ASAL USUL KOKO Sejarah koko bermula sejak 600 tahun sebelum Tahun Masihi apabila pokok koko

mula ditanam di lembah Amazon. Kaum Maya dipercayai mula-mula menanam koko di dunia. Setelah itu
koko diperkenalkan kepada kaum Aztec melalui aktiviti perdagangan.

Kegunaan

koko mula-mula ditemui oleh masyarakat Maya dan Aztec. Ketika itu biji-biji

digunakan sebagai minuman yang dikenali sebagai CACAHOTAL. Koko dianggap sebagai makanan dewata. Selain itu, koko juga digunakan sebagai mata wang dalam sistem pertukaran barang.

Koko

mendapat nama saintifiknya Theobroma cacao daripada kepercayaan kegamaan orang-

orang Maya dan Aztec. Theobroma bermakna makanan dewata. Kedua-dua kaum, Maya dan Aztec, mengaitkan koko dengan Ek Chuah, tuhan perdagangan, sementara Aztec pula mengaitkan dengan Quetzalcoatl, tuhan pencipta dan penyedia pertanian.

Cacao

pula berasal daripada perkataan kaum Maya dan Aztec iaitu Cacahoatl. Mereka

menganggap koko sangat istimewa. Minuman coklat hanya disediakan sebagai minuman Maharaja sahaja.

SEJARAH PERKEMBANGAN KOKO Sejarah perkembangan koko di luar Amerika Selatan bermula dengan kedatangan pengembarapengembara Eropah seperti Christopher Columbus. Eropah yang pertama menemui koko dan
membawanya balik ke Eropah. Sungguhpun demikian perkembangan koko di Eropah hanya bermula apabila Hernando Cortez seorang pengembara Sepanyol mendarat di Mexico pada tahun 1519.

Kedatangan Cortez telah disambut baik oleh orang-orang Aztec.Cortez yang berkulit cerah dan
bermisai itu dianggap kaum Aztec sebagai Quetzalcoatl, jelmaan tuhan mereka.

Cortez

dibawa mengadap Maharaja Aztec bernama Montezuma dan dihidangkan dengan

minuman chocolatl, minuman istimewa maharaja itu. Cortez kagum dengan status yang diberikan oleh kaum Aztec terhadap koko lalu membawanya balik bersama-samanya ke Sepanyol pada tahun 1528.

Pada

peringkat awal, koko hanya dinikmati oleh orang-orang Sepanyol menyimpan rahsia kegunaan koko daripada diketahui oleh negara-negara Eropah yang lain selama 100 tahun.

Bagaimanapun, perkahwinan puteri Raja Sepanyol, Puteri Anne dengan Raja Perancis , Louis
XIII, pada tahun 1615 telah menyebabkan koko tersebar kepada negara-negara Eropah yang lain. Puteri Anne telah membawa bersama-samanya rahsia membuat minuman daripada koko.

Selepas itu koko terus berkembang ke benua-benua lain, antaranya melalui kegiatan penjajahan
serta perdagangan yang dijalankan oleh orang-orang Eropah seperti Inggeris, Sepanyol dan Perancis. Dengan terciptanya mesin-mesin pengisar dan pembuat coklat serta penemuan caracara pembuatan coklat yang baru, coklat juga turut berkembang di seluruh Eropah hingga ke Amerika Syarikat.

ASPEK-ASPEK KOKO Koko ialah

sejenis tanaman yang anih dan unik. Tanaman koko sangat dipengaruhi oleh keadaan cuaca.Pokoknya memerlukan suhu optimum antara 18C hingga 32C bagi pertumbuhan yang baik.

Pokok koko

juga sentiasa memerlukan hujan. Taburan hujan yang diperlukan adalah antara

1,500 hingga 2,000 milimeter setahun. Bagaimanapun, hujan yang berlebihan pula akan mendedahkan tanaman koko kepada ancaman penyakit seperti mati rosot jejalur dan buah hitam.

