe conlcrminam regioni Damascenorum,ubi inaudiias
assidue rebellabant, a fëgc commendàtiet admoniti < opes el armenlâ deproedalusCsl, quoe sibi ad obsi»
sunt ut quisque in Suaredirct, et se adhànccxpe- idionem Sagillaesuuicérenl, de quibus eliam régi et
diiionentrçbus nëcCssariis el armis providerenu sociis i largiicr impertiret. Proedaautem bac usque»
Recésseruntsinguli in sua, reCessit ël Hugo de Ta- quaquecontracta et abducla usque ad civilalcm
baria, vir bcllaior proecipuus adversus hostilesi Bciinas, quam dicunt CoesareaniPliilippi, Turci qui
impetus,qui bellis cl insidiis non die, non nocle,, Damasci babiiabanl parilcrque Sarraceni, incoloe
in lerra genlilium fatigati poluit , quandiu vilai regionis, hoc comporta, undique per lurnias aflluen?
incolumisfuit. Dehinc quoque slaliut impéravilI tes, Uugoniscomilaium insecuii sunt ad exctilien-
legalio régis universoe îmilliludiiii Anglorum, nei dam proedam,et usque ad monlana,per quai Hugo»
lenloriavel classes amoverent a civilale Japhet, sedI nis pediles proedam ducëbant, profecli sunl. Illic
régismandatant illic sine toedio exspeclaicnl. Ape» gravis lumtillusulrinque Cxorlus esl : bi ut proedani
ruil quoque câdem legalio Universis quomodorext B I>rëlinërenl, obsislebant ; hi ul exaltèrent, conaban»
el omnis primates ipsius dCcreveritUurbem Sagil- tur lotis viribus, donec tandem Turcis él Sarracenis
lam lerra marique obsiderc ct Cxpiign:ire>Cl illice praeVataiilibus,proedaexcussa el reducla est. Quod
eorumopem ei vires necessarias haberi : cl hac dee subito Hugoel sui equilesintelligentes,qui in lalerc
causa regem et palriarcham âd civitatem Acram ii monliumeranl, sine mora inler aiiguslas et sco-
descendere, mach'mas.et mangenas oedificare adj pulosas l'aucesIaxis frenis revotant, plurimum cum
expugttaiidamoenia ct ejus habilalores ; eos veroo hoslibus cqntmitlenles el suis pediiibus siibventaii»
intérimJaphet debere habitare, dum regis jussio> les ; sed casu infelici maie pngnalum est. INam
innolescat.Sic fieri juxla regis mandalumuniversi ;i Hugo lorica cxulus, inox mediis periculis Hiatus,
concesserunt, ct ejus legalionem in portu Japhet:l . et solito more genliles impugnahs el mullans, sa-
proestolari, el per omnia obedire usque ad sangiiincm li jjilta a lergo irans peclus et jecur illius infixa,
rcsponderunl, inler manus suorum vitam exbalavit. Adhoecgen-
CAP.IV. — Ubi rege machinasproeparante,Sidonii lilium liirmis cum proedaexcussa regnessisac divisis,
"
regi copiosampecuniam,ne obsidercntiir,promise? per obscuras ac difficiles semilas asperorum col»
runt. liunt, militas Uugoniscorpus exslinclum gestaiio
Q
^
Rex Acram cum palriarcha cl omni domo suaa imposiuim in civilaiem Nazareth, quoe est juxla
descendit,machinas etplurima lorntcntorumgênera Thabor, atluicrunt, ubi in mullo fletu Ct planclu
per dies quadraginla fabricans et componens,ordi- •_ tamegregius princeps et forlis allilela honorificeet
nansque omnia ad iinguem fieri quoead assullum catholice sepullus esl. Fiiitar vero ejusdem Hugo?
urbisvidebantur aptiora; Hoc regis studiuiu el in- !_ nis, Gerhardusnomine, gravi inlirmitale lune îabo?
lentioul somiil in auribus habilalotiiiii urbis Sa- rabat. Qui fralris audiloinlcrilu, proedolore vali»
giltic, el intolerabiics copias armalorum Japhel ad. diuSinolcsliacorporis illi adauçla, cl ipse post dies
auxilium régis conlluxisse, vehenicnlcr exlerriii.. oclo niorle occubtiil, et juxla fralris speluiicani
sunl, meluenlcs sic in ore gladii regis consunii ct more Hdclitimapposilus est.
Bttbjtigari,quemadinodum alioe civilates Coesarea, n. CAP;VI. — Quomodo ' rex pecuniam a Sidoniis per.-
Assur,Aéra, Caiphas, Tabaria altriloe sunl el sub- k_ et
ceperit, Anglicum exercilumad vropria remi-
seril.
jugatoe.Et ideo inilo consilio, pecuniamplurimam m
liyzantiorum regi per secretarios intercessores ,£ ' Post lam. nomtnaloruni principum- lacr-ymosas
spopoiiderunt,sed el in singulis atinis grande la- a_ exsequias, rex occasione assumpta morlis horuin
lenitiin.darc, si modo non civilaiem obsidenset I virorum et priuiorum sui exercilus, pecuniam pro
cl JJ
expiignansparceret viloeeorunt. Hoecigilur negolia :a . dijalione obsidionis" Sagillae urbis -oblatam» clam,
de die in diem inler regem et cives agebàiuur ; cl omnibus susciperc cohsensit, dissimulans lamen
regemde redemptione civilalis et sainte sua solli- li_ pacem cum Sarracenis fàcere, sed opus quodcoepil
çitabaiit,ampliora nunc et nunc doua offer/entes. ,S- velle perfieere.Undemissalegationejhipliet,Aiiglicos
Rcxvero, sicut homo anxitis el sollicitas de cou? ,, milites admomi.ilut navigio Acram descendereiit,
veniione solidorum quos debebat mililibus, louis HS alque secum de obsidione el assullu urbis Sagillae
pecunioe inlendebat, Verumtamen quia fidèlesChri? rj_ agerent el tractarent. Qui ad régis jussioneni
sii metaebat ne sibi objicerent, minimehanc adhuc UQ ex3urgcntes, velis purpureis et colore divers! ge»
«mtingercaudebat. neris iiisignilis, prolinus in aliis malis Buzarum
CAP.V.— Quod Hugonecomité regionemSuet de- expansis, ac vexillis suis oslrcis et sericis erectis,
prasdanle,Sarraceni.proedamsociis ejus excusse- Sg_ verieruiU,el in lillore urbis anchoras jaclanles hor
runt : et qualiler litige eadem coedesagittalus, ani-
ni- spilaii sunt. Rex vero craslina die, secretarlis et
mantexhalaverit; et de obitttfratrit ejtis. consociissuis accilis, Anglorum Danoriimquepri-
l'Uerea Hugo de Tabaria, accilis copiis dùccn- 3it- moribus doloi'cmsiinm aperuit de Uugonis intérim
OOT ALBERIClAQUENS1S 6a)
et fralris illiusoccasu, Clquaiilainiu illisbclliçartimA A am
ampliusoclo in urbis defensioneel Uiilione reperti
rerum (iduciamhabuerit :•ei ideo nunc eis defeclis sunl. snn Qui cum defensore suo quodam, iSaldcvvino
:•«nioiiuis, neeessario oportere obsidioncm urbis nor nomine,perlerrili, omnes vires ct apparaïus régis
Sagittaedifferre, el hoc tempore exercilum convo- Bal Babylonioeadesse arbitrantes, sine mora in equis
valuin relaxare. Hac regis scnlenlia in populo celcrrimis ceb oclo equiles urbem egressi sunl, ac Ja-
jam divulgala, dilapsus csl exercitus ; cl - Angli, phel pb( introduites, nuiUlaveriinlRolgCro de caslello
Dani, Flandrenses velis el remis iieraio navigio, Rei Kessel, qui urbi Japhel proeerat,cl coelerisconchri-
salutata rege in (errant nalivitalis suoe revcrsi siianis di: quomodoAscaloniloeel tota virlus Babytaiiiae
MIIU. cai
campeslria urbis Rames occupassent, el procul
CAP.VIL — Rex pecunia Sidoniomm sublevattts, dubio 'll sine iiileriiiissi.one ad urbis Japhel moeuja
Tabariam rediil, et Gervasitimloco Uugonis re- ïm properare. Hoc audilo, (iiiolquo.lerant equiles in
siiittit.- uii Japhel el pediles, ex subila admonilioneRoi-
urbe
Rex vero a Sagitla quindecim millia byzantiorum geri gci a porta urbis aecincli armis proçesseriuilob-
jiro sainte urbis accipiens, cum omni cquilum do- Vlî viant, appropinquanles hosli, ut moenia et urbis
mus suoe Tabariam divertit, ut in ea cuslodiam iniroilum ml inimicis omni armorum gencre. et virlule
fortiuinviioruni disponercl, qui terrain, quam Hugo B " prohibèrent.
Pr
cono regis obtinuil magiiisque et assiduis proeliis CAP. CA "X.— De insidiis Ascalonilarum,el de virlule
ucquisilamsubjecit, simili virlule luei'enlur, hosles Rotgeriel militumejus iu proeiio.
ai-ccrcnt , cl Iransire eos monlana nullo modo, Verum Ascaloniloe et Arabes ex induslria in
siislitierciu. Quapropler Goryasium yiruiii illu- latibulis 'a.' monliumqui ex adverse-,sunt copias suas
sireni et nobilissiinum,de regno occidentalisFran- a'J abscondenles, proemiserunt riros in equis, lanee^
cite orluni, belli g-iinrui.ncl assuclum, loco Uugonis 5 cl d sagitlis perilissimos, ut cursu rapidissinio usque
reslilu.it, ac proefieitTabarioe et universai regioni,( ad a<^ urbis januam advolantes viros urbis longius
scienseuus lidctamel belloacerrimumconlra omnes5 protrahercnl,
P1 donec in insidias incidentes undique
genlilium, Sarraeenoruni, Turcorum, Damasçeno- eos C( çiictimvenircnt, el a Ialibuus eriinipcnles ne-
i uni inciirsus. st
scioscl incaulos alios trucidaient, alios caplivareiti.
CAP.VIII. — Rege Tabarioecommorante,Ascaloniloe Al Rotgerus suique contmililoues in armis parali
quingenlosChrislianos juxla (lumen Ruines pare- ,. °obviam exeuities, cum Arabibus confiigere non
ineruni. »abslinuerunl, ac plurimum dici cqueslri conlcn»
Iiilcrca dum rex in bis negoliis illic moram age- „ liotiell cl discursu consumeiiles,gravi vulncre vcxaii
" e innlto labore exhausli sunl. Tandem 'Chrislianis
rçt, viri Ascaloniloecjus absenliam comperienles el ;l et
novi exercilus recessum, Uugonis aç fralris ejus ls ex e prospero successu longius inscqtientibus,Ara-
inlciiium, legalionemSur, quoeesl Tyrus, ct Sagit- l_ bibttsveroex
" induslria inlcrdum cedenlibus,hostiles
lam, quoeesl Sidon, Barulh quoque, quoecsl Bau- ,. *copinea nionlanisprogressoeusqueqnaque niniioeet
is iiniunierabiles
lini, cum l'eslinalionedii'igunl, tiliu armis cl copiis ' apparerc cl appropinquarecccpertinl.
in unum die slatuto confcranlur ; et sic Rames, quoe oe Sed v Cbrisiiani licel hoc belluma Babyloniairans?
esl Raina, ct Japhel in impeiu assilienles, viros os inissum
' aesiintavertiiU,nequaquam forinidiué cott-
Chrisiianorum ineaiilos aggrediaulur, alios interi- ,j_ culi ' pultieruiU, forlilcr résistantes, ct in Domino.
meules, alios caplivos abducenlcs. Qui usquequa- a_ Jesu • spem viloe ponenlcs, pro cujus nomine el
que juxla legalionem Ascalonilarum çonyciiienles, ,s atttore
'' ontncm cogtiaiioticni carnis et saiiguittis
ad seplem milliacquilum anmimerali, in forlifudine nc icliqucninl.
vchemenli in planilie camporum Assur cl Rames, is, CAP.XI. — De Gerhardo equile, çujus instinctif
uubilis clainoribus irrueriuit, ubi peregrinosincau-u- fuga vervenilad urbemJaphel Chrislianus,'cxerci-
IQS cl laiiloe mulliludittis. nescios juxla (lumen,
quod Assur cl Rames inleiiluil, rcpericiiles,mense J) Ad boeeGerhardus quidam eques de domo régis
iso yy
Octabrifciia quarla, ipso nalati B. Dioiiysjiirnar-ar- Baldevvini, qui parlent rediliuini civitatis Japltci
io- pro militari obsequiooblincbai, tnediis Christiano-
lyris, lanceis el sagitlis forlilcr incurrcrunl, quo-
rum non pauciores quam quingenti detrtincalii et rum turmis equo velocissimo adftiil, virlulcm cl
(lecollalisunt. copias innumerabiles inimicorumct adeo inlolcra-
CAr.IX. — Ubi Ascalonilis Rames exptignanlibus . biles asserens, ul nunquam proesensClirislianoruni
Rotgeruscum militi.bmojiviavitin pugnain.' manus lias stiflerre possiliel ideo consultius esse
Hac in polenlia el virlule arnioruin suorum lot equiles el pediles in urbis itilainina redire cl moenia
peregrinis allrilis, nimium glorianlcs Ascaloniloe et defensare. ïlujus iiaque rerba diifidcniioealii viri
3et
coelerigenliles regis Babylonioe, mox adl'ucruntt in vehementer iiidignabaiilur, et formidolososfaciès
campesiribus Rames ut expugnarent urbem, ejus 2jus ad vocein Gerhardi arguebant, slarc ct répugnant
J(li- adhorlanlcs; alii vero consiliisGerhardi acuuicscerc,
ùabitatorcs bello lacesserenl, si forte aliqui prodi-
rcttl ex ca, prout solilum semper- eorum audacia teia nunc absenta rege, acclamabant, nimio icrrore con-
l)abebal resisiere. Eranl hac die Christianicivess el cussi. Hoc cnim dissielioin înomcnlosic coelusClin-
non siianorum dislurbali ac diflusi,commuiicniinicruni
luiUles imprdvisi et iiniuiines; equiles vero noit
HISTORIAHIEROSOLYM. -* L1B.X. 8(J'2
CCI
el cusiodesdroiiioms. morlifi.casse,eam-
fugam conlra Japhet, qiiemadmodum apes a facie A proevalere, pi
lutliinisavolare ' el dispergi soient. qi rebus exspoliasse, subvenire in lancea, arcu cl
que
CAP-XII. -— Sirracciii Roigerum fugientem inse- fundibulis fn properaverutu, quousque navis illa per*
cufi, quadraginla Christianos anle urbem necave* e, b
grandis excussa Clrelenla esl. Eam vero navicuiam,
r«Hl. quoedrontoniad leviandumsemper adhoerôbal,Sar-
aulem et Arabes videnlesViros formi-
Sarraceni
t n- * .< - i • rij,
raceni in virlule sua abruperunt, quant eliam mullis
dînedclecisse, iugamquearriputsse, non ,
parce equos diriliis onéralam abduxërunt.
ingéniés fugitivos iiisequuiiliir. Quos alrociler lan- CAP.XV.— Quod rex islorummalorum fama excita-
ceis él sagiltis inftgunt, proeler eos, qui in portaL nts, cumsexmillibusde Tabaria conlra Asàalonitai
civilalis evaserunt. Rotgerus vero el Gerhardus cae- profeclusest.
leriquc Cbrisiianorum militas, equorum velocitale Igilur lam grandi casu el inforlunio bis et 1er
tilapsi, in impclu fugaetardos ac miseras pedilesj. Chrislianis ^ fralribus et eorum civiialibus dislurba»
coiicutaabanl; nec Cral fas alii aul spalium freni1 lis, y subilo fama per omnia volitans auribûs régis
reiinendi a facie insequeiuis eos el persecuti. Sola1 Baldewini j in regione et c'ivitale Tabarioe graviter
spes Vivendiporta urbis cral, eam inlrare conlen- insonuit, i quoe vehementer eum de omnibus quai'
dcnlibus. Sic tandem his gravi inseculione urgenli» "B g acciderani
a conimovitjco quod dimissis sociis et co-
bus, his vero in grandi pressura portant oblîneiili-» rpiis, urbibus et locis Sarraeenoruni pepercisset, et
bus, quidam Cbrisiianorum lcnlo cursu tardioress < quoniam sic eum in fraude proedicloepecunioecir-
exchisi,anle jaimam et urbis muros armis iinpiorum it (cuntvenireprajsumpsissent.Unde sine mora Japhet
genlilium occubuerunt el ad quadraginla ibidem il ireversus, quingenlis equilibus in lorica et gataa
decollaiisunl. ',eonlraciis, pediiibus vero ad sex millia, Ascalonem
CAP.Xill — Quomodo Sarraceni caslellum Arnolfi fi in i ultionesuorum proficiscivoluit, el usque ad locum
obsidionediruerunl,proeposiinmipsius arcis Capli- - < Palmarum, quia esl lertniiius caslello Beroart, quod
vailles. duobus milliaribusdislat a civitale Ascalone, pro-
Hanc iiaque vicloriam Ascaloniloe adepli, nulla a tacltts est.
mora urbis moenibusvint inferre conali sunl; sed :(l ,
CAP,XVI. — Quod rcx suorum consiliis sine bello
capila decoiialorutn auferentes, gavisi prospero
cveiitubelli, in IcrminosRames reversi sunl in lubis .is * Jérusalem redierit, et Rorqius de Caiphas obie-
rit.
et biiccinis,ct in superbia magna caslellum Arnolfi fi Illic in loco eodem consilio cum suis habilo, con-.
obsidenlcsquod versus Jérusalem in monlanis ad ni siderabai quia in hoc tempore nihil conlra Ascalo-
regionem liiendani, jussu calliolici régis mûris el d C uem assullus ei proficcrenl, vel in salis, vel in vincis
moenibusoedificaiumproniincbal. Illic bidtio obsi- i- sive in arboribus depopulandis, eo quod radicilus
dioncmfacienies, cl minas mangenarum ct macbi- i- regionc ante bos dies soepiusvastala igné et proeda,
nuriini, adeo viros inhabitantes cxlemieruiil, ut ni nihil inlaclum extra urbem rcliquisset. Cires rero
Gonfi'idiis,ctislosac proeposilusarcis cl lurris Jéru- u- el militas Arabes nequaquam a moenibusurbis ullos
salem,qui et liuic Amolli proesidio mine proeerat, t, suorum procedere permiserunt. De quibus rcx in
vix vita impétrant, dexlras Sarracciiorum quoereret, il, vindiclasuorum acceptant iram animi sui niiligavit;
se iu dedilionemredderel, ac proesidiijaimam hosli- li- cl ideo Jérusalem cum domino palriarcha, ultione
bns aperircl : qui ingressi, muros proesidii slulim m suorum dilata, reversus est. Eodem anno Rorgius,
diruerunl, inventasin ore gladii perciisscrunl, solum m qui dono regis Caiphas proeerat, iniirmitale valida
Goiifiiduni réservantes captum Ascalonem deduxe- e- occupants, longo tempore languit, donec tandem-
riitit. niolcsiia corporis adaucia (incm viloe fecit, et. in.
t\P'* ^w- *,biSar>'l>ce"'i
vicloria polili, cum oclolo slillicidio porlicus ecelesioeDominicisepulcri hono-
tuleidis navibusunum nav.emDromonemChristia- o- rifice el calholice sepullus esl.
norumin portu Japhel invasarttnl.
XVII. —De quodam principe urbis Feni.ia!-:
Dehinc ab bac qtiarta feria post nalalem S. Dio- °~ j.D CAP. occiso per socium suum Botherum; quem cives
- -
«ysii tnariyris sexla feria inchoatUe, Ascaloniloe loe sui pcrsequunlur.
iriuntphosuo loelaiiclexaltati, oclo Galeidas aplan- m- Eodem anni lempore, quo rcx BaldewinusSagit-.
ies iu eis viros sagillatios ac robuslissimos, consii- li- lam obsidere dislulit, Anglicosque milites remisit,
lucruiii.qui usquc Japhet applicarciit, oesiimantas les et Hugode Tabaria in arcu et sagitla Turci occidil,
Christianorumvires vel naves sibi occursare, quibus nis quidam princeps civilalis,'nomine-Fehtiàe,qui longe
adversaricaplione aut submersioncraie renl. Et ecce :ce lalcque immensapoleslate lerroein circuilu proeerat,
iu impclu magno ct lubarutn sonilu, orlo mane, te, eo quod Chrislianisel peregrinissateliitibuslargus et
Joppe applicanies, naveiii inimanissimam, quam un prop'uius habcbalur, a quodam Sarraceno, BotherO
appcllanl droinoncni, diversis rebus el viloeneecs- es- nomine, qui secum in miliiari obsequioôrcônven-
sariis onuslam, in poilu urbis a longe speetilanliir r: : lionc solidorum morabatur, plurimum invidioeet
quam undiqueaggressi, nimia impttgnalioiieexspo- L)o- indignafionis pei'lulii; donec tandem die quadam
liayeruiu; duos solummodoviros liini ad cuslpdien- en- visa opportunitatesuoe^nialitioeitt.falsa fideabcoilem
«lît'ueam reliclos sagillis coiifixcrutU.Cives vero cro Bolliero Coenandigralia iiivilatits, fraude cl abseon-
Cbrisiiani urbis Japhel, -considérâmes Sarraccnos tos dilis in domo insidiis eirciiiiivenlus, ab illius coin»
«G5 ALBERIClAQUENSlS Ç(U
plicibHïintcrcinpuisest. Eo aulem sic in dota per- A A guinis
g pairis sui vcnireul, si utile el accoptumsibi
empto, cives civilalis lam crudclis facinoris ignari, ssuisque videreitir. Tankradus aulem, nuniiis eorum
nimia ira adversusBolhciiimexarsêrunt, saepe ani- audilis a el bénigne remissis, libcnli animo eos sibi
mali in ultionem sui principis, el illorum çonlritïo- in ii auxilium adfuturos nnnitit, foeduscum eis per-
ncm, qui in eum manttm miiterc ausi sunt. c
cutions de omnibus quoe çirça urbeni et adversus
CAP.XVIII.-w BoiheroauxiliumBrodoanimplorante, cives c el Bolherum acltirus esset. Hi vero, juxu
Tankradusa civibusinvitalusnonlamen intromissus quod q dcYovcraiil, cenluni milites Arabes et Tureos
est. s;
sumcnles, Femiam usque in caslra Tankradi veiier
Bolherttsigilur in una turrium civilalis firmissinia rrunl, cui in hune modum loculi sunl : Terra el civi-
liospitalus,cives habens co
suspectas, proecipu.e quod las ( hoecsedes et putris el àntecessorumnoslroritm
Cbrisiiani csseiil, Brodoan principi civilalis Alapioe ,fuit ; sed invidia el avarilia Bolheri ab hac
occulta nuntios direxil, ul subilo congregatîs copiis suinus ejec'.i,
f facti exsuies: Clideonunc te
apud reftigium
descendens,civilaiemFemianioccuparel et expugna- et g auxilium qnoerimus,fidem. quoerimuset inimus.
rei, alque dexlris invicem dalis, civilaiem el regio- Si « hoecmoenia appréhenderimus, non
ncm oblmerent. HoecChrisliaiiî el Arinenii cives nihil inxidemus;
f spei in ejus recuperalionequoerimus; sed cum
iiilcHigenles, exteriili sunt vehcmcnler, co; quod g' benevolentia( libi concedimus; nobis posl hoec,qttte
rursus dominiogeniilistyraiiiiiBrodoan subderciilur. t in animo videnlur, pro miliiari obsequiofacièset
libi
El sub manu iradiloris Bolhcriconsliiuli, Tankrado rrépandes.Sic dexlris dads, super his omnibus Tan?
nunlios diriguni, eo quod vir Chrislianusel belialor .-kradum j beiievolum et sibi satisfacienlcm repère-,
proecipuusfticrit, qualenus asstunplis viribus et so? runl. }
ciis, ad eos iransiens, primalnm civilalis et regionis '
àppreheudercl ac deinceps oblinerel. Qui illico CAP. XXI.— Ubi a Chrislianis urbe valtata, Bolhi*
tus 'cum civibus suis se iradidit miinibus Tan-
scplingeiuiscolleclis equilibus, millevero pediiibus kradi.
ad ipsam civilatcm profeclus, minime intromissus
Nec mora, assttllus assidui et jactus lapidumsine
est. Universosenim cives cl 1primos urbis Bolherns,
tradilor sceleralus, blondis promissis cl magnis nui- iuiermissionei a foris fittnl; sed frustra omniavi-
denlur fieri, donec tandem-valle lola circiimfoditiir.
lioribus corrnperat; ac mitiis ct lerroribus aitintos
el corda çtiucloruni infregerat. civilas, ne cui deinlus aliquo pnicntc exilu, cives
famé sic arclali, cl tradilor, qui in ca habilabat, in
CAP.XIX. — Tankrudlts ad tempus recedens, posl
Pascha urbem Femiam obsidionevullavil. J
manuiitet tradilioncm Tankradi rcdderenlur. Quod
Tankradus quidem videnssibi cives aversos, ante - et ' aclutiiest. Civesenim el idem tradilor faine iuto-
^
urbis moenia tenloria.locav.il; ac iriiiin hcbdoina- lerabili oppressi, cl vint Tankradi ultra sulï'errçnon
ihritni spalio illic coiisumntalo,in universis assulli- valenlcs, sibi parci rogavcrunl, dexlrasquç sibi dari,•
bus suis nequaquam profteerc potuit. Sic omîtes civilalis portas proiniitentcs aperire. Dehinc Tan-
iraditor avertit. Jejuitiiiin qttadragcsimalejam me- kradus a suis consilio accepta, eo quod Ipngaeobsi-
diatum processerat. Igilur Tankradus videns quia dionistoediofatigaticsscitl, cl jam usque ad Augustin»
nihil hoc leinpore proficcrel, amolis caslris Laodi- uicnseni consedisscnl, petilioni Bolheri el civiuni
ceam ct Anliochiam reversus est. Non longe anle, acquievil, videlieel ul Bolbero dexiram dard, civi
hoc Laodiceam obséderai, ac superatam sibique bus parecrel, urbeni pacifice inlrarci, rcddiluinqiie
oblinerel. El ila facluni csl, tradila civilale.
subjeclam de manu regis Groecorum el suorum|
euslodia in suam redcgil poleslatcnt. Post hoeccé- CAP.XXII.— Ubi filii principis occisi Tankradmn
lébralis oclo diebus sancli Paschoe nlu et honorei roganl ul Bolherttsoccidalur.
Chrisliatidriim, Tankradus readunalis sociis et vi- Filii autant principis occisi hoec indignantes,
ribus, Femiam descendit,undique machinaset niait-: Tankradumobnixe ptecatiitttcoi.veiicrunt, diccnles:
genas applicans, ut sjç forte superala civitas ini Tum nefarium hominem,cl tam nequamtradilorem,
manu sua, et non in manu Brodoan,vedderetur, ell D non debererecipi aut vilas reservari, sed omninode
cives cum Iraditorcnunireiilur. terra deleri. Quibus Tankradus in omni mansuelu-
CAP.XX.— QuomodoTankrado Femiamexpliquante, dine sic rcspondil : Fidem, quam promisimus isli,
diio filii principis occisi auxilium ''' illi dederuntl quemsalis pervcrsuiiiscioac perjurum, nonest C'/ui-
conlra Bolherutn. liani moris.violare, sed nostrum est, omni populo
Intereadum frustra assullibus el mach'miscirca* fidemet verilalem servarc :
ideoqae huic concedimus
banc laboraret et minime cives absierreret, diçsquc 3 vitam cum snluicmeinbrorum; complicesvero illius,
pinrinti jam proeterireiU,duo filii principis civitaliss quibus non indulsimus, in manu veslra sive ad mor-
in fraude occisi, qui, palris morte audila, vix deé.
lem, sive ad vitam habeantur in ultione sanguims,
manu Bolheri in umbra nociis tiapsï, Dainascuni [\ palris, cumab hac obsidioneprimum pedem averle-
êfiugeranl apud cognatossuos illic moram facienies s n'mws,el nosler exercilusin sua redilum paravcii!^
propter ntetuin Brodoanel Botheri ; nunc audientes s "- Vobisautem in omnibus commodisvestris mania
quia denuo Tankradus Femiam obséderai, et Bro- '" mea.non deficiet.
doan nihil adversus eum poleral, nunlios Tankrado o
^seront inioinodosibi in auxilium el ultionemsan-
c0§ IHST0R1AH1ER0S0LTM.— LIB. X. ffî,
CAP.XXIII.Quomodo Tankraao.viclore AnliochiamÀ A CAP.XXVI.
C — Rex, Turcis fuga dispemi, convoeain
r.everso,filii principis occisi perseculi tint amicos exercilu, Hierosolymamtendit, clin cavité jejunii
Bolheri. morem cineris implevil.
Posl hoecverba Tankradus, civilale sibi tradita, Hoc a delatoribus rex comporta insceulus esteaa
et lulcia suorum in ca constilttla, Anliochiamçunt prima P diei aurora exsurgenle, donec per regionem
Bolherôel çaelerisoltsidibnsremeavil in fide data et el e muros Damascenorumfugiendo clapsi sunl. liis
-usçepla; filies vero iii dolo occisi principis in re- vero v in sua Intamiiia elupsiset clausis, rex redilum
gione civilalis plurimis proefecitlocis. Ili aulem filii suum6 fieri abhinc consliluit, donec per dies aliquol
iu regione bac post discessum Tankradi commoran- Bethlehem * renirel, ubi in die Epiphanioesolemniicr
les, complices Bolheri iuteremei'uiU, reos palris coroitaliisc csl. Ibi diebus oclo moram faciens in di-
E«iiinierilus, aliosque consciosel rcos ejusdemnecis vversis ncgoliis ici mililaiis, Japhel, deinde î«aplis,
çrebris insidiis comprehensos, aul niembris debili- quant f dicunl Samariam, quant idem rex Baldewinus
taveruni, aut laqueo jugulalos suffocarerunl. * apparatu bellico subjeeil, profeclus esl ad dis?
sine
I
ponendas lias civilales, ne aliqua vérsulia el doltis
GAP.XXIV. — Qualiter Baldewinus rex exercilum lus \ adversari posset. Exinde post dies novem, do
Turcorum contra se venientium cum quindecim universis
armalisexptoraverit. *»
j} locis per circiiilum sociis conrocalis, re?
< Jérusalem mense Februario, ubi capile jejunii
diil
Dehinc post morlein Uugonis rex Baldewinus[a ineboante, j in monte Sion Chrisliano more cinere
Tabaria cl terra Sud eodem aiino,cclcbràto ibidem .asperso capili de mailu Baldewini,cpiscopi Coesarew
Nalali Domini,PloIemaidemreversus est anno regni (Cornclii, rilum quadragcsimalcmperegit.
sui oclavoul quiesceret a labore itineris. Ibi slatim CAP. ( XXVII. — Quomodo rex contra tria millia
Illius innotavit auribus quomodo princeps el rex Turcorum properans, conduclum habuerit sacet-
civilalis Damasci, de génère Turcorum, arma cl dolis ClirislianoruniSyrorum.
apparatum conlraxissel ad obsidendam Tabariam Sic itaque initiale lemporequadragesimali,proxi-
et Gervasiiimloco Uugonis restiluliim expugtiaro ma die, quiiigcnlis mililibus assumptis ex consilio
decrevisset, cl régis rirlulem non ultra timerc. 'CHJusdamSyri, nomine ThéoJori, cui ittnotuil quo-
lioc audilo, rcx subilo paucis assumplis copiis, modo Turci a Damasco descendissent ad tria millia
circiler quadraginla militas, ad rësislcndum Turcis in anliqua valle Moysi,ad quoddam proesidiumlit»
properaril ; clmar-ilhnarelinquens, quindecimsociis mandum, ne cui de génie régis illic negoiiandicausa
iidolescentulisin armis ct equo perilissimis et coele- via paterel : iler moril ad destruendum proesidium,
ris elcdis, ad ntonlaiia lendens, lolum exercilum él rc quod Turci rogalu et consensu Arabum illic collo-
vires Turcorum explorarc audacler proecessit. Eral cavcranl, ad interdiccnduin Iransituin universis
aulem virlus Turcorum ad tria millia virorum pu- Chrislianis. Dehinc oclo diebus per feienlia flumina
giiatorum. Jam quidem omnibus cxploratis copiisi Sodomoeel Gomorrhoe,el déserta loca, el per mon-
ct visis lentoriis, caule per dévia ct notas semilasi linni difficiillatasgradicns, cum universis sociis suis
ad socielatemsuorum reversus est. • gravi (tareelioue oppressus,. ad habilationettt quo-
rumdam Syrorum Christianorum "pervenit. Ubi
CAP.XXV.— De quiuque Turcis a rege Baldewino » liospilio dcmornltis, ac salis refocillalus el ipse et
honorificatis,quorum instiitclutria millia Turco- universi tasius seqiiaccs fuere. Iniclligens iiaque
rum in fugam versa sunt.
quoniam Cbrisiiani csseiil, sacerdoiem illorum ac-
Vix arma sunt dcposiia, vix equi frenis ct scllis>' cersivil sciscilalurus ab co de novo proesidio et
spoliali.ct ccce quiuque Turci adstinl incaslris régis; Turcorum intenlione,ac de omnibus ab eoconsilium
factovespere. Qui legali coeterorum, de diversis> requisivit. Qui diluculo exsurgetts cum rege, in fide
ncgoliis cl pacc componenda loqucnics pliiriniuiiii et vcrilale iriduo iter l'ecit,duclor vioeel regionis illi
cl agenles, tandem bénigne suseepli; munéribusi faclus, donectandem rex conductti ipsius in locotulo
(pioquepreiiosoeveslis, vasorum argenieorum by-- D non longe a proesidioel Turcis liospiliorequievit.
zauliorunique oncraii, ctatnicis verbis a rege cotn- CAP.XXV111.— Quomodo sacerdos Syrorum t'a,
incndali, posl plurimum sermonis ad. caslra redie- caslra veniens Turcorum, suasiouibus suis omnel
miii. Hac igilur gralia cl honore bi quinque a regog. fugere compulerit.
iioncstati, ex lune cl deinceps parii illius nimium, Allera vero die illticcsccnlc, idem sacerdos et
favere coeperutu; viriulcm quoque el apparalumj convialor surgetts caslra Turcorum inirav'it, ali-
illius sepiies magnificarc,et inler coeium Turcorumu lerque omnia eis referens quant essent, in hune
çxlollere quant vidissenl, volenlcs illireddercdignamd mudum locnlus est t Rex Baldewinus, cum ingenli
vicem omnium bonoruni cl donorunt quoeeis rexx iimniea Jérusalem descendens, lanlillum mamionisi
largitttsest. Turci iiaque el eorum duclores hoecaa quod nobiserat, devaslavit; nos dispersi sumus, de-
suis intelligentes, el mullttiit eis de omnibus quoe (. quibus solus ego ad vos perveniens, vix aufugi, ui
referebant crcdcitlcs, magna formidine concussi ;l Hunfiaremvobis,--neejus arma et copiasexspeclelis;
fugam iiitaruni, undique coelum ct terrant nocte_ non enim ampliusejus comitaïuset avparatus a vobis
çperiente,!. habelur, quam mitliaris ttnius intcrvallo. Hoc de-
niqué audito 'nunlio, melus tanlus, universorum
607 ALBEIUCIAQUENSIS- '
CC8
corda ex Dci voluntale inrasit, ul sine mora lenloria A et rcx in brevi subsequerclur, aperientes portas
suaibidem relinquenles, unirersam fugam malura- egressi egt sunl ad resisieitdum inimicis; ac ulrinque
renl. Vix tcnebraî sunl rcnioloe, rix mane ijluxil, el coi
commillcntas, Sarracenoriim octodecim cecideruni'
ecce rex Bailewiims in sonilu tubanim ct arinoriim Clirislianoruni
Clt vero iredeeim occisi sunt. Reliqui
slrepitu vallem descendit; sed Turcorum nomment rero rei Sarracenoritm oeslinianlcsrëgisproescnliatn,et
rcpcrit, neinilient occidit, iieminein cepil : nam lola ideo idc cires audacius nunc resistere, Domino Jesu
noclé illa non lente fugam iniërunt. suc prospérante, fugam inierunl. Quos Cbrisiiani
suos
CAP*XXIX. — De Arabibus in cavernis monlium foriiler foi inseqticnles, solummodo sexaginta equos
absconditis , quos rex igné et fumo exire «o- e0| eorum in sagiila et lancea perçussent ul ; nullum
lamen ex liis apprehendeiiiiU. Nec mora, rex
Arabes autcm, quorum consilio Turci a Damasco sicut ,
illuc conreneranl, viloedifïhlcntas, in cavernis iiion- promiseral, Japhet renil in magno apparalu
armorum ; sed vicloria , Deo opilulanle, a suis
li'mn et coecislaiebris, subilo ut mures abscondilià
civibus anlicipala, optala requie illic cum suis
faeie régis, disparuerunt cum armenlis et supeilec-
usus est.
tile, quoe in auxilium aedificandi proesidiiilluc con-
^A XXXII. — Ubi Ascalonitas, contra Chrislianos
CAP.
gesseranl. Rex rero cum exercilu suo vallem de- «B
proesidiumoedificarevolentes,rex in fugam c'oegil.
scendens, caralibnes lolius regionis perlustrans,
ora cavernarum fixis tenloriis obsedit. Sed nec sic Quatuor deinde diebus iransactis, rex Jérusalem
riros cogère valons ut prodirenl, landcm igue et rcdiil rc ut disponerct regnum, et sic aliqua quiele
fumo suscilalo anlc ora cavernarum, universos ex- fruerelur. 'ri Cum subilo ad aures illi pervenil quomodo
ire arclavit : quorum mox alii armis exslincli, alii rursus ,u Ascaloniloe,Turcis in convcntione solidorum
a Damasco accilis, proesidium firmare decreverunt
capli et ad sexaginta abducli sunl, omnibus spoliis
eorum de anlro sublalis, cum asinis plurimis, bobus. ad 'l expugnandum caslellum, quod dicilur ad S. Abra-
•vibus cl bireis. ham, ct destrucuduin quod tune quidam Wallerus,
C( înortem Rorgii dono rc-
CAP.XXX. — Rex adeptus victoriam, jiroedd onu- cognominc Mahumel, post
slus Jérusalem revcrtilur, et loca regni sui visitons. gis£' susceptum, luebalur. Hoc rcx sinislris niiniiis
consotutur. ci
comperieus, sepluaginla probis mililibus elcciis ct
Rex igilur bis prospère geslis, cum omni manui ai assttmplis, illuc feslinus via secessit, ct apud S.
6ua el proeda,quam acceperal, régresses est usque3 Abraham A nocle liospilio'quievit. Manevero enjusdam
si
ad lorrenlem Jordanis, Syros coul'ratres el conchri- sexloeferiae cxorlo, laxatis equis cl frenis, in im-
slianos e cunelis locis regionis congregans, et ad] „ petit p magno cl commun slridore vociferanliumqtic
scxagitita secum abducens proplcr iiieuimArabum : tumullti t Ascalonilarum castra inradil : quos inscios
ubi proedainler regem el militas divisa est. Deinde z ac a tam rcpenliiio turbine slupefaclos prolinus in
transaclo biduo, rex cum proeda sua, quoe sibi inD 1fugam coegil.
tcrliam parlent divisionis contigerat, Jérusalem n CAP. ( XXX11I.— Christiania proedoeinlenlis, el ab
ascendit, cui in juctindilate cl loeliliauniversi Chri- hoslibnspêneproeventis,rex adfuu auxilio hostibus
stianorum peregrini et cives occurrerunl. Post hoec plurimum spolialis.
At sui Christiani, avarilia rerum boslilium excoe-
quatuor diebus evolutis, a Jérusalem Japhet descen-
dens, ibidem aliquam ntoram fccil. Sed et Acram 'cali, et in lentoriis inimicorum nimium sludenles
' congreganda spolia cl asporlanda, belli cl arnto-
ad
veniens, pliirimuin illicde ncgolio regni sui Iraclans,'
Pascha propinquanle, in ipsa CoenaDomini Jérusa- rum oblili sunl. Ascaloniloeel'Turci hoecconsidé-
lem repedavil, ubi in bac sacra solemnilalc Domi- rantes, quomodo magis proedoequant fugitivis hosli-
nicoeResurrectionis gloriose et catholice coronatus bus inlcnderunt, usqiiequaque rcadunali proelium
est. Posl dies vero oclo, iterato ilinere, percaslella cum eis commiltanies, quinqtie de egregiis régis
cl civitales Plolenitaidemdescendu); quin el Taba- mililibus peremerunt, inler quos Hugo de Cassel cl
. armis exslincli
riam profeclus esl ut suos adversus Turcorum insi- D Alberlus, Aposlolitts cognominc,
(lias cl minas militari solatio corroborarcl. sunt; rerum rex, Deo auxiliaiiie, vix recupcralis
viribus suorum invalescens, victoriam landcm
CAP.'XXXI. — Quomodo Ascalonilis Joppen obsi- '
dentibus, cives urbis a tega consolait, conlra eosf" adeptus est. Nam iriginta ex inimicis in gladio ejus
porlis egressi proevaluerunt. . . ceciderùnt, el sexagiiua abducli, alii diffugio elapsi
El ccce Ascaloniloe gaudcnles cjus absentia, ad sunt. Rex rero el sui camelos triginia 1res, equos.
tria milliaexicruntin planiliem camporum civilalis lis scxaginla oclo, eum proeda cl tenloriis mollis Jeru-
Rames. Sed nihil in faclo suo proficienles illic, in salem abdiixerunl in loelilia ct exstillalio.ne super
ira magna ventantes, Joppen obséderont. Hoecfama ma bac ricloria jucundali.
lam crudelis in auribus régis jam de Tabaria Ptole- le- CAP.XXXIV.— Ascaloniloeanle Jérusalem.assuttus
maidciit revcrsi, ul innoluil, :.sexaginta viros armis
ujs facienies, ad quinqne corruerunl.
et bello slrenuos, navigio Japhel .ad subvenieiidum um Inlcrea Ascaloniloesuoeconletilionis minimeobliti,
civibus direxil, et ul eis iiuntiareni, quomodo sineinc Jérusalem in armis et copiis confluxcruiil, per dicm
mora rex aditnata manu eos subsequerclur. Audien- «ii- illic in equorum discursibus cum pueris confligcn-
tes autant cives quoniam auxilkuh régis proevenisselisel les. Sed quiuque illorum, posl plurimum <:oiUonlio«
669 HISTORIAH1EROSOLTM. — LIBi X. 670
nis iuoe,cum equis el spoliis Mliccapli fuisse refe- A rum ru in Baldewiniliberatioiiem slatula die, per oni-
riiulur. Cbrisiianivero pediles, qui illic ad résistait- ncm ne regionemnoluin fieri decrevil, qua undique ad
dum processeranl,seplem dccollali fuisse perhiben- eum eu copia; suoe illic conveitirciil.Tankradus hanc
lur, Nam terrorcs cl ininoe genlilium ntuliuin Turci Ti conslanliam in liberalioiic Baldewiniiulelli-
repressoesunt. gc caslra atnovil ab obsidione; el Baldewinusin
gens,
CAP.XXXV.=- Quod rex Baldewinus negolialores civilale cl Rohas, proeieritorum immemor malorum,
Babylonioejuxla Jordanem invaserit el exspo- iu loeliliael exsuliaiione ingressus csl.
liaverit.
l'osl hoecdiebus aliquol iransaclls, niiiiliatum csl CAP.*-., XXXVIII.-^Qualiler Ilenricus, Romanorum
imperalor, Conradum stabulariumsuum per regem
regi quomodonegolialoresBabytaniiadfuiuriesseiit Groecorumreceperil.
irans flumcnJordanem in timbra el sileniio nociis,
ac descensuriad Sur, Baurimel Sag'utamad millen- Eodem quoque tempore Conradus slabularius
das inerces Damascum,ct inullum proedoeposse cum Heurtai tcriii Roinanortim imperaloris, vir praecla-
ex h.:scapere, et gentis suoeinopiam sublevarc.Qui rtts in omni aclione miliiari, ex legalione et peli-
omnibus ex ordine auditis, sexaginta militas assu- lione ipsius imperaloris facla ad regem Groecorum,
mêns el de nocle consurgens, ad oram fluminis I5 B régis rero facla ad regem Babylonioe,a carcere et
descendit. Sed niercalorum copias videns esse ni- vinculis educius csl, el ob causant dileclionis et
niias, facie ad faciem cum eis confligeredislulil;' inutuoerclributionis, Alexio, regi magnoGroecorum,
t,edab eis clammute deelinatis, nec mora, extrêmes resliluius. Rex Alcxius, Conrado vivo cl iiicolmui
furliler inckumins el incurrens, undecint gladio recepto, pluiimuni gavistts est : quem niagiiiUcis
Romanorum
slravit, quadraginla eaplivos Icntiil, camclosunde- donis ltoiioraluui, Ilcnrico imperalori
eini Zticra, quatuor onustos ci coelerispigmciilis super oinite auront el argenlum, supor oslra et
rcbusqttc pieliosis, décent et scplein vero oleuntel lapides preliosos acceptum remisil, nihil dulciuset
nicl portantes Jérusalem caplos abduxci'unl. Quo- preliosius vidclicclin auro el argento, in oslro et -
j
rum abundaulia lola regio peregrinorum relevala lapidibuspreliosis arbilraus illi posse suflicere.
ct conforlalaest. - <
CAP.XXXIX. — Quod Boemundusde Italia cum
CAP.XXXVI.—rUbi Baldewinocomile per Gozeli- i_ exerdtu reversus, Dynluuhium, Groecorumurbem,
um de caplivitale redemplo,Tankradusinimicus ,s obsédait
ejus-faclus est. Posl hoec in anno secundo reslitutionis Conradi,
Post hoecin anno oclavo regni regis Baldewini, '• •Boemundusa diversis regnis Gallioeclitalioe, collcclo
CozclitutSde Turbaysel, mitas fidelissimus,Baldcwi- '" C
G exercilu
, CbrisiianorumnavigioValonamdescendens,
mini de Burg, cujus dono pro militari obsequio io banc subilo occupavil, iniiversaqiie loca, quoe in
lorrain et regionemoblinebal, de manu Geigremich, ''» circuilu eranl de regno Groecorum,superala subju-
Turci potcniissiuii, continu millia by/.anlioriinidansl,s gavit. His subjugalis, Dyrrhachium, civilalcm ma-
redcmil : quoeab omnibuspiiiicipibns ct viris Chri- ''" gnam, rebus et pnini virlule civium ac militum
slianis, parvis cl magnis, cl universis locis cl civi-;'" polciilissimamdivertit; et in circuilu murorum la-
ialibus lidcliiim pluriina prece impclrata collegil. '!" bcrnacula extendens in mullitudine gravi obsedit.
Sic iiaque Baldewino redemplo, clin civilalcmRo- °* Eranl enim illi duodecun millia cquilum puguaio-
has cum omni honore relalo, Tankrado aulem ab al) rum, el sexaginla millia pedilum virorum bcllalo-
eadcni civilale quam susccperal in cuslodiamex- x" rum.
etmlc, semper ittimicilioecl invidia inler ambos os . ,. commo-
CAP. XL. — Qualiter Conrado in Italta
principes adeo excrevcruttt, ul congrcgala manu ranie, Boemundus,moeniaDurrhacliii urbis,impu-
aller alleri proedacl insidiis noeerccl adversari non
011
gnaverit.
abslincrel.
Conradus ab imperalore Groecorum remisstts,
CAP,XXXVH.— Baldewinusa Tankradovictusobsi"-
in-hD lunc in ual,a ,noranl focil l)roPlcr g'"ivesdiscordias,
delw', sed Gozelini induslria, el Geigremich,prin-
cipis Turcoruni,instantia liberulur. quoeinler domimini imperalorem-Henriçum filium-
Tandem quadam die, hic ab Anliocbia, lue a Ro- to- que ejus Henriçum V regem invidia ct iniquoruiti
has, in apparalu et armis cum copiis egressi, gra- ra- consilio cxorloe eranl, ne in aliquo eorum l'avore
yiter bellum continiserunl, Sed ex Baldewinisocic- :ic- intendens, alieruirum graviter moleslard. Obsidione
>li; itaque tempore veris undique locala, Boemundus
lale plurimi coesicl exsupcratisunl, ac plures capli
ipse vero Baldewinusvix a campo effiigiens,in civi-ivi- machinas cl tormenla lapidum fieri inslitiiil quibus
lale Tuluppc a Tankradoel suis obsessusesl. Goze- ze- urbs oppttgnarelur. Sic diebus ntultis moeniaet tur-
l'nius veto, qui a campo ct hoslibus vix évaserai, rat, rcs crebro ielu lapidum minuebat, çivesque et ont?
sciens Baldcwinitina Tankrado obsessum, profeclus :tus ncs iuhabitanles vebementi assullu rexabat. Cives
est ad Geigremich, inullumiiislans el obsecranss ul vero cconira ollas igneas aqua inexslingitibilesfo*
'an- mile refertâs machinis intorquebant, ae dhersa
subvcnirelsibi niultia gralia confoederalo,et a Tan-
kradi obsidione lam notiiiiialissimumél cognalum lum gênera incendiorumin omne opus machinarum il-
régis Jérusalem liberarcl. Qui slatini quadraginlainta litts jaclatttcs, sagitlis et fundibulis in omnivirlule
millibusTurcorum accilis, ad Tuluppain se venlu- nlu- rcsislebaiit : nam res illis pro anima eral.
671 ALBERIClAQUENSIS «73
CAP.XLI. — Quomodoregi GroecorumadvenientiA CAP. CA XLIV.— De recouciliationeBoemundicumrege
Boemwnrfutin bello occurreril, Dijrrhucliiumam- Groecorum,data per ipsumHcentiaJemsaleir,ten-
plius impugnans. dentibus.
Tandem cum plurimo assultu et arle bcllica ur? Ad ullimum vero vidons Boemundus suos de-
benl civesquevcxaret, cl jam omne lenipus oestalis "' flnxissé,pluriniosad auxiliumimperaloris migrasse,
tn rebus béllicis consumpsissel,rex Groecorumad- cl el minus ac minus in assullu urbis eos laborare,
unàto innunierabiliexercilu, in camposurbis Bollii- consiliocc suorumeredidil ; et sic imperalori iii nta-
liaedescenditut urbi Dyrrhachiosubvcnirel,et Boe- giiiliidinc
8' cl pondère iiieflabilisaurt, argetUiet
multduniah obsidioneet universiimcomilatumillius. oslii os preliosi reconcilialus csl. Reconcilialusvero,
effugaret. Locatis itaque imperaloris tenloriis In. donisel "( tbesauris infinilis susceplis, iiavein asecu-
proefalislocis cl campis,qui ilinere diei uiiius di- dens "' in Apulianiregressusest, omnibusdeceplisct
slanl a regioneDyrrhachii, militas imperaloris, non, minime n' remuiieralis qui secum tangos labores et
solumadvenoeG'alli,qui convcntionesolidorum im- belli "' pondéracirca Dyrrbach'timi pcrlutarunl.'Ilivero,
peralori militabanl, sed el Turcopoli, Comanilaeet, agnila Boemundil'raudulculia ct ejus recessione,
f'
Pincenarii, ad decem millia conglobali, armali cl, "imperatoriscxorarunl clcnienliatn, ul pacificeper
loricad in lancea et sagitla, Boemundumcl suos in, II B "regiiumejus usque in Jérusalem viam eos comir
caslris aggredi slaluerunt. Sed Boemundus,a delà- nuare n perniilleret, Imperalor vero posl hanc cotn-
toribus re comperla, siipcrvcniéiitibus in apertaa posilampaccm
1' Consiauiinopolimreversus, omnibus
camporum planilie occurril; et proelia iu impelu JJ perl1 rcgnuni suum Iraiiscundiviamsine ullo impedi-
comniiiiens, mille in gladio et lancea cl sagiila a "menlo concessii, sicut Boemundoel ciinclis prinio-
peremii, coelerosiu fugamusque ad lenloria impe- 'ribtis Gallioecl ltalioe,illic tune lemporis proescnli-
raloris remisil. Post hoecBocmundusgravius assul- l_ bus, jtircjurando promisit et aflirmavilqtiandocop-
tum ail urbis Dyrrhachiiruinant iieravit, machinas s futderalisunl.
cl tormcnla applicans ut cusiodes lerrili ex nova a CAP.XLV.
C — Baldewinusrex, conlractis copiis,
vicloria quam adeptus erat portas sibi apcrircni. l tSidonemobsedil.
Sed urbis defensores .minime adhuc ininis cl as- 5_ Eodemquoque anno, aulumnalitemporeinstante,
sullibus his ntillescere aul abslerreri poterant; sed .j *Baldewinusrex, conlractis undique copiis a mari
omni conainine cl bcllica arle vint jnfcreiilibus iS et £ lerra ex diversisnalioiiibusregni ltalioe,vidcltcet
resistebant. 'Pisanorum, Genueiisiiiin,Vcnciorum,Malfclanoriitii
CAP.XLII.— De trecentismililibusBoemundioccisis omiiiumqueeorum qui more proedonumexpugnara
a Turcopolis. Q
C.clc cxspoliarc solenl. navigantes, civilalcm Sagillnnt
Dehincdie quadam cum Boemundicopiisviclualia . obsedit tam mari quant terra iu mense Auguslo,
cl equorum pabiila"dcfecisscnl, militas Irecenlt,' 'mangeneilis ct machinis muro a lerra in circuilu
pedilcs scplingenli ad contrahendas proedasin re- applicitis; malis vero navium lurrilis bclloqucpa-
gione Groecorumdirccli sunl. Quibus infinila nitiUi- .'. ratis, versus aquas iu manu forli crectis, expugnans
ItsdoTtircopolorum,Comaniiarum.clPincenatiorum,' cani ' diebus mullis, cl in virilité milita suorumsai-
militant imperatoris in ocenrsum adfuit; et bello , p'tuseam forliter assiliens.
graviter commisso, milites Boemundi ad iicccnlos oS 'CAP.XLVI. — De nobilissimamalrona genlilium,
illic occisi sunt, plufes vero abducli. quam Baldewinusrex per militessuos ceoil eit.-n
quatuor millibuscamelorum.
CAP. XLIII. — Ubi principes ltalioe, donis Groe-
corum conupti, Boemundumab obsidioneaverte- ["•'" Hacfacla el ordinala obsidione,post aliquol dies
nuit. regi per dclatorcsinnnluit qualiler malrona quoedam
nobiliset iiimisdc-regnoArabioecum imui-
Cum lue conteniiones,insidioe,quoiidiaiiaeincur-I " merabili locnptcs
eioncs, grarissiiiioecoedesjam ferc per annum bine "c traits Jordanem grege canieloruni,boum, oviuiri, hircoriun
secus monlana ^proplcr pinguia
el.biiic fièrent, cl Boemundiexercitus diulinoeobsi-sl" nD
dionis loediogravarelur, plurimi sublrabercntur, pascua aeciibuisseï, cl cum ea viros circiler quin-
II '
collectio genlos, diviles in armcnliset pécore, illic cumomni
navalisque atlcnuala proepanis el coelcra-
ra~ clienlcla"sua in lulo consedissé.
iiiin rerum inopiain lialiant navigassel; imperaloris Qui illicoWilltcl-
ris mum , filiuin Robcrti iNorlhinannorum
vero navalis virlus in' omni ciborum el armorum principis,
im clam ascilum Jérusalem remisil, ut mililibus,quos
î'.btindanliainimilicreliir, Wido, filins sororis Boe-
ae" in civilaletiicndarcliqucrat,
VVillhclmusClarel et assuntplis,cum pedili-
iiiundi, coeleri primorcs exer-
ei'" bus tratis Jordanem fcstinarel, alqueArabes Sarra-
i-il'ûs, pecunia et blandiliis imperaloris cor-rupti,
)tl> cenos incaulosel in lulo gregem pascenies invade-
Boemundodirefsas ct graves opiniones opponciites, cs> rot, ct viros ac feminas cum universo grege capti?
nunc.ex ciborum inopia, nunc ex populi et navalis
exercitus dispersionc, nunc ex imperatoris urbi _ varet. 111evero juxla ediclum régis Jérusalemacec-
'
immissaopulcniia,eum ab obsidioneaverierc conaii . lerans, ducenlos equiles simul quiiigenlos pediles
la"
sunt et amicilia imperalori confoederari. assumpsit, cum quibus vada Jordanis proeleriens,
subito irruit cum omni manu sua in cusiodes cante-
. l.oruin. Sed resisienlcs phuimum, «t te suuinquo
H1ST0R1AHI-ERO'SOLYJF. — LIS. X. C7i ;
>-r3
gregem defendenles in arcu et sagiila Sarraccnos A ^ sistcrèht, ac plurimp navalis belli inipelu cum eis
repéreront. Tandem Willbelmus cl sui proevataiiles, coiiffigëutes,diu altérais incu.rsibus iminorali sunl.
solumduobus riris egregiiséx suis peremplis,plu» Sed vint lanlorum non yalenles suflerrC Christiani,
riiiios éx genlilibus exslinxèrunt, plurës caplivaillesi vix ad aridam et nequaquam ad portant fugam in»
cumpuellis et puéris teneris et malrona nobilissimai ierunl, tribus suorum navibtts sttperalis cl caplisi.
proeiiomiïiàta.Camelos Vèro âd quatuor millia Cum. i. ac universis in ea réperlis cséSiset deCollatis.Sarra-
coelerisarnieiilis, proedam scilicel inoeslimabilcm, , ceni rero in manu robusta porlum obliniteriiiil.
JcrusalemaddiiXërunt,quorummulualioiicplurinuiini CAP.XLIX. — Rex cum Babyloniis dimicans, tie/o»
rinm obtinuil,plurimissociorumoccisis.
auront acééplunt,jussu régis mililibus divisum csl.
Dehinc proxima die Sarraceni militas loricali et
CAP.XLVIL— De duabus turribus Sidonis, quarum armali
altéra divino nulu subversaest. portas urbis egressi cum suis copiis, lisqua
Interea rex lùrrini quamdant civilalis Sagitloe B ad lenloria régis in virlule sua aslilerunl, régent
et effttgarc arbitrâmes.- Verum rex pra;~
anipliori assullu et crebro ictu lapidum dum irrum- expugnare
pere conarelur el fëré perforasset, consilio Arnolfi [j scius populi in se irruenlis, occurrit cum qitingeniis
clerici elCancellarii antmiis regis rcprcssiis est, nee solum equilibus, qualuor vero millibus pedilum,
banc tillerius lapidumjaclu loties quassalam allere»j uIl bellumque crudelé commitlens circiler mille quin—
rei : dicebat enim lani egre-giumopus minimeduo- genlos occidil ex eis in ore gladii ; coelcram vero
bus millibus byzànliorumposse rcaedificari,ct hancc mulliludincm, quadraginla scilicel millia, fiigieiilcm
sine ruina ct lapidumjaclu post paucos dies in.manu u ad proesidiacivilalis inscculus est. Ex régis auletii
régis tradilàm reservari. Erat et alia lurris, in quan cxercitu.lpsadiequingciuicecidisscrcferuulur.ee-
cidii el Gîsciberlus de caslello quod dicilur Cnitiii,
aposlaloecl proevaricatoies fidei ex Provincia dee vir
eomitalu Rcymundi ad defensionem positi rcsisie- illuSlriScl valde mililarts, posl plurimum bac
bant, qui ligno Dominico, quod rex a Jérusalem u die cetlaniinis sui laborenr: quem rcx cl sui planxc?
delulerat ad prolegendumpopulum Dei, deridenles ,s runl plurimtiin, more fideliuni cum scpelicnles.
fu-
illudebant, el sibi contrario crucem facienies et inn Vesperejam faclo, el Sarracenis in praesidium
culmine ejusdem lurris figenles, spulo el urina ipsi sj galis, rege rero adhuc incolumi campum in vicloria
insipientes ct maligni inhonorare proesumcbatit. t_ oblincnlc, fidelis legalio sibi inuoluil ul nequaquam "
Quodpius rex et omnis populus déplorantes, Deum ln liicem fiiluroe diei operirelur, propter Tureos, quos
T incrccdc triginia millinm byzanliorum a Damasco
coeli ltabili voce invocaiil, ut, fonlem ittisericordioe
suoeaperiens, aposlalicis viris cl, stullis Sarracenis|s sibi Sidonii asciveniiit. Erat aulem numéros eorum
demonslrare relit quod non reele ageules divinoe .^ C ferme,ad quindecim millia.
. CAP.L.-r-Rex propter Tureos lenloria sua incendens
inajeslali blasphcmiam irrogare proesumpsisscttl. et ab obsidione recédais, vcnalioni paulisper in-
Mox eorum precibus cxaitdiiis, absque houiiiiiim m dulsit.
labore sic lurris illa coitcussa et dirula esl, jam m Rex ergo credultis fideli légation!,,cessit salubii
vespere minuta imminente, ul lapis super lapident "t consilio, ac cuitetos viilnerc gravalos Pliilemaideiii
non rcmanerel, cl iucredult homines ruina illius os proemiltens,.iinniissoigitc propriis uavibus cunclis-
sitffocaii obrucrenlur. Rcx cl sui banc polcnliam ot que machinis ac lentoriis, vespere imniinëiite, dum
Deividenles, per banc lurrim inlrarc civilatcm dis- s- in cincrem cl favillam rcdigercnlùr ipso in campo
poiicbant. Sed quia nos- incumliebal, vespere con- 'i- dicm proeslolalus est. Die vero agnila, rex caslra
silio inler se habilo, dilalum esl dum dies illuscc-
:e- movit al) obsidione, et Accaron,tëniiëiis, in hioiûànis
sceret. bac die moram fecit, ac arle veiialoria;'recréalus,
CAP.XLVIII. — Quod Christiani navale certgmen en solilo more et cursu catutni apros vexa'ns, circiler
inierunl conlra Babylonios, in auxilium Sidoniis !'i* quiuque cepit, curas el.casum suorum inleiim obli-
missosi rioni dans.
Verum nocle eadem a regno Babylonioeviri det p CAP.LL— PopulusChris:iannsde reditu régis loelilia
arma copiosa in multiludinc quinquaginla naviumcl ci perfunditur.
iriremium oclo, quos dicunt Gallos, adfucrunl civi-vi» Inlerea in tube Accaron gravis luctus et desolaiio
bus Sagiitee in lubis et cornibus Plolemaidum ap- tp- erat inler viros et mulietes, eo quod devita étsa-
ra» Iule régis universa eos lalebani adhuc, et ntnllos
plicanlcs; sed per (lienta turbine venti sibi conlra»
rii aliqiianlulnm impedilum esl eorum iler. Quod iod suorum' cécidisse, ac ontncm aiiparaluin îïavinm
élu casirortimqttc iu llammas ledaclinn aiidicrant. Posl
praeposituscivilalis Accaron inlclligcns, regi "noclu
ro- hoeéaliqua mora habita, rex à veiiationCet nionlanis
feslinala legalione fecit innolescëre quoniitius pro-
visis hostilis turba nocere posset. Mano rero orto,lo, egrcsstts, Piolemaideminlravit. Quemomnis populus
a Tripoli civilale pariler muliiludo navium in maiiu
,nu Cbrisiianorumquasi redivivum in voce cxsuluilionis
forli et inlolerabili armalura BabyloniisViresaddi l,li suseîpiens. pra: iiittiio gaudio laciymatiis, capul cl
dit, quatetius porlum ri obiitientes stationem fide
de inaiiiisillius plurimum dcosculalus est.
Humnavi.im ct regis obsidioncm amovereul. Chri- tri- CAP.LU. -—Rcquisitio Turcorum a Sidcims de pro-
stiani vero videnles a longe in manu forli et iiitota-
j]c. tntssione pecuiiiarum tuxataruin.
rabili génies applicare, a porta, egressi sunt ul re- El ecce, rege ab obsidione iegressb, el Acroein
673 ALBERICIAQUENSIS C7G
gloria el loelilia suseeplo, urci a iiamasoo cum A si sagiila cl g.adiopraevaluerunl,Gervasiuscl sui fuj-a,
nimio apparalu cquilum anle portas él moeniaSa- et e viloe diflisicl Tureos jam circa lalus suumadvo-
gilloeadfueruitl; sed foribus clausis, niinime inlro- lanles 1; conspicientas, frena equorum forlilcr in bo-
missi sunt. Tune quidam, Dochinus nomine, proeses i sles s rcjiciunt; cl licel perpauCi, lamen sanguine
Damasci ac princeps mililioe Turcoruni, Irigintai pluriino p sein dcxlra sua ulii sunl, plnrimos Turco-
millia liysanlioruma primis el incolis civilalis re- rum r stcrnenles, el ibidemhonesla morle inler hosles
quisivil, eo quod in auxilium eorum accersiti fuis- féroces f procumbentes. Ex omnibusbis nullus evasii,
sent, cl Baldewinus rcx, audilo eorum advenlu,, proeler p duos armigeros, qui rei evenlum Tabariae
obsidioncm disltilisscl.Verumcives clprimi civila- retulcrunl;r sed alii occisi, alii capti sunl. Gervasius
lis nequaquam assequi se lauiam posse pecuniam i quoquecapius
« cl abduclitsesl iu Damascum,Calcn's
asserenlcs, omnem prorsus paciionein illis negave- astriclus, s et solerti euslodia mancipalus. Tam cru-
iiitu, diccnlcs timoré viloe lot millia byzànliorum i delcm ( famam universi qui audicrunt, de lam egregio
illis se proniisisse ul magis ad auxilium eorum ani» milita i ct inlcrilu suorum vehcnienli doîorc cum fleiit
inarenlur, dum lama illis pecunia offerretur. Hoec e et t ejulalu magno planxerunl diebus multis : quin et
Turci et eorum principes audientes, vchcmenler ini Baldewinus 1 rcx, lied feritale leonis el apri ad ont.
ira cxarseriiiti, urbemqueper dies decem oppugnare e I*" niai adversa semper inflexuSjnunc conslernaitisest
non cessanlës, nunc vint, nunc minas inferebant, l, animo,! laelo lamen vullu omnino dolore dissiniu-
regem Baklcwinum ad internecioiieineorum se re» !» lalo. 1
vocare affirmantes.Tandem Sidonii Turcoruni as» <
i- CAP.LV. — Legalio Turcorum ad regem Baldewi-
sliliibus gravali, minis eorum desperali, novem n num pro Gervasto,.el pro civiialibusCaipha el Pio-
lemaide.
millia byzànliorum oblitlerunt. Quoe soepiusTurci "l Deinde posl dies aliquol nunlii Turcorum regi
réfutantes ad éxlrcmum toediovicti, regisque vires BaldewinoAcearone in hune modum loculi sunt:
el iiiipeltim mclttcnles, hoc lanlillo reccplo, Dama-'" Gervasium
scum regressi sunl. captum adhuc vivum leiiemus, quem si
sannmelincolumemvis recipere, tres civilates,Pwlc-
CAP.LUI. —De quatuor millibus Turcorum, quos ,s maidem, Caiphas cl Tabariam in manu noslra resti-
Gervasius,princepsTabarioe,cum octogintalorica- '* tuas
lis insecuiusesl. ; alioqui,nequaquameum periculummorlisscias
posse evadere. His rcx auditis, habita cum suis con-
Anle hanc obsidioncm civilalis Sagillae,leniporc c
silio, sic in hoec verba respondil : Si aurtimel ar-
Rogalionuminstante, scilicel anlc dies Peniecosles, s» gentumvel aliqua preliosapro sainte et redemptione
iiilcmTurci in cqiiilatn quatuor militant loricalorum
m - Gervasii
a Damascoegressi, cl in regionem Tabarioeprofecli, Ct' quoererelis,supra centummillia byzànliorum
'' a nobisassequi procul dubio possclis. Sed civilates
binecl bine insidiis positis, trecenlos viros in cquis
IS
quod requiritis, si fralrem meum ulerinum totamque
velocissimis proemïscrunl,qui solito impetu cl as- 5" el cunctosprimores Clirislianoeplebisin
sullu viros a muiiilioncubslralicrenl iisqucdum ad parentelam,
iocumiiisidiarumpervenirctur. Gervasius, viruoini- ."" vinculisvestris tenerelis,nunquamlias pro aliqua sti-
Iule vila.'illorumredderemus, nedumpro solohominc:
nalissimus ct îiobilissiiniis de regno Francioe,qui ul si occideritis,nequaquamvirlus noslra propter
quem
lune dono régis proeerat civitati cl proesidio Taba- a" hoc cri! imminula; sed quandoque ut vkem mortis
rioe, Tureos advolassc competiens, sine mora suis illius vobis rependamus, non esl impossibileapml
|IS
commililonibus circiler octoginta ascitis ia equis, ls' Deum et Dominum noslrum.
armis, lorica, pediiibus vero duccnlis nimium pugna CAP.LVI. —
audenlibus, inscctiliis esl Tureos proemissoscursu su Damasceni,non impelratisa regcci-ilit-
tibus, Gervasiumin medio urbis 'iltndeule'sinler/i-
vclociorc quam solcbal, nec pediles subsequenles Les ciunt.
nllius consilio proestolalusest His itaque a rege responsis, el Turcis non dira
CAP.LIV.— Gervasius, suis in bello coes'ts,vivus nis habenlibus spem de proenoiiiinatisciviialibus, Gcr-
cupitur, rege Baldewino inullum moerente. D vasius producltis est in medio civilalis Damasci,qui
Turci quidem simulaia fuga ad locum iiisidiarum "tt posl plurimam illusionemsagitlis Turcoruin conli-
rcpedanles, Gervastuin in médium inimicorum per >cr xus, spiritum viloeexhalavit. Morluo sic Gervasio,
scopttlosael dévia loca monlium perduxerunt, pluri- ri» milite egregio, Soboas, tutus ex proepotentibusTur-
mum equis et pediiibus illius cursu immoderalo ,l° eorum, capul illius jussil autpulari; cutem vero
aggravalis, Ad hoec Turci ab insidiis erumpenles, es' capilis cum crinibus ejus albis et (loridis, mulioquc
Gcrrasium et suos ex omni parle coronanlcs, gravi av' tampore intonsis, abslrahi et stacari, eo quod miri
cursu oppresserutil, arcum et sagittam in eos inçes-
cs" essent decoris, ul in signtini cl mem'oriamvicioriae,
saulcr inior.que.nles,.quos nequidquam in fugam a"i ad suseilandum dolorent Christianorum, sctnperia
ntissosad monlana redire passi sunl. Gervasiuslanla
l,la hasla sublimi lollerentur
ntultitiidiiiecxlerritns, cum extgua manu per quam-
"!" CAP.LVIL— Qualiler Evermerusa Romanasynode-
daat planiliem litiiosoelerroe fugam iniil. Sed quia
u,a Hueras apostolicipro resiitulionesua delulerilregi
fessi et (lalu exhausli, proe longa inscculione el cl Baldewino.
aqualilis terras mollilie, cursu defecerunl, dum nm Eodem anno, quo rex Baldewinus a Sagitla obsi-
um dionetn.disiulil, dominus Evermerus, palriarcha Je-
Turci undique viros circui dtiiiles in illos niniium
C77 - HIST0R1AHIEROSOLYM.— LIB. XI. 078 .
rusalcm, a Romana synodo rcdiii, quam causa ex-» A est. Quod quamvis iiijtislum sil, ul hoec fiai aber-
cusandise de omni qtterela ct culpa sibi a rege etl càlio,. nisi ex canonum décréta ct sentenlia aller
Arnolfocanccllario illala adiil; cl cnmdem iniquaa eorum fucrit condcmnalus; lamen quia rudis et
adversus se loqUénlem in medio RomanoeEcelesioe, i, ' tenera adhuc Hierosolymilanaoral Ecclesia, id fieii
cl in domini aposloliciaudietilia, obslruclo ore fecitil concessil aposlolicus. El sic regis dono, et omnium
obmulesccre; el ex senlentia S. RomanoeEcelesioe e fideliumassensu, ulérqtic honore sttblimatusest.
cumlillcris cl signo ipsius domini aposlolici Pascha- CÀPiLIX. -^Da palriarchoe peculalii
lis ad regem rémissus est, qualenus honorifice ct
sine ofTensionesedem palriarchalus ulira relincret.t Cum hoecnegoliainler regem cl palriarcham age-
Sed rege nequaquam legalionem aut Videras cum n renlur, îsio negaatc pecuniam, illo aulem pecuniani
aut milites rcquircnle, quidam Chrislianus, legalus
signo Romani pontifias de illius rcslilnlionc au-
dicnle,palriarcha in civilale Accaron reniansil, dum n Rolgcri fralris Boemundi, profeclus de Apulia, co-
viderel si régis aniniiis erga se adbue, Deo adju- !_ rant rege astilil, qui laleiilum auri mille byzanlio-
r.irn anle paucos (lies palriarchoese allulissc conic-
vanlc, mitigari possct.
sialus esl in andicnlia tolius Ecelesioe,ni illud pro
CAP.LYIII. — Rege suam senlenliam confirmante, _B
Evermerusdeponitur, Gobelinosedein illius obti- j. ' peecalis suis, cl pro requie animoeipsiussuoritmquo,
nenle. et oequa el fideli porlione inila dividerel, unum
Tandem rege ex Arnolfiinsiinclii amplius palriar- r- videlicel in oblationeDominicisepulcri ad usus fra-
choeadvcrsanle, nec cum in sedem palriarchalus is trnm, Deoinibi famulanlium;alteruminsustentatioiie
redire conseiUieiUe,aclum esl mullorum consilio io Itospilalis languidorum coeterorumqueinvalidorum;
qualenusEvermerussine conciliis cl judicio palriar- f. terlium regi ad conforlandoset remnnerandosmilites
chalussui diguitalem ullro absque ulla spe relin- i- rebus el armis destitutos. Hoec palriarcha, avarilia
qucrel, nec sancia ac novella EcclesiaJérusalem in cxcoecaltis,oinnia soli sibi restilttit, cl nihil de la-
ia lento bis Vel illis,. sicul injttnclum vel dispositem.
hoc odio el conlcnlione loi diebus pastoris vigilanlia
earerct. Jam sic Evcrinero ullro el absque spe ulla la cum cofitcral, distribnit. De hac ingenli fraude et
honore palriarchalus privalo, lam régis quant Ar» r» infidelitalecoram rege conviclus a Icslihus idoneis,
nolfi canccllatii et lolius Ecelesioeeleclione clericus
us non ultra sc valons excitsarc, conlicuit. Quapropler
quidam, Gobclinus nomine, subrogatitr, cl Evermc- c- siaiim sine dilaiione privalus esl poleslale el obla-
-nm CoesareoeCornelii, quoenuper pastore viduata ta lionc Dominiciscpulcri ; camerarii vero ac privai!
erat, archiepiscopum fieri ab omnibus acclamaluni un ct ciinsili'tillius capli ct in custodiam tttissi sunt
LIBER XJNDECIMUS.
CAPUT PRIMUM. — Quod Willhelmus, contesae Sar- C t iribus scplinianis transactis, lanta universi habita-
langis, rege Damascenoruni devicto, proesidium lorcs inedia sunt oppressi, ut versus monlana, ubi
Archasobscderil.
Eodem tempore, quo rex Baldewinusab obsidione obsidio fieii non poluit, muris.perforaiis, proesidium
annotais vactium, armis plénum , sed pecunia et
Sagiitae rediit , Willhelmus contes de Sarlangis,
cottintissoproeliocum rege Damasceitorum, Herlol- prcliosisqtiibusquc jam asporlalis, rcliqucriiil. Quod
dir.o nomine, et eodem euut copiis suis allrito in quidam de exercilu Willlielmi percipiens, co quod
nulla fierel a momibus proesidii defensio, trans
catnpo caslelli Monlis peregrinorum, în vicloria el
gloriacum mille loricalis equilibus cl in spoliisnittl- Barbicauas cl muros ad exploranclainrem clam
lis regressus proesidiumArchas, quoddux Godefridus asccnitaus, ncniinem viilil aul persensil, id'qucsine
prinia expedilione mttllis ingeniis aul viribus supe- mora domino"el principi relulil Wilihelmo et uni-
rare non poluit, nunc post plurimam vastatiônem versis sociis. Qui stalim fraclis seris et porlis im-
segclitmac frugum , quam singulis annis circa missi, lurres cl moenia ohlinucrimt el nuintertitil,
regionem inlulil , consilio enjusdam Sarraceni in ac praesidium ullra retinetiles, lotam rcgioneiii
virlule magna obsedil, eoquod penuria alimenii lia— usquc Damascum cxpugitanles de die in diem itiva-
bitaloribuslociitimia incsscl. n serunt.
CAP.H. _ Quod idem proesidium famé snpcralum, CAP.111.— Qualiler Berlranmis-cum Pisanis Ami-
Willhelmus oblinuerit. roth, urbeni Groecorum,occupaveril.
Qui tribus scplinianis pluiimani impiignalionem i Eodem anno lempore quadragësimali, Matlio
niacltinis et balislis cuslodibus proesidii itifcrens,, mense incboanie, Berlrannus, filins comiiis Rey-
nullum introilum aul exitum alicut concedebat,, mundi, undique sua in lerra contraclis copiisvirorum
donec proesidium,quod natura iriunitumethuinaniss bclla'torum el cquilum loricaloruni, cum quadra-
viribus insuperabilecrat, famé arclarelur cl iu cjuss ginla galcidis, quatuor millia continciilibus, in
dediiioncinredderelur. Quod iîa aclum est. Nami singulisgalcidis ceiiluin viris piignaloribus 'co'n'sli-
r.ta ALBËRICIA0UENS1S «M
lulis, absquenantis,navigioa loéoel urbe S. JËgi- A G Gybëlprorsus tacuit.Sed Berirannus pro-saérairieiiuj
dii cgressiis, Pisiis urbem ltalioe applicnit. Ubi fi facto, nihil se adversus imperalorem, aul cjus civi-
Genueiisibns,qui in eodem vota Jérusalemciindi ti laiem, aclurutn respondit.
coiispiraveralit, àssumplis, et nuilua fide firmalis CAP.VII. C '—Tankradus Bcrtranno indiquants, mo-
sibi, octogiiiiarero galcidis eorum sîbï associalis; ncl cum quaniociusab Antiochiadi'scedere.
ad Ainirolb,civilalcmimpcfatOrisGraicOfum,navigio , Ad hoecTankradtisgraviteriiidignatussprevilciim,
a
pervenit, ubi escas cl Vilai neeessaria v! undique admonens ul cum suo comilatu terrain, qtloede sua
confcrebanl. erat polcstalc, cita perlransiret, ne grande màlum
CAP.IV.— Quomoao Berlrailnnsa rege Groecorum t sibi
s suisque cOngrcgalâ maiiu inferret. Et illico
evocalus,hoinoillius factus, et ab eo rémunérants i praeceptiim
I Cslin omnihac regione, ne aliqttiscssoi,
sil. (qui Bcrtranno aul suis Viloeneeessaria rendere
Nec mora imperaloris aurions iniioluil, quomodo • proesumeret,
j si iiiembrorpm salulem diligerel. Hoc
•
Berirannus, filius comiiis Reymiindi, lerram Groe- audilo Berirannus cl sui, navigiumà portu ilerau-
eorum in-virlule magnaoccupassét, cl eam graviterf lés, i usque ad civilalcm Tbriosahi applicanl, quam
drpopiilari non limuissel. Qui illico illi misit mm- ,contes Reyinundus dcmio cxpugnalam ccpcral, el
lies, ul ad se higrcderciur, in fuie a suis susceplùs]] s B nunc
, Willhelmusde Sarlangis suam relincbal. lla:e
primoribus, et habita secumpacis colloquio,quan- ,sibi nequaquam coniradicla paluit; sed in ca hospi-
ititn vcllel pecuniaedono imperaloris reciperet; ett ilattis cl sui, bonis lerroeepulaii sunl
loco palris sui sibi in amicilia Cl fideliluteresliluc-- CAP.VIII.—-QuomodoBerirannus pro lerra palris
relur, terrain vero suam cum suis perlransiret. Qui ii sui WillhelmuiniiiierpellaVerit,et quomodoTankra-
slalint régis importaacquievil, el de mari per Bra- dus Willhelmuiii adjuverit.
chium S. Georgii descendens cum qitibusdam de Dieaillent facla, cognalo suo Wilihelmo légales
comilatu cleclis, imperalori in palalio suo locutus, dirigit, ul lerram de Cantolla, quant pater suus iu
sacranienlo ci cotijunclus cl subjectus faclus csl. . primOrdiovioehujus invaserat, sibi non negarel, si
Deindedonis plurimis auri, argenli, oslri-ab impe- v_ cjus obseqnium et amiciliamrcliuerc curarel : qui
ralore sttseeplis, ttavigitimiterans, usqtië^adporlum 1m respondit, non.facile sc hocverbumposseadimplcre,
cum mortuo lerra ....,,.in haercditaia
sibi
S. Simeonisvola direxil, quem Tankradusnunc sub. , Rcymundo
sua potcslalc retinebat. consliluta sil, cl eam nutltis diebus per magnapéri-
clita el labores ab hoslibus defendisset. Tandciii
CAP.V\ •—Tankradus a Beiïranno invilnlus,ad col-"
loquiumillius festinavit. .Willhelmusde hac legalionesollicitas, consiliocum
.
Qui conlimio niiniiis Tankrado missis ex consilio cC suis inilo, Tankrado îiuinios dirigit, qualenus ci
Suorum, ul viruni salutarenl, cl adveiiluin simili subvenireladversus Bcrtrannum.cognalumsuum;el
apparalumque suorum consodstliumilli indicareiil, illius copias, ct lerram ex ejus manu suseiperel,
jussil, ohnixe prccanlcs, qualenus secum habere ,' inique ultra et miles suus servirel. Hoc audiens
colloquium non rciularel. Tankradus in virtulo IlO Tankradus, anniiil omne auxiliumcomili Willhehiio,
ad Torlosam illi occur-
magna hune intclligcns advciiissc, accilis iisquc- diemconstituons, qualenus
armis suis ct viribus, Bcrlraii-
quaqucviiis suis, ab urbe Antiochiaillic occurrit, rcret; etsic adjnnclis
ad ctimdem porlum ; ct oscilla ad invicemdanlcs, num cl cjus adunationem do terra cl civilale cftii-
iioctcm illani in loelilia magna pariler deduxerunt. iu! . sarcu
Mane.autem fado, rcquisivil Tankradus, qua ae de CAP. lXi — Legalio Berlmnni ad Baldewinumre-
causa advenisset. gem conlra proefatosprincipes, et ouod Tripolin
obsederii.
VI.
CAP. ,-f-,PoslulaiioBertranni prô reslitutionepar- ar- Berirannus horum décréta cl confoedcratione cotn-
is
. , Anliochioe,el responsioTankradi.
perta , a Tortosa discessit, et festinalo lerlia dio
Berirannus posl. pluriina verba bénigne inler so se navigio civilaiemTripolin in virlule magna lerra
habita, Tankradum in omni admonilionebtimilitatis. ltis p manque obsediu Obsidioneitaqueiocala, Baldewino
preealusest, ul hanc parlent Anliochioe,quam pater ter reg', Jérusalem nunlios misit, quomodo Tripolin
stius in inlroiiti civilalis pribr invaserat, sibi resd-
Hi- obsederii; el quia Willhelmusde Sarlangis elTan-
tuere non rcfuiarcL Tankradus ejuspetilionem non 1011 kradus sibi negalis urbibus palris sui viiri inferro
alinuii, hac lamen conditione apposila, ut ad Ma- ,,a- parali el confoederaiiftieiiiit ; et ideo multum super
mislraitt civilaiem obsidendam ct recupcrandatit iam his injuriis cjus auxilio indigere, seipsum in cjus
ejus opem cl vires haberel, t|uam nuper Iradilione wie. obsequio asserens velle manerc.
Armeiiioriintinipcralori redditam amjserat ; alioqtti I"' CAP. X. — Quod rex BaldewinusWillhelmumd
sibi nihil.superbis.vçlie responderc. Bertratinusveroero Tunkraditmapud Tripolin occurreremandavit.
precibus Tankradi nequaquam m obsidionehujus ijus Cujuslegatos rcx benigneaudiens,opempromisit,
civilalis acquievit, propter fidelilalem,quam impe- ipe- ac sialim Paganum de Cayphas accîium, et Èiisla-
ratori se prontisisse non negabat. Verum si cii in ciiium,cogitomineGranarium, Tankrado cl Wiuiuel-
animo sedërct, Gybcl se obsidere ct apprcheiidere lere nio légales in hoecverba direxil : Berlrannumcon-
promillcbal, co quod civitas esset Sarraeenoruni. uiii. (ratrem et conchrislianum,filiumcomiiisRegniundt,
Tankradus vero rursus de Manlislraadmonuit, de « nobisauxilium srilote qnoesissesuper injuriis, </"«?
B81 /' HISTORÏAHIÈROSOLYM.— L1B.XL 084
sibinunc infertis de termM urbibus palris sui, quod A exercitus
ci mirantes, moenia' et lurres muiilcnics
sic nequaquam fiai.jPtacêl enim univèrsoeEcelesioe m usqiiëquaqUëdiffusisunt.
Jérusalem, ul ad ti$ Tripolin déscéndentes, injuste CAP.XIV.£ — De quingenlis Babyloniis snbterraneo
ablaias Civilatesycslituatis , tam BertrannO quant spécuabsconditis,et a muliére détéelis.
Baldewinode 0rg el Gozeltno de Turbaysel, et sic Quingenli milites in armis cl loriCaa rege Baby-
invicemcoiïçMiôet conventuhabilo, in concordiani Ionisé le missi, qui urbem cum civibus defensareni,
redeamn&ËAHoqui a
tenant, quant nuper iniravimus, audilo facio' foedère de urbis Iradilione in manu
adversmmnimicoshos in circuilu, Tureoset Sarrâce" Cbrisiianorum,
C sùblérranèô habilacttlo, quod miro
nos,nequaquampolerimusretincré. oopère niurali oedificatum erat, abscond'ui sunt
CAP.XL — Ibi rex Tripolin udveniens,Berlmnmm a farta introciuiliiim el urbem perlusiranlium :
sûscepilinhomineiii. d
devoverant cnim se acconspiraverant, in ipso primoe
Inlerea rex cum quingeiuis equilibus' lolidcmques nociis'
n sileniio nullo somno sopii'i, quousque pro-
pediiibus Tripolin descendit, Sur, Sagitlam, Bau- grossi g dé lalibulo snbterraneo, universos somno
rini, pacificeperlrânsicns, propier paceni qttâm postt (1 deditos, et séciire quiescenlcs, in impelu et vocife»
obsidioncmSagittoe ad cxcoleiidaSfruges el vineass raiionc i ex tmprovisô armis dëtruucarerit.Sëd millier
firmam cl inviolabileniniiilloauro abipso rege im- B quoedam,
q quoe a Cbristianis in prima appréhensions
petraverunt. Berirannus viso rege et ejus apparalu,, (civilalis capta graviter lorquebâlur pro dànda pecu-
gavisusest, et jionio cjus ibidem jurejurando faclus. inia, tandem nimium anxiala,- et in articule morlis
Jam 1res séptimanoehiij'usobsidionis et expugnalio- posila, | in hune modUmlortoribus suis locula est :
nis anle regis ndventum iransierunt, cum nec ma- Si > viloemeoeparcere vellelis, el a poenis,quibus me
cliinis: aut aliqiiibus mangctiaruin quassationibuss ivexatis, maints continentes,me libéranta calenis exire
aul lërroribus urbs adeo concuti aut superari poluit,, permitteretis,
j saluli véstra. ei confralmm vesiroriim
ut portàeBcrtranno aperirenlur, nisi régis proeseniia a procul
j dubio cônsitleiem;el taiequidvobispropalarem,
adluisset. :unde vita vesira incolumispersisterez, quoepost mo-
CAP»XII.— Qualiler apud Tripolin rex quaiuor prin- dicum ' vobissecuris in dolo et mira arle exstinguelur.
cipespacificaveril. Quod si de his quidquam feféllero, diffidliorèscru-
Tankradus régis volimiaic el nunliis auditis, Wil-I- cidtus quos" didkistis in me inférie, et vitam meam
lltelmumab ira et omni assullu compescuit, donec c non ultra super terrant una hora esse paliamini.
regi ore ad os loquerenlur, ct ad eiim Tripolin pro» i- Illi aulem militas, mulieris verba et conslanliam
liciscërentur. Qui slatim adunalis septuaginla viris, Î, admirai!, consilio clani inler se habita, in fide illi
equilibusegregiis, Tripolin diverleruitl ; quos post si firmala sibi parcere spopoiiderunl, si juxla verba
patilulum Baldewinus de Rohas et Gozelintts de le cjus vcrilalem de his experirenlur. Ad hoecmillier
Turbaysel,juxla mandatait! regis,in equiialu magno io reni el omnes dotas, sicul erantj universis àperuit,
siibsecutisunt. Ilis omnibus illiccollocalis,el cunclis
is . dicens : Decreveruntcivescallido et occullo consilio
injuriis ulrinque coram rege cl fidelibus suis reci- ii» ante urbis hujus captionem,et salutis suai pactionem,
intis, Baldewinusde Burg et Tankradus réconciliai! ili ni milites quingenli loricàli à ftàdere Christianorum
sunl, Baldewino,quoeinjuste obiiimeral, OTankracb» im excepti, quoddam stibterraneumhabitaculum intraii-
bénigne remissis. Berirannus ctiàin et Willltelmus iis les-,cum armis occiiltàfentiirinfra urbis hujus habi-
concordesfacti sunl, ea lamen conditione, ut Wil- il- laiionem, qui tenebris incumbentibus, et vobissecure
lhelmus Archas, et coeteraquoeacquisieral, obline- e- dormiehlibus, pariler cilm impelu et tumullu prodi-
rel; Bërlranno vero acquisila palris sui nemo im- n- renl; et vos improvisos,-ac hujus rei néscios, armis
pedirel. Rex autem Tankrado Caiphas civilaiem im morlificarent. Hoc machinamentoin exitium Chri-
temptumqueDomini, Tabariam siinul et Nazareth •th stianorum a muliere quibusdam mililibuscatholicis,
cum omnibus redUibus, accepta al» eo fidelitale, le, a mililibus vero regi Baldewinocl coelerisprimori-
lë» rry bus dcteclo, sine dilatione rex él universi in armis
reddidil, qualenus deinceps in ejus obsequioet dilë»
clione stabilis permaneret. conglobali, ad eos, caécalict subterranei liabilaculi
CAP.XIII. — Quod fripoUtoepost reconcilidtionem em undiqiië concurrentes,locum:in circuilu obséderont,
principumse manibus,régis dediderunl. et viros ab intus paruiri fesistênlës ad exlremilm vi
Tanlofum principum coiripertàConcordia, Sarra- ra- et pluriina impugnàlionevinclos et éductos, in ofc
ceni,non ultra Vimferre valentes, pacemque quae- iae» gladii percusserunt, nulli eorum parcentes. Millier
fentes, urbem praelerquamregi némïni dare conspi- ;pi- vero juxla proniissionem fidei, quoeei facla est a
rant, eo quod vila eisalule membrorum impelrala'v lia', fidelibus, a carcere et vinculis deinceps libéra fuit,
ejus fi'dèis;e pràecijtiiecredebanl, ne a Pisanis et ac universa sua sibi sine contradiciioite lam in oedi-
ur, ficiis quam Coeleris
Genuensibiis fdèdere viblato, armis iiïipeterenlilr, 1rebûs resliluta sunt.
sicut Piotamaidenses, et non pacifice ab urbe exi-
!Xi" CAP.XV. •—Ubi Willhelmuscornésab arrnigérosuo
lent. Rex itaque urbe suscepla, dexlram illis (ledit,
dit, occidilur, et Urbs Baurim a rege obsidelur..
ut abuibe incolumesexirenl, non amplius, nisi quod
iiod Dehinc posl paululum temporis Willhelinus: de
itàs Sarlangis, pro vili injuria etconletitione^uâarinigc^
huinero râlèrent, elîerenles; El ecce, aperla civitas
cl ejusporloe; quas Pisani et Genuenses et omnis mis sum suum niôléstàvii, occulta infésiaiione ab: co
PATUOL.CI,XVI. 23
685 ALBERIClAQÙENSIS . çu
trans cor sagiila confisaisexspiraril, et sic Beruau» A < quomodo aimitiraldus el omnes capilanei aufugc-
iîus proesidium Archas cl universa quoe de illius reul i cl urbs a facie Cbrisiiani. régis relinere non
cranl poleslatc, solus obtinuil subjugala. Capla ila» possel, | el quod lerra inariquc tain longo tanipure
que el subjugala civilale- Tripla, rex Baldewinusi iundiqUebeîhim iiiiolerabile ingrueret, ullra vim
consilio Beriranni, filii comiiis Reymundi, quemi ferre i lion valenies ,- dexlras sibi dari el riloe sttae
praefeceraleidem civilati, in anno sequeitli convo- parcere ] rogabani ui sic; porlis aperiis, urbem salvi
calis universis viris Christiani no.Jiinis, in mense! iegredereniur.Quodel aclutit esl. Nain, dalis dexlris,
beccmbri inediis algoribuscivilaiem Baurim, quami ei civibus cuin pacc egressis, capta et palëftiçia est
vocani Barûlh, obsedil; quoein angusla faucemon- civitas, sexia feria, quoeesl anlc Sabbaîum sancioe
lium sila, el Vixcoinmeabili, a monlanis viam ex- Peniecosles. Sed eorum, qui adhuc in urbe iiivem'r,
htbel juxla lillus abyssi maris desccndenltbus;Na- foSderefaelo"non exeuitieS slullë permanscrant,' à
vigio Beriranni el Pisanorum a Tripla versus mare; Bcrtranno cl Pisanis circiler uiilini él vigiuii millia
sipplicaloin urbis obsidionemj ad planiliem campo-- occisi sunl. Parum quidem preliosarum vestiunè,
ruiii cum ingenli manu Gallorum, equo cl pede adi aul alicujus oinalus repéreront. Nam èives despe-
omuetiiassulium paralorum, régis et suorum lenlo- rati, quod prelio'sius cral illis iii medio civilalis
ria locala sunl. Obsedil denique eam diebus muliis,, B comportantes igni confiarerurii; auront vero, aigen-
aclornieiiiislapidum lurres cl muros singulisdiebuss tiini, vâsa pi'eiiosa clancnliimac paulalim pér coeeos
non parce assiliens el qualiens, nulla inlërmissionë e adilus iii Cyprum insulamnoctu translata sunl.
Cives ac defensores respirare suslincbat : sed cll CAP.XVHI,— Rex, capta urbe Baurim, Jérusalem
vineas et sala succidënsel vaslansi urbem non mo- proficiscitu'r,ct pro liberaliotteRohas principeshot-
tatut.
dice perterrèbaU.
Capta autem civilale; rex, cuslodibus in ëa ordi-
CAP; XVI»?—Legalio. Baldewini comiiis ad regem* naiis, Jérusalem"reversus est; Ubi cclcbrato feslo
Baldewinum,quod Edessa urbs consilioTankradi ij
fiieril obsessa. Peniecosles, obsidionemEdessoerei Rohas el calom-
nias Baldewinide Burg, sicut a legalis didicerat,
Post hoeccum dies aliquol obsidionis evolvcrcn-- tune
primum Berlrànno el universis de domo sua et
tur, el veris lemporajam aspirarenl,légaliBaidewini de domo Jérusalem aperuit, in hune moduni per
de Burg a civilale. Rohas ventantes adfuerunt, nun-'" verba Omnesadhortaliir : Gralia Dei et Domini iio-
tianles regi quod ex insliuctu et suggesiione Tan- siri Jesu Chrisli minutas noslra ac
victoria'ndimplela
kradi principes Turcorum, Arangaldus scilicel,* est de Barulhi licel
longotempore eam expugnateri-
Armigazi, eiSamarga de regno Corrozan, in nuiIli-
'" mttti Sed v.v.ncul Rohas civitati el Baldewino,in ea
ludiiie gravi civitalein Edcssam obsedisseitl; et re- 3"(j
obsesso,subveniamus,omniumvéslrum qnoerobene-
gioiieuiundiquegraviter depopulaii sinl, Baldewinum la volentiam: nec sil, qui averlal, cum confratres sinl,
assiduis opptignalionibuslacesscnles,-civilaiem quo- 3" in omni necéssilateitobissubvenireparait. Est enim
que plurimis assullibus aggravantes. Asserebanl " - inviolabiliscliarilas ul subveniamus, el animas pro
eliam iideiii nunlii, ullinta necessilalc tamis ac ic fralribus et amicisponerenon dubileinus. '••..-
defensionisBaîdewinuinet universos cives compul- '" CAP. XIX»— Ubi exhortante rege Berirannus cum
ses : et ideo in brevi eos régis ope indigerc adver- r- reliquis ad urbemRohas profeclus esl.
"
sus lot millia Turcorum, ne urbs capla et subjugala la Ad hoecverba régis universi qui aderant de regno
cum rebus ct civibus peiiclitctur, et non Baldewinus us Jérusalem fitint voluiilarii ad expcdiiioitem Robas
suique, capilaii scnlenliae subdanlur. Rex, ul hoec. ce. agendain, el conl'ércitdaniopem obsessis coheh-ri-
audivit, legatps sub judicio mortis hune ingralum m slianis, ul cum Turcis belluni inircni, cl att'uuas
rumorem lacère jussil: quem et ipse dissiniulans ns pro fralribus (tarent, ilcranl appajialum, renovani;
miro sileniio suppressit, ne hominum corda, audila la el adbiic reeentium laborum circa Barûlh itnineiiio-
bac Turcorum superbia et audacia, pavefacla minus us res, viam Rohas in inilio mensis Junii insisluiil in
ad mbis roinam laborarenl. Siluil igilur rex,•silue- j gâtais el loricis, in eùneis scplingciitoriiiiicquilum
e- T\
runl el. nunlii. Nec modo alio iiilendit, nisi ul ma- a? eleclorum, in manu Irecenlorum pedilum, arcu el
cbinoe,jaclus. lapidum .assullusquecirca urbis ntee- e- lancea apprinie valcnlium. Profeclus ésl igilur rex,
nia fièrent, quousque Sarraeenoruniinleriorc virlule île profeclus Berirannus cum.copiis suis a CivilaleJe-
edomi.la,urbs redd'Uaapei'irelur, cives gladio puni- ai- rusaient, vigiliet solerli providenlia niil'itummunila,
renlur, aul. ricli caperenlur* tniiiiiiiscl coeleris Civiialibus,quoe suai erantpoie-
CÎAP» XVII.—-RegeBaldewinoBaurim forliler oppu- w. statis. Descenderuiil itaque in campos ct regïpiicitt
....;. gnanle, cives,ullro.se dedidemnu .r, Arincnioead civilaiem.Rohas diebus mensis unius
Tandem porliscnm seris suis,et mûris graviter 1er. in ilinere peractis. Quibus régis audilo adventu, a
quassalis, animiraldus civilalis ininsulam Cyprum mi diversis locis el proesidiis.perçciUenos,sexagenos
nomiiie, quoeest de regno Graecorumj navigio noctu îlu, et quitiquagenos;pliirinii tain Galli.quant Arnienii
aufugit cum muilis^de.sperai'is,''eo.quoil roe--- ÇbiùslUuti;^concurrentes,,;auxilio/jonçtiVs'uitl..
in urbis proe-- Vixad
siiborîiôn.aliquam Tiduciàni Vivendi aut manendi idi ftiunenEupbiaient peryentuin.'esi,i eCmulliplicaïus
haberenl ; quoniam dierttm curriculis nulla a rege îge esl cjus exercilus ad ^iiindecini iiiillia virOïUiUpu-
Babylonia?auxilia.milterentur. Civesaulem videnles tes gnalorum.
mK HISTORIAillEROSOLYM.— LIB. XL 686
GAP. XX.— Quomodoregeadvenienle,Turci Rohas A ddeserenles, ilecreverimas ul qniquid 'n terra liai
dimiserunt, et quomodoBaldewinuscornesTankra- peregrinalionis
p. nostroe.quisque de règno cl tertxsgen-
dum incusaveril. lilium expugnalis apprehenderet, pacifice el libéré
o
Ul autant intravit tcrminos et cbnlinia civilalis in oblinerel ; nullus ad injuriant in eummanummiiteret,
hac manu forli, in splendore sigiiorunt et galearum nisi H ul subveniret, el animant pro fralribus singuii
ex serenissimis radiis oeslivisolis, in grandi soni lu ponerent.
p Et ideo scias, quia non justam adversus
lubarum et lumultuosa populi àdvenlioné, Turci L Baldewinumhabesquerelam, cum genlilium décréta
comperla per exploratores illius approximalione,- el e noslra non convenianl; et slabili comilio de hoc
ayulsis lentoriis ab obsidione rccesserunt, el in 1er- in ii unum consenserimus-,si res Christianorum adeii
rani civitatis Caran, quoe sex milliaribusdisiabat a sublime
s procédèrentut regemconslilueremus,eumçcu
Rohas, relocalis caslris consedertinl, donec scirctil ccapul, reclorem ac defensoremad noslra relinenllâ
et intelligerenl, si regis viribus et copiis possent ac « propaganda subjecli sequeremur. Undeex iimerè.
occurrere et resislere. His vero die! unius spalio a Deiel l juslo judicio omnium,qui nunc. adsunl Chri- =
slalione obsidionis Rohas remolis, Baldewinus de slianorum,s oporlet te in concordiam redire et ab
Burg loelalusfama advcnlus régis, cum quadringciilis omni < molesliaf quant habes adversus Baldewinum
equilibus viris bellicosiset decem millibus Arme- B animum( revocarc.Atioqui si gentilibusvis sociari, et
»
niacoegenlis, obviam illi ab urbe feslinans, Tureos noslris moliriinsidias , nequaquamfraler Chrisliaiio-
versus Caran divertisse notificavil; sed in caslris rum i poteris rémunère. Nos quoque confralri Chri-
eos adhuc proeslolari, cl attdire de ejus proposilo, sliunos juxla decretumnoslrum coadjiiloresel rfe/en»
cum quadriiigenlis equituni millibus nimium con- sores i ad omnia parali sumus. Tankradus regem se
(idetttes. Hos Tankradi consilioel inslinclu ad obsi- justej argiienlem ex judicio omnium intelligens» nec
dionem Rohas convenisse referebat, et in omnibus se s justam adversus hujus-dicta:habere excusalionem;;
Tankradumsibi contrarium et infestûmesse. i concordiamet amicitiam. rediit; ac poemlentia
in
CAP.XXI. — Legalioreyis Baldewiniad Tankradum 'duclus, quod cum genlilibus quidquam adversus
etcollaiio. i
coiifratreni machiiialus fuerit, promisit se ultra
Hac Baldewinisuper injuriis Tankradi audila que- piirttm
j ac fidelent, sicut a principio vioedevoverat,
rimonia, rex consilio suorum Tankrado legalionemi coadjulorcm conlraIriini velle persistere indeficicii-
Auliochiaemisit,ul ad cum ct primosexercilus Chri- tem. . . ..
tianorumdescenderel;et si quoeeiinjiisiecsscnlillala1 CAP.XX1H.—>Ubirex princip'buspacificatis,.Tureos
a Baldewino, oinnia aul aequojudicio aut concordii effugavit, Cbrislianos omnes in circuilu recoud*
G fians.
consiliomajorumin proescniiaChristianorum se vélle,
delinire. Qui mnltumrenisusest venire; landentcon- Hac pace coinposiia, mislis.copiis et armis, rex et
siliosuorum cum mille quingenlis mililibusloricaliss Tankradus Tureos inler Caran insecuii sunt ut
descendit, ut de omnibus his quibus a Baldewino > ' pugnaient cum eis. Sed audila eorum reconcilialio-
de Burg accusaretur audirei ac responderet ; el sii ne, fugam iniéruni per dévia et monlana diffusi,
quoehaberet adversus eum, in audietttia omnium i plurimis taineii de comilatu suo allrilis, armenlis et
doinonstrarel.Ergo veniensregem salutavit, et a regee cihariis non pantin retentis et ahduclis»Baklewitius
susceplùsest bénigne. Dehinc rex, proesenlecoelufi- rex ab inseeulioneel coiilritione inimicorumregres-
delium.ralionenicumeohabuitquare adversusfra1res s sus, in lerra Edessoe paucis diebus moram taeil,
ct conchrislianosTureos eduxerit, cuin potius Chri- reparans et componensundique odia et dissidia inler
stianissubvenire debueril. Qui se minime excusans, i, Chrisiianos reperta.
hac de causa se illis non subvenisserespondit, quod d CAP.XXIV.— Rex el Tankradus fliimen Euphrutem
Baldewinus, praeses civilalis Rohas, nulluiit sibiii enavigant, quinque millibus Christianorum ex al-
respectant feceril, cum ante hos dies ipsa civilas s . lent purte ab hostibus occisis.
Rohas el mullae alioe civilates de regno fuerint Q Vix rex el Tankradus sub fesiinatioite scilicel,
it r.
Anliocbioe,et illi subditoeannuos reditus doniinalori
i diei et nociis horis conlinuis ad fftimen Eupltraieiii
Anliochioedederint. perveneraiil, et ecce Turci, collëctis undique viribus
CAP. XXII.— Âlloculioregis ad Tankradum de re- , et copiis, velociler cosinseenii sunl ul eos in lerga
concilialionisgralia cum principibus. coederent,el sagillis in impetit et solda vociferalioite
Ad hoec rcx BaldewinusTankradum cum omni ti expugnarettt. Verum rex, comperto advenlu et
mansueludine de hac querimonia compescuit, t; audacia eorum, flumen navigio taitltim duarum na-
s, Vium iransire properavil cum omni manu, quam
dicens.: Fraler mi Tankrade, non justam rem exigisi
nec adversus Baldewinumjustam habens molesiiam M eduxérai. Sed: infelicicasu rege el Tankrado cum
de aliquoloquidebéstributo, quod Anliochioehadenusi* pluriina -manu exercilus sui Iransmissi, ulraque
i- navis, n'unis cumulata armis cl mililibus, mediis
.. reddebanicivitaies, cum nihil inler nos de jure,genli-
lium simus.habituri in omnibus, quoe'Déûs nàstra •« ilaclibus coepitpëriclilari et submergi•:el sic estera
i- manus, quoe allero in siagno ad quiuque, millia
subjicieldilioni. Nosli, et universisnotum est Ghri-
stianis qualiter cum a terra et cognâiionèexivimus,;, remanserat, nequaquam ultra aut remis aut aliquo
pro nomine Jesu exsilia quoerentet, p.afrimo.niav i«; auxilio transvehi poluit. Nec mora, Turci in ipso
08"? ALBERICIAQUENSÎS 68s
fervore mediaedici adfuerunï in iiiuliiliiuinc gravi, A cl Chrisiiaiiitalis signo recognilo , undique certa-
qui iniserum vulgus inventant-, nec iransitum ilu- baitt ba remis, buzis et galcidis, ut eas coronanlcs
miiiis cvadcrc valens, fortiler incUrrenlcs, crudc» captivaretu,ca| ac plurimo conalu remorum ad eas
Hierin arcu et sagiila peremeruiii, videnie rege cl fes fcslittantés, gravi cas inscciiiione coegcruul ad
Tankrado el universishac parle fluminis consislen- fugam. fn| Séd, Dei gralia optlulante, rclociote
lihus. Rex Irislis et dôlcns nimium faclus est coi velo vc cl remis riant maturanics, una ad civita»
quod naves periissent, el nequaquam suis in as- lem téi Caiphas evasil, civibus Chrislianis auxilium a
peclu ejus cadentibus subvenire uoluissel. lei in arcu et sagiila illi fercnlibus : alioe duae
lerra
CAP. XXV. — Quod rex Baldewinum-comiiem,de, inler ,n Caiphas ct Acram pondère suoemolis quassa-
béllo fugienlem, sanum in Rohas redùxerii. isc aquaruiri profundo déficiente, civibus Chrisiia»
loe,
Turcis post tam crucnlam coedem in lerrami nis r,i pariler illis ad auxilium fcslinautibus clapsoe
Edessoe reverlenlihus, Baldewinus de Burg, quii sunl: st quarta de regno Groecorum,nimium lardala,
regem cum trecenlis equilibus sequebalur, illiss en eapla et retenla esl, ac rebus omnibus exspoliala.
obviant faclus, nequaquam diverlerc valons, bellum
cum eis conuuillere proesumpsii. Sed Turci in mul- CAP.XXVHI.— Qualiler AscaloniloeJérusalem
dcbellanles, a Cbristianis snperati sunt.
litudinis suoevirlule proevalcntes,universos sagitlis"g
confixcmnl. Solus Baldewinusad monlana fugiendo 0 Eodem quoque tempore ejusdem mensis Au-
conlendens, vix a manibus eorum clapsus est. Altéra a gusli,
& quo hoecfiebanl, Ascaloniloegavisi absenlia
die crudelis fama lam gravis cvenlus in auribuss el «' diutina expedilionc regis Baldewini, oestimanlcs
regis ac Tankradi iunoluit. Qui slalim navigio o modicasvires
« militum Jerusaleni rcmattsissej qttin-
aplato, flumeii cum suis trajeccrunt, ul in Turciss genlis g equilibus ascitis, decreverunt civilatcm
dignam poenam rependerent loco aliquo reperlis.i. obsidere ° el cxpngiiarc cl viros qui eranl in arce
Sed minime reperlis aut visis, Baldewimimde Burg s lurris
ll Davidbello lacesscre. Ycrutn fidèlesCbrisio,
desolatum el moeslumac flebileinde slrage suorum n ccognilo décréta et advenlu illorum, Rames, Assi'.r,
repcrlum, in manu robusla Gallorum Rohas vivum m JJoppen, Caiphas, Coesareaniundique iiiisorunl ad
el incolumem perduxerunl. ,, v
universos regi Baldewinoohedicutes, ul sine mora
CAP.XXVI.— De Magno, rege Norwegioe,qui venil ,,'f die
l' ac nocle Jérusalem fesllnarent, urbeni ct ejus
adorare Jérusalem. a
arcem ab boslili assullu defctisarenl. Qui inox ex
Inlerea fraler régis de Norwegia, Mugnus noini- ii- omni
( parte feslinanlcs, civilalcm inlravcrunt nociis
ne, in plurimo apparalu, in milita armaiura, in in i sileniio, ct portas vigili euslodia lam clericortint
manu robusla, in buzis quadraginla, in deceiiiniilli- i- (quant mulicrum, lurresque fidelimililiini diligenlia
bus virorum pugnalorum, perbiennium in circuilu lu imunientes; coeleriarmis el sagillis conglobali mili-
spaliosi maris a regno suo enavigans, in poilu lu Iles Irecéitli, equo et pedeper montana dcscenderuiil,
Ascalonis civilalis anchoraiti inlegris horis dici ac < quo Ascalonilarumvia adfuluracr.il. Et ccce As-
nociis lixil, ul viderel, si aliqui viri a civilale lerrara icaloniloe adsiint in cqiiilalu magno cl apparalu,
vel mari sibi occiirrerent -, cum quibus ex induslria i
ia obviant facti Chrislianis in eanipo. Ubi proelio diu
aul cveiilti aliquod ccrtaincn iniret. Sed Asealonitis i
lis commisse armis cl sagillis, ad cxlrcmum Ascalo-
sileniiocontpressis, el minime prodire audenlibus, is, niloelerga vertarunt. Quos Cbrisiiani in'scquenles,.
postera die Japhel applicuit, desiderio adorandi in duccutas pcremciunt, equos cl spolia «nulla cum
Jérusalem. . caplivis ntullis Jérusalem abduccnles in loeliliact
CAP. XXVII.— De Babyloniiscontra Baurim navi- ,,{_ rictoria iuopinala.
ganiibns, el de navibus Christianorumcum eis de-
eerlantinm. CAP.XXIX. — Ubi navalis exercitus Babyloniorum
Dehinc post dies aliquol incomparabilis navalis Ttolcmaidcmimpitgnat,rege civibussuccunenie.
dis
exercitus a regno Babylonioein galéidis, in biremi- ni- p Navalisvero exercilus, qui a Babyloniacrupera;,
bus cl Irireiiiibus diclis vulgarilcr caltis, itiriitis et el Chrislianis per mare insidias parabat, a'Baurim
bello composilis, advectus est in civilaiem Barûlh ith Ptolemaidemdiverlil.Ei pluriina ri in màlorumalii-
vel Baurim, ad recuperandam urbem, si aliqua rua lud'uie proeemineiiles,adeo urbis defensores aggra-
darelur opportunilas. Et spalio diei illic consi.tan- en- rantes bello rexarernni, ut lotiim porlum fere per
les , custodes Chrisliaiiorum lacessentcs, nullo eis dies octo in narium mulliludine el forliludine inVa»
ingenio nocere aut proevalerepoliierunl. Nulla si- dentés obtinuerint. litlerea dum in bac urbe Plole-
quidem virlule aul induslria hic proevalcnlen, sed maide magna fierel desolalio, et vix catena portas
spalioso ambilu urbetn obsidenles, îiaves a longe nge hoslibus obsisterel ne urbem apprehendissent, rex
e fastigioiriàli speculali sunl: quarum 1resa Flandria Iria Baldewinus, el Beiirannus ab Anliocbiael Rohas
et Antuerpia venerunt, quibus proeerant Willhel- iiel- cum omni manu adhuc indivisa rediluni parabaiit.
mus, Slaicolphus et Bernhardus, causa adorandii in Qui, audila Babyloniorum adunationcct oppugna-
Jérusalem adnavigaiiles; quarta de regno Groecorum -um tione adversus Accaron, vclociori via accelcrabant,
diversas merces el cibaria porlans, causa negotia- lia- ut suis subvenirent, et ab boslili impugnatione
tionis hue viam maris pariter profecla est. His visis isis liberarcmv
Mo H1ST0R1AHÏEROSOLYM. — LIB. XI. 690%
CAr. XXX» — Vbi rex Baldewinusregem Magnum A valerent. va At Baby.oniis minime successit : unde
Hiero&olymam gloriose perduxil. j}a
Baldewini régis audaciam cl indiislriam tnctuenies,
Verum rex parle sui exercitus in auxilium Plo- remensis rei aquis Babyloniamrevcrsi sunl.
loniaideiisibuscivibusChrislianis relicla, ex consilio CAP.XXXII.— ilea; Baldewinuset sui Sidonios:
prudenlium rirorum primunt Joppen ad regem de coronanlesmachinas pluies apposuerunt.
Norwegiadivertit, ut ex ore illius audiens Sciret Baldewinusrex ol Berirannus, accilis copiis, obsi-
quid primunt inslare et adimptarc possct. Moxomnii dionem d'u a terra slaluerunt ; rcx de Norwcgia cum,
ariioris vinculo foederalis rex nomine Magnus, omni on manu sua anchoras figêns, versus mare sêdem
Baldewinumregem obnixe prccalur ul viam secumi in circuilu urbis iirmavit. Sic locala obsidione, lolo
ad adorandum in Jérusalem insistai ex DominiJesui conamine ce in assullu et crebris ruittis muros cl tur-
auclorilale, qtiijubet fatales suos primuntiquaerere> res re urbis anguslianles, civibus econlra in armis et
regnum Dei, el poslea omnia profutura qnoerenlibus s tormento
1° lapidum ab inlus fortiler resislentibus ,
iuvenire; deinde agere quoecuiique eligerel, autt machinam m mullis diebits cômposilam applicanl.es,
civilaiem suo navali exercilu obsidere. Baldewinus vi
s viros in arcu Baleari iu ea posucrunt, qui alliludine
rex volis regis Magni et suorum primalum cumi soliorum si macbinoe eminenies,* desuper muros per
omni benevolcnlia satisfecit ; cl Jérusalem, sicutt B urbem ui ct lurres et ejus moeniaspecularcntur : et sic
devoverat, se cum eis ilurum non negarit. Ascen- per pi vicos el- plalcas gradienies plaga inlolerabili
dcnlibus iiaque ulrisqûe regibus in sancia civila» - arciaruitl.
ai
le, universus clerus in albis et in omni culiun CAP.XXXI11. C — Sidonii obscura cavatione machi-
divinoereligionts, in hymnis él caiiticiscum univer- nam regis moliuntur incendere, et ab ipso callidc
proeveniunlur.
'
sis civibusel populisoccurrcrunl, cl reges cum omniit
Cives aulem ridentas machinant alliludine urbem
comilatusuo usque ad Dominicumscpulcruin in voce e .'.,--...
superare cl civibus nocere, nociis in obscuro cava-
cxsultaiionis abduxerunl. Rex siquidem Baldewinus is
li
lioitcm sub murorum fundamenlo conalu,
regem Magnum manu bonorificë ac familiali antorc cl mira induslria fccerunl : ul faclaplurimo cavatione trans
duccbal, juxla Aposloli voeem, qui ut honorein- muros
vicempra'veiiiamns (Rom. xu, 10) nos adhorlalur. usque, ad slntioncm macbinoe, ligna arida,
Duccbalquidemeum, ac doccbal oinnia Jcieasancia, cl ignis foniilem comportarent ct bis subito in.
cl ea quoenota habcbal, ac iimllo obsequio el rcgali .'. favi.llant redactis, cum liunio machina ruerel, et
a_ viros in ea posilos in momenlo suQocarcl. Sed rcx
apparalu per dies aliquol eunidcm pracurabat. De- '
ituta ut magis ac magis amorc et fide firmarcnlur,' ., hanc artetn proecavens iiiiquam ex quorumdam
ad (lumenJordanis in manu forli cum eo descendit: C relationc, machinam a loco cav.alionis antovil : et
ubi calbolico ritu in nomine Domini Jcsu peraclo,' sic s labor Sidonioruin frustra consumplus est.
— Sidonii posl- longam obsidionem
Jérusalem ipsum regem Magnumin gloria cl jucun- n" CAP»XXXIV.
dilale sanum, et ab omni turbine lutum reduxit. regi Baldewino se dedentes, ad quinque millia
urbem egressisunl.
CAP.XXXI. — Qualiler hi duo ïeges Sidonem Tandem curriculo sex hcbilomndaront Sidonii
obsederinl,Babyloniisin sua reversis. ividenles se nihil adverses machinant proevalere, et.
Posl boec Jérusalem revcrsi, convocala ecclesia, a, ilormenlis lapidum assidue urbem ct ejus portas
decreverunt communiconsilioSagiliamvel Sidonem, tt, < conculi, quin el navali assullu non, minus gravari;
quoentulla peregrinis damna cl calumnias inférens "s navalëni
; vero exercilum Babytaniaeabesse, dexlras
regi soepius résilierai, obsidere lerra marique cl sibi dari poscunt, el urbem cum lurribus et clavibus.
nunquam ab ea reccdcrc douce urbs capla in manu nu in régis manibus rcddi,sub bac lamen condilioue
Cbrisiianorum traderetur. Nec ntulla mora, rcx ex ul ammiraldus praeses civilalis, et quibus esset
Baldewinusel Berirannus, acceplis copiis, in appa- •a- animo, cum rebus suis, quantum valerent collo et
ralu copioso caslramclali sunl in obsidioncm urbis l)is humeris déferre, pacifice egrederenlur. Rex véro-
Sagiltoe,machinas cl lormcnla lapidum insliluenlcs les Dp longa obsidionecl assullu defaligatus, consilio cum
quibus urbs per siogulos dies oppttgnarelur. Movit vit rege Norwegiae, cum Berlranno comile et coeleris
pariler ab Joppe rex Magnus navales copias, ci ap- tp- viris sensalis habilo, petilioni Sidoniorum cessit :
plicuii ad tirbem Sag'utam, ut eam a mari obsidens 3ns el sic, urbe iu potestate suorum reddita aepatefacta,
cl expugnans inilltim introiluin aul exiium hac in Sidonii cum ammiraldo suo circiler quinque millia
parte paierclur. lloruni lam foriiiim virorum et cum rebus suis,in pace egressi sunt, usque ad Asca-
niagnorum regum apparatum cl vires lerra mari- tri- lonem proficiscenies : coeleriqui remanseranl, sub
que adosse inlelligens navalisexercitus Babytaniae,iae, jugo regis et in ejus.serviluiem redacii sunt.
a porlu Ptolcmaidis et ejus impugnatione secessil 5Sl1 CAP. XXXV. — Quomodo ammiraldus Ascalonis
ad porlum Sur, quaeest Tyrus, illic moram faciens, ns, occulteJérusalem venerit, et Ascalonemtradiderit. •
ne rex Magnus reperlos in obsidione Plolemaidis idis Rex,Baldewinus post hoec in manu cl euslodia
navali çertamine dislurbaret. Sed lamen aliqui ex suorum civilale constilula, Jérusalem ascendit in
Babyloniisbuzis veloeissimis freli, bac et illac nie-
ne- gloria et Victoria ipso natali S. T.homueaposloli;
diis aquis plurimo inferontur conamine, si forie ab-
ali- ibique Natali Domini gloriose et calholice celebrato,.
quo evcnlu calholicos viros superare ct abducere icre cxailatum est in vicloria nonien.ejus per uirversag
;Ml ALBERIC1AQ13ELSSIS m
c-.irbesgenlilium; cl limor omîtesinvas'Uqui audic? A erat er; opporiuniiasurbem assiltaudi, et suos decolliuos
runl prospère illi omnia evcitisse; et quieveruiit ab ulciscendi.
ulc
omni impclu cl assullu diebus plurimis. Dehinc CAP. çA XXXVIII.— Qualiler ducenta milita Turcorum
a
•splrninitcr rege Baldewinoet ab omni Ecclesia Turbaysel obsidenles, el Anliochiam lendentes
Gozelinuscornesinseculussil. '
Pascha Dominieclebralo, amntiraldus, id esl prin-
Inlerea Malducus, Arongaldus, Àrmigazi et
" çops Ascalonis, nescio spiritu timoris lactus an, ^a
anioris div'mi,dominum.regem per secrelarios coe» Samarga, qui, collecta exercilu duccnlorummillium
pil appellare, et cuin co agere de urbis iradilione, en equitum , Turbaysel obsederant, duobus meiisihns
d.or.cc Jérusalem idem ammiraldus, fide dala ett moules nî< ipsius proesidiiin virlule nimia stifiodcruni
accepta, ad regam iiUravif, omniaei eloculus, sicutl ul sic puiei oborientes el cislernoeaqua dcficcrcnt,
in corde cl animo devoverat de.urbis iradilione, ctt et Gozeliuumlocidcfcnsoreinet cum co inhiibiiames
ipsius regis ct suorum inlromissionc, de fidelilaliss cn cnptivarenl. Sed post nimiumIaborcmTûrci videnles
dcvolionc erga regem cl suos habenda. Tandem,( quomodo <\v nihil proficicbanlin dcin'oliiioncet cava-
cognila el inventa ipsius pura dcvolionc cl aniinij lione ll( monlium, abbinc Anliochiam profecli sunt
inienlione, fide.ulrinque confoederalis,decreium estt cum eu çeitlum millibus; centime vero millia propler
.primunt ex consilioregis cl suorum principumregemj B nimielaleni
m et diulurnain moram, in qua neeessaria
.«Jérusalem rcmaiicre; Ireccnlos vero.ex suis viross viloe vi minuobanlui, in lerram Corrozanredire deerc-
mi!ilares el belligeros cum aniiniraldo Ascalonem i veriinl.
v< Gozelinus redilum el divisioncm illorum
descendere, lubeut inlrarc, et ejus lurres oblitterc, i" inlelligens, inseculuscsl remcaïUcscum centumet
et universos.cives regi subjugarc. Dcscciidentesila- quinqttagiiilaequilibus
<1' cl cenlum pediiibus; ac in
que sicul decreium erai, portas inlraverunl auxilio o m impclu subséquentes ac relardalos, el vehiculis
ct consensii amntiraldi, ntoenia apprehcndenlcs, ci cibariorum impedilosiucurrens, mille dclruncatis,
cives regis dilioni subjicienles. P'
proedammagnant cum spoliis in proesidiumabduxil.
CAP.XXXVI.— Legalio Baldewinicomiiisad regem n CAP.XXXIX.•—Decentum
C millibus Turcorum, qui
JJaldewiiiunide adventu Turcorum, cl fama'filii ii filium Brodoan, principisAlapioe,obsidemnequiler
Babyloniirégis, Ascalonemdescendentis. jugulaverunl.
Nec mora, cum proediclimilites urbem oblinuis- >- Caeteravero niulliludocentum millium Turcorum
seni, cl regis polcslaii ex iiianti ammiraldi omnia ia t\ Alapiam pcrvenienles, Brodoamjttincipcm civilalis
r.niilulissCnl,rcx vero iu Jérusalem in poicniia el Bt nprecati sunt, ul uxores filiosque leneros ac filiasad
gloria magna residerel, legali Baldewinide Burg ad ni liicndiim
i susciperel, donec éventant riclorioe suie
regem introduites, in hoecverbaioeuli sunl : Turci " p vidèrent.
Q^ Seu bis rcfulalis, quia pax inler cuin et
ti regnoCorrozan, egressi in virlule magna ducenta- *" Tankradum
•] cral, hoc lanlum promisil eis quod nulli
rum millium robustorum equitum, proesidium Tur-
''- j
parti bine vel bine auxilio babercltir, et bac de
bayselobsederunt, lerram proedacl omni cxicrminio 1,0 (causa filium suum obsidem eis fecil. Turci vero
Chiislianoruindepopulanles. Qui assumplis viribus us filiumillius
| tencnics, posl paululumpaelum fidei
equitum cl pedilum, usquc ad locum, qui dicilur ui* proevaricanles,
| filium illius se decollareconstanlcr
Solome, descendit. Ubi, cum diebus aliquol moram •
«t allcslali sunt, nisi eis foret auxilio et filiosac lilias
ageret propler copias Turcorum, qui a Damasco co icum uxoribus et sarciuis suis inlra moenia reser-
convencranl ad obsistendtim sibi, crudelis fama.in- n- varel, propter dubium belli eventum. Quod cuin
nottiit quomodo filins régis BabylonioeAsealoncni un ille i negaret propler foedus quod pepigeral cum
descendisse!,tu in ea reportas militas Cbrislianos os Tankrado, filium cjus in oculis palris cl omnium
expugnarel et urbem suoepoteslali rclocarel. suorum aspeclu, capilali senlenlia iiilerimere non
CAP.XXXVII.— Bege BaldewinoAscalonemdescen- ,tt. abhorrueruiit. Decollaloiiaque lam impie el dolose
dante, régis Babylonii filins a civibusintromissus,
ts, filioBrodoan, CoesareaniPhilippi profecli sunt, quoe
Christianosibi repertos occ.idil.. sita est juxla niottlaiia Gybel, ab Antiochia diei
Quibus rex auditis, iler distulit et Ascaloiiemre-
re" Dp utiitis ilinere : ubi fixis lentoriis suoer fluvium
dut, si.forlc suis subvenire possct. Verum cives qui
lni Farfar, hospilali sunl.
urbem inhabilabaiit, virtulcm Babylonioeadessein- CAP.XL. —
Congregalio Baldewini regis et Chri-
luenles, et regis Baldewini absentiam, quadam die
010 stianorumprincipumfacla Anliochioecontra Tur-
convenicnles, ammiralduin in ore gladii percusse- ise- eos.
vunl, et filium regis Babylonioe,apcrlis portis, urbi
rbi Gozelinusaudiens Tureos a Turbaysel, quoeesl
intmiscrunt. Qui intromissus, priusquam rcx Balde- de- Bersabeé,Anliochiamdivertisse, cumcentum equili-
:os,. bus cl quinquaginlapediiibus ad auxilium Tankradi
winus finesAscalonisatlingeret, milites caiholicos,.
jilo Anliochiamsine aliqua dilalionc acceleravit. Acce-
qui per mceiiia dlffusi eranl, exterritas et subilo
ila- leravil et Baldéwiiiusde Burg eum ducentis equili-
expugiiatos, universos-in ore gladii occidit; civiia-
tein verO,.seris et omni euslodiaSavracenorummi- mi- bus et centuni pediiibus ; Puganus etiant de Soror-
nuil. Rex.igilur Baldewinus, accelerata via, ul iu- gia cum quinquaginla equilibus cl triginia pedili-
terilum suorum comperil, et urbem ex perfidia idia bus ; proetereaHugo de Canlalar, scilicel''de pne-
civium amissam, Aiitniiraldttm quoque in fraude ude dio Illumine, cum suis sociis auxilio adjunclus est.
,peremplunv Jorusalem repedaYil; quia nulla tune une Venit et Richardus, proefeclus civilalis Marcsch,
695 H1ST0RIAIHEROSOLYM. — L1B.XL G94
cum sexagintaequilibus et contum pediiibus ; ilëm A utr ulrinque 1resaciesChrisliaiiorumnimiumavidaecoedis
Wido de Gresalt, Willhelmusdé Albin,Wido cogno- hoslium, ho: supra moduntviam acceleraverunt adver-
mine Capreolus, princeps civitalunt Tarsi el-Mà- sus hosiilescuneos. Sed nimis a socielale prolon-
mistrae.-Venil et episcopus; Tar.sen.sis,:episcopus . galoe,gai iimnoderalo grandiiie sagillàrum vexatae,in
simul de Albaria ; Willhelmus pariler illius comiiis (uga lu; ad exercilum sunl reversoe,plurimis vtilncraiis,
Norlbittannorum, doiitinium habcns civilalis Tor- pariler pa plurimis cum cquiset muliset omnibusspo-
losoe,quant. Tankradus Bertranno absluleral, cum liis retentis. Videnles aillent BaldewinuselTankra-
. suis sequaçibussociatusest» Engclgeriis, proefecius dus du suos bello defeçisse, el usque ad exercitaui
civilalis Fcmioe,cum duecnlis equilibus venil. Vc- in fugamlomissos,prolatosignosanctaecrucîs,conira
nil cl Bpnapliiis,civilaiem lenens Sarmil ; venil él inimicos
in in spe salulis et v.talorloeIaxis.frenis Tur-
G.tido.cognomiiie Frasinus, lenens civilaiem Harich; eosco impclu adeunl. Sed Turci solito more equorum
Roberlus simul de Sidon, Rolgerus de Monimarin,, cursu eu per centum et conduit, per,mille cl mille,
tenonspraesidiumHap ;.Piracius Talamiuiamlenens. IK nequaquambellum secum commillere passi sunt.
Veitcruiu el Paneras el Corrovasilius de civilatcs Quadam, Q vero lucc exorta, Turci consilio..inilo, in
Crasson; Ursinus. quoque de monlanis Aniiochioe, , terrain
le Corrozanrevcrsi sunl, co quodnihil Aiiliocbioe
Anievcllus eliam cl Léo fraler ejus. Venil ct Marti-'^ -B nocere
m poiucront, et Cbrisiianorum virlus illis
nus contes Laodiceoe, quant Tankradus, ejeclis ett obviant o] facla sit, nec bello nec sagillis. absterreri
expugnalis mililibus imperatoris Groecorum, suoe potucril. pi Aela sunt hoecin fes.lo,S»,Michaelisar-
[uri maneipavcral. Venil et Roberlus de Velcrii çhangeli ç! leinpore..auliimni, quando .univers* fru^
ponle, qui miles egrëgiuset indefessus,soepius ter- ges g meti et colligi soient.
ras genlilium militari manu dcproedalusest. Ili1 CAP,. Q XLI1I.—?UbiTankradus posl discessumTurcor
omnes milites Tankradi, de regno Antiochiaeuni? rum proesidiumGérezmultis diebuspbsedit.
versi congregati sunl in civilale regia. Illic parilerf Hoccqdem anno Tankradus post discessum régis
rex Baldewinusfeslinalo ilinere post conlrilionem u et e caeterorum inagnorumqui sibi in.auxilium cou-
suorum in civilatc Ascaloneab Jérusalem descende- •- fi fl.uxerant,rires suas reiincns, in menseOclobriptae-
rat ; ct cum eo Berirannus, Eustachius Granarius, s
3» sidium Gérez, quod dicilur Sarepla Sidoniorum,eo
Wallcrus de S. Abraham, doniinus.quoque palriar- f» quod<j subjectum regi Sidonis quondam fuisset, in
cita Gobelinus,et caetera mullitudo fidelium,qui ad |U manut polenta obsedil.Sed Turcorum armis el cusla-
quatuor millia in loco eodem in manu forli- con- t- (lia
<; munilum reperil ; turri uni.quoque et murorum
ductiles, pernoclaverunl usque ad mane. Maneau- i- „•;
p oedificiisfirmissinnim undique reper.lum.ésl.Dislii-
lem 'facto, usque ad easlelliini de. Giril profecli ti bat 1 enimhoc proesidiumrix espugnabile sex millia?
sunl. i
ribus a ciritale Alapia, quant. Brodoansais armys
CAP. XLL — Quod sfidedin millia Christianorum '
,„ luebalur. Tankradus.vidensproesidiumflrmis&imum
conlra Tureos «des direxerint, multu fume péri- i- et i defensioneTurcoruin tulissimum, per dies plu?
c/»'/alt. rimos machinas et-lormeitta lapidumfieri constiluit,
Tertio vero. die poslquam ex omnibus locis et quibus undique in duodeciin parles silos circa prae-
caslcllis in unum conveneraut, ordinalis aciebus, is, sidium consiituens, node àc die lurres el muros
Coesareaniviam institueront, ubi Turcorum copiae, ae, commitiuensoppugnabat. Circumfodil eliam idem
sicul arena quoe esl in lillore maris, congregaloe lae Tankradus suos Yaltatulissimo, quod et vigilt eu?
sunt. Erat autcm exercitus Christianorum adviginti tti slodia munivit, lue subilo hosles callide ad cum,
sex millia equilum et pedilum, virorum bellatarum. m. vel suos in obsidione divisos iriumpeiilcs, bel»
Videnles Turci quia Christianorum virlus appro- o- lum cum eis comniillerent, et sic facile expugna-
p'tnquassct, alieram in ripant fluminisFarfar irans-is- reut.
ierunl, cl lenloria illic in spalioso loco réposùe-ie" CAP.XLIV.— Ubi Tankradus urbe Gérez tandem
t'iint. Quo in loco sedecim diebus ulrinque moram un D multis arti&Hsdévida, regionemillius tolam obti-
feceriuii. Sed Cbrisiiani minimecum Turcis slabiii >ili nuit.
bello commillere poleranl, propler illorum.miram am Sic Tankradus ingeniis suis muro et lurribus
hac el illacpcr agros discursionemet eircumvaga- ja- àppiicilis, et in iulaniine ralli suis constitutis die-
tiot.içm.,quant in Christiaiios equorum vetacilalcale bus multis, ruinam proesidio intulit, dum quodam
molicbaniur. El cogebaui iidem Turci universas sas die Dominico posl Nalatam Domini, ntagistra arx
urbes et inuoiliones . in circuilu magnis minis el crebro içlu lapidum qnassala corruit ; et ab alto
lerroribus, ne quid vénale Chrislianis afferrelur. ur. cadeus.lurres.duas, quoeilli eranl.collatérales, casu
roe? suo et pondère inlolérabili comminuit ; et sic Tan-,
Quapropler sex diebus lanla penuria panis, et proe?
ille kradosuisquesequaçibus adilunt patefecit. Tankra-
cipue equorum pabuli sunl arctaii, ut amplius mille
faîne cl pesiilcnlia periclilari viderentur. dus nunc ampliuset validiiis quam solebat hostes
CAP,,XLII.— Quodsoepiusutrinque ordinalis aciebus>bus '" praesidiourgebat, el sculoriiin lestudine ad eos
Turci fugam inierint. ïnfrorsus vénire facie ad faciem. coiiiendëbat ; sed
lina adhuc praemagnitudine lapidum, qui adilus occu-
Quinta dccinia vero die rursus Cbrisiiani agmina
iquc nabuiU, ingredi confidenter nequibal, cl propler.
ortlinaYcronl; ordinaveiunlcl Tuici»Ordinalisitaque
695 ALBERIClAQUENSIS ma
infesla jacula quoe a Turcis emissa obsislebant..A eis moramdiebus aliquolobsidionisfacerenl, plm-i.
Turci defensoresproesidii,videnles ruinantsuarum muni opère cl labore gravali sunt. Fessis iiaqueel
lurrium, el quomodoTankradus eos longo tempore exliausiis via dilliciliel opère et somno gravi im-
obsedisset et adhuc obsidere decrevisset, donec mersis, in prima noctis vigilia Turci ac Sarraceni
proesidiumcaperclur, dëxlras silii dari poscuni ; et cum mullis millibus in caslris eorumex improviso
oslro coelerisquepreliosis in auro et argenlo ab adfuerunt, pariierque universi defensores e proesi-
eo sumptis, a proesidio cxëuiites in ejus potesta- dio. erumpenles, signo et vocifcralione audila,
lem reddunt. Et sic Tankradus hujus proesidiiet et usque mane diluicanles cenlum pediles de-
tolius regionis possessor et dominalor faclus est. IruncaveninI. Ammiraldus vero grariler ruinera»
CAP.XLV. — Qualiter Tankradusaliud proesidium, tiiSj vixevasit cum decem mililibus, sed quingenli
nomineVciule,obsederii,ammhaidoquodam sibi milites in falsa fide proesidiumcuin Sarracenis
eonfoederato. intraittes, a duce et ammiraldo suo sequeslraii
Eodëmanno temporeQuadragesimaliSarepla ca- sunt.
pla, mûris et lurribus reoedificaiael cuslodibusmu-
nita, caslellum,quod dicilur Vende, silum in mon- CAP.XLVH. — Quod Tankradus obsidionelonga '
lanis in regione Gybel, Tankradus collcctisviribus urbemVelule et omnem illius regionem oblinuil.
obsedilspalio triumniensium; sed in uno lalcreinob- Tankradus semper imperlerrilus obsidionemma-
sessum reliquit propler diUicullalemlocorumet co- gis (irmans, mangenas dtiodecitiiad urbis moenia
pias Sarraeenoruni,qui hac parte abundanliusmora- applicuit, donec barbicanaset lurres, spalio un'uis
banlur. Obsidioneigilurlocala,praedascircumquaque mensis quassatas, usque ad interiora proesidii
conlrahebant,genlilescaplirabanl et plurima damna perforavit. Videnles aulem defensoresquia jactus
inferebant. Tandem quidam ammiraldus, videns lapidumnequaquam susiinere possent,in cujusdatii
regionesgraviter ab exercilu Tankradi vaslari, pc- nociis sileniio igiiem qnibusdam ligneis a'diiiciis
pigit foeduscum eo ne sua deproedandicausa in- imniiitenles, difïugioelapsi sunl. Tankradusvidens
grederelur ; et ideo inobsessum locum proesidii proesidiumignéconûagrare jam vespere faclo, vi-
obsiderel, co quod notas haberet semilas, quoe ros vëro aufugisse coinpeiicns,cumsociis audacter
invesiigabilcs a Gallis nulla possent arle depre- ingressus csl, et lurres suo salcllilio muujcns, re-
bendi. Quodel aclum est. Nain Tankradus cum illo, gioncmcoep'itexpuguareel subjugare.
foedereinilo, decem equiles, centum pediles illi in1 CAP.XLVIII.— De obilu Boemundiducis.
auxilium constiluit, qualenus ejus conduclu ct no-
iilia locum inobsessum proeoccuparet, nullum il-. G Hoc in anno Bocmundus avuiiculus Tankradi,
lic exiiiim aul itiiroilum fieri patientas. aegritudinecorreplus, vila discessit apud'Barc ci-
CAP. XLVL— /ImtmïnMîisidem cum Tankrado vilalcm, ad cectasiamB. Nicolai catlioliceseptillus,
Veluleobsidionecingens, civibus[urbe eruimenii- tempore quo HenricitsV rex, imperalor IV, Romoe
bus, vix fugaelapsutest. plurimossibi rcsisienlesboslili impolit in ore gladii
AmmiraldusmililibusTankradisecum assumpiis,, crudeliler edomuil; regnumqueel imperium ex hae-
quingentis vero suorum aseilis, difDcilia obsedili rcdilario jure antecessorum polenler el glorioso
loca, ubi bospiiia el mansioites aedificanles,ut ini retiiiuit.
LIBER DUODECIMUS.
CAPUT rniMUM. —^Qualilerrex Baldeivinussuper ]t) CAP,.H. — Quod Tyrii conlra regem cmn principe
obsidionetyri consiliuminierit. Damascanorumfoedusinieruniet pepigerunt.
In anno secundo poslquam Sidon capla est, ct Talis aulemfama ul in auribus Tyriorttm inso-
Tankradus Sareplampercussit et oblinuil, rex Bal- ntiit, vehementer per1errili inieruni foedus cum
dewinus convocataomni EcclesiaJérusalem ab uni- quodamDochiuoprincipeDamasce:iorum,utlulelam
versis locis qUoesub manu cjus eranl, iniil consi- et solatium ab eo consequereiitur,et ihosauros ci-
lium qualenus obsiderel Sur, quoeadhuc rebellabat vilalis, et quoe habebant pretiosiora in euslodia cl
et conchiislianis fralribus lerra marique calomnias conclaviDamasciejus-consens»et licenlia deporia-
înferebat, el a iribulis et paclo recesserat in omni- rent. Rogaverunl eliam iii eis viros sagittarios et
bus quoeregi promiseral mendia. Universis vero defensoresurbis in auxiliummiilerelinconventione
admonjlis,ac volunlariis ad hanc obsidioneminven- . solidorum,viginli milliumbyzaniior-umsibi Suisque
ds, dies statuts est qua convenireiU,et .ex.décréta dare promittenles.
régis positis lentoriis moeniavallareiitet coangusla-.
rent.
C37 ^THISTORIAHIEROSOLÏM,— LIB,XII. 608
CAP.HL— De Reinfrido milite Wirisliano, cujus AefiusioneA1 suffocabant. Quodam denique die post
conduclu nobiles a
Tyriorum rege catenalisunl. plurimos assullus ei diutinos lahores, dum paulisper
Hoc iiaque pa'c.o ulrinque sub fide data accepta a foris respirarct exercilus manusque contincret
elfirmalo, Tyrii cives queindani Rcinfridum no» a belli opère, deinlus vero. Tyrii et eorum Turci
mine,virum Clirislianumel illusirem miliiemregis, militas silenlium lenerent, sed lamen consilium
millebyzànliorum praemiopromissoet dalo conve- iuiissent qualenus in momenlo a portis in impclu
iierunt, qualenus cjos conducluin Damascumsar- castra regis irrumperent; mox armis resumptis,
cinaslliesatiroruin suorum pacifice iransferrent, et lorica el galca induli, subito quasdam portas ape-
sineimpedimentacuin eamelis el vchiculisrepeda?. rientes, in niult'uuilinegravi in apenam camporum
renl. Reinfridus vero vir JBYÏS et non mullum pen- planiliem, quam rex et exercilus nunc belli imme-
sans,si fidem erga genliles et incredulos violarel, nior babitabat, usque ad loca leiilorioniin conçur-
universaregi dclulit, ac dicm qua iransiluri efant rere ausi sunt, plurimos sagillis iransfigenies, ct
ir,Damascumcumuniversiscopiis el rebus preliosis clamore magnoel horrisono lolum exercilum çom-
propalavil,assereus regem hoecoinnia posse caperc movenles.Eleccésinemora universimilitesClirislia-
ac relinere sine coniradictione. Hoc rex audiens, noruni atlonili, e cunclis caslris in armis cl lanceis
sine mora pediiibus ac mililibus ducenlis accilis, B P loricaii in faciem illis advolant, el hinc et illinc
jussil viam obsidere et caule observarc per quas; pluriina .forliludinc conlcndenies; sed tandem
sentilas viri Damascum cum sarcinis profecluri; Christiani proevalentas, Tyrios 'in fugamversos in
cranl. El cccein sileniio nociis, cum omnia soient portant coegeruttl, sicul ulriquc, bi fuga veloci, bi
qiiiesccre,Tyrii cum camelis suis, incompulabili i céleri inseciilionepermisti,polenter urbem ingressi
auro,argcnlo, ostro el quibtisque aliis preliosis or- sunt. Turci Tyriique Gallos jam secum urbem in-
nalis,conducluproefali Rciufridiviam Damascive-. trasse conluenles,rev.ersisunt in faciem se a lergo
lierunt. Cum subilo régis iiisidioein eos irritantest premenlium; et forlilcr obsislentesac moeniaascen-
aliosoccidcrunl, alios lenucruill, cl Ihcsauros iufi- dcnlcs, exercilum adhuc inlrare conleiideiilem
nitoscum purpura pictiosa cl scrico vatii colorisetl omni annaltira jaculoruin repritnebant, quousque
operisrapienlcs, cum ipso Reinfrido, in vchiculis 5 in virlule sua proevalcnlesportas clauseront ei cir-
.caiiicloi'umel muloruntabduxcrunl ciler duccnlos inira muros rctinueruni. Illic Wil-
C.u>.IV. — QuomodoprincepsDamascenorumTyriiss Ihelmusde Wanges, miles gloriosuset nobilis, item-
subvenant,ei qualiter eosdemrex obsederii. que Willhelmus mirai audacioecl militaris famoe
Thesauri miri el inatutUiillic capli sunt, quos rcxc _ cum egregiis sociis equilibuscl pediiibus capli, seu-
libéraitmanu mililibus longa nunc indigenlia op» - tenlia capilali pciicrunl; coelericomplurcs vinculis
promisbénignelargiùis esl. ilis Un captis, his oc- calcnarum aslricli sunt.
cisis, paucis vero clapsis, Dochiuus, apud quemi CAP.VI.— Tyrii duas machinasChristianorumpice
sperabanl reliigium, valde motastalus, sine mora» el sulphurcmirabilitercombusseruiit.
qiiingciUosmilitas in sagitla el arcu pcriiosad ur- Deindepost dies aliquol videns rex assullu et
bemTyriorum direxil ut praevcnircnlrégis obsidio- ,. lapidum lormento se civibuscl mûris prorsus non
ncm,ct regi suisque ab urbe résistantes, in convcn- . nocere, duas fieri consiiluit machinas, muros plu-
tione solidorum civibus subvenireut. Rcx itaque e rima alliludine supcroniinenles,ac componi ordiite
lialdewinus in virlule cl apparalu decem millium a diiorum cccnaciilorutn: quarum una ex sumplu et
Jérusalemdescendensiu vigilia S. Andrcoeaposloli, , labore EusiacliiiGranaiii, proeclari mililisel pritni
civitatismoeniain arido positis caslris occupavit; a de domo et consilio regis, ad unguem construclact
marivero in ipso urbis latere el poriu navalisobsi- ëreela est. In hac ergo idem Eustachius cum elcclis
dionon magnaivirlutis ct armaturaefuit. Promiseral il manens lironibus, Tyrios mane, meriuie, vespere
cnim rex Groecorum,îllic per aquas copias adfulu-- per urbeni gradicnles omni génère jaculoruin alios
ras; sed biente iiicttmbenic,minime collalaesunl. rn interimebant, alios ruliierabaal, per lurres, moeuia
CAP.V. — Quod rege urbem vallante, T.yriiportis et omnia urbis loca spéculantes. Non minus âb
egressi,sed mox mirabilitera rege répressifquos- altéra machina milites regis inibi constituli, Tureos
dam secummirantes occideruui. Tyriosqueimpugiiabanl,el sic eos ab oslio progres-
Rcx autem, poslqttam obsidionemfirmavitct mu- i_ sos arcu Baleàriferienles periinebant. Tyrii quoque
niminevalu'se suumque exercilum circumfodit, nec econtra lapidesaplabant ad quassandas machinas
impelusadversariorum ex improviso irrneret, ag? i. et eas inhabilantes ; sed macbinoecoriis taurinis,
gressusvi urbem, lurres et moenia omni génère •e camclinis, equinis, cralibus vimineis vcstiloe, jactus
bellicooppugnavit, de die in dicm crebris assuitibus is lapidum palosqucferreos el ignilos illoesoe et intmo»
ileratis. Turci vèro, qui in grandine sagittarutn n biles suslinebant. Tyrii, cémentes quia hoc modo
cotifunduntet résistent, econtra per moeniaet lur- t- machiiiisnocere nequibant, alia arle machinas ai-
res diffusi,strages et gràvia vulnera Christianorum m terere conati sunt. Arborem proceroe aliiiudiuis
non parce mulliplicabant, et ad portas et vertes ;s funibus erigeiitcs, circuluni qttemdam amplum et
ferreos concurrenlium multiludiiiem, lapidum in? i? spaciosumin itiodunicoronoee» grandi ligno çom-
cessabilijaclu, sulpbuiis quoque ac picis -fervenlis is poiienles, suinniilati arboris caleuis ferreis affixe?
'699 '.- ALBER1CIAQCENSIS î(|.
runl; ac ennuient lignêûni circulent in circuilu A herel, li< quibus inopesmilitas et rebus Vaciialos
-pice, siilphurc,cera. adipe,pcrmislis dilaret i
sluppis impin- Cl déficientesanitnarel. Legativero régis Graecoruai
gîtantes,igniqueaqua inexslingttibili succetidenlcs, ., bénigneht comnieiidali,donisque.magnifuis anipliaU >
iisque ad locum murorum,' quo machina Eusiachii GonslanlinopolimG< remissi.sunl, Vixyero partesAra. -
sita erat, funibus perlraxerunt. Qui subilo nimium ,bioe bi inlraverat, el ecce Idlimaei, quos modéraivo» '<
flammivomUs ab arbore in machinantlaxalur, quam. canl ci Bidumos,viri mercalores cum ininiensiscopiis \
indique flammaeinlolerabiles cingentes, grandi cl diversariun di mercium ili mulis et eamelis, imer [
insuperabili inccndio combusserunt, cum pluriina manus ni regis et suorum adftterutil, qui miilatënus ï
parte virorumj qui ignein exculere el exstinguere el efl'ugerevalcnles, omnibus rebus diviliaruinsiiaruni
conali nequaquamevadere poluériint. Eodem modo -li tant in auro quam in argenlo, geniuiis preliosis i
el arle regis machina combuslael in niltilumre- ostro o diversi generis et operis, pàrilerquë pignieiiiis
d.tcla esl. Sic machinis'his pariler combustis, la? -e .exspoliaii sunt, pluresque capli, Jcrusalëni abducli
inen rex in obsidioneinansil imperlerrilus, voletts; in i' cuslodiamuiancipatisiinl, proeda'vèro et spolia
urbem nul faute aul aliqua arle adhuc edomare. ..eorum
-c inler;militas divisa sunl. Eodem anno Tau?
CAP»VII. — Legalio Tyriorum ad priucipem.Da-, .kradus, -^ qui Anliochioeproeerat, vehemeuli iiifiiiiu-
maspenorum, cl reversiq regis in Jérusalem post( B talc t correplus, in Advenlu Domini Jesu Chrisli
u'dventnmcornai.
inorte oçcubuit, et in basilica B. Pelri aposloli
Ad hoec denique régis conslaiitiam et animum 1 caiholice
( sepullus, planciuni magnum réliquit,
iniinobileni Tyrii cognoscenles, direxerunt clam1 omnibus { prope posilis morlem ejus audictitibus»
lcgalidiiemDamascum, qualenus Docbinus magnus CAP»IX. — De advenlu Turcorumconlra
princeps eis subveniret , magnant illi spoiidenies Jérusalem,
? et quod rex e contrariomililiamadunaril.
pecuniam et jurantes se semper in cjus auxilio P - Post morlem lam fatttosicl bellicosi viri Tuïco.-
ct obsequio permanere. Qui illico viginti millibus s .rumque
, undique forlissiiiti expiignaloris, uiense
cquilum ascitis, per monlana descendit usque ad l' Marlio novovere aspiraule, proefatusMalducus,qui
çonfmiaTyri, ut in craslino regem suosqueiiicaslris - el ipseuHusdc proepolcniibusregni Corrozancral,
iucurreret, et sic urbeni de manu régis et ejus ob- ascilis
]" fortissimiscopiis Turcorum circiler iriginta
sidione liberar.el.Eodem vero die,.quo idem Docbi- '"
nus, vel Duodecbinus, confinia Tyri per moiïlana millia, disposail iransirciisque ad Damascuni,ul
'a
Docltino,qui el ipse Turcus el princeps
inlravit, armigeri sepiingenli cum sexaginia probis ,s assumpta erat Damasccnorum, exptignarcl civilates
equilibus de exercilu régis, ad quaerenda pabula injusterex obtinebat
; deinde Jérusalem, si ejusvo-
equorum egressi, irruerunt casu el ignoranler super er C quas
arma el rires Turcorum : qui universi in sagiila eet- lunlali prospère succederet, ad debetlandos el ex-
Cbrislianos perveniret. Divulgaia autcm
gladioab hoslibus perempli ac delruncali, perie- 3" pugnandos civi-
iiint, proelerpaucos, qui vix eradenles, relulérunt tam.famo.siprincipis adunalioiicper regionem
nunlii Armcitii regi Baldewinodiri-
quoegesta sunt. Hoc denique comporta, quod lot lads Edessae,
millia jam juxla conrcnisseiit el armigeros mili- ,.)t gunlur, qui omnemrem el apparatum illius dccla-
'" renl, qualenus proevisiscl suis convocalis, hoslibus
tesque régis percmissenl.rex c\ consilio 1111 iulius et facilius ad resistanduin occurrcrel. Pcx
oplintalum
suorum, qui diulina obsidionevexali.éraïU.el rebus
ct cibariis exhausli, lenloria suslulit, ac die Domi-u.s aulem, audilis nunliorum verbis, illico aptala lega-
"î~ lione Anliochiam ad Rolgcruni, illustrissimuniju?
nica, quoeest anle DoniinicamPalmarum, Plolemai- al-
dem et caeleras civilates perlransiens, ipsa sancia renem. et miliiem,. filium sororis Tankradi, quiet
îl* loco
e.jusresliluluspriiicip.aluntoblinebatAi'liocltiae,
eiçelcbri die Palmarum per. portant, juoe respieil c'1
ad monlemOlivarum, per quam él DominusJésus direxil, ul sine inlcrinissione ad auxiliumejus ve-
iUS nire dard in paralu armorum el copiis,
aselloinsidei'isinlravit, ipse cum suis et una cum "'" siculopérant decreiumfuerat a principio Cbrislianos cltri-
quibttsdammagnificislegalisGroecorum,qui adeitin Llm
supcrveneranl, dum adhuc in obsidione essel !l ', D * slianis fralribus subvenire. Roigerlus sine mora,
equilibus.,
inli'otitissuscsl. Egil deniqueillam sanctant hebdo- accepta régis legalione, septingeniis
quingeiuis vero pediiibus assumplis, ad ipsumre-
madam sancia .loca pcrluslrans, in oratione *l cl
gctn vettire disposuil ; sed aliqu'àiilulumpropler
eleernosynaruniiargitione et dcliclorunicçafessione.
'"? arma relardalus est. Turci vero viam
Diem vero in
sancli Paschoe omni honore et gloria )ri* colligenda
Dainascumacceleraiiies, ad. mare Galileoecaslra-
propter tagatos régis Groecorumjussu domini pa- p.a-" metali sunl, et proesidium Tabarioeobsidcnies,bac
lriarchoe coronalus solcmniier ac regaliler celé?
bravil. parle fluminis Jordanis plurimum lemporis ege-
monlem Tbabor occupantes, el undique Clirl-
CAP.VIII.— Qualiterrex BaldewinusIdumoeosmer- funi, dëlere sludeiiles. Jatn enim
colores spoliaverit, ct quod Tankradus princeps ncee''s' slianorom habitationem
Anliochioeàbieril. in calumniis el proediset aggravaiione Clirisliano-
chae rum curriculo irium niensium polenter obsëdcranl,
Cetabratisitaque illic per (liesoclo sancli:Paschae
solemniis, assumplis ducenlis' equilibus, centum tum ' omnia vaslanlés, nulli parceiilcs, nocle ac diemsi-
vero pediiibus, ad vallem Moysi profeclus esll in diis invigilanies, militasTabarioe crebris. assullibus.
li'jr cl bello lacesscnies.
parles Arabise,ut pradaruiii aliquidabindc. conlra^ . . :
«il HISTORIAIHEROSOLYM.— LIB. XII. 702
(JAP.X»— De mille quingenlisperegrinis Chrisliano-A A'rrempli sunt. Cecidit illic Reinérus dé Brus, miles
rum, propter ouos rex ailrivit in vuana ducentos -j,
imperterrilus
. ; Hugo, juvenis nobilis et miles il-
Turcorum. luslris ; aliique quorum aeius el bclla lande ei
Disdiebus mille quingenli peregrini, qui Paschali memoria
v dignissimasunl. -:
soleninilaieJérusalem moram fcceraiu, redilum CAP.XII. ( — Rex sedecim millibuscongregalis,in se-
parantes,sed per regionem Sur iransire mcluenles, cundo congressuTureos a Jordane potentereffuga-
vit.
icgciiisupplici precc convencruiU, qualenus con?
(liicluniejus Irans Sur habere mererentur, ne ab Vix itaque rege elapso, et Turcis loca campestria
inliabitaloribusurbisimpiiguarenlur,pai'uin resisiere vieloriose
A oblinenlibus, allera die Rotgerus, succes-
valenics,sicul fessi et pluriina inopia gravati. Rex, sor E ci lucres Anliochioe,filinssororis Tankradi, cum
videns illoruni redeundi conslantiam , Ireccnlis. (quadringentis equilibus el sexcenlispediiibus adftiit,
ascilismililibus, viam cuin eis usquc ad moiilana mire ' moleslalus de régis inforlunioel suorum casu,
Surlenuit. Sed in lalibulo monlium pattlisper re- *el quiii|iiinerislardalione heslerno proelioei ad opem
moralus, peregrinos proeinisitul sic exportai possct, esse ( non poluit. Adfuilel princeps civilalis Tiipo-
si qua virlus civiitmSur ad inseculionein Chrisiia- lis, non minus animo conslernalus, quoniam. sic a
J
norumperegrinorum'.appareret. His vero proemis- _ nB Turcis castra regis coesasunt, El post patica adfue»
sis,militescivilalis Sur ad quingenios egressi, pe- nuit ' plurimoeacies Christianorum navigio usque ad
Ploleniaideutadvectoe;quorum ex omni parte, lam
rcgriiiosprocul ab urbe traiiscunles, ad irucidan,- '
ilumel caplirandum insecuii sunl ntulla vociféra- mari quant lerra afiluenliuittsedecimmillia in unum
lione et lubanim sircpim ad pcrlerrcndos illos collecta sunl. Rex loi millibusin brevi congregalis,
inlonanles.Verum rcx, audila hac vocifcralione, a Tureos adhuc Irans Jordanem in sua feritate persi-
lalibuloel insidiis velociler exsurgens, militibus in stantes aggredi slaluit ex consilioomnium qui ade»
lergoadfttil, pluriniaui caedem exercuit, quousque ranl, qualenus in capile eorum, Deo auxiliaiiie,
Sarraceni victi et alirili fugam arripientes, Sur redderel ntaiiim, quod sibi suisque et universoere-
viamremciisi non prius portas inlroicrimt quam gioni inferre conali sunt. Verum Turci audito.régis
duceuliex eis capli et alirili sunl. Peregrini bac advenlu el Yolunlale, a loco et regione Jordanis
soh»die via conlinuala, allera aulem die audila recedenles, Romaniam ingressi sunt, régis Graeco-
Turcorumproesenliacum lot millibus, inilo consi- • rum caslella ct civilales plurimas. obsidentes cl ex?
lio,Plolemaiitanireversi sunt, illic cum rege moram pugnaiilcs.
facienies. CAP.XIII. —Quomodoconjux ducis Sicilioead (fta?
p luinum régis Baldewinicum magnoapparaît pro-
CAP.XL—Rex cumTitras congrediens,fuga dilabi- C
j- peruvit.
tur, quibusdam suorum in bellocadeniibus. Rege dehinc cum omni manu sua ab inscculione
Rcx igilur inlelligens Turcorum audaciam ni- i- boslium Plolemaidemreverso, mense Augusto mr
niitiin aggravasse, longe lalcque proedam contra- a. choanle, pervenil ad aures regis quomodo nobiîis-
xisse, ab assullu raro qnievisse, vchemenler indi- i_ sima conjux Rotgeri ducis Sicilioe,fralris Boemundi
gnalus conrocat universos qui eranl in circuilu iu jitagnificiprincipis,post obilunt ct exseqttias proefati
Jérusalemel omnium civilaittm quas possidebat, I, niaiili ad thalamuin régis magnopere prnpcrarcl in
et ad seplingènlos congregans equiles, pedilum m apparalu copiosomagnartim diviliaruin cl plurimo
qiialuormillia, peregrino excrcilui jurai el conie-(>. niililmii coiititalii. Fuerunl ci duoeiii rentes, siuguloe
siatur non ultra Rotgcrttnt el remoios concltrislia-
a- cum quingenlisviris bello doclissimis, cuin navibus
.nosprincipes proeslolari, nec longius pati Turco- o- seplem, auro, argenlo, oslro, gemniamm veslium-
rumarrogantiam el calumnias. Et slalim a Plole- [e- que preliosarum mullitttdiiie onuslis; proelerarma,
niaide lam IIOYÎS peregrinis quam coeleris ascilis,
js loricas, gladios, galeas cl elypeosauro fulgidissimos,
trans Jordanem castra figi slaluii, ipso nalali apo-
io- cl proelcr omnem armaliiram, quant ad defensionem
slolorumPelri et Pauli, eo videlicet in loco, quo uo rvj navium soient viri polcnlissimi comparare. In ipsa
liaclenusTurcorum per prala autoenael volttpluosa tsa denique nave, in qua proediclamalrona matière de-
ponebantnr lenloria. Turci vero asluli hoc per >er crèverai, malus auro puiissimo lectus, procul ra-
laiot.es comperto , lenioriis sublaiis, in monlem em dios ad solisclarilatetn exerebal, et utraque navis
Thabor seeesserunt, ac si regem meuieiites el fugam
ani corniia auro et argenlo fabrili opère résilia,- specta-
niattiraules, cum eo bellum commiitère non aude- dc- cttlo adinirationis omnibus eranl ca itilucnlibus. In
renl. Sed vix poncbanlur lenloria, cl ecce Maldueus
eus una de seplem navibus viri Sarraceni cl. sagiilaiii,
Dodeehiiiusqtie cum universo comilatu suorum um viri forlissimiet clarilale prcliosaruiit: Veslium ful-
eruperunla monlanis Thabor, ul arena maris for- tar- génies incraiit, dono regi adducli, et qui millis in
tiler irruenies arcu et sagitla in caslra régisi et regione Jérusalem sagiitandi arle inferiores habe-
suorum, gravi bello et vulneré atroci proelianles cl renlur. Hujus iiaque malronoeadvenlu clgloria.au-
; et
.ota dila, rex 1res naves, quas vocan-l galeidas fêlas
Chrislianis acies impughatiles, donec rex et Iota
matinssuorum vim tôt millium suslinerc non va viris egregiis cl niarino cer.lamiite periiissimis,
lentes, sed fugam itteiintes, ad mille quingCnlos
Hos atisil illi in occursunt; sed veiitoruni turbine mari
nie- intumescente, nequaquam illi occurrerc aul soeiavi
occidei'imt,proeler équités, quorum trigitila inlo-
703 ALBERIC1AQCËNSIS v 7fl,
poiuertiiil. Venloruni enim polentia naves longet A non n posl mullor dies, el posl lerribilcs assulius
jaclatae, landcm portu sinuqiie Ascalonis vespere« ninagistram porlam urbis in virlule nimia assilientes' !
sunl receploecirca horam nouant»nequaquam nantis; mililibus n Groecorum, viris efleminàtis parunt resil I
valcnlibus aut frustra conanlihus iler per aquas; stantibus, s in seCuriet ascia januam Coniminuenies '
tenere, propler vcntuni qui eis nimium contrariesi defensoribus d tandem fessis, unaiiimiler irruperuitl'
rcpugnabal. c in universos lam cives quam peregriitos sa<>iua l
cl
CAP»XIV.— CHHIquali gloria rex. eanidemmatro- et « arcu irruenles, non modicam coedcinoperati
plu, ;
nam sibi copulavérit,inililibus ab ea largiter remu- rimos i abduxeruni, Univérsaque pecunia cl quaeifai -
neratis. xpretiosa reperla sunl, ab his soevis praedoiiibus •
Ascaloniloe, v iris Chrislianis semper infesli, moxc ,transpôrlala sunl. In eadem vero civilale quidamde '
Clirislianoruni signis recognilis, in galeidis ferralis5 exercilu , Cliristianoruiu hospilalilaiis gralia innrani !
et armis occurrere el confligerecuin eis accélérant, i
facienies, ad quadraginla capli et decoltaii sunl; sed
Sed, poslpluiiiïiamconlentioncni.el ulrinque soepius non sine pluriina sui
faetain incursioiiein, una ex galeidis Ascalonilarum,'' ntabili virlule et bello sanguinis ullioue, quia ituesii-
a porta, ad quam defciuleii-
quinquaginla militas coiuinens aliriia cl submersa a (
dam Iocali eranl, mollis Turcis repulsls cl occisis,
esl, caelerae et
expugnaioe repulsoe sunl. Nec mora,' B g invicli
; persliierunl, quousque ad porlam quam
Cbrisiiani ex omni parte praevalenles in vicloria, el (Groeeiluebanlur adversarii
immissi sunt.
in unum coadunali, Deo prospérante, tranquille
rcnlorum flamine relata, et omni furore maris sc- i'' CAP. XVI. — De seplem millibus Christianorum,qui
mare transeuntes, omnesnavigioperierumK
dalo, in virlule magna a porta el slalione Ascalonis ,s
Quidam aulem circiler seplem millia, rediiuntper
suntegressi; sicque pacifico navigio Plolemàidem " viam maris conlinuanles, et prosperis velis ac sine
pervciiium est. Nec mora, rex advenlu tam '*
glorio- turbine navigantes, in fcslo S. Martini ad porlum
sae malronoecognilo» cum omnibus primoribus re-!" el
stalionem insuloe Cypri applicueruut, anchoras
gni sui el universis pueris domus suoe, in vcslilu" suas in
diversi generis et pulchriludinis, in regio cullu, in profundnm jacicnles, el in aridniii ab ipsis
" navibus descendere fcsiinanlCs. Nec
mora, venlus
equis cl mulis, ostro et argenlo fulgenlibus, in lubis '* forlisac
vehemens, qualisper annos phuimos non
et in omni dutaedinc imisicorum e navi cgrediëuli II csl audilus a
nautis, mari incubuit, molum elfer-
adfuit. Sed cl plaleoe mirilicis et variis tapetibits IS vorem inlolerabilem
reddidii, naves quassavil, funes
slralae, vici purptireis velis adornati iu honorent lam m navium suo
impclu altrivit, anchoras a profumlo
nobilissimoe,ct Ihesauris l'amosissimoematronoe, ru- ll"
suslulil, procellas sic contra naves ampliavit, m
lilabanl, sicul decet regesin omni gloria et pompa ,a ^C navis in navem discurrens sine
rentige muluaai dis-
cxallari. Cumhac iiaque juciiiidilale et laude ea îa solniioncm
palcrclur, cl sic tola illa congregalio
cl
iiiducla, regi stabilt connubio copulala, nuplia- Christianorum cum universa suppeilccuic iiiiser?
rnin magnus àppàralus ornatusque faclus est' L]~ in subincrsione absorberelur. Nulli evaserunl
"'
praeler
regio palalio civitatis per dies aliquol; thesauri III duas
bu/.as, quoede numéro iredecint navium eranl.
plurimi ab ea in aerarium régis translali, quibus Craslina
multum rex et universi, qui bellis Turcorum arma autem, mari a feritate sua sedaio, loi millia
rta
corporum nobiliumel ignobilium crebra illiusinnii-
simiseranl, nunc inoestimabilitar relcvai'i et dilati1 dalione in ariditlti sunt
sunt. His jam nuptiis finitis, et rege Jérusalem cuin éjecta, ul vix Iriuni hebdo-
lln niadarum curriculo
sepullura per caniporiun pla-
sponsa sua ascendere disponcnle»Rotgerus in An- ""
niticm illic a fidelibuscondercnlur.
a
tiochiant, bénigne rege coniniendntus, viam insi- si-
stere disposuit, cui nova regina mille marcas argenli .. CAP.XVII. — Quod milites Baldewini régis naval:
cum oslris preliosis, com byzanliis quingenlis, cum proelioconlra Babyloniosgloriosedecerlaverinl.
lu anno secundo posl nuptias régis Baldewini,
inulis et equis egregiis donoconlulit, proelcr grega-
rios milites, qtti a loiiginq.noregi ad opcmconfluxe- J exercilus regis Babylonioecopiosus navali adventu
. r. Sur allapsus est in Assumplioite B; Marix.
runt, quibus non modica proemia auri et argenli H usquc
Ubi insidias Clirislianoruni alii molienles, alii re-
pariler collata sunt.
rum ntercalionem facienies, posl lerlium diem Nati-
CAP.XV.'— Ubi posl redilum Christianorum Turci, 'CI
dévasiaiilés terrain Groecorum,urbeni Slamiriam an\ vilatis ipsius Virginis jam mora facla, redilum para-
subverterunti ' rcrunt. Plolemaidi rero appropiantes, ordinaverunt
Sic quibusdam ad sua redire fervenlibus, quidam am navales acies, omni armalura adversus Chrisliano-
viam per Rolnaniaittin arido iiisislentcs, civitalem em rum vires munilas : quarum duas majoris virlulis el
Slamiriam applicueruut, qui a Graecis, Viris Chri- iri- multiludinis post lerguni cuslodiam agentes, sed
slianis, in omni administrationc necessariorum cle- :1e- nimium rebus cl hominibus occupaloe, a longepl«s
inenter liospilio suscepli sunt. Nec mora, Turci, qui miliiari subseculoesurit. Cives vero et régis milites
a rege ex Galiloeafugati, civitales et municipia re- ré- Plolemaide, qui solilo more quolidie per moenia
gis Groecorumexpugnala cl allrila, proedacl spoliis liis diffusi eraitt, iiUUentesvcla cl nialos genliiiimiBa-
in niltilum redegerànl, ejusdem civitatis moenia nia byloniam remiganlium, stalim loricis cl gâtais m-
aggressi, obsidionem iii circuilu locaveruitl, pluii- jri- duti, iribusqnc galeidis circiler quadringenli iiivcclt,
m»m viin^ninasclicrioras civibus inferentes. Hinc iinc undis inferiuiiur ut naves subséquentes aliqua bel-
«m HÎSTOtUAHÎÈR0SÔLYM.— LIB. XII. 700
licaaïie véxalas captivarent. ÎSavisvérô éx duâbus, A tills li intenius habereliir, subilo Iransfoderenl; et
muenimis onttsta cral armis el populis, eflugerê sic si ab eo doua recipere inercrentur. Immissi igi-
minimevalens, pluriina defensionearmôïum coepit lur U clam oratorio Malducum inlrantent el coere-
resislëië ab hora diei noua usque ad vespêram : moniis ir secure insislenleni fepèntino impelit inva-
Sed laltdëm nosl nimiarn eoedeirtulrinque illaiam scruni: s quem aculissimo férrô pariler trans prie-,
coepitviribus déficëre, capiaqUe usque ad porlum cordia c figeâtes, hoec prorsus ignoraitieni exstinxe-
civilalisCaiphasperductaest. ApudCaiphasquidam rrunl, fugaque elapsi sunl, Dochinus hujus perfi-
Sarracenicapli et vulncrali, ciislodioe mancipalii dioeel d homicidii conscius, licel lum dissimulant,
rèlinquuntur; incolumès vero usque Plolemaidemi dum d à suis rem aclam compeiisseï, ficlis lacry-
ctini sua nave capla transmissi sunt cum pariler mis n et plaiicltt maxinio sine cordis afleclionede
vulneralisChrislianis quibusdam. Sed rulneralisi morte r lam magnifici .principis coepitcoiiqiteri, et
Chrislianisa tribus galeidis exposilis, Coeleriadhuce morlisr illius auclores usqucquaqué persequi jus-.
incolumèsCbrisiiani, aliis assumplis secum sociis' sil s et invesligare. SeJ fraus illius post niodicum
iiiduabus galeidis,navem, quoeampliusrebus, mili» ;apud Tureos coe'pilpropalari; el ex eo die in-o-"
tibusel armis onerala et impedila.iarilioribal, in- dia < et iniiuiciiias illorum incidit, limitas-insidias
sécuti,jam quinque galeidisvalideassiliéntescinxc»B - B pro sua perfidia prorsus inexcusabili perpëssus.
j
nuit. His econlra non minusValidese defendentibus, 1 CAP;, XIX.»-»De copioso apparalu gentiliùmversus
ac omnigénère armorum sagillaruntque jaculaiio- Anliochiam,quem Baldewinusrex disperdiditper
neviriliterpro anima, pugnantibus, poslreino postX- suam-inililiam.
bellicumlaborema mane usque ad médium
iiiinitiiii n- In anno secundo post necem MalduciBurgol».
diemulrinque gravalis, 1ère genlilium' liavis, quoe se dus de regno Corrozan egressus, Brodoan rex
dicilurcallus, ab eorum manibusdefensa et elàpsa la Alapioe, cl Cocosanderde civilale Lagabria, cuin
esl.Quodviri cl militesPtataitiaidëa moetiibusspë» 3» quadraginla millibus Turcorum in terrain. Antio?*
cillantes,cl Cbrisiianorumgaleidas defecisse, con- rt- cbioecum apparalu magno cl inlolerabili arma»,
siliofado, ducenlos ad.subvcnicndiimillis initieree lura profecli sunt, lenloria sua locajntesin eam?
consiituerunl.El sic navis undique crebro assullu LU pestribus civilalum Rossa-,Royda et Fcmie, qua»
illarumsine iiitainiissionefatigatà ac siipcrata, ve»î» rum suburbia iormentis lapidum àltereiites et
spere Plolemaidem vi perduela est. De Sur, quoe i.oe expugnantes, Femie vero îiullalenus nocere va-,
Tyrusdicilur, duasgaleidoeillis in auxilium proces- s- lentes, tolaiii regionem inibi proedact igné depo-
seranl; sed videnlesGallorumconslniitiam ct suo- o- pulati sunt. Tominosam,turgulant, Monlfargiam-
rum dctailioncni, fugiendo in sua reversoe sunt. U. C que civiialcâ in virlule magna et manu robusla
Etantbac in nave mille viri ptignalores forlissimi, ii, expugnantes, Willhelinum piincipem Cbrislianiim
quoslola nocleex jussu régis adciistodiendtimcives es de Perce, horumque praesidiorumproesidem, ca«
multisvigiliiset armis obséderont; et rcs eorum im ptum et vinclum abduxerunl ; caeterbs in eis re-
innumcrabilcsinililibusdivisaisunt. Ex Sarracenis lis pcrlos alios capital! sentenlia percmertint, alios
alii (iecollali,alii innuiiterabili pretio redenipli el
et captivalos tenuerunt. His in regionibus diebus
laxali sunl. liebdomadarum.uijdecim consedisse perhibenltir.
CAP.XVIII.— Quomodo princeps Damascenorum (OT Rex vero BaldewinusJérusalem lune inoram façta-
fraude occidentaliiim priucipemTurcorum. bat. Qui invilams ad auxilium ntililumChrisli, cum,
Posl hoecanno sequenii proefatusMalducus,tuais nis quingenlis equilibus et mille pediiibus, et, cum
depraepolenlibusTurcoruni, post plurimamslragem cm eo princeps Damasci Dochinus, nunc ipsi regi fide
elcoedemChrisliaiioruma parlibus Romanioeîh Da- [)a- alligalus, in .plurimo equilatu versus Antiocliiani
mascumrediciis, apud Tureos cl omnesgenliles no- iler accélérant. Punctus, filins Beiiranni de Tri-
mineet fama exallalus est, eo quod proeomnibus lius pla, quoe est Tripolis, adfuit »in eodein comila-
sel. ,vlu
ainplibremlyrannidcni in fatalesChrisli ëxercuissel. cum ducenlis equilibus cl duobus millibuspe»
|
Unde Dochinus,princepsDamascenoruin,gravi in- ditum usquè ad civilatem Taraniriam regia via
vidiacl indigiialionetadus, omni versulia qua no- profeclus. Ubi Rolgerus de Anliocbia et Balde?^
lie, vihus de Rohas cum decem millibus equiiam «rt;
vit i'nlèrit'umillius moîiebatur; sed tanien occulta,
ne odiuinsuorum incUrreret, a quibus idem Maldu- du- pedilum illis occurentes, et hac in terra oclodiebus
cus propter nimiarnd.uionem suam et militioeStrë- trë- inoram facieniescastrametati sunt. Turci: régis au-
miitalcmvalde charus habebalui. Qttapropter, dum tant dita proesenlia el suorum copiis, versus civilaiem
saepccirca morlem illius dolosa machinaiionë sàla- àta- Malatinam'in monlana l'ngam constitueront; qui»;
eri» cum ëo confiigérediliidebaiit»Rex igilur, coinperio.
gerei, nec inler pluiïmas versutias tacus hune péri»
înendi daretur, tandem banc suoefraudis rëpérit lérit recessu turcorum, redire cum suis disponens,uxo-;
viam, qua viium mortiiicaret,nomenque ejus de» rem Tankradi, quoe illia erat régis Francioe,secum
leret. Quatuor enim militas ex gënere Azopart part duxit, quoeex régis consilioeidem Punclo copulaia^
donis ac mâgnificis,prpmissis coiivenil, qualenus 311USesl, nupliis gloriose et in omni plëniludineac piu->
clam eum iii armis fitrtivisin die solemni ini se- sé- guedine cëlebraiisTriploejquiésibi haereditariojure:
créta oraiorii sui, dum in eaeremoniis'rillis geh- a p.trcnlibtis rdicia est. ,: -; " •
707 ALBERIGlAQliENSlS 7n«
Cip. XX. -?- Ubi Baldewinoregeredeùnle Hierosoty"A J mulorumlergo ferebanlur, ad marc Rubrumvenisse
wriéus /iindunlur.
niant, ï'urei-Tiêai/iwjati* perhibelur, in quo ipse et sui a caloribus, qui j„
Posl rëversioiiem régis, Turci sine mora ad Gà- lerra haé gravissimi sunl, balneando recreali sum
stuni, Harechet Synar, civilates Gallorum in forli? aç piscibus hujus maris refocillali. Ibi in ntonie
ludiite Suareversi sunl, lerram invadeniesonlniaque Sina monachos Deoscrvienles audiens commoraii
illic reperlà non parce depopulanles.Rolgerus et. ad eos per devexa monlis causa orationis cl alloctt-
Baldewinushoc audientes, plurimum de rcditii régis- lionisaccelcrare decrevil. Sed rogauis eorum nun-
lurbali sunl, co quod procul jam abiens revocarinon tiis ad se proemissis, ininime ascendii, ne scilicel
posset» Et ideo consilio habita, ne ei minlios in moiinchi suspccli propler caiholiciimregem a genti-
vanutii dirigcrenl, suos (autant ad quindecimmillia libus de monlis habiialione pellerenlur. Abltinccnim
collegerunt ex omni génère lam Francorum quam usque ad Baltyloniamcivilalcm inlra cualuor dies
Armcniorum. Eranl aulem Turci in 1res divisi veniri posse rëfcrebalur.
socielaics super fluvium Farfar,. qui huer duas CAP.XXII. •—Rex Baldewinussuorum monilionibus
civilates, Coesaream Slratonis cl Femiam, facit a monteSina rcverliiur Jerusulem providus.
alveum. Primo denique diluculo in die Exallationis Verum, quia sibi vires eranl exiguoe,cum quibus
sanetoecrucis, Rolgerus et Baldewinusfaclis aciebus B usque per loca soliludinis in sileniio descendcral;el
ipsos Tureos aggressi sunl: ubi,:proelio commisse, quia tittiiccoepitpropter inoras aliquas plene ailven-
quiiideciuimillia Turcorum cccidcrunl, pauci Chii- ttis ejus propalari, datant csl ei ab amicis consilium
slianoruin occubuisse reperd sunt. Primo exercilu ul nequaquam ullerius viam peragerel; sed qtiaiiio-
sic altiilo, Rolgerus ad allerum dum tendcrel voci- cius Jérusalem in sileniio securus repedaret. Si enim
feralione magna, universi : hosles- melu .altonili, introilus aul exitus ipsius regis innotuissci, supra
fugam iiicunl ad Vada proedicli fluminis, el, undis cenltim millia cujusquegeneris genliles cl in occur-
involuli et suffocali perierunl. Terlius dehinc exer- sum conflucnlcsin armis undique vias occupassciti.
cilus bac calholicorum vicloria stupefaclus, dum IStiticvero suorum consiliis acquiesçons et a (orra
viarum érrore diffiigiumfaceret, forte applicaverttnt egrediens in cauiela qua noverai, per v&IleniHebron
in regioneCitniolloe,in valle quadam juxla caslroin cl proesid'nmtS. Abrahoeredire disposuit. Ubicum
Mîtlbcch.Ubi Dochinuscuin oclo millibus occurrens suis peruoclaiis, corpora fessa cibariis terrai illius
graviter cum eis proeliatus est, tribus millibus illo- copiosorefeeil. Dehinc viam quoeducit Ascalonem
rum occisfs, cl mille abduclis Captiyis. Eranl enim insistons, universam proedam, quai per campeslria
inler hos Tureos fugiiivos multi de progeuie elI Ascalonisvagabaliir, in pascuis contraxil camclos
J
sanguine Maiduei,qui plurimum sibi soepcadversa-. (kicenlos.arineula boum pluriina, greges oviuiiica-
banlur, de ejus perfidia et nece iniqua, ul propinquii prarumquo : cum quibus polciUcr cl sine perseeu
illorum, in lërra Corrozan apud majores cl minoresi lionc Jérusalem reversus esl,
querimonitimfacienies, et. de néce propinqui ullio- CAP.XXIII. —•Quomodorex BaldewinusPiolemaide
iieliiexseqiienlcs. Hac de causa Dochinus scinpcr- aggravants, pei mulias eleeinosynasde infirinilale
sollicilus-cl suspectas, nunc regi Baldewino et : sil alleviatus.
fidelibusChrislianis foedcralusintagrius adhoeicbaî; Post dies aliqttot Plolemaidemdescendens, ïiicnso
Turcis usquequaque nocere.non desistebal. Marlio inchoanie graviter coepUoegroiarc, el dedis
CAP.XXI."—Quod Baldewinusrex ciinï manu parva in (lient corporis molcsda.aggravari. Qtiarc litesati-
profeclussit in montent Sina. ros, quos habuil in vasis aurcis el argenlcis mullis-
In anno tertio poslquam rex Baldewinus mijuiasÎ que millibus byzanlioriini, paupeiibus jussil paitim
supra dictas regaliler célébravit, leinpore aiittimtii i erogari pro peccalis suis cl animai suoesalule ; vl-
(lucenlisequilibus el quàdringentis assumplis pedi-? num, frunienium, otauin ci hordeunt, quod habeliat
iibus, profeclus est ad monlem Orcb, qui vulgo j in Jérusalem et aliis in locis plurimis, item pattpe-
appellatur Grel,, ubi proesidium' noviini currieulo;>D ribus ct orphanis el vidais sine dilalione jussil ii-
dieftuii decém et octo finnavii* ul sic potentatss slribui, viloesuoe nimium inceiius. Domui qu'idem
terrain Arabttm expugnaret, et ,11011 ullra merealo- suoe parlem conlulit; mililibus quoque domeslicis
ribUstransitas liinc et liinc darelur, nisi ex regiss etadvenis, et cunclis, qui sibi in auxilio militari
gralia et liccniia; vel..ullae.itisidiaiaut vires îninii-- servicrant in coîiventionc solidorum, byzaiiiio.s
céruin subilo adossent, quin fidelibus régis in arcee auritm, argentum et oslra plurima largittts est.
consl'Uuiispaterent : elsie eiregi.a arx .impedimenta 0 Omtliadébita sua pcrsolvi proecepit, et constaiiier
Cssél.Sic hujus proesidii.munimiiieundique firnta;c 0 admoiiuil ne animoesuoeesscnl impedimenta. Sed,
•
ad rcsislendiiin inimicis, rex, ut novarum l'crunt II Deo votante, qui omnibus pcenilenlihiisdat vitamcl
semper eral>aVidtis, sexaginla equilibus iljuslribuss morlem transfert, httic jam niillam spem viyeiidi
seeiëlo cpiivocitlisiviam suant;,apéruit versus rc-1- habenli, precibus cl lacrymis piipillormnct vidua-
giiumBabyloniai4rslfprtein caplione Sarraeenoruni 11' rttni sanilas redditur, el corporis sui debililate al-
etldumàeorumkaùt iiiyasjone;civîtatuiit aliquid in?», lev.iàta, ex lolo alhlela Chrisli convaluil. Jàrn einn-
" ' sighei àgëreyalèrçU;.Eliam-déserta loçàtyastoesoli- 1» anlea lam valida illius oegritudinedivulgala, nava-
tudihîs>exsuperans, in abundanlia. escarum, quae les exercitus Babyloniorum,qui Sur opplicuerant,u'
y09 ÎHSTORIAHiERQSOLVM.— LIB. XII. 7lff
;,i ipsius regiâ moite civilates Chrisliaiiorum ôppu- A aciebus et signis lanuiliexerciiiis» loricis et gâtais
snarent,.nunc illius salule et sanilalis reparatione induli, aggredienlesipsain civilaiem vacuàm defen»
audila,sine aliqua mora viam' aquam min regionem soiibus»portas ejus palcnles ingressi sunt in virlule
suamremensi, absque ullius contradiciione disccs- et assullu et clamore magno : ubi necessariarum
serunl. rerum copiam inaiidiiam repéreront in vino, fru-
CAP» XXIV.— Qualiter eumdem regem palriarcha menlo, oleo elbordeo, in carne el piscibns, in omni»
corripueril,el quod ipsas illkitas nuptias répudia-' bus quoevesci possittit.Auri et argenli et lolius pre?
veril. tiosioinattis multusëral numerus.quod ibi rcperlum
a
Dehinc rege languore suo rclcvalo, Arnoîlus est. Universi enim inhabilalorcs civilalis, repente
cancellariussepulcri Dominici, nunc anlislite Gobe-
audila fama lam proxinti advenliis regis, omnis
lino ntoriuo, palriarcha eiecliis el. cousliltitus est.
dèfensioniscl rerum suariim oblili, fugoequelanlum
Deinde Romain profeclus, a Paschali poniiiice. Ro-
inlenli, procul ab urbe recesserunl, solum de vila
nianobénigne çommcndalus, el. reversus * et de el salule'curantes. Rex el sui ctirriculo noveindie-
omnibus objeclis excusalus, dominum regem ex
rum, ilinere ei inoesiimabili-calorelorridae ptagai
admonilione et juss'ione ipsius' aposloliei coepit corpora fessa el gravata recréantes, cibis et
polibus
argucrcet inonere, ul proediclamiiialronam,quant R j abundanler reperlis, sexia feria Sabbalo et ipsa
dus.it uxorem, a thalamo suo amoveret propler Dominica
quieveruiu,juxla voluniâlem suam omnia
adulicrium,quo in prima conjtigc,orla de principi- facienies.
bus Armeniat, peccav'u,eo quod legiiimas nuptias — Rex Baldewinus, capla PharàmtaT
ailullerhiisillius foedavitconmibiis. lnierdixit eliam CÀP.XXVI.
usque ad morlemwgrolavil.
ilii iiac de causa quod coitsanguiitiiatis ejusdem Dominica vero, die medialur jejunium, viri
nialronoe,orloede sanguine Gallorum, reus habere» sénsali él de sua salulequa
tur.Ex hac admonilioneconslilulo consiliojn urbem| sOlIieili,conveiierunt regem,
in hune modum loquenles : Pauci snmus, et jant
Ptolentaideinin ecclesia S» crucis, rcx ab uxore sua^ civilatiet
regno Babylonioevirlus noslra innoluit, et
scqueslralusest, Arnolfo palriarcha hoc agcnlc, ett hoec non amplius hinc quam via tritim die-
omniclero cl ipso judicanle. Illa vero liislis el do» rum Babylonia
remotaesseperhibelur:-ideoconsiliumad invicem
iens,ab hoc vinculo maritali syuodali loge solula, in ul ab hac civilale exeuntes,viam, sicut
Siciliamnavigio esl reversa, rex vero ab ipsa die ett conferamus,
in observantia indicloe devovimtts,conlinuemusel non moramhic fackimus.
deinceps pcenilenlioe persi-
mira abslineniia ct caslimonia ab omnibus , Rèx itaque suorum consiliis satisfaciens,. sumnto
s.lens, diluculo sociis admohilis, muros civilalis diruens,
illicilis corpus edomuil a Deo lacitis et ntoiii- -,
lus. ignés universis oedificiislurrium el oedi.umiininisil,,
lotis viribus mile omnes proecipueslr'agi illius in--,
—
CAP.XXV. QuomodoPharamia civitascapta sit. cui'nbeiis-,ne Babyloniisultra vires et.opem confer»
Posl aliqiianlum deinde lemporis, audila queri- ici. Banc vero slragem, ut diclum est, dum rex proe
moniasuper omnibus adversilalibus quoeab Asca- cunctis 'validaisac aliclitiiis cxcreercl in ruina mu»
lonitisficbant peregrinis Jérusalem vcnicnlibus aull roriim, in oedificiisinccntleiidis,ttllra modum inem-
rcdciiniibus,rex Baldewinusaccepta.consilio suo--. bris calore cl labore vexatis, vchcmciilcinfirinilale
riiniipsumregem Babylonioecxpttgnare decrevit; ull corripilur, el magis ac magis moleslia corporis coe»
siforic lerra etregnum divilioequeillius dissiparen- pil aitgcri. Jam vero tenebris reluiis cl prorsus sole
tur, minus Ascalon superbirc cl rebeilare valcrct,,, siiblalo, vilain desperans, ptinïores sui exercilus
qnaesoepiusoptilentia regni et copiis armorum rele- convocans, débilitaient sui corporis detexit, nec se
variel extolli solebal. Et jam veris tempore aspi- i- posse morlem nunc evadere alicslatur. Hac audila
ranteassumplis ducçnlis cl sedecim equilibus, quà- despcratione..c,ldesolalionerégis, universi a minimo
dringentis vero pediiibus bellico opère doclis elsi. usque ad- maximum coeperuitl ingemiscere, fleiiis
assueiïs,viam insislil per loca aridà et solitaria cum n j-, niinii ac lacrymoeab oculis crumpere, el magna iu
vehiculiscibarioruni non proedam aut qttidquam n cunctis facla est dcsolalio : nulli- qnippe spes aul
contingentesde universis locis Arabioe,ipioeilli aut il fidticia redeundi ultra Jérusalem oral, sed arbitra?
fainiliaritalecotifoederiilaeranl, aut aliquenerespe» λ baiilur se hoc in.exsiliocapUaii sentenlia esse peri-
rluin faciebanl. Undccim denique diebus jam •via a mendos.
wmi'mualacum omni .manu proedicla, aperilur- ei B1- CAP.XXVH.^Consolalio etjussio.régis ad.milites,
fluviusNilus, qui perfluilregionem lerrae ^Egypli : habita fie morte el scpuliura ejus. ....
