FAMILIANEKAZARITZARENMUNDUKOBILTZARRA MunduaElikatu,PlanetaZaindu Bilbon,2011koUrriaren5etik7rabitartean.

AZKENADIERAZPENA Gu, hainbat eskualdetako, herrialdetako eta nazioarteko nekazaritzaerakundeetako, gizarte zibileko talde eta mugimenduetako, eta munduko lau kontinenteetako (Afrikako, Amerikako, Asiako eta Europako) akademia eta ikerketaerakunde nagusietako 200 gizonemakume buruzagiok,FamiliaNekazaritzarenMundukoBiltzarrarenkariazelkartugaraBilbon,Espainian, Munduaelikatu,Planetazaindugoiburupean. FamiliaNekazaritza:gureetorkizunekoaukera Gaur egun, munduan, 3.000 milioi lagun bizi dira nekazaritzaeremuetan (Munduko Bankua 2007). Pertsona horiek gehienak familiako nekazaritzan edo abeltzaintzan diharduten familietako kideak dira. Familia horietan, senarra eta/edo emaztea zuzenean aritzen dira, etxeko beste kide batzuekin batera, nekazaritzaustiapeneko ekoizpenprozesuetan eta beste hainbatjardueretan,etanekazaritza,abeltzaintza,akuikulturaedobasogintzaizatenda,hain zuzen, familiako ogibide nagusia. Askotan, oztopo handiak izaten dituzte, familiako nekazaritzaenpresa bideragarria izan dadin, lurrak, kapitalbaliabideak eta baliabide teknologikoak eskuratzeko. Gaur egun, 1.500 milioi nekazari ari dira, gizon eta emakume, 2 hektareabainogutxiagoduten404milioiustiategitanlanean(IAASTD2009);410milioilagunek oihanetakoetasabanetakouztaezkutuakbiltzendituzte(ETC2009);100eta200milioiartean artzainakdira(ConventiononBiologicalDiversity,2010);arrantzaleartisaueidagokienez,100 milioidira(Kuraetal.2004);eta370miloi,indigenak(IFAD2009),nekazaritzandihardutenak gehienak. Horiezaz gain, beste 800 milioi lagunek hirietako baratzeak lantzen dituzte (World WatchInstitute2007). Familia Nekazaritza balio estrategikoa duen sektorea da, ekonomian, gizartean, kulturan, ingurumenean eta lurraldean eragina duelako. Familianekazaritzan diharduten gizon emakumeek munduko elikagaien % 70 sortzen dute. Familianekazaritza oinarritzat dute, besteak beste, elikagaisegurtasunera eta burujabetzara bideratutako elikagaien ekoizpen iraunkorrak, lurraren eta lurreko biodibertsitatearen ingurumenkudeaketak eta nekazari erkidegoennahizherrialdeenondoretasunsoziokulturalbaliotsuarenbabesak. Gurearazoaketaerronkak Munduosokofamilianekazariakelikagaiak,erregaiaketafinantzakuztartzendituenkrisiaren etaklimaaldaketareneraginbortitzajasatenaridira.Krisihorieiaurreegitekopolitikaaskoeta asko kaltegarriak dira eta ez diote familianekazariek bizi duten egoerari erantzuten. Tamalgarriadagauregungoereduekonomikonagusiaketanazioartekogobernuetaerakunde askorenpolitikekFamiliaNekazaritzarietafamiliakonekazaritzaustiategietanlanegitenduten milaka milioi lagunei jaramonik ez egitea, edo, are gehiago, oztopoak jartzen aritzea. Lur metaketa mehatxu kezkagarria da gaur egun familiako nekazaritzarentzat eta elikagaien ekoizpen iraunkorrarentzat. Nekazarifamilia anitzei, baita nekazari txikiei, indigenei eta artzaineiere,ondasunakkentzendizkiete,horienlurrakhartuz,bertanelikagaiakesportatueta lantzeko lantegi handiak ezartzeko. Merkatuei eta merkatuko informazioari dagokienez, nekazarifamilien sarbidea eta kontrola eskasak dira, eta oso negoziazioahalmen ahula dute

