\

jT^^-

<

*^V

.*

'

-^

RESPONSVM
A D

HOPLOCRISMA-SPONGVM U.FOSTE\I P11ESB1TE\I AB

VNGVENTI ARMARII VALIDI,

IPSO, AD

TATEM DELENDAM ORDINATVM,

hoc
eft,

M,FOSTE\I P^ESBrTEI^I
EXPRESSIO SEV ELISIO.
Jn qua

O N G

Virtuofa fpongias ipfius poteftas in deter*

gendo Vnguentumarmariura,exprimitur, elidicuracfuuditus aboletur ac tandem immodeftia & erga Fiatres
:

fuos incivilitas,aceto veritatis

jrigitur

acerrimo cor-

& peniius

extinguitur.

Bzlif acutijjlma

aceto corre^a acerrimo , redditur dulcior.

Opera Dei, vir brutus & ftultus non intelligit

Pfahn p2. 7,

AVTHORE,

ROB.FLVD:
Armigero

alias

de

FLVCTIBVS,

&

Medicinae Dodtore Oxonienfi,

^1'^
"^1

GOVD

^,
1^1.

Excudebat Petrut ^ammaiemus,'Bibhoi'Qla

DC. XXXVIII-

Digitized by tine Internet Archive

in

2010

witii

funding from

Researcin Library, Tine Getty Research Institute

http://www.archive.org/details/responsvmadhoploOOflud

Foi.s;

LECT0J{1 CONSFLTO
iicquempiam,minim<5abeovocatus
,

S.
ilia

QV^m longd femper ab animo meofaerit temeraria

demeotfa^

aut iDJurijsimmeritoiacellkus in quseftionem, aut verbis autfcripcis vocarem,fanioribus ve^ ftris(le(9:oresjudiciofi)commendojadicijs: Agnofcoenim, meerro> ribus ia fcribendo baud indigere,cur igitur illud alteri facerem, qubd mihi fieri nollem ? Hinc aequura eft j ut feftucam in oculo fratris mei detegerem , cum in meo proprio , intuitu trabs fit difcernenda? Vel aanePhilofophiaenutritumdeGetalteriusdamno velerroribus (fi qui fint)rua opera illuftrareatqueornaremagis? Eregione , quisobfecro mortaiium famam dignitatem fuam aut invidi aut malevoli aut ignorantisafpefionibustabefcentera , in fe, vedtatis quafi opobaliamo

&

reftaurare non contenderet , cum&parvula mufcaruofplenepraedi^ ta vermiculus felle munitus naturali quodam inftin(Jlu ad opprimen-' tium injuriaspropulfandas proclives elTe animadvertimus ?.Certdj

&

qui

mea fcriptapriiis , idque minimd ^mevocatus , eftaggreflus^ ineamquemundiHarmoniara,vocavit inqu^eftionem , erat magnus ille aftronomia; profeflbr lojiannes Keplerus; vir, fateor , dodus, & in fua iuquifitioneanaIytica,uonadeo ac pofteriores, temerarius & immoralis , qui fcilicet pedc magis modefto incedens limitum EthnicoSedmorePhilofophiexpcrtiargumenturn leges non eft egreflus
:

caufam ejusharmonicara jadverfusillam. meam egiti Cuj ,uti par erat, refponfumdediadeb plenum , ut nonmodbmundo , fed etiam ipfi ( ut pote vanis cavillationibus minimd addid:o) fatis fecerit J tunc quidemMarinus Merfenuus Monachus ad verfus
tis fatis folidis

me& DodT;rinani meam infurgit

itidem fuo more pertracftans

haud tolerando

in illam

&

quatenus ipfede mundi harraonia , honeftam de mea Harmonia famam , opera mea non modo invehitur , fed

etiam genuinos Philofophia: limitesexcedens, dicacuMprobrainme minime' a quopiammente fano ferenda, dicere non erubefcit* Deniqueminifter feu. Presbyter variorum aliorum malevolorura , utcunque fuo more Dodtorura,turbaftipatus quafi fulcroftatumi-e natus & bonam meam famam odio ac invidiaperfeqnens, multosviros Doditos 3c per univerfam Europam famigerabiles ac praeclaros^ nimirum Paracelfum , Ofwaldum Crollium : Baptiftam Portam Cardanum , Erneftum ; Burgraviura Rudolphum Goclenium; lohannem Baptiftam de Helmont , &metandera, mininum Apoftolorum, temere&fineulteriorisdubitationisalea , Cacomagos , ve* neficos & fuperftitiofos in tradtatu quodam fuo Anglico cuj titnlus eft P L nuncupate quoniam probare conati fumus , unguentum armarium effe donura Dei , eftedtusque ipfius raerd naturales & non Diabolicos. Et ad

&

CHJlISMASPONGrS,

me qubd fpedtat ulreriusmecumtemulento fuo more progredirur: Nam omnia me libri 2. cap. 9. pro unguenti armanj five Magne,
i

tici

defenfione allegata,

T hrafonis

gloriofi inftar

quamvis

infulf^
fatis

EPISTOLA
fatis
,

uiV LEtTOJ^VM.^
,

refutare aggreditar

Meumergoerat inprimis

atmeerga

compatriotas meos (quippe lingua anglicaua impreflus eft ejus libellus)oftenderempenitusilIius rei , dequa me tam acriter accufaquamvis refponfum hoc meum in publicum, idio vit, infontem : mateetiam Anglicano ('utiparerat)ederem Nihilcminusilludhoc in loco in latinum converfum ide5 expolui , imprimis, quoniam ad Antipathiae myfteria enucleanda attinet, nee non prjecifympathiae pud,qaia fecundum Philofophiae mea; Moylaicse fedtionem ad iftud ar-

&

&

canum Magneticum luculentius mundo detegendum atquedemonftrandura quorundam amicorummeorumdodtorum fuafu acque in,

citamentispromulgavi. Vale.

EX-

Fol.j.'

EXPRESSIONIS SPONGI^ FOSTERIAN^.

In quo virtuofaefficacia fpongise M.Fofteri in emuDgendo extirpando & deiendo uDguentum armarium expungitur & penitus aboletur ut iude fauciata reputa,
,

tio

Vnguenti armarij , poffic ad priftinum ac loliturn fuum fplendorem & gloriam in

ter

homines reftitui.

CAPVT,

f,

In hoc adomnes ohjeBiones concernentes quteftionemprolatam a^ ^ropojitam h diUo fpongifero feu fpongice Autbore rejpondetuu
,

V^^^^h R^cipuus fcopas uni!M

/^
iM'IzO

M- Foftcrus

cohfidenter afSnnat

5s

V^

verfi ac totalis operisipfius

^_^^ M. Fofteris , continetur in qusftione , quam in Ffil^^^^j hac

"''

equidem ad me quod attinet ,mihi sque feri6 denegandum : offert ille fe ulcr6 ad probandum illud duplici via ; prim^mnaturaliter

hunc

modum proponit-

& Philofophia naturali

,

deinds

fupernaturaliter

videlicet Theologicis &-

An
cica?

curatio vulnerum praeftita

perVn-

guentura armarium veneficium

fit

&

: Videamus igitur,quomod6 probaro poflit efle venefirationes ejf cium,per regulas Theologis

Ecclefiafticis teftimonijs

&

illi-

Naturae promptuario defumptas.

Principaliora ejus argumenta in

primo illius

articulo

Foflffri

cbic-

ftioiiesp.ig.4.

Omres licitse medicinse producunt ef- donabatac crnabat i-ftiufmodi creaturas^ fedum fuum vcl Divina inftitutione : ut ex quibus eadem pharmaca componun;

Naamani lotio in lordane ad curandam lepram tpalus Bethefds perfanans eos , qui aquas ejus ingreffu perientifcebant , fada ab Angelo, commotionc , vel naturali operatione pro talibus virtutibus,quibus Deus

tur , ut acervus feu cumulus ficuum in cu-

ratione Apoftematis Regis Ezekiae

uC

oleum ac vinum , quibus

vuineratus con-

valefcebat> adminiculo Saraaritani.

Sed hoc Vnguenttim armarinm optr/itur nulla diBorum modorum Curntiones per illud fnefiita mn funt licit<e fed
, ,

"Ergot

frtefligio/tt,

Magtrit ac Diibolicct.

Fluddus-

e5 qu6d operatur

modo

ab omnibus aiijg

Minor negatur.
Fojlerut.

Probo
citatur

duplici

modo primim non eft

,

agentibus diverfo : El-t enim Regula inter Philofophos , nullum agens Tneologos ageread diftans: quicunque operatur aut

&

ex inftitutione divina, quia nullibi in facris i fccund6 naturaliter non operatur,

virtuali aut naturali coiitada j fed hoc unguentum armarium neutro operatur

rood,i

SPONGI^ FOSTEllIAN.E
tnodo, Hrgo nort operatur naturaliteriNon opeutur contadu corporali,nam corpora disjuncta func acremotaad 20. milliaria
vcl amplius: QuareCfi licitum ft omnino praftetur virtual!
fit)

neccfie
:

contadu

e6 quod omnia agcntia operantia fecundum hunc modum , operantur intra certam diftantem ac detcrminatam adivitatis fphsram. Magncs operacur folummodo ex modica

Sed nee hoc quidem

mode

fulminat ad diftans : Laurus arbor operatur, ad verlus vim tonitru ad diftans : Sol ignis agunt illuminando ad diftans: Vis eloborum Tormentorum bcllicorum acceait fine contadu ad diftans Magncs operarur in fcrrum ad diftans. agit

&

&

diftantia.

Fluddus.

Ad primam tuam rationem

non
Gris,

refpondeo,
la-

fcqui

quod

quia norl citetur in

propterea non fit ex divinaordinatio-

ncac inftitutione. Quid? An.quia ficus, vinum, oleum , imblutura contempera-

tum

ac

commixtum

fptito

>

fcriptura pro medicinis externis

notantur in proinde ;
>

Epidemia dyfenccria , morbilliinterficiunr ad diftans &c : Sed ut fatisfacias huic, addis ad Axioma , dicens : Agit vel per corporalemvelper virtualem contadum, Refpondebo loco ejus, agit ad diftans primiim maiorem infirmari: Te enim fcire vellem 5 fulgur aerem violenter movere aerem commotumper agentis poffe , contadum, nimirum fulgur, ftupetacere ac mortem inferre poffe : Ita, ut in hoc cafu fit nee virtualis nee corporalis conta^" dusagentis , fed acciden talis even tus in, =

&

ter vittuale agens

& patiens

Simile appa-

ufuscauflicorumjveficatoriorum

curatio

per fpuitionem
plicats

& fimiles externiE me-

retinglobisbombaraarum , qui volantes prope aliquem fine uUo contadu virtuali

aut corporali, peifundant

dicins , h medicis Chriftianis quotidie aphabendsfuntproillicitis, Magicis ac Diabolicis , eo quod earum in fcripturis nulla fit mentio ? An ver6 nihil de(Hnatum ac ordinatum eft h Deo,nifi quod
,

agens

videlicet globus

hominem Nam movet medium,

:
-

nimirum aerem

violenter , atqueaerita Sed, licet commotus,deijcit hominem Majoris probabilitatem tranleam , nihil-

fcriptura citet?

Quomod6 igituc verificari ominus tamcn

dicat
:

minor omnimodc claualTero

i.Cot,i,i2,

Deumoperari omnia in omnibus? Si omnia& in omnibus , opeoperationcs ratur ctiam adus omncs
potcftillud Apoftoli,

Nam

& conftac
,

cujufvis

&

hominis ingenij capacitati

hanc medi-

quhm fenfibus manifeftas & apparentes : Ac proinde omncs adus h Deo inftituuntur : Quia juxta
tarn occultas
,
,

& myfticas

fcripturam,quod Deus non vult,nonracit, fecundum vofed quando libuerit illi in terlunratcm fuam opcratur in ccclis ns ; Vtigitur nihil inftituit , nifi quod debet cffici in adum reduci : Sic nihil in

cinam curare per contadum virtualem, nimirum per [proprictatem Magneticamj quje operatur inter tenninum a quo & ilium ad quern , inter Principium & tinem Magheticeoccultc& myfticc.
Fojleyui.

&

&

Minor feu afllimptioprobatur

&

t-oco

velit,inftituat
e.eraii.

bocuniverfoefficitar , quod ipfe non decernaf. Vnde Apoftolus

Omnia agentia lem contadum ,

tain diftantiam
:

fie operantia per virtua-

&

concludendo inquit :
5c in ipfo funt

Ab ipfo

per [ipfum,

omnia: Sedlatiusdiducam hoc dc expediam , ubi tradabo qua:ftionem banc negative , niinimm ubiprobaturus fum.unguentum armarium licitum minime cacomagicum. Ad fecundum tuum argumentum replico , illudnoneffemajoris momentiacefficacia: quam primum. Axioma Catholi-

operantur intra ceradiviMagnes per virtualem tatis fphsram fed tantiim contadum in ferrum agit

& detenninatam

in

modica

um
cem
teft

&

diftantia lenis eft omni* fed ignis defuriofiffimum agens milliarium magnitudinis , non po

urcre aut calefacerc

hominem duo-

bus milliaribus diftantem ac remorumt Planet^E excellunt in operatione virtuali,

cum Philofophorum
,

vulgarium , fupcr quo tu fundas probationcm tuam, ad excludendum hoc unguentum ex limbo naturae j clt hoc : Nullum agens agit ad
diftans
:

omnia amentia fublunaria : Lumen folis tranfit per totum terrarum orbem; interim tamcn, nubecula aliqua lumen ejus
obfcurat
tipodibus

&
:

calorem

debilitat.

Terra
folem:

intercipit atquc excludit

lumen ab Aneclipfat

Exindetucffingistale argumenFofterus-

Corpus Luns

tum.

Num

igitur agentia terreftria per diftan-

Quicquid operatur naturaliter, corporali feu contadu virtuali operatur. Atqui hoc per horum neutrum operatur E-non
operatur naturaliter.
Flttddus.

tiam aut intcrpofitioneraomnimode J Sc coeleftia ex parte impcdientur , at ver5 unguentum hoc armarium operabiquatur ab armis ad vulnus in omni

&

libet diftantia ?
ris
J

Nonne
ignis
,

interpofitio ac*

fylvarum

aquz

monti-

Primbm , quod attinet Axioma didum

in Philolophia
,

equidem

illud faliiim pro-

sdificiorum , caftel-, um , brum , civitatem , caloris , frigoris nihil omnino remorabicur derivatiynein
yirtutis

murorum

bare poflbm expericntia mea : Nam igpis calfacit ad diltans : Fulgur ex nube

& efficacis ejus?

Tluddtn,

EXPJiESSJO MEMB. L
Fluddtts,

rol.4.

feu ignis Elementalis. Eft influentia fubtilis

ver6 ncgotij nobis faccflit in re, fcopo noftro minus apcenlbr nofter
ta atque ^ propofito aliena
!

Quantum

in puritate
,

& penetratione.ufqueadeo
im6
potiusliberius influentia

penetrabilis

Equidem eum

procelTurum rebar ad perioaum^ufque argumentorum fuorum , pro utcjeperat: Sedipfumtot obftaculaininccffu fuo offendere video, ad probandam propofitionem fuam , uc ad inftar equae
fyllogillice
faflatae

ulliusincoelo ftellsinon impeditur h nubibus , aut intercipitur muris aut monti-

busieft vis
ter a

Deo

eflfentialis procedens radicali qui animat iUum , movendoiU

lum femper

modum demonftratioquare prolixam banc refponlionem ejus in Textus fecem neceffe mixtim ad elt , uC particularius rapcim cusevis ilUus particularia refpondeam,

renuntiec

nis in media via

medium aerem Nunquid hoc , cum dicis cum ApoftoItimus? lo: inDeovivimus, movemur Sed ut progrediamur.
in
=

tute agnofcis

&

Foflerus^

&

Ignis

eft:

furiofiffi

mum omnium agenss

Sed ignis

Foflerus.

decem milliarium non poteft urerejvel excalfacere hominera

intra limites

Omnia agentia efficientia contaAu virtuali operantur, intra certs diftanti2e& in-

duobusdiftantem milliaribus.
Fluddus^

tra detcrminatara

adivitatis
in

fphsram:

Magnes
ftantia.

in

ferrum agic contadu virtuali,

led operatur

tantummod6
Fluddus.

modica

di-

fidem dare poflTum, fum te inventuram ampliorem adivitatis fphaeram in tali ignis proportione , quhm corpus tuum fine
tibi

Vix equidem

mi Foftere ,nam

certus

aflatione fuftinere poflit

tafit fortior,

Nam
non

, fi

vis uni-

Quis
Icm

afTeric

ullum contadum virtua,

habebis tu ignem
,

decem milexcalfaciatj

in infinitum operari pofle

?

cum ipfe

liarium latitudine

qui

mundus fit finitus

tionem liiam
itace
,

Sed pace tua , Domine

imo quidem > non

uftulet

& exurat duobus

mi : ilia ipfa virtus fpecialis, perficit operavel remotius vel propin-

milliaribus procul ? Iterum, ignoicas, Do-

quius, prout exaltaturin aduali fua pote-

& efTentia.

Exempli gratia: quod-

mine J nam dico artificialem tuum ignem non effe rapidiffimum omnium agens: nam fulgur de coelo , multo potetius eft in
operatione (iia,igne noftro artificiali : nam lice'c fit minoris areze , quam pars centefima decem milliarium ; tamen ita aercm

pulveris tormentarij remotius ac longinquiuspromovet, quam aliud: fulgurhocde deliiper penetrat profundius, quam illud ; ita , ut etiam obfervatum tuc-

dam genus

inflammat ad plura milliaria

nis
lit

ut

fudorem

rit

non folum profunde in cautes duras

creaturis k calore provocet, Pra:rerca ig-

feu faxa penetralTe

, vertim etiam percufgladium vaginae impofitum, fiffe folidum atque eundemliquefecifle, cumalij ignes feu fulmina de defuper curtius venilTent k virtuali contadu fuo , funiliter Magnetem

&lympicus feullellaris,tothunc
,
,

parafagis

excelut fubeat ac penetret per mul<

tos gradus ukerius

quam poteft ignis

ignis
;

Eletain

mentaris. Licet

enim

Eleraentaris
fpiritu

adivitate abundet
vis fubtilis
fe
,

tamen

agilitatis in hujus , majoris elTe efficacise operando,quam iftum, deprehcndimus: ac proinde attrahit ad fe ferrum tarn longiori

&

fpiflbprjedituseftjin quoferturi

ut,quam-

intervallo

quhm

majori vi

& efficacia.
&

Nunquid fcriptura docet Deum diltribuiffedona iuaquibuldam abundantius larquibufdam parcius ? ut etiam progius i duxit creaturas qualdam inferiores in uno

de tonte ignis cosleftis in fir. tamen , eo , quod inoveri non pottft, nifi in (uum medium feu fpiilum vchiculum , nimirum ignem artiticialcm , inferius fine groflo

&

&

naturalis

&

fumo rei combuftibiiis Elementalis fine nubibus ac

&

acre, in quo ferrur

eodemque genere

virtuofiores in agendo,

qui\m alias : Decet enim nos aflidue obfervare ( quia tu de adivitatis fphsraloqueris) quo virtuofius fit agens centrale in uUa re, eo largiores fore ejusfemidiametros per confequcns ejuscircumferentiam-

, banc ob caufam impe,qu6d conticiattantam fphaeram leu diametrum in adivitate fua : quia vehiculum exiftens grolfum , non poteft fine acris obftaculo in iilud penetrare Sed ignis coe-

ditur

".

leftis
lis

qui eft fons ignis vitae , ratione fubti,

&

fpiritus
,

qui eft ipfius vehiculum arthe-

Exempli gratia qu5 efficacior eft ignis, eo remotius ac longinquius eijciet calorem
:

reum

fuum

circulariter: ita

ut fpnsera adivitafpecie nuUate-

tis ipfiffimi illiusagentis in

penetrat omnia, ciim nihil fit nifi fubtilis influentia,quae,ut Philofophi fanioresafferunt, penetrat fine obftaculo rupes lapidcs i imo vel ipfiflimum terrs cen-

&

nus futura

fit

certa

fed longinquior aut

trum

ut experientia ipfa tcftatur

(

Nam

brevier, pro poteftate ipfius agentis;& per confequens non obfervet ullam determi-

natam

adivitatis fphseram

DeniqueM.
cognitam

inquiunt Philofophi J influentia hxc non polfet paulatimin terrae vifcerilapibus formas metallicas produccre
alioqui

&

Fofterus

parum admodum

fibi

des pretiofos

plus

minufve nobiles pro-

habet admirabilcm facultatem , hominis

Ipirituum vitalium , dilatatorum aut cmif-

dignitate fpiritus illius ftellaris, qui imir.itpuritatcm vaporis tit influentiam illam

&

forum , nee ullo modo conferri potcit cum

debilipoteltate

illius

Mercurialis,

quem
,

animar. Sedtaille

communium

cicuturarum

nien vita hominis

dcpuratus.
<}.

fpiritus

(inquam)

SPONGIjE FOSTEJ^UNjE,
(inqram) quo vivit
parlor

homo

fubtilioreft,

magisexaltacus illo ^ ac proinde Kiajoris adivi:atis,ut manifcilabitur infra.

toflerus-

&

Vludd.

Primum
ratione

aiTero

originalem in hac cu-

adum ab homine vulncrato ad un-

omnia agenda fublunariaexcelfoil's lumen per orbem terrarum lunt tranfic, fedramen nubecula aliqua lucera
Stellje
,

obfcurat caloremque debilitat: terra,detinet arque excludiclumcn ab Ancipodibus, corpus lunse , Solem eclipfatj iScc.

non (ut illcdicit) abun; guento ad vulnus procedere. Deinde huic bono viro ufque adeo occupato ac negotiolb.qui tantum de nihilo faccffit negotiji retuli non ita pridem ; quod , pro ut hie

guentum

&

Spiritus procedit k coelelti influentia ani-

matus k
cula
fubtile

Deo

ideo nonhabet

talia

obfta-

& ejufmodi impedimenta.

Nee hoc

Fludd,
Si Stcllae coeleltes fublunaria agentia
in juftam ac digreprehenfionem incurrebat , diccns paulo ante, ignemterrcftrem violentiffimum ac rapidiffimum omnium eile agens- Sed hoc mode invaditme:Nam fi coelcftia agentia func fublunaribus potcntiora , arguit ilia habere majorem adivitatis fphaeram , ac diametrales radios emictere polTe longinquius , quam vel

cxccflancM. Foftcrus

nam fane

Magnetem, isnem,

velfimilia fublunariai
fit

in quibus licet agens

ccelefte

tamen

ufque adeo obnuoilatum ac impeditum eft groilo fpiritu,compadoque corpore? ut operari non pollic ut in grano frumenti app3L-et,cujus internus ac centralis ignis, niii libertari reftituatur , non vultmoveri ac exurgerc e terrs fuperficie (urfum , vermukiplicari. Sed ad remfusca'l'um Quam hiftoriam narrat cenfor nofter de S\ilc , lumine Solis , Eclipfi , interpofitione terrae inter Solem in Horizonte noilro, antipodes , impcditioncfeuex

ao omnibus creaturis fubtilibus in defcenfu fuoad alendam nutriendam illara fpeciem, cuj k fpeciei creatione ordinatum ac deftinatum erat : Sed tantum fcire nos oportct , illud , antequam defcenderet fuifTc Catholicum generate ; Sed poftquam corpora noftra penetrabat , fpecialemac particularem induit naturam , habetque fpecialem cum natura fibi fimili fympathiam : atquehanc ob caufam fpiritus vulnerati penetrat per vehiculum acris , in quofanguis Vnguentoapplicatur ,naturalique ad Vnguentum fertur aifedu , e6que potius , quia fanguis erat aer aer elt fanguis dilatatus in fuo excerno , idque oculariter dcmonftrare poiTum , Cmiliter principale unguenti ingiediens erat

uUo modo impeditur

&

&

&

&

fanguis.

&

Quare , quemadmodum cernimus , Solem per radios fuosfpiritum fuum emittere ingranum frumenti in terra, vivamque fuam influentiam feu radios ef,

fentiales

&

cum
ita

emjiuonis continuatos habere fuo fimili ; im6illo ipfo,quoddeli-

clufione iucis per interpolitionem nubis ?

tefcit in

Plus hercle arguit ipfius tenuitatem ignorantiam in Aftronomicis Philofophicis , quam ut rcvcra tangat quicquam,

&

&

grano mortuo ac corrupto , atque paulatim reviviticat illud , quod quafi mortuum erat ac in corruptione fepulrumj faciens illud augeri ac vegetari cum multiplicationc in

confido,

quod argumcnto nolirro aptumfit:Nam ipfi ignotum non effe, duoin-

pari

modo ncc aliter,Sol vitas

fuper ciTe prstcr lum.en , qua; apud Philofophos exade confideranda funt , mo-

adhuc movens in hohomine vivens mine in inorcm Solis macrocofmici vivos

influentixradios continuatos habet
Ipiricuali
fcintilla in
,

&

cura
,

tionem
velis
,

fcilicet

&

influentiam

: fi

alTercre

influentiam nubeculis intercipi pof,

fe jinterpofuione Stellarum

aeris,

aqux,

terrru.protinus aberras , nee Philofophiam primis labris deguitafti : motu, lumine , influentia Stellx operantur 5c non Solo lumine : Lux vinbilis obfcurari nobis

fanguine mortuo, qui idem eft cum influentia emittente led lepultusin mortuo corporali grano , nimirum fanguine mortuo condudo ad Vn-

&

guentum : Quod unguentum comparamus terrs prxpingui , fertili acfaecunda,

utmagis
di occulri
aptac nutritioni fpiritus
,

ejufmofi-

poteft,fed influentia fluet fine obftaculo: Et in hac opinione funt Sapientiores ac emundioris naris Philofophi.
Foflerus.

qui delitefcit in ianguine:

quidem ilia , nimirum Vnguentum ac fanguis, tranflata feu commilla Uli , non func fibi invicem percgrina , led homogenea, vel potius sque familiaria , ac corpus

An

igitur agentia tcrreftru per diftan-

unum
ti

Ipecificum fpirituiejufdem in natu-

tiam aut interpofitioncm omnimodc ; ca;lcftia ex parte impcdicntur , Vn-

&

&

guentum hoc armarium operabitur ab

armis
,

in vulnus
,

An

inrerpofitio
,

ad omne intervallum? inquam, nccaeris, fyl, , , ,

varum , ignis aqua: murorum sedificiorum , Caltellorum civitatum montium &c: nuUatenus impediet derivationem vircutisillius?
i

: nam, quatenus corpus Vnguencompofitum, j uxta reccptum meum, ex fanguine came pingui Vfnea feu ex crefcentia ollium ejufdem microcofmicae qu omnia fpeciei, licet non individui animanrur ab illo fpiritu rcfidente in fanInfluentia vitae igitur guine humanoprocedcns k microcofmico feu humano Sole } afliltens , rcvivificans ac mul-

ra gradus
elt

&

&

tiplicans

EXPJIESSIO MEMB. r. infinita & qui eft omnia in tiplicans paulatlmgtanuin vkx occultumj
,

Fol.y
omnibus, po-

in fanguine

amputato jam nunc in unguen-

to

atqne etiam excitans potentialcm feu

Ain'ver6?Et M. Fofterus eam ab caufam hunc adlum

teft
:

hoc

modo

agcre

&c

ftupefadum fpiritum in Vnguento : baud aliter , ac Solem coeleftem vcrnali tempore rpiritus terrjc excitare videmus , quos byems gclida ftupefecerat, inter duo extrema.dura homo convalefcat , operari non
definit.

attribuet diabolo peflimo ac nequiffimo

Angelorum , atque ita plus , qu^m vulgarem Idololatriam committere non erubefcit
,

arrogando atque imputando id creaipfi

tur3e,quin etiam
fiteberifne,

diabolo, qui propria

fua confeflione pertinet

Hoc eft verum qujeftionis myfterium

&

ad Dcum. Coneum efle omnia in omnibusi &

ego fuftinebo , ufum terra: ad pucrefacienmultiplicandum gradum, excitandum

&

num
tum
,

effe

Magicum , diabolicum

firealiter

ac illicidemonftrari queat, ufum

multiplicatio-

hujus Vnguenti veneficium eiie ac mini-

diabolum conftitucs magis omnia in fe, qu^m Deum ipfum ? An agnofces cum Apoftolo , Deum operari omnia in omnibus , an tribucs ac afcribes efFedum ejus (cujus frudus eft bonitu
licitate curandi

&

mcferendum: nam eorum

nis

myfterium

item revivificationis ac

conjundtionisvivifiCatis fpiritus

eltunum

idemque cum fpiritu alterius vivificatoErat Typus, quo D.PauIus nos docet refurredionem , nimirum per mortificationem
ac putrcfadtionem frumenti in terra: quod ad Solis operationem attinet, in gra-

&

ni multipJicatione, quifque arator vel agri-

colavos inibi inftituet. Itaqueadconcludendum hoc ; videmus folem quandoque longius abefle quandoque propius adelle , tamen non ceffare plus minufve multipUcando in anioperari vegctando malibus , vegetabilibus ac metallis exaudienda raihi eft jam ipfius conclufio.

diabolo , quem pra;dcftinavit ac ordinavitad puniendum , dcltruendum corrumpendum , non ver6 ad fanandum? Nonne abfolutc concludis pro unguento armario dicendo : in ipfo , vivimus , movemur &c : Proh Deum atque hominum iidem! Quis hie error in tarn infigni ac notabili Phllofophaftro , imo vero in Thcofopho Percipiat mundus ex his , quxdam videri non cife: Scd ut ultcrius ad pciiotas)

&

&

dum progrediar.

&

&

Foflerus.

&

ludicct igitur judicio ac pietatc pollens

Fofierus'

O
nita
,

agens agentium

Angeli ccelorum

fane vix operari poflunt ad ejufraodi intervallum : Deus Solus , cujus eiTentia eft infi-

ledor, an medici Vnguenti armarij, Deum non effingant ex unguento fuo , an Idololatriam non committant attribuendo id pauxillo linimento propriae fuse confcdionis,quodfolius Dcirerum omnium opifi-

&

ciscltproprium.
Fludd.
Fallerisjdomine , non faciuncDeum ex unguento luo , fed immortales ei oratias

qui eft omnia in omnibus poteft ita operari> quia nihil ab ipfodiftatomnino: nam in iplb vivimus , movcmur ac fumus

Ad. 17.
Flndd.

Dimitte ver6 ad mirationem tuam: nihil facit ad hunc Tcxtum noftrum ; reclufifti propriam tuam abfurditatem,vellem,te ex
hocdimitcere abolitionem

agunt pro dono illo bcnedido miraculofag curationis, quamlargitus eft huic unguento
:

Nee

ludsei curandi proprietatcm palu,

difeulacuiBethcfds tnbuebant

& expundtio-

fed Dei

rem Vnguenti

noftri armarij ;&ediverfo uti (pongia noftra ad extirpandas ac de-

fanationi aut Angelo falutifcro, qui impcrticbat ei donum illud. Quarcvellemte,

domine j ac prsterea Vniverfum mundum

probe Icire , omnem Idololatris fufpicionemin hoccafu k medicis tolli nam, qua:

lendas maculas crroris tui proprij , quern plene' expreffifti in hac alfertionetua : nam hac ratione evertifti ftatum controverfis

am immodicam

tu Dicis quidem poft admirationem tu, Angelos cocli ad hoc intervallum operari non pofle: quapropter in hunc modum concludo, Ergo mult6 minus Angeli infernales, funt enim obfcuriores ac od id minoris extenfionis : jam vcro
:

tenus debita agnitio ac veneratio ab iliis Deo foh afcribicur, pro benignitacc e)us in

curationeper hoc uriguentum manifeltata:

imo

potius ftylus idololatra baud immcri-

t6tibi ipfi,

Domine

imputari debet

qui

dicebas antek , nubem intercipere Solis lumen, proinde Herclc diabolus , qui Angelus ell

tenebrarum mult6mag^slmpe^iIa-

tam profane ac impie benignashafcecurativas Dei benedidtiones, diabolo creaturarum nequiffimo imputare audes. Itcrum , negamus , elle artificialem compofirionem manu humana conflatam,
qua: curet
,

turnecei^e eft in opcracionibusfuisvirtualibus , ac per confequens in extenlione po-

fed naturalia ingredientia

quira Angclilucis.Sedeft virinquis , qus caufat hoc unguentum edere ejufinodi eftedtus in tarn
tcilatis fua:,

tus diaboli

compofitionis , qux Dcus originalitcr ornavit ac donavic occulta ac myltica iftiufmodi virtute in per fanando ut vero
,

tandem concluda hunc pundum.li judicio

vales ledor probe verba Textus Foiteriani ponderabit,in\Tnieteum inibi Apoitacam authasreticum;uxta propria illiusdodri-

intervalloj nam alioqui non elTet venchcium nee diabolicum : Itaque tu lie pro roc infers : Solus Deus, cujus ellentia eft

longo

nam:

SPONGl FOSTEJIIJNJL.
nsm:Nam ejus alTertiojquain more gygan- Helmont
teo fuffinere videtur
(bbtili
,

ac complures alios famofus

&

eit

Vnguentum ar-

mariuin elTe Diabolicum feu effedum, Satanx arcificio : At vero in hoc Textu dubitanter ac vacillanter ait , medicos attnbuere Vnguento feu linimento modico , quod Dei folius elt proprium:

expertos Philofophos,medicofque,qui tarn arte Alchymise prac^ica (qua quidem nulla

eft in

mundo fcientia, que magisoculariter

detegatac dilcorperiat abdita naturae myfteria)qukm alijscrebris oblervationibus,

fuperrationibusfundatis
,

nonver6fuper

qnod fi verum

fit

(ut

& eft)

M-

Fofterus in

abominandoverfaturerrore , utquiaffirmat , banc curationem folummod6 elfe

imaginaria folummodo fpeculatione, confinilcs veros Philofophos huic myfterio cu-. Viri , inquam, rationis immerferunt :
qui fuerunt seque aftuti ad evitandam cauti ad prsevidendam Diaboli fallaciam>

actum ac Diaboli opus. Atque hoc mode (iedor candide) vides

cfficaciamrationum hujus
viri, tarn

&

Philo:

fophicarum,quamTheologicarum

videtur bonitatcmjprxftigiofa larva Satanae: Vides

Vnde exignorantia caulx, palliare Dei

imoquideaddiftinguendu ejus adum ab illo Dei adu in natura , ac M. Fofterus, vel ullus alius Pxdagogicoru ejus magiftroru: Et licet nonnuUi fuperftitiofi medici hujus regni, (tales intelligo
,

ejusimprobabilitacem : Sed , quemadmopecca tores refipifcentes , fub finem convcrtunt femetipfos k Diabolo adDeum,ric (Deo gratia) hujus Vnguenti armarij adverfarius , duftus potius Ipiritu bono,

qui promptiores

dum

lunt adpraepofterc'juflicandum hoc nego-

cium , qukm ad ponderandum illud debita

confideratione) videantur illiadverlari, ta-

quam voluntate

ipfius propria

concludit

verc,dicen3,non eife An^elos bonos, ideo-

men ignorare non poftunt , plura laterci qukm quae patentAc proinde fi ignarifintin hoc myfterio
,

que mult6 minus Diabolum qui poffit talem adum effedum dare , fed Deum fo,

indicium

erit

fummz illorum fapien-

lum
licet

Gaudeoe(;^uidem conuerfioneejus,

contra ejus voluntatem. Ecce , quam conveniat ipfi cum inimico ejus decumano, damnato illo Paracelfo (ut ipfum nun-

tiz ac prudetis, tacere, nee cenfura fua rodere illud, hoc certum atque perfuafum haabdita effe in natubentes , plura occulta

&

ra,^ua;non cadunt fub fphjeram capaatatisfuae

:

Verbum fapienti.
ijs
,

cupat)qui affirmat eiTe donum

Dei Qjjod
:

Iterum reor rem aptam

phias principia a

qui Philofofaluta-

ad authores , quos ipfe citat contra illud, cquidem nonlufpicio ipfos,totidem funt pro parte ilia melioris aurhoritatis ac judicij : Si quidcm nee funt fcholaftici veftri, qui tantummodo laborant in imaginaria Ipeculativa Pliilofophia : nee lohannes Roberti Icfuita ac fimiles Theorici phantafticijfed eruditi medici infignes Philofophi, tarn Theoricc > quam pradice in naturae myfterijs vcrfati^ ac ob id eo commodiora organaad difcutieadum negofubjeda tium natura: hujus phyficje : Inter quos in primo loco apello Epifcopum Anfelme,
, ,

primo limine vix

:

runt
eft.

nee ver6 confirmato Philofopho in

Ipfe dixittErgo ira

fecretis naturae dicere

Quia humanum eft errare. Haec ver6 fapientia in Philofopho maximc probanda,
primo , in myfterijs divinis in natura fapienter fe immergere ; ac tum poftea , ubi
confidenseft , concludere demonftrative,. nee ver6 ex aliorum relatione, fed ex pro-

pria ipfius cognitione.

&

Itaque ctim

M.

Fofterus nihil intenta-

tum reliquerit ad annihilandum, exfibilan-

dum

emditionem infignem ac vicjepietate, fandus Canonizatus

qui ob integritatem
,

atque explodendum nobiliflimam banc medicinam , cuj quidem adhuc in

morem oppofitionis

liiperhcialitertanttim

eft

& inde

inter profiindos Philofophos

ac medicos , qui verfati funt in myfterijs Dei ac nature , Theophraftum Paracel-

ac per viam folutionis ejus objedionum refpondi , equidem vos mihi conceffuros fpero confido, ut nihil etiam intentatum relinquam ad exprimendam excutiendam ex formidanda ejus fpongia reputationem Vnguenti armarij, quam adinftarphalacrocoracis devoravit acde-

veniam

&

&

fum

,qui baud in
,

commode donum Dei

,

nuncupat

Cardanum

lohannem Baplo-

&

tiltam Porta m,

Ofwaldum Crollium >

hannem Erneftum, Burgravium , Rudolphum,GocleniumjIohannem Baptiftam ab

glutivit.

QVJESriO,

An curatio vulnerum per Vnguentum armarium fit

veneficium & illicita nee ne, primb Theologicd.

Ne^oacproboJDeindeTheo-Philofophicd, hoc dupUcivia. Philofophiam naturalem. ^

eft,

per puram

GAPVT,

EXPJ^ESSIO MEMB.
CAPVT,
Hie virtus
(3 felix operatio
ir,

I.

Fol.tf*

unguenti armarij probatufj^Jfe Dei

donum

nee verb ullus Dioboli ailus.

af-

MFofterusaffirmat>
fereve
elTe
,

Paracelfum

lus nihil

quicquam operatur

atqui cura-

virtutem hujus medicinae

tio eft operatio , ac

eamob

caufam folius

donum Dei: Quam ob caufam admodumfucccn(erilli,vocanseumveneficum, conjuratorem ac Cacomagum : Beneretribuetur ei , qui bonitatem concionari parat vel homini infano , vel ingrato , velZeSed port quam lotypo alicuj fine fenfu nihil intentatum reliquic M. Fofterus, quo probaret ufum hujus unguenti effe Magicum , pra:ftigiofum ac Diabolicumi equidem me contrarium fuper ijfdem fpero fundamentis demonftraturum confido, afcribendo debitam ac veram appertinentiam Deo vero poiTeffori , ac privando illis Diabolum , qua-perinftnomen:

Dei opus. Minor

five

affumprio rc^lificatur ab 'O'-i-'''

:

hifce Apoftoli verbis

Diverfitates dono-

rum funt

>

idem ver6 Spiritus :

,

& diverfi*
unus ver6

tates funt adminiftrationum

Dominus, ac diverfitates funt operationu, unus ver6 Deus i & idem operatur omnia
in

omnibus: Per unumeundemque Spiriru

&

&

dona fanationum dantur. Ex quibus apparet , Dcum primtim per fpiritum fuum operari omnia in omnibus , & inter hafce operationes nobiliffimusillc adus & do-

num
non
detur

fanationis

numeratur

:
,

Ac proinde
qui folus me^(1^.107.0.

eft Diabolus,fed
:

Deus

ta fua falf6 ufurpavit.

Quemadmodum
acfplendidum
,

antequam paremus

extruere palatium aliquod magnificum

opus ettpofitione fir mif-

fimi ac fixiflimi fundamenti , ad fuftinendam tancam machinam infuper : Sic , antequam incipiamus ftabilire fortiflimam defenfionis arcem , quae fit inftarfirmiflima: oppoficionis negativae contra adverfarij

mei affirmationem

equidem com-

nnodum exiftimo

colligere validiffima

quiedam fundamenta feu fpiritualia arguinenta , quae loco lapidum angularium

valeant ftatuminare ac fufFuIcire univervefam veritatem quKftionispropofitae

Iterum Propheta ait, nnifit verbum ^^' fuumacfanaviteos. Etfapiens: Verbum ^*^' tuum (6 Domine) fanat omnia. D. lo- loham. hannes In verbo erat vita &c Quapropter omnis curatio Sc virtus viviticans ab ipfodefcendit , utdeftunata abipfolocutore feu Creatore ab initio , adinformandum J vivificandum creandum omnia. Ctoi t contra in Diabolo fit mors de-^ ftrudio 5 Nam Propheta teftatur , ilium creatum fuiffe ad deftruendum , quare, nihiJ nifi afBidio vulneratio cum morbo , mors ac deftrudio Iperari poffunt ab illo in creata ejus proprietate j ho<;

&

"

&

&

&

&

&

particulariter poft ejus

defedum.

ram ejus refolutionera ex primere , effe iUam prorfus contrariam ac oppofitam Quare imitabcripilli , quam profert. fum defccndendo in inquifirionem banc
,

Sednovi

M.

rofterum rcpofiturum

verum quidem effe, qu6d ille fit caufa primaria principalis omnium ; Sed funt complures caufae efficientes fubalternatSj qua: ex ftmetipfisoperantur, idque juxta propriarafuam inclinationem , hseadbpf numtillae ad malum.

&

hoc

fyllogiftico

argumento fuper propria

fundato
,

ejus confeflione

quam

ipferaet

effutitpag, 7. Aneelicoeli, inquir, non poffunt operari ad tan cum intervallum, Solus Deus,cujus effentia eft infinica, aceft

Ad hoc replico , in confeffo effe , fi ipfe intelligatorganicascaufas , nee ver6 e^cienteseflentiales

ttellae
,

omnia in omnibus
rari.

pocclt hoc

modo ope-

venti

, tales enim funt Angeli) Elementa , Meteora feu im-

Itaque fi Deus operetur omnia in omnibus per fe ipfum fine adminiculo ullius
creati Spiritus feu corporis
,

perf-eda corpora
lits naturae.

&

At vero dilucide

Diabolus non

cftadorinVnguentoarmario ; fed Deus operatur omnia in omnibus per fcmet ipfum,fine effentiali afTiftentia leu adminiculo ullius creatura:
hil ex vel per
:

lum Deum in ipfis fas Omnes operari :

perfedae feu compo* apparet , fo* effenrialiter per ip-

&

5c probo hoc pluribus

locis paginae lacrae^harmonice confentien-

tibus in unico fenfu :Vt exempli gratia

Ego ifii.44. t^
+,

Quare Diabolus

ni-

Dominus

inquit

Dominus
folus

per Proplic- omiei.

femet ipfum operatur, quammunere fit malus ac multo minus ad bene agendeftrudlivus , dum , ut fupponimus per curationem ex unguento armario , qu6d ejusconditioni adverfiffimum eft , ut pote creati ac ordinati poft ejuslapfum ac defectum ad alium
vis in fuo officio ac

tarn) faciens

omnia

& nulius mecum.

