ARFLERNDELLMKLLERNANAHTARIKIRIMLISELMDVNE VELLERNTEVHD Vellerin edep, slk ve huylarn anladnsa, imdi de Hakik tevhidi, yani velilerin Hakk' tevhid etmesinasldr,onuanlatalm:

: Ey sdk k, Hakk diye varla derler, btl diye de yoklua. Her ne ki vardr, Hakk'tr, varlyla vardr;yanibtnvarlklarHakk'nvcudundanmeydanagelirlerveyineHakk'nvcudunadnerler. Peygamber "Ondan meydana gelir ve ona dner." buyurur. Btn eya Hakikatte Hakk'n vcudundan meydana gelir ve yine Hakk'n ztna geri dner. Buna, mebde ve med (balang ve son)srrderler.NiyziMsr'nin,mebdevemednedir,banabunlarbildir,demesibudur: "Bunlarbildirbanahemnedirmebdevmed" Yer gk ve ikisi arasnda Hakk'tan baka bir ey yoktur. Nitekim Allah Tel: "Allah, gklerin ve yerinnurudur."(Nur,35)buyurur.imdi,nur,varladerler.VarlkHakk'ndr.Zulumt,yanikaranlk yokluaderler.Hakk'tanbakavarolanbireyyoktur.NitekimErefoluRmylebuyurur: ErefoluRm'yesorarisenHakkkandadr Deyeyergkarukrsdopdolubuaralar Erefolu Rm'ye Hakk nerededir? diye sorarsan, yer, gk; ar ve krs ile bunlarn aras dopdoludur,der. NiyziMsr: Hernedenlaikretsemhafsnartrr Olayanikenanrterdelilibeyyint Hernekimfevka'lultahte'sserdavardurur Ztvahiddirvelgrndnicebinsft Ztbirdirlkevsfnagayetyokdurur Grbufanusukianunem'oldunrzt Hernekadaraklarsam,gizliliiniokadarartrr;oortadaikenbtnaklamalaronugizlemekten bakabireyeyaramaz Aadanyukaryahernevarsa,hepsitekbirzttr;amapekokdeiiksfatilegrnmtr. Zttektir;amasfatlarpekoktur.Fanusabakvegr,onunmumuztnnuruolmutur. AllahTel,"Oevvel,hir,zahirvebtndr."(Hadd,3)buyurur.imdibundananlaki,gizliveya ak, O'ndan baka bir ey yoktur. Hep O'dur. Nitekim "Nereye dnerseniz Allah'n yz (zt) oradadr."(Bakara,115)buyurur. NiyziMsrylebuyurur: "Kandabaksamdostyzandanayrmamgz Gitmezdilimdenszarramdostdost" Nereye bakarsam, orada dostun yz vardr, gzm ondan ayrmam; dilimden onun sz, zikri gitmez,sreklidostdostdiyearrm. CANGZYLEHAKK'IGRMEK imdibumakamdarifibillahyleder:"Benhereyde,ncevesonraancakAllah'grdm." yanibenbireydeAllah'tanbakasngrmedimveyailkveson,ncevesonrayalnzcaAllah'grdm, demektir.nkbtneyayanivarlk,Allah'ncemlperdesidir.rifibillah,gafletperdesinikaldrp eyayHakk'aperdeyapmayarakcangzyledaimaHakk'grendir.NitekimNcyleder: Eyahicboldcngzbakmaz GsterCeml'ncanmarzularseni

 "Eyabirperdeoldu,cangzbakmazcanmseniarzuluyor,cemlinigster." imdivuslatnmns,gnlHakk'tanbakaeylerdentemizleyipeyayHakk'aperdeyapmadan hernonugrmektir.EereyayperdeyaparakHakk'grmeyipeyaygrsen,Hakk'bilsenbile onavuslatdemezler,ayrlkderler.Nitekimemsyleder: "BihamdillahderimAllahalpaklmfikrullah Dilimdezt'inesmasbanansolduzikrullah Gnlyinesinsffeeriderisensaf AlrsanabirkapayanolurCemlullah" "Allah'ahamdolsunki,Allahderim;onudnmekaklmald;dilimdekiztesmasnnzikribana arkadaoldu. Ey sf, eer gnlaynasnsaflatrp temizlersen,sana bir kap alr ve Allah'n cemlini apak grrsn." Sfi eer gnl aynasn temizlersen, dedii, geri sen Hakk'n tam bir mazharsn, fakat Hakk'tanbakaeylerignlndenkarpgnlntemizlerveonlarperdeyapmazsan,Allah'ncemlini eyada apak grrsn. Eer gaflet edersen, Hakk' gremezsin, demektir. Hakk' grmek, eyadan perdeyikaldrmaklaolurmu. HazretiPeygamber,"YaRabbi,banaeyannHakikatinigster."buyurmutur.EyannHakikati Hakk'tr, yani ey Rabbim can gzmden gafleti kaldr, cemlini greyim, demektir. nk Hakikatte btneya,Hakk'nvcudundanmeydanagelir,yoksaHakksonderecelatfvegizliolduundanidrk etmek mmkn olmazd. Kendi ztnda olan btn kudretini gstermek ve grmek istedi, halk yzndengrnd.Yaniztsfatnatecelletti.Ztsfatnatecelledipsfatyzndengrndyse, bizim sfat zannettiimiz aslnda zttr. Tevhid, izafetleri kaldrmaktr, yani tevhid masivay terk etmektir,dedikleribudur.Tevhid,sfatkaldrpztgrmektir,byleolursatevhidsahiholur.nk Hakk'tan baka vcut, varlk olduunu isbat etmek irktir. Son derece naz ve istina sahibi olup bykl kendi anndan olduu iin, eyay ztna perde yapp, "beni gremezsin" (Araf,143) hitabylahalktangizlendi. "Yznseb'a'lmesndiryerhumenyerndir Velkinlenterndirtahayyertbihteyni" Muhammediyyesahibinin,"yznseb'a'lmesndir,grenvegrnenkendisidir;fakatgremezsin kitabyla halk hayrette brakt", dedii buna iarettir. Yani gren ve grnen kendisidir; kendisinden bakasyokkengremezsin,diyerekhalkhayrettebrakt. NiyziMsrylebuyurur: Zerrelerzahirmiolurdfitbolmasa Katrelerkandayaardhisehbolmasa Bahriztnmevcininhihaddiyokpynyok Zahirolmazdcihanannhabbolmasa Herkesanlarhemgrrdyzneydostsenin Kibriyylenterndennkbolmasa Kimbilirdizlfnilekalarnmnsn kilemgibierheylerkitabolmasa Kurbvahdetkuesihasrtemaghidi EyNiyzkimdekimcehlinazabolmasa "Gneolmasazerregrnrm? Bulutolmasayamurdamlalarnaslyaard?

Ztdenizidalgasnnucubucayok;eeronunhavakabarcklarolmasacihanortayakmazd. Ey dost, 'sen beni gremezsin' azametli hitabnla ztn perdelemeseydin, senin yzn herkes grrd. ki lem gibi erh eden, aklayan bir kitap olmasa senin zlfn ile kalarnn mnsn kim bilirdi? EyNiyz,birkimsedecehaletinazabolmasa,vahdetyaknlnnkesi,hasrseyretmeyeri olurdu." NSANHAKK'INLETDR Eybenimcanm!Senden,bendenvebtnherkestensenvebendiyenodur;nkcanHakk'n ztndan ayr deildir, ten onun sfatdr. Allah Tel ztndaki kudretini gstermeyi istediyse; grmeyegz,tutmayael,iitmeekulak,yrmeyeayaklzmolduysa,seninvebenimvcudumuzu kendisinevastayaparak"Benonaruhumdanfledim."(Hicr,29)hitabnagresanavebanatecell ederek bizi diriltip gezdirdi. Yce murad senin ve benim vcudumdan, hayr veya er ne meydana getirmek istediyse getirdi. Nitekim "Sizi kendim iin yarattm." buyurdu. Btn mns sizin vcudunuzukendiztmaletolarakyarattm;gzlerinizdengren,elinizdentutanbenim;yanibtn sz,fiilvetasarruflarmsizinvcudunuzlaicraederim,demektir. Menreflemrameyteizrameyteremzini Farkedivermmkinisebersebiliinfird Niyzi Msr'nin, "Nefsini bilen Rabbini bilir." ile "Attn zaman sen atmamtn." szlerinin srrneermmknisefarkediptektekaklayver,diyesorduubudur.Cevabaadaverilecektir. nkbizimvcudumuzHakk'tanbizeverilmibiremanettirvegeicidir.Emanetisahibineiadeeden azaptan kurtulur. Allah Tel yle buyurur: "Biz emaneti gklere, yere ve dalara teklif ettik de, onlarbunuyklenmektenekindiler,(sorumluluundan)korktular.Onuinsanyklendi.Dorusuo okzalim,okcahildir."(Ahzab,72) Bu yetteki emanetten maksat, Hakk'n varl, fiilleri, szleri, zt, sfatlan, isimleri ve btn tasarruflardr. nk yer, gk, da, ta; hepsi Hakk'n varldr; fakat Hakk isimlerini, fiillerini, szlerini,ztvesfatlanilebtntasarruflarninsanaykledi.Btnkudretivetasarrufuylainsan yznden zuhur eder. Grmyor musun, Hakk'n gerek kahr, gerek lutfu btn tasarrufu zahir ve btndainsanyzndenzuhureder.Rzkninsanyzndenverir.Baribundanhisse,ibretal!Byleol! nsan,Hakk'ngrrgz,tutareli,sylerdiliveyrrayaimi;hersuretteHakk'nletiimi. BakmazmsnkiAllah'ngerekkeremivegereklutfuveyagazabnnhepsiinsanyzndenzuhureder. Hakk bizim yzmzden syler, grr ve iitir; sz, fiil ve her tasarrufu bizim yzmzden ortaya kyorsa, vcudumuz Allah'n kudretini gstermeye ve tasarrufuna lettir. Bizde bu tasarruf ve hareketiyapanHakk'tr.BizdekibuvcudunHakk'nemanetivegeiciolduunubilmeyipHakk'nvarlk ve tasarrufunu kendi zerimize alarak vcudun asl ile her tasarrufu bizim zannederek nefsimize cahillik ve zulm yaptk. Bunun iin Peygamber, "Nefsini bilen Rabbini bilir." buyurdu; yani nefsini bilenAllah'bilir.BizimHakk'aletolupvcudumuzda,hayrveertasarrufedenHakk'tr.Bunubilir, bizdeklliveyacz'iradebulunmadn,iradevehareketimizinHakkileolduunuveaslnnHakk'n olduunubilipvarlHakk'averirsen,zulmvecahilliktenkurtulursun. Ey benim canm! Zahir ilmine gvenerek gururlanma. Akl maanla bunu idrak edemezsin; anlamadniinhululveittihatzannetme.nkhululveittihateriattanaslsaHakikattedeylece kfrdr.Allahhululveittihattanuzaktr.Bundabirlikteliktenmaksat,birtarafngizlenipbirtarafnvar olmasdr;belkibirtarafyokolupbirtarafvarolmaktr.Bundailim,hisveaklnyoluyoktur.Kmilbir mrid huzurunda can ve ba feda edip onun himmetiyle nrn ve zulmn perdeleri bir bir gemedenbusrlarbilinmez;nkkeifvecezbeyemuhtatr. Amanerenler! Gerekmridim,fanivcudumunvarlksebebi,ariflerinsultaneyhHamdibtnhereyiylesize emanettir.Onateekkregcmyetmez. Mridimcananmoldur