1de7

beren produktuen prezioak ezartzeko. Azken urte hauetan, gainera, elikagaien prezioek izan dutenaldakortasunzoroakareagotueginduegoerarenlarritasuna. Emakume nekazarien eginkizuna funtsezkoa da, nola ekoizpenean, hala beren familientzako eta erkidegoentzako elikagaien horniduran. Ingurumena zaintzeaz gain, hain intentsiboa ez den eta ondasunak modu eraginkorragoan erabiltzen dituen nekazaritza tradizionalagoa babesteazerearduratzendira.Emakumehoriekdirairaupennaturaletagenetikoasustatzeko ahaleginetan buru, hazien aukeraketatik hasi eta erein, uzta jaso, biltegiratu eta prozesatu arte.Halaere,emakumeenekarpenhorigutxietsiegitendaetanekazaritzaarlokopolitikaeta programa gehienek ez dituzte aintzat hartzen emakume nekazari horien berariazko premiak. Emakumeek ez dute lurra eskuratzeko, ezta hura kontrolatzeko ahalmenik; ez dute ez merkatuetarasartzeko,eztahezkuntzaberenganatzekomodurikere;etaahotspolitikorikere ez dute, ez nekazaritzaerakundeetan, ezta gobernuorganoetan ere. Etxean eta gizartean, egunero aurre egin behar izaten diote generodiskriminazioari. Elementu horiek guztiek murriztu egiten dute nekazaritza garatzen laguntzeko eta garapen horretaz baliatzeko emakumeenahalmena,emakumeberorienahultasunaareagotuz. Gure gazteek ez dute landan gelditzera bultzatuko dituen laguntzarik, ez ekonomia aldetik, ezta hezkuntza aldetik ere; beraz, beren eskualdeetatik alde egitea aukeratzen dute, beren nahiaburutzerikezdutelako,hauda,eurenlurretanbizitzen,ekoiztenetasortzenjarraitzea. Gureeskaerak A.Mailaorokorrean Familianekazaritzan diharduten gizonemakumeen egoera hobetzeko eta munduan pobrezia eta gosea amaitzeko ahaleginetan eragile nagusi modura beren ahalmen guztia erabili ahal izan dezaten, beren ahotsa sendotu, erakundeak aldatu eta gizonemakume horien premiei erantzungodietenpolitikakdefendatubeharditugu. 1.Familianekazarienerakundeetamugimenduakindartzea:nekazaritzapolitikei,erakundeei eta merkatuei dagokienean, nekazari horien eragina areagotzeko, behar dituzten baliabideak eskuratu ahal izatea ziurtatzeko, eta, nekazari guztiak beren baitan harturik, baztertuenen daudenenalde(emakumeak,gazteak,herriindigenak,etab.)aritukodirelabermatzeko. 2. Erakunde publiko eta pribatuak nekazarifamilien aurrean arduratsuak direla ziurtatu eta nekazarifamiliak ezaguera, ahalmena eta etekinak emango dizkieten kalitatezko zerbitzu bereziez hornitzea (hots, teknologia alorreko azpiegiturak, hedadurak, ikerketa eta berrikuntzak,informazioa,hedapenpublikoa,hezkuntza,larrialdietarakoerantzunak,etab.). 3. Inbertsioak eta politikagarapenak (hau da, maila txikiko inbertsioen eskuragarritasuna, tokian tokiko elikagaien erabilgarritasuna/erosketa, biltegiratzea, familiapoltsa, etab.), berezikiFamiliaNekazaritzarenpremieierantzutendihardutenfamilianekazarienerakundeen aholkuekin zehaztea, aberastasuna eta aukerak birbanatzeko, eta generobereizkeria eta baliabide kritikoen (lurra, ura) nahiz zerbitzuen (finantzak, teknologiak, gizartebabesa) eskuragarritasunariburuzkodesberdintasunakmurrizteko.

