Jeta Dhe Vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -
Jeta dhe vdekja
Muhammed Muteveli Sharavi
Jeta dhe Vdekja
Logoja e shoqats Zri Yn Prishtin 2005
Jeta dhe vdekja
Titulli i origjinalit: El-Hajat we el-mewt
Prktheu: Muhamed Jusufi
Recensent: Ajni Sinani
Jeta dhe vdekja
Prmbajtja:
Parathnia............................................................................. 05 Hyrje e autorit ...................................................................... 07
KAPITULLI I PAR
sht fillimi............................................................. 09 Debat i kot dhe llomotitje......................................... 12 N botn e Dherr-it ishte dshmia.............................. 15 Pamjet e krijimit......................................................... 17 Ligjet e jets dhe vdekjes........................................... 20 Ligjet e gjumit............................................................. 21 Fillimi i jets................................................................ 23 Shpirti - burim i jets................................................... 26 Ekzistenca dhe njohja e saj.......................................... 27
KAPITULLI I DYT
sht jeta................................................................. Trupat qajn, dgjojn dhe flasin............................... Bimt (ndiejn) gjithashtu.......................................... Buburreci flet, pupza di............................................ Jet - por e panjohur pr ne........................................ Dituria e All-llahut dhe e njeriut................................ Gjithka q ekziston n univers sht e gjall........... 31 35 38 40 43 45 49
KAPITULLI I TRET
sht vdekja............................................................ 51 Jeta n varr.................................................................. 55 Jeta n Berzah e prjashton kohn.............................. 61 Vetm Ai jep dhe merr jet ........................................ 65 Nemrudi si vdekjeprurs dhe jetdhns ................ 67
Jeta dhe vdekja
KAPITULLI I KATRT
Njeriu dhe prjetsia .................................................. 75 Sekreti i jets dhe mbarimi saj ................................... 79 Riciklimi i dy krijesave: vdekjes dhe jets ................. 83 Emrat e Qenies dhe evidentimi i atributeve ................85 Ishim para se q jemi ...................................................87 Vetvrassi-prjetsisht n zjarr ..................................89
KAPITULLI I PEST
Jeta e dunjas ............................................................. 95 Adhurimi - i domosdoshm. Por si bhet? ................ 99 Kush na premton ushqimin ........................................101 Programi para krijimit .............................................. 103 Detyrat e njeriut n jet .............................................105 Ligjet e All-llahut dhe logjika njerzore ...................109 Jeta - nga mashkulli dhe femra ..................................111
KAPITULLI I GJASHT
Jeta tjetr ahireti .....................................................115 Mendja-jo, ndrsa mundsia-po ................................118 Regjistri nuk humbet .................................................120 Argumentimi logjik i ringjalljes ................................123 Xhenneti ....................................................................127
Jeta dhe vdekja
Parathnie
Ky prkthim mu mundsua gjat udhtimit tim dy javor Shqipri - Turqi. N kt pesmbdhjetditsh t prkthimit, nuk llogaris prkthmin e ajeteve, sepse fjalt e All-llahut n Kuranin fisnik i kam prkthyer pasi jam kthyer n Prishtin. Ajetetet kuranore sht vshtir t prkthehen, prandaj me to jam marr m shum se dy muaj t tr. Ajetet kuranore jam munduar ti prkthej vet, sepse mendoj se ato duhet t prkthehen prej vet prkthyesit. Megjithat, prkthimi i tyre nga ana ime, do t ishte i pamundur sikur t mos shrbehesha me t gjitha prkthimet ekzistuese q jan n gjuhn shqipe. Prej prkthimeve t Kuranit n gjuhn shqipe do t kisha veuar prkthimin e Hasan ef. I. Nahut dhe Feti Mehdiut. Gjithashu, m ka shrbyer mjaft n disa raste edhe prkthimi n gjuhn angleze i A. Jusuf Aliut. Pr prkthimin e ktyre ajeteve, jam shrbyer shum edhe me komentimet e ndryshme t Kuranit n gjuhn arabe. Duke menduar se do ti ndihmoj lexuesit m shum, n disa raste, kam shpjeguar terminologjin e disa fjalve dhe kam dhn disa sqarime ose komentime, gjithmon duke prdorur fusnotat. I dashur lexues, Shpresoj q ky libr t lexohet me vmendje. Kemi t bjm me jetn e ksaj bote dhe me t ardhmen ton n botn e prjetshme. Neglizhimi, ose mohimi i saj do t na kushtoj shum. Nuk do t dshiroja q asnj nga bashkkombasit e mi dhe
Jeta dhe vdekja
askush nga mbar qeniet njerzore, ta humbiste rrugn e drejt. Ndrsa ata q vazhdojn ta mbivlersojn vetveten, pasi ta ken lexuar kt libr i cili sht bazuar krejtsisht n Kuran, pra n fjalt e All-llahut xh. sh., ather le ta meritojn dnimin e dhembshm nga Ai, sepse, vrtet, kryenet shkatrrimtar, nuk meritojn t mshirohen.
Jeta dhe vdekja

