Vous êtes sur la page 1sur 26

-1-

KHAWVL SUNDAY SCHOOL NI NOVEMBER 4, 2012

NAUPANG SUNDAY SCHOOL

HELEN KELLER (1880 1968)

Ziaktu Dr. Lalrindiki Ralte

Synod Literature & Publication Board


www.mizoramsynod.org

-2-

THUHMAHRUAI

Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum tin November Pathianni hmasa berah Khawvl Sunday School Ni hi a hmang \hn a. Hemi nia zir tr thupui thlan, a bu ziaktu ruat leh zir theih tra a bua chhuah hi MSSU Committee mawhphurhna a ni. Kum 2001 a\angin naupang leh puitlingin a hranga hun an hman tk avngin zir tr pawh a hranga buatsaih a lo \l ta a ni. Kum 2012 Khawvl Sunday School Ni naupang lam zir atn Helen Keller-i chanchin thlan a ni a, a bu ziaktu atn Dr. Lalrindiki Ralte, ATC ruat a ni bawk. Ani hian \hahnemngai taka beiin a hun takah naupangte tna zir nuam twk chauh, ngaihnawm leh zirtr nei \ha tak bawk siin a rawn ziak chhuak thei a, a lwmawm takmeuh a ni. Helen Keller-in mitdel, bengngawng leh \awngtheilo ni chunga khawvl hriat thama hlawhtlinna a sual chhuah dn chanchin ngaihnawm tak hian a chanchin hretu apiangte a fuih phr ngei ang tih a rinawm a. Chutih rualin Anne Sullivani inpkna, a thawhrimna leh dawhtheihzia a\ang hian mi dangte tna inhman hlwkzia zir chhuak thei ila a lwmawm hle ang.

(REV. ZOSANGLIANA COLNEY) Executive Secretary i/c MSSU etc.


www.mizoramsynod.org

-3KHAWVL SUNDAY SCHOOL NI NOVEMBER 4, 2012 NAUPANG SUNDAY SCHOOL PROGRAMME CHAWHMA INKHAWM Hruaitu : Asst. Superintendent i/c NPSS |antu chhiar tr : Joh. 9:1-3; Phil. 4:4-9 Hla sak ho : NPHB No. 147 Mi bawrhswmte chuan ... Zaipwl : Beginner Department Thilpk lk khwm leh hlan Chng sawi rual : Primary Department Thupui sawi : Helen Keller-i chanchin |hen khatna Zaipwl : Intermediate & Sacrament Department Hla sak ho : NPHB No. 64 Aw Lalpa, lwmthu kan hrilh che Bnna : CHAWHNU INKHWM Hruaitu : Leader, Beginner Department |antu chhiar tr : I Kor. 13:4-7 Hla sak ho : NPHB No. 131 Lal Imanuela ram zauh tr leh Zaipwl : Junior Department Thupui sawi : Helen Keller-i chanchin |hen hnihna Zaipwl : Senior Department Hla sak ho : NPHB No. 153 Krista thisen hlua tlansate chuan Bnna :
(Thawhlwm hi Bial Treasurer kaltlangin Synod-ah theh luh tr a ni)
www.mizoramsynod.org

-4-

A CHHNGA THU AWMTE Chhuahtu Board thuhma Thuhmahruai A. |hen khatna : A chanchin tlngpui 1. Thuhmahruai 2. A pian leh mrna 3. A dam loh dn 4. A dam loh hnua a hun hman dn 5. Helen-i zirtrtu tr an zawng 6. Zirtrtu \ha leh \hian rinawmte 7. A lehkha zirna 8. Sakhaw nun 9. A hun hnuhnng lam B. Then hnihna : Helen Keller-i slhnute 1. Intihduhdahna leh tharum thawhna a duh lo 2. Mitdel, bengngawng dangte tna a hnathawh 3. Mitdel \anpuina tr atna a ram tlawhte 4. A thu ziahte 5. Chawimawina a dawn 6. Kan zir chhuah trte

www.mizoramsynod.org

-5-

www.mizoramsynod.org

-6-

|HEN KHATNA HELEN KELLER-I CHANCHIN TLNGPUI 1. Thuhmahruai Helen Keller-i hi thla 19 (kum khat leh thla sarih) mi a nih a\angin mitdel leh bengngawng a ni a. Harsatna tam tak krah college thleng lehkha a zir thei a, lehkha ziak tam tak a hnutchhiah a; tin, harsatna twk mi dangte nasa taka \anpuitu a ni bawk. Harsatna tam tak krah hetianga hlawhtlinna a neih theih dn leh mi dangte tna malswmna a lo nih theihna chhan te, Pathian a rinna te, a tumruhna leh a taihmkna te hi mi zawng zawng tna entawn tr ropui tak a hnutchhiah chu a ni. 2. A pian leh mrna : Helen Keller-i hi June 27, 1880ah Tuscumbia khua, Alabama State, USA-ah a lo piang a. A pa chu Arthur H. Keller-a a ni a, a nu chu Kate Adams-i a ni. A pa chu sipai a ni a, captain a nih thleng a \ang a, chumi hnuah an khaw chanchinbu North Alabama tih a enkawl ta a ni. A nu erawh chuan rinawm takin in chhng enkawl hna a thawk \hn. Helen Keller-i hian pianpui unau hmeichhia pakhat Mildred Keller-i a nei a, amah hi a upa zwk a ni. Helen Keller-i chu an chhngkaw znga naute piang hmasa ber a ni bawk a, duat rawn pawh a hlawh khawp mai. A pian tirha a hming phuah trah pawh an inhnial nasa viau a ni wm e.
www.mizoramsynod.org

-7-

A pian tirh a\angin Helen Keller-i chu naute hrisl tak leh harhvng tak a ni a. A bula mite tih dn a zir zung zung a. Kum khat a tlinin a kal thei a, in chhng aiin pwna awm nuam a ti zwk \hn. An in bul vla pangpr leh thing krah te a infiam nasa thei hle a, sava leh rannung chi hrang hrangte pawh a ngaina hle bawk. A mit a del hnuah pawh hetih laia hnim hring leh rannung a lo hmuh \hinte chu a mitthlaah hun rei tak a chm a ni. 3. A dam loh dn : Hetianga thlamuang tak leh hlim taka a nun a hman lai hian kum 1882, February thlaah Helen Kelleri chu nasa tak maiin a dam lo ta a. Dktawrte chuan a natna chu khawsikpui thluaka lt niin a thihpui hial an ring a ni. Tn hnuah hian Helen Keller-i natna chu thluak leh zng ruh lam natna, meningitis niin an ring ta zwk a. A nu leh pa leh a chhngte an mangang hle mai a, theihtwp chhuahin an enkawl a. Ni eng emaw zt a dam loh hnu chuan tk khat chu mak tak maiin a khawsik a reh vek mai a, a taksa n dangte pawh a reh ve ta zl a. Helen Keller-i chu a lo dam leh ta a. A chhngte chuan Helen Keller-i a dam leh ta tih an hriat chuan an lwm m m a, rei lo tah naupang hrisl tak leh chak tak a lo nih leh mai an ring a. Mahse, Helen Keller-i nu chuan a fanu awm dn chu danglam riau hian a hre ta a. Chaw ei dwna an chhngkuain dr an thin rk r te chu hre wm pawhin a awm ta lo va. A nuin a mit bula a kut a vaite pawh hria leh hmu wm pawhin a awm hek lo. A nu leh pain an han en chian chuan Helen Keller-i mit chuan khua a hmu lo va, a beng pawh a lo ngawng reng a ni tih an hre chhuak ta a. Chuta \ang chuan a thih ni thlengin Helen Keller-i chu mitdel bengngawng a ni ta a, eng mah a hriat theih loh avngin a \awng pawh a buai zo va, \awngtheilo a ni ta nghl bawk a ni. 4. A dam loh hnua a hun hman dn : Naupang khawngaihthlk tak Helen Keller-i khawvl chu a thimin
www.mizoramsynod.org

-8-

a reh ta \hup mai a. Maimitchhng leh beng hup tlatin awm ta ila, rei tak kan awm peih hauh lo vang. Helen Keller-i erawh chuan chutiang chuan a dam chhng hun a hman a ngai ta a ni. Helen Keller-i chuan amahin eng mah a ti thei ta lo va. A nu kawrah a vuan a, a kalna apiangah a zui ve zl ringawt mai a. Mahse, zawi zawiin kut zaizir leh a lu hmangin a bula mite hnnah a duh zwng sawi a zir ve zl a, a l a thin chuan aih tihna a ni a, a l a bk chuan aw tihna a ni thung. Chhang ei duh ta se zaizirin chhang zai laite a entr mai \hn. Tin, a kuta khawihin a bula thil awmte chu eng nge a nih a hre thei ve ta zl a. Kum nga a nihin kawr thleh fel a thiam a, ama kawr pawh a thliar hrang thiam a ni. A nuten an ln chhuah dwna an kawr an thlk te chu a kuta a khawih a\angin a hre thei a, an bula kal ve a ngn \hn. Chaba kawngkhr kalh pawh a zir thiam zl a, a thiam ang twk twkin a bula mite hnnah a duh zwng sawi dn te a zir a, a tih theih ang te chu a lo ti ve \hn. Naupang mitdel bengngawng Helen Keller-i heti taka a fel theihna chu a nu leh pa enkawlna vng a ni a. A nu hian hmangaih tak leh dawhthei takin a fanu chu thil tih a zirtr \hn a, a \l ang angin a tr kual bawk \hn. Tin, inlng an neihin Helen Keller-i chu a nu chuan a bulah a awmtr ve zl a, hmun dangah a awm botr ngai lo. An inlngte haw tr pawh Helen Keller-i hian a bye bye nasa thei hle. Helen Keller-i pa pawhin a fanu chu a duatin a theih ang angin thil a zirtr \hn a, a pa malchunga \huin a pa lehkha chhiar dn te a zir ve \hn. A pa chuan huan zau tak a nei a, chutah chuan thei chi hrang hrang dawnfawh te, grape te leh theihmu te a chng a, huanah chuan a pa nn an lng dn \hn a, thei rah chi hrang hrangte chu a pa chuan a fanu chu a khawihtr a, an pafa chuan an hlim hle \hn a ni.
www.mizoramsynod.org

-9-

Hetih hun laia Helen Keller-i \hian berte chu an ui Belle an tih leh an chawchhmtunu fanu, Martha Washington-i an ni a. Martha-i hi mihng a ni a, Helen Keller-i ai hian kum thum vla upa a ni. An \hian dn hian an inzui nasa hle a, an inkhualtelem a, pwnah te an lng chhuak dn a, Helen Keller-i te bwng inah te an kal dn \hn a ni. A chng leh an sam te an lo intansak tawn a, Martha-i nu chhang siam an lo ei rk chng pawh a awm a ni wm e. Martha-i hian mi dang aiin Helen Keller-in a lu leh kut zaizira a thil duh a sawi te chu a hre thiam bk a, hei vang hian an inkwmngeih lehzual niin a lang. Helen Keller-i chuan mi dangte hnnah thil \henkhat a duhte sawi thei mah se, a thil duh tam zwk chu a sawi chhuak thei chuang lo va. Hrehawm a tiin, a thaw te pawh a pik thei m m a, vawi tam tak a thinrim phahin a \ah phah bawk \hn a ni. A lo len zl phei chuan a thil sawi duh leh a hriat duhte sawi chhuahna atn kut zaizir leh lu thin ringawt chu a twk ta lo hle mai a, a nu leh pate pawhin an manganpui ru hle \hn. Tin, mi dangin awm dn mawi leh thu \ha hrilh dwn mah se a beng a ngwn avngin eng mah a hre thei si lo va, inngeih tak leh \ha taka mi dangte an awm ho dn hmu trin a mitin eng mah a hmu thei bawk si lo. Hei vng hian Helen Keller-i chu naupang thunun loh, luhlul leh thinchhe tak ang maiin a awm fo \hn a ni. A chng chuan a \hiannu Marthai pawh a tihrehawm \hn hle a ni. A cht sual loh nn mi dangin an vn reng a ngai bawk a. Vawi khat pawh a kawr hma huh chu meialha hem ro a tum a, meialh a hmuh theih loh avngin a lo ding hnai lutuk a, amah chu meiin a kng ta a. Vnneihthlk takin a kan nasat hmain an awmpuinuin a rawn hmu hman hlauh va, a chhan hman hrm a ni. Mi dangte chu hmui phuna an inbiak theih laiin amah chu kut zaizira biak ngai a ni tih Helen Keller-in a hriat hnu chuan mi dangte aiin a danglam bk tih a inhre ta a.
www.mizoramsynod.org

-10-

Mi an inbiak lai te hian an inkra dingin an hmui chu a kutin a lo khawih \hn a; mahse, an sawi chu eng mah a hriatthiam ve si loh avngin a twpah a thinrim phah fo \hn. 5. A zirtrtu tr an zawng : Kum ruk a lo tlin chuan a nu leh pate chuan an fanu zirtr theitu tr an mamawh takzet tih an hria a; tichuan, Helen Keller-i zirtr theitu tr an zawng ta a. Dktawr an rwn kual hnuah Dr. Alexander Graham Bell-a, telephone hmu chhuaktu chu an va pan ta chawt a. Graham Bell-a chuan naupang mitdelte hi a khawngaih thei m m a, naupang mitdel eng emaw zt a zirtr \hn. Helen Keller-i pawh chu a ngaihtuah khawp a, a nu leh pate chu Boston khuaa mitdel sikul, Perkin Sikul (Perkins Institute for the Blind) an tihah an fanu zirtr theitu tr zawng trin thurwn a lo pe a. Perkin Sikula an hotute an va hmuh chuan Helen Keller-i zirtrtu atn an zirlai hlui pakhat, Anne Sullivan-i an lo kawhhmuh ta a. Hetih lai hian Anne Sullivan-i chu nula kum 20 mi a ni a. Ani pawh hi mit \ha lo tak mai a ni a, vawi tam tak a mit an zai hnuah a ziaawm thei chauh a ni. Mahse, Sullivan-i chu mi zirtr thiam tak, taima tak leh dawhthei tak a nih avngin Helen Keller-i, naupang fing tak; mahse, enkawl harsa ang reng tak chu zirtr thei trah Perkin Sikul hotute chuan an ngai tlat a ni. 6. Zirtrtu \ha leh \hian rinawmte : Anne Sullivan-i chuan kum 1887, March thlaah Helen Keller-i zirtrtu ni trin Helen Keller-i te in Tuscombia chu a thleng a. Hemi a\ang hian kum 49 zet Helen Keller-i leh Sullivan-i te chu an inzui ta a. A trah erawh chuan harsatna an twk nasa ve hle. Sullivan-i chuan Perkin Sikula naupangten Helen Kelleri tna nautelem an siamsak te a kensak a, Helen Keller-i pawhin lwm takin nautelem chu a lo dawng a ni.
www.mizoramsynod.org

-11-

Sullivan-in Helen Keller-i a zirtr hmasak ber chu kutphaha thil hming ziah a ni a, hei hi bengngawng leh mitdelte inbiak dn lr tak a ni. A thil hming zir hmasak ber chu nautelem hming, sp \awngin doll tih a ni a. Helen Keller-i kutphahah chuan Sullivan-i chuan d-o-l-l tih hawrawp a han ziak a, chu chu nautelem sawina a ni tih Helen Keller-i hriatthiamtr a tum a ni. Hei lo pawh hi thil hming dang dang hetiang hian a zirtr a. A trah chuan Helen Keller-i chuan a ngaihven hle a, hriatthiam pawh a tum nasa hle a ni. Mahse, a kutphaha thil hming ziahte chu eng sawina nge tih hre trin eng mah a hmu thei si lo va, a tn chuan hriatthiam a harsa ta m m mai a. Thla khat chhng zet chu hetiang hian Sullivan-i chuan a zirtr tlauh tlauh va; mahse, Helen Keller-i tn chuan hriatthiam theih a ni si lo va, vawi tam tak a titauvin a \ah phah fo a ni. Helen Keller-i zirna bul \an dn chu a harsain a buaithlk hle mai. Thla khat a ral hnu chuan ni khat chu Helen Kelleri leh Sullivan-i te chu pwnah an lng chhuak a. Kawnga an kal lai chuan mi pakhatin tuichhunchhuah a\anga tui a lo pump chhuak lai an hmu ta a. Chu veleh Sullivan-i chuan Helen Keller-i kut pakhat chu tui pump chhuah mk hnuaiah chuan a dah a, a kutphah lehlamah chuan sap \awngin w-a-t-e-r (tui) tih hawrawp a ziak nghl bawk a. Vawi eng emaw zt Sullivan-in a kuta a ziah hnu chuan zawi zawiin Helen Keller-i chuan a awmzia a rawn hrethiam \an ta a. A kut chunga thil vawt tak, luang thla ngiai ngiai chu tui tihna a lo ni reng mai tih a hrethiam ta a. Helen Keller-i leh Sullivan-i te tn chuan a va hlimawm dwn m ti rawh u? Chuta \ang chuan Helen Keller-i khawvl thim tak leh reh \hup mai chu thil hriatthiamna tharin a rawn chhun ng
www.mizoramsynod.org

-12-

\an ta a. Thil hriat belh zl chu a duh ta tet tet a, Sullivan-i pawh hahchawlhtr hman lo lkin a zar buai ta thung a. Tui awmzia a hriatthiam ni ringawt pawh hian thumal 30 zet a hriat belh hman a ni. A mizia pawh nasa takin a inthlk a, naupang luhlul leh enkawl harsa tak ni \hn chu naupang hlim thei tak leh lehkha zir peih tak a lo ni ta a ni. Hemi ni a\ang hian Helen Keller-i chuan nasa takin zirna lamah hma a swn a. Miin a kuta thu an ziakte a hrethiam a, amah pawhin thu ziakte leh mitdel hawrawp (braille1) chhiarte a zir \an ta a. Kum 10 a tlin meuh chuan mitdel hawrawp chu a chhiar thiam hle tawh a ni. A B C ziah a thiam bawk a, khwlchhut te pawh a thiam tel zl a ni. Mi thusawi te chu hriatthiama, amah ngei pawh \awng ve theih a duh thu a sawi fo \hn. Mi dangte \awng a hriatthiam theihna trin Sullivan-i \awng laiin a hmui bulah Helen Keller-i chuan a kut a dah a; tichuan, zawi zawiin Sullivan-i thusawi awmzia chu a hrethiam thei ta a. Helen Keller-i thil zir dn hi a hahthlkin a hautak hle a, amah anga bengngawng leh mitdel tam takin an tlin ve lo a ni. Mi pngngai kan tih tam tak pawh hian Helen Keller-i zir ang hi chuan kan zir ve peih lo mai thei a ni. A hlawhtlinna chhan pawimawh berte znga mi chu a zirtrtunu Sullivan-i nna an taihmkna, an dawhtheihna leh an tumruhna hi a ni. 7. A lehkha zirna: In chhng ringawta lehkha zir chu Helen Keller-i tn chuan a twk lo hle a, sikul te kala mi znga lehkha zir ve ngei chu amah pawhin a chk hle \hn. Kum 1888, May thlaah mitdelte tna siam Perkin Sikul-ah lehkha a zir \an a. Kum 1894-ah Sullivan-i nn New York-a bengngawng sikul pahnih - Wright Humason Sikul leh Horace Mann Sikul-ah te a zirna chhunzawm trin an kal leh a. Kum 1896-ah hmeichhe zirna tr bk atna an siam
www.mizoramsynod.org

-13-

Cambridge Sikul, Massachussets-ah a zir leh a. Kum 1900ah Radcliffe College-ah a lt a, chuta \ang chuan kum 24 mi a nihin B.A. (Bachelor of Arts) a zo thei ta a ni. Helen Keller-i chu USA-ah mitdel bengngawng chunga B.A. pass hmasa ber a lo ni ta a, khawvl hmun dangah pawh amah ang hi an tam lo hle ang. Helen Keller-i zirna kawng hi a harsa hle a, a bk takin zirna sng zwkah phei chuan mitdel bengngawng tn a bka zirna hmun hawn a ni si lo va, mi dangte anga a zir ve vek a ngai a, a hautakin a buaithlk m m a ni. Zir tr a tam m m a, lehkhabu chhiar tr lah chu a tam zwk mitdelte chhiar theih tra chhut a ni bawk si lo va. Harsa tak chungin lehkhabu \henkhat chu a chhiar theih trin mitdel hawrawpa chhut chhuah leh a ngai \hn a. Mahse, lehkhabu tam zwk chu Sullivan-in a chhiar phawt a, chu chu Helen Keller-i kutah ziakin a hrilh ve leh chhwng \hn a ni. Sikul a kalnaah pawh Sullivan-in a \hutpui zl a, zirtrtute thusawi chu Helen Keller-i kutah a lo ziak chhwng a, chu chu Helen Keller-in a rilrua vawn tumin a lo chhinchhiah vat vat a ngai bawk a. Vawi tam tak chu zirtrtute thusawi an hre hman lo \hn rng a ni. In a thlen veleh Helen Keller-i chuan sikula an thil zirte a khwlchhutnaah a chhu nghl a, in lama zir tr an pk a zir nghl char char bawk \hn. A \hiante aiin nasa taka a zir a ngai bk a ni. Hahthlk tak leh harsa taka lehkha zir ni mah se Helen Keller-i tumruhna leh a taihmkna chuan a zirlai pass mai ni lovin kawng tinrnga hmaswnna a pe a ni. Lehkha a zir chhng hian \awng rk dn a zir tel nghl a, hei vng hian college a\anga a zir zawh hnua hmun hrang hranga thu a sawinaah \awng pngngaiin thu a sawi theih phah a ni. Amaherawhchu, Helen Keller-i \awng
www.mizoramsynod.org

-14-

hi a fiah vak lo va; chuvngin, Sullivan-in mi dangte hriatthiam theih trin a sawi chhwng leh \hn. Hei bkah hian mi hmui phun a\anga an thusawi hriat zung zung theihna te, kuta a thil khawih awlsam taka hriat fiah dn te leh kut zaizira thusawi theihna lamah te nasa takin a thiam belh a, hma a swn a ni. 8. Sakhaw nun : Helen Keller-i hi Pathian ringtu \ha tak a ni a, lehkhabu tam tak a zir leh a chhiarte zngah Bible hi a duh ber a, amah tihlimtu leh tichaktu ber a ni. Bible-in mita kan hmuh theihte chu thil ral leh mai tr an ni a, kan hmuh theih loh zwkte hi chatuan daih tr an ni a tih te hian nasa takin Helen Keller-i rilru chhng ril a thlamuan \hn a ni. Bible bu hrang hranga a duh zual bkte chu Estheri lehkhabu leh Ruthi lehkhabute hi an ni. Lalnu Estherin hlau leh khr chunga Lal hnna a chipui Juda-te nunna chhanhim tra a dil dn te leh Ruthi rinawmna leh ngilneihna te, a pi Naomi a hmangaihzia te hian Helen Keller-i thinlung a khawih a, ropui a ti m m \hn. Chutih lai chuan intihduhdahna lampang, a <ten Josefa an hralh dn te leh indonaa an inthah dn chanchinte chuan a rilru a tihrehawm \hn a, Bible-ah lang lo zwk se a ti hial \hn a ni. Thlarau Thianghlim pwlna a ngai pawimawh hle a, Thlarau pwlna te chu kan thil \ha tihah a lang chhuak ngei ngei tr niin a ngai. Inhmangaih tawn a \lzia te a vei hle a, hetiang hian a sawi \hn, Hmangaihnaa kan \hanlen theihna trin Pathian >ng pk kan ni a. Ni ngin pangpr rimtuina leh an rawng mawina te a siam ang hian kei pawh mawi taka ka pr chhuah theih nn Pathian >ng chu ka thinlungah a awm reng tih ka hria, hmangaihna hi thim znga ka >ng a ni a, \awngtheihlohna hmuna ka ^w a ni, tiin. Sullivan-i hi Helen Keller-i tn chuan zirtrtu \ha ber leh \hian rinawm ber a ni bawk. Kum 1905-ah Sullivani chu John Albert Macy-a, Harvard University-a zirtrtu
www.mizoramsynod.org

-15-

pakhat nn an innei a. Fa an nei lo va, Helen Keller-i chu an fa ang maiin an bulah a chng ve zl a ni. John-a hi politics lama tui tak a ni a, Helen Keller-i pawhin a hnn a\ang hian politics kalphung tam tak a zir a ni. Helen Keller-i lehkhabu ziak eng emaw zt pawh John-a hian a chhuahsak nghe nghe. Sullivan-i chu kum 1936 khn kum 70 mi niin, Helen Kelleri kut vuan reng chungin a thi a ni. Sullivan-i dam laia an in enkawltu Polly Thompson-i chu Sullivan-i thih hnu chuan Helen Keller-i \anpui tr leh a \hian rinawm ni trin a bulah a chng ve ta thung a. Kum 1960-ah Polly Thompson-i chu a thi ve leh ta a. Helen Keller-i hlawhtlinna chhan pawimawh berte zngah chuan \hian \ha leh rinawm Sullivan-i leh Polly Thompson-i te a neih vng kan ti lo thei lo. Sullivan-i nn hian an inzui rei bawk a, a zirtrtu leh \hian \ha mai pawh ni lovin Helen Keller-i beng, mit leh k a ni tel bawk. Sullivan-i tel lo chuan Helen Keller-i hian eng vak mah tih theih a nei lo. Chuvngin, Helen Keller-i ang tho hian Sullivan-i hi a ngaihsnawmin a inpkna hi a ropui m m a ni. 9. A hun hnuhnng lam: Kum 1961 a\angin Helen Kelleri chuan stroke a nei a, hei vng hian a lo upat deuh hnuah chuan in lamah a hun tam zwk a hmang ta a. A chhngte leh a \hian \ha zualte bulah lo chuan mi zngah a tel tam vak ta lo. Lehkha chhiar nn a hun tam zwk chu a hmang \hn a, a lehkha chhiarte znga a duh ber chu Bible a ni. Kum 88 a pumhlm hma deuh kum 1968, June ni 1-ah a ina tui taka a muhl chu a muhl hlen ta a ni. A ruang chu a \hian \ha leh rinawm Anne Sullivan-i leh Polly Thompson-i te bulah National Cathedral, Washington-ah phm a ni ve ta a ni. Mitdel bengngawng Helen Keller-in a dam chhnga a thil zir chhuah hi namai lo tak a ni. Lehkha thiam ni tra harsatna tam tak a pal tlang dn kan zir a\angte hian he nu ropuizia hi
www.mizoramsynod.org

-16-

kan hre thei mai wm e. Hei bkah hian lehkhabu leh thuziak eng emaw zt a nei a, mi dangte fuihna thu ropui tam tak a sawi a, \anpui ngaite nasa takin a \anpui \hn a, khawvl ram hrang hrangah a zin kual a, chawimawina pawh \hahnem tak a dawng a ni. (1Braille chu mitdelten ziak leh chhiar an thiam ve theihna tr atna a bka hawrawp siam a ni a. Hawrawp mal tinte chu a pwnga chhut chhuah an ni a, chu chu mitdelte chuan an kuta khawihin an lo chhiar ve ta \hn a ni.) ........................

www.mizoramsynod.org

-17-

|HEN HNIHNA HELEN KELLER-I SLHNU (Contributions) Helen Keller-i hian slhnu tam tak sawi tr a hnutchhiah a, tn \mah chuan a vaiin kan sawi vek sng lo va, \henkhat chauh kan sawi dwn a ni. 1. Intihduhdahna leh tharum thawhna a duh lo : Helen Keller-i hian mi dangte tihduhdah a duh lo hle a, a bk takin a hun laia thil siamna hmun (Industries)-a thawk mi rethei zwkte, anmahni chhawrtu mi hausa leh thiltitheiten an tiduhdah \hn chu a duh lo hle a. Hng hnathawktute hi anhmahni chhawrtute chuan hlawh tlm t pein drkr tam tak tak hna an thawhtr \hn a ni. Mi retheite chungah dik taka rorl a nih theihna trin mi hausa leh retheite intluktlnna duh ber political party nia a rin Socialist Party an tih pawh a zawm nghe nghe a ni. Kum 1915-a USA-a mitdelte dinhmun chhui chiang tr pwlah Helen Keller-i chu member pakhat a ni ve a. An hmuh chhuah pawimawh tak pakhat chu mitdel tam tak chu an retheih luat vnga mitdel an ni tih hi a ni. Mi retheite chuan an taksa tihchakna trin ei tr \ha an nei zo lo va; chuvngin, mitdelna leh natna tam tak an tuar duh bk a ni. Helen Kelleri chuan retheih luat avngin hmeichhe tam tak chuan nawhchi an zuar a, anmahni dwrtute lak a\angin natna \ha lo leh hlauhawm tak tak an kai a, chngte chuan a twpah mitdelna hial pawh a thlen thei tiin a sawi.
www.mizoramsynod.org

-18-

Tin, hetih hun lai hian USA-ah chuan inthlannaah hmeichhiaten vote an thlk ve phal a la ni lo va. Helen Keller-i chuan hei hi thil dik lo leh thil \ha lo tak niin a hria a, huai takin hmeichhiaten vote an thlk ve a \lzia a sawi fo \hin. Kum 1920 a\anga USA-a hmeichhiaten vote an thlk ve theih tkna chhan pawh Helen Keller-i leh mi inpe dangte thawh rah a ni. Indona leh tharum thawhna te hi a duh lo m m bawk a. Khawvl Indopui Pakhatnaa USA a tel ve pawh khn, a sawisltute znga mi a ni. Thil dik lo leh \ha lo nia a hriatte huai taka sawi chhuak \hn a nih avng hian Helen Keller-i ngaih dn pawm ve lote chuan an duh lo hle a, mitdel bengngawng thil eng mah hre chiang lova \awng ve mai mai ni tein an sawi chhe fo \hn a ni. Mahse, Helen Keller-i chuan sawi chhiatna krah pawh dik leh \ha nia a hriat chu a twp thlengin a \an ngam a ni. 2. Mitdel bengngawng dangte tna a hnathawh: Helen Keller-i hian amah anga mitdel bengngawngte a theihnghilh ngai lo. Naupang t> a nih lai a\angin mitdel bengngawng, amah aia dinhmun chhe zawka ding nia a hriatte phei chu \anpui ngei a duh \hn a, an tna \ha tr nia a ngaih chu dn siamtu rorltute hmaah a sawi chhuak fo va, a thusawiah leh a lehkha ziakah te a sawi lang bawk \hn. Tin, ama nun ngeia harsatna tam tak a paltlang dn a\angin amah anga mi vnduaite tn leh amah ngaisngtu zawng zawngte tn entawn tr ropui tak a hnutchhiah nghl bawk a ni. Kum 1921-ah USA-a mitdelte ham\hatna ngaihtuahtu tr pawl American Foundation for the Blind an tih chu din a ni a. Kum 1924 a\anga a thih thlengin Helen Keller-i chu he pwl tn hian hnathawktu \angkai leh pawimawh tak a ni a, hna an thawh theih nna an mamawh pawisa tam tham tak chu Helen Keller-i hmalkna a\anga an neih a ni.
www.mizoramsynod.org

-19-

Helen Keller-i hian USA bkah khawvl ram hrang hranga mitdel bengngawng dinhmun a ngai pawimawh hle a. A bk takin ram rethei leh indona hmuna hetiang mite dinhmun hi a vei m m a ni. Kum 1946 a\angin khawvl ram hrang hranga mitdelte dinhmun ngaihtuahtu American Foundation for Overseas Blind an tihah thurwn petu atn leh a \l anga puitu atn Helen Keller-i hi ruat a ni bawk. Tnah chuan he pwl hi ama hming chawiin Helen Keller International tih a ni tawh nghe nghe. 3. Ram hrang hrang a tlawhte : USA-ah nuamsa taka awm thei ni mah se Helen Keller-i chuan khawvl pum puia mitdelte dinhmun a ngaih pawimawh m avngin ram hrang hranga an hruaitute kwm trin a zin kual nasa hle a ni. Kum 1946 a\anga 1957 chhngin vawi sarih a zin chhuak a. Africa, Asia, Australia, North leh South America leh Europe khawmualpuiahte ram 35 a tlawh hman a ni. A zin rei ber leh a zin kawng hahthlk ber \um chu kum 1955-a Asia khawmualpui a tlawh \umin a ni a. Thla nga chhngin ml sngli zet a zin kual hman a, India ram pawh a tlawh tel. Hetih lai hian Helen Keller-i chu kum 75 mi a ni tawh a; mahse, a mitdelpuite a hmangaihna leh an tna thil \ha a tih duhna a len m avngin upa tak a nih hnu pawhin hah tak leh rim takin a la zin kual \ng \ng peih a ni. A zinna apiangah Helen Keller-i chuan mitdel sng tam takte tn entawn tr a siamsak a, anmahni chu fuihin beiseina thar a siamsak zl \hn. Mitdel ni ve lote pawhin amah chu an ngaisng m m a, a kalna apiangah an lo lwmin an ngaihsnzia an lo hrilh \hn. Ram hrang hrang hruaitute pawhin amah chu an ngai pawimawh hle a, ram tam taka mitdelte dinhmun siam\hatna tra sawrkrin hma a lkna te pawh Helen Keller-in an ram a tlawhna a\anga lo piang chhuak a ni deuh fur.
www.mizoramsynod.org

-20-

4. A thu ziahte : Mitdel bengngawng Helen Keller-i hian nasa taka \anpui ngaite \anpui tra a thawk chung hian lehkhabu leh thuziak eng emaw zt a nei bawk a. A lehkhabu ziah hmasak ber chu kum 11 mi a nih laia a ziah a ni a, a hmingah The Frost King tih phuah a ni. Kum 22 a nihin lehkhabu dang The Story of My Life (Ka Chanchin) tih a ziak leh a. He lehkhabu hi college kal chunga a ziah a ni a, kum 21 a nih thlenga ama nuna a thil tawn hrang hrangte a ziahna bu a ni. Khawvl a thlr dn leh a hriatthiam dn a ziahna The World I Live In (Ka Chnna Khawvl) tih chu kum 1908-ah tihchhuah leh a ni. Kum 1913-ah ram inrlbwl dn \ha nia a ngaih a ziah chhuahna bu Out of the Dark (Thim Hnuai ata) tih chu chhuah leh a ni a. Pathian Thuin a nun a hneh dn a ziahna bu My Religion tih lehkhabu chu kum 1927-ah tihchhuah a ni a, he lehkhabu hi ennawn a nih hnuin 1994 khn Light in My Darkness (Thim Hnuaia Ka ng) tih hming pua chhuah leh a ni. Hng lo pawh hi lehkhabu dang eng emaw zt a ziak a ni. Chanchinbua chhuah tr thu tam tak ziah a nei bawk a. Chngah chuan mitdelte dinhmun leh mitdelna chhan te, bengngawngte dinhmun te, ram rorlna \ha neih dn tr te, hmeichhiate dikna leh chanvo chungchngte leh a ngaih pawimawh zwng thil tam tak a ziak chhuak a ni. Helen Keller-i hian thufing leh thu \ha tak tak, nasa taka mite fuih \hn sawi chhuah a ngah a. Chng znga \henkhatte chu hngte hi an ni:
n

Khawvlah hian tuarna ringawt hi a awm lo va, tuarna hnehna tam tak a awm ve tho a ni. Nun nghet leh hlawhtling hi awlsam takin a neih ngawt theih loh. Harsatna leh fiahna tam tak kal tlang hnuah kan rilru leh thlarau tihchakin a awm a, tumruhna min siam a, a twpah hlawhtlinna min thlen chauh a ni.
www.mizoramsynod.org

-21n

Khawiah pawh hian thil hlu tak chhar chhuah tr a awm zl, hmun thim leh reh \hup hmunah pawh. Eng hmunah pawh awm ila lungawi zl ka chng tawh a ni. Hriatthiam loh thlamuanna neih ai chuan hriatthiamna a\anga lo chhuak thlamuanna neih ka duh zwk. Mi tam tak chuan hlimna thurk hi an hai fo \hn. Mahni inhai vr tum lova rinawm taka thil \ha thawh chhuahnaah hian hlimna thurk chu a awm. Mahni inkhawngaihna hi kan hmlma lian ber a ni, a bwiha kan tn chhng chuan khawvlah thil \ha eng mah kan ti thei lo vang. Khawvla thil mawi ber leh thil \ha berte hi mita hmuh theih leh kuta khawih theih an ni lo, thinlung a\anga hriat fiah chi an ni. Khawvlah hian hlimna ringawt awm ta se huaisenna leh dawhtheihna te hi engtikah mah kan zir chhuak lo vang. Thil ropui leh langsr tak tih ka duh \hn; mahse, ka tih tr pawimawh ber zwk chu thil ho t anga ngaih, thil ropui leh langsr tak anga tih a ni. Khawvl hi mi ropui leh mi lrte chauhvin an khalh kual lo va, mi tlwm tak leh rinawm taka thil ti \hnten zawi t tein an khalh kual ve reng a ni.

5. Chawimawina dawn : Hmeichhe ropui Helen Kelleri hi khawvl hian chawimawi a ch^k hle a, a dam lai leh a thih hnuin chawimawina tam tak a dawng a ni. A chawimawina dawnte hi mitdel bengngawng tna a thawhna avng te, ama nun hrim hrim hi mi dangte tna entawn tlk a nih avng te, ram leh khawtlng nun \ha zwk neih duh mi a nihna avng te leh thuziak mi ropui tak a nih avngtein a ni.
www.mizoramsynod.org

-22-

Chng znga \henkhatte chu:


n

1964-ah USA-a mi narnte (civilians) chawimawina sng ber The Presidential Medal of Freedom tih chu US President Lyndon B. Johnson-an a pe. 1965-ah khawvla hmeichhe ropui ber berte an chawimawina hmun The Womens Hall of Fame, New York-a mi-ah Helen Keller-i hi telh ve a ni. Ram hrang hrang sawrkrte pawhin chawimawina an pe nasa hle. Chng chawimawina petu ram \henkhatte chu Brazil, Japan, Philippines leh Lebanon te an ni. Hng chawimawina a dawn zawng zawngte hi American Foundation for the Blind, New York-a an hmunpuiah Helen Keller-i tna hmun zau tak an zuah hranah dah a ni. Hngte bkah hian USA leh ram hrang hranga tlwmngai pwl tam takin member nihna leh amah chawimawina an pe bawk. A college kalna Radcliffe College pawhin an zirlai chhuak tawhte znga mi hlawhtling zualte an pk \hin Alumnae Achievement Award an pe a. An College compound-a huan pakhat chu Helen Keller-i hming an puttr a, chu huan chhnga an tuikhuah (fountain) chu Anne Sullivan-i hming an chawitr bawk. Kum 1954-ah Tuscombia khuaa a pianna in chu amah hriat reng nn humhalh a ni a, amah ngaisngtu mi tam takin an tlawh \hn. USA, Scotland, Germany, India leh South Africa-a University \henkhatten an zirna sng ber Honorary Doctoral Degree an hln bawk.
www.mizoramsynod.org

-23n

Hng bkah hian a chanchin chu cinema leh TV-a chhuah trin eng emaw zt chan a ni bawk. Chng zngah chuan Helen Keller in Her Story tih film chu kum 1954-ah khawvla cinema \ha ber lwmman Oscar Award an tih a dawng a. Tin, Helen Keller-i leh Anne Sullivan-i te pahnih chanchin The Miracle Worker tih film chuan kum 1962ah Oscar Award a dawng leh bawk a ni. A thih hnuah pawh chawimawina a dawng zl a. Kum 1999-ah kum zabi 20-na chhnga mihring ngaihsnawm berte znga thlan a ni. Kum 2003-ah a pianna hmun Alabama State chuan chawimawina a pe a, ama hming chawiin Helen Keller Hospital pawh din a ni nghe nghe. Spain, Israel leh Lebanon rama khawpui eng emaw ztah Helen Keller-i hming chawiin vng (street) eng emaw zt hming phuah a ni. India rama khawpui pakhat Mysore-ah pawh naupang bengngawngte sikul pakhat chu Helen Keller-i hming chawia siam a ni. Kum 2009-ah National Statuary Hall Collection, United States Capitol Visitor Center-a mi-ah chuan Helen Keller-i lim dah a ni. The Miracle Worker tih film pawh TV-a chhuah trin kum 1979-ah leh kum 2000-ah siam thar leh a ni. Kum 1984-ah he film chhunzawmna The Miracle Continues tih, Helen Keller-i college kal lai leh a puitlin hnua a chanchin TV-a chhuah tra siam a ni bawk.

A dam laia USA President apiangte chu kwmin a hmlhriat deuh vek a, US President te meuh pawhin mitdel bengngawng Helen Keller-i hi an ngaisngin, an ngai
www.mizoramsynod.org

-24-

pawimawh hle a ni. Tin, a hun laia khawvla mi hmingthang leh mi pawimawh tak tak eng emaw zt hmlhriat a nei bawk. Chng zngah chuan Grover Cleveland-a te, Charlie Chaplina te, India ram Prime Minister hmasa ber Nehru-a te an tel. A \hian \ha tam tak zngah mi ropui leh mi hmingthang Alexander Graham Bell-a te, Mark Twain-a te leh mi dang eng emaw zt an tel bawk. Mark Twain-a phei chuan, Kum zabi 20-na chhnga mite ngaihven ber mi pahnih chu France ram lalber Napolean-a leh Helen Keller-i te an ni, a ti hial. 6. Kan zir chhuah tr : Vawiina kan zirlai a\ang hian thil \ha tam tak kan zir chhuak ngeiin a rinawm a, chng znga \henkhatte chu han trlang ila: (1) Helen Keller-i tumruhna, chhelna leh taihmkna hi khawvlin a ngaisngin, a hlut m m a. Amah avngin mi tam takin anmahni nunah beiseina thar an neih phah bawk. Mahse, a twpa ropuina leh chawimawina a chan theihna chhan chu naupang t a nih lai a\anga ama tih theih ang twk twk, a kutphaha thil hming ziah hriatthiam tum ringawt te, hna ropui leh hna sng ber anga theihtwp chhuaha a lo zir chhuahna a\angin a ni. Keini pawh inchhnga kan theih ang twk twka hna kan lo thawh ve te, kan zirlai \ha taka kan zirna te leh Sunday School-a thu \ha kan hriatte a tak taka kan nun leh thiltiha kan zawm zl chuan engtik niah emaw chuan mi dangte tna malswmna thlentu leh mi dangte tna entawn tlk kan la ni thei vek a ni. (2) Tin, piangsual kan tih mitdel bengngawng leh \awngtheilote hian thluak \ha tak leh rilru puitling tak an nei a ni tih Helen Keller-i a\ang hian kan hmu chiang hle a ni. Hetiang mite hi mi pngngai inti tam tak hian kan tluk lo thei hle a ni. Chuvngin, hetiang mi hmuhsit te, chhaihnawmnah leh tihduhdahte hi mi sual tih dn a ni a, Pathian pawi sawina a ni tih kan hriat chian a \l hle mai.
www.mizoramsynod.org

-25-

Kan khua leh vng, kan chhngkuaahte pawh a ni mai thei, bengngawng, mitdel leh \awngtheilote hian Helen Keller-i anga enkawlna leh kaihhruaina \ha nei ve se chu mi \angkai leh mi hlawhtling tak ni thei tr tam tak an awm ngei ang. (3) Helen Keller-i hlawhtlinna chhan bulpui ber chu a zirtrtu leh \hian \ha Anne Sullivan-i \anpuina avng a tih loh theih loh. Sullivan-i nun a\ang hian \hian \ha leh rinawm nih a \angkaizia leh malswmna nasa tak thlentu a nih theihzia kan hmu bawk a ni. Mahse, \hian \ha leh rinawm nei tr chuan keini pawh mi dangte tna \hian \ha leh rinawm kan nih hmasak phawt a ngai a ni. (4) A twp berah chuan Helen Keller-i lehkhabu duh ber Bible hi amah fuihtu leh kawng dika hruaitu a nihzia kan zir chhuak bawk a ni. Bible-a Pathian mite chanchin a\angin awm dn tr tam tak keini pawhin kan zir chhuak ve thei a. Tin, Pathian duh loh zawnga awm \hat lohzia te pawh kan zir chhuak thei bawk a ni. Chuvngin, Bible a\anga Pathianin kan hnna thu a sawi duh hi uluk taka \awng\aina nna kan ngaihtuah fo a ngai a ni.

Thu lkna hnr (Bibliography) Helen Keller, The Story of My Life, Kolkata: Hermes Inc., 2011 http://en.wikipedia.org/wiki/Helen_Keller http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAkeller.htm http://www.quotationspage.com/quotes/Helen_Keller ......................
www.mizoramsynod.org

-26-

www.mizoramsynod.org

Vous aimerez peut-être aussi