Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
3. Metabolismo Bioenergtico
AULA 16 BIOQUMICA
C O N C EI TO S B S I C O S DE B I O EN ER G TI C A A VI A DA G L I C L I S E
Enzimas (catalizadores)
Metabolismo
Conjunto das reaces qumicas dos seres vivos
23-05-2011
Calor
A molcula de ATP
ATP
ADP + Pi
Ligao altamente
energtica
23-05-2011
Reaco anablica
Reaco catablica
23-05-2011
Reservatrios de energia
23-05-2011
23-05-2011
Gliclise
Beta-oxidao
Metabolismo Energtico
A GLICLISE
23-05-2011
1 ATP
1 ATP
1 ATP
1 NADH
1 ATP
2x
A gliclise energeticamente rentvel porque a fase de retorno feita em duplicado, a partir do 3-fosfato de gliceraldedo, directamente, e a partir do fosfato de dihidroxiacetona que isomerisado a 3-fosfato de gliceraldedo, e ento metabolizado
23-05-2011
A glucose muito rpidamente fosforilada assim que entra nas clulas, pois isso permite no s encaminhar a glucose para a gliclise, como tambm facilita a entrada na clula de mais glucose, j que a glucose fosforilada (6-fosfato de glucose), no transportada atravs da membrana. circulao tecidos
Transferase ATP:D-hexose 6-fosfotransferase (EC 2.7.1.1) A reaco extremamente endergnica, mas ao associar a clivagem de ATP a ADP +Pi torna-se termodinmicamente viavel G0=-16.7kJ/mol
Este passo no s permite o incio da via, mas tambm facilita a entrada de glucose na clula A Hexocinase tambm fosforila outras hexoses, mas com menor afinidade.
23-05-2011
Transferase ATP:6-fosfato de D-frutose 1-fosfotransferase (EC 2.7.1.11) A reaco novamente muito endergnica, mas associada clivagem de ATP a ADP +Pi torna-se termodinmicamente viavel G0=-14.2kJ/mol A dupla fosforilao essencial para que no passo seguinte (clivagem da hexose em trioses) ambos os produtos estejam fosforilados
23-05-2011
Fosfato de di-hidroxiacetona
Requer converso
Isomerase 3-fosfato de D-gliceraldedo cetoisomerase (EC 5.3.1.1) A reaco reversvel (est em equilbrio) G0,= 7,5 kJ/mol (mas dentro da clula o G0,= 2,5kJ/mol)
10
23-05-2011
Cys -SH
11
23-05-2011
12
23-05-2011
Transferase ATP:piruvato 2-o-fosfo transferase (EC 2.7.1.40) Aps a hidrlise da ligao ao grupo fosfato, o enolpiruvato sofre uma tautomerizao espontnea para a forma ceto, i.e., piruvato.
A reaco muito favorvel G0,= -31,4 kJ/mol (dentro da clula G,= -16,7 kJ/mol)
13
23-05-2011
As molculas de NADH, ao entrarem na mitocondria, podem levar produo de 3 a 5 molculas de ATP, atravs da cadeia respiratria
Condies anaerbias
Fermentao lctica
Mg2+, TPP
Fermentao alcolica
CO2
Piruvato descarboxilase
Alcool desidrogenase
14
23-05-2011
Adenilato cinase
ADP + ADP
3 enzimas catalizam reaces irreversveis, e so os pontos de regulao da via : 1. Hexocinase 2. Fosfofrutocinase-1 3. Piruvato cinase
Exterior da clula
Transp. glucose
Citoplasma
15
23-05-2011
+
Citrato
Ciclo do TCA
ATP
1,6-P-glucose
preparar a via, quando ela foi iniciada
Beta-oxidao de c gordos
16
23-05-2011
Adaptao da gliclise para outras fontes de carbono (outros polioses e outras hexoses)
Amido e glicognio
Glicognio (amido) da extremidade reductora do polmero, com fosforilase
1-P-glucose
fosfoglucomutase
6-P-glucose
Quando encontra uma ramificao a 16 glucosidase hidrolisa a ligao, desramificando, e o ciclo proseegue
gliclise
Adaptao da gliclise para outras fontes de carbono (outros polioses e outras hexoses)
As hexoses mais comuns so a frutose e galactose (sacarose e lactose)
UDP-galactose
UDP-glucose 4-epimerase
Intolerncia lactose
UDP-glucose
Sntese de glicerolpidos
17
23-05-2011
bibliografia
Captulo 23
Questes
1. Defina metabolismo, anabolismo e catabolismo. 2. Localize a sequncia de reaces da via glicoltica nas clulas eucariotas? 3. A molcula de glucose tem de entrar na clula para se iniciar a via glicoltica. Explique a razo para a molcula de glucose ser fosforilada imediatamente ao entrar nas clulas eucariotas. 4. A gliclise uma via anablica ou catablica? uma via linear, um cclica ou uma ramificada? 5. A via glicoltica divide-se em duas fases, a fase preparatria e de retorno. a) Indique quantos passos existem em cada via. b) Indique o balano energtico de cada fase c) Explique porque a gliclise s por si pode ser usada para sintetizar ATP. 6. Diga quantos e quais os pontos de regulao da gliclise.
18
23-05-2011
Questes
7. Diga se verdadeiro ou falso. Justifique se falso. a) Existem 3 pontos de regulao na via glicoltica, os passos catalizados por cinases. b) O enzima piruvato cinase, que cataliza o ltimo passo da via, modulado por aco feed forward positivo. A entrada de glucose na clula activa-o directamente. c) A hexocinase regulada pelos nveis de ATP d) Elevados nveis de ATP na clula activam a gliclise e) O piruvato resultante da gliclise s pode ser metabolizado em condies aerbias. f) A inibio da fosfofrutocinase-1 pelo ATP pode ser amplificada por outros factores tais como o citrato, o pH acdico e alta concentrao de 6-P-glucose. g) O 2,6-bifosfato de frutose um intermedirio da via glicoltica. h) Se o ciclo dos cidos tricarboxlicos for interrompido, a gliclise prossegue sem alteraes. i) Se a clula estiver a degradar cidos gordos pela beta-oxidao, o fluxo da gliclise aumenta.
1 2 3 4 6 7 8 9 10 5
8. Tendo em conta o esquema apresentado, indique: a) A que via corresponde. b) Indique quais os pontos de regulao. c) Indique quais os destinos possveis do piruvato em humanos. d) Indique todas as oses presentes na via e diga se so aldoses ou cetoses e) Faa corresponder os enzimas abaixo listados A. Piruvato cinase B. Hexocinase C. Aldolase D. Fosfo-hexocinase isomerase E. 3-P gliceraldedo desidrogenase F. Fosfofrutocinase-1 G. Fosfato de triose isomerase H. Fosfogliceratos mutase I. Enolase J. Fosfoglicerato cinase
19