Hseyin Dedesoyun Dersim li* imajnda Kemalist izler Geen gn Dersim zerine yeni kan yazlar Google zerinden

ararken hasbel kader bir yazyla karlatm. lgintir ok ar ekilde Kemalistlerin bak asyla yazlan bir yazyd. Akas, Kemalistler Dersim zerinde hibir ey brakamadlarsa bak alarn braktlar diye dnmeme sebep oldu bu yaz. Yazy okuyunca ncelikle bir fke, bir kin Neredeyse o kzd kiiyi bir kak suda boacak Burada benim dikkatimi eken izmi olduu Dersimli imaj ve bu imajn Atatrk dneminde izilen Trk imajyla benzerlii. Fakat ortada bir baka problem daha var Yazy yazan kii ne imla kural, ne noktalama kural, hibir kural kaide gzetmeden, herhalde fkesi kabna smam olacak ki her eyi unutmu Biz bu fkenin Kemalist bak alarna gelelim. Bu yazara gre Dersime saldr start ok daha nce bir yerlerden verilmi ve bu gn gelinen ayrm gemi planlarn sonucuymu. ste tam bir Kemalist, hatta solcu bak as. Zira Tarih derslerinde de Osmanlnn zerinde batl devletlerinin ark slahat plan ve Ruslarn scak denizlere inme politikas vard. Bu durum ayni zamanda Trk solcularnn emperyalistler 100-150 yllk planlar yaparlar teziyle de uyuuyor. Hatta bir yerlerden dedii yer sakin pentagon olmasn? Nasl bir komployla kar karya Dersimliler Sonraki ksm ise ok daha vahim. Suladklar kiileri Neo-Kemalist olarak deerlendiriyor. Bu da ittihat zihniyetin Kemalistlere miras brakt bir anlay olan karndaki senin gibi olmazsa onu ihaneti ve hain yap zihniyetinin bir rneidir. Aklma gelen en gncel rnei Orhan Pamuk. Vatan haini demilerdi ya Daha sonraki satrlar ise ok daha fena Zira kar grup Dersimde sndrmedik ocak brakmam Sonrasnda ise yle sper bir cmleyle devam ediyor metnin yazar: Maalesef Dersim lilerin kk gelmiyor, Devlet 38 de bu i denenmiti ama yine baaramamt.*** Ne yazk, Dersimlileri bitiremediler, keke bitirseler Dersimlileri manas kyor bu cmleden. Fakat Dersimliler ylmamlar, yenilmemiler ve bu savaa devam ediyorlar. Cebren ve hile ile aziz vatann, btn kaleleri zapt edilmi, btn tersanelerine girilmi, btn ordular datlm olabilir. Bu artlarda dahi vazifen Trk istiklal ve cumhuriyetini kurtarmaktr. Yazar ierde birka hainin bulunduuna dair bir saptama ile devam ediyor ve bunu ok kestirme bir ekilde iddia ediyor. Trkiyede de i dman d dman kompleksinin olmas seklinde. Ama Allaha kr ki artik Dersimlilerin gzleri alm. Japonyadaki gibi okuyup ykselmelerine ramen Dersimi unutmamlar, sol ve sosyalist hareketlerin gzdeleri olmular. Bir varolu hikyesi Tpk kurtulu savanda her eyi yoktan var eden Atatrk gibi. Uurumun kysnda, ykk bir lke, trl dmanlarla kanl boumalar, yllarca sren sava Sonrasnda, ierde ve darda sayg ile tannan yeni yurt, yeni toplum, yeni devlet. Her ey viran. Ama oradan yle bir vatan yaratyorsun ki Kemalistlere de ta kartyorsun. Hem devletle, hem de dier grupla mcadele ediyorsun. Uurumun kysndaki lkede hem i hem de d dmanlarla mcadele. Aman Allahm Nasl bir var olma mcadelesi bu Helal olsun size Yaz bir varolu mcadelesini anlatmaya devam ediyor. Kar grup yukardaki Japon rnei ideal Dersimli rneini bomaya alyor Bomak Nedense bu kelime bana Kemalist devletin kurulu felsefesinde nemli bir ayrnt olan stiklal Marn hatrlatyor. Ulusun, korkma. Nasl byle bir iman boar, medeniyet dediin tek dii kalm canavar. En nemlisi de su anda da bu yok etme operasyonu devam ediyormu Yurt dnda Dersimliler ksa surede adapte olarak orada da yoktan var olmay baarmlar te

medeniyeti Orta Asyadan Msra ve Mezopotamyaya biz getirdik mant ile birletirilmi var olma mcadelesinde ok gzel bir rnek. te Dersimin modernletirildii srada Trklerin kendilerine bitikleri imaj: yoktan var olan Trkiyenin ksa surede bat ile uyumu Yaz provokatr olarak niteledikleri kar grubu, devletle bir araya gelerek Dersimlilerin ykselmesini istemeyen iki dman olarak tanmlyor Herhalde bu da Kemalistlerin i ve d dmanlar kategorisiyle deerlendirilse yanl olmaz. Daha sonra Japon rnei olarak yoktan var olan Dersimlilerin dndaki hainlere Adam olmalar tehditvari bir slupla syleniyor: Adam olun. Yoksa? Cumhuriyetin kahredici ordular tarafndan mahvedileceksiniz. Bundan sonraki ksm benim konumun dnda. Fakat yazarn izmi olduu Dersimli portresi cumhuriyetin ilk yllarnda izilen ileke, kimsesiz ve fedakr, fakat gururlu, gl, drst, yakkl ve adil Trk imajna ne kadar da benziyor Ben sadece benzerlikleri belirteyim dedim.

