Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Wykład 26
1
c= (26.1)
µ 0ε 0
Znany nam obecnie zakres widma fal elektromagnetycznych przedstawia rysunek poni-
żej.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
∂ 2y 1 ∂ 2y
=
∂x 2 u 2 ∂t 2
∂ 2 Bz 1 ∂ 2 Bz
= 2 (26.2)
∂x 2 c ∂t 2
26-1
Z. Kąkol-Notatki do Wykładu z Fizyki
s
a b
ε
a) b)
U t = l/c U
x = ct
x=l
t x
Na rysunku (c) pokazany jest kształt fali otrzymanej przy periodycznym przerzucaniu
przełącznika między punktami a i b, a na rysunku (d) kształt fali po zastąpieniu prze-
łącznika oscylatorem sinusoidalnym.
c) d)
U U
Oczywiście takie zmiany rejestruje się dopiero dla odpowiednich częstości. Dla często-
ści np. 50 Hz, λ = c/v = 6·106 m = 6000 km oczywiście nie widać w liniach transmisyj-
26-2
Z. Kąkol-Notatki do Wykładu z Fizyki
nych sygnałów przypominających fale. Ale już dla częstości mikrofalowych rzędu 10
GHz λ = 3 cm.
E B
c E
B
prąd
przewodzenia
prąd
przesunięcia
Pole elektryczne jest radialne, a pole magnetyczne tworzy współosiowe koła wokół
wewnętrznego przewodnika.
Linia transmisyjna ma zerowy opór tzn. pole E nie ma składowej stycznej w dowolnym
punkcie powierzchni przewodzącej. To są tzw. warunki brzegowe.
Mamy tu do czynienia z falą bieżącą. Rysunek to tylko jedna z możliwych konfiguracji
pól (fali EM) bo ω może się zmieniać w sposób ciągły. Na rysunku dolnym pokazane są
prądy (przewodzenia i przesunięcia). Tworzą zamknięte pętle - ciągłość prądu.
26.2.3 Falowód
Istnieje możliwość przesyłania fal EM przez pustą rurę metalową (bez przewodnika
wewnętrznego). Ściany tej rury (falowodu) mają oporność zerową. Jej przekrój jest pro-
stokątem. Jeżeli do końca falowodu przyłożymy generator mikrofalowy (klistron) to
przez falowód przechodzi fala o rozkładzie pól E, B pokazanym na rysunku poniżej.
Falowód z liniami pola E widzianymi z boku (rys. a), liniami B widzianymi z góry (rys.
b), i liniami E widzianymi z przodu (rys c). Dla polepszenia czytelności na rysunku (a)
pominięto linie B, a na rysunku (b) linie E.
26-3
Z. Kąkol-Notatki do Wykładu z Fizyki
a) c)
E
Vf
E
λ
b)
Vf
E
r a
B r
26-4
Z. Kąkol-Notatki do Wykładu z Fizyki
dφ B
∫ E dl = − dt
E równa się zeru dla górnej drogi całkowania (w ścianie wnęki) oraz dla dróg bocznych
bo tam E jest prostopadłe do dl. Tak więc
∫ Edl = Eh
Łącząc równania otrzymujemy:
1 dφ B
E=−
h dt
E jest więc maksymalne gdy strumień magnetyczny zmienia się najszybciej. W przy-
padku zmian sinusoidalnych odpowiada to przejściu przez zero (zmianie znaku) B.
Więc E ma wartość maksymalną gdy B ma wartość zero w całej wnęce.
Teraz zastosujemy prawo Ampera dla linii pola B widocznych na przekroju (a) wnęki
rezonansowej (dla konturu o promieniu r).
dφ E
∫ Bdl = µ ε
0 0
dt
+ µ0 I
Ponieważ żaden ładunek nie przepływa przez kontur więc prąd przewodzenia I = 0. Cał-
ka po lewej stronie równania wynosi B2πr więc
µ 0 ε 0 dφ E
B=
2πr dt
Pole B zależy od szybkości zmian strumienia pola E. Tak jak poprzednio dla sinuso-
idalnych zmian E maksimum B otrzymamy gdy E zmienia znak.
Widać, że pola E i B podtrzymują się wzajemnie. Raz wzbudzone drgania trwają przy
nieobecności strat.
26.4 Promieniowanie
26-5
Z. Kąkol-Notatki do Wykładu z Fizyki
Różnica potencjałów pomiędzy między drutami zmienia się sinusoidalnie i efekt jest
taki jak w przypadku dipola elektrycznego o momencie dipolowym p zmieniającym się
co do wielkości jak i kierunku. Na rysunku poniżej pokazane jest pole E i B wytwarza-
ne przez taki dipol czyli też przez taka antenę. Fale rozchodzą się z prędkością c (w
próżni). Przedstawione są pola w dużej odległości od dipola.
+ P
-
1
S= E×B (26.3)
µ0
26-6