Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
PRIMATURE
MINISTERAN’NY FITANTANAM-BOLA SY NY
FAMPIROBOROBOANA NY FARITANY MIZAKA TENA
TOROLALANA HO
AN’NY BEN’NY TANANA
FFIIAARRAAH GO
MIIAASSAA ""G
HAA--M OVVEERRN MAAN
NEEM MAALLAAG
NTTAA M MPPAAN
GAASS YY -- SSAAM N--
DRRAAH
D HAAN
HAARRAAH NYY FFIIRREEN
N’’N MIIK
NAA M
NEEN KAAM MIISSAAH
NAA M
MBBAAN NAA N
HAAN NYY
FFAAM
MPPAAN
NDDRRO
OSSO
OAAN
NAA""
PRIMATURE
MINISTERAN’NY FITANTANAM-BOLA SY NY
FAMPIROBOROBOANA NY FARITANY MIZAKA TENA
TOROLALANA HO
AN’NY BEN’NY TANANA
FFIIAARRAAH GO
MIIAASSAA ""G
HAA--M OVVEERRN MAAN
NEEM MAALLAAG
NTTAA M MPPAAN
GAASS YY -- SSAAM N--
DRRAAH
D HAAN
HAARRAAH NYY FFIIRREEN
N’’N MIIK
NAA M
NEEN KAAM MIISSAAH
NAA M
MBBAAN NAA N
HAAN NYY
FFAAM
MPPAAN
NDDRRO
OSSO
OAAN
NAA""
3
FIZAHAN-TAKELAKA
1 FAMPIDIRANA......................................................................................................................... 14
2 NY KAOMININA ...................................................................................................................... 14
sy ho Ben'ny tanàna……………………………………………………..…..…16
3.2.5 Ny vaomiera……………………………………………………………..………21
3.2.8 Ny tambi-karama……………………………………………………………….26
4
3.3.3 Ny sora-draharahan'ny Ben'ny tanàna………………………………………29
4 FANDAMINANA NY KAOMININA........................................................................................ 33
4.1 NY RAFITR'ASA……………………………………………………………………..33
5.6.1 Ny fanofanana…………..………………………………………………………42
5.7.1 Ny fifanekem-piasana………………………………………………………….44
5.7.2 Ny fialan-tsasatra………………………………………………………………45
5.7.4 Ny iraka…………………………………………………………………………..47
5
5.7.5 Ny fitsipi-pifehezana……………………………………………………………48
6.4.1 Famantarana…………………………………………………………………….56
6.4.2 Ny fandaharan'asa……………………………………………………………..57
6.4.5 Ny fanatanterahana…………………………………………………………….59
6.4.6 Ny fanombanana………………………………………………………………..60
6
FAMINDRAM-PANANANA…………………………………………………………..64
9.1.1 Ny teti-bolam-panombohana………………………………………………….66
9.1.4 Fandaharan-dohatenyamin'nyteti-bola……………………………………..67
12 FOTO-KEVITRA AN-KAPOBE............................................................................................. 73
7
12.2 NY ASAN'NY MPANALALANA………………………………………………………75
13.1.1 Foto-kevitra…………………………………………………………………….75
mpitàna kaonty……………………………………………………………….78
miditra…………………………………………………………………………79
13.3.1 Foto-kevitra…………………………………………………………………….86
8
13.3.3 Ny fikaontina ny fandaniana………………………………………………...88
TAOM-PIASANA……………………………………………………………………..92
bola……………………………………………………………………………..96
14.2.1 Ny fanaraha-maso…………………………………………………………….99
14.2.2 Ny sazy………………………………………………………………………….99
14.2.3 Ny fanefàna…………………………………………………………………..100
9
15 TOE-JAVATRA MANOKANA MIKASIKA NY KAOMININA AMBANIVOHITRA
115
16.1 NY SORA-PIANKOHONANA……………………………………………………….117
16.1.4 Sora-pahaterahana………………………………………………………….122
16.1.5 Sora-pananganana…………………………………………………………..125
16.1.7 Sora-panjanahana…………………………………………………………..130
16.1.8 Ny fanambadiana……………………………………………………………132
16.1.9 Ny Fifidianana……………………………………………………………….137
16.2 NY FANDRIAMPAHALEMANA……………………………………………………..138
fandriampahalemana………………………………………………………138
FAHASALAMANA (BMFF)………………………………………………………….152
10
16.4.1 Famoronana………………………………………………………………….152
16.4.2 Fandaminana…………………………………………………………………152
16.5.1 Ny tanim-bahoaka…………………………………………………………...154
16.7.1 Ny fanagiazana………………………………………………………………171
16.8.1 Ny fandevenana………………………………………………………………173
16.8.3 Ny famadihan-drazana……………………………………………………..174
11
16.9 NY FANAMARINAN-TSONIA………………………………………………………177
16.10 NY HETRAN-TANY………………………………………………………………179
16.10.1 Famaritana………………………………………………………………….179
16.11.1 Famaritana………………………………………………………………….181
16.12.1 Famaritana………………………………………………………………….183
12
16.12.4 Ny toerana anaovana ny haba……………………………………………184
16.13.1 Famaritana………………………………………………………………….184
13
1 FAMPIDIRANA
Ity boky ity dia natao ho “ fitaovam-piasana ”, arak’izany dia tsy natao ho vakiana
manomboka amin'ny voalohany ka hatramin'ny farany izy ity, fa natao kosa mba ho jeren'ny
Ben'ny tanàna na ireo tompon'andraikitra ao amin'ny Kaominina isaky ny misy loha-hevitra
voafaritra mazava mampisalasala azy amin'ny andraikiny. Noho izany, dia mitana toerana lehibe
ao anatin'ity boky ity ny momba ireo andraikitra sy rafitra na paika fanatanterahan'asa.
Ny zava-kendren'ity boky ity dia ny hanamora araka izay azo atao ireo raharaha
andavan'andron'ny tompon'andraikitry ny Kaominina sy hanatsara ny vokatra azo amin'ny asa
monisipaly/kaominaly sady mikendry ny ahafahan'ireo tompon'andraikitra ireo manokana
fotoana bebe kokoa amin'ny asa fihariana ho fampandrosoana.
2 NY KAOMININA
14
tamin'ny 26 avrily 1995 izay manamafy orina ny asa ara-pitondrana sahanin'ny Kaominina,
nefa tsy manohintohina ny toeran'ny Fanjakana foibe mba ahafahany misahana tsara ny
andraikiny.
- ny fandavorariana any amin'ny ambaratonga misy azy izay asa atao sy fepetra
raisina ka mifanentana amin’izany mba hiarovana amin'ireo loza voajanahary ;
15
- ny fitantanana ny mpandraharaha iadidiany, noraisin'ny Vondrom-paritra
anapariaham-pahefana mivantana hiasa ao aminy, nafindra asa na nomen'n'ny
Fanjakana hampiasainy.
Ireo kandidà amin'ny fifidianana ho Mpanolontsaina na Ben'ny tanàna dia tsy maintsy
mahafeno ireto fepetra ireto :
16
Ø monina na mpandoa hetra ao amin'ny kaominina ;
Ø feno iraika amby roapolo taona katroka amin'ny andro anaovana ny fifidianana ;
Ø mpanelanelana mpampihavana
Ø mambran'ny Govememanta
17
Ø mpitana ny kaontin'ny Kaominina
18
- Mpanolontsaina monisipaly 25 any amin'ny Kaominina ambonivohitra izay
mihoatry 120.000 ny isan'ny mponina ao aminy.
19
na ny Solontenampanjakana, araka ny fandaharam-potoana voafaritra tsara. Kanefa na manao
ahoana na manao ahona dia tsy mahazo atao mihoatra ny telo andro ny faharetan'ny fivoriana
tsy ara-potoana (and. faha-8 amin'ny lalàna lf-94.008), Mandray anjara amin'ireo asa sy adi-
hevitra ataon'ny Filankevitra ny Ben'ny tanàna, nefa dia ho fakana hevitra fotsiny izy
amin'izany. Horaiketina ao anatin'ireo fitanana an-tsoratra momba ny fivoriana ny firotsahany
mandray fitenenana. (and. faha-11 amin'ny lalàna lf-94.008). Ny solontenam-panjakana dia
afaka, raha mangataka izany, ho henoin'ny Filankevitra sy mandray anjara amin'ny adi-hevitra.
Horaiketina ao anatin'ireo fitanana an-tsoratra momba ny fivoriana ny firotsahany mandray
fitenenana (and. faha-9 amin'ny lalàna lf-94.008).
Tsy maintsy soratana ao amin'ny rejisitra izay voaisa ravina sy vitan'ny Solontenam-
panjakana rango-pohy ireo fanapahan-kevitra arakaraka ny taona nanaovana azy. Ny
fanapahan-kevitra dia soniavin'ireo Mapnolontsaina rehetra manatrika ny fivoriana.
20
fandaharam-potoana mitovy ihany rehefa tsy nahavory ny ankamaroan'ny mambra amperinasa
ny fivoriana voalohany. Ny Fiantsoana dia ahitàna :
- ny faharetan'ny fivoriana ;
- birao mpanatanteraka ;
- na ny ampahatelon'ny Mpanolontsaina ;
3.2.5 Ny vaomiera
21
amin'ny asany, hakan-kevitra ny olona mahasolo-tena ny vahoaka na ireo teknisiana manam-
pahalalana manokana amin'ny raharaha dinihina .
- ny vaomieran'ny vola ;
- ny findramam-bola ;
22
- ny fahafoizana na fanofana sampan-draharaham-panjakana na fotodrafitrasa ;
- ny fanaovana Dina ;
- ny fandaharam-potoana ;
23
Ny fitanana an-tsoratra voasonian'ny Mpitarika ny fivoriana sy ny Mpampaka-teny dia tsy
maintsy ampiarahana amin'ny fanamarinam-pahatongavana isan'andro voasonian'ny
Mpanolontsaina tena tonga marina.
b) Ny dinan'asa
Ny dinan'asa dia arafitra sy laniana mitovy tsy misy valaka amin'ny fanapahan-kevitra.
Afa-tsy raha misy fepetra manokana na mifanohitra voalaza amin'ny fifanarahana iraisam-
pirenena nataon'ny Repoblikan'i Madagasikara, ny dinan'asa dia tanterahan'ny mponin'ny
kaominina izay mampihatra azy (and. 42 amin’ny lalàna lf-94-008).
d) Ny fanapahan-kevitra
24
REPOBLIKAN’I MADAGASIKARA
Tanindrazana – Fahafahana – Fandrosoana
Faritany Mizakatena MAHAJANGA
Faritr'i SOFIA
Kaominina Ambanivohitr’i BEALANANA
Fanapahan-kevitra laharana faha-56/1999
25
3.2.8 Ny tambi-karama
26
Ny tambim-bola amin'ny mety ho fandehandehanana dia fehezin'ny fepetra fampihatra
amin'ny mpiasam-panjakana araka ny fisokajiana toy izao (Didim-panjakana lf-60-334
tamin’ny 7 septambra 1960) :
27
3.3.2 Ny andraikitry ny Ben'ny tanàna
Ny Ben'ny tanàna dia manana andraikitra azy manokana tanisain'ny lalàna lf-94-008 sy
ny didim-panjakana lf-96-898 sy andraikitra omen'ny Filankevitra azy amin'ny alalan'ny
fanomezam-pahefana. Ny Ben'ny tanàna no :
§ manamarina sonia
28
Ankoatr'izany, azon'ny Filankevitra Monisipaly na Kaominaly atao amin'ny alalan'ny
fanapahan-kevitra, ny manome fahefana ny Ben'ny tanàna mandritra ny fe-potoam-piasany,
amin'ireto :
29
REPOBLIKAN’I MADAGASIKARA
Tanindrazana -Fahafakana –Fandrosoana
Dia mandidy :
Andininy voalohany – Ny fandehanana sy fijanonan'ny fiara dia raràna isaky ny zoma manomboka
amin’ny 6 ora Maraina ka hatramin’ny 2 ora tolakandro eo amin’ny tsena voafatitra toy izao ..................
Andininy 2 – Ny fandikana izao didim-pitondrana izao dia iharan’ny sazy voalaza ao amin'ny andininy
faha-473 ao amin’ny fehezan-dalàna famaizana.
Andininy 3 - Ny mpandray haban-tsena, ny kaomiseran’ny polisy ary ireo mpiasa mpitandro filaminana
dia miandraikitra ny fampiharana ity didim-pitondrana ity izay ho soratana, haseho ampahibe-maso ary halefa
na aiza na aiza ilàna azy.
Natao tao ........................... ny ..........................
Ny Ben'ny tanàna
30
3.3.4 Ny tambim-bola samihafa
31
Mandritra ny fe-potoana fiasany dia mahazo ny tombo-tsoa fanome ny mpiasam-
panjakana amin'ny régime hidirana any amin'ny trano fitsaboam-panjakana ny Ben'ny tanàna sy
ireo Lefitra. Ny lany amin'ny fitsaboana araka ny sarany fampihatra dia zakain'ny mahazo
tombo-tsoa sy ny teti-bolan'ny kaominina hatamin'izay mifanadrify amin'ny sora-bola, ka : 80%
no zakain'ny Kaominina ary 20% zakain'ny voakasik'izany. Ny tambim-bola dia tsy isan’ny
fandaniana tsy maintsy ataon’ny kaominina, afa-tsy ny karama ara-mari-karama, omena ny
Ben’ny tanàna sy ireo Lefiny.
32
Remboursement des frais de transport
Ben'ny tanàna/ Famerenam-bola Famerenam-bola Famerenam-bola Famerenam-bola Famerenam-bola
Filohan'ny atao araka ny atao araka ny atao araka ny atao araka ny atao araka ny
Filankevitra/Lefîtra taratasy taratasy taratasy taratasy taratasy
/Mpanolontsaina fanamarinana fanamarinana fanamarinana fanamarinana fanamarinana
Tambim-bola noho ny fisoloan-tena
Ben'ny tanàna Mari-bola feran'ny Mari-bola feran'ny Mari-bola feran'ny Mari-bola feran'ny Mari-bola feran'ny
latsabato ataon'ny latsabato ataon'ny latsabato ataon'ny latsabato ataon'ny latsabato ataon'ny
Filankevitra Filankevitra Filankevitra Filankevitra Filankevitra
Tambim-bola noho ny fandraisana isan-taona
Filohan'ny Eo anelanelan'ny Eo anelanelan’ny Eo anelanelan'ny Eo anelanelan'ny Eo anelanelan'ny 28
Filankevitra 100000 sy 220000 84000 sy 184000 56000 sy 128000 40000 sy 96000 000 sy 72000 ariary
ariary ariary ariary ariary
Tambim-bola noho ny fitehirizam-bola omena ny Mpitahiry Vola
Mpitahiry vola And. 14 amin'ny And. 14 amin'ny And. 14 amin'ny And. 14 amin'ny And. 14 amin'ny
didim-panjakana lf- didim-panjakana lf- didim-panjakana lf- didim-panjakana lf- didim-panjakana lf-
90-343 tamin'ny 1 90-343 tamin’ny 1 90-343 tamin'ny 1 90-343 tamin'ny 1 90-343 tamin'ny 1
Aogositra 1990 Aogositra 1990 Aogositra 1990 Aogositra 1990 Aogositra 1990
4 FANDAMINANA NY KAOMININA
4.1 NY RAFITR'ASA
33
Matetika ny rafit'asa vaovao dia mitarika famoronana toerana maro ilaina noho ny
fitombon'ny asa sahanin'ny kaominina sy ireo raharaha ilàna fahaizana manokana izay antoky ny
hatsaran'ny asa avo lenta. Tsara raha ampiharina miandalana ny rafitr'asa arakaraky ny haben'ny
Kaominina, ny loharanom-bola azony hampiasaina ary ny fiantsorohany andraikitra vaovao.
Amin'ny voalohany dia azo omena mpiasa iray na ny tompon'andraikitra isaky ny
ambaratongam-pahefana ny toerana sasantsasany. Tokony ho latsaky ny isan'ny mpiasa ao
amin'ny Kaominina misy mponina mihoatra ny 30.000, ny isan'ny mpiasa ao amin'ny Kaominina
misy mponina latsaky ny 2.000 ary noho izany dia tokony tsy havesatra loatra ny rafitr'asa.