Di samping itu, pokoko koko memerlukan jangka masa sinaran matahari antara 5 hingga 6 jam sehari.Keadaan kemarau yang panjang, yang melebihi 3 bulan pula boleh mengurangkan hasil. Oleh itu, kebanyakan kawasan tanaman koko didapati hanya tertumpu di kawasan garis lintang antara 10` Selatan dan 10` Utara dari garisan Khatulistiwa. Negara-negara pengeluar koko
utama di dunia seperti Cote d`lvoire, Ghana, Nigeria, Indonesia, Brazil termasuklah Malaysia, terletak dalam lingkungan kawasan tersebut.

POKOK KOKO

Pokok

koko ditanam daripada anak benih yang diperolehi daripada biji buah yang

masak. Semaian biji benih mengambil masa 3 hingga 4 hari untuk bercambah. Anak benih tersebut akan dibiakkan di tapak semaian selama 4 hingga 6 bulan sebelum dialih ke ladang. Pokok-pokok koko akan mula menghasilkan buah apabila mencapai umur 2 hingga 3 tahun. Sepohon pokok koko boleh mencapai ketinggian 7 hingga 10 meter. Jangka hayat pokok koko ialah antara 25 hingga 30 tahun.

Pokok koko mempunyai batang utama dan dahan-dahan berbentuk kipas. Bunga terdapat di batang utama dan dahan kipas. Kudup bunga berwarna hijau-ungu. Bunga yang kembang
berwarna keputihan.

Pendebungaan dilakukan oleh serangga pendebunga yang kebanyakannya terdiri daripada jenis agas.Bunga yang telah melalui proses pensenyawaan akhirnya akan menjadi buah. Buah akan masak dalam tempoh 5
hingga 6 bulan selepas proses persenyawaan. Sekiranya pendebungaan tidak berlaku dalam masa sehari bunga kembang, maka bunga berkenaan akan gugur.

PENANAMAN KOKO Koko boleh ditanam sebagai tanaman tunggal atau tanaman campuran bersama-sama tanaman lain seperti kelapa, kelapa sawit dan buah-buahan seperti durian. Oleh itu, ia sangat sesuai untuk mempelbagaikan tanaman sebagai usaha meningkatkan pendapatan. Koko merupakan salah satu
tanaman pertanian yang utama selepas kelapa sawit dan getah di Malaysia.

Koko

boleh ditanam menggunakan dua jenis bahan tanaman iaitu klon dan hibrid (biji

benih). Pokok hibrid merupakan pokok yang ditanam melalui biji benih, sementara pokok klon diperoleh hasil cantuman mata tunas atau keratan batang yang muda.

Kesemua atau sebahagian besar ciri-ciri berikut dimiliki oleh bahan-bahan tanaman yang baik:y y

Hasil yang tinggi. Biji yang bermutu

seperti purata berat kering di antara 1.1 hingga 1.2 gram sebiji, gempal dan seragam serta kandungan kulit yang rendah iaitu kurang daripada 13%.

y y

Kandungan lemak dalam biji melebihi 50` Mempunyai daya tahan terhadap serangan penyakit dan perosak utama.

PENJAGAAN KOKO Pokok-pokok koko memerlukan beberapa aktiviti penjagaan yang sistematik untuk memastikan
hasil yang tinggi. Antaranya ialah penanaman pokok pelindung, kawalan rumpai, pemangkasan, pembajaan, kawalan penyakit dan perosak dan penuaian.

Pokok Pelindung Pokok

koko merupakan sejenis tanaman yang memerlukan naungan atau pelindung. Pada peringkat awal, anak-anak pokok koko memerlukan antara 70% hingga 80% pelindung sementara. Pada peringkat dewasa pula, pokok-pokok koko memerlukan antara 30% hingga 40% pelindungi kekal. Keperluan ini membolehkan koko ditanam bersama-sama tanaman lain yang turut memberi nilai ekonomi seperti pokok kelapa atau pokok buah-buahan.