Sylerdilimcanmoldur Kavlim(hem)sultnmoldur HseyinSultnH SelmDvneyemeded Ondanerdikalmadderd smiolsundilimdevird HseyinSultnH HAKKVEHALK Duadan sonra tekrar szmze dnelim: imdi, tamamyla btn vcd Hakk'n vcududur, dediklerini, her ey top yekn Tanr'dr,diyeanlama.Halkyoktur, Hakkvardrya da Hakkyoktur, halk vardr eklinde zddyla da anlama. Zahir ve btn (i ve d) btn tasarruf Hakk'ndr. Halkn varlgeicidir,Hakk'nvarlyanndabirserapvehayalgibidir. Geici olan ey de yok saylr. nk halk, vcudunu, varln Hakk'tan alr. Sahibi emanetini aldnda sende ne vcut kalr ne de yetki. Mesel bir dne gidecek olsan, bir kimseden emanet elbisealpgiyerekdnegidersin;dntesahibineteslimedersin. Ey benim canm, bu mesele kmil bir mridin yardmna muhtatr. Bunu sadece sz olarak renpekokkimsesapkladmtr.nknekulTanr,nedeTanrkulolur. Baz sapklar bunu anlamayp bizdeki klli iradedir, o hlde Hakk'n iradesidir, derler. Geri herkestekiiradeHakk'ndr;fakat,Tanrkendiiradeveyetkisinikimseyevermez,kimseyedevretmez. Bir ey senin isteinle ortaya ksa, benim irademle oldu sanrsn. Ama o senin deil, Hakk'n iradesidir, dileidir. Kll irade, insan kmilde bile yoktur. Bilmez misin, Allah'n Resl'nn mbarekdiikrld.Ondaklliradeolsakrlrmyd?Btntasarruf,yetkiHakk'ndr.Yceisteiseni dmana kar galip klmak ise yapar ve deilse dman sana kar galip yapar. Mlk onun, tasarruf onun!Kimdendilerseonunvcudundanigrr. imdi, byle kll irade davasnda olan can, bil ki dallete dmtr. Eer sende kll irade olsa hastaolmayveyalmeyiistermisin?Ama,hastaolursunvevaktigelincelrsn.Bundananlaldki insanda ne kll, ne de cz' irade vardr. nsana gereken, hayr ve er, her tasarrufu Hakk'tan bilmektir.Hakk'akargelmeyipacziniitirafederekkulluktabulunmakiinmelmetyoktur. Neolbuolurvenebuolurol Hakikatdebudurvahdetdekiyol HalknsonufenanademdirHakk'nsonubeka,nkdemdir NitekimMuhammediyyesahibininuszleribunaiarettir: Hakikatdeodurmevcdbuszedemezemll Velkinbil,bundururdeilolbubuolkell imdi bu meseleyi tasavvuf ehline sorup cevap alrsan, kmil mridin yardmna ihtiya olduundan sapkla dersin. nk baz klar, her ey birden Hakk'n vcududur, dedikle rindenyanlanlarveAllahkorusun,Hakk'veyahalkinkrederler.YadaHakk'nkudretinifark etmezlerveHakk'tankorkulankalkar;dilinenegelirseonusylerler.Bununsebebi,kendisitakliti olduundanHakk'dataklitsanr.KendisibtnyorumlarndanvephelerindenkurtulupHakikate ulasayd,Hakk'nberaberliindenvetambiryaknlndanuyankolupsondereceedepliolurdu. BirkHakk'ncezbesivebuyaknlklabuuyanklaularsaonuniaretiyalnzbileolsayaknlk veberaberliktenaslagaflettebulunmamasdr;sondereceacizlikveniyazhlindeolupedebinden ayanuzatmayabileHakk'tanutanmasdr. Bizler, taklitte olduumuzdan, yalnz Hakk deil, halk yannda bile edepsizlik edip ayak uzatrz. Sultan meclisinin dabna uymayz. Bunun sebebi, yaknlmzn sadece szde olmasdr. Yoksa yaayarakvebilerekdeildir.Veyaocankendininglgegibison derececizolduunu,herhlinde,

nefesalpvermede,Hakk'amuhtabulunduunuunutup,kendisininokbykolanihtiyaveaczini bilmeyip,Hakk'ntamkudretinikendisindegrerekyanlmakla,halknvarlHakk'nimi;meerhalk, Hakkimidiye,yanlanlar. Bu szler sen Tanrsn veya halk Tanrdr demek deildir. Fakat Hakk'n tasarrufunun ortaya k, zahir ve batnda kudretinin kemlini gstermesi halkn yznden zuhur eder. Bu halkta asla irde ve vcut olmayp gerek hayr ve gerek er, cmlesinin Hakk'n olduunu ispat etmek iindir. nkhalknHakk'sz,aslahareketegc,kuvvetiyoktur.Yoksa,halkTanr'drdemekdeildir. Byleyanlanlayancan,benHakk'm,gayptaTanryoktur;eerbiritutarsamrzkmortaya karveyabiryerdenistersemrzkmgelir;yoksaakalrmdiyeyanldnr.Buinan,Hakk'n cmleyikuatan,hereydekiilmideildir.Allah'nkendiztnamahsusolanbirilmivardr.Onune enbiy ne evliya bilir. Dier taraftan, bazlar, Allah her eyle, herkesle beraberdir ve yine her eyden mnezzeh, ayr ve uzaktr, eklinde sylenenlerin Hakikatini bilmeyerek yanl inanca saparlar. Allahkorusun,buinan,Hakk'bildimzannedipbilmemektenortayakar.Onuniinherkesebir kmilmritlzmdr.Buanlattklarmzdindenkan,saptanvedalletedenlerdir.Bunlarhep yarm mritlere rast geldiklerinden byle dallete derler. Zahir ilimlerle donanan bazlar da bu ilimleriylegururakaplpmrideteslimolmaz. Nefsin gururundan ve ilmin varlndan gerei gibi kurtulamayp ahlkn gzelletiremezse, ruhunutemizleyemezveilhisrlarkendisinekefolmaz.Tasavvufkitaplarnabakpszrenmekle kendinikmiloldumsanarakgururlanr.Nefsininhilesinealdanpmarifetmenzilindekalr,Hakikate ulaamaz. nk hl olmaynca (yaamaynca), sz ile Hakikate ulaamaz veya inkra der, Allah korusun! BAZICAHLEYHLERDEMERKEPZNDESUGRPDENZBULDUKSANIRLAR. lh srlardan azck haberdar olan kimse kendisini kmil oldum zanneder; nefsin hilesine aldanarak Hakikate ulaamayp berzahta kalr. Birka tasavvuf kitabna bakarak oradaki eriata aykr gibi grnen szleri, lim gibi grnenlerin akl maa anlayamaz, kusurun kendisinde olduunu da bilmez. Ehlullhn yanl inanta olduunu sanp cebriyye ile mridi fark edemedi inden, ehlullah cebriyye veya kaderiyye ya da hulul ve ittihad inanciinde zanneder.Hakikative ilhi srlar inkr eder. eriat dairesinden dar kmaa korkar. Geri cahilin samimiyeti fazladr; fakat az eyle kanaat edip kalr. Ama sdk klar, Hakk yoluna din ve mezhep deil canlarn balarnbilefedaederler.Sakn gece ve gndzn ziyan etme. Btn korkulan brakp geceve gndz,Allahakilemest,sarhovehayranol: Eyyrcinntenilecanmseninolsun Mezhebilednilemnmseninolsun Aknlaseninvarlmhepsanaverdim Evrdileezkrileesmamseninolsun Yzndeolannrileenvrngrdm Banasebepolkllilevarmseninolsun DvneSelmmahvolubanksnaradan Bi'lcmleolannmilesnmseninolsun diye kendini mahvedip mahviyyet, yokluk makamnda, Hakk'n cemlini seyretmeye dalmaynca kararedemem. Benimcanm,amanedir?Allahkorusun,aypgrmekdeilveya'erenlerinoksangrpkendimi tamam grmek, gstermek deildir. Fakat bu yolda "Himmetin ycelii imandandr." mnsnn gereincegayetuluhimmet,okgayretveilhicezbeylemestvehayranolansdkklarlasohbet lzmdr. Maksat, Hakk taliplerine gayret vermektir. Tesell bulup makamda kalmayalm ki, nefsin hilesivegururudur.Makamszlaerelim,yeter. VARLIKHAKK'INDIR EyDvne!