Raha toa ka tsy ampy hosahanin'ny mpiasa raikitra ny asa amin'ny toerana iray kanefa tsy misy
mpiasa afaka hisahana ny andraikitra amin'izany toerana izany, dia tsara ny hampiharana ny
fanaovana asa amin'ny fotoana tsy mitohy.
Any amin'ny Kaominina hafa, ny mpitàna kaonty dia ny Receveur principal. Manamora
ny famoriam-bola ny fanendrena mpitantana famoriam-bola izay misahana ny fandraisana ireo
fandoavam-bola sy mitarika ireo mpiasa miandraikitra ny fanangonam-bola.
34
Ny Fokontany dia entin'ny Komity misy mambra 5 ka hatrami'ny 10 fidin'ny
fivoriamben'ny Fokontany tarihin'ny Ben'ny tanàna. Ny isan'ny mambra dia feran'ny Ben'ny
tanàna. Ny fe-potoana iasan'ny mambra dia tapitra miaraka amin'ny an'ny Ben'ny tanàna. Ny
anaran'ireo mambran'ny Komity dia alefan'ny Ben'ny tanàna any amin'ny Soprefe izay mizaha
fototra amin'ny alalan'ny didim-pitondrana ny fanendrena ny Filoha sy ny Filoha Lefitra.
5 NY FITANTANANA NY MPIASA
35
voatendry hanao asa maharitra ka notendrena ho mpiasa raikitra ao amin’ny laharana misy
amin’ny ambaratongan’ny efi-draharahan'ny mpiasampanjakana tafiditra amin’ny
fahefan’ny Praiminisitra, Lehiben’ny Govememanta". Izany no antony tsy hiharan'ny sata
mifehy ny mpiasam-panjakana amin'ireo mpiasan'ny Kaominina, eo ambany fahefan'ny Ben'ny
tanàna izay tokony ho fehezin'ny lalàna ikambanan'ny mpiasa ivelan'ny Fanjakana. Kanefa raha
araka ny zava-misy, dia mitovy laharana amin'ny mpiasam-panjakana ny mpiasan'ny Kaominina.
Ny Kaominina tsirairay avy dia tsy maintsy mamoaka fitsipika momba ny raharaha sy ny
karaman'ireo mpiasany. Ny Mpiasam-panjakana ampiasain'ny Kaominina dia tsy maintsy
mitoetra amin'ny fisarahan'asa mba ahafahany mitahiry ny zo raiketin'ny sata maha mpiasam-
panjakana azy. Ny mpiasan'ny Kaominina, raha araka ny fitsipika ankapobe, dia mikambana
amin'ny Tahirim-pirenena Fiahiana ny Mpiasa ivelan'ny Fanjakana. Kanefa azon'ny Kaominina
atao ny mangataka ny hikambanan'ny mpiasany amin'ny Tahiry Fitsinjovana sy Fisontroan-
dronono (CPR) izay mahatratra ny 3% ny karama faoben'ilay mpiasa ary 6% ho ajaran'ny
Kaominina. Ny mpiasam-panjakana mitoetra tsy ho eo am-perin'asa dia afaka manohy ny
fikambanany amin'ny Tahirim-pisotroan-dronono Sivily sy Miaramila (C.R.C.M.).
36
- ny fangatahan'asa
- ny sazy
37
3) ny fisin'ny toerana ;
Raha tsy misy ny fisin’ny toerana dia manoratra izany miaraka amin’ny
tompon'andraikitra amin’ny ambaratongam-pahefana misy ilay toerana ny sekretera ara-
pitondrana ary manolotra izany amin’ny Ben'ny Tanàna. Ny sekretera ara-pitondrana no
mamory ny mpitsara amin'ny fandraisana mpiasa, izay ahitàna ny tompon'andraikitra amin'ny
ambaratongam-pahefana misy ilay toerana hitadiavana mpiasa sy ny sekretera ara-pitondrana
ary tarihin'ny Ben'ny tanàna na ny Lefiny nomem-pahefana na ny mpandrindra jeneraly.
38
kandidà, dika mitovy an'ireo diplaoma, taratasy fanamarinana amin'ny asa) sy ny daty ary ny
toerana nametrahana ny filatsahan ko raisina.
Raha vao voaray ny filatsahan-ko raisina avy any ivelany, dia manomana tabilao
fampitahana ny fari-pahaizan'ny kandidà tsirairay sy ny fari-pahaizana takian'ny fisin'ny toerana
ny sekretera ara-pitondrana ary mikarakara fivoriana voalohan'ny mpitsara mba hahafahana
mifidy ny filatsahan-ko raisina 3 tsara indrindra. Mikarakara ny fitsapa-pahaizana handraisana
ny mpiasa ny sekretera ara-pitondra, izay tokony hisy :
39
AMBARATONGA ARA-MARI-KARAMA
(Atovana amin’ny lalàna lf- 79-014, GPRM tamin’ny 22/12/79)
(Fanampin'ny Fanapahana lf-97-009 mametra ny mari-karama fanome ny mpiasam-panjakana eo amin’ny
Kilasy Eksepsionely, tamin'ny 16/01/97)
SOKAJY
FIROSOANA I II III IV V VI VII VIII IX X
“ Exceptionnelle" 675 1020 1550 1600 1750 1850 2225 2325 2520 2620
dingana faha-2
"Exceptionnelle" 515 675 1020 1550 1600 1750 1850 2225 2325 2520
dingana voalohany
Prinsipaly dingana 485 640 950 1410 1460 1610 1710 2045 2155 2450
faha-3
Prinsipaly dingana 455 605 885 1285 1335 1480 1585 1880 2000 2220
faha-2
Prinsipaly dingana 425 570 825 1110 1220 1360 1465 1725 1860 2120
voalohany
Kilasy voalohany 400 540 765 1065 1115 1250 1355 1585 1725 1920
dingana faha-3
Kilasy voalohany 375 515 715 970 1020 1145 1255 1455 1600
dingana faha-2
Kilasy voalohany 355 480 665 880 930 1055 1160 1335 1485
dingana voalohany
Kilasy faharoa 335 455 620 800 850 970 1075 1225 1380
dingana faha-3
Kilasy faharoa 310 435 580 730 780 900 995 1125 1280
dingana faha-2
Kilasy faharoa 295 415 540 665 710 815 920 1035 1185
dingana Voalohany
Miana-draharaha 275 380 500 605 650 750 850 950 1100
Ny mpiasan'ny Kaominina tsirairay avy dia tsy maintsy tsarain'ny lehibeny isan-taona
amin'ny alalan'ny fisy fanombanana. Ny vokatr'izany fanombanana izany no miantoka ny
fiakaran-daharan'ilay mpiasa (fiakarana amin'ny dingana) na fisondrotan-daharan'ilay mpiasa
40
(fisondrotana sokajy). Ny fisondrotana amin'ny sokajy ambony dia miankina amin'ny fanovana
toerana. Ny fitsarana dia tsy maintsy atao amina rafitra hary fomba. Ny fomba fitsarana atolotra
dia tsinjaraina amina tondro-fepetra 28 ary omena naoty 1 ka hatramin'ny 5. Ny fiakarana
dingana dia miankina amin'ny naoty azo. Tsy azo omena ny fiakaran-daharana raha latsaky ny
84 ny lanjan’isa. Ny fiakaran-daharana dia tsy maintsy miantoka fivoaran'asa miandalana
amin'ny fiveloman'ilay mpiasa ary misoroka ny hahatratrarany aingana loatra ny dingana farany
ambony.
1- Fahaiza-manao arak'asa
NAOTY
Fahalalana sy fahazoana ny fisin'ny toerany
Fahazoana ny tanj on'ny asa ataony
Fahalalana ny sehatry ny andraikiny ary fahafehezana izany ara-teknika
Fahamarinam-pototry ny zava-bita
Fahakingàna amin'ny asa, fahombiazana
Fanajana fe-Potoana sy ny Ferandro Omena
Fanajana ireo toro-marik'asa
Fandaminana ny ny asa
Fikirizana Hivoatra Hatrany
Famintinana
NAOTY
Fafahana manoina ny fangataham-panampiana ataon'ny mpiasa hafa
Fahafahana maka ny fitokisan'ny mpiara-miasa
Fahambonian'ny fahaiza-miteny
Fahambonian'ny fahaiza-manoratra
Hakingana eo amin'ny fitaterana ny olana atrehina
Famintinana
41
3 - Fahamendrehana manokana aseho amin’ny asa
NAOTY
Fahafaha-mahafantatra sy mifehy
Fitsarana sy fahamarinam-piheverana
Fahaiza-mifanaraka amin'ny zava-misy sy fahalalahan-tsaina
Fandraisana andraikitra, faharisihina
Fahavitan-tena (fahafahana miasa tsy misy fanampiana ivelany)
Filofosana, fahazotoana
Fahaiza-miara-miasa, fahaiza-mifandray
Fahaizana manaraka ny toro-marika
Fahatsiarovan-tena arak'asa
Fahatokiana amin'ny fanatanterahana, fahamatorana
Fahamarinan-toetra, fahatsorana
Fahafaha-mivoatra
Tsy fahatongavana miasa
Fifehezan-tena
Famintinana
5.6.1 Ny fanofanana
42
Natao hameno ny fanofanana voalohany azon'ny mpiasa tsirairay ny fanofanana,
hahafahany manatanteraka am-pahombiazana ny andraikitra voarakitra amin'ny fisin'ny toerany
ary mba hahafahany mivoatra ao amin'ny fitondran-draharaha kaominaly hahatongavany
amin'ny raharaha miaka-danja sy tsara karama kokoa. Ny fanofanana dia antoka voalohany
ahazoana fisondrotana anatiny amina toerana voafaritra tsara ary azo hidirana araka ny
diplaoma sy ny traikefa arak'asa.
43
amin'ny fifandraisana anatiny dia ny hanamafy orina ny firaisankinan'ny mpiasa, ny hampandeha
ny vaovao eo anivon'ny mpiasa ary ny hanakambanana ny fitambaran'ny mpiasa amin'ny
tetik'asan'ny Kaominina.
Tsara raha atao isaky ny andro voalohany amin'ny herinandro ny fivorian'ny mpiasa ao
amin'ny Kaominina mba :
5.7.1 Ny fifanekem-piasana.
- faharetan'ny fifaneken'asa
44
- ny daty sy ny sonian'ny Ben'ny tanàna sy ilay mpiasa.
5.7.2 Ny fialan-tsasatra
Ny fialan-tsasatra dia tsy maintsy halahatra amina fandaminana isan-taona mba ahazoana
miantoka ny fitohizan'ny asam-bahoaka. Ny vinavinam-pandaminana ny fialan-tsasatra dia atao
araka ny fomba toy izao :
45
Ny fandehanana miala sasatra araka izay voarakitra ao amin'ny vinavinam-pandaminana
dia angatahina 5 andro fiasana mialoha ny fandehanana voatondro. Apetraka ao amin'ny
sekretera arapitondrana ny fangatahana mba ahafahany manamarina fa efa misy ny mpisolo ilay
mpiasa, sy ahafahany manao ny fahazoan-dàlana haka fialan-tsasatra izay soniavin'ny Ben'ny
tanàna. Ilay fangatahana sy ny dika faharoan'ilay fahazoan-dàlana nosoniavin'ny Ben'ny tanàna
dia tehirizina ao amin'ny antotantaratasin'ilay mpiasa mba ahazoana manala ny andro fialan-
tsasatra efa nampiasaina.
Ny tsy fiasana dia esorina amin'ny zo hiala sasatra tsotra. Kanefa noho ny antony
manokana, dia azon'ny Ben'ny tanàna atao ny manampy andro amboniny amin'ireto toe-javatra
ireto :
Ny tsy fiasana noho ny faharariana dia tsy maintsy voamarin'ny taratasy fanamarinana avy
amin'ny mpitsabo izay manondro ny isan'ny andro hijanonana noho ny faharariana. Ny taratasy
fanamarinana dia apetraka ao anatin’ny 3 andro manomboka amin'ny andro voalohany tsy
hiasana. Ny Ben'ny tanàna no mametra ny ora ara-dalàna hiasan'ny mpiasa kaominaly. Ny tsy
46
fiasana tsy misy fanamarinana mandritra ny ora fiasana ara-dalàna dia heverina ho toy ny tsy
fiasana tsy nahazoan-dàlana.
5.7.4 Ny iraka
Ny baiko mampamita iraka dia soniavin'ny Ben'ny tanàna ary ny tambim-bola isan'andro
omena amin'izany dia hampidirina ao amin'ny kaonty mialoha ny fiaingàna. Ny baiko
mampamita iraka dia tsy maintsy ahitàna
- ny anton'ny iraka
- ny toerana aleha
Ny baiko mampamita iraka dia fenoin'ny (na ireo) olona voalaza ao amin'ny antony rehefa
tonga any an-toerana ilay mpamita iraka. Ny habetsahan'ny tambim-bola dia feran'ny
fanapahan-kevitry ny Filankevitra kaominaly kanefa tsy mahazo mihoatra ny 20% ny tambim-
bola fanome ny mpiasam-panjakana.
47
5.7.5 Ny fitsipi-pifehezana
- ny Ben'ny tanàna
- ny tompon'andraikitry ny mpiasa
- ny tsy fankatoavana,
- ny fampitandremana am-bava
- ny fangataham-panazavana
- ny fanatsiniana
48
- ny fandroahana.
Fahadisoana Sazy
Fahatarana, fandaozana toerana 15 ka hatramin'ny Fampitandremana am-bava
60 minitra
Famerenan-keloka voalohany Fangataham-panazavana an-tsoratra sy fanesorana tapak'andro
amin'ny fialan-tsasatra tsotra
Famerenan-keloka faharoa Fanatsiniana sy fanesorana tapak'andro amin'ny fialan-tsasatra
tsotra
Famerenan-keloka fahatelo Fandroahana
Fahatarana, fandaozana toeraria 60 minîtra ka Fangataham-panazavana an-tsoratra sy fanesorana andro iray
hatramin’ny indray andro amin'ny fialan-tsasatra tsotra
Famerenan-keloka voalohany Fanatsiniana sy fanesorana iny andro iny amin'ny fialan-tsasatra
tsotra
Famerenan-keloka faharoa Fampitsaharana tsy miasa 3 ka hatramin'ny 10 andro
Famerenan-keloka fahatelo Fandroahana
Tsy fahatongavana tsy nahazoan-dàlana mihoatra Fanatsiniana na fampitsaharana tsy miasa (arakaraky ny
ny iray andro faharetan'ny tsy niasana) sy fanesorana ny andro tsy niasana
amin'ny fialan-tsasatra tsotra
Famerenan-keloka voalohany Fampitsaharana tsy miasa 3 ka hatramin'ny 10 andro
Famerenan-keloka faharoa Fandroahana
Tsy fankatoavana Fangataham-panazavana an-tsoratra
Famerenan-keloka voalohany Fanatsiniana
Famerenan-keloka faharoa Fampitsaharana tsy miasa 3 ka hatramin'ny 10 andro
Famerenan-keloka fahatelo Fandroahana
Fisotroana zava-pisotro misy alikaola, na rongony, Fanatsiniana na fampitsaharana tsy miasa arakaraky ny
na herisetra notanterahana mandritra ny ora havesatry ny fahadisoana
fiasana
Famerenan-keloka voalohany Fampitsaharana tsy miasa na fandroahana
Famerenan-keloka faharoa Fandroahana
Fanimbam-pitaovana niniana natao, halatra Fanatsiniana na fampitsaharana tsy miasa araka ny havesatry ny
fahadisoana ary fametrahana fitoriana any amin'ny Fitsarana
Famerenan-keloka voalohany Fampitsaharana tsy miasa na fandroahana
Famerenan-keloka faharoa Fandroahana
49
Ny sazy tapahan'ny Filankevitra ara-pifehezana dia soratana ao amin’ny antotan-
taratasin’ilay mpiasa diso. Ny fitsarana ny ady dia miditra ho andraikitry ny fitsarana mahefa
amin'ny faritry ny toeram-piasana.
- ny antony,
- ny laharany
50
Repoblikan'i Madagasikara
Tanindrazana -Fahafahana -Fandrosoana
Faritanin’Antananarivo
Kominina Ambanivohitr’i Lazaina
Ny taratasy ifandefasana dia atao sosony telo, ka ny matoan-tsosony dia omena ny tena
handefasana, ny sosony iray tehirizina ao amin'ny fitehirizan-taratasy ary sosony iray atao ao
amin'ny antotan-taratasy.
