BL 101 - Biliim Teknolojileri

Access 2007

http://bil.etu.edu.tr/bil101

Veritaban Sistemleri

Veritaban Sistemleri
Bilgi anda veriyi dzenli-planl saklamak, veriye hzl ulamak, deiik veriler arasnda ilikiler kurmak ve kullanmak nemli hale gelmitir. Bu ihtiyalar genel olarak Veritaban Sistemleri dediimiz yazlmlar karlar. Veritaban sistemleri belli standartlar erevesinde veriye ulama, veri gvenlii gibi hizmetler verir. nc parti yazlmlar ile veritaban sistemlerini zerinden, sistemler iin zmler getirilir.

Temel Kavramlar

Veri
Bir anlam olan ve kaydedilebilen gerekler. (Bir kiinin ismi, adresi, telefon numaras vs.) Olgularn, kavramlarn veya talimatlarn, insan tarafndan veya otomatik yolla, iletiim, yorumlama ve ileme amacna uygun bir biimde ifadesidir (ANSI Tanm)

Veritaban
Sistematik eriim imkan olan, ynetilebilir, gncellenebilir, tanabilir, birbiri arasnda tanml ilikiler bulunabilen veriler kmesi.

Mini-dnya
Hakkndaki bilgilerin bir veritabannda sakland, gerek dnyann belli bir paras. Bir niversitedeki renci ve ders bilgileri.

Veritaban Ynetim Sistemi

Bilgisayarda saklanacak bir veritabannn yaratlmasn ve bakmn salayacak yazlm paketi

Veritaban Sistemi
Veritaban Ynetim Sistemi, verinin kendisi ve veriyi kullanan uygulamalarn oluturduu btn.

BL 106 Ders notlarndan alntdr.

Veritaban Sistemleri

zellikleri:
Verilerin dzenli kmesidir Birbiriyle ilikili verilerden oluur Gereksiz tekrarlardan arndrlmtr ok kullancya destek verir Eriim veritaban yneticisi tarafndan denetlenir Performans ve gvenlik dikkate alnmtr Farkl veritaban sistemleri arasnda veri aktarm standartlar zerinden yaplabilir SQL ismi verilen bir standart sorgulama dili veriler sorgulanabilir, deitirilebilir

Veritaban Sistemleri
Oracle MySQL Access SQLServer PostreSQL Sybase

MS Office Access

Access Nesneleri

Tablo, sorgu, form, rapor, makro, modl ve sayfalar access nesneleridir:

Tablo:Veritabannn temel nesnesi tablolardr. Bilgilerin asl tutulduu yer tablodur. Dier veritaban nesneleri tablolar esas alnarak oluturulur. Bir veritabannda birden ok tablo bulunabilir. Tablolar satrlar ve stunlar biiminde dzenlenmitir. Her bir satr kayt, her bir stun ise alan olarak adlandrlan bilgilere karlk gelir. Sorgu: Tablolardaki ok sayda kayt ierisinden istenilen kriterlere uyan kaytlar seerek grebilmek iin oluturulan bir nesnedir.

Access Nesneleri
Form: Tablolara bilgi giriini kolaylatran ve daha anlalr bir ekran grnts ile almay salayan nesnelerdir. Paket programlardaki kullanc ara yz olarak dnlebilir. Rapor: Tablolardaki bilgileri kada dkebilmek iin deiik ekillerde sayfa dizaynlar oluturmak iin kullanlr. Makro: Birka Access komutunun tek bir ilem sonucunda yaplabilmesini salamak iin kullanlr. Modl: Makrolar ile ayn ama iin programlama dili ile yazlan kk program paralardr. Sayfa: Tablo bilgilerinin Internet yada intranet zerinden kullanlmasn salayan bir tr web sayfasdr.

Veri Tipleri

Kullanlan veri tipleri unlardr:

Metin : Alfabetik ve saysal trde her trl bilgi girilebilen alan trdr. En fazla 255 karakter bilgi alr. Not : Bir tablo alan iin metin trnn uzunluu yetmiyorsa Not tr seilebilir. Bu tr alanlara 65535 karaktere kadar bilgi girilebilir. Say : Tabloda zerinde ilem yaplabilecek saysal deerlerin girilebilecei alan trdr. Saysal alanlarn alan boyutunu belirlerken aadaki boyut trleri seilebilir :
Bayt : 0 ile 255 arasnda deer girilebilir. Tamsay : -32768 ile 32767 arasnda deer girilebilir. Uzun tamsay : -2.147.483.648 ile 2.147.483.647 arasnda deer girilebilir. Tek ve ift : ok byk saylar iin ve ondalkl saylar iin kullanlan veri tipleridir.

