Chæång 7

THIÃÚT BË TIÃÛT TRUÌNG KHÄNG KHÊ

Khäng khê âæåüc sæí duûng âãø duy trç sæû hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût trong quaï
trçnh täøng håüp sinh hoüc sinh khäúi, axit amin, enzim, caïc cháút khaïng sinh, caïc cháút baío vãû
thæûc váût vaì caïc saín pháøm khaïc cuía täøng håüp vi sinh trong caïc âiãöu kiãûn hiãúu khê. Khi
saín xuáút caïc náúm men gia suïc vaì laìm saûch næåïc thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc ngæåìi
ta thæåìng æïng duûng khäng khê maì khäng cáön laìm saûch så bäü vaì tiãût truìng, trong saín xuáút
caïc saín pháøm khaïc khäng khê phaíi âæåüc laìm saûch buûi vaì caïc vi sinh váût laû.
Khäng khê laì mäüt häùn håüp khê, åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng chiãúm 78,08% nitå; 20,9%
oxy; 0,94% khê trå vaì 0,03% cacbonic. Ngoaìi ra trong khäng khê coìn chæïa håi næåïc vaì
caïc pháön tæí phán taïn nhoí. Læåüng caïc pháön tæí naìy åí näng thän vaì caïc thaình phäú phi cäng
nghiãûp thæåìng khäng væåüt quaï 0,15 mg/m3. Trãn khu væûc cuía caïc nhaì maïy coï thaíi buûi
nhiãöu thç læåüng phán taïn caïc pháön tæí nhoí coï thãø væåüt quaï 3 mg/m3. Hån 30% khäúi læåüng
cuía caïc pháön tæí naìy coï kêch thæåïc 1 ÷ 2 µm vaì gáön 50% - nhoí hån 0,5 µm. Âa säú caïc
pháön tæí coï kêch thæåïc dao âäüng trong giåïi haûn 0,5 ÷ 1,0 µm.
Trong khäng khê coï chæïa âãún 109 caïc pháön tæí lå læíng, trong âoï vi sinh váût coï säú
læåüng 0,8⋅103 ÷ 104/1m3. Trong sinh váût noïi chung coï vi khuáøn vaì caïc baìo tæí cuía chuïng,
actinomixet vaì náúm men khäng sinh baìo tæí, virut... Vi khuáøn coï âæåìng kênh 0,5 ÷ 2,1
µm vaì chiãöu daìi âãún 26 µm laì loaûi coï kêch thæåïc låïn nháút, loaûi træì virut.
Trung bçnh læåüng vi khuáøn vaì buûi cuía chuïng khoaíng 1000 ÷ 1500/1m3 khäng khê.
Nhiãût âäü vaì âäü áøm cuía khäng khê, læåüng buûi vaì vi sinh váût trong âoï biãún âäüng vaì phuû
thuäüc vaìo thåìi gian trong nàm, âiãöu kiãûn khê háûu, vë trê âëa lyï cuía xê nghiãûp, chiãöu cao
láúy máùu khäng khê vaì caïc yãúu täú khaïc.
Tiãût truìng khäng khê coï thãø tiãún haình bàòng âun noïng, chiãúu tia tæí ngoaûi, siãu ám,
phoïng âiãûn quáön saïng, gia cäng bàòng caïc cháút âäüc, loüc qua caïc váût liãûu daûng såüi, daûng
haût vaì xäúp.
Trong cäng nghiãûp, khi nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp cáúy chçm thæåìng
ngæåìi ta sæí duûng mäüt säú så âäö caïc quaï trçnh tiãût truìng khäng khê.
Trãn hçnh 7.1 giåïi thiãûu mäüt trong säú nhæîng så âäö coï thãø cho pheïp caïc nhaì maïy sæí

118
duûng. Maïy neïn hay maïy neïn kiãøu tuabin huït khäng khê qua äúng gom coï chiãöu cao 6 ÷
20 m. Âãø maïy neïn hoaût âäüng täút hån coï thãø duìng quaût âáøy vaìo äúng gom.
Âãø tàng thåìi gian laìm viãûc cuía maïy neïn vaì bäü loüc âáöu, khäng khê âæåüc laìm saûch
pháön låïn caïc haût daûng buûi bàòng bäü loüc dáöu måî hay bäü loüc khä. Pháön khäng khê âæåüc laìm
noïng khi neïn sau khi laìm nguäüi âãún nhiãût âäü 35 ÷ 400C trong thiãút bë trao âäøi nhiãût 3
cho vaìo bäü taïch áøm 4. Caïc nhaì maïy åí nhæîng vuìng coï nhiãût âäü khäng khê cao cuìng våïi
bäü trao âäøi nhiãût khäng khê coìn cho pheïp sæí duûng thãm bäü trao âäøi nhiãût næåïc. Khäng
khê âaî âæåüc laìm laûnh hoaì láùn våïi khäng khê tæû nhiãn vaì häùn håüp coï nhiãût âäü 70 ÷ 900C
cho qua bçnh chæïa 5 vaì bäü loüc âáöu 7. ÅÍ nhiãût âäü naìy khäng xaíy ra hiãûn tæåüng ngæng tuû
håi næåïc trong bäü loüc.
Bäü loüc æåït seî haûn chãú quaï trçnh giæî vi sinh váût laûi, coìn áøm coï khaí nàng laìm phaït
triãøn hãû vi sinh váût trong bäü loüc. Khi cáön thiãút khäng khê âæåüc âun noïng âãún nhiãût âäü 65
÷ 700C trong bäü trao âäøi nhiãût 6. Caïc haût coï âæåìng kênh 1 ÷ 1,5 µm seî âæåüc giæî laûi hån
98% trong bäü loüc âáöu.
Sau loüc âáöu læåüng caïc haût coï kêch thæåïc 0,5 µm coìn laûi nhoí hån 2⋅106 vaì læåüng caïc
tãú baìo vi sinh - dæåïi 10 trong 1 m3 khäng khê. Sau khi laìm saûch hoaìn toaìn vi sinh váût
trong bäü pháûn loüc riãng biãût 8, khäng khê coï nhiãût âäü 45 ÷ 700C âæåüc âæa vaìo thiãút bë
lãn men saín xuáút.

Vaìo näöi lãn men

Khäng khê Næåïc ngæng

Håi
Khäng khê

Håi
Vaìo thiãút bë lãn men
håi

Næåïc ngæng Næåïc ngæng Næåïc ngæng

Hçnh 7.1. Så âäö cäng nghãû tiãût truìng khäng khê:

1- Bäü loüc; 2- Maïy neïn; 3- Bäü trao âäøi nhiãût âãø laìm laûnh khäng khê; 4- Bäü
taïch áøm; 5-Bçnh chæïa; 6- Bäü trao âäøi nhiãût; 7- Bäü loüc âáöu; 8- Bäü loüc
riãng biãût; 9- Bäü loüc âãø laìm saûch håi næåïc khoíi caïc taûp cháút ràõn

119
 Duìng håi âãø tiãût truìng bäü loüc riãng biãût. Duìng bäü loüc 9 âãø laìm saûch håi khoíi caïc
taûp cháút ràõn.
Khi nuäi cáúy vi sinh váût bàòng phæång phaïp bãö màût, cäng nghãû chuáøn bë khäng khê
coï khaïc mäüt êt so våïi cäng nghãû âaî khaío saït. Vê duû nhæ sau khi loüc tinh måïi naûp khäng
khê tiãût truìng vaìo hãû.
Trong caïc så âäö hiãûn taûi vaì tæång lai âãø thu nháûn khäng khê tiãût truìng åí caïc nhaì
maïy thuäüc cäng nghiãûp vi sinh coï thãø chia ra caïc loaûi maïy moïc vaì thiãút bë cå baín sau:
caïc bäü loüc så bäü, loüc thä vaì loüc tinh khäng khê vaì håi, caïc maïy âãø neïn khäng khê, caïc bäü
trao âäøi nhiãût, bçnh chæïa, bäü gom næåïc vaì dáöu. Ngoaìi ra coìn âæåüc trang bë thãm caïc phuû
tuìng tæång æïng, nhæîng duûng cuû âo - kiãøm tra, cå cáúu tæû âäüng.
Nãúu trong quaï trçnh saín xuáút khäng cáön mäüt læåüng låïn khäng khê thç coï thãø cho
pheïp sæí duûng bäü loüc khä hay hay bäü loüc dáöu måî âäüc láûp coï daûng ä maûng, âàûc tênh kyî
thuáût cuía chuïng âæåüc trçnh baìy åí baíng 7.1.