okgevezelikettin. Kendi szmze gelelimkiaslmaksatHakk'tr.EersentersanlaypHakk'm dersen,bilirsinki,kendinivebuyaratlmlaryaratmadn.ElbetteseninvebuyaratlmlarnbirHlk' (yaratcs) vardr. Ama yaratlmlar yznden zuhur etmitir. Niyzi Msr, btn varlk Hakk'n ve yaratlmlaryzndenzuhuredenHakkolupHakikattebtnvarlktamamylaHakk'nise"Kendini bilen Rabbini bilir srr nedir, "Attn zaman sen atmadn, fakat, Allah att" sun nedir? Ya kul hangisidirveyaAllahhangisidir,farkediver"diyesormutur. Bu, kefe muhtatr; sze ve yazya gelmez, benzetme kabul etmez. Fakat gerek mridim, fani vcudumun hayat sebebi, ariflerin sultan, kutup, evliya emesinin ba, Zt kibriynn nuru eyh SultanHamdihazretlerininhimmetiyle,imknnispetindeaklayalm.NiyziMsr'ninsorusuudur: MkilimvarsizeeyHakkdostlareylenred KimcevbnverenolsunHakkkatndabermurd Olnekesretdirkionunhaddiyokpynyok Kesretiindenevahdetdirkionayokidd okdurenva'buhalknbiriinsanblk Biriehlihaymebirisikurabiribild blkdendahiblkblnmeyhce Birim'minbirikfirbiriehliinkiyd KangsHakk'danrakolmubunlarnsylegil KangskadirkiHakkemrineeyleyeind Hakk'nikenhertasarrufbuabesszlerneden Nefseytndediinkimlerdireylerlerfesd Dnyevukbdahiharunerolmaknedir Bunlarbildirbanahemnedururmebdevmed hiretdecennetnrnuberzahkimdenir Bunlarnaslnedirkimolupduryevmi'ttend Kahrulutfunilletibirdemeninaslnedir Buikininvahdetimidiracebrhsedd Ya'nirahataynmihnetmihnetirahatmdr CmledenrzmdrHakkbertarikttrd HakkTel'danyakneyayabireyyokdenir LkbildirkimdururAllahykimdiribd Menareflemrameyteizrameyteremzini Farkedivermmknisebersebliinfird MkiliokturNiyazi'ninvelbiridebu ZhidanlasaHakk'zhdnedenolurkesd BENM CANIM, NYZ SULTAN'IN BU NUTKI ERF ELME GRDNDE GEREKTEN GRDM K,DRTKTABINMNSINIKENDNDETOPLAMI,BELKGELMGEMLERNHEPSNNLMN KAPLAMI BR USUZ BUCAKSIZ OKYANUSTUR. BR IK BUNLARIN CEVABINI TEK TEK, HER BRN FARK EDERSE BTN TEHLKE VE DALLETTEN KURTULUP YERYZNDE HAKK'IN HALFES OLUR. Amanmeded,mrvveterenler! Bucizyzkaradanbumkilihalledensizlersiniz.Aradabugamdanvenefsinhilesindensizlere snrm. Bu gnahkr siz koruyun; iimden, gnlmden Hakk'n dndakileri karn. Tabiat bandan,tuzandan;hevvehevesinden,nefsinlezzetlerindenkurtarpgnlmgizlisrrnnuruyla aydnlatn. Sizlerden isteim, dileim; akm, derdimi, ziyade edin, arttrn. Dileimin kabul edilmek iinyzkaraolduunubiliyorum,meerkiHakkkabiliyetvere.Fakatcrmmveeksikliimiitiraf ettiimden derghnzaacz,niyazveyokluklayzsrerim.Buniyazm keremedipkabuledin. Sizin nnzadenltuf,keremveaftr.Bizimnmzdaimacahillik,gafletvehaddimizibilmemektir. "Eyhlvehareketlerideitiren(Allahm)!Hlimiziiyiyeevir." Aman erenler! Knanan, yerilen huylarmz iyi ahlka evirin. Hev ve hevesimizi rhaniyete

dntrn.Cahilliimizi,bilgiyle,ayrlmzvuslatladeitirin.CangzyledaimaHakk'ncemlini seyretmeyedalalm imdi,mridimgavs'lvslnSultanHamdiHazretleri'ninhimmetiylebusorularncevabdoru birbiimdeaklanpyazld.Amabazlarnncevabyokvebazlannmkinindeyazlmaslazm. imdi, unu iyice anla! Ne halk, Hakk olur ve ne Hakk, halk olur. nk, halkn evveli yokluktur, hiri, sonu yine fndir. Yokluk bunda teklik manasnadr. Zira, yok var olmaz, var da yok olmaz. Yani halkn evveli yokluk demek teklik demektir. Yani sen yaratlmadan nce ruhunvecesedinyokdeildi,varidi.Amabakabakaidi.Yani,ruhunbakavecesedindekiate, su, hava ve toprak baka idi. Ve halkn ortas birleiktir. Yani Allah yaratt demek: Allah'n emri drtunsurageldi.Tekikenate,su,havavetoprakbiryeregeldi;birleipdrdndenbirvcut olutu. Sonra, "Ben ona ruhumdan fledim" (Hicr, 29) mnsnca ruh fleyip diri kld. Vakti gelincedoupdemolduvehalkoldu.BunasennaslHlk(yaratc)dersinvenaslncedenyokidi dersin? imdi, bundan anla ki: Sen kulsun. Her eyi yoluyla, usulyle anla; yoksa Firavun gibi benlik davasna kalkma! Halkn hiri yine fn olmaktr. Yani her ey yine geldii yola gidip bir yere toplanpbirlemikenyineayrlr.nknceherorgannvaridi;fakat,bakabakaidi.Sonunda yinedalpbakabakaolur.FakatHakk'nevvelikadmlik(balangcolmayanncelik)vehiriyine bkliktir. imdi, bundan sonra cem'den farka gelip ubdiyyeti (kulluu) ve ulhiyyeti (ilhl) birbirlerine kartrmaypkulunacziniveHakk'nkudretiniisbatedelim. imdi,Hakk,deimekvebakalamaktanuzaktr.Halkdaimadeiimvebakalamiindedir. I AmaHakikattedeienyineHakk'tr.mdisenyaratlmsnvehadissinyanisonradanolmasn.Sen bilirsinki,gzvekula,eliveayasenyaratmadn.Bunlaryaratancmleninvarlolanzttr.mdi, bundanyanlanlaypbuhalkyinehalkyaratmtrdiyedalletedme.YaniHakk'nkudretivezt cmlenin vcudunda gizlidir. nk her eyi ileten odur ve her ey onun vcududur. O bir zttr. Benimcanm,buhalkHakkifadeleri,henzyenibalayanlarnanlamasiindir.Hakikatteneyaratlm var,neyaratlacakolanvar."O,heranyaratmahalindedir"(Rahman,29),mnsncaHakk'nileri, Hakk'n ortaya k ve hikmeti byle gerektirir. Her ey onun vcudu. ra yerde kimse yok. Kendi ald,kendisatt,kendipazareyledi. imdi, her ey tamamyla Hakk'n vcudu iken Hakk yine her eyden mnezzehtir, uzaktr. Mnezzehlii u mnyadr ki; cmlenin vcudu onun ztnn letidir, belki ztdr. Cmlesini yine nasl isterse yle kullanr. Her ey, onun vcuduyken her ey, yine Onun ilminden cizdir. Kendi iinivekendiztnyinekendibilir,kimsebilmez. Mesel elin ile tutarsn, ayan ile yrrsn. Sen ne tuttun, el bilmez ve nereye gidersin, ayak bilmez. Bilen, can olduu gibi cmlenin can, Allah'tr. Cmle vcudu nasl kullanr, kendi bilir; insanlarbilmez.Bakmazmsnkikulunabirbelverir,kulAllah'nhikmetinibilmediiveHakk'nkuluna o bely vermekten muradnn hayr olduunu kul bilmediinden, raz olmayp ikyeti olur. Eer Hakk'n muradn kul bileydi, o kul, o belnn geldiine sevinirdi. nk Hakk kuluna dman deildir.Niinolacankulbilmez,amaAllahbilir.Nitekimbuyurur:"Siziniindahahayrlolduu hlde bir eyi sevmemeniz mmkndr. Sizin iin daha kt olduu hlde bir eyi sevmeniz de mmkndr..."(Bakara,216). Bilmediin bir ey sana irkin gelse, onu irkin grme; belki, sana hayrldr. Ama bir ey sana nispetsevimligelsesevinme;belki,oeysanayaramazdr. imdi, veller bu srr bildiklerinden, Hakk onlar nasl kullanrsa, onlar Hakk'n hkmne teslim olup raz olurlar. Hakk'n hikmetini kimse bilemez. Ancak Hakk'n yaklap gece ve gndz ii gc Hakk ile olanlarn beeriyeti mahvolmutur. Onlar her srra eriebilirler. Nitekim buyurur: "limde rsiholanlar,yksek payeye erienlerdir." (li mran, 7). Geri Hakikatte Hakk'tanbakayoktur; ama ona tamamyla kimsenin akl ermez. Onun iin Peygamber: "Nefsini bilen Rabbini bilir" dedi; fakat,"Allah'bilir"demedi. Bu yazlanlardan maksat, Hakk'a akl ermez. Her srr tamamyla bildik zannedip gururda olmayalm. Nefsin hilesidir. Bildik dediimiz cahilliimizdendir. Bizden bilen, Hakk'tr. Bize ne kadar

bildirirseokadarbiliriz.yleisebizdaimaaczdeveniyazda,kullukveyokluktaolalm. imdi, sen btn varlklarn toplamsn. zn bil. Zira senden hari ne Hlk (Yaratc) ve ne mahlk(yaratlm)var.imdi,sendehemHlkvar,hemmahlkvar.Hemhadis(sonradanyaratlan) var,hemkadm(ncedenvarolan)var.Hemfenavar,hembekavar,hemkulvar,hemTannvar. Hemcesetvar,hemrhvar.Hemzahirvar,hembtnvar.Hemevvelvar,hemhirvar. Bunlar kendi vcudunda Yaratcy yaratlma, yaratlm Yaratcya; yani kulluu ve ilhl birbirineperdeyapmaypdaimaaczvekulluktaol.Erlikvekerametbudur.YoksabenTanr'ymdiye Firavun olmak deil. Ya da ben kulum diye benim gaybda Tanrm var; seni baka, Hakk' baka bilipirkedmekdeil.VcudundahemHakk'bul,hemsenibul.Birbirlerineperdeetme! mdi, senin asln ate, su, hava, topraktan olutuundan yaratlmsn, sonradan olmasn. Bunlar toplanpbirarayagelmedenncekiteklikhlinebakarsan,Hakk'sn,kadmsin,yanibalangcnyok. Sonra yine deiip bakalatndan fnisin. Cann asl ve drt unsurun asl Hakk'n ztdr. Fakat unsurlardeiir.Cannebiryerdengeldivenebiryeregider. Behey Dvne, bozulup yazlan da sensin. Gidip gelen de sensin. Lkin deien tarafna halk denir.HereyinaslnadnpbakolduutarafnaHakkdenilir.Nitekimbuyurur: "Yeryznde bulunan her canl yok olacak, ancak azamet ve ikram sahibi Rabb'in zt bak kalacak." (Rahman, 2627). Yani btn eyann grnen yz yaratlmtr, fndir ve deiip bakalar.yzHakk'tr,bakdir.imdi,Hakk'bulmakkolaydr,nkcmleninvcududur.Fakat dnphalkbulmakgtr.nkbamszbirvcuduyoktur.OnuniinNiyziMsr: HakkTel'danyakneyayabireyyokdenir LkbdurkimdururAllahykimdiribd diyebuyurdu.YANSENDEHEMHAKK'IBUL,HEMKULLUUNUBULdiyeuyarr. imdi, her kim hem Hakk' hem halk, hem fenay hem bekay, hem hadsi hem kadmi, hem kendininbtnaczinihemAllah'nsonsuzkudretinikendivcudundabulupkulluu,ilhl birbirlerine perde yapmazsa, o kimse btn phe ve tereddtlerdenkurtularaktevhit ehliolup kulluktabulunur.nk,kulluktabulunmamakHakk'vehalkfarketmeyipkararszlkvephedir. VeyatersanlayarakkulluunukaldrpbenHakk'mdiyetozukozanlamolmaktr;Hakk'yanl anlaypfarkbilmeyenlernefsinhilesinealdanpkendinievliyazanneder. "eytanonlarayaptklarngzelgsterdi."(Enfal,48). Onlar ise insan kmilin inan ve yolunu bilmediklerinden kulluk, zayflk ve yoklukta olanlara acemi ve bulank derler.Doruyoluaratrmayadevamettiinisanpinsankmilinnazarndan ve himmetinden uzaklap mahrum kalrlar. Onun iin insan kmili eriat ehli de tarikat ehli de bilemez;herikisideinsankmiligremez.OnuniinmridimizHamdiSultan,oblgedekitarikat ehlinoksanveolgunlamamsanarakkendiacemilikleriniondagrrler. "Vuslatolmayannmarifetiyoktur.Farkolmayanndakulluuyoktur."Yani,birkimseHakk'a ulamadka eriat yolunda kalmtr. O kimse Allah' bilmez. Bir kimse Hakk'a ulatktan sonra geri farka gelip kulluunu ve zayfln bulmamsa, o kimsenin kulluu yoktur. nceki hli gizli irkti, ikincisidalletvedindendnmeyoludur.Tevhitehlihemcemevarmhemdefarkagelmiolmaldr. NitekimHdySultanbuyurur: ununkimcem'iyokirfanyoktur ununkimfarkyokilhdoktur BiriolTrk'ebenzerehregelmez Biriehrdemikaryeyegelmez Hakikattekemlehlihemkyehemehregelendir.imdi,tevhidinaslhemcem'evarmolmal vehemgerifarkagelipkulluuveilhlbirbirlerineperdeyapmaypzayflnanlamalvekullukta bulunmaldr.Nitekim,Hz.Ali(kerremallhveche)buyurur: "CEM'SZFARKRK,FARKSIZCEM'ZINDIKLIK;LHAD,CEM'VEFARKTEVHDDR."

