MOCAK Muzeum Sztuki Wspczesnej w Krakowie 8 listopada 2011

Akcjonizm wiedeski. Przeciwny biegun spoeczestwa

Prace z Kolekcji Essla (Austria)

Wernisa: 8.11.2011 Wystawa otwarta w dniach: 9.11.201129.1.2012

Kurator: Stanisaw Ruksza Koordynator: Delfina Piekarska

Tytu wystawy zapoyczony zosta z wypowiedzi Ottona Muehla: W moich akcjach wyszedem pocztkowo z zaoe artystycznych, ale teraz widz wszystko coraz mniej jako sztuk. To, co robi, jest raczej czym w rodzaju przeciwnego bieguna spoeczestwa. Wystawa akcjonizmu wiedeskiego uoona zostaa ze zbiorw austriackiej kolekcji Essl Museum w Klosterneuburg koo Wiednia jednego z najwikszych w Europie prywatnych zbiorw sztuki, pokazujcych wiele wanych zjawisk artystycznych drugiej poowy XX wieku. Na wystawie zaprezentowany zosta, po raz pierwszy w tej czci Europy, reprezentatywny i obszerny wybr dziaa akcjonistw wiedeskich od akcji w latach szedziesitych po przykady malarstwa z ostatnich lat. Na cao pokazu skada si ponad trzysta fotografii dokumentujcych dziaania akcjonizmu wiedeskiego w latach 19621970, trzy filmy dokumentujce akcje oraz kilkanacie obrazw Gntera Brusa i Hermanna Nitscha. Wystawa pokazuje akcjonistw nie tylko na tle zjawisk artystycznych i w porzdku historii sztuki, ale przede wszystkim jako penoprawnych uczestnikw i wsptwrcw debaty

o ksztacie rzeczywistoci i sposobach przeywania wiata. Prezentuje zjawisko nie jako hermetyczny element wiata sztuki, lecz jako realn cz rozgrywki, ktra dotyczy wielu poziomw ycia, zmian rzeczywistoci politycznej i redefinicji politycznego jzyka czy budowania odmiennej siatki poj.

Akcjonizm wiedeski stanowi najwikszy po 1945 roku wkad kultury austriackiej do wiatowych sztuk wizualnych i jedno z najwaniejszych zjawisk artystycznych lat szedziesitych, jedno z najbardziej radykalnych i skandalizujcych dziaa w historii sztuki. Dziaania akcjonistw wpyny z jednej strony wyranie na sztuk body art i performance, z drugiej byy najwaniejszym spoecznym wyrazem 1968 roku w Austrii. Artyci wsptworzcy t grup nale dzi do gwiazd sztuki austriackiej. Ich prace pokazywane s na najwaniejszych wystawach prezentujcych kultur tego kraju. Paradoksalnie, owiany legend akcjonizm nie jest zbyt dobrze znany. Prace akcjonistw, dokumentacje ich dziaa, uwaane za sztuk w wersji hard core, wci wzbudzaj emocje nie tylko w spoeczestwie austriackim. Wielko i znaczenie zjawiska przykryte zostao strategi dont touch pokazywa, lecz nie dyskutowa, nie wprowadza w ycie wiedzy, jaka z tej sztuki pynie. Akcjonizm, co zastanawiajce, jeli wzi pod uwag jego dzisiejsze znaczenie, dugo nie stanowi rwnie wanego punktu odniesienia w najnowszej historii sztuki w perspektywie midzynarodowej. Ten wany europejski ruch lat szedziesitych (obok sztuki gestu Yvesa Kleina i midzynarodowego ruchu fluxus), by przez dugi czas pomijany w artystycznych syntezach. Wikszo dziaa akcjonistw, szczeglnie w pierwszej poowie dekady, bya prezentowana w miejscach niedostpnych dla szerokiej publicznoci: prywatnych pracowniach lub mieszkaniach. Otaczajca je atmosfera skandalu, a take kilka nielicznych wystpie publicznych, kiedy naruszano prawo i obyczaje, zapewnio akcjonistom opini prowokatorw i gorszycieli. Ich akcje, w ktrych uywali szokujcych rodkw, zaznajomione niewielu przez dokumentacje fotograficzne lub filmowe, stay si znane z policyjnych raportw, opisw dziennikarskich i plotek. Krytycy sztuki raczej nie przejawiali nimi zainteresowania. Pierwsz z akcji byy Krwawe organy (Die Blutorgel), po ktrej cz dziennikarzy nazwaa artystw Bluttgruppe. Czwartego czerwca 1962 roku Otto Muehl, Hermann Nitsch i Adolf Frohner zamurowali si w piwnicy Muehla przy Perinetgasse w Wiedniu. Postanowili