Baíng 7.1. Âàûc tênh kyî thuáût cuía bäü loüc daûng ä maûng

Bäü loüc
Caïc chè säú
фяP фяB фяП фяY
Váût liãûu loüc Læåïi theïp Nhæûa vini Polyuretan boüt Såüi thuyí tinh
Diãûn têch tiãút diãûn laìm
viãûc, m2 0,22 0,22 0,22 0,22
Khaí nàng cho qua (khi taíi
troüng riãng khäng khê 700 1540 1540 1540 1540
m3/(h.m2), m3/h
Sæïc caín ban âáöu cuía bäü
loüc, Pa 49 58,8 58,8 39,2
Dung læåüng buûi âäúi våïi
caïc daûng фяP, фяП vaì
фяB (khi tàng sæïc caín tæì 2340 2000 350 570
39 âãún 147 Pa), g/m3
Hiãûu suáút laìm saûch,% 80 80 80 80
Khäúi læåüng, kg 8,39 5,8 4,8 4,4

7.1. CAÏC LOAÛI VÁÛT LIÃÛU LOÜC

Nhæ âaî trçnh baìy, tiãût truìng khäng khê laì loaûi laìm saûch coï nhiãöu mæïc âäü bàòng
phæång phaïp thäøi qua caïc låïp váût liãûu loüc. Váût liãûu loüc coï thãø laì âaûng såüi, daûng xäúp vaì
dæåüc xãúp nhiãöu låïp. Caïc váût liãûu räùng âæåüc duìng âãø loüc thä vaì loüc tinh. Coï thãø chia ra
laìm bäún nhoïm: váût liãûu såüi vaì phi vaíi, cáúu truïc vi mä giäúng nhæ loaûi coï nhiãöu låïp xen

120
nhau thaình maûng læåïi; giáúy vaì cactäng coï cáúu truïc chàût hån; váût liãûu gäúm nung vaì haût
mën coï nhæîng raînh cong co thàõt vaì giaîn nåí tuáön hoaìn theo chiãöu daìy cuía váût liãûu vaì caïc
maìng xäúp coï cå cáúu loüc theo nguyãn tàõc saìng våïi kêch thæåïc läù saìng phuì håüp våïi kêch
thæåïc caïc pháön tæí cáön phaíi loüc. Ba nhoïm âáöu âàûc træng cho loaûi loüc khäng saìng, nhoïm
thæï tæ coï cå cáúu saìng.
Âäúi våïi nhoïm 1 vaì 2 ngæåìi ta âaî thaío ra âæåüc caïc phæång phaïp tênh toaïn bãö daìy
cuía låïp loüc nhàòm baío âaím hãû säú cäng nghãû cáön thiãút, coìn âäúi våïi hai nhoïm coìn laûi trë säú
naìy âæåüc xaïc âënh bàòng thæûc nghiãûm.
Tênh hiãûu quaí cuía âa säú váût liãûu loüc âæåüc æïng duûng trong cäng nghãû vi sinh âæåüc
trçnh baìy åí baíng 7.2.
Nhoïm váût liãûu thæï nháút âæåüc sæí duûng âãø laìm saûch så bäü vi khuáøn trong caïc bäü loüc.
Loaûi naìy thæåìng hay gàûp nhæ caïc váût liãûu bãön hoaï vaì caïc váût liãûu såüi thuyí tinh coï âæåìng
kênh såüi 7 ÷ 21 µm. Nhæåüc âiãøm cå baín cuía chuïng laì tênh bãön keïm khi tiãût truìng bàòng
håi quaï nhiãût. Caïc váût liãûu tæì såüi bazan thä våïi âæåìng kênh trung bçnh cuía läù 26 µm coï
tênh bãön hån nhæng chuïng êt âæåüc phäø biãún trong saín xuáút. Caïc váût liãûu phi vaíi tæì nhæîng
såüi xenluloza chäúng vi khuáøn khäng âoìi hoíi phaíi tiãût truìng bàòng håi quaï nhiãût, coï thãø
æïng duûng âãø loüc tiãût truìng.
Nhæåüc âiãøm chung cuía váût liãûu såüi vaì phi vaíi laì sæû thay âäøi kêch thæåïc vaì hçnh
daûng cuía caïc raînh loüc trong quaï trçnh hoaût âäüng âàûc biãût khi coï næåïc.
Caïc váût liãûu haût âaî thiãu kãút (sæï, thuyí tinh, cháút deío, sæï kim loaûi) coï cáúu truïc xaïc
âënh, bãön hoaï , dãù daìng aïp duûng cho báút kyì phæång phaïp tiãût truìng naìo.

7.2. CAÏC BÄÜ LOÜC ÂÃØ LAÌM SAÛCH SÅ BÄÜ KHÄNG KHÊ
Âãø laìm saûch buûi (haût låïn) trong khäng khê, ngæåìi ta æïng duûng caïc bäü loüc daûng täø
ong chæïa âáöy caïc váût liãûu loüc khaïc nhau vaì coï caïc daûng sau: daûng tæû laìm saûch coï maûng
læåïi kim loaûi uäún soïng, daûng cuäün coï såüi thuyí tinh siãu mën; daûng táúm taïi sinh; daûng
maûng coï xå såüi thuyí tinh âaìn häöi.
Caïc bäü loüc daûng ä coï maûng læåïi kim loaûi táøm dáöu uäún soïng âæåüc sæí duûng räüng raîi
âãø laìm saûch så bäü khäng khê coï âäü buûi khäng låïn hån 5 mg/m3, hiãûu suáút âaût khoaíng 45
÷ 80%. Caïc ä maûng cuía bäü loüc chæïa âáöy 12 læåïi uäún soïng âan nhau. Läù læåïi giaím dáön
theo chiãöu chuyãøn âäüng cuía khäng khê. Sæû taïi sinh cuía bäü loüc âæåüc thæûc hiãûn bàòng
phæång phaïp khê âäüng hoüc maì khäng cáön phaíi bäi trån.
Tiãu hao khäng khê hån 100 m3/ph cho loaûi naìy, coìn khi nàng suáút dæåïi 50 m3/ph
thç æïng duûng bäü loüc ä chæïa âáöy polyuretan. Nhæåüc âiãøm cuía bäü loüc coï ä maûng chæïa
âáöy 12 læåïi uäún soïng âan nhau (cáúu truïc Reka) laì cáön phaíi thæåìng xuyãn laìm taïi sinh.

121
 Baíng 7.2. Âàûc tênh caïc váût liãûu loüc âãø laìm saûch khäng khê
bàòng phæång phaïp sinh hoüc

Caïc váût liãûu Âæåìng Tyí Âäü Âäü bãön Täúc âäü Sæïc caín Hiãûu
kênh troüng, räùng, nhiãût, loüc, thuyí læûc, suáút,
läù, µm kg/m3 % 0
C m/s Pa %
Loüc thä
I. Daûng såüi
1. Xå thuyí tinh
a) Bäng thuyí tinh (chiãöu 21 1 90 450 0,01 7 76,5
cao cuía låïp 1 cm)
b) Caïc màût càõt thuyí tinh
(chiãöu cao cuía låïp 10cm) 6 0,5 90 450 0,01 7 88,0
2. Såüi bazan daûng thä
(chiãöu cao cuía låïp 10 cm) 26 1 90 650 0,01 40 60,0
II. Phi vaíi
1. Såüi täøng håüp
a) Lavcan 14 0,805 - 130 0,01 100 56,0
b) Polypropilen 6÷8 0,195 - 120 0,01 100 71,8
c) Polyvinylclorua 14÷17 0,375 - 80 0,01 80 42,0
2. Såüi visco chäúng vi
khuáøn
a) Váût liãûu loüc phi vaíi loaûi
mãöm 16,9 1,025 94 120 0,01 130 35,8
b) Váût liãûu loüc phi vaíi coï
thãø têch låïn 16,9 0,515 97 120 0,01 100 42,8
III. Váût liãûu û- sæï kim loaûi
daûng räùng
a) Theïp chäúng gè 9÷10 - 30÷45 700 0,01 30000 90,0
b) Titan 12÷16 - 40÷50 500 0,01 30000 9÷95
Loüc tinh
I. Daûng såüi
1. Såüi thuyí tinh
a) Såüi thuyí tinh siãu moíng 2,5÷3 0,4 95 400 0,01 100 98,56
b) Såüi thuyí tinh siãu moíng
táøm formaldehyt 5 0,5 95 400 0,01 26 43,00
2. Såüi bazan
a) Såüi bazan daûng siãu
moíng (chiãöu cao låïp 2,1 1 0,560 95 600 0,01 1400 99,92
cm)
b) Såüi bazan siãu mën 0,7 0.350 95 600 0.01 2400 99,99

