Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ΛΥΣΗ: Στη διάρκεια που οι χάντρες ολισθαίνουν πάνω στο κυκλικό σύρµα
εξασκούν σ’ αυτό δυνάµεις που οι φορείς τους διέρχονται από το κέντρο του
και επί πλέον για λόγους συµµετρίας οι οριζόντιες συνιστώσες των δυνά
µεων αυτών είναι αντίθετες. Αυτό σηµαίνει ότι το σύρµα δεν έχει την δυνα
τότητα να µετακινηθεί οριζόντια, δήλαδη το νήµα που το συγκρατεί
παραµένει συνεχώς κατακόρυφο µε αποτέλεσµα ο φορέας της δύναµης που
εξασκεί στο σύρµα (τάση του νήµατος) να διέρχεται από το κέντρο του
σύρµατος. Όλες λοιπόν οι δυνάµεις που δέχεται το σύρµα διέρχονται από το
Σχήµα α Σχήµα β
κέντρο του που σηµαίνει ότι δεν µπορεί να περιστρέφεται περί αυτό. Η µόνη
εποµένως δυνατότητα κίνησης του σύρµατος είναι η κατακόρυφη µεταφορά
του προς τα πάνω. Κάθε χάντρα κατά !το πρώτο στάδιο της κίνησής της
δέχεται από το σύρµα ακτινική δύναµη A µε φορά προς το κυρτό µέρος του
!
σύρµατος (σχήµα α) η οποία µαζί µε την ακτινική συνιστώσα wr του βάρους
!
της w αποτελεί για την χάντρα κεντοµόλο δύναµη, δηλαδη ισχύει η σχέση:
Aπό
! την (3) προκύπτει ότι υπάρχει θέση της χάντρας στην οποία η δύναµη
A µηδενίζεται, Στη θέση αυτή η γωνία φ παίρνει την τιµή φ0 για την οποία
ισχύει η σχέση:
Σχήµα γ Σχήµα δ
! !
Eξάλλου οι δυνάµεις A1, A 2 που δέχεται το σύρµα από τις χάντρες έχουν
στην περίπτωση που εξετάζουµε ακτινική διεύθυνση µε φορά προς το
! κυρτό
!
µέρος του σύρµατος (σχήµα δ) οι δε κατακόρυφες συνιστώσες τους A1y , A 2y
έχουν φορά προς τα πάνω, που σηµαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα να χαλα
ρώσει το νήµα και το σύρµα να αρχίσει µετακινούµενο προς τα πάνω. Θα
αναζητήσουµε λοιπόν την τιµή φ* της γωνίας φ για την οποία µηδενίζεται η
τάση του νήµατος. Για την τιµή αυτή ισχύει η σχέση:
(6)
A1y + A 2y = mg/2 ! 2A y = mg/2 !
H (7) αποτελεί µια εξίσωση δεύτερου βαθµού ως προς συνφ* και οι ρίζες της
είναι συνφ*=1/2 και συνφ*=1/6. Η πρώτη απορρίπτεται, διότι αντιβαίνει προς
την φ*>φ0, ενώ η δεύτερη είναι δεκτή. Άρα µόλις οι χάντρες υπερβούν την
θέση φ=φ* το σύρµα θα εκτιναχθεί προς τα πάνω, προτού αυτές να φθάσουν
στο κατώτατο σηµείο του κυκλικού σύρµατος.
P.M. fysikos
! !
διεύθυνση της ακτίνας ΜΚ, τότε η συνισταµένη των A και wr αποτελεί για
το σφαιρίδιο κεντροµόλο δύναµη, οπότε θα ισχύει η σχέση:
v2 = 2gpx2 (3)
1 2px2
!"#$ = 2px /R ! 2
= (5)
1 + !" 2" R
[ ] (1 + 4p x )
3/2 3/2
dy 1 + (dy/dx)2 2 2
(1 + 4p x )
3/2
2 2
1 4p2x2
= ! = 4p2x2 !