Evliyullahtanbirk,Hakk'ademiki; "YRAB,BENYOUM,SENVARSIN."Hakk,okula: "EYKULUM!GZEL,BENTEVHDETTN.YAHANSENNKULLUUN!"demi. imdi, Hakk'a kavutuktan sonra geri farka gelip kulluu bulup kulluunu ulhiyyete perde etmemekhernelindengelmez.Sonderecezordur;kmilmrideihtiyavardr. Eybenimcanm!NiyziMsr'nin; Mkili okdur Niyazi'nin vel biri de bu Zhid anlasa Hakk' zhd neden olur kesd dedii, cemden sonraki farka iarettir. Zira cem makamnda secde edenle secde edilen bir olur. badet eden,ibdetedilenbirolur.Harf,sesveszkalmaz.Bumakamdaslik,eriatgereinceyapamaz,ilhda meylederekgerekinantansapar. Burayaulaannyaptzhdniindir?nceyaptHakk'akavumakiinidi;Hakk'akavutu, istediine ulat. "Ebrrn iyilikleri, mukarreplerin seyyiatdr." Yani, Hakk' isteyenin iyilikleri, yani ibdeti, Hakk'a kavuan a gnahtr. nk Hakk'a kavuan a gerek ibadetler gerekse slk bunlarnhepsiirktir.Byleoluncasonaulaanlarnibadetineiindir,demektir.imdi,sonaulaanlar insankmildir,insankmilsadecebirkuldur.Niyazi'ninumsrabunaiarettir: "Abdimahzambentasarrufbilmezem" ABDMAHZ imdi, gerekkulona derlerki,elinden,dilinden, gzndenkimseye zarar vermeden her ibadeti yapar ve her dab yerine getirir. Fakat yapt ibadetinde bir maksat olmaz. Yani, Cehennem korkusundan veya Cennet midinden ya da dnya iin yapmaz. Halis, muhlis, sadece Allah iin yapar. Yani, onun ibadeti Hakk'n emrine uymak iindir. nk ibadetinden bir ey bekleyen Allah'a irkkoarakibadetetmemiolur."Hasent'lebrr(iyileriniyilikleri)"demekbudur. Hakk' isteyen, ibadeti Hakk'a kavumak iin yapard. Sona ulaanlar ise Hakk'a kavutu. Bunlarn ibadetiHakk'nemrineuymakdeil,ebrrnibadetigibiHakk'akavumakiinveyaherhangibirey iinolursasonaulaanlarayleibadetgnahtr.Sonaulaanlarnibadetiancakemreuymakiinolur, demektir. Bumakamsonderecetehlikelimakamdr.BazsbirHakkmridikmilerastgelmediinden,bu makamda ben Hakk'a kavutum, ibadet edersem irk olur diye dallet ve sapkla kalkp gerek inantandner.Oysabuibadetetmedemekdeil,ibadetindebakamaksatolmasnveettiinibadeti grme,demektir.NitekimHasanBasribuyurur:"Hakkatibadetedipibadeti(grevyapmgibi) grmemektir." Hakkat oldur ki ibadeti edip ve ettii ibadeti grmemektir. Yani grmeyi terk et mektir.Yoksaibadetiterket,demekdeildir.HdySultanbuyurur: Hakikatsanmakiterkiameldir Terkir'yetiameldirkigzeldir SZNZ,BRKMSEERATIYERNEGETRMEZSEOKMSEYANLI ANLAYIP DALLETE VE SAPIKLIADMTR.Zirancevuslat,kavumaneyederler,onubil.Vuslat,kesifliibrakp latifolmaktr.Yanikesif,dallettir;latf,hidayettir.Muhasebeiledalletibrakphidayethareketiyle hareketettiktensonra,seninyokolupHakk'nvarolmasdr.Senyokoldedikleri:Sendekisuretve sfatsenindeildir,Hakk'ndr.OsuretivesfatHakk'averipseninaradan kmandr.Bir desenin sfatnHakk'nsfatnadeidemek,yani,seninsfatnbeeriyettir;yaramazhuylardrvehayvan sfatdr.BunlardankurtulupHakk'ninsankmilsfatolaniyihuylarylahuylanmandr.Yaramaz huyuiyihuyladeitirmendir.Nitekim,eyhMahmdebsterbuyurur. Eertebdiledersenhsnesfat Hemntebdiledersinztazt Yaramaz huyunu iyi huya evirirsen sendeki sureti ve sfat deitirmi olursun ve eer ahlkn deitirmezsenHakk'bilsendefaydaetmez.nk nefsingururuortayakar.Hakk'ortayakarp

herkesinHakknyerinegetiremezsenhalksendeneminolmaz. imdi,kavumaktanmaksat,sadeceHakk'bilmekdeildir.Hakk'bilmek,inkretmeyiphereyi HakkbiliphereyinHakknvermektirvebtnorganlarndanhalkneminolmasdr.Buisekalp dzeltilip, ruh temizlenip, nefis terbiye edilmedike olmaz. Kalbin dzeltilmesi Hakk tarafndan slikin gnlne gizli sr gelmedike olmaz. Kavumaktan maksat, ancak srr haf denilen gizli srdr. "Allah, diledii kimseye nurunu eritirir." (Nur, 35) dedii buna iarettir. Herkesin Hakkn verip, herkesondanrazolup,herkesteHakk'nyzngrpdaimakontrolaltndaolmadkakimseyebu nurgelmez. Bunurgelmedike,kimsehidayetbulupveHakk'akavuupherkesinHakknvermez. Mlhidvezndk,bugizlisrrbilmediklerindenszlevegerekteyaamadansadecebilmekleHakk'a vaslolduksanpnefsingururunaaldanmlardr.Hevehliileehlullaharasndakifark,bugizlisrdr. "Kendiyollarmzaeritireceiz"(Ankebut,69)yetindeyoldanmaksat,bunurdurkibunacezbei Hakkderler.imdi,yaramazhuylardankurtulmayanlar,Hakk'aulamdeildir.Kavumalarkendi zanlaryladr,taklittir.Bundananla! BR KMSE ERATA UYMAZ VE YARAMAZ HUYLARDAN KURTULMAZSA, OL KMSENN KALB DZELMEZ; RUHU ARINIP, NEFS TERBYE OLMAZ. NEFS TERBYE EDLMEYNCE KMSEDEN BU SIRRI HAF DENLEN GZL SIR ORTAYA IKMADI. O KMSE, DAVADAN VE GURURDAN KURTULAMAZ;YALANCIDIR. eriatta, nce YALANCI MEHD ortaya kar, dedikleri budur. Bunun yalanc olmas, Muhammed'in yoluna uymamasdr. nk eer gerek mehd olayd, Muhammed'in yolunda olurdu. O hlde eriata uymadan Hakk'a kavuup hidyet buldum, demesi yalandr. Mehd'den maksat, hidyet bulmaktr. sa'dan maksat, ruhun nefisten temizlenip Rh'lkudse (kuds ruha) ulamasdr. imdi, bundan anla ki, yaramaz huylardan kurtulmayan ve eriata uymayanlar, Hakk'a kavutum diye vuslat davasnda bulunsalar, onlar yalancdrlar. Zira, bir kimse hidyet bulmadka Hakk'a ulaamazveeerhidyetbulsayderiat,Hakkbiliponauyard.Bylemarifetullahaulapayne'lyakn makamnda iken kendini Hakikate ulatm zannedip Hakke'lyakn makamndaym diye dava eden klara, Bri Tel hidyet edip "Allah, diledii kimseye nurunu eritirir." (Nur, 35) yetince Hakka'lyakn makamna ulatrmay isterse Hakk tarafndan o n gnlne hidyet nuru tecelli eder.OnaHakk'ncezbesi,gizlisr,rh'lkudsveizafruhderler.sa'nngkteninmesiveMehd'nin kmasbudur.Oaosaathidyeterierekkendivcudu,kendisveeksikliikefolur. Kendi hllerine bakar ki kendi hllerinde asla erenlerin hllerinden bir hl yok. Bu durumda ne Muhammed'in emirlerini yerine getirebilmi, ne tarkat kurallarna uyup kalbini saflatrm, ruhunu cilalam ve nefsini temizlemi... Daima heveslerine kaplp gaflette bulunmu, nefsin gururuna son derecealdanphalkngnlnykmakta! Kpek sfatyla basit hileler yapar. Tilki sfatyla bakar; grr ki kendi yine nceki yaramaz huylarndanvehayvanisfatlarndankurtulmamveaslaahlkndeitirmemi.Meerkendinikmil grd,nefsingururuvehilesiimi.Uykudanuyanrgibigaflettenuyanr.Bylecekendiniaypve noksan iinde grr. Tvbe ederek feryad u fign ile alayp eriata dner. Nefsini hesaba ekerek gndengneyaramazhuylarniyihuyladeitirir.Halkamuhabbetedipeksikliikendindevetaml halkta grmeye balar. nk, o zaman Hakk'tan bakasn grmez. Kendini batan ayaa kadar isyana batm grp feryat eder ve grr ki, bunun Mehd'yim dediimeer Deccl imi. Yani hidyet olup Hakk'a vasl oldum, dedii yalan dava imi. Tamamyla nefsin hilesine, oyununa ve gururunaaldanpdavadakalm. Dertmend slik bunlar byle grerek kendinin evvelden yalanclk ile velilik davasn ettiinden gerek erenlerden haya ve edep edip yzn yerlere srer. Feryat ve fign edip gerek erenlerden medet istemeye balar. Erenler de bunun feryadna merhamet ederek kendilerini gizlemeyip bunun gnlne nazar ederler. Allah'n vellerinin yolunu, itikadn, tevhidini ve edeplerini gsterip bunu doru yola iletirler. O himmet sebebiyle buna Hakk tarafndan hidyet yetiip srr haf (gizli sr) tecellsi zuhur eder. O zaman bunun beeriyyeti ve yaramaz huylan iyi huya dnr. Zt ve sfat mahvolup bunda asla irade, kudret, gurur, dava ve benlik kalmaz. Zahirinde Hakk'tan gayr bir ey kalmaz.Kendine,halka,muhabbetiartarveyaramazhuylargider.Ozamanherkesbununelinden, dilinden, gznden emin olur. Herkes bundan honut ve raz olduundan Hakk tarafndan sevilip