- laharam-panoratana
51
- daty nahatongavana
- tsiahi-panondroana ny taratasy
- antony
- mpandefa
- sampan-draharaha andefasana
- laharam-panoratana
- daty niaingany
- tsiahi-panondroana ny taratasy
- antony
- sampan-draharaha nandefa
- ny handefasana.
52
amin'ny rejisitry ny "taratasy ifandraisana tonga". Isaky ny fotoana raikitra dia hamarinin'ny
Sekretera ara-pitondrana ny taratasy tonga tsy voavaly ary mampatsiahy izany ny
sampandraharaha nampiandraiketina azy.
- ny fiankohonana
- ny fifidianana;
- ny fanompoam-pirenena
53
fitsipika momba ny fifehezana ny ara-pahasalamana, fandaharam-pampianarana... Ny
fifampidipidiran'ny tandrifim-pahefana dia mitaky fiaraha-mihevitry ny Kaominina sy ny
sampandraharaham-panjakana namindram-pitondrana mitohy sy maharitra : Fari-piadidiam-
pampianarana (CISCO) ho an'ny fanabeazana fototra, Sampandraharaha ara-pahasalaman'ny
distrika (SSD) ho an'ny Fahasalamana fototra. Ahoana tokoa moa no ahafahan'ny sekoly na
foibe ara-pahasalamana miasa raha tsy misy mpiasa? Ahoana no ahafahan'ny mpampianatra sy
ny mpitsabo mpanampy manatanteraka ny raharahany raha tsy misy trano sy fanaka hiasany?
- ny zava-kendrena iaraha-manatratra
Ny fifanarahana dia atao isaky ny sehatra hirotsahana ary maneho amin'ny antsipiriany ny
fanekem-pamatorana isaky ny sekoly fanabeazana fototra sy isaky ny foibe ara-pahasalamana.
Aseho ao amin'ny fifanarahana ny anaran'ny mpiasa atokana, ny raharahany, ny toerana
andefasana azy ary ireo andraikitra arak'asa. Ireo fikambanan'ny mpila raharaha na ny rafitra
"Fiombonan'antoka ho amin'ny Fampandrosoana ny Sekolimbahoaka Fanabeazana Fototra"
napetraky ny didim-panjakana lf-99-496 dia azo hampifandrasina amin'ny fifanarahana.
54
Ny fanekem-pifatoran'ny Kaominina dia vatsian'ny fanomezam-bola avy amin'ny
Fanjakana atokana amin'ny famatsiana ara-bola ireo Sekoly Fanabeazana Fototra sy Foibe ara-
pahasalamana Fototra miampy ireo famatsiam-bola avy amin'ny Kaominina. Ny vinavinam-
pifanarahana dia alefa any amin'ny Filankevitra monisipaly/kaominaly hanaovany fanapahan-
kevitra. Ny fanekempamatorana hamatsy ara-bola dia tsy maintsy soratana mialoha ao amin'ny
teti-bolan'ny Kaominina. Ny Ben'ny tanàna no manaramaso ny fampiharana ny fifanarahana sy
mampahalala ny lehibe ara-pitondrana ny tsy-fisiana na tsy-fahatanterahan'ireo mpiasa natokana
ao amin'ny Kaominina ny adidy aman'adraikiny. Misy tatitra atao isaky ny misy tsy-
fahatanterahan'ny andaniny sy ny ankilany ny fifanarahana. Momba ny fitantanana ny Foibe ara-
pahasalamana fototra, dia tsara ny hijerena ilay "toro-làlana maharitra mikasika ny
fametrahana sy fanarahana fandraisan'anjara ara-bola an’ireo mpila raharaha amin’ireo
Foibe ara-pahasalamana fototra sy Foiben-toerampitsaboana amin’ny Distrika 1"
navoakan’ny Minisiteran’ny Fahasalamana (aogosftra 1999).
55
tetik'asa. Ny dingam-panatanterahana ny tetik'asa dia ahitàna ireto ambaratonga ireto :
famantarana, fandaharan'asa, fanomanana ny antotan-taratasin'asa, fikarohana famatsiam-bola,
fanatanterahana, fanombanana.
6.4.1 Famantarana
- faminavinana ny sarany;
56
6.4.2 Ny fandaharan'asa
Ohatra :
Fitambarany 2001
57
Ampiarahina amin'ny tabilao maneho ny sara fampandehanan-draharaha tsy maintsy
manaraka ateraky ny karazan-draharaha ampidirina amin'ny teti-bolan'ny Kaominina any
aoriana ny fandaharan'asa. Ohatra :
58
- fitanisana amin'ny antsipiriany na antotan-taratasy fitaomana hanao tolo-bidy
ho an'ny asa ampanarahana ny paikan'ny ny fifanarahana ara-barotra
ifanaovana amin'ny Fanjakana hampisehoana ny vinavinam-bidy.
Isaky ny azo atao dia tsara ho an'ny Kaominina ny mandrafitra lahasa iombonan'antoka
hamatsiana am-boalohany sy/na ho fitantanana ny kojakoja. Ny fiombonan'antoka dia manala
amin'ny Kaominina ampahany na ny rehetra amin'ny asa fihariana sy ny andraikitra fitantanana.
Ankoatr'izany ny maha-eo ny mpiombon'antoka dia manaporofo ny fanomezana lanjany ny
tetik’asa amin’ireo mpila raharaha na mpampiasa vola eo an-toerana.
6.4.5 Ny fanatanterahana
59
Raha tontosain'ny sampandraharahan'ny Kaominina mivantana ny tetik'asa dia manomana
anondroan'andro fanatanterahana ny tetik'asa, mandamina ny asa sy ny fanolorana fanaovan-
draharaha ary miantsoroka ny fanaraha-maso sy ny famatsiam-pitaovana ny tompon'andraikitry
ny tetik'asa.
6.4.6 Ny fanombanana
60
Ny fanorenana ny antokon-draharaha fiaraha-miasa iraisan'ny samy Kaominina dia
miainga amin'ny fanoloran-tena. Ireo Kaominina mikasa ny hanangana antokon-draharaha
fiaraha-miasa iraisan'ny samy Kaominina dia mifanaiky amin'ny fampijoroana andry tsy miova -.
v ny foiben'ilay antokon-draharaha,
Ny Kaominina tsirairay dia manana solontena roa : ny Ben'ny tanàna sy solontena fidin'ny
Filankevitra monisipaly/ kaominaly amin'ireo mambra ao aminy, miampy mpisolo toerana roa,
ny iray tendren'ny Ben'ny tanàna amin'ireo mambran'ny Birao mpanatanteraka, ny iray fidin'ny
Filankevitry ny kaomina amin'ny mambra ao aminy.
61
raha tsy izany, dia ny receveur avy amin'ny Kaominina hafa, na raha tsy misy Mpitana kaontim-
panjakana mitoetra ao amin'ny faritra misy ilay antokon-draharaha fiaraha-miasa, dis ny
sekretera mpitahiry volan'ny Kaominina misy ny foibe.
8 NY LOHARANOM-BOLAN’NY KAOMININA
Ø ny hetra
Ø ny haba
Ø ny vola fandoa
Ø ny sara
Ø ny fanampiana.
• "Ny haba dia fakam-bola araka hetra na hetra amin'ny tsirairay alain'ny Fanjakana sy
ny vondrom-paritra, noho ny fanana, na fitazonana, eo am-pividianana zavatra na
fananana, eo am-pampiasana, na eo amin'ny vola miditra".
• "Ny vola fandoa dia vola aloa ho sandan'ny fampiasana raharaha iray na fananam-
panjakana tsy azo amidy na azo amidy" ;
62
• "Ny sara dia vola izay voafetra ny habetsany, tsy maintsy arotsaka amina olona na
amina antokon-draharaha na amin'ny Fanjakana".
• Hetran-tany
• Hetran-trano
- Zana-kaban'ny hetran-tany
63
• hetra momba ny fahazoan-dàlana hanao varo-mandeha
• ny ampahany fandray amin'ny vokatry ny lalao any amin'ny trano filalaovana apetraky
ny Fanjakana ary ny Sampan-draharahan'ny Hetra tsy mivantana no mamory azy
Ireo sara sy haba ireo dia akambana amin'ny fanoratan-draharaha ary ny Sampan-
draharaha momba ny Fanoratana sy ny Hajia no mamory azy. Miisa telo izy ireo :
64
Ø Ny haba alaina amin'ny fiara misy motera
Kilasiana amin'ny sara sy ny haba, ny sara mivantana sy tsy mivantana eken'ny lalàna ary
apetraka na alain'ny kaominina. Maro izy ireo ary amin'ny ankapobeny dia lazain'ny lalàna lf-
94-007 mikasika ny fahefana sy tandrifim-pahefana ary ny loharanom-bolan'ny Vondrom-
paritra izay ny iray dia feran'ny hitsivolana natao tamin'ny andron'ny Repoblika Voalohany, dia
ny haba alaina amin'ny fivahiniana, ary ny iray dia lazain'ny lalana momba ny fitantanam-bolam-
panjakana Voalohany 1999, dia ny haba alaina amin'ny fahita-lavitra.
65
Ø Ny sara mikasika ny fivezivezen'ny omby
Tsy hetra ny vola fandoa na dia ny lalàna aza no milaza ny sasantsasany amin'izy ireo.
Fanapahan-kevitry ny Kaominina malalaka no maka azy ireo, ary ahitàna indrindra ny vola
fandoa amin'ny fampiasana ny fananana (tsena, làlana, kianja, voa azo amin'ny fampanofana,
sns.) sy ny vola fandoa noho ny fanoloran-draharaha (raharaha ara-pitondrana, toe-karena, ara-
teknika, sns)
- Ny teti-bolam-panombohana
- Ny teti-bola fanampiny
- Ny fanapahana enti-manova
9.1.1 Ny teti-bolam-panombohana
66
Faritany Mizakatena mba hanomezana ny fanampiana ara-bola amin'ny fampandehanan-
draharaha.
Ny teti-bola fanampiny dia mandray ny vokatry ny taom-piasa teo aloha sy ny sisa mbola
ho tontosaina misongadina ao amin'ny kaontim-pitantanana raha toa ka tsy nahafahana
nampiditra azy ireny ny fandaniana ny teti-bolam-panombohana.
9.1.4 Fandaharan-dohatenyamin'nyteti-bola
Ny teti-bola dia aseho amina sokajy roa na amin'ny vola miditra na amin'ny fandaniam-
bola : ny sokajy fampandehan-draharaha sy ny sokajy asam-pamokarana. Ny fitambaran'ny
famindrana avy amin'ny sokajy fampandehan-daraharaha mankao amin'ny sokajy asam-
pamokarana sy ny fitambaran'ny petra-bola itsinjovana ny fahateran'ny fanana-mitoetra dia tsy
azo atao latsaky ny 15% ny fandaniam-bola ao amin'ny sokajy fampandehan-draharaha.
67
Kaominina ambonivohitra ivelan'ny sokajy sy sokajy voalohany dia azon'ny Filankevitra
monisipaly atao ny manokana ny sora-bola isaky ny sokajy araka ny asany.
10 VOTOATIN'NY TETI-BOLA
68
elanelan'ny fanatanterahana (nahazaoana tombony) avy amin'ny sokajy asam-pamokarana
nafindra. Ny vola miditra ara-ketra dia tsy maintsy eken'ny lalàna.
69
mihoatra avy amin'ny fampandehan-draharaha natao kapitaly, raha mifanohitra amin'izany ny
zava-miseho, dia tazonina ao amin'ny teti-bola (n+1) ny anjara vokatra mihoatra ny filàna
famatsiana ara-bola mba atao famindrana vaovao ao amin'ny sokajy fampandehan-draharaha
amin'ny tsipika.
Ny teti-bola voalohan'ny kaominina dia tsy maintsy laniana mandrita ny fivoriana faharoa
amin'ny taona hitsahina (and. 8 amin'ny lafàna lf-94-005). Ny teti-bola dia ampiarahana
amiin'ny fanapahan-kevitry ny Filankevitra monisipaly mametra ny habetsahan'ny ny hetra sy
haba ary ny vidin'ny raharaha sy ny fananana. Ny Ben'ny tanàna no manome hery fampiharana
ny teti-bola, sy miantoka ny famoahana ary ny fandefasana azy any amin'ny Solontenam-
panjakana hanaovana ny fanaraha-maso momba ny fanarahan-dalàna (and. 118 ka
hatramin’ny 123 amin’ny lalàna 94-008).
Ø ny fahamarinan'ny fifandanjana.
70
alalan'ny didim-pitondrana ataony miainga amin'ny volavolan-teti-bola nataon'ny Ben'ny tanàna
sy ny fanamarihina nataon'ny Filankevitra monisipaly (and. 10 amin’ny lalàna lf-94-005).
Azon'ny Solontenam-panjakana atao ny:
Tsy maintsy manatanteraka ny teti-bola nalamina avy hatrany ny Ben’ny tanàna. Mialoha
ny fandaniana ny teti-bolan'ny taom-piasana dia azon'ny Ben'ny tanàna atao ny mandray ny vola
miditra sy manao amoaham-bola fampandehan-draharaha ka ny fetra dia ny fahazoan-dàlana
ara-teti-bola nekena tamin'ny taom-piasana teo aloha.
Ø Filazalazana ny trosa,
71
Ø Fomba ampiasaina amin'ny kaonty.
Ny vola mivoaka sy ny vola miditra dia tsy maintsy tombanana am-pahamarinana, ka tsy
misy ny fanadinoana, na fampitomboana, na fampihenana
• Ny famerenam-bola
72
Kaominina ary azony atao koa ny maka hevitra amin'ny Mpitana kaontin'ny Tahirim-bolam-
panjakana sy ny Solontenam-panjakana. Ny Mpitana kaontin'ny Tahirim-bolam-panjakana ny
mpanolontsaina ara-bolan'ny Kaominina. Ny teti-bola dia haseho isan-toko sy andininy. Ny
fanehoana araka ny karazany dia fenoina amin'ny fampisehoana araka ny asany izay tsy maintsy
atao any amin'ny Kaominina ambonivohitra sokajy voalohany sy ivelan'ny sokajy, ary azo
hisafidianana any amin'ny Kaominina hafa.
12 FOTO-KEVITRA AN-KAPOBE
73
Fisarahan’ny asa
Fanavahana ny rafitra
• Ny asan'ny mpitàna kaonty dia tsy azo hampivadiana amin'izay asa rehetra
handraisan-karama.
74
• Ny Kaontin'izy ireo dia tsarain'ny Rantsam-pitsarana momba ny Kaonty
13.1.1 Foto-kevitra
75
vola miditra azo kajiana alohan'ny fandoavana azy dia ny fandefasana ny taratasy fanamarinam-
pitakiana no manefa ny tena fampidirana ny vola (ohatra : fampanofana ...). Ny vola miditra
aloha eo no eo, tahaka ny sara fampiasana ny fananana, kopian'ny soram-piankohonana dia
anaovana taratasy fanamarinana mandamina ao aorianan'ny fampidirana ilay vola. Io
fandefasana taratasy fanamarinana mandamina io dia tena ilaina mba ahafahana manao ny
fanoratana amin'ny kaontim-pitantanam-bola. Ny vola miditra noraisin'ny mpitàna kaonty
mivantana tahaka ny vola omen'ny Fanjakana, fanampiana, hetra mivantana dia fintinina amina
filazalazana ary alefa isaky ny vanim-potoana ary ao anatina fe-potoana farafahabetsany iray
volana, any amin'ny mpanalalana mba ahafahany manao ny taratasy fanamarinana mandamina
ny vola miditra.
• Fanitsiana ny fikajiana
76
c) Fampihenana na fanafoanana vola miditra
Raha misy fizakana hetra tsy ara-kaonty, dia anjaran'ny fitondran-draharahan'ny hetra no
mitsara ny famelana ny tsy fanasian-danja intsony, araka ny fanolorana nataon'ny mpitàna
kaonty. Ny famelana ny tsy fanasian-danja intsony dia manala ny andraikitry ny mpitàna kaonty
fa tsy manafaka kosa ny mpandoa hetra.