'M quem descendentes, a sudore loti-sunt-. Inde le- Ad quos corroborandosrex, iieel mire aggravalus,
caslramovcnies»,die quadam foriaequïnlaeanle me- e-> essel, ait ::Quare sic,,viri fortisshni el soepiusin pe-.
diamQuadragesimammense 'Martio.appliquerontin in- riçulis probaiiyanimus veslerin met salins-iinmi.nu-.,
terininosenjusdamcivilalis, qnaevoçaiur Pharamia, a, lione dislurbalur, fleîits,flesolalioet dolorcsigeminany,
'
iimris.portis et m63nibusnuiiiilissinta.'ElLbaecde le; tur? Non, frglrès'méi dileciissimi'et commUilones
regno B.ibylbniaeërai urbs speciosissima,.iioiiiiam- i-, -,,didçissfmi,.piprs'jneisolnù'cpfdirvestrasicniollescere
Pliusquant liium dtarum ilinere a Babytaniadisians. s.:, etjiefiçerefadat,et infihnài^ètiunVin-lerraper'egriua
Sexia vero feria, qua; proxima cral dies, oïdinalis is ei,jnimicorum;;.WemeMoté inipd nommé, quia ntea
711 ALBERIGIAQUENSIS -,«
nirtus unins est hominiset quia adhuc inler vosquant- A principes
pi et commililones,equiles ct pedites, pra»
plurimi habeanlur, quorum virtus et consiliumparum dolore do in lacrymas cum magno ululatii el planctu
aut nihil a meodistal. Et idcirco virieslole fortissimi, fluxere
Un nintias; el amplius flelum congeminassent
et in dolore morlis meoetristes nequaquameffeminarii nisi ni timor esset, quem in terra undique boslili au»
incipialis; sed decelvos solliciiosesse quomodocaute! prehcnderunl
pr in lanli principisamissione. Quapro-
redeatis in vimtle armorum vestrorumel regnum Je" pler pi dissintulata illius niorle et omni Irislilia, sicut
rasnfew relinealis, sicul a principio Deo dcvovistis. obiiixeot rogavit, scctus est alvus illius, visceraex»
Et hoc dicta, summa precc clin fide alque obser- posita pt el scpulta, corpus vero salsUm ihlus el exie»
vanlia adntonuit universos qui aderant, ut si obirel,, ri' rius, in oculis, ore, naribus et auribus aromatibus
nunquam corpus ejus examine in lerra bac Sarracc- quoque qi ac Italsamo condilum, corio constiiuni ac
norum scpulcro recondereitt, ne Iudibrioet deristtii la tapetibus involulunt, cquis impositum, ac firmiicr
genlibus habcrelur; sed cmn omni arle et labore,, al alligalum est; iia ut nulla genlilium aslulia percipl
quo Valerent, ad lerram Jérusalem cadaver suumi possel pi eum obiisse, ct sic in audâciam perscqucmli
reportarent, et juxla fralrcm suum Godefridumse- exercilum ei desolattim,unilique.ebullienles,aniinarcit'
pclircnt. Hoc audientes, el vix se a (Ielucoliibenles, , tur.
tt Hac arle ubi corpuscxatiimc compositunt, hoc»
respondcrunl, quod'grave ct importabile omis illiss B que qi vehiculo caule per lerram peregrinam, per loca
imponcret, cum eliam impossibile esset in diebuss déserta di ct invia deducltim, per regionem vallis
gravissimi cl oeslivicaloris aliquod cadaver reser- H Hebron, ubi caslellum el sopullura sanctorum pa-
rare» langcre et portare. Ad hoec rex magis inslat,., U tfiarcharum, Abraham , Isaac et Jacob usquc in
el àdmonet universos ul causa dileclionis suoebuncc hodiernumb diem a fidelibus hoitoralur, redilum fc-
làborem non reciisarenl. El posl hoecdicta sic pre» i- cceriint, per dies conlinuos a dexlris cl a sinislris
calur, dicens : Slatim cum mortuus fuero, precor util »semper custodiam armalorum cquilum et pedilum
alvum meum ferro aperientes, interiora mea tollalis, h
i, habenles. Dehinccum cxstinclo corpore régis iri
corpus vero sale, el aromatibus condilum corio autU ccampeslria Ascalonis iipplicantcs, creclis signis et-
tapetibusinvolvatis, et sicad calholicas exsequiàsJe-i_ ctutcis
c ordinalis, in sola virlule militari confidentes,
rusaient juxla sepulcrumfralris mei referalur et se- ;- sine
s impedimenta ct aliquo adversa(iorum iiicursii
pelialur. Nec mora, Addonem cocum, qui erat de le transisse
t perhibentur, quousqtie monlana,Jérusalem
domo sua; accersilitm sacramenlo alligavil in alvi ii ipso
i die' sanclo Celebri Palmarum unaiiiniiier ciliti
sui seclionc et viscerunt ejeclionc. Cui était : Scias, r
s, regio cadavere ingressi sunt.
me in brevimoriturum, et idcircosicut me diligis, aut at CAP.( XXIX.— Quod règati sépnlcroregem co'ndk-
vivenlematque incoliimemdilexisli, el modomorluo (0 G
** runt, élquod slutim dominuspatriarclia infirmatiit
obicril.
fidem serves, me ferro exenlera, sale inlerius el ex- c- •.
terius me upprime frica ; oculos, nares, aures et os Eadem denique die a monte Olivarum doinintis
meumnon parce impie, et cum coelerisme reporlare Palriarcha cum clero sUo post Palmarum consecra-
non desinas : et sic desiderium meumscito le adim- lionem descenderat : cui de templo Domini ct
plere, el in hoc fidem mi/it te crede servare. El hococ de ' universis ccclesiis fralrcs occurrcnies, ad dicm
ne fesiutn convenerunlin hymnisellaudibusin
disposilo, feria lerlia vehcmciilius inlirniitate usque - célébra»
ad interiitiitt ccepillorqueri in oculis suorum prima- tione dici sancli, quo ct Dominus'Jésus in asello
lum et fidelium. 'rcsidens, civilatcm sanclam Jcrusalcin ingredi(li-
CAP.XXVHL— Inquisilio mililum, quis post eum gnants est. Sic Vero omnibusconvenlifeulisCfuistia-
debeiitlencrecoronum: et corporisipsiusreportuiio,i0 norum ad id soleinne in laudibifs De! congregalis,
iu Jérusalem. ecce rex defunetns in medio psalientiuni allatuscsl:
'
Illi viloeejus defeelionemintuenles, quia vir ma-a- in cujus visionevoces snppressie/ct;laudesbumilialoe
gnoeerai sapientiae,dum adhuc incolumisesset, re- "e- suai; fletus tant cleri quam popiiljvplurimusauditus
quirunl quem post morlem suam velit hoeredem sm csl.VcrumlàmcnPalmarinricxu|ët<|b(ficio,el.omnibu«
regni Jérusalem locari aul eoronari ; qualenus ex D Dper porlam, quoedicilur Aurêa»Jcr quam Dominus
cjus consilioct décréta cerlius el sihcliie coronan-m- Jésus ad passioncin veniens imntissus es(,;cum rege
dus posset constilui. Qui fralri Eusiachio regnum um dëfuhclo inlromissis : decreium est commiinicoiisi-
destinavit, si forte venerit; si vero àelate ncquiveril,
ril, lio ut slàtiin corpus exanime sepulluroetraderclur,
Baldewinusde Burg eligalur, aut lalis, qui populum um quod diu reservalttm eliam feintant diulius reservari,
Chiislianuni régal, ecclesias defendal, qui siabilisilis grave et inconveniens ab omnibus ferebalur. Nec
in fide maneai, quem nulla adversariorum virlus lus mora, càlimitais exsequiis cxplëtis, a dominopa-
lerreat, aut merceslcviter corrumpal. Et hoc dicta,3lo, triarcha terrai commendalus, jnxta fralris ulerini
vir in terra nalivilatis suoede Lôlhàringia ex nobili
ibili Godefridi sepulcrum in loco Calvarioe,in veslibulo
sanguine nobilissimus, rex iii regno Jérusalem glo-glo- lempli Dominicisepulcrimausoleo,sicul decel reg*5»
issi- in mcmoriain et honorent sui nominis, magnoel
riosissimus ac vicloriosissimiis, Dei athlëla fortissi-
eilis mirifico opère, el marmorc candide polito, iuter
mus, spirilum viloeexhalarit, in lîde Chrisli siabilis
et in confcssioiieDomini'pilrgatus, Dominicicorpo»*po» coeieros sepulios promolus est; sicut cl frater ejus
ris et sanguiiiis perceplionc munitus»Jam sic de- Godefridus eodem mausotai honore sublima-aïsest.
egii Jam scpitlto tant clarissiino principe Jérusalem,Air
ftinclo principe clarissimo in lerra barbara, egregii
715 HISTORIAIHEROSOLYM.— L1B.XII. 714
tiolfuspalriarcha vcncrabilis proedolore morlis tanli A menla cameiorum super Iriginta millia, boum cen-
regis el allilelaeChrisli,vehemenli infirmilate cor- tum millia, greges oviuni et caprarum inaudila
ripilur; el spatitflrîuinjicbdomadarum maie habcns millia de lerra el regione sua educentes, ct ad pa-
viiamfinivit, juxla palriarcliariini sepuliuram appo- setta cogentçs in lalerc regni Damasccnorum, illuc
silus. proseculi sunl herbarum copiam, Iiccntia et con-
CAP.XXX. — Quomodo,sepnllo rege Baldewino, sensu principis terroe Damasci, pro paclo byzànlio-
nepos illius, Baldewinus de Burg, ab omnibusin rum, quod ipse dominuslerroeab eis acceptants crat.
regemsil elecluset unelus, Germundonovopalriar- Cum lot millibus, equiles el pediles supra quatuor
cha consecralo.
Eodem die quo rex Baldewinus humains esl, ct millia ad custodiendos greges, sunl egressi de lerra
Arnolfuspalriarcha coepiloegrolare, clerus el popu- iEgypti el Arabiae in lancea et gladio, cl omni pin-
ilus lam rudis Ecelesioe lanlo rege ac defensore guedinecibariorum necessariorum. Ili dum pacifice
in lalere î-egni Damasci super gregem suumcuslo-
yîilualus, de regis reslilutione agere coeperitiil, di-. diam
"cciilesnon ulile esse consiliumul rege ac delensoris agerenl sollicili , nec quidquam ineluerent
solalio Iocus el gens diu carerel, el Iocus et lerrat fiducia Dochini prindpis Damasci, cujus gralia et
a nullo defensa perirel. Cumque diversi diversat licentia per pascua diflusi erant cum uxoribus et
B
dicerent, tandem omnibus acceptant fuit ul Balde-. pueris, sicut mos esl genlilium : fama lanlorum
winus de Burg in Ihrono regni Jérusalem locarelur, pastorum a terra longinqua hue progresseront atligit
eo quod mitas iniperlerrilus mulla pericula in proesi-. aures Gozelinide Curcenay, qui dono regis Balde-
diispro salule Cbrisiianorum soepe suslinuisscl, elt wini, fralris Godefridi, terranietreddilus Tabariaeia
lerram Rohas slrenue ab omni assullu hostili defen-. beneficio oblinuil, co quod aliis parenlibus orlus,
tam relinuisset. El Staline acclamalum est illum( filius esset antilaeBaldewini de Burg facti regis Jc-
coronani regni jure recipere, el dominum patriar-. rusalem. Hic ergo Gozelinus lam innumerabili gre-
cliaincum in regem procréare et promovere.Veneratt gum comperta mulliludine in loco remoto elsolilu-
enim idem Baldewinus ad diem feslum adorare int dinis, GodcfridodeBursetde lerra civilalis Pari-
cl ntililiclarissimoinomiii opère
Jérusalem, de omnibus quoe acciderant nescius.' siorum.viro egregio Wilihelmo
indicare non dis»
Patriarclia autant adhuc vivens,licel oegrotus,videns bellico,etfralrique cjus
lulit, ad invadendum proedamutrosque fraires
populi devolioitem et cotislanliam erga Baldewinum, ! adbortalus esl. Qui illius adliortalioni acquiescenies,
quanlulumcunquc-renilenlcm, cl divilias Rohas sibi
centum el sexaginta equilibus, viris bello audacissi-
stitlicere prolestan lem, ipse assensum bénigne attri- mis el
proedarumavidissimis, p'ediiibus vero sexa-
buons, in regem et dominum Jérusalem unxit ctt ^| in arcu, lancea et gladio ferocissimis, admo»
consecravil.Unctus aulem Baldewinuset consecra-_ ginla
nilis et congregalis, profecli sunl in regionem eam-
tus in regem, ct in sanctae resurrectionis die proe-
dem et cusiodes, forlissimi
elara honoralus, honoriftee csl exallalus in loelilia, ' militesqua paslores pastorum
his diebus sacris jucuitdalus, cl justifiant Dei in Arabes, jEgypiii, Idumaii accubabant, et
ovibus cl cnpris spaliose in longitudine
omnibus devotissime opcralus. Die vero staiula,' armenla cum
sicut juslum est et leges docenl, universis priinoii- el laïudine vagabanlur. Ut rero.ad locum perven-
bus regni in palalium Salomonis regis convocaiis, , tum csl, Gozelinus cum quinquaginla equilibus in
' una acie a dexlris altitulalus est ad subveniendum.
singulisbénéficiacotUul'u,fidemcl sacrametilum ab Willhelmustotidem in suo cuneo ordinalis
his suscipiens, el honorifteequemque in sua remisil. equilibus,
C'ryilalesvero, Neapolin, Samariam, Joppen, Cai- '.'_ galea cl loricà indulis, sinislra ex parle prociil posi-
phas, castellum S. Abrahae,Ptolemaidem, Sagitiam, ('' lus reniansil, ut vires auxiliatrices socii.s bellum
insistcnlibus conferrel. Godefridus de Bttrs sexa»,
Tabariamct coelerascivilales el loca quoeeranl de
ginla équités in sua acie relinens, cum omni co-
regno Jérusalem suo subjecit importa, quosdamrc-',_ mitalu robuslorum
dilttseorum suis consiiluens primalibus, quosdam audacter pedilum in medio constilulus,
verosuoemensoealtitulavit. Morluo Rege Baldewino p paslores paslorumque magistros impetit,
et Arnolfopalriarcha, Baldewino quoque in regem ^ proedam abducere conalus ,. et omnibus viribus
insistons , nimium processil inler manus
ttncio, Gcrmundus, vir bonoe conversalionis, ab1^ rapinae
omni clero cl populo in palriarcham cligitur; et ,t detansorumgregis. Qualuor millia, cornibuset signis
consccralus.a sanclis poiilificibns, calltedrain epi- ._ auditis, in momenlo adfuerunt ad excutiendos gre-,
seopalemJérusalem meruil obtincre, ail rëgeiidum [n ges : qui Godefridumcum suis coronanles, graviter'
cum eis commiserunl, donec Godefridus ct sui pau-
lioptiiumDei vivi, cl corroboraiidam novam el san- cissimi lanlorum
clam Ecclesiam Jérusalem. vint sulfere non valenles, ad qua-
CAP.XXXI. — De quatuor millibus Idumoeorum draginta in arcu, lancea el gladio cecideriinl : viri
pastorum, quos in'die sanclo TaschoeChristiani ni forlissimi, el usque ad liane diem in omnibuspraeliis
milites,dum insequuntur, passim occidunlur. invictissimi; singuli redilibus lenarum el locoruni
In anno secundo regni Baldewini de Burg, novi vi possessionibus dilati, in obsequio militari el ipsi
régis Jérusalem, principis Rohas civilalis, quidam m equiles sub se babentes, alius viginli, alius decem,
Sarraceni, de regno Arabiae, quidam eliam de génie le alius quinque aut duo ad minus. Oclo tanium c»-
Idumoeorum,quos moderni Bidumos vocaiit, ar- r- ptivi abducli sunt, reliqui armis inimicoruminterie-i
PATROI*CLXYI. 23
715 FRANCONISABBATISAFFLIGEMENSIS 7I6
, runt.Wilihelmusaudila vociferaliotieadinvicem for- l , advenltts novi régis dilllsique de ope Ttircoruttiet
Uler.dimicaïUium, ascenso equo suo cum suis,dum illorunifidei leviiaie, decreverunt regi dare quatuor
. subvcnire vellel angusliaiis, per frttlcla cl loca arida millia byzànliorum pro coede suorum, ut sic e'us
crrore viarum rciardalur; ct sic sociis in magno gralia et consensu deinceps secure et pacifiéegte-
. posilispericulo nequaquam succurrcre valuil. Goze- gem suum cuslodiant, el nulla eis vis iiifcraiur.
linus vero inlelligens casum cl inlcrilum suorum Quod rex consilio suorum fieri concessil, videns
. forlium, el ipse inler manus crudelium audacier populi sui proficisci notaiilis conslanliam. Accepta
involal, nullo lamen auxilio jam occisis sociis et rex bac auri massa, Plolemaidemrediit, pro anima
allrilis poterat prodessè. Referunlur aillent supra Godefridi ct pro animabus. caelerorum occisorum
, dttcenlosSarraeenoruni in codentproeliooccisi esse. cleemosynasfieri conslilaens el pluriiuas niissariun
Pedilcs vero Cbrisiianorum de sexaginta vix decem cclebraiioncs.
per dévia et opàca loca clapsi sunl. Conligeruti'l CAP.XXXlll. — De septîngeniisChrislianisperegri-
Jioeedamna gravissima egregiorum militam ipso die nis, qui posl visitalionemDominicisepulcri iin<>-
, DominicaeRestirreclionis, quando omnes viri calho- deundooccisisunt a ncquissimisSarracenis.
( Iici soient quiesecre a laboribusel cunctis sediiioni- Item ipso in anno secundo régis Baldewinisccuiidi
, bus, vacare. clecmosynis el oralionibus. Existimo in Sabbalosanclo ejusdem resurreclionis, qua Goilc-
. igilur quia hac dé causa dali stiiit in manibus ini- fridusel proediclimilitesin craslino sunt ab Limitais
micorum, quod tain sanclissima die rapinis inhia- Irucidaii, qttandojugis de coelogralia Dci ad cerro-
banl; cl idcirco suorumauxilio per invia crraittium borandam fidem Dontinicoeresurreclionis, in lam-
. desliiulos fuisse. pade olei insepulcroDominicorcposila, flanimaniin
-..CAP. XXXII.:— Rex Baldeivinussecitndus in ultio- moînentosuscitai ad incciidcitdumbac nocle paselta-
nem.inimicorummilitiamcongregavit,quemIdumoei lcm ccrettm, quidam peregrini circiler sepiingenti
pecuniaplaçant. '- qui, adorato Domino Jesu anle scpiilcruni Ipsius
Tam lacrymabilislrage forlissiini.svirisperemplis, rencrabita , ct qui , viso miraculo ignis coeliltis
trùd&iisrturcr ad regem Baldewinumab Jérusalem accensi , in gaudio cl hilari corde a Jérusalem
_profeclum,. ei .Plolemaide comnioranlcm,iransvolal descenderant ut fiuenla Jordanis visilarcnl juxla
de nçcc el inforlunio. noniiitalorumprincipum, quo- ri lum fidelium. ubi jam a monlanisusquc ad castcl-
_r.imtauxilioelcoiisilio Ecelesia.Jerusalemconforlata, liiin Cuscbëtet de Btirgcwinsproccssisseiilin solilti-
mliltumdédiein diemproficicbal.Quoattdilo.d morte dmis loco, ccce Sarraceni de Sur el Ascalone
..Godefrididileciissitiii mililis agnila, concussumcsl P adsuni, armis forlissimc peregrinos iiicurrcnlcscl
. cor. illiusdolore vehcmcnli, cl vutlus cjus ob omni cuin eis praelia conscrentes. Peregrini sicut hier-
;.ltitariiale dccidil, ae universorum corda, qui lus incs,etinullis diebusvia aggravai!,cibis pro nomine
..pasciialibus feriis.loelitiaafiltiebatU,in lucliiiii el gc- Jésus allcnuali, cita supcrali in fugam versi sunl :
..mt.iuinper omnes vicos cl plalcas civilalis Piole- quos impii enrnifiecs insecuii, Ircccnlos iii ore
. innidis commtttatasunl. Nec mora, universis ineolis gladii pcremernnl, sexagiiua captivesIcnuerunl.Ilis
.civilalisJérusalem convocalis in ultionem confra- miseriis cl coedibusauditis in Jérusalem ct circuilu
irum occisorum, el de universis locis Clirislianoruin cjus, rcx cl dominus palriarcha Gcrniimdus,cum
habilationisrex cpiitraxilcxcrcinim, cl usque Bclban omnibus viris, magnis alïliçii sunl doloribtis.Quaro
. r.um sex millibus venions, lenloria sua per campe- milites in ultionem fideliuminterfectantm sine mora
Btrialocari jussil. Nocle eadctncoepilloedcrcexerci- (lirigunl. Sed frustra bi ad arma conleiidtml, vain-
lum Jcrusalcin ct coeleros qui convencrant, vioeet que iiisislunl. Nain Sarraceni posl slragem banc
ullionis hujus , eo quod Dmiiasccnortimcivilas ftigitivi facli sunt, ct in meenibusSur ct Ascalonis
iiimiuin vicina cl Turcorum armis mttnila eral. cum caplivis Chrislianis, cum spoliis Clirislianoruin
. luterca dum sic hoesiiarenl, Iilumai, cxlerrili fuma immissisunl.
ANNODOMINIMCXXV
"'
NGTITIA .
(EABRICRibliothecamed.el inf. Lai.,11,199)
ad
Franco, abbas se; uiidiis-Affligemensisin-Brabaniia ab anno 1109 ad 1150, scripsil adhuciiionacluts
jtacessoreitv-.suuniFulgenlium, abbalem Affligetnetiscnt,libresxnTfc gralia seti bcncficeniïuDci. Prodicre
4nt>verpîoe1565,Friburgi 1C20,qui proeniissaFulgontii,qua eum rogat, epistola, legimiur in BibliollieciS
DE GRAtlA DEI LIBRl XII. 718
?i7
pairum Cotonieust tomo XII, el Lugdunensi tomo XXI, pag. 295-327. Sub exlrèntum libri XH, pag. 526,
exsial carmen elegiacum, quod signav'u Henricus GandaVcnsis,cap. 59, ac Trilbentius cap. 3(J7, et II,-
104,illusir. Bénédictin, cum Franconem De sialu fuluroeglorioe mclrice scripsisse perbibcnt, et Cavétis
liltris de Gralia Dei subjeclos ab illo scriplo proeler rem
praelcrrem pulabal inlercidisse : Leysevusversus
ilislinguil.
Exsial proetereaFranconis bujus épislola duplex lomo XXI BibliolltecoePairum, pag.ad327 : Quod monq-
chusabjectohabitu non possit salvari. Et pag. 328, ad moniales ac sororesin Bigardis fprestum, conso-
laioria. Traclalum Decursu viloespiriinqiis per dislinclioncs xn.sive lornos digesium, quem Ôudinuslomoll,
pag. 959, memorat, non pulo diversum a libris xn De gralia. Sed apud eumdtim Oudinum latidanlur eliam
Franconis mss. lticubralionesdttoe, una De jejnnio Quatuor Temporumsil , el allera De laudibns B. Marioe
Virginis. [Ad quem poiissimum bujus noniinisde scriplorem. referendus liber De instilulione euçharislioe
igtioro»Repetil illum P. Martcne in coenobio: Franco Agonià Chrisli Canonicoriiiii Kcgularium S. Aïigu'siini
prope urbem Tungrensem cum198. hac inscriplioite humilis monachus De ins'.iiulioneeuçharislioe.Vide
MANSI.'1
iiineris iilterarii loin. H, pag.
FRANCONIS
DE GRÀTIA DEI
LIBRI SU.
ËPISTOLAABBATISFULGENTI1ÀD FRANCONEMMONACHCM,
REG1STRUMFRANCONISMONACHIAl) ABBATEMFULGEiNTLUM.
FuLCésTio domino, et Palri veneranita, el ex crealura tanqnam Croatori suo sua quoequevoce
sumnii palris nomine el officio jure hoiiorando, gratias agit, et ad inveniendamillam préliosissimam
FRANCO ille suus (antb paire indignus filius, filiatem margaritam, thesaùrum divitiarùm'gratioeDeiinstar
eum débita obédientia cliarilatem. avidi negotiatorls sanctâ avidilate scrutamini, omis
Patar amabilis, cum ingratas GraiiatDeinon inve- importabile infirmai cervici noslrai imponitis : viri-
"in desiderio laudabili desideralis, cui jure omnis" bus noslris oequa nequaquam lancey.'qùo'rjsalva
ri q. FRANCONISABBATISAFFLIGEMENS1S 720
•reverentiaprudenli» vcslroedixerim onerl compa- jA eessionis vcslroe humcrum supponile. Orationum
ratis. Petilis enim, imo illa restra modesliacl hu- iiaque veslrarum patrocinio fultus aggrcdiar quod
niili auciorilalc proecipilis,ul iractalum quanlulum- jubelis, considcrans quod ille benignissimusdouo-
cunquc deGratia Dèi componaininfanlibiiscl adhuc rum suorum distribulor Deus, donis subliniioribus
lactiflua sancta malris Ecelesioeubcra sugcnlibus sic divtles magnificat,ul paupcres nequaquamabji-
profulurum; qui adhuc de gralia Dei (ul dicilis) cial : el qui a divilibus auriini, 'argenUim, lapides
balbuliunl, qui graliam ipsam plena nondum rocc preliosos, et coetci'a offerri sibi mandai, quoefaci-
loquunlur ; qui proe immaluritale scnsns, el gralioe lius manus diviluminveiiirc polesl, a pauperioribiig
niililalem, el ipsum gralioe Auclorcm ad integrum oblalos et pilos caprarum gralos babct: qui duo
necduin agnoscunt. Opus quidem sanctum, opus eliam ntintita Evangelicoe v'tduoeproelulil donis
vere divinum, optts omni ulililata plénum , opus omnibus supcrbieniis synagogoe.Ac ne quis forte
omni laude prosequendum, donum vere supercoe- opusculum hoc pauperis ingenii qualecunque fum-
lesle, omnibus linguis hunianoe pauperlads, imo rum proestimplioniimputai, el proprioe crudiiionis
ipsi angelicaefacundiaeinenarrabile.Quid enim aliud coiilidenlioe,lilulum obedicnlioein ipso pnefigoH-
graliam Dei quant ipsum Deum dixerim? Si eitini mine, episiolam vestram quasi quoddamctlicttmt
virlus Dei, sapienlia Dci, decoi ejus el gloria ejusi B imperaloriumcalumnialoribusopponens,ni excusa-
nihil aliud quant ipse Deus crèdilur, nihUoniinus tuni me habcani, qui imperatis obediam.Incolunicin
et gralia Dei Deusipse crèdilur, si recle créditai' : vos pervigil ille custos custodial : el usque ad sc-
El de Deo digne quis loqui sulïicial? Pcrperidilc ncciulcm cl pleniludinom dierum Abrahoe, ipsa,
ergo obsecro, Palcr mi, quant grave sit pondus, quam diligiris,gralia provehat.
jussionis veslroe, cl ad sublevandumsancloeinler-
FRANCONIS
ABBATIS AFFLIGEMENSIS
DE GRATIA DEI
LIBRI XII.
LIBER PRIMUS.
PR^GFATIOIN LIBRUMSKCUNDMÏ.
...Mare hoc magnum cl spaliosum imperio veslro, 1B peream in proFundo.Levate ergo, obsecro, infaiiga-
Pater vencrande,navigalurns, faleor non sine for- bilcs manus cum Moyse ad coelum,cl imprecamim
midine exiguam pauperis ingenii eynibam, ineerlis naviganli prospéra, ut orationibusveslris revelata
credo fluclibus":ne forte gubernatorisoculo sinislro mihi divinilus margarila quant quoerilis,salva navi
aliquo sidère decepto, aul in Syrles impingam, aut et mercibus porluni salutisUelusobliueauhExpansis
voragineCbarybdisabsorbear, aul in Scylheoscanes igilur ad imperium vestrum velis, ci, qui spiral a
devorandusincidam.Et vercor ne dum niargarilam meridic, in alluin ferai-, el quoemique inipelus
in profundo latenlem , ineaule perquiro , aquis Spirilus sancli me iropulcril, gaudens cl gralia*
jËgypliis suûocalus, Viiali anlielilu intereluso, ipse agens sequar.
LIBER SECUNDUS.
Sapîentïa Dei a fine usque ad finein atlingens, G lunam, ac sidéra magna cl prxclara luminarracoeî»
omnia implens, omnia complcctcns, cui niliillaterc, infixil : qua?a superioribusunivers»!domui infulge-
niltit .potest porire, numerosam illam angclorum rent, ac dominodomus indefleiens obsequiumgrata
tnultiludinemin eam, quoein oculîs ejus placuerat, vicissiludine exbiberent. Vestilur ager fioribus,
ititegrilalis summam concluscral : quoeet si ruina vestiuntur arbores frondibus , ac foecundaiilur
fiupcrbicnliumimniiinitacra!,sua (amen Dcosumma fruciibus, ut novo domino de scercto sapicnliocDei
deperire non polciat. Ne ergo videretur aliquid adpublicumproccssuro.novosfruclus-offeranl,alque
creationis siue ineurrisse detrimenlum, iuiil secum jucundum ei de varielale pulcliritudinissuicspcclacu-
reparalionis mirabile consilium: ut viliorcm quant» lum prfebeant. Fcsliva se cxbibenl clementa omnia,
«iam materiam , arlc s:ipienli;e sua?, in camdcm coîlumhilaritatc vulliisomniaIxtilicat, acr melodia
transformarcl gloriam. De cujus condilionc et avium tripudial; terra dominum sutim cxceplura
dignilale antequam disserain , oculos cordi» per splcndidocultu et mullicoloribusse ornât, mare ac
elementorummiindi Ialiimlinem paululum evagari fiuminacrispamibus aquis el piscibtis suis more
fiinain, ni magna bac domopcrlustrata, et mirifica loclanliumsibi invicem nalandooccurenlibus gratu-
structura ejus décore el ornalu, ac varia suppcllcclile lanlur et ipsa plaususuo. Nec quasi ludtcra quoedain
*'
diligciiiiusinspecta, ex magnagloria domussestimare isla commémoraverim, ût; vel aures audicniium
possim, quanta? sit gloria! dominus domus. Quoi! demulceam, aul plausum mibi excitem : sed ex
. titraque gloria tam domus quant domini, et ar.tem considérationcistorum homo ut colligat, qnanltmi
prsedicat, et ..grattant commendat condiloris suï. Deo debilor existât : qui sola eum bonitaiis su»
Sapientia ilaque Deiad reslaurationem coeleslis gralia ad hanc gloriam creaverit, ut in ininislerimn
ruina?»lerrenum, ut ita dixerim angelum, factura ejus clementa tam proeclaraordinaverit : et usai cjus
hominem,primumeidomumin qua conililusliabilarel, deputavc.rit,cl quod in aquis natat, et quod in terra
. condidil , cujus«fundamenia in terra? solidilate ambulat,quod in aère volilat, et quodin coelorutilai.
'
collocavit, cujus longjludincm ab oriente ad occi- Voeautcmliomini.qui in novissimodie lanloegralioe
«lenlem cxiendil, cujus lalitndinem ab Auslro ad ingratus repentis fueril : ant maie viveiulo, aut
Aquiionem dilatavit : cujus altiludinem ad coelum quod bene vixit, si lamen bene vixisse recte ilici
usque cxaltavil, quod el univcrsaifabrica?in modum potest, propriis meritisascribendo. Proeparalisigitur
caméra; quasi culmcn quoddamprolegens iniposuit. in iisum|liomiiiisnecessaiiiscopiis, Faciamus, inq"i&.
El tit magna?domuisiifûcienslumenadesset, solem, hominemad imaginentet simililudinem noslranu0
125 DE GRATlA DKl LIBRl XU. — L1B.H. 785-
1
dîgnalieJ ogralia! Quls eam digne cogitet? quis>A IDei, quam foeda horreve, honesla amplecli î Quid
vcrbis cxplicel? quis ut dignnnt est artiet? Non ail,, 1magis convenions ralioni quant -Virilités eligerey
FacianiusImminentad imaginent angeli, ad imaginent t villa A detestari?'Utrumque autem éi;bormm scilicet.
archangcli, ad simililudincmchcrubintautserapliim. elmalunt < prôponilur, hujns usus suadêtur, illius pro- •
Sed quid? Faciamus hominemad imaginem et simili- hibelur 1 : stipendium el finis ulriusque proedicimr,-;.
tudinemnostram. Quid est bomo nisilutum? Namdee Ibujus vita oelerna, illius mors, nihilôminus et ipss ,.
limo faclus est bomo. El quid est aliud dicere : oelerna.Omni i ilaque décore veslitum atque otnni.es-.
Facianius hominem ad imagincm èl simUUndincm »» parle\ pra?munilumin paradisiint volupialis-queinal»;
nostram, quant Gompingamus liilum, et faciamus s inilio
i planlaveral, inlroducit : omnium ci lignonini.
Dcuin?Ego dixi : DU estis, et filii Excelsi omnes, i, paradisi usum indulget, ab uno prohibel. in qui»;-
ail Scriplura ; qua? lestante Veritale solvi non po- »-. èiiim servus dominuni se haborc seircl, nisi mau*
ti'st. Divinitas in lulo, tanquam imago in speculo 0 daluiit acciperel? Ex onmi, inquit, ligno paradisi.;
rcfulget, el lulum in Dcum solidalum est. 0 luitini. H. comede, de ligno autemscienlioebo7tiet mali ne. co--
quam vile, quantabjeelumeras! eccequam solidum, ], medas; in quoeunqueenimdie comèderisex ép, morte-,
quant gralum, quam gtoriosum faclunt es, postquant m moricris.Proii dolor! ab illohoslc invisibili, al>illo
""
in manus coelestisflguliassumplum es. Recote ergo' ;o' inventore lolius malilia?et doli, qui plus dolis quam-
quid fucris, perpendequid sis, rccolc matoria?vilita- t- viribus perficil, nec in paradiso homo tulus esse.
tein, perpende plasmanlis dignilalem : cl ul tailla? ;c poluil : quia lanta? gralia?ingratus exslilit, Spirilu,
solidatislabili semper pede innitaris, de manu iiguli iii namqiie stiperbia?sifflaliis,et fallacia serperuis anli-
lui cave ne quando labaris. IIujus Iiguli artem et ct qui supplantants, dum sicul condilor esse volait, nec
arlis polctttiam vas eleclionis commendabal : cum m quod condilus eral perniunerc poluit. Duin enim
vas! ligulo suo ingrala apostolica aucloritate corri- 'i- seipsum regere, quod solius D.:i est, pertyrannicaih
piens, dicebat. Annonhabetpolestalem(igulus luit ex e» affectât poienliam, mansnetissimi sessoris, subcujus
eademmassa fuccre vas, aliud quidem in honorent, "• regimine tutus eral stiperbia effrenalns, conlumaci
aliud vero in coniwneliam? In bujus domum figuli ili cervice rejieil obedicnliam, et dum quoerit 'faisant,
Jeremias propbeta, Deo cognitus antequam forma- a- quam diabolospromiseral, divinilatem, peccalo itifre-
tus, anle sanclificalus quam natus, jubelur proplicr Cr nains, veram perdidil, quant gralia conlulërat, cl'
laii inlclicclu ascendore, el in lypo Iiguli il1iLIS
, i"in corporis et anima? inimortalilalem. Tune ligwmi
cujus domum jussus est descendere, islius arteifc, f>, illud saluberrimum tanquam a Deo crcalum, et iii
islius opus, islius polcntiam admirari, el cxemplo do çp paradiso plantalnm, quod obedicnli crat lignuni
vasis dissipali et reformali lngenlem populum la'.la :la scienlia?boni, faclunt est inobedienli lignuni scien-
promissionc consolari. Sed quia (Igulusillc dissipala ita tice et mal!, quia gloria immortalitatis spolialus, ci
reformans, lempori illi seryicbai, nos ad ilgulunt m nudilalis sua?ttirpitudine conftisus, didicit quantum
iioslrumreverlamur : qui in principio temporisnon on malum esset honiincm Dco rcluciari, creaturant..
dissipatareformabat, sed quod non eral formabal il : non obedire Crcalori. 0 crudelis cl crudelitalis ma-
quando ex lulo suo non aliud vas in honorent, aliud ud tersuperbia ! o pessima?mairis crudelis filia irtvidia!
in conlumeliam, seu.vas tintint. perfecto décore in Nunquid-'lu bealior fticla es, quia hic lecum miser
bonorcin taiilum formabal el gloriam. Ad banc coiir )iir effeelus est ? Ne la?leris, ne extollaris, quia nec per-
ditionis gloriam et imaginis Dei spéciale donum, et diliis pcriil, nec malilia?tua? mucrone inleremplus,.
coelesle privilegium, culiatum est bomini minière ?re lundilus inlcriit. Nnnc videbis Rguli noslri poten-
conditorisel libcrum arbilrium, ul qui el ralione: et liant , nunc miraberis , imo dolebis arlis illius
iiitelleclu inter bnnnm el maltim discernere possel,iel, indus.lriam: quod qui in veteri bominc pulvirein
habercl et poteslatem eligendi quod vellel : ul hoc îoç ccelcslirore infusum, in angelicam gloriam formt-
ad laudein tribitenlis cl gloriam bene ulentis alliusius verat, . camdcnt in novo homine formant super
cresecrel, quod non ex necessilale divin»?jussionis,lis, D I omn.eittviriutemelprincipalum ac polestalem ad Dei
sed ex affectu propria?eleclionis mala fugerel, bonama palris dexlcram, mira ac miranda arlis sua?sapientia
appcleret. Neque enim Vûrp.noniincbonum appelta- Ita- cvehal. Fracli itaque vasis fragmenta recolligit,
tur.quod timoré poenoe,non amore fil juslitia?. Timor
uor Adam, ubles, dicil : ut amorissit indicium,et conso-
autem non est in charitale, ssd perfeetacharitas foras
i'«s lalionis subsidium , quod requirit perditum. De
mittit timorem. Falso ergo nominc bonuni vocalur lur ,pra?varicalioneproevaricalo'rarguilur, reo poeniten-
quod non in radice 'cliaritalis solidatur. Et hoc lioc lia indicitur, sudor vullusac penuria victus infligitur,
quanta csl gralia! Quis enini dominusservpsuodicat,;at, in liane vallem lacrymarum paradisi'exsul detrndi-
Fac quod vis, serve, si vis? Quis dominus servum um lur, spinis et iribulis crucnla conscientia compungi-
suiim libcrum dimilial, ul si nolit non servial? al? tur. Sed ne abundantiore trislitia absorbealur, et
Quis (igulus fmgil lulum, et non in usum suum? At desperalione penilus conleratur : mox-is ipsa prima
figulus noster figmenlo suo omnia conférons, el1 in generationis humana? sobole opus redemptiOBis^
nullo prorsus illius egens, crealo bomini liberum um humana? in mysterio celebralur. Nam Abel jusius ot
sui arbilriumderelinquil, oplionemei tribuileligendi
iiidi in lypo sumitti sacerdotis primus,- sacerdoli-i offlci'o-
quod volucrit. Quid vero magis congruum imagini gini funclus, de primogeiiilis et clectis ov.ium oblàlam-,.
737 FRANCONISABBATISAFFL1GEMENSIS ,.,„
hostiam Dcocommendatpervitoeinnocentiani.CujusA mal, iranfgressori yentam postulat : culpant ihno-
hosliam Cain fralerfraterna?charilalis exsors,ul ac- centia excusai, peccatum mundi sanguiiiis sui
ceptantvidit, invidil : et stimulante invidia, malilia? pretio oeslimat. De cujus sanguînîs utiliialc, ac
sua? mucrone, primus ipse confcssus, innoxium prelii dignilate, quia adbuc in umbra fuluri caliga-
occidit : cui non aliud crimen fuit, nisi quia inno- mus, et ad orlum veri Solis nondum loquendo pro-
cens fuil. Eccejam in mysteriosanguis veri Abelpro ccssimus,usque in plcniiudincm ICmporisctadvcn-
paterna? inobcdienlia?delicto, ad Deum patrem cla- lum verilalis differantus.
PR^EFAÏICNCULAIN LIBRUMTERT1UM.
Sermo Dei instar aromatum, quo plus teritur plus plus sapioi plus dilïgo. Pra?gustato itaque quam
rcdolet, el q'uanto subtilius cribro spiritual! discer- suavis sit fructus laboris, çoeplola?lusinstabooperi
iiilur, lanto suaviorin co guslus invenitur. QHodin illamde coelounclionem iuvocans, qua?fcssos tabo-
hoc opusculo, pra?slanlegralia ipsa de qua loquor, ranlium arlus perungendo recréai, el nccessarias
âliqiiaex parle in memelipsoexperior, quia quanlo operantibusvires subminislrabiu
eam piloUnguatforlius tero,.lanlo suaviiatem illius
LIBER TERÏIUS.
In superiori operis bujus parte cum propheta ^ sima illa messls getieris Abraha?ptiHuTavlt.Htee ju'
planxi"lapsum de coelo Luciferum, quent tenebris slum Lot de incendio Sodomorumeduxil, qnwuto-
abysst imntersum, constat nulla ntiseratione Dei re- àrdentibus facinorosissub umbra manus sua?prolc-
quisihnn, aut aliquando rcquirendum. Dcindc in xit cum; sicut a flamma Iibidinis, sic et a flamma
liominiscondiliôneadmiralus sum gralia? conditoris sulphuris. Jam vero Abraham de Ilur Chaldoeorum
magnitudinem, quod luli vilitalem ad imaginent educlo, et in terrant repromissionisgralia vocantis,
suant crcaverit cl simililudincm.Qucm aslutia ser- indiiclo, paulalint evanescenlibus ignoranlia?tene-
pcnlis circumvenlum, et de paradiso projectum, bris, lumenfideicateose mundoinfundil,cl leslamctt'.i)
inolita bonilate miseralus est, el qui taitla?clarila- cum Abraham disposilo, lugentibus Sion benignte-
tis angelumperire passusesl, pro reparalione lut! simus consolator Deus, ipsum gralia? auctorcsnel
sui pie soUicitusest. Agnosceergo, o homô, quan- testamenti ntediatorem repromitlit. In semine tuo,,
tum debeas benignissimodominoqui nec pereunlem inquit, benedicenturomnes cognationesterrai. Unde
perire pàtitur, née ab adverso avertilur, sed fu- hscetam loelapromissio?Unde ha?cnova benedielioî
gienlent patenta charitaie insequilur, revocat, Quo merilo tuo, o bomo? Tibi diclunt fueral,hoc
blandilur el reverso non solum crimen ignoscit, sed certe promerueras, maledicta terra in opère tuo,.
et rcgnum rcpromitlit. O larga bonitas, oineflabilis " iNunquidde radice malediclionis asccndil iloshe- •
benignilas, o gralia onmi graliarum actiune prose- nedictionis, verc bealum semen, vere sanctum ger-
quenda ; qua? nulli te sublrabis, nullius facinoris men quod tolam massant fermento peccati corru-
enormilate vinceris; quoeubique proesloes, omnia ptamconspersionesanguinissui.sancliiical?:Quodest
fôves^ omnia conlorlas, omnia prolegis, omnia ergo hoc semen? Non dicit et seminibus, quasi in
conservas. O contumax serve, o ingrate, cur Do- mùllis, ait Aposlolus, sed quasi in uno et seminiluo
ininunt non diligis; quem lam pium, tam bcni- qui est Christus. Ecce semen Abraha?, eccede quo-
gitum ubique experiris ? Qua?est ista durilia cor- ad Abraham facla est repromissio, ecce genlium
dis lui, qua? lanlo igné charilalis non polest exspeclalio, genlium benedictio. Hoc est illud se-
eonflari? Sed ad gralia?jucunditalem redeamus, et men verunt, hoc granum illud eyangelicum, quod
5n ejus conlemplàtionejucundemur. Ha?cjuslo Noe sulcis fideiinjectum,.fruclnmafferl uberrimum. Jam
tempore irihulalîonisnon defuit, quando universant radicem in alium miltil, jam in ipsa fuie Abraliav
terram peccalorumsordibus infcctam, omnis quippe radicem infigil, <|tia?nullo unquam sestu arefieri,.
caro corrupcralviàm suant, diluvio quasi baplismo nulla prorsus possit manu hoerelica evelli. Jam in
abluit. ïloecei lignum in quo salvarelur et salvaret, fideunius Abraha?radix illa sancla coalescil, qua?
oslendil; ha?cut'arcam in suant suorunique salutent _ poslea in ramorum mulliludine per tolam nmmli.
aplarel, proemohuit: quontodo fabricaret, quomodo laliludineni dilalabilur, quoe tempore messis fuie-
compingeret, unile liniret, ipsa edocuit. Ac ne ullo genlium quasi fructuunt ubcrtale mulliplicabitur.
tempore oliqsaesset, in mysterio resurrectionis in Ecce qui gratiam diligisy qui de gralioeinagnitudine
octo animabus huhtanum gcnus, imo semenhumani inquiris, oculos mentis allolle, et- in gralia!
Retiens r«semvil : de quifeusnaucis cranis ferlilis- auctorem respice. Considéra, quod ci in »Psa:
?29 DE GRATIA DEILIBRI XII. — LIB. III. 730
umbra futurorum gralia operetur : et quod si-Al A hoerenlêntcornibus videl el inlelligit, et quia sine
ne gralia sâlus liumani gcneris nec adumbre- sànguihis ; éffusiônc non fit remissio, ipsunt offert
tur. Séiiex erat Abraham -, uxorem sonilus ini pro filio. Ha?cde fide patris noslri Abraha?et Jesu
fecundam,jam velulam : qua?el si intecunda non iChrisli Domini repromissione, et in Ghrislo genlium
esset, quia lempus pariendi jam excesSerat, nouage- benediclione brèviter perstrinxi, in quibtis proeeipue
nâria quippe eral, parère non polerat. jÊlâs, infecun- gralia emieat, quant commendandam suscepi; de
dllas, pariendi cxCusabalofficium, ul, cessante Iegèi quibus itihil humana sapientia, nihil humana sibi
natura?, fides haberet mcrilum. Eduxit autem forasi viudicat induslria. ïdcirco eiiam (ut arbilror) et
DeusAbraham Scriplura commémorât, et astrorumi sieriles conjuges secrclo Dei consilio sortiti sùnl
clnritateac muUitudineosicnsa, Stellas, inquit,Con-' sancii palriarcha?, Abraham Sara m , Isaac Rebec-
sidéra , bas si potesnumera, ipsis semen luum cooe- - cam, Jacob Rachelem, in quorum aclu , conjugio
quabilur, quod de uno filio rcproniissionis tanquami acsobole, adumbralum est sacramenlum Chrisli
de grano benediclionisad orienlem el occidenlem, ad1 el Ecclesioe;ul, déficientenatnroe adminiculo, inlel-
aquilonemet mcridiemdilalabilur. Et bene Abrahamt ligal bomo ex sola se gratia salvatunt, el non ex
repromissioncmacccpturus, foras educitur, quia fidess merito. Jam vero filio repromissionis ad propagan-
iulra anguslias humana?intpossibilitàtisnon includi-- B dam promissam sobolem, uxor digna inquiritur, de
lur. Credidit autem Abraham Domino, et reputalum» domo sapienlis servus sapiens, oetateel consilio nta-
est ei ud jusliiiam. JSon diffiditAbraham, non dubi-- l'urus cligilur, manu subter fémur domini imposila
tat, non suant, non uxoris seueclutem considérât ;: ; per Deum coelijurât, et de fehtore Abraha?Donti-'
Qmnipotenlemattendit qui promiilil, et cerlissimee nunt coelinasciturunt mysterio prophclM. Ad terrant
crédit, quod qui dignatus est promiltere polens estit itaque et cognalionem domini servus dirigiluf, pru-
et facerc. De fide itaqua Patris nascilùr Filius rc-s demi consilio ulilur, accumbit propler fonlem aquoe,
promissionis, gaudium utriusquc parenlis, spcs is ûl in Iintpidisaquis sapienlioe,conlemplelur pulehri-
inultiplicandi seminis. De gaudio nomcn sorlilur,•, luùiiiem Tonna?uxoris dcsponsaiida?.El quia.sacra-
quia nalivitalis suoegaudium universa?domui imper- ?- menlunt dcsponsalioiiisbujus forsitan et ipse inlcl-
lilur, imo in illius typiim vocatnr Isaac, in cujus is ligit, orationem fundit, de coelo auxiliuni petit,
nativilale gaudium non uni domui, sed universo ;o sortent millit, cleclionem Deo conimillit. Sortent
mundo coeleslisnuntius annunliat. Parvulum hoerc- ?- aulem signunt voco , quod sibi ipse posuit, quod.
dem laclal mater gralulabunda, seduloe nuiricis is pro sorte babuit, quod puella quoe ad hauriendam
oDlciunttremnla geril anictila. Scncx paler exsullat,t, aquam procederel, et in hauriendo tam sedula es-
m set, ut et sibi cl camelis adaquandis:sufficerel, digna
coiivivium ilisliluit, festivitaiem célébrai, non tant
3- esset quoein coiijugiumpalriarcha? transireU Èece
quia (ilium ipsc susccpil, qua in quia in filio repro-
missionis, lolius mundi salulem-el liumani gcneris is cl in hoc mysterio gralia affuil ; ipsa servunt spirilu
redenipiionent repromilli, ut prophela inlelligit. In consilii imbuil, ipsa genus sortis instituit, uxorem
cujus redcniplionis mysterio, lenialus et jussus ut ipsa clegit. Sed in sortent thalaini ascila Rebecca,
iinmolet filium suum qucm diligit, Isaac, ut lot ol slcrilis permanet, uxoris officiumnon iniplet, ut et
uontiuibus charilalis palcrni exardcscat flamma na in repromissione necessariant èsse grattant patriar-
amoris, tous obtempérai. Gladio accingitur, iiliuin m cha iutelligat, cl fecundilalem uxori precibus obli-
ne neat. Séd nec in certâmine parvulorunt in utero
assumil, ligna proeparat : nec tune de repromissione
tt. gratia defuit, qui nonduni edili, certamen duorum
ha?sitaus, quando gladium in jiigulum filii evaginat.
Yincil paternum affeetnm affeetus in Deum : cl quialia populorum proeludunt, et de primalu contcndiint:
Deum Palrem agnoscil, palrcnt se esse nescil. Slal lai et gralia? est, quod aller alterunt superal, qui nec
itaque exserto nrachio, ad obediendum promplus, is, boni, nec mali quidquam egcraU Quorum qui po-
los sterius nascilùr, priori proefertur : quorum aller-
fidelisfantulns: stat super viclimam suant sacerdos
dévolus, cerlissime confidens quod boslia sua lanlo
tlo rv domi habitat, et sub culmine protegenlis gratk&
essel Deo acccplior, quanlo sibi unici fllii affeetus
lus lutalur, aller foris vagalur, dum de semine Abraha?,.
dulcior. 0 bcale Abraham , qnibus le laudibus effe-
fe- de observaiione acceptoe legis, de diverso rilu ca?--
ram? Quo le proeconiomagnifieem?Merito conslilu- lu- remoniarum, de victimis hosliàrnm, M evangelicus.
tus es pater ntullarum genlium, in cujus fide fun- in- ille Pharisoeus apud se lumidus gloriatnr. De quo-.
dala est multiludo credcntium. Quid innocens Isaac?se? rum allerius electione, allerius reprobatione, Apo-.
Quid acceptabilis Deo viclinta? Non rcluclatur, noit
mit stolus apostolicoeeloquentioeiluvio inundans, latins
l'ecalcitrat, non contradicit, non remtirmurat. Ex-
Ex- exsequitur : cujus super bis seiilentiam qui nosso-
sullat se eleclum Deo viclimam, gaudet in se pro- ro- desiderat, in ipsunt quod gloriam Dei enarrat, apo^.
batam patris obedienliam.Sed quia iminortalis morîIOIÏ slolicum coelumintendat : et ipsum verba sua inlo,-.
non polerat, cl unigenili Dei figurant utiieus patri
atri nantem audiat. Esau foris venalui, quasi propri»
Isaac proeferebal,fideli famulo angélus de coeloin-
in- justilioe insudantem, palerna charilate Isaac amat î
clamat, ne in puerum manum cxlcndat. Sed pro- iro- Jacob aulem nihil de se proesumejtieni Rebecca
gc- malerna dulcedine intus fovet, Isaac in typtim Ju^
phela proplieticis posl tergum in fiiluras rétro gé-
«craiioncs reductis oculis, arielcm inlcr vêpres,•es, daici popttliprimogenilum benediccre dispoini-, sed.
751 FRANCONISABBAT1SAFFLIGEMENSÏS 752
genliumpopnlummater gralia dexlcr.a?benedicenlislVspiritual!1erexamine! spiritualia, et de pinguedine
supponil. Fraudent siibripiendoe-bcncdiclionisipsa lerroefacial fruclus misericordioe.Sic sic seniper
suadet, arlem'simulandi ipsa dooet, cl trépidante gratia mater salagil pro filio quent diligit, sic
filiococl officiumipsa implct. Yere pia mater, quoe inansucios,sic humilesprovehil: sic filiosadoplionis
ul filio bcncdiclioiicmiucrifacial, minislerium an- Dco palri, quasi caliganli, cl prioris ignoranlia?de-
cilluloenon récusai. Vere sapiens mulier, quoesic licla non imputanii, quolidic benedicendosofTerre
novil hoedoscoquere., sic c.dndire, ul graliam ca- non desinit. Sintile-quidel in nobis gerilur, quan-
prearum et cervorum cooequent, aul eliam supe- do qui prior in nobis nascitur, rufusest clsaugiiina-
rent. Proposila enim Pastor-bonus parabola, dc-ove rius, cl vilioriimaspcrilalc tolus hispidus ; carnalia
cenlesima el dragma décima, ulraque perdila et seclans, spiritualia. nihili oeslimans,plus lenlis edu-
inventa, Gaudiumest, inquit, angdis Dei superuno liunt quamprimogcniladiligcns.priniogcnilorumdi-
péccalorcpoenilentiamagente, quam super nonaginla gnilaleni lenlis vililalc, rem tam magnam, tant vili
noveinjustis, qui non indigent poenilenlia. Novil prelio dislraheiis.Alveroqui posleriornascitur, sim-
Rebecca, tanquam a viro inslrucla, tanquam viro piex esletleiiis,spirilualiaseclans,carnalianihilioesli-
officiosa, quis cibus Isaac plus placcal, quod genus mans, instar rota?lerroead inontcrilunivix hoerens,
comlimcnlisuaviusel sapial. Non est alia in mu- B ad coelcsija,loto se adnisu atlollcus; qui ut hene-
lieribussimilisItebeccoe: tant sapiens, tam sirenua, diclioncm-patentant hoercdilct, primogeniiafralris
tam officiosa,tam scdula. Ipsa aile sapicnlioesuoe lenlis edulio, rem lam magnam, tant vili prelio
sic hoedopellcm dclrahit, ul 11mluninon dimillal; comparai. Sed ut minor majorent superet, el. po-
sic sanguincm fundil, ul vilain non nufcral. Scncx slerior priorem supplanlet, non est incrili, sed
igstur suavilale condimenli Rebeecoedcleclaïus, el graiioe: cum ille ordino nascendi princeps si',,et
hauslu vini loelior reddilus-, filium bcncdiciurus, in corpore noslro regnum peccali primus oblinue-
osculiinipetit, osculumporrigit, quia nulla csl be- ril. De quo regno gralia Dei nos eripnil, et in re-
nediclio sine charilalis osculo. Bcnediccns itaque gnum Fini sui iranstulil: in quo, quia omniumno-
iniprecalur filiode rore coeliel de pinguedinelerroe bis laborum requies oelerna. promiltilur, ab hos
bbundanliam, ut'rore sapicnlioe desuper iiifusus inlerim opère fessi requiescamus.
PR/EFAÏIO IN LIBR11MQUARTHM.
Sicul color tune magis nilet, et pulchrior appa- C coelesliumflorum quantulamcunque graliam apad
rel, quandosubjectoelaDiiIoe manu picloris induoi- audilores suos sermo rusiicanus inveniat. Ad hoc
tur, colorquc a colore grala varielate induccnlis enim cxcmplasanclorumPatrum iiuluco, el eorum
distinguilur, ita scriplura quoelibctlegenlibusgra- gestamira cl humanoe infirmilati ir.?possibilia, ut
lior esse solet, quoe libris aut tomis distiiigoilur, in coruin gestis co magis perspicua divina
exempKsqncfiguris ac icsiiniouiisconvcnienlCriu- sit gralia, quo in bis humana virlus succubuissc,
duclis, quasi multiplie!eolorum varielate intexilur. cl hunianum cernitur consilium defecisse. A pere-
Undect ego per anioenissimuuianliquorum Patrum grinalioneergo acob lomus islc sumat exordiuni:
paradisum transiens, quosdant inde llofes decerpo, in cujus clectionc et.bcncdiclione narrationis suai
el proesenti opusculoinfero : ul ex nitore cl décore proecedensposuit termiiium.
Jacob igilur fratrem limons soevicntem, cl pro D amiens sponsispirilu dccanlabat. Beato ilaque ex-
siibrcpla sibi benedictioncmorlent inlenlanlcm, a suli tant béate soporalocoelipanduntur, arcana Dei
maire persnasus, alque Evangcliciint illud - jam produnliir, el pacis inler sunimael ima, inter Deum
edoelus , Si persecuiivos fiterinl in civitale ista, [u- cl hominemcharitale médiante reformanda? my-
gile in atiam , cl illud aposlolicum: Date locam steria oslendiinlur.Sublevalis enim oculis icrrcna
irai, henedielionepatris comilalus, peregre profi- supcrvolal, coelestiapénétrât, cl scalam charilalis
ciscitur. Pareniumautem solalio desiitutus, misera- duobus proeceplis,quasi duobus lateribus inniicn-
tionis Deisinu fovendusexcipilur, ipsa disponcnla tem, ci in bis duobus leg'emac. propholas iudisso-
iter dirigilui\ ipsa proecurrcntenoclurna mansio lubili compagecoiitinenlem, de terra videt ad coe-
convialori providelur. Cum itaque ad quemdain lum usque prolensam, et angelos Dei ascendentes
loeuni devenisset, post solis occubitmn posilo ad cl dcsccndenlcsper cam. Videt el domimim desu-
eaput lapide obdormivit. Corpore quittent ntundo per tanquamprincipiumcharilalis, sca.loeinnixum,
iltormicbat, spirilu vero Deo vigilabal, et illud el dicentemsibi : Ego sum . DominasDêus Abraham
épousa?-:EQOdormio, el cor meumvigitat, tanquam vatrislui el DentIsaac. Teframin qua dormisfibtdubo
735 DE GRATIADEILlBRtXH. — LIB. IY. 734
et seminituo i erilquegermen luum quasi pubis ter-AVsomiiionimmysteriaiutelligil, cl in pihc'efnoeresti-
ju'. Dilalaberisad occidenlemel orientent,seplenlrio- lulione cipisloris damnalione,vocatiouemgenlium,
nemet meridiem, el benedicenlurin le el in seminc et reprobationentJudoeorumprophetico spirilu proe-
tuo cuncloetribus lerroe;el ero cuslos luus quocunque nunlial. Ulerque aulem , tant pinCernascilicelquam
perrexcris, el rcducam te in terrain liane: nec pistor, posi Irium dicrum sacramenliimverilurasibi
dimittam, nisi compleveronniversa quoe dix't. In Joseph proedicenteproenoscit: quia uno eodemque
parentunt domo conslitulus, el parcnlum cuslodia tempore, uno eodemque sacramenlo diversa nicri-
seplus,sorvutorumqueobsequio dclinilus, nihil di- torum stipendia Ulerquepopulusexcipit. Cum enim
vinum audit, nihil divinum aspicil, sed exsul et ad minislcriinn oelernirégis pir fuientsancloeTri-
proftigus, alquc omni humano auxilio deslitutus, nilalis genlium populusassumilur, ul de vinea quoe
Deumcustodem, Deum protcclorcm iiivenit : el rc- dicil : Egosum vitis vera, el paler meus agricolaest,
promissioncm in sentine suo bencdicendas esse vinuni exprimai, cujus gitstusuavissimoconvivenlis
tribus lerroe,Deo promittcnte, accipil. At veroJacob Deicor juciinduntreddat. Tune Judoeorumperlidia*
niysicriuni visionis intelligcns, cl lempus gratïoe quoe tu Trinilalc déficit, quia Filium non recipil,
oculisspirilualibusjam intucns , lapident, in qiiein capile plcctilur, ul qui in sanctisPatiibus capul fue-
tanquamin auclorem gratioecapul fideireclinaver.il,B ' raut, in generaliPne adultéra cldégeueri, cauda
erigil in tilulum, cl desuper olcuni fundens, quasi fiant. Sed quia gratia divina?niiseralionislune magis
decoelospirilum deducens, per lapident piophctica ..proestoest, cum humanoeconsolationis spes jam
manu inunclum, locanduniprophelal in fuiidameiilo nulla est, exsulille et ignolus, levi prelio in servutn
EcclcsioeChrislum. Fundamentum enim aliud nemo emplus, qui ul criminis cl tanli criminis in dorai*
potestponere, ail Aposlolus,proelerid quod posilum iium reus, in suppliciumcarecri includitur, repente
est, quod est ChrislusJésus. Et ntaghiludinemlanloe divine ruilu de carceris injuria ad principalumlolius
gratioeaduiirans, vere Dominasest, ait, in locoislo. iEgypli assumilur, in providenliamlanli regni uni-
Sud quid magnum, quid mirum, quod in illo loco Versis proeponilur,et qui in carcere famé forsilan
Dominusest? Et iu quo loco Dominusnon est? Imo laboraveral, spirilu consiliiproediclus,a faute non
omniumIocorum Ioc.usest, omnium temporumlem- solum /Egyplum,sed cl ntunduinuniversumlibéral.
pus est, ex quo omnia oriuntur, inIra quem omnia Al Joseph mansuetus, et in ipsa gloria sua liuniili-
currunt, in quem omnia ruvolvuntur. Sed lapis latis suaicuslos forlissimus,et illud legis : Non eris
Chrislus de Spirilu saticto conccpltts, de Virginc memorinjuriaiciviumtuorum, licel îionduinediluni,
naltis, atque oleo cxsulialionispra: parlic'ipibussuis spirilu jam edoelus, fraires agnoscil, non agnitus :
inclus, locus est, in quo vere Dominusest. El ego quia qui fralcrn»' visecra perdideraiil, merito fra-
nesciebum,inquit. Similc quid, imo idipsum alins lernos vullus non agnoscebant. Sed quia pulrida
prophcla cl eliant plus quam propheta, Spirilum viilncra f'erro el caulcrio indigent, contra rcos co-
sanclum de coelosuper dominuiii dcsccndcnlem,et lumbina districlione soevit, gemiuis alis charilalis
îiianentemvideos, loquitur, el ego nesciebamcum. noxios percutit, et disciplina salulari ertidilos, vio-
PuvensqueJacob, quam terribilis est, inquit, locus laloecharilalis coinntonofacil. Merito, aiunl, hax
iste; non est hic aliud, nisi domusDei, el porta coeli. patimnr, quia peccavimusin fratrem nostrum, vi-
Vere lapis, in tilulum creclus, et coelesliunciisine detilcsanguslidmanima; ejus, dum deprecarelurnos,
infusus domus est Dei, quia in ipso inhabilaloninisi et non audivimus, ideirco venit sitper nos tribulatio.
plcniludo diuinilatiscorporatiler.Est cl porta coeli: Nec lumen srevienssoevit,imo soevicnsplus diligil,
quia per claviin fideiejus coelesliarcscraiitur, elpcr mclius consull, ut calharlico mcdicioali, fclle de-
ipsum Meiiiatorcmad DeumPalrein itigredintur. cocto invidioe,induanl cl ipsi visecra misericordioe:
Nunc ad Joseph, narralipnis online iranseamus, el irrorato mclle fraternoedulcedinis, el ipsiquoque
el cum contra facient nostrani quasi pcrluciduin i fraternos vullus agnoscant in speculo charilalis.
gralioespéculum inlcndamus: qui zelo iiialigiianliiim i jv Ecce curiose speculalorgratioe, in hoc pcrlucidum
fratriiui in servum venundatus, divina se conser- spéculumoculos delige, cl magnitudiuemclarilatis
vante gratia ingenuoementis libertaicm non antisil;; ejus irreverberatis si potesoculis conlcmplare:quoe
qui in lypo Chrisli impudieoedomina?,tanquam .ad- cl qualis, cl quanta hoecgratia fueril, quoevendilum,
ultéra?Synagogoeinaiiu icntalus, rcliclo pallio, tan- servum, inopem, extorrent, damnalum, carcere in-
quam corpore in manus impiorunt tradilo, pudieilioe Ï clusum, in potenlis regni principem subila immu-
palmamviclor oblinuil. Hic patris proescnlioe maliliai lalione oxailaveiïl.
'
frairum subduclus, el a terra naiivitatis in terranti Eadcmgralia cl Moyscnparvulum, ab aquis JEgy-
aliénant abduclus, divina?providentia!graliam ubi- pliis, ab aquis hoerelicis,ne stiffocarctur,salvavit,
quo Droescntembabuil : qua? nec adulterii criminc e ipsa eunt in filium filioePharaonis adoptavil, imo
infamalo, nec carecre incluso defuit. Et in carccrc e per filium malrerii sibi in filiam adoptavit, atque
enim secura est innocentia, et in vinculis libéra. prophelica ci voce inclamavit: Audi,filta, et vide,
Joseph igilur carceris anguslia clausus, in atrio o el inclina mirent luam, oblmscerepopnlumluum. et
cordis fciintDeo déambulât, cum Deo loquitur, cum n </omtt»ipatris lui, el concupiscetrex decoremluum.
Dco philosqphalur; el qui hommes non aspicil. '., Hoec parvulum Moyscn, quem Synagoga mater iu
7S5 FRANC0N1S ABBATISAFFL1GEMENSIS -j«
vlrutit perfectttm educare non poluit, ad virile robur /K.danem, ul possideas nationes maxhnas, elfortiorts'
perdiixit, in lanlum, Ut /Egyplium cum Hcbroeo te, civitales ingénies el ad coelumusque muratas
cpnlcndenlein, et quasi pugno pervcrsi dogmatis populUmmagnum alque subliment, filios Enachim
eiim coedenlem,gladio confoderii, et sabulo abscon- quos ipse vidisli et audisti, quibus nuthis potestex
défit, ac lerréno pulveré terrenum opéruerit. Super adverso resistere. Scies ergo hodie quod Dominus
quo ab eo quem pro inflicla fralri injuria, ul juslus Deus inus ipse transibii anle te ignis dévoronsalque
în misericordia corripiebat, prodilus, et a Pharaoné consument, qui conterai eos et deleal, alque disperdat
ad monem expetilus, de manu quicrentium animant anle faciem luam. Ne dicas in corde tuo : cum dele-
ejus fuga clabilur, ipsunt Iiabcus via? ducem, et veril eos Dominus Deusluusin compectuluo: Propisr
salulis proléctorem, quem mox cdilus, el a pa're justiliam memn inlroduxil me Dominus.ul terrain
temporal! dcrélictus, sicul et a maire exposilus, liane possiderem,; cum propler impielales suas isioe
liabuil susceptorem. O piclas, o clementia, e gralia, deletoesint nationes. -Neque enim propler justilks
quoeet cum.paler dcrelinquil, non descrit, et quem tuas, el oequitalemcordis lui ingrédient, ul possideas
mater éxponil, colligit, alque cum pareillu m arescit terrain eorum : sed quia illoeegerunlimpie,introeunte
cliarilas , ipsa magis exulterai. Nunquid oblivisci te, delelw snnl : el ul compterai verbumsuum Demi-
potesi mulier infantem stium .'.ait Isaias ; imo per nus, quod sab jurameiilo poUicitusest palribus luis,
Isàiam ad' Sion Dominus, tî( non misereatur filio Abraham, Isaac, el Jacob. Scilo iyitnr quod non pro-
uteri sui ? El si illa oblita fueril : ego tamen non pler justifias tuas Dominus Deus (uns dederil tibi
obliviscar lui. Nam licci fidclibussuis divina conso- terrain liane optimum in possessionem, cum durai
latio nunquant desit, tune tamen copiosior adest, cervicis sis populus. Quid evidentius, quid mai)de-
copipsius protegil, quando persecutorum rabies am- stins ? Ecce quia neque in gladio, neque in arcu luo,
plius soevit, amplius exardescit. Ilinc est quod Moy- o bomo, génies ferocissimas, et ex antiquo ad bella
ses in dcscrlo rubuiit ardere, et non comburi mira- doctissimas, quibus nemo ex adverso resistit, obti-
tur, quia nube clementia?Dei in medio rubi consU nuisli, cl terrain bonis omnibus afllucnlcmposse-
«lenlis obumbralur. Dominoenini in medio Ecclesioe disti. Et ne forte dicas : El si viribus mois vicloriam
consislente, quoeunque igné persecutiouis inflam- non oblinui, vel justifia mea promerui, audi, duris-
iiietur, non coinburilur : sed in simililudiiiein au ri simoecervivis le esse populum, el quod lorrain, q;a?
camino tribulalionis dccocla, auro purior rcddilur. rivis lactis el mollis finit, iulroisti, non tant lilii
AlMuyscs qui humano, ut hoino, melu pcrlcrrilus, quam-justifia?palruni propler jusjuratulum Dei pruj-
a facicPharaonis fngçrat, gralia divina?alluculionis Q ( slituni. Ne sis ergo ingrutas tanlis beneficiis, nihil
confoitatus, conslatilior redit, jEgypiiosoppressorcs ainoii illiusproefcras,qui hoecomnia gralis tibi pra?-
populi Dei décent plagis in virga legis erudil, sed sliiil, cujus antor omni suavitale suavior, omni u..û-
iiou correctos fluclibus maris puniendos obruil, per cediue csi- dulcior, cui comparala dolcedo tempi>-
qund ad terrain repromissiouis novo ilinere filios ralium, telle invenilur amarior. Oquanlo dispendio
repromissionis Iraiismiltil. Quid in lus, cl ex bis intima?suavilalis nos ipsos alTicimus,quando adultc-
omnibus tibi vindicas, humana imbccillitas ? Quid rinis oculis in simililudincm proevaricalorisAdoeex-
te, o pulvis inanis, per inania jactas? El rubi enim teriora concupiscimus,quando in contemptum Crca-
inflamniaia îgnis obumhra.lio,et maris divisio, iEgy- loris plus crealuram quam Crcalorem diligimns,
pliorum submersio, atquc filiorumIsraël transmis- quando propler vilia quoedamel Cliristianis oculis,
sio, gralia? Dei est, non merili tui. Jam vero ubi bis ne aspeclu quidem digna, fralcrnos animos olFeti-
et alits geslis alque signis, quorum plurima studio dimus, et fraternam eharilalcm, quoeest vinculum
brevitatis proetcrco, splcndor gratioe c&'.cisinfulsit, perfeelionis, contentiosa anintosilate dissolvimus.
legalis quoque tuba surdis insonuit : ul in anliquum Nihil enim Cliristianis oculis proeler Christum pul-
Iionto primoe couditiouis stalum divina ntiseralione chi'uni apparcre, nihil debel Cliristiano cordi proeler
ïcstilucndus, mullis primum documcnlis disceret D Christum dulce sapere : qui ut affeetus animaruni
quod nulla sapienlia sua, nulla virlutc sua, nullis nostrarum sapore divinoesuavïtatis condial, noxios
incrilis suis, sed sola Condiloris sui gralia recupe- carnalium affccluum bumores igné charilalis sua?
randi adilum invcnîsset. Audi,Israël, inquil lcgisla- ipse decoquat, qui vivit et régnât per omnia soecula
tor, legis luba insonans ;- lu transgredieris liodie Jor- soeculornm,Amen.
PRJIFATIUMCULAIN LIBRUMQU1NTUM.
Miyssus abysBum invocal, in voce calaraclaruni ciainus propbeticam, et aure diligcnter apposiia
Dei. Ul ergo perspicua nobis fiai abyssus evange- . ausculiemus quid Evangclio prephelia invocata
|ica, primum per ealaraclas suas abyssum inspi- rcspondeai.
737 DE GRATIA.DEILIBRI XII. — L1B.V. 738
LIBER QUINTllS.
Primus itaque nobis David propbela prophclica. A non i enim in arcu meo sperabo, et gladius meus non
'
n:b:iinloncl : cl quid ex anliquo a palrihus suis dei ;salvabit nie? Ad nota igilur se confert, et invicia
gratia Dei cognovorit annuntiel. Tu enim, inquit* proesidia, i armalura muiiiiur apôstolica, lorica fidei,
Domine, manu tua génies delesli el planlasii eos ; galea j spei, ac gladio verbi Dei, sciens inimicum Dei
affixhlipopulos, el emisisli eos. Non enim in gladioi '.superari non posse, nisi per verbum Dei. Bellica
suo possederunlterrain, neque brachium eorum sal- aulem '. arma nulla requiril, baculunt pasloralem ul
vavileos. Sed dextera tua, et brachium luum, el lux; paslor ] aceipil, quinque lapides limpidissimos, lan-
vullus lui, quia placnisii tibi. Non enim in Salvandis > < quant manu Dei limatos, alque digilo Dei inscriplos,
nobis nostra Deo mérita, sed sua ei bonilas placet : de torrente colligit, in pera paslorali abseondil;
nec tam obsequip noslro dclinilus, quant inolitai hosii superbo ex adverso occurrit, unum impudo-
bonilaie rplacalus, cl dextera sua nos prolcgit ett raloe fronti infigit : et immanem illam bclluam ad
bracbio défendit, alque illuminaiione vullus sui,, singulare ccrlamen singulos provocaniem uno lan-
spirilu consilii nos inslruil. Sed sicut de proeterilo, , lunt ictu conteril, alque blaspbeinum caput.propri»
ita inquit cl de fuluro : Rex meus Deus,pnveipe pro» niucronc Victor proecidit. Ecce quontodo David et
satutibusJacob. In te hosles noslros ventilabimus, in! _ imbellis hoiiiini de gralia Dei poilus quant de viri-
nomine tuo conculcabimus adversarios noslros. Nonii bus suis vcl armis proesuuicndum,tam faclo quant
enim in arcu meo confidam,nequegladius meus sal- voce proedicat, quomodo regia se lorica spoliai, lit
tabit me. Ecce eodem sensu, quia et codent spiriluu gralia nielius se vcstial ; nec ad immanissimuni
legislalor alque propbela, quasi duo cherubim in-i- bostem conlcrciidum arma alia inqiiiril, nisi vir-
lenlis vullibus in.prppilialorium sibi concinunl : clil . gant pasloralem' et lapîdem, quibus adversàrioepotc-
possessionem repromissoe hoeredltalis, non labori ri slalis principem a Cbristo perimendum, ul propbela
suo, non induslrioe, non virtuli, non bcllica?stre-i- inlelligit. Pcrenipto itaque Dei polius quam sua
miilali, non dcniqiic armis aut meritis suis, sedd virlutc populi Dei inimico, et gloriose iu commune
gratioeDei, cujus cl vere donuni csl, ascribunt. Sedd de aiivcrsariis Iriumphato, stibaclis deinde hosli-
sicul de fortissimo illo Scriptura commémorai, cujus is bus in regnum stabililus, ad oedificandamdomiiin
islc forlis manu typum gerebal, coepitJésus facere et domino, iinpcnsas regia munifieenlia proeparat,
docerc, graliam quam voce David proedicat, facV: le dignain Dco doniuiii fucerc secun?délibérai : et quia
quoqtte commendat. Nam cum esset in oculis suis is sapiens consilio omnia gubernat, consilium cm»
liuiiiilis cl modicus ; in oculis domini magiius inven-v propbela communicat, Domiuivoluntalem super do-
lus, divino est ad regnum judicio electus : atque inrt çQ voliche voluntalis suoe sciscilans. Sed quia dignam
(iriiiameiiliini regni non lcnlicula, sed cornr. olei ei Deodomumoedificarchumana panpcrtas nonsufficit,
manu prophclica unelus. Populi itaque providenlia, », dcvolioncm quidem liiudat, opus aulem divina cen-
cl regni adminislralionc suscepla , infeslantibus al- 1- stira non approbat, sed de utero ejus cgressiirum,
lophilis, pace lurliala, discrimini se sponle objicit, I, et super tlironuni ipsius oeternoimperio regnaturunt
clul bonus rex plus communi utilitali quam propria? a? (lemintiat, adeo dilcelum, in lanlum dcfiliishominum
saluli consulit, alque immanem illum Goliam, mon- n- singulariter proeclectum,ul et Deus, illi in patrem,
slrum putius dicendum quam hcmincni, corpore re et ipse oequohonore sit Dco in filium; Ipse inquit,
cnornicm, animis trucem, bcllis assuclum, victoriis iis quando complelis diebus tuis quasi coeretnoniis 1è-
clalum, scuto iidci numiliis, solus illo in tempore re galihus jam expletis, cum palrihus tuis dormieris,
non expavit. Quis enim moiislrum lam lerribile non tn ccclesiasticoedomus, in lide Eyangelii fundamcnla
expavescerel? Quis bcllalor a facie ejus se non abs- s- jaciet, ipse in columnis speipariclesexcelsosexstruet:
conderet? At David nosler fratrunt suorum stalura ra quos etiam ne aliquo venloruni aul imbrium iinpefu
quidem miniums, sed fuie maximus, aspectu pul- il- dissolvantur, sicut-illam quondam in diluvio arcam
cherrimus, atque roseo ruborein myslerio sanguinis lis bitumine spiritua.li inlerius et exicrius liniet,ipsead
Chrisli suffusus, expavcsccrc non novit populi Dei tei D
I dceorem tanloedomus rite copsuinmandum, cutmen
inimicum, nominisque sançti hlasphcmuin : sed iu- n- charilalis iuîpohet, in qua universa legis ac prophe-
Irepidus, et nec corporis nec armorum immanilaie ne larum insignia dépendent. Filius aulem qui David,
io- imo itt David uni verso mundo rcpromiltilur, solus
lerritus, ulcisci parât, et populi soi injuriant, el no-
niinis Dei viventis blaspliemiam. Persuasus itaquei a in filiishominum dignus iiivcnitur, tam sapiens, tam
Saule, lorica ipsius induitur, galca legitur, gladio lio dives, aclanla rerum omnium abundanlia affluens,
avcingiiur, sed his omnibus oneralus potins quam im ul dignam Dco domum oedificet.Solus namque ex
inslruclus, impedilus quant munitus, ne viderelur ur anliquo, et aboelerno édoclus, novit de quibus lapi-
spern viclorioein armis regis et non in Dcoposuisse, se, dibus domus Dei debeat conslrui, ad quant iiormam
^regia rursus lorica exuilur; galea detegilur, gladio lio lapides singuli quadrari,'qui in fundamento slcrni,
discingitur. Quid aliud in hoc libi facto videlur ur qui debeanl in colùmhas erigi, qua qualilate aller
propugriatorpopuli Dei inniiere,quant gestiscancre; •e; altert sociari, qua colorum varielate domus ornai i ;
739 FRANCONISABBAT.IS AFFLIGEMENSIS ^
qua dcmùntdebeal laudiuncolchrilate alque modu- A aulem s panno menslruala? immundiùs,aul quid nîve
lôriint dnlcedincdedicari. Hujns ad oedilicandam i
i mundius ? Quis igitur ahyssum istam diviiiarnm
domumDominiadveniusproeslolatur,Uujussapientia i gralioe
î Dei omni liumanoecuriosilali invesligabilcin
lanlo operi idoncaproedicaluf: bujus repromissione, , omni
< philosophie» pcrspicacitaii impenelrabilem
David magisquam regio solio glorialur. In qua re-. quantacunque
( sensus altitudine all'ingcre poieiii
promissione admiranda scrmonis Dei dispensatio,, iquoemenstruas sordes, imo iii-quîlatesnos!ras meu-
quod hoinini quanivismagno, quamvis sanclo, la- sfruis. i adbuc sordibus sordidiores, huinilis lierba?
nten bomini, lanla et tam magna promissurus,quoe ? 1byssopi leuui aspersione, lam céleri1er, (uniquepa-
nteritum bominisexcédèrent, ad quoenec ipsaange- itenter, sic ad perfectum abiuil, ut muliitudine
lica?dignilalis excellcnlia altiiigercl, primo eum ad] < candoris vincal el candorcmnivis. Nec ita lm-
scipsumrevocat, et undé assumplus, qua el quo ett milis byssopi tenuem aspersionem dixerim, m, hn-
per quem adduclussit commémorât. Commémorât t potentem intelligi velim ; sed tenuem, sublilein,
htimilil'alempasloralis offieii,fàSligiumimpcrii.indee divinam, adeoque poletHem,ul sine ejus aspersio-
gratia assumpluni, hue polcnlia adiliiclum: secomi- ne, nulla sit prorsus menslruala?ablulio, nulla
lent fuisse ilincris, se protccioremnarrai in pericu- vel labcntaculi sancli, vel ipsius libri, aut populi,
Iis : quod nomenejus rcgno,divitiis, bellis.victoriis s »D aul cujuslibcl rci sanciificalio. Quar cl quanta est
cxlulcril, alque nomiui forlium lerroe cooequavciil. . isla o filii gralioe gralia ? Undc obsecro ccepil ?
Primo itaque comntonilioncbùmilitatis contra venc- î- ubi desinil 1 Imo nec co?pit, nec desinit, sed ab
num elaliohis, quasi quodantanlidolo spiriluali liu- i- oelemo fonte oelcrnalitcr Huit, opporttmoque in
mani animi fragililale proemunila, postquant inn tempore quadrifido eleclorunicordibus flumine?n-
lesiimonium magnoegralioe,quoe conlulcral, bona a finit, atque ad proferenda virtutum gcrmlna, areo-
enumeral, ad cumulunibeneficicrumregno repro- i- lam aroma'lum sponsi, temporaneaatque scrolina
missi filii ipsius quoque in oelernumslabilicndunt n inundàlione ubcrlim irrigat. Hoec est illa gratia,
promillitsoliunt. Ingressusest autemrex David,Scrï- i- hoec esi, inquam, gralia, quoejElhiopcm, qui juxla
plura ait, el sedilcoram Dominoet dixit : Quisego /o Jeremiam pcllem suant mutare non potcsl, nativa
ittm, DomineDeusmeus, el quoedomusmea, quod id nigredine dicto cilius exuere potest, quoe pardum
àdduxislime hue usque? Sed et hoc pnrum rismnest si . lioereiici dogmalis varielate respersum, solo mitu
in conspectutuo, DomineDeus meus, nisi loquereris is immulat in unius fidei candorem gratissimutn.
eliam de domo servi lui in longinquum.El paulo lo liîbcl adhuc in admirationent tantoe gratioe oculos
posl : Propler verbumluum, et secundumcor luum m defigerc, et piissinti coiidiloris in humanam o.ni-
fecisti omnia magnalia hoec, ita ul nolum lacères es ntam fervcnlissimum zelum et affectumbenignis-
servotuo. Ingressusest inquit. Et quo ingressus est? il? simiint ex ipsis verbis suis colligere; Arguit in
Prophetico scilicelore'cx verhis Dominisnper lot ac Jercmia Dominusllierusalenifoinicantemcum idolis,
tantis beneficiisadmonilus, et repromissis insuper er et in Hierusalcm humanam 'animant fornicantem
mullo majoribus, secrelum cubiculipenclraliacordis lis cum viliis, et more clcmcitlissimimaiiti uxorem
: sui ingredilur, scipsum coram se slaluit, bine mé- e- adultérant zelanlis, et conscienliaadmissi exlerrïla?
rita sua, hincdivinapensaibénéficia; et quia mérita ta blandientis, el ad Ihoriim legilintuin iiumlla incesti
beneficiis longe sunt imparia, sedet corain Domino, o, venia revocanlis, sic zclatur, sic blandilur, sic revo-
huntilialu.rcoram Domino,alque illius gralia:omnia iia cal, ac contra cônsuetndinemvirorunt se facturant
adscribit, a qno uuiversagratis sibi collalameminit. il. denunliat, ut incestoe, ut meretrici, ut adultéra?,
Propler verbumtuum, inquit, non propler nteritum im lanlum reverfatur, et Ibori consortium el nominis
meum ; secitndumcor luum, non secundum aliquod od dignitaiem, el pristini aiïeclus intégrant chantaient
liumanoe adinveiitionisconsilium. Ecce quomodo do restituât. Vulgo, inquit, dicilnr : Si dimiscril vit
rex potens, rex sapiens, el ideo vere polens, quia lia uxoremsuam, el recedensab eo duxeril aliernm vi-
sapiens, graliam faclis contmendat, graliam voce ice jn rum, nunquid reverteturad eam ultra ? Nunquidnon
proedicat,nullumquebomini lutius esse proesidinm, m, polluta el conlaminala erit mulier illa ? Tu autem
quam gratioeDei subsidiunt. fornicala es cum amaloribusmullis, tamen revertere
Isaias aulem liumanoefragilitati divinam graliam im ad me, dicit Dominus,et egosuscipiâmle. Levaocu-
inlelligit, et asserit adeo per omnia necessariam,ut,ut, tos luos in directum,et vide ubi non prostrala sis. In
rentola gratia, sprdidissimopanno menslruala?com- m- viis sedebas,exspeclanseos,quasi latro in sotitudiite;
pararënon vereaturomriemhontinisjustiliâm. Facti icli el polluistiterrainin fornicalionibusfuis, et in maliiiis
sumus, inquit, ul immundusomnesnos;.guasipannus nus luis. Quamobremprohibiloesunt stelloe pluviant*".
menstmatoeuniversoe jnslitioenoslroe.At conlra David
vid et serolinusimber non fui'- frcii mulietinmeretricù
reum se ingemiscens, cl rcaium suum humiliter iter fada est tibi; notujsfierabescere.Ergo saltemamodo
coiifitens, precemqUe devolissimam rëis omnibus bus voca me: Paler mi, dux virginitalismeoetu es.-0 pie-
pernlilem sùpplicàndiperilus compoiiens, de indul- lul- tas, o bèmgnilas, o mira, o miranda cliaritas! Quid
gcnlissjhii Domini bonitate spem veuioejam proesu- su- nnquam clcmentius,quidunquamdulcius?Nosmiseri,
nvens: Asperges-me,inquit, Dominehyssopoet mun- un- nos septilcradealb'ala,qui de nominesi'ngulnrifalis.qiii
tlubor, lavabisme, ei super nivemdealbabor. Quid iuid dehabilùliumililatis,sanciilalem specietcnusproefeii-
"
741 DE GRATIADEI L1BRI XII. —L1B. VI."— PR.EFAT. 7^}
diiiius, ab iiitusautcmdccadaveribusmorluorumpu- A Alproperàl, et legalionis sérient ipse ordinâns. Loqui-
iieiliuemelfeloremexhalamus, si peccatorem, si simi- > mini, inquit, ad cor ejus, M est, blandiminiei et ad- .
lem nobis vidcrimus, dedignamur, déspicimus : quiat vocale t eani : quoniam compléta est malilia ejus, di-
peccatanostra postdorsumnoslrunt rejécimus, elin fe- missa i est iniquilàs illius. Commémorai prima? de-
slucam allerius irabe nosira neglecta, oculos inlendi- isponsâlionis fuient, dotis ntagnitudinëm, unâm duo-
nuis. Si Iapsum ccrnimus, si saucialum a lalronibuss rum in uno spirilu conjunctionem,communis ihalami
non miseremur, non coinpatimur : vulncra non alli-- .ornatum, et pulchritudinem, osculi jucundilatcm,
gantus, jacenlem manu consolaloria non allevamus,, amplexus dulcediiiem. Ilis et hujusmodi demulccl
cl quia visecra misericordioe non Iiabemus, miseri'i trépidant, diflidenli reformat flduciam, ac demum
iniserumproelerimus.Non dignantur hujusmodi oscu- revertênli non servos, non amicos obviant millil,
lo, non dignamur alloquio : panem ipsum cibarium,, primus ipse occurril, prior in amplexus, phor in
quem cum soricibus cbmmunent babemus, quem etit oscula ruil, alque tanti gaudii feslivilate digna ex-
de mensa canibus projicimus, cum consorie naturoe e sullalione celcbrala, in cellam aromalum dilectam
noslroe,cum consorievocabuli Christian! participaise inlroducil. Cujus dulci proesenlia,amplexu, etoscu-,
Pliarisaico faslu, ut ncl'as, abhorremus. Non remi- i- lis miruni in modum, imo ultra omnem humanum
niscimur proeccpti,quod accepimus, quod fréquenter ir B modum obleclata, jam proe nintio oeslu amoris sui
amlivimus, fréquenter Icgimus : Non abominaberis is impotens, scipsam vix suslinct, imo nec suslincl;
JEgtjpùum, quia advenu fuisli in terra ejus. Nemo 10 sed in collum dilecli lauguida relabens, amoris
noslrunt est, qui in Mgyplo non cxsulaveril, qui ai niagnitudiiiem vocis ac jubili teslalur magnilu-
Pbaraoni non servicrit,. qui palcas iili malcriam m dine. Filios Ilierusalem, exclamai, fillte Hieru-
jgnis non collegeril, qui sub onere ejus incurvus JS salem, fulcite me floribus, stipule me malis, quia
non ingeinucril. Quod. si de domo servitulis, et de le amore langueo. Quem languoreni omni sanilate ju-
fornacefi:rrea,Cbrisloduce, cducli sumus : non abo- )- cundiorent oeslinto,quem morte ipsa validiorem non
inineniur yEgyplium, in cujus terra advenu?fuimus. s. dubilo, quem regnis ac sedibus proeferendumconsed,
Si Hcbroeumad terrant repromissionis suspirantent, n, in cujus compa.ralione aurum et lulum oequalilcr
sed adhuc sub jJSgyplioonere gcmenlem, audimus, s, penso. Quemquidem cum pro scinliilula exigui amo-
cl vociferanlem misereaniur, conciirramus : el nt ul ris, corde amem, ore proedicent,faleor needum nôvi,
legemChrisli sic implcamus, fralerno oncri fralernoe loe quis sil languor sponsoe,de amore sponsi. liane
charilalis bumcruni supptjnanius. Sed, quod absque ue ergo cellam aromalum, in qua sponsus et sponsa
iloîoveeloqui non possum, timorein Dominioblifi, et mulua amoris sui suavitalc pascuntur, lu quisquis
proecepta ejus sunla aure, et necessilatem fratris ris G
^ nie es avidus ciborum gralioe,et iusatiabilis desidern
aridis visccriliiis proeleriniiis. At vero ut ad supe- c- suavitatis intima? , hune inquam vel iniprobiiate
riora reverlamur, ille s'ingularilcr inundus, ille in evangelica irrumpe, vel furtivo silenlio clanculuin
(iliishominuin solus mundus, in quem nihil inquina- la- ingredere, et captalo sccrclo sponsi et sponsoe, ibi
tum incurril, cui angclica mundilia collala nec ipsa >sa quoere, ibi disce quoe sil magniludo gralioe, non a
sordes eflugit, non dediguaiur nos, non asperjwlur Lur nie, qui hoecipse ignoro, pauperrimo hominc. Ilis
,rî. lamen intérim si libel panpertatis noslroe l'erculis
nos, in foedissimoillo et foeditissintocordislupanarî.
Proh dolor ! proh pudor ! Quod diclu quoque horri- ri- vesecre, atque dulci mcduila evanstclici frumenli
bile est, corruptori animarunt diabolo proslilulos, as, cribro obcdicnlioeutcunqilecxcussa, alque charilalis
el ul foedafoediseloquar, a planta pedis usque ad oleo consperea, pascere. Si quis aulem paleam plus
vcrticeui, a mimiino scilicet cogilalu, usque ad per-y- amat, quaquaversto] per jÊgyptum-ipscsibi colligat,
fccluni operis, tola actipne coiistupralos : taies, lain
ain cl si ita voltterit, civitaleni Pbaraoni exstruat : ego
sordidos, tam viles, lam abjeclos, huniillimus et be- charitatem, rem tanti prelii, vili palea nec -venaient
iiignissimus Dominus non abhorre!, non despieil, :it, habco, nec ipse emo.Sanclum capul vesU'um, Pater
JÛS veiterande, Velustus dierum, in quo omnia matii'ra
non abjicil; talcs sibi in conjugium adsciscit, talibûs
ilis sunt, nulla senescuntj quod enim aniiquaiur et sô-
lanti reatus sibi eonsciis et. conscientia exterrilis
blandilur, atque ut redire ad se debeant, ore placi-oei- nescil, prope inleritum est, benedical, et sub pedibus
nis vcslris communem Omnium nostrum adversarium
dis&imodeprecalur. Millil cl legalos. reconcilialioiiis
^pevitos,perltdiam non imputai, adnlleriuni non im- .m- vétociter conterat. Amen.
PR.EFAT10 IN LIBRUMSEXTUM.,
- De .
gratia Noyi Testamenti. .^
Soient navigantes navigandi periii pro qualitale D incumpentis plus adjuyât. Mihi igilur oequor tanli
venlorum sinumveli aul exlen.dere, aut çonlrabere, myslci'ii carina pbedienlioe sulcanli, vélum pauperis
ôbliquare, aut in directum tendere, et quo magis ingenii video non contraheiidum, sed ^ilatalo sin'u
pertransire accélérant^ eo largius: vélum yento re- pii desiderii, totuni Spirilu sanclo expandènduhi,
laxant,ut.lanlo celerius navis pnusta cursum ex- ac 'lotis mcdùUis,veni, Spirilus, 'a'quatuor-- ventis,
pleat, quanio currenlem impetus venii a lergo cum propheta exclamandûm. Si enim propbetoe
743 FRANGONÏSABBAT1SAFFLIGEMENSIS 744
mandalur, ut potenliam Spirilus invocet, ad vivifi- A visitatione calholicum de incarnalionc verbi Déi
canda ossaarida, in lypum unius lunepopuli;quanlo sensum concipiam, alque pro effalu balbulienlîs
magis mihi pertenui spirilu, dé vila Omnium in infantioecoudigno verbp ipsum quod in principio
Chrislo genlium Scribcntinécessitas incumbit sup- eral verbumin munduin élïërani. El valde 010 ut
pliciter invocaiidi el exorandi digne sepliformcm tiequaquamusqueadeo benignissimusille consolator
graliam Spirilus saneti, ul ab ipso doctus possint immundi lugurii sordes âbhorréal ut servulum
pro Capluhunianoe angusfioecioquimagniiudincm sutim offensus perlranseai, atqùc in hoc sudore
çrâlia? vivificalricis, alque modum vîvificalionis? vullus sui paupèrèntsuunviiicoiisolaluniproelereau
IpsumCrgoVoce,ipsunt corde, ipsunt volis, ipsunt Sîcul aulemin sacramentoVeterisTcslamenliiraiis-
inVocodesiderîis,ul^siculsub umbra ejus gloriosus aclam luijus operis parlent numéro distinxiquina-
ille gîoriosoeVirginia utérus inlumuil, alque ipso riOj ila residuamin honorent sepliformis spirilus,
déducenle dé s'muPatris péf ejusdem uteri thala- dignum duxi numéro insigniroseptènarip.
mumcoçlcslisad nos sponsus processil; ita ex ipsius
LIBER SEXTUS-.
PRiEFATIOIN LIBRUMSEPT1MUM.
Moris est Scripluroe sanctoe, ut se invicem tcsli- enim propheUc ossa mulla uiinis, carnibus nudata, '
moniis suis, quasi columnis quibusdam fulciat, et nervis dissolula, et iu lanlum arida, ut ulrum vivi-
rcs difficilesatque bumanoedilliileiuioeincredibiles,: ficari possinl eliam propheta?fuies diflidal ; quoe ad
akerius roi oeque difflcilis cxcmplo aslrual. Con- imperium Domini vaticinante propbela diclo velo-
descendit enim sermo divinus audiloribus suis, et (Q cius caniibus vestila, nervis sunt compacta : el a
quos solido cibo nondum videt iiloneos, icncrilu- quatuor venlis liante Spirilu vivifient», cl in anli-
ilinelaclis intérim nulrit. Unde in Ezechielc Domi- qiiuin vitoestaltim super pedes suos sunt rcslitula.
nuscum laxandant caplivilalem populi Judoeorum Sieut aulem proposila sunl hoec domui Israël in
piontitlerel, el illi polcnliam Dei ex sua imbccilli- porlcnlom, ita cliam gioriosoeac pcrpetiioeVirgini
liitc nielicntes, proe magnitudiiic calamitalis hoc Marioe infecunda anus Elisabeth proposila est iu
cliani Deo impossibile crcderenl proponil simililu- cxemplum, ul tu in in Elizabelh, quant in se ontni-
liincni, el ex comparaiione magis difflcilisac magis pptentiam Dei disecret, qua quando vellet, cl qup-
insiictaad ciedcndum stiadel incredulos. Proponil inedo vellet, naturoe cursum rétro converteret.
LIBER SEPTIMUS.
El ecce, inquit Gabriel, ecce Elizabelh cognai» studuit, qui reis poenilcnliam indiccret, el vciiieuli
tua, cl ipsa conccpilfilium in senectutesua, quia non judici clemenlioeviam slerneret. Proprium esl enim
erit impossibileapud Deum omneverbum.Si ordinem benigni judicis ut sieut obslinalis districtusel lerri-
iiniura?respicis, in Elizabelh non invenis. Ab anu et bilis, ita poenilciitibusappareat clemens el in.itis<El
sterili parlum pâtura non exigit, quoeet si steriîis D dignum profecto erat, ul proeeolaitIi judicis, niagrtis
nonesset, nihil hujusmodi naturoe vclula debcret.Si el ipse commeiidaretur proeeoniis, ul in dignilate
autemet vclula elslerilis, qualege naturoeconccpil? proeconiisiuundusdisccrel, quaiiioeexfeUentioejudex
Soddeficienle nalura, proevaluilgralia : quia apud esset. Millilur itaque de coelonunlius, non quilïbet,
Dtum-nonesl impossibileopine verbum. Vcruni quia sed Gabriel archangelus, iu tempore sacrificii ad
lnijnsopusculi mei causa est obedientia, ntaleria, Zachariam sacerdotem Domini, ut duin ille de ara
gratia, absurdum est si.h'iuioproelerire qui proeco cordis in coelum dirigit inccnstint orationis, per
est gratia:. Pncco enim gralioe de gratta concipilur, coeleslemnuntium loelificelurde exaudilione précis.
per graliam nascitur, gralia nialris adbuc in ulero Et bene lempus mysterio atque mysleriunt lempnri
perfuiidilur, de gratia nomen sortilur Joaimes, id congruit, ul, dum sacerdos intus cum odore incensi
est Dei gralia dicilur. Libet itaque ad superiora Dco offert vota populi, et populus ipse foris pro
respicere, et hoec ptulo latius ex ord.inc digererc. salute sua Deo snpplical, lune sacerdos intus in se-
Index oeicrnus proeloriimi'mundi ingressurus, subi- creto cordis de nativiiale proecnrsotis Domini et
'"s cl imprpvi.sus rcis supervenire noluil, sod di salute populi, secrcla consilii Deiab angelo edotln»
giitim se proeconcntante faciutn suam proemiltert! intclligaf. At Gabriel archangelus'IcgatiQuishujus-
"
751. FRANCGMSABBATISAFFLIGEMENS1S 759
inodi perilissimus, a dexîris allaris ineensi aslat, A c° concepissc se miralur ac stupel ; quid noviiaife
quasi positipne sua clamans,.quia dextera sinl, qua? . quid qn iiiiraculisecum agalur nondum iiiiclligcns.Oc-
iiuutiai.Pulchrea dcxlris allaris incensi,quia exau- cultai ci se anus "pudibunda, célare coiUcndiiD«J:
ditam esse indical persaccrdoiem oratipneinpopuli. m magnalia, ignorons-quam celcbris' niundo futurtis
Pulchre, iiiquani, a dcxlris allaris incensi, quia for- es cssel, qui nasciluruseral. Adeslfestina dévoluvir^o
liludiiicmanuunliai dexiera Dei. Qua visionesaccr- adesl ai Maria de conccptii.ElizabelhcdoClaab angelo-
dos dévolus, divinis lolus inleiilus, eo magis quiai el et illud Sapientis : Qanio magnus es, humilia le in
angclicapcrlerrilus, lacita secumcogiialioneoesluai, , 01 omnibits, secunt forte rcvolvcns, cognalàin cum
quis sil, unde adsil, quid sibi Vclil, -secummirans. feslinalionefe visitai, et malrcm servi ipsa domini
Non hominem.crédit: qui iu tempore illo cl in se- m mater»ofiicipsncuni devolioiic,prima salulàl, unique'
creto illo, in hora scilicel incensi, el intra sccretuinI publiant
p: proefercns, sicul virginilaiis, ita el bumili-
veli, Subilose sànctis ingcsscril. Eo inagismiralur,, talis. tu Èia nondiscussacrassa iiubo,iiitende, si pôles,
eo,magis trépidât, el divinumaliquid essecredens,, ipsum ip pumsimum splendorcmgralioe,et comniudma
j'cv.creiiliainquedivinis exhibons, reverenter exspe-- acie ai aquiloediligens speeiilator diligciiler sp.cctirare.
«lai, donec. ipse qui vCnerat, adveiilus sui causantit Sed S fortassis diecs : Quid ad me isla? quid ad hu-
aperiat. Ne iimeas,inquit,benigntisille Ircpidaiilium it B quum
q justilia?quid ad pccCaloremsaneioriim nicri-
consolator; ne Iimeas, quia ad noslrum ingressum II U la?quid ad huniililaleufservi, insigniadomini?quid
limcrecosnonconvcnit,qui bosiiamlaudis in odorem 11 demum
d ad hominem, niagiïalia Dei?Miiltimipiano;
suavilalis Deo ôfferiitil.Ne thncâs, quia (ristia non n nempe
n ul servum gloria sua inducret, babilnm servi
sunt quoenunlio, grala sunt, jucunda sunt, cl pleua a E Dominus induit; et quod in assmnplo honiincDeus
gaudio. Exaudita est oralio tua, tanquam pro saintee eegil, bomini contuiil. Consolarc ergo , o I101110,
populi, tanquam prorcdemplione loliuS mundi, Deo p «consolarc, cl banc quoque graliam ex Domini mi
grillante!-oblatà. Exaudita estoralio Mo,ejus merito 0 bbcnignilalc tuant esse proesunie,et ullimuniquojiie
jam accepta,qui fuiurusesl sacerdos ethostia. Exauu membrumeum «' capile suo glorilicahdumiudiibitanlrr
dila est oralio tua, cl Elizabelhuxor tua pariel tibi. Yi crede.
c
filium, non filiumlanlum carnis, sed et rcpromiss!o- ). Audita salulationc niatris Domini, rcplelaest Spi-
nis ; non naturoe,sed'gralia?,.quialippicnlisLioeuloro •o rilur Domini, ancilla Domini: el quia nu'gnantper
partii sex filioiunteffeto, lempusjam inslal quo Ha- 1- 'Spirilum graliam agilovit, niiignavoce, quia magna
chel magis dilicta, gralia fecundafa, filios dcxleroe a? ffuie, exclaniaVit.Beiicdictulu iu mulieribus,el bene-
parère jam incipial. El utcuncta te edoceain,Jouit- x- diclns
< friicius veniristuii Bi.'iied'urla
tu iu inulieriliiis,
«es vocabilur,quia magnoegratioe,magni apud Deum m < " qua; privilcgiumbujusbenedictionissola proeciiliclis
nicrili habebilur. Magnusenimêril coramDomino,in nieiuisti 1 mulieribus.Benedictnsfrucins venirislui, ox
opusmagnumjam proeelécliis,in opus magnumposl- l- < quo conficitur panis coeli.Benédiclus[inclus veniris.
oà assunicndiisa Duniino.Magnus eril, quia proeco :o lui:/ cujus suavilalc pcllilur aiiiarissiniafainessoecu-
illius ciit, cujus magniltidinisnon est finis. Magnus its Ii. I Betiedicliisfructusventrislui, sine quo necin roelo
ev.it,quia Spir'nu sanclo replebituradliucex utero,•««?• «T- 1vivunlaiigcli. Et undehoc mihi, ul veniutmaterDomi-
tris. Spirvu snneto malris adhuc ex utero replebitur, r, ni 1 meiad me? Unde hoc indigna?ancilluloe,ut (ligna
cujus polcntia.in utero crcabilur. Nain,cum in paire re babealut'
I visitât one tàuloedomiiue? Undehoc tixor'
guncrandi, in inalrc pariendi olïïciumjamsil emor- r- 1inilitis, ut a maire visilcliir impcraloris? Ecceenim
luum, cujus hoc, nisi Spirilus sancli est donum? 1? ut ; vox salulalionis tuoeauribus meis insonnit,infinis
Spirilu siinclo replebitur, Spirilus sancli sitavilatc te in : utero meo proeguiidioexsultuvil.O gratia, 0 niira-
piscelur, idcoquenec imniundovescelur, nec vino, 0, cilla! Imperatrix ancillam visitât, iniperalor militriit
sut sicera pota'.iilur. Qui.enim palalo cordis, quam m hctifical. Domina famulamo'fliciosalulalionis lioim-
siuivisest Dominus.guslat, exteriores saporcs non 3it rat, dominus servum spirilu propliciulidouât. Muter
înagnopere ctlrat, qui vero ab inleriori dulcedinc ne p. 1
^ judicis se ancilloeobseqiiendosubmiltiljudex'proeco
jcjttiïiil, porcoruiii siliqnis inbial. El nïiittiin nativi-
vi*' lient dalo mandalo anlcfacicm suam proemiilit.An?
tute ejusgaudebunt, qiiia gaudium siumi m.uitdoan- n- cilla v.erodominantdébita cum veiieraiioneexeipît,
ntintiabil. Multi in nativïtate eju&.gfiudebunl: sed ed cl quanlo benigniorent experitur, plus diligit. Non
pbstciim venttirus est, de cujus luttivitalécoeleslia lia superbil, non iuflalur, ut illa Agar, née cervicom
siimilcl.lcrrcnacxsuliabunt.Ilis angelicoeassertionis ais crigit, sed de officiégratias agéns, advcn'tu dumiiiic
or.icuiîs sacerdosiixrcdiilus, et cnïn saccrdolc suo uô suoescindiguam asseril. El quia malri Domini-sutse-
perfidiis ille populus, silcntio pleetilur, doucepugil- ;il- humililcr sternil, pro honore malri delato, a Ibi»
la'ri fiilcinomen Jbannis.ascribat, et in fine muudi idi spiriluntprophelioe,donoaccipit. Necparvulusinnie-
de corde ejus perfidia?ablalo vclamine, tcmpiisgra- ra- ro cessai ab olïicio,sed cl ipse doniiiiiimsuiiiuadcssô
lioejam pcneproetcriisse,ac diem jiidicii inslare ex sentiens, tripudiài gaudio. Maternosvullus nondum
Sçriplurissanelis intclligal,ac veroefidèicohfcssi'onc, ne, agnoscil, cl virginco cl'ausuniutero, doiffinimisnuiu
cuni olïicip lingua?meroalur cl donum prophelioe. i.oe. recognoscit.Agnoseitservus dominuni,milesrégent,
liiicreaZacharia jiisla incrcdulitatissnoepoina mul- ul- p'roecojudi'ccm,cl quia videl judicem jamjaniinci-
ciaib, nontardai divinauromissio; concipii-Elïzabc.b, :.li, piciilci'u ingredi, qua iiitcripï poU'Stvoce, cssulia-
753 DE CHATIADEI LIBR1XII: — L1B.VII. Toi
tione vidolicel gandii, mundo inclamal adveiilùm A quoe q el ipsa populuin Dei promit ac pcisequiiur :
judicissui. 0; novilas ! "o miraculum! o pulcherri- el e de poleslale Pharaonis dexiera Dei liherafis ile-
imiinctlheatromundi incognilumspeclaculum! Par- runt r atque iterum tentai pcccali imponcre triliùlum,
vulinostri in utero ludo suo sibi iiivicem alludunt, Esl I el aliudiu libro RegumAnna?noslroe,id est, gra
sed non sicul IsniaclIsaac, aller alleri illudil.Ailudit lia?t canlicum, qUoeoralione ail Deumnon prit morte
jjenignissiimisdominus devolo famulo, graliam in- iinimicorum, sed pro fruclu veniris sui fusa el ex-
fuiidendo; ailudit luimilis servultis pio domino,quasi raudiia, hosliam lundis Dco offerens, canlicum cx-
iiiierim polesl gralias rofcrciulo. Ailudit dominusi siillationis
s edidil : el unius filii digsiilalésuper nii-
gervo,âdvctilumsuuin manifeslando; ailudit servus; "merosninoemuloe
"i suoe sobolcnt gratia Dei se esse
domino,,adventum ipsius gestu corporis prophC-• (dilalalam, gloriabunda cecinil. Sed quia propositiim
taiulo.Ecce pàrvuli noslri, sieut illi in utero lie- mihi i non esl omnia vclcris hislorioenuiic caniiea
lir-cra:conlciiduiit: sed non ul aller allerum sup- revolvere,
i veniain ad illud Salomonis in caniicis
planlel, sed ni aller allerum miindo conimendet. famosissimum,
I el propler quanidanij imo magnam
ComniondaiChrislus Joannem, tanquam fidelissi- •sui cxccllcntiam non sohim canlicum, sed et Can-
muni famûliim : cninmcnùal Joantics Christum1 ticuni canlicorum appellalum, ubi nullus de hoste
mundo, tanquam agnnm Dei, qui loltit peccala T B mollis, de concluso utero dolor nullus :-ubi nulla
NiHiirfi.Gninmciidal Chrislus Joannem, dicens : Inlerr sterili permanente, oinnes de lavacro a.sccuduiii
iiulosmiitierumnon snrrexil major Joanne Baplisla;; cum gemcllis fetibus, ubi a filiabus Ilierusalem
cotiimendatJoa'nncs'Christum, dicens : Qui post nie e dulcibus modulis Ihcoriciim illud sponsi cl sponsoe
venilahté me foetus est, cujus non sum di'gnuscor- - dccanlalur epithalamiunt. îlis el aliis omnibus di-
rigiam calceamcnti solvere.Hoecarnicaniuluoecoin-, [- vinis ac myslicis caniicis, unuin illud âespecialo
nicndalinnisoflicia proeliidunlin utero parvulorum u Marioe canticum, quod de primitiis veniris sui do-
gnudia, diim cl servi dominus congaudet sanclitali,i, mino oblulit, tpii benedictiouemdcdil, proeferendum
et ille cxsultat se dignum iiivculum vocari servum n ccnsCo,nec fallor.judicio,quia sicul lïuctus veniris
saiirlornni Saneti. IloeCcsl illa mira cl soeculis is Maria?iuler omîtes fniclus principaium obiinet, ita
omnibus inaiidila gralia, quam neque sensu oonci- i- el canticum Marioeiulcr omnia cantica primait!
1111)1, neque lingua effari qucam. Mira gralia, quia ia oequojure sedem possidcl. lila enim horu'in figura
qui vila mundi nondum libère fruuiilur, libertatcni in crant, atque vcritati, qua? in Evangclio loquiViir:
.tevilain lunndi pari 1er oporaiilur, aller gestu pro-9- -Ego sum veritas, scrvicUaut, et ninllo majore gatt-
plielando, aller gralia vivificando. Mira, inquam, n, dio peiTruilur sponsa nostra dilcclttin aniplbxaiis
gratia, qiiia qui sibi nondum prodesse possniil,jain ht " alque deosculans, cl amaloria illa, quoe sensns
imindo consuliinl. Ilis itaque dé cxsullationc par- r- alque affeetus hoiriinls elTiigiunl, timieis auribus
viiloruni consideratis, quia siipcrius de Elizabelh th "decantiins, quant illa Salomonisdcsi-.lcriooesluans,
qa.nlum exsullaveril, quomodo gloriosoemalri' ac atque moroe impatiens, proe impatientia amoris,
frnetui veniris ejus benedixeril, paucis cgimus: s: Osculetur me osculooris.sui exclhmans.
minejam de malris Dominigaudio, lande et cantico, :6, Ilis in commemlaiioncmeanliei gloriosoeVirginis
qua? filius ,cjus rcvclarc digtiabilur considerentus.is. proelibalis, aurcm cordis obstrepenti mundo instar
liivcuiiinlur"autem divers,! in Scripluris sanclis lis aspidis obltireinus : et quomodotympanislria noslia
c.aiiiiea,pro rcriiiïi gcslarum magniludine, aut my- iv- de supernis concrcpct, diligcnliusansculleniusvC«-
stcrioruin gravilatc, a se invicent distantia : quo- o- lcbraio ilaqne de advcniu malris Domini lanlo
rum omnium rationcm non csl parvilalis meoeaut ml gaudio, quantum illi noveriint qui ijiicrcsse morue-
inteHigcrc aul exponerc. liivenitiir cnini in Exodo do funt, beala mater, proescniia divinitatis filii iota
ciintic'unfa (iliis Israël, Maria cilm tympaiio proeci-
ci- perfusa, magna vidons, magna sentions,'Magnificat
îienle, pro subuterso Pharaoue Dco dccanlaliim, m, anima mea Domiuum,magnocordis jubilo decanlail.
quoi!cl omnium, ul arbitrer, canlicorum iiïvenitur i Màgnasunt, mira sunt, divinasunt quoegenintiir, el
lur r»
'primum. Prima enim nobis Dco pugnaulc pro nobis bis iu vallc lacryntaruni angelorumga'udia celebrantur.
de Pharaoue concedilur Victoria: quando in ba- ba- In anguslia Unius uleri l'atet, qui coelum coutiiiét,
ptismo cujus marc illud figura crut, lolum regnum um et quia omnia nutu portai, unius puella?venier lia-
peccati cuni diabolo rege suo dcslruiiur, ut ne julat. Ad hoec tanta doua, tant immensa bénéficia
uin digna lande proedicanda,quoelingua carnis sufficiat?
uiius quidem jEgyplioruiit résidons sil, qui populuin
Deia tergo inseculus sit. Et hoc nntandiun in'Phâ- ha- Quis sensus ea comprelieridal? Imbecillilas carnis
pu- tanloemajcslalis pondusnon suslinel, sensus déficit,
raoiiis snbincrsione, aiiialoribiisgralioe,quod popu-
lus Dei ininiiinissimoemilïbcllua? alque omni hu- bu- lingua non sulïicit. Magnificclergo anima mea Do-
nianoevirluii inexpugnabili, nec occurrit, nec coû-oû- niinum, non quo vol ipsa sufficiat, sed ul digniorom
Lus, aliquam graiiaruni aclionem tanquam coudili'nne
grediiur : sed sola Dei gralia, forlis ille armatus,
omnia sua in pace eo usque.p.ossidcns,populo tau- au- carne diguior, in excessu sui invenial. Labia dolosa
bro " il» corde et corde dolum perfic'unit, qjiaiulo-aliud
titin spccianlc, siibmergilùr. Est et aliud in libre
Judicum pro inlerfeclo Sisara Dchoroecanlicum uni lingua sonat, aliudcor desiderat. Qui autemin lande
quem adversàriam a'Iiqitampolestalem intclligimus,lus, Dei vel Je liutdc Dei aiiiul ijuitllibet (tuant Deum
75S FRANCOISISABBATISAFFL1GEMENSIS 7Sfi
quoeril, anima ejus Domimnn non magnificat : sedil A ciiinulânlibnn,
c et gehennoeflamma de die in ,ij0m
quod in corde suo magni facit, quod magis quam n imagis ac magis sibi inflainmuiiiibus.Ideo cl Dmiii-
Deum diligil, illud potins magnificat. Sed bealaa nus i ul misericordiam subroge!.,poccatoribuspo».
mater, quia amoridilecli filiinihilCiealurarum proe- !- nitenliam
i stiadcl, cl quos blandiliis trahere non
ferre polerat, pro iucpmparahili illo donosingulaii- i- polcst,
) tcrroriliiis puisai, ul quos amor pioinissi
ter sibi altribulo, sieut ex loge didiccr.il, ex lolo o iregni non emollil, vel maliens timoris de metu
corde, el ex lola anima, et ex omni mente sua Do- i- igehennoeconterai. Mater ergo misericordioeaigro
miniim magnificat.El exsnltavitspirilusmeusin Deo io mundo
i saluhriler consulens, poslquam olei Icniui-
salutari meo. Merilospirilus ejus in Dcofiducialiler ;r loin' ad miligaiidum dulorem vulneribus infudii
exsullal, cujus anima Doniinmii magnilicat.Alius is vini1 quoque mordacilalci.nad coiisumcndaiiipulre-
in honoribus, alius iu diviliis,alius in filiis, islc islo,
y, .< dincin misenil, atque dulcedinem misericordioeii-
iiie illo modoexsullal; Marioespirilus in Deolanlum >
m nioris amariludine tcmperavil : ul nec limor in de-
exsullal. Merilosic magnificat, merito sic exsullal, l, ssperationempremal, nec misericordiain liberialcni
quoe bumililalem suant a Dco respeclam, el ex X peccandi
| extollal. Misericordia,inquit, ejus in pro-
ancilla iu materna? digttilalisgloriam hiimilise as- s- (/«n'es
! el progenieslimentibiiseum. Sed filia Davida
serlione assumptam prontmlial. Bespexil, inquit, lj B
^] paire suo cdocta, misericordiamcl judicium Domino
liumiliialcmancillai suai; ex lioc.bciilammedicent ni 'decantare, ubi in consolalioncmliiimilium,miscri-
o'wiesgeneraliones.Quia luimilem nie vidii, gloiïo- o- cordiain Dominocecinil, jutlicii quoque ad lerrcn-
sam me fecit; quia in oculis mois humilis fui, i, dum snperbos mcmiiiil.Fecil potenliam in brachio
oculis ipsius complacut.'Humilitas enim décor esl Sl suo, dispersil supebos mente cordis sui. Hocest
animoe.,''eleganlia forma?, docus virginis, cuslos as brachium illud execlsum, in quo DonsPater semper
pudoris. Humilitas Aieicin ornai, vilain cnmmcu- u_ pugnal, in quo semper gloriose triomphal, fhec
dal, sensus illuslral, aclus conservât. flanc ;n in manus illa extcnla, quoein proplielis legilur, qua»
Maria Dominus respexil, banc probavil, banc ad- j_ ad comiiiiuumliiinvirga parvulisadhiic siispuiidittir,
aniuvil; banc in Maria lanta merccile donavil, Ul ut quai in fine mundi super Assur, id est diabohiniac
/uilla gencralioproelercal,.quoeMarioe non beucilical. d, sequaces ejus nulla unqiiain manu, nullius misera-
Generatio proetei'it el gencralio ndvenil, Iaus Ma- A. lione, nulliusuiiquamauxilio sublevanda, lsaia teste
ria? nulla iinquaingcncraliono déficit. Laos Marioe \x fiindabilur. lieu! quam gravi, heu! quam iniiuoliili
fous est indeficiens, qui qnnnto longius cxlendilur, iv tune super intpios molefiindabilur, quoe,quia nioilo
lanlo anipliusimplelur, ciquniiio ampliusimpictur, n'j r pietalo allcviante levis scnniur, facile conleinnilur.
lanto latins dilalalur. Jure ergo Marioeomnis gene- ,e. Tune superbia, quoemodo cwliimvcrlice puisât, de
ratio benedicit, per quant omnis gencralio boncili- (li_ sede aliiludinis suoein prolundiiin inferni proecipi-
clioncm promcrtiil. Beala csl enim, non soluin gé- r0. labilur; lune grilla illa Dep humilitas, quoenioiip
néral'!cumcoeieriselcclis bealiludinc, sed clspeciali ali uti infirmaliiimi répit, usque ad conscssiiindextera:
proectinclis inorialibtts munere. Jurc,.inqtinm, Ma- la- Dei exaltabitur. Deposuitenim de sede polenles,cl
ria?omnis gencralio benedicit,quia magnaet valde, le, exallavjl Inimités. Quoe îicet gcneralilor possiulde
magna cum ca fecit qui polcnsesl facerc quoecuiique pie snperbis omnibus inlcrprclari, lamcn et super Ju-
voluerif. Fecil inquit, mihi magna, qui potens est, >sl, doeis, de observaliane legis superbiunlihus, ac de
el sanclumnomenejus. Et vide quomodomater gra- ra- nobiiilalc generis Abraboegloriaiiiibus,possiinl in-
tioe, opus gratioe lotiim ascribal gratioe. Non ait, it, telligi, qui cum suant, quoe ex loge est jusliliam
fecit mihi magna,quia virgosum, quia sancla, quia uia staluere voluni,justitioeDei, quoeesl in CbristoJesu
digna sum; sed quia potensest, quia sanctus, quia nia suhjici noliinl. P.cputaliis esl enim Carmelus in
misoricors est. Quia potens est, magna potenlcr iler salliim, cl salins in Caimclum; reprohala perlidia
peragil; quia sancius est, saiiciiialcmdiligil, saneli-cti- Judoeorumel cleela fute genlium, cl déserta Syna-
talem reslilnit; quia miscricors est, misericordiler iter j)j. gogoein ubertatcin versa, advenu;cnmedunt Ecclè-
ignoscit. Quia potens est, potest virgini el malris Iris sioe.Esiiricns ergo genlium populusbonis implelur,
conferre honorent, et virginitalis conservarepudo- do- et divesquondam Judoeorumpopulus, inanis dimil-
rem. Quia polens cl sanctus est, poicsi pcllcm 1cm lilur. Suscepitenim Israël puerum sunm, el lalissi-
jElhiopis immulare, et nativa itigredineomnipotente nlc nu-s ille misericordioeDei sinus collogit inulliludi-
manu delersa, super niyem dealbare. Quia polens ens nem genlium. Ipse est enim voie Israël, qui oculis
est, forleni auigabit; quia sanctus csl inqtiinaios ilos hdei Deunr conluetur, qui in fuie non clauil*''-M,
sanclilicabil; quia misericors est lalroni quoque que qui firmo gressu, rccloquc posl Dominnm;lincrc
paradisijanuant rescrabit. Nequeenim-in infirmilale late ingreditur. Israël enim non soliimvir vidensDeum,
mea virtus ejus infirmabitur, nec in similitudine line sed et reclus Dei rcclius inlcrpreiatur. Illunt aulem
peccali sanclilas ipsius inquinabilur, nec in ero- ?ro- Israël secundum- carneni, laliludo sinus Dei non
gando misericordiamjiistilioeoblivisceturcensuram. ain. colligit, (|ui digitilatcm primogenilorunt suorimi
Misericordianamque ipsiusin progenieset progenies, lies, vili lenticula vcndidil, qui occiilentem seqticns
tïiiietuibuseum, non despnraniibus,non conicmnen- oen- lilleram, vivificaniem spirilum non rcqniril. Sed
libus. non subsannanlibus, non pççcala nçci-'alj.s alis sicul ille Israël secundum carneni, merilo pcrfidta?
7«7 DE GRATIADEI LIBRl XII. — L1B, YUI. 758
juslitia dictante cxpulsus , ita nosler Israël sola A , loculus est, quando in oblalioné Isaac, In veuditione
iiiami gratioe Dei in lociim illius esl iniroduelus. Joseph, cl aliis innumèris hujusmodi(iguris, incar-
Hecordalusesl enim misericordi<vsuoe: sicul loculus iialionis suoe el redemplionis liumanoe mysteria
csl ad paires noslros, Abraham, el scmihi ejus in figuravit. Hoec de nobili ilLo gloriosoe virginis
swcida.Loculus esl enim Dous ad Abraham, quod canlico dixisse sulïicial, non .pro cantici dignilale,
Israël puerum suiim suscipercl, cum semen illius sed pro sensus noslri lenuilate. Hoc canlicum lam
slcllis coeli cooeqiiandumproedicercl. Loculus est dulce, tant suave, lamque omni spiriluali jucundi-
i.iipsumad Abraham, quando ci benedicendas esse lale rcfcrium, sancla mater Ecclcsia deguslavii,
in scinine suo oniiies goules rcpromisil. Loculus esl alque lam célèbre inslituit, ul nulla per omiie hoc
item ad David : quando ei de friir.iu veniris sui soeculuiiijam tlies decurral, quo non illud vespertina-
super sedem suant sessurum esse praidixil, quem lande decanlel, ad laudem gloriosoe malris, ac
placilo in tempore, spcciali adoptionc sibi in filium gloriosissimi filii ejus Domini noslri Jcsu Chrisli ,
assumeret, quem anle omnia tempora cooequalcm qui vivil el rognai per omnia soeeulasoeculorum.
sibi geiiuissol. Similitcr el aJ alios patres noslros Amen.
PI.JGFATIOIN L1BRUMOGTAYUM.
Magna el magnificagralioeDei dona jussu vesiro, B qmsquis aa înlcgrum nosse dcsideral, sanclorum
Pater vcncrandc'obiuso exaraus stylo, per singula Evaiigcliorum atque apostolicoe bibliothecoe volu-
pêne verba ad canidem semper respiro graliam, ut mina revolval, nobis proposilum csl in oriiaineutum
inolila '(bonitato, per linguani incrudilam rcvelare coronuloe noslroe pauca de ntullis dcilurare. Ipsa
(ligiiclurainaloribus suis ipsa seipsam. Nescio au- aulem pauca, quoeinscro, non qua deoel, sed qua
lem quomodoeam-amaliilius coinmendcni, quam ul novi varielate distinguo, lectorem bumiliicr obse-
mira illa charilalis Chrisli proeconiacommemorom, crans ut sudori meo ignoscal, qui cum ipse balbu-
quoein bominis assumplione, pro hominum rcdcin- tiant, cogor ul alios de gratia Dei loqui doccam. Sed
plionc, vol ul Deus potenler cgil, vel ul bomo coepta prosequamur
dignatitcr periulit. Quorum omnium îiiiilliludinein
LIBER OCTAVUS.
Inslanle jam pleniludino temporis, et nocie illa, C G lia dclrahil. lste esl enim bellaler ille egregius, qui
quoeomîtes ab initio dies illustral, promissus lcga- Isaia valicinanledc prophelissa,idesl de inlcnicrala
lilms coercinoniis, promissus et propbetarinn ora- semperque virgine Maria nasciliirus proediciliti';cui-
culis sponsus Ecclosioeîle tbalaino suo cgredilur, a propbela : Accéléraspoliadclrahcre, fcstinaproedaii,
Chrislus de Maria nascitur. lu via, via nascitur, proesagio futuri nomen imponitur. Muliuni enitn
décor animarumpannis involvilur, locus salvalori in bcllalor isle accélérât, multum fcslinat : qui in
dive'rsoriosynagogoenon invcnitur,pabulum vitoein cunis vagiens, aiïiur robuslorum, imo robuslonnn
proesenli Ecclesioereconditur, ut quia misericor- robustissima corripil, bellum non cuilibet gr.egivrio,
diam suant mnltiplicavcrat, hoinincs et jumenla adl sed ipsi spiriiiialiumncqniiiarum principi imlicit; ac
vilain enutriat. Congruus profeclo mysterio locus, diicihus exercilus ejus solo ltiniinc advcnlus sui
ut enim proescpereclinarelur, qui panis erat vivus. nunlio lerrilis, dunt magos in caslris suis mililare
Ad consuela proescpiaanimalia fessa recurrunt, dé- .impcrai, electisty-rannum armis spoliai. Magna et
bita labori stipendia requirunl, ut largitale dominii inromparahililcr magna isla csl gratia perdilo
refecta, riirsuni se usui procuratoris sui officiosavi- bomini ae nihil nisi suppîiciuni merilo gratis proe-
cissiludincimpendant. Ecce parvulus nosler laboran- stita, ul parvulo vagienti coelum in Stella serviat,
tesrcfecturus in proescpissui medioest posilus,elquiai ^ laudes angeli conciliant, cl venenatissimum capul,
ntagisierdecoeloadvRneral,inproesepisibicalhedramt quod primi hominis calcancuin dente vipereo pér-
colloeal, ci qui nômJum,ut parvulus voce potest, jamit fodcral, pes sibiipsi adbuc invalidus conterat. Ma-
qiiasivagiluclain.il: Venilcadme,omnesquilaboralis,:, gna plane ac condigna proeconioruin laude prose- ,
u quenda cl illa fuissci gratia, si in forma Dei ma-
cl onerati cutis,et ego reficiamvos.Sed ne vel ipsunt'
lempusinfantioea gratia oliosum peilransiret, auclorr nens, serpentinum capul majestalis suoepede coniri-
gralioe,juxla oraculunt propbelicum cl nominis suili visséi, ac de spiris illius coUigalum hominem
proesagitnn,adhue quasi sui impotcns,principi mun- i- absolvisset. Hlam aulem, illain, inquam, quis vel
i- digne mirelur gratiam, quod immensa illa bonilas
di beliunt indicit, ac magis radiante 'Stella'ad agni-
lioneni veri luminis perduclis, forlis illius, qui eo:o dignata esl raiserioe noslroe non solniu tain pie
usque atrium suum in nacc posséderai, vclocilcrspo- t- compati, sed humanilatc noslra assumpta, miscriaiit
7?Î9 FRANCONISABBATISAFFLIGEMENS1S 7«0
quoque nosl'ramet ipssi-piili?Quis lam gloriosami A et < honorentdelulcris?Qiiidaulem dclraxeris, si noir
•
digne slupeal Viclcriam in qua rex nosler de an-• < obtulcris?Tibi ergo proeslatquod ul servias, impo-
tiquo illo et inveieralo dieriun malorum principe, rat, i ut ex devolionisluoemerilo quasi juste cogatur
non in majeslalesua, sed iu infirmitalcnoslra lami ininienîai illa pictas, oelcrnofideliter obsequentem>
gloriosctriumphat, ut adbuc panais tnvolulus,noni rennmerare- proemio. Digiinmcsl eliam ut atlileias
janvexlrcnios,sed primosexercitus sui duces capli- gloriosissimosrégi
! suo cooelaneos, silentio non
vosiranai? Hoectam insiguis régis noslri Victoria:: proeteream,qui
] el inandiio pugnandi modo decev-
îiostis confus'.o,noslra est gloria. Ne enim dehomi-. laul, el modovincendigénère iriuniphant. In qni-
nis dcjeclione'lumidusille conditori ejus insultel, ini bus cum nec oetasuossebcllaudistudiuni, ucc vieto-
codem, quem viceral, vicUimse dolei. Ris intérimi rioepoleral voluntasafl'eclassebraviunt,sola in bis
de primiliis gralioe in priniilias genlium magoss lioslcmexpugitalgralia, sola merctur patinantimio-
çffuseproelibatis,ad incunabularegis noslri ariicu- cenlia. Dicoaulem bcalos iîlos ac vere inuoecutes,
lun.i reflcclamus, et quomodo Juiîaicum quoque; qui per Chrisli graliam, niarlyrii prius adepli sunt
velluspastor bonus gratioesuoerore inl'udcril,videa-. gloriam: quam posscul nosscmartyrii catisam. Fe-
mus. Pastoribusgregi suopaslorali solliciludinein- Iiccs parvuli, qui nomen Chrisli incriicrunt, agio
vigilaiùibus, angclus angclica cfarilate coruscus s ^B sanguine quam linguaconfiteri.Feliccs parvuli,qu:
astat, Salvalorcni mundi naium annunliai, -o!7uia t de sladio mundimcriiciiinlanle ail regnumvictores
omni populo aniiquoe sententioe abolit;»trislitia,, ingredi, quam scirent cuni hoslocongredi. Boati
atténue loelitioeauclor fulurus sil, insinuai : Annun- marlyrcs, qui nivea innoccnlioestola candenles,
lio, inquit, vobisgaudiummagnum, quod erit omnii alque roscocriiore vernaiitcs, iiierènlursequi quo-
populo,quia nains esl vobishodie Salvator, qui estt cunqiic icrit, AgiiuinDei. Ipse enim fuit ois causa
ChrislusDominusiii civilale David. Dignumplanee poenoe,ipse est et corona gloria?.Auilicnsenim lia-
lanii régis orlu proeconinm,ul nioerciiii populo etit, luin Christum Herodcscruenlus carnifex, aiidicns
Baliylonioealque Romans servilutis jugo allrilo,- ,• ciimcl Judoeorumregent fiiluriim,liirbatur, alque
inox îti orlu regis sui pax proediccitiret gaudium. :.. impioementis finïis agîlalur, Iremil, pallescit; nielii
Taies sunt fruclusgralioe, laliade radicc illa divina'a' concutitur, aniino dissolvitiir. Nomenregis expave--
pullulant germina, cxorla. nobis a Dco paire in- n scit, quia regnandi modum non inlclligi:. Regnum:
Chrislo gratia, et pacis siniul oriiur abundantia. i. quippe Judoeorumnec nobilitale obtituieral, nec
Nalo enim principe pacis, paries inimiciliarum n probitale merucral, sed nobile illud regnum rcgiic
solvitur, auclor seditionisvinclusIrabitur ; et capli-- slirpiJudoe.palriarehoe Jacobvaliciniodcliitunityraii-
vilas ad régis sui solula impcriuin, pnteslato ac- nide invascrat, crudclitalcrelincbat. Nalo ergo rege
cepta, lutnidam superbi illius cervieem super alli- i- justilioe,iujustilia (remit, régnantra pielaloenuleli-
tudincin nubiiim se cxlollonlcm,libero jam pede c las frémit. Sedcur impie soevis? Quidlivore lorque-
calent, atque reilemptori suo gralulaliundadécan- i- ris? Cur advenlum Salvatoris formulas? Quid ad
tai : Dintpisti vincula mea; tibi sacrificabohostiam n nomen milissimi alque humillimi régis trépidas?
laudis.El miranda in hoc quoqueJcsu Chrisli Do- i- Nonvenilul temporalia tollal, qui oelcrna militibus
mini gralia : quod non Ilcrodi, non principibus sa-: i-: suis stipendia crogat. Tcrrcno regno non imliget,
ccrdoiuni, sed pastoribus, homitiibiis rusiicanis, s, qui coeloproesidet.Dcponeergoiiiaucmforniidinein,
sed simplicibiis,sed juslis, primum iiuniiandacou- i- exagitatam componcmentent, et ut sub eo felieiiis
suil nova nalivilalis suoe gaudia. Sieut enim de le rognes, fideliterperage, quod simulas, tegeni, volis
pauperibus nasci voluil, ita cl pauperibus nali- i- nolis, luum subjecla cerviceadorans.Al dolosavul-
vitaiis suoe gaudia primum Innotesccie digunin in pes inlra tenebrosaspctfiiloementis lalobras inte-
«luxil.Luca aulem attestante didiciinus,"quia coepit>il rimse celai, httitiam vuliu simulât, corde dolosl'a-
Jésusfucereet docere.Quiergo primumfacere, el sic ie bricat, cl adoratumire sespondeusinvcntiimnociirc
«locercvcneral,quant doclnrns crat.priinoîn seipso 50D j; parai. Sed frustratentai sapicnlioeDeUiunianoemoii-
humililalis alque paupertalis formant cxprimcbal. t. lis malilia illudere, sicul el frustra niiiinc in pelsa?.
Depauperibusitaque nasci voluil, alieiiumnativilati il't ditrilia lubricus coluber molliiraclu vesligia(igere.
suoe hospiiiolumproevidil; et quia in perlidia Ju- u- Nam Dominus, qui aliud natiyilaii, aliud passiuni,
ihcorumubi caputrcclinaiet noniuvenil, addescrliim m suoecongriiumutrique mysterioicmpus proescripse-.
genlium, a logeet leslameiilo,a noiitia cl cultu Deiici rat non dedignatur in ./Pgyplum alienis niaiiibus-
alienum-Iransivit. Hoec itaque hujusmodi divina?. loe- tolli, qui passus csl proprias'.manus cruel configi,
pietalis opéra, non lui inerili, o honto! sed gralioe.
ioe. non tant llcrodem fugiens, quam mysterium.per-•
Deisunt iusignia.Quoelanlolibichariusamplectenda, la, agens. Significabatenim jam lune, nomensuum a
alque devotiuscsl semper veneranda, quo et gratis lis principibus sacerdolum cl conclamautis populi
od- insania, rege suo videlicet diabolo instiganlc, de
omnia proestitit,cl ntututminihil exigil. Nain quod-
obseqiiiuma le quasi neccssariunidistriete videtur, ur, Judoea effngandum,cl in fines genlium ore Apo-
lid slolico deporlaiv.lum.At cruenta hellua-, lorridis.
cxîgcre, et hoc ipsuntinenarrabilis est gralioe.Quid
Cnim'snminoeilli bealiludini,quoe augmenluui non on l'aucibussanguinisavida, dum illudere pulal illusa,
un quia nali regis gutliir ex VDIO
c.ipil,cl defecluinnon r.ovilcou!tilcris,siobsequium inva-Jcre non poliui,
761 DE GRATIADEI L1BR1XII. — L1B. V11I. 762
jn-iniioxiumparvulorumcxcrciluin rabicmcûiidit,ul, A un invencrit, libéré dejeclum suffocare. Sic sic lolius
dumcooelancosrégi suoparvulosslraitgulal,proslralo doli do inventor dum quasi sancla el .titilla suadeat,
loto exercitu, is qui solus vel maxime appelilur, Christum Cli adorare se simulai, ul inventant occidat,
fureiilis bestioe niorsum non évadai. Stornun- eo eoque necalo, regnum pcccali, quod in nobis eo
lur ergo gladiis carnificunt corpora parvulorum, sed us usque possedit, libérais de coeleropossideal. ed
deporlaiitur ad oelheramanibus angelorum. Soeviliu licel lie parvulosClirisii, de quibusipse loquitur : Siiiiie
terra allrocissimus carnifex, sed coronat in coelo paroulos pa ventre ad me, carne périmât, arcem fidei
sercuissimusjudex. Vere l'eliecs,vere beati, qui antei non no expugnat, et quamvis accepta poleslatc electos -
nieruerunl vila oelcrna, quam proesenti perfrui; cribrel, cr niundissiniasimilaad monsani-superiiirégis
quibus vitoe proesenlis ingressus fuit ad oelernami lr transmissa, iuiiuuudum sibi furfur dolo suo'ipse
traiisilus. Libel in bac sancloriint parvulorum tanti delusiis
de relincl. Similc quid cl de impio Pharaoue
magna gloria, gralioe largitoris conlcmplari magni- le legimus : quod jusscril parvulos Hebroeoiiuntruci-
ludiiicni, in quibus cum iinbccillacl immalura oelas, , d; dari, feminas vero, quoevirtulcm hellaloruméner-
nec mortis limere suppliciiini,nec fidei nossol spe- vant v: reservari. Air enim ad popiilum suum : Ecce .-
rare proemium, pro se tamen passis non paliturr populus pt filiorum Israël mullus el forlior nobisest;'.
mariyrii gloriam, cl mercedis miniii plcniludincin,. B **venite
« sapienter,opprimamus eum, ne-forte mullipli-
quia et in nialura oelate, teslanle B. Hieronyiiio, ci
, celui: El si iiigrneril contranos belltim, addatur iui-
causa, non poeua facil marfyrent. Simili modo el inix micis " noslris expugnaiisquenobis egrediutur e terra.
nobis iintum Cliristum, qui in llerode proesidobat, , I1Proeoepii itaque obstetricibus llebroeorum, ul mas-
diabolosperscquilur, si forte possil cum dum adbucc culos c intcrlicerent, feminas aulem réservarent.
parvulus est in nobis, dolo perimere, nosque sub Il Scicbat
S quidemjam lune, qui in Pharaoue soeviebat'
anliquo domiiialionis suoejugo, captivosrclincrc.s. hoslis h antiquus, belluin sibi ingruere, sciobal el
Nalo enim in nobis Clnïsto, cl ad virile usque roburr ''fonnidabiil, idcoquead concilandos contra populiiin
perducto, omnia in Icmplo cordis noslri -'Egypti li DoiI -rEgypiioruin aiiimos, bcllum eis ab ipso info--
idola corruunl, rcgnumqitc pcccali, el univers», in„ rreiidum, ex domesticosibi ore propbetabal. Proefi-
quibus diabolus rognai confusionisopéra, pariler,r gurabal 8 aulem tcinpus gralioe Chrisli, et Victoria».
inlerounl. Hoc scions, hoc proecavcns,soevil,frémit, ï
t5 populi Clirisliitiii, quando ab eo, qui in.Evangclio
• cl lunquam loo ,_ lloi|uitur, »o» rein"paeem mittere sed jjr./«d(»m,uhiqiio-
rugiens circuit, et ut incantos sup-
planfcl, se in angelum lucis transfigurai, ac tialum '
m lerrarum bellnmcontra eum suscilatur, ol ab ipsis
regom adoraluruni se simulai, oram calicis nielle le p 'parvulis, quos in fluminc sulfocaniloseensebat, quo-
liuiens, el vciienuiii in fuiiilocelaus. Nobis enim ,n '-' tidie tanquam inermis cl invalidus Cbristo duce,
quiescentibus, cl viam Dominiscouro pede ingre- e. 'cxpiiguatur. Additur namque inimicis Jigvpfiorum
diciilihus, vclul angelum lucis callidus insidiator a populusI Hchroeoriim,quando iu unilale fidei populo-
dcxlris se i'ngcril, atque alia pro aliis fraudis suoeioe IgoiiliiiniJudoeiis se social, cl coiumancm hostenv
îommcnlasuggeril, niliil cmolnmcnli in loco nostro, 0j oequalibusaniinis iu coiuinunedebcllanl, ac Cbrisio-
el ex bis quoe coiiquirere agiinus, pluriiniimque nc conccdcnic victoriam ulerque populus de mari Rti-
dclrimcnii ex sociclate cl iicgligeiiiia coriim.cum mt bro viclor ascçndous, loelabundus docanial : Cuiile-
quibus vivinius conlraherc. Calumnialiir proelatos, )S, nuis Domino,gloriosc enimhonorificalusest ; cqiium
immisericordes, clalos, irreligiosos, soeculares,cu- Mi el asccnsorcniprojçcil in mure. IJIii vero populo Del
ram suant oboixe agere, aliorum ncgligcre, lapsis sis ad terrain repromissionis liber dalur traiisilus, ibi
nianiim non porrigere, infirmis neque compassionis nis adversariisinsequenlibus paratur interilus; et uuda,
alfeoliini, neque consolalionisopcmimponderc. Fra- i-n- quoeviam dirigil humilium, ul superbum ascenso-
tres aulem alium notai supcrbia.aliutn invidin, huuc ujc rem pariter involval, hoslilitimsubverlit rotas cur-
loquacitalis, illum arguit vanitalis, postremo rarum mit muni. Solel autem divina miseratio tune inagis
quentpiamesse, cui lulo se possit credere. Ad illum um r»p proiectionis suoe impendere subsidiuin, cum oninc:
ergo .vel illum lociim secedcndiim, vel cerlc cum um biinianoevirliitis et industrioedefeccrit aiixiliiini, ul
lii, ubi sub falce tribiilationis inibccillilashumana suc-
iiusquamrepertunis sil sui sintilcs, tant boni,sludii,
tam pii desiderii, ad remoliora, et ad solitudinem em ciimbit, non virliitis suoe, non mcrili, sed gratia:
emigrandiim, ibi pio desiderioex impurlunilalc ma- na- Dei noverit esse quod evadit. In hoc. enim vel
loruni impediiiicnlum milliim incurrere; ibi quie- lie- maxime liumanoe saluti beniguissimus ille anima-
im, runi modicusconsulil, quod iiitcrdum houiincinsibi
tem, ibi silentinm,.ibi conlinnoe oraliouis studiuni,
froquens jcjuninii); ,ibi conversationcni sanclam, un, derolinquit, et qua iiifirmum snslcnlabal, ntauuiii.
snio snbtrabit, ul dum sibi dimissus labitur, qnodque
vilain angclicant; ibi lacrymas, et suspiria, postremo
omnia ex vofo snecederc. Hoec et alia hujusmodi iodi sine ipso slare non possit, lapsu suo expcrilur,
cordi nostro serpens anliqnns insibilans, tentai, de protectori suo firntiiis inhoercal,cl ad illius laudem,
grege Dotninico incaulunt queniqnc ac simpliccm :cm cujus et douasunt cuncta referai. Manifesteenim iu
abducerc, ul profession!»sanctoe transgressorem /cm Deum impius esl, qui nicrilis suis ascribil, quod
cumsuslcntantem'non habitcril, facile possil spirisliris gralioe Dei csl. In bis omnibus perpende, o bonto,
suis involutum dojiccrc, cl cum sublcvaiilcm non quanlas debcas liberalori luo gralias : qui te slantey
763 - FRANC0N1S ABBATISAFFLIGEMENSÏS 7.64
ac'spcclanie iuimieos lues insensibiliinsensibiles !SA muliis, nec os aporire, nec captivantise libéra po-
expiign'al clcmculo, atque hoste luo dexiera suaa test voceconlradicere.Qui vero coelcsiisesl et a's-
prosiralo, le viclorem pronunlial, le-vicloremcol- '" sumptispennis coluinboe, ad coelesliacontcndii, de
laiulai, cl coronaincapili luOjVictoria?signum, cl 31 laqueis diabolilibère evolal, el aperloorc deecpiori
proemiumcondonat.Et ul ampliusmireris cldiligas 1S anliquo libéra voceinsultât. Fiuslra jacilur reteattte
proleclorislui bcnignilaiem,alquepoieniiam,atleude 'e oculospeniuiforum.Quidigilurliacpugna mirabilius,
hosiis lui immanilalcmalque superliiam.Quis enim "i cl Victoria isla quid gloriosius? Quando enim ex
vel solo audilu immauissimi hujus non lerrealur, r» corruplionissuoedefecluinvalidus bomo congrêdi-
qui forlitudincmpopulorum,quasi nidum inveiiisse 5ft lur diabolo,quid fliud dixerim, quant vcrniiculuni
el universant terrant, quasi ova dcrelicla tumido 1° - pedemconferre cum angelo? Pulcbcrriniimiplane,
faslu magnificicordis se congregasseglorialur? Ait il piilchcrrimum, et angclis, cl hominibiisde ducllo
enim : In fortitudinemanusmew feci, el in sapientia
>a lam dissimili speclaculum. Slat hosiis antiqiius
mea inlellexi,el absluli terminaspopulorum,cl prin-
"- frenduns cl indigminsac rabido ore spumas contor-
cipeseorumdeproedalussum, cl delraxi. quasipolens "s quens, evomit minas, et quia-proescnleChrisio VI-
in sublime résidentes,el invenilquasi nidum manus NS riuin nihil possidet, tentai vel fraude oircumvcniie
mea fortitudinempopulorum.Et siculcoliiyuiitnrova,a> B] iiicaulum,vel lerrorc effugare pavidum. Milleergo
quoedcreliclasunt, sic universamterrain ego congre-
'<*- spiris involviitir,milledolis instar moloecircumàgi-
gavi el non fuit, qui moverelpennam, el aperiret os iur, lanlaque subtilitatc ac velocilatede doloin do-
el ganniret.Quis lanlam hosiis sui forliludinemau-u- luin liibricus se colligil,,ul celcritale plcrumque
dial,el auros ejus non linnianl? Quisaliosde sublimi
mi ocuios fallcnte,bomo nesciat; coluber loriiiosusubi
corruentesvideat, el ipse in imo posilusnonconlre-e- incipial, aul ubi dcsinal. Al conira vcrmiciilus
miscal? Quid autem llirono Pétri subliinius: quidîid Chrisli sub umbra alarum ejus securus, hosiciii
vero gradu Slcpbani firmius? Et lamcn Judaui in suiiinrabido scipsum ore lanianlcmviilel et ridel,
apostolico tlirono resillenlem, unco avarilioedetra-
•a- cl ore tacilo ac cordedevolocum Moyseclamaiisad
ltil : Nioolaumvero in gradu Slophani slanlem, m, Dominum, oralioue expugnal adversarium. Adesl
luxurioeillecebris illeclum, subvcrlit. Quis etiani
un Christûsspcclaior certaminis, el proteclor sui mi-
crudelissimi bujus terrorem non sliipcal: qui cumiim litis; quo de coeloproestanleviclori.ini,aposlataan-
universam terrant, congregaverit, ncinincminven- sn- gelo uno superbioein inl'eriuintdelracto, vermiculus,
lum glorialur, qui pennam nioveat,qui os apciïat iat Chrisli gratia subvchenle,coelestiaconscendilcoro-
cl gauiiiai? Necmirum. Qui enim lorrena soclatur,ur, naiidus. Tua est hoec, Christo iriumpbalor oelcrne,
et lenïgcna est, cl pennas aiiimoe,visco ctipidilatis
dis C ma csl hoecVictoria,tibi graliarum aotio, tibi taus
obligatas habet, cum a diaboloadnumoruinperdito- to- el gloria, qui viviscl rognas per infiuila soeeula.
rumcongregeliir,pennammovercet avolarenoii po- pô- Amen,
les!: cla doemonepossessus,sieutcl illein Evangolio
ilio
'
PRyEFATIOIN HBRUM NONUMr
LÎBER NONUS.
PR/EFATiOIN LIBRUMDECIMUM.
Ârdiiumcsl alque laboriosum iter viriuluin, nec iC cxpcrlus sum laboriosius, nec casu quidquanipori-
faciic n qiioquam liominum scaudiltir, nisi gralia ciilosius.El <]iii ad radicem monlis dcscunsiiiuet
dit qua loquimm-,gressusasccndentisdirigaiur.Unde ailactum ]ùi incilicicum leprosooperior, cogorcuiu
et ego iilroquc penc pede claudus, in Imiteallissi- Juiiunecl Jacoboexcelsasubitoconscendere,et squa-
munt non dicam moutem, sed niontcm monlinm mis coecilalismeoenondum detractis, transfigiirali
conscemlcrc jussus, difficultalerei tcrrilus, valde Dominigloriam conlcmplari. Sed hoc soliim hubco
li'epiilo,quia et si glpriosuinest ad siimma conlcn- in dillioultalcoperis hujus solaliiim, quod ad hoc
dorc, igiiominiosiimsalis csl inoUicacigressu deor- lemcrario ncquaquam ausu prosilui, sed impellcntc
suiii ruere. Non esl diflicile per plana qucmliliet obedientia, necessilate computsus sum tenture, si
incedere, ubi nec aiixie anliclal qui graditur, nec forte queani inoffenso pede fidei proeeunlisgralioe
pcnilus coulcri forntiilal,qui labilur.Cumvero sicul, vestigiasequi. Mcliusenim arbitrants sum quaiuvis
quod in limine libelli pendel, edictunt obedicnlioe iitfirmogressu pcdetcnlim progredi, quant nec teit-
coulinel, de sacramentis corporis et sanguinis Do- lando quoe jussa sunt, inobediens inveniri. Ea
mini nostri JesuChrisli jubeor dissercrc,cogoripsunt igilur quoerestant, ipso qui jussit opilulanlcaggro-
lidci noslroeverlicem ascenderc, quo ascensu nihil diamur.
LIBER DECIMUS.
Dominus nostei' Jésus Chrislus scions radicem D quaïrere, ul el ipsius gralioe Dei doua inlerdum sibi
siipnrbioeab humano génère, nisi per ntaiium coele- velil ascriberc, nôxioluntori cinplaslrnmhumilitutis
siis agricôloecxslirpari non possc, sarculo verbi imponil, humiliandumdocens , qui so exaiîaverit,
ubique eain persequitiir, ne si hoec effossa noii et e contrario exallandum, qui se humiliavcril.In
fuëiïl, de veneno radicis omnis fruclus corrumpa- lanlunt autem divina bénéficiaad laudem 'Dei cen-
iu'r, et quod sana radice saïubre esse polerat, cor- set esse referenda, ut doclrinani suant non suant
mpia mortiferum fiât. Sciens itaque bumanunt esse asscrai, el nihil a scipso se posse, liiimilias*
aniiiium glorioecupidttm, el in tatilum altioni se sortfoncperhibeal. Quod si Dei virtus. cl Dei sa-
11$. DE GRATIADEI LSRRlXII. — LIB. X. 77»
picutia doclrinoeatque operis sui gloriam Deo Pal ri A ialque origines ntorbi, quod in ipso est, de medio
assignai, quanlo magis humana imbccillitas? Si auferal, ne si rursus antiqiia veuena fous ebullire
vilis radicis suoepinguedinemirrigaiori Dco iribuil, incipial, ipse el laboris sui industriam cl impensas
quanlo magis palmites? Quid enim palmes haberet, perdat. Ex bac ergo Domininoslri confessione, ama-
nisi, ul ita dixorim, de amplexn radicis, secrclo qiio- lor gralioediscal, quoiuo.Io, et eni coitfilcri debeal,
dam naturoe utero gemmantconcipercl,eluvam pare- et quan.lum in singulis quibusque boni invenerit,
rel? Ego sum, inquit, vilis, vos palmiles. Sicul pal- lanlam et in singulis graliam Dei esse noverit. Nain
mes non polesl fructum facere,.nisi mànserilin vile,, quanta iu scipsa sil, nemo iinquumquanlolibct sen-
sic nec vos, nisi in me manseritis. Ad hoc enim coe- sus acumine inVcsligarepoterit, nisi qui (brie quan-
loslis agricol.t palmiiem inscrit, ad hoc subrigit, ad1 lus sil immensus mensus fucril. Item de quiuque
hoc fodit, ail hoc colil, ul radici inhoerealet uiiuini panibus quinque millia, el de scplcm quatuor niiljia
cum radice fiai ; ut de radicc vivat, de. radiée fru- rcfeclurus, aecipiens panes in maiiibus, gralias egil,
clu.m affcrat, cl friiclum qui niancat, gloriam tament bencdixil, ac frcgil, el lurbis erogandos discipulis
lotius fructiis vilis esse sciai. Tune enini vere vivil,, iradidil. Miraculunt facturus, primum quidem.gra-
quando luunililcr agnoscit, de quo vivil. Ut ergoD lias agit de Iradila sibi polcstalc, ac sic démuni ac-
pessimaui illain superbioe radicem de agro cordiss B cepta polestale utiiur iu miraculi exhibilione. Tanta
noslri pius cullor exslirpel : mea, inquil, doclrina a autem posl graliarnm aclionem subsecuta est uber-
nonest mea, et, non possuinego a nieipsofacere qnid- [- las benedictionis, ul de paucis panibus, lot niillibus
quam. El cum Coroza'im, Bcihsaidoe, Capharnao o salialis, fragmenta quoe supererant, in duodecimet
civilatibus, in quibus fréquenter docuerat, et virtu-;- sepiem cophinos exuberarent. El mirhnda in bac
les niulias fcccral, obslinaloe mentis diiriliant, et;t turbot refectione dispeusalio gratioe, quomodo alii
inercdùliiaiis suoeperfidiam exprobrasset, Tyro elil panibus hordeaccis, alii roficianinr irilicois. Scil
Sidoti, ac lerroe Sodouiorum in die judicii remissius is -yalileplus miraiiiliiin rofeciione verbi, cujus lypiim
esse fiilurum pronuntians, de fide aposlolorum al-l- pi'irferubaiil panes illi, divisio graliarnm, quomedo
que credentium ita Palrem glorifient : Confileorlibi, i, idem verbum pro palalo et giismcomedenliuin, aliis
Pater, Domine coeliel lerroe, qui abscondislihoecaq bordeum, aliis sapiat iriticum. Esl enim hordcuiu
sapieniibus el prudentibus, el revclusli ea parvulis. s. palea grossius, guslu austerius, cibus servorum,
lia Pater, quoniamsic placitum fuit ante le. Et vide, ;, pabuluin uiccntorum; triiicum vero tactu ntollius,
quomodounique graliam cominendel,ubique gloriam m guslu su.iviiis.nicnsoeinfcriur doniinoruni. Qui ergo
pairis proedicet. Confileor,inquit, Ubi, Pulcr, Do- )- adliuc spirilu servilulis, et timoré servili Domino
mine coeli el terroe. Nihil sibi de fide credentium m '***serviunt, gustum hordei in verbo Deiinvcniunl. Qui
assignai, nihil de instilulione discipuloruiu sibi ar- r- vero spirilu cliaritalis Domino doserviunt, cl timoré
rogat, qui clcgcral, qui vocaveral, qui instituerai,t, caslo, qui perniancl iu soeculuni soeculi, Deuin
qui. jtistificaveral. Ipse vasa ira? disoernit a vasisis diliguiil, longe aliiim gustum, molle et favo dulcip-
misericordioe,ipse alios, atque alios, in illud atque ii.e rom de verbo Dei eticiunl. Mira igilur el incll'abili
illud-minislcrii sui opus distribuil, duodecimspcciali»li verbi suavilaie refecii, duriii.im bordei, et cibuin
gralia cligil, quos et seorsuui fantiliarius instruit,'•> servilcm, tanquam liberi, tanquam filii ac dciieaii,
foris parabolas lurbis propouit, doini discipulispru- «- siomacbo iiauseante rojiciunt, cl tlegiisliilamseinel
posila dissent. Nec tamen qiiidquain horum sibi l'i diilccdiiteniiusatiabili gullure ruininanles, et ver-
tribuons, sed ad gloriam Pairis omnia referons, pro ''P buni bonum corde jucundo ertiGtaiitos', loeli conci-
abjoclione superborum alque clcclione bumilium, n, uunl: Quam dulcta faucibus meis eloquiu tua, Dani-
gratins agit, dicens : Confileor tibi, Pater, Domine ue ne, super met el favum ori meo. Esl cl aliud île
coeliet lerroe, qui abscondisli hoec a sapieniibus et el verbo Dei, quod adbuc amplius mirer, quod lleai
prudentibus,et revelastiea parvulis. Diligcnsloctor, >r, verbum quasi nullum inlcrduin sapons sui gustum
diligenter attende quomodoDei Unigciiilus oelerno, no r. legenti aul psallcnti générât, interdunt vero onuieui
Palri cooeteriuis,cum quo illi una substaniia, cailem-m mcllis diiScedinemguslalum superat. Soepcnamqne
csl gloria, iiiium, idcmqucconsilium, opusqtic indi- h- tanta mellifluoesuavilalis abnndanlia cxubcral, Ht
visuin, quomodo ad 60liusPatris gloriam omnia sua u.a animoesilienli, alque oesludesiderii sui torridoeiu-
referai, ul le puruiii Imminent, inlirnium cLitnpo- io- star torreittis influai, lolumque posl se honiinem
leiiteni doceal, quo tua omnia, si tamen Dco digna na pia quadant violcntia traitât, ut pleruinque hoino
IUS loto ad coelestiaanimo suspensus, alque in obliviQ-
fueriitt, relerre debeas. Nec enini, ait, ab'scondin.nis
hoecel revclavlmus, sed abscondisliet revelasti. Ac ncni sui a verbo Dei abducius, nihil proeler eum
si dicerct : Ego vocavi, tu inspirasli; ego librum un cujus amore pascilur cogitet. Tune pallio lerrena?
tenui, tu apertiisti; ego legem proposui, tu expo- m- solliciludinis rejcclo, curru cum llclia sublevatur
ia, iguço, et in covere contplelur, quod de Enoch seri-
sui.-ti; ego insonui auribiis, lu cordililis. O gralia,
o piclas, o prudcnlia ! Sic sic oegrosuo pius medicus
ons bilitr, et non învcniebatur,quia franslulit eum Deus.
os, Qui enim alias saneti desiderii libero ad coelestia
'coitsiiiii, iia hiimoros noxios per tiicinbra diffusos,
salutari calharlico dcçoquil, ul cl ipsunt fonlem em volatu sustollilur, in foecibustorrenis, a Deo Irans-
ve.oena maminlem exsiccaïc conlcndat, et causas s:is lattis, non inveniUir, sed quo magis in purissiiuo
775 FRANCONIS' ABBA'TiSAFFLIGES! ENSIS 776
"•
oethoreassiièscit, eo amplius coen-:;sasac feienles A manibus, classumplamredempiionisnoslroeconvertit
lerroepalutlesborrescil.Cturivero necessitaiecarnis in opus, eadent verbi polenlia assumii paucm in
more aquiloe ad lerrena dcsccnderc cogilur, lune manibus, m él divina?benedielionisac verbi, quod ipse
vere percgrinumse esse lameiiialur, lune gemilus csl «s cfl'ecluvertil in corpus sumn, salulis noslroesa-
fuinpûiil, tune snspiria peclus quatiiiut, lune lacry- cramciilum.
ci Fruugil aulem pancin, lanquain pote-
niamni îmbres profliumt, el defeclu corruplioilis slalem sl babens poncudi animant suant, cl ilerum
suoeaffectiis, non tam cantal, i[uam gimicbundus suiiicndicam.
si Licol enim perscculor coniprchemlat,
cjiilat : Heli mihi! quia iucotulusmeusprolongalus li ligel, coedal, irrideat, conspuai, crucifigal,ipse esl
est; habitavicumhubituntibusCedar;muliumpcregri- qui q paucm frangil, ipse qui myslerium passiouis
nuta est anima mea. Sed quod bac dulcedinebomo peragil. p Nisi enini panent ipse frangcrel, nisi Judw
pro volo non fruitiir, nec sentper Camin verbo DeiL niradoudi,Jtiduùscruciligcndipolestalemperuiitlerel,
iuvenil, fréquenterex vilio pala.i inlerioris, et poena! inanilcr
il isle insidias icndcrel, inauiler illi manus
proelcrililorporis accidit, noiiinmquaiii veto ex di- cxlcudcrenl.
« Ncmpe dicente Pilalo : Nescisquia po
spcnsaiioiicgralioe Dei, mirabililer omnia dispen- testaienthubeodimillere
' te, el polestalemhubeocru-
snntis provenit. Si quidem si pro volo semper ad- cifigere c te, ut osleudcrcl polestalem banc concessam
cssel, lanto eain desiderio hontonon quoereret,aull H esse, i non propriain : Nonhabercs,inquit, in mepoie-
forte, quoi pernicibsitiscsl, domeslicasibi proestun- i slatem,
' nisi tibi dalum esset de super. Hoc ipsunt ci
ptionc dcccplus, laboris sui fruclum, cl non Deii ad ; ministres, qui ad coiiiprchcndciidumse vciicranl,
donum credcrel. Novit aulem Dominus quotnodo o rebus' loquitur, cum verbo uno cl blaudo,diccudo:
doua sua dispense!.-, quid cui et quandoerogel; sic- Quem I quoerilis?soevienlesin terrain dejicil. Frunictt-
que tulcnuim verbi inler -servos secundumvirtulem n liiui i ergo EvangelicumJudoeorum manibus nioiilur,
ciijusquedividil,ul lucro iicminemvacarc volit. Iliss iigue passiouis coquiiur, cl verbumvitoepunis vivus
de panibusmyslicis, pro loco et modo ingeniolino- 'cll'cclum,vitale lidclibusefficifuralimenlum.
stri dissertis, ail paucm verum qui de coelodescen- i* El accipienscalicemgratins egii, el dédit discipulis
dit transeamus: ipsunt loto cordisaffectuobsocran- i- dicens: Bibiteex hoc omîtes.Hic sanguis meus novi
>- testament!,qui pro mullis effundetnrin remissivuem
les, ul de se scribcnli iuolila boitilalcadesse digue-
lur, ut ipso inspirante se digna cl lcgcnlibiis is pcccatocuiii.Accipienscalicem grattas egil. Ubique
scribamprolkua. lusliluto itaque sacrosanclaicoenoe ie gralias agit, ubique ad agendas Deo grattas nos
couvivio,ubi legalibuscoereinoniiseclebralo Pascha ta instruit, maxime lanieti in aniculo passiouis, ubi
typico, fiueniiniposuit, verum et oeiernuuiPascha ta qiiauio magis ex infirmilaie sua caro mitai1ac tre-
veri Agui oblationesubsliluil; in cujus iinntolalioneie pidat, lanlo magismanudivina?consolaiionisindiget,
charitas ipsa el gratia de qua aginuis, oculis'nostrisis quoeîiuluiilemsustcnlel. Spirilus quidemprompins
'quasi visibililcr se conliiciidam exhibuit. Majorent m esl, caro autem infirma,ail comlil'orcl cognitor car--
enini charitatemnenw habet, quantul animantsuuiu in nis et spirilus. Quia igiiur infirmitatem nostram
ponalquis pro amkis suis. Si autem animant poncro ro novit, qui nos coudidit, foitique cl arinalo, nisi
pro amicis, tam magnaest-charilas,ul major essenon un forliore nos prologcnle, fragiles el iiicrmcs non
posset, qua?et qualis, aul quanta est charitas, ani-ii- posse rcsisierc, contra iniplacahile hosiis aiiliqui
mam potière pro inimicis? Namcum pro amicisani- li- odiuin, panjs quolidianiinexpugnable nobisconlulit
ma ponilur, vicissitudeâmicitioeredditur; cum vero ro proesiiUum.Novit Dominus adversurium itoslrtini
•pro inimicisanima ponilur, reele charitas, reele gra-ru- telleinvidia?ab anliquo iiifccluin,ini'atigabiliadver-
lia vocatur. Commcndatamemsuant clittritatemDeus :us sunt nos malilia soevirc:nec posse inler discordantes
in nobis, ail Àposlolus: quoniamcum adhuc pecca- :a- ahsque dcirimento salulis noslroefoedusaliquod in-
torcs cl inimici essemus, Chrisluspro nobismortuus IUS lervénire. Novit ctiam pius inspector conlium ilor
«si. Hoecest coitimcnduiioillius immetisoe,et Deo •eo corruplionis noslroe tciicbrostmiesse et .hibrictuu,
tlignoe charilalis. Hoecest oslensio gralioeinscru- 'u- j)
£ nec illoesiimperlransire possequeinquam hominuin.
tabilis, cum pro peccaloribus graïuiia" bonilale ille Quia igilur quotidicperielilamur, qttotidiclabimur,
Chrislus morilur, cum Filius. Dei osienlui habe- te- quolidie oegrolainus, quotidianani sui in mysterio
tur, et injuriis hoitiinuiti Deus exponitur. Typicidei corporis et sanguiuissui dignaïusest nobis exhibere
itaque agni carnibus absumplis, et legalibus, ut proescnliani,qua libcremur, qua erigamiir,qua cou-
dixi, coereinoniisconsummalis,veriisipse Agnus,qui valescanius. El quia panis cor bominis confirmai,
tollit peeçalummundi, accepilpanent-in manibus,i et vinum quoque loetificat,recte in panis ac vini specife
bencdicciisac frangens, discipulisin hoeevcrba tra-
ra- cclebranduminsliluit mysleriumpassiouis suoe.Ipse
didil : Accipileel - comedite, hoc est corpus meum.
»«• est enim verus panis, qui corda fideliuntconfirinal,
Pitstor bonus pro ovibus suis animant positurus, «s, ne in soliludine bac vasla deficiant, qui famem
atque.dispensalionissuoeCursuexpleto,ac redemplio-lio- inorlis proeviamfugal, qui desiderium noslrum in
nis liostroemysterio'completo,ad Palrem redilurus, us, bonis satiat non satietate poenaliquoe cr'ciat et
quia gregi suo indîssoluhili vinculo charilalis con-
on- fastidium gênerai, sed satietate, quoe vires semper
nexus eral, nec proesenliai-orporaiidiu-a.lico abessc
sse recréai, el fastidiumiiunquamcréai. Cibusenim iste
<polerat. Qui ergo maternant carneni assumpsit, in de quo ait : Caro m'envere est
cibus,vere est mira-
777 DE GRATIADEI LIBRI XII.—•-LIB-.X» 77S
bilis»et ésus çibi hujus insaliabilisj qui quo magis A acinis a' in unum liqnorem torculari preihënté ceiifluh;;
sumilur, eo inagis esurilur, et quanld edenlém plus ,-E Et pulchre in his mëmoriâ Dominica?passionis agi-
salial, lanlo esnriénlem ad edéndum ampliùs incitai, tt lur, quorum utrumque quodammodopatilur., (erilur,
Non est autem alius calix calici Domini Similis, qui premilur, pi quia sieut grana lertintur, ul panis fiai »
sic bibehtent divina el inenàrrabiii juciindilalé loeti*- sic si el uvoe Càlcanlûr, ul vinum.ffuat. Omnés enim
(kal, ul omnem prislini dblorisin'cmoriaiiiabsôrbeal. quivoluntq> viverein Chrislô Jesu, ail ApostohiS,pei;-
Non solulit autetti, sed et bibenlem ita ingehita sibi seeui.ofteiH
si palïunlur. Et bealo Pelro testante; a;dhpé
suavitale inebriat, ul eum in cxccssum mentis mîitat, Chrislus C passus est» ut proecedehsvestigia passionis
adée ul palri et matri, nesciovos dical, ut séitieli- ii imprimerel, quoe nos séqiteiiles» et paiienli cômpa-5
'
p'sumsibi abnèget, et quodammodose ipsunt neseiat, li lieuleSj per asperunt iter passionis perveniainu.s»4
ut quam rrequenler ingressus est viam soeculi, non jucundilalemji res&rreciionis. Q'ûem erge suavis gii-
videat, et vacillantes - proe ébrietalè gressuSj iit stus s vini bujus demirîcelj pressuram lorcuiaris notl
lubricoamore immùndLniuhdifigerejam Son valèat, rrecuset. Ideo él aqua in- mysterio noslri vino;misec-'
imo jam non libeal. Sic sic, imo loiigc aliter» quia llur, et sic sa«rilicium acceptabileDep offeilur, quid
él ineffabililér panis Clirisli»qui est vere caro ejus, tune t gralam Deo passionis Chrisli hostiam immola^
ïideliumcorda, confirmât.; sic. calix -Do.miiii,' . B rmus, quando cl ipsi passionibu.sejus simul paticndO
qui esl-B
vote sangtiis ejus, bibcnliunt corda loelificat.El aptei contniunicamus.Cum
c enim Pomjniis npstor corpus
quidem in bis speciebus myslerium redemplionis> suum s et sanguinem in mysterio panis et vini sumeu- -
noslroe récoHUir, in quibus unuhi aliquid ex ntultiss dum c discipulis. traderet, mandatum dédit, ul hoc
efficilur.Ex mullis enim granis panis efficilur, et ex; ffrequenlius in sui cômmémorationent «gérèntt Tune
multis acinis vinum exprimitur. In lantam namqUe ? enime digne offerimus» tune digne sumimiis, cum
unioncnt grana conlrita, conspcfsa, alque compacta' c ruulliludilicniel
i magnitudinemcharilalis ejus itt of-
cônvéniunt, et ita unum Omnia sunt, ut granum ai ferendo I él sumendo recplimus»et siinilia pre ep ipso
grano discérnere hequéas ; et quid cujus fucril, nént 1largienle pati nequaquant subterfugimus. Ht liujûs
visus, nen taclùs; non gtistus indicip deprehendcres 'vini quod de torculari crucis slillat iypum^ de teiri
valeas.Asperilalèenim pâlea?cribrijudicio discussa,, ireprentissipnis dup explpralprum in vecte dëferunt
ila in eamdem spccient, ut eumdem sapèrent, atquee 1belrum» in cujus mira magnitudine et miranda suà-
in eamdem omnia iranseunt Icnilalem, ut nihil inii vitale repremissoe sibi hoereditalis uberrimos atque
specie apparéàt disstittile, nihil in guslu sibi sàpiatit duloissimos frucltis populus •proegustaret..Duô-nani-
coiilrarium, nihil in lactu a seipso senlialur divci-- que viri in veclé bolrum deferunt, qtiia duo, ut et
suin. Si ergo ila uniunlur alque individua fiunl, quoe B *-*alia ûlar sïmililudiné, parietes. in ununt a.iigulatem
de lerra criuntur, quanlo magis ea quoe de graneo lapident convenitint, el de ulroqucpopulo, Judoeorum
cvangalicpet semiite divinoeb'enediclionisnascuntur. r. scilicel et genlium, exploràtores et proedicatores
Ad hoc enim granum illud Evangelicum in terranttt clccti myslerium crucis et'potenliam in cruce pun-
éecidil, ul mcrtuiim in altum radiées milteret, alque ie dénlis circumferunt. In cujus infihiia.magniludine,
iu lotain niùpdi latiludinem éxlcnderct, et quod so- )- magnus enim Dominuset tqudabilis niinis, et magni-
luni ceciderat, fide gentium mulliplicatum surgeret. t. ludinis ejus non est nimierus,et inenàrrabiii suavilatc,
Iloc ilaque granum mpla passionis trituin, et fide le futuroebeatilùdinis dulcèdinént, in quantum corwi-
populorumvelut aqua conspersum, tam indissolubill li plionis noslroeamariludo admitlît, proegiistamtis.lit
coins affeetu charilalis unilum est» ut ex mullis is ejus siqiiidem melliflûp, ut ita dixerim, quia longe'
granis unus panis fieret, el ex niembris siiigulis ca-a- minus est, quidquid dixero, in ejus itaque meUifiup
pili sup ejusdein charilalis compage cohoerentibûs, s, affeetu dèguslamus lerram répremissionis noslroe,
Unumcorpus. Propler bec, ùt Scripllira ait, faclus us veré rivis méllis et lactis. flûère» et omnes fruclus
lioinc palrem et màlreni rcliqnit, ctùxori suoeadhoe-c- terra? npstrâ? eamdem semper dulcèdinént sapere*
sit, ut cssçnl duo in carne una, sponsus et sponsa, a, ,.p Ideo et Propbela, qui hoec degustavèraf, seipsum
Chrisluscl Ecclesia. Patrem quippe rëliquitj quando :lo consolans, ioelabuitdus décantât : Credo videre bond
ininoratus paulo minus ab angelis sémetipsum exi- A- Domini in tjèrra vivéillium.Et eleganti salis simililu,-
nanivil-,quando tràdilus non egrédiebatur, paliens ns dine utrumque myslerium lapidis et bolri sibi re-
non contminabattir, intra ihfirmilalis noslroeClaustra
ra spondef, quia*siéutlapisarigularisùtrdnfquépariêlent
se cotitinchs,' et paternoe virlulis polentiam non on é divérso veniçnlem tnedius conlinet, sic et utrum-
exuens. Rcliqnit et malrém, malrem cairne non on que portilprem proeeuntem, scilicelet subsequentem^
spirilu synagogam; mater eiiim carnis caro; mater 1er jungit botrtis, qui médius pondet; Sed sunt aliqui
vérin,,fides, quse quia non agnovil quem genuit, et qui visibilem sacrosancli hiysterii speciem, «luntt
quem proedixitnon credidil, maternoe'pielalis.et af- ailentius attënduht, in veritale ipsa fldè cafigant.,
foclumperdidit et vocabulum. Adhoesitaulem uxori ori hoesitantesquomodo manente prislino panis et vini
suoe cengregatoede gentibus Ecclesioe,quoe-quia in- sapote et specie» in subslanliam carnis et sanguinis
vilaiiti sponso dotem fidei exhibuit, et unius spirilus
lus Chrisli, possit subslanlia panis et vini alia in allant
el unius carnis censprlium meïuit. Similiset in vint»
inb iransire» Sed huic infirmiiati fidei facile potest me-
eonsideranda est unilàlis coinmttnio,quod ex mûlljs lljs deti consideraiio omnipplenlioe Dei, quod non-si1
PATIIOL, CLXVI* m
779 FRANCONISABBATISAFFLIGEMENSIS 7-10
ontinpoleuliim.possibileauldifficilecreaiurarumsua-, \ quomodo suppliciis nostris innocens sit addictus
lum, aliam in aliam pro placilo suô Iransfonnarc, quanlis opprobriis,quanlis injnriis, quantis sil poe-
qui omnia ex niliilo poluil vérbo creare. Ut cliim nis affliclus.Mcmorclfaciem illam, in quamdosiiSc-
quiddànt de usu nostro loquar, non de Dei polcntia, ranl angeli prospiceresputis illilam, alapis coesam
Deociiint omnia oequali1er sunt possibilia, facilius crucis ignoininiam,fcllisamariludincm, et morteni
esl in eam quam voluerit formaut transforniare felle amariorem. Rccolai eiianf pio compassionis
quod esl, quant ex niliilo formarc quod non est. affeetu, acorrimam membrorumomniuminnoceiitis
Nunquidabbrevialacsl manus Domini,ul non pussit agni in palibulodislensionoin, alque amarissitnani
salvarc? Nunquidqui coelumel terrant verbo creavit illamclavorumconfixionem.Ad hoecomnia,et super
hominisin servilulem, non valet minimam panis cl hoecomnia ntirelur sponianeani passioncm, cl ini-
vini porlionem-in verum corpus suiim convcrlcre niulabilcmpalicnlis maiisueludinein.Nec proeieieat
hominisadsâlulcm? Ne ergo fliicluetdcvcrilalccor- vulnus illud salubcrrimuiii,ex quo vuincriiuinostro-
poris Chrisli lides Christiani pecloris, ne cl frustra rum profluxil mcdicamciitum.Apcrto enim latere
perlel nomenChristianoeprofessionis,el frustra ce- Domini, jam mortui niiliiis lancea, cxivil sanguiset
lebrel sacrantcnla dîvinoereligionis. Sine fide enim aqua; sanguis rcdcntplionis, aqua baplismalis.De
impossibileesl placereDeo.Nain licet Ecclesiamquis •* latere itaque ntorlui, vila prodiil, quia ad hoc iu
intiet, EcclesiaslicissacrantcnCisparlicipet, ad so- crucis lecmlo soporatus est nosler Adam, ul Evom
leuiiiem oiatloiicm amen respondeal: otiose imo illam, quoevere cuiictoru'mvivenliummater-est, de
perniciosehoec agit, si ftdem eorum quoegeruiilur, laierc suo producerel Ecclesiam.Hoecomnia quant
non babeat. Slullitioeaulem proximum est, omnia piissimo polest cordis âffeclu memorans, ac lola
fidei noslroe sacrantcnla, et divinoevirlutis opéra, spirilus conlrilione adorans, ad scipsum redeal, et
infirmis liumanoesapienlioeratiocinalionibusvoile de mensa illa magna lam dulcia charilalis fcrcula
discutere, el omnipoienliantDei intra angusliasim- degiistans,quid pro his Dominorétribuai, ila secum
possibililalis noslroeincludcre. Omnia enim divinoe conférât: Quid rétribuant Dominopro omnibusquai
virlutis opéra humano iniclleclu vclle comprehefi- relribuilmi/»?Et scipsumadsiiitiliaexhorlaiis,atque
dero, quid aliud dixerim, quantDeumbominicompo- piis charilalis siiinulis incilans, calicem voloriun
nere, ut ille non possil, quod isie non inlelligit}Et suortim Deo offeral,el de ejus adjuloricspe indnbi-
unde lanlum esset fidei nieiïlum, si per singulaliu- lala proesumens,dicat : Calicemsalutaris accip'uîui,
manoe consuéludinis habcrct cxpcrimentunt? Sed et nomenDominiinvocabo.Titnc namquemyslerium
Cltrisliana sobrielas ntàgis vult auilita pic crcderc, n passionis Chrisli in mcmoriiimejus salubrilcrhomo
quam impia in Deumvcrbis ejus non crcdendoexi- célébrât, quando ipso ppilulante siutiiia proeparal,
stere. Habet aulem fidei suoeproemiiim,ipsiim oui cum falsorunt fralrum amarissimofelle potalus su-
credidil Deum. Magnum est ergo fidei Christianoe sliuel, cum injui'iisaffeetus,non dolel; irrisus, ri-
ineritum, cui lanlum compensaïurproemium.His de dcl, suppliciisattrilus gaudet, cl ea quoedésunipas-
sacramento salutis noslroe, non pro sua majeslatc, siiiiiumChrisli, in corpore suo supplet.Hicde mensa
sed pro nostra lenuitale discussis, qualilcr hoc in Dominivere vitam comedil, hic de calice Domini
mémoriani Chrisli agere dcbcamus, proul ipse do- vere vilain bibit, el secundumpromissuin ejus, et
naverit paucis nientorcmtts.Oporlel itaque fideliter ipse in Christo, el Chrislusvivil in ipso. IIujus cha-
accedeiitem, et pie sumeniem, de veulrc mémorise rilalis ampliludincm, cl bujus gralioealliludincm,
cibum vitoe, tanquam miinduni animal, sursum re- non est parvilatis noslroe comprehendere,piuiri ta-
vocare, el opus pietalis pioe retractationis gullure men esl ad eain nos semper extendere. Sludcamus
ruminare. Memoret pius conviva Chrisli, qui ad itaque indesinenterci graliasagere,qui corpussuum
nieiisam illam magnamconscdit, quibus charilalis vertil in cibum noslrunt, et sanguincmsuum in po-
vinculisde sinuPatris ht uicrum VirginisDeiFilius luin noslrum, Jésus ChrislusDominusnosler, qui
sit abduclus,quanlo salulis noslroezcloDeusimpas- D vivil et régnai Deus, per omnia soeeulasoeculoruin.
sibilis el oelernussil affeetus,qui homo faclus, pas- Àntcn.
sibilis cl niorialis pro nobis csl cfl'ectus.Memoret
PRiEFATlOIN L1BRUMUNDECIMUM.