N emr t All-llahut, Mshiruesit t Prgjithshm, Mshirplotit
Hyrja e Autorit
Pas madhrimit t All-llahut xh.sh., i drgojm salavate dhe prshndetje m t mirit t t gjitha krijesave, zotriut ton, t drguarit t All-llahut, Muhammedit s.a.v.s. Lus All-llahun q kto libra ta pasurojn, ta rrisin, dhe ta lartsojn kuranotekn ton, t bhen ndriuese t rrugs s udhzimit dhe nur n zemrn e njerzve, drejt drits s imanit. Dasht All-llahu i Madhrishm, q t vemi drejt suksesit n kt bot dhe shptimit n jetn e pasosur. Muhamed Mutevel-li esh Sharavi
Jeta dhe vdekja
Jeta dhe vdekja
KAPITULLI I PAR
SHT FILLIMI
Asnj tem nuk e ka preokupuar njerzimin m shum se tema rreth jets dhe vdekjes. Kjo tem mendojm se ka shtuar kureshtjen dhe ka hapur debate t mdha. Gjithashtu, asnj tem m shum se kjo, nuk ka shtjelluar mendime dhe gnjeshtra t ndryshme, t cilat jan futur nga dijetar t llojllojshm! Kjo pr faktin se vdekja sht nj sekret, nj shtje e panjohur pr ne, prandaj, pr t folur pr t, ne duhet t mbshtetemi n informacionin q na ka dhn All-llahu xh.sh. Prderisa nuk kemi dshmi bindse, ather ndrhyrja e shkencs n kt fenomen sht e gabueshme. Nse shkenca do t merrej me kt fenomen,ather, ajo do t mbshtetej vetm mbi supozime dhe iluzione. Mbshtetja e saj mbi supozime, do t krijonte mundsi q t dgjonim gnjeshtra t ndryshme dhe t humbej koha s koti, pasi kto supozime nuk kan t bjn aspak me realitetin.
Jeta dhe vdekja
10
Edhe dijetart e t gjitha kohrave, kan dhn mendime nga m t ndryshmet, rreth fillimit t krijimit ton. Ato jan prplot kundrshtime me njra tjetrn. Dikush prej tyre bazohet n teorin e evolucionit, e cila thot se njeriu e ka prejardhjen prej majmunit me emrin Lusi! Ktyre trilluesve ju themi: kush iu informoi pr kt!? Gjat gjith historis nuk sht regjistruar kurr ndonjher nj gj e till, (nuk ka ) shkrime q t dshmojn se majmuni sht shndrruar n njeri, edhe pse ne kemi shum shkrime dhe mendime t ndryshme, t ruajtura q nga kohrat e lashta. A sht shndrruar ndonjher majmuni n njeri, dhe kjo gj nuk sht prsritur m? Ky majmun, kur u shndrrua n njeri, ishte mashkull apo femr!? Nse do t ishte shndrruar n femr do t ishte i prgjysmuar, nse sht shndrruar n mashkull, gjithashtu do t ishte gjysmak. Ku u gjet kjo teori, t ciln e sajuat dhe pr t ciln konkludoni (se sht e vetmja e mundshme), se nuk ka mundsi tjetr ve saj!? Tani kemi t bjm me nj shkenc mjaft t zhvilluar. Hulumtimet shkencore kan arritur nj piedestal t till t lart, q historia njerzore nuk e ka arritur kurr m par. Gjithashtu, kemi nj teknologji t till, si kjo e kohs bashkkohore, e megjithat, akoma, ju jeni duke diskutuar pr t argumentuar supozimin tuaj!! Ju lutem, na tregoni se si shndrrohet majmuni n njeri!? Ndrkaq, neve, pr trillime t tilla si kto t tuajat, na ka informuar All-llahu xh.sh. n shum shembuj n Kuranin fisnik, n t cilat thot:
" "
Jeta dhe vdekja
11
Un, nuk i mora ata (Iblisin-Shejtanin dhe pasardhsit e tij) pr dshmitar, me rastin e krijimit t qiejve dhe t toks. (Gjithashtu, nuk i mora pr dshmitar) as gjat krijimit tuaj. Un, nuk kisha nevoj pr mbshtetjen e t humburve.[1] I Lartmadhruari na ka informuar se do t vijn njerz t humbur dhe do t merren me (hipoteza mbi) krijimin e qiejve, toks dhe krijimin e njeriut. Ata do t trillojn dhe do t tregojn se si ndodhn t gjitha kto!!! Kta t humbur nuk kan qllim tjetr, vese ti humbin edhe njerzit e tjer (prej s vrtets), pasi ata nuk kan qen vet dshmitar n krijimin e qiejve dhe t toks. Gjithashtu, ata nuk kan qen dshmitar n krijimin e vetvetes s tyre, q t jen n gjendje, n emr t shkencs, t na tregojn se far ndodhi. Ardhja e ktyre t humburve, e atyre q thon se prejardhja e njeriut sht prej majmunit, dhe e atyre q argumentojn me an t teorive t tyre shkencore rreth krijimit t njeriut, ka pr qllim vetm nj gj, e ajo sht se: kta t humbur, vetm sa e vrtetojn Kuranin dhe me kt ia prforcojn imanin besimtarve n tok. Sikur t mos vinin kta njerz q e kan humbur rrugn e tyre, ne do t kishim thn se All-llahu xh.sh., kur na ka informuar n Kuran pr gjrat q do t vijn, na ka treguar pr disa njerz q do t na thon se qielli dhe toka jan krijuar kshtu e ashtu, ndrsa, realisht, kta njerz nuk erdhn. Pra, ardhja e tyre ishte e domosdoshme, pasi ato prforcojn imanin e besimtarve.
Jeta dhe vdekja
12
DEBAT I KOT DHE LLOMOTITJE
Njerzimi, gjithashtu, ra n grackn e ideve filozofike dhe ideve t kota, t cilat nuk posedojn kurrfar argumenti. Njsoj si ajo filozofi e that (shterp), e cila krkon t dij se cila u gjend e para, veza apo pula?! Vrtet, rreth ksaj teme sht polemizuar gjer e gjat. Lindn shkolla t shumta, t cilat vetm sa e prgnjeshtronin njra-tjetrn. T gjitha ktyre shkollave iu drejtojm pyetjen: pse kjo llomotitje e gjat? (Prse e gjith kjo) Kurse i Lartmadhruari na treguar dhe na ka qetsuar, rreth fillimit t krijimit kur thot:
" "
Dhe, t gjitha sendet i kemi krijuar ift, ndoshta do t mendoni (pr Fuqin Ton).[2] Kjo ka kuptim (t sakt), pasi ne, kt dije e kemi marr nga i Lartsuari. Jeta nuk mund t vazhdoj ndryshe, pra, nuk do t kishte jet sikur t mos ekzistonte ifti: mashullfemr. Ndrkoh, mendoj se polemikat e tyre jan shterpe, dhe se interpretimet e tyre jan tallje me shkencn (nse ia vlen t thuhet kshtu), pasi nga sjellje t tilla nuk kemi kurrfar dobie. All-llahu xh.sh. na ka treguar se do gj sht krijuar prej iftit. Sikur t mos ishte gjeli pr t fekonduar vezn n brendsi t puls, veza do t ishte sterile dhe nuk do t jepte asgj. Ishte, pra, dshira e All-llahut xh.sh., q t ekzistojn katr etapa t krijimit. Secila etap, n vetvete konsiderohet mrekulli, pasi n t shfaqet Fuqia e All-llahut xh.sh. Ktyre (etapave) nuk ju njihen kufijt, pasi ato nuk prkufizohen
Jeta dhe vdekja
13
brenda rregullave t njohura prej nesh. Ademi a.s. ka qen krijesa e par n rruzullin toksor. Pr kt, na tregon i Lartsuari, n Kuranin fisnik:
" . "
(Prkujtoni kohn) Kur Zoti yt u tha melekve: Un po krijoj njeriun nga balta. Pra, kur Un ta kem prsosur at, dhe ti kem fryr atij nga Shpirti Im, ather, ju pruljuni atij (bjini sexhde). [3] Ky ishte fillimi i krijimit, ashtu si na ka treguar Allllahu xh.sh. All-llahu i Lartmadhruar i fryu Ademit, nga shpirti i Vet. Ajo (Hava-iftuesja e Ademit) u gjend ather, kur u krijua Ademi a.s., pr t vazhduar m pas, n kt mnyr t krijimit me pasardhsit e tij deri n ditt tona e deri n Ditn e Fundit, me nj precizitet i cili sht shkruar dhe etiketuar me nj shifr hyjnore, karakteristika e veant q do ta ket njeriu. Pr kt lloj t krijimit, Ai na ka informuar Vet, n Kuranin Kerim:
" . "
(O Muhammed, kujtoju njerzve kohn) Kur Zoti yt nxori nga kurrizi i bijve t Ademit pasardhsit e tyre, dhe krkoi prej tyre t dshmojn ndaj vetes s tyre: (Ju tha) A nuk jam Un Zoti juaj? Po, gjithsesi, i than, ne kt e dshmojm (Kshtu vepruan), q t mos thoni Ditn e Kija-
Jeta dhe vdekja
14
metit Ne, nuk kishim njohuri pr kt (ekzistencn Tnde) . Apo t thoni: Por, t part tan ishin ata q t kishin vn ortak, ndrsa ne ishim brezi pas tyre! A do t na dnosh pr at q bn (t part tan) gnjeshtart!? [4] Disa njerz edhe mund t pyesin: far lidhje ka midis meje dhe Ademit, ndrkoh q kan kaluar kaq shum shekuj? Atyre, q pyesin kshtu, iu themi: edhe ti je njra pjes e asaj fryme t All-llahut xh. sh., q Ai ia dha Ademit a.s. Ai (xh. sh.) ta ka dhn kt jet q ke. Ata do t pyesin: si? Atyre iu themi se jeta sht nj zinxhir i pashkputur. Kur ai kputet, (jeta) mbaron. P. sh. merr rezultatin e shembullit fizik t jets s babait tnd: sikur t mos ishte ekzistenca e babait t babait tnd, pastaj sikur t mos ishte babagjyshi, nuk do t ishte (as) babai yt. Babagjyshi yt ka qen i gjall, si rezultat i jets s m hershme s babait t vet (katragjyshit tnd), jet e cila sht prcjellur hallk pas hallke, kshtu vijon deri tek Ademi a.s. Ky i fundit (Ademi a.s.) sikur t mos ishte i gjall, nuk do t kishte fmij, ndrsa fmijt e kan marr jetn prej mikrobit [5] t gjall q ishte te Ademi a.s. Pra, prej jets s Ademit a.s. e morn jetn fmijt e tij, t ciln ua prcolln m pas fmijve t tyre. Kshtu, sipas vullnetit t All-llahut xh.sh., jeta sht prcjell deri n ditt e sotme dhe do t vazhdoj tu prcillet fmijve tan, niprve dhe mbesave, deri n Ditn e Kijametit.
Jeta dhe vdekja
15
N BOTN E DHERR-it[6] ISHTE DSHMIA
Ne, t gjitha krijesat e All-llahut, kemi dshmuar ndaj vetes son q prej fillimit t krijimit. Prej ktij dshmimi nuk bn prjashtim askush, q prej atyre q kan mbaruar s jetuari kt jet, e deri tek ata q do t vijn (sa t jet kjo bot). Sikur t mos ishte kjo dshmi, qenia njerzore nuk do ta kishte njohur, apo prvetsuar imanin. Ky sht nj nga sekretet. Maja m kulminante e ktij sekreti sht besimi (imani) n erzistimin e Hyjnis-All-llahut. Pse? Sepse mendja e njeriut nuk do t mundej ti prcaktonte ose ti emrtonte gjrat. Kusht i emrtimit t gjsendeve sht shikimi i tyre. Ti nuk do ta dije P. sh. apo nuk do ta kuptoje thnien kodr- at do ta kuptoje vetm ather kur do t shikoje diknd q sht duke u ngjitur n t. Gjithashtu, nuk do ta kuptoje thnien liqen, nse nuk e ke par m par fotografin e tij apo e ke par (me sy) diku tjetr. Njeriu nuk e ka par Allllahun xh.sh., e as nuk e ka t skicuar n mendje, por megjithat kur prmendet emri i All-llahut, njeriu nuk e ka t vshtir q ta njoh dhe ta dij domethnien, sepse kjo buron nga Fuqia e Madhe, prej s cils njeriu sht krijuar, gjendet, prjeton dhe furnizohet. Kur kryen nj lutje, njeriu ndien n vete se sht pastruar dhe i sht mbushur zemra plot drit. T gjitha kto shenjzojn dhe japin kuptimin se All-llahun e kemi dshmuar, secili n vete, n Botn e Dherr-it, ather kur sht krijuar Ademi a.s.Ne e dim,se Ai ekziston dhe i jep jet (ekzistencn) secilit send. Kt ne e quajm natyrshmria e besimit-imanit.[7] Ne, kur lindim, e kemi me vete kt natyrshmri imanore,e cila e mbush frymn dhe zemrat tona. Kjo ka energji aq
Jeta dhe vdekja
16
t fort sa q na trheq lart, deri tek Krijuesi. Kjo natyrshmri imanore ekziston tek secili i posalindur. Pr kt na informon i Drguari All-llahut s.a.v.s. i cili thot: Secila foshnje, lind me natyrshmri t pastr (islame), m pas prindrit e bjn hebre, krishter ose zjarrputist.
Jeta dhe vdekja
17
PAMJET E KRIJIMIT
Tani, le t ndalemi tek katr format e krijimit nga ana e All-llahut xh.sh.: Krijimi pa prezencn e mashkullit dhe pa prezencn e femrs, pra, drejtprdrejt nga All-llahu i Lartmadhruar, pa ndrhyrjen e asnj shkaku. Ademit a.s. u krijua n kt mnyr. Krijimi prej mashkullit pa prezencn e femrs. N kt mnyr u krijua Hava. U krijua nga brinjt e Ademit a.s. Kshtu na ka informuar Kurani Kerim:
" "
O njerz! Druajuni Zotit tuaj, i Cili ju krijoi nga nj qenie e vetme, e prej tij krijoi iftin e tij (femrn) [8] Krijimi prej mashkullit dhe prej femrs. Nga ky krijim jan t krijuar t gjith njerzit, me prjashtim t njrit (Isait a.s.) dhe e gjith kjo bhet me vullnetin e All-llahut xh.sh. q ka sjell shkakun. Shkaqet, ktu kuptohet, jan qenurit e mashkullit dhe e femrs. Porse, shfaqja e Fuqis s All-llahut jep mundsi q shkaqet t mos funksionojn vetvetiu. Madje, ato veprojn vetm n saj t shkakut. Prandaj, kemi ifte t martuar dhe q i plotsojn q t dy kushtet pr t pasur fmij, por ja q ndodh, q ata t mos ken fmij ose pasardhs. Sepse, mbi ato shkaqe, qndron vullneti i All-llahut. Le t lexojm thnien e All-llahut xh. sh. n Kuranin Kerim:
Jeta dhe vdekja
18
" . "
(Vetm) I All-llahut sht Pushteti i qiejve dhe i toks. Krijon at q dshiron. I jep (i fal fmij) femra atij q do, gjithashtu i jep (fal fmij) meshkuj atij q do. Ose, iu jep atyre ift, meshkuj dhe femra. E k do Ai, e l steril. Vrtet, Ai sht i Plotfuqishm dhe di. [9] Pra, kjo duhet t kuptohet se edhe pse ekzistojn shkaqet dhe plotsohen t gjitha kushtet, si nga ana e mashkullit ashtu edhe nga ana e femrs, shtimi ose pasardhsit, vijn vetm ather kur t plotsohet vullneti i All-llahut xh.sh. Ai arrihet me shfaqjen e Fuqis Hyjnore, prndryshe, edhe pse bashkohet mashkulli me femrn, nuk jep rezultat. Ky nuk sht trup i cili vepron n mnyr mekanike, por mbi t gjitha kto shkaqe qndron dhe ato finalizohen vetm pasi t jet shfaqur vullneti i All-llahut t Lartmadhruar. Pr ti prmbyllur mnyrat e formave t krijimit, ka ngelur edhe e katrta. Ajo sht krijimi i Isait, birit t Merjemes, prej femrs pa mashkull. Me kt plotsohen katr mrekullit e krijimit. Pra njeriu u krijua: 1. pa mashkull dhe pa femr 2. prej mashkullit pa femr 3. prej mashkullit dhe prej femrs 4. prej femrs pa mashkullin. Kto ishin format e krijimit t njeriut. All-llahu i Lartmadhruar, nga krijimi i Tij, bri q t kemi edhe dy etapa t tjera, e ato jan jeta dhe vdekja. Jeta sht nj prej krijesave t Allahut, ashtu si sht edhe vdekja. I Lartsuari, n Kuranin Kerim, thot:
Jeta dhe vdekja
19
" "
I Cili ka krijuar vdekjen dhe jetn, pr tiu provuar se cili nga ju sht m veprmir. [10] Secila prej ktyre dy etapave t krijimit, jeta dhe vdekja, kan ligjet e veta me t cilat veprojn dhe funksionojn sipas tyre. Ne, qeniet njerzore, nuk i dim cilat jan ato ligje, me prjashtim t atyre q na ka msuar All-llahu xh.sh. n Kuranin Kerim. Ndrsa ato q kemi ne, jan shum t pakta. Por, edhe pse ne posedojm vetm pak, ne gjykojm sipas tyre, sepse jan t prgjithsuara! Disa njerz mendojn se nuk ka asgj tjetr n kt bot, ve asaj q shohim kur jemi t zgjuar. Por, edhe ata njerz q mendojn kshtu, bjn pjes tek ata q ndrrojn jet do dit dhe kthehen n t do dit. Ata, sikurse edhe ne, transferohen prej nj ligji n ligjin tjetr brenda nj sekondi, dhe at pa e ditur. Pr kt, i Lartsuari All-llah, thot:
" "
All-llahu i merr shpirtrat n kohn e vdekjes s tyre, (gjithashtu ua merr shpirtrat) edhe atyre q nuk kan vdekur, kur jan n gjum. Ua mban (shpirtin) atyre q u ka caktuar vdekjen, ndrsa ua rikthen t tjerve (atyre q ishin n gjum) deri n afatin e caktuar...[11]
Jeta dhe vdekja
20
LIGJET E JETS DHE VDEKJES
Njeriu bie n gjum duke u transferuar prej nj ligji n nj ligj tjetr. Kur ai sht zgjuar, at e sundojn ligje t cilat jan t kufizuara. Ai sheh trupat q e rrethojn, pra, trupat material. Ai vazhdon t ec duke e prdorur edhe mendjen e tij. Kjo, pr njeriun, quhet bot e dshmive-fenomeneve. Bot e cila na sht e njohur t gjithve. N t merr pjes mbar njerzimi. Por, kur biem n gjum, ne kalojm n nj jet tjetr. Ky transferim ka ligjet e veta. Kto nuk i nnshtrohen mendjes, logjiks, e as dshmive t ksaj bote. Ne pra, kshtu, kemi dal nga koha. Njeriu nuk ndien se ka t bj me kohn kur sht n gjum, pr arsye se nuk ka t bj me elementet e kohs q ne i disponojm n jetn ton t natyrshme, thuaj t prditshme. Sikur t mos ekzistonte dallimi midis dits dhe nats, njeriu nuk do ta prjetonte dallimin kohor. Ai e bn kt dallim ngase bie gjat nats dhe zgjohet gjat dits, ose bie n gjum gjat dits dhe zgjohet natn. Pra, nse nuk do ti prjetonte kto ndryshime, gjat rnies dhe zgjimit, ai nuk do ta dinte se sa koh ka kaluar n gjum. Gjumi e shndrron njeriun, duke e br at t dal jasht rrethit t bots normale. Ai nuk ndien asgj pr t (botn materiale), e as ajo nuk i sht e njohur. sht i ndar plotsisht prej saj. Thuajse, ai sht ndar prej ndodhive t ksaj bot plotsisht. Kur ai ndahet prej ktyre ndodhive, natyrshm, ndahet edhe prej ligjeve t tyre. Ai mund t shoh, edhe pse syt i ka t mbyllur. Ai vrapon edhe pse kmbt i ka n shtrat dhe nuk i lviz. Rrzohet nga ndonj maj mali e lart dhe nuk pson fizikisht asgj. E sheh veten duke fluturuar npr qiell, ose sheh t prmbytet toka. Ai e ndien veten se sht duke qar, ndrsa n realitet sht duke qeshur. E kap
Jeta dhe vdekja
21
ndonj ankth, nxjerr zra t uditshm, t bezdisshm, ose zgjohet prej gjumit i trishtueshm. Ai gjat kohs s tij n gjum, nuk i nnshtrohet ligjeve t mendjes, e as nuk logjikon. Ai nuk u nnshtrohet as ligjeve t cilave u nnshtrohet n jetn e tij normale. Nse i thua ndonj njeriu se (n gjum) kam shkuar n Amerik dhe jam kthyer njzet her, brenda nj nate, a do t t prgnjeshtronte? Prgjigja do t ishte: jo. Por nse ti i thua se n gjum kam biseduar me filanin dhe me filanin, t cilt kan ndrruar jet q prej shum kohsh, a do t prgnjeshtonte? Prgjigja, gjithashtu do t ishte: jo.
LIGJET E GJUMIT
Njeriu n kohn kur sht n gjum, si tham m sipr, i nnshtrohet ligjeve t cilat shkenca nuk mund ti kuptoj. Pr kt arsye njerzit jan pajtuar q ti nxjerrin nga prdorimi i dialektiks argumentet q shohin n gjum. Asnj njeri nuk bn debat rreth tyre, sado q t flitet pr at q shohin njerzit n gjum, ose q nuk jan logjike. Shum shkolla filozofike kan br prpjekje q t japin shpjegime, rreth atyre se far sheh njeriu kur sht n gjum. Por, t gjitha doln pa rezultate konkrete, edhe pse kemi shum thnie dhe shembuj t shumt q rrodhn nga shkenca e psikologjis. Sdo mend se sht derdhur djers e shumt, jan angazhuar mjaft njerz dhe shkenctar, por prfundimi i tyre u bazua vetm mbi supozime, ose trillime, prej t cilave njeriu nuk ka fare dobi. T gjitha ato thnie nuk kan t bj me realitetin. Shkenca thot: Koha m e gjat q mund t punoj truri i njeriut, duke qen n gjum, sht shtatmbdhjet se-
Jeta dhe vdekja
22
konda. Vetm gjat ktij intervali, njeriu mund t shoh ndrra. Ndrsa pr ta transmetuar nj ndrr, njeriut ndonjher i duhet nj or ose m tepr. Duhet t kuptohet se ky veprim sht nj transferim, nga nj gjendje n nj gjendje tjetr. Ai mund t kuptohet edhe si jetsim i nj rregulli ose ligji, n nj ligj krejtsisht tjetr. Kt e prjeton secili njeri. All-llahu xh. sh. sht i mshirshm me robrit e Tij, sepse shprehu Vullnetin e Tij q ti tregoj njeriut q sht n gjum, se ai (njeriu) transferohet n botn e vdekjes n at moment. Pra, kur ai kthehet n jet (nga gjumi), domethn, All-llahu xh.sh. ia kthen atij shpirtin prsri n trup. Pse bhet kjo? Pr arsye q ta msoj njeriun, me transferimin e jets s tij, prej nj ligji n nj ligj tjetr. Kur ne na thuhet se n ahiret do t jetojm prgjithmon, ne kuptojm se do tu nnshtrohemi ligjeve t tjera, dhe nuk habitemi, sepse jemi msuar me kt transferim! Si mundet q njeriu t jet i amshueshm, apo t jet i prjetshm? Kjo jet ka ligjet e veta t cilat e prcjellin njeriun. Pra, transferimi nga nj ligj n nj ligj tjetr bhet do nat, tek secili njeri, duke mos e ndier ai fare kt ndryshim. Kthimi, prsri, i jets dhe i ligjeve t mparshme bhet me ann e Fuqis s All-llahut xh.sh., t cilat na sundojn ne, e ato ligje jan ligjet e zgjimit. Pastaj, prsri biem n gjum dhe prsri transferohemi n ligjin tjetr. Nuk mendoj se dikush prej atyre, q deklaron vetm n emr t shkencs, t mund t na shpjegoj se cilat jan ato ligje q i nnshtrohet ai, n momentin e rnies n gjum. T na tregoj, gjithashtu, se si mund t shoh ai, kur i ka syt t mbyllur (n gjum)? Ose kur vrapon, e ai sht n shtrat? Ose kur udhton nga nj vend n tjetrin, e ai nuk ka lvizur fare!? Nga kto pyetje msojm se ekziston nj mbretri tjetr (ligjesh) pr njeriun, t cilat ai akoma nuk i njeh, dhe
Jeta dhe vdekja
23
nuk e di se si veprojn ato gjat gjumit. Pra, paskemi ligje q jan plotsisht t panjohura, q i prjetojm gjat jets.
FILLIMI I JETS
Shum dijetar jan prpjekur, t na ofrojn (hipoteza mbi) format e fillimit t jets. Prej tyre kemi marr lloj lloj teorish. Prej tyre kemi msuar se fillimi i krijesave ishte nga njqelizort. Pastaj kjo qeliz sht ndar dhe sht zhvilluar, e kshtu me radh ... vazhdon ajo far thon ata ... Ktyre shkenctarve ju themi: ne nuk i marrim msimet rreth jets nga askush tjetr, prve Krijuesit ton. Vetm krijuesi i dikaje mund t na informoj pr t. All-llahu xh.sh. sht Krijuesi, dhe pr kt arsye edhe na tregoi se njeriun e ka krijuar prej dheut t toks[12]. Shkenca bashkkohore, pasi ka njohur se njeriu sht krijuar nga dheu, sht marr me hulumtimin e elementeve t cilat i ka toka dhe ka zbuluar se, n t, gjenden tetmbdhjet elemente kimike, t njjtat elemente q i ka edhe njeriu n trupin e tij. Fiziku i njeriut dallon sipas ktyre elementeve. Do t shohim se disa njerzve ju mungon sasia e duhur e hekurit, e magnezit, ose e kalciumit, etj. Pasi kjo vrtetohet me an t analizave laboratorike bashkkohore, mjeku prcakton diagnozn. Pastaj, ai i jep dozn e ilaeve q duhet t marr pacienti pr ta plotsuar mungesn e elementeve q nuk i ka n trup. Por, kto tetmbdhjet elemente (t toks) jan po ato tetmbdhjet elemente t trupit t njeriut. Pra, All-llahu xh.sh. na ka informuar se e krijoi njeriun prej dheut dhe prej balts s thar, t zez dhe me er.
Jeta dhe vdekja
24
Kshtu, All-llahu i Lartsuar, n Kuranin Kerim, thot:
" "
(Prkujtojeni kohn) Kur Zoti yt u tha melekve: Un po krijoj njeriun nga balta. ...[13] Gjithashtu, n nj verset tjetr, thot:
" . "
(Dhe prkujtojeni kohn) Kur Zoti yt u tha melekve: Un po krijoj njeriun nga balta e thar [14], e zez dhe e formsuar [15]. Pra, kur Un ta kem prsosur at, dhe ti kem fryr atij nga Shpirti Im, ather, ju pruljuni atij (bjini sexhde)[16] Kshtu i ka prcaktuar All-llahu xh.sh. elementet e trupit t njeriut dhe etapat e krijimit. All-llahu xh.sh. u tregua i Mshirshm ndaj mendjeve tona, sepse, ktu, kemi t bjm me gjra sekrete, prandaj Ai na jep pamjet e nj dshmitari, sa pr tia afruar mendjes son, q t kuptoj m mir. Ne nuk e kemi prjetuar ose dshmuar krijimin ton, por do dit e dshmojm vdekjen, q sht br e zakonshme tek ne. Le t marrim si shembull ndrtimin e nj ndrtese. Kur ti ndrton nj ndrtes, kuptohet fillon nga themelet, pastaj nga kati nntoksor, pastaj nga kati i par, i dyt, ... e kshtu deri tek ai i fundit. Kur fillon ta rrnosh at, detyrimisht fillon nga ai i fundit. Githashtu, nse ke pr qllim t udhtosh [17] nga Prishtina pr n Tiran, Tirana sht stacioni yt i fundit. Kur mendon t kthehesh prsri, qyteti i par q do t lesh mbrapa sht qyteti i Tirans. Kshtu sht edhe me vdekjen,
Jeta dhe vdekja
25
ajo sht e kundrta e jets, prej s cils kemi ardhur. Gjja e fundit q ka hyr n trupin e njeriut, sipas asaj q na ka informuar All-llahu xh.sh., sht shpirti. 1. Ai pra, (shpirti) duhet t jet i pari q do t ndahet prej trupit. 2. Pastaj trupi i njeriut t vdekur, mer formn e shtangosjes- thuajse sht i ngrir. 3. Pastaj trupi kalbet dhe mer formn e balts s kalbur me er t rnd. 4. Pastaj asaj balte t kalbur, i shteret edhe uji dhe ngelet vetm dheu. Kjo sht e vrteta t ciln e ka theksuar Kurani Kerim. dokush, q i vjen vdekja, sht dshmitar i saj. Njeriu ka dshir t dij se sht vdekja? M s pari ai duhet t kuptoj jetn. Shpirti sht ai q i jep jet trupit. Shpirti, gjithashtu, sht i krijuar, ai sht n brendin tnde, por sht i pa njohur pr ty. Ti nuk e di se sht shpirti, por di gjurmt q ai le tek ti. Ai sht q ti jep ndjenjat dhe t jep jetn.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
26
SHPIRTI - BURIMI I JETS
Por, si mund ta dim se ku sht shpirti? A sht ai n mendje, me ann e s cils mendojm? Apo n dor, t ciln e lvizim? Apo sht n zemr, e cila na jep jet? Apo, mos vall, sht n kmb, me t cilat ecim? Ku sht ai? Askush nuk e di. Kur ne nuk jemi n gjendje t dim sekretin e qenies son, nj prej krijesave t tjera t All-llahut q jeton brenda nesh, n trupin ton, a do t jemi ne n gjendeje ti dijm t gjitha sekretet e krijimit? Kjo sht e pamundur. Ne do t kishim dshiruar t njihnim m t parn (shpirtin), pasi sht brenda nesh, n vet qenjsin ton, para se t jepnim vendimim pr njerzimin mbar. Prderisa jemi prej atyre q kan dshtuar n njohjen e nj sekreti, prej sekreteve t All-llahut t Lartmadhruar q e kemi n trup, a do t mundemi ti njohim sekretet e All-llahut n univers? Prgjigja do t ishte: Jo, nuk mundemi. Njeriu, mjerisht, shpeshher paraqitet mendjemadh dhe mundohet t jep prgjigje aty, ku mendja e tij nuk ka mundsi t deprtoj. Mendja e njeriut ka kufij. Detyra e saj sht t zgjedh midis alternativave t jets, t dalloj t shmtuarn nga e bukura. Ajo sht nj mjet przgjedhs, q njeriu t dalloj me t (t mirn nga e keqja), pasi ajo sht krijuar pr t zgjedhur. Kjo mendje, nuk mund t dal prtej kornizave q All-llahu xh.sh. ka parapar pr t.
Jeta dhe vdekja
27
EKZISTENCA DHE NJOHJA E SAJ
Vrtet, filozoft i kan strmunduar mendjet e tyre, duke u prpjekur ti prgjigjen pyetjes se: ekziston prapa materies. Ata, vrtet, nuk jan ndalur s pyeturi pr asnj moment. Kush ju ka thn atyre se ekziston dika prtej materies? Kt ua ka br me dije natyrshmria e imanit t njerzve. Sepse ajo e ndien dhe e di qartsisht se ekzistojn gjra q jan prtej materies. Por, a sht e mundur q, me an t mendjes, njeriu t mund t arrij deri tek prgjigja e ksaj pyetjeje? Prgjigja do t ishte: Jo! Prjashtim bn vetm rasti nse shpreh vullnetin All-llahu i Lartsuar, q krijess s Vet ti zbuloj nj prej shum sekreteve t universit. Sepse Allllahu xh. sh., secils gjenerat i zbulon ndonj prej sekreteve t ktij universi, q ishte e panjohur m par pr njerzimin. Nse vjen koha q ky sekret t dal, ather njerzit do t fillojn t hulumtojn pr t. Por, edhe sikur qeniet njerzore t mos hulumtojn pr t, ai (kur ti vij koha e caktuar prej All-llahut xh. sh.) do t zbulohet. At neve do t na i zbuloj vet All-llahu xh.sh., me ligjin q bota njerzore e quan rastsi. Ky ligj i rastsishm sht iluzor. Askush nuk e njeh kt ligj, me prjashtim t mendjes njerzore. Ky univers me t gjitha potencialet q ka, prej ndodhive m t vogla deri tek ato m t mdhat, sht sendrtuar prej All-llahut xh.sh., pra, ndodhi pas ndodhie. Atij nuk i mungon asgj prej dituris s Tij, sado i vogl t jet sendi. Asgj nuk ndodh n univers pa lejen e Tij. Por, gjithashtu, sht prej gjrave t Madhris s Tij (fakti) se Ai i ka t regjistruara t gjitha ndodhit, q prej fillimit t krijimit, deri tek Dita e
Jeta dhe vdekja
28
Fundit. Ai i ka regjistruar t gjitha ato n Librin e Tij, para se t fillonte krijimi. Lexonie thnien e All-llahut xh.sh.,n Kuranin Kerim:
" "
Asnj ndodhi prej ndodhive (fatkeqsive) nuk e godet tokn, e as juve, prve asaj q sht shnuar m par n Libr...[18] gjithashtu edhe thnien:
" "
Tek Ai, jan elsat e sekreteve, askush prve Tij nuk i di ato. Ai e di se ka n tok dhe n det. Asnj gjethe nuk bie (nga pema), pa dijen e Tij. As fara q sht n brendi t toks (nuk mbin), e nuk ka anj send, t njom e t that, t mos jet i shkruar n Librin e Qart.[19] Prderisa All-llahu xh.sh. i paska regjistruar t gjitha ngjarjet n univers, kjo jep t kuptohet se nuk ka asgj n bot, q pr t t thuhet rastsisht, por do gj ndodh me nj precizitet t madh dhe Planifikim Hyjnor. Pra, asgj nuk ndodh rastsisht. Ndrsa mosnjohurit tona rreth sekreteve t ekzistencs (pasi ato na bhen neve t njohura n saj t vullnetit t All-llahut) i nxjerrin ato si ndodhi ose ngjarje t rastsishme. E vrteta sht se, All-llahu i Lartmadhruar ia shpalos mendjes sekretet e universit gradualisht, hap pas hapi, derisa t na bhen t kapshme pr ti kuptuar. Duhet ta
Jeta dhe vdekja
29
kuptojm se ekziston dallimi, ndrmjet ekzistencs dhe njohjes s ekzistencs. Prreth nesh ekzistojn miliona gjra q i kryejn detyrimet e tyre n jet. Ne prej tyre prfitojm shumka, duke mos e ditur nse ekzistojn ato apo jo. Ishte vullneti i All-llahut t Lartmadhruar q t msojm se ekzistojn miliona gjra q e kryejn detyrn e tyre n univers por q ne nuk i njohim ato. Mosnjohja e tyre nga qenia njerzore nuk do t thot se ato nuk ekzistojn. Pr ta prmbyllur, prsa trajtuam n kt kapitull, themi: All-llahu xh.sh. ka br q jeta t rrjedh nga mashkulli dhe femra. Pr do gj ka krijuar iftin. Shtimi nuk vjen, vetm prej gjinis s nj lloji, por nga bashkimi i t dy gjinive. M pas shfaqet Fuqia e All-llahut, e cila qndron mbi ligjet dhe rregullat e proceseve natyrore. Pastaj u argumentua se jeta sht zinxhirore, dhe ka lidhshmri prej Ademit, (e do t vazhdoj hallk pas hallke) deri n Ditn e Kijametit. Ajo transmetohet nga nj njeri i gjall, tek nj njeri tjetr i gjall. Kur t vij vdekja do gj stagnon. Gjithashtu, u agrumentua se, njeriu nuk mund t arrij t kuptoj sekretin e jets ose fillimin e krijimit. Ai nuk e di se si erdhi deri aty, sepse ai nuk e ka prjetuar ose dshmuar at. Prderisa njeriu nuk ka arritur t njoh nj sekret, prej sekreteve q sht n brendi t trupit t tij (shpirtin), ather pse sht kaq ambicioz q ta kuptoj sekretin e krijimit t universit, n trsi. All-llahu xh.sh. nuk e ka br mendjen mjet pr ti njohur sekretet e jets, por mendja duhet t meditoj rreth shenjave t All-llahut n univers, vetm sa pr tu bindur se i Lartsuari sht Ai i Cili e ka krijuar kt univers. Nse t drguarit e All-llahut kan ardhur pr t sjell programin e Zotit, ka qen e domosdoshme q mesazhi i ktyre t drgu-
Jeta dhe vdekja
30
arve t pranohej, por mjerisht ata u pritn n mnyr injoruese. All-llahu na mbroft prej ksaj. Ne kur duam t msojm pr sekretin e jets dhe t vdekjes, patjetr duhet q ato (dijenit e atyre sekreteve) ti marrim nga Ai i Cili i ka krijuar ato. Ne, do dit, transferohemi prej jets n (nj gjendjeje) vdekje kur biem n gjum dhe prej vdekjes n jet kur zgjohemi. Por kto gjra nuk i vrejm nga rutina e prditshme, injoranca dhe mungesa e vmendjes son. Njeriu i nnshtrohet, s paku, ligjeve t jets s tij: ligjeve t zgjimit dhe ligjeve t gjumit. Por, vrtet, ka sht jeta? Kt pyetje do ta shpjegojm n kapitullin tjetr, inshaAllah, nse ka shprehur i Lartsuari vullnetin e Tij.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
31
KAPITULLI I DYT
SHT JETA
N orvajtjen ton pr ta kuptuar jetn, duhet ta kemi t qart se All-llahu xh.sh.nuk e krijoi jetn vetm pr qeniet njerzore dhe xhinn-t, por duhet t kuptohet se jeta ka shtrirje n seciln pjes t ktij universi. Perceptimi njerzor pr jetn sht: do gj q ndien dhe lviz. Por thn t vrtetn, jeta sht: do gj q e kryen detyrn e vet n kt univers. Ne themi se njeriu sht i gjall, sepse lviz, ecn dhe flet. Gjithashtu, themi se kafsht jan t gjalla, po pr kt shkak, sepse ato ecin dhe kan ndjenja. Bimt, po ashtu, jan t gjalla sepse marrin frym. Ndrsa pr krijesat e tjera ne mendojm se nuk jan t gjalla. Por kjo nuk sht e vrtet. Si? T kuptuarit e jets n kt univers ndryshon nga t kuptuarit ton plotsisht. Tham se speciet n univers jan katr: 1. Trupat -inorganik ose t pajet 2. Bimt 3. Kafsht dhe 4. Njeriu. Secili lloj i ktyre specieve i shrben tjetrit, ndrkoh q secili ka veorit e veta. 1. Le t marrim si shembull trupat inorganik, ata iu ndihmojn bimve, kafshve dhe njeriut. Ata njihen si trupa t
Jeta dhe vdekja
32
pajet, por ata kan arritur deri n shkalln e zhvillimit. Kt do ta gjeni tek lloji i trupave barishtore n det, q quhen Merxhan-Korale. Do t vreni se si ajo zhvillohet, edhe pse trupat inorganike nuk e kan cilsin e zhvillimit. Por secila specie n vehte, e ka kulmin e vet t zhvillimit n univers. Ajo prfundon s zhvilluari deri n segmentin kufitar t caktuar pr t. Fillimi i species s re nnkupton prfundimin e species s m hershme. Trupat inorganik, ndalohen s zhvilluari n kulminacionin e zhvillimit t tyre ose n veorin e tyre t zhvillimit primitiv pr llojin e vet. 2. Ndrsa ktu sht fillimi i veoris s bimve. Ato, fillojn duke u zhvilluar deri n maksimumin e tyre t mundshm, e ajo sht ndjenja. Kemi bim t cilat kan ndjenja. P.sh. zonja e turpshme, q sht emrtuar kshtu nga djelmoshat tan. Ajo sht nj lule q kur i afron gishtin, ajo i mbledh gjethet. 3. Veorit e kafshve fillojn aty ka kan mbaruar bimt, pra n zhvillimin e tyre t ndjenjave primitive, n t ciln jan t njohura instiktet, deri n fillimin e t menduarit. Shohim se disa lloje majmunsh, arrijn ta imitojn njeriun, por ata nuk e kuptojn, e as nuk trashgojn diturin. Njeriu ka mundsi q ti ushtroj kafsht me lojra t ndryshme aq sa ju sht mundsuar atyre t mendojn si themi ne mendje primitive. Por kto ushtrime kafsht, nuk jan n gjendje ti trashgojn. Majmuni i cili sht strvitur me ushtrime t ndryshme nuk mundet ta msoj klyshin e vet ose ndonj majmun tjetr i cili nuk sht ushtruar nga njeriu. Kjo na bn t kuptojm se t gjitha kafsht q kan ushtruar kan marr nj zanat t veant pr ato q kan ushtruar. 4. N fund vjen njeriu i cili konsiderohet zotria i ktij universi, t cilin All-llahu xh.sh. e ka dalluar me mendje, t planifikoj n krijesat e All-llahut xh.sh., ti mendoj dhe
Jeta dhe vdekja
33
perceptoj shenjat e All-llahut, dhe ta ndjek programin e t Lartsuarit. Ne i shikojm trupat inorganik, se si ata nuk kan jet dhe lvizje, por ne nuk vrejm se si ata e kryejn detyrn e vet n at mnyr. Le t studiojm thnien e All-llahut xh.sh. n Librin e Tij, Kuranin Kerim, e cila thot:
"
...prve (All-llahut) Fytyrs s Tij [20], do gj (e krijuar) do t shkatrrohet...[21] Ne jemi t bindur, dhe e them me siguri t plot se, do gj q sht n kt univers do t shkatrrohet at dit kur do ti fryhet Surit [22]. Prderisa All-llahu xh.sh. do ta shkatrroj do gj, nga kjo pra rrjedh se do gj n t ka pasur jet, sepse shkatrrimi, si tham m sipr, sht e kundrta e jets. Le ta lexojm thnien e All-llahut xh.sh. n Kuranin Kerim:
" "
...pr tu shkatrruar ai q sht i padrejt, -me argumente t qarta, e t jetoj ai q sht i drejt-me argumente t qarta...[23] Ky ajet kuranor na l t kuptojm se shkatrrimi sht e kundrta e jets. Pr kt arsye, kur i Lartsuari thot do gj do t shkatrrohet l t kuptojm se do gj ishte e gjall, e pr kt arsye, do gj do t shkatrrohet, me prjashtim t All-llahut xh.sh. Ne jemi duke folur pr jetn n cilsin e saj si ndjenj dhe lvizje. Ky sht t kuptuarit standard nga ana jon. Por, realisht, ne jetn duhet q ta kuptojm mbi bazat e do gjje q ekziston n univers. Trupat inorganik kan jetn e tyre, jet q atyre iu prshtatet si t till. Bimt jetojn jetn e tyre,
Jeta dhe vdekja
34
ashtu si ato i jan prshtatur asaj jete si jan. Gjithashtu, edhe kafsht kan jetn e tyre, q i jan prshtatur atij lloji t jetess. Por, realisht, ka ngelur edhe nj gj pa u thn, me t ciln nuk po ekzagjerojm, e as nuk do t polemizojm, e ajo sht se, t gjitha kto q theksuam, e madhrojn All-llahun e Lartmadhruar. Kt e vrtetojm me kt ajet kuranor:
" "
Ska asnj kafsh q sht n tok, e as shpez q fluturojn me kraht e tyre, t mos jan bashksi, sikurse edhe ju. Ne, n Libr nuk kemi ln asgj mangut, dhe pastaj te Zoti tyre do t tubohen. [24] gjithashtu, edhe ajeti tjetr:
" "
...dhe, do gj e Lartmadhron dhe e falnderon At, por ju nuk i kuptoni Lartmadhrimet (tesbih-t) e tyre...[25] T fillojm me trupat inorganik. Ata kan jetn e tyre, t ciln e jetojn edhe pse ne nuk e kuptojm. Ne e shohim nj trup inorganik para syve tan q sht i palvizshm. Por a sht kjo e vrteta!? Kur ishim n shkoll na kan msuar se si arrihet deri tek magnetizimi i trupave ose hekurit. Msonim se si hekuri merr cilsin (magnetike) e trheqjes s trupave. Na sillnin nj en cilindrike n t ciln kishte ashkla hekuri. Pastaj merrnim magnetin dhe e kalonim nga njra an. Shikonim se si ashklat e hekurit e ndrronin drejtimin e tyre, sistemoheshin n nj rresht dhe bheshin t magnetizuara. Kjo prov, me t ciln
Jeta dhe vdekja
35
lviznin pjest e hekurta, bhej tek t gjitha pjeszat e hekurit kur e kalonim magnetin n nj drejtim. Kjo sht nj prov shum e thjesht, t ciln e kemi vrejtur tek ashklat e hekurit. Kshtu ndodh edhe kur ne kalojm edhe shufrn e hekurt, pavarsisht se ne nuk e vrjem at, pr shkak t cops s dendur t hekurit.
TRUPAT QAJN, DGJOJN DHE FLASIN
Lvizjet e trupave inorganik syri nuk i vren dot dhe ne nuk dim gj pr to. Por nj gj sht e ditur: ato e kryejn detyrn e tyre sikurse gjallesat e tjera organike. Ne themi se trupat inorganike nuk kan jet, por, n realitet, kto trupa q ne themi se nuk kan jet, kan mirsjellje, por ne nuk e kuptojm. Le ta lexojm thnien e All-llahut xh.sh.:
" "
Dhe as qielli e as toka nuk i vajtoi ata [26], e as nuk iu dha afat atyre [27] Toka dhe qielli kan mirsjellje. Ato qajn, ndoshta edhe qeshin, edhe pse ne nuk i kuptojm, por supozojm se ato jan t ngurta (inorganike), e as nuk ndiejn, e as nuk qajn. Toka dhe qielli kan vesh pr t dgjuar fjalt e All-llahut t Lartmadhruar, dhe e kuptojn dhe ia kthejn prgjigjen Atij. Kshtu na informon Kurani Kerim, kur thot:
Jeta dhe vdekja
36
" "
Pastaj vazhdoi (krijimin) e qiellit kur ai ishte tymnaj, duke i thn atij (qiellit) dhe toks: ejani, me ose pa dshir. Ato dyja (toka dhe qielli) i than: erdhm vullnetarisht! [28] All-llahu xh.sh. i sht drejtuar me fjalt e Tij qiellit dhe toks, ata e kan kuptuar t Lartmadhrishmin (urdhrin e Tij) dhe i jan prgjigjur me nj gjuh q askush nuk e di, prve All-llahut xh.sh. Prderisa puna ka qen kshtu, neve nuk na lejohet t themi pr tokn dhe qiellin se jan memec. Pra toka ka n vetvete vesh q dgjon dhe (goj q) prgjigjet. Lexoni thnien tjetr t All-llahut xh.sh. n Kuranin Kerim:
" . . " . .
Kur qielli t ahet, e t dgjoj Zotin e vet (me bindje t plot), sepse e meriton. Edhe kur toka t shtrihet (pr shkak se malet do t shprbhen), e ti flak gjith ka n brendin e vet (t vdekurit...) derisa mos t mbetet asgj n t dhe t dgjoj Zotin e vet (me bindje t plot), sepse e meriton ...[29] kuptojm nga kjo? Kjo do t thot se toka dgjon me vesht e saj. Gjithashtu, edhe qielli ka vesh me t cilt dgjon. Edhe toka ka vesh me t cilat dgjon, gjithashtu. Kur i Lartsuari Allllah ju thot: A m dgjuat? - ato i prgjigjen Atij. T gjitha kto pr ne jan t panjohura, dhe ne nuk kuptojm asgj prej tyre. All-llahu xh.sh., gjithashtu, na ka informuar se kto kan mirsjellje dhe i friksohen All-llahut xh.sh. Sipas ksaj
Jeta dhe vdekja
37
ne kuptojm se kto i friksohen Atij m shum se sa zemra e njeriut. Pr kt, i Lartmadhruari, thot:
" "
(edhe pas gjith ktyre argumenteve) Zemrat tuaja u forcuan, ato u shndrruan sikur guri ose dika edhe m e fort se sa guri [30]! Kemi shkmbij q prej tyre burojn lumenj, por kemi prej tyre, q kur ata t ahen, del uji, gjithashtu kemi prej tyre q drithrohen nga frika e Allllahut...[31] Pra po shohim se edhe trupat inorganik kan jetrat e tyre t ndryshme, disa prej t cilave jan t theksuara n Kuranin Kerim dhe shum prej tyre t cilave ne (njerzit) nuk dim asgj pr to. Pr disa prej tyre, na ka treguar i Drguari All-llahut, Muhammedi s.a.v.s., si pr shembull pr gurin q e kishte para duarve t tij, i cili bnte tespih (lartmadhronte Allahun). Edhe malet bnin tespih s bashku me Dautin a.s. Pr kt, i Lartsuari, n Kuranin Kerim, thot:
" "
...Ne i nnshtruam s bashku me Davudin, malet dhe shpezt, q ta lartmadhrojn All-llahun, (kto t gjitha) ishin prej veprave Tona. [32]
Jeta dhe vdekja
38
BIMT (ndiejn) GJITHASHTU
Nse, tani, i lm anash trupat inorganik dhe kalojm tek bimt, do t shohim se edhe kto ndiejn. Secili q bn tesbih,[33] ka pr qllim ta prkujtoj All-llahun xh.sh. Le t kujtojm tregimin e pems s hurms. Kur i Drguari i Allllahut, mbante ligjratat (hutbet) e tij, ai e kishte zakon t mbshtetej tek trungu i hurms[34]. sht nj tregim shum i njohur pr ne, q m pas at hurm e bn mimber[35] t xhamis. Kjo pem kishte nxjerr nj ofsham, q ishte shenj e mrzitjes, kur Muhammedi s.a.v.s. ndrroi jet. Ky sht nj argument i ndjenjave t bimve edhe pse ne nuk e kuptojm gjuhn e tyre. Gjithashtu, kemi edhe shembullin e hurms, e cila i puthi dorn Muhammedit s.a.v.s. Kjo sht edhe nj prej mrekullive t shumta t tij. Edhe pse ekzistojn shenja t jets tek bimt, ne ato nuk i njohim. Ne dim vetm se bimt zhvillohen dhe kaq. Edhe bimt, gjithashtu, jan krijuar q me an t shijes t zgjedhin at q duan. Kjo sht hyjnore. Bimt thithin ujin prej kanaleve t rrnjve adventive, t cilat ne i quajm (pompa me presion- Ismozi), dhe e drgojn at deri tek rrnjt adventive. Kto prova i kemi br duke qen n shkoll. Merrnim tubacione me rrnj adventive, ato i vendosnim n nj en t mbushur plot me uj. Vrenim se si ato e thithnin ujin dhe se si niveli i ujit ngrihej. Kjo rritje bhej me ndihmn e ktyre rrnjve, t cilat i kemi quajtur pompa me presion- Ismozi. Pra, na sht thn se bimt ushqehen n kt mnyr, por sht harruar nj gj t na thuhet: nse bimt ushqehen n kt mnyr, pse ato, ather, kan prodhime t ndryshme, ndrkoh q ato ushqehen prej t njjtit uj? Nga kjo pyetje msojm se i Lartsuari All-llah, iu ka dhn bimve dika m
Jeta dhe vdekja
39
shum se sa pandehim pr veorin e llojit t tyre. Pra, edhe ato kan veorin e przgjedhjes. Pr kt arsye shohim se secila pem zgjedh prej toks ato elemente q i shrbejn pr t dhn frutin. Secila pem bn przgjedhjen e vet. Merr prej elementeve toksore aq sa asaj i nevojitet, aq sa ti prodhoj frutat e saj, t mbla, me ngjyr, me arom trheqse dhe q e bjn at t veant. P.sh. t supozojm se kemi nj pem molle, pran saj pemn e handhalit[36] dhe pran handhalit t kemi bimn e specit. Edhe pse ujitja bhet prej t njjtave elementeve, secila n vete do t thith nga toka at q i nevojitet. Handhali, przgjedh elementin q i prodhon m shum thartir, molla m shum mblsir..., ndrsa speci at q prodhon m shum djegsir. Gjithashtu, secila n vetvete, ka ngjyrn e veant, formn e veant dhe secila ka emrin e vet. Pra, kjo sht jeta q All-llahu xh.sh. e ka krijuar tek bimt: secila bim ose pem przgjedh elementet t cilat i prshtaten. Lexoni thnien e All-llahut xh.sh. n Kuranin Kerim, e cila thot:
" "
Dhe, n tok ka vende me t mbjella t ndryshme, e q jan pran njra tjetrs. N to, ka hardhi e grur, gjithashtu edhe hurma q jan me nj pip ose me dy pipa. (T gjitha bimt) ujiten nga i njjti uj, por, Ne, disa prej tyre i kemi dalluar (n shije) pr ngrnie... [37] Kto ishin disa aspekte t jets, t cilat vrehen tek bimt: ndjenj, lvizje, przgjedhje dhe kryerje e detyrs.
Jeta dhe vdekja
40
BUBURRECI FLET, PUPZA DI
Nse kthehemi tani tek insektet, do t shohim se edhe ato veprojn me nj precizitet t mahnitshm. Ato, pa dyshim, kan gjuhn e tyre dhe kuptohen me llojin e qenies s vet. A nuk ishin buburrecat ata t cilt, kur e pan ushtrin e Suljmanit a.s., than:
" "
...(njri prej buburrecave tha): O ju buburreca, hyni n vendbanimet tuaja, t mos ju shkatrroj Sulejmani dhe ushtria e tij, sepse ata nuk e hetojn (ndiejn) (shkatrrimin tuaj). [38] Kush i msoi buburrecat se ushtria q po vinte ishte e kryesuar nga Sulejmani a.s.!? Kush i msoi ata, se kur t vinte ushtria, buburrecat do t shkatrroheshin dhe do t vriteshin pa e ndier (ushtria) prezencn e tyre? Kush i msoi ata t mendojn n kt mnyr? Pra, ajo mendje q gjykon, nuk mund ta kuptoj kt ndryshe, prvese se ato jan qenie q kuptojn, ndrkoh q ne nuk dim asgj pr kto krijesa. Ato kuptojn, por ne nuk e dim se si ato kuptohen dhe far ato bjn ndrmjet tyre. Nse lexojm tregimin e pupzs dhe Sulejmanit a.s., do ta kuptojm se sa e gjr sht dituria tek krijesat e Allllahut, prve njeriut. Por, far i tha pupza Sulejmanit a.s.!? I Lartsuari xh.sh., n Kuranin Kerim, thot:
Jeta dhe vdekja
41
" . . "
...( Pupza svonoi shum, erdhi dhe tha): Kam marr informat t ciln ti (Sulejman) nuk e ke. Un po vij tek ti nga Seba me nj lajm shum t sigurt. Gjeta nj grua e cila e mbretronte at vend, asaj i ishte dhn do gj (q i nevojitej nj sunduesi), ajo madje kishte nj fron t mahnitshm. Pash se ajo dhe populli saj po i bnin sexhde diellit, e jo All-llahut. Shejtani ua kishte zbukuruar veprimet e tyre, andaj i kishte larguar nga e vrteta. (Mjerisht) ata nuk ishin t udhzuar.[39] T shikojm, s pari, se na tregojn kto ajete. Allllahu xh.sh. i kishte dhn Sulejmanit a.s. pushtet t till, q askujt m par prej qenieve njerzore nuk ia kishte dhn kt mundsi n bot. Prkundr ktij pushteti t madh q kishte, Sulejmani po dgjonte nga pupza at q e kishte msuar i Lartsuari All-llah, gjra t cilat Sulejmani a.s. nuk i dinte. All-llahu xh.sh. e bri kt q Sulejmani a.s. t msonte dhe ta kuptonte se Ai nuk ia jep diturin vetm nj njeriu. Ai (Sulejmani) e kuptoi se secili ka specifikat e veta, dhe se askush nuk sht i prsosur. Secilit i mungon dika. Kush e msoi pupzn se ajo mbretri quhej Mbretria e Sebas? Kush e msoi at se ai popull sht nn udhheqjen e nj gruaje, e cila kishte edhe nj fron madhshtor, apo se ai popull adhuronte diellin e jo All-llahun? Kush e msoi se veprimet q bnin ata ishin prej veprave t shejtanit, i cili po ua hijeshonte atyre sjelljet!? T gjith kt dituri, pupzs ia kishte dhn All-llahu xh.sh., ndrsa ne mendojm se shpezt nuk kuptojn, ndrkoh q ato ia kthejn prgjigjen
Jeta dhe vdekja
42
qiellit, gjat hulumtimit t tyre pr ushqim. Kjo sht detyra e tyre! All-llahu i Lartmadhruar na tregoi se buburrecat kan gjuhn e tyre dhe flasin. Sikur ne ta kuptonim kt gjuh, do t dinim se far bisedojn ata. Gjithashtu, edhe pupzat kan gjuhn e tyre. Sikur ta dinim se far flasin ato do t msonim shumka prej mungesave t shumta q ne kemi si qenie njerzore. T gjitha qeniet e falnderojn All-llahun e Lartmadhruar! Jeta nuk prfshihet vetm tek njeriu, por ajo i prfshin t gjitha speciet e universit, por ne, nuk dim gj pr kt, me prjashtim t disa gjrave t vogla.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
43
JET, POR E PANJOHUR PR NE
Kemi jetra t cilat ne nuk i njohim fare. Ne njohim vetm ato, pr t cilat na ka informuar i Lartmadhruari. Melekt jan t krijuar prej drits (nurit). Ne nuk i shohim, e as nuk i dgjojm. Gjithashtu, edhe xhinn-t jan t krijuar prej zjarrit, por edhe ata ne nuk i shohim, me prjashtim t rastit kur ata shndrrohen dhe marrin formn materiale. I Lartsuari, n Kuranin Kerim, na informoi pr shejtanin, duke na thn:
" "
Ai (shejtani) dhe farefisi i tij ju sheh, prej nga ju si shihni dot ata.[40] Ne ktu pyesim: Si mund q ta besojm jetn (ekzistencn) e atyre llojeve, q ne nuk i shohim? Prgjigja sht: T pamurit e dikaje, nuk sht i vetmi mjet pr t besuar se ai gjsend ekziston. Kemi shum gjra t cilat nuk i shohim, por ato ekzistojn. Ekzistenca e gjsendit nuk mbshtetet n njohjen e asaj ekzistence. Pr kt arsye, Allllahu xh.sh., ka dashur q ato t na i zbuloj neve, n mnyr q t njihemi me ekzistencn e tyre, pasi ne nuk kemi qen n gjendje ti njihnim n t kaluarn. Kur ti vshtron me syt e tu p.sh. nj pik uj, syri yt nuk sheh aty asgj. Por sikur at pik uji ta vshtroje me mikroskop, ather ke pr t par se n at pik uji ka jet, sepse vrehen gjallesa t tjera t ndryshme q lvizin. Kshtu sht edhe me gjakun. N t nuk sheh asgj, por kur ti e drgon at n laborator, do t marrsh dhjetra analiza t tij, (prej elementeve) q ekzistojn n t, p.sh. rruazat e kuqe,
Jeta dhe vdekja
44
rruazat e bardha, hemoglobina, etj., madje edhe t mikrobeve t cilat hyjn n trup dhe t lvizjeve t tyre. Kshtu msojm se ato jan shum precize dhe interesante. T gjitha kto i vrejm n gjak. M pas (n baz t analizave) ne mund t prcaktojm edhe cilit grup i prket (ai gjak). Shkenca bashkkohore na ka dhn mundsi q ne t msojm shum sekrete t gjithsis, t cilat nuk i kemi ditur m par. do dit ne zbulojm gjra t reja, planete ose yje, t cilat, pr ne, ishin inekzistente m par. A mos vall kto gjra u krijuan n momentin kur ne i zbuluam? Prgjigja do t ishte: Jo! Ato kan ekzistuar para se ne ti zbulonim, dhe secila e kryente detyrimin e vet n univers. Mikrobet (viruset), t cilat u njohn s fundi, prmes mikroskopve shum t sofistikuar t kohs moderne, gjithashtu kan ekzistuar me kto cilsi q i kan edhe tani. Ato shkaktonin smundje tek njerzit, por askush nuk e kuptonte se prej kaje rnkonin ata njerz. Kshtu u vazhdua, derisa u zbuluan mikroskopt, t cilt i zmadhojn gjrat me qindra mijra her. Pastaj u vrejt se kemi t bjm me nj jet t mahnitshme, q pr ne ka qen m par inekzistente. Jeta ka lindje dhe shumime, ajo ka ligjet e veta. Prej hulumtimeve precize nuk e vrejm se si ato (viruset) hyjn n trup dhe shkaktojn temperatura t larta, t cilat shkaktojn edhe vdekje. Rrezet lazr p.sh. i prshkojn distancat me nj precizitet t paimagjinuar. Tani kto i prdorim n bujqsi, kirurgji e n shum vende t tjera. A mos i solli njeriu kto rreze n univers? Sigurisht q jo. Kto krijesa kan ekzistuar q nga Ezeli [41] dhe ato e kryejn detyrimin e tyre me nj precizitet t lart, por ato nuk kan qen t njohura pr ne, me prjashtim t disa viteve m par.
Jeta dhe vdekja
45
DITURIA E ALL-LLAHUT DHE E NJERIUT
Kur Sulejmani a.s. shfaqi dshirn q tia sillnin fronin e Belkizs, ai, tani, ishte i informuar se ajo me ushtrin e saj e kishte lshuar vendin e saj pr tu takuar me Sulejmanin. far u tha ai komandantve t tij, si prej njerzve ashtu edhe prej xhinn-ve? Le t shohim Kuranin Kerimin se na tregon pr kt rast:
" "
...cili prej jush do t ma sjell mua fronin e saj, para se t vijn tek un t dorzuar (nnshtruar).[42] Filloi nj gar, midis kryesuesve t dy qenieve (njerzore dhe xhinn-ve), se cili do tia sillte Sulejmanit a.s., fronin e Belkizs. Ushtria e qenies njerzore, heshti. Ishte krijes prej materies tok, dhe nuk posedonte forc dhe mundsin e fshehjes (sikur q mundnin xhinn-t - shn. i prkth.) e as nuk posedonin shpejtsin q t shkonin dhe t vinin para ushtris s Belkizs. Gjithashtu, edhe xhinn-t e rndomt heshtn. E vetmja krijes ose qenie q foli, ishte Ifriti. Ai i prkiste llojit t xhinn-ve. far tha ai? Kurani Kerim thot kshtu:
" "
Ifriti ishte prej xhinn-ve, dhe tha: Un do ta sjell at para se t ngrihesh nga vendi q je (i ulur)...[43]
Jeta dhe vdekja
46
Pra, ai i tha Sulejmanit se do tia sillte at (fronin) para se ta mbaronte mbledhjen. Sa do t zgjaste mbledhja e Sulejmanit? Nj or, dy, apo tri or? Ajo ka sht me rndsi sht se ai i tha se do tia sillte fronin, para se t mbaronte mbledhja. Ktu u paraqit (foli) edhe nj tjetr. Por, far tha ai, i cili kishte dituri prej Librit? Kurani na tregon kshtu:
" "
...Un do ta sjell ty at, sa hap e mbyll syt...[44] Un, do ta sjell para teje fronin e Belkizs para se ta mbarosh fjalin! Pra, ktu paskemi dituri, q qenia njerzore e bkrka pr nj ast. (Qenia njerzore) Paska mundsi ta transferoj nj gj, prej nj vendi n vendin tjetr, pr pak sekonda. Por duhet t jemi t sakt, kjo dituri nuk i jepet gjithkujt. Ajo dituri sht e rezervuar pr All-llahun dhe Ai me vullnetin e Tij ia jep atij q do. Pra, ktu kemi t bjm me trasferimin e fronit pr pun sekondash. Ai[45] e ftoi q t ulet n t, dhe kjo pun ishte e kryer. Pra, froni i Belkizs gjendej n Jemen, ndrsa mbledhja e Sulejmanit mbahej n Sham! Kjo na shtyn q ti dorzohemi do gjje q vjen drejtprdrejt nga All-llahu. Neve nuk na lejohet q ta mohojm ekzistencn e as jetn e nj gjsendi, pr shkak se ne nuk e njohim. Pse? Pr arsye se ne kemi me qindra argumente shum t qarta, pr gjra t cilat nuk i shihnim e as nuk e njihnim ekzistimin e tyre, ndrsa ato ishin shum prezente dhe vepronin n univers. Kshtu sht edhe me jetrat (e pjesve t ndryshme) n trupin ton, t cilat ne nuk i njohim. Duart, kmbt, gjuha, lkura dhe t gjitha pjest e trupit kan jet dhe ne besojm se
Jeta dhe vdekja
47
ato jan marr prej nesh. Kjo nnkupton se ne i urdhrojm, dhe ato na nnshtrohen. Kmbt i urdhron t nxitojn pr n xhami dhe ato nnshtrohen. I urdhron pr t shkuar n kafealkooli dhe ato t nnshtrohen. Duart i urdhron q t ta hapin rrugn duke i shtyr dhe duke i mrzitur njerzit, dhe ato t nnshtrohen. Ndrsa gjuha, kur flet, gjithashtu dgjon urdhrin tnd. Kur ti i thua: gnje, ose thuaje t vrtetn, ajo ashtu vepron. Kto pjes t organizmit tnd, jan t tuat dhe ti i sundon ato. Ato veprojn sipas urdhrave t tua. Por e vrteta sht se ato kan jetn e tyre t veant. Ato bjn tespih, dhe jan besimtare. Ato kan gjuh me t ciln flasin. Ato t jan dorzuar ty dhe ti i urdhron ato sipas vullnetit tnd. Por, vetm n kt bot. Kur t mbaroj kjo jet, ti nuk do t kesh pushtet ndaj tyre. N ahiret, nuk do t kesh kompetenca pr ti urdhruar. Edhe sikur t ndodh kjo, ato nuk do ti prgjigjen vullnetit tnd. Por ato do t dshmojn (kundr teje), dhe ka prej atyre q do t t mallkojn pr ato q i ke urdhruar, n mnyr q t marrsh hidhrimin e All-llahut. Ta lexojm thnien e All-llahut xh.sh.:
" . "
dhe kur ata t arrijn tek ai (zjarri i xhehennemit), do t dshmojn kundr tyre, vesht, syt dhe lkurat e tyre, pr at kishin punuar. Ata do tu thon lkurave t tyre: Pse dshmuat kundr nesh!? Thon: All-llahu na bri t flasim, Ai sht i cili bri t flas do send (krijes)...[46] Ai, q ka pasur rastin ta kryej obligimin e tij t haxhit, sht habitur, kur ka par, se t gjith haxhillart jan treguar t fort dhe t shkatht fizikisht, megjith lodhjet e
Jeta dhe vdekja
48
tyre, bile edhe me at pak gjum q bjn atje. Ka par se si t gjith jan t lvizshm dhe entuziast. Sigurisht q n vendin e tyre kjo lvizshmri kaq aktive u mungon, ata nuk e prballojn dot tr at lvizje, edhe pse n shtpit e tyre jan m t pushueshm!! Kjo ndodh pr shkak se kto (pjest e trupit) nuk dshirojn t flen ose t pushojn. Por, ato duan q tiu mbetet nj kujtim, nga adhurimi i All-llahut xh.sh., prej tyre. Njeriu kur sht n kt vend t shenjt nuk mendon gj tjetr, prve adhurimit t All-llahut xh.sh. Pr kt arsye, organet e trupit dshirojn q t mos flen, pr t vetmen arsye, q ti vazhdojn lutjet. Ato qndrojn vazhdimisht duke e Madhruar All-llahun xh. sh. Ndrsa pjest e trupit t mohuesve t All-llahut xh.sh., pr shkak q t mos bjn gabime gjat t qenurit t tyre t zgjuar, nuk i zgjojn nga gjumi njerzit e till. Disa njerz pyesin se si sht e mundur q t flasin organet e trupit? N nj ajet kuranor thuhet:
" "
...All-llahu na bri t flasim, Ai sht q bri t flas do send (krijes)... Pra do gj, q quhet ose emrohet (dika ose gjsend) n kt bot, ka gjuhn e vet dhe All-llahu xh.sh. flet me t. N univers do gj e madhron All-llahun xh.sh. Do t mbetesh i uditur n kohn kur do t dshmoj: lkura, duart, kmbt, gjuha etj. Secila prej tyre ka gjuhn e vet, q e bn t dallueshme njrn prej tjetrs. Kt informacion ne e kemi nga mshira e All-llahut xh.sh. Organet e trupit e njohin njra tjetrn, dhe kt shum bindshm. Ato kan gjuhn e tyre t veant, dhe posedojn gjithashtu shifra t veanta.
Jeta dhe vdekja
49
Nse ndodh q nj pjes e lkurs t shkputet prej trupit, dhe ne paraplqejm q ta zvendsojm at me nj pjes tjetr t nj lkure t huaj, do t shohim se pjesa e lkurs s tjetrit nuk do t jet e mirseardhur n trupin ton. Sikur t psonim plag, ose t humbnim nj numr t konsiderueshm t qelizave nga ndonj plag e thell ose nga zjarri, do t shihnim se si do t solidarizoheshin t gjitha organet e tjera t trupit, pr ta shruar plagn. Ato angazhohen secila n vetvete dhe bjn nj thurrje t re n trupit tnd, n vend t s vjetrs. Kjo bhet pr ta plotsuar humbjen e shkaktuar. Pra, konstatojm se t gjitha pjest e trupit e njohin njra tjetrn shum mir. Ato i largojn qelizat e huaja duke qen indiferente ndaj tyre. Kjo l t kuptojm se, i Lartsuari All-llah i ka dalluar qelizat midis vete dhe secila ka grupin e vet.
GJITHKA Q EKZISTON N UNIVERS SHT E GJALL