77
13.1.4 Fampitana ny taratasy fanamarinam-pitakiana vola miditra any amin’ny
mpitàna kaonty
- ny fanondroana ny mpanalalana ;
- ny fanondroana ny ananan-trosa
- ny habetsak'ilay trosa ;
78
- ny karazan'ilay trosa tsiahin'ny fifanekena.
- ny sosony iray dia averina any amin'ny Ben'ny tanàna (ampiarahana, raha misy,
amin’ireo titra nolavina) ;
79
13.2.1 Ny raharaha momba ny fanekena hamoaka vola:
- ny fanondroana ny mpanalalana
- ny fanondroana ny mpivarotra
80
- ny anton'ny fanafarana ;
81
Fomba filazalazana
C = vokatra madion'ny vola azo ampiasaina avy amin'ny andro teo aloha
FL = (C + R) -(E + M)
82
13.2.3 Ny baiko fampandoavam-bola
- ny fanondroana ny mpanalalana ;
- ny fanondroana ny tompon-trosa ;
- ny vola aloa (vola mahafaoka be, hatramin'ny haba na teti-bidy madio efa
nanalana izay tokony alàna) ;
- ny anton'ny fandaniana ;
83
- ny fombafomba hanaovana ny fandoavam-bola : taratasim-bola na famindram-
bola amin'ny banky miaraka amin'ny fanondroana mazava tsara ny adiresim-
banky misy ny kaonty sy ny nomeraon'ny kaonty.
Ny baiko fampandoavam-bola dia mitranga vantany vao hita fototra ny zon'ny tompon-
trosa.
Rehefa tsy vita ny baiko fampandoavam-bola fandaniana iray voasoratra ao amin'ny teti-
bola, azon'ny Solontenam-panjakana atao, raha tsy nahavita ny mpanalalana, ny manome
fotoana io mpanalalana io mba hanaovany ny baiko fampandoavam-bola. Raha tsy nisy vokany
io fanomezam-potoana io, dia ataony avy hatrany ny baiko fampandoavam-bola. Amin'ny
fampandoavam-bola avy hatrany, dia alefan'ny. Solontenam-panjakana mivantana any amin'ny
mpitàna kaonty ny taratasy anaovana ny baiko (na didim-pitondrana). Anjaran'ny mpitàna
kaonty ny mampahafantatra ny mpanalalana ny nandraisany andraikitra fanefana ny baiko sy
mangataka aminy mba hanoratany izany amin'ny taratasim-pandefasana manaraka. Raha mandà
tsy hanao izany ny mpanalalana, dia soratafindran'ilay mpitàna kaonty avy hatrany amin'ny
taratasim-pandefasana farany ny teti-bidy; ny fitambaran'ankapoben'ireo baiko fampandoavam-
bola amin'ny taom-piasana dia anaovan'ny Solontenam-panjakana didim-pitondrana.
Tsara singanina manokana ny fotoana izay hitrangan'ny fanitsiana. Raha toa ka fanitsiana
mandritra ny taom-piasana, dia ilaina ny taratasy mibaiko ny fampandoavam-bola sy ny
taratasim-pandefasana manafoana na mampihena. Raha toa ka fanitsiana aorian'ny
fanakatonana ny taom-piasana dia ilaina ny taratasy anamarinam-pitakiana ny vola miditra.
84
Ny fandavan'ny mpitàna kaonty ny taratasy mibaiko ny fampandoavam-bola dia miteraka
ny fanafohanana azy. Raha misy fandavana, dia azon'ny mpanalalana atao ny :
- na misintona ny fandaniana
85
Avoaka atao sosony roa ny taratasy mibaiko ny fampandoavam-bola :
- ny sosony iray dia averina any amin'ny Ben'ny tanàna aorian'ny fandraisan'ny
fiatsorohana ny taratasy mibaiko ny fampandoavam-bola (ampiarahana amin'ny
taratasy mibaiko ny fampandoavam-bola nolavina, raha misy izany);
13.3.1 Foto-kevitra
86
kaonty antsoina hoe "kaonty ara-panjakana" ny Ben'ny tanàna. Ny kaonty ara-panjakana dia
ahafahana mamantatra hatrany
Ny sora-bola ao amin'ny teti-bola amin'ny vola midita dia soritana amina fisy mamoaka
amin'ny an-tsipiriany araka ny fandaharan-dohateny ara-teti-bola nampiasaina. Ny fisy dia
ahitàna :
Eo ambony indrindra
- ny taom-piasana ;
Eo amin'ny tsanganana
- ny laharana namohana;
- laharan'ny taratasim-pandefasana;
- datin'ny famoahana;
- fanondroana ny tompon-trosa
87
- ny taratasy fanamarinam-pitakiana vola miditra navoaka;
- ny vangongon'ny famoahana ;
- ny ahavon'ny fanatanterahana.
Eo ambony indrindra
- ny taom-piasana ;
Eo amin'ny tsanganana
88
- ny laharan'ny fanekem-pandaniana
- ny laharan'ny taratasim-panafarana
- ny datin'ny fanekem-pandaniana
- fanondroana ny mpivarotra
- ny anton'ny fanafarana ;
- ny habetsaky ny teti-bidy
- ny daty
89
potoana ao amin'ny ara-teti-bola, manomboka amin'ny 1 amin'ny fanombohan'ny taom-piasana
ary mifarana amin'ny 10 desambra. Ny laharan'ny baiko fampandoavam-bola dia antotan-
daharana mirindra ara-potoana ao amin'ny ara-teti-bola, manomboka amin'ny 1 amin'ny
fanombohan'ny taom-piasana ary mifarana amin'ny 20 desambra.
Amin'ny fandavana
Eo ambony indrindra :
- ny taom-piasana ;
Eo amin'ny tsanganana
- ny laharan'ny taratasim-panafarana
90
- ny laharan'ny fanitsiana ny taratasim-panafarana
- ny laharan'ny fanekem-pandaniana
- ny datin'ny fanekem-pandaniana
- fanondroana ny mpivarotra
- ny anton'ny fanafarana ;
Eo ambony indrindra :
- ny taom-piasana ;
Eo amin'ny tsanganana
- ny laharan'ny fanekem-pandaniana
- ny laharan'ny fikajiam-pandaniana
91
- ny anton'ny fanafarana ;
TAOM-PIASANA
• Famindrana ny vokatra
92
aloha, dia tsy maintsy anaovana famoahana taratasy fanamarinam-pitakiana vola miditra
zakain'ny "vola mihoatra avy amin'ny fampandehan-draharaha natao kapitaly" mandritra ny
taona hitsahina na amin'ny faran'ny taona famenony.
Ny aorian'ny andro fanampiny, izany hoe ny faha-15 janoary, dia faranan'ny Ben'ny
Tanàna ireo taratasy rehetra manondro ny fizakàna ara-tetibola. Mba ahafahana manamora ny
famaranana ireo kaonty amin'ny fiafaran'ny taom-piasana dia atao ara-potoana ny
fampifanantonana ny fitànan-kaontim-panatanterahana ny tetibola tazon'ny mpitàna kaontin'ny
Fitehirizam-bolam-pankajana. Ny kaontim-pitantanana dia tabilao iray mampiseho ny vokatry
ny fanatanterahana ny tetibola izay manavaka :
93
- ankilany, ny fitambaran’ireo famoahana taratasy fanamarinanjo hampidi-bola
sy taratasy fanefam-bola zakain'ny sora-bola isan’isany avy ao amin'ny teti-
bola.
94
14 ANJARA RAHARAHAN’NY MPITÀNA KAONTY
95
14.1 NY FANAOVAN-DRAHARAHA AMIN’NY VOLA MIDITRA
96
14.1.2 Famoriana ny vola miditra
• Ny sisa ho voriana
97
- mpandoa hetra amin'ny taom-piasana diavina;
Marihina ao amin'ny takela-taratasy misy ny sisa havory ireo fikarakarana natao mba
ahazoana ny famoriana ka izany dia atao mifanandrify amin'ny anaran'ny mpandoa hetra
isan’isany avy. Ho an'ny raolin-ketra izay nanaovana fiandraiketana an-tsoratra hafa nohon'ny
ara-kaonty, ny mpitàna kaonty dia mamoaka isaky ny fiafaran'ny taom-piasana toetoetry ny
fanadiovana iray izay mampiseho isaky ny raoly:
- ny habetsahan'ny fanamaivanana
Raha vantany vao manana ireo taratasy fanamarinana ny amin'ny tsy fahafahana mamory
intsony ny hetra ny mpitàna kaonty dia mangataka amin'ny mpanalalana mba hampidirina any
amin'ny trosa tsy manan-kery ireo trosa ireo. Aseho avy amin'ny famoahana taratasim-bola iray
voamarin'ny fanapahari-kevitry ny Filankevitra monisipaly ny fanadiovana ireo kaontin'ny
mpitàna kaonty.
98
• Fampihenana sy fanafoanana taratasy fanamarinan-jo hampidi-bola
14.2.1 Ny fanaraha-maso
- ny maha-izy ny mpanalalana;
14.2.2 Ny sazy
99
kaonty any amin'ny mpanalalana ny singan-taratasy nanaovana ny taratasim-bola amin'ny
alalan'ny naoty famerenana. Amin’izany toe-javatra izany, ny mpanalalana dia afaka :
Na izany aza, dia tsy manan-kery ny zo manery handoa amin'ireto toe-javatra manaraka
ireto:
14.2.3 Ny fanefàna
100
Manana valo andro katroka ny mpitàna kaonty mba hikarakarana io asa fîtànan-kaonty
io. Raha dila io fe-potoana io, dia tokony hanao ny fandoavam-bola izy na namerina ny
taratasim-bola.
Izay taratatsim-bola rehetra tsy voaloa hatramin'ny faha-31 desambra ny taona faha-
efatra manaraka ny vaninandro namoahana azy dia tratran'ny fahaverezan-jo isan'efà-taona.
Vao tonga ny volana janoary, dia alefan'ny mpitàna kaonty any amin'ny mpanalalana amin'ny
taratasim-pandefasana ny taratasim-bola tratran'izany fepetra famantarama izany. Mamoaka
taratasy fitakiana vola miditra ny mpanalalana ao amin'ny kaonty izay ao aorian'ny
fiandraiketana an-tsoratra, dia ahafahan'ny mpitàna kaonty manadio ny kaonty "mpivarotra
taom-piasana teo aloha".
Raha sendra very ny taratasim-bola mitaky fanefàna dia manao fanohanana any amin'ireo
mpitàna kaontin'ny Fitehirizam-bolam-panjakana rehetra eto amin'ny firenena ny mpitàna
kaonty Mpandoa vola.
101
14.3 FITANANA KAONTY
Ny mpitàna kaonty dia tsy maintsy manoritsoritra ao anatin’ny fitànana kaonty iray
tazonina "“ anatin'ny kaonty roa ” ny fanaovan-draharaha rehetra izay tanterahiny ho an'ny
kaominina. Ny mampiavaka azy amin'ny fitànana kaonty ara-panjakana, ilay tazonin'ny mpitàna
kaonty dia ahitàna, ankoatry ny kaonty fanatanterahana ny teti-bola, ny kaontin'olon-tsotra
(kilasy faha-4), ny kaontim-pitantanam-bola (kilasy faha-5) sy ny fananana ary ny vokatra azo
(kilasy 1 sy faha-2).
- ny fanaovan-draharaha ara-teti-bola ;
- ny fanaovan-draharaha amin'olon-tsotra
- ny fîhetsiky ny fananana.
Ny fitànana kaontin'ny kaominina isan’isany avy dia halamina mba ahazoana mitazona
azy araka ny fomba fiasa atao hoe “ izay miompana amin'ny fanaovan-draharaha isan’isany avy
“ anatin'ny kaonty roa ” ka ny iray mamoaka ary ny iray kosa mampiditra. Io fomba fiasa io dia
ahafahana manamarina na amin'ny fotoana inona na amin'ny fotoana inona ny fitovian'ny
fitambaran'ny mivoaka sy miditra ao amin'ireo kaonty. Ny soratra izay mampiseho ny
102
fanatanterahana ny teti-bola dia tazon'nympitàna kaonty mandritra ny taom-piasana ary
miankina amin'ny “ zo hita fototra ”. Izany hoe ny kaonty dia ampiasaina tsy amin'ny fotoana
tena hampidirana na hamoahana vola ao amin'ny tahirim-bola fa heverina ho toy ny vola miditra
ara-teti-bola ny famoahana taratasy fanamarinana fitakiana (vonjy maika ivelan'ny raolin-ketra
mivantana) ary ho toy ny vola mivoaka ny famoahana taratasy mitaky fandoavam-bola.
- Boky tsy maty andro iray fanoratana isan'andro ka alahatra misesy tsara no
mifampitohy hatrany ny laharany ny fitambaran'ireo fanaovan-drahara (tsy misy
avahana) tontosaina ho an'ny kaominina;
- Boky lehibe iray ahitàna ireo kaonty rehetra misokatra ho an'ny kaominina , na
ny mikasika ny fanatanterahana ny teti-bola (kilasy 1, 2, 6, 7) na ny mikasika
ny fihetsiky ny fitantanam-bola (kilasy 5) ;
Ny boky tsy maty andro dia rejisitra iray voaisa ravina misy tsanganana enina :
103
- laharan'ny kaonty nampidirana
- fanondroana ny fanaovan-draharaha
Ny boky tsy maty andro dia faranana isan'andro ary ny fanaovan-draharaha voasoritra ao
dia tsy maintsy tsinjaraina amin'ny kaonty ao anatin'ny boky lehibe.
Eo ambony indrindra
- ny fanondroana ny vondrom-paritra
- ny taom-piasana;
Eo amin'ny tsanganana:
104
- ny votoatin'ny vola miditra na ny vola mivoaka;
- ny tontaliny ;
- ny fanamarihana
Ny fifandanjana dia tsy azo atao raha tsy aorian'ny famaranana ny boky tsy maty andro sy
ny boky lehibe. Mamerina mandray ny fitambaran'ireo takela-taratasy misy ny kaonty izy io ka
avahana ny fifandanjan'ny miditraamin'ireo fanaovan-draharaha rehetra tamin'ny taom-piasana.
Aorian'ny fanaovan-draharaha farany tamin'ny taom-piasana dia tsy maintsy atao ny
fifandanjàna eo amin'ny miditra sy mivoaka. Toy izao manaraka izao ny fisehon'ny fifandanjàna
ankapobe.
Eo ambony indrindra :
- ny fanondrona ny vondrom-paritra
Eo amin'ny tsanganana :
105
- ny fihetsehan'ny taom-piasana voatsinjara amin'ny :
Eo amin’ny andalana
- ny fitambaran’ny kilasy 1
- ny fitambaran’ny kilasy 2
- ny fitambaran’ny kilasy 4
- ny fitambaran’ny kilasy 5
- ny fitambaran’ny kilasy 6
- ny fitambaran’ny kilasy 7
106
amin'ny kaonty 6 sy 7 dia soratana ao amin'ny kaonty 12 "vokatra azo tamin'ny taom-piasana".
Raha toa ka ny fîtambaran’ireo sisa tavela ao amin'ny kilasy faha-6 betsaka nohon'ny
fîtambaran'ireo sisa tavela ao amin'ny kilasy faha7, dia misy tsy fahampiana ny vokatra azo ary
entina hiditra ao amin'ny kaonty 12. Raha ny mifanohitra amin'izany no mitranga, izany hoe
kely nohon'ny fitambaran'ireo sisa tavela ao amin'ny kilasy faha-7 ny fitambaran'ireo sisa tavela
ao amin'ny kilasy faha-6, dia misy ambiny ny vokatra azo ary entina ao amin'ny sisa tavela ao
amin'ny kilasy faha-l2. Noho izany fanoratana izany, dia soritan'ny mpitàna kaonty mazava
tsara ao anatin'ny kaonty isan’isany avy fa raharaha mikasika ny fifandanjàn'ny miditra io.
Fintinina ho andalana iray ao amin'ny boky tsy maty andron'ny kaominina ny fanoratana ireo
fifandanjan'ny miditra.
107
• Fiandraiketana an-tsoratra ireo fampihenana sy fanafoanana ireo taratasy
fanamarinana mitaky vola miditra.