Jam ubi ex confragosislocisgralia Deicursiim no- quas inter scopulps caulius agendo servaverat,iu
slrum dirigenle, salva ut credintus fidei navicula, patenti soepe incurrit oequoredispendium.Et soepe
ad lufiora evasimus,facilierelapsu ad uleriora ten- in porlu incaulonavis fune religala, venlorum tur-
"dimus; nihilominus tamen ad éaindëmquam proe- •binecolliditur,et idipsuni in porlu religanlisnegli-
viatn sequitiiurgraliam, oeulosinlendimus.'lsenim, genlia, quod et mediisfluctibusviolenlialentpestalis
qui in prora ad proecavendapericula consistit, si ar- perpetilur. Nunquamaulem est in mari hujns soeculi
ridenle oequoresecurior reditus, oculosposl tergum, luta navigalio, quia.etsi nonnunquam venlorum
anteriora negligensrefleclit| navisac reruitiomnium, clenientia aura sit placidior, soevustamen pirata
— "
781 DE GRATIA DEI LIBRI XII. LIB. XI. "82
diabolus perditionis noslroesemper avidus, nullo un - ,\ Irarius in impias ac sanguinarias crudelis piratoe
quam tempore sil milior. Sed rege nostro in prora niaiiusuucluantem naviculam impulerit. Regis igilur
consislenie, crudelis lyrannus a facie majeslalis ejus noslri proesidiôfulti anlennâm crucis erigamus, si-
reverilus, liniel propîus accedere, et per diversa pa- numque cordis Spiritui sanclo expandàmus, asteepli
vidus fugilans, non audet incursarc navigantes, nisi operis cursum, in optatum lillits Christo gtibernaulè
forte dormiente fide noslra, Ghristûs obdormierit, dirigamUSi
«i negligentia noslra clavo fidei perdite, vcnlus cen-
LIBER UNDECIMUS.
Per lolum liujus operis lexlum illud vel maxime unum sicul el nos. El paulo ppst -.Non pro his autem
inlcndimus, ul graliam Dei atlenlius commendentus tanlnmrôgo,sedet proeisquicredilurisunlperverbum
quod cuni a principio, et asserlionibus el exemplis B eorum in me,ut omîtes unumsitil, sicul lu, Pater in
egerimns, in proximo lamen evidenlius, ubi in sa- me, et ego i« le, ita el ipsi unum sinl in nobis, ut
«rosancla myslcria narralionis ordine incidentes de mundus credat quia lu memisisli. Et ego clarilalem
unilale Chrisli et Ecclesioe,capilisalque membrorumi quam dedisli mihi, dedi eis, ul sinl unumsieut et nos
sub exemplo granoriim et acinorum disscruimus. unumsumns.Egoineis,eiiuinmeiul sint con-
Diximus enim, quod sieut multa grana in unumi summaltïn unum. Audi, homo, audi vocém Dei
compacta unum panem conficiunl, el mulli acini in lui ; audi, mcmbrunt, audi et agnusce affectuni
eunidem liquorém coiifluunt, sic multa niembrai capilis lui. Pro bomine ut homo postulat, sed
capili suo indissolubili compage cohoerenlia unumi ul Deus poslulata proeslat. Ul sinl, inquit, unum
corpus efficiunt. Hujus corporis capul Chrislus esl, , sieut et nos unum sumusi Ego in eis, et iu in me
niembra vero capilis itujus Ecclesia «jus esl. Hoc; ul sinl consummatiin unum. Unions in adoplivo,
autem ulriusque naluioe, divinoescilicel cl liumanoe», Pater in unico, ac per hoc, per unicum et Pater in
salulare conunerchmi in sacralissimo illo gloriosoe ; adoplivo. Hic esl fruclus oralionis unici, consum-
virginis utero est inilum , sed in proetorio crucis3 malio adoplivi. Non est autem alia aliqua ferma
NovoTeslamento sanguinis Chrisli morte inlerce- consumntalionis, quant in idipsuin redintegralio
dente confiririalum.Félix cominercium , in quo in-- C ( universilalis, cumin ipsunt universa se colligiint,
liruiiLalcvirtulem , miscria bcalïimlinem, moriali- a quo creata subsislunt, ul liccl in membris singulis
li'lc immorlalilalem, bomine Doiini comniuluvimus. varielits sit opcralionis, in compage tamen charitatis
Omnium aulem coiiiiiiutanlium ille libcralissimus,, intégra permaneat unilas corporis. Ita enim hoeu
qui vilia accepit pretiosa reddidit; qui humana as- imitas vera compleclitur universa ci-ealoris potcnlia,
sumpsil, divina crogavit, qui hominem induit, Deo o ita singulis alio atque alio modo illabilur, ut cum
veslivil, qui sine peccalo peccali poenam subiil, , omnia impieal, ipsa se non dividat, cl cum singulis
nosque a peccalo sintul, et peccali poena liberavil.,. distribuât, ipsa plcniludinem suant non minuat. lia
Cominercium ergo quod nobiscuin Dei Filiuss eliant ab bac unilale omnia tanquam a rapile se
iniit , sanguinis sui lestaincnto confirmavil. l. membra difiundunf, alque ilii in suo singula quoeque
Neque enim homo Deo conjungi potuissel, nisisi oflicio deseiviunl, ut niiltalenus ab unitate capilis in
pat les qui inler Deum et hominem médius dividebat, t, ipsa eliam adminislralioms suoediversilale résiliant,
de medio cessisscl. Nec polerat durus el annosus is sed ita ntembrum membre cohoereal,alque in tantum
paries peccali, humana manu vel arte subrui, quia ia omnia unum fiant, ut in uno omnia patiantur, atque
omnihumana propagine ex iraduoe nalura peccalo lo in unius gloria omnia glorificentur. In hac summa
obnoxia, nullus inveuiri polerat inler homines, quiii " unilale, omnium créatrice, omnium vivificatrice,
pro peccalohominissalisfaceret. Necessariusergo eratat quoe omnia continet, -omnia invplel, Trinitas san-
bomo, qui immunis esscla peccalo , qui dum iniio- 3- cla subsislil; in hac se Dei Filius filio hominis iu
cens peccali poenam exsolveret, peccatorum omnium ra eadem persona univit. Hoc unitatis bouuiit ipse
in se càusam suscipercl, et indebita poena culpa ta siimme bonus, non soliint lerrenis omnibus, sed et
dclela, facturant faclori, hominem Dco , ipse nte- e- ipsius pielalis oflicio, nec cuilibet sanctorum, sed et
i_ ipsi sanclo sanctorum cxliibito proefetcbat, quando
iliator Del cl hominum in seipso conjungeret. jEsli-
maio igilur peccalo lolius mundi, prelio sanguinis lis dicebat : Maria oplimam parlent elegil, quoenon au-
:i. ferelur ab ea. Susccperat enim Marlha Dominuiu,
Chrisli suffosso fundamento delicli, paries inimici-
liarum corruit, cl a peccato homo liber, unum cum ni ut religiosa femina, ut devola disiipula, ut benigna
Deô gralia mediante faclus est. Pro hujus sancioe La? hospita, ideoque sollicita eral circa ea quoe erant
conjunçtiouisperseverantia , capul pro meittbriss,, religionis , quoe devotionis, quoehospitalilalis.Tpsà
ns domina, ipsa ancilla, ordinabat, feslinibat, proepa-
Chrislus proapostolis itaPalri supplicat. Respiciens
enim in discipulos suos, Pater, inquit, sancle, e, rabat, minislrabat. Sed quia multa erant quoe
servaeos in nomine tuo quos detlisti mihi, ut tintin» hospitalitas tant pii domini, tant clmri magisiii
783 . FRANCONïS. ABBATISAFFLIGEMENSIS 78,
exigebal, fervebal, discuiTcbal,aiihelabal, et quia /i rum spiritualis mater Ecclcsia. Quia enim unus
ad singula quoeque-occurrere'non poteral, pondère Deus cl unus csl Dominus, necesse est ut et una-
sollicittidinispressa»anxiabatur, lurbabalur. Inter- sit, in omni génie cl nalione, veroefidei confessio.
pellai ergo ancilla dontinum, discipnla magislrum, Et cum una sit in Cbrislo per Spirilum sancliun
et contra sororemjudicem postulai, quem hospitem filiorumDei adoplio, necesse csl ul el uniformis
suscepcral. Non est, inquit, Domine, non esl tibi sil omnium in eamdem adoplionem regeneratio.
enroe,quod soror mea reliquil me solam minislrare? liane imitaient in diversis gcnlibus, diversisoetati-
Die ergo illi ul me adjuvet. Sedebal enim ad pedes bus, diversis"quoque Christianoereligionis profes-
DominiMaria, alimcnloruntverbi pie avida, curas- sionibus idem Spirilus conciliai,ut siculmultaniem-
que oniiies transilorias ac supcrlluas, (aiiquamim- bra fonni'set officiisdiversa, unumcorpus per eiini-
porlunas oculis niuscas, manu discrclionis abigens, dem Spirilum cfficiiiut,ila cl diversa?goules,oelates
uniini illud, quod necessarium eral, ab ipso unitatis ac professiones,per eumdem adoplionis Spiritunt
fonte hauriebal. Gir.cumVolilabal os Chrisli prudens in imitaient corporis Clirisli convcnianl.Ideo cl in
apicula, cl ex labiis ejus, cujus spirilus super mei sacranicnlo sanguinis Chrisli aqua vino misoctiir,
dulcis erat, favimidistillanlemsugebal : el quidquid quia in sacranicnlo Christo conjungimur, adeo ut
olïiciosaaudiendi scdulilate rapero polerat, iu al- "' qui fideliter suniit, ipse quoque unum cum eo fiai
veariurn cordis eonvehebat. Itaque verbi dulcedinc ipso attestante, qui de came sua ita pronuniiai:
admodunt obloclala, ac veri frumciiii adipe sagi- Qui manducal carneni meam, et bibit sauguincm
nala, murinuranlcni sororem aul non audiebal, aul meum, in me manel et ego in eo, lia fil ul palicnii
dissimulabai, non levé repulans damnunisuavilalis compaiianiur, tnorienli commoriamiir, îesurgeuii
inlimre, queruloesorori vel îiipmenluiviatirent cotn- conresurgamus, siinulque eum glorificatoglorilicc-
niodare. Dissimnlala igilur, interpellaitlis advcrsuin iniii'. Ad banc igilur glorioeparlicipationcmdivina
se Dominum sororis querintonia, quia cum beato miseralione pulvis assuitiplus,ex ipsa assunipiionis
îob suspendiiimclcgeral, ab ore Chrisli pendebat, suoe colligal gloria, quanta assumenlis sil graia,
de labiis ejus dcfluentibus afîlnebaldeliciis mentis, quia ex nulla alia, ut arbitrer consideraiionc, sic
conilemplo murmure ,veniris. Sod Dominus, qui a clucet splendor el magnitude gralioe, quant ex liu-
sorore conlra sororem judex.inlcrpellalusfuerat, in mani meriti et divini benoflciicollalionc.
utramque parlent senlonliam lempçral; et sic unius Quando ergo passionis Chrisli el rcdemplionis
desideriumproeferl,ut aiterius studiumnon viluperct. noslroe mysteria celcbramns, non soluiii gesioriim
Novit enim.Dominus quia etsi dulcior est fruclus „ seriem pia memoria recoinmus, sed et nosipsosvi-
radiée, trahit tamen dulccdincmfruclus ex radicc. liis et conctipisceniiiscrucifigantus, ul in noviun
lia qiiamvis-proemineatconlcmplalioaclioni, pluri- hominem, sepullo velcre, cum Christo rcsurgannis.
iittim tamen suffragalur pia aelio conlemplalioni. Chrislus'eiiiin resurgens a mortuis, ail Apostolus,
Oporlel enim ut primo in studio sancla?opération!? jam non moritur, mors illi ultra non dominabiiur,
se exerceat-, qu.isqtiis ad culmen contcmplalionis Quod enim morluus est peccalo, moriuus esl seinel,
ascendero dcsideral. Marlha., inquit, Marthu, solli- quod aulem vivil, vivilDeo. El quasi sciscitantibus
cita es, et turbaris erga plurima; porto unum est cur isla inluleril, ila el vos, inquit, exislimatevos
necessarium.Sollicitaes, turbaris, dislendcris; fuga- mortuosquidemesse peccalo, viventesaulem Deoin
cia sunt, quoeapprehenderc nileris. Per rimas cu- ChristoJcsu. Ita exislimatevos inorluos esse pec-
rarum cfïiiiideris, cl exbaustani te quercris? More calo, Chrislus enim semel morluus csl peccalo,
torrenlis arva riganlis lutum conlrahis et, contrisla- id esl ad dcslructionem peccali, non sui quod non
ris quia turbaris? Âgrum cordis opère piclatis rigas, habuii, sed lot'ius mundi, quod moriciulo abslulit.
rigando fecundas, sed oculum pulvcre solliciludinis Debilum uamqiicpeccalosuppliciiim,inors esl. Cum
lurbas. JPoi-ro timonesl necessarium.Unumnon divi- ergo debilum peccali innocens solvil, qui peccalo
rîilur, non lurbalnr, in diversa non rapitur; unum D nihil debuil, eos qui obnoxii cranL et peccalo, et
idem semper permanens, alieno nunqnampulvcre peccali suppliciocripuil. Tanium namqueerat unius
sordcl. In hoc uno qnandiii homo pede immoto niorlis Chrisli prclium, quod toiitis mundi adoequa-
conslilit, nec circuncisiônis injuriant subiil, nec rcl, imo pioepoiuleraret debilum. Necesse itaque
baptismigraliam requisivil, At ubi ex venciiopec- jam non est ut secundo moriatur, qui semel mor-
cali l'rutices illi pessimi piillularuni, ad resecanda luus, non soluni proeccdentiumdcliclbrum,sedet fu-
noxia culicllus petrinus esl adhibitûs,.et poslqUant lurorum, sanguinissui.coitscrip.tionc dclevilchirogra-
ex curis soeculiturbine diaboli pulvis convolutus, phum.Ail ergo: Ila el vosexislimatevos mortuosqui-
fa'ci.es..noslrasimagine Dei splcndidàsfoedavit,undti demessepeccalo,viventesaulemDeo, in ChristoJcsu.
salularis quoe abluercl de latere Chrisli manavit. Sicul Chrislus semelmorluus esl ad destruoiioncm
Unum ergo esl necessarium.Hoeccsl pars oplima, peccatt, ita el vos peccalo semel moriamiui, ul ultra
banc clegit Maria , hoecnon anfcrelur ab ea..In hu- in vobisjam non vivat, nec regnumsieut haelenusin
jus unitatis slabili alque imntobili firmitate Chri- vobis obtineat. Peccalum enim non vivil, quandoin
stianoe professionis fundamenla subsisliinl, lides nobis consensumnon, invenil, quando suadenti non
gciliccl afquc-baptisma, et ipsa spiriliialitimfilio- cedimus,quandPirrumperévolenlilibère conlradici-
783 DE GRATIA DEI LIBRi XII. — LSB.XI. 786
intis. Debcl ergo amnlor 'Chrisli, imitalor passionis A turlur tu solitaria, comparis solalio dosti'tuta, pene-
Chrisli semel peccalo, semel mundo mori, ul poc- tralià ir cordis et .communie thalaïui scerelnm qués-.
oalo morluP,vita Dei in nobis, vîta fuceedal oelcrna. tibus lil replet. Allum naniqiie gerens sub pectore vul-
Hocesl enim Deô vivere , oetcrnaliter vivere, viriu- nus ni amoris, pascitûr ul îooerenslacrymis cl pane
tibus studere, relro non rêspicere , in ca quoe anle doloris. di Lustrât omnia i circuntspicil universa et
sunt se èxtendere » nec a perSequêndi unquam slu- desiderii d< igné liquescenic anima, ipso quo aiïlsg'uur
dio desistere , douce voli compos dilectum anima? intérim in desiderio pascitûr. /Eslum desiderii laciy-
suoemereatur apprebettdere. Hoc est itatpie Chrisio niis ir lemperal : et quia dilecii sur facianvvidet pro-
contmori, peccalo semel mori; hoc aulem Christo pler p se spiitis illilam, facicm la'cryuiîs uberlim.ri-
-constirgero,Deo, uldiximus, vivere. Hoecresurre- gans, g graliarum hosliant jam dilecto immolai. Sod
ctionis prïmoe gloria, cl hoecbeala in corruptibili nresui'gcnie Domino , et slola immorialilalis glorili-
adbuc corpore vila donum esl gralioe, cl proeroga- ccalo, de conceptu doloris parit spirilum cxsullatio*
tiva illius oeternoecl immarcessibilis glorioe. (m- nis n : saccum Iuclus scindit, pallio gaudii se induit,
possibik?est enim quenipiam in future corpore re- cl c propler gaudium glorificationisjam non menii-
surgore ad gloriam, qui in proeseniia somno peccali -nii n pressura?passionis. De splcudore resurgentis ex-
auinio evigilare nolucritad vilain. Sed in omni disci- Bsidtal,
Bs de gloria .friumphantis. Iripudiat, nec
plina spirituali laboriosa sunt primordia, jucum'ai jam: j; dolot, imo gaudel se ad lempus amisisse,
iiovissinia, quia ad vesperuni dcmcrabilur fielus, clL quem q tam gloriosum, lotque spoliis insignem
ad malulinum loelilia.Vespcra si quidem morlalilu-• merucril i recipere. Gaudet in. carne sua trium-
lis noslroequando bonorum opèrent semina jacimus,, phalum \ morlis principem, gaudet in ; Domino
f.xsilil noslri oeruninam, ci prolixiorcs ignoranlioe >
i .primant corporis suoe pOrlionem cum triumplu
liîiibrasdeflomus: ilhicescenle vero malutino speii jpompa ad Deum Pat rein asoendentem, spe in-
»oslroe, ac sole juslilioecoroscante, quando de exi-- concussa < confidens, eo se .in membris omnibus sublo-
guo labore libères fruclus gralioe nicssuorimus, loe- - ivanilam, quo iu capilcsuo jam se
gratulalur oxa!t;i-
tilia- incnarrabili exsultabimiis. Ideo et Dominus s tam. i Gaudel jam in capite complclum , quod iu
nosler, qui Itora noua (icclitiainejam die ad vespe-- racinbri.s, sperat qunndoqtie complcndum.Absorpm
iiiui Iradcndo spirilum nnuulo iniulil luctum, rosur-'- est ( mors in,Victoria,-et vicia?insultons quoese vicornl
reclionis suoe gaudium distulit in inatutiiumi-, utt ,gloriabunda ingomiiia't. Ubi esl, mors, Victoria(uu?
fletum vospertinum consolarclur, imo aholerclporr Ubi est, mors, stimulus Unis? Ubi esl nunc stimulus
gaudiummalulinum. Ad hoc namque fletumnoslrumi> ille peccali, que pungebas, quo vulucrabas filios
in se translulit vespere passionis suoe, ni matiuino é •-"'
mcos, jugo servilulis tuoe ex ilebito primai proeva-
resiirrcctionis suoe,dheussa nebula trisiilioe nostroe,S ricationis aslriclos? Ubi est nunc. illa inso.lottsgis-
gaudium nobis infundorcl glorificationis suoe. Heni- i- . riatioiiiti? Universam ternm ego eongregavi.ei.non
gnus enim magister iliscipulorum animes passiouis is fuit qui nioveret pennam, el aperirel os el gaii.nirot?
. suoeamariludinc lurbalos inluens, cl île auferendo lo Ecce terra ilia Domini sui rigata.sanguine, cuiioîi
a se lam pio proeccptoremoerontcs, data compara- i- suo fruclus aff'crl juslilioe, quoesub le culiore spiuas
lione proegnanlis mulieris dolenies ila consolaius is afforebat idololafria».Rcspicc initie an in liominiliuîi
esl: Mnlier cum parit trislitiain habet,.quia venit il . livenias, qui proeforniidine tua pennam niovcrc an
liora ejus*Cum autem peperit puerum , juin non mc- s- deat. •Rospice nunc, si tamen proevales proe con-
miuii pressurai propler gandinm , quia mtlus est st Iiisione, impmlpiatos vullus alloljcrc; quis s'il illo-
homoin mundo. Et quoesil proegnanlismulieris tris- s- bomo, qui de inferis tant libère cvolat, et .coelçslia
titia, aul de nalo pucro, quoe loeiiiin, suhjîcicns, s, tant patenter pénétrai. Iste est ille inler morluus
el vos igilur, inquit,.nunc quidem trislitiain linbe- s- liber, qui cassibus luis pede innoecnlioeruplis, non
vilis, ilenim aulem videbo vos, el gaudebilcor res- 's- solum liber evasit, sed et fulcles suos malilia? tuoe-
trum, et gaudium vestrum nemo lotlet a vobis.Tra- u-n.dolis
n irrctilos, le vidente ac stridente, ncç tamen.
dito ad morlcm Domino,et aniaia?proevaricatioiiisno-» Q-. conlradicontc extraxit. Ecce pennam movel, ecce
stroecalice'polalo,mnlier hoecsancla, sancta vidclicet:et alis plaudit, nulloquc corrupiipitis pondère proegra-
Ecclcsia.quoesponsosuocjusncmspirilus inseparabili lili . valus, libero. alarum remigio oeiliera sulcat, ac
se stupentibus ipsis supernis virlulibus novo et inaii-
cruï"cliarilaic vincta, per os dilecii sui guslum-iii.se
traxit amariludinis : cl cum palienle- palicns, et d.ilo niiraculp dexteroe Dei Patris homo se social.
moricnii commotions, clavis doloris iransfigilurr , Ecce ora infanlium et lactenlium aperii, et in ore
et quod ille passionis, hoc isla doloris acer-bitatcpa-
ia- . connu laudem perficil, et ex ore corum non
titur. Nulloenim paclo ficri pplcsl, ut eum- quo est tant gannit quam garrit, fraudent tuant elusam,
illi una caro et idem spirilus a dolore ejus sil illi et virtutem luam élisant. Ubi est ergo, o mors
affeetus exlraneus : Et erunt duo in carne una, sa- sa-. . inittiica , ubi est Victoria tua? Ubi est glorialio
cramenttim hoc magnum est, ego autem dico in tua? Exclusa est,- attrita est, nihili fada est,
'rel Mulicr igitnr sancta et mater gratia, quoe iu
Christo-etin Ecclesia , ait Apostoliis, cl, qui adhoercl
Dominomius spirilus esl, A doloris ergo spirilu mil-un- dolore parluril, gaudium paril, non gaudium, qnoil
lier hoec sancla concipiens tristiliam habet, cl. ul ad horant l.oelilicct,et transeat, sed quod oiutva..
78T ». FRANCONISARBAT1SAFFL1GEMENS1S •*•«.«.
unimoeaffeetusocciipct, el in oelernummancat. A aiascribit, quant dalam sibi esse assctït. Et cum
Libel nunc inlueri, libel el admirari opus gralioe, omniain
01 Paire possideal,cl cumPaire omnia iribuat,
et in exlrenia manu operis, induslriani proedicaré nihil ni de divinitatis suoe poténlia memoral, sed ad
artificis. Extrema enim manus operis indicat, la largienlis gloriam acceploepotestalis refcrl graliam.
quanta arlis perilia arlifex polleal. Inluemiiiinunc, Exlende E itaque nunc, o amator el inquisiior gratioe
o filii gralioe, et respicite in anclorein gratioe,et, ai angusti, inquam, cordis sitiunt ialius exlendo, et de
humanam naluram, unde assumpseril, et quo pro- hac b tanla ampliludine quantum pôles colligc: quia
vexerit agnoscïle. Hoec esl enim nalura illa benes tam li amplum donum gralioe nullo sinu liumanoean-
quidem ab ariifiee Deo Crcala, et ex Iimi mollitie! guslioe g lotuni poleris inoludére.Dataesl mihi, inquit,
igné divinoeinspiraliouis ad oelcrnilalcm solidala,, omnis o potestàsin coelo,et in terra. Quis hoc unquam
quoe si pedi superbioevelitum proesumendoinnisài de d pulvere fulurum crederel? Humana namque na-
non missel, ab oelernilalissuoe slabilitale, manut lura, li quoe divinoesenlcuiioe impelu in pulvcrcm
peccaloris inota non fuisset. Sed ubi a fervore di- merle n resplvilur, quod fulura est, eliatn antequam
vini amoris ad frigns el umbram vipereoepersua-- fiai fi reele pulvis dicilur. Quis igilur unquam hoc de
sionis declinavit, divinoigné dcslilula, gelupeccalii pulvere p crederel, qued poieslateni coelicl lerroeac-
esl contracta, ac démuni divinoe animadversionis sB " cciperel? Quis pulas, quantus pulas esl islc
arlifex,
dictante sententia in pulveris vilitalent morte coït- cqui pulverem aridum el inslabilem sic conipingit,
lerente reselula. Coepilitaque miser homo pulvis s sic s solidal, tanlum exaltât, ut non solunt icrreuis,
faclus inslabilis, diabolicoe tempeslatis turbinee sed s el coelestibus eum proeficiat? Quid pulas de
raptari, et ad proerupla viliorum alque erroruntn electa c materia. àrtifcx isle faceret, qui de vili ac
violenter impelli alque allidi, adeo ut de vase illo o pêne| nulla tanta facil et lalia? Sed arlifex nosler
ficlili el lagena coelestis figuli, ne testa quidem a materia
i nec vili, nec preliosa indigel, cui pia vo-
i-sscl rcsidiia, quoejuxta prophelicum cloquium add lunlas I sua maleria est ad omnia suflieiens.Quaulum
porlaudum de incendio ignicnlum, et hauriendani n iigilur Deo homo débet, cujus dono in capito suo et
de fovea aquam esset idonea. Iloeecinecsl, miseracc coelo < proesidel? Hoecesl magniludogratioeDei vere
miserande, illabcalitudo tua, a seductore tibi pro-i. inoeslimabilis,
i vere iiicomprchcnsibilis,per quam
reissa? Iloeecine est illa divinitatis tua? glcria? .? humana
1 nalura super oinnent principatum cl po-
•nanis erat, cui auront sliilte commodasttserpentis is lestaient
I angelicoedigiiitalisesl exaltala. Hocmira-
«ibilus,ideoqueet tu inaniaeaplando misère illusus, «
s, culum lerris inaudiluin, coelis erat insclilum, ul
née quod sperabas oblinttisti, nec quod possidebas is rp homo
1 coelestianon cur ru igneo, non angclicoad-
refinercpoluisli. Deus enim, quod rapina appelobas, 3, iminiciilo, sed virlule sua poleiitcr ascendorct, ac
esse non meruisti ; et quod cras, immorialis scilicel, t, stupcntibtisihronis cl dominalionibus,dexlcroeDei
pcrinanere non poluisli. Nechoedixerint, ut miscrioe oe Patris oequojure in oelernumconrcgiialiiriisscipsum
nostvoemiser ipse itisultem, sed ul miscrioenoslroe a; emijungeret. Hocmiraculo lam magno, lam insolite,
niagnitudincmiiisiuiiem,ut diligehtittsinspecta de- :- stupefacla dignilas angclica, aliis proecurrenlibuscl
formilale maicrioe,amplitismiremur potenliam rc- a- inclamanUbus: Tolliteportas. principes, veslras, cl
formaniis nos gralioe. Nequeenim magna?esl in- i- elevamini,porloe oeternales, et iniroibit rex glor.V-
duslrioeex electoauri métalloprcliosiimvas eudere, e, Quis esl, inquhmt, quis est iste rex gtorioe?Quis
sed ex vili qualibcl el abjeela materia vas formusuin m esl, unde esl? RegemglorioeDeum noviutus, bomo
educere, hoc arlis egregioe,hoclaudis est eximioe. c. esl isle, quem cernimns. Unde ergo hoecnovitas?
Placuil itaque benigno figulo vas suum conlritione te Unde hontini cum Deo regni et glorioeoequalitas?
valida contrifuni, et in cinerem rcsolutuin, coe- E- An forte cl hoc opus esl omnipotentisgralioe?An
lesiis rursum gratioeimbre compluerc,el in massant m forte gratia ipsa, quoenos in gloriam islam creavit,
compingere, ac de fragmentis vasis anliqui novum m hominemquoque in Deum glorificavil?Hoecest illii,
vas priorc proetiosius restituent. Sed ne rursum m D hoecilla plane gralia, quoeiu scercto sapicnlioeDei
posset dissolvi inundalionc lorrenlis lurbidi, atquo ne noslri a soeculis erat abscondila. Hoecest, quoeab
alluvionepeccali, fornacent crucis adhibuit, accen- n- oelerito laluil, quoe in lempore opporluno prodiit :
soque passionis igné pervalido,crudum vas inlulit, il, : quoequanloe sit clemenlioe,quanlatvepotentioe,dc-
quod quia Spirilus sancli opère contpactumalque nc nionsirat, quando hominem in Deum exaltai, lhcc
formatum erat, ncquaquam in ign'e crepuit. Sod ed • est vere immululiodexleroeExcelsi.Oquant clcmcnlcr
quid diconon crepuit? Nonsoluinenim collatant di- li- conversa, o quam féliciter iiiimutaia est tristis illa
viiiilus forlitiidiiiein in igné conservavil, sed cl de hominis sententia : Terra es, el in terrant ibis,qui h»
igné purins evasil, quia qui imperio Patris crucis eis Deumassumplus ad Deum iransivit, et atl dexteram
opprobriumsustiuuil, donoPatris coeli icrroequepo- oe- Pairis Deus et bomo conseilil. Quamvisenim utra-
tesiaiem obtinuit. Ucsiirrcctionis nantque gloria ria que nalura in sua proprictate sit inconfusa, lanicn
clarificatus,ejusdemglorificalionismodumdiscipulis lis cadem persona. a se invicciu ulraque permaitet iit-
*nis tesiibus futuris insiuuans ait : Data est mihi ihi divisa. Hoecest igilur imniulalio dexleroe.Excçlsi.
sen-
munispoleslasin coeloet in terra. Data est milii, U, Eccehemincm cui terra sua, dictanteoequitalis
jiiquit, et vide quomodo polestalem suatn gralia; lioe tentia, spitias et iribulos genninabat, jam coelum
,co DE GRATIADEI LIBR1XII. — LIB. XI. 79(1,
el terra supplex adorai. Ecce nalura illa, quoeoh- A liuni 1 salulis suoe dissipât, qui chirographiim re-
scura olim erat el contemplibilis, quia pcccalrix, idemptionis liumanoeperdite vivendo évacuât. Filii»--
jam super omnia emicans, omnibus esl vcncrabilis enim < perdiliouis opus redemplionis erit, quasi non-
quia omnium juslificalrix. liane ergo et nos jure Ifuerit; imo, quod est gravitis, incendium gehennoeet
i
honorainus, jure adoramus, quia sic assumploe,cl damnàiîoiiiseis erit cumulus. Meliusnamque fuerat
'
in hoc glorificaloe, ipsi quoque debemus quidquid viam verilalisnon agnoscere,quam posl agititiotienr
sumus. Congaudendum esl igilur nobis lanquam relre i redire.Sed sanctorum pédes, lestanteEzechicle,
servis, lanquam vicinis, lanquam amicis : servis pedes ] sunt recli, gressus firmi, et de periliira So-
condiiione, vicinis conlcmplalioiie, amicis devo- doma angelica visilalione educli, alqué uxoris Lot.
lione. Congaudendum est nobis, et congralulandumi cxemplo edocli, nec ad ardehtem relro Sodomam
pio pastori, qui pro ovibus suis animant suam po- acient mentis converlunt, nec adlubrica carnaliuin-.
sait, qui ovem centesimain ad reslaurartdam noslroe ! voluptatumboni operis gressum relleclunl.Illa enim,.
integritaiis summani de ore leonis seuiivivameruii,, quia relro feminea curiositale respexif, iii statuant
qui in uno opere causant nobis proeslilit triplicis5 salis obduruit, quoe licet sibi duriiiam lapîdis ex"
loetitioe.Prima quippe el proecipuanobis orla estl " poeiia proevaricalioni'scontraxerit, lambenlibus Ur-
loelilia, de ipsius régis noslri Victoria; secimda, des hien ex gustu salis sapicnlioecondi'mcnlum tribuil.
coiuv-itis noslri redempiione; lerlia, deinlegritaiisS Peslilente namque ffâgeliaio, stullus sapiënliorerii;.
noslroereslatiratione. Triumphus isle regis nostri eoa El lioc donumest gralioe,ul sapienli stullus serviat,
magis est gloriosus, quo magis insolilus; quia cum n poenaque reproborum eleclos âd vilam crudiai.
semper in proeliovirlule ulrinque ccrlelur, contra- Sancli igilur Sodomilicoe habitalionis, el sulphurci
rio modo regis noslri Victoriainfirmilalc complclur. feloris pertoesi ad tnonlana conlendunl, et in anle—
Nequeenim dignalus esl cum invalidohostc majesla- i- riora quolidiano seipsos profcclu extendunt, douce-
lis suoe virtùte dëcernerc, sed crudoli tyrauno ho- i- anhelo cursu ipsunt verliccm nioiiliuin occupent, et
inineni caplivtim aliquando suum opposuit, cl per ir quent cursus sui habuerant adjulorcm, habeant et
capiivum captivaiorem oblinuil. In bac ergo Rc- i- remuneratorcm. Sed quia gralia ipsa de qua agi-
domplOris noslri el nostra in ipso glorificaiione, », mus spéciale est donuinsancli Spirilus, et ab initio
lo DominicoeIncarnalionis ad gloriam usque Resurre-
divinoe stiporeritinct cxccllenlia gratioe, quoe nullo
pacte-major esse possel, nisi forte (quod absitl) Dcoso clionis alque Asccnsionis per ipsius gralioe vesligia
io pervenimus, restât ut et, de effusione ipsius saneti
inaj'us quid iiiveitiri posset. Mircmur ilaque in uno
eodemque Domino nostro Jcsu Christo cl assumpti li rpJ Spirilus, quoeipse inspiraredignabitur, memorennis.
gloriam, cl àssumentis graliam; sciamusque per it Sed jam claudendus est sermo, nec infundi debef.
oblalam graliam pertingendum nobis ad promissam m pleno jam vasculo ipsius gratioe plcniludo, sed pro-
gloriam. Proposila esimcrces la'bori, immensa exi- i- prio reservata principio, lomo consigtiandaest septi-
guo, oelcrna moméiitaneo; ailoptio cum Unigcnilo, o, mo. Congriiil cliam jam quam maxime sacramentiim
scuipilcrna cum Pâlie 'regni possessio. Tanlum ul ni numéro, ul quia in donis suis septiformis eslSpiri-
borlanicm nos Apostolumitiidianius, cl graliam Dei n-i lus, laudes ejus sacratus ci canal niimerus. Licet
neqitaqtiam in vacuum recipiamus. Tune enim in enim sequens Tomus in summa tolius sit dtiodena-
vactium graliam Dei recipimus, cum gralioeDoi non m rius, in divisione tamen qua quinque tomos sacra-
coopérantes condignas Deo gralias non referimus. is, ntenlo Veteris Teslamenli sequenlcs, septem Novo
Tune in vacuum graliam D.:irecipimus, cum lempiis us Testamento assignavimus,invenilur septimus, in lio-
aocepiabile, diasque salulis absque aliquo salulis lis note m ipsius septiformis sancli Spirilus, cui esl cum
noslroecmoliimcnlo perairrinius. Yoeautem homiiii ini Dco Paire el unigenito Filio ejus Dominonostro Jesu
qui in vacuum graliam Dei recipit, qui opus miseri-
ri- Christo honor et gloria per infinila soeculorumsoe-
cordioeDoi in scipso ad iiihilum rcdigil, qui con.si-
•>!- cula, Ame
LIBER DUOBEGIMUS.
FRAFJGSftïS MOMJÊLOEBÎ
EPISTOLA
EJUSDEBI
Adm.om.al.es aç sorores in Bigardis ad Foreslum consolatoria,
Dilectis sibi in Clirisli dileclione sororibus in optamus, introducendis, ille suus F., fraler saera-
paradisum Bigardi a Çbristp indiiciis, cl a Bigardo ntento, servus officio. ;
inparadisum deliciarum coelestium
' ipso-dti.ee, ni Gralia vobis et abnndantia consolationis ab ille-
PATUGL.CLXV1. 26
RU FRANCONISABBATISAFFL1GEMENS1S EPIST. CONSOLAT.AD MONIALES. u%
lndcfiL-iciitefonle dulcedinis Domini noslri Jcsu A con corde, et parielibus inclusi, a communisimus ho-
Chrisli qui, cumUniversamsuperficiemlerroe,vide- minum min cohabitalione divisi. Paradisus parietibns
licet animarum noslrarum, evangelicisimbribus et nostris nosl mullofirmior, multo fuit lulior, sed, quiaab
rore Spirilus sancli irriget, et irrigando fecundet, insidiis insi Hujushibrici non salis cavil, nec in para-
nihilominusplentlsin s? redundat, el plenussemper diso dise Adam tutus fuit. Nullus ilaque locus conira
periitaiifil. Charissimoefilia?, sorores Germanoe,ex indefessumiiuh et pervigilem hosiem tutus invenitur
iKo virginal! utero sanctoemalris Fjcclesioeabsque homini bon ubi ipsehomo torpet, el obdormita cuslodia
omni felida?carnis concupiscentia, Spirilu sanclo sui. Doiuesiicacnimesl pugna,quamgeriimis,intus
obitntbrantein soronint mihi affeclum genitoe,ipse csl est hosiis cum quo dimicantus, née parieiibns
exe
mihi lestis est, qui solusconscienlia!teslis el judex excludilur, sed sagitlis fidei divinilus ignilis cito
intus proesidet,quam pia , quam siucera affeclione propellilur,P''« nec tamen fundilus exslingiiiiur,. sed
vos diligam, quomodovos omnesin visceribusJesu viclus vic cl Dominico pode conlriliis, inipiulorata
Chrisli cupiain, quomodoomîtesvosin die Domini, fjonle {r0 ilerum tentai, ilerum congreditur. Nonergo
voealioiie,professioiic,etdesponsalioneveslradignas ad *" tam infesluinhosiemproeeavendmncl expugnan-
itivcniriopteniel orem. Vosenimcslis sponsaillaglo- duni dm credamus aut vires noslras suflicere, aut
^
" 1
riosa, sponsailla fainosa,Filio Regisallissimiinlesti- indusiriam
'"j proevalere,sed effusisàd Deiimcordibus,
moniuninimioecharilalis suoesanguine suo despon- piis P" lacrymis, el instauii pralione, auxiliuin ipsius
sala. Vobis,filioe,vobis evangelicoe 'm
illoennptioeregio, imploremus, ul ipse,qui omnia novit, cl omnia po-
sunt apparalu proeparatoe,vobis tauri maclaii, vo-. lest, les et insidias ejus ileiegal, el onine robur ejus
bis allilia sunt oceisa, vobis ille vitulus saginalus ; subSl1 pedibus nostris vclocilcr coulerai. Quodsi
omni heslia pingui pinguior est immolulus, el adj cruenta en illa bellua virlule Dei cnervala , aliqua
nupliariini vcslraruin gaudium digne percelebran- nobis no requies interdmn arriseril, non noslris hoc
dum, symphonia el chorus, et onine genus musi- viribus, vii aut noslris ascribamus meritis, quasi aul
cum angçlicoesl ministoriocxhibitiim.Tanta igilurr noslra ne virtutc vicerimus, aul noslris nterilis victo-
cbaritale dosponsaloe,lali dolc dolatoe, tanta di- riam ri a Dco obiinuerinius. Humilis Dominus non
gnalione eleeloe, cl ad lanlum culmcn glorioe c vullvt servossuos dedoiiissuisiniumesccre, non vull
nrovectoe.omni vigilanlia observalc, sorores meoe, eos ce ex collatissibibeneficiis contra se lyrannidcm
ne qiiid in «tbis ille inevitabilis oculus depre- .. ai assutnerc, ut <piodgratioecsl divinoe,dicanl esse
hendat, quod reginant, et tanti tsgis sponsam de- .- virlutissuoe.
V" Quid enim habes, ait Aposlolus,r/iioil
deceat, ne quid in cordibus veslris adullerini afe-»-..-, »< (ttxepisti? Si'atuetnac-c-cpisli,
c non quidgloriark qmisi
iclusille invenial, qui ontitemillicilum cordis appe- .. non'! ttcceperii?El propheta : Nunquid gloriabitur
lilum adultcriiimreputat. Purus illeet simplcxoou- ,. securiscontra
s< eum gui secal in ea, aul exullabilur
lus nihil potest coiiiquinalum respicere, nec vull Sl contra eum a quo iraliuur ? Ut ergo divinilus
It serra
slràlum cordis noslri communecum adultère possi- ii- nobis
» coliala conservemus,cl conferendaproiucrea-
dere. Angustnmnamquestratum, sicul propheta ait, it mur,» huniiliialianle omniasiudcainus,quinet hiiini-
utrumquenon eapit, el pallium brève utrumque non „', l'uasde
1 lerra adcoelumsubleval.eistiperbiainprofiut-
potest operire. Quoeenim convetujoChrisliad Belial? tl? duminferni
c de coelopraicipilat.Sint enim filioemea?
Aut quoecommunicalioIttciadteitebras? Nullaplane. e. invicem
i benignoe,humilcs,siui ad obediondumproin-
O quam longeab invicemdivisi sunt sponsus isle 1 adservienduntdevotoe,sint debiliiimmanus,esc-
sie ptoe,
et adulier, et affeetus in utrumque quauluin sibi ibi corum
< oculus,iiilirmorumbaeiilus,ul.sponso cl Domi-
sunt dispares, quia et hujus amor omnisuaviiateest ;st no i suo lanlo fiant gralioros, quanlo ad exhibendum
suavior, el illius immundi immtindusamor onmi mi sontribus suis obsequiumfiierinl pro nomme ipsius
foeditaiefoedior,atque omni amariludineesl ania- la- ferventioros.Nechoeoagcnles,laboris sui mercedem
rior. Omni ergo studio, omniquecuslodia, antantis- ,is- in proeseuli aliquam requiraiil, ut eo uberiorem
simoemihi filioe, scusuum noslrorurn ohservemus JJ fructum in fuluio iiiveniant. Quoeenim seminaverit
lus -rj
aditus, ne nobis doriii.ienlibuscallide irrepat ille homo,hoecel metel. Quidquidlucrifeoeritis, Christo
hosiis anliqiius, scrpeiis lubricus, qui cuuclis bc- conservandumcommiltiie,quidquid laboris inipen-
stiis lerroecallidior, et invisibUilervolvitur, et pêne
ene deritis, ante faciem vesiram ad regnum coeloriim
insensibiliterlabitur. Nempc ille communis bono- no- proemiltite, ubi quidquidreposilumfuerii, nec liuca
rum oinnium adversariuscum nemincm diligat, et demolitur, nec fûrto péril. Ad cujus rogui beaiam
omîtesoderit, monacborumtamen el sanclinionia- lia- .. oelcinilatent,el oeternambealiludincmnos iligiiotui'
Humsanclum nomen, et sanclam convcrsalioncni îcnt perducerc, qui nos dignatus esl in filios adoptai-?,
singulariier exsecralur, el persequitur, lampiainqui qui per imigeiiitiiniFiliumsuuin Dominumnoslrum,(|«i
secundo nequissiino capiti vciiuntiaverint,secundo n-.lo cum eo el Spirilu sanclo vivit et rognât Deus, per
éi libellunt repudii projecerinl, primo videlicel. in omniasoeeulasoeculoruni.Amen.
sancto baplismale, secundoin sancla sancioe con- :on- Orale autem, obsecro, pro bis qui niecum sunt
versationis professione.Nec ideo aut solliciludono- no- domiitis mois ac frairibus, quibus ex obedienlta?
slra minor, aut intentiodébet esse reniissior, quiaquia debito, lanquam servus deservio, ut in nullo detn-
de soeculocorpore quidemexivimus, sed utinam nam mcitlum susimeant. sed quidquid eis ex ollicioser-
'
U% APPENDIXAD FftANCONEM.—CIIR0N1CON AFFLIGKMENSEr SU
vttntis méoedeesl, omu.ipotcns Dominus ex abun- A dirigalis, ul quia phiriifiuinde eis confidocommunt
danlia pietalis suoesuppléât. Dominouna vobiscum pro me peccatore suppliceni,
Orale cl pro me pcccalorc, charissimoefilioe, ul qiiatcmis plus Judcx réuni suum pcdibuS suis lot
pius Dominusdignetur ejectum suum jam rcvocare, jam aniiis pro venia postulanda provolulum, et à
él vestimentis bis sprdidis cxutum, annule quoque vinculis peccatorum dignetur absolvere, et de la-
in sigifuntmihi rëconciliationisreslituio, slola prima bcrnaculocorporisbujuscducere,fesluntquégaudium
cl Calccamenlisinimorlaliiaiis inducrë, elporcorum de pérdila ove él inventa angelicis spirilibus exhi-
siliquas jamdudunt faslidientem, in domum oelcmi bere. Quas, quia in eodein spirilu, el eodCinaffeetu
convivii exsullanlibus angelis inlroducere. Valéle, quo et vos diligo, eadem ipsis, quoeel vobis, niulalu
sorores dilectissimoe,et leclis litleris nostris, inter- lanlum nomine scribo, eum quibus, ul iii regno
cedilè cl pro peccatis nostris. Dei gaudeam, orationcs carutn sancloe pbtineant.
Obsecroeiiain ul hanc charilalis admoniliuncu- Amen.
liim charissimis mihi inChristo sororibus ForeSlum
ÀPPENDIX AD FRANCONEM.
CHRON1CON ÀFFLIGEMENSE
MOMTUM.
CHRONICON ÀFFLIGEMENSE.
-
PRJEFATIO. Quia labcnlium decursus lemporum.B dus diclus est, cl Heinricuni quarlunt hujus nomi-
junioribus subducit niemoriam proetoritorum, per- nis imperatorem,contigil sanclam ecclesiam diver-
utile mihi visum est ad nolitiam poslerorum scripto sisnecessitalibusel advcrsitalibus opprimictfaiigari,
mandate, quomodo, quo tempore, quibusve liinda- quia capiie ipso quod ex regno et sacerdolioconstat
tori-busAfflegémiCnse coenobiumiitchoatum sit, sicul permorbum.discoraioeinlirmàlo, reliquunt corpus a
ab eis accepimus,qui rébus ipsius inierfuerunt, et languore integrum permanerc non potuit. Tune si-
ex eo tempore ad nos usque perduraverunt. quidem simonia,anliquarumhoeresumsouisiipersics,
î. Eo itaque tempore quo dissid'mm ortum est tune presbyieroium conjugatorumirreverentia adeo
•nier papam Gregprium, qui alio nomine Hiluébfan- in orbe proevalueranl ut sancli Spirilus dpna jam
VAULE LECTIONÈS.
' henr. 1. constanier.
m APPENDIXAD FRANCONEM. SI(;
apudprincipes sâtculiessent venalia, cl-inler'vilainA I
A labori insistèrent, ubi prius poenileitdacomniise-
laicoruhtetclericofumpêne nullaforetdislanlia. Su- ranl i : qui locussolis Iairpnam conVenticuIiselcon-
per hoc sequâces imperatoris à sede aposlolica i ispiralionibuslune apluseral, lum quiadeserlus,lum
èxcpmmunicali,quos sibi communicarëiipllevide-• quia « ilineri publiéecônliguus,per qued mercaiOri-
banl, rapinis, lormenlis et ipsis eliani niorlibusi bus I cl peregrinis tindcquaquevcnicnlibus transiius
puniebanl. Sed plus Dominusntiserioesuorumcoin- erat ; de quibus Iatrones in bec vicino insidiarunt
paliéns, plurcs réligiosos suo Spirilu inflamniàlos ; loco
I constiluti proedamagebant.Convcnienlesigilur,
excilavil, qui sepeinapponorënt, el prodomo IsraëlBI1 liés I tantum panes el ipsos clemosina acceplos,et
în proelio slareitl. Horum Unus fuit Wedericus uiiunt i casêum etnn paucis ferrameittisseeunt delu-
sacerdos et monachussancli Petri Gandensiscoeno- 1lcrtiut, ci illam lerram deserlaméxcolerecoeperunt.
bii, vil'soecuiariîiobililale.elquod majusest, divinai :Slaïuerunt aulem primo juxla facultaiem virium
• i
religione valde conspicuus,qui aposlolicoeauclo- suaruin permodicumoratorium, dcindedomumpau-
rilaiis liccnlia roboralus, Flandriain el Brabanliam i peribiis,
| nec non el aliam domumhospiiibussuper-
'
provincias circuibat, verbumDei dissemiiiandocli veiiienlibus,sibi quoque luguiïum ad inliabitaiulum
populumDei !i peccatis sua proedicationeconver- oedificare.
i
•
icndo; cujus admonilionesunt conipuuclisex niili- B 5. Porro milesquidam nomineGerardus, qui di-
tes, GerardusscilicelcognoincntoNiger,inarmoiunit cebalnr Albus.în hac provinciacrmleliialectrobore
slrenuitate per bas provincias tune famosissimiis, , opinatissimusexstilit,qui eliam interalia ferocilalis
Cinelinus cl Hargerus, nociionVulbodo,Gcldulfus > suoeindicia, Domino pcrmitlciite, die quadaai ho-
quoque et Tibaldus. Isli sua omnia quoeinjuste? micidii realum ullroneus incidit; cliniqueperaclo
acquisicrant rclinquenlss, niagistrum pauperiini ) seelere domum rediret, inimicus liumani gcneris
pauperes sequuti sunt, et cum eo tribus fere meii- illi in via appareil, quein ex more suo horrendavi-
sibus permanserunt.Dcindearclioris vitoedosiilerio » sione afficiens, pêne exanimem reddidil. Ille vero
oesiuanles,quid sibi deincepsagendumsit, ennuient ' Dei super se jiidiciumincluons, jamque illi cui liiu
patrem cl magislriimsuum interrogant, quomodo > servieratmancipatiimsecr.cdens,cogitans lame» si
icmiBSicsempeccatorumsibijam ab corepromissam > quo modo jus illius posset evadere, ail proedictos
a Dominopercipiant. fratres concilocursu pervenil,ibique lolîus feritalis
2. Eodemvero IcmporcdoninusAnnoCoionicnsis s raine deposita,de lupo in agniintDei gralia confe-
•eeclesioe episcopus3, qui totius religionisstudio proe- stim ntulaliisapparuit, lanloequcadmirationisapud
il lus 4, aclionccl nomine apud Itoum cl hommes s uiiiversosconvei'sioipsiusexslilit, ul aller allerius
insignishabobalur : âd' quem proeilictusWedericus s C maximoenovilalis gratia hune lam crudclcnii taui
filios suos proprioejam salulis avidos deslinavil, , immanentconversumesse referret, et pro lamstibita
alque, ut secundum ipsiusproeccpluincl consiliuin n illius immutalionc fola provincia summoDcogra-
iler suarumdirigèrent actionum, conslanlcr adtuo- tistsageret.
nuii. Illi igilur, ul erant docti, absque mora Colo- Eodem quoque anno in nalivitalè sanctoe Ma-
•niuinpropèranlcs, ad episcopumpcrvéniunl,prioriss rioe (Sept.8j, venil ad eos miles quidam Henrar-
vitoesuoe statum detestahilemperhiimilem confes- dtts nomine, cui oequeex poenilenlia honticidiisoe-
sionein apcriunl, ac dcinde poenitenlioercuicdiimi n culumomne viluerat, coepitqucexpiorarc locisiluiu
secundum ipsius cxquiruni arbilrium. Quibus, utit cl inhabilanliuni convcrsaiioitcni;cui cum vivciuli
eral vir sunimoeprudentioe,ul ad lociint patrati li laborisquc austerilas et laboranlitini uiianimitas
facinerisredirent persiiasil, et ul locumquem î^api- placuisscl,reversus domumsuis omnibusrenuntiat,
nis innocculium anlca maculavcrani, volunlaria a et in proxintofesto sancli Rcmigii {(Jet.1) veniciis,
. affliclioneilivinoserviti'omanciparcnl,expediresibi )i do ooeicrocum eisrcmaiiere disposuil.Hi ergo sie-
is ul scriplum est ; Eccequam bonumel quamjucun-
asseruit.Illicse deniquedivinoepielali bonis operibus
i- dumhabilar'efratres in unum(Psal. cxxxn, 1), cuni
conciliarent,ubi lianead iraciindiamper iilicita stu-
dia provocaverant;illic diabolocl aclibus ejus re- !- magna dulcedinecl trauquillitalc cohabitantes,ad
nuiiiiarent,.ubi pcruilioso ejus servitio spontanca :a nihil intendcbanl,nisi quod animarum saluti profi-
voluiitatc socii fuctant. His itaque. tant salubribusls -ceret, corpora verovol fiiauuuntlabore vel fideliuin
ti elemosinissustcnlabanl.
beati viri ànîniati responsis,ad natale s'olitmconciti
'redieruiil, ct'lo'Ciiin'(l)quemdanidcscrtiim,Afûegenttt 4. Ne vero coepliscoruni aliqua ecclesiaslicapér-
dictuni, iii vigi.liâsummoruiiiaposloioium-Pétrietit sona vel soecularisobstarçt ppienlia,,polierunt et
Pauli (Jun. 28), aiino videlicet incarnalioiiisdo-Î- -'impelraverunt'asseiisUntGcrardi Caiii.eraccusiutn
ntinicoeuiillcsiiiiooctuagesinvotertio coiivciierunt,l, episcopi,Herheiti qiioipieclerici qui in Augjhi,na"
ul sccuuduitf viri Dei niandatum ibi poenilenlioe ê tiens allant de Ascha tqne.bat,in cujus parechia?
:';'
;-'- :,..,; "..' . VARIJï:LECtlÔNIÏS.
* welbericus2. s scil. erat. Mfaedilio*niHcef-s,proediçlUS éd. 2.
NOT^E.
(i) Cf.charlam Heinrici comitis Btacltbanleitsisa. 1080, ubi Ilafflingemvocalur.
RI7 CHRONICONAFFLIGEMENSË:< 818
fundo iidem Traites conscdcranl; Adela quoque A delectaii de sunt lôci situ cl amoenitaie.Nec mutio posl
comilîssa Lovaniensis super,hoc inlerpellata, cum mandaverunl
m abbati suo ut venircl et lociini consi-
duobus liliis Ilcinrico " el Godcffido»quorum erat derarel. de Abbasvéro çertunt sui adventus denuntians
allodium, bénigne annuil. Neciis conténli, intpera- diem, di jussit ul Tornaci cum equis sibi occiirrerenl,
loreni Hcinricilntexpelunt, et dié quo primum coro- el inde Afllegem:Usque deducerent. Cum ergo sicul
itatus est (AH.1084,-Mari. 51), ipsius comitisque> di disposueral adductus, in Vigilia ascënsionis Domini
Paliilini, ad quem pars altodiirespicicbat, assensumi V( Vcnisset,placuit et ipsi tant çoeptuntopus quam Ipci
quaTunt et inveniunU si
silus.
Dunt autem plus quant necesse oral rem perse- 6. Conligil ut ipsa dié supervénifët dominus Fuir
quunlur, nimia el simplici sua curiosilale se undi- gciilius,
g< qui poslea Di-i dispensalione abbas est
ci
que expedire cupienles, impediunl; quia enini au- conslilutus, qui ex.Brabautia oriundus, monachus
dicrant quondam ibi mansisse aiiquëm nionachumi ai aulem Sancli Agerici coenoiiiiVirdunensis, domiiii-
Lobiensem, Lobium ad abbalem venerunf, et ejus3 eis c: caslris fere per annos duodecim irreprehensibili-
lieenliam petierunt; qui licet nihil cerli ve! seriploj 1erl< militaveral. Tlteoderico autem civilalis ipsius
e
vol aliciijus icstimoniode loco habèrel, tamen ipsai episcopepropler iiupcralorem excommunicato, cum
oorunt poslulalioné in spent ejus adipiscendi indu-- " abbas
a coencbiicl fralrçs coeteri ejus se abstinerent
ctus, oinninoconlradixil, nisi ejus ditioniet obedien- c
i- comniunionc, nec vcllenl excommuiiiGatisubdi obé-
tioe cl se et locum subicercnl; quod fratres renuen- i- ddientioe,factacsl magnafratrunnlispersio, ila Ut mo-
tes, abieriiiit ad episcopum Lcodienseiii lléinricum, i, i-itasieriuni lune cclcberriinuinpen.eredigereiiirad ni-
rcm oir.nem diligcnler aperiunt, rogantes ul abba- i- hilum.
1 Tune ilaque cl isle, de quo nobis sernio est,
temsuoepetilioni conciliaret. Episcopusaulem , cvs- >- idiscédens, in patriam rediit, adjunclo sibi socio
cato abbale, cum nihil apud eum proficeret, vseali li cquodam nomine Herimanno. Audila autem fama
sunl uonnulli. scitiores ccclesioeLobiensis, cl cum :it Ihujus novelloeconslruclioiiis, crebro illuc veniebat,
eis de hoc iicgotio episcopusagere coepit : cumqne ie et < voluntariam spiritus pauperlatem et corporalem
cl ipsi valde résistèrent, nec tamen aliquo argu- i- in i iaboribus buinilialioiiemin diversis vidais adnti-
nienio quidquam sui juris in loco demonslrare pos- s- irabatur, admirans dclectabatur, in lanlum ulslabi-
seul,episcopus ad pacem iiiriusquepartis firuiaiidam I
ni lilatcm perpeluo inibi firmare deliberaret. Hic ila-
et l'onlroversioeoccasionom posieris ampulandam, n, 'que, sicul proediclumest, ipsa die quo et abbas
promisit se daluriiin ccclesioeLobiensi commutalio- a. Aquisciticliiiiisadvcnil, sic quasi deinceps cuni eis
ncin ipsiusfundi, et sic ahbas et nionacbi assense-(,.
P.. t jam perinansuriis. Die postera, qui gloriosa Domini
riml ci exfeslucaverunl. Sic fralrcs in sua revers!, ii asceitsiottocelobris eral, abbas benedixit vestes îno-
coeploinstallant operi. nacbicas, el duobus ex illis, Hciirardo scilicel et
5. Coepcruntposl hrec viiam menachicamel hiibi- >i- Gcrardo, dédit ", demonitusque ibi non plus duobus
,.,- vel tribus diebus abiit. Cum auteitt post dimidium
1iiut desiderare, iiil sibi superesse arbitrantes, per
quod Dca propinquiorcs efficerenlur. Adeunlcs epi- )i. fere amiuni monacbossuas revocasset, doninus Ful-
scopumCameracenseni Gerardum» suum panduul nil gentius adscito socio suo Herimannocum iis fratri-
dcsidcriiim, postulantes ut eis aliquos provideret,et, busrcniaiisit, cosqiiedc his quoemonaslico ordinict
•p. animarum salnti congruebant, instruebal.
qui eos ad ordincm desideratum ins.lriicrent. Episco-
pus aillent ut eral vir pius, eertim devptipni congau-
l(l. 7. Annooedificaiioniscoepiaiquarto (1087).evoca-
deits, ipsos jussit edicerc de quo monasterio sibi jfoi verunt doninum episcopum Gerardum, qui veniens
magislros velleitt assumere. Aquiscincti (2) tune llc dedicavil locum in proescntia domni comitis Hein-
recens exstrueli.mngtiahabehalur opinio, quia e oral
rat rici, qui eum el Ilbcrtato donavit el viginti mansis
coelcrismonasléi'iisfamosius et fralerna. caritale et lerroeauxit. His felicibus sludiis invidens inimicus
sancloercligionis dislrictione. Hujus ergo coenobii uii lolius boni diabolos, eos impedirc tcnlabal, quia, si
fratres sibi ad lemptisaccommodari petierunt; quos lOs „n res f'd pcrfcclioncni veuisscl, proevidebal mullos
ciiiscopuscum mandalis suis et lillerisAquiscinctumum sibi subripi et dominicis caslris aggregari. Corrupit
ilirigens,pbsecral abbalem et coiivcitlum ul quod mil ergo unum ex primis, quos superius nomiiiavinius,
paitperes Dei ad ipsius honorem petehant absque pie fuiiilatoribus, scilicel Vulbodonem, eunique. suis
i elraclaiione eoncederet. Alardus primus ahbas lias siiçgcslionibus supplantaluiit discedere compulit,
cjusdem foçi tune proeeratdominico gregi, qui lam-ant sicul Judam de aposlolorum collegio vol Nicolauni
cpisçopaliauctoritati quant fratrum caritati obe**bér- de diacoiioromconsorii.ocliininav.il.Hic ergo, cum
diciis, sperans quoque per banc occasionem locum uni abiisset, e! quasi canis ad votnilum reversus, soeculo
qui consirucbaïur sibi siibiciendi,cunt eis prioremem se rursus immërsissol, non ppsi niultuin tempiis ve-v
suum nomineTitubalduni, et aliiint fralrcni Rodul-lui- nit ad monasleriiiiit, exquiretis ut omnium quoe iu
'
ftmi diclunt direxit : qui, cum venisscnl, ad.nfodum
lum loco claborala fuerant pars sexta sibi darclur, se
VARfvîî T.Kr.TIONES
" îienrico 1. conslanler. «
qui éd. ' ntisil Dacheriussupptevit. e supplevitDacherius.
NQT,E.
(v2)Anchin.
8H> AÎ-PENDIXAD FRANCONEM. g™
priorum soxium, îdéoquererum partem sextam ad À Ab anno vero quarto usque ad sextum, duobus
se perlinere affirmans.Cuiex consilio domni Fui- scilicel s annis, in maxiina iranquillilale el quiète
gonlii fratres respondcrunl, eum quamdiucum ipsis ssecum commoranles, et qiiam dulcis sit Dominus
permansêral, omnia habuisse communia,quia vero aaliquidjam ex parle proeguslanlcs,in sanclo propo-
sua sponte discesscrat, cuni in commuiiibus porlio- ssito cerlaliin fervebant, numéro quidem fralrum bis
nomhaltère ulicrius non posse. Ille cum nihil pro- duobusannis
d non mulium augmentai^ sed magisne
fecissel, repnisam suantvolons nlcisci, perrexil ad "magis virtulibus adaucli, insiitoris instar évangclici -
Theodoricuni Virdunensem episcopum, aeciisans vendilis v omnibus preliosammargaritam tola inlen-
duos monaclipsde ipsius episcopatu fugisso,qui in lione l comparare gesliebant. Quiseienim enarrare
Brabanliamvenientes, multa nefanda lam de ipso sufficiat s quanta eos concordiacarilalis conjunxerit,
quam de imperatorc diffamarent;idcoque expedire cum * quis proximum suum lanquam se ipsunt ad
ul inde effiigarenlur,ne per coiuni criminationcset alliora î quoequeet meliora virtiilum sludia promo-
imperiiilismajcslas cl ipsius auctorilas vilcsccrcl. 1vereconlendcril? Paticnliam namque ipsoruntenar-
His meiidosisaccusalionibusniniium crcilulus epi- rare necessenon exislimo, quam in laboribus et
seopus scripsil Gerardo episcopo Cameraccnsi, ut oerumnis, ! in tanta virlule 9 ac vestitus auslcritatcet
nionachos illos de loco cxpcllcrct, nec iu finibusi B " iinopia, in desiruendo et conslruendo omnibus sa-
episcopatusalicubi consistere periniticret. Episco- niim ' sapienlibusesse uoLissimuninon ignore. Non-
pus vero Gerardus, licet fralribus et loco,quem ipse> -1 inilli elcnim qui spirilum Dei non habebanl, lilio-
jam dedicaveral, mulium faverct, tamen propler,. l'uni nimielale in fugamconvcricbanlur;sed Iii,quos
nielum imperaloris,cujus dono episcopaltimaccepe- vera Doi carilas acccnderal, visa improboruni
ral, simulpropter episcopum Virdiinenscm, quem! ruina, ul in Job legilur (xu, 10), territi purgaban-
apudimperatoremsibiel prodesseei nocerepossescie- . lur.
bal, indixil fralribusuldisccdcrent, neculicriusin suai Sexto aillent anno (1089) odor tant»! rcligiouis
diocesi rémunèrent.Hoc proeceptùmfralres oegerri- diuiius latere non valens, foras crupit; per provin-
me fercnlcs, cum jam alibi auxiliumnon invenirent, cias, per civilales, per vicoset eastella se liiiiiarinn
conftigeruntad archiepiscopumReinenseniReonal- virtulum fragranliu circumquaque respersit, adeu
ilum, cui et unde essent, ubi coiisedissent, quid abI) ul cxleros quoque ac remotos e suis sedibus evoca-
episcopoCameraccnsi pro falsa perversi hominis s tos, in admiratioiicm ac vcncraliuncni sorvortint
ilolalionc perpossi essent, diligcnlcr cxposueruul. i, Dei accersicril.
Arcbicpiscopnsaulem, aiîdita corum causa, compas- ;. p Coepcruntigilur plurinii tainclcrici quant laioiad
Î.IIScsl injusloecorum aflliclinni, mandavitque epi- i_**eos confliierc,alii quidem conversionis desiderio,
scopo Gerardo, proecîpiensin virtule obedienlioe,uilt alii aulemut servornmDoise dévotecommeiidarent
a pauperumChrisli infoslationcdesisteret, nec eos lS palrocinio; in lanlum siquidem illo anno iiumertis
ultra vexare proesumerci.Sic optala securitatc fra- ,. eoriiin Deo auspiee succrevil, ut inler clericos cl
tres politi, nullanideincepsmolcsliampassi sunt ab I) laicos diiodcnarii numeri perfeclioncm collogium
episcopo. Sic ilaque Dominus suortiin adjulor cl >l ipsorum atlingktcil.
protector in omnibus,cum misericordiamaxime in „ 9. Verum quia patris spiritualis auxiliumsub quo
tribulalionibuspioesloest-, cujus providenlia in sui ,i sacra?ntililioesigna ferrent, cui vice Clirisliin oin-
dispositioncnou fallitur, insurgenlesadversarii.insi- ;_ nibusobedienlesessenl, minimehabebanl, coeperunt
ilias anniliilandocomminuii, atque injustas suorum m super hac re anxie nimis oesluare, et île elcctione
oppressionespolenti dexiera sedando coercuil. abbatissedula secum relaiione pertraolare. Duovero
8. In eodemquoque anno (1087), scilicel inclin- n- proediclimonachi,dontnusvidelicelFulgenlius. ejus-
ante oeilificalionisquarto, quidam clericus egregîoe oe dent socios nomine Ilerimannus, abbatis sui, scilicel
indolisaddlesceiis, nornincArnulfus, inslinclu di- i;. domni Rodulli, in hoc negotio et auxilio nili dispo-
viuo'traclns, in asstimplioncsanctoeDei gcnilricis ac j ncbanl, lum quia prudeniiaet religlonepettë cunctis
se j»
porpciuoeVirginisMarioeadveniens, n- temporis illius abbatihuscminebal, lum quia primi-
pusillogregicon-
jungiuir : qui in sancta professione annis pluribiisIIS lus sub ipso sacri propositi babituin susceperanl.
irreprehensibilisdegens, postmodum induslria sua tia Consilioigilur initodomno Fiilgcntio domi'a fratri-
et ingenio, consilio et auxilio, eidem ccclesioeplu- ti_ bus relento, cum proedicto Herimanno Gerardum
rimnm profuissedignoscilur : siquidem ab adolc- |c_ Nigruin in festivilate saneti Lantberti in occursum
scenliasua usque ad diein morlis suoeûsnis circiler er abbalisLeodiumdirigunt, quibus ut quentdamipsius
sexaginta quatuor in vinea Domini haud segnilcr ,er nionachum nomine Laurenlium de hac provincia
lahorans, arilore sancli proposilisuccensus, pondus[us exorlum, qui dudunt in ipsius coenobio prioratiis
diei et oesiusfortiier pertulil, nobisque suoepalien-
n- ofliciofungcbalur, sibi eligerent, innuit. Proedicli
litc, imo perseveraiiiioeimiiabilcsalis exemplumile-
île- aulem fratres Leodium venientes, abbalem, ut spe-
reliquil. rabant, reporcrunt ; quem oonvcnienlcs,causas sui
VAU1/ELKCT10NES.
' an potins
vila?,aiit viclualium. Daclicry.—vitoelégèrema(\m.
821 CHR0N1C0NAFFLIGEMËNSE; 823,
ilineris cxponiiitt ejusquc consiliuin el auxilium Ai obedientioe,peiiculum inobedienlia?el palam inli-
requirent, proediciummoiiachum, si suoenon displi- mavil, ci, ut pelitioni fralrum in abbatis suilt assen.
cerel prudentioe, abbalem sibi douari expetunl. His sum proebcrel, udmonuil. Sod, ul soient simpliccs
audilis ahbas, ut eral vir prudens ac providens, Dei quiqnc in mentis suoe proposilo quandoque esse
nulu sanius alque uiilius consiliuin illis proposuil, perliiiaccs, ipse senlenliam suam nulialenus immii-
ilhimquc polius eligendum qtiem sibi superna dis- lare voluit, quia plorando, clamando , ejulando
pensaliodestmaverat, domnunividclicelFulgcnliimi, pcliliotii corum resislerc se posse credidil. At illi
cotislanlcr admontiil. Quod omis ne forte, ul vir mira conslanlia semper in cadem voluntale slabiles
inansuctus et humilis, excusare perseveraret, lilto- persislebant, ac tandem zelo Dei interius commoli,
ras ei sua aucloritales-ignatas per eosdem fratres in in liane vocein erumpebant : Dominas, inquimit, on»
teslimonium dircxit, mandans ci atqite proecipiens, te nobisservissuis licet indignisprovidadispensalione
ut omni cxcusalioiie remola, Doi vobmlati et fra- deslinavil, qui omniumnoslrum voluntalescomilio et
trum electioni quantocius asscnlirci : inonaclnim proeceploabbatislui concordeseffecil,ipsele praculdu-
vero quem ipsi pclehant, se nullulcnus accorsire bioe'.prodessedisposuil. SedquidmullalSiplus résilie-
posse asseruil, co quod proediclaejusdem coenobii " ris, compulsusvimpalieris: jamque, relis nolis, nobis
fi-atruni dispersione, ipse cum aliis in exieram re- pater nos'.erefficieris.His diclis inccpla psalmoiiia ,l
molamqiie provinciam abieril. Talibus agilur re- congrua consurgcnles, unan'nniter in eum irruunf,
sponsiscjus atque consiliis proediclifratres admoduni manus itijiciuni, ae pia violenliaferendopolius quant
cxhilarali lillerarumque auclorilate rohorati, valc diicendoad allare perlrabunt, atque coelera, ul nto-
invicem dato, fcstiiialo domum rcdicriinl, et rem ris est, rcgulariler in eum per vim adimplcntcs, iu
geslant omnino occultantes alque celantes, lanquam sede abbatis statuunt. Ille vero, ul excusalionis et
nihil actiini esset, paucis diebus coiilicuerunl : di- contradictionis suoe hiimilent perlinaciam spe et
cebant enim, si ei rci gcsloeséries alicujusopinionis elfci'lufruslralam perpendil, limens ne ipse cisprima
indicio nota fieret, laie officium declinare inalens perturbalionis causa exislcrel, tandem importuiii-
quant susciperc, clam fugam arriperol. tale eorum convictus, acquievil, onusque sibi im-
10. Jam aulem circa fcsluui Omnium Sanctorum posilum licet invilus cum melu et revcrenlia sus-
ruisiis clamor fralrum exoritur, se nihil absque cepit.
paslore agerc grex dévolus conquerilur, atque tau- •11.Contigit interca nulu Dei, ut quidam clericus
dent ex coiiscnsuornniuiiiin festivilalesancli Martini deFlandria oriundus, vir forma, scientia, génère
dics eleclionis coiisliiuilur. Proevcnientcsigilur hune r( omnique probilale conspicutis, nomine Hugo, hujus
diem oratioiiibus el clentosinis, jejuniis et vigiliis coenobii famam virlutum audirel, mutila vident
durisque vcrbcruni casligaiionibus , . quoiidianis satagerct; visis vero, volis omnibus intéresse con-
lacrymis inlerpollabanl sancli Spiritus graliam ne oiipiscerct. Vciticns igilur, ut dictunt esl, pêne ma-
per antiqui lioslis invidiain lantani fratrum aliquatc- jora quant fania vulgavcral rcpcril, alque vera esse
r.us paleretur dissolvi aut lurbari concordiam. Al omnia quoe audicral conlcslans, de stabilitate sua
pius Dominus, qui semper prope csl omnibus invo- cum eis firmanda protinus iraclare coepit. Fratres
caiiiibus se in veritate (Psal. CXLIV, 18), timentium ergo de lam reverendoe personoe adventu suinmo
se voliintati tanlis interpcllalus precibus oblempera- Pnstori grallas humilieras refereiilcs, in Domino
vil,et, ul sequitur in codent psalmo {ibid., 20), dili- plurimiim loeiahantur : alque ut pitint desiderium,
gcnler se ab omni snbrcplione discordioecustodivil. quodmente concilierai,cll'ccluqùaiilociusailimpleret,
Quid plura? Conilicta dies aderat, in qua humilis crobrius horlabanlur. Illevero nionilasalubria quem-
ille conveittiis paslorem sibi eligere decreverat. admodum bona terra excepit, el stabilitate sua ut
Proemissa igilur oralione, ex more in capitulum suggcrcbanlapud eos firmala, fruclum salis uberem
veniunl, congrua causai et lempori iraclare inci- postmodumex se produxit.
piuiit, miroque modo in unam sentcnliani omnes D Abbas aulem, quia nondum secundum consueludi-
voces voluntatesque convcniuiil : Dominait Fulgeu- nem ecçlesiaslicam ponlificali benediclione conlir-
lium divinitus desttnalumhoc honoreel officiodignis- matus eral, compulsus a fralribus Canicracum cum
simtimjitdicamus : hune nobispasloremel palrem una suis ilerarripuit, atque hune Ilugoncin, de quo nobis
voce omnes eligimus. Illo aillent, uipoie vir mira! serino csl, clcricali adbuc amictunt schemaie vila?
humililatis, econtra varias ac diversas extiisaiiones suoe comilem habuil. Canieracum igilur venientes
proetcndii,paslorali se officio indigiiunt cum lacry- (an. 1088),abbas quidem in festivitale saneti Grego-
mis asscruit : postremo se nulla ralione id omis rii l* anno septinio ponlificali bencdicliotie.el aiir
suscepturuin fore mullis assertionibus affirmavii. ctoritate sua confirmâtes, proediclusaillent clericus
Hoec co cum lacrymis pérorante, proediclus fraler diaconalus miuisterio sublimatuSest. Pei'aclisigitur
Herimannus protinus sureexil, abbatis sui litierasi nmneris sui negoliis, cum prosperitale redeuut,
IuLCtcuus.ewullatasin médium prolulit, proeceptum i comperloque quod secundosabbalo Tprnaci fulura
VARIEELECTIONF.S.
'° obedientia excidissevidetur. u i.
q. psalmodia, " Georgi2.
m APPENDIXADFiVANCONEUr. SU
éssêlordinatio, soepedicluni clénclini ordinnndumA A jam in horrenda bâralhri illius voragiue se dénier-'
presbylcriim sub ëclériiaié ëe dirigunt.Adcp'e ail- geiidumsibi desperatiiscrederet, conféslimilli sait-'
lent presbylerii honore, ad proelectuntsibi locum cliis Pètrus apostoloruinprinceps apparuit, Ircmén-
cohcilùs rediit, ubi doposita pompasoecularisliabi- témque blande consofànS»pavoremejus his vërbis
liis, ac diu sibi desideratum càpiëns induniënluni, contpescuil : Ne iimeas, inquit, Heribrande, ne
ftaufragiiim soeëiilihujus feliciciirsù nudus evasit. iimeas, sed de his tormenlis te mea inlercessioneet
Coepitilaque lolius religiônîs ac probîiaiis studio auxilio redimeiidum incunclanter scias. His visis
éssë primiis, qui conversiënisordirie fuit éxtremiiSi evigilat, coiiversusquéad conjugem, gravi se sonîno
Fratres "igilur quando lantarum Virtuluni germina lerriliiniadliiic spirans aflirmabal.Cui illa : Nesciof
iii cosucCrescére conspéxèrunl, coinmiini consilio inquil, quod aul quale fuerit somnium,sed
magni
et coiisehsu prforatiisci officiumCônversionissua? linioris alque dolorisadhuc Cvidensin le persévérât
die decimbquinlo iradidërunl.Sic detiique, ut scri- indicinm.Cui ille visionemex online retulit,
alque
phmrcsUQuisehumiliâtèdallabitur[Litc.xwH;xvui, in fine subjecil : Decet, inquil, cettebeùtissimoPelro:,
ii), quandoposlpôsitofasluhujussoeculiadliumileni qui mihi in tanta necessilalelicet imligno fideliter
paupërummouachonunconversionemsecundumbu- adslitit, grates dignasreferre, pro innnmcris benefi-
inaiiosinluitiisdescendit,infr.iuniusmcusiscirculiimB I ciis devotaobsequiarependére,alque deincepsvitam
ad diaconisafcerdotiiprioralusque apicoin gradalinî sic agere, ut lam terribilem scnientiam possimus
âsccndit.Sublimatiisautem hoc honore, sludebatper evadere: et, ni libi volunlatemnteampatenter ape*
omnia abbali se sùbdcre, proeceptisillius in omnibus riam, ex hocjam, si mihi consenseris,reliclo soeculo,.
obedire.At contra ahbasnon selanquamdominumaul snmmoBegi cl gloriosoejus apostolo fidélité:deser-
magislritm illi proetiilit, sed humanilatis atque fra- viam.Al illa-.Absil,inquit, ul tam pioevoluntaiiuila-
gililatis liumanoeparticipiuni prudcnler allendens, leiius resisiatiiiut saluli tuoeimomeoecontraria exi-
•seservum ac minislrum per obsequiibiiniililalcui stant i quin etiam quidquidbonifaccre disppnis,se-
non solitinilli sed cl omnibus aliis cxliibuil. Quanta cundumviresmeas cooperalrixeffeclàlibenterassen-
fuitesuiijectoscaritas cl coiicordiaconjunxit,quando liam.
ipsos cHaïti' proefcilostam vera?litimilitatispas et Agnitoàutchi lam faeili consensu conjugis, loetiiï
amor univil : aut quod discordioescàndalum subje: admodumeffectus dient perficiendiproposiliccrlunt
élis tmquamsubriperc polerat, ubi ipsi étiam proe- constiluit, in quo universa? fainilioesuoecomilatiint
posiii de ihfcriori loco conlendebant?Sic itaque al- ultimum eis valfidicliirus,in unum colleg'it.Accin>
ler allerius onora devplissintëporlans, cuni Càritàle dus itaque iiliimo mililioecingnlo, erecleque vevilîo
el solliciludine gregis sibi commissi"curant annis < C proprio, armants videlicelcontra spiriluales ncqtii.
ferë triginia quinque,usque ad obitum(3) videlicel lias, subsequenlibusamiciset cognal;s, velut ad
ilômni Fulgëntii, gerebant, quem regularibtisîiisî-. bcllitm iturus Afllegeni properat ; ingressusque
slé'rcdiscipliiiisomni tempore, quo pariier ineolu- ecclesiambeati Pétri, non jam cum ùxore sed cum
iii'ésperdurabanl, vetbis simul ctexcmplis incessan- sorore sua, depositaveste mililioe,omnipotenli Deo
i'ci' contmotiebaiit. cl proeelectoejus apostolo in oetcrnuniservum se
i'2..'(Att;1091.)Conligilinierea Dei gralia,qui rê-- maiicipal,sicque liberlatemsoeculipro Dei servilio
vera ntavult peccatorimi conversionemquant mor- felici oblatione ulerque commiitavit. Tradidil ipso
fçm, ût prinéepsquidamvicini castclli, vir Secun- die eidem ecclesioe,coram leslibus palrimonii.sui-
cluinsoeculibùjus faslum genere inclyliis,proediisclt quod habebal in Flandria qnamdamporlionem,qua
ppsscssiohibusditissimusomniquosoecularidîgnilale 3 propter inconvenientiant et dislantiam locoruni
proeililus,nomine Heribrandtis,transiloria cl caduea j ibidemvendila, eodemargenlohic inviciniasibialiain
fastidiret, et veras divitias, quoe non minuUhltir, , terram comparavit.Verum quia filii eoruin neeiliiin
lola avidilaleqnoereredisponeret. Nocturna eténim FI creveranl, sed ai'huc parentuni consilio el auxilio
visione turbalus ac territus, anhclabal cônversionis s'- indigebant,materaûprospeclumimbecillitaliseorum,
suoedesiderium acceler'ari qtiantocius.Ordo aulem it licenlia domni abbatis inlerduntad consulenduineis
visionis, ut diciiur, talis erat : Dormionscum ùxoree descendit.Pater vero quoad vixii in Dei servilio
sua nomine Adcla, admodum religiosà ctbonesiaa slabilis permansil. Ut ergo omnibus notum fieret
fentina, vidé!se subite IrcmendpDeijlidicioproescn- i- quanta Dei clementia ac pictale ad sanclumpropo-
talum, audilum, damiiaium, atque ab iinpiis lorto-i- silum accersilus imo iraélus fuerit, infrit triecsimum
ribus ad Ipcà iormënloruni violenter *pèrtractûm. i. cônversionis suoedieiii febre correplus , in vera
ille autem lam trisïeriipavescenssenteïitiam,coepit it confessionév'itoe hujus diern ultiniumolausit. Prauli-
proenjmià spiritus àiixiélale corporàli luctu perpé- :- cta igilurconjux pbsl àdiiiirabilemvirisui conyersios
tuant loci sibi designâtimëdilafi tristiliant ; 'Citinquë
ic tiëm tam Celèrentsiibseqiiicernonsrcmuneratioiieui
.: ttuilum sibi proesid'uim,nulla spës supëïcssct, seil iii misericordi Domino,oui mirabililer traxit quos a*'
iSOT^. .
(5) Anno 1120sociindiimAuctariiim Aliligonu'u- viviini ailiii, Ifrancosuccessurejus in cha>ia.anni
»c; anno tamen 1121 Rodtilfus Trudoneiis'iseum i'125OGouriit.
R»K CHR0N1C0NAFFL1GEMENSÊ. 82g
vitam proeordinavil, tola alacrilale . ac dcvolione A sancloereligionis, quem pridem dcleslatus eral, cum
bsnedixil, alque in ejus sancto servilio residuum omni humiiilale et modeslia peliil, alque ad soepe
vitoesuoelempus sub sancloe religionis habitu per- diclam perduClusecclesiam, se el uxorem suant no-
egil. . - . mine Gerlrudem cum duobus filiis Godefrido et
13. Hoecsiquidem de domno Hcribrando et gene- Walicro et una filia cum univorsis possessionibus
rosa ejus conjugesecundum lemporis noslri nécessi-' et subslanliis suis Deo vivo: elverq devolissime
taient paucis perslrinximus : nunc aulem qualiier commendavil,alque in brevi sub eadem poenilenlioe
filii ejus pairis sunt vestigia subseculi, sermonemi dcvolioneviiam finivit. Filii aulem lilleris Iraditi,
prolendamus. subséquente eos. gralia divina, gradum .sacerdolii
Quinquefiliorumejus, diversisIieet lemporibus clL sunt adepli, Postremo domnusArnulfus et ipse divini
oetalibus, ad nos convcncrunl, diversas singillatimi jaculo timoris salubriler saucius, cum duobus oeque
patrimonii sui porliones in unum nobis collegerunl,, filiis et loiidem filiabus adveuiens, possessiones a
unum universi, Deumvidelicel qui dederal, per seÎ fralribus sibi collatas, suis superadditas amplius
heredent-reliqucrunl. Quorum alius conjugalus3 dilalavil.
carnales voluplates cl illeccbras vilipendens, reliclo>'" 14. Horum. igilur conversione descripta, necessi-
soeculocum uxorc etfiliis, dominicumgregem majprii latis causa ordine proe-tosleropaulisper ulaniur,
numéro adauxit et ampliori proedlorumpossessione ? atque ad doinnuin Ingelbertiun de Calfslert fratrem
ditavit. Aliusposl obilum conjugis cuin flliis el filia- domni Hcribrandi edisserendo regrediamur. Hic
bus divinam miliiiam arripuil. Alius a conjugii im- ilaque Ingelbertus eum quoddam sui juris caslellum
niunis vinculo, co devolius quo liberius divinis see ab hostibuS injuste pervasum cum suis salellitibus
servitiis mancipavit. Uorumduo primi non nalivitatce. virililer, ul eral vir in armis slrenuus, defendere
ls videlicell nileretur, ictu lanceoegraviter vulneralus, elaudus
quidem sed conversione, Ingclberlus
alque Sigerus, prime juvenlutis florevenientes, cumn efficilur. Grandi ergo bellorum inipulsu diu mullum-
jam ntundus eis arridendo blaiidireliir.lenociitiaejuss que dcfaligalus, tandem inlrorsus ad semclipsiim
niliil duccnles, cor.jugii vinciilumvelut desiderii suiii prudenier rediil, et quoniamqui forisnullam, reperit
iinpcdiincnlumconlemscrunt, alque iiiDoniinopolius s inicritis , secum paccin paclo pioe conversaliouis
quant in mundo deloctali, nionachi clfccli oeterna a confinnare proposait. Salubri denique exquisito.
magis quam Iransiloria appeticrunl, possessiones * consilio de conversalione sua secum cogilavit, fra-
(juoqucsuas ex intègre îiionas.lcrio confcri'c deerc- *- tresque proedicli coenobii suoe oedificationisgralia
vorunt. Sed divinoeprovidcniioesciilenliam quis im- '- _ crebra visilatione el colloquulioncfrequenlabal, au-.
mutarepolerii? Ipsi clenim qui lune nen sua per :r dicitsque ab eis quod salubrius erat, secundum pos-
vint diripucruni, poslntoduinnon solum injuste sub- )- sibiiilalem suani faclis adimplere gcsliebal, sed
latit, verum cliant universa propriojuri débita, imo to lamen iiilolcrabilem bonorunt suorum jacluram
cl ipsi se ipsos cidetu ccclesioe,cui damnuin intulc- ?- oegre fercbal. Nain ecclesioequidem in qua se Dco
raiit, reslilucrunt. famulalurum vovcral, oninia sua conferre desidera-
Paucis siquidem interpositis annorum circulis, s, bat; sed, quia ah boslium iinpciu etiiifcslationc ea
fraler corum donnais Folcurdus, qui -nativitaiepri- i- expedire nullo modo polerat, quid utiliussibi cligeret
inuscral, iiifirmilaleproevenlusfralrumqne suorum m omnimpdis ambigebal. Tandem vero perpétuions
jiutioruiii exemplis provocaltis , ipsortun vestigia ia sibi utilius fore atque salubrius ul ex his aliquid
subsequitur. Qui ex eademinlirmiiatc convalescens, s, sallcm commodi fralribus conferrel quam universa
lanlo postea in sancla conversalionevixit devolius, s, simul hosiibus dcproedanda rclinqueret, comilem
quanlo diulius fuerat in soeculoÇominoratus.Oclo lo Iloinricum, qui sunimum tune locum in his finibus
bovaria patrimonii sui ccclesioeiribuil, reliqua om-n- oblinebat, adiil, alque universa quoesui juris erant-
ni in manus ipsius Iradidit : pro quibus idem cornes
nia filioesuoelicet invilus reliquil. Cujus conversion!
fraler ejus domnusOnulfusadversalus,causa?noslroe 'oe .^ quatuor suos milites in confiuio proedicloeecclesioe
el utililaii pluriniuin restait, alque inler alia con-
n- cohabitantes cum univorsis possessionibus suis in
Iradiçlioniscl elalionisverba se nunquam monacbuni in usum fratrunt illi relribuil, Sigerum videlicct alque
fuiurum, eliamsi sciret se vivuni ad larlara dedu- u- fralrem ejus lldriniiiiaiiiiunt (i) de Ecclegem, Tilu-
cendum, cum juramento aflirmavi.f.Non posl multo Ito balduut de Thidalmont, atque Renizonem cogno-
aulem et ipse Onulfusgravissima iufirmilate corri- ri- mento Ridderman, vcnalorcm scilicel suum. Post
pitur, meiu nioriis anxialur, conscienlia accusante ite hoec licenlia ab eo .accepta afilcgemiuiit reversus»
lurbalur, et quia de corporis sainte spent prorsus .us stalim soeciilarcmhabilum mulavit, et jam cunctis-
omnent perdiderat, quodcuniquc aninioesuoe reme- ie- superior hosiibus perpeluoesibi pacis finnavil chi-
dium soll'icileperquirebal. Quid.plura ? Omni timoré>re rograpbum.
depositojuramentique poenitens lemerarii, habilum un 15. Sub quanta verp hum'Silale et mansucludiii'»
VAIUJELECÏlONESi
,a iggelbertiis2
(4) Heriuianhiini?
m APPENDIXAD FRANCONEM. -^g
sanclum peregeril proposilum,ad noslrain oedifiea-A Godefiidus
G el fraler ejus Balduinus, qui ulerque
lionem paucis inlimanduinvidotur. Siquidem vir postea p unus posl aliiiin regni sceptre poiiti sum
lauioenobilitaliscl nominisasinos cum annoua fra- JJerosolyniamproficisci disponërent,in id ut loca
triint ad niolcndiiiumminavil,el ut moscsl infmtis ssancta, quoe ab iufidelibuset impiis obsessa tene-
servulis, paiiéin suum in sinii gcslails lioia prandii bbanlur, Dei adjutorio per manum validantchrislia-
siiper saccumsuum lanquam super scdileslralumi lia: u religionirestiluerenl. Coadunanles igilur lon-o
lapelibus resideus, epulasquas silii altuloral cumi 1; lateque fideliumexercitum, in hujus quoquepru-
graiiarum acliuno sumsil,omnibusel scrvulis quos; vincioe v terminoscoiivencrunl,in qua plerisquepau-
illic ropcril, qui servilio éjiis pene videbantiirindi- peribus
f coenobiisde propiïis patrimoniis larga
gui, ceu fralribus bénigne communicaviLSed hoec : bénéficia
t eonlulerunt. Quo comperto fraler Gode-
parvii sunt ; nain calceanicnta fralrum ipse lavil, fiïdus f cogiiomentoNiger, quoniani aine couversio-
ipse egregiis manibus suis pcruiixil, famulorum \ nomr suam memorato duci Godcl'ridonoius erat,
suorum pedesiusuper ipse soepissimcabluit. Sed etl (Gatidavumubi forte lum vcnoral, illi obviant pro-
hoc parumcsl ; unum adbuc référant, quod tolius> peral | ; quem ul in rcdilu suo hospitandigralia Af-
liumililalismibividëliir transoenilcrenoriiiam.Qua- Iflegeniiumdiverlal, mullis precibus expostulavit.
dam deniquedie, nullo scienleaut proeci|iicnte,locum i " Dux
1 autem rcligiosus ac pius |)reecs tam devolas
necessarioruminferius a sordium.foetoremundiire e parvipendere
| noluil, sc.lmox disperse pene excrcilii
coepit,cuni ecce unus e fralribus id forte aspiciens s hac1 illacque, ne mulium per ipsunt fratres grava-
ad abbalem venil, dnmnumlngelberluniillic siarc,i, irenlur, cum fraire suo comité Balduino alque
id agere nuiitiavil. Territus abbas concilus foras s 'comitéGodefrido,qui posteaducalusvexilluin stre-
exiit, alque venerabilemviriiinproedictoiiisistentcm n nuiis
) gessit, cl cum reliquis quos secum dciinuii,
operi reperit, ac proeslupore iiimio slupefaclusinn ad memoratuni coenobium dcclinavil. Susceptus
hanc vncem crupil : Q11W d igilur a fralribus cum debilo honoreel reverenlia,
agis, inquit, fraler, quid
agis? Al ille, demissoin terrant vultu: Operii inquit, l, omnique illi hiimanilalcexhibila, volons beneficiis
valde necessario,venerundePater, insisio. Abbasau- i- fralrum viceni rependere, cuni oplimalihiissuis ad
tem taillant illius admiranshuinilitatcm,quanlocius is allare saneti Pctri accessit, ibiqtie quinqtie patri-
cmr. exire compulit, ac ne diuiius liuic operi insi- i- monii sui mdnsos in locoqui Iluglinlian dicilur,
sterai sub itilcruiiiialioncpi'oliibuil.Tune ille : Li-
f.. concedenlet'ralresuoBalduino,cillentccclesioejuxiii
benler, inquil, Paler amabilis,coeplumopus perfice- a- simula priiicipum lcgaliter obtulit. Verum quia
rem, nisi mandalum vestroe.saiictitalis transgredi il C fialcr eoriiui contes Eustachius bnic ilonalioninon
^ .
formidarein;ventmlamenut jubetisfaci'am. tniercral, non parvus motus fralribus omnibus iw-
16. Magnasiquidemsecundum sa'ciilumnobililas its erat, ne posl discessumcorumaliquidab co palcrcii-
el dignilas ejus exs'tilit,sed, ul verani dignitaicm m lur adversitatis incoiniiiodiiin.lnito itaque consilio,
acquirerel, oblitus quodainmodoquod fuit, omnibus us fratres quidam ex ipsis Boloiiiampropcntiit, atquo
se iiiferioremel vilioremper huuiilitaleniconslituit.it. hocfralrum suorumbencliciunisua aiiclorilatccor-
Nunquamquis illuin iralum vidit, nunquamniormur ur roborari exposliilanl.Illeaulem non solunifratrtnn
ex ore ejusporsonuil, nunqiiamplusse alio honorari >ri suorumdonalioni non reslilil, verum eliam quid-
pcrmisil. Qtiadam denique die ex ilincre rodions, is, quid sui juris oral superaddens, ratant el incon-
tain corporisdebiliUilequam siti et esurie pene defe-
*e- ciissam, matre sua anuuenie imo compcllente, in
ccrat, cum iinnsde fralrïbùs illi occurrens, si come-
te- perpcluuni slatuil. Porro nobiliiim filiorum mater
disset inierrogal; qui ncqiiaquamse comedisseaffir- ir- oequegenerosaac nobilisin his postea (inibus iler
inabal. Cul fraler ait : Ibo igilur et prandiiimvobis
bis agens, apud idem coenobiumhospiliumsibi clogil,
proeparabo.Ipse aulemquasi lmlendorespondil : Ile, le, alque inler coeleralargiial.issut» beiioficiaallare de
inquit, ite, et bonam nobis refectionemprwparate. r(e. Genapia,quod sui juris oral, libère cl ab omni
Sequenti vero die se de hoc verbo recognovit,ac r» j absolulum exaclione fralribus devotissimeIvadidit.
tantillum proprioevolunlalis ac desiderii sibi sulirc-
re- 18. (An.1099.) Frasne '" aulem posl hoecdedit
psissc graviter ingemiiit. Talibus jgilur ac tanlisilis nobisquoedammatrona nobilis, nomineEremberga,'
virlulibns pollens,ac possessionesecclesioequoiidiedie cumfiliissuis pro sua pareninmquc suorum anima-
dilatare cupiens, proediclumcomitem Hcinriciim uin bus. Ansele vero domni Fulgenlii abhalis frater
riirsus adiit, alque u ea quoe pridem dederal, an-au- carnalis, nomine Adin, atite conversionem suant
gmenlanda suggëssil, cujus precibus pius cornes nés propriis impensis conslruxit, terrain circumjacen-
bénigne,ni decebal, annuit, eique ea quoenunc Wa- Va- lem, quam nunc usque possidemus, suo argenlo
were possidemus, in usus ecclesioein pcrpeluum mm comparavil, perfeclisque ibidem velut ad ipsiini.
iradidii. usum propritimomnibus, fratris sui sequens vesti-
orn- gia, suit ipso sacra? religionis habilum suscepit.
17. {An.1096.) Conligilinlerea ut duo filii dom-
noe Ida? Boloniensiumeontilissoe, dux videlicel icet Duas quoque alodii parles, cujus apud Verleiic
VAIHiELECTIONES.
u utque edd. l> cellam Fraxiniam2t -,,..f
82!) CHUONICONAFFL1GEMENSË. 8S0
bcredes sumus Hillinus de Baltcrsem cum quodam A, nicracensi dedentibus, nos ab episcopo, et sub ipso
filio suo nomine Gisleberlo noslro monacho nobis donalione rata el auclorilale episcopali cpnfirntaia
tradidil, lertiam vero ipsius parlent qiioeilam nia- canonice suscepimus.
trona Lovaniensis nomine Geva gratis nobis adim- Terrant queque anle pprlam nostram jacentem
plevil. Apud Eversberghe quoque erga Arnulfuin de spalio duorum ntansorum in longiludineporrcctam,
Sienherbe 16aliud allodium viginli duabus marcis idem duo fratres nobis conlulerunl. Poslea vero
entimiis : pro quo 1res allerius alodii partes, quibus senior illorum Balduinus videlicet infirmitale gravi
nunc apud Esscben fruiniur, erga Francoiiem corripilur, anle morlem suant monachus efficilur,
castellanuni BruxcIIcnsem commiilavimus; quod coque volenle alque petenle ad nos usque transvc-
videlicel allodium tanto valebal amplius , quod liitur. Tune ilaque assenlienle fralre suo, dedit
quartam parfem erga Godesouem de Wcscnbecca nobis in Flandria apud Testreel quoddam allodium
viginli tribus marcis el dimidia comparavimus. in pascuis, cujus fiscus singulis annis deeem libris
Ilolricus eliam quidam civis Lovaniensis apud nos 'argenli appendilur.
inonachus faclus, mansuni unum lérroe dédit nobis 20. Apud Oeslerzeel dedil nobis Arnulfus de
apud Lcvedale. Rcmbaldiis eliam de Dollein hoc loco Wiulica Ires allodii sui mansos, oeternum polius
sancloe religionis habilum suscepil, secunique alio- 1S quam temporale pro bis exspectans commodum, qui
diiiiti in quo curlis qiioedain, quoedicilur Bcrcbem, posl hoec iclu belli graviter vulneralus, reliclo soe-
sita csl, nobis allulit. Miles quoque quidam de culo apud nos monachus est elieclus; uxor quoque
Ascha nomine Gisleberlus Cliuhleunt cuni uxore ejus defuncla apud nos jacet bumata. Willclmus
sua nihitomiiius ad conversionem venil, alque etiaat quoque de Volsar vir nobilis, codent succensus de-
omne pboedumquod de duce Godofriilo babebal, siderio , apud nos sanctoe conversalionis habilum
cujus el servus erat, nobis dedil. Idem vero dux siimsit, ac terliam allodii cujusque parlent apu.I
omnia hoec libcrlati noslroe doua vil, in cujus Sconarl nobis tradidil; duas aulem rosiduas prelio
possessione curlini Colried slatuimus. Filii quoque comparavimus. Sigerus quoque de Erciibodcghem,
Oimlfide Mcltburcli, Walterus videlicel et Ëniuli- et ipse conversus, ibidem mansuni unum adjecit.
nus, eorumque avuncultis noiniiir NViscolode Puligé Robertus contes junior sancli Andreoe" locum nobis
cl ejus lilii, allodium quod inlct- se commune crut iu eleemosynam Iribuil {au. 1100); allare vero
vcndiderunl, in quo curlini, quod dicilur Jelcn ejusdciii loci licet sui foret juris, lamen quia spirilale
superior, conslituinius. Proeterea Roduifus do Gun- doittim est, ab episcopo Noviomensi, in cujus dioteesi
chelborga quoe mundi suul rclinqucns, sanclioris locus ipse silus esl, nobis finit a stabilitate rionari
vitoe flagraiis desiderio, apud nos monachus effici- G fecit. Filius aillent ipsius, Balduinus videlicel cornes
'
lur, parlcmquc allodii sui quod habebat apud inclytus, largitiiiis suoe beneficium nobis conferre
Zellehe nobis largitur; altérant vero parlem, quoe desiderans, cogitabal apud se quid necossitali no-
filioesuoeet viro ipsius sorte ceciderat, ab ulrisque slroe utilius iribuercl alque vicinius : coinperiens
prelio dalo comparavimus; in cujus allodii posses- igilur allodium qiioddam vicinuin nobis a Ira triluis
sione dons curies ibidem conslruximus. sancli Bcrlini possideri , .convenin facto cum eis
11). Soiendum autem qnoniant quoeque ex hac vjcissiliidincm hujus in confinio sui eis pleuaui
parte Ascboein agris obtinemiis, fere omnia a servis reslituit, nobis aulem proedictum allodium ma-
ducis Godelïidi seu beneficio sou jure, hereditario gniludinis sex mansoriint ob ittcmoriam sui tra-
inhahitaniibus parliculatiut mercati sumus, quorum didil.
omnium ab eodem pio duce liberlatem conseqtttiti Duo carnales germani, conditione liberi, apud Ro-
sumus. Porro allodium in Cobbcgbem in hosco et denburch castellum Flandrioe simul indivisi comnia-
in piano ab Arnulfo de Vilvord caro admodum ncbani, qui ailliiic ambo a consorlio conjugii immu-
prelio , centum videlicel cl quadragiula marcis nes perseverabant : uno ilaque ulerque succensi
cniintus, quod coopérante duce Godofriiloin-eccle- desiderio, de salute animarum suarum inler se
sia noslra pacto slabili perpclualiler confirmaviinus. D sedulo coulcrcbunl , terrena omnia oeternoruni
Proeterea domna Remundis de Alosl, ejusque duo respeetu quant, sinl parva atque despicienda sibi
filii Balduinus et Ivamus apud Erciibodcghem loca invicem propunebant : postremo - soeculo soeculique
diionim molendiiioriim nobis concessertinl, atque actibus se rcnuiitiaturos uiianlmiter disponebanl.
allare cjusdem villoe, quod sui proprii juris erat, Reliclo igilur solo patrio cum omnibus quoe habe-
noslroe ccclesioe obiulerunt. Porro nos de manu banl, cxules effecli, verant pairiaminquiruiU, irans-
laicarunt personaruin Dei donum suseipere melui- itisque nonnullis ditioribus ac vicinioribus coeno-
mus, adeoque ut ab episcopo polius donutioneiii biis, noslroe.pauperialis consortium adipisci malue-f
banc consequeremur solerter insiilimus. Illis aiitein runi, doiiiumquc suam quant pariler in habita verant,
jnxla pciitionem noslram idem allare episcopo Ca- cum universa supellcclilisua, cum armentis videlicel
- XWU/E LECTIONES.
u Stcnlicrkc? " cellam S. A.'
prope Brugas silani 2.
851 HUGONTS DE RIBODIMONTE s-.a
cl pceoribns,cumagris cl possessionibusIradideriintAcoram primalibus ac baronihus ferra? ab
ubi usqiie hodië ciirlim adauclis poslea proediis, siiscepimus.Super hoecniulla cmoluniciita utfisque
in proe-
possidemus. diis et argento Flandrianobis minislravil. Proedia
Vrojiëndjic eliam a comitéTheodericoatque a quidem plurimapropler distantiam et inconvenien-
comiiissaGlemenlia duo proedia, quoe secundum tiam locorumibidem vendidimus,pfëliuinvero iu
lingua?suoeconsiieludinempccoriasappellant,preiip entendisaliis possessionibusvicinioribitsnobis utili-
grandi comparavimus,quorum donationem sigillo Icr cxpeiidimus.
comilis munitam-ac perpétua stabilitate firmaiam
VISIODOMNIFULGENTIIHUJUSLOCIABBATISPRIMI.
ANNODOMINIMCXXV
HUGO DE RÏBODIMONTE
NOTITIA
Huguesde Ribemontne nousest connu que par une excellente lettre, adressée à G. d'Angers,qui lui
avait l'aitquelquesquestions'louchantla nature ol l'origine de l'âme. Hugues,n'ayant désignécelui à qui
il écrit que par la premièrelettre de son nom, nous ne pouvonsdonner là dessus que des conjectures.Il
nous paraît cependantIrès-vraisemblableque par la lettre G. il faut entendreGraphion d'Angers,qui
professaità Reimssous l'épiscopat de Rainaud de Martigué,archevêquede cette ville.C'estce qu'on voit
par.un acte de ce prêtai de l'an 1137(MARTIÏN. anecd.l. i, p. 568), où l'on trouve la. souscriptionde
Graphionprofesseur.: SignummagistriGraphionisAndegaveiisis, eic. Mais,quoiqu'il en soit de la personne
à qui Huguesa adressécelte lettre, c'est une pièce ires-importante,el qui fait honneur à l'auteur. Il y
répond à "plusieursquestions très-subtilesel ires-embarrassaittes,d'une manière qui fait voir qu'il éla'U
-habilephilosopheet théologien irès^éclairé.On y trouve en abrégé lés différents systèmessur l'origine
et la nature de l'âme, el la doctrine de l'Eglise louchantle péché originel clairementétablie. H y fuit
voir que l'ànie n'est pas une partie de la Divinité,commequelques-uns l'onl faussementavancé, puis-
qu'elle est sujette au changement et au péché; que c'esl une erreur de dire qu'elle est corporelle,
puisqu'elleest-esprit; que c'est une autre erreur de croire que les âmes soient jointes à des corps, pour
expier des fautes qu'elles onl commisesdans.une autre vie; puisque,selonl'Apôtre, Jacobel lîsaii n'a-
vaient fait ni bienni mal avant de naître. Graphionlui avait demandéd'où venaient les âmesde chaque
particulier. Il répondque lés sentimentssonl partagés, w»aisque l'Ecriuire ne nous apprendpoint expres-
sément si les âmes des descendantsd'Adamtirent leur*Originede celle que Dieucréa dans le premier
. bonime ; ou s'il'en c'réa de nouvellespour chaquehomme.Sur quoi il l'aitcette question,par rapport au
péchéoriginel : si les âmesne tirent point leur origine de celle d'Adam,el si ellessont sans péché lors-
qu'elles s'unissent aux corps, comment contractent-ellesle péché,-originel?car comineulpourrait-on
imputer ce péché à la chair seule qui]vient d'Adam,et qui, étant sans raison, ne'peut être,capablede
péché? Gommentcelui, qui n'a point péché, peut-il être puni pour le péchéd'àulrui ? Maisnous savons,
<lil notre auteur, qu'après qu'Adameut péché, son corps éprouva les mouvementsde la concupiscence,et
qu'il contracta uùê pente au péché-C'est pourquoilorsquel'àme est unie à la chair qui a une pente vers
le péché, elle ne la trouve point à la vérité coupablede péché, mais disposéeà le commettre; l'âme y
. «consentelle-mêmeen s'unissanl à la chair, elle lui donne la vie,'clicl'aime, elle abandonnela raison, et
se livre d'abord totalementaux sens; ainsi, en'se' laissantentraîner à celle pentequi porte au -péché,_elle
y consent, el en y consentant, elle le contracte. Elle pèche ûonc par sa volonté, non par nécessité,et
puisqu'ellepèche, elle méritede souffrirla peine due au péché. C'esl donc avec justicequ'elle est damnée,
si l'Eglisene la secourten la purifiant par le baptême qui lui est nécessaire,commela loi nous l'apprend.
-ÎIcite ensuitel'autoritéde saint Augustin,pour prouver que le péchéne vient point de Dieu,que l'homme
ïie le commetpoiiitpar nécessité,mais par sa volonté.
g§3 EPISTOLÀ AD G. ANDEGAYENSEM. 8'4
Hugues répond à plusieurs autres questions sur le mêmeilsujet cile
de l'Originede l'âme, qui lui avaient été --.
encore
nroposées par Graphion, on qu'ilsuffisamment
se proposa lui-même; sainl Augustin, dans les écrits
auquel celte seule lettre montrefâcheux qu'il était très-versé. D. Marlenne l'a donnée lui public dans
qu'un écrivain qui avait autant de talent pouf écrire; de lumière et
son Trésor d'anecdotes. Il est laissé d'âuires
d'exactitude, né nous ail pas productions de sa plume, ou qu?elles ne soient pas parvenues
jusqu'à nous.
HUGONÏS DE RIBODIHIONTE
EPISTOLA
AD G. ÂNDEGAVENSEÎM.
Uespondel proposilàe quaestioni, An anima primi nominis facta fuerit ex nihilo; et quo*».
modo conlrahatur peccâtum
ANNODOMINIMCXXV
N0T1TIA
Ponliiisde Mergneil,filius Pétri Merguliensisco- lunt, S. Ponlii monachus,ex Biblioth. Clnn., <'•!.
mitis, prior quondam S. Marlialis,vel, ut alii vo- 1310, seu alleriusecclesioemonachus,quam (iluùia
«Ht N0T1Ï1A. 838
cénsis ex Chronico S. Berlini, loin. 111Aiiecdot., A quod « videos vinum, infra sacra missartim solumiria
col. 605 (quoequidem inler se. r.cp. pugnanl), suc-- (Cluniaci libalunt, ex communi Vino esse, adinouiie-
t-essor tandem B* Hugonis éleclus 1109, vil Idus rit r aniitam suant dominant Judith Arveriionseni
filaii, benediclionèra-péreepit a Guidone Viënnenst comitissanf,
c quoedédit centum aurcos ad omcndaui
archiepiscôpo. Sane hoc ipso anno, qui priions tvineam, el pro liac eleemosyna venéiiabilîs abbas
alicub?dicilur ordinâtionis Ponlii, Hugo de Lizinia*- domnus c Ponl'us eident coniilissoepro filio ejus Wil-
co, ipsius consobrinus, de quadam ééciesia ei se lelmo I Arvernoruni comilê et ipsius conjugej nëciion
tnunificiimproebnit; (1) Pasohalisqiie H papa cidem pro ) filiis Willelmi coinilis Roberto el Willelmo Ct
privilégia coiifirmavil anno poniificalus decimo, lilia I Judith annivcrsariuin in Cluniacojugiter pt?r-
ind. u. Insequenii Peirus Sânloncnsis episcopus snlvendum promisit. Ad Pontium exstal cpislola
abbaliam S. Stephani , quam Ranulfus decessor xxxit Paschalis H, de non pprrigenda coimminione
sanclo Hugoni'tradidcral, cidem Poulie çor.firma- inlincta, sou qtia proecipit ila sumendain Eucha-
vil. tiem Âmelius episcopus Tolosanus, Bernardus ristiam, ut Corpus cl sanguis seorsint suniauiur,
Ato vieccomes (Bilerrensis) , Peirus .Raymond , exceptis infirmis cl infuntibus; unde probalur tune
fraler dicli episcopicl Adëla uxor Pétri Raymond, rommunionein sub Ulraque specie fuisse in usu, ac
soror Ponlii abbatis Cluniac, ei rcstiiiuiiil eodem B persévérasse eliâin pro iiifanlibiis. Est et alia ejus-
anno ecclesiam S. Columboe(uni suis annexis et dein summi ponlificis cpislolaM,vuqua Pontio abbali
appendicibus , ex laliul. Moissiacensi (2). Eodemi pontificalia concedil ornamenta. Ejus autem succes-
Amelio conseiltien te, cum Raimundo proeposiioett sorGclasiiis papa H, cui ex Italia fiigionti Ponlius
canonicis S. Stephani, Ponlius abbas CluniaCensis i abbas triginla equos liberalissimc dederat, quique
ei AnsquilinuS Moissiacetisis ecclesiam S. Maria? • vicissim Cluniacense monasicrium insigni privilcgio
dé la Dalbadé dono rccipiiinta Geraldo xenodochiii donavêriu, pie moritur in codent coenobio ac sepe-
S. Marioe Deauraloe pra'ceplore, ex tabulis B. litur, ibidemqiie ipsius loco Calixlus H ponlifex ac-
Marioe Deauraloe* An. 1-116Henricus imperalor,. clamaliir , qui Ponlio. et siicccssoribtis abhatibus
misil legalos ad Paschalcm H, (piorum primus eratt concessil, ul cardinalis Romani olficio ubique fiingi
Ponlius, qui papoe cpiisanguineus diccbalur ; hacc possel, cidemque Ponlio induisit, ut onine gémis
aulem legalione oplimc prudeuterque funclus est, inoiiacborum, proeter excommiiiiicatos, iu SUUIHva-
uti et mullis aliis itegoliis pro pace procuranda intl lerot iiionasleiiuni adinilicre, ac insuper ccclesias
Ecclesîa, Una praiseriim ex hislegationibus disertiss nionasierii , otnncsqiie possessiones confirniavit.
verbis exprimilKi-iii châtia Guidonis episcopi Ge-. Data esl huila vin Kal. Marlii, indict. xm, anno
henneusis, Pontio abbali umico nostro, inquit; ec- C
._C1120, pontifie, secundo. Altérant .hab.es ejusdem
clcsiam de Condominiocum omnibus appendiliis pro0 papoead eumdem abbalem datant 1122, in Bullario
anima sua el anintibiis aiiiecessorum suorum lar--_ Cluiiiaceiisi.Neque vere proelermitlenduniest Ililde-
gientis an.-1110, etc., i proesenlc quoque Willelmo l0 bertuniCcnomanensemcpiscopumeidemPontio Vitani
Catahuiii. episcopo, qui cum proediclo abhale pro •0 S. Hugonis ipsius dcCcssoris nuiicupasse, ipsique
pace regni et sacerdolii ad dominum imperalorcm m Willelmum Pelragoncensemanlistilem anno 1121
lleniicuni proficibccbalur, > etc. Ponlius isle dicilur,r , ecclesiamS*Theodoride Rocaboueort tradidisse (3).
ab Orderico Vilaii, Ilisi. lib. xu, < eonsiilis Mergu-II_ Coeterumpluribus narrai illius gesta Peirus Ve-
liensis filius, regum cl imperalorum consaiiguinilale ie nerabilis, lib. n Miracul., capp. 12 el 13, ex quo
proximus, Paschalis papoe(H) filiolus,cujus imperio -io sequentia describit Spondaiius in-Annalibus : Hu-
inler Cluniacenses eduCalus est, a pueritia docilis, is gone falis fiinclo, cum iu ejus sedem a Cliiuiaceu-
afabilis, in vtrtutibus slabiiis ; sialura ejus erat at sibus electus fuisset Ponlius, per aliquot annos salis
mediocris, faciès candida".» Conduit Joaimes Ipo- l0^ modeste cum suis religiosis conversalus esl ;. inse-
rius in Chronico S. Berlini, 1. III Anccdot. col. il. quenti tempore monasierium labefactare, aé variis
605: i Quidam,inquil, juvenisPonlius nobilis génère :re perlurbalionibus fralrum animos a se paulafini
et allerius ecclesioemonachus ad episcopalum fuerat rat averlere coepit ; quapropler cum per decemiium
electus, sed, n-claniattiibus altioris consilii viriss , eirciler dissensio perdurasset, Romam Poiiliusad
papa subsliluit aliuni episcopum, et hnrtc Pontiuiii mi Calixlnm profectus esl, iii que abbatiali cflicio
vcnerabili Hugoni Cluniac. 'abbali Commendavit vit reuuiiliav-il(abnuente papa, niciise circiter Apriii
attente, i Porro ipsius mores, religio, et perilià lia anni 1122(4), poslquam sedisset annis xiu),et inox
litterarum coeleris dotibus consimiles erant: quibus lus Jerosolymam mansurus se recepit ; postea vero
proesidi'ismuiiilus, modesle quidem, sed fortilor sui mulaia mente in Gallias revcrsiis, armis Cluniacum
monasterii privilégia défendit in celeberrima synodoido invasit, monachos dire vexavit et expttlil, vasa
Reniensi an. 1119, inense Oclobri, cujus orationeni eut aùrea, argentea, villas et dpminia abbalioe velut
in banc rem habitant coram concilio referl idem em barbarico more deproedatus,igné, ferro, rapinis et
Ordericus libre laudato. Id quoque lum ejus religio--
io-- coedibusin religiosuht locum impune dcsoevit. Quod
itcm, tum gcneris nobilitaiëm luçulenler prebat, >at, scandaium audiens Honorius papa, misit Petrunt
(1) Vide Bibliot. Sebus., pag.
° UQ et 413. (3) Tom, H nova?Gali. Chrisl. col. 486, instr. '
(2) Ibid.pag. U\. (i) Vide GhronicciiAlbericl a;Uhune an. 1122.
85!) PONTIIABBATISCLUNIAC. ttîû
cardinaloni, qui cum llumbaldo Lugdunensi aï* A J Cluniacensï habetur cpistola llônorii papoe ad
cliiepïscopoanalhënialë percussit Pôiitium él eos Petrum abbalem, dala xiu Kal. Nov., ind. 3, au,
qui ipsi adlioercbanl.Deindo Romaniad subeundiim 1120, pontifiéalussecundo, ex qua constat Poniiuin
: Conlfovërsioejùdiciunt citatur Pontius, Ut sese adhuesuperslitem fuisse,liisjoriain Ponlii coiicliulo
purgaret, sed lala sententia idem ut invasor ac verbis Chronici Vosiensis(5) : « Jiissu aposiolici
Sacrilegusàb ûtn'niêCclesiaslicadignitalëdëposiliis fraler coinitisdé Mclgoirsine audienlia capius, in
est. Exstaiîlétt de re plures llônorii papoead Pelriiin lurre, qua.dicilur ad Septem salas, usque ad obi-
- abbalem'et ad monaclios Gluniacensésepisiola?; luni, videlicelv Kal. Jan., in cuslodia leiitus est;
quarinu in altéra sic loquitur : i Ponlius siquidem scpullus Vero fuit quasi pauper, imo caplivusapud
- B. Benedicliproeceplionibusmimions et mouaslici S. Andream, qui oplime per quàluordecimannos
ordinismaliens»qui CluniaCensémabbaliamin manu Cluniaéénsemonasleriumréxeral olim.i Hoecaulem
proedecéssOris nPslri felicis mémorioepapoeCalixli verbà ex aliis sic interpretari libet : sine audienlia,
- sine spe rééupërâtionisrefutaverat, et se pèrpèluo ideirco scilicel non fuit auûilus, quod recusasset
JeroSolymisvicluriimvolo aslrinxeral, contra vo- absolvî ab excommunicalione; contendens se a
luiilaieinDei et iioslram Cluuiacciiscmonaslerium nentine posse excomniuiiicàri,quoe responsio in-
Superba obstinalionc et proesumplionesacrilega B sanienlis visa est"; in cuslodiatentas esl : ita cliain
occupavili» Hincaltéra ad ipsos Chiniacensesmo- Joaiiiiëslperius lom. III. Anecdot., col. 660, quasi
naclios scripta vclat, ne ad Pottlium olim abbalem pauper. Honoriusli papa scribens ad Pelrunt abb.
sinePelri luné abbatis licéntia convertanttir. Ha- Cluniac. epist, 1, de Pontio Sic loquitur : t Qui
-benluraulem Acladeposilionisetcxconiinunicaiionis qnamvisde malis Cluniacoillalis soepecominonitus,
1ejusdemPonlii in codice Gelsiniacensi,ex quo ipsa poenitenliamàgere noluerit, nos tamen pro reve-
eruta nosler D. ClaudiusEstiennot insernit tom. IV rentia hujus monaslerii cujus monachus fuit, eum
Fragmenlorumhistor., fol. 81. honeslesépelirifecimus.» Rêvera primum sepultus
Denique,vix elapso mense ab isto inforlunio, fuit apud S. Andream , sed postea Cluniacum
ilieni postremumobiit Romoeanno 1125, iv Kal. translatifsest, ubi vîsitur ejus sepulcrum in majori
Jan, ex nolis aABibl'tolh. Cluniac, Kalendariosaneti ecclesiaprope S. Martinioratorium, hominem cx-
LeonoriiBellintonlis. et ex NecrologioabbatioéS. hibens pedibus ligalis, quia excoinniunicalusin-
Egîdii, quod habélur in bibliolheca Fralr. Proe- leriit, et manu ac pede ampulalis. Exstat ipsius
dicalorumChamberiaci,non îv Idus, uti legilur in Vilain bibliolb. Cluniac. pag. 551. Vidé eliam
Chronico Cluniac.Francisci de Rivo. Alibi tamen observaliones Hugonis Menardi in Martyrologium
dies obitus ejus nolalur 28 Decembris, et anmts Benedictinuuiad diein 29 Decemb*,pag. 129.
1126: qui quidemmagisconvenit; namin Bullario
(5) Bibliplh.Labb t. II, pag. 501.
PÀTÎIOI..r.ï.XVL 27
'
Ri3 P0NTI1ÎSABBASCLUNIAC ùi
-
HUGOMS MONAGHI GLUOTACENSIS .
EPISTOLÂ
ADDÔMNÎ1M
PONTlUMABBATEM
CLL'NIACENSEM
13SQUA
Nonnulia de S. Utignne ipsoque Ponlio abbctlc : quomodo cardinalis factus, el quam dévoie
çincres BB. aposlolorum Pelri et l'auli, tempore S. Majoli abbatis Clunicwum de lut os, rê-
ver cretur.
{Biblioth.Cluniac.p. 557.)
Patri serenfssimoCluniaceusiabbali PONTIO do- A^ deseendisli.Ubi pro tua illa nobili consiiéludiiie,
mino suo servus HUGO. quibusqiie bona proedicaus,istunt de quo sanctus
Dum tuant, Pater, cxcclleiitiampenso, itijussus praidixeral, jiiveitcm invetiisli, invenlum vocasti,
coram te loqui non audeo;Sed quoitiammeinoraniia vocatum cduxisli. Ipsum in Chiniaco iiionacliiuii
quoedamde maguo Hugone sanclo proeccssorctuo nomine Laudrictim phiiimis annis vidimus bonis
liiciia vi.leo, si tua jubcal me fari digoalio, pauca poUenlenimoribus.Sic, Pater bcnignissiinc,siepra?-
. de plurimis, parva de maximis, brevi cxpeùio. Ista ceSsormus abbas Hugo sanclissiunis,quem pluri-
quidemdiffusésscriplorcs illos mirer omisissc,qui mum dilexisli, imo quem diligis, sic inler alias
de co.tanta voltiminaconscripsere.Quoerefero proe- virilités suas eliam prophelia claruisse probalur:
senlihus nolissimasunl, sed poSlcroi'ummemoria?» sic in sui dissolutionecorporis, poiiliffcirevclalus,
ut jubés, mandata sunt. BcaUisHugo ad Francige- stiperccBleslium. concivisesse dignosciliir.Sed mea
nas, eos visilaturus, olim exiveral. "Venieng atilcui modo silcalpai'vitas,tua magis, isla quant:alla sinl,
Bclvacense tcrriloiium, intiavit Goriiaciiin super pcrpendal charitas. De hac enim altiludiiic loqui
Aronamftuvium.Ibi eum Alberlusvir illuslrishono- ego lam inliinus limcre débui.Anno denique Verbi
rificc suscepit. TJxor viri nomine Ërmcngardis,cl de Virgine nati 1118 defunclo papa Pascliali,qui
ipsa. lanlo hospili rcverenler occurrit. Quantsanctus ' Romaiioesedis apicentx et vin annis, cl eo amplius
ul vidit, propholicoafllalus spirilu dixit : <Domina, gubernavit, assumptus est eleclione Catholica, et
tu gravidaes, filiumparies;qui, sieut Dcoplacucrit, consecraluscsl Gelasiuspapa, vir opprimeerudiitis,
înonachus eiit.i Audiens mnlier quoedo se anle elccmosynislargus, consilio providns. Hic llcn-
non noveral, mirabatur. Présentes audiia signantes ïico IV Romaiioriimimperatorc contra.Ecclesiam
cracula, loetabanlur. Postinodum juxta servi Dei soevionlc,deolinans ad marc descendit, navigio
verbum, gravida illa peporit filiuût. Crevit puer, cl Galbas expelivit, libique primum euïsofe a Pisis
armatorum deputalusoflicio,niililiamadcplus, ul id eniisso, suum proenuntiaiïfecit advoiiluiti.Té enim,
liominnntgeilus maie consuevit, perniciosusevasil. Cluniaci scilicel abbateiit, in panibus Galliaiiim
lnlcfea sanctus.,pleniis dicrum pari ter et virtutuin, habet ponlifex llomanus pfoprium et spocialoni
diem in Domino clausît extremum. Erat. lune in filium.lluic apudSanetumJEgiditinioccuriisii, huic
llalià apud'iPapiaiii decus ponliucum Godéfrcdus cl miillo comitatiii suo cquit'atùraset alia quam
Anibiahensisepiscopus,dpclrinaproeclarus,sancti- tmixinia elcgaiitissiinominislïàsil. Huiic pro maris
taté perspicuus. Dum ilaque bcattts;Hugoproescnii molcslia inlirniaium,in luic solo iialiviiatis, quod
vila defimgitur,oeterna.donatur, vidit episcopusad r( pater nuis Peirus potens.cl nobilis contes Mergu-
preecdeiidum coitvenlus eximios proeparaii cum liensis juri apostol.oruinPelri et Pauli contradidit,
iuminaribus, et coeloris quoein processionesolcm- el inde accépil, m pàpam-"-omeiosissiinc "confovisiî.
iiiter soleulexhiberi. Episcopoinquireiiliquis c'ssci; Qui dënno cônvaicseens,et Cluiiiacumsuum perve-
quein lantoe triumpliusglorioeexspeclarel,respon- nire desiderans,LugdunumGallioepet'Hansiit;Ma-
sutn esl quia ad deduccudmiidominum-Hugonom tiscoiiàiiidescenditi ubi,' gravisslmaoegrii'ùdïne con-
"Climiaccrisemabbatem, illa sanclorum;devolio fc-- fcclns,se Cliiiiiacumpeifcrr! inslaiitissimcpr:«icepil.
slivaprocedet'ct.Quodcumepiscopusadmiranssoçiis; Quo depovialus, summaque revercnlia susceptus,
revelarel, lempusque quo id viderai adnolarct iui oompteloepiscopatussuiaiinoi et diebusîv, in medio
Galliisreversus, eodem iuvcnil temporein Chiniaco i fratrum circunistaiilibus episcopiscardinalibusiu
saiictunt: migrasse, quo sibi fucral monslraïunii propria domo, proprius pastor in pace Chiniaco
Papioe.Poslqtiamvero saticlus decessil, tu féliciteri- quiev.il.Posl hune reverendusWido, Viennensis-Ar-
electus, cl in officiumtanti Patris digne subvogatus,, cliirpiscopus,ab Ecclésiacatholica est in Cluniaco
Domino '.inocule,ad supradiclas Francis? partess electus, sicque in papam Calix'l. brdinalus. Hic
845 DONATIONESPLIS CLUNACEXS1BUS SUB PONTIO FACT/Ê.-' , Sif
tcrrena? nôlàlilalis cclsiludine proecellil,sed coele- 'jt proesuniiiindignitas. Nosti, Palef, quia papa Conm-
Biiiun niiore charisniaiiini pulchrius cluccscit. Ilic ,lius martyr gloriosus Pelri el Pauli ossa de Cala-
secundo Cliiniacuiif rcdiil, ibique icstuin Dominicoe Ciiinbislevaia, Pauli via lloslïensi, Pétri in Vaiicanô
Gircuincisionisel A[iparilionisdévote perégil. Çui s.agaciferposait» Eoriint vero Cineréssludiose con-
dum iiifor coeierasoepiusageret de vila cl miraciilis gi'iio récomlens vasculo in monaslërio Sancli Paulî
B. Hugonis,non quonim!ib.;lcltaïliiias Super his pro* tradi Ut venerandos. Hoc autem-monaslerium se -
fusius cxaralas attendit, sed personas autheiilicas quémibus annis comm'ssuin esl sanclo Oddoiti, tuo
jn medio Ciuniaceirsis- capitiili proesenlalas, de pi-oedecessori,ubi per cum aliquandiu Cluniacënsis
.sanclo quoeviderant cl-audieranl validius allôstalas, vigôr ordinis radiavit. Tandem sediliosis urbe tiir-
grai-iulcr acccpil. Episcopis vero el cardinalibus bata uiolibus, quos illa civilas itifau'slousu crebor-
pailler assenliculibus ad 1-tudcmet gloriam Domini rime palilur; malis urgculibus monachi discedcnlos
noslri Jcsu Chrisli ualalcm tanti confessoris toi vas illud aposfoliconimcinei'Umsacra secum piguora
et taillis virlntibiis approbali' fesliniinfficri papa dc- delulerunl, sicque Cliiuiacunt propere pérvenerunt.
crcvil. Die autem Epiphania?Domini processif papa Diebusvero sancli Majolimonaslerium-Cluniacens.
solcmnilcr cnronatiis, cppioso ponlilicuni el car** venerabilis Hugo Bilurioensis archîepiscopiis dëdi-
dinaliiimclioro conslipatns. Unie Romana proesens cavil, vasque proediclum apostolicorumciueriiin iu
luilitia more suo f'amulabaltir. Hune quant mulli B columna sub principal! ara digne rccoudidil. Cuni
lUii-guiiilioeunliiles soquclianliir. Hune celeberrime vero dieb., Pater, luis, novo nûrabili opère con-
apparalu siisoepit ohvius saccr Cluniacens. fralrum struclo monaslërio, illud auliquiitii deslrui, et
coiivcniiis, queii! exaliat humilitas, dilatai charitas, clauslra dilatari maudasli, tu proediclam aram ini-
disciplina crudîl, discrelio inuiiil. Eadem die com- iiiolam provide rcservasii, et pro ea veicris caput
munisiiiirum assensu assidciilium largitiiscsl felix monaslerii divino usus consilio inancre i'ecisti. Ibi
papa Culixtus Cluniaceusi Ecclesioespécial! et pro- enim, expertis sane crcdiinuS, oralionis gralia et
prioe suie ut abbas Cluiiiaceiis. semper el ubique lacrymarum ubertas commode rcperititr. Ibi corne-
Rtiniiiui.tiiugalurofliciocaidinalis, nianuqiie propria ctiouepia peccaîorunt lavcina deponittir. Ibi cim/res
ipse lo papa uiinulovuslivil : ut sic numifcslum ap- aposlolici,thésaurus, l'ateiyiiioesliniabilis, frequenti
pareil cimclis, quia tecum el tua Chiniaçiis solius revcrenllt visilantur. Quos quia soepiusorando ré-
papoe Rom-.vniproplie propria censelur, quoe sub qttiris, le precor, licet irepidus, sed tua misericor-
ailorius jure pontilicis, sou cujuslibct poloslalis, dia roboratus, ut anle sacrosanclos ciueres illus
provi-.louteDomino nec fuit aliquando, nec cril in apostolitos mei aliquando memorari digueris, qui
l'iiluro.Discessuriis papa iu crastinum, inlrans Ciu- luorunï misorcri non desinis. Sanclum quoque con-
niaoeiisceapituluin, hutnilitale sua landabili fralrum fessorem bealum Hiigoncm,dum pièce-suppliai soepu
so oraliot.iiiuscontmcnihivii,quos el bcnedielionibus commémoras, ut cl malri illi, quant cum tribuis
conliriiiavit, et pratdicli cenfossoris memoria rc- filiis de Fratrcia lecum addiixisli, malrcm in Marri*
cunsita recessit. Ista medixissc sufficiat, tuaque niaco, filios ejus in Chiniaco pie suscepisti, sub-
uiilii gralia veniam iribuai. Sed no tiiani, precor, vetiire dignetur, oblincas precor. El quia mulluiii
paleriiilatom ofl'onditldum qiiiildam rogarc lo mea loculus sum, condones obsecro.
BONATIQNES PLE'
ANNOBOMINIMGX.XV
PETRUS LEONIS
ET
GREGORIUS
•S; R. E. LEGATI
EPISTOLJE
AmpKss.CollectA, 687et 697, ex. ms. S. Vcdasti)
(MARTÈXE,
I. runi répugnai ; propterca fralernitali luoemandantns
Epittola Pelri Leoni.i(l) presbtjleri,el GrcgoriiS. An- ' atque proecipiinus, ut idem aharc in proedicliS.
geti diaconi, carditwlium, ad Angclrannumepi- Vcdasti monaslcrii jus cl poieslaleni restilui fa-
—
fcopum\Ambianensem. ,Ut curet S. Vedasto
Altrebatensirestilui-allare de Campaniolis. cias.
IL
(Anno 1125.)
P. Lconis' presbyter cl G; S. Angeli diaconus, se- Epistola Pétri Lconis presbtjleri et Grcgorii suucli "'
dis apostolicoecardinales et legati, venerahili fralr' Angelidiaconi, cardinaliitin, ad A. Aquicinctensem
abbalem.— De hospitibusa relictnBaldnini eccle-
A. Ainbianensiumepiscoposahjlcm. sioebeatoeMarioeconcessis.
Cliarissimus fraler nosler abbas Saneti Vcdasti (Circa 1150.)
phirimum nobis conqueslusesl, quod Wido miles P. Lconis nrcsbyicr et G. Saneti Angelidiaconus.
quoddam allare de Campaniolisde jure Sancli Vc- sedîs Aposlolica!cardinales et legali, vcwrahili fralrl
dasti in potestalcm Mostcriolcnsismonaslcrii irans- A. Aquiungensiabbali, suintent cl dilc'ciioiicm.
tulerit, ouod omnino ralioni et aucloritati sanetc- Aelionemneeoiii inter bcaloe Marioecauonicoscl
ANNODOMINIMCXXTIII
JOÀNNES MIGHÀËLENSiS
NOTITIA'
JOANNIS MICHAELENSIS
REGULA TEMPLARIORUM.
Concil.X, 923.)
(LABDE
'
CONCILIUM TRECEJNSE«
In ciuo Templariis mili.li.bus, anno suoe inslitulionis nono, una cura Régula assignatus est
habilus albus, anno Domini 1128, tempore Honorii papoe II.
MONITUM.
(MABIIX.Annal. Bened. I. LXXV, n. 28.)
Malllirciis.ex prions S. Martini a Campis crealiis ab Honoriocardinalis et episcopusAlbanensis, si:b
fincnianni superioris cum legali potcslate in Galliam missiis, incunte hoc anno Trecis concilïiiin habuit
(2) Acta concilii, tcmpits el locum enarrans Ty- A eorum fratres inl'eriorcs, qui dienntur servientes:
rius, lib. xu, cap. 7, isla scribil : « Concilio in quorum ces adeo croviliu iinmcnsum, ul bodie
Francia apud Trecas hahito, cui iiiicrfuerunl domi- trccenios plus mimisvcin convenluhabcant cipiitos,
nus Rcincusis,cl dominusSenonensisarchiepiscopi, albis chlamydibusindulos, exceplis aliis fralribus,
cum suffraganeissuis, Alhanensisquoqueepiscopus, quorum pene infinilus est numerus. Possessiones
aposlolica!sedis legatus, abbales quoque Cistercien- aillent tant ultra quam citra mare .adeo dienntur
sis et Clarevallensis, cum aliis pluribiis, instituta habere, ul jam non sit in orbe Christianoprovincia,
est eis régula et hnhiius assignatus, albus videlicel, qua?proediclisfralribusbonorum suoniui poriioncin
de mandai» domini Honorii papa?, cl domini Sle- non coiiiulcrit, et regiis opiilenliispares bodie di-
plian't Hierosolyiiiitaiii palriarcbic. Cuinquc jam canliir habere copias. Qui, quoniamjuxla Temphnn
annis novemin co fuissent proposilo, non nisi no- Domini, ul pwediximns,in palalio regio mansionem
vem erant : ex lune coepileorum numcriis augeri, hahen't, fraires mililia? Templi dienntur. Qui cum
et possessiones mulliplîcabanlur. Poslntodumvero diit in boneslo se conservassentproposilo, profes-
tempore domini lïugeuii papaî, ut dicilur, crucesdè sioni sua?salis prudenlcr satisfacienles, noglccta
panno rubeo, ut inler.catteros'essent notabiliores, humililate, qua?omnium virtutnnt cuslos esse di*
jnahl'cllis suis errperunt assuerc,-lam equites quam gnoscilur, et ïn imo sponte sedens non habet unde
857 REGULATEMPLARIORUM. 8S8
cui Rainaldns Rcmorum, et Hcnricus Senonum ciim suis -:siifïraganeîsint.crfiiere, mtilfiqne abbales,, in
primis Slepbanus Cistci'eicnsisel Bernardus Clara?vallehsis.Tempus hahili concilii discimusex prologo
Régula? mililnm Templi, qua? in illoconcilio npprobala fuit, ninitrumin soleïnnitaleS. Hilarii, anno 11-28
ab iiicarnalo Filio Dei, ab inchoalione proedicloemililioenono, qua?a magislro Ilugone dé Pagauis siimpsit
exordium. Hune prologum scripsit, eiPalrum senlcnlias Joannes Michaelensisjutsu concilii ac venerabilis
abbatis Glaroevaltensis,cui creditum ac debilum hoc eral, nempe ni scriba concilii essel. Idem auclor .sin-
sunt : abbas Vezetiacensis,sciliect
gulos episcoposet abbales commémoraiqui ccmcilioadfuere. Abbalesachi sanctoe
Raynaldiis, qui non multa posl faclus esl: Lugduncnsisarchiepiscopiis BomtinoeËcctesiaileg'atus;
abbas Cisierciéiisis, scilicel Stephanus abbas Pontiniacensis Hugo, abbas Triumfontium Rogerius, cui
Guido anno sequenii successif; abbas S. Dionisii de ficmt's,abbas S. Stephani de-Divione,abbas Molis-
mensis Guido. Nec dcl'uii supra nominaïus abbas Bernardus Claroevallensis,cujus senlenlium proescripli
libéra voce collaudabanl.Hune ad coucilium repelilis lilteris inVilaveral Mallha?us,.excusantem quotl
soevienlisacuioefebris cxusla ardoribus et cxhausla sndoribus non valerel sufficeréspiritui pronlplocaro
infirma (BF.ns.ep. xxi); sed laitdent jubenli legalo parendum fuit. Prrcler episcopos el alibates eidem
eliam concilio inlerfuere Albericus Remensis et magislcr Fulgcrius ; et ex laicis cornes Theobaldus,
comesqueMvcrnensis, el Andréas de Baudinienlo; denique Hugo militiie magisier cum aliquot e suis
discipulis, qui modum el obscrvanliani insliluti sui Palrihus exposuit. Placuil ilaque concilio ul eorum
Rcgula a Palrihus examiuata et approbata, scripto coninieiidarclur. Quod a Joaune Micbaelcnsi scriba
concilii faclunt est. Ha?cRégula fere loia ex verbis Reguhe S. Benedicliconlcxta esl, constalque lolideni
capiiulis, scilicel septuaginia duobus. Ejus auclor a plcrisqnê crediiur S. Bernardus ; ai suflicilei iribuere
lihrum De laude novoemililioe, ad militesTempli, qui Hugonimagislro inscriplus est.
easum palialur, dominopalriarcha: Ilicrosolymitano, les; sed et ecclesiis Dei, eis décimas et primitias
aquoei ordiuis instiiulionemel prima bénéficia A sublrahentes, et earuin indebile turbando posses-
ciisccpcranl, se »iibli'axerunt, (dtediuntiamci, quatn sioncs, facli sunt valdemolesti. »
t-antui pra'deccssores cidem exhibuerant, deuegan-
REGULA
TEMPLIQUE SALOMONIC1.
PROLOGCS.
Omnibus in primis sermo nosler dirigitur, qui- Bene igilur nobiscum agitur, quibus Dominus et
ctimque proprias volunlales sequi contemmmt, et salvalor nosler Jésus Cbristus amicos sues a ci\ilale
summo ac vero régi militare aniini puritale cupiunt, sancla in continuiim Franc'a? et Bnrgnnilia?direxit,
ulobedienlia? armatiiram pncclaram assunicrc, in- qui pro nostra salute vcraïque fidei propagation?
Icntissima cura implcndo pra?optenl, et perseve- non cessant animas suas hostiam Deo placei.iletn
raiitlo impleant. Ilorlamui' ilaque, qui usque nunc offerre. Nos ergo cum omni graliilatiouc ac fraterna
militiant satcularcm, in qua Chrislus non fuit causa, B pietalc, precibnsque magislri Hugonis, in quo prav
sed solo humano favore ampJcxali cslis, quatenus dicta mililia sumpsil exordium, cum Spirilu sancto
horum unitati, quos Dominusex massa, pcrdiiionis iiitimaule, ex diversis Uiiramonlaïue provincia?
elegit, el ad dcfciisionem sancta? Ecclcsia?gratuila mansionibiisin soletmiilatesancli Hilarii anno 1128,
pietalc composuil, vos sociaudos perenniter fcsline-- ab incarnato Dei Filio, ab inchoalione praîdicla?mi-
lis. Ame omnia aulem, quicunque es, o Chrisli lilia? nono ad Trecas, Dco duce, in unum coiivenien-
niiics, tant sanctam conversationcnicligcns, te circa les, modum et observantiaiii cqucs.lrisordinis per
professionetn main oporlet puram adltibcro diligcn- sitigula capitula ex ore ipsius magislri Hugonisan-
tiam, ac firmam perseverantiain; quic a Dco lam dire nteruimus, ac juxla iiotiiiain exigtiitatis nosirte
digna, sancla el sublimis esse dignoscitur, ut si scicnlia?,quod nobis videbatur absiiiduni, omneque
pure cl perseverantor ohservelur, inler militantes, quod in pratseuti concilio nequivit esse nobis me-,
qui pro Christo animas suas ilederunl, sortent obli- niorabililcr rclatiim ac comput.ttiiin, non leyilale,
nerc nieroberis. In ipsa namque refloruit jam et sod consulte, providenlia?et discretioni venerabilis
relu-cil ordo mililaris, qui despoclo juslili:» zelo, Patris noslri Honorii, ac inclyti palriarcha?IIioroso-
non pauperes aul Ecclesias deiensarè, quod suum lym'uani Stephani, lerlUilale ac necessi.iaie non
erat, sed raporc, spoliare, inlerlicerc coutemlebant. ignati orienlalis religionis [f. regionis"],iiec non
8S9 JOANLNIS MICIIAELENS1S gco
paupérum commililonumChristi, eonsiliocommunisAliRemcnsis, el magislerFulgeritis, ac complurcs«iii,
capiluli unanimité!' commendayiinus. Sane aulem quos longuinessel enumerare. Catlerumvero de noi
prorsus licet noslri diclaminis auctorilalem pér- litteratis idoneum nobisvideuir ul lestes amatorci
niaximusnumerus religiosorumPatrum, qui in illo verilalis adducanluf in médium. Cornes Theobau-
concilio divina admonitione convciicruiit,commcn- dus, comesque Nivcrncnsis, ac Andréas de Baiuli,
dat; non debemussilcnler Iransirc, quibus videnti- nento, inlenlissima cura quod eral optimum senu
btis, et veras senlenlias proferenlibus,ego Joannes tantes, quod eis videbatur absurduin tempérantes;,
Maoliaelensispratsenlispagina?,jussu conciliiac ve- in concilio sic assistebant. Ipse vero magisler nii-
nerabilisabbatis Clarocvallcnsis(5), cui credilumac litîa?,Hugo nomine, rêvera non defuit, et quosilam
debilum hoc êrat, humilis scriba esse divina gralia de fralribus suis secum habuit, verbi gralia, fla-
nierai. irent Godefridum,fralrcm Rorallum, fraircm Gau-
., Nomina Patrum resideniiumin concilioTrecensi. fridum Bisol, fralrcm Paganiim dé Monte Desiderii,
Primus quidemresedit MalihoeusAlbanensisepi- Archcnihaudumde Sanclo Ainano. Isle vero magis-
. scopus, Dei gralia sancta?Romana?Eccîesia?lcgalus, ler Hugo cuni suis discipulismodum el obsorvan-
dcinde Rainaldus archiepiscopusRcnicnsis, terlius " liam cxigiia?inchoationis sui mililaris ordinis, qui
llenrious archiepiscopus-Seiionensis,dehinc coepi- • ab illo qui dicil : Egoprincipium,qui cl loquorvobis
s opi cornin , Ranckcdus Carnoiensis episcopus, (Joaii. vin), sumpsil exordium,juxla memoria?sua?
GollenusSucssionumepiscopus,episcopusParisien- noliliam supra uoiuiiialisPalrihus iulimavit. Placuit
sis, r-piscopusTrcccnsis, pncsul Aurclianeusis,epi- itaque concilio, ut consiliuinibi lima cl considera-
scopus Àntisiodorensis, episcopus Meldensis, epi- tione diviiiarum Scripturarum diligcntor examina*
scopus Catalaiincnsis, episcopusLauduncusis, epi- lum, tamen cum proviiicnlia papa?Ronianoruniae
scopus Belvaccnsis, abbas Yezcliâcensis, qui non palriarcha? llicrosolyniitaruni, nec non eliam as-
inullo posl faclus csl Lugdunensis archiepiscopus, sensu capiluli paupérum continilitontini Templi,
ac sancta?Romana?Ecclcsia?lcgalus ; abbas Cister- quod est in Jérusalem, scriplo commcndarelur,110
ciensis, abbas Pontiiiiaccnsis,abbasTrium Fontium, oblivioni tradcrciur, el inenodabililcr scrvarettir
abbas sancli Dionysii do Remis, abbas sancli Ste- ul recto cursu ad suum conditoreni, cujus dulce-Jo
phani de Divioiic, abbas Moles.... [Molismensis]; lam nicl superatjUt ci coniparalunivelut absyiiihimii
supra Dominantsabbas Bernardus Clarxvallcnsis sil amarissimtmt, pervonirc digne mercaimir, prre-
non defuit, cujus seiitenliamprescripli libéra voce slanlc cui militant, et militare qucant per infiniia
collaudiibanl.Fucrunt aulem cl mugislcr Albericus „ sacculorumsoeeula.îvmen.
INCIP1T REGULA
PAUPERUMCOMMILITONUM
SANCTJEC1V1TATIS.
ANNODOMINIMCXXVll
GUALTERUS
ET
GALBERTUS BRUGENSIS
DE VITA
FLANDRE COM1TIS
COMMENTARIUS PBiEVïUS
§ I. Vila B. Caroli ab ancloribus cooevis aliisqne B Vila B. Caroli, num. 38, dicilur Simon episcopus,
scr.ipta.Nomen marltjrologiisinscriptitm. Ossa ele- uxoris Caroli Boni frater, scilicel ulciïnus. Natif
vaia. mater ejus Adelada, sive Aleidis, morluo Tarshn
1. Brugis, celobermna Flandrorum nrbe, anno Cilicia 18 Oclobris, anno H 02, HugoneMagnopriore
1127, die 2 Martii, occubuil martyr B. Carolus Bo- marilo, ilerum nupia est Rainaldo .comitiClaromon-
nus, itobilissinia?illius provincia? niarchio , seu co- lano, cique peperit Margarolam, deiii a Carolo Bono
rnes, ab aliquol sediliosis hominibus in tcniplo S. in uxorem acceptant. Familia regia Caroli Boni in-
Donaliani inicrcmplus : cujits ntox virlulem divina fra in Aclis explicalur.
cleménlia, palralis ad ejus corpus miraculis, emi- 2. Aller episcopus, qui Ecclcsia?Tarvancnsi pra?-
nciitiorctn orlti ostendit : unde plerique principes erat, erat B. Joannes, vir eximia et sanclitalc et
Flandiïa?in vindictam secloralissima? necis quant- doclrina clarus anno 1150, die 27 Januarii morlali •
primum advolarttnl. Suberant in regimine ecclesia- hac carne exutus : cujus iîluslria Acta ab auclorc
stico ditionisFIandriiceo tempore polissimumepisco- coa?vo conscripta ad illum diem edidimus. Hiijus
pis Torn.icensi el Tarvancnsi. lloruin prior, qui si- beati episcopimandato, contiiis Caroli geuus, vilain,
mul episcopus erat Noviomcnsis,appcllabatur Simon neeem et vindictam magiio cum judicio soripsil
filius Hugonis Magni, fralris Philippi I, Francoruin C Gualterus, ejusdciii Ecclesia?Tarvanensis canonicus,
regis : critique Si'monispairnelis LudoviciVI,Grossus ac dignilale, ut posl ipsa Acta in codioibus aniiquis
diciiis, qui lune Francis iuiperilabal, co:!ein avo legitur, archidiaconus el ipsi B. Carolo anle fami-
Hemico I rego prognaïus. Apud Galbertum iiifra in liaris. In ms. ChronicoJuniversuli ' Thcodorici Pauli
PÀTUOI..CLXVÎ. 28
875 GUALTÈRUSET GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. 8;6
Gorcoinlcnsisdicilur Wallertis prcsbyierBrugensis,A causam c congsstume;l : alque ad lire quasi me Invi-
Asscril ipse infra in Viia, iium. 29, se ex mandalo lum, t ut scripiura?commciularem,coogi.i Magnaco
Caroli comilisIpram cvocalum, ipsi tertio Kalendas llempore valuisse apud contilcs aucloritale s'unilcs
n
Marin, id est, iriduo anle ncccm, adfuisse: el num. nolarios, constat ex iis qua?in hac Vila, num. 31 et
M narrai qua? eodom die colloqucnscum comité, ssequenlibus,narranlur de Fromahlonolario : ,queiu
ab ipso de affeetu et desiderio marlyrii aecoporat. dein é anno 1150inler iliusiriorcs viros subscjïpsisso
Quia tamenBrugisnon adfueral, cuni saitcluscontes TheodericiAlsatiidonalioni
1 monaslërio Quercctano
oecideretur, num. 45 : - Deumlestalur se qua? de fact:ciudical
' diplomaa Miroeoiu NotifiaEcclesiarum
moi'teejus el miraculis retulit, viri religiosidomini IBelgii,c. 159, publicalum. Damus banc Vilain ex
Ilelia? Bvuge.nsisdecani, Frumoldi Furnensis pra?- '> anliqiiissimocodicems. quein auto ipsius Galberti
positi, el aliorniticlericorumcl laicorum,qui se ea 'lempore aul non diu posl exaralum habemus, con-
"vidisseaffirmabanl,cognovissetestimonio. >El num. Iliilimusquecum dnplici ms. Brngcnsi. Alium ms.
5Gasscril se t cognovisseex relalione clerici, aseili codieemhabtiitAndréas
< Cliesnatus,ex quo plurima
a Bertulphoprxposito, cum Ipras ahirct. i El num. '• allcgalin Ilisloria gcnealogicafamiiiaritmGisncnsis,
70 ail « icslalos esse sibi sciscilantiplerosque,qui Ardrensis,Gandcnsiscl Calccacensis,a se anno1651
adfuerunl, viros veraces et rcligiosos, quorumi " édita. Habuil dein eumdem codieemOlivcriusUrc-
unum, Absaloncmscilicel S. Antandi abbalem,proi diiis, ac satpius in Gcncalogiacomitum Flandri-a
sua? sanclitalis merilo nominari dignum > consuil. eo usus esl, et modoasservaturIprisapudhujusgene-
Proseculus esl illa qua? uli in fine anle epiloguin i rum Joannem BaptisiamBonart, urbis illius syndi-
seribit, < infra duos fere posl morlcincomitis men- cum : ex quo curavi loca nonnuila conferri. Est
ses consummala sunt. > Vidciur plane Gualterus 3 cadcui Vila olim Gallice translata, cujus codieem
proximis posl obitum ntensibiisVilain liane a se3 manusoriplumse in sua bibliolhccahabere lestalur
conscriptamiu lucent edidisse. Mcminit fréquenter t Peirus Scrivcritisin PrincipibusHoIlandLï? scrî iuci-
GuiliehuiIprcnsis,pâtre Philippo comité prognali,9 sis eteommentariis antiqtionlniauclorimiillusiraiis,
filio Ruberti Frisii, quem num. 75 solum iradil a cl nonnuila pagina 42 iranscribil, < ex Galberti
Luiîovicorege Galliarumcl GtiilicliuoNorlliniaiino o Brugensis,inquil, oculalilostis (ide, qui CaroliBoni
in comilctn Flandria? assumplo, i comniendalum n Vitamel caidempcculiari libcllocxseqniitir. >Quod
fuissecaslellanolusula?custodiciidum,> quod factum u (ameneum arhilrclur Gallicalinguascripsissc,mi*
luit 27 Aprilis;at silenliopicmil eumdemGuilicl- nus probantns, cum nilor liiigmc, qui iu parte ab
triuni circa 9 Scptciubiis Brugas caplivum fuisse e p- illo Iranscripta cliicct, nonvideatur fuissoisliussa?*
abductum, ul scribil Galbcrlusin altéra Vila, num. i, culi, maximeapud externosFlnudros. Dein codiecs
151. Dantus banc Vitani ex pcrvelusiis codioibus is aniiquissimi el qiiampliirimisuni idiomaleLatino,
înanuscriplisBrugensis ecclcsia?calhcdralisS. Do- i- quo cum scripsissc non dubitamus, uli illo tempore
naliani et abbalia? Duneiisis, et alio ms. noslro, }j acta publicasolcbanla notariisconscribi. Dediicitur
conluliniusquecum ea quam anno 1615 Paiïsiis ex ix ha?chisloria, ul num.25 dicilur, c per distinctioncs
bibliolhccaS. Maria?lguiacensis edidit, sed tacilo 10 dierumet geslorum,qua? in ipsis facta sunt diebus,
nomine, JacobusSirmundus: cui intérimcam cdilio- j. usque ad vindictamsiibnotalam in fine opiisculi.>
nem aseiïbitnl Philippus Alegambe in Bibliolhcca .a Ob qua? verba possenl videiï poslea ab aucloro
Socictalis Jcsu, Valcrius Andréas in Bibliolhcca ca adjecla esse quii!de dcl'ectioneFlaiidroruma Cuil-
Bclgica,AiilbcriusMiratusin Faslis Bclgicis,Aulo- [)- lielmoNortlimauno comité, et elcetioneTheoderici
nius Sanderus De sanclis Flandria?,aliique. Exslat at Alsatiicl variis utrinque bcllis geslis usque ad ob-
eadem Vila in Hugiologioms. bibliolbeca?Robea?- e- itum Guiliclminarranlur qua?nos cum ad B. Caro-
Vallis eanonicoriini regularium prope Bruxcllas, s t lum non adeo spcctcnl,malleiniis omitlore, si typis
et in codicc ms. Tornacensi monaslcrii S. Mar- r_ excusaalibi cxslarcnl. Verumcum aliqua inde ex-
tini. « ] ccrpla ab Andréa a Clicsna.'ocl Olivcrio Urcilio
j)
5. Alleràm B. Caroli Vitam conscripsitGalberlus us allegentur, et nos eliam infra aliqua proferaïuus,
Brugensis,oturbis sua?publicusnolarius, et in pie- [e. ut l'eela familiicSlralensiumnotitia liabeatur, ittte-
risque leslis oculalùs : quem summa diligenliaom- m- grain damus, ul plenam leclor rci gesta? scienliam
nia coram observassecolligimusex iis qua?num.59 59 hitnriat.
scribil bis verbis : i Inler lot noctiiim pcricula et i. Florcbal eodem tempore cum Carolo comité
toi dierum cerlainina, cum locum scrihendi ego go Sugerius,abbas S. Dionysiiprope Parisios créants
Galbcrlusnon habercm, snniniani rcruin in labulis dis anno 1125,vila ftinclus anno 1152. Hujus calamo
notavi, donec aliqua noclisvel ihei exspeelalapaco,?o, habemus cxarala Acta LudoviciGrossiFrancoriuu
ordinarem secundumrcrum evonlumdcscripiioneui ?in regis, quibus interserit compeiidiunircrum in ncoe
présentent, et secundum quod videlis cl logiiis,in B. Caroliejiisquc vindicta gcslarumcdiluin eisdcui
jarclo positus fidelibustranscripsi : neque quid sin-
in- fere verbis in Auctario Aimoini,lib. v, c. 51, quod
guli agerent pra?coiil'tisioncel inlinilalioncnotavi
ri ; infraaliisjam ittdicatisAclismajoribuspraî'poiiimiis.
setl hoc solum intenta mente notavi,quod in obsi- tsi- Habemuspralcrca aniiqiiimirhyihmum,quo.lainé»-
diona communiedicto el facto ad p»gnattt el ejus jus tatio de morte Caroli comiijsojusquevindictaçon.li-
877 . COMMENTAR.USPlt/EVll'S. 878
neiur : quem in pervelttstocodice reperil memoralus A 1res in Canisius Marlyrologio lingua Ccrinanica edilo
anle Jacobus Sirnmndiis, descripsil ac Paiïsiis An- in inscripsit his verbis :« Item beala mcnioria saneti
ivcrpiam anno 1654 Iransmisit. Sunt eliam aliquol m marlyris Caroli, comitis Flandria?, qui Brugis in
epitapbia olim de B. Carolo facla , el a Jacobo Me- a?dc a?i calhedrali apud S. Doiiatianumquicscil. »Saus-
jero lib. iv AimaliiimFlandria?excusa. sa
sajus in Marlyrologio-Gallicano inler alios hujus
o. Vitam et marlyrium S. Camili regis Dania? s re regionis sanclos cumdent rcléri his verbis : < Brugis
paucis posl uiorlciti ejus aunis descripsil ./Elnoihus > in Flandria, tuin sub metropoÛ Rcincnsi, S. Caroli,
moiiachusCaiiluaricnsis, quam Ilafuia? sub inilium1 ci coguonicnloBoni, provincia?hujus comitiscl mariy-
bnjiis sanmli cxciisatn, ilerum accuralc correclam1 ri ris, filii S. Canuli Dauia?régis, ilidcmque marlyris
nolalioiiibiis suis illustravil, ediditquc eliam Ilal'nia?
? gtoriosi.
gl » Altcxiliir dein compendiunVviioeelnecis :
anno 1651 Jouîmes Mcursiiis. lluic S. Camili Vilat el e basilica S. Domilianidicilur, qua?est S. Donaimni
in codice ms. adjuncla fuit Passio S. Caroli comilis s episcopi
c\ Remcnsis: alia qua?infra rejiciemus, 'nddiin-
Flandrioe, dicti Canuti filii, et bis eliam cum illaI lur li ex cilato McjcroClMolanoin lndiculo sanctoi'iun
excusa, auclor illius aiionymus est el forsan Danus, 1, 13 Bolgii ei Natalibus corumdcm sanctorum. Célébrant
certc familiarum Gallicarum, Flandricariim cl eliamII cumdcin c Miratus in Pastis Belgicis, Balduinus\ViU
Aiiglicauariininon salis gnarus. Ea scriptoris mciida a " lolius
h in HagiologioBclgico, Anlon'iusde Baliiighcm
non observavil Mcui'sitis, vir in anliquitate Gra?ca a in ii Fuslis Marianis, aliique.
magis cruilifus quam in harum regionum hisloriis,i, 8. < Sacra cjusdem ossa, inquil Miroeus,c lumulo
uli de rebus Danioisalias observavimus. Ciolerum n 1levata, in sacrario canonicoruni callicdralis ecclcsia*.
illa acta, ne moles excrcscal, oniillimus, cum curio- >- S. f Donatiani religiose asscrvanlur. Fuit vir proccra
sus lector excusa possil perlegere. Ï
admodum slalura, iiovein scilicel pedes Iongus : cui
Gi Yjxil anle treccnlos annos Joannes Ipcrius, 5, 1longiludini corporis niembra et ossa , qua? bodie
abbas Bortinianus in urbe Audomaropolilana,[qui ni imagna cum admiralione ibidem speclanlur, respon-
studio dclcctntus bislorico couscripsil Chroniconsui tii debant.
< > Addit Mulanus: < Eodem die in sacrario
monaslcrii, quod apud nos manu exaraium babc- B- scrino
t de ejus meritis babetur, et îcliquia?populo
nuis. Hic capilulo -il, parle 2, agit de vila cl nece i
ce exbibentur. Ex vulneralo cranio stepius bibunt fe-
B. Caroli, ac nonnuila suo monaslërio pra?slilabouc- c- bricitanlcs.
] A<l locum dejectiouis supra summum
ficia addil ab aliis non indicala : qua?rcliquis oniis-
s- allare crecla esl a majorions crux cum quatuor cla-
sis ad priorcin vilain adtiolamus, uli eliam qua?nar- r- vis in meinoriam ejus : quomodopassint in viis cru-
ranlur aliler in Chronicoms. monaslcrii S. Andréa? :a?r ces crigi soient in nionioriam cesorimi creclie. »
apud Brugcnses. Arnoldus Bnslius, cannclila Gan- n- Hivc Mulanus : « Carolus Philipptts de Rodoan IV
densis, qui a ducentis annis inler Bclgas cruditos os episcopusBiiigonsium, zelo devotionisot pii affeetus,
habcbaliir, libre De patronatu bealissima?Dei Gent- ti- quem liabebat ad ossa illuslrissimi quondam comitis
tricis sentperque virginis Maria?de Monte Carmcli cli Caroli Boni anle allare sacelli B. Maria? virginis in
cap. 7 appcllul «.Caroluni niarlyreni, Ganuli Dano- 0- anibilu supra choiiim, ubi cerla capcllania sanctis-
rinn régis marlyrisquc filium, soutumjustorum, ma- 1.1- sima? Triuitalis fundata est, crudeliter inlerfécii,
loruiu ghidium, qui tjrocinii sui priinilias in Hicro-
•o- decrevil cuni cousensu dominorimide capilulo ho-
solyma, Novi el Veteris Téslamcnli maire noslra?- a?- neste exornari faccre capsulant dicta ossa conihieii-
que salulis officina tiilanda, Jcsu Christo conseera-i*a- tem rubro Itoloscrico,ci transt'orri ac colloeari supra
vit. > allare proedieti sacelli suis etiani sumpiibus orclu-
7. Auctor ms. Florarii sanctorum médium inler ler dendi etornaiuli. Dominide capilulo, habita desuper
alios sanctos mémorat comiicm Caroluni cum hoc ioc dcliberalione,in praîdiclumcapsula?oriiatunicl sacelli
elogio : < lu Flandria apud oppidumBrugas deposi- si- occliisioncm,cjusdcmquc capsula?(occlusiuucsacelli
tio B. Caroli marlyris Fiandrorum comitis, lilii B. prius facla) transhilinncm condcsccnderunt die 23
Canuti marlyris, inclyii regis Dacioo,pairis paupe- pe- -3 Februarii, anno 1516. At postea dicti domini do ca-
riini et Ecclosiarum protectoris devolissimi : qui pitulo, ad propositionem et iiistanlcni rcquisilioncm
circa anniiin salulis iniilcsimumccntcsi.mumel vicc-ce- cjusdem reverendissimi episcopi, ob varias causas
siimim sopiimuui, anno priiicipalus sui octavo in allegatas anintos corum<movenlcs,ordinarunl (lie 1
ecclcsia S. Donatiani coram allari S. Marite psal- sal- Martii, anno 1590, quod cras cl in posternm in me-
innni quinquagcsiiiium,tribus prbribus poonitentia- tia- moriam quondam Flandria! comitis Caroli Boni in-
Iiii'm diclis, recilans, elcemosynasque pauperibus biis juste occisi, missa soiemnis de sanctissima Triuilale
ti-ibiii'iis,manu servorum suorum propler jusliliamiam eclebretur, prout eclebrata fuit. Sunt lucc allcgntis
occidilur; Christo, quod acceptus ci fuerit, complutlu-- verbis registre aclorum capilnlariiim cjusdem eccic-
ribus stiiliut siguis innotescente. 1 Eumdem célé- cle- sia? Brugensis inscripta, quorum cx-lraelum ciiam.a
brant llnrmaimiis Grcvcncl Joannes Molamisin suis D. Maiino socretario subsignatnm nobis procuravit
ad Usuardum aildiiionibus.Galesinius in suo Marty- riv- arclii liaconusBrugensis, D. Arnoldus Cïahccls juris
rologio Romano isla baliet : ( Burgis(imo Brugis' gisj ulriusqnc" cl sacr;« llicologia; liceniiatus."Ne ulla
S. Caroli marlyris. Iiic Canuti régis marlyris filius
ilius çnint nobis deesset reriim gestarnm et scriplarunt
non ntinori gl tria marlyrii coroitain aecepH. > Pe-
Pc- nolilia, ipsi Brugas profoJli coram singula observa-
87!) GUALTICRUS ET GALDERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI, g-.-,
viinus; élsacra ossaB.Caroliin sacrario canonicoruntA Lipsii individutim socitimGalliie, ital'uc el Gcrnta-
c'iitlicdralisecclesia?S. Donatianivcncralisuivais. nia? academiasalque anliquilalcs lustrasse, > trahit
ttliosValeriusAndréasiuBibliolhccaBelgica; sed
§ II.' Fubella de neceB. Caroli in Aniialibttsvernacn- posl dum libcllumdcCareliBoni
Us Flandrorum reperla, el posteriorum scriplorum fallitur, Vitaahcoconscri-
hisloriisinserla, pla tradidil Parisiis cditiim; quem filius cjus^Jacobus
î). Qua?hacfcnus expondimus circa auclorcs qui Lerr.utius a se auclum curavil posl ninrtcniparentis
vitam cl nccem B. Caroli, cl vindictam de scelcratis Brugis anno 1(121excudi, pratfatus se « excussapa-
homicidis siimpiam dcscripserunt, ejusmodisunt ul tris papyraceasuppellectile,cum mnltnm iticorrccto
vix ulla possiulsolidiora de quocuiiquc sanclo spe- cl foslinanlorexaratuin reperisse, idcoquese lîmam
rari. Nam litlcris Iradidcrunl ul plurimumca quibus adhibuissc,interpolasse, neenon quatdain adjecisse
interl'uerunt ipsi, qua?que geri viderunl, aul cerie qure rei Congruerecciisucral. » Ob qua? véiba ar-
narrarunt qua?ab iiis acceperanl, qui suis isla ocu- bitramur seniortmLernutiuin isla in juvénilité com-
lis fuerant coulcmplaii.Deinvarii auclorcs dislinciis posuisse, cum ne velunumex supra allcgalisaucto-
procul loeis sua quique Acta, ignari aliorum-scri- ribus Icgisscl, quorum nusquam eliam meminii; ac
ptionis exararunt, uipotc Tarvana?Gualterus archi- "B dein iiaclum bonim nolitiam, illum commcntariuni
diacomts, Brugis Galbcrlus notarius, Parisiis Suge- abjecissé deformemel needum adh'.hilaultima lima
rius abbas S. Diônysii: quibus consenliunlauClores impolilum,imo viro erudilo indignum,ul istis fabcl-
rhythnn antiqui et epilaphiorum, chronologus mo- lis nomen apponerciur. Marginibusadscriptilegun-
naslcrii S. Andréa?,Ipérius abbas Berlinianus, el in lur, Tercnlius, Saluslius, Ciccro, Apuloius, Cnjacus
nece B. Caroli anouyintis Danus. Addi polesl Joan- ob verba' forniulasque lo.qucudiincertas, sed non
ncs Brando Plumier,,ordinis Cistercicnsis ac sacrie absquejuvenilis aniini nota.
theologia?doclor, in Diincnsi refugio Brugis am.o 11. B. Carolus vix susceperat giibcïnaculaFlan-
1428 vila fuiictiis, qui in Chronodromo ms. plane dria? regenda, quando Clementia, nialer Contilis
consentit. Exslal opus illud .tribus (omis Lovattiiin Baldtiinidel'uncti, lune dnci Lovanicnsi iiupta, va-
collcgioAtr.cbalcnsinithlissintcin pergainenoexara- riis sibi adjuuctis principibus, conata fuit cum a
tutn. Aliud exslal Chrouicon ms. in collegioLova- regimine dejiccre. « Ilinc exorlum, inquil Lernulius,
niensi Societ. Jesu de comitihusFlandria?,usque adl bclluni alrox.. . Cum Aldenardunt resislcrel mu-
LudoviciimMtilauumsive annuin 1581,quod conve- lieri, et dominaiiiis impcriiiiti agnoscere nollel,
.nit. Ontillo Robertum Gaguinum,NicolaumGilles,. invasil violenter oppidum Ncrviorum velus, cl mi-
aliosque rerum Francicarum antiquiorcs scriptores,i p, litibus in pra?damconcessit, inlcrfectis ferro civibus
iif. hac conlroversia consentienles. Pncterea in no- ad unum, a calvo, ul dicilur, ad calvunt, et ilomi-
stris adnolalionibus conliilimusparliciilariunt per- bus igne fundilus assumplis. Sunt tamen ex rcrum
sonarum actiones cum plerisqne historiois coatvis, > noslrarum scriploribus nonnulli, qui miliiis aclum
qui res tune lemporis in Bclgio, Gallia, Gcrmauia,, cum urbe el civibus narrent,, velinlque punilos re-
Dania, Anglia, ll.tlia et procul dissila Pala-siina » bcllium primos, civilale incoltimi, bonisque Inco-
-
gestas, scriplo posleris reliquerunt : ad quod pluri- lentium salvis. Quidquid horum est, fides sil pênes
mumjuv.er.uiilaniiqna diplomalaregum, piincipuni,» auctores. Ego Annales, quos vidi vernaculossecu-
episcoporum,et polissimumcomilumFlandria?pro- lus sum, nec judicium inlcrpono in re conlrovcrsa.»
gcnilorum B. Caroli cjusque postmodum successo- lia?c Lernulius, qui çx eisdentAnnaiibus vcrnaculis
l'uni, ut veillas undequaqueappareat slstbilita. ila progredilur : t Adfacinustam cruilelehortalores
10. Intérim hisce omnibusncglectis confiatum eslI fucrunt et adjulorcs contes Monlanus et fani S.
ex conlrariis diversisque alque inler se rcpugnanii*-- . Pauli contes, cum Hesdiuio comité. .. qui pnoler
bus studiis itionstruni, quod quasi divinumoracu- Aldencrda?oxilium p'ura mala Flandria?inliilerinit.>
lum apud quam plurimos,eliamviros non incrudiios, :» lltcc ibi, sed judicio suo non inlcrposito fidcni re-
Miseeplumest, et Flandria?Chroniçis iuserlum. Ex- •- D
; linqiiilpencs auctores, scilicel islius Chronici ver-
slal sintile ChroniconidiomalevulgariBelgicotypiss naculi Flandricariim rerum cl-nonnullorunt, quos
Anluerpiensibusanno 1551 excusum: cujuspriorcm II milius actos essé cumurbe et civibus narrarc dixit,
parlent ad annum usque 1488 deduclam reperimuss visus indicare Mojerumet Marcliantium, quos pasl-
Brugis"manuexaralam in codice sub fincm aiiquol ,l . nioduni allcgal, cl de quibus infra latitis agenius.
foliis mutilo. Qua?vero in hisce Chroniçis de nece e Silcl de bis Marclianlius. Verba Mcjeri sunt isla:
B. Caroli leguutur, eadem seorsim circuinferunlur, 'i t Aldenardam invasil Clemenlia alque incendil,
- atque eliam nunc « singulis annis Brugis pro*foribus 'S ibique cives qttosdam iiltimo affecisse fertur sup-
is plicio. i Ita milius explical Chronicon Mcjcnis, in
templi Icgunlur, inflaiiprius sex cornibus a çlominis
toiidem pratdiorum rerumve clientelarium denutt- l_ quo solum t occisos esse cives » legitur. Adjiinxit
tiationi huio obhoxiarum: » uli ea leguutur in Cont- ' Lernulius, « ad unum, a calvo ad calvuni,i ul hoc
mentario Jani Lernutii de nalura et eultu Caroli 'h posset uli adagio. Al nos plane nihil actum lune
comitis, neenon de ca?de ipsius et vindicla in per- '- fuissecirca Aldenardam aibilramur : sed qua?post
ni nccem B, Caroli conligeruut, hune non recte esse,
cussoresntox secula. Fuit Lernulius viris lilleraruni
bumaniorum amaftlibus annumerattis, quem < Jtisii ni translata. Gualietus archidiacomis, qui lune vive-
88l . COMMENTARIUS PRJEYIUS. 882
bat, Infra cap. 5 Vita?B. Caroli accurate describit A incomoediasvernaculas, qua*vulgo rhetoricorumro-
lumuilus bellicos a dicta-Clementia excilalos, nulla mancia?appcllabanlur,solébanlqué proposilo bravio
luijus éxcidii Ahlenardensis facla mentione. At post iu publico urbiuin acCursuéXbibcri. Tempus dieu
necem B. Carolî « in Aldenarda cornes de montibus dramalis assignamus steeuhimChrisli decimum quin-
se et suos iniroduclos munieral, ad invadendum luin quando Brugensis Urbspra?reliquis Belgiicivila-
ri'gnum Flandriarum, quod sibi jure cognalionis libus céleberrimumliabebalur cmporiiim, ac septeui-
juslius pcrlinebal. i Mox circa 17 Aprilis c Baldui- decimnunierabal regnorunt ac natiouiim tribus, quai
nus ex Alst el Razo cum gravissimo Gandensium aides hic siias ac coliegia habere solebanl. Ex bis
cxercilu obsederunt castrum Oldcnarda. Tune, co* suam scciium in bac comeodiaiiabucruul Ilansea-
mes de Montibus cum burgensibus cjusdem loci et lici, quos Lernulius lucripclam genlem Ooslerlinga-
ntilitia?inipetu irruil super Gandcnscs el convorsosi rum appellat, qui centiim el pluribus posl nccem
in fugam, alios inlercmil, alios vuliieribus infecit. B. Caroli elapsis annis coopérant eoire, intérim
cl mullos cepit. Major quidem fugientiunt pars sub- quasi ex scplenlrione magni fruhienli éôpiam na-
mersa eslfluclibus ipsius, qui navibus deveeti, ob- vibus advexissent, in thealniin iiulucti, cmplores
Eidionem proeordinavcratil. Dein sub iuilium Maiii habuisse finguiilur Berlulphumpratposilum «jusque
Ludovicus rex ibal versus Oldenardam, ubi eomes>B fratrent Lambcrliim. Suberanl socictates ha? sive
ex Montibus infeslaveral terrant noslram, ibalqueî respublica? Hanséatica? quatuor celeberrimis urbi-
per Gandavunt. Sed cl cornes nosler Guilliehnus; bus, Lubcca?,Colonia?,Brunsuica?el Danlisco. Suit
ISorlhmannuspra?cesseratregem, etineenderatmanu t Lubeca censebanlur Hamburgum, Rostochium, Wi-
violenta suburbium usque ad lurrim lapideant : ett smaria, Stralsunda,Lunéburguiii, Sletiniim, alioeque
plures igilur, qui suffugeranl, in ecclesiam illiuss liis vicina*civilalcs, inter quas primum mercatorium.
loci, concremali sunt ad ireceiilos, ut aiunt. Quarto) foeduscoepilsa?culoduodecimo, ac polissiniuui circa
Komis Maii, feria quinta circa meridiem corness annum Clirisli 60 aul 70 supra millesimum et du-
rediii. > lia Galbcrlus, qui tune Brugis degebat, centesimum el dein confcederataruin inter se civi-
infra in Vila num. 108, IU el 122. En ipsum iu• tatiuit corpus aliquod firmalum est circa 'annum
illud usque lempus suburbium intaclum et integrumi Chrisli 1522, nisi polius integri corporis primum
pcrmanscral : quod lune non a comité Montensi,, membrum appclletur : cui poslea circa annum 1564
sedGuillicluioNoïtlimanno,crcalo Flandria? comité,, secundum membrum metropolis Goloniensis adje-
combusltim csl. Inlerim Mejerus ausiis csl ha?c o cltim asserit Jbannes Isaacius Ponlanus lib^ vn'i
scribere : « Monlcnsis hoslililerin Flandres rêver-- Rcrum Daniéarum,. pag. 494. Elatc fere lempora
sus, Aldenardam per irant inccndil, ubi in principec stinl quo urbs Brugensis paulatim excrescebat iu
aide permuili exusli feruntur mortalcs. i Verum inu Flandt'iant emporiuni, quando CIHIIsingulis natio-
ecclcsia stiburbii concremali erant. Ilicc dicla sint[t nibus Mercuriale, ut vocanl, foedus iniit, cl pacla
occasionc Lcrnulii, ai'litcrenlis vernaiulis Anna- conccpil : quod faclunt esse cum Hanscnticis civila-
libus. libus anno 1592 iradil Sandcrus lib. i Rcrum Bnir
12, Oliverins Uredius Brugensis, slrenuus inda-i- gcnsium, cap. 2. Elapsi lune erant u cicde B. Caroli
galor anliquilalis rerum Bclgicarum,.ac polissimum n aiuii ducenii qmiiquaginla quinqn-e : et proximo
Flandricariim, quarum cognitionem et veritalentn fere sequenti sa?culo xv permansit apud Brugêiises
principumdiplomalibusel sciiploribus coatviserueree ea nier'eimoniorum affliiontia: quod lempus as-
ac stabilire conabatur : is prelo parabal commenta- i- signala?comoedia?supra tiïbiiimus : quo tamen sie-
riunt De primis comitibusFtandrioe usque ad Caro- H culo non reperio ullum florttisse historicuiii qui vel
luni Dannm, explosa Foreslariorum (libella : uti ti- i- imicum mendum ex bac fabella decerpsil
tiilus isle expressus est in Bibliolhcca Bolgica Va- i- 15. Vixit soeculodecimo sexto Patilus iEmilius,
lcrii Andréa?.At morte pratvciilus cum Iractalum n palria Veroncnsis, Parisiis canonicus S. Maria?mor-
non vulgavit, aul forsan non absolvii. Intérim rocte :e u luus anno 1529. Hic res geslas Francorum laudalo
Explosant volcbat Florestariorum fabellam : quant in- i- a pluribus Connnentario complcxus, libi v in Ludo-
lerim ut priitcipium omnis verilalis proponunl An- i- vico\I, Crasso dicto, infandani B. Caroli rieeemiri-
tuiles vernaculi et cum hisce Mejcrus cl Marchan- i- sentit, el. diclam fabellam c vernaculis Annalibus
lius. An voluerit Uredius Aclis B. Caroli commnn- i- Flaiiilrorumdecerptam in compendiumredegil : ve-
tarium illum concludcre an polius illa cxcludero, [i, niaui vel ideo apud lcctorcm obleniurus quod Gual-
hactenus assequi non licuit. Certe ubi qua? de B. 3. lerum archidiacotnim et Galbertum nolariiim, pra?-
s- cipuos Vila? B. Caroli scriptores, non viderai, qre-
Carolo illis Annalibus ins'eriinlur, accuralius leg'ts-
set et cum coaivis scriptoribus conitilissct, ul ine- ?- dcbatque Flandricos Annales pra? Sugerio el conii-
plissimant fabellatn eliam cxplosissct; polissimum m nuatore Aiiuoinisequendos. PauloJEiuiliO aliquan lo
e, junior esl Jacobus Mcjérus, Flander, ex agro Bellio-
illa qua?de sancli comitis c.i!ilc, cl hujus occasionc,
ne vindicta de parricidis siunpta tam in illis Annali-
ii- lano oriundus, mortuus aniio 1552, et Brugis ad S%
bus leguutur, quant in proclamalionc auniversaria ia Donatianu'mscpullus. Hic lib. tv AunaliiiniFlandria?
apud Brugenses publiée fier! solila. Fabelhe hujus us asserit J de vila et morle hujus Caroli scripsisse
exornata? originem plane arbitrannir reférri debeva ro qucmdani VValtcruin.monachumad Joamteui Mori
883 GUÀLTERUSET GÀLJîEKTUSDE VITA ET MART.B. CAROLIBONI. $JA
iioruni episcopum,sed muil.oniclius ac fusius Gai- .*!\. Taminardiisfrumënti vint ingentem in eorum nor-
hertum Brugensem; i sed faililur dum YVallcrum reis inventant, parlim juslo prelio renderet, parliui
tnonachum facit, quém Ecclcsia?Tervanensis ar- si egeni forent, gratis melirelur, relicta illis ad vU
chidiaconum alii siatuunl, cl a quo magnojudicio vcnduni sulfieienléporlione: pccuuiam item c fru-
Vitam banc fuisse scriptam dîximus. Cailernninon mciilo vendilo collcclam, cum illi plane indignai
possumussalis mirari quod hisce aucloribus passi.nt accipcrc noilcnl, jussit in paupercs dislribui. Est
neglectis, adbaoserilsuis Annalibus vcrnaculis Me- hoecplane^plausibilisscena, ab omnibus recemiori-
jerus, in quein vidctur quadrare censura quam ipse bus, eliam Mcjero, Marchaulio, Sandero exhihita-
lib. XVIIsub fiiieni amii 1475tulit de Roberto Ga- cujus nulla apud antiqitos scriplores reperitnr men-
guinoj scilicel c commenlarioseos, quos provinciali lio, Ob indicalam aille inediam prciium panis a
sci'.iptoslingua s.eculusest, ineptos prorsus esse et Carolo comité imniinuiuin cl poialioncs prohibiius
mullis locis falsos.> Forsan acriorem mcrenlur hi IradilGuallerus,imo prohibiiam cocluraniecrevisia-,
FhiiidroruinAnnalesvernaculi inliacB. Carolihisto- prciium vino imposilum, el ul lcguuiinasererenliir,
ria censuram, cum conlinuala appareil labclla. In- praccplum fuisse laudal Galbcrlus; nulla Beriul-
térim Mejoruin scquunlur Peirus Oudegerstiiis,in pbo prxposito cjusve familia?inusta coacervatil'ru-
Amialibus Flandritc Gallice lypis P'Ianlinianisanno " ineiili ignominia, cum alias odii causas accunito
1571 edilis, JacobusMarchatilitisin Flandria?libris ambo inquirant, imo scelcra omnia et Berlulphi
quatuor Coninientariorumdescripta, el eisdem ty- pra?posilicl Ercinbakii patris detegant : qua? infra
pis anno 1580 vulgala. Joanncs Georgius, canonicus luce clarius palebunl.
Brugensis, in Vila Flandrica B. Caroli. Antoniiis 15. Ira odioque accensis Bcrlulphoejusque fralre
Sanderiis in Flandria iilustrata nuper splendidis Lambcrto, lilius hujus Burcharilus, scu Borsiardus,
tomis vulgala , aliique similcs, qui absque nulla injuriam vindicalurus, ex consilio patrui', parlein
rerum discussione, qiiascunque fabellas misccnl: villa?Tammardi adversarîi occupai, terminis ante
ex quibuspauculasproferemus. ad agros disparlicndosreetc disposilis,per fraudem
8 III. Fabella eadem de Nece B. Caroli ulicrius ad loca sibi contmoda ac opporluna translalis. Al
discusta. ne scenaInccniniium jcjuiia spcctatoribusuppareict,
14. Guallerus cl Galbcrlus describunl fumentet îiiducuntur villani , jussu Boscardi malura oiniiia
inediam quee duobus anle nccem B. Caroli annis ccrasa ex pomario Tammardi collectaauferre l'urlo
grassabalur in Flandria, et coinmcndanlsingularem conanlcs. Occurrunl famuli Tammardi, [résistant
cjusilcnicomitis erga paupercs libcralitalcm.Abbac -. audacter, pugniscliuipclunl cl rcpelliiniur, ccrasis
publica fanic incipil fabulosa comoedia,son formula vi creplis et ad Bertulphuni deporlalis : ob victo-
proclamationis, ac primo statuilur comitis eleemo- riam*delalam applauditur. Qucrcla a Tamtnanlo al
synarius quidam, Tammardtts nomine, diciturque principemdclala, cilatur cum Burchardo (ilioLÎÎII-
cum ipso comité codent die inlcrcmplus : adcoqiie bcrlus ad tribunal : sed hi contumacesnon compa-
essel Tlicmardus caslcllaous Brugbiirgcnsis,cujus rent : jubcitt per suos fores Tammardi perfringi,
et dtiorunt filiorum Guallcri et Gilleberli nccem poma ex arboribus deculi ci ftirlo auferri. Verum
.describunlGualterus num. 42, cl Galbcrlus num. Biircbardi servi dum fruclus colligunl alienos, a
26 et seqq. Verum ex iis qua? mox siibjungunlur clicnlibus Tammardi impelu in illos faclo graviter
apparel hune Themardum casiclliinumBrugburgen- kcdunlur, cl curru ruvccli sunt domum. Al
sem, et Tbancniariim de Slralcn (de cujus fainilia eorum heri cladcnt banc vindicaluri ad rus Tam-
infra ageiiius)iu unum cnmdcmqnchominemconfia- marlianum propcranl, cl arbores a stirpe citiii
tum fuisse in dicta formula proclamationisin An- imperant, arcenique funditus dcslrui : quo facinorc
nalibus vcrnaculis Flandrorum; quos scquunlur perpetralo ferro intcrficiuiit aviinculumTammardi,
Panlus i-Ëmiliiis,Oudegerslius,Lernulius: at Majo- et hujus filiam pnegnanlcm. Crimen dclaïuin ail
res reetc ab Themardo Brugburgensi alium statuit n principem cl quatsiione excussa reus pronunlisUiis
Tagmarum el ipsunt lamcn comitis eleemonem: a Burcharilus, cl damiiumomneresarcieudmn.Oniillo
quo tiliilo abstinent antiqui. Occasio videlur dala rcliqua bujus scen;c, qua? in formulacilala procl.t-
a Gualtcro, dum num. 2'i tradil cum « in cleemo- "malionis, cl dictis Annalibus vcrnaculis, cl apud
synis panpciibiiset prateipuemonaclusexpendendis, I.ciiiuiiutn legi posstml. Unum snflioit moniiisse
magnum studitim habuissc.i Hac scena peracta in- nihil iiorum ab anliquis vila?scripforibus Iradi, imo
troducuntur iu thcairum Bcrlulphiis pratposilus "Taiigmaruiiiin monuincnlismonaslcrii S. Andréa!,
ejusque fraler Lamberlus et Straiii cognontinanlur qua? infra referemus, .dici suecessioiie prolis cla-
(quod infra porperam illis attribiilnm nomen <!e- ruissc éiiâin tempore Roberli Hierosolymitani: idco-
l'mmstrabinius)et ab anle indicalis Hanseaticissive que ad monasleriumillud cxslruendumvoluisscpos-
Oostct'linganis ir-ercaloribus frumcnla navibtis e sessionessuas conferre.