Le ta pmbledhim shkurtimisht at q tham. do gj n kt univers sht e gjall. Gjithashtu, do gj q ekziston e kryen detyrn e vet. Nuk ka materie t vdekur, as bim, e as kafsh pa jet (t vdekura). Por ne, nuk e kuptojm (jetn e tyre). Materia inorganike ka ndjenja, edhe ajo qan. Kur vdes i biri i Ademit, pr t qajn dy tabore. Tabori i sexhdeve dhe tabori i veprave. All-llahu xh.sh. na ka dhn shembuj t shumt n Kuranin Kerim pr llojet e diturive t tjera q ekzistojn n bot. Buburrecat, pra, e dinin se ai (q po vinte) ishte
Jeta dhe vdekja
50
Sulejmani, gjithashtu e dinin se ai mund ti shkatrronte ata, s bashku me ushtrin e tij, gjat marshimit t tyre ushtarak. Jeta ekziston n formn e vet, tek secila krijes n univers. Edhe pse shohim para nesh shkmbinj t rrnjosur q nuk lvizin, megjithat, tek ta ekziston jeta. Gjithashtu (jeta ekziston edhe tek) t gjitha ato krijesa q nuk shohim ose nuk i njohim n univers. Ne tani e kemi t qart se secila krijes e kryen detyrn e vet n univers. Gjithashtu, theksuam se ekzistenca e gjsendit sht dika tjetr dhe njohja e tij sht dika krejtsisht tjetr. Jeta nuk kufizohet vetm tek njeriu, por ajo shtrihet tek t gjitha llojet e krijesave n univers. Por shtrohet pyetja: a sht (vetm) kjo jet, t ciln All-llahu xh.sh. e dshiron pr ne?. Pra, jetn e ksaj bote, apo kemi nj jet tjetr, prve ksaj jete, at t ciln e ka synim All-llahu i Lartsuar, Zoti i botrave. Kt do t mundohemi, n emr t All-llahut, tua sjellim n kapitullin vijues.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
51
KAPITULLI I TRET
SHT VDEKJA
Para se t fillojm bisedn rreth vdekjes, e shoh t domosdoshme t theksojm dhe t vem n pah se jet tek All-llahu, nuk sht vetm jeta e ksaj bote, por, tek Ai, sht edhe bota e ahiretit. Kur All-llahu i Lartmadhruar e krijoi njeriun, Ai i fryu atij prej Shpirtit t Tij. Kjo dhurat konsiderohet e prhershme. Kjo jep t kuptohet se secili q ka lindur ose q ka ardhur n kt jet, do t mbetet prgjithmon - n amshueshmri. Ai do t jet n xhennet ose n xehennem (All-llahu xh.sh. na mbroft prej tij). Kshtu sht edhe me fmijn q sapo ka filluar ta shijoj jetn dhe vdes duke qen foshnje. Edhe ky do t ringjallet n xhennet. Ky sht i privimegjuar, sepse do ti marr me vete prindrit e tij n xhennet[47]. Pra, kur All-llahu i Lartsuar i fryu njeriut prej Shpirtiti t Tij, i dha atij prjetsin. Ai jeton n kt univers, jetn e ksaj bote, pr disa dit ose vite (dekada), dhe m s fundi vdes. M pas, ai ringjallet dhe jeton jetn e tij t prhershme, n ahiret. At jet do ta jetoj sipas rezultateve t arritura n kt bot. Sipas asaj, se e ka ndjekur apo jo programin e All-llahut apo programe t tjera, ai ose do t shprblehet ose do t ndshkohet.
Jeta dhe vdekja
52
Kt, m s miri, e prshkruan Kurani Kerim, n t cilin Allllahu i Lartmadhruar thot:
" "
...dhe vrtet, (jeta e) bots tjetr sht jet. Sikur ata ta dinin kt.[48] Kjo do t thot se bota e ahiretit sht jeta e vrtet, t ciln do ta jetoj njeriu, ndrsa jeta e ksaj bote, sado q njeriu t jetoj n t, sht e kufizuar. Kjo sht jeta ekspertimentale-sprov e njeriut. Ktu nuk ka prjetsi. I Lartsuari, n Kuranin Kerim, thot:
" "
...prgjigjuni (bindshm) All-llahut dhe t Drguarit Tim kur ju thrret, meq iu ngjall juve...[49] Prshkrimi i till sht pr besimtart. I Lartsuari u ligjron atyre, duke qen t gjall. Si mund tiu thuhet meq iu ngjall juve, ndrkoh q kta jan t gjall? Ju themi se kjo bot nuk sht jeta e amshueshme, t ciln All-llahu xh.sh. e ka caktuar pr njeriun, por kjo sht ngrehin ekpserimentale. N t njeriu eksperimentohet ose sprovohet prmes programit t All-llahut. Nse i plotson kushtet, pra, nse korr sukses, do t hyj n xhennet. Por, nse nuk e frenon veten nga pasionet dhe bn mkate, do t hyj n zjarr. I Lartsuari All-llah, do gjalles t gjall n kt bot e quan t vdekur, ndrsa kuptimi i fjals i vdekur, do t thot se do t prfundoj kushtimisht n vdekje. Pr kt, i Lartmadhruari, i ligjron t drguarit t Tij, Muhammedit s.a.v.s., duke i thn:
Jeta dhe vdekja
53
""
Pa dyshim, ti je i vdekur (vdekshm) dhe ata, gjithashtu, jan t vdekur (vdekshm). [50] Kjo thnie i sht dedikuar t Drguarit t All-llahut s.a.v.s. dhe shokve t tij duke qen t gjall. Si mund t kuptohet kjo kshill e All-llahut xh.sh., se ata jan t vdekur? Pr arsye se ky do t jet prfundimi i tyre. Njeriu prej momentit q lind dhe fillon jetn e tij, prballet me vdekjen. Vdekja vazhdon ta ndjek t zotin e vet derisa ti vij exheli [51] dhe kshtu ta kryej detyrimin e pjess s vet. Vdekja nuk sht bazamenti bots (universit), ajo duhet t konsiderohet si etap e kaprcyeshme. Ne, n botn e atomeve (si substanc) ishim t vdekur, pastaj erdhm n kt bot, t gjall. Pastaj do t vdesim prsri dhe kshtu, edhe nj her, do t ringjallemi. I Lartmadhruari thot kshtu n Kuranin Kerim:
"
Si po e mohoni All-llahun, kur ju ishit t vdekur, pastaj Ju dha jet, pastaj do tiu vdes, pastaj prsri tek Ai do t ktheheni.[52] Kto jan etapat e jets t cilat i kalon do njeri. Ato jan t ndara n katr stade: Vdekja n botn e atomeve-Dherrit Jeta n kt bot Vdekja n jetn e Berzahit (varr-it) Jeta e prjetshme, amshueshmria n xhennet ose xhehennem. N ditn e Gjykimit do t vij vdekja, dhe do tia marr shpirtin vetes s vet. Ajo do t flijohet, ashtu si na ka treguar i drguari i All-llahut s.a.v.s., n thnien e tij t shklqyer hadithin sherif:
Jeta dhe vdekja
54
Do t vij vdekja n Ditn e Gjykimit n formn e dashit dhe do t flijohet. Pastaj do t thrras thirrsi prpara All-llahut t Lartmadhruar: O ju banort e xhennetit, jet t amshueshme pa vdekje dhe o ju banuesit e zjarrit, jet t amshueshme pa vdekje Pra, edhe vdekja paska prfundimin e vet. I Lartmadhruari All-llah do tiu thot banuesve t xhennetit:
" "
N t (xhennet) nuk do ta shijojn vdekjen, prve vdekjes s par (t ksaj bote) ndrsa ata do ti ruaj (Allllahu) prej dnimit t xhehennemit.[53] Kshtu pra, kuptuam se edhe vdekja ka fundin e vet. Ndrsa jeta do t mbetet e prhershme n amshueshmri. Jeta pra, sht bazamenti i universit ndrsa vdekja vetm sa kaprcen npr t.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
55
JETA N VARR
Kur t vij Exheli, d.m.th., t vij ora ose momenti i agonis, ather kemi jetn n varreza. Kjo etap prfundon me ringjallje. Sikur t jemi t mpreht apo njohs t mir, do ta kuptonim se kemi t bjm me nj koh shum t shkurtr, e cila nuk krahasohet me kt jet. Ajo (koha), pasi t jemi mbledhur n Ditn e Ringjalljes, nuk ka t bj aspak me (kohn q kemi pasur n) kt jet. Kurani Kerim, na e sparon shum qart, kur All-llahu xh.sh. e shprehu kt me fjaln vizitor. I Lartsuari thot:
" " .
Garimi pr grumbullim (t pasuris etj.) ju ka hutuar, (mjerisht kshtu vazhduat) derisa vizituat varrezat (u bt t vdekur) [54] ka do t thot se njeriu n varreza sht vetm vizitor? Kjo do t thot se ai aty nuk qndron prgjithmon. Prderisa sht vizitor e nuk qndron aty, vizita nnkupton nj periudh kohore t shkurtr, e cila ka fundin e vet. Periudha e vizits do t mbaroj n Ditn e Tubimit[55]. Sipas ksaj, vdekja kuptohet t jet transferim prej nj ligji n nj ligj tjetr t ndryshm nga ai q ishim m par. Njeriu gjat jets s tij, sht vetm nj trup material, por me vdekjen e tij, trupi kthehet prsri n tok, pastaj ai trup, n Ditn e Gjykimit, do ti kthehet prsri pronarit t vet. Vdekja fillon q nga momenti i agonis. Fjala agoni nnkupton momentin kur liria e zgjedhjes s individit ka prfunduar. Njeriu pra, n jetn e tij n kt bot, ka mund-
Jeta dhe vdekja
56
sin e przgjedhjes. Ka mendjen, me t ciln zgjedh kur i ofrohen alternativat. Por, n nj ast, atij i ndrpriten kto mundsi. Atij i prfundon koha e przgjedhjes. Atij dikur i mbaron koha eksperimentale dhe jeta e provimit dhe sprovave. Atij i fillon nj etap tjetr e re, aty ku nuk ka mundsi t przgjedh. At tani e pushton jeta e detyruar. Njeriu n momentin e agonis, e kupton bindshm se ka vdekur. Ai, n ato momente, do ti shoh melekt. Ai do t shoh krijesa t reja t All-llahut, t cilat i ishin t panjohura m par. Le ta lexojm thnien e All-llahut xh.sh. n Kuranin Kerim:
""
(Prgnjeshtruesit do ti thuhet) Vrtet, ishe i pavmendshm ndaj ksaj (momentit t vdekjes). Ndrsa sot (n ahiret) t kemi hequr perden tnde (t t pamurit), dhe shikimin e ke shum t qart.[56] N kto momente prjashtohet jeta njerzore, sepse atij tani i prcaktohet prfundimisht fati i tij. Ai, tani, do ta dij saktsisht se a do ti prkas banorve t xhennetit apo t xhehennemit. Ai do t shoh ose melekt e mshirs, ose melekt e ndshkimit. Kto informacione i kemi nga i Lartsuari All-llah, n librin e Tij t mrekullueshm, kur Ai iu flet banuesve t xhennetit, n momentin kur do tu paraqitet vdekja. I Lartmadhruari thot:
" "
Atyre (njerzve) q ua gjejn shpirtrat e pastr, ua marrin melekt duke ju thn: Selamun Alejkum (Shptimi qoft
Jeta dhe vdekja
57
mbi ju), hyni n xhennet n saje t asaj q keni punu-ar. [57] Nga kjo msojm se besimtart konsiderohen si pronar t veprave t mira, prandaj, n momentin e agonis, ata do ti shohin melekt e mshirs. Shfaqja e ktyre melekve pr kta njerz, sht sihariq se jan prej banuesve t xhennetit. Kjo jep t kuptohet se atyre iu shpalosen sekretet, pra, atyre ju shkon buza n gaz, sepse e kuptojn se jan duke udhtuar pr n vende m t mira nga ishin. Kur vdesin kta njerz, i sheh t hijshm dhe buzagaz, ata duken se po ikin t qet, t sigurt. Kjo fytyr e bukur l t kuptohet se kta ishin t knaqur me premtimin e All-llahut, i Cili nuk e ndryshon kurr premtimin e Vet. Ndrsa ata t cilt ishin mohues, q silleshin me arroganc, q mkatonin duke i br shok All-llahut dhe e luftonin fen e Tij, takimi i t tillve me vdekjen sht i ndryshm. Pr kt, na informon Kurani Kerim:
" "
(O Muhammed, sa vshtir do ta kishe) sikur ta shihje (tmerrin dhe frikn) kur melekt ua marrin shpirtrat femohuesve, duke i goditur nga para, e nga prapa dhe (duke ju thn: tani) Shijojeni ndshkimin e zjarrit.[58] N adres t mohuesve t All-llahut, i Lartmadhruari na jep, gjithashtu, edhe nj prshkrim tjetr. Ai, n Kuranin Kerim, thot:
Jeta dhe vdekja
58
"
...po ta dije (o Muhammed) se n gjendje jan zullumqart gjat agonis s vdekjes, dhe kur melekt ua zgjasin duart (pr tua nxjerr shpirtin me ashprsi dhe ashtu t tmerruar ju thuhet): Nxirrni shpirtrat tuaj! Sot do t psoni ndshkimin poshtrues, pr shkak t pavrtetsive tuaja q i keni thn n drejtim t All-llahut, gjithashtu ishit mendjemdhenj (dhe talls) ndaj argumenteve t Tij.[59] Kshtu pra, nga ky ajet kuranor kuptojm se, ashtu sikurse besimtart q do ta shohin fatin e mir t tyre n xhennet gjat momentit t agonis, po ashtu edhe femohuesit do ta shohin fatin e tyre t keq duke u dnuar n zjarr, kur t jen n momentin e agonis. Bile, melekt e ndshkimit i urojn mirseardhje femohuesve pr ndshkimet q ata i kan merituar. Ata do ti godasin si nga para, ashtu edhe nga prapa trupit t tyre. Kshtu q ata, n kt form, do ta ndiejn dhe shijojn dhembjen e xhehennemit. Nse fejohuesi ka qen prej njerzve t famshm, ka qen personalitet i njohur pr pasuri materiale, ose pr ndonj arsye tjetr, ata (melekt) do t grumbullohen tek ai, pr tia nxjerr shpirtin me vrazhdsin m t madhe, q edhe n kt moment ta ndiej dhembjen. Ai do t prpiqet q t mos ti dal shpirti, por nuk do t mundet, sepse nuk ka as mundsi, e as forc t duhur pr ti penguar. N kt moment, liria e zgjedhjes e individit mbaron, ai tani do t mar statusin e t detyruarit, sikurse edhe llojet e tjera n univers. Ai kishte nj status shum t begat, n jetn e ksaj bote (bots son). Nj prej shenjave s prmbylljes s keqe (lusim All-llahun q t mos jemi prej tyre), sht se do ti shohsh femohuesit (qafirt ose mizort) se si u shprishet fytyra, se si u deformohet trupi dhe se si u humb shklqimi prej
Jeta dhe vdekja
59
vuajtjeve t dnimit, q ai sht duke prjetuar n ato momente. I Drguari s.a.v.s. i All-llahut, i kshillonte shokt e tij, duke ua trhequr vmendjen dhe duke prshkruar prfundimin e atyre njerzve q i prkasin ktij lloji. Ai iu thoshte: O ju njerz, Ju keni shenjat dhe prfundojeni jetn tuaj duke i prcjell ato shenja, ju, gjithashtu, keni prfundimin tuaj dhe prmbylleni kt prfundim tuajin. Pa dyshim, besimtart jan midis dy momenteve t frikshme. Midis exhelit[60] t kaluar, me t cilin nuk di se far All-llahu ka prgatitur pr t, dhe midis exhelit t mbetur, q gjithashtu nuk e di se far t kaluar kishte. Le ta prgatis robi veten e tij n at mnyr, sa t duket se sht vetja e tij, q prej bots s tij deri n prfundim[61] . Kemi prej atyre q thinjen para pleqris dhe prej tyre q e prjetojn para vdekjen. Pasha At n dorn e t Cilit sht fryma (nefsi) i Muhammedit, pas vdekjes nuk ka kthim n vuajtje, dhe gjithashtu pas ksaj bote nuk ka der tjetr, prve t xhennetit ose t xhehennemit. N momentin e agonis, ashtu si na e ka prshkruar All-llahu xh.sh. n Kuranin Kerim, do t na largohet perdja, do t na hiqen t gjitha pengesat dhe do t mundemi t shohim m qart, sepse do t na shpaloset gjithka q na ishte e panjohur. Kt e vrtetojm me thniet e All-llahut n Kuran:
" "
Prse ather, kur tiu vij shpirti n fyt[62], e ju jeni duke e shikuar. (Dijeni) Ne jemi m afr tek ai se ju, por ju at nuk e shikoni.[63]
Jeta dhe vdekja
60
N kt moment fillon etapa e par e jets s ahiretit, sepse pr t q vdes, kijameti ka ndodhur dhe ai do ta njoh jetn tjetr (ahiretin e tij). Kur t vdes, ai dgjon, por nuk sht n gjendje t prgjigjet. Ai sheh, por nuk sht n gjendje t transmetoj se far sht duke par. Ai, gjithashtu, kupton njlloj sikurse kuptojn t gjallt. I Drguari i All-llahut s.a.v.s. thot: Kur ti vizitoni varrezat, prshndetini banuesit n at vend, duke ju thn: Selamun alejkum, o ju shtpi t njerzve besimtar. Prderisa i Drguari All-llahut s.a.v.s. na ka urdhruar pr kt, aty, detyrimisht, ka njohje. T gjith ata q banojn aty, pra n varreza, e kuptojn kt prshndetje, pasi prndryshe, Muhammedi s.a.v.s nuk do t na kishte urdhruar pr kt. Pra, banuesit e varrezave i dgjojn vizitort dhe e kuptojn selamin e tyre, sepse ai iu atribuohet atyre. Kemi edhe nj njohje tjetr, me ann e mendjes, e cila i bn ata ta dallojn t mirn dhe t keqen, apo shpresn dhe dshprimin. I Lartsuari, n Kuranin Kerim, thot:
" "
O ju q keni besuar, mos u miqsoni me ata njerz prej t cilve All-llahu sht i zemruar. Ata i kan humbur t gjitha shpresat pr botn tjetr, ashtu si i kan humbur shpresat pabesimtart q kan vdekur. (q t shpresojn se sdo t ringjallen n Ditn e Gjykimit).[64] Meqense kan arritur kt shkall t dshprimit, atyre me siguri iu sht mundsuar q t mendojn dhe t konceptojn dika. Prndryshe, ata nuk do t dinin t dshproheshin ose ti prjetonin ato ndjenja, prvese me dhnien e mundsis pr ti dalluar gjsendet. Sepse ata, n ato
Jeta dhe vdekja
61
momente, q prndryshe kuptohen se jan momente shprese, ata e ndiejn kt dshprim. All-llahu i Lartmadhruar ka thn:

ashtu si i kan humbur shpresat pabesimtart q kan vdekur. (q t shpresojn se sdo t ringjallen n Ditn e Gjykimit).
JETA N BERZAH E PRJASHTON KOHN
Pra jeta e Berzah-it, n brendin e saj ka t konceptuarit, t ciln e njeh vetm i vdekuri. Jeta n varreza nuk ka t bj aspak me kohn. Pr kt arsye, kur njeriu, prej jets s tij t par n kt bot, futet n varr, do t vazhdoj t qndroj aty deri n Ditn e Kijametit (Kataklizms). Ai, pr kt periudh kohore q do t qndroj n t (n varreza), do t mendoj se ka qndruar nj dit, ose dika prej saj. Pr kt, i Lartsuari na ka dhn nj shembull konkret, q sht shembulli i tregimit t banorve t shpells. Atyre (All-llahu) iu kishte mundsuar t flinin 309 vjet, dhe kur ata u zgjuan, pyetn veten: I Lartmadhruari na rrfen kshtu, n Kuranin Kerim:
Jeta dhe vdekja
62
"
Dhe kshtu Ne i zgjuam ata [65], q ta pyesnin njritjetrin. Njri prej tyre tha: Sa koh kemi ktu (n gjum?)- U prgjegjn: Mbase kemi qndruar nj dit, apo nj pjes t dits...[66] Pse than, paskemi fjetur nj dit apo nj pjes t dits? (Than kshtu pasi) Ata kishin shikuar fytyrat e njritjetrit, gjithashtu edhe rrobat e tyre, q ishin t pandryshuara ashtu si (ditn kur) ishin futur n shpell. Por nse ata do t ishin zgjuar dhe do ti kishin thonjt t gjata, mjekrat e zgjatura dhe t bardha, gjithashtu edhe fytyrat (e mplakura) gjra t cilat do t kishin dhn shenja t qndrimit t gjat me vite t tra, ata nuk do t kishin thn se kemi qndruar n t (shpell) nj dit, ose nj pjes t dits. Pra, kjo v n pah se, ky treqindvjear, pr ta, ka qen jasht kohs, sepse atyre nuk iu kish ln kurrfar shenje kjo periudh kohore. Kshtu sht edhe me banuesit e varrezave. Ata do t zgjohen n at form, n t ciln jan varrosur. Foshnja kur t vdes, nuk do t ringjallet n mosh t plakur, sado q do t qndroj (n varreza) pr shum vite. Pr kt arsye, i Lartmadhruari do ti pyes, duke iu thn:
" . "
Thot[67]: Sa vjet qndruat n tok (jetuat n kt bot)?. Do t prgjigjen: Qndruam nj dit ose nj pjes t dits. Pyeti numruesit (ata q mbajtn llogarin). [68] Nga ky shpjegim mund ti kuptojm ligjet e jets s Berzah-it. Kjo (jet) nuk ka t bj aspak me kohn, sepse nuk jep shenja t jets njerzore. Ata (njerzit n Berzah) jetojn jasht kohs.
Jeta dhe vdekja
63
Por shtrohet pyetja: a ekziston pr banuesit e varrezave dnimi? Prgjigja sht: nuk ka dnim para marrjes n pyetje. Por, ndrsa njeriu sht n varr, ai sheh se si sht prgatitur vendi i tij n zjarr, ose n xhennet. Kjo sht nga mirsit e All-llahut pr besimtart (q ta kuptojn) se jan t shptuar nga zjarri i xhehennemit. Ata do ta kuptojn kt mirsi kur ta vrejn se jan larg zjarrit dhe, gjithashtu, kur ti shohin begatit e xhennetit. Atje do t shihet dallimi ndrmjet t mirs dhe t keqes, ndrmjet njeriut besimtar dhe atij mizor, ndalimi i tij nga kto begati dhe destinimi i tij pr dnimim e dhembshm. Besimtari e ndien mirsin dhe mshirn e All-llahut xh. sh., q e shptoi prej zjarrit, atij i zgjerohet kraharori dhe ai e kupton madhshtin e All-llahut dhe begatin q Ai ka prgatitur pr t. I Lartmadhruari na ka prshkruar se far do t bhet me familjen apo ithtart e Faraonit, ndrkoh q ata do t jen n varreza. I Lartsuari thot:
" "
Ata, do ti paraqiten[69] zjarrit do mngjes dhe mbrmje, ndrsa kur t vij asti (Dita e Kijametit, Allllahu do t urdhroj): Futini ithtart e Faraonit, dhe ndshkojini sa m rnd![70] Kur do tu paraqitet zjarri ithtarve t Faraonit? A u sht paraqitur ai (zjarri) n kt bot? Sikur atyre tiu ishte paraqitur vetm pr nj moment, ata kurr nuk do ta adhuronin Faraonin. Ata sikur ta dinin kt, do ta kishin mbytur vet Faraonin dhe, me siguri, do ta kishin hedhur vet n det.
Jeta dhe vdekja
64
Zjarri nuk iu sht paraqitur ithtarve t Faraonit n kt bot. Por, a do tju paraqitet atyre n ahiret? Prgjigja, gjithashtu, sht: Jo, - sepse atje nuk ka paraqitje. (Atje, n ahiret) Ata do t futen n zjarr pr tu dnuar. Pra, atyre nuk iu sht paraqitur zjarri, as n kt bot, e as n ahiret, pasi atje ata do t hyjn n t (zjarr) konkretisht. N baz t ksaj q tham m sipr, na ka ngelur vetm jeta e Berzah-it, ose jeta n varreza. Ithtarve t Faraonit do tu paraqitet zjarri do mngjes dhe do mbrmje, gjat jets s tyre n varreza, ose Berzah. Gjithashtu, shtrohet pyetja: a do t dalin ithtart e Faraonit dy her, do dit, pr tiu paraqitur zjarrit? Apo, atyre do tiu paraqitet zjarri duke qen n varreza? Askush nuk mund t prognozoj n dika t till. Me prjashtim se n varr, ekziston njfar lloj dnimi q mund ti paraqitet njeriut duke qen atje. Por, duhet t dim nj gj, se: dnimi i vrtet do t jet, pr secilin, pasi t jan marr n pyetje n Ditn e Gjykimit. Ithtarve t Faraonit do tiu mjaftoj (si dnim n varr) fakti se ata do ta shohin zjarrin, i cili sht n pritje t tyre, pr ti dnuar dy her n dit, do mngjes dhe do mbrmje. Mendoj se ndjenja e pritjes s vuajtjes s dnimit sht m e rnd se vet dnimi. Duket se ata do t jen t bindur se do t dnohen n at zjarr. Pr ta sht nj dnim i dhembshm, sa her q ata e vrejn at. Kshtu pra, Zoti yn i Lartmadhruar caktoi q secili q e kryen misionin e tij n kt bot, nuk do t kthehet n t pr t dytn her, derisa t ringjallemi. I Lartmadhruari, n Kuranin Kerim, thot:
" ". ,
Jeta dhe vdekja
65
Derisa, kur ti vij vdekja (ndonjri prej femohuesve, i penduar), do t thot: O Zoti im, m kthe (prsri n kt bot). Q t bj vepra t mira, t cilat i kisha ln pa brKurrsesi! Pa dyshim, ai ato i ka vetm fjal t kota q i thot. Nga prapa e kan Berzah-in[71], deri n ditn kur do t ringjallen.[72] sht Berzah-u? Berzah sht ndarja midis t gjallve dhe t vdekurve, me qllim q njeriu i cili vdes t mos ket mundsi t kthehet prsri n jetn e ksaj bote. Kshtu edhe dshmort (shehidt), kur i prjetuan t mirat e Allllahut, krkuan nga Ai q t kthehen edhe nj her n kt bot pr tiu treguar (njerzve) se kan par prej begative dhe mirsive t All-llahut xh.sh. I Lartmadhruari, iu tha atyre: sht shkruar se ai i cili del prej saj, nuk kthehet m n t. Pr kt aryse, i Lartmadhruari i ka informuar njerzit pr kt pik shum t rndsishme: - pr vendin e veant t mrekullueshm t besimtarve dshmor.
VETM AI JEP DHE MERR JET

All-llahu i Lartsuar sht Krijues i vdekjes dhe jets, prej s cils kuptojm se i Lartmadhruari sht i Vetmi i Cili e shndrron njeriun prej t gjallit n t vdekur dhe prej t vdekurit n t gjall. Pr kt arsye, emrat e Tij t Lartmadhruar e emrojn All-llahun me emrat- Gjallruesi dhe Vdekjeprursi. Ibrahimi a.s. ka thn (ne, nj pjes t tregimit t tij, do ta sjellim ashtu si na e ka treguar i Lartsuari n Kuranin Kerim):
Jeta dhe vdekja
66
" . . . . . ".
Vrtet, ata jan armiqt e mi, prve Zotit t botve; i Cili m krijoi mua dhe vetm Ai do t m udhzoj (prudh); dhe i Cili m ushqen dhe m jep pr t pir; dhe kur t smurem, vetm Ai m shron; dhe i Cili do t m bj t vdes, e pastaj do t m ringjall; dhe nga i Cili shpresoj t mi fal mkatet e mia Ditn e Ringjalljes.[73] N kto ajete kuranore vrejm se All-llahu i Lartsuar i ka sqaruar fare mir thniet e Tij pr t mos ln dyshime, sepse kemi njerz q pr disa gjra mendojn ose pretendojn se kan gisht n to (varen prej tyre). Ndrsa, pr ato gjra pr t cilat njeriu nuk duhet t pretendoj se varen prej tij, i Lartsuari na ka sqaruar duke na treguar ngjarjet. Ibrahimi a.s.thot: - i Cili m Krijoi mua... - sepse askush nuk mund t pretendoj se sht krijues. Ndrsa thnia tjetr: - Ai do t m udhzoj, - prmban n vete nj premr t veuar, i cili sht vrtetues ose prforcues, sepse kemi disa (njerz), t cilt pretendojn se jan udhzues, e n realitet jan shtrembrues t s vrtets. Ata veprojn kshtu sa pr t pasur pasues pr qllimet e tyre meskine. All-llahu xh.sh. nuk e la kt premr t veuar t ket lidhje t drejtprdrejt me emrin e Ibrahimit a.s.. Ai nuk tha: Ai i Cili m krijoi mua, por tha: i Cili m Krijoi mua. Ktu shohim se krijimi sht nn kompetencat e drejtprdrejta t All-llahut t Lartmadhruar. N ann tjetr, shohim se premri sht prezent n thnien e Ibrahimit a.s., kur ai tha: - sht Ai i Cili m ushqen mua dhe m jep pr t pir - ktu kemi premrin (Ai), sepse ktu kemi t bjm edhe me ndrhyrjet e veprimeve t njerzve ndaj qenieve t gjalla p.sh. krkesat pr tiu dhn njerzve ushqim pr t ngrn, ose uj pr ta pir.
Jeta dhe vdekja
67
Pastaj kemi thnien e t Lartmadhrishmit: dhe kur t smurem, vetm Ai m shron ktu, gjithashtu, e kemi premrin, pr arsye q t mos pretendoj askush se mjeku sht ai i cili shron. E vrteta sht krejtsisht tjetr. Mjeku jep kurn. Ndrsa ai i cili shron sht All-llahu xh.sh. Mjeku mund t ndodh t jet nj prej shkaktarve t vdekjes (t pacientit), sepse mund ti jap t smurit barin ose injeksionin e gabuar, duke menduar se ai do ta shroj at dhe bhet kshtu shkaktar i vdekjes s tij. Pr kt arsye, i Lartsuari, e vrtetoi kt me premr t veuar, pr arsye, si tham, t prforcimit. Ai tha: vetm Ai m shron. Por, kur erdhi tek thnia rreth vdekjes dhe jets, nuk kishte nevoj ta prdorte premrin prforcues. Ai tha: dhe i Cili m vdes mua, pastaj m ngjall Pse? Pr shkak se vdekja dhe jeta jan nn kompetencat e drejtprdrejta vetm t All-llahut xh.sh. dhe askush nuk mund t pretendoj (pr pjesmarrje) n kt veprimtari.
NEMRUDI SI VDEKJEPRURS DHE JETDHNS

