Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN)

National Institute of Public Administration

PENGURUSAN
AKAUNTABILITI
&
INTEGRITI

1
• DEFINISI
• ISU-ISU
• RASUAH
• PENERANGAN ARAHAN YAB PM NO. 1
TAHUN 1998
• PELAKSANAAN 8 TERMA RUJUKAN JKP

2
 MAKSUD AKAUNTABILITI
• Kewajipan menjalankan tugas yang
dipertanggungjawabkan mengikut undang-
undang dan peraturan

• Memastikan tugas-tugas yang dilaksanakan

mencapai objektif yang ditetapkan

3
 AKAUNTABILITI PENGURUSAN

• Menentukan sama ada penggunaan tenaga

manusia, wang dan lain-lain sumber diurus
secara ekonomi, cekap dan berkesan

4
 AKAUNTABILITI KEWANGAN

• Memberi jaminan bahawa akaun yang

diselenggarakan boleh dipercayai dan
segala urusniaga dijalankan dengan jujur,
berintegriti, teratur serta mematuhi undang-
undang dan peraturan kewangan

5
DEFINISI ETIKA
SCIENCE OF MORAL OR
MORAL PRINCIPLES
(Oxford Dictionary)

ETIKA
NILAI-NILAI AKHLAK YANG
MENJADI PEGANGAN SESEORANG
INDIVIDU ATAU SESUATU
KUMPULAN (Kamus Dewan) 6
A10
 ETIKA
• Etika ialah himpunan nilai & moral
yang menjadi piawai bagi tingah laku
individu, organisasi dan profesyen

7
 WHAT ARE ETHICS
• Not only what is legal
But what is right
• Everyone doing the right thing – the
government, your boss, your fellow
workers, the public, yourself and your
family.

8
INTEGRITY
Quality of being honest and upright
in character
(Kamus Oxford)

adherence to moral principles,

honesty, wholeness, soundness
(Collin English Dictionary, 1994
-
 ATTRIBUTES OF INTEGRITY

• Discerning what is right and wrong

• Acting on what you have discerned, even at
personal cost
• Saying openly that you are acting on your
understanding of right from wrong

10
 INTEGRITY
• Being honest
• Put interest of the public first
• Disclose conflict of interest
• Protect confidential information
• Doing an honest days work

11
 REAL INTEGRITY

• THAT YOU BOTH “ TALK THE WALK

AND WALK THE TALK”

12
 INTEGRITI PENJAWAT AWAM

 Melaksanakan amanah menurut

kepentingan awam
 Mengutamakan kepentingan awam
 Telus & Tulus

13
TAKRIF KEUTUHAN

KEJUJURAN
Kamus Dewan

A1
 KEUTUHAN – ISU DAN
CABARAN
• Penambahbaikan Perkhidmatan Awam
• Apa-kah kedudukan Perkhidmatan Awam
Malaysia?
-pembangunan sikap
-pembentukan nilai dan etika

15
 MENERIMA DAN
MEMBERI SUAPAN

MENGEMUKAKAN
DOKUMEN PALSU

MENYALAHGUNAKAN
KUASA ATAU
KEDUDUKAN
16
“…involves behavior on the part
of officials in the public sector,
whether politicians or civil
servants, in which they
improperly and unlawfully
enrich themselves, or those
close to them, by the misuse of
power entrusted to them.”

Transparency Internatinal
McKee M.H, “The TI Source Book” 17
PENYELEWENGAN
PERBUATAN YANG TIDAK
MENGIKUT PERUNDANGAN,
PERATURAN, ARAHAN etc.

SALAHGUNA KUASA
MENGGUNAKAN JAWATAN ATAU
KEDUDUKAN AWAM UNTUK
KEPENTINGAN DIRI
18
PENYELEWENGAN & SALAH GUNA
KUASA
– Contoh:
• MENGGUNAKAN KENDERAAN/
PERALATAN JABATAN UNTUK
SENDIRI/KELUARGA.
• BUAT LAWATAN/AKTIVITI RASMI DI
TEMPAT TERTENTU DENGAN TUJUAN
TERSIRAT - UNTUK PERIBADI.
• MENGGUNAKAN STAF UNTUK URUSAN
PERIBADI DI WAKTU PEJABAT.
• LAWATAN SOSIAL/KERAIAN UNTUK
ISTERI. 19
 FAKTOR MENJEJASKAN INTEGRITI
Kelemahan Individu:
‘kurang pendidikan dan penghayatan nilai-nilai murni
‘ etika kerja lemah
‘ tamak
‘ ego
‘ tidak nampak kelemahan sendiri
 Tekanan ekonomi
BUDAYA
 Budaya masyarakat KEPIMPINAN
yang kurang
menitiberatkan  Masalah kepimpinan
integriti: kurang berteladan,
lemah iltizam
 takut membuat
laporan dan
KEMEROSOTAN  Arahan pemimpin
yang melanggar
takut pada INTEGRITI prosedur dan
tindakan balas peraturan
 Sikap tidak ’Cakap tak serupa
ambil peduli bikin’