.Scplenirioiie advoctacoçmiiul.Décimasitem omnes l(i. Joanncs' tperius, ni pielalcm B. Caroli erga
advicina monaslcria pertinentes comparant.,in hor~ ecciesiasticoset rcligiososviros coinprobcl, narrât
rea evehunt, et granaria accrvalim slipani. Tune abbalem Berliniaiiumfeslo Epiphauia?ad coiniteii)
cornes, egonorum lacrymis excitatus,. sanxit 'ul accessis'sc,et de oppressionca- milite-quodamilliU"
«a* COMMENTARIUS PRJ1V1US. 886
fuisse conquestum. Él luce materia exornanda?co- A Maii M feria sexla, proelcrilisjam seplem hebdoinadis
iiioedia?apla esl visa. Cornes ergo Carolus; ut ferl prima? p ejus sepultura;, sepulcruin comitis destru-
Bclgica ejus diei celebrandi consucludo, rex per ctum ci esse in solario, cl corpus ipsius inde venera-
liisuni crcatus, in omricm boliliant- hilatilatonique! bililcr
b sublaliim... ae rege comitante ab episcopo cl
clfusus, inler epulasel pocula variis invilalis, of- tribus li abbalibus in ecclesiam S. Christophori fuis-.e
ficia magislralusque joeandodisiribuil. Deposila abi dclatiim,
d i Maluil Mejerussequi rcccnliorum nàrra-
abbatc qnercla, oppressor fingilur-Lamberlus cumi li liunculas, quam oculaium tesiem Galberluin Bru-
Burcliardo filio. Evocalus Berlulphus pra?posilus s gensem,
g quem tamen pronuiiliaral « intillo melius
advolal gaudens, qui se splendide illi convivio in- ne a lusius scripsissc. >
tcrfiilurum spcrarcl. At repelila ah abbatequerela, , 18. Comoedia hactenus proposila in lucluosam
acritcr objurgalur, graviter cum fralre niulcianilus,, mutata
i est lrago?diam,ct vindicia de sicariis coepta
nisi prompte abbati ejusque coenobiosalisfieret. Qua? e suini.
f Omniain formula proclamationis, Annalibus
omnia cum aliis aille cilalis proscquilur pluribuss Flandria?,
I CommeniariisPauli jEmilii et Lernulii,
Paulus jEniiljus. imendis et erroiïbus opplela sunt, quorum ^Varies
17. His geslis Iradilur conspiralio de comité in-i- 1Mejerus aliique descripsere : nolumus iis inha?rere
terimendo Ipris facla, in camqiic prieler consan- i- 0" ne latdiunt lectori afferalur. Qui veritati a Guallero,
guincos induci fiiigunlur octo canonici Iprenses, etil 'Galberlo aliisque proposila?iioiunl acqnicscere, con-
necis palranda: opporluinis.staluit.ur dies Yeneris, if ferant ipsi qua? de singulis profuruulur : nos non-
quo per singuias sepliinanas recurrenle cornessolo o nulla in notationibus allingcmiis : pauca hic obscr-
ccrevisia? potu el panis usu esuriem arcere solilus, 3 vàmus. Lamberlo fralri prajposiîi ac palri Burchar-
cilicio indulus et veslitus enharet, pedibus midis, 5 di, jam anle vila functo, plurima tribuuntur qua? a
talari veste amiclus, marsupio ad lattis dependente, » fralre ejus DesiderioHacheto, caslellano lune 15ru-
tcmplum adircl, ibidem moralUrus, dum sacra om- i_ gensi, de quo plerique lacent, fucrant peracta.
nia essent peracta, cl hora prandii cvocarel. Marlis is liilcrim silcnlio nociis dicilur c turri Donaiiana
die, Bacchanalium uliimo, quiqiie illo anno Fè- è- evasisse, al delcctus cotiiprehensusque, in scamiiio
bruariiim elausisset, Brugas contes reversus, cuni m lanionis collocaïus, posl manus cruraque Iruncata ac
sequenlc feria sexta, qua? Martii mensis tertia fue- a- fcrramcnla candenlia illorum fislulis immissa, in
ri'ilics, absqi.e ullo comilalu in templo oraret, a palibulo Suspcnsus, avibus pabiilum fulurtis : uli ex
Burcliardo fuisset inlerfcctus. Quam illa solerler er AnnalibusFlandricis etiamretulii Mejerus.Galberlus
atque ingeniose appareni excogilala, tant aliéna a p num. 80 de quodani Lamberto Arcbei agit, qui fnga
veritate sunt. Cornes Ipras evocavil barones suos, »s, eliamelapsus, captus.cl in cuslodia dclentus dicilur.
ad tcrt'mni Kalcmlas Martii, qui lune in primant mt Qua? forsan huic Lamberto tribula sunt, cum sup*
Quadragosima?Dominicainincidebat, ac posliidic ex plicio illalo « milili Georgio, traditotuni maximo,
eorum sententia nnmitionein Burchardi dcjicijus- is- qui cuniBorsiardo Lamberlifilio occideialcomitem;
sit, ac Brugas reversus esl, Ealendis Martii su- >u- qui posl ulrasque manus Iruncalas, gladio percussus
perba? -légation! pratpositi respondil, el restitutio-
o- et per pedes in cloacariuni projectus est submer-
nem ursil. In nccem ejus conspirarunl nocle se- se- susque, t uli ea Galbcrlus habcl num. 51. Al quid-
qnenli sicarii, ac mane die 2 Martii feria quarta rta quid sit de occasioncerroiïs, nulla lune supcrslilis
post primant Dominicain Quadragesimte, in templo plo Lamberli Nappin mciilio fil iu ullo anliquo scriplore.
ntactatus est. lia Guallcrus ar.chidiaconus, qui lune
me 19*Simile huic fignieiitumassumilur in viudicta
Ipras evocalusa comité, poluii qua! acla sunt scire,
re, de reis cl sceloralis homicidis suntpla. In veriiaculit
el pluribus Galbcrlus nolarius, qui Brugis oculis dis Annalibus Flandria?, in Formula proclamationis, iu
suis, omnia speclabal. Paulus /Emilius ipso ;sacro-ro- ConimentarioLernuliialioruniqiicomniacirca diclant
runi Ciiicruntdie ntactatitm scribil. M.cjcrtisiu die vindictam pratclarc peracta altribunniur Guiliclmo
assîgnando scetitus est Galberluin iiolariuin.-Scd 5cd D 1 Iprensi seu Loano, ,filio Philippi comitis, fratris
dum Robertum et Lambcrluni fratres Berlulphi, hi, Roherti Hierosolymilani: cui pra? B. Carolo jus erat
jam aille vila fiinctos, conspirationis rcos facit,cil, succcdcndi in comilalum Flandria?, nisi ille.gilimo
phii'intumaberral,uti infra ostcndcltir. Idem Mejerus
rus toro natus fuisset, uli infra clare constabil. Hic
li'iduo posl nccem elapso tradit < corpus comitis; in • ergo Augilur audila nece B. Caroli mox Brugas ad-
a?deD. Chrisiophot'i apud forum honorifice sepul- nil- volasse aç soepiits redivisse, facinoris palrali et
lum fuisse, i Verum illo die, qui erat quarlus Mar-
ar- ordincin cl causas iiivcstigasse, milites evocasse,
tii, f corpus-nobile in s'olarioecclcsia?B. Donaliani
iani arx seu burguin ul obsiderctur pra?ccpisse, novum
Iransportalunt est, et clausum in, sépulcre pro np-
ne- magislralum créasse, suppliciuin de Lamberto capto
cossitatc.illius lemporis conslrttclo. J lia Galbcrlus
lus aliisque rcis sumendum pra?scripsissè, ac tandem
num. 41. Ai -14-Apri-lisoecupaio solario c inventum
Lum cum rem Flandricam, tanquam verus successor per
est iii eo corpus B. Caroli, ail cujus capul aaabal
ibal sepliinanas no.vein,gubernassci, quarta vice Brugas
cereus.-ardens,quem posuerant in honorent domini itinl venisse, cxposuisseqnerégi Liidovico.quolel quibus
sui Iraditores illi. i lia ilerum Galberlus num. 105;
i05; modis suppliciuni de comnlicibus necis. B. Caroli
al num. 119-asserit idem Galberlus, i x Kalfctidas
nias sunipsisset. Qua?aliaquo figmenta in diclis Annali-
SS7 GUALTERUSET GALBERTUSDÉVITAET MART.B. CAROLIBONI. gg8
lins vernaculis et Lernnfianis commènlariis legi A 131 et 135. Hoe filérunt prima? vices, quibus post
possnnl. At contra cum 16 Martii, duabus à ca?deB. necetn B. Caroli Brugasingressus fuil. Mejerus de
Caroli elapsislicbdomadis,apud principes obsidionis Guilielmo isla scribil, ad eiinn'om annum 1127:
sparsunt fuisset, c GuiliclntuntIprensem comilaiu a « GuiliclmusIprensis jurattis in Norlhmaitniverba,
rege donainm, indigneTorchant. Conjurabant ergo' depositoque regoniis nomine, cuslodia cducitiir;
el fide seso laxàbant, nunquam sub illo, comitéi cfolorum contra fidem Norlbmanno pr.xstitam, ad
Flandria?manenle, sesc mililaluros. Nain omnibusi Stephanum Anglorum regem iransfugit, staiinique
suspccliis erat, et nolalus in iradilionem dominii cum anipla Anglorummanu mari reversus,Schisam
consulis. i lia Galberlusnum, 57. Scicbantelcnini6i petit, in agrosquccircumjcclos populabundiisincur-
Martii «GodéscatcumThaihalsab Ipra intcrnimliumi rit, inccrlum pallia?in Norllimannogravior hosiis.i
ad pra?posilumaliosqueproditioniscomplicesBrugas> Unde lucc somma Mejerus hausérit, non reperi-
venisse, et aGuilielmoex Iprainiimo amicosalulemi mus. Annalesvernaculihabenl, capla Ipra, Guiliel-
et amicitiam àlque in omnibus promplissimutn i mum hune Audomaropolideienliuii captivum, at
auxilium, quantum in se est, aperte demandasse;; precibus oplimatiim libcraium; dein in Angliam
caHera vero, qua?piidet palam referre, inirodnctumt profecium, el apud.regem de injuria sibi illsttacon-
in caméram, dénudasse: unde tola domus fiiluciam iB^ quesliun : ab co comitalu Cinilii donatuni circiter
in Guilichno liabebal, el éomitem eum vocabatcll xxiv annos resedisse.Fuisse Gulliehimmin Anglia,
assumebat. Iii quo sapicnles notabant trauilioitis; ac pro Siephanorege militassecirca ami. 1140 ex
conscium Guiliclmum, qui Iradifores in inatiirilaie? ChroniçisNorthmannia?,Iliiniiiidonicnsi,. el ilona-
scelerissuisic salutasset,etcunt tola polenliasua ipsiss lione Bcriiniano monaslërio facla, apud Urediuiu
auxiliumpromplissimumfidectscriptoet securiiaies jn Gcnealogiacoiuiluni, pag. 147 constat. Sed agi-
oblulissct, » ut illa referl num. 44 Galberlus.Addill fur hic de anno 1127, quo cum Brugis et polissi-
GuaIIcrus num. 64, i Guilielmuminox ul comiiis s muni Insulis in cuslodia delcnltimdiximus.;
mortem audivit, eadein die sibi comilatum viudi- 21. Imo anno sequcnle 1128, cum-magna pars
c.assc,Ariant oppidummunilissimiimoccupasse, S. Flandria? ad Thcodoricum Alsalium defocisset,
Venantium, Casletum, Bellulam,Ipram, Bergensem n i GuiliclmusIprcnsisi ( uti 27 Martii Brugis scilum
quoque el Furncnseni terrain sibi subegisse. > Cum n csl ) c a caplivalione produclus, Corlracum vcuii,
intérim videret proditorcs ab aliis Flandria?optima- ul consilioel viribussuis et suorum juvarel Guilicl-
' tibus aretc
obsideri, cl ipse Guiliclmusse iis adver- mum Norlhroaniuim.> lia Galbcrlusnum. 152.Ve-
saritim simulavil.Cum Isaacus pratposili ex sororee mm Guilielmocomitéo Vnliierc27Julii dofuncto,
nepos captus esset cl Tcroana Ariam abduccrelur, •, pacificam accepil lolius Flandria? possessioncin
« exspeelabateumdemGuiliclmum,credens per illum n Thcodorious Alsatius, reliclo Guilielmo Iprcnsi
' evaderese
posse, eo quodtradiiioniscousciusfuisset.
-. prislino Locnsi domino: qui 22 Augitsli cjiisilcm
At postquaiiiveneral, cornes ille, dissiinul.inscon- i- anni lîllcris Theodorici,quibus consuelitdhiesAti-
scientiam suant ream fuisse, pra?ccpilIsaacumsu-i- doniarcnscs confirmanlur, subscripsil Willehinis,
spendi. i Quodcontigil25 Martii, uli idem Galber- dé Lo, cl quidem anlehvanum de Ganilavo cl Da-
lus habet num. 80 et 127. Quin et ipse proepositus, 3, niclcm de Tcnrcmunda, per quos potissimunt evo-
qui pre Guilichnocurarat e brevia et nolationes do lo catus Thcodorictts 'comilatum acccpcrat. Litteras
rcddilibtisconsorvari, » extremo supplicioafïïeien- i- iilas vulgavitChesnams lib. îv. Probalioiuinifami-
dus, ab co interrogatus, quinam i adliuc Ialenlcr ;r lia?Gandonsis,pag. 208. Miroeus eliam in Noiitia
nocciilcset ciilpabilesinmorte Carolicomitis forent, t, EcclcsiarumBelgiicap. 141 proferl Hueras cjusdem
respondit coram univorsisa?qucillumac se novisse. e. comiiis Theoderici, quibus anno 1150 confirmavit
Tune furore arreptus Guiliclmusille prateepit illum m pra?diaLocnsimonasterio concessa,coram tcsliluis,
interfici. » Qua?ntini. 85 apud eumdem Galberluin m Willelmo filio Philippi comitis aliisque. Esl isGni-
Icgiinttir. j liclutus Iprcnsis seu Loensis, quem asscril Mejerus
j)
20. Intérim Guiliclmus Norlhmaiinuset a rege ;e « fatalemdiem in coenobioLoanoobiisscîx Kalendas
oblatus, cl ab optimatibusassumptus erat in comi- i- Februaiïas anni 1172, ejusque scpiilcrumfuisse suo
tcin Flandria?; sed quod a Guilielmo Iprcnsi- de* e* lomporc aperluni, ac pedescruraque jacuisse adliuc
speclui haberelur, i rex a?grelulitsupcrbiam el intégra mullo quantcujusqiiamlum vivenlismajora.t
adullcrini comitis Iprcnsis, > uli abib lla?eibi. Roberlus Willelmifilius de Lo memoratur
' contemplum
eodem num. 90 tradilur. Hinc Ipra a rege obsessa sa in PhilippiAlsatii diplomate,qttodex arehivio abba-
est et intercepta, ac reliqua Flandria siihacla, et tia?Furncnsis edidil cilalus Uredius, pag. 148. Ilinc
' Guilielmus
Ipris Insulasabduclus, ubi a die 26 April.
il. eliam palcl aberrare plnrimum Paiilum vEmiiiuin,
in capiivitalc, delcnlus fuit, usque ad 9 circiter er Mejerumaliosquedum omnes in pcrpetuuin posscs-
-
Septembris,quo Brugas abductusesl et in supre- e- siones ademplasiis Iradunl, qui qiiocunqiiemodoin
' ma caméra inchistis, appositisvigilibuset custodi- H- neceniB. Caroli conspirassent. Quod iu scquenlibus
bus qui illum eaulissime obscrvarunl. > Ilerum 8 ut plane inanc eommentumrefcllotur. De gcsiis.Gui-
Oclôbris cBrugis abduclusesl Insulas el.commenda- la- liolnti Iprensis in Angliaet ejus consuhuii Canlii
tus eàstCllànoiilius loci. > lia Galbcrlus num. 121,
M, logi possuutCbronicaISorthmaim'a?cl Ângliic.
889.: COMMENTA-RIUS-PRJEVIOS." 890 *
§ IV. CoedesB. Caroli, ab Erembaldinis patrata, A -Oi occupavil, et Càmeracuni Anfverpiamqucurbes a se
perperam Siralianoe fatnilioeIribuia. 0l
occupatas per pacem faclam Henrico Cxsari reai-
22. Dum lôtam banc scriem variorum scriplorum luii li : uli illa leguutur apudJacobum Mcjcriimlib. ni
de vila et necé B. Caroli Boni prclo apparamus, et Annalium A Flandria? ad annos 1046 , et 1050. At Si-
singuta qunpqu.esuis nolalionibus illuslramus ; admi- gehertus g bollum illud exorditur anno 1047 eique per
raiione defixi sieiinnis magna, quod nonmtlli ex re- Viclorem "\ papam anno 1057 fincmimpnsiliimtradii.
ccniiorihus rerum Flandricarum scriptoribus, quii ssci'ibilquc Balduiuunt llagioncnsium Couiilaliim in-
hoeCipsa se legisse innuuitl, reos infandi homicidiii -y vasisse, Ilojum oppidum incendisse,. Andoverpuni
tanti principis acclainarenl Slraienscs seu Slratia- obsedisse c ; conlra vero Ilcnricum Catsarcm Balduino
nos, diccrciitquc pra?poteiitemapud'Brugenscsbanc? ffugicnlc, Scaldim lraitsiisse,cl muilos Flaiidrcnsium
Slratcnsiiim familiam lune (loruissc, cum nulluss rprimates intra urbem Tornacum obsessos cepisse.
anliquoriiin scriplorum, si eorum nionumcnla accu- E 1 quibus lempus Baldranni caslcllani Brugensis in
rate Icgantiir, vel minimain isla scribendi dederill Scaldim 5 proji-cli, el Erembaldi in ejus locum -suuccti
occasionem.Eral Straliana prope Brugasprogenies,, -satis superque osl'endiUir : pencs qucui ejusque
eaque illuslris et Carolo comili grata, cui vicinumn iposteras ea'caslcllani dignilas per annos o'cloginla
urbi Slratenum dominium prope abbatiam S. Au- "* ntansil. i
ilrcat, qmc ex illo decerpla csl, nomen peperii. Huic c 24. Miratus lib. n Donaliomim Belgicarum,
odio iurcteralo infesta atque inimica eral altéraa cap. 25, et in Nolilia Ecclosiaruui Bclgii, cap. 98,
eaqucadmodum polens familia, quanta suo gcni.'orc, Î, edidit donalionein cjusdem comitis Balduini Insu-
ul ntox patebil, Erembaldinam appclhimus. Dissîdia ia Icnsis factani anno 1007, indictioiieVmonachis lier*-
crescenant -in a.iquod inlcslinum bollum. Slralcna sa gensibus ad S. Wiiiocum : cui posl comitem Bal-
domus ab Erembaldinis oppugnata cl vastala fuit, l, dninnm, ejusque conjugem Adclam, ac 'filios Bab-
cl violala comitis auctoritas. Evocalis ad judiciutii tii duiiiuni el Robcrtum aliosque siibscripserunt Ërcm-
ferendum oplimatibus Flandria?, declarali Stratenses es halilus caslcllanus de Brugis, Erkcnberltis praposi-
insonles, Erembaldini rci, corumque aliqua domus is tus, aliique ntiilli, quorum nomina omisil Mirions.At
dejecla. Quo facto Erembaldini in iram fitroreniq'uc ic Sanderus in Flandria illuslraia, ac ditione FranCo-
acli, B. Caroluni, tanquam Siratianorum prolccto- o- natus pag. 292 asscril hisce icmpoiïbus « Straliano-
rem, crudeliier mactaiiiiil. Hoc posifo ulramqiie ne rum fainiliiuii polcnicin cl opulonlam fuisse, cl me-
familiam aggredimur continua rcrum opposiliono né niorari in lilteris Balduini Insiilcnsis > ad an-'
dislinguere. num 1007, do quibus cgimtis, Atbc'ardmn de Slratis
25. Homicidashosce'quos Ercmbahlinos appctla- a- cuni Abbonc de Rodanburcb. AliudMira?nsineadem
mus, scribil ab!ias Sugerius, infra num. 59 fuisse se Nolilia cap. 112 profcrl diplqnta Robciti llierosoly-
« generc Inimités, et de fece condilionis servi;!i>:: mitani, quo Raineruni piatpnsitnm ecclcsia! S. I)o-
cosque de sorvili comliiionc secundum sua? cogna- ia- natiani croiit pcrpeluum Flandria? cauoelliiriiiin
lionis lincas fuisse, el ideo eos omnibus ntoilis se a anno 1089, cui posl Rainèrent pra-positum,cl pluies
scrviliitc comitis, qui ipsos suai serviluti vindica- î.i- canonicos aliosque subscripscruul lïïciubnldus-Ca-
bal.cnixossublrahcre > tradil Galberlus n. 12. Ad- i-d- slcliaiius Brugensis et Rodbcrliis filius ejus : item
dil Guallcrus n.24, < banc pi-imamvisai» fuisse in- in- Athclardus de Slratis, Mejerus sub iiiiliuin libri îv
Icrfcclionisoccasioiicin: liino miinque eos gravissimama reccnscl pratciptios optimales, qui hisce tcniporibiis
contra comiiem coepisse excreorc odia. » Ex bac iac florucriml, inler quos leguiitnrEremboldiis caslella-
ergo servilis condilionis jecc oral Erembal'us, a quo [iio nus Brugensis, Albo, qui supra Abbo Roilciibiirgcn-
reliqu'f prognati. Galbcrlus n. in a-soril i Erem- m- sis, Adolardus Stralensis. Eu fantiliani Erembnldi-
haldum de Furnis nalum, i veuisse Brug-as,cl fa- nain a Slraliaua plane diversam , cl utramque
ctum - lioldranui Caslcllani in Brugis Itomiticinet cl magna apud Flandres cxistimatiohc floreiUem.
niililcm, el sa-pe adullerio ahiisiimuxoroiloiniiii sui .Q 25. Fueriiul Ereinbaldo quinquo filii, mcmoralus
iiro ante Rodbcrliis son lVohcrlusab obitu patris Caslol-
caslcllani illainquc ailiiltcrain priimisissc adultère
iide' latins-Brugensis, Lamberius Nnppiu, qui duo primo-
suo viceeimiitatum, si vir ejus cito iiiorcrcliir : unde'
adullertnn semper domino suo tnachiiiatuni mortem, :m, genili slatiuintur, el. aitieiiecein B. Candi dcfuncli;
in imperala a comité expeditionc facto noolis silcnlioilio Bcrlulphus pratpositns S. Donatiani; DesideriusHa-
in profundiim Sealdis proecipilasse; roversum ergo rgo ket eliam, ut infra oslcitdctnr, Caslcllanus. Brugcn-
adulieram suam duxisse uxorem, cl facultntibus bus sis; cl Welfrictts ,. sive Wllricus , aut Guclriciis.
domini sui émisse vicccomilaïuiii.'i HoecGalbcrlus. ius. cognomcnlo Cnop. En varia cogiiontina,Ilakcl, A'op-
Vicccomilatiis appcllalur ipsa caslcllani dignilas. tas, pin, Cnop ab antiquis indicala, at nusquam de Sira-
vive (eu aut quid simili: innuilur : quod cogiiomcn cum
Asl indicala éxpediiio comitis, fuit Balduini Pii sive
Insiilcnsis, proavi B. Caroli Boni, qui in socictaicmlotit dominio permaiisit apud poslcros Athclardi de Slru-
iielli a Godefrido Magno -Lolharingin? Moscllaua? [iua? len, et fuernnt. Tltagmarus, sive Thancinarus, qui
duce altracliis, arma conlra Ilonricum III iniperaio-[Uo- non hitbuil libères, tu'ni Berenvoldus, aul cerfe alii
rem sumpsil, et in impcriali ripa Sealdis Einhamam tam" anonyihî, ex quibus fucrunl prognati nepotes Ta-
Mccm dirait , caslrumquo Gandensc diu obsessuin suin gmari, dé quibus infra agilur.Citm Robcitus Hiero-
891 CUALTERUSET GALllERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. 89-J
tôlymilaiiiis in terra sancla miliiareij fado voloi A edidit edi litterasCarolicomitis,quibusanno 1122,con-
abbaliamS. Andréa? cxslruiper uxorem jussil ini firmavit fir privilégia a decessoribussuis concessa
fundo de Betfcikérca; ad illud illustre opus fueralt Vnlvericoabbali
Vr S, BavonisGandensisecclesia?,>
a Tagmaro de Slralcn, aillé incilatus; quia clianii ubi ub inter testes est Ilaket caslellanusde Brugis.Et
pUirimaboita eisdemtitonachis donavit, secunda-- sunt su liiocsoltusHakcli.Idem contés CarolusBonus
rius fiindatorbabitus, uli ex aiifiquis bujus niona- ejusque cji buiicularius, seu pincerna, Wallerus cum
sterîi inonuineiilisipsi-descripsimus.ËxsialinNoli- Coitonefralre
Ci dotant Aldcnbiirgeuscmnbbaiiant,et
lia Miïaticap. 123 diplomaBafdriciepiscopi Novio- ,r' *riplomaiiea super re xvi Kal. Auguslianno 1119,
inensis el Tornaconsis, quo t anno 1105 indi- indictione i» xit, signalosubscripserunlBerlulfusBru-
ctione vin, coudoiiavilaliari de Bolfcrkcrca juss gensis 8e ])neposiltis,DesideriusHakel caslellanus,et
libcrlatis, ca cohdilionc, quod monachi iuibi con- Ei
,-. Lamherlus Nappin1res fratres ac filii Ercmbaldi:
siituanliir. »' Subsignaruiit inler alios Bèrlltul- item il' Tbancmarus de Slralcn cl Bercnvoldus de
phus pratposilus, Roberlus Caslcllanus, cl Lam- i- Si Slralcn. ConsoleMirai Noiiliani, cap. 168. Dicto
lierlus Nappiu,-'trcs fralrcs Ercinbaldopaire pro- i- B Bercnvcldonali vidcnlur W'allcrus de Slralcn el
gnali. Item memoralusTagmariisde Siralis, Quo o duo di fralrcs ejus, passim Tliagmari nepolcs dicti,
artificio Bcrliilphus faclus pr-epositusfuerit, ex- "
B
;- quod
qi paire liorunimoiluo cum ipso dcgerenlin do-
plicat Galberlus num. 92 bis verbis : i Poterat it minio
ni suo de Slralcn , uli ex seqiienlibusconstabit.
reminisciBcrliilphus,quoiiiodoviolenterintrusiiset M
ut Mortuo eliam Lamberto Nappin, snpercranl filii
viveiiti pnepositoLodberto, viro lioticsloet propler ;r B Burchardus,sire Borziardus,aul eliam apud Anony-
Henniomnia palicnti,supcrposilus,injuste el conlra ra muni
n DanumFromolduscognoniciitoBorcliardus,et
Deum in templo Dei priclalionoutusurpasse!,i etc. c. I' Roberlus, eidem AnonymeLambinusMorunnatcr
At RoberluscasleilatiusBrugensis apud Sandorunt d
m dictus.Ex Robcrto, dein Caslellano,nali sunt Wai-
lib.i Rerum Briigoiisiuincap. 7, < signal litteras ll
as terus, quem caslellanuin in juvénilité diximus, et
Balduini(imoBalderici)Noviomensisac Toruaccnsis ;js Albertus
* ne dein ex secunda conjuge Roberlus
"piscopi,quibusad aiiiium.1090allare deOoslbiirch CI, passimpuer
P dictus. Huicdominiunifuitin Ravenscol
cum citpellaipsunt respicienle,sila in Iscndica,dalur ,u. in ' agro- Brugeiisi i in defensionem valdc pne-
Blaiidiniensibiis.t Verum quia Balderictts,Radbo- •'
0. muniluni, >ut lestalur Galberlusnum. 47. Al Bor-
cloneauno IC98vita funclo,creatns csl episcopus,jn in .' ziardus
ï domum,quam munivit, habuil hand procul
assijinatoanno nienduinest. Ilerum apud Saiidcrum: n. 'Slralcn, aul forte iu domiuiodomiiioiumde Slralcn.
i Alius, mio idem,RobevîuscaslcllanusBrugensisal a-:lç 'Hincodia, lilcscl bellica?irrupiionesinter ulramquc
annuinilOOsignal litteras' Roberti IlicrosolymiUmi ,ni familiam
' cceperunt,et quia, ul ail Galbcrlus num.
dmationis cujiisdamfacla?cOauobioForniîsscllensi. si. '15, < riiancmari de Stralen juslie parti cornesfave-
idcinanno1IÔI confirmaiprivilégiaecclesia?S. Do- )0. bil; Bortbulphuspratpositustiniversosmilitespre-
natiani. » An recto?'Mejerusad illumannumasserit srit lio, potcutiaet pelilioncaccivilin auxiliumiicpottini
privilégia isii cccleské a Roberlo comile donala ala suorumconlra Thangmarum,cl quidemquingcittos
subsignassè ErcmhaJdum castcllaniim Briigensein cm milites armigeroset pedilcs iufinilosimhixit, ferra-
cum Robcrtofilio,AtlielardimiStratcnsem, aliosque. tie, montacl securcs jussil ileferri, > etc. In hac oppu-
Galbcrlus num. 115inter filios Ercmbaldi slatùil iiiil gnalionedomiciliiThangniarioccubuil,leste Galbcrlo
Robcriumposl ipsunt quoque caslellanumsecundo do num. 26, Roberlus frater Borziardi, quem occisuni
loco, cl dein posl ipsiini Robérlum asserit filium uth suspicabantnr ab Henrico de Locris, milite pro
ejus Wàllértmi, casicllaiiuin tertio vicecomilatus itus doininis de Slralcn. Quid aclum sit de Alberto,
loeoh'icredemsuccesisssciAndréasClicsna?uslib.# n. n quem leiiiuiti Bertulphi nepotem meniorat idem
Probniiontim ad Ilistoriàm gcneaiogicanifamilia? ilia? Galbcrlus,num. 11, nusquamindicatur, ul vidcatiii'
Gandensisel Cisneusis,pag. 67, edidit.partentlilte- Uc- eliamoccub.iisse,dum i cum cppiosa cl validania-
raruin BabluiiiiSacuris Fluiidrinrunicomiiis,quibus I) collecta(verba sunt Gualteri num. 28). omncni
bus i)iiu
pcrnmtatiimemvillasd'Oostersecleabecclesia Bcr-.. fore incursaul circa regionem, dontos iiifringunl,
S. Bcr-
Unipro aliis bonis f-tc'iam co.nfii'inatatino 1115. 115. : mobilia qna:que diripiunl, paupercs exspolianl,
Huic donationi. subscripsit inter' alios. Waltc.rus lis , quosdainsiispendiinl,plorosqncin ferre trucidant,»
càslellahusBitigiinsii!.\. -.--.». cl hnecabsentein Francia comitéCarolo, qui Ipras
26. Verutii.eo adino.duntjuvene morlno snecessil essil - reversus, e sentenlia optintatum'Flandria?m.miiiio-
pati'iiusejus Dcs!'dcïiusHakel, filitis-Ercmbaldi, àc nem Boi'ziardi curai everti , incemli cl fu'ndilus
i, àc
fraler Berlulpliipra?posili.Hic liïloris cjiisiiemBal- destrui.;Inlerccssorespro Borziardoadmillil Brugas
duini pro eccicsia Formcsclettsiapud incnioratinn tliitii reversus; novamci domum,sed alib.iaddicit,procul
Ghesnaîuni,pag. ISS,: subscribil aimo 1115 Hakel litkei a Stratcna possessione: ( co quod, » uti asscril B-
jréin Carolusapud Calbeflum,num. 1.6,lusquç tunejuxta
caslellanus Brugensis, uti aliis liltciis iit favorem
ejûsdemecclcsia?Formeselensis apud :Ghésna?uut, lunt, Thancnianimmanens, ininquani nisi liles cl scdi-
pag, -OS,anno ll-17j indicl. x , Hachet'cas.elïanuslanus tionescum rapina el coedeageret. >E quibusmagna
Brugensis. Lient Ghesna?us,lib. il Probationuntad mail ttlriusque familia?potcutia colligipotcsl.
Historiamgenealogicatiifamilia?Beituiniensis,pi.. 19 11. His peractis conspirantin nccemCarolicomi-
'"
f,95 CÛMMENTARIUS PRiÊVltJS.'' 89»
lis sex principes factionis,quibusproecralsuo concilio A cl Roberlus' puer aliiqite éx -lurri allions annuebaiit
Bcrliilphuspïa?ppsitus, cranlqncGuelricussivcVVlfri**.bracliiishi él manibus obsecrantes, ul iniinicos illos
eus, frater pra?posili,él bjijus duo ncpoles Burchar- pcrderenl,
p< quorum Causa grâvissiiiium nefas perpè-
dus, seu Buziardus, filius Lamberli Nappin, cl Ro- Iralum tr : qui ila nrreganler in domum prxpositi
ci
bcrlits piler, filiusRobeiïi castellani, sedsalis invitus consCénderanl, signa Victricia âffixerant, cum eo
a'b.âliisallraclus; lum Isaac pra?posili'coiisanguinciis, l< tempore*quo castruni cxpugnaluiii, dormirent domi
GuiliehniisViroviaçcitsiscl Ingrastius Esncnsis. Itai cl>inrurêci suo, i scilicel in Stràtén, quo sub lulclà
cum GalbcrloGiiaUerus,num.Si. Mejerus1resadjun- principum p abd'ucli fiicrunt. Captns 25 Martii Isaac
git fiiclionisprincipes RobcrlumclLambcrtiim Nap- cconsaiiguineusprxpo'sili et s'iispeusus.Aï 50 Martii
pin, fralrcs Bcïlulphi, sed jam anle vila funclos, cll Guilielmus
G Norlhiiiaiinusdeclaralus est cornes Flan-
GuilliclntumLamberli filium, Verumhune ob all'uni t dria?,
d a quo in locum Desiderii Ilaket (qui Kalcndis
aiiliquorum scriplorum silentium non arbitramurr A Aprilis e lurri évasil ot lattiil Lîswegâ?apud geneïuiit
unquam iu rcrum nalura cxSlitissc, el soliiin in fa- ssimili) coiislilultisesl 2 Aprilis caslcllanus Brugensis
bulosis Flandrica scriptis lingua Annalibus procréa- Gervasius.{ Dein 11 Aprilis Berlulphns praposiius
lam. Intcrcniplo die n MartiiB. Carolocomité manut IIpris suspeusiis, él 14 cjusdem mensis occupatiinf
impiissimi Borziardi, i codent die, inquil Galberluss B est i .solarium lethpli S. Donatiani, ejusque turris
nimi. 55, cxciirsuin fcccrunl Iradilprcs illi in bostes3 dedita
d die 19, cl sumpluin suppliciant 5 Maii-,qua.n-
suos, scilicel conlra Tiiangm.irum et suos apudl do d Vyifricusfrater proeposilialiîqne xxvu complices
Straicn el repcrerunloppida eorum vacua et cuitess ec lurri dejccli petierunt. Bursiardus dein supcnsiis
vacuas. Nam atidilo scelere, quod faclunt esl ini) est, c cl Roberlus puer Caslèli'capitc plexus.
morle comitis, limucruni sibi, .maxime quod dclén- 29. Anno scquenlc 1128 assuihp'to in coniitcm
sorentsimmperdidiSscnl... Tinte iradilores illi inva- Thcodorico Alsalii pàul'alim deféccruiit Flandri a
deutes lam oppidum quant curicm Thangmari,, < Guilichno Norllimaniio: cui.ailhrcserunt Slralcnsos,
omnia arma cl sttpcllcclilcni intro diripientes simul il ieliam conlra Briigenscs qui 26 Martii pro exceplo
cum maxima raphia pecuduiti et vcslium ruslicoruni n Theoilorico < cxciirsuin fcecnuil anle domum
Villa?illius, atque sic rnpina exercitala per totum n Thancmari. Atposfridie summo mane Tliancniarus,
diem in vespera redierunt. » Hatc Galbcrlus, leslis is et nepotes ipsius domum et mausioitcsproprias in
oculalus, asserit gesta iu Slraleu, non , ul Meje- ?- Slraleu combusscrunl, quia si hoc non fccissenl,
rus, in Orscampo, sive Ooslcampo,procul inde, pro- *- Danielet Juan cum suo Thcodorico fccissenl, > uli
pe novamfossamGandcnscin. ca lestalur Galbcrlus num. 151 et scqucnle. Asl « 11
§ V. Gesta ntriilsqne.familial Erembaidinoeet Stra- u- C G
**"Aprilis ncpoles Thancmari c.iicurrcriinlsiipcr Bru-
tianoeposl nccemB. Caroli. , gonscs apud llarcuas, evocantes cives ad militia»
28.Accessitdein in dcfcnsioueniErembaldinorum, n, facieniliis: cl 25 Aprilis ncpoles Thancmari iticcii-
frulruni et iiepotumsuorum DcsidcriusIlaket, castel- il- derunt domum Fiotiioldi junioris in Bcrcnlicn-,el
IsiriusBrugensis, quo duce suburbia a civibus mu'iii- i - 12 Juitiiinctn.icrunl domum vieinamcastre Brugensi.
la fuisse iradit Galbcrlus, num. 46. Conlra eos- os- At castclhintis Brugensis Gervasius occurrens, cepit
armasumpsit «Gervasius, cameraiius S. Caroli, et Wallorum nepolcm Tliancniari, per quem occasio
vu Martii obsedit oppidum Ravcnscbot in dclcnsio- o- et causa scdiliouis el pugna? toiins origincm babuit
nent iradiloriim vaille praîiiiunilum], et vin Martii Iii inter Borsiardnm Iradilorem coni'uisCaroli et.Thau-
Robcrto pucro,. cujus oppidum eral, frustra conlra ra cniarum. Cives vero Brugciises manus pra? gaudio
obsidenlcs excnrrenie, dcsiniclum esl Ra.vensohot tôt comptosas coiifcrcbant, quod captns essel Wallcrus,
igne et armis, et juxta Brugas domus Wll'rici Ciiop, >P, qui capul et principiuinfuit lolius maii lerra?noslra?,
fratris pratposili, qui morlcm comiiis juraverat, at, pro cujiis dolis Carolus consul tradilus-est, non quod
coinbiisla est. » lia Galbcrlus, num. 47 el 48, qui l'ii ipse iriulidisscl, sed bostes suos Borsiardnmet suos
dein tradit • Gervasiiim inlra suburbium susceptum nu rp. ad iradcndum conipiilissct.i lia Galbortusnum. 174,
ix Martii, traditorcs ititra castruni obsedisse, ».quod
od addens se <lta?cdicore secundum scnsitntyulgi,cl se-
Brugetiscs expnguaruiii xtx Martii, uli dein inferius ins çuiiduni furorein aniiiii illormn, qui modo-caplivuin
S. Donatiani tenipliim. Tune lcsl.:-Galberlo,num.74,74, Walteruni pratfuiumsuspcnderc(voluisscnl)aut.novo
<'iicpolesThaiicmari.de Straton in domo piajpositi sili ctinaudito mortis fine dissipassent, si comespcrini-
prtefix.criuitsigna sua superbe el gloriose et poicn-
îir- sisset,» Dein.lJ Julii ul é vuluere coivvalçscerelWal-
ler, et quidquid intus repcrcruni, quasi proprium iim icrus e capliyilatc educitur, factis obsidibus duobus
possiiicbant, fruiiienla cl vitium quod obli.nucran'lan't fralribus, quos25 die cjusdem'ïu.li.ilibci'àyil.Wallérus
apud rus suum in Straton emiserunl. Verunvcivcs ves in capliviiaicmreduclus,ui plcniusGalbct'lusnarrai •.
vas vini irnncarunl, portas suburbii clausonmt,, ut e cujus verbis i secumliinisensum et furorcm vulgi,
nemo aufugeret, clamantes Thancmarum cl nepotes nos . Wallérus de Slralcn, capnt et principium totius maii »
ejus jure suspendi debere, \ eoquod corum causa usa proclamalus,,videlur perperam principibus f.actionis
contesoccisus, et pra?posilus:et ejus nepotes obsessi,
ssi, Ereiiibaîdinorum annumer.itus, el OGcasipnemdc-
et pluresde ipsoruni familiainterl'cclicl morte lurpis-
pis- disse hos -appcllandi Slratenses aul. Slraiiauos.
tima damnati fuis.seitl.'El obsessi caslellanus Hakel
ikel 50. Mortuo ex vuluere adliuc codent m.cnse Julio
*93 GUALTERUSET GALBERTUS DE VITA ET MART.B. CAROLIBONI. 896
GuilichnoNortlimanno,pacilicamFlandria?posscssio- - A ,oie facta narrai Galberlus num. 26 el 56. Cum aliis
nom accepit Thcodoricus Alsalius, a rcgibus eliamn dein iulra btirgmn inclusus obsessusque in tanto
Francia? cl Angliic approbalam : qui anno 2 cotni- alioruniodio fuit, ul < quidam ex curie ejus noniine
lalus, Chrisli 1129,confirmavit donalioncs inonaslc- Roberlus, cursor cl servions ejus, interceptas fuerit
rio Aldcnhiirgensi facla1*,quibus cum aliis subsert*- in medio fori occisus cl in pahnles ait inclus. »
ps'.t Tliancniarusde Slralcn , qui codent modo subsi- Ailniitiictenim ab Aldcnbiirgciisibusin novum conti-
gnavit lillcras domitionumijusdomThoodoricicomitis is loin non poluit GuiliclmusNorlhinanniis, quiu pro-;
pro abbalia Qucrcelana anno 1150. VidonilusMinons s niiiiorciclipseclrex, » Ilaketcaslcllaiiumcl reliquos*
in Nntilia EcclcsiarumBclgii, cap. 159 cl 168. <Erat it tradilores nunquani deinceps hatredes fore in coini-
Tliancniarus, sive Tachmarus, vir potcutia et diviliîs is lalu Flandria*,> qua?apuil eumdem Galberluin'n. 8|
clams, qui successione prolis carens, bonoriim n cl 89 legunliir. Impelrala intérim ab obsessis fuit
suorum Christum consliluil lucreitoin, ea conferens is iilloquii facilitas, in qua peroravii llakeius pro
monaslërio S. Andréa?: cujus dovoi.o in lanlum u omnium liberatione, rois cfilagilans pcrpoluuin
crcvii, m ibidem moiinchaliimprofessas, laudubiliier !r cxs'iliuni, sibi vero, Bcrtulpho pratposilo cl Robcrto
vixerii cl sanetc morluus sil; > uti en ex relaiione ie pucro, quos secuminnocentes volcbat, p'.cnamsecu-
Hcnrici Zypaii dicti monaslcrii S. Andréa?abbatis is raiiiquc libcrtalcm. Rcspondil nomine iiiullitudinis
descrihil Sanderus in cilala Flandria illuslrala , obsiilenlisWallérus miles, ac nomine excepto omnes
pag. 292. Ex quibus constat hune Thangmarinu iii roos probavit : < Itaque deinceps, sul-jmigcbat,fiiiem
alium reetc a nobis conslilui a Thcmardo caslcllano 10 cl hoiniiiia,qiia?Iiacicntis vobis servaviums.exl'esluv.
Brugbiirgcnsi cum B. Carolo occise. Apud eumdem ni camus, damnamus, abjicimus. Finila respousione
Sandcriiin liucris dicli Theoderici Alsalii postmo- D- omnes arreplis fcstiicis, exfeslucaverunl illornm
diiin subscripsil Riquardiis van.1er Slralcn, aller ?r oliscquiiim, hominium, fidem cl sccurilalcm. i lia
forsan fratriim Wallcri vandcr Slralcn, de quibus •s Galberlus num. 64 et 65. At < Kalendis Aprilis, uti
supra cginius. Alius eliam Richardusdominusvandcr er asscril num. 86, feria scxla in die Parasccve easto!-
Straton anno 1250 vixisse Iradimr. Addil Sanderus iis laitns Hakel a lurri evasil solus, et transivit apud
loparchiam de Slralcn postmodum pcrliuuisse ad -»*l Liswcga , el ibi latuil cum filia sua, quam ibidem
Coslcrios, Dudczclios, Hahiialios, Gbislcllauos. At *Vt duxcïal olim miles magni gcneris et divitiarutn pic-»
Brugis didiiintus nunc speelarc ad principemChiina- a- nus. Exspeclabal enitn ille fugiliviis quid deinceps
censemoii'oiniicniMiildclburgcnscm. ageret. > Poslridic < in sabhato sanclo Pascha?i in
51. Haie de familia Slraliana dicta sulïi-ianll ; rQ bujus locum *couslilutus csl.GervasiusCaslcllanusin
aliqua solum restant de Ërcmb'ihlina seu proditricJ c? caslro Brugcnsi. i
dicenda. Paulus.'Emiliusasserit < nullicoiijuraloi'um ni 52. Moniorr.tusmiles vocabalurWaltcrusCrommc-
loiiipoiMtiiiunec iioxioriiinmodo morte p'acula Civsl•si lin, sive Clomliln*.qui contra GiillielmtiliiNorihmaii-
comiiis expelila, sed quiconque aliqua nccéssiludiiicnc num primum suppetias ailulit Biirgcnsibns, losto
eos coiiiiiigebani, alque adeo p.iulo notiores, aul ul Galbcrto iitini. 149, qui et goncr Ilaket cl. filius Ro-
forro pulsos, aul mclu voluulariiini sibi exsilium uit bortus snpcrslilos lempore Theoderici Alsalii fue-
longiiiquiimqiiocoiisliluisse,flnltinils eos delcslttnti*
li- riini, cl pacilicam rerum suarum possorsioncindiii-
bus, cxsccranlibiisqiic. i Mejerusaddil < apud quos- )S- nucrunl. Cujus rci illuslria duo Icsliiiioniaexhibet
dam iiicmoiiu? proililuni, pill'toillboruni parricida-
la- Andréas Chcsnrctis in Probaiionibus ail librnin u
riini pallia cxloriTS pervenisse in Iliberniam, per- ,ir- HisloriiC Genealogica?l'ainiliarum Gandensis et Gi-
inissuqiic régis Angli,quamdam ibicoluissc iiisnlain,
in, snensis. Ilic cum pagina 70 prolulissot MiterasThéo»
nomine Gerinam, iniquein lantam.cxcrcvissegonlcin, m, derici Alsalii, quibus possessionesnhbalkeGandensis
ul ipsi aliquandorégi ausi sinl rebellare. In Flandria
lia S. Pétri confirinavil, isla pag. 71 siibjungil: «Litlone
dii'iita fiicrc fuinlittis corum a?dificia, adempla in al'ucTheoderici comiiis Flandria!, quibus curai so-
perpcltiuiit rcslilticndi potcslate. Agri possessiones- I
?s-Dpirc et pciiilus dcciilcrc, proescntibus pratclpuis
que universa?gravisslmis damnala? tribntis, exse- se- baronibus suis, querclam inter abbalem S. Pelri cl
crala (lamnataqiic in ac'crniini progenies. i Ihcc -ce llakolum quondam castelbinuin Brug'cuseni, super
Mejerus, aliique cum secuti : qua? nobis plane iin-lit- eo quod inlra ambiliimpirocliia?quoedicilur Lifliuga,
piobantur, uti constat ex supra diclis de Guilielmomo pra?fala ecclcsia ex anliquo Bcrcamas super litius
Iprciisi filio Philippi comitis, sed rcsclarissima fiel maris possi.lct, quibus per maris alliivioncm nova
in Desiderio Ilakello caslcllano Brugcnsi, fralre ire quaidan» terra conglulinala est et conerela. Ihcc
Berliilphi pra-posiii, cl palruo Burcltardi senBur-ur- acta sunt sub sigillo cl signo proediclicomiiis Thco-
sîanli. Hic inox, alque B.Carolus fueral inleromplus,
us, derici.Testes Jiianiisde Alost, Danielde Ternciiiun-
i in ejus (loniuin cuni suis ad cam oblineiulam ain da, Gerardus de Obtenante, Wencmarus Caslcllanus
conscendii, >cl fralrum nopotumquo,alque alioruni uni Gandensis, Balduinusde Belle, Everardus de Gant,
conjuraloriitii proicciioneni lulelamquc susccpii il : Clirisliaims de Gislclla. Aclum Brugis anno Verbi
dein « claves omnes B. Caroli de domo, de scriniis niiS incarnat! 1155. » Ihcc ibi. Ex iiontinalis baronibus
ci cislis qu.o in domo erant, cum aliis violenterex-
ex- Jiiiinusde Aisl, Danielde Teiireniundael castellaitus
torsit, cl in suam poicstatcm rc.lcgil. » Qua?primo
imo Gandensis, cum suo singuli milite obsederaut a 10
8fl7 C0MMENTAR1US PBJKVIUS. 8SS
et H Martii burgum Brugense, et cum aliis < exfe- A Tnmcbinensis. An liic secundus Gervasius fuerit
stucavcranl Hakelicaslèllani alioruntqueobscquium, prioris ] filius, num potins poslcrioïibus occasioiicni
liominiuui, fiilem, et securilalem, » el modo iidem abeirandi
: dederil dum illum de Prael cogiioiiiinant,
haroncs querclani de Certa possessione Hakeli so- irclinquimus aliis exculieiidum. Degcbal inter vivos
i lempore Gervasius de Yihcihem, jam anle
piunl et dcciduiiicum coinite suo Theoderico. Qualia codent
de Haketi filio el genero addunlurapud eumdem relalus. Sandcro caslellanus Gervasius, de Brugis
Chesuatuni eadem pag. 71 his verbis : < Lillera? < cognominalur, quod eliam non admiliiiiius. Nain
cjusdem Theoderici comitis Flandria?, quibus sopil idem Sanderus lib. i Rerum Brugcusitim, cap. 7,
qucrolam quic eral inler Giselbcrlum abbalem S. dum antiquos caslellanosBrugcuses proponil, ma-
Potri Ganilciisiscl Robcrtum filium Hakeli quondam gnam inscitiani seriei ostendit: BulJranuuinignora-
caslcllani Brugensis cl Wallerum Cromiiiclingenc- vil, Roberlum prieponil Erembaldo, et ilerum lan-
l'iiniejus super terra in Testrep et décima de Groede, quam aliuni subjungil, imo filium fuisse Ercmbaldi-
SignumTheoderici comiiis, cl S. Iwani deÀlost, S. nonprodiUuli neque hujus filiumslatuil Wallerum,
DaiiiolisdcTcnrcmondc, S. Gerardi de Aldenardc, S. cui reele siibjungit Hakel, sed quis fuerit siletur ;
Rasonis butlcllarii, S. Theodericicamerarii, S. Mi- sed pessime illo subnoto ad annum 1120 statuitur
cliaclis coiislabularii, S. Wciiciuari caslcllani Gan- " Arnulfusde Niellesvol caslellanus vel castellanorum
ileusis, S. Ghisleberli caslcllani de Bergbcs, S. Brugcnsiuni alïiuis, niciiioralus in lilleris Manassis
Baldiiini caslcllani de Lcns, S. Walteri de Nivclla, comiiis Gisnensis cl Emma? uxoris. Litteras illas
S. Balduini de Belle, S. Gcrvasii de Vllielbcm, S. edid'uCbesna?usin ante indicaiisProbalionibiis,pag.
Evcrardi de Gaudl, S. Walteri Cromuiclin. Aclum 59, sed Ariuiipbo aliisque Icslibusomissis. At inox
hoc Brugis Verbi incariuiti anno 1153, indicl. xi, pag. 40 et 41 inler tesles profcrlur Armilphus, sive
rognante rege Ludowico in Franchi-, Theodericoi Eriiulphus, de Nicles ad amiuni 1120 cl 1128, nulla
principauté in Flandria, anno sui priucipaïus vi. > prorsus addila aut dignilale caslcllani aut afliuilale
Ihcc ibi. In mcmorala superius donatione cjusdemi cum castellanis. Verum èxcluso Arnulpho fuisse
coinlis Theoderici anno 1150 abbalia? Querceiana?, , Brugcnsiuin caslcllauum Desiderium Hakcltum ab
siihsiguavit idem llaketli gêner Wallérus Clomliin. anno 11-15ad annum 1127ex supradictis cerlissimuni
55. Plura omillimus congercre, -cum ex his saliss est : cui lune deposilo successil Gervasius, cl huic
colligamus sub Theoderico contile faclam fuisset defunclo Radulfus.
i.u.vwTlav, sive obliltersiionem injuriarum et pra?- 55. ltidicavimuseliam ecclcsia?Dotiatiana?pratpo-
tcritortim iu pcrpcluum oblivionem: neque exse-- silos Erkenberlum, liaiiicruin, Lcdbcrluni et Ber-
entant danniiitamquc in ictcrimm mansisse eamî lulphiim : in cujus locum infra apud Galberluin
progeniem, uli ex fàbitlosaformula proclamationis,, num. 120subsliluilur Rodgertis,anno 1157 morfims,
qua?prie foribus templi legilur, conaiifucre probare,, uli ipsi in eboro S. Donatiani in scpulcrali lapida
Mejerus, Maictianlius, Lernulius; et hic quidem,, lcgimus. Inlerini Saiulerus lib. n Rerum Brugeit-
quod die Vcneris fingcreiur contes ocrisus, referll siiint, cap. i, et ex co Sammarlhani lomo H Galliat
ehtn exsecralioncnï solilant (ieri t prima ac secundat Cbrisliaiia?in episcopisBrugensibusinoptam sérient,
die Vendis mciisisMurtii. > Al quia ex Gualtcro etI licel < accuratc collecta » dicatur, proponuiit, cl
Galbcrto aliisque anliquis scriploribus B. Caroluni o ontissoLedbcrto adbuc oc'.ocniimcrant : cl sunt hi :
die secundoMarliiel feria quarta iniercmptumfuisse e Erkcnbcrius, Rainarius, Bcrlulfus, Guido,cancella-
ccrlo constituai, damnutioscxloNonas Martii coepla a ritts, Bcrliilphus, Rodgcrus, Arnulphiis Slraicnsis,
divulgari, el si Mejero crcdalur, ad tuboecantum, atII Rogorius. Ex lus unus idcmqiteesl qui aliis intèrpo-
per eornicinemexsecrariprogeniemscripsil Marchan- |- silis ut diveisi noniiiianiurBerlull'us, et lillera una
i", intitula Beriulphusac ArnulphusStrateiisis, * quando
lius. Qua?omnia viso hoc scripto incliiis oiuittontur,
cum Deus prima Veritas lot confcrlis meudaciisnon n Carolus Bonus fuit, trncidalus; > item unicus est
honorclur. -r. Rodgcrus el Rogorius,perperam distiucti : et ullimi
§ VI. Séries castellanorumurbis Brugensis.et proe- >- obitus non debuii referri in aiinunt 1147, cum deeem
positorumS. Donatiani,ud lianehisïoriamspectans,Si annis serins mortuum fuisse inscriplio sepulcralis
reeleordinata. inditel. lnlcrponiliir Guido caucollarius,quia <sub-
i- signavit fundalioni Roberti Hieroolymilani factie
34. Quia posleriores scriplores nullant fere noti-
i* anno 1105 abbalia?S. Andréa!.> Verum non videu-
liain habitèrent castcllanorimiet pisopositoruinBru*
gciisiuni, de quibus jaift égimus, eorum repelo cata-
i- lur litteras fùndationis legisse , quas subsigiîassc
îognm; et fuerunt caslcllani Boldrannus'sub Bal- '- Bcrliilphumpra?posilumcum duobus fralribus supra
duino Insulensi circa annum 1050; Erembaldus per or diximiis. Hugo canccllari'usde Rogia siibscripsif ad
annos quadraginla elplurcs; Roberlus ejus filius; 5î annum 1150 donation! ntonàslerio -AldenDurgensi
lum Wallérus diclo Robcrto natus; Desidorius Ha- a_ facta?, non lamèn ideo inler pncposilos Biiigeiisos
kettus, Ercmbaldieliam filius, quo deposilo Gerva- a" uiimeraudiis, eliamsi nullus pratpositus ropcrialur
sius camerarius B. Caroli, el tioc defunclo Radulfus,
s, donalioiiem subsignasse, qua? videri potest apud
qui cl Gervasiusde.Prat, siibscripseruul anno 1145 43 Miricuni 139.
' • in.Notilia KcclesiàrumBélgii, cap.
lilleris Theoderici comitis pro ecclesia S. Marire m .
899 CUÀLTKRUSET CALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. «*„o
léi notaui proditionis evitaul, dum hoc domino
A les,
§ VHI. Girrfiî*B. Caroli, ex Actis Ludovic!Grossi
régis Francorum, auclore Suggerioubbale. régi Ludovico,nec ei lanlum, sed fama volanteper
re
ui
uiiiversiunornentucnuiilianl. Ilex aulem, el amore
56. <EgrègtéfaCium,quo nottiliusab adolesccnlia justifia?•„ cl consangiiiiiilatisaffeetu,iu itllioiicmlama»
sua usque ad vila? liniilcm îiullum perpclravil, vi- „, proditioniscxcilalus; lioc regis Anglici, nec comiiis
lando fastidium, cum multa égeal, brevi narraliono Thcobaldi y] guerra dctenlus, Flandriam animosusin-
memorare non quomodo,sed quid fecorit, signili- u. Irai, ul nequissimos alrocissime perdal, lolo auiini
cailles proposuimus.Famosus contes vir potenlissi- el e- operis n'isucxa?slnat. ComitemFlandria? Guilicl-
mus Carolus, de àinila dominiregis Ludovic!,Dano- mum ,n Norlhiitannuiii,filiumRobcrli llicrosolymiinni
nuit régis filius, cuni suecessissetjure consangiiiiti- Norlhniannia?
j* comitis (ad cumenim jure coiisangui-
latis fortissimo coi'nili Balduino, Hierosolyinilaiti I nitalis
„: spcclabal) consliluil. Ul aulem Brugas de-
Iloberli filio, Flandria?terrain valJe populosamlam' scendit, s, non vcrilus terra? barbaricm, noc fedani
streniie quant diligenler ndininislrabat : Ecclcsia? ! „prodilorisconsanguinilalisliueain, ipsos prodilores.
Dei illuslris defensor, clecniosynarumliberalitate! iii j. ecclcsia et lurre obsesïos coarclal; vii-iualia
consplciiiivjustitia?tulor insignis. Qui, cuin débiter; praîlerp sua, quie divino nulu corum eliam usui ini-
honoris adepli,polenles quosdam, génère humiles,>R B porluna
p rcpugnabaiil, prohibcl. Ul aulem famé,
opibus clalos, dominioejus liueain consanguinilalis 5 ,,pesie et gladioaliquanlispc'reos conlrivil, ecclesiam
absenlare suporbe innitcules ( craitt'ciiim de fece 5 rrelinqiiciites,lurrim latiluin ul eos lurris reliuerot,
condilionis servilis)judicio curia?conveiiieiilei'saliss rermucruiit.
r >
repeteret; ipsi, videlicel Brugensis ecclesia?pra:po- 57. «Jam ergo de vila.eis desperanlibus, cum
silus cl sui, viri superbissimi et fainosi prodilores,» jjam in iucluniverterettir cylbara eorum, el orgammi
crndelissimeci insidiabanlur. Cum igilur quailam II (corum in voeem Uentium, iicquiss'nntisBuchardns
die Brugas venisset, su'utmo mane .ecclesia? Dei !l sociorum
s cohscnsu,rugalapsus, (errant cxîre volons,
ftssislens, pavinieiitoproslralus, libru'morationuin 11 noc ] valons (sola iniquilatc propria proliibculc, in
manu toiiensorabal : cum subitoBuchardnsqt'idam, >• firmilalc
| cujusdam amici et fantiliaris reversus,
nepos pra?posilipratfali, salcllcs iriiculcn us, cum n jinlcrccplûs régis imperio, exquisito misenc mortis
aliis de eadem scclcraiissima radicc, et aliis Iradi- " génère j alla rota supeiiigatus, corvortim cl album
tioiiis pessima?complicibusoranti, imoDco loqucnli II rapacilali exposilus,desuper oculis defossus,cl tola
tacite relro cedit, et caule gladio ovaginato colltim n ïaeic dilaceralus, iiiferiorum sag'utis et lanceis cl
terra? proslratiim comitis suavissime langcns, ul '* jaculis milites pciToralus,tnisorrinic*inlerfoclns, iu
paululiimcrectum ferienlis gladiose inopinaie diri- '" C cloitcainprojeelus csl. Bcrioldusvero, capul iniqui-
gercl, ensem ei applicans, uno ietu impius pium, "' latis, cum simililcr effugere dccrcvissct, cum hue
servus doniiuum sceleraiissime dctrunçal. Qui au- ll" illucque salis licenter deambula&sel,sola stiperbia
tem aslabant necis inipix*cooperatores, sangiiinent III reversus (dicebal enim : Quis ego, aut quid ego
ejus si ienlcs, .lanquam canes in rclicla cadavera ia
sum'), eliam capitiir, et regis arbitrio exposilus,
debacchautes, innocententlaniarc gaudebanl, stim-
n* mérita cl miserrima morto est daninaliis, Furois
inoperc glorianles, quod opéré complerepotuerant, '*' enim cuni cane suspensus,quotics cauis pcrcuiie-
quem conceperaoi dolorem, et quant pepcrcratit "l batur, in eum irani rétorquons, lolani fucient ejus
iniquilatent. El appouentesiiiiquilalcmsuper iniqui- ll" inasticaiidodovorabat: aliquandoclium, quod bor-
tatem, iilpote malilia sua exca?cali, quoscunque ,le ribile dictu est, slcrcorahal, sicque miscramvilain,
caslellanos, quoscuiiquenobilioris comitis bnronos,!S» niiscrior miserrimo , îuorle perpétua lerminavit.
!re Quosautem in lurre incluseret, mullis angusliis ad
sive in cademecclesia, sive extra in Castrooffendere
poteraut, infelicissiniomisera? mortis generc impa-m" dedilionci-!cogens, sigillatim unum posl aliumco**
ratos, nec confessostrucidabant. Quibus lanieii prb-
l0~ ram sui fraclis cervicibus ilcjecit. Quemilani elitiin
desse valdc àïbilraniur,.quod pro (idelilale domini "" n eorum, Isaac noiuino, lintore mortis in mouasicrio
sui talilcr maciali in ecclesiaorantes siint reperti,ll' quodain lonsoratum.,dcmonacliatunipalibuioalfixil.
cum soripinms'l : < Ubi le iuvencro, ibi tejudicabo
ibo Potiius itaipioBrugcnsiVictoriarex cumsuis, Iprain
(Ezech, xxïv, 14). i pci'opiimumcasliuut contra Guiliclmuiii(iastarduni,
< Comilentvero iruces in ipsa ecclesiatumulanlcsles prod.lionis faulorcm, ut el iti'cuin ulçiscalur,.acec-
- (ne honorifice extra dephngeretur et sepclirctur,, et leritt. Brugcnses tant minis,.quant blandiliis, dire-
pu- rtis ad eos nuniiis allicit. DiimqueGiiiilelmuscum
pro gloriosa vila, et gloriosion?morte dévoluspopu-
iiim lr.!cculismililibusci obviai, altéra pars regalisexcr-
lus in ejus uliioncut incilarelur) ecclesiam ipsmn
speluncain lalronuiii sl.alucnlcs, lani ipsam quamam cilus.in cum irruil, altéra ex obliquo alia porta
comitis.domumecclesia?.inhatrenlcmmuniveriiin, , el . casicllum audacter occupât, coque rclento Giiillel-
isos muni a loin Flandria cxlucrcdaïuuiexteriniaai. Et
quihuscunqueparatis victiialiiimalimcnlis,cl so:psos
una quia pro liliono ad possiileiidaniFlandriam aspira-
cxii-.de.protegerc, et terrain sibi alliccre siimma
rà'i -verai, inerilo iu lelà Flandria nihil obliiiuit. His
Euperbia.délibérant. Tanti. igilur et tant scelcrà'i
tut,- ergo, el diversis iiliionum.niodis, et saiigui-nistniilli
liorroro facti attoniii, qui bis non asscnserat'it,-
Flandria?baroncslaciymabilescxsequînspcrsolveu- xu- effusibnoIota cl quai! rebaplizata Flandria, Guil-
901 VITA PRIOR AUCTORGGUALTE'.vO. 602
lelmo Norlhmnnnocoinile eonslituto, rex iu Fran- A Adciam malrcm B. Caroli et Gerlrudem niatreui
ciam, Deo auxilianle, victor remcavit. i TheodericiAlsatii, dein comitis Flandria;. Cicteruni
58. Dicilur amila Ludoviciregis, mater B. Caroli qua? de cane adduutur in supplicio Berlulphi, ila
Adela, soror uicrina? Beriha? illia? Florentii primi narrai Galberlusnum. 91: i lprcnsiiim lurba fttrbns
comiiis llollandia?,quie nupla Philippo 1 regi Fran- in morlent pratpositi canis yisecra conlorscral circa
corum, peperil illi diclum Liidovicum.Al Gerliudis cnllumejus, et os eanis ad os ejus vilàlcm spirilum
nialer Bcriha; mortuo primo suo marilo Florcnlîo exspirantisopposuerunt,a?qiiiparaiitescani ipsunt et
comile, ilerum miptn fuit Roberlo Frisoni, ex qua facla ipsius. »,
hic gcnuil Robcrlum juniorcm Hicrosolym'.taiium,
VITA PRIOR
ECCLESIJEMORINORUM.
AUCTOREGUALTEROARCHIDIACONO
' --
(Ex tribus mss. codicibusel edilioneJacobi Sirmundi.)
PROLOGUS.
Dominosuo et Palri merilo sanctilatis, tolitis re- j8 liunt facil diserlas adjuvante, ac mea?ariditatem
verenlia devotionis excolendo, JOANNI (I) sancla? lingua?rore sua?gralia?irriganie et irrigando fecun-
Tarvancnsis Ecclesia?episcopo, frater GUALTEMJS,danlc) quod iiijungitisagere : virlute magis freins
dignalionis ejus inulilis servus, debilum omuimoda? obcdienlia?,quant ejus, quam ucoduin- adeo, iu id
subjccliouisobséquiimi. auderc debeamasseculus sum, litleralis scienlire.
î. Priccepit Iiumililati mea?aucloritas reverenda 2. Coiiabo? aulem, quia eliam sic placci Vobis,
paternilatis .vcslra?,ul, quia bis noslris lemporibus omni na?vo fulsitatis et vulgaris iuccrlo opiuionis
iiorreuda nimis a nefandis homiiiibus in parlilnts evitalo, simplici tamen, ut potero,-qua? acta sunt
islis perpetrala sunt crimina, universo mundoexsc- narratione referre : quatenus et superfluis verborum
crabilia; cl in ullionenieorumdemforniidaridamul- pbaleris, cl rhclorieorum ornanientis colont.nicx-
liim divinu!justitia? cminucriuiljudicia, pro corum qnirciiiiis minus iiilenlus, faslidiosam sic caveam
iniiuaiiilalca?quissimarcifibutiouislanceponderala* prolixitatcm, ut nec niniia?brcvilali studens, oci uni,
et ha?c omnia quantum pratlcrilis generationibus ([liasvel ipse vidi, vel virornin veracinnt testimonio
inaudiia, lanlum prxscntibus mirabiliora, sicul gc- indiibilanter cognovi, rcrum lectoris cognilioni
sla sunt, cuiicia stylo pcrcurnim, et ad noiitiaut ;dunlaxal necessariam occullaie invoniar vcrila-
postoronmtscribendoIraiismitlam. Qua?omnia ideo G loin (2). Et, ul faoiliuScluccscatomne quod dicilur,
scribi, cl scripto fuluris lemporibus m.anifcstanda lotam scquenlis scricm opusculi,-compeudiosiscom-
servari, decrevit provideutia vcslra, ul eis lectis prchensaiii litulis, nuitieris singiilorunipagina?pra?-
vel audilis, elboni, tanta superni Judicis.tcquilalc ïixis, disposui designare : quo videlicel leelori cseoa
considerala, in amorent ipsius iirdenliusexcrescant ; quodammodo pagina tatdiiiin neqii.aqtiampariai, cl
cl maii, tam lerribiii divina?ullionisjudicio cognilo, ad invcnieuduni quod quicr.ilur expedilior adilus
per titnorcm ipsius a sua se pravilale compcscanl. pateat. Quod si singttla naturali non pcrslrinxcro
Accessit eliam veslra?jitssioni, dominiGoscclinide- ordine, lectorcm precor neqiiaquani idmoveat; sCd
cani cl fralrum noslrorum arnicamihi cl omni cum cl posteriora cum se intiileril, opporluncaliqiianilo
honore semper suscipienda petitio : cui in cunclis anlicipando pramtitlere, cl priora liccal ordine arli-
Deo phuiiis obtemperare fervente opto desiderio. ficiali quaiuloqtie recapiiulando suhjuiigere : dum
Vcslra?igilur sancti.alis auctorilale et fralerna co- tamen, ubi exegeril ralio, salis appareal, quid quo
genle charifalc, aggrediar (ipso qui l'inguas infan- gesluni sit tempore.
INDEX CAP1TUM.
CAP..1. Ce fem'iorce«locomoins Caroli. CAP.IX. De eademauxilio Dei sedata.
CAP.II. De marlijrw patris ejus, et morte fralris CAP.X. Demansiietudine
ejus, et primordiisvirintumCaroli. ejus, et dlioritmelatione.
CAP.111.McmoriaprobilatisRobertijnnioris. C.kViXL Qutilemse correptoribusel subdiitsexliiiiuil,
CAP.IV. De reversioncejus ab liierusalemet morte. el pauperibus.
CAP.Y. De provectufiliiejus Balduini. " el XU.De severitaie
CAP. ejusergasuuerbosac barbares,
CAP.VI. De defectuèjnsdemet sepullura. sagaeilittein causls..
CAP.VII. De siibslitulioneCaroli. CAP.XIII. De perversorummalilia
CAP.YI1I.Detempesiaieguerrarum oborta. • ' -.adversus eum ex-
citata, .
(1) Morluumesse B. Joannemanno 1-150,27 Ja- omissaest : noscapitum lituios huic pra?fationisnb-
nuarii, iiecdum irieunioa coedeS. Qa.rg.lielapso, di- junclos indicamus, ac poslea more. nostro<distin-
ximus supra § i. guinius,ipsis tamen auçlpris capilibusinargini asori-
Ihcc •
\&) periodiis in edilione 4_Suriana 'ullro plis.
805 GUALTERUSETGALBERTUSDE VITA ET MART.B. CAROLIBO^l. QUI
CAP.XIV. De proeposiloBrugetisi,el domcsiicisejus. .à CAP.XXXII. De sepuliuracorporisejus.
CAP.XV. De calumniaservtlitniis. CAP.XXXiH.De obsidioneBrugensium.
CAP.XVI. DeininiiciliisBurcliardiel Tangmari. CAP.XXX1Y.De fuga Isaac el latcbra ejus.
CAV.XVII. De conditionetreugarum el iiifractione CAP.XXXV. De vulguiioneejus, el monachalu, et
earum. caplioue,et inleriiu.
CAP.XVIII. DequerclaTangmari el conlumeliaproe- CAP.XXXVI.De obsidioneaucta,et munilioneiiTiipia.
posilàlium. CAP.XXXYtl.De effagioproeposiliel laiibulisipsius.
CAP.XIX. De rapiita prwposilaliumabsente comité. CAP.XXXVH1.De prodilioneejus el morle.
CAP.XX. De reversionecomitisel vindictoedélibéra- CAP.XXXIX.DepugnaGaidoniselamborum irrisiotte.
tions De el
CAP^XL. fuga Burcliardi, miruculoin navi.
CAP.XXI. Dedcslruciione
i munilionisBurcliardi. CAP.XLI. De.prodilioneipsius
CAP.XXII. De legalisa proeposiload comiiemmissis CAP.XLll. Decomprehensioiieejusetpuiibutoel morte.
pro Burcliardo. CAP. XLlil. De perturbaiioiteposl inoriemcomiiisel
CAP.XXIII. De furore proeposili,el suorum, el nc- pace.
quilia iegalorttm. CAP.XLSV.Deadvenlurégiset ordinationecomilalus.
CAP.XXIV.De coiijnralieneeorum, el quod comili CAP.XLV.Deimpedimeniisregioedisposition!obvian-
non potnit persuader!. libus, el comitisprocessible.
CAP.XXV. De eleemosgnacomitis,el oratione ac in- _" CAP.XLYI. Brugensiumdedilio,et miraculumin ali-
terfeclionc. mentis, el ecclesioepurtjuito.
CAP.XXVI. Comparaiiosceterisperftdorumet scele- Cvi\ XLVII. De miraculoin corporecomitisoslenso,
ris Judoeorum. et eo lumulalo.
CAP.XX.VILCommendaliomarlyrii comiiis. CAP. XLYIH. De expedilione reguii, et iradiiione
CAP.XXYili. De morle caslcllaniet filiorumejus et Yprensi.
Gualteri. CAP XL1X. Guillelmuscapilur, Ypra incendiitir,
CAP.XXIX. Proeposilulescorpusejus alibi decemunt Flandria subigitur.
lumulari. CAP.L. De sitppticiodedititiorumBrugensium.
CAP.XXX. De contracta sanalo. CAP.Ll. De improbilaleIngrasni, et fuga
CAP.XXXI.De populiveiieraiioneetproeposiliobdurq- CAP.LU. De GuilielmoViroviaceusi,el fuga ejus.'
lione. CAP.LUI. Conclusiolibelli.
PARS I.
Acta B. Caroli in juvcnlute sub Flandrioe comilibus plurintorumperniciem cxsecrabili quorumdam sce-
RobcrtoFrisio, el Hoberlojuuiore: iler llierosoly- lere inlerfeclusesl Brugis in ecclcsia S. Doualiaui
mitunum.
r_ Carolus cornes Flandria?, filiusCanuti marlyris (5),
3. (CAP.I.) Anno ilaque Verbi incarnat! 1127,, régis quondam Dacia?(4), cl Adela?régime, quam
indictioue v, sexto NouasMarlii, terra?noslra?pace! poslea 'duxit uxorem Rogerius dux Apuliie. Ul au*
Biiblala, quiele lurbala, deleta lioneslale, cxslinclai lem inlerfeclionisejus occasioncnt,el coelestisvin-
omni fere felicilalemorlalium; giicrraruin, laborum,, dicla?animadversionem,in nlorlis ejus auctores ter-
Uirpitudiiiuut,cl totius infelicilalisdeteslabilecoepit
t t'ibilitcr cxerl.-im, cvidcntiiis possimus ostendcri:,
exordium. Eodemenim ipsius anni die, in unius vilat narraliuncuhe noslra?exordium paulo superius libtil
iiiullorum vila? pcriclilala?: cl ex unius indebitat rcpelcrc.
morle, niullorum juslo Dei judicio mortes debila? B 4. (CAP.I'I.)Pater ergo ipsius rex praidictus,posl-
tcrribili qundam genèratione sunt propagala?.Tuneo quam suorum perlidia, iu ea, ad quant limore moi-
namque,secundumpropbctam(Ps. cvm, 14), in me-- lis confugeral, occisus est ecclcsia (5), Dominoper
rooriam rediil iniquilas patruin noslrorunt in con- cum opérante signa cl prodigia, inler martyres
speetu Domini,et antiqua peccala noslra novacoe- conipiiiatus apud Dacos, ex lune cl hitctenus in
peruiil ultione feriri : ul, in cujus manu posl Deum n magna veneraiionc est Iiabilus. Rogina vero cum
haclénus constilerat salus populi, co de medio o lioc filiosuo parvuload palrem suum Robertum(0),
Miblato,manifeste dareliiï iiitelligiquod divini jamn D ] sircnuissimuuimarcliiotieni(7), Roborti(8)quoiiilain
in publicmnprodirel.censura jndicii, qua! prius la- L- Frsuicorumregis ex fili.t (9) Adela ncpolcm, cogno-
lucral iu otculto prascientia?Dei. Ipso enini die inn mento-(10'Frisoncni, et malrcm nohilissimamGer-
(5) Colitur S. Canulusrex Dania?marlyr, 10 Julii, i, (0) jtvasil Robcrtuscomilatumanno 1072.de cu-
quo occisttsest : ad quem diem varia ejus Acla da- i- jus genealogiael.erepio vi comilaiu phira a Galbcrto
binius. 15xhujus S. Canuti fralre Erico Bono,ilidem m prol'eriiniur,iitiin-109et soq.
rege Dania?, natus csl S. Canulus LawatMusîcx ix (7) Coniiles Flandria! olim marchiones dicelian-
Obolriloriiniet dux Sleswicensis,occisus 7 Januarii, i, lur.'qupd limitein regni Francia?oceidua?protege-
quo die ejus gésta illusiravimus. rent.
(4) Diiciam pro Dania passim scripsere omnes ?s (8) Hic est Roberlus filius Hugonis Capcli, cui
islius lemporis auclorcs. Peirus abbas Cellcnsis, s, anno 997 defunclo sueecssil et vix.ilusque ad au-
lib. vin, cp. 19, q'nn!esl ad arcliiopiscopumLun- t- num 1051.
deiisem: < Yeslra Dacia rcmolacsl a uosi'ra Fran- i- (9) Adela nupla est BalduinoPio, sive Jh'sulcnsi,
cia; i et inox: < Species illi una el in Dacia ei in anno 1027, el eo umriuosanciiiuouialisfacla vixil
Franchi, t iu monaslërioMess'nensiprope Ipras a se fuiulnto,
5) ;Anno Chrisli 1086, in civilate Ollonia, sivevc ihidoui anno 1079 deluiicla. Ab hac avia sua malcr
O'hcusia in ecclesia S. Albani marivris Brilanni; li; S. Caroli ap'pelialaest Adela.
cui 22 Juitii sucer esl. (10) Friso son Fiisius cognoniiiialur,quod pratteï
903 VITA PRIOR AUCTÔREGUALTÈRC 906
trudcin clara (il) Saxonum slirpe progenitam, in A. A 6. (CAP.m.) Cujus gloriosipriiicipisquia mentio-
Flandriam reversa; ibique aliquando lempore mo- nem i nunc incidenler fecimus, opéra?pretium vide-
rata, ntcmoralo duci (12)Rogerio a parenlibus est tur t esse ul qua?dantejus virlulum insignia vel hrc-
ituplunfdata. Cui et filium nomine (15) Guillelmunt -viler commemoretnus. Hic esl enim Roberlus ille
peperit, qui palri defuncloîtt ducaium successif, et cornesi inclytus, superioris Roberti Frisonis filius,
honorcm aéçeplum, mortint ingehuilale ac slrenui- iqui audilo illosancli et omnium sanclorum memoriii
talc, mullipliciler nobililavit. Sed audilo unici suii rêcolendi
; (19) Claremoniensis concilii decreto, de
germani exilu, primum quidem iiiconsolabilîter do- venerahiliscilicelDominica?passionisel resurrcclio-
lore, deinde eliam ipse eoepit lelhaliler Iânguere. nis loco a paganoruin manibus eruendo, et Cliri-
Qui, ut se pericltlari cognovil, Salernitanutn arclti-- stiana?fidei vindicando; conlinuouxorem cl libères,
episcopunt(14) -ai Trojanum episcopum advocavit,, postremo cuncta qua? in mundo possidebat, Clirisli
alque quod anlea, dum incolumis esset, fecerat,, Domini servilio poslponenda, evangelice doctus ju-
corum quoque leslimonio desiderans confirmari,, dicavit, el crucis ejus in bumeris bajulandoinsignia,
quidquid mobiliumvel iminobilium in terra possi- ac ipsius eliam corporalia qua polerat sequendo vc-
dere videbalur; bealo aposiolorum principi Pelro,, stigia, illud aposlolica?sedis niandalum lofa fidei
ejusque vicario sanclissimo papa? Honorio (15), ext **• "• adimplere conslantia, cum (20) aliis quos eadem
cujus ore sacro hoc ipsunt fréquenter audivi, jurea iiispiraverat gralia, atacrilcr properavit. In qua
perpeluo possidendumdelegavil, ac deinde in eon- expeditione, cl urbium terra? illius, praserlim (21)
fessione Domini ah hac luce ntigravit (16). Antiochia?et sancla? (22) Hierusaiemexpugnationc,
5. Hic aulem nosler Carolus annis puérilité trans-- ninuinera fortitudinis et probilalis sua?proeclarade-
actis adullus, poslquain mililioe cingulum accepit, ;, dit indieia : quorum nonnuila illa, qua? de geslis
Hierusaiem sanclam (17)scpulcrum Dominicumvi-- Francorum Hierusaiem pro Christo cxpiignanliimi
sitaturus, dévolus adivit; ibique adversum paganos is seripia esl, comprehendit historia. Ex qua ad lau-
fidei noslra?inimicos arma ferens, Christo Domino o dent ejus hoc solum his salis est commemorari,
aliquanto tempore slrenue militavit, el ei, cui pra?e quod ob iiivinéibilcnt aniiiii constaiiliam ab ipsis
omnibus serviendum esse prudénier advertebat,, quoque Arabibus ac Turcis (25) Georgii Illiusscribi-
suorum primilias laborum et aeluum dediCavit:: lur appellatus.
mox divina ordinanlc disposilione, ad avunculum « 7. (CAP. tv.) Igilur ineredulis Baiionibus manu,
suum Roberlum juniorem marehionem(18), iu Flan- i- Dominivalida debellatis, et in sancla civilate Arnulfo
driam reverlilur, et ab illo eo, quo lalem juvenent m -_ patriarchalus honore, Godefrido duce regni diade-
decebat, honore susçipilur. niale sublimatis, Domino (24) prospérante in pro-
(52) Treugoe, inducia?seu fides temporaria liosti osti cap.. 16, ubilhunc locum adducit.
dala, a Groecisposlerioribusrpïp«, et rpe-ix dicta.
cla. (54) De ulriusque familia controversia aclum
Germanistreuwe, fides. esl § 4..'çi5.
(55) Placilave, id est disceptare, liligare, judicio
licio (55)Hinc arréptam occasionemfingendi cleemP-
lexpcriri. Ita Yossiuslib. îv. De Viliis sermonum im , synarium B Caroli fuisse supra diclum est.
017 VITA PRIOR AUCTOREGUALTERO 918
cxpendendîs,magnum,iilferebaliiï.sludnimhabebatl A earcer e quidam inlolcrabilis, ejus proesentia)copio-
et iiepolém ejus Gualternm, graves, licet minimis sam s congregant el validant mililuin maritim, et
ex caùsis crias; exerccbal i'niinicilias,et ex uiraque omnem o fereincursanles circa regionom, demosque
parle coedés hominum faciebanl lion minimas. Séd iinfringenles, et mobilia qiioeqtiediripientes, patipe**
ctiitor Dei Carolus treugarum condiliones ab eis res r exspeliant, etquosdam suspendu.nl,plcrosque in
soepepro poléstaie sibi a Domino commissa exige- ferro f trucidant. Quod quia proeterilis lemporibus
bat, et ad pacem èliam invites crebro eompellebat : fleri f nequaquam consiicverat, cunctis inlolcrabile
in eorum siudciisiiumero^îivénirrjquibusproniiuilur nimis i et crudele appavebat. Ab anliquo enim et
ipsa Veritate dicenle : < Beati pacifici, quoniam filii comilibus< lerroenoslroeslalulunt, el haclenus quasi
Dei voçàbuiïluï"{Mïililt.v-,,'9). > 1
pro lege est observaliun, ut quaiit-acunque infet'
26^(ÇAP. xvii.) Verum pçoeposilus.et sui, quii *quoslibet hommesguerra emergeret, nemoin Flan-
sibijVaiidioresei superbicres videbau,luï, ad iulelami dfia ' quidquam proedari, vel aliquem eapere aut
allerius partis eum.ihténdére suspjcabaiilur; el quiai 'exspoliare pra-sunieret.
nialèsibiçpnsçii livpre mentisiinièrius l.orqueban,iur, 29. (CAP.XX.)Igilur reverendus l-titorpalria? ra-
quod.ad çpiuiiiunem uliliialent lacère laboïâbal, adj -versus, tanlcrum• criminum alroeitale comporta,
suam depressiqiiemfiet'i querébanlur. Itaque invidia, B *>- graviter indohiit el quia in sancla pace, videlicet
stîntulante inçUati.irà.soeviénteexaspérali.elsuperbia j" infra Sepluagesiinam, hoecgesta fuerant, non tant
iiiflanleeïati, Thagiitaruniiiiopinaluni, et.gralia ireu-_ smim quant Dei injuriam , ul dignum erat, ull-um
garui.nnihil.adyersLforjttidantem, ex iiiipro.yiso.,foj- ire slaluit. Verum quia quonam modo id vindi'caïi
dei'e pacis de.siïuçlô, invaduiU,et curie inferius ir- oporteret gcsliebat, haroucs suos, ut tertio Kal.
rupla, in superip.reineunfmuiiilipn.emaiixiesalis ceit-. Marlit Ypram (ubi et ego-ex ojus mandata, pro alio
fugéïe ç.qitipellunt,vi.rgi.iliasiiçcidiint, et cuiicla inil tanicn negotio, proescns fui) convenirent, el quid
. iiiferipi'ibu.srepç.rtadissipant, deiitoHunluï, cl pes- ' opus esset-factoex seittentia définirent, invilavil,
sumdaûi. Qua injuria Thàgniarus accepta, qucrelaht n cl universa eo quo facla fuerant online iu auribus
contiiiiioh injuslarii depïoniil, daiiinum sibi non n eomintexplica-vil;et ne se solus-vindicai'e viderolur,
. sine çonlemplii illius illaluui, seque graviter pericli- ;. eorum dé omnibus consilium HagUavil.Noc defue-
tafunt expoiiit, Illi ve.rba comité die el loco deter- runt qui se a- Brugensibus^rnique spoliâtes, verlie-
mjnalqln causant.vocali, conlcnipluin contemptui ù ribusque et conlumeliis afféclos dcploparent, et
superaddere, quam vel peï resçonsatem suant il justifiant ignominioelacrymosis- questibus implora-
abseiiljam exçusarc, clegerunl. vent. Ubi diversis diversa diGonlibus, tandem in
*-<' lloe omnium convenit sçnlentiiv, ut cornes ipse par-
27., (CAP. *vnt,) Quant qui^ern injuriant vir
ex- les illas proesentialiler visitavel, et qna?gesta fuc-
prudens palienleç dissimulavit, él eos. intérim.
', ranl, visu et aiidilti cerlius: exploraret, e| sic. pt;o
peçtare, ètad correcUoiiçni tanti excessus lenitei'
ad^uc inyitare, dclib.et;a,vil,.Qui cum poslea Brugis •s Biodoculpoemodtim temperarofevindiclin. Qui:licet
. proeposiiptnsuper omnibus bis fauiiliariter conye- ^ malignas eorum advérsunt se machinalioiies ncqua-
iiisset, et mptlestes(i(is,, iiloi niç-ris çrat, cerri- j_ quant penifus ignbraret :- proeserli'mcum proediclus
. Biirchardiis janipridem dixi'sse accusaretur ! < Si
puisset,, el itle tant ex çua quant suorum parte om-
iicni oinondaijpiiemin crasfinum spopoi.idiss.C.t, ni- quis comilent occideret, quis eum vindicaret? »
liilontinus ncglexii, cl. nec ipse vciii.l,nec eos, adj ire tamen decrevit, cl milites non paucos secum
salisfaclioncui addux.it. Sed contés i.terumet iteriiiit m ire proeeepit.
50. (CAP.xxi.) Cum quibus in craslinuni profe-
provocalus, liçelin dçspeçliimsui qmnia liçri non )n
. dubilui'çl, lequaniinilcr ferons , etiam lune in con- ,_ dus , cum domos eversas , res omnesdireptas el
tumaces juslani depromere vindictam ilissiinul,a.yil, t dispersas vidissel, ot ne minima quidem vila? sub-
et emendatipnein ilerum longaniniiter exspé-* , _ sidia pauperibus rclicla cognosceret, hinc miscro-
: Clavi.l;. I ' ru m lacrymis, inde ingcniloesibi misericordia?coni-
JJ
passione permotus, alteingeniuil, cl-ex- imis visce-
PARS V. riim mcdullis longa trahens suspiria , lacrymisquo
Publica lalrocinia c consilio baronum a B. Carolo "'0 suffus.usobortis mirabititer doluit, Et primuin qui-
compressa. dem ni.unilione.Qi ipsius, B.urçhaifdi,quant j.uxta h.a-
28. (CAP.six.). Sed hoecfruslra, Elçiiim patientia l'a hcbal, quasi tanti maii scininariiinv cl radicem
ipsius abutentes, et ejus occasione in reliquiuit sibi i^1 ïnc.çndil, cvcrlil, et fu.nditusdesiruxit-; ac dcinde
i'mpuniiatem prpm'flloiilés, in dclcrius snperbia im- '- lam de his quam de aliis, diligentiiis Inaçtaturus
pellenic prolapsi sunt, et quos o.porlueïat priores l'es Brugas eadem die, heu! nuiiquam. rftversui;us,
erratus poenitendo/entendare,et justani Domini sui pcri'cxit. Sçqueiili die, scilicel Kalendas Martii, oo
iram vel s,erp satlsfacieiidp placare culpas, magis gis ibidem,morante^et causas s.higuloruniçum oequiUiie
.. çulpis accumulare, el excessus excessibos audaclcr (cr more suo examinante, dies in vesperam de.clinavil,
- statuunt
exaggerare. Nain captala, cum inEranciam !>nt cl sol tant perversas pravorum hominum menlcs
forte perrexisset, comitis absentia (omnibus enim litn verilalis lumine déstiliilas oslendcns , eas quas suis
iniquitatis operatiis Bempergravis eral, et quasi lasî vadiis illustraro consueverat, mundi parles ?elin-
1)19 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. g-tn
quens, illis spirituaient, his aulem cprporalent A rat, ra suoeaculêis iractmdia?amplius incitavit. Auxit
hicein subduxil, et filiislenebrarum opéra teucbra- quoque qi furorem dcmcnlium, et demenliam furen-
rum faciendi opporluiiitalcmoptatam induxil : Qui lium li , quod proefali legali non sinceriier egerunt,
enim mate agit, oditluçem. s< verba comitis dépravantes el superbes juvenunt
sed
31. (CAP.xxii.) Tune, ul feront, proeposiius(56) aniinos ai dclcrius exacerbantes, dixerunt quod nun-
Guidonem de Slenfordo, el alios paucos qui fami- quam q misericordiam a comité cpitsequerenlur, nisi
liares comiiis videbanlur, sibi ascivil.eisque Iega- servos si ejus se esse omnês prcfilereitluï,
lioneiit suant injungens, ad aulam ejus quasi veniam PARS VI.
pro nepolibus suis peiiluros inisil. El illi quidem B. Caroli ullinia pia opéra, Ctedesillala.
quod jussi fuerant exsequenles, contilem slalim 54. (CAP.xxiv.) Illi erge ex slullis jam insani,
àdièfunt, et hujusmodi apud eum, sicul aiunl, noni proeppsilo p cum legalis illis, ut qui tctuiii faciebat
tant pacem quant querelani deposiierunl: < Sufficiat,, ac a si nihil facere viderelur, eoïporaliter amolo, pe-
înquiunl, dpmine, niaguanimilati veslroe,Burcliardi[ sliferum s consilium mox inierunl, et de morte, do-
poena el ignominia iram veslram vos haclcnus ex- mini i sui deleslabili sceteïé lïactare coepeïiinl. Dia-
fiaiurare ; siifliciatvobis receplaculum ejus ad ipsiusÎ hplp 1 autem consilia corum aspiïando pïoevéniénté,
et totius generis sui injuriant vos incendisse. Jam- i.*-*et
< coopemndoprosequente acinstigandoprevehente,
veslroemolus iracundioeadversus eum frustra exci- in i liane tandem iniquilalis senlenliam sex principes
-
l.aios cpmpeseiie, et juvéni affliclojam parcenles, ett faclionis corum, videlicelGuelricus fraler proepositi,
nimiis coniumeliislacessilonuncsaltemsero ignoseite. pïoefaïusBurchardus,
J eU allerius fralris ejus Ro
Jam mine, si piaçct, apud vos misericordioelocum n berli
1 filius Roberlus, (57) Guillelmusquoque Virô-
Invenial, quem poenaindebileillala salis superquee viacensis, et Ingrasnus (58) Esiiensis , cl Isaac pra?-
conlrislat él cruciat. Sedel circa genus ipsius odit ii posili
] consanguineiis (59) conspirant ut contitein
veslriet ira? impelus refrenale, élqups graviterr . 'quant cilius poluerint occidanl, et idipsum perfi-
offendistisvel nunc sera salisfaclipnc placale. » ciondum, et douce perficiatur celandum;, fidei, né
32. His respensum perpaucis ila reddidit hères : dicam petTtdioe,paclione conjurant.
« Qûid est qiied me-motibus meis taniopere'asse- 3. 35. Et hoecquidem in nocte sunt gesta, ttlputa
r'itis induisisse, el Burcliardovestro iinmeriloinjurias
is lucis, sed lenebrarum opéra. Qua? omnia licet in
conlunteliosasinlulisse? Quid enim dignum tanlis is occulte faclilarenlur, latere tamen non potiterunt.
Burcliardi excessibusrependi, si unam domunculam m Nam rumusculis quorumdam dclatiim, el ipsi quod
ejus, ipso npndumpunilo, iilcendi?Nonnemulto ma- i- Q de periculo ejus ageretur est nuntialuni. Illi aillent
gis justifia exigebat eum quoeabstulil pauperibusex !x lit hoec -crederet ncquaquam poluit perstiadcri.
inlegto restituent, et tantorum criminumin carne te Quippe quem conscienlia sua non solum perperam
propria poenasluere? Quoeergo injuste rapuil, juste te hac in causa quidquant gessissc non accttsàbat,
: restituai, et conditionnentsui generis agnoscat, et verum eliam de rectitudihis opère veraéiter juslifi-
sic misericordiam quam quoerit invenial. .'•Nain m cabat. Quod nimirum justo et occulip Dei judicio
.-qua ralione polerit indulgenliam obtinere, et rapi- »i- actum fuisse facile crediderim quatenus ejus nteri-
nam paupérum retiitere ? > lis, nostris peecatis, ebrum quoque criminibns
53. (CAP,XXIII.)His proeposiloperlatis, quamvis ,'is néfandis exigenlibus, illi palma, nebis tristilia , et
hac comitis allegalioiienihil juslius dici valeret,. ut illis perfidisjusla accelerarclur vindicta. Sic enim, ut
pote quoeet legis et Evangelii mandatis coitgrueret, et, crédi pie fas est, et illum requie oplala donari, et
ille tamen, cum vcrilaii debuissel ac rationi acquie-ie- nos:, que indigni eramus, defensôre et 'proteclore
scere , coecalamenle magis coepit insanire, cl suis uis orbari, cl illos nefarios condigna oporluit pocha
tnolibus nimium exaspcralus, et diabolico spirilu ilu multari. O mira in omnibus omnipplenlis Dei (li-
. infiammattis, dira immurmurans, et graves minas ns spensatio5
spirans, slimulos suis currenlibus et arma soevienli-
ni-DI 36. (CAP.xxv.) Nocte ilaque illa exacia,, ctiin
bus ministravit, et quos refrenare , debuc- ic- gloriosus princeps paulo diulius solito in stratu suo
/. (87) Biffiduciàre est mimicilias aut iioslililafem em (91) Rcninga iii agrolprensi vulgo Beningels.'de
înducere.Sûni 11'si cavoee fvo Carnoiensis, Malihoeus eus co cgimus2 Februarii ad Vilain S. Adalbaldiducis,
Parisius, Thomas Walsingamus^cilaii a VossioDe De § 5. -Diplomali-Theodericicomitis pro .Locnsi mona-
Viliis lingua?pag. 679. slërio suhscripsil. anno 1150 Lanibcrlus de Rincn-
(88)MalmesburiénsisDe gestis poniificumAngtia? i(ia? ghellescum AnselntoeiBaldewinofrutrc suo. Miroeus
lib 1.1 Rex epi'sco'paluinsaisivil, i id esl invasil, ma-
na-
nûiii ihjecit, él passim alii. cape 130. Ms.noslrum habel hic.-Biiiningiis». .-.
(92) Lenmtius-ex diclis fabollis ait < Guidoncni
; (89.)Ex Annalibusvér'niiculiscl formulaproclama- ma* cl décent cum eo cationicos. S. Ma-viini,quia intér-
tionis isla sevipsit fcïediditqueLernulius. ( Per.no- im- fuerant consiliisa GuilielmoLojo ex merilopunilos,
clem aveetuslpra in.sitvamfuit milliarïdïs'taniem 1ab GuidOiiemcapilis darnnalunii,jussumque interfiçi,
nrbe, corio exenierati bovis iusuiiis , et vivus inter
iter canonicosiu carcerem compactos,pane el aqua tnr-
. dèsérlà ah infeliciarbore pepciidit, die quarlo inven-/ei.i- xisse vilant in pudore el nioeroreatri specus-,sine
dus esl exanintis. » Maluit MejerusGiialienun sequi, spe ulla lucis videndoe;ex his in latomiis episcopa-
quod is ex ore clerici, qui Bcrthiilphoid .regarniïiii,
ad- libus, quinque apud Tornaciun,toliden Teerenburgi
fueral, déséripscrii. détentes. > Quodmeruin commentumest.
.'(90) Vox Gallicagarçon adbleseeniemsignificat ;atÎ.• (95) Ergo ab initio non suspeiisus fuit Berlulphus
liint Oàrciotïessoepiusliabuimus. exlra urbem, ul fabellaindicai.
VITAPRIOR AUCTOREGUALTERO. 934
«35
sui immanitalcmparvipendit el ne
peBéant illos invieem conjunclosi el quasi muluo A chardussceleriscl
coniplexucclligatosisedere fecerunl; Verumpaucis gîigil, gl quam lignuni insensibileexsecïalur et rei'ugil
diebusevclulis, câdavera éprunt fiirlim inde sublala Naviculantodica
N ïobiistorumvalidis impulsibusviro-
el tumulàla sunt (94).O trémenda nimiiunt divina? rum ri resislii, quoeunius manu puéri facilemôveri e\
districtinnisjudicià!Quiscnimsuspieaïélur unquam*, circumduci é cènsuevit. Veïum hoec.tua ^ Ghïiste,
Vitde Guideneiaceain,.Briigeiisemproepesilum,hu-• sunt si ppera, qui errantes ad viamveritalis çphverlis,
jus quidem soeculifiliumspléndidissinluni^ei omnibusi et c superb.ierilesad gratiattt IfumililalisinÛèctis; qui,
islius mundi divitiis ainuenlissiiiuim;él posl comi- ne n in oelernum damnesj plerumque temporaliier
. teniisolumfere lolius lerroehujus..polenlissinuiuijad1 , punis. p Tu enim nunc per navicula?immpbililatem
lanlam unquam ntiseriam esse devenlurum, ul necs hune 1 viruin iuiquum, ut suam nequilâleni reeegnp-
inh'oiieslevivere;née liouestesalleni ei licercl hance scerct s et tuam justiliam cxpavcscercl; nionuisli;
vitam fin'uc? Sed ;qui potentes deponil de sede, et:t . {qui olim per asinoetequelam prophétoeBalâaminsi-
alla a longecognoscit,ac discretissimooequîlalissuoe » pienliam
j coriipuisli.
judiciosecundum opéra sua singulis retribuil, ipse e 60. Miser itaque ille lioe .làndent. miraculo cont-
eorumcelsiludinemdejicere,el potenliam ad nihilum n puiicliis^
| et ad COÏ quandoque reversus, navigiiim
redîgere, quando el quomodo voluit, singulariler ir B•» ideseruit, cl in terrain se proslernéns, et reum pet-
potensfuit. i pugno percutietis, ac uberiim laerymasfiilidews»
tus
PÀRSX. . realus
i sui poeniludijicmmulto cuni geiuilu geïéïe
Siippliciumin'flicïumBurcliardooccisoriB. Caroli.; .,coepit.Prius namque eum lnijus peccali hiinqiiam
59. (CAP.XL). Porro Burchardus ille, quem pri- i- p'oeuilueral.Cliniquepost Iamenluiit naviciilâriiilë-
mum niarchionisvenerabilisCaroli capui percussisse se ruiii movere (éhlasset, et eant iit.pi'iuà imriiobiléiri
coiiimemoravimus,cum militas susiinuissct angu- i- vidisset, volunlale Déi cèrlius jàilt cOttipéïla,coepit
siiâs obscssuS,humano quidem ad niodiciim usus as desperare de tcmporalisalute sua, et cohfesliiii Xii-
auxilio fiigit; sed diviiio çoeptisejus obviante con- n- stis etmoerensconsiielârépeiivitîatibillat
siliP,eflïtgercminimevaluit. Nam, sieut pesl ex ejus us 61. (CAP.xti.) Cum aulem diveïsis in locis dic-
claruil cenfessiene, de lurre iila egressus, primum m busiion paucis jam latùissèt, et juxta Itisulam '(97)
quidem aliquaiidiulaluit (95), ac deinde noclunio no in quoddam tuguriùm dùcllt coitjusdàin servi sui
l'értip'bré"seeiis quibtisdainîllhéfis, quos sibi fidèles
les cash divèïlisscl, servuttiéttindettvitiricris siii dufcem
Wondubiiabal, secuiti assùmplis, fiigaminiit consul- ni- ad donfuihBernardi àvuhéùli siai, ut panent sibi,
lins àïbilràtus Ibriginquaspéîetc regîones, ut iiico- io- quo famelicamanimant rèfocillaret, petéïèt (èsurié*
gnitus àpttd extïaneos seouritis se ôcéultaret, et etCC bat enim) transmisii; El illé quidem qtiod jubehat
égeitamae itiiscïàni VÏtam-sié saïlem pniirahenào do exsequi eiipiéns, mandatô ejtis libéitlér obediviti et
qnaliiercunquoprotelàrét. Cum igiittr ad àquanl (96) 'C) ad eamdèin perveniensdénium»axlopùs dontini sui,
quitmdàmquant navigïo étinitrarisiréoporlebat, de- île- vit pula hominis deticiis assiieli, déliealuht panem
venissef, naViciïlàntiïi ri^a proeparatant invenit, et pétiviti Sed ntiïo Omhipoiènlisjûdiciôj, qfiî 'domini
jam eam aseeridi't.Quant cum ul in ulterioténi diri- iïi- sui quoerebatsaluleni, invenit morlem, el esurienli
gèïét Tipam, a terra repellcre tentàrél, illa occulte illo conferre cupiensqùibiiségebat alimenta, reo proepa-
divinoevirliitis pondéré ptessâ immobilis sletit, ct et ravit quoemenierat lOïmeiiià.Hàc éieniiiibccâsione
loco movéïi non poluit. Qùodtu sénsït, lotis côepït '-P11 proefaloBernardodominumsuum, simplicitertamen,
viribus uti, et ut éant a ripa sèdiicetel, quanlo po- pé- quàmvisper alias pérsoritispïodidi'l*,oui ut pula
luit conaminehiïi.Cumquë diu lùélàlus nihil pror- •OÏ- avunciilb, nepolfetiisuum hcquàquani oc'cullandum
sus pïofecissél, sociosadvocal, et ad auxilium sibi sibi credidil. Juste aulemDei agcbalur examine, ùt qui
ferendum invitai. Quibus siatihi cum admiralione une doniinuritsuum'occidcïenon fuéràrveritus, ipsum
àccUfïcntîbus,et ad illamïiriantmodicamilavictilàrii làrii q'iioquéocéidénduinsiius prbiiéïét dominum scïvus.
promovendam,omîtesqu'ashabebanlvî'rcsimpenden- en- Bernardus(98) vero Ilugoikifïati'i sûô hoéidem pro-
libus, illa liihilomiiiusvèlul munis immobilisperse- i'se- u' linus îiunliavil. Hiigoergo cbmnnmicalocum 'frairi-
verat, quippe quam vis divina omnino ininiorolem lem bits suis consilio,licet nepotèitfsuitutsérvaïë ritagis,
faciehat. Odeieslahdatti'Burchaïdidèméntiam! Bur- ter- si tamen auderel, quant prodërein'aliiissel,Insiilanb
(94) c In monaslërio dé Forniiselc, > Ipèrius,, at ;'' (97)ïiisiiià?primarih urbs Galtb-Flahdria?intclii-
Lcrnuiins < in temploS. Martini,J gitur.
(95) Lernulius ex Annalibus 'Veru'aculis,et foï- ïoï- (98) Leïiiiïinisex coiisuclisfàbbliisrein ita adoï-
inula proclamationis: « BoscarÛnsBrugis in mona- -
tna- nau Iii urbe Riselatics habuil avunculos,Hugonêiti
slerium Qucrcétanumffigitcum famulisaliqoot : ibi Alwéitiitopat'Chaiii,BéïitarduindominumRobai'sî'Uijii,
in cubiculo cànonici regirlarisquatuor diebus deli- leii- ÔlivcriuntBàttdé'veifiiiipoténtéiii. Cuni yenil itd îl-
iiioniin, lecti alboevestis injéclu, tonsttra grandii in- lôs, prahsuri simul c'onvenérant,lil'qiteàtlieutùs s'ui
se
SiîSiiïî curarutit, lànquaiitsi moiiacliiessent,, ad aliqtiantràlioiiémpt'oetcxét'ctIioncsiam,uixil se Cy-
pra?scripS:imviventes, ejusiiiodiscbenValespérantes nteS prum cogilaïé, quo doiniciliitmin ea instila sibi et
BrabantiaiB, et evadére persequentem Nemesin.» iii.» sedem figal. Aiitcquamabirel in oras tam rcmôtas,
QuoeMejerus',sed o'niississoeiis, descripsil. Fides ides veiiissése valédiclurunipropinquis,pctiiique CerllMii
su pênes eos. p'ecuuioesiiuimam, qua minterala iler illud loii'giii-
(5)6)Lisamvscal Ipérius, al Scaldim Mejerus, s, cl
et quuui p'éi'ftccïeposset.i Hoecibi.
quidempropeArnii-crpiantLeniuli
«fcS GUALTERUSET GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. g36
tamen caslellano (99) cl biirgensibusBuïchaïdumse A l« luseldolPïingons clericorum,monachorum.rustico-
nunliavil invertisse,el eilo venirenl, ac lanli cïiminis ru ruin, paupérumpostremoomniumin paceet tranquil-
reuin, ultione, quam dignam arbilraïenluï, puni- lilatc lit degere et oequilalemservare el servari cupien-
reiit, mandavit. Cui profeclo si pareere veluisset, lium. iii Raptorésautem quitibclet iniqui,ulpolevinculis
haud dubiunt quin cl ipse magnumsalulis suoepéri- quibus qi tenebanlur diruplis soluli (magis enim, sieut
ciiluinincurrissel. el
eliam lune evidenlcr paluit, Caroli refrenâli fueïant
'
62. (CAP.XLII). Insulàni vero, mandate Hugonis timoïe ti quam Dei), universa luïbarc, mercalores
audilo, ,cum niagnp prolinus lumullu perrexerunl, quosque q et viatorcsrébus suis exspoliare, et ipsos
el BurcharduincomprehensumInsulam duxerunt, et plerumqueligare p et incarceràre coeperunt. Tanta
iii foroei patibulum paravenmt. Verum ille oeternoe nnamque fuit perversortim hominum rabies et ite-
. forniidine daiituaiionis,ul limérel exeilalus et su- quilia, q ul nec sancli lemporis (nam Quadragesima
.perna? iutuiUi miserationis ul speraret animâtes, eeral) eos cohibere valeret reverenlia.
scipsum districte admodum accusare, el cunclis di- 64. Veïum omnipolenlisOei subvenienle clemen-
gnum suppliciis coepit publice inclamare. Denique lia, t in btevi repressa esl eorum demenlia. Proefalus
manuni suant dexleram, quoe in elfusione sanguinis enim fi Guiltelmus,dominiCaroli consobrinus, moxut
jusli cruenlum cxhibueral iniiiislcrium, cb poenamB mortem , ccmilis nunlio déférente cognpvil, eadem
lanli criminis ahlucndam, et indulgéhiiampromeren- die t sibi ccmilalum, frustra tamen, vindicavil, et
dam abseidi flagitavit. Cumaulem nemo esset qui Ariam ,
pppidunt miinitissimum necupavit, et oppi-
hoc faceret, ipse sibi sallcm Camaniputandi facilita- danos omnes sibi fidelilatem
juïaïe fecit. Cuntqueet
lem poslulàvit concedi. Verum ulrumque sibi dene- <
S. Vcnanlium, Caslclum, Bellulam, Iprain, Beïgen-
gari conscnliens, ilerum ad sui accusalionent, et su- csem quoque et Furncnsem terrant pari modosibi
pernoe miserationis invocalioneiii conversus esl. ,subegisset, moins raptoruin in finibusillis cite rc-
Beatuni ergo suummanifesteconfitendoetplangendo,' cl pacent servari mandavit. Coeleriqueque
cl divinoerespectant misericoïdioeimplorando,ac ad' pressil, iharpnes lerroeinvicem cplloculi,Deo inspirante,paci
hoc ipsumfiducialiussperandum misericordias ami-
coiisenserunl, et singuliparles suas defensare slu-
quis peccaloribus exhibilas coinniemorando, o mnium i i .
duerunt.
viscera assislenliuni ad piclalem et ntiseralionem
65. (CAP. XMV.)Perrp magnificusrex Francprum
çommovil, el ad lacrymarum effusionemuniversos s
audilp quud cpnsobrinus suus Carolus
pene lugubri sua lanientalione coegit, cl ut per tem- Ludpvicus,
et Guillelmus honorein sibi indebituni ,
porales carnis molcslias oeternascvadeïet poenas., inleriisset
mollis quibus poluit salegil.Ilaque niembra ipse lor-.' (• C proesertimipse non assentienle, invasisset, el gravi-
mentis sponle aplavit, et rotoeradiis inlricatus(lOO), ter lulit, et lam illum ea, quam usurpaverat, digni-
cl in excelso slipile exaltalus, in eadem devolionc, ,'' taie privare, quant amici mertein desiderans vindi-
ad ûrbem Alrebalum circa mediam Quadrage-
çonfessioneetsupplicatione ab hora dici noua,usque care,
ad crepusculum dici sequentis, perseveransexspira- simamvenit. QueeliamGuiliclmumjuvenem, diclum
Ncïiliinannioecomilem, a patïtio suo Henrice An-
vil(lOl).
PARS XI. gterum rege, sieut inilie hujus ^ppusculicpmmemo-
De successoreB. Caroli in comitatu Flandrioevariai (-. ravimus, impie exhoeredaluni,qui reginoesororem
concertationes.GuiliclmusNorlhmannusconstituais. (102) nuper duxerat uxorem, yenire mandavit. In
65. (CAP.XLIU.)Sed jam dignum est ul arlieu- •_ qua urbe cum diebus ferme quindecim contmoïati
lum ad superiora lempora convertamus, et ca quoe g. - fuissent, el pltiïes qui sibi comilatum terra? nestra?
prius quidemgesla, sed a nobisbactenus sunt proe- 3. cpmpetere assererenl, Arnulfus (105) scilicel nepos
lermissa, referamus. Neque enim quoecunqueeodem m deinini Caroli, Balduinus Muntcnsis,el proefaliGuil-
tempore contigerunt, eodemetiam lempore dici po- Ï- lelnti, qui jam partem lerroe nostroe proelibalant
luerunt. Interfecto igilur Brugis, ul diclum esl,,, vinlenlertenehat nunlii fréquentes hec ipsum expe-
înarcliionc,fama maii lanli confestim circumquaque ie B* tentes ad regem venissent, tandem regina, Dei, ut
diffundilur, et ipsa eadem die usque ad triginla fere re arbitrer, occulta, sed tamenjusta dispositionepra?-
leugas cxlendilur. Ubique ergo luctus, ubique gemi- ,-_ vaîuil, el animisproccrumquorumdammulloingcniq
*
(99) Is eral Rogerius,qui sequenli mense Caslel- ;1- Guallernmdescribere Mejerus.
lanus insulis, - el Roberlusfilius ejus subsçripséruntnt (101) Addil Lernulius: < Unus èx servorum fa-
lilleris supra niemoratis Guiliehni Norlltmanni.pro ro miliaribus Everardus, audiens herum jam rapi ad
Aiulomaronsibus. poenas, éripuit se fuga in Ardennain silvant ibique
(100) Lernulius fabcllas consuclas :ila proponitt : in pul'eum cecidii lapsti non fortuite, elmersiis csl. >
< Roloeradiis inserius, lolum corpus nielle ac favis ris ïloecibi ex Annalibus vcrnaculis, quoealiter narrât
perlilus sedil slipile in excelso, impolcns niovere ire Mejerus: < Servus aulem ejus Everardus , accepta
niembra. Super ipsum dénsi ex lucoClalbriarcendis lis Gasleli a nominibus domini sui pecunia, fugit|m
corvis posili aliisque carnivoris volncribus, ne di- di- Arducnnam, ubi.in flunicnquoddain ex equoproeci-
scerperetur eorum rosliïs, sed. aculeis niorsibusque ue pilatus interiit. « (SilenlAntiquiores.
paterct muscarum, apiuni ci, crabromim qui cu- u- (102) Ea erat Joanna soror Adelaidis uxoris Lu-
iç'ntcarncmipicviventisexéderent, lancinantes eum im dovici régis , de qua agit Vilalis Ordcricus, lib. xu,
minulàtim ml intima ossa. Duravit loniicnlum per ier Histonoeccclcsiasticoe-,fol. 884.
sex diesel amplius. > Maluit, bis fabeliis rejeclis, is, (103) Anio/ciMs Galberlp dicilur : natus is çrat m
9S7 VITA PRIOP,AUCTORE-GUALTEIt-O. 9Ê8
ad sibi consentienduin iiiclinalis, sororiosuo Norlh- A que illos homioidas Briigenses, de lurri, in quam
manno comiti, decimo Kalendas Aprilis, comitalus conl'ugcraiii,egrédi, cl sese dedere coegerat, et iu
dominiumoblinuili carcerem cl vincula universos remiserai. Quoi'um
66*(CAPUTXLV.)Cujus potenliam (104)'patrons narraiioné innoluit niiiaciilurii quod narre. Ex quo
ejus ad sui dclrimcntunt verilns crescerc, cam lotis enim iii eadem ecclesioelurri obsessi mnrali sunt,
visccrihuSel artibus quibus polerat conlendil imnii- nullo aliitientorum, quorum non modieam illuc co-
nuere. Nepoleni ergo suum Slcphauum Blesenscm, piam conlulerani, sicul noe si lerram giislaïcnl,
(105) Bolonioe(100) el Moriloriii comilcm (107), sapore déleclali suiil ; sed postqùam sese dcdcnles
ti'.insmiiiciis,cl per ipsum et alios partis suoelega- cxierunl, continuo quem lanlo tempore perdidcrani
los multa iribucns, cl plura promillens, mulioriim gustum rcccpcruni. Cum i-uim Roberlo siliculî de
animes polciilium sollicitai, Flandriam suam hoerc- codem, quo ibi incliisus bibere consueverat, vino
dilalcm esse, et exparle Roberti Caslefensisavtmculi propinassent; optimum cjussaporem laudavit, seque
sui sibi jure conipetercaffirmât, el hismodis iu suum al) ipsius initio obsh'.ionisde bono vino non bibisse
eos favoreni conciliât, ac iluccm (108) Lovauia? juravit. Nesiiobat quippe quod de tioc ipse quo sole-
socerunt suum, el Montensomcomiiem, elThomam bal hibisset. Qiiod cum Ci indicalnm fuisset, opus
-Codiciacensem,neenon el sa-pcdiclumGuiliclmum, 15 B Dei in suorum casligalionc peccatorumrecogiiovit,
.sibi confoedoral.Hos omnes et eorum auxiliarios re- cl divinamcum coeterisbonitaicm Collatidavii.
gia! volunlali el ordinalioni conlraire, et profeeltis'• 69. Rex vero ecclesiam S. Donatiani non solum
novi comiiis modis omnibus impedire hortalur et sanguiniseffusionc,vcnim eliam corum exsecrabiliet
instigat ; non lam ut ipse Flandriam, quod forsitani iinmuiulaliahitalionc niiillîplicilcrpoilulam, cunciis
fieri posse jam despcrabal, obtincal; quant ut viress inde spiirc.iliiseliminalis purgari, ccrpus:;uevencra-
comitis, quas sibi pcriculosassuspieabatur, enervett bile, quod ibi negligemiusquam decebsltunutlatum
eldcsiruat. fucrtil, in aliam (110) ecclesiam proecepitdcporlari,
67. Rex autem cum comité Atrcbalum. c'ivitalc ? qunicntis l'unus ejus ibi diligcniius curavclur, et
post aliqnanlum tenipus egressus, primo iusiilain, dcinde congruo sibi tioiiore iu ecclesia rursus hu-
dcinde Gandavumcl Brugas, aigre lum (nam ubique? itiarclur. Quod el faclum esl..
1èreAnglici fauiprcsplurinium intpediobanl)recepil,, 70. (CAPUT XI.MI.)Verumquid ibi miractili divina
elobsidioncin sua proescnliaroboravil. Unde cornes s osiciiilcrit dignalio, non videtur proetereundunisi-
el posl Pascha reversus per Insulamet Bctiiniam, leulio. Testati sunt enim mihi sciscitanti plerique
usque ad urbem nnslram Taïvennam pervenit, et ibii (lui affuoriinl, viri veraecs el religiosi, quorum
cum magno Clcri et populi gaudio susccpltisbiduoo *•• ( unum, Domniimscilicel Àbsalonem(III) S. Amandi
mansit. Postea cum castruni, quod dicilur S. Audo* i* Abbalem, pro suoesaiictitalis merito dignum esl hic
mari, caslcllanocl burgensibus eum gratanlcr (109), ), noniinaïi, quod, cum vcnerabile illud corpus, eo,
condilionihiis (amen quibusdani promissis, susci- i* in quo illud anle (112) qtiinquaginla Ires dics repo-
pientibus oblinuisscl, ci ibi paucis diebus moram li situm fueral, niontimonlo dirupto, de.lexissent, ad
foeisscI,ilerum Tarvannam traitsiensInsulamrever- r- gloriam Dei et Marlyris sancli oslcndendam, in
titur. lanliim a eorriiptjone alienum inventum est, ut nec
PARS Xli. leuuissiiiia quidem ntoilici foeloris nebiila exinde
Ecclesia Brugensis reconciliata. Corpus B. Caroli ,li asccnilerel, quoemues circuntslaiilium , sive idem
reposilum. Uiracula. Flandria pacala. fiinitsconlrecianiitim cl curani'uim, vel in niinimo
68. (CAPOT XI/VI.)liileren rex Roberlum rcliqnos-
s- aliqualcnus oflenderot. Vcriinilanten, cum quantum
Dania ex sororc B. Caroli, sive ea Ingertâ fuerit, t. teni l'illcrarum. quibus Guiliclmuscontes ail : < l'e-
sive Coecilia;de quarnin matrimoniis agit Pouiaiiusus litioni hurgensiun» S. Audomari conlraire nolens,
1.v Rerum Danicariim. fol. 198 et scq. pro co maxime quia îiicnni de consnlatii Flaridronsi
(104) Henricust rex Anglioe,qui patrem Guilielmi,
il»j) pclilioiieni libenli aninio roocperunl, et quia liono-
ut supra diclum, detinebai captivum. stius et l'uleliiiscéleris Flaiiilronsibus erga me som-
(105) Natus csl Stepiianus, postea rex Anglioe oe per se habueruiit; loges seu eonsueludines subscri-
maire Adela, sorore Henrici regis, cl paire Sle- e- ptas porpcluo cis jure coucodo,el ratas permanoro.
phano comité Blesensi. prxcipib... Acitu'u anno 1127, xvui K-iloud. Maii,
(106) Bolonia, sive Bononia, urlisGallia?Bclgiea?
:oe foria v die festo SS. Tiburiii et Valcrialii, » Siilisi-
ad mare Briiannicum, cujus comitatuin Stepiianus «s guarifiil Osto Caslellanus cjusdem urbis cl.Gulliol-
acceperatob ductam in uxorem Malhihlem,Unicaut »t mus filius; item Stepiianus cornes liolonia?, cl. alii
filiamet hoeredcmEustalhii comitis Boloniensis. quam plurimi a nobis liaclcnus cilati.
(107) t Morctoniiim caslrnm inexpugnabile in (HO) S. Gliristophoriecclesiamin foro scribil Gai—
confinio Britannioeet Neuslrioe.> Ita Rigordus j" in bertus num. 119.
Geslis Philippi Augusli. Hujus comitatuin, caplo ilo (IU) Absatonabbas suhscripsil lilleris Theodorici
ejus loci comité, dono Heuiioi régis acceperat Sic-
le- comiiis, quibus anno 1155 «Onfirmavitres Marcbia-
phanus leste Onlerico I. n , fol. 811. Ncuslria ibi iiensis nionasterii. De S. Amando el hac abbalia
pro Normanniaejus parte aecipitur. lute egintus 0 Fehruarii, quo colitur.
(108) GodefridumBarbatum, cujus filiamAUident îin (112) < Proeteritisjam scplcm hebdomadis, » in-
(luxerai uxorem Henricus rex. quil Galberlus. die scilicel 22 Aprilis. Errorem
, (109) Chesnoensin Probaiionihus ad lib. u Fami-ni- Lernmii, Mcjeri cum suis vcrnaculis Annalibuset.
»i» gencalogica?Belunicnsis, pag. 20, allcgui par-ir- iorimilu proclamaiionissupra indicavimns.
PATIIOI..CLXVl, 30
959 GUALTERUS,ET GALBERTUSDE VITA ET MART. B. CAROLIBONI. 9io
(
diximus jam lempus in monumcnlohabercl, sicér.ll A co.nsiiluer.ini adversoepartis"cunc'osaccersièrunt; et
'vulnérihus criidis et Omninorcccnlibus Iraclabilc, porianiéridiaria
j aperla eos in oppidumsusceperunt,
aç sî eodem die inlerfcclus fuissél»Tanta quoque IQuibus protinus lotam villam pcrcursantibiis, et
suavissinti odorîs fragaiilia lolum illum locum divi- ]rapinis ac incendiisuniversa vastanlibus, Guilleluius
i
niius ihfiiditci implevil, ul nulli foré dubiuiitvide- dcslilulum se Utm demum proesénlicns,quod solum
l'Clur, quad Deus fidelemsuum glorilicaré voluerit. ssuperesse videbat, fiigam arripuil : sed fuga sera
A Dominé factum esl isiud, et est ntirabile in oculis fuit*.Fugiculcin enim eunt Daniel Tenrcniundeiisis
nostris, QuPdniuiiiiuii éo amplius mirabilc judica- iconseoulus coinpr.clicndil,cl aïinis CXuluincotniii
tur, quod huinanorum cadavcribus corporum vix GuilichnocaptivumrcddidiuVpraigilur eodem die a
-aliquid aliud foetidiusoeslimamns. porta" scplçutrionali usque ad ponant australem
71. Eéclesia igilur Domini (115) SimPnisTorna- spoliala, cl incensa ac.inuliiliidinemililuininnume-
Cênsîsepiscopi minislcrio, qui in hoc ipsum a rege rahili coinpreiiensa, rex el contes Mcssiuasinona-
•dcFrancià fucrai accersilus, nioreccclcsiasticore- slcriiim adciiul, Guilleluium capltim secum addu-
:<:oiiCiîiata.Sed cl nicmoratum corpus summa re- ciuil. Quem cum posicra die caslcllano lnsuloecu-
-porlatui'cleri él populi dcvolioneel réverentia, et slodicndum commendassciil,Ariam porrexcrunl, et
»"
sepiiinoKalcndas Maii in ecclesia média tuiiiiilaïur, ca in dcdilionc. re.ccpla, Caslcluni el reliquat», il-
un extrême examine resurreciurus in gloria. laiti inlcriorem Flandriam facillimesubcgeruni -.et
-72. (CArur XL'VJII.)Quibus omnibus solemni- sic liitidcm ad tilcisccnilamhotioraudi Caroli mor-
>lcï(114),d eo quo dignumerat. honore, adimplctis, tcni Brugas ilerum redierunt.
rex cum exercilu, quem congregarcpnicral, Ypram
PARS X'iH.
coniendil, cl scqtionli (Tic,sexlo videlicel KalendûS
cwdis S. Carolipunili; duo fuga
Maii, comité sibi ex condiclocum exercitu ex parle Beliqui eovuilU:es elapsi.
alia implgrc occiirrcnlc, circa lioram diei scxlam
illuc usque pervenit. Porro soepe memoralus Guil- 74. (CAPUÏL.) Fralrcm quoque pjiçpositi Guel-
Iolmus Philippi filius, regioemajcstalis celsiliidinemi ricum, quein in mortem ejus conjurasse supra nic-
minus quam oportcrel reverilus, extra oppidum ei, ntoravinius, cum aliis fere viginli oclo dedililiis e
-mullprumet forlium quos sibi çonfoedcraveraivi- carcere prodticlis (115), de excclsa lurri proecipi-
rorum el armis frelus cl anintis, audaclcr occurril;[ lare feoeruul : sicque homicida?ilii condignistanta?
•etcontra imivcrsum illum exercilum acerrime di- iiiiquilali crncialibus inlerierunl. Qui quainvis non
micare coepil. Sed ille forlilcr se agere arbitrâtes, , p omnes consiliovel facto peccavcranl oequalitcr,ini-
dum hosiibusobslinatissinte répugnai, dum in ail- quilali lumen consentiendo, el iniquis auxilium
versos acicm dirigit cl instaurai, quoe sibi infeliiï- fcrciulo, paribus quodainniodo iniquilalis ncxibtis
laii.s temporatisel advefsilalis fovea proeparalasil,, se omiios obligavcrant. El ideo, quorum non ab-
miser ignorai. Elcoim jampridem aliqui burgenses-, • horrueranl jungi consorlio, conimdcm non imnie-
qui sacramcnlis ci non semel lanlum, sed fréquen-- rito suni punili supplicie Roberlum autem, quem
ter iidclilalem fecerant, cum quibusdam aliis ho- el ipsum ex conjuralis fuisse supra ostendimus,
minibus ipsius de prodilione ejus conspiraverant,, quiiiue itidem co quod a populovehcmentcrdiligere-
legalos inde adRogem direxeranl, seque ei portass lur, cl ntodis quibusdainexcusabilior.coelerisvidere-
itperlnros, cl GiiilchnumIradiluros juravcraiiL Voe c lur, iule salis puniri posse non oeslimabalur,sccutii
ntiindo a scandalis! imo, voe Flandrioe a proditio- >-. iibduceiedecreverunt. Quem cum Caslcluni usque
-liibus! Miranduni, nec minus miscrandum, quod d pcrdiixissenl,él ille realus sui inultam poeniiiiilineiii
lerra infelix, cui dominosuo per prodilionemorbariî gercrel, exlra oppidum cum capilis abscissionc
- contigerat, non aliter quam per prodilionemalium n aniiiiiidverlifecerunl.
-acquirerc valébal. El banc quidem pauci Vptvn- i- 75. (CAPUÏLI.) Dumca gerunlur, Iugrasitus Es-
siuni disposucranl faciendam.Jiidicaveranl namque c -D nensis, unus ex proenoiuinalisconjuraloribiis, ipii
comntodius regioe-voliinlaiiparère, quant imperiis is patmi sui Theoderici Discaniudciisisproesidiofre-
Guiltchni, cl sibi suspecta?polcslati subjacerc. Ne-'- tus, usque iu id lemporis excusaliones in peccatis
que idéo, utTeru'nl, quod ipsius personam in aliquo m -cxcusavcrai, cl pcrlidia; sua; icncbris obcoecaltts,
culparent : sel quorifmdani alfiniiimejus dominium 1,1 ipsius régis aspectibus cl comitis impudciilcr se in-
iniemperantius fuUivuniformidarenl. gercre non erubuerai, cl si quis cum super hoc cri-
75. (CAPUT ia miné impelere audérel, virililcr sese dcfensuruin
xiiix.) liaque cum ab hora dici sexia
usque ad nouant iilriuque diversis concursibus lib ib jiiclaveral, dilfidereCoepil: el primumquidem apud
aquilonali parte et orien.inli pugnatum fuisset, l, suos aliquandiu se la'lcndo coiilinuit, ac deinde
vexillo, quod in signum fnltiroe proditionis super cr - opporlniiiliilenilemporisnacttis, omnibusposlposilis
summumecclesioeS. Pelri fasligium ex proposilo to suoesaluti consulere gesiiens c patria profugil, et
. (115) Do Simone episcopo, fralre ulerino uxoris is pote cui Iributa sunt omnia, qua?hactenus proectare
il. Caroli-, supra-§ 1;aclum. gesta, ul supra § 5 diximus.-
(il4) In-Annalibusvcrnaculis Flandrioesequeutia ,ia ('115).Quod factum est 5 Maii, et laie ('cscribiinf
il- a Galborto leste oculaio num. 125.
de Ipra intercepta , cl Guilielmocaplo sileiitur ; ut--*
941 VITA PRIOR AUCTOREGUALTERO. 94a
in icrra nosua usque in hoec lenipora, me sciliceli À evidenterdeclaravilillud religionisproposituuiquam
hoecsci ibcnie, nusqùam ultra contparuii (116). (ictus arripuerif. Si enim vinculuniuxoris viiiculuni
76. (GAPDT LU.) At GuillèliifusViroviaceiisis^ett compellcbatsolvi religionis, cis quibus lanlo abusus
ipse, sicul alioruni claiiiit conféssiohé, conjuralo- fuéral tempore cur non abstïu'uiiarmis? Nunquid cl
rum unus, quem nimiruni aliis allentus, et finis; hoc lex conj'ugiicogebal? Ncquaquam. ISamsi vere
ipsius èXspeclationesuspeiisus, iiiiaclum feré roli- cum suorum réaiuum pbenilcrel, armis rclîclis,
queram, iniquitalcm suant ncquaquam landiu oc-- iixori, cum lanlum illa maritale debilum exigerel,
cttllare valuit. Sed quod in occutlo perpctravcntl,, adhoercre, et in sudorô sui vullus pane suo vesci,
indiciis conlinuo manifeslis apparuit. Slati'm enimt dislriclo fatigalus jejunio dcbuîsset. Nunc aulem,
post comitis occisionentet thesauri ejus direpiioneni i ul multprum rehiliouc coinpcrimus, iram Dei non
Viroviacmn regréssus,' non îninimaiii inde secum il solumpoenitcnilonon curai placarc , sed corde ob-
allulit parlent. Verum hoc suoe ncquil'ia?fruclu inii stinato excusatipnesin peccatis excusare, el Deum
longum loetari permissiis non csl. Cum enim de ad-,- magis-i'rrilans quam placans, peccatis pocata non
versario dejocto iripudiarel, et de daninis alîcniss vcrcliir augnieniare. Timcndiimest-igilur ei, el pro
insolcnler exsutiaret, repentions cum pavoï invasil, l, eo.etiam nobis, ne quia lardai converti ad Donii-
cl lerrilum de Flandrioe finibus cxturbavil. Audilo o B num, subite vcnial ira Dei, et in lempore vindicloe
namque quod frater suus Lambertus (117),qui lan- i- disperdat eum. Forsilan cl ideoibi lamditi aliis iii-
•tum, ul ex fine monomachioe,quant inde iu Curia a vilis servatur, ut, si lempore sibi induite non poe-
soepolaliGtiillelnti inicrat, claniil, innocens eral,, niluerit, et dono misericordioeDei superbe abusus
super morte comiiis impelerelur, cl quod ipse ab ib fuerit, justo Deijudicio gravius in fine.fcrialur (119).
codent Guilielmo, cui jam per stibrepiionem hoini- i- Quodeliam de proefaloIngrasno non absurde sculiri
i- potest. El hoecquidem omnia infra duos fere post
niiim feccrat, dilïiduciarelur, linierc coepit. El pri-
mum quidem ad defensionemse paravil, se in cra- ;i- mortent comiiis menses consummaia sunt.
slino reoelanlum stinntlis conscientioeeum exagi- i- EP1LOCUS.
lantibus.cuni nemocum adliuc pcrsequcrelur, uxorc re 78. Ecce volunlali vestra:, révérende Pater, imo
et p.iucjs suorum, rebtisque, qu.ascyebere polerat, L, jussioiii, ac fralrum inconnu pioe pclitioni, prout
secum assuniplis, sexto post mortem comitis die ie valut, parut : et materiam mei modum iiigeniî
fuga?se credidil. « Fugil nempe, ut Scriptura dicit, l, pariter cleloquii, ul in ipso apparel effeetu, tan-
iinpius, nomine persequenle (Prov. xxvni). > topero transcendciilcnivel contitigcre proesuntens,
77. Caslellanus aulem Curlriacçnsis, qui anfea ei imiliorum me reprehensioni simul cl irrisioni cx-
çxslilcral iuimictis, stalim ut lugant ejusaudivit,lt (G posui. Elcnim stullus dum non loquitur, plemmque
armaia îiiultoruiii mililuin manu niunilus, Virovia- ;l. sapiens esse crcdilur. Silentium nempe ejus non
cinii conleudit; cl omnibus quoe ipsius fuerant ino-o- tam putaliir sensus inopia, quam humililatis custo-
bilihus diriplis, miinilioncm totum evertit, et ne- iC. (lia. Unde el ego si omnino siluisscni , sapiens qui-
•e- dom put'aripoluissem: sed non eo amplius sapiens
niine rcsisteule, in lanlum ul nec slipes in loco ru-
mancrel, incendil. Ipse vero cum juxla Tornacum un fuissent. Nunc aulem, quia iniperiliam meanvscri-
ad villam quaiiidain dcvcnissel, Tornacensibuseum n« bettdo prodidi, sapicnles, in quorum manus boee
inseclaiilil)us,etcomprchendereacpunlrctentanlîbiis,is, tertc-pervencrint, iiidignabuiititr;milii : et a.liiqui-
uxorc et majore suorum parte, rebusque fere rc dent caluinniabuniur iiisipicntem, alii subsannabimt.
omnibus aniissis, vix equum naclus evasil.et in proesiimplorem, alii idiotam judicabuiit, nounulli
parles Norvioritm(118), duobus lanlum soeiis c.on- )it- quoque stuliiuiTmerilo inclaniabuhl. Quid ergo erit,
tenrus secessit. Ubi monaslerium qiioihlam niona- ut- Pater sancte, quod-me tanta rerum evideiitiacon-
chorunt adiit : et timoré magis, ut poslea patuit, it, vicLum-polerit excusare? Possunt equidem ohe-
htiinano quam divino compttnctiis, ntonachalus Uts dicnlia?i vestra mibi aucloriiate imposiioe,non in
tonsuram habituinque proesumpsit.Poslea vero oc- te- congruani caiisamoblcndcre : sed commodiusarbi-
casionc uxoris, sine-coiisciisu cujus hoc fecisse 3se tror caluntnias hujusmodi(120), eliamsi quo modo
asserebatur, paucis evolutis diebus monacbatum "n possein evaderc, quant insipientiatn mcam pertina-
dcscruii, cl ad soecnlunt, cl ad arma,derel'iclasine
"•e citer excusando, lanlo.mcoruin oumiilopcecaloiuni
rclraclalione mox rcd.i'il.In quo quidem facto salis
ltis eliam fallaciain addere, fructiimqueinilii humililatis
VITÀ ALTERA
(158) Ul narra lio proecedenlis cl hujus capilis lis Annalibusaliisque fabellis.Contra Mejerocum filio
planecongruil cuni iis quoeGuallcro, imo cl Suge-
fi- etiam patient Roberlum; sed auto 12 aut plures
rio descripta relulimus, ila loto coelodiscrepanl ab annos moriuum, ul ex supra diclis constat.
iis, quoeiu Annalibusvcrnaculis Flandrioe,in For- ir- (140) Lernuliusbanc conspiralionemIpris factarn
mula proclamationisBrugensis, et in Couimeniario rio ail die S. Vincenlii22 Januarii, et hoecex (ïbu|o-
Loinulii congesta sunt. Nonnuila in Commentar.o •io sis Annalibus.
proevioàiligimus. (141) Quomodotiiafca debeàl oeslimari,non facile
(139) Roberlus puer, filiusRobertiCastellani,fra- a- statui potest. MalihoeusParisius in Hisloria ad an-
tris BerlulphiProeposili. Ac cognomeuilli panique [iie num 1255 asserit compulari quamlibet marcam 15
Puer, seu Belgice Kiudt, dalum, quo agnomiiie .•a- va- solidisel 4 slerlingis. Sed varia apud singulasgénies.
rioefamitioeappellaiitur? Neulrius tiicntiofit in diclis
:tis vidèlur oestiinatiofuisse.
95S GUALTERUSDE GALBERTUSDE VITA ET MART.B. CAROLIBONI. -956
nehulosa, ita ul ltasloelbng'Uudiii.enullus a se di- A te lefra, secundo die poslea circa primam dioi pcîculit
sceritere posset rem aliquant, clanculo servos aliquot - cives, ci cl circa vesperam cjusdem socundoedici (142)
niisit Borsiardtis in curlem comitis proecaVereexi- Laudunénscs-Li lurbavil, qui in Francia a nobis longe
lum ejus adecclesiam.Surrexeralquidemeoiuesmulto remoli rc sunt. Sieut didicimus per scholares noslros,
mane, el distribuerai pauperibus, sicul consueverat, qui qi eodem tempore Lauduni sluduerunt, sic etiam
in propria domo, et sic ad ecclesiamibat. Sed sieut per pi negolialores noslros inlelleximiis,qui eodemdie
referebanl capellàni ejus, nocle cum in lectum se Loudonia?mercaturoeinlenli
L fucre. lulervalla ergo,
composnisset ad doriniendiini, quadam vigilantioe vel v< lemporum vel locoruin proedictoruiiinec equo,
sollicitudine lahorabal, uiciile quîdem confusa et nec n navigio quisquani iransiisse tam veloiiler po-
lurbala, ita ul iniilliplicirerum medilalionepulsalus, lerat. U
modo in altère ciibans latere, modorésidons in stra- 22. Adhoc quoque iradiiionis facinusperagendum,
te, tolus langiiidussibi ipsi videreiur. Cliniquein iti- ddispcnsalumest a Deout audaces et praisuinpiuosi
ncre versus ecclesiamb. Donatianiprocéssisset, servii de d sanguine proedccessorumproeposili Bcriulfi rc-
qui-ejus exiium proecavebaiilrecurrenies, dcnunlia- Ilinquerciilur, coetcrismorle pra-vemis; qui polentcs
vcriinl iraditoribus consulem in solarium ccclesioe > in i palria dum viverenl, fueruiît pciseiioe gravés el
coiisceudissecum paucis. Tune ille furibuhdus Bor-. B divitils < allhicbant, sed proediclusproepesilusiu cicro
siurdus el milites el servienles ejus, simul acceplis3 severitales gravissiinadegcbal el IIPIImodice super-
gladiis midis sub palliis, perscquebanlur comiténtini bus. I Nain sui nioris erat.cum in prirsenliam ejus
in eodem solario : dividenles se in duas parles, ilat ;alii|iiis acccssissci, quem oplimc novissot,ut super-
ut ex ulraqiie via solarii nullus eorum aufugcrctt bia 1 animi sui dissimulante, ex indigiialiuncjuxta se
quos iraderevoluissentrel ecce comilcm prostralumi sedenles i inlerrogaret, qitisnani essel : al lune pri-
suo more juxla allare in inunili scabello videruiit,, muni ' si placuisset ei, a.rcitunisahiiaret. Cum vero
ubi Dco psalmos decanlabal et oraiiones dévolus, ,, alicui
i pncbciidulam vciididissct canouicum, nulla
simul et pauperibus ilenarios erogabat. 'clcciionc canonioa, imo violenter iili investititrant
£0. El sciendumquam nobilomvirum et egregium n 'dédit. Nonenini aliquis canouicoiiimsuorum atulc-
coiisularetii Iradideruut servi impiissimi cl inhu- i- bal vollacile ipsum rcilargiiere vel aperlc. In proedi-
main. Mcliorcscl potcnliorcsqui a principio sancloe e clo fratrum loco ecclesioeB. Donaiiani canoniii
Ecclesioe,sive in Frauda, sive in Flandria, sive inn valdc rcligiosi cl perfecte littcraii olim, scilicel iu
Daéia, sive tandem sub Romanoiniperio floruissent, l, principio proeposilura?luijus arroganlissintiproelati,
progenitoresejus fuerunt, de quorum iraduce cornes is l'uehnit, qui ejus supcrbiaui rcprimeiites, eonsilioet
pius nostro lempore-concrèteset in virum perfeelum n C doclrina catholica conslricluin leitebanl, ne quid
a pucro cducalus, nunquam paternes el regios ex» > iuboiiesliimiu Ecclcsia pra'sumcrel. Postquant vero
cessil nobilcs mores et nalitralcs vitoehoncslates. s. in Dominoobdormierunl.reiiclus sibi ille pricposilus,
Clinique anle comitatuin multa insignia et egregia ia ad quidiiuidsibi vidcbalur ct.quo eum impetus arro-
fecisset, arripuit sanctoe perogrinatioiiis viam nt ganiioeiiitpulit, ferebamr. Siquidemcuni esset capiu
.llicrosolymorum, atque maris prpfunda ti'ansnavi- i- sui generis, ncpoles suos admodum cuulrilos et
gando, tandem post milita pericula et. vulnera pre re tandem ntilitia proecinctos omnibus in palria pra>
amore Chrisli soepe perpessa, volo iperoplato et loe- c- ferre sluduit, et ul lama corutiidem ubicunqiictit-
lissimo, in Hierusaiem asccndil, ubi etiam conlra ra netescerel, laboravil: unde ad liles et scdiiiones
bostes Christianoe fi:!ei strenue dimicavit, et sic, e, cognâtes suos annavit, bostes eis quos intpugtiarent
vciieranter adorato Domini scpulchrc, repatriavit. it. opposuil, ul sic fama per universos volaret, scilicel
In qua peregrinalionis itccessitaleet anguslia didicit ;it iiuantoepolenlioeac virium ipseel nepotes cjtts l'uis-
pius Domini-vernaculus, sicul in comitalu sedens ns seul, cui nullus in regno resisteret vel proevaleret.
soeperctulii, quanta ogestato pauperes laborarenl, il - Tandem de servorum condilione pulsalus in proesen-
.qua stiperbia divitos cxtolloreiilur, et tandem quota ,tn lia comiiis, cl simul a comité,ad hoc élaborante, ut
lotus munîtes miseria coiicuierelur : unde coude- e- D C probarei cum cuni tola successione servum fuisse,
scenderc solebalcgeiiiibiis.et foriis fieri in adversis,
is, sttgillatus, sicul pioedictuinesl; salagcbat qua fuga
non elevari in prosperis, et sicul Psalmista docelt : el qua aslulia sese serviluli opponerel, cl qua vir-
€ Honor regeniis judieiuni diligil (Psal. xcvtn); » iule libertatem usurpatamconservaret.Etcuin aliter
judicio priiicipuinet Virorumprudci.itiuin.comilatum un obstinatus non posset, iraditionem, quam diu deira-
rogobat. ctavcrai, lam inter suos quam inter regui pares
21. Conique lam gloriosi principis marlyriiimvila ila nclando exilu consummavitper se el per suos.
susccpisscl, torranim universi habilalores iufamia lia 25. Sed piissimus Deus iterum suos revocare di-
Iradiiionis ipsius perculsij nimis indoliicrii.nl,el mir'
nir' gnatus est per terrorem signorum : nain,circa vici-
rabilé dictu, occiso consule in castre Burgensi in niam nostrani in fossatis aqua?crticntoeapparuerutil
mane unius dici scilicel feria? quarta? fama impia? lia? in signum futuroecoedis,'perquod a suo scelere evo-
.-mortis ejus in Londonia civilatc, quoeest iu Anglia ;lia cari poterant, si induralo cordis zelo non conspi-
(159) Laudalur etiam a Guallero Desiderius «s .* (160)Lobiumest exstans pars domusultra ïiiuruii'
inusla lamen illi aliqua nota infra niiiii.75 e verbis
rt>is aul parielein infra tecteni.
Roberti Pueri. At mini. 157 dieitur morluus 17
Decemb.et consciusconjurationis.
ft« ". VITA ALTERA.AUCTOREGALBERTO. ML
briuiii. Non intérim cessabaiil (161) trahere sagillas A rc reliquerunl, Quo audito summo niane Caslellanusex
ad invicem et jacere lapides et conlorquerc jaciila a Gl Gbendt, el Iwan cum mnJiiludiné obsidionisirrûé-
mûris. ra
rani, diripienlcs omnia quoeusui suo ad asporr.ut
52. Tandem clause die^ noclis lempurc melus et dum di invencrant. Tandem faeulisigneis tectis suppo-
vigilioeulrobique agebanlur et insidiabanlur sibi, si sitis si (163) incenderunt domus et curies cl qnoecun-
quisqnai» sc furarclur, ut fugerel al) obsessis, vcl que qi igné coïisumi polerani ibidem reperla. Quaj
aliquis latenler per mtiros illaberelur ad obsessos quam qi cilissime omnia eonflatione et ventorum
in eorum auxilium. Proinde per omne tempus obsï- fc fomenlis, el insania tcmpcslàtis igiiis dcslrucia
dionis ulrobiqiievigiHoeet insidioe agebanlur. Sa:- si sunt, et omnia admiratione lesiificaiumest, scilicel
pissime vero invasionem fecerunt, obsessi singulis niliil n' lanti scdificiicl lignorum tam cclerom passum
îioclibusobsidentibusfortissimo congressu, et acrins fi fuisseadniliilalionem.
piignalum est nocte quam die, eo quod ob lurpe! 54. Quinlo ldus Marlii feria sexta, Danielunus de
facinus sese in die non auderent manifeslarc ob- paribus p regni , qui anle -tradilionem comilis in
sessi, qui quoquo modocelari el evadere posse spe- amiciliaaile
a fuerat cum proeposiloel nepolibusejus,
rabant, ul, si forte evaderem, nemo de eis crimeni acceleravil
a ad obsidionem, simul et Riquardus ex
iraditionis suspicarelur, cl ideo in nocle pugnabant, B Woldman,Tbeodoricus
\ caslellanusDikasmulisoppidi,
lanlo acrins, quanto se crediderant per principesi Wallerus \ Bulelgir (164) comitis. Unusquisqiieitaque
obsidionis,qui eis assensum annueranl, forte post- islorum i! principum cum Iota sua polentia venerat ad
\
iiiodumexirc et a criminc faciliter purgari. Àt prin- \iudicandam modem comitis ci domini sui. Qui
cipes non curabunt quid obsessis promitterent, etl quidem q onines poslquam convenerant, cum civibus
quota juvanienta faccrenl, solummodoul pecuniami noslris, i âccilis quoque omnibus in obsidione pri-
et lliesaurum boni comilis ab eis cxtorqiicrcnt. Ett malibus,i conjuraverunt, anlequam permitterentur
jure quideni sic feeerunl accipienlcs ab obsessisIbe- iinlrogredi in suburbium, sese inviolabililerobservare
saurum comilis el insuper douària nûilia, quando-. loca ' et possessiones suburbii ad saluicm et profe-
quidein nulla lidesel juramenla nulla illis dobebant it clum< civium noslrorum : deinde uno anima impo-
ohscrvari, qui legilimum et naluralem dominum li lluque adversarios el bomicidas impiissimos aggre-
suum impiissimi servi Iradidùranl. El nimirum abb 'di, expuguare el Deo volente evincere, et nul'.i
ir.ihiicissuis (idemel juramenla, quoenulla illis de- i- reoruni parcere ad vilain, née aliquo suo ingénie
bcbanl, quoero.bantsibi salubrilcr observàri, qui ii oducere et salvarc reos, sed disperdero el commuai
domino suo el palri lotius comitalus mortem intu-!- „ procerum judicio agerc ad lionorcm regni el ad
Ieranl. Juslius ergo ii, qui consutem dilexcrunl, l, salulem babilanlium in eo, simul confiniiaverunl :
eliam in morte, quid et ad vindiclam couvenerant nt salvis quidem rebus.civiumet suis, el salva omnium
et ibi susiinuerunt melus, vigilias, vulnera, agres- s. re.qui in obsidione laborarent pro morte consulis
sus et oninia quoe in obsidione perpeti soient ad- Ji vindicanda.
versa ; juslius, inquam, obliniiisscnt caçlrum et 55. Quarto idus Marlii Sabbnlo, ediclum exiit a
lliesaurum et cemilialia posl domini sui morlein, n, principibus, ut casirum ex omni parle, qua acces-
quam iradilorcs pessimï, qui ulrumquc et locum et sum baberent, invaderenl onines, qui in obsidione
divilias loci destruxerant. Hiijusmodiraiione soep'e p'e consedissent : et quidem circa meridiem armaverant
eolloqiicbanlursibiobsidèntes et obsessi. Al obsessi ssi se milites simul cum civibus, el circuibanl impeten-
solani in responsalibussuis excusalionem Iraditionis iis tes igné portas castvi. In quo aggressu posticum,
proelendebant. quod juxta domum proepositi stabal, incenderunt.
83. SextoIdus Marlii, feiia quinla-ad obsidendum un Gu'.terumcum majores portas castri invaderenl;,
accitcurrit caslellanus (162) ex Glicndlcum sua po- >o- subdiicla feni et siipularum arida congerie, et accilo
tçntia et frater Baldevini ex Alst, nomine Iwari. ni. milite, qui ignem slipulis ingereret, abintus casirum
Nocte igitur proeleritaejusdem ferioe quinloe, quia nia D
n lapidibus, sudibus, lanceis, sagillis oiirnii sunt bi
Isaac se conscium sceleris scicbai el damnabàt liât qui aggrediebaulur: ita ul quasi molaribus pétris a
(urgobat enim cum timor mortis)cum solo armigero îro propugnaculisdejeeti innumeri loesiel couquassali,
sno aufugit, simul et uxoi' ejus et servi et pedisse-
se- gateas el scula, vix.a. porlarum lesludinc, sub qua
quoeuniversaque familia ipsius, et ubi coniigil eos . lalilabant ul incendia adminisirarent, cum sainte
manere in tam arclo noclis aufugio latuerunt : do— do- viloe aiifugerenl. Qiiemcunqueigitur persequebatur
mniu quidem et ciirtcm et majorcm supellëclilem i et lapis ab. alto dcjeclus, quanioecunquefnisset virtulia
rcliquas res, quas bactenus polenler el libère possc-
>sc- et virium,passusestsuii'uinam gravissimam, ita ut
derant, désertas et sine consilio in proedamlioslibus
bus lolus prostralus et confractus, nioribunduset exani».
'
(161)-Id est faculari, phrasi Gallica tirer, lia et (164)-BulelgirBelgis butetier, Francis boutilier,
cap. 8, n. 61. vox a faïUoncseu bultonodeducta. Apud Anaslasiiim
ma- Bibliolbecarium i Léo 111papa Cecilbuttbnem argen-
(162)SigerttsCastellanus Gandensislitteris dona-
tiomun15.Garoli subsignavit. leuni cum canistro suo.» Hinc bulicael buiicula, uti
[>ro- . eliam butetiavinset buticnlarius, qua voce Hinc ma-
(163) Gualicrus n. 49 iradil doiriumIsaaci a pro-
, prio traire Dcsiderio inceusam, scilicel adjuloi ab rus aliique sunt usi et signifleatur oeconomus, pro-
bis mililibus in ejus lutelam advocalis. mus-condus, seu pincerna, ut mox patebil.
$7S GUALTERUSET GALBERTUSDE VITA ET MART.B. CAROLlBONI. 97(5
lins fcadcrel. Qua infcstaiione arnïiger iinus aforis A juslissime
; dolens pro morte domini sui eonsulis cism'
sagilla trajeclus cor expirav'u. Tumullus el clamor sua potenlia ad obsidionem.
ulrinque grandis, et gravissimuscoiigressusfuit, stri- 57. Seplimo decimo die ante Kalendas' Aprilis ,
dor quoque armorum et fragorin alliori aeris reper- feria quarla (166) cum sanclificâiiis, in nocte S.'
culiebalur concavitale. Merebalur tandem pugna Gertrudis (167), comitissa Hollandciisisad obsidio-
vesperlino lempore : et cum nibil proetcr morlem el nem accessit cum filiosuo.el milita mullitiidine'cum
(Iâiunum oblinuissént aforis, subslraxcruut se a ipsa. Sperabat enim ômnes obsidionis principes
maris ci propugnaculis castri, el collecta mulliludi- clëcluros (iliumejus in comilcm, eo quod illud ei
uissûîç parle,de fuluro noctis periculo sollicilaban- cives noslri 61 plurcs principiim suggessissent.
lur, ;|c,quo aggressu obsessi magis el magis animali Habebal quippe magnas gratins eis comitissa, et
sunt, eoquod invasores suos, tolruiniset vulneribiis laborabal oiunium procerum animos convertere in
infeelos, a mûris propulsos vidissent. amicitiam sui, dando el pfomillendo multa. Qua die
CAPUT Y1II. Frqolsus el Bolduvinus ex Somerengliem milites
Accesms comilissoeH ollan- quasi a Willclmo Iprensi se venisse si'mulabanl;
Vires obsidcnliumancien.
dix: lûliquiai e lempto delaioe.Caslmmub obsessis^ dcnunliantes priucipibus obsidionis regem Francisé
, munitinh. - dédisse comitatum ipsi Willelmo Iprensi, el super
56. Tertio Idus Marlii Dominica siib specie paeis hoc universossollicilos reddidil, qui lilium comilis-
soeproefaloeeiigendum spoponderanl. Astute ergo
iitrobique observabâlnr. Priore die ante Idus Marlii
feria seconda et feria lerlia poslea convenerunt hujusmodi mendacium et simuiate milites illi pro
vcrilale annuntiaverunt, ; ut ea aslucia differrent
Biirgcnses ex Ghcnd, et avidissimaliirba pra>donum
simul cum ipsis ex circa sibi adjacentibus villis ad concessioiiem prinçipum obsidionis de suscipiendo
obsidendum. Nam pro ipsis mandaveral Caslellanus filio proedicloecomilissoein comitem. Quo audito,
si forte verum fuissel.
ipsorùm, ul collecta viruile el communione sua, principes indigne ferebaut,
armali el ad piignandum insullum faccrenl ad cas- Willelmiim Iprensem coinitatu a rege donalum.
truiii singulàriter et per se, ulpote viri gloriosi in Conjurabanl ergo el fide sese taxabanl nunquam,
certamiiie el pugiue Iiabentes scienliam dcmolicndi sub ilio comitéFlandrioe immérité, sese miiilaluros:
obséssos. Cumquc sese singulàriter in obsidione nam omnibus suspeclus erat et nolalus in tradilio-
insultum facluros audissent, associaverunt sibi nem domini eonsulis.
uiiiversos sagillarios et ingeniosos operum arti- 58. Sexto deciino Kalendas Aprilis feria quinta,
fices"el audaces raptorcs, bomicidas, latrones «tCQ canonici S. Donatiani in meridionali parle castri
quoscunque proesumplorcs in omne belli nefas, per scalas muros conscenderunt-, in qua parle
'nique triginta plaustra oneraverunt armis; pedeselt scrinia, et ferclra sanclorum el reliquiarum suarum
'cqùonccurrebant, Speranlcsse oblenturos maximam , eniiseriint, accepta prinçipum super hoc licenlia et
pecuniam, si forte se sibi redderent obsessi. Eratt consensu , traiisluleruntque in ecclesiam B. Cliri-
'quippe validus et infinilus exercitus eorum. Qui cum1 stophori, quoein medio foii consila est, eorlinas et
'juxta portas suburbii accessissent, violenter ingredij aulearia quoque tapela, cappas palliatas et scricas,
àusi sunt : sed in faciem restilil eis omnis obsidio- vestes sacras, el librorum aggerem et ulensilia
'iiisy'quoe intro occurrebal, niulliludo, et pênee tcmpli, et coetera quoede perlinenlia ecclesioeeranl,
'pugtialum fuissel undique, nîsi quod sapienlioress elala sunt. De redditibus comitis brevia et uolalio-
•sese composuissentin ulraque acic. Nam datis dex- ncs, quoe proepositus sibi et suo conservaverat
•tris et acceplis, fide el sacramenlo juramenti sesee WillelmoIprensi, quia forlunam suam prprsus
taxabanl, qualenus cadem intcnlionc cisdemque e nnilalam vidil, interventtt Fromoldi senioris eifeni
'armis, et codem consilio in obsidione cum ipsis jg perpessus est, sicut omnia sanclorum scrinia et
'jungcrenlur, salvo loco et rebus nostrorum civium, , armaincnla tcmpli invitus permisit auferri. Slabat
!alquë vernaculos et sagaces in pugna secum tnnlom in D' igitur ecclesia S. Donatiani sola et déserta tandem
-'rèiinerent, alios vero retrorsum rcinandarenl. In- ,_ relicta traditoribus, qui in ea scortum baberenl et
gi'essi sunt ergo cum maxima mullitiidine Condenses jS cloacaria sua, cl coquinas, et lurnos; el omnia
'illi et complevcrùnl locum circa castrum. Deinde je immuuda immundi agerenl. Jacebat quoque
fparaverunt operatorcs el artifices eorum scalas, s, . ipse-'.piissimuset.Dei servus Carolus cornes solus
'qùibus muros conscenderent, Eodem tempore rever- r- adhuc in loco, quo marlyrium-susceperat, reliclus :
' sus'est (165) Razo Butelgir a S. iit suis'tradiloribus. Igitur poslquain elala sunt omnia,
JEgidio, et veriit
i\>'!:•"] <:-
* (165)Hic estRazode Gavera,quipluinviisdiploma- j- (167) Hicc est Petroniila, <lucisSaxonioefilia, nu-
libiïs B;;Caroli cl. successorumcomilum subseripsil, it, pla Florenlio II, comili Hollandioe, cognoniento
oliain subinde Razo butellarius el Razo pineerna, a. , Crasso, quo in flore aelatis anno 1122 monuo, boec
Èsl Gaiierain agro Alost'auo. vidua pro (iliosuo Dieiléfico VI, rcgiiiicu comilalus
sibi crediti, tutorio nomine, strenue ac supra sexiini
(166) Hoc est inilium niissoeferia iv post Domini-
u" administravit. A mone in monasterio Reinsburgensi
cain 4 Qùlidragesmioe,quoe feria' x anno in tioctem, ?'» a se conslruclo, bonorificc anno 1144 scpnlta. Silet
ul hic dicilur, sivé vigilinm$anct(eGertrudis incidit,
"» Mejerus de accessu biijus comitissoe;de quo erroro
ides.ll6 Martii. reprehendilur a Scriverio,
9TÏ VlTA ALTERAAUCTOREGALBËRTO. Ô18
quoepcrmissà sunt cfferri, canonici fientes, et sine A videbàtur fuisse plures, qui lot ab inlro vuineribus
consuela veneratione ponabant reliquias &anctorum inficeret, el minquam cessaret. Cuniquc ipse ad
in dolore el suspiriis et plauclu. Nullusque proetcr obsidenies traherel, traclus ipsius discernebalur ab
clèrum, el paucos in cll'crendoea sacra permissus omnibus, quia vel pcrcuieret gravi vulnere nudos,
est ad muros ecclesioe: ulrobique enim stabanl. vel jaclala sagilla, quos persequebalur armatos sine
armali proecavcntes sibi, et inler tôt arma (amen vulnere conlusos, stupefaclos in fugam vèrtebat.
sanclos venerali sunt, pacem el viamen Iaioribus\ . Adfuit eliam cum reis illis inil>:sWeriot, qui a lem-
sanclorum offerendo.Exlranea fuil quoedamet rarai pore juvenloesuoefur et lalro manseral, hîc stragem
valdc lalis processio, in-qua Algerus eamerariusi maximam inler exlra muros insullum facienles fè'ceV
proeposili cappam juxia inorcm clerici indulus,i rat in obruendo el dejîciendo lapides, qui sola
crucem fcrebal. Nam cum v'noedesperarel, tali dis- manu sinislra Ulebantur. Ad hoecvero nefanda infi-
siiuulalione evasit. Indoluerunt ergo omncs boni etl niluS eral reorunvel coadjuloruin infra muros nu-
universi civiumde tali rerum evenlu : loeliquidemi nicrtis, die ac nocle vigitiis, pugna, insultibus,
quod reliquias sanclorum oblinuissenl, qui in pras- labore quoque diverso desudantium. Nam portas
dàm inimicis et raploribiis loci relicloe in ecclesiai castri tense et lapidum cl fimorum comporiâlioni-
fuissent, si remansissent, sicut cum caplione castrii "B bus intrôrsum humaveranl ab imo usque ad sum-
et invasioneecclesioepostmodumapparuit. mum : neexustione el incendio porlariim facto ad
59. Et noiandum quod in tanlo lumultu rerum ett eos forte ingrederentur aforis. 13tique appositis igni-
lot domorum incendiis, quoe per ignilas sagittass bus in parle orienlis, portoegrandes pêne perustas
nocle tectis suburbiorutn injcceranl ab inlus, ett fuerant, ita ut forainen maximum patuisset,' nisi
eliam lalrunculi exlcrius, ul sibi aliquid furarenlurr proedicta materiarum mole obserasscni. Tandeni
et inler toi nocl'ium pertcula cl lot dierum cerla-- cum inirinsecus exilus porlariim lapidibus et terrse
mina, cum locum scribendi ego Galbertus non habe-- aggeribus obruissent, aforis desinixerant utrobiqné
rem, summam rerum in labulis notavi, donec ali- pontes, lain el;sessi quanvobsidenles, qui ad cas-
qua noclis vel diei exspeetata pace, ordinaremn Irum direct! olim fuerant, et ita nullus àditus relicUis
secundum rerum evenlum descriplionemproesentem, !> est inimicis, vel exitus obsessis.
ci sic secundum quod videtis et legilis, in arcio o 62. Igitur cum securos fecissent se obsessi in
posilus fidelibus iranscripsi : ncque quid singuli Ii cxilibu.s suis, iiistabanl obslrueïë fores lempli ad
agerent prai confusioiicet inliniiatione nolavi, sed d meridiem et fores domus comitis, quoeexibanl in
hoc soltuiiintenta menie nolavi, quod in obsidione e casirum, foresque quoea «lauslro se porrexeranliiï
coinmnni edicloel facio ad pugnam cl ejus causam n p*- casirum : ul si aliquo suo infortunio curlciii coniitiS
congestumest, alque ad hoc quasi me invilum, utit perdidissent, sese recipeïent in domum comitis el in
scripturoe commendarcm, coegi. domum proeposili, siinulque in refeclorium et c'.au-
60. Scaloeigitur structura taliserat.Primumlatior>r strttm fralrum et inIra ecclesiam. Slahat aulem
t- ecclesia B. Donatiani oedificalain (169) roluiidum et
scala cum suis claviculis fabricata est, juxta altiiu-
dineni murorum castri. A dexlris et a sinistris veto o altinn, conlecla ficlilio opère, ollis et laleribus cactt-
conseptoesunt virgoeicnacissimoead modum parie- ï- minala. Nam olim legumenecclesioelignoruiucompo-
is silione aslruebalur et elevala maleiiacampanarii in
lis. In f ionte vero scaloeconsimilis paries consentis
i- altiuidinem artificiosum opus eadem susceperat
est, super quam scalani altéra scala stiïclior et lon-
gior simili opère constructa super imposita est st basilica. Unde de lionestalis sure fulgore proeeiïiirie-
jacendo, ul post crectionem scaloe majoris minor )r bat, velut regni sedes, cl in medio patrioe seeurilale
scala infra murum laberelur, atquc parictes dextror-r- et pace, jure et legibus undiqué lêrroepalribus salu-
surnet sinistrorsum et in fronlc consepli, in defen-n- leni et justitiam demandans. Quippe ignis dispendio,
sionenvascendenlium undique slarent. omnis lignorum maieries consumpla est olim, et
61. Hic non est proelereundum, quod pluies in- n- i|) ideo contra ignis molesiiam lapidcum et taie opus
clusi fueraiu intra casirum, qui in morte comitis lis coiifinxerant ex ollis el laleribus, quod elementum
vei non fuere opère vel consensu, sed vel inierccpliili igneum éxurerc non poluissol. In parle quoque
evant simul cuni reis, eo die quo clausi sunt infrâ râ èjusdem lempli occidenlein versus, lurris fortissima
muros primmn. llemque pluies crant, qui spônle île ' in cadem lempli esseniià alliore slalura eminebat,
inlroierant simul cum sceleralis, qui licet in opèreire in supremis dividèns se in duas lurres açuliores.
eimaleriali occisionenon adfuîssent, assenliebantur ,ur Munis quidem circumeinxerat et domum proeposili
lamen reis. llemque plures et in prima et subse- se- et dormilofium fratrum et clauslrum et pariter
queulibus obsidionis ingressi erant diebus causa isa ômne illud casirum, atquc ille murus, quem tandem
do obtinere sibi proesuinpserant, propugnaculis et cir-
prelii et lucri. Inler quos imnianis et in sagiltando
sagax et velox tirtihculus umis, nomine (168) Ben- m- cumeursu ad exlra pugnandiim allior et fertior sla-
Wi.n,aderat. Hic circumibal muros pugnando, modo do bat. Et quanquam in semurus forlis, cl asceiisovia
bac modo-illac discurrens, quandoque solus ipse ise firma fuissent, elaborabant nocle et:die sese.tulioreg
(168) lufra nuin. 117 et 119 Coferellns cognomi- ai- (169) Cum scilicet posterior pars lempli needum
natur, ubi de ejus l'ngaet snpplicioagitur. essel adjuncta.
§79 GUALTERUSET GALBÈRTUSDÉ MTA Et MiVRT.B. GAROLIBONI, ggO
jntriiisccus reddcre, qui puguaturos se fore contra À A lincre liberlalem jam a caslro, et deindc, insiituta
univcrsum mundum amodorintellexcranl. < poena pro tam inimani faeinorc ab episcopo r\
eis
i
inagis!raiibus,"a:beanl in cxsilium perpeiuum, m sic
CÂPUT IX. (quoquo modoin cilicio et poeniieniiaDeo mcrcanlur
Colloqniainler parles de coinposilioneirrita. Interce- iréconciliai'*!,quem graviter offendcrunl. Nos vero,
ptum casirum.Fuga obscssorumin lempluni. (ego et proepositus,ci Robcftus puer, cum Iipininibus
63. Tune tandem reniinisci potèrani pioverbii nosiris parati similis secundum universi gencris
sui : t Si iiitcrfcceriiniisÇarolum, quis viud.icaluriisi judicium salisfacere omnibus, quod innocentes su-
j veniet illum? ».Et vere inflniii eram, et eorum adI mus ab opère el consens»-iraditionis, et super hoc
I viudicandum venicnlium inccrliis Iiominumproeler iunuceiiliam noslram probare omnimodopài-alisu-
Deuni nuinertts erat, cl ideo, quis, uonien iiilprro- mus, si quis sub coelo iiominum dignetur susciperc
gativum el infiniEumin proveibio eorumviin rcclanii probationis noslroe argumenta. Do'ininusmeus proe-
et pleuam oljiinuit. Et sciendiim quiamilites illii pôsîtus coramiinivorso clero suoeinnocehtioeproba-
slienui inius quidem cum reis fuere, quibus seulperr tione:!) quanlumcunque gravem se faclurum offert,
animus exeundi vel extra a muro cadendiel labcudii eo quod conscienliam suam mundam lestclur. Re-
erat prompiior, si forte locum habuisscnl; co quod1B B quirimus ileruin a Vobisut salva vila el membris
communiicr sub nota tradiiorum ascriberenlur,, suis permiltalis ncpoiibiis reis et in iradilioiie no-
quicunque obsessi sunl cum reis. Quo rescilo prin- latis haberê in cxsilium elindi liberlalem, et nobis
cipes obsidionis, coilectis consiliariis et oplimaiibus s veroeprobationis sentenlia puvgari, mililibus scciuir
inajori prudenlioe,ncccsscruiilad muros, et usi suntl .duinjus soeculare,clericis secundum scripla diviua
colloquio cum omnibus intro obsessis; Jusseruntt examinari. liceal. Quod si iieri abominaverilis, vo>
igitur sibi ad spcciaculum inuroruin evocari illoss iumus melius sic obsessi simul cum reis vivêre,
obsessos qui rei non fucrani, et oblulcnmlcis licctt- quain ad vos exire et lurpiter mori. i
tiam ci potcslalcm, si yellcnl, exeundi ab obsessis, i, 65. Cumque complessel orationem caslellanus
salva vila et membris eorum, quorum quidem aperlaa Jlakel, exorsus est quidam mililum obsidionis, no-
foret innocenlia. Coeleruni proeler reos, si aliqui ii mine WalleruS, respondere proediclis : c Nullins
exire voilentcl probare innoccnliamsuam secundum n beneficii înemovcs,essevcslri, nulliusque dileclionis
judicium prinçipum, cadem libertale exilent. Reis is anliquoevesligia jure observare deinceps debemus,
vero nulla dispensalioiie subvenireiur, qui lanlum n qui dominum comilcm Iraditum, a nobis sicut tli-
facinus, et ante boc inatidiium peil'eceraiil crimen, î, , gnum fuit lumulanduni el deflendiim,violenter so-
imo iuaudilo plccterenlur exlciininio, cl ante boc ie clusislis, sitnùlque cum reis parlicipaslis ihesauruni
inaudiia nioriendi acerbïîale* Igitur secundum eili- i- regni, et rcgalem aulam ipsius injuste possidelis,
clum elpaclum iiiijusmodieximuil perplures, cpiia ia impiissimi tradilores domini vcslri, ad quos amodo
ecruinerai aperla innocenlia, aut parati fuerunl, I, niliil pertiuel de regno, et coinitalu. Omnia enim
ifitbtis minus credebatut\ probare innoccnliani. tam vilain propriam quam rem exteinsecam injuste
64. Tandem proepositus vullit trisliore et oniisso30 possidelis, quoniam quidem sine fide,.sine lege vos
majeslatis suoe rigore et superbia , ineiile consler- r- fecislis ; el ideirco onines Christiani nominis prof'cs-
naltis accessit ad col'oquium, cl frater. ejus caslella-
a- soies contra vos armaslis, quouiain principem terras
nus Hakci usi sunt humili raiiono in vcrb.is liujus? sr Jiujus pro juslitia Deiet lioniiiium Iradidïslisin sacio
modi. Responsalis quidem proeposili et, omnium ni Quadragenario, in saçro loco, in sacris oralionibus
•bsessorum erat caslellanus Ilakel, qui solus pio l'o Dco proslratuni. Raque deinceps fidem et hominia,
omnibus loqucbalur, et respoiidil ita piincipibusi : quoehactenus vobis servavimus,exfesUicamus(170),
« Domini et amici noslri, qui noslri iniserentur, si damnamus, abjicimus. » .Aderal huic collocutioni
aliter nobjs accidisscl aliquo vestigio dilcelionisan-
n- loiius obsidionisnniUiludo, qui stalim finita respon-
tiqnoe, debenl pietalis oilicia erga nos exhiberc, e, Q i sione ista, arreplis feslucis exfeslucaveruiit illorum
quantum polerniil, salvo honore Suo et faculiaie. le. obscssorum hominium, fulem cl securilalem, et
Rogamus ergô vos et obsecrainus, principes terroe i'oe separaii sunt ab invicein cplloquentes sibi aniuio
hujus, et.memeiiiote quanioedileclio'nisbona consc- se- iralo elobslinato„ulrobiquc bine ad expugnandum,
cu.tifuciilis a nobis : misei'cmininoslri',qui mortem
;m illinc ad resisteiidum.
domini comilis vpbiscum conqucrinnir, deflemus, is, 66. Eodem die ab armigeris abbalissoe Aurinia-
reos'damnamus, et prorsus expelleremus a nobis, \h censis ccenobiiaudivimnsevenlum Isaac, qui eadcin
nisi quod noslri sanguhris propiuquilalem invili 'ili nocle qua fugerat, cum se credidisscl venisse G.an-
quidem servamus in ipsis. Tamen ohsecramuspoten- "n- davum, vénérai juxta lprani. Fugil ergo.ihdç usque
tiam veslram, audite nos super nepoles noslros, as, in Steenvordam villam Widonis ge.neri sui (171),
»b-, ubi acccnlo consilio, nocle Tcrvanniam descendit, c!
quos reps dieitis : ut liceal eis per vos exeundi ob-
(170) Exfeslucare, abdicare jus, possessionem,;m, (171) Imo sororii, quia ul infra num. 94 dicitur :
aut dominium, virgoeaut feslucoearrepiione, ut inox
IOX- iWido duxoral uxorem, sororem Isaaci, nepieni
dicitur, et traditione sive abjeeiione, diximus vi proepositi. » Go.UseulilGunl'lerus
ut uiiin. 49.
Februarii ad Acta B. Hildeguiulispag. 920.
bai VITAALTERAAUGTOREGALBERTO 982
lalentcr èl furliin monachicumhaliitum assumpsiî. Â ulrosque a piignâ, él mulla loesi'oïie
À ul accepta Gcndcii-
Coeleruni rumor et ïequironlia Univcrsorumperse- ses se éxspeciabanldieiii crasliiutm, quando universa
queliatur fugientem, ut iiullatenus laterel, qnin simul si ciihi ipsis obsidio, violenterereclis majoribus
sialim Veritalemresciiént. Iguur advoeali Tervan- S( Scalis, ingrederenlur ad obsessos.
ni* filitis (172), cum Isaac réscirci, irriiit in clau- 68. Quarto decimoKalendasAprilis, SabbalOjcum
strum fiatriini, et reperil in Cuctillaiaienlerti in ïucescenle
fo rnanCobsessi in diversavevali parte ca-
ecclesia, èl quasi psâlmos riimînanlcm. Clinique S| stri, post pugnas quotidianas membra" dédissent
capltiiiicdiixisselIsaac, virgis cl vinculiscoactum et «quieli ; el cum patdisper securiores forenl, quod
flagellatum coiistritixil; cl ita extoisil ab eo, lit lieslcfno
)| die egregic pugnassenl contra forinsecos
reos in comilis traditione proderet. Et respondil1 Gendcnscs(. (namque ea securitate vigiles murorum
confilensdése, et aliis nomiuaiim reis, superaddens» proeeottato
j die introieranl in domum comilis ad
"
pluies fuisse, qui conscii seeleris et adminislralores jignein leperaccre se prôpler asperilatem frigoris et
fuissent renrum, iradchtiiim actualité)' comilem,i ^venlorum, in vacuum relicla curie castri), cives
scilicel gladio malcriali. Subjunxit quoque de cOii- noslri i in tncridiôiialiparte, qua sanctorum reliquioe
juraiione prodilionis suoecum Bosiardoel Willelmo> élatoe < fuerant, intro eonscenderuiilper subtiles sca-
ex Wervi, Ingranno de Esna et Robèrto Ptiero,>"B las ] el latriecs, quas solus homo i'errel. Intus quippe
Wlfrico fraire proepositiet paucis simul annumeratiss sine sonitù Cl elaiiïorcsese collegerunt in magnas
bomicidis pessimis. El retiilei'unl aliqui dixissc e jicies
; el proeinunitasad piignandum. Statinique ordi-
Isaac, in suffossioneUnius quercus in potnerio, do- iiabant j minores inler se ituros ad portas majores,
nmi suoe âdjunclô, pecitniamradiciliis abscondissc, i, ut terroe et simul lapidumcongeriem siistoHerenta
quam milites loci iioslri perscrulando cl Cifcuuï- portis el introituiii faeérentexlra coiisistentibusuni-
quaque fodiendoUsquc in viscera terroeibant fru-i- versis, qui hoc factutti adlïuc ignorabanl. Portam
slrali. quoque uiiaiii castri in parte occidenlis repererant
67* Quinto decimo die aiite Kâlcndas Aprilis,, clàilsam firinil'erClaviséi sera férrea, nullaque terroe
sexta feria, adductoe sunt Scaloeaovei'sus muros etit cl lapidumôbjeclibneobruiam ; quam ideo liberam
impelcbant utrobique sese sagillis el lapidibUs.Illi Ii ôbservaveiaiil, ul per illam réciperent et emiltcrcnt
vero qui scalas adduxerc, clypeis defCnsiel lof'icas is quos vellenl traditorcs illi. Quam sialim ipso ac-
indiiti piogrediebantur. Multi equidem eoïiséque- i- cessu gladiis cl securibus nostvi Burgenses aperue-
biiiilnr ad speclandum, quomodo efigc'fcniùr ad id ràiil, el, circa concilalo clamore et slrepilu anno-
muros- scaloe, eo quod ex viredine et liumiditalé ic _ fum, intrinseciisin lilniullumcl concursum conlur-
graves essent, et ponderis liiagni., in allilùdincm m bavei'unt exercilumin cifcUitucastri. Igitur irrueral
habenles circa mensuras sexaginla pedum;boniinis, s, gravissima obsidionis manus inlra castra; alii ut
cl in laliiudinem pedum duodcci'mscala inferior, cl pugnarent; alii Ul râpèrent quoecuiiqueinfra reperi
scala supefior admodum striclior, sed longior pa- a- roui ; alii ul; inlra ecclesiam ingrCssi corpus B.
rumper exslitit. Cunique Iraiiebanlur scaloe,juvabat al comitisCarolioblinenles Gandavunvtransferrenl.
manus, vox et clamor trahcnlium, et resonabant ni 69. Tune tradilores illi, qui in domo comilis gravi
clamores in aère alliori. Tune Condenses àfmata la sopoire soluti jncebanl, lefroré cl clàinoré iiifinito
manu protegebanl illos clypeisqui scalas traitèrent.il. cxspergcfacti, ignai'i rcruni cvéïilus, discnrrëbant
Nain audito cl viso traclu, obsessi super mùros- os visuni quidnam clamortnit causa foret. El cum re-
ascenderunt, elad propugnaculaprodibaut, obruen- n- riim pericnlà sibi' imiiiinere cognovisseill, prosi-
tes lapidum infinitosjactus et sagitlariim densitatem
nn lientes ad arma inslabani proe foribtis exspectantes
contra scalaruni allrcciatores. Goeterum animosi isi côngressum. Quidam ex ipsis in ingressïi civium
juvenes et audaces, apposilis parvulis scalis, quas las nostroium inler casirum interccpli sunt ad unam
decem hommes solebant ferre, volentes proevenire ire pôriaruni, milites quidem plurcS quibiis cuslodia
insulium inajorumscalarum, ascenderunt ad murum un j)earuiiUle'ni
j porlariim depulata fueral iiï parte orieri-
uniis post aliuin-;sed cum aliquis in summitalcm 3in lis, qui cum iiigressis civibus tumultu'msubetintês,
asccnsuin et super murum intentarel, illi qui ab cum niliil ulterius posscnl, sese reddiderunl niiseii-
intus lalilabant, insidialites ascensoribus, haslis ei;
el' corclioeet piètali captivantium. Quidam vero eorum
como et lelis dejeéerunt hoerenlemin scala, ita ut diffidénlesviloesuie, si a civibus'capereiiUir,a mûris
îiullus tam audax, tam vclox amplius foret, qui au-iti- dilapsi sunt, unus quorum in labendo proeeipitatns
deret ingredi ad obsessos per scalas minores. Inté-île- Cisclbcrtus miles expiravit. Qiiem cum muliereuloe
rim; murum perforare salagebant coemenlariorunv uni iraxissent in domum, cl exsequias sibi proepararenl,
malleis et universis. fcrrameniis alii, et magnanv anv caslellanus Theodoi'icus(173) et sui rescinuri nior-
parleni mûri av.cllenlèsfcustrali recesserunl. Sed-
3ed- tuum- il'lumcaudoe equi copiilalum,per oiiinôs pla-
cum iraheiltium nmlliludo prope muros conscendis- lis- tèa's suburbii tràclum, tandem in cloacariuin in
s'ot,et acrins ulrinque pugnarelur in obruendomoles
jles iriedio fori projeclum deturbavit. Igitur cum cives"
lapidumab intus-,densoe;noclis lenebroeprohibébantiant infôllexisseiilillos vellcrèsislere proeforibus iiï doiiio'
(172) Arnulius (ilius Euslaeliii, ita Guàllerus
srus (175) Supra num. 54 dicitur Caslellanus Ùixtiiu-
num. 50. 4anits.