przebywa tam w atmosferze swobody, wolni od wszelkich ogranicze, aby swoje odczucia przeoy na kompozycje ze zomu, blachy, krwi, misa, zuytych materiaw, mieci. Deklarowali: Bdziemy oczyszczeni w wyniku trzech dni wicze duchowych, podczas ktrych nie bdziemy je, spa ani dba o swoje ciaa oczywicie bdziemy bez kobiet wyczekujc na uroczyste odmurowanie. Dziaanie zostao przerwane przez interwencj policji. Akcja ta wyznacza rzeczywisty moment narodzin akcjonizmu wiedeskiego (artyci bd odtd grupowo lub oddzielnie wykonywa seri akcji), zarwno pod wzgldem koncepcji, jak i uywanych form*.
* Stanisaw Ruksza, Przeciwny biegun spoeczestwa, fragment tekstu kuratora

z katalogu towarzyszcego wystawie.

Akcjonizm wiedeski. Przeciwny biegun spoeczestwa , prace z Kolekcji Essla (Austria) fot. Rafa Sosin

Rudolf Schwarzkogler, Akcja nr 1. Wesele 1965, dokumentacja fotograficzna: Walter Kindler, fotografia: Stefan Fiedler Salon Iris, Wiede, spucizna artysty

Otto Muehl, Bodybuilding. Akcja nr 1965, 1965, dokumentacja fotograficzna: Ludwig Hoffenreich, fotografie: Stefan Fiedler Salon Iris, Wiede, Otto Muehl

Gnter Brus, Akcja z Dian, 1967/2005, dokumentacja fotograficzna: Kurt Kren, fotografie: courtesy Galerie Heike Curtze, Sammlung Essl Privatstiftung

Ane Lan S we mnie wszystkie kobiety wiata!

Wernisa: 8.11.2011 Wystawa otwarta w dniach: 9.11.201129.1.2012 Kurator: Maria Anna Potocka Asystent kuratora: Delfina Piekarska

S we mnie wszystkie kobiety wiata! to wystawa feministyczna w wydaniu mskim. Ukazuje obecno kobiety w wiecie, jej wszechstronno, wraliwo, umiejtno dostosowania si do okolicznoci. Jest szerokim komentarzem do przemian funkcjonowania pci w czasach poszerzonej demokracji, ktra wymaga zrozumienia drugiej strony, wczucia si w sytuacj, stania si przynajmniej na moment tym innym. Ane Lan aranuje sytuacje, ktre wymuszaj na nim stanie si kobiet, a co za tym idzie spojrzenie na wiat jej oczyma. Poniewa nie ma jednej kobiety, tylko jest ich tyle, ile zawodw, okolicznoci, losw, wic artysta wciela si w bardzo rne postaci. Robi to zawsze z wielk przychylnoci. W jego pracach nie ma ironii chyba e za ironi uznamy jego ulego wobec podejmowanych rl nie ma bawienia si w przebieranie. Jest autentyczna potrzeba wczucia, jest gest, ktrego kobiety nie dowiadczyy wczeniej. Wystawa po raz pierwszy zostaa zaprezentowana podczas Midzynarodowego Festiwalu Filmowego Nowe Horyzonty w Galerii BWA we Wrocawiu.