STRUKTUR & INSTITUSI

*Kurang ketelusan
*Kelemahan sistem, prosedur dan garis panduan
*Kurang penguatkuasaan, penguatkuasaan berpilih
*Kurang pemantauan dan penilaian
*Keupayaan sumber manusia dan material yg terhad
*Kerangka undang-undang lapuk dan percanggahan dalam undang-undang
20
 ADUAN AWAM YANG DITERIMA OLEH BPA
Kategori    2000   2001 2002

 Kelewatan/Tiada Tindakan 51.2  53.4 50.2

 Tindakan Tidak Adil  18.0 19.9 17.6

 Kurang Kemudahan Awam  3.0 2.2 4.5

 Kepincangan Dasar 0.8  0.1  0.8

 Salahguna Kuasa  1.4 2.1  1.6

 Salahlaku  3.1  3.4 5.0

 Tidak Mengikut Procedur  2.7 1.4  2.7

 Perkara Melibatkan Dasar 9.0

 6.1 8.5
 Kegagalan Penguatkuasaan 5.2 8.5 9.0

 Perkhidmatan T.M - 4.9 5 .7

21
 KEUTAMAAN ASPEK DALAM GERAKAN
PEMANTAPAN KEUTUHAN
- PENGURUSAN KEWANGAN DAN AKAUN
- PENGURUSAN & KAWALAN BELANJAWAN
- PENGURUSAN PUNGUTAN DAN TUNGGAKAN HASIL
- PELAKSANAAN PROJEK-PROJEK PEMBANGUNAN
- PENGURUSAN KONTRAK DAN PEROLEHAN
- PENGURUSAN TANAH
- PENYELENGGARAAN ASET DAN STOR
- PENGURUSAN PINJAMAN KERAJAAN
- MEMPERTINGKATKAN USAHA-USAHA PEM-
BANTERASAN, PENYELEWENGAN DAN RASUAH
- PENGUKUHAN NILAI-NILAI 22
 BIDANG BERMASALAH & BERISIKO
Kontrak dan Tender:
* Percanggahan kepentingan
* Pilih kasih terhadap kontrak dan berpakat
* Dengan sengaja tidak melaporkan apa-apa
kecacatan dan kekurangan
* Kebocoran maklumat jabatan
* Memutarbelitkan fakta tentang spesifikasi
kerja, barangan atau perkhidmatan
* Membuat “variation order” tanpa kawalan
* Penipuan dalam “progress payment”
* Menerima komisyen/habuan
* Salahguna kuasa untuk kepentingan 23
sendiri dan/atau keluarga
 BIDANG BERMASALAH & BERISIKO
Pembelian/Pembekalan:
* Belian secara berlebihan
* Barang-barang yang bermutu rendah dan tidak
mengikut spesifikasi atau perjanjian kontrak
* Harga yang sengaja dinaikkan
* Jadual bayaran mengikut keselesaan dan
berlarutan
* Menyebelahi/mengikut kehendak pembekal
* Bayaran bertindih ke atas barangan yang sama
* Pesanan dipecah-pecahkan (“split orders”)
* Menyalahgunakan peruntukan
* Kekerapan membuat pembelian secara tergesa-
gesa tanpa perancangan
* Dengan sengaja mewujudkan keperluan sesuatu
perkhidmatan/kerja/pembelian
* Pembayaran telah dibuat tetapi barang belum
dibekalkan 24
 BIDANG BERMASALAH & BERISIKO
Penguatkuasaan dan Penyeliaan:
* Penggunaan budibicara tanpa kawalan/penyeliaan
* Kerja lebih masa yang palsu atau kerja lebih masa
sengaja dibuat-buat
* Ponteng kerja
* Tidak mematuhi peraturan jabatan
* Mengambil kesempatan untuk berurusan dengan
orang-orang yang terlibat demi kepentingan diri
* Tiada penyeliaan atau pengawasan ketika
pegawai bawahan bertugas
* Salahguna kuasa dan mengugut orang-orang
yang berkepentingan