Allah'n vel kullarndan olur. O zaman bunun vcudundan gerek Mehd ortaya karak Muhammed'ineriatnuygular;s,gnlnngndenkalbeinerveDeccl'eMekkekapsnda mzraklavurupldrr.s,Mehd'yeuyupnamazklar,immolur.Yaninefsirhveruhurholursa, deiim olur. sa'nn Mehd'ye uymas, Hakk tarafndan srr haf tecellsi ortaya knca nefsinin rh olmasdr.Ruhudahirh'lkudsoluphidyeteuyar. Mzraktan maksat muhasebedir. Deccl'den maksat nefistir. nk nefis ba kaldrp bilmekle ve akllaHakikateulatmdiyeslikialdatpgururavedavayabrakmidi.imdirh,rh'lkudsolur. Kendinin, gaflette olup nefsin hilesi ve gururuyla yanl fikirlerle iinin kirlendiini bilir. Gnl kaps nndemuhasebemzraylaDecclolannefsikatleder.OzamanslikinvcudundangerekMehd ortayakar.sdainipDeccl'ikatlederveMuhammed'ineriatnauyar.Bundananlaldki,eriata uymayanlar Hakke'lyakn makamna ulaamaz; yalancdr. Onlar kararszlkta kalmtr. Temkn ve istikmetbulmamtr.Temknbulankeriatinkretmez;gereigibiicraediphereyinHakkn verir. HenzeriatnHakknicraedemiyorsunki,Hakk'tr.NeredekaldkidierlerininHakknicraedesin. imdi,eyDvneanla!Yineszmzegelelim: KULLUUBULMAK Kulluunubuldemek,zahirhalkgibikendinibakaveHakk'bakabilipirket,demekdeildir. Kulluktanmaksat,senincz'lnvefniliindir.UnsurlarnaslnadnerekdeiipbakalarsnRh edipbakolursunvekkikenbykolursun. Ulhiyyetoldurki,canHakk'nztndanayrdeil.Gz,kulak,el,ayakHakk'nletidirveonlarda Hakk'nztdr.Seninnetendevenedecandaalkanvar.BriTelztndaolankudretininkemlini seninvcudundayrtmeyiistedi.Tencanaletedilerekteninyollancanaverildi.Otenileocanabir isimkonulupHakkseninvcudundanoisimleortayakpnaslhareketetmekistediyse,ylehareket etti. Eer,Hakksenden,Hdismiylezuhurettiyse,hidyethareketinieder.VeeerMudiliismiylezuhur ettiyse dallet hareketini eder. Sen o isimle Hakk'n senden zuhurunu bilmeyip Hakk'n varl zerinebenzannedipirkedersin. KENDNBL imdi,kulluktanmaksatsenincz'lnidi.Anladnsa,kulluunubuldun.Bundansonraulhiyyeti kendi vcudunda bul. Yani, Bri Tel senin vcudunu kendine let olarak yaratp Hakk senden seninisminlezuhretmitir.Osendeilsin,Hakk'tr.Senonubilmediindenbenzannedipirkettin. Evvelsensin,hirsensin,zahirsensin,btnsensin;gizlisensin,ayansensin.Kendinibil. Sen,rhcihetindenveunsurlarntekliibakmndanevvelsin.Oayrayrolanunsurlarbiryere toplanp birletiinden hirsin, sonsun. Resulullah'n "Biz sbiknun sonuncusuyuz." dedii buna iarettir. Unsurlar bakmndan zahirsin, grnensin. Rh bakmndan btnsn, grnmeyensin. Unsurlar asndan fnsin. Deiip bakalaman bakmndan halksn. Rh kalptan ayrlp rh ruha, unsurlar unsurlara ve her organn aslna dnp bak olduu cihetten Hakk'sn. Yani unsurlar bakmndan topraksn. Rh ynnden Hakk'sn. Semi'sin, Basr'sin, Mrd'sin, Hay'sn, Kayym'sun, Kghhrjsm, Rezzk'sn, Vehhb'sn. (Yani,iitensin, grensin, isteyensin, yaayansn, ezelsin, kahredicisin,rzkverensin,okabalayansn). Szn z isim, fiil ve sfatlaryla Hakk senden zuhur eder; Hakk'n grr gz, syler dili, iitir kula, yrr ayasn ve Hakk'n btn tasarrufu senin vcudundan ortaya kar. Nitekim Hz.Ali (kerremallhveche)buyurur: "Eyinsan,senkendininkkbircisimolduunusanrsn.Fakatbtnlemseniniinesdrlp gizlenmitir." Yani sen btn varlklarn toplamsn. Hakk ve halk hepsi sensin. Ama sen bilmediinden,kendinikksanrsn. imdigafilolma,znbil.Hakk'sanaveseniHakk'aperdeyapmaypdaimayoklukta,zayflktave niyazdaol.

imdi,buszanladnsa,Hakkvehalkkimdir,farkedipdallettenveilhaddanemin,insankmil olursun. Bu sz anlamadnsa, baka bir ekilde bir daha anlatalm. Sdk klar ubdiyyeti ve ulhiyyetivcutlarndabulup"Ene'lHakk"(BenHakk'm)szn"Hve'lHakk"(OHakk'tr)szne dntrerek"ene"yi(ben),"hve"yi(o)birbirlerinertyapmasnlar. Eybenimcanm! ENE'LHAKK,HVE'LHAKK'ADNMELDR.OnuniinkiyalnzseninvcudunHakk'nbirzas gibidir. Hakk'n tam vcudu deildir. Zira, eer sen ve ben Hakk'm dese olmaz. Cmlenin vcudu birdenHakk'ndr.Yoksa,yalnzseninvebenimvcudumdeil.SenEne'lHakkdavasnetsen,bu,sanki birelveyaayan"bentamamidim"diyedemlikdavasetmesinebenzer.Birelvebirayaadem denilirmi?znncmlesinebirdendemdenir. Yer,gk,btninsanvehayvanlarnhepsibirdenHakk'nvcududur.Geribirdeminvcudunda yervegk,hayvan,insan,cmlesivardr;fakatmuhtasar(zet)halindedir;mufassal(aynntl)deildir. Onun iin mufassala, fk ve byk lem denilir. Muhtasara, enfs ve kk lem denilir. yleyse byk lemin, kk lemin hepsi birden Hakk'n vcududur. Yalnz enfsn deildir. yleyse sen cz'sn,kldeilsin.lemifakvelemienfscmlesibirdenkldr. Bakmazmsnki,Hakk'nherbirkudretibirsfattanortayakmtr.Meselkularuar;ama,insan umaz.Fakat,insandakikudret,bakahayvandayoktur.nkinsantambirmazhardr.nsann daherbirindenbirkudretortayakmtr.Kiminden gzel yaz ve kiminden dier sanatlar yapar. Sende bir eit kudret yaratmtr ve benden bir eit kudretini ortaya karmtr. Senden senin vcudunu kullanr, senin iini bilir ve benden benim vcudumu kullanr, benim iimi bilir. Bizim kulluumuz ve cz'lmz yoktur. nk sen benim hlimi bilmezsin ve ben senin hlini bilmem. AmaseninkendihlinibildiinvebenimkendihlimibildiimdeHakk'ndr.Seninvebenimdeildir. Fakatbizona"bizlikilecz'lkbilmesi"deriz. BriTelcmleileberaberdir.Beraberdirdedikleri,buczbilgisidir.Seninhlinisendenbilirve benimhlimibendenbilir.BriTel'nnilmihemenbukadarcadeildir.Kendinemahsusolankll bilgisidirki,oancakkendinemahsustur;sanavebanadeil.nkBriTelseninhlinive/benim hlimi,bilir.Cmledenmnezzehtir,hepsindenuzaktr,dedikleribumndr. Baz klar var ki, Hakk ile lfet ederek kll bilgisine de sahip olup herkesin hlini ve herkesin gnlne geleni bilir. imdi btn yaratlmlarda olan vcut ve hareket tamamyla Hakk'ndr. Herbirindenbireitkudretinigstermitir.CmlesiHakk'nkudretidirveHakk'nhernekadarkudreti varise,hepsindegizlidir.Btngvekudretiinsankmildegizlidir.Bakmazmsnki,bazvellerden ylekudretmeydanagelirki,dnyadaolaninsanbiryerecem'olsacmlesicizkalr. imdiyleyseBriTelbirmahlktanbirbakavcutolmaktanuzaktr.Hakk'mahlktanbaka anlayanlarirkkoanlardr.imdi,bundananlamadnsabirbakaekildeaklayalm: imdi,benimcanm! BENMBENDEDMHAKK'TIR. BENHAKKDELM. BENMBENDEDMHAKKTIR,DEMEKBENMNETENDENECANDAALKAMVAR.TENHAKK'IN SIFATIDIR. AMA BEN HAKK DELM, DEDM BTN VCUT HAKK'INDIR, DEMEKTR. YOKSA YALNIZSENNVEBENMDEL.yleyseHakkTelseninneaynndrvenegayrndr. Mesel, aynada grnen suret gibi. Aynada grnen suret senin kendin deildir, suretindir; ama gayrn da deildir. Hakk senin aynn olmad, sen Hakk'n tam vcudu deilsin; bir zas gibisin. Hakk senin gayrn olmad, sendeki grnen suret Hakk'ndr; senin deildir. "Allah, Adem 'i kendi suretinde yaratt" demek, bu mnyadr. Onun iin Hakk'n kudreti cmlede gizlidir. Herkesten hareket eden ve her ii ileyen Hakk'tr. Halk Hakk'sz hareketten ve fiilden cizdir. Onun iindir ki herkesteki grnen suret ve yz, Hakk'n sureti ve yzdr. Herkesin deildir. Onun iin herkes cizdir". Bri Tel herkesi nasl isterse yle kullanr. Bakmaz msn ki bu yzden bir gayr yzneihtiyacvar.Oyzdenyinebirgaynyzneihtiyacvar.Biryzdenbiryzneihtiyacolursao eyioyzneveripihtiyacngiderir.SznzBriTelyaratlmlardanbirbakavcutolmaktan uzak mdr? Bundan dahi hisse almaz msn ki kulun rzkn veren Hakk'tr, derler. H BU NA GELNCEYEKADARHAKK'INHALKTANBRBAKAVCUTOLUPKULRIZKINIVERDYOKTUR. HERKESRIZKIALLAH'TANSTER.