Bagi tanaman koko tunggal, pokok Gliricidia biasanya digunakan sebagai pelindung. Walau
bagaimanapun, pokok-pokok pelindung ini tidak diperlukan bagi kawasan yang mempunyai taburan hujan yang cukup dan seragam serta kawasan yang bebas daripada tiupan angin kencang.

Kawalan Rumpai Kawalan

rumpai perlu dilakukan mengikut keperluan untuk memastikan kesuburan pokokpokok koko.Kawalan rumpai ini biasanya dilakukan dengan menebas atau menggnakan racun rumpai.

Pemangkasan Koko merupakan tanaman yang memerlukan kerja-kerja pemangkasan yang bertujuan untuk:
y y y y

Mengawal ketinggian pokok supaya tidak melebihi 3-4 meter; Membentuk strukur pokok yang sesuai; Membuang struktur pokok yang sesuai; Membuang dahan-dahan yang diserang penyakit dan makhluk perosak;

Meningkatkan hasil;

Membuang dahan-dahan bersilang di antara pokok-pokok Pemangkasan bagi membentuk kanopi pokok menjadi bentuk payung akan memberi luas daun yang maksima bagi proses fotosintesis. Ini akan menggalakkan pengeluaran buah yang lebih banyak.Pemangkasan juga akan memudahkan kerja-kerja penuaian buah dan penjagaan pokok
semasa kerja-kerja kawalan makhluk perosak dan penyakit dilakukan. Pembajaan

Pembajaan ialah amalan pertanian yang penting. Pembajaann perlu bagi membekalkan nutrien yang mencukupi bagi pertumbuhan dan kesuburan pokok. Pembajaan akan meningkatkan keupayaan pokok untuk mengeluarkan hasil yang banyak. Pembajaan adalah penting untuk
membekalkan kadar nutrien yang mencukupi, bukan sahaja untuk keperluan tanaman tetapi juga untuk mengekalkan kesuburan tanah. Kawalan Penyakit dan Perosak

Seperti

tanaman lain, koko juga menghadapi masalah penyakit dan ancaman makhluk

perosak. Pokok koko boleh diserang oleh berbagai-bagai penyakit dan makhluk perosak yang menyerang daun, batang, dahan dan akar. Serangga dan mamalia adalah perosak utama. Kulat pula adalah agen utama yang menyebabkan penyakit. Oleh itu ladang koko perlu sentiasa dijaga. Penyakit dan perosak boleh dikawal dengan berbagai-bagai cara seperti menggunakan bahan tanaman yang tahan kepada serangan penyakit atau perosak, menggunakan kawalan biologi atau menggunakan racun kimia. Di samping itu, amalan kebersihan ladang seperti memusnahkan punca jangkitan dan pemangkasan dahan yang kerap hendaklah sentiasa dijalankan. Penuaian

Penuaian merupakan aktiviti yang dijalankan untuk memetik buah masak daripada pokok. Biasanya buah dipetik dengan menggunakan alat pemotong yang tajam seperti gunting pokok, sabit atau parang. Musim menuai koko bermula pada musim buah banyak. Terdapat
dua musim penuaian iaitu musim pertama atau musim pertengahan dan musim kedua atau musim utama. Musim pertama merupakan penuaian yang dijalankan pada pertengahan tahun, sementara musim kedua ialah penuaian pada hujung tahun. DiMalaysia, musim pertama adalah

pada bulan April hingga Mei. Musim Kedua adalah dari bulan September hingga November. Musim kedua merupakan musim utama buah memuncak, yang berupaya mengeluarkan lebih 50% daripada jumlah pengeluaran dalam setahun.

BUAH KOKO Mutu biji koko boleh dikawal pada peringkat awal dengan memetik hanya buah yang masak sahaja.Buah yang belum masak biasanya berwarna hijau atau ungu kemerahan pada keseluruhan kulit buah. Buah ini masih belum sesuai dipetik kerana selepas diproses bijinya akan menjadi
leper.

