Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
2
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
12
rmwdum
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345 12 1
12 12 1
12
12 12
12 1
1
12
12uAsm 12
12 1
1
12
12 12
12 1
1
12
12 12
12 1
1
125? yef;yefv#ufyg --------------------aZmf*sD 1230? tem*gwt f ------------- armifp;kd csed f 1
f wGuæ
12 12 1
12
12 12
12 1
1
126? usKyf&aJ bmf -------------------------oHcJ 1231? b0wauG@ c&D;wck -------------ESifh;yeftdrf 1
12 12 1
12 12 1
12
127? usaemfw@kd +rdK@u raA'g ------- jrwfopf (dawn) 12 1237? wdkufyGJac:oH -------------------ArmhaoG; 1 1
12 12 1
12 12 1
12 12 1
128? qHkrSwf---------------------- urBmpdk;rif; 1239?jzwfIr&aom}udK;rsm;------&J&ifah tmif (e,l;a'vD) 1
12 12 1
12 12 1
12 12 1
1210? e&odefawm&u cHpm;r_ ------------ppfa0; 1248? opfaphav;rsm;tdyfaecsdefrSm ----------jrifhaZ 1
12 12 1
12 12 1
12 12 1
1211? pepfqdk;qDodk@ -----------------cdkifay:xGef; 12 1
12 12tufaq; 1
12 12 1
12 12 1
1212? aiGa&mifyw d u f m;ay:rSm -------- aqmif;,Ge;f v 12 1
12 12 1
12 1218? tar ----------------yGifhopf (uvdefuef) 1
12 12 1
1213? &Guaf ºursm; --------------------avjynf 12 1
12 12 1
12 12 1
12 12tcef ;quf 0 w¦ K 1
12ok w ? &o? tawG ;tj r if 12 1
12 12 1
12 12 1
12aqmif ;yg; 12 1
12 1239? ppf-------------------------vif;a0+rdKif 1
12 12 1
12 12 1
12 12 1
1214? a±G;aumufyGJ&vm'frsm;tm; -------cifrrrsdK; 12 1
12 12 1
12 12umwG e ;
f 1
12
1219? rd;k [de;f (om;*sme,fausm)f ------- armifprG ;f &nf 12 12 1
1
12 1229? armiftm[m& ------------- armifatmifvD 1
12
12 12
12 1
1
1222? Edk0ifbmawmfvSefa&; ----------atmifrdk;0if; 12 1
12 12 1
12
12 12
12 1
1
1225? csdKwul;ESifh *k%f&nfwlolrsm;---------rif;'if 12 1
12 12 1
12
12 12
12 1
1
1228? vuf a wG@E i
kd i
f a
H &;ud
k æ ----- &J
a bmfz;
kd oH
a csmif
; 12 1
12
12 12
12 1
1
12
12 12
12 1
1
12
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345
12 12
12 1
1
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345
3
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
Ð tm[m&0dkif;awmfom;rsm; Ð
4
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
yef;yefv#uyf g
qif;&vnf; roufom/
tkef;vufaºu a&aygavm/ arsm pkefvdk@vm?
tqif;eJ@tvm/ aA'gr taxG;?
tkef;vufaºuol@eab;/ aqmifhcJh&ao;?
aqmifhcJhvnf; roufom/
aemufwcsD ‘'D’ wvHk;u/ zHk;vdkufjyefyg?
ðryfavaygh ay:rvm/ raA'g tvS?
wvHuGm vd_if;tºu/ ay:vdkufjyef&?
aZmf*sD
wuUodkvf tdk;a0r*~Zif; 1960
5
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
usKyf&aJ bmf
avmu}uD;udk ajymif;vJzdk@}udK;pm;&if;
avmu}uD;udk pdefac:avSmifajymifcJonfh &Jabmf
usKyf &Jabmf?
OayuQmw&m;eJ@ tpGJtvef;awGudk o¿mef trSm;qdkwmvJ&Sd
c0gcscJhonfh &Jabmf trSefw&m;qdkwmvJodvdk@
usKyf &Jabmf? &ifbwfjcif;xyf
tdrfrufawGudk
'gayrJh twlwuG xkwfydk;cJh=uonfh &Jabmf
pnf;wzuf&JŒ trSefw&m;bufrSm usKyf &Jabmf?
ckdifrmpGm&yfcJhonfh &Jabmf
usKyf &Jabmf? ol@tavmif; igxrf;I
ightavmif; olxrf;um
tarmawGudk ¶H_Œ¶H_ŒrJhrJh +rdKcs&if; u|Efkyfaov#if olidkI
taomawG awmawGeJ@ olaov#if u|Efkyfidk&onf
t+yHK;rysuf &ifqkdifcJhonfh&Jabmf twlwuG tr#a0cJh=uonfh &Jabmf
usKyf &Jabmf? usKyf &Jabmf?
usaemfwNYkd rdKu
Y raA'g
av&l;okefrSkef a&qkefa&qef
b,favmufxefxef
ol hacgif;rSmawmhyef;yefvSsuf?
ol htjyHK;yef; arwWmpGrf;u
!d_;EGrf;0rf;enf; jynfhi&Jus
ppfEGHwGif;u jynfol hb0
'%f&mtemw&awG
wc%twGif;ajymufapvSsuf?
tdkb,fhaA'g raA'grSm
jrpf{&mwGif; qefpkefwif;vSsuf/
tdkb,fhaA'g raA'grSm
avpkefavqef =uH h=uH hcHvSsuf/
tdkb,fhaA'g raA'grSm
w&mbJtkyf xdk;ESufokwfvnf;
ol hacgif;rSmawmhyef;yefvSsuf?
13-11-2010 /a':pktwGuftrSwfw&
jrwfopf (dawn)
7
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
qHrk w
S f
tar²²²
aeaumif;yg&JŒvm; tar²²²
jcHeHywf 54 udk
tarhvufeJ@ udk,fwdkifzGihfr,fhwae@udk wcsKdŒu xrif;rcsufEdkifawmh
wuUodkvf&dyfomu opPmawmfrysuf xrif;&nf0,faomuf=u&w,f taræ
apmifhaeqJyg tar²²² bmyJajymajym tar
&efukefrSm ausmfoleJ@ axmifrSL;
&dSygw,ftar²²² ol w d k @ ES p f O D ; avmuf a wmh
usGefawmfholi,fcsif;awGvnf; &dSygao;w,f²²² b,folrS tvkyfrrsm;bl;av
olwdk@vnf; aeaumif;=uyg&JŒ
taræ
wcsKdŒuawmh tarr&dSwkef; usGefawmfwdk@ em*pfudk odoGm;w,f
Ed k i f i H o m;ajymif ; vJ c H , l & if ; a&$0ga&mif/ tDvufxa&mepfOya'/ e,fjcm;apmifhwyf/
jrefrmjynfudk cspfae=uwkef;yJ taræ a&G;aumufyGJ/ aejynfawmf - 'gawGeJ@vnf;
Zmwdajrudk tvnftywfjyefwdkif; &if ; ES D ; oG m ;w,f
“t&iftwdkif;yJaemf” vdk@ tajymif ; tvJ a wG u awmh
0wfauswef;ausE_wfquf trsm;}uD ; aygh t ar&,f
aps;0,f r ysuf = uygbl ; &efukefrSm arG;cJhwJhvlawGu
EdkifiHjcm;om;vkyf+yD; jyefvm
wcsKdŒuawmh Zmwdudk &GH&SmovdkvdkeJ@jyef=unhf
'k u Q o nf a ,mif a qmif & if ; rcsdayr,fh rajymomygbl; tar
(olwdk@ta&;twGuf) 'dk@ta&; 'dk@ta&;eJ@ u|efawmfwdk@u edrfhyg;csdefudk?
e,l ; a,muf u ae taræ
tarh vGwfajrmufa&; }udK;yrf;ae=uygowJh? u|efawmfwdk@ wdkufyGJrSm
c%c%usqH k ; ay;ae&wmu
tarhygwDvnf; &dSygao;w,f tar²²² jyuQ'defpm&GufawGyg tar
wcsKdŒu rJqG,fwkef;rSm wcsKdŒu rJray;zdk@ajym a[mwpf&Guf a[mwpf&GufeJ@
ygwDzsufodrf;cdkif;umrS arG;ae@yGJvkyfeJ@ qkwf+zJypfaevdkuf=uwm ²²²
a=unmcsuf r xk w f a wmh w muvG J & if tJ'g &uf&mZmawGcsnf;yJqdkwm
t&ifvdk crf;crf;em;em;ygyJ tar²²² usGefawmfwdk@ todaemufuscJhygw,f taræ
&efukefuawmh jcLcsm&Smw,ftar²²²
OD;aESmuf,dkpD;r_udk ukpm;wkef; attdkif'Dtufpfjzpf
rD;pufarmif;oHawG=um;u “pcef;c%vdkufcJhyg”
ac:vk d a c:
q,f w ef ; orm;awG u tES d y f c ef ; rS m pmusuf
8
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
taræ
ajym=unhfyg&ap
usG e f a wmf a rS s mf v if h a ewmuav
'Drdkua&pDvnf; [kwfcsifrS[kwfr,f
+idrf;csrf;a&;vnf; ygcsifrSygr,f
tpnf;ta0;vnf; wufcsifrSwuf&ygvdrfhr,f
taræ
'gayr,fh
EdkifiHom;awG EdkifiHjcm;om; jzpfp&mrvdkawmhwJhae@
'kuQonfawG 'kuQo,fp&mrvdkawmhwJhae@
ESpfa,muf&dS&if oHk;zGJ@ruGJawmhwJhae@
ynmwwf&if xrif;riwfwJhae@
ta&mifrwlwmudk &efolvdk@ rowfrSwfwJhae@
tJ'Dae@udkyg taræ
u|efawmfvJoGm;&if tarxlay;yg
tarhtm;eJ@ raerem;}udKpm;prf;yghr,f
u|efawmfwdk@tm;vHk; &efukefrSm jyefqHk=uzdk@av?
urBmpd;k rif;
av;pm;pG m jzif h
9
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
pepfqdk;qDodkY
jrefrmtcsi;f csi;f
olwvligwrif;
pnf;urf;csKd ;azsmufv@kd
xD;eef;vJusKd ;aysmufczhJ ;l +yD?
olwyg;vufatmuf
u|eof abmuftjzpf
tESpw f &mausmf aecJ&h mrS
wOD;aqmifaomfr& rolawmfa=umifzm; ppftyk pf rk sm;u
wpfaomif;aqmifum wdik ;f jynf¶mG udk acsmufurf;yg;rS
pnf;vH;k nDnm atmifa=umif;jzm u,fwifvu kd af ,mif toGiaf qmif
vGwv f yfwcg &cJo
h nf? ppf0g'q
D ;kd pepfq;kd jzifh
twif;t"rR aoewfr;kd um
vGwv f yfvmonfh wdik ;f jynfwiG ;f 0,f tkycf sKyfonfrmS av;q,h&f pS Ef pS af usmf =umcJ+h yD?
ygvrD ef'rD kd qdyk gaomfvnf; æ oifcef;pm rSepf mG ,l
nD!w G rf u
l if; tcsi;f csi;f vJ 'Dru kd a&pD qdyk gaomfvnf; æ
rnDnmcGmjyJ oef@&iS ;f / wnfjrJ jynfojl ynfom; vltrsm;u
trsKd ;rsKd ;tzHzk kH tpHpk jkH zifh Ekid if aH &;rsupf d ryGiv hf if;bJ
Ekid if t
H a&; wdik ;f jynfa&;xuf wdik ;f cspjf ynfpw d f r&Syd gbJ
ygwt D a&; ud, k uf sKd ;a&;udk wdu k =f ucdu k =f u ykwcf wf=uESihf
a&S@¶&_ mrS wdu k =f u/ cdu k =f u Edik if t H a&; wdik ;f jynfa&;xuf
ykwcf uf=ucsed f xdck sed cf g0,f æ æ ygwt D a&; ud, k u f sKd ;a&;udk
a&S@wef;wifum aqmif¶u G yf gu
raoGrck s qufumqufum
awG@=uHK&rnhf acwfwacwf.
pepfq;kd qDo@kd ? ?
cdik fay:xGef;
11
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
aiGa&mifydwfum;ay:rSm
22ESpf=umoGm;w,f
tarSmifaEGudk &kef;xGufzdk@ olwdk@wawG&Jh
ta&mifawGudk oHk;oyfaecJh=uwm rdk;wvHk; avwvHk;pum;
q,fpkESpfESpfckpmru =umoGm;cJh&w,f²²²² +yK+yifa+ymif;vJa&; rkom;awG=um;rSm
+ynfolawG&Jh b0uawmh
vSrf;ac: =unfhzdk@ +ym;csyfaewJh rkef@avayGcyfyg;yg;vdk
vrf;ay: =unfhvdkufrdawmhvnf; ae0ifrdk;csKyfcsdeftxd t&nfr& tzwfr&Sd
aoewfw&rf;&rf; iapGeJ@iuef;uvGJvdk@ b,folrSr&Sd²²² rsufpd&kdufcsdK; em;awGay:"g;rdk;vdk@
toufawGay:udkawmh
wwfEkdifolawGuawmh²²² aoewfa+ymif;xdk;cHxm;=u&w,f²²²
a&=unf&m+rufEk&m ukr`%Dydkif av,mOfay:xdkif+yD;
urBmwywf c&D;xGufae=uav&Jh²²² igwdk@udk,fwdkifrSmawmh
ysif;ysif;&Sd avaoewfeJ@ ppfwdkufxGufaerdwkef;yJ²²²
wcsdKŒuawmh²²
todrJh&pfywf+cif;rSm acwfqdk; i&Jtdk;xJrSm
wwdwd aESmifwG,fywfoufcJh=uvdk@ ab;xGufxdkif }uD;yGm;aeolawGeJ@
owdrJhavSsmufaecJh=uwJh 0uFbm+rufcif;pdrf;xJ av;bufidkif +iD;wGm;aeolawG&JŒ
r=umc% ,drf;xdk;arSmuf&ufvJrd=uawmh +cm;em;csufawGudk wGufcsufnSd[zdk@
*a,muf*,uf aumufcsufawGudkcs&if; wcsdKŒwcsdKŒawG&Jh
r_dif;+ymr_efa0 tawG;usOf;usOf;xJrSm OD;aESmuf Calculator awGu ysufae=uovdk
wa,mufudkwa,muf wcsdKŒwcsdKŒawGuawmh
tuGJuef+yD; tqJoefae=uwkef;ygyJ²²² ESvHk;om; Visa udkydwf vlr_pdwfawGudk
rD;rSdwfxm;=uw,f²²²²
wcsdKŒwcsdKŒuawmh²²
trsdK;om;tusdK;pD;yGm; acgif;pOfudkuyf wcsdKŒuawmh
Academic wHqdyfudk &ifbwfrSmwyf+yD; aps;uGufawmfvSefa&;acwfxJrSm
udk,fydkif=uD;yGm;a&; rdk;&Gmae=uaygh²² om;aumifeJ@ tacsmifaps;uGuf&Sm=u&if;
vdarRmfa&mif naecif;awGay:u
y,if;a&mif awmifwef;awGxJ
aps;t}uD;qHk; aq;+yif;vdyfudk rD;&JatmifcJvdk@
avmupnf;pdrfay: tdyfaysmfae=uwkef;ygyJ²²²²
'DvdkeJ@²²
tqHk;rowfEkdifao;wJh Zmwfum;[m
aiGa&mifydwfum;ay:rSm 22ESpf=umoGm;cJh&avw,f ? ?
aqmif;,Gef;v
12
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
&Guaf ºuGrsm;
opPm&SdpGm pdrf;vef;cJh+yD;+yD
aemufqHk;tcsdefxd zufwG,fcJh+yD;+yD
udk,fhudk,fudk ajcGcs ajrccJh=u+yD?
reufjzefrSm
'Dhxuf ydk&ifha&mfvdk@
'Dhxuf ydkajcmufaoGŒvdk@
'Dhxuf ydkyg;v$mvdk@
avjynf wvSrf;
&Gufaºu woef; vGifhcJhw,f
[dk;²²²ta0;udk?
(tdrfa0;iSufrsm;okd@ ²²²²)
avjynf
(9-11-2010/ t*F gae@/ n 12;00 em&D)
13
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
zGHŒjzdK;wdk;wufa&;udk xdcdkufapEdkifw,fqdkwmudk xdxdrdrd Beaulieu˜ Emily² (2007) “Election Boycotts as Bargaining Ploys for
improving Democracy”˜ R&R
rD;armif;xdk; &Sif;jyay;jyD;/ tm%m&Sifa&G;aumufyGJ&v'f
Francisco˜ Ronald A² (1993) “Theories of Protest and the Revolutions
oydwfarSmufjcif;eJŒ tpjyKwJh a&G;aumufcHtm%m&Sifpepf of 1989”˜ American Journal of Political Science 37(3): 663-680²
wdkufzsufa&; ta&;awmfyHk=uD;rSm vufwGJyg0ifzdkŒ wdkufwGef; Kuzio˜ Taras² (2005) “The Opposition’s Road to Success”˜ Journal of
Democracy 16(2): 117-130²
=u&ef vdktyfygw,f?
Schedler˜ Andreas² (2002) “The Nested Game of Democratization by
'DtkyfpkoHk;pkt=um;rSm nDnGwfa&;wnfaqmuf Elections”˜ International Political Science Review 23(1): 103-122²
EdkifzdkŒtwGuf a&G;aumufyGJ&v'fudk uefŒuGuf oydwfarSmuf Schedler˜ Andreas² (2006) “Electoral Authoritarianism: The Dynamics
of Unfree Competition” Boulder: Lynne Rienner Publishers²
jcif;uae tpjyKzdŒk vdt k yfygw,f? 'grvS J a&G;aumufyJG tvGef
17
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
tar
usaemfhtaronf a*:uD.tarvkd ypPnf;rJhvlwef;pm;bufrS &yfwnfcJholr[kwf cJh? odef;azjrifh.
tarvkdvnf; om;wa,muf wuUokdvfoGm;rnfhblwm&kHokd@ vkdufykd@Ekdifonfh tar r[kwfcJhyg? okd@aomf ol@
wb0vkH; ay;qyfcJhonfh cspfaom cifyGef; (taz) ESifh arG;zGm;cJhaom om; (usaemf) wkd@/ xkdolwkd@
uG,faysmufaeonfh umvtwGif; xkdolwkd@twGuf0rf;enf;&r_rsm;/ cHpm;&r_rsm;udk zkH;uG,fv#uf usef onfh
olrsm;udk vlwvkH;olwvkH;jzpfajrmufatmif jyKpkapmifha&SmufcJholjzpfonf?
tar qkd;qkd;&Gm;&Gm; usef;rm wmjzpfEkdifonf? okd@wnf;r[kwf tarh udk bmrsm;ay;EkdifcJhygovJ qkdonfudk
a&;r aumif;bl;wJ?h tJ'o D wif; 0ifvm tdrfudkjyefvmzkd@ ajymjcif;jzpf aumif; æ pif p pf a wmh usaemf u d k taru
awmh usaemfbmvkyf&rSef; rodawmh? jzpfEkdifonf? bmvkd@qkdawmh vifu olay;cJh Ekdifonf rsm;udkomay;cJhonf?