Kurani Kerim na transmeton tregimin e Nemrudit, personit q All-llahu xh. sh. i kishte dhn pushtet t madh. N vend q t ishte falnderues, t sillej mir dhe t ishte mirnjohs pr t mirat q i kishte dhn i Lartsuari, ai ishte vetdashuruar me vetveten e tij dhe ishte mashtruar pas ksaj bote. Ai pretendonte se edhe ai u jepte njerzve jet dhe vdekje. Le t lexojm thnien e All-llahut xh.sh.:
Jeta dhe vdekja
68
" "
A nuk e pe at q polemizoi me Ibrahimin pr Zotin e tij (All-llahun): sepse All-llahu atij (Nemrudit) i kishte dhn pushtet. Kur Ibrahimi tha: Zoti im sht Ai q jep jet dhe sjell vdekjen.Ai tha:Un gjithashtu ngjall dhe vdes. Ibrahimi pastaj i tha: All-llahu sjell diellin prej lindjes, pra, sille ti prej perndimit. Ather, ai i cili kishte mohuar, mbeti i hutuar, sepse All-llahu nuk i udhzon keqbrsit. [74] Pr ta justifikuar thnien e tij, Nemrudi urdhroi q ti afrohej njri prej gards s tij. Pastaj urdhroi q at ta vritnin. Me kt shembull, ai deshi tiu tregoj t pranishmve se me at urdhr ai e mbyti at (pra, se jep vdekje)!! N momentin e ekzekutimit tha: Lirojeni, e kam falur. Me kt urdhr ai shprehu ngjalljen e tij (pra, se jep jet)!! Atij i themi se ai nuk i ka dalluar kto dy ngjarje, nuk i ka dalluar veprimet midis vdekjes dhe vrasjes. Mbytja nuk sht vdekje, por sht shkatrrim i trupit derisa t dal shpirti prej tij. Shpirti nuk rri n trupin e shkatrruar, ai qndron n trup t shndosh, me disa premisa t veanta. Pr kt, Allllahu xh.sh., pr t drguarin e Tij s.a.v.s. thot:
" "
Muhammedi ssht tjetr vese i drguar. Por, edhe para tij ka pasur t drguar. N qoftse ai vdes ose vritet, a mos
Jeta dhe vdekja
69
do t ktheheshit prapa!? Kushdo q t kthehet prapa (n injoranc dhe fe t gabuar), All-llahut nuk i bjn kurrfar dmi, ndrsa All-llahu do ti shprblej falnderuesit.[75] Pra, vdekja ndryshon nga vrasja. Vdekje do t thot kur shpirti del prej trupit pa ndonj imponim dhe n qetsi. Kt lloj vdekje nuk e bn askush prve All-llahut xh.sh. Ndrsa vrasjen, njeriu ka mundsi q ta bj me ndonj mjet t mpreht ose me plumb. N t dyja rastet, shpirti do t dal nga trupi. N rastin e par (pra, n vdekje) shpirti del nga trupi me qetsi t plot. Ndrsa, (n rastin e vrasjes) s pari, do t shkatrrohet ndrtimi strukturor i trupit, pastaj do t dal shpirti. Pra, q t dy: si ai vdekuri, ashtu edhe ai i vrari do t ringjallen, ose do t dalin n Ditn e Tubimit[76].
" "
Sikur t vdisni ose t vriteni, ju me siguri tek All-llahu do t tuboheni.[77] Nga kjo msojm se cilido t jet prfundimi i njeriut, qoft i vrar, qoft i vdekur, ai do t dal n Ditn e Kijametit para All-llahut xh.sh. Ashtu si tham, jeta sht antinomi i vdekjes, dhe gjithashtu vdekja sht antinomi i jets. Pr kt arsye, kto dyja nuk bashkohen n asnj pik t vetme, kshtu pra, kemi ose jet, ose vdekje. Pr kt, i Lartsuari, thot:
" "
I Cili ka krijuar vdekjen dhe jetn, pr tju provuar se kush prej jush bn pun t mira[78]; - Ai sht i Plotfuqishm dhe Fals.[79] Jeta, thuajse, sht eksperimetale. Pas saj vjen vdekja dhe fillojn etapat e tjera t ahiretit, e deri tek marrja n pyetje
Jeta dhe vdekja
70
llogaria. All-llahu xh.sh., momentin e vdekjes, e ka mbajtur sekret prej nesh. At nuk e di askush, dhe askush nuk e di se kur do t paraqitet ajo. I Lartsuari, pr kt, thot:
" "
...e askush nuk e di se far do t fitoj nesr, gjithashtu askush nuk e di se n vend (t bots) do t vdes. Vrtet, All-llahu sht i Gjithditur dhe njohs i do gjje.[80] Fshehja e vdekjes sht nj prej Urtsive t Tij t mdha. S pari, njeriu e pret vdekjen n do moment t jets s tij. Pritja e tij, n do ast, konsiderohet si lajm i vdekjes. Ti pra, je i vetdijshm se mund t vdessh n orn e ardhshme. Kjo bn q ti ti prshpejtosh gjrat dhe ti prbyllsh m mir. Kt e bn nga frika se mos po t vjen exheli dhe mbetesh vetm me pak vepra t mira q i ke br. Kshtu, kjo pritje t ndalon prej veprave t kqija, nga frika se mos po t shkatrrohet (po merr fund) jeta dhe se nuk do t kesh koh pr pendim. Pra, se mos t kap vdekja n flagranc (duke kryer mkat). Pra, fshehja e exhelit apo e momentit t vdekjes, sht nj prej urtsive m t mdha. Ajo, n t njjtn koh, shrben si nxitsi m i madh pr vepra t mira dhe pr largimin nga veprat e kqija apo nga mkatet. Kjo e prgjithson mirsin n univers dhe, njkohsisht, e vret t keqen. Pra, duhet t jesh i bindur: Nuk ka shkaktar pr vdekjen pa caktim (exhel). Mos i beso smundjes q t vdes, ose plumbit q t vret, se mund t ndikoj n vdekjen ose caktimin tnd (exhelin), e as t ndonj njeriu n kt jet. Ndodh q kur njeriu smuret, vetm me nj aspirin ose me nj got aj ta shroj at (smundjen), sepse sht
Jeta dhe vdekja
71
caktuar q t jetoj edhe m tutje. Por ndodh q t smurit ti qndrojn mbi krye me dhjetra mjek n spital, ose i tr ekipi mjeksor t prkujdeset pr t, por pa sukses, sepse atij i ka ardhur momenti i vdekjes (exheli). Kjo pr arsyen se vdekja sht prej caktimeve t All-llahut, dhe caktimet e All-llahut nuk mund ti zmbraps askush. I Lartsuari thot:
" "
Thuaj: Un nuk zotroj asgj pr ti br dobi e dm vetes sime, me prjashtim t asaj q All-llahu ka shprehur n vullnetin e Tij. do popull e ka fundin[81], kur ti vij ai fund, nuk ka mundsi askush ta shtyj at, qoft edhe pr nj ast, gjithashtu, nuk ka mundsi as ta prshpejtoj (kt caktim-fund).[82] Mos e lodh veten me shkaktart e vdekjes, sepse vdekja, kur e ka ditn e saj, vjen me t gjitha shkaqet e mundshme n univers. Askush nuk ka fuqi pr ta penguar at. sht pyetur Aliu, i biri i Ebu Talibit r.a.: A e ke frik vdekjen? Ka thn: Jo. N momentin kur ajo t vij, askush se ndalon dot. Gjithashtu, askush nuk mund ta prshpejtoj at nse nuk e ka kohn e vet. Shkaktart q sjellin vdekjen, si p.sh. smundja, pleqria, e t tjera, t gjitha kto jan shkaqe jo reale, q nuk kan t bjn me t vrtetn. Kur t vij vdekja, nuk ka nevoj pr shkaktar. Por, detyra jon sht t themi: ai vdiq se i erdhi momenti i caktuar (exheli). I Lartmadhruari thot:
""
Jeta dhe vdekja
72
Kudo q t ndodheni, vdekja do tiu kap, madje qofshit edhe n kshtjellat m t fortifikuara (n siguri t plot) ...[83] Tani, shkurtimisht, ti prfshijm ato se tham n kt kapitull. Jeta dhe vdekja jan dy paralele t kundrta njra me tjetrn, ato nuk takohen midis tyre. All-llahu ia ka ndaluar njeriut prjetsin n kt bot. Vdekja sht momenti kalimtar ose transformuesi i jets. Vdekja do t prfundoj pasi t vetflijohet n Ditn e Kijametit. Njeriu do t jet i prjetshm n univers, ai do t jetoj ose n xhennet ose n xhehennem (All-llahu na mbroft prej tij). Jeta n varreza ka nj lloj t kuptuari. Pr kt arsye edhe duhet ti prshndesim t vdekurit kur u bjm vizit atyre n varreza. Femohuesit i humbin shpresat n mshirn e Allllahut. Derisa jan n varreza, ata jan jasht ndikimeve kohore, prandaj nuk e ndiejn at. Prjetojn dika, sepse jan dshmitar t dnimit. Pr njeriun, me vdekjen prfundon gjithka, przgjedhja q ishte dhurata e fundit nga All-llahu xh.sh. pr t, mbaron n kt etap. Shenja e prmbushjes s misionit t tij n kt bot sht momenti i agonis s tij. Ky moment tregon pr mbarimin e kohs s zgjedhjeve midis alternativave t tij. Gjithashtu, edhe koha e eksperimentimit, n kt moment, sht duke iu sosur. Kur ti vij koha e agonis, besimtarit i paraqiten melekt e mshirs, ata e prgzojn me xhennet. Ai vdes me kraharor t hapur, sepse tani do t rrugtoj drejt nj vendi m t mir nga ai q ishte. Ndrsa, femohuesit do ti paraqiten melekt e ndshkimit. Ai do t goditet nga para dhe prapa. Ata ia prshkruajn atij shijet dhe dhimbjet e vuajtjeve. Ai do t vdes me fytyr t shmtuar, sepse rrugtimi i tij do t jet i keq, krahasuar nga ajo n t ciln ishte. All-llahu sht Krijuesi i jets dhe i vdekjes dhe askush nuk mund t pretendoj se e posedon kt mundsi. Askush, prve All-
Jeta dhe vdekja
73
llahut, nuk mund t thot se sht jetdhns dhe vdekjeprurs. All-llahu i Lartmadhruar e nxjerr t gjallin nga i vdekuri dhe, gjithashtu, e nxjerr t vdekurin nga i gjalli. Ne deri tani folm rreth vdekjes s njeriut. Po si qndron problemi kur kemi t bjm me prjetsin (amshueshmrin)!? Cila sht e vrteta e ksaj amshueshmrie? Kt do t mundohemi ta sqarojm n kapitullin tjetr, nse i Lartsuari ka shprehur vullnetin e Tij.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
74
Jeta dhe vdekja
75
KAPITULLI I KATRT
NJERIU DHE PRJETSIA
All-llahu i Lartmadhruar e krijoi njeriun t prhershm. Kjo sht nj e vrtet q shumica e njerzve nuk i kushtojn vmendje. Shum njerz, jetn e llogarisin vetm si jet t ksaj bote. Mjerisht, ky supozim sht i gabuar. Jeta e ksaj bote sht vetm nj pjes shum-shum e shkurtr e jets njerzore. Ky univers, duke patur parasysh n t diellin, hnn, ujin etj., t cilat jan krijuar pr ti shrbyer njeriut q prej miliona vjetsh, nuk mund t jetoj m shum se ai, pr t ciln jan krijuar (pr shrbimin ndaj njeriut). Gjithashtu, nuk mund t llogarisim se jeta e njeriut mbaron vetm me disa vjet, ose dekada, t cilat ai i kalon s qndruari n kt bot. Ajo ka vazhdimsi dhe jeta sht e prhershme. I Lartsuari All-llah, nga vullneti i Tij ka caktuar q njeriu dhe xhinn-t, t jetojn prjetsisht. Nuk ka dallim nse sht besimtar apo pabesimtar. Mund t themi se dallimi i vetm midis tyre sht: besimtari do t shprblehet prjetsisht me xhennet, ndrsa jobesimtari do t shprblehet, gjithashtu prjetsisht, por n xhehennem. I Lartmadhruari ia dhuroi prjetsin njeriut, ather kur i fryu atij nga Shpirti i Tij. Kt prjetsi, i Lartsuari, me vullnetin e Tij, e ndau n disa etapa: Vdekje, Jet,
Jeta dhe vdekja
76
Vdekje, dhe Prjetsi. Por far ti bjm injorancs son, q shumica e njerzve llogarit vetm nj etap, at t jets s ksaj bote? sht e vrteta, jeta e ksaj bote, si e theksova m sipr, sht nj pjes shum-shum e shkurtr e udhtimit t jetess s gjat, deri n prjetsi. Ishim t vdekur n botn e atomeve-Dherrit, m pas vullneti i All-llahut ishte q ne t jetojm n kt jet, pastaj Ai do t na vdes prsri. Duke qen t vdekur ne do t jetojm jetn e Berzah-ut. Pas ksaj etape, Ai do t na ringjall prsri, pr t na marr n llogari. Kjo pjes e etaps s ringjalljes, do t jet ajo q do ta prcaktoj prjetsin ton. Ose do t jemi n xhennet ose n xhehennem (All-llahu na mbroft prej ktij t dytit). Kur All-llahu i Lartsuar flet pr jetn, ka pr qllim jetn e prjetsis, e cila sht n ahiret[84]. Dynjaja ( kjo bot) sht dera eksperimentale, ndrsa ahireti sht jeta e vrtet, n t ciln do t shkoj secili prej njerzve, padyshim. I Drguari All-llahut s.a.v.s., n nj hadith thot: mendoni se sht jeta ksaj bote, n t ciln jemi tani? Ne ktu jemi vetm sikurse udhtari, i cili qndron pak nn hijen e nj peme pr t pushuar. (Pastaj) E l at vend dhe ikn. Jeta dhe vdekja jan nn kompetencat e plota t Allllahut xh.sh. Askush nuk ka mundsi ta mohoj kt. Allllahu, vazhdimisht, ia shpalos dhe ia mson njeriut sekretet e Tij, natyrisht, vetm ato t cilat Ai dshiron. All-llahu i ruajti pr vete tri gjra sekrete: Jetn Vazhdimsin e veprave t jets Vdekjen
Jeta dhe vdekja
77
N kto tri gjra, askush nuk mund t thirret (pretendoj pr pjesmarrje), sepse i Lartsuari sht Ai i Cili i krijoi ato. Njeriut i la fushveprimtari gjat vazhdimsis s jets, derisa ti vij exheli (vdekja) dhe t vdes. Fillimi i jets sht n duart e All-llahut xh.sh., kjo sht nj shtje q sht nn kompetencat e All-llahut. Askush nuk mund t pretendoj se mund ti jap jet ndonj krijese, me prjashtim t Allllahut xh.sh. Pr t qen m t qart, i Lartsuari All-llah, e ka sfiduar mbar njerzimin, nse mund ta bjn nj gj t till. I Lartmadhruari thot:
" "
O ju njerz, po ju paraqesim nj shembull[85], prandaj dgjojeni at (me shum vmendje): Ata t cilt ju i adhuroni (prej idhujve) - prve All-llahut, nuk jan n gjendje t krijojn as edhe nj miz, madje sikur t tuboheshin enkas pr kt (krijim t mizs). E nse miza, ju rrmben atyre dika, ata (idhujt) nuk jan n gjendje tia rimarrin asaj. (prandaj) T dobt jan: si lutsi (adhuruesi idhullit) ashtu edhe i luturi (idhulli).[86] Pra, po shohim se i Lartsuari All-llah, sfidoi kshtu mbar njerzimin. Ai i sfidoi shkenctart, trilluesit e ideve t mbrapshta, pra secilin q mendon se ka fuqi ose mundsi q t krijoj qoft edhe nj miz t vetme. I Lartmadhruari i ka paralajmruar (njerzit) se nuk do t ken mundsi dhe se jan t dobt. Kjo kshill ose sfid sht e vlefshme pr dijetart dhe shkenctart, q kur ka zbritur Kurani, e deri n Ditn e Gjykimit. Ata nuk do t munden kurr ta bjn nj gj t till.
Jeta dhe vdekja
78
All-llahu i Lartmadhruar, disa prej sekreteve t Tij, ua shpalosi shkenctarve q u morn me shkencn e evolucionit, trashgimis dhe embriologjis. Do t ishte e natyrshme q atyre, q arritn ti msojn kto shkenca, tiu shtohej imani (besimi) n All-llahun xh.sh., sepse Ai (All-llahu) ia caktoi secils krijes kodin e jets s vet. Por, pr fat t keq, shumica e tyre e keqprdorn kt dituri dhe e vun n shrbim t propagands kundr atyre q besonin bindshm n All-llahun e Lartmadhruar. Sfida e shembullit t mizs, ua verboi syt atyre. Ata, iu shmangn sfids s vrtet, duke sjell shembuj se jan n gjendje ta ndrrojn gjinin e foshnjes, nga femra n mashkull, por, thn realisht, ai mashkull nuk i duhet askujt. Njerzimi duhet ta kuptoj se shejtani vazhdon ti mashtroj ata, q t mundohen n gjra t kota, q nuk iu sjellin kurrfar dobie, sikurse sht t pretenduarit pr t ndrruar krijesat e All-llahut. All-llahu i Lartsuar, na i paraqet kta persona, n Librin e Tij t mrekullueshm, n kt mnyr:
" "
(Thot djalli:) dhe un do ti bj ata q t humbin, do ti joshi n shpresa t kota, gjithashtu, do ti urdhroj q tua presin vesht kafshve, do ti urdhroj madje edhe ti ndrrojn (tjetrsojn) krijesat e All-llahur. Ai q e merr djallin pr mbrojts[87], e jo All-llahun, ai ka humbur, ai sht humbs i sigurt. [88] Nse shkenca e embriologjis, arriti nj sukses gjat viteve t gjashtdhjeta, ajo nuk arriti ndonj sukses, as tek kafsht, e as tek njerzit. Shkenctart smundn t arrijn ndonj gj t madhe, me prjashtim t shndrrimit t krijesave
Jeta dhe vdekja
79
(organeve t tyre) t All-llahut dhe, s fundi, nuk arritn asgj me t. Marrja me gjra t kota, sikurse ata q i zvendsuan syt e mizs me krah, nuk jep ndonj sihariq t prmirsimit t jetess, ose t shtimit t kompetencave t tyre. Kjo, pr ne, sht nj orvatje e kot, e cila i shrben vetshkatrimit dhe propagands!
SEKRETI I JETS DHE MBARIMI I SAJ

All-llahu i Lartmadhruar, i ka ln Vetes disa kompetenca, t cilat nuk ia ka ln askujt tjetr prej krijesave t Tij, sikurse jan sekretet e jets. Nuk ka krijues tjetr prve Tij. Kto kompetenca i shtriu, gjithashtu, edhe n veprimtari t tjera t cilat kan t bjn me t. Ato jan rrjedhse, pasi jan t domosdoshme pr jet, si ajri (pr frymmarrje), uji dhe ushqimi. I Lartsuari xh.sh. sht Ai i cili e krijoi mbshtjellsin atmosferik qiellor, prej s cilit, t gjith ne, marrim ajr nprmjet frymmarrjes. Kuptohet, ky mbshtjells nuk sht prodhim njerzor, por sht prodhim i All-llahut t Lartmadhruar. Kshtu sht edhe me ujin, ai shrben pr tu pir dhe sht prodhim i All-llahut xh.sh. Mnyra e rnies s shiut, fillon nga procesi i avullimit t ujit prej toks, pr shkak t rrezeve t diellit. M pas, kta avuj grumbullohen n shtresat e larta t qiellit dhe shndrrohen n re mjegullnajore. Errat i lvizin kto re n ato vende ku i Lartsuari dshiron q t lshoj shiun (i cili bie pas kondesimit t avujve t ujit, proces q shkakton formimin e piklave t e shiut). E gjith kjo sht prodhimtari e All-llahut xh.sh.
Jeta dhe vdekja
80
Atyre, q thon ose q pretendojn se jan ata q shkaktojn rnien e shiut, ju themi: nuk kemi pse t debatojm me ju, pasi bota sht plot shkrettira dhe pa uj. All-llahu xh.sh. krijoi lumenj q kan shtrirje me mijra kilometra dhe caktoi elementet prbrse t ujit pr rrjedhshrin e tij. Ne nuk krkojm nga ju t na ndrtoni nj lum, por ajo ka ne do t dshironim nga ju, q pretendoni se mundeni t shkaktoni rnien e shiut, sht t na bni nj prrosk t vockl, pra vetm nj t vogl, n shkrettir. Kur t korrni sukses n kt projekt, ather ejani dhe polemizoni me ne, dhe na thoni: ja, ne jemi ata q e zbresim shiun. Por para se ta bni kt, ne, nuk kemi pse t debatojm me ju. Nuk na takon neve t hym n dialog me individ, pretendimet e t cilve jan t parealizuara (dhe smund t realizohen dot kurr). Ne, vrtet, jemi lodhur me thashetheme. Krijuesi i ushqimit sht All-llahu xh.sh. Ai e ka shprndar ujin n sasira t nevojshme pr secilin vend. Kshtu pra, edhe fara, sht mrekulli e krijuar prej All-llahut t Lartmadhruar. Ajo ka mbshtetjen pr t ushqyerit e vet tek ushqimi i magazinuar n vet vendin e fars. Ky ushqim mbetet i magazinuar n vet kt far, derisa ajo t bhet e aft pr ti nxjerr gjethet, t filloj t marr frym, ndrsa rrnjt t thithin ushqimin prej toks. Askush nuk mund t pretendoj se sht krijuesi i fars s par, pr do lloj fare, q ekziston n kt bot. Pr shembull, farn e par t grurit e krijoi All-llahu xh. sh., pastaj kjo far sht prcjell gjenerat pas gjenerate, deri n ditt tona. Kshtu sht me gjith sistemin biologjik, n bot... Njeriu bhet shkaktar i ruajtjes dhe rritjes s prodhimit. Ai prpiqet t jap fruta t shumta dhe cilsore, por fillimi mbetet tek All-llahu xh.sh. Ajo ka sht me rndsi, sht se njeriu nuk mundet t krijoj as edhe nj far t vetme.
Jeta dhe vdekja
81
Rrjedhshmria e veprimeve dhe e jets jan vepr e All-llahut xh.sh. I Lartsuari, pr kt lloj krijimi, thot:
""
Po pr spermn q e hedhni (n mitr), (mos vall) ju e krijoni[89] at, apo Ne jemi krijues i tyre? [90] Kjo far shkakton jetn, e cila bhet sipas proceseve t caktuara t krijimit. All-llahu i Lartmadhruar ishte Ai, pra, q krijoi kt ekzistenc. Gjithashtu, bri q ajo t ket jet t vazhdueshme, q prej kohs s Ademit a.s,. e deri n Ditn e Kijametit. All-llahu i Lartsuar thot:
" "
A e shikoni ujin q pini, a mos (vall) jeni ju ata q e lshoni prej reve, apo Ne jemi lshuesit !?[91] All-llahu i Lartsuar, me kt, sikur dshiron t na tregoj se: zbritja e ujit (shiut) sht n kompetencat e Tij, e jo t dikujt tjetr. Prandaj, do gj q thuhet prve ksaj nuk qndron, sepse nuk sht e vrtet. Vetm i Lartsuari sht n gjendje q, pr t na dnuar, t na jap t pijm uj t kripur n vend t ujit t mbl. Pr kt, All-llahu xh.sh. na ka drguar edhe ajet q ka urtsi:
" "
A e shikoni at (farn) q e mbillni (n tok)? Ju jeni ata q e bni t mbij, apo Ne jemi ata, q bjm q ajo t mbij?[92]
Jeta dhe vdekja
82
Kshtu pra, nga njeriu nuk krkohet gj tjetr, vese ta lvroj tokn, ndrsa fara q e hedh pr ta mbjell sht nj prej krijimeve t drejtprdrejta t All-llahut xh.sh. Uji, me t cilin e ujisim tokn, sht gjithashtu krijim i All-llahut xh.sh. All-llahu sht Ai i Cili i mundson pems etapat qarkulluese t jets s saj, derisa pema t bhet e gatshme pr t dhn frutat e saj. Pra, ne vetm e hedhim farn n tok, pastaj ulemi dhe shikojm nga larg se si pema bhet e gatshme vetvetiu t lshoj frutat e saj. Ne nuk mund t ndikojm asgj tek ajo dhe ne nuk mund t ndrhyjm n brendin e zhvillimit t jets s saj. M pas, ajo lshon frutat e saj dhe kshtu vazhdojn (vit pas viti) prodhimet e njpasnjshme.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
83
RICIKLIMI I DY KRIJIMEVE: I VDEKJES DHE I JETS
Le t shohim tani prfundimin e jets. Prfundimi i jets, gjithashtu, sht n kompetencat e All-llahut xh.sh. Askush nuk mund ti jap prjetsi vetes s vet, apo t tjerve. All-llahu i Lartsuar i thot t Drguarit t Tij, Muhammedit s.a.v.s.:
" "
Ndrsa Ne, para teje asknd nuk e kemi br t prjetshm, nse ti vdes; a mos (vall) ata (pabesimtart mendojn se) do t mbesin gjall (prjetsisht)!?[93] Vrtet, njerzimi ka ecur dhe po ecn me nj zhvillim t lakmueshm. Teknologjia m e sofistikuar e kohs dshmon pr kt realitet, por t gjitha shkencat jan t paafta ta ndalojn vdekjen, pavarsisht prej fjalve shpresdhnse t cilat thon njerzit. E vrteta sht se ne nuk jemi t disponuar t bjm polemika me ata njerz, t cilt paraqesin ide t ndryshme (mbi vdekjen), prvese asaj se i sht afruar exheli. Megjithat, ekziston nj pik pr t ciln duhet polemizuar. Le t shohim se na thot i Lartsuari All-llah, n Kuranin Kerim:
" "
...Ai e nxjerr t gjallin prej t vdekurit, dhe nxjerr t vdekurit prej t gjallit...[94]
Jeta dhe vdekja
84
Disa dijetar q jan marr me komentimin e Kuranit, kt ajet[95] e kan shpjeguar n mnyr shum t gabuar: All-llahu (sipas tyre) e nxjerr vezn prej puls, ndrsa veza sht e ngordhur. Kshtu del i vdekuri prej t gjallit. Ndrsa i gjalli del prej t vdekurit del zogza prej vezs. Ne, m sipr, folm pr kt pik dhe tham: ky koment sht shum i gabuar, pr arsye se do gj, q sht n bot, sht e gjall. do gj ka jetn e vet, madje edhe elementet e ngurta jetojn. Pra, nse do gj q kemi n kt bot sht e gjall, ather kush sht i vdekur prej t cilit do t dal i gjalli? Themi se etapat e vdekjes jan: si ajo e hershmja, ashtu edhe ajo ardhmja. Ne pra ishim t vdekur para se t vinim n kt bot. Kur ne t vijm n kt bot, fillon cikli i jets s gjall. Pastaj ne vdesim prsri. Pra, do gj q ekziston n kt univers qndron midis ciklit t krijimit (t periudhs s vdekjes dhe jets). All-llahu xh.sh. thot:
" "
Si mund t mos ta besoni All-llahun, kur ju ishit t vdekur e Ai ju dha jet; pastaj Ai do tiu bj t vdisni, dhe gjithsesi pastaj do tiu ngjall, (dhe m n fund) tek Ai do t ktheheni.[96] do gj q sht e gjall e ka detyrn e vet n kt bot. Kur e kryen detyrn e vet, largohet nga jeta e ksaj bote dhe bhet e pajet (e vdekur). Pema p.sh., kur prfundon s dhni fruta, thahet dhe largohet nga kjo jet, sepse ajo e ka kryer detyrn e vet. Gjithashtu, do kafsh pasi e kryen detyrn e vet gjat jets s saj, ngordh dhe largohet nga kjo bot.
Jeta dhe vdekja
85
Kshtu sht edhe me njeriun. Edhe ky ka detyrn e vet gjat kohs kur ai sht n jetn e t gjallve. Ai konsiderohet n kohn e testimit, t ciln ia ka caktuar Allllahu xh.sh. Dhe pasi All-llahu ta ket testuar disa her, jeta e tij do t prfundoj, pr shkak se detyra pr t ciln ai ka ardhur n kt jet ka prfunduar. Tani kthehemi srish dhe pyesim: Nse do gj, q kemi n kt bot, konsiderohet e gjall, ather ku sht vdekja?
EMRAT E QENIES DHE EVIDENTIMI I ATRIBUTEVE