Veri Tipleri
Tarih/Saat : Tarih ve saat trndeki bilgiler iin tanmlanr. Para birimi : Parasal deerler iin tanmlanr. Bu tr alanlara 15 basamak tamsay, ondalktan sonra da 4 basamak bilgi girilebilir. Otomatik say : Bu tr alandaki say deeri girilen her kaytta otomatik olarak artar. Evet/Hayr : Mantksal alan trdr. ki ihtimalli bilgiler iin kullanlr. Kpr : Internet zerinden balant kurulacak web adresleri girilecekse bunun iin kpr tr alan tanmlanr. Bu alandaki bilgiye tklandnda eer internet balants varsa belirtilen web adresine gidilebilir. OLE nesnesi :Veritabanna resim, ses, film gibi nesnelerin eklenmesi iin kullanlr.

Access Balarken

Access program altrldnda

Yeni bo bir veritaban oluturabiliriz Eski altmz bir veritabann aabiliriz Hazr ablon veritabanlarn kullanabiliriz

Yeni Veritaban Oluturmak

Yeni bo veritaban olutur seildiinde ekrann sana veritaban dosyasnn adn ve konumunu belirleyebileceimiz form gelir. Access 2003n dosya uzants .mdb iken Access 2007ninki .accdbdir.

Grnmler
Accessde deiik grnmlerde almamz olasdr. Bu grnmler arasnda Access penceresinin sol stndeki Grnm tuu ile dolaabiliriz. DKKAT: Grnm tuunun stndeki Grnm o an kullandmz deil gemek isteyeceimiz grnm gsterir. Btn liste iin Grnm tuunun altndaki ksma tklanr.

Veri Sayfas Grnm

Bu grnm karmza ilk kan grnmdr. Excele benzer bir alma alan sunar ve o anda aktif olan tabloya veri girii ve deiiklii yapmamza olanak salar

Tasarm Grnm
Tasarm grnmnde veritaban nesnelerinin yaplarn tasarlayabiliriz. Tablo tasarmnda, tablodaki alanlar, alanlarn veri tipleri ve dier zellikleri bu ekrandan kolayca ayarlanabilir.

Tablolar

Tablo Oluturma
Tablo oluturmak iin Olutur eridinde Tablo dmesine tklanr. Yeni oluturulan tablo iin hemen veri sayfas grnmne geer. Tablo oluturulurken Tasarm grnmnde almak daha kolaydr. Bu arada tablonuza anlaml bir verebilirsiniz.

Tablo Tasarm

Tablo Tasarm

Tasarm grnmne geilir ve tablonun sahip olduu alanlarn her biri iin
Alan ad Veri Tr
Alan boyutu Biim (seimlik) ve dier zellikler

Tanm (alan hakknda aklama) (seimlik)

girilir

Tablo Tasarm
Alan ad bilgisinde zel karakterler kullanmamanz daha iyi olur. Access izin verse bile sorgu yazarken veya baka bir veritabanna aktarrken sorun kabilir. Veri tr iin alan boyutu bilgisini gerekli olduu kadarda tutmakta fayda vardr. Tablo ok bydnde gereinden fazla yer igal edebilir. Tanm bilgisini girmeyebilirsiniz ama girmek faydaldr.

Birincil Anahtar (Primary Key)

Tablo ile alrken bir kayda tek bir alan ile ulamak isteyebilirsiniz
renci numaras ile o rencinin adna, soyadna, blmne, derslerine Plaka numaras ile o arabann modeline, rengine, sahibinin ad soyad ve adres bilgilerine

Bu zellikteki alanlar birinci anahtar olarak iaretleyebilirsiniz. Birincil anahtar ayrca tablonun indexlenmesi ve bylece hz kazanmak iin de kullanlr.

Birincil Anahtar (Primary Key)

Birincil Anahtar (Primary Key)

Bir alan birincil anahtar yapmak iin tablo ak ve alan seili iken tasarm eridindeki Birincil Anahtar dmesine tklanr Veya seili alana sa tklayp gelen menden Birincil Anahtar seenei seilir. Baz durumlarda birden fazla alan birincil anahtar gerekebilir.