Raha toa ka ny fiandraiketana an-tsoratra ireo taratasy fanamarinana mitaky vola miditra
natao tamin'ny taom-piasana diavina, dia raisina ao amin'ny fitànan-kaonty amin'ny alalan'ny
miditra ao amin'ny kaonty ara-teti-bola mizaka sy amin'ny alalan'ny mivoaka ao amin'ny kaonty
"Mpandoa hetra - taom-piasana diavina". Raha toa ka ny mpandoa hetra efa nanefa ny trosany,
dia anaovana famoahana ny kaonty "mihoatra amin'ny vola narotsaka". Ny fampihenana na
fanafoanana taratasy fanamarinana mitaky vola miditra voaray andraikitra an-tsoratra tamin'ny
taom-piasana teo aloha, dia midika ho famoahana taratasim-bola iray manaraka ny fitohizany
isan'andro zakain'ny kaonty “ taratasy fanamarinana mitaky nofoanana - taom-piasana teo
aloha ”.
Amin'ny fiafaran’ireo fanaraha-maso ataon'ny mpandoa vola, ary raha toa ka voalaza fa
azo efaina izy ireo, dia atao ny fiandraiketana an-tsoratra ny taratasy mibaiko ny fandoavam-
bola ao amin’ny fitànana kaonty. Ny vola mivoaka dia zakaina ao amin'ny toko sy andininy
mifanaraka amin’izany araka ny karazan'ny vola mivoaka. Amin’izany, dia entina ao amin'ny
kaonty ara-teti-bola (kilasy faha- 6) ny taratasy mibaiko ny fandoavam-bola miaraka amin'ny
fanondroana ny kaonty mifanohitra (kilasy faha-4). Ny fitambaran’ireo taratasy mibaiko ny
fandoavam-bola voakasiky ny fiandraiketana an-tsoratra dia entina ho mivoaka ao amin'ny
kaonty "Mpivarotra - taom-piasana diavina".
108
ka ny taratasim-bola efa nefaina, dia tokony anaovana fampidirana ao amin'ny kaonty
"Mpivarotra hananam-bola".
109
Mety ho avy amin'ireto anton-javatra ireto no ihavian'ny fandraisana ao amin'ny tahirim-
bola vola miditra alohan'ny famoahana ny taratasy fanamarinana mitaky :
Tsy azo efaina ny taratasy mitaky fandoavam-bola raha tsy aorian'ny fiandraiketana azy
ireo an-tsoratra. Ny fanefàna azy ireo dia raisina fitànan-kaonty araka izao fombafomba
manaraka izao:
Raha nanao fahadisoana ny mpitàna kaonty tamin'ny fanoratana raharaha iray, dia tsy
maintsy manao ny fanitsiana ilaina amin'ny ranomainty mena. Tsy misy fanitsiana na iray aza
azo atao aorian'ny fikatonan'ny taom-piasana.
Ny raharaha fandaminana tsy ara-tetibola dia miseho nohon'ny hevitry ny mpitàna kaonty
irery ary tsy voasoritra afa tsy ao amin'ny asa soratra nataony. Amin'ny toe-javatra sasantsany,
sahala amin'ny fananana mipetraka azo avy amin'ny tolotra dia azon'ny mpanalalana atao ny
mangataka ny mpitàna kaonty mba hanao ny soratra mifandraika amin'izany ao amin'ny fitànana
kaonty ny fananana. Ireto indrindra ireo raharaha atao tsy ara-teti-bola :
Ny raharaha amin'io karazana io dia voalaza ao amin'ny planina ara-kaonty efa misy fanampin-
teny.
110
14.4 FITANANA KAONTY IREO TARATASY MISY VIDINY INACTIVES
Ny Ben'ny tanàna no mikarakara ny fividianana ireo tapakila, karatra, hajia, sns. any
amin'ny Tranom-pirintim-pirenena, na tranom-pirinty hafa, araka ny fanomezan-dàlana avy
amin'ny Lehiben'ny Sampan-draharaham-paritany miadidy ny teti-bola sy ny taratasy
fanafaran'entana voasonian'ny mpitàna kaonty. Omen'ny Ben'ny tanàna ny mpitàna kaonty ireo
taratasy misy vidiny inactives ireo ary tazonony ao amin'ny fitànana kaonty. Ny mpitàna kaonty
no miandraikitra ny famatsiana ireo mpitantan'ny kaominina. Ny fandalovan'ireo taratasy misy
vidiny inactives ireo eo am-pelatanan’ny Ben'ny tanàna dia tsy anaovana fandraisana an-
tsoratra ao amin'ny fîtànan-kaonty. Ny vokatra azo avy amin'ny fivarotana ireo taratasy misy
vidiny inactives ireo dia arotsaka eo am-pelatanan'ny mpitàna kaonty amin'ny alalan'ny taratasy
fanamarinana mitaky vola miditra famerenana amin'ny laoniny. Mifandraika amin'izany
fanaovan-draharaha izany ny fihetsehan'ireo taratasy misy vidiny inactives ao amin'ny fitànana
kaonty.
Kaonty telo no ampiasaina mba hanoritsoritana ireo raharaha atao mikasika ireo taratasy
misy vidiny inactives :
111
Mivoaka ao amin'ny kaonty "Taratasy misy vidiny ao amin’ny mpitantana".
Ny famotehana tapakila dia atao amin'ny alalan'ny fandoroana azy,ary izany dia hamarinina
amin'ny fanaovana fitanana an-tsoratra araka ny voalazan'ny didy amam-pitsipika.
- Fanombanam-bidy ny tapakila :
Ny fanombanana ireo vokatra azo avy amin'ny tapakila dia hamarinina amin'ny alalan'ny
fanapahan-kevitry ny Filankevitra monisipaly mametra ny filazam-bidy vaovao sy vaninandro
hananany hery. Amin'ny fiafaran'ny taom-piasana (31 desambra tsy misy andro famenony), dia
atao ny fifandanjàn'ny taratasy manam-bidy araka ny fepetra mitovy amin'ny raharaha atao
mikasika ny lelavola.
112
iray mampiseoho ny kaonty mihetsika nandritra ny taom-piasana miaraka amin'ireo taratasy
fanamarinana mifandraika amin'izany. Roa no zava-kinendrin'ny kaontim-pitantanana :
- Ben’ny Tanàna
113
kaonty iray, mba ahafahan'ny mpitsara kaonty manombatombana izay mety ho
fandraisan'andraikitry ny mpitàna kaonty isan’isany avy tamin'izany fitantanana izany.
Alefa any amin'ny Fitsarana Tampony (Rantsana mitsara ny kaonty) mba hotsaraina ny
kaontim-pitantanan'ny kaominina izay manana teti-bola mihoatra ny 300 millions ny
habetsahany. Ny didy avoakan'ny Rantsana mitsara ny kaonty dia midika ho fanalàna tsy misy
arakaraka ny mpitàna kaonty, na fanomezana baiko mazava. Ho an'ny kaominina izay tsy
mihoatra ny 300 millions ny habetsahan'ny teti-bolany, dia alefa any amin'ny Foibem-pitondrana
Ankapobe ny Fitehirizam-bolam-panjakana ny kaontim-pitantanana mba hamarinina.
Taratasin-draharaha ankapobe :
- Kaontim-pitantanana ara-panjakana
- Kaontim-pitantanana ara-tarehimarika
114
- Takela-taratasy mampiseho ireo trosa.
• Singan-taratasy fanamarinana
- amin'ny alalan'ny taratasy fanamarinana mitaky voaloa ho an'ny vola miditra ara-teti-
bola
Any amin'ny kaominina ambanivohitra tsy misy mpitàna kaonty avy amin'ny Fitehirizam-
bolam-panjakana mitoetra, dia omena mpitahiry volan'ny kaominina iray notendren'ny Ben'ny
tanàna ary nahazo fankatoavana avy amin'ny Solontenam-panjakana, izay manana fahefana
handroaka azy, ny fisahanana izany raharaha izany (andininy faha-252 ao amin'ny Fitsipika
Ankapobe ny fitànana kaonty). Ny mpitahiry volan'ny kaominina dia manana toetra maha-
mpitàna voalohany.
115
Ny fitsipika ankapobe ny fitànana kaontim-panjakana sy ny fepetra voalazan'izao
torolalana ankapobe izao dia mihatra amin’ireo kaominina ireo afa-tsy ireto fanamboarana
manaraka ireto :
lzay kaominina ambanivohitra rehetra dia afaka mandà ny iray na maromaro amin'ireo
fandaminana entin'io satam-pitantanana tsy mifanaraka amin'ny tokony ho izy io na apetraka
iankina avy hatrany amin'ny mpitàna kaontin'ny Fitehirizam-bolam-panjakana.
116
16 NY ASA 1SAN'ANDRO SY MIVERIMBERINA SAHAN'NY BEN’NY TANANA
16.1 NY SORA-PIANKOHONANA
- Loi n°61-025 du 9/10/61 relative aux actes de l’état civil (J.O. du14/10/61, p.1789)
modifiée par la loi n° 66-017 du 5/7/66 (J.O. du 16/7/66)
- Décret n°63-264 du 9/5/63 relatif aux règles applicables aux actes de l’état civil, aux
disparitions et aux successions survenant au cours d’un voyage maritime (J.O.
du18/5/63, p.1214)
- Circulaire n°788/MJ/CAB
117
• hanao ny fandrafetana ireo sora-drafiaraha rehetra mifandraika amin’ireo
fanambarana lamina etsy ambony. (and, faha-80 lalàna lf-94-008)
118
- ny fandraisana ny fanambarana fahafatesana sy manao ny sora-draharaha amin'izany ;
119
Ø izay asa rehetra fitazonan-tsoratra mifandraika amin'ny sora-piankohonana ary koa
ireo raharaha fitehirizana ireo rejisitra sy ireo taratasy mirakitra ny filazalazana
momba ny sora-piankohonana, ny fandaminana ara-pitaovana ny sampan-draharaha
eo ambany fanaraha-mason'ny Ben'ny tanàna, ny fandraisana ireo taratasy sy
fandaminana ny fanakilasiana ireo antontan-taratasy.
Karazana rejisitra
Ny foiben'ny sora-piankohonana isan’isany avy dia tsy maintsy mitazona rejisitra efatra
miavaka tsara ary atao sosony roa
Na dia izany aza, dia azon’ny Minisitry ny Fitsarana atao amin'ny alalan’ny didim-
pitondrana, ny manome fanomezan-dalana an’ireo foibe sora-piankohonana sasantsasany
hitazona, ka atao sosony roa, rejisitra itambarana iray hanoratana ireo soratra rehetra (and.11
lalàna lf 61-025)
120
• Fombafomba fanokafana sy famaranana ireo rejisitra
Alohan'ny ampiasana azy, ny rejisita vaovao dia tsy maintsy voaisa ravina sy vita sonia
rangopohin'ny Filohan'ny Fitsarana Ambaratonga voalohany eo amin'ny toerana manomboka
amin'ny takelaka voalohany ka hatramin'ny takelaka farany ary anaovany fitanana an-tsoratra
ny fanokafana ary alefany any amin'ireo foibe sora-piankohonana miankina aminy ny rejisitra
voaisa ravina sy vita sonia rangopohy. Ny rejisitra dia misokatra ny voalohan'ny volana janoary
isan-taona.(and. faha-12 lalàna lf-61-025).
• Filazana an-tsisiny
121
tondroina ao amin'ny filazana an-tsisiny sy ilay olona voalaza ao amin'ny soratra tsy maintsy
ametrahana ny filazana an-tsisiny.
16.1.4 Sora-pahaterahana
- Loi n°– 61-025 du 9/10/61 relative aux actes de l’état civil (JO du 14/10/61, p. 1789)
modifiée par la loi n° 66-017 du 5/7/66 (JO du 16/7/66, p.1528)
122
- Circulaire n°- 788/MJ/CAB du 29/12/61 sur la tenue de l’état civil (JO du 13/1/62, p. 40)
modifiée par circulaire n° 001/MJ-CAB du 18/1/64 et modificatif du 31/3/64 (JO du
4/4/64, t. 723)
• Ny fanambarana fahaterahana
- ray na ny reny
- na izay rehetra olona nanatrika ny fahaterahana (and. faha-26 la1àna lah. faha-61-
025)
123
Soratana avy hatrany ao amin'ny rejisitry ny sora-piankohonana ny sora-pahaterahana,
atao mifanarakaraka ary tsy misy banga na iray aza, ny soratra novonoina dia hankatoavina ary
ny teny anampy dia vitan'ireo rehetra nanao sonia ny soratra rangopohy.(and. faha-13 lalàna
lf-61-025). Soniavin'ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana sy ny mpanao fanambarana avy
hatrany ny rejisistra aorian'ny famakiana sy soratra. Omen'ny mpiandraikitra ny sora-
piankohonana maimaimpoana ny kopian'ny sora-pahaterahana voalohany. Ny fanomezana ny
kopia manaraka kosa dia andoavam-bola izay feran'ny Filankevitra monisipaly/kaominaly isan-
taona ny habetsahany. Ny kopia atao aty aoriana dia tsy maintsy misy ny filazana an-tsisiny
mikasika ny:
Ny zaza kambana isan’isany avy dia samy manana ny sora-pahaterahany izay manondro
ny andro, ny ora, ny toerana nahaterahana sy ny maha-lahy na maha-vavy. Amin'ny fanoratana
azy amin'ny rejisitra, dia ny zaza teraka voalohany no heverina ho zandriny ary ny teraka farany
no zokiny.
124
• Momba ny zaza hita
Izay rehetra olona mahita zaza vao teraka, dia tsy maintsy manao ny fanambarana izany
avy hatrany any amin'ny mpiandraikitra ny sora-piankohonan'ny toerana nahitàny azy. Ny
fitanana an-tsoratra misy ny an-tsipiriany ataon'ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana dia
milaza izay tokony ho taonan'ilay zaza, maha-lahy na maha-vavy azy, ny anarana sy
fanampin'anarana izay omena azy, ny tompon'andraikitra sivily hotolorana azy. Io fitanana an-
tsoratra io dia soratana amin'ny daty nanaovana azy ao amin'ny rejisitry ny sora-pahaterahana.
(and.28 andalana faha 2 lf 61-025). Aorian'ny fitanana an-tsoratra, dia ataon'ny mpiandraikitra
ny sora-piankohonana ny sora-pahaterahana izay, na manao ahoana na manao ahoana, tsy
tokony hisy ny anaran'ny ray aman-dreniny na dia fantara aza izy ireo na nampahafantarina ny
mpiandraikitra ny sora-piankohonana ny anarany.(teboka faha-49 tenimita lah.
faha788/MJ/CAB)
Ho an'ny zaza iray vao teraka no maty, dia sorata'ny mpiandraikitra ny sora-
piankohonana ny sora-pahafatesana fa tsy ataony ny fanoratana ny sora-pahaterahana. Raha toa
ka natao ny sora-pahaterahana, dia tsara ny manao ny sora-pahafatesana ary mametraka
filazana an-tsisiny iray ao amin'ny sora-pahaterahan'ilay zaza maty. (teboka faha-50 tenimita
lah, faha788/MJ/CAB)
16.1.5 Sora-pananganana
- Loi n° 61-025 du 09 Octobre 1961 relative aux actes de l’état civil, art.36 (JO du
14/10/61, p.1789)
125
Misy endriny roa ny fananganana : fananganana judiciaire sy fananganana tsotra. Ny
sekretera na ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana dia manontany ny olona te hanangana
mikasika ny tanjona kendreny sy ny momba ny fianakaviany ary manontany mikasika ny zaza
hatsangana. Ny fananganana judiciaire dia voafetra ho an’ireo zaza kamboty ray sy reny, na
nariana, na zaza misy rohim-pihavanana (oh. zanak’anabavy, zanak’anadahy) amin’ny olona
hanangana. Raha toa izany ka tsy manan-kavana ny zaza dia aleo manao fananganana judiciaire
izay manorina fihavanana amin’ny fianakaviana hanangana ary manapaka ny fihavanana
amin’ny fianakaviana niaviana. Raha toa anefa ka te hitazona fihavanana amin’ny fianakaviana
niaviany ny zaza dia tsara ny manoro hevitra azy hanao fananganana tsotra. Ireto avy ny
zavatra ilaina mikasika izany.