122
Tiãúp theo baíng 7.2

Caïc váût liãûu Âæåìng Tyí Âäü Âäü bãön Täúc âäü Sæïc caín Hiãûu
kênh troüng, räùng, nhiãût, loüc, thuyí læûc, suáút,
läù, µm kg/m3 % 0
C m/s Pa %
3. Såüi täøng håüp 0,350 95 600 0,01 2400 99,99
a) Bäü loüc bàòng cháút truìng
håüp 1,4 0,025 97 60 0,035 700 99,44
b) Bäü loüc bàòng cháút truìng
håüp coï bäø sung cháút saït
truìng 1,4 0,028 97 60 0,035 780 98,10
II. Cactäng
1. Cactäng bazan (700g/m2) - - - - 0,1 1500 99,996
2. Häùn håüp såüi trãn cå såí
såüi thuyí tinh siãu moíng táøm
formaldehyt bäø sung 10%
xenluloza 25 0,3 87 150 0,01 800 99,93
III. Giáúy khoaïng váût
1. Giáúy bazan (2 låïp) - - - - 0,1 1400 99,999
2. Häùn håüp såüi trãn cå såí
såüi thuyí tinh siãu moíng táøm
formaldehyt bäø sung 25%
xenluloza 30 0,025 80 150 0,01 500 87,24
3. Giáúy saït truìng laìm tæì såüi
xenlulozå 20 0,130 78,5 120 0,01 1000 78,90
4. Såüi täøng håüp, såüi laìm tæì
ræåüu polyvinyl - 0,1 50 51 0,01 50 25,00
IV. Caïc váût liãûu xäúp bàòng
cháút deío chæïa flo (teflon) 25 4,37 50 260 0,01 3300 99,999
V. Maìng xäúp
Caïc maìng xenluloza axetat 0,5 - - - 0,01 264000 99,85

Tuy nhiãn khi nàng suáút riãng 4000 m3/(m2/h) thç caïc bäü loüc seî hoaût âäüng coï hiãûu
quaí cao. Våïi taíi troüng trãn, sæïc caín cuía quaï trçnh loüc âaût 49 Pa. Khi bäü loüc hoaût âäüng láu
daìi, buûi seî têch luyî trãn bãö màût loüc laìm tàng sæïc caín âãún 78,5 Pa.
Thåìi gian laìm viãûc cuía caïc bäü loüc táøm dáöu phuû thuäüc vaìo mæïc âäü nhiãùm báøn cuía
khäng khê vaì nàng suáút riãng cuía bäü loüc. Khi nàng suáút riãng 4000 m3/(m2.h) vaì haìm
læåüng buûi ban âáöu trong khäng khê 5,0 mg/m3 thç thåìi gian laìm viãûc cuía bäü loüc laì 70 h,
khi 0,5 mg/m3 - 80 h.

123
 Âãø taïch buûi vaì khäi phuûc caïc tênh cháút loüc, caïc bäü loüc bë báøn phaíi ræía bàòng natri
cacbonat noïng hay trong dung dëch 10% natri hydroxyt vaì sau khi sáúy cáön nhuïng caïc bäü
loüc vaìo dáöu.
Trong nhæîng nàm gáön âáy, caïc bäü loüc táøm dáöu vaì caïc bäü loüc cuäün tæû âäüng thæåìng
âæåüc sæí duûng räüng raîi.

7.2.1. Caïc bäü loüc daûng ä maûng âæåüc thäúng nháút hoaï
Bäü loüc daûng ä maûng thäúng nháút hoaï taïc âäüng tuáön hoaìn coï caïc daûng ä maûng chæïa
xå thuyí tinh âaìn häöi vaì ä maûng coï polyuretan boüt xäúp. Chuïng âæåüc duìng âãø laìm saûch
buûi khoíi khäng khê bàòng phæång phaïp khä khi âäü buûi cuía khäng khê nhoí hån 5 ÷10
mg/m3.
Bäü loüc daûng coï xå thuyí tinh khäng taïi sinh âæåüc vaì khi âaût âæåüc mäüt khäúi læåüng
buûi tåïi haûn thç thay låïp loüc måïi. Sæû taïi sinh cuía caïc ä maûng loüc coï polyuretan âæåüc thæûc
hiãûn bàòng phæång phaïp ræía trong næåïc laûnh khi buûi daûng khä hay trong næåïc áúm khi buûi
åí daûng nhåït. Caïc bäü loüc cuäün tæû âäüng hoaìn haío hån âãø laìm saûch så bäü khäng khê træåïc
khi cho vaìo caïc maïy neïn.

7.2.2. Bäü loüc táøm dáöu âãø laìm saûch

Bäü loüc âãø laìm saûch khäng khê coï âäü buûi dæåïi 10 mg/m3. Laìm saûch buûi trong khäng
khê âæåüc thæûc hiãûn trong quaï trçnh khäng khê qua hai maûng læåïi chuyãøn âäüng liãn tuûc coï
táøm dáöu. Täúc âäü cuía maûng læåïi âáöu laì 16, maûng thæï hai -7 cm/phuït.
Âãø cho bäü loüc hoaût âäüng bçnh thæåìng, khäng khê cáön qua tiãút diãûn cuía caïc táúm loüc
våïi täúc âäü nhoí hån 3 m/s. Caïc læåïi âæåüc càng ra giæîa caïc truûc truyãön âäüng vaì truûc keïo.
Thäng qua bäü truyãön truûc vêt 2 cáúp vaì bäü truyãön baïnh ràng laìm cho caïc truûc cuía maïy
chuyãøn âäüng quay. Buûi baïm trãn læåïi âæåüc taïch ra khi caïc maûng læåïi chuyãøn âäüng qua
bãø chæïa dáöu. Bäü loüc dáöu tæû laìm saûch âæåüc saín xuáút theo nàng suáút tæì 20, 40, 60, 80 vaì
120 ngaìn m3/h. Caïc pháön tæí loüc cuía caïc bäü loüc naìy bao gäöm caïc baín âënh hçnh coï nhiãöu
raînh våïi kêch thæåïc 3,5 mm.
Thåìi gian hoaût âäüng cuía bäü loüc táøm dáöu coï nàng suáút 4000 m3/(m2.h) phuû thuäüc
vaìo haìm læåüng buûi ban âáöu trong khäng khê khoaíng tæì 800 h âãún 70 h khi haìm læåüng
buûi ban âáöu tæång æïng tæì 0,5 ÷ 5 mg/m3. Hãû säú laìm saûch khäng khê 80 ÷ 90%.

7.3. BÄÜ LOÜC SAÛCH KHÄNG KHÊ BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP SINH HOÜC
Caïc bäü loüc tinh âæåüc phán loaûi theo så âäö trong hçnh 7.2.

