Socjologia to studium społecznego oddziaływania przy użyciu metod naukowej.

Jest to nauka
o interakcjach, zależnościach społecznych. Socjologia to nauka o interakcjach (w. języku
potocznym to inaczej „relacje”) międzyosobowych.
Interakcja – współoddziaływanie społeczne. Wpływ jaki dwie lub więcej osób (grupa)
wywierają wzajemnie na siebie.
Społeczne powiązania są wynikiem społecznego współoddziaływania i stanowią przedmiot
socjologii.
Geneza:
Platon – w swoim dziele zatytułowanym „Republika” zawarł problematykę społeczną.
Pitagoras – zilustrował proces ludzkiego rozumowania stwarzając zasady geometrii i
matematyki.
Myśl arabska – pierwsza, która potraktowała społeczeństwo jako studium.
IXX w. – wiek narodzin socjologii, jako nauki. Socjologia wcześniej stanowiła część filozofii.
August Comte – uznawany za twórcę socjologii, jago dzieła dały początek socjologii jako
nauki, według niego prawa społeczne można odkryć, tak jak naukowcy odkryli prawa fizyki.
Początkowo Comte nazywał socjologię, filozofią.
Pierwsze Prawo Trzech Stadiów (przedstawienie społeczeństwa):
1. teologiczne (ponadnaturalne tłumaczenie zjawisk)
2. metafizyczne (niepotwierdzone tłumaczenie praw świata)
3. naukowe (racjonalne studium procesów życia)
Comte stworzył metodologię badawczą.
Herbert Spencer (Anglia) – Twórca ewolucyjnej teorii społeczeństwa „Zasady socjologii”
1876 r.
Emil Durkheim (Francja) – Zastosował ideę Comta w systematycznym studium społecznego
zachowania się :
„Samobójstwa” ; „O podziale pracy” ; „Elementarne formy życia religijnego”.
Dzieło Pt. „Samobójstwa” to ilustracja jego naukowej metodologii. Durkheim zauważył, że
skłonność do samobójstw jest mniejsza wśród Żydów, niż np. u ateistów (religia miała
wówczas bardzo istotny oddźwięk).
Trzy typy samobójstw: (odpowiadają na pytania dlaczego ktoś popełnia samobójstwo)
1. EGOISTYCZNY – samobójstwo jest wynikiem obniżenia się indywidualnego
zaufania do norm i zaufania do grup do jakich dana jednostka należy.
2. ALTRUISTYCZNY – samobójstwa maja miejsce wtedy, gdy jednostki poświęcają
życie dla celów, norm lub grupy.
3. ANOMICZNY – samobójstwa są spowodowane przez szybkie i daleko idące plany,
które powodują zatracenie celu jakiejś organizacji (np. kryzys ekonomiczny)
E. Durkheim zebrał i posłużył się konkretnymi przykładami:
a) Żydzi – samobójstwa dokonuje ktoś, kto odrzuca Boga.
b) Katolicy – w czasach ówczesnych jeżeli ktoś dokonał samobójstwa, nie był chowany
w ziemi. Było to uznawane za najcięższy grzech, dlatego też samobójca nie zasługiwał
na szansę zmartwychwstania.
c) Protestanci – nie było moralnych decyzji, które mogłyby zmniejszyć ilość
samobójstw.
Socjologia przewiduje interakcje, które mogą powstać w przyszłości, na podstawie badań
metodologicznych, dokonanych w teraźniejszości.
1895 r. – zapoczątkowano na Uniwersytecie w Chicago czasopismo „Dziennik
Socjologiczny”. Postają stowarzyszenia amerykańskich socjologów.
Koniec IXX w. –polscy naukowcy zajmują się socjologią, są twórcami niektórych idei
socjologicznych. Pierwsza Katedra Socjologii – w Poznaniu.
Na Nowym Kontynencie powstają Uniwersytety i Katedry Socjologii, gdzie pracują
europejczycy.
 Powołano CENTRUM ODKODOWANIA INFORMACJI MEDIALNEJ – socjolodzy
publikowali, jak rozumieć informacje medialne w latach 1938 – 1942 r.