Arque iterum : luxta voluntatem fuam facit tam cceli virtutibus quam in habitatp,

ribus terr3e,nec ullus eft, qui poffit refiftere

manui
vis

ejus.

Quibus claret

Deumfolumin

modo fine uUa creatura afliftente

quod-

finem.

Major patet

quia univcrfalc compre-

organicu fubjcdu elTentialiter operari,ut in inftrumentum creatum profe ad o-perandum per illud voluntatem &p]ac;fine

hcndit qucdvis particulare : Acproindefi t)eus operatur omnia in omnibus , Diabo-

tum fuum tam in coelo qukm in terra, &: adu illo creaturam cfle ad inltar trun,

SPONGJyE FOSTEJiUNyE.
Su!.45.IC.

emortui , quae vix plus agcre valet,quam inflatoris : ad hunc quidem effedum iic loquitur Propheta: omnis voluntas Confilium mcum ftabit mea fiet, vocando aviculam a quadra mundi Orientali , virum fecundum voluntaci

tiftub fine halitu

&

ntextat alibi. Benedicite Domino, nam mifericordia ejus durat in a2ternum,qui folus facie mirabilia

tfite.ijj.j.

&

&

te inea,ex remotiflima regione.dixi

& effc-

i\u dabo:Crcavi &perficiam:quibuspatet, ad initar fpiritus orisejus,quem ad animati-

magna. Et per confequens non ullus Diabolus, ncc Angclus,ncc nomo,ncc medicina , fed Deusiblusprxftatid : Per hoc, fpiriiuale fanandidonura impertivit homini fuis

crcaturis iocreatione earum

& & continuavit

onem cujuilibet creatura: emific moveri il,

idem in

ium, eo, quk voluntas Creatoris feu infpiratoris fert

:

ijs a generatione in generationem, Itaque conftat , folum Deum operari

Sic fpiritus creaturx

qui parti-

ceps eft poteftatis

& voluntatis ejus,inirne-

omnia in omnibus elTentialite r , nonver6 ullum creatum organum five fit fpirituale
,

lob.ij.

corporeum fuum initrumentum feu organumjad complendam Creatoris fuivoluntatem,qua: eft irrefiilibilis,juxtaalium ilium locum: Deus quodcunque voluit,hoc facit. AtquehaecDeioperatiotam per femet ipfum 5 quam per creataejus organa extendit fe non mod6 ad vulgares manifeftas adioncs efFedtus , fed etiam ad

diatc obcdit , ac fecum perfert

five corporale

& per confequens nulla& deilrudio;

tenus Diabolus-- (qui elt organum tenebrarum deftinarus ac animatus feu agitatus fo-

lummodo ad
cenda
,

eft'eda itenebrarum produ-

qualia funt

morbi

non veroj ut vcrfetur in bonitate,& praecipuc circa opera lucis,ut funt vita,curario
prefervatiojac
fi

&

&

diceret

Deum agentcm
omnibus Sc
in

; quin etiam ad miraculofos &ftupcndos: Perindejac hzec curatio per Vnguentum Armarium apparet phantafijs ac imaginationibus mundanorum 5 cogens eos admirari ftuperc ad inftar acervi avicularum, ad nodus vifum inarbuftohederaceo , taxans eosdiverfi mode, juxta fapientiam hujus mundi idque juxta cujuilibet phantafiam : Quibufciam audadcr confidenter exdamantibus , efic opus diaboli : Quibufdam ftatucntibus efle hyperas na;nias vanamque

arcanos

& & occultos

& operantem
fuper

eflentialiter in

omnia non

creafle

Angelos bonos

feu organa fpiritualia ad

reducendum

adum
tatis
,

& perficiendum dona vitx & faniqusexmifericordialua impertivit

;

&

creaturis fuis

fed ncceffe eit

deledum

ipfe faciat fpiritualis illius organi

benefica effeda praitanda

ad talia quern creavit ad propofitum omnino contrarium,ut lb,

tim probabitur.

&

Non poteft refifti nee obftari menti ac vodivinSjtam in ejus creatione, quam port illam, hoc eft non poteft ullus produci efFedus voluntati ac dea'eto ej us cotrarius.
luntati

imaginationem in minus eredulis ; quihabcnccs bonam de eo opinionem, curantur: Quibufdam damnantibus illud tanquam
fuperltitiofum

&

abominandum

curandi
:

inodum
fieri

quatenuseledioingredientium

debet aftrologica obfervatione

&

Sed Dei internum ac voluntas cratdiabolum conftituere inftrun-:cntum fuum feu miniftrum ad puniendum ac morbis, intirmitate& morte affligcndum. Ergo huic ejus intento, tam in Diaboli
creatione, quam deitinationc poft ejus defedum, non poteft obftari aut contradici per ullum eftcdum , qui priori illi volun-

quidem nonnulli propinquius ad veritatem

accedcntes, Magiam naturalem vocitant, feu Magneticum vel fecretum naturas

adum

Atque

alij

raagis eflentialiter ra-

dicati ac rcligiofc dbfervantes prsfcrip-

tum ordincm paginx facre,(ut veros Chri) refcrunt tam miraculofum llupendum curandi adum, quam quodvis prsEterea aliud miraculofum opus ad

decreto divino elt contrarius, Itaque pro majoris confirmatione fie fcriptum reperimus Deus juxta voluntatati ac
:

Dniti.4,

ftianos decet

tem fuam

facit,

tam calcftibus

virtutibus

&

acpoteftatibus,quam habitatoribus tens, nee ullus exiftit,valens manui ejus reliftere.

"ilium

Deum gloriofum,' qui creavit 5c coe-

lumScterrnm , affigiiavitqueijsper/piritumfuum tam virtutes iftiufmodi , quje

operantur miraculofe

1^1.33.

ftupendc in oculis mundanorum , qu^m alias, magis familiares apparentcsfenfuiipforum , juxta illud Davidis : Vcrbo Domini lirmati funt
Ipiritu ab ore ejus omnis virtus eorum. Et quidem principale fundamentum corum ad llabilicndum jus Dei adabollendas tollcndas omnes hujufmodi mictt'li

&

Atque iterum-.Quodcunque Deus voluit, hoc facit & iterum qu6d ad voluntatem ipfius in ci-eatione(ut antea) confilium meum ftabit, & omnis voluntas mea fiet. Atque ob earn caufam fcriptum extat in genefi Voluntati Dei numpoflumusrcfiftere? Et Apciftolus habct: Voluntati Dei quis re:

loh 2?.
Efii-46- 10.

^^-^'

J.

^^ '"'"'*

&

fiftat?Non ulla creatura,

redditur ratio k VtOV.i^a fapienrc Salomone, quia voluntas Domini

&

&

inxternumpermanebir. Etpcr quern igitur

,

& raculoias &

no &

obfccro opcratur'& in

adum reducit
?

ftupendas flicultates feu potc-

banc voluntatem
nignitatem

& decretum fuum ad beAn per

IhiCcs, ut falfo h

mundanis occxcatiSjafcri,

& curationem? Quid

buntur diabolo

prxfcribitur ipfis ex divivcridico hjmno Rcgalis Prophctae-

diabolum?Contra ejus originalem deftinationem,im6 quide per iplum,qui omni bonitati rebellis eft.Anpoffi bile eft ,utille,qui

rfalm.-i.l3.

Bcncdidus Dcus Ifraclis , qui folus per fenictipfum operatwr mirabilia vel
1

&

nc hibum quidem probicatis poffidet, poffltpro-

EXPI{ESSI OWE MB.

fit

I.

rol.7.

produare Sc cffclum dare ejufmodi

doiiuin probiratis

& charitaris &

quale
,

eft

il-

lapfum ejusjAngcIus ejus cuatorius efle non poteft ) veriim etiam male habct ac
dolet de excellentia

lud curadonis

quin hoc perticitur per Cliriftum fcrvatorcm Capotentiarum tbolicum , qui potcftarum caput eft > qui nc titulum quidem alterat in
?

Minimc vcro

perficiciida voluntate
tcrra,iit

Dei

in ccelo

& in

Dei Creatoris fui , ut apparetcapite tertio Genefcos ; Hinc Salomon inquit : Diaboli invidia mors introivit in orbem rerrarum : Ac proinde
quamproculabeft h pra:ftando
nationis
eft
,

S'P-2.-

officio fa-

diduin eft: Voluntatcin utfaciam cjusjqui mifit me>de coelis defcendi:Quarefoluseft Dominusnofter Spiritualis lefus , cuj poteftas data eft a Patrc,qui perducit

omnia ad finale effeduinillud

ulla

quod

Chriftus qui vitE adminiftiationem babet, prxfervationem fanitatem , qui banc ob caufam miflus erat ad reliftendum ma- Heb.2 lignisSatanje adibus : diabolum haben

aut

prsfervationis

&

contradidione decernebatur ^ Pane ; non vcro a falfis Dijs , nee Angelis, ncc Diabolis, nee hominibus , juxta illud
abfque

Paulus) Chriftus fua morte deilruxit Eft falutifera ilia emanatio Dei Patris vitK quiab

tem mortis imperium (inquit D.

anteaamerelatum

Licet fint

qui voci-

tantur Dij tarn in coelis, quam in terris, tainen nobis unus folummod^ Deus Pater k unus Chriftus lefus, quo funt omnia : per quern funt omnia. Quibus arguitur, Deum Pattern decernere , tanquam Pater radix omnium , in quo complicice ideaiiter erant ante omne Principium ; fed filius elTencialiter perficit voluntatem ejus, facitque quodlibet ideale , apparere explicite ac realiter : Ac propterea nee Angeli nee Diaboli nee ftclls , nee quicquam aliud , fed folus Dominus nofterlefusChrifl:us,movendoin miniftris fuis tam Spiritual bus , quamcorporalibus.efiicittumin

&

omni principio erat ordinatus adcompefcendum ac vincendum diabolum & malitiofas ejus adiones Sc effedus Quate- ^* nus diabolus adverfarius , tanquam leo
:

^'^-S'

&

An
lis

rugiens circuit, quserens , quem devoret: igitur jam evafit raedicus verfipel-

&

&

ad quod propter Dei voluntatem creabatur ? An occiderct cot homines , ciim effet tyro medicus ad invenit jam longa cxperiencia Vnguentum armarium ad curandos nonnidlosj Egregiam ver5eamque ingeniofun conin illo officio
, ,

&

creatione , turn extra earn

omnia,qu2 exi-

lefuiticum lo^ clufionem M. Folteri hannis Roberti pacrem nutricium,inhac ceca imaginatione. lam vero ea me audaciainduam , ut

&

ftunt,& per confequens artem curatoriam. Atque hinc doccniur ex fcripturis (ut di-

argumentum pro hoc unguenco non ad-

modum abfimile ab eo quod M.

,

Fotterus

dum ante) effe verbum,qu6d curat omnes

dolorofosiftosmorbiefFedus , quosDiaadum reducif.Nam primtim PfalImmifit in eos iram indignamifta ait tribulationem per tionis fuse j iram tnalos Angeles &c : Itaquc hlc videre
bolus in
:

effinxit,producam*
Si nulla fit inftitutio aut Autboritasex pagina facra, ad certilicandum ullum eftedum curativHm, feu artificium diaboii>

&

vel fupernaturalibus vel

naturalibus
,

me-

dijs,non eft ratio, qua crcdamus

curatio-

licet

efFedus officij Diaboli ac Angevullorum ipfius,nimirum ut percutiant nerent , afHciant morbis turn poftea in

&

&

alio loco oftendit immediatum

Diabolico-

rum hujufmodi effeduum curatorem,hifce

verbis
Ifal. 107.20.

fanavit eos: Et fa: Mifit verbum piens inquit : Non berba aut Malagmate, ffed verbo ruo , quod fanat omnia , curafti eos. Vobis fimiliter Hercle dico , non effe

&

nem per Vnguentum armarium pra^ftitum, ope diaboli perfici. Ac ver6 in pagiria facra nulla repc riturj ejufmodi certificatio pro curatione vulnerum k diabolo, vel fupernaturaliu vel naturalium mediorum ad miniculo. Ergo credendura non eft , curationem per Vnguentum armarium arte feu adu
diaboli perfici pofle-

herbam feu medicinam animalem mineralemve; Sed donura curationis, in didis creaturis aflignatum ijs , in creatione earum
per verbum,quod fanat. Quod ad minorem, confirmator ilia expreflo Propheta; fermone , loquentis in iptius Dei perfona Ecce ego creavi fabrum, proferentem fufflantem in igne prunas ,
=

Major eft unius ejufdemque efFedus cumilloFofteriargumento , ubi videtur

afteverare
,

quia ufus hujus unguenciarefficiatur

marij

non

inftitutione divina,

&

fuum Sc ego creavi occiforem addifpcrdendum. Quibus videre licet.voiuntatem Dei non fuiilc, ut crearctur feu ad minus conftitueretur poft ejus defedum
vas in opus

nee etiam ullum teftimonium feuexemplum ad Gonfitmandum illud ex facra pagina habeat , illud ideo effe pra-'ftigiofum: Atque icerum , (ut didum ante) quod Deus originaliter decrevit inldsa Archetypa,illudalterari non poteft^fed diabolus ordinatus erat adalium finem,pio ac benigno

adui fanandi omnimodc concrarium-

curator ,Dr2fervator feu fador, fed vulnerator ac deftrudor : Quin imo natura ejus

Minor probatur per id

quod jam di,

''^f^'"*-*^- .zi

dum
noftri

eft

pro ut etiam verba fervatoris

fada erat ufque ade6 maligna & malitiola,ut non folum invideat homini profperitatem(acproinde contra officij fui naturam h.Dco ftbi affignati in creatione, vel poft

admoddm efficacia funt

multum:

que faciunt pro fcopo noftro

Nam,

ciim curaffet aliqucm , qui erat cus (Sc mucus (Scpoffeffus h maligno

&

exiti,

fpiritu,

SPONGIjE
ita,

mutas , zebub

ut (ut Textus ait) ille, qui erat caecus poffet videre ac loqui : Pharifei
:

&

fpiritus

meos

&

Dei

tribulationcs
fe

qua

acriter

mihi obftant,

replicabant

hie eijcitdaemonia per Beel-

, Sed , principem DaEinoniorum Chriftus reponebat : quodvis regnum divifum contra femetiplum , ad nihilum re-

omnia Deo qui eft ejus organum vulnerans. Similiter David confpiciebat Angelum Domi- i.chton.si. ni deftrudorem inter coelum terram,
ubi
,

opponunt mihi: attribuit non ver6Sata.

nae,

quarlibec Domus aut civitas ducitur , contra femetipfam , non confiftit, divifa
fie fi

&

&

Satan eijciat Satanam, divifus eft con-

cum enfe denudato in manu ejus Hierofo* lymam verfus extenfo, quipefte maximum numerum pereutiebat : Pari modo lofua
dimittebat

tra (emecipfum.

Quibus

claret

omnes

^ chron, ;i.

Angelum occiforem ad
,

Affy- 21.

morbos

, qukm extemos ex hominibus perDiabolum ac ejus Angelos , miniftros fcilicet creatos, per quos Scin quibus Deus folec

tarn internes
infligi

Deidecreto

exercere

vindidam

&

punire creaturas
injuria

mortales : Nefas elTct

& baud le vis

riorum Caftra qui trucidabat quemlibee armorum validum unius nodis fortem fpatio. Sic Moyles, organo Dei deftrudorio (utens loco unguenti armarij , quod contrarium erat ejus officio, arti acinduftrise , afperCone pulveris cujufdam infe-

&

officio ipfi dcltinato in fua creatione, vel

dorij ac contagiofi
ulceribas ac puftulis

affligebat igyptios

immediate poft eam,redundaret, contra

fuos proprios exercere violentiam , ei j cien-

At ver6 non elfe An-

doiplbs,aut fanando damnaabipfiseffe<fta- Complura dantur loca in facris ad confirraandumj Satanam ejuique Angelos
contraries

gelicum organum , fed Deum in organo pereutic> ipfum , qui eifentialiter aduat apparet, ex hoc loco, ubi lehova dicit : cir-

&

& oppolitos

ca

eiTe arti curatoriie,

mediam nodem ego ingrefTurus ero in |xod li.^ medium ^gypti & morietur omnispri-Exod.ii.ij.
mogenitus: Sed in proxime' fequenti capite dicitur : lehova tranfibir per portam ilnon finet interfedorem leu percuf1am

ac femper promptos eiTe ad noxam inferendam per morbos morbo affiigen-

&

dum

; at ver6 non polTumus reperire ullum, qui teftetur ullam facultatem curatonam in eo : ut exempli gratia didum eft,

&

forem domos veftras vallare: Vnde liquet, adum Dei eflentialem prarfentem elle cum
deftrudore aduali agere in eum : Denique,ut demonftrem vobis.fuiffe ipiri-tus malignos , qui agiratione Creatons fui caufabant ac producebant morbos ejufmodi in /^gypto Propheta regius arguit
:

potelbtcm affignatam tuiflequacuorAn^

Apocal.7.

&

gelis

qui a

Deo

creati

erant pra:fides

quatuor ventorum , ad nocendum terrse, mari atque arboribus jam ver6 quilibet
:

horum erat pnnccps multarum Icgionum

malignorum ac iauciantium fpirituum: iterum Propheta ait ; Deus venitabAullrOjCceli obregcbantur gloria ejus terra laude ejus impraegnata erat:
,

in hifce verbis antca citatis, immific in eos

ac

I film. 19.

ad peut leremias habet) egredietur Diabolus ante pedes ejus ; fed

des ipfius erat mors
ail )
(

iram indignationis fua:, iram tribulationem per malos Angelos Equidem probate hoc poiTum compluribus Textus faeri exeinplis , videlicet , quomod6 Deus pu

&

niat

& affligat
,

per morbos

infirmitates

interpretes dicunt

qu6d peflas prace -

ac

debar

cum

Itruens in Aulbro.

ac contagium rurens ac deEt David in quit , ne

per iftiufmodi miniftros fuos deftrudores feu caulas organicas , quas de induftria crcavit ad perficiendam accomdi

mortem

timeas epidcmiam

furentcm in Auftro
)

(ut nonnulli interpretes habent

fed

D.

plendam voluntatem fuam in hoc affligenmodo : Sed probari non poteft , ipltim
,

lob.I.

Hieronimus inquit i Dxmonio meridiano- Invenimus , fuilTe Satanam , qui erat Dei inftrumentum feu organum , quo perficiebat voluntatcm fuam fuper lobum , ac inde dicit Crcatori : imponito ipfi modo manum tuam (Sec Quibus verbis fignificari potcft , ipfum plus tribuilfe reverentise
:

detinuifle eos in officio contrario

fcilicet curatione ac fanarione
,
:

in

ilia

nam quan*

do libet ei curare habet infinitatcm bonorum Angelorum ad prarftandum Cbi illud oflicij qui omnes comprehunduntur fub Dominio Archangcli Raphaelis qui cb
,

Creatori fuo in hac agnitione

& confeflio,

ne fua,

quam ipfum D. Folterum

conl^i-

tuentcni hoc

organum morbi jperemptoagens , tarn in eftedu

ell

rium

& abfbiutum
,
,

banc caufam nomen obtinet, quafi MedicinaDeiConcludendum mihi eft ioitur, qu6d, prout unicus adus Deicft.tam faueiare,

curationis

quhm deltrudionis, nimirum

folum

qukm curare , fie ordinavit inftrumenta feu organa ad inicrviendum fibi in exccutione
tur,

ex fcmet iplb non quidem , ut

eiicntialiter

ambarum hujufmodiOperationum,

organum & inftrumentum,perqu6dDeus

operatur proprios fuos fines vindiftsjcontra oft'enlbres fuos. Hie ergo erat is, qui vulnerabat lobum ilium patien-

qua: ufque ade6 fibi invicem contrarian-

utLuxtenebris&bonum malo. lam

tem immundo ulcere feu tumorc , excita,

unicum Dei adum elfe tarn vero folum curare perorgana ilia falutaria , quam percuterc ac vulnerare per organa fuadeitrulocis. Si

&

batque in Ipiritibus ejus febrem ardcntem, qux ipfum ita exclamare cogebat in erarob. 5.

doria , doeemurcx varijs (acrs fcripfurjc plaga affieiet lehova JEgypmrn,

,
:

ciatibusejus

Sagittse

Omnipotenti? acer-

qui plagis anecit

ftierinrad

fanat

cum

converfi
tetur.

hx

furic

contra me , earum virus abforbet

lebovam attamen David confi-

EXPJIESSI
recur
lob.;.

MEMB.
buerit

r.
,

Foi.

Jq5

ilium afflixiflecos permalos Anget iQb a[c ; I3eus eft , qui vulnerat
,

Satanam

medetur , percutic
Satan
)nitei.32.

& & fanat, & tamen erat

faciam, pernon elt , qui de manu

aut ullum ejus Tenebro-

qui manus erat Domini ad aduandam&exacerbandammiferiam lobi. Et

alibi
:

forum Angclorum , ad complendum prsftandum ullum eiufmodi adumlucis, aut ad ufurpandam ullamDei creaturam,
ut funt pinguedo, fanguis , caro in curatio-

&

Ego occidain & vivere

nevulneracx creaturae,
in fcripturis
,

fi

poffim reperire

cutiam
ip.i(S.i3.

& fanabo &

,

ego aliquo modo fidem da-

meapjofliteruerc- Et Salomon : Tuvits ac mortis poteltatem habes , dcducis ad

portas inferni ac reducis
nihil poteft ell'ugere.
j

& manum tuam

liquet
,

bo Sed, quia hoc inferret Foftero prolixam minis inquificionem, iterum, quia invenio loca fcripturs prajcedentia gene-

&

Quibus

efle

raliter ei contrariari

conclude mylticam
,

Deum Solum
tute

&

qui velmiraculofe velviradminiculo creaturarum fuarum,

,

per unguentum armarium curationem,be-

neficum

Dei donum folummodo

efle.

qua inftituit ad hoc

lutifcrum
;

vel illudintentumfa-

Qyare
ulii
,

ipfi Soli

omnimod^
virtus

qui curat

&

nee Diaboio
,

vulnerat , iterum

tribuatur

omnis

potenria ac

medijsoroanicorum (uorum miniftrorum, live fint illi Angelici five humani- Exempli gratia : Facit Angelum fuum Raphaelem,in ufum adhibere pifcis hepar ac fel.ad fugandum Daemonem deftrudorem & ad curaridum Tobiam caecum. Similiter Angelus dabat medendi vim lacui Bethefda;. Atque iterum , inquit Pfalmifta, plaga non appropinquabit tentorium tuum : nam Angelisfuisprsecipietdete. Sed,qu6dex ulla authoritate Texpjs facri, in ufum adhi-

gloria pro beneficentia ejus in genere& particulariter pro hac virture,ac prpprictatc per Vnguentum armarium medendi , in
fecula feculorum
,

Amen Benedidus
:

in-

quam cum Prophera DavidDominus Deu3 Ifraelis qui Solus opcratur miracula om,

nia, ac

proinde
,

efficit mirificumhunccu-^'"'''-''^'

randi

modum

qui caprum fuperat huma-

num

.'fil.91.

: illi igitur tribuatur pro eo. Solus honor ac gloria in fecula feculorum.

CAPVT.
fophite faerie
,

III.

Slupmodo abflfufa quadam inquifuionefaBain myfleria Philo,

quteflio propofita de licito vel illicito

Fnguenti armarij ufu refolvitur , ^[pongia Fojieriana probi exprimitur atque extorquetur.
hoc IN praecedenti puriscapite prbbaviTheologice idque fcripturx exemplis,
5

illo replcti,

nitudo Divinitatis corporaliter , eftis in qui eft caput omnis principa-

&

diabolum fuiile

fpirituale

organum,ordi-

natum ac conftitutum k Deo in creatione ad fcopum , curatorio ill) prorfus contrarium & oppoficum : Quapropter vix eft verifimile ilium jam in fine dierum , poft
,

Quibus verbis videtur Philofophiam Ethnicam nuncupare vatus

poteftacis.

&

nam

at

deceptoriam

quatenus effida eft

fecundum rudimenta hujus mundi, quse

conftituunt complura eflentialia fubalterna agentia aduantia& operantia ab folute

tot deftrudiones commiilas ac defignatas

ab ipfo in xtate ejus re in Salvatorem

prseterita poffe evade-

&

fanatorem morbo-

& fimpliciter ex femetiplis, fine ulla confideratione ad Catholicam & fupremam

omnium , a quo raomneS elfentiales procedunt actiones , quae poftmodumproducunturper
dicalitcr

rum.

poteftacem Dei Patris

lam vero

dilucidius

expediam ac con-

firmabo, idque per Philofbphiamfacram,

Dei vivificantem fpiritum, moventemin aereo mundi organo, virtuofa fua applicatione , aut fuo ad Vnguentum armarium
curationem Vulneratorum : Et hunc probandi modum appello Theophilofophicum vel fpedantem ad facram Philofophiam , quid refpicit naturam hujus curandi modi , prout recipit efperficere

Dominum noftrum lefum Chriftum

per

quem omnia habent exiftentiam fuam.nec

ver6 ab uUo fubalternaco agente feu crea: Nam licet infervianc ad inftar miniftrorum organicorum , tamen mortua funt tantum , nifi Deus apparcat 5c operetur in ijs per (piritu fuum : ac proinde omnis adus operatio attribuitur Deo, ut probatum eft ancek per Apoftolum dicencem : Vnus Deus operacur omniain omnibus , atque iterum inquit licet fint, qui dicunturDij in ccelo& in terra , tamen nobis eft unus tantummod6 Deus,
tura efficiente

alpedu

fentialem

fuum

adum

& efle i Deo mofpiritualia

&

vente&agentein& percreata

^^^ ^^

i!coi!8,

coiof.2.9.

organa , in fuper omnia : De hac fpecie Philofophis D.Paulus loquitur in hunc modum. Vidcte , nequisvusdecipiatper philofophiam inanemfallaciamfecun-

&

&

qui eft Pater

!

aquoomnia&nosinipfo:
,

fecundum Elcmenta mundi , non fecundum Chriftum lefum, quia in ipfo habitat omnis pletraditioncm
,

dum

hominum

& unus Dominus lefus Chriftus per quem funt omnia & nos per ipfum: atque nanc
obcaulam Deus' appcllatur Alpha Jc Oine^'"'^

Apoca:

1.

B4

ga,prin-

SPONGJjE FOSTEJi^JjiNjE
ga,pnndpium
in fcmetipfo

ac finis, nimirum,prout per veromnia deccrnic,

Tcmpla
fti :

Spiritus Sanifti ac

membra ChrL

&

<.e, g_

bum fuum
Sjp.2.I,

effcntialiter operatur

atquc ef-

ficit omnia, idque immediatt?. lamvero huncipfum fpiritum eirein omnibus, Sa-

&", quod fimus in Deo Patre& per Luc 17.21, Dominum noftrum lefum Chriftum, ut''''\ citatum ante : , quod regnum Dei fit intra nos nee etiam afcribamus banc Dei

&

tibilcm

piens innuic expreffe , inquiens incorrupDei fpiritum cfle om.nia in omni;

beneficentiam nobilinct
prseter hec extendit fe

ipfis

Cquidem
iudrth.w.

bus

6c h fpiritu oris Divini procedcrc vir-

ad creacura quamlibet , licet non ram abundantcr Nam , in

mim. 33,(5,

turcs

omnium, ut Propheta David pcrhi-

verboerat vita

& ludith inquit in oratioDeo omnis creatura

, ,

ber

Quod ciim ita

fit

neccflari5 Icque-

ne fua
dixifti

Serviat
,

quia

tur efl^entialem

bec creatures

formam fcuvitamcujufliin hoc mundo oporterc de,

& fads funt

mififti fpiritum
,f.^;.j.,

pcndere ex fpiritu hoc,ac poffiderc centraIcmfuam adtiviratis ftdcm in proportione plus minufve , ab hoc agente agcnt'ium, quod , ut agit in centre omnium rcrum iic etiam rcvtra circumferetix contiguum eft , ab Alpha feu Centre ad Omega, aut circumferentiam : nam alioqui foretdi.vifio eflTentia: divinre
,

tuum.&creatxfunt- Ec Propheta inquit: Hxcdicit Deus creans ccElos,extenacns COS, firmans terram ,& qusgerminant in
ea , dans flatum populo , qui eft fupra earn fpiritum calcanribus cam. Et Rex David : Deo dante crcaturis colligunt ; abfcondcnte faciem fuam , perturbantur re-

&

rfilm, 104,)

quod

elTet impofli-

atque banc ob caufam Deus dicitur operari omnia in omniimplcre omnia bus : Quare Apoftolus infert, ut ant^, philofophiam Ethnicam effidam ex tradicioinvcntionibushumanze fapicntias, nibus falfam cflTc ac deccptoriam ; earn vero quae luper folum Chriltum fundatur, amplectendam clTc folam , quia in ipfo habitat plenitude divinitatis, quia operatur omnia in omnibus juxta voluntatem ac decretum Patris fui , qui caput eft Poteftatum ac Principalitatum,ac confequenter omnium
bile
:

corum , cxpirant emirtente fpiritum fuum recrcantur, Et lob: Hominem conftituit Deus fuper terram,
cipiente fpiritum
,

'"A-S-*.'!-

&

&

apponens ad eam animam fuam fi fpiritum feu flatum ejus ad fe rcciperet , deficeret atque cxpiraret omnis care , fimul homo in cineres revcrtcrctur. Hifce omnibus teftimonijs docemus , vitam , formam ac naturam cujuflibet creature cflcntiali,

&

ter oriri ac procedcrc k Deo : ac ob id quodcumque donum curationis dcprehen-

ditur procedere vcl ex compcfitis 6: fimplicibus medicinis , five lint dlx angelica, cceleftes vel clcmentalcs; vel exanimali, vegctabili feu minerali compcfitione, pro-

Angelorum
cperari
ipfos,
,

itaque Angeli nihil poffunt

ipfis

nifi

prout ipfc agit in

& per
,

tanquam organa fua fpiritualia. Ecce igitur Thcofophi'cum illud fubjedum per quod ftriftc inquire in myfterium hujus
curandi

cedit a Creatore iplbrum.utvelimpertitum ipfis in creatione fui ad hoc lalutife-

rum intentum
practer

vel alioqui miraculofeac

communcm natura; legem a natura

modi per Vnguentum armarium;

fufiiciant

& hsc quidem

Obfervemus
prsftita per
tria principalia
^>

loco prsambuli ad difcurfum noftrum. Veniarous ad rem ipfam.

neceflTe eft

condonatum quibuldain creaturis ad agendum, ac proinde non prxpoftcre damnarc aut reijcere mcdicinam fas eli;, quia operatur mode ab alijs diverfb Deus enuii lar:

in curatione

Vnguentum hoc armarium,

,

gitus eft ac conccflit quibufHam medicinis abditasproprietatcs,ac obeam occulcas

&

nimirum Vulneratum , fa-

_'

nationem leu curatienem Vnguenti, ac denique occultam aflivitatcm , qua dominaturinfanguine&proccdit^fanguine ad

caufam non operantur ills pcrextcrnam ac manifeftam qualitatem tlcmcntarcm; Atque hare occulta vis, npud quofdam vocatur Angelicus adus, qui eft
tcr

Vnguentum.
Vulneratus baud immerite nee incommode comparari poteft mundo, ac cam ob caufam vocatur mundus miner : compoterra , nimirum ex fpiritu nitur ex ca-lo

Deum

Sc naturam virtus
,

tanquam in- j^tc c^bti. media ^ qua

,

Rfuclm.fie

corpere : quemadmodum Creator cmittebat fpiritum fuum , qui movcbatur fuper aquas , atquc infbrmahat , animabat 5c vivifi^cabat cas i it3,utexijs(utDPetrus habet) per cas coelum terra fuerit formata per fpirituale verbumhocftabilitum ad hunc ufque diem. Similiprorfus mode coekim terra hominis,formata

&

& &

quas natura earum vel non faccrct , vel iic feceret , quas alij dicunt provcnire a proprietate occulta atque alij ,quiatdcs- Ac talis, quidcra
erat eftedus curandi per

fiunt operationes in rebus

Bethefds ; non quidem

fed

aquam paludis quod manifcfU

&

&

&

Elcmcntaris qualitas aqua: illud efficeret, adus Angeli aquam commoventisConfimili mode non poteft uUus rationcm aliquam naturalem cxprimere manifeftam,

&

eundcm sternum fpiritum vitas, quo quiclcit,ac duratin fpeciahfua fuccefhone ad hunc ipfum diem ufque. Quare dicitur ex una eademquc fpirituaeft per

fuper

pro attradione ferri per Magnetcm,vel palea: perCarabcn, vel curMagnesSeptentrionem rcfpiciat vel , cur Laurus arbor prsfervet h nocumento fulguris to,

&

nitru

li

petra

efficti cftis

&

quam reda linea hsc curatio perficiacur &c: Caufs horum lateC
, ,

& fimiliter

quodiniplbvivi-

& occulta^

funt vulgaribus Philofophis,

mus-.mcvcmur

i^ fuir.us,&

quodfimus

fed, ut paulo propinquius ad rem acceaam-

Patcr

EXPJiESSlO MEMB. h
PI.
incorruptibilem fpiritum clTc in omnibus , fed exuberanter admodum (proxime ^ macrocofmo) in micro-

ToLj.
,

Patetigitur

lia

infpiratione (cu expiratione

in ani*

malibus partim occulta , utpcr corporis poros ; ac partim manifefta , ut per pul-

cofmo

nimirumhomine

Nam,utDetraflatio-

mones

&

in vcgetabilibus ac minerali,

us dicitur vere ex

D- Hicronimi

bus occulte

ita ut
:

non

nifi oculis

mcn-

ne (mittendo depravationcmaliorum)pofuifle tabernaculum fuum in fole , unde

per perpctuain

&

nunquam

interituram

inotionem emittitvitam& mulciplicatio-

nem
Sip. 7.

cujvis

membro
:

ac crcarurx majoris

tnundi

& per Spiritus fui agilitatem: Nam

inquit Eft

Salomon

rcdefl:i.

omni re mobilior; Mover ac viram prsbec toci Spiritui mundane , quod idem etiam fapiens teftatur
in hifce verbis:Sol

Atqueita largitur impertit vitam ac multiplicationem cirilibet rei : Vt hsc emanatio procedcbat k Deo in mundum. Propheta inquit: Vertiturluminequafiveftimento : Atqne ita Verbo Domini fadi lunt cccli , Spirituabore ejus oinnis virtus corum , inter quas virtutes , vita , forma , vegeta-

talibuspercipiatur

&

^'''-

i'4i.

&

^'''" >^'"

gyrans a meridic
,

fle-

tioacmultiplicatioerantprsecipua : Vtin pofteffionem fibi capiebat ca-lum ^che:

rfiim.i?.

dicur ad Aquilonem
guic
5

luftrans univerfa,

Qijibus arSpiritum in lole animare ac pra:beremocum , vitam ac Spiricum , Spiritui aereototius mundi; Nam fine affiduaejus

in circuitu pergit fpiricus.

reumfeuftellatum; idem inquit Propheta Pofuit Tabernaculum luum jn Iblc: Iterum , utgroflius ex acre veftimcntmn induebat , fie Propheta ait : Denfa nubcs rrJm.ic4.

Tugurium
venti
:

ejus

qui vehitur fuper alas

motione

& adione

ut Ariftoteles

& omPro

nes alij Philofophi conficentur , aer cito corrumperetur , &tanquam morcuus

viderecur

Iterum in tonitru Icquebatur , fulgur e naribus cmicabat Vtintrabatin

:

&

, j^^- 2 "" ^'

& nuUius omnino efficacis.

:

ratione hujus Textus facer concludit , fpiritum Difciplinaz Sandum implere totum

hominem , fie Apoftolus inquit : Vos ettis Templum Spiritus Sandi vos eftis membra Chrifeu
,

minorem mundum

fti.

mundum
i.TJm.tf.

Sic etiam pari

mode idem

in-

Atque iterum
pariet Salvator^m

: ;

corruptibilis Spiritus implet

Microcof-

Aperiatur terra , 5f ut penetrabat in ter:

Efil.4j.8.

mum (eft

enim templum

Spiritus Sandii)

ram

fic

fapiens inquit

Spiritus fapien-

^'P-''-

ac Tabernaculum fuumpofuit in corde hominis , in quo movetur , pro ut in hoc Macrocofraico fole , in (j'ftole Diafto-

&

orbem ten-arum- Dcnique, ut^'''"^"* adcreandum , vivihcandum & fultinentix implet

dumquamlibctcreaturam
nia
i

inducbatom-

le

nimirumcontradione&dilatatione,

lie

inquit

Spiritus incorrupribilis

indefinenter difpergendo radios vitx fuae

per totam hominis hguram ,ad illuminandum , prsbendam vitam ac circularem

ineft omnibus , atque iterum : Spiritus Dei implet omnia : Quibuspatet , I'piritumdivinumhunc , ac incorruptibilem,

motionem

Spiritui ejus

AcobidApode hoc minori

per quem vivimus

cife in

itolus reciproce loquens

homine
,

movemur & fumus, nam fine illo mortuus

vcl nihil
,

ut alibi de majori illo : in Deo, vivimus , movemur fumus: , Prout etlsm abftrulus illc fpiritus dat calorem per adivitatem fuam. effentiamotionem majori mundo omnibus reliquis t ciimnonquiefcantautinfe delitefcantjUt paul5 poft explicabitur. Hoc itaquc bene confiderato,inprimis, procedo
,

mundo
inquit

eft

.bulla aliqua
in

&

cus ejus

quo movetur

eft a;chcr

qnare lono-

km

&

fter leu Spiiltus creleibs , qui invifibiliter agic in vehiculo noftro aereo , cujus

&

groflior ac fpilfior
vitalis

&

pars eft fanguis tarn

,

atteriaiis

qu^m

naturalis

&.

venalis.

Hinc ftatuta
legalia ^

ilia

fpecificafeu prxccptii
,

in hunc
tralis

modum.

Deo

tradita
,

Quemadmodum hie Principalis & cenmotor in utriufque mundi fpiritu radicalircr agit ac elTentialiter mover in fupcr omnia k Centre videlicet verfus cir-

de ianguinc non
-

modo hominis
nem
(inquit

&

fed etiam beftix Nam, quatenus erat fedcs fpiritus vitiE , fangui-

ccn.s),

cumferenriam
majori
rea
,

primum
,

ejus

mobile

in

Deus) ledem animarumve^ ftrarum requiram : iterum ; fangui nem hominis qui effuderit , per homi-

&

mundo eft

principalis regio /the-

nem
in

feu fpha^ra

cujus revolutione fol

,

(qui,ut

David liabet

eft

vas gloria

Dei

plenum) movetur circa terram intra hoiras 24. ut inde totus mundi Spiritus recreaturvita
,

vegetationeacmultiplicatione-

proinde prima ac nobilillima hujus fpiritus fphxra , in qua movetur centraliter

,

Ac

fanguis ejus effundatur , quoniam imagincm fuam Deus fecit hominem: Quibus elicitur , ratione Spiritus divini habitantis in fanguine humano per quem efformati fumus ad imaginem Dei , ipfum Deum edidum fpiuhcum dediife , ut refpedum habcamus ad fanguinem : Hanc ob caufim ergo vox
, ,

eitquinteirentialisfeu^Ethereusvi
,

languinis

Abclis

exclamabat

'^^"^'

in

vinLevi: > ^"''^*

fpiritus

immediatum

fcilicet in-or-

dictam
Iin5 guis
,

adverfus

homiddam Cainum:
eras prctiofus
fan-'

ruptibilis illius vitae Ipiritus vehiculum,

quidem
vel

um

fertur in grofTiorem

lunarem aerem
corpora animalia

,
,

Elemcntarem leu fubquo medio pcnetrat in

vcgetabiliaac coinera-

communium

aniiriajium leu
,

creaturarum irrationalium

ut languis
Levit.17.

eorum

iitcrdicerctur

comedi cum eo-

sum

SPONGIyE FO
rum carnibus- Atque iteruin Qui comc:

quamvis

fit

tantummodo una indivifibilis

Salomonis verba funt:
sap. ,,

languinemcreatura morte inorietur: alibi rationem oftendit: Qui comcdcnt fanguinem , obfirmabo faciem mcamadverfus animamillius quiaaniinacamis in fanguineeft , &cgodediillani vobis , uc fuper akare in eo cxpietis pro animabus languis pro animic piaculo veftvis 5
dic

cifentia -.Ha-x cniin

&

Spiritus difciplinx Sanlus,cftunicus feu

limplex; niukiplcx tamcn &c : Simpltxin femetipfo , fed multiplex in operatione:

ens

Et nunquid David tantum agnofcit,inquiDeo cmittcnteSpiritum fuum , recre,

&

rrjlm.104.

Ltvit.I-,

fit.

Levit.17,

Chron.9. Chton.9.
tcvJt.j.

Arquc banc ob caufam homini a Deo mandacur; ut, fi in venarione vcl (ecus, occidacferam , effundat ianguinemejus fuiterum , (Iinguincm omnis per rerram Item. cibo. animalis non fumetis Sanguis cum came non edcndusSanguis hoirunisctiam a beftia requiritur. Sanguincm (Sc adipemomninonon co=

ablcondente faciem fuamconturbantur-, recipiente fpiritumeorum,cxpirancer 6cc : Qyod ad proximum hujus axiomatis Davidis membrum attinet , alibi in hunc probac modum : Vita ad
antur creatura;
eft
=

&

fjim ^p,

benevolentia lehovs Vitx reftaurator rTaim 41.?. Vitas mcx fontes omnes k ]fjini;^;[;. eft lehova Deo Vita: prolongatio eft benignitaslehovx. Ex quibus evidens eft,Dei ipiiitum
:

efle

immcdiatum Creatorem

aaorem,

Levit.17 19.

medetis.

Sanguinem non comedat omnis animaex

Peut. 12

vobis.

Sanguis animalium pro anima

eft

mini-

me comcdendus,
Sanguinem omnis animalis , tarn mundi, quam immundi,non comedes/ed efFundas lliper terram,quaCaquam. Atque ratio eft quia fanguis eft animse
,

aut vitalis fpiritus fcdes, qui a

Chron.p.f,

Deo infpiravcftra-

tur^Acproinde dicitur.