2de7

B.Guregobernueideiegitendiegu,honakogaihaueninguruan:
1) Familianekazariekbaliabidenaturalak,berezikilurra,ura,oihanaketahaziak,eskuragarri izatea eta horien gaineko kontrola izatea. Familianekazaritzako emakume eta gizonek, artzainek eta herri indigenek lurra izateko duten eskubidea, arrantzaleerkidegoek arrantzabaliabideak izateko duten eskubidea eta nekazaritza alorreko langileek lan eta soldataduinetabidezkoakizatekoduteneskubideabermatzea.Basoak,lurraketahaziak ezdirasalerosketarakogaiak,bizitzarakofuntsezkoeremuetaosagaiakbaizik.Nekazaritza erreformak eginez jarraitu eta familianekazariak lurmetaketaren aurrean babestea. Erkidegoekdituztenjabetzaeskubideaklegezonartzendirelaziurtatzea.Lurrarenjabetza erregistratzeko prozesuak sendotzea, familianekazaritzako erakundeen partehartze baliotsuarekin. 2) Familiakonekazariekinetafamiliakonekazarientzat,nekazaritzarietaekologiarilotutako ikuspegiiraunkorrakbultzatzea.Familiakonekazariekinbatera,ingurumenaerrespetatuko duten nekazaritzaeredu iraunkorretako ohitura, sistema eta teknologietan inbertitzea, baliabide naturalen (lurra, sailak, basoak, ura) kudeaketa egokia, ingurumenaren eta biodibertsitatearen iraunkortasuna, klimasendotasuna, tokian tokiko baliabideen eta jakituriarenerabilerazabalaetanekazarienberaienhaziengainekokontrolaziurtatzeko. 3) Familiako nekazariei merkatura heltzeko eta merkatuan jarduteko ahalmen handiagoa bermatzea. Familiako nekazariek taldemodura eta oinarrizko produktu mota guztietan produktuak ekoiztu eta merkaturatu ahal izan ditzaten giro egokia sortu eta nekazari horienustiapenetanbalioerantsiarensorrerabultzatzea.Familiakonekazarienetaberaien erakundeen ahalmenak sendotu eta tokian tokiko, eskualdeetako eta herrialdeetako merkatuekin duten elkarreragina hobetzeko inbertsioak egitea. Familianekazaritzako produktuetan balio erantsiaren sorrera bultzatzea, lanpostuak sortu eta dirusarrerak hobetzeko. Maila makroekonomikoan, MME erakundearen (Dohako Erronda) eta Merkataritza Libreko Itunen azterketa kritikoa egitea, eskualdeetako merkatuen integrazioa eta erreforma bultzatzen diren bitartean, familiako nekazariak prezioen aldakortasunaren eraginen aurrean babesteko. Nekazaritzako produktuak eta elikagaiak espekulaziomaltzurrenhelburuezizateabermatzea. 4) Emakumea agintera heltzeko modua eta generoberdintasuna bultzatzea. Emakumeak nekazaritzaalorrekogidarietaaldaketaeragiletzatonartzea.Emakumearenpartehartzea txertatzea nekazaritzaikerketen funtsezko gaietan, hala nola, nekazaritzapolitiken diseinuan eta politika horien gauzatze, jarraipen eta ebaluaziolanetan. Herrialdeetako legedietan generobereizkeria deuseztatu (batez ere lurrak eta ganadua izateari, baliabideen eskuragarritasunari eta kontratueskubideei dagokionean) eta lege espezifikoakbetetzendirelaziurtatzea.Erabakiakhartzekoekimenguztietanemakumeen partehartzea erraztea, gutxienez % 40ko derrigorrezko kuoten, aitzindaritza trebakuntzaren, informaziotrukearen eta ikuspenaren bitartez. Emakume nekazariei lagundukodietenfuntsaksortzea,generoalorrekokredituetarako,aurrezkisistemetarako eta garraio nahiz osasunzerbitzuetarako. Nekazaritza irakasten duten emakumeen kopuruagehituetagizonezkoaktrebatzea,generogaiakegokiagoerabilditzaten.Ekoizpen iraunkorrarietairaupenaridagokionean,ezaguera,trebakuntzaetaberrikuntzahobetzeko inbertsioakegitea. 5) Familiako nekazarien erakundeak sendotzea. Nekazarierakundeak lankide nagusitzat hartzea, erabakiak hartzerakoan eta nekazaritza arloko zerbitzuak ematerakoan, erakundeetan partaidetzaeremuak sortzeko, emakume eta gizonezko nekazariek irizpide