• Fananganana « judiciaire »
a) Fepetra
b) Fombafomba arahina
126
- Ray aman-drenin’ny zaza (raha tsy nariana na kamboty), na koa tsy izy ireo, ny olona
tompon’andraikitry ny zaza (raibe sy renibe). Tokony hankatò ny taratasy ireo olona
ireo (ny faneken’ny ray aman-dreny dia ilaina raha toa ka manatrika izy ireo, miavaka
amin’ny fanambadiana izay ny iray ihany dia ampy).
- Vavolombelona roa izay avy ao amin’ny fianakavian’ny mpanangana raha azo atao.
c) Vokatry ny fananganana
Ny zaza natsangana dia miditra ao amin’ny fianakavian’ny mpanangana ary tsy mitana
fihavanana amin’ny fianakaviany intsony, indrindra amin’ny lafiny fandovàna. Na izany aza dia
mijanona ihany ny fady mikasika ny fanambadiana amin’ny fianakaviana niaviany. Tsy mivadika
ny fananganana raha tsy tanteraka ny fanariana.
• Fananganana tsotra
a) Fepetra
127
• Fananganana ataon’ny mpivady
Azo atao ho an’ny karazam-pananganana roa. Azon’ny mpivady atao ireo karazam-
pananganana roa ireo. Ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana dia tokony hanontany ny
mpanangana raha toa ka manam-bady izy ary raha toa ka manaiky ny hiray antoka aminy ny
vadiny. Rehefa izany dia tokony hanome akta roa ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana.
- Loi n° 61-025 du 09 Octobre 1961 relative aux actes de l’état civil, art.38 à 41 (JO du
14/10/61, p.1789)
128
• Ny fepetra takiana ho an’ny fanovana anarana
a) Ny fangatahana fanovana anarana ny zaza tsy ampy taona (izany hoe latsaky ny 21
taona) dia ataon’ny na ny ray aman-dreniny (raha tsy vitan’ny zaza), na miaraka
amin’ny fanomezan-dalana ataon’y iray amin’ireo ray aman-dreniny (ray, reny, raibe,
renibe) raha toa ka vitan’ny zaza ny fanaovana izany.
b) Manomboka amin’ny 21 taona dia tsy azo atao intsony ny miova anrana mihoatra ny
indray mandeha.
a) Raha toa ka tsy ampy taona : dia tsy maintsy miaraka amin’ny ray na ny reny (na ny
tompon’andraikitra, na ny renibe na ny raine raha toa ka kamboty ny zaza) raha
eken’ireo izany
• Vokatry ny fanovan’anarana
Ny olona izay nanova anarana dia tokony ho tonga any amin’ny Lehiben’ny Kantaon’ny
toeram-ponenany mba hanova ny karapanondrony, rehefa avy mampiseho ny sora-
129
panovan’anarana. Ny sosony amin’ireo sora-pahaterahana nomen’ny mpiandraikitra sora-
piankohonana ny toerana nahaterahana dia tokony hisy ny fanazavana rehetra misy ao amin’ny
sora-pahaterahana (indrindra a ny anarana taloha) ary mametraka ny anarana vaovao. Kanefa
ny sombiny ny sora-pahaterahana (izay mamintina ny sora-pahaterahana) sy ny fisy ny sora-
piankohonana dia ahitana ny anarana vaovao ihany. Ny sora-panovan’anarana dia tokony
halefa any amin’ny Ben’ny tanàna ny Kaominina nahaterahana.
16.1.7 Sora-panjanahana
- Loi n° 61-025 du 09 Octobre 1961 relative aux actes de l’état civil, art.36 (JO du
14/10/61, p.1789)
Raha toa ka ny fianahana avy amin'ny ray tsy azo atao amin'ny alalan'ny présomptions, ny
olona izay mihambo ho rain'ny zaza dia afaka manao fanjanahana ilay zaza araka ny paika
arahina tsotra dia tsotra na eo anatrehan'ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana, na amin'ny
alalan'ny soratra to na namarinina ho to, na amin'ny alalan'ny didy miafina. (and.faha-16 lalàna
lah. faha-63-022)
130
• Ny fe-potoana
131
• Ny vokatry ny fanjanahana
16.1.8 Ny fanambadiana
- Loi n°– 61-025 du 9/10/61 relative aux actes de l’état civil (JO du 14/10/61, p. 1789)
modifiée par la loi n° 66-017 du 5/7/66 (JO du 16/7/66, p.1528)
- Circulaire n°- 788/MJ/CAB du 29/12/61 sur la tenue de l’état civil, art 68 à 83 (JO du
13/1/62, p. 40) modifiée par circulaire n° 001/MJ-CAB du 18/1/64 et modificatif du
31/3/64 (JO du 4/4/64, t. 723)
132
a) taonan’ny ho mpivady
Ny zaza tsy ampy taona latsaky ny 18 taona dia tsy mahazo manam-bady raha tsy misy
fanomezan-dàlana avy amin'ny ray aman-dreny. Ny fanomezan-dàlana avy amin'ny iray
amin'ireo ray aman-dreny dia ampy. (ny ray na ny reny na ny olona izay mampihatra ny
fahefan'ny ray aman-dreny amin'ny zaza) (and. faha-5 Hits. lah.faha-62-089). Ny fanomezan-
dàlana dia azo atao am-bava amin'ny fotoana hankalazana ny fanambadiana na an-tsoratra raha
toa ka ny olona izay manome alalana tsy manatrika ny fanambadiana. (and. fàha-6 Hits.lah.
faha-62-089).
133
e) Tsy fisian’ny fanambadiana teo aloha mbola tsy rava
134
Ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana izay mahalala ny fisian'ny fisakanana nohon'ny
rohim-pihavanana eo amin'ny mpivady dia tsy maintsy mampihemotra na mandà ny fanoratana
ary raha sendra fahasarotana, dia entin'ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana any amin'ny
Fampanoavana ny raharaha.(and. faha-11 sy faha-12 Hits.lah.faha-62-089).
• Famoronana ny antontan-taratasim-panambadiana
- raha misy izany, fanamarinana avy amin'ny notera na mpanao sora-panjakana mahefa
manamarina fa nisy fanekem-panambadiana
- fanomezan-dàlana an-tsoratra avy amin'ny ray na ny ray na ny mpiahy ho an'ny zaza tsy
ampy taona fanafahana amin'ny lalàna mikasika ny taona avy amin'ny Filohan'ny
Fitsarana eo amin'ny toerana anaovana ny fankalazana raha toa ka ny ho mpivady na ny
iray amin’izy ireo tsy mahafeno ny taona takiana 17 taona ho an'ny lahy, 14 taona ho
an'ny vavy
- raha nisy fiterahana izay mamarana ny fe-potoana tsy fahazoan'ny vehivavy maty vady
na nisaram-panambadiana
135
• Fisakanana ny fanambadiana
Ny ray, ny reny, na raha tsy eo izy ireo ny mpiahy, ny olona izay efa mifamatotra ara-
panambadiana amin'ny iray amin'ireo ho mpivady, ny fampanoavana dia afaka manao
fisakanana ny fanambadiana (And. faha-16 Hits, lah. faha-62-089). Tsara ary noho izany raha
tsy asiana fiheverana ireo taratasy tsy misy ny anaran'ny manao sonia azy, na ireo fisakanana
ataon'ny olona tsy manana ny toetra takiana ahafahana manao izany. y fisakanana dia manan-
kery ny fanaovana hatramin'ny fotoana hankalazana ny fanambadiana (And. faha-16 Hits. lah.
faha-62-089). Rehefa vita ny fankalazana ny fanambadiana, dia tsy misy fisakanana na dia iray
aza azon’ny mpiandraikitra ny sora-piankohonana raisina.
- famakiana ny volavolan-tsora-panambadiana ;
- fiantsoana ireo ray aman-drenin'ny vady tsy ampy taona mba hanomezan'izy ireo ny
fanomezan-dàlana, na famakiana ny fanomezan-dàlana natao an-tsoratra ;
- fiantsoana atao amin'ireo ho mpivady mba hanambaran'izy ireo raha toa ka nanao
fanekem-panambadiana izy;
136
- famakiana na famoaboasana fohy ireo andininy faha-52 ka hatramin'ny faha-65 ao
amin'ny hitsivolana lah. faha-62-089
16.1.9 Ny Fifidianana
• Fanavaozana ny lisi-pifidianana
- ny fiankohonana ;
Atao sosony telo isaky ny Fokontany ny lisi-pifidianana na, raha voazarazara ho biraom-
pifidianana maromaro ny Fokontany dia isaky ny birao fandatsaham-bato, ary alahatra
arak'abidian'ny anarana izany. Ny Solontenam-panjakana no mamarana ny lisi-pifidianana.
137
• Fandaminana ny fandatsaham-bato
Isan-taona alohan'ny 30 marsa dia ataon'ny Kaominina ny lisitry ny tanora feno 18 taona
ny 1 janoary ho amin'ny fanompoam-pirenena. Ahitana ireto io lisitra io:
- fanondroan-daharana ;
- ny anarana sy fanampin'anarana
16.2 NY FANDRIAMPAHALEMANA
138
amin'ny Vondrom-paritra, dia azon'ny Ben'ny tanàna atao ny mandray didy amam-pitsipika
manana endrika didim-pitondrana amin'ireto lafin-javatra manaraka ireto :
139
Ny Ben'ny tanàna no miandraikitra ny fitandroana ny filaminana ao amin'ny kaominina.
Amin’izany izy dia afaka mandray sy mampihatra ireo didim-pitondrana hitandroana ny
filaminana amin'ireto lafin-javatra manaraka ireto :
- ny fandrarana mba tsy hanimpy na hametraka eo anoloan'ny trano zavatra mety hiteraka
fandraràna ny mpandalo na hanimba ny tontolo iainana ;
140
Ben'ny tanàna ireo mpiasan'ny kaominina miandraikitra ny fampiharana ireo fepetra fitandroam-
pilaminana (matetika tendrena ho kiadim-bohitra) ary anaovana fanambarana any amin'ny
vakim-pileovana.
141
hirotsaka an-tsehatra ny mpitandro ny filaminana, dia afaka mitondra ny raharaha any amin'ny
solontenam-panjakana ny Ben'ny tanàna amin'ny alalan'ny taratasy misy fanazavana ny
antonantony, ka mangataka ny hampiasana ny zo mampàka.
142
1) Fitangorongoronana mitam-piadiana
Ny Ben'ny tanàna na ny lefiny dia hanome baiko roa ary raha tsy mahomby hatrany ilay
faharoa farany, dia amin'ny alalan'ny hery no handravana ny fitangorongoronana.
Hiangavian'ny Ben'ny tanàna na ny lefiny aloha ireo olona mba hiparitaka. Manome baiko
telo mifanesy izy avy eo ary raha tsy nahitam-bokatra ny baiko fahatelo, dia horavana amin'ny
alalan'ny hery ny fitangorongoronana. Raha toa ny Ben'ny tanàna ka tsy manao ny fandravana
ny fitangorongoronana, dia misolo toerana azy avy hatrany ny Solontenam-panjakana, ny
Commissaire de police na izay rehetra mpitazona ny herim-panjakana.
143
- ny famerana ny fampiasasana ny "avertisseur sonore"; ny fanaovana fitsipika momba ny
fijanonana ;
- ny takela-by fanoroana.
Afaka mandray fepetra henjana kokoa noho ireo voalazan'ny Fehezan-dalàna mifehy ny
fifamoivoizana ny Ben’ny Tanàna raha toa ka takian’ny tombotsoan’ny fandriampahalemana sy
ny filaminam-bahoaka izany (And. R 257 ao amin’ny Didimpanjakana lah. faha-63-106). Ny
fandikàn-dalàna dia ho faizin’ny sazy ho an’ny heloka madinika sokajy faha-2 voalazan’ny
andininy faha-R 57 ka hatramin'ny andininy faha-R 273 ao amin’ny Didim-panjakana
lah. faha-63-106 tamin’ny 13 febroary 1963)
144
- ny "officiers de police" lefîtra sy inspecteurs ao amin'ny "sécurité nationale" manana
fahefana amin'izany isam-batan'olona araka ny didim-pitondrana nataon'ny Minisitry ny
Atitany ;
- lehiben'ny sampan-draharaha
- lehiben'ny fizaran-tsampan-draharaha
Ireo mpiasam-panjakana ireo dia tsy maintsy manana eny aminy carte de service omen’ny
Minisitry ny Asa Vaventy mba hanaporofoana ny maha izy azy ireo.(didim-pitondrana
laharana faha-1 143-DGPT tamin’ny 29 marsa 1966). Azon'ny Ben'ny tanàna atao ny
145
miangavy ny Commissaire de Police mba hizaha fototra ny fandikàn-dalàna atao amin'ireo
didim-pitondrana monisipaly.
1) Tsiahy
2) Famatitana
Tsy maintsy alefa mivantana any amin'ny Minisiteran'ny Fizahantany izay fangatahana
rehetra hanao ny asa aman-draharaha, na ampitain'ny manam-pahefana (Solontenam-
panjakana). Tsy takiana ny hevitry ny Ben'ny tanàna, na dia izany aza anefa, nohon'ny andininy
faha-7 entin'ny didim-panjakana laharana faha 96-898 mametra ny anjara raharahan'ny Ben'ny
tanàna izay Miandraikitra ny tombotsoan'ny toerana, dia azony atao ny manome ny heviny misy
ny anton’antony momba izay fangatahana rehetra mikasika ny fari-piadidiany.
146
de police, na raha tsy misy izany, any amin'ny Fivondronana na any amin'ny Lapan'ny
tanàna.
1) Tsiahy
2) Fepetra ankapobe
Ny atao hoe fitaovam-piadiana dia "ny fiadiana, ny bala sy ny kojakoja mampanjary azy
ho fiadiana". Voalamina ho sokajy dimy ny fitaovam-piadiana, izay manambatra ny fitaovam-
piadiana mitovy karazana:
• Sokajy voalohany : fiadiana mahery vaika, raha ny tena marina dia natokana
ampitaovana ny Foloalindahy ;
147
• Sokajy faha-2 : fitaovam-piadiana antsoina hoe mba hiarovana, natokana ho an'ny
filàn'ny fiambenana, fanaterana lelavola na zavatra hafa manam-bidy, na nohon'ny
antony hafa heverina fa aradrariny ;
a) fanomezan-dàlana hanamboatra
148
Foloalindahy, ny Atitany, ny Raharaham-bahiny, ny Fitantanam-bola sy ny Varotra. Ny
fangatahana fankatoavana ny fanafarana fitaovam-piadiana dia alefa mivantana amin'ny
Minisitry ny Atitany.(and faha-17 sy ny manaraka ao amin’ny didim-panjakana 70-041)
Ny antsoina hoe fanafarana, dia ny raharaha atao izay miompana amin'ny fampidirana
fitaovam-piadiana na ho an'ny varotra ao anatiny, na nohon'ny filàn'ny Polisy na ireo sampan-
draharahampanjakana.
Ny fangatahana dia alefa amin'ny Filohan'ny Faritany amin'ny toerana misy ny fonenana
na amin'ny Minisitry ny Atitany raha toa ka ny toerana misy ny fonenana eto Madagasikara
mbola tsy voafaritra mazava. (and. faha-26 amin’ny didim-panjakana 70-041). Ny
fanomezan-dalana hampiditra fiadiana sy bala dia tokony hiova ho fanomezan-dalana hitazona
fiadiana sy fanomezan-dalana hitazona bala ao anatin'ny telo volana manaraka ny fampidirana.
149
olon-tsotra fiadiana ao amin'ny sokajy voalohany, afa-tsy ny manamboninahitra d'active izay
mahazo mitàna arme au poing iray sokajy voalohany. Ny olona ampy taona sy azo antoka ny
maha olom-banona azy ary manana fitondran-tena mendrika ihany no mahazo mividy sy
mihazona fitaovam-piadiana. (and. faha-37 lalàna 69-011). Amin'izany lafin-javatra izany, dia
tsy maintsy manao filazana na mitondra ny raharaha any amin'ny manampahefana ara-panjakana
ny Ben'ny tanàna raha toa ka misy olona mampiahiahy manana fanomezan-dalana hihazona
fitaovam-piadiana.
150
- ireo hajia tombon-ketra ilaina amin'ny fandoavana ireo sara.