25
BIDANG BERMASALAH & BERISIKO
Kawalan Barangan Pejabat:

* Bilangan barang yang dihantar kurang

* Penerimaan barang-barang yang
bermutu rendah
* Kecurian secara kecil-kecilan atau
barangan hilang dari stor tetapi
tidak dilaporkan
* Menggunakan kemudahan harta/
peralatan pejabat untuk diri sendiri
* Pengedaran dan pengagihan barang-
barang tidak direkodkan atau tidak
26
direkodkan dengan sempurna
 BIDANG BERMASALAH & BERISIKO

Jualan dan Pasaran:

* Menawarkan rebat dan komisyen dan

tidak mengikut peruntukan undang-
undang atau peraturan
* Menyalahgunakan dasar potongan harga
* Menyalahgunakan skim galakan
* Memperuntukkan barang yang mempunyai
permintaan yang tinggi secara tidak adil

27
 Kajian oleh
Ernst & Young International
Fraud Survey 1996
membuktikan perkara ini :
* 78% FRAUD & RASUAH
DILAKUKAN OLEH KAKITANGAN
* 22% DILAKUKAN OLEH ORANG LUAR
YANG BERPAKAT DENGAN KAKITANGAN
* 76% MEMPERCAYAI FRAUD YANG
PERNAH MEREKA ALAMI BOLEH DICEGAH
* 88% KAKITANGAN TERDEDAH KEPADA
FRAUD & PENYELEWENGAN
* 80% MEMPERCAYAI FRAUD BOLEH
BERULANG LAGI 55
28
 SIMPTOM RASUAH
* Sukakan gaya hidup mewah
* Gagal menjelaskan punca perolehan harta
* Hubungan akrab dengan pelanggan
* Suka berahsia mengenai tindakan
* Kerap berurusan di luar tanpa sebab
munasabah
* Penglibatan yang luar biasa dengan unit
lain
* Pembekal/kontraktor enggan berurusan
dengan pegawai lain
* Suka bekerja berseorangan
* KELEMAHAN KAWALAN
DALAMAN DIRI

* KELEMAHAN KAWALAN
DALAMAN JABATAN

* KEWUJUDAN PELUANG
 KELEMAHAN KAWALAN
DALAMAN DIRI
- SIKAP INGIN HIDUP MEWAH,
TAMAK
- SUKA BERJUDI DAN BERHUTANG
- BERLUMBA MENCARI KEKAYAAN
- KURANG KEIMANAN DAN NILAI
MURNI
- KURANG FAHAM SISTEM
DAN PROSEDUR JABATAN
 KELEMAHAN KAWALAN
DALAMAN JABATAN

- KELEMAHAN KEPIMPINAN
- PROSES KELULUSAN LAMBAT
- PROSEDUR KERJA TIDAK TELUS
- TIADA ARAHAN YANG JELAS
- PENGGUNAAN BUDIBICARA TANPA
HAD DAN KAWALAN
- KETIADAAN SALURAN PEMANTAUAN
PENGADUAN SECARA TERATUR
PELUANG
- KEPESATAN EKONOMI
- KELEMAHAN SISTEM
DAN PROSEDUR
- AMALAN TRADISI
- KELEMAHAN PENYELIAAN
DAN KEPIMPINAN
AKIBAT,
KESAN
RASUAH …..

RASUAH,
“a victimless crime”

35
 1 RASUAH
MENYEBABKAN
TAMBAHAN KOS
10% hingga 20%
Dieter Frisch
Bekas Ketua Pengarah (Pembangunan)
Suruhanjaya Eropah
36
2 KETIDAKADILAN SOSIAL
(social injustice)

Mereka yang miskin & tidak

berpengaruh akan tertindas
kerana tidak mampu
memberi rasuah,
menyebabkan hak-hak mereka
sebagai warganegara dinafikan
37
 KEHILANGAN NYAWA
3
DAN MENGANCAM
KESELAMATAN NEGARA
Contoh:
• Penyeludupan senjatapi
• Bangunan runtuh
• Pembelian kelengkapan
ketenteraan yang defective/
gagal berfungsi
38
4 RASUAH MELINDUNGI
PENJENAYAH

• Penguatkuasaan berat
sebelah
• Melepaskan
penjenayah

39
5 RASUAH PUNAH
BUDAYA KERJA
Produktiviti merosot
Kesetiaan luntur
Dayasaing terhakis
Keberkesanan kurang
40
6

RASUAH
MENJEJASKAN
IMEJ NEGARA

41
 PERSEPSI NEGARA LUAR
• CONTOH
• CPI – CORRUPTION PERCEPTION
INDEX
• BPI – BRIBE PAYERS INDEX
• PERC – POLITICAL, ECONOMIC RISK
CONSULTANCY
• CAPAM SURVEYS
42
 INDEKS RASUAH
ANTARABANGSA
[ Transparency International Indexs ]
1999 - TANGGA 32/99 (5.10)
2000 - TANGGA 36/90 (4.80)
2001 - TANGGA 36/91 (5.00)
2002 - TANGGA 33/102 4.9)