124
 Bäü loüc saûch khäng khê
bàòng phæång phaïp tiãût truìng.

Taïc âäüng tuáön hoaìn Taïc âäüng liãn tuûc

Loüc Thiãút Thiãút Thiãút bë Âäúi våïi Âäúi våïi

tinh bë loüc bë loüc loüc coï loîi khäng khäng
kiãøu phäúi äúng bàòng khê naûp khê thaíi
âéa håüp cháút deío
chæïa flo

Täø håüp loüc Täø håüp loüc Täø håüp loüc

tæì caïc pháön tæì caïc pháön tæì caïc pháön
tæí kim loaûi tæí kim loaûi tæí kim loaûi
âãø loüc thä âãø loüc tinh

Hçnh 7.2

7.3.1. Thiãút bë loüc sáu

Thiãút bë loüc sáu âæåüc æïng duûng räüng raîi âãø laìm saûch khäng khê bàòng phæång phaïp
sinh hoüc. Noï coï aïo håi bao phuí bãn ngoaìi bäü chæïa (hçnh 7.3), caïc maûng âäüt läù bãn trong.
Váût liãûu såüi âæåüc âàût giæîa caïc maûng. Phuû thuäüc vaìo aïp suáút khê neïn vaì täúc âäü cuía noï
(0,1 ÷ 0,3 m/s) máût âäü sàõp xãúp xå thuyí tinh khoaíng 100 ÷ 500 kg/m3. Ngoaìi váût liãûu
bàòng xå thuyí tinh coìn æïng duûng váût liãûu tæì bazan siãu mën, våïi låïp coï chiãöu cao 6 cm
khi máût âäü goïi 100 kg/m3, sau âoï âoïng kên bäü loüc vaì tiãût truìng bàòng håi. Hiãûu suáút laìm
saûch khäng khê 99,999%.
Ngoaìi ra coìn æïng duûng nhæîng bäü loüc coï kãút cáúu khaïc nhau: häüp (hçmh 7.4), màût
bêch (hçnh 7.5) vaì bäü pháûn bãn trong hçnh chæî nháût (hçnh 7.6).

125
 Æu âiãøm cuía bäü loüc coï såüi bazan siãu mën laì coï âäü bãön nhiãût cao vaì coï caïc tênh
cháút loüc täút.
Nhæåüc âiãøm laì máût âäü xãúp cuía váût liãûu loüc khäng thãø khäi phuûc laûi âæåüc, taûo raînh,
phaíi thay âäøi váût liãûu trong quaï trçnh loüc.

Hçnh 7.3. Bäü loüc coï maûng âäüt läù
bãn trong:
1- Nàõp aïo håi; 2- Nàõp thiãút bë;
3- Khåïp näúi âãø thaíi khäng khê;
4- Khåïp näúi âãø naûp håi thæï; 5- Voí
aïo håi; 6- Voí thiãút bë; 7- Maûng læåïi;
8- Låïp bäng hay xå thuyí tinh;
9- Khåïp näúi âãø naûp khäng khê
Hçnh 7.4. Bäü loüc daûng häüp
âãø tiãût truìng khäng khê:
1- Vêt cáúy; 2- Voí thiãút bë;
3- Màût bêch; 4- Táúm loüc;
5- Gäúi tæûa

126
 Hçnh 7.5. Bäü loüc kiãøu màût bêch âãø tiãût truìng khäng khê:
1- Váût liãûu loüc; 2- Màût bêch; 3- Chãm; 4- Voí; 5,7- Caïc âéa âäüt läù; 6- Låïp âãûm

Hçnh 7.6. Bäü loüc âãø tiãût

truìng khäng khê coï pháön
tæí loüc daûng hçnh chæî nháût:
1- Læåïi theïp khäng gè;
2- Khung keûp;
3,8- Khåïp näúi âãø naûp
vaì thaíi khäng khê;
4- Voí bäü loüc;
5- Khung âäüt läù;
6- Vêt;
7- Váût liãûu loüc

127
7.3.2. Bäü loüc phäúi håüp
Bäü loüc phäúi håüp gäöm thán truû bàòng theïp coï âaïy hçnh baïn cáöu hay phàóng vaì nàõp
thaïo âæåüc. Giæîa caïc maûng læåïi åí bãn trong coï váût liãûu loüc.
Bäü loüc coï aïo håi bãn ngoaìi. Trong bäü loüc phäúi håüp âáöu tiãn coï caïc låïp xå thuyí tinh
coìn bãn trong coï låïp xå bäng. Sæïc caín cuía xå thuyí tinh khi máût âäü xãúp 10 kg/m2, chiãöu
cao cuía låïp 50 mm vaì taíi troüng riãng cuía khäng khê 1500 m3/(h.m2) bàòng 0,24 kPa, coìn
khi bãö daìy cuía låïp loüc 500 mm - 2,4 kPa.
Bäng thuyí tinh âæåüc sæí duûng nhæ laì cháút loüc så bäü. Khi âæåìng kênh cuía bäü loüc laì
500 mm thç bäng thuyí tinh chæïa trong âoï laì 500 g vaì 10.000 g bäng; nàng suáút cuía bäü
loüc 500 m3 khäng khê /h. Nãúu âæåìng kênh bäü loüc 220 mm thç cáön mäüt læåüng bäng thuyí
tinh laì 100 g vaì 2000 g bäng, nàng suáút 100 m3 khäng khê/h. Cho nãn trong mäüt thiãút bë
coï thãø täön taûi hai mæïc laìm saûch khaïc nhau.
Bäü loüc âæåüc tiãût truìng bàòng håi åí aïp suáút dæ 0,4 MPa trong 2h. Sau khi tiãût truìng
tiãún haình sáúy khä bäü loüc bàòng khäng khê tiãût truìng.

7.3.3. Bäü loüc bàòng vaíi Petrianova

Âãø loaûi træì vi khuáøn trong khäng khê, ngæåìi ta sæí duûng bäü loüc bàòng vaíi Petrianova.
Vaíi Petrianova laì loaûi vaíi mën âæåüc bãûn mäüt caïch tæû do åí daûng bàng trãn nãön xäúp tæì caïc
såüi peclovinyl (ΦПП-15 vaì ΦПП-25) xenluloza axetat (ΦПА-15), polystirol (ΦЯС-15),
polyftostirol (ΦПФС) coï chiãöu daìy 1,5 vaì 2,5 µm.
Loaûi træì caïc såüi ΦПА, caïc váût liãûu täøng håüp naìy coï âäü bãön nhiãût giåïi haûn vaì âoìi
hoíi tiãût truìng bàòng håi giaïn tiãúp hay bàòng khê formaldehyt.
Vç âäü bãön cå hoüc cuía váût liãûu khäng cao cho nãn bäü loüc duìng vaíi Petrianova seî coï
hiãûu quaí hån trong hãû loüc coï khäng khê thäøi qua våïi täúc âäü chuyãøn âäüng khäng låïn.
Âãø laìm saûch vi khuáøn trong doìng khäng khê coï täúc âäü cao ngæåìi ta âaî thiãút kãú ra
nhæîng kãút cáúu loüc coï nhiãöu låïp.
Bäü loüc duìng vaíi Petrianova ΦПП-15 (hçnh 7.7) gäöm xilanh bàòng theïp coï nàõp thaïo
âæåüc vaì âaïy hçnh noïn. Coï 73 xilanh âäüt läù åí bãn trong bäü loüc âãø hçnh thaình nãn maûng
äúng. Mäüt säú låïp vaíi boüc quanh caïc äúng xilanh. Khi qua låïp vaíi ΦПП-15, vi sinh váût
âæåüc loaûi khoíi khäng khê. Tiãût truìng bäü loüc bàòng håi våïi håüp cháút formalin.

128
 Hçnh 7.7. Bäü loüc bàòng vaíi Petrianova:
1- Nàõp; 2- Voí thiãút bë; 3- ÄÚng loït; 4-Van
âãø naûp håi formalin; 5- Khåïp näúi âãø thaíi
khäng khê; 6- ÄÚng näúi âãø naûp khäng khê

Âàûc tênh kyî thuáût cuía bäü loüc bàòng vaíi

petriarova:
Nàng suáút tênh theo khäng khê, m3/h: 1000
Täúc âäü khäng khê, m/s:
bãn trong bäü loüc: 0,016
khi vaìo vaì khi ra: 35,4
Bãö màût loüc, m2:
täøng: 17,5
cuía mäüt xilanh: 0,24
Säú xilanh loüc: 73
Trong cäng nghiãûp vi sinh âãø phuûc vuû cho kháu lãn men, ngæåìi ta thæåìng duìng
nhæîng bäü loüc tinh (baíng 7.3).