985 GUALTERUSET GALBËRTUSDE ViTAET MART.B. CAROLIBONI. 984
comilis, consccnsis gradibus, quibus ilum est ad A X fa
farina, caseis, Icguminibus. el coetcrisnecessariis
easdem fores, securibus el gladiis dCtruucabant ja- viloe.Hic
v proelerèundumnon est qui erant capila
nuas, cl inlrogressi ad obsessos, fugabant eos per inler il obsessos, scilicel. caslellanus Haket, Borsiar-
iiiediaiu domum camdem usque ad transilum, quo dus, d Hoberlus Puer, Wallerus filius Lamberli in
transirc consueveralcornes de domosua in ccclesiain Reddenburg,
I Wlfricus Cnop. Nam proeposilusBer-
B. Donatiani. In hoc ergo iransitu, qui arcuatus V tulfus lertia nocle, id csl nocle diei Jovis ante ca-
erat et ex lapid'ibusconstrucliis, congressus maxi- plionem p castri, data pecunia Waltero bulelgir usque
mus fuiï; ubi cives cominus gladiis lantummodo ad a qttadringentas marcas de sublus lobium suum
pugnabaut, eo quod obsessi ulterius l'ugcreasperna- funibus f appensuselapsus csl solus, melius confidens
renlur. Salis vires cl animos suos tentantes, utrin- illi i Gallero quam ulli honiini super terrain, qui ta-
que slabanl immobiles, sicul ipse murus; donec men » ipsum (ransducluni in dcscrlum locum, scilicel
collecta manu cives non pugnando, sed ruendo in Mor î (174), solum reliquit exposilum inimicis suis
obsessos, in fugam converlerent ipsos, scilicel Bor- el < derelictum fugoe; cum tamen in loco ilio sibi
siardum, qui immanis et iracundus, ferox et imper- 'ignolo, nescirelquo fugerct, et quem fugercl. Igi-
(crriliis, robore corporeo validior, reslitil civibus tur ' obsessi in leinplo conscensaturre molarcs Iapi-
semper in faciem , mullos vulncrans, slcrnens, et gB des ' obruebanl super vaganles in caslris, et proedam
iclu mallealorio gladii sui allonitos plurimos deji- 'universoesupellectilis ferenlibus gravem injeccrunt
ciens. Simulque fugabant Robertum Puerum , ini 'cas'im, ubi plures obruli lethalilcr pcrlerunl. Sagit-
quein ncnio nianum millere volebal, eo quod audis- las sialim direxerant contra fcneslras turris viclo-
senl de eo quod innocens Iraditionis dicerclur; alque« res castri, ut non posset in turri quisquam caput per
imo magis, quod omnibus in regno et ante tradi- feneslras emergere, cui non injiccrentur mille sa-
lionem et post dileclior permanseralf, fugere illeÎ gittoe,mille fundarum jaclus, ita ul toia turris sagit-
nobilis neglexerar, sed rogatu aiuicorum seculuss lis inhoerenlibusliirsutastarct. Cumque niliil super
est fugieillcs, et nisi causa ipsius fuisset, ibidemi hoc profiecrent ulrinque, obsessi flammas injece^
Borsiardum et suos milites, simulque omiies reoss rant in tectum schoiariira quod lemplo adjacucral;
Iraditionis compreliendissenl. Clinique sese tradi-i- per hoc volenies domum proeposili exurere, cui
lores infra templumrecepissent, non ulterius perse-;- idem tectum vicinum fuit. Al in ilio facto frustrait,
cuti sunt eos ci-ves; sed ad proedamel spolia reversiii deorsum in pavimenlum lempli, et in eboro, et in
sunt, discurrcnlcs per domum comilis el domum n sancluai'io inleriore discursilanles, armali et proe-
proeposili cl dormitoriiiin 'fratrum cl claustrum.t. cauti sollicilabanlur, neaiidercl aliquis per feneslras
Cotisimililer fecerunt universi qui in obsidione ade- ;- C introgredi ad ipsos aut per januas ecclesioeviolenter
rant, sperantes lliesaurum comilis se forle oblen- i- inumperc.
luros, et siipelleclilemdomorum infra muros posita- t- 71. Summo igitur maiie unus ex Gendeiisium
rtnn. Et quidem in domo comilis culeilras plures, s, lurba jiiveuis per scalam ascendens ad capilalom
tapcla, linleamina, scyphos, caldaria, caicnas, s, sanctuarii ecclesioe fcncslram, gladio cl conlo per-
Terrea claustra, vincula, compedes, nervos, boias, ;, fi ingens opus vilreum el ferreum illapsusquc au-
nianicas, universoecaplivitalis adminicula ferrea, etît daciter aperuitscrinium ununi sanctuarii, ut pras*
fores ferreas lliesauri comitis et plumbeos duclus is dam quoereret.lnclinus quoque revolvere coepcrat,
aquarum, qui a lectis aquas deduxerant, dirlpiebanl, t, ci nianum bac cl illac deducerc, cum jantta scrinii
sine aliqua cnlpa credentes se rapere poluisse. In In gravis, cl in casum proeceps perçuteret furcm et
domo proeposilieliam Icclos, scrinia, sediiia, vestes,
s, proedonem illum, et rejecit a se emortimm. Sed
vasa el universam siipellcctilcmejus rapuerunt. In lit idem murluus plumai-uni congerie conleclus, diu
cellario lam comilis quam proeposili et fratrum m ibidemjacueral; nam maximus plumartim cumulus
quoque cellario, frumentorum et carnium et vini et insanctuariojacebat. Inierea dum diu a Gendensi-
cervisiorum copiant,quàntam rapuerinl in inlinilum, n, «p bus exspeclarelur ilio juvenis, cl non redirei,. vole-
relinquo. In dorniilorio fratrum, quod vcsliljus pre-
e- banl violenter conscendere per fenestram. Nam ju-
liosis ct.charis stratum stabal, tam magnamrapinam in vencm illum proemiscranlvelut audacissimum, per
exercucrunt, ut non cessarent a lempore ingressus us quein lenlarent ingressum tcmpli, et sic comilis
in castrum usque in noclem ire et redire ad aspor- r- corpus oblinere credideraul; contra quos noslri cives
laiidum. • ,. armis oeçurrebant, nec unquam perpessi sunt Geii-
CAPUT X. denscs vel eliam loqui coram se de auferendocoini^-
lis corpore. Valdeet supra quam mihi credat ali-
Fuga proeposili.Obsidenliumdissidia. Templum in-
;a_ quis, indignali sunt cives noslfi, quod aliquis Iiomi-
ferius caplum. Turris ab obsessisdeleuta, cumsola-
rio lempli. num a loco noslro corpus auferre moliretur. Con-
70. Obsessis ergo niliil proelersolum templum re-e- tendentibus illis exerebant .gladios ad invieem, et
lictum est, el absquft eis quai in lemplo secum com-
m- l'aclus est lumullus et concursus universoruin ad
portaverant victualibus, scilicel vino et carnibus,is, pugnam. Coeleruniobsessi tune quantum poierant,
(174) Mot; aut polius Moer, Belgis est locus palu-
lu- in leriiloiio Ardenburgensi, quo forsan abdiictus
stris et uliginosus. Simili infra notalur num. 89 ess»
is» fuit proeposilus.
'' 986
•ftftg VITAALTERA ^^OlSp&ALBERTO.
infeslabant viclores, quorum sapienliores audito A .consulem
> ferc aspernati sunt. Traditorcs quidem illi
lumullu, el de Victoriael'lile, scilicel quod Genden- jdie primo obsidionis nihil Iiumililer agenles, (juia
ses coiiteuderent se jure corpus comilis secum apud . principes
| regni sibi conscios iu scelere suo el sec"!*
Gandavuin transferre deberej eo quod suis scala- ros in eadein fuie el amicitia crediderant cum ipsi*,
rum inslruinenlisperlcrruissent obsessos et coegis- signa sua in suprema arce caméra?comilis et in sum-
sent eos fugere a Castro; el quod noslri cives econ- mitale lurris.ecclesioe,el in minoribus tribus, et in
ira assererciil niliil valuisse instrumenta eorum, ni- lobio proeposili,. simul in exilu porlarum superbe
liil aliud iu obsidione fecisse quam furari, et sum- proelixcrant; ulpcr hoc appareret ipsos fuisse domir
piiiiii gravera facere in loco noslro, diriincndo liies nos, qui exspeclarenl regni proceres, amicos et Con-
seda.iiant Imuuliuin diccnles : Nolile conlendere, scios suos, per quorum poleuliam. obsidionem dc-
sed potins simul exspeclemus quoadusque Deiisnobis slruerent, el inulium manerel quod consulem Ira-
et regno contradideril coniilem bonum ellegilimum, didissent. Dcsiderius, fralcr Isaac, oblinuil inferio-
cujus et prinçipum regni cl episcopi noslri el loliusi rem domum comilis cum civibus nostris, et fixerat
cleri cOnsiliisde corpore fiât dispensatio. signum suum in lobio comitis majore. Quem cum
72. Alque in Ilunc modum paCificali, inslitucrlinli transeunlem Robertus puer in caslro vidisset a lur-
invasores lempli viros armalos el audaces ad inva-- B " ri, improperaiiai laliler : A0 Desideri, non es me-
sionom. Collccto ergo robore, inipeluose introierunti moi" quod tu iiactenus nobis consuluisli tradere
et irrupermil ad januam lempli versus claustriim,, dominum consulem; fidem super hoc et securilalem
el fugavcrunl obsessos a pavimenlis inferius usque> Iradidisli, et mine visoinforlunio noslro gaudeset
in solarium, in quo impie cl fraudulenlcr tradidcranll persequens nos. 0 ulinain iiceret mihi exire ! ad
dignissimum terroe consulem, simulque cum dominoi singulare belfum le evocarem ! Deum ieslor quod tu
suo servi arclali sunt, quanquain sine vellc ipsornmi magis sis tradilor quam nos, eo quod olim domi-
cum domino suo consulo clausi forent. T.unç tan- num, modo nos iradidisli ! Quod improperium non
dem Gendenscs in sauctuarium ingrossi, requirc- sine oimiium nota tulill >
biiiil juvenem illum, quein in niane proeiniseranl perr 74. In domo quoque proeposilinepoles Tliancmari,
capilalcm sanctuarii feneslram, et repercrunt ini quorum causa in parle tradilio facla -est, ut a'mnt,
plumis conquassalum et morliium quein alii menlie- proefixerantsigna sua superbe cl gloriose ac poten-
banlur occisum a Borsiardo, cum illaberelur incauteB ter. Quod valde oegre ferebant omnes, el cives no-
in templum. Neque enim desciibere locus est quan- slri nimis indoliierant, eo quod proeposiluset sui ante
lus jacltts fuisset lapidum a solario super vicloress rç icmpus iradilionis viri essent religiosi, amicabililer
pavimenlorum lempli, et quot obruli, conquassati,i, se liabenlcs erga eos, et cum honore omnes tracias-
lelisct sagillis vulnerali; ita ut lotus chorus lemplili sent in loco noslro et in regno commanentes. IU
plentis jacorot cumulo lapidum et nusquam pavimen- i- ergo proedictipostqnam oblinuissenl domos cl signa
lum appareret. Parieles et vilreoe fenestroe in cir- aflixeranl, quidquid intus repérerait!, quasi propr'umi
cuilu, et status simul, et sedes fratrum dejectoe B possidebant. Iulumuil ergo cor civium nostrorum
sunt, etila lotum erat confusuin el dirutum, ul nullaa contra nepoles Tliancmari, et quoerebantoccasionem
in lemplo faciès sancla cl intégra manerel; sed lurpi ii pugnandi el inlerflcicndi illos. Igitur ad vesperam
et itiformi deformilate horribilior slarcl quolibet ;t Sabbati illius, cum frumenta cl yinum quod obli-
carcerc. Nam in solario obsessi proeparavcranl sibi n nucranl in domo proeposili apud rus suum emitte-
propugnaculaexscriniis cl labulis allarium, cl for- i- rent nepoles Tliancmari, occiirrerunt eis cives noslri
mis, clscamnis el'coelera suppellcclile lempli, et in clauslro.cl cxlraclis gladiis vas vini truncabant,
colligavcraul ca funibus cainpaiiariiin. Campanas is el concilatus est lumullus infinilus et clausciunt
quoque iu frusla el plumbum, quo antiquitits con- ii- cives portas suburbii, ul nemo aufugerel nepolum
tecla erat ecclesia, diviseront, cum eo obruentes es illoruni; Al obsessi evocaveranl cives, olim amicos
alios. Infra enim ecclesiam, scilicet in chpro, pu- j suos, obsccranles ul ininiicos illos perderent, quo-
n- D
giiabatur acerrime ; sed a lurri et a jaunis turris is rum causa gravissimum nefas perpétrassent. Nepoles
•i- igitur Tliancmari in eadem domo proeposiliresislere
lanla strages facla csl, ul non suiïïciat inibi descri-
bere neque pcrcussoruni el vuliicralorum îmilliludi- i- cum non potuissenteivibus, quoerebanl sublcrfugere.
nem prosequi. Thancniartis ipse fugiendo pervenèrat ad exilum
73. Igitur domum comitis superioreni obliuuit lit unius portoe,el quia clausa fuit, cum quoererelur ab
Gervasius miles et camerarius alque consiliarius us eo quid causa; fuisset tanli lumullus, mcnlilus est
igi. congressum fieri inler obsessos ac obsidenies. Tan-
cpmiium regni cum forliludine magna.ct juss'tt affigi.
signa sua in suinnia arce domus. Namque ex invi- f\- dem l'aluit in donuincula una, quousque yideret quid
dia obsessorum hoc factum est qui statim primo die lie de nepotibus suis ageretur. Cumque cives per ponlem
-Obsidionis, eliam in die qua domiuum suum servi vi Sancti Pétri et per pontem castri armala manu Irans-
n- irenl, obviant eis occurril Wallerus bulelgir et
impii tradideranl, signa contra ininiicosferebant. Un-
de Wi.llelmusille lprensis signa, quasi doniinus et coeleri principes obsidionis, conalu gravi conipe-
ierroe consul, ferebal contra quosdam qui sibi red- id- scentes lumulttim. Toi equidem lanccali slabanl in-
dilus consulares solvere dcncgavcrani, quia illum im foro, ul crederct aliquis pcr?ciemliaslarumsiWara
987 GUALTËRUSET GALBÈRTUSDE Vl'TAET MÀ-RT.B. CAR0L1BONI. 988
fuisse dènsissimsm.Nec miriim, cum univers!tolius A H' lituissel, et acCUsâlusfuisset, cuiïiunô comiténocle
regni Coderadie, tum pro proedâ,lum pro vindicla, Fumas F ad uxorcnisuatîi fugit, et inde itcruni, quia
tum magis pfo auférendo eonsulisfunère, tum pro> lâtere la non potefat in nocle sancla Pariisceve,trausi-
admiratione omnium, quoeibidemficbalil, in sulmr- vit vi apud Warnesluhï, sicul audivimus eailemnocie,
biumconlhixeraïu.Clamabanlilaque onines, Tban- et el fugam insiiiil, el midis pedibuspoenain peccato-
ciiiaiumet nepotesejusjure suspendideberé,eo quodl rnm ri suoruin spûnle perpèssusibat, ut lanto pecca-
eorum causa coinds occisus, el proeposiluset ejus; toi'i ti Deus indulgcrel, quod contra consulempium
d
nepotes obsessi, cl plures de ipsorum familia inler- deliquerai. Salisquêprobabilefuit quia posleasialim
fecli et lurpissima morte dainnati fuissent ; idcoquei cum C captus fuisset, pedumipsius planta;eXcorlicatsè
non possceos perpeti, ut parecrènt eis, imo turpiorii aapparucruni, quia in ilinere nocturne ad lapides in
el magis crudeli nece damnarent, qui dominossuos,, laiilum li ofl'enderalpedes, ut sanguisex eis effiueret.
proeposilumet fratres simulqueejus nepotes,poten- El Ii verc gravissinïevir istedolèbal, qui pridem om-
tiores et nobiliorcs in comitatu, fraude, seditionO, , nibus
n imperitabal, diviliis et honoresoecillipollcbat,
coemplioncfacla, apud comilcm déposassent. Vix x el c cum in voluptatcflorcret, punctuni ptilicisut jà-
érgo lurbatos cives principes cobibebànl, quia ca-- culuih c formidaret; éece solus, el infra terminossuos
stellanusHakelel Roberlus puer cum ainicis elpro-- **exsul c solus pererrabat. Reverlamurcigo ab excursu
pinquis ipsorumcivium, in Ittrii alliorc slanles, an- isto i ad vigiliasnoctisproefaloe,in qua timorésnoclur-
îiuebanlbracbiis et manibiis, ut insullum lacèrent it nos i cum ad invicem incutcrcnl sibi tam obsidciltes
in nepolesTliancmari, qui ita arroganter in domum n < quam obsessi,pcrloesi et faligali ulriiique diem,
proeposiliconscenderant, signa viclricia affixeiant, t, pro ] nocle Iransposuerantad dormitailduni.--
quasjsuis viribuScasirum expugnaSsent;cum eolem- >- CAPUTXI.
pore quo cives ingressi sunt violenter in casirum,' B. Carolo successorin comit'atumFlatidr'ue dalns
nepolesTliancmaridômiet in rure suo dormirent, l- GuillelmusNorihmannus: alii competitores.Ejus
ïlla tandem conditioncsedalus est lumullus, quate- ;- de corporeGandavnmtransporta'ndo insidioedispo-
nus-ipsa hora exifenl domum,et signa quoe affixe- 2. sitoe.
rant, verecunilelollerenl el discederent.At illi cum m 77. lerlio decimo Kalendas Aprilis Dominica
ductu prinçipum pcriculososibi recesserunt indc, e, in nocle Benédicti abbalis, êx Alrebato rex Fran-
in lanuim diffidenlescivibus ut unusquisque nepo- o- cite Lodevvicusmàndavit pfincipibus et barortibus
tum ï'hiincmari eqlio et suo seeutnduclore ittsidente te obsidionis proeiliclresaluteiii , fidem et auxilium,
abscederet : et sic relicta est domus sub lutela sla r*
£ insuper oinnem graliâm pro vindicândôiiépôlê suo
miliiumel civiumnoslri ibei, et fruincnlum et vi- 'i- et Flaiidriartinv oequissinioconstile Carolo, quem
mim dispertitum est inler principes obsidionis et justius deciiêial fuisse régein, quant pessimoruin
cives, quorum viribus Victoriailio die consuminaia la tradiiorum coniilem : i Nôii liàbéo quidem àd Vos
est. ad proesens transeùiKli opporUinitatem, eo quod
75. El tandem clausus ille diCs sollicilos nimislis féstinanliuscum paucis hue dcseenderem,aiidilum
reddidil super noclis subsequeulisteniporibusoi-ser-M'- ctseilum evenlu'm rei et obsidionis.Non enim sa-
vandis, et in curie castri et in clauslro fialrniir,lir, pienter inilii agerc visuni est in manus traditoruiu
simulquein domoproeposiliel refecloiio alque ira* a" terroeinciderc ;quoniam, sicut iiiielléximus,pluies
tram dormilorio. Nam ilio usi sunt consilio obsessi,si, sunt iidhncqtiisuper obsessos dolent, cl eorum sce-
lit claustri et douiorunitecta circa leniplum flam- m- lei'a defeiiduul, el ad eorum evasioilonïonini modo
niis destinèrent ne accesstim aliquo modoad ipsos »os laboranl. Igitur quia terra conturbala est et con-
obsidenieshaberent. Inde stupefacli custodes noclis;lis juralioties jam factoesunt in personamWillelmi,
solliciludine et, melu pervigilabaïu. Soepe obsessi ssi fit violenter regnum olninoat, cl contra cum omnes
clanculoegressi îiocturnisheris incusserunt timorésres fere de civiialibus adjuraveriul, se îiullo modo\Vil-
etistodibus". Coeterumin tam arcto loco tuprislempli,
[>li,Dt lelmum illumin comitem rcccpl'uros, eo quod spu-
bis rius sil (176), naïus scilicel ex nobili paire el maire
fradiiores vigiles suos onini nocle obsidionis ttibis
el'buccinis resônarejusscranl cl cornu cancre, ad- ignobili, quoelanas carpere, dum viveret ipsa, non
huc e.vaderesperaiiles, eo quod' principes regni per ccssarel. Yolo el proecipiovobis, sine dilatione
iilteras in 1lurrim sagilla transjeclas, amiciliani et coram nie coiivcnilc et conimuni consilio eligito
auxiliumofierroiit. comiicniutilem, qtiein vobis oequalêm,cl terroeet
•cm incolis proeesseconsenseritis.Nec pôlerit diu terra
76. Proeposilusvero coiiductorem liabens fralreni
Fulconis canoiiici Brudgensis, militera subdoluui, un, sine consulefore, nisi cum grâvioré pcriculo quam
ex pioeccpioWalteri butelgir, nocie proescripladiei iiïodoimmineat.»
Jovis perVécluseslequo apud Kaibem (175) villanv lani 78; Gamqucperlecioesunt lilteroe coram univer-
ejusdemWalteriet Borsiaidi. Cumquepartira ibi dc- sis, eece dum uondum fespondissent litleris régis,
(181) Reddenburg, aliis Rqdenburgum,niiiic 4»v»'- (182) Hic esl Robcrlus IV Grassus cognoniinatus,
denburaum, oppidum Flandi'ioe versus Zclandiam, m, cujus illiistiia Acia referuntur a Chcsnoeolib. H
ubi sunt Isendica et Ostbnrguni. Kcliqiufloca'"sunt:
mt: FiiinilioeBetbnniensiscap. 4, et in Probationibus a
circuuiqiiaque iu terrilorio Brugensi seu- Fi'anco-
io- pag. 15 ad pag. 25.
nalu.
«93 VITAALTERAAUCTOREGALBERTO. 99*
ca non possum dominummeum et oequissimum
lcgationisregioeHueras refiilarent, et quia tenue- A carc
rant diem sermonum. longis protraciibus, rcversi principem pt terroenostroe; queni ettain nulliisIiomi-
sunt cives a locooratorio ex Communiconsilio man- num ni defensare aut vindicare proesumil.; ibique
danlespro Flandreiisibus tota illa nocte, ul eleclio- principium
pi vindicloe ipse solus Ger.vasiusconsli-
nem in persona novi eonsulis factam concédèrentt lu mil, et postmodumsecumDeo ipsopugnanle, felici-
aut reprobarenl. le consummavil.>
ter
CAPUTXII. 87. Tertio NonasAprilis,Dominicasancta Paschoe
ÀdvcnlnsGuillielmicomitiscum regein Flandriami in il' Theodosioe(185) virginis (186), lillera Dominica
et Brugas. iuramenla utrinque facla. B in exspcclatioiies suspensus erat et clcrus et
B.
85. Pridie KalendasAprilis.fcria quiiila,poslquam i populus
p pro advenlu régis et comilis apud nos. Quo
convenerant cives cum Flandrigenis, ex communi i die d illi traditores pessimi communicaverunt se
consiliocousenseriml, ut in Sabbalo sancioePaschoe e ccorpori et sanguini Cbrisli. Nescitur tamen per
viginli milites, et duodecime civibus seniores etil quem q sacerdotem iioc factura fueril. Eodem die
prudentiores exirenl obviam nunliis régis apudd ssagiltis infeslabant in caslro transeuntes obsessi
Ravenscliot oppidumad colloquium; ibique Gen- i- et c pessimi traditores, nullius lidei el reverentive
denses exspeelarent advenlumnostrorum. Nam exx B ticrmiuo, sub exspeclalione lurpissimoemorlis sibi
civitalibus Flandrioe et caslris Burgcnses slabant •t fuluroevilamcontinuantes
i
in eadem securitate et amicilia ad inviceni, ut niliilil 88. Nonas Aprilis, feria terlia, Aqua sapienliat
in electione, nisi communiter, consentirent aut ^ (187),( in crepnsculonoclis, rex simul cum noviter
conlradicerent. Qua in re Burgcnses noslri, non 'i electo
« consule Willelmo Flandriar.um marcliionc
sine GcndcnSiumconsilio agcbanl, qui a lalcrc sibi l>i Bruggas
] in subtirbium noslrum venit, cui obviam
vicinius assederant. lbanl ilaque sicui proeordina- *- proccsseranl
j canonici S. Donatiani, reliquias sail-
veranl in codera Sabbalo sancio. Rcx quoque, sicut lit iclorum afférentes et in solemni processu, regio
iii Alrebato proeordinaverat, cum noviter electo to imore regeni cl comilem novum cum gaudio susci-
comité descendit apud Insulas, ubi hoiniuia facla ta pienles.
| OclavoIdus Aprilis, feria quarta, convene-
sunt comili, sicut in Alrebato. El inde descendit lit rtinl rex et cornescum suis et ncslris mililibus,
in villam, noniine Dinsa (183), in itinere quo ilu- u- civibus, et Flandreiisibus muhis in agrum consue-
rits eral in Gandavum. In eadem vero villa exspe- e- tum ; in quo scrinia et reliquioesanclorum collatoe
clabat rex Gendenses,qui reciperent novum co- o- sunt. Et silenlio indicto, lecta est charta liberlatis
niitem secundum proeccplumsuum et eleclioncm «n'r ecclesioeet privilegioruin B. Donatiani coram iini-
primorum terroe. Igitur concorditer actum csl inler cr vorsis in pra'senlia régis et comilis : ut contra ,ea
noslros et Gendenses de receptione novi elccli, ut quoeprivilegiorum paginis conscripla, el a catbo-
susciperent eum in consulem el terroelolius advo- '0- licis Romanis ponlificibiis sancila et a nemine ca-
catum. iholicbruni regumet comilumcorrupta consliieranl,
86. KalendisAprilis, feria sexta, in die Parasceve
ve rcx in sua persona,simul et cornes, nullo lemerario
caslellanusHakcl a lurri evasil solus, el transivit vit ausu se opponeret ; sed potins regioe dignilatis
apud-Liswega,el ibi latuit cum filia sua, quam ibi- bi- proerogaliva veilerarelur sancîta et suoe polentioe
que duxerat olim miles (184) magni generis el di- ili- corroborarct imperio. Liberlalem vero eligendi
vitiarum plenus. Exspeclabat enim ille fugilivus 'lis canonice, elsine simoniaproeposilumex concessione
quid deinceps ageret. Quarto Nouas Aprilis, iu domini papoe,sicut privilegiisui inscriptione con-
Sabbalo sancto Paschoe,quidamcives noslri el Gen- m- tenlum est, se babere proteslati sunt fralresejusdem
denses,qui a colloquio rcversi sunt, elegerunt Wil- 'il- Ecclesioe,quem quidem proeposilumrex si proescns
lclmum in comitem sibi et palrioe, hominia, fidem eni adforel canonice et sine simonia clectumprotesta-
el securitalem facienles comiti secundum morem em tive officii sui minislerio et digniiate proelatio'nis
proedccessorumsuorum comilum. Eodem die Gcr- Cl'- Dp sublimaret, et in locum proelalionis subrogarcl :
vasius constitutus est caslellanus in caslro' noslro '•'0 <Quod si rex non adforet, cotnes ejusdempotestalis
Bi'iigéiisia rege et comité novo, cui suum merilum uni oiliciofunclus, concessionemcanoniceelecli proepo-
nondlimper hoc merilum reconipensalumest, cum um siti, el in locum subrogations, el in propria persona
lot et lanta in obsidione egissel, quoe mémorise rioe et suorum faceret secundumproedecessorumsuorum
diligenter coinmendo leciorum. Nam in ipsa hora Pra catliolicorumprinçipum mofem. » Lecta esl quoque
qua Iradebalur cornes Carolus,ipse flendoet criiies nés' chartulaconvcntioiiisinter comités el cives noslros
veslesquediscerpendo,complosis manibusclamabat l>at factoe de teloneo condoiialo et censu naansionum
disciirrensin caslro boec: < Heu ! quod solus viridi-'
idi-' eorumdcm ; quatenus pro prelio eleclionis el susce-
1
(183) Dinsa, seu Densa, in liileris Theoderici rici in Paloeslina,referlur a quamplurimis ad liane m
comilis ad annutn 1152easlruin etvilla dicitur,, ad: ad Aprilis, ab aliis pridie.
Lisam fluvium Gandavum inler el Corlracum, cui (186) In alio noslro apograpbo quinto : lillera, ut
nunc imirchionatuslituliis adhoerel. videtur V, litulum Virginis iudicaiite, pro mimerait
(184) Robertus Crommelin, ul supra ex liileris cris accepta.
Tnèodericicomitis dicluin. (187) Verbis illis incipit islo die Introilus missoe,
(185) Ï7ieodosio_virgo Tyriâ, passa csl Coesareoereoe Qui modus loquendisoepiusnoiatur.
99? GUALTEP.US ET GALBERTUS DE VITAET MART. B. CAROLIBONI. m
plionîs pcrsonoenovi eonsulis, reciperent a comité: A tuni t cl ejus fratres Ulfricum Cnop, llakel castella-
liberlalem hujuscemodi,- ne (.eloncumaut censura 11 îiuiiijRobertuni puerùin,LainberUim ex Reddenliurg
deinceps ipsi aut Successores loci noslri, comiii vel cum c filiis ipsorum, Borsiardum et reliquos iiadi-
ejus successori sôlvercnl ; sed perpétua iHu libertatci tores
t' nunquam hoeredes fore permittaiil deinceps
donaii, sicut in cbarla convcnlionis coiiscriptumi in i comitalu Flandrioe. » Clinique perlecla fuisset
eràt, ad confirmaiidam liberlalem camdcm,. jura-" charla c liujusmr>diin couspeclu iiniversorum, juravit
mcnluin a rege simul ci a comité exppslnlalum. c
i conics novus.se confirmare et concedero bono
susciperenl : scilicel ne rex aut Cornes amplius per;' sauimo, cl sine malo ingenio et non sublracto, omnia
se vel per miniâlros pro solvendolelonco et cciisu,, iquoe exposlulaverant'ab ipso. Ac deinceps per
cives noslros aut ipsorum iu loco noslro successores5 lolum t reliquutn diei lempus, lioininia fecerunt con-
inquielaret ; sed bono auiuio et sine malo ingéniej suli i illi, qui feodati fuerant prius a Carolo comité
et non sublracto, tam privilégia canonicorum quami 'piissimo,
] siiscipienics nunc similiier feoda sua el
condonalionem teloneorum et census inviolabiliterr iofficiaet quoecunquc obtinuerant ante jure et legî-
conservaret. Sub liac ergo cpnditioiiis composiiioneî lime. l
juraverunt rex el cornes super sancloruni rcliquiass 90. Seplimo Idus Aprilis, feria quinla , iterum
in audicnlia cleri el poptili. Subsequeiiler quoquee B hominia facla sunt comiii, quoe hoc ordî.nc, suai
cives juraverunt fidelilatem comiii, sicut moriss lidei ! el securitalis lermino consummnta sunl. Pri-
erat, et hominia fecerunt ei el securitates, -sicutl muni hominia fecerunt ita : Conies requisivil, si
prius proedecessoribus suis ualuralibus principi- intègre vellel homo suus licri ; el ille respondit,
bus lerroe el dominis. Ul igitur beuevolos sibi d « Volo, t cl jun'clis manibus amplexalus a manibus
cornes cives nostros rcdderel, superaddidil eis , comilis , osculo contedciati sunt. Secundo loco
ul potcslalive et licenter eonsiietudinarias leges :s fidem dedit is qui boininium feccrat proloculori
suas de die in diem corrigèrent, el in melius is comilis in iis verbis : < Spondeo in lidc mea me
commulareul, secundum qualilatem lemporis el «l fidclein fore amodo cotiiil! Willelmo, el sibi homi-
loci. irtuni intcgralitcr couira //innés obscrvalurum Dde
89. Tandem sacramenlo jusjuiandorum conûr-,_ bona et sine dolo. » Idcmquc super rcliquias snn-
niatis omnibus, reversi sunt rex et consul in bospi- l_ cloruni tertio loco juravit. Deinde virgula, quam
tiura ; ubi delatoesunt in omnium audicnlia liiicroe oe manu consul tcncbal, invesliiuras donavit cisom-
nibus qui hoc pacto sceurilalcm et tioniinium si-
hujusmodi ab iis qui obsidioneni l'eceranl in Rcd- j.
denburg, primalibus : « Nos quoque hujus obsidio- B_r(j niulque jurameiilum feceranl. Eodem dieEustaeliitis
nis exaetores, electtim novum Flandriarum consu- u_ ex Slcnvordia, in S. Audomaro prius iiileremptus
lem clecluri eriuius ex nostra parle, sub bac con- n_ a civibus, et postea.in conflagrafioiicm illius do-
dilione quidem, ul in cousuolas expediliones,. mus, qua suffugcral înjectus, in cincres comliuslus
insuper pravas prinçipum exacliones cl tclonea C|l csl. Ipse ciniii sub nota iraditionis talcm pcrpcli
nova, quoe doloso consilio Lamberli in Rcddcnburg ,,„ morlcin proincruil, Eadem die in Brugis cornes
tj_ dedit Baldwina ex Alsl quadringeiilas libras proeler
noviter el proelerjus consuetudinaritini. terras insti-
tut» siuil, a nobis et a nostris vicinioe incolis am- viginli, eo quod ipsius viribus et consilio maxime
plius amota , damnes et dcstruàs ; cl liberlalem ,m post regem in comitalu valtterit. Sexto Idus Aprilis
obliueaiit ruslici noslri exeundi et depascendi pécu- feria sexta, similiier hominia facla sunt comiii.
Idus Aprilis Sabbalo, rex ibal apud Winen-
les suas super terrain, quoe dicitur Mor sine coem- Quir.to
dala (188) locutum Willclnio illi Iprensi adnllerino
plione puava inslilula aLambeilo. Insuper de epem- . comiii , conçordia facienda inler ipsum el
ptione gravissima mansionuin in Erdenbui'g, volu- veruni pro
mus quoddam médium regem et comitem ponere,' novumque comitem. Al illi adullcrino comiii
fuit supra nioduin inire concordiam cum
ut per duodecini nuniiiios: lantuuutiodo rcdinialur indignum
'
D vero Flandriarum consule, vel aliquam pacis coin-'
unusquisque nummorum illorum, quos secundum
. positionem se facturum, quia eum despeclui liabe-
positionem mansionuin hactenus sedecim nummis bat : t Rex
redimebant iilii posl niorlem patrum suorum. No- , igitur oegre ferens supcrbiàm et contera-
adullcrini Iprensis comitis, ipsunique dedl-
bis ipsis quidem legem slatuiinus, ul si expeditio ex ptum
parle comilis noslri fueril indicla, ille qui excusa-, .- ,.-. ad nos
.Su". gnalus , , usque
t reversus esl. > Quarto Idus
lionem non babueril legitiinam, emendabit comiii Aprilis Domiincn-,cornes noster sccunJum consiliuni
régis et principuin ilurus fuerai apud S. Audoma-
viginli solides. Super iis omnibus assensura tuum,'
„
domine rex., et .concessionemiet-. confirroationem, rum,sed quia paucos iiabebat secumin via in quibus
,
comilis novi exposlulamus, qualenus juramenlo cou-, confiderel, nocle ad nos rediii.
firmet omnia quoe in liac charla conscripsiinus;e;et CAPUT xiii.
in audientia omnium promulgata constant. Mone- SuppMtttm sumptnmde Berlulplw pmposito et Gttt-
done de Stenfordo. Tumulius civium Brugensium
mus et obsécraiiius tam régis quam comilis pevso-i'so- sedalus.
iiam et ejus oninipoicntiam, ul Berlolphum proeposi-
psi- 91. Tertio Iaus Aprilis, feria seçunda, proeposilus
(188) Winendala prope Tboroltum.
997 VITA ALTERA AUCTOREGÂLBERTO. 998
Bertolplms traditus est in marins illius adultérin! A sui generis et nlagniludinem faclorum, iiiirabilelri
comitis, qui ideo magis sluduerat cl labore assiduo nlagis pugnam Dei ei inannm ejus, quam coiiira
deslruéndos excrcuit, credere liquêt. El quan-
perquisieral, quo loco lalitissel, Ut capiivalo Co; ipsos
et divulgato quod proeposilumBurdgenscm cepisset, quam locum genealogioe ejus descrlbendoe liic
suai potestatis l'amam proecipue emendarel, si de obtinerè Videar, lamen vidCor înibi salis operse
eo vindiclam fecissci gravcm. .Nam, sicut proe- incéptoe labori sufli'cere, et ejus descripiionibus
scripsimus, in malurilale Iraditionis ab Ipra nian- supéiscdere : in qua evenlum obsidionis, et non
dayerat Cidera proeposilo apertanl salutalionem et adulleriiium exordium generalionîs proeposili et
suis ; in quo famain suam turpissiniam et tradition suorum proposui nie exiecuUirum.
sam reddideral per omnês regnorum fines. Igitur 93. Proinde ibat vir, ille olim gloriosns nunc
cum cepisset eum prol'ugum et exsulem in patria et igiiominiosus, olim venerabilis nunc lurpis, imnloto
inler parentes ; lamen non salis polerat excogitâre Yiilmetoculis in coelumdirectis,el nisi fallor Deitm
quo uiorlis supplicio perderèl, cujus consclus iradi- miseralorem liunianoe conditionis, qua ipse indutus
tionis dicebattir. El quamvis ille adulterinus caliidi- in regno iiiundi homines régit, iiiVocabat sine slrc-
lal.is et astutîoe taiiter argumeiilis viderelur probare pilu vocum, sed in secrclo mentis sibi invocaverat
iiinocenliam suam ; tamen Deus, cui niliil résistif, B semper adjuiorein. Tune unus pérseculorum per-
cujus aucloritate iliclum csl : < Niliil occuUmn ensso eapiie ejus fusle, ait : i 0 'superbissime Iio-
quod non rcvclelur [MatUt. x, 26), » banc inliuma- minum, cur indignaris respiccre et loqui principibus
nam turpiludinem et lanti principis sui traditores et nobis, qui balienl potestalem peidendi le. »At
fidèlibus suis inanifcslavit, dàmnavit, proscripsit, ille nec respicere curabal eos, el suspensiis est in
proecipitavit. Tantus erat lumullus, clamqr et con- iiicdio fori Iprensium juxla supplicia furum et
cursus Iprensium ; et lotius vicinioecirca capiivum lalronum in palibulo, el braccas detraxerunt ei,
unum bominem, ul non possïmus oequiparare eum. ut illa verecundiora corporis apparerenl. Niliil
Et, sicut aiunl, sailando, choros ducendo, diversisi- lurpe vel iguominiosum erat, quod iiï ejus Suppli-
applansibus proeibanl et consequcbantur proeposi- cium non inferrent. In quo palibulo bracbia in
lum.,. trabenies cum funibus longioribus a dcxirisi ci'uceui exiensa, et manus insertoe sunt, el caput
ejus et sinislris, ita ulordo Irabenliutii in longuin, iransjeclum per loramen ejusdem patibuli, ita ul
cl ab inviçem in laluni procederel, ut sic ab om- reliiiuiim corpus viri proedictissuis membris suspen-
nibus olim vir ille dignus et polenlîssimus, verc- sutn quasi alienis laqueis suffocaluni îiioreretur.
cuude et ignoininiose deriderelur, nudus prorsusi r Clinique primo loco suspendereturj et in ipso ili-
pi.oeier braccas, lulo. et lapid.ib.us-obrulus trabe-- sirunieulo patibuli adbuc vir ille pedum ariiciilis
Iialnr. Proeler çlerum et paucos qui dudum re- summatim suslcnlaret corpus, ut saltcm sic viloe
tigiosuin yi.rum cognoveranl, nemo miseralus: estt miserandoeprolongaretspalium, veiiit ad cum huer
illuin. loi niillia lapidantiiim et jacturnni facientium ille
9,2. At ille lot. injuriis faligatus, tolque oppro- adulterinus comes Willehnus, et indixil omnibus
biiis ci tunsipnibus loesus, iiiorLis;suoe suppliciumi sileiuium et ait : « Die ergo niihi, o pra:positc%per
eniinus cxspeçiabat,, ante cujus. mentis,faciera pole-f saluiem animoe luoe , le oblcslor ; die, iiiquam,
rauiadimein.oi'iani,mcrito, reduci omnia quoe egerat,, qiueso, qui sunt proeler te et Isaac, et proetci' apei'tos
si aliquod Vivendispalium turba in ejus morleini traditores -adbuc lalenter nocenles «l culpabilcs in
corruens proes,tiiiss.el.Polerat quidem reminisci, sii morte domini meî Caroli comitis ?» Et ille coram
dcbuit;, quoniotlo violenter intiaisus, el vivent!i univGrsisi'espondit : c .4Lquetu sicut et ego, nosii. »
pioeposilo Ledbcrlp, vire boneslo, el propter Deuui 1 Tune furore arreptus VVillelniusille proecepil lapides
omniapaliçnlijSiiperposituS;injuste, et conlraDeu.ini et lulum jacerc in proeposilum illum, et inteiTici.
in lemplq.Dci proe.l.atipnemusurpassel, proebcndu.livs. s El eccc qui pro piscibus entendis iii foro convene-
-
Simonjaga,-.boercsi cpuim.uiasset.,nepotes suos sti-1j) liant, uncis ferreis, fuslibus et sudibuS corpus viri
pendji^,Ecclesioei.i>iomne fa.einus armasse.l ; et nuncç dissipabanl ; nec iiï eo inslrunieiiti adminicttlb,
tandem ÇalljflJ.icujm. ei de,r,egnmstirpe progeniluui,, quo pcdura arliculis se sustenlabal', sinebani diiitius
nobUissjip.umipiiinjcipeiii; Garoluni,'suo aut assensu.n. siislentari ;: sed piiopulso;eoa suslentaculo siispon-
autcpusilio morti; tradideril; ;; qui sicut inler suili diunv, et viloedispehdia- sub acCrrimoemorlis tene-
si voluissel, dc- bris infercbanl-. At ille iiiori'ens Coiiqueslioncm
suppijçji aiigusl.ias. piîQ.fiitcbat.uiv,
fen,disse:a. tràditione polerat,. Ante. mentis- quideiHiil; fecit pro iraditione, quaipsnm Wàlterus, iniles'ex
oculospKoefixisse;polerat quantam lit. clero.grai'ani,, Sarrau et homo suus, tradidèrat in éanidem itior-
quantumque honorera, famam:, divitias-, vires-.,, , tem qua jam emoriebatur ; qui cum diicatum proe-
reveren.Mas,,Deus. ullroi contulisset, cujus- dispen* * slilisse debui't-,décepit. Iprensium igitur- lurba>fu-
satricis Dei; gralioe, dum eain quasi- propriam etit rens in morlem proeposili, caiiis vî'scèra conlorserat
naiuraleni! possidet, penitus non- est recordalus.i. circa collum ejusi el-oscanis ados ejiis jam Vitalem
Namque sic l'nerat xxxvi annis ïmplicitus omnibuss spiriium expirantis bpposuerunt, oequipàranlês cani
proedictis:virtutïbus cl vitiis, ntnullomodo explicari•i ipsum et faeta ipsiûs
posse yidereturr. Si quis vellt audire înulliplicilatemn 94. Eodem lempore Wido, miles famosuset fortis,
©89 CUALTERUS ET GALBERTÙS DE V1TA ET MART. B. CAROLI BONI îOOlj
qui de consilio comilum Flandrioe proeçipuusfuerat, A rira Ï ligneam disjungere, qtloecrecta eralad-invaderi-
in camdem tradilionem conspiraveral, co quod dos t muros pr'nis, et nunc inuliliter slabal. Cujus
neplem proeposili uxoremdnxissel, scilicel sororem IIrabem fortissiniam specialiter separalam ab «liig
Isaac. Unde quidam Hermannus ferreus, miles for- proeparari \ jtisserat, et arielcm fieri, quo perluttde-
lis. statim occiso Carolo consùle m proesénlia illius relur i paries (empli. Al obsessorum sagtllarii sagit-
Iprensis adulterini comilis ad singulare bellum Wi- las 1 millendas cum ex percussione nefvorum arcubus
donc m evocavit, quid dominum suum ncquiter tradi- curvalis i inlenlarent operariis, ab arce, lurris, in
disset. AlWido paratuni se defendere de superim* (qua degebaut, arcus el sagitla imposila, eo ipso
posiia tradilione semper fore prosilivit. Et delermi-• \tractu quo trahere feslinabat, decidil a manibus
iiatus csl eis dies, quo proedicius proeposilus mortis' irahenlis. Quod faclum inspicienies milites, qui
suoe eliam pertulcrallormcnta. Sialimque mortuo1 cilali - proesenlcs, el opposili in omni opère artificum
proeposilOj onines qui adfueranl, reversi sunt adI asliteranl, prolegcnle illos arlificiose opérâmes
curlem, in qua bellum indiclum fuit inler Herman-; macbinasrerum, sicut sunt arietes, sues,jaciaioria,
iium ferreum et Widonem, et pugnalum esl acriter scaloeet consimilia, qui bus muros et lapideas coni-
ab ulrisquc. At Wido dejeceral equo adversariumi posiliones destruere soient, evenliim pessimum fore
suum, et lancea resurgere conantem, quotics voluit,, B valicinaii sunt, excasu arcus et sagitioe obsesso-
stravil. Tune adversalor ille propius accursitans,, rum.
cquuni Widonis gladio trajiciens evisceravit. De quo> 97. Eodem die ad vesperum gravis lumullus
tandem lapsus Wido, exlraclo gladio impeliverat ad-- oborlus est inlerGcrvasium et suos, el cives noslros.
versarium. Erat quidem occursus allernis iclibuss Nam ex imperio régis el proeceplbeorum prinçipum
mucronum conliniius cl acerrimus, donec fatigatii obsidionis, qui cilo perdilioneiii obsessprum accele-
pondère el sarcina armorum, ulerque rejectis clypeiss rare lentabant, quique sumpius iniignos omni obsi-
luclaminis viribus pugnoe vicloriam accéléraient. Ett dionis lenipeslaie expenderantj vigiliis et impugna •
cecidit ille Hermannus ferreus in terra proslratus,, lionibus assidue laboraverant, ex communi, iuqiiam,
cui Wido incumbebat maniculis ferreis ora et oculoss ipsorum consilio et edicto regio universale decretum
conlttndeiis militis. At ille prostralus, sicut Jegilurr confirmalum erat; ne aliquis auderet e lola obsi-
de Anlbco, a frigiditale terroe vires paulatim re- dcniium mulliitidine accedere ad lurrim cl loqui
sumpsit {JEneid. i, § 14), et callide dum quiescerelil obsessis; ne rorlcintimnrelureisquo ingenio cnpc-
Widonem de Victoria securum reddidit. Inlerimn rcnlur. Lex quoque posita est propter transgresso-
nianum suavius subducens usque ad inferiores lorieoe/-, B « rcs laits, ut si quis contra hoc decretum faceret, in
oras, in qua parte non fuerat Wido proemunitus, >, caplivitalem piojicerelnr, el communi prinçipum
raptuni per icsliculos, collcclis viribus ad piincti li judicio piectereiur. Igitur nnus e civibus, qui soro-
unius momcnlum, a se propulil.In quo rapticio pulsuu rem cujusdam înililis obsessi duxerat, clanculo ac-
lola de subtus; nalura corporis rupta, ita proslra-i- cessil ad lurrim, requireiis ab ilio genero suo vasa
tus defecit Wido, ut vietiini et mortutim se fore •e cl vestes quas sibi proesliterat; cl ille quoe habuit
exclamarct. Tune cornes volonsper omnia famoesuoe oe reddidit vasa. Cum in reditu civis ille traiisirel per
in hoc bello considère, jussit eumdein Widonem juxta la forum, miles Gervasii unus, qui proeceplumrégis et
proeposilum suspendi in eodem palibulo jain inor- r- prinçipum et domini sui susceperat, et poteslatem
Itiiim; ul, sicut parcs fuerant in iradcndo, ila pares 3S eliam capiendi transgressores proeccpti ; perseculus
mç-rerentur in tormenlo. est civem illum, et tan tum violenter caplivnmque
95. Post lioecvero iitrorumque corpora virorum m reduxil secum usque ad domum comilis. Continuo
rotoeplauslri superposila, in malo allissiina fixoe, e, lumullus infinilus faclus csl inter cives, elprosilien-
videnda universis transeunlibus proposuerunt, bra- >- tes ad arma, invasernnl domum comitis et familiam
chiaque mutuis quasi amplexibus ad colla fleclen- a- Gervasii, quoese ab intus fortiter defendebant. Cla-
tes, imagincm tradendi et cotisutendi de morte do-1 o- D mavertint enim se nunqnam velle pâli dominium
mini et gloriosi ac piissimi eonsulis Caroli, illis jara
m cujuspiam imo in sua poleslate starel, hoc malefa-
per 1res (lies mprluis, insignibanl. Yenit itaque ad cluni corrigere. Cumque diutius lumulluassent, Ger-
nos, el in proesénlia régis armiger unus, qui eodem sm vasius in medio eorum protulit hoec Verba : t Noslis,
die intercrat et viderat utrosque suspensos in Ipra, a, o cives et amici mei, quod secundum vestram peti-
proeposilum et Widonem, annuntians cvenlum im tionem et rex el cornes jam constitueront me vice-
eorum. Acclamatum est statim illis qui in lurri ob- b- comitem loci noslri, el secundum régis elprincipum
sessi sunt, qupinodo captus et morluus fuerit do- lo- decretum aclum est, quod miles meus jam civem et
minus illorum proeposilus, et quia amodo; niliil:resta-,
ta- vicinum vestrum ceperil decreti iransgressorem,
in- nieamque personaliier dignitatem contempsistis in
ret eis, nisi quod se redderent régi iraclandos secun-
dum quodnequiler egerant. Igiturdoior etanxieias, as, hoc faclo, domum comilis et familiam meam invasi-
îni slis in ea, el tandem sine ratione, armata manu in
et kictus et suspiria vexabant miseios illos, et onini
io- proesénlia régis prosiluistis. Nunc ergoi si vultis,
spe yilae dèstitulOs : forlius quam principes obsidio-
nis, obseder-ant eos melus et desperatio. .vicecomitatiiin causa injurioe mihi illatoe omilto, fl-
9§; Eodem dïfr.Gervasiusjusserat carpentariis tur-ur- dem et securitatem inter nos firnialam dissolvo, ul
4001 VITAALTERAADCTÔREGALBERTO. im
paical omnibusvobis,quia dominium super vos A 100.IdusAprilis feriaqnarla, conflnxéranlmeiî-
oblinerenon quoero. Si ergo placel, coram rege daciumobsesside
d morte Borsiardi,qualenusêxorla-
seposilis armis convenianiuSjul judicelur inler lite Ii inler Roberlumpucrumet ipsum, gladio oecu-
noslros cl veslros. > Cumque finisset oraiionem, buisscl b Irajecius, existimanlcsper hocaniinosprin-
ascenderunlsimulcoramrege cl compositisunt île- " cçipumaseverilateraiiigari.nelanlofurore invaderent
rum fideel amiciliaad invicemsicut prius. ddeinceps,sicut prius; el a turri cvncahant morlcm
CAPUTXIV. lBorsiardi,quainmendosedilfanuibanl.Aliieum eva-
s
sisseasserebaiil. Quoaudilo, rex percepil obsessos
Obsidiopromotn.Solariumlemplioccupatum.Veiie- •illosjam.diffideresibi, limo.roet anxielaie
ratio sepnlcriB. Carolicomilis. deficere,
98. SecundoIdusAprilisferia lerlia, rcx in dor- conslanliqucaninio edixitut milites sui se arma-
niiloriunifrairumcum prudeniioribuscl consiliariis renl et invaderenlleinpltim.Quodi.dco factura:csl,.
suisconscendilconsideratcproenotarein qua parte ul in congressuiliodéficienteset lassaii, in poste-
rum obsessi illinon valerenl loties lot assulius et
ingeuioseaggressumpnesignarentin lèmplum.Erat :invasiones
suslinere,sed magiscedercet locumvic-
namquedormitoriidoiiius adjunclalemplo, ilà ut lorioeebrislianoe
çalholicorégi Ludovriçoel inilili-
iiigenioruminstrumentaproepararenturin illa, qui- B .bus suis
busparielem lemplipcrtuiiderent et ingrederentur dare. Erat quidem in obruendo lapides el
adobsessos.Namquecum illi miseriinferioralempli niitlcndojacula,ulrinquegravis aggressus a nicri
oblinere non polerant, gradus quibusin solarium die usquein vesperam.
asceiidcrciur,lignis el lapidibus obslruxcrant, utt 101. Quodie rex accepilclaves a decano Ilclia
nnllusascendercvel ipsi descendere possent,tan- de sancluarioEcclesioe B. Cbristofori, eo quod ac-
liininiodosese a solarioet lurribus lempli defendere e cusalus ci fuerat thésaurus.comilisCaroli in eodem
conanles.Inter columnasquippe solarii spécula cl!t sancluariofuissereposilus. Et cum iniroissci.rex,
statussuos exscrinioriimaggeribusel cumulissca- niliil proelersanclorum rcliquias invenil. Veruut
mnortimproslilucranl,e quibuslapides, plumbum n quippefuitcuppamaurcamcumsue operculoel can-
et rerum molesdejicerenl super invasores lempli. i_ nam, scilicetargcnleuravas vinarium, proepositum.
In lurri quoquecousequenlerproeforibusfeneslra- {_ de rapinacomitisa ucpolilmssuis quasi pro dono
rmn lapela et culcilrassuspenderanl, ne funda et it in partilionerapinoeaecepisse,et eadem vasa pro
arbalistis(189) forsilan perciitereniur inlrinsecus,. sainteaniraoesuoead opci-aiuecclesioeDeooblulisse.
cumturris a loris aggrederelur.In supremaquidem m Cumergo obsidiofierct,et fratres reliquiascl feretra
lurriumarce slabanlforliores juvenesobsessorum, j „ sancloruma caslro cfferrcnl,in quodamscrinipilla
" duo vasa secrclo et sub simulalione
qui molares lapides siernerent super discurrcniesin
in reliquiarnm
curtcincastri. Atquc sic inordinabiliter iu lemplo |0 sanclarum imposila cxlulerant parker cum coeleris
Dciordinalisrebus suis, exspeclabanlmorlis suoe ^ rcliquiissanclorum, alque custodiendumilludscri-
fini'tn, niliil reverenlioeel honorisconferendobealol0 niiiiiicommcudaviidecanusproefaluscuidani simplici
ftineri,quod iu solarioinler ipsosscpultnmjacebat, t> presbyleroEggardoin ecclesia Domini Salvaloris,
proelerhoc solumquodvix dominumsuum recogno- }. signatunisub veneralione dignissimarumrcliquia-
scentes, quem tradideranl, ejus ad capttt cereum m rum. Quodquidemscriniuniquam dévote ille sim-
pi'oefigerent, i;s plex sacerdossusceperil,el posito eo in sancluario
qui assidue in honorera boni eonsulis
arderela dieobsidionisprimo, usque ad diem quo ll0 preces effuderit, alque aninue suoesaluiem depo-
iiilrogressumesl violenterad ipsos.Namfarinamet ei posecrit, leslanlibuscompresbylerisejusdem eccle-
leguminacirca lumbanicomilisrcposuerani,quibus uS sioemanifeslumfuit, omnique nocle candclas,ce-
qtiotidiein usussuosassumptisvilamconliuuabaut. it, reos cl luininariaet lanipades accensas proeposuit,
99. Cumquerex cl sui studiosius cxquirerenl t>t et non salis se venerarircliquiasillas posse credens.
proesignarent locum[lerlundendiicniplum,Roberlus ,(1S Rêverasalis Sacerdosillepromcriicral,ut cumnqvo
puerper unanifcncslrarumlemplicâp.ulcûerenslo- pj comiii reddcrenlur vasa illa, semelaut plus ex
quebaïurmilitibusregis, obsecrans eos, ut inter- 31-- eisdemvasis presbyterillebonum vinum bibissoi.
nuntii éjus forent ad regem, humililer inquiens •us Huneigitur thesaurtimrcx quoercnscireumquaque,
omnejudiciumprinçipumterroeet baronum,domini ini miseraiiuvêsligatoreset insidiatores, qui lalenler
sui régis velle subirc, ut in legeipsorummerilosuoe
uoe lliesaurum Caroli comilis recolligerenl, îijhilque
cxcusatiotiis,aut viverepromereretur,aut suppliciocio super hoc profecil. Underex etiam Robertum puer
damnationiSjsi se nonexcusacet, exterminari. Nec <ec rum secundodie ante discessumsuum apud Fran-
ullushomiiHiraaususest inlernunliorum verba in ciamflagelliscoesumcoegit, ut s' quid de lliesattro
l'egisproesentiamproferrCjtain graviter indigiiaiiis
tiis meminisset,quis pariern afiquam possideret, régi
est rex illos traditores vel eliam videre. Coeierum
nm inlimaret. Cujus accusatioiieeodem dïe cornesné-
ant vus et rex oblinuerunt vasa proedicta,sicut iu
civesnoslri.et militesregis et universiqui audierant
quamhuinili oratione exorasset juvenis dominum um subsequentidicturi sumus. Alii obsessorumevoca:
regem,inlacrymas fusicoiidolueruntei, iniprccan- an- verunl Bprsiardiimanfugissp, ul sub iliomctïdacip
tes pro eo dominimisericordiam. parciusimpugnarenlur.
(189)Arbalistisquasiarcubalisth,bine Gallicavox Arbatète,arcus instrucliisscaposeubalista.•
PAiaot. CLXVÏ. 32
T-003 GUALTERUS ET GALBERTUSDE VITÀ ETMART. B. CAROLI BONI. 1004
.-iSOÎi DeçinïooclavoKalendasMail, feria quinla, A pixcipitalis p super pcifossorcs lempli a periculo in-
wries, qui inslriimenlum faclus est ad pcrlundendnm stroilusscsesli observarenl. Toi cl tanli.lapides obruii
pârietem templi, adduCtus est in fratrum dormitorio nnon itnpediebanl exactores arietis. Cum igitur super
-in:eadem scptacxirinsecus, juxla quam intrinsecus .capila c sua: ignis flammas vibrantes conspevissent
corpus-boni eonsulis sepulluroe coinmcndatum Deo nmilites, unus ex illis lecluin ascendil,:Ct inter lot
suo jâcéba'tv-Slatimque artifices :arietis ascensoria jaclus J! lapidum et jaculorum ignem vix exslinxeral.
gradiliva crexerant in allum, èl, ablato pariete li- IPatuit igitur post lot percussiones ariclis foramen
gnëo. dorniilorii, qui propiiiquior lemplo stelerat, maximum r in pariete lempli, qui citius salis quam
summitalem ascensoriorum ibidem subduxeranl.; credebaliir c perfossus esl, eo quod a lempore anli-
qiialeiius risque ad murum cl pariclem lempli gra- qrioe ç exarsionis tcmpli, pluvia et inundalionc im-
dalim possinl armali progredi quicunque auderent. brium 1 lolura oedificimn ecclesioe quasi pulridiim
Nam feneslra in oedificio lempli primo, ex online sstaret, quia baclcnus sine lecto ligneo nudum fuit.
anliqui operis ilio patuit, quo jam artifices ascenso- Tune clamor iulinilus elevalus csl cxlrinsecus, et
ria direxeraiil. Sed paulisper iivferius lemperabant universi i qui et in foribus impugnaveranl obsessos,
iiistTiimenlorUm adilus, ita ut siiblus fcncslram el < in choro iufcriiis, el (indique per feneslras cl in
percussionesarielis proeordinarenl, el |icrluso pa- B omni , parte, qua acccssuin poteranl sibi proeslilisse,
riele lapidéo, eamdem fcncslram quasi pro ostio' rescilo i co quod pei fossuin fuisset lemplum, acriori
Jibere ingressuri obtinerent : erantque gradus Ialis- aninio el cupidissima viclorioeaudacia decertarunl,
simi, in quorum fronle deeem milites simul iu laliini iqui quidem omnes a mendie usque in vesperani
ad pugnaiidum slarent. Quibus pioeordinatis trabenii conslanler. uiriiiqiie aggressi sunt, penc déficientes
maxiniani lunibus suspensam in eadem parie super labore pugnoecl armorum ponderosilale.
gradus illos ad perforandum templum direxeranl, ett 104. Sed jam inlellecla arietis perfossioue, rc-
laqueos cldcnï inirexos, et simul armatos juxla la- creati et animosilalc confortait, quasi jam ad arma
queos quibus tralicre relrorsum a lemplo in allumi promissent primum, infeslarc co:perunl obsessos et
reduclam, cl in virlule et fortiludine relractâm adl sine simulalione persequi. At niiseri obsessi cnni
parielcm lempli pcrcutcrc callide et argiimcntoseî numéro fuissent pauci, salis pauciorcs eratil in pu—
constitueront. Super capila quoque ascendenliunii gna, qui simul.in uuo loco pugnandi non habucrant
legmina ex virgis inserla trabibus et connexa fue- gratiam, sed ad omnes accessus, scilicet ili foribus,
rant, ut, etsi leclutn doimilorii aliquo ingenio ab> fencslris, choro cl in eo maxime loco quem "aines
obsessis infringerclur, sub conlextura virgarUmi jam posséderai, incommoda viloeperpessi jam divi-
securi agerent arietis impulsorcs; et parieles ligneoss ^ sim undique répugnantes, ab inimicis suis dispen-
simul ante seproposuerani ad defensionem sui, nee ditun el pcrdilionein deinceps suspiciebanl. Illi qui-
jaculorum et sagittarum percussionibus ab iiilrin- dem qui in lemplo contra ariclis exactores lapides,
secus loedercnlur. Igiuir rétro a muro cl parietee sagitlas , cpnlos, sudes, el universi generis telà
(empli reducto per laqueosariele, quantum oxtensiss conlorserant, timidiores ideo fuerant, quod pauei
braehiis siispehsi posscnl, urio impeln et imo cla- cssenl el quod complices illorum divisim et pêne
more arietis ruiuam et casum.valde ponderosum, i, déficientes proe labore diulino, contra tara gravem
viri uni stiarum fortiludine clmaximo conalu lemplo o cxcrcituin pugnarcnl ; insuper armorum egçntcs,
àppulcre; ex cujus' singula percussione maximus is : ttiide se tuerenlur, non haberenl : quantum lamen
lapidum'cumulus in terrain corruil, donec lola ma-t- . atisi. sunt, obsliterunt. At quidem illi exactores
ceries el paries in eo loco, quo conttisus est-, perfo- >- arietis el coeleri milites regis et noslri loci juyenes
rarelnr. In.capite ejus quoque ariclis • ferramenlaa armali cl audaces, avidique pugnoe,cum ex adverso
solidissima:trabera proemunjerant, ita ul nullo ingé- i- inspexisscnl obsessos, jam animos revoeaverant
nie offensam aliam pàlerelûr, quam illam, quoe vi suos, proe oculis cordis habentes quam egregie pro
molis et roboris sui sibi. a- se ingercretur. Lorigus is pp. paire et pairia moriendum forel, et quam honesla
igitur labor tundendi fuit a nïeridie inceptus, et postst ; Victoria vinçenlibtis proposila esset, quàmque scele-
finiliis; ' • • : sli el facinorosi fuissent iradùores illi qui de lemplo
vespefem
' 105. Intérim obsessi-illi m Gbrisli speluncam sibi fecissent, et tpipd magis vi-
proesènlientes dcbUitalem
parietis; etperfossioiicnV citius fititirani, quid age-e- 'debalur.quam avide et cupide propter llies.atiri et
rent dubii ev inconstantes ; tandem intus ardentes es . pecunioe domini eonsulis ii'apinam irr-uèrent super
èonipbsiicrant:carbones picc et cera' et bulyro deli- li- obsessos ipsi,: et- ideirco solummodo feslinabant.
nilos, quo,s, tecto dormitorii- iiijecerànt. At Hi.mo-o- . Sed cujliscunque aninii fuissent sine prdine, sine
mento' carbones aîllïoercnleslëgulis, flammas vefilo ilo .pugna, absque omni respeclu .armorum sese uno
liante vibrabanl, ita. nt maximoefianimoeconcilatoe, oe, . impelu per '-médiumforamen proecipitaverunl, ita ni
ne - sinïiil irruentes:locum et lempus âuferrent obsessis
ëircitmqiiàqiielecluni corriperent. A supei iori ijaque
iiïw 'pugnandi vel aliquôs inlefficiendi.'Non enim cessa-
tiirii jaciëbani moiaresilapides super lecluin-dormi*,
lorii, in ea parle qua àries periuiidebat lemplum; ut. banl rnere, donec sine i'ntërriiplioiie quasi .poii.lçin
utTiiniqueet ignem, injectum tecto; ne quis exstin- in- seipsos fecissent, cl quod mira Dei gratia dispensa-
mortali '
gueret, defenderent et lapidibus obrutis et de alio.
llo. tum est., sine vitoe suoe periculo ïngressi
• On}- V1TAALTERAAUCTORËGALllfiRTO. 1110b.
8unt,alii ruendo, alii offendendo,alii intrusi vio- A igitur
'g inventnmest in solarioilio quod rapi poiuit,
lcnler, alii surgere conantesa casu proslernenlcs, omnium or proedafuit. Tandemcanpniciejusdemlem-
alii, sicut solel fieri in lanlo tumiillu, sine online plipi per scalas a riioro in solarium conscendenles,
irruenies, vocibusel clamoribus,alque cursuumet ordinaverunt
01 quosdamde fralribus qui singulisno-
ruiuoearmorumqueslridore el fragore, non solum cl clibusvigiliascirca sepulcrumcomilisagcren.l.Cunir
lemplum,sed omne casirum el viciniain ejus re- que, qi confraclisutensilibiis lempli, niliil in priori
plentesinlrorsum,sicul exlerius Deiinilaudaiiteset statu st permansisset,circunispexci'unt allaria et uicti-
benedicentespro Victoriaqua viclores suos lione- sas ss aliari Deocustodepenuansisseimmola,et con-
staviti regemel suossiiblimavii,super omnia maje- gaudenlescongaudio
gi fralres quid(|tiiddeincepsobli-
slatis suoeDeus noraen glorificavii, Ecclesiamque nueruiit,w non jure vel merito*sed pro soloDeidono
suamab inquinaloribusin parle nmiidavit,el glo- ©blinderont.
ol Conclnsit ergo Deus.dicin illum in
riosumilluminarlyrcmsuum consnlemquebonoinini coni'lusionemci (sic)inimicorumsuorumclin vietoriarit
lune priinumdcflendunipia vcneralioneet oralione: fidelium,
fi cxallando.noinen imperii sui in omnes
fideliumsuorumcircumfultuuidonavil-. i<
lerraruin fines. Non lamen desistebantobsessiilli
106. Quod.igitur prius non licuil, lune tandem i vigilias
v suassibi in lurre inslilueie,cornibuscancre»
Fromoldojuniori licuil,ex longodesiderioel ardentii B Bel
e quasi adhuc aliquid liominiioblinuisscnl, in lam
aninio vola Deo pro sainte domini sui eonsulis s arcio
a imperioseagere, seipsos non recognoscenles,
offerre, lacryniisel cordis conlrilioiie sacrificitimi ffuisse tniserrimos.Dali enim fuerant in reprobnm
maclarecl gaudiogauderepro inspcclalioneloci ini sensum. s Quidquidergo deinceps cgcrtinl,.nec Deo
quo doiuiuus suus humains quiescebat; el lunec nec n homiuibusprobabile fuit, sed.réprobation.et
priinum exsequias proeparabatdomino suo, quemi odios.um. c
per tôt (lies sepultum, id est, quadraginlnquatuor, ', ; 106. Decimoseptimo KalendasMaii, feria sexla,
videre non polerat. Neque enim corpus ejus, sedd conveneriinl
( Burgensescoramregeproni iu terrain
solumvidil aforis scpulcrura: optabat quidem, etil cl c adoraveruntejus dignilalcm,qualenuspro pre-
oris cl cordisoralionedeprecabaïur,ul Deusin diee cum ( cl scrviiiorumsuorummeritis, Robertuinpue-
resurreelioniscommunisinler redores fidèlesett -nm i exeundiab obsessisliberlate donaret, et. ejus
suiiimossuoe-proesenlisEcclesioeprincipes, conce- i- innocentioe
i purgationcm legitimamsuscipcrel. At
deretsibitandem dominumsuum Carolum princi- i- iipse rcx petiliones eorum se facturuin assensi!,
pemdùplici gloriasublinintuuividere el cum ipso o salvo
i honore et gralia proprioepersonoesimulque
matièreel gloria conlemplalionisTrinilalis sancue oe prinçipum.
| lerroe, sine quo consilioniliil super co
cum ilio perenniler bcalificari.Repulaveral.igitur ir aclurum
- statuerai. Decimo sexto Kalendas Maii
'
ji Sabbalo, caslellanusGandensiumcum Arnoldo ex
pro grandidono, quod juxla lumbam domini sui
liecrel sibi: mortein deilere, castini lolius palrioe
as Grandberga(190),et colleclisproceribusvicinioesuoe
conqueriet quemvivenlenidilcxeral,jam tradiluin m antevenil, regemobsecransomni.modopro libcra-
a servissiimmadileclioneexsequi. Non sine lacry- if- lione Roberli pueri. Cui rex ail niliil cum honore
niisquidemhoc faciebaUi O Deus!quolco die libi bi suo posseeis conseiilireabsqueprinçipum-communi
votaluorunifideliumdignabarissusciperc: cl quid- j. consilio; alioqû.incontra fidemcl juramenliimsuum
quid iiitcrmissumfuerat in eademecclesiaculturoe •tc ageret.
diviuoeuiiuirumrccompeiisaliimfuit ea hora ma- a- CAPUTXV. ^
gnitndine et ; mulliplicilalejustoruni voloruin. •» -ivoeiijcornesAudomaropoli
Siabatiiaque cercusardensad caputeonsulis,quem susceptus.Jus competi-
im leriiiH. l'osteritas Balduini Imulënsis comitis
posuerantin honorcniet venerationeindominisui iUï indicala. Familia Bertulphi-proeposili adullerioel.
traditoresilli. Poslqu.anv homicidio infumis. . ,
ergo irruerat in lemplum
super obsessoset clamor concilalusest fngiendo, |0> 107. Decimo quinlo Kalendas Maii,. Doininiça
reiraxerant se tara a pertusionequam a foribusct et _.
rv SurrexilPaslor bonus, nuulialumest régi comitem.
a propugnaculissuis pessimi Iiominum,conscensa- ;a_ novumFlandrioein S. Audomarocuin honore, more
que tuno ad se defendendosin gradibusresistebaut nit proedecessorumcomilum lerroe, gratan.ter susce-
persequentibus.Igitur 'ictores clirislianissimimni-i- , ptum. Nam obviam processerant pueri, arcus et
litesrégis Francioegradus obslruereet iulercludere
ère sagillasferentes, ad occursumcomilisagiles et. ve-
fesliuabanl,lapidibuset lignis, scriniis-et Irabibus
IUS lociores,lurmalimprocedentes,quasi per pugnani
et coelerissupplemeiitis.,ita ul nitllusobsessorum
um resistere simulantes,succinctiet proeparaliarcupus
decedereposset in solarium,in quo consuljacebat. iat. intensiset nervis, quibus, si expediret,sagillando
Et ascciidensrex in templum, p'ianxilmorlemne- ne- invaderenl comitem et suos. Viso ergo puerorum
polissui Caroli; et apposaitcustodiam,quoecaulius,ius Occursu,consulet sui, quidnanisibi voluissent,per
observaretlurrim. ÀUernis ergo vigiliisregis .mi-mi- iiuernunlium requisîvit. Et acclamavertmtcomilj,
lites observabaut lurrim cum obsessis. Quidquid nid qualenusfeodumquod a proedecessoribus suis sem-
(190)Grandbergael Grandmonlium vocescontra-
Lra- S. Bavonisdicitur-terra Alostensiset Grandimonlh.
cte, pro Gerardibergâet Geràrdimontioiquod est lia Joanne.svan Waesbërghin Gerardimontio,tpitfd
Oppiduminti;alerritoriumAlostauum..In Chronico îico libre»singularidescripsil. . :
iOOT GUALTERUSET GAÉBËR'TUSDE VITA ET MAR?P.B. CAROLI BONI. 'i^
per piicri noslri oblihrief.ini, liôc a îë bblinéréjùris À siuio si Géudcnsitim cxcrcilu ohscilOraiït càstriûn
erat noslri, circa neriiofiim saillis in lëslis :S'ârïclb> O ordeiiarilârin quo coines de; M'o'hllbus'i'seet suos
rum et oeslàtis lempore licerilër vagari, àviculas inli'oduclos ir proemiiriierat, ad iiivadcndiini regnum
capère, spiriolos et vulpcs sagitlare-, cl Kiijiismodi Flaridi'iaritm
F '
qiiod sibi^jtîre'cognationis
' :-::"": jusliusper-
puerilia recreàridO satagere. 'i Hoec'ergo"licènlcr •liriebàt'-"''li '-";"..—••..
cgimus iiacteiius et volutnus eadem"a: le licenti.i 109; Nam, lit paiilo altius felexanius comiinni
liidorum ïïoslroriim mores deinceps rcnovarë. » proedecessoi'tini p siioruni origincm, BtiliUviiiuscoinës
Proiiide siicce'detuer cives obviant' armatâ maint barbàlûs' b (191) principiuni geriêris- subscqueniium
proccssOranl, exspeciantes puerortinr suortnn redi- comiluni • c fuit. Rie vero cum diem Obierat, in Insulis
tum et comitis novi advcnl'aiioncni.. Igitur-cornes ; humaliis li est; liàbnilMilaqnc-duos.filios'postsehoe-
Willelmus, qui oetate jiiventoe piibesccbal-, piicriliai l'ëdes r lerroe Eliitidreiisis : >Baldewinumei Robertum,
vix lempora excedens, jttcundo animo dudicra puè- 1Ulrosque quidem pater; dumviverel; uxores diiccre
ris morose concessit, el plausu el adjocalione cumi proecejiil; p èl Baldewiiiiim (192) in HoenanRlchildcm
p.ticris, vexillum cl signum puerorunï' arripiëns; ; comilissain c de Motilibtis àccipere in eoiijugcmiCecit,
jucniidabalur. Cui laudes cancre éi tripiidiorum Vo- de (i qûa getiuit filios duos :-vir.''ôjus;•''ai'l'tcir éorunv vo-
ces personare coRpcraril,cum cives èminus prôspi-- "B catus c est Bâlde-Winus, cl-;aller 'eorum Arnoldusi
cient.es videruiït a'pïicris soleituïiler eoiriitèrirsusce*i Rdliéflus
I igitur duxil Gërarudem comilissain Hold-
plum, el cuni plausu cl pàcis veneralioue circuinfiil^'• 1làniîeivseniuxorerii, de qtià post; përactani iraditio.-
tum ad ipsôs usque deseenilentëm. Igitur postquàiri\ nem i geiinil abbatissaiir Mëssinisi' et. Gcrtritdcni
simul convenerant cl cornes et popnlus, ciïm pro-- (li»5) ( iiialvem Simonis'et Gcrardi; "quoequhlëni-du-
cessione clerns loci ejus liouor's ac glorioe-sublima- ci.'sà' ( ruit iu Elsalitin.-:.'Tbepdërictis dux eamduxe-
lione obviam veriil in tliiire et céréis, sicut mes-estt l'ia.Geiuiii
i eliam inatreni Garoli-':comilis Adalain
in susceplidne çomitalum noviter OblinctitiUm,vo- quoe ( a primo virô solula in Saleriiiain Ulucî nUpsil.
'
cum jubilalionC et inelodiarum consonantiis pCrso-- Vir qUoipic éjiis ^riilius 'rexKDaciar Ciiuto,. a; suis
liantes, omnibus civibus applaudenlibus sûsceperûnl.1 iIraditus, in Ccclësiaoccisns; niartyrium pro justilia
et usque infra ecclosiam cadem inelodiarum suavilalti i
é inoriendo, ciiin saiiclis possidet. Cunlquë ille primiis
solcinnilcr periliixcrunt;. Ubi dcbiium orationis Deo o pater Baldwilius yiveret, lilios stiOSallëruiii a sini-
obsequium caibolicc electus dévoie obtulil, simulquee slra cl allcrum a dc.vt'era,quasi- duas alas, quibus
pro eo popnlus cl clerus , ut ipso.administrante co- i- per onines terras suas volaret, cxpaitdcrat. Ipse
înilatum, Deus iia regeret et protegeret, qualenusis quoque raediuni, scilicel Flandriam-, solus regebal.
deinceps pace et sainte, et comiii et Deo sua redde- )- 110. Clinique plenus Jierunv bonoruin obiisset,
rent. Post susccplioncm vero, hominia et securilates is senior filins ejus Balde.winuscornes de Morilibuscum
fccerinil. A Tcrruannorum urbe: quidem descëndërat it uxore sua Ricbildë comilatum obtinuit Flandrioe.
in S. Audoniai'um. Igitur limciis ne aliqua inquieludo vel Iraditio per
108. Illa qitoque icmpeslaie Hugo Cariipus-Avcnre re fralreni suum Robcrluin sibrfieri posset et filiis,
et Wallcrus ex Frorordcflo cum' suis apud Ariaïii ni boniinium cl .sccurii'alëni a ffalré sibi fieri requi-
castruin insulluni fecorani, ubi Willelmus ille adul- 1- sivil et filiis suis. Cumque super.hoc cum princi-
icrinus cornes Iprensium intus se et suos l'ccëperat; l] pibus consilio liabilo utile fore ; tara palrioe quam
et locum et casirum pr.oemunicrat.Ipse enim comi- i- sib'r proenbsset,'arcessiur fralrc suo «oiistile Aqua-
lalum arri puerai, violenter oblinueral Flandriarumm tico (191) Roberto, iii Brudgis curiamsuam convo-
castra cl.inuniiiones adliuc plures, scilicellpramm cavit-, simulque pares et bàrones :lotiiis:sui comi-
caslruiiijFormeselain oppidum* Caslëlum caslcllum, ii, talus.: In quorum 'omnium proesénlia promulgavit
Furnum casirum, Ariam castrum ctomncui viciriiinn m buj'uscemodi verba : «Ego, Flandriarum cornes
circa castra proedicta, ciBergas casiriim, et coelera. a. lialdcwinus, in : poslertim volens proecavere palrioe
Ipse namque de lineâ comilum spUrius ërai.,' alque ne j) huic et libcris meis, ne afratremeo pér-dolos et
ea affinilale cognationis comilalum obtinuissë ëxi* ;i* tiiadiliones filii mei et iiicoloe.lerroemeav aliquid in-
stiinaverat.' Duos igitur milites proefali principis )is jurioe et exhoeredalionis patiantiir : obsècro etpra;-
. d'ejecerunt et cqiios qùinqtïë: Iticraii stiiitv Eadërii :iii cipio-fialri meo RobëiiOj cOnliti Aquàrurii>:ùt fidem
tetiipeslate Baldcwirius ex Alst et Razo ciini gravis- is- e'i:securiiaicttvjïi'rc"i'i:fiiils"jiïe'is;';nosl-m'ottëin-méaiii,
(191) Hoc Barbati cognomen ab aliis feror irihui- ii- ringioe superioris, s.eii Moscllanoe,!filio ,Ger,ard.iAl-
lur pairi' hujus Baldoiiio IV, Arriulphi Junioris (ilio; io; s'aiii gerinit Siiii'oncin, f lieodericiitii; Gerardum cl
ei sic diploiriati Roberti- régis Fraiicoïtiin àniio 113434 lleriricuin : ex bisjSiînOn^'jiatri-rtrino1115'iiiortuo
addition signum Baliluini comilisFlundrioe+honesiair air in;Lolliai'bigia,succcssii, deiiiiiclus.anno ll29i:Tlieo-
liarbw, cùiipso eodem anno inorluo suecessil filins iis dericus pvoefuitAlsatioe,aeposlea Flandrioe.Legeiiuoe
italdiiiniis V,' PÏUs et hïsUlantis
; '' cognomiiie.
' -:' ' cl
'
dc-
[d- Origines Âlsaliaï "ci Lolbaraïigioe;àb" Hièrônymo
eessill067,: - -:'""• "Viguier-èm'toe-"p'agi--l!Iiâ •e'£isèàtfiHeriricus fuit epi-
-..(192.) BaUluintiS:V;l Montensis- dictits•,':quia per >cr scopus Tuileiisis. i\Âs..\i ;•::?: v-i. •.
iixorcm Hannouiam oblimlil, uioriuus anno 1070, \n in (194)'R«bertus Frisius dicitur Aqualicus, q"'a
monastèrio Ila'snoiiiensi sepiilius;; uti: et Richildis dis oblinebal iusulas Zel'andias cuni viciiia bodicriise
uxor, morlua anno 1086.: ;: Flandrioe parte, quaiiï-Quàluor ambâCloruni appel'-
;
(193) Gertrudis titipta Theodorico-duci Lolba- ta- laiif,vloca:îùndequaquë inter aquàssila
1009 - V1TAALTJERA AUCTOREvGALnERTO ,1010,
.;_ ;
-ul neque fraude volB.ubtractovintcl duluniinférai A quatii.servi,dejccçiuul
(] pucrum dominum.suumet
liliis;moisposi t>ï>ïtui.ii; niçuin, sedliifsua et-supriim gladiis
[ jugulavei'iinl(1.95); IràdUôq'uedominotuo,
,.persoii.a: fi.ilênililiis ineis, ,sç.ilicetnepotibussuis, iuniversi,qui in: parte pueri pugnaveranl,in fugani
jurabi.l et lenebil,;ipsqyivenle, sicuf ineliijs.sci.ri i •; <conversi,alii inlerfecli,ibidemcxspiraveriiiil; alii
polerit.,El; dabo sihi;;muncra eldonaria niulla.-jsub ,.]lethalilervuluerali,.inorleinin paucis viloeflalibus
i ...
eadesiicftiulilionei,!» Igiuir ,inecclesia B..Donaliani i .]pçrpessisunt. Mul.iiquidemi.noriiii,.imilti vuluerali,
in I5.r:u<!gis jurauieiuiiniifaeiiiuiest super sancloruui i iintiliique, capti suiit. Sccufus.ab hoslc cornés
, rcliquias.infiniias;»quasjafXerri -épines; Balik'wiuus s .,]Robertuscum exei'ci.tumsiiunipererraret,.qiiida'ni
, i>ia!.co[)er;it,: i.n,;proesjen.tia,;;oniniuni:q.ui..co ! VuiïrieusKabel,qui fidclisadïmcpci'riiansërat_.cum
luiiqiorc
ta.mpaies,quampriiic'peseranlin.tçrra, et aceeplis 5 t puero,-quein.
; inlerlëctum ignoraVeral,iii Virilitéel
-dpiiariisep,usullicdii.K:;- -,.: . ,r.c.um poienliasua ccepilRobertumçonsulëiiiiradilo-.
111.Igitur cum Bulduinùsvir Richildis,i» Bnigis s ..rein
.. illum cl conjccil.in captivitalem. Sëdalo ergo:
obiissel,filinsejusAr,nold.us,-:cui , lumulluillius.d.iuij.convciierunl
palria pcrliiiebal, omnes parcspalrioe,
cummaterversusMontesel viçiniammarisréduit,cir-- et o!)sederunl(indiquecastellanumillumWiilfriëuin
câ;Casletù))i cl SVAiïdoniayiinrëlillas - .in S. Audoinaro,cl cocgeruitlillumreddéreRoker-
parles;coiiycrs'a-
, batîtr..NpndiiiiiGiii.in;jiiveuis: ille arma acceperaljB i B tiinicomiteui: quem cum ieddidissei, in coiisulc'ui
sed inililioe-virinlem arripueral,.-Audieratnamque e .. palrioe,proeslilcrunt.Eralcr igitur Arnoldi Iraditi
Ho.berluscornesHo.ldlandctisis, palriaiiirelictamnc- pueri, qui superslcs reinausil, noniincBaldewiniis
powlius suis ad.hueparvulisoetate,et iiialrempuero- (190), hoe.redespost se rcliquil.dc quorum linèa
. riiiiiisimul se a cpnfiniocirca Bruggasjaccnle sub- iste puer de Montibuscomëset milesstrenuiis, juie
. traxissc, habuil occasioncm per hoc, cl principiuin n palriamoblcnturus Flandriarum, niiiic a'udita tra-
opporluniialemqiictnuiilionis. MisitIntenter et inn ditioneeonsulisCaroli, projure licredilarioreqniril
didiial principeset-majoresvic'mioe circa mare, sci- patriamcl boercditalcm suamFlandriamlo'.atri-Facit
licel in 'setidica,Osibiirg,Rcddenburg,ci Brugis,et!t igitur quod poicsl, et novo Coniiil noslro suum
ad Flambeusesinarinos, et prolio el spous.ioiiibus s faceieparuni est, cl nolanilumid hoc factoaiiliqute-
confcederav.it sibi.eos,qualenusipse per illospalrioe oe iraditionisilludprophclic'uiii: < QuoniamDeus ini-
coinitatumoblinerei, nçpotesque,qui parvuliet in- i- quilaies palrum solel vindicloesevcrilale eorrigere
utilescxstilisseni,..propcllercl. Habuitquomdaincle- '- iu le.rtiani et quarlaiiigencraii.oneui\Deut.v, 9). »
ricum iu fariiiliasua, qui iiiiernuiiliusjiujus iradi- i- 112.Roberliisitaque ille, qui iiepolemsuum tru-
tionis lidclisfuil. Qui,cura loties Brngas veiiirelel el diditprimusnumerotur,filinsquoqueipsius,Roberlu.-
circaconliniaFlandrioe,ccepilrtiinordiffamai-!, id ' qui iu Alrebato jacel, secuiidus el succëssioneo.
quod
. clericusille tradiiiptiis inl.ernun'iiuscssel. Tuneille le çomilatu.Post quem filinsejus Baldewiniiscornes,
siibtcrfugicns-alipleinporeitermn mandata domini ni qui in S. Audoinarojacet, ierlius fiiil. l'osl illuu:
; suidul'erenspi'incipibus,simii.luverul.se n, vero conies,optimusomiiiumconsulumconsul,ter-
fuissecoecuin,
et proeeuntcduce suo, ipsesubsëqucbaltirsuspensis âs renoe'dignilalissidus cl lumen proeciniium', qiiartus
manibus,cl palpilans liaculo, sieque,pcregilcorde le fuit, in cujus.iradilioue cl marlyrio Deus antiquoe
et oculiscoecustraditioneinm.orlisel coecilalis...igiliir
ui' iraditionisterminavilvindicl.ccorreclioneni,cl pro
cum omnium prinçipumpalrioeanimos, lideui et jusliiia palrioe occisunitransduxit in requiem san-
eccuritalenicontes lloldlaiiilioeoblinuisscl,navihus us c'.oruin, in codera loco, in quo olim juratum est.
insidens, cum armala manu çlanculo lanlummodo do Uti.-uniqueDeus in seconda tradilioiie dispensavii,
venil in Flandriani, accilisqiieomnibus l.radilori- ri- el antiquoeIraditionis vindiclam exercuit, et pro
bus çlanculo,nocle quadani signuin dederunlcoin- m- jusliiia morionlem slaliin inter sanclos. îiiarlyres.
plieibiissuis, ul in locoqui dicilur Cïipcllo.,domum tin : susccpii. igitur posiquainHoberlus edmesille, jqnû
incenderent,et illic.ad signuinflaminoecoiivctiireiit. ut. nepotemsuuniiradideral, in consulaliiscdisseï,Ira-
Clinique eodem signo omnes convcnisscnl, fuit uil .n ditores Flandrioe,qui sibi comilalum tradideranl,
eorumlurba multiplexcl valida, et abier.iiutdein- n- senipersuspecteshabuit et ad suunicoiisiliumnullo-
cepsaperle persequendopucrumArnoldiiiii,qui eo modoaccederepermisit.Igiturvidenlesse a consule
leinpore in Caslelo r.eni ignorons, degebal cum un suoconlcmiiiel despici,scoisumiiiiormilcoiisilium,
paucis qui etiani conseil iraditionispucrum domi- ni- ul doloinlcrficei'ciitconsulem, et fratrem Arnoldi:
num suum exjioj'labanlur,ul cum patruosuo tradi- iii- pueri iraditi, îiomiiicBaldcwinum,iu consulemsus-
. tore bclluitiiniret, et quiajuste resistercl ei, victo-LO- ciperciH, sicut jusluiii erat, quia juslior hoeres,
viam ci ji.rpmitlcbàiila Deo conccdëu'dain.Igitur tur Flandriarum erat;. i leEUm sicut olim-in deserlum.
puerAruo.l.dus.auimalu.s ad bellumcura niiliiibusàd-ad- locum conveucrunl,ïiaetanies nioriem inlërendam
mcilumpaucisoccurrit, quem in ipsotuiutiltubclli, '
:lli, dominosuo'.Cumqueacceptaopporlunilate.(rtidcudi-.
ipsi servi sui, qui cum armaverant et armorum lira rediissent,unus mililum,qui iiiterëral iraditiuni,ad.
coelaiurasproenoverant,quasi exiraneicl âlii.çsscnl eut : pedescomilis'provolulus accusavitcoetcrosnefauda;
(195.)Anno 1073. v qui ex IntentaGcrardi Wasscnbergiililiagenuil.BaU
'.iOO)B.ildtiiii.us llïcrostihjmiianii;diclusex Ida duinuinIV, liic pucrumdictuiiii
UeuriciIV.inipcratoris-liiiul'eli-qu'lBaUluimmi lïl,
1011 GUALTERUS ET GALBERlUS DE V1ÏA ET MVRT. B. CAROLIBONJ. loia
iraditionis lllius complices, qui morleni comilis A gensibus g ejusdem loci el mililioeimpotu irruit super
juraveranl Igitur ad bellum accusati, per consulem Gendenses, C et conversos in fugam, alios inteiemii
ovocati cl convicti decollati sunt alii, et alii exsilio aliosa vulneribiis infecil, cl inullos coepit. Major qui-
dauinati, plures quippe proscripli. Tandem si dignum dem i fngieniiuni pars subinersa -est fluciibus ipsis
essel audilu, quod vere non csl, sed adiniratione cqui navibus devccli bhsidioiiem proeordiuavcrant.
sola scribenduni iii quarta 'Vel lerlia generis Iinca, Proevaluernnt
1 enim comes el sui circa fines illos.
I)éus viiidicavit consequentCr iii génère tradilorum, Casirum ( quoque Ninive (199) oblinucrat, et satellites
scilicel antiquam Iradilioiicni novis periculis îipvoi suos £ in eo posucral aculiores el fortiorcs. Eodem
génère proecipilalionis, tdieiilBrligisarmigerunusa lurre per funetn elapsus
'
113. l'auto superius igitur principium generis proe- (esl, qui sialim caplus Iraliebalur ad carcerem el iu
posili, et nepolum suorum recognoseere libet. Bol- en ( inlrusus d'em suoe perdilionis quauivis nolcns,
dranus caslellanus fuit in Brudgis, cujus uxpr erat; < exspeçtabal;
uoniinc Dedda vel Duva. Hujus Boldranni boiiioi CAPUTXVI.
miles fuit Erembaldus (197) de Furnis nains. Impe- Dedilio j obsessorinn in lurri. Recoifcilialio ecclesia!
rata fuit quoedam expedilio (198) Flandreiisibus,, S. Donaliani, FxsequioeB. Caroli. Ipra intercepta.
el ituui csl cquis el navibus pro defensionc palrioe« B H5, Decimo quarto 'Kalendas Maii, feria ,se-
usque ad locum pcriculi cl iusullits lerroe. Cum vero> 'cuuda, itcruni cives noslri ad. gciiua'regis devoluti
navibus perlabcrenlur Sçaldim fluvium, Boldraunus$ 'dcprecabanlur pro Roberli liberalione. Indignaïus
castellanus et Ereinbaldus miles suus, cui proe> vero rex despexil eos, qui loties ipsum vexarent. Et
coeteris confidebal, coeterique plures onines loricasj iralus i jttssil servos suos accelcrato ire el ferra-
imluti et ad puguaui proeparali, venil no'x, el fixe- mcnlis i lurrim succiderc. Slaiimqiic ferrainenlis de-
rant anchoram. in iii.edioainne ul dicin cxspecla- iiioliebaulur
i turriin inferius. Quibus succidciilibus
rent. Al proefatus ille Ereinbaldus adulteiip abule- obsessos ' limor morlalis invasil, ita ut sine modo
balur soepcuxore domini sui caslcllaui. Illa quoquei slupore laborarent, cibtts eis cl polus faslidirel,
adultéra, sicut aitint,.proniiseral adultcrp sno vice- omnes < seusus hcbetarenl el languerent. Pipinde
('omitalum, si forte vir ejus cito morcrelur. Unde3 ntaceraii esurie et siti, cum suflicieulcr baberenl,
adulier seniper domino suo niacbinabatur uiortent. 'quo vilain coiilinuarent, evocabanl illos quos foras
Facto quoque noclis silenlio, dum castellanus ad1 videranl yaganles in curie caslri, qui casum et
itiiiigendura in ora slelisset navis, ille Ereinbalduss ruinam turris succisoe jam in parle exspeclabatit,
.rétro acciirrçns, longe a navi projeclum dominumi r„ quia vehemenli sitis ariditate arescerenl, simulque
in pi'ol'undum lorrenlis aquosi proecipilavit. Hoca esurie et l'aine languerent, et mira Dei dispensiiliotio
veto dorniiçulibus coelerisfaclum est, et îicmo proe- factura esl, ul ipsis tradiicribus viniiui suum aciduni
tcr. aduitci'iini illum sciebal quo deveuisset caslel- cl sine sapore jam haustum et potalum feterct, fru-
lanus ille, qui absque liberis subniersus eral. ineiita cl panes pitlrida sapçrenl, cl aqua insipida
Reversiis eego Ereinbaldus, adulterain suam auxitl eis niliil prodcssel, ita ul guslu el odore putrido
nxorcm, et (iiculUitibusoputn domini sui émit viee- fasliditi, faîne el siti pene defecissenl. Hac igitur
a lurre licentiam,
' comilulmii. De qua uxore geiiuit proeposiluni Bei- egeslate coacli, quoerebanlexeundi
tulfum, Haket, Wirricuni' Çiiop, Lainbcrtuni Nappin II el ubeundi in qucnicunque alium locum, quo prin-
palrem Borsiardi, Roberlum quoque caslellauuiii n çipîà décernèrent ipsos iluros. Succisorcs igitui
post ipsum secundo loco, posl ipsuni Roberlum filinss turris jam gradus av.utserant, et parinnper restabat,
. ejus Waltcrus castellanus tertio vicecomilatqs loco p quod in brevi suçcisum, casum el ruinam gravissi-
hoercs succes.sU; post iiunc Haket castellanus fuit,I, main faceret.
sub cujus leinpore Carplus comes iradilus est. luu 116. Decimo tertio Kalendas Maii, feria tertia cum
hoc ergo gradu quarto puiiita et:t iu successores is intcllexissent turris majores partes suçcisas et pci'i-
suos anliqua proecipitalip Boldranni nova isia proe- i- D culum ruinas iniinincre. Namque ad singulas mal-
cipiialione, (juoe facla est a propugnaculis cameroe E leorum percussipnes in suminilale lurris sensetuiit
comilis in Brudgis, et iprsilan dispensante Dee p repercussiones cl nulatioues, et turrem jam quasi
ptin.itutn esl iii eis peccalum païen tu m, sicut inn trepidaniem el coiitremenlem, limore inflnilo limcn-
Excdo legiiut', ubi ait Dominus ad Mpyseii iuti les inieiunt c'unsilium ut >nte sese regis petcstati
xxxiii capitulo ejusdem Exodi, ubi leges de uni— i- redderent, i^uam oppressi in ruina et casu turris
versis protulil Deus dicens : i Ego su m Dominus is snffocarentur. Evocabaj. ergo Roberlus puer se el
Deus tiras fouis, zelotes, visitans iniquitatem patrumn complices sues régi reddendes, illa tamen condilione,
in filiis, in terliani et quartam generalipnem eeruni -n ut ipse Rpberlus absque carcere leneretur quanquam
qui oderuni me. » et coeteri truderentur in carcerem. Habito ergo
114. Revcrlatiiui- igitur ad describendqm in Olde- ». prinçipum super hoc consilio, rex secundum expos-
narda eVentum, quia comes de Mentibus cum Bur- lulaiienem obsessorum concessil exeundi liberlalem,
(197) De hue familia snpra,§ 3 aclum. (199) Ninive aliis Nienhovia,oppidum ad Teiieraip
[-19.8)Sub Balluinopio, sive Insulensi, titi ibidem -
m fluvium in ditione Alostana.
proliaium.
1015 V1TAALTERAAUCTOREGALBERTO, iôû
coquod uiilliuuimerat illosspoMesereddere.et sineA numéros,el omniaquoe,ibîdemrcpereranl,pro pray-
A;ni
periculo uiortisobsidenliumet luriiin succiiienliuni. . da ds absluleranl..Tumultuantibusvero et d'isciin-'eii-
Exierunl ergo singuluset singulus risque ad XXVH libusnostrisiii
lil lurri, Benkiucolereliusfnnéa lurt-c
versus.domum proeposiliper fenestraniin gradibus in tcrràni demisso,elapsusest, ellaluil qua poiuïl
turris obliqualam.Coeleruniquicorpuientioreserant donec (h per nôclein iransfugisseîapud insulam iu
per fii.neselapsi sunta majori feneslraejiisdeiiiturris. iiimari, .quoe dicitur: Wulpem(200). Quem quidem
lloberluspuer coinmondalus est militibus.régis eus- , unaiiimiler
ui requirenteseliam in cloacarîiset in im-
todiendusin caméra comilis superiore; al coeteri iiiundislocis-laluissc
m illumcredidcranl.Spe iiici-i et
omnes iii carcerem delrnsisunt. Volui.l- tandempro oblinendilliesaurum
p| comilisferc omnes,qui in obsi-
civibusnostris rex quasi magnumquiddaui facere, dione di lune adorant, iu lurrim conscenderesalage-
cl comniendaviteis Roberlumpueruliicuslodicnduni banl. bi TuneGervasiuscaslellanusmilitessuosarma-
in eonipede cl nervis, ea condiiioue, ul judicio ios (c intus posuil,qui luinulluauleset ascendere vo-
prinçipum poslniodumiraclandum régi ci comiii lontés le deinceps, prohibèrent. Et oblimiit vioiun
reddereiiUCivesvero pro grandi donosub proedicla iradilorum ii optimum, eliam eoelum vinum quod
condilioiiesusceperuniin custodiamjuvenem adbuc ., eonsulise erat, bacones(20i), cascoruinpisas (202)
epbebuni. B'viginliduas,legumina,farinani
v triticeam,ferramènia
117. Hic vero notandum,quoraodoDeus iradilo- eliam e oplimaquibuspanes excoquerehi,omnenique
res illosin paucilatèmredegerii et génère et loco. supcllcctilcm
s et vasa quibus utebaiilur, oplima.
Antehoc facinusquidam fortiores et meliorcsejus- 1Tamendethesaurocomitisniliilibidemrepertumest.
ilcmsauguinisproedecessoresobieranlquos ex no- 118. DiiodeciinoKalendasMaii, feria quarta, rex
mine rclexere longumcsscl.Ad ultimumisli pessimii ibat j| ad Reddcnburg,videre sîttnn loci, et qualilcr
relicli sunt, per quos dispensatioDei consuinniala t ille
j| Laniberlus se circiimvallaveral,qui' Iraditionis
ësl, tradilio compléta,palria desolata, rapiua exer- nota r cl crimiue culpatus, obsessusera».. Que die
'cilata, manus omnium contra omnesarmata. Cumi ffulgorcsolis et levitoranris Deusmundiimcirca nos
igitur impmiefecisscexistiuiassculout'nia,quoeira- rrenovavit, quia traditores- et lempli et ecclesia; -
ditiose egerant, et nullus hominum auderel vin- < coinquinaloresexpulerat a sacr.o loco, çoncludcns
diciam iulcrre, soli Deo relicla est vindicla; quii eus c in carcerem. Hujuserge gralioe Dei dénis loeti-
statim coafclavit eos, el limorc concussit, ut nonî lficati fratres tcmpli,,oninimodisabltttionibuspavi-
auderenl exlra vicum-noslrilociprodire, sed magis s nienla
i et parieles et altaria lempli, ninndando,
consiliatisunt villamet suburbiumnoslriim sepire c „' niliil
i reliquerc quod non ablucrent; gradus qui.
et eircnnil'odcre,sicut supra nicmoravimus.Sialim n succisi
: l'ocrant rcoedificaverunl, et quasi renovalo
die bclavo post niorlem eonsulis, per obsidioncniin lemplo,novisutensilibuscl rooedificaliouibus locum.
caslro elausi, deiude cum castriimfuisset invasum n suumcxoriiaverunt.
n nostris, in lurrim l'ugat.i,magis coarclati sunt : 119. UndecinioKnlëndasMaii,feria quinla, con-
deindein carcerem trusi, in laiituraarctali sunt, ut it sutura .est corium cervinuniin quo corpus comitis
non possentsimulomnessedere, nisi 1resqiia'.uoradd iniponeictur, et sc.rjniuinquoque fabricaluni csl,
minus sletissciil. Toisebroe,ealpr el felor et sudor >r quo iinpoiicrciuet claudercnl,.
i.iiliciebatillos, et dospcraloeviloeborror et.incertoe
oe DecimoKalendasMaii, feria sexla, proelerilisjain
munis l'uluroeliirpi'.udo.Maximoeeis fuissetpielalis is seplem hebdomailisprimoeejus sepnlluroe,sepul-
quidemdonumiudullum,si sic mori licuisset,quo- a- ci-unicomitis déstructura est in solario, et corpus
niodofuresaut latrones snspendi.pperiermil. Igitur iï ipsius inde cum tbymiamalc et ibure, cl .pigtiienlis
eum in inrri sese proepararcnlexitures, unus juve- e- yenerabilitersublatumesl.Nainfratrès illittsecclesioe
nuni per fcncslramalliorcmturris, gladio projeclo, 0, credidcranlcorpus comilis jam fetere et iiemincui
prosilire proesiinipscral,et sese raplini in cursu su posseperpeli mortalemlelorem,eo quodper seplem
aiiiniaveral. Quem quidem reams conscicniioecon- n- [) bebdomadesa die sepnlluroein solario factoe, in
dcinnaveral,furlis animi.sui liberlalem coipore ex- X- feria sexla;primo,usque in feriam sextam qùaîfuit
se(|ui paratus erat. in ipso ergo raplu, alii e.mn m -succedenterin x Kalendas.Maii,.sepulerocommen-
Kel-iiiiicrunl,et simul cum ipsis in.carcerem ire rc dalum esset. Igiturproeordinaverantut in sublalione
perpessus esl. Multi vero ex nostris" civibus.viso so corporis a tumiilo,,in.çensoigné,.juxla positionciM
periculojuveiiisel iniseriacaptivorum,'(lobant, quia
lia comitis:tbyinianiataet tbus posita. in igné,concre-
sine lacrymisdominos,suos.capliv.alosire in,-carce-;e- marenl, et ita:.si quid feloris a tiimnlo spiraret,
rem videre non poteranl. Exierunl tandem pallidi idi virtule odoris salutiferi reprimeretur.Cumquesu-
illi miseri, signa iraditionis in facie portantes, li- blato lapidenibil felorissensissent,corpusin çoriuniî
vore et inediadeforniïiersignati. Tunequippein exi-xi- eerviinini involùtum in mediochori ferétroimpo-
tu ipsorum concurrëhlium iri lurrim infinilus cifatifat suérunt. Rex ergo collecta civium et universoruns
(200)Flandrioeextrëmaex adverso Selaiidioe:vis i'is (202) Pisa caseoriim,cert.i eorum quainilas. Ita,.
tennis rivuli inlcrjeclu disliuciaa Çadsandia. Thcodoricuscomesinler aliasdonalioiiesaimOli30.<.
C&Ul^Bacones seîi earo.porcinà :.Galtice
Ini-iil.u'm ice înouasterioQuercetanoBrugis l'actas,coiicedilqttt.^-
el Anglicebacon.Flandris baecke-speck. •- tvof phfiscaseomïnde eleemosynismenste:suas..
im ÇUALTERUS ET GALBERTUS DE VITAET MART. B. CAROLIBONI. lofe
muUiludine in lemplo ëxspecliibàl,' donec ëpiscopus A \ rrapioribiis flcçurreret; iguoraiis traditum fuisse ca-
cl cum ipso abbates 1res ab ecclesia S. Christophori ssirum, simulque scipsum et suos. Quem
igitur com-
cum omni clero proccdendo cum sci-iniisSS. D.omw preheiidil j rex et cornes, et captivuin apud Insulas
liani, Basilii, Maximi, obviam fùueri et régi in ponte tradiixerunt
t çuslodiendum*Multi quidem post nior-
castri occurrereiit, et in eamdem S. Ghrislopkpri tem t Caroli eonsulis ascenderam ad illum, sicut ca-
ecclesiam cum lacrymis et suspiriis referrenl corpus pellanij et minislri, et solidarii et servi de familia
bcatum. Ibique ëpiscopus eum omni sacerdotuni (quolidjana comilis, eo quod isdèm adulterinus comes
clioro celcbravil commendalipnem et missain om- ]Iprensis de li'néa comituni
progenilUs fuisset. Fur-
nltlm- fidelium defunclorum, pro sa'lu.lo.animoeboni nenses i qUoque cum ipso niititabant, ea de causa,
comilis. Eodem die caplus est Bcnkmcolerelius (205), ut \ si forte perstilisset in consiilalu, ininiicos suos
et in rota malo superinfixa ligalus, disp.crdilion.em idisperderenl ejus viribus et poienlia. Sed
quia Deus.
viloe perpessus, omnium speclacuiiim fuit. Apud pravortim | meules perculit, in conlrariuin illis acci.
Harcnas quidem ilio lormenlo iniscrabiliter mori .1dit. Nam inimici eorum, audito eo quod iprensis
proraerticrat. Willelmus.caplus fuisset, incursum fecerunt in pos-
120. Nono Kalei-.dis Maii, Sabbalo, ediclum exiil sessiones el domos el familias hostiles, et igné et
a rege et principibus, ut apud Ipram elSlalhan (204JBB feiro deinolili suntoinnem substanliani eorum, quos
expedireiil se cives .H proepararent ad obsitlenduin. oderant. Et ita non .fuit miseris illis Salis, quod
Oclavo Kalendas Maii, Doininica, Consccrata est cc- cap.li sunt, quin eliam dispcndia rcrnm sua.rum.
ciesia S. Salvatoris in Brugis. Ignis enim conflagra-, domi palerenliir. Ergo et militîoeel demi
perseque?
i.ioneexusiacr.il illa ecclesia, el allaria çonfracta. batur Deus traditores illos, qui cum suo Iprensi
Sepiimo Kalendas Maii,.feria seconda,,quia ecclesioe ! consule in tnouein domini cl advocali terroe conspi-
B. Donatiani allaria non fuerant confracla, ëpiscopus! raverunl. Qmnia ergo quoe ille Iprensis Willelmus,
recoiiciliationëm celebravil, ecclesioe sunimo inanc. posséderai, comes noster oblinuit, milites quoquo
Deindë rex et popnlus, proecedenlêepiscopo et abba- caplivav.it et plures a terra fugavit. Vicloriose ita-
libus et omni clero loci ejus, processit ad ecclesiamI que a nostris eo die acluni est, el rcversi sunt cuni
S. Christophori, el relaie corpore beaii eonsulis,>
plausu et raoina uiaxiiua.
domini el pairis noslri Caroli ad ecclesiam B. Do-
naliani, iu raedio ebori celebrilcr Deo suo conimen-. CÀPLTXVII.
datum corpus, tuinba deçcnlcr e1auseru.nl.Exsequiiss Supplicium sumptum de plurimis reis. VttsaB. Car.
igitur solemniter complelis, rex, cl episcopus inlro- rùli restituia. Nova inquisitio in complices.
duxerunt in stalum proelationis. Rodgerum (205))GG 122. Kalendas Maii Dominica, rclalum est noliis.
proeposiluui in niedi.o fratrum ejusdem ecclesioe. i. iu Insnlis Borsiardum càplum fuisse, et roioemalo
Eodem die rex et, castellanus noster Gervasius cum II siiperinfixoealligatum, vixisse dieni iltum cl subsc-
inagno exercilu versus Slalbaii et lprain simul cum11 eutam uoclcin, cl lune lurpi inqrlis suoe dispendio
civibus nostris. transicruijt. Eodem die feslum eratil periisse. Qui eiiuidem promerucral infinité niot-i si:
Marci Evaugelisloe.Et notandum (|uod tria maxima. a. lolies mori poluisset, cum causa sui sceleris lut
doua conlulit Deus ecclesioeS. Donaliani ilio die, ;, post ipsum sunt piiniti, proscripli, proecipilali,
quoniani réconciliai!, sibi Deus dignatiis est eccle-5- suspensi el décollaii, de cujus intérim onines fidèles,
siam illam : corpus boni eonsulis in ea cuslodiri ri gratias Deo obtulerunl, qui tanttiin honiicidam ab
concessil, eidemque"ecclesioein proeposilumRodge- s- ecclesia sua externiinare diguaius est. El bene
l'inii accoiiimodav.it. dispensntum est in transaçta teinporum molestia,
i- cum amoenilaieMaii inensis gratiam pacis cl slalus
121. Sexto Kalendas Maii, feria tei'tia, rex et co-
rnes cum gravi exërcitu obsedil Ipram, et facla est si len-ic iiosine Deus restituerel, suspenso Borsiarùo
1- et caplivalis suis coniplicibus. Igitur divertens se
lornatio, cl niililioeutrinque acritër occursus, quan-
do ille àdulteriniis comes Willelmus cum trecentis is rex ibat versus Oldenardam, ubi comes ex Monlibus
militibus ad"unain, portai-um pugnaret contra comi- d- ]"'infeslayeral terrain uosirnm, ibaïque per Gandavuin.
lém novum. Igilnr pessimi illi lprcns.es, sicut seor-r- Sed el cpmes noster pneccsseral regem, el inceii-
sum pepigeranl cura rege in alia parie Villoe,intro- 0- deral manu violenta suburbiuni (206) usque ad tur-
duxeruiit rëgem etejusexercituminftiiiliim.Etintror0- ri ni lapideam. El plures igitur qui sùiTugcrant in
rueiiies conciiavcriint clamores et incendia domo- 0- ecclesiam illius Ipcij simul concremati sunt usque.
111in ex abrupto. Rapinam quoque cxercueriint, H, ad li'ccënlos, lit aiunt.
"quaudo ille adultérions comes Willelmus obviam. mi 125. Quarto Nonas Maii, feria quarta, rex absque
(211)Nulla uspiam Thielialdi hujus.mcuiîô: f'or-'- .comilis pro monaslcrio Marcbianensianno 1135,
sa'n solum frater ulerinus fuil. Fu'u nonienco iom-
i- apud Cliesnoeum lib. u- ProbationumiamilioeBithu-
pnre salis roinmunc. Nam Tieibu.ldnsde Vi'ri et 't niensis pag. 24*
Thubtddusde VenneUtsiguaru.nlHueras Thcodcrici ji
'Wià GUALTERUS ET GALBEttTUSDE^VffiA^Ti MART. B. CAROLIBONI. .|0à4
•foreiiK-IgVlurpbs.tniôrlëhï ipsiiis;Wâlierivpiefiioba-.A if ;,vag:ii.;tésï et; :pei:eiranles;: cainiKis^et villas,,
.'Aùpsi
turpubliéeuxor ejus'pueruni illuin non esseyeiutiu :capli a :suiil,'ïclviiiiseiTimoe inorlis;. exleiminio di-.
firiuin'suùhiyscdàdoptivuriiv qudinisdem Waltei'us fSperSiï'-1'^';'1-
sj ,""':fî!'-^"'^::' ...:s,,/ ,-.':'-.".
tapud'Bfugerisëm'^ :;- lS7;"i'l)eëiiiio-sexto,:Kaleinlas-Jaiiiiarii, Sabbato,
:;;
pro trécènlis iibris.:Sicqueaflè Dèi dëlusacstars -u lia-' hébiloiiiâUà; linita Adiveiiiiis Domini, eodem
ICI
^a
Tjroepbsiïi-;fqui cririiivëllët-superbe-Cl giorio'se^pcr "aïiiioi)i:Quaiiiorleinpoi;ib.(is:,D.esideriuSi:fi'alei-Isaac
illudT!cbnjûgrarii;'cogMtioi^^ il
illius pi'oediciifctraditoris:niorluuS. est; qui: iradilionis
!SutôrisVDel1!âïlë -deceplus, canr •cbpulàviiv Nenioi '-coiisëius, -c non pi-oiiieruitul.leriiis viue.r?fclieil;aieper-
vêro ausiis fùil: hiâhum mittere contra-Wallerutn, , ffili.'A fi leinpore ergo obsitlioiiis/nusquainausiis est
'quâmvis 1'Iradilionis 'cbnscius TliissotvErat enim-par' -jirodii'èadCuriahiçouiiiiSi
ji iiisiilalcnleri Nam plures
^ërràv illiùs/ailér à' Comité. Al! Deus; ciii; viiïdiclai fuerant f iii coiiiiiàlu; noslrOvquii illuni appellasseui
5 s bellum, cl réuni iraditionis conyieisscul, si apeiUe
rèliriquebàtufi morte làiîguidà a fidèiiUnl aspéctui ad
'exlëriïiïnaVitillUim :- ^ s coriani exiisset; Tnsupcr 'liilcrdiclmu est a, co-
ad
135; Ôcfiivo ldùsLOclobris, Sabbalo aiitë- fesluni1 mile 1 novo'eideni Desiderio.;? qiianquam forte ad
S. iviclïariii'jussiî 1comitis abdùctus est' Willôl-- curiaui: < ascendérel,: ne.: sibi- prppin'aret; ,:nani iu
hïùs-(212) ille IprëhsiS'âd Tiisulàs, et cOnimendalUs s B curia-unuscx
< prôlpiiiaioribusipse::consliter;ito;; ;,,
castëllàrio "illhi's "castri; 7Tiniuit' cives: nostfOs, etl -- - - --•'.-:-..'GAPUT'-XIX;-'1-^:-'-'-""- '-"-
•ètiarii àlèrra prosëriptbs; ne aliquo dolo Cjicèïent1 Occusio dcl'U'lioriisFlandrdrnina GuiUelmo:i
"iii Bfûgié a captivitate Willëlmùnï, et vi irruei ènt iiiil ,, KorthmannO:comité.-'_- \ --, ;
'easlrumr "Notaiïdtfni quod occiso comité•• Garolo,i, 138. Idus Aiigustiirelro, it.aqueiufcsto.saiictiPelri
'JlorsiardlisVielsrii scelëris'participes, more;pag'ahot- t. in i Auguslo, liabitis. iiundinis in lusulis-,-.cum cornes
iiihietiiicanlalbruniï liôele qua primo sépuliuserat!t voluisset.qucmdam de servis, suis,ibidem in.foro
'cbiiicsCbriiiusj'acceperiiùt scyphum plénum cere^- :^ caperoi' cl, j.ussisset capi, cives Insulenscs ad arma
^isioe et paiiem.cbnsidëntcs circa sepulei-uni, pbsue-j. riiebanlj comiiein et suos extra suburbiuni fugave-
'runl potunt illuni cl panera in mcnsa sepulcri,i; l'uni, alios de curia vcrberanies, et Norliiinannos
edciitesët bibCntës' super 7B. comilis corpus eafide,;, in paludes-proecipilanies, plures aliis et aliis all'ece-
ut nullo modo illiiiii quis vindicarct. rinit loesionibus.-.Slatiuique comes obsedit Insularuni
1 156. Nôrio Kalendas Novenibris; feria omnia loca, et coegit çives sibi reddere niarçbas
secunda,i
Mile feslitm S. Amàndiy Baldewiniis ex Alst obiil, t, argenii mille et quadrigenlas, si salteni ilio inpdo
qui unus eliam par pariiim Flandrioe, domini sui ni.. rciiacilicarentur; Unde cencitata esl invidia niaxinia
;Caroii iradilibnis noliitus malo, non longe post bac ic inter cives illos et comitem, ita ut deinceps sibi
"vila potitus exspiràvit.Lëviori occasione morlis, durii in . suspecli ulrinque starenl.
"scilicel coVnuilafët, ëtjam vèiilb àrleria inirinseciïs lis 159. Tertio Nouas Februarii feria sexla posl fe-
lurgenlë, tbtiiis capilis sui vires ad flanduni labo- p. slum Purificalionis munis;. Domini,- insurrexeriiut
ràrent, ex abrupto meduliacerebri a- riàlurali loco co Burgcnses in S. Audoinaro contra comilem, eoquod
' cbncusi-ii érupla est m .injuste volebalcomes pi'oeferre illis easlcllaiiuiii loti
per Vuliius antiquitus facluiti
in fronte/Quod cum Vënlorum et proprii spiritus us --illius,.qui violenter, rcs et subslauliain civium illo-
vtiini'or (lisruperat, ebulliërattl' medulloe, quoe in ce- e- rum diriptierat, cl adliuc.rapere satage.ba.l-; obsedit
«rebro jacucrant, lia ut meatus narium,- oculoriini et quoque S. Audoniarum cum gravi exercilu. At cives
*simul
gutluris suffocarent, et-sic morluiis ense Dei )ei subintrodtixcruiit Arnoldum ncpolein Caroli eonsulis
plagas morlàlës susiinuil. Tandem cum stipiënia na et hominia ei fecërant et securilalcs ut, si forio
!viia spirarët, monacbileiii babitum acccpil, et sic perdurarel cornes novus in injusta obsidione, ad
minore elirisliani militisa soecrilo migrabat. Igitur ,ur illuni Arnoldum se coiiverterent. Eadem icmpeslale
>isli dito proescripti principes terroe, cum ovicino et nix el gla.cies et frigus et orienlis ventus simul iu-
; interposilo -inlërvallo obiissent, omnibus.lerroe inc'o- ix bôrrueran't super facicm lerroe, ci. ideo liinebaut
l'o- .-
Jlisin ore elïiiëinoria fuerant,lia ul de subila morte rte insultum comitis, reddidcrunlquë pro rcpacilicaiiono
eorum tractareiil, quos posl moricra domini Caroli, iii, scxcenlas marchas argenii. Unde niaxinia invidia
' Dëus laiiv velocVscnientiaa vita- am excitata est inter cives illos cl comilcin, et deinceps
privaverat, et tam
*levis causoe mofiendi- ipsis oecasionem ordineniquc me facti Sunt sibi suspecli.
disposiierat. Contra niorem clirislianum quidem in 140. Decimo quarto (215) Kalendas Marlii, feria
obsidione cgerant; cum proepôsilo et aliis,• quossaa quinta ante Sepluagesiiriaiii, insurrexerunt Genden-
caplivitale eduxerant. Nain accepta pecunia"a proe- roe- ses contra caslellanuin suuni, co quod injnriose cl
pôsilo: èt'-'-suis, postquam subductos contra régisi et perverse semper egisscl contra ipsos.: qui transtulil
prinçipum décréta per dévia diverteranl, ntidosÏ et se ad -consulem, .quem ad lepacificanduin se cl cives
solôs in iocis «anipostribus diniiserunt, qttousquc ^uc adduxit. Igitur comes volons oppriiuerë c'nes.ct
* (212) Mejertis eum jam l.iinï fugissë in Angliàmi et e carcei'e diciinr.
-cum cnpiis régis"-iiilerëëpissé-Slusas scripsit. Quodno'ii - (213) E-xeerp'ta ex sequo.ntibus usque ad fuicui
iuir édita suul a Clîcsuieo iu Probâlionibus 'faïuilia!
fignienliim hinc oplimc rol'elli dixiuius, si 'cbnferal'ur
Hus Gaudeiisis a pagina 205'.
«uni iiuiii. 152, ubi 27 Marlii auiii sequcuiis c;aiclus
' •''- ;
mi •- '^VitÂ'ALTÉRA: AUCfORE^GALRÈum ^ - ; •!$$$
cisdcnï vioiCnterarifcpor.ci^e-càsCellaiium- proefatïifiijA et éôlèïcllis :(2!4)j:proepàraliàcl»àïl' jiiigriabdnin
ibidem per aliquot (lies Cxspeclabât.-Tirtvccives; accinclis. at Ascemlil quoqttë1Iwàniét .Ditiiiëljnxia
sicut'pèpigc'ràntcuiii DanioleprincipeoelTwaniio i Ipram,scilicetiii-Roslai-avet'proeiiiisit
Ip iiitehitihi'ios
fratre Bàldwini, positcrmitcotnitcin ad raiioiiëiii;; lid'comiiemdicens':
lit t'Domihë'cOmesV ;quia dies=in ,
' ss jéjunioriimtenipofè'posilus-èst; ,ëum
cl, eoiivocalisuuiversisin Ganda'vo,Ivanprolooiitôf sacro pace et •;
civiuhi slatuius est; et sic orsusest : « Domineco- siiïo'doloet si "arm'isy sïîdiratiohabiïilerveiiissedebuei
niés, si cives nostroset VéslrosBôi'gciisc's'i- cl rios5 ralis's-:ci--iïûh
n fccistiss-imo;--cobli%Tiômih'ês''"n'oslrbs
-
amicosipsorumjuré voluèrâlistractasse', non aii- piigiintu'i'us pi proeslô'ëstïs,: niaïitlalii'-vobis- hvari et -
quas Cxaëtiones-prav'a'scl iufesiatiolicsdcbuëratis s Dàiiiëlël
D Gendenses,'quia-dblbsë ipsos iritèrficërè
nobisiniulisse,imoab hosiibusdéfendisseetiionestë3 vvëiiisiis;lioriiiiiia', qiioe-inviolabiïilë'rliàClènus-vobis
iraclasse. Nuncergo contra jus cl sacranienta,quoe e servaverunl,
si exlesliicarepériVo's'ïiôii*difféi'iint. »'Et
pro vobis juravintusde condonalolëioneo,de con- ëxi'cslncavérunt è ex parte dbnrinoriim-suoruniinlër-
(irniandapace et de coelet'isjtisîitiis. quoe bomincs ri
s hunliiillivét -abieruiït''-- ; î-v ; ,;-;:v ^i,; ^ :,;:;T
" *'
hujus terroe oblinùéraiil a proedéccssoribtisbonis s ': Ï42. Anle lipc-leriipns'hvancliDaniel transmise-
icrroeconsulibus,et niaxinrelëmpore"dominiCaroli, , rhiit
r per' castra ïFlandrioeJ'.m'àndanieS''-Srtiulèm'5
cl a Vobis,vos iii prôpria irersonafregistls et fuient «
tt B «ObsidesvCt fidejiissorës'dâbiniiisi'axliiivicèinîisi'vos
véstràm et noslraiti, qui iii idipsuliïvobisciiiiïcôti- •
i- vultis
S cum fïoiibrévivere in terrai ut 'si.violenter
" i- vëlit'cobiës
* irrtiérè ^lipër-vos^-vcl^'nô^V
juravinnis;"viblâsiis. Manifeslumest quàniairivio- uudiquead
leiiiiam.oeirapinaiii in Insulis fecis'lisôt' quantum n ïiî!iiiuam:'iiôsttàm'';dèïëtâ
civesin S. Audoinaropërscculi sitis injusteel per- -- inuéiiiïïlquëeis-id :libën'lissinre;,Së; faciuroSj"Si-cum
verse.Niincquoque iiï G'an'davo civé's,'si pbitieritis, 1
3, ïionorëbtcri-oe'ettsivovcoiiiilc'istdiaih'-'iyë
thaïe'tràetahiiis. Sed:cuiii silis îiominiïsnoster et si possenl
j qui nulli rei inienderel^nlsitiuo'àstu'civês
ïojius lëfï-oeFlaridrioe,dëcCivosiioiiisicuriii'aiiona- v- Suos i persé(|ui:poluis's*él.:Ël;adjun'xe'ruht:*«' Efcce
bililer ageï'ë,'noïiviolenter, 'non perverse.: Pohatur ir jpalet quonibdomcrcit'lOi-és'' et (iniversoe-;teïroe Flïïii-
curia ves'lrà,si placcl,MriIpra, qui lOcus est in in diioe'< nogotiatorcsobsessisunt causacomitis islitiS',
nieiliblerroevestroe,cl çonveniantprincipesutriiiquc ië :< quein vos iii cOrailatilm:digriissimipatris Caroli
iiosiriquëcomparés,ac uiiiversisapietilioresiiiclero rp •- subrogastis; et jatii për aiïnuniisiahVcoilsumpsiinus
el.populoin pace et sine àrniis,'ti'aiiquil|oaiïiinoet et Siiùsiuntiasuostras et insUpër»quidquid'itùtempore
lieue considérait»,, sine doloet ïnàlb ingénie,et dijti-
u- alio sunius lucrali, aut isle comes abslulitaut nos
diçeiil.'Sipoluërilis coniitaiumsalvo honore-lerroe :•«•-..-.iirfratei'ràm islam-clâiisiël-bbséssiab'ihinlicïs-ejus
deiiïcëpsobliiicrc,voielit bbliiieàlis.Siii vero laies es C coiisumpsirausîVideteergo qjia ratiorieistocarea-
e.-lis,'scilicel cxlëx-,sine fide, dèlosus, pcrjtïriis-,is-, liuis rapiore et perseciilorëinoslroj' salvo'-tamen
(lisceditca cbiriilalii,et criiiinobisrcliriquitcidoiico
co honore tci-i-oe et véslro. » Inteï'iinCoiries inlpfa iiir
et legitimô aliéui "vira eommendandiim.Nosenim im sidiabalur Diuiieliet IwanhO'congi-ëgaiissibi linif
iïicdiatdres sumtis iiiter regem Francioeci Vos,ut versos lerroemilites. : : .•'- ;'.:>:
sine honore teri'oeet noslro consilioniliilin comi- ii- 145. QuiiitoIdiisMartiiVDoiiiiiïicapriiiiaQuadfa-
talu digniim agerelis. Ecce tani nos fiiejussores :es gësimoe, fàma véra ries përcëllebàij'quo(l-!juvénis
'vesTrosapud proefàtumregem,quam-Burgcnseslo- io- Theodoriciis,neposGai'olicbnsïilis,ex- Eisàtan vo-
litis penô Flandrioe perverse tractastis -contra ira nissel iiiGandavum.ibione exspectarct,donec prO-
fidemet jusjui'andum,taniips'uis régis1 quam nos- is- pulso islo comité-cniii suis-Nôrtbraaiinis,-ipse in
lri , et subsëqucnlcrnosli'ortiïnomhiiimprinçipum mu consulem snscipcrôlur; Et valdë niiràndiim est^
lerroe.'> "' ;.:-.-.:. quod Flandria -lot dOiiiiiios- stiscipërëtvel: eodem
141. Igitur cornesprbsilicnscxfestiicassetIwah- un- :lémporepueruûide'MotitibiisVevArnoldrini qiicin"in
nurii, si alises essëi proe'tumulluciviumillornm,-et et S.' Audômaro subihtroduxerani;ét; islumrqui jaiii
ait : <Voloergo rcjcclo kominio,quodmiiiifëcisii(;! sti,:; exspectatGanilavij et istiinihoslrum"àbiisivitiiico-
'parerame tibi facërcet sine dilatioriebello coiiipro- ro- BD>mitem:se recëpturùm'parata -fôrël'l Nàiiii' islbrii
bare iu le, quia benë el ratibliabiliteràdliucper per NorllimaniHitti;consillem«riosirtïm'v'Theodërieiis
oiiiniain coinitalu egeririv.» At hvarircnuil, et de- icastellaiiuset ipsius cbgnati-ét-amici*'Ariiolduiii
terniinaviidiein; féria quinta ïh capilejëjùnioruni, mi, verô illi-iii'S. Aud6màro,'Comlterii de Môiitibiïsilli
oclavbidiis Marlii,quarnlopacifiéein lpra "convenir mi- de Atrëbato et in confiuiis;"ThëbdoricVim. istiiiii
1
re'nt.Igitur conics descenditBrugas,et convocaiis alis Iwan et Danielet Geridënsësiii coiiiitemassiinlëre
vicinioeillius tnililibusVproecepil ,uin lfestinàbânt. ; -;• ..'7 ^ ;. : : ;i:c;y;;; , ,:..
ut aildiera posiiuin
sccuraelad ipsuiii arniaia manu fcslinncent: con- :en- 144. DecimoseptimeKalendasAprilis.feria sexta,
vocatisquecivibus in Brugis, conquesUisest eis .cives Burgepsiurii^cprriientint iacasirum,- iiiquireiir
quain inbonesté ipsum a rerra CxpellcrétIwanet n et tes, si Frempldus junior domumcomitis iniplesset
sui, si possen.i,çxortivilqueeps ul.secuin-'lïdèlii'er
lier 'frùmèïito'et vino ct'ctèièrls viCtua'libus iid ôptisïco-
siarent. At, iHianuuerunt.Igitiîr, ad dietn.asçëriclit
ndit miiis Wilielmi bbsèrv'andam.Èodcm tlië àudiio, ëp
•cornés'manu armaia et implcvit-Ipram. militibus ibiis quod:cëmesveniioel; in stiburbiutbBmgis,?obyiam ci,
(214)Coierellis,id est vilioribushoiiiiri-bus,ul cap. 16 diclum. ! '
10Î7 GUALTERUS ET GALBERTUS DÉ VITA ET MART, B. CAROLI BONI. 1028
si fôflc vcnissël, claùscrunt portas, nolenlcs illum A arma • prosilientes cives nostri in exilions porlariim
deinceps tenere pro coinilc. i
reslitissent comiti in faciem, si ad Brugas descen-
145. Sabbalo in Quatuor Tèmporibils, jam irans* cdisset, et portas undiquo clauserimt conlra illum.
nctaplena prima jejunioriim hebdomâda, in xvi Eodem I die Cono fraler Walleri morlui ex Frorêr-
Kalendas Aprilis, Gertrudis virginis, : caslellanus (dcslo inlroivit ad cives noslros, el in medio fori
Gervàsius iniperavil sese proeparare omnes qui iii coram ( uuiversis jurabal se cum sua polenlia dein-
Vicecomilalum eju6 hnbitarent, ut in Torcholt exr (ceps cum civibus fideliler persistere. Eramqiie ci-
pedili ad bellum conscenderenl feria quarta post vibus i nostris coadjutorcs milites Wallerus (217) ex
Sabbalmn proescriplum, ibidem cxspectanlcs donec 1Liswega el sui, et illi ex Ostkerca Hugo Snaggaerd
comes noster Willelmus ipsos deducCrët contra et i fralres sui.
Dâtiielem.cl Iwan pugnaltiros. CAPUT XX.
146. Duodecimo Kalendas Aprilis, in Benedicli .Eleclio Theodorici Alsalii in comitem Flandrioe. In-
àbbalis, caslellanus noster Gervàsius a Torahollli in térims \Lamberli Reddenburgii.
Brûgas rediit cum suis, relulitque quod Arnoldus, 150. Octavo Kalendas Aprilis, in Dominica, in
nepos Caroli comitis jam secunda vice stibinduclus\ Amiiinli.Uionem S. Marioe, Evangelium hgebatur :
erat in S. Audomarum fraudulenter a quibusdami B Omne regnum in se divisum desolabilur : ad Burdgen-
civium. Quo rescito, comes Flandrioe Willelmus cumi ses noslros, tam ad cleriim quam ad populum vici-
polenlia valida ab Ipra accurrit in S. Audomarum,, nioe noslroe maudarunt Hollandioecomitissa (218) et
ac in ecclesiam S., Berlini obsessum fugavit, volensï fraler ejus Theodoricus adoplivus (219) comes,
incendere ecclesiam; coegilque, ul Arnoldus ille; Gcndensium el noslroruin civium saluiem. Quidquid
abjurarcl prorsus Flandriam, simulque illi qui cumi a proedecessoribus nostris consulibus légitime possi-
ipso obsessi fuerant. delis et per me firmius obtinebitis, si quidem me in
147. Et hoc eodem die reversus est cernes in^ comilalum subrogatis. Mercaloribus veslris et lolius
Ipram proeparans se, ut sequcnle die invaderett Flandiioe pacem et liberum negotiandi proebebo
Iwanmuii cl Danielem cum expedilione imperata ini transilum, simulque soror mea comitissa idem proe-
TorabpR. Eodem die, scilicel feria quarta, civess bebil eatenus lamen , ul obsides demus inviceni
noçtri et mariiimi.Flandrenses noslri coiijiiraverunt,, recipiendi me a vobis et liberam proestandi vobis
ut simul deinceps starcnl pro luendo honore locii negolialioneni. Statim caslellanus Gervàsius transi-
et palrioe. vit ad comitem in Maldengliem coi.sulens ci »' ?er-
148. Decimo Kalendas Aprilis feria sexta, trans- Rtts Ipram ascenderet, quia in Maldengliemquasi
îrissis liileris, illi ex Gend simul Iwan el Daniel d " ibsessus lenerelur, si Gendenses in eum cxcursnm
dicebanl nostris BurgcnsibtiSj ut usque in diem lunoe B forte fecissent. Slalimquc Brugcnscs transmiscruni
preximum: proevidcrent sibi ulrum deliberarentit propter Danielem, ut cum sua polenlia ad ipsos iu
prorsus pernianere cum Geiidensibus, el prorsus;s Brugas desccndercl, Inleritn cum castelltino ex
exfestucare coraitcih; an prorsus persistèrent cum n Brudburg Henrico (220), Arnoldus, quem in S. Au-
consule Willelmo et cenlradiccrcitl Gendensibus et it domaro olim susceperant in comitem, satagebat cum
ipsorum doininisac amicis. Ultra proescriplum (liera n auxilio el consilio régis Anglioe,ut comilalum F.lau-
nolebanl in ambiguo suspendi cum'Briigen-i- drîoe oblineiet. Itaque lerra Flandrioe divisa csl, ut
' igitur alii adhuc fidcin conservantes et hominia comiii
sibtts.
149. Nono Kalendas Aprilis Sabbalo Dixil Re- Î- Willelmo, cuin ipso mililarent ; alii peroptarent
becca (215). Audicrant Brugenses quod' comes ex sx Tbeodoricuin, sicut Daniel, et Iwan, et Gendenses,
Alslia (216) salagerct descendere Brugas, contradi-i- ac Brugcnscs; alii Arnoldum, sicut iili in S. Audo-
xerunt ci locum el casirum suum. Remandaverunt i)t mare, et vicinia illa; alii comitem ex Montionsprat-
cpmili per castellanum Gervasiuro, ut alias se di- i- ferendum crederenl.: Igitur in tanta divisione deso-
verlcret; donec ininiicos suos cxslirpassel a Flan- n- »p. lata esl lerra.
dria, et lune primuiiircdderent ei locum et castrum ni 151. Septimo Kalendas Aprilis, feria secunda,
in Brugis. Requireliant quoqiie ab eodem Gervasio io • caslellanus Gervàsius nolnit cum Brugcnsibus nostris
it, deinceps commanere, co quod comiii Willelmo con-
casiellano, ul prolitereUir ipsis, utrtim délibérasse!,
an prorsus' remancre in fide et securitale eadém m iradixissent locum et castrum suum et portas obslru-
cum ipsis, an prorsus ab ipsis cum suo consule re- •e- xissenlcontiaeiim,etsuperadopiassenlTheodoricuni
. cedere. Eodem die circa vesperam viderunt Iransi- si- sibi in consulem. Igil.nr exlra caslriini Brugarnm
lum comilis apud nos versus Maldengliem, sialim ad Gervàsius mandavil pro meiioribus civium, et habuit
'
(210;. Id est Sabhale ante Dominicain ni a-
Quadra- (218) Petronilla ,. mater Diedcrici VI, de qua
gesimoe.quaridoin niissà loco Epistoloe legilur pars irs acliim' cap. 8.
cap. xvn lilui Geneseos. (219) Quod cum sorore pro liujus filioad lempus
(216) AUlra, viilgo Alteren, in agro Gandensi isi proeessel. .
pri'pe.dexierum
" lalus uoyoefossoe,qua Brugas navi-
:''-
vi- (220) Ilenric'ns lilius Tliemardi cum B. Carolo
gatur; occisî, qui coiisialiiilarius ei Castellanus Brocburgen-
(217) Wallerus Ctommelin, gêner Ilaketti Caslel- el- sis siguavit lilleras Theodorici Comilis anno 1151,
laui. iii Probationibus familioeGandcnsis pag. 205. .
,029 YITAALTERAAUGTOREGALBERTO'. 1030,
rum eis llujusmodioralioncm: « Quia fidemunico A qui qi cum ipsis stabant amicitia cl securilale,cou-,
dominomeo, comiiiWillelmo,adhnc ServOja,quo juncli. ju » Quarto Kalendas.Aprilis, feria qninla, illi
separarisecundumlegem soecnlinon polcro, salVo milites, ni ex Oslkerckaex nomine inscriptos perga-
honoremeo, non polerp vphisciimcemmanendili- ni nieno, sese et plures alios Iransmiseruntconsoli
ccnliamhabere,qui laiilumfeceritiscomiiicontera^ Willelmoin V Ipra, et exfestucaveriinlfidemcl bonii-
pltini.Sed quia vos arao, ibo ad comilcm,perorabo » nia,ni quoeo|iin fcccranlipsi'eidcmconsuli.
pro vobis, qualenususquein Dominicainproximani i 153.Tertio KalendasAprilis, feria scxla^ etspe-
inducielde vobis, ne nliqiiaminféraimolesliamvc- cialianl c Brugcnscsredilum Danieliset Iwani, qui
bis,ita ut si vos comiii poluerocorapor.ore,faciam; a
; antea exiverant suburbiumçlanculo cum militibus
sin vero, caulosvos faciamde omni molcslia,quami suis.Nam s1 delerminaverantcivibusnostrishunediem,
coinesinferclvobis,si eamproescirepotero.Uxorem i in ii quo hominiael securitates faccrenl Thcodoriio
ineam, filioset filias el res measadhnc infra ca- ex e Elsalan, simulqueGendensesel Brugenseset qui
sii'umhabitantes, precor honesleconservetisusqueï cum c ipsis conjuravcranl.Hoecante feriani sexlam
in dcicrminalumdiem.» Et concosseriintci omnes s annoa bissexlili, in anno proelcrtioerat feria-quarta
civesnoslri lideli'.c; sese observaluros.Eoderadiee ante a diemPaschoeproxima. Eodemdie in vespera,
Stevenex Boul.ira(221)inlroivitad nos eumcircaa B reversi y sunt ad nos in BrugisIwanet Danielet Hugo
quadraginla militibus. Excursum fcceiunt milites :s (Campusavenoe. El rclaliim est quod Willelmus
noslriantedomumTliancmari.EodemdieIwan(222) i) IIprensis ille capitis, libertatf dcT.alusfuerit a con?
el DanielBrugasinduxeruntTlicodorieumex Eisa- i- suies WillelmoNoiihniannornm,Statim postquam
tan, 'lit in comitem assiimerelur.Occurrcranl èi îi pransi
] sunt, tara principes quam popnlusconvene-
civesnoslri applatidentesci. i
rnnl in exilu castri apud Harenas omnes, ibique
, 152. SextcKalendasAprilis, feriatcrlia, in mane ic ielegerunt Theodoricumex Elsatan in consulemto-
Tliancmaruset nepoles ipsiusdomumel mansiones ÏS tius Flandrioe;fecerunlqueei hominiaIwan el Da-
propriasin Slralen eonibusserunl,quia si IIPCnon m niel in proesénliauniversorum;lexque data est om-
fecissent,Danielel Iwan cum suoTheodoricocom- i- nibus qui pro traditionecomilis Caroli proscripti
bussissent.Didicimusrêvera qnnd Iwan el Daniel cl Iiabebaniur,reverlendiin curiam hujus novellico-
illi Thccdpricoboin'miurael securitatem non fece- 3- mitis,et, si auderent, secundumjudicia prinçipum
rant adhuc, sed ducendeeuni per castra Flandrioe ioe et feoilaloruuilerroe,si mileserat el ad curiamco-
populuuiet militescommcvcrcnlad eligendiimilluni in mitis perlinuisset,excusalionemfacercnt;sin vero,
in consulem.Namsine licciiliael assensuducisLe- o-_ secundumjudicia Scabinorumlerroe sese quisque
vanioeeleciioucm(aeere Iwan el Danielnon potc- c- notaliispurgarcl. Stiperaddilaest a consule,princi-
rant. Sic enim fidem iliici ulriquc dederant, iie ne pibus suis et populolerroeliberlas de statu reipu-
Theodoricumillumin consulemdigèrent sine con- 'ii- blicoecl honoreterroe, ineliorandiomniajura el ju-
seusuducis. Eodemdie audivimns,quod Willelmus tis dicia cl mores et consuctudincsipsorum terrain
Iprensisa capiivalioncproduclns,Cortraciiinvcnis- is- iiihabitanliuin.Et notandumquod in anno proelerito
sël, ni consilioel viribus suiscl suoruinfuriejuva- a- isla cademferiareversi sunt principesobsidioniséx
rel consulemWillelmum, a Brugis el a Gandavo vo Alrebato,(pii exiveranlanobis, pro eligendocon-
propuIsum.Quiaergo Iwanet Danielduo ex parihus IUS suie lerroesecundum régis Lodcwicicoiisiliumac
et principibusFlandrioea rege Anglioedonaria plu— lu- proeceptum,Iwan el fraler ejus Baldcvimiser Alsl,
rima susceperant et plura cranl pro expulsionenc- ic- Wallerusex Frorerdeslo, cl coeteritch-oecompares,
potissui, scilicelnoslri eonsulisWillelrai,iiecepturi,
ri, redeiiulcsad nos cum alacri animo deniintiaveruiil
niliil absquo consilioregis faceredelibeiarani, seu
seu nobis sese cum rege FrancioeelegisseWillelmum
absqneconsilioducisLovanioe,cujus uiiaiii rexAn- Vu- ' puerumex Norlhmannialibère el légitimein conii-
gli;e et idem«luxdalurus cral Arnoldonepolieon- on- tem et dorainumuniversoelerroenoslroe.El quod
sulispiissimi.fr.roli,quemeodemleinporeFiirnenses ses j,
j consuleWillelmocum barouibus suis cpnsidentcin
et caslellanusex Brodburgin comitemsusceperant; ni; Ipra in solarioquadam,ul consiliumacciperetquid
et hoc consilioel auxiliorégisAnglia\Inlcrrogabnnliîiil faclurtisforetcontranoviter electu'ni.-Theodoricnni,
tandem cives noslri ipsos Iwanum el Danielem m : consulemGendensiumel Brugçnsiuin.ei complicum
• Cur ergo istum Theodoricumad nos usqueper- >er- eorum splummodo,decidil ipsum iolarium in 1er-
duxislis,si fidem,securitatem et hominia ei vos rain, et corruerunl simul confidentesin eo, ita ut
priorcs,et nos secundo,loco non fiierimusfacluri?>i? > unus ipsorumpênecasu ipsoproefocalus.exspii'assel..
Responderunt: <Quia cumapudBrugasvenirel, iip- no- 154.PridieKalendasAprilisSabbalo.Intérimcle-
biscunivenil, cl nos cum ipso,ut videretsituui loci,
oci, nis el populusreversi sunt apud Harenas,el super
et lenlarelquo anime eum susciperenlBrugenses :set
et fereiruniS. Donalianijuravit comes, sicut proedixi-
(252) Fd'uuët domus in Tilelo supra num. 176 "(233) Isaac de Formeselo subscripsil liileris B.
•ttatuiiur. Caroli anno 1121 saipe cilatis.
1015 ÏIHVTIIMUS ANTiQtTUS. 104*
loin?Si Igitur ncutor eorumbene stiscepit comiia-^Lgclla.indignation.ssuoeinlulil, quia omniumerat in
tum,jure unique erat aufcrendus.Allamenquiajure arbiliio posilumante deliberare, proeviderc,et dis-
hoerediiarioTheodoricoconsulipcrlinebalcomilalus cutere, et summa diligcnlia perquirere; Deumque
jure eum possidct.Et si injustevidealur arripuisse, conlrilo corde et pioementis sacrifi.c'osuper hoc
lamen quia olimante eleclionemilliusWillelmi,qui placare,quem sibi cl palrioe Dominumproeslituè-
inurluusest,,per lilloras direclas primolibusFlan- rent, cl eleclumamarentel vcncrarenluriQuiaci'go
drioerequisivorat,quod sibi pcrlinebal : quanquam hoc neglexcrunl,eum, quemincaulcDominumsus-
et tunenonsil exauditusab illis, non minusdebebal ceperunl, lyrannumcl vaslaloremlotiusque maii
pelere et conquirerclioerédilalemsuam,quoeinjuste exactorumperpessi sunt, eumdemqucposl eleclio-
sibi.ablatacsl, et alii injustea rege Francioevendita. nem et susceptionemin consulalunullam viam vel
Igitur post tôt conlroversiasproeponimus jusliorem morêslionestosproedecéssorumcomitum,principe»
causani Theodoricocomiii, qui non injustedicitur et bajuli(234)autconsiliariilerroe-docueriinl; sedad
SiipcrposilusconsuliWillelmo: imoille comesmor- proedamel argulasfallacesquecausas instruxerunt;
luus ipsi TlîeodoricoinjuslissimcsupcrposilUsest, quibuspecunias infinilas super cives cl burgcnses
et per coemplionemex regis poleslale,potestalive . lerroeconquircrenl, et quandoqueviolenterexlor-
comeseffeelus.Igiturillumex antiquajusliiia Theo- B qtteren*
doricumviloereservavitel suoehoeredilalirestituil, 191.Igitur TheodoricusFlandriarummarebio ab
illuinqueinorlea consulalu removil,qui quanlum- ilio mprlis Willelmilemporeregnavit,et peragralis
cunque polenter viveret, tolam terram vaslaret, caslris, scilicelAlrebato, Tervanuia, S. Audoinaro,
omnesquelerroeincolasad bellumcivileprovocaret, Insulis,Aria, in quibus locismore benorumproede-
legesqueDeiel Iiominumconfunderet: quemlege cessorunisuorumvenerabililërsusceplusesl a clero
district»Deus,viamuniversoecaniis ingredinonsine et populoet fideel Iiominioconfirmatus,tandem-ad
malis merilis suis, adjudicavil. Nec enim comes reges Francioeet Anglioeascendit, susceplurusab
Willelmusde omnibus,quoein vila possedit,secuin ipsis feodael donaria rcgalia. Complacuilérgp sibi
posl morlem permanercfatebiiurinler timbras,quas ulriusqueregni scilicel rcx Francioeet rex Anglioe
ad poenalialocaproeriiisil,nisi mililioe,laudein:bonus super cemileneslro Theodorico,et inveslilurasfeo-
enim iu mililiadicebatur. Igitur lanlam injuriam, dPiumet beneficierum,quoeab ipsis sanclissimus.,
quia nulla pelcslas humariaccrrigcrc aut potuilaut el piissimus comesCarolus obtinucrat, gratanter
noli.iil,secuiidumliucaindislricli examinissui Deus dederunt.
correxit. Ideoque in humiliesFlandrioeiram et fla-
RHYTHMUS ANTIQUES
Ex ms. Jacobi Strmundi Soc. Jesu.
EPITAPHIÀ ANTIQUA
1. II.
Hic pupillortim pater, adjulor viduarum, Carolus excessil comes ense doloque suorum,
Salvator palrioe, zelator et Ecclcsiarum, P Ullip successit, mors dura gravisque rcoium.
Pax et vila suis, formido et mors inimicis.
Rebus: pace suis undique composilis, ; «ï.
Flandrorum consul, Dacorum rëgia proies, Reperlum m monasterio ad Khenum haud p'eCu!
Garolus hic obiit, innocuus periit. Andernaco.
la prece prostratus, Domini mactalus ad ara m, Per te viventem tua Flandria, Cat-olefulsit
Fil pro jusliiia victima grala Deo. Fama, pace, bonis, clara, beata, potens.
Qua vivus viguit, defunçtus pace quiescat.
1049 BALDRICUS DOLENSISARCIIHÎP.— IHOTITIA IHSTÔRICA 1050
Te nioi'lenlepéril pax, famajacel, bona quisque A Corripienspoeriafacla, fulura melu
Raplorbabel,passimvis sine legefutit. Douabonis,veniammiseris, poenumsccloratis,
Mililisofiiciumnonjudicis evacuaVit Largos,mansuelus,jura tuendadabas.
Milesj udexqueforlis et oequuseras. Armorum,pacisquia forliler et sapienlcr
Templa,Deum,viduas,reparando,colendo,çibaudO, Respériraciasli,Goesaremajor éras.
Martha,Maria,pius Samarilaiiuseras. Scrvus,jusliiia, templum,Marlisqucsecunda
Armis, lege, minis, hostesqueluosquedoniauiis> Coesar,causa, loctts,lux libi mortiserânt.
ANNODOMINIMCXXX
BALDRICUS
DOLENSIS ARCHIEPISCOPUS
NQTITIA HISTORICA
NOTITIA LITTERàRIÀ.
1° Baudri a fait grand nombre d'ouvrages, lanl en A » la poésie de Baudri; nous ne croyons pas non plus
vers qu'en prose. Il avait dans sa jeunesse du goût qu'elle en mérile. Quant à sa prose, il a un peu mieux
pour la poésie, à laquelle il continua de s'appliquer, réussi ; mais non jusqu'à mériter d'ôlre appelé un
noii-sculcmciit lorsqu'il eut renoncé au monde, mais admirable Cicéron, Mire qui lui'esl donné par un de
même étant abbé de Bourgueil. Il ne paraît pas ce- ses amis dans une lettre, dont npus aurons oecasien
pendant qu'il y ait excellé, si ce n'est relativement de parler.
a son siècle, dans lequel il s'est fait de la réputation : 2° L'ouvragete plus considérable que ncus ayons
Fuit is haud incelebris suo lempore poêla, dit de lui de Baudri est son Histoire de la croisade, qui lient
le P. Mabillon (1), qui convient d'ailleurs qu'il y a le troisième rang dans le Recueil de Bongars. L'au-
peu de choses utiles dans les poésies qui nous res- teur avait environ soixante ans lorsqu'il le composa,
tent, sinon qu'elles servent à nous faire connaîtrei. comme il le dit dans sa préface, el sa vue était affai-
les grands hommes de son temps, en l'honneur des- blie par la vieillesse, seniles oculos; ainsi il ne fit,
quels il a fait des vers, soit de leur vivant, soit après; ou du moins il n'acheva cet ouvrage que depuis qu'il
leur mort, M. Diichesnc en a fait imprimer unei fut placé sur le siège de Dol; cl mémo nous pouvons
partie dans le quatrième tome des Historiens dei dire en général que tous ceux que nous avons de lui,
France, depuis la page 252 jusqu'à la page 278. excepté quelques-unes de ses poésies, sont des pro-
D. Mabillon, dans le supplément de sa Diplomati- ductions de sa vieillesse, qui ne l'empêcha ni d'é-
que (2), dit avoir vu dans un ancien manuscrit, ap- crire, ni de faire de longs voyages. Pour revenir à
parlenant aujourd'hui à la bibliothèqueOtlobonienne, , son Histoire de la croisade, elle esl divisée eu quatre
des poésies de Baudri, dont une partie n'a pointl.B E livres, qui contiennent les principaux, événements
encore élé imprimée. Parmi celles qui n'ont pas en- de cette célèbre expédition, depuis le concile de,
core vu le jour, il y eu a une dans laquelle Baudrii Clermonl, PUelle fut publiée, jusqu'à la victoire que
témoigne sa douleur de ce que le slylet, dont il seÏ les erpisés remportèrent sur les infidèles peu après
servait depuis dix ans pour écrire sur ses tablettes,, avoir pris Jérusalem, c'est-à-dire le 12 du mois
s'était cassé. D. Mabillon n'a pas regardé comme3 d'août suivant. L'auteur fait une faute de chronolo-
assez sérieuse pour son sujet, cette pièce où l'auteurr gie considérable, en marquant la prise de celle ville
décrit l'usage du stylet, pour la donner au public. l'an 1098; car il esl certain par le consentement
Mais il rapporte quelques vers d'une autre poésie,, unanime de tous les historiens qu'elle l'ut emportée
dans laquelle Baudri fai lia description de ses tablettes,, par les croisés le 15 juillet de l'an 1099. Baudri
qui n'étaient point, selon l'usage ordinaire, de.ciree n'avait point été témoin des faits qu'il raconte
noire, mais de cire verte, apparemment parce quee dans son histoire, n'ayant point accempagué les
celle couleur laiigue moins la vue. Il plaisante sur lec croisés dans leur expédition, quoiqu'il eût as-
stylet qu'un certain Lambert d'Angers lui avait faitit sislé au concile de Clermoiit. Son ouvrage (li) est
pour écrire sur ces tablettes, et loue l'abbé de Séez,;, composé sur celui d'un anonyme qui lui ciait
qui lui avait fait présent d'un sac pour les mettre. tombé entre les mains. Comme personne ne fai-.
Parmi les manuscrits de M. Ditcbcsne que. l'on n sait de cas de l'écrit anonyme, parce que le siylc
conserve aujourd'hui dans la Bibliothèque du roi, , en était très-mauvais, Baudri, qui le croyait d'ail-
on trouve, dans le dix-neiiviènie volume, p. 557, ', leurs exact, entreprit de le retoucher, afin d'en
dés vers de Baudri, qui ne .sont que l'extrait d'unn tr rendre la lecture supportable (7). Mais il ne se borna
piiëme plus considérable qu'il avait fait sur la con- pas à en châtier le style, il y inséra ce qu'il avait
quête de l'Angleterre par Guillaume, et qu'il avaitit appris d'ailleurs de celle fameuse croisade. Voulant
adressé à la comtesse Adèle, fille de ce conqué-i- encore s'assurer davantage de la vérité des faits, il
rant (5). Ce fragment est ainsi intitule : Batderici ;i envoya son ouvrage à Pierre, abbé de Maillczuis, -
Burgalietisis abbatis versus de conqnoestuAnglioeper '.r son intime ami, qui avait fait le voyage de la lerre
Guillelinttm Normannorum dueem ex majore poemate le sainte, el le pria de vouloir bien y donner la der-
nuncupalo ad Attelant comilissam. Nous ne lions ar- nière main. La leilre qu'il lui écrivit à ce sujet, cl
rêterons pas à indiquer ici différentes épilapbes de le la réponse de cet abbé sont immédiatement avant le
notre auteur, qui ont été données séparément dans is prologue de Baudri stir son histoire (8) , qui fait
différents auteurs; comme celle de Bcrenger impri- i- partie du recueil île Bongars. Tant de précautions,
mée dans D. Martène (i), etc. « Baudri, dit M, Le .e que prit Baudri, pour perfectionner son histoire, eii
Boeuf (5), est plus connu par l'abondance que par la doivent donner nue idée avantageuse. Le P. Mabii-
délicatesse de ses poésies. Ce fut lui qui donna le Ionn Ion (9) la regarde comme son principal ouvrage, et
aux- autres pour le style des éloges, qu'il était bien m c'est en effet celui qui fait le pins d'honneur à l'an-
aisé dé faire, en se contentant d'exprimer en vers rs leur. Elle commence, comme celle de l'anonyme, au
qu'un loi émit un second Cicéron, un autre Virgile, e, cpnçile deClerment,- el finit, ainsi que neus l'avons
un Arisiote, qu'il surpasse .Homère; que Nestor, r, déjà dit, à la grande vicloire que les croisés rempor-
Ulysse, Créstis, Quintilicn étaient réunis en la per- r- tèrent le 12 d'août 1099 sur le Soudan de Babylone.
sonne de tel; que cet aiitre. fut le Platon et le So- o- r. Ainsi il faut corriger son texte, qui porte, par une
crate de son-siècle. » Ce n'est pas là faire l'éloge de le erreur manifeste, que ce fui en 1098. Orderic Vi-
BALDRIGI
AR€HIEP(SCOPI DOLEJSSIS
HIEROSOLYMITANiE HISTORIEE
LIBRI QUATUOR.
GestaDeiper Francos 18!.)
(BONGARS,
BALDRÏC1EPISTOLA NUNCUFATOMA
AD PETRUMÀBBATEMMALLEACENSEM.
Timor mihi silentium interdicil, et in verbosila-D sibi lotuni peeuliaverat,el in me sibi duntaxal ipse
tem inducit: amor aufert otiiim, et trahit in nego- complacebat,dominumGaufredumdico,virum ve-
tiura; amor vetat ul sileam, cogil ut loquaret scri- ncrabilem, parenlibus Ebredunenseni, abbatem
bain.Totumhoc agitamornonnovus,sedinveleralus Malleacensem, Imminentmémorandumet describçn-
einoiitinuus,,quodamlamen modorenovalus.Qttem- dnni, nisi temporis ingruenlismplesliasuummihi
dam ainicum singularem liabuiel unicum,qui me" peperisset ebslacnlum. Egb ei rêvera, in q»aniu4»
{059 BALDftiCi DOLENSIS ARGllIEP. 1060
poierani, diligendô. rcspOiidebam, quoniara in cum A se tlubiiaiil; nam amicabilis fasciiialur Idenutas,
amando nullalenus inferior esse volcbam. Islamlcm. ubi lividatur allerulra seeurilas; Ne vero velut in-
làudabiii fine quievit : abbatem lamen spente prius1 .grains mihi ipsi redarguar (ingralitudo siqiiidein
cxuit, ut Ct liberius thcorkc vacarel, alque ipsi Dcp• lolius bonai opinionis esl noverca), mihi ipsi gratias
exoccupalior dëscrvircl. Huic in eodem rogirainc,> aclito, qui cui imperare possuui, qucnilibet habeo.
iliso tamen volenlë, successif Pelrus, ejus consan- Non enim omni ainicorum deslitulus solalio, qui
guineus, paslor poslmodum idonëus, vir salis indu» erga lë potesialivo utor inipeiio. Quod aitleni int-
strius, el tanlai spUiciludini mullum opporluiius. pero hujusmodi esl : glosulas exposituras mihi nu-
Hune, etenim. monaclii Malleacenses clegerutu, et1 per super Moysi Peiilaleuchum in caméra tua osten-
sibi fapuerunt, el quantum dominum meiim Gaufrc- disli, ipsemelTegisli, auctorcm vero tiuncuparc non
duni dilexcranl, in co ipso monslravérunt, quem pro• nosii ; coniplacuere mihi, quia cl verborum coiine-
patrui amore abbatem sibi praefecerunt, quaravis el1 xiotiem exprimebant; el si quid crtil caliginosum,
miilise ulilitalës ipsum abbalia digiium praedicarent,• elucidabanl. Nunc igitur fralernitali luaj pra;çi-
ls sicuti avuiiculo suo successivus subinlravil in1 piendo prascipio qualenus libellum -illum Iranscri-
honore, sic cl haircs ci pcrslitit in morum decenlis- plum obsecranii mihi dirigas, tali compaclum cha-
sima iibcralilale. Habcmus igitur hune Pelruni, Deo3 "B ractere, talisbusque figuris quai seniles oculos non
gratias, bono GaufredO supcrsjitera, moribus et1 offciulanl, quoe iler lcgenli praibcanl, ne se duplex
temporibus nostris salis concordcni. Ad hune ergo0 lillera findere videaliir, quai inielleciuni nostrum
mode scribp, ego Baldricus, Dei gralia Dolensis s inconcinna non oblundai. Si vero rcsiduum quod
archiepiscopus; Petrum quoque nieum, ineum in- deesl alicubi reperire poleris, sive illud milii iswi-
qtiain ct vestrum, lola Voluntale saluto. Saluto te,!> nuando signilica, ut lotuin obtincani ; sive beno
Pelre mi, sicuti M.alleacenscm rectorem; saluto le0 prodigus, luis sumptibus mihi redirai jubeas. Puto
sictili fratrem nieuiii ebarissimum, saluto te sicut{i siquidem quod poslquam in boc mihi aequieveris,
oratorcm el viatorem Jerosolymitanum. Gratias ago0 sludiosum nie partîmes, et de jaclo semine messetn
Deo meo, fraler dulcissirac, qui te duxit et reduxil : muhipliccni recipies. Apponam siquidem et scnlen-
Gratias ago Deo ineo qui pedem tuum benedirexit;'» lias inleiiiiieares, et cxcerpani sicubi latent'mc-
qui omnia tua dispensât, cl hue usque dispensavil : dullas inlcriorcs. Adjiciam adhtic, si quid decurla-
dispensel eliam obsecro, ct ut libi vullum suuni 111 tum
esl; castigabo, si quid supcrftuuni esl. Totuni
screnel elïlagilo. Gratias etiam ago libi quarum te- J" aulem illud nomini tuo destinabo, ct libello tuo
norcm forsitan hue usque non audisli, cum nonduin ,tt
*
Q praîeunlc poslerilali lcgenliuni illud profuluruni,
quod proecepiurus siira audieris; et tamen m
quodam irrequiettis indàgator, comniendabo. Quod proecepi,
modo jam faclum sit, quod libi imperare decreve- î_ non diflido
quin solcmnitcr exsequaris : sed esl
riin : ac si jam mihi respouderis : Puta dicluin, puiaa aliud quod precor, quod desidero, quo valdc jucun-
faclum. Imperare tibi decerno, non rogare.quia malo dabor. Non mihi sis sterilis quin rescribas, ul lali
iniperiosus ei esse in quo confido, quam suggillalor ar
legalp me visites; meque peregrinum ac cxsulem, in
Ucdiosusimmincam ci a quo desperare compollor. l'v ciieriori Btitaiinia sic saintes. Complcclar illud
Gratias ago quia talis es in quo cohfidam, quem ro- °" lanquam allerum me : lu vero me libi vicinum
gare, vel cui jubere debeam. Pelre, quoeso, meus, s' semper exopla, lanquam allerum le. Libellum quem
saeerdos révérende, graliarum niearum actioncs ea De Jerosoltjmitano ilinere quoquo modo composui,
eiî
qua loquor dilcelione munificus :
accipe quas el si ad casligaudum tibi iransniisi, quem regnlari cen-
sl
quilibct ex obliqtto reniordebil praqiroperas, bonio 10
|"n sura volo corapescas et polias , et epislolain banc
tamen sani cerebri judicabit lempestivas; Niliil enim cum ipso mihi non irremuneratam rcraittas. Saluie-
polerit esseiiiteinpcsiivum, quod erit insignis amo- °" mus nos intérim invicem, ut alteruler vivamus et
ris comitate et tilulo decusatum. Paril enim per- i,_ valeamus
, et ilerum nos *muluo videamus?
1111
pulchra ct urbana ludicra, spleudens amicitiarum D. Amen. ,
prairogaliva. Neque cniin vere sunt aniici, qui inter
er
BALDRICOARCHIEPISCOPO DOLENSI.
Sicut autem experientiac lucc subliliter salisque amantis animuni, et in bis jucundanlis, indicibitiier
succincte pradibavit sanclilas, < amorem silentiuni trahendo accendit. Sed unde hoc mihi, ut veniat
nullalenus diligore, » d'iii esl ex quo, revèrendissi- epistola domini mei ad me? Ecce enim ut facla est
nie Pater, expcrimenlo didicimus. Olia siquidem auditio ejus in aurions meis, exsnliaverunl omnia
elhmnaiido cxpclli'l, alque- ad;ca qua: sui juris sunt inleripra in utero meo. Qitcinadmodiiin.eteiiim tcin
1061 IIISTORIAHiEROSOL.— PROLOGUS. 10C1
alque ealiginosiaeris ad liorca: inipetumeffugaiilurA lein. Non inipuicturci ulterius fatuilasqutedamna-
nubila.sîcsicad visionem illius, omnium phanla- luralis, lam sapienlissiiniaiilislitis documCnlisin-
sniala cogilaluum,quartiralibeleliam iuordaciiini fprmala:,O admiranda alque praêdicandasupernoe
expulsasuul pondéracurarum. Nullius quippe tri- dispensationisclemenlia! Dt ferociuinraisëreretur,
sliliocloois rcmansil, ubi laiitoekctilia-tam deside- faluitalcmqueexcluderet,patrenummitissimuni,at-
rabilismaleiicssupcrvcnil.Legantalii,atquedeSudentque incnmpreliensibilis sapienlioe,sale cendilum, ad ;
ingciiliaphilosophorumrevolvendovolumina: mihii edomandambelluinaineorum cervicosilâteradire-
siquidemmei àdmirandiCicerottisscriptasuificiunt, xit. Illos visilando ditavit, nos vero gratissiraa ejus
suaqueinexplicabiliobdulcoralioneaiiimamlegenlisi visioneexspoliavit.Visilando,inquain,plebcmbar-
reficiunl. Credal itaque, quidquidveteres cecinerci baricam, diuque sub ignôranliaitenëbrissêpultanï,
poctse,ainaiilissiniusdunlaxal meusprosa vel pedes incomparabililliesattroditavit, ac nobis pastovem,
me visilel, atquc diversorumfaligationibusel nego- quasi Luciferum inler noslrales refulgentem, sub-
tiationibus pra?gravalum,suarum crebrà dulcique ; traxit. Ad hune sermo meus prolixiorsese direxis-
cousolalionccpislolarum rclcvandorelevel. Hujus; set, nisi tara inslantispersectilioniset adversuinnos
ego si benignissimammorum benignilatem alque> intonanlis proccllosa lémpéslas inlercidissel. Ad
praclarissimafacta describerc aggrederer,ad lantaii H ^ prsesensitaque id lantillulumbenignusbénignesuS-
rei magnitudinemobstupescens,nen ea explanandc, , cipiat; vidcal, nec légèrededignelur,non attendons
sed potins insciliaemeaiincuriaatlenuandoobfusca- litleraturai superficiem,sed millenlis, sese(|uepe-
re meluerem. Satis igitur et consuitius est lot ett dum ipsius vesligiistoto corde et corporesubster-
tanla pii Palris conlemplandoadmirari, ct in ejus5 nentis, consideransaffectionem.El quoniani divinae
lolius nenlis brachiîs amplexando alque amando i aslipulationepaginai, « thésaurusabscondiluset sa-
amore delectari. Vcrumlamenhujus indissolubilis s pientia occultafrivolasunt, > glossulassuperPeuta-
dilcclionis,cui grates referam? Ascribamne mexe teuchum, quasirrequietus indagalorpuls.indoquae-
probitali,an ejus sibi quoslihel incorporantîchari- rîl, quam citius polerimuStrunscriptaSillius vene»
tali ? Illi prorsusassignanduin, illi fourni est impu-
- randsepaternitali Iransmiltemus. Non enim diffidi-
landum, qui formicamsibi copulavit,el perpétuai B mus quin de parvissimo manipule mulliplicatoe
fraierailalis glutinoconglutinavit.Ea propterquid- scgëtiscenlesimumfriiclum, gnccessîvoepflsleritafi
quidpbeucril, quidquidcordi advenerjj,servosuo a pioftilunint,recolligamus.Pprrp prai pninibusefflii-
emplilio indubilanierpracipial : el non pracepli.1 gilamus,qualenus sicut ad unguem eas preinisit
suicxplclioneni,sed iniplénlisdevolioncm,conside-, - conigat, superfl.uaqiia:que abradendo, et si qua
r
raiispci-pcndal: Sum, fatcor, sum emptiliusillius : désuni diligenter interscrendo. Librum qunque
sed cujus illius? Ejus sine dubîoquem ab ineunle e Jeresplymilanum,Jcresolymitanomihi direclum,
relaielaudabilis vila; laudabiliacomniendantpra> -. cum epislolain frpnle ipsiusappesita miraque dul-
conia; qui eliam de virtule in virlulem ascendens, i, cedinercferla remitliinus. Non minimumvero rib-
ad summum sacerdolii apieem sublimari nicruil; slupescendomiror, quo animolibellumpraifatumad
populumquésibi subjeelum,tara praidicationissan- ,. compescendiiniet poliendum.direxerit insciolo,et
cl;c vomerc,quam bonorumoperumoslcnsionc ar-•_ pene nulliusscienlicegutla rigalo, cura prceserlim
gitendo,obsecrando,pennis virlulum ad sublimia a nullttspoëtarum id prsesttmcreaudcal. Quippeubi
provehit.Félix rêvera, et Deoamabiîislerra Britan- ,_ concalenalio niullipliciiinisenlenliarum consonat,
1_ parlium quoquejuncturaregulari censura liberoquo
îiias,lanli sideris illustrala cpruscalionibus.Exsul-
tat Orieiis, aposlolicorumPalrumdoctrinisseu glo- ,. gressu discurrit, nihilque leclor diligcns absonum
îiosissiraapalma decorala; lselclurnihiloininuset 3t inibi reperiat. Vcrum cura sainte submissajain fi-
Oecidcns,primatis lanli lilulis insignala.Dcpônat lt nem sermonis facimus, el ut Patiein desideratum
gens eflera genuinam quodammodo ferocitatem, i videre mereamurintenle exposcimus.
cursitans ad sui speculalorismellifluamaffabilita- 'D;
HÏSTORIÀ HIEROSOLYMITANÀ
BALDRÏCI ARCHIEPISCOPI.
1NC1P1T
PROLOGUSDOMINI IN IIISTORIAHIEROSOLVM1TANA
BALDRICIARCHIEPISCOPI
Qualiler Cliristiani a remotis partibus mundi cum maxinin labore eam exqitisiverunt,
expiignaverunl et teuuenint.
LIBER PRIMUS,
Jérusalem, totius Judaïai metrppolim, non ignobi- D avidas accomodaverunt. Jam vero Chnslum proem-
lein nec ignolam civilaiera, regalibus honorificen- caiilem super eam liesse, et ejus abolilionem de-
liis in immensum multolies decoratam, multoties nunliasse, iiullus ignorai, nisi si quis forte paginam
a lyrannis liostibus obsessam, el ad solum usque Evangelii imprudens et impudens vecordiler con-
dirutam, Cl apropriis filiis in captivilalem abductis culcat. Quod quomodo accidçrit, legeiili gestaTUi
orbatam, variasque lëiiiporuni tuniullationes ante el Vespasiani indifiictiltei' patebil: quam leclipneiii
Saivaloris advenlum gerpessam, noveriml qui vel vir elpquenlissimus Jesephus, styto celebri consc-
liistoriograpbonim libvôs saltem tcnuiier legcnuit; --crav.il.Ipsarn ilerum reaedificaiam et Christianis
vel qui computantitim relationi aures audiendi insignibus insignîtara» et eçclesiartim aîdificiis decen-
i,i{lK IIISTORIAtUËROSOt. -*- L1B.I. 1066 •
lissïmishonoralam,ipsa adliuc loquuntur sedilicia,A A rosolimilanorum
ro cl Aniioclicnorumcasibus oefum-
no
et quibustota civilas circHmvallalurprovecla te- nosis,hujusceniodi sermonem subjunxil. Confluxe-
stàntur moenïa; quai civitas, quoniamin ipsiussua: rant ra eliamad cencilium e miillis regionibus viri
Chrislianilalislemporibus,GhrisloSuo quamopor- polenles P« et bonorati innumeri, quamvis cingulo
,a
luit minus obteniperavil, lerrcno Régi subjugata laicalismililise superbi. Itaque residens in pulpilt»
rursum servivit, quia coelesti imperaiori militare sic S'«peroravii. ._
pedelenlimconlempsit. Facla esl igitur Babylonico <Aiulivimus,fralres dilectissimi,el iiudislisquod.
admiraldi diulino lemporeIribularia,quai superba! sine si profundis singullibus retraclare nequaquam.
cervicosilalea Chrislo suo deviarat; quamobrcin i pcssUmusquanlis
P< calamitalibus,quantis incommo-
servieruntdominisprofanis hi qui 'morlemévase- m" dilalibus, quamdiris contrilionibusin Jérusalem et
riinl vel caplivilalem, ejusdemurbis coloni; el do- in î" Aniiochiacl in cailerisOrienlalis plagis civila-
niinali sunt filiisindigenisgenlilcsadvenlilii.Poilu- libus ti , Cbrisliiini noslri fralres noslri mombra
tum est iiimirum sanclum Dei icmplmn; cl faclai Chrisli C flagcllanlttr, opprimunlur, injurianlur.
est aula Deigentiumconvenarumirrevercnlercon-. Gei-mani G fralres vestri coniuberniaiesuleri vcslri :
venlicuitim : Domus oraiionis spelunca lalronum j namct
n ejusdem Chrisli, el ejusdem Ecclesia: filii
facla est, et filiissuis mater;Ecclesia, in novercam iB' eslis;
ç: in ipsis suis domibushsereditariis,velalienis,
alienataest. Sane Sancli Sepulcriecclesiam,pauto a dominis
d mancipinilur,vel ex ipsis cxplodunuir.aut
servari sinebanlhonorificcniius: non quia mtillum ii inler
il nos mendicant,aul, quodgraviusest, in ipsis
de religionechrisliana curabanl; sed quoniamtali- ssuispatrimoniisvénalesexsulantct vapulant.Effun-
lerulilitalibus et cupidilalihus suis salislàcicbant. Ï. ditur
(I sanguisCluislianus, Chrisli sanguine redera-
Adveiilabantsiquidema remolisorbisparlibusChri- plus, p cl caro Chrislianacarni Chrisli consangiiinea
stiani, oraiionisgralia, cl honorabantsancluariuni '
n nefandis inepliis el servilulibusnefariis mancipa-
illud largifiuis oblalionibus, confidentesaulem n tur. t Illii-'in urbibus ubique luctus, ubiqueuiiseria,
Chrislianosmullimodisgenliiesangariisaffiigcbanl, l, 'ubiquegemitns.Stispiriosusdico, Ecclesia?inquibus
el opimisevectionibusquas atlulcraiil, peregrinos is olim< diviuacelel.ualasunt sacrificia, proh dolor1
fundiluscmuiigebant, ulpole quos et de vecluris is ecce ( aninialibuseorum slabula proeparantur: ne-
conducendisinvitosin via compcliebaut, et ab in- f. < quam hoininessanclasoccupaverccivitales; Turci,
troittt desiderata:et diu quaisiltccivilalis quousque
ie '• spurci el immundi, nosiris frnlribus dpininnnlur.
ingrediendi prelium dédissent coercebant, el sic ic Aniiochia?, beatns Pelrusprimus resedit ëpiscopus:
variisexaclionibuseos pauperabant; ad cxlremùm_ m eccein ipsa ecclesia genliies suas collocavcrcsu-
vero, ab injurialis cotporibus animas plerumque ie perslitioncs, ct religioncmChrisliaiiain,quam po-
tormenlis profligalas exlorquebant. Ecclcsiarum m tissimura coluisse debucrant, ab aula Deo dicata
eliam alias in usus peculiarcsgens barbara reduxe- c. Uirpitcrelirainaverunl.Prtcdiasaiiclontinstipendiis
rant, aut in ipsisjumcnlasuastabulantes,aut si quid ij dedila, cl nobiliiimpatrimoniasuslcnlandis paupe-
est ignominiosiiib in eis opérantes. Exacerbaveruntnt ribus conlradila, pagaiur.'.tyrannidi subjiciunliir,
itaque contra se Deum, qui Deum abominabililcr cr iisqttcin proprios usus redactis domini crudelcs
c_ abuluniur. SaccrdoliumDei liumoientisconculca-
iiihonoraverrait,et Ipcasancta illicitis el fedis ac-
tibtisdehenesiavcrunt.Decrevitigitur eos divinum im tum est; sancluaiiiiniDei, proh nefas! ubique pro-
coiisiliumcasligare; et per ees quibus imperilave- c. faiialumesl. Si qui ibi adhuclalilant Chrisliani, in-
ranl deliberaviteps a Dep locis dicatis climinare. re. auditisexquiruiilttrtormentis.DesanclaJérusalem,
Jam enim genliies usque Antiocbianiimperinm mi fralres, bue usquequasiloquidissinuilavimtis,quod
suum dilataverant, ctsimililer ipsiussancla:civila-ta- valdeloqui de ea pertimescimus cl crubescinius:
lis loca gloripsa fedaveranl. Idcirce irrilaverant int quoniamipsa civilas, in qua, proul onines noslis,
in se furorcm Oranipotcnlis,quoniamôperumsuo- ip- Chrislusipsepro nobis passus esl, peccalisnpstris
rum fetorem émiserontin eoclum.Vidcbamusali- p exigenlibiis,sub spurciliam Paganerumredacta est,
iii- r»
qtiandpcives ipsiusJérusalem, inter nos, mendicos eus Deique serviluti (ad igtipininiam noslram dico)
et exsuies: vidcbamusindigenasAniiochia:,casum uni subductaesl, quodenim ita est improperii nostri
locorumsanctorum déplorantes, sibiquepauperalis ilis cumulusest, Chrislianorum, qui ita promeruimus,
suppliciter slipem publicam implorantes. Aliqui qui magnumdedecusest. Cui servit nunc ecclesia B. ,
condolebamusegenis; idipsum siquidem per np- no- Mariseinquaipsapro corpôresepultafuit in valleJo-
slros, siquandorevertebanlur, audiebamusperegri- jr't- saphat?SedquidtemplumSalomonis,imo Dominiproe-
nos. Publicai proedicalioniscausa, papa Romanus, us, termisimus,in quo simulaerasua barbara: naliones
Urbanusnomme, veniiin GaHias,et prout erat di- contrajuselfasmodo collocalaveneraiilur?De sepnl-
serius seminiverbius,verbuin Dei passim semina- ina- cro Dominicoideo reminiscistipersedimus,quoniam
bat. Sane Placenlia: conciiio gênerai-!eclehralo,alo, quidamvcslruni, oculisvesirisvidislisquanlcOabo-r
prajlibatuspauloposl Arvertiisadvenil, ibique cumîum ininationi tradiluni sit. Inde violenter abstrahunt
niultis Galliarum episcopis et abbatibus, iterûmriiin Turci quas pro eleemosynaillic niultoliesiiiliilistis
generalem synodum celebravit, in qua, qu;e ad oblalioncs,ibi nîm.iriimmuliasct innumerasreligioni
fidempertinebantpraemissis,de ChrislianorumJc- Je- noslra ingeruntirrisiones.Et tamenilio in loco (non
PATROL.CLXVI. 3*.
iÔG? BALDR1CIDOLENSIS ARCIliEP. io(fê
îguola loquor), requievit Deus, ibi pro libbis îiioriuus A ccujus praicones essë debemus, Vere noii tendis viam
est, ibi sepullus est. Quam prctiosus sepulluite Do- pper quain ealis ad saluiem et vilam, vos pupillortiiii
.mini lbcus concupiscibifis, locus inconiparabilis : ôOpprèssores,vos viduarilm praVdônes,vos homîcidrc,
Neque si quidéiiïibi Deus âdliuc aniiulim praîlermisit vos \ sacrilegi, vos alieni jiiiis dircplôrcs; Vos prà
facerè; miniculiim; eum in dicbiis Passioiiis stlaî, èiruiidéndo c sanguine Chrisliano ëxspeelatis latroci-
cxslinciis omnibus cl in scpulcro el in ecclesia naiitiuiii r stipendia;-cl sicut viilltires odoraniiir ca-
circiinicirca luiniiiibiis, jitbarc divine lampades ex- iditvêfa, sic loiiginqiiârumpariiiim auspîcaniini et se*
sliuctoercaccéndunlui'. Cujus péclus silicinuni, fra- clamiui ( bclla. Cerle via isla pcssiina est, quonianl
ires, taiilum miraculuni non cmolllal? Crédite mihi,i at Deoomnino i'ôniolaesf.Porfo,siVullis.liiimabusv6-
beslialis bomo cl iiisulsi capitis est, cujus cor virtus; slris s consuli, aut isliusmodi mililioe ciiigulumquanr
div'nialam proeseiisad fidem non cvcrbcral. El la- locius l deponile, .lui Ghfisti milites âiulacler pfoce-
lîiéii genliies cUinCliristiatiis isla vident communi- dite, ( el ad defcnilendamOrientalenl Ecclesiani vélo»
ter, iicc cmendantur : pciicrrenltir equidein, sedI cius < coiicurrile. Haecest cnitii de qua totius Vestrai
non coiiverluntur ad fidem : nec tniruin, quoniami saliilis i enianavertinlgaiidia, qiisedisiillaVil in os ve-
inentis obcaîcatio illis doininalur. Quantis afflictio- strtim i divini laclis verba, qusevobis propinavilEvan-
"
nibus vos qui adeslis, qui redislis iiijuriaverinl, vos3 " gclioruin; sacrosaiicta dogmala. HÎBCideo, fralres,
ipsi mclius nostis, qui subslanlias véslraSj qui sali- dicimus, ul et manus liomieidas a fraleriia necc
guinem vesiriim inibi Deo iiiiniolaslis. Haie idciico,, coiitiiiéalis, cl pro fidei demeslicis, vos exlcris ua-
cliarissinii, diximils, ul vos ipsos surmonis noslrii lionibus opponalis. El su'!)Jesti Chfislo duce noslro,
testes habeaiiuis.-Plures supersunt ct fralrinii no- aoies Chrisliana, acicS inviclissima, nlelius quam
slro runi niisetiai, cl Ecclesi'arumDei depoptilalioncs, , ipsi veleres Jacobilai, pro vestra Jérusalem decertc-
quai singuiatim possemus referre, sed instant la- tis ; cl Turccs qui iu éa sunt, nefandierës quam Je-
crymal et gemilus; instant suspiria, el singultus.;. busaios, iinpilgnetiscl cxpugliclis. Pulchruin s'ilvô-
Ploreinus, fralres, eia ploremus et euin Psalmistaa bis in illa civilalè iiiori pro Chrislo, in qua pro
nieduiliUlspioranics ingcniiscainus. Nos iniscri, noss vobis Christus liiortuus esl. Coetei-umsi vos ciira
inféli'ccs quoïum prophelia ista complétaest : iDeus,i, iiiol'i coiiligerit, id ipsutn autuniate inori in via si
venerunl gèntes in hscredilalem ttiani; pollucrunt it tamen in sua Christus vos iiivoiierit niilitia. Deus
templum sanclilalis iiuè; posueriinl Jérusalem iiiil ejusdem denarii i-étributni-est* prima et hora uade-
pomorum cusiodiahv; dcdërunl morlicina servofuiii n cima (MailIti xx)i Hofrciultlm esl, fralres, liorron-
tuofu'm escativVolàiilibus coeli, cariicm sanclorum' ii p dum est, vos in Chrislianos rapaceni nianum exlcn-
luoriim besliis lerra:. Effudcrtnil sangtiiiiem ipso- )- ilCre : minus niahtni est in Sarracenos gladiuin vi-
rum, tailqiiam nquam-ili circuilibtis Jeriisalem, et îl brarc; singulare boiiuni est: quia èl charitas est,
non erat qui scpelirei (Psal. LXXVIII). » Voenobis,s, pro fralribus animas potière. Ne vero de crasliliis
fralres: nos, qui jalii facti suiinis opprobriuni vieillis is c.veelionibus sollicili silis, scialis quod limentibus
nosiris, sùbsannalio cl irrisio his qui in circuitu .u Denni niliil deest, neque bis qui eum diligunt in vê-
noslro sunt, coudolcanius cl compaiiainuf fralribus ts riliitë. Facullales ctiain inimicorum vestra: ertiiil :
nostris, saileni iti lacrymis ; nos abjeclio plcbisfacli,i, quoniam el illoriim ihesauros exspoliabilis, cl vel
cl omnium détériores, immanissimam sanctissimoe ce victoriosi ad propria rcmeabilis, vel sanguine veslfo
terrai plangamus devaslationciii. Quam icrram nie- e- purpttraii, pcremio bfaviutn adipiscemini. Tali ira-
rilo sanctam dixcïimus, in qua non csl eliam passas is peralcri ntilitare debetis, cui eninis non deest po-
pèdis quem iibii illtistraveril et sanctilicaVeril, vel ol lentia, cui quai rependat nulla désuni stipendia. Via
corpus vél'n'ïiibra-Salvatoris; vel glOfiosapruèsentia ia brevis est, labor permodicttsest, qui tam iminarces-
sanétar Dei gènilricis ; vel anipleclendtis apestëlo- o- cibilem vobis répeiidel coroiiam. Jam ntiitc igittir
r'inti commealiis; vel martyrum ebibendus sanguis lis aiictoritateloquamurPropl)otica.(Accîiigci'e,jolioiiio,
effusus. Quam beali, o Stéphane proiomaflyr, qui ui p£ iinusquisque,«gladiotuosuperfemur tiiuiii, poicnlis-
le laureaverunt lapides? quain feltccs, o Baplista ta silnë (Psal. XLIV,A) : » Accingiinïili, inquàm, ct
Joannes, qui tibi ad Salvàlprem bàptizandum ser- r- estôle filii poléutes, quonianl melîus est vobis mori
viertilit Jordanie'!lalices? Filii Israël ab jEgypliis iis iii belle, quatii videre mata gêntis VeslrâSet sanclo-
edticli, qui Rubip mari transilp vos praefigufaveriint, )t, ritrà. Non vos déniitlceant illecebrosa blandiinenia
terrain illani àrmis Suis^Jesu duce, sibi vindicavë- 'ë» mulieriim, rèfunique vestiùruni, quiiieaiis, nec vos
î-uiil; Jëbusëos et àlios convenâs inde cxpukïunt/l i déterrèant perféréndi laiiOres,qtiateniis rëtiianeaiis.>
et instar Jérusalem coelëstisi Jérusalem tërrënani- mi- Et convërsus ad epiécopRs:. i Vos, hiquïl, fralres et
inceluei-unt. .Quid dicimus, fralres? atidilc et httcl- 3l- Cbepiscopi,Vosconsacerdotes et cohsèredës Clirisli,
ligile. Vcs acciticli cirigulp'militiai, îïiagiio supérbilis
lis per Ecclesias vobis commissasidipsiim aiiuuntiaie,
supercilio.; fralres Vëslrbs lanialis, at'qtic inter vos 'Os et viam iri Jérusalem loloore virilitei- proèdicalc.
dissoGàmini: Non esl hoecmililià Chrisli, -quas dl- il- GOnfessiS pcCcatorum suoriim ignOi'àntiam,scçûti
scerpit ovile Rëileinplorisï Sancla-Ecclesia, ad suo- io- de-"Chrislocoûcslem pàciscimini Vetiiam.Vosaulem
riini opilulalloncm sibi^reservavil inilitiam, sed eam un qui i'Uiri eslis, habebilis nos pro vobis oralores;
niale dëpravaslis in ntaliliam. Ut veiitalcra fatcainur,LU-,. nos liabeàmus vos pro populo Dei pugualorcs. ï:o-
106!) IIISTORIAIiiÈROSOL'.— LIB. I. M&
gtrum est orare, vcstruiil sil conira Amalècilasi À. À rum
vu discursus, ul graiitio, nisi lucereni; pro detisi-
pugnare; nos cxlendëmuscum Moysemanus inde- ialë lai pùtarentur : opinabniititi'eliaifi quidamcas ce»
fessas oi-anles, iu coelum; vos cxeritc el vibràlci cidisso, ck nos lamende cai'iimoccitbiluniliil' lemerc
inirepiiUpradiatorcs in Anialëcligladium. » pi-i
prsesunumus affirmare. Novimus latiiën, Vëtitalë
His vél liujuscemodialiis a Domino aposlolico, , icileslànlè, qtiod quiuidoqueStella: cadénl de ccélo
llis qui â'dcrniilltièulenlërililiiiialisj alii suffuiulc- (Mollit,
(Si xxiv, 29). De discttrsu aulein Vel earuhl
bannir ora lacryiiiis,alii Ircpiilabanl,alii super bac: co coi'iiscalipiiibiis,si quis dubiiat, Velnobis credal,
re discejilabanl. Juter oiiirics aulem in eodetncou-; vel vc aliiialiliusnosiris, iii quibus id notaiiim'reperiet,
cilio,itobisvidentibus,vir iiiagninomiuisct summce J satlëin
sa acquiesçât. Quid aulem conciirsiis iste pras-
ingëliuilatisëpiscopusPodiensisnomme Naimarus, ci
, cipueporteiidëril minimediffininius: praiscrlimcunl
ad dominumpapant vullttjucunllusaccessit, etgciiui nobis iu lioii'duiAdalumsit nosse rayslétiuniregni Dei,
flexo,liccntiauiet bcnedictioiienicùiidi poposcil ctt sed se per parabolaset quasdam compctenlias-,niolûi
iinpeiravit; jnsiiperet ab aposlolicomandalutiipro- steilartiinChristianitalisraoluiiicohiparabànl.
si Quippe
nicruil, ul omiiesci obcdireul; et ipse pro olïieio o anno ai subséquente(ÏOOG) el synbdusAi-vcrnishabita
suo in omnibus, exerciltii palrociriarel'or,ulpole e e'stjei el via iuchoataest. Pneter hàî'c omnia, quai-
quein omiiesmagna: slrenuilalis^ctsingtilaris indu- i- u.dain
".d Christianis intima inspirabalùr voluntas, ut
strias proesulemiioverant. Digno itaque Cxercilui ii peiie
pi oninesiler arriperen't,si siipendiorumfacullas
Deiinveiilo primicerio,proebuitassensunimultiiudo io eis è suppelerel.Lsclabanlui-"paires,filiis absceilenti-
millia nobilium, et statim omnesiu veslibùs super- bbus; gaudebaiiluxorcs, abeunlibtisinariiis dilectis'
amiclis coiisuerunt sancla: crucis vcxillum. Sic ic simis,
s plusqueIrislabaiit'ui-qiiod renianebant. Plu-
elenimpapapraicëperat, et ituris hoc signuinfaccre -e res r lanien abiëruiil, quâni quod vel vix vel nul'
complacuërat: qiiippéprondicavëratsummus ponti- i- latenus
li rèdilui-i cariim viri prbpcrabant. Et IU'H
féxDominumdixissésëqitacibussuis : « Si quis non )n îuni i in iiiôdùin,quôd liéri solel in niovlibusclia-
bnjtilalcrucem suam el venit post me, non potesl isl roi-uni,
i lacryinas bis et illis exlorquebatjucuiidi-
meusesse discipulus. Idcirco, debelis, inquit, vobis iis lalisi affecliis.eExcessit>tamen <inediciiiainoditni,'»
crucem coaplafc veslris in veslibiiS, qualenus et (quia phtsquàin debuil in quibusdam cundi vo-
ex boc tuliores incedatis, et bis qui Vidérint,exem- n- huilas1 surrepsit. Nam et multi erèraitse el rcclusi
plum et incilamcnlunisuggeratis. > i moiiacbi,.domiciliissuis non salis sapienlcr re-
et
Dumhoecagerentur, ecce ëx improvisoadfucritnt lit ]liclis, ire viam pci-rcxcrtinl: Qtiidaufaulcinoralio-
logalicomilisTolosani,Raimundividelicelde sancto :to „ n'ts gralia, ab abbatibus suis aeccpla licenlia, pro-
yEgiiHo,qui ipsùui iluruni jàmquc sibi crucem 3in fecli sunt; plures aulem fugicnilo, se subdiixerutï';.
coaplasse rclulcritnt, cl in conciiio léslati sunt. ni. Multieliam de geiite plebeiu, crucem FL'IS. divinilus
< Adjuuclieunt eliam ipsi, inquiuiit, mililes iitnu- iu- iniialain jaclando oslenlabaiit; quod el idem quni-
meri, et populumin ducatttsuo condticetquani pltt- ld- dam ex mulierculis prresumpseruul.: bec enim
îimiiin. » Et âdjùiixeriinl: ( Si quis csl Dei, jun- m- falsiinideprebensuniesl oniniiio. Multiveto ferrum
gattir ci, quoniainopes suas itidigcnlibus:cominttni- ni- caliduniinstar crucis sibi àdbibuerunl , vel peste
cabii, el auxiliumet consitiuni suum, îiemini vian- tin- jaclaiilia:, vèl boute sua: vnluiilalis oslentatione.
liuin denegabit. Ecce, Deo,gratias, jam Christianis mis Sed de his, ul libel. Talibus enim riiiiioribuscon-
ituris, duo tillronei processcreduces; ecce sacerdo-'do- cursus eunliuui in itinitim iuigmenlabalur, ul jam
litim et'regnum; clerica'lisordo cl laicalisad exer-soi'- essot'numc'rusiniuinieriis.tltuc idcirco inscruimiis,
ciltunDei conducoiiduniconcordant. Ëpiscopus > et ne vel aliquidprrcicrissev'deainur; vel noslralibus,
comes, Moysenet Aaron nobis reimagimuitur.> His in vanilaiibussuis pepercisse redarguamur. Nec
nmlilissi qui pusillanimes beii cxsliteranl, hodie "•die lanlummodo populares, citramontanos liominesis
animabanlui-,cl sancla crucc passim palliabatilur. lut-, ruiiior excivil, sed palalinos consulesel regios ly-
Soluluni est conciliura, et nos iinusquisqucprope- °Pé- j) j rannos cievit, videlicelHiigonemMagnum, fralrem
rriiilcs"rëdivituusâd propria. Praxlicnbantepiscopi,
opi, BcgisFraneorum; RoberlumNorllimannioe comiiem,
cl voceIibcriorij'àra illud idemvociferabanlurlaici ici : AnglorumRegis Wilhelmifilium; iternm Roberlum
verbumDei seminabàlm-,et quolidie numerusJcro- cre- Flandrensem.In Alamanniaiparlibus Dux-G'pdefri-
Bolyiiiiianoi'iim augebalur; verecundabanlurquii re- rc- dus, cura fralre suc Baidiiinpet Eustachio, serme-
înanêbant,cl jam coram gloriabanlùrqui peregrina- ina- nem huuc l'ccepil, et ilerum alius Balduinus comes
liini ire disponebant: Âlii alios coborlabantur;; et de Moule,tjllra montes quoque, in Apiilia scilicel,
in angulis et in cbmpilis, inde singuli sermocina- ina- verbum islud percrebuit : ctBoamiindum, viruni
baniiif. Nimirum pro bis ngéudis dicunt qiiredam :dam admodum iiiduslrium, Roberli Giiiscliardililium.
d'tviniiusobligisscsigna, quai nos onininonoti igno-
gno- ducis Rôgerii fralrem vocavil, eique Tancredutii
l'amusvei'à. nepolein suum, et Rieardum de.piincipalu sociavit'.