&wJh owif;xJrSm taru usaemfhudk vnf ; Ek d i f i H a &;orm;/ om;u vnf ; arG;cJhonf? vlvm;ajrmuf atmifjyK
pum; ajymcsif w,fv@dk ajymxm;w,f? awmfvSefa&;orm; jzpfaomf vnf; ol@ pk c J h o nf ? xk d @ aemuf w G i f usaemf r S e f
bmuk d a jym csif w mvJ ? bma=umif h vk d E k d i f i H a &;em;rvnf o nf h a wmol onf x if o nf h t &muk d vk y f c J h o nf ?
ajymcsifwmvJ? touft¶G,ftkdrif; wa,mufuawmh jrefrmwkd@.¶kd;&m t bmrS jyefray;EkdifcJh? TtwGufa=umifh
aewJh ouf}uD;¶G,ftkdtaru usaemfh & rdom;pkawGpkpk¶kH;¶kH; aygif;pnf;ae xkdif ukd,fhudk,fudkusaemfowfrSwfonfu
udkoHo&mtwGuf bmrsm;rSmcsif wm onfudk jrifcsifayrnf? tarh ykH&dyfukd usaemfu tarESihf ywfoufI t,l
vJ ? usaemf u awmh tarh u d k a rh a rh owd&rdonf? nDrav; ESihftarwkd@ orm;? taruvnf; jyef&rnf udkar#mf
avsmhavsmhxm;cJhwm ESpf 20 eD;eD; wkdif usaemhfxH (awmwGif;) vm vnfonfh jcif;awmhrjzpfEkdif? uGJuGmoGm; wJhom;
cJh+yD? usaemfhxHylaqG;aomu rsm;pGmukd tcsdef? olwkd@ykHawGu EGrf;EGrf; zwfzwf? wa,mufudk b,fawmhrS jyefrawG@ Ekdif
tarxnhfcJhyg+yD? ESpf 20 a0;cJhaom/ arh om;ESifhtudkudk awG@csif aZmomygI awmhqkdwJh pdwful; ay:tajccH+yD; us
avsmh a eqJ j zpf a om om;wa,muf xifrdonf? usaemfvnf; bmrSr wwf aemfhudkpum; ajym csifykH&onf? us
twGuf b0. rsm;ajrmifvSaom 'kuQ Ekdif? tarvnf; bmrSr ajym? nDrav; aemfua&m vdyfjym vkHvkHeJ@pum; ajym
rsm;=um;wGif jzwfoef;cJh&onfh tar uawmh awmif=unfh ajrmuf=unfh? xkd qkd0Hhyghrvm;? odyf awmhrxif? usaemfh
utrSwf&onfwJh? aus;Zl;wif vSyg tcsdefwGif taru aomuawGpk ykH xH rS tarukd ay; EkdifonfrSm rsuf&nf
onf? usaemfhudk,fusaemf t&Suf w aecJh+yD? axmif0ifpm eyfrSefzkd@ta&;? rsm;ESifh wm0ef ra=ur_ a&maESmae yg
&m;rJ h w wf v G e f ; ol ok d @ wnf ; r[k w f om;orD ; awG a usmif ; xm;zk d @ ta&;? vd r h f r nf ? Tonf u vnf ; acwf .
aus;Zl ; w&m;rJ h o l t jzpf qk d c sif q k d usaemfhtaronf a*:uD. tarvkd w&m;yif? bmyJ jzpfjzpf? tarhudk bm
=uygapawmh ? usaemf tarh u d k arh ypPnf;rJh vlwef;pm; bufrS &yfwnfcJh rSrvkyfay; EkdifcJhwJhom;w a,muf u
avsmhvGef;cJhvS w,fqkdwmawmh 0efcH olr[kwfcJh? odef;az jrifh. tarvkd awmh pum;ajym&ygvdrhfrnf? aocsm
yg&ap? (tedrfhqkH; ae@pOf jzwfoef;& vnf; om;wa,muf wuUokdvfoGm; onfuawmh usaemfhtar u awmh t
onfhb0twGif; pOf;pm;r_ rsm;xJwGif rnfh blwm¶kHokd@ vkdufykd@ Ekdifonfh tar arhEkd@bkd;raus wJhom;qkd+yD; tjypfwif
tarhudk arhavsmh aewwf ygonf? t r[kwfcJhyg? okd@aomf ol@ wb0vkH; ay; uJh&JhrSm r[kwf bl;qkdwm ol@arwWm
arbmrsm; ajymcsif ygvdrfh? pOf;pm; qyfcJhonfh cspfaom cifyGef; (taz) ESifh awGeJ@ E_dif;,SOf ae& wmudku pdwfaus
=unhfawmh tarhvkd cyf¶kd;¶dk; awmol arG;zGm;cJh aom om; (usaemf) wk@d / xko d l eyfp&myg?
wa,mufrSm ajymp&m pum; rsm; cyf wkd@ uG,faysmuf aeonfhumvtwGif;
rsm;rsm;r&SdvS? om;wa,muf udk rd¶kd; xk d o l w k d @ twG u f 0rf ; enf ; &r_ r sm;/
zvmbmomt& rSm csifwm &Sdaumif; cHpm;&r_rsm;udk zkH;uG,fv#uf usefonfh
&SdEkdifonf? t&ufaomufwm enf; olrsm;udk vl wvkH;olwvkH; jzpfajrmuf yGifhopf (uvdefuef)
enf;avsmhbkd@ jzpfaumif;jzpf Ekdifonf? atmif jyKpk apmifha&SmufcJh oljzpfonf?
yg&rD j znf h b uf &S m aumif ; &S m ck d i f ; usaemf jyefpOf;pm;rdonf/ usaemf tarh
18
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
rdk;[def;(om;*sme,fausmf)
'D E S p f 2010-jynf h E S p f x J r S m ol w d k @ csif ; vJ wl / om;
t&if;tcsmawGvdk cspfcif&if;ESD;+yD; usaemfeJ@vnf; tvm;
wl &if;ESD;u|rf;0ifolESpfOD; uG,fvGefcJhygw,f? wOD;u ocif
tke;f jrifh jzpf+yD; wOD;u rd;k [de;f (om;*sme,fausm)f jzpfygw,f?
ocif tk e f;jrifh rlvwef;/ tv,fwef; ausmif;om;
b0u olw@kd Zmwd/ vufyw H ef;rSm *sme,fausmf OD;cspf armifu
ausmif;q&mvkyaf eowJ?h tJ'u D rS OD;cspaf rmif &efuek w f uf+yD;
jrefrmhtvif;owif;pmrSm t,f'Dwm 0ifvkyfw,f? 1933
rSm OD;tkef;jrifh 10-wef;atmifawmh &efukefaq;wuUodkvf
wufzdk@ pm&if;oGif;cJhayr,fh vHk;0 rwufawmhbJ q&m
udck spaf rmife@J a&ausmx f rJ mS twlae+y;D pmeifZif;avmuxJukd
0ifvdkufawmhw,f? *sme,fausmf xkwfawmh OD;tkef;jrifhu
“usaemfvnf; jyefomG ;&if ppfaq; wm/ zrf;qD;wm cH&rSmpd;k vd@k
xkwaf 0oltrnfcw H ,f? *sme,fausmf OD;cspaf rmif&@J t0wfawG
vla&S@ola&S@xGuf+yD; rajymcsifygbl; æ
utp av#mfzGwf ay;+yD; ol@q&meJ@yJae&if; }uD ; yG m ;a&;
'gayr,fh *sme,fausmf OD;cspf armif&J@om;/ *sme,fausmf
armifvS(aemif vlxkOD;vS)/ Z0e/ ocifZif/ ocif oef;xGef;/
rrav;&J@om;u a=umuf vd@k rajym&Jb;l qdw k hJ tjzpf udak wmh
ocif atmifqef;/ ocif A[de;f pwJh pmayorm;/ Edik if aH &;orm;
ra&mufcsifbl; æ 'ga=umifh usaemf ajymp&m &Sdwmajym
awGeJ@ wtdrfwnf;pkae=uw,f? OD;cspfarmif *sme,fausmf
r,f”
rrav;eJ@ tdrfaxmifusawmhrS tdrfaxmifcGJvdkufw,f?
OD ; cspf a rmif e J @ OD ; tk e f ; jrif h w d k @ twl r aeawmh a yr,f h
OD;tkef;jrifhu ol@q&m&J@ a0,sm0pPudk t+rJulnDaqmif udkrdk;[def;&J@tudk udkodef;wefu pma&;q&m atmif vif;/
¶G u f w ,f ? OD ; cspf a rmif &J @ om;orD ; awG u d k ol @ om;orD ; yef;csDq&m cifarmif&ifwdk@eJ@ aygif;rd+yD; ‘ES r vuf a v#mh
awG e J @ rjcm; csD y d k ; xd r f ; od r f ; apmif h a &S m uf cJ h y gw,f ? OD ; cspf aeavawmh’qdkwJh ¶kyf&Sifum;rSm yg0if o¶kyf aqmifzl;w,f?
armifuG,fvGef+yD; om;awG ausmif;xm;t¶G,fa&muf awmh ESrvufrav#m&h bJ olw@kd tm;vH;k vufav#mo h mG ;cJ&h ygw,f?
tdE, dN jynf 'g*sv D ifuausmif;udk yd@k xm;cJw h ,f? a¶$ref;!Ge@f 0if; udkodef;wefudk q&mAef;armf wifatmifeJ@twl vufzuf
wdk@eJ@twlwlxifyg&J@? 'ga=umifh olwdk@u t*Fvdyfpmawmf &nf q i
k d a
f v;wck
r m
S qH
+
k yD
; pum;ajym&zl ;w,f ? olw@kd EpS Of ;D [m
=uw,f? udkrdk;[def; qdk&if t*Fvdyfvdk a&;wmrsm;ygw,f? om;tzvdk cspf=u ygw,f? udkodef;wefudk aemufxyfvHk;0
b,fvykd jJ zpfjzpf olw@kd ro d m;pke@J olw@kd &@J pme,fZif;todu k t f 0ef; rawG@&awmhbJ qHk;&Sm+yDqdkwmyJ od&ygw,f?
[m wouf v H k ; wOD ; eJ @ wOD ; cspf c if a v;pm;pG m eJ @ yJ usaemf &efukefa&mufprSm oli,fcsif; wifrdk;eJ@twl
qufqHaexdkifoGm;cJh=uyg w,f? tvGeftm;usvGrf;pGwf ae+yD; &efukefwuUodkvf ‘tr&ylaqmif’rSm oGm; tvkyfvkyf
p&maumif;wJh vlwpkygy?J &Jabmfro d m;pkv@kd q&kd r,fxifygw,f? &w,f? tajccHausmif;oH;k ordik ;f pmtkyaf wG jyKpkz@kd a&mufomG ;
usaemfu tnmom;qdkayr,fh pmawGayawGxJrSm wmyg? tJ'rD mS udrk ;kd [de;f u usaemfu h kd vmawG@ E_wq f ufygw,f?
zwf&wmwa=umif;/ vlajymolajymrsm;wma=umifh w a=umif;/ tJ'w D ek ;f u ol axmifuvGwf peJ@wyl gw,f? tr&yl&aqmifrmS
olwdk@wawG&Jh &Jabmf&Jbuf rdom;pkqufqHa&; awGudk ord k i f ; Ïmeu ol @ q&m awG e J @ ol @ ol i ,f c sif ; awG udk vmE_wf
t+rJ=um;odae&ygw,f? 1970-ckESpfausmfvdk@ &efukefajymif; quf&if; usaemf &Sdw,f =um;vdk@ 0ifE_wfquf wmyg? ckrS
vmawmhrS olwdk@&Jhrdom;pk0ifawGeJ@ vlcsif;yg &if;ESD;vmcJh&+yD; odu|rf;&ayr,fh i,faygif; awGvdk cifoGm;ygw,f? ol@¶kyfu
olw@kd vykd J &Jabmfro d m;pkvkd usaemfvnf; yJ a&maESmaygi;f pyf tdENd,om; (ukvm;) eJ@ tvGefwlygw,f? tom;ndKndK/
oGm;cJhygawmhw,f? acgif;c|efc|ef/ oGm;azG;azG; eJ@yg? aemufawmh ociftkef;jrifh&J@
19
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
pum;xJrmS OD;cspaf rmif ukvm;aoG;ygw,fv@kd =um;vdu k rf +d yD; 'DuAsmpmtkyaf v;[m tar&duef uGe*f ,uf pm=unfw h u
kd u f
‘a=omf æ 'gha=umifhudk;’vdk@ oabmaygufvdkuf&ygw,f? ESpfoufa¶G;cs,fcH&wJh pmtkyf uav;yg? 'DvdkeJ@ awG@vdkuf
'Dta=umif;udk ar;r=unfhrdygbl;? rawG@vdkufae&if;u usaemf tar&dum;udk xGufvmawmh
udkrdk;[def;u t*Fvdyfpmaumif;awmh EdkifiHjcm;oH¶Hk; wck tcsi;f csi;f jyefawG@&zd@k rvG,af wmhb;l vd@k atmufarh&ygw,f?
(tif'ekd ;D &Sm;)rSm tvky&f ygw,f? (ckawmh ol@orD;u ol@taz 'gayr,fh 2006-ckEpS u f sawmh udrk ;kd [de;f wa,muf tar&dum;udk
tvkyfudk 0ifvkyfaew,fvdk@ od&ygw,f) udkrdk;[def; [m =uH=uH zefzefa&mufvmygw,f? wuUov kd f tjynfjynf qdik &f m
wae@awmh usaemfhqDaygufvm+yD; ol@orD; 10-wef; ausmif; pma&;q&mrsm;a&;om;r_qdkif&m tpDtpOfeJ@ oHk;vm=um
oludk jrefrmpmoifay;zdk@ac:ygw,f? ‘0dkif;usL&Sif’aygh? olwdk@ aexdkifzdk@ a&mufvmwmyg? qHkcsifawmh æ e,l;a,mufu
tdru f +cH0ef;}uD;u tus,}f uD;yg? oCFe;f u|e;f / abmufaxmf armifpGrf;&nf/ avmhpftdef*svpfu wifrdk;wdk@u qefz&ef
xJrmS tpGeu f sygw,f? olw@kd tdro f mG ;&if; wyfrawmfrw S w f rf; ppfpudrk mS pmaya[majymyG&J v dS @kd a&mufaeusawmh ESpaf ,muf
¶H;k a&S@/ Edik if jH cm; omoemjyK q&mawmf}u;D ausmif;udk r=umc% aygif;tiftm;eJ@ ol@udkvmcJhzdk@ zdwfvdkuf w,f? armifpGrf;&nf
0ifw,f? vrf;rSm yef;csD0if;az/ ¶kyf&Sifrif;om;}uD; OD;xGef;a0/ ole@J rbd vdck ifrifwhJ q&m}u;D OD;cif armifvwf eJ@ a':cifrsK;d cspw f @kd
umwGe;f q&m pHa¶$jrif/h ol@ZeD;u armifvif;,kef (&Sr;f jynf)&J@ ajr;jzpfol armif&pfuvnf; yl;aygif;vmjyefawmh qGJtm;
ESr pwJh rdwfaqGawGtdrfudkvnf; 0ifygw,f? 'DvlawGu oHk;a,mufjzpfvm w,f? yxrawmh tifwifwifyg? ol@udk
òr@xJu &efuif;¶kyf&Sif¶Hk¶Hk;cef;rSmvJ t+rJqHkaeusjzpfayr,fh a[mcdkif;/ ajym cdkif;rSm/ "gwfyHkowif;awG/ AD'D,dkawGxJyg
rawG@&raeEdkifolawGygyJ? tJ'Dawmh udkrdk;[def;tdrfu 0dkif;usL oGm;rSmudkvnf; pdk;&drfvdk@wJh? yxrawmh bl;vdkvdk vkyfaeyg
&SifudkoGm;&wm usaemftaysmfqHk; wckjzpfaeyg w,f? ao;w,f?
tJ'D0dkif;&J@ ausmif;om;/ ausmif;olawGuvnf; vl&if; usaemfwdk@ZGwfac:awmh a&mufvmw,f? ol@crsm ydk
awG&Jh om;orD;awGygyJ? q&mAef;armfwifatmif &J@om; a=umufp&maumif;aewmu ppftpd;k &udk wud, k af wmf qEN
wa,mufvnf;ygw,f? udkxGef;a0om;u 0dkif;xJrygay r,fh jy+yD;a&mufvmwJh pdkufysKd;a&;wuUodkvf ygarmuQq&m }uD;
‘'DESpfupHepfa[mif;aemufqHk; æ 'DESpfq,fwef; us&if qvdik ;f oef;xGe;f eJ@ygqakH eawmh armif&pfarmif;wJh um;ay:rSm
aemufxyfjyefajzzd@k rvG,b f ;l ’qd+k yD; ol@om;udv k nf; qGo J iG ;f cJh oHk;a,mufaygif;avmif;ausmfwJh=um;u ygvm+yD; tdyftwl/
&w,f? pdwf}udKuf jrefrmpmwdk@/ ordkif;wdk@vnf; olwdk@tpD pm;twl/ a[majym=uawmhvJ twlwl jzpfomG ;awmh wmygy?J
tpOfxJrSm ygayr,fh usaemf ulnDjyay;cJhygw,f? +yD;awmh bkef;}uD;ausmif;a[majymyGJusawmh xkwfajym&Smw,f?
olwdk@tdrfrSmyJ xrif;pm;w,f? olwdk@tdrfu tyifawGu usaemf v nf ; jyef o G m ;&if ppf a q; wm/ zrf ; qD ; wm
“usaemf
o&ufo;D / rmvumoD; awGuv kd nf; cl;pm; cJyh gw,f? 'ga=umifh cH & rS m pd k ; vd k @ vl a &S @ ol a &S @ xG u f + yD ; rajymcsif y gbl ; æ
olwdk@rdom;pkeJ@ aqGrsKd;vdk cifrif&if;ESD; oGm;cJhygw,f? 'gayr,fh *sme,fausmf OD;cspf armif&J@om;/ *sme,fausmf
udkrdk;[def;u tif'dkeD;&Sm;oH¶Hk;rSm tawmf=umatmif rrav;&J@om;ua=umufvdk@rajym&Jbl;qdkwJhtjzpfudkawmh
tvkyfvkyf+yD;aemuf tvkyfu ¶kwfw&ufxGufvdkufw,f? ra&muf c sif b l ; æ 'ga=umif h usaemf ajymp&m&S d w majym
ryifyef;wJhtvkyfaumif;udk &xm;ygvsufeJ@ bma=umifh t r,f”qdk+yD; aysmfaysmfyg;yg;jrL;jrL;ºuºueJ@yJ a[majym oGm;
vkyx f u G yf pf&ovJqakd wmh taza&m/ tara&m pma&; q&m/ cJhygw,f?
owif;pmq&mawGjzpfygvsufeJ@ rdbtarGrcHEdkif bl;qdk&if usaemfwdk@eJ@aepOfumvtwGif;rSm aysmfaysmf¶$if¶$ifeJ@
raumif;bl;/ usaemfpma&;&r,fq+kd y;D tvkyu f xGuv f u kd w f m yJqdkayr,fh tcuftcJESpfckawmh }uHKcJh&ygw,f? twltdyf/
ygwJh? taz/ taru 0wˆKa&;q&m/ owif; pmq&mawGyg? twlpm;qdkawmh a&Smifvdk@rvG,fbl;aygh? rdk;rcarmif&pfu
olu rdbtarGcHr,fqdk+yD; a&;vmwmu uAsm awGyg? t*F qefz&efppfpudkrSm tdyfcef;awG iSm;ay;&Smygw,f? 'gayr,fh
vdyfvdkyg? ArmjynfrSm t*Fvdyfvdkxkwf wJh r*~Zif;awGvnf; }uHKwkef;/ qHkwkef; pum;wajymajymeJ@ tdyf=u&atmif qdk+yD;
&Sdaewmqdkawmh ol@rSm ‘a&;uGuf’& wmxuf r*~Zif;awGu tcef;us,f}uD;wckxJrSm av;a,mufudk ukwif wvHk;pDeJ@
ol@qDu‘awmif;uGuf’&aeyg w,f? pDpOfay;ygw,f? cufwmu q&mwifr;kd u ae@a&mnyg tcef;
ol@&J@ uAsmpmtkyfu ''Harmony of Head & Heart" xJrSmyJ aq;vdyfwtm;zGmwJhudpPygyJ? ol@cifAsm q&mwifrdk;
wJh? pmtkyfxGufawmh usaemfhqDudk tdrfwdkif&ma&muf vm+yD; eJ@a0;&moGm;+yD; =urf;jyifay:rSm apmifcif;tdyf &Smygw,f?