Sanguinem fedem animaram

rum requiram

Quateiius

eft fedes vi-

t^ acanims veltr^e : Ac fi diceret , animavi internum Ipidtum fanguinis vcftri fpiritu

prxfervatorem tSc vits multiplicatorem. Quod ad fecundum membrum attinct, ''''"3- 17. tantum proferemus : Deus malos reliquir, ablcondit faciem Ibam abimpijs , uc obveniant ijs mala &auguftixmults Sic increpare Ibkt mortalcs in Icctulo , ut lob habet --In hunc modum tribulationes ;E- Enndp. gyptijs immittebat : Hoc modo faciebat leroboami manum marcelberci Sic lepra s'' eg^"'"'^ percutiebat Miriam Aronis fororem : Sic Hasmorroidibus affligebat Afhdedoma- I'i.imueiA DOS Sic Ezckis epidemiain inferebati ^'^*S-^nimirum occultando aut retinendo Spiritum fuum : Atque iterum emittendo

&

mco

vitx

Quarecuramejus

radios vitx

fanabat

eum.
,

At proin-

gcrite.

de David
hifce locis facillime dif-

Ex omnibus
cernere licet
I'piritus
-,

quomod5

vitalis

hominis
vehicu-

hominis inquit fpacium eft miferum ablquc benignitate lehoVK Nam, qui argrotat femper expirare vi

vita

non Iblum hominis, fed etiam beillo

,

detur.
pracdidli

Itia'concineaturin rubicundo
lo fanguinis
illo
;

ut ^Ethereus fpiritus in aereo

lam devenio ad ultimam claufulam Textus Davidici : Deus dice,

:

Gen.fi.j,

& cllcncialem motoreni feu redorem

cymba hac hominis fpirituali ,
,

clavi in
riir..I2.

cfte

cum perciperet raalignitacem hominis Non permancbit Spiricus meus

oat
in

^"^"34- 13.

incornapcibilem Deifpiritum

par quern
ille

homine

in

xternum

quia caro elt>

vivimus,
lofuphus

movcmur
vidctur

& fumus.

Totumtxjc
Phi-

eruntque dies illiuscentum& vigintiannorura-

Mcrcurius Trifmegiftus divinus

confirmare hifce verbis : Anima hominis in hunc vehitur modum ; mens in anima( anima in fpiritui
fpiritus in
rias

Etlobinquit.utante

Hominem De,

us conltituit I'uper terram

apponcns ad

^'^'-

^^

fanguincmque
ciet.

corpore ; fpiritus per venas artediffulus animal undi-

eum animam lijam , ix Spiritum vei flatum ejus ad fe recipcret vel traheret,
,

deficeret

&

cxpirarec
in
:

quc
'

Hilceigitur evidcnterccnfirmatis ex fa5 jam ad majus myfterium progredicmur , quoad duplicatamhujusvitae

cra pagina
i-,piricus, in

homo mul Atque iterum

&

&
me.

omnis caro ficinerem revertererur. Spiricus Dei fecit me

,

infpiratio

omnipotentis

vivificavit

mundo
feu

utroque proprietatem,
ipfifli-

ut inde demonftrative lenlim ad

inura
inus.

pundum

perfcdiffimamrefolu-

oiuncm quxitionis prspofits devenia-

ergo rationem antedida Dacrit Principale fundamcntum , fupcr quo quitlcam-ac fundabor tarn in probationibus meis , quam in demonftrando varias proprictates divinae
vidis

Ob banc

adio

/Etemus Dominus Dcus (quitotuseft unus idcmquc fpiritus ob indivifibilcm eficntiam)cltipfe, quicreaturasvivificat,

hujus ac in corruptibiliseffentix, in utrovobis evideoter que mundi fpiritu ;

&

&

viciffim vitam ab ijs aufert juxta placitum

Vtjamantca probatumeft , ac ob id operator omnia in omnibus , juxta Apoftoli verba Necmirerisvcro , licet di:
:

fuum

cnucleabo ac probatum dabo , quod , uc Ipiritus opcratur majori in mundo fie etiam quovis refpedu producit eftedus con^ fimilesin minori illo.
,

Dcprchendimus
fpiritii

efle

folommodounum

cam

cum

efiec^us orcran

contraries,

inmacrocofmo,licecin proprietate con-

EXPJ^ESSIO MEMB.
conrKiria,bifariam quatuor ventos animan-

I.

Fol.rc

tientcm calcsrem

tem quatuor terrse angulis emiflbsjad flatus excitandoSj'atque hoc ita probo : Deus
Ji

Dominium
eiTe

acris esterni, paulatim acquirere fuper frigus , femet

edit glaciem flatu luo

cit
>fii.i47.

flante

Deo concrefaquarum.

oelu,& coardatur

fuperficies

EtPropheta rcgius magis ad rem ; Deo emittente fermoncm fuum inquit , in terram , quJim celerrime excurrit verbum: Quinivesdifpergitficutlanam &pruiram quafi cincres , deijcit gelu fuum tanquam frurta, coram frigore ejus quis confiItat? Emitcit verbum luum, liquefacit ifta, fimul acefflat ventum fuum,eftiuunt aqua. Hinc liquetjDivinum fpiritum effentialem effe aclorem in flatu feptentrionali.qui ini, ,

ipfum dilataturum,& dllatatione fadum mobiliorem , fubtiJiorem ac vivaciorem ; ac proinde requirere ampliorem .capacitatem , ut oculariter probatur in hunc modum ; nimirum quia aqua deorfumdepulla ad tot gradus inferius ad quot externus calor vincit frigus in acre : Sed forfitan Antagonilla noflerdicet ; quid nobis cum hacre negotij ? Naturales hz func conclufiones , non pertinentes ad
,

adum

micuseftaclui vitaerNam ) quemadmodum Deus emittebat lucis fuK radios ab infinite fonteeffentias (use , ad arcendum ad frigus per dilatationem fpirituum pfoducendam calidam humiditatem in Ipiritu mundane , ut inde inaduaret earn vita ac motu , ut faceret fpiritus iftos fluidos&adivos,quipriuscongelatieranc per potentiam contradivae ejus proprielatis jquaeakerioppofitaeft : Sicviciffim per agens privativum vel Boreale fuum attributum ac proprietatem , quae frigida

&

&

Dei: &quomoadus Dei effentiales ? Ad hoc replico , qu6d , fi Deus operecur omnia in omnibus tunc hxc in vitro operatic muk6 magis ilia in ventis fit adus Dei : Vtinvenimus , fpiritum incorruptibilem movere ae operari duplici via contraria, nimirum k centro ad circumferentiam per emanationem ac dilatationem , quibusmedijsmovetur a femet ipfo , qui centrum eft omnium , cujus circumferentia eft nullibi ; fed comprefeu proprietatem
,

do vero prooas

reliquos ventos elfe

eftjContrahit fpiritus dilatatos , faciens eos

ex mobilibus fixes

exlucidis actranlpa-

rentibus tenebrofos
dis ac fluidis

&opacosi ex
,

vivis Ipi-

ritibus fubftantias vits expertes

,

ex liqui-

immobiles 5c congelatosj

&

tandem motus convertitur in quietam> adus in potentianiipofitio in privarionem.

Sed e diverfo
di exurgant
,

cum revivificare ei animus

elt, quafi cfiicere

ut emortui fpiritus mun,

& revivifcant

cmittitauftra-

henditomnescircumferentias ac corpora, facitque ea exiftere ac vivere : Sic etiam centrum hoc univerfale , contrahens fe in femet ipfo , facit omnia in adu potentialia 5 ex cteatura viva cadaver emortuum 5 ex re agili mobili flupidam ac immobilem : Denique ex aduali aliquo pofitivo potentiale privativum nihilum: Plane illud perfici cernimus ( juxtaprscedentem Textum Davidis in Spiritu mundi , quatenus alteratur ab una forma in oppofitain pro varietate proprietatis feu voluntatis ejus , quse ell agens inter-

&

lem (piritum

feu flatum contrari^

omnino

num mundi
tus
fi
(

Incorruptibilis

Dei

Spiri-

sap.ii.t.

proprietatis,nimirum ventum, cujus natura elt calidahumida : Ac proinde in conclufione Textus prjedidi
tit

in

Salomon j eft in omnibusi omnibus , tunc pro ut eft digniffiinquit

,

didum eft-Emit-

verbum fuum Sc liquefacit haec omnia: fpiriVbi primiim efflat ventu fuu,aquaE

mus & maxime' mobilis & operativus operatur centraliomnium Spirituum

ter
tius
,

&

movetque omnes

rotas

extemas to^

tus, qui

emortui erant,

fpiflijfixijCongelati

Sc opaci vivificantur ,| fiuntque mobiles, fluidi, fubtiles,Diaphani feu tranfparentes. Quodfi M. Foflero nullum horum arridet teftimoniorum , paulo ulteriuspro-

creature machinae , in qua eft ; per confequens operatur h centre ad circumferentiam : Si quiefcatin centroj omnes rotas externa: perdiderunt vi-

&

ocularcm reddens ad illud prodemonitrationem , utindeeofa^ bandum

orediar
,

tam fuam : movet , in

nifi ipfe

Nam
ipfo
,

in ipfo vivit

in ipfo

exilht

Ac

proinde,

agat

omnia

ftupida

& emor-

cilius ipfi periuadeam,fi vclit efTe

lis

tradabi-

tua funt ad inftar faxorum

experientix

Introfpiciat

, quse Mater fatuoruro eft: tantummodo vitrum Calen-

David

&

mutorum , ut lob docuerunt nos : lam ve-

darium

inftrumcntum in vulgus Anglicum motum ab alijs didum, vitrum acrevidebit , aerem inibi contentum uiTi) ad pro contrahiacinfpiflTari frigore : bandum hoc > compcriet , aquam funum trahi per totgradus in vitri coUo , qu^m frigus externum dominatur in acre: Ouod
( 5

&

&

&

efle hunc Spiritum , Dei , qui agitat animat ventos , habemu? complures alios Textus fcripturaz expreflbs ad confirmandum illud : Turbo (inquit lob) ex Auftro venit , frigus ex Borea : h fpiritu Dei datur gelu fpiritus aquarum contrahitur Atque

to ut probemus

&

&

1'''3<J.?^

nubi.ii.

iterum

ventus profedus ^ lehova abrep^

evidenter probat, frigus contrahere aerem dilatatum in vitro ab ampliori fpatio in

,

tas coturnices

mari
fiaru

diflevit
,

ad

caftra,

Irerum
eas

Vento tuo

flavifti

& operuit

^^odtsiOt

auguftius

orem

efle

& per confequcns a'crem fpiffi& congelationi fixationi ac

, >

mare iterum;

acervatae funt aquar-

narium tuarum co- exoA 18.8, Et iterum : leho- ^o''-i'

Exod.ro.

quieti viciniorem

quam erat

antea

contra dcprehendet, aerem inclufum, fen-

va adduxic ventum Eunm feu orientahna, kerum : ventum occ;d:ntalem ve-

hemen-

FOSTEI^IANJE
rKim.i44.

Iterum : Venr Dei. Non dicimus , ventum cfle realem Dei Spiritum , fed creacum fpirituin feu aerem , animatum per increacum Domini fpiritum , qui pro ejus voluntate , qui cmittcbat illuin quandoque contrahit viriinmific
tus

jicmcntcm

&c

tor in ventis erat incorruptibilis

Spiritus
,

Domini

procellofus

efficiens

vcrbum

per

quem

fblcbat (juxta illud

;

Apoftoli) vivificarc

omnia

&

juxta illud

Prophetx

dare flatum populo 5 Spiritum calcantibus terram : Vel , juxta il,

&

iudith.15.

lud ludithae

emittere fpiritum

& creare
,

'-EMtJcitf.

omnes
omnia

tutem fuam
tus creatura:
eft
,

in fe k circumfercntia Spiri,

creaturas ; vel Juxta illud Efdrse, fpiramine fuo facade omnia fcrutinare

&

ac turn creatura emortua

in ablconditisterraei vel
5

juxta

il-

io'.54.2.

rigida ob defedum caimmobilis lidi ac fecundi adus emanation is hujus fpiritus , i centra ad circumferentiam, Juxta verborum Davidis Textum prxcedentem : Deo abfcondente faciem fuam ^ creaturis , contnrbantur ; rccipiente

&

lud lobi

apponere homini animam fu:

am &
ret
in
5

cuj libet caeaturK

Nam

fi

(piritum

feu flatum

fuum ad fe reciperet vel trahe. cmniscaro expiraret. Acpropterek

?

fpiritum earum
radios vivificus

partim contrahat conturbantur

vitas
,

hoc eft fi , ipfum aut abfcondat vultus fui , sgrotant ac

,

expirant

hoc loco cum cadavera ilia refurgere vellet , mandabat Prophetic , ut diceret: Veni ipiritus k quatuor ventis : Ac fi dixilTct

fe

tus

fed

fi

tollat

omnimode

fpiritum h circumferentia Spiritus ubique creaturs in fe , qui in centro eft

veni 6 Catholice ac univerfalis fpiriJ vitxmundi & prseftaofficium tuumiti rcvivificando atquc animando hofce mortuos. Tcrtio , hunc ipfum cfle fpiritum,

&

per

quem

Apoftolus agnofcir
in
,

Dcum o-

I.Cot.13

ad circumferentiam? moriuntur atque expirant.

perari omnia tam dando

omnibus; quandoque vitoUendo frigus fcprentric

M- Fofterus
hsec omnia ad

forfitan replicuerit
,

quid

nale.Mortificans , ac dilTolvendo lethalem

feu immobilem fpirituum conoelationcm>

hominem
,

qui eft pr.-Ecipu-

um

fubjedum

ccpimus i
in fpiritu

quodpertradandumlufaut quid ad mc , licet Deus fpiproprietatem

ritu fuo operetur privativam

per congelationem, vel contrahendo ilium ^ fpiritus circumrelinquendo fpiriferaitia ad centrum tum gelidum , calore deititutum , con,

mundano

quae ftupefaciebat eos , quafi fomnifera ac tranquilla incantatione Morphzi,per proprietates meridionales feu orientalesi Quod eft liquefacere , refolvere , ac novam dare motionem vitam congelatis ac ftaipefadis fpiritibus-.per proprietates

&

gelatum

immobilem

&

quafi

mor-

ruum

vel fine vita idque in feptentrionali hac natura ? Quid hoc ad rem noftram? Aut quid hoc ad hominis naturam ? Aut quomodo poteft tangereadum curandiin ungucnto noftro armario ?. Refpondco , quod 5 ut ille ipfe fpiritus caufaelc naturae quadruplicis in fpiri-

: Acproinde David alTeTcxtu praedido : Emittit verbum acliquefacitilb , fimul ac etflat ventum fuum , effluuntaquK txquibusnosobfervare convcnit , ciTc verbum Dei , leu

feptentrionales
rit in

incorruptibilem cjiis fpiritum , qui animat ventos. Quarts , eundem fpiritum qui vivificat ac vitam pra;bet ac motum
fpiritui

macroGormico

&
,

juxta placi-

ru

Macrocofmi

& ut

caufat

mortem

ac

tum fuum

proprietate contraria

enecat,

privationcm per flatum fuum feptentrio-

ftupefacit ac celwt agcre per vitam

congelantcm ; e diverfovinalem tam ac pofitionem per oppofitam aut relentefcentcm hujus meridionalis propcietatis naturam ? Eandem operationem prsItat in crcato fpiritu microcofmi feu hominis : Nam idem illc fpiritus , qui vivificat
J

&

&

& moil-

tum

lethalitcr

congelando

prselhre

lud ipfum officium , ciim voluntas Patris eft in Catholico Spiritu microcolini feu hominis J imoin quavis creatura. Quare

lob.j-,

lob

dicit
>

Deus elt , qui vulnerat feu

ipfe eft
,

per-

cutit

&

quifanat

Hujus ra-

aerem

in

majorimundo

quadrifari-

tzekiei.57.9.

am produciteoldem cftbdusin mundo minori,quod hunc in modum probo. Prophcraait hquatuor ventis veni 6
:

Spiritus

& in fuf9a interfedos iftos, ut revivifcant & Spiritus revertebatur in

:

ipfos

&

vivebant

>

ftabantquc

pedi-

tionem oftendit in loco antea citato , ut etiam invenire pollumus in Deuteronorevivificabo. Et Salomio Occidam mon : Habes poteftatem vitse mortis in manu tua , deducis ad fcpulchrum ac rcducis. EtSyracides : Vita 5c nx)rs , bonura malum ^ Deo funt. Quapropter , que :

&

Deut. 52.

&

Eccle. 7.14.

&

bus;

madmodum
:

fecretus hie ac myfticus fpi-

TXoi,

quihus verbis colligere licet haec quatuor Primiim fuifie unicum folum Spiritum , qui prsditus erat proprietate quatuor ventorum , juxta cujus varietatem in proprietatibus , quatuor ventianimabantur naturis contrarijs , ut opcrarentur quadrifariain in Eleinento mundi Catholiro , ad voluntatem Creatoris modo quolibet pcrficicndam- Praeterea bic
ipiritus
,

Ex

ritus infpiravit
ille ipfe fpiritus

mortuis fpiritum

vita:

Sic

feu flatus eft eflTentialis na,

tura;

proprietati

& voluntati fpiratoris,

qui dcDcbat vivificare per vegctationcm non per Spiritum ftuanimationcm ,

&

&

qui eft a dor iflentialis ac iwo-

> utcreaqui antea erant congelati , enedi , jam vivaces reddantur &inclu. vchiculoaedantur externo corpori cfreo ac cruento , quod viitute

pefacientem
ti fpiritus

Atquc hinc erat

&

&

&

fic3-

EXPJIESSIO MEMB.L
fiAcia vivlficantis hujus
flatus fpiritum

Fol.it

ejus movebat in canalibus aut venis ac arterijs,animatis, virtuteipiritus illius vitx.

que majorem vcl minorem provcntipotencia ac violentia : In promptu caufa eft

& nimium
niam
lis
,

Atque hsc eft

ratio

quod Dcusinjunge-

vera eib deprehenfa per eos, qui in mari percgrinantur propc Hifpa:

bat prrecepta ufque adeb itrida de fanguire crcaturarum ( ut didum ante) nimirum , no comederetur ut fuperiori loco allegatum ; quia in eo eil fpiritus vit feu aninia creatura: , in qua eft virtus fpiritualis quatuor ventorum : Nam in hac adione vita:, eandcm exercet proprietatemin cordibus creaturarum feu minori
,

Nam

quandoventuscltoiienta-

difcernere pofl'unt aeretn ad triginta Leucas k lirtore rcplccum fuavi Rorifmarini odore. Simili

modo in Guiana &

Virgi-

nia

cadem

vel majori dilldntia odorifera

fragrantia radieis faflkfras cum alijs fuaveolentibuslignis percipitur h navigatori-

bus in litcoribus , idque nonnunquam , aiv

pro ut facit in Sole ca-lefti Macrocofmi : Nam , ut Sol calet , operans excitans ad motum, ac ob rarefadione , multiplicans tam inveid revivificans getatione , quam generatione , granis>

mundo

& &

tequam ullam difcernere poffint terram. Quid igitur nos dicemusde illo iplb fpirir tu , qui agit in microcofmo feu homine,
ciim
infenfibilis ejus Ipiritus aut ertianatioi

tendic

lympathctice ad

plantis

&

alijs

rebus terrse animatis.effun-

proprise naturae

dens deorfum de defuper vitse radios lucem in creaturas inferiores : fie etiam
fie

&

gucntum , in

homogeneuni locum ? Intelligo ad Vnquo ipfa ilia indivifibilis na-

incorruptibilis hie fpiritus feu vita: flatus,

tura vel in fanguine adhsreus armis , vcl quatenusjam penetravit arma,f]neulIo o^^

homini infufus elt fpiritualis microcof,

ini Sol

qui cor conltituit(qu6d corpus

)

Solisca-leftis reprxfentat

TaDernaculum
venasemit-

fuum
tit

quo per
,

arterias ac

fabrica: fpiritum

bumanae fanguinemque reddit agilem , tluidum ac vividum , alfidue movensac operans ad nutrimentum ac membrorum prxlervacionem , tam cum naturalibus
,

radios ac animat univerlum

immergitur ? Anne credemus , polTe illud emanatione fua deportare fecum in acre Ipiritum vegetans ns natura: vulnerati , incfufum fecrcco fa^ li cuidam volati]i,ad agendum in Vngucnto ad revivificationem conlbpico.urrj
in

terni fanguinis figno

Vnguento fpirituum

Minimd

Vero,

inquit

M.

Fofterus

Nam

ligni fiflafraa

quam cum

vitalibus Ipiritibus,

efficiens 6c

fpiritualem vecorporalem getacionem ac multiplicationem parcium, quolibct corpore Ipecifico. lam ver6 , ut hoc in loco tribus (quod ajunt) verbis ; licet aliquantum allateraliter M. Fofteri Ariftotelicam determina-

&

odoriferi fpiritus , ille Ronlinaiini dignofcuntur odore , arque ita i^asus fpiritus ejusmodi emanantiscum vehiculo volatili

&

vegctationis percipi

non

potctt.

Egre-

giuni vcrbargumcncumin Pbilolbphoc.^^tcrno ac fenlibili , qui cum D. Thomas nihil credere vult, niii , quod rangat , odoretur ac gultct
:

at

vcro emuncta: naris

,

tam

adivitatis fphacram

tangam

quam

liomines dc
ciie
,

fiicili

eolligcrc poffunt

nihil

antiqui Philofophi

& fcholaltici ufque adin exter-

eo voluerunt ac convolutarunt

nis fuisphantafijSjfineuUo centrali relpe-

du adpotentiam hancveram &eflentialem fpiritus vivificantis acvegetantisdilatativam aut contradivam. tquidem fcire
vcllem,

quodfic externum cScvifibilci quod prius non fuerit internum invifibile's nee reciproce dici potelt id , quod erat internum , eli'e externum : Nam iniinitus

&

numerusinternarum&inviObilium adioi

num
rte
,

prjeftatur h

Deo

in

conclavi natu-

anuUum mundanum Philofophij

quod non
fed

cadit fub ijjhsjram fed

cum axioma
rum

concludere aut determinare principalem hunc quatuor ventopoffit

capacitatera fenlualis vel naturalis

nis
j

homj-

tantummodo

fidci-redendafunts

fpiritum

qui

flat

&

Ipirat
;

aquc

in
:

atque banc ob cauiam Apoltolus inquit;

majore mundo,

quam in minori quando,

ubi,quam
tit.

procul

& quo intervallo libuein

Ac principioquidemexemplumdabo
macro-

Per fidem intelligimus , mundum vci bo Dei ordinatum tuilTe, itaut vitibilianon fadafuerintexapparentibus. QuibLisevi-"

Hefef,.if

adionis ejus a quolibet vento

cofmo,ac demonftrabo vobis , quomodb

imperet , portet ac dilatet fpiritum creacurK vegetabilis , Operationem vegetabilis creatura: virtualem , nuUatenus , nifi odore coUigercpoiTumus ; ut exempli gratia Rofmarinus iaflafras &c: emittunt

'

omnia prius tuilfe in vi-j antequam lenfu diiccrni polTent) ac per confequcns elt proprietas extemi
,

denter probatur

libilia,

ac carnalis hominis

nihil credere

nifi

quod fenfu deprehendat , ac diccre^ quod, fiulla resfenfui appareat ,quEantek

&

non
:

erat nota

fit

diabolica Ss nort
,

aerem in diftantiaproportionata plus minufve juxta vivacitacem fpiritus agentis , qui in eo elt , tamen ninilominus videmus , quod , fi flatus venti cujufdam vehementioris ob viam venit fpiritui creaturse emiifo , vehementer diJatat a centro five planta ipfius facit amplam admodum adivitatis iphjeram , idfpiritum

fuum

in

Deo

eum

praedidus Tcxtus

redu,

cendo ab
fui
,

invilibilibus

adionibus

om^
{en'>

&

nia attribuat invifibili pet

verbum

non

a Diabolo

fed a

Dco.Omnes

itaque Philofophi in
eflb

hoc convcnerunf,
,
:

&

vitx fpiritum tur in corpore humano

unum

qui fokis opera* Sed hie fpiritnS

juxta diverficatem officiorum diltindcy-

rum

SPONGI^ F 0STEJ{^IANJE.
rum diverfam
forticur appellationem
ijs in
,

ac

iftiufmodi

obeam

caufam vocacur ab

unore-

mur, qua
eft

diiTcntit ^ rcgulis Chrifti, in

dodrina philofophica dedpia* quo

fpedu racionalis , in altero

concupifcibilisi

acin tertio iraPibiiis ; aptus ellilluminari,intelligere, qusfuntfuprafe , infra, in cum fc : nam hac proprietate fua feu facultate novit Deum fupra fe ; Angelos, quicquid qui imprxgnati funt illo ipfo comprehcnditur in toto calorum circulo in fra fc 5 calls eft fpiritualis ejus adus centralis cmanationis , ratione potentis illius

&

&

plcnitudo Divinitatis corporaliter ? Et an nobis , ad obediendum phantalticse M. Forteri idex , violandx leges Apoftoli,ut deludemur fpuria ipfius philoibphia ? Sed> ut ad propoiitum noftrum revcrtamur. Toto Hoc fupra allegato probe confiderato , nimirum Catholica ipintus natura, quae vitam creaturis infpirat,indivifibili
tate

& individualitate
eft
: ,

datoris

&

done,

virtutis ei a

Deo concefe
inclinatur vel

ac

tcidum

Perfecundum adexoptandum

quod datum
individua

nani divinaeffentiaell

ac rroinde fpiritus divinusim-

& affcdtandum aliquid .veladevitandum & fugicndum ab co.id eft vcl ad amandum
vel odio
prietate exercct fcmetipfam in

pertitus eft creature continuus

& indivilus

habendum- Acque hac ejus proSympathia

eoriitn
,

& Antipathia
diflbna funt

cpx vcl propria vel

ejus

fpecificffi

naturae

ac

proptere^ in hoc officio iiaovalcnteropecirca hujus Vnguenti armarij ratur in

&

cffedus , fi quidcm ab hifce pofterioribus duabus operationibus inillaomnisprocedic artcdio: Nain.ut kconcupifcentiaom-

negaudium

(be

fpes

procedicquianatura

naturafua Isetatur&c: ac proinde unione vivida; emanationis, mors feu fpiritus congelatus in Vnguento vegetatur vivificatur : fie c'divcrfo anima vivensfeu fpiritus naturalis , in quofupernaturalis fpiritus agit, ex propria fua naturaobnoxiuseft>

&

abeo, quidateum; infinitasejusextenfio' nis, quacenus nullis determinatur limitibus (& banc ob caufam didrur fpiritus flat, ubi libet, idque fine obftaculo)qu6dhic Ipiritus fe ipfum convertere potelt i viviadiva potentia in potentialem , conda gelantem lethalem proprictatem , in creatura , retrahendo radios liios aduales k circumferentia creaturs , qu6 emittebac illos vividarum adionum caufa in centrum, hoc eft, infemetipfum,ubi(refpedu creatura) quiefcit , acque ita deprivat fpiritum creatura per coagulationem, motione , adu vita , quam indignabunda

&

&

&

fua adivitate impertiebat fpiritibus natu

ralibus

Ipeciei fpiritualis doloris ac timoris, ratio-

ad gcnerandum (anguinem , pinguedinem, carnes offa. Hanc ob caufam ergo , inquam , nimirum ob przfentiam

&

ne armorum

qua:Violentiamipfiinfere-

fpiritus hujus incorruptibilis in

fanguine

bant ,adquam Ipedantpaffioncs ,acperficiuntur fpiritu iraicibili ,quacenus vel dolet , vel jam dolorofus eiticitur ex illata violcntia aut timet, ut doleat , aut fiat doloroliis exindc. Hx quacuor fpiritus huma,

creature J
tis

Dcus prorliis interdicit Ifra'clicomederc ex fanguine quia (ut inquit

^'^"'''

Textus) vitacarnis eltin fanguine- Hicigitur obferva , fpiritum v\tz clfe ii Deo , qui

ni afJidioncs,lunt initiatrices

& quafi fub-

omnia vivificat vita fanguinis & pinguedo eft in hoc Ipiintu & ex hoc fpiritu. Qya:

jcdum commune omnium adlionum virtuofarum ac vitiofarum , qua; homini accidunt. lam veto ut amplam extenfionem
centralis illius Ipintus, qui radicaliterope-

re fcriptum extat alibi :

Sanguinem

& adi- ^^",,'

,

pemomninonon
nis eft

comedetis: na vitacarin fanguine , vita 6flium eft in

&

came. Facile

elk igitur difccrnere

quae

raturin Ipiritibus vitalibus

tuer J le in femct iplb in
ie intelligat in le

exprimam

ifa-

pientiores Philofophi alTerunt

, eum concum finem,ut rede ipfo. Et quandoDeum

concatenatio fit hie membrorum in (ijcceflione , qusederivant vitam fuam ab una

eademque

radicali elTentia feu fpiritu

&

cognofcere vult

fum

, elcvat fe fupra femet ipper radios luos mentales , penetrat omnia contuetur omnia tampraefencia,
, ,

inde coguntur fympathizare cum una eademque harmonia in compofitione creaturs , fiquidcra ex uno fanguine creavit omne genus humanum, utD.Paulus baud

quam

ablentia

quando
,

libuerit verfatur

in locis ultramarinis

ac fcrutatur noftra

abdirai
tit

imo quidcm vel in momento emit-

incommode, & per confequens , cum omoffa produdalint ex uno fanguine , neceife clt , magna fit relatio inter
nis caro

&

ac dirigit radios ad remotiores totius

mundi terminos & per fcrutatur ejus fecrera. Defcendit in profundum , & inde afcendititerum in coclum adharet firmiter Cbrifto , unus efficitur cum Chrifto. An vcro neceli'e clt , ut virtus infinita hujus

&

&

fanguinem humanum in genere , confequenter inter fanguinem (Scungucutum, quod fadum eft ex ijs. His igitur probe' inftar infallibilium fiindamentorum , confideratis&pondcratis,
ilia

&

&

concludimus hoc modo; In propofita qua-

omnia
ri

penctrantis fpiritus juxta M.Fofte-

dcterminetur ac limitetur ab uila imaginariaadivitatisfphaera,^ vana Ethnicoiuna Philoibphia aflignata quaj, , ut habet Apoltolus, effida eft ex hominum
traditionibus

Dogma,

& mundi &non Dei .'Non,

pc mor.et

is

nos

ut

caveamus nobis ne
,

objeda obfcrnimirum primiim vulnus ; fccund6 fanguis emanans e vulnere ; tertiA modus condudionis & tranilationis ab unguento ad vulnus ad ullum ftatum inter* vallunii Quart6 unguenti natura.ac denique modus operadi, quo turatio perficitur, Prim6
ftione nobis baec quinque

vandafunt

:4

EXPliESSI
Prim6
igirur
, ,

ME MB.

r.

Fol.12.

quod ad vulnus attinet,. fed ctiam h beftia, fiefFufusiitpcreamAtque iterum fanguis ullius crcatursnon eft illud violatio operis quod fpiritus vittc nimirum fanguiniseffulio.in comedendus eft-- quod fupcrficiale diet Coefficiebat 3UO VI tx fpiritus fertur& inovctur, impe- lummodo nifi fpiritus vicx poft cftulioimentum ac divcrfio curfus humorum na- nem fanguinis quiefceretin fanguine pro turalium , divillo ac folutio pinguedinis, utetiam hxc ratio (quod fanguis anima,
;

LtWi.i?.

carnis atque aliaruni partium conlimilium,

abintegritate& continuitace fua, oftendiculum noxa pacifico illi vita; adui , per

&

lium captorum in venatione aut aucupio debeat terra; inhum'ari) parum probaiet
validitatis

& efficacia;
,

Hanc ob caufam all-

Num.3j.

Dei incorruptibilem fpiritum produAo, qui per hancfuam proprietatcm feu attriDutum , aptus eft ad vivificandum omnia. Hanc igitur ob caufam radicalis hie agens fpiritus intercft huic ncgotio vel adtui non naturali , utinvenicnsopus fuumimpeditum &efientialem fuam , adionem intcrturbatam per vulnus five violentiam oblatam: nam, cCjm fanguis fit ejus vehiculum,
ejufque adus vivihcus , inftituebatur ad ad circmandum in fanguine organico , producendam cxinde tranfmutationem in alias partes ve getationis mulcarncm

bi dicitur: fanguine in fontium commaculata terra expiari non potctt, nifi per ejus

fanguinem
rit.

qui alterius fanguinem fude-

Finaliter, cur diceretur,

fanguinem

efle

fedem
,

fpiritus

vitx

nifi

cum

copar-

ticiparet

poltquame vulnere cffufus eft,

congclatus
fus ac

& quafi mortuus, ac quielcerct

&

Quinimo bic fpiriais pvoromnimode relinquit & dimittit f^nguincm mortui, ciim vita ejus (ut didum)
in ejus centre?
lit

&

&

in fanguine : ncc tamen ipla ofta, quatcnus participant de natura partis tarnis ma:

tiplicationis

&

pn-efervationis individui

caufai jam idem fanguis eflunditur ex ore fadus inutilis Sc nullius eftevulneris dusi corpus (ad cujus animacionem fecre-

&

ximc terreftris hine evenit,qu6d, ciim quidam latrones projcciflent cadaver alicujus k fe trucidati in fcpuk brum Eli fsi, interfedus fcle contadu oflium Elila^i refurgebat ad vitam quod vix ctfici potuif,
,

tus hie fpiritus perpetu6 diligentcr inclinaturj debilitatur

fet, nifi tarn divinacijus,quamvivificans

&

languore conficicur quo

circa

ut incorruptibiiis

& viviticans nacuper vividam

ra

fpiritum ejus

humanum

fuam adivitatem rediticare intendebat; Cc Hercic parata & prompta elt refiftere

natura, participaflet cum offibusejus: Et hinc eft, qu6d dwitur, poft mortem Elifa;i corpus vaticinatum cfle eum in vita miracula cdidifle , ac in morte opera eju5
,

&

fuiffe

miraculola.

omni violentia
ftaurare
tio
;
,

oblatje,

& corrigere ac re-

Dcnique
(

eruditi

&

la-

quicquid violenta caulavit irrup-

fimiliterprudentiaranca:, qu2,quar)-

do

tela ejus

confedaeft,

& ex parte cor,

loqucntes yEnigmacice de hoc fpiritu) inquiunt incorpore cileofficulum aiiquod vocacumLuz, quod
,

pientes Philofophi

cum hommc remanfurum

diem excremum
refurgat
garitcr
: ,

fit

ufque ad
,

rupta,

omnem adhibetdiligeiuiam

ut re-

& efteduium
lenfuni
,

ut ipfe

ducat earn ad priftinam ejus perfedio-

Sed intelligenda

(iint ha:c

fccun-

rem.
Sccundo , fanguis prout
fpiritus
eft

dum propriu eorum

vehiculum
:

non vero vul,

Fixetur illud in

memona

qu^fo,

vits

licet e

tamen retinet in
vitam
,

vulnere evacuctur fe Ipiritum hunc vica; > fed

;

cjuod contadus offiLim Elifei caufabat morruum rcfurgere b. morte ad vitam.

in alia proprietate
id eft
,

nam non

agit jam ad

In tertio loco

venioadmodumcondu-

non

radios fuosemittitk

centre ad circumferentiam ad producen, ac fi gravaretur dolerec violentia adus , contrahit lemecipfum k circumferentia ad centrum , hoc eft , ab adione in circumferentia creature in ib , poftquam fe in ejus centrum contraxerat ubi quiefcere videtur : atque ita

dam vitam, fed contra

&

dionis tranflationis fanguinis a vulnere ad Vnguentum: fanguis delumitur ex vivo fonte languinis vuinerati illius , vcl quatcnus armis illinitur qua; vulnus inflixerunt, vel quarenuo baculo aHigacur,vel fcrro,aIijve rei atque ita transfertur ad uiiguencum in ulla mediocri diftantia ; lam vero ratio eft oftendenda , quomodo pofiibilc fit ut
,
, ,

&

vehiculum fuum aeremjtanquam congelatum ftupefadum ac emortuum: atque hie revelacur myfterium hoc nimirum ratio , cur homicida addudus coram
rclinquir.
, ,

ulla certa relatio inter

vulnus

& ungucn,

tum

cflTe

poffit

Nam, ut Fofterus aic

montcs , muri

poffpil'-

funteflTeCaftella,
fus inter

& acr
,

occifo , fpiritus centraliter in fanguine quicttiuat , ac efcens , miraculofc emanat

&

reddat fanguinem rurfus fluidum , utpote incitatum ac motum k confimili Jpiritu aduans, i fanguine Antipatheticc agens homicidse : Nam , urdixianrek ,hiclpiri-

&

tusin
eft
Gen.)

irafcibili fua

proprietate

ad odio perfequendum , concupildbiii ad amandum. ob caufam nos Textus docet mtertedi requiri non mode

xque aptus quam in fua

Atque banc

Vnguentum vulneratum qua: curationem hanc infringcre vel in totum impedire poflTunt. Porro inmemoria acriter fixum teneamus , neccffe eft dilucidc nos expediviffe in prscedenti noilro difcurfu praecellcntiam fpiritus animantis , inquocftomnis virtus quaelibct quatuor ventorum pro,

&

&
,

prietas

cumque
,

fit

Ipiritus fpirituum
;

8c

ipiritus fpiret

ubi vult

langumem

dire potcft

adum

quid quxfo impefeu operacioncm ejus?

ab homine,

Et qua

diftantia

aut intervallo adiv'itas

<]i

ejui

SPONGJjE T0STE1{IA-N^,
quslimitari potefl , ctim fit fpirirjs vcntorum anima fulguris ac effentia Solis

ctiam

fi

fanguistransfcratur ad Vnguenin

&

&

tum heicrogencum

natura vulnerato

(lellarum cocli , qu illius aniniatione radios fuos periphericc eijciunt ad qaeinlibec Horizontis feu Ifemilphaerij angulum:

nihil in hac'curatione pra:(tabit:atver6fi

colloces Itramen fuper

terius
,

Gam-ut vela-re al-

Nonnepotdl

hie fpiritus, quia infangui-

nc conciiietur , penetrare mulcos milliarium centenaries per emanationem ex cruento luo vehiculo, pro ut prodit ex Tabernaculo nubilofo in forma feu potius vehiculo corufcationis : vel ex loco ejus
,

alteramque percutias in Gam-ut, vela-re, nimirumunifonis, cveftisioftraquafi tripudiare videbis ab men faltare

&

phccbeo in radijs aureis. Vnde diciturin in numine lumen fie ait luminc numen

chorda , rationc vibrationis fuperfluae confimilis forvel jucundx adivitatis malis proportion is ,quam harmoniafyrapathctica inter quaflibet chordascaufat alter! in acre imo hie cfFcdus accidet, licec
alia
=

&

&

fint aflcres

Iftlm.ic:4.

amiduslumine quafi vcltimento : Dico vobis hunc unum eundemque is , qui elfe fpiritum qui e(t in homine ,
Plalilnifta:

&

coUocati vel alia ejus generis oblbcula, qua:impedire pofii:ntdiredam vibrationis lineam in aerc feu medio inter duas teftudines : Inquoexperimentoobfervare licet
,

operatur in ventis : ae propterea dicebatur: Veni 6 fpiritus a quatuor ventis : fpiritus

hie in partes
(ut

chordam perculTam
fauguini vulnerati
,

aptiifi-

minime

dividipoteltiraplet

in ejus corpore

Salomon perhibet) totam terram , fedem fuam in coelo conltituit , ac proinde

refidet in corpore ac fpiritu

&

hominis

ut

Icmper animate , qui per emanationem fecretam feu emiffionem, idque per naturalem inclinationem ac fympathiam, parit in eo ipfo tono fecretam com-

me comparari

didum

Efdras verba faciens de hoc fpiritu dicit, ut antcjfpiritus Dei omnipotetis omnia creavit ac fcrutatur omnia in vifce:

ribus
rct
,

& abditis terrae locis. &

Quibus appa-

ipfum hunc fpiritum , quo fpirat homo, non poiie tcrminari nee limitari in di-

xnenfione ejus penctrativa extenfiva,nec etiam in inceilu ejus per ullum obltaeulum intermedium impediri poife.

municationem inter fpiritum tranouilluni occultum in fanguine congelaco qui elt in unguento , quod chords , cui palea adhsret, compare; ita ut chorda, licet ex fe ipfa fit filens & quielcat, tamen ad adionem alterius chords, quarealitermovetur, fpiritu aduali chords perculfc,ex mere coni-cntu cxcitat chordam quiefcentem ad agendum, fimiliter in agendo rc-

&

&

qui credit hunc Deniquc homiiiem fpiritum , ex coque dependet , quicquid optat pra:llarc polfe nam per veram cogAponitioncm & uictm ejus , Prophets
,
"

rclmquere ac'retromittcre harmoniam lalutifcram agenti fpiri tui, qui seque appropinquat proprije quieffe

mittere , ac poll

&

Itoli

mira.ula edebant tarn in curando, quhm in perticiendis negocijsmajorisadminilbationis. Hie ergo Ipintus, qui dicitur intclledualis.pro ut intelligere feeit, vital is, relpeduviviticationis: Spiritus Dei

centi fuarnacura: ac tonus uniusteftudinis agentis aut perculfa: ad illam alterius non percufis: , ut ambo funt tantiim uni-

Nam
,

cus fpiritus

licet intervallis differre viinltar

dcantur, ad
Ihadinibus,

chordaruminbinistcilli

fie

fimihrer

duo toni funt

lDb.9.5.

tfLicmc, inquitlob, iScljjiraculum omnipotentis vivihcavit me ; naturalis rcfpedu vegetationis ac multiplicationis:

fortis

ritum meuiii , agit

cultos ad

Vifitatio tua (inquit alibi^ confervavit fpiemicat per radios oc-

&

fubjedum illud fanguinis mortransfertur abco adunguentum, tui,qui in quo fanguine amputato.confpieitur fpiritus portio eellantis fine adione. lam verius

to alterius natura delcdatur natura altequatenus ambo inter le invicem fyra;

unus tantummodo tonus , licet differre videantur,ac proinde unum tantvim reddunt atqueedunt Vnilbnum: led, quoniam alter fpiritus efientialiter non petcfi; feparari ab alio nihilo magis , quam Divinitas effentialitcr in partes Dividi Doteft,pro ut ctiam unus tonus efientialiter vix diltinguipotefi; ab alio ; quaproptcr vividc' fe ipfum extenditktermine a quo adtcrminiiadquem: k vulnere adunguentum,videlicetexirtente uno fpiritu continuato : baud fecus ac fi,

pathizant.

Siquidcm omnes funtejufdem

tonlbnacix
re vitnli
:

& gradius aut unionis, in amout

,

lum abuna extremitate conclavis ad alteram extcnfum cernimus Ciimigiturhic

:

txcmpli gratia capio duas

fpiritus requirat

vehiculum

fpirituale fimi-

tcftudines feu violas, vel ullum aliud confi-

le fibi ipfi.fcrtur

quafi fuper alas venti in

mile inii:rumcntum,collocetur horumal-

oceulto fanguinis fpiritu, qui videtur quafi

tcrum in

altera
alia

menfs

extrcmitatejalte:

vehiculum

ponaturparvula pnlea feu firamen fuper unam ehordam alterius tclludinis, quae importata,

rum

iocain

extremitate

fertur per aerem

baud aliter,ac fpiritus venti non obfervans ullam de,

terminatam dillantiam

la

, mi , re vel de la , Sol re : ac turn pcrpacutiaturGam-ut alterius teftudinis, lea ne Icmel quidem movcbitur , e6 qu5d nonfympathizent inuno eodemque Ibno ac proportionc leu vagabundo fono j ac ob idrclatioiicm adinvi>.ein nonhabentrfic
: ,

&

&

nee impeditur , montibuSjlylvis vel muris ad praritandam exferendam vim fuam prout vidcmus, ventum Scptentrionalem produeere in Lombardiagelu jglaciemnives&ic : licet excelfi mopces Alpini ad ipfas nubes penetrantes interponantur Scd proferam exem

plum inagis i'amiliare de grano Frumcnti, quo

EXPIRES SI
queinleconfideratafinematrefua
videturnullatenusagere ritus delitefcit in centra
,
,

ME MB.
thereus
verfiis

I.