(An. D. 1093.) Anno siquidem ab incarnalioiie lione Porro si deviiis cons'ularibusloqui atlentareiii, nec
niillesimononagesimoquinlo, pridie NonarumApri- îpri-, de Radulpbo Balgenliaceiisilacérera, nec Ebrar-
liuiii, féria quai-La,luna vigesinia qitinta, visuss est dum de Puisât proelcrmiitérera, nec de Gentorio
àb mnumérisiiis'peetoribusiri Galliis, tanltis slclla- '
lella- de |Bicria , nec de Wilhelmo Amanei aliquid
"
1071 BA1.DR1CIDOLENSIS ARCHIEP. 1073
dissïmularem , nec niulios alios. slylus noster A cum e .suis, càslellum exiëral, ut Turcis venicniibus
fastidirct , qui lamen praiclaris facinoribus suis proetcnderetp insidias. Praivaluerunl aulem Turci, et
scipsos magnificaVcrunt^ el in; cxcrciiii Dei se mullos n ex eis gladio ceciderunl; si qui vèro potue-
laiidabililër habuernnti Nec lainên hos vel alios rrunt, fuga elapsi in castellum recepli sunl, qup
annula praiteribilobliviOjObi se ôpportiiiia offéret oc* uundiqué obsesso atpiam illis confeslim absiuleruiit.
Casio. Proedicli itaque viri, expeditionem Dei.a g- Fons I ëlenini et piiteus, quo caslëHum susteniabalur,
grossi, Çoiïstanliiiopolim ,. imperalpriai dignilalis eextra erat, qiiem ulrinque viiiliierxircumseptum
civitalem, cura populis innumeris appropinquavë* Turcorum 1 cxerciltis indcsinenler observabat. Niliil
riiiil. Neque siqjiidem Angliam, vel alias marilimasi est c laboraiilibus aquai penuria durius: niliil citius
insulas, licet a nobis Undisonimaris abysso ab prbe1 luta l expiignani loca, quam intolërabilis sitis injuria.
t'enrôlas, lonilruum istud lalere poluit; imo et Bri- Coacti ( sunt ergo Clirisliani suorum sanguinera
lannos et Guascpnes, et extremos Iiominum Gain» elicere c et bibere jumenlorum. Alii pannes in cisier»
cips, fama periiiciier succrescens animavil et arma- nas 1 limosas deponebanl, et si quid hunlo.risinvenis-
vil. Veneiii quoque el Pisani, et Génuaiii, et qui velI sent s -, in os suum expriniere non erubescebant.
Oceani vel maris Medilerranei Iillus incolebant, , ]Dictuni est, ([ttod n'unis lurpe est, quod quidam in
navibus omtslis armis et hominibus, machinis clt B manibus 1 suis micturicbanl et sorbebanl. Alii sî forte
yictualibus maie sulëantes operuerunt, el qui terra1 1reperissentterrain lnimidam velfrigidam, fodicbaiii;
iljant, iinivcrsai terrie faciem, tanquam locusloe,, et < in ipsa vel midi supinabantur, vel suis apponebant
oçculûcrunt. ]
pecloribus, ut saltem sic quoquomodo refrigeraren»
Transeuiidum fuil proedictisAlamannis perllnnga- 1 Quis iu tanlis anxiatus angustiis vivere poluit?
tui\
riam, cl Iransierunt. Pelrtis quidam, magnus Ere- I
S1islin11cru.nl tamen nioribtmdi magnam ha:ic per
mita, cum mullis Alamannis cl Francis plurimis,, oelo 1 dies incommodilatem,Sacerdolibus qui aderant
subsequens agriicii praicesseral, elregiam ad urbemI sic 1 intérim scrmocinanlibus : t Sitslinele, fralres,
applicuerat : Invcnil tamen mullos Lumbai-dosett > ut enim vos tcnlct adesl Deus. Nolite itaque des-
Loiigobardos et ilerum Alamannos qui eum proeces» - perare in bis eliam magnis Iribulalionibus ; sed
serani; et ex impei-atoris responso , venienlemII efiieile gnaviter, ut qui ejus provocaslis irain, vel in
exercilum siislincbaiit. Iraperator aulem inlcrira iiss arclp ppsiti nunc, ejus largifluam vobis everberctis
nicrcalum dari jusserat, sicut erat rectum, in civi-- niisei'icordiam. Proraereri polerilis in tali anguslia
tale. Mandando quoque mandaverat, ne quemdam 11 posili ejus beiicficiiim, si ad ipsius tolo corde coiifti-
sininii maris, quem Bracliiuni Sancli Georgii vocant,L, gielis auxilium. Ipse olim perçu li jussil in deserto
transfrèlarenl> qiiousque niaximus qui subsequeba-- G C Sina, pelram , el fluxcriinl aqure, el biberunt patres
lur adveuissel exercitus.« Si enim, ail, aliter egeri-i- nostri in salurilale. Adhnc est ejusdem polenlia:,
lis, elferi genliies in vos irritent, cl inibellcm banc ic adluic est ejusdem miscricordiac. Si vps modo non
périment legionem; iqnod el sic poslea conligil. Gciis is exaudierit, culpa noslra csl; si vos modo non rc-
eleniin illa sine rege, sine duce, variis aggregata la spexeril, noslra .est ncgligeiiLia. Rcminiscamini
locis indisciplinalc vivenles, in res aliénas rapaciter:r quoniam cum gravilcr offendimus et irrilavimiis,
iiivolabtint, et plunibiim, de quo ecclesia: cooperlie te qui in rerum fralcrnarnm rapacilalc el in ecclcsia-
fuerant, asportabaiil et vendebanl.iiccnon cl palalia ia l'uni desli'iictione inexplicabilitcr crassali sunius. >
deslruebanl, et in omnibus se îiequilcr agebant. His is Haie illis sacerdoles quolidic rercrebant, sed illi
c'ôgnitis imperalor iralus est valde, quippe qui be- e- nullo vino compunclionis polari polcranl, Gonipu-
ncli'ciis suis illos jam videbalingratos. Coegit itaquete Irneraiil illi tanquam jumcnla in stercoribus suis,
eos transfrclare oxpulsos a civilatc. Qui Iransl'relaliiti ideoque de peccatis suis, jndurati-Gor.decum Plia-
m raotie, Deo salisfaccre. nequaquam poluei-imt : quo-
mullis ilerum illicilis in Christiancs pa ira lis : nam
et donios eorum, et Ecçlesias, hostililer terra de- e- cii'capei'iei-unl.Obtitravei'untigiturauressuas,aspidi-
pi-Dcdata, ci-emaverunt : tandem venerunt Nicho- 0- bus surdiorcs, conira vocem incanlanliiini sapicnler,
niiara. lllic Lumbardos, Longpbardos et Alamannos os DB et idcirco rêvera operati sunt insipienler. Quin dux
a Francis séparantes : Frau.çi siquidem ferociores •es eorum Ragiualdus cum Turcis consiliatus est, et ùt
et inlraclabiltores erant; etob id, ad omne malutn ira eis si possel fralres suos proderet pactus esl. Exivit
procliviores; praifeçerunt sibi génies alise, Francis eis itaque cum mullis, fiiigens se ad bellum.procederc,
reinotis, quemdam Raginalduin; cl sub ejus ducatu itu et transfuga fnglt ad Titrcos. Qui renianserant,
iilgressi suiit. Romaniam. Vjllra Nicenam aulem :m inhonestani çcacli fcceruiil dedilionem ; cl, e inise-
çivilateni progredieiiles , quatuor itinere dierum, m, rum facinus! vers'i in desperatienem, centra Pomi-
invenerinit quoddani çasieltum cui iiomen Exero- i-o- num abominabilem comniiserunl aposlasiani. Ilji
gorgay (incerlum an timoré an induslria) incolis dis vero qui lidei sua: teslimomum perhibuerunt, vol
omnibus vacuuni : illud igitur inlraiiie.s causa bos^os^ capilaleni stibiere sentenliam, vel in signuin positi,
pitandi, ibi demprali sunt, quippe ipsum invene- rie- sagiliali sunt, vel ab invicem divulsi, pro vili prcli.o
rtint omnium victualium redUndanlia plénum. Quo luo .venundati sunt vel in çaplivitatem abdiicli sunl,
Turci per exploratores suos cognilo, baud mora ira alii iu Antioçhiam, alii in Çorrosanum, alii in Aleph,
çircumvallare castelkim fësliiiavertiiu. Ragjnaldus Jus aut ubi de eis Iriumplianlibus, et çaptivantibus
jn75 IIISTORIAH1ER0S0L. —LIB.L 1074
captives captivàtum ire magis complaciiil; quii A iransii'cu polerat, singuloruiiiprobitaiibussignisquô
làmên-profidei-Chrislianaiinconvulso lenore , glo- perscrutalis,
pi pallium optimum praiccpit afferri;
rioso finequieverunt, Hanc persecuiionemprimanti quod qi per parlicutas côncisunij crucem uiiicuiqué
pëi'pëssi sunt ChriSlianitertio Kalend. Oclobris. subruni si disli'ibuil, suamque sibi fëlinuil. Tantus
Audienles ilerum Turci quod Pelrus Eremlia ett igitur ig milituiiiconcursusad cum subitofàclus est,
WalferiuscognonientoSine habere, in alia civilatéi qualenus
q comesRogériusin obsidione(erant siqui»
CuiliornenGivitolprope Nicenam essoni, persequii dëm d ulérque iii quadam obsidione) pêne solus*re»
aggressi sunt illos, pro secundis suceessibusrabi- manereln ; doleiisque se suam ainisisse geniëm',
diores, et more luporuni debacchanliumvel ferae SiciliamcumS paucis rëvérsus est. Boaniundus ati-
tigridis, sanguineeffundendoprocliviusincumben- * ti tëm, ul erat vir per Omniamodestissinuis,modeste
tes. Jam igitur, securi de triumpho, acctirrentes s viam v suamèl eveciioiiesproepai-avit,et cum opti»
obviaveriintVfalleriOiquem et mullos qui cura eo o malibus
n suis et cura alfluentibusarraatorura copiis
eraiil, oblruncaverunt.Pelrus eiiini Ereniita jam n Iransfretavil,
i et tandem tranquillerémige in Bill»
Constanlinopolimredici-ai, quoniamilluniauseultare
'c gariai
g parlibus applicuit. Noniina vé-rôsuorum qui
gens liligiosa non acquiescebat.El quoniam eos s ci t in ilinere hoc adlisëscrunl, eique aliis cohalse-
impaïalos Turci repercrunt, ideofaciliussuperavc-Bï- " rant, in bellis, haie sunt : TancrediisMarchioiiis
rant. Decellaverunleliam quemdamDominisaccr» '" filius
j ; RicbardUs de principalu, Ranulfus fraler
dotera, Missarumsplerania supplicilCrceiebraniera.n- ejus, Roberlus de Anxa, ErniannusdcCanni; Ro-
Si qui potuerunlevaderevivi,fugerunt, vel in ca- a" bcrlus] de Surda valle, Roberlus filius Ttirstani,
redis vel sylvis, vel in monlanisdelilescenles; alii
li» IlunfrediiS filius Radulfi, Ricardus filius comitis
Civilotcastellum,qualenus se defenderent, tenue» e" Rannulli, el comesde Rusinolo,Cumfralribus suis,
runt; quod et TurCiprolinus obsederunt, lignisque lle et BoellusCarnotensis, Alberedusde Gagnano,et
qiiaiiipluiimisluidcquaquc allalis , incenditimct et GunlVedusdé MontesCabiosp.Hi pinnesunanimiier
caslelloet hominibuspraiparabant;Christian!aulem, n> Bpanuindoconjuncli sunt, cique se devotissimein
cxlrema jam in dësperalione posili, animosiores: ' : via Deiobediluros,inseparabiliterjuraverunt. Hugo
« Desperaliosiquidemaliquandoaudaciores facit;i » vero Magnusel WilhelniusMarcliisifilius ad por»
audenter in ligna jaeulati sunt ignem. Sic ergo go tum Bari pelaguspraipropere ingressi sunt, et îia-
évaseront incciidium, sed non omiiinoevaserunt int vigantesapplicuertintDuraciuin.Duxaulem ci-vila-
inimiticns mortis p.eiiculum.Apprelicnderuntsi- lis illiusde principibusimperatorisunus, arbitrants
quidemTurci totam castri mûniiionem, et Chri- fi- eos, ul rêvera cranl, vifos magnoset gnaros, ap-
stianos appreliensos vel pcciderunt, vel Capli- li- "C prehendijussit ces, utpplequi nonduinerant cuneis
vaveruiit, vel in quodlibet oppfobrium subsan- in- mililaribus et àuxiliaribuspedituramanipulis salis
iiaverunt.Haie ilerum passio conligil eis in men-iii- proemtiiiili.Fecil ergp eos sub excubanticustodia
se Octobri. Ecce modico temporum intervalln o , Constaniinopolimsolcrter deduci : qualenus impe-
parvp lerrarum interstilio Ghristianilas bis profii-
Hi- rator pro libitu suo super eos decernerel, sicque
gaia est , bis mullala, bis casligala : quod projro vellelhominiumet fidelilateinab eis veciperet.Hoc
cxpialione facinorunisuorum illis contigisse non 10|i aulemdux ille idcirco maximefecissevisus est, ut
anibigimus;et pro reprimenda minus cautoruin "*in et devolionemquain erga imperatoremsuum habe-
r'a bal, res ipsa lalibus indiciis approbarel; eumque
stolidilale, et pro sUbsequentisexercitusnecessaria
'lm - sibi vehemenliusconciliaret.
castigalioiiCiQui enim adhnccitra Constaniinopolim.
castra metali fuerant, hoc audito (multi ctcniniim Dux auiem Godefridus, duciini omniumpritiius
p'rofugiredicrant, quorum omniumarma imperaler ,0'* Constantinopolimvenit, duos dies ante NataleDo-
emerat, qualenus inermes suis minus necere pps- 'OS- mini,et prope illain castra metalus est. Boamun-
sënt) alii alios exspeclabant,qualenusconsiliocera-
3m- dus enim suos exspecLando,qui eum subsequisata-
municalp; àuxiliaribusfreli ducibus, et copiis sti- j) j gobant, pedelentim gradiebatur; proinde callide
pati mililaribus, terrain inimicpi-uniingredercnlur,
lur, eos paulalim cundo in (lies operiëbalur.Imperalor
Deitale sibi, prccuin pura coni'ossione,prius coin-
om- auiem in suburbio civitalis, duci paulo post man-
placala. davit hospilium.Armigeri vero ducalis exercitus,
nus sine qualibct caulela, ad subveliendaspateas, vél
Dura hoccagerentur, dux Gedefriduset Balduinus
atquc Ënslacliius fralres, ct Balduinus de Montemie caalerasibi necessaria, extra civitalcmcursilabant.
cum lurmis suis per Hungnrianicommeantes,Con- Ion- Quippe nonduin aliquidde imperaiore suspicahan»
stanlinôpoliinappropiiiquabanl.Podiensis namque que lui- sinislrum, ulpole qui eis voluntariuspnebuissel
ëpiscopuset comesRaimundusper Sclavariantgra- gra- hospilium. Imperalorvero absconsesuis inaiidave-
diehaiilur. Hugo Magnuset Ftandrensiscomes,, et rai Turcopolis et Pincinalis, qualenusin dies ex-
RobertOsNorlhmaniioriimdux, cumsuisCommilito- lito- ctintes invaderenl, et périmèrent, et curiosissihie
nibusRomamprselereuriles,in Apuliamdëvenei'iuii.uni. super hoc excubarent.Duci, suorum defeclus nun-
Boatiiundusaulem tanlas Francoruni frequenlias nias tialusest, et inopiïialaeTurCopolprumei paluerunt
audiens advenlare, neque siquidem lanlum homi->mi- insidioe. Exivit igitur Balduinus ad suorum pro-
iicm hujusce ici ignarum, tara divulgala fama pc'r-
per- leelionem, et si posset ad iiisidianliuni:delelioiietu;
1075 BALDRICI DOLENSIS ARGHIEP. mc>
invenit autem eos ïnsequciiles sups, et ex imprp- A dem c pervenlum est Ctisloriam, in qua Natale Do?
yiso incaulqs invasit et stiperavil; parlera occidit, mini r spleniniler pcregpruiil ; ibique per tdiquot
sexaginla quoque ex iis vives cemprehenscs, fra- rmorati dies, qua>situnique mercaluni habei-e
tri suo duci imperlcrrilus procsênlavil. Audiens inon poluerunl, Prailcndebani enim hommes civi=
boc imperalor Alex-ius (Àlexius enim vocabalur), i
lalis illius eos nçquaquani peregriiips, sed gla-
valdé iralus, nialum exercilui Chrisli in cprde suo dialores < el tyrannos, Compulsi suul ergo, inedia
iiidesineiiter machinabatur. Dux de imperaloris <
cogenle, boves, equos et aslnos rapere, el si quid
furibunda perlurbalione certus, prsecavens in fuiu-r < quod niandi posset couvcnieiilius inveniebatur»
rum, civilalem exivil, el ubi prius sua fixerat ]Egressi subinde Casloria caslramelali sont in Pcla-
îciiloria çolloçavil, Nocle supervenienlc, jussu im- goniani. | Caslellum aulem Haireticorum ibi erat
peratoris inyasa sunl caslra ducis, et exercitus ejus; jmunilissimum, abundc bonis omnibus referluin ;
mullis laccsssilus injur-iis. Dux aulem, sicut çratt (quod (indique aggressum , habitatovibus ejusdem
lmjusce rei sagaçissimus, et pugnalor accrrhiius,, cum eo combuslis, omnino pessum dedcruiii, liEcre-
cxçubiatores qui lenloriis excubarciil prudenter licis nimirttm inimicanlcs. Omnes siquidem illj
disposuerat, et ununiquenique vigilarç. sibi man-r. - viatores, Judaips, hairclicos, Sarraeenos
aiqualitcr
daveral: versulias çnini iniperalpris'n'qn îiescie- habenl exosos, quos omnes appellanl ininiicos Dei.
bal, Repulsi sunl quanloçius in.vasorcs, el ex illis3 Casicllo igilur ilio radieilus diruto, ex.siiuclisqi.ie
seplem peremplis, usque ad porlam civitatis au- .omnibus liabitaloribus ejus, tenloriis colleclis per-
dacler dux fugavit l'tigienies. Ad tcnloria itaquee veneruiit ad flunien Bardaiiuni, quod Boauiiindiis
sua revers.us, fuit ibi pêne qiùnque diebus, Impera- cum parle sui exercitus periransivit : pars eieiiim,
lor enim intérim in eum maluni nioliri; (lux solliçir- coraes videlicel de Rosinolo, cum fralribus suis
tins sibi siiisque ç-onsiliiu'i; imperalor ei.transi lumn rcinansit. Honiincs aulcni imperaloris qui vias.ob-
per civitalem regiara prohibere ; dux subsequen- sidenles, pnlanlcs explorabiinl, videntes exercilum
tium oplimatum advenlum exspectare. Imperalorr divisum , impclit facto irruerunt in comitem et in
' tandem ut niliil inleiilalum '- suos, speranlcs se in eos indifficulter prrcvalilutos,
l'clinquerct (oral nam-
que vir perspicax et liulustrius), sub pacis oblentuu exercilu dunlaxat a'se disgregaio. Quo Taiicrodus
pactus est cum duce, quod si transfrelarcl Bt'a- S- sive per legaltim sive per luniultum çogn.ilo, nec-
cliium, copiostim ci semper niitlerel mercatum; et H dum enim multum ab aliis ancrant, rapidum cul-
omnibus indigenlibus, slipeni imperlirel ncçessa- V- caribns urgens cornipedem fulraineus advolat; el
riara, lanltim de eo juramcuio esset securus. Ideo :o nQ fluvio qui inlereral evadato, sed politts enalato,
sicfecil imperalor, ut dueem a regiono illa cum m fe.sliniim comiii conltilit praisidium. Duo siqni-
suis amoverct copiis, no posset couli suporvenlo- 3- dem millia niililuni 'fancredum subseculi fuere,
riim prinçipum consiliiset auxiliis. Transi-vil itaque te qui similiier amne transilo eis auxilium praline-
dux, iinporatori facta et ab eodem accepta idenii-i- . runt : qui coiifesliin, conira spein Turcopolorum,
dom promissorum fidclilale. ipsis praivaluerunl, el eos de pvucliofugnvcrunl, et
Boainiindus inlerim in vallem de Andriiiopolin in de fugalis gloriose tritimpbaveruiit. Nonniillts att-
venit ibique suos concionando laliter allocttHiss : icm pci-emplis, plures apprebensos, vinclos prre-
« Optimales ct comniilitones noslri, opprlet caule le senlavcrunl Boamundo, qui eos pcrcunciiilos quare
nos omnes debinc abeanuis. Caulela nobis est :st tara crudeliler suai rcsislcrcnt expédition!, prseser-
pernecessaria, proeserlini cum pro Deo a noslra pere- e- -tira cum stio non inimicnrelur inipci-alnri, ipsis
gi'iiiaiinir patria.Peregrini pro Deo sumus, Chrisli mi-
ni- respondeiitibiis audivit : i Nos in roga imperaloris
lites sumus, a Chrislianorum penatibus diripiendis iis locnli, .nihii aliud quam quod ipse imperal possu-
manus rapacos cobibeamus. Tempus erit cum 1er» :r» mus. > Boainiindus autem imperalori indignants, se-
ram hoslileni intrabimus, cum de eorum spoliis iis ipsum tamen réprimons, eos quidem impunilos di-
opimis ditabinnir cl kclabimur. Cbristiani quiçu'n- n- D 1 misit, sed ne suis de crete.ronocerenl, inlcrmiiiando
que nobis niercnltim proestiterinl, securi v'eiiianl et eos composerai. Dixissc tamen suis familiaiibus
scciiri redennl ; terra in qua sumus Christiaiioruni m putalur : < Nos (ransiluri per iniperatorem, lumo-
est, ideo vobis eam dopricdari non licet. Tantum- ni- rem animi compescamus, cl ne eum injuste exacer-
modp in ea pro benedictione cibaria capiamus ; nëc lëc bemus, prout possumus cvilenius. Exiremfo impe-
ultra quam usus vivendi postulat, fratrum suppel- el- ritiic gémis est, homincui ibi lotiim efflare spir.i-
leclileni discerpamus. Ves autem, proceres noslri, .îi, lum, ubi cominolus animus ntillum ba.bebil effe-
familiares noslri, qui expediliores eslis, depediti- iil— dura. Porro pi-ndcnt-iai modtis est polcstiUivtmi
eos hominein scipsum dissiinulare, ubi potentiai suai
bus vigilanlius.pr.pcuraic, cl ne deliciant in via, ces
exspectando malurius procedïle, ct tenloria veslra Ira ncquit satisfaccre. Prudential esl, in lempus dif-
lempeslive figite. El quoniam, Dëo gratias, opulen- m- -ferre, quod conlinuo non possis implere. Rursus
tiores ëslis, opes Veslras pro eleemos'yna pauperi- ni- . socordia: el ignavice rcdarguendusest,quicunnilli"fi
bus effundile, Dominum ante oculos proesenlcm cm non possit, intpiial minis; cum verp possit, îllaloe
semper liabele. > His diclis héros prudenlissjjims nus obliviscilur iiiiprobilatis. Si possumus, iniperaiorcni
conticu'tt, etmoveri castra de valleprtecepil. Tan- un- beneficiis superemus; sin aulem, mala nobis ilhtta
îfn7 IHSTORiAIHEROSOL.—aiR.t, JW* '•
(Vi'iiaiiimîler dissimulemus.i Hoecait, et ii-ani.aniiiii A Ce
i A.Conslantinopolim, suis ultra bi'achium relictis,
tacilus conlinuil.Hoc bellumfaclumest quarta feria» rediei-al:
rei quoniamimperalor, ut çj pcpigçïal, mer-
in capilcjejuniorum. Niilliduhium quin illa die in-- catitmnnllumiransinitlebal.
ea ËpiscopusveroPodion-
vili pugnaverintpcrcgriiii, nisi quod se derendendi i sis el sancli jËgidii comes, sua ilerum posl se m-
iiocessilas eis hicubuil. Inlerea imperaloris legati1 lermissa
Ici mulliludiiie, aderanf. linperaiôr a suis
obviaverunlBoamundo(Boamundusenim jam suos s 'ac
"aceeplo consilio (gens quippe Graecoru'miiiulluin
ad eum direxcrat) qui eum per terram illamseeuree callél ca in consiliis),hero'as sîiigulosper inlërntinliô3
deduccrenl, et eis ubique mcrcaluin impetiderenl. ail
1. aliocutus est, qualenus ei onines et hoiuiniutnet
Misit aulem.ad hoc quemdam suum corpalaliiim, fuleliialem fu facerent, cl sic securi trànsfrelarent.
valde sibi fainiliarcm,bomitictiiadmodumsolertem. i. Optimales
0| enim regioecivitatis sibi prrecaventes,lie
Isle semper praiibat, et ex imperatore regionarios is forte
fo Franci congregaliin eos insurgeront, bônisqiïe
alloctitus, forum l'crum venaliumsemper eis proe- :- suissi eos privarail, illud imperatoriconsitluerant,ttl
parabal. Ad quoddatn ventum csl caslellum, quod id saltema
ss Francis tailler securi vivereiit. Franci si»
quia frumento, caseo, vino et oleo redundabat, L, quidem
qi omni.noperjiirium vitant. Hoc imperalor
aggredi conlcndebaiil; castcllani siquidem,neque ie ii iiigonioscqua?rere,Franci virililer nogarc ; Franci
eis mcrealumpraiparabant, cl in taulum eos vere- :- B" prailendere
p se juramenlum nulli nisi Deo-deberë,
bantur, quod neniiuemeorum recipiebant. Boauuin- i- ci cujus milileserant in via. Ad ba:c imperalor Iraii-
dus aulem virililer illud prohihuil, ne forte inipe- si
Ï- si'ttim abdicare, de cretero el inercalum et coii-
raior i.n.co aliquam inveniicl perperam : licet ci ei ductimi
d polliccri, seque ipsump'ost co'silurum, et
Taucredus et alii niullum in facicm reslilerint; l; iis ii cum omnibussuis copiissubvenliirtimalurmare.
pncvaluit lamen sententia prohiberais. A
AngusiiabantiirFranci, juramenlum facerc renueit-
Mane facloobviamilli exierunl castcllani, cruces es tes, li proeserlimcum Grsecialilcr eis ineatum në-
prspmanibus geslantes, et indulge.niiamdeprecan- n- quaquara
q consentirent. Quid facerent?conira Cbri-
les, cl ei quoecunqucplacuissent offerebanl; ille lle slianos
s pngnare nolcbanl; Iransiluin pacilici liabci«o
tiiilcm lîbcnlei-eis induisit et porlransivil. Venitiiit non ii poteraut : iinpcrfeclô ad quod ierant negotio',
auiem ad civilalemquai Serra dicitur, el ibi suffi- (li- ad a propria regredi abomiiiabaiilur. Tandem niiilti
ciens habuci-iinlniercaluni. Boaniuuduslune pru- u- ccompulsinecessitalibusinliane dcvcnci'oseuleniinm,
denier egit, quoniam cum dnobiis corpalaliis, sine ne pollicilationibnsimperaloris
p al'quaiituliiiii alleeli,
aliqua amariiiidinc coucordalus est, ct amicissimi mi qqualenus co lenore salisfacerent imperatori, si ipse
in die illa facii sunl; pro illorum denique amicitta,a, de t quibuscunqueeis promillebat, eis jurari prrëot-
cuiicla reddi animalia jussil qurc sui rapticranl, U, perot, ] quod ila lotnin faclum est. Jtiravetunl igitur
quaiciinquefuerunl inventa. Corpalalii atilcni, ho-lo- Alcxioi imperatori vilain el honorem, quod neulruili
minibusomnia quorumfuerant, reddiderunl : Inclus '
lus ci < auferrent, qttoad ipse quodjurabat bona fide le-
ilaque plangciiliuin, versusesl in giuidiiiin.Denique
jue nëret.i Comesautem Sancli jOEgîdiiplus aliis renilé-
prout lempus pnscebat, de loco in locum caslra Ira balur;! imo, quoraodode imperalore suos Ulcisceré-
mclali sunt, ct usque Rnsam civilalem vcneriinl it : itur, irrcqïticlns cogitabal. Prscvaliiil lamen coni-
' iii qua?citnqucnecessaria erant sufticicnlerconipa- pa- munis i Ileroum sententia; et ab bac inlonïioneani-
rnlis (Graicoruinquippe gens Boamiindumvidere ère inostimcomitemrcvoeaveriinl.Juravit ilaqiie, sr-d
dosiderabatinhianler), suos telendcrunl papilioncs,ics, ad hominiiim iicquaquamdcdiiclus est : dixit enim
feria quarta. ante CoenamDomini. Boamundusibi ibi se malle nieri, quam liominiumfacerët imperaloii.
sua gcnle dimissa , cum paucis ad impcralorein 'cm Diciuit Grivois sacranicntum comilis salis fuisse,
piofeclns est, suisqtic dixit hominibiis: « Modeste
isle quandoqiiidemillud qued amplius exigebani extor-
vos agile : ego vos pneibo, vobis iransiluin pra:-ra?- qttere non pnluerttnl; prseeeptuniest igilur illico de
paraiiii'us; vos aulem uioileranler appropinquale taie navigio. Taucredus inicrim euni exerciln sibi coiri-
Civilalem, ct omnia sapicnlcr agite. > Taucredus idùs r>r) misâo adveneral. Âudiens itaque quod imperalor a
aulemcapnl ciprinceps mililia?Boamiiiidaiiai, videos
lens majoribus nain sncr'atncnlttm exegerat, cura Ri-
Chrisliatiosin expcdilionepanperalos ct mendicos,,'os, cardo de Principatu in'lcr plebciosdélitait; -puppi-
eis in immensum condoltiit; cl illos, qua cibariaaiia busqué acccleralis, pi-operusporlransivil.'Bôtimuit-
invenirenl, per aliani viam conducere cogilavit. ivit. "dus tamen suis transl'relaluris, succinëie dixit:
inlravcrunl igitur in va'llcni'uberai glebre gauden-
Jen- t Maturale gradiim,'ivec aliquid incaiuo facîatis':
tem, et nuirimcntis corporalibus referlam, ubi "deinoraboradhuc de înercatoloeulur-us, ne aliquid
Pascha Domini celebravcrunl. Imperalor audiëns, '
îiis, inconsulte feeissevideamur; vos prudenler ambu-
quem uimium verebatur, advenisse Boamundiiin dnin laie , nec nimis remisse, nec insipienier militalë.
(fréquentercnitii de pruilenlia cl âudaeia ejus au- Plerumqiic conlingil, Ut quorunidain insipionlia,
dieral, ipsequeseinel et ilerum cum paire suo Gui- ' sapiemium causas impediat. Videleergo quoinè'do
schardo pugnaverat et- stipcraverai), honorifice
ifice caute ainbulelis onuicset singuli, et alius àliimi
suscepiteum, et extra civilalem,'prout utruraqite
nqtte atlenlius coranionetc.H;ec»ail, et de Irâiisilu,festi-
docebal.copioseprocui-avit.Duraautem'imperalor ir de nantev mandavil. Ecee ilerum" legationès episcopi
colloqitloBoamundiproecepissel,dux G'odefridus,dus, Podiensis parilerque comilisaderaiit Tolosani.Re-
«179 BALD1UGIKOLENSIiSARGH1EP.! fm
mansil ilaque comes cum sua génie, donec et et. A bant ilaque suos unusquisqueïfuniculos, quibus
Boannmdo satisfaclum est de mercalo. vineios ad sua capiivalum ducefent Clirlslianos.
. Dux Godefriduscum aliis Nicomediamvenit ibiquei Conlidebanl namque, et in magnisnaiionuin con-
cum Tancredo tribus.diebus fuit. Gogniloque quodl gregalaiiniVcopiis, ci in suas viribus animositatis
nulla, qua toi et tantâi génies possenl procedere, , parvipeiidëbanl eliam geiilem Ghrislianam, ulpole
paterel via, misit dux qui rupium.et meniiiim coni- et itineris loiigiiiquilalc inoleslalam ; et famé et siti
plaiiarent proecipitia, Iiominum tria millia, qui jnultisque aliis incommoditalibus profligalam. Ex
Siceepiissecuribus asciis et vidulis, aliisque mullï- nionlium igitur cacumiuibus incaulc conglobati de»
niodis ferrameiitis, ad carecla et frulela slirpanila, > scendebaiity cl ad civilalem usque discurrere sata-
et ad proerttplamonlium cooequanda, viam exerciluii gebant. Quibus.'ilerum obviantes Franci : Franci
proeparaverunl, positisque in allum signis, quoe ï siquidem niliil négligentes, vias omnes ohserva-
subséquentes agnoscere possenl, ne forte devinrent-,> liant, eos rursus invaserunt, rursum superaverunt,
venerunt Niccara, pridie Nonas Maii. Nicea aulem1 rursum fugaverunt; mullis autem inlernecioni
lolius Ronianise caput est. Gastris itaque metalis,> dedilis vicloriosi redierunl, allulerunt éiiam phi-
Jivcalisquc tciiloriis, obsessa est Nicea, quoe esl ci- rima coesorunicapila, quoe fundibularii projecerunt
vilas munilissima, ulpole quam oslentabant inox-- "B in civilatem, ad Obsidenliumèxsullalionera, ad ob-
pugnabiiem in. ccelum porrecla meenia lacusque5 sëssorum perlurbalioiiem. Non lamen genliies minus
adjacens civilalem a lalere cingens. Passi sunl igitur" animosiorcs Christianis resislcbant ; sed modo de
jbi Clirisliani calamitosam panis inopiam, ita ut si1 propugnaculis jacula dirigere, muros defendere;
quando panis unus inveniebalur, viginli vel triginla1 modo progredienlcs, ipsa caslra perturbare, Contra
denarios cmerelur : nondum enim inercatum ad eos5 comes Raimundus et Podiensis ëpiscopus homiiies
ab imperalore fuerat directuni. Sed Deo .de suiss ordiiiaveruiil, qui turfeni quai tenleriis suis pprrecta
procurante, venit confesliin Boamundus copiosum1 pranninebat, incessanler suffederent et infraclis
terra niarique deducens mercatuin; facla est itaquee viribus operi injunclo insistèrent. Aggressi ilaque
inopina el repenlina viclualium ubertas, in lolaa civilalem, coionos rebellantes, balisiis et arcubus et
Chrisli miliiia. In die aulem Ascensioiiis Dominical,» lundis deterrentes (giandincm eienim superveiiien-
aggressi sunt civilatem expugnare, ct contra inu- lia tela pulares), liomines praiparatos ad nwros
ralciu aililudinem machinas ligueascrigcrc.Per duoss usque diicxcrtinl, et ne quid eis maii pussent oppi-
jgilur dies infestantes acrilcr civilalem, conati suntl dani moliri, sagaeiler eos tuebanlur; suffodertint
eliam murum effodere. Genliies qui intus erant, e itaque turrem radicitus, immissisque lignis, et igni
conira virililer inslare, muros peiialesque suoss S< în muro terebrato succ'ensoi indemnes rcdieruiii ad
magna vi defensare ; lapides et spicula dirigerc,, suos. Ignis exlemplô lignis praivaluit. Quibus com-
clypeis se prolegerc, et supervenienti lelorum'uimboo buslis, turris dépendons extttbuit, et per rimas de:-
se audacler opponere. E regione Galii nihii intenta» t» liiscens, ruinai machina lola succubuit. Sed quo-
lum rclinquere ; conscrloruin lesludine scutorum se ie niam nex erat, nen petuerunt nec veluerunt. Chri
ticcultare, el sic jaculorum ingruentiam devitare ; sliani centra urbem pneliaii, quod matie fuluro se
«t sic persoepefaliscentes obsessos lacesscre. Gives :s factures disppnebant. Dilatio aulem ipsa mullum
intérim missis nunliis, neque siquidem qua iacus is obsessis profuil, mullum vero jCbrislianis obfuit.
extendebatur, civilas observari polerat, a eontribu- i- Nocte siquidem genliies murum irrequieti reaidifica•
Jibtis et confmibus suis adjutorium convocaveruut il vertinl, noclemque illam insomnem duxeriml, ht
dicenles : « Acceleraie, per meridianam portam,i, nulle pigrilantcs, sed de civilatis suoe tuilione se
nihil formidanles inlraturi. Porta, inquiunt, enim m invicem coliortantes. Facto diluculo Franci de ino-
meridiana, adhuc ab omni vacat obsidione. » Ipsa >a pina mûri oedificalionevehemenler admirait sunt, el
autem die, porta cadem comiii Tolpsanp el Pediensi si eorum irrequieludinem laudaverunt, et lamen quia
De re-
«piscopo, Sabbalo scilicel posl Ascensionem Do» j diulius ibi morari compulsi sunl, doluerunt.
o- jv
inini, commissa fuit; nam cadem die uterque ad- i- pente siquidem maceriam eo: usque inaltaveraiit»ut
venêïan'l. Cotnes"ilaque Saracenis secure aecurreil-i- Clirisliani eos ex illa parle neutiquam nocere pos-
tibus, ex iniproviso arinatus obviavil; et ejus exeiv iv sent. Cassalus itaque Chrislianorum labor hoc modo
cilus lotus iri arrais speciosus; et omnes signe io fuit, quibus illa nioenioium suffossio nihii profuit,
ut Ecce advencrat comes Roberlus de Noribmannia.
; saiicloe crucis cenfisi, barbai ara virililer repulerttnt
stoliditatem. Quai gens non paucis suorum aniissis, s-, lsli onines urbem obsedeHinl* lentoria sua prope
; , iti fugam turpiler versa est, et a Francis indifliculterer localités. Ex una parte obsederant eam Boeniundus
i supëfala. Goraes itaque cura magiio tropheeo, ea et Tancredus : juxla quos dux Godefridus, cum
; die lehloriâ sua ingressus est. Cives obsessi alios os fratresuoBalduino alque Eusiachio. Deinceps autem
; rursùs direxere nuniieSj qui de auxilio loquerenlurr;; comes.Flandrensis, vir quidem strenuus et miles
\ et èpem pugnse et ccrtiiudineni vietorioe, jurando do audacissimus. Juxta hune eliam cornes Roberlus
• Mslarentur. Veniebant igitur çaiervatim congau- iu- Normannus alque Slcphanus Carnotensis, et comes"
Gau*
denlès, et victoriam in mâiiibus aulumanles, et de de Saiicto : Paulo,,-et Chonanus filius comilis
spoliis initnicorum diiipiendis jam Iasiantes. Efferc-re? fi-idi, et Radulphus de Guaei'j:et Rogerius dé Bai'.na
1081 IIISTORIAHIERQSÔL.—L1B.L: MJ82
villa, et alii quaniplures.A porta vero meridianai A A1Terra undiqueobsesàiylaciiivïcitialiasttbvcctiiriise-
Tolosanùset Podiensis,ut diclum est, excubabanl;i ccuri se coniinillebant;lbanl et redibanl Christianis:
v
lia circumcirca ëaiii vallaverant, qualenus neiiiô) videntibus, nec eis nocerepoleratFrancoriimquan-
vel ingi-edivel cgredipossit, nisi qua lacu civilasi tusiibetexercitus.Sed
t quis eoruni sollicitamévâsit
cingebàlur. Per lacumenim Christianisvidenlibtts, , soleriiam?
s Franci, viri per omnia prudentissimi,
securi naVigabant,sibiqùënecessarianavigiodéve» consilium ( acceperunt,qualenus oppidanisauférrent
clabanl.Porro Christimilitia taliter urbém obsède- eliam < lacum. Dirëxéiiinl ilaque legationem suam
rat. « O castra spcciosâ!olenloria imperiosa! quiss < Gonslanlinopolira,quoevocabulo anliquiori Byzan-
» tiuni
uiiquaiiisimilia viditlabernaeula;?Ccssclilla adula» 1 dicta fuit* mide et adhuc moneloecivilalis
bilis fabula de Trôja, vilescant illa Pelasgoriimten-- iillius, dënarios btjzunleosvocainus,qualenus impe-
tpria, pbsctirenturulterius procerumillorum acluss rator i imperiopotcslaiivo,navigium copiosuinCivi»
et nomina. lllicUlysses suam exërcuil asluliam;; lot dirigerel, ubi porliis erat opporlunus; et quo»,
Ajaxsuam ostèniavitaudaciam; Achillessuamma-- niam nocuit differre paraiis, nullas in rémillendo
nilcstavitdurilianivHiccolumbinamChristian'proe- i- iniieclëret moras. c Insuper, inquiunt* boves et
tcndebant simplicitatem,et in armis mundam et -' plauslra nobis transmille, ad raies përmontana et
„**
gloriosara exercebant mililiam : niundi moribus,
>» silvasad lacum usque subveliendas.Si enim laliter
vegëlicorporibus, animosi.peeloribus diinicabanl; egeris,civilalemNiceam, quam obsediraus, quam
quippeaniraabussuis proecavëbanl,carnisquëvolun- >" Turci libi violenter abstulerunt, indubitanlerrecu-
latibus et volupiatibus omnia illicita abdicabanli; perabis: niillumenimhabenl elTugium,si suum eis
fulgebant in armis, maximequë in morum oriiatu u iiiterdicemusnavigium.i Ex imperaloris proccepto
erant decentissimi.i Falcor et vcruin fateor, quo- '" et boves feslinanteradducli sunt, et navésvelivoloe
niam si Bàlaam(IVum.xxiv, 3) liuic tam formosoe ,oe poi'lumCivilotappulerunl; Turcopolieliam inipera»
spéculation!adossemeruisset, lenloria isla lentoriis s loris adfuerunt. Scaphaecarrucis superposiloe, liobiis-
Israelilicispraiposuissct.In castris siquidemChri- '" huic operi minislrantibus, usque ad crepidinem
stianis, nec Pliiuccs Medianilidem(Num. xxv, 6), ')> lacusmagnolaboredèducla:sunt. Ea verodie nolue-
quempugioneconfoderedeberet,invenirel;nëcsér» 1>" riiiit cas impingere in lacum , quod commodius
pens malignusquem pro malignitalesua torreret, ''» duxeruntiioctem exspeclare.Hocaulemideofecisse
haberel. Ut bieviler dicatn, militiailla formoSoeEc-
c" videntur,qualenus ex iniprovisocivilali per lacum
clesioeinstar erat; el forma, ut de tali non temera-a* approximarent; navigiumquecaslcllanorum, dura
lius Salomonemdécantasseaulumaverimus: < Ecce ce nescirent, diripcrenl. Sole ruenlc nocteque terris
lu pulchia es, arnicamea, sicut labernaeulaCédai-, "V *- " iiicumbenle, navesUn lacuni
impegerunt, casque
mi
sicutpelles Salouionis(Ganlic.i,4).» In isla siquidem Turcopolis mandavcriint.Grepusculo diei albescçnle,
expeditioneduces ipsi mililabant, ipsi ducesexcu- !"- lacum sulcantes, ordinale tondebant puppes ail
babanl, ul nescires quid dux a milite, quid miles les civilatem.Civeslacumnavibusopertumeminusaspi-
dift'errela duce. Proelerea ibi erat tanta omnium 'n cienles,admirabanlur; cl si forte sibi veniretadjuto-
rerum communilas,ut vix aliquisaliquidsibi diceret >'et rium suspicahanUtiY At postquarafuieseis facla est.
proprium; sed, sicut in primitiva Ecclesia, ferme aie naves illascontra se prasparatas, neque navigiosuo
illiseranl omniacommunia.Lupanar et prostibultitn "n sicut heii et nudiuslerlius, illis palebat de caiiero
omiiinoa caslris suis procul éliminaveiant,cl potis-is- commeatus,dii-'igueremetu, et exsanguesfactide-
simumde morumlipnestaledisceplabanl.Ibi lamen 'en speraverunt: repenlinosiquidem casu perturbalis,
cumlioniinibusmûlieresbabilabant, sed velin con- 'h- proetevspem omnia contigerant.Rebellandoeliam
jugiovel in légal!ministerio.Si quis enim aliciijusjus neqttaquamullëiius resistere polerant, super quos
convincebaturinhonestatis,vel in faèiem,utcoelcris iris confluxeranlgénies innunieroe: urbi*terra lacuque
melus iiiculëreliir, casligandus increpabaliir, vel obsessoe,nulla spes erat salutis; nulluslocus effugii,
graviter de ëo vindicabatur: quolidie siquidemde n, proetcr,quod omnibusadjacet victis, dëdecus dedi-,
continenlia scrmocinabanlur episcopi,,. et omne iine tionis. Exlcrrebant eos arma incognila,et ipse fui-
scoriumet abusura de medio càslroruin abomina» rai- g0r armorum obsessos exanimabat : noverant
bantur. Opponebantse certalim caslrenses illi pro Francortimgenlcm feroçemet bçllicosam; nec eos
fralribus, ihimicorunigladiis; cl mirum in niodum lum ab incoeptodesisiere, doneceis omniaprp VPIPcpn-
lailabantur,si moriinercreiilurpro ulciscendisproxi-
3xi- ligcriiit. Sciebant illos pcnilus imniisericprdes,
niorum injuriis : « O super omnes regiones..cxtol-loi- qnes ipsi cxacerbaveraiitgciitis suoe perempleres,
lenda Gallia! quam puichra labernaeulatua ecceS in De imminenti ergp tractantes periculo.ad imper
Romania! Ab-occidental!Europa armalà iler arri- ''ri- ralofenl dirigunt, utque sibi sub lege deditionis
Puisli,elin Asia lenloria tua et Conopeorumtuorutii
'uni respondeai saiisfaciunt. i Securos,.-inquiunt, nos
paxilloscollocasli.Coiïsèrvetac perennet Dëusbanc anc facial, imperaloria lidës tua non violaoda,;defaini-
uoncévolunlalis lit» unaiiimilatem; qualenus tttia
tuta liaribus et substanliolis noslri*',iirbenique dedilati}
Procederepossisad quam suspirasJérusalem.»Turci urci suscipepaclo luoeprolectionis-;impunejubeas recfi-
iineriiii el pro ctvilale dëfeiidendadesudabaiil,l, et damus,urbemqueluanilibi reddeinus.Tuere np*àab
a moenioiummiautalioiie iiullaleiHtsquiescebant. ant. islis cartiificibusqui adhuc le gt'avtiepinfesliibi-fli,
10S3 BALDRICIDOLENSISARÇHIEP. 1Q34
luisque nos fac praisëntari conspectibus. Obtempe-• A fu.nl; i et tamen quod lune nihii proficerent, in loin.
rabimus luis mandalis, si nostris oeqticrespondeasi pus \ finierunl. Hic primitm patuit odiorum seniiua-
Vôlunlaiibus; liceal nos- libi jservire ; liceal nosi rium; i hic corapei-lumest inimiciliarum fomcnium;
vivos in tuitm imperium vel in luum caput insurgen- -.1 hic discor.diaiHimcoeperunliiicenliva pullulare; hic
.les dimicare. Ne nobis imputés, qiioniani.duin licuitt siintilialuiii
s simulacra visa sunl suçcreseerc. Nani
-contra le pugiiaviraus, quod lum lege belli viveba-- -quoniain< Alexius non recle contra ces egerat, ipsi
mus : fac nos libi obnoxios vila concessa; ex ini- contra < euni deniiione cogitabanl. Hic igitur.priraus
iiiicis proepara nos tibi devolos servos. Si, quod.1 ' liber 1 claudalur, ubi prima civitate dcvicla , quam-
absit, poslhac nos libi senties ingrates, ingralitu-- vis ea pro volopotili non fueriiit, Chrisiianus alias
diui noslraij plexis corporibiis cl tandem, capilibu.s s niililalum ire disponit exercitus. Vadanl intérim
ainpulatis, digna repentie. Tanlo siquidem eriniuss Clirisliani, nosque ad incoepluniop\is accingamur,
libi (ideliorcs, quanlo parluri.es nos beneficiis luiss cum Ittcc surgenlis auroroe.
.obiioxiores. Larga hbcraliias imperaloris parcat vi- 1NC1PITLIBER SECUNDUS.
ciis, debellet superijos. t His imperalor- audilis j, Qua in die soluta est obsidio, ad quemdam per-
Chrislianorum profeclui poslea rei probavil evenlus,r, vetittim est ponlcm, ubi sua exercitus Cluislianus
occulte iiividens, obsessortiinquc Iegalioni salisfa-i_ B collpcavit lenloria. irecerunt autem ibi duos (lies;
cietis, salcllilibus suis imperav.il, qualenus et se et>t lerlia vero die, anlcquara iiialutiiialus lucifer cxal-
sua dedenles, Conslaiitinopplini iinpi.iiitos dedu- i- bescerct, iter pi-oeproperiarripuerunl-et quoniam
•ccrenl, deque civitate servanda curiesi prpçura-,_ nox erat lenebrosa, incertain inceili arripuerunl
rcnl. Juxla praiceptum imperatoi-îs omnia facla[a .viam. Divisi.ergo ab invicem.duorum consummave-
sunt, cl civilas reddita est, gensque genliliura ad [d runl iler diei'iim, Boamundus el Roberlus Nortli
nibem imperaleriam indeninisdedacta est: quam,utjt înaiinus Blesiensisqtie cornes, Slcphanus et Taticre
dieitim esl, non inpiloçaplivilalis, sed hcnorificentia ja dus , nccnpn comes de Sanclo Paulo, et Walterius
libcrlatis stiscepit imperalor, magnisque dapsilita- n- de Sancto Valcrip, Beruardusque filius ejus, cl
tibus educatam honoravii. Hocautem idcirco fecisse se Girai--dus.de Gornaio, et Wilhchntis , filius vice
dicitur , qualenus cl libérales sibi aûectaret, alios- 5- comilis Ranulli, et VVilhclnuis de Ferrcres, cl
qne ad dcdiiipiicm invilarcl ,eesque ccnlra Çhri- i- Herveus , filius Podemani, el Chouans, filius cotni-
siinnos tempove pppprluiipanimai-el; ac per ces in . lis Gaufridi, et Radulfus deGuaer, cl Alanus filius
quibus clam iiividebal,occasione se proebenle,rcbclla- a- ejus ct Rioldus de Lohecl, et Alanus dapifer sacra:
rel. Paupcribus (ainen Christianis mulla largilus est!Rt EcclesioeDolcnsis archiepiscopi, cl alii plures cranl
ilonaria ut taliter quod apud se occultabat, çlandc- o- G in uno agmiiie,. In allcro Tolosanus et Podiensis
slino dissiniularet figmcnlo,, seqtte suaque com- n. ëpiscopus, duxque Godefridus, et Balduinus, el
menta, in fulurum per compclcnl.es. reservaret VX Hugomagnus, et Flandrensis , cum copiosis com-
- inachinaiioues. Civitate reddita, Chrislianorum lm nicantium examinibus. Die ahera post secitiidatn,
gciis ab obsidione sccçssit. Moviui sunt ibi multi Iti Turci, lanquam arena maris innumeri contra Boa-
li0 nititiddiii coiiftuxcru.nl.Vidcnles aulem Chrisiianos,
Clirisliani, alii fanic, alii gladio, alii quolibet alio
'cxlcrminio..-1'los autem oxisiiinant fclici. laureatos lOS magna quidem confisi mullilud'nic , inlrepid.i iina-
martyrio, quoniam pro fratrum compassiane sua ua niinitci-ipsos impelebanl. Animabal enim eos ira,
cnî-pora tradiderunt. Genlilitim eliam, pro variis iis furorqttc ; indignabauliir eliam quod eorum pusscs-
beHoi'iimevcnlibus, pro ingruenlibus incursilanlium mi siones depopiilarenlitr atienigenoe; denique niinis
infortiiniis, mulla trucidala vidercs corpora, a, '•)eg''eferebant quod Niccam prresumpsissent expii-
multa passini reperircs inhumala cadavera. Per >er gnare. Boamundus autem , vidons iniiumcrabilcin
seplem hcbdomailariuii cireultmi iresque dies, ibi ini.micoriim niiilliludiiicm, suis el ore rnpido ct
Clirisliani demorali sunt; et capta seu magis red- id- effero gladio minitanicm et insultantem, slctit
dita civitate, pedeni alias direxerunl. De non on ,p, imperlcrriltis, suisque salis consulte dixit cbinili-
publicaiidisçtenini civilalis illius peiinlibus.imperalor
Ipr bus: « Forli.ssinii Chrisli milites, ecce diinicandi
mandaveral; noluissent ibi eliam lot dies expen- 3ii- . lempus esl. Meltim omnem qui eliam viros effeminat
disse, quoniam rebus suis multisqtie diebus in abjieite, cl de vobis ipsis delënsandis, virililer
cassuni expensis, ut videbatur , imperatori t.olum [lia procurate ; ictus impugnanlium indefessi suslinete,
imniola-vcrani,quod vel sanguiiiem suuni effuderant uni . ct ex Jesu Ciirisli conlisi adjulorio, manus bcllico-
Vfilquod quas alinlcranl facuilal.es in immensum uiii sas excrite , "viresque avilas ecce, dum lempus csl,
atteniiaveraiil; nec eliam , quoe mullimodis morti- rti- osleniate. Ne, quoeso, deliirpetur propter nosLiam
hus acquisiera.nl, spoliis opimis gralulabantur. ur. . négligentiam laus Francorum ; non vilescal propter
Poenitebal igitur eos longoeobsidionis, quandoqni- ni- noslrani segniliom sançlum nomen Chrisiianoriiin.
dem non dominali sunl urht, more subjugatoe civi- ivi- Res in arcto est, bellum ex adverso est, lioslis
ini- îïiul.lus in pi-pximoesl; niliil lamen pi'oeler spein
lalis; nam si saltcni publicarentur façuliales iiviini-
coruiii, et pauperlas cgcnortiin lemperareluv, et "seu volunlatein veslram conligit vobis : omnia
àbsuniplre aliquaiiluluiii resarcirentur impensoe. soe. vobis ex vclpproveiiei'iinl. Ad hoc patriam cgrossi
Non igitur oequanimiler Alexit roandalum.periule- île- es lis; ad hoc venistis : Bellum semper dcsidcrasiis-
W33 HISTORIAIilERÔSOL.^ LIB, H. WSÇ
Eccequod diu oplastis et oraslis; eceo îmdiqucnos A fuit fui indeterntinalus.Iiilercanécessariumdesideraba»
vailaverunt. Sed, o genus iiifraclum , o gens lur lu et cxspectabalufadjulorium.Dicebanlergo : O si
inviclissima!ne lerreamini, quoniam.rêvera no» vevertt vt> ! Loquebauttiraillentmuluo: «Secrëlumha»
biscuin est Deus, Si quis meiieiilosus est, seu beanius b( quod inhianleropinamur;Dephodi.cjiiyanie
aiidaccmanimum, in anglisloposilus., sibi mutuel de d( isiisnos nunc alrociter itifeslanlibus, Iriumplia-
seu saliem.proe pudbre, inclura dissimulcl. Nunc bimus; W hodie de ipsqium opulëuliis di.tàbimti.ret
armiscl animis opusest; non esl lempussocordioe, loelabimnr la : siléamusintérimet durenius, J" Talilc.r
si
nec iiiiperitioe.Quid moior vérins? Jam nunc sibi',' sccoborlabatur; et gladiis exertis cl in/morlem
quisque loqualur. » Jubël denique celeriler aplatii vibralisvi ,: res dimlaxai gercbalur. Et nisi Deus in
tenlofia mandalquê sociis qui ab eo biigiusculei caslrissuorum
Ci tune adfuisset, siibsidiunïqiuijam
lecesseranl,qualenus ad eos juvandosproepoiierenl. delessis d proeparasset,ipsa-dieslolius expedilionis
i Iiislalcuira nobis, ait, nisi acceleraverilisinc- finctii fi peperissël. Adsunt rcpenlini quos advocave»
vilabile inorlis pcriculum. Non est ambigua de: rant r; socli. Podicnsiscum suo magiio cxcrcilu , a
confliclalionefama, quam oculis iiituemur, quami U lergo pi'oeoçcupavitinimiços,parle altéra, comes.
icli corporibuspersenlimus. Age, jam Clirisliani. i Sancli
S /EgidiiclBalduintisSalque Eiistachiusfeslinan-
accurrile, ct noset vestram rempublicanidefendiie:: B blei-equitabanl;a dexteia dux Godefridusiri-ui.t,et
communepericuliimest in quo sumus, commune j IHugo magnus, et FlandreissisRolberlus,per.omnia
discrimeiiest in quo Iaboramus.Deinde dixit : Quii miles n cxpedilissinius,Rolberlus namqueNorthman-
pedilesestis, impigre el prudenter lon.loiia figilc,, «us « jam cum-BlcsicnsiSlepbano,.ueciranTancrcdo
qui milites estis, obviameis niecum procedile ett aalqiic Balduino pugnabat. Genliies pbstuperacli
laboi-'em.eei-iaminis D quoniam
indefessi suslinol'c.Pro Chrislo c hoslililerela facieel a tergo inopiné pre-
proelialoresadvcninius; in islo Christi prailionee îiicbaiHur,
i fugiese crediderunl; et lerga cctlcnti.bu.s
defteiamus. Unusquisquosibi dicat quod in tali li coiiscnserunl.Cecidil
i auleni eos usque ad iiilcr-
negotiofaciendttninon ignorai, i i
necioiiemCbrislianoriim gladius et multi niulliiiio»
Intérim Turci dçclamanlc.sailve.neraiil, el seu u dis t oppetici'iratinorlibus. Nainet si qui poluerunt,
sagittandoseu jaculando, seu cominiis fericiido, lalibulis 1 delilueruiil; coesasunl ibi, Barbarornm-
Cbrisiianos acerrime infcsiabanl; nulla faligalis s mulla
i -millia, quoniam in eos vehenienler crassali
tlabatur requies; sed omnia Chrislianorumcorpora a ssunt, quos lola die iiiimisericorcliterinsectali fue-
vel ci'tiorevcl sudoreliqucnlia eoiispieeres.Franci :i rant.
i Wilhclmusmaicbisus, Tancredifraler ea die
eninieconli'a, pondus belli iiidesiiieiilcr sufferre;; (oppeliil, et Gatifridusde MonteScabipso,viri mnl-
incursiis in hoslcs aliquiituloprudenlcr differre;; lum i mililares, bonoeindoliset illustres.Proelerhos'
gladiisinterdiraircsislere; sociosvocalesexspeclare e multi
] cceidciumtmilites ex Christianis et pediles.
nec in aliquolilubare. liane conflicluumvioicnliam ai Non enim Turcos inibelles-audiuvjsdiccre, qui
ab boni diei tertia usque in boram noiiani per- i'- aslu; niniio praipollenies.auJaci vigent aiiinio
lulerunt Clirisliani. Illa die fuerutil mulicres :s .< et irrcvcrbcralo conlligunl gladio. Mortes eliam
bcllanlibus pernocessarioe: quoe et aquara lia -eniiiiusinimiciscreberiirae iiifiigunl, quia utunlttr
siiieiilibus pcrnicilci- porrigebanl, et pugnantes is arcubuset mullisinslriinicntisbellicisiiiluiitur.Sed .
cxliorlanilocoiil'oriabanl.Martiscampus iiicandiic- c- lamen mullumlune dodidiccrantusum proeliandi,
ral, nain ntrinque lotisviribuscerlabatur: angeban- i- quoniamhabuerantdiulurnum.lempusferiandi.Jac-
lu'r Clirisliani, nam plcrtiniquc in ipsis castris is titaiit lamen se de Francorumstii'peduxissegenea-
impiignabantur.Abus exercitus, iioamundi legalis lis logiam, corumque pvoatavosa Ghrislianitalçdes-
disci-edebal, de belli ccrliludmcambigens.NuUani m c'isse. Dicuut eliam îuillos naluraliter debere
siquidemgenlcmsperabal esse, quoe conira exer- r- niilitarc nisise cl Francos.Si lamenad Cbristianila-
o- icm redirent, tu.nc démuni de Francorum prosapia
citus sui partcin dcciiiiam, de bcllo audercl aniic-
.lare. Poslquani lamen rumor isle per loinm per-JJ ir- »-xexprios sese glcriarcutur recte. Hoc ad pvoesens
crebuit cxçrcitumci legalis legati superadditisunl,il, . sufiicial quoniam iiidiibitanler viri sunl callidi,
dux, ut erat miles acerrimus, comesquoque Slc- c- inge'iiiosiet bcllicosi; sed proh dolor! a Deo alie-
phanusvir prudensetliiodëstus.necnonHugoMagnus )is nati. Obfuscalur igitur i-ngcntii'las illa qua , sicuti
cumsuis advolanl coiniiiilitpnibus:;Balduinusquo- îo- (licunl, oriundi cmanayeruiil,quia veroeolivoe,quoe
que alque Euslacbiusfraler ejus, inlropidi advolanluit Christusest, ncuiiquaminserti sunl.Faclum esl hoc
cumsuis cominililonibus;Podicnsisëpiscopusillos les prmliiraiKalendi.sJulii. Clirisliani'Çhristo suo grat-
pone sc.queb.atur,cpmesqtieTplosannsRaimundus. is, lias cgei'unt, qui eos de iniraicantiumçripnit ma-
Miraban|urjam faliscenlium-Chrislianorumcorda da nibus,cosquesuis l'cplevilconsolatiouibus,Duxenint
unde tailla gens, lamqne repentina pi-oetcrspera in ergo diemillam solemnem,Dcoquc'dignaiBjmnip-
eos einei'sisset.Cooporucrantenimmoules cl vallcs,.
os, . îavei'untiauileiii. -
et si qua planaerant densislurniarunicuiicis omniania His ila pessumdalis et procttleffugatis,ad ëeruni
fi'equcniab'nntur.Erant. enim.Sarraccni, Agnlani, ni, lentoria diripienda conversi sunt Ghrlsii.ini,quo-
Persa:, quorum lUinieiumconiputaverunlIrçccnla nia niam ipsisfugienlibusnon uliqiie ibi diu licûit im-
scxajiiiia".millia;,proetcrArabes,.quorumconcursusîtts morai'i.Iirveiilumesl ibi ct aurtet argeniipliiriimim,
fÇ.87',-.....'.. BALDR1CIDOLENSIS ARGHIEP. 1088
subj'ugalia, mulas et eqttos, boves et canielos, ver» A mam m ingressi sunt terrant, vielualibus et bonis pni-
veces.ot asinos, Cl copiosam supclteclilcm in eorum nibus ni refertam : excepte quod equinas nequaquam
papilionibus repei'icrunl; ol diversis omisli gazis, sibi si poluerunl reparare vecluras, Veniuin est autem
Ciiiivtriumpho et inenarrabili gaudio, redierunlad ai Iclionium;:liabilalorum vero terrai illius persua-
ad
supSi Facla est igitur laetilia magna in Chrisliano» sione, si quoniam colonia illa penuriam aquarum pa-
rum lenloriis, et célébrera liabucrunl diem illam, ulitur, repleverunl utres sues ad refocillandum ; post
gratias agenlés prospei-aiori vioecl viloe suoe, Do- li.scc h itincre diei confecto venerunt ad quemdam
mino noslro Jësu Chrislo. Solemnis igitur habita1 fl fluvium, ubi duos dies hospilali recreati sunt. Cur-
est Victoria qua liberaii sunt non manu sua, sedI si s tores, qui semper exercilum proeeurrebanl, seu ut
virtule divina, ex omni angustia, cl omni afilueniiai exercilui
e proeviderent, seu ut paleas vel alia iicces-
bonor.timrefél'li. Nec fama fuit contenta circumsilas» saria s diripcrenl, proecurrerunt ad Eracbiam, in
urbes excire, sed longiuquas et exteras uaiiones5 <j qua civilale mullus erat Turcorum conventus, si
ccopit delerrore, cl lilulum Cbrisliaiiitalis remolo- qua (j possenl obesse Christianis exspeetans. Çollpca-
rum populoi'um auribus infundere; divulgabanlurr verant A nocivas igitur, si poluissent, cursilanlibus
Chrislianorum proeclara facinoi-a, sibique super- iinsidias.Quos iiivcnlos audacter aggressi sunt Franci
venluiam eorum inilitiam, onines el singuli forrai-- B cl c fugaios indifficultcr disperserunl. Civilas erge
dabaiit. Unde factura esl ul Solimanus, senioris So- jErnchia, Turcis abjeclis, cOufeslimin dominalionem
limani filius, de Nicea fiiglens, inveneril Arabum1 Cbristianoi'uni
( redacla est; ibique quatuor confe-
decein millia qui, comperlo quod lugoret, (fixeront1 certinl , dies.
ei.: « Excors cl miser, quid fugis? » Quibus Solinia» K)i- se disgregavcruiit Taucredus ab aliis, vir
nus : i Olim, ait, putabam me Francorum- posse su-'" equidem , singularis strenuitalis, et Balduinus, fraler
perare et vincerc pepuluin, sed versa vice superalilt (ducis Godefridi, vir nequaquam Tancredo probitate
sumus, ct ea propter vagabundi bue et illuc dilïu- ,dissimihs; el cumsuis expeditionibus vallem inlra-
giinus. Vidimus enim, seu nos vidissc ptilauius, tara" veruiu de Belrenlot. Tancredus aulem ilerum a
diffusam eorum muliitudincm, ul millus eorum M Balduino separalus, Tharsuni venit cum suis miliii-
assliniare suflicial appâta tum ; mirari poluissetis et ît bus. Turci vero de civitate progressi, obviaverunt
obslupescere, quoniam coeli sideribus iiiiiumcrabi- i» eis ad resislenduni proeparati. Quos Tancredus
liores sunt. Nos aulem adhuc tremuli, vix eorum m lioslihicr aggressos virililer cecidil, eosque fugienles
legiones evasimus. liac de niinio lerrorc conoussi, i» in ipsam proeliandorelugavit civilatem. Tancredus
palp'ttando vix adhuc respiramus. Si ergo nobis cre- e- aulem, vir oeque per omnia imperierriius, Iaxis
dilis, priusquam vos deprehenderint dclitescenics, s, ^ habenis castra meialus est prope moenia civilalis.
aufugietis. Neque enim civilatuloequoelibel polerunl m Nec inora Balduinus adfuii, postulans ut se ad ca-
obsislere, quandoquidem Niccani raciropolira no- o- piendam amicabiliter sociarél civitalem ; quod Tan-
slraiu proevaluetuni expugnarc. t Qui, cum audissent nt credus omnino prohibebat. Nocle inseeula, Turci
Soliuianum, fugere tcniavertint. Veuientes aulem ad exeunles civilatem, inieruni fugam. Habitalores
caslclla vel civilalcs quibus inorabanlur Suria ni, ii» autem civilalis illius sub ipso noclis articulo, post
qui cl ipsi liuilo Ghrislianitalis erant insigiiili, sub
"li Tuicos civitalem egressi, alla voce claraabanl :
do.lead eos loquebanlur et dicebant : < Devicimus us < FranCi irinmplialores orbis et dominatores, Turci
Francos ; ita omniiid defecerimi, ul oinniiio craseri-ii- recesséi'unl.; urbs palet, accedile. Currite, Franci
nius de terra isla iiiemoriam eorum, si qui super- Br- inviclissimi, recepturi civilalem ; currile, ne mo-
vixerunl in cuniculis abscondili sunl. > Sic incau- iu- remitii : cur tardalis ? > Hoeccaslrorùm excubilores
tos alloquébantur et inlra portas recipiebantur. m*» audièbanl illos, nec clara nëc submisse, vociférantes;
Ingrcssi autem, iiiscioi-inn municipia, domos eorum uni sed quoniam nox eral, et consiHuni et negolium
et ecclesias dcproedabantui'; quidquid eralpreliosum uni illud in diem dilàlum est.
ct concupiscibilc, et filios el filias, auferebant, et jy r Auiora illucescenle, venerunt civilalis majores,
oc- seque suaque Christianis dedenles. Volenles igitur,
sic eis passini illudebanl ; Francorum eleniui proeoc-
çupabanl advenluin, et aulequam isli accessissent, nt, quas aùdiebanl litigantiura compesecre simullales,
illi recesseranl. non inconsulle responderunt : s Optimales inclyti,
His audUis, Clirisliani eos insequenles, iter suum
uni àb his in pi'oesenliarum absistile controversiis.
inoliebaiitur. Inlraverant aulem lerram inaquosam am Nos volumus et oramiis, pacifici veniatis; sin aulem,
et inhabiiabilcm, in qua faine et siti defecerunt mit Tancredus ille nobis dominelur, qui lieri tam glo-
usque ad mertem. Si ferle lamen segeles imiualuras ras riose, nobis adniiranlibus contraTurcosdiinicavit.»
iea- Noluit Balduinus acquiescére, sedvolebàt vel eam
inveniebant, spicas vellebant, et fricaiilCS inaslica-
bant et glutiebant. His lamparcis vielualibus mullis illis sibi dimidiare, Velsaltem eam totam coinmuniter
delicienlibus, alii ulcunque susientabantur, illic illic diripiendo publicafe. t Absit, inquit, Tancredus,
eorum defecerunt subjugales equi et asini, multiqiteque ut fratruin noslrorum fâcûllaies direptas nobis
dcsidcranl,
gloriôslmililes coacti sunt ire pediles; et qui po- peçiilieniur. Ipsi me rogant, ipsi më
lueiuni pro vebiculis adhibucruiil sibi boves, vell ad ipsi vilâm suam mihi coniinitlunl, et ego lupo rapaçi
sevcUdsua subvehenda. Nec mul'io posl iïbet'tï- rri- assiiuilis pi'tsdam mihi commissam dëvorabo ? Absit
inoct IIISTORIAHIEROSOL.— LIB.H. 1000
jioc;inquam, a me. » Siirîani enim, qui civitalésX £ dierunl
di ënïm quod se Tttrci copiose proeparàssënt
illas incolebant, Clirisliani -erant, sed eis Turci ad aï civilatemdèfëndëndam.Pelrus autemde Roasà-î
principabantur.BalduinusnolebatTancredisermo-. declinansab d( aliis, introivit vallemde Rugia.Invcn-
nibuS acquiescerezsed in suam anlielanssenlen» li tisqnc Turcis qnam-piurimis,eos graviter cCcidit,
tiam, iii urbis piiblicalioiiënideliberabatpronis pe» si superavil, fugav'il.Armeniiilli, âudilis Glirisliano*
dibuscurrerc, ToluSerat vel in penalumdépopula» rum n seCiiudissuccessibuspaganOrumquefrêquënli»
lione, vel nilebatur civilatem dimidiamvindicarc. bus b inforluiiiis,reddidcrlinlPôtro Rusani civilalem
Necvpluitnec poluit Tancredus,refi.igantiBalduino ) cl c quoedamcaslëila. Illis aulem sic-prospéré,- lit
diutius-obluctari, quoniam copioemajores illiusi non n oequeîiiajoriprbvcnil exercilui.lier eniiti ag-
exercitus erant; daloquesigno_suisliluisque clan» gressi, g gradiebanlur rependo per montana; nimis
gcnlibus,aliquanlulumainaricatus abscessit.Tcni» - aaspera el scopulosa,per quoe née eorum phalanges
pcravil .lamen,prout erat moderatus iroesuoe,ctt polerant, p sicut Iicri et nudiuslcrliuS,seriatim pro»
neutiquaniiniendebatiter in Jérusalem,pro injuriis s ccëdere, nec eorumclilellariisdabalursaliCmréperë
eliam sibi illalis, perlurbare.lia) BalduinusTarsum 11 rposse, sed miserrimeIii et illi proegravabanliir,ne-
lolam solus oblinuil. Tancredoaulem, nec mora/,' que <] siquidem illis in angtisto posilis, aliud erat
reddiloesunt duoecivilalcs oplimoe,Axerael Ma-jj - jj aliunde
Î diverticuliim. Collidebanlurergo et con»
inistra, et caslellaplurima. ' <
quassabanliir laboraiiles cl déficientes per viam
Optimalesalii cum suis excrcilibus, Armeniorum n inviain.
i Qui, proeiiimia Irislilia, sirictim Complosis
terrain inlravcrant. liiveneriinl aulem ibi munic't- i- manibusel
i stridentesdéniibusingemiscebanl;labë-
pium munilissinnim;et quoniam nolucrunt ibi diu» i- banlur
1 equi in immaneproecipitium,ct trames ar-
lins dciiiorari,ilio illoeseproelerito abicrunl : nec <
ic clissimus pepereralomnibusilebiscensoiTendiculum,
enim pro uno castello lotum exercilum faligare •e multi
' vel equis, vel clilellariiscumrebus superpo-
commodumducebant.Erat non longequoedamci» j^ 'silis illic amissis*pauperalisunt.Alii pro vili p're»
vilasAllia quoevenientibusconfeslimest reddita. j, liolo vcudilabant,velanciliavel loricas, vel galëas;
Quidamautemvir ex militari eingulo, îiomineSi- j_ alii procul a se jaclitabant; quippeibi nullus,etiain
nicpii, lerroe illius indigena, ad defensandainler- -. inerinis, esse poierat exoccupatus, Unicaeis erat
ram, urbemillampetiit et accepil; qui cum quibus is nec sine formidinecura de suis conducendisco-rpO-
poluit ibi remansit. Porro major exercitus per» r» î-ibiis.Poslquamillas calamitosasvix.evaseruntan-
transivil: venerunt quoque adCoesareamCappado- p- guslias, ad quamdam divcrlerunt civilalem, quoe
cioe,quoead solumusqueldirttta erat; ruinai lamen in vecatur Maralin. Cnnvenoeaulemcivitatis illius cc-
iilcunquc subsistenlcs, quanta fueritilla Coesarea sa Q picsuni illis detulertinl niercalum; ibi autem ali-
testabanlnr. Inde digressi, pcdeni dircxerunl ad quanlispcrdemcrali,dpnecquantumlibelrecrearen-
aliani civitalem pulchram et uberoegleboeopimam ,m lur, dominum suslinébant Boamundum,• qui et
l'iaslcnliam quam Turci paulo ante tribus obsede- le- ipse, ul dictuin est, ut Turccs insequeretur, nuper
rant hebdomadibus;quoe,quoniamerat inexpugna- ia- abcisabsccsser.il.
bilis, a Turcis iiullatenus poluit expugnari. Hoec sec Pnslboecingressi sunl vallemillam inclytam,vai-
nc lem spatiosainel uberem, in qua rëgia el famosa
igitur illiconon ingralanlcrChristianis'patuit. liane
quidamPelrus de Alliapetilam ab optimalibusin— n- civilas.Aniiochia.sita csl, quoelolius Syrioemelro-
difficulleroblinuit, ad tuendam et cxpugnaiidam mi polisel princepsestj iii qua piimicerittSaposloloriim
terram, in fidelitatcSancli Sepulcri.et Chrislianila-
la- Pelrus, calhcdrara decoravit pontificalem. Nuiic,
lis. Auditumesl in illa expeditione,quod Turci qui ]uj occnlloDei judicio, sed non injusto,plurimis in ea
civilatemobsederant*baud longe proeireiilexerci- ci- dirulis ecclesiis, qiiibusdamusibushumanisirreve»
lum, si qua possenteis nocituri.Boamundusautem, un, renier applicatis,Turcanis foeditalibus,proh dolort
negotiorummililariunivir induslrius, de suis.quos 10s mancipabalur.Cnrsilores autem, qui subsequenleni
voluilaccitis militibus,eps curiose:insecutus est,>st-, exercittim proecurrere solebant, Poiileni ferroum
sicubi forte posset eos invenire et loedere.NiliilI
ibil D propinquantes,Turco's inveiicruntinnumeros,nm-
tamenprpfecit, quoniam'ces invenire non potuit. iît. nilum Anliocbiam feslinanles. Itaque, repcnlinô
Ventiimest deincepsad CPXPII, )i0. impetu in eos facto, semper enim Clirislianiprofi-
nobilem et cepip^
saincivilatem,quamaluniniloci illiuscura fralribuspus ciscebanturarmati, subito confliclueus consterna»
suis ChristianisJibenlerreddiderunt.Ibi tribus die-
lie- verunt. Mullisilaque delelis, eorum btirdOnesquos
busfaligatuspausavilexercitus.RelaUnnest comiii nili multimodisonustosvielualibuset diversis]gazis ad
Tolosanp qupd Turci, qui fuerant in Antiechioe hioe civilatemadducebant,ad propria reduxcrunicastra,
cuslodia, discedentesaufugissent.Ig'itur, cum suis quoesuper fluminis ripam melali fuerant. Factura
consilialus,elegitquos proemitteret,qui rem dili-lili- est igitur imniensumgaudiuni in casiris, tum pro
dit ; Victoria,lum propter oplimaquoead eos reporlaVc-
gcnierinvestigareni,et coeteracu.riesiexplqrarent;
ad bec dircelisunt eonsulares viri disciplinaimili-
lili- rant, cursitores spolia, nec cessabantDeogratias
laris npn ignari, viceçpmesde Caslelloiie,Wilhcl-I10I- agere, ne ingrali viderenfur, cujus ope^falebantur
nuis de Monte Pislerio,Pelrus de Roasa, Petrus trus -tamfélicessuccessuseis conlingere.Dicebantersq \
«aimundi,cum militibusmullis.Veneruntautem 11in * Nonnobis,Domine,non nobis,sed -nominvluo da
vnllimAntiochioe, et ibi rein aliter atidicrunt: au.
au- gloiiam(Psal. exv). >Quotidianasergo et tontinuas
*Ô9i BALDRlCt DOLENSIS ARGlîîEP. inm.
Dec reduebanl laudes, el omnium agëndertuii- suo- Ai Porip Boamundus, proelialor fortissimus, de
loco
rtitiiv dcvolis precibus ,ét submissis cordibus cum in quo diverlerant concilus surrexit; Turc'osquc ag-
jiiiplorabanl proteclorem. gressos mullos pcr.cm.il, el quosdam vives reiimiit,
Boamundus, pigfitias vél soninOlëiilioe nunquam quos aille portani civilalis solemnilcr in spectacu-
acquiescent» {'ri'equiëitis éiiim liomo éfat), cum qua- ium decollari proecepil. Hoc ideo fecisse dicitur, ut
litb'P miUibtts 'itiiliitim', caUle propé portani Antië* qiii eraiil in civitate, pro niultalis eontribiilibus suis,
fcbioe,clahdcslinus venit, si qui forte lalenter iiigre» lerrerentur, si. forte ab iuseelalione Francoriini ia-
("ërciitur vel Cgrëdëienlur exspeclans. Sumino Vero liler- avccarenlur. Soepenamque pro poenis aliis illa-
diluculb exercitus de loco in quo erant,'lenloria cot- liSj, alii exaniiiianltir. Qui lamen erant in civitate,
Iegily ilef arripuil, Anliocliiàm accessit; el quariâ magis efforali, plerunique turres ediiiores ascende-
fëfia, duûdëcima Ralend. NôVcnibris, lenloria sua battl, a propugnaculis Cliristiaiios sagiltabanl, et
coapiavitj cl à tribus• partis' civilalem virililer obse- quibuscuiiqtic modis poicranl eos proctil ab urbe
dit. Parte nahique àlia nequaquam fuit obsessa, quo- répcllebant. Sagitioenaraqiieeorum coramBoauiimdi
niam tam porreclis et inaceessis coaiiguslabalur lenloriis advolabanl; ibi siquidem ictu sagiiioe per-
scopuîîs el monlanis, ul iiullus Mac se accommoda* r cussa millier occubuil, quia prope civilalem castra-
rël obsidencli locus. Tanins aulem liiiior itivasil Ait- . sua Clirisliani locaveraiit.Consilio ilerum Caslrenses
liochenos ct omnes in cifeu nu positos, ut mill'us acceplo, super vcriicem mon'lis qui vocatur Mnre-
eorum, curskoruni audërcl exspectarc occursuiii. gard, qui Boamuiidi lenloriis imuiiuebat, castclltini
Siltiérunt llàque'ferme diebus qiiindeciiri. Terra Vëro oedificavei'iinl,quo a Turcormn incursionibu's castra
quoe Circa Anliocliiain adjacebat, prout vullis est lularéntur : quod per dieruin succession es, hcrniim
fërtilis; ërai libërrinïàj vincis rcfërt'à, ffticlibus- et unus, quisque in ordine licis suoe, custodiebant.
ffugibus jucunda, àfbbribus tiemorosn, bonis opima, Intérim attcnuala sunt vicluaiia, quia neque cursi-
pascuis opulénta, EiShl atilëin in civitate Armcnii lare audebantj neque înei'catum liabcbanl, quod
miilli ël Siiriaiïi-ipsï ëqitidëm Clirisliani, soil Tur- ciiimin valle reperieraiilvdtiiii.de craslino non pro-
cis multuiii obhôxii; ipsi fugatn siiiïulanics, andaclo.r speclavei'unl, afllueiiler coiisiimpsei-anli In caslris
êxibaiit in Caèlra, mchdicanlcs cl stipeni piiblicaii>V tamen eorum partira quid erat rësidiium, quod qtto-
postulantes; Hi, quoniam muiieres eoriuti erant inirii lidie absttmptiuii ininuebalur. Ilaque cibaria omninp
civilatem, i\d fàmiliares Tëdibaiil larc's ; et ëxplora- erant percaru. El jam ilisTabal Domiiiici Nalalis
lores maligni, quaicutique in caslris audiebant, Tur- soleranilas.
cis fideliter insinuabànt : qtiod non mcdiocrilct- „ Locuti sunt ad invicem proceres illi, coiisilium
(
obfuisse dictinl Christianis : ! Niliil enim niagis îio- quo génies alerentiir accepliiri. Airectu quippe pa-
cel bellantibus, quanï- inimicoriim résciré sécréta',' lërno majores minoribuspalrocinabantur. Jam vero
et- conira,proepaiata, ôbviantia prapararc macliina- faines inhorrescebat, quoniam pabula omnia de die
nvenla, et iiiiniicorum ëxiiianire vel proevenire con- in diem doficiebaiit. Dixerunl ergo : « Pars nostrum
silia. » Ubi Aniiochenis caslrensium palëfacla sunl procttl lïunientatuiii elpitedalttin cxcëdal ; purs de-
cbnsilia, cceperunt patilal-im forinseciis intreprdi proedantes, succenlui-iaia cuslodiat; pars in caslris
prodirë et peregriiiOS hommes- aggressos cotingn- romançât; et niliil rcliiiquaraus inlenlalum. Milites
stare; Aggi'ëdiebahlur siquidem el irticidnbanl, si Chrisli, niiuqttam tepescamtis otiosi. Quid eliam
proevatcreiit, inCaulos ; cl, patralis lalrociniis, vel in iiioi-amui'?Jamjani gensCbristiana, magna ex parle
civilatem'redibàiit, vel indemnes ad liitiora secetlc- pericrualitr. » Boamundus ilaque piimits inljecit :
bant loca. Sic circumcii-ca omrics' obsidebant vias, t Si vobis sa'ttum videtur, oplima tes cl domini, ego
ttteta mari et a môiitanis omnia claudërenlitr Chri- ct Flandrénsis comes fpras exibimus, cl si quid Deus
stianis. Sicqtië facuïnï est ut jam pcjtts qui foiis proeslilerit, vos videbilis; intérim pro caslris excu-
erant obsidërëntiir quam-'qui iiurinsecus lailta'bâ'n't. bale, el niliil nëgligeiiler agite. > Gollaudaltmi est
Erat ibiiio'ii longé caslelliini salis iniinituni, uoini'àc D coiisilium, et solutuuiéstCciicilïiun. Celobrala igitur
Arelh, ubi- moràbàniùrqui in Cliristiaiios fréquenter diligentci- Chrisli Nalivitale, Flanilrensis et Boa-
irrtiebanl. Qtio optimales coniperio, de ihctn'silà- mundus armali-, non sine remaiieniium lacrymis
lioiié liosiili vehcmèiUei-coirdoluërùiil,' qùoiiiàm in processei'uiilv cl cum eis îiiiliiuui ac pedituni plus-
-geiitëni saiiclitin âusi suivi, iicfàrii,' criien'tôs ëvàgi- qtianï viginli millia, et perniciler dispersi sunl per
natë glàdi'os. Jàm ëiiini indigeriaruni însidiis mnlli Sarfacëiioiuiii colonias. Sarraceni autem èl "Arabes
o'ccubiiéruni. Misertint ergo,- qui Turcis' ôb'Viat-éiiT,' ct Turci, ab' Jërtisaieui et Daîiiiisco ël ab aliis regio-
et éôs dùniiipsi'mét vcfiigércnt, àilicerètil. Bbamiiii-. îiiiin miiliaruiii municipiis, coiigicgali ëraut, génies
dbs tianiquë, tôtus tiiiliiisë dodilus, in iiisidiis dëli- ingénies, qualenus Aiiliôcliioesubvènireiit. Audienles
tuiT; eiiristïaiïi vei-ô videiitcs TiircÔs sesé acëfriniei au'lfcmCliristiaiiosi për ïëgioiiem sitani dispersos,
iiVséquënlësfiigaiWquefingëntcs,pvout craiitèdocti, , admodun'i gavisi sunt, speraiiles se illis" pro'-Certa
cônfësliiii-lerga dedérunt, et qiiô Bôâmundtis i'é;:'' praivalitufos, utpolë quos opinabaulur paucos et
cOnditùS' èi-al,: sciëiïter dëclinavferuiil. Occisi stiiïtt advëntitios. lniënipesta igitur iibcte, duas acies
tânien' iiiillo ccn'flïciii vër poliiis [fiigs»,dti'ô nlilHës'3" ordinaveritnt in iusidiisy unàin à facië, altérant a
Christian*'. tergo;quatëiius facto diUiculôj ubi eos â'ggrédc'rèn"
j095 IIISTORIAïiiÉROSOL — LlB. 11. fCÔi
tur 'in nctilraai Clirisliani parlem cifugcrcnl, imo A nangariis. Diccbal ergô : « Quid,o dedecusel lolius
'
illisab utroque incumbcrenlIalërc. Coines aulétii iiiiiproperiumEi-ancloe,facer.c proesunipsisli?cur
Flandrensis,vir arinipolens cl Boamundus,in ëos enervarevoluisti
c tuorumcordaconfralrutn,ut exem-
unanimiter irrueriiiil, cl invocalonoininë Jesu, et rplo tuo hoslemDei, non redituri diniillercnl?An tu
cveclo quod semper proefei-cbaiilsancloecrucis soins'lutum s tibi arripuisti pavorcm, ui lu nobis
siguo,conslantissiincproelialisunl, cl ininiicossuos• diinissis
t saints effugeres?Omniummisçrfinic, dc-
graviterafilixerunt.Moi-luisunt ci-go.multiex illis; cucral( le iii CaslrisDei permanere,el pro fralribus
sed de spoliis eorum partim dilati sunl Clirisliani. gloriosam
| animant ponere^ Nunc igilur,, omnibus
Nonenim olitimhnbueruùtvel eos perséqucndivéll diebusviloetua?
( super terrain cris ignotniniosus.»
spoliandi. Inlcrca Turci, qui stabant in proesidio > "'Intérim ad Boamundumaccesscruni Francij el
civilalis,audientes Boamundumabsccss'issc,attda- pro ] VVilhelmoquem tenebal rogaverunt, qui eis
ciusexibant de civitate, et jam in ipsis discurrebantt «quantocitis adquievit: ne tamen de coelcrodisce-
caslris. Ëxploraverunligitur qua lenloria langui- iderct, ipsiscollaudanlibus,Wilbelmusjuravit. Tune
dio'rarëpeiirenlur. ,
eliam in laiilumClirisiianorumdefecerunt equi, ut
Quadanicrgp die, irruerunl unanimilerin caslris;; «jj vix in loto el lanioexercilttmillemilites iiivcnircn-
cl coniiuusunanimiteriinpegeru.nlChrisliatins.Nec? - lui-qui cabaHisiilereiilui-; homincsnamqueet equi
dum enim suos audierant stiperatos.Die ergo Illa,, pari laborabant incommode, nec erat ulla spes
niulliex Christianispercmplisunl, quonianlIsmac- evadendi,nisi Deuseis suspiranlibusel clamilan-
liiaiilli vebenienterin caslris perslilerunl. Ea diei tibus propitiarelui-.AdDominumenimeorum fugie»
Podicnsissuuni amisit sigiiifcrura,qui ejus dcferc- liant corda cl ora ; el quia icrre-no despeiavérant
bat vexilliim; et nisi lulcoeintéressentsalebroequoe e adjutorio, in Deo lolam spein suamcollocaverant.
civitalema caslris dirimcbani, cl ideo IransitusvelI i Tabler aulemDeusredarguebaleos misericordiler,
iiullus erat vel dillicilis,Iaxis habenis frcqucnlcr r ul ad eum loto corde converlereniur; ct si quid in
ipsaprotererciiltcntoria, cl debaccbarcnlurin Chri-. -. eis inipucniludinislalilabai, igue coinpunclioniset
siiaiioi-niiigeiilein,quasjam aliqiianUilumniarcucrat. infoi'Uiniosupcrveiiienlisnecessilalis excocii, pur-
Boamundusde Sarracenoruniregionibusrcgredicns, , garentur. » Faines augebatur in dies, et omnes li-
bellopernclo, sed modico, quod deproedarelurin— more perlorriti labescobant.Accedebatad niclitm
venio,alia conscendil montant), si forte quidlibet :t cxagcrandiiii)fania, proesaga maii el rumonini
aliasinvcniret,qtioddeproedalunivelsuis coinilibiis,>» augmenlali'ix,quoeTurcos proeinintiabatsuperven-
volesspeclanlibusse proliccret. Sed iu lantara jamn cç luros. Quidamigitur Consiaiil'nopoliUinusnationc
terra rcdaclaerat vaslilatem, ul multi vacttircniea-r Graicus, nomiiie Tagingus, ab imperaloris latere
verint. lucassumergo laboravcranl, nisi quod de le vencral,qui saicllilibusquosimperalorin exereilinii
TurcissolemnilcrIritimphavcrant.SednullaVictoria iiv lcgavcral principandopi'ieerat, Hic niettt mortis
l'anieiucxslinguil, ubi lolu.ni quod mandi dcbeal H plus aliis renés dissplulus,ad optimales venit; cl
déficit.Parutn durât loelilia, quain panis egcslas is quod cnoriniter verebalur.dissimulans,ad eos sic
conlrislal.Reversisunt aulem ad castra, quoe per- i- exorsusest : « Videpvos, egregiiproceres, siimnia
liorrcsccnsinediasauciabat. in anxietale posilos,et omnibus angustiis circum-
Armcniicl Suriani, boulineslerroeilliusindigente,,
c, ventes : omniaviclualiaconsumplasunt, equi nior-
ct lucris iuexplebililcriiibianlcs,vidcnlesCliristia-
a- lui sunl, castra obsessa sunl. Gfavilisnos obside-
iios rediisse vacnos, ad opporluna ct remotiora ra mur qui obsidemus,quam illi quos obsedimust ipsi
disctirrebaiilloca, quoerepericbaiit, coementesci» ;i» cqiiilatil,ipsicursitant,ipsigraviter nos itiipngnanl'.
baria, in castra del'erebaiil; et mull.oprelio quodid nos (indique circuiiivallaiiiur,ul nullalenus egredi
vili comparaveraiil,vcndilabant.Asclliquidemomis, us. audeanius. Ntilluin adjtitoremexspeclamus.Omne
qclo vendebaiilpurpuratos,qui appretiali, denario- o- mcrcatiimnobisinbiboiur.Isla diulolerare nihii est.
i'nm centuni viginli solidos valcbanl.Ergo mni-bi bi D
I aliud-quam per siiigulamnnienladefieere.Miseieor
luescontaniinabatcaslra; ct passimquibusfacilitas as liberalilalis voslroe,patres cpnsciipli,qui ab cxlrc-
coniparandideerat, faine calaniilosanioriebanlutv ir. mis lerroeregionibusadvenistisin bis exleris nalio-.
Qui tamen diliorcs erant, mulla iiidigentibuset. nibus moriluri, nisi vel mihi crediderilisvel melius
liostiatim poslulantibuseonferebaiUdonaria.- Sed ed coiisilium.acccperiiis. Cujus pecins' ferreu^i non
lamen non potcranl mullis diebus suslontare lot moveat lot Chrislianorum defeclus? Mihicrédite,
millia.Cogitavcrunt io. patres ccnscriplt; non ignotaloquor : in terra mihi
igitur aliquicastrasublerfugero.
Consiliaiisunl ergo WilhelmusCarpentariuset Pe-; 'e-; non incognilasu.ni.Salis mihi possemconsulere, si
;e- cogitatemvos desei-erë.Sed deleatur animaniea de,
ivus Erctnita qualenus laleiiler Ingèrenti et fuge-
ïunt; quosinycnlosTancredusapprehendïl,el inlio» m» libio.viyenli'uniysi veslroesanctiludiiiinnq.uamme
nosle conviciatoset coaclosad hoslemredirecoin-, in-; sublralio; nisi necessitatibusveslris seuiper coin-
p.uiil.Juramenlumenim el fidemab eis exlorsil, ut ut; municabo: sed intérim loedel-a'niniam meam mise-.
redirent el fralribus saiisfacereni; Wilhelmus adad: riarum vesl.rarumel nisi.vobis polero subveniro,
isis; lotus moi'iarin amariludiiie.Accipileigilur meum,':
Boamundilenloria dcducliis est. Quem p!i;obrosis:
Coaniunduscoercttilverbis cl condigtiiscasiigavitvit dura bencdixct'Oj-consiliuni.Nolo vivus, ul pr.oeli-
1095 BALDRICI DOLENSIS ARCIIIEP. 1096
baluni est, ab boslc receilcrc, nisi coniubcnialibus A riosoe ri Francioej déçus el spéculum pugnalricis inili-
iiostris melius ëxcogilassem prodësse. Ego domé» U liai, pro tobis ipsis deccrlalc, et pro fralribus
stictis surn, ut noslis, imperatori; ego pcreognitiis yeslrîs y< animas ponilc. Invocenuts nomen Domini
simi omni Groecoenalioiii. Ascendil igilur cor meum Jcsu Ji ; et, vel spoliis loelabimur opimis, vel niorto
cogilalio, quam, licet mihi moloslum et laboriosum moriemur n insigni ! quando sallem de aiiimarum
sit, quod cogitOj vobis insinuo. Pàratus sUni et ad nostrarum n securi, non morieniur sicut mori soient
pôrtus et ad impëràlôrem evolare; et ubi décré» ignavi. îj Denique non sumus lot nec lanli, qui duo
tum impériale dirigcrc, Ut omnes ad adjulorium valeàraus \ bella. suslinêre. Sed, o milites omnes
Véslruiii fe,sliiian.ierconvcniànl; farinain et vinum, egredianiur
ç castra : sic êninl mihi' videtur pulciirum
carncm et caséum abundantcr devehaiii; ct quid» et c utile; et inlrepidï procedamus iis obviam: vos
quid Victualium habènt fidèles imperaloris, vpbis> aulem s onines in caslris remaiiele pediles, caslris
largiter suppeditent. Equos eliam elaborabo, vila! munimenlum i ; eis qui in civitate Sunt, obslaculum.
comité, pliirimos âdilucere. Ne aulem de me difti» Omnes < insomnes pernoclale; vel vicarii, alii aliis
dàlis, in verilate loqnar : quidquid ulfroiieus offero,, succedile
s : vôbismelipsis fulcilë vos et unusquisque
fidclilcrexsequar. Papiliones aulem cl comités méos,i „ vestrumi pugnate pro Vobis,imo âliiis alium defén»
mox;rediturus, hic dimitto, et sic me omnia bona» dite i : proecipue portas civilalis quoe coram vobis
fide prosecuiuriim super hoec sacrosancla jurô. » !sunt, diligenter obscrvale, ne illis rèseralis possilit
Sic juravit, cl aliiit. Cfcdidit enim ei mullitudo,, in i Vos l'ibère diseur 1ère. Amodù sicut fuerit volun-
cl de rëditii accclcrandooninis popnlus cum obnixiuss ilas in coelo, sic fiât. »
obtéstabanlur. Abiit aulem, sed iiialc perjuriis nun- Hic diciis armali, ct cômmunione'sancta proemu»
qiiain rediiU Tali enim occasione consiiluit miser-'" nilij processcrunl e caslris, non sine gravibus
rimai viloe suoe. Gens intérim paiiperala furlimn utriusqite catervoe lamenlis. Neuter dé se confide-
discedebat, vadens quo vivere -se pu l'abat.. Ad maree bal, nec sacerdos, nec millier; nec popnlus, nec
iiullus nudebat procedere, quoniam vioeet avia ser- r- miles; necisti, nec illi sperabant se de coelero,
vabanlur. In pôrlu aulem naves adnavérani, quoe oe posse frui aspeclu muluo. Hi et illi proruebant in
illis possent prodeSse, si aecessus ad cas palefierct.t. cliarorum oscilla, el omnes in lacrymas ciebinitur.
Ecce ilerum fama recens percrebuit Turcos ihnu» i» Milites hospilali sunt inter fluvium, qui in antique
mcros adveiitare, et ingruenliam mortis confestim m vocabnlo, Dapbnes nuncupalus est, qui proelerfiuit
omnibus imminére. Toi enim eranl, quod vix mul- 1- Atitiochiam, et lacuni.: àudicrant siquidem Turcos
torum Sladioruin SuffiCereleis quaquavcrsum; por» r» çQ in castcllo Areth convenisse, ullra Ponlem Ferrcuin.
recta capacitas. Ecce ilerum iiovtts timor, eCcc de le Optimales antelucani convcneitini ; nec enim in
repente tiniebànt, ac si nullatciius ea usque limuis- s- lanto discrimine coarclali somnum capere polue»
sent ; exCordes et exsangues facii pallebanl', et cl rant. El aurora prima illucescenle, gnaros proemi-
multi eorum colla marcida circidabaui. Nobililas as serunt exploratorcs, qui eis de Turcis renunliarent.
lamen de bello disputarc causa est. Coiifiuxcrant nt Nec mora videiiint eos ex altéra ripa (luminis acce»
onines de quibus supra ' nieniinimus opliinaless ; lëraiiles. Fecerant aulem duas cépiosas acies. Ponc
onines se invicem de bello cohorlabatilur, quoniam un vero sequebatur niaxinia virtus illortim. Reversi sunt
"inler eos nec aliquis tcpidtis, nec aliquis pusillani»ni» ergo celeriter spéculatores, acclamâmes : c Quid
mus invéïiicbaliir. Boamundus lamen suum depro- io» opus est verbis? Ecce eos, ne moremini, prope enim
mciis coiisilium adjecit : i Video vos, Deo grattas, as, sunl. > Locuti sont optimales de bello Ordinaudo, et
omnes unanimes, nec aliquis hac in re dissenlit ab negotiuiti illud commiscrunt Boamundo. Eia, inquit
aiiqup. Supërfltium ergp recr, lot optimales, lot Boamundus, « singuli vos convocalc, et signo dato
viras prudentes ducere per ambages, quos jam video Ico unusquisque vestra cum acie militale; ubi aulem
in cadem volunlale complices. Omnes quidem ânh'c- ic- opus fuerit lanceis et gladiis, rem peragile ; ct
Jàtis ad pugnam, omnés id ad communcm profulu» ] actuum, et iclu'uin paternorum ne obliviscamini.»
lu» jj
rlnn ciedilis saluiem. Ego vero idipsum côllaudo o ; Ôrdinàloe sunt ilaque sex acies. Quinque ex illis
egpidipsum vehementer elfiagite. Nam rogone sicut eut proecesserunl qu;e belli pondus suslinefent, et ini-
segnes moriàmur vel inibéltes : hou simus imprope- pe- micuni agmen efficaciler feriendo prbpellerent. Boa-
riiim, vel ôninium infàmia Chrislianorum. Si niori ipri muridiis poslremus cum acié siia paulàtim gradieba-
coniïgerit, gloriosc sallèin môriamur in bello> Tan-an- tur, omnibus provisiirus et siibvenlurus ; et si Turci
in'nï est si morianiur ingiorii, ac si comparemur nur pi'ioribtisproevalèrent, totara belli ingruenliam ex»
jumëhlis insipieniibus, brûlis assimiles pecUdihus. IUS. çepturus. Litui clangcbant, bucciiioe reboabaiit,
Nain qiioâd pbpulùnl Dei qui se nobis commisit, sit, ulriusque multiludinis clainor audiebalur ; et jam
muttum. mon coiispicabimiir. Quid differt dominus nus clypeo clypeus, jam' umbone umho repellebatur;
a servp, nobilis a plëbeio, dtves a paupere, miles is a hastis confraciis, ënses mntilabanliir, et cominus
on» utraïque instabant legiones. Supervenere Turcorum
pedite, nisi noslrnni qui proesidëmus eis prosit con»
siiium , et palrooinèlur auxilium? si Turci mihi nihi succenlurioe qui graviter Ghrislianos coeperunt im-
dominabuiittir impune, nolo amplius vivëre. Vos, ros, pellere. Nequibanl Franci tanluin impeliim, tôt
cto- examinatarum natiottum, suslinêre ; sed titubantes
domini consulares et illustres viri, lux et fios victo-
1087 .,.,,,.,--,.,,•:,..,,,:,::.,..-. -,\-inSÏORlA-.mEUOSOLi.^-LlBi'n. '05*
A alii
ali moritii, âlii Vullieialî,alii caplï, rcsitUiiomiies
cogëbartlnrcederc.Tanlus enim erat et clamer"--el-*
sirepif.tiSf et to.lonimimber;ut ipsumeliam obniibi- fit fugali defôceritit; tamëritabla ciatirt civitateniul-
jarenl aei-em.IngemuilRoiinuindtis, quiuitdiquépro- titbdô, li ut iucéssantér ipsa castra pet itirb'arëhl;
sp.iciebat eis; lanquamlotusoculatiis,était::<Clirisie-, fréquenter
fr ih'siiifcnt,''ci frèqùeiiiiiisëôs quibuslibet
luos susleiiiaGhrisliajios. ni
>Eladjécit:ïRoberte,»Ro- nïni'iihus ftinesliirent.Chrisliaiiiproelerlioe.cinagnis
berlussiquidem,'Girardifilius,suuni deliilcrai-'vcx-ii-affiigebaniurincbmnibdls
af : quia necbb'sidion'cnrilëse-
Ijim,crapiduracaleai'ibusurgë.coriiipéilèui;('tCbri- ïc i-ere,uècpfocula caslrisaudëbantprocéderez Régioncs
tus
slianislilillaiilibusimpcrlcri'i cslojuvaincu.Momor ai
âulctn circilmsiloe'int aiitrtm fedaCloeerant sblitudi-
çslo, obsecro,parentumnoslrorum, et.ne lividavëris nent m ulnûllani eis siippcdilarêntpabalôrumsdîftiii'iii-
in aliquo riililanleiti liliiluin Francorum-.Seilo si siraii'onem.Turcinimiruni,quibuslocornraoppoi'tiini"
nobis illico de cô;Io auxilium futurum : sed vull ta taiescranipercognitoe, ëifrumentaiumcursiiâbaiiljct
Deusut nos, lanquam fortes aihleloe,proniCreamui' Christianisallc'ntiusinsidiabantur.
C Pôrro quieciiiique
et adipiscatnurbraviuni. » Roberlus, sancla:crucisi ccivitalcs,qtioecun(j(ic Castella,quoecuiique miinicipia,
signomuuilus,et àuxiliaribusconslipatusmanipulis,, quilibetJiôino,
q qua-libetihulicr;'omiiesqui vel prppe
proeprOpcrus affuil; Turcisqueeriientis, milesauda- vel v proctilerant, Christianis'inimicabaniiir.Omnis
cissimus plistilil. In laiilum enim perfidesaggressus sB " locus
1 obslrticliiserat, ne forie negolialorés ad eos
est illos, ut vcxilliBoaniuudilingulasin ora Turco- accederenl. a Itaqueperhorrëndapeiiclitabaniuredu-
riinivolilare facerel, alloqueclanioie suo Turcos s liorum1 inopia.No'bilitasigilur, ut plebi consulcreut,
aliquanliiliuiidelerrcrcl. Ad illius primipilarisimpe- miscricorditeraiixiabantiirë
i Dixcrunlergo : « V'idetjs
lum et çlamorcm,Franci, animoresumpto,in Turcos s cquod nihiiproficimus.Civilashoecinexr.ugnabilisesi.
irrucrunl unanimiter ; et pugionibusvibralis insla-- Nos î non possumuseam sallêni circunivallhie.Ipsa
ban.iefferaciiisin instantes : fiagorarmorummiillus i
s iiit.rinsccuscibariorutn uberlale rcdundal. Nos le»
erat, et ab oerciscassidibus, ignis elucubralussein- i- i'insecus
i calaniilosafamé periclitamur.Pcnc pluies
lillàbiil: v'tiliicravuliicribus illidcbântur,et campi ii sunl s qui laliianl inttis,quamnos qui sumuscxlerius.
niniio sanguinepurpiirabanliir.Inlcstimivideresdc- ;- Tamen, si de pr.oelioloqttercn'tur,illud 'grriiaiiicr
pendentia; videreset coesacapila, et triinca corpora •a audiremus. Eccë ipsa meenia,cliamsidorinicrint,
passiin o'ppclc.nt'ia. Exlcrrili sunl autemTurci proe ;« iipsosdefcndunl.Nobisvideniibus,ubiquediscuri-unt:
timbrehiinio;et repente, cuneiseorumlabanlibus,fu- i- Deniquequid maii paliunlur? imonos paliiiiiir, qui
goesôcomniiscrunt.PerseculisunlergoClirislianiul- 1- tam graviter ëoarctainur; faciamns igilur iinuni
tra PoiitëmFerreum,slcrncndo.prolerenilo,mactan- ii- „p' quid, nobisomnibus pmfiiittrum, illis proecipue,ut
do. Coesisunt ibi Turcortiminiilti milites : quoniam m videtnr, obfulurtim.Comilis Macbomariamillam,
pi'oeliumillud 'nonhabiteraipediles.Clirislianiaulem m ante portam civiliitisoedificàlani? Illicponsest ç.oruni
inagiiopolititropbeo,reversi sunl ad suos,sccuniad- j. conimcaiibus'suNicieiilcr Opportunus. Ibiergocastttini
ducentes equos mullos, quibus singulàriterindige- o- criganius,quo nnniito, iis facilinsresistere valebi-
banl; et spolia mulla quoesibi ipsipepercranlmanu ,n mus, ctgciiti nostroesubvenire: quippe pnslqiiaui-
sua in pradio : faclumest igiturgaudiummagnum ni ininiici noslri cl pontem et iransiluin' amiscriiit,
iii'.caslris, Deoqiie clignas pmnesediderc gratias. IS. nos autem et lthcriuset seeurius disctirrenius,vel
Titrer,vero ad caslcllum suum Areib, salis inglorii iii eliam. in. caslris'luiiorcs pcrnoclabiraiis.» Bonu*
rëgicssisunl aniniocontrito vullttqu.cdimisso.Quod od igilur'visas estsermo istc in oculis eorum. Àd-q'uos
omiiinodcspolianies,succenderunt et aufiigcrunt. U. Tbolosanus: «Faciamus,ail, sicut dicitis,casléllum:
QuodArmcniividcuiescl Surïaniarda proeoccupa- ia- elogonuinitumillud ciistodiam.» Boamunduseliam
vefc loca; Tineisquc fugilanlibusmagnuminlerve- -e- subjunxit: < Si coiisiliummeum acccplabilevobis.
nere noçùmciiù'im: mullosenim pereinerunt,quos- :,s. paires coiiscripli,vidobllur,eaintisad Sancli Synieo•
daiiicliaiii vivos rcdnxcruiit, castellumctiani proe-.
-c-. iiisporluni:nam elego vadatnvobiscum.cladducaiii
diclunï Christianissubjugatumreddiderunt. Franci nci pf] illam, quoeillicnos exspectal,quantulamcûnqiicgen-
quoqiiéin caslrisccnliiiiicapilaperemplorumatlu- Iti- icin, quoefideliternobis subvo'nial,alque efficaciter
lernnt ad coiisolationcmsuorumel ad defeetioncm cm Iiocopus proedeslinatuii) porficial.Illic èl mnlta:.sunt
obsessorum;quoeetianilegalisadmirabilisBabyloni'i >nij naves, ct multi nostrisunt comités: sedaccersiiiiioii'
proesc.niiivcr'uiit,qui tune forte a Babjionia ad eusQ„S audcn'l accçdcr.é,quia locaomnia itripioplunasunt
missi,jiixlà eos suis iiiorabantur iii lenloriis. |i!i Illi crassatore.Nos aulem militpmûs, sefnpc'rscéuri (le
autem qui reuianscrivnlin .'caslris,in A'ntiôchcnos nos ' bello, cl ciititiet providisimiisnosiris qsKjs'addiixs-
lola diepugnavcranl: utpoicqiiiires portas civitalis, lis', riniiisinadjutorio;qui veroremancbunlad sarclna?,
ne foraseruniperént, indesinenterservâvcruiil. et do caslristutandisnon negligenter procurent, et
P'roeliumhoc -"acluinest Iilus Februarii ,' feria brin opeii dénotalo indëficicnlerinsistànl.Nibitseïiiiîçr
tcrtiaVquoe caputjejuniiquadragcsimalisproeçcdebat.bal. aggrediendumcsl. Sed hoc.cl illudgraviter USritïiii"-
Quivero civilalem munierant magis in irasii efie- :fie- duui est. » ComesS. ^Égidii Boanitindôadj'u'n'çiiH
raii, CbfisiituiOSai-dentius :nr- est : cl ad porlum S. Symconisaccelëratumest. Qui
inipelebaiit; et al) inenr-
ara- vero in caslris rcmaiiserunt, accincli gladiisi ad
siiaiioniiuisin eos tr.illaiennsahsislebaiit.Et qu'uni-
*>'is
in pVoeliis iiucusqne semper-superali fuciinl ni , caslélluminchoandiimunanimiterse prajpai-avortmt'.-
r.lTKOL.CLXV1. 33
«Pft BALDRICIDOLENSIS ARCIHEP. HOÔ
"ïttrci nec minus expedili, nec numéro nec armisi ^" balur. Y Obérât ipsis fugienlibus seu pons angustus,
impures, intrépide Francis obviavcrtinl. In lanlum seu s Ouvrasrapidus el profiindus.Nain vel per ulruni»
igitur impciierrili Cliristiaiios aggressi sunl, quale- que q Vel per altcrum inslabal eis Iranseundum. Flu-
nus eos in fugam compnleiinl, mullosque pcremc- vium. i cii-ca pcnleni evadare ncnio, cnalarc vix ali-
rint. Facta csl ergo trisliiia magna in caslris : do- quis <] polerat. Tanla mulliludo equiianlium pontem
luerunt ilaque in lenloriis, el die illa siliicrnnl. T
pariter conscenderunl, ul alius alium impedircl;
Turci denique, coniperto quod Tholosanus cl Boa-- multi r aller allerum sulTocarent. Facilius enim sin-
iiuiiulus ad portiim abscesbissent, insidiis clandesli- gulalim
t quam Conglobalï transirenl. Denique ce-
nis compelénlcr collocalis, qualiler Christianisi dcnlibiis < proeslo adcranl Clirisliani, fraternarum
nocere poluissenl machinaii sunt. Ecce a poruii ssiiaruiuque injuriaruni nequaquam immemores; sui
redibautClirisliani, secura addiiccnles gcnlcni nec; ssangiiinis effusi avidissimi ullores; el viclorioecu-
salis armalam, nec mullum pugnaccin : quos Sarra-- pidi, I et de civitate subjuganda sollicili. Instabant
ceni undique circumpseptos et c'ncumvcnlos, innna- iilaque illis insatiati pcrcmplpres, cl lanccis ct ensi-
ni 1er agressi sunt, e.l omnimoda iclorum ingrucnliai bus 1 in eos coniinus utcbanlur. Quoscunque poierant
'
iinpiignare moliii sunt. Impclcbanl igilur eos nuncc R vel in fluvium pioecipilabanl, vel lelhalibus gladiis
sagittis, nunc ensibus, nunclanccis, nunc missilibus. 'confodiebant; ila ut ipse fluvius ct crueniatus v'ulc-
Qblruncabanl eos iramîsericorditer, et clamitabantit retur, cl Cadavcribus superlegerctur. Si qui siqtii-
in cosdcnlibus stridentes. Non poluerunt Clirisliani,is dem, vel enatarc moliebuntur, vel replare circa pon-
ulpole pauci, debacchantium crttdclilalem diuiiuss (em conabanlur, ab inslanlibus necabantur, èl onini-
perpeli; ct, quoniam non pptcranl rcbellare, fuga a inoda calamitaïc pessumdabantur. Dies moriis, dies
compulsisuiitscinetipaosproeripere.Si qui poluerunt,t, illa gentilibus îliuxerat, in qua vix aliquis morlem
seu latitarc, seu CffugCre,vivcnles evascre; alii le- >- cvilare polerat. Instabant Clirisliani fugienlibus, in»
lliali sorte proevcnli,prohdplpr! occubnere Perempti li slabant enatare molientibus, supcriiicuinbcbanl
sunl ilaque in ilio coniticlu plnsquam mille Clirislia-i. procumbenlibus. Nullus a sanguine suam maniini
-
ni : cl ecce duplicatus augmentabalur moeror in in probibebat ; sed otniiis Christianus gladiuin suum
le occisoium sanguine inebriabat. Muliercsa inuroruin
caslris : heri et liodie tritimphavit de Christianilatc
genlilitas; ecce per iusplenliam elala gentililate elet cl prppugnaculorimi spectaculis, ct suorum mise-
plaudentc, humiliala csl hodic lugubris Chrisliani-i- lias prot'pcctabaut, et successivis Francorum pro-
las. Talcs tamen sunt bellorura ovenins , talcs sunt ut spcrilatibus iiividcbaut. Rio in proelio moiiui suni
vicissiludincs, cl Iiominum cl temporura. Nttlli un- ii- Q principes duodecini de Turcortim aginiiiibus quos
quam semper successil féliciter, ninio iinquuni de admii'alios vocanl, illustres ct egregii precercs; et
st. mille quingcnli utilités, viri indtisirii el fprtissinii,
continua prosperilale vel loetabilur vel 'oelatus esl.
Hac de re et cavenda esl in prosperis adversitas, et qui diu solerter invigilavcranl dcfeiisandoecivitali.
speraiida ct oplauda csl in adversisprosperitas. Ru- u- Porro alios liinor allus coiupcscuit, ne de coelero
mor. de Christianis superalis aures eorum qui re- •e- arroganter contra Cliristiaiiosclamilai-eni, vel proe-
înanscranl implcvcrat; cl ideo pariter omni» popn- ii- sumpluosi super eos cursilarcnl. Pra-linra autem
lus lamenlabatur. Ncsciebanlenimvel quos vivosvel ,'cl illud nox inlempesla dirérail. Qui vero vivi potuc-
quos auliiniarent morlups.Plurimilamen,per menlnna na runl evadere, civilalem exsangues inlraveruni ;
repentes, evascrant, ct ad lentcria quantociusi'cdie-e- neque deiti vires prislinas rcsuniere potucrunt.
iftinl. Boamundus aulem per coiiipcndiosiorcm re- -c- Clirisliani quoque ad suos victoriosi redicre, cqujs
versus viam, Tbolosanum proevenit; et de Chrislia- ia- mullis et spoliis copiosis, quibus non mcdiocrilcr
iiorum defeclu vents inlerprcs nuntiavit. Clirisliani
mi indigcbanl, secura ci adduclis ct allatis. Loeiaban-
Vero magis in iram concilati quam exterrili, li, lui- autem in Domino Jesu; et gratias ageulcs, de
centra Turcos uiianimilcr exierunt, eesque virililerter die in diem proficiebant in mcliiis.
MI-D Facla die crastina, Turci de chilatc prodeunles,
agressi sunl : c regienc Sarraceni reslilerunl, pu-C
tantes se posse proevalere, sicuti nuper Tholosano ino stimino diluculo cadavera cellegerunl, quoecunqiic
et Boainiindo proevaliieranl.Credebaiil eliam Galiostps reperire petucrunl; el ea sepoliorunt ultra poiiicui
es- ad Maclioniariam ante civilalis poriatn. .Phirima
ex ipso timoré defeeisse et scipsos pro felicisucecs-
su succrescere, Utrinque igilur acerrime dimica- ca- vero submërsa in fluvio diniiserunt, super quibus
tuni est. Turci poniem Iransicrant, ct Christianis. nis dicerc poluerunt : « Fluvio tegitur qui non babet
da- iirnam. > Qua: aulem subtniiinlaverunt, palliorraii
audacter (ibviaveranl: Clirisliani, lanquam singula-
na- ct pretiosarum exuviarum gazis prosoculi sunl ; et
ris ferqs,; vel çanuin niorsibus irrilalus, vel vena-
buïi çuspide. sauciatus, occisione commilitonum et arcus el pharelras el plurimos byzanleos, înôrluo-
confratrum excitali» Turcerum sanguinem iuliiautcrîtcr rum procuralioni adjeceruiU. Quo Clirisliani com-
ibp- perle, partira exuviariim cupiditaie atlecii, partira
sjticbànl; et ad , ulciscendcs suos penitiis clabo-
rabànt. Gentiles , qiieniam eis proeler spem lem ul dolorem Turcis apponcrent, incilati, sepullos
acciderat expavcfacli, terga ferieniibus, nec nio-1110- dcsppelicrunl ; et corporibus egestis salis ignomi-
ra , proebueruiit, el fugiendo elabi voliierunl nl : niose insullaverunt. Quidquid autem subsiantioe
ina- concupiscibilis cum ipsis repertum csl, rapiterunt;
fuga igitur iniia, logio lola irrcvcreiucr effemina-
jIOl IIISTORIAH1EROSOL.—LIBi II UOSt
et cerporacongrcgalain foveamimamcontumelioscA ferociores, foi nalura aniinosiorcs,usu in bello expe-;
projcccrunl.Burdoncsvëro quatuor coesorumcapi- diliorcs di' erant; et ad hoc in longinquas rëgioneset;
tibus onusios miseruni ad pnrtum, qualenus ea exleras ex naliones iler arripucranl. Longaniniilale
li-galide Babyloniaqui ibi forte'adorant videront, igilur ig proediti,quosvisloelabimdiperfcrcbaiil labo-:
cl dolentesobstiipescerCnt.Poi'ro cives ista videu-. res. rc Deumaiilein in angusiiosisnecessiialibus suis,
tes, in immcnsiim dolucruïil, et ad morlem usquei ai adjuiorcni invecabant, eique frcqucnlcr pro huma-,
cnnsiristali sunt. Iiigemiscebaniigilur lola die ett nis ni suis excessibusdevoli satisfariebant.
iilulabanl,cl lanienlabanlur,clqnolidie deficicbanl. Eral in oi'sessa civilate quidamadrairalus, Tuiv
Tertia vero die Castcllum,de quosupra inemoralum i connu
ci pvosapiaorittiidus,iiomincPin-us, qui foe.diis.
csl, icdificarecoepcrunl;.ci de lapidîbusipsis, quoss amicitioe
a per lideles inlcniuncios cum Boamundo.
de scpulluris dehumalorumabstraxerant, munire ï inicral
ii : non quoi!,ut reor, Boamnndumaliqtiando.
delineraverunt.Quo salis înuniio, jam coangusta» » videril
v ; sed-quoniam de eo lama volans ad eum;
haut arCtiusininiicossuos, e.i ne forte foras exce- mulla n bona deluleral, ct de prudcnlia ipsius neuli-
dorent lola sedulitalc observantes itisislebant. ... quam
q ambigebal. Fr-eqiieulcrigilur per lidosinlcr-
Franci aulem securiorcsad montons cursilabanl;; prèles, j: el nota intersigna loqi.icbaiilurad invieenu
el paleis, vel aliis quibuslibct vielualibus devehen- - '> Hune
I Boamundus aliquando ad Ghrislianilatoni
dis jam libcriusVacabanLEx allcra namqueparle e iincilabat; aliquandoad civitalemreddendam,niulii-
fluminis, ubi Gbrisliaiii nondum sua locavcrani n inodis
i ppllicilalionibussuadebal: el ut vir callcns,
lenloria, Turci securumhabebanldiscursuin,ulpole :e niliil
i intenlalum rcliuqnebat.Nunc enim eum pro
ubi luillumvcrcbanlurChrislianiuii.Consilialisunt il iiilbriutiiiscivilati
i iraniineniibusdcicrrebal; nune
ergo ad invicem Christian!: c Si, inquiunt,aliqui n eum < pro proemiiscopiosis,qua: a Deo glorioscdë-
ex nobis cssenl, qui castcllumiMacoediftcaltimin- î- slinanlur
i Chiistianiiali, alliciebat. Aicbal ilaque
babilarciil, ac dcfetisarent, cl nos essemussecu- i- Boamundus.«
! Pcrsuasuruuiiri, inquani, volo lib',
riores ; el isla civilas sollcrlius obsessa, faciiiusis Pirre mi cbarissiine, qualenusjuxla inorem verre
tabesceret : niiniriiineis et commeandi facilitas as amicilRcagas oniuia : ut scilicel nica scercta quoe
omnis inlcrdiccrclur, cl orauitioeis pabulaprobi- ii- libi Iransfundo, in te scpeli-as; neque cuiquam
bereiitur. » Omnes istud collaudanl coiisilium : prodilui'us arcana noslra |jbi solus habeas,.neque
omnes lamen, cl unusquisqueproecipuc,transire re poslbac amicusamico,unicusuiiico discredas.Fac
fluvium hospilandigralia formidabant.Unus el al- il- igilur omnia de quibus serine esl, ecleriter : ct de
ler sibi inclucbal; neque aliquis de castellodefen- n- mihi l'cddcndacivitate, cl de tibi adipiscendalibor-
sando sibi prresuiiicbal.Alitts, se subtrabendo, o, talc, el imprimisde suscipiciidaChristianitaiecogita
invilabal cl incilabatalinm; millustamen illud sibiibi vivaciler. Non deerunt libi quoecunquevolueris.:
anibicbatcaslcllmn,Tancredusdcintim locnlusest, st, nosquelibi paciscimtirquoecunquemaiulavcris.Quoe
et de castelloilioservando, cum primoribusFran- m- nisi omniafoccris, cum sinl et utiliaet honcsla, et
corum pacttis est. Excilis ilaque comniilitoiiibus,
us, in immcnsiimerrabis, cl le non tipslrtim fuisse
suisque nianipulis,el si quos alios asciscerepoluit
uit auiicttinprnctildubiodënioustrabis.>Hisvel liujus;-
spd.ditati suoe adjunctis, castcllummuniluni obii-ili- ccinodi dictis acquievil Pirrus ; cl sciscitanlibiis
nnit; cl qualiler ebscssoecivilati acriter pbslarelur
lui- legalionibusaurem crcdulaniaccommodaus,tandem
iusliliiil. Obscrvabaut naniquc satellites ejus vias
ias iu hoec prorupit mandata. Jam cleiiim et Deus
el invia; et iibicunqucsui complicesirrequieliexeu-
eu- aspiraveratquid agere doberet; el ul Boamundopro
babant. Qtiadamvero die, sicut heri el iiudiusier-er- volunlalc respondciei,,in aurc cordis ejus stillavc-
tius, Suriaui cl Armcnii, quxciinquc necessaria in rat : • Assentier, iiiquil, niandalis luis, ini charis-
civilalem abniidanter deferebant : quos iiivcnlos los sime. Novi oiiin ic virum modeslutncl hoiieslum.
Tancredus celeritei-aggredi.tt.u-;et omnibus quoepioe Deinde non iiicognilum habco. quanti dc.beain.us
develiebânlnblalis, opimis cl spoliis ct vielualibus
bus D [ lacère nonienet viriuieni aniiciii.oe, cujus.idemvclle
victoriose gratulalur. Ëxlunc pavor tara magnus nus el idemnollë stimimtsgradus esl. Casus quoslibet
.civilaleminvasit, ut el cives, sed et, omnes qui ci- imminentesurbi, poslbac miliiproetendasnolo. Non
vibussu'bvcnirecogitabant, cx.tcrre.renl.tir.Civiias-
tas- sumus qui minisveslris dcierreainur.Civilasenim,
que omnibus jam indigebatslipendiis, et in uiui:aul:a ut vides, inexpugnabilisest. De Ghrislianilalc.tua,
ihiscriajam periclilabatur: ulpolequoepêne omnia inia ad quam vcbementersuspiro,quam invictissiniam
sua consumpseral,nec aliquid in illam i.nvebipoie-
ole- video, el gloriosam.nequaquam(liffiteor1,loquaris
l'al. Undique siquidemcircuinvallabaniur,et proe-roe- volo. Denique,ul compenditiosius. loqtiar,nique,libi
cipueilli tplus negptialionisconimealus.inliibebalur.
lur. satisfaçiam,et animammeam iu.ninuibusuniei.nie.i
Neclamenom.ncssingulalim, volquas.oppidum,vel pono; el civilatemislam in fideaniici înei ÇQUOCO.
qui morabanlur in caslris, passi sunl calamilatcs,
ites, Sunl sub mea custodia1res ftirres salis tïurailoe.,
explicamus: quonianl non.omnia possumusonines. ncs. quas luis reddamappariloribus.Nevemihi iu al.i.qti.o
Hi et illi magna vicissim paliebanlur inforltiniâiiâ:: discredas, filiummeum obsidçm libi iransiiiillam,
h'equentius Himeiicastrcnsibtis dura proeliarenlu.r
nlu.r m quos miscris, securioresaccélèrent,At no prodi-
serenioranideba'. foittina, Franci siqui.'cni«no.ribus
ibus lionis redarguar, quidquid agere.dispauo, tplum
UOS BALDRIClDOLENSISARGHIEP. UQl
Christianllaii vesti-îc impulo. Nolo auiem ila inci- A < donetur. Fralres sumus et pares jure fraterno et
pias, qualenus faliscens, imperfeeto negotio suc» sorte i parili, poslqtiam eam obliimerinius, divide-
cofnbas : sic ctenim mors mihi incisque iniminercl ; mus. i Digniimet juslum esl ut, sicut participes sumus
cl de coelero, de civitate reddenda nulla darelur I.aboriSj ] participes simtis ct honoris : pariier eam
alicui 'facilitas.. Ne différas Crgo, neve dissimules : < expugnemus, pariler de-illa sortiamur. » In his ser-
quoniam nocuit differre paratis : sed accepte alque nioiiibus Solulus est ille convciilus; Boamundus
acceleralo consilio, vel.ex lolo dimitte, vel rem, aulem siluit el intérim res dilata ad iiullura prove-
maliiratain perlice. » His Boainiindus audilis, ni- nu efleelum ; sibi ergo ipsi vir apprîme prudens
iniitin gavisus est : altamën vuliiim el os ad lempus leraperavii, ne si quid quod noluisset aiidicrat, itiu-
rompcsciiit, ne ex inepia loelilia depréhcnderclur tiilionc sui vullus illud addiscerciur* Nec miilio post
iuieslinus animi mollis : locutus aulem ad optimales, faiiia, proesaga maii, percrebuil in caslris, Turcos,
sic démuni ora resolvii : «Videlis, Patres conscripti, Publicànos, Aguianos, Aziinitas, et plurinias alias
quod sine profundis singulsibus enuclearc non pos- geiilihum nationes advenlare, et de bello in Cbri-
sum-, quanlis affocii sumus calauiitalibus, quanlis> slianos eondixisse ; jamque cerii'emperant. niintii,
iiicommodilalil us populus isle percellilur. Sed quidI qui de ceiiiludine immineulis leslabantur periculi.
plcbeios hommes commémorent, cum vos, o illuslris>B Loctili sunl igitur ad inviceni'Gliristianei'um duces,
sanguinis slemmata, inedia pailcalis, toedio (abe- el sponle sua Boamundosubintiilerunt : « Vides quo
scalis, laboribus marcescatis? Gravis lues castrai in ariiculo res noslra posila s'il. Si civilalem ergo
noslra contaminai, gravibus indigentiis contracta. islam vel precc vel prelio, nobis eliam juvantibtis
Jamdiu esl ex quo sub dio vigilalur, puro sub aerê: poteris oblinere, nos eam libi unanimiter concedi-
dormilur : algidoenocles valde nos infestant: omnis> mus :salvo in omnibus quod imperatori, le caullau-
ista terra nobis inimicaïur agri in soliludiuein re- dante, fecimus sacramenlo. Si ergo iniperator nobis
dacli, vel nullo vel raro excolunlur vomere. Tem» adjuior adveueril, juralasque paeliones custedioiii,
porc quo alii messes suas coiligent, nos spicass perjiiri vivere nolumiis i sed quod pace tua dicluin
nullas melemus ; nec mercatum quod nostris ali» sit, nos illi eam côncedinius; sin aulem, luoesemper
moniani suppedilct habemus. Cives, quibus hoec 15 sitsubdita potcstali. » Mox Boamundus iteraiis ser-
regio nota esl, quin c;uit cl redeant non possunt1 monibus ccepit inlerpellare Pi'rrum; neve moras in-
cobibcii. Civilalem islam inexpugnalani dimitieree nccterct, suum sedulopropulsabal araicuni. Pirrus
'conUmieliosuHiest : el o ulinam omnes potiuss autem niliil percuiiclatus, ita coiisulendo fostinanli
inorianiur, qùatn non dedita vel delela civiialee r feslinus lespondil ; misil eliam filium suum obsidem
recedanitis. De infclicibus jam securi, utrum feliecs8 iu hoeCverba : t Proecovesler in caslris vestris iu-
sticcessus nobis proveniant ignoraraus. Sed quamn tonet alla voce*ut gens Francorum hodie proepnratat
diu hic morlem conlintiam paliemur? Civilas hoec, :> eras ingredialur Sarracenoruin lerra ni deproedandi
ul videlis, inexpugnabilis est. Nam quid hic arides,*'» causa, el sic nosiris et veslris dissimulabiitir causa
quid balislsc, quid qtioelibetad cxpiignandain civi- noslra. Noslri siquidem minus sollicili quiescent,
lalem hic prodesschl machina?? Restât ergo ul ad'' ulpole sperantes longiuscule abiisse majorera gentis
:consil:oriimdiverlamus experimenla, qtiandoquidein n vestroe inulliludincin. Posiqbam vero vestra exicrint
nobis non prosunt, vel quorumlibet armorum con- '" lenloria, noclis sub silcnlio per loca reverlantur
grcsstium machiiiamenla. Teiitet ergo unusquisque 10 opporluna : vos intérim clandestini, scala mûris
vestruin, Patres conscripti, an pecunia, an atnicilia ia admola accelerale, limiultumclue omnom conipe-
an îiiinis a qnibuslibet civilalem banc sibi vindicare "e scile, muruinqite velociler et confidenler ascendile,
•proevalebil angariis : eanique illi ultronci conceda- ,_ quoniam turres meas, ut vobis promisi, niamlabo.
nius, qui boc eflicere quolibet polueril ingeuio. Nam in Vos autem de veliçuis ageudis proeurate, rcrumque
quid hic lanlo nioramur 'lempore? An quoe erunl i1 éventes gladiisperfieile, nec aliquid quod agondum
xivitalis subj.ngaloeémolument» , si anicquam sub- u" D j sil, lanquam segnes, neglig'ue. Ego vero iusomnis
jugabitur, toi us exercitus Cbristianus, quibusl-ibet et et sollicilus, vëstrtim pvoeslolabopadventura. » Boa-
inoriibus exterminabiltir? igilur si, ineis, seniorcs es niiindiis, ofiicium proeconandi cuidam suo injiinxit
opliiiii, acquiescendum censueritisconsiliis, in mé- B" servienli,queinnesciodequareMalamcoronain uun-
dium consulite; et ci qui urbem islam sibi subju- u" ctipabant : qui vadéns per omnia castra, clamosa
garc polerit, concedamuset concedile; et ut eliam m voee perslrepebat lempus ab opliinatibusindici, ut
id effieaciter quilibel nostrum exsequatttr, rogate. *• » irenl deproedatum terrain inimicoiuni suorum. Se»
Tandem vero cloquons héros couticuit. Proceruw la eretum autem omnium agondoruni suorum Boamun-
aulem convocaiorum hujusmodi fuit respousum. »• dus credidit duci Godefrido, et comiii Flatidrensi,
Opinor et ipse quiajam suspicando sermonem illum m et comiii de Sancto /Egidio, alque Podiensi episco-
intelligentesproeoccupaverant ; Boamundum scilicel,. :t». pe, Roberloqne Norihinantio, et <|iiibusdam aliis
lanquam sibi soli loculum, aiilumabant. Quamob- b- oplimalibus. Tancredus enim suique cousiliarii roui
rem illi velut éx oblique taliter responderunt : i Ab- li" lotara ab origine noverant. Slepbanus Blcsicnsis
-fii'i,iiiqtiiunl, a nobis ul aller proeponalur alieri, ut aberat, qui magna sicut asserebat deientusiiwaie-
videlicel alicui hosli-um civilas lipecspecialiler cou-
u- ludiiie, ad Alexandretam,. recrealionis gratia, douée
1165 IIISTORIAIHEROSOL.— LIB. II. UOG
coiivalnissêl,disCèsseral.Exercitus igitur Chrislia»• A Inlerea lantiiserat per scaliimrepenlitimcouctiisus,
nus bujuscé réi ignares, die vèsperascenlecastrai ut ipsa scala dissiliens dissolverelur: quod cl ad
egressusest; et per quoedam.déviadëduclus, aurorai Inclura el ad magnum irapeditiieiiluinChristianis
iionduinillucescenle,prope civilalem per compén-- accidisse, nenio sani capitis dubital. Phalangessi-
diosarepedaviidivei'licula.Boamundusaulem inté- quidemFrancorum, visum propter muros aderant :
rim suis familiarihusmandavit: «liane quam pi-oe- sed eis qui sursum et intus pugnaliant, niilluniau»
paravi imiro illi, quem cernitis, prudenter apponile e xiliuni conferre poleranl. Oria csl igilur ibi non
seaiainel tarifurni sapienter vos agite, et confiden- modiCairislitia. Eralaulem'non procul a scala qua>
ler ascendite.Facicivos lutos Pirrus amicus noster,, dam porta, quamretroaclis diebusClirislianicxplo-
iiique suis lurribus potcslalivoS collocabit vos.i. ranles viderant. banc a siuistra parle palpantes
Filium suum inccuin obsidemhabep. Vos autem n invenerunl; Clipsa fracia, quantociusingressisunl.
ppsiquam lurrcs ascenderitis, rem rcliquam per- Tune majorexorlus esl fragor, et uberior succrevit
agiicgladip.Nulleslinieal, iienioslupeat; scalainuro o Christianis diinicandi oecasio, Turcisquc somuo
adjiiuclaest, el vincia cum propugnaculisdesuper. vinoque sepultis, crudelior hecis obvenit angtistia.
Properale igitur el inlrepidiascendite. » Attendit- it- Genliiesilli, dura pcriculum imminenseffugercvcl-
B et
priuius quidamLangobardus,nombrePagancs, non leni,iii!pegerunl in Chrislianos, impelutijçvitaro
lamen omniiio intrépides : neë miruin, cum el de salagenles, dum nesciunt, in repctilinumçeciderunt
mortis discrimen. Boamundus, quoniam aninio
prodiiione iimorcl, alque ad loca incognita li-ati- niliilsalis feslinalur, niorarum impatiens,
scenderei; ct de quibiislibct evenlis formidaret,ac cupienii
mortis horrorem sibi proeseiitemsemper imagina- vexillnm suum efferri mandavitin civitate, et coî-
rel. Subsectilisunl lamen euinhommes Toresexa- locari conira inunicipiuinquod civ.'i in urbo, iu
cdiiiori colle. Tanlo siquidem examine urbem iu-
giula, quibus diligentissimePirrus collcclis, atquc iroicrant.
suis in lurribus collocalis, postquani vidil plures Franci, genliqueilli Circumcisoe proevaluç-
ntimero nequaquam subséquentes, materna dixisse ranl, »! imiunicrisiiilercmptis,quidquidrcshluum
esse potuit, vel in caslelltimquod imminebat mbi
fei'iur!iiigua,«MicbroFrani:osechome,»hoc esl,heu,'
heu ! paucos babouins Francos. Verebatur enim,' abigerent, veliu alia quoelibeldivcrticulaeffugarent,
nec oetali nec nec cuivîscondiliouinocleilla
quoniam-quideni pa'ucierant ad defendciidum,ne- indultum est. Sexui,
duin ad congrediendum, ne illi cura ipso in manus Nox erat ambigua et ideopromiscui
us ,, ^Dies
incidcrciilTurcortim.In Boamundiiniergo tanquam sexus ntillum exceperat. illux.it,el qui mora-
iucffcmiiialuniclsegneni, suam retorquebal qiiere- £ baniur in caslris, lumulliianlibuspupulis,et rebp-
. anlibus exciti liluis, vcxilluui Boaraundivideruut
il.
lum; cumque ainicabilibus couviciis lacessicbat.
Dcscendilproepioperus ille Langobardus,per quam et agiioverunt, et de capla civilalc gavisi sunl.
Cucurrerunl igilur ad portas, el introduites, si quos
pi'imum ascendcral scalain : dixilque eminus cx- *" invencruiit Turcos sublerfugeremoiienlcs, cecide-
spcctanli Boamundo: i Quid agis ? an dormis'' ' ' l'uni, ctfacta est illa die maxima genliliiimstrages.
mille quos volociteriiiissiiriises, quoniamjam in- "" Nox illa et manc illud lelhalcm peperit Anliocheni3
demnesobtinuimiis 1res lurrcs. Alioquincl nos, cl fortunam. Quidameliam
per portas vivi effugerunl,
civilatem, cl amicuiiiluuui qui tolam spein et ani- "~ quoniam inipeluosis Francis
incognili fucrunt.
mant suam iu sinmiiluuin cxp.indit, amisisli.'»Loe- x~ Cassiaiiusautem Tiircprum dominusinler fiigicnles
laltis csl, el qui cum eo erant, Boamundus,eldiclo :l° deliluil; et nescioquomodo,non minorilamen in-
cilius feslinatilercursiimarripiiint,ascciisuinproeoc-
)C" forlunio, sed dilalo, vivus aufugit.Pervenit enim in
cupniit;et commoneudo,jam alius aliumproevenicbat.
!> 1" Tancredi terrain, ultra quam credi polestpalpitans.
Ilaque jam multiasccndcranl, multi adlnic ascen- in" Iiicerluiii habelur, an lolius expers confugiidisces-
debant, cum qui in lurribus et in aliis inoenioriini m scrit, an ad disquiicnduma conlribulibussuis adju-
erant propugnaculis, vocibus altisonisexclatnave- ,e~ loriuin discurrerii. Illud cerluin habelur, quoniam
rimi. Occiipaverunleliam lurrcs alias, el jam dis- IS"JJ si caslclluiiisuuminlroisset,sibisuisqueqnportunius
currebant persoiiantesper muros Cl plateas. Quo- '•o- çonsuluissct.'Equisergo suissodaliumqucsuorumad
scunque vero reperire poleranl, triicidabant ; et exlreinuinfaligalis, coaclussubslituil;etinquoddam
iieniiui obvianti parcebaul. Civesenim vix exper» 81"- luguriiini divertit, ibique non salis fideliler.dclili.iit.
gel'aciici adhuc somno^lenti : Iaboribusenim longoegoe . Hoc eienim regionis illius accoloecomporte,Suriatti
obsidionisfaligali, supini deficiebant; rem ignoran- in- . videlicelvel Armerai, concursuin eum faelo,super-
tes, domos suas inermes exibanl, et somnoet.sono >no incubuci'unt; el apprehciisicaput aiiipulaveruni, et
'----U'Uitiiunsiupefacli, catili iiiçaulis occursabanl,
ni, ampntaliim coram Boamundodclulëi-unt, ut scili
et suos esse sper;m!es,,Cliristiaiios,ac si suos, con-
an- cet taliter ipsius prpmererenlur gratiam, ipsique
"ocahanl : illi aulem u'jjçtiuque obviabanlur, tan- in- libertale donarentur et potirenlur opiaia.. Cassia.ni
quam oves procumbcbaiil,ct Pu^uncabantur. Tune me autem, viri clarissimi, finisfuit obscurnset misera-
eiiiini,forluiiu, mactainsest Pirricor*l.erinnsfraler.
er. bilis. Talés sunt luoe remiuieralioiies, muudana
Taies sunt, ciuca el inlempesla nox, t("j svenlus! us! prosperitas! htijusmodisunt tua stipendia,fallax et
talcs sunl, hoioe caliginosa:,veslroelumultua'Jones!es! deceplivaforlutia ! Genliiesfatis el fortunoe nituis
'«07 BALDRICIDOLENSIS ARGIHEP. 1108
acqutescniit. Ecce;Cassiànus infelix, dux et admi» A verovet omnes civilalis inlercnpcdinës ita densis
rabilis .AnlioCheinis, hodie miserabili sorte, mise- erant occupaloe cadaveribus. ul liber neinini dare-
râbili proevcntus infoiiunio, fatisquc infeslis delu- lur incessus, compila nimiruin et viculi, coesis ini-
sus, peiimitur. Ecce germen regium, lanquam qui- pediebantur corporibns. Horror ilaque el felor ni-
libet in sterCorc naUis.indecciiicr corporc inliuinalo niius quibuslibel inctimbebat viaioribus. Civilas
-plëclilur. Baltcura aulem ejus cl vaginam, séxa- ilaque Aniiochia, exceplo niunicipio, capta est; et
ginta byzanlees apprciiaveitint. Génies enim illoe Cassiànus, ul dictuin csl, deformilcr obtruncatus
.'hiijbsraodi falcris et fibulis valdo glorianlur. Plaleoe esl, quarla feria, tertio Nouas Junii.
LIBER QUARTUS-
Causa siraullaiis muluoe inler principes rêvera maiuranda niliil adhuc profeeerunl. Nec comes née
erat Aniiochia. Porro querclarum occasiones cranl, Boamundustre volebanl, quoniam adhuc vehementer
quod alius sacramcnlum imperatori faclum, palam de civitate disceptabant. Boamundusire uolcbat, nisi
omnibus proelendebal,quod proevaricari iiullaicnus civilas ci lola redderctur; iiequc cornes, nisi Boamun-
volcbat; alius donuni sibi ab omnibus factura de dus ces cemitarctur. CernesMarram reversus csl, ubi
civitate dicebat, cl idcirco donum Sibi faclum obli- U Chrisliamisexercitusfamcpcriclilabalur. Corapuncios
nere volebat. Utrumque lamen verttni eral ; et autem corde, animo suo liberaliter dominalus est, ct
quamvis ita se res baberct, quoniam lumen nequi- ut Dei militibus consulerel, cundo in Jérusalem ag-
banl pacificari, magnum impediniôntuni hoc erat gressus est. Proeposuil enim causam Dei suoe vel
'omni exercilui.Postquani Boamundusad Anliochiam volunlati vel ulililali. Summa quidem \irtus est
rcCcsserat, Raimundus cornes per legatos suos in principibus, si sibi ipsis domincntiir, nisi per-
principes qui cranl Anliochioeprosecutus est, ct linaciter obstinentiir ; in ducibus enim nimia
utei ad Rugiara confabulandi gratia obviareni, illos obslinaiio, subdilorum omnium est pc'riclitatio.
allocutus est. Venerunt Rugiara convocati princi- Imperavit igilur comes sibi ipsi, ne omnino noCe-
pes, dux videlicel Godefridus cl Roberlus Norlh- ret Chi'istianilati. Procuravit ergo mandando homi-
mannus et Roberlus Flandrcnsis, et BOanitinduni iiibus suis1, de palatio Cassiani curiose moniendo.
secum adduxct'Unt. Loeuli sunl sicuti heri et nu- Exivil igilur Marram, Idiis Januarii, midis pedibus,
dins lerliiis de concordandis proceribus. Postquani ci coagulavil se spontaneus p'erégrinis hominibtis :
ilerum res ad nullum processileffcclum',principesilli hoc enim signum susceploe pefegrinationis, humi-
contrisiati >Antiochiain redierunl. quoniam dévia liatus.cornes osiendit. Facla est ilaque in populo
II-)3 IIISTORIAHIEROSOLYM. — LIB.IV. liai
Dui imignaloetilia; cl proJieisccnlibusillis, a.ljun- \A pillantes
P1 se ihi sua melalum iri caslra.-Gens aiitcni
.dus est ad civitalem Càpharda, comes de Nor- pagana pa îiimiiira perlerrila, noctu secessit et castcl-
ihmaiinia, et ibi 1res quîeverutil dies. Rex ergo lum lu b.omiiiibusreliquil. Inlrocunlcs ergo fcstinaiiler
Coesarioe, paclionempacis paclus csl cum comilibus. CI Clirisliani, quamvis vacttuinesseï hominibus, illud
Multolics enim légales sues aille Marram direxcrat, lamen la inveiici'iinlcopiosumomniumabundantiarum
cenvenliuncnibanc condixeral qucd pacificus esset consolalioiiibus
ex ; neque siquidemdeerat frumenium,
Christianis, ct mulla do his libenler eis iiiiperlirel, nec m viiiuui, nec farina, nec bôrdeum, nccoleiim.Si
nisi ad cuinexhsercdaiiduni,vol ad regnumsuum de- quis q1 egens ibi rcinaiisit, egcslalis molcsliamiguavioe
populandumFrancorum genus iudoinilun)anhclarel. inforiuniiini i' ci pcperil. Ibi cclcbravei'tini devotis-
Fiduciam iusuper eis Cecit, quod quaudiu suum siraiPurilicaiioneinSancUeMarioe
si die altéra Fcbrua-
dilaiarclur regnum, niilhiraonininoChrislianisliercl, rii. r- Vencruiil ibi ad comités tiuntii regis de
oiïcudiculum,cisque copiosummandarei mercatum. Camclacivitate.C Mandavitenim comilibusrex illius
Hanc fidclitateina rege Coesarioesusccperuiii, ctt ccivilalislarga donaria, el de pace cura eis consliluit;
cpufidenlipi'cs ire perrexcrunt. Excunles a Ca- dixit d eliam quod nunquain Chrislianos pffenderet,
pharda, castramctali sunl secus fluvium Pharfar. imo >' diligercl ac honorarct; laiitum populus Clui-
B
prope Coesarcam. Cumque videlicel rcx Fraucos; stiauus s ei talionemretribuerét. Rcx autem Tripoiis
prope civitalem suam hospilatos, vohemenlcr in- suos s ad comitésacceleravil nunlios, deducenleseis
doluit, quoniam casiforura alicnigenartiiii,juxla se3 decem d cquos, ct mulas quatuor, cl auri pondus im- -
çum puduit. Dixitque: « Nisi summodiluculocastraj inensum, " Quibusoblalis, subintulerunlnuntii: «Rcx
veslra a civilalis nosiroesuburbio reraoveritis, voss Tripoiis in hoecverba ista dirigit, ul scilicel paceni
focdiisiiiiituiiviolabilis; nosque vobismcrcaittmpro- cl c amiciliumcum ilio habealis, et cura tanquam ipse
missuni vctabinius, nosque nobis providebiinus. ,» 'vos in vorilale diligatis. » Comiles cum co née
Mane igilur facto duosde suis ad eos direxil, qui eoss paceni I fecerunt, nec oblala reccpernnt, imo fidueia-
evadere fluviumcdoccrent, ct exercilum in lorrain„ lilcr respondcrunl : « Hoecomnia ex te respuimus,
ferliluin dethiccrenl. Intraverunt ergo quamdam fj 'quoiisquclicrisalagasChrislianus. » Excunles aulem
vallem opimain el locupletem, cui super eral ca- i_ 'de valle illa oplima, transienini ad quoddam ca-
slelliim, quod cxlemplofecilcoraitibus securiialeni. i. strum
' quod Arche dicitur, pridie Idus Februarii;
Dcproedati sunl igilur ibi nniinaliiim tanquam add juxla j quod castra locaverunt. Oppidum aulem illud
quoique millia. Rcpciiiim csl eliam ibi mullum di-[_ innumcrabili
i Paganoruni gente munilum eral, ct
vcrsoruin alimcnioriini, ct proe ubciinle graluiia .a n„ Arabum cl Publicanorum frequcnliis. Dcfendcbant
refeeta esl tota Chrisli militia. Castrenses eliam m igilur se virililer. hennit aulem quaiuordccimmi-
exercilui dcdcruul cquos, aiirumque purissimuin, î, liles Clirisliani versus Tripolim, quoe non muItuni
mullaiiiqiic pecuniam; ct juraverunt se peregrinis is ab exercitu differebat; hi Turcos inveiicrunt sexa-
nullatcnus deinceps nociluros, neque subiude mer- r- ginla qui ante se mullos condticcbani honiines,
catum eis prohibituros.Manscrunlautem ibi diebus us Sarraccnos, Turcos cl Arabes, mille circiler quin-
quinque; porrp inde digressi, ad quoddamArabum ni genlos, cl animalia piurima. Ilos pcrliiiacilcr |in-
applicttefe casirum. Exivit igilur. conlinuo castclli 11ï vascrunt Clirisliani, cl ex illis sex occidcrunl, et
dominus cum eis loculurus, el de pace paciscenda ila cquos lotidcm abslulcrunt, ct alius ftigavcrunl, ct
iraclaturus; facla vero pace, quoeulriqucconiplacuil lit animalia rcduxerunl. Francnruni siquidem invinci-
parti, ad aliani demigraveruntcivilalem, mûris pul- il- bilis ferecitas et finiiimoscl procul posiios omnes
chcrriiiiamet bonis omnibus opulcnlain, in quadara un deterrebat. Deus clenini sic opcrabalur in illis, u';
valle silam, iiomiuc Cephalia. Cives aiileni urbis jis eliara nunc quaiuordccim sexaginla superavorini
illius,' advenluniFrancorum pcrtimcsccnles, urbem -m cl rcsiduain înulliludincm fugaverint, animalibiis
pavilantes exierunl, el hortos oleribus referios, et ex ipsorum faucibtisabstractis. De exercitu Sancli
doiiiosalimcnlofumcl optiin pleuas, abslcrrili rcli-:Ii- prj ^Egidii comitisexierunl Raimundus Pilelus et Rai-
querunl et iuconsulli aufugcrunl. Quibusomnibus ms mundiis vicecomes; et cura militibus non mullis,
se- ante Torlosara civilatem discurrcbanl; ibi autem
Franci graliilanlcr potili, die tertia inde processe-
nuit; ct allant et immcnsanimontaneamproecipilan- »n- eral paganoruni inultiludo non .tnodica. Sero jam
do iransccnderimt, cl i.lernm in vallem libérera cm facto, scerctum reeesserutit ad locum, et opportunis
dcsceiideriml,ubi (liesduodecim (piieveruni. Erat rat in locis pluribus accensis ignibus, lanquam lotus ibi
aulem baud procul a vallë caslellum, Sarracenorura uni advcnlasscl exercitus, in loco pcrnoclavciuiil.
plénum,quod Clirisliani-virililer aggressuraappre- re- Orlo jam sole Franci convenerunt, qualenus civiia-
nïsi lem aggrcdcrenlur; quain vaciiaminvcnianiinhabi»
heuderc niiebaïuur; et rêvera illud devicissent, nisi
genliiesanimatiumel jumenlorum cl pecorum grè- ;re- laverunl, quousque ad caslellum fuit obsidio.Eral
ic a alia civilas non longe ab isla, quoe dicitur Ma-
ges forasicjecissenl,quibus Clirisliani direplis, sic
castellonocte illaquieveruul. Reversisunt ergo ad raclea. Admiraliusaulem qui ci proesidcbal,paclus
sua lenloria, deducenles secum quoe castrenses ises cura Chrislianis, invexil in illum Francorum vexilla.
emiscrant animalia. Die crcpusculo Franci, suis suis Dux interea-Godefridus, et Flandrcnsis comes, et
colleclis papilionibus, al idem castrum redibant, vnt, Boainiindus venerunt usqiie ad Liclttum< civilalem.
1135 BALDRlCl DOLENSISARCfUEP. 1158
Boamundus ilerum ab illis segregains réversus esl A magnipeiidebanl, sanguinolents foodalio. Extcrriti
Anliéchiain, quam mullum dcsidcrabal esse suam. sunlusqueaddefcclionem Tripolilani.el ullcriussine
Duxaulem ct Cornes.quamdam obscderunl civitalem, obsidioneobsessi,non audebaulexireCivilalis portani.
Cui vocabulura fuit Gibellum. Audivit cernes Rai- Tripolilanorum finitinii eisdcm perccllebantur infor-
mundus genliies cum magnis mililaiilium cuncis luniis, Franci 'gratiilabunda politi vlcloria, Iiymni»
advenlare, belluinque Christianis non anCeps proe» zanies Deo, reversi sunl ad suos. Die altéra mili-
parafe. Misil ergo ad socios qui Gibellum obsède» les de exercitu cquilaverunt ultra vallem Desem,
rant, dicens : « Bellum nobis imminet non iiicertum, deproedalum lerfam ; el invenlis bobus ct asinis,
cl super nos convciiiunt agmina paganoruni. Cum ovibus el camelis, quorum fuit numerus fere ad irja
civitate ergo quam obsedislis, agatis voluinus de millia, lama onusli' proeda, cum gaudio rcmeaiiiai
pace; fralribus lutandis expeditiorcs adeslole. ad castra. Sedertinl ergo ad castrum illud, nam ni-
Melius esl nos convenife ct pugnaie, quâtn nos a mis Cral inexpiignabile, tribus niensibus et una die.
nobis separari ct superari. In bellis mora niodica1 Célébravérunt eliam ibi Pascba suum, quarto Idus
est, sed vincenlibus liicruin quam maximum ; obsi- Aprilis. Naves enim Chrislianorum, de quibus in-
diones mulla cousuuiuut icmpora, et vix obsessà priiuis diximus, ad quemdam applicueranl porlum
subjiigaiiliir municipia. Relia nobis subdenl nationes' ^B salis lulum cl caslcllo vicinum; quoe suppedilave»
cl régna : bello subacti evanescent lanquam fuinus' rant caslrensibusillis frumentuin cl viuiini, caseum
ira'mici : bello peractoet hosle deviclo, vaslum im- cl oleum, fabam et lardum, el lolius ubcrlalis mer-
perium nobis palebil. Bonum esl ergo ut conve- calimi. Idcirco et illuc tandiu consederant, quoniam
niamus, quoniam si Deum promercri polerimUs' 5 ct navigium eos suslenlaverai, et terrain opiilcnlam
dueem, el proeambiilum, non indubilan1er sialim de5 deproedalumfréquenter cxibani. Exibanl, inquam;
inimicis nostris triumphabimus. Accelerate, inquam,> el quoniam nullaleiius a suo fraudabantur volo, ob
ne nos internant oemiilinoslri, dum venefim, ira- id loelioresrcvertebanlur, ct ad discurrendum ilerum
paralos. » Dux et comes legationem gratanlcr au- vehementer înciiabaniur. Ibi cliani multi ex Chri-
diebanl, quoniam bellum inbianicr esuriebant ; slianis perempli sunt, quoniam el Sarracenorum
fecerunt paceni cum Gibellensiadrairalio, et accepliss gladii non semper fucrunl oblusi, née semper co-
ab eo rauiicribiis, auro el burdonibus, ct aliis quoe e rum militia fuit oiiosa, nec manus invalida, quo-
complacucrunt paclionibus, civilale relicta, con- niam el occiderunt Ausclmuni de Rabaraonte, et
fralruin ad auxilium prolëcii sunl; sed lune minimee Wilhclmuin Picardiitn , viros alii sanguinis et
Turcos quos sporabani invencrunt. Frustralo igiturf gnaros rei mililaris, ([iioruiu p racla ra facinora
quod desiderabanl proelio, fruslraia est illorumi ^C evidemer comporta sunt in illa Chrisli militia. Et
proeliandi volunlas in illa die; hospilali sunl. aulemn plures alii cëcidërunt, quorumnomina in memoriali
filtra fluvium, el ex illa parte caslellum illud ob- viloesuoeconlincal; nos enim, non omnia possumus
séderont. Nec mullo post cquitavcrtint ex Christia- èiiincs. Tripolitamis aulem rcxperinlernunliossoepe
nis quidam ad Tripolim, si qua possent obesse e Clirisiianorum duces alloquebalur, et omnimodis
Gcnlilibus illis attentantes. Invenertint igitur gentem n eoruiii aninios pertenlabal, ul dalis ei muneribus
illam cffusani extra civitalem, Arabes ct ipsos Tri- secura pacisccrenlur, castrum d'uniitèrent, el pa-
pplilatips et Turcos, excursum Clirisiianorum simi- ctas acciperent pccuuias. Clirisliani de Clirisliani-
ii laie illi propoiiebant, nec aliter a proposilo suo di-
liier cxspeclaiilcs, cl velut in insidiis ialilanlcs. Alii
vero perlinaciter invaserunt alios : Agareni siqui- i- velli polerant. Rex ille Chfislianilati niiuium recal-
dem illos priiiios impetus aiiquanliiium sustiniicriint,t, cilrabat, quoniam pairutn leges el alavorum con-
ct diulius oblttctali sunt. Tandem pereufienlibus, 5, stietudines verebatur ct verecundabalur.
terga dedere; el in tergiversatione illa e suis mullos )s • Tempore procedcnle nova; fftiges cxalbuerant,
amisere. Cecidcfutil eliam ibi mnlii ex nobilipvibus is quoniam iracltts ille lerrarum majoribus quam citra
civitalis. Mulicres, maires el virgincs a pinnarum m u, monlanus vaporat fervoribus; et idcirco properan-
speelaculis, mala Christianis iniprccabaiiiiir, el pro ro tior oeslas properantiores malurat messes. Mailio
suis anxiebànlur et iiigemiscebant; et lamen for- r- médiante, faboecolligebaiilur novelloe;Idus Aprilis,
sitan carum aliquoeprobilati Francorum in cordibus is friiinenia sécabantur, et vindciniarum redibat au-
suis applaudebant. Tanla fuit co die Paganonim ra luinitus. Loeuli sunl igilur cl dux Northmauiius cl
occisio, elcfudris effusio, ul fluvius, qui civilatem m Flandreiisis, et Tolosanus, cl Taucredus de via
allucbal, rnbuisse visiis fuerit; et cisternoecivium, n, pefagenda, qUoniamjam installai, irao poene trans-
quoe in urbis erant siii'u, quas ille fluvius aiebat, it, ierat lemporis opporlunilas. Dimisso igilur quod diu
sanguine ilio conlaminaloesorduerint. Incubuil igitur ur obsederani castello, ventum esl ad Tripolim, pa-
meeror et Inclus Tripolitanis quam max'niius, tuin in clique sunl cum Tripolitanis : rcx siquidem quiniie-
la cim millia Byzanteorum dedit illis, et quindecini
pro irucidalis suis majoribiis, lirai pro cisternis foeda
sanguinis incursione pollulis. Purro die illa diiobus JS équos magni pretii, el reddidit eis trecenlos pere-
uffecti datiinis, duplices profuderunt làcfymas : art- n- grinos, quos ex diu lenuerat caplivos. Denique sub
;gusiiabat eus qiiod inopinab'diterFranci pol'ili sunt ut oblentu pacis, mercatum eis proeslilil, unde refecii
WOpliséo ; conlristabat eos cislcrnarum suarum, quas as sunt universi; cllirmilcr eis pepigit,quod si bellum
1157 HIST0R1AÎIIEROSOLYM.— LIB. IV. 115g
ali- A a paganis ibi détendis, cursumifroratran felix ago»
quod éis Admiralius Babyloiiieus proeparabât
quando evincere possenl, ipsemei Cluislianuscffi» nisla n compleverat. Habuerat heslernis teniporihus
ccrelur cl lerrani suamin eorum fidelitatereiinérel.: eepiscopumlocus isle; .sed gentililali modo manci-
amissa pOnlificisdignitale, Sarraccnoriira
Ilaque disccsserUnt a civitate, Maio nicdianle. patus, p
Eundran illis eral, cl iverunl lola die per arclam el cervicosilaii
c subdebaluringlorius.IngemuëruntGhri-
arduam atque inviam viam ; el sero pervenerunt ssliani,amore invielissimiGeorgii dunlaxat alleçti;
adcasirum cui nomenBcihoron : deinde appropin- quem q enimaudieranl elvidefanl in bello AnliocbenO
et proeeursorém, et contra gcnlem
quaveruntcivilati sitoein lilloribus niaritiinis, qua; proeambuliim
p
dicitur Zcbaris. Ibi propier aquantm peuuriaiiiper» erroneame prppugnalurem, velcbânl eliam semper
pessi sunl silis immoderalamangusiiam, qua nimis proniereri p secium ct defensorem: soient enim di»
defecli cursum proeparaverunt ad fluviumBraini :: ccre c Genliies, quoniam et eis semper infeslus esl.
ibi recreali sunl quantum ad potuni, et homiues et Vidcbanl \ ecclesioe parieles venustalos oedificiis,
juinenta. Die vero AsceusionisDoniinicoe commearc ccamque deserlam pepulis; resliluerunt igilur civi-
illos oporluil per viam angustam; ibi discursuni lati t desolaloesuam prislinam dignitalemet eléclum
Gcntiliuni lola die mcluebaui; raciuendo tamen, " ei < proefccerunlponliliccm.Confidebalilenim iu Do-
ab eumlo non vacabant. Siguifcricl mililes,armali R inino, i subdendain sibi regionem illam, et idcirco
proecedebant; cl loto exercilui ab insidialoribus £satagebanl ad Chrislianilaiis plcnitiidinem reslau-
proecavcbant; subsequebanlur sarcinarum provi- randam. j Sed quoniam restituais ëpiscopus, quibus
sores, et cHicllariôrtun-sublevalorcs : pohe prope- vivere i posset, posscssiunculas nondura habebat ;
rabat ordo mililaris, et omnesomnium aderanl ne- < quoniam veprosa ffuclificabanl ùniversa ecclesioe,
cessiludinibus. Sic quolidie sarcinarii mediestini illius { proedia; Christiani facullatum suarum ei dé-
properabanl, el eos imbcllium l^innarum comita». ,cimas obtulcrunt, quibuscollalis dapsiiilaiibus,proe-
bantur gféges. Audicbanlur buceinoe,et gradalini,r idictus pontifexvivere, et ecclesiam reficere poluis-
ne debilioresde-ficeren!,iii via pergebatur : Excu- sel. Rogavcrunt aulem eum el de fidei caslilate
babanl vicissim noctibus; cl ubi major ingruebatl couservanda; et de plèbe ad fidem catholicam
melus, ibi vigilanlior proeparabalurexcubilus. Nihii' convocanda.Suggercbatilei, qualenus oeqttaniniiler
enim inconsullum, niliil inordinatum admiltebant : pauperatoercgîonis désolationein palefelur; quo»
Indisciplinal't casiigàbantur, inscii erudiebantur,i niam qui pro Chrislianis inslanrandis olim pauper
rebelles objurgabanlur , -incontinentes de inconli» l'aclusfuerat, nouhabens ubi caput suum reclinareli
nenlia sua rcdarguebanlur, et omnes in commune 3 ecce invocalus, ulpole non inexaudibilis cum eo
ad elecmosynamiiicitabatiliir.Onines eliam fruga-- G cmcac'Uercooperaretur.Scireleniinsuiseum dixisse
litaliet pudicitioestudebanl; ct, ni ila dixerim.quoe-:" cooperariis : Ecce egovobiscumsunt,omnibusdiebus,
dam scbola disciplinai moralis in caslris erat. Is5 usque ad consummationem soeculi(Malth.xxvm, 20).
eral niodtis etboec erat forma in Jérusalem ambu- Apud Ramulàm his ila compositis, iter in Jeru-
lantiiuii.Dura hune disciplinai rigorem teniicrunt, » saleraaccelerandum.diluculo censuerunl; signodato,
et affeetucliaritalivoredundaverunt,cvidenler interr viaiii ingressi sunl ; et sicut din desideraveranl,ea
eos Deusconversaluscsl, et per eos bella sua bella-" die ad civilatem usque pervenerunt. Non enim
tus csl. Hoecidcirco dixerimus qitateiius indiscipli-" mullumdistal a RamulaJérusalem, sed^quasiviginli
natorum illorum, qui huic expeditionl gloriosoe, '' quatuor milliariis. Noctc illa qua in crastinumvene-
il runl in Jérusalem, nulla nox, ut credo, fuiteis in via
supefeiliosi succcsserunl, illos exlollcnles, vitam et
viara redarguerimus. Nihiienim est inter bomines •s iraportunior, seu loediosior; quoe inv.eieratoefaillis
ulilius disciplina. quasi quoddam fuit irrilamentum. Cum enim csu-
Montaneisillis, in quibus limcbanlur liostes, sine>e rienli a nudius tertius cibus oslenditur, née porri-
boste transcensis,veneruni ad civilatemsectis mare; e* gîtur, quanlo censés desiderio, quasi novo, ilerum
cui nomen Baruch; el de illa ad aliara, quoenuncu- u- rIJ aflicitur?sic qui viam in Jérusalem arripuerant, et
patur Sagitta; et exinde ad àliam, quoeSur dicitur, r, totnocles intempeslivas propier hoe loleraverant,
et de Sur, ad Acra; et de Acra, ad caslellum quod id postquanise die crastinacognoveruntillic;adfuturos,
vocatur Cayphas; et exinde hospitandi venerunt ut quantum impedimenlum.putas eis nox morosa proe-
juxla Coesariahi,ubi die Penlecosles, quarto Ka- a- stiiit? Noctesalioe,vel algores, vel metus,!vel bella
lend. Junii quieverunt. Quo die selemniier, ut Chri- ii- illis intulerant; nox isla, quod gravius est, dilalum
slianorummos esl, exhausto, ccllëclis papilionibus us succendebal desiderium, Vix aulumabanl diem
et itinere rursiiSquod installaiemenso, ad civilalemun illam adfuturam, quam lamen adfuturam non ignor
quoeRanuila vocatur, devencmiil ; ibique via fali- ti- rabanl, quoevotis suis salisfaccret, quoedesidera-
galisubstiicrunt ; quorum advenlum éives civilalis tis tam civilalem eis ostenderel. Exspeclabalur illud
illiusreverenles, 'quoniam ilio in vice conira Chri-ri- mane et moxillucescendum non nesciebalur; sed
slianos confligcreausi non sunl, ipsavacua dimissa, sa, quoniamquasi differebatur, el idcirco dilatus affe-
fuga clapsi sunt. Juxla quam civilalul.ini honorabi-l)i- dus augmenlabatur : animo siquidemeupieuli nihii,
lis inonslrabaïur ecclesia, in qua prëtiosissimum un salis festinatur. Hltixitdies, et inontaitaquoeinsta»
Bcati'Gcorgiiniarlyris corpus qttieverat, quoniam am banlDei poputus indefessus conscendit; ibal ergo
«39 BALDRIC1DOLENSISARCHIEP. , iUQ
gaudenler,quoniam annnis laboribns ea finemfueratt A cmêndum
c , nec ire poleranl frumentalum , vel quia
coIIalura.di.es..Ea dies eral desiderabilis, tanquami rregio illa nullaienus est irrigua, imo lorrida et per-
dies poslrenia mercenarii. Ubi vero ad locum vcn» aarida, ct ideo minus jumcnlis el animalibus oppor-
tum est, unde ipsam lurriiam Jérusalem possentt tluna, ulpole pascuis inopima, nec lerra illa est
admirari, quis quam mullas ediderint lacrymas s nemorosa
i , el idcirco minus frttctifcia, excepto
digne recenseal? quis affecltts illos coiivenieiiler r (quod palmain alii et olivam : palilur autem et yi-
exprimai? Exlorqucbal gaudiuin suspiria et sin- neam. i Jordanus ab Jérusalem stadiisfere irigiuta,
gullus generabal immensa Ioetilia. Omnes visa Je-:- ul i putant, sejungilur ; lacus habel, sed rcmolos.
rusalcm subslilerunl, et adoravenml; ct ficxo po- Civilassuas
< babel cislcrnas unde alitur. Ad radieem
plile terram sanclain dcosculali sunl ; omnes midis is montis
i Sion Siloe fous esl, sed vix paucos polerat
pedibus ambularenl, nisi inclus hoslilis eos armâtoss sustenlarc
: hommes ; juvabat tamen; etmagnisex»
incedere debere proecipercl. Ibanl el (lobant; et:t pensis | modica coniparabatur aqua. Equos polum
qui orandi gralia coiivenerant, pugnaturi prius is iducebant, non sine pavore uimio, per sex niilliaria.
properi arma deferebant. Fleverunt igitur super :r Intérim
] minliaiuni est in caslris, naves Chtisliaiio»
illam, super quam et Christus illoruin ileverat, t, rumi oncrarias in porlu Japhi, quam anliquo voca-
el miruui in nioduin, super quam ffebant, feria ia B bulo Joppe dictai» putainus, applicuissc ; quod val-
tertia, ocla.vo Idus Junii, obséderont. Obsède- e- de i omnibus complacuit caslrcnsibus. Cousiliali sunt
l'uni, inquam, non lanquam novercam privigni ; sed al :principes, quoiiiodo contes et redeunlcs liilos facc-
quasi niatrera filii. Obséderont enim, non illa obsi-i- rent, qui c navibus necessaria deveherenl ; Joppe
dione qua dixeral Dominus: Ecce venienldiesin le, e, siquidem vel Japhi a Ramula, quasi oclo dislat mil-
et inimici lui circnmdabuntle, et coangustabuntle el liariis. Porro Ascaloniloe, vel indigenoe,qui vaga-
fitios luosqui in te sunl (Luc. xix). Nunc c conversoso haiilur seu in monlancis seu in excisis proei'uplorum
circumdedefunl eam amici, el filii coangustaverunt ni cuniculis, vialorcs aliquolies incursilabanl et ob-
advenas et adiuicrinos. Ecce enim nullos habebat at Iruncabanl. Molus iste, vel rumor, neguliatoruni
in sefilios, qui ei coiisulcnlcs priuciparentur; sed :d comnieatus disturbabat. Ad hoc exscqucudtirasum-
modo patiebalur dominos exlorrcs et peregrinos, s, mo diluculo de exercitu comilis Sancli yEgidii,
discolas el impuros, qui eicaplivoe,jugo ab'isivodo- j- Raimundus Piletus, ct Acardus de Montinciio, ct
minabanlur. Obscdcrunt igilur eam, non ut liberam m Willelmus de Sabra, el ceiAutn mililes exierunt,
caplivarent, sed ul capt'tvaraliberarcnt. et quidam pediles, ad mare ycocedcnles. lbant au-
Obsedit eam Rolbcrlus dux Noiilmiannorum a Icni, sua confisi audacia , militantes ad portuin:
seplcnlrionali parle, juxla eçclesiatnbcali Slcphani ni inceiiutn babouins an industria, an posl agilaudo
Prolomartyris, ubi (apidalus a Judoeis obdorinivit vit nioras , vioeignoranlia, diyis.isunt ab invicem. Tri»
in Domino: hune juxla comes Flandrcnsis sua len- m- ginta namque milites, aliam viara gradientes, sejuii-
loria collocavil: ab occidcttle obséderont eam dux ux cti sunt ab aliis ; qui triginla centuin Arabes inve-
Godefridus ct Tancredus : a meridie obsedit eam im neruiit, Turcos et Sarracenos nonuullos,de Adinira-
comes Sancli iEgidii, videlicel in monte Sien, circa ca Hi exercilu, et audaclcr eos aggressi sunl, ct in
ecclesiam bcatissimoeDei gcniiricis Marioe,ubi Do- >o- proeliumconvenerunl. Illi vero.e regione perlitiaci-
minus Jésus cum suis coenavildiscipulis. Jérusalem jm 1er rcslilerunl, confisique mulliiudine sua, multi
itaque sic obsessa filiis suis occludebalur ; intuslus paucos circumeinxerunt : Sarracenis enim is mod.us
aillera a populis Mazclinis profanabatur. Die tertialia est pugnandi.. Jam incluserant Chrislianos , ct jam
exierunl castra milites c Christianis, Raimundus lus de morlibus eerum garrienles cpnfidebanl; euin nun-
videlicel Piletus, ct Raimundus deTaurina cum aliisliis lius Raiintiiidiim Pilctuin vocifërans, sic excivil;
di; « Nisi citissimus ad ccmmililpues lues evolaveris,
pluribus, vel causa cti-ciimspicicndivel dcproedandi;
ct inventes Arabes ducenlos superaverunt et fugave-re- auxilium eis perhibilurus, omnes pro certp amisisii;
runl; mullos aulem occiderunt, ctibi Irigiuta cquos10s r»jam
rj enim ci.rcuinvallali sunt ab inimicis ; adhuc
apprciiendcrunl. llis ita gestis, alaercs rcversi mut
int tamen ulcunque se dcfendunl. » Ilabenas laxanl, et
ad suos. Feria secunda, conslantcr inipetierunt ci- calcaribus cornipedes urgent oetieis; et dicto citius
ni, omnes advolanl; el semis pectoribus oppositis, iur-
vilatem; et, ulpiilabanl, rêvera lune proevaluissenl,
ien bas conlis depellunl, el oppositos disjiciunl, el unus-
si scalas sufiiciettlerpréparassent. Slraverunl (amen
murum exteriorem, et scalam unani.ercclam aduio- IÏP- quisqtte suum sternit lmmi. Ex improyiso siquidem
verunl ad inierioreni. Super illam autem vicissim sim ignaris supersunt, et rein lolam gladiis coniiiiitlunt.
ascendebanl milites Clirisliani; et cominus proelia-
lia- Proevalebant igitur illis : qui duo rursus staluenies
banlur in muro cum San-acenis, et eos percutiebanlanl agmina, putaveruiit se posse resislere; nec quidquani
ijiie prol'ecere. Franci siquidem denuo ferociler eos
ensibus et lanecis. In illa congressioue ex ulroqiip
populo multi perempli sunt, pluies tamen ex genii-ciLi— invaserunt, suosque ab impelu ilio taliter liherave-
.ani i-unl-jexcepto quod Acardumde Montinerlo,niihtein
•libus përierunt.. Audito rcttahendi liluo, Clirisliani
ab impelu ilio tandem dcstiterunt, et ad castra slra audacissiumm, ibi amiserunt, et aliquot ex peditibus.
remearitnt. Viclualia vero quoe secum delulerant, mt, Dederunl ergo Turci scapulas, et fugam inilam ma-
ipteriin defeceranl; nec juin iiivcuicbaïui-punis ad luraveruiil, sed plures cuspidibitsinsequentium cou»
lili; IIISTORIA-HIEROSOLÏM.— L1B. IV. 1142
fossi sunl : mseculi sunt enimeos fere ad quatuor A InstabantIn igilur artificesillis opeiibus sagaciter. Nec
millia. Relinuerunl eliam ibi ceniimi el 1rescquos minus m Agarcni illi indefessi, de civitate munieuda
et unuin homin.cmvivum, qui quoecunqueChrislia- solliciUibanlur
so ; cl nocle lurribus inallandisinsisle-
nis proeparabaniurcoaclns cnarravit per ordincm. bant, b; ct urbi defensandoeirrequieli vacabant. Ex-
In obsidione inlerim Jcrosolimitana sitis vehcmcns ploravci'iint
pi intérimviri perspicaciores qua parte
grassabalur, el perurgebal Chrislianorum castra; civilas ci iniiiiunilioreral ; cl illuc quodain Sabbalo,
consuebanllamenet boumet bufalorumet equorumi iioclc in inlempesladucis Godefridiniachinamtranslu-
coria rcçcntia, et eonsulis ulribus aquam per sex; le lerunt, quam soleexortoerexerunl ab Oriente. Hanc
relërcbant milliaria. Ducebant equos suos illuc ad- quoqueprima
q et secunda et tertia feria, lola sedu-
aqualum: sedGenliieseis insidiabanlur, et ex loco- lila.ic li pi'oepai'averunlelcoaptaverunt.Comesautem
rum a.nguslii.sgraviter eos advcrsabaului". Aquat Sancli S yEg'uliia meridiana parle suam erigebat ma-
lamen quam velut dirsmplamdevehebant,in tantuitii cchinaui, quas machinas pro suo-magno munimine
eral olida, ul equi eliam illam aspernarcnlur, quai castra c lignea possumus appellarc. Comes aulem
, odorala nares contractas rugabanl, et proefaslidio i casirum
e suum prope murum coiuluxil; sed inler
nauscoe,slcriiulahant. Erat autem hoecpassio fati- murum n et casirum quoddam profundum patcbal
^" f
gabilis : diutius enim possunthomincsfamcm dissi-- proecipiliiim,quod omnino caslello supervenienti
mulare, quam sitim. Si qua fonlium signa reperic- eral c iuviuni ; neque siquidem talcs machinas ad
banlur, vel illa Genliies obslruxcrant, et per alios s declivia
( posscs con.duccroloca, neque conira moii-
commealusderivaveranl;vel ipsi lalitantcsnociturii tuosos t dirigere; sed ut possit conditcisemperoequam
laii'iiiiculiobservabanl.Cedronet alii lorrenlesoestu u < exspeclalplaniiicm. Clamaverunl itaque per excr-
torrido arriérant. Panis ordeaceus in caslris, eratit ciium < proeconcs: ut « quicunque in foveani illam
pretiosus. Indigelcssiquidemin cavernis velin spe- .. 1res I lapidesjaceret, jadis lapidibusimunidcnariuin
îuncis delitescemes,omnescommealusabdicavcranl. t. haberel.
' » Omnesigilur quibus illoe moroefuerunt
Exercitusilaque Cbrislianus de die in diemin lanla <
la loediosoe, vix enim ad linguam refrigerandampro
periclitabatuf miseria. Designali principes ad con- i_ 'denario pauxilluni aquoe invenircs, vel lapidibus
siliuin conveneriint,ct quid eis in lautis calamila- \. divehendislibenter iiisislcbant.velurbi aggrediendoe
libus agitandiim iustarct, eloculi sunt. Dixcrunt ut inliiabanl. Anlequani ergo civitalcin aggrcderenlur
ergo : «Angiislioe t. pontifices et sacerdolcs ainiclus amicti sacerdo-
(indique: panis dclëcil,aqua dec'st.