Baíng 7.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc bäü loüc tinh

Loaûi bäü loüc Nàng suáút tênh theo Diãûn têch bãö màût loüc, Sæïc caín doìng khäng khê,
khäng khê, m3/h m2 Pa
ΦT0-60 60 1 470 ÷ 600
ΦT0-500 500 5 800
ΦT0-750 750 10 400
ΦT0-1000 1000 10 800

Thuäüc loaûi naìy gäöm caïc bäü loüc coï bäü pháûn uäún soïng, giæîa caïc nãúp uäún cuía váût liãûu
loüc coï caïc baín gåün soïng. Cäú âënh váût liãûu åí pháön trãn vaì dæåïi xilanh. Loüc khäng khê xaíy
ra tæì bãn ngoaìi bäü pháûn loüc vaìo khoang bãn trong cuía noï, tæì âáy khäng khê tiãût truìng
theo âæåìng äúng dáùn vaìo näöi lãn men. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì khäng coï khaí nàng tiãût
truìng bäü loüc bàòng håi træûc tiãúp trong dáy chuyãön cäng nghãû, phæïc taûp hoaï viãûc kiãøm tra
vaì taûo âäü kên, âäü bãön cå hoüc cuía bàng loüc quaï keïm. Æu âiãøm: hiãûu suáút cuía váût liãûu loüc
cao (låïn hån 99,999%), âäúi våïi caïc pháön tæí haût 0,3 µm coï sæïc caín cuía doìng khäng khê
nhoí (0,1 MPa), täúc âäü loüc 0,05 m/s.

129
 Tæì nhæîng säú liãûu âaî nãu åí trãn, ta tháúy ràòng hiãûu suáút loüc phuû thuäüc vaìo caïc tênh
cháút hoaï lyï cuía váût liãûu loüc, vaìo âäü bãön, sæïc caín khê âäüng, kêch thæåïc såüi, máût âäü xãúp,
chiãöu daìy låïp loüc, khaí nàng taïi sinh, täúc âäü doìng khäng khê vaì âäü áøm cuía noï.

7.3.4. Bäü loüc duìng váût liãûu teflon

Mæïc âäü cáön thiãút âãø laìm saûch khäng khê bàòng phæång phaïp sinh hoüc coï thãø âaût
âæåüc nhåì sæí duûng váût liãûu loüc åí daûng baíng, âéa hay äúng teflon coï bãö daìy 4 mm tæì bäüt
bàòng phæång phaïp thiãu kãút.

Hçnh 7.8. Bäü loüc âãø tiãût truìng
khäng khê coï âéa teflon:
1- Voí bäü loüc; 2, 4- Caïc van âãø naûp vaì
thaïo khäng khê; 3- Tuyãún naûp håi;
5- Âéa teflon; 6,7- Caïc van âãø thaíi
næåïc ngæng
Hçnh 7.9. Bäü loüc hai äúng âãø
tiãût truìng khäng khê:
1- Nàõp bäü loüc; 2- Voí; 3- Pháön tæí loüc
bàòng teflon; 4- Nàõp cuía pháön tæí loüc;
5- Cå cáúu leìn chàût

130
 Hçnh 7.8 mä taí bäü loüc duìng âéa teflon, coìn hçnh 7.9 laì bäü loüc duìng caïc xilanh bàòng
teflon. Säú læåüng xilanh trong bäü loüc coï thãø nhiãöu âaïng kãø. Æu âiãøm cuía teflon laì bãön
nhiãût vaì bãön cå.

7.4. CAÏC TÄØ HÅÜP LOÜC TÆÛ ÂÄÜNG

7.4.1.Caïc pháön tæí kim loaûi loüc
Caïc váût liãûu nháûn âæåüc bàòng phæång phaïp luyãûn kim bäüt laì váût liãûu måïi âãø loüc tiãût
truìng. Khaïc våïi caïc váût liãûu såüi vaì phi vaíi, caïc váût liãûu daûng haût âaî thiãu kãút coï cáúu truïc
khäng âäøi, trå hoaï, khäng gàûp khoï khàn khi tiãún haình báút kyì phæång phaïp tiãût truìng
naìo, âäü bãön cao, dãù daìng kiãøm tra, reí tiãön vaì âån giaín trong saín xuáút.
Cáúu truïc daûng haût cuía caïc váût liãûu kim loaûi gäúm, thæï tæû xãúp caïc låïp cuía haût khi saín
xuáút caïc pháön tæí loüc xäúp bàòng phæång phaïp luyãûn kim bäüt gáy ra sæû co thàõt tuáön hoaìn vaì
giaîn nåí cuía caïc raînh thäng. Caïc pháön tæí kim loaûi loüc âæåüc sæí duûng âãø loüc thä vaì loüc tinh
khäng khê . Ngæåìi ta âaî khåíi thaío âæåüc caïc pháön tæí loüc bàòng kim loaûi gäúm coï hiãûu quaí
âãø loaûi nhæîng vi sinh váût våïi âæåìng kênh 0,3 µm. Sæû liãn quan chàût cheî giæîa hçnh daûng
caïc raînh våïi sæû thay âäøi tuáön hoaìn âæåìng
kênh cuía tiãút diãûn vaì täúc âäü chuyãøn âäüng
Vaìo khê quyãøn
cuía doìng khäng khê loüc åí trong caïc raînh laì
nhæîng âàûc âiãøm loüc khi sæí duûng caïc pháön
tæí loüc trãn. Khi khäng khê chuyãøn âäüng
qua váût liãûu loüc (hçnh 7.10) våïi táön säú siãu
ám hay gáön bàòng xuáút hiãûn sæû co - giaîn
liãn tuûc, coï nghéa laì xaíy ra sæû tæû kêch hoaût
cuía caïc dao âäüng siãu ám.
Trong pha giaîn nåí cuía doìng khäng khê khi
tàng tiãút diãûn cuía raînh xaíy ra ngæng tuû håi
næåïc vaì khê, laìm xuáút hiãûn hoàûc laì gäüp laûi
thaình xon khê gioüt vi læåüng, coìn trong pha
Tæì thiãút bë lãn men
co neïn khi giaím tiãút diãûn raînh xaíy ra sæû va
chaûm vaì têch tuû caïc xon khê, dáùn âãún laìm
Hçnh 7.10. Så âäö làõng cuía xon khê vi làõng chuïng trãn tæåìng cuía pháön tæí loüc.
sinh khi loüc khäng khê qua pháön tæí Táön säú dao âäng siãu ám coï biãn âäü dao
kim loaûi gäöm: âäüng 1 ÷ 5 µm vaì låïn hån âuí âãø laìm xuáút
1- Tæåìng pháön tæí loüc; 2- Caïc tia hiãûn caïc læûc thàõng sæïc càng cuía næåïc (hay
khäng khê; 3- ÁØm kãút tuû; 4- Tãú baìo vi dáöu) , do âoï nhæîng gioüt cháút loíng xuáút
sinh váût hiãû n bë bàõ n ra thaì n h nhæî n g tia våï i kêch