Semua jenis buah koko samada berwarna hijau atau merah atau ungu akan berwarna kekuningkuningan di bahagian luar kulitnya ketika masak Buah koko yang keseluruhannya berwarna kuning menunjukkan buah tersebut sudah terlalu masak. Buah-buah koko tidak digalakkan
dibiarkan sehingga terlalu masak kerana ada biji-biji koko yang akan bercambah.

CARA MEMETIK BUAH KOKO Bunga yang akhirnya membesar menjadi buah koko berputik daripada tampok pada batang dan dahan yang dikenali sebagai tapak bunga. Kerja-kerja memetik perlu dilakukan dengan
menggunakan gunting, sabit atau alat-alat tajam yang sesuai supaya tapak bunga tidak rosak

CARA MEMBELAH BUAH KOKO Buah koko dibelah untuk mengeluarkan biji-biji koko yang mempunyai nilai ekonomi yang tinggi. Sebiji buah koko mengandungi 30 hingga 50biji koko yang tersusun rapi di sekeliling plasenta. Biji-biji koko itu diselaputi lapisan lendir pulpa yang berwarna putih. Buah-buah koko mestilah dibelah mengikut cara yang betul rosak. Oleh itu penggunaan alat-alat tajam tidak digalakkan.
supaya biji-biji koko tidak

KHASIAT DAN KEBAIKAN KOKO

1) Makanan Lengkap dan Seimbang

Serbuk koko adalah produk yang dihasilkan bersama lemak koko sebagai bahan terakhir dalam pemprosesan buah koko. Dianggarkan 100 gram serbuk koko mengandungi pelbagai zat yang diperlukan tubuh manusia termasuklah 10 % lemak, 22.4% protein, 46.7% karbohidrat, 2.8% theobromina dan pelbagai vitamin iaitu A, B, D dan E. Coklat mengandungi zat makanan yang lengkap dan seimbang. Dianggarkan 100 gram coklat susu menyumbang 18% tenaga, 11% protein, 8% zat besi, 47% kalsium, 19% riboflavin dan 11% vitamin A yang diperlukan oleh tubuh manusia dalam sehari. Coklat juga mengandungi kalsium dan vitamin yang tinggi.

2) Benteng Kerosakan Gigi

Koko mengandungi tannin iaitu sejenis bahan yang bertindak sebagai benteng kerosakan gigi kerana menghalang pembiakan bakteria yang membentuk plak dan asid di dalam mulut. Lemak koko di dalam coklat putih pula bertindak sebagai pelincir yang menghalang pembentukan plak gigi.

3) Bukan Penyebab Kegemukan

Likur koko mengandungi zat yang dapat menghalang pencernaan dan penyerapan lemak yang menyebabkan kegemukan. Coklat bukanlah penyebab kegemukan kerana zat di dalam pes koko dapat menghalang pencernaan dan penyerapan lemak. Kegemukan terjadi apabila pengambilan tenaga daripada pemakanan melebihi tenaga yang digunakan.

4) Baik Untuk Jantung

Koko adalah makan yang kaya dengan antioksidan flavanoids yang dapat mengurangkan risikoatherisclerosis serta mengurangkan kematian berpunca daripada penyakit koronari jantung. Coklat kosong atau coklat gelap mempunyai kandungan lemak dan zat besi yang tinggi. Anggaran 100 gram coklat kosong menyumbang 23% zat besi yang diperlukan

oleh

tubuh

manusia

dalam

sehari.

Coklat gelap adalah lebih baik untuk jantung yang sihat berbanding dengan coklat putih kerana coklat gelap seberat 50 gram mengandungi 300 mg polifenol (poliphenol) berbanding dengan coklat susu yang sama berat hanya mengandungi 100 mg polifenol.

5) Mengawal Tekanan Darah

Coklat pahit mengandungi flavanoids iaitu sejenis antioksidan yang boleh membantu mengurangkan tekanan darah serta meningkatkan metabolisme badan untuk menukarkan gula di dalam makanan menjadi tenaga. Coklat mengandungi kalium (potasium) yang tinggi. Bahan ini bertindak mempergiat tindakbalas biologi dan membantu memelihara tekanan osmotik di dalam sel.

6) Mengawal Kencing Manis

Kandungan antioksidan polifenol di dalam koko membantu menghalang penyakit kencing manis. Coklat diabetik sesuai untuk penghidap penyakit diabetes. Coklat diabetik menggunakan 10% pes koko, 25% lemak koko serta pemanis tanpa nutrien.

7) Menghalang Jerawat dan Parut

Asid linoleik di dalam lemak koko dapat membantu menghalang pertumbuhan jerawat dan mengurangkan parut.

8) Mengawal Kerosakan Sel dan Tisu Badan

Koko kaya dengan flavanoids, bahan antioksidan yang membantu menghalang kerosakan sel dan tisu badan yang disebabkan serangan radikal bebas. Antara kesan serangan radikal bebas adalah penyakit jantung, barah dan proses penuaan. Kajian menunjukkan amalan memakan koko dan coklat boleh mengurangkan risiko penyakit berkenaan.

9) Baik Untuk Kulit

Lemak koko megandungi 34 hingga 36% asid oleik yang boleh bertindak sebagai perapi, 31 hingga 35% asid stearik yang berupaya melembapkan kulit dan vitamin E yang bertindak sebagai antioksidan. 10) Menguatkan Tenaga Batin
Walaupun belum ada bukti dapat meningkatkan tenaga batin, coklat dapat mencetuskan reaksi positif kepada tindakan kimia otak dan diketahui dapat memperbaiki mood seseorang. Aroma, rasa dan kelazatan coklat memberi nikmat sukar digambarkan. Nikmat dirasai disebabkan pengeluaran pelali semula jadi yang diketahui dapat mengurangkan kesakitan dan meningkatkan mood. Hakikatnya, jumlah pelali itu tidak mencukupi untuk menghasilkan kesan sedemikian. Sebaliknya besar kemungkinan gabungan rasa, kandungan khasiat dan ramuan psikoaktif coklat yang menjadi penyebab. Tidak dinafikan, kesihatan menjadi keutamaan hampir semua orang. Jika dimakan secara sederhana, walaupun setiap hari, coklat tidak memudaratkan. Jadi, janganlah bimbang hendak menikmati coklat, kerana ia anugerah semula jadi paling enak.