Nos ipsi graviter obsidemur, dura civilatem islam m talcs, allocul't sunt populares; ct aliquis in loco
obscdisscapiilanius. Extra castra egredivixaudCmus, s, c„ constitutus cdiliori sic orditus est : « Audile ,
el lune vaeui redimus. Ex longa inora penuriam m fralres ct domini. Quamvis omnia quoe vobis
lianeconlraximus; et nisi proecavebimusgraviorem m ad proesens dicluri sunnis , vos ipsi îioverifis ,
contraheiiius.Armiset bracbic, sine machitiiscivi- ii- jam ciiira ista niullolies audislis; altamen perpitl-
lalem banc expugnarc ncquinvis. Obslant nutri, i, ckruin cl dulce et volupluosura est, do Domino
obstant propugnacula, obslant lurres ; obslanl re- c- Deo nostro semper sermocinari : semper audire,
belles, qui inlriusccus rcdundaiil,ucfensorcs. Quid id et eflicaciteriniclligcre vos indesinenter oporlet.
ergo, patres conscripti, ccnselis? Miscrcaniurpo- .o- Vos in isla ci'vllalc quoecoram csl, Christus rede •
pulo liuic; cl tandem aggrediaraur aliquid quod od mit, in liac ChristianismumDeus insliluil; ex bac
nostris prosil omnibus,quod inclusisobsit civibus s ; Chrislianitatissacrainenlumad nos usque cmanqv.il.
quod nos etiam ab lus laboribus expédiât. Gravis- is- A linibus nostris, ut hic oraremtis, ct scpulcrum
simunitamencsl quoi htijusccmediagendisneces- ;s- Dei noslri dcoscularemur, advenimus. Hoec,quam
sariiimest. Terra isla non csl arborifera ; nam si videlis, lolius noslri est causa laboris. Hoectamen,
arbores alictihireperirc possemus, machinasequi- ni- Jérusalemcoelestisinstar est. Hoeccivilalis illius, ad
dom faccrcsalagcrcmus, quoe ista despicerenlinco- ce- quam suspiramus,formaesl. Videlisquanta perlina-
nia, quoe lurres c.ooequarentalliorcs. Quoeraiiius uis D cia, vilesctinsulsi et adeo exlorres, hanc nobis con-
igitur, velligna de doinibus,vel trabes de ccelesiisiiis iradicunl? Videlis quanta sloliditalc, quorum juris.
asportemus, vel de qualibet alia niatcria machinas îas non esl, quodnostrum esse débet nobiscontendnnt?
compactas erigamus,el civitalem hanc lotis nisibus ans Noslis deniquequa lemcritale sanctuarium Dei poj.-
aggrediamur; alioquintempus incassumconsumi- mi- l'uiiiit, q'uam innumeris foeditalibussanclani civi-
mus. luvenerunt tandem ligna, quamvisa locopro- ro-. latem subdiderunt.Cerlc, si boueel rçclc consido-
cul distantia, quoequidemgrandi labore allulerunl. mi. rare voluerilis, ista Jérusalem, quam videlis, cui
Acciti sunt de loto exercituarirficcslignarii, quorum
uni lulvenislis,cui adeslis, illam civilatem coelestem,
artificiomacbinoecompaglnarentur. Jam igilur in- ct proefiguratct proetcndil: banc nobis hostesecce
stant operi, et alii lignoi-uniincoiiciiinamsuperfi-
rfi- conlradicuntvisibiles : porro semitas ad illam per-
ciem componunt; alque alii dolani, alii lerebrant, int, tcndenlesinvisibilesobsidentinimici, adversus quos
alii lignaligniscopulanl ; et jam in modico machi- ïhl- spiritualis constat confliclus.Et gravius est nobis
nas erigebant. Dux etenim Godefridusunam de suis suis obluctariconira spifilualia nequilioein coeleslihus,
consiituebat facullatibus: nec non alteram comes mes quam adversus carnem elsanguiiiemquos vidémus. '
Tolosanus de suis suniptibus statuï mandaverat. rat. Hi qui in civitalula illa gn'nni-unl,illorum unibrâ
1!43 BALDRIClDOLENSISARCHIEP. 1144
sunl, et suis magislrisinfcrioresciinibeciHiorcssuiit. A sisumplis recenlibus, et quadam nova eis superve-
Quod si isli, qui prope niliil sunl, polcrmilevincefCj nnienle aiidacia, dux Godefridus et fraler ejus
el civitalem quam vidéinus nobis auferre, quid E Eustacbiiis, omnium manibus sui-que forlitor
pulas domini facient, «audenl cura lalia servi? > Pro proeliabanlur
p : duces enim illos reliqui snbseque-
cerlo limendum esl ut civilas illa coelcslisnobis banlur. b Tune quidam -miles, nomiiie Lelaldus,
claudalur, nobis auferalur, si nobis dosidiosis, a murum n ascendit, ct conslanlcr dimicaus, excla-
nialignis hospitibus noslra domus abdicabilur. lui- mavii. n Subsccuti sunl.illuni illico ct alii. Qui vero
belles oninino et inefficaces in lucla spiriluali cri- muros
r illuc usque defonderant, passini difliigicbaut,
mus, si contra canes insipidos, nec oblatrarc valcn- nec u amplius de civilalc luianda procurabani. Chri-
icr.cffeniiitatos ct inermes, pro quibuslibelraorlibits slianorum
s multitude, civitalem ingressa, perseque-
nielicuiosi, non assurgcinus. Expergiscimiuiigitur, balur 1 fugitivos, et nemini parcebat Admiralius, qui
familia Chrisli; expergiscimiui, milites et pediles: Turri 1 David proesidebat, ifcmcfao.tus, se comiii
expedili : et civitalem banc, rem quidenipublicaini ireddidit; cique portani coufesliin aperuit, ad quam
noslram, conslanlcr capessile et Chrisium, qui ad- peregrinij suis pecuniis ut intrarcnl violenter eniun- •
hue bodie in civitme ista proscribitur et crucifigi- gcbaniur
j : ibi siquidemvectigalia rédderc solebanl ;
tur, atlendile; el de cruce, cum Joseph, vobis": j alioquin , imniisericordilcr coercebantur a porta.
illuni deponite; ct in sepulcro cordis vestri, the- Cives ( ad lemplum Salonionis ftigienles convenc-
sauruin illum iiicomparabilëin, lliesaurum concupi- runt; el adhiic'in ilio se defendere proesunipserunt.
scibilem, collocalc; el islis impiis crueifixoribuss Dcdcriint igilur ibi inagnos impclus Chrislianis, sed
illum virililer eripile. Quolies enim isli maii judi- postquani se nibil videront proliccre, gladiis pro-
ess, Herodis et Pilati cemplices, fralribus veslriss jeelis, colla neci submiserc. Numcruni eorum
illudunl vel angarianl, loties Christuin cruc'tfigunt: qui perempli sunl nemo novil; sed sanguis co-
quolies eos tormentanl ct occidunt, tetics laleri'i rum qui per lemplum defluebal, usque ad suras
Chrisli cum Lpngino lanceain infligunt. Hoecquidem * ambulanlimii attingebal; et cadaveruin per lolatn
omnia faciunl; et, quod pejus est, ipsi Christp logi- civitalem magni acervi cranl, quoniam nec
que noslroesubsannanlet impropcranl, etorc leme- :- oetati, nec sexui, nccnobiIitati,'nec cuilibel con-
rario nos exacerbant. Quid igilur agitis? oequumne e dilioui miserabanlur Clirisliani. Tanlo siquidem
est vos hoecaudire, vos isla videre, nec ingemiscere?:? odio persequebantur eos, quia lemplum Domini et
Palribns et filiisct fralribus elnepolibus dico Nun- sancli septileri ecclesiam, et templum Salonionis, et
'
quid si quis exlcrnus voslriun aliquera percussefit,li r>
Q alias ccclesias suis nsibus illicilis peculiaverant
sangnincm vcstrimi non ulcisceniini? Mullo magis is ac indecenler conlaminavcraiit. Super Salonionis
Deum vcslrtiiii, Palrem vestrum, fralrem veslruiuu lemplumquidam diffugerant, qui Tancredi signo, ut
tilcisei debeiis, quem exprobrafi, quem proscribi, i> sallcm sic liberarenlur, rpgato et accepte, fcrlunam
quem ci-uc;Agividelis; quem clamantem et desola- i- quamlibct opperiebantur : sed partira vel niliil profe-
luin el auxilium poscenlem auditis : * Torcular cal-l- cerunt, quia nec eis Clirisliani peperccrunl : exce-
« cavi solus, cl de gentibus non est vir niecum (Isa.
s. pio quod qui inorluos efferrent, ad tenipus vives ali-
j.xin,5). > Agite ergo, el arma vestra coiilidenter Bf quos reservaverunt, quos denique vej vendiderunt
vobis coaptatc; el civitalem banc conslanlcr, Dei ei vel a superis alicnavcrunt. El lamen Tancredus inde
coadjutorcs, impelite, et pulchrum sit niori vpbis is mullum conlrislatus est : nec lamen super hoc cou-
pro Chrislo, in isla regionc, pro quibus Christus lis Ira Chrislianos cfferalns est : s'iltiilergo, ct a com-
niorluus est in ista civilaie. Vos igitur inchoale te iiiolione illa totus quievit. TolosanumAdniiralititn,
bellum ; ipse, dux vester, bellidabit supplcnicntum,et qui ci secommiscrat, et arcem Davidsibi reddidorat,
bonoevolunlalisctgloriosoeactioniscinolumenlum.. » el alios qui cum ilio erant, usque Ascalonam illoe-
Finem dîcendi fecerat héros, et omnes jam armis tis sos conduci proecepil.Ita enira eis pepigerat, pa-
accincti, urbem uiianmiilcr impelebant, unusquis- is- DE ctumqttc suum illibalum conservare volebat. Civila-
que jam sibi sermocinabaiiir, unusquisque sibi erat-at tem aulcra illam non more subjngaloeurbis spolia-
et sacerdos el ëpiscopus. Quarla igitur el quinia. Ha. verunl, vel cremavernnl; sed sictil domosomnibus
fer'ia, nocle et die civilati insislcbant. Proemissis
sis bonis rcferlas invenerunt, suis necessitudinibus
:e- easpeculialas .reservaverunt, et multi dapsililer in-
ergo et oraiipnibus ct jejuniis, singuliibus et elee-
mesynis, ei ipsis sacri viaiici cominunioneraunilis,is, venta pauperioribus communicaverunl. Jam vero
sexta feria civilatem sumnio dil.uculoaggrediunlur;«r; diu dcsidcralo loelificalitriumpho, manibus a coede
nec proevalere poleranl : qui enim in lurribus. velvel ablutis, multi pcdtbus discalcialis gaudenles, el proe
in moeniis erant, sibi invicem opiiulabanlur, et ct gaudio plorantes, ad Sepulcrum Salvatoris deoscu-
ignem et lapides conlimtojaculabantur. Tholosaiius îus laiidum, catervalim properavcrunl; ct ibi gralula-
fovea compléta , tribus enim diebus ct noctibiis, vix
vix blinda donaria, cl hoslias pacificas ohliilenint. Quis
illam constimniaverai, conduxil castrum ad murum, m, vero jam convenienter illud explanabit gaudium?
moraque suis succensebal. Hora verp qua Dominus nis Melius ergo unusquisquecogitet in se, et perpendat
pro Jiidoeorumvohniiatc passus est, Christian! nonion ; quantum dcbiiii esse, quam sterilem ct verboFum
immeiiiores illius passionis, lanquam viribus re- inopem me causetur inteipretem ; unumquenique
1145 IIISTORIAHIEROSOLTM.- LIB. IV. 1U0
ergo iràiisiiiilload se, ul sic sallcmneiiter insurgat A gam
g lexuissevidebinnir; el tamen civitalem hanc
conira me. Fuil enim iiitineiisuiiigaudiiira,ubi ora- rreges habtiissecomprobaverimus.Porroin bac ea-
nés quod diu exspcclavcfantadcpti sunt. Ibi finem dem d Jacobum, fralrem Domini, episcupiimproese-
laboris sui videbant; cl jam securiores, ex proesen- dissc6 non ambiginius.Qua de re hanc Aposlolico
tibus de fuluris bonis sibi relributiones adfuluras; ddignam approbamus, quod dignilatis noiiien in
imaginabant. De efierendisautem cadaveribuspro-• patriarcham
\ usu.rpavit modernior Chrislianilas;
*
curaverunt, quoniam horror et felôr invalescebal L Cpitsidercmus
( igilur virum qui viiiute regali cem-
immanissimiis: vivis ergogentilibusilludopus maii- petcnler
j proeeraineat: qui quantum ad Deum se
daverunt, ct quoniamnon suffieiebaiil,pauperibus ; servum
* cxbibcal, quantum ad homines se regem
Chrislianis,dato pretio, idemnegoliumilerum com-- senlial; t Dei cullum diligat, populura foveat, mili-
miserunl: illos vero per pyras coacervalosposleai liain I teneat. Neque siquidem,quoeSarracenisadja-
combusserunl,cl itacivilatemab immundiliisemun- - «cet isla mouarchia, potest defendi sine militia..
davcrtinl.Sedcrunlautem in civitate condignasDeo ) llidcm
1 de palriarcha dicimus: quoniam his duabus
(
gratias referentes, itineris el laboris sui prospéra- consulcnduin esl necessilalibus.Regnum sacerdolio
tori, et dé perfidisgentilibus maguificotriumpha- indigel; sacerdoliiim regnosuslenlandumet liitan-
tori. Non eiiiinviribus suis hanc ascribebantvicto-. " dura est. Et quoniam hoec singula non ignoralis
riam, sed Deoqui operalus est in eis el velle clt pernecessaria, cl alia ilerum nobis supcrsimtpér-
posse, lotum illudattribuebant. Rcsliliierimteliamil tractanda negelia, verbis omissis., ad effecluni
dignilaiessuas ecclesiis, et singulaseas coaptave- :- veniamus; et Godefridumdueem eligamus, quem
runl ad opus oraiionis. Profundcbant igilur lacry- •
_ ..huiccivilati subrogalum proeficiamus.Mulla siqui-
mas in earuin singulis; ct vota sua reddehanttolaa dem iu ce convcniiinl, quoeregioedignilalicouipc-
die cura incenso corapunctionis. Duccbanlequidora n lirai. Esl enim, ul omnes nov'uiius, vir regii sau-
dies illas soleinnes, ct velut sabhalizabant, ferias ,s guinis, a proavis Christian» prolcssionis, more
cujnsdam Jubiloeicélébrâmes. Diem aulem illam, i, Gallicomililioeperilus, pectorc ei brachio vir in re
qua civilalemrccuperaveriint,célébrerainstitueront, t, militari eflicaeissimus: qua de re per omniaest iu
quiniadeciinadie Julii, feria sexta. Diem quippe ie bac expedilioue singulàriter approbatus. Scrcnitus
illam Iriumphalcmmérite diligunl, quicunque,libe- >- in eo specialilerproefulget,clcmciitiain éo floret,quoe
rationicivilalis illius, el viclot-ioe ni geminoesorores proecipuedécent principes.Dapsi-
populiClirisliani
cengaudentesapplaudunt.De conslitucndeeliam ibi |)i lilatemunice diligit, quia loluinpalriraoniumsuum
rege ccnsiliati sunt; et luijuscemodi sertno-Q >-Q cl quidquid ex se habuit, in ista miliiia largiier
nom ad invicem majores liabueruul : « Gratias is effudit; imo in Dei servilio prudenler collocavit.
agimus Domino noslro, proceres egregii, qui ni lste gentilibushostitilcr ininiicabilur;et Cbri&tianis
nomini suo dedit gloriam; nobis autem servis is virililer patrocinabilur. Denique ut alienis utamur
6uis proestitil victoriam. Vidctis, optimales no- a- verbis, et in brevi comprehcnderiniusplenitudiiiein
ii- opporluniprincipis : isle csl, qui novit « parcere
slri, ad quem portuin rcqtticlionis, ptihlicani iti-
neris noslri causani Deus perduxeril : videlis quo ne « subjecliset debcllare superbos.» Huneigitur jam
in statu, suimnani noslroevoluniaiis inuttioecol» il» divinoalloquamur oracnlo, et potestalivoei man-
locaveril : quid aulem singula quoeper nos ipse, ie, denius proec'cpto : « Audi, lili, et vide et obliviscero
vel nos per cura operali Sumus recapittilaremus s 1 « populumluitra et domum palris lui, cl vetii in
Ecce terapus inslat qualenus aliqui nostrum, quoe ioe « lerram quam demonslravi libi, faciamque te in
diu desideravimusjam explctis, ad propria redire ire « genlcm magnam (Psal. xuv, 12). » Ipso fralres
cogiicnius.Sed antcquani isle sanctussolvalurcon- in- babet, ipse cognatos et nolos et affinesbabel; ipse
vetittis, providendtimnobis est, cui hoec civilas las sub se mullos babet mililes qui omnes cum eo
regenda committalur : ad quem plcbs quoe hic lie. sponlaneiremanebunt, et bella Dei, cum co bella-
remanebit respicial, qui ei luilionis cttram sagax ax Dbunl.
i Tu aulem, pri'nceps optime, quem hodie
provisorimpendat.Quidenimprodestcivilalemhanc ne Deus elegil in regem, esto miles Dei cl proeliare
mille morlibusnos oblinuissc, si, quod absil! cou» n- proelia Domini: ex Deo tibi id injungimus. Et
ligerit eam nos nequaquamconservare?Sed, cur• a manibus injeclis eum apprebenderunt dicentes:
fîntbusorbis hue adveiitavimus?cur toi et tantos los Et ecce le regem post Deumdesignamus: Domi-
labol-es,ad aliumsolisaxera properanlés, suslinui»ui» nus sit Iccumaclusque tuos dirigal et proerogativam
mus, si tandem urbe inconsulla reverlimur?Prius his morum tuoruni in bonum adaugeat: bostesquesuos
ergo consularausurbi-,ul poslea qui réversuri suntint in manibus luis alfligat.Id ipsumet de patriarcha
vacantius consulant sibi. Civitas hoec ab anliquo,IO, dicimus: crit enini et populo Deiet ipsi régi perne-
ob» cessarius. Porr.o, de personaeligendaniliil ad proe-
regiam habuit dignitaleinet simul patriarchatus ob-
linuit sublimilatem.Ul enim Melchisedcch,Abrahoe hoe sens occurrit nielius, quam jit domnuinArnulfuin,
coiiiemporaneum quasi proetermiserimus, si ad virura liileris appvimeliber.alibuserudilum,, eon-
niodërnioralemporaveniamus,elàDaVfdiu Josiam, im, -veniamus; et hune huiccuroevicarramproeficiamus,,
et a transmigralione Babylonis-,genealogiamet quousque consiliodcliberativo,vel ipsum vel alium
liiioamregum coinputavërimus,fabulam salis lon- on- inlhronizaiidun?.•'eercverimus..Novimus enim cuni
ili-î BALDR1GIDOLENSISARGI1IEP. 1148
juslilioe •censura'proeeminCnlënij linguoe facundia A irum (Psal. n, 5). i Si enim, prout niandastis,
polléiilcra : insuper plurima quoe convertirait epi- iimperlcrriiieisobviaverimus, proco ipso ipsis longe
scopo in eo concurrunt. Sed quoniam non possumus : facilius I proevalebimus, Ipsi conveniunl ad obsiden-
inproesenliaruni: hoc siatuere coiisilium (ad aiia dum ( nos, el ad civitalem expugnandam suas dofe-
siquidem properamus), rem islam (de quolibet irunt machinas : nos ex insperalo insurgainus eis.
videlicel iiuhroiiizando) censenius induciandam : Nam 1 postquani proeler spem suam vidcrinl rem
exccplo quod dointiiim Arnull'um iioniinamiisy qui procedere,
| obslupescent, el arescenl; et. sic ubi po-
vices suppléai episcopi, et intérim respondeat ore lerunt, diffugicnl. Nos aulem in ipsorumyisceribus,
pastoris : ipseinet, vel post eras, si forte rogantibus icapulolcnus enses noslros inipingémus, êtes ipsis
udquieverit, inilirora'zabilur; vel quoquo modo res viclcriosi. triuinpbabimus. »
provenire debeal, consiliabilur. Ecce siquidem, Rex per proeconemclaniavit qualenus omnes de
jurans et ejulans, ne et ipse fiât pontifex irrefraga- bello proemunircnlur, de quo proenioiiebanlur; et
biliter obluclalur, sed, saliein (lundis consiliis proe» vexillum régis omnesimpigre subsequerenlur. «Ini-
sidiabiliir. Nunc intérim episcopelur consilio : donec mici siquidem, ait, nostri. omnes Ascalone convë-
qùeni Deus idoneum sibi providerit, episcopelur niuiit, in. proelium super nos adfuturi : procedité
ofticio. i Die octavo, postquani civilas capla est, B ergo illis obviam omnes, cl iiullus nisi' invalidas
facla electip est ducis in regem. remaneal. » Exivit ilaque rex, et palriarcha con^
):: Inlërea nunlii venerunt Tancrcdo, et comiii dictus, et comes Flandrensis et Marlaronensis
Eusiaehio, ul expedite procédèrent ad rccipiëndam ëpiscopus, feria lerlia civitate. Comes namque
Neapolitanaincivitalem : habitatores nempe civilalis Sancli iEgidii, el Roberlus Norlhnianiiofuni dux no»
illius, in manibus eorum se dedere volebanl; qui lucrunt exire, donec cerlieres fieront de Admiravisi
àssumptis satellilibus, et mullis cliënlibus, ad incursiene : « Quid enim, inquiunt, frustra faliga-
urbem venerunt : quoe conféslim eis el paCificata rcraitr? Primo retn coiiiperlamhabcamiis,et jam tune
cl reddita est. Manserunt. aulem ibi, et loetanleS epufidentioresexibimus.»Miseront tanieii explorato-
qtiieverunt, qiiousque dux, imo rex, ad eos legatos ros de suis, milites qui ccrla rcnunliareni ul el ipsi
direxit velocissimos, qui eis diccrent : « Audivi- renuntiantibus incnnclanlius crederent eis. Qui visis
inus, et cerlum est, quonianï Admiravisus Babilo- omnibus quoeparabantur, pernici redieruul cursti, et
nius Ascalone est, el ibi conira nos'bëllum ingens quoevidcranl fidcli teslali sunt rclalu. Rex eliam,
proeparat. Accelerate igilur, et vernie-, ul et nos iis illorum non salis credulus legalioni, Marlaronetiseni
audaclcr possimus obviare, anlequara nos possint. . episcoptira direxit in Jérusalem, qui in principibus
in urbe concludere. Jam lune enim non possemus teslarelur quoecunque parabantur. Ille siquidem
ex aequodecerlare conira eos. Inclusis eliam gravisi rem compclenlius aceelerarel, qui oculis suis ea
est et exilus et introitus, et frequenler objurgal vidisset, alque a lalere regis cadem die discessisset.
eos inconveiiiensmelus. Porro si in «penn-coneur» Marlaronensis, ul indicta vçrba comilum referret
rerimus campo, Deogubernante, liberior et facilior patriarehoe.ei régi (jam enim Tolosano ct Norlh-
nobis succedel effeclus. Expeditiores equidem sumusi manno loculus fuerat), in manus devenil pagano»
armis et manu quam illi. El volumus illis obviare,, rum; cl ditbium csl an abduclus an pereniplus; sed
!ubi nihii adhuc sperabunt se timere. » Illi civilalemi poslea non comparu.il. Tolosanus aulem el Nor-
. excunles, continuo discurrcbaiit per monlana, in- niannus, cum mullis reliquis ad bellum profecti
vesiigantes si forte alicubi Sarracenosiiivenirent, , sunl; et quarla feria Jérusalem exierunl. Clerus et
qiios modo quolibet nocere poluisscnt. Veneruntt rara populi imbocillis frcqiicnliaj, qui in civitate
:
itaque juxla mare ad civilalem Ramulam; nniltos- remanserant, et Petrus Ereniita, cl gcii.us iinbelle
que repéreront Arabes, exercilum Admiravisi proe- - mulierum, processiones de Ecclesia in Ecclesiam
ciirrentes : quos lola mentis aggressosconfidenlia.nece agilabanl, oratiouibus et jejuniis itilenli, qualenus
niora, disgregaverunt ab invicem, et quibusdam per-- v. v Deus populo suo propiiiarelur, alque illorum ini-
emplis,quosdam vivos reservaverunt qui eis nova re-- micos, coram eis, forli manu, irrectiperabiliter
' férrenlj et dé Admiravisoct ejus exercitu - prosternerct, eesque ab inimicis ,defensos, cura
quoequenun»
t aient,quibus auditis ipsisibi solertioresproecaverent.
. gaudip sospilatis ct Iriumphi reducercl. C.lcrici,
Ad unguem igilur singula riniali sunt : qui essent,, sicut dicluni est, missis el reliquis oralionibus
quam inlinita gens essent, quid proepararent, quoo vacabam. Primores itaque cum suis cxcrcilibus
in loco se proevalitufosdisponerent. Quibus diligen-- congregati sunt ad (lumen quoi) est conira Ascalo-
ler auditis, caplivi siquidem, pro vila pacta enu-i- . nem : illic invcnlisarmenlii!. coptosis, opima proeda
clealim loquebantuf. Tancredus, régi el principibuss dilali sunt, et quieunque indigebant recreali sunt.
pëf-nuntios ila loculus est : « Seialis indubitanlcrr Venerunt itaque trecenti Arabes, Francos prose-
«contra hosfAscalone bellum paratum ; et pêne toium n quentes: conira quos irrucrunl Clirisliani.; eosque
ofbem convenisse et conjurasse, qui violenierpu-i- duobusex ipsis apprehensis,usque ad .excrcilura.suuH}
tanl nos opprimere et subjugare; Venile igilur, elH fugaverunt. Nec jam de pugna rumer;erat incertus :
colleclis omnibus vestris viribus, « dirumpamus is quod enim sclel anceps fama auribus intimare, illud
« vinculaeorum, et projiciamus a nobisjugiim ipso- )- totuin,resjnon anceps,oculis insjnuabal singulorum,
HISTORIAHIEROSOLYM.—- LIB. IV. l»5<>
|U*9
alios indubilanter Vidissent : Clirisliani A sinislfa rex cum suis expedhionibus properabat:
curii alii
illum incursum ad castra retneanles, illa nocle porro Nortlimannusin medio,et Flandrensis, et tan-
post- et alii militabant: sed,quid unus ad een»
nisi omnes excubiis el ora- credus,
quicverunt, quod potins lum? quid decera ad mille? sed rêvera ille qui
lionihiis incubucrunt. Sero, ex palriarcha clamatum
interdiclum est: « Ne in craslinum ad pugnam aliquando in.choro canlari feceral, « Saul percussit
cl
Clirisliani diripiendis mille, et David decemmillia(/ ile<7.xvin,vu) : » ipse
procedentes quilibet, spoliis
minus bello inslarent, el die illa operatus esl baud dissimililerin Chrislianis.
inienderenl, quo expedili
onera ad vincendttni e uicerent : Clirisliani siquidem, in iiomineDominiJesii Chrisli
ipsa spoliorttm ipsis
loelarenlur et sarci- exclamantes, illos virililer aggressi sunt. Comes
proelio péraclo, spoliis opimis
» Normannoruni,ecce, pro re b.enegesta proprio no-
nis, hostibus deviclis incuinberent diripiendis.
mine soepe dicendus, Robertus, Admiravisi stanta-
Solterris illuxcrat.ei popnlusDeidebelloineundo ruin a considerans, quod in summitale basioe
longe
cogilanat, intraverunt autem vallem nnam, secus pomiimaureunihabebal;liasta veroargenlocooperta
I'iltus maris, formosa planilié venustam : illic decenleralbicabat, ut ipsumesse deprehendit, au-
unusquisquesuas acies gregalimornaverunt el of- daclcr per médias acies super eum irruit, et gravi-
dinaverunt. Rex suam accurale inslruxit acieîn;' B g 1er ad morlem vulnerayil. Qucd non inediocrcm
comesNorllimannorumRotbertus,suam; Tolosanus, inciissil timorcm.Comes etiara Flandrçn;
comes Eusla- gentilibus
suam; Flandrensiscl Guaston,suam; sis hostililer eos invasit. Tancredus per médium
: horum ,
'
chius, suam; Tancredus,suam unusquisque teiiloriorum ipsos imperterrilus impetivit. Mililes
6agitlarios el pediles suos ordiiiaverunt: et ipsis pagani confeslimfugaminierunt. ^ihiopes stupe-
praeniissis-pcdelentim pergebant.Edocebanluraulem facli substiterunt. Rexautem et Francoruniquidam
qualiler acclamarent, qualiler obstarent, qualiler ad iEibiopesconvei-sj,elybi aliqiianiuliimdemorali,
impcnelrabilesininiicosferiendopenelrarenl;ct ut ad eos tanquam segelem in Iransvarso gladiis seca-
signa sua, nihii revcrenles,fréquenter respicerent,| haut, et eorum corpora delruncanles, dimidiabant.
et seipsos ad ictus hostilessufferendosobdurarent : sed potins inuudabantur campi san-
Irrorabanlur,
licol hoecomnia in aliis bellisbenc geslis didieis-
guine; cl passini morticinagentiliuinobvolvcbantur.
sent. Nec minus e regionegenliiescuneatim, stellis Inscculisunl
fugienleseos Clirisliani: namgenliies,
innumerabilioresdonsabantur; ct per agrainainnu- Deivirtule Iremefacli,
respirandi locum non habe»
meroelegiones a latere in lalus extendebanlur. haut, nec aliqualcnusrespirabant. Si enira creden-
Proemiseruntaulem quamdamgenlcm,quam jElhio-"_ dum est gentilibus,ipsifréquenterreluleruul poslea
pes vocabant, quos in loco statueront, ct immolos 3 « quoniam ila slupcfacti fucruni, ul apcrlis oculis
eos maneremandaverunt.Hi genibus humi defixis, • Cliristiaiiosvix possenlvidere, nihii aulem omnino
dexlro tamenposlposito,ancilibuscorporasuperiora I eis nocere.Nonaudebantse contra Chrislianos cri-
tutantos, sagittis ulebanturct gladiis : liis impera- gere, nec multi contra paucos oblalrare : fugiébant
tum fuerat ne vel ad niomcnlum recédèrent,velII ergo, ct alii conscensisarhoribus vel scopulis, mor-
locum occtipaium sallcm ad passum excédèrent. tem evitare volehaut; alii cavernamin laiibula,
Porro manipulimilitarcsprout erant instrucli, locaa eademde causa, introibanl. Clirislianiconira insi-
condictalenebant.Et quoniamsilis immoderanliam, > stenles satagebant, alios in proecipiliumcogebant,
"
propier oestumet pulverulentamnebulam, ct prop-r alios pugionibusiransfodicbant, alios jugulabant,
ter laborcmel diiiturnilalemproeliandi,raetuebant, > in. commune nulli parcebant. lnciibuerat ilaque
aquarum cantarulos plenos a collo suspenderant : gentilibus lclhalis dies, qua nec uni dabalur eva-
quibus recentati, vel constanlius obsisterent, vel;' dendi oecasio; illi dunlaxal evaseruni, qui offugere
fugienles indeficientius persoqiiercniur. De fuga a quoquo modo poluerunt. Comes Sancli iÈgidii a
quippesua nullamenlio fuerat, quoniamjam se vi- mari militansinlerfecil innumerosiet fugienlesad
cisse putabant. Confidebantsiquidemet in mullilu- " civilalem
j
J) arcebat; sed quoniamab ipsis civilas ali-
"dinibussuis iunumeris; et in pectoribus gentium 11 qualenusdistabat, qui fatigali reniauebaiit,vel çpn-
animosis, el in imperialihus, ne iinquara fugerent, » . feslimpercussipppetcbanl, vel in mare se proecipi-
ediclis. Dixcranieiiim: «Fugienlescapitumaniinad- ' labanl, el sic proecipileSa morte in inoiiem-rue-
versione incvilabililer puniantuf. > Bello mrinque e batii. Quos enim Franci cursu poleranl proevenire,
paralo, ul ventuinest ad locumunde Franci genliies s illis nulloedabaniur induçioe.Navigium Admiravisi
aliquaniiilninjampropioresinspicerenl, relalum est>t niare lotum occiiluerat,et gens.illa finenibelli ex-
nobis quoiiiamClirislianiparumper substiterunt; et;t
speclabat : videnles aulem aliam, quam sperave-
oculisiu coelumcrectis, genibus in terrain defixis, >» rant, suis imminere fortunani, scapbis asçensis,
oraverunt : craot enim auxiliumde coelosperanles. '• in venlum obliquaverunivêla, et sic. remigraverunt
Ubi vero brevileroralum est, et signum salutiferoe » ^ ad patriam. Dies itaque illa Babyloniisillis nimium
crucis reverenler eorum frontibus admoium est,t, fuit adversa. Fuit enimdies tribulalioiiis et disper-
majoriconfidenliaequitaverunt. Gemilesenim jam n sionis;dies mortis, et conuisionis.Si qui lamen pp-
substiieranl, et immoli exspeclabant. In dexlro o tuerunt, ad civilatemfugerunt.Dicuntautem Admi-
cornu juxla mare, Tholosanus equilabat : In partee ravisuiu, vix palpilantera aile ingeniuisse, et sic
1151 BALDRICIDOLENSISARCHIEP. \u&
planxisse : « Omnium Crcalor, quid esl hoc? quid l"ivenerunt igilur, ut brevilcr dixerim, quidquid bonoe
accidil?quod fatum nobis infeslum nocuit? Hei Stipelleclilisexcogilari polesl : argentuin, aurttni,
mihi! quam ineffabile dcdecus! quam diulurnum annonani, farinant, el oloiira; arment a pccoriun
iraproperium gënli noslroeconligil! Gens mendica, innumcrabilium, omneni pompam ornaniculoruni,
gens modica, genli noslroe proevalttil! unde hoc? cumulos aniiorum; el si quid aliud pptest esse inc-
Conventione facla, hue adduxi mililuin ducenla ites. His omnibus dircplis, in civilatem sanclam
millia, el peditum non eral numerus, quos Jérusalem, cum gaudio rcversi sunt, condignasque
«mui muiido credebanl proevaliluros : nunc au- Deo gratias, per singulas relnlcrunl Ecclesias. Comes
lem, ut non menliar, a minus quam a mille Norlhmaniioi-umRoberlus omit slanlaruiu ab lus qui
militibus et triginta millions peditum tara inde- illud ab Adiniraviso saucialorelinucruiit, viginli mai-
cenler superali sunl. Aut Déus illorum omnipotens cas argenii, clinlulil in ScpulcniinDomini, ad moni-
est, el pro eis* pugnal; aut noster nobis iralus mctilummcinorandi triumphi : aller émit ensemejus-
est, et nos nimis auslero furore redarguit, elcasli- dem Admiravisi, sexaginta hyzanleos. Faclumesl igi-
gat. Quidquid sit, unum erit : in eos denuo non lur gaudiuii) incnarrabilc in universa Cbrislianilalc.
erigar, sed polius ad palriam meam, ignominiostis Sic Clirisliani Jérusalem a manibus Turcoruin
donec vixero, reverlan » His dictis, lacrymabiliter impiorum, anno ab Incarnalione Domini, millcsimo
conqiterebalur; et ah intiniis lamentabalur. « Juro, iionagesiraooclavo(l), liberaverunl, cl niuilolies ex
iuquit, per Machometh, et per omnia deorum numina, ipsis, Chrislo duce, triumphaverunt. Hoc aulem hél-
quod ulterius non relinebo milites conventione ali- ium iiigcns faclum csl pridie Idus Augusti ; et Chri-
qua : quoniamexpulsus suin a gentealiéna et advena. n slianilas ubique terrarum, Deo gratias, exaltata csl.
Couduxiomnia armorum gênera et machinamenia, Nos au|cm librurn quarîum islius hislorioe in
ut eos obsiderem in Jérusalem, et ipsi proevenerunt pugnam, posl caplain civilalem infra paucos dies,
me ad bellum ilinere duorum dierura. Heu mihi ' mirabiliter devictam, opituianlc Deo, ciaudimiis : et
quid amplius dicam? Inhonoralus cro semper in sic soliito promisse quiescimus.
terra Babylonien- » Christiani, coede peracla, re- ' Explicil historia Uierosolgmitana a Baldrico
versi sunt ad lsmaelilai uni lenloria diripienda. in< Dolcnsium archiepiscopoédita.
(1) Legcnduin nono.
ACTA
GEMMETICUM IN GALLIA.
AUCTOREBALDRICOEP1SCOPOD0LENS1.
ActaSS., Febr. I. 11,p. 758.)
(BoLtAND.
MONITUM.
1. Gemmeticumordints Benediclini antiquum monasterium in Sequanoefluminis peninsuta, a Rothomàgo,
in cujus situm esl dioecesi,quinqne circiier leucis distal. In hujus monaslerii ecclesia asservatur capul S.
Valentinï marlyris, Roma eo delalum .' quod pluribus miraculis clarum, ac venerationipubliées exposition,
annuo {estahonoratur. Translationis hujus el miraculorum hisloriam scripsil Baldricus ttrliis Dolensisin
Brilannia Armoricaëpiscopus,sive, ut ipsemetscribit, ponlifex meiropolilanus, qui sub inilium soeculixii
fiomit : a cujus calamo habemus Hisloriam Hierosolymitanam libris quatuor distinclam, et inter Gesla Dei
per Francos éditant. Or'dilur eam ab anno 1095 a quo inilium habel mililaris illa in Oriente expedilio ,
déniait vero cum captis Hicrosolymis,quod quinquennio post conligil. Eam describit Ordericiis Vilalis in
Historia ecclesiaslica, *.ix, ubi sub finem hoecde auctore iradit: iCivis fuit Aurelianensis, monachusct
abbas Burguliensis, liberalibus imbutus sludiis, et religiosoe meritis viloe venerabilis.Inde pro religione et
sapientia ad gradum Dolensis archiepiscopalus, deleclione proveclusesl ecclesiaslica. In episcopalu mona-
ehatum servavit, et cum monachis, prout fors dabal, plerumquehabitavit. Indomitis enim Briionibus proe-
erat, quorum perversilatemlolerare non polerat. Unde protèrvoset exlegcs fréquenter deserebai, el in Nor-
thmanniam fugiebat•:«ii DolensisEcclesiasuper Riselam fluvium a temporibnsS. Sumpsonisrégnante Hitde-
bërto rege Francorum fundos habebut, el quiele pacifieeque possidebat. Ibi scriplis el dogmulibussuis
dudilores suos ad Dei cullumincitabal, et viçina coenobia,Fiscannum scilicel ac Fonlinellam alque Gem-
fnelitum aliaque plura visitabat, et in timoré Dei sacris sermonibusconfortabat. Tandem in senectule bona
defunctusest, et Pratellis in basilïcaS. Pelri apostoli anlé Crucifixumsepultns. t Hoec Ordericus, qui hislo-
riam suam absolvitanno Chrisli 11)41.De aliis Attis sanclorum ab eodem Baldrico scriplis suo lemporeagemus.
% liant liistoriam translationis copitis S.Vakntini ct miraculorum ex codicems.ecclesioeS. Audoeni nobis
US3 DE TRANSLAT.CAPITISS..VALENTINI. 11b*
eommunkavitFédérions Flovctus noster. Baldricus ëpiscopus pro scriptionis hujus auctoritate a!légat
num. 1. « Gemmelicensinntnon discrcdendam sinceritatem, antiquam simplicitatem, puram relationèm,
et pro miraculis tesliinonia. » Ac num. 17, relalo miraculo valeludinis reddiloe fratrr Hugoni proe-
ccnlori, addit : « Hoc ex ipsius ore kausimus, fralribus aliis, qui cum eo illud atteslali sunt, audien-
libus. »
5, Ciyns S. Valenlini illud caput sacrumceilseridebeat, non oequeliquet. Appellalurnum. % « preslnjter
Interamnensis. » Ast « Inleranineusisëpiscopus» [nil : ct S. ValcnliuuspresbylerRomanus traditur fuisse,
ejusqueaptul Romanosin S. Sebasliania:deasservaricaput. Annoautem 1605corpusS. Valentiniepiscopi
apud Interamnensesin arca plumbea inventant est, quod itidem in monaslerio S. Benedicli Ragensis ad
urbem Rubricatam prope Barcinonemopinait sunl Hispani asservari, ejusque caput, ad Taurum urbem
Znmorensisdioecesisdeveclum,argenleucapsula cuslodiri. Quoede allerosanclo ejusdemnominis Valentino
nr.r.initinrla
P.KSP.
mdpMtnr.
ROïlIOMAGENSISEP1SCOPI(2)
INC1P1Ï PROLOG.US.
I. BALDRICCS, Dei gratia Britannorum archiepi- 'B sis archiopiscopi, viri pene ab utero nialris saiiclis-
scopus, URUONI, vcncrabili Geinnielicciisiuinabbali simi, aliquid seriham, ex libello qui super hoc ab
cjusdemqueloci reverendoecongrcgalioni, obedien- annis ct annis conscriplus est, coi'recloriecensoris
liam cl benediclioiicm. oculum adjiciaui. Librura aulem illum, vel landare,
Omnis malcries nullius poliloris arlificio coin» vel lividaresupeisodco,cpriigere veronon proesuiuo,
mendala, minoris apud intuentes est pretii. Auruiu quonianl ad boc opus et omis nequaquam sullicio.
enim et argentum, ebur cl Iignum,marnior et oiniie Bealus siquidem Hugo,légale germon eliixit, el ideo
.gémis lapidum, nulla decusala sculplura, vel poli- regali urbanitate calamoqiiepalatiuo lanla res drbe-
tura, quod esse vidcbanlur, dunlaxat sunt; quibus rel proesunii.Nam quis ego qui scribani? Quis, in-
si accesserit manus poliloris, sialim ex preliosis quam, ego, quem iiullus color Tullianus associât,
pretiosiora Tuuit. Ilaud dissiinililer quoelibet nobilis qui ad hoc stifficiam'îSed quis ego, qui I). alitai
'historia, nisi ufbane recilclur, vilëscil; nisi discrlus veslro vobisque fralribus nostris el dominis, imo
eam coloraverilslylus, a nobililalc sua dépérit. ipsi charitali, non obediaui? Tolus igilur vcslor,
Canlilenas eliam nisi commcndaveiit modulalio vobis acquievi, et de geslis domini niei Ilugonis,
leclioncm quoque nisi veniislaverit sonorilas ct prout potui, paucis absolvant.Forsilan eliam Spiri»
faccla distinctio, ipsa eam delurpat iuccncitiiiitas, tus sanctus dispensavil qualenus ego Briiamioruni
ei fastidinsa subripit ci vililas. Evidens csl igilur arebiepiscopus, Nprlhinannorran archiepiscopum,
quia tantuni iu singiilissuperaddila valet cuphenia, monachusnioiiachumproediccm,et verilaie servala
quantum in omnibusnocet negligcnlia vclimpcritia. cxlollam, el de nobili malcrià partira quid excer-
Vos aulem , fralres Gemniclicenses,gemma coeno- para, Spiriluin autem paraclilum mihi coopératorein
bialis, gemma laudabilis, hiimilitati noslroe impe- el coadjutorera ipse healissimusHugoprecesque ve-
rindo et obseerando iujunxislis, qualenus de coti- stroe,ebarissimi fralres, implorent. Amen.
verstene el conversationeD. Ilugonis,Roiliouiageii-
INCIP1T VITA.
BALDRIGI ITINERÀRIUM
si vis
EP1ST0LA AD FISCANKENSES-
(Ncustria pia, p. 227.)
CARMINA HÏSTORÏGA.
FRAGMENTUM.
De re diplomatica, Supplcm., p. 51, num. Il, De instrumenlit quibus veleres nolarii el anti-
(MABILLOS,
quarii ad scribendummebantur.)
Quod attihet ad slyium, eo maxime utebantur veleres ad scribendtnn in labulis ceralis. Legimus in ve-
.eri codico, modo bibliolhecoeOltobonianoe,cannina Baldrici Burgtilicnsis abhatis, partira édita, partira
baud vulgala, in quibus tiiiuin est lugubre, imo festivum carmen de graphio fraclo, quo Baldricus ad scri-
bendum,in labulis ceralis per annos decem usus fuerat. Ni res paruni séria; esset ad proposiluni no-
Bti-um,inlegnim illud carmen referrem, in quo aitclor totum styli arlificiumctiistrai describil. Hic venit In
iiicntcm Leonis Allalii, qui atnisso calamo, quo ad groece scribendum unico per annos quadraginta usus
i'ueral, adeo indoluit, ut vix lacrymas coutitiuefil. In alio carminé Baldricus lirait in tabulas suas, quoenon
ccra nigra de more, sed viridi oblitoeerant, ad reereandos scilicel oculos: ludil et in slyium eis acconimo-
daluin, quein fcceral quidam Lamherlus Andegavensis;laudalipic abbaiera Sagienscni, cujus dono accepte-
rai sacculum, quibus illas labuloe, vix semipedales, inclusoeerant. Earuindent vero brevilalem alque l'or-
niam proe coeleriscommcndal his versihus
In latum versus vix odo pagina vestra ;
In longum vero vix capil hexametrum.
Atlamenin vobis pariter sunl odo tabelloe,
Quoedant bis gemhias paginulasque decem.
Cera namque carenl altrinsecus exleriores;
Sic faciunt octo quattuor alque decem.
Sic bis sex capiunt, capiunt et cannina eentum;
ld quoquemultipliéespaginuloefaciunt.
Idem versihus suis célébrai Girardum et Ilugonem nolar'tosseu scriplores suos, qui cannina sua e tabulis
ceralis in membranas rel'erebani.
OPUSCULA DUBIA.
AUCTORE,UT VIDETUR,BALDRIGO*
DE VISÏTATIONE INFIRMOMJM
BJ&JL&&ICÏ DOLENSIS
DïPLOMA
Quoniam anliquorum bene gesta a niodcrnis niul- D cupidiias : non incongrtium hinc arbitrer juxta re-
lolics depravantur, nec soeculaiia lanluni, sed eliam ntra neecssiludinom, el lemporum ralioncra, proe»
ecclesiaslica jura igtioraiiliura séria sit-uelierlurbat ccdenliuni inslitula suceedenliuni consetisii quasi
Î213 IIONOIUUSII PAPA.--- NOTITIAlilSTORICA. I2U
quibusdamfulcitc suslcnlaïucnlis, alque quibusdam A coiigfegàils capiiuluhi ingressus est, et eis oniriia
muriire proesidiis, ut' qua nianum inferre;possit sicut pôposCeraiilconcessil, salva tamen querela
alicui cupidesâppêtilor, niliil fepcrial, Hac quideni canoiiicoruniS. Sansbnis, et ecclesioe SanctoeMa»
icoiisidoralioneà nlOnachisS. Flôretilii res quoedanl rioe,quoein CastroDolisSitâest. Hiijus concéssionis
ila gesla esl. DumdoulnusBaldricusDolensis ar» testes sum JoânnCsëpiscopusS. Bfiochi, qui Cura
ebiepiscoptis,Ronia redions, în sCcuin'oordinaiio» Covenèrat el proesensaderat ; doinnusabbas Guit-
tiissuoeanno pallium, sui scilicel ordinis perfectio- lehnus ejusdcni. coenobii,Orgerius prior, et onines
jhem, secunideferrei, pridie Nonas MartiiSalinuro alii fralres qui tum in couvcnitiS. Floiêntii ade-
.apu.l SaticluniFlorentin») hospitalus est. Qui iu ranl, quos longuin est eiiumcrafe. Ipse quoque
crastina die, quoelune Dorainica cvcuii, capiiu- Joaniicsëpiscopus concessit nobis et quidqnid in
ïiiin ingressus, cura serinoucnicum fralribus ha- episcopiosuo iiabcbaiiiiis,el quidquidexinde acqui'
bnissel, ab ipsis rogalus esl ul ca omnia quoein suo rere pnssenius.
cjiiscopiopossidebant, et suoedignilalis coiiseiisui Actuin csl hoc anno ab Incarnalioite Domini
perlinebaiii, lirmissimeeis conccilerel, ct sua au- 1109,indictione Rbniaiioruuin, cycte lunari vin,
clorilalc prolegcret: quibusipsese facturunispopon- leimino Pascliali xtv, Kalendas Maii , die ipsius
dit. Posl triduum ergo, die scilicelquo discessurus B Piisclioe,vu KalendasMaii, lima ipsius diei Vieesiina .
erat, summomané tabulantptilsarofu-cil,et fralribus prima.
ANNO
DOS1INI
MCXXX
PONTIFEX ROMANUS
NOTITIA HISTORICA
Coneii..XXI, 5l9i
(MANSI,
Uonorins,diclus ante Lamhcrlus, Boiioiiioenains, iC xni Belli siicri, cap. 15, de eleclioiielnijusponlificis
Oslionsis ëpiscopus, qui Wormaliensi prinçipum ail: < Eodem anno 1124 dominus Calistus bon*
convenlii resignanlcm libère invcsiiluram episco- meinorioepapa sccundiisvita decessil, cui subsli-
poïiira impcralorem Ilenricum, auclorilate . sedis inlus csl quidam Lambcrlus, pallia Bononicnsis,
apostolicoe, cujus lcgalione fungebatur, vinculo Ostieusisëpiscopus, qui diclus est ilouorius. Hic
amubcniatis absolvcrat, clectlts est ponlifex xix elecluscsl subconleiilione cum qiiodainTheobaldo
KalendasJanuarii, annoChrisli 1124, lemporeHeu- presbylero cardinali lituli Sanctoe Anastasioe; ct
rici regisGcrniauioeVel imperaloris ejusdem npini- quia clectio ipsius Houoriiminus canonice procès»
nis IV. Conira eum in scbisniate cfealiisesl pseu- serai, post duodecimdies in conspcclu fratrum ini-
(loponiifexTheobaldiissanctoeAnaslasioecardinalis, Iraiii et mauluin sponle rcfulavil atquc deposuit.
CoelosliniII nomine insiguiliis. Verura quia cum Fralres vero tara episcopiquam presbyteri et dia-
llonorio pars potior erat, inquit Cbronicon Cassi- conicardinales,videnlesipsiushuinililatemel prospi-
iiense, l'autoresTbeobaldirerum cvenlunicenienlcs cienles in postcruni ne in Roinanani Ecclesiam
ad Hoiioriunise couttilerunt.Idemiisdoinl'èreverbis aliqiiain inducorent iiovilatem, quod perperam fa-
abbas Urspergensis, addens cumdcm in Roinana clumfuerat-inmeliusroformarunl,et eiimdemlloiio-
Ecclesiadiutissinie probatum, et in ca lcgalione, u riuni denuoauclorizanies ad ejus vestigiaprocide»"
qua ipse dudura iu reconcilialionc regni el sacer- ruiil, cl lampiani paslori suo ei.universali papoe
dotii Germauicis in partibus strenue laboravcrat, Consuelamobediemiain sibi exhibucre. » Hoecdo
eis ciira<iuenolificatura,tam illorumqui longe,quam Honoriîeleclione Tyrius. Eadem iisdém fere verbis
qui propecranl, sacertloliiinunan'uiiifavofe couse Pahdulpbiis apud Bafoniiiiii: « Willeliniim Tyri
c'ratiira, moreque sedis illius vere tanto honore d'i- aichiepiscppumex Lalinis priinum a Giiarèmundû
gnum,Honoriumappc.llaluiiiesse. UnusTyrius lib. HiciosolyniUiinopalriarcha consecranimpallio do-
1-2Î5 HOSOlUl 11PAPJE 1216
wml, scriplisque ad episcopos el clericos Tyri ncc A, episcopojusiiscensurislimodatum, maie iuforniàlus,
non ad pncuicUmi GtiarcmuiidumIliérosolymitanum ideoque a S. Bernardo binis lilleris graviter salis
paiiiarclianï opistolis maiidavil, ul suum illi arclii- reprelicnsus, absolvil. ilujus lempore T.ànchelinus
episcopuni a se jurepalliidonalum bénigneaccipianl, quidam Adamilarum hxrcsim contiens» nwlios Au-
el rcNgiosc'ob'scrvcnl.> — « Misilcliam cum eodcm, ivcrpiaesua cloqucnlia elsedulilalcscduxit. Negabat
inquii.Tyrius, doininmn jEgidiuiu Tusculanuni cpi- cuim corporis cl saugiiinis Cbrisli pci'ccptioncm ad
scrpum, aposlplic;csedislcgalum, viruincloqueiileni salulcin prodessc: niliilî faciebal sacei'dolcs cl épis*
el admodnm litieràtum, per qucm Anliochcno pa- copos : suis bairesibns non asseiitienles per suos
iriarcboe Bernardo opislolam scripsit, monens ul scclalorcs, babebaleuim circilcr tria millia mililiiin
<loniinoTyrensi suos quos dctinebal, sub poena sus- qui eum ubique scqucbauiur, occidi jubebal. Ail
pensimiis, rcstilucrul sufiïaganeos. Inilio poulifica- cani bxrcsin ex boiiiiuuin auimis cradicaiiriain,
liis Odcrisiiiinabbalcm Cassiiiensem,ob cuulcmplum illius loci episcopus constilulus est Norberlus Prx-
seili aposlolicic ileiatis vicibusillaluui, cxcoinmtuii- moiislialensis ordinis : qui suis concioiiibus adeo
cavii, el deposuii. » Pelnis Diacoiius: < Saiiclum profeeil, ul ici'coniues ad fidem catliolicam conversi
Bcruai'dum bac aitalo mirabilcin ac velul quoililam fueiinl, auerenics in ccclesiam corpus Doniinicuiii,
sidus terris ill.ipsiiiu, Hidclbci'lum Tiiroiicnscm " quod per deeem annos in cislis et foraminibus
arebiepiscopuni , Norbcrlmn multai'um gentium secluserant. » Robcrlus conlinualor Sigcberli :
aposlolum, llugoiicni de S. Vicîorc Parisieusem < Ejusdem (emporibus universa fere Pomeranorum
tlieologum, aliosque vii'os ingenio, docliiua, rcli- natio a lîoleslaoPoimioruiuduce subacla, magnusque
gioiie ac pielaie pncsuiiiies, mirifice coluii. Décréta rcx Golliorum proedicalione Otlonis Bainbergeiisis
synodi iSaiincieiisis, quibus duo jura Conano con.îii episcopi Cbrislianain fidem coinplexus, in Cbrisli
lîiilaiiniaj consenlienii eripiebanlui', rcscriplo quo- casira iraiisicruut. » Helm. cap. 41. Olaus lib. il,
dam vclul sanclc cl légitime coustilula confinuavil : De gcutibiisscpleniricnalibus cap 7 : t Cumque tan-
prarainqiic illam corrupiclam polius quam consuc- dem Honoi'iuspapa post obilum Hcnrici V, qui sine
tudincni, qua, decedenle marilo vel uxore, univci'sa hïci'edcdcccsscial, aiuio Doniini 1125, Lolliarium
decedentis mobilia, quoequeexnaulïagio cmerscrant, dueem Saxoniai, commitni procerum consensu regni
non ad (iiios vcl Icgiiimos lieredcs, sed ad fiscum et i'tnperiisuccessoral! dcsignalum, a rcbcliaiilibits
liansibant, niagno boneiicio lolius Britaitnias plane contra cuin Hcnrici nepolibus ex sorore, Conrado
abrogavii. » Papirius Massotms: « Otloiiem Halber- nimtrtim cl Fridcrico Sucvorum ducibus, ullcstalur
sladensem episcopuni a suis canonicis aecusaluui cl Frisingciisi-J, senlcnlia excommunicationis in cos
P
eonviclum quod pro consecralione cujusdam eecle- prolala, ab iiileslino bello liberasset, defunclus est
.siai iriginla solidos accepissel, dcpostiil, eiquc xvi. Kalend. Marlii, anno 1130: cum lenuisseï
Rudulplium subslilnil. > Cbionicon Ilirsaiigensc : poiiUncaliim annis quinque, mense uno, cl dicbi'.s
< Willelnio duce Apulioe et Calabrias sine liberis sepieindecim. >—tHic fecit, inquii Pandulplmsapud
ilefunclo, Rogcriuin Siciliieconiilemejusdem iuvaso- Baroniuin, ordinaiiones in Urbc plures, » etc. /Egro-
rem, vi el "armis coegii ad juraiiientuin lidclilalis tus (icl'erri se fccil ex Lateranensi palalio ad mona-
more solito Ecclcsia; Romance pnestandum. Ludo- stcriuin S. Andréa;, ibique in pace defunclus est ;
vicuin Crassum Fraticiic r.egem bonorui» cl jnriuin sepulms vci'o in basilica Salvaloris.
.eeclcsïasïicoru'musurpatorem, a Stèpliano Parisiens!
NOT1ÏIA DIPLOMATICA.
HONORÎI II
PONTIPIC1SROMANI
EPISTOLiË ET PRIVILEGIA.
(25) Vide Laurent Hochwarl in Calalogo Ralispon. episcop. lib. H, cap. 22, apud OEl'eleSert»/. K«r«
Boic. 1.1, p. 186, 6.
1309 EPISTOLiEET PRIVILEGIA. 1310
grcgationislicenliade clauslro discedere. DécimasA â' accipielisepiscopo,siquidemgraliam et comitiuuio-
vero novaliimiveslroruntvobis vestrisquesucce'sso- ticiiisedis n aposlolica;liabuerit, et ea gratis vobiset
ribus habemlas remola episcopaliuniminisironim aabsqncpravitate volueritexhibere,,alioquin eadem
contradiclioneconcedimus,ul quiète in eo^ quod sacramenla s a quoennquenialuerilis, accipielisepi-
assinnpsislis,proposilo largio.ileDeoin perpetuum sscojm,qui Romana?Eccleshesil fultus auctoritate.
mancaiis. Si qua vero in posierumecclesiaslicasa?- Porro T in advocali eleclione praiposituslibérantha-
cularisve persona banc conslitulionisnostra? pagi- beal li polestaletncum fralruin suorum consilio, ta-
nam sciens contra eam lemere venire lenlaverit, lem 1 eligere quemad defcnsionmiiliberlalis mona-
secundo lerliove commonila,si non salisfaclione sterii s bonumet ulilemesse cognoverit,qui non pro
coiigruaemendaveril, poteslalislionorisquesui di- terreno l coinmodo,sed pro DeianiPreâc peccatorum
gniiate careat, reamque se divinojudicio exislere venia, t nec non attenta?béaliludinismercedeadvo-
de perpeiratainiquitaleçognoscat,et a sacralissimo i catiaui
( ipsam bené habere ctipialet tractare. Ad
corpore et sanguineDeiel DominiRedemplorisno- lioec 1 adjicientesdecernimusul nulli omnino houti-
slri Jesu Cliristialiéna liai, atque in exiremo exa-• • îium i liceat eamdém Ecclesiamlemere perturbarc,
mine distriota; uliioni subjaceal. Cunctis autemf aut : ejus possessionesauferre, vel ablalas reiinere,
eidcin loeo jusla-servantibus sil pax Domininoslrii B iniinuerc. vel lemerariis vexalionibusfaligare; sed
Jesu Cliristi,quatenusel hic fruclum-bonxactionisi omnia ( inlcgra conserventur, eoruni pro quorum
percipianl, ct apud dislrictum judicem pratmia r susteniaiionecl
i gubcrnalioneconcessa sunl U3ibus
atlerna?pacis invcnianl. Amen. <
omnimodis profutura. Si qua igitur in fulurum
Ego HonoriuscatholictcEcclesia?episcopus. 'ecclesiaslicasatcularisvepersona banc nostra? cou»
DatiiniLalerani vi Kal. Februarii. stilulionispaginantsciens, contraeamfemerévenire
CV1I. lenlaverit, secundo lerliove commonila, si non
Con/irmafiofundaiionis ecclesia; Denckendoffcnsis. salisfaclionecongrua cméndaverit, poteslalisliono-
(Intra 1125-1130,Jan. 27.) risque sui careai dignitale,reamquese divinojudi-
[Suet'iaecclesiaslica,pag. 260.] cio exislere'de perpetratainiquitateçognoscat,*cla
HONORIUS episcopus,servusservorum-Dei,.dilectis s sacralissimo-corpore ac sanguine Déi éi Domini
filiis suis CoNiiAini proeposiioejusque: fratribus inn Redemptorisnostri Jesu Cbrisli aliéna fiai, atque iu
ecclcsiaSancli Sepulcride Deuckomlorffsita,cano- exiremoexaminedisiricia?uliionisubjaceal. Cunclis
nicam vilam professis,.lam prutseulibusquamfutu- autem cidemloco justa servantibus sil pax Domini
ris iiiperpeluunt. nostri Jesu Cliristi, quatenus ct hic fruclum bona?
"
lnjunctioHiciinostri hoilatur auctorilaspro eecle- ;- actionis percipianl, et apud' distriet'tiin judicem,
siaruni'statu salagere,,et eanini quieti cl militât! li pratinia atténué pacis inveniant. Amen, amen,
' m aiïien.
salubriler . auxiliante Domino providere, digman:
îianiquc cl honeslumconvenionsesse cognosciiur, r, Honorius catholica?Ecclesia?episcopus suùscri-
ul qui ad Ecclesiarumregimenassuinplisunius-,cas :is psi.
et a pravoruntliomiinininequilia:tueaaiur, el beali ili DalumLateratti, seplitivo'Kal. Februarii.
Pétri alque sedis apostolii-a?patrocinio miiniamus. s. CVIll.
Proinde, dilcetc iu Dominofili Conrade proep.osiiOi. Oj, Ad canonicos-ecclesia; Si Frigdiani Lucensis.
luis ralionabilibusposlulalionibusannuenleseccle- c- (Intra 1125-1130;Jan. 29.)
siam Sancti Sepulcri. de Dcnckendorffcum bonis iis [BALUZ. Misrell.ed':Luc. IV, 588.
suis ab illustrissime viro Bcrtholdo comité pro ''° HONORIUS episcopus-,servusscrVPruaïDei, dilectis
anima?sua? remedio, gloriosoJurosolymitanosepul- "' iii Ghristofiliis ecclesia?S. Frigdiani canonicis,sa-
cro Domini:oblala, cui Deoauciore pratessecogno- l0" luieni et aposlolieambenediclionem.
sceris, in, beali Pelri lutela nostiaquc-protectione 110 Yeniensadnostram prascnliaili clarissimusfilius'
susciplnius, et scripli nostri pagina coinmuninais, 1S>D j noster A. prior vester muftis nisibus,et magnapre-
sUUnentes:ut quasciinquepossessiones,.qua?cunque [|1U cum inslantia làboravii, nt cum cl fratres' su'os a
bona:eadent:ecclesiainpra?senliaruuijuste: et. légi- g'- solliciludincLateraiiensisEcclesia?solVCremus. Nos
time possidet,sive in fulurum concessioneponlifi- ifi- autem gravi ejusdemEcclesia?'nccessiiale'condition",
cum, liberalilale: regum-, largilionc principum et' et nonsolmiveossolvct'éab'oneré i'slp-noluimus,veri'itt
oblulione fidelium, seu aliis justis modis polerit ?rit et p.rioremipsum .invilumet rcititentent nobiscum
adipisci, firma vobis vesirisque successoribus, et et- aliquantulumniorari coegintus, ul per' ejus indu^
illibata periiianeani, salva-dioecesanijusiiliii el t'C-
re- striatn eidéiiiprovidéanuisecclesia;.Mandamusigitur
verenlia. Obeuntevero le, nunc ejus loci pratposilo,ito, vobis alque pra?cipimus,ut in Déi, sicut ca;pislis,
nullus ibi qualibefsubreplionisastutia seu violentiania servitio persistalis, et si quem vestrum proedicius'
pratponatur, sed1quem fralres-commun!assensu vei vel' prior ad hoc vocaveril, ut Lalcraiiensi canonica?
fratrum pars eonsiliisanioris, secundum-Dei litlio- no- pratferatur, nullusvestrum résistai, lai'o cuicuntfuc-
rcin et B. Augustiuiregnlamproviderinteligendtini; an; hoc injiinctiimab eo ftieril, sive debis qui vcliiscunï
asi- sunt, seir de aliis, qui in vestris obedienliiscommo*
Chrisitia,oleuiit, consecratipnesaltarium, sive basi-
licarunt, ordiiialioncsclericorum a Conslanliciisi îtisi ranlur, omni coniradictione rcntola, obedieiitianx
*311 HONORIIII PAPiE isio
islam ad honorent D«i, ct pratfata? Ecclcsia?utilila- A ccipis] ténor pênes nos lalis esse
dignoscilur : t Nos
lent suscipial. iitaque ulriusqne logis divin» el humante inlentioni
Dalum Lalerani iv Kal. Februarii s
servala decernimus, ct impérial! aiicloritatc irrefra-
CIX. cgabililer [irrelraclabiliier] diffinimus,ut non episco-
Ad eosdem. j
pus, non presbyter, non cnjuslibel ordinis clericus,
(Intra 1125-1150, Febr. 5.) i
non abbas, non monachus, non sanctimonialis, in
[IWd.j ,quaciinquc causa vel coiilrovcrsia, sive criminali,
HONORIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis sive s civil!, jusjuraiidum compellalur qtialibet ra-
filiis A. priori S. Frigdiani, elejus fratribus, salutem tionc l subire : sed aliis defensoribus idoncis, si ex-
et aposlolieam benediclionem. |
pedire ecclesia? sua? noverint, hujusmodi ofilciuin
Quod bonarum inlenlioniiiit veslrarunt pttritas et liceat 1 delegare : verum cum hac moderalioné, ut
religiônis forliludo Deo.et homiiiibus beticplaccns (episcopus inconsulto Homano ponlificc, vel quilibet
splendere noiidesinit, gratuin nobis esse noverilis ; clericus i inconsulio pralalo suo, minime jurare au-
dcsidcrainus enim ul de viiiute in virtutein fraterna? deat. ( i Omnibus autem episcopis, ac gencraliter
vestra; charitalis provehatur dileclio, al de fruclu icunctis saccrdolibus, ac universo clero, ita custodiri
bonorum opcnint mercedem valcalis acciperc, et j. debere ( mandamus, ut si quis in hanccotislilutioncm
exemplo bona? vila? alios eliam imitalorcs vesli- ,commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari,
giorum vestrorum possilis cflicere. Obsecramus1 Non ] siimenles cxempluni sive formant a nobis, quod
autem vos in Domino Jesu Christo, ut nos pro1 aliter : in causa fratrum el coepiscoporumnoslrorum
lolius Ecclesia?cura et solljcituilinc laboranles ve- Areana? et Scnonensis Ecclesia?
nuper fecimus,
stris orationibus adjuvelis.
quoniam eoruni voluntati et poslulationi annui-
Datuni Laieran. Nonis Februar., etc. mus.
CX. CXI.
Ileinrici qiiondamimpcraloris de jurejurundo a cleri-' Confirmntiofundaltonis Beyronensiscanonicoe, item
ricis non dando legem, die 5 iiifiiisisAprilis Arimini• benedictionis abbalialis et investitura; cum virga
datant, confirmât. paslorali concessio.
(Intra 1125-1130.)
(Anno 1124, Ocl. 10.)
[MANSI,Concil., XXII, 362.] [Suçtiia ecclesinstica,p. 213.]
Inha?rcnlcs vestigiis pratdecessorum nostrorum,» HONORIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis
dicentium graviores per summum pontificem Mrnti-- cç «His canonica? vila? professoribus in ecclesia cui
nari debere quatsliones, noslrorum fratrum consilio) vocabultinieslBuron,qiia?consecrataeslin honorent
diligenlcr inquisito, hujus causa? speciem irrefraga-.- beata? Virginis Maria? Dei Genitricis inter'duos
biliter Deo opilulanle terminantes decidimus. Legi- Montes, ad ripant Danubii fiuminis in territorio
hus itaque cautum esse comperimus, ul îiullus cleri- Conslantiensi, eoruntque successoribus canonice
cus jurare pratsumat : alibi vero reperitur scriptum,i, victuris in perpetuum.
ut omnes principales persona? in primo litis exordio o Sicul irrationahilia posccnlibus negari débet as-
jusjurandum de calumnia subeanl. Nonnullis legis- i- sensus, sic justa petentibus vobis benigna debemus
pcriiis cl aliis sapieniibtts venit in dubiuni ittrtimn assensione concurrent. Vcslrisigitur, filii charissimi
clericus jusjurandum proestare debcat, an alii per- in Chrislo, justis pelilionibus annuenles Ecclesiam
sona? liceat hoc olïicium delegare. Quia [Cum] i] beata? DeiGenitricis cl semper virginis Maria?,quam
enim illud conslitulionis cdiclum, ut clerici juraree pia? memoria?Percgrinus illttslris et nobilis in pro-
probibeantur, a Marco [Marciano]AitgusloConslan- i- prio fundo suo coiislriiclam B. Petro aposlolo ejus-
tino pratfeclo prailorio de Couslantiuopolitanis cle- s- que sancla?Romana?Ecclesia?in allodiitm propriuin
ricis coiisiitulum promiilgalunt fuissel, ideirco ad d obiulit, in qua vos, filii charissimi, sub rcgiilaris
alios peninere non creditur. Ut ergo dtibictas islaa P P vila? disciplina Deo miiitalis, sub aposlolica?sedis
penitus auferalur ab omnibus, secundum decisio- )- . protectione specialiter confovendiini, tanquani jus
lient eliam filii nostri IL quondam impcraloris [al.,., proprium suscipimus, et contra pravorum omnium
ab omnibus decisionem quondam clerici filii nostri ri neqniliani ejusdem privilegii auclorilate comniuni-
IL imp.], anno sui imperii, ut aecepimus, factam m mus. .Pratscnli itaque decrelo slaluiimis ul qua?-
lerlio : nos ejus, inqnam, intcrprcliilioncm corro- ?- cunque bodie illa veslra ecclesia juste possidet, sive
boramus, et D. Marci [/., Marciaiii] conslitulioncm m . in fulurum concessionc ponlificuin, liberalilale prin-
ita inierpretari debere decernimus, ut ad omnium in . cipum, vel oblatione fidelium juste alque canonice
ecclesiarunt cléricos gencraliter perlinere judicelur. r. poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus
Nani.cum imperator Jtislinianus decreverit, ut ca- a- , et illibata sub aposlolica?sedis tutela permaneant.
noues Palrunt vint legum haberc oporleat, et in El quoniam ex relatione nunliorum vestrorum Ec-
' nonnullis ci clesiam veslram vacantem modo cognovimus per-
çanouibus reperiatur, ut jurare clerici
omnino hon audeant : digniim est ut lotus clcricalis lis manere, decernimus ut nullus ibi qualibel sub-
ordo a pratstaiido juramenlo immunis esse procul ul , reptionis aslulia vel violentia pratponatur, nisi
dubio ccnsealur. Pra?icrea statuii principalis fprin- n- quem conventus vester communi cotisensu, vel con-
istx EPISTOLiEET PRIVILEGIA. 15U
venius veslri pars sanioris concilii secundum Dei A lis lh lionorisque sui dignitale careat, rcumque se
timorem, vel ex veslra congregalione,vel ex alia divino di judicio exislere de perpetrata iniquitate
ejusdem professionisprovideril eligendunt,quod el ce cognoscal,cl a sanctissimo corpore ct sanguineDei
deinceps in Ecclesiaveslra cril observandum.Elc- et Domini nostri Redemploris Jesu Cliristi aliéna
etns vero pratlalus vester ab episcopo Conslan- liât, lis alque in exiremo examine disiricia? uliioni
tiensi, si tamen calltolicus fueril, cl in gralia apo- si subjaceal. Cunclis aillent eideitt loco sua jura ser-
v:
Slolica?sedis,exsliterit, cura paslorali inveslialur, vantibus sil pax Domininostri Jesu Cbrisli, qua-
sedet si vestra?placuerilfraternilali, idem pratlalus tenusle cl hic fruclum bona? actionis percipianl, et
vester abbalum ordinalione el virga? pasloralis apud a| dislrictumjudicempratmiaa?leriia?pacis inve-
gcslamine ab episcopo veslro nostra auclorilate niant. n Amen.
iiisignialur, a quo eliam chrisma, el sacros ordincs, Data Roma?per maïuiinIlyminerici vices agentis
cl basilicarum dedicalioncs, siquidem, ut dictumi ccancellarii, anno Dominica?lucarnalionis 1124,
est, caiholicus fueril, sumclis, sia auleni ab alioi vt v Idus Oclobris, indiclioneiv, luita u
quolibet ca accipielis, salvo lanien per omnia ca- CXI1.
tholici episcopi vestri jure canonicoel reverenlia. il MonasleriiAltahensis (superioris ) libertalem ro»«
Catlcrorumauleni qiioruntiibel liominumobnoxie- .B firmat.
laie fralernitalent veslram nostra auclorilale enian- (Anno 1126, Mari. 22.)
cipanms, libérant eliam sepuiluram, id est, ut eos3 [MonumentaBoica, XII, 98.]
qui ibi sepeliri delibcraverinl,devolioniet exlrema? 3 HONORIUS papa H, servus servorum Dei, cunctis
pelitioni nullus obsistat, ecclcsia?vestra? concedi- 'fidelibus,aposlolieambenediclionemet salutem.
mus. Ad ha?c adjicienlcssancimus, ul neniini interr Privilegiunt liberlalis Altahensis monasterii uli.
vos professioneexhibita propriumquid babere, nece sscriptum est, nostra auctorilate coiilirmainuset
sine pratlati veslri toliusquecongrcgalionislicenlia,, sub £ banno sancti Pelri ct nostri conslringtoùs no
de clauslro vestro discedere liberum sil; quod Li < quisqiiaincidem loco et bonis ad eunt perlinenli-
si quisdiscesseril,ct comnioniliisredire coiitempse- 'bus aliqiiamvint injuste inférât, aul maii aliquid
rit, pratposito vestro facullas sit, ejusmodi irans- facial* ; quod si quis hoc traiisgrcssusfueril, oelerno
gressores ubilibcl a suis officiiscl a coiiimunionc ;
c anaihemaïcse damiiatumsciai.
interdicere, nlcrdieltint vero nullus cpiscoporuin, , In nomine sancla? cl individus; Trinilalis, ad
abbatumseu pratpositorumsuscipiat; obeunteveto0 'comprobaudamct dcclaraitdambononaitinduslriam
quolibet tam coenobiiveslri, quant quorumlibei ;l noluni
; faeintus, ct memoria?postcris tradimus, ut
prtediorumvestrorum advocato, nullussibi advoca- (_C universi Ecclesia?filii praîsenles cl futur! sciant ct
liant tanquant jure hatredilariousurpant prwsumat, t recogrioscant,qnaliter locus superior Allaha nonii-
nisi quem prailalus vester, consiliofratrum utilcm .„ nalus, omnipotentis Dei servilio sil inslitutiis, cl
et idoneumperspiciens ad id eligal, electoqueadvo- j. Romana?libcriati Iradilus. Anno ab Iiicarnationo
caliam ipse commitlat. Elccliis vero advocalus, sj si Domini1125, indiclione vin, ni Idus Decembris,
negligciiscl inulilis in ncgoliis vestris exsliterit,
, imo anno Lolharii régis Saxonici, Deoannuenle, ct
si comniissiansibi oflicium maie tractaveril, el si Lindegcroejusdemloci abbalc plttrimuinaniiileulc,
adinonilusnon emendaveril, ab iiijuncloofliciope- fi_ convencrunt ad eunidemlocum cum plurimis ami-
tenle pratlato veslro cessare debebit, el alius, qui
„; cis, el iiobilibusviris, et inclyiibussuis, Fridcricus
Dei amore ct pro anima?sua? redemptioneid slrc- c. advocalus Ratisbonensis,Ecclcsia?, cum conseitsu
iiue peragat, illi subrogandus cril. Decernimus ,s conlcclalissua;, et Albertus contes de Wiitdeberch
ergo ut nulli omnino homitium liceal camdem ec- c_ cum uxore ct filiis admodum parvulis, ad quorum
clesiam temere perturbarc, aut ejus possessiones es dilioticin idem locus lneredilario jure pertinebat.
ijs Ergo per Spiritum sanclum admoiiili,cl compitncii
auferre, ablalasve rctincrc, minuere, vel lemerariis
vexalionibus faligare, sed omnia intègre conser- |» eumdeiii locum cum omnibus appendiciis suis,
i>.j)
ventur vestris vestrorumquesuccessoriiniusibus, et agriSj vineis, silvis, pascuis-, cullis cl incullis, qua?
paiiperum eleemosynisperegrinorumque receptio- o- ipsi aul pareilles corum dederant, aut aliquo con-
nibits omninode profutura. Ad indicium autem im sanguiiiitatisct propinquitaiiseorum dedilionisjure
n- ad eunidemlocum perlinebant, vel a niililibus suis,
percepta?lmjus a Roiuana sede liberalilalis, liiïan-
linm aiircuin aul cjusdémpretii argenteum quolan- n. vel ab ullo anleccssorum eoruni', vel a quoquam
nis Laleranensipalatio persolvetis. Et ut ha?c lui-
,•,. liominumco collata sunt, omnino usui suo atque
lionis nosira?aucloritas firma in perpetuum perma- a- polcslati abaliciiaverunl, et absqtte omnium bomi-
neat et inconvulsa manusCripiumhoc inde fieri et cl iium relractalioiieet coniradiclione, Deoct sanclo
sigilli nostri iutprcssioncfecimus insigniri. Si quis
iis Petro dederitnl,tradiderunt, coiidpnaverunt,et per-
igilur in crasliiium arebiepiscopus, episcopus,im-m- .peluo liberum esse decreverunt, niiitirum pro ani-
peraior.aut rex, dus aut princeps, contes aut vice-
;e- mariait suarum et parcnlum suorumsalvalioncet
cotnes,judex, advocalus, seu cujuscunque ordinis lis absolutione. Ne ergo ha?ctraditio et coitfirnialio
honio liane nostri decreli paginant violaveril ;attt
nit ab ullo hoininum, vel ab ipsis, vel a posleris nepo-
scienscontra eam lemere venire lenlaverit, potesta-
la- libus suis unquant possit infringi, aut adnullari,,'
1315 AD EP1ST. HONORIIH PAPJE APPEND1X. K\Q
communi consilio decreverunt ut- eunidem locum A ei omnia denlur; nec aliénai alio deferanfur, nec
in manu prcedicli Adelbcrti .comilis pari 1er dclega- habeâl polcstatem ha?ccuiquani in beneficiiim dure,
rent, scilicel ut ipse Romani iens banc delegatio- aul proeslare. Qui-lamcn advocatus si fratribus gra-
nem supra allare sancti Pelri in conspcclu aposlo- vis et monasierio inulilis fueril, amolo eo, aiius
lica?sedis episcopi, el Romanoriim principum confir- subslilualur.
maret el siabilirct, ea videlicet condilionc, quate- Harum rertim omnium lestes per aurcm attracti
nus singulis anuis exinde aurons niiinmus in sunt : Fridricus advocalus, duo lilii Adelberti co-
testimonium persolvatur, et ne cuiquani liominum, milis Pcrcblotdus el Adclberius, Dielricus de Pon-
regum, principum, episcoporum, locus ipse cujns- chusen, Dielniarus el frater ejus Ekkerie de Sili-
quam servitii amplius subjaceal. Catlerum ha?cIra- cliigin, Diclmar de "Weniggesdorf, Marclitivart de
dilip eo tenore facla esl, ut nionacbi ibidem Deo Etberiniaidesdorf, "Werigant do "Wolfoha,Ralpot de
servienlcs babeani polcslalcm elîgcndi abbalem Siippbiitgen; Eberharl de Rola ; Willchalm île Gep-
secundum régulant sancli Benedicii, qucmctinque penbeim ; Werinheri de Holzcn, alius Werinheri et
vclinl, aul inter se, aul alîundc, qui tamen eleclus Golfehalch dé Hcnincboueii; Allinan de Welichin-
accipiat baculum de altari. Ha?c eliam condiiio berch, Swiker de Perindorf, Ovdalrich de Ahahov-
inter eos facla est de advocalione, videlicet ul Fri- 1$sen; Liupoll de Uhcsigcn, Gozpolt de Ronlenbacb.
dericus, qui lune leinporis advocatus erat, si filinm Hi onaies nobilcs viri cum militantes : Adelbarl de
genueril, ipsi el posleri ejus jura advocaliouis sein- Hiutlie, Golpoll de iRovberdof, Goswin de Ilaga-
per rclineanl; si aillent absquç libcris excesseril, bach; Engilschalch de Landoldcsdorf;• Landold de
jura advocatus ad Adelbcrlunt coniilem, el ad postc- Landoldesbercb ; Wolchmar de Mennaba ; Gozpreth
ros ejus pertranseat, el quisquis inter eos natu de Harda; Gumpoll de Heriinutesdorf; Eppo de
major fuerit, ipse advocatus consistai; qui tamen Drahfala, Rovdolf de Frcmichesbercb ; Adelbrecht
advocatus ni! aliud juris aut poteslalis, quant quod de Houedorf; Megingoz el frater ejus Hiliibolt;
subscriplum esl, inibi relinebit. Senicl in anno Marcbuuari cl "Werinheride Nu'/.bach,Pcrinlinrl de
rationationcm cum faniilia babere débet, cl non Gebinchovcn, Marcbwarl de Niucncliirichen; Si- .
alibi nisi in codent loco banc exercent valebil. Si giboi de Chouncnzhcllii, Pabo de Geswcnta, lia-
aillent loci militas poposceril, ut illo advoniat, baie gano de Gezbusen, cl alii quaniplurinii.
e't in servitio suppedilabunl : sex lima? vini, el una Dalum esl Lalerani in palatio, anno Dominica?
mcllis; et vigiuli urna? cervisia?; quatuor inodii lucarnalionis 1126, indiclione ta, xi Kal. Aprilis,
frumciilj, et tolidern porci, et duoilecini modii Ollone canccllario sancta? Romana? sedis.
avena?; ita tamen, ul si ibi ralioneni habcat, ba?c
*—- - — ... -, , .«
ANNODOMINI1WCXXX
V1VIANUS PROEMONSTRATENSIS
HARMONIA
SIVE
OBSERVATIO PR^EVIA.
Ignolus haclenus prodit Viuinnus Proemonstratensis, cum Harmonia sua seu Tractatu de libero arbitrïo
Ignotus, inquam, uipote cujus nullammentionem facii Proemonstratensis Joannis Pagii Bibliolheca, nullam
Gàsimirus Oudin, Praimonstrali et ipse olim alummis, qui ordinis sui auctores diligenter perquisitos accurale
recensait i» Supplemento ad librum Bellarmini De scriploribus ecclesiaslicis; nullum denique alii bibliothe-
cârum concinnalores. Fuit autem Vivianus, itti conjicere licel, unus ex primi's S. Norberti discipulis,
scripsilque non mullo post jacla ordinis sui fundamenla ; id saltein non obscure indicare videnlur haie ejus
' verba : « Vimotiuspaupernm Prwmonslralai Ecclesiai minimus, t quai nascentem religionem omnino sapiunl.
Funddtum est autem deserto in loco Laudunensis dioecesis, divinilus anlea pratmonslrato , primum S. Nor-
berti coenobium anno Cliristi 1120, ac proinde Vttiianunt Harmoniam suam circa annum 1130 scripsisse
exislimamus, paulo postquam S. Bernardus ejusdem argumenl'i tractatum, cujus ille memittit, concinnavtl,
id quod Mabillonio teste conligit anle annum 1128. In hoc autem tractatu Vivianus Clarevallensis abbalis
doclrinam seculus est, quam et t aliorum cathedram nifljfisfcrii nominatorum fuisse asserit. » Cmlerum hoc
ejus opusculum debemus humanitati clarissimi «iri domini Davole bibliolheca:regii Navarroecollegiiproefecti,
qui codicem auctoris (ère oevoexaratum nobiscum commiwiçavit.
1321 HARMONIA.
PROLOGUS
ADGERABDUMB. QWNTINIDECANHM.
HARMONÏA.
1. Omnebonuni, alscriptum invcnitur, pulcbrius B I vel beata; misera, peccando, a Deo suo aliénais;
elncescit quando in comiiiiim;deducilur. llinc est beata, poenitendo, confitendo, salisfacicndo, suo
quod Crealor noster, qui extrinsecusnullo adniini- principioreformata; secundumhoc quod dixi, difïi-
straiiouis adminiculo indigebat, imo qui stiiitmum nilio liberi arbilrii ipsi congruere videlttr, quod
boniini, suninia bealitudo, et sibi iisqueqitaqtie sic a quibttsdam difiiniiur: Liberum arbilrium est
siifiicicnsest cl erat, itlpotecujus poleiilia, sapien- voluntariusel liber consensus; vel sic : Liberum
lia, bonitas, qiicniadmoduitine crescere, sic nec arbitrium est habilitas ralionalis voluiitalis, qua
minui potest vel polcrat. Ille, inquam, Dominiis ijonuni cligitur, gratia coopérante, ct malunt ipsa
tant potenler sapiens, et lam sapienlcr bonus, descrente; ul liberum ad volunlalein, arbilrium
crealuram rationalcm, videlicet angeluinct Immi- referait!rad ralipneni. In his enim dttobusconsistit,
nent coudidit, quibus i"»'ioniset intelligenlia?lumen voluniale seilicelel ratione. Rationisest videre quid
iufudil. Voluit enim hic illutniiiata oculis creatura sit cligendumvel non: voluniatis est appelcre. Et
creatoremstium iaspiceret, inspectumcognosecret, ideo ratio tanquam pedissequa viatn docet, illud
cognilutn diligeret, dileclum imitarclur quaiiltim quod videt faciendum consulcndo, suttatque con-
posset. Siquidem non hoc voluit, ut pulchriiis pos- 'trarium dcboiïando. "Volnntaslanquam dominara-
set clucescet'e. Hoc enim /mpossibilcest quantum G ( tionent sccuni trahit, ad quodeunque declinata
ad se, nec hoc fecit, quia indc posset dilior esse, fucr.it.Non enim trahitur volnntas a ratione, sed
cui niltil pnteral déesse; sed ut piilchrain, divitem, solunintodomonslrat ratio quid appetere debeat :
ac bcalain rem créatani facerct, cui se pttlcherri- ratio vero a voluntate trahiiur, et in his qua?ipsi
mum oslendcret, cui divilias ac bcatiludinemsua? ralioni contraria sunt ducitur. Et cum ipsius sit
diviuiiatis demonslr-aret. lit bac proedicla crea- naliiraliler volunlati in malocontradiccre, hoc est
tura , in miindiali eliam fabrica, ul ipsi boniinilola non illud esse faciendumjudicare, et vinci tamen el
subscrvirci pratparata, coasidcralur et noscitnr consenlire. Jpsa enim data est volunlatiut înslruat
lanli arlifieis potentia , per ipsarum scilicet magni- illain, non destruat : desiruerei autem si uecessi-
tiidinent, sapienlia per earum piilchriludincm, bo- tatom ei îtllam iniponcr'et. qiiominuslibère pro-ar-
nitas per earum militaient. Qua? omnia ctsi in hoc bilrio , sive in bontinisive in suum cotitrariuin sesé
tiniversalitcr conveniaiU, quod a bono scilicet Deo verlerel. Quod si hortim qûodlihct ralionc répu-
bona creatura fierel, secundumquod Deusvidit ciin- gnante fierel., scilicet ul quo vellel volnntasscip-
cla qua?feeerat, et erant valde bona : tamen
quan- sam verlere non posset, volnntas ipsa jam non es-
tum ralionalis creatura ab irrationalivel insensïbili set.
Quippeubi nécessitas, jam non volunlas, nec
difTerai, non est noslrum docere vel dicere. ctini D liberlas , et ideo nec merilum.'Sola namque volun-
onmis qui dote rationis ulilur, si attendent velit, las qua? libéra
semperesl, et iiiiuqiiameogi potest,
hoc discernât. Ha?cenim secundum libertalcni ar- apud Deunt judicalur, ac bcatitudinem sive mise-
bitra pênes quod omne consistit merilum, ad sui riani promerelur. Scnsns vero, lit
;>ppet|lus, nec
Crealoris imaginentcrea'ta, sola misera fieri potest beatuni nec niiserunt faciunt; alioquin brûla ani-
PATUOL.CLXVI.
{523 V1VIANIPROEMONSTRATENSIS 1334
inalia bcaiiludincnt vel miseriam essent participait- A ccongruit raiionali crealttra?, nec peccalo nec miseria
lia. lngeniuin eliam el memoria, vel liujusntodi amillilur a vel niinuitur, nec major est in justo quam
catlera, nec jiislum consliluunt, nec injuslimi, ct in il peccaiorc, nec in angelo quam in homiiic. Quo-
sic eliainsi tardilalcm vel labiiitatcm babeani, non ntodo n itaque ad bonum conversas per graliam hu-
liabcnlimpiitari. n
niana? voluntalis consensus eo libère bonum et in
2. El ut convenienlius quod volumus oslcnda- bono h liberum Imminentfacil, quo voluntarius elli-
mus, paulo allius rcpelendum atstimamus. In re- ccitur, non invilus pcrlrahilur : sic sponte dévolulus
bus corporeis non id vila quod sensus, nec sensus; in i malum, in malum nihilominus lam liberum quant
quod appetitiis, ncc'illc quod consensus. Est enim1 sspontaneum constituit, sua inique volunlalc ducluin,
in quolibet corpore vila inlernus ac naturalis moins,, non 1 iiliuudc coacliim ul malus sit. El sicut ccelcs'.is
vigensrlanltim-inlrinsecus : sensus vero vilalis in1 angélus £ aut eliam ipse Dcus pcrmancl libère bonus,
corpore motus, vigilans cl exlrinsecus; appelilusi nec 1 aliqua necessilale exlrinseca ; sic profecto dia-
. auiem naturalis vis in animante nïovendis avide• holus I ceqttelibère in malum corruil el persistit suo
sensibus allribula. Vertini consensus nulus esl vo- 'utique voltinlario ntttu, non alicno impiilsii. El est
Itaitalis sponlaneus , vel cliant babilus aniini libert quidem * scicnduni quod non ideo diclum sit liberum
sui. Porro volnntas esl niolus ralionalis spnsui pra?-. " arbilrium
! quod a?qua inler bonum et malum po-
. sidens et appelilui, habens qupcunque se volverill testatc ' vel facilitalc discurral aut versetur, cum ca-
ralioncnt semper comilem, ct qtiodainmodo, utt . dere ' per se polucrit, el adliuc possil, non autem
. diximus, pedissequam, non quod semper ex ratione, 'resurgere nisi per Domini Spirilum. Alioquin nec
sed quod maïqiiam absqnc ratione movealur : ita^ angélus, nec angcli sancli, cum ila sinl boni, ul
at mulla facial per ipsam conlra ipsani. Hocest perr non possinl esse el maii; nec pratvaricalorcs angcli,
ejus quasi ministerium contra ejus consilium sivee cum ita sint maii, ul non valeanl esse boni, libcri
judicium ; undc est illud : Prudentiores filii saiculi r; arbilrii esse dicercnlur. Sed el nos posl rcsurrcclio-
hujus filiis lucis in genernlionesua (Luc. xvi, 8). El;t nem illud amissuri sumits, quando utique insepara-
itérant : Sapientes sunt ul facianl mala (ibid.). Ne- .. biliter alii bonis, alii malis admisti rucriinus. Catle-
que enim priidcntia seu sapienlia inesse croalura? j, ruiii nec Deus libero caret arbilrio, nec diabolos,
potest vei in nialo, nisi per raiionem. Itaque nos ,g quoniam quod non polcsl ille esse malus, non in-
habciites vilam cum arboribus, scnsuin ct appeti- j. firma facil nécessitas; sed firma in bono volunlas cl
luin, et atquam vilam cum voluci'ibus, id quod di- i_ voluniaria linuilas : qiiodquc is non valet in bonum
citur volunlas ah ulroque discernit. Cujus voliinlatis is pç respirant, non aliéna facil violenta oppressio, sed
consensus utique voluntarius, non necessarius,i sua ipsius in nialo obslinata volnntas cl voluniaria
dum aul juslos probal au*, iujuslos, eliam merito lo obslinalio. Igitur polius ex eo liberum dicitur arbi-
facil bcalos vel miseros. Is ergo lalis consensus ob ,1) trium, quod sive iu bono sive in nialo icqnc libérant
l(| facial voluiilalcm, cum nec bonus quispiam, nec
voluntalis inainissibileni libcrlalent, ct rationis quod
secuia scatper ct ubique portai indeclinabilc judi-j_ ilem malus dici debeat aut esse valent, nisi volens.
cium , non incongruum dicitur libcniin arbitrinm.i, Tali eliain ratione non incongrue diceinr ad bonum
Ipse liber sui propler voluntalcm, ipse judex sui ni se ct ad malum haberc rcqualilcr, quod uirobiquc
propler raiionem. ldeoque quia nulla vi, nulla 11c- c_ videlicet par s'ilci non in eleclione facilitas, sed in
eessitale cogilur, merito, ut diximus, apud Deiitti m volunlalc liberlas. llac sanc dignitslis divina?proe-
judicalur, ac bonum vel inaluat promerelur. Catle- rogativa ralionaletii crcaluram singttlariter condi-
riim quod sui liberum non esse agnoscitur, quo 10 lor iusiguivit, tpiod (piemadmodiiiii ipse sui juris
paclo ei bonum vclmalum impuialur. Excusai 'iiatu- 11- cral, suteque ipsius voluntalis, non necessitalis,
que ulrumque nécessitas, qua? ubi fiicrit, nulla est st quod bonus cral. Ita quoque ct sui illa quoilaminodo
libcrlas. Sic nec meritum, ac per hoc nec judicium. u. juris cxislercl, quatenus nonnisi sua volunlalc aut
Sed in talibus locis semper excipialur originale pec- c. J)I) mala lieret, aut juste daninarctiir ; aul bona nianc-
ealum, quod aliam constat haberc raiionem. ret cl merito salvarelu r ; non quod ei sufliccrepos-
3. Liberlas est triplex. Libellas a necessilale. — _ sel volunlas ad salutem, sed quod eam nullatenus
Postquam qua?pratmitlenda crant, qua?dam pncnii- à- sine sua volunlalc consequereliir. Neino quippe in-
simus, aliquid de triplici liberlatc videamus. Indc dc vilus Siilvabilur, aam quod legitur in Evangelio :
ii- Compclleintrare (Luc. xtv, 25), ilem in alio loco :
qiiofumdaiii poncions sentciilias, aliqiiuiiiiilumqui-
busdam diversas. Diversa quidem dictait, sed tamen en iSemo venil ad me, nisi Pater meus traxeril eum
quasi quamdam harmoiiiam cfiieiunt. Cum enim im (Joan. vi, 44), nibil impedil; quia profecto quaiitos-
dicatur harmonia divcrsorum sonorum in iiauiii, ,11, eunque conipellere el trahere videbauir ad salulem
, redacta eoneordia, ipsam quasi clïiccrc videntur, ir, beiiignus Pater, qui oiinies vttli salvos ficri, nullum
qui, ctsi diversa scntiani vel proférant, tamen a probal salule dignum, quem aille non probaveril vo-
iramilc veritatis recedere iicquaquam invcniunlur. ir, luntar'amt, Hoc quippe inlendil, «an terret ac per-
Liberlas igitur alia a iiccessilaie, alia a peccalo, lo, cutit, ut facial voliintarios, non ut salvet invites,
aliu a miseria. Liberlas a necessilale atque cl indif-
if- quatenus dum malani in bonum mutât voluntalcm,
fcrenier Deo iiniversreque tam bona? quant mahe .Lu transférai non aufcral libertatem, cum volunlas cui
1323 IÏARMONIA. 1526
semper ludiv'aluacômcs est liberlas, mulari non A 'caluni vero anléquàntliberumarbilrium sil restitu»
l preaii potest a concupisceiiliaet vinci : posl
possil, nisi in aliam volimlalcm.Ipsam vero voluit- liim,
laieitt ila ubiquesequitur liberumarbilrium,ut, nisi rcstilulionem
i anle confirmalionemqua? in fuiuro
illa penilusesse desinal, ipso non careai. Volunlas cril, i premipolcsl, sed non Vinci;posl confirmalio-
vero sicul in bono ita et in malo atque perdurai.: nem i nec poleril vincij nec premi. Est qui dïcal
;equcprofectoliberum arbilrium lam in malo quant iquod nemoin hoc saiculosibi libcrtatcm a peccato
in bono inlegrumpersévérai. El quomodovolunlas ipossit vindicarc; sed verum dicit, si levia aut ve-
ctiaia.positaiit miseria non dcsinil esse volnntas; itialia non excipil: Si enim dicinuts quia peccatum
sed diciturcl est miseravolunlas, sicut el béala vo- nonhnbemus,nos ipsosseducimus(I Joan. i, 8). Sed
lunlas : ila nec liberum arbitrimn desiruere,sive qui illam possevindicareasserit, liiierlalem a cri-
quantum in se est aliqaaleniis iinmiaiicrc poleril minibusintcndil. i
quatcutiqucadversitas vel nécessitas. Mancl ergo 5. Liberlasa miseria. — Sequitur de libcrlate a
volunlas liberlalis, ubi eliam sil caplivilasmentis, miseria, de qua dicit Apostolus; Et ipsa crealura
tant plena quidemin malis quant in bonis; sed in liberabitur-a servilute corrupiionis in liberiaiem
bonisordinalior -.lam intégra quoquepro suomodo gloriwfiiiorumDei (Rom.Vin,21). De bac, ut qui-
in creatura quantin suo crealoie, sedin illo polen- 13dam assenait, [nento] liberabitur; sed, ul aiuiit,
lior quod de Deo,quodipse liberum habeat arbi- semper poeiiapeccalinosin bac vila coiailalur. Sed
lrium, Anibrosiusosteiidilsic scribens ad Gralia- . est qui dicat, sanclos bomines,qui jam primilias
nuin -.Spirilusubi vull.spiral(Joan: ni-,8). Aposto- spirilusftccep'crunl-, qui cum Mariaoplimamparlent
lus qupqup dicit, quia omnia operatttr-.nniisi clegerunt,quandoque per cxccssinn contemplatio-
atque idem Spirilus, dividens singulis proul vnlt>.- nis raplos in spiritu, quantulimiciiiique de felicitatis
(l Cou xu, II). Proul.vull,inquit, id esl pro libéra?; superna?dulcedine,Iicetraro et rapiim,dégustare,
voluntalisarbilrio, non pro necessitalisobsequio; cl tune a miserialiberosesse. Qui enim jam tenent
«ce esl aliud liberumarbilrium in Deo,nisivolnntas j partoutqua?auferendanon est, "experiunturuliqnc
divina, <pucnon necessilale,sed sola bonitaleomnia i quod futuriiiiiest. Sed quod futurtini est félicitas
facit. Ejus enim nalura bonilasesl. Ad hoc autemi est. Povrofélicitaset miseriaeodem leinporesimut
quod diximus angclos non posse peccare, soientt esse non possunt.Quotiesigilur per spiritum illam
quidam opponerc hoc quod dicit Hicronymus : participant, loties islamnecscnliant nec dégustant,
» Soins Dons esl in quem peccaltimcadere nont Sed ut itiilitvidelur, taniniitniodoin hoc expertis
polcsl,caetera,cum siul liberiarbitrii, in utramque e credenduniest. Sed quidquidsil de aliis, Filius, qui
parlent suant possunt lleclerc voliintalctn. i Sedl non a necessitaie,sed a peccalo et poena peccali,
qualiter hocintelligcnduiiisit ex bis verbisIsidori i liberumliberarcvenil arbilrium, de quo dictumest
coujicerepossuntus : i Angcli mulabiles nalura,. Jttda.'is: Si filius vos liberaveril, vere liberi erilis
intmuiabilesgralia. >Undc conccdondiimesl, bonii (Joan, vu, 36), iilraiiiquebabuit, liberiaiem videli-
angelipossuntpeccareex nalura sua, id esl corum it cet a peccalocta miseria. Illam polentia cl aclii,
nalura ad hocnon répugnai; nec tamen conceden- quiapeccatumnon facit, nec inventas est dolusin
dtintest, boni angeli possunt peccare, sed poiius s ore ejus(ha. MU): islam non actu, sed polentia,
non possuntpeccare, id est gralia per quam suntt quia nemotollebat animant ejus abco, sed ipsepo-
confirmai-! ad hoc répugnai. nebat eam. Deniquc teste prophela : Oblatus est,
4. Liberlasa peccalo..— Sequitur de libcrlateaa quia ipse voluit (Isa. LUI,7), sicut cum natus ex
peccalo.Est liberlas a peccato,de qua dicitAposlo- i- ivmlierefactus sub lege, videlicel miseria?, ut eos
lus : Ubi spirilus, ibi liberlas (II Cor. m, 17). Et
't qui sub eademlege crant rcdimcrcl, cl soins liber
'. inter miscrosetpeccalores, atrtaitqucjugum a fra-
alibi : Cumserviessclispeccali,liberifuistisjustifia'.
Nuncvero libcrnlia peccalo, servi autem (acti Deo io lernis ccrvic.ibusexcutoret.Libcrtatcm, a necessi-
(Rom.vi, 18), etc. El hoc esl quod sonat Atigusti-[i- D late ipse eliam ex buittanahabuit nalura, reliquas
nus : < Homomaii utens libero arbilrio, se perdi- li- ex divina potenlia. Primant autem nobis coniulit
dil et ipsum,non esl amissaliberlas a necessilale: ; in c'ondilioncnalura?, in secunda restauramur a
sed liberlasa peccalo.Qui enimfacit peccatumser- >'- gralia, nllinia reservatnr aobis in patria. Dicatur
vusestpecenti(Joan. vin, 34). Iia?cliberlas a pec- c- igitur prima liberlas nalura?,secundagralia?,lertia
calo eorunilanlum qui doao gralia? rcformantiir, r, vila?vel glorîai. Primo quippe in libérant volunta-
non quod penilus sine peccato sint, sed quia non >n tem, ac voluntarianililiertateincondilisunuis nobi-
doniinalitrin eis peccatum,et h'atcproprieappella-a* lis creatura. Secundo, refonnamur in innocentia
lur liberlas.In malo faciendo.ut quibusdaiiiplacel,
U nova in Chrislo creatura. Terlio, sublimamur in
non proprie liberum dicitur. arbilrium, cum ralio io gloria perfectain.spirilu crcaiura.Prima ergoliher-
ibi a volunlalediscordel. Volunlasnantqticappétit lit las hahet mullum honoris, secunda pUirimnni et
quod ratio çpntradicil.Hiuc non est pnetcrmiltcii-u- virtulis, novissimacumuliimjueuiidilatis.Ex prima
dum, quodaalc peccatum,ad bonumnibil impedie- e- quippeproestamtiscoelerisanimaiiiibits,-ia secunda
bal, ad ejils contrariumnihil coercebal; sine diffi-
fi- carnem, per tordant îiiortem siibjicinius, vel cerie
cultalisobice volunlasbonum appelebat.Posl pec- c- sicul in prima stibjecilsub peiiibus nosiris oves cl
t*w VIVIANIPROEMONSTRATENSIS 1328
iioves et peeora canipi, ila quoque per sccuntlam A calum ce semper tentai.inconcussa»), Reliquas auiem
spiriiualcs beslias lnijus aeris, de quibus dicitur : Ne di dnas, si plcaarie habiiissci, niinquam a paradiso
traitas besliisanimas confitenleslibi (Psal. LXXIII,19), exsule; esset. ïlahel siquidemunaqiiatquc illarum duos
proslernil atque ac conleril sub pedibtis nosiris. lu gradus, gi siiperiorem cl inferiorem, Siipericr liber-
ullinia tandem plenius nos ipsos nobis siibmissiirus las lu eonsilii esl non posse peccare; inferior posse
per vicloriam corruplionis cl morlis, quando scili- non m peccare. lient snperiorpolcslas complacili non
cet novissima mors dcslruelur, cl nos transibimus, posse p. lurbari, inferior posse non lurbari. Itaque iitrc-
ul diclum est, in liberiaiem gloria? filiorum Dei : riorent r' ulriusque liberlalis graduai, similicum plcna
Qua libevlale Chrislus nos liberabil, cum nos tradet libcrlate
li arbilrii homo in sui coiidttione accepil, et
regntiin Deo et Palri (Gui. v, 1). d ulroquc corruil cum peccavit. Corruil antem de
de
C. Sraicfiposl morlem liberi a peccalo et miseria. possep non peccare in non posse, non peccare, ani-
Homo in hocsaiculonon est liber a peccaloet miseria. missa n ex loto eonsilii libertate. Ilcinquede posse non
— Est eliam iiidubilanlcr sçieiidum liberiaiem a lurbari n in non posse non lurbari, amtssa ex loto
peccalo et miseria perfectani perfeclis inesse uni- ccomplacili libcrlate. Sola rcinausit ad peenant li-
mabiis carne sclulis, cum Deo pariler ct Chrisloi berias b arbilrii , per quam ulique catlcras amisit.
alque ange-lissupercoelcstibus, nam sanclis anima- IIpsam lanlum amitierc non potuit. Per propriam
bus, clsi nondum corpore receperunt, dcesl quidemi «quippe voliinlatein servus factus peccali, merito
dé gloria, sed nihil prorsus inesl de miseria. Ab bac; perdidit
| liberiaiem eonsilii. Porro per peccatum fa-
autem libcrlate, scilicet a peccato, vel ab illa qua?at cuis < debilor morlis, quomodo jant reiinere viiluit
miseria. dicitur, liberum arbilrium iicquaquam no- liberiaiem I complacili? De tribus ergo liberlatibus
niinalur, sed ab ea prorsus qua? libellas a necessi- quas accepil, abulciido illa qua?dicitur arbilrii, re-
tate nunciipatur, eo scilicet quod volunlarium ne- liquis sese privavil. Jnco aillent eoabiisus est quod
sessario conlrarinm esse econverso videalur. Nam4 iillam, cum accepisset ad gloriam, convertit sibi in
i
ex illa qua?dicilur a peccalo congrucnlius forsilanil conliimeliam, juxla leslimoniumSeriplura?diccnlis:
liberum consilium; cl ilem ex illa qua?dicta esl a mi- j- Homo cum in honore essel (Psal. XLVIII,15), etc.
'
seria, liberum potius complacilunt posset dici, quantn Soli inter aniuiaiiiia dalum esl honiini posse peccare
liberum arbilrium. Arbilrium quippe judicium. Si- ob prarogalivam liberi arbilrii; dalum autem, non
cul vero judicii est disec-rnere quid liceal, sic pro-i- ut indc peccaret, sed ul glonosior apparcrel, si non
feelo eonsilii est probant quid expédiai vel non ex-- peccaret cum peccare posset. yuitl namque glorio-
pédiât. Siccomplaciii quoque experiri quid libeal il sius ci esse poieral, quant si de ipso diccrciur quod
vel non libeal. lu bac vila sola plcna et intégra tainn Seriplura perhtbet, dicens : Quis est hic et laudubi-
posl peccatum quam ante peccatum manel in hoitii- i- nuis eam? (Eccli. xxxi, 9.) Undc ita laudabilis : Feclt
ïiibus liberlas arbitra. Nam liberlas eonsilii ex parle te enim mirabilia ia vila sua (ibid.). Qua1? Quia / omit
tanlum, et in paucis spiriiualibus, qui carnem suant m transgredi, el non est iransgressus (ibid.), malum la-
cnicifixcrunl cum viliis et couciipisceiiliis, quate- e- cere el non fccil. Hune ergo honorent quandiu abs-
nus jam non regnel peccaluin iu eoruni mortali ili que peccato (fuit, servavit ; cum peccavit, amisit.
corpore. Porro al non regnet, libellas facit eonsilii,ii, Peccavit autem, quia liberum ci luit, nec aliunde
nt'lamen non desit ex inlegro, captivitas esl liberi ri profecto liberum, nisi ex libertate arbilrii, de qua
arbilrii. Cum atilom venerit quod perfecUim est, it, ulique inerat ei possibililaspeccandi. Nec fuit tamen
tune evacuabilur quod ex parte est, hoc esl cum m cttlpa datais, sed almlenlis, qui ipsam videlicet fa^
ii- ciiltatem convertit iu usum peccandi, quant accepe-
plena fueril liberlas eonsilii, nulla Jam cril caplivi-
tas arbilrii. El hoc est quod quolidie pelinnts in rat ad gloriam non peccandi. Nam, clsi Lcecavii ex
oratione, cum diciinus : Adveniat regnum titum. «. posse quod accepil, non tamen quia poiuil, sed
Regarnit hoc necduni ex tolo pervenil in nos, quoli- i- quia voluit. Nec cuiiii pratvaricanle diabolo et att-
die tamen paulatim adveniat, sensimqiic magis ac p gelis ejus, eliam alii pratvaricali sunl, non quia non
magis dilatât lerminos suos, in his duntaxat, quo- IO- poiucriinl, sed quia nolucruiil. Peccaulis ergo la-
rum per Dei adjulorium inlerior homo renovalur da de psus, non dono esl ascribendus poteslalis, sed vilit-
die in diem. Soli vero, ut jam diclum est, conleni- ni- voluntalis. Lapsus lumen ex volunlalc, non j=mi
plativi, quando iu excessu mentis peinia conlem- m- tamen ex volinilate liberum habet resnrgerc, qui
plaiionis sublevanitir, ulcuiiquc liberlale complacili
:ili eliam aine easum nullo suo conalu sine .suporappn-
ra- sila gralia in melius polerat proficere. Ncinpe da-
fruiinlur el hoc.ex parle salis ntoilica , vieeque ra-
rissima. lum fuit volunlati posse slare ne eaderel, non la-
7. Omnémliberiaiem habuil prunus homo in pa- w- mçn resurgere si eaderel. Non enim tam facile quis
radiso, sed in giadu inferiori. — Deincepsvidenduin tin valet exirc de fovea quam facile in pain labi. Ceci-
esl qualiter vel quatenus printus homo in paradisp iso dit sola volunlaie homo in foveant peccali, sed non
lotas 1res iltas quas diximus libcrtates, id est arbi-
bi- ex volunlalc sufiieit cl posse resurgere, cum jam,
ne- ctiainsi velit,non possit non peccare. Quid ergo?Pei-
tra , eonsilii, complacili, vel aliis nominibus a ne-
cessilale, a peccalo, a miserai habueril. Arbilrii ini-
ili- iil liberum arbilrium, quouiaiu non potest non pec-
que liberiaiem lam posl peccaluin quam aille pec- ec- care? Nequaquam. Sed liberum consilium perdidit.
i32g HARMO.MA. 1330
'
nihil desit jam quod libeal. TUIIGdémuni perfeela
per quod prias habuil non posse peccare, quouiodoA <
cl quotjinon valet ulique non lurbari, unie niisoro erit volunlas, cum plene fueril bona cl bene plena,
accidit quod complacili quoque liherlalein amiseril, < quod in fuiura vila exspeciauius, ubi crit verum sa-
per quant habuil et anlea posse non lurbari. Manel pere, j quantum ad jusliliâm, verum posse quantum
: Verumcl plénum addila sunl : alteruia
ergo et post peccatum liberum arbilrium, el si mise- ad gloriam.
ruui, lamen inlegrum, el quod se per se homo non ad : dislinctioncm sapienlia; carnis, qua? mors est,
sullieil exculero a peccato, sive miseria , non liberi iilemque sapienlia? inuiidi, qua? smliiiia est apud
arbilrii signal destruclioncm, sed duarum rcliqua- 1Deuui; altcrum ad diûerentiam illoruia de quibus
liiuiliberlalum privatioiicm.Neque enim ad liberum idicitur : Poientes poteniercruciabumttr (Sap. vi, (5).
arbitriuin, quantum iu se esl, perlinet, aul unquam El quoniam, ul dicluin est, homo et libellule arbi-
vel plénum posse haberc non po-
perlinuil posse Vel saperc, sed lanlum velle, née lrii verum sapere
babet necessariunt Dei virlutem cl Dei
poicnlem facitcrealuram, nccsapienicni, sed tanluiu test; igilur
volentcm.Unde apostolus : Ul non quwcimquc, ail, snpienliam Christian, qui ex eo quod sapienlia esl,
facialis (Coloss.in, 22). Velle, ul dixi.inesl nobisex verum ei sapere infundal in restauratioiieliberi cou--
libcroarbilrio non dico vellc bonum aul velle nia- silii ; el ex eo quod virlus est, plénum posse resti-
luin, sed velle lanlum; velle enim bonum prnfecius. B tuai in reparalione liberi complacili, quatenus ex
est, velle malum defecius, velle vero simpliciter ip- allero perfecte bonus peccaluin jam nescial; ex al-
sum est quod vel proficil, vel quod déficit. Porro' lero plene bealus adversi nihil sential ; sed hoc' iu
ipsum ul esset, creans gralia fecit ut proficiat, sui- fuluro exspeclamus, quando nlraque nunc ainissa
vant;gralia facil"ul delicial, ipsum se dejicil. Ip- liberlas libero arbilrio plenarie reslaurabilur : non
sum liberum arbitriuni nos facit volentcs, graliat quomodojuslo cuivis in hoc sieculo quanlumque
benivolos. Ex ipso ilobis esl velle, ex ipsa bonumt pcrfeclo, non quomodo vel ipsis primis liominibus
velle. Situplicesuempe afléctiones iiisuni nobis lan- dalum fuit eas habere in paradiso, sed sicul eam
quam ex nobis, ul velle, itmere; additamcnla ex; nunc angeli possidenl in coelo.
gralia, ut velle bonum liuiere el ainare Deunt,, 8. In tribus libertalibus continelur crealoris imago
Nec aliud profeclo est, nisi quod gralia ordinal quas3 et similitude —Pulo in his tribus libertalibus, scili-
dpnavil creatio, ul nihil aliud sint virtulcs, nisi or- cet arbilrii, eonsilii,complacili, ipsam ad quam con-
dinala?afiectiones.Affeclioautem alia ordinala, aliai diti sumuscomblons imaginent alque siniililudltioin
iuordinala ; iuordinata, ut volunlas; iiitde diclumi conliiieri; el imaginentquidem in libcrlate arbilrii;
esl ; Nescitisquid petatis (Mure, xi, 53). Onlina- in reliquis aillent duabus bipertilam quauidam con-
lam docebat qui dicebat : Poleslis bibere calicem ii " sigittiri simililudinem. iliuc est forlussis quod so-
quemego bibilurussum? (Mutlh. xx, 22.) Hoc tunee lum liberum arbitriuin sui omnino defeclura seu
quidem verbo, sed postinodum etiani cxemplo, di- diminutioncui non palitur, quod in ipso potissimiim
cens ad Palreut : Non quod egovolo,sed quod tu viss atlcrna? ct incoinmuiabilis divinitatis subslanliva
(Mutlh. xxvi, 89). Similiter limor iiiordinatus fuit,., quaidant imago impressavidealtir. Nam, etsi habiic-
quando ibi quidam trepidaverunl, nbi non fuit li-:- rit initium, nescit lanicn occasmn, nec de justilia
nior. Timoreni ordinatum docebat qui dicebat : ï'i- vel gralia capit augmeiiliim, nec de peccalo sive
mele eum qui potest animant et corpus miliere inn miseria delrimenlum. Quid atternilali similius?
yehennum(Mntlli. v, 29), Antor iiiordinatus; undee Porro in duabus aliis libertalibus, quoniam non so~
diclum esl : Dilexeruiithomincsmugis teitebrtisquant ii lum ex parle niinui, sed eliam ex tolo antilli pos-
lucem (Joan. ni, 19). Ordinatus, quem spousa po- >- sunl, accidcnlaliàquatdam magis sintilitudo sapien-
stulai iu Caulicis dicens : Ordinale in me charitu- i- lia?atque divina; polentia? imagini superducta co-
lem (Canl. n, 4). Ubi simile invenitur, simile dica- i- gnosciiur. Denique el amisimusillasper culpam, el
lur. Tarn alias quam pratdictas alfectiones aceepi- i- per graliam recuperaverimus, et quolidie alii qni-
inus in coiuliiionc nalura?, ut essemus aliqua créa- i- ,p deai plus, alii minus, aul in ipsis prolicimus, aul ab
lura. Earum vero ordinalioncai ia visilaiionc gra- i- ipsis delicituus. Possenl eliam sic antitli, ul jam
lia;, ul sinnis Dei creatura. Inde esl quod libéra :-a non valeant reeuperari. Possunt et ila possideri, ut
volnntas nos facial iioslros, mala diaboli, bona Dei.
:i. nec aiittlti valeant aliquo modo vel "minui. Hujus
Quamobrcntseuliens Apostolus quid ex natura es- s- bipertila?simililudiuissapienlia?et polentia?Dei,non
sel, quid ex gratia exspectaret, aiebal : Velleadja-n- quidem in gradu siimmo, sed qui ipsi tamen esset
cet mihi, perficerenon inve'nio(Rom.va, 18). Scie- e- proximior, homo in paradiso condilus est. Quid
bat profecto velle i>ibiinesse ex libcro arbilrio; sed
?d enimvicinius ad non possepeccare vel lui'bari, iu quo
ut ipsum velle perfecluiiihaberct, graliam sibi ne- e- utique jam sanctos angelos stare et Deum semper
eessariam esse. Adhocauleni dupiicigralia? minière re esse dubiuinnon esl, quam posse cl non peccare et
indigemus, videlicel vero sapere quod est voluiita-a- non lurbari, in quo homo profecto crealus est?Aquo
tis ad bonumconversio; et ctiam pleno posse, quod ad illo per peccatum, imo nobis in illo cl cum illo cor-
est ejusdem ia bono confiintaiio. Porro perfeela la ruentibus, rursus per graliam non quidemipsum,
conversio est ad bonum, ut nihil libeal nisi quod od sed pro ipso quemdamiaferioreiiigraduiiirecepimtis.
deceat vel liceat. Perfuela iu bono confinnatio, ui ul Neque enim hic possumus penilus esse sine peccalo
1531 VIVIANIPR/EMONSTRATENSIS 1352
seu miseria; possumus lanien gratia juvante née A illa il erat rcforinandiiinex qua erat forinatuin. Forma
peccato superari nec miseria. Divina?igilur siinililu- aulenia sapienlia est, confonualio ul facial imago in
dinis summum gradum sumtiii angcli leneiil, nosi ccorpore, quod forma facil in orbe. Porro illa allingit
infimum, Adam lenuit médium, porro datmones nul- un fine usque in finem forliler, el disponilomnia sua-
lum. Supernis nempe spiritibtis dalum est sine pec- viler t (Sap, vin, i). Altingil a fine usque ad finem,
calo et miseria perdura re; Aille aillent absqnc hisj hoc 1 esl a maximo angelo usque ad minimum ver-
quidem esse, sed non eliam pcrinancic : nobis vero> imiciilum, a maxinta creatura usque ad miiiimatii,
nec esse quidem absque bis, sed lanlum ipsis noni vel t a suninio ccclo usque ad iuferiores parles terne;
cedere. Cattcrum diabolus cl membra ejus» sicutt 'Allingit autem forliler, non quidem discursionCvel
nunquain voluiil reluelari peccato, sic uiiiiquam! loeali 1 difliisionc, sed subslaiiliali quadam ct ubique
possunt declinare poeitampeccali. Cum igilur istxi pra'scnli I fortiludinc, qua ulique universa potenlissi-
dua?liberlates, eonsilii scilicet alque complacili, perr me i movel cl ordinal et niinisirat. El hoc suaviler,
quas ralionali creatura? vera sapienlia ct poteniiaa id i est nulla dillicultale, sed placida volunlate; vel
inittisiralur, ila Deo, prout vull, dispensante, qui- 'atlingat a fine usque in fineiit, hoc,esl ab ortu créa-
busqué pro causis, locis et temporibus varienlur,•, lura? usque ad finem dcslinaluia a Creaiorej sive in
quaienus in lerris ntodice, ia coeleslibUsplcnarie,i, B "' quem urgel nalura, sive quem accélérai causa, sive
mediocriler in paradiso, apud inferos nullatenuss quem concedit gralia. Sic ergo el liberum arbitriuin
habcanitir. Liberlas vero arbilrii de ipso quoqueo suo conelur pratesse corpori, ut pra?esl sapienlia
quo condila est statu aliqualenus non mutelur, sedd orbi, et hoc forliler facial vitiis resislendo, ct sua-
aliqualiler semper, quantum in se est, a coelis, ter- viter in conscientia quiescendo, hoc est non ex tri-
ris, inferis possidelur; merito dua?illa?simililudiui, i, stilia aul ex necessilale, quod est iniliuni, non plc-
haie imagiui depuiaiur. El quidem apud inferos quod d niludo sapienlia?; sed prompta etalacri volunlate,
atraque liberlas perieril, illa?scilicet qua? ad sitni-
i- quod sacrificitim facil acceptum, quoniam hilarem
liiudiuem perlinere dicunlur, Scripturarum teslaturir datorem diligit Deùs (II Goi\ ix, 7).
aucloritas. Nain verum illic sapere, quod utique de le 9. Esl eliam sciendum quod inter divimini Spiri-
eonsilii libcrlate concipitur, omnino non esse locus s lum ct carnis appelilum lénél quéntdam niciliuin
ille manifestât, ubi legitur : Quodcunquepolest maintsis locum, id quod dicitur in botnine liberum arbilrium,
uni operare, quia nec opus, nec ratio, nec sapienlia ia id est hiimana volunlas, el lanquam iu dev'cxomon-
esl apud inferos, quo lu properas (Eccle. ix, 10). Et ll tis lalere admodiim ardui, inter ulrumqiic pendens ;
alibi : In mnlivolam animant non inlroibil snpientia ia r„ ila in appetilii infirinalur per carnem, uliiisi scdulo
{Snp. i, 4). Porro de polentia, qua?per liberiaiem m Spirilus adjtivct ejus infirinitatcm per graliam, non
complacili dalur, Evangclium sic loqiiilur : Ligule te solumnon valent justiliie, qttatesi juxta Propbelam,
iltipedes el manus, cl projicilc illum in tenebras exle-
e- sicul moules Dei (Psal. xxxv, 7), ascendendode vir-
riores (Mntih. xxv, 30). Quid nenipc înanuuni pe- e- iule in virluiein, tipprehendere culmen; sed eliam
dtimque ligalio esl, nisi omuimoda poleslatis abla- a- do vitio in viliuai, sui ipsius pondère devotiitu,
tio? Sed neque in hoc satculo inveniri eliam possel el semper ruai in prateeps, non solttni lege peccali
iet origiualilcr uicmbris iusila, verum etiam consuelu-
similitudo, sed adliuc hic foeda ct deformis jacuisset
imago, si non evangelica illa millier Incernam ae- e- dinc tcrreiiie inhabilalionis asualilcr affeclalionibus
eendoret, id est sapienlia Dei in came apparerct, ;t, inolitu. Hoc loco potest opponi de verbis Aposloli
cverrerel domum, videlicel vitiorum; drachmum iin diccnlis : Videoaliam legemrepugnuntemin membris
suam requircret quant perdiderat (Luc. xv, 8), hoc oc mois tegi mentis, et cuplivumme ducenlemin leyc
est imaginent: suam, qua? nalivo spoliala décore, c, peccali, qua: est in membris meis (Rom. vu, 25).
sub pelle peccati sordens, lanquam iu pulvere lali- ti- Hiec putari possunt cogère volunlalein, ct praa'ipere
is- liberiaiem. Al vero quaiiiiscnnqitcquis inius forisve
labiii, inveniant lergeret, el.tollcrel de rcgipne dis-
siaiililudinis, prislinamqne in speciem renovatam, m, rR lenlalionibus urgeainr, libéra semper, quantum ad
siiiiilein faceret illam in gloriam saiiclorum, imo no arbitriuin spécial, volunlas cril, quippe nibiloitiinus
sibi ipsi qiiandoque redderetper omnia conforment, m, de suo coiiseusu judicabit; quantum autem pcrtiiiet
am a<iconsilium, sive compi.icitum, carnis iiilciim coti-
cum illud Seriplura? coiiiplcrcltir : Sciïmtsquia, cum
apparuerit, similesci erimus, quoniam videbhnuseum itm cupiscenlia vita?que ntiseria reluciante, minus qni-
sicuti est (I Joan. m-, 2). Et rêvera cui polius id déni se liberam scnlil, sed prorsus non hialain,
operis congruebal quam Dei Filio, qui cum sit splcn-:n- iltanmodo ' non consentit. Simile est quod soient '
dor'el figura substantif Patris, porlans verbo uni- ni- quidam boulines conqueri cl dicere : Volo haberc
vérsa, ex utroque facile munitiis apparuil, el unde ide bonam volunlalein, sed non possum. Sed hoc ne-
reformaret déforment, et laide debileta conforlaret,et, quaquam priescribil. libertati arbitrii, ul quasi vint
dum et de splendpre figura?fiigans tenebras pecca- ca- vel neeessitalpin volunlas in bac parle paiiatiir, sed
torum, redderet sapienieni, et ex virtate Verbi con-on- plane illa libertate, qua?dicilùr a peccato, se carcro
tra tyrannidein doemonunipotentem effleeret ? Venilmit teslatur. Nam qui vull haberc bonam volunlatcir,
ergo ipsa forma, cui reformanduni erat liberum uni probal se haberc voluntalem. Non' enim vull babere
gfbitrium, quia ut prisiinam reciperet formant, .ex ex bonam, nisi per volunlalem ; quod si voliiulatem et
,V,5 HARM0N1A. 135Ï
liberiaiem, sed liberiaiem non a peccato, sed a ne- A ltriiini, dum consentit, hoc esl d'uni salvalur. Con-
ccssitate : nempe, ul non valeal cum vclil habere ssenlirc enim salvari est.
bonam, sentit quidem déesse libertalent sibi, sed 11. Quid gralia. Deus opcralur salutem per crea-
tribus modis. — Et est cotisiderailduaiquod
profecto libertatetn a peccato; quo utique dolet luras l
liberum excitai arbilrium, cum séminal cogi-
premi non perimi voliutlateni, quaivquamjam procul gratia {
dubio utcunque bonam liabel, ubi haberc vull. 'taltim; sanat, cum mutât afféclum; roboral, cum
Bonum quippe est quod vull, nec possel bonum perducitàd 1 aclum; serval, ne seitliai defeclum. Sic
velle, nisi bona volunlalc, sicul nec velle maiuiii, autem : isla cum libero arbilrio opcralur, ul tamen
nisi mala volunlale. Cum bonum volumus, bona esl illud ' in primo praiveuial, in coeleriscomitetur; ad
volunlas ; cum malum volumus, mala esl volunlas : hoc 1 ulique pneveuiens, ul jam sibi deinceps coope-
ulrobique volunlas,ulrobique libellas. Cedit nanique iretur; ila tamen quod a sola gratia coeptum est,
volunlati nécessitas. Cum aillent non valciiaisquod ]pariter ab ulroqtic pcrficiatiir, ul mistini, non sigil-
volumus, senlimus quidem ipsam qiiodainmodoli- lalim; 1 siniul, non viciïsim per singulos profeelus
bcrlatcm a peccalo esse captivauivel uiiscram.,-non opereiitur; non parlini gralia, partim liberum arbi-
(amen amissam. Si opponatur de peccato, quodI 'trium ; sed lolum singula opère individuoperagunl.
visussil Petrus liberum aniisissearbitriuin, quandoi B 'Totuiit quidem hoc, el lolum illa ; sed ut totiint in
pro timoré negavil, jam tuuc procul dubio lalis eral, illo, sic lolum ex illa. Itaque faciendum[{., falen-
quando ab illo quem lalere nihil polerat, audiril : diiin] esl, quod non liberi arbilrii, sed Dominiest
Priusquam gallus cattlel, ter me negabis(Malth. xxvi,, salus. Ipse lamcn ad condenda mérita nostra, sibi
75). Illa ulique voluntatis iufiriitilas per incussiinii dignaïur adhiberé crealurartim miiiisleria, non qui-
liinorem nola, non orta, aolunt fecit qualitcr se,, bus egeal, sed per qua? vel de quibus proficial. Ope-
qualilcr Christuin amavcril ; noliim autem noni ratur ergo illonim salulem, quorum nomiiia scripia
Chrislo, sed Pclro. Nain Chrislus sciebat et aillei sunt in libro vila?: aliquando per crealurant sine
quid esset in hotnine. Peccavit non odiendoaul sper- ipsa, aliquando per creaturam coatra ipsam, ali-
neitdo Ghrislutti; sed seipsuiti ainattdo. Volunlas 3 quando per crealurant cum ipsa. Mnlta profecto
siquidem qua; cogi non potest, nisi a seipsa; necc fiuni liomiiiibns salubria per iiiseitsibileni crealu-
mulari, ul longeante diclum-est, in aliam volun- ram, et item per irralionalem, qua? ideircodicunlur
lalein, ipsa sesc coegil. Quod si sese ipsa coegit, fieri sine ipsa, quod non queai intellcclu carens esse
compulsaet compellens, ubi amitlcre, ibi et recipere e inde conscia. Mulla quoque saluli ttlilia facil Deus
vis» est liberiaiem. Vint quippe, quam ipsa sibi in- per malos sive bomines sive angelos; sed quoniam
tulil, a se pertulit. Porro quod a se volunlas perlu-- tl^ invites, ideo conlra. ipsos. Nain, dum nocere cu-
lit, ex volunlate fiiit : quod ex volunlate fuit, jamit pleines juvant, quantum aliis valet utilis aclio,
non ex necessilale,- sed voluntariiimfuit, si autem n latitttm ipsis noect perversa iiitenlio. Porro per
voluntarium, el liberum. Quem sua denique ad ne- !- quos et euni quibus opcralur Deus, boni sunl angeli
gandum volunlas coittpulil, conipulsus est quia vo- i- vel domines, qui quod Deus vttlt, el agiint panier et
luit ; imo non conipulsusest, sed consensit ; el nonn volutit; qui enini bono quod opère contpleni, volun-
aliéna?polentia;, sed volunlati propria?, illi uliqueu laie consenlittnt, opus omnino quod per eos Deus
qua ntorlcm omnimodisevadere voluit. Negavilqui- i- cxplieai, ipsis coninninical. Creatura per quam et
dem dolcns, non lamcn nisi volons.De illis in quibus is sine qua (il aliquid, quid mcrëri polest? Quidautem
erat sana volunlas, scriplum est : Ocoidi possunt, l, illa per quant et contra quam fil, nisi iiam ? Quid
flecti auleni nequcuul. autem illa per quant et cum qua"fit, nisi graliam?
10. Liberum arbitriuin quid agat in hominei — — In prima itaque nulla, in scquo.nliniala, in ullima
Dktous quod liberum arbitriuin, nulla necessilale le bona conquirunlur merila. Sed fatenduni esl ha?c
vel adversilate sua libertate privelur. Sed lainen ;n in illis fieri, quos gralia pravenit. Deus eiiim ha?c
licet ila stabilc pcntianeat, sciendum esl quod ipsum mT n tria operatur in nobis, boniini cogitare, velle, fer-
tantutumodo salulem hominis operclur, imo Dei ei ficere. Prinaim profeclo sine nobis, secundum uo-
gralia in ipso sive per ipsum. Hic foisitan quatrel el biscum, icrlium per nos facil. Cavendumautem est, -
aliquis, quid ia homine agat liberum arbilrium. n. cum hsce inlra nos aul nobiscuai aclilari sentinuis,
Breviler respoiidemus: Salvatur. Tollé liberum ar- r- ne nobis,sed soli Deigralia? ailribuanius>Quid aliud
bilrium, non cril quod salvétur; toile graliam, non on nosira souani verba, iiisi quod Apostolus:ait -.Neque
erit unde salvelur. Opus sine duobus eflicinon po- )0. volends, neq)te currentis,-sed miserenlis esl Dei ï
lcsl; uno, a quo fil; altero, cui vel iu quo fit. Dcus (Rom. îx, IGi) Quod sane non idoo dicit, quasi quis
auclor salulis est, liberum arhiLriumlaiitunt capax,' velle aut currerc possil ia vanuiii; sed quod isqui
nec dare illam nisi Deus, nec capere potest nisi libe- vull aut currit, non ia se, sed in eo-a quo açeepit pt
velle et currere, debeat gloriari : Quia, p lu homo,
rum arbilrium.- Quod ergo a solo Deo et soli dalur lur
quid habes quod non accepisti? (I Cor. iv, 7.) Crca-
libero arbilrio, lamabsque conseitsunon potest esse5^e ris, sanaris, salvaris. Quid horuiillibi ex"le,o honio?
accipientis quam absquegralia dantis, cl ila gralia;
ll* quid horutii lion impossibile libero arbilrio?..nec
onerunii salulem cooperai'i dicitur liberum arbi- bi- creare qui non eras, nec justificarc peccator, nec
J355 EP1ST0LA G. ABBATIS 133C
morluus teipsum poleras suscitare. Igilur si rccle A, nciu noslrum rénovari de die in dicui. In his nempe
sapias, iriplicem confileberis operalionent, non qui- tribus iiilerior renovalio consistit, rccliludine sci-
dem liberi arbilrii, sed divina; gralia?, in ipso sive licet inlcnlionis, puritale aflcclionis, recordatioue
de ipso. Prima pst crealio, secunda reformalio, terlia bona? operalionis, per quant sibi beitc conscia me-
consuniuialio. Primo tiainquc, in Chrislo creali in moria eiiilescil. Quia vero ccrlum esl ha?c in nobis
liberiaiem voluntalis. Secundo, reformamur per fieri divino Spiritu, Dei sunt militera. Sed quia cum
Christum in Spiriliim liberlalis, deitidc cum Chrislo nostra? voluntalis consensu, nostra sunl mérita, a
confirmaiidi in slalum atternitatis. Siquid.emquod Deo autem volnntas cl mcrilum. Non esl enim du-
nouerai, in illocrcarioportuil qui cral, per formant bium quin a Deo et velle ct perficcre pro bona vo-
reformari deformem, nicmbra non perfici, nisi vel lunlate. Alioquin si rccle appeiletur, ea qua?nostra
cum capile, quod lune complebitiir, cum omncs oc- dicimus mérita, spei sunl quatdam seininaria, cbari-
curremus in virum pcrfcclum, iu îiiensiiram atlatis latis inccnliva, occulta? pradeslinatioiiis indicia,
plcniludinis Cbrisli, quando apparente Chrislo vila fulura?felicilatis pra?sagia, via regni, non causa re-
nostra, apparebimus el nos cum ipso in gloria. Cum gnandi. Nec in bac re longa dispiilalione indigenius,
autem coiisiinimatiofieri habeat de nobis, sive eliam cum bumana coiisunimalio sil polius inchoatio no-
in nobis, non autem a nobis ; creatio vero fit cl sine j3 minauda, cl Patilus dicat : Si exoperibus, jam non
nobis : sola, qua? nobiscum quodauimodo fil per ex gralia (Rom. xi, 6).
conseiisiimvo!unlariuni,ininierila repulabitur nobis Explicit Iraclalus de libcro,arbilrio el gralia, qui
reformalio. Ipsa sunt jejunia nostra, vigilix, conli- si placet, inde HAUMOMA dicalur, quia in ipso diver-
nentia, opéra misericordia?, catteraque viriuttiai soruin sonorumin uiiumredacla eoneordiacolligatur.
exerciiia, per qua? ulique constat iuteriorem homi- Amen.
AïXNODOMINIMCX.XX
EPISTOLA G. ABBATIS
AD
Argitil Massiliensesfratres quod morluitm exlumutaverint, qiteriturque quod débitant sibi non impen-
dont revcrenlitim,
A. suo pratcordiali amico Massiliensi priori el CJ nullatenus vos deserens coiilcinpsi, imo semper
omni sanclo convcntui,peccalorG. (i),recta sapere, corde et aniino vobiscum sunt. Ycruiii cogente :te-
inielligcre et opère complere. ccssitalis arliculo, corpore tantum non longe secessi
Scripsilmihi lua dulcisfralernilas sesincero mentis a vobis, ct negolio vobis noto locum pratbere volens,
affeclu parvilatis niea? dilectiouiquondam inhoesisse, quod corpore pratseiis faccre ncquirem. Conquesla
qiiodqne verum esse fateor, muUimodas pietati tua? est lua dileclio quod non traiismisi libi spéciales
gralias refero, adjiciens me libi ejusdem cbarilatis liileras : quod non luit, charissimo frater, eharitatis
sponiancam reddidisse vicissiludinem,quod reali ar- oblivio, sed rei fainiliaiis assidua occiipalio, cl pra?-
gutnento facileprobari potest, quod-nutiquamvolun- eipue quod laboriostim est niihi scribere, cum vis;is
lati tua? contrarius esse volui ; imo forsitan contra oculorum nieorum aliquantulum ex atgriludine capi-
quorumdam persuasiones le semper ad meliora in- tis obtcnebreltir. Propterea quod querimonia? lua?,
forinare alque provehct'e sludui. Qtiod vero scri- cbarissiiiic fraler, ralionabililer responderc cura-
psisli me te et alios charissimos fratres nostros vi, nec, si placet, verbis meis tua? betiignilalis
quasi despectissintos servos dimisisse, salva pace aines aecointiiodarc non renuas, sed sicut pro le
lua dico quod hoc titodeslius die! posset, quoniam el pro aliis conqiiesius es, ita pro le et pro aliis,
(1) Is est liaud dubium Gaussclmus abbas, qui perfeciionis ad Sanctam Balniani se reelusit, con-
uiiico duntaxat anno praifuisse dicitur iu brevi chro- leulplalionis exercitiis vacalurus, quod miior bac-
nico Massiliensiapud-Labbeuitt,quique si atint studio tenus a scriploribus prxtcrmissuni.
1357 AD A. i'RIOREMS. VICTORIS S358
ut iiuivcrsaiilcr respondcas, justa ratio poposeil. A ctoruin c corpora tiimulari probibeal, quia . "»
Quatre igilur a te, charissime fraler, quo peccato vir v clarissimus ac vera; obedicutia?amalor, quoi!
ineriii contra sanctorinii décréta poinificiim, ct vere v praiccpluiiiest, nullatenus facere negligit, sed
conlra omiieia ecclcsiaslic.ini instiiuiioncm, tant . aad obedienlia?cumuluai adjicil phirima derisoria ac
eru.lcli a veslra patcrnitale fcriri senienlia, ut ad conlunieliosa
c verba. Quid enim, charissime fraler,
oiniiipolentis Dei coul<uiptuiii el bcaia? Virginis isla i mihi iiiniiunt, nisi ul dicant cum propbeta:
Maria;,deindcad noslrum dcdecus,corpus cujusdam. Filios i enutriviet exalluvi,ipsi autan spreverutitme?
iniscri paralytici dcfuiicli iu coamelcriohujus spe- El I alibi : Isli labiis me honoraiit, cor auiem corum
hmca?a vobissepeliriprohibetur, el posl sepulturaia 1longe esl a me. El in Evangelio: Ecce quomodo
nnilto sudore fahricalain? Quis vestrum, si alicui amabant i eum. Sed ha?c ad prasens omitienda ceu-
injuria?hic impiitariposset, infra capitulum vestrum fseo, quod ad reseranda cordis mei arcana leinpus
vel extra nie appcllavil? vel cujus audicutiam vel mcuiiiiioudum
i advcnil, lempus auiem veslruin ad
judicium, sive cl regularem correctiouem subler- me i floccipendendum,ad me viiuperandtim,semper
fugere tdiitavi? Quis vestrum potest me nolare, nt iesl paraliiiii.Verumtanien,nisi veslra sanctitascirca
poslquam ad banc veni spcluncam,cupiditatis vilioi' me i caule egeril, ego sanclitatis veslra? servus, qui-
vinclus alitpiidexigerenivel accipercm a defunclis?R !
B bacteiius conlcmpliislacui, la?sus silui, quandoque
(jiioigilur commisselanla inullari memi coutume- sicul i parturiens loquar, proindequefraleruitatis tuât
lia, ut sepullura vactia hiatii suo ridiculumtraits- laudabilisdulcedoin
! proximoB. Victorisfeslo jubet
cuatibus pratbeat? Cerle, charissime fraler, aul vosi me venire ad se; non recuso venire, si quis houcsle
quorum pratccplo, ul sanctissimtis fraler noster me deducere voluerit, paratus ex loto corde pura-
domiinisGuidolestatur, iieiuineniveslruui excipiens,, que mentisdevoiione ad bonorcmDei el B. Virginis
bue factunt esl manifeste utihi canonicaniauclo- Maria?cl pratfaligloriosimarlyris, ueenonel sancla?
rilatem, cujus fulli pratsidio ha?c fieri pnccepislis, , inatris nostra? Massiliensismilitaient, remoto om-
aul ego,aiilequantsopiatnr lam eoiilumcliosainju- nino lolius amariludinis zelo, corroborarc cl con-
ria, connu mctropolitano circuinstaiilibussuflïaga- firmarc quod mclior pars, pratetintcSpirilus sancli
neis episcopis, sanclorum auclorilate canoiiumpro- gralia, clegeril, secundumB. Patris nostri Benedicii
babo vos crdiais veslri incurrisse periculitmadji- pratccpltinict auimarum iioslrarum desiderabileni
ciendo lune... supersedeo. Pnelerea die inibi,, salutem.Si vero, quod absil ! aliqui sinislra?partis
charissime fraler, quis vestrum poslquam in bace conlra B. Benedicii îiormani, sive conlra consilium
speluncapauperrinie iuclusus suai, excepto\V. Ri- doinuorum et fratrum noslrorum Dominuintimeii-
icrrensi, proprio compellentc negolio, spontaucie e C l'min, pravilalcs suas foverc ciipieiilcsaliquid reli-
visilationisgralia... sivelatlificarcsua prcscnlia vo- >- gioni adversiiinagere volueriiil, scilo quod ego qua-
luit? Nescislu, charissimefraler, quod niïper nulla a liscuuquc peccàlor monachus quondam a vobis
ratione, taillis precibus polui a vestra patcrnitale e calholice eleclns, el adliuc a iiemino depositus,
impeirare ut traiisniitterelur mibi Berengarius sa- i- nulli Iradam pasloralis oflleii virgant, imo fortissi-
crisla cilissime reversurus? Brève colloquitimvalde le mus prielialor ascendant ex adverse, opponeusnie
necessariumfuerat. El ne ic niuruiii pro domo Israël, el slâbo in pratlio in die
a vestra bealiludine
mibi cbarilatis janua claudcrelur, scit vestra san- i- Domini, damans cum Lcgislatore : Si quis Domini
ciilas quod ntillo modo a vobis peccalis meis exi- i- est, jungnlur mihi.Postremo quod lauditbilisamici-
genlibus impeirare meriii, ut in tam sanclo B. Joan- t- lia tua, sicul quondamfidelis mibi fuit et jiicuiida,
nis feslo miltcrclur mibi aliquis ex fratribus ad con-
ii- et liumiliier obediens, ita in codent se semper p.nr-
celebrandian Lantue solemnitalis olficiuni: sed vix ix scveraluram assciit, débitas libi grales porsolvo,et
transmissa est mibi cappa curta, velus cl disritpta, a, si in aliquo libi iiccessariusl'item,nccessiludinitua?
sub maxinia coiiimiiialionc ul in craslinumsolcm- u- iiliroiieiimme olfero. Dcniqite reddens vicem une
niialis rcporlarelur, cl quod aliquaniula, falsa lu- t- dileclioni, licct libi specialiter scripserim Hueras,
men reverenlia (distante, per vos ipsos me adliuc te' lamcn si in conspeetu omnium fralruin eas légère
ex loto deboncslarc crubescilis. Elegislis ex vobis ûs volucrilis, satis utihi placet, hoc lantuiniiiodotua?
qui mibi frcquenlesinfeieitdoconliimelias,desiderio ïo discrelioni coinmilleiis,ul simpliciter intelligas et
veslro satisfaciat, domiium videlicet Guidonem il,, inlelligendo prudenler discernas quorum respcclu
vinini illuslrissimum,litincqiicvirlulum flore déco-o- superius scripia querinionia a me sit promiilgala,
ou et sicul ia prima fronte episiola?ila et in fine omncs
ra tuni, cujus vila gloriosaet admirabilis religio non
soluin nos peccalores circumslanics, vcrn.m etiam un domnosnostros et charissimosfralres per le iternnt
omne Massilicnsemonasleriuni illustral. Ipsi a ve- •c- salvari optaittus. Vale, valeant el ipsi, et ut pro me
slra laudabili priidenlia, ut proprio perhibtt orc, •e, servo luo oinnipotcntem Dominuinexorare dignen-
injunclumest, ul irrilando me ad iram saltem defiin-
in- tur, flexis genibus liumiliierimplôrp.
ANNODOMINIMGXXX
DOMNIZO
PRESBYTERET MONACHUSCANUSINUS
NOTITIA HISTORICA
Domuizo, aliis Donizo, vel Doauizo, presbyler èl monachus Canusinus, ordinis S. Benedicii, scripsil
libris duobus carminé bexamctro et magnai» parlent leonino Vilam Maihildis comilissa?, ccleberrim:».
principis Italia?,qua?anno Cbrisli 1115 obiil. Edita est prinium a Sebastiano Tegnagelio in vclcrum mo-
îuanenioruiii sylloge, iugolsladii1612, in-4»; deindeemcndalior ex codice Roniano iu G. G. Leihnilii Scri-
ptorihus Brunsvicensibus, loin. I, pag. 629; denique ex codicibusPadolironetisicl Regiensi castigatior, el
versibus multis locuplelior, cum laudati Leibailii et clarissimi Muralorii notis in tomo quinto Tbesauii
MediolanensisScriplorum Italia?pag. 335. Plerisquc eorum qua? scribit Domuizo, ipsum inlerfuisse, cl
papa?partibus contra iinperatorem Henricum IV impensius favere jam notatum Vossio, pag. 775. Nemo
auleni adliuc prpiulil quod memorat Sandius, scriptum Domnizonissolula oralionc, in quo AëTheobaldi,
episcopi Areliai, caslitale aliisque virtutibus, et nonnulla eadem, qua? in vila Maihildis melio condila
legunlur.
[Domnizonishistoriam soluta oratione conscriptam exLucensi Francisci Maria? Florentin! codice prior
eviilgavitLeibnilius, lum ex illo MuratoriusRer. Kal. tomi V, pag. 589 ; ibi vero occurrunl ea omnia de
virtutibus elcastiinonia Tbcobaldi episcopiAretini, qua? Sandius hic apud Fabricium adnolavii. Ha?cesl
igilur liisloria Domnizonis soluta oratione conscripla non quidem ipso Domnizoné, sed alio quopiam
aiictore. Quare non est cur Fabricius dicat a iicntinc mcmorari opus illud Domnizonis soluta oratione ;
non éniin commeinoraïuinesl, ut a Domnizonéconfeclutn, sed ex Demnizone petitum perquam notissi-
iiium esl. MANSI."!
DOMNIZONIS
ANNODOMINIMCXXX
ABBAUDUS ABBAS
NOTITIA
Biblioth. med. et in[. lai., I, 1)
(FABIIIC.
Abbaudus abbas circa annum 1130, De fraclione corporis'Cbrisli, contra Pelrum Ahaelardum brevct.t
tractatum edidit. Non aliunde nolus.
1541 ABBACDlABU.TRACT. DE FRACTIONECORP. CHRIST. 1342
TRACTATUS
M02UTUM.
Doiitinus Jésus Ghrisltis </tt« nocle iradebatur, -\ erat : nunc non posse, quia jam est immorlale.
accepilpanent, ben'edixit,(régit, dédit discipiiiissuis, Quid est ergo quod Paulus apostolus ait : Panis
dicens: Accipiteet comedite.Hoc esl corpus meuni quemfràngimus, nonne commuaicatiocorporis Do-
quodpro vobis tradelur. Credo ilaque quod paném mini est? Sed movet forte quent,-quodnon dixit,
quent accepit, benedicendo corpus suuia fecit. Corpusquod fràngimus, sed panis quent (rungimus.
Ideoquecorpus suuin fregitèt de eodein corpore suo Attende quid in alio locodicit : Probet auleni se-
jam béuediclo el fraclo discipiiiis dixit : Hoc est ipsumhomo, et sic de pane illo. edttt, et de calice
corpusmeunï.Nec minus firmiler credo (régit,quant bibal; ubi -ilaque'nemo Chrisiiantis duhilat eum
benedixit, quant dedil discipu/is,quam denique hoc de corpore cl sanguine diccre Cliristi.-Lucas enim
esl corpus. Sed fortasse quis dicit tune vcre po- in Aclibusaposlolorum, Erant, inquil,-persévérantes
tuisso frangi corpus Domini,quia adliuc morlale in doctrinaaposlolorumet communicalione punis fra-
1343 ABBAUDIABBATIS 1344
ttionis. laleiide, olisccro. Certc idem panis benedi- A neat ne in coelo, el frangalur in terra? Hic maxime ap-
cilur, sumitut', distribuilur. El tamen Apostolus parut pa quod superius dixi, ideo Aposloluni cl evange-
«ualiiil dicere, Punis quem fràngimus, quant, panis listam lis verbuin fraclionis prateipue postasse, ul hoc
quem bencdicinius, sive quem sumimiis, sive quem sua su auclorilate firmareiur, unde facilius cor liiima-
dislribuiatus. Deindc cum idem panis quolidie Deo îium m dubiiaret. Valde enim sibi ipsi adversavidelur
in salulem lolius mtindi offeralur, cur non saltcm as asscrlio, cum dé uno codeniqiic corpore prxdicatur,
panein quem ofTcriaius, polius quant paneni quent quod qi inlegrum manealel frangatur. Sed bas angtt-
fràngimus dixit, cum ulique coiiveiiicnlissimc dici slias si non patilur buaiana inopia : divina? autem
poliieril 1 El evangelisla atque cur non polius panenti polentia?
pc mêlas pratfigcrc non valet luimana infirtui-
bencilictioiiis , sive pancm commitiiicalioiiis, seui las, la etsi conetur lemerilas. Qua?enim impossibilia
panein disliibuiionis , aul ccrlc panein oblationis,, sunt si apud hommes, possibilia sunl apud Deum.
quam panein fraclionis posait? Nempe ubi id polius; A Alioquin nunquid hoc solum de Cbrisli corpore
uposlolicus scrnio alque evangelicus sua auclorilate? asscrilurai huntana?ralioni conlrarium, et juxta le-
roboraret, unde citius dubilari posse constarei : gein gi buinanorum corporum impossibile? Nonne de
démuni forlasse quod cl magis cougrucbal myslerio) codem ci corpore asserilur, quod per naiivitalis suie
hujusiuodi proiiuiniatio. P
R nniyslerium ad laimanos oculos clausp utero Virginis
Namqiic ipsa Dei sapienlia, qua? hoc corpus, undee exivil,e ct ad discipulosejus per resurreclioneiii clau-
agimus, aiiiiiiatum sibi in unitale persona? assuiii- sis s jainiis inlroivii; seque ipsum el palpabile et ta-
psil, cum iu scipsa inlcgcrrima maiical, nobis ta- n
men incorrupiibile deinonslravii? Ecce tria, ul hoc
meii frangilur, cum exponilur : nosque illi spiritua-- jam j: non sil solum, sed quartum eoruni quie ratio
liler conimunicando, veraciter vivinnis Deo. Quo o non n colitprehendil; fides lamcn divina? polentia?
contra dp defeclu doclorum per Jeremiam plangi- i- conccdil.
c Al alii quidem unusquisque quid senliat,
lur.: Purvuli pelierunl pancm, et non erat qui fran- vioeatur v : mibi autem piuai et bonum esl senlire,
gercl eis. Sed aliud est, cum de verilate cujiislibcl ;l <: quia illud corpus, quod magna, illa et niinis incoin-
rei seciniduin proprielaleni facli quoerilur; aliud,I, prehensibilis
j subliniitas Deilatis suuin proprium
cum facli ejusdem mystica ratio allegorice disculi-i- esse c voluit, încttabili qiiadant ac singulari alipte
Uir. Verbi gralia legitur in Evangeito, quod Dominus is divina
< polentia non solum mortalia, sed eliam im-
posl resurreclionetn clausis jaunis ad discipulos in- t- mortalia
i ac coeleslia corpora longissinic excellai,
gressus sil. Primo secundum proprielaleni facli ti Gatlerum
( de illo corpore secundum legem aliorum
qnatritur, quomodo verum corpus fuit, quod ad di- „ icorpornin rationari velle, vivement cum morluis
i- r,
scijntlos clausis foribus inlrodiixit : deindc ntyslica
?a iquatrerc est. Desinal ergo homo, qui proprii eorpo-
ratio ejusdcin facli stibsequitur, scilicet nisi quod id ris i iiifirmilalcs in.vesligarc alque enumenirc non
coiiclustis fueril horlus, frustra spoiisasponsum exo-a- sufficil,
i de Dei corpore alla sapere; discal bu-
rabit : Ventât ditectus in horluni suum. Et.ulapcr- r- inilibus consentirc. Mcmineril quod quidam sapjens
tius alque conipcndiosius dicalur ; nisi conlra iniindidi cum de eo loqueielur, dixit : El in pluribtts operi-
a- bus ejus non fueris curiosus.
cupidilates fores cordistui clausa? ftierint, spiritua—
lis gralia le illuslrare non poleril. Verum in hoc oç Verumlamen ponamus aliquem concessisse, quod
loco ubi de proprietate agimus, spiritualein raiio- o- vere non frangaïur corpus Cbrisli ul videamus qui
is- fruclus inde nascalur. Die ergo mihi, obsecro te,
nem itilertitisciiimus : quia sapicnliam Dei, quie dis-
ponit omnia suaviter, congrue corporalia facla :la unde polero scire quod verum loquatur evangelisla,
secundum spirittialiutn ralioncni ordiuare accipimus, is, cum dicit: Hoc est corpus meunt, si fel'ellilquando
Psalmisla quoque atlestanle : Omnia in sapienlia n'd dixit, (régit ? Identidein si nienliiur Apostolusdicens,
(ecisti. Igitur, secundum fidem Evangclii,qaod dixit, il, Pam's quem (rangimus, undecredam ei quod verum
benedixit el (régit; Apostoli quoque qui dieil, Panislus dicat, quando sequilur, communicatio corporis
quem fràngimus; Luca? eliam evangelisla; qui dieil, D Chrisli est? Ilaque qui vere frangi corpus Chtisli
:il, [)
;di non concedit, tolam fidem tauli sacramenli, quan-
/'(tais fraclionis : contestante nihilominusspiriliiali
ratione faillis, corde credo, orc confileor ad salu- lu- lum in se est, fregit. Sed absit, utevangelica atque
lem, quia veraciter corpus Cliristi manibus fran- m- apostolica falsa credantur ! absit ul impossibile
gilur sacerdotis. credatur apud Deum omne verbum !
Hic mihi forte insullalur àb illis qui tiovérunt ml Dicat aliquis non omaia divina? polentia? ascri-
Christum a dexlris Pairis sedere non ulique dimi- ni- benda ; rationis acie multa invesligauda. Ego cum
dinmaut debilcm, sed totiim integrum. Quasi vero ?ro Apostolo nunc cognosco ex parte, cxspecians, ul
Apostolus cum diceret, pnneinqnem (rangimus, com- m- çum in Galilatam venero, ibi eum videam facie ad
muiiicatio corporis Dominiest, oblitus fueril de quo|uo faciem. Si quis tamen huntile pusilli consilium non
loties memoraverit, quod sedel ad dexierain Pa- l'a- aspernalur, hoc tlivint corporis mysteriuin millate-
liis; oblitus fueril de quo cuin lanta conslantia ttia nus ratione disculial, sedcvangelica?aucloritati sine
dixit, quod resun/etis « morluis jam non moriltir, m-, dubilalione credat. Abscondit ha?c a sapienlibus
mors illi ultra non dominnbitur. Quomodo ergo de Dominuset prudentibus, cl rcvclavil ca parvulis.
imo eodemque corpore qua?rilur,quod integrum ma- na- Averte, inquit, oculos Utosame; ipsi me avolare
15JS TRACTATUS DE FRACTIONECORPORISCHRISTI. 1546
i V ergo ne forte simililcr dici possit, quod nobis
fcceruni. Putaverainct ego quondamparvulus,iiulloA Vide
unquaiitinlellecluex quanlulacunqiicparte aliingii fi frangilur, Deoinlegrum manerc. Qui enim de cor-
posse, qualitcr panis lerrcnus in corpus Cliristii poribus p servorumSuoruinlocutus est, dicens : Ca-
verlerctiir : lanlum auleniex divinapolentia ftrtnis- pilli p capitis veslri omîtesnumerali sunt ; et capillut
sime crcdendum, el nullatenus rimandum decrcve- de d capile veslro non peribil; cum secundum nos
ram. Poslca vero Deus meus illuiuiiiavil tenebrass penc p omncs capillipéricrini, mirum sil apud eum
incas ul vidèrent,liceiper spéculumel iu atnigmale, , aaliqua proprii corporis parlicula quamlibcl minuta
quod, anlcqiiam Vidissom,firniissime credidcram. possil p périre : cum tamen idem corpus in militas
Ailenini prophela : Nisicredidcr'uis,non inlelligeiis. parles p frangendodividalur, cl a mollis comedaiiir.
lia et de hoc quod modohabemiisiu manibus, nonii Ei 1 ergo corpus suum semper inlegrum est, cujus
videoquomodounum idcniquecorpus el frangalur,', provideniia r nulla ejus parlicula perire potest. Et
el inlegrum mancal : sed tamen cerlissime credo, i. apud
Î nos quidemlocalis divisio fraclionis compro-
Poiens esl enimDeusfacereomniasuperabuiulanlius is batio
1 esl, quia mcmbruinquod a se invieem disjuu-
quam pelimus aul inlclligimtis: ut quodnon video, ), cluiu
t el localiler divisuui videmus, fraclian esse
el credo, quandoque videam et gaudeam. Beati ti teuemus.
1 Porro apud Deum, sicul veraciler dictuut
enim qui non vidcrunl el credidcriiul. Verumtamen, »-i secundum Icmpiismilleamiisicul dics unus, cl
i, "est,
ne cui ad incrcdulilatcm prolicial tain molesta el ;l anus
i dies sicul milleanni : ila atque veraciler dici
violenta contrarielatiini disscnsio,cumunum idem- i- potest,
] secuialutn locum mille, sive quoi vis aut
que corpusfrangi et integrum maiierc astrualiir, <
r, certe omnia loca, apud Deum,quasi unus locus. Ei
putctquenil taie in Scriptnris possereperiri : alleu- i- iquippe, qui semper ubique lotus pratsensesl, localis
dal quid in EvangelioLttca; seriptuiiisil. JVo»est, t, abcentia nil absentarc, localis longinquilas nil lon-
inquit 3esus, montai puella, sed dormit. Et inox ix ginqiiarc, localis divisio nil potest dividerc. vjuod
evangelisla: Et deridebunl, inquit, eum, scientes es ergo apud nosfraclum est, quia localiler divisum
attia morlua esl. Ecce qualis coutrariclas. Si enim m est, apud Deum inlegrum manet, cui omnia loca
seeiindumJesuin niortua non cral, quomodo eani ni unus locus est. Quod cumeliam de aliis rébus cor-
marinantesse sciebanl? Nain si mortuain, cum non ni poralibusdici possit, qtianlo inagis de illo corpore,
osseï, pulabani, aliud est profecto pttlare, aliud nd quod pcrsonalilcr illi substanlia? conjunclum est,
Bctre. Quodsi pro cerlo iciiebant mortuain esse se qua?semper ubique lola pnesens est! quod ob id
qua?vivcbal, orrare hoc cral, nonscire: ac per hoc oc solum, el cum frangilurintegrummanercnon usque-
aut niortua erat, et contraria Verilali. Veritas lo- o- quaque improbabililcr possil asseri, quia miio et
cula est, dicens : Non esl titorfiia .•aul Veritasve- e- iueffabilimodo unumcum illa substanlia factom est,
rum dixit, el evangelislafaisant,scienles, inquieus, is, ct unum cum illa eliam in ipso tempore fraclionis
quia mortua est. Sed nciilcr hoiuin rccipilur. El sua?manet, qua?nullant ullo modofractioncut reci-
certe majorem conlrarietalembabet, aliqiicm mor- a- piens, semperinlcgcrrima manet; qui est ipsa sent-
lutini esse et non esse, quant frangi quid et iule— ie- per iufracta cl indivisa deilas.
griint manerc. Mullo enim facilius est fraclum an Potest cl ob aliud. Apud nos quippe incntbrum
rcinlcgrare, quam mortiiiim suscitarc. Hocenim int quod fraclum cl a corpore suo divisum esl, inor-
hominis aliquolies, illud ycro semper solius Dei >ei luutii esse constat. Illiusvero corporis eliam fracti
est. qiuclibelparlicula non modoviva, sed eliam vila
Recurritur ergo ad alitait Ëvaugetii locum, ubi ibi esl, si quis fidcliler accipil. Quod ergo vimel pltts-
Dominusde morluis loquens. Non est, inquit, Deus eus quam vint integri obtinet, eliam cum frangilur, in-
morluorum, sed vivorum. Omîtesenim vivant ci. tegrtnnjure dici potesi. Ha?clamcnnon iladixcrim,
Nota quod non dixit absolu'.evivunl, sed vivant ei, ci, ul per nie lanlum iiiyslcriumrcvclatum, tanla quic-
scilicetnon negansbominibiisesse eos mortiios, sed stio soluta videalur : hoc lantutn cffeceriin,ne ipsa
Deo.^îieriiitas cuini cui, qua? futura sunl, facla cta pj fraclionis el inlegritalis assertio omnino absurda
sunt; cui etiant omuiuia reniât coiisummaliojam ant judicclur. Dicalur hinc melius a mclioribus, ct do-
nota est, cum sibi libct, non secundum eam iusla- ;la- clins a doctioribus.Ulinain audiremab aliquo ccr-
hililatcnide rébus loquiiur, quant nunc de iiaturalirali lissimamtanti mysterii declaralioiicm!
suainulabiliiatepatiualur : sed, secanduiacitai sta-ita- Sapcriussaae fractioncutDominicicorporis evan-
lum, quem de immulabililaleCréaloris sui in xlcr- icr- gelica atque aposlolica auclorilate defendimus; te-
niaii muluabunlur.Bene ergo de morluis, si làm'cn non stimoniumociilorumnostrorum intérim omisimus.
posl resurrcclionem in atlermnn cum Deo vieturis iris Rêvera entai cerlius est icsiimoniuin evangcljca
dicitur : Omîtesvivunl ei, quia ille immonalitalis atis veillas quam visio oculorum nostrorum. Façilius
status incommulabililereos niaiiet : morsvero,qua? pue quippe concedimusut oculi nostri fallantur, quant
eos nulle lemporaliler lenet, aliquando non esse esse ulEvangeliiim menlialur. Veninitamenipse D.omi-
liahct. Et pucilam,quam non morli dimillere, sed nus noster Jésus Chrisius, quando bealus Thomas
vila?reddere disponcbal, non immerito morluani tain de ejus rcsurrectioiiedubiiavil, non tam prophclicis
iiegaiqui semel el similiomnia récit, qua? nec se- teslimonlisquant propriorumoculorum ei satisfecit,
nicl nec siintil fieri temporis ratione periiiittimtnr.
tur. Non igitur penilus mibi videlur coiUemnenduui
.1317 BRUNONTSARGENTIN. EPISC. EPIST. AD GEIUIOUUMPROPOS. NOTITIA n.',8
oculorum nostrorum tcstiinonium. Urgendus est A clicis aul certe pucris lalia permisi, pratscrlim cum
igilur qui negal corpus Domini frangi, ulrum illud, quivis facile videat albcdincm seu rotunditalem ab
quod in allari .sacramus el fràngimus, crcdat esse ipso corpore, quod vel album vel rolundum esl,
corpus Cbrisli. Si concesserit, fraclioni corporis separari non posse, ila ut ab ipso non fraclo ha?c
Cbrisli non contradicil. Sinegaverit, judicet quis- per se singiilarilcr non frangantur. El rêvera quid
quc fidélis, si ille fidelisjudicandus sil : videat ipse opus c.uique fideli ia fuiesua hac circuilione verbo-
cui crederc velil, qui nec auclorilali evangclica?, runi? Pure cl simpliciter profitcalur, quisque qui-
nec propriis oçulis crédit. Nos vero cum discipiiiis dem crcdat, ulrum vere corpus Cbrisli manibus
cogiioscamus Dominuin in fraclionc panis sacerrtoiiim frangalur neene. Rogo sane ne quis me
Cogilaveram et illis aliqua responderc, qui dictait pratsutiiplioiiîsjudicet, quod de ianla re tanlilltts
ipsum corpus non frangi, sed in alhedinc ejus cl ro- scribcrepra?suiiipscrim; qui, cum non reclccredero
lundiialc aliquid faclilari ; sed reeogitans ineplum créditas sum, non polui fidem ivteam qualicunquo
esse in Evangclio Cbrisli de alhedineet rottinditate sermuiiculo non defendere.
dispitiarc, amaliiris lalia auribits diniovens, dialc-
ANNODOMINI•..-MCXX'X .
BRUNO :
[.'y----------^
ARGENTINENSIS EPISCOPUS.
NOTITIA
. Bruno aalca pratposilus Ilaiinogicnsis, quo nomine B liai. Jan. subscripsi! apud Argcnlinam privilegio
viui vendilionem insliluil an. 1104, ex canomeo quod imperator Heuricus S. Blasii monasterio cou-
deindc Babenbergcnsis Ecclcsia?, cleclus fuit in cessit. Anno scq. 1126 Bruno cl Ebcrhardns, qui
episcopum Argciilinenscm an. 1123, loco Cunouis Briinoni successit, de episcopalu Argenloralcnsi
depositi, ex archivo caiionicorum 'Ilonaugicnsiuni. conlendcbanl, ex charta de ltaidatione el dcdicalione
Subsçripsil an. 1125 charta? Henrici V impcraloris, monaslerii S. Joannis prope Tabernas dioecesisAr-
forlassc pro Luxovio, subscriptus enim legitur B. geiitoraleasis, niaiiriaii Bruno, inccrluni qua ra-
episcopus Argeniineiisis charta? ejusdem impcraloris tione, dcposilus fuit, clin ejus locum substituais ab
pro Luxovio, vKal. Julii, anno 1123, ind. xui, ubi iinpcralore Lolbario Eberbardus.'
legetalum 1125, indict. ni. Sane hoc anno, v, vel vi
- -i ' .. i ;
BRUNONIS EPISTOLA
AD GERHOHUMPR^EPOSITUM.
(B. P. Bernardus PEZ, Thesaur. Anecd. nov., lom. I, part. u,pag. 221.)
Domino G. pra-posito, viro religioso cl erudilo, (Z veslra, agonem et crudilioncni adverli, el quod ré-
11.peccator, ederc de niuiina abscondito. gion Aiislri de rege Salomone dixit, de vobis vera-
Inter pressuras graves et varios itimullus mundi citer el fiducialilcr pronuntiandiint judicavi. Videli-
labeiitis et suos dilcctorcs sectim volvcnlis, quantum cet, quod minor est fanta qua; de vestris laiidibus
licuit, scripia veslra aspexi ; zelunt vestrum, sludia loipiitur, quam thésaurus sapienlia? qui propius
1349 FIUDERICICOLONIENSIS ARCI11EP1SCOPI EPISTOLA ET DIPLOMATA. 43H0
rccedeuli et allius fodicnti manifeslatar. Joannes t exoploscriplorumveslrorum mihi graliam, pariler
Baplista Agiairn Dei seconduni aliquid scicbnt cl ct veslram pratsenliam dulcissimainexhilreri: ul,
demonslrabal; ct secundumaliquid nesciebalquod qua?clausa sunl, vel quatslionemafferre vidcnlur,
per colunibam desccndctilemcl maticntein super niulua collalioneet arnica colloculione,quasi quî-
cum eogailurus cral. Ulique mihi laie aliquid circa busdamclavibusaperiantur. Iiicoluinitalemveslram
vos accidit, quia vos cognoscebam,sed nec talent, et omniumvobiscumid Chrislo degenlium, tneitio-
nec lolum. Scriplis igilur vestris, quamvis raptim rcm nostri omntpolensDeuslongo liiealur aivo.
cl in superficiegustatis, mulio el ardenli desiderio
AÏSTSO
DOMINIMCXXXI
FRIDERICI
COLONIENSIS ARCHIEPISCOPI
EPISTOLA ET DIPLOMATA
(5) Hic corrigemlus Bruslhemins, qui inter perfi- subscripsere cum Williherlo Colonicnsi episcopi no-
dos faulores Alexandri Ilcnriciim arcbidiaconuin vcmdccim. Ilonnii noinina quia uec a Labbeo ct
numéral el Repponem sive Slepponem. Hujus loco Cossartio in Conciliis gencralibus, nec a Sirmundo,
legendam forle Èmiiionem, qui ibidem inter Frede- Serrario et aliis reperla sunl, ex ipso decrelo ia
rieianos collocatur. Annalibiis Padcrboriiensibus edilo hic producintus.
(4) Rodulpliuiii S. Trudonis et Heribrandtaii Fulco Uhemensis,Willibertns .Agrippinciisis, Thiad-
S. Laureniii Leodiensis. inarus Salzburgensis, Redbodo Trevireitsis, joannes
(5) Mouasteritanordinis S. Benediciiduabus boris Rotbomagensis arebiepiscopus, Hildegrhnus Halbcr-
ab urbe Aquisgrauo distans, futidatuni a Benediclo sta.liensis episcopus, Adalcarius llamaburgensts ar-
abbale Aiiiauensi, Ludovici Pii imperatoris cOu- ebiepiscopus, Am. Virlzburgensis, Liavardus Vcr-
fessore, in quo S. Coraelii papa? caput asservari cellensis, RoJbcrlus Melcnsis, Adalhelmus Wuriiia-
credilur. censis, Godcibaneus Spirensis, Wicberlus Hildine-
(ti) Moguntina nationali anni 888, qua scilicet sbeimensis, Dcth. Yirdiineusis, DodiloCameracciisis,
cautuin est : Ne ecclesia:unliquituscousiiluta),deci- lloiioralus Belvaccnsis , ilerdilo Noviomageusis,
mis aut aliis possessionibuspriveniur, el novisoraloriis Balthrainnus Siratzbtirgeiisis, YValdoFrisingcnsis,-
allribunnïur. Ea in synodo conlirmata Cnrbcicnsiiiiii Thiadiilphiis Curacensis episcopi.
et Hérivordensium privilégia solemni decrelo, cui
1353 EP1ST0L/E ET DIPLOMATA. lôfii
nias quas ,ti episcopatu Coloniensiantc tcinpora A nostri ne pnedecessons donna Annonisstfpcdiela ec-
ppssedii,pracipue quas Laçhcm doininicalisuo vel ci clcsia, et localionemejusdemdecimalionisusurpas-
in Rhcnovel in aliis dominiçalis mansis lenuisse sel se sibi viUicoruminjusla violenlia, localionemei
dignoscilur, de quibus injustam el insolitamcon- re resignavimus, et ne amplius ca privclur, débita
tradiclloiiciaadversum se moveri querebatur. Cui auclorilatean confirmavimus.Sedcl dccimaindevinea
auctoriialisnostra?decreloul amplior fuieset rêve- Thielbach,
T! quam pratdecessornoster domntisSige-
rallia exhibealur, el ipsorumquibus tradilur defen- witins w in dotentecclesia?Grafchapsensi in die con*
sioni magis astipulelur, tant sigilli nostri impies- sccralionis
se ejus conlulerat, ab ipsa ecclesia per
sione,..quantbanni nostri trcnicndaaniatadversione, villicosde
vi Bacharach alienaUlmresliluimus, et ut
irrefragabilo robur addidimus.Sancimus eliam et vinea vi seu decimalio perpétua libertate fratribus
decernimusin.virlutc el in nomine'Palris, el Filii, çotiscrvciur,
çc pari auclorilate stabilivimus.Et ut
cl Spirilussancli, ul ex auclorilatebcatissimiPelrii ba?c bi prascripla sine omni inquiciuditiepossideat
aposloloruin principis, ul pratsens tcslamcnlum i pratscripla.Grafchaphensis
pi ecclesia, seu ct illa qua?
omnibussatculis immulabilcel incotivnlsumpernia- coniulit ci cidem satpius rccolenda?memoria?domni
ncal, violalorcsejus analhemaliset attenta?maledi- " AnnonisA numifieCiHia, Bi Petro Collatapotcstale, et
clionisdislriclionc, nisi resipucrint, fericnlcs, con-. B banni
u nostri confirmavimusauclorilate»Conserva-
servatoribus vero cl defensoribus ejus perpétua? j "toribus qua? nec oculus vidit, nec aurîs audivit
remiineralionisspein certain promillciilcs. Admit, polliccnlcsgaudia,
P cl injuslis calumnîaloribusseu
esl hoc el in celcbricuria cf.coiivctituGoflaiia?con- invasoribtis
' comminantes geheniia?supplicia, ubi
lirniaiiim,anno singularis nativitatismillesimocen- vermiseoruni
v non nioritur, ct ignis non exstingui-
lesinio vigesinio, indiclione scplinia, imperante a lur. l' Et ul ha?c noslra?Iraditionis confirmatîoad
Heiurico quinto Romanoriaii imperatore Auguslo,, postcronim f iranseat iiiconvulsanoliliam, pratsen-
présidente sedi aposlolica?domino Calislo, annoo lis t privilegii aslipuhuioncet sigilli noslri impres-
nostricpiscopatusnoiio decimo,CorbciensisEcclesiic• sionc s corroboraiims, subscribenles eliam jura et
cuiTiimauriganlclirckcnbe.rloreverendissimoabbalc c possessionesquas
ï pia?memoria?donnaisAnno con-
féliciter. I eidemecclcsia?,quas Ridentconfirmanius ea-
iulit
111. l
dem quant pr.x'fati siimtis auclorilaie. Hatc autem
DiplomaFriderici Coloniensisarchiepiscopipro mo- ,_ 'nostra coiilifiiiatioColoiiiieeslacta prascritibus ct
natterio Groffschalensi. '•
asscnsuin prathcnlibusmollis B. Pelri fidelibuset
(Ex aittograplio honcslis personis, quorum nomina in hujus conflr-
pi-*
>. ' malioiiis
In nomine sancla?et individua?Trinilalis. .FaiDE-, ' icsliinoniuni adnolari digiiiiiii ditximust
meus, divina favenle elentenliasancuc Coloniensis '
•1S Praiposili Henricusde (7) DomoS. Pétri, Ekkeber-
Ecclesiicarebiepiscopus. lus decanus ejusdem loci, Godcfiidusde S. Scvc-
SacrarumScripturarumcomnioncniurauelorilaict e rino, Henricus de SS. Aposlolis,Theodcricus de
et proeticçcssoruinnoslrorum hujus sancla? sedis is S. Maria in Gradibùs; Abhales (8) Gerhardus de
Coloniensis archiepiscopontmcrudimiir exemplis, s S. Paiitalcone, Albanus dé S. Murliiio, Ruperltis
loca saiiclorumcl coenobiafratrum manu cbarila- a. Tuitiensis cl Cuno Sigcbcrgensis. Liberi Hcrmaii-
i1?. nus ejusdent ecclesia? advocalus,. el filius ejus
tis visilarc, ul pio pra?decesspruniîioslrprunt l'un-
damctito aliquid superatdificanlcs,apud summum m. Gerhardus,et Thielniarus, GerharduscornesJtilia-
paslorcin pramiii ipsorum itivciiianuir consoiles. s> censis, Engclberlus de Kent. Minislcriales saiiclf
Roc studio-ccoiiobiuniGraffcaph.a domno Annonc ,e Pptri HeriniitnnusSancti Pelri advocalus,Alnitirus,
felicis inemoria?archiepiscopofiindatuntvisitantes,,s Henricusde Aldcnlorphel multi alii.
quaidam de nosiris posscssionibiisad usas fralruin ni Hicc autem sunt possessionesGrafcliafensi(pe-
pratdicla?ecclesia?conlulimus,speranles cum ipso so nobio,collata?a mtinifico:ftuidalore suo.domno
ejusdem loci ftiitdatorc porlioncmin terra viven- n, OD Annone,ecclesiicvYorumbach,etc.
liuni oblinerc...Unde eum infra icrminuni curia? iM IV.
aoslra? Badelich quidam Jalon nomme, allodium na
stinniabbati Wichhcrlopratdicli coenobiivendidis- js„ Epislola Friderici — archiepiscopiColoniemisad Me-
sel, nos idem allodiumS. Alexandre(G*)conlirma- . diolanenses. Hortattir ad resistendumEcclesia;
iidmicis.
viiitns, adjicicnlesecclcsia?quidquid ex jure noslro
.ro
pi'oediçtusJelcn habuil in cômmunioneomnium (Ex ms, S. Germania Pratis.)
titauiiui, quibus sub noslra polcstatcdegenlcs lui-
ut- Gonsulibus, capilaueis, omni niilitia?,universo-
lient perfrui. Pratlerea cum 1res libras el dimidiuiti
aii que Mc.'iolaacusi populo, FUWEIUCCS Dei gratia
decimalionisSosalii oblinercl ex donovcncrabilis ilis ColoniensisEcclesiichumilis niiuister,virili'leragere
:
(G*)Idest monaslcrioGraffchatensi,quod in ho- cm,qui adtiiinislralioiiisGorardiabbalis S.Panla-
norentS. Alexandriconditumest. leouis.iniliunt consigaat anno 1138.Nam cum'Fri-
(7) ld est de ecclesia catbcdraliS. Pclro dicala, dericus arebiepiscopus,hujus diploinatis conditor»
qua?haclenusdoiitusGalliccle Dômevocalur. .» obicrit anno, 1131, pra?verlciidumest neccssar.io
(8) Iliuc emendabis Biicelinuiiiin Gcrmannisa- iniliumabbalialisdignitatis Gerardi.
PAÏKOL.CLXV1. ki
1535 FRIDERICI COLONIENSISARCHIEP. EPISTOLiE ET DIPLOMATA. 13SG
et confortai! m Domino el in polcnlia virlultsA\ A veslram pratmonentes, pia solliciludlne monenius,
ejus. c
oblestamur ct pratcipiinus ex debilo sanclse obedien.
j Magnus Doniiuiis cl laudabilis n'unis in bac Dei lia?, l ne recipialis regia; intrusion»
qua? condccoralur gloriosa libertate, ideoque in tviolentia, sub nomine (icsignali episcopi ad vos
exsullaiioue universa? terra?' fundalur, dum quibus- véinenlem t : quia temeraria invasione sedém nostram,
libet injuslis poleslatibus prôslerrii dedignatur; lïatc (quantum in ipso fuil,privavitarchiepiscopali honore,
ilaque gloriosa cum per iiniversuni orbem de le tvosque contempsit, quibus imponi voluit sine cano-
sint dicta, civitas Dei inclyta, conserva liberiaiem, hica i eleclione, non verilus proevenire Simoniaca
ul parilcr rctineas nominis hujus dignilalcm, quia :ambilione inducias elec.lionis veslra? denontinata
quandiu poleslàlibus ecclesia? inimicis resislere ni- die < proeordinatas, quas ct vestra Ecclesia expetiit,
leris, vera? liberlalis auciore Ghristo Dominé adju- el < sedis nostra? auetoritas concessii. Igitur in
lore perfrueris. Firmet ergo veslram conslaïuiam, pronïptu i hahentes ulcisci omnem inobedieiiiiam, in
carissintij pratdicanda atquilas ct a patribus vestris iipsum et lit omncs ipsius sequaces, vel eidem com-
usque ad nos deducta nontinis dignitas, Insuper miinicanles paravimus anatltemalis sentcnliam a
moslra omriiuniquehonoriim applaudens unariimitas. qua liberari desideramus fraternitalis vcslr;c
Quiçuiique enim sutnus Lolliariiig'iïe, Saxonite, B obedienliam
Tlniiingia?, imo lolius Gallia? principes ad dilcelio- VI.
néia veslram sumus unauimes quia : sicut in uno Frederici Coloniensis archiepiscopi litlera: formatai.
-regni corpore sociamur, ila in eadem justilia, ea-
dem legum libertate, una vobiscum vivere parafi; (Spicil. III, 474.)
semper inveniemur. Porro si attxilio vel consilio Revcreiidissiino (9) ciiltuque almiflua? religiônis
noslro eguerilis, qualiler id velilis fieri, discrelionisi siticcrissii.no BRONONI sancta? Trcverensis arclii-
veslra? otdinct prudenlia, ad quod exscqucndtnni episcopo, FREDERICUS reverenda? Coloniensis Eccle-
proniptissima invenielur noslra diligcnlia. Ergo> sia? ac plebis ipsius humilis famulus in CIIRISTO
quidquid vobis in commune placucril, nobis deside- paslorum principe, mansuram cum gaudio prospe-
ranius rcsciibi, non quidem vobis difïidenles, sed1 ritatis ct pcrpctitilatis gloriant.
in. responsis vestris. jocundari volentes, ut quod| Décréta saiiclorum trcccntoruin oclo deeem Pa-
çorporali hoc temporc fieri nequil pioescnlia, saltentx Inim Nica?a?conslilutorani sahibcirima servantes,
iuo benelicio nobis exhibeat epislola, enjus est of-- Deo dignam piamque patertiitatem veslram canoi
ficiuin absentes quasi pratsenles cflicere, et inlerr nice aggredintiir, et sub nomine formata? epislola?
^
amiços tam dulcia quant sécréta colloquia ntiserre.:. reverenlcr vestrant sanctilateni adiiniis, vobis vide-
Yalétc. Catleras civitates qua? vobiscum sunl, cou- licet inlimando quia pratsenti euitlam diacono noslro
lorlate in Domino. nomine BALMINO bas dimissorias dedinms Hueras,
' V. quem in veslra dioecesi canonice educalum, de or-
dine clcricatus ad diaconattts proveximus gradum,
-EpiMola Frederici Coloniensis archiepiscopi ad Eccle-
i. siitm Leodiensem.— Mandai ne inlritsum per Si- ut bis canonicis munitus apicibus cum nostra liccn-
- montant iiominalione rcg'ta in sede Leodiensi reci- tia ei iu veslra parochia sub defensione ac rcgimiiie
piant. veslra? ebara? dileclionis degere liceai, ct ut eum s!
(Ex ms. S. Tntdoriis.) inoriim probitas ct doctrina? dignitas suppetil, ad
LE.,Déi: gralia sancta? Coloniensis Ecclesia?lninii- i- presbyteralus- ordincm promovealis fideliter annui-
lis miitistcr, Leodiensis Ecclesia? archidiaconis,;, mus, illumqtie ia siint sancla? malris Ecclesia?ca-
prsrposilis, decanis, scholasticis, cantoribiis, ont- i- nonice foven<luniad rcgemlum vobis committimus.
iiibusque çatholicis, a proposiio sanclo nullius ne- 3- Hanc ergo epislolam Gratcis litleris hinc inde nni-
cessitatis occasione dcclinarc. nire decrevimus, el annulo nostra? Ecclcsia? bullarc
Ex attloriiatc cvangelica» necesse est ut vcnianl ut JJ
j censuimus. Christtis paslorum Princeps fralernii!'.-
scandala, ul dum revèlatur filius penlilionis, niani- ;i- tent vestram ad ciistodiam sui gregis diu cotiser-
fcsli fiant el probali, quotquot pratordinali sunt ai in vare dignelur ineolumcn. i XL vin i. [DCCC BCC.C,
sortent superna? relributionis. Unde fraternitatem m ccc"].
(9) Reverendissimo. In bac epislola non repe- Eranl autem., primo duplex nota, ca qua? ah anliquis
riuiitur îiumeri in -l'aie appoai solili, iuscilia haud ennacos dicitur, Signalque iiumeruui nongeiitcsi-
dubie scriploiis. Elenim duplex esl ordô niimero- iniatt; liait li liera? T, n, et S, seu C, sic enim auti-
ruin in formulis antiqiiis lillerarum ejiiscémodi, ut quilus pingebaiur. Altameii ex regulis formatani m
palet iii exeniplis, lonio II Concil. Gai. a Sirmuudo ha? subseribi debuerant littera?:*, p, A, o; îiimiruai
relatis. Priuais cxprimil litlcras verbi AMHSGratce *, pro prima Huera sciïbentis Frederici ; P, pro
scripli- Secundus ordo, suinmani numerorum tant secunda Briaionis cui scribilur; A, pro lertia acci-
commuuium quam propriorum cujusqùe epislola? pientis Baldiiini ; o, pro quarla civilatis Coloniensis
formal;e : tiierque ordo in epislola Friderici viliains de qua scribilur. El si qtiinla esset adbibenda, erat
apparet,,iiii et quitique elemenla Gra?ca, postremo- E, pro quinta civilatis Treverensis, ad.qaam scri-
erdiné ili apographo subjècla, qua? hic pra; forma bilur, Quibus onmibus addenda cral indielio.
ntur lypograpliicitruiii défocjti réddere nequinnis.
ANKODOMINIHCXVI
RICHARDUS
ABBASPRATELLÉNSIS
PROLOGUS RICHARDI
IN LEVITICUM
AD ANSELMUMCANTUARIENSEM ARCHIEPISCOPUM.
(Circa an. 1100.)
Ampliss. Collect.,I, 575, ex tus. Vedastino Atrebatensi.)
(MARTENE,
Incipit prologus in libro Levilici éditas « quodamA tuariensis Ecclesia?archiepiscopo, hostiam vivant,
Dominicoecrucis servo. sanctam, ralionabileinofferre sutnmoponlifici.