Ny olona maniry ny hitondra fiadiana sokajy faha-2 dia tsy maintsy mandefa fangatahana
fanomezan-dalana hitondra any amin'ny Filohan'ny Faritany amin'ny toerana misy ny fonenany,
amin'ny alalan'ny Lehiben'ny vakim-pileovana. Ny fangatahana hitondra fiadiana dia azo aseho
miarakaka amin'ny fangatahana hihazona fiadiana (and. faha-72 ao amin’ny didimpanjakana
70-041). Ny fitondràna fiadiana sokajy faha-3 dia miankina amin'ny fazahoana fanomezan-
dalana hihaza.
Raha sendra misy halatr'omby miseho ao amin'ny vohitra iray, dia raisina am-pahibemaso
ny fanazavan'ireo ahiahiana.(and. faha-20 Hits. 60-106). Misy fitanana an-tsoratra atao
amin'izany izay alefa miaraka amin'ny ahiahiana any amin'ny officier de police judiciaire akaiky
indrindra. Azon'ny Ben'ny tanàna atao amin'ny maha solontenan'ny Fokonolona azy, ny
manatrika ny fihainoana ireo ahiahiana ataon'ny offlcier de police judiciaire, (and. faha-27Hits.
60-106). Ny Ben'ny tanàna dia tsy maintsy manao izay hisian'ny fifandraisana maharitra sy
mitera-boka-tsoa eo amin'ny fanaovan-draharaha miaraka amin'ny mpitandro ny filaminana ao
amin'ny fari-piadidiany.
Ny Ben'ny tanàna dia tsy maintsy milaza any amin'ny Manampahefana tompon'andraikitra
izay aretina rehetra mifindra sy fahafatesana mampiahiahy. Raisiny ny fepetra ilaina mba
hiantohana ny fanatokanana monina ireo marary sy hisakanana ny fielezan'ny aretina amin'ny
alalan'ny fanalàna ny loto sy ny fofona ary famongorana ny otrik'aretina. Farany, dia izy no
151
mitandrina ny fanajan'ny mponina ao amin'ny kaominina ireo fitisipika momban'ny fahadiovana
sy fitandremam-pahasalamana.
FAHASALAMANA (BMFF)
16.4.1 Famoronana
16.4.2 Fandaminana
152
a) Fepetra noho ny antony manokana
- mandray ny fanambarana aretina raha toa voadidy tsy maintsy atao izany
fanambarana izany, manoratra amin'ny rejisitra sy mampahafantatra izany ny Minisitry
ny Fahasalamana ;
- mampanao ny fanalàna ny loto sy fofona ary otrik'aretina any amin'ireo trano sy fiara
nitoeran'ireo voan'ny areti-mifindra.
b) Fanaraha-maso mahatitra
- mampanao famonoana voalavo, fanalàna loto sy fofona famonoana bibikely any amin'ny
trano rehetra na toerana mila izany fepetra izany ;
153
- mitandrina, raha toa misy ny sampan-draharaha miady amin'ny tazo, ny fanajana ireo
fepetra voalazan'io sampan-draharaha io ;
- mitandrina mba hadio sy ara-pahasalamana ireo tsena sy tsenabe misy trano heva, ary
ireo vokatra hamidy mba tsy hanimba fahasalamana;
Tandremo : Matetika ny ampahany betsaka amin'asa ataon'ny BMFF dia miompana amin’ny
fikarakarana ny fahasalaman’ny mpiasan'ny kaominina sy ny ankohonany (fizahana,
fitsaboana, fanomezana fanafody) anefa izany dia tsy tafiditra, ao anatin’ny anajara
raharahany
16.5.1. Ny tanim-bahoaka
Ny tanim-bahoaka dia ireo amin'ireo fanana ireo izay, nohon'ny toetrany, na nohon'ny
fampiasana avy amin'ny manam-pahefana, natao hampiasaina, hozakaina na hiarovana ny olon-
drehetra ka tsy mety amin’izany toetrany izany, hanjary ho fananan'olon-tsotra. Anisan'ny
tanim-bahoaka, ny fananana omena hampiasain'ny vahoaka : ireo tany sy ireo trano.
154
- lalana sy lalambe miorina ao amin'ny faritry ny kaominina (tsy ao anatin’izany ireo
lalam-pirenena sy lalam-paritany voasokajy izay mamaky ny kaominina, ka vatsian'ny
teti-bolam-panjakana sy ny teti-bolan'ny Faritany vola ny fanamboarana azy)
- ny paompy, siniben-drano
155
• Ny toetra mampiavaka ireo tanim-bahoaka
- ny fananana ao amin'ny tanim-bahoaka dia tsy azo amidy, izany hoe tsy azon'ny
kaominina omena maimaimpoana na ihany koa handoavam-bola ireo fananana
mitoetra ao amin'ny tanim-bahoaka
- ny fananana ao amin'ny tanim-bahoaka dia tsy azo arakarahina, izany hoe ny olon-
tsotra izay mitoetra eo amin'ny tanim-bahoaka (lalambe na làlana natokana ho an'ny
mpandeha an-tongotra) dia tsy mahazo maka izany amin'ny alalan'ny fe-potoana
mitera-jo.
156
- ny fanaovan'ny voamiera iray tatitra ka izany vaomiera izany dia ahitàna ny Ben'ny
Tanàna na ny solontenany, mpanolotsaina iray, solontenan'ny sampan-draharahan'ny
Fananan-tany, ampian'ny mpandrefy tany iray avy ao amin'ny Sampan-draharahan'ny
fanaovan-tsary tany ;
Izany dia ny fitambran'ireo fananana mitoetra an'ny kaominina kanefa tsy natokana
hampiasain'ny besinimaro. Ireo fananana ireo dia miankina amin'ny lalàna mifehy ny
isambatan'olona sahala amin'ny fananan'ny olon-tsotra, ka noho izany ny fifanolanana mety
hitranga dia tandrim-pahefan'ny fitsarana mitsara ny adin'ny olon-tsotra fa tsy an'ny rantsana
mitsara ny fifanolanana amin'ny Fanjakana.
157
• Fomba arahina
- planin'ny saritany mazava tsara (planina atao 1/1000 ème) ahafahana mamaritra ny
velaran'ny tany sy ny teorana misy azy ;
158
- ny fanesorana ireo fananana ao amin'ny tanim-panjakana azo amidy an'ny kaominina
nomena ampiasain'ny sampan-draharaha monisipaly/kaominaly iray.(fanapahan-kevitry
ny Filankevitra) ;
159
Mba hitandroana ny tombotsoan'ny kaominina dia miditra an-tsehatra ny Ben'ny tanàna
amin'ny fitantanana izany tanim-paniakana izany na dia tsy tompony aza ny kaominina. Ny
Ben'ny Tanàna na ny solontenany, ny Filohan'ny Filankevitra na ny solontenany dia
mpikambana avy hatrany ao amin'ny voamiera miandraikitra ny :
Tsy voatery tsy maintsy atao ny fampiharana ny drafitra fanatsarana ny tanàna any
amin'ny Kaominina ambanivohitra latsaky ny 10.000 ny mponina ao aminy. Kanefa ilaina ny
hiarovana ireo velaran-tany natokana hanaovana arabem-panjakana any aoriana sy ireo
fampitaovana ilain'ny besinimaro ahazoana manomana ny fitaran'ny faritra atao toeram-
160
ponenana amin'ny tanàna maro indrindra ny renivohitry ny Kaominina. Izany no mahatsara ny
hamaritana sy hamindran'ny Kaominina amina drafitra: ny faritry ny làlana ilaina amin'ny
fitaran'ny tanàna any aoriana sy ny faritra hanorenana sekoly, ny foibem-pahasalamana, ny
tsena, ny kianja ho an'ny fanatanjahan-tena, sns. Ohatra, tsara ho an'ny kaominina lalovan'ny
làlana lehibe ny manokana tany hanaovan-dàlana hidirana amin'ireo fonenana anatiny sy
mandrara ny fanaovana fanorenana anatin'ireny tany voatokana ireny mba hitsinjovana ny
fitaran'ny tanàna maro na aiza na aiza fa tsy amin'ny zotra manaraka ny arabem-panjakana
ihany. Mampahalalaka kokoa ny fivezivezen'ny mponina andavan'andro izany (fandehanana
matsaka rano, fandehanana mankany an-tsekoly, any an-tsena) sy mametra ny fandehanan'ny
fiara ao anatin'ny Kaominina.
- ny drafitry ny famaritan-tany.
161
• Ny drafitry ny làlana sy ny fitohizan'ireo amin'ny làlana ampiasain'ny
besinimaro
Ny làlana efa misy dia afindra miaraka amin'ny fanokanan-tany raikitra sy ireo fanovàna
ny fanoritana ilaina amin'ny fotoana voafetra mba hanatsarana ny fifamoivoizana. Ny fikajiana
tsara ny fanoritana sy ny fanokanan-tany dia mety hitarika ny famindrana ny fanorenana ao
anatin'ilay tany voatokana, ohatra mba hanarenana sy hanitarana làlana mety sy miholikolika.
Ny fanoritana làlana vaovao dia iaraha-mihevitra amin'ny vahoaka itadiavana marimaritra
iraisana ny amin'ny manokatra làlana hifamezivezena amin’ireo fanorenana efa misy sy ny mety
ho fitarany any aoriana ahitàna ny zotra sady fohy no mora aleha. Manana fomba enti-miasa
betsaka ny Kaominina raha vita alohan'ny fitaran'ny fiandohan'ny fianaky ny tanàna ny drafitry
ny lalàna. Kanefa raha tratra aorianan'ny fanombohan'ny fianaky ny tanàna tsy voafehy no
nahavitan'ny drafitra, dia tsy maintsy mifampiraharaha amin'ireo mponina efa eo ny Kaominina
momba ny fanoritana ny zotry ny làlana hatao na mijery ny fametrahana an'ireo amina toerana
vaovao mba hanoritana ny làlana. Izany no mahatsara, na dia mbola tsy tena ilaina maika aza,
ny hamaritan'ny Kaominina fanokanan-tany ho an'ny làlana any aoriana, indrindra ny
hampifanohizana ireny amin'ny arabem-panjakana (làlam-pirenena, làlam-paritany .... ) izay
matetika ahitàna fanorenana tsy voafehy nohon'ny tsy-fisian'ny tany efa namboarina natao
hanorenana.
162
• Ny drafitry ny fanokanan-tany ho an'ny fampitaovana
• Ny drafitry ny famaritan-tany
Sarotra ho an'ny Kaominina ny mampanaja drafitra fanatsarana ny tanàna tsy azo na tsy
eken'ny vahoaka. Izany no mahatsara ny handaminan'ny Ben'ny tanàna fiaraha-mihevitra
amin'ireo fikambanana velona misy ao amin'ny Kaominina : ny fivoriamben'ny Fokontany, ny
fikambanana mahasolo-tena ny betsaka (fikambanan'ny ray aman-drenin'ny mpianatra,
fikambanan'ny mpamboly, fikambanan'ny mpivarotra, sns.), ary manazava amin’ny vahoaka
izay atao araka izany fiaraha-mihevitra izany. Matetika dia sarotra ny fahazahoana ny
fankatoavan'ny daholobe, ny tombotsoa manokan'ny olona iray dia mety hifanohitra amin'ny
163
tombotsoan'ny besinimaro (ohatra, ny tombotsoa manokan'ny tompona tany ao anatin'ny tany
natokana hanaovana fotodrafitr'asa any aoriana). Na izany aza anefa dia ilaina ny ahazahoan'ny
kaominina fanekena betsaka araka izay azo atao.
Ny drafitra fanatsarana ny tanàna dia avoaka ho fantatry ny besinimaro ary ireo tany
voatokana dia faritana amin'ny alalan'ny tsatoka. Ny Ben'ny tanàna no misahana ny
fampanajana ireo tany voatokana ao amin'ny drafitra fanatsarana ny tanàna sy mibaiko ny
fampijanonana izay fanorenana rehetra mandika ny drafitra.
164
• Ny fanomezan-dàlana hamangitra
Mandefa fangatahana atao sosony roa araka ny modely voafetran'ny didy aman-dalàna
any amin'ny Ben'ny tanàna miaraka amin'ny drafitry ny tany sy ny taratasy fanamarinana ny
fizakan-tany ara-panjakana ny tompon'ny tany. Ny mpiasa misahana ny fanatsarana ny tanàna
no mizaha sy mandinika ny antotan-taratasy ary manomana sary famangitana sy fitanana an-
tsoratra maneho ny fepetra ara-pamangitana manoloana ireo fanokanan-tany hita ao amin’ny
drafitra fanatsarana ny tanàna (famerana ny fizaran-tany tsy azo hanorenana). Alefa any amin'ny
Sampandraharaham-paritry ny Fanajariana ny Tany sy ny Tanan-dehibe ny antotn-taratasy
hanamarinany ny fifanarahan'ilay antotan-taratasy amin'ny didy amam-pitsipiky ny fanatsarana
ny tanàna sy ny fepetra ao amin'ny drafitra fanatsarana ny tanànan'ilay Kaominina. Rehefa izany
dia averiny any amin'ny Kaominina ny antotan-taratasy.
165
- vaninandro sy laharana nanomezana ny fahazoan-dàlana hamangitra.
• Ny Fanomezan-dàlana hanorina
166
Manana fe-potoana 45 andro manomboka amin'ny vaninandro nanaovana ny tapakila ny
fitondrana handavana ny fanomezan-dàlana hanorina, raha afaka io fe-potoana io dia tsy
maintsy -mandefa taratasy fitakiana atao tsy very mandeha ilay voakasik'izany. Heverina ho
nekena ny fanomezan-dàlana hanorina 30 andro aorian'ny nadefasana io taratasy tsy very
mandeha io.
167
Ø mifanohitra amin'ireo fepetra ao anatin'ny drafitra fanatsarana ny tanàna ilay
fanorenana ;
Ø trano tsy naorina farafahakeliny 2 metatra miala amin'ny fetran'ny ny tany, ary 4
metatra io fetra io raha misy varavarana na varavarankely ny rindrina ;
Ø tsy naorina 3 metata miala amin'ny fetran'ny tany sy izay fanorenana rehetra misy eo
ny lavapiringa sy tranokely fivoahana, akarina ho 50 metatra miala amina lava-drano
fisotro izany.
168
Omen'ilay mpiasa misahana ny fanatsarana ny tanàna laharana amina antotan-daharana
isan-taona sy soratany ao amin'ny rejisitra ny fangatahana fanomezan-dàlana hanorina. Io
rejisitra io dia ahitàna :
169
Azo hampidirina ao amin'ny tanim-panjakana amin'ny alalan'ny fanapahan-kevitry ny
Filankevitra Kaominaly ny tany izay natokana hanaovana fampitaovana ho an'ny daholobe
voalaza ao amin'ny drafitra fanatsarana ny tanàna. Lazain'io fanapaha-kevitra io mazava ny
fanodroana ny misy ny tany, ny hanokanana ny tany ary ny velarany, ny kilasin'ny làlana isan-
tsokajy ary mapiseho tsara isaky ny sokajin-dàlana ny sakan'ny tany hatokana. Ny vinavina
fikilasiana dia hanaovana fanadihadiana ara-panjakana miaraka amin'ny drafitra fanatsarana ny
tanàna. Ny vinavina izay mety ho namboarina taorian'ny fanadihadiana sy ny tatitry Kaomisera
mpanao fanadihadiana dia aroso eo amin'ny Filankevitra monisipaly/kominaly handraisany
fanapahan-kevitra ary omen-kery azo hampiharina amin'ny alalan'ny didim-pitondrana ataon'ny
Ben'ny tanàna. Tsy maintsy hamarinin'ny Prefe ary soratan'ny Sampandraharahan'ny Fananan-
tany ny didim-pitondrana nataon'ny Ben'ny tanàna raha toa ka tsy isan'ny fananan'ny kaominina
ny tany izay nanaovana fikilasiana.
170
Kaominina ara-potoana ireo mpiambina ireo. Tsy maintsy atao peta-drindrina amin'ny toerana
mahazatra ny lisitry ny biby sy zavatra nanaovana fanagiazana. Haloa any amin'ny Mpitahiry
vola monisipaly/kaominaly ny saram-panagiazana voahangona rehetra.