131
thæåïc mäüt vaìi micron. Âiãöu âoï laìm chuyãøn âäüng caïc tãú baìo vi khuáøn åí trong doìng
khäng khê vaì cuäúi cuìng laìm làõng chuïng trãn tæåìng pháön tæí loüc åí daûng xon khê.
Âãø saín xuáút pháön tæí loüc, choün bäüt haût mën nháút våïi tênh toaïn sao cho säú giaîn nåí vaì
co thàõt cuía doìng khäng khê cao hån trë säú 16000 s−1 khi âäü daìi cuía tæåìng loüc phuì håüp.
Caïc thê nghiãûm âaî chæïng minh ràòng caïc pháön tæí tæì bäüt titan coï kêch thæïåïc haût 0,3 µm seî
thoaí maîn våïi âiãöu kiãûn trãn.
Caïc pháön tæí kim loaûi laìm bàòng titan âæåüc sæí duûng âãø loaûi vi khuáøn trong khäng
khê. Chuïng gäöm coï nãön kim loaûi gäúm xäúp, váût liãûu loüc daûng xå bao phuí cháút nãön (thaình
hai hay nhiãöu låïp) vaì maìng äúng. Âäúi våïi caïc pháön tæí kim loaûi loüc duìng âãø loüc tinh
khäng khê âáöu tiãn laì æïng duûng váût liãûu chëu thuyí læûc, duy trç âæåüc tiãût truìng bàòng håi
træûc tiãúp âãún 1500C trong voìng 40 ÷ 50 phuït. Váût liãûu kyñ næåïc, bãön âäúi våïi sæû taïc âäüng
cuía axêt, kiãöm, caïc cháút oxy hoaï maûnh, caïc loaûi ræåüu, dáöu coï thãø sæí duûng âãø loüc khäng
khê åí nhiãût âäü tæì - 250 âãún + 2000C. Sæïc caín thuyí læûc cuía váût liãûu våïi täúc âäü cuía khäng
khê 1 cm/s laì 14,7 Pa.
Caïc pháön tæí kim loaûi gäúm duìng âãø loüc tinh khäng khê bàòng phæång phaïp sinh hoüc
coï nhæîng æu âiãøm sau: trë säú tiãût truìng bàòng håi træûc tiãúp låïn âaïng kãø, taïi sinh âån giaín
vaì thåìi gian hoaût âäüng láu (5 ÷10 nàm).
Baío vãû mäi træåìng xung quanh laì nhiãûm vuû bæïc thiãút hiãûn nay, cho nãn cáön phaíi
âaím baío laìm saûch khäng khê thaíi ra tæì caïc thiãút bë lãn men. Khäng khê thaíi ra tæì caïc
thiãút bë lãn men chæïa mäüt læåüng âaïng kãø tãú baìo vi sinh váût. Khi nuäi cáúy caïc chuíng
enzim åí giai âoaûn phaït triãøn, trong 1 m3 khäng khê chæïa tæì 3,4.106 âãún 1.1010 tãú baìo.
Nhæîng yãu cáöu cå baín cuía pháön tæí loüc: sæïc caín thuyí læûc ban âáöu khäng låïn hån 30 ÷ 40
kPa, giaím täúc âäü loüc do tàng bãö màût loüc, khaí nàng tiãût truìng nhiãût liãn tuûc, âäü bãön rè cao
trong mäi træåìng vi sinh, bãön nhiãût vaì bãön áøm.
Trãn cå såí caïc pháön tæí kim loaûi gäúm loüc, ngæåìi ta âaî khåíi thaío ra nhæîng täø håüp loüc
tæû âäüng bàòng håi âãø loüc vi khuáøn trong khäng khê khi âæa vaìo vaì thaíi ra khoíi thiãút bë lãn
men.
Nhæîng âàûc âiãøm khaïc biãût cuía caïc täø håüp loüc laì âäü tin cáûy vi sinh âæåüc âaím baío
trong quaï trçnh laìm saûch vaì tæû âäüng hoaï hoaìn toaìn hoaût âäüng cuía chuïng.
Viãûc æïng duûng trong cäng nghãûp nhæîng täø håüp loüc tæû âäüng bàòng håi næåïc cho
pheïp laìm giaím chi phê khai thaïc, laìm giaím säú cäng âoaûn khæí truìng âãún täúi thiãøu, laìm
tàng tuäøi thoü hoaût âäüng cuía thiãút bë vaì hiãûu suáút caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, laìm giaím
thåìi gian chuáøn bë cuía thiãút bë lãn men vaì säú læåüng cäng nhán thao taïc cuîng nhæ giaíi
quyãút âæåüc váún âãö baío vãû mäi træåìng xung quanh khoíi nhiãùm báøn vi sinh .

132
 Bäü loüc håüp quy caïch coï voí xilanh âæïng (coï thãø coï voí håi), bãn trong coï caïc loîi
äúng loüc âæåüc xãúp thaình maûng äúng. Mäùi loîi äúng coï âaïy vaì màût bêch kim loaûi âàûc. Khi cáön
thiãút phaíi dæìng giaïn âoaûn hoaût âäüng cuía báút kyì loîi äúng naìo (kiãøm tra, thæí nghiãûm, sæía
chæîa) thç âàût âéa kên coï kêch thæåïc tæång æïng våïi kêch thæåïc màût bêch cuía äúng loüc lãn
maûng äúng.
Caïc täø håüp loüc vaì tiãût truìng âæåüc gheïp laûi bàòng caïc pháön tæí kim loaûi âãø tiãûn låüi cho
viãûc tiãût truìng khäng khê trong caïc cäng nghiãûp vi sinh, baìo chãú thuäúc, thæûc pháøm, y hoüc
cuîng nhæ âãø baío vãû mäi træåìng khoíi bë nhiãùm vi sinh váût vaì caïc haût buûi phoïng xaû.
Khi sæí duûng caïc pháön tæí loüc kim loaûi gäúm thæåìng tiãún haình laìm saûch giaïn âoaûn
bàòng phæång phaïp va âáûp khäng khê phaín häöi. Âãø thæûc hiãûn âiãöu âoï trong hãû cáön coï bäü
têch tuû. Khi cáúp khäng khê bàòng xung læåüng tæì bäü têch tuû coï keìm theo sæû càõt maûch caïc
nhaïnh chênh thç aïp suáút cuía doìng khäng khê cao hån mäüt êt so våïi aïp suáút laìm viãûc
nhæng hæåïng khäng khê thç ngæåüc laûi.

7.4.2. Täø håüp âãø laìm saûch så bäü khäng khê

Täø håüp loüc tæû âäüng bàòng håi (hçnh 7.11) gäöm hai bäü loüc kãút håüp song song nhau
bàòng âæåìng thäng khê coï caïc pháön tæí loüc biãún âäøi; bäü loüc bàòng håi duìng âãø loüc håi træûc
tiãúp khi tiãût truìng täø håüp; caïc van; aïp kãú vi sai; nhiãût kãú; thiãút bë âiãûn vaì caïc loì nung âiãûn
kiãøu äúng. Bäü loüc coï thãø hoaût âäüng bàòng âiãöu khiãøn tæû âäüng hay thuí cäng.
Bäü loüc gäöm voí xilanh coï kêch thæåïc 500×1200 mm, trong âoï coï 60 pháön tæí kim
loaiû sæï våïi kêch thæåïc 40 × 35 × 500 mm, 2 loì nung âiãûn cäng suáút 2 kW.
Viãûc bäú trê loì nung âiãûn kiãøu äúng tæì phêa caïc pháön tæí kim loaûi xäúp seî âaím baío khæí
nhiãùm vi sinh váût, vç caïc vi sinh váût bë khäng khê vä truìng thäøi tæì phêa trãn cuía maûng
äúng vaì tæì caïc pháön khaïc cuía bäü loüc trong doìng ngæåüc chëu sæû va âáûp. Viãûc cung cáúp vaì
dáùn khäng khê ra âæåüc thæûc hiãûn theo caïc âæåìng äúng dáùn våïi âæåìng kênh 150 mm coï caïc
van khoaï vaì van baío hiãøm.
Âæåìng thäng gioï phêa træåïc maïy phán nhaïnh thaình hai äúng mãöm tiãúp tuyãún våïi
goïc giæîa caïc truûc cuía caïc äúng mãöm 0 ÷ 900. Sæû va âáûp cuía hai doìng åí bãn trong maïy loüc
laìm tàng sæû kãút håüp caïc cäüt xon khê vaì chuïng baïm trãn caïc vaïch loüc, khi âoï caïc haût cæïng
seî træåüt xuäúng dæåïi theo vaïch loüc. Do sæû taïc âäüng láùn nhau cuía caïc doìng khäng khê vaìo
laìm giaím näöng âäü cuía caïc cháút báøn phán taïn mën chæïa vi sinh váût. Khi qua caïc läù häøng
cuía caïc pháön tæí kim loaûi loüc coï âäü räùng 30 ÷50% caïc haût coï kêch thæåïc låïn hån 1 µm seî
âæåüc taïch khoíi khäng khê.
Chè mäüt trong caïc bäü loüc hoaût âäüng, coìn bäü loüc thæï hai âãø dæû træîí. Khi giaím aïp suáút
loüc hån 0,03 MPa van chênh seî tàõt tæû âäüng bäü loüc âang hoaût âäüng vaì âäøi doìng khê vaìo
bäü loüc dæû træî. Bäü loüc ngæìng hoaût âäüng seî têch nhiãût vaì tiãût truìng nhåì loì nung âiãûn hay

133
bàòng håi træûc tiãúp åí nhiãût âäü 130 ÷ 1500C trong voìng 40 phuït, sau âoï sæïc caín thuyí læûc
cuía bäü loüc âaût âæåüc trë säú ban âáöu 4 kPa. Tiãúp tuûc sæïc caín cuía bäü loüc tàng trung bçnh lãn
200 Pa.