RIZIKYNEKULELNDENORTAYAIKAR. KMSEDKKATEDPARAMAZKBUNEHLDR? KULKMDR? Allahkimdir?Kimsebilmez.BylegafletlegeipgiderlerBundanBarianla! Allah kullarndan ayr deildir. Bil ki kullarnn zahir ve btn tasarrufunu eden Hakk'tr. Fakat kullarnkendineperdeveletetmitir.HeriiileyenHakk'tr.Senkrolupgafletteolduundankul iler sanrsn. Sen, senin ardnda kalmsn. Hakk' bu yzden gremiyorsun. Bari Karagz oyunundan hisse al! rifi billah olanlar her eyi knhyle bildiler. ONUN N "ENE'LHAKK"I, "HVE'LHAKK"ADNTRDLER. Srpismindildetekrareylerem Varlmseninlebenvareylerem Komabenietmeyembirderdleh Yakaramdnyyhepnreylerem Akpkinboynumazincirini TakmamMansrolupdreylerem Ene'lHakk'mahvedipsendeeh Hve'lHakkzikriniherbreylerem BenisendeseniHakk'damahvedip Hakk'sendeSeyyid'imvareylerem Cemlindenokuyupyetleri erhediplednntekrareylerem Vechipkinismidirmm'lkitb BuSelm'eanezkreylerem imdi, kendini aradan karp varl Hakk'a vermelidir. Biz arada yokuz. Varlk onundur. Kulluk ve ulhiyyetibundananlamadnsabirbakaekildedahaaklayalm: imdi, sende ulhiyyet var ve kulluk var. Kulluktan maksat senin cz'n deildir. Hakk'n bir zas gibisin. Tam bir vcut deilsin. Ulhiyyetten maksat, o sendeki vcut ki czlk idi; o, Hakk'ndr,senindeildir.yleysecz'olmanbakmndankulsun.Oczdedahialkanolmayp osendekivcutcz'lkeyledi.OHakk'nbiryzolduundanHakk'sn.Bunuanladnsa,sendehem senibuldun,hemHakk'buldun.nkseninvcudunHakk'nbirzsdr. Sennaslhareketetmekistersen,ylehareketettirir.HepsiHakk'ndr.nkherkestekivcut Hakk'n vcududur. Vcut sahibi vcudunu nasl isterse, yle kullanr. Hangi zsn nasl hareket ettirmekisterse,ylehareketettirir.CmlehalkncizoluptasarrufHakk'nolduubundanbellidir. nkseninvcudunHakk'nbirzsdr.Herhaliylezsahibineihtiyacnvar.Senzelilsin,cizsin. Aczini itiraf et. Daima sen zannettiin vcut sahibinin emrini tutup yasaklarndan kanarak hep kulluktabulunupniyazdaol. Eybenimcanm!HakikattehalkHakk'tanaynveyabakadeildir.BudeiimlerBriTel'nn kudretinin kemlidir ve kulun elinde bir ey yoktur. Kul son derece zayf olduunu isbat etmelidir; kulunanna lykolanhareketdima zayflk,kullukve niyazdr. Bunu byle yazmaktan maksat, baz taklitilerin yanl anlayarak "ben Hakk'm" diye Firavun iddiasn tekrarlamalardr. Allah korusun; kulluklarn kaldrp Hakk'n emrini tutmazlar ve Hakk'n erefli anna lyk olmayan szlersyleyip,imanszgitmeyesebepolurlar. Bri Tel halk eder demek: Zt, sfatna tecell eder, demektir. Yani, sfat yznden grnen zttr. Nitekim Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) buyurur: "ki evde Allah'tan bakas yoktur." Yani dnyada ve hirette Allah'tan bakas yoktur. Btn eyalarn her birisi iki cihandr. Her eyann zuhuruna dnya ve fn halk derler. O da Hakk'n zt idi; fakat sfatlar bakmndan grnd idi. Ve btn eya aslna dnnce Hakk, baki ve hiret denilir. O ise Hakk'n sfatlar idi, aslna dnd, demektir. Arifolgayrideiloldungiden,oldurgelen

Negiderolnegelir,gidergrnrsureta imdibundanyanlanlayarakhasrveneriinkretme.ERATINKRETME.GAYETAZZTUT. HATTA HAKKAT ERATA TATBK ET. EER UYGUNSA HAKKATTR; YOKSA YANLILIK SENDEDR. MARFET EHL OLMAYANDAN ALMISINDIR. ARTIK MRD KML ARA DA SANA RFANI, ALLAH'INLMNDEOLDUUGBVERSN. HALKINVEHAKK'INSIFATI mer Nesef yle der: "Bir kii halkn sfatyla Hakk'n sfatn fark etmezse, o kii sapmtr; saptrmtr." Yani bir kimse halkn sfat ile Hakk'n sfatn fark edip ayramazsa, o kimse azmtr; halkdaazdrr.Halknsfatdemekunsurlarntabiatdemektir.Nefisdedikleribudur.Hakk'nsfat dedikleri vlen huylardr. Yani rhaniyettir. nk ruhlar, irkin grlen btn sfatlardan uzaktr. Allahkorusunzinavelivtaedip,ikiiipbenaradayoum,bunuHakkyapt,diyenefsinisteklerinive irkinileriniHakk'aisnatetmekdeildir.Eersendenbirnoksanzuhurederse,kendikusurunbilerek Hakk'tan bunun affn iste. Nitekim demi saf gnah iledi. Eksiklii kendinden bildi; baland. eytan,Hakk'nemrinitutmad.KendinindalletiniHakk'tanbildi;kovuldu. Geri hidyetin ve dalletin Hakikatte faili Hakk'tr. Fakat edep gzetmek lzmdr. "Y RAB! BU NOKSANLIK BENDENDR, BENM UNSURLARIMIN HDYETEKABLYETOLMADIINDAN DALLETE KULLANDIM" diyerek noksanl kendinde bil. Ama kendine zerre miktar hareket ve kudret isnat etmeki,irkolmasn.Gerekcz'vegerekkllhepsiHakk'ndr.Grnealdananlarncz'irade isnat etmeleri Hakk'n kudretini bilmediklerindendir. Byle desen, onlarn aklna ters geldiinden cebriyyesanrlar.Zorlamaileisteianlaypayrtedemezler. imdi, bunu bildikten sonra unu da bil: Peygamberlerin gnderilerek emir ve nehiylerin bildirilmesindenmaksat,Hakknrzsnauymaktr.Hakk'nrzs,dalletibrakphidyethareketiyle hareketetmektir.nkHakk'nbuhalkyzndenzuhuruHd(hidyetverici)veMudil(dallete drc) ismiyledir. Evliyullah, Hd isminin mazhardr. Sradan insanlar, Mudili isminin mazhardr.Bunlarfarket.GerihidyetvedallethakkatteHakk'nvcudundanmeydanagelir. Fakat dallete rzs olmadndan peygamberler ve mridler gnderip halk hidyete davet etmitir.Bunlanfarkediphidyethareketiyle hareket edenveeriatariyetedipdrt kapdan bagsterenaakolsun! KALP Eer cz' ve kll irade Hakk'n olup bende irde olmaynca nasl hidyet hareketiyle hareket edeyimdersen,cevabudur: nsanda bir kalp bulunur. Bu kalbin de iki taraf vardr. Bir taraf halka, kesret lemine ve gaflete alr. Kesrete alan taraf, hayvan sfat olan kefe ve dallete meyleder. Yemek, imek, ehvet ve dnyasevgisigibi.Kalbindierbirtaraf,Hakk'avevahdetleminealr;latiftir,hidyetemeyleder, rhaniyetsfatdr. Herkeste kalp olduundan, herkesin meyli iki tarafadr. Kalbi Hakk'a alp Hakk'la kim olan klar ile lfet edersen onlarn gnlnden senin gnlne hidyet yetiir. Senin kalbinin halka olan taraf kapanr, Hakk'a olan taraf alr. nk gnl gnlden nem kapar. Bakmaz msn bir gaml adamn yanna varsan, onun gnlnden senin gnlne de gam bular, hemen sana da kedergelir. Eer sevinli adamn yanna varsan sen de sevinirsin. Eer mecliste bir baka sohbet olsa veya dnyaya ait sohbet olsa, meclise, bir kesafet gelir. Meclistekilerin hepsine gaflet ular ve Hakk' unuturlar.AmaevliyullahsohbetiveyaHakksohbetiolsameclisebirrhaniyetgelir.Meclistekilerin gnlnden dnya muhabbeti kar, gafletten kurtulurlar; gnahkr olanlar da Hakk'a muhabbet ederler. imdi, bundan anla ki, eer sen hidyet istersen ehlullah meclisine var. Onlarn sohbeti senin gnln hidyete evirir. Bri Tel da sana hidyet eyler, ehlullahtan olursun. Ama ekyalar, gnahkrlarvehevehliylesohbetedersenehlullahtanolsandabunlardanolursun. Hakikatte ezel ve ebed (gemi ve gelecek) yoktur. Ezel ve ebed tbiri anlamak iindir. Eer ezel olsaBriTel'nnbalangcnnolmasgerekir.