Para se ti prgjigjemi ksaj pyetjeje, duhet t themi patjetr: Vrtet, prej atributeve t All-llahut jan: Jetdhnsi dhe Vdekjeprursi (Jetmarrsi). Cilsit ose emrat e Allllahut t Lartmadhruar t shpiejn, n t njjtn koh, deri tek evidentimi dhe krijimi. Qenien e All-llahut t Lartmadhruar e prbjn edhe cilsit e Tij, cilsi t cilat kan t bjn me Vet Qenien. Kur ne themi: All-llahu sht Furnizues - kjo do t thot se Ai ishte Furnizues para se t kishte cilin ta furnizonte, ose para se t ekzistonte ndonj krijes pr ta furnizuar All-llahu xh.sh. All-llahu i Lartmadhruar e ka furnizuar krijesn e Tij t par me cilsin e Tij t qenurit Furnizues. Sikur i Lartmadhruari t mos ishte Furnizues para se ta krijonte at (krijes) q do ta furnizonte, ather si do ta furnizonte krijesn e Tij n momentin e krijimit t saj? All-llahu ishte Krijues para se t krijonte. Ai krijoi me cilsin e Tij t krijimit. Cilsia e t krijuarit tek All-llahu
Jeta dhe vdekja
86
ekzistonte para se t krijohej krijesa e par. Cilsia, ekzistonte n qenien e Tij q nga amshueshmria-ezeli. Si jeta, ashtu edhe vdekja, jan t krijuara. Ne jetojm brenda krijimit t jets dhe krijimit t vdekjes. Jetojm brenda krijimit t jets n kt bot, dhe brenda krijimit t jets s amshueshmrisahiretit. Gjithashtu, jetojm brenda krijimit t vdekjes para se t vinim n kt bot. Pastaj do t shkputemi srish deri n ringjallje. Prderisa All-llahu xh.sh. sht i vetmi Krijues, do gj vjen n jet n saje t All-llahut. Gjithashtu, do gj q shkputet nga kjo jet, pr n vdekje, i atribuohet All-llahut. Transformimi nga bota e gjall, n botn e vdekur e ka burimin tek All-llahu xh.sh., transformim t cilin ne e quajm vdekje dhe jet.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
87
ISHIM PARA SE Q JEMI
Ne kemi qen t krijuar para se t vinim n jetn e ksaj bote. Pr kt q themi, ne bazohemi n informacionin q na ka dhn All-llahu xh.sh. I Lartmadhruari na ka folur t gjithve. Ai ka krkuar q ne, t dshmojm pr ekzistencn (e Tij). Ai ka marr, gjithashtu, prej nesh edhe premtimin. Ne, ather ishim t krijuar, por ishim n botn e t vdekurve, pastaj jemi transferuar, me urdhrin apo lejen e All-llahut xh.sh. n botn e gjall. U bm t gjall, pasi ishim t vdekur. Si? Ne u transferuam nga bota e vdekur, n botn e gjall[97]- n botn e ksaj jete, t ciln po e jetojm tani. Ashtu si tham m sipr: do gj q ekziston n kt bot sht e gjall. Thjesht, vetm duke na trasferuar nga bota e vdekur n botn e gjall, u bm t gjall. Kur ne do ta lshojm kt bot, do t transferohemi prsri, nga bota e gjall n botn e vdekur. Pastaj prsri do t ringjallemi, dhe do t transferohemi nga bota e vdekur n at t gjall. Kjo nuk nnkupton se vdekja sht inekzistente, por kjo nnkupton se ne transferohemi prej nj bote q ka ligjet e veta, n nj bot tjetr, q gjithashtu ka ligjet e veta. Ky transferim i krijesave, nuk bhet pa lejen e All-llahut t Lartmadhruar. Ne u transferuam nga Bota e Dherr-it[98], n botn e gjall, pra, ishim t vdekur dhe u bm t gjall, pastaj transferohemi, nga jeta e gjall e ksaj bote, n Botn e Berzah-it. Duke qndruar n at bot (t Berzah-it) ne jemi t vdekur, pastaj do t kthehemi prsri n botn e gjall, n kohn e Ringjalljes pr tu marr n pyetje.
Jeta dhe vdekja
88
Askush nuk mund t thot se ne n botn e Berzah-it nuk kemi ndieshmri (idrak). Jo! Ne ndiejm, por kjo ndodh n nj form t veant. Ne do ti ndiejm ose njohim gjrat, bile edhe do t logjikojm. Kur ne do t dergjemi pr t dhn shpirtin (n momentin e agonis), neve do t na zbulohen botrat, t cilat na ishin t fshehura (t panjohura). Do t shohim ato q nuk i shihnim dot m par. Ky moment sht shum i rndsishm saq disa do t krkojn, duke iu lutur shum t Lartmadhruarit, q t kthehen prsri n kt bot, sepse e kan par vendimin (pr vendin) e tyre. Kan par xhennetin ose xhehennemin, t plotbindur. Le t lexojm thnien e All-llahut xh.sh.:
" " .
Derisa, kur tiu vij vdekja (ndonjrit prej mohuesve, i penduar), do t thot: O Zoti im, m kthe (prsri n kt bot). Q t bj vepra t mira, t cilat i kisha ln pa br Jo-Kurrsesi! Nuk ka dyshim se, ai ato i ka vetm fjal t kota q i thot. Nga prapa e kan Berzahin[99], deri n ditn kur do t ringjallen[100] Njeriu, n kto momente, do ta kuptoj me plotbindje se cili do t jet fati tij i ardhshm. Ai, qoft besimtar apo femohues, do ta dij sakt, nse do t jet prej t shprblyerve me xhennet, apo me xhehennem (All-llahu na mbroft prej tij). Ai e kupton sakt se do gj mori fund dhe se rrugtimi i jets s tij nuk ka prfunduar me vdekjen e tij. Bile, ai do ta dij saktsisht se tani sht duke shkuar n jetn pasive, pasi ishte aktiv. Prndryshe, nuk kishte pr t krkuar nga All-llahu i Lartmadhruar pr tu kthyer, n mnyr q t bj vepra t mira. Zgjatja ose shtrirja e ksaj ekzistence do t ket kuptim dhe do t jet bindse, edhe pse
Jeta dhe vdekja
89
sht n botn e t vdekurve. Njeriut do ti paraqiten shum gjra, q do e bjn at t jet i bindur. Ai do ta kuptoj se nuk paska ikje nga caktimi (kaderi) i All-llahut. Ai do ta kuptoj se do t kthehet prsri n jet (i gjall).
VETVRASSI PRJETSISHT N ZJARR
Ashtu si tham m sipr: jeta dhe vdekja jan dy gjra t kundrta. Njeriu nuk ka kurrfar mundsie ti bashkoj ato. Askush prej krijesave nuk ia merr shpirtin tjetrit. Dikush mund t thot se: sht e vrtet (e sakt) se njeriu nuk ka mundsi ta nxjerr vetveten nga vdekja n jet, dhe ktu nuk ka vend pr polemik, por, ama, njeriu mundet q ta kaloj veten nga jeta n vdekje. (Kjo ndodh ather) Kur dikush vendos t vetvritet. I jep vetes nj plumb, ose e hedh veten nga nj far lartsie (ndrtese), kodr ose hidhet n det, etj. Ktyre, q mendojn kshtu, iu themi: Pse e przieni vdekjen me vrasjen!? Vetvrassve iu sht caktur dnimi n xhehennemin e prjetshm. A e dini pse? Sepse njeriu nuk e ka krijuar vet veten e tij, ather pse t veproj kshtu!? Allllahu xh.sh. ishte Ai q e krijoi at, me trup dhe me shpirt. Jeta e tij sht dhunti e All-llahut. Kur dikush vetvritet ka shkaktuar dm n pronn, e cila nuk sht pasuri e tij. Ai i cili vret nj njeri pa qllim, do t dnohet me shpagim t vlers s caktuar. Ndrsa, ai i cili e vret veten me qllim, kot s koti, ose prej ngatrresave q i jan shkaktuar n tok, dnimi i tij sht n xhehennemin e prjetshm. Vetvrassi e ka mbytur veten me qllim dhe, pr kt, dnimi sht i drejt.
Jeta dhe vdekja
90
Me kt, i Lartsuari, dshiroi q ne t msojm se jeta, prsa i prket njeriut, sht pararendsja e vdekjes. Pra, njeriu nuk e prjeton kt jet, nse nuk ekziston me t edhe e kundrta e saj - vdekja. Pr t kuptuar se kjo jet do t mbaroj, (dhe se ai do t shkoj) n at vend ku ai ishte m par. Pra, aty ku kishte filluar roli i tij. Por nse sht i vdekur, ather (ligjet) vdekja do ta prcjell at. Duhet ta kuptojm se kemi dallim midis jets s konceptuar sipas vizionit ton dhe jets reale. Jeta sipas vizionit ton mund t kuptohet si knaqsi, loj, mburrje me pasuri dhe fmij. Mbase ky duhej t ishte kuptimi, sipas vizionit ton, i jets s ksaj bote. Pr kt arsye, ngarendim pas tyre, sa pr ti arritur ato gjra q na joshin. Por, i Lartmadhruari All-llah, nuk na e krijoi neve jetn e ksaj bote pr kto kotsira (pr lojra dhe knaqsi). All-llahu kt e krijoi pr nj qllim, i cili duhet t realizohet. Le t lexojm thnien e All-llahut n Kuran:
" . "
Ne nuk e krijuar qiellin dhe Tokn, dhe do gj q gjendet midis tyre, pr tu zbavitur. Sikur Ne t dshironim t argtoheshim do ta bnim at sipas mnyrs Son (ashtu si i prket Mbretris Son), por Ne nuk e bjm kt (pr zbavitje).[101] Pra, prej ksaj msojm se i Lartsuari ka prcaktuar detyrimet pr seciln gjalles. Kjo prgjegjsi sht edhe qllimi i jets, bile sht qllimi i krijimit n trsi. Nse je kurioz pr t kuptuar funksionin e ndonj gjje, ather pyete at q e ka krijuar ose prodhuar at objekt: Prse e krijove at? Kjo sht ekuivalente me rastin e t pyeturit t prodhuesit t ndonj fabrike pr prodhimet e saj.
Jeta dhe vdekja
91
P.sh. prodhimi i lavatrieve ka pr qllim q tia lehtsoj punt zonjs s shtpis pr larjen e rrobave. Ajo ka nj sistem dhe nj rol t caktuar, pasi prodhuesi ia ka caktuar detyrn (funksionin) asaj. Me kt prodhuesi realizon qllimin e vetvetes. Prodhuesi shpiku pjes dhe mjete t ndryshme dhe i sistemoi ato pr ta realizuar qllimin e tij. Gjithashtu, ai ka caktuar mnyrn, formn dhe sistemin e puns. Ka parapar q n rast ngarkeseje, makina t sigurohet me an t siguresave. Pra, kur ajo t mbingarkohet, nuk do t mund t funksionoj pr ta kryer punn e caktuar. Nse ndodh q t prishet, prodhuesi na e ka lehtsuar punn, duke na ofruar katalogun pr t marr udhzimet e para. Kjo na shrben pr ta evidentuar prishjen. Nse ne ndrhyjm n riparimin e saj, pa udhzimet e prodhuesit ose mjeshtrit dhe i prvishemi puns me hamendje, ka shum mundsi q ta prishim edhe m shum at, n vend q ta riparojm. sht pr tu uditur se ne veprojm kshtu, me t gjitha makinerit ose mjetet q ka prodhuar qenia njerzore. Kshtu veprojm me veturat, frigorifert etj., por kur bhet fjal pr sigurimin e jets s njeriut sipas udhzimeve t Krijuesit, stepemi dhe nuk i marrim kto udhzime. Ai sht Krijuesi, Ai e di m s miri se ka i duhet, e ka nuk i duhet njeriut. uditrisht, ne veprojm sipas tekave tona dhe kshtu bhemi shkaktar t ngatrresave. Ne, sigurisht nuk jemi t aft t dim se si ta riparojm sistemin programor t krijimit, t parashikuar nga Ai, pr jetn ton. Jemi t mbingarkuar me ide dhe programe njerzore, t cilat po na ngulfasin. Propagandohen dhe paraqiten ide t ndryshme, q orvaten t na bindin se jan n gjendje ta riparojn mirqenien njerzore m mir se All-llahu!! All-llahu xh.sh. na e ka sqaruar kt, n Kuranin Kerim:
Jeta dhe vdekja
92
" . "
Kur atyre ju thuhet: mos bni ngatrresa n bot, ata prgjigjen duke thn: Por ne jemi reformist (mundohemi pr t mirn e njerzimit)![102]. Veni re ata jan ngatrrestar? - por kt nuk e ndiejn[103] Nse, tani, duam ta prfshijm shkurtimisht at q tham n kt kapitull, do t kishim: All-llahu i Lartsuar e krijoi njeriun pr t qen i prjetshm n jet. Secilit q i fryu nga Shpirti i Tij, q prej kohs s Ademit e deri tek Dita e Kijametit, e ka t garantuar prjetsin. Ai ose do t jet i knaqur n xhennet, ose do t psoj dnimin n xhehennem. Kjo do t thot se ai sht i prjetshm. Askush nga kjo bot nuk vdes pr t mos u ringjallur[104], dhe askush nuk do t ringjallet kot s koti. Secili do t merret n pyetje dhe kjo, gjithashtu, nuk do t ndodh pa ndonj qllim (kot), por (pr t caktuar se) do t hyj n xhennet, apo n xhehennem. All-llahu i Lartmadhruar ka br q fillimi i etapave t jets t filloj me vdekjen. Ne kemi ardhur n kt bot nga vdekja e bots s parajets - Dherrit. U transferuam nga t qenurit t vdekur, n t qenurit t gjall. E kt, ju siguroj, se askush nuk mund ta bj me prjashtim t All-llahut xh.sh. Ai sht i Vetmi q sht Krijuesi i vdekjes dhe i jets. sht i Vetmi i Cili do ti ngjall t vdekurit nga varrezat. Nuk ka asnj forc tjetr, n univers, ekuivalente me T. Kushdo qofshin ata, qofshin individ ose grupe njerzish (forcash), nuk do t mundeshin ta transferonin t vdekurin n jet, ose tia ndalojn ndokujt transferimin prej jets n vdekje. Ne, t gjith, jemi t paaft ti japim dikujt jet ose tia ndalim at. Jeta dhe vdekja jan dy gjra t kundrta. Ai i cili
Jeta dhe vdekja
93
sht i gjall nuk sht i vdekur, gjithashtu, ai i cili sht i vdekur nuk sht i gjall. Secili ka ligjet dhe botn e vet. Tham se ne e dallojm vdekjen nga vrasja, si dy gjra t ndryshme. Kto ndryshojn dukshm nga njra tjetra. Pastaj theksuam qllimet e krijimit t universit. Pse e krijoi All-llahu xh.sh.? Cili ishte qllimi i ksaj? Pastaj tham: prodhuesi i nj gjsendi (objekti) e realizon qllimin e tij. Por njeriu, gjithmon, mendon gabimisht se sht n gjendje vet tia prcaktoj vetvetes qllimin, qllim pr t ciln ai nuk sht krijuar, duke e mashtruar veten dhe t tjert se sht duke br reforma n tok, por q n realitet sht duke u br shkatrrues i tyre dhe i vetvetes. Por, ather, pse All-llahu e krijoi jetn n kt bot? Kt do t mundohemi q ta shpjegojm n kapitullin e ardhshm, inshalla.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
94
Jeta dhe vdekja
95
KAPITULLI I PEST
JETA E DUNJAS
All-llahu i Lartmadhruar e krijoi universin pr nj qllim t caktuar dhe na tregoi pr t, me qllim q ne ta kuptojm arsyen e krijimit. Pra, cili ishte qllimi dhe cili sht prfundimi. I Lartsuari, n Kuranin Kerim, thot:
" . " .
Xhindt dhe njerzit nuk i krijova pr gj tjetr, prvese t m adhurojn. Prej tyre nuk krkoj furnizim (risk), e as t m ushqejn. Pa dyshim, All-llahu sht i vetmi Furnizues! Ai posedon Fuqi t Plot t pakontestueshme![105] Pra, qllimi i krijimit ton n kt univers qenka q ta adhurojm dhe ta lartsojm All-llahun, ta lavdrojm e ta madhrojm At. Shtrohet pyetja, pse i Lartmadhruari i paska prcaktuar vetm qeniet njerzore dhe xhinn-t, ndrsa krijesat e tjera n univers i ka ln pa prcaktim? Pse? Kjo sht pr arsyen se i Lartsuari vetm ktyre dy krijesave u ka dhn lirin e t shprehurit. Kto dy krijesa mund t besojn (pohojn) dhe t mohojn. Kto kan lirin ti binden ose (mos e thasht Zoti) kan lirin ta mohojn. Ndrsa llojet e tjera, n mbar universin, jan t detyruara ti
Jeta dhe vdekja
96
binden (nnshtrohen) Madhris s Tij. Atyre nuk iu sht dhn mundsi alternative. Ato, gjithnj, e madhrojn Allllahun e Lartmadhruar, nuk hamenden, e as nuk harrojn pr ta madhruar. Lexojeni thnien e All-llahut xh. sh. n Kuran Fisnik :
" "
A nuk po e sheh se All-llahut i bn sexhde do gj q sht n qiej dhe do gj q ekziston n tok. (I bn sexhde:) dielli dhe hna, yjet dhe malet, drunjt dhe shtazt. (Atij i bjn sexhde:) edhe shum nga (qeniet) njerzore, prej t cilve shum prej tyre e meritojn dnimin. At t cilin e turpron All-llahu, ska kush q mund ta nderoj. Pa dyshim, All-llahu vepron sipas Vullnetit t Tij.[106] Nga ky ajet kuptojm se t gjitha gjallesat i bjn sexhde t Lartmadhruarit All-llah, qofshin ato n tok apo n qiell. Askush nuk e shkel respektin, bindjen, prkujtimin dhe lartsimin ndaj All-llahut xh.sh.. Njeriu nuk i prket absolutisht ktij grupi. Njerzit jan dy tabore. Ata besimtar dhe ata femohues (kafir). Vetm kur sht prmendur emri i njeriut ndodhi sqarimi i ktyre dy taboreve. Pse? Sepse Allllahu i Lartmadhruar, ashtu si tham, njerzve dhe xhinnve u ka dhn lirin e zgjedhjes. I Lartsuari, e krijoi kt univers madhshtor pr ti shrbyer njeriut, zvendsit t Tij n tok. I tr universi iu bind Krijuesit t vet. Me prjashtim t shum njerzve, t cilt All-llahu i bri zotrues t universit t Tij!
Jeta dhe vdekja
97
All-llahu xh.sh. ia kishte paraqitur Amanetin ( n kt rast amaneti sht liria e zgjedhjes alternative) t gjitha llojeve t universit. T gjitha u coptuan n vetvetet e tyre, sepse nuk ishin t disponuara ta mbanin kt barr, dhe thonin: O Zot, duam dhe pranojm t jemi t detyruara n nnshtrim dhe n bindje. I Lartsuari, n Kuran, thot:
" "
Ne, kur ua ofruam amanetin qiejve, toks dhe maleve, ato u drithruan nga frika e atij (amaneti)[107] dhe nuk e morn prsipr kt barr. (Kt amanet) e pranoi njeriu. Ai, ( njeriu n momentin e pranimit) vrtet ishte dmtues (i vetvetes) dhe injorant (xhahil-ngase nuk e kuptoi se kishte pranuar).[108] Kjo ishte przgjedhja e par dhe e fundit pr t gjitha llojet e krijesave n univers. Ishte njeriu ai i cili pranoi ta mbaj kt barr, pra, kt amanet. I Lartsuari ia paraqiti kt liri nga dashuria, e jo nga urrejtja. T bhet i fort pr ta mundur mohimin. T besoj me plotdashuri n All-llahun xh.sh. Xhinn-t dhe njerzit jan dy krijesa, t cilat do ta vrtetojn cilsin e dashuris s All-llahut. Kta do t przgjedhin duke u bazuar n programin e Tij, me dshirn e tyre. Kt do ta bjn nga dashuria, e jo nga domosdoshmria. Kta do ta lartsojn, do ti prkulen, do ta madhrojn, do ti luten dhe falnderojn All-llahun, vetm e vetm pr ta shprehur dashurin ndaj Tij. I Lartmadhruari thot: Nuk i krijova xhinn-t dhe njerzit (pr gj tjetr) prvese t m adhurojn. Pr tia dhn saktsin adhurimit, duhen t prfshihen t gjitha rrymat lvizse t jets. Pra, t gjitha veprat njerzore duhet
Jeta dhe vdekja
98
ta shprehin dashurin ndaj All-llahut xh.sh. Secila lvizje n jet, sht argument i gjall pr kt dashuri. Programi sht argument, sinqeriteti sht shklqim, gjithashtu, edhe rrugtimi tij nuk duhet t ket shtrembrim. Nuk duhet q All-llahu ta shoh njeriun, aty ku ia ka ndaluar t qndroj, gjithashtu, mos ta ndiej mungesn (e kryerjes s veprave) pr t cilat sht urdhruar.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
99
ADHURIMI - I DOMOSDOSHM POR, SI BHET?
Njerzit mendojn se adhurim jan (vetm) pes dispozitat e Islamit: (eshhedu en la ilahe il-la llah ve eshhedu enne Muhammeden resulullah- Dshmoj se nuk ka Hyjni tjetr prve All-llahut dhe dshmoj se Muhammedi sht i drguari i Tij), falja e namazit, dhnia e zekatit[109], t agjruarit e muajit t ramadanit (ramazanit) dhe shkuarja n haxh e t gjith atyre q kan mundsi materiale pr t shkuar atje. Themi se mbi kto shtylla sht ngritur feja. N kt mnyr, Zoti yn ka parapar q ne, me an t ksaj feje, t jemi n nj lidhje t vazhdueshme me T, sepse shejtani kshtu nuk do t ket gjasa t na mashtroj, prderisa ne t paraqesim prezencn, dhuntit dhe bollkun e Tij n do koh, apo n do ast. Namazi pas namazit, apo namazi i njpasnjshm e grason (yndyros) imanin[110] dhe padyshim, ai na mbron nga devijimi prej programit t All-llahut xh.sh., bile na forcon dhe na afron tek All-llahu i Lartmadhruar. Kshtu sht edhe me agjrimin, zekatin dhe haxhin. Secili adhurim mban me vete dritn (nurin) e All-llahut xh.sh. Sa her q e ndiejm veten t tensionuar, apo kemi presione t brendshme, prqndrohemi dhe shkojm marrim nj pjes drite (nuri) prej All-llahut xh.sh., i cili na kthen n vete barazpeshn ton imanore. Njlloj, sikurse ndrmarrim masat e duhura kur dobsohen baterit. Sigurisht q i drejtohemi karikuesit t baterive pr ta mbushur at prsri. Islami prfshin programin e t gjith jets njerzore.
Jeta dhe vdekja
100
Nuk dua t futem n polemika t kota me ata t cilt thon se: Islamin e prbjn vetm (pes) dispozitat e Islamit. Nse ti falesh, jep zekat, agjron dhe shkon n haxh, me kt e ke siguruar afrimin tnd tek All-llahu xh.sh. Pasi ti bsh kto, m pas ti vepro t duash, apo leri punt e ksaj bote t gjykojn lirshm pa mbshtetjen e imanit! T gjithve atyre, q mendojn kshtu, iu them: nuk kam pr qllim t polemizoj, por do t flas vetm nga nj knd i obligimeve fetare q ne kemi. T marrim lutjen (namazin). Pr t hyr n namaz, apo pr t dal para All-llahut, sht i domosdoshm angazhimi yn jetsor n: E para, q duhet t bjm, e q na i obligon qndrimi n kmb para All-llahut n namaz, sht mbulesa e pjesshme e trupit apo e pjesve t turpshme. Nuk kam pr qllim t them se nevojiten rroba ose dika t ngjajshme me to, por kam pr qllim qoft edhe nj cop arneje apo bezeje, sa pr ti mbuluar pjest e obligueshme. Kjo arn (q t prodhohet) ka nevoj pr pambuk, ndrsa pambuku ka nevoj pr bujkun. Pastaj bujku ka nevoj ta lvroj tokn pr t hedhur farn. Kjo far mund t gjendet ose jo ktu tek ne (n vendin ton). N kt situat detyrohemi ta importojm nga jasht. Pastaj, pr ta lvruar tokn, domosdo, bujkut i nevojitet plugu prej metali t rnd, si plugu i thjesht q e prdorte njeriu primitiv. Kshtu njeriut i bhet e domosdoshme t hap xeherore npr kodra e male, pr ta nxjerr xehen e paprpunuar t hekurit. E gjith kjo pun gjigante pr t br nj plug t thjesht. Kjo xehe, pastaj, obligon ndrtimin e fonderive e pastaj punn e farkatarve dhe kshtu, derisa ti dorzohet bujkut pr tu shrbyer. Pastaj, kur pambuku bhet i gatshm, nevojitet q ta mbledh dikush e pastaj ta transportoj at deri n magazin. Prej aty, drgohet m pas
Jeta dhe vdekja
101
pr tu prpunuar n fabrikat e tekstileve, pr tu shndrruar n fije (penj). Pasi t bhet fija (e pambukut), ajo drgohet n veg, pr ta br cop bezeje. Aty shkon tek tregtari, q merret me shitjen e tij, pr ta marr, e prej tij e blejm ne. T gjitha kto lvizje jan t domosdoshme, q ne t mundemi t qndrojm para All-llahut t Lartmadhruar, pra pr ta mbuluar trupin dhe pr t na u pranuar namazi.
KUSH NA PREMTON USHQIMIN

Pr ta prforcuar edhe m shum shembullin rreth faljes, mendoj se, para se t kryejm namazin, kemi nevoj pr ca kafshata buke. Jo shum, por aq sa t jemi n gjendje ta kryejm rukun ose sexhden[111]. Pra, marrja e nj kafshate buke na jep fuqi pr ta br kt. Pr sigurimin e ksaj panineje buke q e blejm n dyqan, duhet nj tregim i gjat, q merr me vete nj mal angazhime ose pun (t shum e shum njerzve). Duhet filluar nga mbjellja e grurit, korrjeshirjet, transporti pr n mulli, deri sa ai t bhet miell. Pastaj mielli duhet br brum, e ai brum pastaj duhet br buk, e pastaj bukt transportohen deri n dyqan pr ti bler ne. Pra, po shohim se duhen pun jashtzakonisht t mdha, derisa t bhemi t gatshm pr ta kryer nj namaz. Nse do t qndronim t gjith n xhami pr tu falur, e nuk do t merreshim me pun t tjera, kush do t na sillte nj cop bez (arn) pr ta mbuluar trupin, ose nj panine buke pr ta mbajtur shpirtin gjall!? Pra, ajo q sht e domosdoshme duhet ta kryejm si vepr t domosdoshme. Pr kt arsye themi se adhurimi na bn t jemi t gjith n lvizje. Prderisa All-llahu e do njeriun q ta adhuroj At, Ai do q njeriu ti lutet n shtpi, n zyr, n xhami, n rrug. Me
Jeta dhe vdekja
102
fjal t tjera, Ai e do njeriun q ti lutet n seciln lvizje q bn ai n jetn e tij. Islami sht nxits i edukimit t prgjithshm, prderisa ka br q njeriu edhe n rrug t jet i sjellshm dhe i edukuar. Vrtet, All-llahu sevapet i ka shprndar tek t gjitha lvizjet, ose angazhimet e jets. Programin t cilin e ka prpiluar All-llahu e ka br t till, q do gj t ket lvizje t prgjithshme. E shprblen at q e viziton t smurin, at q gjykon me drejtsi ndrmjet njerzve, at q i bn nj t mir fqinjit t tij, at q pastron ose largon ndonj penges nga rruga, at q ndihmon t hendikepuarin pr ta kaprcyer rrugn, at q kujdeset pr shtpin dhe fmijt, at q u kryen me edukat shrbime njerzve, at q e largon t keqen, at q sht fjaldrejt dhe kshillues i paanshm, at q ndihmon t tjert, at q ka dal t krkoj pun pr riskun e fmijve t tij, at q bhet shkaktar pr t penguar ndonj krim dhe at q urdhron pr vepra dobiprurse. T gjitha kto dhjetramijra vepra nuk jan n shtyllat e Islamit, por t gjitha kto kan shprblime. Nse ne, n lvizjen ton jetsore, prqndrohemi vetm n kto pes dispozita t Islamit, ne jemi duke e penguar veten nga 90 % t sevapeve t cilat i ka parapar Allllahu pr ne. Prderisa Vet i Lartmadhruari ka thn: Nuk i krijova xhinn-t dhe njerzit, prvese q t m adhurojn... patjetr, duhet t kuptohet se i gjith programi i Tij sht adhurim. Programi sht ai i cili e komandon lvizjen e besimtarit n bot. Secila lvizje n gjithsi sht adhurim, prderisa me t ka pr qllim q t dal para All-llahut t Lartmadhruar.
Jeta dhe vdekja
103
PROGRAMI PARA KRIJIMIT
All-llahu i Lartmadhruar, para se t krijonte njeriun, ia prpiloi atij programin dhe ia caktoi detyrat e jets. Secili q ngre ose krijon dika, fillimisht prcakton qllimin. Prderisa jeta sht garancia e gjrave q ta kryejm detyrimin ton, ather patjetr duhet t dim kt detyrim, pr t cilin na krijoi All-llahu. Ai, Krijuesi yn, sht Ai i Cili i ka parapar ligjet e jets son pr t qen t mir dhe pr ta kryer detyrn pr t ciln jemi krijuar. sht pr tu uditur, vrtet habitem, kur analizoj se universi piksynimin ose burimin e ka tek njeriu (sht krijuar n shrbim t tij). E gjith kjo rrjedh ngase njeriu sht qenie q ka lirin e przgjedhjes midis alternativave t ndryshme. Ndrsa krijesat e tjera, jan t detyruara pr respekt dhe nnshtrim, pra, prej tyre nuk vjen e dmshmja. Ato e kryejn detyrn e tyre, sepse jan krijuar pr kt shkak, ato nuk kan przgjedhje alternative. Por, ajo q e shkatrron jetn dhe universin sht ndrhyrja e qenieve njerzore, t cilve iu sht mundsuar przgjedhja alternative. I Lartsuari dshiroi q ne t jetojm n kt bot pr ta prcjell programin e krijimit ton. Me kt, ne do ta kishim kryer detyrn ton, sikurse edhe krijesat e tjera n univers. I Lartmadhruari, n Kuranin Kerim, thot:
" "
...dhe nse bini ndesh pr ndonj gj[112], ather drejtojuni All-llahut[113] dhe t Drguarit t Tij [114] ... [115]
Jeta dhe vdekja
104
Pra, prderisa msuam se t gjitha krijesat e ngurta, bimt dhe kafsht, i jan nnshtruar shrbimit t njeriut, ather cila sht detyra e njeriut? Detyra e tij sht ta adhuroj All-llahun. All-llahu n nj hadith Kudsij thot: O biri i Ademit! E krijova kt univers pr ty, ndrsa ty t krijova pr veten Time, prandaj mos u preokupo me at q sht e jotja, aq sa ti je pr t. Por ather, cila do t ishte detyra kryesore ose qllimi final i adhurimit? A mos vall, All-llahu krkon prej nesh q ta madhrojm pandrprer tr ditn dhe ta prmbyllim ditn n kt mnyr? Jo! Adhurimi nnkupton prpjekjet e njeriut pr ta kryer detyrn e vet pr t ciln sht krijuar. do lvizje n univers konsiderohet adhurim, ndrsa ne i zbatojm pes dispozitat e Islamit, pr ta plotsuar imanin ton, q sht n brendin ton. Pr kt fjala (adhurim) ka kuptimin: bindje All-llahut n gjith programin e prcaktuar.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
105
DETYRAT E NJERIUT N JET
O njeri! T gjitha gjallesat n tok, si materiet inorga nike, ashtu edhe flora dhe fauna t binden ty! Ato t shrbejn ty, t nnshtrohen ty pr t gjitha ato gjra q ke nevoj. Ato jan t detyruara q ti shrbejn si njeriut besimtar, ashtu edhe atij jobesimtar, si t bindurve ndaj Zotit, ashtu edhe mohuesve, deri n ditn e Kijametit. Ather (n kt dit) njeriu do ta humbas kt veori (privilegj) dhe me kt prfundon ky shrbim (i universit ndaj tij). Dielli n kt bot, nuk rrezaton vetm pr besimtart. Toka nuk i jep frutat e veta vetm pr ata q besojn, dhe tua ndal ato femohuesve. Krijesat e tjera t toks jan n shrbim t njeriut dhe pr njeriun, pa marr parasysh se ka beson dhe mendon ai pr Zotin e tij. Ata t cilt i mirpresin proceset, atyre do tju shrbejn ato procese. Nuk ka dallim midis atyre q deklarojn se nuk ka hyjni tjetr, prve All-llahut dhe atij q refuzon ta deklaroj kt. Ndrsa n ahiret, gjendja ose statusi do t ndryshoj. Krijesat do ti shrbejn vetm njeriut besimtar, ndrsa pabesimtarve nuk do tiu shrbejn. Kur pabesimtari do t mundohet ta gnjej All-llahun dhe ti thot se t kam besuar, kmbt e tij do t flasin dhe do t thon: Jo, Lartmadhria jon, ishte ky i cili na drgonte pr do dit n lokalet e alkoolit. Kshtu do t flasin edhe duart duke thn: Jo, Lartmadhria jon, na detyronte ti rrihnim t dobtit. Kshtu do t flas edhe gjuha duke thn: Jo, Lartmadhria ime, vazhdimisht e prdorte gjuhn e tij pr t t mohuar. Kshtu do t vazhdoj t dshmoj kundr edhe trupi i tij Le ta lexojm thnien e All-llahut n Kuranin Kerim:
Jeta dhe vdekja
106
" . "
derisa t arrijn tek ai (zjarri), kundr tyre do t dshmojn, vesht, syt dhe lkurt e tyre. (Kto do t dshmojn) Pr at se kishin punuar. (ata) Lkurve t tyre do tiu thon: Prse dshmuat kundr nesh? Do t thon: All-llahu na bri t flasim, ashtu si ka br do gj t flas. Ai Ju krijoi hern e par dhe tek Ai (prsri) do t ktheheni.[116] Pra, n lirin e njeriut, hyjn edhe gjymtyrt ose organet e trupit, ato jan n shrbim t tij. Ato, n kt bot, u shrbejn t gjith njerzve, ndrsa, n ahiret, ato do tu shrbejn vetm besimtarve. Nse femohuesi do t tentoj t ik nga Dita e Kijametit, atij nuk do ti lvizin kmbt. Kshtu sht edhe kur t dshiroj t ik nga dnimi i zjarrit, kmbt e tij e drgojn vet atje, edhe pse ai do t kundrshtoj. Nse do t krkoj uj pr t pir, atij do ti jepet uj i val dhe me t do ta largoj etjen. Kshtu sht edhe kur ai do t dshiroj t vishet, melekt e zjarrit do ti qepin rroba t hekurta t puthitura pas trupi (parzmore t skuqura). Kshtu do t veprojn edhe shrbyesit. Ata n Ditn e Kijametit nuk u shrbejn femohuesve (qafirve). Ata jo vetm q do ti mallkojn, por do ti djegin dhe do ti dnojn n forma nga m t t ndryshmet. All-llahu xh.sh. e privilegjoi njeriun, sepse Ai ka parapar q njeriut ti jap n ahiret prjetsin - jet e cila nuk bazohet nga ndikimet e proceseve apo shkaqeve. Aty jan t gjitha t mirat dhe ka begati t panumrta. Njeriu (besimtar) nuk iu largohet atyre, e as ato nuk iu shmangen besimtarve. Ajo sht jet e cila do tu prshtatet besimtarve, kuptohet secilit sipas meritave. All-
Jeta dhe vdekja
107
llahu xh.sh. e privilegjoi njeriun duke ia dhn krenarin n univers dhe jetn e pambarueshme (n ahiret) q nuk ka fund (vdekje). Jeta e njeriut nuk mbaron me vdekjen. Pas jets s ksaj bote, ai ka pr t jetuar n ahiret, gj pr t ciln edhe sht krijuar. Por, kush do t shprblehet me kto begati? Do t shprblehet vetm ai i cili e ka kryer detyrn e vet n kt bot, detyr pr t ciln e ka krijuar All-llahu xh.sh. E kjo detyr duhet t bazohet n frik-respektin ndaj All-llahut xh. sh. Ky frik-respekt do ta shpier njeriun n lumturin e amshueshme. I Lartmadhruari e krijoi universin q ti bindet dhe q i tri ta falnderoj All-llahun. Nse i bashkangjitesh linjs s detyrimeve t universit, dhe je prej atyre q adhuron Allllahun xh.sh., me siguri do t kesh jet t hareshme, sikurse krijesat e tjera. Secila krijes e jeton jetn e vet n univers. Pas ksaj, i Lartsuari do ti jap (njeriut) prjetsin, n ahiret. Prderisa i Lartmadhruari na krijoi pr ta adhuruar At, a mos vall kjo do t thot se All-llahu xh.sh. paska nevoj pr kt adhurim!? Themi: I Lartmadhruai sht absolutisht i panevojshm pr t. Ai nuk ka nevoj pr asgj, nga t gjitha krijesat e Tij. Mohimi, At, se dmton aspak. Frik-respekti ose bindja jon, Atij nuk i shrben absolutisht pr asgj. Ai na krijoi t lir q ne t veprojm sipas vullnetit ton. Ai q dshiron t besoj le t besoj, po ashtu, edhe ai q dshiron t mohoj le t mohoj. Secili duhet ti drejtohet Atij me dashuri, e jo me zor. I Lartmadhruari thot:
" "
Jeta dhe vdekja
108
Sikur t donim Ne, do tiu zbritnim atyre nga qielli nj shenj (mrekulli - para s cils), ata do t prulnin kokat dhe do t nnshtroheshin. [117]
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
109
LIGJET E ALL-LLAHUT DHE LOGJIKA E NJERIUT
bri njeriu kur i Lartsuari All-llah e bri zotri t universit, dhe ia nnshtroi t gjitha krijesat e tjera? A mos vall ai e kuptoi seriozisht jetn e ksaj bote dhe filloi ta praktikoj menjher sipas programit t All-llahut? Jo! Ai e la programin e All-llahut dhe mendoi t sillte ligjet e veta (pozitiviste) pr veten e vet. Me kto ligje, ai vetm sa e strmbushi universin me mjerim. Sot, njerzimi, n vend t programit t All-llahut, po praktikon ligjet pozitiviste. Sot, njeriu i dashuruar me logjikn e tij, gjendet n nj pozit mjaft t mjer, ngase e ka ln programin e All-llahut. Programi i cili t vjen nga i Urti sht ai i cili merr parasysh do gj (q t nevojitet, o njeri), ndrsa programet e tjera q t servohen vijn nga i njjti lloj, prej t cilit je edhe ti vet, o njeri! Pra, kemi nj dallim shum t madh midis ktyre dy programeve. Ai q vjen nga qenia e llojit tnd sht shum i kufizuar, i paperceptueshm dhe ka mangsira t shumta. Edhe vet jemi dshmitar se, sapo fillojm t msojm dika, shohim se dika tjetr na ka kaluar (pa e njohur). Ndrsa ligjet Hyjnore shihet qart se jan t qndrueshme, ato nuk ndryshojn dhe nuk zvendsohen. Ai i Cili i parashikoi dhe i vendosi kto ligje e di fare mir se far do t ndodh me mbar universin deri n Ditn e Kijametit. Atij nuk mund ti prballet askush, madje, askush nuk pretendon ti prballet, sepse i Lartmadhruari sht i Ditur dhe dituria e Tij sht pafund. Ligjet e njerzimit kan mangsit e tyre. Jemi dshmitar se ato jan prplot zvendsime dhe ndryshime. Nuk kalojn pak vite dhe befasohemi me ligje t reja t cilat
Jeta dhe vdekja
110
japin shpresn e shrimit t problemeve shoqrore, por me kalimin e kohs dalin probleme t reja, t cilat nuk jan parashikuar. Kto probleme t paparashikuara bhen shkak i ndryshimeve dhe i zvendsimeve t ligjeve me t tjera m t mira. Por ajo q t bie n sy sht fakti se zvendsimi i ktyre ligjeve bhet po nga t njjtit (nga qeniet njerzore), t cilt jan si ne, pra, q dika e dim, e shumka nuk e dim. Pa dyshim se edhe ky zvendsim do t duhet t ndryshoj pas nj kohe relativisht t shkurtr. Kshtu, njerzimi do t vuaj nga ndryshimet e (njpasnjme t) ligjeve, deri ather kur t vij urdhri nga All-llahu xh.sh. Mjerimi n univers sht rezultat i mosrespektimit (dhe moszbatimit) t detyrs son, pr t ciln jemi krijuar, pra, nga moskryerja e adhurimit t All-llahut xh.sh. dhe nga mosprcjellja e programit t Tij, program t cilin nuk ka mundsi ta sfidoj asnj mendje njerzore e as askush tjetr, sepse ai (program) sht reveluar (zbritur) nga Urtsia Hyjnore. All-llahu xh. sh. na ka prezantuar programin n t cilin sht mirqenia dhe lumturia. Mjerisht, ne paraplqyem filozofirat e kota, q jan plot mashtrime. Nga kush vijn kto mashtrime? - Nga njeriu! Si sht e mundur q ne t jemi m t mir dhe m prparimtar se All-llahu, n univers?! Ne, n kt mnyr, po shkatrrojm do gj. Kemi humbur jetn dhe qllimin ton. Kjo q po bn njeriu, do t thoja, sht nj krim i paprshkrueshm. Ai po i bn dm vetvetes dhe, prve ksaj, po hyn n kompetencat e Krijuesit t Tij. I jemi shmangur qllimit pr t ciln u krijua ky univers. Sipas ksaj q na servohet nga njerzimi, jeta jon sht e kot (e paqllimt). Meq jemi duke e humbur jetn e ksaj bote, me siguri, do ta humbim edhe jetn e dyt (ahiretin). Jeta e par do t na shpier tek ajo e dyta, n ahiret, tek ajo q sht e vrtet dhe e prjetshme. Ah, sikur ne ta t jetonim kt jet sipas urdhrave t All-llahut! Ne po e
Jeta dhe vdekja
111
humbasim s koti jetn e par, sepse jemi duke u marr me filozofira t kota dhe me ide njerzore. Jemi duke u marr me ato t cilat e lejojn t keqen dhe e ndalojn t mirn. Kurse, atyre, q ndjekin programin e All-llahut iu thon t prapambetur dhe t marr. Vall, kush sht vrtet i marr, ne, apo ata q duan ta humbin amshimin (ahiretin)?
JETA NGA MASHKULLI DHE FEMRA