16.7.1 Ny fanagiazana
- ataon'ny Ben'ny tanàna raha biby, na fiara na zavatra hafa navela eny amin'ny arabem-
panjakana na teny an-tsena
- tsy maintsy zahan'ny mpitsabo biby alohan'ny hanagiazana azy ny biby ahiana hisy
areti-mifindra. Izay voan'ny aretimifindra dia vonoina avy hatrany ary alevina ny
fatiny.
- raha ny tompon'ny tany no nampiditra ny biby ho giazina ka tsy mitaky ireo biby ireo
ao anatin'ny 30 andro aorian'izany ny tompony, dia hamidy ireo biby ireo amin'ny
alàlan'ny fanapahana ataon'ny Ben'ny tanàna izay manondro ny onitra vokaùy ny
zavatra nosimbain'ny biby sy ny saran'ny fiambenana. Io onitra io dia alaîna amin'ny
vola azo tamin'ny fivarotana. Tsy maintsy atao peta-drindrina ny fanapahana
nataon'ny Ben'ny tanàna ;
171
16.7.3 Ny famoahana avy ao amin'ny toby fanagiazana
1) laharana
4) isan'ny andro
5) saran'ny androm-panagiazana
7) saran'ny fitondrana
8) fitambaran'ny sara
172
16.8.1 Ny fandevenana
- fahafatesana tsotra: manome bileta ny mpitsabo ary mandefa izany any amin'ny Ben'ny
tanàna
173
handevenana tantanan'ny Kaomima ; tsy maintsy manorina fasana ao anatin'ny herin-taona
nahazoana izany ny fianakaviana nahazo ny tany.
16.8.3 Ny famadihan-drazana
Ny famadihana dia famoahana razana ao amin'ny fasana nisy azy ary averina na ao
amin'io fasana io ihany na amina fasana hafa aorian'ny fanaovana ny fomban-drazana
(famonosan-damba). Ny Ben'ny tanàna no manome alalana hanao famadihana sy ny fomban-
drazana, ary izany dia mety hitakiana fampandoavana haba.
174
16.8.4 Ny fitondrana razana
Azo atao avy hatrany ny fitondrana ny razana aorian'ny fahafatesana raha alevina any
amin'ny Kaominina hafa noho ny nahafatesany ilay razana, na aorian'ny famadihana raha efa
voalevina ny faty; amin'ity toe-javatra farany ity, dia tsy azo atao ny fitondrana ny razana raha
tsy herin-taona aorian'ny fandevenana voalohany raha fahafatesana tsotra, na telo taona raha
fahafatesana noho ny areti-mifindra (pesta, kolera, kitrotro).
Tsy maintsy atao ao anaty vatam-paty ny fitondrana. Tsy maintsy vita amin'ny hazo io
vata io raha alevina amina fasana an'irotra tsy misy lava-pasana ny razana. Tsy maintsy
sosohana vy fotsy ny vata hazo raha toa ka alevina amina fasan-drazana na amina lava-pasana
kely vonjimaika. Raha mihoatra ny 24 ora ny fitondrana ny razana (izany hoe indray andro sy
indray alina katroka), dia atao vy fotsy notefena firaka ny vata vao ampidirina anaty vatam-paty
faharoa ivelany.
Ny razana matin'aretina, na aretina inona izany na inona, dia tsy azo entina amina fiara
fitanterana mpandeha afa-tsy raha misy fanomezan-dàlana manokana avy amin'ny sampan-
draharaham-pahasalamana ary tsy maintsy atao ny fanadiovana sy famonoan'otrik'aretina
aorian'ny fitanterana.
Samy hafa isaky ny faritra hanatanterahana ny fitanterana izy ireo. Tsy misy rijan-teny
mifehy izy io fa toy izao no fomba fanao :
175
azony antoka fa nanome fanomezan-dàlana momba ny fitanterana ny Filohan'ny
Faritany amin'ny toerana hamindrana ny razana.
Tsy maintsy atao anaty vata misy sosony roa ny razana ; ny vata voalohany tena
itoeran'ny razana dia atao hazo mafy, ary ny faharoa ety ivelany dia atao firaka, vy fotsy na vita
amin'ny simenitra misy vy ka mahatratra 3 santimetatra ny hatevenany. Asiana fanafody
famonoan'otrik'aretina manelanelana ny vata roa.
d) Fanolorana ny fanomezan-dàlana
e) Fombafomba famadihan-drazana
176
lafiny sasany dia azo hilazàna ny mpitsara (Fampanoavana, Mpitsara Mpapanoa lalàna, na
Filohan'ny Sampam-pitsarana) mba hanatrika ny famadihana raha toa ka ahiana ny hisian'ny
fifanoherana amin'ny razana ho entina. Misy fitanana an-tsoratry ny famokarana ny razana
ataon'ny olona manatrika ary alefa any amin'ny Masoivoho na ny Ambasady voakasik'izany ary
any amin'ny Ben'ny tanàna handevenana ny razana. Torak'izany koa, raha misy fianakaviana
maniry ny hitondra ny razan'ny fianakaviany maty tany am-pita, dia manao fanomezan-dàlana
handevina ny Ben'ny tanàna mba ahafahan'n'ny fianakaviana mahazo fanomezan-dàlana
hamokatra ny razana avy amin'ny Ben'ny tanàna ilevenan'ny razana sy ny fanomezan-dàlana avy
amin'ny manam-pahefana ara-pitondrana avy amin'ny Fanjakana misy ny toerana ilevenan'ny
razana.
16.9 NY FANAMARINAN-TSONIA
177
- ny boky rehetra, rejisitra sy matoan-dahatosratra taratasy ho entina any amin'ny
fitsarana ary amin'ny toe-javatra omenkery, ary ireo ampahany, dika mitovy na
fandefasana nomena avy amin'ireo boky na rejisitra ireo.
Teo ..............................ny
Ny Ben’ny Tanana
2) Sonia napetraka
3) Ny lavo-tondro
Teo..........................ny……………
Ny Ben'ny Tanàna
178
16.10 NY HETRAN-TANY
16.10.1 Famaritana
Ny tany rehetra dia iharany na Inanao ahoana na manao ahoana ny fitoerany araka ny
lalàna sy ny ampiasàna azy, ka ny tompony na izay tena mitoetra eo ny l janoary amin'ny taom-
panaovana ny hetra no mizaka izany. (And. 01-07-02 amin’ny lalàna momba ny flantanam-
bolam-panjakana 1998).
- Ny tany natao hiankina mivantana amina trano tahaka ny tokon-tany, zaridaina, lalàna tsy
mihoatra ny 20 ara
179
- Ny tany handoavana hetran-trano ;
- Ny tany vao nambolena ary tafiditra ao amin'ny fanitarana velaran-tany hambolena dia tsy
mandoa hetra raha tsy aorian'ny taona faha-enina nanabeazam-boho azy
Mba ahazoana ny fanafahana tsy handoa hetra, dia mila mandefa ireto any amin'ny
sampan-draharahan'ny Hetra Mivantana mahefa alohan'ny 15 oktobra isan-taona ny tompon'ny
tany na izay tena mitoetra eo:
- ny karazan'ny voly
Zaraina ho sokajy enina araka ny fampiasana azy ny tany (and.01-07-07 lalàna momba
ny fîtantanam-bolam-panjakana 1998). Amin'ny alalan'ny fampiharana mari-bola iraimbilanja
isaky ny hekitara amin'ny sokajy voalohany ka hatramin'ny faha-5, ary amin'ny fampiharana
lanjanisa 1% amin'ny teti-bidiny ho an'ny sokajy faha-6, ka izany dia lanian'ny Filankevitra
monisipa1y/kaominaly isaky ny sokajy araka izao :
v sokajy voalohany: anaovana vo~ tokana na mitambatra cacao, kafe, fary, voanio,
landihazo, jorofo, voly fanao ranomanitra, dipoavatra, taretra, vanille ;
v sokajy faha-3 anaovana voly tokana na mitambatra - voly anana sy fihinana, vary na
voly hafa mitovy karazana amin'izany ;
180
v sokajy faha-4 : kijàna voa-janahary na natao, tany tsy azo volena, tany natao
tombam-boroka ;
16.11 NY HETRAN-TRANO
16.11.1 Famaritana
181
fivavahana . (And. 0108-03 amin’ny lalàna momba ny fitantanam-bolam-
panjakana 1998) ;
Ny fototra hanorenana ny hetra dia aorina amin'ny tentin'ny hofan'ny trano mizaka ny hetra.
Ny tentin'ny hofan-trano dia sahala :
- amin'ny hofan-trano nanaovaa fanambarana naverina amin'ny taona tsy azo atao
latsak'izay azo amin'ny fampiharana ireo toetoetra fanombanana voalaza ao amin'ny
fîtanana an-tsoratry ny vaomiera lazain'ny andininy faha-01 09-08;
- ny Soprefe na ny Lefiny ;
182
- Ny solontenan'ny foibem-pitondrana miadidy ny hetra izay misahana ny fitanana an-
tsoratry ny fivoriana.
MARI-BOLA
natao hofonenana 6% 3%
16.12.1 Famaritana
Ny haba atovana amin'ny hetran-trano dia haba lanian'ny Kaomina isan-taona amin'ny
trano misy ny 1 janoarin'ny taom-panaovana ny hetra (and. 01-09-01 amin’ny lalàina momba
ny fitantanam-bolampanjakana 1998).
183
16.12.2 Sehatra iharany
Ny fototra hanorenana ny hetra dia aorina amin'ny tentin'ny hofan'ny trano tahaka izay
ampiharina amin'ny fikajiana ny hetran-trano (and 01-09-03 lalàna momba ny fitantanam-
bolam-panjakana 1998).
16.13.1 Famaritana
184
16.13.2 Sehatra iharany
- ny mpamboly ;
- ny mpiompy ;
- ny mpanjono ;
- ny mpanao asan-tànana ;
- ny mpivarotra ;
- ny orin'asam-pitanterana.
Ny mpandoa hetra voakasika anefa dia afaka misafidy ny hampiharana aminy ny sata ara-
ketra fampihatra amin'ny orin'asa amin'ny hetra sy haba voalazan'ny andininy faha-01-17-01
lalàna momba ny fitantanam-bolam-panjakana 1998.
185
16.13.3 Ny toerana anaovana ny hetra
Faritana araka ny fetra atao noho ny vola maty isan-taona ny hetra. Io vola maty io dia
tombanana araka ny fanambarana ataon'ny mpandoa hetra voaisa, araka ny enti-miasa miaraka
amin'ny tentin'ny hofa, araka ny herim-pamokarana, araka ny fanombanana ny vokatra na ny
tentin'ny vidim-bokatra na araka ny trano iasàna.
Ho an'ny asa any ambanivohitra, dia raisina ho fototra iorenan'ny hetra ny karazan'ny asa
atao, ny velaran'ny tany iasàna ary ny tentin'ny vidim-bokatra (and. 01-17-05 lalàna momba
ny fitantanambolam-panjakana 1998).
Ny " receveur " momba ny hetra mahefa ao amin'ny faritra no mamory ny hetra araka ny
taratasy filazalazana omen'ny Fanjakana (and. 01-17-07 lalàna momba ny fitantanam-bolam-
panjakana 1998).
186
16.14 NY SATA MOMBA NY FIVAROTANA ALIKAOLA SY NY VOKATRA MISY ALIKAOLA
(Lalàna lf-81-033)
187
- toeram-pisakafoana sy fialàna hetahetan'ny Antenimieram-pirenena ;
188
Tsy azo atao ny fivarotana alikaola nasiana fangarony raha tsy aseho ny fanomezan-
dàlana hividy omen'ny Lehiben'ny Sampan-draharahan'ny hetra tsy mivantana ho an'ny
fivarotana ambongadiny, ary omen'ny Ben'ny tanàna na izay mpiasam-panjakana tendreny, ho
an'ny fivarotana antsinjarany (and. 03-02-17 lalàna momba ny fitantanam-bolam-panjakana
1998). Ny fanapahana hamindra toerana, hanova, hanome, hampanofa na hamindra mpanofa
fanomezan-dàlana efa misy dia fahefan'ny Lehiben'ny Sampan-draharahan'ny hetra tsy
mivantana ao amin'ny Faritany na ny Lehiben'ny Antokon-draharaha momba ny fanaraha maro
eo an-toerana.
189
- 20% ho an'ny Faritra ;
190
TOVANAI
FANOMEZANA TAREHI-MARIKA
Antsirabe 1
Antsiranana 1
Fianarantsoa 1
Mahajanga 1
Toamasina 1
Toliara 1
Faritany Antananarivo
1) Ambatolampy
2) Arivonimamo
191
3) Miarinarivo
4) Tsiroanomandidy
Faritany Antsiranana
1) Ambanja
2) Ambilobe
3) Andapa
4) Antalaha
5) Nosy-Be
6) Sambava
7) Vohémar
Fantany Fianarantsoa
1) Ambalavao
2) Ambohimahasoa
3) Ambositra
4) Farafangana
5) lhosy
6) Manakara
7) Mananjary
8) Vangaindrano
Faritany Mahajanga
1) Antsohihy
192
2) Befandriana Nord
3) Maevatanana
4) Maintirano
5) Mampikony
6) Mandritsara
7) Marovoay
8) Port-Bergé
Faritany de Toamasina
1) Ambatondrazaka
2) Fenerive Est
3) Maroantsetra
4) Moramanga
5) Sainte-Marie
6) Vatomandry
Faritany de Toliara
1) Betroka
2) Mahabo
3) Morombe
4) Morondava
5) Taolagnaro
193
Manaraka ny sata mifehy ny Kaontim-pitantanana ny voalam-panjakana sy ny
Kaontim-pitantanana Entana mifanaraka amin'ny didy aman-dalàna manan-kery ny fitantanam-
bolan'ny Kaominina ambonivohitra.(Lalàna lf-95-005 tamin’ny 21 jona 1995 mikasika ny
teti-bolan’ny Vondrom-parftra anapariaham-pahefana) Mizara ho sokajy roa ny Kaominina
ambanivohitra: 58 Kaominina ambanivohitra sokajy voalohany izay itoeran'ny Mpitana
kaontin'ny Tahirim-bolam-panjakana Ézay misahana ihany koa ny andraikitry ny Mpitahiry vola
kaominaly. (Didim-pitondrana lf-3738/96/MBFP/SG tamin’ny 14 jona 1996 nataon’ny
Minisieran’ny Fitantanam-bola, ny Vola ary ny Planina)
Faritany Antananarivo
1 ) Ambohidratrimo
2) Andramasina
3) Anjozorobe
4) Ankazobe
5) Antanifotsy
6) Betafo
7) Faratsiho
8) Fenoarivo Be
9) Manjakandriana
10) Soavinandriana
Faritany Antsiranana
TSY MISY
Faritany Fianarantsoa
1 ) Ambatofinandrahana
2) Befotaka
194
3) Fandriana
4) Iakora
5) lfanadiana
6) Ikalamavony
7) Ikongo
8) Ivohibe
11) Vohipeno
12) Vondrozo
Faritany de Mahajanga
1) Ambato Boeny
2) Ambatomainty
3) Analalava
4) Antsalova
5) Bealalana
6) Besalampy
7) Kandreho
8) Mitsinjo
9) Morafenobe
10) Soalala
195
11) Tsaratanàna,
Faritanv de Toamasina
1 ) Amparafaravola
2) Andilamena
3) Anosibe an'Ala
4) Antanambao Manampotsy
5) Brickaville
6) Mahanoro
7) Mananara Nord
8) Marolambo
9) Soanierana Ivongo
10) Vavatenina
Faritany de Toliara
1 ) Amboasary Sud
2) Ambovombe Androy
3) Ampanihy
4) Ankazoabo
5) Bekily
6) Beloha
8) Benenitra
196
9) Beroroha
10) Betioky
11) Manja
12) Miandrivazo
13) Sakaraha
14) Tsihombe
1288 no isan’ny Kaominina ambanivohitra sokajy faharoa izay itoeran'ny Mpitahiry vola
kaominaly, tendren'ny Ben'ny tanàna nahazo ny fankatoavan'ny Solontenam-panjakana, ary
misahana ny fampandehanana ny kaontin'ny kaominina. (Didimpitondrana lf-3739196IMBFP
tamin’ny 21 lona 1996 du Ministère nataon'ny Minisiteran’ny Fitantanam-bola, ny Vola ary ny
Planina)
197