Hçnh 7.11. Täø håüp tæû âäüng bàòng håi âãø laìm saûch så bäü khäng khê:
1- Khu baío dæåîng; 2- Giaìn; 3- Bäü loüc thä; 4- Âæåìng äúng; 5- Bäü chæïa;
6,8- Caïc van räto; 7- ÄÚng loüc; 9- Van baío hiãøm; 10- Aïp kãú vi sai; I- Cæía
khäng khê vaìo bäü loüc; II- Cæía thoaït khäng khê âæåüc laìm saûch; III- Cæía
vaìo cuía khäng khê tæì bäü chæïa âãún hoaìn nhiãût; IV- Cæía thaïo càûn

Duìng maïy neïn khê âãø naûp khäng khê vaìo giai âoaûn laìm saûch tiãúp theo sau khi laìm
saûch så bäü.
Khäng khê vä truìng cho vaìo bçnh chæïa giæîa caïc bäü loüc. Trãn caïc âæåìng äúng naûp
khäng khê vaìo bçnh chæïa làõp caïc van khoaï vaì van mäüt chiãöu.
Coï thãø tiãún haình têch nhiãût cho caïc pháön tæí loüc bàòng doìng khäng khê ngæåüc âaî
âæåüc têch luyî trong bçnh chæïa sau khi tiãût truìng nhåì caïc loì nung âiãûn kiãøu äúng. Nhiãût âäü
tiãût truìng theo yãu cáöu âàût ra vaì âæåüc kiãøm tra mäüt caïch tæû âäüng.
Caïc pháön tæí loüc seî âæåüc laìm saûch vaì sáúy khä khi khäng khê tæì bçnh chæïa qua
chuïng åí aïp suáút 0,3 MPa. Nhiãût âäü cuía khäng khê khi thäøi seî giaím xuäúng tæì 140 âãún
400C.

134
 Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch thä khäng khê:
Nàng suáút, km3/h: 5000
Diãûn têch loüc, m2: 3,77
Säú læåüng caïc pháön tæí loüc trong täø håüp, caïi: 2 × 60
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,4 ÷ 2
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: dæåïi 0,3
Nhiãût âäü loüc, 0C: 50 ÷ 60
Âäü áøm cuía khäng khê, %: 60 ÷ 70
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 95 ÷ 96
Kêch thæåïc cå baín, mm: 5650 × 3660 × 4025

7.4.3. Täø håüp âãø laìm saûch khäng khê bàòng sinh hoüc
Vãö nguyãn tàõc caïc bäü loüc tinh khäng khê khäng khaïc bäü loüc thä. Täø håüp tæû âäüng
âáöu tiãn âãø loüc vi khuáøn trong khäng khê (hçnh 7.12) gäöm hai bäü loüc song song coï caïc
pháön tæí loüc mën, bäü loüc bàòng håi âãø loüc håi træûc tiãúp khi tiãût truìng täø håüp.

Khäng khê vaìo Âäüng cå âiãûn

Thaíi
khäng
khê

Håi

Hçnh 7.12. Täø håüp tæû âäüng âãø loüc tinh khäng khê bàòng håi:
1- Bäü loüc tinh; 2- Bäü loüc bàòng håi; 3- Giaìn âåî; 4- Khu væûc thao taïc;
5,6- Âæåìng äúng dáùn; 7- Khoaï hçnh chãm; 8- Van hå

135
 Täø håüp tiãût truìng laìm viãûc nhæ sau: khäng khê neïn âæåüc âáøy vaìo bäü loüc qua caïc
van räöi âãún bçnh chæïa, thiãút bë lãn men. Haû aïp cho pheïp trong giåïi haûn tæì 19 âãún 115
kPa. Khi caïc pháön tæí loüc bë nheït kên vaì khi tàng haû aïp âãún 30 kPa xaíy ra sæû truìng khåïp
tæû âäüng caïc van åí vë trê hoaût âäüng vaì måí caïc van cuía bäü dæû træî. Bäü loüc dæû træî åí traûng
thaïi hoaût âäüng, coìn bäü loüc âáöu âæåüc têch nhiãût nhåì khäng khê âaî âæåüc laìm saûch. Khäng
khê neïn tæì bçnh chæïa âæåüc âáøy vaìo thiãút bë lãn men trong thåìi gian têch nhiãût cuía bäü loüc.
Sau khi hoaìn nguyãn caïc tênh cháút loüc cuía bäü loüc âaî ngæìng hoaût âäüng, tên hiãûu kãút thuïc
quaï trçnh têch nhiãût truyãön âãún van häüp xãúp .
Træåïc khi hoaût âäüng cáön tiãût truìng bäü loüc bàòng håi træûc tiãúp va ì sáúy khä bàòng doìng
khäng khê ngæåüc chiãöu. Hãû thäúng tæû âäüng âiãöu chènh quaï trçnh âæåüc tiãún haình nhæ sau:
khi bäü loüc räù báøn seî laìm tàng haû aïp âãún 91 kPa, bäü loüc seî ngæng hoaût âäüng vaì âæåüc têch
luyî håi.
Taïi sinh caïc cå cáúu loüc bàòng håi vaì sáúy khä bàòng khäng khê saûch tæì bçnh dæû træî.
Nhiãût âäü taïi sinh 0 ÷1000C âæåüc giaím liãn tuûc âãún 300C nhåì caím biãún chæång
trçnh.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê:
Nàng suáút, m3/h: 5000
Bãö màût loüc, m2: 9,7
Säú læåüng pháön tæí trong täø håüp, caïi: 2 × 150
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,1÷0,15
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: 0,35
Nhiãût âäü loüc, 0C: 20 ÷ 50
Âäü áøm cuía khäng khê, %: 60 ÷ 70
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 99,99 ÷ 99,999
Kêch thæåïc cå baín, mm: 4300 × 5500 × 4700

7.4.4. Täø håüp âãø laìm saûch khäng khê thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc
Täø håüp loüc âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi tæì thiãút bë lãn men (hçnh
7.13) gäöm hai bäü loüc vi khuáøn âæåüc kãút håüp song song, bçnh chæïa khäng khê sau mæïc
laìm laûnh thæï hai âãø taïi sinh caïc pháön tæí loüc bàòng doìng ngæåüc chiãöu vaì bäü loüc bàòng håi.
Âãø giaím âäü áøm cuía khäng khê vaìo sau táúm chàûn gioüt, cuîng nhæ âãø diãût tæìng pháön vi
khuáøn do sæû tiãúp xuïc cuía chuïng våïi bãö màût âun noïng, ngæåìi ta làõp âàût 3 bäü nung âiãûn
kiãøu äúng TЭН-10 theo chu vi cuía bäü loüc.Trong maûng giæîa caïc bäü nung âàût caïc bi thuyí
tinh âãø tiãu diãût vi khuáøn khi chuïng qua caïc bi âæåüc âun noïng. Caïc pháön tæí loüc daûng xäúp
âæåüc bãûn laûi vaì cho vaìo maûng äúng.