2003 - TANGGA 37/133 (5.2) 43

 TOP RANKING
1. Finland (9.7)
2. Iceland (9.6)
3. Denmark & New Zealand (9.5)
5. Singapore (9.4)
6. Sweden (9.3)

44
 Bottom Ranking
133. Bangladesh (1.3)
132. Nigeria (1.4)
131. Haiti (1.5)
129. Myanmar & Paraguay (1.6)
122. Indonesia(1.9)
92. Philippines (2.5)
70. Thailand (3.3)
45
 USAHA PENGUKUHAN INTEGRITI
OLEH KERAJAAN

1. STRUCTURAL REFORMS (eg.) :-

* BPR
* BPA
* JABATAN AUDIT
* PAC
* MAMPU
* SUHAKAM
46
 USAHA PENGUKUHAN INTEGRITI
OLEH KERAJAAN

2. ADMINISTRATIVE REFORMS (eg.) :-

* RUKUN NEGARA
* TERAS PERKHIDMATAN
* ETIKA PERKHIDMATAN AWAM
* KAD PERAKAM WAKTU (1981)
* BERSIH, CEKAP, AMANAH
* PENERAPAN NILAI ISLAM/MURNI
* BUDAYA KERJA CEMERLANG
47
 APAKAH
APAKAH
PENDEKATAN
PENDEKATAN
PENCEGAHAN
PENCEGAHAN RASUAH
RASUAH
YANG
YANG LEBIH
LEBIH
BERKESAN
BERKESAN
A 28
 PENDEKATAN BARU
PENCEGAHAN RASUAH
PENDEKATAN KAEDAH TUJUAN MATLAMAT

Menyeluruh Membendung Meningkat-

Rasuah, kan
Gerakan Penyalah- kecekapan,
Dalaman Bersepadu gunaan Kuasa ketelusan,
Organisasi dan Penyele- integriti dan
wengan akauntabiliti
Terancang Dengan dalam
lebih pentadbiran
Berkesan Kerajaan
Berterusan

49
TERHAD
ARAHAN YAB PERDANA MENTERI
NO. 1 TAHUN 1998

KERAJAAN MALAYSIA

ARAHAN YAB PERDANA MENTERI

NO. 1 TAHUN 1998

GERAKAN PEMANTAPAN KEUTUHAN SISTEM

PENGURUSAN PENTADBIRAN KERAJAAN MALAYSIA:
PENUBUHAN JAWATANKUASA KEUTUHAN
PENGURUSAN PENTADBIRAN KERAJAAN
DI PERINGKAT PERSEKUTUAN,
NEGERI DAN DAERAH

JABATAN PERDANA MENTERI

MALAYSIA

8 JANUARI 1998

TERHAD
50
 TUJUAN ARAHAN

Untuk memantapkan lagi

keutuhan sistem pengurusan
pentadbiran Kerajaan melalui
penubuhan JKP

51
 Jemaah Menteri

JKKMKPK

JKP Jawatankuasa JKP Peringkat

Kementerian Bersama Kerajaan Negeri
(MAMPU & BPR)

JKP Jabatan Jawatankuasa

Persekutuan Kerja

JKP Jabatan Agensi JKP Jabatan

Persekutuan Negeri dan JKP
52
di Negeri Daerah
“Untuk mewujudkan pentadbiran Kerajaan
dan Perkhidmatan Awam yang cekap,
berdisiplin serta mempunyai integriti yang
paling tinggi dengan mempertingkatkan
amalan nilai-nilai murni di samping
berusaha mengatasi masalah-masalah dan
kelemahan terutamanya dalam pengurusan
kewangan Kerajaan, pentadbiran awam,
pengendalian kes-kes tatatertib, rasuah,
penyalahgunaan kuasa dan penyelewengan
yang ditegah oleh peraturan, perundangan
serta agama” 53
A 29
 TERMA
TERMA RUJUKAN
RUJUKAN JKP
JKP
SISTEM DAN
PERUNDANGAN PROSEDUR KERJA