5-tkyfay;ygw,f? wjcm; ay;csifwJhvludk ay;& atmifvdk@wJh? pm;&musawmh q&m}uD; rif;ok0%f/ a'gufwm oef;xGef;
20
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
udak jymovdk rif;'kueQ @J rif;vd@k yJ ajym&ygawmhr,f? udrk ;kd [de;f u pum;rajymEdkifavmufatmif +idrfoGm;+yD; bk&m;pm tpm;
bmoma&;udk udkif;¶d_if;olyg? tdkiftdk0gu wuUodkvf&Jh tjynf atmifjcif;&Spyf g;oDcsi;f udk wD;wd;k opfqw kd ,f? ola=umufwikd ;f
jynfqdkif&m pma&;q&mrsm; pma&;om;r_ tpDtpOf "Inter qdkaeusyg? wae&m pm;aomufqdkifav; wqdkifem;rSm em;
national Writing Program" vmpOf t wG i f ; rS m ol u Oyk o f =uawmh usaemfaum ygvmwJrh w S pf k pmtkyu
f av;udx k w
k +f yD;
&uf&Snf apmifhxm;vdk@ npm rpm;&wJhtjyif owfowf trSwfw&uAsma&;zdk@ pdwful; xkwfygw,f? touf}uD;vm
vGwf vnf; pm;aewJu h mvyg? 'gawGukd ol@twGuf 0efav;rSm vdk@vm;rod oHa0*qefqef uAsmwdkav;wyk'f trSwfrxif
pd;k vd@k tdr&f iS af wGukd rajym&Smygb;l ? ab;u&dyrf v d @kd ar; awmhrS xGufvmygw,f? uAsm av;u æ æ
ajymwmyg? c&D ; onf
udkrdk;[def;u rlvuwnf;u ydefydefvsvsjzpf&wJhtxJ
Oykofapmifh&/ owfowfvGwfpm;&eJ@qdkawmh tzdk;tdkav; aorif;xHyg;
eJ@wlaew,f? ydkqdk;wmu qHyifwacgif;vHk;azG;vdk@? wu,f ta&mufoGm;zdk@
awmh olu usaemfwdk@xufi,fygw,f? olu 1942-ck
zGm;wmyg? uG,v f eG af wmhukd touf 67-68yJ&ydS g ao;w,f?
zGm;puyif
usaemfwdk@qDvmwJh 2006-ckESpfrSmqdk&if ol@toufu 64- c&D;ESifcJh?
yJ&OdS ;D rSmayg?h wckawmh&&dS @J ? ol@omG ;awG u jzLazG;/ nDnmaeqJyg? 2006/ pufwifbm/ 27
t+rJ+yHK;aeawmh azG;aewJh ol@omG ;eJ@ ol@t+yHK;eJ@ yeH&vSygw,f? tJ'pD mwdk uAsmwdu k av;udk ol@a&S@weG ;f yd@k +yD; trSww
f &
2010-jynfhESpf/ ZEM0g&D/ 8 &ufpGJeJ@ ol@vufrSwfxdk;xm;wJh bmomjyef A smvd k @ qd k a wmh æ ol u vnf ; vuf w ef ; yJ
pmtkyfwtkyfudk qefz&efpPpudku pmay&Jabmfrsm;u vuf jyefay;ygw,f?
aqmifay; vdkufygw,f? ol@&J@ aemufqHk;pmtkyf jzpfr,f
xifygw,f? tzH;k rSm ol@&@J +yKH ;aewJh *¶k%m&Sirf suEf mS eJ@ ol@"gwyf kH FROMA
udk az: jyxm;ygw,f? rsurf eS ef @J ESmwHay:ay:eJ@qakd wmh aum Out of The Womb
Without fail make my way
vdy*f siaf e0if;eJ@ qifovdyk gy?J pmtkyx f rJ mS awmh uAsm/ aqmif;
To the Tomb I go .
yg;/ pmwrf;/ tufaq; pojzifh tpHyk gyg w,f? pmtkyt f rnfu
bmomjyef o l ? rd k ; [d e f ; (om;*sme,f a usmf )
"What I See, How I Feel" ygwJh? t*FvdyfbmomeJ@csnf;ygyJ?
udkrdk;[def;u t+yHK;&Sif/ apwem&Sifyg? tultnD vdktyf usaemfu jrefrmvdka&;awmh uAsmpmom;xJrSm uwWm;
vdk@ac:&if t*Fvdyfpmoifay;zdk@rSpvdk@ b,frqdk oGm;ygw,f? (Subject) rygb;l ? acgi;f pOfrm c&D;onf”vd@k xnfx
S yJ “c&D h m;w,f?
ckpmtkyu f av;uvnf; jrif;+cHukd t*Fvyd pf m oGm;oifay;&if; udkrdk;uawmh t*Fvdyfvdka&;&mrSm "My" eJ@ "I" emrfpm;awG
u|rf;0ifcJhwJh rdwfaqGrsm;&J@tpDtpOfeJ@ xkwfwJh pmya'om xnfhxm;w,f? "To the Tomb I go" qdkwJhtwdkif; "I"
pmtkyfuav;yg? 'DvdkyJ? bmrqdk olwwfEdkifor# tultnD jzpfol udkrdk;[def;yJ aorif;Adrmefudk oGm;cJhava&mhovm;
awGudk ay;aeusyg? vdk@awmif 'DuAsmav;jyef&Sm&if; awG;aerdygw,f? ol[m
r=umao;cifu ol@&J@r*~Zif;wapmifrSm ol@&J@'kwd, olawmfaumif;wOD;qdw k m vlwikd ;f odygw,f? aq;vdy/f t&uf
zcif OD;atmifaZ,s uifqmjzpfvdk@ aq;¶Hkwifxm;& a=umif; ponfh raumif;wm rSmuif;ygw,f? usaemfhxufvnf;
a&;om;&if;u ol@rSmvnf; uifqma&m*g&Sdae+yD qdkwm ig;ESpfavmuf i,fygw,f? 'gayr,fh aorif;u usaemfht&if
odvm&yHkudk a&;xm;wmzwf&awmh olwdk@ om;tz twGuf ol@udk ac:oGm;cJh yg+yD? 'gayr,fh tm;vHk;[m arG;uwnf;u
&wufrat;jzpf&ygw,f? olu bk&m;/ w&m; +ro J jl zpfwt hJ wdik ;f / aorif;xHyg;udk ta&mufoGm;ae=uolcsnf;ygyJ?
olbmomw&m;eJ@ ajz&yHkudk a&;om;xm;yHkawGudkyg zwf& “ig/ ol w yg;/ a,muf s m;/ rd e f ; r r[l t m;vH k ; ?”
awmhvnf; pdwfxdcdkufp&mygyJ?
usaemfwdk@eJ@ qefz&efppfpudkrSm qHkusawmh armif&pf armifpr
G ;f &nf
u =unfhoifhwJhae&mawGudk vdkufydk@ay;ygw,f? awmifykvk 2010 pufwifbm 22
bkef;awmf}uD;ausmif;udkoGm;=uawmh ar+rdK@/ jyifOD;vGif/ um;
vrf;vdk awmifapmif;rSm auG@ywfqif;&w,f? wifrdk; u
21
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
(1)
29
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
b0wauG@ c&D;wck
b0 tcG i f h t a&;qd k w m xk d u f w ef z d k @ wk d u f , l & um;rpD;&wm ESpfcsD=um+yDrdk@ tjrefE_ef;eJ@ armif;aewJh um;ay:
w,fvdk@ em;vnfxm;wJh usrtwGuf 'kuQonfb0qdkwm rSm xdkifvkdufvm&wm &[wfpD;ovdk tonf;wat;at;
tawmhfudk cg;oD;vSygw,f? trdjrefrmjynfrSm tEœ&m,f jzpfaew,f? ordkif;tjrifeJ@ =unfh&if 2ESpfqdkwJh umvu
=um; vlvm;ajrmuf&ayr,fh t&SufeJ@ vlvm;rajrmufcJ bmrS=umw,f rxif&ygbl;? vlwa,mufb0eJ@ =unfh&if
h&ygbl;? ZmwdaoG;qdkwmudk usrydk+yD; em;vnfcHpm;EdkifcJhwm 'DESpf'DvtwGif;rSm tjzpftysuf tpHktvifudk trsm;=uD;
'kuQonfpcef;rSmyg? b0uopfyifvdk &Sifoef&w,fqdk&if &ifqdkifcJh&w,f? &ifeJ@trSs cHpm;cJh&w,f?
'kuQonfb0u usr &Gufopfra0EkdifwJh ae@awGygyJ?
vlyDyDoo b0udk wdkufwdkufwGef;wGef; v_yfv_yf&Sm; xdkif;EdkifiH&Jh awmawmif&_cif;u jrefrmjynf csif;
&Sm; zefwD;aexdkifcGifh 'kuQonfrSm r&Sdygbl;? 'kuQonfpcef;u awmifa'oeJ@ odyfudkwlygw,f? rwlwmwcku csif;awmif
vleJ@ vlqufqHa&;rSm tzGJ@tpnf; wckr[kwfwck =um;cH awGu awmifuwHk;awG? opfawmpdrf;pdrf; opfyifpdrf;pdrf;
xm;+yD; pum;jyefeJ@ qufqH&w,f? NGO tzG@J tpnf;awGrSm r&Sdbl;? a&$@ajymif;awmif,mtwGuf rD;¶_dŒ=uvdk@ opfawm
vltrsdK;rsdK; pdwftaxGaxG? vkyfydkifcGifh/ Oya' pnf;rsOf; awG jyKef;ukefw,f?
t&vdk@ ajym=uayr,fh 'kuQonfudk qufqHwJhtcg om,m
aysmhajymif; nifomr_&SdwJhol &Sdovkd txufqD;uae rwl xdkif;EdkifiHrSmawmh obm0 ywf0ef;usif xdrf;odrf;
ovkd rwefovkd qufqHwJh olawGvJ &Sdygw,f? a&;udk *¶kpdkuf=uw,f? pdkufydsK;xm;wJh opfyifawGuvJ pdrf;
'DvkdtjzpftysufrdsK;awGeJ@ awG@=uHK&wdkif; usrwdk@ pdrf;pdkpdk oefoefpGrf;pGrf;? rdk;a&pdk+yD; opfvGifaewJh awmawmif
'kuQonfb0udk emusifa=uuGJvmw,f? vl@*k%foduQmudk txyfxyfrSm ajymif;cif;awGu =unfhav&m warSsmfwac:?
olwdk@awG bmeJ@wdkif;wmusygovJ?
xdkif;aus;vuf awm&GmawGudk jzwfawmh vlae
acwfpepfa=umifh &vmwJh avmu"H tvSnfht tdrfawG trsm;}uD; awG@cJh&w,f? xdkif;¶dk;&m tdrfawGu odyf
ajymif;a=umifh bmwckrS rusefatmif qHk;&H_;cJh&wkef;uvJ us udkvSygw,f? &moDOwkudk umuG,fxm;wJh/ oifhwifhrSswwJh
r pdwf"mwfruscJhbl;? avmu"Hw&m;udk odem;vnf+yD; vl@ udk,fydkifaiGeJ@ pdwf=udKufaqmufxm;wJh tdrfawG? jcHeJ@0ef;eJ@?
b0udk us&mae&mu owWd&Sd&Sd &ifqdkifcJhw,f? ‘b0rSefrS opfyifyef;yifawG a0a0qmqm? pdr;fpdrf;pdkpdk vSvSyy at;
todrSefr,fqdkwJh’ q&m=uD; Aef;armfwifatmif pum;udk at;jrjr? usr ai;armrqHk; jzpf&wm tdrfawGygyJ? opfom;
usr ESvHk;oGif;EkdifcJhw,f? ck'kuQonfb0 ESpfESpfjynfhwJh tcsdef tdrf/ wkduftdrf +cHpnf;¶dk;qdkwm usr rjrif&wm a0;aewm
rSm usr vl@tzGJ@tpnf;t=uD;=uD;&Sd&m rJaqmufudk wacguf ESpfcsDae+yDav? b0rSm vHkjcHKom,m at;csrf;wJh tdrfydkif
a&muf&jyefyg+yD? &Siftjzpf usr pdwful;,OfcJh&wm?
tdrfwtdrf&Jh t&G,ftpm;[m trkd;ay:rSm wnf
rJaqmufoGm;Ekdifzkd@ 'kuQonfpcef;rSm pcef;tkyfcsKyf w,f? tdrfwtdrf&Jh tvS[m trdk;pGef;rSm wnfw,fvdk@ usr
a&; yvmu oDwif;wywf cGifhay;ygw,f? yvmvufrSwfeJ@ pGpJ G+J rJ+rJ rSwfom;xm;wm r_wfvm;? usrwdk@ydkifwhJ tdrfuav;
c&D;oGm;cGihf &Syd gw,f? pcef;teD; uwW&mvrf;ay:u um;awG udk cifyGef;onf EkdifiHa&;yk'fr 5neJ@ axmif'%f14ESpf axmif
jzwfoef;oGm;wdkif; usrwdk@ ai;armaeus? ckawmh 'Dai; arm 0ifpm c&D;eJ@ vJvS,fvdkuf&w,f?
ae&wJh um;ay:rSm c&D;onftjzpf rJaqmufudk oGm;&r,f
qdkwJh pdwfu usrudk w'*F vef;qef;apcJhygw,f? &efukefol jrefrmjynfwGif;u usrwdk@ aewJhtdrfav;u xkdif;¶dk;
usrtwGuf um;qdkwm ae@pOf wdk;a0S@pD;cJh&wm em&Daygif; &m tdrfawGvdk r[kwfayr,fh rdom;pkcspfjcif;awG jynfhaewJh
renf;bl;? bwfpfum;pD;wJhtcg yifyef;r_awGudk nnf;nL tdrfav;yg? 'Dtdrfav;rSm jrefrmjynf tem*wf yef;csDudk a&;
rdwmudk aemifw &aerdw,f? qGJ=uw,f? jrefrmjynf&Jh &mZm0ifudk urŠnf;wifr,fh olawG
31
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
ajymqdkaqG;aEG;=uwJh tdrfav;vJ jzpfygw,f? wzswfzswf¶dkuf+yD; ysHoGm;wJh niSufawG toHudkvJ =um;&
w,f?
usrwdk@ ajrmuf'*Hk+rdKŒopf tdrfav;xJuae vSrf;
=unf h & if ¶d k ; jywf a wmav;ud k jrif a e&w,f ? usrwd k @ aiG=u,fyGifhawGu tajymufcwfxm;wJh vSyrd_if;
tdrfa&SŒrSm ajrmif;ul;wHwm;av; &Sdw,f? 'Dajrmif;ul;wH jymwJh aumif;uif}uD;u c&D;onfawGudk iHk@=unfhaew,f?
wm;av;u rdk;wGif;qdk a&eJ@ arsmaewwfw,f? wHwm;u aumif;uif}uD;u r[myx0Dajr=uD;ay:u vl@b0Zmwf
a&nd S a =umif h uAsmq&mawG / yef ; csD q &mawG c%c% vrf;awGudk vspfvsL¶_ EkdifvGef;w,fvdk@ usrpdwftm;i,f
acsmfvJ=uw,f? 'gudkrjyifeJ@wJh? {nfhpm&if; vmppfolawGudk i,feJ@ awG;rdao;w,f?
axmifacsmufqifxm;wJh? {nfhpm&if;ppfolawG usrwHwm;
av;&Jh axmifacsmufudk rrdbJusrwdk@ rdom;pkawGom ppf 'Dvkd¶_cif;rsdK;udkjrif+yD; &efukefu rdbtdrfrSm usefcJh
tm%&Sif axmifacsmuf rdcJh&ygw,f? wJh usrom;av;eJ@ uav; tusOf;axmifxJu cifyGef;onf
udk awmawmifawG=um;xJu usr wvSnfhpD vGrf;cJh&wm?
usrwdk@ jrefrmt,lrSm tdrfa&SŒwrm tdrfaemufcH aumif;uifu vrif;udk wrdk;atmufrSm rdom;pktwl =unfh
wuf pD;yGm;wufqdkvdk@ pdkufvkduf=uwm +rdK@opfu tdrf cGifh&csifygw,fvdk@ usrqkawmif;udk awG;rd&if; usr&if eifhwJh
wdkif;rSm&Sdw,f? wrmcHwufu vufndSK;xkd; rvGJbl;? 'D=um; =um;u +yHK;rdao;w,f?
xJubJ xrif;[if;twGuf qHyifjzwf a&mif;ol/ qHyifuGswf
a&mif;&olawGvJ &Sdw,f? qefuGJ xrif;csuf pm;&olawG usrwdk@ jrefrmhvl@tzGJ@tpnf;rSm aumif;uifu
vJ&Sdw,f? b,fvkdvlawG=um;rSm &duQmawG ydkvSsHaevJ/ b,f vrif;udk =unfh+yD; touft&G,ftvdkuf cHpm;cJhbl;=ur,f?
vkd vlawG=um;rSm iwfrGwfr_ jy\emawG &Sdaew,fqdkwm acwfpepfa=umifh tusOf;axmifeH&HxJ a&mufoGm;awmhvJ
udk odatmif azmfxkwfvdk@ usrwdk@ rdom;pkawG wrdk;atmuf vrif;udk wrf;wvmw,f? vrif;u tvGrf;udk ulyhHEkdif
rSm twlrae&bJ wuGJwjym; jzpfcJh&w,f? w,fav? tqdkawmf=uD; a':rmrmat;&Jh ESpfa,mufxJqdk
&if oDcsif;xJu tkef;vufeJ@ va&mifudk rufarmwwfvm
axmif0ifpm c&D;udk q,fpkESpfcsD atmifoGm;cJh w,f?
&w,f? axmif0ifpm c&D;udk arwWmc&D;vdk@ a'ocHawGu 'DcHpm;csufudk uAsmq&m udkatmifyGifhu tckvdk
qdk=uw,f? &efukefuae ppfudkif;wdkif; uav;tusOf;axmif uAsma&;bl;w,f? uAsmq&mu ol@uAsmudk ‘&ifyln’ vdk@
c&D;u vrf;aumif;&if um;aumif;&ifawmif 3n 4&uf acgif;pOfay;xm;w,f?