Sznzhidyetistersenhidayetehliilesohbetet.Sonundaonlarnsohbetisanatesiredip Bri Tel, dalletini hidyete evirir. Eer, ezelde naslsa yle kalnacak olsa, Cenb Hakk, peygamberlervemritlergndermezdi.Ezeldeiyiolaniyiolurdu.Ekyaolanekyaolurdu.Ama Hakikatte byle deildir. Bakmaz msn ki gnahkr ve kt bir kimse ehlullaha bey'at edip onun terbiyesindengeer.BriTelonuekyaikenkutlukimseyapar.NitekimKur'n'dabuyurur:"Allah dilediinisiler,dilediini sabit brakr. Ana kitap (Levhi Mahfuz) O'nun katndadr." (Ra'd,39).Bu "ezeltbiri"Hakk'bilmemektengelir. Senin ezelin, ruhun unsurlara gelip kulluk elbisesini giyip aklla kaytlanp din emirlerle mkellef olduun gndr. Eer, yevmi ezelde, mride teslm olup Hakk' bulursan, "bel" (olumsuz soruya olumlu anlamda evet) deyip ikrar edersin ve eer tarka girmezsen "neam" (olumsuz soruya olumsuzanlamdaevet)deyipHakk'inkredersin.Bunda"bel"ve"neam"ikisibirmnyadr.Ehli vuslatolanlar"bel"deyipikrarederler.Amakfirolanlar"neam"deyipHakk'inkrederler.Burada "kfir"diyeHakk'rtenederler.Bundakfirdenmaksat,"Yahudi"ve"Hristiyanlar"deildir;Hakk'a ulaamayanlardr;nkonlar,Hakk'ikrarederiz,derler.Amairkkoarlar. BEL Bir kimse Hakk' anlayp bilirse, o kimse Hakk'n kazasna raz olup belsna sabreder. Kimseye hacetiniarzetmez.nk,belya sabretmek, Hakk' keml mertebe bilmekten gelir. Bir kimse btnmakamlargeer;ama,birmakamvardrki,obelilegeilir.BriTelonabirbelverir. O da sabreder. Hakk Tel onu, o makamdan geirip mahbb edinir. Fakat mlhidler, yanl anlayp: "Sen Hakk'sn, Hakk' bildin; Hakk'a kavutun; daha ne makam vardr, ne olacaksn? Evvelin ve hirin Hakk" deyip yryerek makama itibar etmemeleri, dalletten ve srr haf denilen gizli srr bilmemekten ileri gelir. Bilmezler ki, makamdan maksat, srr hafinin zuhur edip ruhkllye,kalbtasfyeve nefs tezkye olup tamamen hayvansfatndan temizlenmesi; halka hile yapp halk aldatmaktan vazgemesi; ruhu Hakk olup Hakka'lyakn makamnda daima uyank bulunmasveaslaHakk'nkurbiyetindenonagafletgelmemesidir.Yoksaszle,bilmeklehayvan sfatndankurtulmakmmkndeildir.OnlarnaslaHakk'tanhaberleriyoktur.Herkesitaklitederler. imdi, bunlar anlayp tam bir inanla Hakk'n belsna sabreden k, Hakk'n her srrna ular. Halkn belya sabretmeyip trl trl mihnetlere uradn grr. nk HAKK TEL, IKLARINI BELLEMTHANEDER. imdi, rifi billah ile evliyullahn ceml mahedesinde farklar oktur. nk, rifi billahn mahedesi ilmdir; evliyullahn ayndir. Mesel rifi billah Hakk' bildim ve grdm, der ama gaflettedir;fakat,evliyullahngrmesiayndir.Yaniyaknlkveuyanklkiledir.Meselonlarcezbeyle bir mertebe Hakk'a yaknlk kazanmtr ki, gya zahirlerinde ve btnlarnda vcudlar kalmayp vcudlarndan her fiili yapan Hakk'tr, diye kendi vcudlarn son derece yaknlk ve uyanklkta mahvedipHakk'nvcudunugrerekgayetedepliolurlar.Evliyullah,Hakk'nkendineyaknlndanbir nefesgafilolmaypyalnzolsadahi,HakkileberaberliinibirnefesunutmaypherzamanHakk'lavar olur.HernefesBriTel'nnmeclisindevehuzurundadurur.Aslagaflettebulunmaz.Eerbuyaknlk veuyanklkhernefesdevameder,kendindengafletzuhuretmezseorifibillahtr. Benim canm, nice canlar vardr ki, mridi kmile rast gelmediklerinden Hakk' yanl anlayarak dallete dmlerdir. Yani Hakk'n kudretinin kemlini ve halkn zayf ve gsz olup her nefeste Hakk'amuhtaolduklarnbilmezler.Hakk'vehalkfarkedemediklerindennefisvebenlikleEne'lHakk davasnda bulunurlar veya Hakk' tamamen inkr ederler. Hakk'a noksan itikatlarndan dolay Bri Telonlaratrltrlbellarverir.Onlardasabretmeyip,edepsizlikederekHakk'knarlar. Bylekiiler,Hakkyolundakibirabirmusbetgelse,okdaomusibetikendinoksanndan bilipsabretseveBriTaal'danomusbetkarlndaycemertebeler,derecelerveyaknlkumsa, derhaleytangibionunnnegeerler. "BeheyDvne,beheyahmakhemenzahmetekmeyegr.Hemenektiinzahmetyannakalr. Tanr'dan byk dahi ne olsa gerektir." Veya "ne makamn ne de mertebelerin asl var" diye dertlislikinitikadnbozarlar. BriTel'nnherfiilindebirhikmetbulunduunubilmezler.Kulbilmez;ama,vellerbilirler.

Onlarevliyullahkrzannederler.Evliyullahnilminikendiilimlerikadarsanrlar.Bozukitikatta olanlara Bri Tel trl trl bellar verir. Sabretmezler. Sabretseler de vellerin sabr gibi teslimiyet, rz, ferah ve sevinle deildir. Belki Hakk'tan yz evirmek ve aresizlik iledir. Evliyullah,Hakk'kemlmertebebilmilerdir.Bilirlerki,kahriindelutfugizlidir.Gerekcevrvecef etsin,gerekltufvevefaetsin;btnfiilisevimlidir.Ztgibisevgilidir.Sevgilininlutfunu,kahrm bir bilip Hakk'n muhabbetiyle zehir de olsa ierek eker erbeti bilirler. Byle itikatta olan Hakk' bilmitir, Hakk'a ulamtr. Beeriyeti de mahvolmutur. Hakk'n ulhiyyeti Hakknda byle n almetiudur:Elinden,dilinden,kulandan,gzndenhalkeminolur. Dil ile kulum diyenler kul deildir yle bil Olmaynca doru em doru g u doru dil Dil ile kulum diyenler, kul deildir. nsann gz doru grr, kula doru iitir, dili doru sylerse halka dmanl kalmaz. Dmanlk yerine dostluk, soukluk yerine muhabbet, gazap yerine efkat gsterir. Her yaratlma Hakk nazaryla bakar ve herkesin isteince hareket edip, gnl yapar ve herkestenmedettalepeder.Kendiniciz,miskinvezellgrerekgurur,davaveriyadankorunur. Bylenszndenvefiilindeneriatavetarikataaykrhareketkmaz.Gayetedepliolur.Herkes ondan raz ve honut olup mbarek cemlini gren bir daha grsem, der. nk veldir. Hakk'n sevgilisidir. TAKLTVEHAKKAT imdi,bunlarbyleanladktansonraunudabildetaklitilegereifarket.Eersenhalktaklit eylemeyip Hakk'a kavuup Hakk' bir yerde hazr grdnse ve her yzden cemlini grdnse, grdn bildiin taklit deil ise, Hakk' nasl seversen, halk dahi yle seversin. Kimsenin gnln ykmazsnvehalkhernesylerse"gereksin"dersin.Kimseileekimezsin.nkHakkTelyalan sylemez ve kimsenin itikadna karmazsn. Kurallara uyarsn. Dallete kendin varmazsn. Dallette olanlardahiHakkbilipinkretmezsin.Hakk'ayaknlnarttkaheredebiniziydeedersin. Eercezbegelipbeeriyetinkalktysaalmetiudur: Birdahakendinigrmezsin.Hakk'grrsn.nkcezbeilealndnisesenyokoldun,Hakkvar oldu. Senden bir daha asla dava, gurur, iki yzllk zuhur etmez. Daima Hakk' kendi vcudunda grrsn. Sohbetin, zikrin, fikrin kendin ile olur. Byle hl senden zuhur ettiyse, byle k kararszlktankurtulmutur.Bylekhernaslkerametgstermekisterseyapabilir.nkkendi ztn, sfatn, fiillerini, szlerini ve isteini Hakk'ta mahvetmitir. Onun dilei Hakk'n dilei olmutur. nk, kararszlktan kurtulmutur, asla beeriyet kalmamtr. Gururdan ve davadan uzaktr. Telvnden (kararszlktan) maksat beeriyettir. O da ayp, gurur, dava ve halk taklit edip halka hainlik etmek; eri bakp rencide etmektir. Bu kiiler telvn (renklenme, kararszlk) makamnda olup Hakk'a ulamamtr; ama, kendi zannyla kavutum, zanneder. Eer Hakk'a kavusayd onda gurur, dava, halka hainlik ve dmanlk olmazd. Kendini mahvedip vcudundan btn ileri yapann Hakk olduunu bilen kiide zerre miktar kudret, irde ve varlk olmaynca daima ciz olmak gerekir. O can, bu srr bilmediinden daime gururda ve varlkta bulunur. yle can, evliyullahnnutuklarnezberler;sylediisz,erenlerinhlidir.Yoksakendihlideildir.Fakat, Hakk'ncezbesigelipbeeriyetimahvolmamtr.Daimabenlikte,gururdavedavadaolur.Ama, elindenbireygelmezvekermetgstermez.nkbeeriyeti,benliivegururumahvolup Hakk'la var olmamtr. Telvin (kararszlk) makamndadr. Keramet izhr edememek telvin makamndangelir.nkkulunelindebireyyoktur.HerfiilinzahirenvebtnenfailiHakk'tr. tebundananlaki,telvinehlininheriitaklittir."Benyokoldum,Hakkvaroldu"der.Yinetaklit olduundan Hakk'n yaknln unutup Hakk' uzak zannedip benlikle Hakk'n huzurunda gurur ve dava eder; eriata uymaz. Halk onu maskaraya alp bir szn kabul etmez. Bir k, Hakk'n beraberliindenveyaknlndanbirnefesgafilolmaypuyankolsabirzamanhuzurundagururve davaetmez;benliktebulunmazveeriatauyar.nksenauymamakmutlakkararszlkvephede olmaktan, Hakk' bilememekten ve itikad bozuk olmaktan ileri gelir. kiyi ve dier irkin ileri, nefsine uygun olduundan Hakk grrsn. Ya namaz, orucu, zikri, fikri niin Hakk grmezsin. Bundan anlalr ki, nefsin hilesine ve gururuna uyup dallete dmsn. nk nefis, hidyetten holanmaz. Bunlar btn kararszlktan, pheden ve Hakk' bilmemekten olur. Eer