Koko Anugerah Semula Jadi

Salah satu penemuan terhebat di dunia adalah biji daripada buah Theobroma cocoa atau dikenali sebagai koko, iaitu bahan asli untuk membuat coklat. Dengan teksturnya yang halus, rasanya yang mengasyikkan, aromanya yang lembut, coklat menjadi sumber yang penuh dengan rasa kemewahan dan digemari oleh hampir setiap orang di seluruh dunia. 'Theobroma' yang bermaksud 'makanan dewata' adalah peringkat pertama dalam pengembaraan coklat. Koko berasal dari bumi Maya di bahagian tengan benua Amerika dan dibawa pulang ke tempat masing-masing oleh pengembara Sepanyol dan negara Eropah lain. Dari situ koko dibawa menyeberangi Lautan Hindi ke Jawa, Sumatera hinggalah ke Malaysia. Ini membuktikan sejak hari pertama ditemui, koko telah menjalinkan hubungan yang intim dengan manusia daripada pelbagai peringkat dan melangkaui sempadan negara, budaya, sosial, ekonomi mahupun rohani. Sejak berkurun-kurun koko digunakan dalam pelbagai cara oleh berbilang bangsa. POKOK DAN BUAH KOKO Koko hanya sesuai ditanam dan hidup subur di wilayah beriklim tropika. Tanaman dua musim ini berupaya mengeluarkan hasil melebihi dua tan sehektar setahun dan menjadi sumber kehidupan golongan petani di luar bandar terutama di Afrika Barat, Asia Tenggara dan Amerika Tengah. Buah koko sedia dituai selepas empat bulan bunga berputik. Terserlah barisan rapi biji koko diselaputi pulpa keputih-putihan apabila buah dibelah. Biji-biji koko basah akan diperam dan dikeringkan untuk menghasilkan biji koko kering bernilai tinggi. DARIPADA BIJI MENJADI COKLAT Biji-biji koko kering yang diproses melalui beberapa peringkat dan inovasi teknologi akan menghasilkan tiga produk utama iaitu massa, lemak dan serbuk koko. Kegunaan koko berkembang pesat, daripada hanya sebagai minuman pada peringkat awal penemuannya kepada pelbagai bentuk dan perisa coklat serta konfeksi yang lazat dan menyelerakan. Proses penghasilan coklat daripada koko adalah rumit dan hanya sesuai dijalankan melalui pengilangan. Bahan utama seperti massa koko, lemak koko, gula dan dan susu dicampur pada kadar berbeza bergantung pada coklat yang ingin dihasilkan. Coklat gelap atau pahit dihasilkan dengan menggabungkan massa koko, lemak koko, gula, lesitin (bahan pengemulsi) dan vanilin (perisa vanila). Manakala untuk coklat

susu, susu tepung akan ditambah untuk memberikan rasa lemak dan berkrim. Untuk menghasilkan coklat putih pula, massa koko yang berwarna coklat tidak dimasukkan. Coklat gelap
y y y y y

Massa koko Lemak koko Gula Lesitin Vanilin

Coklat susu
y y y y y y

Massa koko Lemak koko Gula Susu tepung Lesitin Vanilin

Coklat putih
y y y y y

Lemak koko Gula Susu tepung Lesitin Vanilin

JENIS-JENIS COKLAT 1) Coklat Kouvertur (Couverture) Coklat yang dihasilkan daripada penggunaan bahan utama, iaitu massa koko dan lemak koko, lebih dikenali sebagai kouvertur atau coklat tulen yang bermutu tinggi. Biasanya coklat jenis ini digunakan golongan profesional kerana kaedah pengendaliannya agak rumit. 2) Coklat Kompaun (Compound) Bagi menghasilkan coklat yang lebih murah, bahan utama seperti massa koko akan digantikan dengan serbuk koko manakala lemak koko gantian (lemak yang diperah

daripada kelapa sawit) mengambil tempat lemak koko asli. Coklat yang dihasilkan daripada penggunaan serbuk koko lemak koko gantian ini dikenali sebagai coklat kompaun. Coklat kompaun lebih senang dikendalikan berbanding coklat kouvertur dan mudah ditemui kerana ada banyak dalam pasaran. Sebahagian coklat kompaun yang tinggi mutunya boleh menandingi rasa dan tekstur coklat kouvertur. 3) Coklat Berperisa Dalam pasaran sekarang tersedia banyak coklat berperisa dan berwarna. Ini adalah coklat putih yang dicampur perisa dan diwarnakan, seperti coklat perisa strawberi yang berwarna merah jambu, coklat perisa oren yang berwarna jingga dan pelbagai perisa lagi. 4) Coklat Tanpa Gula (Coklat Diabetik) Bagi menghasilkan rangkaian coklat tanpa gula pula, bahan utama iaitu gula biasa (sukrosa) digantikan dengan gula tiruan seperti Maltitol, Sorbitol dan Isomalt. Bahanbahan lain kekal sama seperti pembuatan coklat kouvertur. Oleh yang demikian coklat tanpa gula masih lagi mengekalkan rasa manisnya tetapi gula yang digunakan adalah selamat dan sesuai untuk penghidap diabetes atau kencing manis. Biasanya coklat jenis ini agak sukar ditemui di pasaran dan harganya agak mahal berbanding coklat biasa.