(1 + 4p x ) (1 + 4p x )
2 2 3/2 1/2
1 + 4p x 2 2 2 2
Άρα δεν υπάρχει θέση της παραβολικής τροχιάς στην οποία το σφαιρίδιο να
την εγκαταλείπει.
Β! Τρόπος
Εφαρµόζουµε για το σφαιρίδιο τον δεύτερο νόµο κίνησης του Νεύτωνα κατά
τις διευθύνσεις των αξόνων Οx και Οy, οπότε θα έχουµε τις σχέσεις:
vy = vx!"" = 2pxvx
dvy dx dvx
dvy = 2pvxdx + 2pxdvx ! = 2pvx + 2px !
dt dt dt
dvy dv x dvy dv x
= 2pvx2 + 2px ! = 2pv2!"# 2$ + 2px !
dt dt dt dt
A A
g- !"#$ = 4p2gx2!"# 2$ + 2px %µ$ !
m m
A
m
( )
2px!µ" + #$%" = g - 4p2gx2#$% 2" !
( ) (
A !µ" + 2px#$%" = 2mpg 2px2#$% 2" + x ) !
(1 + 4p2x2 - 4p2x2 ) mg
A = mg = > 0
(4p2x2 + 1) 1 + 4p2x2 (4p x2 + 1)3/2
2
Δηλαδή το σφαιρίδιο δεν χάνει ποτέ την επαφή του µε την κυρτή παραβολι
κή επιφάνεια.
P.M. fysikos
x = ! (" + #µ") (
) -! " # " +!
$ = ! (1 - %&'")*
ΛΥΣΗ: i) Εφαρµόζοντας για την χάντρα την αρχή διατήρησης της µηχανι
κής ενέργειας για την κίνησή της από την αρχική θέση της Α στην τυχαία
!
θέση Μ(x,y), όπου βρίσκεται κατά την χρονική στιγµή t µε ταχύτητα v ,
παίρνουµε τη σχέση:
EA = EM ! UA + KA = UM + KM !
$ dt '
2
(
( 1 + )*+ " + 2)*+" + ,µ "
2
) !
2 2
# d" & # d" &
v = 2% !
2
$ dt '
(
( 1 + )*+" = 4% ! )
( )*+ (" / 2) !
$ dt '
2
# d" &
v = 2! % ( )*+(" / 2) (3)
$ dt '
d" d! g
! = g! ! =
dt dt "
g
! = t+C
"
H σταθερά ολοκλήρωσης C θα βρεθεί από την αρχική συνθήκη ότι για t=0
είναι φ=π, οπότε C =-π και η προηγούµενη σχέση γράφεται:
g
! = t-# (4)
"
Όταν η χάντρα έχει διαγράψει την καµπύλη τροχιά της θα είναι φ=π και
t=tολ, οπότε η (4) δίνει:
g $
! = t#$ - ! ! t!" = 2# (5)
" g
% $( % g t ,( %, g t( % g t(
!"#' * = !"#' - * = !"#' - = -µ
& 2) & + 2 2) &2 + 2*) ' + 2*
& )
# g t& ds # g t&
v = 2 g! "µ % ( ! = 2 g! "µ % ( !
$ ! 2' dt $ ! 2'
# g t& # g t&
ds = 4! "µ % ( d% ( (6)
$ ! 2' $ ! 2'
Ολοκληρώνοντας την (6) πάιρνουµε:
% g t(
s = -4!"#$' * + C'
& ! 2)
Η σταθερά ολοκλήρωσης C’ θα βρεθεί από την αρχική συνθήκη ότι για t=0
είναι s=0, οπότε από την προηγούµενη σχέση προκύπτει C’=4α µε αποτέλεσ
µα η σχέση αυτή να γράφεται:
% g t( + % g t( .
s = 4! - 4!"#$' * ! s = 4! - 1 - "#$' *0 (7)
& ! 2) -, & ! 2) 0/
( )
s!" = 4# 1 - $%&' = 8#
P.M. fysikos