136
 Naûp khäng khê vaìo thiãút bë locü, thuìng dæû træî vaì thaíi khäng khê loüc, càûn theo caïc
âæåìng äúng coï âæåìng kênh 300 mm. Trãn caïc âæåìng äúng làõp thãm caïc khoaï vaì caïc van
âiãöu chènh bàòng âiãûn. Håi træûc tiãúp naûp theo caïc âæåìng äúng 25 mm vaì coï caïc van. Xaí
næåïc ngæng qua bäü thaïo theo âæåìng äúng coï âæåìng kênh 50 mm. AÏp suáút vaì nhiãût âäü
trong caïc bäü loüc âæåüc kiãøm tra tæû âäüng.
Træåïc khi cáúp khäng khê tæì näöi lãn men cáön cho caïc loì nung âiãûn hoaût âäüng vaì
tàng nhiãût âäü khäng khê lãn 10 ÷ 200C, sau âoï måí caïc khoaï vaì khäng khê tæì näöi lãn men
vaìo bäü loüc, qua táúm chàûn gioüt, chuûp noïn, vaìo caïc pháön tæí loüc vaì sau âoï khäng khê saûch
âæåüc thaíi vaìo khê quyãøn.

Hçnh 7.13. Täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi:
1- Maûng äúng; 2- Bäü loüc vi khuáøn; 3- Pháön tæí loüc; 4- Loì nung âiãûn daûng äúng;
5- Maûng luåïi; 6- Bäü loüc håi; 7- Táúm chàûn gioüt; 8- Khung cuía bäü loüc vi khuáøn;
9- Bäü thaíi næåïc ngæng kiãøu phao; 10,11- Âæåìng äúng dáùn; 12- Thuìng chæïa dæû
træî; 13- Khoaï chãm; 14- Khung bäü loüc håi

137
 Trong khoaíng thåìi gian âoï thuìng dæû træî chæïa âáöy khäng khê neïn. Khi âaût giaím aïp
trong bäü loüc âang hoaût âäüng åí 30 kPa thç cho bäü loüc thæï hai hoaût âäüng. Sau khi måí hoaìn
toaìn caïc khoaï vaìo vaì ra cuía khäng khê tæì bäü loüc thæï hai, cho bäü loüc 1 hoaût âäüng vaì tiãún
haình tiãût truìng vaì têch nhiãût.
Caïc täø håüp loüc bàòng håi âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê thaíi ra tæì caïc näöi
lãn men hoaût âäüng trong caïc âiãöu kiãûn âàûc biãût quan troüng vç âäü áøm cuía noï gáön 100%.
Thæåìng phoïng ra caïc tia cháút loíng canh træåìng vaì khi coï læåüng áøm bë chuyãøn dëch åí
daûng gioüt hay sæång âaût âãún 40 ÷ 60 g/m3 khäng khê.
Trong saín xuáút hiãûn âaûi khi tiãu hao khäng khê gáön 5000 m3/h thç læåüng áøm bë
cuäún âi trong mäüt giåì coï thãø âaût âãún 200 ÷ 300 kg. Sæû phoïng ra caïc tia cháút loíng canh
træåìng va âáûp vaìo caïc pháön tæí loüc coï thãø dáùn âãún sæû bët kên tæïc thåìi caïc läù loüc vaì xuáút
hiãûn va âáûp phaín häöi. Khi âoï hãû vi sinh váût bë phaï huyí trãn caïc vaïch åí phêa trong maïy
loüc kãø tæì mæïc bãö màût cháút loíng canh træåìng âæåüc biãún âäøi theo daûng soïng, coï thãø xám
nháûp vaìo näöi lãn men vaì laìm nhiãùm báøn cháút loíng. Haìm læåüng vi sinh váût cho pheïp
trong khäng khê thaíi cáön phaíi bàòng näöng âäü tæû nhiãn cuía caïc tãú baìo trong khäng khê.
Âãø ngàn ngæìa sæû dênh baïm cuía caïc tia cháút loíng vaìo caïc pháön tæí loüc thæåìng ngæåìi
ta sæí duûng nhæîng kãút cáúu khaïc nhau: gaï âàût caïc raînh âãø thæûc hiãûn caïc chuyãøn âäüng räúi
cuía doìng khäng khê, phãùu phaín xaû ...Nhæåüc âiãøm cuía caïc kãút cáúu nãu trãn laì chè coï mäüt
pháön tiãút diãûn khäng âaïng kãø cuía doìng khäng khê âæåüc tiãúp xuïc våïi bãö màût taïch áøm.
Bäü loüc coï nhæîng pháön tæí loüc xäúp mën, chuïng âæåüc âênh chàût trong maûng äúng vaì coï
bäü pháûn taïch áøm. Maìng ngàn xäúp tæì maûng læåïi hay tæì âéa kim loaûi sæï âæåüc làõp nghiãng
åí phêa trãn, cho nãn maìng ngàn chè tiãúp xuïc våïi vaïch trong cuía maïy åí pháön dæåïi, coìn
theo chu vi coìn laûi giæîa vaïch ngàn vaì voí coï khe håí. Khi âoï âæåìng kênh ngoaìi cuía âéa
xäúp låïn hån âæåìng kênh trong cuía gåì voìng. Maìng xäúp vaì gåì voìng laìm thaình nhæîng
pháön tæí kãút cáúu âãø gom caïc gioüt næåïc. Khäng khê thaíi tæì näöi lãn men qua caïc raînh cuía
maìng ngàn vaì qua caïc khe håí.
Trong nhæîng træåìng håüp cuäún huït cå hoüc hay phoïng ra caïc tia cháút loíng canh
træåìng thç áøm seî khäng råi vaìo caïc pháön tæí loüc maì âæåüc giæî chuí yãúu trong vaïch ngàn
xäúp, phuí mäüt pháön caïc läù laìm giaím tiãút diãûn chung cuía caïc raînh. Thæûc tãú thç táút caí caïc
doìng khäng khê âi qua caïc läù táúm ngàn, chè coï mäüt pháön ráút nhoí chæa âæåüc giaíi phoïng ra
khoíi caïc gioüt toeï. Cho nãn caïc pháön tæí loüc xäúp ngàn ngæìa âæåüc sæû phuí kên caïc läù do áøm
ngæng tuû.
Do sæû taïc âäüng cuía caïc læûc äúng mao quaín, vaïch ngàn xäúp coï caïc tênh cháút loüc khåi
ngoìi cho nãn cháút loíng råi vaìo noï seî dáùn âãún vaïch trong cuía bäü loüc vaì chaíy theo vaïch
xuäúng âaïy. Viãûc bao phuí mäüt pháön hay hoaìn toaìn caïc läù khi tháúm æåït maìng ngàn xäúp seî

138
khäng laìm tàng aïp suáút cho pheïp vaì sæû va âáûp phaín häöi vç xaíy ra sæû phán bäú doìng khäng
khê, pháön låïn chuyãøn vãö hæåïng coï täúc âäü cao qua khe håí. Làõp gáön khe håí bäü caím biãún
täúc âäü. Noï truyãön tên hiãûu vãö mæïc âäü laìm áøm tåïi haûn cuía maìng ngàn âãø tàõt tæû âäüng bäü
loüc, måí bäü loüc dæû træî vaì taïi sinh maìng xäúp.
Âàûc tênh kyî thuáût cuía täø håüp tæû âäüng âãø laìm saûch vi khuáøn trong khäng khê
thaíi:
Nàng suáút, m3/h: 5000
2
Bãö màût loüc, m : 10,4
Säú læåüng caïc pháön tæí loüc trong täø håüp, caïi: 2 × 150
Täúc âäü khäng khê qua tiãút diãûn loüc, m/s: 0,15
Aïp suáút laìm viãûc cuía khäng khê, MPa: 0,35
Nhiãût âäü loüc, 0C: 20 ÷ 50
Âäü áøm cuía khäng khê, %: 70 ÷ 100
Hiãûu quaí laìm saûch, %: 99,0 ÷ 99,5
Kêch thæåïc cå baín, mm: 4300 × 5500 × 4700

139