* ***

Yazara atfen yanl yazlmtr Yazm yanllar yazara aittir.

Dersimli Apocular ve Devlet Hseyin Dedesoy "Onlar... ve Biz..., "...onlar diyorlar ki...biz diyoruz ki..." Bu szleri "Dersimi Yeniden na" etmekle kendini sorumlu ve grevli sayan ahsn aznda duyuyoruz. Kim acaba onlar dedii kiiler, ne yapmak istiyorla o kiiler diye merakla beklerken, ayn sahnede ve ayn mikrofonda cevabn "byk" ozanmz veriyor. "... be kiinin sama sapan dnceleri.., sapkn kiiler.." Bu gne kadar Trkiye snrlar dahilinde veya dnda Dersimlileri, Dersimin siyasi ahsiyetlerini, dernek , kurum, kurulu ve parti mensuplarn, i yapanlarn, yazarlarn, dnrlerini, aydnlarn, hangi siyasi partiye mensup olursa olsun, hi kimse ve asla byle irkin bir sfatla hitap etmemitir ve edemezdi de Ama Apocular bunu yaptrdlar..! Ite, hemde ozanlk nvanyla tannm ve bilinen Dersimli birine bunu sylettiler. Eer bunu syleyen kii Dersimli deilde bir baka yerli olsayd, yer yerinde oynard o zaman. Dersimliler dnyay O kiinin bana ykarlard.. Ama olmad, yapmadlar, yapamadlar.. Bir ka ayplama ve szden baka kimse bir ey diyemedi. nk syleten bakas da olsa, syleyen bir Dersimliydi. Peki buraya nasl gelindi, nasl olurda bu adam Dersimlilere, ad, ii ve konumu bilinen bu ahslara ve dncelerine sapkn diye hitap edebiliyor..? Bunlar Avrupa Dersim Dernekleri Federasyonu-FDG-nin yneticileri, kurucular ve