3de7

geografikoen edo produktu moten arabera euren elkarte eta kooperatibak era independente eta sinesgarrian kudeatu ahal izan ditzaten pizgarriak emateko, diru laguntzak, dohaintzak edo maileguak eskaintzeko, edota nekazarierakundeen bitartez lankidetzaproiektuakbultzatzeko. 6) Gazteen artean nekazaritza bultzatzea. Nekazaritza erronka eta lanbide/zaletasun adierazgarri, erakargarri, errentagarri eta konfiantzazkoa egingo duten gazteentzako politikak eta programak prestatu eta eskaintzea, balio erantsia sortzeko IKTak oinarritzat dituzten teknologia moderno eta egokiak erabiliz eta nekazaritzan berrikuntzak egiteko iradokizunakeginez.Horiguztiahirietakogazteakkontuanhartuz,horiekereulertubehar baitute zein garrantzitsua den landako eta hiri inguruetako nekazaritzen arteko lotura ezartzea. C.Gurelankideei,gobernuartekoerakundeeietaprozesueideiegitendiegu: FAOerakundearideiegitendiogu,familiakonekazarienerakundeekinlankidetzanjarraidezan, FamiliaNekazaritzarenNazioartekoEgunalortueta2014koElikadurarenNazioartekoEgunean FamiliaNekazaritzagainagusitzataitortzeko. DeiegitendioguElikagaienSegurtasunerakoBatzordeari,2011kourriaren17tik22rabitartean Erromako 37. Batzarrean, FNNE kanpainako oinarrizko eskaerei erantzun diezaien, eta etorkizun hurbilean, ESB deszentralizatu eta herrialdeka antolatzeko prozesuan, familia nekazaritzarenereduaketalehentasunezkoagendabultzatzenlagundudezan. DeiegitendioguNekazaritzaGaratzekoNazioartekoFuntsari(NGNF),NekazaritzaErakundeei eta landagarapenekoei lagun diezaien familianekazaritzaren sustapenarekin uztarturiko lehentasunezko ekintzaplanak gauzatzen. Bereziki 2012ko FAFO erakundearen gaizerrenda agerianjartzeko,NekazariForoarenZuzendaritzaBatzordearekinbatera. Dei egiten diogu Garapen Iraunkorreko Batzordeari (GSBNBEIP), FNNEak eginiko deiaren garrantzia aitor eta berma dezan 2012ko Rio+20 prozesua antolatzeko jardueretan, beste garapenprogramagarrantzitsuaskorenartean,osogarrantzitsuabaita. Emakumeen Estatusari buruzko Batzordeari ere (CSWUNWOMEN) dei egiten diogu, 2012ko batzarrean,FNNEareneskaeralandaeremuetakoemakumeeiburuzkohurrengobatzarrekogai izateaonartzeko. Herrialdeetako gobernu arteko elkarteei ere (hala nola, ASEAN, SAARC, Afrikar Batasuna, Eskualdeetako Ekonomia Elkarteak (EEE), Andeetako Elkartea, MERCOSUR, EB, etab.) dei egiten diegu, dagozkien gobernu nazionalen bitartez familianekazaritza aintzat hartu eta, politikakoherenteenbidez,nekazaritxikieilaguntzekoprogramakbultzaditzaten. Gurekonpromisoak Eskualde, herrialde eta nazioarteko nekazarierakunde modura, zilegitasunaz, ordezkagarritasunaz eta demokraziaz gain, emakumeen, gazteen eta baztertuen txertaketa bermatukodutengobernubaliabideakditugulaziurtatukodugu.Profesionalkilanegitekogure ahalmena sendotu eta gure kideak ekonomia, gizarte eta politikagaietan trebatuko ditugu. Gure erakundeetako emakumeei beren kabuz moldatzeko egiten dituzten ahaleginetan lagunduko diegula hitz ematen dugu, emakumeek taldeekintzetan eta aitzindaritzan parte

4de7

hartzekoeremuaksortuzetabereneskubideaknahizlurrari,nahizfinantza,teknikaedobeste edozeinmotatakobaliabideeilotutakoakeskatzekoahalmenasendotzenlagunduz. Gizartemugimendu, akademia eta ikerketaerakunde eta gizarte zibileko erakunde modura, nekazarierakundeei lagundu egingo diegu beren ikerketa, sustapen eta indartzepolitikak eratzen, erakunde horien ahalmenak eta autonomia aitortuz eta errespetatuz, eta beraiekin elkarlaneanarituz. Guztiokbatera,elkartasuneanhitzematendugualdarrikapenhoriekguztiakindaretaardura handizbultzatukodituguladatorrenurteanetaetorkizunhurbilean. BERRETSIDUTENAK: FamiliakoNekazarienErakundeak AFA.HegoekialdekoAsia. ANAMAR.CostaRica. APRAPAM.Senegal. CAOPA.Afrika. CIFA.India. CNOP.Kamerun. CONTAG.Brasil. COPROFAM.HegoAmerika. CONVEAGRO.Peru. EAFF.EkialdekoAfrika. ENBA.Espainia. FADEMUR.Espainia. ArgentinakoNekazaritzaFederazioa. EuskadikoNekazaritzaKooperatibenFederazioa.Espainia. FEMUPROCAN.Nikaragua. JeunesAgriculteurs.Frantzia. TxilekoMovimientoUnitarioCampesinoyEtnias. PAFFO.Afrika. PROPAC.ErdialdekoAfrika. UnidePagesosdeCatalua.Espainia UnindeUnionesdeAgricultores(Errioxa).Espainia. UPA.Espainia. WAMTI.Indonesia.