NILAI-NILAI
KOD ETIKA
MURNI DAN ETIKA

TINDAKAN
PENGIKTIRAFAN
PENGESANAN DAN
PUNITIF

KAWALAN DALAMAN TINDAKAN

PEMULIHAN54 A 32
 1 DASAR/PERUNDANGAN/
PERATURAN
• kabur, kurang kemas, menjejaskan
kecekapan & membuka ruang rasuah
• tidak praktikal, sukar dilaksanakan
• penompokan kuasa dan kuasa budibicara
tanpa panduan
• tidak sesuai dan tidak relevan
• Polisi bertulis & diperjelaskan
• Ada sistem check & balance 55
 2 SISTEM DAN PROSEDUR
• Ada MPK yang kemaskini
• Ada kriteria dalam membuat keputusan
• Kurang penggunaan kuasa budibicara
• Ada elemen akauntabiliti
• Ada piagam pelanggan
• Hebahan kepada orang ramai
• Kurangkan karenah birokrasi
• Ada sistem check and balance eg. counter
signing, auditan berkala
56
3 Nilai-Nilai Murni dan Etika

- Penekanan nilai kepada kakitangan

- Membina tingkahlaku yang baik
melalui penerapan nilai-nilai murni
- Peka kepada petanda rasuah
- Adakan motto dan falsafah kerja
- Pengiktirafan dan kurniaan

57
 4 KOD ETIKA
I. ADA NILAI TERTENTU
(Nilai Teras & Nilai Sokongan)
II. ADA ASPEK MENCEGAH
CONFLICT OF INTEREST
III. ASPEK PENGGERAK ETIKA
(WHISTLE BLOWING)
IV. KERAHSIAAN
V. KEMAHIRAN DAN ILMU
VI. ADA PRINSIP AKAUNTABILITI 58
 5
I. MENGENALPASTI BENTUK-BENTUK
PENGIKTIRAFAN/ANUGERAH
II. MENENTUKAN MAJLIS-MAJLIS
YANG SESUAI
III. ADA KRITERIA YANG TELUS DAN
SAKSAMA
IV. HEBAHAN KEPADA SEMUA
V. MEWUJUDKAN JAWATANKUASA
59
PENILAIAN
 6 KAWALAN DALAMAN
- Adakan mekanisme kawalan eg. audit dalaman
- Adakan sistem pengaduan dalaman - saluran
untuk melapor eg. Hotline, perjumpaan
[Elemen penting - Perlindungan, Kerahsiaan, Follow-up & follow
through, Garis panduan yang jelas, etc.]
- Mekanisme untuk mengesan, penyelewengan,
rasuah, etc.
- Tindakan yang cepat dan tegas
- Perisytiharan harta
60
 TINDAKAN PENGESANAN DAN
7 PUNITIF
• Mengenalpasti bidang tugas yang
berisiko tinggi - (SPAI)
• Peka kepada petanda rasuah
• Mengenalpasti bentuk tindakan -
tatatertib atau rujuk BPR /Polis
• Membuat teguran
• Penyeliaan rapi ke atas pegawai yang
61
bermasalah eg. Berhutang
 8
- KENALPASTI PUNCA PERLAKUAN NEGATIF
(Kelemahan dalaman atau kelemahan sistem dan
prosedur)

- MENGAMBIL TINDAKAN PEMBETULAN

(eg. Pembetulan sistem, prosedur atau undang-
undang)

- WUJUDKAN PROGRAM-PROGRAM
(eg. Motivasi, mentoring, putaran kerja, kaunseling,
hantar kursus, dll.)
62
 PUNCA AKIBAT

Undang-undang Peraturan/Arahan Pentadbiran/Pengurusan

Tiada Piagam Pelanggan
Tiada peruntukan Lemah/tidak
Tiada pengawasan
Lapok praktikal PENYELE-
Tidak cekap
Samar Tidak jelas/difahami WENGAN
Lain-lain
Punca/Sebab RASUAH
Samar SALAHGUNA
Nafsu - tamak dll. Longgar Lemah KUASA
Kurang penghayatan Tiada garis panduan Tiada penyeliaan

Agama/Nilai murni Sistem dan Kepimpinan

Prosedur

KAWALAN DALAMAN BPR

OLEH JABATAN 63
 PERINGKAT
PERINGKAT PELAKSANAAN
PELAKSANAAN SPAI
SPAI
7
Penambahbaikan
Penambahbaikansecara
secaraberterusan
berterusan

1 6
Melaksana dan memantau
Kenalpasti aktiviti utama
pelaksanaan Pelan
organisasi
Pengurusan Risiko
2
5
Kenalpasti aktiviti utama
yang boleh terdedah Merangka dan Mendokumenkan
kepada risiko. Pelan Pengurusan Risiko

3 4
Membuat Penilaian Risiko Membuat Analisis Jurang
keatas setiap Aktiviti Utama Perbezaan dengan merujuk
yang perlu dikawalselia kepada Terma Rujukan JKP
B23
Sekian, terima kasih

65