=umoGm;&ygw,f? {&m0wDjrpf/ csif;wGif;jrpf/ r[m+rdKif/
*ef@a*g/ yHkawmifyHknmtESH@ ajcqef@cJh&wm? r[m+rdKif/ yHk &if y l n
awmifyHknm awmvrf;/ awmifvrf;c&D;u awmifE_wfcrf;udk
um;vrf; vkyfxm;wm? vrif;udk
ayG@zufcsifaZmeJ@
'Dvdkvrf;awGudk q,fbD;um;/ opfvHk;wifum;awG uAsmq&m=uD; ydk;xdawmh
aemuf u vl p D ; um; vk d u f v m&wm tonf ; xd w f p &m jrpf0gjrpfrSm a&epfaocJhbl;+yD?
&ifwkefp&mygyJ? awmifusa&a=umifh/ awmif+ydKwma=umifh a[m'D armifatmifyGifh[m
a&SŒc&D; rqufEdkifao;&if awmxJawmifxJrSm usrwdk@ c&D; puULom;vdk jym;csyf aysmhzwfoGm;&ifawmif
onfawG 2&uf3&uf em;ae&w,f? vomomrSm jzef@cif;
abmvHk;vdk jynfhwif;aeatmif
v,f,mudkif;uGsef;/ opfyif=uD;i,f toG,foG,f va&mifudk pkxkyf
rSm wcsKd@u pdrf;pdrf;pdkpdk/ wcsdKŒu 0ga&$a&mifoef;vdk@? &ifcwf yDbd arSmif=uD;usaewJh yk&GufqdwfwGif;awGxJ
yef;awGu azG;azG;v_yf aew,f? nbufqdk vom&ifawmh va&mifudk uJhuJh xnfhxnfhay;csifw,f?
vrif;u taemufbuf awmawG awmifawGxJ wGJvGJ a&$vnfwdkifausmhausmh a&$rsufESm cyfarmharmh
cd k a ew,f ? wpD p D a tmf a ewJ h yk & pf o H a wG / tawmif a&$a&mifqrf;xm;awmh
32
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
erf;zdk@ rifoufrd ncif;awG 'kuQonftjzpf ol@udk usr yg&rDjznfhcJh&ygw,f?
vrif;av vrif;odrSmyg?
cspfolyg;ESpfzuf e@Homvrif; pdwftyef;ajyatmif rJaqmufc&D;udk olyg ygcJh
omjcif;&SdrS&Sdygavp w,f? usrwdk@pD;vmwJhum;u tkef;ysef@ 'kuQonfpcef;eJ@
owif;r=um;& rod&? od y f r a0;wJ h uk e f ; jrif h a v;rS m um;em;w,f ? xrif ; pm;
tcef;a&S@ ajrwvif;ay: udk,fvufoef@pif tem;,l=uwJh ae&myg? usr&JhpdwfawG
aomufa&wtdk;vHk;oGefcs ysHhvGifhaevkdufwm? um;&yfawmhrS ywf0ef;usifudk owdjyK
vudk iHk@=unfh&if; iHk@=unfh&if; rdw,f?
rSdef
rSdef&muaysmuf tkef;ysef@ ukef;jrifhay:uae vSrf;=unfh&if jym;0yfae
aomufa&eJ@v wJh tifzufrdk;awGudk rsufpdwqHk; vSrf;jrifae&w,f? 'kuQ
aysmufaewJhn? ? onf pcef;av;u tusnf;wefoavmuf ukef;jrifh ay:u
um;&yfem;pcef; taqmuftOD;=uD;u =uD;rm;us,f jyef@vkd@
uAsmq&m udkatmifyGifhu 'DuAsmudk 1990rSm vSyaew,f? vufaqmifypPnf; a&mif;wJhqdkifawGrSm vdkcsif
pyfqdkcJhwmyg? tusOf;axmifxJrSm jyifyurBm&J@ obm0w p&mawG rsm;rSrsm;?vSrSvS?
&m;udk rcHpm;&bl;? ppfudkif;wkdif; uav;axmif axmif0ifpm
c&D;oGm; usru vrif;rSm t=unfhcsif; qHk&atmifvkd@ axmif tkef;ysef@rSm zkef;qufoG,f ajymvdk@&+yD? 'kuQonf
0ifpmrSm cifyGef;onfudk rSmcJhw,f? usrwk d @ vuf u d k i f z k e f ; awG e J @ urB m tES @ H u rd w f a qG a wG /
rJaqmufu rdwfaqGawGudk E_wfqufpum; wifhwifhw,f
cifyGef;onfu uAsmq&m udkatmifyGifh uAsmudk w,f qdkEkdifwJh tcsdefygyJ? rdwfaqGu jyefquf&if udk,fhvuf
odyf=udKufolrdk@ aumif;uifu vrif;udk tusOf;axmifxJu udkifzkef; ac:¶kHyJ? 15 rdepfapmifh oGm;ac:ay;yghr,fvdk@ zkef;qdkif
ol@tcef;a&SŒ a&mufatmif aomufa&tdk;xJu a&awG u ajymp&m rvdkawmhbl;?
zsef;vdkufw,f? aumif;uifu vrif;udk usru armh=unfh
aecdsefrSm cifyGef;onfu iHk@=unfh&wJh tjzpfu uHw&m; um;&yfem;&m ae&muae jrifae&wJh awmifapmif;
a=umifhawmh r[kwfbl;? pepfa=umifhyg? awGrSm a*:zDpdkufcif;awG/ ajymif;pdkufcif;awG pdkufcif;awGxJ
u v_yfv_yf&Sm;&Sm; jrifae&wJht&mawGu tvkyform;awG?
2005rSm tusOf;axmifu jyefvGwfvmwJh cifyGef; jrefrm a&$@ajymif; tvkyo f rm;awGv@dk olw@dk udk tultnDay;
onf tdrfjyefa&mufwJhae@u vqkwf&uf? vGwfajrmufol aewJh udkrdk;=udK;u ajymbl;w,f?
tjzpf ol@b0&Jh tdrftjyef yxrqHk;nrSm oltdyfraysmfbl;?
vlawGtrsm;=uD;/ toHpHk/ ta&mifpHkudk ol rcHpm;Edkifao; “xkdif;EkdifiHrSm v,form; Oya' r&Sdbl;? pufr_
bl;vdk@ qdkygw,f? tusOf;axmifxJrSm reufav;em&D Ekd;+yD; v,f , mrd k @ tvk y f o rm; Oya'eJ @ ajz&S i f ; w,f ? puf ¶ k H
tcef;xJrSm toifhtaetxm;eJ@ wdkuf=uufvdk tawmifyH tvkyform;u 4vqdk tvkyform; Oya'eJ@ t=uHK;0ifw,f?
zGae&w,fqw kd hJ olu reuftapm=uD; tkwaf &uefrmS a&x pdkufysdK;a&; tvkyform;u 1ESpfrS t=uHK;0ifw,f? 'gayr,fh
cyfw,f? a&u vufwur;fyg? 'gayr,fh ol a&cyfrvm Ekdif pdkufysdK;a&; tvkyform;u tvkyf&Sifawmif olqDrSm 1ESpf
bl;? tkwfuefxJu vrif;udk=unfh+yD; olESvHk;ckef jrefae jynfhatmif tvkyfvkyfp&m r&Sdbl;?
w,f?aumif;uifu vrif;udk obm0twdkif;yJ ol=unfh
csifwmwJh? “ajymif;csdK;/ yJE_wf/ a*:zDpdkuf/ c&rf;csOfoD; pdkfufysdK;/
ppfa=uma&;/ tusOf;axmifqdkwm ¶kyfydkif;udkom qGwfwmudk &moDtvkduf a&$@ajymif;vkyfae&wm? tcsdef
emusifapwm r[kwfbJ tonf;ESvHk; pdwfcHpm;r_awGudkvJ =um=um tvkyform;u udk,fhqDrSm raeEkdifawmh tvkyf&Sif
emusnf ; a=uuG J a pw,f ? 'D v k d tusOf ; axmif e H & H x J u uvJ tvkyo f rm;u'f vkyrf ay;Ekid b f ;l ? 'gt
h jyif tvkyo f rm;
&vmwJh pdwf'%f&mawG rusufao;cifrSm 'kuQonfqdkwJh vkyfc tjynhf ray;Ekdifvkd@ wdkif&ifvJ tvkyf&Sifemrnfudk
zdpD;r_udkyg olcHpm;&jyefw,f? tusOf;us rdom;pk0iftjzpf/ awmif jrefrmtvkyform;awGu odwm r[kwfbl;?
33
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
“'Dvkd awmawmifxJu pdkufysdK;a&; tvkyform; rsm;pGm/ vlrsm;pGmudk udk,fwdkifodjrifolrdk@ rJaqmufom p
rajymeJ@ rJaqmuf+rdKŒay: puf¶kHrSm vkyfolawGawmif tvkyf um;ajymwwf&if ajymjyrSmyJ?
&Sif emrnfar;&if ‘ausmf&Jatmif &mZmae0if;’vkd@ ajym
wwf w,f? wu,fu tvkyf&Sifu olwdk@=udKufwJh rif;om; 'kuQonf usrwdk@twGuf jriforSs qef;=u,f tHh=o
eJ @ wl & if 'D e mrnf b J ac:wwf = uw,f ? emrnf & if ; ud k p&mcsnf;yJ? usrwdk@ wnf;cdk&m AAPP &Hk;uae rJaqmufaps;udk
odatmif rvkyfawmhbl;?'Dawmhb,fvkd w&m;pGJrvJӾ? vrf;avSsmufoGm;w,f? qdkifu,f trsm;qHk;oHk;wJhae&mrSm
ajcusifavSsmufolawGu jrefrmvlrsdK; aps;0,fawG/ tvkyf
'Dvkdvkyfc tjynfhr&wJh ta=umif;awG usrwdk@ orm;awGqdkwm odae=uw,f? vl@tzGJ@pnf;}uD;eJ@ a0;ae
t+rJ =um;ae&w,f? 'gayr,fhvJ jrefrma&$@ajymif; tvkyf &wJhusrwdk@ vrf;ul;wmawmif &J&J0Hh0Hh qHk;jzwf+yD; rul;&Jbl;?
orm;awG tvkyfae&qJyg? jrefrmjynfrSmxuf 'DrSmu awmf csDwHkcswHkeJ@ a=umufvef@aewm? vlpdrf;awG trsm;}uD;a¶S@rSm
ao;w,fqdkwJh pum;u olwdk@b0eJ@&if;+yD; ajymwJhpum;yg? raewwf rxkdifwwfeJ@vlu toGm;+yD?
'Dpum;=um;&wdkif; usr&ifxJ eifhaeatmif cHpm;&ygw,f?
jrefrmjynfwGif; axmif0ifpm c&D;q,fESpfrSm b,f
(2) tusOf;axmifrqdk &J&J0Hh0Hh OD;aqmif+yD; b0wl tusOf;us
rdom;pkawGudk vdkufydk@cJhwJh usrrS [kwf&Jhvm;vdk@ tHHh=ord
usr&Jh rJaqmufc&D;u RFA vGwfvyfwJh tm&S t w,f? tm%mydkifudk acsyajymqdkcJhwJh owWdqdkwJh t&mawG
oH a&'D,dkrSmygwJh”tarSmifvd_if;xJu ol&Jaumif;wdk@ wkdif; udk 'kuQonfb0u acszsufvkduf+yDvm;vdk@ a=umufvef@
jynf”toHv$ifh aqmif;yg;awGudk pmtkyfxkwfzdk@yg? pma&;ol w=um; awG;rdw,f?wcgwav pdwfysuftm;i,fvm&if
usrtwGuf udk,fhaqmif;yg;udk pmtkyftjzpf xkwfcGifh&wJh acwfpepfa=umifhbJ/ acwfajymif;oGm;&if qdkwJh tawG;eJ@
twGuf 0rf;omrdw,f? pmtkyfxkwfjzpfatmif a=omfpDu wif;cH&w,f?
xkwfa0ol OD;armifarmifjrifheJ@ pmtkyfjzpfatmif }udK;pm;ay;
wJh EkdifiHa&;tusOf;om; ulnDapmifha&Smufa&; toif;u usrwdk@ rJaqmufa&mufwJh tcsdefrSm rJaqmuf-
pmtkyfjzef@csdzdk@yg wm0ef,lygw,f? pmtkyfudpPeJ@vmwJh rJ jr0wD cspf=unfa&;wHwm;}uD; ydwfxm;wmrdk@ rJaqmuf-
aqmufrSm 'kuQonfcGifheJ@ 5&ufaecGifh &cJhygw,f? jr0wD vdkif;um;ay:rSm vlr&Sdbl;? e,fpyfrsOf; tzGifhtydwfu
um;orm; xrif;tdk;udkt&ifqHk; xdcdkuf&wmyJ? xdkif;jrefrm
rJaqmuf&Jh ESvHk;ckefoH/ &ifckefoHu rJaqmufaps;eJ@ e,fpyf aps;uGuf pD;yGm;a&;uae ZD;uGuf pD;yGm;a&; jzpfoGm;
puf¶kHawGygyJ? 'DESpfckudk tm;jyK+yD; vlawG &Sifoef &yfwnf awmhw,f? nbufusrS vleJ@ ypPnf;o,f=uwmaygh?
=uw,f? jrefrma¶$@ajymif; tvkyform;awG rSDcdktm;xm;
&w,f ? 'gh t jyif jref r mjynf 'D r d k u a&pD a &;twG u f ,H k ypPnf;o,fwJh u,f&Dorm;awGxJrSm aq;vdyfr
=unfcsufeJ@ tusOf;uscJhwJh EkdifiHa&;tusOf;om; a[mif; aomuf&/ acsmif;rqdk;&vdk@ owfrSwfxm;w,f? nbufrSm
awG/awmfvSefa&; tiftm;pkawG/'Drdkua&pDa&; tiftm;pk vSnfhuif;awGu rD;a&mif acsmif;qdk;oH=um;rSmjrif&if t
awG&Jh vGwfajrmufe,fajrvJ jzpfygw,f? E W&m,fudk vuf&yfac:ovdk jzpfrSmpkd;vdk@ ypPnf;o,f ol
awGudk owday;wmyg?
“tm%mydkifudkacsyajymqdkcJhwJh owWdqdkwJh t&mawGudk
'kuQonf b0 u acszsufvkduf +yDvm;vdk@ a=umufvef@ usr rSwfrdao;w,f? ppftm%m&Sifu xdkif;udk
w=um; awG;rdw,f?” ,d k ; ',m;vd k @ ac:+yD ; a'guf w mrwif 0 if ; ud k qe@f u sif a &;
aqmif;yg;awG owif;pmrSm a&;cdkif;w,f? a'gufwm rwif
rJaqmufu ol@&ifcGifrSm vl@orkdif;awG/ vl@tzGJ@ 0if;vJ t&SifarG;ae@csif;}uD; jzpfoGm;w,f? ,dk;',m;udk
tpnf;awG trsm;}uD;udk cdkv_HcGifh ay;xm;cJh ay;aeqJyg? ol@ qef@usifwJh taeeJ@ tcsdKr_ef@awG &efukefjrpfxJ arSsmypfwm
&ifcGifxJrSm vlawG&Jh }uHK;0g;oH/ nnf;nLoH/ &,farmoH/ em udk=uHhcdkifa&;eJ@ pGrf;tm;&SifawG tifeJ@tm;eJ@ vkyfjyaecsdefaygh?
usifa=uuGJoH/ rmefwif;oHawGudk =um;cJhjrifcJh&rSmygyJ? b0 tJ'DtcsdefrSm rdkif;qwfaxmifu EkdifiHa&; tusOf;om; u&if
trdsK;om; apmeDatmifudk axmif0ifpmawG@Ekdifzdk@ ol@om;
34
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
apmjrifhatmifudk vkdufydk@&wJh c&D;yg? arSmifcdk aps;}uD;ay;+yD; w&m;r0if jyef0,f&w,f? +rdKŒpm; }uD;
u rD;¶_d@cGihf&Sd+yD; &Gmom;u rD;xGef;ykdifcGihf r&Sdbl;qdkwJh pum;yHk
“wHwm;ydwf vrf;ydwf xkdif;ypPnf; jrefrm jynf u usrwdk@ jrefrmjynf ppftm%m&SiftwGufrsm; oD;oef@
roGif;&bl; qdkawmh xdkif;ypPnf;awGudk cdk;vrf;u o,f& n$ef;qdkavovm;?
w,f? 'Dawmh aps;u 3qavmuf wufoGm;w,f? e,fpyf
*dwf b,favmuf ydwfydwf cdk;vrf;awG trsm; }uD;yJ?” usrwd k @ wnf ; wJ h tcef ; a¶S @ rS m "mwf q D q d k i f
rdkif;qwfu ppfjzpfaewJh yHkygusifeJ@ odyfra0;bl;? &Sdygw,f? tJh'D "mwfqDqdkifudk b,ftcsdef=unfh=unfh vla&m
xdkif;ypPn;fawGeJ@ &yfwnfae&wJh +rdKŒjzpfw,f? usrwdk@udk um;a&m &Sif;aew,f? "mwfqDqkdifa¶S@rSm wef;pDapmifhae&
axmif0ifpm awG@cGifhr&bl;vkd@ ajymwJh ppfaxmufvSrf;a&;udk wJhum; r&Sdbl;?usrwdk@ jrefrmjynfrSm "mwfqDqdkif/ *wfpf
usru axmif0ifpmrawG@&&if rjyefbl;? ICRC urBmh =uuf qdkifawG a&S@rSm ntdyfapmifh+yD; wef;pD&wJh um;wef;}uD;udk
ajceD usdKif;wHkrSm &Sdw,f?tJ'Dhudk qufoG,fay; ygqdkawmh trSDjyK+yD; aps;a&mif;wJh qdkifav;awGu awmbk&m;yGJvdkyJ
usrwkd@udk rdkif;qwf axmufvSrf;a&;u ppfa=uma&;0ifwm pnfum;aewwfw,f? rD;jywf&if ESpf&ufoHk;&uf=umatmif
3em&D=umw,f? aemufqHk;usru pma&;olwa,mufjzpf+yD; apmifh&ao;w,f? qDqdkifawGrSm um;awG jrifraumif;
om;orD;csif; udk,fcsif;pmvdk@ vkdufydk@ay;wJh arwWmc&D; awmhbl;?bwfpfum; rSwfwdkifawGrSm c&D;onfawGyHkvdk@?
ygqdkwm ,Hk=unfawmhrS usrwdk@ axmif0ifpm awG@cGifh&cJh um;orm;vnf; ae@pOf 0ifaiGjywf/ c&D;onfawGvnf;
w,f? usrudk pma&;olrSef;odawmh c²0²w OuUÏu tvd um;r&vkd@ tvkyfysuf/ *smat; ol@tar&dkufwm r[kwf
rRmeJ@ rdkif;qwfta=umif;udk ajymjyw,f? bl;?acwfpepfu vlxkudk &dkufykwfaewm? usrwkd@ wnf;cdkwJh
tcef; rsufapmif;xdk;rSm xdkif;vlrsdK;ydkifwJh yifrif;qdkif&Sdw,f?
