wersje oczekujce: 2012-08-21 2011-08-01 brzmienie od 2010-12-31 do 2011-07-31

Dz.U. 2010, Nr 152, poz. 1018Art. 4 Dz.U. 2010, Nr 217, poz. 1427Art. 62

Kodeks wykrocze
z dnia 20 maja 1971 r. (Dz.U. Nr 12, poz. 114) tekst jednolity z dnia 4 czerwca 2007 r. (Dz.U. Nr 109, poz. 756) tekst jednolity z dnia 16 marca 2010 r. (Dz.U. Nr 46, poz. 275)

2010-12-31 2010-09-20 2010-09-17 2010-09-04

Zmiany aktu: Nr 225 Dz.U. 2010 Nr 152 Dz.U. 2010 Nr 106 Dz.U. 2010 Nr 152 Dz.U. 2010 2010-06-08 2010-03-25

poz. 1466 poz. 1017 poz. 672 poz. 1018

Art. 2 Art. 1 Art. 2 Art. 4

Cz OGLNA. Rozdzia I. Zasady odpowiedzialnoci

Art. 1. [Warunki odpowiedzialnoci] 1. Odpowiedzialnoci za wykroczenie podlega ten tylko, kto popenia czyn spoecznie szkodliwy, zabroniony przez ustaw obowizujc w czasie jego popenienia pod grob kary aresztu, ograniczenia wolnoci, grzywny do 5 000 zotych lub nagany. 2. Nie popenia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeeli nie mona mu przypisa winy w czasie czynu. Art. 2. [Zmiana ustawy] 1. Jeeli w czasie orzekania obowizuje ustawa inna ni w czasie popenienia wykroczenia, stosuje si ustaw now, jednake naley stosowa ustaw obowizujc poprzednio, jeeli jest wzgldniejsza dla sprawcy. 2. Jeeli wedug nowej ustawy czyn objty orzeczeniem nie jest ju zabroniony pod grob kary, ukaranie uwaa si za niebye. Art. 3. [Zasada terytorialnoci] 1. Na zasadach okrelonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popeni wykroczenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak rwnie na polskim statku wodnym lub powietrznym. 2. Odpowiedzialno za wykroczenie popenione za granic zachodzi tylko wtedy, gdy przepis szczeglny tak odpowiedzialno przewiduje. Art. 4. [Czas i miejsce wykroczenia] 1. Wykroczenie uwaa si za popenione w czasie, w ktrym sprawca dziaa lub zaniecha dziaania, do ktrego by obowizany. 2. Wykroczenie uwaa si za popenione na miejscu, gdzie sprawca dziaa lub zaniecha dziaania, do ktrego by obowizany, albo gdzie skutek nastpi lub mia nastpi. Art. 5. [Wina] Wykroczenie mona popeni zarwno umylnie, jak i nieumylnie, chyba e ustawa przewiduje odpowiedzialno tylko za wykroczenie umylne. Art. 6. [Umylno i nieumylno] 1. Wykroczenie umylne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popenienia czynu zabronionego, to

jest chce go popeni albo przewidujc moliwo jego popenienia na to si godzi. 2. Wykroczenie nieumylne zachodzi, jeeli sprawca nie majc zamiaru jego popenienia, popenia je jednak na skutek niezachowania ostronoci wymaganej w danych okolicznociach, mimo e moliwo popenienia tego czynu przewidywa albo mg przewidzie. Art. 7. [Niewiadomo karalnoci; bd] 1. Niewiadomo tego, e czyn jest zagroony kar, nie wycza odpowiedzialnoci, chyba e niewiadomo bya usprawiedliwiona. 2. Nie popenia wykroczenia umylnego, kto pozostaje w bdzie co do okolicznoci stanowicej znami czynu zabronionego. Art. 8. [Wiek] Na zasadach okrelonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popenia czyn zabroniony po ukoczeniu lat 17. Art. 9. [Zbieg przepisw i wykrocze] 1. Jeeli czyn wyczerpuje znamiona wykrocze okrelonych w dwch lub wicej przepisach ustawy, stosuje si przepis przewidujcy najsurowsz kar, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu rodkw karnych na podstawie innych naruszonych przepisw. 2. Jeeli jednoczenie orzeka si o ukaraniu za dwa lub wicej wykrocze, wymierza si cznie kar w granicach zagroenia okrelonych w przepisie przewidujcym najsurowsz kar, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu rodkw karnych na podstawie innych naruszonych przepisw. Art. 10. [Zbieg wykroczenia z przestpstwem] 1. Jeeli czyn bdcy wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestpstwa, orzeka si za przestpstwo i za wykroczenie, z tym e jeeli orzeczono za przestpstwo i za wykroczenie kar lub rodek karny tego samego rodzaju, wykonuje si surowsz kar lub rodek karny. W razie uprzedniego wykonania agodniejszej kary lub rodka karnego zalicza si je na poczet surowszych. 2. Przy zaliczaniu kar przyjmuje si jeden dzie aresztu za rwnowany jednemu dniowi pozbawienia wolnoci, dwm dniom ograniczenia wolnoci oraz grzywnie w kwocie od 20 do 150 zotych. 3. Kar aresztu orzeczon za wykroczenie uwaa si za kar tego samego rodzaju co kara pozbawienia wolnoci orzeczona za przestpstwo. 4. Zaliczeniu, o ktrym mowa w 1, nie podlegaj rodki karne w postaci: 1) nawizki, jeeli za wykroczenie i za przestpstwo orzeczono je na rzecz rnych podmiotw; 2) obowizku naprawienia szkody, jeeli za wykroczenie i za przestpstwo orzeczono je w zwizku z rnym rodzajem szkd. Art. 11. [Usiowanie] 1. Odpowiada za usiowanie, kto w zamiarze popenienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezporednio zmierza do jego dokonania, ktre jednak nie nastpuje. 2. Odpowiedzialno za usiowanie zachodzi, gdy ustawa tak stanowi. 3. Kar za usiowanie wymierza si w granicach zagroenia przewidzianego dla danego wykroczenia. 4. Nie podlega karze za usiowanie, kto dobrowolnie odstpi od czynu lub zapobieg skutkowi stanowicemu znami czynu zabronionego. Art. 12. [Podeganie] Odpowiada za podeganie, kto chcc, aby inna osoba dokonaa czynu zabronionego, nakania j do tego. Art. 13. [Pomocnictwo] Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonaa czynu zabronionego, swoim zachowaniem uatwia jego popenienie, w szczeglnoci dostarczajc narzdzie, rodek przewozu, udzielajc rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo take ten, kto wbrew prawnemu, szczeglnemu

obowizkowi niedopuszczenia do popenienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem uatwia innej osobie jego popenienie. Art. 14. [Odpowiedzialno wspdziaajcych] 1. Odpowiedzialno za podeganie i pomocnictwo zachodzi wtedy, gdy ustawa tak stanowi i tylko w razie dokonania przez sprawc czynu zabronionego. 2. Kady ze wspdziaajcych w popenieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umylnoci lub nieumylnoci, niezalenie od odpowiedzialnoci pozostaych wspdziaajcych. 3. Kar za podeganie lub za pomocnictwo wymierza si w granicach zagroenia przewidzianego dla danego wykroczenia. Art. 15. [Obrona konieczna] Nie popenia wykroczenia, kto w obronie koniecznej odpiera bezporedni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Art. 16. [Stan wyszej koniecznoci] 1. Nie popenia wykroczenia, kto dziaa w celu uchylenia bezporedniego niebezpieczestwa grocego dobru chronionemu prawem, jeeli niebezpieczestwa nie mona inaczej unikn, a dobro powicone nie przedstawia wartoci oczywicie wikszej ni dobro ratowane. 2. Przepisu 1 nie stosuje si, gdy sprawca powica dobro, ktre ma szczeglny obowizek chroni nawet z naraeniem si na niebezpieczestwa osobiste. Art. 17. [Niepoczytalno i poczytalno ograniczona] 1. Nie popenia wykroczenia, kto, z powodu choroby psychicznej, upoledzenia umysowego lub innego zakcenia czynnoci psychicznych, nie mg w czasie czynu rozpozna jego znaczenia lub pokierowa swoim postpowaniem. 2. Jeeli w czasie popenienia wykroczenia zdolno rozpoznawania znaczenia czynu lub kierowania postpowaniem bya w znacznym stopniu ograniczona, mona odstpi od wymierzenia kary lub rodka karnego. 3. Przepisw 1 i 2 nie stosuje si, gdy sprawca wykroczenia wprawi si w stan nietrzewoci lub odurzenia powodujcy wyczenie lub ograniczenie poczytalnoci, ktre przewidywa albo mg przewidzie.

Rozdzia II. Kary, rodki karne i zasady ich wymiaru

Art. 18. [Kary] Karami s: 1) areszt; 2) ograniczenie wolnoci; 3) grzywna; 4) nagana. Art. 19. [Areszt] Kara aresztu trwa najkrcej 5, najduej 30 dni; wymierza si j w dniach. Art. 20. [Ograniczenie wolnoci] 1. Kara ograniczenia wolnoci trwa 1 miesic. 2.1W czasie odbywania kary ograniczenia wolnoci ukarany: 1) nie moe bez zgody sdu zmienia miejsca staego pobytu; 2) jest obowizany do wykonywania nieodpatnej kontrolowanej pracy na cele spoeczne; 3) ma obowizek udzielania wyjanie dotyczcych przebiegu odbywania kary.

Art. 21. [Obowizek pracy] 1. Obowizek okrelony w art. 20 2 pkt 2 polega na wykonywaniu nieodpatnej kontrolowanej pracy na cele spoeczne w odpowiednim zakadzie pracy, placwce suby zdrowia, opieki spoecznej, organizacji lub instytucji nioscej pomoc charytatywn lub na rzecz spoecznoci lokalnej w wymiarze od 20 do 40 godzin. 2. W stosunku do osoby zatrudnionej organ orzekajcy, zamiast obowizku okrelonego w 1, moe orzec potrcenie od 10 do 25% wynagrodzenia za prac na rzecz Skarbu Pastwa albo na cel spoeczny wskazany przez organ orzekajcy; w okresie odbywania kary ukarany nie moe rozwiza bez zgody sdu stosunku pracy. 3.2 (uchylony)

Art. 22. [Obowizki dodatkowe] Wymierzajc kar ograniczenia wolnoci, organ orzekajcy moe zobowiza ukaranego do: 1) naprawienia w caoci albo w czci szkody wyrzdzonej wykroczeniem; 2) przeproszenia pokrzywdzonego. Art. 23. [Kara zastpcza] Jeeli ukarany uchyla si od wykonywania kary ograniczenia wolnoci, ulega ona zamianie na zastpcz kar grzywny, przy czym miesic ograniczenia wolnoci przyjmuje si za rwnowany grzywnie od 75 do 2 250 zotych, a jeeli okolicznoci wskazuj na to, e egzekucja grzywny nie bdzie skuteczna - na zastpcz kar aresztu, przy czym miesic ograniczenia wolnoci odpowiada 15 dniom aresztu. Art. 24. [Grzywna] 1. Grzywn wymierza si w wysokoci od 20 do 5 000 zotych, chyba e ustawa stanowi inaczej. 2. Jeeli za wykroczenie popenione w celu osignicia korzyci majtkowej wymierzono kar aresztu, orzeka si obok tej kary rwnie grzywn, chyba e orzeczenie grzywny nie byoby celowe. 3. Wymierzajc grzywn, bierze si pod uwag dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majtkowe i moliwoci zarobkowe. Art. 25. [Zamiana grzywny] 1. Jeeli egzekucja grzywny w kwocie przekraczajcej 500 zotych okae si bezskuteczna, mona po wyraeniu zgody przez ukaranego zamieni grzywn na prac spoecznie uyteczn, okrelajc jej rodzaj i czas trwania. Praca spoecznie uyteczna trwa najkrcej tydzie, najduej 2 miesice. Przepisy art. 20 2 i art. 21 1 stosuje si odpowiednio. 2. Jeeli ukarany w warunkach okrelonych w 1 nie wyrazi zgody na podjcie pracy spoecznie uytecznej albo mimo wyraenia zgody jej nie wykonuje, mona orzec zastpcz kar aresztu, przyjmujc jeden dzie aresztu za rwnowany grzywnie od 20 do 150 zotych; kara zastpcza nie moe przekroczy 30 dni aresztu. 3. Grzywn niepodlegajc zamianie na zastpcz kar aresztu w myl 2 mona w szczeglnie uzasadnionych wypadkach umorzy. Art. 26. [Zakaz orzekania aresztu] Nie mona wymierzy kary aresztu lub zastpczej kary aresztu, jeeli warunki osobiste sprawcy uniemoliwiaj odbycie tej kary. Art. 27. [Uwolnienie od zastpczego aresztu] 1. Od zastpczej kary aresztu sprawca moe by uwolniony w kadym czasie przez wpacenie kwoty pieninej przypadajcej jeszcze do uiszczenia. 2. Jeeli grzywna zostaa uiszczona w czci, kar zastpcz zmniejsza si w sposb odpowiadajcy stosunkowi kwoty zapaconej w wysokoci grzywny. Art. 28. [rodki karne]

 1. rodkami karnymi s: 1) zakaz prowadzenia pojazdw; 2) przepadek przedmiotw; 3) nawizka; 4) obowizek naprawienia szkody; 5) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomoci w szczeglny sposb; 6) inne rodki karne okrelone przez ustaw. 2. rodki karne mona orzec, jeeli s one przewidziane w przepisie szczeglnym, a orzeka si je, jeeli przepis szczeglny tak stanowi. 3. Przepadek przedmiotw mona orzec, choby zachodzia okoliczno wyczajca ukaranie sprawcy. 4. Obowizek naprawienia szkody orzeka si w sposb okrelony w przepisie szczeglnym. Art. 29. [Zakaz prowadzenia pojazdw] 1. Zakaz prowadzenia pojazdw wymierza si w miesicach lub latach, na okres od 6 miesicy do 3 lat. 2. Orzekajc zakaz prowadzenia pojazdw okrela si rodzaj pojazdu, ktrego zakaz dotyczy. 3. Zakaz, o ktrym mowa w 1, obowizuje od uprawomocnienia si orzeczenia. Orzekajc zakaz nakada si obowizek zwrotu dokumentu uprawniajcego do prowadzenia pojazdu, jeeli dokument ten nie zosta zatrzymany. Do chwili wykonania tego obowizku okres, na ktry orzeczono zakaz, nie biegnie. 4. Na poczet zakazu prowadzenia pojazdw zalicza si okres zatrzymania prawa jazdy lub innego dokumentu uprawniajcego do prowadzenia pojazdu. Art. 30. [Przepadek przedmiotw] 1. Przepadek przedmiotw obejmuje narzdzia lub inne przedmioty, ktre suyy lub byy przeznaczone do popenienia wykroczenia, a jeeli przepis szczeglny tak stanowi - take przedmioty pochodzce bezporednio lub porednio z wykroczenia. 2. Przepadek przedmiotw niebdcych wasnoci sprawcy wykroczenia mona orzec tylko wtedy, gdy przepis szczeglny tak stanowi. 3. Przepadek przedmiotw nastpuje z chwil uprawomocnienia si orzeczenia. 4. Przedmioty objte przepadkiem przechodz na wasno Skarbu Pastwa, chyba e ustawa stanowi inaczej. 5. Przepadku nie orzeka si, jeeli byoby to niewspmierne do wagi popenionego wykroczenia, chyba e chodzi o przedmiot pochodzcy bezporednio z wykroczenia. Art. 31. [Ogoszenie orzeczenia] 1. Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomoci w szczeglny sposb orzeka si wtedy, gdy moe to mie znaczenie wychowawcze. 2. Kara okrelona w 1 polega na ogoszeniu orzeczenia w zakadzie pracy, w uczelni, w miejscu zamieszkania ukaranego, w innym waciwym miejscu lub w inny stosowny sposb. Ogoszenie moe nastpi na koszt ukaranego. Art. 32. [Nawizka] Nawizk orzeka si na rzecz pokrzywdzonego w wypadkach przewidzianych w przepisach szczeglnych. Art. 33. [Dyrektywy wymiaru kary] 1. Organ orzekajcy wymierza kar wedug swojego uznania, w granicach przewidzianych przez

ustaw za dane wykroczenie, oceniajc stopie spoecznej szkodliwoci czynu i biorc pod uwag cele kary w zakresie spoecznego oddziaywania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, ktre ma ona osign w stosunku do ukaranego. 2. Wymierzajc kar, organ orzekajcy bierze pod uwag w szczeglnoci rodzaj i rozmiar szkody wyrzdzonej wykroczeniem, stopie winy, pobudki, sposb dziaania, stosunek do pokrzywdzonego, jak rwnie waciwoci, warunki osobiste i majtkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposb ycia przed popenieniem i zachowanie si po popenieniu wykroczenia. 3. Jako okolicznoci agodzce uwzgldnia si w szczeglnoci: 1) dziaanie sprawcy wykroczenia pod wpywem cikich warunkw rodzinnych lub osobistych; 2) dziaanie sprawcy wykroczenia pod wpywem silnego wzburzenia wywoanego krzywdzcym stosunkiem do niego lub do innych osb; 3) dziaanie z pobudek zasugujcych na uwzgldnienie; 4) prowadzenie przez sprawc nienagannego ycia przed popenieniem wykroczenia i wyrnianie si spenianiem obowizkw, zwaszcza w zakresie pracy; 5) przyczynienie si lub staranie si sprawcy o przyczynienie si do usunicia szkodliwych nastpstw swego czynu. 4. Jako okolicznoci obciajce uwzgldnia si w szczeglnoci: 1) (uchylony) 2) dziaanie sprawcy w celu osignicia bezprawnej korzyci majtkowej; 3) dziaanie w sposb zasugujcy na szczeglne potpienie; 4) (uchylony) 5) uprzednie ukaranie sprawcy za podobne przestpstwo lub wykroczenie; 6) chuligaski charakter wykroczenia; 7) dziaanie pod wpywem alkoholu, rodka odurzajcego lub innej podobnie dziaajcej substancji lub rodka; 8) popenienie wykroczenia na szkod osoby bezradnej lub osoby, ktrej sprawca powinien okaza szczeglne wzgldy; 9) popenienie wykroczenia we wspdziaaniu z maoletnim. 5. Przepisy 1-4 stosuje si odpowiednio do rodkw karnych. Art. 34. [Indywidualizacja kary] Okolicznoci wpywajce na wymiar kary i rodka karnego uwzgldnia si tylko co do osoby, ktrej dotycz. Art. 35. [Wybr rodzaju kary] Jeeli ustawa daje mono wyboru midzy aresztem a inn kar, areszt mona orzec tylko wtedy, gdy czyn popeniono umylnie, a zarazem za orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu lub okolicznoci sprawy wiadcz o demoralizacji sprawcy albo sposb jego dziaania zasuguje na szczeglne potpienie. Art. 36. [Nagana] 1. Nagan mona orzec wtedy, gdy ze wzgldu na charakter i okolicznoci czynu lub waciwoci i warunki osobiste sprawcy naley przypuszcza, e zastosowanie tej kary jest wystarczajce do wdroenia go do poszanowania prawa i zasad wspycia spoecznego. 2. Nie mona orzec nagany za wykroczenie o charakterze chuligaskim. Art. 37. [Nawizka za wykroczenie chuligaskie] Jeeli wykroczeniem o charakterze chuligaskim zostaa wyrzdzona szkoda, mona orzec nawizk do

wysokoci 1 000 zotych na rzecz pokrzywdzonego albo na rzecz Polskiego Czerwonego Krzya lub na inny cel spoeczny wskazany przez organ orzekajcy. Art. 37a. (uchylony) Art. 38. [Recydywa wielokrotna] Ukaranemu co najmniej dwukrotnie za podobne wykroczenia umylne, ktry w cigu dwch lat od ostatniego ukarania popenia ponownie podobne wykroczenie umylne, mona wymierzy kar aresztu, choby byo zagroone kar agodniejsz. Art. 39. [Nadzwyczajne zagodzenie i odstpienie od kary] 1. W wypadkach zasugujcych na szczeglne uwzgldnienie mona - biorc pod uwag charakter i okolicznoci czynu lub waciwoci i warunki osobiste sprawcy - zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary albo odstpi od wymierzenia kary lub rodka karnego. 2. Nadzwyczajne zagodzenie polega na wymierzeniu kary poniej dolnej granicy ustawowego zagroenia albo kary agodniejszego rodzaju. 3. (uchylony) 4. W razie odstpienia od wymierzenia kary mona zastosowa do sprawcy rodek oddziaywania spoecznego, majcy na celu przywrcenie naruszonego porzdku prawnego lub naprawienie wyrzdzonej krzywdy, polegajcy zwaszcza na przeproszeniu pokrzywdzonego, uroczystym zapewnieniu niepopeniania wicej takiego czynu albo zobowizania sprawcy do przywrcenia stanu poprzedniego.

Rozdzia III. Zastosowanie rodkw oddziaywania wychowawczego

Art. 40. (uchylony) Art. 41. [rodki oddziaywania wychowawczego] W stosunku do sprawcy czynu mona poprzesta na zastosowaniu pouczenia, zwrceniu uwagi, ostrzeeniu lub na zastosowaniu innych rodkw oddziaywania wychowawczego.

Rozdzia IV. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu

Art. 42. [Podstawy i okres prby] 1. Wykonanie kary aresztu mona warunkowo zawiesi, jeeli ze wzgldu na okolicznoci popenienia wykroczenia, waciwoci i warunki osobiste sprawcy oraz jego zachowanie si po popenieniu wykroczenia naley przypuszcza, e pomimo niewykonania kary nie popeni on nowego podobnego przestpstwa lub wykroczenia. 2. Warunkowe zawieszenie wykonania kary nastpuje na okres prby, ktry nie moe by krtszy ni 6 miesicy i nie moe przekroczy roku. Okres prby biegnie od uprawomocnienia si orzeczenia. 3. Jeeli wykroczeniem zostaa wyrzdzona szkoda w mieniu, warunkowe zawieszenie wykonania kary moe by orzeczone tylko wtedy, gdy szkoda zostaa w caoci naprawiona. Art. 43. [Zakazy zawieszenia] Warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje si do sprawcy, ktry: 1) w cigu 2 lat przed popenieniem wykroczenia by ju karany za podobne przestpstwo lub wykroczenie albo 2) popeni wykroczenie o charakterze chuligaskim - chyba e ze wzgldu na wyjtkowe okolicznoci organ orzekajcy uzna zawieszenie wykonania kary za celowe. Art. 44. [Nastpstwa zawieszenia] 1. Sd, ktry orzek kar aresztu zarzdza wykonanie kary, jeeli ukarany w okresie prby popeni podobne do poprzedniego przestpstwo lub wykroczenie.

 2. Sd, ktry orzek kar aresztu moe zarzdzi wykonanie kary, jeeli ukarany w okresie prby popeni inne przestpstwo lub wykroczenie ni wymienione w 1. 3. Jeeli w okresie prby i w cigu dalszych 2 miesicy nie zarzdzono wykonania kary, ukaranie uwaa si za niebye.

Rozdzia V. Przedawnienie orzekania, wykonania kary oraz zatarcie ukarania

Art. 45. [Przedawnienie] 1. Karalno wykroczenia ustaje, jeeli od czasu jego popenienia upyn rok; jeeli w tym okresie wszczto postpowanie, karalno wykroczenia ustaje z upywem 2 lat od popenienia czynu. 2. W razie uchylenia prawomocnego rozstrzygnicia, przedawnienie biegnie od daty uchylenia rozstrzygnicia. 3. Orzeczona kara lub rodek karny nie podlega wykonaniu, jeeli od daty uprawomocnienia si rozstrzygnicia upyny 3 lata. Art. 46. [Zatarcie] 1. Ukaranie uwaa si za niebye po upywie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary. 2. Jeeli ukarany przed upywem okresu przewidzianego w 1 popeni nowe wykroczenie, za ktre wymierzono mu kar aresztu, ograniczenia wolnoci lub grzywny, ukaranie za oba wykroczenia uwaa si za niebye po upywie 2 lat od wykonania, darowania albo od przedawnienia wykonania kary za nowe wykroczenie. 3. Jeeli orzeczono rodek karny, uznanie ukarania za niebye nie moe nastpi przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem wykonania.

Rozdzia VI. Wyjanienie wyrae ustawowych

Art. 47. [Definicje ustawowe] 1. Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach okrelonych w ustawie karnej. 2. Przestpstwami i wykroczeniami podobnymi s przestpstwa i wykroczenia nalece do tego samego rodzaju; przestpstwa i wykroczenia z zastosowaniem przemocy lub groby jej uycia albo przestpstwa i wykroczenia popenione w celu osignicia korzyci majtkowej uwaa si za przestpstwa i wykroczenia podobne. 3. Osob najblisz jest maonek, wstpny, zstpny, rodzestwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostajca w stosunku przysposobienia oraz jej maonek, a take osoba pozostajca we wsplnym poyciu. 4. Instytucj pastwow, samorzdow lub spoeczn jest rwnie przedsibiorstwo, w ktrym Skarb Pastwa lub jednostka samorzdu terytorialnego jest udziaowcem, spdzielnia, zwizek zawodowy, inna organizacja spoeczna lub jednostka wojskowa. 5. Charakter chuligaski maj wykroczenia polegajce na umylnym godzeniu w porzdek lub spokj publiczny albo umylnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia, jeeli sprawca dziaa publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywicie bahego powodu, okazujc przez to race lekcewaenie podstawowych zasad porzdku prawnego. 6. Przy ocenie stopnia spoecznej szkodliwoci czynu bierze si pod uwag rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrzdzonej lub grocej szkody, sposb i okolicznoci popenienia czynu, wag naruszonych przez sprawc obowizkw, jak rwnie posta zamiaru, motywacj sprawcy, rodzaj naruszonych regu ostronoci i stopie ich naruszenia. 7. Rzecz ruchom lub przedmiotem jest take polski albo obcy pienidz lub inny rodek patniczy oraz dokument uprawniajcy do otrzymania sumy pieninej albo zawierajcy obowizek wypaty kapitau, odsetek, udziau w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spce.

 8. Dokumentem jest kady przedmiot lub inny zapisany nonik informacji, z ktrym jest zwizane okrelone prawo, albo ktry ze wzgldu na zawart w nim tre stanowi dowd prawa, stosunku prawnego lub okolicznoci majcej znaczenie prawne.

Rozdzia VII. Stosunek do ustaw szczeglnych

Art. 48. [Stosowanie czci oglnej] Przepisy czci oglnej Kodeksu wykrocze stosuje si do wykrocze przewidzianych w innych ustawach, jeeli ustawy te nie zawieraj przepisw odmiennych.

Cz SZCZEGLNA. Rozdzia VIII. Wykroczenia przeciwko porzdkowi i spokojowi publicznemu

Art. 49. [Lekcewaenie Narodu i Pastwa] 1. Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje lekcewaenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto narusza przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 49a. [Bezprawne przekroczenie granicy] 1. Kto wbrew przepisom przekracza granic Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny. 2. Usiowanie i pomocnictwo s karalne. Art. 50. [Nieopuszczenie zbiegowiska] Kto nie opuszcza zbiegowiska publicznego pomimo wezwania waciwego organu, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 51. [Zakcenie porzdku] 1. Kto krzykiem, haasem, alarmem lub innym wybrykiem zakca spokj, porzdek publiczny, spoczynek nocny albo wywouje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Jeeli czyn okrelony w 1 ma charakter chuligaski lub sprawca dopuszcza si go, bdc pod wpywem alkoholu, rodka odurzajcego lub innej podobnie dziaajcej substancji lub rodka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 3. Podeganie i pomocnictwo s karalne. Art. 52. [Naruszenie przepisw o zgromadzeniach] 1. Kto: 1) przeszkadza lub usiuje przeszkodzi w organizowaniu lub w przebiegu niezakazanego zgromadzenia, 2) zwouje zgromadzenie bez wymaganego zawiadomienia albo przewodniczy takiemu zgromadzeniu lub zgromadzeniu zakazanemu, 3) przewodniczy zgromadzeniu po rozwizaniu go przez przewodniczcego lub przedstawiciela organu gminy, 4) bezprawnie zajmuje lub wzbrania si opuci miejsce, ktrym inna osoba lub organizacja prawnie rozporzdza jako zwoujcy lub przewodniczcy zgromadzenia, 5) bierze udzia w zgromadzeniu posiadajc przy sobie bro, materiay wybuchowe lub inne niebezpieczne narzdzia - podlega karze aresztu do 14 dni, karze ograniczenia wolnoci albo karze grzywny. 2. Podeganie i pomocnictwo s karalne. Art. 52a. [Nawoywanie do przestpstwa] 3

Kto: 1) publicznie nawouje do popenienia przestpstwa lub przestpstwa skarbowego, 2) publicznie nawouje do przeciwdziaania przemoc aktowi stanowicemu rdo powszechnie obowizujcego prawa Rzeczypospolitej Polskiej, 3) publicznie pochwala popenienie przestpstwa, jeeli zasig czynu albo jego skutki nie byy znaczne - podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. Art. 52b. [Zuycie oleju opaowego] Kto zuywa olej opaowy do celw napdowych, podlega karze grzywny do 500 z. Art. 53. (uchylony) Art. 54. [Naruszenie przepisw porzdkowych] Kto wykracza przeciwko wydanym z upowanienia ustawy przepisom porzdkowym o zachowaniu si w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany. Art. 55. [Niedozwolona kpiel] Kto kpie si w miejscu, w ktrym jest to zabronione, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. Art. 56. [Zbieranie ofiar] 1. Kto bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom organizuje lub przeprowadza publiczn zbirk ofiar, podlega karze grzywny. 2. Podeganie i pomocnictwo s karalne. 3. Mona orzec przepadek przedmiotw uzyskanych ze zbirki przeprowadzonej wbrew warunkom zezwolenia, orzeka si za ich przepadek, gdy zbirk przeprowadzono bez zezwolenia. 4. Mona orzec przepadek przedmiotw uzyskanych z czynu okrelonego w 1 take wtedy, gdy zostay one przekazane przez sprawc innej osobie lub instytucji, jak i przepadek pienidzy uzyskanych za zebrane ofiary w naturze i rzeczy nabytych za uzyskane ze zbirki pienidze. 5. Przedmioty, co do ktrych orzeczono przepadek, naley przekaza instytucji pomocy spoecznej lub instytucji kulturalno-owiatowej. Art. 57. [Zbieranie ofiar na grzywn] 1. Kto organizuje lub przeprowadza publiczn zbirk ofiar na uiszczenie grzywny orzeczonej za przestpstwo, w tym i przestpstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe albo nie bdc osob najblisz dla skazanego lub ukaranego uiszcza za niego grzywn lub ofiarowuje mu albo osobie dla niego najbliszej pienidze na ten cel, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. Podeganie i pomocnictwo s karalne. 3. Zebrane ofiary lub pienidze uzyskane za zebrane ofiary w naturze a take pienidze wpacone na poczet grzywny lub ofiarowane na ten cel podlegaj przepadkowi. 4. Przedmioty, co do ktrych orzeczono przepadek, naley przekaza instytucji pomocy spoecznej lub instytucji kulturalno-owiatowej. Art. 58. [ebranie] 1. Kto, majc rodki egzystencji lub bdc zdolny do pracy, ebrze w miejscu publicznym, podlega karze ograniczenia wolnoci, grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. 2. Kto ebrze w miejscu publicznym w sposb natarczywy lub oszukaczy,

podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoci. Art. 59. (uchylony) Art. 60. (uchylony) Art. 601. [Dziaalno gospodarcza bez zgoszenia] 1. Kto wykonuje dziaalno gospodarcz bez wymaganego zgoszenia do ewidencji dziaalnoci gospodarczej, wpisu do rejestru dziaalnoci regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopenia obowizku zgaszania do ewidencji dziaalnoci gospodarczej zmian danych objtych wpisem. 3. Kto bdc przedsibiorc wprowadza do obrotu towar bez wymaganych oznacze, podlega karze grzywny. 4. Kto: 1) wykonuje bez wymaganych uprawnie zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, 2) wiadczc usugi hotelarskie uywa nazw rodzajowych lub okrelenia kategorii obiektw hotelarskich bez decyzji lub niezgodnie z decyzj, 2a) wiadczc usugi hotelarskie, uywa oznacze, ktre mog wprowadzi klientw w bd co do rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego, 3) wbrew obowizkowi wiadczy usugi hotelarskie w obiekcie niezgoszonym do ewidencji, 4) wiadczy usugi hotelarskie wbrew decyzji nakazujcej wstrzymanie ich wiadczenia, 5) 4 nie zawiadamia organu prowadzcego rejestr dziaalnoci regulowanej organizatorw turystyki i porednikw turystycznych o zawieszeniu wykonywania dziaalnoci organizatora turystyki lub porednika turystycznego w terminie 7 dni od dnia tego zawieszenia. - podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. 5. Kto w zakresie dziaalnoci swojego przedsibiorstwa: 1) zawiera z nabywc, bdcym osob fizyczn, umow, na podstawie ktrej uzyskuje on prawo korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku bez zachowania waciwych wymogw, dotyczcych jej treci lub formy, 2) da od nabywcy prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku, wiadczenia przed upywem okrelonego w ustawie terminu do odstpienia - podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. 6. Kto zawierajc umow, na podstawie ktrej nabywca uzyskuje prawo korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w kadym roku w nieuczciwy sposb i sprzecznie z treci nabywanego prawa owiadcza, e przedmiotem umowy jest wasno - podlega karze grzywny. 7. (uchylony) Art. 602. (uchylony) Art. 61. [Przywaszczenie stanowisk, godnoci] 1. Kto przywaszcza sobie stanowisko, tytu lub stopie albo publicznie uywa lub nosi odznaczenie, odznak, strj lub mundur, do ktrych nie ma prawa,

podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. 2. Kto ustanawia, wytwarza, rozpowszechnia publicznie, uywa lub nosi: godo, chorgiew albo inn odznak lub mundur, co do ktrych zosta wydany zakaz, albo odznak lub mundur organizacji prawnie nieistniejcej, albo odznak lub mundur, na ktrych ustanowienie lub noszenie nie uzyskano wymaganego zezwolenia, podlega karze aresztu albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 mona orzec, a w razie popenienia wykroczenia okrelonego w 2 orzeka si przepadek wymienionych w tych przepisach przedmiotw, jak rwnie innych przedmiotw sucych do popenienia wykroczenia, takich jak pieczcie, stemple, papier firmowy lub bilety wizytowe, choby nie stanowiy wasnoci sprawcy. Art. 62. (uchylony) Art. 63. [Nielegalne urzdzenia telekomunikacyjne] 1. Kto bez zoenia pisemnego wniosku o dokonanie wpisu do rejestru przedsibiorcw telekomunikacyjnych wykonuje dziaalno telekomunikacyjn, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci lub grzywny. 2. (uchylony) 3. Kto wprowadza do obrotu urzdzenia radiowe i telekomunikacyjne urzdzenia kocowe podlegajce obowizkowej ocenie zgodnoci z zasadniczymi wymaganiami, nieposiadajce wymaganego znaku zgodnoci, podlega karze grzywny. 4. (uchylony) Art. 63a. [Nielegalne ogoszenia] 1. Kto umieszcza w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym ogoszenie, plakat, afisz, apel, ulotk, napis lub rysunek albo wystawia je na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarzdzajcego tym miejscem, podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec przepadek przedmiotw stanowicych przedmiot wykroczenia oraz nawizk w wysokoci do 1 500 zotych lub obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 64. [Nieoznakowanie] 1. Kto, bdc wacicielem, administratorem, dozorc lub uytkownikiem nieruchomoci, nie dopenia obowizku umieszczenia w odpowiednim miejscu albo utrzymania w naleytym stanie tabliczki z numerem porzdkowym nieruchomoci, nazw ulicy lub placu albo miejscowoci, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopenia obowizku owietlenia tabliczki z numerem porzdkowym nieruchomoci.

Rozdzia IX. Wykroczenia przeciwko instytucjom pastwowym, samorzdowym i spoecznym

Art. 65. [Faszywe dane osobowe] 1. Kto umylnie wprowadza w bd organ pastwowy lub instytucj upowanion z mocy ustawy do legitymowania: 1) co do tosamoci wasnej lub innej osoby, 2) co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania, podlega karze grzywny.

 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowizkowi nie udziela waciwemu organowi pastwowemu lub instytucji, upowanionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomoci lub dokumentw co do okolicznoci wymienionych w 1. Art. 66. [Faszywy alarm] 1. Kto ze zoliwoci lub swawoli, chcc wywoa niepotrzebn czynno faszywym alarmem, informacj lub innym sposobem, wprowadza w bd instytucj uytecznoci publicznej albo inny organ ochrony bezpieczestwa, porzdku publicznego lub zdrowia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny do 1 500 zotych. 2. Jeeli wykroczenie spowodowao niepotrzebn czynno, mona orzec nawizk do wysokoci 1 000 zotych. Art. 67. [Uszkodzenie ogoszenia] 1. Kto umylnie uszkadza lub usuwa ogoszenie wystawione publicznie przez instytucj pastwow, samorzdow albo organizacj spoeczn lub te w inny sposb umylnie uniemoliwia zaznajomienie si z takim ogoszeniem, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. Kto umylnie uszkadza lub usuwa ogoszenie, afisz lub plakat wystawiony publicznie przez instytucj artystyczn, rozrywkow lub sportow albo w inny sposb umylnie uniemoliwia zaznajomienie si z takim ogoszeniem, afiszem lub plakatem, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 68. [Bezprawny wyrb pieczci] 1. Kto bez waciwego zamwienia wyrabia piecz, godo lub znak instytucji pastwowej, samorzdowej albo organizacji spoecznej lub te tak piecz, godo lub znak wydaje osobie nieupowanionej do odbioru, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto bezprawnie posiada, zamawia lub nabywa tak piecz. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 lub 2 piecz, godo lub znak podlegaj przepadkowi. Art. 69. [Niszczenie znaku] Kto umylnie niszczy, uszkadza, usuwa lub w inny sposb czyni bezskutecznymi znaki umieszczone przez organ pastwowy w celu stwierdzenia tosamoci przedmiotu, zamknicia go lub poddania rozporzdzeniu wadzy, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.

Rozdzia X. Wykroczenia przeciwko bezpieczestwu osb i mienia

Art. 70. [Czynnoci osb niezdolnych] 1. Kto, bdc niezdolny do czynnoci, ktrej nieumiejtne wykonanie moe wywoa niebezpieczestwo dla ycia lub zdrowia czowieka, tak czynno przedsibierze albo kto porucza j osobie do jej wykonania niezdolnej lub wbrew obowizkowi nadzoru dopuszcza do wykonania takiej czynnoci przez osob niezdoln, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowizkowi zachowania trzewoci znajduje si w stanie po uyciu alkoholu, rodka odurzajcego lub innej podobnie dziaajcej substancji lub rodka i podejmuje w tym stanie czynnoci zawodowe lub subowe. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 lub 2, mona orzec podanie orzeczenia do publicznej wiadomoci w szczeglny sposb. Art. 71. [Wadliwe wykonanie urzdze] Kto przez wadliwe wykonanie urzdze lub uczynienie ich niezdatnymi do funkcjonowania zgodnie z przeznaczeniem albo przez niewaciwe ich uytkowanie lub samowolne uruchomienie wywouje stan

niebezpieczny dla ycia lub zdrowia czowieka, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 72. [Niezabezpieczenie miejsca niebezpiecznego] Kto wbrew swemu obowizkowi nie dokonuje odpowiedniego zabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla ycia lub zdrowia czowieka, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 73. [Niezawiadomienie o niebezpieczestwie] Kto wbrew swemu obowizkowi nie zawiadamia odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu niebezpieczestwie grocym yciu lub zdrowiu czowieka albo mieniu w znacznych rozmiarach, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 74. [Uszkodzenie znaku] 1. Kto niszczy, uszkadza, usuwa lub czyni nieczytelnymi znaki lub napisy ostrzegajce o grocym niebezpieczestwie dla ycia lub zdrowia czowieka albo ogrodzenie lub inne urzdzenie zapobiegajce takiemu niebezpieczestwu, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu albo obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego, a take orzec podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomoci w szczeglny sposb. Art. 75. [Wyrzucanie przedmiotw] 1. Kto bez zachowania naleytej ostronoci wystawia lub wywiesza cikie przedmioty albo nimi rzuca, wylewa pyny, wyrzuca nieczystoci albo doprowadza do wypadania takich przedmiotw lub wylewania si pynw, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany. 2. Jeeli sprawca dopuszcza si czynu okrelonego w 1 ze zoliwoci lub swawoli, podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. Art. 76. [Obrzucanie pojazdu] Kto rzuca kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny bdcy w ruchu, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. Art. 77. [Nieostrono ze zwierzciem] Kto nie zachowuje zwykych lub nakazanych rodkw ostronoci przy trzymaniu zwierzcia, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. Art. 78. [Dranienie zwierzt] Kto przez dranienie lub poszenie doprowadza zwierz do tego, e staje si niebezpieczne, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 79. [Brak owietlenia] 1. Kto wbrew swemu obowizkowi zaniecha owietlenia miejsc dostpnych dla publicznoci, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. 2. Kto ze zoliwoci lub swawoli owietlenie takie gasi, podlega karze grzywny do 500 zotych. Art. 80. [Uszkodzenie wau przeciwpowodziowego] 1. Kto: 1) przejeda pojazdem lub konno albo przepdza zwierz gospodarskie przez wa przeciwpowodziowy w miejscu do tego nieprzeznaczonym lub wzdu po wale, na ktrym nie ma drogi o dostatecznie mocnej nawierzchni, 2) orze lub bronuje ziemi na wale przeciwpowodziowym albo obok wau w odlegoci mniejszej ni 3 m od stopy wau, 3) rozkopuje wa przeciwpowodziowy, wbija sup lub osadza znak albo zasadza drzewo lub krzew

na wale, 4) kopie studni, sadzawk, d lub rw obok wau przeciwpowodziowego w odlegoci mniejszej ni 50 m od stopy wau, 5) pasie na wale przeciwpowodziowym zwierz gospodarskie, 6) uszkadza umocnienie na wale przeciwpowodziowym, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto narusza inne ni okrelone w 1 ograniczenia w uytkowaniu waw przeciwpowodziowych, wprowadzone przez waciwy organ administracji pastwowej lub samorzdowej. 3. W razie popenienia wykroczenia mona orzec obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 81. [Uszkodzenie ochrony brzegu] Kto niszczy lub uszkadza urzdzenia suce do ochrony brzegw wd morskich lub rdldowych, a w szczeglnoci wszelkie umocnienia lub rolinno ochronn, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 82. [Naruszenie przepisw przeciwpoarowych] 5 1. Kto dokonuje czynnoci, ktre mog spowodowa poar, jego rozprzestrzenianie si, utrudnienie prowadzenia dziaania ratowniczego lub ewakuacji, polegajcych na: 1) niedozwolonym uywaniu otwartego ognia, paleniu tytoniu i stosowaniu innych czynnikw mogcych zainicjowa zapon materiaw palnych, 2) wykonywaniu prac niebezpiecznych pod wzgldem poarowym bez ich wymaganego zabezpieczenia, 3) uywaniu instalacji, urzdze i narzdzi niepoddanych wymaganej kontroli lub niesprawnych technicznie albo uytkowaniu ich w sposb niezgodny z przeznaczeniem lub warunkami okrelonymi przez producenta, jeeli moe si to przyczyni do powstania poaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia, 4) napenianiu gazem pynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu pynnego i w innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu, 5) nieprzestrzeganiu zasad bezpieczestwa przy uywaniu lub przechowywaniu materiaw niebezpiecznych poarowo, w tym gazu pynnego w butlach, 6) garaowaniu pojazdu silnikowego w obiektach i pomieszczeniach nieprzeznaczonych do tego celu z nieoprnionym zbiornikiem paliwa i nieodczonym na stae zasilaniem akumulatorowym, 7) skadowaniu materiaw palnych na drogach komunikacji oglnej sucych ewakuacji lub umieszczaniu przedmiotw na tych drogach w sposb zmniejszajcy ich szeroko albo wysoko poniej wymaganych wartoci, 8) skadowaniu materiaw palnych na nieuytkowych poddaszach lub na drogach komunikacji oglnej w piwnicach, 9) skadowaniu materiaw palnych pod cianami obiektu bd przy granicy dziaki, w sposb naruszajcy zasady bezpieczestwa poarowego, 10) uniemoliwianiu lub ograniczaniu dostpu do urzdze przeciwpoarowych, ganic, urzdze uruchamiajcych instalacje ganicze i sterujcych takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpywajcymi na stan bezpieczestwa poarowego obiektu, wycznikw i tablic rozdzielczych prdu elektrycznego, kurkw gwnej instalacji gazowej, a take wyj ewakuacyjnych oraz okien dla ekip ratowniczych, 11) uniemoliwianiu lub ograniczaniu dostpu do rde wody do celw przeciwpoarowych, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 2. Kto, bdc obowizany na podstawie przepisw o ochronie przeciwpoarowej do zapewnienia

warunkw ochrony przeciwpoarowej obiektu lub terenu, nie dopenia obowizkw polegajcych na: 1) zapewnieniu osobom przebywajcym w obiekcie lub na terenie odpowiednich warunkw ewakuacji, 2) wyposaaniu obiektu lub terenu w urzdzenia przeciwpoarowe i ganice, 3) utrzymywaniu urzdze przeciwpoarowych i ganic w stanie penej sprawnoci technicznej i funkcjonalnej, 4) umieszczeniu w widocznych miejscach instrukcji postpowania na wypadek poaru wraz z wykazem telefonw alarmowych oraz wymaganych informacji, 5) oznakowaniu obiektu odpowiednimi znakami bezpieczestwa, 6) utrzymywaniu drg poarowych w stanie umoliwiajcym wykorzystanie tych drg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpoarowej, 7) zapewnieniu usuwania zanieczyszcze z przewodw dymowych i spalinowych, 8) zachowaniu pasa ochronnego o szerokoci minimum 2 m i nawierzchni z materiaw niepalnych lub gruntowej oczyszczonej, wok placw skadowych, skadowisk przy obiektach oraz przy obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej, 9) przestrzeganiu zasad zabezpieczenia przeciwpoarowego podczas zbioru, transportu lub skadowania palnych podw rolnych, 10) zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu si poarw w lesie poprzez wykonywanie wymaganych zabiegw ochronnych, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 3. Kto na terenie lasu, na terenach rdlenych, na obszarze k, torfowisk i wrzosowisk, jak rwnie w odlegoci do 100 m od nich roznieca ogie poza miejscami wyznaczonymi do tego celu albo pali tyto, z wyjtkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 4. Kto wypala trawy, som lub pozostaoci rolinne na polach w odlegoci mniejszej ni 100 m od zabudowa, lasw, zboa na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogw bd w sposb powodujcy zakcenia w ruchu drogowym, a take bez zapewnienia staego nadzoru miejsca wypalania, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 5. Kto w inny sposb nieostronie obchodzi si z ogniem, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 6. Kto zostawia maoletniego do lat 7 w okolicznociach, w ktrych istnieje prawdopodobiestwo wzniecenia przez niego poaru, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 82a. [Niedopenienie obowizku; ochrona przeciwpoarowa] 6 1. Kto w razie powstania poaru nie dopenia obowizku okrelonego w przepisach o ochronie przeciwpoarowej oraz Pastwowej Stray Poarnej w postaci: 1) niezwocznego zawiadomienia osb znajdujcych si w strefie zagroenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostki ochrony przeciwpoarowej albo Policji bd wjta albo sotysa, 2) podporzdkowania si zarzdzeniu kierujcego dziaaniem ratowniczym, 3) udzielenia niezbdnej pomocy kierujcemu dziaaniem ratowniczym, na jego danie, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto utrudnia prowadzenie dziaa ratowniczych, a w szczeglnoci utrudnia dojazd do obiektw zagroonych jednostkom ochrony przeciwpoarowej, prowadzcym dziaania ratownicze.

 3. Kto uniemoliwia lub utrudnia przeprowadzenie czynnoci kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpoarowej przez uprawnionego straaka Pastwowej Stray Poarnej, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. Art. 83. [Nieostrono z materiaami wybuchowymi] 1. Kto nieostronie obchodzi si z materiaami wybuchowymi, atwo zapalnymi lub substancjami promieniotwrczymi albo wykracza przeciwko przepisom o wyrobie, sprzeday, przechowywaniu, uywaniu lub przewoeniu takich materiaw, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec przepadek przedmiotw stanowicych przedmiot wykroczenia.

Rozdzia XI. Wykroczenia przeciwko bezpieczestwu i porzdkowi w komunikacji

Art. 84. [Nieoznaczenie przeszkody] Kto wbrew obowizkowi nie oznacza w sposb odpowiadajcy wymaganiom i atwo dostrzegalny, zarwno w dzie, jak i w porze nocnej, jakiejkolwiek przeszkody w ruchu drogowym, urzdzenia lub przedmiotu znajdujcych si na drodze lub te miejsca prowadzonych robt, jeeli to moe zagrozi bezpieczestwu ruchu albo utrudni ruch na drodze, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 85. [Samowolna zmiana znaku] 1. Kto samowolnie ustawia, niszczy, uszkadza, usuwa, wcza lub wycza znak, sygna, urzdzenie ostrzegawcze lub zabezpieczajce albo zmienia ich pooenie, zasania je lub czyni niewidocznymi, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto samowolnie niszczy, uszkadza, usuwa lub ustawia znak turystyczny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 lub 2 mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu albo obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 85a(wchodzi od 2012-08-21) Art. 86. [Niezachowanie ostronoci] 1.7 Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowujc naleytej ostronoci, powoduje zagroenie bezpieczestwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny. 2. Kto dopuszcza si wykroczenia okrelonego w 1, znajdujc si w stanie po uyciu alkoholu lub podobnie dziaajcego rodka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 przez osob prowadzc pojazd mona orzec zakaz prowadzenia pojazdw. Art. 87. [Uycie alkoholu] 1. Kto, znajdujc si w stanie po uyciu alkoholu lub podobnie dziaajcego rodka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu ldowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niszej ni 50 zotych. 2.8 Kto, znajdujc si w stanie po uyciu alkoholu lub podobnie dziaajcego rodka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu inny pojazd ni okrelony w 1, podlega karze aresztu do 14 dni albo karze grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 lub 2 orzeka si zakaz prowadzenia pojazdw. Art. 88. [Nieowietlony pojazd] 9 Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd bez wymaganych

przepisami wiate lub pozostawia pojazd bez wymaganego przepisami owietlenia, podlega karze grzywny. Art. 89. [Maoletni na drodze] Kto, majc obowizek opieki lub nadzoru nad maoletnim do lat 7, dopuszcza do przebywania maoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 90. [Tamowanie ruchu] 10 Kto tamuje lub utrudnia ruch na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 91. [Zanieczyszczenie drogi] Kto zanieczyszcza drog publiczn lub na tej drodze pozostawia pojazd lub inny przedmiot albo zwierz w okolicznociach, w ktrych moe to spowodowa niebezpieczestwo lub stanowi utrudnienie w ruchu drogowym, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. Art. 92. [Niepodporzdkowanie si znakowi] 1. Kto nie stosuje si do znaku lub sygnau drogowego albo do sygnau lub polecenia osoby uprawnionej do kierowania ruchem lub do kontroli ruchu drogowego, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Kto w celu uniknicia kontroli nie stosuje si do sygnau osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazujcego zatrzymanie pojazdu, podlega karze aresztu albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 2 mona orzec zakaz prowadzenia pojazdw. Art. 92a. [Niepodporzdkowanie si ograniczeniu prdkoci] 11 Kto, prowadzc pojazd, nie stosuje si do ograniczenia prdkoci okrelonego ustaw lub znakiem drogowym, podlega karze grzywny. Art. 93. [Nieudzielenie pomocy] 1. Prowadzcy pojazd, ktry, uczestniczc w wypadku drogowym, nie udziela niezwocznej pomocy ofierze wypadku, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia o ktrym mowa w 1 orzeka si zakaz prowadzenia pojazdw. Art. 94. [Prowadzenie bez uprawnienia] 12 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd, nie majc do tego uprawnienia, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd pomimo braku dopuszczenia pojazdu do ruchu. Art. 95. [Prowadzenie bez dokumentw] 13 Kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd, nie majc przy sobie wymaganych dokumentw, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. Art. 95a. [Niezgodne z prawd dane w dowodzie rejestracyjnym] Kto posuguje si dowodem rejestracyjnym zawierajcym dane o spenieniu przez pojazd wymaga technicznych okrelonych w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarw i usug (Dz.U. Nr 54, poz. 535, z pn. zm.14 ) niezgodne ze stanem faktycznym, podlega karze grzywny do 500 z. Art. 96. [Nielegalne dopuszczenie do ruchu]

 1. 15Waciciel, posiadacz, uytkownik lub prowadzcy pojazd, ktry na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu dopuszcza: 1) do prowadzenia pojazdu osob niemajc sprawnoci fizycznej lub psychicznej w stopniu umoliwiajcym naleyte prowadzenie pojazdu, 2) do prowadzenia pojazdu osob niemajc wymaganych uprawnie, 3) do prowadzenia pojazdu osob znajdujc si w stanie po uyciu alkoholu lub podobnie dziaajcego rodka, 4) pojazd do jazdy pomimo braku wymaganych dokumentw stwierdzajcych dopuszczenie pojazdu do ruchu, 5) pojazd do jazdy, pomimo e pojazd nie jest naleycie zaopatrzony w wymagane urzdzenia i przyrzdy albo pomimo e nie nadaj si one do spenienia swego przeznaczenia, 6) do korzystania z pojazdu samochodowego w sposb niezgodny z jego przeznaczeniem, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze za czyny okrelone w 1 pkt 1, 3-6 oraz za nieumylne dopuszczenie do prowadzenia pojazdu na drodze publicznej przez osob niemajc wymaganych uprawnie podlega dyspozytor pojazdu lub osoba, do ktrej obowizkw nale jego czynnoci, a jeeli takiej osoby nie wyznaczono - kierownik jednostki dysponujcej pojazdem. 3.16 Tej samej karze podlega, kto wbrew obowizkowi nie wskae na danie uprawnionego organu, komu powierzy pojazd do kierowania lub uywania w oznaczonym czasie. Art. 96a. [Oznakowanie pojazdu uprzywilejowanego] 1. Kto, nie bdc do tego uprawnionym, posiada w pojedzie urzdzenia stanowice obowizkowe wyposaenie pojazdu uprzywilejowanego w ruchu, wysyajce sygnay wietlne w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygna dwikowy o zmiennym tonie, a take elementy oznakowania w postaci napisw, podlega karze grzywny. 2. Kto, nie bdc do tego uprawnionym, uywa w pojedzie sygnaw wietlnych w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygnau dwikowego o zmiennym tonie, podlega karze aresztu do 14 dni albo grzywny. 3. Urzdzenia lub elementy oznakowania, o ktrych mowa w 1 i 2, podlegaj przepadkowi, choby nie stanowiy wasnoci sprawcy. Art. 97. [Inne naruszenia] 17 Uczestnik ruchu lub inna osoba znajdujca si na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a take waciciel lub posiadacz pojazdu, ktry wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z pn. zm.18 ) lub przepisom wydanym na jej podstawie, podlega karze grzywny do 3 000 zotych albo karze nagany. Art. 98. [Nieostrono poza drog publiczn] 19 Kto, prowadzc pojazd poza drog publiczn, stref zamieszkania lub stref ruchu, nie zachowuje naleytej ostronoci, czym zagraa bezpieczestwu innej osoby, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 99. [Naruszenie stanu drogi] 1. Kto: 1) 20 (uchylony)

2) niszczy lub uszkadza drog publiczn lub drog w strefie zamieszkania, przynalenoci lub urzdzenia drogowe,

3) usuwa lub niszczy zasony odniene, 4) 21 (uchylony)

podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto przy zadrzewianiu lub zakrzewianiu albo przy prowadzeniu robt ziemnych nie zachowuje przepisowej odlegoci od linii kolejowych. Art. 100. [Uszkodzenie drogi] Kto: 1) zaorywa lub w inny sposb zwa pas drogowy lub pas przydrony, 2) wczy po drodze publicznej lub porzuca na niej przedmioty albo uywa pojazdw niszczcych nawierzchni drogi, 3) uszkadza rowy, skarpy nasypw lub wykopw albo samowolnie rozkopuje drog publiczn, 4) wypasa zwierz gospodarskie w pasie drogowym, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 101. [Nieoczyszczenie drogi] Kto uchyla si od obowizku oczyszczania i usuwania z odcinkw drg publicznych o twardej nawierzchni, przechodzcych przez obszary o zabudowie cigej lub skupionej poza miastami i osiedlami, bota, kurzu, niegu lub lodu, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 102. [Zaniedbanie stanu zjazdu] Kto uchyla si od obowizku utrzymania w naleytym stanie zjazdw z drg publicznych do przylegych nieruchomoci, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. Art. 103. [Uchylanie si od wiadcze] Kto bez wanej przyczyny uchyla si od naoonego obowizku wiadcze osobistych lub rzeczowych, majcych na celu zwalczanie zagroenia przerwania komunikacji na skutek zasp nienych, powodzi lub usuwisk, albo wykonuje te wiadczenia nienaleycie, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 103a. (uchylony)

Rozdzia XII. Wykroczenia przeciwko osobie

Art. 104. [Skanianie do ebrania] Kto skania do ebrania maoletniego lub osob bezradn albo pozostajc w stosunku zalenoci od niego lub oddan pod jego opiek, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. Art. 105. [Dopuszczenie do czynu kryminalnego] 1. Kto przez race naruszenie obowizkw wynikajcych z wadzy rodzicielskiej dopuszcza do popenienia przez nieletniego czynu zabronionego przez ustaw jako przestpstwo, w tym i przestpstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe i wskazujcego na demoralizacj nieletniego, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Jeeli czyn okrelony w 1 popenia osoba, pod ktrej nadzr odpowiedzialny oddano nieletniego, podlega karze ograniczenia wolnoci, grzywny albo karze nagany. 3. W wypadkach okrelonych w 1 i 2, jeeli nieletni czynem swym wyrzdzi szkod, mona orzec nawizk do wysokoci 1 000 zotych. Art. 106. [Dopuszczenie do przebywania w niebezpieczestwie] Kto, majc obowizek opieki lub nadzoru nad maoletnim do lat 7 albo nad inn osob niezdoln

rozpozna lub obroni si przed niebezpieczestwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznociach niebezpiecznych dla zdrowia czowieka, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 107. [Zoliwe niepokojenie] Kto w celu dokuczenia innej osobie zoliwie wprowadza j w bd lub w inny sposb zoliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolnoci, grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. Art. 108. [Szczucie psem] Kto szczuje psem czowieka, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany.

Rozdzia XIII. Wykroczenia przeciwko zdrowiu

Art. 109. [Zanieczyszczenie wody] 22 1. Kto: 1) zanieczyszcza wod przeznaczon do spoycia przez ludzi, lub 2) dostarcza wod przeznaczon do spoycia przez ludzi, nie speniajc wymaga okrelonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu ciekw, lub 3) nie bdc do tego uprawnionym, dostarcza wod przeznaczon do spoycia przez ludzi w myl przepisw o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu ciekw, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Kto zanieczyszcza wod suc do pojenia zwierzt, znajdujc si poza urzdzeniami przeznaczonymi do zaopatrywania ludnoci w wod, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. 3. Tej samej karze podlega, kto umylnie zanieczyszcza wod w pywalni, kpielisku lub w innym obiekcie o podobnym przeznaczeniu lub dostarcza do tych obiektw wod niespeniajc wymaga okrelonych w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu ciekw. Art. 110. [Zatrudnienie chorego] Kto zatrudnia przy pracy, przy wykonywaniu ktrej istnieje moliwo przeniesienia zakaenia na inne osoby, osob, ktra ze wzgldu na stan zdrowia potwierdzony aktualnymi badaniami dla celw sanitarno-epidemiologicznych, w rozumieniu przepisw o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakae i chorb zakanych u ludzi, nie moe by zatrudniona przy tego rodzaju pracy lub ktrej stan zdrowia utrudnia utrzymanie higieny osobistej, podlega karze grzywny. Art. 111. [Niezachowanie stanu sanitarnego] 1. Kto nie dopenia obowizku zapewnienia naleytego stanu sanitarnego, zwaszcza w zakresie utrzymania czystoci oraz uywania przez pracownikw wymaganego ubioru: 1) w zakadzie produkujcym lub wprowadzajcym do obrotu rodki spoywcze, 2) w miejscu uzyskiwania mleka, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto nie zachowuje naleytej czystoci w produkcji lub w obrocie rodkami spoywczymi. Art. 112. (uchylony) Art. 113. [Niezachowanie czystoci] Kto nie zachowuje naleytej czystoci przy wiadczeniu usug w zakadach ywienia zbiorowego, w kpieliskach, zakadach fryzjerskich, kosmetycznych, pralniczych lub noclegowych albo kto dopuszcza do takich czynnoci osob dotknit chorob zakan, podlega karze grzywny.

Art. 114. [Odmowa udzielenia wyjanie] Kto odmawia udzielenia organowi suby zdrowia wyjanie mogcych mie znaczenie dla wykrycia grulicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakanej lub rda zakaenia albo dla zapobiegania szerzeniu si takich chorb, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 115. [Niepoddanie si szczepieniu lub badaniu] 1. Kto, pomimo zastosowania rodkw egzekucji administracyjnej, nie poddaje si obowizkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko grulicy lub innej chorobie zakanej albo obowizkowemu badaniu stanu zdrowia, majcemu na celu wykrycie lub leczenie grulicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakanej, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawujc piecz nad osob maoletni lub bezradn, pomimo zastosowania rodkw egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej okrelonemu w 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu. Art. 116. [Nieprzestrzeganie zarzdze leczniczych] 1. Kto, wiedzc o tym, e: 1) jest chory na grulic, chorob weneryczn lub inn chorob zakan albo podejrzany o t chorob, 2) styka si z chorym na chorob okrelon w punkcie 1 lub z podejrzanym o to, e jest chory na grulic lub inn chorob zakan, 3) jest nosicielem zarazkw choroby okrelonej w punkcie 1 lub podejrzanym o nosicielstwo, nie przestrzega nakazw lub zakazw zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskaza lub zarzdze leczniczych wydanych na podstawie tych przepisw przez organy suby zdrowia, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawujc piecz nad osob maoletni lub bezradn, nie dopenia obowizku spowodowania, aby osoba ta zastosowaa si do okrelonych w 1 nakazw, zakazw, wskaza lub zarzdze leczniczych. Art. 117. [Nieprzestrzeganie porzdku w obrbie nieruchomoci] 23 1. Kto, majc obowizek utrzymania czystoci i porzdku w obrbie nieruchomoci, nie wykonuje swoich obowizkw lub nie stosuje si do wskaza i nakazw wydanych przez waciwe organy w celu zabezpieczenia naleytego stanu sanitarnego i zwalczania chorb zakanych, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega przewonik obowizany do zapewnienia podrnym odpowiednich warunkw higieny, ktry nie utrzymuje rodka transportu we waciwym stanie sanitarnym. Art. 118. [Ubj zwierzcia bez zezwolenia] 1. Kto: 1) dokonuje uboju zwierzcia bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami okrelonymi w tym zezwoleniu, 2) usuwa czci zwierzcia przed wykonaniem wymaganego badania po uboju, 3) nie poddaje misa badaniu, jeeli takie badanie jest wymagane - podlega karze grzywny. 2. Kto wprowadza do obrotu miso: 1) bez wymaganego oznakowania i wiadectwa,

2) warunkowo zdatne do spoycia lub niezdatne do spoycia, wbrew okrelonemu sposobowi jego wykorzystania - podlega karze aresztu albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 i 2, mona orzec przepadek misa, chociaby nie stanowio wasnoci sprawcy wykroczenia.

Rozdzia XIV. Wykroczenia przeciwko mieniu

Art. 119. [Kradzie i przywaszczenie] 1. Kto kradnie lub przywaszcza sobie cudz rzecz ruchom, jeeli jej warto nie przekracza 250 zotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Usiowanie, podeganie i pomocnictwo s karalne. 3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dopuci si go na szkod osoby najbliszej, ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 4. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1, mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci ukradzionego lub przywaszczonego mienia, jeeli szkoda nie zostaa naprawiona. Art. 120. [Kradzie drzewa] 1. Kto w celu przywaszczenia dopuszcza si wyrbu drzewa w lesie albo kradnie lub przywaszcza sobie z lasu drzewo wyrbane lub powalone, jeeli warto drzewa nie przekracza 75 zotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Usiowanie oraz podeganie i pomocnictwo s karalne. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 orzeka si nawizk w wysokoci podwjnej wartoci wyrbanego, ukradzionego lub przywaszczonego drzewa, a ponadto, jeeli ukradzione lub przywaszczone drzewo nie zostao odebrane, orzeka si obowizek zapaty jego rwnowartoci. Art. 121. [Szalbierstwo] 1. Kto, pomimo nieuiszczenia dwukrotnie naoonej na niego kary pieninej okrelonej w taryfie, po raz trzeci w cigu roku bez zamiaru uiszczenia nalenoci wyudza przejazd kolej lub innym rodkiem lokomocji, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto bez zamiaru uiszczenia nalenoci wyudza poywienie lub napj w zakadzie ywienia zbiorowego, przejazd rodkiem lokomocji nalecym do przedsibiorstwa niedysponujcego karami pieninymi okrelonymi w taryfie, wstp na imprez artystyczn, rozrywkow lub sportow, dziaanie automatu lub inne podobne wiadczenie, o ktrym wie, e jest patne. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 2 mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci wyudzonego mienia. Art. 122. [Paserstwo] 1. Kto nabywa mienie wiedzc o tym, e pochodzi ono z kradziey lub z przywaszczenia, lub pomaga do jego zbycia albo w celu osignicia korzyci majtkowej mienie to przyjmuje lub pomaga do jego ukrycia, jeeli warto mienia nie przekracza 250 zotych, a gdy chodzi o mienie okrelone w art. 120 1, jeeli warto nie przekracza 75 zotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Kto nabywa mienie, o ktrym na podstawie towarzyszcych okolicznoci powinien i moe przypuszcza, e zostao uzyskane za pomoc kradziey lub przywaszczenia, lub pomaga do jego zbycia albo w celu osignicia korzyci majtkowej mienie to przyjmuje lub pomaga do jego ukrycia, jeeli warto mienia nie przekracza 250 zotych, a gdy chodzi o mienie okrelone w art. 120 1, jeeli warto nie przekracza 75 zotych, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany.

 3. Usiowanie wykroczenia okrelonego w 1 oraz podeganie do niego i pomocnictwo s karalne. Art. 123. [Kradzie z ogrodu] 1. Kto z nienalecego do niego ogrodu bezprawnie zabiera w nieznacznej iloci owoce, warzywa lub kwiaty, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. 2. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 3. W razie popenienia wykroczenia mona orzec nawizk do wysokoci 50 zotych. Art. 124. [Niszczenie cudzej rzeczy] 1. Kto cudz rzecz umylnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatn do uytku, jeeli szkoda nie przekracza 250 zotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Usiowanie, podeganie i pomocnictwo s karalne. 3. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 4. W razie popenienia wykroczenia mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci wyrzdzonej szkody lub obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 125. [Niezawiadomienie o znalezieniu rzeczy] Kto w cigu dwch tygodni od dnia znalezienia cudzej rzeczy albo przybkania si cudzego zwierzcia nie zawiadomi o tym organu Policji lub innego organu pastwowego albo w inny waciwy sposb nie poszukuje posiadacza, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany. Art. 126. [Kradzie rzeczy niemajtkowej] 1. Kto zabiera w celu przywaszczenia, przywaszcza sobie albo umylnie niszczy lub uszkadza cudz rzecz przedstawiajc warto niemajtkow, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. Art. 127. [Samowolne uycie rzeczy] 1. Kto samowolnie uywa cudzej rzeczy ruchomej, podlega karze grzywny albo nagany. 2. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. Art. 128. [Urzdzanie gry hazardowej] 1. Kto w celu osignicia korzyci majtkowej urzdza gr hazardow albo uycza do niej rodkw lub pomieszczenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Pienidze i inne przedmioty suce do gry podlegaj przepadkowi, choby nie stanowiy wasnoci sprawcy. Art. 129. [Wyrb wytrychw] 1. Kto: 1) wyrabia, posiada lub nabywa wytrychy, jeeli nie trudni si zawodem, w ktrym s one potrzebne, 2) dostarcza wytrychw osobie nietrudnicej si takim zawodem, 3) wyrabia, posiada lub nabywa klucze do cudzego domu, mieszkania lub innego pomieszczenia albo schowania bez zezwolenia osoby uprawnionej lub organu administracji, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny.

 2. Tej samej karze podlega, kto wyrabia, posiada lub nabywa narzdzia przeznaczone do dokonywania kradziey albo kto dostarcza takich narzdzi innym osobom. 3. Wytrychy, klucze lub narzdzia podlegaj przepadkowi, choby nie stanowiy wasnoci sprawcy. Art. 130. [Wyczenie przepisw] 1. Przepisw art. 119, 120, 122 i 124 nie stosuje si: 1) (uchylony) 2) jeeli przedmiotem czynu jest bro, amunicja, materiay lub przyrzdy wybuchowe. 2. Przepisu art. 119 nie stosuje si, jeeli sprawca popenia kradzie z wamaniem. 3. Przepisw art. 119 i 120 nie stosuje si, jeeli sprawca uywa gwatu na osobie albo grozi jego natychmiastowym uyciem, aby utrzyma si w posiadaniu zabranego mienia, a gdy chodzi o zabranie innej osobie mienia w celu przywaszczenia, take wtedy, gdy sprawca doprowadza czowieka do stanu nieprzytomnoci lub bezbronnoci. 4. (uchylony) Art. 131. [Wykroczenia za granic] Przepisy art. 119, 122 i 124 stosuje si rwnie w razie popenienia wykroczenia za granic.

Rozdzia XV. Wykroczenia przeciwko interesom konsumentw

Art. 132. (uchylony) Art. 133. [Spekulacja biletami] 1. Kto nabywa w celu odprzeday z zyskiem bilety wstpu na imprezy artystyczne, rozrywkowe lub sportowe albo kto bilety takie sprzedaje z zyskiem, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Usiowanie oraz podeganie i pomocnictwo s karalne. Art. 134. [Oszukiwanie] 1. Kto przy sprzeday towaru lub wiadczeniu usug oszukuje nabywc co do iloci, wagi, miary, gatunku, rodzaju lub ceny, jeeli nabywca ponis lub mg ponie szkod nieprzekraczajc 100 zotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto przy nabyciu produktw rolnych lub hodowlanych oszukuje dostawc co do iloci, wagi, miary, gatunku lub ceny, jeeli dostawca ponis lub mg ponie szkod nieprzekraczajc 100 zotych. 3. Usiowanie wykroczenia okrelonego w 1 lub 2 oraz podeganie i pomocnictwo s karalne. Art. 135. [Ukrywanie towaru] Kto, zajmujc si sprzeda towarw w przedsibiorstwie handlu detalicznego lub w przedsibiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywc towar przeznaczony do sprzeday lub umylnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzeday takiego towaru, podlega karze grzywny. Art. 136. [Usuwanie oznacze z towarw] 1. Kto z towarw przeznaczonych do sprzeday umylnie usuwa utrwalone na nich oznaczenie okrelajce ich cen, termin przydatnoci do spoycia lub dat produkcji, jako lub ilo nominaln, gatunek lub pochodzenie, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Kto przeznacza do sprzeday towary z usunitym trwaym oznaczeniem ich ceny, terminu przydatnoci do spoycia lub daty produkcji, jakoci, gatunku lub pochodzenia albo towary niewaciwie oznaczone,

podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny do 1 500 zotych. 3. Usiowanie wykroczenia okrelonego w 1 oraz podeganie do niego i pomocnictwo s karalne. Art. 137. [Nieuwidocznienie ceny] 1. Kto w przedsibiorstwie handlowym lub usugowym narusza przepisy o obowizku uwidaczniania cen lub iloci nominalnej, podlega karze grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. 2. Kierownik punktu sprzeday detalicznej lub zakadu gastronomicznego, ktry nie ma faktur albo innych dowodw dostawy lub przyjcia na towary przechowywane w punkcie sprzeday detalicznej lub zakadzie gastronomicznym, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 138. [Nadmierne wynagrodzenie i odmowa wiadczenia] Kto, zajmujc si zawodowo wiadczeniem usug, da i pobiera za wiadczenie zapat wysz od obowizujcej albo umylnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia wiadczenia, do ktrego jest obowizany, podlega karze grzywny. Art. 138a. [Zawieranie umw poza lokalem] 1. Kto, zawierajc umow poza lokalem przedsibiorstwa, nie okazuje konsumentowi dokumentu potwierdzajcego wykonywanie dziaalnoci gospodarczej oraz dokumentu tosamoci, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto zawierajc umow w cudzym imieniu poza lokalem przedsibiorstwa, nie okazuje ponadto dokumentu potwierdzajcego swoje umocowanie. Art. 138b. [Niedozwolone postanowienia umowne] 1. Kto, bdc zobowizany na mocy orzeczenia sdu do zaniechania wykorzystywania lub do odwoania zalecenia stosowania oglnych warunkw umw albo wzoru umowy, nie stosuje si do tego obowizku, zawierajc w umowie niedozwolone postanowienia umowne, podlega karze grzywny. 2. Jeeli orzeczenie sdu, o ktrym mowa w 1, dotyczy przedsibiorcy niebdcego osob fizyczn, odpowiedzialno przewidzian w 1 ponosi osoba kierujca przedsibiorstwem lub osoba upowaniona do zawierania umw z konsumentami. Art. 138c. [Kredyt konsumencki] 1. Kto w zakresie dziaalnoci swojego przedsibiorstwa zawiera z konsumentem umow o kredyt konsumencki z racym naruszeniem wymaga dotyczcych treci umowy albo z pominiciem obowizku dorczenia jej dokumentu, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto w ofertach i reklamach dotyczcych kredytu konsumenckiego zawierajcych jakiekolwiek dane dotyczce kosztu kredytu konsumenckiego, nie podaje rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. 3. Kto przyjmuje od konsumenta weksel lub czek niezawierajcy klauzuli "nie na zlecenie" w celu spenienia lub zabezpieczenia wiadczenia wynikajcego z umowy o kredyt konsumencki, podlega karze grzywny. 4. Jeeli przedsibiorc jest podmiot niebdcy osob fizyczn, odpowiedzialno przewidzian w przepisach 1-3 ponosi osoba kierujca przedsibiorstwem lub osoba upowaniona do zawierania umw z konsumentami. Art. 138d. [Wprowadzenie w bd co do uprawnie] 24 1. Kto, podejmujc zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, wprowadza w bd co do posiadanych uprawnie, podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega organizator turystyki, ktry wprowadza klientw w bd co do uprawnie osb, ktrym powierza wykonywanie zada przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek.

Art. 139. (uchylony)

Rozdzia XVI. Wykroczenia przeciwko obyczajnoci publicznej

Art. 140. [Nieobyczajny wybryk] Kto publicznie dopuszcza si nieobyczajnego wybryku, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci, grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. Art. 141. [Nieprzyzwoite napisy] Kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogoszenie, napis lub rysunek albo uywa sw nieprzyzwoitych, podlega karze ograniczenia wolnoci, grzywny do 1 500 zotych albo karze nagany. Art. 142. [Proponowanie czynu nierzdnego] Kto natarczywie, narzucajc si lub w inny naruszajcy porzdek publiczny sposb, proponuje innej osobie dokonanie z ni czynu nierzdnego, majc na celu uzyskanie korzyci materialnej, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny.

Rozdzia XVII. Wykroczenia przeciwko urzdzeniom uytku publicznego

Art. 143. [Utrudnienie korzystania] 1. Kto ze zoliwoci lub swawoli utrudnia lub uniemoliwia korzystanie z urzdze przeznaczonych do uytku publicznego, a w szczeglnoci uszkadza lub usuwa przyrzd alarmowy, instalacj owietleniow, zegar, automat, telefon, oznaczenie nazwy miejscowoci, ulicy, placu lub nieruchomoci, urzdzenie suce do utrzymania czystoci lub awk, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci wyrzdzonej szkody albo obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 144. [Niszczenie rolinnoci] 1.25 Kto na terenach przeznaczonych do uytku publicznego niszczy lub uszkadza rolinno lub te dopuszcza do niszczenia rolinnoci przez zwierzta znajdujce si pod jego nadzorem albo na terenach przeznaczonych do uytku publicznego depcze trawnik lub zieleniec w miejscach innych ni wyznaczone dla celw rekreacji przez waciwego zarzdc terenu, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. 2. Kto usuwa, niszczy lub uszkadza drzewa lub krzewy stanowice zadrzewienie przydrone lub ochronne albo ywopot przydrony, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 lub 2 mona orzec nawizk do wysokoci 500 zotych. Art. 145. [Zamiecanie] Kto zanieczyszcza lub zamieca miejsca dostpne dla publicznoci, a w szczeglnoci drog, ulic, plac, ogrd, trawnik lub zieleniec, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany.

Rozdzia XVIII. Wykroczenia przeciwko obowizkowi ewidencji

Art. 146. [Niezgoszenie urodzenia lub zgonu] 1. Kto nie dopenia w terminie obowizku zgoszenia w urzdzie stanu cywilnego faktu urodzenia lub zgonu, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. 2. Sprawca nie podlega odpowiedzialnoci, jeeli pomimo niedokonania zgoszenia akt stanu cywilnego zosta sporzdzony we waciwym czasie. Art. 147. [Niezameldowanie]

 1. Kto nie dopenia cicego na nim obowizku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolnoci, grzywny albo karze nagany. 2. Kto, bdc do tego obowizany, nie zawiadamia waciwego organu o niedopenieniu przez inn osob cicego na niej obowizku meldunkowego, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 147a. [Niezarejestrowany zakad leczniczy, niedopuszczalna reklama] 1. Kto prowadzi zakad opieki zdrowotnej lub zakad leczniczy dla zwierzt bez wymaganego wpisu do rejestru lub ewidencji, podlega karze aresztu, ograniczenia wolnoci albo grzywny. 2. Tej samej karze podlega ten, kto podaje do wiadomoci publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych wiadcze zdrowotnych lub usug z zakresu medycyny weterynaryjnej majce form i tre reklamy.

Rozdzia XIX. Szkodnictwo lene, polne i ogrodowe

Art. 148. [Szkodnictwo lene] 1. Kto: 1) dokonuje w nienalecym do niego lesie wyrbu gazi, korzeni lub krzeww, niszczy je lub uszkadza albo karczuje pniaki, 2) zabiera z nienalecego do niego lasu wyrbane gazie, korzenie lub krzewy albo wykarczowane pniaki, podlega karze grzywny. 2. Jeeli czyn godzi w mienie osoby najbliszej, ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 3. W razie popenienia wykroczenia mona orzec nawizk do wysokoci 500 zotych. Art. 149. [Paserstwo drzewa z lasu] Kto nabywa gazie, korzenie, krzewy lub pniaki wiedzc o tym, e pochodz one z wykroczenia okrelonego w art. 148, lub pomaga do ich zbycia albo w celu osignicia korzyci majtkowej przyjmuje je lub pomaga do ich ukrycia, podlega karze grzywny. Art. 150. [Szkodnictwo ogrodowe] 1. Kto uszkadza nienalecy do niego ogrd warzywny, owocowy lub kwiatowy, drzewo owocowe lub krzew owocowy, podlega karze ograniczenia wolnoci albo grzywny do 1 500 zotych. 2. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 3. W razie popenienia wykroczenia orzeka si nawizk do wysokoci 1 500 zotych. Art. 151. [Niedozwolony wypas] 1. Kto pasie zwierzta gospodarskie na nienalecych do niego gruntach lenych lub rolnych albo przez takie grunty w miejscach, w ktrych jest to zabronione, przechodzi, przejeda lub przegania zwierzta gospodarskie, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany. 2. Jeeli grunt jest zaorany, zasiany lub obsadzony, znajduje si w stanie sztucznego zalesienia, naturalnego odnowienia lub stanowi modnik leny do lat 20, sprawca podlega karze grzywny. 3. Karze okrelonej w 2 podlega rwnie ten, kto przejeda lub przegania zwierzta gospodarskie przez wod zamknit i zarybion. 4. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 5. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1, 2 lub 3 mona orzec nawizk do wysokoci 1

500 zotych. Art. 152. [Niszczenie kosodrzewiny] 1. Kto niszczy lub uytkuje kosodrzewin znajdujc si na siedliskach naturalnych w grach lub na torfowiskach, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec nawizk do wysokoci 500 zotych. Art. 153. [Drobne szkody lene] 1. Kto w nienalecym do niego lesie: 1) wydobywa ywic lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera kor, nacina drzewo lub w inny sposb je uszkadza, 2) zbiera mech lub cik, 3) zbiera gazie, kor, wiry, traw, wrzos, szyszki lub zioa albo zdziera dar, 4) zbiera grzyby lub owoce lene w miejscach, w ktrych jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym, podlega karze grzywny do 250 zotych albo karze nagany. 2. Jeeli czyn godzi w mienie osoby najbliszej, ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. Art. 154. [Niszczenie substancji; miecenie] 1. Kto na nienalecym do niego gruncie lenym lub rolnym: 1) wydobywa piasek, margiel, wir, glin lub torf, 2) niszczy lub uszkadza urzdzenia suce do utrzymania zwierzt lub ptakw, 3) (uchylony) 4) kopie d lub rw, podlega karze grzywny do 1 000 zotych albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto wyrzuca na nienalecy do niego grunt polny kamienie, mieci, padlin lub inne nieczystoci. 3. Jeeli czyn godzi w mienie osoby najbliszej, ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. Art. 155. [Niszczenie urzdze melioracyjnych] 1. Kto na gruncie lenym lub rolnym niszczy lub uszkadza urzdzenia melioracyjne, podlega karze grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia mona orzec obowizek zapaty rwnowartoci wyrzdzonej szkody lub obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 156. [Niszczenie zasieww] 1. Kto na nienalecym do niego gruncie lenym lub rolnym niszczy zasiewy, sadzonki lub traw, podlega karze grzywny do 500 zotych albo karze nagany. 2. Jeeli czyn godzi w mienie osoby najbliszej, ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. 3. W razie popenienia wykroczenia mona orzec nawizk do wysokoci 500 zotych. Art. 157. [Nieopuszczenie cudzego terenu] 1. Kto wbrew daniu osoby uprawnionej nie opuszcza lasu, pola, ogrodu, pastwiska, ki lub grobli, podlega karze grzywny do 500 zotych lub karze nagany. 2. ciganie nastpuje na danie pokrzywdzonego. Art. 158. [Wyrb drzewa przez waciciela]

 1. Waciciel lub posiadacz lasu, ktry dokonuje wyrbu drzewa w nalecym do niego lesie albo w inny sposb pozyskuje z tego lasu drewno niezgodnie z planem urzdzenia lasu, uproszczonym planem urzdzenia lasu lub decyzj okrelajc zadania z zakresu gospodarki lenej albo bez wymaganego pozwolenia, podlega karze grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 orzeka si przepadek pozyskanego drewna. Art. 159. [Niezapobieganie szkodnikom] Kto, wbrew cicemu na nim obowizkowi w zakresie ochrony lasw, nie wykonuje zabiegw zapobiegajcych, wykrywajcych i zwalczajcych nadmiernie pojawiajce si i rozprzestrzeniajce si organizmy szkodliwe, podlega karze grzywny. Art. 160. [Zmiana przeznaczenia gruntu] 1. Kto, dziaajc bez wymaganego zezwolenia, zmienia las na upraw roln, podlega karze grzywny. 2. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 mona orzec obowizek przywrcenia do stanu poprzedniego. Art. 161. [Wjazd pojazdem] Kto, nie bdc do tego uprawniony albo bez zgody waciciela lub posiadacza lasu, wjeda pojazdem silnikowym, zaprzgowym lub motorowerem do nienalecego do niego lasu w miejscu, w ktrym jest to niedozwolone, albo pozostawia taki pojazd w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym, podlega karze grzywny. Art. 162. [Zanieczyszczenie lasu] 1. Kto w lasach zanieczyszcza gleb lub wod albo wyrzuca do lasu kamienie, mieci, zom, padlin lub inne nieczystoci, albo w inny sposb zamieca las, podlega karze grzywny albo karze nagany. 2. Jeeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu do gruntu w lasach lub w inny sposb skadowaniu w lesie odpadw, sprawca podlega karze aresztu albo grzywny. 3. W razie popenienia wykroczenia okrelonego w 1 mona orzec nawizk, a w razie popenienia wykroczenia okrelonego w 2 orzeka si nawizk - do wysokoci rwnej kosztom rekultywacji gleby, oczyszczenia wody, wydobycia, wykopania, usunicia z lasu, a take zniszczenia lub neutralizacji odpadw. Art. 163. [Niszczenie grzybw] Kto w lesie rozgarnia cik i niszczy grzyby lub grzybni, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 164. [Niszczenie gniazd lub legowisk] Kto wybiera jaja lub pisklta, niszczy lgowiska lub gniazda ptasie albo niszczy legowiska, nory lub mrowiska znajdujce si w lesie albo na nienalecym do niego gruncie rolnym, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 165. [Poszenie, zabijanie zwierzt] Kto w lesie, w sposb zoliwy, poszy albo ciga, chwyta, rani lub zabija dziko yjce zwierz, poza czynnociami zwizanymi z polowaniem lub ochron lasw, jeeli czyn z mocy innego przepisu nie jest zagroony kar surowsz, podlega karze grzywny albo karze nagany. Art. 166. [Puszczanie psa] Kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnociami zwizanymi z polowaniem, podlega karze grzywny albo karze nagany.


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Art. 20 2 w brzmieniu ustawy z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. Art. 21 3 uchylony ustaw z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. Art. 52a w brzmieniu ustawy z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. Art. 60 4 pkt 5 dodany ustaw z dnia 29.04.2010 r. (Dz.U. Nr 106, poz. 672), ktra wchodzi w ycie 17.09.2010 r. Art. 82 w brzmieniu ustawy z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. Art. 82a dodany ustaw z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. Art. 86 1 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. Art. 87 2 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. Art. 88 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. Art. 90 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. Art. 92a dodany ustaw z dnia 29.10.2010 r. (Dz.U. Nr 225, poz. 1466), ktra wchodzi w ycie 31.12.2010 r. Art. 94 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. Art. 95 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r.

Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113, Nr 90, poz. 756, Nr 143, poz. 1199 i Nr 179, poz. 1484, z 2006 r. Nr 143, poz. 1028 i 1029, z 2007 r. Nr 168, poz. 1187 i Nr 192, poz. 1382, z 2008 r. Nr 74, poz. 444, Nr 130, poz. 826, Nr 141, poz. 888 i Nr 209, poz. 1320 oraz z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 116, poz. 979, Nr 195, poz. 1504, Nr 201, poz. 1540 i Nr 215, poz. 1666. 15 Art. 96 1 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. 16 Art. 96 3 dodany ustaw z dnia 29.10.2010 r. (Dz.U. Nr 225, poz. 1466), ktra wchodzi w ycie 31.12.2010 r. 17 Art. 97 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. 18 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz.U. z 2005 r. Nr 109, poz. 925, Nr 175, poz. 1462, Nr 179, poz. 1486 i Nr 180, poz. 1494 i 1497, z 2006 r. Nr 17, poz. 141, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 190, poz. 1400, Nr 191, poz. 1410 i Nr 235, poz. 1701, z 2007 r. Nr 52, poz. 343, Nr 57, poz. 381, Nr 99, poz. 661, Nr 123, poz. 845 i Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 37, poz. 214, Nr 100, poz. 649, Nr 163, poz. 1015, Nr 209, poz. 1320, Nr 220, poz. 1411 i 1426, Nr 223, poz. 1461 i 1462 i Nr 234, poz. 1573 i 1574, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 18, poz. 97, Nr 79, poz. 663, Nr 91, poz. 739, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 802 i 803, Nr 98, poz. 817 i Nr 168, poz. 1323 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 43, poz. 246, Nr 122, poz. 827, Nr 151, poz. 1013 i Nr 152, poz. 1018. 19 Art. 98 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1018), ktra wchodzi w ycie 4.09.2010 r. 20 Art. 99 1 pkt 1 uchylony ustaw z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. 21 Art. 99 1 pkt 4 uchylony ustaw z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. 22 Art. 109 w brzmieniu ustawy z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. 23 Art. 117 w brzmieniu ustawy z dnia 5.11.2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589), ktra wchodzi w ycie 8.06.2010 r. 24 Art. 138d dodany ustaw z dnia 29.04.2010 r. (Dz.U. Nr 106, poz. 672), ktra wchodzi w ycie 17.09.2010 r. 25 Art. 144 1 w brzmieniu ustawy z dnia 22.07.2010 r. (Dz.U. Nr 152, poz. 1017), ktra wchodzi w ycie 20.09.2010 r.