Jednym z artystw wyranie i z rozkosz uwikanych w problemy dyskursu postfeministycznego jest Ane Lan. wiat, w ktry wszed podobnie jak sam termin nie jest atwy do uchwycenia, dlatego trzeba umie na niego zastawi puapk. Ane w swojej sztuce perfekcyjnie wykorzystuje w tym celu moliwoci i uprawnienia przekazu artystycznego. Najwaniejsze z nich to: dowolna fragmentaryczno, pokazywanie przeczu w formie stwierdze, swobodne dobieranie argumentw, kamanie na wierzchu i mwienie prawdy pod spodem, mieszanie sowa z obrazem, akcj i dwikiem oraz mnstwo pomniejszych preparacji, ktre gdzie indziej bywaj dyskwalifikujce. Sztuka podobnie jak inne dziedziny twrcze ma rozlege uprawnienia do mitoszenia i deformowania realizmu, aby w ten sposb osign wane dla siebie treci. Ane Lan, wchodzc w dyskurs postfeministyczny, doskonale si tym wszystkim posuguje. Ma jednak wiadomo stpania po grzskim gruncie. Rozdranienie feministyczne zostawio po sobie rozleg nadwraliwo na pewne komentarze, zwaszcza w wydaniu mskim. Ewentualne obawy Ane Lana nie wynikaj jednak

ze strachu przed atakiem kobiet, tylko z troski o klarowno przekazu. Szuka sformuowa, ktre w zderzeniu z takim czy innym correctness nie zostan sfaszowane, a on posdzony o przemiewczo czy ironi. Aby temu zapobiec, Ane Lan decyduje si na do szczegln strategi, mianowicie teksty wszystkich komentarzy piewa. Czasem jako mczyzna, najczciej jako kobieta. Dziki temu moe pozwoli sobie na pewien patos. Jego gos jest wzruszajco nieprofesjonalny i kojarzy si z modlitw. Aby to wszystko byo szczere i brzmiao autentycznie, artysta sta si tym czowiekiem, odkry w sobie kobiec wraliwo i wielkie pokady empatii. Wida, e jego dziea poprzedzio gbokie zastanowienie si nad samym sob*. * Maria Anna Potocka, Postfeminizm, fragment tekstu kuratora z katalogu towarzyszcego wystawie.

Ane Lan, Woman of the World #4, 2009, fot. Aurora E. Sandlilje

Magorzata Markiewicz Tkaniny EU

Wernisa: 8.11.2011 Wystawa otwarta w dniach: 9.11.201129.1.2012 Kurator: Monika Kozio

Artystka zaprojektowaa strj narodowy dla obywateli Unii Europejskiej. Kostiumy skadaj si z dwch czci: bluzki w ksztacie litery E oraz spodni na wzr litery U. Stroje wybranych krajw czonkowskich rni si midzy sob jedynie rodzajem tkaniny i wykoczenia. Wszystkie cechuje lokalno, skromno, komfort, prostota oraz troska o rodowisko naturalne. Stroje zostan zaprezentowane w kilku krajach Unii.

Projekt Tkaniny EU powsta w czasie pobytu rezydencyjnego artystki w Factory of Art & Design w Kopenhadze (wrzesie listopad 2011). Biorc pod uwag zrnicowanie kulturowe Europy przy rwnoczesnym zacieraniu si granic na kontynencie, Magorzata Markiewicz postawia pytanie, czy jest moliwe zaprojektowanie uniwersalnego stroju dla mieszkacw Unii. Powsta projekt, ktry czy dwa zjawiska wsplnoty i odrbnoci. Wykorzystujc skrt EU, artystka stworzya wykrj ubrania, ktry jest baz dla strojw wybranych pastw europejskich. Litera E odpowiada ksztatowi bluzki, odwrcone U to ksztat spodni. O ile wykrj ubrania jest identyczny dla wszystkich krajw, o tyle wzr na tkaninie jest zrnicowany. Stanowi on efekt przemyle artystki na temat typowych skojarze z poszczeglnymi pastwami czonkowskimi. Na wystawie zaprezentowano dziewi wzorw: dla Austrii, Danii, Finlandii, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Portugalii, Wielkiej Brytanii i Woch. Na tkaninach zaprojektowanych ubra znajdziemy motywy inspirowane przyrod danego kraju (Austria, Finlandia). W innym przypadku rdem pomysu bya urbanistyka (Portugalia) oraz infrastruktura transportowa (Niemcy), ktre zostay przetworzone na ornamenty wedug wzorw z historii sztuki. Pojawiaj si take nawizania do mentalnoci mieszkacw danego pastwa (Hiszpania) oraz ich gustw kulinarnych (Wochy). Obecne s elementy historii i przenikanie si kultur (Wielka Brytania), style artystyczne wyraajce ducha danego narodu (Polska) oraz motyw przetworzonej flagi narodowej (Czechy). Cao projektw tworzy ciekaw mozaik, w ktrej utarte opinie spotykaj si z zaskakujcymi przemyleniami. Artystka ukazuje rnorodno kulturaln w obrbie Unii

i prbuje j uchwyci za pomoc jednej klamry. To uznanie idei wsplnoty przy rwnoczesnym uznaniu tosamoci narodowej kadego kraju*. * Monika Kozio, Wsplnota i odrbno. Uniwersalny strj dla mieszkacw Unii Europejskiej, fragment tekstu kuratorskiego z katalogu towarzyszcego wystawie