"nus exace.olisdouaisfiliorumIsraëlANSELMO Can- Quoniamquidem in le diversadoua sancli SpiriV
1359 RICHARD!ABBATISPRATELLEINSISEP1TAPHIUM. 1360
lus non iliiioigovigero, ainanlissinie et inter nient- A 'chipratsiilcin, cl in niultitudinein persoiiarum reli-
bra Cbrisli pliirimiim vcnerandc, lum quia positiis giosaruni, quas nniniis graliic divina?filiis superna;
inter solliciludines rcrttm ccclesiasticarum, non Jérusalem pneesse voluit. lllorunt namque prateeplis
solum quolidia'nis,verum eliam furlivis horis no- parui. Stylo curreiUs alque coinmenlalorio lolum
cliuin opérant sapienlia? pcrscriilanda? .yigilanter' _.opus in dcccin et. sepleiii libris consunimavi. Tcs-
inipendis; lum eliam quia qua? semis in lege Do- tinionia vero Scriplurarum quibus ca qua? dictando
mini, lucttlenlo sermonc, stippcdilanic quidem fa- scribcbain, cingere fréquenter procuraveratn, more
ciaalia, polis es prol'erre. Item, quia turbant intpe- quidem meo, proul simplex turba fidelium flagita-
rilot'imt alque discolarum mirabililer nturo lua?pa- bat, lanquam verba libri exponcre sludui. Ilaque
tientia?compescis, et corum imporlunis assultibus> dextrant eominittens dextra? Excelsi, qui suscitai de
iuimobilis permanes. Quia ergo la nlam prasrogaii- terra inopem, cl de slcrcore élevât paupercm, quod
vani vii'liiUtminsiiam libi considero, explanalioneini ipse mihi subminislravit, totunt quidem diuiinum
in libriim Levilici cxpericnlia? lua?conimitlcre de-- laborciu prona meule suscipiens,poscentibus libens
evevi. Ne id quidem volo, ul aliquis arbilrclur me? porrcxil. Novcrinl truliitatorcs alienorum operum,
in tuis laudibus efferendis declitmasse, et luum ca- quia Dominus per infirma vasa suis filiis pleraqtte
pat plco pecçàloris. oblinisse :. quo le lulorem ac; B " bona noiinunqiiani ministrarc solcat, maxime cum
defensorcm aiearuin incpliarum, uli quibusdam yi- quispiam pauper ct amalor sapienlia?floribus illius
detur, cilius quant alio lucro asciscerent; quod sii incubât, et pectore gemebundo,• crebris quoque
v'erbis mois non crcduiit, vel operibus credant. Porro) suspiriis, ilem rivulo lacryntariim inlcrdum subsc-
si verus es amalor sapienlia?divina;, nescies parceres. qucnle aures ejusdem puisai. Quis, qtiatso, morta-
cuiquani quent comperis dilaceralorcm illius esse : lium adeo tenax volaticarum rcrum posset tolerarc
qua?quidam rcs lanto mihi fil odib'ilis',quanlo ma- imporUinilalem cujuslibet indigenlis, ct anlc por-
gis deludo dcleclabilcs amplcxus ejusdem experiri. lam illius alimoniam crebro clamore poslulantis
Catterumvehemcnlcr rêverons os loqucnliumliiiqua,, biennio seu Iricnuio, quin vel micas a nicnsa deci-
qui polius dispendia vila?doriiiitatidoeerlalim unus- dentes Iransmitlerct. Profileor me jacuisse anlc
ijttisque aatplccliialur, quant circa mysteria sacra- portant suntniic sapienlia?viginli et quinque annos
riiiii Seriplura runi explatianda compendium gralis-s- noetc ac die, quibus poteram desideriis iniplorans,
sinii laboris prosequi uiolianlur, quoesovos, domine c ul me sitienlem iu cellam viiiariain întroiuillcret,-
mi, itl islud opus animo vigilanli Iranscurralis, cl;t cl vino incomparabilis latlitia?nicam inopiam rclc-
lolmn quod- sanum intellcctiiin oiTendit, cullro ca-i- _„ varet. Et quoniam frcquenler, sicut Veritas prote-
'
n statur, dicens : Pnlsaie ct aperielur vobis, mihi quo^
tholica?lîdei ainpiilclis, cl sic ubi minus fueril quam
deccl, proul vobis plactierit, q'uatso ilerum ut sup- i- que siiuiitoslitan divina cleincntia pulsanli rescra-
plcatis, lit postmodunt sibilus quorunidant reprima- t- vit, cl pro mco affcclu plurima propinavil.qua? aliis
tur, ct dens lividus alque corrosorius relundaliir, elH proplnarc procuravi. Omnis qui iiidigct sapiçjilia,
vestra auclorilate, diligenli quoque examine, liber ;r postulet a Deo cl dabitur illi. Certe nonnunquani
islb çoniniendalus, auribus pliirimorunt lulius di- i- videran paupercm catteris in poslulando slipem cor-
vulgciur.Quod si quando quilibel me pratstimploreai n poris nçccssariam paulisper importuniorcm, cl ideo
et opus vires ittgenii mei iranscendens aggredien- i- persiepe vi clatnoris continue id quod desiderabat
tem a?siimaveril, unum quidem prorsus abiiegans is oblinuissc, ct idipsum quod extorscrat collcgis suis
•o torpescenlibus dislribuisse. Hune ilaque ritum ;imi-
«liitto,allerunt vero mihi inesse profiteur. Quia vero
Vitiunipratsiiniplionis me incidisse quamplurcs.au- i- lando perbibeor esse importunus Dominomco Jesu
tmnatil, dum tcxliim Levilici conalns sian expla- II- Chrislo, qui si non' dat mihi, eo quod amicits cjas
u- sim, surget laitien propter improbitalem, et dabit
nare, et stylo scatenli prplixuin opus assignare; tau-
dcin faliscal virosa lingua, ct polius tcla super in-n- mibi panes qiiolquot habco necessarios.
cudciii livoris fabricala rciorqiical in qucmdani ar-r-
EPITlPH ÏM Bï€HARDI
SANCTUS STEPHANUS
ABBASCISTERCIENS1S
III
NOTITIA IILSTORICA
CAPUTPR1MUM. A ii
incomnioda,nalura?obsequia, el qua?homincnitra-
Ortus, Vila monaslica: percgrinalio. Accessitsad hebant h erga proximos opéra pietiilis ulriusquc
Molismumel G islercium: ejus prioratus. i;
tabula?, decanlando Psalterio lempus el locus fuit,,
c
1. Pratcipuiauctorcs Cistercicnsisordinis fuerunt codemclerico allernis respondcrile,fideli socio et,
S. Robeilus, B.Albericus,et jam indicatusS. Slepha- promptop ad omnebonum. i.lia Exordiunt magnum
C
mis, quem Romani Marlyrologii tabula?hoc die Cisiercienselib. i, c. 27, sac'culoduodecimoa mo-
mémorandumproponiint.Vilam S. Roberti abbalis nacho n Claravallcnsiscripluni : ex quo asseril idem
Molismensis,ct fundaloris habili ordinis Cislcr- îManriquead an. 1100, cap. 1, a. 5, i.S. Slephani
ciensis, dedimusdie 29 hujus mensis Aprilis (1), hisloriam I sunnite illustrai!. > Al n. S, cap. 2, ia
ubi lalius primordia ordinis lolius examiiiamus : 'Introduclione,ista addil :
alquo allcgamusvaria de S. Slcphano, hic non 3. i Post visilalaRoma?loca sacra, crcdidcrini ct
nisi obiter atlingenda, ad qua?, ne ntoles opcris perfeelioris
1 adhucvila?ab Stephano Hardingo con-
accrcscal, bcnevolumLcctorem remillimus. Vilam < ccptuni votuai, Iicius ulerque Gallias repcdabal;
B. Alberici, sed ex tFasciculo saiiclorum ordinis cum < eccc pcrv'nimLingonciisctcrriloriuni, el in eo
Cistercicnsis a Chrysoslomo Ilpnriquez collecto, Molisntus 1 récenli faniaadmonachosdiverleiidiocca^
dedimus213Januarii. Habcbalillamlib. i, distinct. 2, " sio i fuit. Sciisil Sleplianusse deberi nova? fahrica?-,:
eique subjunxitdistinct. 3 VilamS. Slephani,quant novo t coenobio,sive quodveriusdicamfuturoordini :
curiosusLcctoribidemrepericl. Nos ex variis, cl et < BoberloAlbericoqucdeeral lerlius, triplic'tillifù^-
polissimumex iibro ulroque Exordii Cistercicnsis, niculo i icxendo, nimpciidoiuiiiquiim,tothoiiiinescu?-
pnecipua scligimus. 1
leslibusvinculis ligature. Non lamcn defuilfervciili
2. De origine S. Slephani AngélusManrique, ini lune spiritui.subvalidiorcpiclatisspecie,acrislcnla-
sua introduclionead Annales Çistercienscscap. 2,, lio:vetussocietassolveiidadirimcndaque,tu!iipriiiiuiii
num. 4, ila loquilur : < Slcphanus,cognomculoHar- clericoab ipsoilissentiento,nec aCquiesccnteremanc-
diitgus,génère nobilis, italionc Aitglus, professionc ; re apud Molisinum.Parentesolimfralresqucdiniissi
fuit mouachus; quod viia? genus ab adolesccnlia i relictaîqtieopes,gloriaitnindispreta, obleclamentaet
scclabalur, ad Shirburncnse monasierium indulo> delicia?superata m'unisnegolii facesseruntviro Dei',
babilti. Ex'Anglia studiorum causa primuni Sco- quant tiniusprobi ac probalianticijaclura imniitiehs,
tiani, indc in Galliam Parisios transfrclavcral. Ibii vel tôt sanctorumconviclucompensanda.Sed vicit
profanislillcris libalis, sacras penilus haus.it disci- tandemanimumhatrcnlcmocculta vis, qua; Stepba-
plinas; labore assiduus, ingéniaprofundus,médita-- Q fj num Gislcrciopratparabal. AuxitMolisinensemcoh-
lione pracipuus : cl in quo(ul Malmcsburiensis s venlum recens hospos, latlantibus angelis, tabes-
lib. iv De regibusAngloruntverbis ular) t scienlia a cenlibusdoemonibus,Roberto Albericoquc, abbale
lillerarumcumreligioncquadrabat: serntone coatis, ;, et priore, (icoeleris fratribus suis oequegauaentt-
facic jiicutidus, animo semper in Dominolatlus. Hiss bus. »'
solidioribusjadis fundamenlis,post aliquot annos s 4. DeformalitpostmoduniSlolismusprie abmtdan-
:- lia, nec corrigibilis,a S. Roberto dcscrilar, cura
liminibusvisitandisvenc-
IJomitiiiproficiscitiir.sacris
raiidisque, clerico. studiorum sibi socio adjuncto. ). B. Âlherico relicla : sed hic, vcttieract carecrem
Mirtaa in juveue, quantvis rcligioso: qtiominus s perpessus, cumS. Stephano in crcniilm,«ii Ualcus
inlegrumPsalteriuat singulisdiebitsdévolus decan- i- iiomen erat,.scccssil. Verumad Molisituanoinnes
larel, nulits occupatioaibusdislraclioiiibusve,nullis
is revocali iiiultarefonnarùnliquia tanicnnotipossdii
nogoiiis poiuit inipcdiri : inter. ipsa eliam viaruni
m omnia, ttovuia.cocnobiiiiit çonslrucie incdilaniur,:et
SANCTI STEPHANI
ABBATISCISTEROENSISIII
Fraler STEPHANUS, Novi monasterii abbas, el D libro ïtivcnïmus, scrïpsimus. Qua digesta, non mo-
pratscnlibusel fuluris servis Deisalulem. d'tccde dissonantiahisloriarutn turbali stinius, quia
liane hisioriam scribcrcdisponentcs, inter pluri- hoc plena docet ralio, ul quod ab uno interprète,
mos libros quos de dîversis ecclesiis congregavimus videlicetheato Hieronymo,quent, catleris interpre-
ut veraciorem sequeremur, in qucmdam 1ère ab tibus omissis, nosiratesjamjamque susceperant, de
omnibusntullum dissonanlcm inipegintus. Et quia unoHebraica?verilatis fonte Iraaslalum est, uniitii
ilbim pleniorem catleris inveiiimus,fidemci accom- debeat sonare. Sunl tamen quidam "VetcrisTcsta-
modantes,liane hisioriam, secundumquod in eodem mciiti libri, qui non de Hcbraico, sed de Clialdaico
«575 S. STEPHANI ABBATISCISTERC. III 137G
sermône ab eodem noslro interprète sunl translati ; A quibus lurbabamur, minime rcpcrerinil. Quapropter
quia sic eos apud Judatos invenit, sicut ipscmcl iii llebraicu; alque Chaldaica?veriiali, cl niullis libris
prologo super Danicle scribil, nosque illos sicut Latinis, qui illa non habebant, sed per oiniita
catteros libros secundiint ejus translaliénem suscc- duabus illis linguis coiicordahaiil, crcdcules, omni:!
pimus. Unde nos ntullum dé discordia noslrorum illa superfl.uaprorsus abrasiinus, yciuli ia inulti-
libroruiii, quos ab uno interprète suscepinms, ad- hujus libri locis apparel, et prabeipueiu libris Re-
mirantes, Judatos quosdani in sua Seriplura peritos gum, ubi major pars erroris invcniebalur. Nunc
adivinuis, ac diligcnlissiinelingua Romana inquisi- vero oiunés qui hoc volumen sunl Iccturi rogamus,
vimus de omnibus illis Scriplurarum locis, in quibus quatenus nullo modo pratdiciàs parles^vel versus
illa?partes et versus, quos in praulicto noslro exem- supcrfliioshuic operi ampliusadjunganl. Salis enim
plari invenicbamiis, cl jam iu hoc opère noslro in- lucet in quibus locis erant, quia rasnra pergarcieni
sercbauius, qupsquc in aliis niullis hisloriis Latinis eadem loca non celat. Iiilerdicimus eliam auclori-
non invciiichamus.Qui suos libros plurcscoram no- late Dei cl noslra? congregationis, ne quis bunc 11-
bis revolventes, el in locis illis ubi eos rogabamus, bruni,magno laborepra?paralum,iiiboiiesle traclarc,
llébrâicam, sive Chaldaicam scripturam Romanis vel ungula sua per scriplurani vel margincm cjits
verbis nobis exponentes, parles vel versus, pro' B.aliquid notaie praîsumal (2).
(2) Infra legitur : Scribatur indexai beali Mallhaîi evangelisla;ubi
Ex aclis capiliiligeneratis
' ord. Cisterc.anni 119G. Diviseriinlsibi veslimentamea.
Ad pelitioncm Domini quondam Lugdunensis deest,
archiepiscopi, qua petit emciidari leclionem evan- Haie censura invenilur in codice Bibliorum apud
gclicam de Passione Doinini, qua? juxta Manhattan ' Cisierciensc monasierium, cujus abbas sccutidus
ia Ramis Palmarum legitur, injungilur abbali de Stephanus pratdictuni codicem exarari curavit, ul
Firniilale, ulia Cluniacensi et Lugdunensi ecclesia testatur ha?c clausula : Anno 1109 ab incarnaiione
quid indc senliant, diligenter lnqUiral,el in sequenti Dominiliber isle finem sumpsit scribendi,gnbernanle
Ciipitulo studeat iiiniliarc. StephanoII abbale coenobiumCislerciense.
Anno1200.
Si in amissionc tanli boni atqtiatcs nos rcddidil C laliter conligit, fclicissimi nos ad lalcm pratsentiant
tristilia, debilis consolator erit, qui indiget conso- evecii : nihil enim jucundius evenisse polcsl Cbrisli
lationc. AinisisliSvcnerabilem Palrcm et rectorem alltlclis, quant Irabea carnis rclicta ad cum cvolarc,
auiniiirum vestrarum ; amisi ego noa solum Palrem pro cujus amore toi perpessi sunt labores. Accepil
el rectorem, sed sociunt ct commililoncm, et in pngnator bravitim, apprehendil cursor pratmium,
bellis Dei singularent alhlctam; quem vcncrabilis victor asseculus est coronam, possessor nobis postu-
Pater Roberlus ab incuiiabilis religiônis, unica lat pahnam. Quid igitur dolemus? Quid lugemus
domo singulari doclrina,-;pari pielate nulriverat. gaudenlem ? Quid tristamus super plaudciilem?Quid
Deest nobis, sed non Deo; ct si non Deo, nec nobis nioestisvoçihns qucruli coram Domino provolvinats,'
deerit. „Hocenim pcciiliare cl propriiim sancloruin si cvcclus ad sidéra, dolct de hoc (si dolere 'possunt
est dum a vila discedunl, rcliuqiierc corpus amicis, beali) ille qui assiduodesiderio siuiilcm nobis dept'e-
et amicos in mente déferre Cprpuseulum et singu- calur finem.Non doleamus super militent scciirum,
lare pignu'sdilectissimi Patris habenms, cl ipse nos doleamus super-nos constitiilos in pratlio, et tristes
omncs pio affecta in même deduxit. Et si ipse dc- moeslasquevoecs in orationes vcrtauius, dcprccanles
diielus ad Deum, inseparabili amore conjunctiis est iriumpbatorcm Palrem, ne rugientem Iconem, et
eum eo ; et nos qui in eo sumiis, siiniliter conjuii- satvuia adversariuat de nobis tr'aimpharc palialur
js.il.Quid amplius dolendum? Félix sors, felicior eu'
SANCTI-STEPHANI EPISTOUE,
i.
Slephani abbalis ct Cislcrcicnsiumcpistola ad Ludovicumrenjur cognomincCrassum.
(Exslal inter epistolas S. Bernardi numéro quad'ragcsinta qiiinla. Vide Opéra S, Bernardi, infra.)
1377- CHARTACilARITAT1S. 1378
IL
Slephaniabbalis, IIagonisPonliniacensis,Bernardi ac Clura^Vatleaa Ilononum papam.
(Est epislola S Bernardi quadragcsiiiianoua.)
CHARTA CHARITATIS
NomasticonCisterc.Paris. 1C64,loi.)
USUS
ANTIQUIORES
*
ORDINIS GISTERCIENSIS.
'
l'NomasticonCistcrcieiisc.seu uiitiquiovesordinis Chicrciensisconmetudines,Paris. 10G4.
ADMONITIO.
Cum, [ut superiitsvidimus, primai conslitulionis ordinis Cistcrciensisseu Châtia? Charitatis auctores,
eiiindemvivendiet agendiraiionem omnibusmonasteriis ac personisejusdem ordinisproescripsissent,libellant
liunc ex usibus ac coeremoniisquas illuc usque tenucrant concinnalum singulis monasteriis, iisdeinmoribus
ac rilibus inter se colligmulis,imperarunt. Cujus snbindelibelli direcliohamùniversusordo ila complexusest,
ut de alio sibi comparnndo,vix ab eo lemporecoyilarit. Ilunc ergolibruin, el si jam semelet ilerum in luivntt
prodierit, pluribus illius munuscriplis inter secollatis, in ea quant primum habuil forma, non nudum tamen
ût liactenti's,sed notis el observationibusadornatum, ne inquinqnc vetuti parles juxla diversilalemmateriat
quam pertractut, majoris perspicuilatis gralia dislribulum, additis ac notalis iis quai illi aliquando pro
fcsti'vitatitmcclebralioncinstitiieiidaidenlidem accesserunt,sine ulla sive tilulorum siw capilu-
?'tutrumdam
orumimmutalione,novahncedilioncet(iccessioneiripubliçumrursusabirepei-initlimus,
Aclit illius in ipso limiiiélectorirudcni ob ociilosponàmusimagiiieiii:
I»: illius pars Breviarii ac Missalis Gisterciensis dispositioneni trùdidit, cumque juxla Régulant
S.'Benedictii . .
\\&quie-incipita cap. 52, coeïcmoniastam in horis canonicis quam in inissdmm cclebralionc observandas,
usquead -çap. 70, juxta antiqùioremusum Ecclesia!prosequilur. ...
IIP»quie.a cap. sepiuagesiinousque ad'.'ocluàgcsimUm iwmimse extendit, modum agendi ac rilus in çoeteris
cxer'citiis-regularibus leneiidosdemoitslrat.
-'IV? Quoe ab eodem cupite ocluagesimonono Usquead centesimum secundum prolenditurj infirmorunr
curant, Wortuorumq^icsuffragiapcrsequilur.
Va Dcnique,quai abCeodentcapile ceniesimosecundo usque ad' fineni ejttsdent libri perlingil, hebdomada^
rioruni seu miiiistrorwnsibiinvicemin ccclesiàsticisregularibusquéobsequiisquulibei hebdom'udasucceden-
tium, superiorumitem ac officialiumquorumlibetmunia (use sapiéntèrquédéscribit.
His auiem de fine ac ordine libetti hujus ulcunque proelibatis, si quis tempus illius ac allaient iiiqtiirnt,
anltquitqtemilli potius quant cerlum allouentannum dsscremus. Verosimiliûslamcnest eum, aul simul cum
Cbaila Charitatis, «n( immédiate post fuisse concinnalum, ut vel ex eo jpalel, quod inter libros necessario
habëiïdosinprimM-cujuslibet monasteriifundationereccnsealùrcàpiië'dtwdecimo\^^
quai anno miltesimoceniesimotricesimoquarto cdidil sanclus Raynurdus; Cisteïcii qnartus abbiis,quindecim
circiter annis post confirniationemCharta; Charitatis. De auciore veroseu conscriplorenihil cerlum.
1385 USUS ORDINISCISTERC. — PARS L me
PARS PRIMA.
(27) Oratio brevis,id esl Pater noster, AveMaria. Selemnisoralio, id est Pater, Avect Credo.
flfcS S. STEPHANUSABBASCISTERC.III. Ul)4
tînùs conventusecontra veniam petat. Monachiau- A terii. ter Intérim omnia ecclesia?lumînatia eïstinguafi-
t3m crucem ia suum super altare locum restituant, lur:clde lui igné benedicto postea accendanlur.Cum
TunCabbas et diaconiis resumptis, qua?deposue- vero vei de eo candcla accensa fuerit, a diacono slola
rant ad altare cum subdiaconosicut erant, nudis pe- accinctoaci et vultu ad altare verso Paschalis benedi-
dibus accédant, et orationem faciant, coiiféssionem- calur cal cereus : asfante ad dexteram ejus subdiacono
que dicaut. Quo facto diaçonus corporale super ai- candelam cai manu tenente. Cum autem diaçonus le-
tare ponat a sacrisla prias super niinisterium'posi- gendo get veneritad locum illum, Suscipe,sanciePater,
tum. Abbasvéro corpus DominiPumcum vasculoin incensi int hujus sacrificïumvesperlinum: cantor quin-
quo est, ad altare deférens juxta corporale ponat: que qu grana incensi crucem formando in cum intpri-
ct cum diaçonuscalicem cum vino aqua misto ab- mere m< curet.Ubivero idemIèvilahoc prompserilrati-
bali oblatum super altare, uti ad missam solilum fiais lai tmiis accendit,lumen de mana S'ubdiaconisu-
est, ordinaverit, abbas incenso prius adbibito, mens nt< cereum flaaintesccrefacial. Deindc subdiaco-
deinde aperto vasculo digitôs suos lavet, et extra- nus nu candclaexstincta cal in locum suum. Cereus
ctam de vasculosanctam Communionemsuper cor- auiem au ;iidéal usque post coatplètorium in crasli-
poralé ponat. Et tune nec corpore Domini,nec ca- _ nu num, in loco ubi benediclus fuit, usque ad diem
lice levato, mediocrivoce dicat, Oremus.Praceplis, AscènsionisDomini
As perinansurus.
salutaribus monili et Libéra nos, quasumus, Domi- Benedictioneergo consummala, scqualur lectio,
ne : illoque dicente , Pér eunidem Dominum no- In '« principioDeus crcavi'lcoelumet terrain, et coetera?
strum, etc. Corpus Domini in très partes dividat, ac. sine s'11 titulo. Levita quoque sloîam, deponat, et cum
postea, Per omniasacula saculorum, submissa vocei ni manipulo in locum snum rcveiiatur. Et sciendum
dicat, atque cunctis respondentibus, Amen, ipse. quod <P patella cum pratdiclis carbonibus non sit de
.'citant partent in calicem initiât nihil dicens.Porroi prcsbylerio
P' efferenda, dpaec cereus acceadalur : ut
diaçonus facla ihurilicalioiie, ablulis manibus cumi si foite caadéla accensa cxslincta fuerit, de eisdem
subdiaconostet ubi slare solet ad Collectas, donec; "c: carbonibus possit rcacccndi. Abbas vero casula in-
communiealurus acccderc debeat ad altare. Paxc di dutus, jam inchoala lectionc,/n principio creavit
Dimini nec diectur, nec dabilur, nec venia a con- DeuscoelumD et terrain, soins accédai ad altare, ora-
ventu petetur, nec AgnusDei canlabitur. Deindeab- tionem li tamensolilamante illud minime facial.Tune,
bas et minislri communicent.Intérim fralres lia- etiaai el chori babeani vullus suos ad invicemversos,
béant facièsversas ad allare. Et poslquamministrii nreliquas auleni lectioncscumCollectisel Tractibtis,
communicaverhit,conventus exeat, pedesque suos sG C ut'
u '» codicibus constant, ordinale persolvant. Et
calciamentis muniat. Aqua autem in claustro ai sciendumest si quia ordo fratrum bas lectioncs lcgca-
cellerario çalida sit procurala, ut qui voluerit pedess tiumti incipilur a prioribus, in Sabbatisvero Quatuor
abluerc possil. 1Tcmporunia minoribus. In quibus tamen a canton?
Sacrista vero ante Vespcrampallas auferat de al-[- considerandum
c est, uthi qui logunt (secundumBo-
tari. Deindepulsata tabula vespera?celebrcntur. Etit gulain) g (29) possinl îèdificareaudientes. Leclionibus
laici fralres refectiouis hora' ecclesiam mundent. t. vero v cantuque atque Collectiscelebralis, abbas re-
Moiiachique in refectorio more servitorum gratias is f. gressus ad vestiarium, casulam ibidem relinquat,
red.lant : el pncdicli fratres laici post Completorium
m et f sic in locum suum eat. Quo ab allari discedente
claustrum et capitulum mundent. 1
Lelania dicatur a duobus fratribus ante graduai
CAPUT XXIII. ]
presbyterii, utroque choro situai respondeate. Cum
De VigiliaPascha. :
autem ventum fuerit ad illum locum, Pcccaloreste
In SabbatoVigilia?Pascha?,anni Dominicl epacta? ,a? irogamus,audi nos, abbas ct ministri vestiarium in—
concurrentes, et indictiones in charttila a canton? re grc&siad missam se pratparent.
proeparatacereobenedicendoipsa die afligantur.Post ist Cantore itaque vel succenlore, si Invilatoriumia
aextant secrelariusaltaria omnia adornet. Post No- o- " choro ejus fuerit, post Lelaniam solemniter inci-
liant vero tabula ab eo modicepulsata abbas el mi- ii- piente Kyrie eleison: très lampadeset dua?candcla?
nistri vestibusse induant sacris, ct sacrisla déférât
at circa altare de igné benedicto accendanlur,ct abbas
Analogium(28)saper qaod legitur Evangeliuat et li- cum plenarioministrorum officioad altare accédai,
bi'uniEvangeliorumsuperpositumsupergradam pres- !S- ac solitant orationem, deinde confessioncmfaciat.
byterii; ubi abbasperagéresolét benedictiones.Et dé-le- Bloquehyninum Gloria in excelsisproniintiante, ac
férât cereum benedicendum super candelabrunl,si- si- cantore pax hominibusprosequente,canipanapulse-
ttiiliternonexcedentempondus triumlibrarum panis tiis tur, quousquedicatur DominéDeus, rex coetestis.In
rcgularis, poaens illum in déxtera -parteAnalogii. bac die nulla missà privata ab aliquo est dicenda.
Quibus paratis ut ia chorum conveniant fratres,es, Adlianemissam JPaa;Dominidicatur, sed non /louas
itèrum tabula percutiatur. Tune ignis in' patellâ car-
ar- Dei. Et post Pax Domini,slalim uausquisque in loco
bonibus allatus vivisbenedicalur : et aqua bènedicta
cta suo vertant vullus ad altare, donec abbasdicat Ore-
"aspergatur ab abbate staiite super graduai presby- >y- "»ia« post Dominus vobiscum.Quod si cantor p?sr-
(28) Analogiïtm,id est pulpituni'ad leget.ctum. (29) Vide Rçg. S, Ben., cap. 48.
U05 «SUS ORDINIS CISTERC.— PARS. I. U06
spexerit tempus diei non sufucere ut lumine diei ont-• A ca calur de Resurreciioiie, Deus: qui hpdierna die per
nia impleantur, procure! ut aliquantulum minus> .-.Pi Unigenilnmluuni.
morose quam aliis diebus vespertinales Laudest CAPurxxvi.
psallanlur. Post refcctionem more solito faciantI De ocluvodie Pascha.
Mandatum. Dominica aillent in Oclavis Pascha?, prima missa
CAPUT XXIV. ci Resurrexil, et secunda Quasi modo] geniti,
erit
De (eslis sanctorum qua post Sabbatum anlc Domi- el 6l Pratfalio Te quidem, Domine, omni lempore, cl
nicam in Psalmis usque ad OclavasPascha occur- C Communicantes,et Hanc igilur oblationemad ulram-
• runt.
„que missam dicantur. Secunda hujus diei missa ca
Si festivilas beali Benedicii Patris nostri, seu aliaa veneralione
v agatur, qua fit.in feslo unius apostoli.
féstivitas duodecim lectionum qua non laboramuss Et E sciendum est quia Evangelium quod legilur in
post Sabbatum quod pratccdil Dominicam Palma-i- bac h die ad majorera missam, scilicet Cumesset sero
rurn usque ad feriam qaintam seplimai)»?Pascha? K die d illa, poslquam ex inlegro Dominica die lectum
illuxcrit, ipsa feria quinta agatur. Si dua?, qua? pri- i- fuerit
f : in catleris privatis diebus ipsius septimana?
mu est, agatur quinta feria, sequens in Sabbato. t. mos r est illud in duas partes dividere. Prima auleni
Quod si post Sabbatum quod prateedit Dominicain m r."
pars a capite incipiens usque ad, Tlwtnusunus ex
in Ramis palmarum usque ad CoenaaiDomini, et a duodecim a se cxlendit : secunda vero ab eodemloco
quinta feria Pascha? usque post Oclavas, féstivitas as usque
i ad finem.
duodecimlectionum in qua laboramus evenerit : pro t'O CAPUT XXVII.
festo duodecim lectionum ad Vesperas in Vigilia, et De tempore resurreclionis.
ad Laudes, ad missam ct ad Vesperas illius dicicom- n- Ab Oclavis Pascha? usque ad Rogalioacs, Alléluia
memoratio fiât. Fesluni vero de quo commemoratio io < qaa? dicta suât in Dominica-ad majorent missam,
fieri solet, assueta commemoratione terminetur. Si privatis ] diebus vicissint repelantur. Similiter per
autem a CoenaDomini usque ad feriam quintam im 'Octavas Ascensionis Domini. Et sciendum quod
Pascha? féstivitas duodecim lectionum occurrerit in a Pascha usque ad Asceusionem Domini, omnibus
qua laboramus, vel unde commémoratioiicmagimus, is, Dominicis diebus missa niatutinalis debeat esse de
nulla indc fiât mcnlio. Resurrecliene Domini, videlicet Resurrexil, nisi
CAPUT XXV. féstivitas alicujus sancli hoc iinpediorit. Ad quara
De septimana Pascha. missam tamen minime dicatur Prattatio Te quidem,
Tribus diebus qui Pascha?diem sequuntur, crunt int r„ Domine, omni tempore, et Communicantes,el Hanc
fratres in leclione, nec laborabunt, quia hos 1res res igitur oblationem. Et si forte fueril (ut diclum est)
dies pro veneralione sancta?Rcsurreclionis solemnes les de aliquo sancto ipsa missa matulinalis , tune di-
habemus, sicul festum alicujus apostoli. Inviiatoria ri« calur Collecta de Resurrectione Domini, id est Deus
tamen nunquam nisi in duodecim lcclionibus a duo- io- <yiâper unigenilnm tuum post Collcctainde sancto,
bus fratribus canentur. Aliis vero tribus diebus qui qui scilicet ante Doni'niicalem.
sequuntur laboramus, sed tamen missam quotidia- ia- Qaod si festum duodecim Lectionum in ipsa Do-
nani solcmncm agimus. In qua eliam missa adsttnt unt minica evenerit, ipsa missa erit de Dominica, et
duo ministri, diaçonus videlicet et subdiaconus :: et Collecta de Resurrectione, post illam de feslo dice-
dua?candcla?ardentes juxla altare, cl incensum post >ost tur. Si tamen dedicatio ecclcsia?,vel Invenlio san-
Oflerendam. Sciendum eliam qaod die Pascha? ? et cta? crucis hoc lempore die Dominica evenerit, missa
tribus sequentibus diebus Gloria in excetsis Deo,, et Dominicalis differatur. In Dominica tamen ante
Praifalio, Te quidem,Domine, omni lempore:ac Com- ont- Ascensionem Domini nallo modo differatur;
municantes,ct Hanc igitur oblationem,ad ulramque que Porro hebdomada post Seplimanaiii Pascha? lc-
missam rcpeluiitur. Catleris vero sequentibus diebus bus guntur Actus apostolorum ia Refectorio. Et dum
quando laboramas, una missa quotidie post Terliam iam ni Respônsoriunt Digntts es, Dominein ecclesia caata-
celcbrabitur, ad quam Gloria in excetsisDeo, ac prat-ira?- tar, liber Apocalypsis ineboatur. Cum auleni Rc-
dicla Pra?falio, et Communicantes, cl Hanc igitur itur sponsorium Si oblitus fttero tui incipitur , Epislola?
oblationemquotidie dicentur. Credo in unum Deum, um, Çanonicoelegunlur.
lanlum in die Pascha? canitur. A Sabbato prima? hebdomadifiPascha? asqae ad
Illud memoria? conintendaiidum , quod feria se- Oclavas Pentecostes non dicalar Respoasorium ad
cunda Pascha? ad matutiualcm missam non dicitur itur missam, nisi pro defuiiclis. Verumtamen privatis
Collectade die sicut in aliis diebus sequentibus, quia
juia diebus cl ad matutinalcs laissas dicatur unuin
Collecta ia die Pascha?, et Collecta in feria secunda
mda Alléluia, excepto Sabbato infra Octavas Pascha?,
habent unam sécrétant, et camdem post Comiiiunio- nio- qaando in eo duodecim Lectionum féstivitas in qua
nem: Catleris vero diebus, scilicet feria lerlia quarta,
nia, non laboramus evenerit. Ad majores vero laissas
ad missam malutinalcm prima Collecta sil de resur- sur- duo dicantur Alléluia.
rectione : et secunda de ipsa die. Porro una sola CAPUT XXVIII,
missa tribus diebus scqticnlibus celehrabitur i per De Rogationibus.
1res dies istos posl.primant Collectant de feria,.di-
,. di- Post Terliam iu diebus Rogationum pulsato signo-
1407 S. STEPHANUSABBAS CISTERC. III. 1108
sicutad missam pulsarisolet.duo fratres ante graduai A L Domini replevit,qùa?posl Terliam solemniler aga-
presbyterii stanles canlent Lilaniam : fratribus in tur. ti Feria quinta et sexla et sabbato ejusdem septi-
utroque choro insimul resporidentibas et slantibus mana? n in convenlu non celebretur nisi una missa
ad invicemversis vultibus sicuti ad missam soient: posl p Terliam. Tribus auiem diebus in quibus jeju-
çt ad-Peccatores, te rogamus, minislri éxeant, se- namus n non dicimus Gloria in excetsisDeo, nisi feria
qùead laissant pratparent, diaçonus scilicet si quarla q ad majorent missam, qua?post Terliam cclc-
afluerit, slolam sumens el sacerdoscasulam. Si ali- brelur b : sed tamen Pratfatio Qui ascendens super
qua autem féstivitas duodecim Lectionum in qua omnes o coelos: et Communicantes, et liane igilur
non laboramus, in uno triaai dierum Rogationum 'oblationemomnibus
o diebus illius septimana?tencr I
illùxerit, ipsa féstivitas plenarie, cadcnt die agatur. mus.ri Missavero per totam seplimanainPentecostes
Si festum saacti Pelri Tarénlasiensis (30) lits diebus solemniler
s celebretur, sicuti in hebdomada Pascha?.
evenerit, dua?missa?canentur post Terliam. Posl Et quidem tribus diebus qui Dominicamsequun-
Primâm vero Letania, ct postea missa de jejunio lùr, t ad Missam malulinalem dua? lanlum Collec-a; \
cum commemoralione fcsli pratsentis, ct alia post dicaatur c quarum una sit, Deus qui hodierna die \
Terliam de solemnilale. In his tribus diebus mislum . corda t fidelium, ct altéra de die proescnti. Feria
nonsumitur. tquinla una Collecta dicatur, id esl Deus qui hodier-
CAPUT XXIX. ' die. Feria sexta dua?,prima de die, secunda, \
na
De AscensioneDomini. i
Deus qui hodierna die, qua? Sabbato intermitlatur. hi
In AscensioheDominiad Vesperas cereus pascha- 'quo Sabbato nihil est ad Vesperas cantaadum do
lis accensus, non exslingiialar usque ia crastinum, feslo ' Pcntecosles, sed de sancla Trinilate. Hisloria
post Completorium. Tune vero ab ecclcsia subleve- vent, Deus omnium incipienda esl in Dominica sc-
tur. Coiiimemoratiouesvero sanctorum, qua? ea die, ennda ' post Pcnlecostcn vel ia alia, si illa vacua non
evenire possunt intermilleiida?sunt ; nisi in craslino, fuerit.
'
siihsequatur alicujus sancli comineinoraiio. Tune' CAPUT XXXII.
enim ad Vesperas in die Ascensionis fiel comme-!
moralio. Similiter fict feria quarta infra Octavasi De Dominicalibusofficiisab OctavisPentecostesnsqu
Pascha? ct Pentecostes. ad Adventum.
Ad processionem qua? fit in claustro, io primai Ab Octavis Pcntecosles usque ad primant Domini-
stalione dicatur Respônsoriunt Vtr» Galiloeicumn eam Advcntus Domini, sunt Septimana?viginli octo,
versu. In secunda Respônsoriunt Pater cum essem. _ C quaado prolixius est spalium temporis : quando ve-
la tertia versus, Pater sancte cum repetitioac : ett ro brevius, viginli très. Dominicaliaofficiasuât vi-
ubi necesse fuerit dicatur Gloria Palri cum repeli- ginti quatuor. Proiade ia majori spatio temporisqita-
tione. Ad Introitum Ecclesia? Antiphona, O Rexc tuor extrema officia singula per binas dicantur
gloria. Duobussequentibus diebus post Octavasnonj hchdomadas, id est Omnia qua (ecisti, cum sna col-
dicilur hodierna die in Collecta. lecta, Epislola et Evangelio, duabus dicatur bebdo-
madis. In volunlate tua, duabus. Si iniquilates,
CAPUT XXX.
duabus. .Di.Tt'tDominus, ego cogilo, duabus. Si très
De Vigilia Penlecosles.
In. Vigilia Pentecostes vacent fralres leclioni a hebdomada?numerum excesserint officiorum,simi-
Teiiia usque ad Sextain, et caillent missas qai vo- liter fiât de tribus.ultimis Officiis;si dua?, de duobus
itierint : non tamen de Vigilia. Ante Nonam ecle- '. idem fiât ; si una, Dixit Dominus bis dicatur. Cum
bratiir oflicium, et ctetera ut in VigiliaPascha?agun- vero hebdomadarutnnumerus minor fueril aUnicrù
In et Si iniquilates, in una di-
lur, excepte quod nec ignis nec cereus benedicitur,' officiorum, volunlate,
ct excepto quod signum ad Kyrie eleisonmissa?non cantur hebdomada. Dixit Dominusbis in ullima :
_ ita tamen quod in Dominicadicclur Collecta, Deus,
soiiatur; et quod Agnus Dei canitur. D
refugium noslrum el virlus; Epistola, Imilatores
CAPUT XXXI. met .estote : Evangelium, /Idéalités Pharisai. Infra
De Octavis ejusdem. hèbdomadam collecta dicitur, Excita, Domine;
Et sciendum quod post diem Pentecostes, Anti- Epistola, Ecce diesveniuul': Evangelium, Cum s«fc/e-
phona scilicet Filia Hierusalem, ct cattera? qua? e vassel.
proprié per Résurreclioacm canuntur; dimitlaiilur ; Hoc autem observanduni est, qaod omnes Domi-
cl'Alléluia in nallius cantus fine ponatur, nisi ubi )i nicales Collecta? qua? bina? dicunlur, per hebdo-
in libris scriptum invenitur. De solemnitatibus au- madam sic disponanlur, at illa quie Dominicadio
tem sanctorum, qua? iahàc septimana evenerint, t. dicta fuerit, sequentibus feriis repetatur ad Laudes
qùemadntodum de fesiis in hebdomada Pascha? or- ct ad Vesperas usque dum alia incipiatur. Qua?cum
dinavimus, ita teiiealur. incoepla fuerit, ad Laudes et ad Vesperas dicatur
Feria quarta infra octavas missa 'matutinalis de te usque ad sequenlcm Dominicam. Incipienda autem
jejunio : major vero de festo erit, videlicet Spirilus
it erit si fieri potest a quinta feria.
(.30)Quodhic de S. Petro Tarent, notalur antiquis usibus additunt est a capit. général', an. IV.1197.
ji09 USUS ORDINISCISTERC. — PAIHSt. UIO
CAPUTXXXIII. ni solemnitas non celebralur, utraque missa erit
A num
d< Dominica,nisi forte alicujus sancti fuerit com-.
De solemnitalibus auibus non laboramus et qua de
Dominicanon evetieriiit. memoralio, qui officiantliabeat iil Gradù'alidesigna-
ni
Omnibus solemnitalibusquibus nonlaboramus et ij. lum, vel Vigilia alicujus sancti lioc impediérii, vel
qua?Dominica aoa evcnerint, eliam si comaiemo- pratseaS p defunctus supervenerit. Dominica taniPa
ratio alicujus sancli fiât, nihilominus ulraque missa1 in -u Patois eliam si alicujus saueti fuôrit commemo-
de solemnilalcfit, pra?ter quam in festé beali lier- r! ratio, missa matulinalis erit de Dominica, ct ai
nardi (51), et in Decollaiionesancli Joannis Bapti- Octava fj die Pascha?de Resurrectione. In illo vero uno
sia : ct exceptis Feslivilalibus qua?a CapiteJejuniii ' ddie, qui festum sequitur sancli Thoma martyrts(33),
; s dies Dominicusevenerit,
usque post octavas Pascha?, et Jejuniis Qualuor si prima missa erit de Do-
Teinporum,et Rogationum, ct in septimanaNativi- vminica; secunda de Oclavis Domini, scilicet Pùèt
tatis Dominiet Pentecostes evcnerint. In Invenlionét nalus n est nobis.
vero et Exaltatione sancta?Crucis, quia Vigilia?par- in illis autem tribus diebus qui Circumcisionem
ti'm de sanctis sunt, partim de sancta cruce : de? Domini I sequuntur, si dies Dominicus .evenerit,
sanctis missa matulinalis sil, etiamsi Dominica n primaj missa erit de Oclavis sancloruin, secunda de
evenerit, et de cruce major. Invenliosancta?cruciss B Octavis
( Domini, scilicetPuer nalus est nobis.Si vero
si Dominica ante Ascensionem evenerit, missaa intra i OctavamsancliJoannis Baptistoevel aposlolo-
ntalutiaalis erit de Dominica, ct de cruce major. i
rum Pelri et Pauli illis quatuor diebus qui deputali
CAPUT XXXIV. s
sunt ad missas eorumdem sanctorum dies Domini-
De solemnilalibtts quibus non laboramus el quaj, eus ( evenerit, missa matulinalis erit de Octavis, et
Dominica evcnerint. imajor de Dominica. Dominicavero infra Octavam
In solemnitalibusiterum quibus non laboramus et ;t .Apparitionis, missa matulinalis cril de Dominicaet
qiia?Dominica evenerint, nisi fuerint illa? feslivi- i- imajor de Oclava : nisi forte, Omnis ferra, in eadem,
talcs quibus sermo fit ia capitulo, missa matulinalis
is Dominica cantandum fuerit. Quod cum accident,
erit de Dominica, nisi propter proprietatemalicujus is ntissa matulinalis erit de Oclavis, ct missa major do
sancli, vel propter pratsentem defuncium differenda la Dominica.
sit, ct major de solemnitalc.In Purificalioae taaien:n Similiter Dominicainfra octavam AscensionisDo-
beat;» Maria?,si ia Septuagesima vel Sexagesima îa mini ct Assumptionis beata?Maria?, si nulla duode-
aut Quinquagesimaevenerit : missa matulinalis erit it cim Lectionumsolemnitasevenerit, missa matalina-
de Dominica,et major de solemnilalc.Ante Adven- t- _ lis erit de Dominica,ct major de Octava. Si vero aliis
ttiinautem cum unum Dominicaleofiiciumdùas tc- B- diebus infra lias Octavas duodcci.niLectionumso-
n'ere contingit hebdomadas, illud ofiicium secunda ja Icmnitas qua non laboramus eveneril, nisi forte in
non repeltlur Dominicaad Missam matutinalem, si ipsa sermo fieri debeat in capitulo, missa malutina-
in ca duodecim Lectionum solemnitas celebralur, ir, lis erit de Octavaet major de festo.
sed utraque missa erit de festo. Simili modo.iiet ici CAPUTXXXVII.
ante Septuagcsimani(32). Quoordine missoeaganlur prit'afis diebus.
CAPUTXXXV. Ab Octavis Theophania?usque ia Capul Jejunii,
De solemnitatibusquibuslaboramuset qua Dominica ;ia et ab Oclavis Pentecostes usque ad AdventumDo-
evenerint. mini, omni feria secunda missa pro Dcfunctis. in
In solemnitalibus quibus laboramus ct qua?Do- lo- convenludicatur. Feria tertia ct quinta Dominicalis.
minicaevenerint, similiter missa matulinalis erit de Feria quarta pro familiaribus. Feria sexta de sancta
Dominica,nisi propter pratsentem defuncium diffe- fe- cruce. Sabbato de beata Maria.
ralur, et major de solemnitatepratterquam in Octa-ta- Ab Octavis autem Pascha? usque ad Dominicam
vis ApparitionisDomini, cum instans Septuagesima ma ante Ascensionem,et in Advenlu usque ad Nalivita-
coegerit ut in ipsis, Domine,ne in ira lua caatetur,
ur, D j- tem Domini, idem ordo servabitur, exceptoquod ab
et in Advenlu, Septuagesima, Quinquagesima ct Ociava Pascha? usque ad supradictam ftoatiaicam
Quadragesima. Dominica tamen in Palmis et ia ornai feria quarla, missa pré familiaribus omissa,
ve- missa Resurrexildicclrir.Et ia Advenlu feria sexta,
Octavadie Pascha?si féstivitas sancti Ambrosiieve-
nerit , ad missam matutinalem Collecta dicatur tur quia ntissa de sancta cruce non dicitur, missa Dôihi-
de eo. nicalis repetatur, aisi forte aliqua solemnitas duo-
CAPUT XXXVI. decim Lectionum aliquemborum occupaveritdièm,
DeDominicisdiebusquibusduodecimLectionumso- aut talis commemoratioalicujus sancti, cui missa ia
lemnitas non celebralur. Gradualisit attitulata, aut Vigiliaalicujus solemni-
Dominicis vero diebus quibus duodecim Lcctio- tio- tatis, aut dies Qualuor Temporum sive Rogationum
(31) Nomenet memoria S. Bernardi non erant ia (32) Simili modo,elc. Ha?c ultima verba addila
antiqais usibus, additasunt autem a capit. generali sunt antiquis Usibus,quippe qua? aoa réperiuntur
ann. D. 1165,post canonizalionemillius qua?cpnti- in omnibus antiquioribus manuscrlptis.
git anno.prascedénti,ut patet ex bulla AlèxandriIII (33) Quod hic de B. Thoma martyre pratscribitur
Rom pontif. qui hune S. P. sanctorum catalogp addiliimest antiquis usibus an, D. 1191,jussu cap.
iascripsit. gen..,ul jam sujjra monuimus.
lilt S. STEPHANUSABBASCISTERC. III. 1412
vel pratsens delunclus, aut talcs commemorationesA A beata?
1) Maria? die Domiaica evenerit. Collecta vero
defunctorum quas proecipuasagimus, el exceptis il- Deus I qui per Unigenilnm(«uni, sicut in sua senten-
lis diebus qui depatali sunt âd illa Dominicaliaofti- tia ti (3b) ordinala est dicalur.
cia qua?posl diem Epiphania?,vel post In volunlate In aliquibus manuscriplis addilur, et Collectado
lua, vel Dixit Dominus,aliquando propler instan- S Spiritu sanclo aoa dicalur ia missa de Trinilate.
tem Scptuagesimam vel Adventum privatis diebus CAPUT XXXIX.
restant persolvenda : el quando aliqua Dominicalis JDe qualuor hisloriis quie canlanlur a KalendisAugu-
missa in sua propria Dominica dici non polerit pro sti usque in AdventumDomini.
alicujus solemiiilatis vel pratsenlis defunclinecessi- Si Kalenda?evenerint die Dominica, eademdie in-
tate. c
choetur bisloria. Si vero Kaleada?ia secunda vel
El cum hoc contigerit ut aliqua missa in sua pro- tertia t aut quarla feria evenerin! in Dominica qua?
pria Dominicadici non possit, prima die quant post casdem c Kalendasproecedit,assumalur Hisloria. Quod
illam Dominicamcanlor a supradictis evenlibus ex- si s Kalenda?in quinta velsexta feria, aul Sabbalo ap-
occupatam invenerit, canatur. Infra octavas vero paraerial, y Dominica sequenti imponatur hisloria;
Dominiet sanctorum, uti in scnlcnlia (34) de octa- El I ideo si féstivitas Omnium Saiiclorumquinta aut
vis eoruni scriptum esl, Icaealur. Feria sexta port scxla " Ê feria illuxerit, legendum cl canlatidumest de
octavasAscensionisde sancta cruce missa canatur : ilibris Machaboeorumad Vigilias usque ad Domini-
nisi illius missa?veneril occasio, propter quant aliis cain « sequenlem, in qua iacipienduni esl légère ct can-
temporibus inlerinitli solet. Nolaadum vero quia si lare t de Ezechieleprophcla.
missa pro defuactis feria secunda pro aliquibus su- Si autem féstivitas Omnium Sanctorum evenerit
pradictis eventibus in conventu dici non poluerit ; < die Dominica,ipsa die celebretur, et sequenti noctci
prima ejusdem septimanat die, qua? vacua fuerit ai scilicet •. feria secunda inchoelur Ezechiel prophcla,
supradictis evenlibus, dicalur. i Respônsoriunt, Vidi Dominum. Sequenti vero die
ct
Dontinico non legantur Lectioncs ad iiiitium illius
CAPUT XXXVIII. ,
libri pertiaeales propter pratfalionem, quia non est
De numéro Collectarumad missas. consucludout bis legantur, sed legantur alia?in li-
Privatis diebusnon amplius quam quatuor Colle- bro Lcctionarii diei Dominicisecundi ialilulata?. Qui
cta?ad missam in conventu dicantur, exceplis ocla- propheta legendus est per 1res hebdomadastant pri-
vis Domini cl commcinoralionibus octavisqttesaii- vatis quam Domiaicis diebus. Quod vero de his re-
clorum, ct illis quatuor diebus qui sequunlur dicm) rc slat legendum ad Vigilias, ex quo ibi legi desierit,
Cireumcisionis, et feria sexta post octavas Ascen- legatur ia refectorio. Finito Daniele, leganlur in re-
sionis : aut si abbas unam tanlummodo Collectant i) fectorio duodecim propheta?.
JiCendam àdjunxil vel pratsens defunclus fuerit, cx- CAPUT XL.
cipitur etiam Triceiiarium quod fit post générale ab-
Qua septimana jejunia Qualuor Temporumin mense
batum capilulam, cujus Collecta, id est Deus venioe v Septembriagenda sunl.
largitor, per omnes triginta dies, exceplis solemni- Si prima dies Kalendarum mensis Scptembris in
tatibus duodecimLectionum, tam ad Vesperas quant 11 secunda feria aut tertia vel quarla evenerit, tune
ad Laudes et ad Missascoiitinuctur. sunt dies jejuniorum hebdomada Exatlatio-
Verumtam'crict si plurcs in una die missa? fiant,' agendi
nis sancta?crucis. Si vero Kalenda? Scptembris iu
ad unam tantum diectur. Et nolandum quia nuii- l"
quinta feria vel sexta vel Sabbato sive Dominica
in
quam missa Collectant dé Dominicavel de sancta evenerint, tune in illa septimana, in qua festivilas
cruce, id est- Deus qui unigeniti Filii lui, dicimus ls sancli Malthai
aisi illa die missa in convenlu de ipsis agatur. Ina apostoli evenerit, agendi sant
"
Adveutulamcn quotidie dicatur Collecta de Domi- i- CAPUT XLL
nica ad missam, exceptis missis pro defunctis is DTJQuomodo legantur libri in refectorio à Pciilecosie
et QuatuorTemporumjejuniis et Vigilia Natalis Do- u. usque ad Kalendas Novembris.
nnai. Tempore illo qao caailar, Deus omnium exaudi-
Cum tamen Dominicalescommemorationesin ali- li- lor est, usque ad Kalendas Angusli, leguntur qua-
qua solcmnitatequa?Dominicavenerit post ataluli- i- tuor libri Regum, ci postea duo libri Paralipomtncn.
nas Laudes cantata? fuerint in crastino, licet Do- o- A Kalendisvero Augusti usque ad Kalendas Sebtcm-
minicalis missa forte difterri debeàt, CollectatamenBII bris intérim dum canitur, in'principio Deus, legi-
ad missam matutinalem dicatur. Et nolandum quia ia mus Proverbia Salomonis, et postea E-clesiasten,
ad omnem missam matutinalem, si eadem qua?ma- a- et deinde Cantica canlicorum, et VibrantSapienlia,
jor ntissa non fuerit, vél de eodem sancto : Collecta
ta Diligitejustitiam, et postea librum Jestt filii Sijrach,
de major! missa prima post Collectantmissa?matu- .u- id est Omnis sapienlia.
tinalis dicetur, excepto cum Vigilia Nativilatis Do-»o- In Kalendis Septembrisquando canitur, Si bona
mini vel Apparitionis, seu Vigilia Assumptionis iis suseeptmus,Job* In.eodem mense mutalur hisloria
(34) la sententia, id est m cap. 47 hujus libri.
(35) In sua sententia, id est in e?t.p.27 hujus libri.
1113 USUS ORDINISCISTERC. — PARS I. UU
alia, ià est, Peto Domine,el lune legitur prius liber A pluagesima
P decimo Kalendas Februarii evenerit.
Tvbia, deinde Judith, postea Hesler, ac poslremo Cattera?omnes
C Antiphona?Dominicales, ad Bene-
Esdras. Hanc aatent hisioriam, id.est Pelo Dcmitie, diclus d et ad Magnificat intitulais; cum suis Colle-:
nec ante pridieIdus Seplembris, nec posl decimum ctis, ci cum in sua Dominicaaliqua duodecim Lectio
quartum KalendasOctobris,sed in bis scptem die- num n solemnitas celebrabilur : post Benedicamt»
bus ubicunque dies Dominica evenerit incipintas, Dominode I Laudibus et Vesperis ob commémora
exceptoquodqaando solemnitas sancta?crucis die tioncm ti Dominicidiei dicantur. In illo tamen Sabbato
Dominica evenerit : Dominica proecedentefeslum, non r dicentur quando in crastino nihil agelur de
dicatur Pelo, Domine.lu KalendisOctobrisleguatur Dominica I : quod ante Adventum conlingit, cum
duo libri Machabaorumdum caaitar, Adaperiat Do- unum v. Dominicaleofliciumduas tenet hebdomadas •
minus.Et cum perlecli fueriat, legimus quatuor li- tune t enim Antiphona;illius officiisecunda non re-
bros Ëvangeliorumin refectorio lanlum usque ad[ petentur I Dominica, si in ea duodecim Leclioaunt
passiones, et dimissis passionibus quod reliquumi solemnitascclebratur.
s
esl legatur. Alii vero libri aliis temporibus per- CAPUT.XLIII.
-
legcndi, superius per diversa capitula dispositi n De feslis sanctorum qua Dominicisdiebus vel in
feUIlt. ^ AscensioneDominievenerint.
Et nolandum quod quando renovatur hisloria,i Festivitales sanctorumin quibus non laboramus,
liber ille qui tune cum Responsoriisincboalur cum1 < si in octavodie Pascha?vel die Ascensionis vel in
sua Pratfalione incipiendus sit in ecclesia, legen- |Septuagesima,vel in Dominicain qua aliqua histo-
dus"tamen in refeclorio ubi octava lectio fecit fi- ria j incipiendaest qua?sequentem Dominicam non
lient. In libro autem Macbabatorumprimo, ibi le- habitent, evenerint, in crastinum celehrabuntur.
clor in refeclorio incipiat- ubi quarla lectio fecit' Purificaliotamen beata?.Maria?nnnquam dificratur.
finem.De aliis libris qui eodem tempore ia refe- Et si illa hisloria duas Dominicasvel plurcs liabue-
ctorio postquam printus pcrleclus fuerit, suai si- rit, et illa?Dominica?festivilatesforla.ssepra?cipuas
militer legendi, non est hoc observaadum quodl* habuerint, hisloria dicatur in illa festivitatequa?mi-
de illo primo dicimus in ecclesia primilus in- noris videtur auctoriialis, el féstivitas ia crastino
choando. dicatur.
Si autem (festoinlervcniente)differalur hisloria,>> Minoresautem festivilates, in quibus duodecini.
liber îahilomiiais cum sua Pratfalioiic legatur ad" Lectioncs habemus et operamitr, iu tali necessitate
mensain,rcincipicadusin ecclcsiacumhistoria can- L"n intcrmillantur, ct commcnioratio ad Vesperas ct
Q
tabitur. ad Laudes ac ntissa matulinalis fiât de sanclis et
El sciendum quod Respônsoriunt de hisloria ia ilerum commemoratioad Vesperas illiusdiei. Missa
quod inlitulalur ad Vesperas,quamvis semel aut ]t tamen matulinalis non erit de sancto Ambrosio, si
ilerum feslo intcrveiiientedifferalur, ubi prius Sab-
'" Dominicain Palmis vel octavo diê Pascha?evenerit,
batum vaciiiini invencrit dicelur, nisi forte ipsa >a sed Collectadicetur de eo. Ubi vero supradicta ue-
hisloria vel ia Dominicavel per septimanant jam 111 cessilas non inlcrveneril, minores festivitales non
decanlala fuerit. omiltantur nec difleraiitur : sed suo die.celebrenlur,
CAPUTXLII. etiamsi quatlibethistoria incipienda est, qua? aliam
De Antiphonisin Sabbatis dicendis. habeat Dominicamia qua canlari possit, cxceplo
Antiphona?veterumlibrorum et EpistolarumPauli 'li si ia Dominica Septuagesima?hujusmpdi eveneril
qua?ad Magnificatdicunlur, id esl Loquere,Domine, e« feslum.
Cognovcruntomnes, ct lloec autem scripia sunl, ct CAPUTXLIV.
Fratres, confortamini,ct consimiles, Sabbatis qui-n-
btts intitulais?sunt, vel ad Magnificat,vel in com-
n_ De feslis sanctorumqua evenerintSabbatis.
mcmoralionc dicantur. Si qua? supeiTucrint, co o[ In Sabbatis AdventusDomini, et Septuagesima?,
e- Quinquagesima?et Quadragesima?si festum fuerit,
anno dimillanlur. Si qua? defucriiit, allima? repe-
taniur. Quoliescunque autem aliqua Dontinicalis lis Vcspera?de Doatiaica dicantur, ct fiât de sancto
missa, qua?in sua Dominicadici non polest, aliquo no commemoratio.Si feslum Puri'licalionisct Arinun-
privatodie solvitur : Antiphona?de eodem olficio ;io tialionis beata?Maria?,et festum sancti Benedicii et
ad Magnificat et ad Benediclus intilalata? codem ;m Dedicationisecclesia?,et aliquod festum in quo non
die dicaalur, si tamea ia saa Dominica dici aoa on IaboraatusSabbato infra oclavam Pascha?eveneril,
possunt. Qaod ante Adventum et Sepluagésimam un excipianlur ab isla lege, et habeaat festa ista ple-
propterbrevitatem temporis aliquandoconlingit. narie Vesperassaas, et contaiémoratïo fiât de Do-
Nolandumtamen quod quando pro brevitatetem- ai- miaica. In Sabbatis catteris habeant oninia festa
poris Sabbato ante Septuagesimantdiectur ad Dene-te- plenarie Vesperassuas, nisi supervenérial alia?so-
dictusAntiphona,Domine, nonnebonumsemen; ad lemnitatesqua?eis débeant anteferri. Et nolandum
Vesperasejusdem diei intcrmiltatur Antiphona,Col- ol- quia festumsancli Mathia (quod secundo die bis-
nis sexti semperdébet agi) si in aliquo Sabbato pratter
ligileprimum zizania. Similiter fiet de Antiphonis
Nuptioefacla sunt, et Déficientevino, quando So- 5o- Sabbatum quod proeceditSexàgesintameo aiiiioquo
1115 S. STEPHANUSABBASCISTERC. III. U16
conlingit bissexlu9evenerit, in ipso Sabbato, hoc A prima p die posl soleinnitatem,de ipsa Nativitate mis-
est prima die bissexii âgetur. s in conventu canatur, nisi pratsens defunclu»
sa
CAPUT XLV. . p
prohibucrU, seu forte Dominicalis missa, qua?sua
De Vigiliis sanctorum. I
Dominicadici non poluit, solvenda tune fuerit. Et
Cum Vigilia Assumptionis beata? Maria?die Do- cum c aliquid horum ea die de sancto Joanne mis-
minica evenerit, missa matulinalis de Dominica, et, sam s cantari impedierit : quarla die ab ipsa Nativi-
major de Vigiliacril. Nam in Vigilia sancti Joannis tate l missa de sanclo Joanne cantelur, nisi forte et
Baplista, sive apostolorum Pelri et Pauli seu alio- hoc 1 ipsum aliqua de praîdictis causis impediat. Si
rum aposlolorum, vel sancli Laurentii aut Omniumi vero i prima die post solemnitalcm de ipsa Nativi-
Sanctorum, si Dominicafuerit,missa matulinalis de; taie t missa in conventu dic.la fuerit,. quarta die ab
vigilia erit, major de Dominica.In Vigilia Omnium i iipsa Nalivilale, missa iu conventu pro defunctis di-
S«Hc(orum,priinaCollectaerit de ipsa Vigilia,scilicett calur< nisi forte in eadeat sepliaiana ante ipsam Na-
DomineDeus noster, multiplica. Seconda de Domi- livitatem I dicta fuerit, vel forte ipsa quarta die, dies
nica, si Dominicafnerit. Tertia de sancto Qùintino. fuerit f Dominicus. Quod si in eadem septimana ante
Si non fuerit Dominica, secunda de. sanclo Quinti- iipsam Nalivilalem dicta fuerit, missa ilerum de
no: tertia, OmnipolenssèmpilerneDeus, qui vivorum. . B sanclo
i Joanne in ipsa quarta die dicalur : nisi forte
CAPUT XLVI. i ipsa feria secundaevenerit. Qucd si feria secunda
in
De OctavisDomini et sanctorum. 1fuerit, missa pro defunctis dicatur. Qua? tamen
Pèr oclavas Apparitionis, AscensionisDomini, ctt non i cantelur, nisi prius de oclavis semel cantatum
Assumptionis beala?Maria?,quotidie celebreturmissai fuerit. I
de Oclavis, nisi interveniat festum alicujus sancli,, Infra vero octavas aposlolorum Pelri el Pauli
quod habeat in Graduali oflicium desigaatum, velil quinta vel Seplimadie ab eorumdcm solemnitatesi-
aliquo die aliqua Domiaicalis missa, qua? in suaa militer "ob^ervetur: ut missa de eisdem aposlolis
Dominicadici non potuil, dicenda evenerit, vel so- cantetur, nisi forte aliqua de pratdiclis causis illud
lemnitas duodecim Lectionum qua? id impedire de- prohibeat. Reliquis vero diebus a Nalivilale beati
beat, evenerit : vel pratsens defunclus fuerit, autit Joannis Baplista usque ad oclavam dicm aposlolo-
missa pro defunctis more solito in conventu di-i- lorum Pctri et Pauli, missa?de sanclis qui in Kalen-
cenda occurrerit : sive talis commemoratio defun- i- dario scripli sunl canianlur. Nolandum sane in his
. ctorum quant solemnem agimus ihtervenerit. Octavis, quia in commemorationesancli Pauli dielo
- Et nolandum Si Inventai sancta crucis Dominica ;a BenedicàmusDomino,ad Laudes fit in primis com-
infra Octavam Ascensionisevenerit, ad Laudes di- i- C memoratio de sanclo Joanne Baplista, de sancto Pc-
cto, Benedicàmus Domino,fiât primitus commemo- i- tro et ad missam in eadem die. Similiter conimc-
ratio de martyribus, deinde de Dominica, post de ic riioratiodo sancto Slephano, etbeato Joanne evan-
AsccnsioneDomini. Missa matulinalis erit de mar- r- gelista, ct sanclis Innocenlibus, atque de sanclo An-
tyribus : post quorum Collectant dicetur Collecta la drea apostoloquotidiead Laudes et ad Vesperaset ad
de sancta cruce: deindede Dominica, post deAscen- n- missam per octavas suas agatur, et ntissa in octava
sione. Ipsa vero missa Dominicalis, id est Exaudi, li, die de cis celebretur. De octavis sancta? Agnctis
Domine,vocem, differatur. Dominica infra oclavas as virginis, et sancti Laurentii marlyris, nil aliud agatur
Assumptioniset nativilatis beata?Maria?et Ascensio- o- nisi tantum in octavo die commemoratio ad Yespe-
nis Dominitotum sicut in libris ordinatum est, lam im ras ct ad Laudes : et missa qua?ea die proprietatem
per diem quam per noctem de octavis dicatur. babet, de bis persolvatur.
Verumtamen si in bac Dominicaféstivitas beali ati Sanctorum commemorationes, scilicet Joannis cl
1er Pauli, cl Lec-m'spapa?,neenon et catlerorum sancto-
Bernardi (56) evenerit, totum de festo fict, pratler
missammatutinalem, qua?deoctavaerit. Domiaicalis tlis rum qua; per octavam sancti Joannis Baplista, sca
vero missa differetur in septimana dicenda. Sab- ib- .n apostolorum Pelri et Pauli sive Andréa apostoli
bato tàmen ad Vesperas el die Dominica ad Lau- iu- plerumque eveniunt, semper debent pronuntiari
des tt ad Vesperaspost commemorationcmdé octa- ta- in primo loco post Vesperas reguiares, deinde vero
va, fiet commemoratiode Dominica. Cum aillentia iin sequentur commemorationes alia?, qua? pertinent
octava sancti Laurentii hatc ipsa Dominicaevenerit,
"t> ad istas proedictas saactorum octavas. Sanclorum
totum de Dominica dicatur, et ad Laudes fiât in- in— Coesariiatque Benigni commemoratio non ad Ves-
primis commemoratio de octava, deinde de sancto <*o peras neque ad Laudes, sed tantum ad missam ma-
Laurentio, post de sanclo Mammele.Missa matu- tu- tutinalem fiât.
'Ol-
tinalis erit de Dominica: post cujus CollectantCol- Quando très Antiphona? tantum babentur super
lecta de Octava dicetur, deinde de sancto Lau- au- Psalmos in Vigiliis, et occurrenl Psalmi qui divi-
rentio ; post de sancto Mammele. Major missa erit duntur in quarto loco, ut Noli oemulari,et Atlendile
de oclava. papule meus : sub secunda Antiphona dicantur ter-
ia:
Infra octavamNativitatissancli Joannis Baptisia: lius psalmus cl quarlus totus. Porro quintus solus,
-. (56) Missa in festivitate S. Bernardi dicenda,-, a stiHimopontilice Innocent. III composita cl a cap.
generali anni D. 1202 toli ordini imperata est.
Uî7 USUS ORDINISCISTERC. — PARS I. Ul*
id est Dominene, el similiter Deus veneruntgénies, A 6ten, f nisi aliud feslum celebretur, et in die Atscen-
sub tertia Antiphona. isionis^Domini,ct ocavto die ipsius, et die Ponlo-
CAPUTXLVil. icostes.
De Purificalionesancia:Maria. In Dcdicationeecclesia?dicantur canlica, scilicet
In Purificalionesanctie Mari.»post Terliam abbas iLatalus sunt, ct ATî'stDominus, et Lattda Hieru-
benedicat candelas jam anlea a secrelario delalas, rusalem.Ini Iaveationc sancla?crucis et Exallalione,
postea vero aqua benedicta aspergat. Cantor itaque Domineaudivi, Gloria Palri : Pro iniqtdlale, Gloria
cum abbali candelam accensam obluleril, imposât Palri : Egressas es in salulem. la Anaunlialiooe
AnliphonamLumenad revclaiionem,cui eliam sub- iet Assumptione ei Nativitate, el Dominica infra
jtingat versum Nunc dimillis ul in libris iiivenitur. oclavam Assumptionisbeata?Maria?et in octava dici
Intérim secrelarius suo adjoins solalio et quibus a ejusdem, néenon in imtali unius Virginis, Audile me
priore jussum fuerit, reliquas candelas monachiset divinifruclus. In festivitate sancli Mic.'taclisarchan-
novitiis, ac conversis laicis, familia?eliam atque geli, Dominemisererenostri, clin omnibus Domini-
hospilibus si adfucrint, distribuât. cis diebus, exceplis illis quos supra diximus. In Na-
Deindeliât processioper claustrum, ad quam dia- tivitate et Decollationesancti Joannis Baplista, et ia
çonus crucem , subdiaconusqueaquam benedictam " nalali unius ntaiivris et uaius confessons, Beafttsvit-
bajulent et sicul in processione Palmaruni pra?- an in sapienlia. ïn natali apostolorum cl evange-
netavimus. ita in bac processione in eundo et in listarum el plurimorum martyrum Vossancli Do-
stando se habeant. Porro cantor ad exiluat proces- mini.
sionis, AatiphotiamAve gralia plena imponat. Qua CAPUTXL1X..
finita sequalur alia Antiphona, Adorna thalamum1 De feslis in quibus laboramus
ttium; posl quam subrogetur Antiphona Rcspon- Dies fesli duodecim Lectionum in quibus labora-
sum accepil Simeon, ct fiant très staliones, per mus, la sunt : feslum sancti Silvestrt : Octava Epi-
iinamquamquc scilicet Antipbonam una statio. Adl phanioe: festum sanctorum Fabiani et Sebasiiani :
introiluin vero ecclcsia?abbas incipiat Anlipho- Agnetisvirginis ct martyris : feslumsancta?Agatha
nam Hodie beata Virgo.Et omnibus inlrogressis ett martyris : Cathedra sancli Pelri : Thoma confesso-
proedictaAntiphona finita missa solemniler cele- ris : Octava Ascensionis: Joannis et Pauli : Com-
bretur. memoratio sancti Pauli : Octava? sancti Joannis
Igitur postquam diaçonus Evangeliumlegerit, ett Baplista;, ct apostolorum Pelri et Pauli: Inventio
abbali muitus Deo sacrandumobtulcrit, ipsequedia-- /, „ sancti Slephani : Dominici confessoris Oclavai
coitus idemmunus more solito super allare ordina- sancta?Maria : Mauricii cum sociis suis : Remigii
verit : abbas candelam suam reddal sacrista?, et;t episcopi : Cacitia virginis : C/emen(ispapa?: Lucia
diaçonus abbali suam olïcrat, ct postea subdiaco- virginis (371.
nus. Deinde veniat abbas ad gradum presbyterii, et !t CAPUT L.
catteri offerantcandelas suas a prioribus incipientes-,
'"' Quibus temporibus, et quo ordine celebranduniest
maiium abbatis vel sacerdolis (si abbas defucrit) I) ofjiciumdefunclorum.
osculando. Quas candelassacrisla ct solatium ejus a Oflicium defunclorum quotidie agitur, exceptis
manu abbalis suscipieiitesexstinguant.Dciadc abbas is diebus duodecim Lectionum, el uno die infra ocla-
ad allare revertens, thurificclillud et manas ablual.
l. vas Nativilatis Dominica?,el tribus diebus ante Pa-
Si vero die Dominicafestum Purificalionis sancta? ie scha, et tota septimana Pascha? el Pentecostes. A
Maria? evenerit, more solito ante Terliam abbas is Kalendisigitur NovcmbrisUsquead primant Domi-
exorcismum facial aqua?, et post Terliam fiai pro- i>- nicam Quadragesima?in intervallo quod sequitur
cessio. Vigilias, privatis diebus agatur oflicium pro de-
CAPUTXLVHI. functis.
De ennticis. ] In qao officiadum frater hébdomadarius ihcipiel
R
Canlica de NativitateDomini, scilicetPopulus qui ni Anliphonam stando contra alternai chorum, resi-
ambulnbntin tenebrisin die NativitatisDomini,Cir- r- deant fralres in sedibus suis, et ipse hébdomadarius
cumeisionis, Theophania?, ct octavo die ipsius us incoeptaAntiphona,poslquaminclinavcritversusal-
Thcophania?,omnibus etiam Dominicisdiebus infra m tare rcsideat.Catlcrasvero Aatipliooasincipianl fra-„
n- très alternatim sicut ad Vesperasreguiares, slanles
islos dies, nisi in ipsa Dominicafeslum alicujus san-
cti duodecimLectionum agatur, et in Purilicalione ne et inclinantessicut hébdomadariusfecit. Qui hebdo-
sancla?Maria?dicantur. Canlicavero de Pascha sci- :i- madarius diclurus versiculuai post Psalmos surgât,
licet, Quis.est isle qui venil de Edon dicantur omni-
à- et slans contra altare dicat versiculum. Quo dirlo
bus diebus Dominicis a Pascha usque ad Penleco- o- inclinet se et sedeat iterum dum Pater noster dici-
(57) In antiquis Usibus pratter hos dies numera- in illisdua?miss» convenlualescelebrari coeperunt.
bantur et isli, sanctorum scilicet Greg. papa?,Am- el ideo sublati, quia secundum hos Usus his fésfis
!:rosii episcopi, Pelri episcopi,Auguslini episcopi, duarum missavummonachi Ieçtioni et oratioai, nbn
Hieronymipresbyteri et sancta?Catbarina?virginiset autem operi manuumvacabant.
martyris; sublati sunl auleni ex hoc capitulo, cum
PàTROL.CLXVI. i3
1119 S. STEPHANUSABBAS U20
fur. Postea surgcns et levans sedem, et inclinaus ad A el catlerisi : ct sic repetantur per singulos dies si ne-
allare incipial Lectionem. Qua finita ilerum incli- cesse ces fueril.
ael. Similiter inclinel ad finem singnlaraia lectio- iQuod si aliqua féstivitasduodecimLectionumoc-
ïium et siagulorum verstium. El vcrsu tcrlii Rcspon- cupavcrilcit| secundam feriam in ca q.uasvacuasucecs-
sorii dicio rcsidéat. Finilo Laudâte Dominumde coe- scril sci feslivilati, "lidcni primi psalmi dicantur : si
lis, dum fralres dixcrinlRequiem oeternam,satgaiil. auleni au poslquam dicti fuerint iidem psalmi primi,
Similiter faciant ad Vesperasposl Confilebor,dicen- alia ali féstivitasduodecimLcclionain inicrvciierit, non
tes Requiemalernani. Quem versum, id est Requiem : nuitetur
na ordo, sed ea feria qua; expedilasequelur,
-wlernain,seaiper dicat solas ille chorus cui compe- dicantur dit très medii psalmi, el alia die très ulliini :
lit. Dicta autem Antiphona posl Laudale Dominum t in sequanii vero repetantur a capite.
decoelis,hébdomadariusIncipiàt Egosum resurreclio) CAPUT LI.
ct vita, et Benediclusdicalur aliquantulum produ- Quo ordine dicantur Collecta!pro defunctis.
clius,et Magnificat similiter ad Vesperas pro de- Omnipolens sèmpilerne Deus cui nnnquam, pro
taactis. fr
fratribus congregalionis, accnoii pro palribus, nia-
Ergo Antiphonacanlala posl Benediclus, prosler- " Ir tribus, sororihus et familiaribus nosiris dicalur
liant se fralres super formas , si tempus fuerit pic--"prius: pi deinde Fidelium Deus omnium. Quas duas
sternendi ; sin autem, reclinenl se super iiiisericor-- dicantur
di assidue tant ad Vesperasquam ad Laudes
Jiàs (38), ct dicant Pflfer nostersub silentio. Deindc e sivesi ad VigiliamVesperis conjiinclam. la Trkcnario
incipial hébdomadarius sacerdos psalmuai De pro- quod qi (it post générale capitulum pratponatur Deus
lundis, qui semper dicalur.ad Laudes pro defun diss venioe vi largitor, ct ad missam pro defunctis in coa-
tant in. tcslalc quant in hieme, quem percurreti venta vi nisi pratsens defunclus fuerit. Si alio lein-
uterque chorus allernatiin. Quo explcto et dictoo pore p( Tricenariunt aliud agimus, Detts cui proprium;
Requiematerncini sicul ad catleros primos psalmos, i> si praiscns dcfuitctus fuerit, in primo loco semper
dical sacerdos A porto i'nferi,cl Dominusvobiscum, i, dicalur
d Inclina singularilcr , exceptis prateipuis ot-
et postea Collectas ordine coasueto. Quibus expie- - ficus
fi defuncioruin, ia quibus posl primant Colle-
tis, el Dominusvobiscumel Reqiiiescunlin puce, va- '- clamc hatc sola sequi débet.
spoiidcanl omacs, Amen, aalequaai siirgtuil : et;l Ad missam vero lanlum daa?, scilicet Omnipo-
tune surgçiites el inclinantes ad allare, disccdunt. I. tensh sèmpilerneDeus cui mtnqttamsine spe, clOinni-
Post Vesperas vcio diei dicantur Yesperat pro de- '.- polcns
p scinpiterneDeus qui vivorum.Si pratsens do-
funclis el psalmus Lauda, anima mea, Dominum, :, Q fuiiclas
f fueril et missa pro co dicatur, dicetur C;;l-
unie Collectas a sacerdolc bebdoinadario incoepltis. s. lectaL Inclina, Domine,el OmnipolensscinpiterneDeus
A prima Dominica Qtiadragcsinia?asquo ad fesli- i- qui q vivorum, nisi fueril splemae Triccnariam, in
vilateai OmniumSanctorumcelebretur oiliciitai de- c- qao t imerponilur, Deus venioelargitor. Si pro eo
faiicto.unt posl.Vesperas diei : ila scilicet ul priusis laissa
i celebrari non potest, dicetur tamen ipsa col-
dicantur Vesperaspro ipsis defunctis, ct deinde sub- L>- lccla.
1 Si aulcia praiscns defunclus episcopus fueril,
scquaiur Vigilia. Et dicto tertio Respousorio, dical al Deus J qui inter apostoticos,die tantum scpultura?ejus
bebdoiiiadariusAudivi vocemde coelodicenlem, ha- a- dicetur.
<
liens facicia ad alteruai chorum : nec iiicliuct ante te Ad tnissam quolidianaai pro omnibus fratribus
vel post. lit responso a'conventu, Beati mortid qui in el t familiaribus ordinis nostri defunctis dicetur Col-
Dominomoriunlui; prosteriiaiilur aut rcsidcanl sic- c- lccla1 Inclina, Domine: si defunclus pratsens fuerit,
ut bUpPfias dietuui esl. Circa vero fiucm vigilioe, «
LP, dicaUu pro eo sccuutla OmnipolenssempitemeDeus
scilicet posl Paler noster, dicautr psalmus Lauda, 'ci, cui i uunquam siiigulviier. Deinde si Tritciiariutii
anima mea,Dominum,quem incipial hébdomadarius us aginias, dicetur Dcns etii proprium est, vel Deus
sacerdos. Laadcs vero-ipsorum defunctorum pnr- ir- venioelargitor si fueril solenine Tricenariunt. Ad
aganlur in crastino, iuler Maluliuas, Laudes ct D missam enint in "conventunullum Triccnarium agi-
Primant. mus nisi illud solcniae quod fit post geiierale capi-
Quod lotuni officiumdefutictoruni co ordine di-- li-- tulum. Sciendum quia in tr.bus missis quas pro
catur in testalc, quo ordinaviuius ia hicme. Quod od quolibet defuneto debemus, dicitur Collecta Inclina,
officiamtali ordine celebralur ia hebdomada, ut se- ;e- Dominesingularilcr, nisi iu Capitulopluraliter dici
cunda feria dicantur 1res psalmi, id est Verba mea, ?«,- prutcipiattir.
cl catteri nisi ia prascedenliDominicadicti fueriul,l;; CAPUT LU. '..•-.
et 1resprima?Lcclioacs, id est Parce mihi, Domine, ne, • De officiisdefunclorumpracipuir,
et catleras.Tertia autem feria 1res niedii psalmi, id lu cominenioialioiie oaiaiuiii fideliumdefttncto-
est Dominusrégit me, ct .cicteri cum leclionibus, id rum, ct in comiiienioralioiie parenluni iioslro-
cstilespenrfc mt/rfj-clcatleris. Quarta feria 1res ul-'
ai-' rum, fratrum et sororu'ni oniaiunique consah^ui-
tiini psalmi, id est Eoespectaiisexspectavi,et easleri
eri licoruni et beacfactPruni noslro. uni v eo quoque die
cum leclionibus, id est Spirilus mcus'ailcnuabiiur,.ur,. quo posl aiiiiuum capitulum solenuieai facilitas-me-
(38) Reclinenlse super misericordias, scilicetassiJcndo sediiibus suis, cucuUaram inanicis super genua
decussalis..;
1421 USUS ORDINISCISTERC — PARS II. 1422
inoriani omnium monachorum, novitiorum, coa- A Fidelium J Deus lanlummodo dicitur, nisi pratsens
versorum ct familiarium nostri ordinis prasterito defunclus< fuerit. la conimemoralioneautem paren-
anno defunclorum: sed et in anniversario omnium tum I nostrorum, Deus cui proprium, lanlum : et ia
'•
defunclorumordinis nostri episcoporumcl abbalum, anniversario episcoporum et abbalum, Proesla, Do-
ouod fit quarto Idus Januarii, solemne facimus of- tmine, (jrtaesumus,tantum. In solemni Tricenario,
fic'aimcum Vesperis,Vigiliiset Laudibus, et Psalmi iquod fit post générale capitulum, Prima Deus venia
stando caiitanttir etaliquanto morosius, tant ad ilargitor ; Secunda,Proesla, Domine,quasumus, pro
Vesperas quam ad Vigilias el ad Laudes. rege Fraiicorum (39), ad officiact ad missam di-
Diclo auleai versa aille Lectioncsab hebdonta- caatar lanlum, nisi pratsens defunclus fueril. la
dario, resideaitl saper miscricordias dicenlesPater anniversario episcoporum et abbalum qui privatiai
noster, sub silentio, deinde incoepla lcctione resi- cantare pro eis noluerit, Collectamdicat.
dcaat super sedes usque ad terliam repetilipnem Ad istas igilur missas canlaiitur Responsorium,
Libérante, Domine, de morte : quod Responsoriumi Si ambulein,et ResponsoriumAbsolve,comntuniter
débet cantor stando iacipere. Quo incoeplostatimi ab utroque choro in conventu. Qui vero privatiia
incliiiel, et subséquentes versus cantet, post ulti- cantal ResponsoriumRequiemoeternam,et Tractuiu
inum lantum iaclinaiis. Quibus officiiset missis de-- '"" De profundis,dicat, quod si quilibet horum dieruni
bent intéresse omîtes monachi qui conventum le- in secundaferia, sive in crasthia die alicujus festi-
nent, nisi gravis causa eos prohibueri.t. vitalis duodecim Lectionum evenerit ; post Vespe-
Ad ofliciumomnium defunclorumct ad missamt ras reguiares Vespera?defunctorum agentur.
PMIS SECUNDA.
De catreraoniis tara in horis canonicis quam in raissarura celebratione observandis.
(39) Pro rege, scilicet Philippe Augus'to, Fian- dita estjussu cap. gcn. an. 1223.
corum rege, ciijus hic memoria antiquis Usibusad- (40) Per Textum intellige librum Evangelioritrn.
im S. STEPHANUS ABBASCISTEUC. Ilf. 1424
Uniens calicem intus aqua, mliiisiret panein super A sum su osculeiur post sacerdoteni, et clausum super
palenàin et viiium ia calice, subdiacono ei subtnini- an analogium sub palla repoilat. Sacerdos vero posi fi-
'straitte. ai Evangelii referons vallum ad allare, ibidem in-
item
Etnotandum quia sive diaçonus/sive subdiaconus cipial ci Dominus vobiscum, vel Credo in tinum Deum.
sil qui minislrat, prius viittim infundat, deinde am- IntérimIn vero dum Credo in unum Deum.dicitur a
pâllam cum aqua sacerdoli tradal quando eum vi- cr conventu, slct, in eodem loco donec.illo cantalo di-
derit magis expeditum, et sacerdos aquam in calicem cat ca Dominus vobiscum, el 'Oremus. Deinde simiens
fundal : deinde posila patena super calicem, coope- librum lil ponat ad sinislruni cornu. Diaçonus aulem
fiai eam de ôffertorio : postea descendat suit gradu post pi Evangelium displicel corporale habens 1res pli-
altaris in dextera parle. Quod si sacerdos dum dia- calus c: ia latum ct quatuor in longum, médium lali-
conus ministraveril dixcfil Gloria in excclsis Deo, ludiitis tu ponens in medio altaris. El slalint post Ore-
vel Dominus vobiscum, inlermiltens minislr&re eat m mus, operlis manibus de ôffertorio tenons sinislra
posl sacerdoteni : quod si Gloria in excclsisDeo di- manu n; pedcin calicis, dexlra autem pateaàm offerat
citur, diclo illo breviler inclinet el sic revértatar sacerdoli
si simul ulrumquc, maiiuai ejus semel oscu-
minislrarc. Post Dominus vobiscum,trahal ci rêve- lans. ls Sacerdos simul ulrumquc assumons, deponat
renier deorsum médium eâsula?(41) r:et tune cliver- juxla "
j\ corporale ad dexteram parlent, rclinqucns ea
lens in locum suum inclinet se, et subdiaconus post diacono d pratparanda, et postea trahat se ad sinislruni
'eum. Quod si restant alia? Collecta?, redeant ad mi- cornu c altaris, ibidem consistons donec recipiat ihu-
nistranduai quod restât. Quo completo, reveiiantur ribuliiBi ri ad thurificaiidum calicem; Diaçonus vero
, ubi prius steterant, non tamen inclinantes, nisi ad posito p ôffertorio super allare ponat calicem super
primain Collectant : si auleni nulla Collecta super- corporalec in secundo plicatu anterioris, et siuistra?
fuerit, subdiaconus descendat légère Episiolam aatei .dexlrasquc
.d partis, et panent ante calicem, rcvolvcns
graduai presbyterii conlra médium allaris, versai super s cum corporale. Quod si plurcs hostia?fucrint,
facié ad ipsum altare, inclinans priusqaam incipial unam u separatim, alias insimul. ntiltat : deinde rc-
légère, et postquam legcrit. Qui si forte in ipsa Epi- rpoiiet paténani ct oficrtoriitm super minisleriuin.
slola erraverit, perléeta Epistola salisfacial ibidem :! Intérim
i dum hatc aguiilur a sacerdote ct diacono,
prius tamen posito libro super formant, poneiis ma- unus , minislrorum cujus oflicium est, teneat llniri-
nus ad terrain sub gradu super albam sine flexione- baluui i ante abbalem yel aate sacerdoteni si abbas
genuum, lam feslis diebus quant privatis. Intérimi {deest, subdiacono incensum (cueille. Posito itaque
sacerdos usque ad Evangelium sedere et in Missali' n~ incenso j in tburibulo, qui thuribuluai tcnel offerat
légère potest, et diaçonus ad autant ejus sedere, eti illud j sacerdoli osculaas ei manuai. Quod sacerdos
in Icxiu légère si voluerit. Pcrlccta Epislola, subdia- jaccipiens, ihurilicet caliccat islo modo. Semel volvat
tonus sedeat juxta diaconum, aut eat in chorumI illud j circa calicem, semel thurificet dexteram parlcai
cantarc cum aliis si necesse fueril : quod si sacer- .altaris desuper, semel et sinistram, semel quoque
dos sederit, el diaçonus prasvidereEvangelium voltte- .anleriorem. Quod dum fecerit, diaçonus ponat ma-
rit, super aiialogium pratvideat. ,
man suam sub asella ipsius tenons ci casulam ut
Cum auleni fuerit. hora legcndi Evangelium sur- ,expeditius possit agere. Quo facto, rcddal tb.uribu-
gant, et sacerdos redeat ad dexlrum cornu altariss 'lum diacono. Deinde ablutis digitis aqua, sibi a sult-
6UperpoliciisMissale. Diaçonus vero ponens textumn ,diacono de ampulla data, et ia pelvi ad hoc praspa-
super analogium vetiat se ad abbalem, humiliterr rata recopia, ct lersis ad linteum ad hoc députa-
petens benediclionem sub silentio dicens, Domne a lum, incurvas ante altare faeiat orationem. Diaco-
jubé benedicere, sive ad sacerdoteni si abbas defuc- :" nus autem thurificet prius dexteram partent ipsius
rit; ad quem sacerdos conversus, dicat banc bene- '" altaris bis deforis ; deinde elevans manant thurificet
diclionem : Dominus sit in corde et in ore tuo, ut II bis crucem, el inde transieiis per rclro altare ad si-
digne anmnilics Evangelium Cnrisfi.Qua data, redit- l_ rj
^ nislraat parlent tburificet eaat, similiter el crucem.
cal vullum suum ad allare sicut erat prius, ita se ;a Deinde reddat ihuribulum subdiacono qui ponat il-
habens usqaé post Gloria tibi, Domine. Quod dum ïi lttd ubi poai solet. Ipse autem rétro redeaisub gradu
dicitur signet, et coiwertat facieat suam ad Evange- ?- altaris ia dextra parte, at cum sacerdos se verterit
lium stans cum tremore. Diaçonus vero, accepta be- î- ad chorum dicens : Orale, fralres, pro me, trahat ei
iiediçtioae, vertat se'ad librum; Qui cum dixerit,tj deorsum médiumcasuta. Deinde supplicans ei scee-
Setjueniia sancti Evangelii, signet se sicut alii se dat ia locum suum, ubi stet donec sacerdos dicat
signant quandodicitur -Gloria libi, Domine."Perlecto lo Per omnia soecula soeculorum. Qui sacerdos dicto
autem Evangelio, si forte erraverit in ipso, vertat se Oi'flte,fratres, mediocriter, ut possil audiri, redueât
ad oriénlem satisfaciens eo modo quo subdiaconus. s. vultum ad altare eadem parte qua se verlit ad cho-
Deinde inclinet se versus orientent. Postea ferai li- rum. Postea trahal se ad librum qui est in sinistre
brum aperiam sacerdoli ad oseulandum, oslcndens us cornu dicens sub silentio Oremus, ad primant Secra -.
ei digilo inilium Evangelii quod legit : quem et ip- p- tant et ad secundam si una vel plurcs sequuntur.
(44) Per fistulam, id est per iiislrumciitum Cbrisli quod monachi conversi el moniales ordinis, exceplis
sanguini sumendo, ia modum fistula?pra?paraium. ministris allaris, ad calicem more solito non accer
Ila?cporro sub utraque specie coiaatuaio sublala est daat. >
quoiid minislros allaris et laicos, tuai per concilia (45) Vide Reg. S. Ben., cap. 38.
Ecclesia?ul infra notabitur ad cap. 58 hujus libri, tiii) Ad gradum scilicet presbyterii.
tum per cap. geueralia ordinis, ul palet ex sequenti (47).Caslcrumnota bas fere omnes casieinonias
deflinitione capit. gea. ann. 1261, qua? sic habet : inolcvisse cl in earum locum Ecclesia?Romana; ri-
« Cum ex perceplionc sanguinis Domini quem post tus a capilulis gencralibus ordinis sufleclos essc.
sanclam communionemin calicesoient accipcrcper- Niniirum a capilulis gencralibus annoruni 1618 et
sonas ordinis pericula gravia jam evcnerint et pos- 1628, et subscquciilibus.
ant eveuire in poslerum graviora, ordinal cap. gcn.
1429 USUS ORDINISCISTERC. — PARS li„ 1430.
supplicanssacerdoli. Ad coiifessionemstel ad dex- A ipsum if altare, el incipiens a dextra patte cîrcunicat
teram. Missale ia -dexlrocornu allaris, Tcxtuai in illud il aspergendb quousquepervcnial in anleriorcm: .
sinistroponat,.qaodposl Evaiigeliuiitauferat. Posl ubi ii inclinans aspergal presbyterium bine cl inde.
Epislolaatmanus lavet, ubi el diaçonus. Paaem et Intérim Ii vero minister recipiat aquam ia quolibet.-
vinumittinislrel, el palenam el calicem offerat. Ca- vase v de urecoloia quo est aqua bcnedicla, el habens .
sulam trahal, pacem et coiaiiiuiiioiieni seatper ac- sparsorium s; aliud claustrum aspergat, cl officiùas-
cipial, excepta atissa defunclorum, in qua nec pa- scilicet s< capitulum, auditorium , dormitorium et.'
cem sumere, aec communicarc lied. Lcclurus-Epi- dormilorii d nécessaria, calefactorium, refectorium;
stolam ferai Epistolare in ecclesiam anlequam in- ccoqaiuam, cellarium(48)..Rcdiensauleni de oflicini's
dualur, et posl missam inde referai. Sacerdos vero si s quid saperesl ei de ipsaaqua, infundat in recepla-
ad legendum Evangelium pelai beitediclionem abi culum c quod est ad introitum Ecclesia?ad lioc-dépu-
abbale, non tamen descendons de gradu allaris. taluin. t Vas autem quod Icnelel aspersoriuiii repo-
Pcrlcclo Evangelio ibidem, dical Credo in unumi nat ï in vestiario. Sacerdosvero slans supra graduai
Deum,si diceudumfuerit. Et mox secedat ad dex- presbyterii \ aspergal prius abbalem, postea seipsuin,
triait corau altaris ibidem dicturus, Dominusvo- deiade i miiiistros etcatleros accedenles a superiori.
biscum. Quandovero Credoin unum Deum non di-- D B parte
j: chori inter formas cl sedilia, sicut ea hora
cilur, ibi dical Dominusvobiscum,ubi legil Evange- stanl s in choro. Qui revertenlcs deorsumper médium
lium. (
chorum ascendal untisquisque ad locum suum : et
Sciendumvero quod omnibus diebus quibus con- novilii i qui aille formas consislunt aspersi aqua
venins communient,possunt ubi necesse fuerit, ad.1 revcrleiilar i ibidem. Qui vero extra chorum vel in
missam matutinalem plurcs hostia?consecrari, ctt rétro i chorum fueriiil, tant moitachi quant novilii,.
super palenam communicaturis dislribui, et tunec 'veniant per superiorem introituni chori, et per atc-
miiiislcrsi fieri potest diaçonus sit, ille scilicet quifi dium < chorum revertanlur. De conversisvero una-
prascoilentihebdomadaEvangelio fuerat ascriplus. ;. iquatquc ecclesiafaciat secundum positionetit ipsius
Nam catleristant privatis quam feslivis diebus :td i
d oralorii.
otur.esmissas una lanlum hostia consccrclur, cujuss Finila Antiphonasacerdos inleriititlciisaspersio-
tcrtiain patient sacerdossuper calicem tenons coni- nis oflicium, versus ad altare dicat Collectant,
nauiieaturis distribuai, cl postea sanguinem, como- i- Exaudi nos, in loco quo stat. Et inecoptaTertia
do quo diaconum faccre superius diximus, nisi si post Gloria Palri, coeptamsubsequatur aspersio-
diaçonusadfuerit.Et sciendumquodnunquam os'cu- i- . aem. Qua?si forte ad Gloria primi.psalmi nondum
''
lalur niantts abbatis vel sacerdolis nisi ad missam, i; peracta fueril, presbyler staas in codent loco usque
el hoc lanlum in locis supra delenninalis, cl quan- i- post Gloria Pttt.ri aspcvsionem iiilcnnittat : qua
do dalttr in conventuabbali virga pasloralis, el in pcracla, redeat in locum suam cl sedeat cum niini-
Purilicatiotie beata? Maria? ad oblationem catale- 2- stris. Deindesecrelarius portet aquam hospilibus et"
lariiin. famililc,et ponat inde in vas unde semper aquam
CAPUT LY. accipere soient, deindc in vas conversorum.'Diiia'
Quo online benedicaluraqua. auleni Tcrlia (am Dominicisdiebus, quant solcinni-
Domiaicodie pulsato signo ad Terliam, scrviior 31- lalibus quibus non laboramus omni tempore et fe-
ecclcsia?pratparata formula super gradum presbyte- o- slis quibus laboramus ia atstate, inox cantor inci-
rii, ponat sal cl aquam desuper cum sparsorio, ct pial Introitum, etiam puisante tune tabula pro mor-
indutis ininislris ct sacerdole, pra?paratoqueallari ,., tuo. Similiter facial privatis diebus iii atstale, nisi
sicut supra diximus, ilerum pulselur signum ad a(j forte talis fuerit missa, qua?pro pratsenti defuneto
convocandumconvenlum. Qui venientesordincnlur ur debcal iiitermilli.
sicul ad missam. Quod semper faciant ad Terliam m CAPUT LVI.
cum mox scculura est missa. Et dimisso signo io l) i) Quomodoconventusse agat ad inissus.
ad soniium prioris fiai oralio. Qua compléta, accé- c- Omnibus diebus quibus dua? missa? celcbraitda?,
dai sacerdosaille gradum presbyterii tenons colle- c_ sunl, in secunda missa Kyrie eleison incipialur ia.
olancum. Qui cum ibi advenerit inclinet ad allare. 'C illo choro ia quo est Invilatorium : in prima verp
Deindc benedicat sal-cl aquam similiter : sicut •n ia missa inclioelur in allero. In Nalivilale Domini ad.,
collcclaiieo babclur : tenons maman desuper dum un missamde aoetc ia choro Iavilalorii incipialur. Quo
exorcisinumdixerit. Et misso in niodum crucis sale tic finito, convenant se ad altare. Si sacerdos dixerit
in aqua exorcismtiquepcrdiclo, reddat libriint sub- 'b- Gloria in exeelsis Deo, dum cantor incipit, El in
diacono, qui cl auferat salinuin, ponens illud scor->r- terra pax Itominibusbonavoluntalisrcducanl vullus
suni super gradum presbyterii. Cantore igilur im- m- sicul étant. Cum autem dixerinl Adoramus te, in-
ponenie Anliphonam, sumat sacerdos sparsorium, m, curvenl se, erigentes se ad Cloriftcnmuste, et simi-
qui iniigcns ia aqua asccadal ad altare incliiiansad ad liter iiicliiteiilad Suscipedeprecationemnostram. Ad;
gradum ipsius altaris. Deinde aspergat aquam ante nie Cum sanclo Spiritu vero signent se el convetiaiilup
(48) Nola aatiquitatem usus aqua; bened . non solum in personas, sed in quivlibcl loca moiiaslcriora'iui
1431 S. STEPHANUSABBASCISTERC.III. 1132
ad altare, et cum responderint Et eum spiritu tuo, A ^Agnus Dei. Quod si dies fuerit prosternendl, dicte
post Dominusvobiscum,reclincnt se super miseri- S Sanctus, incumbanl saper formasquotisque respon-
cordias donec iachoetur Epistola. El tune surgeiités ddeant, Et cum spiritu luo postPaa; Domini. Deinde
stent usque ad Evangelium sicut slabaiit duat Can- faciant fi sicut modo diximus.
tabant Iiitroiium. Intérim tamen ad majorent mis- CAPUTLVII.
sam perntissum esl sedere simul si volnerint. Ad De Puce.
missam vero matutinalem posl pr'nnum Dominasvo- Pacem (51), nisi continunicalurus, nemo accipiat,
biscumusque ad Evangelium,sedeat qui voluerit, et nisi n forte prior cum necesse fueril ut hospitibus
post Sanctususque ad finem missa?,pratler Agnus porrigat, j aut subprior absente priore, aut qui su-
Dei. In omnibus proecipuisfestivitalibus, sicuti et perior j tune fuerit ex omnibus in clioro, si uterque
caiteris diebus, Responsoria et Alléluia cantantur defuerit.c Diebusvero Dominiciset feslis quibus so-
commanilcr ab utroque choro. In fuievero Respon- ient 1 ire fralres ad communionem,prior illorum qui
soriorunt et Versuum ad omnes missas totum ncumai communicare
< voluerit, venions ad gradum accipiat
dicatur propter dissonanlias evitandas. Sciendumi < a subdiaconopacem : quo redeunte ad allare, qui
eliam quia quolies unum solum-Alléluia, sive dica- communicaluri
t sunt ordine soo accédant ad prio-
tur Responsorium sive non, ad missam dicitur : B jrem, ita ut prior stet ad gradum ubi pacém accepil,
primum netimade Alléluia intcrmitlatar, sed post' tquousque.qui post eum priatus est pacem ab eo ac--
versum ia repetitione idem Alléluia cum suo neu-' < ceperit. Qua data, secedat ia dexirum chorum novi-
mate inlegro cantatur. Cum vero duo vel plura Al- tiorum, \ relicto ad'graduro cui dédit. Qui et ipse ubi
leluia in una missa dicuntur, cum suis tteumatibus» sequenti i pacem dederit, manente ibi similiter cui
intègre sine repetitione canantur, exceplo co quodl ,dédit, cedat post priorcm. Et istis intérim faciénti-
proximun?est Evangelio, quia repetilur. Et notan- bus ad invicem confessipnem,catteri sequantur per
dum quod in Vigilia Pascha?et Pentecostes, unumt ordincm eo modo quo dcscriplum est de primis,
solunl Alléluiadicitur sed non repetilur. pacemabinvicemaccipientes,ordinatimpostpriorem
Ad finem vero cantus ante Evangelium, reducautt sese collocantesbini et bini alterutrum confitentes,
fratres faciès suas ad altare, et signent se cum dixe- vultus suos post confessionemad altare vcrteiiles,
rint Gloria tibi, Domine: quod si Credo in unum'» nec ad sua stalla usque posl perceptam conimunio-
Deumdicendum est, canlore subjtiiigenle, Palremi» nem reveiientcs. Porro novissimusnovilio dabit pa-
omiiipotenteni,vertat se chorus contra chorum. Etit cem occurrenti sibi in medio chori, qui portabit et
cum venerint ad Homo factus est,pétant veniam sic-- ~ converso cum se ad ostium chori ostenderit. Deinde
ul in feslis diebus. Et cum dixerint Adoralur, in- ordinans se ultimus cum penullimo confitealur.
clncnt se, erigentes se ad Et conglorificatur. Et:t CAPUTLVIII.
cum dixerint Et vitam (uturi saculi, reducant faciès is De communione.
ad altare. Cantore aillent iucipiente Qaercndatni Intérim qui primi sunt, ordine suo accédant ad
eonverlant se slantes sicul ante erant. Qua cantata,i, communionem. Venientes vero ad gradum altaris
vetiant se ilerum ad allare , douce dicat sacerdos is proximum, incunihant super articalos manuam :
Orale, fralres, et sic redeant super misericordias is ascensoque gradu, flexoquegenujuxla cornu altaris
usque ad Per omniasacula saculorum. Tune autem n et suscepta Eucharislia, cum se crexcrint, inclinent,
surgant et versis vullibus ad altare, stent ita usquete et sic per rctro sacerdotem accédantad calicem(52),
ad Sanctus.Postea conveiiantar el inclinent se cho- t- ubi ilerum inclinantes hauriant, et rursus inclineiit.
rus contra chorum dicentes, Sanctus, sanctus, san- n- Regredicntibus ab allari, sacrista slans in capite si-
ctus; el incipieiiles Pleni sunt coeli, erigant se, et
el nistri chori noviliovuin vinum propinet incliiians
signent se cum dixerint in nomine Domini : et dicto to singulis, sicul el ipsi inclinatur a singulis ante ct
cxtiemo Hosannain excelsis,versisvullibus ad altare re post susceptionem. Quod non solum hic,.sed etiam
sleat ila (49)usque ad Per omniasacula saculorum, £ ubique quolies vel daat vel suscipiunt aliquid facien-
n, j)
et tune reclinent se super misericordias donec re- ?- duai est. Quibas peractis, inclinantesad allare ascea-
spoadeant, El cum spiritu tuo post Pax Domini sit it't dant ad stalla sua. Hic ordo depaceet communione
semper-.Moxque surgcnles, slent facie ad faciem m ad titramque missam tenebitur.
usque post primum Agnus Dei:' Et luac pelant ve- c- Quod si quis aliquando solus communicarevolue-
ntant uausqnisque ia loco suo flectenlesgenua (50), )), rit, siattpla pacc a ministro confitcatur aut abbali
ici si adfuerit, aut illi quem primum in dextro choro
prattàr ministrosaltaris : et facla tailla mora ut dici
possil unum Pater noster, incipiat Cantorsecundum im stantem invenerit..Dicta communione si conventus
(49) Stent ita, et hoc quia lune temporis non per amplexum,semper tamen per osculum commu-
elevabattir neque hostia neque calix posl consecra- nicaluris daim-, ut palet ex rubricis Missalis el ex
lioiiem. îiis capitibus.
(50) Pétant veniamflectenlesgenua. Hic perpetuus (52) Ad calicem. Hic asus saGramenti Ettcbari-
ordinis Cistercicnsis usus, ut ad-recordationem et stia?sub utraque specie percipiendi, sublattts est ab
metitionent pcccalor'umprosternanlur monachi in Ecclesia, sicut jam diximus, ut videre est iu conci-
signum poînilentia?et in spem veniat. lio Constant., sess. 13 ia conc. Basil., sess. 30, et
_ toi) Pacem.Hatc pax sive per instrumentum sive in conc. Trid., sess. 5, sub Pio IV, can."1.
1435 USUSORDINISCISTERC.— PARS H. «34
communicat,sedeantintérimqui voluerintusque ad A de defunctis, tantum intermittendaest die Parasceve
Dominusvobiscum: qui vero steteriat, reducaat fa- et sequenti Sabbato, et die Pascha; et Pentecostes,
cies suas ad altare donecdicalur a sacerdole Do- etNalalis
et Domini: diebus tamen Pascha?,Pcnteco-
minus vobiscum: et tune resideanlsuper wiscricor- sles sli el Natalis Domini hébdomadariusmissa?illius
dias usque ad alliàtum Dominusvobiscum.Tune quolidiana? qr cantet de feslo ad allare, obi missa ea-
vero surgant contra altare, et responsoDeogratins, dem dé caatari solet, et dicatCollectantInclina in se-
inclinentet recédant.Si autem Dominicusdies fue- cundo eu loco: siTricenariumfuerit,subjungalDcaseut
rit, non inclinent nec recédant usque post benedi- proprium.
pr Quodsi his tribus diebuspratsensdefun-
ciioncmlectoris. et supervenerit,supradiclus hébdomadarius di-
clus
CAPUTLIX. m
millat missam dé festo et àgat missam pro eo, et
De.privatis missis. di
dicat primant Collectant pro eo, scilicet Inclina,
Per totum annum possunt fralres cantare missas secundam
se vero OmnipolenssèmpilerneDeus, cui
privalim (53)temporelcclionis: et post offerendam ni nunquam,pro illis quibus Inclina dicébalur; et si
missa?in conventu, etiam in Quadragesimaexcepta Tricenarium
T fuerit, dicat terliam Detts cui''pro-
feria quarta in CapiteJejunii. la festisautem Qua- " prium.
p> Ad ûlramque vero missamin convenluquan-
dragesima? quibus laboramus, cl in feslo sanclii diu di pratsens fiïerit, -dicalur Collecta pro eo. Qui
Mauriciiquando dies jejunii evenerit, tenèalur sic- c'antant
c: privalim, Collectanttantum dicant proieo
ut in decimo quarto capite coniinctur. Diebusla- tam t? ante sepulluram quam poslea: poteril tamen
men quibus dua?missa?canuntur (54), statim postt cantare ci pro eo qui voluerit.
primantpossunt sacerdotescantareprkatim ubi ab- Qui autem caillant privatas missas, moderentur
bali visumfuerit, exceplismissis jejuniorum. Porro) ita il voecs suas tam ipsi quam adjutores eoruni, ul
in Quadragesimasi féstivitasin qua non laboramus 5 alii
a impedinteiitumnon paliantur. Si quis vero vi-
per seplimanamevenerit, non caillant nisi post of- derit "" tcrsoriUmallari superposilum, non pratsu-
fcrcndain: quod si habucriat spaliuia canlaudiante3 mat n super illud cànlare, nisi ad iiulum illius qui
majorentmissam, non perntittatar eis ipsam mis- ipsum i] lersorium ibi posuit, neque facial appara-
sain dimillcre, t
tuin circa altare in quo débet cantare, poslquam
Omnibusvero diebus in quibus jejtinanuis necc ntissa n gcncralis (57) incoepla fuerit donec Offe-
laboramus,polcst cantaremissamusque ad Nonam, rrenda sit canlata : nisi ad missam niati'.tiualcin
el in Quadragesimausqac ad Vesperas,qui volue- £quando sacerdotes possunt cantare post Primant.
f
rit cl cui vacuuntfuerit. Qui quolies dubilaverit nee Sacerdos autem indutus ct aspersis digitis aqua,
ab hora pratoccupetursi canlaverit, inlcrroget sa-- G ^ dicat
< confcssioiiemante gradum altaris, médius
i- inler
cristata per signum; si annuerit, caiilet; si conlra- i adjutoressuos, ila quod clericussil ad dexle-
dixerit, dimillat. Qui auleni cantare voluerit duos i
is rain, laicus ad sinistram. Qui canlaverit pro dcftin-
testes (55) habeat, unum clericumqui ei aiinistrarc c dis,< polcstiatcrinisceiealiasCollectaspro qualibel
possit.Qui si acolulltustantumfuerit, nonpratstnnatit inecessilale, ita lamcn ul numerum Iriuai Collccla-
calicemdéferresuper allare, nequepanentet vinum n - rumi non excédai, nisi jussu abbalis quaiiam a'i
minislrare, ncqué sacerdoti offerre: ciclera vero o junxcrit.'
j Collecta?vero de sancla Trinilalcvel de
potest adimplerc.Quod si sacerdosvel diaçonusvel el Spiritu sanclo vel de Sanclisnon dicantur. Sed cl
subdiaconusfuerit,-potestpanentct vinum in calice ?e ad ciclcrasmissas, exceptisdiebus quibus non liect
minlstrare, alque sacerdoli offerre; aquam lamcn m cantare pro defunctis, inlerponi possunt Collecta?
non nisi sacerdosqui cantal adiuisceal.Allervero •o pro defunctis.Pacem non dabit, aisi forte p;a;sen-
,t tes liierint illi missa?liospitesvel fraler coainiunica-
frater, si laicus est, nihil horiim prtcsunieredébet,
m lurus. Decatterose agal ut sacerdosin conventu.la
nisi aquam atterre et sacerdoli infiindcrciinteqtiam
iudiiatur saccrdotalibusveslibus,candelaiitvel lam-
n_ omnibus missis tribus tantum vicibas sacerdos
padem accendere. Presbyterium potest âscciidere., re osculcturallare, tolicsqac ei trabatur casula. No-
tant ipsequant catteri laici, non solumad missam, n, landiini veto quod abbates, monachi el conversi
sed quoliesnecessefuerit : gradumtamenaltarisnon ou quandomissasaudiunl in ecclesiisqua?non sunt de
un online noslro, sicut catteri pacem accipiinil,,si eis.
ascenduiit(56), nisi propler aliquaiit iiecessitatent
eis prateipiatur, vel quando contmiiuicant.Missa? sa? offciiur.
quoquepro defunctisnon soientcantari Dominicis :is CAPUTLX.
diebus el solemnitatibus,quibus sermo fieri soletlet Quibusdiebus dua missa canuntur.
in capitulo, nisi pratsens defunclus fuerit. Missasa (58) In die Nalivilalis Domini.In Circitmcisi'oiW:
vero qtiotidiana qua?solet dici pro fratribusnosiris
ris et Epiphania Domini.In die Pascha et tribus se-
(53) Nota ab initia hujus ordinis missas privatas (57) Géneralis,id est conven'tualis.
in usu fuisse monachisnosiris, eliam in Quadrage- (58) in antiquis mainiscriptis inter hos dies fe-
sima. stos non reccnscnlur dies sanctorum Robcrti, Ber-
(54) Canuntur, scilicetin convenlu. nardi, Augtistini, Ambrosii, Hieroiiynii,undecint:
(55) Duos testes,id est duos assistealcs. milliumvirginum, Catharina?nec spinea?Coyoïiat:
(56) Gradum tamen allaris, etc. Nempepropter imo necsanctoruin Ëligii, Edmiindiet Malachite.Et
reverenliamSS. sacramenti. ratio est qaod noaduiri institut», aul saltcmab or-
1435: S. STEPHANUSABBASCISTERC. Ul 143
quentilias diebus;-InAscensioneDomini.In die Peu- & A eleison
, : aller vero his dicat Kyrie eleison, interpo-
tçcostes cl tribus sequentibus diebus. In natalibus silo bis Clirisleeleison.Ullimunt Kyrie eleisonaler-
sancli Slephani: et sancti Joannis, el sanctorum In- ,que simul ckorus finiat. Ad horas vero reguiares et
nocentium:. et sancli Thoma martyris : et sancli ubique, totus coavenius semel dicat Kyrie eleisoncl
Guitlelmiepiscopi: ia omnibus solemnitalibus bea- pauset, semel Clirisle eleison et pauset, ct ilerum
ts. Maria, in die sancti Vincent»,ad cujus Vespe- semelKyrie eleison.
ras Responsoriumdicetur duodecimum,scilicet Glo- CAPUT LXI1I.
ria et honore.la conversionesancti Pauli : in die Quando canitur t Gloria in excclsisDeo > et i Ile
S. Matthioeapostoli: in solcmiiitatpsancti Benedicii. Missa est. >
In nalali sancti Marci evaiigelista?: Augustin!,.Gre- In VigiliisPascha?cl Pcalecostes, el omnibusDo-
gorii, Hieronymi,Ambrosii,Robertiabbatis, Pkilippii minicis diebus et festis duodecim Lectionumextra
elJacobi. In Iuvenlionect Exallalione sancta?ern- Adventum et Sepluagésimam ct per tolam scplima-
eisi.-ln Nalali et Decollationcsancli Joannis Bapli- iiam Nalalis Dominiet Pascha? et Pcnlecostes, ad.
sta, apostolorum-Pétri clPauli, Maria Magdalena,, omnes missas, Gloria in excclsis Deo cille Missa
Jacobi apostoli, sancti Pelri ad Vincula, sancti Lan-, est dicitur, exceptis missis jejuiiioriiin, qua? Domi-
reiilii: sancti Bernardi abbalis : Barlholomoeiapo-- " nica non cvcniunl.
sioli : Malllioeiapostoli :-Mtchaelisarcbaiigeli : Co' CAPUT LXIV.
roua. Domini: Dionysii sociorumqtieejus : Undecim i Quibus diebus inlermiltcndoesunl usilala Collecta.
millium virginum : Luca evangelisla?: Simonis clI In Vigilia Nalalis Doinini el deinceps usque ad
Juda : Omnium Saiiclorum: sancti Malachia epi- Circumcisionem: in Coena Doinini deinceps usque
scopi : Mnrtini episcopi: sa.-.cliEdmtmdi: AndréaB ad octavam Pascha; : ia VigiliaPentecostes cl dein-
apostoli : .sancta?Calharina virginis : Eligii episco- ceps usque ad Octavas: Dominicisdiebus el festis
pi : Nicolui episcopi: Thoma apostoli : Dccltcnfioniss omnibus duodecim Lectionum, ctiamsi dua?misste
ecclesia : in feslis episcopatus, et omnibus-Domini- in conventu cnlebrentar, ad iitramquc laissant in-
cis .diebus caiainlur dua? missa?,et vacant fratress UTiuiilciuia?. sunl ttsilata; Collecta?.Item ia Sabbato
t- quatuor Temporum, et omnibus pnecipuis officiis
leclioni. Sed nec yestiiaenla cxculiuiitur, aec ad so-
ient exleiuliiiiliiiv defunclorum eatdeinCollecta?similiter inlcrniittaii-
CAPUT LSI. tur.
Quando sacerdos el ministri debeanl ascendereadd CAPUTLXY.
allare. Quibus diebus < Credo in unum Deum > dicatur.
Ad missam pro defunctis, et ad matutinalemm's-s- '
In die Nalalis, Circumcisioniset Epiphania Do-
sam quando duat missa? canenda?sunl, ad itiilium ia miui : ia die Pascha, Ascensionisel Pentecostes,et
iiitroilus. sacerdos el ministri ingrediaiilur ad al-
1- omnibus diebus Dominicis, ci ad omnes missas,
tare. Ad reliquas auleni usque ad Gloria siisliiicaul.
t. nisi siat pro defunctis, Credo in unum Deumdica-
CAPUT LXII. tur. Porro ia Invciitionccl Exallalione sancla?ern-
. . De Kyrie eleison. cis, et in solemnitate sancta?corona Domini(59) :
Ad missam Kyrie eleison.semperincipitur in illo lo in omnibus solemnitalibus sancla?Maria,, el in om-
jch'urô ia quo est Invilaloriiiiii, excepto ad maîttti-
:i- nibus sdlcmnilatibus apostolorumct cvungetistarum:
r.aient quando dua? missas canuntur, ct hoc alier- r- ia fcsliyilalc OmniumSanctorum, cl Dcdicatioiieeç-
nalim iiovies: ita ut chorus in quo ir.cipilttr, qua-
a- clcsioetantum ad propriatii:missamipsius soleniai-
ter dical Kyrie eleison, interposilo sciad Cltrisle>le tatis dicalur.
dinê nondum recepla?essenl Inijusii'.oJisanctorum ordinis a capitulo gen. an. 1256. Festum $>..Frau-
festivitalescum bi Usas in lucem prodiemnt. Casle- cisci Insliluloris ordinisFralruin Minorumnonnisi a
rum si quis seins capiat quibus tandem anuis, cl a u cap. gen. an. 1259. Rcccplum legitur : ejus tamen
quibus capit. generalibus receplussinl et ordini im- commemoratiolonge aille fuerat iniperala scilicet a
per'ula? plérèqùe Sauetorum illoiaun festivitales. cap. gen.-an. 1228. Feslum S. Ursula et sociarum
Festa S. Malachia episcopi et S. Thoma:archiepi- ejus ciinccssuml'uilseholasticis collcgii S. Bernardi
scopi Canluaripiisis recepla el intperala suai a ca- Parisius an. 1258, ac snbinde loto ordini permis-
pitula gcn. an. 1191. Feslum S. iuliani Cenoiaa- sunt a cap. gen. an. I2G2.Feslum autem S. Patris
nensis a cap. gen. an. 1193.Feslum S. Pelri Tha- nostri Bernardi repositum est inter fesla quibus sc-
rentasiensis archiepiscopi a cap. gen; an. 1197. cund'iiinlisant ordinis sermo fieri débet in capitulo,
Festum S. Joannis ante Portant Lnlinam a cap. id est inter lesta prateipua oïdinis, a cap. gen. an.
gcn. an. 1222. Feslum S. P. nostri Roberti Molis- 1280, cum longe anlc eclebrari coepisset ut supra
mensis fundatorisord. Cisler. a cap. gen. an. 1222 notavimus sed uiinori cum solemnilalc.In hujus au-
el 1259. Feslum S. Eligii a cap..gen. 1250. Feslum me-
tem capiluli texlu ubi legitur mt'/Ziitmiiirgintim
S. Dionysii a cap. gcii. 1252. Feslum siisccpliouis litts forte legcrelur marlijrum virginum. Hoc enita
Corona Domini a cap. gen. an. 1210. Feslum S. feslum ab Ecclesia Romana celebralur sub nomine
Edmundi Canluaricitsis archiepiscopi a cap. gen. sancta? Ursula el sociarum ejus, non aatem sub
au 1247. Festum S. Joannis Chrysostoiuiconces- nomine tti!</ecimmillium virginum.
sanl collegio Bernardiltlrumubi prascipuapars ca- (59) Corona Domini, id est sasceptionis corquà?
: pifis illius asservatur a cap. gen. a 1251. Festum Domini,qaod feslum ad pctitioneni S. Ludovici ré-
li. Dominicifundatoris ordinis Piaidicatoruni a cap. gis inslituit cap. gcn. an. 1210.
gea. an. 1225. Feslum S, Peai martyris ejusdem
U37 USUS ORDINISCISTERC.— PARS IL. Û38
CAPUTLX\I : A\ et
el abbalem
i nullus adhuc médius sld,=quolde,taii-
Quandodebeantfralres ad pacemct communioneinire. bus \mf ex ulralibet parle chori iiilravcriut, toi incli-
In die Nativitatis Domini,Coeaa?,Pascha?,Pente- nent nei ei. Cumauiem. pervenerinlad loca sua, stent
costes, dcbent fralres pacem sumere et eommuni- versis Vct vullibus ad altare douce signum remaneat.
care, ornai occasioneremota, nisi forte abbasali- Similiter si, auiem stent ante omnes horas dieiet mis-
quemprohibuerit. Ouinibusvero Dominicisdiebus sas. sas Dimissoautem signo, faciantsolitamorationem
commnnicelquipotuent. Sacerdotestamen, qui per super su] misericordias,id est Pater noster,et Credoin
seplimanam caillant, si die Dominiconon cantant, Deum, De et facto sonitu erigant se omnes,et versi ad
in eorum sitpolcstale communicarevel non. Catte- allare ail signent se, ct rursum inclinantesstent ibi-
ris vero diebus qui forte Dominicanon communica- dem. de DicloitaqueDeusin adjuloriummeuminlende,
verit, poterit communicaresi voluerit. m<
morose et trahendoa sacerdole, canccllalis mani-
CAPUT LXVH. bu iacurvenlur profunde, donec Ad. adjuvandmn
bus
Quibusdiebus ardeani 1res lampades,el quibusha- me feslinn, eademmorosilale ct gravilatecomplea-
beanlur sermoncsin capitulo.
lu : quod similiter faciant ubicunque inclinàve-
lur
Lampadesnon habeanlur ia oraloriis ultra qti'nt- rinl, ; sed ct omni
lemporequando conventus'est in
"
que, ex quibus uaa ponatur ad graduai presbyte- Q ecclcsia, ad omneshorasreverenteret morosedica-
rii, altéra ia medio chori, lerlia in rétro choro. .lui' a siiccrdoleDeus, in adjuloriummeuniinlcndc,
Qua?tics accendidcbent ad Vigilias,ad laissant, el et a conveniii
ad Vesperas Nalalis Domini : Apparitionis: in Ra- nie. sabjungatur Domine,ad adjnvundum
misPalmarum : Pascha : Ascensionis: Pcntecosles: ct ante festina, etc. Facla pausationeanlc Gloria Palri,
Sicul ctiamsi sequentiacilius dicenda
Trinilalis : omnium soleiiiintalumsancla?Maria : siat. Debinc cral, celebretur opus Dei. Vciiifc, ca*si;/te-
Nativilatissancti Joannis Baplista : nalalis aposto- mns Dominocum invilaloriodicalur ante gradum
lorum Pétri et Pauli : in soleniailatc sancti Bene- a duobus fratribus, illovidelicetqui pra>
dicii: OmniumSanctorum: sancti Bernardi: Dedi- presbyterii senteii)facit liebdoinadaiiiinvitalorii,et illoqui prat-
cationisecclesia: ia comiiicnioralioneomniumfide- .teritam fecit.
Hum defunclorum : ad Vigilias eoriimdeni et iid . Qui venientes ad gradum inclinent,
iiicce.ptoque invitatoriorursus iacliiicnl, el sic de-
missamtanttimaiodoacceiidnntiir.In bis eliam die- • ad finem singuloriimveisiium tantum incli-
inceps
bus exceptis feslis transposilis, et excepta comme- aeiit. Posl
rcpeiitioiieinvero invitaloriiilerum incli-
moratioiicdefuiictorum,liahentur sermonesin ca- nent et sic redeaat in'orditiem suum. Privatis ta-
pitulo. El prieler hoc in Dominicaprima Advcitlus ' Etcndiebus qui canit itivitaloriiiiii,non inclinet an-
Domini,ct in DominicaPiiliiiartan.Duas, quie re- pG tequani illud incipial: Fralres vero habeantvullus
slaul, lampades potestitaberc qui voluerit propterr ad allare ex quo invilatorium incipiUir,douceGlo-
conversoset hospites, et accoudonsquandovoluerit. ria Patri
dicatur, et tune htimilietse chorus contra
Ubitamen necessefuerit, liceal plurcs haberc pro- chorum ad Sicuterat in principio.Eodeinqiie
usque
pler privatas missas. tiioi'.oinclinentse qtiolicscunqucdicitur in conventu
CAPUTLXVIII.
Qualitcr se habeant fralres Dumiuiciset (eslis '
Gloria Palri, excepté .id aquam bcnediclam,cl ad
diebus.. î
benediclionem novilii, et iit Purificalione sànclat
Aadilo signo ad Vigiliassurgaul fralres, pratpa- Maria t dum candekédistribuuutur, et in Capite 3e-
rali inlrcnl ecclesiamiiidiitaatcs ad primum alfa- 1_ juiiii
j dum cineres danlur, et ad Gloria ci honorDeo
lare: quoi!semperfaciant, quntics coram quolibet ;t ,dum crux iiï Parasceve adoratur.
allari transcunl : ct rursus indiuantes ad aiiijus al- '" Abbasvero si accident al ad Gloria post YcniU
tare, inircnl choruma st'pcriori parle. Nain ab in- 1- aoa occurral, salisfaciat ante presbyterium sicut
feriori non soient intrarc, nec eliam exire, quando 0 .solet ad alias horas cum ad G/ori«primi psalmimai
prières slant in clioro deorsum pratlcr abbalemet -i occurril et ad stallum suum veniat. Posl inehoatio-
priorcm, el alios qui ex utraque parle propinquiores JJ acni vero liymni, nullus excalde choro donec fmia-
-s j)
aslanl abbali vel priori.- Porro abbale présente Le tur, exceptopro incvitabilicausa. Sed neque ad cat-
vel c-iiaiiiabsente tant ab inferiori qaam a snperiori ri teros hyaiaos, excepto Jam lucisorto sidère,qtian-
parle lot iiilreat vel exeant, cl inter stallum abbalisis do post matutinas sine intervalloPrima cantatur.
et prioris lam ad suant lectioncs lcgcndas,quant ni Nec etiam sacerdos matutinas infirmis cantatunts
ad benedicliotiesaccipiendaseant vel redeanl, quot ot exeat aatequaai byiiinus incipialur. Sed ace sc-
unusquisque abbas pro sui oratorii posilioucjudi- i- deat aliquis ex quo incipilur Deus in adjuto-
caverit expedire. Et nolandumquod abbatichorum m n'uni,asque posl byninum : et tuac plicatis mani-
intranti non inclinalur nisi a duobus, sive abbalcs es bus super germa sedeant simul primum psalmitm,
sint sive monachi, quorum aller in suo choro, et el secundum stent, et sic percurrani catteros,cl si-
aller qui ia allcro est ei propiaquior. Similiterde de militer ia secundo Nocturno: quam legcm abbas
choro novitiorum unus hinc et unus inde. Abbati tti lenere non cogilur. Quod si quis exierit non rever-
etiam staiili in slallo sao a îtullo supcrveiiiciilcin—
n- surus ad opus illud, inclinet antcqiiam exeat. Si
clinabiltir,aisi ab bis qualuor. Id tanica observaa- a- vero abbas exierit, sequatur cua\ quilibelde niona-
dum.ulsi, his <|uipropinquiores abbati slarc so- io- chis convenus cum lumiiicin absconsa.Abbasinci-
ient, nojiil'uiniiigressis, alii inlravorinl, inter quos
os piat primum Antiphoiunu,vel Alléluiain primoNo-
1459 S. STEPHANUSABBASCISTERC.III 1440-
çturno. Qui si defucrit : ille qui prior esl in illo A Similiter
Sii super articulos manuum salisfaciaiit om-
choro in quo est Inviiatorium. Catteravero Alléluia, nes tiei in loco in quo sunl, quoties fallaciamin ora-
hébdomadarius. Qui autem iiicipit Antiphonam aul torio loi incurrerinl, non"diveiienlcs dexlrorsum vel
Alléluia, reverenler ct paululum a podio (60)semo-' sin sinislrorsuin. Pro nota cantus tantum non solemus
tus, stet ad
usque metrum, nec inclinet donec. pri-- sal satisfacerc. Ita igilur se agat, qui primant, quintam
mus versus impleatur. Psalmum auiem incipiat ct et ct nonam leget Icctionem.Nam qui catleras legunt,
'ittouct qui juxta eum slat inferior, tain per diemi eant ea légère dum Responsorium canilur ante ver-
quant per noctcm similiter scntotusa podio usque ad[ sum. su Proviileant autem omnes qui legunt, ut ar-
metrum : illo lamcn qui novissiniusest elericoruntt dens de candcla sequeati lectori possit safficcre. Qui
incipiente suam Anliphonam, tune tantum qui su-. autem au canunt Responsoria tali hora surgant, ut
perior illo esl psalmum impoliat. Similiter obser-- sedile se levarc antequamincipiantResponsoriumpos-
vandum est ad omnia defunctorum officia,exceptoi sint. sii Quo incoeptoinclinent, et similiter postversum :
quod qui psalmum incipit, aliis sedenlibus minimeu quod qi si Gloria dicendum est, non post versum, sed
se etigit. Et qui Anliphonam imponit non exspe- post P( Gloria inclinent.
clato fine versus, inclinet cl rcsideat. Ad officiata- Quando autem Responsorium Aspiciens canitur
men defunetprum prateipua, exspectatofine versus,: B cum Cl tribus versibus, qui cantal post tertium ver-
inclinet. Et nolandum quia quotiescunque ille qui[i Sl sum tantum inclinet. Nemo légat duas Lectiones,
novissinius in choro est Antiphonam suam impo- >_ aaut cantet duo Responsoria, seu Leclionem et
sueril, lune pcnultimus et alii superiores ordinec R Responsorium infra unum nocturnuin, nisi ne-
retrogrado Amiphonas, quotquot supersunt inn cessitas ci coegerit : similiter nec prior ante miito-
eodem choro dicenda?, eliam si quis corum aliam ii remri , nisi Evangelium. Quod dum incipit lector,
Antiphonam ad idem oflicium imposait, incipiat. t. vc-rlantse
v fralres ad illum stanles sic, donec dical
Id ad officia defunclorum contingere potest vel for- r- Et t reliquu. Qui autem legorit duodcciinam lectio-
silan ad reguiares Vigilias, aliquando pro paucilate te nem r , ledit ea, quat in Leclionario lerminata esl,
moiiachortim. Quod si Antiphona ascripta fuerit it dicat( Tu autem, nisi forte cantor ci aliquid qaod
abbati et ipse defucrit, si Invitutoriuiii in dextroro coaveuiat
c dici, sive aliud aliquid iadixerit ad le-
choro fuerit, ille qui juxta cum stat, incipiat eam : genduat.
f Solet enim sacrista cum se viderit tern-
deinde suam. Si autem in sinislro, similiter facial.it, perius
1 quam debuerat surrexisse, canlorem signo
Eodem modo unusqtiisqtie incipiat Antiphonamil- I- pratmonerc,
I ut duodeciniamIcctionem facial pro-
lius, qui superior illo stat, si defucrit. Nullus su-
u-QQ 1loiigare. Et tune qui eant legerit, aoa eam (iiii&l
pcrvenieiiE praiter abbalem , qui primant incipit, l, 'usque ad nutuni sacrista? vel sonilum liorologii.
incipiat Antiphonamalii in capitulo dalam, sed ille Ile 'Qua lecta, nec candelam exst'uiguat, nec librum
cui data fueril. Ad fuient vero ultiuia? Antiphona? ia? 'claudat, si Evangelium in eo legendum fuerit. Porro
primi et secundi ct tciiii Nocturni, tam feslis die-:e. fratres dum caillant Te Deumlaudamus, humilient
bus quant privatis, vertant se fratres ad allare, et ct se ad Saticlns, sanctus, surgeules ad Pkni sunl :
dicatur versiculus ab hebdomadario inclinante tan- lT1_ cl dum finiunt cantteum , venant se ad allare. Cum
tum post versiculuin. El ita fiât ad punies versus ;uS vero dixerint Gloria tibi, Domine,signantes se ver-
qui dicunlur ad cieteras horas. Porro lector si débet
net tantur ad legcntein Evangelium, quod débet legî
diccre versiculum noniinaiis aliuni ul dicat, dum un super analogium, in quo et Lectioncs ad Nocturnes
dicitur penullimus versus sexti psalmi aille Gloriaria legtinlur. Dicto Te deectlaus vcrlciitcs sa a.l alter-
ner ulrum inclinent usque post Cum sancto Spiritu .
Palri, conlra médium altaris inelinans incetlat per
médium chorum cum gravilate, humiliaiis se ante tltfi et lune îcsideant super misericordiasusque post
abbalem. Quod si aller abbas fueril in sede prioris,
is, finem Collecta?.Porro qui Evangelium legit, si fal-
ui- laciam iucurrit, inter sedem abbatis et prioris sa-
inclinet semel inter eos, ct accédonsad librum lut—
cr_ D
inilialo corpore versus abbaleai, non. tenons lucer- " lisfaciat.
nam, plicalis etiam manibus, eademvoce qua 1,;_ le- CAPUT LXIX
cturus est petat beaedictionem tant ibi quant alibi.
11)5, DeLandibns.
Qua percepta non légat, douce lumullus.rcsidcnliuinum In Laudibus finito Deus misciealur nostri et ad
coiiquie.scat.Rcdicns ilaqae de lcclion?, humilicll se Vigilias fiitilo liymiio, nullus sedeat in choro donec
inter Stallum abbatis ct prioris vcrfeiis paùlispcr
iper piiittus versus linialur sequcnlis psalmi (61) itec
caput versus abbalem : quod si duo abbates fue- 'ne.- exeai ••qui vero exierit, reversus duos versus su-
rint, humilict se semel iuler eos versus allare,; et ct slineat antequam sedeat. Similiter sustineat ad Vi-.
:|ui- gilias ct ad Primant duos versus qui de clioro exie-
sic veniens ante gradum incurvelur. Feslivis. qui-
dem diebus super articulas malins, privatis- verortsr'o rit. Nam cl ad Primant oatai tempore, excepta
saper genua prpsteriialtir, ponens ciicullani sub Dominica, co ordine quo ad Vigilias sedere cua-
ntaiiibus, et sic inelinans revetialur ad sedem. cin. clis permissuia est. Ad Primai» quippe Doaiini-
Icit •
(60) A podio, id est ab asserc cui pci'.cspsallcn (Cï) Doucepriants versui, etc. Et bnc_i)ola:idtiiii,
tiutti însî'.îcnt. eo quod à multis vel ignoratui' vel iiegligilar.
W.i USUS ORDINISCISTERC. — PARS. III. 1442
cis diebus, àd Vesperas omni lempore ad pri- '., omnes, quo diclo inclinent. Nam ad catleras horas
mum et tertium psalitiiim stamus , et ad catte- non surgunt, nisi post Deo gratins, excepto ad
ros sedennis. Caveaut aatem qui de clioro egre- Vesperas. -SiDominicafuerit, stent versis vultibils
diunlur, ne plus foris quaai duos psalmos mo- ad allare, douce henedictiones (62) super'cocos
rcnlur, et ne amplius quam duo juxta se stantes compleaiilar : quod si fiât commemoratio, stent ita
simul excnnt. usque ad Oremus,et tune rcsideant super'miseri-
Qui cantal Responsorium, antequam illud inci- cordias, nec surgant'nisi post Deo gràtias.
pial inclinet, el post vcrsum ilerum inclinet. Ad In hiemesi dies lahoris simul cl jejunii fuerit,
cujus répclitioncm vertat se chorus ad invicem. responso Amenstaliat subsequatur Prima : sia au-
Si Invitaloriiim fueril in dextro clioro, cantor in- tem, post Deo grattas inclinent et exeant. Tune sa-
cipiat hymnos omnibus festis diebus, tant ad Vi- crisla palsct modice signum, si dies fuerit; si non-
gilias quant ad catleras horas, excepta Sexla et dum apparuerit, non pulsetur : sed intérim fratres
Noua, quos inchoet qui solet privatis diebus in- sedeant in clauslro ad lumen accettsum a servilore-
ciperc. Si cantor defucrit, ille cui injuncluni est ecclesia?, sed non legant. Cumque dies clarucrit,
Benedicluset Magnificatiniponerc. In sinisiro si pulsetur signum modice ct fiai inlervalluin, ut qiii
fuerit succentor incipiat ; qui si defucrit, ille cui B voluerint possint se calciare, vel ad secessumire :
injuncluni est'supradicta canlica incipere. Privatis aut iniirniilates remutare, aut manu's abluere, et
vero diebus tam ad Vigiliasquam ad catleras horas qui voluerit polerit ia claustro sedere. Reverteities
diei, ille hymnos inclioarc débet, qui psalmum in- ad Primant asperganl se aqua benedicta, excepta
cipit, quando hébdomadarius incipit Anliphonam. Dominica, etslcnt in stallis suis donec signum re
Omni tempore auleni quicunque hymnos incipit, maneat, et lune faciant eamdemorationem quant ad
stet semotus a podio. Ad Kyrie eleisonrcsideant Vigiliasfeccrunt, et eodemmodo cautala Priaia se-
super misericordiassicul ad catteras horas. Hebdo- qualur missa.
ntadario incipienlcDenerficamusDomino,crigantso «t
PARS TERTIA.
. (62) Benedictiones.De his hcncdictionihiis vide ibique publiée delictum suant prodere ac poenam
cap. 55 Reg. S. Benedicii,et hujus libri cap. 108. sibi iiijunctaai subire.
flîoj'fn capitulum; de hoc capitulo inlelligeiidus (64) Légal brève, id esl schedulamnomina oflicia-.
est S. Bened.cap. 46 suasRégula?,cum cum qui ia rioruut subsequentis hebdomada?continentem.
aliquo deliqiiei'itjabel ante congregalioiiciiivenire,
1443 S. STEPHANUSABBASCISTERC. 111 1441
liaverit. fralrem cum -nominet: et sic etiam seipsum A faciat fi clamationem ipsa die super illuni qui eunt
nomiaet. El dum brève recitatur, qui noaicn suum clamavit cl : quando auleni aliquis surgit in 'udiciuin
intelléxerit, inclinet. Cui auiem hebdomada aliqua clamalus c ait alio, quolies clamabilur in ipso judicio
àscripla fuerit, si inlelligil se illam .propler quaaili t<
loties salisfaciat. Qui dum ia terra jacuerit, nenio
bet incomniodiiateni non posse coin.plere, polest hloquatur. Sed poslquam ereclus fuerit dicatur de
inde misericordiam in prassenti Capitulo quatrere, eo e ia ipso judicio quod dicendum est, ae compella-
nam extra non licet : quod tamen si pro gravi neces- tur t surgere postquam resederil, nisi aliqua ralioiia-
sitalc fieri contigerit, sequenti capitulo veniam pe- biîis li causa in capilalo conlra eum postea succreve.
lat, et nécessitaient inliniel. Lccla ilaque tabala rit. r Si quis spoatesua ia judicium veneril, sub una
proriunlielur commemoralio fratrum hoc modo : veaia coiifileatur omnes negligenlias quas confessu-
Commemoratioomnium fratrum el fainiliarium de- rtts i est : quod si alius euat clamaado surgere cosii-
funclonun ordinis nostri. Deinde dieal qui lenet ca- pulcril, 1 illo clamore pciiractalo si de scipso aliquid
pituluin, Requiescaiitin pace : cl diclo Amen, incli- dicere ( voluerit, ilerum pelai veniam.Porro si plu-
net lcclor el offerat librum abbali. Abbas vero velL res i imimul fucrint ia judicio , qui prior fuerit stet
accipiat et éxponat, vel.alii iaaual deferendum. Cuii in i niedio .et piius loquatur. Et cum locntus fuerit
lector osléudàt sentéiitiaiil quam exponere débet,, B slalim s judiçclur, et de judicio diiaitlalur : nisi fo:to
cl sic eat in locum saam. Ubi cum advencril-, aoat aîibas ; eum ibi remancre fecerit vel ouoailibet ex
inclinet ante sedem, sèd postqaaai resederil, hunti- iipsis, catleris dimissis, ul majus judicium susliiicat,
Iict se sicut alii fecerant quando primo consederunt. si i înajoreni quam catteri eulpam habeat. Similiter
Quod si a siuislra parte ad dexteram, vel a dextrai juliceulur j catteri siagularilcr, et singulariter dimii-
ad sinistram iraiisilurus est, cum veneril anlc ana- iianlu'r, nisi eamdcm causam omnes liabuerint ul
log'mm huitiiliet se ad orientent, et tune transeal ad1 isimul dimiltaiitur.
..locumsuum. Etdicto Benediciteab illo qui capitu- Dimissivero de judicio, per posl slantes redeanf
lum lenet, cxponaXursententia eliam in Parasceve. ad sedes suas. Nemo eliam ampliusquant a tribut.
Quod si aliquis advencril antequam Benedicitedica-- clametur, nisi forte ab co qui capilukim tenet : et
lur, humilicl se ante sedem suant. ELcum resede- nisi eliam postea in ipso capitulo aliquid deliquerit.
rit, inclinet sicul faceret si prima? confessioniinlcr-- Nec pro uno clamante qais plus quant unam veniam
essel : si autem posl occurrerit dum assidens in- petat, licet pluies super eo culpas loquatur, nisi
clinaverit, dical Benedicitesnbmissa voce, ila ul illi li rursuui sicut exceplunt est ia codent aliquid exces-
possint respondere Dominus qui circa eum sedent.'.. serit capitulo. Nemo pratsu.utatloqui io irtso csp'ilu-
Exposita vero sententia nemo loqui pratsuatet,, lo, nisi clamandoalium, aul Clamalusab alio : vel
neque veniam pelât, douce ille qui capitulum tenct tt quando quis aliquid pordklcrit, prasler abbalem ct
dicat Loqunmnr de ordine noslro. Et tune si absol- I- priorctti, el quosdatn de senioribus quibus abbas
vendus. est defunclus , ad admoiiilioncm cantonsis ccitscnserit : nisi forte jussus vel interrogalus ab
absolvatur. Postea si dies olliaius Triceaarii com- i- abbale, aut ipse aliquid de ordine quatsiturus
memorandus fuerit, cantor eunt commemoret.Deinde le Quod si forte aliquis jussu abbalis salulationcm
si aliquod brève (65) pro defuneto legendum fuerit, t, Domini papa capitulo pratsenlaverit, assurgendo
legatur a cantore, ipso lamcn jubente qui capitulum m conventus inclinet profunde. Ad salutationem régis,
tenet. Quo proauntiato dicat abbas Requiescat in in episcopi, abbatis el aliarum quarumlibct similium
pace. El dicto Amen ab omnibus, instituai quod ci ei personarum, sedendo profonde inclinelur : similiter
visuni fuerit pro anima ejus. Postea vero pelai vc- e- iaclinetur quando abbas indicit eis facere aliquam
nitm qai se in aliquo reum noverit. Deinde liant ni commuaemorationem. Similiter quos voluerit pro-
clamationcs (66) si facienda?sunt. Qui autem ela- a- movere vel dégradant, vel in gradum suumresti-
maverit, non quatrateircuitiones in claatatione sua, a, lucre, seu quos decernit ligare per peenitentiam vel
sed aperte dicat : ille fecit hoc. Sed qui clamalus rj solvere (68). Et similiter omnes quibus aliquid jus—
is D
fuerit, mox ul audierit noinen suum , non resppn- n- serit facere.
dens, in sedp sua petat veniam (67). Tenenti capi- ii- Nullus faciat clamationem super aliquem ex sola
tulum eumque interroganti, QiiicZdicitis ? Respon- n- suspicione : nisi de hoc quod audierit, vel viderit,
deat prostratus Mea culpa : et ad jussum illius cre- e- vel referri audierit. Quando clamatio facta fueril de
clus, si reus fuerit liumiliier eulpam suam coafitea-a- aliquo, si in ipso judicio yerberandus fuerit. ca-
tur, et de reliquo emendationemprontittat. Si autem iii veat ille qui capitulum tenet ne ab eo verberetur, qui
çulpabilcm se non inlelligil, qui eum clamaverit it super cum clamavit(69), Qui yerberandus postquani
ipsaat clamationem non répétât, nisi interrogalus3 :. : ab abbate exui jussus fuerit, mox assideat ia codem .
id loco in quo stat, et exuens çucullani ponat eam anlc
alius tamen si novit quod çulpabilis sil, potest illud
dicerc. Et sciendum quod qui clamalus fuerit, non an se super genua sua : per caputium vero tunica?
(6S) Brèvehoc locô sumitur pro schcdula nonten (67) Petat veniam,id est prosternai se iu terrain.
alicujus reçeu.terdefuncti continente.., (68).Vide cap. 2 Reg. S. Ben.
id est accusàtiones seu dénutt-
(Gfy....Clumaiiones, (69) Ibid. et cap. 98.
liationes, de quibus vide capi 46 Reg. S. Bcnéd.
1443 USUS ORDINISCISTERC.— PARS 111. 1440
exerat brachia ct totum corpus usque ad cingulum, A culpaspro quibus veniam peliit. Quibus dictis, sta-
et consistens inclinato capite nihil dical nisi tan- tim subsequatur, De his et omnibusaliis meis pecca-
tum, mea culpa, ego me emendabo, quod crebrius lis me reum confiteoret veniamdeprecor.Tune prior
répétât. Sed neque alius intérim loqnalur, nisi facla super cum absolulione iiijungat poeitilentiaiit.
forte aliquis de prioribus pro eo liumiliier intercé- Deinde potest eum confprtare, vel monere, vclia-
dât. Qui autem eum vcrberat, non cesset a vcrbere crepare proul viderit ei eXpedire si voluerit, brevi-
usque ad jussioncm abbalis; qui dam quieverit, ler tamen. Si quis causa confessionis aliquem eo-
adjuvet illum fralrem ad indnendum : qui indulus runi qui confessioaes audivit, post signum missa?
ctèrectus, non se nioveat douce abbas dicat, ife detinueritj.vel de missaevocaveritin capitulo, utro-
sessum, et tune inelinans eat in locnm suam. Hoc que stanle breviler cotiftleantr.
quoque sciendum est, quod ille qui inferioris gr-a- CAPUT LXXÎ. -.-.',.
dus est, lion débet verberare superioreat, id est Qualiler se habeant fratres lempore.lectionis,
diaçonus sacerdoteni, sed atqualis asqualem, vel (~il)Fralres egressi de capitulo sedeant ad lectlp-
superior inferiorem. Hoc etiam cavealur ne aliquis nom, exceptis illis quibus procitrantibus officialé-
extra capitulum loquatur alictii, vel signi'icet de gère non vacat. Qua? tamen poslquam explevériat,
1J
culpis, seu deseerctis qua? in capitulopciiraclDnlur. .rcileaat-ad Icctionem. Ad orationent'Veroïre pos-
Quod si episcopus vel abbas monachorum seu sunt in Ecclesiam,non solumtune, sed et Omnitem-
clericorum regularium, vel eliam rex aliquandoca- pore lectionis, et ad omnia intervalla ubi non se-
pitulum ijitraveril, assurgcnles ei omnes inclinent deant, nec capulia.in capilibusjiabeant, nec Iègàiit,
ennt ante eos iransieril ; quod si socielalem quiesie- nec librum tencant. Similiter cum opus Dei iiiec-
rit, assurgcnlibus omnibus concedattir ei per'li- clesia cclcbratur, nec caputia habeant ia capilibus,
brum (70) : et responso Amen, similiter abbas quat- nec legant pratter illos qui Psalleriam aesciaat, et
rat ab co parlent beneficiisui. Qui postquam démo- qui ad pratsens opus pra?videre,légère aut cantare
ntais fuerit quantum tenenti capitulum placuerit, aliquid necesse habuérint. Qui vero ia clauslro sc-
deducat eum ad hospitiuniprior vol cui jusscrit ab- derint, religiose se habeant, singuli in singulis li-
bas, antequam conventus egrediatur, nisi abbas us- bris legenlcs, exceptis illis qui in Anliplionàriis,
que ad finem capiluli eum retinere voluerit. Quodsi Hymnariis,Gradualibus cantaverint, et illis qui Ie-
mnnachus vel clericus, vel etiam laicus fuerit, sc- ctiones suas pratviderint,quas auscultet cantor vel
dendo concessa ei socielale a quolibet fratre dedu- quilibet frater ad hoc idoncus ab ipso nioitilus. Nc-
catur. rQ que inquiètent se invicemin quatslionibusfacieadis,
Si quis ex quo fratres ingressi sunt capitulum nisi de productis et correptis accontibus, et de di-
indc exierit nisi jussus, aut sanguinem de naribusi ctione quam légère ignoraverinl, ct de principiis lc-
iluens, vel eliam vomens, sive pro tabula ad legen-• clioiuim ad mensant, et collationera, et ad Vigilias
dum alïerenda,satisfaçerc débet. Sed nec liccntiara cum necesse fuerit, qua? brevissime fiant. Si quis
exeaadi quis qtaerat, î.tsi cocus aut obedienlialis; hahuerit caputium in capite dum legerit, taliter ha-
fuerit, aut nécessitas nalura?compulerit, vel cui ab- beat se ul possit perpendi si dormiat. Quod si ali-
bas ante indixerit, aut qui in via dirigendus fueril. quis necesse babuciildiverlere alicubi, librum suum
Isti itaque eam necesse habuerinl, soient pro officio i ia armario (72) reponal ; aut si sede sua eum dimit-
suo signo exeundi liccntiam quatrere. Tractalis igi-• 1èrevoluerit, faciat signum fratri juxta sedenti ut
lur qua?iraclanda sunt, surgentes omnes vcrtaal sei illum cuslodiat. Quod siganat etiam post Vesperas
ad orientent, el sic qui tenet capitulum dicat, Arfjtt- facere licet. Porro si quis ab aliquo librum in qua
lotium nostrum in nomineDomini: et responso abt legii vel cantal accipere voluerit, necesse habens ia
omnibus Qui fecit coelmnel terrain, inclinent adI eo viderc, tradat ci alitim, et ille cui tradiderit, in
orientent el exeant omnes, nisi aliquis remoretur pace ci dimitlat. Quem si ci accommodantiioluerit,
causa confessionisvel infirmitatis. Quandiu tameni D l ille qui petit in pace ferai, donec super eo in capi-
aliquis conlitelur, nallus ibi remaneat, nisi qai si-- tulo inde prodamaiioneui faciat. lia se habeant dum
mili occapauir opère. Nam omni lempore lectionis,, spdcnt.
non tamen nisi ante prandiunt et etiam ia intervallot Dum vero aiabulant liumiliier iiicedaat, et diseo-
ante Primant, possunt ibi coiiftteri. operto capite supplicantes (73) invicem obviaudo:
Postquam ergo rcsederinl, dicat prior Benedicite: qnpd si abbali obviayeriat, diverlant se in partent
et responso Dominus, subsequatur prior, Deus silt supplicantes ei. Qua?supplicatio ubique fiât extra
nobiscum: et responso Amen, confitealur brevilerr dormitorium, qaoties abbati vel sibi invicemobvia-
(70) Per hbrum, id est per Regulam S. Bencd., (72) Armarium erat celle seu locus inter eede-
ea fere cairemonia qua? ia libcllo antiq. défi", !
sianvet capitulant libris coiisc'rvalidisprasparalus.
çum
describitur dist. 15, cap. ultime .- (75) Supplicantes:.Hatc supplicatio-eadem<estac
(71),Juxta hoc çiipul licilum erat monachis no- benediclio de qua S. Benediclus loquiturèap. 63
siris, tempus oauie quod illis ab officiodivino et sua?Régula?.Utraque autem fit capitis apértioiie et
opère înanuum supereral, vel leclioni vel oratioai corporis inclinalioue.In qua Petrus Vènerabilis^oii-
îiisumcrc, secunduni Reg. S. Bencd: cap. 48, stiluit 15 discrimen Cislerciensiuni a Climiacén-
ei cap. 55.idquc '. . SibuS. ..:'.
'
.-..:~: - -.-[:.,/ : .'':'•
U47 5. STEPHANUSABBASCISTERC. Ht. 1448
verinL In labore tamèn cum sibi obviant, nec mutuo A niirni nw necessariam quantum possunt ahscondant
sibi supplicant, nec Benedicitedicunt. Et nolandum vullus vu! in caputiis suis, el ita assideant ntanicis ante
quod nulli supervcaienlium abbalum in claustro in- se plicatis, et cuculla ad pedes demissa. Si quando
clinatur, nisi sicuti monacho : aisi illi tantum qni vero vet sederiat ia scapularibus, nihilominus quantum
sedem abbalis teact, el proprio abbati. Nemo pér poluerint po se ab anteriori parte cooperiant. In dor-
caputium signum faciat, nec quis vocet aliquem de mitorio mi non sedeant, nisi quando se calcianlvel dis-
longe per vocem vel per sonitum. Et nolandum calciant, ca vel quando mutant lunicas si sede.ndohoc
quod omni tempore lectionis possunt esse fratres ia facere fa< voluerint, cl tune in lectis suis vel ia supe-
aoclurnalibus (74). Si quis aliquo atodo fralrem! danois.Exeuates
oa et indueales se, honeste el caute
suam scaadalizaverit cum quo loqui non solet, dicatl ^a' faciant, ne nadi appareant : quod non extra doinii-
priori : et tune si prior jussent, vocalo illo tandiui 1° lorium, sed ad lecium suum facere soient. El qui
aate pedes ejus proslralus jaceat (75), quousque illei extrae> jacent, similiter ad leclos suos hoc faciant.
placalus erigat eum. ^'
Cucullas auiem cl scapularia deponere scriploribus,
CAPUT LXXII. «cellerariis, infirmariis, cocis utriusque coquina?,
Quas officinasingredifratres debeant, cl quando. a"
abbas licenliam dare potest, quibus et ubi visum
§ I. De coquina. — Nullus ingredialur coquinam, H B fuerit.
Ir Hoc etiaat provideant, ut ad minus quam po-
excepto cantore el scriploribus ad planandam tabu- terunt It sine cuculla vel sc;ipulari sint. Nam sine
lam : ad liquefaciendum incauslum (76) : ad exsic- altcrohorumvel
a' cingere se cuiquani nonlicet. Nullus
candum pergamentum : et sacrista vel quolibet alio0 ia » leclunt ascendat reclus, sed de sponda(78) diver-
pro acceadendo luatine in ecclesia, vel prunis inn tat ^ pedes in ipsum lectum. Nec jaccant super coios,
thuribulo vel palella intponendis, vel sale benedi- i_ pratter
P minutos et infirmosqui extra chorum sunl,
cendo : sed nec isli intrare dcbent, si in calefaclorio
o quos Q possuat omnes in oestaleia perticis ponere si
is voluerint.
igneitt suffieienler inveiieriiit. Exceptis etiam cocis v Nullusibi exculiat indumenta vel faciat
abbalis ct infirmario pro officio suo, et ille quem s
[n signa, nisi fortecum abbale vel priore, seu quando
cocus vocaverit, ad pouendam super ignem calda- x. quis(i vocat alium ex parle abbatis vel prioris.
riam vel depoiieiidam. CAPUT LXXIH.
§ H. De refectorio. — In refcclorium similiter er De misto.
nullus ingredialur, excepto infirmario et cocis ulri-.j_ Si dies fuerit prandii ad aiistam (79) percutialur
[j_ !signum in ecclcsia tribus idibus ante Scxtam. Si
usque coquina?,abbatis scilicet el fratrum, pro offi-
cio minislerii sui : et cum a refectorio ad se adju-x. autem' jejunii, totidem post Sextant. Quo audilo
vandum vocati fuerint, et catleris omnibus qui bi- ,j_ C hteiisa?lector
' et cocus veniant in refcclorium : quod
berc indiguetint, et servitore ecclcsia?pro salino. '• alter defucrit, qui pratsens est non eum exspeelet.
si
§ III. De calefaclorio^•— Calcfactorium possunt nt Si ambo aderint, qui inferioris gradus est dicat De-
ingredi et ad illa qua? superius diximus facienda, Clet nedicite': qui majoris, benedicens dical Largitor om-
ad sublalares ungendos, ad se niinuendum, ad cale- le* nium bonorum benedicat cibum et potum servorum
faciendum. Quod honeste ct non nudis pedibus proe- jg. suorum. Post mistum dicat sub silcatio, Retribuere
senlc aliquo faciendum est. Notandum tamen quia jja dignare,Domine,omnibusnobisbona facienlibus pro-
bas très supradictas officinasingredi potennit fra- ra_ pler.nomen tuttm vitam aternant. Similiter faciant
tres illi, qui secundum Régulant (77)per annum cir-lr_ adolcsccalcs qui ante Teitiam mistum sumunt.
cumeunt claustra monaslcrii. Mensura misti sit quarla pars libra panis et tertia
§ IV. De auditoriis. — Auditoria nuaquam ihgrc-rc_ pars heminoevini. Sumplo itaque misto si quid re-
diantur; quod si aliqupd opas habuerint, quasranl anl siduum fuerit, refcraat pancm in arcam et vinum in
signo vel sonitu ad ostium, et tune si concessum um vas. Et scicadum quod a Capite Jejunii asque ad Pa.
fuerit, ingredianlur. Ubi non loquantur plures quamam scha ( exceptis Dominicis diebus) ct tribus diebus
et quatuor Temporum, et Vigiliis ct
duo simul cum priore tempore lectionis, nisi forte (1>Lefj Rogationum,
j.
joa Domini ct sanctorum, mistum non supiilur.
prior pro aliqua necessitate plurcs sibi convocandos
judicaverit. Completo pro quo ingressi sunt, cito :ito CAPUT LXXIY.
exeant nisi detineantur. Qnalitcr sehabeant fralres in hieme privatis diebus
§ Y. De dormitorio, — Dormiloriumingrediantur tur a Vigiliis usque ad Tentant.
quolies opus habuerinl, in quod ingredientes po- A KalendisNovembrisusque ad Pascha, excepte
nant caputia in capilibus suis. luttantes autem do- a Nativitate usque ad Octavam Epiphania? privatis
(74) In noclurnalibus, id est in calceamcntis et ex quo subinde in lectum monachi pedes suos ob-
indunientis quibus nocte utuntur. ligèrent.
(7Î3) Prosiratus jaceat secundum cap. Reg. S. (79) Quid sit mistumde quo hic et in cap. 38, Reg.
Ben. 91. S. Bened. fit mentio, infra describitur; est enim
(76) Incauslum, id est alramentum. quarta pars libroepanis et tertiapars heminoevini el
(77) Cap. 48. nihil aliud. Huic enim misto seu jentaculo nihi
(78) Sponda, id est suppedancum de quo supra, aliud S. Benediclus permittit quam bibereset puncm
aut si malucrislatus lecti anterius cui assiderentet Ulpatet ex. cap, Reg. 35,
1449 USUS ORDINISCISTERC. — PAUS 111. 1450
diebusail Vigiliasprosternantur (80) fratres ad ora- A îaililer
t fiai diebus festins quibus laboramus. Mo-
tionemct ad Domine,ad adjuvandumme (estina, su- nacho i liceatportant scapulare cum una vel plurihus
per formas, et-ad Kyrie eleisonsicul ad catterasho- lunicis;i sub uaa vel duabus cucullis cum necesse
ras. Cattcra compleantur secundum Regulam(81), fuerit. ]
sicut supèrius diximus. Post Vigiliasvero, vel post CAPUTLXXV.
QfficiumDefunclorumsi dicendum fuerit, accensoi De labore,
lamine a servitore ecclesia?aille arntarium et in ca- Finito capitulo (84) el proeparalisfratribus ad
pitulo, sedeant fratres in ipso capitulo, el leganl quii laborem (85), pulselur tabula a priore vel a stib-
voluerint : liée sedeant ia angulis aisi legeales. Quii priore, vel certe ab alio si prior jusserit: ipsis la-
laliter habeant eapalia in capitibus, ut possit agno- mcn majoti ulililale forsilan occupalis. Ad cujus so-
sci si dormiant, an non. Aodito borologio eant ad1 niitiai convenianl•omnes.(86), exceplis infirmis et
nécessariaqui necesse babuerint, ut dum signumi variis officiisdepulatis. Scrvilor tamen infirntorum,
pulsaverit, omnes ingredi chorum parali s'ait. Ser- nisi apparatu irfirmorum détentes fuerit, et cantor,
viior vero Ecclesia?providere débet, ut per omne e et sacrista, et hospitalis, cl magister noviliorunti
spalium illud lumea ardeat aate armariurn. Si autem n sicut et alii coiiveniant, nisi iiliquoshorumpro ma-
abbas volueritin clauslro'lumen ardere, dum fralress " jori forte occupalione abbas in capitulo inde absol-.
ia ecclesia noclibus opus Dei agunl, licet ei. Sacri- veril.Prior si domi fuerit, sempertabulant (87)pulset,
sla vero non diuiillal signum quousque abbas faciat it et ordinet laborem smna in auditorio. Si vero extra
sonitunt ad faciendam orationem (82). Sed nec ad '<! chorum fueril, subprior vel cui injunetnm fuerit
catleras horas, nisi ad Vigilias cl ad Primant omni ii pulset tabulant: prior tamen nihilomiiiiis residens
tempore, et ad Terliam ab Idibus Scptembrisusque ie in auditorio ordinet laborem suum. Tuac si quis
ad Pascha, quando laboramas et jejunamus. pro qualibel tiecéssilateremanere voluerit, ostendat
Quicunque autem ad oraliones, qua?ante reguia- t- ci causam suant et quod priori visum fuerit, facict:
res horas fiiinl, non adfuerint, veniam pelant in ca-a- quod si concesserit remanere, provideat ipse. illo
pitulo, excepto priore, vel alio qui conventum te- e- fratre connnonente, quid facere debeàt, poslquam
nuerit, et exceptiscellerariis et monacho hospilali, li, illud complcveritpro quo remaiiserit. Quod si alï-
et cantore tempore lectionis, et lus qui missas au- u- qua gravi necessitateimpedienle tabulant pulsare, ct
diunt. Omnes tamen interesse debent orationibas us laborem, sicut dictuai est, ordinare non poterit;
quibas Pater noster et Credo,in Deum dicitur. Sed ed subprior vel cui injuncluni fueril idem faciat, signo
tat (88) si potest universa onlinans : quod si signo non
nec aliquis horttni excipitur ab HJisoralionibus,quat
fiuntad atrasque Vesperas ia festivitatibus: quod od potuérit, verhum facial omnino brevialuni, et de la-
si forte post "maluiiiias, dies îioiiduai claruerit,it» bore tantum. Si vero abbas vel prior aliquem reti-
accensolumine a sacrista fiât intcrvallum, et fratres
'cs ncre voluerit ; qui rclinctur, signum faciat ei qui
qui voluerint sedeant ia claustro, sed non leganl. tabulant percutit : si aate laborem facere non pottie-
Apparente autem die (83) pulselur signum: ct fa-îa- rit, posl laboreminiaiat. Ferramenta et alia instrii-
cla oratione, super formas aut misericordias,si laie
a'e menla ad laboremnécessaria orior dividat prout vi-
tempus fuerit, signantes se inclinent: ct similiterler derilexpedire.
faciant omnibus horis post faetam oralioncm. Dum mi Exeuatesautem seqiiaiilurpriorem,velqueniprior
autem sacerdoslinieril Deus in adjulorium, ad Glo- '°~ jusserit: similiter post laborem. Egrcssus ad labo-
ria Palri iiicuinbant super formas aut iucurventur,ar. rem initiant el finis pausatioais et reditus aiabore,
si'cuttempusdictaverit: et similiter ad omncs horas
'"fis sonitii éujiiscunque rei polius signifiectur quam
diei faciant. Dicta itaque Prima, cantetur missa. %"• voce. Provideat autem abbas aliquem mattirum fra-
Post laissant pulsato signo ad Terliam, fratres ia- U'cniqui conventum subsequatur cum ad laborem
trantes ecclesiamaspergant se aqaabenedicta, ct l'1-
di- ieril, volinde redierif. Pérvcnientcsvero ad laborem
misso signo fiât oralio sicut ad Vigilias.Cantata lot'-
ter- pj non mulliplicenl iiiter se signa : nec pratsumant lo-
tia eant in capitulum, sicul superius diximus, ctsi-
si- qui, nisi forte de ipso labore breviler et accessario
(80) Prosternantur, scilicet super formas chori. (88) Ad laborem.Hoc nostrorum. a Gluniacensi-
Ad orationem id esl, ad Pater noster et Credo in bus octaviimdiscrimca, quod nostri non illi,. operi
Deum. inanuuni vacarent juxla Reg. S. Ben. VidePelruni
(8!) SecundumRegulam,id est-secundumcap. 8. Chai, epist. 47. lib. îv Epislol.
et ',). Reg, S. Ben. (86) Convenianl omîtes, etc. Vide pratdicl. cap.
(82) Ad faciendamorationem, id est ad Pater et Regul.
Avedicendum, (87) Tabula, id esl instruiiutnlinuligaeum ad con-
(8;-i)Appareille,oie., ut aiiiiiruiil secundum cap. vocandosfralres destinatum.
8. Reg. incipientelucc mauni ni seu landes cxsolve- (88) Signo,etc. His signis qua?ad longuin et fuse
rentur. Il«quc Laudes excipiebat Prima, et Primam R. P. Juliatms Varnier transcripsit in suo super S.
ntissa et missam tertia, posl quant capitulumingi'c- BenediciiRegulam Commcntario, occasionemderiit
diebaiilur: et hoc a KalendisNoveinbris usque ad S. Benediclus, tant juge silenlium sais monachis
Pascha, diebus scilicet privatis el festis quibus la- intperaad'o, tuai forte permiltendont nécessaria.co-
bori sea operi manuiini vacabant. niedctitibussigno polius pciercutur quam•voce. (cap.
(84) Irinitocapitulo, id esl circa borani ferc sex- 58.) .
lam, secundum Reg. S. Bened. cap. 48
PATUOL.CLXVI. /i6
1451 S. STEPHANUSABBASCISTEBC.III. u>&
elsilentcr cum priore seorsum a fratribus. Sed et;l A-nondébiterait,
A dicant.ibi horam, et postea onera
prior-raro loquatur absente abbale, pratsenle Vero o résumant.
ob reverentiam ipsius rarissime. Nolandumtamen n Revertentesautem de ipso labore, ponanl instru-
quia prior absente abbale ibi confessionemrcuipere e menla qua? detulerant, ubi ad laborem pra?parati
poleril, si necesse.fuerit. Subpriori vero eliam ab- soient, aut priori reddant, exceptisforcipibus, sar-
bate et priore absenlibas confessionem ibi recipere •e culis, furcis, raslris et facillis, qua?per totum tem-
non liceat, liisi de aliqua re, ulpole de illusionc c pus tonsionis, sarculationis, secationis, vel mes-
sontnii, vel cuai ibi quis aliquid deliquerit, cl hoc c sionis unusquisqtie sua, circa lectum cuStodireso-
lamea breviler stando : nain illis prassentibusnullo o lct> Quod si tune hora operis Dei in oratorio cele-
modo se intromillct. Non rcpausenl nec digredian- i- bratur. omîtes festinent se ad Opus Dei pratvenirc.
lur alicubi quacunque necessilale-sine Iicentia.Sed d Si autem Gloria primi Psalmi dicta fuerit, nisi Ky-
si coatigeritdigredi, expleta nécessitale ad laborem a n'e eleisonjam ineeptum est, si fieri potest ia unum
citias rcveiiaatur. Si leclor vel cocus vel refectora-i- congregati,priore preeeunle,venientad gradum(90),
rius ibi fticrint, audito signo ad mistum vel ante- ;- prioribus'ordiiiatis in medio : ubi absente abbale
quam signum pulsetur, secundum qaod longius a et priore, cuslos Iaboris in medio sit. Et tune pc-
monaslerio vel propius laboraverint, quatrain a tant veniam aille gradumautflexis genibus in terra,
priore licentiameundi : quid etiam post mistum fa- a- aut tantum manibus super cucullam in terra de-
cere debeant. Cum repausaverint secundum quod )d missis secundum tempus. Ad Kyrie eleison prosler-
qualitas acris et situs loci permiserit, circa prioremm nantur super genua vel incurventur secundum tem-
repausent. Quandiu autem repausaverint, inter se sc pus usque ad finem horas. Quod si licentiam eundi
non signilicent. Et sciendum quod lempore Iaboris is in stalla habuerinl, inclinent prius deferentt, et
nec légère, nec etiam ad laboreai librum déferre re postea versus allare : ct sic pergant in stalla ibi
cuiquani 'liceaL Nullus cliani sine cuculla vel sca- *~ satisfacicnlcs super articulos manuuni. Hoc enim
pulari, vel ibi vel alibi loquatur vel signifiait. Audilo
10 modo semper dcbent satisfacere inter stalla : ex-
signo ad horam (89) iiitermitlant opus, eliamsi ibi !>' cepto illo qui pro graviori culpa satisfacil. Et no-
horam cantatuii sunt. Et qui ia ecclesiafucrinl, ci- ii- tandum quod licentiam déferais non inclinet ad
lius cantent, servato tamen moderaminc gravilatis. s. altare priusquam signum Iicentia?fecerit : sed dex-
Similiter liât quando conventus ia claustro vel in- »- tra manu extenla alque resupinala, ducat eam a
fra terminas laborat. Si prior signum non audierit, il» sinistra sua per ante peelus suum in dexteram : et
qui audit tam tempore sccalionis quant alio signifi- •i- np lune sibi mutuo inclinent, deindeversus allare. Qui
cet ei. Qui laborem servat eliamsi sacerdos noa on in clauslro rémanent, ex quo conventus egressus
fuerit, orationesante horas semper ipse Icrmiiiel. et. est foras laborare, quandiu conventus foris est, in-
Versiculos et responsoria ipse per se dical aut alii du' ter se non significent. Coci tamen et qui refecto-
injungat : si vero sacerdos fueril, absente hebdo- !o- ritim faciunt et qui libros entendant, de sibi neces-
madario, etiam horas incipiat, Capitula, Pater ter sariis inter se significarepoterunt. Similiter eliam
poster ct Collectasaut ipse suppléât aut alii injun- in- ii quibus ob aliquod sibi injunctum officiamsigni-
gat. Prier lamcn et subprior, si diaconi fticrint, it, ficandi Iicentia data fuerit, ubi ct cum quibus eis
Pater nostersibi réservent : si infra, qui cantal ho-
>o- ordinebilur significare poterunt. l
ram lolum compleat. Cum conventus infra termi- '""
CAPUT LXXVI.
aos laboraverit ct forte bajalaverit ligna vel talc aie
quid quod sine damno rclinqui possit : quando au- IU_ De refeclione.
dicrint signum quod aate horam pulsatur, dimittant ant Post Horam (91) prior pulset signum, vel cui in-
ibi quod bajulant, ct festineat ad horam venire. Si janxerit ipse : quod si forte per negligentiamcibus
intra auditorium vel claustrum fucrinl quando ulo nondum paratus fueril, non pulset doaec parattts
pratdiclum signum aadierint, onera sua ad destina- na- D I sit : aee fratres abluant manus, sed intérim se-
tuai locum bajuleat, et sic se ad horam praspararc arc deant in lectioiic donec signum pulsetur. Quod et
festineitt. Et si qnid poiiaveriat quod sine damno mo ad omncsrefectionessimiliter tenealar. Ablutis igi-
negligenterrclinqui non possit, sicut panent vel vi- lur manibus et detersis intrent refcclorium, et vé-
num vel aiinonainvel cattcra hujusmodi, aptum lo- nienles ante sedes suas inclinent se versus princi-
cum qaatrant el ibi dimittant. Si extra terminos nos paient mciisam : deinde eiigantur, et sic stent do-
laboraverint, et.ad horam in monasieriumoccurrere ere nec prior veniat. Si autem prior diu moratus fue-
(89) Ad kordm, scilicet tant Sexta?quant Nonat. xime idonenm in quo seorsum ab aliis et omnium
(90) Ad gradum, scilicet presbyterii, ad quem se ultimi slarcntcl ex quo ab omnibus facilevider! pos-
sjstcre nostri jusseru-nl eos qui laidins ad opus Dei seni hiijusaiodi iiegiigcnlcs, quod iitruaujue postu-
occurrerent, idqiicjuxta RegulamS. Benedicii,cap. lat S. Benediclus.
45 quas hujusmodi négligentes vult ia ullimo loco (91) Post horam. Nota nostros solitps immédiate ut
consisterc aut in' alic loco seorsum ab a'iisinpoe- post horam officii divini ad mcnsam.acccderc : ad
nam sua; ncgligcntia?.Huic ergo poetiilentiiosensa- aomiisi per orationemel post ciliuin spiritualcm,
tisfacliouiexsolvcndatnostri Cistercienses gradum corporis refectionem transirent-.
presbyterii assignartmt, lanquam lncum ad id ma-
1455 USUS ORDINISCISTERC. — PARS lit; n§4
rit, quod omninodébetcavcré prior, sedeatintérim A vel t a cellerariOiQui aliquid apponit, et cui appo-
qui voluerit. Cum ergo prior venerit, asSurgaat ei. nitur, i invicem sibi inclinent. Cui autem prior ali-
Qui prior inclinet se ante sedem suam antequami iquid Iniserit, prius inclinet deferenti, deiluleassur-
pulset campanam ; qua? landiu pulsetur ad utrani- \gens humilicl se versus priorem. De cibo com-
querefectionem, ni MisereremeiDeuslotus psalmus3 muni i (95) nemodividal alicui. Quod si ctii aliquid
dici possit. Et dum pulsalur, qui in loco suo est,, superaddilumfuerit, nisi pro niiiiutionevel infirmi-
non diveiiat alicubi donec versus perdicalur. Quaat < tate ei dalum fuerit a cellerario, lanlum polest darc
dintissa dicat conventus Benedicite,et diclo versun juxta sedenti ad dexteram et ad Sinistram: illi vero
cum dixerit Gloria Palri, incurvetur chorus coalraa nulli dare délient. Si autem uni lanlum dederit, ille
chorum dicenles, Gloria Palri, Kyrieeleison,el suit b polest dare juxta se posilOised ultra non procédât,
silentio Puler noster. Cum auleni sacerdos dixerit it liane logentpitantiarum omiiino leneal prior, sicut
El ne nos erigat se, et stans versus principalem n ct Catien. Verumtamen hospiies de potu ,suo gène»
incnsamdicatOremus,Benedic,Domine,donatua, etc. s. rali alii non dent, nec alius accipiat. Si quis de co-
faciens unam crucem, cl sic compleat tolam benc- ;- medentibus vel de sèrviloribus oflenderit aliquo
dictionem, qua compléta erigant se fralres, el in- i- modo,petat veniam anle gradum. Et facto soiiitua
grediantur mensas. N priore cum cultello,surgat et inclinet, el redeat ad
B
Porro Cellerariusct coci provideantut ambo pul- 1- locuin suum. Remolis scutellis, colligot cocus co-
mentaria(92)priusquamcampana pulsetur (si sicla- i- clearia prius a dextera parle, incipiens a priore :
mcn abbasviderit expedire)per mensas disponanl. t. dehinc ad sinistram, incipiensjuxta priorem.
Ex quo aillent campana pulsatur, si quid adhuc de le Cum prior iiniri voluerit Icctionem,leclori dicat :
pulmentis déferendumesl, non feratur doneclector ar Tu autem : et responso Deogratias, cooperiantquod
incipial légère. At si leclorc incipienlelégère totumm superest de pane. Inclinato lectontipulsetprior cam-
unum adhuc pulmcntum per mensas déferendum m paaam, et mox Surgentesstent ante mensas eo or-
est, hoc feratur ordine; scilicet ut dua?scutelia? loe dinequo ante refectionemslctcrunt, dicenlesvcrsum
prius dcfcranlur, una scilicetpriori vel abbali, si ad-
j- queai canlor incipiat campana dimissa : quo dicto
fucrit, et post Defunclis très (95). Deindedua?ia ia inclinent, et exeant caillantes Misereremei, Deus,
dexlera parle, el dua? in siuislra, et sic dua?bine, ic, quem inc'piat cantor, illis cum eo catUantibusqui
ct dua?indc usque ad ultimum. Appositoilaque com- n- slant in dextro choro in Ecclesia : secundumvero
municibo.si cellerariusvoluerit superaddcre(94)pro ro versuni dicat sinister chorus. Et sic canteiit catteros
misericordiaillis, dequibusiiidictiimcslei ab abbale,le, pf alternatim, bini et binieuntes, junioribtis scilicet
ipscinctdéferai cis, et sicut-volueritdistribuai ; hoc
oc prateunlibus : ila tamen ul'prior, vel quilibet con-
idemfacial et min'iîlis.Incoeptaergo lectionc fralresres ventum tenons, solus eos in medio utriusque chori
discooperianlpancs,priore tamen prius hoc facieiitc.te. sequatur. Sed si abbas aliquis adfuerit, eat prior
Ex hinc nullus exeat de refectorio,nullus etiam in- cum socio, abbas autem solus ; si duo abbates
cedat cometlciulo.Nullusibi abluat scyphummanu, iu, fuerint, eant simuh Fratribus itaque intralitibus cc-
sed liniat qui voluerit.Nullus tergal matais vel cul-
ul- clcsiam, qui prior clericorum chorum inlraverit, si
telluni ad mapulam, nisi prius terscrit cum pane. ne. hoc convenieiiterimplore possit, pulspl signum. In-
Qui voluerit sal accipere, cum cul.leltoaccipiat. Qui
Jui grcdieiites Vero chorum ordinentur sicut ad missa?
bibit, duabus manibus leaeat scyphum. Si quis vide- île- versis vullibusad allare usque ad Gloria Palri : o1
rit alicui déesse quod haberc débet, requirat a cocoico tune prosternantur super formas : vel,si taie tempus
(92) Ambopulmcnlaria. lit hoc fuit coiislilutiaii infirmis pitanlias ttliquas ex piclate et misericordia
quiulilm discriaicii noslrorum a CluaiaceiisiitiJS, aliquando induisisse casque teste JacOboCardinali
tpiod nostri, non illi, duobus puluientis regularibus de Vitriacoin sua Hisloria Occidentis,capite decimo
coulent! cssciit j'uxlacap. 59 Reg. S. Bcaed. quarto ex piscibus, ovis, lactéet caseo pratparari so-
(93) Defunclis 1res.En pielatem noslrorum erga n litas. 4° Constat eos in asslate, messis teatpore, die-
detunclos.Dabaniurautemhatccorum pulmeala pau- bus quibus laborabant unum pulmeatum ad pran-
peribus. dium et alternai ad coenam illiidque coclum ha-
v94) Superadderc. Hoc de pilantiis qua? buisse, ut palet ex cap. 84 hujus libri. Ac consc-
ex piclatc el misericordiaintellige
atinulis et infirniioribus qaenter aliis diebus si quando epenarent, noniiisi
alira regularia pulmciua perniiltebanlur, de quibus fructus, olera aut nascenlialcgumiiium, eaque cruda
in sequeplibus satpius recurret mentio. accepisse. Ul vel ex his appareal hos pauperes Cliri-
(9S) Decibo eommuni,hoc est de pulmentis regu- sti non solum labore maiiaum suaram. rusticano-
laribus. Catterumut dé viclu nostrorum antiquorum rum more, sibi victumcomparasse, sed in viclu pau-
monachorum quolidiano aonnulla hoc in loco per- perum alimenta a?mulatosesse, et, qtiod majus est,
stringam. 1"Constatul palet ex pluribus libri hujus eos, codent Cardinali de Vitriacoteste, lanquamba-
capitibus et maxime ex cap. 76, .84 et 90. Libratn ves de armenlo Dominipaleam manducantes, grana
panis comaionis ct heminam vini ad quotidianuiii supervenieiiiibusréservasse, quippe qui hospilibus
victum eos habuisse, idquejuxta RégulantS. Bene.d. panein album àpponerent, cibarium el sccundaiiuin
cap. 39 et cap; 40. 2" Constat eos sive bis sivese- sibi réservantes. Qaod si cui durius videatiir, sciât
mel tantum refusèrent, singulis diebus, coacta duo ex S. P. nostro Bernardo quod sapores rébus reddit
pulmcnlariahabuisse, qua, teste Stephanoepiscopo exercitium quos'lulil inertia. Oliis enim, ul ipse ait
Porisaceiisi,in epislola ad RobertumPontigniaceii- iacpislolaadNep., faba,piilles,panisquecibariuscum
sicm,ager ex leguminibusaul ex oleribushorlusillis aqua, quicsceitiiquidem(aslidiosunl, sed exercitalio
subminisiraret.5" Constat eos minulis, debilibuset magna videntur delicia.
LiS3 S. STEPHANUS-ABBASCISTERC.IR. 145^
fueril, inclineat : et posl rcsideant super misericor-A diclio de via régressis danda fueril, ante commemo-
dins. Finitis gratiis surgentes inclinent, et sic recé- rationes, si adfucrint, detur : et stent fratres versis
dant, tainea cum reverentia. ' vullibus ad altare, donec benedictio
complcatnr,
CAPUT LXXV1I. Quod similiterad omnesltoras,siveeuntibus sive re-
Deserviloribus. gredieiitibusfiât, praîter Compleloriuinquando su-
Tune pulsetur campana ad convocaados servito- per formas jacemus.
res : qui congrcgali dicant versum voce mediocri. CAPUT LXXIX.
Absente abbate et priore, qui prior esl ordine 0011- Quomodo se habeant fralres
- posl Vesperds bmtii
Versionis, nisi ibi sit aliquis superioris gradus, ci tempore.
hum semper benedicat. Ab eo autem qui superioris Post Vesperas sedentesin claustro omni tempore,
vel atqualis gradus fuerit meiisatleclor petat bene- non allé leganl vel caillent, non signilicent nisi de
diclionem-,el dicat leclionem, Deus chariias est, et mandata hospitain vel de pelenda Iicentia hibendi :
qui manet in charitate, in Deomanet, ct Deusin eo, aul quando quis ex parte abbatis vel prioris aliquem
ante refectionem. Et posl, Deus pacis et dileclionis voeat, sive cum aliquis facit signum juxla sedentiut
semper-maneatcum-omnibusnobis. Quod si ipse le- librum suum custodiat : née junganlur simul, nec
clor superioris gradus fueril, aliquis clericoruni ab Il B veslimenta virga exculiant, nisi tempore secationis
eo pelât benediclioiiem, et dicat utramque lectio- et messioniSjquando lempus lectionis ante Sextani
nem : si vero nullus clericus ibi fueritj laicus petat non habucrint.
benediclionem, pi ipse lectpr dical Icctionem. De CAPUT LXXX.
pitantiis,sicul supra ordinavimus, Cal: si tamen in De bibere (97) post Vesperas.
ea parte refectorii nullus praticr cum fuerit, licebit Sacrisla aillent puisante in ecclesia signum, con-
eum transire in aliam partem, cl dare cui voluerit. venianlin rcfectoriuniad bibendum (98), et inclinan-
Post refectionein, dicta lcctione, versum dicant ibi- tes ante sedes rcsideant, priore latnen prius rési-
dem voce mediocri adjnngenies Misereremei,Deus, dente : a quo pulsata campana, dicto prius Benedicite
versis vullibus ad invicem, iiullo tempore se ibidem a canlbrc, dicat benediclionemhébdomadarius,: qui
proslernenlcs. Sicque finitis gratiis, leclor mensa? vero postea occurrerit venions ante gradum quiéral
omni tempore posl refectioneinservitortim, excepto1 licentiambibendi ; qua percepta inclinet ibi, el eat ad
quando fratres in atstale posl prandiuin doraiierint, sedem amplius non incliiians : nec-se admisceat bis
nolam tanditi pulset, ul unum Pater noster perdicii qui in siiperioribus sedibus s:;der.l, sed in sedibus
possil. Quo expleto non pulsentur Vesperas,douce: qua? ante mensas sunt assidcal, cl ibi bibat, nisi
ad nécessaria ire, et lectiones pratvidere, si hora, C forte ad capul alicujus mensa?sedere debeal.Doïadi;
permiserit, possint. prior perçutiat (99) campanam uno iclu, post quem
CAPUT LXXVIII. nemo ingredialur rcfectoriuni, ct faclo intervallose-
De Vesjieris. quantur très alii ictus, ad quos surgentes ct ante
Ad Vesperas incipit hébdomadariusprimam Anli-. mensas vel ad capila mensarum inclinantes, exeant.
phonam, sccundani qui ante omnes slat iu altero} Qui vero huic bibere defucrit, in capitulo siitisfaciat,
clioro, exceplis abbalibus : lertiam ille qui stalpostt exceplis cellerariis, infîrmariis, hospilali, portario,
hebdomadarium: quartain vero qui est secundus in, his etiam qui in siiscipiendisoecupanltirhospilibus,
altero clioro. Absentevero hebdomadarioqaicunqueB sed et illis quos certis ex causis abbas hinc absolven-
tamen omncs contpeteuterad-
primant Anliphonam incepit, sive sit superior heb- dos judicaveril. Qui
domadario sive inferior : si alius juxta se inferiuss esse poterunt, déesse non dcbent. Ad hos biberes,
supervenerit, tertiam Antiphonam ci imponendàm 5 sicut el ad illos qui faail in atstale posl Nonam, si
nominet (96). Si nullus inferior fuerit, ct alius posll quis ante iclum nota?aliquid deliquerit, ibi satisfa-
in
primam Aiitiphonain juxla se superius advencril, eiat : si vero post, crastino capitulo veniam petat.
terliam Aatiphoaaiii ei incipiendamnominet ; simi- „ CAPUT LXXXI.
hier faciat qui secundam Anliphonam incipit in alio 0 . De eollalione.
choro. Qui autem cantal. Responsorium, antequam n Accedeaiesvero ad collalionem(100) inclinent :et
illud incipiat, iilcliuct ; et post versum ilerum incli-r sic rcsideant, licet iionduni signum pulselur. Fraler
net. Quando véro canitur Responsorium de aliquaa autem ibi lecturus ex quo veneril eat sessumad ana-
historia, postquam iaccpinm fuerit vertaut vulluss logium, el aperto codice usque ad abbatis adventum,
ad invicem, tant ille qui incipitquam catteri : hynt- ibi sub silentio si voluerit, légat. Sabbatis quandiu
itus sic incipialur, ut ad Laudes diximus. Si bene- s- pedes lavaatur, quamvis intérim in illa sede sedeat,