“usaemfwdk@u xdkif;udk trSDjyK+yD; touf&Sifae tvkyform;awGu jrefrmrdef;uav;awGyg? usrpdwf0ifpm;
&wm? wHwm;ydwf vrf;ydwf xkdif;ypPnf; jrefrmjynf roGif;& vdk@ npOf jrefrmtvkyforav;awGeJ@ pum;ajymjzpfw,f?
bl;qdkawmh xdkif;ypPnf;awGudk cdk;vrf;u o,f&w,f? 'Dawmh olwdk@u p&dwf+idrf; wvudkbwf2˜000&w,f? ESpfpOf wpfESpf
aps;u 3qavmuf wufoGm;w,f? t}uD;tuJ tkyfcsKyfol wcg tdrfjyefcGifh&w,f? o=uFef&ufrSm trsm;qHk;jyef=uw,f?
u 'gudkrodbl;? e,fpyf*dwf b,favmufydwfydwf cdk;vrf; roHk;&uf rpm;&uf pkxm;wJhaiGawGu jrefrmjynfrSm&SdwJh
awG trsm;}uD;yJ? 'kuQyJ usaemfarh+yD; cifAsm;a&SŒ 'Dpum;ajym rdom;pktoufudk qufay;EdkifcJhw,f? tavsmftpm; qdkwm
rd+yD? pmrsufESmay:awmh rwifvdkufygeJ@”vdk@ ajymao;w,f? vnf ; &S d w ,f ? xd k i f ; trsd K ;om; wpf a ,muf u ol @ tusô
wu,fvJ rdkif;qwfrSm xdkif;bwfaiGbJ oHk;wmrsm;ygw,f? aysmufoGm;vdk@ avsmfay;&r,fvdk@ qdkw,f?a&G;oGm;wkef;u
txnfudk jynfhpHkw,fajym+yD; tck wxnfvdkw,fqdk+yD;
ckvJ rJaqmuf jr0wD cspf=unfa&;wHwm;}uD; ydwf tjiif;yGm;=uw,f?
xm;wm =um=umvSaygh? jrefrmjynfxJrSm xkdif;ypPnf;awG
aps;wufovdk xdkif;bufrSmvJ jrefrmypPnf;awG aps;wuf qefqdk&if aEGpyg;/ rdk;pyg;udk }udwfxm; wmvm;qdk
ukefw,f? =o*kwf 22 n 8em&DcGJavmufrSm jr0wDbufu wm rodawmhbl;? usrwdk@odwm &duQmqef wckyJ?
aoewfoHvkd/ vufeuf}uD;oHvkd tqufrjywf =um;vdk@ tm;}uD;oleJ@ tm;enf;olrSm tm;enf;olu cH&p+rJ
vufudkifzkef;awG wwDwDjrnf+yD; owif;ydk@=uw,f? AdkvfE_wf yg? tvkyf&Sif pdwftaESmihft,Suf rjzpfatmif olwdk@udk
crf;arG;eJ@ jrefrmppfwyf csukef+yDayhg? rjiLplatmif olwdk@oHk;a,mufaygif;+yD; rsuf&nfpeJ@ avsmfay;
aemufae@ rd;k vif;rS owif;trSef =um;& w,f?xkid ;f vdkuf&w,f? bwfaiG 670awmif ay;vdkuf&wm?
buf u cd k ; oG i f ; vmwJ h *uf p f t d k ; awG rD ; avmif w mwJ h ?
*ufpftdk;oGif;vmwJh um;yg rD;avmifoGm;w,f? 'Dowif;u usreJ@olwdk@ &if;ESD;wJh tcsdefrSmbJ usrwdk@ 'kuQ
usrwdk@ jrefrmjynfolawGtwGuf emusifa=uuGJp&mygyJ? onfpcef;udk jyef&+yD? udkbkd=unfZeD; rvJh csufauGs;wJh xrif;
[if;t&omudk pGJrdwJh tcsdefrSm jyef&wm? qefacsmt&om
jrefrmjynf&Jh o,HZmw wckxJu *ufpfudk xdkif;u udk usrwd@k rcHpm;&wm ESpcf saD e+yD? qefq&kd if aEGpyg;/ rd;k pyg;udk
aps;aygaygeJ@ w&m;0if ppftm%m&SifqDu 0,fw,f?jrefrm }ud w f x m;wmvm;qd k w m rod a wmh b l ; ? usrwd k @ od w m
jynfolawGu udk,fhwdkif;jynfuxGufwJh *wfpfudkxdkif;u &duQmqefwckyJ? usr tjyefc&D;rSm &Srf;qefeJ@ csufwJh xrif;
35
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
teH@av;udk pGJaerdw,f? pm 30rS tquf
usr&Jh tjyefc&D;[m tusOf;us rdom;pktjzpf jzpfomG ;onf? xd@k a=umifh jynfwiG ;f vlxw
k u
kd yf w
GJ iG f b,fwu
kd yf rGJ S
axmif0ifpmc&D;oGm;vdk@ tdrftjyef jyef&wJh c&D;r[kwfbl;? rygcJh=u? 'DcsKyfygwDeJ@vJ raygif;pnf;EdkifcJh? wwdkif;jynfvHk;
ppftm%m&Sifpepfudk tHwkoludk pdwftm[m&/ &kyftm[m vGwfajrmufrS jynfwGif;+idrf;csrf;a&;udk wnfaqmufEdkifr,f/
&jzpfatmif ulyhHay;&wJh c&D;rdk@ 0ifh0ifh=uGm;=uGm;? tdrfjyef 'Drdkua&pD&&dSr,f qdkonftxd rawG;ac:rv_yf&Sm;EdkifcJhay?
ausmhausmh? vrf;c&D;wavSsmufu apwDykxdk;/ jrpfacsmif; wwdkif;jynfvHk; vGwfajrmufrSom vlrsdK;pk toD;oD;vGwf
awmawmifu usrudk axG;ayG@ ESpfodrfhw,f? =unfEl;r_ ajrmufr,fqdkwm wcsdK@ ,ckxd rcH,lEdkifao;ay?
ay;w,f? pdwfcGeftm;awG ay;w,f? ZmwdaoG;awG ay;
w,f?'ga=umifhvJ axmif0ifpm q,fESpfc&D;udk usroGm; (*)
EkdifcJhwm? vlxak cgi;f aqmifvw G af jrmufvmcJjh cif;ESit
hf wl q,fpEk pS f
ESppf ek ;D yg; Edik if aH &; tawG@t}uKH rsm;udk qef;ppfo;kH oyfc+hJ y;D vnf;
a¶S@b0c&D;vrf;twGuf pdk;&drfylyefpdwfawGu usr jzpfayvdrrhf nf? wdu k yf rGJ ygyJ awG@qakH qG;aEG;a&;rjzpfEikd af wmhyg?
udk wif;ykwfeJ@ &dkufaeovdk emusifaeygw,f? uH=urRm ypfcs wdkufyJGrygyJ vufxJAvmeJ@ 'Drdkua&pD atmifyJGrcHEdkifyg?
wJh b0vdk@ usrudkajzodrfh=uw,f? [ifhtif; æ “uH=urRm wdkufyJGr&dSyJ jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ +idrf;csrf;a&; r&&dSEdkifyg?
a=umifh r[kwfbl;? acwfpepfa=umifhyg ”æ²? ,ckvx l ak cgi;f aqmif. vlrsKd ;aygi;f pHk tzdEySd cf vH x l k toD;oD;udk
wvH;k wpnf;wnf;aom cdik rf mtm;aumif;onfh trsKd ;om;a&;
wnfaqmufr_onf xdkwdkufyJGrsm;twGufjzpfvdrfhrnf[k
ESi;f yef;tdrf ar#mfvifhrdonf? 21 &mpk yifvHknDvmcHonf 'Drdkua&pDa&;/
jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ +ird ;f csr;f a&;. a&S@rsuEf mS pmwGif &dES ikd rf nfr
aom=umae@/ atmufwkdbmv 15 &uf 2010 ckESpf
22 em&D 34 rdepf [kwf/ aemufa=umbufwGifom&dSEdkifayvdrfhrnf? ?
wdu
k yf aJG c:oH
u|EkfyfwkdŒ wkdif;jynf. vlrsdK;bmom/ oomemonf wwfEdkifor#vkdufvH &Sif;jycJhw,f/ ol&Jaumif;zdwfpmawGykd@ay;
rormol vl@rdp>mwkdŒ.,kwfrmyufpufaom t=uHqkd;rsm;. cJhw,f?
ESdyfpufr_ atmufwGif tzufzufu qkwf,kwfaeonf? ,ck ol&aJ umif; zdwfpmukd &&Sdwhv J lawGxuJ ol&J aumif;
rsuf arSmufacwf urBmhtv,fwGif jrefrmEkdifiHonf eHrnf qkd; pdwf"gwfukd ukd,fwkdifarG;jrL=uwJh vlenf;pku jynfol vlxkukd
trsdK; rsdK;jzifh ausmf=um;v#uf &Sdonfhtjyif jrefrmvl rsdK;wkd@. wk d i f ; jynf u k d w u,f c spf & J @ vm;qk d w J h ar;cG e f ; av;rsm;uk d
uk, d uf siohf vD wk@d onfvnf; aiGa=u;ESihf vJpm; cHvudk &f onf? vkdufvHar;cJh=uw,f? wkdif;jynfukd b,fvkdcspfoifhw,f qkdwm
tod^m%fukd opPmapmifhodonfh/ rdk;cg;a& raomuf vrf;jyay;cJhw,f? wkdif;jynfukd wu,fcspfw,fqkd&if oifhwkdif;
csifonfh/ ynm&Siftrsm;pkuvnf; vuf&Sdtm%m&Sif rsm; ESifh jynf twGuf bmvkyfay;EkdifovJ qkdwmukdvkduf vH !¸efjyay;
rqufqHvkd=uawmh? rSm;aewmukd trSm;ygvkdŒ axmufjyol =ujyefw,f? tJ'D tcsdefrSm olwkd@ okH;wJhpum;vkH;av;awGrSm
rsm;ukd ae&may;avh r&Sd=u/ ynm&Siftjzpf tokH;r csvkd / xkdt 'Drkdua&pD qdkwJŒpum;vkH;av; ygvmawmhæ vlxku tJ'Dp
cg ynm&Sifwkd@. ae&mwGif ynm&Sif trnfcH ukd,fusdK;&Smvkdol um;vkH;ukd odyfem;vnf csifvm=uw,f ?
rsm;u vuf&Sdppftm%m&Sifwkd@ bmvkyf vkyf t[kwf[kajr‡muf tJ'DcgrSm 'Drkdua&pDESifh vuf&Sdjrefrmjynfta=umif;
ay;umae&m ,lvm=uonf? tm%m&Sifwkd@ ESpfaygif; ESpfq,f uk d E _ d i f ; ,S O f + yD ; &S i f ; jycJ h w ,f ? bma=umif h vuf & S d t pk d ; &u
ausmf wkdif;jynfukd rw&m;pkdrkd; tEdkifusifh/ Akdvfus jynfol@ 'Drkdua&pDEdkifiH rwnfaqmufapcsifw,f qkdwmukd t¶kd;&Sif;qkH;
b¾mawG odrf;ykdufxm;wJh tusdK;qufuawmh æ æ ,ae@ pum;vkH;av;awGokH;+yD; vli,fawG oabmayguf atmif&Sif;
vuf&Sd u|Ekfyfwkd@ EkdifiHtajc taeukdawG@&Sd&rSmyg? jycJhygw,f? vli,fawGukd 'Drkdua&pDEkdifiHukd jrifa,mifvm
jrefrmEkdifiH wkdif;wyg; e,fcsJ@wkd@vufatmufwGif atmif vrf;jyac:aqmifzkd@twGuf u}uD;/ cacG; EdkifiHa&;
ol@u|efb0okd@a&muf&SdcJh&onfh ta=umif;w&m;rSm wkdif; orm;av;awG jzpfatmift&if vrf;!¸efcJhygw,f? 'ghtjyif
jynfukd tkyfcsKyfrif;vkyfonfh acgif;aqmifrsm; ynmtm;enf; u}uD;/ cacG; EkdifiHa&; orm;av;awG[mwkdif;jynf &JŒ tem*wf
aoma=umifhyifjzpfonf? xkdtcsdefrS pIjrefrmEdkifiH }uD;onf jzpfvkd@ tm;vkH;0kdif;0ef; apmifha&Smuf=uzkd@oufqkdif&m ynm&Sif
e,fcsJ@wkdif;wyg;wkd@ vufatmufwGif ESpfaygif;rsm;pGm ol@u|ef rsm;udk arwWm&yfcHcJhygw,f? 'Dvkdvkyfaqmif csufav;awG
tjzpf EGHepfcJh=u&+yD;aysmf&$ifzG,faumif;aomae@ rsm;ukd tqkH; a=umifh trSefw&m;ukdcspfjrwfEkd;um r[kwfv#ifrcH/ rw&m;
owfcJh&ovkd tmZmenfol&Jaumif;rSefor# tusdK;cHpm;cGifhukd v#if w G e f ; vS e f vk d o nf h aoG ; rsd K ;quf r sm;&S i f o ef a yguf z G m ;
rcHpm;&bJ wa,muf+yD; wa,muf&ifeifhzG,f&m wkdif;jynf t vmcJhygonf?
wGuf paw;cHoGm;cJh&&Smonf? ol&Jaumif;awGupGef@+yD; rpm; aoG;rsdK;qufawG&JŒ cGeftm;ukd tokH;cs+yD; wyfrawmf
cJhawmh/ ukd,fóu;&Smvkdol vlwpk u rpGef@bJ pm;ae=u&w,f? eJ@jynfolvlxk=um;u qufEG,fr_ukd vlwkdif; od&Sdem; vnfap
'Dvkd rw&m;odrf;ykduf+yD; wkdif;jynf&J@ tqDtESpfukd pm;&wm vkdwJhapwemeJ@ wyfrawmfeJ@jynfolvlxk&JŒqufpyfyHk/ [kd,
vlawGvufrcHEdkifrSef;odawmh/ olwkd@ukd,folwkd@ a¶G;aumufyGJ cifu wyfrawmfom;awGeJŒ ,ckwyfrawmfom;awGuGm jcm;
trnfcHusif;y+yD; vlxkqDu tkyfcsKyfa&;tm%mudk wygwf ykHawGukd Oyrmav;rsm;ESifh &Sif;jyay;cJhw,f? 'Dvkd uGmjcm;wJh
¶kduf+yD; &,lzkdŒ=uHpnfwmjzpf wJhta=umif; æ æ “jynfolvlxk trltusifhp¶kdufawGa=umifh jynfolvlxku wyfrawmfukd
od&Sdatmif tqdyf&SdwJha¹r[m ta&cGHvnf;vkdufayr,fh æ oabmxm; tjrifrsm;ajymif;vmcJhykH/ vuf&Sdwyfrawmf om;
ol@tqdyfu owW0gawGaoa=up+rJ qkdwmudk od&Sdatmif &Sif; awG cHpm;ae&wJh 'kuaQ wGu vGwaf jrmufz@dk jynfov l x
l ek @J vuf
jyzkd@óu;pm;tm;xkwfcJhygw,f? wGJoifhwJhta=umif;ukd tm;vkH;em;0ifatmif xyfrHóu; pm;
ol&Jaumif;awGom usqkH;cJh&w,f æ wkdif;jynfu jycJhygw,f?
awmh tusdK;rcHpm;&bJ vlrdkufawGu ykd+yD;aumif;pm;vm 'Dae@ EdkifiHa&;orm;awGwifrubl; jynfwGif;u vl
=uw,f? 'Dvkd trSefw&m;&J@bufawmfom;awG us¶ªH;vmwJh awGu/ jynfyuvlawGukd tjrif odyfr=unfvif=ubl;?
t&if;tjrpfukd vkduf&Sm=unfhawmh æ æol&Jaumif;ukdom
tm;ukd;+yD; ukd,fwkdifol&Jaumif; jzpfcsifwJh vlawG enf;yg; ae
ao;wJhtjyif =um;ae0g'ukd usifhokH;wJhvlawGrsm;vmvkd@qkd cifrifav;pm;v#uf
wmukd odjrifvmw,f? 'ga=umifh ol&Jaumif;pdwf"gwfrsm;
arG;jrLay;=uygqkdwJh pum;vkH;av;ukd vufukdifxm;+yD;vlxk udk ArmhaoG;
37
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
(1)
“a':atmifqef;pk=unf vGw+f yD æ”? (nae 5 ; 15 jynfo@l tiftm;awG vdyk gw,f? tck jynfoal wG usrwd@k bufrmS
em&D - Ed0k ifbm 13 / 2010) &Sdw,fqdkwm od&w,f? jynfol&JŒ ,Hk=unfr_/ jynfol&JŒ
axmufcrH u _ kd &,lomG ;r,f” (a':atmifqef;pk=unf - Ed0k ifbm
ol@xufig t&ifawG@zdk@ z0g;eJ@wifyg; wom;xJus 14 / 2010)
atmif ajy;ae=uwJh vltkyf}uD;? aZmuyfaewJh pdwfawGu
rsuEf mS awGay:rSm txif;om;/ twdik ;f om; ay:aew,f? zdeyf jrefrmjynf 'Dru kd a&pDa&;eJ@ wkid ;f &if;om; tcGit hf a&;
u|wo f l u|w/f 'l;acgi;f txuf xrDwufol wuf/ 00zdik zhf ikd hf r&Sad o;oa&GŒ a&Smifvr$J &/ vkyu f ikd &f rSmu trsK;d om; jyefvnf
cE<mud, k u f kd rEdik w hf Edik f o,fou l o,f/ twlvmolcsi;f a&SŒ oifjh rwfa&;twGuf awG‹qakH qG;aEG;a&;yg? 'Dvrf;a=umif;twGuf
aemufvnf; uJv G @kd u/GJ ygvmwJh ypPn;f ypP,awG ðywfusv@kd use@J ? tqifoifh apmifah ewmu 'kw, d yifvn kH vD mcH? 22 ESpaf jrmuf
tlvu d_ o f nf;v_u d f &Sv d yS g?h =uufo;D wjzef;jzef; xp&m? Zdrk ;D trsK;d om;uGeu f &uf ZNC ygwaD rG;ae@ (atmufwb kd m 24 /
2010) rSm uav;+rdK@ qH;k jzwfcsuf a=unmpmwrf; xkwjf yef
vH+k cHK&;u tumt&HawG z,fvu kd &f ifyJ vl 4000 cJyh gw,f?
ausm[ f m nmoHay; atmf[pf&if; wuUov kd &f yd o
f mvrf; ae
tdrq f D OD;wnfajy;ygw,f? ab;bD0, J mudrk r_ a&SŒwl¶q _ o D m “wkid ;f &if;om; jynfov l x
l t k m;vH;k rSwD if;aexkid af om
oJ}uD;rnf;}uD; tl,m;zm;,m; ajy;=uwm? ajy;&if;v$m;&if; jrefrmEkdifiHudk wjynfaxmifpepfvnf; r[kwf/ cJGxGufa&;
atmf[pfvmwmu olw@kd acgi;f aqmif “use;f rmygap/ csr;f om pepfvnf; r[kw/f 'Dru kd a&pDEiS hf vlrsK;d wkid ;f wef;wltcGit hf a&;udk
ygap” qdw k hJ arwWmyd@k o}H uD;? wu,fyJ rd;k +cdr;f oHtvm; xif tajccHaom zuf'&,f jynfaxmifppk epfjzifh wnfaqmuf&ef
rSwrf mS ;p&m? &$ijf ywJh pdwEf v S ;kH awGukd tjynft h odyf o,f,l wkid ;f &if;om; jynfot l m;vH;k twlwuG vufw+GJ y;D 'kw, d yifvkH
vmwJh vltyk }f uD;rd@k olw@kd pw d x f J tcJom; 0if=unfch siyf gb?d nDvmcH ac:,lusi;f yoGm;=u&rnf” vd@k a=unmpmwrf;u qdk
ygw,f?
ESpOf ;D ESpzf uf=um; 7 ESpef @J 5 vcJ=G um uif;uGmaecJw h m?
