Suwnice

materia dydaktyczny dla przygotowujcych si

do egzaminu kwalifikacyjnego
opracowa: Grzegorz Cygan
CEZ Stalowa Wola, 2010 r.

wykorzystano rysunki:
z ksiki: Piotr Lotz, Suwnice (materia dydaktyczny), Sanbonus, Sandomierz 2008 r.
z ksiki: Mieczysaw Chimiak, Budowa suwnic i wcignikw oraz ich obsuga, Kabe, Krosno 2009 r.
ze strony http://www.dzwigopol.pl/

Spis treci
Elementy konstrukcyjne suwnicy mostowej.............................................................................................................................................................................................4
Formy dozoru technicznego......................................................................................................................................................................................................................5
Mechanizmy suwnicy (zdjcie).................................................................................................................................................................................................................6
Mechanizmy suwnicy................................................................................................................................................................................................................................7
Mechanizm jazdy suwnicy........................................................................................................................................................................................................................8
Mechanizm jazdy wzka...........................................................................................................................................................................................................................9
Mechanizm podnoszenia ........................................................................................................................................................................................................................10
Zdjcie wzka suwnicy mostowej dwudwigarowej...............................................................................................................................................................................11
Cigniki...................................................................................................................................................................................................................................................12
Silniki elektryczne...................................................................................................................................................................................................................................13
Hamulce...................................................................................................................................................................................................................................................14
Sprzga...................................................................................................................................................................................................................................................16
Urzdzenia chwytne................................................................................................................................................................................................................................17
Zblocza linowe........................................................................................................................................................................................................................................18
Budowa liny szeciosplotkowej z rdzeniem niemetalowym...................................................................................................................................................................21
Oznaczenia lin wedug starej i nowej normy...........................................................................................................................................................................................22
Przykadowe oznaczenia liny..................................................................................................................................................................................................................23
Kryteria zuycia lin.................................................................................................................................................................................................................................24
Budowa i kryteria zuycia hakw...........................................................................................................................................................................................................28
Parametry suwnicy..................................................................................................................................................................................................................................29
Zabezpieczenia .......................................................................................................................................................................................................................................30
OTC Obsuga Techniczna Codzienna......................................................................................................................................................................................................31

Suwnica jest dwignic, czyli urzdzeniem sucym do transportu bliskiego

w ruchu przerywanym. Zasig jest ograniczony wysokoci podnoszenia
oraz dugociami torw jazdy suwnicy i wzka.
Suwnica suy do transportu adunkw a nie ludzi!
Transport ludzi wymaga specjalnego zezwolenia UDT (Urzd Dozoru Technicznego).
Ze wzgldu na przeznaczenie suwnice dzielimy na:

oglnego przeznaczenia (badania okresowe co 2 lata)

specjalnego przeznaczenia (badania okresowe co 1 rok)

lejnicze
czerpakowe
magnesowe
wsadowe
kuzienne

Ze wzgldu na rozwizanie konstrukcji nonej:

mostowe
bramowe
pbramowe (z jednej strony jak
mostowa, z drugiej - bramowa)

podwieszone
wspornikowe

Elementy konstrukcyjne suwnicy mostowej

W suwnicy bramowej pomidzy dwigarami a czoownicami s podpory!

Formy dozoru technicznego

peny
ograniczony
badanie okresowe co 2 lata
badanie dorane / kontrolne co 2 lata
suwnice oglnego przeznaczenia
suwnice oglnego przeznaczenia
badanie okresowe co 1 rok
z napdem rcznym
suwnice specjalnego przeznaczenia

waciciel suwnicy musi mie imienn zgod Urzdu Dozoru Technicznego

na uytkowanie suwnicy,
operator musi mie odpowiednie wiadectwo kwalifikacyjne kat. IS lub IIS
wydawane przez UDT,
suwnica ma numer rejestracyjny nadawany przez UDT, ktry skada si
z dziesiciu cyfr.
Pierwsza oznacza form dozoru (3 peny, 8 - ograniczony)
Druga - rodzaj dwignicy (3 suwnica, 4 cignik)
Trzeci i czwarta cyfra to kod Oddziau UDT, np.
01 Biaystok
12 Krakw
Przykadowy numer rejestracyjny suwnicy z napdem innym ni rczny

3312001234

Mechanizmy suwnicy

Mechanizmy suwnicy
Mechanizm jazdy suwnicy
Z jednym zestawem napdowym
Z dwoma mechanizmami napdowymi
Z czterema mechanizmami napdowymi
Mechanizm jazdy wzka
Mechanizm podnoszenia
W skad mechanizmu jazdy (jednego zestawu napdowego) wchodzi:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Silnik
Hamulec
Sprzgo
Przekadnia
Wa napdowy
Koa jezdne

W skad mechanizmu podnoszenia (cignika) wchodzi:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Silnik
Hamulec
Sprzgo
Przekadnia
Wa napdowy
Bben linowy
Lina nona 8.Zblocze z hakiem

Mechanizm jazdy suwnicy

1. Silnik 2. Sprzgo 3. Hamulec 4. Przekadnia 5. Wa napdowy 6. Koa jezdne

Mechanizm jazdy wzka

1. Silnik 2. Sprzgo 3. Hamulec 4.Przekadnia 5. Wa napdowy 6.Koa jezdne

Mechanizm podnoszenia
1 Silnik, 2 Sprzgo, 3 Hamulec, 4 Wa napdowy 5 Przekadnia, 6 Bben linowy,
7 Lina nona, 8 krki linowe wyrwnawcze, 9 krki linowe zblocza, 10 hak.

Zdjcie wzka suwnicy mostowej dwudwigarowej

Cigniki
Wcigarki
Ich konstrukcja opiera si na bazie
ramy, do ktrej przymocowane s
poszczeglne elementy:
silnik, hamulec z luzownikiem,
przekadnia, bben linowy

Wcigniki
Maj zwart konstrukcj. W jednym
korpusie znajduj si wszystkie
elementy:
silnik, hamulec z luzownikiem,
przekadnia, bben linowy

Cigniki s czci wzka suwnicy, dlatego wiadectwo kwalifikacyjne kat. IS i

IIS uprawnia do obsugi wcignikw.
wiadectwo kwalifikacyjne kat. IW i IIW nie uprawnia do obsugi suwnic.

Silniki elektryczne
Do napdu suwnic stosuje si najczciej indukcyjne silniki elektryczne
(asynchroniczne). Silniki takie dzielimy na klatkowe i piercieniowe.
W starszych konstrukcjach stosowano silniki piercieniowe ze wzgldu na
atwo regulacji prdkoci zmiana rezystancji w obwodzie wirnika za pomoc
nastawnikw.
Obecnie stosuje si silniki klatkowe zasilane z sieci trjfazowej przez
falowniki (elektroniczne
przemienniki czstotliwoci).
Falowniki zapewniaj regulacj
prdkoci i s sprawniejsze od
rezystorw stosowanych przy
silnikach piercieniowych. Na
rysunku przedstawiono silnik
klatkowy z hamulcem tarczowym
firmy MGM.

Hamulce
Kady mechanizm posiada hamulec, ktry normalnie jest zahamowany.
Zapewnia to odpowiednia spryna lub zesp spryn. Zwolnienie hamulca
wymaga dostarczenia energii. Zatem przerwa w zasilaniu gwarantuje, e
zawieszony adunek nie opada, a suwnica i wzek nie poruszaj si.
Do zwalniania hamulca suy luzownik.
Rysunek przedstawia hamulec szczkowy z luzownikiem elektromagnetycznym.
Hamulec zawsze znajduje si
przed przekadni!
Suwnice lejnicze maj dwa
niezalene hamulce!

Przekrj hamulca tarczowego z luzownikiem elektromagnetycznym

zintegrowanego z silnikiem
elektrycznym

Sprzga
cz poszczeglne podzespoy poszczeglnych mechanizmw suwnicy
przenoszc moment, np. wa silnika z waem przekadni. Sprzgo z wkadkami
elastycznymi tumi drgania. We wcignikach z napdem rcznym mog take
peni funkcj zabezpieczenia przed przecieniem.
Jedna z tarcz sprzga kowego moe peni funkcj tarczy hamulcowej.

Urzdzenia chwytne
zblocza linowe
krtkie
dugie
zblocza acuchowe
bez koa acuchowego
z koem acuchowym
chwytaki
linowe
mechaniczne
chwytniki elektromagnetyczne
haki

Zblocza linowe

Rysunek 1: Zblocze krtkie: 1-o krkw i trawersa haka,2-krki, 3-hak, 4nakrtka haka, 5-oysko oporowe, 6-zabezpieczenie nakrtki, 7-osona
zblocza, 8-nakadka drewniana

Rysunek 2: Zblocze dugie: 1-o krka, 2-krek linowy,

3-hak, 4-o trawersy haka, 5-nakrtka haka, 6-oysko
oporowe, 7-zabezpieczenie trawersy haka, 8zabezpieczenie osi krka, 9-nakadka drewniana, 10obudowa zblocza, 11-czniki

Budowa liny szeciosplotkowej z rdzeniem niemetalowym

Budowa splotki

Seale

Warrington

Oznaczenia lin wedug starej i nowej normy

PN-68/M-80200
(do wrzenia 1997)
Z -linia prawa
S lina lewa
z splotka prawa
s splotka lewa
Np. Zs lina prawa przeciwzwita
Ocynk

Rdze

PN-ISO-3578

Tylko wielkie litery S, Z

Np. ZZ lina prawa wspzwita

NAT brak
g warstwa normalna
ZAA ocynkowana warstw typu A
G warstwa gruba
ZAB ocynkowana warstw typu AB
ZBB ocynkowana warstw typu B
FC wkienny
Ao z wkna naturalnego (organiczny)
NF z wkna naturalnego
Ap z wkna syntetycznego (plastyk)
SF z wkna syntetycznego
Am metalowy
IWR lina metalowa
At metalowy z drutw takich samych jak lina IWS splotka metalowa

Przykadowe oznaczenia liny

19 ZBB 8(9+9+1) SF 1570 ZS PN-ISO4344
wymiar: rednica

stan powierzchni drutw: drut ocynkowany klasy B

typ konstrukcji: 8 splotek po 19 drutw

rdze: SF z wkna syntetycznego

klasa wytrzymaoci drutu: 1570 MPa

kierunek zwicia: prawa przeciwzwita

numer normy:

Kryteria zuycia lin

Lin naley wymieni, gdy:
zmniejszenie rednicy
wskutek zniszczenia rdzenia >3% (dla lin nieodkrtnych)
wskutek starcia drutw >7%
korozja
deformacja:
falisto d1 > 4/3 d
koszyk
wycinicie splotki
supy lub ptle
zgicia
wycinicie drutu - jeli due
miejscowe zwikszenie rednicy - jeli due
miejscowe zmniejszenie rednicy - jeli due
spaszczenia - jeli due
zmniejszenie sprystoci
uszkodzenie spowodowane iskrzeniem elektrycznym
10% pknitych drutw na dugoci:
30 rednic przy normalnym zuyciu 6 rednic przy miejscowym uszkodzeniu liny

Prawidowy pomiar rednicy liny

Budowa i kryteria zuycia hakw

Hak naley wymieni, gdy:

powikszenie rozwarcia gardzieli y zwikszy si o wicej ni 5%. Warto
pocztkowa y zapisana jest w dokumentacji haka.
Zmniejszenie przekroju czci chwytnej.
Wymiar x zmniejszy si o wicej ni 10% (5% w przypadku transportu metali
pynnych)

Parametry suwnicy
Udwig suwnicy to najwiksza masa adunku jak moe podnie dwignica.

Jest podawany tak, aby by dobrze widoczny z poziomu roboczego.

Podawany w kg (kilogram) do 1000 w Gg (tona) powyej 1000 kg.
Suwnice z dwoma mechanizmami podnoszenia maj dwie wartoci rozdzielone znakiem + lub / . Ukonik oznacza lub.

Wysoko podnoszenia suwnicy

Podawana na tabliczce znamionowej suwnicy

Prdko jazdy suwnicy

Podawana na tabliczce znamionowej suwnicy

Prdko jazdy wzka

Podawana na tabliczce znamionowej suwnicy

Grupa natenia pracy

Zaley od klasy obcienie i klasy wykorzystania

Podawana na tabliczce znamionowej suwnicy

Rozpito suwnicy

odlego pomidzy osiami szyn jezdnych

Zabezpieczenia
Przez niepowoanym uyciem
gwny wycznik zasilania suwnicy
poza suwnic
z wyranie zaznaczonymi pozycjami zaczony / wyczony
moliwoci zamknicia na klucz w pozycji wyczony
zamknicie drzwi suwnicy i stacyjka (suwnice sterowane z kabiny)
stacyjka w kasecie do sterowania drog radiow. Na czas postoju kaseta sterujca powinna by przechowywana w szafce zamykanej na
klucz.
Blokada zerowa
Stosowana w suwnicach sterowanych z kabiny, jeeli nastawniki nie powracaj samoczynnie do pozycji neutralnej. Uniemoliwia
zaczenie zasilania dopki operator nie ustawi nastawnikw w pozycji neutralnej.
Przycisk STOP
Wystajcy czerwony przycisk w ksztacie grzybka. Znajduje si na pulpicie w kabinie lub na kasecie sterujcej. W suwnicach bramowych
przycisk STOP powinien by na kadej podporze.
Ogranicznik obcienia (udwigu)
Wyczniki przy klapach i barierkach
Ograniczniki ruchw roboczych - Wyczniki kracowe
Jazdy suwnicy
Jazdy wzka
W ukadzie podnoszenia
grny wycznik kracowy
dolny wycznik kracowy (obowizkowy, gdy suwnica obsuguje kilka poziomw roboczych lub gdy wystpuj zagbienia
utrudniajce operatorowi obserwacj miejsca pracy.
Czujnik ukosowania
Stosowany w suwnicach o rozpitoci mostu powyej 40m.
Zabezpieczenia przeciwwiatrowe
Kleszcze do mocowania suwnicy do toru podsuwnicowego
Liny odcigowe

Suwnica nie posiada przycisku hamulca. Hamulec uruchamiany jest automatycznie wraz z
wyczeniem zasilania danego mechanizmu!

OTC Obsuga Techniczna Codzienna

Przeprowadzana jest przez operatora przed rozpoczciem pracy. Naley sprawdzi:
1.Jezdnie
2.Konstrukcj
3.Zblocze linowe
4.Lin non
5.Instalacj elektryczn
6.Dziaanie przyrzdw sterowniczych
7.Dziaanie ogranicznika udwigu
8.Poziom oleju, cinienie w ogumieniu, wycieki oleju
9.W czasie jazdy prbnej, sprawdzi
1.czy nie wystpuj drgania, stuki i szarpania.
2.czy si nie ukosuje

Dziaanie prdu na organizm ludzki

Zetknicie jednak tkanek czowieka z zewntrznymi rdami prdu elektrycznego moe
doprowadzi do efektu poraenia, ktre moe skoczy si
poparzeniem lub nawet spaleniem czci tkanek
skurczem mini,
utrat przytomnoci,
zatrzymaniem pracy serca
Defibrylacja zabieg medyczny, stosowany podczas reanimacji. Polega na
zastosowaniu impulsu elektrycznego prdu staego o okrelonej energii (do 360 J),
zewntrznie poprzez powierzchni klatki piersiowej w celu wygaszenia
najpowaniejszych zaburze rytmu serca - migotania komr oraz czstoskurczu
komorowego bez ttna. Wykonana w cigu 3 minut od utraty przytomnoci pozwala na
przeycie w 75% przypadkw. Po wyadowaniu naley niezwocznie przystpi do
uciskania mostka przez 2 minuty (5 cykli resuscytacyjnych: 30 ucini/2 oddechy)
Przepyw prdu jest niebezpieczny!
> 20 mA (0,02A) - dla zdrowia (jeli trwa duej ni kilkanacie sekund)
> 70 mA - dla ycia
rdo Wikipedia

Prawo Ohma

U
I=
R

Przyjmujc napicie baterii U = 9V i rezystancj arwki R = 10, obliczy prd I

w obwodzie. Czy taki prd jest bezpieczny dla czowieka? Dlaczego bateria
dziewiciowoltowa raczej nie grozi poraeniem prdem elektrycznym?

Typowy pilot do sterowania radiowego