5de7

Gizartezibilekoerakundeak ABELUR.Espainia. AsiaDHRRA.HegoekialdekoAsia. CamboDHRRA.Kanbodia. CIPCA.Bolivia. BizkaikoComitsdeSolidaridadconfricaNegra.Espainia. CorporacinAgroecolgicayCulturalPencadeSabila.Kolonbia. EnlaceComunicacinyCapacitacin.Mexiko. MundukoLandagunea.Nazioartekoa. ALBOANfundazioa.Espainia. CandidoIturriagafundazioa.Espainia. FundacinInternacionaldeSolidaridadCompaadeMara(FISC)fundazioa.Espainia. Zadorrafundazioa.Espainia. HAURRALDEFUNDAZIOA.Espainia. ILEIA.Holanda. INADESINTERNACIONAL.MendebaldekoAfrika. INTERMNOXFAM.Espainia. IPDRS.LandaingurunekoHegoAmerika.Bolivia IVIFA.Espainia. JIVANJYOT.India. LORRA.Espainia. MUNDUKIDE.Espainia. NEDI.Nepal. PROCISUR.Uruguai. fricaEuropeFedeetaJustiziaSarea(AEFJN).Belgika. LandaGarapenerakoEspainiakoSarea. RELACC.Latinoamerika. SEDOC.Kanbodia. SERGAL.Espainia. TaiwanDHRRA.Taiwan.

6de7

BILTZARREANIZANDAKOAK GobernuNazionaletakoagentziak V.V.Sadamatejn.:IndiakoGobernukoPlangintzaBatzordekonekazaritzaaholkularia. LaudemirAndrMllerjn.:BrasilgoNekazaritzaGarapenerakoMinisteriokoFamiliaNekazaritzakoidazkaria. ZhangXiaoshanjn.:TxinakoGizarteZientzienAkademiako(CASS)LandaGarapenerakoInstitutua(RDI). Jos Ignacio Olascuaga jn.: Uruguaiko Abeltzaintza, Nekazaritza eta Arrantza Ministerioko Landa Garapenerako ZuzendaritzaNagusikozuzendariaetaUruguaikokoordinatzailenazionalaREAFerakundearenaurrean. EuroparBatasuna AntonisConstantinoujn.:GarapenProgramenzuzendaria. Nazioartekoerakundeak SorayaVillaroyaand.:IICAinstitutuakEuropanduenbulegoiraunkorrekoErakundeHarremanetarakoarduraduna. ElikaduraetaNekazaritzaErakundea(FAO) ParvizKoohafkanjn.:LurraetaUrasailekozuzendaria.GIASHekokoordinatzailea. ShivajiPandeyjn.:LandareenBabesetaEkoizpenSailekozuzendaria. EveCrowleyand.:Generoa,BerdintasunaetaLandaEnpleguaSailekoaholkularinagusia. ThomasPricejn.:GKEkikoetaGizarteZibilarekikoBulegobitartekarikoprogramaarduraduna. SalomnSalcedoBacajn.:LatinoamerikarakoetaKariberakoLurraldeBulegokoPolitikarenarduradunnagusia. RobinBourgeoisjn.:Ezaguera,IkerketaetaHedapenTrukekoSailekoekonomialaria. JavierCruzMolinajn.:NBEkikobulegobitartekaria,NewYorken. AnguloUrartejn.:LatinoamerikarakoetaKariberakoLurraldeBulegokoirakasleelkartua. NekazaritzaGaratzekoNazioartekoFuntsa(FIDA) Mr.JeanPhilippeAudinetjn.:Aholkulariteknikonagusia.PoltikaetaAholkularitzaTeknikokoSaila. PaoloSilverijn.:FIDAkoProgramarenkudeatzaileaArgentinan. ElikagaienSegurtasunerakoBatzordea NoelDeLunajn.:Presidentea. MundukoElikagaienKrisianGoiMailakoLanMultzoenKoordinazioTaldea.NBE StefanoDiGessajn.

7de7