yetkilileridir ? Dnya alemin tand, bildii sayg ve sevgiyle baktklar insanlardir. Bazlarnn yapt gibi paravan, sahte isimlerle kurulan dernek yneticileride deiller. Binlerce yesinin bulunduu Alman hkmeti ve devletinin resmi olarak kabul ettii bir kurumun yneticileridir. Bunlara nasl uc-be sapkn diye biliyor? Bu kinin ve fkenin altnda yatan gerek sebep ne? Niye bu dmanlk ve fke? Aslnda Dersime ve Dersimlilere saldrnn start bir yerlerde daha nce verilmiti. imdi oyunun ba aktrleri sahne ald ve oyun balatld. Apocularn Dersim stndeki planlar ok eskilere dayanr. Bunun tarihesini vereceiz, hangi dnem neler yapld ve Devletin Apocularn eliyle Dersimde uygulad oyunun perdelerini srayla ve zamanla aacaz. Neo-Kemalist Apocular Dersimlileri 1970 li yllarn ocuklar sanmasnlar artk. Gidenler gitti, ok kr devlet babalaryla el-ele verip Dersim de sndrmedikleri ocak brakmadlar. Malesef Dersim lilerin kk gelmiyor, Devlet 38 de bu i denenmiti ama yine baaramamt. Trkiyenin drt bir yanna dalan, srgn edilmi Dersimlilerin ocuklar eitimde, ite ve siyasette daha bir st dalga ve dzeyde geri dndler. Sol ve Sosyalist hareketlerin en gzdeleri Dersim lilerden kt. 1970 lerdeki ykselen bu dalgay 78 lerde Apocu Provakatrlerle yeniden boynunu bkp bomaya altlar. 1980den gnmze sren bu Dersimi yok etme operasyonu hala devam ediyor. Dersim lileri yerinden yurdundan edip bu defa dnyann drt bir yanna savurdular. Dersim liler oralarda da tekrar yeniden ayaa kalkmasn bilip kendilerini yeniden var etmesini, en iyi ve en erken becerenlerden oldular. Bugn yanlzca Avrupa da eitim grm, yaadklar topluma ksa srede adapte olmu, i, meslek, akademik, sosyal ve siyasal konumlar fevkalada iyi ve yerinde olan yeni ve gen bir Dersimli kuak yetiiyor. Sanat dnyasnda, sosyal bilimlerde; iletiim, medya, sinema , hukuk ve diplomatik konumlar yerinde binlerce Dersimli gen bulunmaktadir. Bu hite hesapta olmiyan beklenmedik bir durumdu. Dersimi, 38 den gnmze askeri ikal altnda tutan devleti de, onun paravan konumunda olan provakatr rgt ve siyasi evreleri de rahatsz eden bu durumdur. Asl ama ve hedef bunu bomak ve paralamaktr. Dersim in ve Dersim lilerin tekrar yeniden diriliini ve ayaa kalkmasnn nne gemek istiyorlar, Avrupa da-diyasporadaki oluturulan bu birlii paralayp yok etmek istiyorlar. Tm gaye ve ama bu. Ama Dersimliler artk dndkleri kadar aptal ve saf deiller. Belki hla yanna alacaklar bir ka Dersim liyi bula bilirler ama biz dnyay da biliyoruz, onun ka bucak olduunu da rendik artk. Yaadmz lkeler malesef demokrasi ve hukukun kurallar dahilinde idare edilen devletlerdir. Bireyin ve insan haklarnn ne demek olduunu ok iyi biliyorlar. etelerin ve provakatif paravan rgtlerin hakim olduu lkelerde yaamyoruz. Dersim lilerin stne salmaya altklar Dersim lilere diyorum aklnz banza aln, kurbanlk koyun olmaktan vaz gein, onun bunun oynuna gelip kendi halknza ve insannza saldrmayn. Bakasna hizmet etmek yakmaz sizeAdam olun... Byk Ozanmz atalarnn ve gemi kklerinin kltrn unutmua benziyor..Hemde oktan unutmua benziyor. Sevgili ! ozanmzn baba taraf neye dayanr bilmem ama ana taraf Pilwenkliymi. Kendi anlattklarndan rendiimiz kadaryla yleymi. Son Dersim gezisinde kendisine elik eden Pilwenkli daysnda bahs eder ve ondan ok ey rendiini syler. Daysna unu sormasn neririm: Bizde kimlere sapkn denir acaba.? Brak birilerine bunu sylemeyi, byle bir kelime dilimizde dahi yoktur. Eminim bugn senin bu sylediini duysa o sevgili anann kan kurur biliyormusun sevgili ozan bey? nk onun mensubu olduu Berxecan Ocann byk ejdad ve Piri lye can verecek kadar kerametli biriyken, sen tam tersine l tellahl yapan, insani ilikilerinde sevgi yerine byle byk bir fke ve kinle bymn. Ama eminim sen Berxecan Ocann pirlerini de tanmyorsun, keramet ve hnerlerinin ne olduunu da bilmiyorsun ,

belkide hi renmeyi dahi istememiindir Eminim. yle Deil mi sevgili ozan ? Sana bu dili ve kltr retenler utansn, ne diyim imdi . Varsa inancn eer Xzr seni ejdadndan ve ocandan utandrr. Yoksa da kime inanyorsan onda bulasn... ! Ama suun by senden ok, bunu sana syletenlerdendr. nk onlar Dersim;i byle bozup kirlettiler, onlar Dersim insann ve inancn byle darma dan edip kardei kardee, Piri ocaa, Seyidi Dedeye dman ettirdiler. Jar Diyarn Topraklarnda artk Onlar ve Biz, onlardamsn- bizdemisin diye halk byle yerinde yurdunda ettiler. Ya bizde olacaksn, yani Apou Ya da onlardan yanasn, yan devleti.. diyerek halk kar karya getirenler ve sana bu terbiyeyi verenler utansn. Ama onlarda utanacak ne yz nede yle bir terbiye vardr! 3 Haziran Bonndaki Avrupa Dersim Kltr festivalin de Dersimin pir u pak ruhuyla bakan yeni bir dostla tantm. Kitaplarnn nnde durmu st beyaz giysiler iinde sakin ve sade duruuyla merhaba dedi. Elini sktm ve yzne baktm, Dersimin temiz ve drst yz buydu ite, gzlerinde pesim geldi. Ben ona dair duyduum kayglarm anlatmaya alrken Oda endielerini bana syledi . bunlar amur insanlar, aman ha dikkat et, hakaret ve iftiraya kurban gide bilirsin Ne diyelim gzel dostum, herkes ald terbiye iinde, sahip olduu kltrn gerei gibi davranr. Hara almay, rvet yemeyi, yalan sylemeyi, iftira atmay, en yakn gibi davranp bir birini ispiyonlamay, insanlar arkada hanerlemeyi, yoldana ikence edip ldrmeyi ksacas toplumda tm dnen dolap ve yaana bilineek ne kadar kirli i varsa onu eitip- reten bir itiraf liderin ahlak ve kltryle yetimi bu siyasi evrede ve yapda her ey beklenir. Onlar da Hamidiye Alaylarnda arta kalanlarn torunlardr, lideri o tarihi durmadan hatrlatmyormu.? Ama Dersimin soylular ve soydalar, inan ve ocak sahipleri, Seyidlerinden ve Pirlerinde alm olduklar yce insan terbiyeyi bozmadan, sabr ve sknetle yoluna devam edeceklerdir. Sevgilerimle