SOFIA KOVALEVSKATA “Hot is onmogeljk een \wiskundige te zijn zoncler de zial van oon dichter te hebben". Het is eon uit. spraak van de Russische wiskundige Sofia Kovalovskaia, die deze worden kracit bijette mot haar igen veelziidige leven. Naast haar wetenscheppelike activtciton schrect 2e thesterstukken en romans en was 28 00k politek geéngageerd. 2p CU] Rustand wijdde ze zich aan haar gezin ‘on aan journalistic on Iterair work. De \iskunde liet ze vooriopig links liggen. In 1860 pakte 2° de wetenschappe- like draad terug op tidene een intor- rational wiskundig congres In Sint- Petersburg. Vanaf dan kwam haar car- riére in een stroomversnelling. In 1883 hielp de Zweedse wiskundiga Gosta ‘Mitag-Lefflor haar aan eon boan aan de universiteit van Stockholm, oon jaar later gevoigd door een aanstoling tot BES EGS anew acys aay es a = sets) Sofia Krukoveky werdin 1850in Moskou ‘geboren in een aristocratisch, intllec- ‘wool miliou, Al vanaf heer kinderjaren wwes ze gofascineerd door wiskunde en fondanks het verzet van haer omgeving Wes zo vastbesioten zich-daarin vorder te verdiepen. Maar toen Sofie zich op 1Biarige leoftid wou insch een Russische universitet, bleok ait voor meisjes wottalie onmogalié. Een inschrijving ean een buitenlandse uni- ‘versiteit zat er ook niet in, want om te relzen hadden Jonge vrouwen de tosla- ting van hun vader of hun echtgenoot nodig. Sofia ken dit omzeilen door in 1868 sen schijnhuwelik aan to gaan met de jonge paleontoloog Vladimir Kovalevskil, haar kompasn in de nihi- listische beweging. Het jonge paar verhuiede near Hoidelberg, maar ook daar hield de uni- versiteit de deuren gesloten voor vrou- wen. De ontmoeting in 1870 in Berlin met de wiskundige Karl Weierstrass zorgde voor een doorbraak. Met zi hulp behealde Sofia vie privélesson in 1874 e0n doctorast wiskundo aan de universitet van Géttingen, Haar dis sertatie over partie differentisalvor- gelikingen werd later bekend als het Cauchy-Kovalevekala theorema, Mear de eerste viouw tar wereld met een doctorsgraad kon kennelik nergens ‘aan het werk op haar niveau, Terug in 2 hoogleraar. In die periode word zo ok redactour van het gezaghebbende tildsehrift Acta Mathematice. In 1888 contving Kovalevstaia de Prix Bordin van de Franse Académie des Sciences. Ze leverde een werkstuk af over de rotatie van gon lichaam om de as van fn tol, Ze wordt daarom wel eens ‘de vrouw van de tol” genoemd, In 1889 benoomde de Universitit van Stockholm Kovalevskala tot hoogleraar voor het leven. Eon leven det echtor, tengevolge een pneumonie, al vroeg eindigde in 1691. INGRID DausectiEs, Het eantel befaamde vrouwen aan de top van de theoratische fen toegepeste wiskunde is tot van- daag vrij bepetit, De Belgieche Ingrid Daubechies (° 1954) mag zich tot dit selecte clubje van wiskundige uitblin- kets rekenen. Voor 2 de overstap naar de wiskunde meakte, studeerde Ingrid Doubechios oerst fysica oan de Vrije Universiteit Brussel. Ze behaalce er haar doctoraat in de theoratische fysice ln 1980, on werkte et van 1875 tot 1987. In 1987 trouwce ze met de Amerikeanse Wiskundige Robert Calderbenk en ver- ‘rok naar do VS. Sinds 1994 docoert 2 ‘aan Princeton University en werd er in 1997 benoemd tot directeur van het dopartement toegapaste wiskunde, Ingrid Daubechies Is wereldberoemd ‘geworcen met haar wiskundige theorie van de “wavelets”. De wavelet-metho- de heeft vooral dionst bewezen als wis- xundig hulpmidel bij toopassingen op hhet gebled van data- on besldcompres- sie, De methode laat toe om gegevens ‘of beelden in een compacte vorm op te slaan en snel door to sturan. Het gedi gitalisoorde vingeraftrukkenarchief van de FBI Is een van de bekondste toe- passingon. Een andere toepessing is het beoidcompressieprogremma JPEG 2000 voor foto's op het internet. En ook de ESM, de Europese ruimevaartorg nisatie, maakt gebruik ven wavelets orm de satelletbeelden door te zenden die Europese tolovisiostations gebruiken ‘voor hun weersvoorspellingen. Ingrid Deubechies is wereldwid met prostigiouze wetenschappolike prizen fn ereticels gelauwerd, In 2005 kendo de Koniphlke Viaamse Academia van Belgié voor Wetenschappen en Kunsten hbar nog de Gouden Penning toe. Ondanks haar indrukwekkende palmares verzet ze 2ich met klem tegen h Faerie (REE) ogy e visie dat wiskunde een ontoegan- elie, oltaire wetenechap zou zijn. De drempelvrees voor wiskunde heeft vvolgens haar vooral te maken met de rmanier waarop wiskunde en de toopas- singen ervan worden overgebracht. Dat dit ook bosiend kan gebeuren én gelinkt aan het dagelikse leven, toont de cursus Math alive’ op Daubechies’ website overtuigend aan, * surf aor hstpilmwmumeth princeton, edulmataliveinde, tm