'gu aemufq;kH txde;f odr;f cH? vGecf w hJ hJ 22 ESpt f wGi;f pkpak ygi;f 'gt
h jyif “2008 zJ@G pnf;yHk tajccHOya'ESit hf nD usi;f y
15 ESpaf usmf usc+hJ y;D +y?D 'gayrJv h nf; tumt&HawG wm;/ ESpu f m aom 2010 a&G;aumufy. GJ Edik if aH &; tcif;tusi;f ESihf &v'fonf
veJ@ eH&w H zuf jcm;ygap olw@kd &ŒJ aESmifóu;u ckid cf ef@v/S +rJ+rHvS jynfolvlxk vdkvm;aom 'Drkdua&pDa&;/ vl@tcGifhta&;ESifh
ygw,f? ,H=k unfcsuf wdrpf ikd w f rd w f ukd af wG&ŒJ pkpnf;r_/ aoG;om; trsKd;om; jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf tajymif;tvJ
a&mifpkH tzl;tiHw k @kd Ed;k xyGiv hf ef;r_/ b0tarmawG ajyaysmuf jzpfvmrnfr[kwf? a':atmifqef;pk=unf OD;aqmifr_jzifh
vGifhjy,fr_ygyJ? teft,f'D ¶Hk;csKyfa&SŒ vlwaomif;ausmf/ 'Drdkua&pD vdkvm;aom wdkif;&if;om; jynfoltm;vHk; nD
aemuf&ufus tenf;qH;k vl 5 aomif;avmuf vmcJ=h uw,f? nGwaf &;rS trsK;d om; jyefvnfoifjh rwfa&;od@k OD;wnfaom awG@
a&SŒc&D;twGuf tm;tiftaygi;f taxmiftaomif;eJ@ tp qHak qG;aEG;a&;udk qufvufaqmif&u G o f mG ;&rnf” vd@k vnf;
ðyr_ygy?J a&;xm;ygw,f?
ppf
Ð1Ð
ppf}uD;+yD;pESpf 'Gefjrpf. jrpfnmydkif;a'o aEGOD;? xm0pOfvdkvdkyif a&rsm;cef;ajcmufum wdrfaumIaewwf
rwfvukef +yDqdkv#ifyif ‘taZmh’ yifv,furf;ajcqDrS onf? ,ckawmh jrpfa& acsmif;a&rsm;v#Hwufaeum opfyif
avrsm; a0h0ef; wdkufcwfvmonf? avurl tyl? jrufyif pdrf;pdrf;jrjrrsm; uGif;vHk;jynfh aygufIaeawmhonf?
ES p f & uf a vmuf v maomtcg 'G e f j rpf . vuf 0 J u|efawmfwdk@onf avSi,fwpfpif;jzifh jrpfudkjzwf
bufjcrf; jrpfurf;yg;ay:wGif oJjzLvGvGrsm; r&dSawmh? av ausmfvmcJhonf? avSu tayguf? wpf}udrful;rS vloHk;
wGif vGifhygIoGm;awmhonf? a,mufom pD;I&aomavS? avSqdyfwGif u|efawmfonf
v#dKajrmifacsmif awmifaoavm csdKifh0Srf;wdk@wGif ac:vmaom jrif;ESpfaumifudk jyefv$wfvdkufavonf?
ESif;jrLwdk@ azG;azG;v_yfI ae=uonf? jrpfacsmif;tif;tdkifwdk@ jrpfwpfzufurf;wGifrl pkaygif;v,f,m taqmuf
wGif jrpfa&rsm;u v#HwufIvm=uonf? vrf;rsm;rSm oGm; ttHkwpfck? xdkae&mwGif wpfaqmif;wGif;vHk;vHk; xdk;&yfxm;
vmr& jzpfvmcJhawmhonf? aom *spfum;ysufwpfpD;u aqmif;cdk&if; u|efawmfwdk@udk
u|efawmhc&D;um; ‘Alumaemhpum,m’ odk@ xGuf apmifhóuaeavonf?
vmonfhc&D;? um;q&mESifh u|efawmfonf TcaemfceJ@EdkifvS
pifppf u|efawmfoGm;aomc&D;rSm bmr# a0;vHvS aom avSuav;ay:odk@ pdwfroufromjzifh wufvdkuf=u
onfr[kwf? 37 rdkifr#om&dSaom c&D;odk@wdkif onfc&D;t onf? pdwfxJwGifrl paemifhpeif; æ æ? u|efawmfhrdwfaqGrSm
wGuf oGm;a&;vma&;u tqifrajy? cufcufcJcJ jzpfaeI txkyftydk; 0efpnfpv,frsm;ESifhtwl jrpfwpfzufurf;wGif
u|efawmfhrSm tusyf¶dkufI aeawmhonf? usefae&pfcJhonf?
u|efawmfonf rdwfaqGwpfOD;ESifhtwl Tc&D;udk avSudkpyfxm;onfh ysOfcsyfawGu aqG;jrnfhjrnfh?
aerxGufrD apmapmydkif;uyif xGufvmcJhonf? u|efawmfwdk@ avS urf;pyfrS cGmv#ifyif a&rsm; ysOfcsyfrsm;t=um;rS aigufc
ESifhtwl jrif;ESpfaumifvnf; ygvmao;onf? jrif;awGu eJ yef;0ifvm=uawmhonf? taygufrsm;udk vufjzifhydwf
cyf00 cyfòz;òz;? 0efpnfpv,frsm;udk wtdtd¶kef;qJGI ae=u vdkuf/ a&udk cyfxkwfvdkufjzifhyif u|efawmfwdk@ wpfzufurf;
onf? ESif;rsm;/ a&cJrsm;jzifh pGwfpdkaeaom oJjyif}uD;ay:wGif odk@ a&mufvmcJh=uawmhonf?
vSnf;rSm 0if¶dk;txd epfjrKyfaeawmhonf? wpfem&D umvtwGif;rSmyif jrpfwpfzufurf;um;
wpfem&D=umr# c&D;ESifvmrd=uaomtcg jrif;ESpf rd_if;ysys ta0;rSusefcJh+yD? u|efawmfwdk@um; Tbufurf;odk@
aumif. udk,fay:wGif ac|;rsm;pdk@xGufvm=uonf? reuf a&mufcJh+yD? um;q&monf ¶GmxJwGifxm;cJhaom ol@um;udk
cif;. vwfqwfaom avonf jrif;ac|;eH@/ uóu;wefqmrS armif;,lvmum avSqdyfodk@jyefvmonf?
om;a&eH@wdk@jzifh xHkjrI aeawmhonf? “avSuawmh tajctae qdk;qdk;¶Gm;¶Gm;yJAsdK@/ 'DavS
jrif;rsm; oGm;vmqif;wufI cufcJaomae&m a&xJjrKyfroGm;bl;qdk&ifawmh cifAsm;taz:udk ESpfem&Dt
rsm;odk@a&mufv#if u|efawmfwdk@onf jrif;ay:rSqif;umvrf; wGif; 'Dudkta&muf usKyfydk@Edkifvdrfhr,f xifyg&J@” æ æ
av#muf=uonf? t&nfaysmfp ESif;awGu u|efawmfwdk@ zdeyf avSmfwufudkudkif&if; olu u|efawmfhudk vSrf;IajymoGm;
rsm;atmufwGif wpdpdjrnfaeum renf;¶kef;I oGm;ae=u& ao;onf?
awmhonf? ¶GmESihf jrpfqyd u
f m; reD;? tawmfvrS ;f ao;onf? T
vrf;ab;wGifrl wzdwfzdwf wvufvufawmufy ae&monf aEGOD;/ aqmif;OD;ayguf umvrsm;wGif jrpfa&rsm;
ae=uaom tydkif;ydkif;jywf a&cJcsyfrsm;? xdkae&mrSoGm;v#if usum vlolrJh t&yfwpfae&mvdk tjrJwdwfqdwf +idrfoufI
vnf; vG,frnfrxif? ydkIyif cufcsdrfhOD;rnf? 18 rdkifausmf aewufonf? ¶$H@EHG/ a&ykyfeH@/ opfaqG;eH@wdk@u pl;pl&S&S?
ausmf uGma0;aom ‘,Dvifum’ jrpfqdyfodk@ a&mufzdk@ta&; jrLrif;vGifrsm; &pfodkif;Iaeaom ta0;jrufcif;
u|efawmfwdk@rSm ajcmufem&DeD;yg;yif c&D;ESifcJh=u&avonf? jyifqDrS avEkat;u ESif;eH@rjy,fhwjy,f jzpfaeaom ajroif;
‘rdkaumhpudGKif’ ¶GmrSjrpfuav;rSm aEGtcgwGif tjrJ eH@rsm;udk o,faqmifIvmonf?
40
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
rvSrf;rurf;a&pyfrS aomifjyifay:wGif opfcufusdK; “r*Fvmyg rdwfaqG}uD;”
usJwdk@jzifh pdkufxlxm;aom jcHpnf;¶dk;wpfck? “[kwfuJhAsm/ r*Fvmyg”
u|ef a wmf o nf oJ j yif a y:wG i f xd k i f c svd k u f u m
u|efawmfuvnf; jyefIE_wfqufvdkufygonf?
aq;vdyfzGmaomufrnf ðyvdkufonf? tusôtdwfuyftwGif; olurf;ay;aomvufudk qJGudkifI E_wfqufvdkufonf? ol@
odk@ vufxdk;Ed_ufvdkufaomtcg pD;u&ufbl; a&pdkaeonfudk vufrsm;u }uD;rm;=uHhcdkifvGef;vSonf?
awG@vdkuf&avonf? u|efawmf tawmfyif pdwf"gwfusoGm; “om; æ æ 'D u OD ; ud k v nf ; E_ w f q uf y gOD ; uG ?
onf? avSjzifhjzwful;pOfu vd_if;¶dkufojzifh cg;txd a&rsm;pdk
OD;uvnf; tazwdk@vdk um;orm;wpfa,mufyJ? tazu
¶J$oGm;cJhonf? avSrepfatmif tEdkifEdkifavSmfcwfcJh&ojzifh
avmf&Dum;}uD;udk armif;wm? 'DOD;u [dkum;ao;ao;
u|efawmfhrSm pD;u&ufbl;qDodk@ pdwfura&mufEdkif/ tm¶Hkr av;udk armif;wmuG/ awG@vm;”
xm;EdkifcJh? ,ckrS rdrd earmferJhEdkifcJhonfhtjzpfudk awG;+yD; uav;i,fu u|efawmfhudk ¶$ef;¶$ef;pm;pm;armf
u|efawmfhrSm udk,fhudk,fudk a'gojzpfI aerdawmh.? =unfhonf? ol@rsufESmu ðyH;vJhvJh? at;pufeD&Jaeaom
a&pdkI aysmhpdpdjzpfaeaom pD;u&ufbl;udk tusô
ol@vufuav;udk u|efawmfhqDodk@ urf;vmonf? u|efawmf
tdwx f rJ S tomxkwu f m jcHpnf;¶d;k ay:wGiwf pfvyd cf si;f wifI
u tomqJGI E_wfqufvdkufygonf?
aevSrf;ae&awmhonf? pdkxdkif;xdkif; pD;u&ufvdyfawGrSm “vufawGuvnf; at;pufaeyguvm;? tbdk;
ndK0ga&miforf;aeacs+yDaum? }uD;usaewmyJ? 'DavmufylaewJh ae@cif;ae@v,f}uD;rSm bm
aerGef;wnfh+yD? tyl&dSefu jyif;vS+yD? arvudka&muf
ðyvdk@ vufawGu 'Davmufat;ae&wmvJ uav;&J@”
ae+yDvm; rSwf&onf? tyl&dSefjyif;jyojzifh pD;u&ufawG c% u|efawmfu ajymvdkufonf? ol tHhtm;oifhIoGm;
ESifh ajcmufwefaumif;yg&J@[k atmufarhrdonf? onfr# onf? u|efawmfhaygifudk w&if;wEDS; vmzufonf? 0gusifh
&moDOwk ylavmifae&onfhtxJwGif *Grf;uyfabmif;bDt usif h ta&mif o ef ; aeaom ol @ rsuf c H k ; rsm;jrif h w uf o G m ;
xlESifh *smuiftusô}uD;udk tuste0wf+yD; c&D;xGufvmrd =uonf?
onfh rdrdtjzpfudk u|efawmfhrSm aemifw&rqHk; jzpfaerdawmh “OD;uvJ/ u|efawmf tbdk;}uD; r[kwfao;ygbl;
onf? OD;&J@/ uav;yJ &dSygao;w,f? vrf;rSm ESif;yGifhawGudk udkifu
rxl;awmh+yDjzpfI pdwfESvHk;udk 'kef;'kef;csum u|ef
pm;vmvdk@ vufawG at;aewmyg OD;&J@”
awmfonf aomifjyifay:wGif xdkifcsvdkufonf? ppftusôxl uav;i,fu u|efawmfhudk jyefajymonf? zatjzpf
xl}uD;udk c|wfypfonf? a&pdkaeaom qHyifrsm;udk ajcmuf olu ausmydk;tdwfudk ycHk;rSðzwfonf? tdwfxJwGif ypPnf;ypP
oGm;atmif avovyfcHaevdkufawmhonf? [lI bmr# rnfrnf&&ryg?
aumif;uifjyifudk armf=unfhvdkufrdonf? jymvJhvJh “ol@udk taz:ac:vmygw,fAsm/ vludk zwfzwf
rdk;aumif;uifwGif rdk;om;wdrfvdyfrsm; wa¶G@a¶G@vGifharsm
arm&awmhwmygyJ/ usKyfvnf;yifyef;/ olvnf;yifyef;yJ?
ae=uonf? usKyfu enf;enf;cyfvSrf;vSrf;a&mufatmif oGm;rd+yDvm;qdk
&if olu usefcJhyga&mhAsm? ol@udkyJ apmifhoGm;oGm;ae&awmh
Ð2Ð w,f? vrf;oGm;uvnf; aES;ygayh? oHk;av;vSrf;avmuf
¶GmtpGefvrf;bufqDrS vlwpfa,muf av#muf vSrf;&rSmudk usKyfu wpfvSrf;avmufyJ oGm;ae&awmh
vmonf? olESifhtwl av;ig;ajcmufESpft¶G,f uav;i,f wmayg h? jrif;eJ@vdyf oGm;aeovdk jzpfaew,f? ol@udkjyefvSnfh
wpfa,mufvnf;ygonf? olwdk@[efum; aES;auG;av;uef =unfhzdk@ acgif;rSm aemufrsufpd wpfvHk;wyfxm;&rvdk jzpfae
aeonfh o¿mef? w,f? wpfcsufuav; rvpfvdkufeJ@ ¶$H@xJAGufxJudk qif;+yD;
olwdk@ESpfa,mufonf *spfum;ysufteD;odk@ a&muf a&awGeJ@ upm;ae+yD? 'grSr[kwf&ifvnf; a&cJwHk;awGudk csdK;zJh
aomtcg aemufodk@jyefvSnfhum u|efawmfhbufwl¶lqDodk@ +yD; aumufpm;csif pm;aewwfjyefoAs/ ol@pdwfxJrSm o=um;
av#mufvm=uonf? vlyHkum; t&yfjrifhjrifh/ axmifaxmif vHk; o=um;cJawGvdk@rsm; atmufarhaea&mhovm; rodbl;?
armif;armif;/ cg;u cyfudkif;udkif;? c&D;twloGm;zdk@awmh tawmfhudk raumif;wJhowW0g uav;
olonf u|efawmfhqDodk@ wef;wef;rwfrwfav#muf ygyJ/ ajcvsifc&D;qdk&if omawmifqdk;ao; æ æ” oluqdk
vmum toHtufuJGuJGjzifh E_wfqufonf? onf? pum;udkc%&yfum u|efawmfhudkar;jyefonf?
“rdwfaqG}uD;ua&m b,fvdkvJ/ q&morm;udk
41
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
apmifhaewmvm;” awGu}uD;rm;ndKarSmifvsuf? ycHk;udk tomavsmcsonf?
u|efawmfu rdrdum;'¶dkifbm r[kwfa=umif; &Sif;r ol@udk u|efawmf vSnfh=unfhvdkufonf? pdwfxJraumif; jzpf
jyvdkI ñuHovdkajzvdkufonf? oGm;rdonf? ol;rsufvHk;tpHkrSm aqG;jrnfhjrnfh?
“qdkygawmh” olonfjcHpnf;¶dk;ay:rS opfudkif;ajcmufwpfpudk
“cifAsm;q&mu [dkbufurf;u vmae+yDvm;” csdK;zJhum aomifjyifay:wGif [dka&;onfa&; a&;jcpfIae
“vmae+yD xifyg&J@” onf?
“avSa&m a&mufcgeD;+yDvm;” “rdwfaqG}uD;a& æ wpfcgwpfcgawmhvnf; nn
“ESpfem&Davmuf=um&if a&mufr,fxifyg&J@” awGrSm usKyf[mtdyfraysmfEdkifbl;As/ tarSmifxJudk=unfh+yD;
“tif;av/ 'gqdk&ifvnf; tyHkvdkao;wmyJ/ at; usKyfawG;rdw,f? usKyfb0[m bma=umifhrsm; 'Davmufrsm;
at;aq;aq;aygh? watmifhwem; xdkifem;ao;wmaygh? EHkcsm&ovJvdk@aygh? ae@awG;awG; nawG;awG; 'Dtar;&J@tajz
cifAsm;udk vSrf;jrif&awmh aepmv_HaewJh um;orm;wpf udk bJOtp&Smr&ovdkbJ usKyfjzifh &SmrawG@cJhygbl;Asm? b,f
a,muf v d k @ yJ atmuf a rh v d k u f r d w ,f ? aq;vd y f u av; awmhrsm;rSvnf; &SmawG@vdrfhr,f rxifawmhygbl;”
bmav; wpfzGmESpfzGmxdkifaomuf&if; pum;pjrnfajymOD;rS olonf pum;ajymae&if;rSyif pdwfudkxdef;um
vdk@ pdwful;&wmeJ@ 'Dbufudk av#mufvmcJhwm? aq;vdyfudk uav;i,fudk tomykwfI ajymvdkufonf?
wpf a ,muf w nf ; xd k i f a omuf & wm[m taz: rygbJ “om; æ oG m ;/ a&pyf e m;rS m oG m ;upm;acs?
ao&wJ h t jzpf x uf yd k q d k ; w,f v d k @ usKyf a wmh x if o Asd K @? wpfckck&Smupm;/ a&xJrqif;eJ@aemf =um;vm;”
a[mAs æ æ b,fvdkvJ/ cifAsm;aq;vdyfawGu a&pdkvdk@ygu uav;i,f u d k a&pyf o d k @ ol u v$ w f v d k u f o nf ?
vm;? b,faumif;awmhrSmvJ/ aq;vdyfa&pdkudk aomuf& u|efawmfwdk@onf pum;rajymjzpf=uao;bJ aq;vdyfudk,fpD
wm[mvJ aq;ukxm;wJh jrif;usdK;jrif;yJhudk wufpD;&ovdkyJ? zGmaomufI aerd=uonf? olwdk@ om;tzudk =unfh&if;
redwfygbl;Asm/ vmyg æ æusKyf aq;vdyfudkyJ twlwlr# u|efawmh&ifwGif;wGif trnfrod a0'emwpf&yf ¶dkufcwfI
aomuf=uwmaygh” vmonf?
olu abmif;bDtdwfuyfwGif;rS aq;vdyfbl;udk uav;i,f. t0wftpm;awGu 0wfaumif;pm;
xk w f o nf ? aq;vd y f b l ; rS m td w f u av;ES i f h jzpf o nf ? vSawG? tustecsKyfxm;onfh ukwftusô/ bGwfzdeyf/ odk;
tdwfu ydk;tdwf/ odk@aomf a[mif;vS/ tdkvS+yD? tdwfaxmifh arG;ajctdwf/ rdcif. vuf&mrsm;yif jzpfygvdrfhrnf?
wGifrl yef;xdk;xm;aom pmwef;wpfck? zcifjzpfol. t0wftpm; oGifjyifu wpfbmom/
“vD A uf , H p um,m ausmif ; om;wOD ; rS wpf uav;i,fESifh wjcm;pD? rD;avmifayguf AvyGESifh ukwftusô/
a,mufaom &Jabmfodk@” wJh? tzmw&mESifh yHkyef;rusjzpfaeonfh umuDabmif;bD/ ppfzd
u|efawmfwdk@onf aq;vdyfudk,fpDzGmI aevdkuf=u eyftopf/ tayguftaygufESifh odk;arG;ajctdwftpHk/ jzpfu
onf? aq;vdyfu a'oxGuf aq;¶Guf? aq;pyfujyif;vS wwfqef;toGif aygufaeaom ol@yHkyef;o¿mefrSm ZeD;r
onf? tcsdeftawmf=umr# wpfa,mufESifh wpfa,muf ,m; r&dSolwpfa,muf. toGiftjyifrsdK;aygufaeonf?
pum; rajymjzpf=u? vrf;yef;tajctaeraumif;vSonfh rkqdk;zdkwpfa,mufayavm/ om;r,m;ESifh tqifrajy u
Todk@aomc&D;wGif onfOrr,f pmrajrmuf uav;i,fw awmufuqwf jzpfaeolwpfa,mufayavm rqdkEdkif? u|ef
a,mufESifhtwl b,ft&yfXmaeuvmI b,fpcef;odk@ jref; awmfu awmifawmiftDtD awG;aerdavonf?
avrnfenf;[k u|efawmfuar;rnfðyonf? odk@aomf tvsif olu a&pyfodk@qif;oGm;aom om;jzpfoludk vSrf;
OD;atmif tar;pum;udk qdkvmonf? =unfh&if; acsmif;wpfcsuf [ef@vdkufonf?