All-llahu i Lartmadhruar kur e krijoi kt bot, vendosi n t edhe ligjet e saj. Nj prej ktyre ligjeve t Tij ka parapar se jeta njerzore do t shumohet prej vet qenies s vet. Nga mashkulli dhe femra. Secila krijes, sht krijuar me veorit e veta. Njeriu, bimt, kafsht dhe t gjitha qeniet n tok jan t krijuara nga ifti: mashkull-femr. T qenurit mashkull dhe femr jep t kuptohet se kto krijesa jan autonome, t pavarura nga krijesat e tjera. Askush nuk mund t krijohet nga nj qenie e nj lloji tjetr, ashtu si pretendojn darvinistt. Le t lexojm kt thnie t All-llahut xh.sh. n Kuran:
" "
...dhe, prej do sendi, kemi krijuar iftin, mbase do t mendoni (do ti prkujtoni Mirsit e All-llahut). [118] Pra, ifti paska ekzistuar, ndrkoh q ne nuk e dinim kt, por e msuam shum von. Msuam se edhe elektriciteti pr t funksionuar domosdo duhet t ket iftin (e ngarkesave t grimcave elementare), at negativ dhe pozitiv. Sikur t dy
Jeta dhe vdekja
112
ngarkesat t ishin negative ose pozitive nuk do t kishim kurrn e kurrs elektricitet. Kshtu msuam se edhe mjegullat jan t krijuara sipas ktij ligji, t ngarkesave elektrike pozitive dhe negative. Kur ato iftzohen (bashkohen) japin shiun. Po kshtu msuam se edhe atomi prmban n vete pozitivin (pozitronin) dhe negativin (elektronin). Sigurisht ekzistojn edhe krijesa t tjera pr t cilat ne, ende, nuk dim gj. Por, kur t vij koha e shfaqjes s ktyre krijesave, Allllahu xh.sh. do t na i zbuloj neve ato sekrete. Kshtu do t msojm se do lloj, apo qenie n kt univers, pa prjashtim, sht krijuar nga ifti: mashkull-femr. Nga kjo nxjerrim dy gjra q duhen t konsiderohen si thelbsore. All-llahu xh.sh. sht Ai i cili ka gjykuar (vendosur) pr to. Ai ka krkuar q ne t mos ti nnshtrohemi logjiks apo mendjes son pr to. Logjika, me dijen e vet, nuk mund ta perceptoj dot kt. shtja e par sht se ne nuk mund ta dim se si sht krijuar universi, ndrsa, e dyta, sht se ne nuk mund ta dim, gjithashtu, se si jemi krijuar ne. Ju themi simpatizuesve t teorive t specializuara q meren me krijimin: Si ishte forma e ktij universi m hert? Nga i nxirrni kto e ato teori dhe prej kujt i merrni kto t dhna!? A mos vall keni qen dshmitar t krijimit, apo ju ka ardhur ndonj njohuri, t ciln nuk e posedojn t tjert!? Ata t cilt pretendojn se prejardhja e njeriut sht nga majmuni, jan shum t gabuar. do gj q sht n kundrshtim me (t vrtetn mbi) origjinn e natyrs s universit sht e gabuar. Sado q t bashkohen idet dhe argumentet e dobta (pr ta mbshtetur njra-tjetrn), ato nuk mund t na japin t vrtetn. Tani, le ta prmbledhim shkurtimisht at q tham: All-llahu sht Ai i Cili krijoi kt univers pr ti br sexhde, pr ta madhruar dhe pr tiu lutur t Lartmadhruarit. I tr universi i sht bindur dhe i sht nnshtruar All-llahut xh.sh.
Jeta dhe vdekja
113
me detyrim. Por, All-llahu i Lartmadhruar ishte Ai i Cili dshiroi q njeriu ta adhuroj At nga dashuria (me dshirn e vet). Gjithashtu, All-llahu xh.sh. ishte Ai i Cili e caktoi programin dhe solli misionart e Vet q (ky program) ta prfshij mbar lvizjen jetsore. Adhurimi nuk duhet t kuptohet vetm me namaz, zekat, agjrim dhe haxh. Por, e tr lvizja e jets son sht adhurim. All-llahu xh.sh. krkoi nga ne q t lvizim (punojm) n jet dhe ta ndrtojm tokn. P.sh. pr ta br namazin ne detyrohemi t merremi me aktivitete t gjra (punuese) t t jeturit ton. Kjo prfshin shum segmete t jets son. Allllahu i Lartmadhruar nuk dshiron nga ne q gjithmon dhe pandrprer, ditn dhe natn, ti shprehim Atij falnderimet tona. Por, Ai krkon nga ne q t punojm dhe t lvizim. Njeriu filloi t bhet shkatrrues, ather kur presupozoi se ai sht eksperimentues n tok. Kshtu, ai i la anash ligjet e All-llahut dhe paraplqeu ligjet e veta pr veten e vet. Ky eksperimentim me ligjet njerzore (individuale), po i sjell njerzimit mjerim dhe po e largon nga programi i All-llahut, t cilin po e zvendson me ligjet e veta njerzore. Ne, derisa t polemizojm pr krijimin dhe pr gjrat t cilat nuk i prkasin mendjes son, do t shkojm drejt humbjes. Debati rreth krijimit dhe rreth asaj se si erdhi njeriu, sht i kot dhe nuk na on deri tek e vrteta. Jeta jon sht e shkurtr n kt bot t kufizuar. Ndrsa jeta e ahiretit sht jeta e vrtet, t ciln nuk e pengon as vdekja e as asgjsimi total. Ajo sht jeta e prjetsis pr t ciln do t flasim n kapitullin e ardhshm.
Jeta dhe vdekja
114
Jeta dhe vdekja
115
KAPITULLI I GJASHT
JETA TJETR - AHIRETI
Para se t mbarojm fjalimin ton rreth jets dhe vdekjes, sht e domosdoshme t flasim hollsisht pr jetn e ahiretit. Njeriu nuk dyshon pr t vrtetn, se: jeta e ksaj bote nuk sht gj tjetr, vese nj vend eksperimental laboratorik. Njeriu nuk mundet ti shmanget kurrsesi ksaj (sprove), sado t jetoj n t. Pastaj do t shkoj n jetn e prjetsis. Jets s ksaj bote i paraprin vdekja, dhe ajo e ndjek at. Jeta e ksaj bote sht jet e mashtrimeve, gjendja e njeriut asnjher nuk sht e stabilizuar. I forti bhet i dobt, ndrsa i pasuri bhet i varfr, po ashtu edhe pushtetari mund t mbetet pa fuqin e tij ndikuese n mas. Ndrsa jeta e ahiretit sht e kundrta e ksaj, ajo sht e stabilizuar n do gj. Ajo sht e qet, si n t mira ashtu edhe n t kqia, n pengesa dhe n liri. Njeriu, para se t vinte n kt bot, ka qen n gjendje t vdekur, ose n botn e Dherrit, pr t shkuar m pas n jetn e prjetsis. Ai prsri do t kthehet n gjndje t vdekur, ose n botn e Berzah-it. Ndrsa Berzah-i sht kufiri midis vdekjes dhe ringjalljes, midis bots dhe ahiretit. Me mbarimin e ksaj etape nuk ka m kthim n kt jet.
Jeta dhe vdekja
116
Duhet ta dim se njeriu, qoft n botn e Dherrit, qoft n jetn e ksaj bote, ose n botn e vdekjes, ose n ahiret, sht i arkivuar n regjistra shum preciz, q gjenden tek All-llahu i Lartmadhruar. Pra, secila etap do t kaprcej npr nj sistem shum t sofistikuar, q i prket vetm nj preciziteti t lart Hyjnor. All-llahut xh.sh. nuk mund ti shptoj asgj pa ditur n kt univers sepse Ai e regjistroi qllimin e do gjje dhe precizitetin pr seciln krijes ve e ve. Atij nuk i shpton pa ditur as sa grimca e atomit, as n kt tok, e as n qiej. Ai, do gj, do ngjarje dhe do vepr, e ka t shnuar n librin e quajtur nna e Librave q sht n Lehvi Mahfudh.[119]. Le t lexojm thnien e All-llahut:
"
Vrtet, Ne, i ringjallim t vdekurit, e shnojm t kaluarn e tyre dhe gjurmt (veprat q kan ln, dhe ato q vazhdojn edhe pas vdekjes s tyre). (Gjithashtu Ne) do send e kemi t statistikuar n Librin e qart.[120] Pra, paskemi nj regjistr shum t ruajtur, i cili qenka tek All-llahu xh.sh. pr secilin prej nesh. Ai regjistr po i prfshika t gjitha ndodhit e jets dhe ai do t jet dshmuesi yn n Ditn e Kijametit. Si do t dshmoj ai? Do t dshmoj me z dhe fotografi dhe ne do ti shohim t gjitha ndodhit e jets son, ashtu si kan ndodhur. Ato do t dshmojn pr seciln imtsir me nj precizitet aq t madh saq, pas ksaj dshmie, askush nuk do t ket mundsi ta mohoj at q ka ndodhur. Kjo bhet me qllim q njeriu t bhet vet dshmitar pr veten e vet n Ditn e Kijametit. T shohim se far thot All-llahu xh.sh.:
Jeta dhe vdekja
117
" "
(njeriut do ti thuhet)...Lexoje librin tnd (dosjen), mjafton q ti, sot, ti japsh llogari vetes tnde![121] Ky regjistr dhe kjo jet e regjistruar pr mbar jetrat e njerzve sht shum preciz. Do t habitemi nga ky precizitet i regjistrimit. Aty ka gjra dhe hollsi q, edhe nse ne do ti kemi harruar, do ti gjejm tek ky libr regjistrues. All-llahu xh.sh. thot:
" "
(veprat e tyre)...All-llahu i ka t gjitha t saktsuara, ndrsa ata i harruan...[122] Ne nga preciziteti i lart (i regjistrimit), gjithashtu, kemi pr ta ndier madhshtin e llogaritjes, pasi All-llahut nuk i paska shptuar asgj pa e ditur. Pr kt, patjetr, le ti hedhim nj vshtrim edhe thnies s All-llahut xh.sh:
" "
...dhe do t thon: T mjert ne, qenka ky libr! Nuk paska ln as m t vogln, (vepr) e as t madhen pa e regjistruar. At q kan punuar do ta gjejn prpara, ndrsa Zoti Yt, nuk i bn padrejtsi askujt.[123] Kur ne lexojm kto fjali (ajete) kuranore, ato na shtyjn dhe na nxisin tu shmangemi mkateve. Ne, kshtu, e kuptojm bindshm se do gj regjistrohet dhe se ky regjistr do t shpaloset pr t dshmuar n Ditn e Dshmis s Madhe, para All-llahut t Lartmadhruar. Ai (regjistri) do t dshmoj pr do hollsi t veprimeve tona me z dhe fotografim.[124].
Jeta dhe vdekja
118
MENDJA jo, NDRSA MUNDSIA- po
Ata t cilt nuk u besojn sekreteve, ndalen duke thn: A sht e mundur kjo!? A sht e mundur q ti shpalosen (veprimet) secilit, ve e ve!? Ata, q kan jetuar n kt bot dhe q do t jetojn deri n Ditn e Kijametit, jan biliona e biliona individ! udi! A sht e mundur q All-llahu t na i paraqes (veprimet) secilit ve e ve, kur trupat e njerzve ti ket prpir toka, ashtu q nuk do t ket mbetur asgj prej qenies njerzore!? Kur ne flasim pr Fuqin ose mundsin e All-llahut xh.sh., nuk duhet t gjykojm kurrn e kurrs sipas logjiks son. All-llahu xh.sh. sht mbi mundsit e logjiks son, Atij nuk i ngjason askush. Kshtu edhe cilsit e Tij dhe mundsit e Tij jan mbi perceptimet tona njerzore. Secili njeri sht krijuar nga nj precizitet shum i lart i cili as nuk tretet e as nuk humbet kurr. All-llahu i Lartmadhruar, nga Mshira e Tij, pr ta ndihmuar mendjen ton, ka br q ky univers t ket sekretet e veta, t cilat ia zbulon njeriut aq sa mendja e tij t jet n gjendje t gjykoj dhe ti kuptoj ato sekrete t mahnitshme. E gjith kjo, mbase, sht br q ne mos t humbim, ose mos t dshprohemi. Njeriu n origjinn e tij ka qen sperm. Mbar njerzimi ka qen n trupin[125] e Ademit, apo pr t qen m preciz, ajo ka qen n sperm. Syri i rndomt nuk e sheh dot at. Mendoj se ky precizitet sht i mjaftueshm pr njerzit. Le t parafytyrojm se mbar njerzimi, q prej krijimit t Ademit (e deri n ditn e fundit), ka qen prezent n
Jeta dhe vdekja
119
trupin e tij (t Ademit a.s.). Ky ishte fillimi. Secili spermatozoid paraqet nj jet njeriu. Atij i sht regjistruar nj shifr (kod) q sht shum precize pr tr jetn e tij. I sht regjistruar jeta, gjatsia dhe t gjitha ngjarjet q do ta prcjellin at: nse do t jet ai mashkull apo femr, fatmir apo fatkeq, e t tjera gjra t jets s tij. Sikur ne ta dinim elsin e ksaj shifre, do ta merrnim dhe do ta vendosnim at n kompjuter n mnyr q ti zgjidhnim labirintet. Aty do t kishim par sekondat e jets s njeriut, do t kishim par formn dhe gjinin e tij, gjithashtu do t kishim par edhe jetn e tij t plot dhe me prpikmri. Nse kjo sht nj e vrtet shkencore q ka filluar t dal dhe t zbulohet tani, ajo ka qen q prej Ademit a.s. Por, All-llahu xh.sh. nuk shprehu vullnetin e Tij q ti zbulonte njeriut disa sekrete menjher qysh ather. Tani, si duket, ka ardhur koha e shpalosjes s tyre. Ky spermatozoid przgjidhet me nj precizitet t mahnitshm. Vetm ai do t jet i aft q, nga gjith ai kontingjent i madh spermatozoidesh t sperms q deprtojn n mitr, ta shprthej vezn pr ta mbarsuar at. Ky kod (shifr) do t vazhdoj t jap at se ka i sht regjistruar, derisa ti vij exheli dhe kshtu ai e prfundon detyrn e tij.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
120
REGJISTRI NUK HUMBET
Ky sht regjistri i cili nuk fshihet, as nuk humbet, e as nuk i shlyhen shenjat, asnjher. Kur Allahu do ti ringjall njerzit n Ditn e Kijametit, Ai do ti thot spermatozoidit: Bhu, dhe shifra do t hapet. Ai pastaj do t deshifrohet pr t dhn informacionin q ka t regjistruar brenda. Kshtu njeriu do t jet dshmitar i vetvetes. I Lartmadhruari All-llah na trheq vrejtjen kur Ai thot: ringjallja sht rikthim i krijimit e nuk sht krijim i ri. All-llahu xh.sh. thot:
" "
Ashtu si e filluam me krijimin e par, ashtu do ti kthejm ata tek Ne. Ky sht premtimi Yn, vrtet, Ne, do ta bjm kt.[126] Gjithashtu, i Lartsuari thot:
" "
...ata do t thon: cili do t na kthej neve (ringjall)!? Thuaju: (do tiu ringjall) Ai i cili ju ka krijuar hern e par. Ata do ti tundin kokat dhe (n form talljeje do t) thon: Kur sht ajo!? Thuaju: Shpresojm se do t jet afr.[127]
Jeta dhe vdekja
121
Ksaj fare (spermatozoidi) q sht n tok, i Lartmadhruari All-llah do ti thot: kthehu ashtu si ishe, dhe ajo do t kthehet. Ndrsa dallimi i vetm sht koha, sepse n ahiret nuk ka koh, shprehja koh atje nuk ekziston. Ajo q ka ndodhur n kt bot brenda tridhjet, katrdhjet, pesdhjet vjetsh ose m shum se kaq, ose m pak, do t kryhet n ast. Vetm ky do t jet dallimi q do ti dalloj. Ndrsa, prve ksaj, ringjallja duhet kuptuar si kthim i nj jete q ka ekzistuar. Edhe pse kemi ngjashmri midis njerzve n pamje, cilsi dhe prmbajtje, aty nuk do t kemi ngjashmri dhe nuk do t ket prputhje midis dy individve, q prej krijimit t Ademit a.s., e derisa t bhet Dita e Kijametit, edhe pse ne duam q t jemi kopje e prsritur. All-llahu i Lartmadhruar sht mshirues ndaj mendjeve tona dhe pr kt na ka dhn argumente t shumta. Si shembull do t prmendja vijat (poret) e gishtrinjve. Asnjri prej nesh nuk i ka vijat e gishtrinjve t njjta me diknd tjetr, secilit i ndryshojn nga tjetri. Bile, bile, ky ndryshim duket midis gishtrinjve t nj dore!! Kshtu pra, besoj se askush nuk sht kundr ksaj t vrtete. Kur, me kalimin e kohs, dituria e ksaj bote po shfaq zbulime t shumta, (konstatojm se ato qysh m par jan gjendur n Kuran, pra se) Kurani pr seciln gjenerat sht dhurues i risive. Kjo me siguri nuk ndodh rastsisht. Sepse, i Lartmadhruari All-llah, na ka trhequr vmendjen pr kt n Kuranin Kerim, ku thot:
" .
A mendon njeriu se nuk Jemi n gjendje tia mbledhim eshtrat? Jo vetm kaq, por, Ne jemi n gjendje (tia mbledhim ato) edhe tia bashkojm majat e gishtave t tij.[128]
Jeta dhe vdekja
122
Kjo do t thot se Fuqia e All-llahut xh.sh. nuk kufizohet vetm tek rikthimi i eshtrave, t cilat do t kalben dhe madje do t shndrrohen n dh, por Fuqia e All-llahut shkon aq larg, saq Ai do ti rikthej edhe vijat e gishtrinjve, q secili individ i ka t ndryshme nga tjetri. Ky ndryshim, domethn, ekziston q prej Ademit e deri n Ditn e Kijametit. Fatmirsisht, shkenca e ka vrtetuar kt. Padyshim se All-llahu ishte Ai i Cili ia shpalosi njerzimit kt dituri. Ashtu sikurse gishtrinjt kan vija t ndryshme, ashtu edhe trupi ka ndryshimet e tij. Gjithashtu, edhe era e trupit t njeriut ndryshon nga njri tek tjetri. Keni vrejtur se qeni i policis e ndjek ern e njeriut t arratisur sepse secili njeri ka ern e vet..., kshtu sht edhe me ndryshimin e zrit, t dhmbve, etj. Bile i tr trupi ka shifrat e veta t veanta, secili organ i di ndryshimet e veta dhe i njeh ato. Kjo mundson q t mos ngatrrohen pjest e trupit, apo organet e nj trupi me nj trup tjetr. Ne kt e vrejm n mbjelljen e organeve dhe mbjelljen e lkurs. Trupi i njeh organet e tij, ashtu si e njeh lkurn e vet. Kur njeriu plagoset, vrejm se si lkura solidarizohet me pjest e tjera t trupit dhe bn thurrjen, derisa t shrohet plotsisht. Ky solidaritet vazhdon kshtu me t gjitha pjest ose organet e trupit, kur ato sulmohen nga mikrobe t ndryshme. Organet e trupit bashkohen, bien n ujdi dhe s bashku i luftojn mikrobet, derisa i mundin ato. Nse marrim nj organ ose lkur t huaj prej nj njeriu tjetr, far do t ndodh!? Do t shohim se si trupi reagon menjher, sepse do ta kuptoj se tek ai jan futur pjes t huaja. uditrisht ai do ti luftoj ato dhe do t mundohet ti przer n do mnyr. Qofshin ato organe prej trupit t vllait, djalit apo vajzs s tij. Pra, ai i lufton ato edhe pse ato (organe) kan t bjm me vet origjinn e tij.
Jeta dhe vdekja
123
Kjo na l t kuptojm se secili trup ka shifrn e vet t ndryshme nga tjetri. Si duket, mjekt kirurg, e din m s miri kt t vrtet, kur ata bjn mbjelljen e organeve. Ata dshmojn do dit se si trupi i nns e refuzon mlin e vajzs s saj. Gjithashtu, edhe trupi i babait nuk e pranon lkurn e djalit t tij, sepse secili trup ka shifrn e vet q nuk prputhet me trupin tjetr. (Kjo shifr sht) Prodhim i Allllahut i Cili e prkreu do gj.
ARGUMENTI LOGJIK I RINGJALLJES