Fol.
fimiliter i fole
,

tj.

terra

nam

ipfius fpi-

, non opcrans ad circnmferentiam vel via vegetationis vel

deorfum ipfum excitatingranojam terrx in humato , velk fonte vitas ad granum emortuum vel fanfuuip fimile
vel potius fc
, quod medium ell Elementum- Vnguentum terra eft fertifis , in qua cruentum granum moritur 5c rcfurgit , de quo jam

movetur

multiplicationis. Fons,unde originem fuamtrahit anima vegetabilis per multiplicationcm , eft fol coeleftis , quioperatur vitam in omnibus vegetabilious virtutc IpiritusCatholici antcdidi , qui Tabernaculum fuum poncbat in Ible, dando naturale vitje

guinem

in Vnguento
aeris

commune

verba faciam.
eft

incrementum 5c vegetationis

Quartum, quod hic confidcrari debet , unguentum ejufque natura. Quis

,

cujlibet rei : Nam etiam fi Spintus hie in femetipfo fit Catholicus : Tamen, ut intrat inullarafpecificaracreaturam , convertit proprietatem fuani ad vivificationem> multiplicationem ac generationem ipfiffi-

vel raerusldiota negate poteft

fimile ap-

petere

fibi fimile
,
,

vel

unam naturam fodebiliore gaudcie

vere fortiorem

fuftinere 5c recreate ali-

am
dici

debiliorem

5c

auxilio 5c folaroen accipere ? Antiqui

me-

mx

illius

fpeciei

im6 quidem

ipfiflimo

& Philofophj
,

oblervarunt "pulmones
5c cercbella t-overc ce-

generihumano : Vnd ArillotelesaittSohominem generate hominem: lem

nutrire pulmones

&

rebrum debilitatum

Exempli gratia
granotritici
Bet) port
,

Multiplicatum eft fuccef-

fiva influentia penetrantis fui fpiritus in

refufcitati (uc

, lien lienem confertarejuvat5c pro inteftinis debiliratis clyfteresexinteltinorom docodo inijcimus,

D. Paulus ha-

mortem ac putrefadionem , in
uno ad
vigintiiac turn

propria terra ejus ab

poftei furfum movetur in vehiculo fuo a"ereo i cum ftramineo fuo caulc verfus fon-

ftomachusgalliconcodionemjuvat Ipfiflimum fputum a phthifico eycdum dicitur pulmones fanare , fie vermes mortui , in pulvcrcm ficcum rcdadi nccanc lumbricos Calculus vcfics aut rcnum,

tem

effentis fuse

&

attrahit virtutc

qua-

debito
rat.

modo

prxparatus , calculum cueft fimile

dam lympathetica

Magnetica fuum fimile de defuper per Cathoiici acris medium. Sedobfervatumefthruricolis&agrifeu

colis qu6d , qu6 melior ac foecundior ell fundus leu terra in temperatura.in qua graquo vicinior nacuras num feminatut , grani , e6 magis profperabitur mulriplicabiturinvirtutegranum- lam verb fons
,

Dcnique ccrtum
li

agcrc natura-

inclinatione in fuum limiie ; Natuia enim Istatur iua natura , natura natura

&

gaudet. lamvero fircfpiciamus ad compoficioncm hujus medicina: , dcprchcn-

&

demus

illam clTe admirabilis conlon.^nria:

;

cum
fe

fanguine huinano
,

nam

ut antc.i

vira: grani

nimirum Catholicus

fpiritus

vobis fignificavi

joris

mamundi > comparato cordi hominis quod eft vitxprincifeu minoris mundi pium , granum haud ineptc confcrtur medico fanguinis jqui colligitur ex arbore
vegetationis prjEcipue in folercfidet
,

nimirum fanguinem elfedem Spiritus vine , vicamque carnis

,

in fanguine refidere

5: fimiliter ,Spiriin

vitjecruenco , moventis in venis arte, ut in {tramineo caule feu iiliqua: Caulis femper excrefcais fupcreo cum reliquisgranis,refercur ad totam languinis
rijs

&

madam

in venis

>

qua: remanct in

adu

pingnc* id ns hrec duo coinedantur iiuerdiduni tuic, fed diftindim refervanda in holocauftuin Debitum Domino : fiquidem vita offium eft in fanguine ac carni bus , ac proinde participant de vitselpiritu cunfcquenter poffident in fe medullam Ikllamivita: efle
,

tum

immediate tarn
in (Imguinc
;

dine

quam

ac

od

&

&

maniferto. Amputatum granum ad fanguinem amputatum , propter quern , licet ambo maneant fine ullo aau manifefto aut vita , tamen nihilominus pollident vita:
Ipiritum ac multiplicationem centraliter
in fe
in
ijs,

cam

qua: fpiritibusreferta affect arroca-

Quare procul dubio una eademque relatio unionis elt inter hoc unguentumcum fanguine in CO 5c naturam vulnerati ; QuiUiseit inter chorliter reliquas partes-

contradam : Ac proinde remanet folummodo in potentia agendi i fed

,

dam teftudinis altenus , qua: proportionata eft alteri in eodem tono : 5c

lianc
crit ad eviunius mutui confcnfts harmoniz lympathetica: , fi Ipiritus amborum per virtualem contadum , unius aU terius natura: , fiant per tianflaticncra

nihil

ad hue agcns

nifi

evocetur 5c in a-

ob caulam prompts

dum reducatur per adivam fimilem 5c vivificanrem naturam

j

brationem

feu pociuspcr eun-

dem ipfum continuatum fpiritum,ad granum fuum k fole vel ad fanguinem amputatum k fpiritu in corpore vulnerato
ternus
invifibilisSpiritus fanguinis
:

Inin

fpiricuum individualium

quo Spiritus vit?e movetur ad unguentum

a vulnerato, comparatur Spiritui a:thereo
feu coelefti
,

in

tus influentia

quo incorruptibilis Spirimovetur k fole deorfum ad

per

unius in corpus alterius , ut vivida vircus alccniis Balfamica roboret Sc excitct llupidum ac lechalem languorem alterius ; flaud fecus ac adivitas unius chordiE tettedinacea: percufis,exi.itat aliamad

movcn-

granum ufque

commune medium
:

leu

dum
pcrs:

qusanteieratquieta
,

5;vi:a:ex-

vcbicuium ucriufqae

Inquolpiritas <-

Vdjproutvidcmus

tritici

granum
terrx

SPONGIM FOSTEJ{^IANS
icirx.

injetaum rite probcque fubaclx ftercorihus equorum.qui ipfi eodem pafti funt orano, qua citiflime animati per lolis radifadum effe mobile Scaptumadafos cendcndumverfusfbntem agent is fui fpiritus : Nam quilibct fpiritus per naturalem inftindum feu inclinationem furfum tenJit ad nativam fuam regionem. Finaliter : lam deveniam neccfle eft ad nierfcro myftics hujus curandi operaao-

te fontes

didos

feptentrionalibus

apparentes in climatibus Tunc fane adionem :

&

porentifTuni hujus fpiritus in qusftioneni ac dubium non vocaret , aut illam limita.
ret (juxta

phaotafticam nonnullorum opifphsram adivitatis imaginariam : Siquidc hie fpiritus ab lUoeft.qui in omimplet omnia,& operatur omnia

nionem

intra

&

nibus

Ac

propterek confeciuentcr efficit

non poire earn compleri nee prsftari uUo contadu virtuali, cCim fit extra determinatam adivitatis fphsram. An vero ipfe vel ipfius acutiflinis
;

Foiterus inquit

magnificacontradionis ac dilatationiso pera,qux u(que adeo manifcltc'apparent in quovis mundi angulo. An circumfcribec adione banc elevationis fontiu reciproae mutux eoru depre(Iionis,fine ulla fphz-

&

irius

magifter novit certos ac determina-

ra leu orbe, nifi

fit ille

mundi rotundi ?

An

tos limitesadivicatis in qualibet rcut

tam

adionem hanc efFedam inter

fpiritualem

audadcr concludat ? Felix > qui potuit re-

smn cognofcere cafuas Sed pro certo habeo, me non poffe difcernere uUam iftiuf:

habicum privationis feu frigoris inter ilium vits ac pofitionis,qui eft calor, exigu-

&

um requirere ac poftulare intervallum opinabitur

,

inodi felicitatem in ejus revelationibus at prxfcriptionibuslimitum ad agentia natui^lia.multo minus ad huncfpiritum

agit
,

ut extrema
,

ccm diftent

qukm

tam procula fe invifeptentrio k Meridie;

?

qui

ut fibi invicem obvient ac concurrant in

& operatur omnia in omnibus & fuper

,

lymphoniacam proportionem
lidius ac intcmperatius
\

omnia : Qui quicquid vult, facit,tam in

virtutibus cctli
,

&

Quoca-

confcquenter

quim in

inhabitatoribus

dilatatiusalterum hsmifphjerium exiftit,

terrx. Si hie decumanus Antagonifta unguenti armarij, vellet tantummodo fecum

e6frigidius
,

& contradius eft oppofitum:

pcrpcndere mirabilem operationem.quam Catholicus hie fpiritus producic in hac frigida&contradivafacukate; uc , cum k facit nives , gelu Icptcncrione movetur <i< glaciem per contradione Ipiritusmunabforbct dani tenuis in corpus groffum,

Ac proinde qu6 major fontium ibi eft depreflioob calorem intenfum in altero Hamilpherio , eo magis exfuguntur attrahuntur furfum ex terra actradiva virtute
frigoris intenfi alterius.

&

&

Hoc poflum

&

&

paratus cro probareac demonftxare cujlibeC , qui harrepinter dubium hujus pundi,
oculari conclufione leu demonftratione.

fontes tcrrx de defupcrj

quod totum perficicur concrahendo adionem fuam a circumferentiaad centrum , faciendo commune Elcmentum alterare k dilatato fpiritu ad corpus contradlum
ratione aliqu;i,huic

Quare ex hifce dium produximus

evideiis eft
,

qus in me-

& viciflim a cor:

pore contrado ad dilatatum

Nam
j

altc-

adui Boreali ac leptendif-

tuonalidilpoiitionioinninooppofita

Iblvit in dilatante proprietate ac refolvit,

quicquid cfficiebat per Frigidam fuam conditionem in movcndo ac revivificando aquas congelatas , reddendo eas Diaphalibiles res.tamecfi

hoc Magncticum curandi genus , Donum elTe Dei juxta Paracelfiopinionemi nee vero adum Diaboli , pro ut Fofteras noftcr vix Chriftiane affane in publicum edidit , attribucns confcientiam cribcns contra rationem Diabolo, fpirituum pcsfimo ac fpurcislimo (cujusoificium folum eft deftrudu'um vulnerans non ver5 conftrudivum aut fanans)quod eft fola proprictas optimi hujus
,

&

&

&

fpiritualcsfcuinvinas ac tranlparentes ante^ effent fpiflk , opa,

&

pulcherrimi ac purisfimi

omnium fpirituad

c;v

tcnebrola:

corporales

& vifibiles.

um

cuj inferviunt omnes boni Angeli

Atqueiterum,fiacutoliaojudicioponderarc ac confideraie voluerit

ciat
,

f)erficicndamvoluntatemcjus , utDiabous malignos fuosAngelos habct dcrtrudores.

quomodo deij

& deprimat dcorfum in terram fontes

& excrtabantur ex terra: Si,inquam,

Itaqueex his viderecft, (ledor bcncvo-

per luj prxfentiam in Tabernaculo fuo folari , qui a frigida ejus proprietate expuUu-

le)quomod6 vita infpirctur crcaturae a Dei

bonofpirituvit^ : Quomod6 ejus fcdes feu vcniculum,in quo movetur, fit fanguis; quomodo caro ilia , adeps ofta vitam fuam vegetationem habeantin fpiritu, qui movetur in fanguine ; quomodo hie fpiritus operetur privative , contrahendo fuos vita; radios i circumferentia ad creature

labant

Iccum probe pond eraret atque perpenderct,quomod6 fol jam cxiftens in meridie ultra xquinodialem, fubtiliet ibi grolTum
a J Ipiilumacrem ac diflblvat geloloSjnivaics ac glaciales

&

&

eftedus j quos frigus introduxerat in Harmifpherium illud , dum folis prsientia in mundo fcptentrionali operabatur contraries cffcdus ; quomodo ex

centrum

ubi acquiefcit, vel potius ceflat

officij vita; fui

operari efteda

&

iiac

parte /Equinodalis contradiva fua fa-

, ut liquet afanguine con gelato feu tritici grano: Atque iterum operatur pofiti-

pertcinmorte

&

tultate partim exfugat

& abforbeat fontes

ve ad vitam, qua vivificat,

erat antca,cmittendo

quodmortuum
,

ex Meridionali mundo, ex terra, ac partim dilatativaadionelua deprimat ex illapar-

adum fuum a centro

ut in gra-

adcircumfercntiaracreaturx

no tri-

EXPl^ESSIO MEMB.
tritici terrae inhumato feu in fanguine congelaco,ad hxrentevel baculo.vel armis aB unguentum tranllacis , tanquam Voad terrain Cuamiriaximenaturalem bis etiam ollendi , quomodo Spiritusfit indivifibilis : Ac proinde unus idcmque quod in id, quod in unguento refidet , corpore operatur concatenantur conti-

I.

Fol.t4i

no

ticse

, inufum vitse adoptatsin creatlirat im6 quidem quatenus fanguis caro , pin, ,

guedo ac ofla in omnibus alijs brutis animal ibus cfformantur ex uno genere form^
Elementalis
,

&

&

fimiliter effigurantur

ab

& &

eodem fpiritu operante ; non quidem mirum eft , fi fanguis ejus additus eidem Vngucnto,etiam fanicatem caufetac parhtiri creatura vulnerata , fi quideni generaliter tendit ad vicam , quod propriuin eft omnium cruentarumrcf eaturarum , nulla exccptionefada ad quamvis difFerentiam fpecificam : An hoc i^itur (probe accurate penfitatum k Zeloty po smulo vel me-

nuantureiienrialitcr fibi invicem, quatcnus

func de unolpiriru, licet is procedat h quatiior ventis in cirencia ,inquani , nondi:

vifus

,
:

fed

fokimmodo

proprictate difFe-

Operatur cnim contradivcperfrigus dilatativie per calorem : Simili modo , non effe , niii unicum vehiculum commune , quod vehit fpiritum hunc in Ktherens

&

&

&

&

diocri intelle(flu}poffit apparere

adus Dist
,

Pofi:rem6,qu6d, quia unguentum ex fanguinehumano conrea fanguinis fubrtantia

ttatur
:

Donum ruminationiacjudicio eorum.qui me fclieius

boli,&non benedidum Dei
judicare nofcunt,liberum rclinquo.

humano, came humana feu Mummia 5c excrefcentia fumofa ofEum humanorum,didaVfneafeuMuIcus , qui
,

adipe

lam ver6(!edor candide)ut

lioricu guftu in fapore

tandein par-

tem banc Philofophicam concludam , mepalatorum maturiobene conditorum conceptuum k T heorico hoe fpeculativo demonftrationis [curfudifccdere, meque adtempus ad magis pradicum , feu experimentalem diredlionis modum conferre animus eft: Quo eommodius planiti-' em ac direda vericatis veftigia ingrediaris infiftas , quod ad rcfolutionem attinet
ru veftrorum judiciorum,

excrefcit

ex

Cranio
,

juxta
in

reccptum

&

meum

>

acobid

qu5a nacura Catholifit

&

unguento , licet non operetur ; ae proritetur ad operandum per unionem , quam poffidet jam a
ci fpiritus fie fpecificata

radijs fpiritus vividi ac operativi vulnerati,haudfecusacfol operatur fupra terram,

in

qua

delitefcit

mortuum

tritici

granum,

&

excitat centralem fimul atque evocat fpiritum occultum in fanguine mortuo, ad operandum fimiliter raSio folari in vita

&

pra:dida: illius quxftionis : Etquidcm in tria dillinda capita pradicum hunc

meum

difcurium dividnm
inftruet te notabili

quorum

pri-

atomojqui eft granum. Quocirca mixtio amborum nunc operantium fpirituum in unione una vivificante facie eos tendere ad
vitsefontem , ut granum exfurgens terra, deportet pariter fuum fimile,qu5dl3etabatur in terra, furfum verfus nativam fuam regionem , nifi ponderofa Elementorum tegmina irr!pedirent afcenfum ejus ulteriorem. Sed quoniam
,

mum
re

&

infigni ex-

perientia , agens, feu internum principium' in hac curatione ciTc in languine leu corpo-

hominis viventis ac vulnerati

,

ac per

confcquens

Diabolum

neceiTario excludi

debercut fit uUus in co agens autador: Secundum exprimet diverlas veras HiftoriaS

hsec terra feu

,

un-

guentum magis eft fpirituale

emittit po-

tentiam fuam adfanguinem, harmonia ilia, quam continuatione fpirituum efficit , nimirum quafi unione aliqua, ratione uniformitatis Ipecifici fpiritus
,

dehac curatione prout pcradze lunt inter noshic inAnglia. T^-tium aperietverum fundamentum , cur Antagonifta & cenfor nofter hunc librum in publicum ediderit. Atque poftremum rcfcret cerrum modum

hominem

fpe-

curationum lympatheticarum , ^uaeapparcbuntmult(^ peregrinioreS ac mirabiliores

,

dantis

difcordantia

cujus unione quatuor Elementa quodlibet mcmbrum cor-

captum fpongiferi ncftri

inagis fu^^ej

&

poris hunaani unitur harmonije fympathe-

rantcs,qukm illud Vnguenti armarij hifce igitur ordine hoc modo<

Ug

MEMBRI SECVNDl
CAPVT,
quibus manifejlum redditur
,

r,

Htc nunnnllceobfervationes praUiccB obfervantut [peBantes cutatidnem hanif

liter in [anguine centineri

externum agens in hac curatione centraAc per confequens M.FoJieri Diabo:

lut excludendus erit exfalutifero hoc negotio prorixatore^

QVodfiitacffet

&

, (utM-Foftero placet) Diabolum folum efle authorem adoremin hac curatione , eumqueid

etiam probabilius apparet eo quod liatur* prompta eft pro virili Cus voluerati apta deponere languofem omnem , Taber,

&

&

prsertarc aftute acSophiftice ad decipicn-

naculum in lalubri ftatu poffidere exoptat. dos fim-plices illos medicos circumforane- Atque banc ob caufam videreeft,applicatij os , tuncverifimilenoneft.ullumaoens one unguentorum feu Balfamorum feu Medicinarum ad intra , fpiritus natuin fanguine effe poflc, quod refifterehuic ejus curationiimpedireveeapoffit, quod Nales internumque vits adorem juva-


SPONGIM
le ac promovere mcdicinas incnrationibus fuis,alioqui vix tale quippiarn efficerent t hanc ob caufam tnedicus adjutor nature vociratur. lam vero principale agens hujus curationis formulae comprehendi in corpora
ejus digitus fanguiiicm afTidue ncc is filii facile potuit. Quare hie nobilis imperabat, ut falx ex manubrio excuila ad fe dcportarctur ita ut inungere poffct earn : vulnerato iplb ficulam excutiente in ipfo prim6 idlu feu impulfu armo,
,

metcret
ftillabat

vulncrati,proboin hunc

modum: Hoc ex-

rum ,qux
turfanguis

vulnus
,

ipfi iniiixerant

firteba-

confirmacum datra controverfiam eft bitur ab infignis eruditionis viris, non quipuppis aut fumi venditoribus , fed tongcmajorismaturitatis&indodrina&

&

dem

in j udicio

>

qu*im fpongifer noftcr , diurna

vcrum comexpcrientla lua fe expertos periffe, qu6d,quando vulneratus inifit fan-

&

necullamguttam exinde amplius profudic. Et fane agnofcebat, quod. licet ne gutta quidem languinis confpiJ "'"' J;r^-, ,j.,jt..-/: cienda vel difcernenda elTct liiper arma .1 il la tamen fi illinerct locum inftrumenti, qui vulnus impegerat (quod farpiusconfii

tebatur
re)

fe

divinando

coadum fuiffe face*

guinem fuum fuperbaculumjfcrrumjvel arma ad locum Vnguenti > & qu6d infuper
fuerit in via ftnationis j fi interea temporis

a^que curationem perficicbat , ac fi fanguis htefilfet infuper. Ex qua revolationc ieudetedione colligo , totum hujus curain fecretoac qui in fanguine eft , mancns tam quietus opcrans in vulnerato

curationis ejus,re cum foemina menftruofa

tionis

myfterium confiftere
,

habeac , immediate , curativa in unguento vis deftruitur, nee ipfi conferet: fimiliter Hepius, animadverterunt, quod, fi vulnerato contingat interck hxmorrhagia narium,
curativa hffc proprietas omnino tolletur
nihil
<Sc

invifibili fpiritu

&

corporc

qu^m illud , quod pcnetravit invifiDiliter in arma : nam alioqui abfquc

,

prjEfentlafanguinisvifibilis,non poffct operari;

exinde conducet.

Ex quibus

apparet,

im6 & ex hac oblcrvatione, nimirum

hoc accidere c6 qu6d adus 8c emanatio

fecrcta intcrni vit?e fpiritus,in vulnerato di-

falce feu armis percuifis fanguincm c vefti-

gio ftitifie : aequ6

velatur, ac

magnum

myfterium re
fan

ab applicatione fua feu afpedtu ad Vnguentum armarium , ac

vertitur ac diftrahitur

quando pra:fentia occiforis

proinde emittit alcerum , ut operctur in corpori ufque ade6 immenlio,qui ipfi diati funt,utquemadmodum in cccio videmus,majorem afpedlum feu applicationem

guinem in interfedo congelatum rcfluere tacit: quod totum efficitur partim proprietate
ritus

&

contradiva occuki in fanguine fpipartim dilatacione ejus , ut diduro

&

ante-

potentiorem unius planets ad alium fub-

minorem. Aliud eft infigne cxperimentum comprobatum ab homine apprime nobili>cujus metitionem fadurusfum pluribus. Capita
mcrgere ac
tollere

Hinc claret, non cffe Diabolum,qui externa opcratione operatur quippiam in hac
curatione, fed elTe ex central icmanatione
fpiritus illius in vulnerato,qui

vitam
,

ei

pre-

bet

qux

operatur ab a-tcrnt)

ut experi-

membri nam aliquis famulorum ejus graviter vulnerans digitum falccj idque juxta articulum , cum graminadefexto hujus
:

mentis hifce dilucidceftexpcditum. lam

venioad fequens caput curationumempiricarum.

IT.
1

CAPVT.

In quo nonnulU hiflorix de effeUu curationis hujufeemodi ex^rimuntur.

vero referam vobishiftoriascuranonnullarum domelticarum, qui per onguentum hoc armarium prsftits funt ut inde fapientes fyncere , an Diabolus aliquid juris in hac curationis forraula babeat nee ne, conijciant. Miles eft Canthij accola, homojudicio

I tionum
,

Am

ter ftatucbatur cffe

medicamentum
:

lici'

turn

& nuUatcnus Diabolicum

meo
,

Myrotbe-

cium hoc unguento plenum dono dabatur

fratri

qua; falutaria effedaprxftite-

(quod ajunt) verbis referam , idque verbatim , pro ut illud lub

rit, illud vobis tribus

propria illius

manu posfidco(inquit ipfe) erat

eruditione excelf)rxpollcns , religione cns , didus Sir Nicolas Gilbourne ; qui-

&

Primum

Katama;

in

Canthio , ubi fervus

ut nihil fupra
abfcifa
, :

alicujus Poppe naupe-

dam, inquam , cui & fum & fui familiariffimus J fororcm enim mcam in uxorem duxit- Hie miles Capitaneo cuidam nomine
Stiles

gijvulnerabatur fccuri idu tam profunuo,

erat

tamen manus non prorfus poft hanc Isfionem (quod

admodum

familiaris

quatenus
feu

erat

fuperioribus annis erat

ceps,ipfius verfabatur

Tenens

muni-

cum dido Capitaneo

tempore pomeridiano) adducebatur ad me , fed negabam , me aliquid negotij cum illo habiturum f )lummod6 conliile,

in confortio proborum

& eruditoru Theo-

logoriim , tempore confedionis didiunpuenti 5 qui videbant omnia ingredientia dillindim ac poftmodum mandabat Pharmacopolx ut componeret ilia line ulla

ut vulnus urina propria lavaret, quod faciebat. Sequent! mane primo diluculo il,

bam

adionis fuperititiolie fpecie , ubi generali-

linebam fccurim, &poftlitummittebam ad didum virum.ut perquirerem,quQmod6 fe habcret : replicabatur ipfum per tola node in maximis fuiffc cruciatibus , fed
,*

jam

jam non ita pridcm ccs rcmififTe eum. Sequent! mane intrans Mulkum mcum deijciebam gladium
ri

meum fuper fecurim,cu-

^e, & fequeti mane cxibat ex orificio modicaCanns fchidia , & poftmodbm intrd
duos vel trcsdies in tocum confanefcebac. Hsec ipfiffima verba funt Sir Nicolai Gilbourni epiftols : quid Fofterus nollref dicet ad banc curationem ? Quid ? Anne vero diabolus banc curationem perficiebat per mcdicinas alias, non per Vngue-

jus capulus decutiebat unguaitum ex lecu, ablcgabam utintclligerem& tuncquomod6 refponfum accepi , ilium probe valeret : admodum fe fenfiife tota ilia node,fed hoc mane maximis ilium torqueri cruciatibus atque ira perdurare. Quapropter fecunda vice illita fecuri mittebam ad ipfum, perci,

quod ubi deprehcnderem

,

alium

&

&

tum hocfympatheticum feu Magneticum.

Res fancmanifefta, totam curativam poteftatem confiftere in Vnguento. Nam effcda in curando teftificabantur tantum ; fed principale ages proccdebat vel potius emanabat h corpore vulnerato.

piebamque , ilium maximum

fuitreditutus-

fentire leva-

men, & intra feptem dies perfcdc' fanitati

Hxc funt ipfius verba ipfisfima qusliteris ad me dedit; quibusconftatcuratio^ rem banc (contra M- FofteriaiTertionem)
,

perfici

unguento armario,nec ver6 ulla alia

lecreta medicina k Diabolo adhibita( quin

Et hei quid diabolus lucrari potuit crgs mifellum puerum in hoc curahdi modo iecreto przltando , qui nihil , nifi Dei benedidionis affiftentiam beneficenciam in levamen fuum expetebat ? Infons puellus

&

potius hxc M.Fofteri inventio diabolica eft,& curatio unguenti naturalist nam alioqui,
ri

quomodd Vnguentum adha:rens fecudetedum feu decuflum k gladij capulo

(inquam) ac propterea lub protcdione Omnipotentis:jultorefugium(inquitD4vid)Deus &propugnaculunl.Quid?an vero tutelarisAngelushujtispuermi (qui, ut Chriftus inquicfemperafpicicacconruetur faciem Patris fui,qui in coeliseit) ufqud

rf,,-,,
'
'

..

<ji

eflet occiilio fubitse in vulnere mutationis

"

"'

'"'

k meliori ad pejus ? Et quomodd rediret vulnus k temperie fua doiorofa in ftatum priftinum ac folitum poit recentem fe^

&

adeoerat negligcns,utamitterct &pcrderec

mandatum ipecialc fibi ^ Deo commif-

tundaarmorufeuinftrumenti inundione. Secunda hiftoria hujus curandi modi

erat

fum, per tarn miferam diaboli aftutiam? Caftrametantuf Angcli (inquit Pfalmifl:a)
ik. recipiceos. vero pfalm.^^ tarn facile deludendi erunt 5 qui magis funt vigilantes ad prxfcrvandos De|

hxc

Ego

(inquit Sir Nicholas Gil-

circa timenteseum

expifcationem bourne ) evacuationem fufceperam ftagni alicuj usCharings: cumque rem abfolvilTem, pueri oppidani aquas
intrabant, ut perquirerent pilces
:

&

An

(Sc illi

eledos quam Argus centocuiaris?

inter re-

Ex
ftri

hifcedilcernere licet fpongiferi noSi.

liquos ver5 Brentius Deering (filius Domini Finch Deeringi) intrabat ad idem in-

fatuiratem

fidionesimaginariasde

ternum , atque
languinem
doloribus
,

ibi

canna penetraverat per

:

profundo hujus curandi modi mylterio. Venioadternunl.

liitam ejus alteram

admodum
,

ftillaDat

Winforpropc

&

erat aliquis, cui ajiquid

,

torquebat ipfum maximis

crat negotij in iylva

qui

dum dcmetcrcc
fakisfus

qtod caufa erat ut mater ejus mitteret ad aliquem Chirurgum lohannemHartium Charingenfcm ad vulnus explorandum illudque obligandum ; fed ipfe
continuabat poll obligatione cruciatibus ad fyncopen paratus: fummis gravatus Quare Ibror ejus mittcbatur ad me ut, quod in me effet , facerem pro ejus levamine reponebam , me nihil boni polTe prse-

prati partem, retro incidebatin

cufpidem

& dorfum &

totum ufque adcu

perniciofc diiacciabat, ut vita ejus in dubium vocarctur: Fabce veftigiomiliafuit-

Londinum ad Capitaneum Stiles,qui

&

inun-

gebat , involucbat reponfebat illam; Nam paul6 poll aliquis veniens inquircbat

dcDodorfi Stilcs.mittebaturqucad ipfum!

ftare

, eo qu6d jam obligatusfuerit k Chi-

oncm pro
marium
pitaneurn

miniftcr intelligcnseffc obgratiarum adicuratione per Vngucntum arprxltica , mirtebat ipfum ad Ca paucis ipfum volebat. Capita,

rurgo, fed hoc nolebatipfis fatis facere : ac propterea pro importunltate eorum con-

fulebam ipiis (quia edocebant me orificium admodti efle angufl:um)utabluerentomnem Chirurgi lituram , ut textoriam feu lanariam acumvulncri im,mitterent,tam

&

neus intererat prand'o velcccnjecumplumittebat pro dido , virb in ctenaculam , ifque ibi rctulit Capiribus ex fuis amicis

&

procul ac penetrare vcllet, alligato fimul filo, quo non penetraret ulterite : illi itaque ita facientes invenerunt pcnetrare omni-

taneo, Vulneratum ilium agnofcerc ab jpfd vitam fuam proxime h Deo , certiorans

cum

mode ad ipfam cute lateris oppofiti. Hanc

acum perungebam

periculofum vulnus inflidum fine poflquam falcem , in totum fanaba* fuam mifiiTet ad eum ,
,

mora confolidelcere

&

&

intra

quamor

vel

quinque dies confanefcebat apparenter, nifi quod in fummitate orificij eflTetplbra

tur fine ulla alia applicacione. Et in recompenfationem hujus , in gratiquc'ani-

mo

piguus

donabat

ipfi

latusdamKali-

qusdam
fe
,

ficca.

Minime

fatisfiebat

mihi,

cujus.

e6 qu6dinvenirem non ex tcto convaluiffed fcabiera

moram

facere fuper eo.

Hie videre licet , banc curationem prsftitam fuiilc ex intervallo 20, milliarium
inter vulnus

Quapropter de novo pernuxi acum fub no-

& unguentum.

Dz

CAPVT.

SPONGI^ FOSTEJiUNjE.
CAPVT.
III.

Hicfpongiferi nojlri mundana afttitia ^fraus,[eu Politia in explodendo(3 promulgando Vnguento armario, poiito
faniiitatis velo palliata^ detegitur
in publicum proditur.

^
ingredientihus
allegarctur a
,

SEd quatenus Experimenta probata k Capitanco Stiles

,

citata

&
&

comagicam

in

ut vane'

d(.

Sir Nico-

lao Gillourno ,funt duo tantum aur tria, juxta vetus didum , unum atque alcerum

quibufdam nominibus prcccifis. Et banc ob caufam unanimiter concludebant , & medicinam

prsetenderetur
in fe

&

exemplum non probat Argumentum ; non equidem abfurdum mihi videtur , certificare quemvis ledorem , efle quendam hujus regni nobilem , religione , judicio , ac eruditione prxcellentem , qui in primo limine exfibilabat hoc curandi genus , ut

turale

& praxin hujus curandi modi efle na& per confcquens omni Chriftiano
Hinc honorabilis hie
vir

licitam pro ufu.

profpero per anni fpatium cum felici fucceflTu exercebat hunc curandi modum
fuper multos,qui vulnerati erant. Ettamen non obftantibus his , verifimile erat,

&

impoflibilem. Sed poftquam revera realeeffe deprehcndic , terrebatur abejuf-

rem

nonnuUos negotiofos butconcs

feu mufcas

modi

graculis ,qualis eft

MFoftcrus,qui
:

minus ad adum

& ufum perduceret

qua-

tenus perfuafum erat ei , efle fallacia quandam prsftigiofam feu operationem vir-

bombilantes hujus naturXjintroduxiile ipfum in novas opiniones, inlinuantes ipll, Capitaneum uti pofle media qujedam (isperilitiofa, feu ignotas prseftigias in coUi-

&

tutcm Caconnagicam in eo : quam ob caupraxi flim abftinebat& defiftebatabufu ejus: licet agnofceret adum ejus efle mitamen nihilominus e6 qu6d rabilem

gendis

& prjeparandis principahbus ingre:

&

dientihus , quze vix iple difcernere poifet, fine hoc myfticos illos eftcdus vix prs-

&

&

ejus curiofitas

eum incitabat , ut immerge

Exinde annuo fpatio elapfoj didus nobilis pro majore certitudine comftari pofle

rct fe paulo profundius in veritatem

lub

pofitionem ipfe conflare parabat

&

in

finem Capitaneum Stiles compellare ipfi animus erat (virum fibi probe cognitum fapientcm ac pium , familiafitatejeile adverfum etiam, omnibus adionibuspraeCeremonijs) ftigiofis feu fuperltitiofis

promtu habere ingredientia

acquillta

&

&

&

praparata ex propria fua dircdione , nimirum Vfncam ex oifibus humanis &c- Et

&

quoniam notum erat , eum elTe pradicum inlignem in hoc curandi modo,aefiderium ejus avidum erat pro meliori fuafatisfadione, prius oculis luftrare quod vis ingrediens paiticulare diftinde , quod intrabat compofitionem Vnguenti hujus j ac poft-

banc ob caufam M.Cooke conftituebatfibi Apothecarium, ut ingredientia terenda, in pulverem tereret , ac poftmodfim comreponeret : Quod cum prsitiponeret tiflTet , deprehendit , banc propriam fuam compofitionem eandcm virtutem curatoacquicvit tarn confidenriam poflidere,

&

&

ter in certitudine

&

licito hujus curationis

moddm

cujullibet ingredientis prapara-

modo, ita jutneullusquidcmpapilionum

phantafticarum didarum,per fucatas demonftrationcs fuas fine ulla fblida fub{tantia,mutarc poflet ejus mcntematqueab hac praxi avertere : quod , ubi gyganteus nofter fpongifer perciperet , deprehendens,omnes vanas fadionis fu.T nimis fcrupulofs fufpiciofje periuafiones , nihil

tionem obfervare

5 ac rinaliter contueri ac perfpicere eoru mixtione feu unionc in c6pofitione , ut eo melius difcernerct , an ul-

lusadusillicitus feu fuperftitio Diabolica

concurrcrct, cum ejus confedione : Capitaneus confcnticbat ; infuper nobilis hie,

ut melius in hoc negocio informaretur,

&

Theologum accerli jubf t ad compofitione banc, dodoremque mcdicins famofum quiomnes unanimi
divinum
feu eruditum
,

conlenfufub finem operis affirmabant, non

cife

uUam

fuperftirionem

damnofam

in

ipfe id inftar prsconis feu Oratoris exclamantis pro reliquis profert ha:c fragmenta zeli llii cxterni fucati, quatenus adintus& extra , intento hypocritico fuftarcitur ac politico: utlatius poil
efficere poflTe
,

&

ungucnti confedione , ut falfo prxtendebatur, nee etiam ulJam difpofitioncm Ca-

hsc explanabitur.

Verba
Id,

ejus in Epiftoladedicatoria funt h^ec.

,

quod compulit mc
,

ut

ederem hunc

jpfis, ipfiflimis

verbi

Domini nofl:ri & Ser:

tibcllum

erat commifcratio flatus quo-

vatoris lefu Chrilli

,

Pater ignofce

ipfis,

rundam bona notxhominu, pro pijsa:ftiniarorum, qui utuntur Vnguentoarmario: mifcret me horum : reor , nihil dan^Kii nee r-oxs in co liilj^icantuf : oro, precor pro

nam, quid faciant non inrelligunt.

Nonne ver6 hxc egregia larva zeliac religionis,obduda diffimulationis fuco: per politum , inquam , faciei obtegumentum

EXPI^ESSI
turn hypocriicos ad

MEMB. L
rum aftuta ignorantia , vel
litas in illis

FoliS
totalis

cem

privat3e

obte^endam nudiramundana altutias , nimirum

incrcdu-

virtutibus invifibilibus

perperam

& infulfe'applicare & falfd adhi-

Dei

bere verba jufta Sepia benedifti noftri Servaroris Chrifti leiu pro declamatione

&

abolirione benefici illius doni curandi, vivitieantem ipfius (piritum effiinfirmas citur fuper hofce vulneratos

quod per

&

(quod pejus eft) attribuereilholud falf6 Diabolo , inimico& peo mini, atque ita defraudari jure fuo Creatocreaturas

&

&

creaturarum, licet evidenter apparcatpcc efFedum , idque ad Dei gloriam folartien hominum miferorum. Hinc oritur captiofa difpofitio prxcifionum nonnuUarum vel potitis pure apparentium hominum, qui fidem nuUam ponunt 5c colocant in operationibus occultis arcanis live

&

&

medicinarum, five uUius alius

, ,

reij
:

qu;e ma->
cjuia, in ,

nifeftatur in hifce ultimis feculis

quiunt miracula ceffant & ob id quod, jam apparet miraculofum aut admirationc dignum pra:ftigiofum eft Cacomagicum, Diabolicum , &per confequens minimc k vit, pcrfuadendo iplis , ut credant , omnem fanationem myfticam & occukam in ulti- Deo. Et hoc, quidcm genus hominum ob-

rem & adorem omnium idque in coofpe&\i omnium ejus rationalium creaturarum quas in propriam fui imaginem crea,

mis diebus elle operationem vircuofam Patris mendaciorumacinimici bonitatis? Idque prsecipue focietatis Chirurgics caufa>
ut

livifcitur

verborum

Sapientis

qui nobis

^'

dicit
riofa

opera

mirabilia efle glofecreta funt opera ejus inter ho-

Domini

&

&

mox

planius declarabitur ac fidiceret,

Dcum injjlcimo hocmundi feculo amifip fe omnem virtutem operativam & pote(tatem in operationibus myfticis
tis
lis.
,

mines incognita &c: Et iniquihijudiccs adionem Dei audebunt improbare , ac

conderanare ea, atcribuerc ilia Diabolo, fibi incognita ? An e6 qu6d fecreta funt taxabunt ea , qux longe fuperant captum fuum f Nonne illis hominibus merito mi'

& occul-

&

&

tam in

creaturis fuis

qukm in miracu-

Bonus iile Deus (inquam) Creator ccEli& terras , acob id operans miracula in fempiternum ,tam occultc, quammanifelte , aut perdidic virtutem operativam fuam,aut eamtanquam per fucceflionem Diabolo aflignavit : Nonneprxdidus noreligiofiviri, biliscompluresquealij pij adquos M- Folterus in Textu praecedenti coUimat , meliori cum confcientia retor-

&

hi dicere licet, qui in fcripcis fuisimpin-

guntin veritatcm utPctrus Ananix? Cur

,

Aft. 3.

u t,

Satan replevit cor tuum , u: mentircris fpiritui fando,& virtutem Dei diabolo mjufte'applicares?

&

Sed, li replicabic dicet, fe cerCo fcire, virtutem banc fecrctam occultam i Deo

&

&

non effcjfed k Diabolo: ea audacia, quajfo,

induamus nos
,

querent antedidum ejus fermonem , dicentcs:

ut qua:ramus ex

eo quo,

modo ad illud cognitionis pervenerit ? vel

hujus

Moveor commiferatione

PrcP

quibus medijs acquircbat

fibi

illam

cum
is

byteri feu Prefbyteri habiti ob ejus profponfeflionem religiofam,qui damnat

Diabolo familiaritatcm
ipfi

ut ufque adeo
?

&

obligetur , ut fciat ejus fecreta

Quod

extirpare unguengia fua deleretentat tum armarium abolere reputationem il-

&

&

lius virtutis

in hominis

, quam Deus elt elargitus iili bonum & in levamen vulnera:

ad ilia Dei attinet , novi ea longe abcftclatis k captu hominum cjufmodi , ad exquirendam rationem ab ipfis : acobidSalo-

Eccle.8.i7t

mon air

intellexi

quod omnium opemm

torum miferorum miferet

me illius

; fi

ex

Dei,nullam

poflit

homo

invenire ratio;

Luc.:2.

ignorantia id faciat ,tunc enim ilium nihil mali fufpicari exiltimo : ac proinde preces fundam pro ipfo in ipfiffimis Servatoris noftri verbis
cit
:

nem eorum

qua: funt fab Sole

& quant6

plus laboraverit ad id qua:rendum

Pater, ignolce illi: nef:

enim quid agat

Si ver6 fciens

tus illud t'aciat

&

& aftuufum
fi-

Chrifti verba in

, tanto minis inveniet. Et hoc audax hominum genus ad inftar caccorum equorum ( vcl Anglicanum Blind iuxta proverbium Bayards) audebit alTcvcrarc , virtutem oc-

adhibeat aftutisecaufa ,vclut procuret

bi

cultam

& abditam

in

Dei

creaturis cffici

mundanum queftum ab

alijs

alloquar

per Diabolum?
fit , nimidivinando judicare de his myftcrjjs occulcis& abduis Dei adionibus : equidem fcire vclim , an quifquam ledor eruditus poflet clTctam Ibcors ,utqui affirmct , M. Fofterum cjufque affeclas feu adjutores redius egiilc attribuendo ratioHem fecrcti modi curationis per Vnguentum armarium Diabolo, non habentcs ullum teftimonium ccrmni ex pagina facra , quim Dodorem Fluddum,qui omnem alcribit bonitatem S: inter cjetera adionem fanandi in ocncie

ipfum necelle elt in hifce verbisjquse ChriItus dabat Petro- Retroccde Satan , no'n

Quod quidem fi

omninoita
,

rum,

ut impoflibile fit

nifi

enim
Mc.8.22.

quae k

Deo

funi intelligis

fed

qux

abhominibusfuntlam Hcrcle manifefl^m reddam , ilium

tegere aftutiam humanam, Sanditatis pallio ,& per confequens, I'e profunditisluto
peccati involvit ; quare ejus retaliatio,ejus merito relpondeat neccfte eft: Nam, Deus,

qui fcrutatur corda

nis
,

eft juftus

& renes cujufvis homi& juita retribuens. Vellcm

igitur

,quemvis ledoremattentum nota-

re

duphccm elTe rationem in conatu. M. Fofteri ad delendum Vnguentum armarium quarum prior debilillima elt ninii,
:

Deo & benedido ejus verbo.

tx hoc gcnere acutotum

D4

& emundx
nail,?