“ppftwGif;u rdwfaqG}uD;vnf; wyfxJrSmyJvm;” “tif; æ usKyfb0ta=umif; ajym&&ifawmh bmrS
“[kwfuJh” tqef;wus,f}uD;awmh r[kwfygbl;Asm? olvdkudk,fvdk
“a&S@wef;udk a&mufcJhao;ovm;” b0ygyJ? usKyfZmwdu ‘aAmf¶Gefnuf’ jynfe,fZmwdyg?
“[kwfuJh/ a&mufcJhygao;w,f” 1900 jynfhESpfxJrSm usKyfudk arG;w,f? jynfwGif;ppfjzpfawmh
“tif; æ usKyfvnf; a&S@wef;rSm 'kuQokuQawG wyfeDxJudk 0ifcJhw,f? ‘uDADZH’wyfrSmaygh? 1922 ckESpfrSm
aomufaomufvJ ñuHcJh&ao;wmaygh” tiwfab;}uD;qdkufawmh‘ulwef’e,fbufudk xGufcJhw,f?
olu vuftpHkudk 'l;ay:wifvdkufonf? ol@vuf ajr&SiftdrfrSm EGm;wpfaumifvdk u|JycHk;xatmif ukef;¶kef;t
42
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
vkyfvkyfcJh&w,f? wpfcgwav av;zufaxmuf+yD; tdrfay:wuf&wmrsdK;vnf;
“tJ'Dwkef;uom ajr&SiftdrfrSm tJovdk rvkyfcJh& &dS&J@? usKyf b,favmufyJrl;+yD; jyefvmjyefvm usKyfrdef;ru
bl;qdk&ifvnf; tckavmufqdk&if usKyfvnf; vl@jynfrSm&dSrSm awmh b,fawmhrS usKyfudk jrnfwGefawmufwD;vkyfwmrsdK;/
r[kwfawmhbl;? usKyftaz tareJ@ ESrav;vnf; tiwf aqmifhatmifhwmrsdK; rvkyfbl;As? tJovdk rvkyfwJhtjyif
ab;}uD;xJyg+yD; aoqHk;oGm;cJh=uw,f? usKyfwpfa,muf usKyfudk =unfh+yD; cGufxdk;cGufvefawmif &,fwwfao;oAs?
wnf;yJ usefcJhw,f? rdbr&dS aqGrsdK;r&dSwpfaumifºuuf b0 usKyf t&ufrl;rl;eJ@ vlrSef;olrSef;rod jyefvmwmudkyJ olu
eJ@aygh? aemufwpfESpfavmuf=umawmh ulwefu jyefajymif; bmrSrjzpfovdk 0wf}uD;0wfi,fðypk&Smw,f?
vmcJhw,f? tdrfuav;udk a&mif;+yD; aAmf¶GefnufrSm tajccs “tif'a& æ uae@nawmh &SifeH&HudkrDS+yD; tdyfawmh/
aecJhw,f? tdyf&may:rSmtdyf&if &Sifvdrfhus vdrfhr,fvdk@ olu azsmif;
“tpydkif;rSmawmh usKyfvnf; vuform;q&mvkyf azsmif ; zszsajymw,f ? usKyf v nf ; *sH K td w f w pf t d w f u d k
ao;w,f/ aemufawmh puf¶Hkwpf¶HkrSm tvkyf0ifvkyf&if; atmufypfcsvdkufovdk Adkif;ceJ t¶kyfóu;jywfvJusawmhwm
ruUif;epfynm oif,lw,f? 'Daemuf bmrSr=umvdkufygbl;/ yJ? usKyfacgif;vnf; csmcsmvnfoGm;awmhwmyJ? usKyf tdyf
usKyfvnf; ðAef;ceJ'dkif;ceJ tdrfaxmif&ufom;usawmhwmyJ? aysmfoGm;+yDqdk&if usKyfqHpawGudk yGwfoyf+yD; pum;wdk;wdk;oJh
usKyfrdef;ru rdbrJha*[muAs/ olvnf; waumifºuufrsuf oJh ajymw,f? ol æ usKyftwGuf pdwfxdcdkuf&w,f”
ESmi,fygyJ æ usKyfu æ rdef;r&uHawmh taumif;om;/ “reufvif;awmh usKyfudk tvkyfroGm;rD ESpfem&D
¶kyf&nfuvnf; tacsmtarmxJuygyJ? usKyfeJ@uawmh avmuf apmEd _ ; w,f ? usKyf u t&uf a omuf x m;&if
bmqdkifrSmvJ/ olu 'kuQqdkwmudk vlrSef;odp tl0Jqdku bmrSpm;avhr&dSbl;? 'gudk olu odxm;awmh ocGm;oD;
wnf;u em;vnfoabmaygufcJhwJh rdef;uav;yJ? ol@¶kyfu pdwfuav;jzpfjzpf/ wjcm;pm;p&mwpfckjzpfjzpf vmau|;
omref=unfh¶HkeJ@awmh rxl;jcm;vSbl;? aoaocsmcsm=unfhrS wwfw,f? +yD;awmhrS t&ufemuswmudk pm;wHk@jyefwJhtae
ol@xufacsmwJhrdef;rqdkwm 'DurBmrSm r&dSbl;vdk@ usKyfawmh eJ@ aAmf'*g t&ufwpfcGuf xyfwdkufwwfw,f? yg;pyfu
xifvmw,f? aemifvnf; &dSr,frxifawmhygbl;Asm æ æ? vnf; ‘aemif raomufeJ@awmh tif'a&&,f’ vdk@ ajymao;
“usKyf t vk y f u ae armarmeJ @ jyef v m+yD q d k & if w,f”
wpfcgwpfcg odyfpdwfwdkwwfwmyJAsm? 'gayr,fh æ æusKyf “udk,fhtay:rSm 'Davmuf tEHGwmcHwJh rdef;rwpf
b,favmufyJ bmawGjzpfvmjzpfvm olu b,fawmhrS a,muftay:rSm usKyfvnf; b,fvdkvkyf+yD; 'kuQay;&ufrSm
¶dkif;¶dkif;ysys rqufqHbl;As? usdK;usdK;EHGEHGeJ@yJolvkyfay;p&m vJAsm? ol@udk pdwfxJuusdwf+yD; aus;Zl;vnf;wifrdyg&J@? ol
&dSwmudk vdkavao;r&dS vkyfay;&Smw,f? tJ'Dtcgusawmh ay;vmwJh t&ufwpfcGufudk armhaomuf+yD; tvkyfqD wpf
vnf; olvkyfwmudkifwmawGudk=unfh+yD; usKyfrSm a'goawG csdK;wnf; xGufvmcJhawmhwmyJ”
ajyaysmuf&jyefw,f? “rdef;ruom usKyf t&ufaomuf+yD; jyefvmwm
“tD&Dem æ ig¶dkif;rdoGm;w,fuGm/ pdwfxJb,fvdkrS udk oabmraygufbJ }udrf;vm;armif;vm; qlyl*sDusvm;
ratmufarhygeJ@? 'Dae@tvkyfrSm tqifrajy uoduatmuf vkyfr,fqdk&if usKyfvnf; aemufwpf}udrfxyf aomufjzpf
awG awG@vmcJhvdk@yguGm” vmOD;rSmyJ? 'grsdK;u rdef;r rvdrRm&if rvdrRmovdk jzpfwwf
“usKyfu jyefacsmharmh&w,f? 'Dawmhvnf; ajyajy wmyJav æ æ”
vnfvnfjzpf+yD; usKyfpdwfawGvnf; at;aq;oGm;awmh Ð3Ð
w,f” “'DvdkeJ@yJ om;orD;awG yGm;pD;vmcJhw,f? tOD;qHk;
tvkyfta=umif;uawmh cifAsm;odwJhtwdkif;ygyJ av;u a,musfm;av;/ ol@aemufrS orD;rdef;uav; ESpf
av? reufvif;&if tdyf&mxJu aigufceJx/ tvkyfudkoGm;/ a,mufarG;w,f? tJ'Dtcsdefup+yD; usKyfvnf;aomufazmf
oHywfay;xm;wJh em&DwvHk;vdk tvkyfvkyfw,f? tJ æ vc pm;zuf taygif;toif;awGeJ@ wjznf;jznf;vrf;cJGcJh&awmh
xk w f w J h &uf a wG r S m qd k & if a wmh wpf c gwav puf ¶ H k u w,f?
aumifuav;awGeJ@aygif;+yD; t&ufaomufcsif aomufvm “vcudk r,m;vuf 0uGuftyfw,f? pm;r,fh yg;
wwfw,f? tJ'Dwkef;uawmh t¶G,fuvnf; i,fi,f/ oef pyfaygufawGu wdk;vmawmh rl;¶l;aomufpm;aezdk@ tcsdefr&dS
wkef;jrefwkef; ayudk;As? usKyf[m t&ufudk aoaumifaygif; awmhbl;ayghAsm? 'gayr,fh tvkyftm;&uf em;&ufawGrSm
vJaomuf+yD; tdrfudkav;uGufodkif;eif;+yD; jyefcJhawmhwmyJ?
43
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
awmh bD,mav; bmav;avmufawmh wpfcgwpfcg aeom qd w f u av;ES p f a umif 0,f a rG ; vd k u f a o;w,f ? uJ
xdkifom&dSatmif enf;enf;yg;yg;oGm;aomufjzpfw,faygh? bmvdkao;ovJ/ uav;awGtwGuf pm;p&maomufp&m
a,musfm;yJ 'Davmufawmh&dSrSmaygh/ r[kwfvm;? Edk@&dS+yD/ aep&mtdrf&dS+yD/ 0wfp&m t0wftxnf&dS+yD/ tm;vHk;
“'DvdkeJ@ 1929 ckESpfxJudk a&mufvmw,f/ tJ'DESpf jynfhpHkae+yDaygh?
xJrSm usKyf[m armfawmfum;awGudk tawmfyJ pdwf0ifpm;rd “'gayr,fh usKyfrSm;oGm;cJhwmwpfck &dScJhw,f? bm
w,f? 'geJ@ um;armif;oif+yD; avmf&Dum;wpfpD;eJ@ '¶dkifbm vJqdkawmh tdrfae&m ta¶G;rSm;oGm;cJhrdwmygyJ/ av,mOfysH
vkyfvdkufawmhw,f? t&ifu tvkyfvkyfcJhwJh puf¶Hkudkjyef puf¶HkeJ@ eD;eD;em;em;rSmoGm;+yD; tdrfudkaqmufvdkufrdwmygyJ/
oGm;csifwJhpdwfvnf; wpfcgwnf;ukefcrf;oGm;w,f? um; wu,fvdk@om usKyftdrf[m wjcm;wpfae&mrSm aqmufjzpf
armif;ae&wmudkyJ pdwfxJaysmfaerdawmhw,f? 'DvdkeJ@ q,f cJh&if usKyfb0[m 'Dvdkjzpfvmvdrfhr,f rxifbl;?
ESpfumvqdkwm ðAef;ceJ'dkif;ceJ ukefqHk;oGm;w,f? b,fu “'DvdkeJ@ ppf}uD;jzpfvmw,f? usKyfqDudk ppfxJ0ifzdk@
b,fvdk ukefqHk;oGm;w,fqdkwmudkawmif usKyfjzifh owdr qifhac:pm a&mufvmw,f? pmu wdkwdkyJ/ ‘reufjzef &xm;
xm;rdvdkufygbl;Asm? blwm¶Hkudk ta&mufvm’ wJh? usKyfrdef;r ‘tD&Dem’/ om;}uD;
“q,fESpfqdkwJhumv[m tdyfrufwpfckvdkyJ/ t ‘temwdkvD’/ orD; ‘emwifum’ eJ@ ‘tdkvsL&Sum’ wdk@
vG,fuav; ukefqHk;oGm;vdkufwm? touf av;q,fausmf om;trdav;a,mufu pdwfrcdkifbJ rsuf&nfòzifòzifusw,f?
oGm;wJhvlwpfa,mufudk cifAsm;oGm;ar;=unfh/ oluvnf; om;uvnf; wkefwkef&D&DeJ@aygh? tJ'DtcsdefrSm om;}uD;
'DvdkyJ ajymrSmyJ/ cifAsm;us&ifvnf; 'Dtwdkif;yJ&dSrSmyg? q,f temwdkvDu q,fhckepfESpfom;t¶G,f a&mufae+yD/ vlysdK}uD;
ESpfumvtwGif;rSm bmwpfckwavrS trSwfw& owdxm; zm;zm;aygh? tD&Demqdk&ifvnf; usKyfwdk@aygif;oif; vmcJh=uwJh
vdkufrdr,f rxifbl;/ twdwfqdkwm cifAsm; tckjrifae&wJh tdrfaxmifouf q,fhckepfESpfvHk;vHk; ol@udk wpfcgrS usKyf
a[m[dku jrufcif;jyif}uD; vdkygyJ? reufwkef;u usKyf tJ'Dt tJovdk rawG@zl;bl;? ppfrxGufcif nuvnf; usKyf&ifbwf
em;ujzwfvmawmh jrifuGif;awGu tm;vHk;oJou J GJuGJ =unf ay:rS m rsuf E S m arS m uf + yD ; id k v d k u f w J h j zpf j cif ; / usKyf t usô
=unfvifvifyJ/ a[m æ tck 12 rdkifavmufa0;vmvdk@ &ifbwfwpfckvHk; ol@rsuf&nfawGeJ@ ¶J$¶J$pdkaeawmhw,f/ rdk;
aemufudk jyefvSnfh=unfhvdkufawmh jrifuGif;awGu roJuJG vif;awmhvnf; idkjyefw,f?
csifawmhbl;? ryD0dk;0g;Edkifvm+yD? ESif;awG jrLawGeJ@ndKndKqdkif; “'DvdkeJ@ &xm;blwm¶Hkudk usKyfwdk@a&mufvm=u
qdkif; jzpfaewmudk jrifae&+yDav? jrufyifudk=unfh+yD; 'gu w,f? usKyfvnf; tD&DemtwGuf pdwfraumif;jzpf+yD; ol@rsuf
awmh opfyifawGvdk@ rajymEdkifovdk/ jrufcif;jyif}uD;udk =unfh ESmudkawmif r=unfhbJ vJ$aerdawmhw,f? ol@E_wfcrf;awG/
+yD;awmhvnf; 'guawmhv,fuGif;vdk@ rqdkEdkifovdkayghAsm/ rsufESmawGuvnf; idkxm;vdk@ rdk@aew,f? a&Smwbwfu
ukefqHk;oGmwJh twdwfumvqdkwm[mvnf; tJ'Dtwdkif;yg av;atmufu ol@qHyifawGu z¶dkz&JeJ@zGmvGifhvdk@/ ol@rsuf
yJ? vHk;t0dkif;om;eJ@ ai;=unfhae&Smw,f?
“usKyf[m q,fESpfvHk;vHk; tvkyfudk ae@rtm; nr “&xm;ay:wufcgeD;awmh tD&Demu usKyf&ifcGifxJ
tm; usHK;¶kef;vkyfcJhw,f/ aiGvnf; tawmftoifh pkrdcJhyg&J@/ udk0if+yD; vnfyif;udk zufxm;w,f? ol@wpfudk,fvHk; wkef,if
vl@atmuf ol@atmufrus trsm;eJ@wef;wlaeEdkifcJhw,f? aew,f? opfyifudk tajcuckwfvJSxm;wJhyHkrsdK;aygh? uav;
om;orD;awGuvnf; tdrfqnf;vnf;awG tjzpfeJ@ aysmfp&m awGe@J usKyfu tm;ay;pum;ajymayr,fh r&bl;? wjcm;trsKd ;
aumif;cJhyg&J@/ uav;oHk;a,mufvHk;ausmif;ae=u+yD? om;t orD;awGqdk&if ppfxGufawmhr,fh vifom;awGudk pum;awG
}uD; ‘temwdkvD’ qdk&if^m%ftawmfaumif;wm/ ocsFmrSm wajymajymeJ@/ usKyfrdef;ruawmh usKyfudkyJ zufwG,faeawmh
awmfvdkufwJhtjzpfuvnf; armfpudkxkwf owif;pmawGrSm wmyJ/ opf¶Gufuav;wpf¶Guf opfudkif;ay:rSm wG,fuyfae
ol@owif; ygvmwJh txdawmif jzpfcJhwm? b,fbufudk wJhtwdkif;ygyJ? wpfcsdefvHk; wqwfqwfwkefaewmyJ/ pum;
oGm;wlvdk@vJawmh rajymwwfbl;/ usKyfwdk@tzdk@awmh *k%f,l vnf; wpfcGef;rSrajymbl;?
p&myJaygh? “pdwfudkxdef;yg tD&Dem&,f æ æ/ roGm;cif pum;
“q,fESpfumvtwGif;rSm usKyfvnf; aiGav;a=u; av;bmav; ajymygOD;vm;” vdk@ usKyfuajymawmh oluæ
av; tawmftoifh pkaqmif;rdvmcJhw,f? tdk;ydkiftdrfydkifu “tif'a& æ u|efrwdk@ 'Dwpfouf b,fawmhrS jyef
av;wpfvHk; aqmufjzpfcJhw,f? tcef;ESpfcef;/ uem;zsif;wJ awG@&awmhr,f rxifawmhbl;aemf” wJh ¶d_uf}uD;wiif ajym
wpfwJeJ@ qif0ifygwJh tdrfrsdK;av;aygh/ 'D=um;xJ usKyfrdef;r +yD;idkoAsm?
44
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
“usKyfvnf;pdwfraumif;jzpfoGm;w,f? oluawmh &xm;wJGay:udk usKyf ua&maomyg;ckefwufvdkufw,f?
aoG;¶dk;om;¶dk; oabm¶dk;eJ@ ajymvdkufwm jzpfygvdrfhr,f? &xm;u wa¶G@a¶G@ xGufcGmcJh+yDav æ æ?
wu,fqdk&if usKyf ol@udk cJGcGmoGm;&wm[m iSufaysmoD; “yvufazmif;ay:rSm usef&pfcJh=uwJh om;orD;awG
tcHGE$mpm;ovdk vG,fvG,fululeJ@ cJGcGmcJh&wmrS r[kwfbJ/ udk wJGay:uvSrf;=unfhrdw,f? vufuav;awG a0S@um,rf;
olodzdk@ aumif;ygw,f æ æ? usKyfu ppfxGufoGm;r,fhvl/ umeJ@ olwdk@u tm;wif;+yD; ðyH;jyE_wfquf=uyg&J@/ 'gayr,fh
ygwDyJGudk taysmfoGm;wm r[kwfbl;/ ol@tajyma=umifh olwdk@crsm rðyH;Edkif&Sm=uygbl;? tD&Demqdk&ifvnf; &ifbwf
usKyfvnf; axmif;ceJpdwfwdkoGm;w,f? 'geJ@ ol@udkaqmifh ay:rSm vuf,Suf+yD; E_wfcrf;jzLzyfjzLa&mfeJ@ usefcJhw,f?
wGef;ypfvdkufw,f? wGef;wmuawmh omomuav;ygyJ? yg;pyfu wv_yfv_yfeJ@ vlyHku ai;ai;idkifidkif/ ol@udk,f[m
“tJ'Dwkef;uawmh usKyf[m EGm;wpfaumifvdk oef avudkqef+yD;av#mufaewJhyHkrsdK;eJ@ a&S@udkvJusrvdk ,drf;xdk;
wkef;jrefwkef;qdkawmh ol@rSm ajcvSrf; oHk;av;vSrf;avmuf vdk@?
vGifhpOfusoGm;w,f/ ol usKyfqDudk av#mufvmw,f? “'g[m usKyfb0 usKyfESvHk;om;xJ pJGusefaecJhwJh
“rif; æ ighudk 'DvdkyJ rOD;rc|wfajym E_wfquf&o aemufqHk;jrifuGif;ygyJav? tdyfrufruf&ifvnf; tdyfrufxJ
vm;/ apmapmaoaphcsifaygh/ [kwfvm;” rSm 'Dtwdkif;yJ tjrJjrifw,f? ol@udk bma=umifhrsm; wGef;xdk;
“usKyf æ ol@udk atmf[pfypfvdkufw,f/ aemuf ypfvdkufrdovJ rajymwwfawmhygbl;/ tJ'DtjzpfudkawG;rd&if
awmhvnf; rcsdwifuJjzpfaewJh ol@tjzpfudk r=unfh&ufwmeJ@ usKyfESvHk;om;[m "m;wHk;wHk;eJ@ tr$ef;cH&ovdkyJ &ifxJrSm
ol@udk qJGayG@xm;vdkufjyefw,f” tckxufxd wE_ef@E_ef@cHpm;ae&w,f? ajzrqnfEdkifcJhbl;Asm
ol@xHrS pum;pjywfoGm;onf? toHr=um;&awmh? Ð4Ð
wHawG;rsdKcsoH =um;&onf? ol@&ifwGif;rS a0'emaomuaiG@ “'D v d k e J @ yJ usKyf ,l u &d e f ; e,f ‘b,f v ,m
onf u|efawmfhxHodk@yg ul;puf¶dkufcwfvmawmhonf? qmaumh’ wyfpcef;udk a&mufvmcJhw,f? usKyfu oHk;wef
u|efawmf ol@udk vSnfh=unfhvdkufonf? jzLazsmh um;}uD ; wpf p if ; eJ @ a&S @ wef ; ud k vd k u f c J h & w,f ? ppf t
azsmh ol@rsufvHk;tdrfwGif rsuf&nfpudkrl rjrif? olacgif;pdkuf a=umif;uawmh cifAsm; vnf; ezl;awG@'l;awG@ ñuHcJh&wmrdk@
usoGm;onf? ol@vuftpHku ab;rSmwJGavmif;usvsuf/ ajymrjyawmhygbl;?
rodrom wkefaevsuf/ ar;ESifh E_wfcrf;tpHku v_yfcgae=u “tdrfupmawGu wzJGzJGa&mufvmr,f/ udk,fu
vsuf? awmh a&;}uD;cGifus,fvkyf+yD; a&;jzpfcsifrS a&;jzpfr,f/ a&;jzpf
“pdwfraumif;vnf; jzpfraeygeJ@awmhAsm/ jzpfor# &ifvnf; wdkufyJGawG qifEJ$ae&wJhta=umif;/ wdkufyJGwpf&m
ta=umif; taumif;csnf;vdk@om atmufarhvdkufygawmh? atmifyJGwpf&m qdkwJhta=umif;awG av#mufa&;rSmaygh/ w
'gawGudk jyefrawG;bJ arhypfvdkufygawmhAsm” [k u|efawmf u,fvufawG@rSmawmh udk,fuajy;csifajy;ae=u&wm?
uajymrdonf? olu u|efawmfhpum;udk =um;onfrxif? “usKyfuawmh b,fawmhrS zJG@EJG@+yD; pma&;wwfwJh
olonf pdwfudkcsKyfwnf;um toHtuftufjzifh pum;quf vlpm;rsdK;r[kwfbl;? om;r,m;qDudk ta=umif;r&dS t
ajymonf? a=umif;&Sm+yD;/ qDvdktayguf&Sm+yD; pma&;wwfwJhvlpm;rsdK;udk
“usKyfb0&J@ aemufqHk;ae@ aemufqHk;tcsdeftxd odyfta=umrwnfhcsifbl;? wcsdK@u a&S@wef;rSm cufcJ=urf;
ol@udk wGef;ypfvdkufrdwmudk awG;+yD; udk,fhudk,fudk b,fvdkrS wrf;wJhta=umif;/ aocsif aooGm;EdkifwJhta=umif; pma&;
cGifhrv$wfEdkifawmhygbl;” wwf=uao;w,f? olwdk@u a&S@wef;rSm &dSaecsdefrSm tdrfu
tcsdeftawmf=umr# ol@xHrS pum;oH ray:vm om;r,m;rSmvnf; tvum; ae=u&wmr[kwfbl;/ crsm
awmh? pD;u&ufwpfvdyfudk aumufIvdyfonf? owif;pm rsm;vnf; oem;p&mygAsm? b,favmuf twd'kuQawG
puULydkif;rSm ol@vufxJwGif pkwfjyJIoGm;onf? aq;r_ef@awG a&muf&Smae=ur,f/ wpfwdkif;wpfjynfvHk;&J@ 0efxkyf0efydk;awG
u ol@aygifay:wGif jym;jym;cwfoGm;onf? olonf aq;vdyf udk rEdkif&ifum xrf;ae=u&r,fqdkwmudk olwdk@bmrS em;r
udk jzpfuwwfqef; vdyfum ¶d_ufIzGmaomufvdkufonf? vnf=ubl;? 'D0efxkyf0efydk;awGeJ@ olwdk@ycHk;awGvnf; a=urG
vnfacsmif;udk&Sif;I ol@pum;qufjyefonf? pkwfjywfaeyg+yD?
“usKyfvnf; tD&Demtem;udkoGm;+yD; ol@rsufESmu “a&S@wef;uae wcsdK@a&;vdkufwJh tJovdk pmawG
av;udk vufeJ@oyf+yD; æ erf;¶H_@vdkufrdw,f? ol@E_wfcrf;awG udk zwf+yD; rdef;rom;awGrSm tm;ysufoGm;r,f/ ajcrudkifrd
u a&cJwHk;vdk at;pufaew,f? uav;awGudk E_wfquf+yD;
45
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
vufrudkifrd jzpfoGm;=ur,frsm; xifaeovm;? a0;ygao;&J@ vmcJhw,f?
Asm/ tJovdk ua,mifacsmufcsm; æ æ/ a,musfm;&ifhr}uD; “tJ'DrSm usKyfwdk@&JabmfawG v,fuGif;jyifawGudk
awG? rdef;rom;awG[m 'kuQudk cg;pnf;cHEdkif=uw,f? aemuf jzwf+yD;0¶kef;okef;um; ajy;vm=uwmudk jrif&awmhwmyJ?
wef;u ae=uayr,fh ysdK;E_wfw,f/ aygif;oifw,f/ Edk@n‡pf=u olwdk@ywfywfvnfrSm tajrmufusnfqefawGAHk;rdk;¶Gmovdk
w,fAs? w0kef;0kef; aygufuJGae=uw,f? *ludka&mufzdk@ wpfrdkifavmuf
“usKyfvnf; wpfESpfavmufawmif r=umvdkufyg yJ vdkawmhw,f? 'gayr,fh aemufqHk;awmh 'D*ludk usKyfr
bl;/ '%f&mESpf}udrf &vdkufw,f? wpf}udrfu vufarmif;rSm a&mufEdkifcJhawmhygbl;Asm?
av,mOfusnfqefxdrSefcH&wm? usKyfarmif;wJhavmf&Dum; “usKyfavmf&Dum;em;rSm tajrmufusnfqefwpfck
qdk&if *smrefawG&J@ av;zufav;wef n‡yfyl;n‡yfydwfwdkuf usvmw,f? usKyfbmoHrS r=um;&awmhbl;? wpfacgif;vHk;
wmudk r=umc% cH&w,f? twdkufcH&wdkif; vGwfcJhwmcsnf; aygufuJGoGm;ovm; atmufarhvdkuf&w,f? usKyfvnf;
yJ/ ukodkvfuHZmwmuav;u aumif;aewmudk;As? 'gayr,fh wpfcgwnf; owdvpf+yD; arhajrmoGm;awmhw,f? 'gayr,fh
tJ'D ukodkvfuHuvnf; =um=umawmh raumif;vdkufygbl;? usKyf[m raoaumif; raysmufaumif; touf&SifusefaecJh
1942 ckESpf arvxJvnf;a&mufa&m ‘vdkAdkZifuD’ rSm usKyf oAs? a&ajrmif;wckab;rSm vJusaecJhw,f? tJ'Dae&mrSm
*smrefawG&J@vufxJ ppftusOf;om;tjzpf a&mufoGm;awmh b,f a vmuf = um=um owd a rh a ecJ h w ,f q d k w mud k a wmh
wmygyJ? usKyfvnf; rajymwwfawmhbl;?
“tJ'Dwkef;u *smrefawGuvnf; oJoJrJrJ wdkuf “owd&awmh rsufpdudk zGifh=unfhvdkufw,f? rwf
vd k u f = uwm/ usKyf w d k @ &J @ 120 rD v D r D w m a[mif 0 pf Z m wwf&yf=unfhayr,fh vlu rxEdkifawmhbl;? wacgif;vHk;
tajrmuf } uD ; vnf ; usnf u k e f o G m ;yga&mh v m;? usKyf u udkufcJaew,f? vlrSmvnf; tzsm;0ifxm;ovdk wkef,ifae
avmf&Dum;wpfpD;eJ@ tajrmufusnfqefawGudk ac|;'D;'D;us w,f? rsufpdxJrSm bmqdkbmrS rjrif&awmhbl;? vuf0Jbuf
o,f a y;&w,f ? a&S @ wef ; ud k armif ; vmcJ h w m? &ef o l u ycHk;[mvnf; a=urGoGm;ovdkcHpm;vdkuf&w,f? wpfudk,f
vufwpfurf;omomyJ a0;awmhw,f? vuf0Jbufjcrf;u vHk; ¶dkufykwfxkaxmif;cHxm;&ovdkyJ emaeawmhw,f?
&efolwifhum;oHawGudk =um;ae&+yD? nmbufjcrf;eJ@ a&S@ 0rf;Adkufvnf; jym;csyfwGef@vdrfae+yD?
wnfhwnfhuvnf; ypfoHcwfoHawGudk tqufrjywf =um; “tawmf u av;=umrS rwf w wf & yf E d k i f c J h a wmh
ae&w,f? tajctaeu raumif;awmhbl;aygh? w,f? usKyf b,fudka&mufcJhvdk@ bmawGjzpfcJhw,fqdkwmudk
“qdkudkavmh æ æ u|efawmfwdk@ a&S@udkqufoGm;vdk@ awmh usKyfvnf; a&;a&;rS rrSwfrdawmhbl;? usKyf[mvJ+yD;
jzpfyghrvm;” wJh/ wyfcJGrª;u usKyfudkar;w,f? ol 'Dvdk jyefrwfwwf r&yfEdkifrSmudkbJ tawmfuav; a=umufaecJh
wpf c grS b,f w k e f ; urS ar;cJ h z l ; wmr[k w f b l ; ? usKyf w d k @ w,f? vluvnf; xif;¶ª;yif avwdkufcHae&ovdk [dk,drf;
&JabmfawG twHk;t¶kef; usqHk;aecsdefrSm usKyfwdk@u 'Dvdkvuf onf,drf; jzpfaeawmhw,f?
ydkuf=unfh+yD; xdkifaevdk@jzpfyghrvm;? 'geJ@ usKyfuvnf; ‘jzpfyg “owduav; enf;enf;0ifvmvdk@ ab;bDudkvSnfh
w,f wyfcJGrª; rjzpfjzpfwJhenf;eJ@ qufoGm;=uwmaygh’ vdk@ =unfhvdkufawmh usKyfESvHk;om;[m yvm,meJ@qJGE_wfcH&o
ajymawmh ‘'gjzifhqufarmif;’ wJh trdef@ay;w,f? æ æ usKyf vd k y J rcH r &yf E d k i f a tmif jzpf o G m ;rd w ,f ? usKyf a b;rS m
vnf; um;udk pufukefzGifh+yD; armif;vmcJhawmhw,f? wpf usKyfo,fvmwJh tajrmufusnfqefawG [dkwp onfwp
oufeJ@wpfudk,f wpfcgrS 'Davmuftxd rarmif;cJhbl;? jyef@usJvdk@/ rvSrf;rurf;rSm usKyfarmif;vmwJh avmf&Dum;}uD;
“usKyfum;ay:rSm wifvmwJh ypPnf;awG[m ayguf u u|rf;xdk;arSmufcHkvefvdk@/ bD;awGu rdk;ay:axmifvdk@/
wl;aygufjym;awG r[kwfbl;/ 'gawGudk owdxm;+yD; armif; wdkufyJGuawmh+yD;cJh+yD? usKyfu &efole,fajray:rSm usefcJhav
,lvmcJh&r,fqdkwmudk usKyf oabmaygufw,f? usKyfwdk@&J +yDav?
abmfawG a&S@wef;ppfajrjyifrSmaoewfusnfuwfryg wdkuf “'gawGudk jyefajym&wmudk &Sufvnf;r&Sufawmhyg
cdkufae=u&w,fqdkwmudkusKyfodw,f? usKyfoGm;r,fh vrf; bl;Asm? ajcaxmufawGu udk,fatmufrSm ydjym;aew,f?
wav#mufvHk; tajrmufusnfqefawG rdk;¶Gmcsovdk usae vlvJusaewJhtjzpfu &Jwif;eJ@ ckwfcscHxm;&ovdkyJ/ usKyf
w,f? tajrmufusnfqefawG &dSaewJh*ludka&mufzdk@ oHk;rdkif [m &efole,fxJ u|HvmcJh+yD? &efolaoewfajymif;0 a&S@wnfh
avmufyJ vdkawmhw,f/ bmrS a0;awmhwm r[kwfbl;? usKyf wnfhudk a&mufae+yDaygh? tJovdkeJ@ usKyf[m *smrefawG&J@
vnf; tJ'D*ludka&mufatmif wjcm;vrf;uae vSnfharmif; ppftusOf;om;b0udk a&mufcJh&awmhwmygyJ?
46
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
“usKyf a&ajrmif;eHab;rSm vJusaewkef;rSmyJ &efol wifhum;oH w*sKH;*sKH;udk =um;&awmhw,f? *smrefpufvwf
wifhum;av;pif; usKyftem;u wpf[kefxdk;ausmfjzwfoGm;+yD; tajrmufusnfqefawGxm;wJh *lqDudkarmif;oGm;w,f?
tJ'DaemufrSm tajrmufqJGwJh x&ufwmum;awG/ rD;zdkwif um;eJ@ wyfcJG wpfcJGpmavmuf&dSwJh *smrefppfom;awG
a&mufvm=uw,f? olwdk@udktomvSrf;=unfh+yD; ajr}uD;ay: rSm rsufESmtyf+yD; usKyfvnf;jym;jym;0yf arSmufaevdkufw,f?
'DjrifuGif;udk usKyf r=unfhEdkifawmhbl;/ pdwfxdcdkufoGm;w,f?
“*smref p pf o m;awG xG u f o G m ;+yD x if + yD ; acgif ; axmif = unf h v d k u f a wmh vm; æ æ vm; æ æ *smref p pf
om;ajcmufa,muf pufaoewfawG udk,fpDudkifvdk@ vmae =uyga&mhvm;/ vrf;wpfzufuae usKyfqD wnfhwnfh
av#mufvm=uw,f? ajcmufa,mufvHk; bmpum;wpfcGef;rS rajymbl;? tJ'DtcsdefrSm usKyfu xdkif&ufjzpfaew,f?
vJS&ufxdkif&ufeJ@awmh taorcHEdkifbl;? 'ga=umifh usKyf rwfwyftm;,l xvdkufw,f?
“olwdk@txJu wpfa,mufu usKyfeJ@ rvSrf;rurf; rSm vm&yf+yD; æ æ ycHk;ay:rSmvG,fxm;wJh aoewfudk qdk;ceJ
qwfceJ qJG,lvdkufw,f? vlqdkwm &,fp&mawmhtaumif; om;As/ odvm;/ tJ'DtcsdefrSm usKyfuaozdk@udk enf;enf;u
av;rS ra=umufrdbl;? rsufuvJqefjym rjzpfrdygbl;Asm æ/ usKyf æ æ ol@udkpdef;pdef; =unfhvdkufw,f? 'if; ypfrSmuawmh
taotcsmyJ? b,fudkypfrvJ/ acgif;udkvm;/ &ifbwfudk vm;/ cE<mudk,f b,fae&mudk olypfrvJ/ usKyfuawmh ayguf
wJhezl; rxl;awmhbl;? ao0Hhw,f?
“tJ'D *smrefppfom;[m vlucyfi,fi,fyJ &dSao; w,f/ Avuawmh cyfaumif;aumif;ygyJ? qHyifueufeuf/
E_wfcrf; yg;vsvseJ@/ rsufvHk;t=unfheJ@As? ypfawmhr,f qdkwm uawmh ajr}uD;vufcwfrvJGbJ?
qufvufaz: jyygrnf?
vif;a0NrdKif
pm -38 rStquf
&J&ifhatmif (e,l;a'vD)
47
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
49
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
50
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
51
trSwfpOf-117 Edk0ifbm -2010
52