Tani, prpara ktyre fakteve (argumenteve), sht m afr mendjes t themi se secili njeri ka pamjen e vet dhe nuk i ngjason askujt. Pra, njeriu, nuk sht kopja e tjetrkujt. Ai ka cilsit e tij, q e bjn at t dalluar nga t tjert. Kto gjra t veuara t tij e bjn at t ket shifrn ose kodin e tij, qysh nga formimi i spermatozoidit t tij. Q nga filli i t qenurit njeri prej Bots s Dherrit ose vdekjes, deri n kt bot, ku do ta kryej detyrn e tij. Ne, q prej ather, e dim sakt se do t rikthehemi n jetn tjetr, e cila sht m e leht se ajo e para, edhe pse pr All-llahun xh.sh. nuk ekziston shprehja m e leht ose m e vshtir. Atij i mjafton gjsendit ti thot Bhu dhe ai bhet. Por ne kt shprehje e themi sa pr ta kuptuar ne, se rikrijimi sht m i leht prsa na prket neve krahasuar me krijimin e par. All-llahu i Lartmadhruar, n Kuranin Kerim, pr ta afruar kuptimin sa m afr mendjeve tona, thot:
" "
Jeta dhe vdekja
124
Ai krijon prej asgjje, dhe Ai e prsrit at; pr T - kjo sht shum e leht...[129] Transferimi yn nga nj etap n nj etap tjetr, n udhtimin ton drejt prjetsis nuk bhet ndryshe prvese me Fuqin e All-llahut xh.sh. Dalja jon nga varrezat, nuk duhet t kuptohet se sht jeta jon e amshueshmrisahiretit. Kjo dalje shrben vetm pr tu paraqitur tek Dita e Llogaris. Ather, mbar njerzi do t ringjallen nga varrezat e veta, pra, prej aty ku ishin varrosur. Ata do t dalin prej aty dhe, ashtu si tham, do ti thuhet spermatozoidit: Bhu. Ashtu si ishte spermatozoidi n botn e Dherrit, i cili prplitej n pamje t vdekjes. Kshtu do t vazhdoj derisa t urdhroj All-llahu e t thot: Bhu! Dhe jeta do t filloj, derisa t realizohet e shkruara e tij, q prej shtatznis, lindjes, fmijris, adoleshencs dhe jeta e tij e caktuar deri n vdekje. Kshtu do t jet edhe me momentin e ringjalljes, ather kur spermatozoidit do ti thuhet: Bhu! Njerzit do t fillojn t dalin prej varrezave t tyre. Por, si do t dalin? A do t strmundohet s prpjekuri njeriu pr t dal nga varreza, apo do ta zhbiroj dheun, q ka sipr, pr t dal? Jo, asesi, toka do t shkaprderdhet pr t me urdhrin e All-llahut. Le t lexojm thnien e All-llahut:
"."
Ditn kur toka do t ahet (hapen varrezat) e t dalin ata me nxitim, kjo sht (dita e) grumbullimit (i gjith njerzimi pr tu marr n pyetje), pr Ne kjo sht fare e leht.[130]
Jeta dhe vdekja
125
Pse e quajti All-llahu i Lartmadhruar Dita e Grumbullimit (Hashr-in)? Sepse secili q sht varrosur n tok do t dal prej saj, edhe pse (njerzit) nuk jan varrosur njhersh. Ata jan varrosur prgjat shekujve t shumt dhe pjest e tyre jan zbrthyer dhe shprndar npr vende t largta midis vete dhe, prfundimisht, jan shndrruar n dh. Por, prapseprap, t gjith do t dalin prnjhersh. Toka do tiu bhet e ngusht dhe pr kt arsye i Lartmadhruari e quajti Dita e Grumbullimit (Hashr), sepse kallaballku do t jet shum i madh. Le t supozojm p.sh. q Egjipti ti pres vetm t vdekurit e vet, q kan vdekur para shum shekujsh. T gjith njerzit do t vijn njhersh. Sdo mend se do t bhej nj rrmuj e madhe dhe ato dit do t ishin dit t tmerrshme. N kohn kur un isha n Amerik, nj person m pyeti: Ku shkon shpirti pas vdekjes? Iu prgjigja: aty ku ishte para se t vinte n kt jet. Nj tjetr m pyeti: si do t bhet regjistrimi pr t gjitha ngjarjet n univers? I thash: Ato nuk jan vetm t regjistruara, por edhe t shkruara tek All-llahu i Lartmadhruar, para se ato t ndodhnin. Ky sht edhe nj argument i Fuqis Hyjnore q prfshihet n Diturin e Allllahut. Secila pun dhe secila ngjarje bhet sipas regjistrimit t All-llahut pr t. Lexoni thnien e All-llahut t Lartmadhruar:
" "
Asnj fatkeqsi (mjerim) nuk e godet tokn, e as juve, pa qen e shnuar q m par n Libr. Me t vrtet, pr Allllahun, kjo sht e leht![131]
Jeta dhe vdekja
126
Se sa preciz sht regjistrimi, kt do ta shpjegojm me ann e shembullit t syrit t kriminelit. Atij, n bebzn e syrit i paraqitet fytyra e tij e kriminelit (katilit). Sikur ne t kishim mundsi ta zbrthenim bebzn e syrit t kriminelit, do ta kishim par apo njohur menjher pamjen e tij kriminale. do gj sht e regjistruar, dhe pr kt ka argumente. All-llahu xh.sh. para se ta krijonte jetn, krijoi vdekjen. Kur t lind njeriu, meleku i vdekjes sht vazhdimisht n prcjellje t tij. Jeta e njeriut n kt bot sht aq sa e ka caktuar meleku i vdekjes pr t. Kur ai e takon at, ather e ka exhelin.
****** ***** **** *** ** *
Jeta dhe vdekja
127
XHENNETI
Njeriu ka shum t panjohura. I Lartsuari All-llah, ka br q n botn tjetr, gjithashtu, t ket gjra t shumta t panjohura. Xhenneti sht nj vend q syri ska par kurr si ai, e as veshi nuk ka dgjuar, e as zemra njerzore nuk e ka prjetuar. Prandaj, do t ishte shum e vshtir t gjenim shprehje pr ta prshkruar at dhe (mnyrn) se si do t ishte jeta atje. S pari, pr ta prshkruar gjsendin duhet t kemi para vetes iden ose fotografin e atij n mendje. Pasi ti kishim kto, ather do t gjendeshin shprehjet e duhura t prshtatshme pr t, q do t na shpienin deri tek ajo. P.sh. para se t shpikej televizioni, nuk ekzistonte shprehja televizion, n asnj fjalor t bots. Kur ai u shpik dhe u b realitet, shprehja e tij tani gjendet n t gjith fjalort gjuhsor. Pra u gjend shprehja e prshtatshme e tij. Kur All-llahu i Lartmadhruar na prshkruan jetn e xhennetit thot: Sikur shembulli i jets... ka do t thot se ajo nuk sht e till, por (sikur ajo) Ai na e afron afr mendjes son. Ne, me kt njohuri q kemi, kur duam ti shpjegojm dikujt dika q nuk i sht e njohur, ne mundohemi ti sjellim disa shembuj analoge t saj. Me kt ne vetm sa e kemi prngjasuar at me dika q na sht e njohur. Kshtu veprojm sa pr t na kuptuar bashkfolsi. Ti, kur prpiqesh tia shpjegosh nj njeriu tjetr formn e toks, s pari ia afron hartn e rruzullit toksor. Por, sikur tia paraqitje rruzullin toksor n formn e sfers (topthit) do t ishte shum m mir. Pastaj i thua atij: - Ja, toka i ngjason ksaj forme.
Jeta dhe vdekja
128
Kur, ata q e kan merituar, do t hyjn n xhennet, xhenneti do tu ngjasoj me ndonj gj, q atyre u ishte e njohur. Atyre do tiu duket se, ajo q po shohin, sht duke u ngjasuar me dika t ngjashme me t ciln furnizoheshin nga All-llahu xh. sh., n kohn kur ata ishin n botn eksperimentale. Por, realiteti sht krejtsisht tjetr. I Lartsuari do ti urdhroj ata q t han (ushqimin e servuar). Ata, pasi ta kishin shijuar at, do t binden se nuk paska qen ashtu si kishin menduar. Pra, do t shohin dallimin ndrmjet ksaj bote (eksperimentale) dhe bots tjetr (ahiretit). Pr kt arsye, secili prshkrim, q paraqitet nga Allllahu xh.sh. pr jetn e xhennetit, duhet t kuptohet se Ai dshiron tia afroj mendjes njerzore pr ta kuptuar sa m mir. Pra, vetm sa pr ti mundsuar njeriut t parafytyroj se si do t jet atje. Njeriu duhet ta kuptoj se ai (prshkrim) vetm sa i sht prafruar mendjes s tij. Pasi (prshkrimin real) askush n kt bot nuk sht n gjendje ta realizoj. Isha nj vizit n Shtetet e Bashkuara t Ameriks. M gostitn n nj hotel mbretror. Ata filluan t mburren me prparimin e tyre t lart. do gj ishte ndrtuar prej guri. E prekje nj buton pr kafe dhe ajo dilte nga brenda. Butoni tjetr ishte e ajit, nj tjetr i ushqimit, etj. Nj dit m pyetn: mendon pr ne? Ju thash: nse kjo sht e tra, dhe me kt mburreni, kjo sht arritja e njeriut pr ti shrbyer njeriut. A mund ti paramendoni premtimet e All-llahut pr njerzit besimtar n xhennet? N xhennet vetm nse t shkon n mendje pr dika, do ta kesh para vetes. do gj q i kujtohet njeriut, ekziston atje. All-llahu ka shum m shum se far mund t krkoj ose njeh njeriu. Pr kt, i Lartsuari, thot:
" "
Jeta dhe vdekja
129
Ata do t ken atje t duan, ndrsa Ne kemi m shum (pr tiu dhn).[132] Pra, All-llahu xh.sh. i jep njeriut n xhennet do gj q atij i shijon, dhe do gj q atij mund ti shkoj ndrmend. Bile, atje, ka shum m shum se ka mendon ai. Por, mbi t gjitha, do ti mjaftoj knaqsia m e madhe, kur ai do ta shoh All-llahun n Ditn e Kijametit. Kjo do t jet begatia m e madhe q do t arrij njeriu i ksaj bote. Kur njeriu do ta shoh All-llahun nuk do t krkoj begati t tjera. At, pas ksaj knaqsie t madhe t qndrimit para All-llahut, nuk do ta josh m asgj prej krkesave njerzore. Pr kt, All-llahu i Lartmadhruar, thot:
" " .
At dit, disa fytyra do t shklqejn, duke e shikuar Zotin e tyre.[133] Dhembja m e madhe, q mund t provoj njeriu n Ditn e Kijametit, sht t mos e shikoj All-llahun. Gjithashtu, edhe Ai t mos ia hedh shikimin, e as t mos i flas. Kjo do t ishte dhembja dhe dnimi m i madh i mundshm, pr ata t cilt do t gjenden n fund t pusit t zjarrt. Pr kt, gjithashtu, i Lartmadhruari thot:
""
...All-llahu as nuk ka pr tiu folur atyre dhe as nuk do ti shikoj Ditn e Kijametit...[134] Gjithashtu, i Lartsuari thot:
Jeta dhe vdekja
130
" "
...vrtet, at Dit, ata (prgnjeshtruesit) do t jen t penguar q ta shohin Zotin e tyre.[135] Ne duhet t dim, se jeta jon, do t jet o n xhennet, o n xhehennem. Trupi yn do t psoj ndryshime, ngase do t kalojm nga forma e zhdukjes dhe ndryshimeve, n jetn e prjetsis. Ai duhet t jet i gatshm pr ti prballuar problemet e jets t ciln do ta jetoj. Banorve t xhennetit do tiu ndryshohet forma e trupit pr ta shijuar jetn n xhennet. Ata do ta shohin All-llahun kur Ai do tiu flas, ndrsa ata (njerzit) vetm do t dgjojn. Banorve t zjarrit (Zoti na ruajt nga ai vend i tmerrshm), sa her q do tiu digjen lkurat e veta, do tiu zvendsohen me lkura t tjera. Kjo bhet me qllim q ta prjetojn dnimin dhe dhembjen, pr shkak se nervat e ndieshmris s dhimbjes jan nn lkur. Prfundimisht, kt e zbuloi edhe shkenca e kohve t fundit. Pr kt i Lartsuari thot:
" "
Me t vrtet, ata q sbesojn argumentet Tona, do ti djegim n zjarr. Sa her q tu digjen (shkrumohen) lkurat e tyre, Ne do tua ndrrojm ato me lkur tjetr, (kt e bjm sa) pr ta shijuar dhembjen. Vrtet, All-llahu sht i Plotfuqishm dhe ka Urtsin absolute.[136] Pra, ne do t jemi nj krijes e re. All-llahu i Lartsuar do t na jap t korrurat, t cilat i kemi mbjell n jetn ton t ksaj bote. Do t na jap jetn e prjetshme, jet e cila u takon atyre q e kan respektuar dhe besuar All-llahun xh.sh. Ai e
Jeta dhe vdekja
131
krijoi gjith kt univers pr njeriun, kjo sht jeta pr t ciln edhe All-llahu ka shprehur vullnetin q ne t ishim n t. Ndrsa banort e zjarrit (All-llahu na mbroft prej tij), mbase kan shijuar knaqsi t pakta n kt bot, por me ato knaqsi t pakta, prfituan dnimin e prjetshm. Ata e humbn dhe e shkatrruan jetn e tyre, duke e mohuar Allllahun xh.sh. Mjerisht, e humbn jetn e vrtet, q na ka premtuar All-llahu i Lartmadhruar. Arritm deri ktu dhe me kt do ta prmbyllja fjalimin, duke shpresuar se All-llahu xh.sh. sht i knaqur me ne. Lus t Lartmadhruarin q ky libr t bhet udhzues pr secilin q do ta lexoj dhe ti bhet drit n rrugn drejt jets s vrtet n xhennet. Vrtet, Ai sht dgjues dhe u prgjigjet lutjeve.
***
Falnderoj All-llahun e Lartmadhruar q m mundsoi prkthimin e ktij libri.
Lavdi All-llahut (el Hamdu lil-lah).
Jeta dhe vdekja
132
Jeta dhe vdekja
133
[1] Kuran, 18 / 51 [2] Kuran, 51 / 49 [3] Kuran, 38 / 71-72 [4] Kuran, 7 / 172-3 [5] Autori e ka prdorur tekstualisht shprehjen mikrob, q ndofta ka pr qllim spermatozoidin (shn. i prkth.) [6] Alem al Dherr- prkthimi i drejtprdrejt sht Bota e atomeve-thrmijave, ndryshe mund t kuptohet si parajeta. Ktu kemi t bjm me krijimin e par, ose me substancn e krijesave, jetn pasive t krijesave. Krijesat, duke qen t vdekura, jetojn n Botn e Dherrit. Njeriu jeton pes lloje t jets: Jetn n Alem al Dherr, n barkun e nns, n kt bot, jetn n varreza dhe pas Ringjalljes jetn e pasosur n botn tjetr (shnim i prkthyesit). [7] Natyrshmria e imanit, besimi i pastr e i vrtet q nuk ka psuar kurrfar ndryshimi e as devijimi. (shn. i prkth.) [8] Kuran, 4 / 1 [9] Kuran, 42 / 49-50 [10] Kuran, 67 / 2 [11] Kuran, 39 / 42 [12] Toka ka disa shtresa, e para prej t cilave sht shtresa humusore (shnim i prkthyesit) [13] Kuran, Sad / 71 [14] Balta e thar- argjil, deltin ose balt e zez [15] Balta e formsuar balta s cils i sht dhn forma e njeriut n kallp, dhe sht thar. [16] Kuran, Hixhr / 28-29 [17] Autori e ka thn: Aleksandri, pra, prej Kairos n Aleksandri [18] Kuran, 57 / 22 [19] Kuran, 6 / 59
Jeta dhe vdekja
134
[20] Fytyrs s Tij - paraplqej ta prkthej ashtu si sht thn nga vet All-llahu Fytyrs s Tij. Ne, tani pr tani, nuk e dim sekretin e vet ksaj shprehjeje, prandaj edhe preferoj t prkthehet ashtu si n origjinal (shnim i prkthyesit). [21] Kuran, 28 / 88 [22] Komentatort e Kuranit kan dhn shum shpjegime rreth fjals Sur. Ai sht nj mjet q, fardo q t jet, do ta kryej detyrn e vet, dhe kur ti fryhet atij do gj do t mbaroj n kt jet. Pas ksaj fryerje i gjith universi do t shkatrrohet dhe do ta ndrroj pamjen. (Shnim i prkthyesit). [23] Kuran, 8 / 42 (sipas prkthimit t Hasan I. Nahit, faqe 183- Prishtin 1988) [24] Kuran, 6 / 38 [25] Kuran, 17 / 44 [26] Pasi ata ishin shum t poshtr, dnimi u erdhi aq shpejt dhe papritur. Atyre nuk iu la koh, as pr tu penduar, sepse edhe po ti jepej koh nuk do t pendoheshin (Shnim i prkthyesit). [27] Kuran, 44 / 29 [28] Kuran, 41 / 11 [29] Kuran, 84 / 1-5 [30] Disa zemra t njerzve, All-llahu xh.sh. i ka krahasuar me ngurtsin e gurve. Si duket ktu ka pr qllim t na tregoj se edhe gurt pranojn influencimin e tyre, varsisht prej kushteve klimatike, ndrsa disa prej zemrave njerzore nuk duan as t zbuten, e as t prmirsohen...Sa keq...(shnim i prkthyesit) [31] Kuran, 2 / 74 [32] Kuran, 21 / 79 [33] Nuk di se si, ktu tek ne, ka ngelur t themi tespih thnia e sakt sht tesbih.
Jeta dhe vdekja
135
[34] Kur myslimant, s bashku me Muhammedin s.a.v.s., ndrtuan xhamin ne Medine, n mes t xhamis ishte nj pem hurmeje. Ata nuk e pren at, por prdorn si shtyll n mes t xhamis dhe, njkohsisht, prej saj i shtrin kallamat deri n muret ansore t xhamis dhe, kshtu, e prdornin si hije ose kulm. [35] Pas vdekjes s Muhammedit s.a.v.s. e shndrruan n mimber, q sht vendi mbi t cilin qndron imami pr t mbajtur ligjratn n xhami. [36] Handhal- n anglisht colocunth. N gjuhn shqipe, mbase, nuk ekziston si emr. [37] Kuran, 13 / 4 [38] Kuran, 27 / 18 [39] Kuran, 27 / 22-24 [40] Kuran, 8 / 27 [41] Ezeli q prej infinitit, krijesa q ekzistojn q prej momentit t par t krijimit, prej Big Bengut (shn. i prkth.). [42] Kuran, 27 / 38 [43] Kuran, 27 / 39 [44] Kuran, 27 /40 [45] Ai - njeriu i cili kishte Diturin. Disa komentator mendojn se ai njeri sht po ai i cili i sht paraqitur Musait a.s. Sido q t thuhet e mendohet, kta njerz jan n do koh dhe do vend, ata veprojn me Fuqin e All-llahut. Shpesh her, n momente shum kritike, edhe njerz t rndomt tregojn se si ndodhi mrekullia. T gjith mbeten t habitur dhe pa koment. (shn. i prkth.) [46] Kuran, 41 / 20-21 [47] Nse ata kan qen besimtar (shn. i prkth.) [48] Kuran, 29 / 64 [49] Kuran, 8 / 24 [50] Kuran, 39 / 30
Jeta dhe vdekja
136
[51] Momenti i caktuar pr t ndrruar jetn, momenti i vdekjes. [52] Kuran, 2 / 28 [53] Kuran, 44 / 56 [54] Kuran, 102 / 1-2 [55] Dita e Tubimit ose Dita e Ringjalljes sht Dita n t ciln do t tubohet mbar njerzimi n nj vend. Ai vend sht po kjo bot. N t nuk do t ket, as male e as gjelbrime. Mbi kokat e njerzve nuk do t ket kurrfar hije, e as freski, prve diellit prvlues. E vetmja hije e mundshme sht Mshira e All-llahut, e cila do ti prfshij disa grupe njerzish, t cilt jan t theksuar n nj hadith t Muhammedit s.a.v.s....pr m gjersisht lexo hadithet (shnim i prkthyesit). [56] Kuran, Kaf / 22 [57] Kuran, Nahl / 32 [58] Kuran, Enfal / 50 [59] Kuran, Enam / 93 [60] Caktimit t prfundimit [61] Q kur ka mbaruar s jetuari n kt bot [62] Kur njeriu sht shtrir n shtratin e vdekjes dhe po numron astet e fundit t ksaj jete [63] Kuran, Vakia / 83-85 [64] Kuran, Mumtehineh / 13 [65] Pasi All-llahu i kishte vn n gjum t thell (thuhet se kan fjetur afro 300 vjet) shn. i prkthyesit [66] Kuran, 18 / 19 [67] Pyetsi do t jet All-llahu ose melekt, disa komentator t Kuranit jan t nj mendimi ndrsa disa t tjer t mendimit tjetr. Allahu e dim m s miri (shn. i prkthyesit) [68] Kuran, Muminun / 112,113 [69] Atyre do tju tregohet zjarri dhe vuajtjet q do ti prjetojn (shn. i prkthyesit)
Jeta dhe vdekja
137
[70] Kuran, Gafir / 46 [71] Berzah - jeta e t vdekurve ose e varrezave, ndarja ose shkputja prfundimtare midis jets s ksaj bote dhe Ringjalljes pr n amshim (shn. i prkth.). [72] Kuran, Muminune / 99-100 [73] Kuran, Shuara / 77-82 [74] Kuran, 2 / 258 [75] Kuran, 3 / 144 [76] Dita n t ciln do t tubohen t gjitha krijesat njerzore pr tu marr n pyetje. Pra, dalja nga jeta e Berzahit (varrezave) pr tu gjykuar (shnim i prkthyesit). [77] Kuran, 3 / 158 [78] Dhe sht i sinqert. [79] Kuran, 67 / 2 [80] Kuran, 31 / 34 [81] do popull e ka t caktuar se sa do t jetoj - exhelin [82] Kuran, 10 / 49 [83] Kuran, 4 / 78 [84] Ahiret- jeta tjetr- prjetsia [85] Nj shembull - nj t vrtet t madhe (shnim i prkthyesit) [86] Kuran, 22 / 73 [87] Kush krkon ndihmn e djallit e injoron mendjen e vet dhe, gjithashtu, nuk krkon ndihmn e All-llahut... (shn. i prkthyesit) [88] Kuran, 4 / 119 [89] Embrionin dhe etapat e tij, deri n zhvillimin prfundimtar t foshnjes. [90] Kuran, 56 / 58-59 [91] Kuran, 56 / 68/69 [92] Kuran, 56 / 63-64 [93] Kuran, 21 / 34
Jeta dhe vdekja
138
[94] Kuran, 6 / 95 [95] Ajet- verset Kuranor ose nj prej fjalive t All-llahut n Kuran. [96] Kuran, 2 / 28 [97] Nga bota pasive n at aktive (komentim i prkthyesit) [98] Shiko fusnotn numr 6 t po ktij libri... [99] Berzah - jeta e t vdekurve ose e varrezave, ndarja ose shkputja prfundimtare nga kjo jet dhe shkuarja drejt ringjalljes pr n amshim. [100] Kuran, 23 / 99-100 [101] Kuran, 21 / 16-17 [102] Me t tilla thnie sikur duan ta shfajsojn veten e tyre, sepse nuk i vrejn ose nuk i ndiejn dmet q i shkaktojn shoqris. (shn. i prkthyesit) [103] Kuran, 2 / 11-12 [104] Vllezrit tan nga Shqipria, mbase, jan t vetmit n bot q shprehen gabimisht pr t vdekurit. Atje ekziston nj shprehje q uroj t prmirsohet sa m shpejt. Ata, kur e prcjellin kufomn pr n varr, thon: e dorzuam pr n banesn e fundit! Gabim, shum gabim, sepse kjo sht nj shprehje e trashguar nga ateistt (komunistt). Pr ne, varri nuk sht vendi i fundit...(shnim i prkthyesit) [105] Kuran, 51 / 56-58 [106] Kuran, 22 / 18 [107] Fjaln amanet, askush m par, nuk e ka shpjeguar sikur Shejhu i nderuar Sharaviu (Zoti e shprbleft me xhennetin Firdeus). Ky, konsiderohet dijetari i par, i cili e ka dhn m s miri kuptimin e fjals amanet. N shum tefsire (komentime) t Kurani Kerimit kam hasur se fjala amanet aludon n: sheriatin, namazin, Kuranin, besimin etj., por askush m hert nuk e ka shpjegur se fjala amanet aludon n lirin e t shprehurit dhe przgjedhjes. Prandaj konsiderojm se Shejh Sharaviu ka br nj revolucion shum
Jeta dhe vdekja
139
t madh n komentimin e Kurani Kerimit. Me kt, ai bri t mundur t shpjegohen edhe shum ajete t tjera, q kan qen t panjohura. Kt e vrejm m s miri tek libri tij Mrekullit e Kuranit. (shnim i prkthyesit) [108] Kuran, 33 / 72 [109] Zekat-populli yn sht msuar t thot Zeqat. sht dhnia obligative e 2.5% t pasuris (ngase sht prej urdhrave t All-llahut xh.sh.) nj her n vit. Pra, nga pasuria e tubuar, kt shum besimtart ia japin institucioneve fetare ose drejtprsdrejti t varfrve. Kemi edhe shuma t tjera t zakatit t cilat ndryshojn sipas prodhimit...etj. [110] E bn imanin t fuqishm, pasi do send q sht i grasuar (yndyrosur) mir nuk ndryshket (apo vyshket). Kshtu sht edhe kur grasohet imani. [111] Ruku sht prkulja e cila jep formn e krrusjes s trupit n kndin 90%, duke qen njeriu n kmb. Sexhde - sht prulja n kt form: kmbt, gjunjt, shuplakat dhe koka jan t puthitura me tokn (shnim i prkthyesit). [112] Hasni n mosmarrveshje dhe nuk pajtoheni... [113] Fjalve t Tij n Kuran dhe n hadithet Kudsijj [114] Thnieve, apo tradits, apo plqimit t Muhammedit s.a.v.s.(shn. i prkth) [115] Kuran, 4 / 59 [116] Kuran, 41 / 20-21 [117] Kuran, 26 / 4 [118] Kuran, 51 / 49 [119] Nj vend, prej vendeve q ka krijuar All-llahu xh.sh. n gjithsi. Ndryshe ky vend njihet si arkivi i All-llahut. do gj, q i prket krijesave, gjendet n kt vend. Krijesat, sikurse jan xhinn-t, jan munduar m par t prgjojn n forma t ndryshme, duke u prpjekur t kapin sa m shum informacione nga qielli. Ato, tani, jan t penguara dhe nuk
Jeta dhe vdekja
140
arrijn t marrin asgj...pr m shum lexo suren El Xhinn (shnim i prkthyesit). [120] Kuran, 36 / 12 [121] Kuran, 17 / 14 [122] Kuran, 58 / 6 [123] Kuran, 18 / 49 [124] N form t filmit (shnim i prkthyesit) [125] Fjala Dhahr, ka kuptimin e shpins - ktu mendohet t jen shpatullat dhe kurrizi i Ademit a.s., aty ku formohen spermatozoidt (shn. i prthyesit). [126] Kuran, 21 / 104 [127] Kuran, 17 / 51 [128] Kuran, 75 / 3-4 [129] Kuran, 30 / 27- prkthimi i ktij ajeti sht bazuar sipas prkthimit t Hasa nef. I. Nahit [130] Kuran, 50 / 44 [131] Kuran, 57 / 22 [132] Kuran, 50 / 35 [133] Kuran, 75 / 22,23 bazuar n prkthimin e Hasa nef. I. Nahi [134] Kuran, 3 / 77 [135] Kuran, 83 / 15 [136] Kuran, 4 / 56
Jeta dhe vdekja
141
Muhamed Muteveli Sharavi
Jeta dhe vdekja

Redaktor gjuhsor: Mimoza Sinani Korrektor: Muhamed Jusufi e-mail: kajolli5@hotmail.com www.kajolli.has.it Prgaditja kompjuterike Kajolli
Botoi: Shoqata Kulturore Zri Yn Prishtin Logoja Rr. 19 Dshmort e Kombit D1 / III 1 e-mail: zeri@zeriyne.org www.zeriyne.org Shtypi: MOZAIKU 00377 (0) 300 205
Jeta dhe vdekja
142
PR KOPERTINN E PASME Libraria islame - Sharaviu I dashur lexues Ky libr... U nxor prej vizits s vjeljeve tona t njpasnjshme prej Hirsis s tij, imamit dhe akademikut Muhammed Muteveli Sharavi, i cili shkrepi inspirime t reja. Kto po e ndritin edhe m shum rrugn e t udhzuarve, po i udhzojn t hamendurit, dhe po ia msojn drejtimin mbar njerzimit drejt diturive dhe njohjeve fetare q ishin pluhurosur prej shekujsh. Vrtet, Libraria Islame Sharaviu sht njra prej tyre q ua jep kt mundsi, sepse pasohet me botimet e ShoqatsInformacione t Prditshme. Jan duke u botuar nj sr librash, q kan t bjn me prezantimin dhe sqarimin e shum pyetjeve t ndryshme fetare, q jan shum t rndsishme pr secilin musliman dhe muslimane. Shpresoj q ky libr t na i hap syt dhe t na jap vizione t reja. Ky libr i mbushur prplot mirsira t ksaj bote dhe t ahiretit, rrezatohet nga imami (kryemsuesi) i prijsve fetar. Kjo prcillet me nj gjuh, e cila del nga imani i tij i thell dhe nga frymmarrjet e zemrs s tij t pastr. Ndrion rrugn pr t udhzuarit, pr t hamendurit dhe pr t humburit.
Jeta dhe vdekja
143

Jeta Dhe Vdekja - Muhammed Muteveli Sharavi

Transféré par

Informations du document

Copyright

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Jeta Dhe Vdekja - Muhammed Muteveli Sharavi

Transféré par

Droits d'auteur :

Muhammed Muteveli Sharavi -

Muhammed Muteveli Sharavi

Jeta dhe Vdekja

Logoja e shoqats Zri Yn Prishtin 2005

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Titulli i origjinalit: El-Hajat we el-mewt

Prktheu: Muhamed Jusufi

Recensent: Ajni Sinani

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

DEBAT I KOT DHE LLOMOTITJE

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

N BOTN E DHERR-it[6] ISHTE DSHMIA

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

LIGJET E JETS DHE VDEKJES

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

Kshtu, All-llahu i Lartsuar, n Kuranin Kerim, thot:

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

****** ***** **** *** ** *

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

SHPIRTI - BURIMI I JETS

Muhammed Muteveli Sharavi -

Jeta dhe vdekja

EKZISTENCA DHE NJOHJA E SAJ

**** * * ** *

**** * * ** *

**** * * ** *

**** * * ** *

**** * * ** *