Szum komunikacyjny istnieje po to by wpływać na komponenty postawy (które zmieniają

człowieka). Jakość przekazu zależy od odbiorcy.
 Po II Wojnie Światowej
Socjologia była zakazana jako przedmiot wykładów na uniwersytetach.
W systemach totalitarnych socjologia jest zabroniona, bo pokazuje prawdę, pokazuje
postawy, które są odmienni niż te propagowane przez władzę. Socjologia formułuje
świadomość, która nie koniecznie musi się podobać władzy.

Socjologia jako nauka

Nauka to zbiór wiedzy osiągnięty na bazie oczywistości możliwej do zweryfikowania.
1) Istota socjologii
I. Socjologia jest nauką społeczną.
II. Socjologia jest nauką kategoralną (badającą faktyczny stan rzeczy, a nie to jak
powinno być, nie jest normatywna).
III. Socjologia jest nauką dla nauki, a nie nauka stosowana (nie dla rozwiązywania
problemów). Głównym celem socjologii jest zdobycie wiedzy.
IV. Socjologia bazuje na indukcji i uogólnieniach w odróżnieniu od nauk
dedukcyjnych.
V. Socjologia zajmuje się powszechnymi i powtarzającymi się typami wzorów
ludzkich zachowań.
VI. Socjologia koncentruje się na grupach i społecznościach (zarówno grupy jak i
społeczności to jednostki)
Trzy elementy naukowej metody socjologii:
1. Pojęcia – są punktem wyjścia do nauki o ludzkim oddziaływaniu.
2. Teorie – cechują się logicznym i rygorystycznym uporządkowaniem
pojęć na dany temat. Bazują na wszystkich dostępnych i odnoszących
się do nich faktów.
Hipotezy – początkowe wytłumaczenie między dwoma zmiennymi
(gdy teoria nie jest sprawdzona to jest hipotezą).
3. Badania – są ściśle powiązane z teorią, rozbudowują ją, stymulują
badania w danej dziedzinie)
Pięć etapów w procesach badań społecznych:
1. Sformułowanie problemu (to co badamy). Wyodrębnienie i
definiowanie problemu, który chcemy badać.
2. Rozplanowanie sposobu poszukiwań (przedstawienie tego co chcemy
badać).
3. Zbiór danych wg. opracowanego planu.
4. Analiza danych przy pomocy tekstów i statystycznych manipulacji
zgodnych z potrzebą.
5. Stwierdzenie czy początkowe hipotezy zostały stwierdzone, czy
trzeba je odrzucić.
2) Sposoby badań społecznych
I. Eksperymenty
Bierze się pod uwagę dwie grupy, takie same. Wprowadza się bodziec do jednej
grupy, następnie przeprowadza się badania, po to, by ocenić czy bodziec miał
jakieś działanie w grupie
II. Obserwacje
Wydarzenia opisywane dzieją się same przez się.
- Typy impresjonistyczne – opisywanie czegoś co widzimy i jak
to widzimy. Ułatwia stawianie hipotez.
- Studia porównawcze – wykrycie podobieństw i różnic między
grupami na zasadzie statystyki
- Studium jednego przypadku – dokładne zobrazowanie osoby,
lub grupy ludzi będących przedmiotem naszych badań, ich
zachowania przyzwyczajenia itp. Wyniki bazują na jednostkach.
(jedna osoba lub grupa ludzi to jednostka)
3) Narzędzia badawcze
- Ankieta
- Wywiad
- Obserwacja
- Eksperyment
- Analiza dokumentów zastanych (analiza tekstów, by odnaleźć w
nich pewną myśl zachowania ludzkiego)
- Ankieta audytoryjna – ankieta to narządzie uzyskania
informacji niezbędnych do zweryfikowania postawionych
hipotez. Ankieta musi być anonimowa.