Alinan_Ders tablosunda Ogrenci_No ve Ders_Kodu alanlar beraber birincil anahtar olmaldr nk tek balarna alan tanmlayamazlar. Bir rencinin birden fazla dersi olabilir. Bir dersi alan birden fazla renci olabilir.

likisel Veritaban Tasarm

Veritabanlarnda (ilikisel veritaban sistemlerinde) her bir tablo tanmlanabilir tek bir veri (bilgi veya nesne) iindir.
rnein renci, ders, hoca nesnelerinin her biri iin ayr tablo yapmak gerekir.

likisel Veritaban Tasarm

Tablolar birbirleriyle alanlar aracl ile balanabilir

rnein Ogrenci tablosunda bolumu alan Bolum tablosundaki bolum_kodu bilgisini tutabilir. Bylece bir rencinin kaydndaki tek bir bolumu alan ile Bolum alanndaki btn kayda (o blm ile ilgili btn bilgiler) ulalabilir. Ayrca rencinin ald dersler iki nesne arasnda oa ok iliki kuran bir durumdur. Bu nedenle ayrca tablo oluturmak gerekir.

likiler

likiler
Veritaban Aralar eridinde bulunan likiler dmesi ile tablolar arasndaki ilikileri dzenleyebileceimiz bir ekran alr. Bu ekran bo geldiyse soldaki tablolar srkle brak ya da sa klik ve tablo gster diyerek tablo ekleyebiliriz. Her tablo alanlarnn listelendii bir kutucuk halinde gsterilir. Bu alanlardan birini seip srkle brak ile baka bir tablodaki bir alana getirdiimizde likileri Dzenle penceresi alr.

likiler

likisi olan btn alanlar iin bu ilem tekrarlanr.

Dizinler (indexler)

Dizinler (index)
Bir kitabn iindekiler ksm gibi dnlebilir. Bir szlkte k harfi ile balayan bir kelime iin bandan arama yapmaya balamayz. K harfinin srasn bildiimiz iin ona yakn bir sayfa aar ve bulunduumuz yere gre ileri geri arama yaparz. Dizinler tabloda arama ya da tablo alanlarn sralama ilemlerin daha hzl yaplmasn salar. Birincil anahtarlar otomatik olarak dizinlenir. Eer iki ya da daha fazla alan zerinde arama ya da sralama gibi ilemler yaplyorsa, oklu alan dizinleme yaplabilir.

Dizin (index) Oluturma

Dizin (index) Oluturma

Tek alan dizinlemek iin:

lgili alan seilir Alan zelliklerinden Sral seenei, alandaki bilginin tekrar durumuna gre ayarlanr.
Hayr: Seili alan iin dizin yok. Evet-Tekrar yok: Seili alan iin dizinleme var fakat alan iindeki deer sadece bir kayt iin grlebilir, deer tekrar yoktur. Evet-Tekrar var: Dizinleme var ve deerler birden fazla kaytta grlebilir.

Dizin (index) Oluturma

Dizin (index) Oluturma

Tasarm eridinde bulunan Dizinler dmesi ile dizinleme yapmak iin daha gl olan Dizinler penceresi alr. Alan pencerede Dizin ad ve dizinlenecek alan seimi yaplr. Birbirinden farkl dizinler oluturulabilir. Birden fazla alan beraber dizinlenebilir. Bunun iin sadece bir dizin ad girilir, ikinci alan iin bo braklr. Seili dizinin zellikleri ayarlanabilir.
Birincil: Dizin birincil anahtardr. Benzersiz: Dizin iindeki her deer tek olmaldr. Bolar Yoksay: Dizinli alandaki bo deerler dahil edilmez.

Bilgi Girii

Tabloya elle bilgi girii iin Veri Grnmne geilir. Her alan iin alan biimine uygun bilgiler girilebilir.

Sorgular ve SQL

Sorgu Oluturma
Sorgular tablolardaki ok sayda kayt ierisinden istenilen kriterlere uyan kaytlar seerek grebilmek iin oluturulur. Olutur tabnda bulunan sorgu tasarm seimi yaplr. Alan pencereden hangi tablo ya da tablolar kullanlarak sorgu hazrlanacaksa seilir. Sorgu kutucuu istenen ekilde doldurularak altr dmesine tklanr.

Sorgu Oluturma

Ders kodu 101 olan dersi alan rencileri soyad srasnda listeleyen sorgu aadaki gibidir.

SQL
SQL "Structured Query Language" kelimelerinin ba harfleri ile oluturulmu, Yapsal Sorgulama Dilinin ksa addr. SQL veritabanlarnda kullanlan bir alt dildir. SQL'ye zg cmleler kullanarak:

veritabanna kayt eklenebilir varolan kaytlar deitirilebilir kaytlar silinebilir kaytlardan listeler oluturulabilir

SQL

Biraz nce oluturduumuz sorgunun SQL hali aadaki gibidir:

SELECT Ogrenci.Adi, Ogrenci.Soyadi, Ders.Ders_Ad FROM Ders INNER JOIN (Ogrenci INNER JOIN Alinan_Ders ON Ogrenci.Ogrenci_no = Alinan_Ders.Ogrenci_No) ON Ders.Ders_Kodu = Alinan_Ders.Ders_Kodu WHERE (((Ders.Ders_Kodu)=101)) ORDER BY Ogrenci.Soyadi;