sen, "Ben Hakk'm, kendime secde etmem" dersen, bu gibi szler evliyullahn nutuklardr. "Sen Allah'sn" demek deildir. Ters anlayp dallete dme. Senin sen zannettiin odur. Yoksa sendeilsin.SeninbtnnHakk'nbiryzdr.VezahirinHakk'nletidir.Senindilindensyleyip elinden tutan; szn z, senin vcudundan btn hayr ve er, hareketleri yapp senin vcudunu kullanan,Hakk'tr.Seninonsuzhareketemecalinyoktur.Sencizsin.EersenHakk'nyaknln ve beraberliini bilip ve grp, bildiin ve grdn gerek ise, edebin, hayan ve korkun ziyde olur. Hakk'n seninle bulunduunu gnlnden karamazsn ve gaflet etmezsin. Hl sahibi ve gnl ehli,byleaderler.Yoksaszlebilmekvegafletlehlolmaz.Eerbyleolsayd,ehlitarkten erenlersrrnbilenokuryazar,evliyaolurdu.Ama,taklittir,botur. Bundaakumuhabbetterkuzletisterler Yoksaszsylemekle,gafletleinsandahlolmaz.Hakk'ncezbesizuhuretmedikebuyaknlk vebuayanlkkimsedenzuhuretmez.Barieskilerden,geenklarnferyadndanibretal. Bak,ErefSultnneder: Nideyimsabredebilsemdilcanodayanar Velheylerisemkevnmeknodayanar Boyadyeryznhilezarmttn Bufirakmnrnacmlecihanodayanar Bak,NesmSultnneder: Evvelaldandmkeykolaysandm Katbekatyandmteiaka Bak,ErefSultnneder: Gerbeniseniniinyetmikezldrseler Binkezdahilmeyeboyunvereyimcanm imdi, Hakikat szle, bilmekle olmaz. Hakk yolunda cmle maksattan gemekle olur. Ya byle erefli kimseler Hakk'n bizimle beraber olduunu, bizim kadar bilmezler miydi? Bunlarn byle ayrlktan ikyetleri nedir? Bundan bari anla. Hakk'a yakn olup Hakk'la beraber olmak iin, btn hayvan sfatlarndan; gazaptan, hasetten, kibirden, ehvetten, gururdan, davadan kurtulduktan sonra halk incitmeyip halkn iyiliinden ve ktlndenbireysylemeyipHakk'naslseversen, halk da ylece sev. Tamamyla iyi huylar ile huylanp Hakk sfat ile sfatlanp Hakk'tan gayriyi zahirindenvebtnndankarma: SavmsivykimtutarIydvisaleolerer (SivdanAllah'tanbakaeylerdenorututan,vuslatbayramnaerer.) Gaflet etmeyip can kulan amal, kula Hakk sadsndan baka sad iitmemeli ve gz Hakk'tan bakasn grmemeli ve dili Hakk'tan bakasn sylememelidir ki, zahiri ve btn Hakk ile olsun.NitekimErefSultnbuyurur: Benolhayranumestemkimbilitenbilmezemyri GzmherkandakimbaksagrrsnsretiRahman Yoksa zahir halk gibi, eyay Hakk'a perde edersen, eyay grp Hakk' gremezsin. Hakk' anlasan ve bilsen bile ayrlktasn ve daima gaflettesin. Asla yaknlap Allah'n srrna ulaamazsn. Hakk' bildim ve grdm, dediin yalandr. Kendi zannndan ibarettir. Bari

evliyullahtanutan.Gafletlevuslatolmaz.NitekimBriTelbuyurur:"Sarhoikennamazayak lamayn." (Nisa, 43). Yani sizler, dnya muhabbetiyle gaflet arabn iip sarho iken benim vuslatmmitetmeyin.nkgafletlevuslatolmaz,demek;vuslat,uyanklklaolur.DaimaHakk'la olmak, Hakk' her nefes kendi vcudunda grmektir. Yoksa gaflette olup daima halkla kavga ve ekimede olup halkla muhabbet etmeyip kimini azarlayp, kiminin gnln ykp ve kimine tilki gibi oyunvehleedip,aldatmayaalrsan,iindeyaramazhuylartrl trlsuretlerbalar.Ameline ve fiiline gre yalanclkla kimi kurt, kimi tilki ve kimi yrtc hayvanlar iini kaplar. Dnya muhabbetiyle, bozuk fikirlerle kalbin kirlenir; halk, errinden yanna varmaya korkar. in dn hayvanikenbtnyaramazhuylardankurtulamazsn.Uyankdurup,Hakk'tangafletetmeyip,gnl cilalaypsaflatramazsn.Gnlnbozukfikirlerden,dilinigururvedavadankurtaramazsn.Zahirinde ve btnnda, Hakk'tan gayr eyleri temizleyemezsin. Sen bu hldeyken zt ahadiyyetin nuruyla nurlanan sdk klarn makam, menzil ve hlini yaamadan, kendi hayvan sfatnla nasl onlardan edep ve haya etmeyip onlarn hlini ve makamn dava edersin. Sonra da dnp bunlar benim halimdir,dersin! Evvelki hayvan sfatlarn ve yaramaz huylan hi deitirmedin ve iini Hakk'tan gayrdan temizlemedin. Daima gaflette ikenszle bilmeklekendini insan oldum sanrsn. "Bir kimse tgutu (putlar)rtmeyince,Allah'aimanetmez."(Bakara,256).Burada"tgut"tanmurdtabiattr.Nefis dedikleribudur.Birkimsenefsinlezzetlerindenvenevasndankurtulmazsa,okimsenefsineibadet eder.Allah'aibadetetmez,demektir.NitekimYunusSultnbuyurur: Sencanndangemedencnnarzuklarsn Beldenznnrkesmedenimnarzuklarsn Senincanmdediinnefsinlezzetleridir.Belkiosanacanndanazizdir.Amasenindmanndr. OndangemedenHakk'bulurumzannetme. "Znnr"dan maksat tabiattr. Yani, yaramaz huylardan, hev ve hevesten gemeden imn istemeki,seninimnntabiatndr;Hakkdeildir,demektir. imdi, byle szle bilmekle tabiatndan kurtulmayp Hakikate kavutum diye vuslat davas eden yalanclar bile bir kmilin terbiyesialtnagirerekahlkngzelletiripbirHakktarkadahilolsalar, evliyadanolurlard;lkin,byleyezitlerbiryerdeHakk'arayan,mchedevesulktagayreteden birkgrseler,hemeneytangibiyannavarpylederler: "BEHEYDVNE,NEZAHMETEKERSN?SAFAMIZABAKALIM.KMARARSIN? ARADIINYNESENSN. YANTANRISENSN.KMDENKORKARSIN? ORUCU,NAMAZINEYAPACAKSIN? KENDKENDNEAZAPMIEDERSN? ELNE NE GRERSE FIRSATI KAIRMA. ERAT, NZAM NDR. (ALLAH KORUSUN!) NE PEY GAMBERLERN,NEVELLERNASLIVAR.ERATIKURANSENNGBBRADAMDELMDR?" Byleszlerleonlar,dertlislikinyolunukesipkendilerigibiyezitederler. Geriaradnsendedir.Fakat,insankendisini,tabiatbendinden,nefsinlezzetlerindenveyaramaz huylardangeiripHakksfatilesfatlandrmasna,benliinimahvetmesinebirmrdikmillzmdr. Onubilmediklerinden,szilebilmekleahlkdeitirerekvuslatolurzannederler. "DKKATEDNZ,ALLAH'INLANETZALMLERNZERNEDR."(sh:100140) Kaynak: SelimDivane,hzl:HalileltikMustafaTatcAriflerinDeliliMkillerininAnahtar[Kitap].2004. BBLYOGRAFYA Krml Selm Dvne; Tasavvufi Sorulara CevaplarMiftahu Mkilti'lArifin Adbu Tarki'l Vsiln,(Haz.MustafaTatc),MEBYay.,stanbul1996. KrmleyhSelimDivane;AriflerinDelili,(Haz.HalileltikMmineakr),AkaYaynlar,Ankara 1998.

 YORUM: Selim Divane kaddesellh srrahul azz1 in bizlere anlattklarndan tasavvuf ehli (geinenler) bykhisselerkarmaldr.Yoksabukiilerfazlabilgileriilezndkolmaklakalmayp,arlatanlardan olupvecehennemindahikabuletmeyeceignahkrlardanolacanbilmelidir. Bu kiiler lm denilen akbeti tatmazlar ve hesaba da varamazlar. Onlar berzah makamlarnda yabanclarnbilimkurgufilmlerindekizombilerdenfarkszolurlar.Bukimselerinruhlarcesetlerinden ayrldklar halde aptal ve manyak gibi dolaan yersiz yurtsuz ve menziller arasnda kalrlar. nk AllahTelyavamdanfarklhavasehlikadarbildiklerihaldekulluketmemeninbedelinibuekilde ar demeye mahkum olup, hesap meydannda sonusuz geen mahkemeler ile bekleip dururlar. CezaalpCehennemegirmekkurtuluolacahalde,cehenneminyolunudahibulamazlar.Sonusuz geen yllar iin Allah Telnn takdiri nedir bilemezler. Bekleip dururlar. Bu kimseler ilahlk iddia ettiklerigibikulluktaetmeyiparadakalmlardr.Mutezileninelmenzilubeynelmenzileteyniki menzilarasndakalanlardediklerinindeburadabirhakikatolduunusyleyebiliriz. Bir insann Hakk olmas mmkn deildir. Ancak Kul olduunu da kabul etmiyorsa bu kimse iin ancak iki menzil arasnda braklmas Allah Telnn sfatlarnn gereidir. Psiik vampirler olmaktan AllahTelyasnrz.. Sonuolarak,Raslllahsallallhaleyhiveselleminizindenyryp,kulolmaktanbakaaremiz olmadnbilerekhareketetmeliyiz.Efendimizintemizyolunukirletmedenkulluktasabredelim. Evliyullahtanbirk,Hakk'ademiki; "YRAB,BENYOUM,SENVARSIN."Hakk,okula: "EYKULUM!GZEL,BENTEVHDETTN.YAHANSENNKULLUUN!"demi. smailHakk

Aslen Krml olan Selim Divne, kaynaklarda eyh Selim elKrm, Krml Selim Baba, Selim elKadir el KrmelAlevknyeleriyleanlanhretlibirKadirimrididir.Genyatastanbul'agelerekmedreseeitimi ald.Bosna'yakadtayinedildi.BuaradatandeyhMuhammedEfendi'yeintisapedipkadlbrakt.Daha sonra Kesriyye'de bulunan Kadiri mridlerinden eyh Hseyin Hamdi Efendi'ye baland. Seyr slkunu tamamladktan sonra hilfet makamna getirildi. Daha sonra eyhinin emriyle skp'e gnderildi. Oradan Kprl'ye geti, mrnn sonuna kadar burada kald. 1170/1757 tarihinde Kprl'de Hakkaa yrmtr. Kabri,derghnnhaziresindedir. Eserleri: 1.Divan:Kaynaklardabirdivanyadadivanesiolduusyleniyorsadahenzbylebireserbulunamamtr. Dierikieserindekiiirleriyaynlanmtr(CemlKurnazMustafaTatc;KrmlSelimDvne'ninHayatEserleri veiirleri",LAMAratrmaDergisi,11/\(OcakHaziran1997),165177). 2. Burhan'lrifn ve Nect'lGfiln: Selim Divane'nin en nemli eseri saylmaktadr. Tevhidin nasl anlald ve nasl anlalmas gerektiini anlatr. Halil eltik ve Mmine Ceyhan akr tarafndan gnmz Trkesineaktarlarakyaynlanmtr(AriflerinDelili,AkaYay.,Ank.1998). 3. Mifth Mkilti'lrifn dbu Tarki'l Vsln: Tasavvuf bir erhtir. Vellerin yaay ve davranlar, peygambervemridgnderilmesininsebeplerigibikonulardabilgilerverir.Yaynlanmtr(Haz.MustafaTatc, MEBYay.,st.1996). Kaynaka: OsmanlMellifleri,1/188;KrmMellifleri,10;Kef'zZnnZeyli,1/509;Hediyyet'lArifn1/404;Sefine iEvliya,C.I;TDEA,VII/497.
1