Magorzata Markiewicz, Strj narodowy Unii Europejskie Niemcy, 2011

Magorzata Markiewicz, Strj narodowy Unii Europejskiej Hiszpania, 2011

Kolekcja MOCAK-u
Wystawa otwarta od: 8.11.2011 Koordynator: Monika Kozio

Najnowsza wystawa Kolekcji MOCAK-u obejmuje kilkadziesit prac polskich i zagranicznych artystw. Kontynuuje ona program prezentowania niezwykej rnorodno postaw, mediw i interpretacji charakteryzujc sztuk wspczesn. Artyci: AES+F, Charlotte Beaudry, Eligiusz Bielutin, Rafa Bujnowski, Tomasz Ciecierski, Josef Dabernig, Marta Deskur, Stanisaw Drd, Edward Dwurnik, Dick Higgins, Matthias Jackisch, Aleksander Janicki, Jerzy Kaucki, Koji Kamoji, Kritof Kintera, Grzegorz Klaman, Karolina Kowalska, Jarosaw Kozowski, Pawe Ksiek, Agnieszka Kurant, Robert Kumirowski, Piotr Lutyski, Magorzata Markiewicz, Bartek Materka, Maria Michaowska, Krzysztof Penderecki, Mieczysaw Porbski, Jerzy Rosoowicz, Wilhelm Sasnal, Janek Simon, Mikoaj Smoczyski, Maria Stangret, Beat Streuli, Pawe Susid, Grzegorz Sztwiertnia, Zbigniew Warpechowski, Krzysztof Wodiczko, Otto Zitko.

Stanisaw Drd, Midzy, 1977, instalacja, fot. Rafa Sosin Kolekcja MOCAK-u

Odsonicie rzeby Mirosawa Baki 7+1 nalecej do kolekcji MOCAK-u

Technika: rzeba z soli Wymiary: 90 299 301 cm Rok powstania: 1998 Rzeba 7+1 skada si z omiu elementw w formie walca (rednica 90 cm, wysoko 30 cm) wykonanych z soli kamiennej. Walce pochodz z kopalni w Kodawie. Rzeba powstaa dla wntrza budynku Centrum Finansowego Puawska w Warszawie. Uycie soli symbolicznie odnosi si do czasw, w ktrych suya ona jako rodek patniczy. Walce nawizuj do ksztatu monet, a obracanie si jednego z nich moe sugerowa obieg pienidza.
Donatorem pracy jest Grupa Kapitaowa PKO BP.

Mirosaw Baka, 7 + 1, 1998

Otwarcie czytelni Biblioteki MOCAK-u

Od 8 listopada 2011 zapraszamy do czytelni znajdujcej si w przyszej Bibliotece MOCAK-u. Biblioteka rozpocznie swoj dziaalno na pocztku 2012 roku. Projekt aranacji wntrza czytelni wyoniono w drodze konkursu autorkami zwyciskiej koncepcji s Magorzata Domin i Aleksandra Kaczmarek. W czytelni znale mona wszystkie publikacje Muzeum, wybr czasopism o sztuce, a take opracowania i katalogi dotyczce artystw biorcych udzia w aktualnych wystawach w MOCAK-u. Czytelnia bdzie czynna w godzinach otwarcia Muzeum.

Wystawa Akcjonizm wiedeski. Przeciwny biegun spoeczestwa zorganizowana jest we wsppracy z Essl Museum Klosterneuburg / Wiede.

Ane Lan S we mnie wszystkie kobiety wiata! Wsparcie udzielone przez Islandi, Liechtenstein oraz Norwegi poprzez dofinansowanie ze rodkw Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

Projekt Tkaniny EU Magorzaty Markiewicz zrealizowany zosta w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Sponsorzy wystaw:

Partnerzy Muzeum:

Patroni medialni: