Filosofie

SvanHees(0716729) APOsinga(0676180) JMSchilder(0722591) RMGToirkens(0676582)

7X300drJCTVoorthuis 05juli2012

Inhoud
Voorwoord Inleiding 4 6 8 12 14 16 28 34 38 40 44 46
2

Mindmap

Eenautarkischdorp Perspectief Kwaliteiten

Relatietotgebruik Logica

Samenvatting Woordenlijst Literatuur Bijlagen

Voorwoord
Voorditwerkstukiseenfilosofischonderzoekgedaannaareenautarkisch dorp.Ditiseendorpdatvollediginzijneigenbehoeftekanvoorzien.Het dorpwektzelfdebenodigdeenergieopenhetdorpverbouwdzijneigen benodigdevoedsel.Bovendienisallesgebouwdvolgenseencradle2cradle principe. Inditverslagzullenweonzebevindingenenkritiekpuntenoverhetautar kischdorpverwoordenenzullenuiteindelijkindeconclusietotgenerali seerbarekenniskomen. SaskiavanHees,AnnemiekOsinga,ManonSchilderenReneToirkens
4

Inleiding
Autarkischwaterrijk WieaanAutarkiedenkt,denktmisschiensnelaanhetgeitenwollensokken type.Maarditisniethetgeval.Autarkiegaatomkosteneffectiviteit,eigen verantwoordelijkheidenonafhankelijkheid. Dooreenteamvanverschillendearchitecten,zijninhetkadervanhetin 2001ingevoerdehaalbaarheidsonderzoekautarkie.nlenkeleontwerpstu dies uitgevoerd naar decentrale water en energievoorzieningen. Deze groepbestaatuiteenteamvanAttikaArchitecten,MooieNelArchitecten enPark. Samen hebben ze voor twee specifieke locaties een schetsontwerp ge maakt met als thema Autarkisch wonen. Een voor een buitengebied aan de IJssel in Zwolle, en een ander schetsontwerp voor een waterrijke uit breidingswijkinLeeuwarden.Ookhebbenzeeengereedschapskistsamen gesteldmetdetechnischekenniseneenbeleidskadervoorhetontwerpen vaneenAutarkischleefmilieu. Bijhetmakenvandeschetsontwerpenhebbenzehetonderliggendeland schap als basis genomen en op verschillende schaalniveaus het ontwerp bekeken.Hethuis,hetdorpenhetlandschapkomenhierbijaanbod. Hetschetsontwerpdatwijalsvoorbeeldhebbengenomenishetontwerp voordewaterrijkeuitbreidingswijkinLeeuwarden.Metditvoorbeeldpro berenweeengoedbeeldteschetsenvanmogelijkhedendieerzijnophet gebiedvanduurzaamheidenAutarkie.
6

Mindmap
Voorhetmakenvandemindmaphebbenwijiedereenhoofdstukgelezen uitAgooduse,aconceptualenvironmentforaphilosophyofthebuiltenvi ronment(2012)vanJacobVoorthuis. ManonheeftPartI:Thequestionofphilosophy,aradicalpragmaticistap proachgelezen.ReneheeftPartIII:Thequestionofmetaphysics,ontolo gy:howwecanspeakusefullyabouttheworldanditsbehaviourgelezen. SaskiaheeftPartVI:Thequestionofaestheticsgelezen.EnAnnemiekheeft PartVII:Thequestionofethicsgelezen. Demindmapopdevolgendebladzijdeisdanookgebaseerdopdezevier hoofdstukken.
8

Watisgoed? Jaloezie,wilwatanderen hebben(interesses) Relatiemensmetomgeving Mensgemaaktuitdezelfde stofjes,generaliseren

Dusniet

Rekeninghoudenmetaan wezigheidvananderen

Vraagvanrelativisme
van Groep

Concept Ontwerpisnooitaf Ouderssturen

Kwaliteiten Ethiek

Relatietussentweedingen Ontwerper Intelligentekopienenimi taties

Situationeeldenken Vervelendgevolgvanver keerdinterpreteren Watisdewaarheid?

Staatboven
it nwed

Eerlijkheid Kritiek Vertrouwen Essentie Beschrijven Analyseren Objectief Subjectief Beperkingenindewereld omonsheen Watisecht? Interpreteren Kunstwerkisonderworpen aaninterpretatie Abstractievandewereld
10

Anderesamenstelling, uniek Hetzijn,persoonlijkgekop peld Belangelozeschoonheid Interesse/desinteresse Esthetiek

Zelfzie

Consequenties Intenties

Behandeleenanderzoals jezelfbehandeltwiltwor den Wereld:doorervaringen Gelimiteerddoorzintuigen

Omschrijven

Kwaliteitstaatnietopzich zelfmaarisafhankelijkvan situatie

Potentieomteverbeteren

11

Een autarkisch dorp

Hetfeitdatersteedsminderfossielebrandstofaanwezigisopaarde,maar wewelsteedsmeervandezeenanderemiddelenverbruiken,iseente rugkerendprobleemindebouw.Wegaannotabeneergvervuilendte werk.Uitstootvanschadelijkestoffenengassenkomtonzeaardehelaas niettengoede. Passindskorthoudenwemeerrekeningmetonzeleefomgevingenover zienwedegevolgenvanonzedadenvannuenvroeger. WelevenhieropaardealsofwedrieheleAardenterbeschikkinghebben. Onzebehoefteswordentegrootvoordezeaardeenwekunnenopdeze maniernietverdergaan. Deveranderingenvanhetklimaatmoetenweproberentegentegaanen meerbewustomgaanmetderuimteomonsheen.Onzeinvloedophet milieumoetverminderen.Meerruimtekrijgenweimmersnieteneen nieuweaardealhelemaalniet.Debouwheefteengrootaandeelindit probleemenzaldaaromookgroteveranderingenmoetenondergaanom hetsteedsgroterwordendeklimaatprobleemaantepakken. Hetvoorbeeldvanhetautarkischedorpiseengoedvoorbeeldomdeont wikkelingenterbeschermingvandeaardeteillustreren. Hetdorpwordtnietinnkeerontwikkeldmaarzaldoornatuurlijkegroei ontstaan.Hierdoorwordthetnietmeteenopgedrongenaanmensenen hunomgeving,maarkaniedereenlangzaamovertuigdrakenvanhetnut endegoedeeigenschappenvanditidee.Zokunnenmensenzelfdekeuze makenomookhungewoontesomtegooienenbijtedragenaaneenbe
12

termilieu.Geleidelijkaankunnenerzoveranderingendoorgevoerdwor denenuiteindelijkzullenmensenelkaartochnagaandoen.Datzitnu eenmaalinonzeaard. HetprojectisinNederlandgoedtoepasbaar.Hetautarkischedorpisspeci

13

ookduurzaam.Degemeenschapdieinhetautarkischedorpkomttewo nenzaldanookzeergedifferentieerdzijn. Dewoningeninhetdorpwordenzoontworpendatzeoptimaalgebruik kunnenmakenvannatuurlijkeenergiebronnen,erwordtoptimaalgebruik gemaaktvanwindenergieenrecyclingvanregenwater.

aalbedachtvoorhetNederlandseklimaatendeNederlandseomgeving.Er zijnhiergenoegmogelijkhedenomenergieoptewekkenendaarmeezelf voorzienendtezijn.Jemoetergensbeginnen,duswaaromnietgewoonin onskleinekikkerlandje? Hetautarkischedorpisvoorverschillendeleefstijlengeschikt,hetricht zichdusnietspeciaalopeendoelgroep.Daardoorisditookzeerbreedin detoepassingenwordthetnietbeperktdooreenkader.Veelverschillen demensenzullenzicherinthuiskunnenvoelenendegebruikswaardeis

Perspectief
Hetperspectiefwaarmeeweditonderwerpgaanbekijkenisofeenautar kischdorpeengoedeoplossingisvoordeproblemenmetbetrekkingtot vervuilingenverspilling.Isheteenoplossingomdeduurzaamheidtever hogenenonzeleefomgevingopaardeteverbeterenentebeschermen?
14

15

Positieve

Kwaliteiten

(voorbeeldplan)

Dewoningenzijnzelfvoorzienendwatbetreftwaterenenergie,hetorga nischafvalenafvalwaterwordenterplaatseverwerkt. Ditiseenpositievekwaliteitvoordegebruikeromdatdegebruikerhier doorgeenwaterenenergierekeningontvangt.Ditscheeltindeportemon nee. Ookzaldegebruikerdiebewustkiestvooreenautarkischewoningervol doeninguithalendatzijnofhaarwoningzelfvoorzienendis.Doordatde woningduurzaamomgaatmetnatuurlijkebronnen,zalditeenpositiefef fecthebbenopdegemoedstoestandvandegebruiker. Demateeninvullingvandezelfvoorzieningwordtafgestemdopdelokale condities,standdertechniekendemaatschappelijkebehoeftenenaccep

tatie.Dearchitectuuriseenuitingvanhetindividu,hetindividukantevens hetwonenaanpassenopzijnleefstijlenfinancileruimte. HetplanishaalbaardoordathetisaangepastopNederlandsemaatstaven quaklimaatengewoonten.Doordathetplanisaangepastopdespecifieke aspectenvanzijnomgeving,wordterzominmogelijkverspildenzoveel mogelijknuttigeenergiegebruikt. Debewonerengebruikervanhetautarkischesysteemkanzelfdemanier kiezenwaarophijofzijdeduurzaamheidinvult.Hierdoorwordthetsys teemaantrekkelijkvooreengroteredoelgroep. Verdelinginstadia,van5,10en20jaar. Hetdorpwordtinstadiaopgebouwd.Doordathetautarkischesysteem
16

nietgeheelgeaccepteerdisalseenmaniervanleven,zorgtdelangzame, natuurlijkemaniervanopbouwenvoorgeleidelijkeacceptatieenmis schienwelinteresseinhetplan.Demanierwaaropmomenteeldoorde meerderheidvandemensengedachtwordtoverdeautarkischelevensstijl

17

oolenelektranetgeefteenbepaaldsoortzekerheid.Mensenhoevenniet meteenradicaalhunlevenswijzetegaanveranderen.Metanderewoor den;mensenkunneninhunveiligeenvertrouwderoutineenergieneutraal leven. Warmtepompenenboilersvoorverwarmingenkoelingvandewoonen werkruimteensamenmetzonneboilersvoorwarmtapwater.Watervan drinkwaterkwaliteitwordtuithemelwatergeproduceerd,gebruikmakend vaneencombinatievanbewezentechniekenalsnanofiltratieenuv behandeling. Doorookzelfvoorzienendtezijnwatbetreftdebehoefteaanwater,gaat deduurzaamheidnogeenstapjeverder.Hetwaterwordtgezuiverdaan

(geitenwollensokken,zweverig,)kanover20jaarwelheelanderszijn. Dewoningenenanderegebouwenwordenwelgekoppeldaanhetriool enelektranet.Doordezekoppelingkanhetenergiegebruikperjaarneu traalwordengenoemdenhetelektriciteitsnetalsbufferenvoordeafvoer vanoverschottengebruiktworden. Eentussenvormvancradletocradleenhetregulierewonen,proberen zelfvoorzienendtezijn,maartocheenbufferhebbenindezinvanhetri

dehandvannatuurlijkeprocessen,inplaatsvanineengroterioolzuive ring.Bovendienwordtgekekennaardewijzewaarophetwatergebruikt wordt,zowordtgeenextraenergiegestoptinhetwaterwaarmeedewc wordtdoorgespoeld. Degebruikstevredenheidvanbewonersenhunverbruikvanenergie, warmteenwaterperdag,week,seizoenenjaarwordtbijgehoudenomde ketenseninstallatiesverdertekunnenoptimaliseren. Normaliterhoudenmensenernietvanomindegatengehoudentewor den.Wezijngehechtaanonzeprivacyenwillenzoveelmogelijkbinnende murenvanonzewoninghouden.Inonzeindividualistischesamenleving vindenweimmersdatniemandietstemakenheeftmetonsleven.Tochis

hetindegatenhoudenvandegebruikstevredenheidvanbewonersen hunverbruikvanenergieeenpositievekwaliteittenoemen.Doordathet verbruikindegatenkanwordengehouden,kannamelijkhetoptimaleper soonlijkesysteemwordenontwikkeld.Ditscheeltdanweerenorminde portemonneeendatweegtvoordemensvaakzwaarderdandeprivacy. Doorbeschikbaretechniekenendomoticaslimtecombinerenenteinte grereninhetontwerpwordenhetgebruiksgemak,degebruikszekerheid enhetcomfortgeoptimaliseerdenblijvendegebruikskostenvoordebe wonerslaag. Eengentegreerdontwerpispositiefvoordemaker,verkoperengebrui ker.Doorintegraalteontwerpenwordtaanalleeisenvandezedriepartij
18

envoldaan.Bovendienontstaatzoeenoptimaalduurzaamontwerp. Voorenergievoorzieningmetaccuswordteenmicrogridaangelegd.Ook voorhetwaterwordteenmicrogridaangelegd.(ontkoppeldvanhetnatio

19

gebruiktomenergieuittehalen. Eenvoorbeeldvanoptimaalgebruikmakenvandeomgeving.Vergaande duurzaamheid. Natuurlijkeoeversenbiofilterszorgenvooreengrootzelfreinigendvermo genvanhetoppervlaktewater,watookeenhogenatuurenrecreatie waardeheeft. Alsjeduurzaamwiltleven,doejedatmeestaluitliefdevoordenatuur.Je wiltdatdenatuurbehoudenwordtvoorlateregeneraties.Doornatuurlij keoeversaantebrengeninhetplangebiedenbiofilterstegebruikenom hetwaterschoontehouden,kanhetwaterookgebruiktwordenalsrecre atieplaats,omlekkertezwemmenoftevissen.

naalnet). Dooreenmicrogridaanteleggen,wordtzooptimaalmogelijkgebruikge maaktvandegezamenlijkopgewekteenergie.Doordatdeenewoning misschieneenoverschotheeft,endeanderewoningeentekort,kunnen mensenelkaarhelpentochenergieneutraalteblijven.Ditheeftmetname eenpositiefeffectophetgevoelvangemeenschap,hetbijelkaarhoren. Zelfsdebiomassadievrijkomtbijhetcrerenvanhetlandschap,wordt

Positieve

Kwaliteiten

(algemeen)

Terugbrengenvanderelatietussenmensennatuur,natuurlijkebinding metleefomgevingenlevensprocessen.Derelatietussencultuurennatuur wordtdoorautarkietimescapingweerzichtbaar,tastbaarenzinvolge maakt. Doorderelatietussenmensennatuurteherstellen,zaldemensdenatuur beterkunnenbegrijpen,zebouwenweereenrelatieop.Dezerelatiezal vantweekantenmoetenkomen,alsdemensgoedisvoordenatuur,zal denatuurteruggeven.Opdezemanierkandemensduurzaamleven,door gebruiktemakenvanzijnrelatiemetdenatuur. Nieuwemogelijkhedenomtotcombinatiesvanruimtegebruiktekomen dieelkaarversterkeneneengrotematevanflexibiliteitvoorveranderin

genindetijdhebben.Harmonischeverbindingtussenmensennatuur. Momenteelzittenwijvastineeneeuwenlangetraditievanbouwen.We bouwenwoningenenanderegebouwendichtopelkaar,wewillenalle maalonseigenstukgrondenhetliefstooknogeenmooieopritomonze autoopteparkeren.Dezetraditiebeperktonsomanders(beter)tekijken. Zodrawijopenstaanvoordeideenvanhetautarkischesysteem,zalonze samenlevingduurzamerworden.Wezullenmeerrekeningmetelkaaren devolgendegeneratieshoudenenverdraagzamersamenleven.Ditiseen omschrijvingvanduurzaamheid,eenidealistischbeeld. Autarkieiseenimpulsvooreenverderedifferentiatievanwoonwerkmili eusenarchitectuurinverschillendeprijsklassen.
20

Dedifferentiatieiseenpositievekwaliteitvanautarkie.Iederindividuzou moetenkunnenlevenzoalshijofzijdatwil.Hierdoorfunctioneerteenau tarkischdorpopdezelfdemanieralseennormaaldorpmaardanmeteen idealistischrandje.

21

Negatieve

Kwaliteiten

(voorbeeldplan)

Specifiekeeisen:bodembestaatuitknippigekleienheefteengeringrelif. Hetgrondwaterstaathoog(minderdan40cmmv).Degemiddeldejaar lijkseneerslagis800mm/m2,dewindsterkte5,5m/sendezonschijnter 1500uurperjaar.Dusalsjeeenslechterjaarhebt,werkthetmisschien nietomtotaalzelfvoorzienendtezijn. Ditbetekentdathetsysteemsommigejarennietgeheelautarkisch,dus zelfvoorzienend,kanzijn.Hetzaleenuitdagingwordenenergieneutraalte zijn,misschienzelfsweleenlastigeopgave.Debewonerszullenergteleur gesteldwordenalshunideaalnietbehaaldwordt,ookalkunnenzeerzelf nietsaandoen.Zalhethelesysteemwelrendabelzijn? Eriseenspecifieksoortgebiednodigvoorditplan,alsditernietalis,zal

diteerstgecreerdmoetenworden. Aanlandschapsordeningwordtveelgelduitgegeven.Naastgrotemachi nesdiebelastendzijnvoorhetmilieu,wordtookhetnatuurlijkelandschap aangetast.Hoeduurzaamhetsysteemookmagzijn,ermoetwelheelwat goedgemaaktwordenomhetdevoorbereidingwaardtelatenzijn. Hetwordtnietontkoppeldaanhetrioolenelektranet. Hetstuitsommigemensentegendeborst,deverplichtingomzichaante moetensluitenophetrioolenelektranet.Zijwillenimmersgeheelzelf voorzienendzijn!HelaaslaathetklimaatinNederlandditsomsniettoe. Hierdoorzullenernogeenhelehoopnieuweontwikkelingenmoeten plaatsvinden,voordatditmogelijkis.Bovendienzijnwijgebondenaanre
22

gelsenwetten,waarwijonsaanmoetenhouden.Deautarkischelevens stijlzalzicheerstmoetenbewijzenvoordatdewettenaangepastkunnen worden.

23

delvanbalkonsofpatios,zullenwijnooitmeertegendieprachtigeschut tingenofheggenaankunnenkijken,dieerhetbewijsvanzijndatwijnaast eenhuis,ooknogeenprachtigetuinbezitten!(Kwaliteitvanlevenwordt mindernegatief)

Omversnipperingenverschuttingvanhetlandschaptevoorkomenwor dendeprivbuitenruimtesgentegreerdindewoningen. Demeestemensenhebbenafentoebehoefteaaneenbeetjeprivacy,of gewoontijdmetalleenhetgezin.Wewillennietdatdeburensteedsbij onsindetuinkunnenkijken,dusgebruikenweeenschuttingofhegom onseigenstukjegrondafteschermen.Bovendienmogenweooktrotszijn oponseigenstukjegrond,watwevaakdoorhardwerkenhebbenkunnen bemachtigen.Doordebuitenruimteteintegrerenindewoning,doormid

Negatieve

Kwaliteiten

(algemeen)

Doordemachtdergewoontewordthetmoeilijkeennieuwconceptals dezeteintegrerenindesamenleving. Wijmensenzijnzogewendaanhetweggooienvanonzespullen,onsafval waterenhetverspillenvanonzeenergie,danwenietandersweten.De meestenvanonszijnopdezemanieropgevoed,nietomdatonzeopvoe dersditdejuistemaniervanlevenvinden,maaromdathetvoorhende enigemanieris.Wijzijngewendingroepenteleven,wezijnsocialewe zensenwetrekkenonsvaak(te)veelaanvanwatanderemensendenken. Andersdenkendzijn,isnietnormaal,enalsjenormaaldoet,doejealgek genoeg.Eenautarkischelevensvormisnietnormaal,hetverspillenen weggooienvanbruikbaredingenwel,daaromzalhetmoeilijkzijnomvan deautarkischelevensstijleengeaccepteerdelevensstijltemaken.Totdie

tijdzaldemeerderheidvandemensheidnietopenstaanvoordezevorm vanandersdenken. Deenormhogegrondprijzenmakenhetnietbetaalbaar. Erisveelgrondnodigomditconceptvandegrondtekrijgen.Dehuidige grondprijzenzorgenervoordaterenormveelgenvesteerdmoetworden inhetrealiserenvanditplan.Wezoudenonskunnenafvragenofditgeld nietbeterkanwordenbesteed,bijvoorbeeldinhettoegankelijkermaken vannatuurlijkeenergievoordegrotemassa. Doorschijntegenstellingenlijkthetmoeilijkmensenteovertuigenvanhet nut.
24

Allevoorsentegenszorgenvooreenonduidelijkbeeldoverdeautarkische levensstijl.Erisveelverschillendeinformatieovertevindenennietslijkt volledigobjectieftezijn.Natuurlijkzijnervoorstandersvanhetzelfvoor zienendleven,enveelmensenzienerookwelvoordelenvanin,maarwe

25

Nederlandishetlandvanregeltjes,wettenenwettelijkevoorwaarden. Wezijnzogewendaanonzeeigennormalegangvanzaken,dataldeze regeltjes,wettenenwettelijkevoorwaardenhieropzijnaangepast.Nu komteriemanddieietsnieuwswilproberen,eenautarkischsysteem, maardoordathiergeenregeltjes,wettenofwettelijkevoorwaardenvoor zijn,zalhetergmoeilijkwordenberhaupteenvergunning(wantja,die zijnerooknog)tekrijgenvoorhetplan.Nederlandwerktdusnietecht meeaaneenenergieenwaterneutraleomgeving. Allelozingen(vanwater)zijnvergunningsplichtig.Hetsysteemdientopde schaalenvereistezuiveringsklassetewordenafgestemd,daaromzalde kwaliteitregelmatigmoetenwordengecontroleerd.

moetenhiervooruitonsvertrouwdewereldjestappen,waarwijzonder ookmaarenigemoeite3laptopsen6tvsinhuishebbenstaan.Naareen wereldwaarinjesomseenavondgeenstroomhebt,omdathetdiedag niethardgenoeggewaaidheeft,waardewcstinktnaarmannenshampoo enwaarjegroenteuiteengemeenschappelijkemoestuinmoethalen. Doorversnipperdeensomstegenstrijdigeregelgevingengeldstroming wordthetmoeilijkeennieuwplandoortevoeren.

Daarzijnzeweer,devergunningen.Jehebtvooriederewaterlozingeen vergunningnodig.Hetgezuiverdeafvalwateruitdewoningvaneenindivi duuitdeautarkischesamenlevingmagnietgeloosdwordeninhetmeer metnatuurlijkeoeversenbiofilters.Natuurlijkzaliedergevalafzonderlijk bekekenmoetenworden,wateenenormetijdinbeslagneemt.Hetwater zalalverdamptzijnalsbeslotenisdathetgeloosdmagworden.Tochmaar eenandereoplossingverzinnen?

26

27

Relatie tot gebruik

Hetautarkischedorpkanverschillendefunctiesherbergenvoorverschil lendegebruikers.Aldezefunctieshebbenweopeenrijtjegezetendaaris eenlijstuitgekomen: Eigenplek Beschutting Overleven,levensmiddelen Onderwijs,leren Communicatie Naamsbekendheid Duurzaamheid Energiebesparing Esthetiek Prestige Autarkie
28

Leven:Slapen,eten,douchen Werken

Ontspannen,recreren Comfort Investering

Gemeenschapsgevoel,status Veiligheid Gezondheid

Degebruikersvanhetdorpzijnallemaalverschillend.Omeengoedbeeld tekrijgenvandeverschillendegebruikerszijnhieronderdebelangrijkste verschillenuiteengezet.Aandehandvandevoorgaandelijstvanfuncties iseenbeschrijvinggemaaktvanhetgebruikofmisbruikdatdoordege

29

van. Mensenvoorwiehetgebouweenmeubelvandestadis:dieerlangslo penmaarernietnaarbinnengaan Dezepersonenmakensignificantmindergebruikvanhetdorpdandebe wonerszelf.Zijzullenwaarschijnlijkalleenvandeomgevinggenietenen debebouwinglinkslatenliggen,ofzelfshelemaalniethetdorpbinnen gaanmaaralleenpasseren.Deenigetoevoegingdiezijhebben,zalvan financilewaardezijnalszegebruikmakenvandevoorzieningeninhet dorp.Opdezemaniermakenzegebruikvanhetdorp. Vanuitdenabijgelegenstadkanmengemakkelijkdeinnovatiebereiken vanditzelfvoorzienenddorp

bruikerswordtgedaantenopzichtevanhetautarkischedorp. Dagelijksegebruikers:bewoners Wanneerdebewonersmetrespectomgaanmethunomgevingisditposi tiefenmakenzegebruikvanhetdorp.Zekunneninhetdorpwerken, boodschappendoenenanderedagelijksedingen.Zehebbenhunwoning hierstaanenkunnengenietenvandeomgeving.Wanneerzenietmetres pectgebruikmakenvanhetdorpendeomgeving,makenzeermisbruik

Bezoekers Bezoekerszijnzichvaaknietbewustvandeconsequentiesvanhundaden. Vaaklatenzeafvalachterwaardoorermisbruikgemaaktwordtvande omgeving.Zedragennietsbijterwijlzewelveeluithetgebiedwillenha len.Zehebbeneenparasitairewerkingophetgebiedwanneerzeeralleen misbruikvanzoudenmaken. Desituatieinhetdorpkandoorbezoekersgelijkblijvenofachteruitgaan. Eenvooruitgangisvrijweluitgesloten.Alsergebruikwordtgemaaktvan devoorzieningeninhetgebiedkunnenbezoekerswelzorgenvooreenfi nancilevooruitganginhetdorp. Bezoekersdragenbijaandelevendigheidindeomgevingenmakenge bruikvandeomgeving.

Eigenaars Eeneigenaarvanhetautarkischedorpkaneenwoningcorporatiezijnof hetkandebewonerzijnvaneenwoningdiezelfeigenaaris.Hetrealiseren vanditgebiedkaneenrisicozijn. Alsdeeigenaareenbewonerismaaktdezeookgebruikvanhetgebeidals eenbewoner(ziehetkopjedagelijksegebruikers:bewoners) Alsdeeigenaareenwoningcorporatieismaaktdezegeengebruikvanhet gebiedzelf. ArchitectenenIngenieurs Zemakengebruikvanhetontwerpomgeldteverdienenennaamsbe kendheidteverkrijgen.Hetiseenmanieromzichzelftelatenzienaande
30

omgevingendemarkt. Onderhoudsploegenschoonmakers Doorhetonderhoudenschoonmakenvanhetgebiedverdienenzijgeld.

31

Anderelevendewezensdiehetgebouwalsschuilplaatsgebruiken Zemakengebruikvanhetgebiedalshunhabitat.Wijalsmensengaanhun habitatgebruikenalsleefomgeving,duszijmoetentochergensterecht kunnen.Zegaandanlevenopplekkendiewijdaarnietvooringedachten hadden,maarwijstelenhunhuis,duskomenzeinonshuiswonen. Inzekerezinmakenzeookmisbruikvanhetgebied,omdatzenietbetalen voorhunverblijf. Samenleving Hetgebiedheefteenvoorbeeldfunctievoordesamenleving.Hetgeeft weerhoejeookopeenduurzamere,energiezuinigeremanierkuntleven. Opeenmanierdiebeterisvoorhetmilieu.

Zomaaktdezegroepgebruikvanhetgebied.Zewerkenaanhetinstand houdenvanhetgebiedzodathetoptimaalfunctioneert. Hunbaanheefteengroteverantwoordelijkheidomdatzonderhende functienietuitgeoefendkanworden.Hetgeefthunvoldoeningdooralles draaiendetehouden. Alszehunwerknietgoeddoenmakenzemisbruikvandesituatieenver dienenzegeldaanniks.

Hetdorpzelf Hetdorpmaaktalleenmaargebruikvanzichzelf.HetisAutarkischontwor penwaardoorhetzelfvoorzienendis.Daardoormaakthetgebruikenmis bruikvanzichzelf. Deoverheid Hetiseenvoorbeeldenprestigevoordeoverheid.Zehopenergeldaante verdienen.

32

33

Logica
Ontwerpers:AttikaArchitecten,MooieNelArchitectenenPark. Uitgangspuntvandeontwerperswaseenautarkischgebied.Autarkie heeftalsdoelzominmogelijkafhankelijktezijnvananderenenisalvaker toegepast.Deoptimalevormvanhetconceptisnogsteedsnietgevon den.Hetontwerpteamhooptmeteeneigeninvullingeensuccesvolletoe passingvanautarkietecreren. Hoedenkendeontwerpersditconceptsuccesvoltoetepassen? Zelfvoorzienend&duurzaam. Dewoningenzijnzelfvoorzienendwatbetreftwaterenenergieenhetor ganischafvalenafvalwaterwordtterplaatsteverwerkt.Inbijlage9.1tot enmet9.6zijneenaantalvandeontwerpoverwegingentezien.Inbijlage 9.2zijnbijvoorbeelddeoptieswatbetreftvolledigeenergiezelfvoorziening viawindmolensbekeken.Kiestmenervooromngrotewindmolente plaatsenbijdrieenclaves,ofkiestmenervoorombijelkenclavenklei nerewindmolentezetten. Bijvolledigewaterzelfvoorzieningenvolledigeenergiezelfvoorzieningvia zonnecellenofbiomassaisalleengekekennaardeconsequentiesvandeze oplossing. Meteenoverzichtvandemogelijkhedenenconsequentieshebbendeont
34

werperskunnenkiezenvooreenoplossing(ofcombinatievanoplossin gen)diedegrootstekansopsuccesheeft. Wonenopmaat.

35

diverszijn,traditioneelofmodern,ecotech,lowtechofhightech.Inbijlage 9.7en9.8zijnverschillendemogelijkhedentezien. Doordewoningenaantepassenaandespecifiekewensenenleefstijlvan debewonerenvoordeomgevingeenontwerptemakendatisafgestemd opdesterkeenzwakkepunten,ontstaateenontwerpdatduurzaamisin detijd. Verdelinginstadia. Hetconceptisnogalingrijpend.Hetisgoedomgeving,bewonersenge bruikerstelatenwennenaanhetideeenstapvoorstapdichternaarhet einddoeltegaan,eengeleidelijketransformatie.Zieafbeelding9.1.Wat opvaltaandezetransformatieisdatdeeerstejarenbegonnenwordtaan

Intotaaldienener900woningeninverschillendeprijsklassenenvoorver schillendeleefstijlentewordengerealiseerd.Ditisonderverdeeldin150 200solitairehuizenen3enclavesmetieder200250(gestapelde)wonin gen. Demateeninvullingvandezelfvoorzieningwordtafgestemdopdelokale condities,standdertechniekendemaatschappelijkebehoeftenenaccep tatie.Nietiedereenisbereidevenduurzaamteleveneneenduurzame toepassingwerktnietopelkelocatieevengoed.Dearchitectuurkanzeer

deomgeving.Zolangernoggeenwoningengebouwdzijn,ishetplannog nietwinstgevend.Deontwerpershebbengekozenomtebeginnenmet eengoedcasco,voordatdeeerstewoningengebouwdzullenworden. Alseerstewordtereenrecreatieplasaangelegd.Devrijkomendegrond wordtbenutvoordeaanlegvantweeterpen.Indeplaswordteensteiger eilandmet250woningengerealiseerd.Aandezuidzijdeachterdeoude dijk,hetlaagstedeelvanhetplangebied,wordtnattenatuurgerealiseerd metvaarten,natuurlijkeoeverseneengriend.

afbeelding9.1
36

Voorwaarden: Vertrouwen.Hetconceptmoetgentegreerdengeaccepteerdwordenin desamenleving.Ditislastigdoordemachtdergewoonteenhetonduide lijkebeeldvandeautarkischelevensstijl.Allevoors,tegensenverschillen

37

deinformatiehelpennietmeeaanvertrouweninhetconcept.Erzijnniet alleenbewonersnodigdiezichinwillenzettenvoorhet(duurzame)con cept,ookzijnerinvesteerdersnodig. Bepaaldewettenenregelszullenmoetenwordenaangepastvooreen optimaletoepassingvanhetconcept. Locatie.Ermoetgenoegruimtezijnenermoetengoede(natuurs) omstandighedenzijnomhetontwerpookduurzaamtelatenzijn.

Samenvatting
Wijkunnenconcluderendatereenprobleemis;onzeleefomgevingver slechterd.Hetbesprokenontwerpiseenoplossinghiervoor.Hetiseen goedepoging,hetiseenmanieromdeduurzaamheidteverhogen,maar duurzaamheidiseenrekbaarbegrip.Hetontwerpisduurzaam,maarkan hetnogduurzamer? Belangrijkisomterealiserendatditgeenprobleemiswatsneloptelos senis.Hetheefttijdnodigenjemoetstapvoorstaprichtingdeoplossing gaan.Hetisvoorveelmenseneengrotestap,duurzaamheidheeftgrote invloedopeenvanjemeestpersoonlijkeeigenschappen:jeleefstijl.Daar bijkomtdatdeleefstijlendebereidheidtotaanpassenperpersoonver schilt,waardoorduurzaamwonenopmaatbelangrijkis.Ookisdeoplos singniettoepasbaaropelkeplek,voorelkeomgevingzalhetontwerpaan gepastmoetenworden. Eensterkpuntaanhetontwerpisdeveleverschillendetechnieken.Het maakthetontwerpenlastiger,maarduurzaamindetijd.Hetontwerp heeftveelverschillendegebruikers.Belangrijkisommetdeverschillende belangenrekeningwordtgehouden. Hetontwerpisnietgeneraliseerbaarvooranderelocaties.Hetisergop maatgemaaktvoordezelocatie.Welzoudenbepaalde(sterke)aspecten eruitgefilterdkunnenwordenenwordentoegepastopandereplekken.
38

Hetontwerpisduseenoplossingvoorhetprobleem,maarhetiseen druppelopeengloeiendeplaat.Hetdraagtiniedergevalbijaandebe wustwordingvandemensvooreenduurzameomgeving.

39

Watwealslaatstenogtoekunnenvoegenisdevraag;watisgoed?.Wie bepaaltdatduurzaamheidgoedis?Wiezegtdatonzeleefomgevingver slechterd?Jezouhetookveranderenkunnennoemen. Daarhangtookvanafofhetontwerpgoedis.Wekunnenwelzeggendat hetontwerpeengoede(gedeeltelijke)oplossingisvoordeverandering vanonzeleefomgeving.Ofdezeveranderinggoedofslechtis,issubjectief.

Woordenlijst
Autarkie Autarkieofgeslotenstaatshuishoudingishet(aldannieteconomisch) strevenzominmogelijkafhankelijktezijnvananderen.Zelfverzorgingof zelfvoorzieningzijnsynoniemenvoorditstreven,zelfvoorzienendheidvoor detoestandvanautarkie. Bron:wikipedia.nl Autarkietimescaping Ineenautarkischontwerpwordtdetijdookalseenontwerpmiddelge bruikt.Hetontwerpwordtafgestemdopdenatuurlijkeprocessenen kringlopenenopdemaatschappelijkeontwikkelingenenbehoeften. Bron:Moet,D.(2005)Autarkie,zelfvoorzienendewoonwerklandschap pen.Bussum:UitgeverijTHOTH. Domotica Domoticaiseencombinatievantechnologieendienstenenisbedoeldom dekwaliteitvanwonenenleventeverbeteren. Bron:http://nl.wikipedia.org/wiki/Domotica Duurzaam Langkunnendemeegaan;blijvend. Bron:Prismawoordenboek
40

Ecotech Milieuvriendelijketechniek. Bron:Prismawoordenboek

41

Lowtech LowTechiseenverzamelnaamvoortechnologiediereedsbekendwas voordeindustrilerevolutie. Bron:www.wikipedia.nl Microgrid Eenmicrogridiseenelektriciteitsnetwerkopkleineschaal.Deproductie eenhedenvaneenkleinegemeenschapwordenmetelkaarverbonden. Hetisbijeenmicrogridmogelijkverschillendeopwekkersvanenergie, zoalszonnecellenenwindmolens,metelkaartecombineren. Bron:http://www.kennisbanklokaleenergievoorziening.nl/mediawiki/ index.php/Microgrid

Enclave Rondomdoorvreemdgebiedingeslotengebied, Bron:www.wikipedia.nl Hightech Technologischhoogontwikkeld. Bron:Prismawoordenboek

Nanofiltratie Nanofiltratieiseentechniekomionenuitwaterteverwijderen.Hetwater wordtonderdrukdooreenmembraamgeperst,waardoorsommigeionen uithetwatergefilterdworden.Nanofiltratiewordtvooralgebruiktomwa terteontharden. Bron:http://www.lenntech.nl/processen/bestrijdingsmiddel/nanofiltratie/ nanofiltratie.htm Parasitair Hettenkostevaneenanderlevend Bron:www.encyclo.nl

Prestige Socialestatus Bron:www.encyclo.nl UVbehandeling Ultraviolettestralingkangebruiktwordenomwater,besmetmetmicro organismen,tezuiveren. Bron:http://www.cortech.nl/uvbehandeling.html Verontreiniging Hetopeennegatievemanierbenvloedenvaneenstofofdelucht Bron:www.encyclo.nl
42

Woningcorporatie Organisatiediezichzonderwinstoogmerkrichtophetbouwen Bron:www.wikipedia.nl

43

Zelfvoorzienend Mensendieinalleopzichtenvoorhuneigenproductenzorgen.Erisdus geenhandelmetanderegebieden. Bron:bouwtrefpunt.nl

Literatuur
Moet,D.(2005).Autarkie,zelfvoorzienendewoonwerklandschappen. Bussum:THOTH. Voorthuis,J.C.T.(2012).AGoodUse,aconceptualenvironmentforaphi losophyofthebuiltenvironment. Collegesenonzeeigenfilosofischegedachten
44

45

Bijlage 9.1
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerkland schappen.Bussum:THOTH.Blz.82
46

Bijlage 9.2
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerklandschappen.Bus sum:THOTH.Blz.83
47

Bijlage 9.3
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerklandschap pen.Bussum:THOTH.Blz.84
48

Bijlage 9.4
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerkland schappen.Bussum:THOTH.Blz.85
49

Bijlage 9.5
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerkland schappen.Bussum:THOTH.Blz.86
50

Bijlage 9.6
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerkland schappen.Bussum:THOTH.Blz.87
51

Bijlage 9.7
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerklandschappen.Bus sum:THOTH.Blz.94
52

Bijlage 9.8
Bron: Moet,D.(2005).AutarkieZelfvoorzienendewoonwerklandschappen.Bus sum:THOTH.Blz.93
53