SPONGI^
nanshomInum& judicum
audaciutn
5

FOSTEJiJANM.,
i'cc. contra praxes ejufmodi .,.".

agiliumatque

qui confilium fuum dant con-

ad pila: jatra Dei caufam diffoluce tam pcrcinptoric dum, im6 quidem periuadere vellen: plebeijs,fc omnium Dei xnyftcriorum participes die > qua: huma-

&

&

nimis puareolam praecifs nimitim quantum officiofi rudentis ejufdem, dico , cum Foltero farinaehominum, fradam elTc ac deredam. Et Hcrcle
llic videtis
ri

&

&

Fofterus nofter

rede dicit , Ecclefiam An-

ne

gencri non funt revelata

fed evcntu

Solo,

Ex

his

inquam , quis

aflillit

M.Fo-

incepto hoc Gloriofo, Scquafi cum Gygantibus Titaneis prompti ac paiafultare Iovi,Saturni rati funt obftare aut potibsSatanascaufai exillis ipGs ,qui calcaribus optimae fiducia fuas ac confiftero in

&

dentix,
virtute
vitijs

irritant eum

ut invehatur contra

Dei in Vnguento armario: &c con-

profcindunt

me

& alios complures,

ob defeniionem
facit,

Dei 5c naturae ejus create : horumj inquam , mentioncm

scquitatis

glicanam deteftari curationes fuperftitioGcctiam las magicas , ut lege tenetur , cordicitus facio- Scd vellcm equidem eum mihi demonftrative probatum dare, virtutem Vnguenti armarij elfe magicam aut fuperftitiofam, nee veto naturalem.Qijod quidem ad argumenta ilia attinet&probationes , quashadenus produxitadannihilandum hoc genus curationismyfticK, hominijnvcnio illas (teftor coram Deo infirmas , ut bus) ufque ade6 debiles hauftu aqua: vite fortiffims opus habeanc,

&

&

&

eofque in dedicatoria lua Epiftola fie

tangit,

nedeficiant in aipedu vcritatis, ufque adco tenuiter armatx, ut vel minimum calitrum
veritatis

Nos de Ecckfia Anglicana,detefl:amur

curationes magicas fuperftitiofas ; habemus qukm plures pauperes paraicianos mi-

pelfundaret eas
:

&
,

fpiritu ipfas

privaret

Quid
,

fi

ipfe

cum omnibus adforfam ad cre-

minicuiis fuis

qua affeds ipfius przelta-

nilbos

quorum (

iple

ego fum minimus)

bunt

illi

, probabit mehus

fufcipere audent argumenquitradare turn calamos (Irinaere ac concionari

&

&

dendum inducemur : fed.

Si

coelum ruat, habebimus alaadas

ingenio talem pro* ne modeftia, judicio vinciam , nimirum tam ad adimendam huic Vnguento armario famam inter homines quam ad me laceilcndum talfis 5c Icandalofis imputationibus , e6 qu6dfultineam illud elle tanttim naturaliter magicum , ac ob id licitum nuUatenus diabohcum. lam ver6 hoc ita fe habere res ma, ,

Sccunda ratio feu intentum mundanum,

quod

contegit velatura limplicitatis& fanditatis,pur3e eftprivatx

ipfe obvelat
aftutiae caufa
,

&

&

nimirum ad acquirendum
,

iavorem
elt

& ad occultum fervitium Chirurex quorum progenie ipfe

.

gis pra;ftandum

oriundus

C^m enim perciperet, hofce

illud

&

fratres
ciliare

fuosmaleSc indiMabunderecon*

bonum

afliduum

quod hsec

nifcftata eft

quatuor evidcnciffimis obfcr-

magnetica curatio quotidie praeftaret compluribus creaturis Dei infirmis vulneratis ; idque non fine magno praejudicio

&

vationibus: quarum prior eft, quia hocnegotium tangit prscipue Chirurgorum al-

praxeos commodi eorum i rebatur ipfe fore dignum, fervitiumque meritorium illis hoc modo fieri , fi fulciperec caiumniaextirpationem mali tanti oculationem ris , Reipublicje illiexigusinde redundan-

&

quin

ac propterca baud eft abfimile, amici ejus , quos citat in Epi' itola fua dedicatoria , ubi in hunc modum

lodium

illi

fint

loquitur.

&

Mallcm equidem jaduram

prise reputationis
,

facere prolaluris

qukm homines

tis

atque

illi

procul dubio percipientes

fua, Amici mei, ad quorum petitum fufcereligiofiim ; Bc itterum deregir aftutiam fuamoccultam: prstendit zelu pro confervatione falvatione multoruin 5c puftmodum dicit , lb fufcepifle illud ex pctitione quorundam

eumimpudenter confidentem natura,ut

ctiam exiguiftatus (ut in ejus Epiftola ad

pihunc tradatum See. Hic videtis velum ejus

Ledorem

apparet , ubi dicit

>

fe elTe infra

fe habere modicum faltem invidiam , reditum Ecclefiafticum) ac ob id magis inper confequens apcurium,defperatum; invenendum tiorem ad explodendum ad lacelfcndum fe meliores,malignis (ermonibusacdiderijs(quis enim ufque ade6

&

&

&

&

&

amicorum quorum nonnulios majulcula litera appingit margini I.S. 5c E-C. jam ver6 quinam hi fint expUcite , titulus lati,

I, S.

E.G.

ftolidus eflet,utdilapidarctac conijcerct

ns Epiftolae ejus
bos
,

cxprimit invenietis eos

:

pccunias fuas in Caraeram ftellatam pro libellario feu potius convitiatore.quipa-

procul dubio ,ciim agnoveritis eos fuper5c (editiofos homines , profundaeque

capacitatis

rum aut nihil pofFidet?)

prxcipitanter
cata funt
eligcre

& ad damnandum
jam
h

ad dcterminandumhocdubiu,

&

prspoftere fineullamo-

deftia aut confcientia,qu3c

i

Deo judi-

admod^m

Istabantur hunc

virum tanquam perditum in (jmboTo gregum illorum antt; amiUbrum , ut cp. f cdinanter aggrcderetur 5c fubirct fi-

manus habemus Magnanimijurati , inquam, qui dent Veredidum fuumfuper tamprofundoMyfterio Philofophico : Deus prasfervet Authoritates eorum bene moratas amicis meis,
quod nos
intra
viri

inquir, lohanni Scoto 5c

EdwardoCha1x0,

&c:

EXPI^ESSJO MEMB. IL
l-Eo Sec:

F0I.17.
,

Itaquc hoc penfum nullos, ut dixi, n-iagisconcernic,qu^in Chirurgos , illum-

Lachrj-msB

Hinc

inquam

& tormctum Chirurgis, tam civitatis Londinenfis,quam cujusvis alius condifionis. An ver6 fat caufs non habent , cum amittant

oritur dolor

que eos exiltiinare amicos

iiios

familiares,

confirmabit confequentia. Secunda obfervatioeft , quoniam hie author nofter

eam

praxeos quantitatem
inferfiilet

qua: cru
'^^'

nobis adverfus erat filius barbitonforis Chirurgi. Hinc infignis ilia teverentia,

quamportatergaipfos , tribuendoillistitulum Armigcrorum. Tertia manifefta inuficatam Epiftoredditur pcreximiam 1am latinam , in libro quodain Anglico,

&

ac inftruxiflct? Nunquid hie erat Cafus aurifabrorum Ephefiorum , qui percipientcs , qua;ftum fuum ,quemin vocatione&artefualucrabantur pariebanc per idolum DiaucC,

menas eorum

&

quod

ut periret, non abfimile erat per

D.

Denique,quia nonnulli comin (ut edodus fum) cum ipfo tenad procudebantadgratulandum ipfi
:

quem dedicavit ipfis

&

Pauli virtutes miraculofas,tam in perfanandis morbis, quhm fccus (nam in eodem capite dicitur , Deum haud miodica operaturn fuifle miracula manu D. Pauli jita, ut ab ejus corporead ajgrotos fudaria deferrentur morbi recederentac Darmo-

randum ilii privilcgium Hbri ejus imprimendi , tam contra Vnguentum armarium , quanimc ipfum nomine , ciimplus

& contincntia: potuiilct gubernare eos, quam tam ferioinftitiile & expemodeiti.-E

&

niaexirent ab ipfis) in falutifera prardica-

tioneChridi

Privilcgium Pamphlcti fcandalofi, cujus pars, inquam , raodo ignominiofo intami tangit memetipfum nomine ad carpendura de induftria , ac fauciandam
tiviile

in tota civitarcruir,ultum , excitabant, pcrfuafioneacpetitione cujuf-

&

dam, nomine Demetrius aurifabri

ut

hoc

pado

decerncrent cationcs ejufmodi

& abrogarcnt prxdi& operntiones miracu,

(quantum quidem

in ipfis erat)

incomma-

lofisD. Pauli
alitcr
,

tamincurando

quhra

culatam meam famam ac reputationcm; idque immediate , poftquam immodeftus ilk ac prajpolterus ejus compofitor fuiilet reprehenl'us , repulltis ac reijecftus ii duobus viris modcltis ac cruditis , pro ijf-

quas efficiebat non foliim in ilia ipla civitate , fed per totam Afiam , exclamantes contra omncm vcritatem ra-

&

dem
tijs.

inurbanis

Sc calumniofis infolen-

tioncm : Maxima Diana Ephcilorum ita perpcram inferentcs , D. Pauli Dodrinam erroncam miracula ejus effe Diabolica.Nunquid propugnator lie &Athle!

&

Admodum obligatum me agnofco hifce

fautoribus mei Antagonite, edquc magis, quantum etiam uni atque alteri collega-

ta

CWrurgoium

iiitclligo

M.

Folte-

rum)

agit partes in

omni pundoDcme-

trij illius

rum meorum
bant
tia
,

&

exfibila; quidani illorum illudebant mc, ob ejufmodi convi-

artillis

dam

Ephefij , quatenus confpirat cum vocationis fuKpaternje, ad excitantotam civitatcm , imo regioncm

&

quae ipfe oftentatione

quadam expref-

feratin ejus libro adverfus me,

ante ejus fimiiiter ex hinc : SedjUt privilcgium afpernor illorum calumnias , quippe nimis demiffas ad fubmcrgendam famam me-

&

&

am

fie

Deum prccor, ut

js

ignofcat facui-

murmurent 8: dolcant, adu virtuofi illius doni quod Deus Vnguento armario impcrtivit , &; exdament contra qui CO utuntnr ad Dei gloriam cos proximi Suexlan , eo quod deroget ac dccerpar de emolumento &queipfam
,

ut

&

tateseorum& pelTundet eorum malitiam: non quidem omnes acculb, fed aliquos-Nam equide novi effe inter eos quofdam, indoiis magis eruditje , difcreta:, ac modellae
,

Itu h

Demetrius

hofce

ut

& mihi ignofcant

oro,

lljultcloquor , idque ad rem , cum me ipfum tam indignantcr irretitum inveniam

vocationc Chirurgorum. Nonne fiib prxtextu zcli rcligionis crga falfam Echnicam Dcam bianam , derogabat , quicquid poterar de honoijj; Gloria kfij Chrilti ; idque prxcipuc focietatis auritabrorum commoqueftus gratia ? Et , an non M, di

&

&

&

&

a nonnullis eorum focietatis , fi curarem eos nee ne. Qyare prsfata eorum vcnia,

Foikrus confimili
poeritica
,

modo

lub

umbra hy,

feu fynccritatis velo

afcribit
ar-

hunc mea.
les

in

modum procedam

in

Hilloria

poteilatem fanandi per Vnguentum

:

Supradidus nobilis

& Capitaneus

Sti-

marium Diabolo , falfo Deo hujusmundi atque ita faciendo derogat &
dccerpit de Divino
veri

, qui hoc unguentum poflidebat a perfonaillanobili, a J praeltitit per illud complures admiran-

cum

Sir Bevis Tellwell

honore ac vutute

Dei

qui fecit coelum

ut inde inficiat

&

&

tcrram,
fen-

intoxicet opinioncs

dasocdefperatas curationes M'. Wells Dedfordienfis, cruditus ac honelhis generofus, curavcrunt ad minus (utvoluntilli probatum dare ) mille homines per hunc curandi modum. .Et jam quidem iunc

&

virorum virtutc prxdirorum ac bene

tientium
fis
,

fuis

a verirate cos diftrahatralperfuafionibus , prout Deme-

&

trius
fijs
:

Nam

agereconabatur cum honeftis Ephe, quacenus ille fiKhone fi.ia Chi:

quam pluresalij & viri ct mulicres qui lucrum tecerunt ex hoc Vnguento armario, & quotidie multum bcnehcij in hoc reg,

rurgica videcur eAv.laniare ad inftar akerius

Demctrij
feu

Magnus

elt noltcr

^(a:!a;aus

no- pec illud prsltant

tlinc dolor

>

hmc

Chirurgorum Deus, &cjus inventiones Bali'amorum , Emplallrorura & Vn-

"uen-

SPONGIjE FOSTEJ{IANA.
guentorum & confequenrer Diabolicum eit Vnguentum armarium , quod perfanac omnia vulnera miraculofead incetvallum & non percontadum.-Nonne Galenus
:

eft.cujus originale eft

fanguis.Qua verba,
,

ut majori

cij

loliditate concipiatis

coliga-

tiscxijs&coacervetis neceffe elthaectria

diftindc': Priino,
vit

Dominum efle, qui crea:

fimiliter invehebatur in

Chriftum, ejufque

difcipulos,

c6qu6d fanabantintammira-

culofa diftantia , idque fine uUa oculari demonftrationc?Etcur? Ratio.quia non po-

Ex quibus colhgimus eum qui condidit ccclum & terram efle condudorcm & operatorem & in (piqukm miritu & in corpore tarn majoris
ccclum
, ,

& terram

teratcurarefpincualiterindiftantiaifedfo-

norismundi
teft

id eft,hominis

Acprop-

lummodo grolfo modo ac contadu immediato.

terea nee faga nee Diabolus operari popraead fenitatem , fuftentacionem fervationem utriuflibet 5 prout confequens confirmabit : Nam , Textus ait, omnia : Dedat vitam infpirationem inde formavit omne genus humanum ex uno fanguine Spiritu : Ac proinde opein fanguine ratur omnia in omnibus ,

&

Itaque fi in

modum Agoranomi

Ephefij

verbis rationis

& veritatis quxra &

ac coner

Zelos fuper vacaneos ab hoc noftro ipongifero Demetrio excitatos , cu verbis veritatis
placare lumores iniquos injuftos

&

&

&

Patri&FiliocjusIefu Chriilo , qui fpedat ad cum,ac renuntiare palam diabolo ejusque miniftris omne bonum.ac ob id quamlibet falutarem fanationem ipedare pertinere ad Deum Crearorem omnium , nee vero ad ullam vilem creaturam , multo minus ad diabolum. An (reris) aberro ? Nonne , qusfo , erat ab
afcribereillud

Deo

&

humano gcneraliter tam ad vitam qu^m

,

&

h^ecipfa verba Pauli

utinconcione

ejus

Athenis, Demetrius ejufque artifices ufque adeo commoverentur conturbaren-

&

tur.
Aft.17.24.

Dominus,inquit,qui fecit ccelum

& ter-

fadis templis, nee coliturmanibushumnnis,acfiulliusrei indigeret , fiquidem omnibus dat vitam,

ram non

habitat in

manu

ad fanitatcm Atque icerum : Spiritus per confeofHum hominis mortui > quse origiquens eorum excrefcentia naliterortum fuum. ducitex fanguine humano , in quo ex parte Dei, Spiritus vitx deUtefcit , homogeneam habet relationem ad fanguinem hominis viventem Nam quatenus Textus dicit , omne genus humanum elTe ex uno fanguine lblummod6 ; ac propterea hsec unio lymphoniaca: aut f^mpatheticse harmonise per M. Fofteri phantafticam adivi:

&

tatis

fphsram non

facile limitacur

Nam
:

infpirationem

& omnia Ex uno fanguine omne genus humanum condidit&c: Nam in ipfo vivimus movemur & fumus: Nam
:

fumus etiam ejus generatio &c: Quatenus igitur fumus generatio Dei , non exi(tima-

Textus fequens ad Athcnienles eft , in lumus ipfo vivimus , movemur ultimo , ncs eile gcnerationem Dei , hanc ob caufam Cbriftus nos fratres fuos vocare ac filios Dei non dedigna-

&

& &

batur
fi illi

Nee

fufficit
)

dicere

(ut

prxci-

debcmus , Deitatem auro argento iimilem ciTe.autlapidi arti inventione humana exfculpti. Indignabundus hie Demetrius ejufque affeclx , nimirum Deitatem non eile auro vel argento arte exfculpco fimilem ; quod fi tuliflent , nemo attuliilct idola Dianx ab
re

&

&

hoc tantum intclligi de credentibus , non de infidelibus: Nam D. Paulus in eo ipfo tempos
aifolcnr

&

re , ctm prxdicarct hanc Dodrinam, alios ,Deos loquebatur ad Idololatras , ignotos adorantes , ac tantum ipfos fci-

&

re voluit
ri

nimirum iplbs vivere

movc-

modofadiohxc Chirurgica proclamat Vnguentum armarium,

ipfiseffida.

Simili

ac clle in vero Deo , hunc num dare vitam , infpirationem

&

Domi-

vcrentes ne pauci vulnerati adhibiwri fint

eos in

&
fe

& elTe,
^'"-'^^32.

cos elTe

omnes ex Dei generatione

verc docebat
,

curam
fieri

cum

fruftra fiat per plura,

:

Tonim hoc
ad verum
,

ut inde di-

quod

poteft per pauciora

Vanum

mifTis ac relidis Dijs falfis converterent

eifec vulnerato torqueri percuffionibus, erodentibus corrofivis, incifionibus acdolorofis tentarum impofitionibus,pr2ter in-

Dominum
,

& folum Deum

pro ut

quo
rat.

per

quem

&inquofunt
,

& perfi-

Itunc in fua cflentia

alibi decla-

fignem contradum

& pada

pro curatio-

nibus,^

forfan

& jam

paruminfpcdionis

ac curs a Chirurgis, quando adus Divinus iminediatusoperatur illud gratis ^ fuaviter,

Ememoria igitur excidat Demetrij illiusDea Diana &curativus Folteri Diabolus, privetur omni potentia imaginaria

ne tentis doloroiis aut incifionibus gravibus, idque honefte abfque ulla mala confi

& praxi
dem

incurandis vulneribus

Ac

tan-

fcientia

Kque

in
(

Nam
fios
,

Si quidem Dei eft fpirirus , qui fanguine ac unguento operatur: oblecro vos) oblervetis verba D.

cxpedationcs omnium Chirurgorum avarorum , prorfus exfibilentur annihilentur per inviolabilem hanc Apo-

&

ftoli

aifertioncm.
fi

Pauli,qua:

fi

commoveant aurifabros Ephe,

Er

fint

qui vocantur Dij vel in coslis

i.coi.S-r.

multo magis ftimulabunt Chirur-

vcl in rerris (ut ibi funt multi Dij

& Mag-

gos cjufinodi tenaces quibus vircutem hanccxccllentem & Divinamin Vnguenty armario itrangulare & (uifocare animus

nates ac fatrapae) nobis tamen unus Deus, qui eft Pater ille , h quo funt omnia

&

nos

in ipfo

ac unus Dominuslefus ChriituS)

EXPJIESSI
ftvB, per

MEMB.
ne armorumna

ir*

F0I.18

quem lunt omnia

&nospcrip-

fuin

Sed quifque non habet eognitionem

Tandem paglna 3 p. videtur affeverare, effe ablutionem vulncris ex uri-

illam.

& fedulam

diligentemque intuitionem

M.Fofterus notct hoc probe: Ac fi diceret : Licet Dcnnetrius Epnefus cum fuis afieclis tribuebat omnem potentiam fiditije dexDianse , &Fofteriisfecretam& mirandam potentiam curandi per unguentum armarium Diabolo, ut Principi hujus mundi , fine uUa hujus Textusconfideratione: Tamen conltat effe Deum Patrcm, k quo funtcmnia,acperconfequens ,hic adtusin curando(& perDominum nollrum lefum ob id Chriftum , per quem funt omnia)

in prsfervanda illius munditie,qun; perfi ciat hanc cura. Quibus verbis adimit huic

unguento omnem virtutem &adualepotentia a Diabolo : Sed pagina 7- Dicic,cffe Deum foluqui curet ad ejufmodiintervaleft

&

lum , quatcnus ejus eflentia eft infinita , & omnia in omnibus , nee ver6 uUum Angelum Bonus vir , ut videtis , eft in varijs opinionibus, Deus ipfu revocet & cerebellum ejus magis redaat tranquillum & con*
:

fiftentisfolidiorisatquc naturs conftanti*

oris
,

bcnedidum Donum fanationis: Salomon affeveratjefle mundum, qui Nam

quodlibet

alioqui compluribus verbis in pofte

;

rum tutbabimur
dio, ilium

fed parum ad rem.

Au-

curat omnia:Sed,inquitTextus

,
:

quilibet

volumineimpietatum nonnuUa-

ron habet illam eognitionem &c

Quare

M. Fofteruseo magis incufandus, quiprofitendo nomen Miniftri Dei > in hoc pun^o imperitus eft, vel ad minimum,fi fciret,
in reprehenfionem juftam

pcrit.

rum mihi minari.quasin opcribus meisreEquidemhoccertum atque perfuafumhabeo , illlum Merfemium ilium ac
Gaffendum duntaxat fuamfimiam vclpfittacum relaturum profitetur , enim :llos magiftros fuos : Quapropter quam cit6 idemei condimentum leu refponliim priebeboacfuppeditabo > quod illis exhibui.

incideret
,

apud

Deum & apud nomines

,

&

ob tufe loquatur
fuam,

&

ut qui tarn contra confcientiam

ulliusprivataefocictatisaut
;

munda-

rs

afFedionis caufa

im6

facile apparet

Appareat

mod6 ,
j

fi

audet

etiam munitus

ilium turbatum fuifle tunc conlcientia lua,ctim ram hsCtanter inconfulte fcriberet de originali caufa hujus curationist

quovisfatcllitio
cla: prjeftare ipfi

quod domeftici ejus affe-

&

poterunt.equidem nee ippapa-'

fum moror , nee Marfenuum, nee Lanovi-

Nam primo omnium pagina 8. dicit

effe

non

um
nos

, :

necGafl!endum magiftros ejus

unguentum
,

quod curet ,

fed Diabo-

Nam eft mihi(ut fpero) veritatis icutiii

lum

fecreta fcilicet applicacione medici-

pro defenfione mea* quens

narumreliquarum: Alibi > nimiruiiipagirai7. agnofcic , adum curandi efle Vngitentum

5 fed concludit effe Magicumratione fupcrftitiofarum obfervationum in coUedione ingredientium inpcrundio-

lam progrcdiar ad caput proxime' (e, in quo cxprciTurus fum tiiltorias

&

nonnullas quarundam curationum M^gi-^ carum,qus ex mca opinione multo (unc aimirabilioreshis unguenti armarij.

CAPVT.
In hoc capite
patheticiexprimuntur

VI,

magnetici feu fym^ qui multo admi. , rabiliores apparent Ins ungutnti Armarij,
nonntilli effeBus
bis reiaturus (lim,rquarum

Sir

rctulit
archillis

Nicolaus Gilbournc in epiftola fua mihihaec verba : Nuper (inquit)

oticaefunt;
inter

dua prioreS ex*'' dus poiteriores ada fuerun^

quxdam , Domina Balegli erat in

Domefticos,nimirum Anglos.

Eaft well.
fey:

Domi

Comitiffae de Winckel-

Nobis in fermones aliquos incidetibus Vnguenti armarij , ipfa mihi narravit, maritum fuum proxime defundum , fir Walther Raleg fubit6 fiftere folirum hs.morrhagiam cujufvis vulneris humani (etiam fi longe vel procul ab illo abfit)fi halaeret ftrophium feu fudarium , vel aliam quandam lintei particulam fanguini hominis ad ipfum miffo intindam Si hoc fiebat

Prior ultramarinarum Hiftoriarum contigit in Italia , ibique ufque ade6 famofa ac notabilis fuit , ut ad hoc prsfens ufque

fitinftarfontisinofeincolarum
latione

ut ex re-

eorum habemus , quipcrillas regiones iter fecerunt ; im5 dantur etiam^

authoresbonaenotae
,

qui

ilia

adu

fcrip-

arte

Diaboli

equidem exiftimo
fapientem , qualis erat

vifir

rum ufque adeo

torum fuorum monumentis mandaverunt. Res ita fehabebat.Eratquidem Magnatum apprimcnobilisltalus, qui cafufortuito nafum amittebat in prjdio vel conflidu : Huic Nobili confulebatur ab ejuS
medicis
, ut,arrepto aliquo exmancipijs e fuis,vulnusin ejus brachio infligeret veftigioadjungeret nafum (uum vulnera-

Walther Ralegh vel relidurum illud , vel ad minus non exerciturum fuiffe eam curandi feu potius fanguinem fiftendi rationemQuatuoradhucfiinthiftori*, quasvo-

&

tum ad brachium vulneratum mancipi)

fuijidque firmiter conftringeret ad tcmpu-

duiijf

SPONGI^ FOSrE\IANM.
duin caro unius unirecur aflimilaretur ttlteri. Nobilis ille conienfumadeptuseft alicujus mancipiorum fuorum pro ainpio promiiro libertatis ac pramij Duplicata cadcm (iinilifque fada carouniebatur erat > portio carnis exrcindeDacut ex brachio mancipij cjusacinftarnafi Nobili illi effbrmabatur , atque ira h chirurgis traaptabacur , ut verum acgedabacur

&

, ut ante: Ipanimofitate ac patientia fubibatpericu* lum 5 atque ita nafus continuabat cum ipfo

dum omnia eflenrcompleta

fe

&

&

ad mortem ufque. Quid? Anexiftimarenos cportethoc opusadumSpiritus Dei inhomine , auc

deceptoriam ac prslligiofam operationera ac impofturam Diaboli? ludicabitur id hercle a fapientibus neceffari^ ab illo

&

nuinum nafum

referrcc

Mancipium hoc

benigno adu
procedcre
ta:
,

Spiritus

vivificantis

modu poll nem manu

dilcefEc
fo
;

curacionem
mictebatur

&
>

Dei

remuneratioatque Neapolin
uc

qui operabarur per viam vi-

Accidie autem

morbo laborarcc & momenco nafus nobilis

mancipium moreretur , quo ip,

ac vegetationis in utroque non ergo mirumelt (uno vivente Bulongnix in Ita-

prxdidli gan-

grena concepta putrefcebat. Exindepars leu portio nali , quam ex mortuo poffidebat ex Confilio Dodorum abfcindcbatur
,

atque altero degenre Neapoli ) qu6d Fofteri dogma nee excclfi fublimes Hetruris montes , ncc etiam altiflilia

uxta i

&

accrue ipfe

animo

alacri cxperi-

entia ante

dida
>

fequebatur confiliura

ejufdem medici
fimili vulneraret

hoc eft , ut moreconproprium fuum brachi-

mi Appenini montes poffcnt firtere conmotioncm duorum horum fpicurfum rituum , feu potius unius fpiritus in binis corporibus continuati ad inllar funiculi ^ auabus extremitatibus extenfi ^ diftantiatamlonginqua : Certe M. Foftc-

&

um appUcaret vuhuis nalb fuovulnerapatienter perferret, co ac mutiJato ,

&

rusdicec

hoceffe

MagicumacDiaboU-

&

cum.

Secunda ulcramarina HiftoriahsEC erar*

Cum Roma:
Kiicram
ciofo

degcrem

focictatcm

diligenter obferves

>

necefle eft

motum

cum erudito admodum

&

artifi-

homine j dido M. Graterus , natione erat Helvcticus , ob infignemquc in Mathefi& inartemotionumac inventioAlachinarum peritiam , in magno erat prctio apud Cardinalem S- George, Gcnerofus hie , optimum mc docuit artificij mei in ejufmcdi praxibus : inter tartera tradebat mihi hoc experimentum

corporum coeleftium ac inprimis folis Luns , cCim hoc peragitur. Et pro hoc
fcopo, aperiebat mihi tcmpus

&

commo-

dum

num

ad ejufmcdi curationem fieri deberet- Sed proh dolor Qu'd feci ? Sufficit jam M. Foftero , ut ex clamet , hoc efle Magi,

quando nimirum
!

pra:parario

&

Magneticum

tanquam magnum

fecre-

certumfaciens me, probatumclTe in patria fua fuper multos ielici cumfucceilu. Quando (inquit)aliquismembrum habet extenuatum gracile , aut alio
,

tum

cum. Ecce hic fuperftitio in fummo gradu Nunquid dicebat pagina / eife Aftrolo* gicum J ac ob id ibperftitiolam oblervationem , ullum colligere ingrediens auc expequidvis exfequi , attendendo dando , quando Luna efle deberet in tali aut tali domo coclcfti ; 8z ex fcripturis veneficos ad Aftrolcgos , Cacomagos inftar avium unius ejufdcmque plum* conjungi atque in unum faficulum colli-

&

&
,

modo confumptum
catum marafmo
mile
J

ut
,

brachium

exfic-

crus

pedem

vel

fi-

&

quod medici vocant Atrophiam lumborum : Exfcindas necefleeftex illo

mcmbro
gues
,;

five

fit

pes five brachium, un-

gari.

pilos

feu partem aliquam cutis>

Dignum

fane explctum in generofb

tuncque

falice perforata terebra

ad me-

dullam arboris ufque , foramini imictes abfcilTos ungues ac cuticulas cum paxillo ex ccdcm ligno fado , cbtura Oblervando femper , ut in hac adioneluna boni planetx fint in figcrcfcat lumine no multiplicativo , ut Geminis 5c forpotentes fuper faturnum , qui tunati

hoc urbanolejus caxitas ducir ipium ad hoc 3 ut etiam in cxteris : Nam , prin"i6

&

concludit

omnem Magiam

gtne-

rajiter efle

damnandam

ac Diabolicam,

&

quia una fpecies feu potius membrum ejus, meritdexilio committendum e memoria

&
)

Chriftianorum : Ac fi non efl~et Magia naturalis , per quam Salomon cognoverit

magnus
(inquit

eft ficcator.

Eundcm cffedum

omnia

in natura
j

myfteria ac
fi

commque

deprehendcs , fi unguibus ac pilis ^ mcmbro exfcdis incluferisradiciCorgli , tlaudatur probe forain

te

operationes

im6
efle

tres fabaci divul-

gafiTent ac re velaflrnt

verum ludsorum rc-

gem natum
cam.

per

Magiam
;

Diabolitres fa-

men cum
tum
eft

arboris cortice
i

&

tum
,

poftea

terra coopcriendo

&
,

(inquit ille)proba-

Quid nunc ?
pientes

Foftere
erant
,

an hi

experientia

quod

ut arbor

Cacomagi

vel quales ap-

quotidie crefcit ac floret , fie etiajti paticns fenfim fanitatem rccuperabit ; Sed

probat fcriptura , febramus fcftum in

&

nos Chriftiani ce-

mcmoriam eorum?
Vera

EXFJ^ESSIO ME MB.
Vera nionachi Merfcnni fimia
]

11.

nam

Quid diccmus
tiones
,

ad Agricola obferva"
,

damnac

omnem Magiam
facerdotem

fine ullis (pccie-

luin cxceptionibus , atque i:a non merrinit , Magum lingua Perlica efle fapien-

temporum tam in ferendo qukm inmetendo ? Si hoc non fufficiatad adverfarij

tem

feu

& pari modo bonus

noftri violentiam firtendam 5c

facta; fcrip-

compefcendam j vcniemus ad
tur:e teftimonia

hie vir more magiftrifui dainnatacreijcic omncm Aftrologiam , ejus mcmbri gratia qu6d verefuperftitiolum aciliicitum
,

pro confirmatione tam

,

eledionis

temporum

quam ad probantam benig^"'=f^^>

dum

influentias coeli operari

non confiderando , vericatem in utroGue , tam in Magia , quam in Aftrdogia felfb contaminatam & in abufum raptam
eft
>

nos , qukm malignos efFedus. Quod ad primum > didum eft : Eft plantan-

cfreimundanisfupeii^itiofis

atque hinc

bona in oculis imperici abhorreri ac damnari , cum malis , malorum gratia : atque hunc in modum bonitas abforbctur ab hominibus nauci
caufam
procefliffe
,

tempus 6c tempus extirpandi , quod plantatum , eft tempus belli eft tempus pads &c. Et fyracidcs : in bono
di
fuit

&

Ecdef,?,

die, inquit J frueteeo,

per tenebras line ullo

omnino

difcrimi-

Scire igicur vellem antagoniftam noftrum fpongiferum , quatuor efle Aftrolooise

ipecies in genere.

Prior verfatur

mutationem , prxdidionem tempeftatum , raorborum , caritatis annonai leu fertilicatis &c: Secunda prxcirca acris

&

cave a maligno die , fie etiam alterum ordinavit : 5c D. Paulus vult nos indui fcuto Dei , ut poflimus refiftere Diabolo in die infortunato : lam igitur , fi Stella fint diftindricesac duces temporum , ut Moyfes nobis perhibet , iniiucntia lane five fit bona five mala , pro illis, bonos vcl males fa^ cit Angelos habere plus minusve Domicreavit
ni]

&

quod bonum eft, , ut Deus unum

Ephef,<J,

fuper creaturis

EfTe autem malas in,

dicit alterationcs ac mutationes (latuum, uc etiam bellorum feu difpofitionis paci-

fluentias

de defuper
:

verba

hxc Davl,

dis tcftantur

Deus

eft cuftostuus

Sol pfiim.ui.

fies in mcntibus
terpretatur

hominum. Tcrtia elediones temporum &

,

ini-

non
na

percutict tediurno tempore, nee

:

Eu-

na'

node

Norlne veto

eft

in

vulgiis

Vltima dirigitur ad fabricanimagines , quse, dos Chara<fleres ligilla c6 ,qu6d le ipfam mifcctcumadionibus fada eft leu deflexic in infuperltitiofis fcandalumimdumentum ad abufum
tivitatum
:

&

notum , Lunam efle caufam Epilepfise ? Vbi planiffimis verbis in Evangelilta dicitur
,

poflefllim ilium, fuifle lunaticum?

I'jb.jS^f.

&

&

Similiter eflebooas influentias dedefuper

piorum hominum

ac prascipue , quia infi-

nuatio Diabolica ad vitium cm,facile deprehendi poteft in

&

impieta-

nibus veris Chriftianis

ab omrcpudianda ac
ilia

hoc lobi Textu arguitur Potes ne intercipere jucundam Plciadum influentiam , aut Orionis vincula Iblvere ? Potefne produccre Ma//Zaroth in fuo tempore ? Potefne etiam conducere ardu

pro

illicita eft reij cicnda.

Quid ? An Scripfcicntia

rum cum
cctli ?

filijs

ejus

Noftine curfura
illius

torum Calendariorum

ob hafcc

aut potes regulam

tcrrs ap-

Fofteri noftri exceptioncs , abroganda? An medici cogentur relinqucre ac ncgli-

gere horas Eledlionis flia: in Colligcndis fimplicibus , aut fanguine mittendo, aut fecandis capillis atque unguibus , aut fiftendis Laxationibus , aut ventrem reddendo fluidum propter tanti viri dchortalionem ? Noiiuc amicus raedicorum affcvcrac
,

ponere ? &c: In hoc fiquidem Textu beneficarum ibcllarum infliientiarum,men. tioncm fieri in venimus : hie etiam cx

&

preilc notatur

cctlcs potcntias fuas habe-

re fuper terras.

Audadcr
ftrologiam
elTe
,

itaque afiirmo

omncm

A-

non

interdi^i nee

vctitam
influentia

quatenus oblervatio fpecialis hah fapientibus de

5c pro
, :

cccli

influentiam juvare poflc

?

beri poteft

operationem medicine
ipfc
)

Nam

(inquit

Stellarum

hoc fcopo horse

,

ele-

fepenumerd laxative medicin^e ab

imperitis mcdicis adminiftrantur fub influcntia cceli operante contrarium,feu ftip-

dioncs funt debito modo obfervandx, juxta banc vcl illam inliuentiam qua:
operi noftro
pria eft.

maximc conveniens
,

ac pro,

ticum eftcdtumj atque

fimiliter

ita

impediuntur:

Iterum

quandoquidem

M-

inquit

Quandocunque medi-

ciim cceli in, laxativa&tuncperdit efFedum fuum mcdicina. Ethancob caufam Halij refert , medicus Aftrolo^ ^iacimperitusjfimilis cftc2eco,baculovia exploranti. Et Ptolomarus , bonum aftro^ logum avcrtere pofte multos efFedus ftelHippolarum futures. NonneGalenus crates fatis fuperque verba faciunt in fuis Criticis tradationibus dc necelfitate obfcrvationis Lun*e motus ? Sedutttanfeam
cina datur ad fiftendum
fiuentia eftlubricaSc

fofterus alpernari videtur 12. fignaZodiacalia 5c clTentiales eorum opcrationcs fuper terras ; videat , cos , qui no-

&

Texverbum feu vocabulum Mazzaroth , quod fignificct iz, figna quas pofTident 12. domes cceleftes ; quo conceffo , obferva cencluiiotas fuas allaterales fecerunt fuper

tum

interpretari

nis

terrs

Textum Potefne regulam ? Ex quibus conftat ,

:

apponei-e
12. figna

hxc.

habere regulam fpecialem fuper tcrram 5c crcarurss infuper , idque per Dei de. Itinationem 5c ordinationem.

Exhoc

SPONGIjE FOSTEJlIyiNjE
Ex hoc manifeftum
fuperfticionem
redditur
,

non efle
,in

fico

Cacomagicam in obfervafllaftella

& ejus Pharmacopeia , qui affeveranr, quafdam obftetrices hoc tempore,in uliira
,

tionetemporum jdierum feuhorarum

quibus haecvel

dominium habet

adhibere naturalem banc conclufioncm. lam vero non ignoro equidem , D.Fo-

pro colligendis ingredientibus aut pro adaptatione medicinarum prsparatione aut aliarum rerum cu rarioni humanaeapta-

fterum didurura

& hoc eile diabolicum

Bone Deus
!

&

&

fuperftitiofum-

quid hie

vir rclinquet

afcribendum

& atrribuendu
,

rumjUtMFofterusfiniflre affeverat.
In huj us autem membri conclufione difcernere licet per experimentum antea diftum , quando vis vcgetaciva plants operatur in partibus excrementitijs mcmDri

Soli adorijin

omnibus operationibus cam

myfticis, ctira nihil
fit

vulgaribus ,

quam

occultum,aut rarumin hoc mundo , quod

fuperior hie diabolis ador
iUi inferior
,

quam ego fum

vocat
,

veneficus

ut

me

non

cujufdam tabidi feu marcore confumpti,

attribuit magiftro fuo

non

aliter

quam ungucntum

in fanguine

amputate > quomod6 fpiiitus Vnguium illorum, Sccrinium ac cutis participet cum extenuati , non feillo membri Gracilis CDs ac ille in fan ouine Vnguenti cum fpiritibus cruentis vulnerati, velac excrementa urinje cu fanguine ideritia infedo , ut vo-

&

Diabolo ica ut Deus faltem agnofcendus fit agere in rebus vulgaribus ac vifibibus : Sed quod

&

omnia atnnet occulta myfteria ,f oria adivitas procedat necelfe elt a diabolo
,

&

ilii

folitribuatur-Deniquecernimusadmiran-

dam quandam

()'mpathiarn inrervegcta-

alioquinon poflent conferre aut expirare fpiritum vegetante plants ad memoru afFedujnec etia poflet
bisdiceturinpofteru
,

fpiritus in
tice'

mcmbro deficiente feu magnc-

affedo,attrahere fpiritum vegetantem plants adfe, ut additionepoteltatisejus,

poflit

eo citius profperari ac convalefcere. Communiter inter nosobfervatumeft,

in

imo & familiarc

fto

vetularum praxi, fi fru-

bubuls recetis, probe perfiricentur verrucXjfive in manufive in membro quodam alio , illudque terrse inhumetur , verrucas
paulatim decrcvifle, proutbubulaputrefcit in terra , idque fi tomo, qui verrucis infedus eft , degat procul k loco , ubi bubula inhumataeftac terrsmandata. Anneceffe eft J hoc curandi genus , etiam fit Caco-

bilcmineraleacanimale, partes corporis humani , ut : Forfara formaca ad inltar pulmonum conducit pulmoni : Hcrniaria rupturas : Hepatica hcpatijEuphiafiaocuhs. Atque iterum inter mineraliaaurum argentum pro cerebro , fulpro corde phurpropulmonibus ferrum pro fplene, fiad diaphragmafcufplenis regionemgeftetur. tt cur non herba eandcmhabtrec relationem ac correfpondentiam in natura cum matrice, idque rationeaqus plantaginis qua; cominunicabat naturamunius cu altero , acre cxiftentc ccmmuni medio. Pcilerior domeftita hiftoria eft haec Eft nobilis vir in hoc regno , non inedio-

&

&

cris ac vulgaris familie, tltuli ac juris

,

inter

magicum

feu diabolicum

imo Hercle

Nobilitatcm Anglicanam fhpientifTimus, graviffimus , state provcdusac religiofus generoius, inquam qui ultra ccntenos li;o
.

aeque ac reliqua , Cverum illud fit, quod M-Fofterus ejufque afleclsafleverant.

tempore aurigine

liberavit

patiente di-

Poffem equidem memoris

cujuflibet

ftantefeuabfenteper 10.20,30.40. (imo verojUt ille atque alij rctulcrunt) fere 100
milliaria ab ipfo : eorum ccmplurcs, quos ita curatat diu confiidati funt lub dure onere hujus morbi , ante quam ad ipfum

leftoris tradere folitas illas conclufiones in

&

magianaturali, qus probe ponderata , ut opinor , fatis fuperqucquovisfapientisjudicio manifeftarentj quam procul abeftent ab ulla diabolica praxi aut commercioifed,
quia vereor^ne fie faciendo ta^diofior qukm delcdabilisfim cuilibet curiofo,venio breviter ad duas hiftorias domefticas, quas vobis antekfumpoUicitus.

accidercnt

ita,utadmini(tratioreceptovix fuperare

rum vulgarium medicorum

fervos luos dcini
,

morbum poflet: Vtrurque praftitit ille per

& ccmmunicavit (ecre

tum quibusdam
inter quos

amicis loris degcntibus,

me

collocate ipfilibuit

Vrina

Prima domefticarum noftrarum hiftodarum eft hsec : in hoc prsfcnti,Generofa

Honcfta ac religiofa degit Londini,quae herbam didam rofam bolis quae circum circa parvas habet filiquas,qu2Eapetiriac contrahi itcrum poflunt,iiiimitdilatari

igitur patientis ad

hunc Nobilcm

mittitur:

modus ejus

curandi hie eft , rccipit cineres

&

ex lignis vulgariter notis provtmientibus hie inter nos in Anglia Paftam conficit ex hoc ligno cum urina rcfervando parum urins pro alio fcopo : hsc mafia ita
, ,

&

tit

aqus plantaginis

& clauditur

ilia

atque

fubada

& confeda cum

urina dividicur in

contrahitur-Ifta igitur Generofa,

cum fce-

mina in puerperiolaborat,propinatei parum aqus plantaginis , & licet parturiens

videatur obftetrici

omnium promptiflima

7.vclp. globos feu magda]eones,additque ijs modicum urins rcitantis iliis partibus urins croci filum applicat. Atque ita fineukeriore ncgotio collocat globos feu

&

ad edcndumfoetum: tamcnii generofadidapercipiatvegctabilecontradum.confalli , nee rem ita le habere, atque itaexitus oftendit fane. Hschiftoria

cludit earn

bolos in locum alique fetietum, ubicommoveri non poflint , necuratioimpcdiatur. Et expcrientia docuit mundum, quam
aurigine plurimosidericos vel arquatos infedos,perfanatos fuiffe raedijs hifce limplicibus.

&

j9lctebturconfirjnata k

Dodcrc honori-

EXP7{ESSI0 MEMB
plicibus
!

^'

Fol.20.

Deus bone Qukm diabolica vidcbitur hsc me,

& hoc vel millibus notum

,

Rclinquo hoc confiderationi maois feria: erudici,qui melius judicarenovitde occultis

dicina, perpuris ac caltis M.Folterioculis.

& abllrufis operationibus Spiritus Dei

,
:

Eveftioio^exclamabic

hoc cltabominan-

incorruptibilis

vcneficiumdiabolicum ,&illivenefici ac conjuratores,quiutuntur co! Mitte ver6 convitiari ac calumniari hunc virum : c(t enim ipfe talis , qui carbones non perfert , fed caftigabit quamlibct immodeftarum ruarum contumeliarum. Quid? inquam, An diabolus in sgroti urina latet
,

dum

&

Aportoli verbis

omnibus:
in ccEJis

&

includendo omnia hifce Deusoperaturorr.nia in ex co,pcripfum, in eo funt

&

, cor i^ Rom.':.""

Dij lunt , qui dicuntur ; nobis autcm unus Pater, h quo omnia nos in illo unus Dominus lefus Chriftus , per quem omnia
:

omnia ac tandem

'"''^

&

\-^ :.Cor.4.

in terra

&

&

ctint

aur inert ipfe uftis ligni cincribus? (difagarum fupelledilem combuftam

evanefcere fecerc omnem poteltatem Magicanri) an vero in Croci filamentis , quje urinje immerguntur? minime ver6,led potius in ipforum conceptibus , qui ita fomniant
:

nosperipfum. Quare vane ineptcdicitur k M-Foftero curationem Vnguenti armarij effici perdiabolum inimicum lefu Chrilti,& non per ipfum Chriitum cfim
lefus
fit

&

&

folus Servator
,

(anator

& anims & corporis

fua,foletincitare

& curator

qui, ut

omnes pote-

fbtes ac potentias habet fubdominatione

Certum enim eft, plantamaccroproprietates

cum

occultas poflidere

ad

curandam-Totum igitur myfterium hujus curandi modi fpedat ad relaid:eritiam

tionem, quae eft inter fanguinem infedi lerum fanguinis quod lecum defert partim aliquid naturalis Solis ac fanguinis tinpartim aliquid reliquiarum hu^ura: moris idteritij , qui reddit unnam coloris tarn flavi. Spiritus fanguinis ergo cum agete fuo delitefcens in tin dura lale, qui eft in aqueo ferofo excremento, ac fepukus in
,

&

&

Angelos fuosbonos ,ut bonitatcm operentur , npnmaligrios Angelos , quos ordinaverat ad officium contrarium prorfus. Non dicam banc ejus affertionem genus elTe blafphcmix , fed nihilo eft melior : ad minus nocabiie eft, idololatrix genus, bona Dei opera afcribe-

&

re

adui

eiientiali

pefTimi ac ncquiffimi
,

omnium
mirum

ejus creaturarum

quem Deus

conftituitpro

&

ufuomnimode diverfo,ni-

ut elTct flagellansacdeftruensejus minifterfeu Angelus.

terra medicinabih ilJa,feu cineribus, in quibus Sol plantae refidet , vel excitatus per

continuationem , quan) cum fpiritu lUo vitx habet , qui adhuc habitat in venis hominis infedi. Quaproptcr urina imbibita Sc mixta terrs illimedicinalijaccontemperata croco, vivificus sgroti fpiritusi tendens ad vitse praefervationem , adjuvat fi-

lam progrediar ad carticularera defenmex dodrins expreife in myftica mea anatomia.contra quam M.
fionem propriE
,

cum

Fofterus tarn acerbc invehitur tanta confidentia inltar galli canit ad pro,

&

prium ftercorarium antequam habcac occafioncm , iibi gloriofc palmam vendicat, proclamat lYophsum propria; lau-

mile

quoddam

in urina

& fimiliter exfufcinerum ad

&

&

dis,

anrequam vidoriam obtinuerit. Exi-

citat ac revivificat ilium in fale

tus

ada probat

nam

Veritas peripherijs

agendum &conflidandum contra humorem idericium in urina, qui cedensjac paulatimque fenfim vidus, fimile facit in corpore afFedo emori ac evanefcere. Prseteexcitatus rek fpiritus in fale delitefcens partim per excitatum plantafpiricum,& partim per fpiritum zegroti emanantem

vcrborumque

phaleris fuftlilciri

opus non

habet. Tutius fuilfet M. Foltero , fi prius loquentem audiviflet, ante-quam

me me

publicedenteTheodino
fuiflet titulos libri lui

rofifTet,

&

&expo-

poftibus feu oftio

meoinmeiinfamiam

adum

reportat promitcit vel polt fe relinquit prietatem curativam toti canali fanguinis.

&

; an dilcreteabipfo fueritnec ne jrelinquo mundicen-

furs liberum

atque

ita

tranfgredior ad

ukimum tradatus hujus mcmbrum.

E4

MEM'

S?ONGJjE FOSTET^IANjE.

MEMBJ^FM

TET^TIVM,

In quo Anthorannihilat omnia ilia argumenta&obje(Sl:iones, quas M. Fofterus tarn invincibili confidentia produxit, ad refellendam opinionem ejus expreflam in anatomia ej us inyftica, ubi probat adionem curandi per unguentum armarium efie mere naturalem nullatenas

&

Magicam &diabolicam.

PR;LVDIVM HVIVS MEMBRI.

In quo author exprimit,adver[arij fui convitiafundarifuper matu
tia, nee verb fuper ullo legitimo

aut debitojuo merito

Htc

etiar^ ojtendit

Metbodum frocejjionis ejus in hoc membra cum ratione ejujdem*

,

QVilibet judicio pollens ledtor ex M.Fofteri fcandalcfa

,

vchemcn--

tiaadverfusmeobcompofitionemfubjedi hujus membriin A-

natomiamea myftica difcernere poteft potiusillud oririexmalitia me,qu^m exullomeo piaculofeumerito.velfcan^ dalo per me commijGR) vel contra iplumlquatenuseum nonnovijvel contra ullum alium namprocul dubionon ad levera ejufmcdicc&Iivore adverfus
:

cafionem , ut breve hoc caput erat expreflum in loco prsedido, convitijsmeitalaceflivifTettitulo Cacomagi ,ut ipfe fecit; &allegatprudentis fui magiftri Monachi Merfenni authoritatem liiper hoc ut authoris, Jeque profundi in diderijs ac vanis convinj sac ipfe: Sedcur, qusefo, tuuderet in me Merfenni verba fcandalcfa in hocfuofcripto, cum videat, Monachum ilium ufque adeb diderijs acconvitijspro^ fcindi ab amico 5c athleta fuo Gaflecdo , ut in refponfo fno, quod tacit cum Gaffendo ac Lanovio contra me , poftquam in tocum irretieram &illaquea{rem eum , ob ejusftultitias, ne hifcere quidcm contra me vel verbum ullum repeterc auderet: quod adprsdidtaci nvitiaMagis attinet , quam in libro fuo fuper genefin fine ullo fundamento.mca: committit curai: Sedfigit omnemfuam invidiam acmalitiam inhoc
,

refponfo , fuper quafdam impietates (utintitulateasjquasinfirmirer admodum mese tradit curx ac provincise f Irerum , fiquidem dometticus noft er antagonifta dicit , me excufaife memet ipfum ^ Magia in li^ bro, dido ; Sophie cum Moria certamen ac Lanovium dicere , cujus contrarium verum eft j dicendura mihi eft ipfi , minus decerevirum ejus profeflionis proferre tale& falfitatem: namLanovius (licet modo pro virili fua malitiofo) expurgat me illo crimine, allegans , meam im-r periiiam ,feuinfufficientiam in ejufmodi rebus caufam fuiife , ut contrarium putaret ipfe Ac proinde hoc dicam neceffe eft calumniator! meo Anglico ,Cameram efte Stellatam adpuniendas&muldandas
: :

ejufmodi iofamias,&per confequensfor/amcitiusex meaudiet,quam expedat , nifi domet ac refrtenet linguara fuam caluuiniofam meliu<; in pofterura. Eft arguraentum , parum Pbilofopiiias , minufque

Theologis fapiens
modeftia
fatai
:

ultra

raodum
:

conviciari

&
,

fcandalizare fine

nam

Philofophiaeft fapienti*e
VicifTira

amor

&

fapiens jnquit,-

omnis Theologia fundatur fuper amore 6c charitate ; & Chrifti prsecipua concio erat amare fratres & diligere proximos noftros , ut nolmet ipfos& exhortari nos,ne judicaremus fratres noftros pra;poftere Sed , utadrera:anhocno* ftrura caput (Ledor judicioie) in quo cenfor nofter tarn ftridam facit ^nquifitionem , Sc contra quod efformavit confutationemtampunduaiem.
efTc convitiari.
:

EXPIRES S 10 MEMB.

III.

Fol.ar.

dtuaIem,continetinreuIlutnCacomagicumopus,obquod ufque adeb

cenfurareracritera noftrOjprxcipitisingcnij cenfore.vel in pnmo ejus limine? An difcernis in eo quicquam,quod cenforem noftrum incitare minus Chriftianam in> pofTetjUt faciat ac fufcipiat tarn Icandalofam grefltouera in inquilitionem ejus,ut inde rude ac laicum hominum genus me veneficum aut Cacomagum exiftimet. Quod ad emundiioris naris homines attinet,certura atqueperfuafumhabeo,illosarridere. Sed nonne hoc iuvidias eft argumentum , fandatum fuper nullum foli-

&

dumfundameutura? Etnunquid ipfe,tamobimmodicamfuam invidiam , qukmob alias res nonnuUas cuj ufvis boni Chriftiani commiferatione dignus? Nam, quid infe poffidet, quod mereri poffit invidiam,

cum in Epiftola faa ad le^tore confiteatur, fe efTe infra invidiam? Equi-.

dem, quod ad me necefle eft confentiam cum opinione rotius mundi acdicam me malle invidiam ferre, qu^m commiferarionem:Sd,uc adremnoftram. Subjedura hujuscapitulicitatum^meinanatomia
,

meamyftica, eft folummodbdifcurfus relationisnaturalisacraagneti-ciea attradtivs 8c fympatheticae conferentiae,feu comparationis,qua:

obfervatur efle inter duas diftinc^as fubftantias naturas confimilis , fed in diftantia loci differentis, uc inter Magnetem&ferrum , inter fanguinem falem ejufdem naturae , in quo ipiritus vegetans utrique communis commoratur acrefidet occultd ;& notes etiara oportet hie (ledtor candide ) me in hoc particular! anatomise measmylticselibro percra<a:afle proprietates fecretas &occuItasfanguinisfpiricuaIisfeu interni in excerno , citando fimulproingenij meicaptuetfedusharmonicos , quos operatur tarn per conradtum feu palpationem immediatam, qu^madintervallura. Equidemfcire vellem, ubi &in quo offenderim fie faciendo,vel quomodd meritus fuerira oifendiculofjm M. Fofteri ingreflionem in examinationem hujus negotij vel,an in difcurfu meo natural! fuper hoc fnbjedtum in medium proferamuiias prseftigias Diabolicas , circulationes , veneficium aut Charaderes vetitos illicitos Sc fimilia? Quodfi nihil deprehendatis,qnodfpedlec ad ullam ejufraodi MagiamDiabolicam ,ferte fententiam veftrara , an tale pra^ladium ad hocnegocium fuerithoneftum,deceus, velullo raodo ad rem pertinens in tradtando. Quod ad ufum Vnguenri hujus armarij ,proteltor coram Deo homine , nee nunquara excrcuifle il* ludad hunc ufqucdiera, fedinconfcientia mea ratione ftridtioris inquifitionis , qu^m banc ob caufam ad illud verificandum adhibui, iU lud ufque adeo liberum invenio ab uUa fuperftitione Diabohca (quam,

&

&

&

&

Deuscft teftis,femperodiohabui,utetiam DiaboIum& omnia ejus

opera) 6c audivi tantum deoperationeilIiusvirtuofa,ut in pofterum in invidiam fcriptorum inhumanorum acblateratorura, contra illud Sc praxiejus, ufurus,acIicitumejusmodura defenfurus fim , ut magis jam , qukm anrei unquam certioratus , efle benedidtam Dei virtutem, necullum Diaboli adtum, utquiopereturin illoadfalutem &leva raentum creaturarum Dei afflidarum.
Sed, ut adrent nofiram.

Tribus (quod ajunt) verbis re peragainajaprolixiorfui

in difcurfu

meo prascedeti. Sed antequa initiu facia, qu2efo,obferves,led:or benevole.quodfpongifernoftereftadmodilclaudicans&imperfedusiuinterpretatioueTextus mei diltedetis fe multu ^ genuina ac vera natura, ut retiueat fenfum fuia propriii potius, qua ut fideliter meam exprimac intentions (utdecet hercld) inpriraolocoigitur exprima vobisnudis verbisjplenii &c exadum fcopumXextus mei L?.tini,que voco aflertiov-

nerameam , ac turn poftei in proximo loco expediara ejus expoiitionem feu coUedionem Hinc inde depingara efficaciam virtuofam
:

]?

fpongia;

SPONGIA
:

FOSTE]{IJN/E.

fpongiie ejus in abfbrbendo , devorando feudelendovimaffertiouis meae Tumque in ultimo loco extorquebofpongiam ejus, efficieodo,

evoraat iterum veritatem, quam devoraveratjeu potius.Obtexerat fuo ignorantix velo. Atque hic erit raosuofterprocedendi in dimicando contra monftrum hoc lerneum & fpongiamhancveriilia vi

vorara.

CAPVT,

I,

fPrimb, fanguinem, adipem, carnes ac offa hominis mortui participare cum uatura ilia Balfamica , feu Hicptpbatur contra^ l^m^jj^Qj.3^jj,,jjlj^ ^^^^^ ^^ ^^ homine vivente. Secundb , equum pollidere Balfamum , fympathizan'^^"fcnionem (tera cum illo hominis.
\

Textus meuf

jiudui.

VIdemus

hocunguentumconflariex

rebus utcunque concordantibus naper confequens magnum ture hutnanae, habere refpedum adejus fanicatcm illud

&

pra:fcrvationcm : Quatenus pro ejus compofuione in principali loco nabemus fanouinem , in quo vits vis refldet : Hic, inquam , eft ciTencia oflium hominis , excrelcens ex ijs in forma mufci , didi ufnea: Hic caro ejus eft in Mummia, qua compo nitur ex carne & Balfamo : Hic adeps corporis humani , quiconcurritcum reliquis adperfcdionera hujus Vnguenti Ec cum
;

&

omnibus iftis(utdidum)fanguis eft mixtus, qui erat principium & pabulum eorum omnium : Quatenus in iplb eft fpiritus vita: Sc cum illo anima lucidahabitat > operansmodooccuko : Ita , ut tota perfedio corporis humani concurrere videatur ad confcdioncm Vnguenti hujus pretiofi. Atque hsec eft ratio , curtantus fit refpedusacconfenfus inter hoc unguentum& fanguinem vulnerati : Nam admodtim neceflariumeft
,

utfanguis vulnerati elicia-

tur ex profundo vulneris adus textus mei (enfus.

&c

& hic eft ex-

Jam videbitis

quanti illam exijltmet

M. Fofleri ColleBio,
mummia
Vfnea feu ofra(inquic DodorFludd.) adeps humanus(ingrediauia fpecialia) comprchendunc pertedionem hominis corporalem , atque ita apta prompra funt ad confolidandum , ratione Balfaminaturalisquiefcentisin illis , fympathizantis cum Balfamo hypoftatico refidente in homine vivo.

&

pofte^cumegoloquorde in^rediente illo Balfamico, quod /Egypti nobilcs ex Balfa-

mo naturali conficere lolebant

funt inimica corruptioni
,

& fimili,

&

bus BituminoCs atque unducfis

lud juxta
in

qualia
il-

interpretatur

modumfi;um&

utlibifatisfad-

atjdicendo ; me loqui de Balfamo naturali homine,in unguento rcfidente &c : Sed

ipfi

Flndd.
Videtis primum,illum fanguinem omitccrcqui prscipuum eft ingrediens, ac turn

equidem fcopum fuum

variare

concedamj

ctim notabiliter ameopropofito&intento

non poflit.

M.

Fofleri Jpongia

adAelendam banc meam ajfertionem.

Folierus-

Ncgo ufneam icu oiTa,Mummiam,& adipem numanum, licet medicinal ia fint, poffidere ullum naturalcm

Balfamum feu huvocant

in illis,

morcm radicalem(ficenimquidam
Balfamum naturalcm )rcfidentem
f.

co, remanece in

mpathizantem cum Balfamo hypoftatihomine viventcnifi equus

hominis : Nam (inquit D. FJudd quod moneo, ut probe teneat memoria) fi clavus pungens equum immittatur vafi Vnguenti, equus curabitur At dico , non eiie talem fympathiam inter equum & homifi nulla fit caufa.ut credam uni, panem,
lo
, ,
;

&

rum caufa: eft,

ut credamus alteri.

Labeat

Balfamum (ynpathizantem cum il-

Htcfpongia extorquetur^
fludd.

Obferves in primo loco , ccnforem noftrumoblivifci , (anguinem eiTeexingredientibus Er tunc dilputat ex non concel,

tisjqucek
efficacix,

me hic fait exprcifa ,

nulliuseffc

: tamen nihilominus viam fuam ipfi concedam, probabo omne,quod lingua ejus fpongiolaprotulit in

Cs,ut ante^ dictum

&

nee etiam uUius apparentix aut probabilitatis. Quare dividam banc ejus confutationcm in duos ramos feu membra
J

&

oncm
adeps

quorum prius ofFcrct banc nimirum , an fanguis ,

,

qusefti,

caro,
bal-

tJcIetionem ac extirparionem

iliius

verita-

&

ofla

habeanc

ullum

famum

EXPIIESSIO MEMB.
famum
naturalem feu humidicatem radicalem refidentem in fe , i^-mpathizantem cum balfamo Hypoltaticc remanente cum homine vivente? Porterius continet banc, an equus habeat Balfamum fympathizan-

III.

Fol. 21.
hoc Balfa*
il-

guinio, in genere confiftit in fale

mico

per illud corpus animatur, per lud caro , per appofitionem , unionem
:

&

tem cum illo hominis?

Prius ex hisabfolutc'negativumftatuitur k Foftero noftroi atque ego in confidentia certiore ftacuo illud affirmativum,

agglutinationem partium vivificaturjmultiplicatur , ac fucceffivepraefervatur-. per hoc in pane came creaturarum fanguis in homine quotidie augetur in hoc igitur

&

eftincorruptibilisvica: fpiritus, qui

nis

idque probatum dabotriplici via : primo ratione naturali ; deinde authoritate paginasfacrx
=

ac

tandem experientia com-

muni. In primo igitur loco Fofterum noftrum

difcere vellem, quid
fit

natura balfamica,

homivitam fuftinet.eutrquekcorruptione vindicat, acnifi perficcret officiumfuum vivificum, homo cito putrefcetac corrumpetur. Nam quid fcripturs tantum con- Levit.tr, firmant in complurious locis , nimirum animam hominis efle in fanguine ; lam ver6 certumeftjfpiritum hunc vivifican-

antequam
ilia-

tarn prascipitancer

& prspolleipfi,

tem

quieftdonum Dei

cujlibetcrea*

re creaturas cenfurare paret,illas deftitui

Quare mihi

fignificandum eft

tuTz ( ut antek probatum) ene verum operatorem , inhocTabernaculoejusraac humido , fanandijreftaurandi, confolidandi vulnera , adjutum ulla applicacione , vel reali velvirtualiconradtufidicali

nihil eiie illam

aliud,quam falem effen,

cialem ac volacilem

qui fcaccc virtute ve,

getativa ac multiplicaciva

quam de defu-

per accipit , inftar anima: pretiolk ad vivi-

animandum illud , quje virtus ficandum eft calidum illud innatum feu calor naturalis J cujus virtute omnis creatura vivens vebiculum volatile , in quo ccnfiftit :

&

&

fertur

eft

humidum
quo

iUud radicale,per
,

cta. Idcirco ftquitur , hunc fpiricum in fanguine latentem , atque in pinguedine, offibus came humana , quatenus per illud fubfiftunt 5 ac prim6 animabantur, multiplicabantur per procreabantur illam, participate de hoc fpiritu, qui fcrip-

&

&

quod

& in

dicta virtus movetur im-

tura loquente
Spiritus feu

animat

&

fanat omnia:

Sap.KS.lO.

mediate

& agit ad vitam

vegttationem,

VerbumDeij

inquit Salomon

ac multiplicacioncm. Operatione igitur horum elientiali adlivaacpaffiva, vegetamineralia bilia Sc animalia manifefte' ;

fanat omnia.

Ac vero M. Foftcrus

infcret
,

hunc vi*

&

occulce vegetantur

&

tx fpiritum eile in fanguine

'.

adipe ac car^

multiplicantur

id-

que tam

in

forma

fua feu ignenaturalij

quam

in fubftantia.

fam veri myfticum, Sol Sapientum quatenus in eo myfterium nature confiftit ; &ali] vocant ilium verum nature balfamum , in quo totum nature myfterium confiftit. Hinc fa,

Atque hancob cauAlchymifts vocanc falem hunc

ncjciim non feparatus eft ab homine vivente Sedpoftquam feparatus eft, nihil poflidet amplius vitx auc effentis : Dixi
ipfi

concrat iij probani in demonftratione mea philofophica ; Nam , fine hoc Sale fpiritu vivente in eoj nee fanguis, adeps,

&

&

offa poflent confiftere

'-

Scd juxta
,

illud

Chriiti ante citatum

nullius dfentufus.

, qu6dfit quicquid qusrunc fapientes: , quod ad aeream partem attinet , eft ilia falvolacilis , qui ubique in acre aperto expanin acfus , eftque purimma eftentia ex re 5 in quo granum vitx latet : ac proinde

pientiores Philofophi affirmant

in fale illo

Viciffim perhibetur in facris

fpirirum vi-

tx

elTe in partibus
,

interioribus

eorum centralibus feu etiam fi non agat autopere,

tur ied quiefcat in centro

ut antca plane

&

declaravi
adipis.

Nam

alioqui cur diceretur:

Omnimodo

abftinebis abefufanguinis&:
:

alij
-

fapientes dicunt

eft in acre

occultus

Atque iteram
;

non

rccipies in

i.e^.^,

Mittb.j-.

vitiEcibus&c. Nee eft etiam fine caufa myftica fecreta > Servatorem noftrum fpecialiter Sal confideraffe , qui in loco aliquo dicit:

cibumtuum fanguinem creaturx, Atque

iterum fanguis ferx feuvolucrislnterfedsE in venatione, in terram effundi debet:
ac ratio ibi datur , quia fpiritus vits eft in iterum dicitur , anima carfanguine : nis in fanguine eft. lam igitur, fi fpiritus

l^^--^,

&

Lcv.l^

Sal terra: eftis vos

,

ubi intelligit

hominem
vitae-

&

fpiritualem in quo eft (piritus

At,

que iterum
tur

Sal fievanueritjinquofalie-

vitas

ex fanguine

came

adipe

& offibus,
fepa-

? nulli rei

conducibilis eft ultra

nifi,

cvanefceret immediate' poft

eorum
,

conculcetur ab homiut mittatur foras nibus. Quibus conftat , nihil efte pofte, exiftere vel effe ullius valorisautseftimationis fine fale

&

rationem k creatura vivente

eflet tanta

quid opus

verbomm
,

copia feu praeccptis

ftriftiffimis

ne

fed prorfus

hoc myftico feu vitae Glutimortuum ac corruptum

ne comederemus ex fanguine Sc pinguedine poft mortem creatura-

rum

aut

cur

ilia

ratio darctur?
,

Quia

tore. Eft Sal in ipfo ftercorario feu fimoj

anima feu vita eft

:

qui terrae

qusE multiplicat
tius influcntiam

vitam atque animam pracbet, granum in majoreproportionejCxfugitque ad fe multo abundanvitx coelcftem:

feu fanguis eft fedes animx ac vit?e?Textus non diSanguis erat fedes anima: feu vits, cit
in fanguine

fed eft -.nimirum fubfiftentia illarum partium , licet feparatarum k corpore vivente

Poitremo

ipfaeffentia aniiwalium fan-

adhuc

participat

cum

vitae fpiriru

Qua-

propt

SrONGI.E FOSTE^IA-NM.
p.-optXT cavete vobis
,

nc comcdatis ex

il-

mus,adipem vel fcbum fixari cum frigore,

ncc
fluxileefle
ralis
, fed cum adu ealoris natuieu ignis confeftim liquefcit ac fluit-

inemoriam revocabo virtutem vivificantcm remanentem cum

Non vobis

hie in

Qiiidadhxc omnia replicabitcenfornoigitur fpiritus vitas fpongifer ? huic infit necelTe eft : Nam , fine eo effe non poteft uUa fympathizatio inter hoc Sc
fter

4Rfg,I5.
Apocal.rt.9.

ofTibus Eliae , qua caufabanc corpus intcrfedum, a latronibus illis in fepulchrura E-

Num

Gcn,4.io.

projcdum , nee quod anima;eorum, quipercmpti erant Verbi caula exclamabantad Dominumex imoaltarispi'ovindidla nee qu6d vox fanguinis Abelis profunee fui\ exclamabat ad Domi'num a terra, bita revivifieatio fanguinis emortui in inlia:

Balfamum hypoltaticum refidetem in homine vivente- Notum faciamoportethuic inquifitori, qu6d,ut erat folummodo unus
fpiritus, qui a

terfedo, in prsfentia homicidx feu incerfedoris , quod evenire non poflet, nifi hie
fpiritus vivificans fimul parciciparet ae in

quatuor ventis vocabatur ad vitam infpirandam interfedis, fie eft unus tantiim fpiritus , qui virtutem dat tam fanguini viventi, carni , adipi

Propheta

^*"-37'

fanguine dclitefceret , licet fineadione, dum per fpiricum occiforem cxcitaretur ad adionein See. Scd adducam vos ad oculare cxperientiam

Tarn ccrtum eft, qukm Gertiirnnum,ijs,qui appulerunt animum ad arrem deftillatoriam , fanguinem ac offa hominis conrinere infigncin quantitatem falls volatilis , in quo refidet tarn prxeel:

qua: nobis vi, quam reliquis , dentur vitadeftituti vel in potentia ad actum. Eft unus tantumlpii-inis ,feddiverquafi fus in proprietatibus , quicongelat enccat Ipiritum Element! mobilis aeris , il-

ac ofTibus

&

lens difpoGtio Balfamica, ut ratione propinquitatis naturae, feder dolores podagricos, confeftim ac cruciatus alios intolera-

lumquefixat flatu Septentrional! in nives, grandincs , atque iterum gclu , glaciem revivihcat flatu Meridional! : nee in rem erit cenforis noftri fi cxcludat hunc fpiriufnea, tum ab adipe , fanguine , came

&

&

quze
!n

unguentum ingrcdiuntur

Nam fasap.i;.

piens !nquit,Incorruptibilem fpiritumcfle

euret vulnera, perfanet cas, qus matricis affedum patiuntur ac Epilepfiam: ac fub finem experiencia manifeltnm redbiles
,

filem volatilem ac oleum fanguinis Viciffim oleum ex humano'allcvare dolores podagrijanguine alios confimiles , fanare vulnera , ac cos
didit
,

effe cordiale infignc.

&

tanquam in pisfcnti dctergere atque cxficcare omnis generis excoriationes , fre'

quens experientia tam magiftros mcos, quam memet ipfum docuit Nonne vide:

omnibus, ergo in hoc unguento Habcmus igitur Sal Balfamicum in omnibus liifce ingredientibusjin eoque fale virtus adiva deliccfcic , qux proritata per fontem adionis 5 fluens ac agensaterminoaquo, reagit ad terminum ad quern, id eft , a iine adprincipium. Atque h^ee eft ratio, hoc unguentum non folum real!, fed etiam virtual!

contadu curare

nimirum ratione

virtutis illius,
atore-- ac fi

quam

tenet a primofuocre-

diceret,herbam autradicem
;

unica node excorialionem perfanare ? Etquifqueftabularius notum tibi faciet , equi talum vulneratum feu perculTum lapide live ungula, per inun-

mus

candelse

(tillara

amittere virtutem omnem fanativam,quia cplanta colleda funt nimirum granum Tritici,aut pomum colledum ex (tramine
feu ex arbore
,

non habere in

ft

nutrimen -

dionem extremitatis eandelx curari

,

adi-

tum Balfamicum.quia jam tempus ulcerius

crefcendi fuperarunt

pem fuillum febum cervinum probari ncccflario

rativi

pro ingredientibus Vnguenti cu, non eft unus Chirurgorum , qui ne-

tamen contra: rium manifeftatur, quatenus femper poflident !n fe fpintum luum vcgetantem

&

&

gabic : Et unde procedit hsc fanativa in jjs proprietas ? Quid ? a benigno adu Dei

raultiplicante:

Nam illud in terram

proje-

dum, ipfiffimoatomo vits dclitefcente in

crefccre ea famanifcftat fe ipfum , ac multiplicar! juxta Ipceiem fuam: nee vero beftiarum carnes deltituuntur proprietate fua nutritiva: licet videancur moreis
,

ab illo , elt ab illo fpiritu ac vivifieante , qui prius formavit fanante

vel
ci

Diabolo

fi

&

cir

bare

ratem

membra , coneedebatque ijsbancviralioqui cnim nuUam curativam

,

rU.^^

proprietatem poffideret

Spiritu ab ore

tu2E,ac feparentur a creatura

v!vcnte:Nam

Dei (inquit David) omnis procedit virtus. Ergo ab illo fpiritu adeps, caro, fanguis &
offa virtutem illam curandi obtinebat , vel pra;fcntiaejus femper fernon omnino ,

fcriptura ait

anima

carnis eft in fanguine,

quod fi non ita effct, non nutriret aut converteretur in fubftantia hominis corporate nimirum , fanguinem , carnem , adipem ac
ofl'a
:

&

vant virtutem illam ab eo ; imoquidem poft ipfam iuam feparationem feu amputationem a vivo corpore , quam accipiebat

ut etiam

nifi

vivificans fpiritus deli'

tcfceret !n

came cadaveris emortui.impofut converterctur in vermes per

fibile cflet,

abeojdum
vente.

effent

membra

in

corpore

vi-

Tanturamodo
in

ha^c eft differentia,

cum efient

rum eratadualis d6 eft potcneialis

vult, nifi
fieante

corpore vivente , virtus eo, fed fcparatatantummo, nee in adum rcdudincitetur ab illo ipfo fpiritu vivi;

& uduante

quen^admodum

vidc-

ad radios folates , ut in pofterum dicetur. Poftremo oftcndere poflem profundo huicPhilofopho jfpiritumhunc vivificura in fale volatili abundanter produci. Equidcm poflem ill! oculariter demonftrare, quomodo exfugat deorfum formam vitae
ejus expofitionem

a Sole,

EXPJ^ESSIO MEWB.
i Sole,
ita
,

Iir.

F0I.23.

ut ex pellucido fale volacili

ni-

vem albedinerefcrcnte.aut Chriftallinum unduofum liquorem fiuentcm intra pau,

cas horasevadatarqne ruber acrubinusjcx-

ponendo illam
in

radijs folaribus.

Hsccft

Ij-rrpathia inter ilium

&formam Soils &

guine, interdlci nobis , ne vefcamur fanguine ullius crcaturie ? atque Itcrum. Sanguis humanus in refpedu reciproco repcti debet a bcftia , qux profudit eum. Qiuibus omnibus dextre ponderaquis Sapientum poteft in dubium , revocare , nccabfolutc concluderc , beftix naturara corporalem fyinpachizarc ac correfpondere partibus corporis humani ? Fateor equidem , intellcdualcm
tis

eo ipfo gencre clt appctitus eorum recipatiens,vel procus, quails eft inter agens loeminam ac tnarem. Poflem etiam exliibere illi perbrevi temporis intcrvallo potentiam admirabllcm , quam fpirltus nic vegetabilis poffidcr, ad producendam veeetatioiiem in omnibus atque etiam probari,efleBalfamum faluberrimum ad cuad dolores fedandos : ac randa vulnera proindc fympathizat cum balfamo homi-

&

hominis naturam
illaequi
rationale
le
J , ;

efficcre, utdifFeratab
is

quatenus

dicitur cffe animal

oeftia verC) animal irrationa(jtc-

&
;

fedhsproprictatcs tantummodo

alioqui cnim non convcreandem imaginem nimirumin fanguinem , carncm , adipem & ofla ac
nis hypottatico

dantur in ipiritu fpecifico , ncquc concernuntauttangunt ullani vit^adionem aut vegetationem , aut mulriplicatio-

reretur in

proinde multo magis ipfe languis caro, adeps ac ofla unius ej ufdemque fpeciei , fi-

nem aut curationem Itaque difcurramhuncinmodum Dcus donavit hominem dono duplici quorcm prius eft fpiritus vits qucm non foliim ipfi im,
:
=

quidemfimilemagls nutricur

ai'uo iimlli.

pertivit
ris.

led etiam
,

omnibus

alijscreatu-

Nonne videmus , fanguinem humanum, imo fanguinem cujulque creatura: confitali fale volatili? fi nihil eflct prater urinamjquaeeft feroliim excremcntum fanguinis,cantum quldem teftareturjflquldem

Etiterum
:

largirus eft ei plus,

:

quam
^^'^^'

ulli alij

creanirs

nam

dedic

ci intelle-

flere ex

dum
dicit
tio

ettunus tantum fpiritus

:

&tamendatorduplicishujusdoni : atque hinc lob

Spiritus

Dei

fecit

me

&

infpira*

mediocriter fcatet fale Armoniaco icu fale volatili an imali : ac ratlone naturjeBalfaniicE ejus , urina humana tam apta elt ad mundlHcandum ac curandum fimplex vulnus recensinflidumjUt etiam ideruscuretur ad ejufmodi intervallum a patience,pro ut jam antea declaratum eft. Videcis ergo, quanta facilitate , idque triplici confideratione 3 ftupida hsec fpongia Fofteri uofter quam rationi abfona extorqueatur , improbabilis fit ejus piopofitioantedida. Venio itaque ad exaininatiooera lecund<e quaeftlonis, quae inde exfurgit. Quod adlecundam qua;ftioncm , videlicet,an equus habeat Balfamum iympathizantcmcumillohominis ? M.Fofterusdi-

omnipotentis vivificavic me. lam ioitur (utdixi) idem hoc bcneticum datum erat cminibus alijs crcaturis in una proprietateac officio
vivificat
:

omnia

turn

&

& ludith &

Vnde dicitur
;

Deus
ludith.id.

mifit fpiri

creavit omnia.

Ft Efaias

Decs

^'"'*-^*

dac flatum populo fplritum calcaniibus terram. Ex quibus liquet , eundem

fpiritum vita; proportionaliter
,

&

&

licet di-

verfimodc in numero

menfura ac pro-

mal

portlone,effu!ijm effe lupcr quodvis anilp>ecJticum : ac prcinde admirabilis

eft inter

lympathla nature fit neceile

tes cnjulllbet animalis
,

par-

qua vegetationc

cit

non efle tale fympathiam inter equum

:

&

hominem

multtjm

ille

blaterat

& te-

ac mukiplicatione, producuntur operatiovita: lf)iritus languini infufi : atque ita per viamanimationis ad adi-

ne ejuldem

mereeftutit 5 fed parum aut nihil probat, ac fi diceret : M. Folteti hsec eft voluntas, ac propterea ftet pro racione voluntas.Exad.eimitatur jaditantem fuum Magiftrum

pem , carncm ac olfa. Atqae h^c eft ratio fimile converti in fimiie , nimirum fanguinem in fanguinem , carncm in fan, adipem in fuum mcdullam conflari ex ambobus. Nonne admodiim eft palpabi-

gumem
Imille
,

&

carnem
ofla ac

&

&

Ma'fennum. Sed

ea

mc audaciamduam,

ut inftituam eum melius in hoc negocio, ac dcmonltrabo illi,naturam corpoream

alterius, facile in

le

uUamcarnem leu languinem,vci adi-

pem animaliam raortuorumj convert! mutatlone concodionls in hominis fubftan-

lympathiam trahi ac par:

ticipare

cum

illo alterius

nam caro, pin-

guedo

& olfa amborum funtex (anguine in imo quidem & in generalitate naturali
,

ex fanguine, tametfi in numerovarient Nam obfecro vos , nonne cadcm caro , adeps ac languis beftise nutrire
Ipecialitate

tiam ? Quod nunquam prsltare poiret, nifi egregie in natura invicem fympatlilzarent , atque unircnt naturam Ballamicam,feucalidum innatum humidum radicale mutu6 , ac tranfmutarent fubftanti-

&

am unius
te.

in illam alterius
,

c^ux eft fanguis occul'"^^'

foletfimile in

homine ? nonne unum tranlmutatur in aliud? Minimc ? Nunquid dicit

hoc in lenfu generali ,
eiTe in

originaliter

tam manifcftc , quam

fcriptura

intelligens

Sed quod adaltcrum donum extra ordinarium attinet, dicitur ^ lobo alibi: in

omnera fanguinem , nimirum animam feu

vitam languine omnis carnis efle in fanguine , Sc ob divinuiiirefpeduipipiritvjs iilius vitx in f^n-

homine eft Ipintus,

tentis facit

fed inipiratio
:

omnipo-

vitam creaturx

&

eum intelhgcre intcilcdus igitur eft donum fe jundtim, qui hoininan

k beltia diftere facit; fed

non vic

fpiritus.

Fi

Qui4

SPONGIjE
F^gsp.

FOSTEJ{IJ]S\^.
nea in finguinem
fa
,

Quid iglrur fupercft? Probe Dodorem

tncminifle oporret S:c

& reddaturajquefibroac reliquusfanguis

Ec quid eum flridlara ejufmodi admonitionem

pientisjimportct necefle eft
ponderis. Meminerit
(

M-Foftcrus. mcminiire opoicct ? ob

dicic

&

probe

compada

viiifa-

humanus , tandcmque una cum coefficiatur : Et poft hsc appoficione , unione

affimilatione
fit
(

&

rem inagni
)

ut verbis Galeni uti liceat)

inquic

curationis

caro

humana : Argumentum infallibile,

Eccujus equorum curationis ? niinirum , quod equus , clavo male impado poffic pari modo curari, Mirabile opus Eratne ob banc caufam arduam,

equorum
,

fua;.

naturam Balfamicam harum duarum cteaturarum confentire ac fympathizare, alio qui non poffent efficere unam unionem:
Sic videre licet noftro acuti ingenij

com-

ut idem memoriale repeteretur in Gloriofamofa ejus fpongiae parte, adalTerfa

&

t^Z-'ii-

tionem illam delendam ? Contemplemur igitur praecipuum fubjedlum commemorationis ejus , qux eft hxc. NaminquitDodor (quod admonuij ut
mcminiflTec)
plicetur
fi

folum loqui in hunc modum , fedetiam probare meara caulam ufque ade6 palpabilitcr , ut quifque idiota

memoratori

me non

fenfibiliter id percipiar,

Pervenio jam nunc ad ejufmodi experlmcnta privata , qua: nobilis illc Comes antch h

clavus, qui

equum

Isfit, ap-

me

citatus,veracomperit in equisx

Vngucnto j equus curabitur :

,

nul-

quorum

alicui clavcs

male

impads

fue-

la eft talis

inquara, fympathia inter virum

& equum.
Ha ha he ! Rifum teneatis amici ? e6 quoditadicit ; ergo res feitahabet- Stat pro ratione voluntas : dicit quidem , licet nihil probet , tamen ei credendum eft. Sed hujus viri aiTertio convincetur tan-

runt , nonnulli vulnerati vel lacfi fecus: Libuit ipfi , mihi referre complures hifto* rias curationum fuarum , tam in equisproprijs , quam in alienis , quas virtute hujus

&

Vnguenci prsftitcrat
fcire

ipfe.

lam equidem

vellem , an ullus bonz notse, leu modeftia prxditus , velit potius fidem dare iU
volet fuper quae nobilis hie affirmat propria fua fcientia ac notitia , variaque experientia , vel nuds ac inani MFofteri
,

quam ridiculofa
obfervatione
in Capite6.
,

tarn

communi ac vulgari
experimentis Comitis, ji me ciiati
varijs

lis

&

quam

pradlicisNobilis, five

membriz.
,

hujustradlatus-

Quod
rum

attinet

nem, dicimns

ad vulgarem obfcrvatiocarncm omnium crcatura-

aflemoni , qui raundo perfuadere vellet, idque mera fua duntaxat alTeveratione fine uUa ulteriore pn..batione leu praxi , Caftella in acre extrui poile.

) five fn)r aves five quadrcpedes , acob idequi, facili convert! (poftquam digefta eft in ventriculo humane ) in ejus fanguinem , adipem atque quod cvidehseftargunientum;,eire oiTa l)-mpathiam manifeftam inter cainem ilium hominis ; im6 languinem equi

(ut dixi antca

Quid igitur ? An

-.

&

&

&
fi-

refidcrc in

equo naturam Balfamicam

milcm,feuhun':iditatemradicalem , qux inhomine& per confequens,eandem naturam Ballamicam fympathizare cum Ballamo hypoftatico rcfidente in homine: Caufa eft manifefta : nam quod facie tale eft magis tale : ac proinde fi fanguisfeu caroequi nonelTct talis naturae, qualis eft redihominis, nunquam converteretur gereturin unionem euro fanguineac carne humana- Hoc vcro ita fe habere , quifque fatuus percipit pradice. Quibus patet, Balfamicam alterius naturam exadc con
eft

convocabimus hominum impetuofoium , incred'jlorum ac criticorum, ut decidaturillud ? an Diabolushanccuram pra;ftet ad lucrandam animam equi nee ne ? Authoritatcs inurbane eorum, poft debitam litigationem forenfem caufe examinationemdeprehendent fubnigram ejus dominationem ,vix tantum qua: laboris efle infuj^npturam proanima ufque adeo eft peritoria tranfitoria , nee immortalis ac ilia hominis , cui tam avide
ca'ti-im

&

ac fitibunde inhiat,: At ver6 fi rcplicent, Diabolum hoc facere, utmedicumdcludat credulum , atqtie hinc media pararead

&

animam
ftra fieri

ejus

lucrandam
,

relpondco frufieri

per plura
:

quod

potcftper

medicus complures prius homihoc non fufficeret Diabolo, nes curavit, ut potiretur ipfo , fed debet illi etiam affipauciora

&

fcntire

efient

cum altero ,alioqui enim nunquam tam homogenea,ut includantunam

:

rtere in cnrandis bruris beftijs, ut obligatio

proanimapradfci medici,

ifiat

e5certior?

naturam

Atque iterum : finon fympathi,

FortaiTe plus fidci atque auihoritatis tri-

zarent , fed Antipathizarent ,natura alterius ahhorrerct k natura alterius quod experientiafallum oftcndit. Iterum, efle na-

buerem

altitonantibusiilis

judicibus feu damnatoribus

& magnanimis & potential

,

turam Balftmicam in equo , lympathizantcm cum ilia hominis , proBat effedus:

lehovs annihilatoribus , fi illud Diabolo tribuant ,quod ad ipfum Ipedat, fiunus homo multarum animarum jaduram facere poffit
ciat,
:

nam

cfFcdus naturae Balfamicse eft aggluin carnare atque fanguinem generare , idque fecreta vcgetationis virtute. Scd caro equi reddit
tinare ac confolidare vulnera

fed quis ade6 fatuus , qnibis ja-

&

ciim certo lucratus fit prima vice? Ex hifce igitur quilibet fagax ledor

ac tradit fuccum fuum Balfamicum hcpati, ubi fympathizat cum ejus natura, utcon-

planiffimc difccrncre potert , Spongianl hie cxtorqueri , quatenus Fofterianam tam certum , quam certiflimum , Balfa-

&

denfet leipfam tranfmutationehomoge-

mum

naturalem unius aniraalis fympathizare

EXPK^SSIO MEMB.
zarecumfuofimiliinaliojquatenus

III.

FoI.i4

ambo

i 1

turaac conditione, qui omnibus Jpecificis

eft

obcinentunameandcmqucvirtucemagenfpiritum unura Balfamicum in narem

communis,

&

CAPVT.

II.

Jn quo probatur contrarium dogmatij^ongiferiyhotninis fcilicet

offa naturaltter afanguine procedere^
T(ud<t affertio Texrus Fluddatti.

SAnguIs mifcetur cum mummia feu carne.adeps

& ufneafeu mufcusoffium,

j |

quifanguiniseratinitium Scpabulumom-

nium.

ColleUio Fofieriana.

Hxc

ingredientiahabcnc iniriumfuura

&alimentumkfanguins.

uiUifsfpongw

ipjius mundificantif.

Fofterns,

Secundo loco nego ,ofla humanainitiurn atque alimentum fuum capere ^ ianguine: nam Medici ac Philofophipcrhibenc,

ilia

habere principiumfuumh groflioribus

fuum ^fanguinefeumcduUa,vel abutroque.

partibus feminarijs,atque alimentum

Hiefpongia ejus extorquetur,

Fkdd.
Miror cquidem , Cenfbrem noftrum, ad inftar parafiti comic , mod6 negate mod6 eodcrn fpiritu affirmare idem : nam prim6 negac oiTa habere alimentum fiium \ fanguine > ac tum pelted concludic , ilia habere age , prscereamus errorem hunc haefitantem & ad rem veniamus olfa huroana ( inquit ille) habenc principium fuum ^ groflioribus partibus feminalibus : Ergo non k fanguine. Confequentia eft erronea".
,

&

eft dicere

illod

procedere k fanguine , qui

componitur ex quatuor humoribus, licet aeris Elementum prxdominetur. Sed certum eft fanguinem eife ejus fontem.atque
id apparet demonftratione oculari- Quod, ctim ita fit, obfecro, mi Foftere, quis error
eft in

mcjdicere , languincm initumelie odium, cijm ipfeconfitearis,immediatam

illorum cxiftentiam eileex fpcrmatccujus immediata exiftcntia eft (anguis ? Iterum docemur , ledem vita: clle in ianguine : ii
itaque fperma prxducic vitam
,

nam ft

ver^ velit is intueri naturam Ipermatis , nihil aliud originaliter illud comperiet , quam puriffimam fanguinis partem colati aduplicivafisipeciercujuspuriorac interna pars oritur a vafe feu vena arterialij groifior 65 externa a vafe venali. Quid opus habec Fofterus , ut notas Bauhini leu opiniones Galeni , illafque multomm aliorum differentes ab ijs introfpiciac , atque ita conftituat , iple Dixit , totam fuam vim

recipit

il

lud vita;

donum a fanguine.
eft

Denique evides elt ex his, fpiritum Domini vivificantem (qui

quatuor veiuo-

rum animator , unde Propheta tzckicl vocabat eumad animandosincerfectos) moveri acoperari radicalitcr in fanguine
rituali
,

I'pi-

ac fperma animari ac moveri Ianguine hoc fpirituali, qui eft internum Ipcrin cujus centro fpintus

acporentiam

c^m oculi ejus doduri fint

iplum, fi unquam fciret anatomiam.ut forfan Pater ejus novit, fcaturiginera fpermatiSjelfe

matis, quod Philofoohi Icmen vocicauc, Dommi viviHcus

operatur
tus in

& agit

actumpofteiihicl'piri-

fanguinem duarumnaturarum,

Arterialis ac Venalis ? Nam vafa feminaria prsparantia , quae illud alterant ac purificant , fuum orcum habent ac caput>

nimirum

femine format cutem, came , olia ac nervos, dans ipfis vitam , actionem ac motionem.Quaeomnia a lobo patiente illo,in

huncexprimuntur
difti

modum
,

ficut lac cftu-

vena cava". Quod cum ex magna arteria ita fit , equidem fcire velim ex Foltero , an exiftimet , fperma non procedere a fanguine,
nifi

&

me (hoc eft in forma Ipermatis) inftar caiei coagulafti mc induil tine cute ac carnibus, compcgifti mc offibus ac nervis, demihi vitam miiericordid tua

tanquam originali fuo , quatenus vafa,

,

difti

& viii'-

ex quibus proiiuit
tanguine?

replentur nulla

alia re,

tatione tua prsefervafti fpiritum

hsec

Non moror illud, ipfe Dixit,

omnia

abfcondifti in
i\

meum,fcd animotuo Scd

patcc,

cijm in experientia cujufvis oculari conrrarium appareat: Nam, nonnuliivolunt,fubftantiam ieminis procedere i cerebro : at-

novi hsEC omnia

ne inchoando
ftolus
=

tc elTe-

Ex quibus

Deum operari omnia radicaliter in

Iangui
-vn.i-.

& ob banc

rationem Apo-

que alij
poris
jTC

^ partibus lubtilioribus totius cor-

baud injuria:

in illo(inquitj vivinius

&

nonnuUivolunt illud oririkpurio-

movemur & I'umus|

parte quatuor

bumorum

quod idem

F4

CAPVT.IIf,

S?.ONGIJ^ F0STE2{IAN^, CAPVT. III.

In quoprohatur ,
fof r fpongiferi nojiri opinionem
,

Spiritta

infeparato fanguine rejidere,

Textus tiudus FUddttms.

[N

fanguine

eft fpiritus

vits )5ccumlu-

occultum modum.

[cida anirna habitat , operaturque juxta

ColhBio Fo^eriana.
in fanguine vitaks fpiritusrefident.in
J

vitalibus fpiritibus aninoa,

modo o.cculto.

AEus fpongiie ejus mundificantis*

FofierHS.

Tertio loco ncgo , ullos fpiritas refiderc

In fanguine feparato
,

nullos rcmanerc fpiritus

>

dicitqoe ncc ip-

& Cafmannus ita af-

fum Diabolum
ullos in ijs.

poire parere vel confervare

fcvcrat

in partibus fcparatis a corporc

Spongi<e extorjia,

FludJ,
Videtis hic t)Tonem hunc nihil habere, quofuftineat fuum dogma, nifi ipfe dixit:
curat

omnia : nam in eo

folo vita eft.

fpiritus vivificans. Praetere^ novi

Ergo ego

&

leh.r.

& magiftriejus affertionem effe erroneam

triplici via.

qu6d(i hocdeficiat, valeatomnis ulterior exfpedatio.Scd probatum dato banc ipfius

proprijs oculis vidi

magnam fpirituuiti co-

piam , qui
tati

aftivitate ignis vel exigni cxci-

Prim5 ratione philofophica:

adipis

funt ex eflentia languinis corrupti ; ita, utnaturali nianu"; calore in for-

&

nam cum qurelibet amputata natura ab ipIb vivo trunco multiplicationis fus rcpleatur fale balfamico natura: arboris feu plan
ts, k qua oriebatur , per quern
exiltitid,
,

quod revera eft , vbc

beat de fpiritu

fieri

poteft

quin ha3

vitas fuaj folitae in fc

licet

non agat, fed in centro fuo quiefcatDeinde ex Icripturis facris : nam (ut abunde fatis & ad naufeam anteh probatum
eft) fanguis profufus

parvorum atomorum vifi fuerint faltainaercquodevidensett fignum/piricum vitje delitefcere in fanguine mortuo , licet appareat falcem pctentialitcr in effentia corporis mortui relped:a noftri. Iterum nifi noc ita efict , an pofliadeps bilc eft , ut fanguis mortuus caro poflint alcre vivenrem creaturam , cum lire ac tripudiare
,

ma

&

& caro occifa fcatent

illis

fpiritibus vividis

licet in
,

remancant

curinterdicerctur Ifraelitis , ne comederent ex adipe fanguine ? Nam dicitur , quia fanguis eft fedes
:

potentialiter

alioqui

&

anima; feu

vita: fpiritus

fpiritus evolaifet

ab

illo

nam , fi ille vitse quod nam pecca?

tum fuilfet comediile ex eo

ait
:

nam eft fedes vkx,

ac proinde

Sed Textus manda-

tur
Sap.II.I,

ipfis, utprofundant in terram. Iterum, rcipondeat ad haec Fofterus nofter : Incor-

mile nutriatur per fuum fimile ? Quod efTc poflet , ni(i in fanguine , came ac adipe naturales vivifici Ipiriros debitefceret ad coniervandum fibi fimile in creatura vivcnte : ac proprcrea una fpccies carnis nutric homincm <Sc brutum , pilccm ac volucrcm ; eo , qu5d omncs hi fpiritus naturales fint unius generis ac conditionis: nonne eft , obfecro , vulgo manifeftum, carnem ac adipemfoli cxpofita,ciroconverti in vermiculos vivos ? Quod fieri non

non

&

&

poffet ,

nifi fpiritus vita:

,

refidcrct in

came

ruptibilis

Dei

fpiritus eft in

omnibus.Ergo

in fanguine eftufo , carne , adipe ac offibus i toto fcparatis : ac poftremo experientia

poltquam creatura erat morrua; imo quidem vidi integram vaccam mortuam quam Soli expofui ad ccrtum inten,

& adipe

vulgari

nam invenimus, adipcm , fangui-

tum,intotum (ofTibusexceptis) convcrfara fuifle in animalcula verminofa, Evidensfane arguinentnm pracfcntia: fpiritus adivivifici in came mortua , fanguine pe i imohercle, obfervavi, Balfamum Tritici ufque adeo ineo abundare,ut , iiin aquam pluvialcm imponatur, brevitem' poris intcrvallo producat vermes oblon

!.Coi.22.

ac mummiam poflidere proprietatcs curandi fingulares , quas vix habere poffent , fi omnes fpiritus , quos recipiebant h vivo corpore , exhalaiient : fed eft folum officium incorruptibilis i'piritus Verbi

nem

&

&

fanave: ac proptere^ cbin

bxc ingrcdicntia

habcant finandi proprictatcm,'neccilari6 parricipcnc oportetin haccarumcxiftentia

gos

caioris albidi.

Eundcmeffedumcaro

cum

Sap.I<S.

dt ncmac morbum aliaque impedimenta naturalia. Verbum tuum (inquit Salomon)

bcnefico hoc fpiritu , cujus natura cxpellcre ac tollere omnem corrurrio-

producit port putrefadiorcm. Quare tarn certum tit , quam certiffimum , fpiritum adipe; imo vita: efie in fanguine mortuo

&

&:in grano,qui

licet

non operetur,nifi
exci^etur

EXPI^ESSIO
excitetur ac procitetur per

MEMB

III.

FoI.2f

agentem fpiri-

tusvivifici proprietatcm 5 operands in tali corpore organico, at in Sole igne, crcacura

vivcnte

&

iimilibus

eft,illum efle

tamen cerciffimum in amputaco fanguine,adipe,

,

ac oiHbus &c : Hifce dilcernere licec (ledor amice) quonnodo Cafmannus ejufque completus dilcipulus Fofterus , impegerint : Jjed necelTe eft, modefte nos excu-

came

quada medicina virtual!, operantem ad curandu vulnus , ut deludat ita medicos fuos circu foraneos nimis crcdulos ijfque perfuadet,hoc unguetia,quod dcftillat ex pera Carnificis, praeftitilTe illud. Omiraculum admirandum Etquidlucratur inde diabolus ? nimirum curando
, !

hominem illo modo , cujus corpus & anima eft in manibus Omnipotentis? In manu
lehovx
ventis
(

lemus, chm humanum lit errare: cur, qusjudicarem hofce viros magis in fcientia C3tholicos,quam Bernhardum? Sed Bernhardus non videt omnia- Et tamen caecus
fo,

inquit lob) eltanimaomnis vi-^'''^^'"

fpiritus univerfas carnis.

&

Anpu-

tat,Deum amifturum eflejus fuum per tam

debilem

equusBayardus , vel(ut Anglidicunt blind Bayards) promptus efl: adjudicandumac cenlurandQ quidlibec , licet libi ipfi incog-

& infirma aftutiam ? Minime ver6jutdaret& concederct Diaboloverbu fuum, quod, ut Salomon habet , curat omnia jUt decipiat

nitum.Quare Fofterus authoritatem fuam inarfupio fuo includat : nam equidem non
fufpicionec jeftimo habens rationemnaturalem teftimoniorum fa^rasPaginx, ac denique experientiam vulgare ocularemque demonftratione ad probandum contrarium.Et liquideejus Magifter Cafman,

eum propria hsreditate?Quid ? an benefaciet diabolus, ubi nullum

Et cur non igicur conradu virtual!

commodum nee emolumentum ipii expe(ftatur ?

hujus mcdicinas, ut propinquioris confanguinitatis

cum homine,ac proinde promp?

tioris curarricisjulla alia medicina, qux ul-

lo contadu virtuali operari poteft

Egrc-

rusdocetiprum,etiam diaboluipfum non poffe parcre nee conlervare in illis ullum

fpiritum, miror

gium ver5 figmentum!

luadere vellet,
attrahit fed

ac

fi

quis mihi per-

equidcm,quQmodo diabo-

diabolum

non efle Magnete, qui ferru in ufum adhibere ali-

luspoffitoperari curationehujusVnguen-

g.8.

ctim linimencum non habeat Ipiritu a le ipfo , nee ramen diabolus poteft parere aut confervare ullum inejusingredientibus ? Et fidicat ,Diabolum maxima pollcre experientia , ac prsltare hoc alijs berbisac fimplicibus : veilera equidem , uc
ti

armarij

am quandam creaturam.ad prceftar.dum illudjUt decipiat ac imponac Philofcpho feu marinatori.Hse tanctim fabuls funt, invenccrebelliphantaftici , qui , inquam ad perfuadendum nobis ad fuam imaginanam voluntatem nuliatcnus probabile, fidem nobis facere vellet Caftella in acre eiie exsdificaca, nofque in omnibus noftris bonis adionibus deludi a diabolo, vola-

tiones

&

mihi di^eret , cur herbas aliave

,

fimplicia,

etiam rolummodoqualimortua puftqua collecta fuerinc, , per ipfam Fofteri regula cederentdiabolo, in media adoperandum efFedu hujus cu-

cum

lint

&

&

fine fpiiitibus

doalis ingenij &caprusFoftcriani,neceffario impingere oporterc in nubes erroris

occu1c3e,& non poti^s ilia ingredientia,qu2 colkda funt ex corpore huinano,ciain fpe:iei fuse lint propinquiora ac familiariora.ac ob id benigniora ac amicabiliora illi > qu^in medi^inx peregriniofimilia? Si ledori res, ut funt vegetabilia hoc totum probe ponderare animus ecit, percipietjCotum ,quodprofert Ipongifer nofter pagina 8. efle merasineptias. Diabolus (inquit) perluadet medico, efFedum eite virtute tendente ad vulrationis

atque ita in nubula ignorantis oblivifci o pcru Dei noltri &Scivatorisi 2c delufionibus palpabilibus
al^ute perfici per

M. Fofteri agnofcere , ilia Dei inimi^u Et quomoaccidit,

d6 pron Deum
,

diabolum fadura

eife feu evafifle ta iniigne Phyfices ftudio-

&

fum tamque peritum -ircumferrein arte curatoria,quitotu fuum artiticiu impendit, 8c collocavit optimos frudus Cuz induftris, ut partes

ageret vaca: interfedricis

& ut deltiuatpMirabile fanelMinime vero,

abfit:(ed benedidus Deus nofter.qui emittedobenig.iitate vultus fui mittitfolus fa-

nus,dum iple (perituslonga experientia in omnibus artibus , atque ade6inarte

medica) Cbi
ipfi

fecreto applicac aliam

nitatem,ubi,quomod5,& Sed ut procedam.

cui ipfilibuerir-

CAPVT,

IV,

Hoc caput afiendit error em Fofterianum, dum dicit^ animam non ref.dere in fpiritibusjuxta occultum quendam modum^
Secundtt molitiofpongU contra
Fojierus

Textum eundem,

QVarto nego

anima in fpiritibus refi

tuunt totum compofiaim. Qiiid opus eft

vinculis ad colligandum ilia ? Elt defiderium appetitus reciprocus cocundi in primo limine conatus pottunionemad cohaerendum. Anima nuUatenus dependere
ullis

dere ullo modo occulto : Stoici fane putabant , fpiritus effe vincula anims Sc
corporis. SedPeripateticiac Thcologi arbitrantur,hoc fupervacaneum, fiquide cor-

&

&

ks

pus gencratur propteranima, anima creelt propter corpus , am bo confti-

&

&

feu refidere poteft in fuis organis, fed ipiritus in

anima &c-

Exter'

SPONGJyE FOSTEJ{IJNM.
Extorauemus iterum in hoc argumento tumentem banc ( extuhej rantemfpongiam ht hunc modum.
Fludd.

Edam fi

in

prsecedentibus fufficientcr

tur,

Dcniquc
ut

in

reiponderim Uli pundtui , tamen necefle eft , paulo validius extorqueatn fpongiam,
alioquirctinebitaliquidlucci veritacis in

terra ftabiliuntur ac

macrocofmo calum ac conneduntur verbo

>

Dei

D. Petrus refert

alioquielementa 2.r.j.

porola ejus pantice feu ventre. Dm. antek , animae fedem efle in fanguine prjecipuumque ejus vehiculum,
elFe

pcrpetu6 conflidtarentur racionem anima corpus

& per eandem

,

&

feuccelum^>c

terrain

microcofmo colligantur immedia-

humidum radicale

ur.
,

videmus
pofuiire

fpi-

rituni vits in
rfai.19.

macrocofmo

Ta-

ta & sterna hac copula , alioqui corpus anima nunquam cohabitarent fimul , fed contra feinvicembellumgererent , ciim

&

bernaculum fuum in

fole ccelelti,atque ite-

xque

Jap.II.I

rum dicitur ,
eflc

fpiritum incorruptibilera in\

aqua : Sed nifi

contraria fint in nacura , ac ignis (piritus acri interponeretut

&

omnibus
,

fed hie eft fpiritus

ille vi-

Elementishifcecontrarijs.adcolligandail-

vificans

qui vi vificat omnia.ac proinde refidet in fanguine ac confequenter in fpiritibus,quiin eo continentur, modofecret6 ac myitico. Quod ad Peripateticorum quorun-

&

la,nunquam concordarent,ncc perfiftcrcnt corpus in (pbaera fua:Nec magis anima fine medio fpirituali / Vtitaque videmus, coclum microcofmi compofitum efle ex luce fpiritu proportionatis,& quafi con-

&

&

dam Theologorumopinionemattinetqui
fupervacaneum ducuntj ut fit vinculum in
corpus

glutinatisasternoipiritu.quieftinfuforvitas in ambobus: Sic etiam Ipiritus in homine tarn firmiter anima: unitus eft verbo

&

animamj Dodrina

ilia

hercle

admodum

erroris eft plena ac falfa- Pri-

m6

quia anima
fiat

& corpus ufque adeo con,

crariancurinterfe,

unio

inter

complexionej ut , nifi duo extrema , impoffibile

vel
(i

fpirituali, quod eft nexus , copula feu gluten vitSjUt poffibile non fit feparare unum ab alio, nifi fit per ilium fpiritum, qui ea fi-

mul conjungit-Atque hoc

teft

facile colligi

poHebr.4.

eflfetjUt

fimul concurrerenc

polTent

aut deberent obviate fibi invicem ; tamen coeleltis anima: fubito dcferelux pura

&

ex hifce Apoftoli verbis: Vivus eft letmo Dei , &penetrabiIioromnigladioancipiti pertingens ulque ad d'iviConem

rct tenebrofitatcm

corporis.

impuram & terreftreni Quomod6 enim duo contraria

&

animx ac fpiritus. Quibus arguitur,vitam

anima & fpiritu , atque hacc duo ufque ade6 fibi invicem couniri verbi
confiftere ex
poffit illam facere feparationem

inunumconvenirepolTunt ? Nonne videmus omnes influentias de dcfuper, require re currum aereum,vehiculum feu medium) utconducantur in corpora , atqueut invi-

Copula,ut nemo,nifi compofitoraut unitor ab illis: Et

cem uniantur ? Cur Deus dertinabat ac locabat aerem inter ccelum terram , nifi, ut eifet loco vehiculi ad uniendu coeleftia

&

obhancrationem nobis cerncre licet , firmiffimam efle copulam tarn inter fpiritum & animam , quam inter animan & corpus: Ac proinde , ut anima dignior eft fpiritu,
fie

cum

terreftribus

quafi amoris vinculo?

Spiritus excellit in dignitatc corpus

Sc

Poirumusne habere meliorem probatio-

confequenter,fpiritus proportione
interpofitus elt inter

quadam
corpus;

nem ex hifce in mundo typico qukm illam

,

animam

&

Nunquid Pater Filio unitus eft perSpiritum Sandum, quod D. AuArchetypicam

?

haudaliter

acaer inter folem& terram.

eft abfurditas inter
,

Quapropter maxima
Peripateticos

guftinus atque

complures nuncupant divinum amoris vinculum , fecundum Archetypicam imaginem igitur omnia creaalij

bantur
5fallh.33.

&

in

macrocofmo & in microcof,

mo

Nam Prophcta ait

verbo Domini
oris

cocli efFormati funt

& Spiritu &

ejus

omnes illorum

unio ac copula, qux conftituta eft inter effcdus verbi , in quo eft vita crcaturam vivifivirtutesiita ut virtuofa

candam

fit

beneficus

ille

ac incorrupti-

negate copulam illam ac unionem,& abfurdiiis pro Foftero , qui le tam Icviter excufet i dicendo , fanguinera animae gratia procreatum, animam corporis gratia,ac propterea opus non cflTe vinculis ad colligandii ea. Milerrima,inquam conclufio Philofophi ac Theofophi , tarn eminenter apparentis:ac fi diceret, duo extrema magis conjungi poffe invicem fine medio feu copula intercedente , feu fpiritu

&

bilis fpiiitus,

quo ncxu Deushabet relatio-

Hcb.l.

crcaturam : Per hunc fpiritum omnia Elemcnta difcordantia colligantur combinantur, unione ac confcnlu amicabili, unde dicitur pax,amor concordia.qux fert(ut habet Apoftolus)

ncm fuam elTentialem ad

dumilla

unienintermediatoadconjungendum Diametri in , quhm duo extrema

circulo fine

&

&

&

Isbk26.9.

acfuftinet

omnia verbo virtutisfux

Per

pundo intermedio feu ccntro. magis abfurdum in iplb crt,dicere,pofle Et elite reciprocum appetitum duorum extremorum , oppofitorum contraricf convecohabitandi prima vice, cum ufniendi

&

&

ilium pondus ac proportio aeri aflignatur,

'.i>V.z8,25,

nubcfque conneduntur , vel lufpendunt'Br in mcnfura atque aqus colligantur tamtenaciterinnubibuifpinis, ut non dividan-

que ade6 contrarientur, ut lapies ille dicat. Corpus infcftum corruptioni aggravat animam & terrena habitatio deprimit mente raultis cutis plcnam; Nonne eft peregrinu, nee

sjp_j,,

EX?J{ESSIO MEMB.
nee \ natura abfonum, fpiritum ullum captivum non expetere liberratemfuam ,inprimislucidam animam
,

IIi;

Fol.

2(J

qus

Chrifto degere , dicit allquls &c Ex quibus elicitur , animam non cupere vivere in

tenebrofo

corpore vel

cum corpore, utM.

,

Fofterus

carceri corporali incarcerata eft ?

Atque

concludif.Cumqueemigratilla
teft relinquere

nonpo-

hanc ob caufam lamblichus ait , animam dormire in corpore humano:Et Porphyrius habec femper segrotare illam in corpore- Et Mercurius Trifmegiftus,corpus ani,

corpus fuum fine fpiritu,

tnse effe

velum ignorantis. Ex quious cerfpiritum

,

ium eft efle

dere licet
Fofteri
!

qui earn detinec in

ufqueadeofirmaefteorumunio , utApo. ftolus oftendit in Textu ante citato : Nee etiam (piritus in totum deferere poteft relationem illam,quam habet ad corpus , uc didlum. Concludo igitur fimpliciter contra Fofteri aiTertionem , animam ftrida aliqua unione dependere ac quiefcere fu-

carcereillo tenebrofo.
,

Ex his igitur videqu^m prxcelleus fit Doftrina Sed,ut emcndet remjin hunc mo:

per fpiritu

dumprocedit

&conanturpoftunionem

ita conaerefcere

&c Verum eft

:

filoqua-

tur in gratiam corporis tenebrofi,

vite delerit ac relinquit
:

quod in-

animam lucidam,
,

qux ejus eft Thefaurus Sed quod ad animam, videmus quot fint , qui , utevicent
,

compedes hujus carceris proprium fanguinem profundunt , vel fici ipfis manus
,

confcifcent feque deftruunt,& complures,

tam inter eledos (ut in fcripturis invenimus)qu^m inter mundanosvulgares , ferio

h.

Deo expetere ac contendere, ut pertsfos

rhiiip.1,23.

viis hujus mundanx, ut diiTolvantur hac vita eraigrent : Diffolvi cupio

& cum

& ex

fecus ac agens non poteft seftimari agens fine patiente,nec patiens fine agente fuo. Ac proinde necefle eft ambo ex illis in uno uniantur confequenter , ut agens efTentiale a centre ad circumferentiam agit : Pari modo concipiendum , animam agilem in fpiritibus contineri , ut agens in patiente j vel anima in corpore, feu fulgur in nubeAtque hue ufque proceffimus ad extorquendam exprimendam omnem fpongiiE Fofterianx validitatem , quod ad hoc attinet negotium : Venio ad fequens
:

reciproco quiefcere fuper anima

&

modo

fpiritum

Haud

&

&

CAPVT.
Effentialls

V.

Authors agafo virtutt'sfympatbetica^in hoc capilefpon^

qudd
vocet eum Tom

gifero noflro firamineam hofpitalitatem exhibet, eb

Long agafoiiem

legite

modumperciptetis,
^udit Textus Fliiddtafii ajprtio.

EX lem

quibus claret , 'lineam hanc fpirituainvifibiliter protradam atque exmytenfam in acre, inter loca vulnerati

&

rorhecium , ferre fecum animalem fuam formam , qus anima (eu fpiritus vits non minus k fuo toto feu integro in corpore
vulnerati contento, dividipoteftjquam folaresradij kSole.
radij Spiritui

myrothecio ad corpus vulneratum. Atque hoc medium five Jinea dirigcns ac deferens,nimirum , qus conducic ac transfert falutiferum ilium fpiritum mediante ani-

ma feu
qui , guratus

vitse fpiritu eft ille fpiritus,

qui invi-

fibiliter

extenditur vel extrahitur in aercj nifi modo quodam occulto fuiflTetfi-

Quapropter ,ut folates

innatantes funt

mundano

quail nuntius feu Tabellar'.us inter coclum &terram : Pari modo hie radius animalis
eft:

efFormatus,vircus unguenti evaporaretvel profunderctur hac vel ilia via, atque ita nullum ferret vulncrato beneficiura.

&

condudor

fidelis

naturs curatricisa

ColUBio Foficruna.
Spiritus fanguinis profufiper

aerem

fer-

tur{quieftbajulus fpiritus cujufque rei) ad Atque hie fpiritus per aerem ejus corpus
=

tendendo reda linea invifibili , transfert virtutem fanativamab armis perundis,ad hominem vulneratum : Nam arma , communicant ilium fanguini adhserefcenti illisjfanguis fpiritibus
,

primo nullam ego facio mentionem lines diredx extenfacfed loquor folummodo de tranflatione ac diredione fpirituum vitalium k corpore vulnerato ad myrothecium,ac cum poftea de attradioneMagnetica virtutis fanativx , retrorfum linea quada

&

invifibili in

aereprotrada : Tunc dicit ille,

Ipiritus

condudi per

aerem.communicant illam corpori , atque

ita patiens (fine emplaftri applicationej na-

aberrans k Textu raeo,arma communicate. Vnguenti virtutem fanguini adhserefcenti

illisifed

ego non dixi unquam nee intellexi

;

turaliterfanatur

&c.
Fludd,
poteft,
,

rem ejufmodi

nam

propinquior

exiftit

confanguinitas inter Vnguencu

ut

& fangui,

Plane'

& evidenter difcerni hie

nem , qukm intet arma & Vnguencum,fed

tam flocci eu ejufque molitioncs pendo ut
voluntatis libercatem
ipfi

quomod6 Textum meum corrumpat

quadret ad fuum proprium incentum;

Nam

relinquere velim.

SPONGIj F0STE7{IJN^,
jiclus fpongiit mundificantisfaper hoc.
Fojieruf,

Bajulum, nimirum'lineam ejus diredaminviubilem portante virtute fanativam per tot milliaria ab ungucnro armario advulnusHie fane eft Tom long agafo ille, qui nun quam cxfequi vulc inaodacum.Sed Sol cum radijsfuis.eft verus bajulus incer coelum ac tcrram , atqueita hoc unguentum inter ar-

QVintoncoo, D. Dodoris

pice

mcnbri traclatus hujus fecundi ; ad !0'

cailla rcmillum ItCLUltlli volo VWIU a IClllJUUUi

kdorem

, J

ubi inve.

nietad omnia contentaillius confucationis inperfcda refponderi , fpongiam illius totalitercxtorqueri, ac omne ejus acerbitatis virus pra:tcnllim contra hunc Textum meum omnimodc expungi atque annihilari-

Tunc ita
lus
,

procedit

ma &

vulnus (6 comparationem incompa)

ut nullum habens par

fimiliter

Sol dicitur quafi (b, nullam creatu,

rabilem!

Sol vocacusquafi folus.ut nul-

ram fibi
ad

lum habens par, nullam creaturamfimiliter fibi operanccm Sed Dodor inftar alterius Archimcdis , poteft efficere unam operationcm, cmittcndo radios illi fimiles.
=

operantem fed Dodor Archimedis &c: Domine mi Pref byter fcmper excipio Platonem-"
inftar alterius
ille Ipiritus,

incorrupribilis
cides) ante

qui (ut ait Syra- Ecd.i.

Fludd.
Etfi voces hunc Tabellariu

mcum, Tom
fua

long agafbnem ilium ; tamen mumia

omnia creabatur,excipiatur necefieeft- An hoc notas Domine mi ? Dixi enim tibi , fpongiam tuam in Textus hujus inquifitione nihil praeter ftramineam commenfalitatem habituram.
deiri) te

tampromptc & cerco exequecur ac revertetur tam fubito, ad te convitiatorem iiii,

(latus alis vcritatis pernicibus) ut in conclu-

Non

fperoequi-

fione hujus Tcxtus nihil nifi ftramineam hofpitalitacc ac commenfalitatem, fit pra:biturus tibi,inremunerationemtui Non dice 5 mi homo , quod , ut radius folaris ell terram cabellarius: verus inter coelum

prxlaturum Solem vifibilem fpiriaditui huic divino, qui illi dat gloriam vitatem Quid? Creacuram Crearori? Materiam fornix ? Patiens agenti ? Ifthsccinc

&

dicitur Prefbyteri noftri divinitas

Ati

&

Philofophia tantum ipfum docet?Quicquid TuJlius di^at nobis , hunc elTe revera

fie

Vnguentum

ell:

tabellarius inter

arma

ac vulnusi (6 capacitatem admirabilem viritam dodi,qui in phantafia fua propria

iulum in mundoadorem.Certum cft,fuiffe hunc fpiritum qui Tabernaculum ILium per ilium folum Sol vivit, in fole pofuit
,
,

Pfi.i9.

&

imaoineturea

qux nonfunt!

fed

duo,

quo'3 , ut radius lolaris tabellariuselt inter terram, fic eft radius vivificiac coelum

&

movet atque operatur hie inferius, & illic fuperius: tftque unus idemque fpiritus,qui impertic omnibus creaturis & per conle, ,

Aa.17.

inccrruptibilisfpiritus inhcmine interno, qui eft coelura ipfius ad fanouinem qui in Vnouenco occultus jacet: baud fecus.ac
,

quens nobis hominibus vita Ipiritum per quem vivimus , movemur Sc fumus ipfe
,

eft,

qui reciproce Tabernaculum fuumpo- i-C^'Ar?.

T** ^^'*'"''

r^ranum Frumenti in frugiac fernli terra recipit folamen vivificum k radijs Solaribus, quibus poft grani putrefadionem virtute quadam Magnctica atcrahitanimam exiouam jamlibcram, furfumad fontem vits verfus , k quo defcendebat anno prs,

cerito,adgranimultiplicationem.Sed,quia impeditur corpore fuoElementari,reaianet hue atque illuc volitans in acre , fugen-

homine,sequeacinfolc,acproinde, nos dicimur mebra Chrifti mebrafpiritus fandi, ex quibus Sapientia fagacitas Fofteriana , imo Theolooj Chrilbani probe diftingui poteft ac dilccrni , dicencis in Texcu hoc Sed D-Fludd- ad inftar alterius Archimedis efficere novit unam operatiofuitin

&

&

doque ad fe plus ex alto dc fuo fimili, multiplicatur ab uno grano adplura. Anigitur impoffibile eft , ut fimile accidere pofprodeuntemSc fit incer radium a corpore

nem,emittendo radios ipfi fimiles &c: Minimc' vero non ufque adc6 audadcr milii afcribant quod ad folum Deum Creatorem meum Ipiedat tutcunque licet Fofterus nofter Diabolo afcribere volebatQuod ad plenam rcfponfione ad banc
,

fanouinem in Vnguento corruptum , exiouiTm vit3e atomum per putrefadionem Sanguinis emortui exiurgentis &fineimpedimento terrs ejus unduofs , exfuds, paulatim ac fenfim ad ipfius vitae foncem? Sed quia totum hoc vivisexprimitur coloribusin relponfo meo ad illamipfamob jedionem , fado, in primo ac fecundo ca,

conftitationem ipfius attinet jtemitcovos

(uc
tus

didum eft) ad membrum hujus cradainful-

fecundum. Proceda jam ad decumanu ilium

tU) in

quo fpongiaejus valide admodO perfricat Textu meum,fed non proficit magis illis , qui lavare tentant /Ethiopem ; inanis
prorfus, fpero, labor videbitur.

CAPVT.
Htc contra Spongi Cahaliflie
malignoi^ojfc contaminare

VI.
,

noftri intentionem, trolatur

,primum fpiritut aherareinfui naturam [piiitum homims

aereum: ut etiam

Diabolos habere corpora aerea cqnccjfajibiin. inconftantia Confu^ creationefuay Poftrernb tnutabilitas
,

tatorisinpnvcipuo ejus argumento aperitur^

Texttig

EXPJiESSlO MEMB. IIL

Textus Fluddanus.

F0I.27

HInc iglcur oritur fecretailla combinainter

tio
,

forma fugere

poffic

quotidie

malig& uniOjqus efficitur & Cacomagos feu venefiruin Tpirituin

cos.quibus fatui ac ftolidi turpiter k Diabolodecipiuntur : Vnde Diabolus leu fpiritus malignuSjilledamento hujus reeompenfationis complet voluntatem feu defi-

fanguinis

portioncm, quo fpiritus delitelcens in fanguine magi fiat unius naturs ac conditionis cum illo fpiritus maligni : Atque in

hunc modum fpiritus ipfius convertebatuc inconditionemDiabolicam , quffiimpoP'

fibile eft
illi

difcedere k cultu Sc veneratio-

Atqueinfuperpangitur inter ipfoSjUt fcilicet fpiritus in quacunque

derium

vcnetici

ne Diaboli.

ColleBio Fofterianain Textu.

Effe talem

Sympathiam

inter fangui-

nem incorpore,acfanguinem tradum exfudum ex corpore, tam manifeftum eft, quam manifeftifIimum,exemplo fagarum. Diabolus exfugitex ijs fanguinemi fanguis cum Diabolo remanens participat de maligna ejusnatura, rccurfumque habens, per ejus fpiritus ad corpus fagae , facit omnem ejus languinem lympathizare cum illo.

&

quern habet Diabolus , atque ita fanguis mutat naturam venefics , Et ita evadunc maligna: ac Diabolicse. Hiciterum cernere licet, ilium Textum
ultra verum torquere intcntum mei Sed ipfi concedam defiderium fuum , Sc morem geram bono homini inhomoreejus.

meum

fenfus

ji^us mimdificantts ejus fpongiie fuper Textum

Folferus.

hurts.

Dodor
fucfti a

probat excmplo languinis ex-

Diabolo e fagis , qui cum Diabolo fympathizans cum fanguine remanens in corporibus fagarum , mutaC earum naturam, illafquereddit malignasacDiaboHie Dolicas. oprofundum exemplum

&

nee Thcologia orthodoxa nobis concedct, ut alTentiamur. Sanguis veneficiE rema nens cum languifugo Diabolo 5 fympathizat

cum

fanguine corporis venefica:.

Quomodo

dor conducit 5c coUigit fundamentum argumentifui , cuj nee Philofophia vera,

fieri potelt ? Quomodo poteft fanguis fubitantia corporca,remanere cum Diabolo incorporari. &g:

hoc

Hic iilafpongia ipfius validitas extorqueiur.

Fludd.

ingenium mirabile fpongiferi noftri intclledum fpongiofum conlumen

chm fyringa

fiftula

aut ventofa attrahit^

&

ille ait)

ccptus tam ardui ? Sed, fi hercle Angeli ( ut erant incorporei, quomodo potuiffetcibus&potus , fubftantiacorporea re-

elhieorganum , an vero fpiritus in organo , qui attrahit ? Homo non operatur

corpore fuo
fanguis
,

fed fpiritu interno

,

Nee

quicquam ex feipfoagit

fed fpi-

inanere

cum

Angelis

quos Abrahamus

convivio excipiebat : Si erant incorporei, vel fi affumebant corpora accidentalia,pO' terant edere ac bibere cii illis naturalirer? An vcro Abrahamus erat fenfus tam cx-

cibum ac potum fiouris fuVir fane ufqux aded profundus in myfterijs divinis , non forettam focors , ut otferret illis alimentum fuum , fi
persjut ofterret
catis

& larvatis ?

fcivifret,non naturaliter eosnutrivifle.

Ea-

dem fere abfurditas haudimmeritoLothoni attribui potuiffet

captum

Eil enim hercl^e ultra mundanorum dextre examinare.

:

ritu vivificante occulto , qui agit in eoi lingua humana inferviunt pro Guttur organisvocisi fed eft fpiritus, quiagir. Si Diabolus intret in corpus ut porci aut hominis ; nonquid in ufum adhibcbat vocem bruri organicam , ac faciebat ejufmodi homines loqui ad Chriftum? Sed erat adu3 Diaboli fpiritualis , quimifcebatfcipfum cum fpiritu acreo bruti ac hominis poflefcaufabat iUum refpondere pro vofi , luntate agentis Sic ergo dico , ilium adminiculoorisac fpiritus creatura: , quern ilia induit , exfuxiffe fanguincm ; non,

&

&

aut crnaviter aperire ac recludere hoc dubi-

qu6d
batur

fanguis in grofla fua natura mora-

uaifsed fuppone,concedi,Angelosac Diabolos non elTe corporeos, fed creaturas fpirituales ; attamen confitetur alibi, Diabo-

cum Diabolo
:

in fubftantia fua

fpirituali

Sed
facile

dico
,

fanguine Ipiritualem
ticipat
,

fubftantiam in , qu^c ex acre par-

lum poffeinduere atque affimilare fibi ullum corpus organicum, nimirum hominis,
canis auc cati^ac per confequens Angeli
illi

induebant formasjhumanas : Obfecro vos,

aptam efle fe jungere conftituere unionem per contadura cum illo Diaboli : Perinde ac videmus Ambram , cum comburitur , emittere

&

fpiri-

SPONGJ^ F
fpiritum fuum
,

cum acre

inficit

qui uniens auc mifcens fe ilium iiatura fua odorife-

ra.acque ita fadta eft communicatio adlualisinreraereraac fumum , inter Ipiiitum

unius

corrumpebant ejus cogitatlones Nam fine adminiculo medio Diabolus etiam uca-lisdepulfus , non
fpiritus
,

feu

mentem

&

alceriusi inter

latrinam vcl

locum fccretum feu contagium pcftilentiale pu-

poteftmoliriccclum ex intelledu humane. Scd , utrefpondeamusFoftero in armis

fuis proprijs nitido,

fpiritum acris infedum , qui ftulofum , aer communicat etiam infedioncm illam Ipirituiodorantis. Itcrum, nonne videmus
in uno Epidemia infedo , prim6 fuilTc fpi titum corruptum , qui virtuali contadu

&

intcUigo fiigacifCmuiTi

ilium virum
poteft.

qui

murem tam cito

odorari

Quid vero putat , Diabolos tenuia corpora non poffidere ? Imo fane. Habec
enim pro hoc(ut inquit) authoritates ilripturacjconfiliorum , Fatrum ac fcholafticorum , qui confirmetur tantum- Sed in via tanquam in tranfitUjinquit Doctor qui

fuojinficiebatnonfolumfanguinera
fpiritus in

fed

fanguine divifibiles
,

Et nonne
etiam in-

videmus etiam

eundcm invifibilem fpiriinvifibiliter

&

tum fie iniicientem,

licet

ficereaerem invifibilem circum circa , Sc fangui' ex parte e corpore cxpirarit ne, tamen talem habet communicationem cum fanguincj ut, nuUo habito refpedu fu-

&

impieDeoattribuitcompofitionem falf6 audet Diabolis corporeitatem tribuere : In primoloco Fofterus habet Diabolum, Patre mendacioru pro Patre nutritio, qui 8c
,

nutri're&foverenovitfalfum fuper quolibet

fjE
:

mus

invifibilis inficiat foris.non

relinquens

Sed, ut ante dixi,focors

nihilominus perfecutioncm Demi : Si itaque Althoin pcftilentiale ex furgens in uno homine ( quod Propheta Abakuk vocat

naris
,

rum

ille Scmucomonachus Merfennus dicit , nimieo qu6d afleveravi , fpiritum Do-

Da:monium

>

feu

Da:monemMeridiona-

lem) inficiat fanguinem altcrius fpiritualem,noneftCarbunculuscorporalis , qui illud efficit , fed infedus in eo fpiritusjCarbunculum icaque corporeum conferimus corpori i Diabolo aflumpto. Quare , ut videmus , quod pofteaquam Caibunculus unius tetigerit pcrfonam alterius ; fpiritus facile , ratione fimilitudinis ipforum reciproce communicat cum akero : Ita , ut , licet ille, qui infedus eft Carbunculo, difce;

mini implevifTc atque animafiTe fpiritum cccleftem ; Ergo (inquit) Fluddus tacic Deum partem compoiitionis , acproinde D- nofter Prcf byter verba Monachiillius pro oraculo reputans abfque ulla ponderatione fenfus hujus negotij inftar Pfittaci
haec ipfa verba

Monachi effutit : Dodor,

impie attribuit compofitionem Deo : Sed fi Dicam,Deum eiie in compofitione , non intelligo ut partem componentem , fed, ut folum compofitorem in compofitione: iterum , fi ab ellet a compofitione verbuui
,

dat vel ad quodvis intervallum

tamen ni-

hilominus

fpiritus

malignans cooperatur

cum liinguine nuper infedi , convertitque eum ablolute in naturam fuam malignantem. Eftne igitur poflibile , utmalignitas
Diaboli fpiritualis liidione aliqua (anguiinquinet nis contaduali , contaminet

non dicereturincarnatum: Nee fpiritusincorruptibilis effe in omnibus : Nee Deus poflet ab Apollolo dici efle fuper omnia 5c
in omnibus.

camgarbam

Sed mittamus Paratticam feu parafitiacervum: Adducit Icriptu-

&

&

malignitate

fui fpiritus

fpiritum fanguinis

&

humani exfudi, ac relinquat ita infedum mutatum in propriam lioi naturam , pro

rsteftimonia,&qu2eliintilla? D. Paulus hoc habcf. Non dimicamus contra carnem fanguinem , fed contra malignitatem fpiritualem feu malos fpiritus in locis altis:

&

ut fpiritus venenoi'us peftilentix in difpofi-

& banc ob caufam

ac tange
:

Chriftus

ait:

Contreda

tionem Epidemialem ? Nonne Diabolus opcrabaturidemeftbdum cum fpiritu luJohan.IJ.

me Nam Spiritus non habet carnem & oflajficut vidctis me habere.

Fofterus.

dae, cumdiccretur-.Immifit Diabolus in

corluds, utChriftumproderet? Id
inficiebat ejus fpiritum prius
,

eft,
illi

A tqui Diaboli non

nee paipari.

poftunt cotitredari

atque

Ergo non habent corpora.

Fludd.

ECce hic fuperbumargumentum, quia

Diaboli
aifreo,
,

ri,autintelligi, licet

non

inftar

carniumac
fa-

utfuntintenui fuo corpore

oflium?
ftis

Nonne Apoitolusmentionem

tiadari

non polTunt. Ergo non

ha-

cit corporis alicujus fpiritualis

feu ccele-

bent corpulcntiam ullam Equidem fcire vellem ex argumentatore hoc acuto , quod nam corpus organicum pro loquela habeat
hic fpiritus

ac tenuis,

& corporis tcrreftris ac groeft, efle

ffi?

Veriflimum

nonnulIosPatrum,

quando iple in verbis reciprocisac vocibustentaret Chriftum ? Anexiftimat ipfiffimum aerem (qui eft Diaboli
, ,

ac fcholafticorum , qui funt in opinione, Angelos efle abfolute incorporcos , utda-

externum.ut mox probabitur)non eflTe corpus Ipirituale, quando poteft paipari, audi-

mafccnus , Thomas Aquinas , Denis &c: plures Sed tot funt ex altera parte imo qui contrariK func opinionis, Dodiorcs 5
;

&

quod

EXPT^ESSIO MEMB.
quod adexiftentiamcorporalcm fpirituum horum, ac dicunt fimpliciter , Angelum
eile

III.
,

F0I.28.
utEcclefiafticus ait^'pien.^*

um Angelorum (qui
erat ante

fubftantiam corporcam

& per confe-

omnia crcatus)efle Candorem lucis 2etern& fpeculum fine macula MajeItatis

quensAngclospoiTefine uUocrrore vocain hoc quide Pari creaturas corporeas rrum nuraero funt Bafilius,Origenes,Greforius, Auguftinus- Ifidoras,PctrusLomardus. Atque ex Philofophis Mercurius

Dei-

Ex quibus claret,
:

&

num &quafi animam ejus efle

emanationis divinae
rituale,quod hoc

Angeli interfpTendorem
ejus poli-

Internum
:

tum ac purum aereum efle corpus

lumen recipit
,

cjusfpi-

Nam noccelum ac
Petri, j,

Trifmegiftus
fchola. Ec
ille,in libro

cum tota Academicorum quod ad D. Augultinum, dicic

luo fuper Genelin expreffis ver-

tandum eft nobis

terram

in principio

fadam efle

ex aquis

& per aquam

bis
lia

, ,

Damoneseireaercaacignea anima&conrcquenterillis affignat corpora

aerea : Viciffim alibi affirmat , Angelosin creatione fua habuifTe corpora aerea, videlicet formata atque effigurata ex parte pu-

confiftentem per verbum, ut D- Petrushabet : Ac propterea totus mundus erat compofitusexinternoaucinvifibili , quod eft anima five fpiritus animatus verbo Dei& aqua qua: corpus externa ac vifibili terra

&

eft

Sic neceflario fequitur

omnem crea-^

qui redditus ert promptior ac maais proprius ad agendum qu^m adperferendum-.&afleverat, maligriore aeris fuperioris
j

turam compofitam efle ex interna feu acliva anima , &externoaliquofeuorganico

receptaculo animse
illius
,

quod corpus eft:

q^^^^,^

Angelos ratione defedus fui fuille mueffe externum tates , quo ad corpora fua in naturam aeris groffioris , ut potius promptiores efficerentur ad perferendum ignis tormenta. EtPetrus Lombardus inquit : Angeli corpora J in quibus hominibus apparent de fummo acre fumunt , folidamquefpeciemexcoelefti. Eleraento in duunt , uthumanis obtutibus. Manifefte demonftrentur:Ita,ut evidens fit , Auguftinum ipfum in uno confentire, Similiter Bafiliusnosdocec , qualia corpora Angeli habeant,cum inquit : Sunt fpiritus fenueS) aerei ac puri : Iterum Artephius fapiens ille vir ait,Externum diaboli elfe aerem,fed internum ejus efle ignem . Quam ob caufam
ftos

&

quod, cum Ipiritus Ruach-Elohimmoveretur fuper aquas , aqua erat patiens Catholicu,ac fpiritus agens internum? NamD. Auguftinus fuper Ge-

Nonne manifeftum

eft,

nefin inquit,Spiritus ferebatur fuper aquas, igneu ijs vigore imperties: Ita,ut aqux fpirituales creatje

Catholico animate fuerinc

flatufpirituali,in creato Catholico acluce

&

vitSjCujus fpiritus in qualibet creatura eft fpiritus vits , ac ob id centralis eorum anicreatura animata eft corpus. Quama: propter,ut purior ac fpiritualior aquse aut aeris pars,Angeli eft externum , fie ejus in-

&

ternum

eft

adtus lucidusfpiritus Dei-

lam

igitur fie

concludo

i fi

fubftantia

demonftrat, facile efle illi , nimirum refpe* d:u externi fui , feu corporis fe in finuare ac participate cum aereo ac fanguineo fpititu per confequens efficere in eo in homine morbos calidos atque igneos. Sed cur quiefceremus Duntaxat (ut Foftero mos elt) in nudis Authoritatibus:Deveniam jam ad planas probationes Philofophicas , quibus expediam dilucide ac decormonrtrabo, Angelos habere animas interna. Prim5fcienpora feu externa dumeft, fi eflent Identitas , id eft ex una Cmplici exiftentia formali, unum idemque cflcnt in elTentia cum Deo Crearore fuo,

externa Angeli fit aer (nam necefle eft fit velde aqua fpirituali, vel de fulAtantia Dei, non rhaterialis) quae mere eft formal is

&
,

fcimus cnim regulisPhilofophije.aerefubtiliatum efle

fpiflfatum eife

&

ignem, viciffim acrem invaporem nebulam, nubem,

viiij

&

atque

ita

per infpiflationem aer in

bilis fit fubftantia vifibilis

im5

& orga-

numcorporeumvocale
paret , quae anima nubis

, ,

ut in fulgure apnifi

habeat orga-

&

num fuum nubilofum

&

qui dicitur Identitas feu unitas abfoluta fimplex:Atvero , quatenus componuntur exduobus , ex luce icilicet , qua eft radius Dei, quern recipiunt , utinformentur ac fiant creaturae ; ac fpiritu : Qui ad inftar Ijjeculi perpoliti recipit gloriam lucis illius coeleftis: Dicuntur Alteritas,id eft, ex duobus compofiti. Atque hoc viviffimis exprimitur coloribus apud D. Denim , ctim vocat eos Algamatha,id eft fpecula politifCma , recipientialucemDei: Acproinde definit Angelum Dei imaginem, emanationem lucis occultae, fpeculum purifEmum ac fplendidifSmum. Et Damafcenus dicit,
eos efle fpiritus intelleduales, habenteslucem(canquam animam iuam) i prima luce.

&

inftrumentum corporeumjnonloqueturinTonitru. Inve- z.'Rfp. 23 nimus itaque ex facris, Deum dici loqui ex pf^m.'ioi". nube fua organica , ab illam ipfam caufa Textus vocat illudin uno loco latibuluDeJ, in alio Tugurium Dei in alio vehiculum ac currum lehovx : Ita , ut fi lehova faciac Tabernaculum hoc organicum, ut edat vocemfuamauribnsmortalibus(ut fcripturae rnuo/.47f* multis in locis teftantur) non eft peccatum dicere , fpiritus hofce inferiores habere pro
,

feu

&

&

corporibus

fuis

externis fubftantias aereas:

quid impediret fpiritus, , quin contradione fubftantiarum fuarum extemarumappareantvifibiliter , quando

colloquantur cum homine iilislibuerit , organice, prout tenrans ille fpiritus loquebatur ad Cnriftum ? Et iterum, dilatatione
aliqua

Quoconceflb

&

immediata ejufdem
;

fpiritus

aerei
,

externi evadant invifibiles

non aliter

ac

fumus dilatatione evanefcit, feu nubesauc

nebula conflata ex acre

Et Salomon depin^cns principera omni-

compadc
4

& craffojfae-

SPONGI'^ F0STF1{IJNJE,
To

npcnumcr6 abfque apparentia

cranlif inviiibiliter?
,

ullius

dilatato in centrum, feu terra

relinquit

guttar pluviarum

Non,

contradam, compofitionem externam five

,

nepercgiinumcrat

Chnftum ipfum

qui

nereara
ciei
:

compadam

frigidaminftargla-

ac offahabebatapparereetia januis evanefcorc immediate?Et tame,fi claufis

came

Eft cnim emanatione feu dilatatione

,

&

confideremus , inducbat corpus Ipirituaiei illud ipfum corpus cam ob caufam poterat deponereTabernacuiii fuu vifibileac tangibile&fubtiliatione ac dilatatione fieri xcque fubtile

qu6d, poftquafurrcxeraCj

ejus a centro ad circumferenciam qus incendit calorem naturalem in externo creatura: cujufvis-

Vt concludamus cent, a ecs,

qui negant

habere corporeitacem, cerciflimumeft , quod , ubieltrarum^c denfum, ibi, per conlcquens ,e(t corporci,

fpiritus

acimpalpabilc , acvoluntati ejus libebat, Atqueitapoqui habet corpus fpirituale teit apparere atque evanefcere in inftanti. Elt fpeculatio .admirabilis debito modo
:

tas five tenuis five fpiifa.

Quicquid

euiin

in fua fubitantia eft tranfmutabilc in cor-

pus tenuius vel fpi(Bus,corporeum fitoportetjlicet non fit corpus vifibile: Sicftella
in coelo vocatur denfior fuiorbispars
:

con(iderare ac ponderare

quamodo Deus

Sic

operetur in

hoc mundo
,

per contrad;io-

ncm ac dilatationem
firionem,per tcnebras

privationem
,

& po-

& lucem

per appa-

atque a'er in aqua aqua in terra:& iterum terra rarefieri poteft in aquam,& aqua in aerem,
,

etia ignis condenfari in acre poteft

&

aer in ignem : Talis enim eft naturalis Elementorum rotatio : lam ver6 externum tentrione; aer communis, contradiiva illi- Angelorum creatum fit oportct ex fubftantia fpirituali mundi fuperioris vel non iis fpiricus nacura, vertitur ab invifibilitate in vifibilitacem, h tranfparcntia in opacita- omnino: luxta tenorem Bafilij ,& per contem jab acre in nives grandines, gelu, gla- fequens eft corporeum licet con fiftentiae ciem k levitate in ponderofitatem,ab agi- tenuiorisfeufpifliorisprodignitate Aneeim- li. Nonne David agnofeit tantum in his licate ac mobilitate in fixationem mobilitatcm : E Contra vero flatu ejus ab verbis Qui facit Angelos fpiritus feu aeminiftros ignem urenoriente feu Meridie , dida corpora rurfus rem ventofum , mutenturin aquas,& aqua in aerem, atque tem, Ac proinde dedecus eft , ejufinodi myfteria , qualia funt ha:c , quse confidefinaliter , cor. a'er in ignem dilatatione :

ricionem ac difparationem jproutvide^ mus , ciim fpiricus ipfius movetur a fep-

&

&

rn,inuo4.

&

&

porciras ccrreftris in corporeitatam aere-

ranti admodum manifefta llint

amac coileikm

durities in falfcdincm,

rante feu imperito detidcri

, ab ignonee opera

&

groffnies in fubcilitatem>opacitas in tranfparcntiam,fixacioin rhobilitatem , quies

ultiinadtionem , tenebrs in lucem! mo contradio , effeda per hunc divinum

operationes Ipiritus Dei exiftimari in communi mundi Elemento , fed Diaboli at-,

&

que

ita carcitate fua

capiunt
:

malum pro

bono ) tenebras pro luce

Quod genus no-

minum Propheta indigitat in hilce verbis: VsilliSjqui loquuntur bonum ex malo, & ^^^'^s-^o, vifibilitatam. Quid plura ? Si omnis geAngeli habeanc fuum externum ^ malum ex bono qui ponunt tcnebras pro neris
fpiritum,' in dilatationem, vifibilitasinin,

fpiritu

mundi aereo ,

& adum fuum inter-

, *

ab hoc fpiritu externo vivificante j in quo eft quatuor ventorum proprietas ( ac proindc.inquit Propheta, veni,o fpintusa quatuor ventis , quibus arguit , hunc unum
fpiritum
,

num

pro amaro: VsilliSjquiinproprijsfapiuntoculis , ac prudentes in proprio fui confpedu.

licet

& lucem pro tenebris amarura pro dulci & dulce

luce
,

qui ponunt

tanquam adorem elTentialem in

Siciraque, ledorjudiciofe , percipere ex his , qua in hoc membro expedita

,

quatuor ventis , habere proprierates quatuor venronim in fe , quibus agit omnia, undc Propheta evocac ilium k quatuor ventis.) nondecet nos uUe modo dubitare,

funt

quam impotens

extitcritadverfarij

mei fpongia ad expungendum ac delen-

dum

vel minimum titulum naturalis

illius

valoris ac virtucisdivina:,

quam in Anato-

quin virtuteadusilliusinterni
refcfeab invifibilitate

&

fubftan-

tia acris illius fuiexterni, poffint

fpirituali

contrahe, igneaac

mia mea myftica afcripfi Vnguento, armario. Ac propterea , quantum quidem mihi videre licet,ad invenire licet ipfi plura media fubftantialia,qukm eft fpongia ha;c (expreflumenervati cerebri ac ingenijphantaftici argumentum)ad fubvertandam mevirtutis admiradicinam tanti momenti bilis in operando. Sintipfijinquam , ne-

aerea in nebulofam feu aqueam imo vifibilicatem terream 3 feu naturam nivalem autglacialem , pra:cipu^ fpiritus grofli,maligni

&

& tenebrofi

qui per lapfum

fu-

&

urn indueruunt aerem groffiorem (utAugullinus ait) Atque hxc eft ratio, quod Satan vocatur ab Apoftolo aeris princeps : hinceft, qu6d Diabolus feu fpiritus malig-

ccfle eft

validiffimi rudentcs
,

&

giae leviffims

, locofponad removedum fijndamen-

tum veritatisi
tur
,

niin contradione , convertant fe ipfos in

figuras folidas feu

firmas

hominum

vcl

brutorum,& in tadu apparent ufque adeo

intenfc frigidi (Ex confcffione Fcfteri) videlicet)

& tamen vereor,ne rumpanantequam fapientes ad fidem trahant, nimirum dona benefica lanationis in hoc unguento armario , procedcre k Diabolo,
nee ver6 a

CO, qu6d fpiritus

kquovivunt,

tia

&

Deo ac benigna ipfius demenmifericordia,quilolus elt dator fanilatQ'

contrahens fele a circiimfcrcntia ieu acre

tatis Sc bonitatis.

EXPI^ESSIO MEMB.
lam ver6 vobis
necelle eft
\,

III.

F0I.25J.

in

memoriam revocem
:

tanquarn in tranfitu,abfurdita-

Fofterus nofter, fe alibi dixiffe: Diabolus fecret6 applicat aliam quandam operati,

teni fpongiferi authoris noftri

quit
cflc,

hunc curandi

& poftmodum efFeda

videtur
:

Nam in- vam medicinam ad curandum vulnus & modum Diabolicum medicos circumforaneos incredulos dcluillius

urinjc hu-

mans attribuere
funt.

Verba ejus haec

t'SA

Dirediones D. Fluddifunt,utarmain myrethecico relinquerentur , dum confanefcat patiens , ut vulnus mundum con-

&

fervetur linteolo.quovis mane,in urina ejus

dendos &e: Ethicrecludiccaufamcurationis elTe mundificationem vulneris,linteolo in urina vulnerati infufo appUcato non k Diabolo , fed ab homine : aicendo, infoloillo curationem confiftere fine Vnguento vulnerario : in teftimonium vocatomnes verfatos artiftas Chirurgicos, ut

&

&

madefado: anhiecfit fallacia nee ne j eorum committo judicioj qui in re Chirurgica pcriti funt : namcertum atqueperfuafum fibibabeat Dod;or,fi vulnus roundura
fanetur
,

confirmenc verba fiia vera effeita fit

,

Quod cum

qua Dei benedidio

evenit ex aftu-

tia Diaboli in hac curatione ? Vel in qua apparerepoteft Diabolicum ? autquomo-

cos diduros ipG, iUud cicatricem

obdudurum fine unguentoarmario.

Fludd.

doille quicquam applicat aftuto modoad deludendum medicos circumforaneos in-

credulos

O vacillationem

titubancis ce*

Ad bate rcfpondeo mendaccm oporte,

rebri oblivifcentis

argumentum luum

&

tt efle

memorem: nam memineric oportet

praepofteredevorantis verba propria.

CAPVT* VIL
Jn quo totumfubje^umpaucit tontrahitur iS abbreviatuu
PErcipere licet, ledor candide,ex bifce, qux j am dida funt, quod , lice't adverconatus fueritjUtludaei Servatorinoftrojcrucifigere vel potiii&oblivioni mandare vericatem,tam virtutis opcrantis Vnguenti armarij , qukra conatuum meorum honettorum , in cruce cacomagifarius nofter

rum cete olim Prophetam loriam fuper littus Ninivitarum incredulorum , ut incredulitasac fufpicio hominum ejufmodi Ze-

lofbrum , qui fedudi fuerunt ab adverfatij noftri Leviathano leu monftro fpongiofo,c6 facilite aboleancur , faciendo veriratern abforptam ac dcvoratam rcvivifcere

ca eonvitiorum,nobifquc in agone noftroj nimirum , ctim reputatio nolttajacetfanguinem fundens, often fpongiam deftruCtivara feu abolitivara aceto ac felletur* gentem, intelligo acri calumniationis con-

& quafi eftulgere & reiiirgere, ut ejus luce

omnes nubcs ejufmodi
pererunt
obfcura;
,

qua: pe*

& aluerunt talem incredulitatemi

religioluim aitutia
,

nimirum velum

dans Mcribit
,

Fofteri

error ejus

mun* dodrina:&
Diabolo af-

dimento , amaroque indignationis ejus in-

poteftas curativa

quhm

fall6

humane fapore loco confolationis Chriftianas : im6 , licet , inquam , flatus tcmpe,

ftuofusfpiritusejus aeerbiflimi,fecit quod in fe eft, ut rcputationi utriufque quafi nau.

detcgi poffint oculis cujufvis fa* pientisac judiciofi ledoris , ut incredulos cum Ninivitis pceniteat crroris fui ac

&

convertantur
idololatricis
,

fragium induceret

& ut ad initar lonae

ab ejufmodi illedamentis
qua: perfuaferunt

alicujus, eijcererin mariaturbatacenfurae

ipfis , ut afcriberent pia ac benefica dona fanationis

rum affeduum

hujus mundanse, ubi fiudus tumidi varioconflidantur impetuofe, quafi fuftulciunt fe atque refiftunt fibi

&

invicem (uamex illo eftTheorema ,quot homines, tot fententia) quomod6 poflibiie eft
J

per Vnguencura armarium falf6 principi tenebrarum,qui per hominis errorem ufurpat fibi titulum pnncipis feu fatrapa; hujus mundi, qui jure, idque ab omnisccrnitate

placere ac

morem gerere

cuivis in

& xltiraatiolivionis nem utriufque horum Vnguentorum &

vencrem , honorem
,

humore fuo ? Et quamvis Leviatham fponinfultans cete giofus feu fuperbe tumens tempus in fuum obFofteri abforberet ad

&

Ipedat Deum verum lucis , qui fecit ccelum terram ac ditavit cos omnis generis virtutibus : Sed , fi in pofterum'accidat, ut obftinaci quidam inaeduli (intelli-

&

&

go apparenter Zeiotypum fineintelledu, dequo D.Paulusloquitur)ad inftar canum

revertanturadvomitum ; Mihi itaque diac confitendum eft, eostantum, juxta Ipeciem fuam facere , ac proptere^ potitjs commiferandos , qu^m invidendoft per coniequens verodioque habendos : ba Servatoris noltri tam finiftreappJicata ab adverfarionoftroinejus Epiftoladedi-

jne pro temporis intervallo

tamen (Deo
il-

cendum

meo ago gratias) largituseft mihi gratiam

iUam , ut
ita

exprimam

& cxtorqueam

ludcete ejus pr3efligiofum,feu devorantcm fpongiam, quae etiameft maris progenies, ut jam jam eundem in modum ve* ritatem iUam evomere cogatur,in banc no(Irafn littoris plagam, non parum increduiirate bujus cvwandi modi infedam ut ve-

&

catoria,

percommode Deo eftundi poflunt

,

pro viris hifce : Pater ignofce illis ham, quid agant nefcTunt:obhanccau&niigi-

mc

SPONGIJE F0STEJ{IJN/.
tur prcecipuc

hoc pamphlctu meum dirigo

ad omnes, qui funt zelocy pi, intelligctes ac jiidiciofe dodi , fubmifle rogans eos atque obiccrans , ut hoc breve proplafma ac typum difputationis nollrs recipiant in conliderationes fuas maturiores, atqucquodlibet ejus

ftatem habes dcducisad portam infemi ac redqcis &c. lam equidem fcire vellcm , an deccat ullum vcre Chriilianum,opinio,Diabolum
pofTe imperare
elTe

&

Dei mifericordi:E,atque ita

membrum, vere, (omni

feparata

pa'rtialicatc,

fchifmate) lance ac trutina dif-

Dominus verbi ejus pro placito (i:o,ad fanandas Deicreaturas,im6 quidem aliquis creatus juxta propriam ipfius imaginem
ulliusmaleficiilraragematiscaufa
,

cretionum fuarura honeftarum acpiarum, ponderenc. Examinent, inquailn , in felcdiflimis cogitacionibus , idque ferio , an hsc curatio
proccdat
b.

nimi-.

rum ad lucrandum &c corpus Scanimamk Deo: Nonne dicit lob inmanu Domini eft
vita cujuflibet creature vivcntis &fpiritus'

""

done illo virtuofo quod Deus

,

omnis carnis

Poftremo

ut

D. lohannes

iinpertivit in creatione hifce naturalibus

luis creaturis
,

vercaffevcratj'in verbo fuiflevitam:fic cerreturn eftjomncm virtutem fanativam ftaurantem cfle ab hac virtute vivifica in

ac continuavitilludinijs

&

liicceflione generacionis ac multiplicatio-

nisverbo fuo omnibus numeris complete, ad hunc ufque diem , vel ^ mero adu Sc af'

verbo

fillcntia diaboli

, cujusproprieras, ftatim poll ejus creationem perlapfum ejuseven iebat diverfa, ad percutiendum , aifligen-

nonver6kprivativapotentiaDiaqua ^diverfo cfl; mors ac dertrudio* Prseterea vcllem vos notare ha-c Apoftoli, verba : lam ver6 donationes funt diverfae, fed idem fpiritus , funt operationum di,

bolijin

i-coi.i;.

&

dum,

ac deftruendum

dum

&

non ver6 ad curanad exhibendum tantum benefa,

tlorem humane generi. Confiderent

verba Apoltoli
,

illi

Deus eft idem , qui operatur omnia in omnibus : Sed illi datum eft per fpiritum fapientia; donum , huic verbum
verfitates.fed
IcientiCEjalij

alfirmantis

dcum operari

datur Fides, atque ali

donum

omnia in omnibus: acproindeagicquando libet in Sc per Diabolum tantum ad jnorbum, mortem ac dcftrudioncm fed non ad fanitatem Sc confervationem ; ob,

fanationis per eundem fpiritum

&c.

An uUus probus
poterit

Chriftianus imaginari
,

unum hunc fpiritum qui folus hacc operatur, effe Diabolum ? Minime ver6:

j'fal,

lo;. 20.

ferva

Textu Davidis alTeverantis, Deu verbo fuo perfanaffe cos qui percufTi fuerant
,

Nam in vcrfu tertio Apoftolus

Spiricum
nis

vocat ilium

Sap.ie.io.

morbjsicum revcrtcrenturadipfum : nonne per veibum didum curat omnia? Qj^^nino : Nam Salomon dicit : Extendit mifericordiam fuam afflido ferpcntibus, emittitque verbum Ilium ad orandum illos, ipfiffimum verhum fuum , quod perfanat omnia. Scd Diabolus nee Deus eft,nec Dei verbum, quare concludam argument hoc adamantine. Si Deus nofter mifcricors , curat omnia benignitate fua , idque per verbum
,

&

Spiritumfandum. Quidigitur? Diabolum medcri per Spiritum Sandum ? Vel

maligna fuum
,

Sandum conccflurnm Spiritui donum beneficum fanatio-

ad imponendum humano generi & ad cxpoliandumDeum jure fuo ? Abiit , fed cum juftitia tribue Deo.quod Dei eft , affignans Diabolo proprietatcm illam,quam

fortituseft h DeoCreatore in principio: Prior Spiritus ab omnibus creationibus ordinabatur in officio fuo bonus,vivificans ac vegetans j pofterior vero malignus , de-

luum , Diabolus nihil curare poteft , & per confcquens non poteft praeftigiofc ilmulare curationem iiib umbra ac praetextu unguenti armarij.

ftruens ac mortificans

Nam apud Prophe- Efai- J4.i(5.

Dei
=

tarn dicitur in perfona

Ego

creavi

Major evidens elt,quoniam, fi verbum fanatomnia.generalitas illafuperior concludit omnes particularitates inferiorcs , ac

proinde omnis facultas abfoluta curationis, adimitur Diabolo. Minor limiliter confirnnatur verbis anAc primo Prophetae Davidis te didis ^ Emittit verbum fuum ac fanat cos ,
:

deftrudorem addifperdendumAudader itaque concludam atque abfolvainPamphletum hoc meum, feu difcurfura modicum,pro ut carpi ^nimi rum verfu hoc religiofo citato in hymno divino Pfalad pomifts regalis in honorem Dei , tentiam adimendam vel Diabolo vel ulli

&

alijcreaturje operandi miracula eflentialia

alevelperfe.

&

Benedidus Dominus Deuslfrael.qui

facit mirabilia folus.

'''=i-7i.i8.

fcpulchriseos liberat
^^a.io7.:r.

confiteantur

coram

Doniino amicabilcm
benignitatem

ejus benignitatem

^^_ QuibusapparetfuifTejucundamejus
, non ver6 feveritatem vindidam ejus , quK vcrbo ejus fanabat ac niedcbatur. Atque itcrum Salomonejfed Deus Draconis venenofi non poterat fupe

Vel uthabet alibi. Confitemini Domino Dominorum,

rfJ.ijy.s.

&

quoniam in sternum miiericordia ejus,

qui facit mirabilia magna folus

?'rrc.i(5.

rare Filios tuos

Nam mifcricordia tua vc,

niebat adjutum cos

ac cos perfanabat;

Nam
fanat

nee herba
=

nee malagma curabat

cosjfed verbum omnia tu

tuum

, oDomine, quod cnim vitss ac mortis pote-

Acproptereh , fi Dominus Dominorum folummod5,vcl folus,nonhabet ullum hominem mortalcm ad juvandum fe ; fi ipic folusjtunc non ullus Angelas in coclo : Ac poftrcm6 fi lit Deus folus ac folummod6 nonullus infernalis Diabolus , nee Daetnon, aut fpiritusElcmentiignci autaerei, feu

EXVJ^ESSIO MEMB.
Texaquei feu tcrrei , qui afliftat ci : tus habct- E(t Dominus dominorum folus,
ac propterca nonulla ad illuin juvandurn crearura , aut qux valeat perficerc hoc fine per confeillo clt ipfe , inqiiam , folus j
:

Iir.

toLjo

Nam

lotypum ac religiofum,invlolabile hoc cmblema animo fuo in fculptum habere*

utvirtute ejus fugec ac eijciatexccitationibus fuis perfuafiones omnes ejufmodi
irreligiofas,qua commovere ipfum poffent ad dcrogandum vel hilum Deipoteftati,

&

quens , non diabolus , qui miracula operatur. Sed ex agnitione ac confefllone cujuflibet hie curandi modus eftmirabilis , quatenus operandi in eo ratio excedit captum incelledus hominum mundanorum : quare cum Davide dicam. Benedidus Deus, qui facit tale mirabile folus : ac per confequens inferre mihi licet infupcr (idque baud immerito) maledidus homo, quidivinafalfo
attribuitDiabolo.

qui eft Alpha

&

& Omega
,

principium
illud

finis

omnium

-ad

arrogandum
,

falfo

Creaturarum
habet ,

viliffimjc

qui in fe ni-

hil eft, nifi

nihil
ipfi
,

& per fe

quod Deo collibuit, utfit , ex fe nifi quod Deo libet erogare

ipfum
nihil praeftare poteft,

quod Deo libet in eo agere , per ilium , id facit , nee quicquam ahud. Propterek , quod Deus non vult id non poteft facere: Hoc igitur efto Emblema veftrnm.
nifi
,

&

Idcirco optarem , quemvis

hominem Ze-

To

Tilospantoon k^i t/rchx to Theos,

Finis

omnium ac principium eft Deus.

quod fiant, vel quod homodo fiant. Hue ufque Reuclinus. Ac proinde inperiodohujus Tradatus
baud immeritd applicare

Atque banc obcaulam Reudinusinlibro

fiio

de verba mirifico inquit Omne hominis miraculum , cuius vera non

:

&

imaginaria deprehenditur fubftantia, turn grande, turn mediocre , turn mini-

& allidere
i

licet

mum

fervetur

ordo lacrorum prJEfcriptus ob, referendum elt femper in Deum gloriofum j cujus nomen eft benedidum in jeternum : Is enim Solus eft,
,

fi

Foftero ejufque affeclis vje illud Efaisc contra ejufmodi homines j quorum mcn-

tionem

ipfe feci in principio

quatenus ni-

mium qustum prsefumentes

fada

fapientia fua

qui vel a ft ip(b , vel delegate , non fine ipfo, vel per fubftitutum ex fe ipfo , talia ftcit,qualia demiramus : quorum cau-

mundana,ha:fitanter ,pr2e poftere cjecitate quadam afcribunt opera Dei Diabolo,

fcilicec bonitatis

&

malo ; cfFeda lucis

tencbris.

fam ad squatam fcire non poflumuSjVel

^yJiM/.y. 20.21;

qui loquuntur bonum ex maex bono, quiponunt tenebras pro luce, lucem pro renebrisi qui
illis,

Vx

le, ac malum

&

Relinquo hxc(ledof cordate ac erudite) uc dixi ante , acerrimo, mature ac feria

confiderationis tuje judicioliberum, cxoptans ,ut lanx equitatisin judiciotuo vere

ponunt amarum produlcore.acdtdcorem pro amarore acido : vaiUis, quifapiuntin oculisproprijs , ac prudences in con^edu fuo proprio.

proporrionetur , necinjequalis corrupto as

impio reddatur fchifmace.

f /2yc/5.

t'^ifi':^

;>

>^^'.i)-

H^, -

^-n're.jrHSTt

-.

r ^

&
Etratahtc ,
quce
,

partim Ammanuenjium , tattim'Typographorumjncurid

heaevole Le3or ,
fie ccrrige.
fenjit facile

itrefferum

Rsliqua^ux occurrent emendate ^oterij.

c.x

textus

Fol.j. col.i.lin.48.
col
4..

(leo^e)

lin.

9* {lega)
(leg<-')

diorigine inter Philofophiamvcramatqueeftenlapidem Angularem fiindata in concemptu habere-

'

fol.d. col.-f. lin. 17.

fol.8.col-4. lin. 2y.

fol. p. col. I. lin.
I

&lpuriautinfequentibus apertedemonverbis fecunda vice editivirtuce, aquae fupe(dde) Hat u: creatura agat per fe, hoc
{lege) rica
,

fol.iz.coj.ilin.ji.

{lege)

foL 13.

col. 3. lin. 4. [ifge)

.

fol. 14. col.i

lin. 2y. {lege) col.2lin. jp- (lege) terra prxlbnte ?Quidpluribus opus eft
5

nequeunquamanteafui ,nequidcmcx tibilem,quxineft cuilibet creacurseadeonegliganceam* fiinplici Dei, ut exinde inHnits hujus mundi

fol- 1 j'col.j .lin.

7. ) ^.{lege)t\3 deri vatis

Cum in ita faciendo ab unitate recedimus

,

in

abylfum multitudinis

feu

fol.i(5.co!.3.lin.i3 (lege) eile in

omnibus&

fuper

omnia

afleverare animadvertunt,

tamen
fol.i7.col.2.1in.ji.y2.yj .54. (/f^f) dcrivantur quibus ccelum

foli8.col.3.1in.38.3p.4o.

(lege)

omnia ex iftis , terra compofita videlicet corpora tain ineteorulogica quam quje in fua compofitione funt complecafeu perftde mixta pcrficiun ria naturaliumSc rt rum forma facit mentionemfuo fenfu.tametfi mtcrnas earum eflentias ignoret- Cau-

&

fas nivis

fol.2i.col.i.lin.22. (lege) qui mundanae fua fapientiae feu Philofophisftruduramlin. ultima coI.2.1in.47.48.
;/fg)

mundoadus autacSionumeftedusagnufcere
in fcripturisfacrisquxvers fapientie funt fon-

(/f^<r) fcieiatia

tes,publicatajlibenter col 4.Iin.27. (lege] in Natura lumine, quod prima effentia materia omfol.22.col.3.]in.yi.(/fgfj intelligimusaptataeflefa'CulaverboDei,

&

fol,23.col.'ilin,i8,

fol.24. col.i

lin. 7. (/e^e)

fit Sapientia .Virtus, Clahucparticulariter difcurrere quae annis, quo cognofcatis lin, ultima (lege) dixiifet: Emanatione tua fanda aquae ex
(

/^^(r)fpiritualisChriftus

fol2<J. col.r.lin. I,(/f^f)llfuoftatu()peratu^adcompefcendos&oppugnanfoI.27.coi, I . lin. 24, (lige) Ita etiam flccitas eft nihil , aliud quam na-

( lege )Sc motor qui ^ut Moyfcsteftatur)facit omnia . a tine (Jfge jin libro primo fedionis hujus fecundae efEciam, fol,29.col.i,lin.58.(/etf>) per quosventorumquatuor flatus fol 3 I .col.i .Iin.6o. (/* j<;N"amqua;libetchord2aequaliteT divifse caloreminnatumillis aflignatum ^Solaris fol.32.col.i.]in.63.64.(/f^<f)plicatione
col.3.1in.^;7.
lin. 3

fjl.28.

&

&

Qo].2lin.y (lege)
.

Tabernaculi plenitudioperatur , a fcribit qui fobs agit

&

& non

fbl-33 .col.
col.

menfura 4lin .3 9. (lege) verfarum difpofitionum mtferatk quatuor ventis lin-43. (lege) teorolcgicas, ubi& quandociplacueritmutandum- Ec lin.4-j (/t^,?)exaerc CatolicocffgiesefFormandasquod
I

,lin.4. a

hne

(d^le) ea

fol.34.col.i.lin. ip.(/f^f)gelcitivamaquaegehd2edi(pofitioncm.

-'

fol-3y.coI.2.1in.26. (^Wfjabit
fol.36.col.2.1in, jp. (leg?) prxfentia

& adione benigna Spiritus Dei

fol.38col.i.lin.27.(/e^e]doaere: Eftergo col. 4. lin. 13. 14. (dele) per quindecim horologij gradus gralin- 1 7- (lege) rum in fuo motu retrogredi pet quindecim horologij
dus regnante Hefol.4o.coLi.lin.7. (lege) tionis ipforum inexfpedatac,
2.1in.4,

nam fubito appaaflurgit fuper ter-

(/f^e/phisethicorumcxnoextrahere.cuimundus Cbriita

fol.y3.col.3.1in.J3.J4. (lege) refacere

ut

quod

in

forma vapurofa

ram, illud nodurno tempore (/<'^f)-t)ufdem quafipro aquis inferioribus, quarum bafiseft fol.74-col-1.lin.43. 44.
terra,

baud

injuria accipitur, atque

quod

fol-8o.coI.4.1in-i(J. (lege) eftnifiacrvirtute fecreti illius fpiri-

fbl.pi.col.3.1in-i4. [lege)

quatuorfuntAntefignane.nempe Michael,
divina effentia
proprietate varia

lin.yp,<5o, (lege)

fol p2.col.i.lin.i<5.

lin.f4.

deducam , quae ad voluntatem fuamm complendam, po(/^^Oejufdempcranimsmundanaerare' (lege) ve aquea mundi natura viitute irtius effcntialis fpiritus
^
foLpr.

fol.9j-coU,lin.46,(/fj7e)mur,quodvitalisadio>qua;gubetnatur

i
fol.97:Col.i,lin.5-- i<^l^i hocftudicrumrioltrcremir!
fol.

10 J ,col.3

-lin-

7. [lege)
{ligi'i

lin.JJj
fol.ii3,col.^,lin-4-9,

Thronis Angclicis qui radicalitcr earn accipiunt qui i.T.n-.cdjatdrcsiliiscificit,med:atoribusorfui

'M^f iplenon adlcaccrahk evidencidilacationeacalorcviviinnaturalege)

fol.ii4.col.4,lin.2j, [Uge] relpedugenetat:ionis<S: partis

fji
I

ii^;Col. i,lin.38,3 p,

bus arguere videcurdiltanciam incommenfurabileni ai

quam
fJ.ii55Co].j,liiM4>
fjl.iaojcol-ijlin
i!fgi)

occulcuslleiisra-

creacuranaairaliquxdam inftincru

col.2,lin,i2, ,/f^ei pluribus rciatam experirecur,

primum Hntcam

^^ahne
Aej^e,

>>^?) unr, quiipCs judicibusteinporarioslimiccspro

fcI.i22,col-4.1in.4,

morumcii'itatiSjqLodam venenocecisit, fol. 123 ,cgI. 1 Ain.iOj'yUge) tuoruQi poft mcrterc hominum pro veneficis fo!. 1 24,col, 2>lin.4, ijege) pulverem iltiufir.&di exitialcm fparliim per plarcas lin.39, Mge) modoipi]Deono:umfii:,redcciamhominibusintelfol i25,col.4:lin.i3, i/f^fjgione voces ipCus ad fenfummalcvolumccnvcrtendo.
iin.43 ,
t

lege) in

acre

& volati eorum lalt, quod

fccmina

lin,4J'j [I'i^)

adin(tarnivis&pruin2eccndenl3:ar,qtiarn

fol,i28,col,2,lin,47, <Jege,

inimiciadcsmunic
folicicatvis.utuEremaijufdarri

fal.13 i,col,3)lin,3, a

fir.e {lege)

fbl>i34,col,2,lii-i,i4, Jegt)

quopluviacaditabsdibus.&ip.iporicntuvftramina col,5,lin:z7, lege) corpora uniri.E finis convenier.cer &defcl)i3 5,col,i,lin;42, Jege' guencijlcupociusSpiricuum ibidem inccl,2.1;n^i,i/;^f; t(.s,gelidcs,fixos,velBorealesrevivifcent,qui

lin,j,ahr.e

Mze

Etiarri.filccusteliundusceniperate

vulnusletaliccrquoquchabcvulnusvcxabitur&frigoreeciamafficietur ccl, 4, lin, 17, {dele) bacrationc < lin. 20, [lege) neos&hac rarioneficcMagneticcm. fcl,i 3 7.col,4;Unj3 7, {lege) nem docet , feu emanation urn a corporibusMagfol. 13 8,col,3,lin, ifi),ij.ege') ac^ivitatis Spbara (jucta imaginariana Philofo. fcl,i40:cd, 2,lin,38, [lege) ratione Idque prsecipue quoniam ejus virtus per 110,43, {leg') adfanguinemvulneratiacfruftrumferriauc fol,T44,col,3, lin,42, iUge) sequinodialiAuftraliautvivoaucdilacato
lin54, afine ^Uge) teneatur calidus,
lin,

ultima

{lege)

fcl,i4S,ccl,2:lin,6, h fine v/e^e) turalium operatur, talia

fol,
1

inefFedum

j2,col,i,lin,i7, [lege) thetica, inillam Antipathcticamrcdafta,

non

Jn l^ffponfo ad UyplarriJmaSpoTigtim.
fol.4.col,2,lin,3 5 {lege) nis
fol.
1

3 ,col,i

lin,i , ;/f ff)

Olympicus feu ftellaris tot bunc excelquo in fe confiderato fine matre fui, terra
fere radici

tol,i S,col,3 ,lin,<5, a

fi^ne i,lege)

Corgh & claudatur

r&^ObusSalplantae refide fol; 22,col,3,Un.7. (lege) lis projeduo: refurgere nee quod
tol,2o-col, i,lin,3i,

C:-?^

'^

A
'^r^-i

^.^^

-^'

Jf^

>*-

4-;